{"id":"mrc_0","question":"kim by\u0142 tejrezjasz?","answer":"wr\u00f3\u017cbit","context":"Tejrezjasz (Tyrezjasz, Terezjasz) \u2013 w mitologii greckiej wr\u00f3\u017cbita. Zobaczy\u0142 dwa splecione w\u0119\u017ce w czasie god\u00f3w. Uderzy\u0142 je kijem i zosta\u0142 przemieniony w kobiet\u0119. Zosta\u0142 przez bog\u00f3w ukarany \u015blepot\u0105 za (r\u00f3\u017cne wersje): * zdradzenie ludziom boskich tajemnic; * zaskoczenie Ateny nago w k\u0105pieli - o\u015blepienie przez bogini\u0119; * sprzeciwienie si\u0119 zdaniu Hery \u2013 Hera i Zeus spierali si\u0119 o to, kto jest bardziej sk\u0142onny ulega\u0107 pokusom mi\u0142o\u015bci: m\u0119\u017cczyzna czy kobieta. Wezwali na s\u0119dziego Tejrezjasza, poniewa\u017c przez cz\u0119\u015b\u0107 swego \u017cycia by\u0142 kobiet\u0105. Tejrezjasz by\u0142 tego samego zdania co Zeus, odpar\u0142 wi\u0119c: \u201ekobieta\u201d. Hera sprawi\u0142a, \u017ce o\u015blep\u0142. Zeus z kolei uczyni\u0142 go osob\u0105 \u017cyj\u0105ca 7 razy d\u0142u\u017cej ni\u017c przeci\u0119tny cz\u0142owiek i przyzna\u0142 mu dar przewidywania przysz\u0142o\u015bci. Podczas wojny siedmiu przeciw Tebom zdradzi\u0142 Teba\u0144czykom,","start_idx":57,"end_idx":64}
{"id":"mrc_1","question":"czyje relikwie wykradli czesi z terenu wielkopolski?","answer":"cia\u0142o \u015bw. Wojciecha, Gaudentego oraz zw\u0142oki Pi\u0119ciu Braci M\u0119czennik\u00f3w","context":"\u015al\u0105sk i ruszy\u0142 dalej na p\u00f3\u0142noc. Tak\u017ce w ogarni\u0119tej zamieszkami Wielkopolsce miasta i grody pada\u0142y prawie bez walki przed armi\u0105 naje\u017ad\u017ac\u00f3w. Napastnicy zdobyli mi\u0119dzy innymi Pozna\u0144, Gniezno i Giecz, a wed\u0142ug Kosmasa tak\u017ce Krak\u00f3w, jednak ten ostatni fakt jest kwestionowany przez historyk\u00f3w. Brzetys\u0142aw nie zamierza\u0142 przy\u0142\u0105cza\u0107 Wielkopolski do Czech, jak to uczyni\u0142 z \u015al\u0105skiem. W zamian postanowi\u0142 jednak doszcz\u0119tnie j\u0105 spustoszy\u0107, aby raz na zawsze zniszczy\u0107 pot\u0119g\u0119 p\u00f3\u0142nocnego s\u0105siada. Przede wszystkim ogo\u0142oci\u0142 dzielnic\u0119 ze skarb\u00f3w ko\u015bcielnych, kt\u00f3re dosta\u0142y si\u0119 w jego r\u0119ce. Obecny przy kr\u00f3lu biskup praski Sewer zagrabi\u0142 tak\u017ce cenne relikwie \u2013 cia\u0142o \u015bw. Wojciecha, Gaudentego oraz zw\u0142oki Pi\u0119ciu Braci M\u0119czennik\u00f3w, kt\u00f3re przewieziono z Gniezna do Pragi i uroczy\u015bcie z\u0142o\u017cono w katedrze \u015bw. Wita na Hradczanach. \u0141upem Czech\u00f3w sta\u0142","start_idx":645,"end_idx":713}
{"id":"mrc_2","question":"gdzie po\u0142o\u017cona jest warszawa?","answer":"Warszawa, miasto sto\u0142eczne Warszawa (m.st. Warszawa) \u2013 stolica Polski i wojew\u00f3dztwa mazowieckiego, najwi\u0119ksze miasto w kraju, po\u0142o\u017cone w jego centralnej cz\u0119\u015bci, na Nizinie \u015arodkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wis\u0142\u0105.","context":"Warszawa, miasto sto\u0142eczne Warszawa (m.st. Warszawa) \u2013 stolica Polski i wojew\u00f3dztwa mazowieckiego, najwi\u0119ksze miasto w kraju, po\u0142o\u017cone w jego centralnej cz\u0119\u015bci, na Nizinie \u015arodkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wis\u0142\u0105. Prawa miejskie uzyska\u0142a przed 1300. W 1569 moc\u0105 unii lubelskiej Warszawa zosta\u0142a ustanowiona miejscem obrad sejm\u00f3w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Od 1573 odbywa\u0142y si\u0119 tam wolne elekcje. Po 1596 do Warszawy przeniesiono dw\u00f3r kr\u00f3lewski i urz\u0119dy centralne, a w 1611 w rozbudowanym Zamku Kr\u00f3lewskim na sta\u0142e zamieszka\u0142 kr\u00f3l Zygmunt III Waza. Miejsce obrad sejmik\u00f3w generalnych wojew\u00f3dztwa mazowieckiego i sejmik\u00f3w ziemskich ziemi warszawskiej od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. Warszawa jest najwi\u0119kszym miastem w Polsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci i powierzchni. W jej sk\u0142ad wchodzi 18 jednostek pomocniczych \u2013 dzielnic m.st. Warszawy.","start_idx":0,"end_idx":217}
{"id":"mrc_3","question":"z kim graniczy portugalia?","answer":"od p\u00f3\u0142nocy i wschodu graniczy z Hiszpani\u0105","context":"Portugalia, Republika Portugalska (port. \"Portugal\", wym. []; oficjalna nazwa \"Rep\u00fablica Portuguesa\") \u2013 pa\u0144stwo europejskie po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci Europy Po\u0142udniowej na po\u0142udniowym zachodzie P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Jest najdalej wysuni\u0119tym na zach\u00f3d pa\u0144stwem Europy, od p\u00f3\u0142nocy i wschodu graniczy z Hiszpani\u0105, a od zachodu i po\u0142udnia Portugali\u0119 oblewaj\u0105 wody Oceanu Atlantyckiego. Dodatkowo w sk\u0142ad Portugalii wchodz\u0105 dwa archipelagi wysp po\u0142o\u017conych na Oceanie Atlantyckim \u2013 Azory i Madera. Jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej oraz NATO. == Geografia == Powierzchnia: * l\u0105d: 91 971 km\u00b2 * woda: 440 km\u00b2 * ca\u0142kowita: 92 391 km\u00b2 D\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych: * Hiszpania: 1214 km * ca\u0142kowita: 1215 km D\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca: * ca\u0142kowita: 1793 km ** Najwy\u017cszy punkt: Montanha do Pico: 2351 m n.p.m. ** Najni\u017cszy punkt: Ocean Atlantycki","start_idx":272,"end_idx":313}
{"id":"mrc_4","question":"jakie miano otrzyma\u0142 jan kochanowski?","answer":"konsyliarza nacji polskiej na uniwersytecie w Padwie","context":"roku 1552 poeta przyjecha\u0142 do Padwy, gdzie studiowa\u0142 do 1555. W mi\u0119dzyczasie Jan Kochanowski zosta\u0142 mianowany na konsyliarza nacji polskiej na uniwersytecie w Padwie (przypuszczalnie od czerwca do 2 sierpnia 1554). Przyjmuje si\u0119, \u017ce powr\u00f3t poety do kraju nast\u0105pi\u0142 w po\u0142owie 1555. Po kilkumiesi\u0119cznym pobycie w Kr\u00f3lewcu, przerwanym kr\u00f3tkotrwa\u0142\u0105 obecno\u015bci\u0105 w Radomiu w sprawach spadkowych, wyjecha\u0142 w ko\u0144cu lata 1556 roku do W\u0142och, aby przypuszczalnie podreperowa\u0107 zdrowie. Na wie\u015b\u0107 o \u015bmierci matki, kt\u00f3ra nast\u0105pi\u0142a pod koniec roku, poeta wr\u00f3ci\u0142 do Polski. 11 marca 1557 wyst\u0119powa\u0142 przed s\u0105dem w Radomiu jako dziedzic Sycyny i pojawia\u0142 si\u0119 tam regularnie a\u017c do marca 1558. Wiosn\u0105 wyjecha\u0142 po raz trzeci do W\u0142och. Zawar\u0142 tam przyja\u017a\u0144 z uczonymi: Janem Zamoyskim, Andrzejem Patrycym Nideckim, Stanis\u0142awem Fogelwederem,","start_idx":113,"end_idx":165}
{"id":"mrc_5","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 system informatyczny?","answer":"si\u0119 one z nast\u0119puj\u0105cych element\u00f3w: * sprz\u0119t komputerowy (ang. \"hardware\"), w tym urz\u0105dzenia wej\u015bcia/wyj\u015bcia, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do przechowywania danych, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do zbierania danych \u2013 kamery, sensory, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do komunikacji mi\u0119dzy sprz\u0119towymi elementami systemu, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do komunikacji mi\u0119dzy lud\u017ami a komputerami, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do odbierania danych ze \u015bwiata","context":"z nich korzystaj\u0105cych. Dr Marian Kura\u015b uwa\u017ca, \u017ce okre\u015blenie system informatyczny powinno by\u0107 zarezerwowane dla system\u00f3w obliczeniowych (ang. \"computer system\", \"computing system\", \"computational system\"). Systemy informatyczne okre\u015bla si\u0119 tak\u017ce wi\u0119c jako komputerowe systemy informacyjne (ang. \"computer information system\"), definiowane jako \"zbi\u00f3r powi\u0105zanych ze sob\u0105 element\u00f3w, kt\u00f3rego funkcj\u0105 jest przetwarzanie danych z wykorzystaniem sprz\u0119tu i oprogramowania komputerowego\". Stanowi\u0105 one w\u00f3wczas wydzielon\u0105 skomputeryzowan\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 systemu informacyjnego. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 one z nast\u0119puj\u0105cych element\u00f3w: * sprz\u0119t komputerowy (ang. \"hardware\"), w tym urz\u0105dzenia wej\u015bcia/wyj\u015bcia, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do przechowywania danych, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do zbierania danych \u2013 kamery, sensory, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do komunikacji mi\u0119dzy sprz\u0119towymi elementami systemu, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do komunikacji mi\u0119dzy lud\u017ami a komputerami, ** urz\u0105dzenia s\u0142u\u017c\u0105ce do odbierania danych ze \u015bwiata","start_idx":569,"end_idx":981}
{"id":"mrc_6","question":"kim by\u0142 palatyn?","answer":"w \u015bredniowieczu zarz\u0105dca dworu kr\u00f3lewskiego, pocz\u0105tkowo zast\u0119powa\u0142 monarch\u0119 przy wydawaniu s\u0105d\u00f3w.","context":"Palatyn, komes pa\u0142acowy (\u0142ac. \"comes palatinus\") \u2013 w \u015bredniowieczu zarz\u0105dca dworu kr\u00f3lewskiego, pocz\u0105tkowo zast\u0119powa\u0142 monarch\u0119 przy wydawaniu s\u0105d\u00f3w. W Polsce funkcje palatyna spe\u0142nia\u0142 wojewoda. W Rzeszy znany jako Pfalzgraf, pocz\u0105tkowo najwy\u017cszy s\u0105dowy przedstawiciel niemieckich kr\u00f3l\u00f3w, p\u00f3\u017aniej tytu\u0142 niemieckich pan\u00f3w feudalnych, m.in. ksi\u0105\u017c\u0105t Lotaryngii, Nadrenii, Karyntii. Cesarz Karol IV Luksemburski wprowadzi\u0142 tytu\u0142 nadwornego palatyna (niem. Hofpfalzgraf) rozpowszechniony szczeg\u00f3lnie w XVI\u2013XVII w. By\u0142 to mianowany przez cesarza lokalny urz\u0119dnik o pewnej w\u0142adzy s\u0105downiczej, maj\u0105cy prawo kreowania ni\u017cszej szlachty, nadawania herb\u00f3w, niekt\u00f3rych stopni i tytu\u0142\u00f3w naukowych, mianowania notariuszy i legitymizowania nie\u015blubnych dzieci. Rozr\u00f3\u017cniano Wielkich i Ma\u0142ych Hofpfalzgraf\u00f3w \u2013 o nieco r\u00f3\u017cnych prerogatywach. Tytu\u0142y Wielkiego Hofpfalzgrafa otrzymywa\u0142a jedynie szlachta, tytu\u0142 Ma\u0142ego Hofpfalzgrafa by\u0142 osi\u0105galny r\u00f3wnie\u017c dla zas\u0142u\u017conych mieszczan. W okresie od 1355 do 1806","start_idx":51,"end_idx":148}
{"id":"mrc_7","question":"gdzie uchodzi ren?","answer":"Ren uchodzi poprzez Delt\u0119 Renu i Mozy do Morza P\u00f3\u0142nocnego na zach\u00f3d od Rotterdamu w Holandii.","context":"Ren (, , nid. \"Rijn\", ret. \"Rein\", ) \u2013 jedna z najd\u0142u\u017cszych rzek w Europie, licz\u0105ca 1233 km. Ren wyp\u0142ywa z Alp Szwajcarskich (gdzie ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142o), p\u0142ynie przez Jezioro Bode\u0144skie, dalej na p\u00f3\u0142noc, tworz\u0105c granic\u0119 mi\u0119dzy Francj\u0105 a Niemcami. Ren uchodzi poprzez Delt\u0119 Renu i Mozy do Morza P\u00f3\u0142nocnego na zach\u00f3d od Rotterdamu w Holandii. == Etymologia nazwy == Nazwa rzeki pochodzi od praindoeuropejskiego rdzenia \"reie-\", oznaczaj\u0105cego \u201eporusza\u0107 si\u0119, p\u0142yn\u0105\u0107\u201d, kt\u00f3ry jest r\u00f3wnie\u017c podstaw\u0105 takich s\u0142\u00f3w, jak polskie \"rzeka\" czy angielskie \"river\". Podobn\u0105 etymologi\u0119 ma m.in. rzeka Reno we W\u0142oszech. === Nazwa \u201eRen\u201d === Nazwa Ren (\"Rijn\") u\u017cywana jest dla ma\u0142ych potok\u00f3w na p\u00f3\u0142nocy, gdzie znajdowa\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wny nurt Renu w czasach rzymskich. Nie nios\u0105 one jednak w dzisiejszych","start_idx":242,"end_idx":335}
{"id":"mrc_8","question":"dlaczego zesp\u00f3\u0142 o zone si\u0119 rozpad\u0142?","answer":"cz\u0142onkowie O-Zone zapowiadali ich rozpad, powo\u0142uj\u0105c si\u0119 na osobiste powody.","context":"stycznia 2005 mimo \u017ce zesp\u00f3\u0142 by\u0142 nadal bardzo popularny, cz\u0142onkowie O-Zone zapowiadali ich rozpad, powo\u0142uj\u0105c si\u0119 na osobiste powody. Ich ostatni europejski koncert odby\u0142 si\u0119 podczas festiwalu muzycznego Golden Stag w 2005 roku w Rumunii. R\u00f3wnie\u017c w 2005 roku japo\u0144ska wytw\u00f3rnia muzyczna Avex Trax uzyska\u0142a prawa do dystrybucji muzyki O-Zone w Japonii i wyda\u0142a album DiscO-Zone w sierpniu 2005 roku w tym kraju. Cz\u0119\u015bciowo dlatego, \u017ce album zosta\u0142 ponownie wydany dwa razy przez Avex Trax, DiscO-Zone przez ponad rok by\u0142 na li\u015bcie tygodnika Oricon i sprzeda\u0142 si\u0119 w ponad milionie egzemplarzy. === 2017: Powr\u00f3t === W maju 2017 Dan, Radu i Arsenie og\u0142osili w mediach spo\u0142eczno\u015bciowych, \u017ce grupa zostanie reaktywowana. == Dyskografia == === Albumy studyjne === === Single ===","start_idx":57,"end_idx":132}
{"id":"mrc_9","question":"kiedy powsta\u0142o pierwsze kfc?","answer":"20 marca 1930 roku","context":"KFC, dawniej Kentucky Fried Chicken, \u2013 ameryka\u0144ska sie\u0107 bar\u00f3w szybkiej obs\u0142ugi z siedzib\u0105 w Louisville w stanie Kentucky, za\u0142o\u017cona 20 marca 1930 roku przez Harlanda Sandersa, kt\u00f3ry opracowa\u0142 tak\u017ce zestaw przypraw wykorzystywany do pieczonych kurczak\u00f3w serwowanych w KFC. Przedsi\u0119biorstwo wchodzi w sk\u0142ad koncernu PepsiCo. W logotypie firmy znajduje si\u0119 portret Sandersa. == KFC w Polsce == W Polsce pierwszy bar sieci zosta\u0142 otwarty w Szczecinie, w listopadzie 1995 roku. Obecnie funkcjonuje 210 bar\u00f3w Kentucky Fried Chicken (KFC), b\u0119d\u0105cych samodzielnymi jednostkami; funkcjonuj\u0105 tak\u017ce lokale \u201e2 w 1\u201d, zazwyczaj w po\u0142\u0105czeniu z Pizza Hut. W Polsce powsta\u0142y r\u00f3wnie\u017c bary typu \"drive-through\", w kt\u00f3rych klienci mog\u0105 zamawia\u0107 i odbiera\u0107 dania bez wysiadania z samochodu. Wy\u0142\u0105cznym franczyzobiorc\u0105 Kentucky Fried Chicken (KFC) w Polsce jest","start_idx":131,"end_idx":149}
{"id":"mrc_10","question":"kto jest patronem rybak\u00f3w?","answer":"\u015awi\u0119ty Walaryk","context":"\u015awi\u0119ty Walaryk, r\u00f3wnie\u017c Waleryk, \u0142ac. \"Valericus\", fr. \"Valery de Leuconay\" (ur. ok. 560 w Owernii, zm. 1 kwietnia 619 lub 12 grudnia 622 w Leuconay) \u2013 pustelnik, kap\u0142an i \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. \u017by\u0142 w VII wieku. Prowadzi\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 w Amiens popularyzuj\u0105c \u017cycie pustelnicze. Sw\u00f3j erem za\u0142o\u017cy\u0142 w \u00f3wczesnym \"Leuconay\" (\u0142ac. \"Lauconaus\") w Pikardii. Wed\u0142ug hagiografii z XI wieku mia\u0142 za\u0142o\u017cy\u0107 klasztor w Saint-Valery-sur-Somme, gdzie zosta\u0142 jego pierwszym opatem. W Normandii uwa\u017cany za patrona rybak\u00f3w. Jego wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele katolickim za \"Martyrologium Rzymskim\" obchodzone jest 1 kwietnia, natomiast w Amiens 12 grudnia.","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_11","question":"co jest napisane na pomniku westerplatte?","answer":"Teksty upami\u0119tniaj\u0105 obron\u0119 polskiego Wybrze\u017ca w 1939, nazwy akwen\u00f3w i miejsc bitew morskich II wojny \u015bwiatowej, w kt\u00f3rych uczestniczyli polscy marynarze i \u017co\u0142nierze, ale tak\u017ce bitw\u0119 pod Lenino (1943), bitw\u0119 pod Studziankami (1944) i bitw\u0119 o Ko\u0142obrzeg (1945). Umieszczony jest r\u00f3wnie\u017c napis \u201eChwa\u0142a wyzwolicielom\u201d.","context":"jest p\u0142askorze\u017abami oraz wykutymi napisami. Teksty upami\u0119tniaj\u0105 obron\u0119 polskiego Wybrze\u017ca w 1939, nazwy akwen\u00f3w i miejsc bitew morskich II wojny \u015bwiatowej, w kt\u00f3rych uczestniczyli polscy marynarze i \u017co\u0142nierze, ale tak\u017ce bitw\u0119 pod Lenino (1943), bitw\u0119 pod Studziankami (1944) i bitw\u0119 o Ko\u0142obrzeg (1945). Umieszczony jest r\u00f3wnie\u017c napis \u201eChwa\u0142a wyzwolicielom\u201d. Na szczycie monumentu znajduj\u0105 si\u0119 postaci marynarza i \u017co\u0142nierza z rosyjskim uzbrojeniem (pepesza). Kszta\u0142t bry\u0142y pomnika przypomina wyszczerbiony bagnet wbity w ziemi\u0119. Siedem zniczy u st\u00f3p pomnika odnosi si\u0119 do siedmiu dni obrony Westerplatte. Wzniesienie o \u015brednicy 20 m i wysoko\u015bci 22 m zosta\u0142o usypane z ziemi pozyskanej podczas poszerzania i pog\u0142\u0119biania s\u0105siedniego Kana\u0142u Portowego. Zasadnicz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kopca stanowi przedwojenny wa\u0142, usypany przez Polak\u00f3w dla ochrony portu i miasta na wypadek","start_idx":44,"end_idx":357}
{"id":"mrc_12","question":"kto bra\u0142 \u015blub w zem\u015bcie?","answer":"Klara","context":"jej maj\u0105tek przepisany zosta\u0142 na Klar\u0119, kt\u00f3ra mia\u0142a go przej\u0105\u0107 w dniu \u015blubu. By\u0142aby wi\u0119c bez grosza, gdyby nie umowa z Rejentem. Szcz\u0119\u015bliwa i wzbogacona Klara jednak obiecuje zap\u0142aci\u0107 100 000 ze swojego maj\u0105tku. Rejent i Cze\u015bnik s\u0142ysz\u0105c to, wreszcie si\u0119 godz\u0105. Szcz\u0119\u015bliwe zako\u0144czenie tej komedii jest wi\u0119c nieco cyniczne. == Ekranizacje == Komedia Fredry zosta\u0142a dwukrotnie zekranizowana: * \"Zemsta\" z 1956 roku w re\u017c. Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego * \"Zemsta\" z 2002 roku w re\u017c. Andrzeja Wajdy == Teatr Telewizji == \"Zemst\u0119\" czterokrotnie wystawiono w Teatrze Telewizji: * w 1960 roku w re\u017c. Jerzego Kreczmara * \"Zemsta\" (1972) w re\u017c. Jana \u015awiderskiego * w 1994 roku w re\u017c. Olgi Lipi\u0144skiej * w 2020 roku w re\u017c. Redbada Klynstra-Komarnickiego","start_idx":153,"end_idx":158}
{"id":"mrc_13","question":"jaki program prowadzi jakimowicz?","answer":"\"Brawo Bis\" (1997) i \"Kurier sensacji\" (1998)","context":"podczas pierwszej edycji Festiwalu Gwiazd w Mi\u0119dzyzdrojach, Jakimowicz odcisn\u0105\u0142 d\u0142o\u0144 na tablicy pami\u0105tkowej znajduj\u0105cej si\u0119 na Promenadzie Gwiazd. Prowadzi\u0142 program telewizyjny TVP Polonia \"Brawo Bis\" (1997) i \"Kurier sensacji\" (1998) w Polsacie. Wyst\u0105pi\u0142 r\u00f3wnie\u017c go\u015bcinnie w serialach: \"Z\u0142otopolscy\" (1997) jako Artur Lenart, \"Na dobre i na z\u0142e\" (2004\u20132005) jako Rafa\u0142 Ole\u0144ski, mi\u0142o\u015b\u0107 Zosi z czas\u00f3w licealnych czy \"Pierwsza mi\u0142o\u015b\u0107\" (2008\u20132009) jako Roman Korczy\u0144ski, Teatrze Telewizji w spektaklu Marka Koterskiego \"Nas troje\" (2000) jako Adam Karington, a tak\u017ce w filmach fabularnych: \"Nic \u015bmiesznego\" (1995), \"Poranek kojota\" (2001), \"Job, czyli ostatnia szara kom\u00f3rka\" (2006) i \"Wyjazd integracyjny\" (2011). Zajmowa\u0142 si\u0119 tak\u017ce funduszami na produkcje filmowe. W 2008 zwyci\u0119\u017cy\u0142 w pi\u0105tej edycji reality show TV 4 \"Big Brother VIP\", a jesieni\u0105 tego samego","start_idx":189,"end_idx":234}
{"id":"mrc_14","question":"jaki jest polski kod pocztowy?","answer":"polski kod pocztowy ma format dd-ddd (d oznacza cyfr\u0119)","context":"Kody pocztowe w Polsce \u2013 polski kod pocztowy ma format dd-ddd (d oznacza cyfr\u0119) i umieszcza si\u0119 go z lewej strony nazwy miejscowo\u015bci lub nazwy plac\u00f3wki. Konkretny kod pocztowy mo\u017ce by\u0107 przypisany do konkretnej miejscowo\u015bci (nie dotyczy tzw. miast wydzielonych), jej cz\u0119\u015bci lub do danej plac\u00f3wki pocztowej. Kod pocztowy wbrew powszechnej opinii nie jest przypisany do danego regionu czy gminy, aczkolwiek kilka miejscowo\u015bci mo\u017ce mie\u0107 nadany ten sam kod pocztowy. Obecno\u015b\u0107 w danej miejscowo\u015bci plac\u00f3wki pocztowej nie decyduje o jej kodzie pocztowym. Kod pocztowy miejscowo\u015bci i plac\u00f3wki pocztowej to dwa osobne kody pocztowe, nawet jak s\u0105 takie same. Kody pocztowe miejscowo\u015bci wymienione s\u0105 w rozdziale 1 Spisu PNA, a kody plac\u00f3wek pocztowych w rozdziale 3. Kody pocztowe w przypadku tzw.","start_idx":25,"end_idx":79}
{"id":"mrc_15","question":"ile polak\u00f3w mieszka za granic\u0105?","answer":"Wed\u0142ug danych szacunkowych Stowarzyszenia Wsp\u00f3lnota Polska poza terytorium Polski mieszka do 21 milion\u00f3w Polak\u00f3w i os\u00f3b pochodzenia polskiego.","context":"milion\u00f3w Polak\u00f3w i os\u00f3b polskiego pochodzenia. Jedna trzecia z tej grupy to Polacy urodzeni i ukszta\u0142towani w Polsce, reszta to osoby polskiego pochodzenia o r\u00f3\u017cnym stopniu wi\u0119zi z polsko\u015bci\u0105. Polonia i Polacy za granic\u0105 plasuj\u0105 si\u0119 na sz\u00f3stym miejscu w \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem liczebno\u015bci w stosunku do ludno\u015bci kraju ojczystego. Wed\u0142ug danych szacunkowych Stowarzyszenia Wsp\u00f3lnota Polska poza terytorium Polski mieszka do 21 milion\u00f3w Polak\u00f3w i os\u00f3b pochodzenia polskiego. Skupiska Polak\u00f3w i os\u00f3b polskiego pochodzenia w \u015bwiecie. Pa\u0144stwo i liczebno\u015b\u0107 (od 10 osobowych skupisk): Powy\u017csze dane podaj\u0105 czasami znacznie wi\u0119ksz\u0105 liczebno\u015b\u0107 Polak\u00f3w ni\u017c inne statystyki, np. spisy powszechne, i nie musz\u0105 oznacza\u0107 rzeczywistej populacji, a jedynie zbli\u017con\u0105 (szacunkow\u0105). W niekt\u00f3rych pa\u0144stwach podczas spis\u00f3w nie zbiera si\u0119 danych dotycz\u0105cych narodowo\u015bci, w takich","start_idx":328,"end_idx":470}
{"id":"mrc_16","question":"komu powierzono dow\u00f3dztwo nad gwardi\u0105?","answer":"Kadr\u0119 dow\u00f3dcz\u0105 starano si\u0119 zapewni\u0107 anga\u017cuj\u0105c oficer\u00f3w armii francuskiej bez przydzia\u0142\u00f3w s\u0142u\u017cbowych i oficer\u00f3w w stanie spoczynku.","context":"w poszczeg\u00f3lnych kantonach. Ca\u0142a formacja podlega\u0142a Ministrowi Spraw Wewn\u0119trznych. Gwardii Narodowej przydzielono nast\u0119puj\u0105ce zadania: 1. S\u0142u\u017cba porz\u0105dkowa na terenie macierzystego kantonu. 2. S\u0142u\u017cba poza kantonem w ramach tworzonych na potrzeby chwili jednostek. 3. Obowi\u0105zek mobilizacyjny maj\u0105cy na celu stworzenie w wypadku zagro\u017cenia armii rezerwowej \u2013 armii drugiej linii. S\u0142u\u017cbie w Gwardii Narodowej podlegali teoretycznie wszyscy obywatele francuscy w wieku od 20 do 50 lat, z wy\u0142\u0105czeniem os\u00f3b odbywaj\u0105cych s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105. Mo\u017cna by\u0142o uzyska\u0107 zwolnienie ze s\u0142u\u017cby \"\"z wa\u017cnych powod\u00f3w publicznych\"\". Poniewa\u017c ustawa nie precyzowa\u0142a o jakie powody chodzi, powszechnie nadu\u017cywano tego punktu jako pretekstu do unikania s\u0142u\u017cby. Kadr\u0119 dow\u00f3dcz\u0105 starano si\u0119 zapewni\u0107 anga\u017cuj\u0105c oficer\u00f3w armii francuskiej bez przydzia\u0142\u00f3w s\u0142u\u017cbowych i oficer\u00f3w w stanie spoczynku. Nominacje na stopnie podoficerskie i ni\u017csze","start_idx":731,"end_idx":861}
{"id":"mrc_17","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"1 wrze\u015bnia 1939 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":91,"end_idx":111}
{"id":"mrc_18","question":"jaka religia dominuje w chinach?","answer":"religie chi\u0144skie (taoizm i konfucjanizm) i buddyzm.","context":"Religia w Chinach \u2013 od stuleci jest zdominowana przez religie chi\u0144skie (taoizm i konfucjanizm) i buddyzm. Te trzy systemy religijne, cz\u0119sto wyznawane synkretycznie ukszta\u0142towa\u0142y chi\u0144sk\u0105 kultur\u0119. Najwa\u017cniejsz\u0105 rol\u0119 dla Chi\u0144czyk\u00f3w, jak i pozosta\u0142ych lud\u00f3w Dalekiego Wschodu, odgrywa\u0142 zawsze kult przodk\u00f3w. Na specjalnych domowych o\u0142tarzykach i cmentarzach pali si\u0119 kadzid\u0142a i sk\u0142ada ofiary przed niewielkimi tabliczkami, w kt\u00f3rych mieszka\u0107 ma dusza zmar\u0142ego krewnego. Chi\u0144ska Republika Ludowa od swojego powstania w 1949 r. prowadzi\u0142a polityk\u0119 nastawion\u0105 na ca\u0142kowite wykluczenie religii z \u017cycia spo\u0142ecznego. Lata 90. XX w. przynios\u0142y zdecydowan\u0105 popraw\u0119 sytuacji szczeg\u00f3lnie pod wzgl\u0119dem praktyk religijnych. Chocia\u017c chi\u0144ska Konstytucja zapewnia wolno\u015b\u0107 religijn\u0105, w praktyce pa\u0144stwo \u015bci\u015ble kontroluje wszelk\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 religijn\u0105. Zarejestrowanych jest tylko pi\u0119\u0107 stowarzysze\u0144 religijnych (buddyzm, taoizm, islam, katolicyzm i protestantyzm),","start_idx":54,"end_idx":105}
{"id":"mrc_19","question":"kiedy nast\u0105pi paruzja?","answer":"wed\u0142ug Nowego Testamentu oznacza zapowiadany przez prorok\u00f3w powr\u00f3t Chrystusa na \u015bwiat w chwale pod koniec dziej\u00f3w","context":"Paruzja, Dzie\u0144 Pa\u0144ski, Drugie przyj\u015bcie (z gr. \u03c0\u03b1\u03c1\u03bf\u03c5\u03c3\u03af\u03b1, obecno\u015b\u0107, przyj\u015bcie, pojawienie si\u0119) \u2013 wed\u0142ug Nowego Testamentu oznacza zapowiadany przez prorok\u00f3w powr\u00f3t Chrystusa na \u015bwiat w chwale pod koniec dziej\u00f3w, jako triumfatora nad z\u0142em, wskrzesiciela umar\u0142ych i s\u0119dziego \u015bwiata. Jej \u017ar\u00f3d\u0142ami biblijnymi s\u0105 wypowiedzi Jezusa w ewangeliach (g\u0142\u00f3wnie Mt 24, Mk 13 i \u0141k 21), komentarze \u015bw. Paw\u0142a z Tarsu i Apokalipsa \u015bw. Jana. == W Biblii == Wed\u0142ug prorok\u00f3w Starego Testamentu Dzie\u0144 Pa\u0144ski (\u201eDzie\u0144 Jahwe\u201d), b\u0119d\u0105cy wyra\u017anym dzia\u0142aniem Boga, ma by\u0107 dniem przera\u017caj\u0105cego \u201eGniewu Pa\u0144skiego\u201d, kt\u00f3remu maj\u0105 towarzyszy\u0107 wielkie plagi i nieszcz\u0119\u015bcia \u2013 obejmuj\u0105ce jednak wy\u0142\u0105cznie grzesznik\u00f3w. Dla wiernych s\u0142ug bo\u017cych b\u0119dzie to dzie\u0144 wielkiej rado\u015bci (zob. Jl 1,15; 2,1-11; Am 5,16-20; 8,9-10; Sof 1,14-17; Za 14,1-6; Ml 3,19-24). Paruzja","start_idx":96,"end_idx":209}
{"id":"mrc_20","question":"co znajduje si\u0119 w tatrza\u0144skim parku narodowym?","answer":"ca\u0142y obszar g\u00f3rski i otulin\u0119 na Podhalu.","context":"Tatrach parku narodowego. Znacjonalizowano w\u0142asno\u015b\u0107 rodziny Uzna\u0144skich obejmuj\u0105c\u0105 ponad po\u0142ow\u0119 polskich Tatr. W 1947 na tym terenie minister le\u015bnictwa utworzy\u0142 obszar ochronny o nazwie Tatrza\u0144ski Park Narodowy, rok p\u00f3\u017aniej w g\u00f3rnej cz\u0119\u015bci Doliny Ko\u015bcieliskiej na terenach wykupionych jeszcze przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 przez Skarb Pa\u0144stwa utworzono rezerwat \u015bcis\u0142y o nazwie rezerwat przyrody Tomanowa-Smreczyny. W 1954 utworzono Tatrza\u0144ski Park Narodowy (TPN), w\u0142\u0105czono w jego obszar tak\u017ce w\u0142asno\u015b\u0107 Wsp\u00f3lnoty Le\u015bnej Uprawnionych O\u015bmiu Wsi (doliny Chocho\u0142owska i Lejowa). Na utworzenie parku narodowego polskie Tatry musia\u0142y czeka\u0107 sze\u015b\u0107 lat d\u0142u\u017cej ni\u017c Tatry S\u0142owackie. Ochron\u0105 parkow\u0105 obj\u0119to w\u00f3wczas ca\u0142y obszar g\u00f3rski i otulin\u0119 na Podhalu. W chwili utworzenia parku Tatry by\u0142y zdewastowane, liczebno\u015b\u0107 dzikich ssak\u00f3w by\u0142a niska, a drzewostan by\u0142 w op\u0142akanym stanie. == Obszar","start_idx":697,"end_idx":737}
{"id":"mrc_21","question":"z jakimi krajami polska graniczy?","answer":"Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie.","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":106,"end_idx":244}
{"id":"mrc_22","question":"czym jest suma logiczna?","answer":"Alternatywa, suma logiczna, alternatywa zwyk\u0142a, alternatywa nieroz\u0142\u0105czna, alternatywa \u0142\u0105czna \u2013 zdanie logiczne o postaci \"p lub q\", gdzie \"p\", \"q\" s\u0105 zdaniami.","context":"Alternatywa, suma logiczna, alternatywa zwyk\u0142a, alternatywa nieroz\u0142\u0105czna, alternatywa \u0142\u0105czna \u2013 zdanie logiczne o postaci \"p lub q\", gdzie \"p\", \"q\" s\u0105 zdaniami. W logice matematycznej alternatyw\u0119 zapisuje si\u0119 p\\,\\lor\\,q. Alternatywa \"p lub q\" jest zdaniem prawdziwym, gdy co najmniej jedno z jej zda\u0144 sk\u0142adowych \"p\", \"q\" jest prawdziwe. == W logice matematycznej == Alternatywa (suma logiczna): # Dzia\u0142anie dwuargumentowe okre\u015blone w dowolnym zbiorze zda\u0144 b\u0105d\u017a w zbiorze funkcji zdaniowych, kt\u00f3re zdaniom (funkcjom zdaniowym) p i q przypisuje zdanie (funkcj\u0119 zdaniow\u0105) prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy prawdziwe jest przynajmniej jedno ze zda\u0144 (funkcji) p i q. # Dwuargumentowy sp\u00f3jnik zdaniowy, oznaczany p\\,\\lor\\,q (\u0142ac. p\\mbox{ vel }q) o znaczeniu odpowiadaj\u0105cemu wy\u017cej zdefiniowanemu dzia\u0142aniu okre\u015blonemu w zbiorze A\\ni p,q. Od poprzedniej definicji","start_idx":0,"end_idx":159}
{"id":"mrc_23","question":"dla kogo przeznaczona jest karta charakterystyki i kiedy nale\u017cy j\u0105 dostarczy\u0107?","answer":"musi by\u0107 obowi\u0105zkowo sporz\u0105dzany przez producent\u00f3w chemikali\u00f3w dla sprzedawanych przez nich niebezpiecznych substancji i preparat\u00f3w i przekazywany ka\u017cdemu nabywcy. Karta charakterystyki musi by\u0107 zawsze dost\u0119pna podczas ich transportu, u\u017cywania i przechowywania.","context":"i procedurach jakie nale\u017cy wykona\u0107 w razie wyst\u0105pienia ska\u017cenia opisywan\u0105 substancj\u0105 (mieszanin\u0105). == Status prawny == Dokument ten w krajach Unii Europejskiej, NAFTA i wielu innych musi by\u0107 obowi\u0105zkowo sporz\u0105dzany przez producent\u00f3w chemikali\u00f3w dla sprzedawanych przez nich niebezpiecznych substancji i preparat\u00f3w i przekazywany ka\u017cdemu nabywcy. Karta charakterystyki musi by\u0107 zawsze dost\u0119pna podczas ich transportu, u\u017cywania i przechowywania. Odbiorcy takich substancji i preparat\u00f3w maj\u0105 obowi\u0105zek przechowywa\u0107 kart\u0119 w taki spos\u00f3b, aby ka\u017cda osoba maj\u0105ca z nimi do czynienia mog\u0142a w dowolnej chwili zapozna\u0107 si\u0119 z zagro\u017ceniami opisanymi w karcie. Zawarto\u015b\u0107 i struktura kart charakterystyki jest normowana przepisami prawa, r\u00f3\u017cnymi dla kraj\u00f3w UE i NAFTA. == Unia Europejska == W Europejskim Obszarze Gospodarczym uk\u0142ad karty charakterystyki i jej niezb\u0119dn\u0105 zawarto\u015b\u0107 definiuje Rozporz\u0105dzenie","start_idx":182,"end_idx":443}
{"id":"mrc_24","question":"ilu pos\u0142\u00f3w w sejmie ma kukiz?","answer":"uzyskali 6 mandat\u00f3w poselskich","context":"Kukiz\u201915 otrzymali \u0142\u0105cznie 206 530 g\u0142os\u00f3w (1,12% w skali kraju) i uzyskali 6 mandat\u00f3w poselskich, kt\u00f3re zdobyli Pawe\u0142 Kukiz, Jaros\u0142aw Sachajko, Pawe\u0142 Szramka, Agnieszka \u015acigaj, Stanis\u0142aw Tyszka i Stanis\u0142aw \u017buk. Pawe\u0142 Kukiz stan\u0105\u0142 na czele powo\u0142anej 12 listopada rady Koalicji Polskiej, a Jaros\u0142aw Sachajko zosta\u0142 jednym z wiceprzewodnicz\u0105cych klubu parlamentarnego, kt\u00f3rzy przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 Koalicja Polska \u2013 PSL-Kukiz15. Pod koniec 2019 walne zgromadzenie stowarzyszenia Kukiz\u201915 podj\u0119\u0142o decyzj\u0119 o powo\u0142aniu partii politycznej. Wniosek o rejestracj\u0119 partii K\u201915 zosta\u0142 z\u0142o\u017cony (przez Paw\u0142a Kukiza, Piotra Kubiczka i Roberta Herdzika) 27 maja 2020, a S\u0105d Okr\u0119gowy w Warszawie zarejestrowa\u0142 parti\u0119 31 lipca. W styczniu 2020 cz\u0119\u015b\u0107 dzia\u0142aczy Kukiz\u201915 (w tym byli pos\u0142owie Barbara Chrobak i Andrzej Kobylarz) do\u0142\u0105czy\u0142a do Solidarnej Polski. Zar\u00f3wno w pierwszych, jak","start_idx":66,"end_idx":96}
{"id":"mrc_25","question":"na jaki stopie\u0144 wojskowy mianuje prezydent?","answer":"Na stopie\u0144 podporucznika","context":"Podporucznik (ppor.) \u2013 najni\u017cszy stopie\u0144 oficerski w Wojsku Polskim, z korpusu oficer\u00f3w m\u0142odszych. Ni\u017cszym stopniem jest starszy chor\u0105\u017cy sztabowy, a wy\u017cszym porucznik. Polski oficer w stopniu podporucznika na naramiennikach nosi dwie gwiazdki. Na stopie\u0144 podporucznika (jako pierwszy stopie\u0144 oficerski) mianuje Prezydent RP na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Uroczyste mianowanie zawodowych oficer\u00f3w WP odbywa si\u0119 podczas promocji wie\u0144cz\u0105cych uko\u0144czenie uczelni wojskowej. Stopie\u0144 podporucznika mog\u0105 otrzyma\u0107 r\u00f3wnie\u017c \u017co\u0142nierze rezerwy ze zdanym egzaminem na oficera, posiadaj\u0105cy nadany przydzia\u0142 mobilizacyjny albo kt\u00f3rym przewiduje si\u0119 nadanie takiego przydzia\u0142u oraz spe\u0142niaj\u0105cy jeden z poni\u017cszych warunk\u00f3w: a) odbyte przeszkolenie wojskowe przed dniem 1 stycznia 2004 r. oraz \u0107wiczenia wojskowe o \u0142\u0105cznym wymiarze co najmniej pi\u0119ciu dni, b) odbyty kurs oficerski realizowany w ramach \u0107wicze\u0144 wojskowych, c) odbyta","start_idx":244,"end_idx":268}
{"id":"mrc_26","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w polsce w 2007 roku?","answer":"Premierem zosta\u0142 przewodnicz\u0105cy PO Donald Tusk.","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku \u2013 wybory do Sejmu i Senatu zosta\u0142y przeprowadzone w dniu 21 pa\u017adziernika 2007, w zwi\u0105zku z podj\u0119ciem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji \"Uchwa\u0142y z dnia 7 wrze\u015bnia 2007 r. w sprawie skr\u00f3cenia kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej\" i wydanym w jej nast\u0119pstwie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia. Wybory te zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Platformy Obywatelskiej. W wyniku wybor\u00f3w do Sejmu wesz\u0142y 4 komitety wyborcze oraz pose\u0142 Mniejszo\u015bci Niemieckiej, natomiast do Senatu weszli kandydaci PO i PiS oraz kandydat niezale\u017cny W\u0142odzimierz Cimoszewicz (cz\u0142onek SLD). Po wyborach PO zawar\u0142a koalicj\u0119 z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem zosta\u0142 przewodnicz\u0105cy PO Donald Tusk. Stanowisko wicepremiera i ministra gospodarki przypad\u0142o Waldemarowi Pawlakowi (prezesowi PSL). == Termin wybor\u00f3w == Zgodnie z","start_idx":699,"end_idx":746}
{"id":"mrc_27","question":"ile liczy\u0142 pu\u0142k u\u0142an\u00f3w?","answer":"liczy\u0142 827 \u017co\u0142nierzy","context":"lipcu 14 pu\u0142k u\u0142an\u00f3w mia\u0142 ju\u017c 6 szwadron\u00f3w, w trzy w stadium organizacji. Razem liczy\u0142 827 \u017co\u0142nierzy uzbrojonych w 7 rkm, 17 pm, 246 kbk, 130 pistolet\u00f3w, 745 granat\u00f3w r\u0119cznych i 6 granatnik\u00f3w przeciwpancernych. U\u0142ani jaz\u0142owieccy wzi\u0119li udzia\u0142 w kilkudniowych walkach o Lw\u00f3w (22 \u2013 27 lipca 1944). Po zaj\u0119ciu miasta sowieci rozbroili i aresztowali tysi\u0105ce \u017co\u0142nierzy lwowskiej AK. W\u015br\u00f3d zatrzymanych by\u0142 tak\u017ce ranny kpt. Dra\u017ca Sotirovi\u010d, \u015bwie\u017co odznaczony przez dow\u00f3dztwo AK Krzy\u017cem Virtuti Militari V klasy. Zdo\u0142a\u0142 on jednak uciec i do\u0142\u0105czy\u0107 do tych u\u0142an\u00f3w, kt\u00f3rzy unikn\u0119li niewoli. Resztki pu\u0142ku ukry\u0142y si\u0119 w okolicach Brzozowa, sk\u0105d cz\u0119\u015b\u0107 ludzi z kpt. Dra\u017c\u0105 przesz\u0142a wiosn\u0105 1945 na Dolny \u015al\u0105sk, a stamt\u0105d do ameryka\u0144skiej strefy okupacyjnej. Pozostali \u017co\u0142nierze 14 pu\u0142ku walczyli z","start_idx":80,"end_idx":100}
{"id":"mrc_28","question":"z jakimi krajami graniczy hiszpania?","answer":"Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugali\u0105, na po\u0142udniu z nale\u017c\u0105cym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez plazas de soberan\u00eda z Marokiem.","context":"Hiszpania, Kr\u00f3lestwo Hiszpanii (hiszp. \"Espa\u00f1a\", \"Reino de Espa\u00f1a\") \u2013 pa\u0144stwo w zachodniej cz\u0119\u015bci Europy Po\u0142udniowej, po\u0142o\u017cone g\u0142\u00f3wnie na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim, obejmuj\u0105ce tak\u017ce Baleary na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim oraz mniejsze wysepki i tereny w p\u00f3\u0142nocnej Afryce. Sk\u0142ada si\u0119 z 17 region\u00f3w autonomicznych i dw\u00f3ch miast autonomicznych. Stolic\u0105 i najwi\u0119kszym miastem jest Madryt, du\u017ce znaczenie ma r\u00f3wnie\u017c Barcelona i Walencja. Pa\u0144stwo ma powierzchni\u0119 505 944 km\u00b2, b\u0119d\u0105c czwartym co do wielko\u015bci pa\u0144stwem w Europie, po Rosji, Ukrainie i Francji. Ludno\u015b\u0107 oscyluje na poziomie 50 mln. Dominuje w nim klimat subtropikalny. Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugali\u0105, na po\u0142udniu z nale\u017c\u0105cym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez plazas de soberan\u00eda z Marokiem. Na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie, przez Pireneje, kraj graniczy","start_idx":652,"end_idx":798}
{"id":"mrc_29","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142y si\u0119 igrzyska olimpijskie?","answer":"1896","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":28,"end_idx":32}
{"id":"mrc_30","question":"co robi ma\u0142pa?","answer":"wykorzystywany g\u0142\u00f3wnie w adresach poczty elektronicznej oraz jako identyfikator (\"handle\") u\u017cytkownika na mikroblogach takich jak Twitter czy Instagram.","context":"@ (ma\u0142pa) \u2013 znak pisarski, wykorzystywany g\u0142\u00f3wnie w adresach poczty elektronicznej oraz jako identyfikator (\"handle\") u\u017cytkownika na mikroblogach takich jak Twitter czy Instagram. Znak pochodzi z \u0142aci\u0144skiej ligatury zast\u0119puj\u0105cej w \u015bredniowiecznych i renesansowych r\u0119kopisach handlowych s\u0142owo \u201ead\u201d (do, przy) i oznaczaj\u0105ce m.in. odbiorc\u0119 przesy\u0142ki. W j\u0119zyku angielskim czytany jest \u201eat\u201d (przyimek oznaczaj\u0105cy \u201ew\u201d, \u201eprzy\u201d albo \u201epo [jakiej\u015b cenie]\u201d) i stosowany jest niekiedy w ksi\u0119gowo\u015bci do oznaczania cen. == Zastosowania historyczne == Jeden z najdawniejszych przyk\u0142ad\u00f3w zastosowania znaku @ to dokument z 1448 roku o nazwie \u201eTaula de Ariza\u201d, b\u0119d\u0105cy rejestrem dostaw pszenicy z Kr\u00f3lestwa Kastylii do Kr\u00f3lestwa Aragonii. Symbol oznacza tam dawn\u0105 jednostk\u0119 masy arroba. == Zastosowania w informatyce == U\u017cywanie symbolu @ do adresowania e-maili zapocz\u0105tkowa\u0142 Ray Tomlinson we","start_idx":27,"end_idx":179}
{"id":"mrc_31","question":"kto zagra\u0142 rol\u0119 ole\u0144ki w potopie?","answer":"posta\u0107 Ole\u0144ki powierzono Ma\u0142gorzacie Braunek","context":"by\u0142a najbardziej rozpoznawalna dla przysz\u0142ych widz\u00f3w. Konsultanci ustalili, \u017ce po dobudowaniu bastionu i podwy\u017cszeniu muru b\u0119dzie mo\u017cna przyst\u0105pi\u0107 do zdj\u0119\u0107 w klasztorze. Nie da\u0142o si\u0119 jednak zatuszowa\u0107 znajduj\u0105cej si\u0119 niedaleko budowli XIX-wiecznej wie\u017cy. Na potrzeby filmowego \"Potopu\" obsadzonych zosta\u0142o ponad 200 r\u00f3l. Micha\u0142a Wo\u0142odyjowskiego zagra\u0142 Tadeusz \u0141omnicki, wyst\u0119puj\u0105cy ju\u017c w \"Panie Wo\u0142odyjowskim\" w tej samej roli. Rola Zag\u0142oby by\u0142a pocz\u0105tkowo przeznaczona dla Mieczys\u0142awa Pawlikowskiego, lecz ten z powodu zawa\u0142u serca nie m\u00f3g\u0142 wzi\u0105\u0107 udzia\u0142u w zdj\u0119ciach; w tej roli zast\u0105pi\u0142 go Kazimierz Wichniarz. Jako Kmicica Hoffman wybra\u0142 Daniela Olbrychskiego, kt\u00f3ry w \"Panu Wo\u0142odyjowskim\" gra\u0142 rol\u0119 Azji; posta\u0107 Ole\u0144ki powierzono Ma\u0142gorzacie Braunek, a Janusza Radziwi\u0142\u0142a zagra\u0142 W\u0142adys\u0142aw Ha\u0144cza. === Zdj\u0119cia === Zdj\u0119cia do \"Potopu\" rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w 1971 roku. Rozpocz\u0119to budow\u0119","start_idx":709,"end_idx":753}
{"id":"mrc_32","question":"jakie jest najwy\u017csze odznaczenie rzeczypospolitej polskiej?","answer":"Order Or\u0142a Bia\u0142ego","context":"Order Or\u0142a Bia\u0142ego (OB) \u2013 najstarsze i najwy\u017csze odznaczenie pa\u0144stwowe Rzeczypospolitej Polskiej nadawane za znamienite zas\u0142ugi cywilne i wojskowe dla po\u017cytku Rzeczypospolitej Polskiej, po\u0142o\u017cone zar\u00f3wno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nie dzieli si\u0119 na klasy. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwy\u017cszym rang\u0105 przedstawicielom pa\u0144stw obcych. Order Or\u0142a Bia\u0142ego noszony jest na wst\u0119dze b\u0142\u0119kitnej przewieszonej przez lewe rami\u0119 do prawego boku. Gwiazd\u0119 Orderu, niegdy\u015b haftowan\u0105, nosi si\u0119 na lewej piersi. == Historia == === Lata 1705\u20131795 === Order Or\u0142a Bia\u0142ego ustanowi\u0142 kr\u00f3l August II Mocny 1 listopada 1705 na zamku w Tykocinie, ma\u0142ym mie\u015bcie na Podlasiu, po\u0142o\u017conym nad rzek\u0105 Narew, gdzie bywali kr\u00f3lowie, magnaci i ksi\u0105\u017c\u0119ta polscy. Otrzymywali go w czasie I Rzeczypospolitej g\u0142\u00f3wnie magnaci, kt\u00f3rzy wsparli kr\u00f3la","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_33","question":"jak staro\u017cytni grecy postrzegali \u015bmier\u0107?","answer":"Staro\u017cytni Grecy wyobra\u017cali sobie \u017cycie po \u015bmierci jako mniej ciekawe ni\u017c na Ziemi.","context":"Elizjum (tak\u017ce Pola Elizejskie) \u2013 w mitologii greckiej cz\u0119\u015b\u0107 Hadesu \u2013 podziemnego \u015bwiata, przeznaczona dla dusz dobrych ludzi. Cz\u0119\u015bciej jednak przedstawiana jako kraina nad Oceanem, na zachodnich kra\u0144cach \u015bwiata \u2013 miejsce wiecznej szcz\u0119\u015bliwo\u015bci i wiecznej wiosny. Panowa\u0142 tam Kronos, syn Gai (Matki Ziemi) i Uranosa (Pana Niebios), a jednocze\u015bnie ojciec Demeter, Hestii, Hery, Hadesa, Posejdona i Zeusa. Staro\u017cytni Grecy wyobra\u017cali sobie \u017cycie po \u015bmierci jako mniej ciekawe ni\u017c na Ziemi. Dusza zmar\u0142ego po przep\u0142yni\u0119ciu rzeki Styks w \u0142odzi starca Charona, stawa\u0142a przed trzema s\u0119dziami. Tam dusza by\u0142a s\u0105dzona, nast\u0119pnie sz\u0142a w jedno z trzech miejsc spoczynku wiecznego; m.in. na Elizje. Sprawiedliwi kierowali si\u0119 na prawo do rzeki zapomnienia \u2013 Lete. Napiwszy si\u0119 z niej wody, zapominali o ziemskim \u017cyciu. Dalej","start_idx":404,"end_idx":487}
{"id":"mrc_34","question":"kim jest young leosia?","answer":"polska piosenkarka, raperka, autorka tekst\u00f3w, realizatorka d\u017awi\u0119ku i DJ-ka.","context":"Young Leosia, dawniej Sara, w\u0142a\u015bc. Sara Leokadia Sudo\u0142 (ur. 13 sierpnia 1998 w Szczecinie) \u2013 polska piosenkarka, raperka, autorka tekst\u00f3w, realizatorka d\u017awi\u0119ku i DJ-ka. == \u017byciorys == === Edukacja === By\u0142a uczennic\u0105 IX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego im. Bohater\u00f3w Monte Cassino w Szczecinie. === Kariera muzyczna === Gra\u0142a jako DJ-ka w klubach, takich jak m.in. Prozak 2.0, Mi\u0142o\u015b\u0107 Kredytowa, Mewa Towarzyska czy Newonce Bar. Pierwsze piosenki nagrywa\u0142a od 2015 roku jako Sara. 6 sierpnia 2020 zadebiutowa\u0142a z singlem \u201eWyspy\u201d, kt\u00f3ry jednak przeszed\u0142 niezauwa\u017cony, podobnie jak kolejny \u2013 \u201eZakocha\u0142am si\u0119, ale zry\u0142e\u015b\u201d, kt\u00f3ry nagra\u0142a z zespo\u0142em B24. 16 pa\u017adziernika 2020 wraz z \u017babsonem, Beteo i Boruccim wyda\u0142a singel \u201eULALA\u201d, iTunes. R\u00f3wnie\u017c w 2020 za\u015bpiewa\u0142a go\u015bcinnie w utworze rapera \u201eLoyal\u201d, kt\u00f3ry by\u0142 wysoko notowany","start_idx":93,"end_idx":168}
{"id":"mrc_35","question":"czym jest germanizacja?","answer":"proces przyswajania j\u0119zyka lub kultury niemieckiej przez jednostki i grupy spo\u0142eczne funkcjonuj\u0105ce wcze\u015bniej w ramach innych kultur.","context":"Germanizacja (tak\u017ce niemczenie) \u2013 proces przyswajania j\u0119zyka lub kultury niemieckiej przez jednostki i grupy spo\u0142eczne funkcjonuj\u0105ce wcze\u015bniej w ramach innych kultur. Germanizacja mo\u017ce zachodzi\u0107 zar\u00f3wno w wyniku mniej lub bardziej wyra\u017anego przymusu (np. administracyjnego, edukacyjnego), jak i mie\u0107 charakter wzgl\u0119dnie dobrowolny, tzn. nie wi\u0105za\u0107 si\u0119 z \u017cadn\u0105 bezpo\u015bredni\u0105 presj\u0105. Cz\u0119sto rozumiana obecnie jako proces wynarodowienia, poprzez nak\u0142anianie lub przymuszanie ludno\u015bci rdzennej okre\u015blonego terenu do przyswojenia j\u0119zyka niemieckiego oraz kultury niemieckiej, a tak\u017ce proces rozprzestrzeniania si\u0119 j\u0119zyka, kultury i ludno\u015bci poprzez asymilacj\u0119 lub adaptacj\u0119 obcoj\u0119zycznych s\u0142\u00f3w do j\u0119zyka niemieckiego. == Germanizacja S\u0142owian Zachodnich == === S\u0142owianie Po\u0142abscy === Germanie rozpocz\u0119li podb\u00f3j ziem poga\u0144skich plemion po\u0142abskich w VIII wieku naszej ery. Granica zamieszkania S\u0142owian opiera\u0142a si\u0119 o utworzony w roku 805 przez","start_idx":34,"end_idx":166}
{"id":"mrc_36","question":"kiedy w polsce jest halloween?","answer":"\u015awi\u0119to Halloween w Polsce pojawi\u0142o si\u0119 w latach 90. XX w.","context":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika. Odniesienia do Halloween s\u0105 cz\u0119sto widoczne w kulturze popularnej, g\u0142\u00f3wnie ameryka\u0144skiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Mimo \u017ce dzie\u0144 nie jest \u015bwi\u0119tem urz\u0119dowym, cieszy si\u0119 po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Narodzenia najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015bci\u0105. \u015awi\u0119to Halloween w Polsce pojawi\u0142o si\u0119 w latach 90. XX w. G\u0142\u00f3wnym symbolem \u015bwi\u0119ta jest wydr\u0105\u017cona i pod\u015bwietlona od \u015brodka dynia z wyszczerbionymi z\u0119bami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty, paj\u0119czyny itp. == Historia == Dok\u0142adna geneza Halloween nie jest znana. Mo\u017ce ni\u0105 by\u0107 rzymskie \u015bwi\u0119to na cze\u015b\u0107 b\u00f3stwa owoc\u00f3w i nasion (Pomony) albo celtyckie \u015bwi\u0119to na powitanie zimy.","start_idx":408,"end_idx":465}
{"id":"mrc_37","question":"do jakich grup spo\u0142ecznych nale\u017cy rodzina?","answer":"podstawow\u0105 grup\u0119 spo\u0142eczn\u0105, na kt\u00f3rej opiera si\u0119 spo\u0142ecze\u0144stwo.","context":"definicj\u0119 rodziny, kt\u00f3ra jest jedn\u0105 z cz\u0119\u015bciej przytaczanych w rozmaitych opracowaniach naukowych. Okre\u015bla ona rodzin\u0119 jako podstawow\u0105 grup\u0119 spo\u0142eczn\u0105, na kt\u00f3rej opiera si\u0119 spo\u0142ecze\u0144stwo. Wed\u0142ug definicji marksistowsko-leninowskiej rodzina to pierwotna kom\u00f3rka spo\u0142ecze\u0144stwa, jeden z podstawowych element\u00f3w jego struktury spo\u0142ecznej, \u0142\u0105cz\u0105cy ma\u0142\u017conk\u00f3w i ich potomstwo. Podej\u015bcie systemowe zak\u0142ada, \u017ce rodzina jest systemem, kt\u00f3ry nale\u017cy rozpatrywa\u0107 ca\u0142o\u015bciowo. Za\u0142o\u017cenie to oznacza wiele nast\u0119pstw, jak chocia\u017cby takie, \u017ce zmiana w jednej cz\u0119\u015bci systemu rodzinnego powoduje zmian\u0119 w pozosta\u0142ych jego cz\u0119\u015bciach. Wsp\u00f3\u0142czesne przeobra\u017cenia rodziny ka\u017c\u0105 odchodzi\u0107 od ujmowania jej w kategoriach strukturalnych na rzecz nastawienia komunikatywnego. Zgodnie z takim podej\u015bciem mo\u017cna rozumie\u0107 rodzin\u0119 jako \u201educhowe zjednoczenie szczup\u0142ego grona os\u00f3b skupionych we wsp\u00f3lnym ognisku domowym aktami wzajemnej pomocy i opieki, oparte na wierze w prawdziw\u0105 lub","start_idx":124,"end_idx":187}
{"id":"mrc_38","question":"kto jest zwierzchnikiem ko\u015bcio\u0142a prawos\u0142awnego?","answer":"Jej zwierzchnik nosi tytu\u0142 patriarchy moskiewskiego i ca\u0142ej Rusi; od 2009 r. urz\u0105d ten sprawuje Cyryl.","context":"Rosyjski Ko\u015bci\u00f3\u0142 Prawos\u0142awny \u2013 autokefaliczny Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny dzia\u0142aj\u0105cy na terytorium Rosji i wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw by\u0142ego ZSRR (poza Gruzj\u0105), najwi\u0119ksza pod wzgl\u0119dem liczby wiernych lokalna Cerkiew prawos\u0142awna. Jej zwierzchnik nosi tytu\u0142 patriarchy moskiewskiego i ca\u0142ej Rusi; od 2009 r. urz\u0105d ten sprawuje Cyryl. Pierwsza chrze\u015bcija\u0144ska metropolia obrz\u0105dku wschodniego na ziemiach wschodnios\u0142owia\u0144skich powsta\u0142a wraz z chrztem Rusi Kijowskiej. Wskutek najazdu mongolskiego na Ru\u015b Kijowsk\u0105 i zniszczeniem samego Kijowa w 1299 metropolita Maksym przeni\u00f3s\u0142 swoj\u0105 siedzib\u0119 do W\u0142odzimierza nad Kla\u017am\u0105, nast\u0119pnie zosta\u0142a ona przeniesiona do Moskwy. W 1448 metropolia moskiewska jednostronnie og\u0142osi\u0142a niezale\u017cno\u015b\u0107 od Patriarchatu Konstantynopolita\u0144skiego. Jej autokefalia zosta\u0142a przez Konstantynopol potwierdzona w 1589 r. wraz z nadaniem rangi patriarchatu. W po\u0142owie XVII w. w Rosyjskim Ko\u015bciele Prawos\u0142awnym dosz\u0142o do roz\u0142amu wskutek odrzucenia","start_idx":213,"end_idx":315}
{"id":"mrc_39","question":"kto zosta\u0142 oskar\u017cony o kradzie\u017c lalki?","answer":"m\u0142odej kobiety","context":"Lalka \u2013 powie\u015b\u0107 spo\u0142eczno-obyczajowa Boles\u0142awa Prusa publikowana w odcinkach w latach 1887\u20131889 w dzienniku \u201eKurier Codzienny\u201d, wydana w 1890 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d. == Powstanie i publikacja == === Geneza === 9 lutego 1887 w 30 numerze warszawskiego dziennika \u201eGazeta Polska\u201d ukaza\u0142a si\u0119 informacja o odbytym w Bernie procesie m\u0142odej kobiety, kt\u00f3ra zosta\u0142a oskar\u017cona o kradzie\u017c lalki. Zosta\u0142a ona uniewinniona, poniewa\u017c sprzedawca zezna\u0142, \u017ce zabawka jednak by\u0142a zakupiona u niego. O tym sprawozdaniu prasowym Prus napisa\u0142 kilka zda\u0144 w XX arkuszu swoich \"Notatek o kompozycji\". Scen\u0119 o podobnej tematyce wprowadzi\u0142 p\u00f3\u017aniej tak\u017ce do powie\u015bci (tom II, rozdzia\u0142 VIII). Z wypowiedzi samego pisarza wynika, i\u017c proces ten mia\u0142 decyduj\u0105ce znaczenie w skrystalizowaniu si\u0119 pomys\u0142u na powstanie \"Lalki\". Z","start_idx":352,"end_idx":366}
{"id":"mrc_40","question":"kiedy jan pawe\u0142 ii zosta\u0142 kardyna\u0142em?","answer":"1967\u20131978","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":246,"end_idx":255}
{"id":"mrc_41","question":"jakie by\u0142y g\u0142\u00f3wne postanowienia unii lubelskiej?","answer":"* Oba pa\u0144stwa mia\u0142y mie\u0107 jednego w\u0142adc\u0119 wybieranego wsp\u00f3lnie przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na kr\u00f3la Polski i wielkiego ksi\u0119cia Litwy w Krakowie. * Powo\u0142ano wsp\u00f3lny Sejm walny, obraduj\u0105cy w Warszawie, kt\u00f3rego izba poselska sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z 77 pos\u0142\u00f3w koronnych i 50 litewskich, a w sk\u0142ad Senatu wesz\u0142o 113 senator\u00f3w koronnych i 27 litewskich. * Oba cz\u0142ony Rzeczypospolitej zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 prowadzi\u0107 wsp\u00f3ln\u0105 polityk\u0119 obronn\u0105 i zagraniczn\u0105. * Zachowano odr\u0119bne urz\u0119dy centralne, tytu\u0142y i dostoje\u0144stwa z zakresem kompetencji identycznym","context":"pose\u0142 rosyjski jeszcze tego samego dnia doni\u00f3s\u0142 carowi Iwanowi IV Gro\u017anemu: \"jedinienje ich w tom, czto im stojati oto wsiech okrain zaodin\" (unia ta polega na tym, \u017ce wszystkie prowincje stanowi\u0107 b\u0119d\u0105 jedno). == Postanowienia unii lubelskiej == * Oba pa\u0144stwa mia\u0142y mie\u0107 jednego w\u0142adc\u0119 wybieranego wsp\u00f3lnie przez oba narody w wolnej elekcji i koronowanego na kr\u00f3la Polski i wielkiego ksi\u0119cia Litwy w Krakowie. * Powo\u0142ano wsp\u00f3lny Sejm walny, obraduj\u0105cy w Warszawie, kt\u00f3rego izba poselska sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z 77 pos\u0142\u00f3w koronnych i 50 litewskich, a w sk\u0142ad Senatu wesz\u0142o 113 senator\u00f3w koronnych i 27 litewskich. * Oba cz\u0142ony Rzeczypospolitej zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 prowadzi\u0107 wsp\u00f3ln\u0105 polityk\u0119 obronn\u0105 i zagraniczn\u0105. * Zachowano odr\u0119bne urz\u0119dy centralne, tytu\u0142y i dostoje\u0144stwa z zakresem kompetencji identycznym w","start_idx":246,"end_idx":794}
{"id":"mrc_42","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 hallelujah?","answer":"Leonarda Cohena","context":"Hallelujah \u2013 ballada pop-folkowa napisana przez kanadyjskiego piosenkarza i autora tekst\u00f3w Leonarda Cohena, kt\u00f3ra pierwotnie zosta\u0142a wydana na albumie \"Various Positions\" z 1984 roku. Istnieje sze\u015b\u0107 oficjalnie nagranych i wydanych wersji piosenki na p\u0142ytach: jednej studyjnej \u2013 \"Various Positions\" (nagrana i wydana w 1984) i pi\u0119ciu koncertowych \u2013 \"Cohen Live\" (nagrana w 1988, wydana w 1994), \"Legendary FM Broadcasts\" (nagrana w 1993, wydana w 2016), \"Live in London\" (nagrana w 2008, wydana w 2009), \"Songs from the Road\" (nagrana w 2009, wydana w 2010), \"Live in Dublin\" (nagrana w 2013, wydana w 2014). Piosenka w momencie wydania nie osi\u0105gn\u0119\u0142a du\u017cego sukcesu, lecz p\u00f3\u017aniej zdoby\u0142a du\u017c\u0105 popularno\u015b\u0107, czego dowodem jest oko\u0142o 240 jej cover\u00f3w. To tak\u017ce najcz\u0119\u015bciej wykonywany przez innych muzyk\u00f3w","start_idx":91,"end_idx":106}
{"id":"mrc_43","question":"dlaczego ko\u015bci\u00f3\u0142 mariacki?","answer":"potoczna, tradycyjna nazwa ko\u015bcio\u0142a miejskiego o wezwaniu maryjnym, najcz\u0119\u015bciej Wniebowzi\u0119cia, Narodzenia lub Niepokalanego Pocz\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny.","context":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 Mariacki (niem. \"Marienkirche\") \u2013 potoczna, tradycyjna nazwa ko\u015bcio\u0142a miejskiego o wezwaniu maryjnym, najcz\u0119\u015bciej Wniebowzi\u0119cia, Narodzenia lub Niepokalanego Pocz\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny. == W Polsce == == W Niemczech == * Ko\u015bci\u00f3\u0142 Mariacki we Frankfurcie nad Odr\u0105 * Ko\u015bci\u00f3\u0142 Mariacki w Dortmundzie * Ko\u015bci\u00f3\u0142 Mariacki w Lubece * Ko\u015bci\u00f3\u0142 Mariacki w Rostocku * Ko\u015bci\u00f3\u0142 Marii Panny w Dre\u017anie","start_idx":42,"end_idx":200}
{"id":"mrc_44","question":"jak nazywamy odmian\u0119 czasownik\u00f3w?","answer":"Koniugacja","context":"Koniugacja (z \u0142ac.) \u2013 odmiana czasownika przez osoby, czasy, tryby, strony, liczby, aspekty i inne kategorie gramatyczne. Formy czasownikowe, kt\u00f3re nie posiadaj\u0105 okre\u015blonych podanych kategorii, zwane s\u0105 bezokolicznikiem. Wszystkie formy danego czasownika nazywaj\u0105 si\u0119 leksemami, natomiast forma podstawowa, od kt\u00f3rej wyprowadzamy wszystkie pozosta\u0142e, to lemma. Tabela pokazuj\u0105ca wszystkie warianty czasownika nazywa si\u0119 \"tabel\u0105 koniugacji\" albo \"paradygmatem czasownika\". Zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 czasownik\u00f3w odmienia si\u0119 regularnie, poprzez dodawanie nowych ko\u0144c\u00f3wek do wybranych form wed\u0142ug \u015bci\u015ble okre\u015blonych regu\u0142. Je\u017celi czasownik nie pasuje do \u017cadnej regu\u0142y lub cechuje si\u0119 nietypow\u0105 odmian\u0105, okre\u015bla si\u0119 go mianem czasownika nieregularnego. W j\u0119zyku najcz\u0119\u015bciej nie istnieje tylko jeden, uniwersalny spos\u00f3b odmiany wszystkich czasownik\u00f3w. Zamiast tego wyst\u0119puje kilka r\u00f3wnoleg\u0142ych grup zwanych \"wzorami koniugacji\" lub \"grupami koniugacji\", a ich wyb\u00f3r zale\u017cy","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_45","question":"na czym polega skontrum?","answer":"kontrola zbior\u00f3w bibliotecznych lub archiwalnych, przeprowadzana w oparciu o istniej\u0105cy inwentarz lub inn\u0105 pomoc ewidencyjn\u0105, maj\u0105ca na celu ustalenie stanu faktycznego zbior\u00f3w i ujawnienie brak\u00f3w","context":"Skontrum \u2013 kontrola zbior\u00f3w bibliotecznych lub archiwalnych, przeprowadzana w oparciu o istniej\u0105cy inwentarz lub inn\u0105 pomoc ewidencyjn\u0105, maj\u0105ca na celu ustalenie stanu faktycznego zbior\u00f3w i ujawnienie brak\u00f3w (por\u00f3wnuje si\u0119 zapis w inwentarzu z ksi\u0119gozbiorem/zasobem archiwalnym na p\u00f3\u0142kach). W bibliotekach, w zale\u017cno\u015bci od wielko\u015bci biblioteki mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 skontrum ca\u0142o\u015bciowe (w mniejszych bibliotekach) lub ci\u0105g\u0142e (gdy wielko\u015b\u0107 zbior\u00f3w nie pozwala na jednorazowe ich sprawdzenie). Przeprowadza si\u0119 je r\u00f3wnie\u017c podczas zalania biblioteki czy innej kl\u0119ski, w celu ustalenia brak\u00f3w i ubytk\u00f3w. Skontrum przeprowadza si\u0119 dodatkowo, gdy nast\u0119puje zmiana bibliotekarza odpowiedzialnego za zbiory.","start_idx":11,"end_idx":207}
{"id":"mrc_46","question":"jaki kszta\u0142t ma latawiec?","answer":"zasadniczy romboidalny kszta\u0142t","context":"latawce sta\u0142y si\u0119 popularne w XVII stuleciu, a ich zasadniczy romboidalny kszta\u0142t nie zmieni\u0142 si\u0119 do dzi\u015b. Niegdy\u015b wysmarowane siark\u0105, zmieszan\u0105 z woskiem i prochem, po podpaleniu liny uwi\u0119ziowej u\u017cywane by\u0142y przez bia\u0142ych misjonarzy jako wiadomo\u015b\u0107 od zagniewanego Boga i sta\u0142y si\u0119 skutecznym \u015brodkiem krzewienia chrze\u015bcija\u0144stwa w\u015br\u00f3d barbarzy\u0144c\u00f3w. W Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w latawce nazywano \u201eszybami\u201d (od. szybowa\u0107) lub szaszorami i mia\u0142y one zwykle kszta\u0142t or\u0142a. Latawce by\u0142y (i s\u0105) wykorzystywane do rozmaitych cel\u00f3w, a tak\u017ce sta\u0142y si\u0119 obiektem licznych eksperyment\u00f3w. Oto kilka ciekawszych dat z przebogatej historii latawc\u00f3w: * w 1749 r. po raz pierwszy wykorzystano latawiec do cel\u00f3w meteorologicznych; Thomas Melville i Alexander Wilson zmierzyli temperatur\u0119 na wysoko\u015bci 900 m za pomoc\u0105 termometru umieszczonego w\u0142a\u015bnie na latawcu; * w","start_idx":51,"end_idx":81}
{"id":"mrc_47","question":"kt\u00f3ra rasa jest znana z wy\u015bcigowych predyspozycji?","answer":"pozosta\u0142e konie arabskie najbardziej cenione s\u0105 na dystansach d\u0142ugich i bardzo d\u0142ugich","context":"cho\u0107 zdarzaj\u0105 si\u0119 inne. Dawniej u\u017cywany do pokaz\u00f3w, spacer\u00f3w i jako ko\u0144 dla dam. Wbrew pozorom jest to ko\u0144 o wielkiej dzielno\u015bci i wytrzyma\u0142o\u015bci (jak wszystkie konie arabskie). Jest jednak drobniejszy od \"kuhailana\", ni\u017cszy i s\u0142abszy. \"Saklavi\" bywa najcz\u0119\u015bciej modelem do zdj\u0119\u0107 koni arabskich. * \"Munighi\" \u2013 ko\u0144 o sko\u015bnej \u0142opatce, d\u0142ugich ko\u0144czynach, d\u0142u\u017cszej i w\u0119\u017cszej g\u0142owie o prostym profilu. Ma\u015b\u0107 zwykle kasztanowata. Typ bardzo wytrzyma\u0142y, szybki na kr\u00f3tkich dystansach (pozosta\u0142e konie arabskie najbardziej cenione s\u0105 na dystansach d\u0142ugich i bardzo d\u0142ugich). Istnieje te\u017c kilka innych typ\u00f3w, znanych lepiej w Arabii, np.: \"Hadban\", \"Hamdan\" i \"O\u2019Bajan\". == Legenda == Wed\u0142ug pierwszej legendy konie rasy arabskiej pochodz\u0105 od pi\u0119ciu klaczy Mahometa o imionach: \"Saklavi\", \"Kuhailan\", \"O\u2019Bajan\", \"Hadban\" i \"Hamdani\", kt\u00f3re wr\u00f3cily","start_idx":477,"end_idx":563}
{"id":"mrc_48","question":"z jakimi krajami graniczy ukraina?","answer":"Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Bia\u0142orusi\u0105, od zachodu z Polsk\u0105, S\u0142owacj\u0105 i W\u0119grami, od po\u0142udnia z Rumuni\u0105 i Mo\u0142dawi\u0105 oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu i wschodu z Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105.","context":"Ukraina (, \"Ukrajina\") \u2013 pa\u0144stwo unitarne, po\u0142o\u017cone w Europie Wschodniej. Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Bia\u0142orusi\u0105, od zachodu z Polsk\u0105, S\u0142owacj\u0105 i W\u0119grami, od po\u0142udnia z Rumuni\u0105 i Mo\u0142dawi\u0105 oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu i wschodu z Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105. Stolic\u0105 Ukrainy jest Kij\u00f3w. Ukraina jest cz\u0142onkiem za\u0142o\u017cycielskim ONZ, cz\u0142onkiem \u015awiatowej Organizacji Handlu, Rady Europy, Mi\u0119dzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Pog\u0142\u0119bionej i Ca\u0142o\u015bciowej Strefy Wolnego Handlu (DCFTA) oraz organizacji regionalnych i subregionalnych, tj. OBWE, GUAM i Organizacji Wsp\u00f3\u0142pracy Gospodarczej Pa\u0144stw Morza Czarnego. Ukraina jest pa\u0144stwem suwerennym od 1991 roku; w 2009 przyst\u0105pi\u0142a do programu Partnerstwo Wschodnie, od 2014 jest krajem stowarzyszonym z Uni\u0105 Europejsk\u0105, a od 1 stycznia 2016 jest cz\u0142onkiem strefy wolnego handlu z Uni\u0105 Europejsk\u0105. Wed\u0142ug raportu","start_idx":74,"end_idx":274}
{"id":"mrc_49","question":"jak nazywa si\u0119 niemiecki hrabia?","answer":"Graf","context":"te\u017c margrabim/markizem). == Pa\u0144stwa niemieckoj\u0119zyczne == Niemieckim odpowiednikiem hrabiego jest Graf. Tytu\u0142 ten wywodzi si\u0119 ze staro\u0142aci\u0144skiego \"graffio\", czyli bizantyjskiego \"grapheus\" lub \"suggrapheus\" (tj. osoba uprawniona do zwo\u0142ania zjazdu). Hrabia niemiecki by\u0142 pierwotnie urz\u0119dnikiem kr\u00f3lewskim nad obwodem kraju, zwanym dlatego hrabstwem. P\u00f3\u017aniej nazwa ta przywi\u0105za\u0142a si\u0119 do ziemi (tj. do tego obwodu) i ten, kto j\u0105 posiada\u0142 przez nadanie lub dziedzictwo, u\u017cywa\u0142 tytu\u0142u hrabiego i w\u0142adzy udzielnej w hrabstwach. Na pocz\u0105tku XIX wieku zniesiono w Niemczech udzielne hrabstwa, pozosta\u0142y jednak tytu\u0142y hrabi\u00f3w jako rodowe godno\u015bci. Gdy w Niemczech w 1919 r. zniesiono tytu\u0142y arystokratyczne, sta\u0142y si\u0119 one cz\u0119\u015bci\u0105 nazwiska rodowego i tak zamiast \u201eFreiherr Werner von Braun\u201d stosuje si\u0119 \u201eWerner Freiherr von Braun\u201d (Werner baron von Braun) czy te\u017c zamiast","start_idx":97,"end_idx":101}
{"id":"mrc_50","question":"ile procent ma spirytus?","answer":"95%","context":"Spirytus rektyfikowany \u2013 destylat lub wodny roztw\u00f3r alkoholu etylowego zawieraj\u0105cy 95% (obj\u0119to\u015bciowo) alkoholu. Poniewa\u017c alkohol etylowy tworzy z wod\u0105 mieszanin\u0119 azeotropow\u0105, maksymalne st\u0119\u017cenie, kt\u00f3re mo\u017cna uzyska\u0107 w wyniku rektyfikacji spirytusu surowego, wynosi 95,6%. Do jego produkcji w Polsce wykorzystuje si\u0119 ziemniaki, zbo\u017ca i m.in. odpadki z burak\u00f3w cukrowych pozosta\u0142ych przy produkcji cukru. == Etymologia nazwy == S\u0142owo spirytus pochodzi od \u0142ac. \"spiritus vini\" \u2013 duch (zapach) wina. == Spirytus rektyfikowany w Polsce i na \u015bwiecie == W Polsce spirytus rektyfikowany u\u017cywany jest do przygotowania domowych nalewek (w\u00f3dki, likiery) i wypiek\u00f3w. Obr\u00f3t tym produktem jest legalny w wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw zachodnich. W niekt\u00f3rych krajach jego sprzeda\u017c w og\u00f3lnodost\u0119pnych plac\u00f3wkach handlowych jest zabroniona (mo\u017cna go stosowa\u0107 tylko do cel\u00f3w medycznych).","start_idx":83,"end_idx":86}
{"id":"mrc_51","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142 stalin?","answer":"pochodzenia gruzi\u0144skiego","context":"J\u00f3zef Stalin, w\u0142a\u015bciwie Iosif Wissarionowicz D\u017cugaszwili (, wym. ; Ioseb Besarionis Dze D\u017cughaszwili, gruz. \u10d8\u10dd\u10e1\u10d4\u10d1 \u10d1\u10d4\u10e1\u10d0\u10e0\u10d8\u10dd\u10dc\u10d8\u10e1 \u10eb\u10d4 \u10ef\u10e3\u10e6\u10d0\u10e8\u10d5\u10d8\u10da\u10d8; ps. Stalin, Koba, Iwanow, Wasiljew, Czy\u017cykow, Besoszwili; ur. w Gori, zm. 5 marca 1953 w Kuncewie) \u2013 radziecki rewolucjonista bolszewicki, dyktator, polityk i zbrodniarz komunistyczny pochodzenia gruzi\u0144skiego, odpowiedzialny za \u015bmier\u0107 milion\u00f3w ludzi. By\u0142 jednym z organizator\u00f3w zbrojnego przewrotu bolszewickiego, kt\u00f3ry przeszed\u0142 do historii jako \u201erewolucja pa\u017adziernikowa\u201d. Do 1922 by\u0142 cz\u0142onkiem Rady Komisarzy Ludowych, pe\u0142ni\u0142 w niej m.in. funkcj\u0119 komisarza do spraw narodowo\u015bciowych. W latach 1919\u20131953 by\u0142 cz\u0142onkiem Biura Politycznego KC RKP(b), nast\u0119pnie WKP(b) i KPZR. Formalnie pe\u0142ni\u0142 obieralne, kadencyjne funkcje sekretarza generalnego KPZR i jej poprzedniczek oraz premiera ZSRR, faktycznie by\u0142 do\u017cywotnim dyktatorem posiadaj\u0105cym nieograniczon\u0105 w\u0142adz\u0119. Epoka jego rz\u0105d\u00f3w w ZSRR jest","start_idx":323,"end_idx":347}
{"id":"mrc_52","question":"gdzie by\u0142o kr\u0119cone ranczo?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal.","context":"Wilkowyje \u2013 fikcyjna miejscowo\u015b\u0107 w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie radzy\u0144skim, w kt\u00f3rej rozgrywa si\u0119 akcja serialu \"Ranczo\" (2006\u20132016) oraz filmu \"Ranczo Wilkowyje\" (2007), siedziba fikcyjnej gminy Wilkowyje. W serialu miejscowo\u015b\u0107 le\u017cy nad rzek\u0105 Wilczank\u0105. Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal. W weekendy, a szczeg\u00f3lnie w wakacje, miejscowo\u015b\u0107 ta prze\u017cywa najazd turyst\u00f3w. W\u0142adze planowa\u0142y przeprowadzi\u0107 rewitalizacj\u0119 rynku, jednak nowe bruki, parking, skwerek z \u0142awkami oraz latarniami nie komponowa\u0142y si\u0119 z zamys\u0142em tw\u00f3rc\u00f3w serialu, kt\u00f3rzy woleli zachowa\u0107 na ekranie charakter miejscowo\u015bci nieco sennej i peryferyjnej. Obecnie rynek zosta\u0142 wyremontowany, nawet zosta\u0142o to zaakcentowane w 2. serii serialu. == Faktyczne miejsca == Poni\u017csza lista podaje faktyczn\u0105 lokalizacj\u0119 budynk\u00f3w i miejsc, w kt\u00f3rych kr\u0119cono serial","start_idx":261,"end_idx":356}
{"id":"mrc_53","question":"co jest umami?","answer":"umami to smak glutaminianu, aminokwasu, kt\u00f3ry jest jednym z element\u00f3w budulcowych bia\u0142ka.","context":"\u2013 jeden z pi\u0119ciu podstawowych smak\u00f3w odczuwanych przez cz\u0142owieka. Istniej\u0105 osobne receptory kwasu glutaminowego, kt\u00f3ry jest \u017ar\u00f3d\u0142em smaku umami. Technicznie, umami to smak glutaminianu, aminokwasu, kt\u00f3ry jest jednym z element\u00f3w budulcowych bia\u0142ka. == Historia == Umami zosta\u0142 po raz pierwszy zidentyfikowany przez japo\u0144skiego naukowca, Kikunae Iked\u0119. W 1908 roku podczas delektowania si\u0119 misk\u0105 bulionu z wodorost\u00f3w o nazwie \"konbu-dashi\" zauwa\u017cy\u0142, \u017ce pikantny smak r\u00f3\u017cni si\u0119 od czterech podstawowych smak\u00f3w: s\u0142odkiego, kwa\u015bnego, gorzkiego i s\u0142onego. Ten dodatkowy smak nazwa\u0142 \u201eumami\u201d, co w j\u0119zyku japo\u0144skim dos\u0142ownie oznacza \u201eesencj\u0119 pyszno\u015bci\u201d, opisywan\u0105 cz\u0119sto jako smak mi\u0119sisty, pikantny smak, pog\u0142\u0119biaj\u0105cy smaczno\u015b\u0107. Zaintrygowany zacz\u0105\u0142 analizowa\u0107 kompozycj\u0119 \"kombu-dashi\" i w ko\u0144cu odkry\u0142, \u017ce \"konbu\" ma charakterystyczny smak dzi\u0119ki kwasowi glutaminowemu, rodzajowi aminokwasu. Opracowa\u0142 metod\u0119 produkcji przyprawy, kt\u00f3rej","start_idx":158,"end_idx":247}
{"id":"mrc_54","question":"czym zas\u0142yn\u0105\u0142 narcyz?","answer":"niezwyk\u0142ej urody.","context":"Narcyz (gr. N\u00e1rkissos, \u0142ac. Narcissus) \u2013 w mitologii greckiej m\u0142odzieniec niezwyk\u0142ej urody. Jak pisze Owidiusz w \"Metamorfozach\", Narcyz pochodzi\u0142 od nimfy Liriope i b\u00f3stwa rzecznego Kefisosa. Wyr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 wielk\u0105 urod\u0105. Po narodzinach dziecka rodzice udali si\u0119 do wieszczka Tejrezjasza z pro\u015bb\u0105 o wywr\u00f3\u017cenie ch\u0142opcu przysz\u0142o\u015bci. Tejrezjasz przepowiedzia\u0142, \u017ce ch\u0142opiec b\u0119dzie \u017cy\u0142, dop\u00f3ki nie ujrzy swego odbicia. Stwierdzi\u0142, \u017ce dziecko do\u017cyje staro\u015bci, je\u015bli nie b\u0119dzie siebie ogl\u0105da\u0142o. Gdy Narcyz dor\u00f3s\u0142, sta\u0142 si\u0119 bardzo urodziwym m\u0119\u017cczyzn\u0105. Czas sp\u0119dza\u0142 w g\u00f3rach lub lasach, zna\u0142y go wi\u0119c wszystkie nimfy. Wszystkie \u017cywi\u0142y do niego gor\u0105ce uczucia. Kocha\u0142o go te\u017c wiele dziewcz\u0105t. Narcyz jednak nie by\u0142 zainteresowany zwi\u0105zkami mi\u0142osnymi. Kocha\u0142 tylko polowanie, oboj\u0119tny na wzbudzan\u0105 przez siebie mi\u0142o\u015b\u0107. Smutny los spotka\u0142 nimf\u0119 Echo. Jak inne boginki,","start_idx":74,"end_idx":91}
{"id":"mrc_55","question":"czym r\u00f3\u017cni\u0142a si\u0119 i wojna \u015bwiatowa od wcze\u015bniejszych?","answer":"cywile ponie\u015bli straty r\u00f3wne, a cz\u0119sto nawet wy\u017csze ni\u017c wojskowi, a w wielu wypadkach r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy walcz\u0105cymi i niewalcz\u0105cymi ulega\u0142a zatarciu.","context":"100 milion\u00f3w ludzi. Co wi\u0119cej, w odr\u00f3\u017cnieniu od wszelkich poprzednich wojen, cywile ponie\u015bli straty r\u00f3wne, a cz\u0119sto nawet wy\u017csze ni\u017c wojskowi, a w wielu wypadkach r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy walcz\u0105cymi i niewalcz\u0105cymi ulega\u0142a zatarciu. == Nast\u0119pne wojny \u015bwiatowe == Od czasu zrzucenia bomb atomowych na Hiroszm\u0119 i Nagasaki pod koniec II wojny \u015bwiatowej na \u015bwiecie zacz\u0119\u0142a narasta\u0107 obawa przed mo\u017cliwo\u015bci\u0105 wybuchu III wojny \u015bwiatowej pomi\u0119dzy supermocarstwami dysponuj\u0105cymi broni\u0105 j\u0105drow\u0105. Wojna taka mog\u0142aby doprowadzi\u0107 do zniszczenia \u017cycia na ziemi lub do upadku ludzkiej cywilizacji. W 1947 roku Albert Einstein powiedzia\u0142: \"\u201eNie wiem jak\u0105 broni\u0105 b\u0119dzie si\u0119 walczy\u0107 w czasie III wojny \u015bwiatowej, ale IV wojna \u015bwiatowa b\u0119dzie wojn\u0105 na kamienie i maczugi\u201d\". Po roku 1945 niekt\u00f3rzy politycy i historycy pr\u00f3bowali nada\u0107 nazw\u0119 \u201ewojny","start_idx":77,"end_idx":222}
{"id":"mrc_56","question":"gdzie zaczyna si\u0119 rzeka?","answer":"Pocz\u0105tek rzeki mo\u017ce mie\u0107 form\u0119 \u017ar\u00f3d\u0142a lub obszaru \u017ar\u00f3dliskowego, cho\u0107 nierzadko zdarza si\u0119, \u017ce rzeka powstaje z po\u0142\u0105czenia kilku mniejszych potok\u00f3w lub wyp\u0142ywa z jeziora, lodowca lub bagna.","context":"(bental), * \u015brodowisko wody p\u0142yn\u0105cej w przestworach pod\u0142o\u017ca (hyporeal). Wszystkie te strefy pozostaj\u0105 w \u015bcis\u0142ych zwi\u0105zkach. Z biegiem rzeki zmienia si\u0119 charakterystyka koryta rzecznego, pr\u0119dko\u015b\u0107 pr\u0105du. Zmienia si\u0119 r\u00f3wnie\u017c struktura biocenozy. Powstaje poziomy podzia\u0142 cieku wzd\u0142u\u017c jego biegu. == Budowa rzeki == Pocz\u0105tek rzeki mo\u017ce mie\u0107 form\u0119 \u017ar\u00f3d\u0142a lub obszaru \u017ar\u00f3dliskowego, cho\u0107 nierzadko zdarza si\u0119, \u017ce rzeka powstaje z po\u0142\u0105czenia kilku mniejszych potok\u00f3w lub wyp\u0142ywa z jeziora, lodowca lub bagna. Zasilana jest wodami z opad\u00f3w atmosferycznych, a tak\u017ce przez wody podziemne. Rzeka sta\u0142a uchodzi do innej rzeki, jeziora, morza lub wysycha przed uj\u015bciem do morza. Bardzo wyj\u0105tkow\u0105, godn\u0105 odnotowania rzek\u0105 jest Onyx \u2013 morze jest jej \u017ar\u00f3d\u0142em, a nie celem. Rzeki uchodz\u0105ce do zbiornika wodnego nazywa si\u0119 rzekami g\u0142\u00f3wnymi, pozosta\u0142e","start_idx":312,"end_idx":501}
{"id":"mrc_57","question":"ile polskich zolnierzy zginelo w iraku?","answer":"2008 w Iraku zgin\u0119\u0142o 28 Polak\u00f3w (22 \u017co\u0142nierzy, 1 funkcjonariusz BOR-u, 3 pracownik\u00f3w firm wojskowych (2 z Blackwater i 1 z Aegis) i 2 dziennikarzy TVP)","context":"wojskowego w Iraku do roku 2016, kiedy w ramach mi\u0119dzynarodowej koalicji do walki z Pa\u0144stwem Islamskim zosta\u0142y wys\u0142ane dwa kontyngenty: PKW OIR Irak i PKW OIR Kuwejt. == Struktura organizacyjna == Czas trwania, dow\u00f3dcy, jednostka wystawiaj\u0105ca oraz liczebno\u015b\u0107 poszczeg\u00f3lnych zmian: == \u017bo\u0142nierze == == Straty == W latach 2003\u20132008 w Iraku zgin\u0119\u0142o 28 Polak\u00f3w (22 \u017co\u0142nierzy, 1 funkcjonariusz BOR-u, 3 pracownik\u00f3w firm wojskowych (2 z Blackwater i 1 z Aegis) i 2 dziennikarzy TVP), rannych zosta\u0142o ok. 150 \u2013 dok\u0142adne dane nie s\u0105 znane opinii publicznej. Lista polskich \u017co\u0142nierzy poleg\u0142ych w Iraku: == Odznaczenia za udzia\u0142 w kontyngencie == == Kontyngent w kulturze masowej == Wydarzenia z wiosny 2004 \u2013 w tym i obrona ratusza w Karbali i udzia\u0142 w","start_idx":324,"end_idx":475}
{"id":"mrc_58","question":"ile jest cz\u0119\u015bci ksi\u0105\u017cek harrego pottera?","answer":"Wszystkie siedem cz\u0119\u015bci","context":"Wszystkie siedem cz\u0119\u015bci spotka\u0142o si\u0119 z olbrzymim uznaniem na ca\u0142ym \u015bwiecie i odnios\u0142o sukces. Za spraw\u0105 500 milion\u00f3w egzemplarzy, \"Harry Potter\" jest najlepiej sprzedaj\u0105c\u0105 si\u0119 seri\u0105 ksi\u0105\u017cek w historii. Powie\u015bci wywo\u0142a\u0142y jednak sporo spor\u00f3w i kontrowersji, w tym religijnych i politycznych. Autorka uparcie strzeg\u0142a tajemnic serii, podaj\u0105c jedynie lakoniczne informacje dotycz\u0105ce kolejnych tom\u00f3w serii. Tak\u017ce wydawcy na ca\u0142ym \u015bwiecie zabraniali rozpowszechniania ksi\u0105\u017cek przed premier\u0105, zobowi\u0105zuj\u0105c recenzent\u00f3w i swoich pracownik\u00f3w do zachowania fabu\u0142y ksi\u0105\u017cki w tajemnicy. Sukces cyklu przyczyni\u0142 si\u0119 do powstania marki wartej 15 miliard\u00f3w dolar\u00f3w. Przede wszystkim, najwa\u017cniejsz\u0105 jej cz\u0119\u015bci\u0105 jest seria o\u015bmiu ekranizacji filmowych wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych przez Warner Bros. i zaprezentowanych mi\u0119dzy rokiem 2001 a 2011. Za spraw\u0105 7,7 miliarda dolar\u00f3w by\u0142a to","start_idx":0,"end_idx":23}
{"id":"mrc_59","question":"co przedstawiaj\u0105 p\u0142askorze\u017aby umieszczone na drzwiach gnie\u017anie\u0144skich?","answer":"scen z \u017cycia \u015bwi\u0119tego","context":"r\u0119kopis z \u017cywotami \u015bwi\u0119tych, przechowywany w bibliotece kapitulnej, kt\u00f3ry pochodzi\u0142 z po\u0142udniowoniemieckich skryptori\u00f3w. Sam zamys\u0142 przedstawienia scen z \u017cycia \u015bwi\u0119tego jest oryginalnym dla Gniezna, gdy\u017c drzwi wej\u015bciowe do katedry rezerwowano zwykle dla wyobra\u017ce\u0144 biblijnych, obrazuj\u0105cych histori\u0119 Stworzenia i Odkupienia. == Wygl\u0105d, materia\u0142 i charakterystyka == Drzwi Gnie\u017anie\u0144skie sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z dw\u00f3ch skrzyde\u0142 nier\u00f3wnej wielko\u015bci. Prawe ma 323 cm wysoko\u015bci i 83 cm szeroko\u015bci, natomiast lewe \u2013 328 cm wysoko\u015bci i 84 cm szeroko\u015bci. Grubo\u015b\u0107 skrzyde\u0142 waha si\u0119 mi\u0119dzy 1,5 a 2,5 cm. Oba skrzyd\u0142a zosta\u0142y odlane ze stopu, w kt\u00f3rego sk\u0142ad wchodzi mied\u017a, cyna i niewielkie ilo\u015bci o\u0142owiu. Stosunek tych sk\u0142adnik\u00f3w nie jest identyczny w obu skrzyd\u0142ach, ani nawet w poszczeg\u00f3lnych partiach. Prawe skrzyd\u0142o ma wi\u0119ksz\u0105 domieszk\u0119 cyny (12,2%), co","start_idx":147,"end_idx":168}
{"id":"mrc_60","question":"jakie pasma g\u00f3rskie nale\u017c\u0105 do karpat?","answer":"Najwy\u017cszym pasmem Karpat s\u0105 Tatry, w szczeg\u00f3lno\u015bci ich s\u0142owacka cz\u0119\u015b\u0107, w kt\u00f3rej po\u0142o\u017cone s\u0105 Gerlach (2655 m n.p.m.), \u0141omnica (2632 m n.p.m.), Lodowy Szczyt (2628 m n.p.m.) i Durny Szczyt (2623 m n.p.m.). Kolejne pasma przekraczaj\u0105ce wysoko\u015b\u0107 2500 m n.p.m. znajduj\u0105 si\u0119 na terenie Rumunii, najwy\u017csze z nich s\u0105 G\u00f3ry Fogaraskie (Moldoveanu \u2013 2544 m n.p.m.).","context":"zaliczania do tego \u0142a\u0144cucha obszaru G\u00f3r Wschodnioserbskich. == Najwy\u017csze szczyty == Najwy\u017cszym pasmem Karpat s\u0105 Tatry, w szczeg\u00f3lno\u015bci ich s\u0142owacka cz\u0119\u015b\u0107, w kt\u00f3rej po\u0142o\u017cone s\u0105 Gerlach (2655 m n.p.m.), \u0141omnica (2632 m n.p.m.), Lodowy Szczyt (2628 m n.p.m.) i Durny Szczyt (2623 m n.p.m.). Kolejne pasma przekraczaj\u0105ce wysoko\u015b\u0107 2500 m n.p.m. znajduj\u0105 si\u0119 na terenie Rumunii, najwy\u017csze z nich s\u0105 G\u00f3ry Fogaraskie (Moldoveanu \u2013 2544 m n.p.m.). == Geologia == Na pocz\u0105tku trzeciorz\u0119du w miejscu dzisiejszych Karpat Zachodnich znajdowa\u0142 si\u0119 rozleg\u0142y g\u0142\u0119boki zbiornik wodny, zwany geosynklin\u0105 karpack\u0105. Ponad powierzchni\u0119 wody wyrasta\u0142 granitowy masyw Tatr, tworz\u0105cy du\u017c\u0105 wysp\u0119. Niewielkie wyspy stanowi\u0142y r\u00f3wnie\u017c, zbudowane z wapieni wieku jurajskiego, najwy\u017csze cz\u0119\u015bci Pieni\u0144skiego Pasa Ska\u0142kowego. Przez miliony lat gromadzi\u0142y si\u0119 w nim przynoszone przez","start_idx":84,"end_idx":438}
{"id":"mrc_61","question":"czyim patronem jest \u015bw dawid?","answer":"patron Walii","context":"\u015awi\u0119ty Dawid, wal. Dewi Sant, cs. Swiatitiel Dawid, jepiskop Uelskij (ur. w St David\u2019s w Walii, wal.Tyddet, zm. 1 marca ok. 589 w Pembroke) - chrze\u015bcija\u0144ski \u015bwi\u0119ty, biskup walijski, patron Walii, cz\u0142onek najstarszego ruchu monastycznego Ko\u015bcio\u0142a Zachodniego (monastycyzm celtycki/iroszkocki), za\u0142o\u017cyciel monasteru w Menevii (obecnie diecezja Menevia) i klasztoru w Pembroke. == \u017byciorys == Dawid \u017cy\u0142 w VI wieku. Zgodnie z legend\u0105 by\u0142 synem wodza Santy z Cardigan i Nony. Urodzi\u0142 si\u0119 w St David\u2019s, w \u00f3wczesnej Menevii. Na temat jego \u017cycia zachowa\u0142o si\u0119 bardzo niewiele informacji. Zmar\u0142 w 589 lub 601 roku. Najwcze\u015bniejszy \u017cywot \u015bw. Dawida spisa\u0142 oko\u0142o 1090 roku Rhygyvarch, biskup St David\u2019s. Dawid (w Walii znany pod imieniem Dewi) pocz\u0105tkowo by\u0142 mnichem. Za\u0142o\u017cy\u0142 monaster w Menevii (obecnie St","start_idx":182,"end_idx":194}
{"id":"mrc_62","question":"gdzie odb\u0119d\u0105 si\u0119 zimowe igrzyska olimpijskie w 2022 roku?","answer":"w Pekinie","context":"XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie \u2013 odby\u0142y si\u0119 w Pekinie w dniach 4\u201320 lutego 2022 roku. Kalendarz i procedura aplikacji na stanowisko organizatora zosta\u0142a og\u0142oszona przez MKOl w pa\u017adzierniku 2012 roku, ustalono termin zg\u0142aszania wniosk\u00f3w do 14 listopada 2013. Komitet Wykonawczy MKOl dokona\u0142 oficjalnie przegl\u0105du ofert wszystkich miast kandyduj\u0105cych, w lipcu 2014 r. Gospodarz igrzysk zosta\u0142 wybrany na 128. sesji MKOl 31 lipca 2015 roku w Kuala Lumpur. Po przyznaniu Pekinowi prawa do organizacji igrzysk, stolica Chin zosta\u0142a pierwszym miastem-organizatorem zar\u00f3wno letnich, jak i zimowych igrzysk olimpijskich (letnie odby\u0142y si\u0119 w Pekinie w 2008 roku). == Kalendarz organizacyjny == 3 pa\u017adziernika 2012 r. MKOl og\u0142osi\u0142 w li\u015bcie do narodowych komitet\u00f3w olimpijskich kalendarz w sprawie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022. * 2012 **","start_idx":46,"end_idx":55}
{"id":"mrc_63","question":"jakie zadania spe\u0142nia mechanizm rozrz\u0105du?","answer":"zapewniaj\u0105cy sterowanie elementami, kt\u00f3re maj\u0105 na celu doprowadzenie \u0142adunku do cylindra silnika t\u0142okowego oraz usuni\u0119cie z niego wypracowanych gaz\u00f3w (spalin).","context":"Uk\u0142ad rozrz\u0105du silnika t\u0142okowego \u2013 zestaw element\u00f3w zapewniaj\u0105cy sterowanie elementami, kt\u00f3re maj\u0105 na celu doprowadzenie \u0142adunku do cylindra silnika t\u0142okowego oraz usuni\u0119cie z niego wypracowanych gaz\u00f3w (spalin). Rozrz\u0105d mo\u017ce by\u0107: * zaworowy \u2013 sterowanie zaworami ss\u0105cymi i wydechowymi - momentem i czasem otwarcia. * tulejowy, gdzie tuleja przesuwno-obrotowa otwiera i zamyka zawory ss\u0105ce i wydechowe. * t\u0142okowy (szczelinowy) \u2013 t\u0142ok otwiera i zamyka okna (szczeliny) do kana\u0142\u00f3w: ss\u0105cych, przelotowych i wydechowych. * sterowany przepustnic\u0105 obrotow\u0105, kt\u00f3ra otwiera i zamyka okna dolotowe dla \u0142adunku (mieszanki). * rozrz\u0105d mieszany (t\u0142okowo-zaworowy) \u2013 np. \u0142adunek do silnika odbywa si\u0119 oknami (szczelinami) w DMP, a spaliny s\u0105 usuwane przez uk\u0142ad zawor\u00f3w w g\u0142owicy (wi\u0119kszo\u015b\u0107 silnik\u00f3w wodzikowych, niekt\u00f3re silniki rotacyjne) Dwa pierwsze s\u0105 stosowane w silniku","start_idx":52,"end_idx":211}
{"id":"mrc_64","question":"czym wyznaczamy kierunek po\u0142udnika magnetycznego?","answer":"Ig\u0142a magnetyczna kompasu trzymanego poziomo (w p\u0142aszczy\u017anie poziomej w danym punkcie Ziemi)","context":"Po\u0142udnik magnetyczny \u2013 po\u0142udnik przechodz\u0105cy przez bieguny magnetyczne. Ig\u0142a magnetyczna kompasu trzymanego poziomo (w p\u0142aszczy\u017anie poziomej w danym punkcie Ziemi) ustawia si\u0119 w po\u0142o\u017ceniu r\u00f3wnoleg\u0142ym do po\u0142udnika magnetycznego w tym punkcie.","start_idx":72,"end_idx":163}
{"id":"mrc_65","question":"jak nazywa si\u0119 sanah?","answer":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":0,"end_idx":64}
{"id":"mrc_66","question":"ilu zawodnik\u00f3w gra w jednej dru\u017cynie podczas meczu pi\u0142ki no\u017cnej?","answer":"Pe\u0142ny sk\u0142ad dru\u017cyny liczy 11 zawodnik\u00f3w, w tym bramkarz.","context":"od 410 do . Przy rozpocz\u0119ciu zawod\u00f3w ci\u015bnienie powietrza we wn\u0119trzu pi\u0142ki musi wynosi\u0107 od 0,6 do 1,1 atmosfery. Pe\u0142ny sk\u0142ad dru\u017cyny liczy 11 zawodnik\u00f3w, w tym bramkarz. Dru\u017cyna mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c wyznaczy\u0107 maksymalnie do 7 zawodnik\u00f3w rezerwowych (w rozgrywkach mi\u0119dzynarodowych rangi mistrzowskiej do 12). Personalia wszystkich zawodnik\u00f3w musz\u0105 by\u0107 wpisane do sprawozdania s\u0119dziowskiego, kt\u00f3re musi by\u0107 dostarczone do s\u0119dziego przed rozpocz\u0119ciem zawod\u00f3w. W trakcie spotkania dru\u017cyna mo\u017ce dokonywa\u0107 wymian zawodnik\u00f3w, kt\u00f3rych liczba zale\u017cy od regulaminu danych rozgrywek. Zawodnik wymieniony zazwyczaj nie mo\u017ce znale\u017a\u0107 si\u0119 ponownie na placu gry. Zawodnicy jednej dru\u017cyny (poza bramkarzem) nosz\u0105 w trakcie zawod\u00f3w taki sam ubi\u00f3r, kt\u00f3ry odr\u00f3\u017cnia ich od zawodnik\u00f3w dru\u017cyny przeciwnej. Obowi\u0105zkowy ubi\u00f3r zawodnika sk\u0142ada si\u0119 z koszulki, spodenek, getr\u00f3w pi\u0142karskich oraz but\u00f3w. Ka\u017cdy","start_idx":112,"end_idx":168}
{"id":"mrc_67","question":"ile mecz\u00f3w zagra\u0142 messi?","answer":"Lionel Messi wyst\u0105pi\u0142 po raz 100. dla narodowej dru\u017cyny","context":"2:2 z Paragwajem, gdzie strzeli\u0142 jedyn\u0105 bramk\u0119 w turnieju. W drugim meczu Argentyna pokona\u0142a 1:0 mistrz\u00f3w z 2011, reprezentacj\u0119 Urugwaju. Rozgrywaj\u0105c trzeci mecz fazy grupowej, Lionel Messi wyst\u0105pi\u0142 po raz 100. dla narodowej dru\u017cyny, maj\u0105c na koncie 46 goli, tym samym zostaj\u0105c Argenty\u0144czykiem, kt\u00f3ry rozegra\u0142 100 mecz\u00f3w dla reprezentacji swojego kraju. W \u0107wier\u0107finale Argentyna zwyci\u0119\u017cy\u0142a po doliczonym czasie gry w rzutach karnych (5:4) z Kolumbi\u0105. W p\u00f3\u0142finale, w kt\u00f3rym Argentyna pokona\u0142a 6:1 reprezentacj\u0119 Paragwaju, Messi okaza\u0142 si\u0119 \u015bwietnym rozgrywaj\u0105cym, notuj\u0105c trzy asysty i zbieraj\u0105c owacje od kibic\u00f3w. Fina\u0142 zosta\u0142 rozegrany przeciwko Chile. Argentyna przyst\u0119powa\u0142a do meczu jako faworyt, jednak\u017ce po zako\u0144czeniu meczu bezbramkowym remisem, Argenty\u0144czycy polegli w konkursie rzut\u00f3w karnych 1:4. Messi zosta\u0142 jedynym ze swojego zespo\u0142u, kt\u00f3ry wykorzysta\u0142 \"jedenastk\u0119\".","start_idx":177,"end_idx":232}
{"id":"mrc_68","question":"jaki obraz powstaje w mikroskopie optycznym?","answer":"powi\u0119kszonego obrazu badanego przedmiotu","context":"Mikroskop optyczny \u2013 rodzaj mikroskopu, w kt\u00f3rym do generowania powi\u0119kszonego obrazu badanego przedmiotu jest wykorzystywane \u015bwiat\u0142o przechodz\u0105ce przez specjalny uk\u0142ad optyczny sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 zazwyczaj z zestawu od kilku do kilkunastu soczewek optycznych. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie mikroskopy optyczne s\u0105 stosowane do obserwacji ma\u0142ych obiekt\u00f3w w wielu naukach. W biologii s\u0105 stosowane np. do obserwacji drobnoustroj\u00f3w i budowy tkanek i kom\u00f3rek (mikrobiologia, histologia, cytologia). W chemii i fizyce s\u0105 stosowane np. w krystalografii lub metalografii, w geologii \u2013 do obserwacji budowy ska\u0142 (zob. np. mineralogia). == Elementy historii == Za tw\u00f3rc\u0119 pierwszego mikroskopu s\u0105 uwa\u017cani Zacharias Janssen i jego ojciec Hans. Na prze\u0142omie XVI i XVII wieku skonstruowali urz\u0105dzenie z\u0142o\u017cone z trzech teleskopowo po\u0142\u0105czonych rur z dwiema soczewkami na ko\u0144cach \u2013 okularem i obiektywem.","start_idx":64,"end_idx":104}
{"id":"mrc_69","question":"jaki jest ameryka\u0144ski hymn?","answer":"\"The Star-Spangled Banner\"","context":"The Star-Spangled Banner (z ang. \u201eGwie\u017adzisty Sztandar\u201d) \u2013 hymn pa\u0144stwowy Stan\u00f3w Zjednoczonych. Tekst do melodii Johna Stafforda Smitha z 1780 roku napisa\u0142 Francis Scott Key. Oficjalnym hymnem w XIX wieku by\u0142 hymn brytyjski God Save the Queen, lecz z tekstem \"My Country, \u2019Tis of Thee\". Pie\u015b\u0144 \"The Star-Spangled Banner\" jako oficjalny hymn pa\u0144stwowy zosta\u0142a zatwierdzona przez Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych 3 marca 1931 roku. Powsta\u0142a prawie sto dwadzie\u015bcia lat wcze\u015bniej, w 1814 roku, w czasie bombardowania przez Anglik\u00f3w Fortu McHenry w Baltimore, w ko\u0144cowym okresie wojny brytyjsko-ameryka\u0144skiej (Anglicy u\u017cyli mi\u0119dzy innymi rakiet). Mediator strony ameryka\u0144skiej, prawnik Francis Scott Key, zosta\u0142 zatrzymany podczas pr\u00f3by negocjacji na okr\u0119cie angielskim HMS Minden, sk\u0105d ostatecznie obserwowa\u0142 ostrza\u0142 Baltimore. Na skrawku papieru zapisa\u0142 fragment tekstu: \"Oh,","start_idx":293,"end_idx":319}
{"id":"mrc_70","question":"co to telegraf?","answer":"urz\u0105dzenie do przekazywania informacji, przewa\u017cnie tekstowych, na odleg\u0142o\u015b\u0107.","context":"Telegraf \u2013 urz\u0105dzenie do przekazywania informacji, przewa\u017cnie tekstowych, na odleg\u0142o\u015b\u0107. ==Historia== Elektromagnetyczny telegraf igie\u0142kowy skonstruowali w 1833 roku w Getyndze uczeni niemieccy Carl Friedrich Gauss i Wilhelm Weber. Pierwszy elektryczny telegraf zbudowany zosta\u0142 w 1837 roku przez angielskiego fizyka i wynalazc\u0119, Charlesa Wheatstone\u2019a oraz Williama Fothergilla Cooke\u2019a. Telegraf ten wykorzystywa\u0142 pi\u0119\u0107 przewod\u00f3w do kierowania wskaz\u00f3wk\u0105 w odbiorniku, kt\u00f3ra wskazywa\u0142a r\u00f3\u017cne litery alfabetu. Przed nimi Samuel von Soemmerring stworzy\u0142 prototyp telegrafu elektrycznego, lecz nie mia\u0142 \u015brodk\u00f3w aby go opatentowa\u0107. W tym samym roku Samuel Finley Breese Morse opracowa\u0142 pierwszy ameryka\u0144ski telegraf, kt\u00f3ry by\u0142 oparty (w przeciwie\u0144stwie do wynalazku Wheatstone\u2019a) na du\u017co prostszym systemie kropek i kresek, zwanym alfabetem Morse\u2019a, przesy\u0142anym tylko przez jedn\u0105 par\u0119 przewod\u00f3w. Dzi\u0119ki prostocie budowy linii telegraficznych i","start_idx":11,"end_idx":87}
{"id":"mrc_71","question":"ile lat trwa technikum?","answer":"Nauka w technikum trwa\u0142a lat pi\u0119\u0107 (je\u015bli podj\u0119ta po zasadniczej szkole zawodowej \u2013 trzy lata)","context":"Technikum \u2013 szko\u0142a szczebla \u015bredniego o profilu technicznym, a obecnie typ szko\u0142y ponadpodstawowej, wprowadzona w Polsce w 1948 jako alternatywa dla liceum. == Historia == Pierwotnie dost\u0119pna dla absolwent\u00f3w siedmioletnich szk\u00f3\u0142 podstawowych (od reformy w 1968 \u2013 o\u015bmioletnich) i dla absolwent\u00f3w ponadpodstawowych dwu- lub trzyletnich, tzw. zasadniczych szk\u00f3\u0142 zawodowych (ZSZ). Nauka w technikum trwa\u0142a lat pi\u0119\u0107 (je\u015bli podj\u0119ta po zasadniczej szkole zawodowej \u2013 trzy lata) i ko\u0144czy\u0142a si\u0119 tak jak w liceum \u2013 egzaminem dojrza\u0142o\u015bci i dodatkowo prac\u0105 dyplomow\u0105. Dyplom uko\u0144czenia technikum upowa\u017cnia\u0142 do pos\u0142ugiwania si\u0119 tytu\u0142em technika. Nie wszystkie \u015brednie szko\u0142y techniczne podlega\u0142y Ministrowi O\u015bwiaty, liczne z nich by\u0142y resortowe (podlegaj\u0105ce ministerstwom odpowiednich ga\u0142\u0119zi przemys\u0142u), niekt\u00f3re za\u015b by\u0142y utworzone przy wi\u0119kszych przedsi\u0119biorstwach. Po reformie w 1999 nauk\u0119 w technikach","start_idx":377,"end_idx":470}
{"id":"mrc_72","question":"kto dowodzi\u0142 powstaniem krakowskim 1846?","answer":"dow\u00f3dca Franciszek Wola\u0144ski (rysownik i skryptor Wincentego Pola)","context":"austriacki wkroczy\u0142 do Krakowa (by\u0142 to oddzia\u0142 genera\u0142a Ludwiga Collina w sile: 1200 piechoty, 300 kawalerii, 9 dzia\u0142), w\u0142adze powsta\u0144cze postanowi\u0142y odwo\u0142a\u0107 termin powstania, potem jednak \u2013 nie wiedz\u0105c o rozpocz\u0119tej ju\u017c tego dnia rzezi galicyjskiej \u2013 postanowi\u0142y utrzyma\u0107 go. 20 lutego 1846 r. \u2013 w Kro\u015bnie, w mieszkaniu kupca Marcelego Myczkowskiego, dow\u00f3dca Franciszek Wola\u0144ski (rysownik i skryptor Wincentego Pola), po otrzymaniu od Rz\u0105du Narodowego decyzji, og\u0142osi\u0142 odezw\u0119 o wybuchu powstania w nocy z 21/22 lutego. W wyznaczonym czasie powsta\u0144cy rozpocz\u0119li ostrzeliwanie oddzia\u0142\u00f3w zaborczych. W Krakowie przera\u017cony Ludwik Collin wyprowadzi\u0142 je z miasta. Tego dnia Rz\u0105d Narodowy og\u0142osi\u0142 Manifest do narodu. 24 lutego 1846 w\u0142adz\u0119 dyktatora obj\u0105\u0142 Jan Tyssowski zwany Tyssowieckim, kt\u00f3rego posuni\u0119ciami kierowa\u0142 rewolucjonista Edward Dembowski. == Rozw\u00f3j powstania","start_idx":352,"end_idx":417}
{"id":"mrc_73","question":"jak definiowane jest ryzyko?","answer":"Ryzyko \u2013 wska\u017anik stanu lub zdarzenia, kt\u00f3re mo\u017ce prowadzi\u0107 do strat lub zysk\u00f3w. Jest ono proporcjonalne do prawdopodobie\u0144stwa wyst\u0105pienia tego zdarzenia i do wielko\u015bci strat lub zysk\u00f3w, kt\u00f3re mo\u017ce spowodowa\u0107.","context":"Ryzyko \u2013 wska\u017anik stanu lub zdarzenia, kt\u00f3re mo\u017ce prowadzi\u0107 do strat lub zysk\u00f3w. Jest ono proporcjonalne do prawdopodobie\u0144stwa wyst\u0105pienia tego zdarzenia i do wielko\u015bci strat lub zysk\u00f3w, kt\u00f3re mo\u017ce spowodowa\u0107. Ryzyko jest poj\u0119ciem wieloznacznym, trudnym do zdefiniowania. W r\u00f3\u017cnych dziedzinach nauk jest ono r\u00f3\u017cnie interpretowane, dlatego zdaniem niekt\u00f3rych autor\u00f3w stworzenie jednej uniwersalnej definicji jest niemo\u017cliwe. W mowie potocznej ryzyko oznacza jak\u0105\u015b miar\u0119/ocen\u0119 zdarzenia wynikaj\u0105cego albo z prawdopodobnych zdarze\u0144 od nas niezale\u017cnych, albo z mo\u017cliwych konsekwencji podj\u0119cia decyzji. == Teoria decyzji == W klasycznej matematycznej teorii decyzji ryzyko dotyczy sytuacji, w kt\u00f3rej wybranie danego wariantu decyzyjnego poci\u0105ga za sob\u0105 mo\u017cliwo\u015bci wyst\u0105pienia r\u00f3\u017cnych negatywnych i pozytywnych konsekwencji przy znanym prawdopodobie\u0144stwie wyst\u0105pienia ka\u017cdej mo\u017cliwo\u015bci. Formalnie decyzjami podejmowanymi w warunkach ryzyka nazywa si\u0119 tak\u0105","start_idx":0,"end_idx":209}
{"id":"mrc_74","question":"co przewozi\u0142 z\u0142oty poci\u0105g?","answer":"sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z 12 (w innych relacjach: z dw\u00f3ch lub trzech) wagon\u00f3w za\u0142adowanych skrzyniami wype\u0142nionymi z\u0142otem i kosztowno\u015bciami.","context":"przed nadci\u0105gaj\u0105c\u0105 Armi\u0105 Czerwon\u0105. Domniemany \u201ez\u0142oty poci\u0105g\u201d mia\u0142 by\u0107 jednym ze sk\u0142ad\u00f3w, kt\u00f3rym nazi\u015bci wywozili najcenniejsze rzeczy z Wroc\u0142awia. Mia\u0142 on sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z 12 (w innych relacjach: z dw\u00f3ch lub trzech) wagon\u00f3w za\u0142adowanych skrzyniami wype\u0142nionymi z\u0142otem i kosztowno\u015bciami. Zawarto\u015b\u0107 skrzy\u0144 mia\u0142y stanowi\u0107 m.in. depozyty wroc\u0142awskich bank\u00f3w, w kt\u00f3rych zgodnie z zarz\u0105dzeniem ministerstwa finans\u00f3w III Rzeszy z 1944 roku ca\u0142a ludno\u015b\u0107 Dolnego \u015al\u0105ska mia\u0142a \u201ezabezpieczy\u0107\u201d swoje oszcz\u0119dno\u015bci. Kosztowno\u015bci by\u0142y nast\u0119pnie zwo\u017cone na komend\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 policji (\"Polizeipr\u00e4sidium\") znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 przy ul. Podwale. Wed\u0142ug sporz\u0105dzonej listy depozyty mia\u0142y stanowi\u0107 zawarto\u015b\u0107 56 metalowych skrzy\u0144 z wiekami uszczelnionymi gum\u0105 o masie od 50 do 200 kg, a tak\u017ce wiele mniejszych skrzy\u0144 drewnianych. Znajduj\u0105ce si\u0119 w nich z\u0142oto i kosztowno\u015bci, zrabowane i wywo\u017cone z Wroc\u0142awia","start_idx":155,"end_idx":283}
{"id":"mrc_75","question":"ile g\u0142os\u00f3w potrzeba do odrzucenia poprawek senatu?","answer":"bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w.","context":"odrzuci\u0107 uchwa\u0142\u0119 Senatu albo poprawki bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w. Je\u015bli poprawki Senatu nie zostan\u0105 odrzucone, uwzgl\u0119dnia si\u0119 je w ostatecznym tek\u015bcie ustawy. Gdy Sejm nie odrzuci uchwa\u0142y Senatu o odrzuceniu ustawy, post\u0119powanie ustawodawcze zostaje zako\u0144czone, a ustawa odrzucona. === Rola Prezydenta RP w procesie legislacyjnym === Kolejnym etapem jest przedstawienie przez Marsza\u0142ka Sejmu uchwalonej ustawy do podpisu Prezydenta RP, kt\u00f3ry w ci\u0105gu 21 dni (7 dla ustawy bud\u017cetowej i dla ustawy w trybie pilnym) zarz\u0105dza jej og\u0142oszenie w Dzienniku Ustaw RP. Prezydentowi RP przys\u0142uguj\u0105 jednak dodatkowe kompetencje. Mo\u017ce on przed podpisaniem ustawy wyst\u0105pi\u0107 do Trybuna\u0142u Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie oceny jej zgodno\u015bci z Konstytucj\u0105 (je\u017celi jest zgodna, musi j\u0105 podpisa\u0107). Je\u017celi ustawa jest","start_idx":38,"end_idx":120}
{"id":"mrc_76","question":"kiedy imperium brytyjskie by\u0142o najwi\u0119ksze?","answer":"Najwi\u0119ksz\u0105 powierzchni\u0119 osi\u0105gn\u0119\u0142o po I wojnie \u015bwiatowej","context":"Imperium brytyjskie \u2013 imperium kolonialne obejmuj\u0105ce dominia, kolonie, protektoraty, terytoria mandatowe i inne terytoria zale\u017cne nale\u017c\u0105ce do Wielkiej Brytanii lub przez ni\u0105 zarz\u0105dzane. Rozwin\u0119\u0142o si\u0119 z kolonii i plac\u00f3wek handlowych zak\u0142adanych przez Angli\u0119 pomi\u0119dzy ko\u0144cem XVI a pocz\u0105tkiem XVIII wieku. U szczytu swojej pot\u0119gi by\u0142o najwi\u0119kszym imperium w historii \u015bwiata i przez ponad stulecie by\u0142o jedynym supermocarstwem. Najwi\u0119ksz\u0105 powierzchni\u0119 osi\u0105gn\u0119\u0142o po I wojnie \u015bwiatowej, ale wtedy najwi\u0119ksze sk\u0142adowe imperium, Kanada i Australia oraz kilka mniejszych, by\u0142y ju\u017c dominiami, czyli prawie niezale\u017cnymi pa\u0144stwami, jedynie uznaj\u0105cymi zwierzchno\u015b\u0107 korony brytyjskiej. W 1925 roku imperium brytyjskie zamieszkiwa\u0142o oko\u0142o 478 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o jedn\u0105 czwart\u0105 \u00f3wczesnej ludno\u015bci \u015bwiata. Liczy\u0142o oko\u0142o 35,8 mln km\u00b2 powierzchni, tj. prawie jedn\u0105 czwart\u0105 powierzchni l\u0105dowej Ziemi. W rezultacie jego","start_idx":424,"end_idx":479}
{"id":"mrc_77","question":"jak\u0105 kar\u0119 dosta\u0142 raskolnikow?","answer":"Trafia na 8 lat na Syberi\u0119.","context":"do zbrodni i w szczeg\u00f3\u0142ach relacjonuje w\u0142adzom jej przebieg. Dzi\u0119ki przyznaniu si\u0119 do winy otrzymuje umiarkowan\u0105 kar\u0119. Trafia na 8 lat na Syberi\u0119. Na katordze przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 czasu nie czuje skruchy, trapi go wr\u0119cz bezsensowno\u015b\u0107 odsiadywania kary za czyn, kt\u00f3ry nazywa tylko \u201euchybieniem\u201d jako \u017ce zosta\u0142 wykonany tak niestarannie. Prze\u0142om pojawia si\u0119 dopiero w ko\u0144cowych fragmentach powie\u015bci. Istotny w powie\u015bci jest r\u00f3wnie\u017c w\u0105tek Soni i Katarzyny Iwanowny. Sonia, kt\u00f3rej macoch\u0105 jest Katarzyna Iwanowna (osoba niezr\u00f3wnowa\u017cona i wybuchowa), jest zmuszona do prostytucji przez warunki materialne. Jej perypetie wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 bezpo\u015brednio z losem Rodiona i ostatecznie jedzie ona za nim na Syberi\u0119, gdzie przyczynia si\u0119 do jego przemiany. G\u0142\u00f3wnym jej powodem jest mi\u0142o\u015b\u0107 do Raskolnikowa, kt\u00f3ra pozwala mu prze\u017cy\u0107 trudne chwile i","start_idx":119,"end_idx":146}
{"id":"mrc_78","question":"kiedy powsta\u0142 pomnik boles\u0142awa prusa?","answer":"Pomnik zosta\u0142 ods\u0142oni\u0119ty 15 stycznia 1977 roku.","context":"inny projekt. Pomnik zosta\u0142 ods\u0142oni\u0119ty 15 stycznia 1977 roku. Pomnik stoi w pobli\u017cu skrzy\u017cowania Krakowskiego Przedmie\u015bcia i ulicy Karowej, na skwerze im. ks. Jana Twardowskiego, mi\u0119dzy klasztorem Wizytek i hotelem Bristol. Przed wojn\u0105 w tym miejscu sta\u0142a XVIII-wieczna kamienica, gdzie mie\u015bci\u0142a si\u0119 redakcja oraz drukarnia \u201eKuriera Warszawskiego\u201d. Boles\u0142aw Prus by\u0142 jednym z jego redaktor\u00f3w. Posta\u0107 pisarza o wysoko\u015bci 3,6 m wykonana jest z br\u0105zu i stoi na granitowej p\u0142ycie. Boles\u0142aw Prus zosta\u0142 przedstawiony jako starszy cz\u0142owiek, trzymaj\u0105cy lask\u0119 w za\u0142o\u017conych za plecami r\u0119kach, stoi w charakterystycznej, \u201ezamy\u015blonej\u201d pozie. Pomnik ma symbolizowa\u0107 cz\u0119ste spacery pisarza ulicami miasta. W lutym 2012 roku cz\u0142onkowie Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Tragedii Narodowej pod Smole\u0144skiem zaproponowali \u2013 z inicjatywy prof. Krzysztofa Paw\u0142owskiego \u2013 usuni\u0119cie pomnika Boles\u0142awa","start_idx":14,"end_idx":61}
{"id":"mrc_79","question":"jaka wyspa jest najwi\u0119ksza?","answer":"Grenlandia o powierzchni ponad 2,1 mln km\u00b2","context":"Wyspa \u2013 trwa\u0142y fragment l\u0105dowej powierzchni Ziemi, kt\u00f3ry jest otoczony ze wszystkich stron wod\u0105. Wyspy istniej\u0105 na rzekach, jeziorach, stawach, morzach i oceanach. Za wyspy nie uznaje si\u0119 ruchomych \u0142awic piaszczystych ani obszar\u00f3w l\u0105du zalewanych podczas przyp\u0142yw\u00f3w. Nie ma obiektywnego kryterium podzia\u0142u na wyspy oraz kontynenty. Przyj\u0119\u0142o si\u0119 uznawa\u0107, \u017ce najwi\u0119ksz\u0105 wysp\u0105 jest Grenlandia o powierzchni ponad 2,1 mln km\u00b2, a najmniejszym kontynentem Australia o powierzchni ponad 7,6 mln km\u00b2. Du\u017cych wysp o powierzchni ponad 1 km\u00b2 jest 21 818. Zajmuj\u0105 one powierzchni\u0119 9 938 964 km\u00b2, a \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 ich linii brzegowej wynosi 1 304 762 km. Ma\u0142ych wysp o powierzchni poni\u017cej 1 km\u00b2 jest 319 tys. Ich \u0142\u0105czna powierzchnia wynosi 20 589 km\u00b2, a d\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej 321","start_idx":379,"end_idx":421}
{"id":"mrc_80","question":"jak ma na imi\u0119 sanah?","answer":"Zuzanna Irena","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":41,"end_idx":54}
{"id":"mrc_81","question":"w jakim pa\u0144stwie jest bruksela?","answer":"Belgii","context":"Bruksela (fr. \"Bruxelles\", nider. \"Brussel\", niem. \"Br\u00fcssel\") \u2013 stolica Belgii, miasto po\u0142o\u017cone w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci kraju nad rzek\u0105 Zenne. Aglomeracja brukselska (w sensie geograficznym) pr\u00f3cz obszaru Regionu Sto\u0142ecznego Brukseli obejmuje tak\u017ce pewn\u0105 liczb\u0119 gmin flamandzkich. == Dane og\u00f3lne == Bruksela jest siedzib\u0105 kr\u00f3la i parlamentu belgijskiego, a ponadto jest siedzib\u0105 instytucji Unii Europejskiej, NATO i Euroatomu. Wa\u017cny o\u015brodek handlowy, bankowo-finansowy i kulturalno-naukowy kraju. Siedziba dw\u00f3ch kr\u00f3lewskich akademii umiej\u0119tno\u015bci (walo\u0144skiej i flamandzkiej), Kr\u00f3lewskiej Akademii Sztuki (za\u0142. 1711), Biblioteki Kr\u00f3lewskiej (za\u0142. 1837); dw\u00f3ch uniwersytet\u00f3w (\"ULB\" i \"VUB\"), konserwatorium i instytut\u00f3w naukowo-badawczych, teatr\u00f3w, 30 muze\u00f3w. == Historia == Pierwsze wzmianki o mie\u015bcie pochodz\u0105 z 966, wtedy by\u0142a to osada obronna. P\u00f3\u017aniej Bruksela by\u0142a stolic\u0105 krainy historycznej Brabancji. Od XIII w. miasto rozwija\u0142o si\u0119","start_idx":72,"end_idx":78}
{"id":"mrc_82","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 drugie tysi\u0105clecie?","answer":"Drugie tysi\u0105clecie naszej ery \u2013 okres rozpoczynaj\u0105cy si\u0119 wed\u0142ug kalendarza julia\u0144skiego 1 stycznia 1001 roku","context":"I tysi\u0105clecie n.e. II tysi\u0105clecie n.e. III tysi\u0105clecie n.e. XI wiek XII wiek XIII wiek XIV wiek XV wiek XVI wiek XVII wiek XVIII wiek XIX wiek XX wiek Drugie tysi\u0105clecie naszej ery \u2013 okres rozpoczynaj\u0105cy si\u0119 wed\u0142ug kalendarza julia\u0144skiego 1 stycznia 1001 roku i ko\u0144cz\u0105cy si\u0119 31 grudnia 2000 roku. Drugie tysi\u0105clecie naszej ery obejmuje dojrza\u0142e i p\u00f3\u017ane \u015bredniowiecze, renesans, kolonializm, industrializacj\u0119, rozw\u00f3j pa\u0144stw narodowych, ko\u0144czy si\u0119 w XX wieku gwa\u0142townym rozwojem nauki, edukacji i opieki medycznej. == Cywilizacje == \"Cywilizacje w tej sekcji s\u0105 podzielone wed\u0142ug United Nations geoscheme.\" == Wydarzenia == \"Wydarzenia w tej sekcji s\u0105 podzielone wed\u0142ug United Nations geoscheme.\" == Wielcy ludzie == \"Osoby w tej sekcji s\u0105 podzielone wed\u0142ug United Nations geoscheme.\"","start_idx":151,"end_idx":259}
{"id":"mrc_83","question":"jak zgin\u0105\u0142 chada?","answer":"zmar\u0142 na izbie przyj\u0119\u0107 w trakcie bada\u0144.","context":"poniewa\u017c Chada znalaz\u0142 si\u0119 w szpitalu. 18 marca, z powodu agresywnego zachowania, zosta\u0142 przewieziony do szpitala psychiatrycznego w Rybniku, w kt\u00f3rym zmar\u0142 na izbie przyj\u0119\u0107 w trakcie bada\u0144. Prokuratura Okr\u0119gowa w Gliwicach tego samego dnia wszcz\u0119\u0142a w sprawie \u015bmierci rapera \u015bledztwo. Zosta\u0142 pochowany we wtorek 27 marca 2018 na cmentarzu w podwarszawskim J\u00f3zefowie. Msz\u0119 pogrzebow\u0105 odprawi\u0142 ksi\u0105dz Jakub Bartczak, tak\u017ce raper. === Upami\u0119tnienie === 15 listopada 2019 mia\u0142a miejsce premiera filmu \"Proceder\" o \u017cyciu Chady. W tym samym czasie wytw\u00f3rnia Step Records wyda\u0142a dwup\u0142ytow\u0105 sk\u0142adank\u0119 z muzyk\u0105 do tego filmu \"Proceder: \u017byj a\u017c do b\u00f3lu\", kt\u00f3ra uzyska\u0142a status z\u0142otej p\u0142yty == Dyskografia == === Albumy studyjne === === Albumy kolaboracyjne === === Single === === Inne === == Teledyski ==","start_idx":151,"end_idx":190}
{"id":"mrc_84","question":"ile gatunk\u00f3w ptak\u00f3w jest w polsce?","answer":"467","context":"Liczba gatunk\u00f3w ptak\u00f3w (Aves) stwierdzonych w Polsce i wpisanych na list\u0119 krajowej awifauny wynosi\u0142a 31 grudnia 2021 r. 467 (wed\u0142ug podzia\u0142u przyj\u0119tego przez Komisj\u0119 Faunistyczn\u0105 Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, kt\u00f3ra zajmuje si\u0119 weryfikacj\u0105 obserwacji). S\u0105 to ptaki, kt\u00f3re wed\u0142ug klasyfikacji AERC zosta\u0142y zaliczone do kategorii A, B i C (pojaw naturalny lub wt\u00f3rnie naturalny). Komisja Faunistyczna przy opracowywaniu swej listy stosuje od 2018 roku taksonomi\u0119 wed\u0142ug Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Ornitologicznego (IOC), kt\u00f3rej zalet\u0105 jest \u0142atwa dost\u0119pno\u015b\u0107 (publikowana w Internecie) i cykliczna aktualizacja. Na li\u015bcie gatunk\u00f3w polskiej awifauny znajduj\u0105 si\u0119 trzy taksony uznawane przez cz\u0119\u015b\u0107 badaczy (np. w \"Kompletnej li\u015bcie ptak\u00f3w \u015bwiata\" P. Mielczarka i M. Kuziemki) za podgatunki: cyraneczka karoli\u0144ska (podgatunek cyraneczki zwyczajnej), g\u0119\u015b tundrowa (podgatunek g\u0119si zbo\u017cowej) i czeczotka","start_idx":120,"end_idx":123}
{"id":"mrc_85","question":"kim jest jaros\u0142aw wolski?","answer":"polski politolog, dziennikarz, publicysta oraz cywilny analityk zajmuj\u0105cy si\u0119 wojskiem i obronno\u015bci\u0105, specjalizuj\u0105cy si\u0119 w broni pancernej i przeciwpancernej.","context":"Jaros\u0142aw Wolski (ur. 5 marca 1986 w Wa\u0142brzychu) \u2013 polski politolog, dziennikarz, publicysta oraz cywilny analityk zajmuj\u0105cy si\u0119 wojskiem i obronno\u015bci\u0105, specjalizuj\u0105cy si\u0119 w broni pancernej i przeciwpancernej. == \u017byciorys == W 2010 uko\u0144czy\u0142 studia w zakresie politologii na Wydziale Nauk Spo\u0142ecznych Uniwersytetu Wroc\u0142awskiego (UWr), podczas kt\u00f3rych ucz\u0119szcza\u0142 na seminarium prof. Jerzego Juchnowskiego i obroni\u0142 prac\u0119 magistersk\u0105 \u201eWojsko w polityce w\u0142adz polskich w latach 2004\u20132010\u201d. W 2010 podj\u0105\u0142 studia doktoranckie w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wroc\u0142awskiego (ostatecznie nie broni\u0142 pracy doktorskiej \u201ePracownicy Lotniczego Pogotowia Ratunkowego jako grupa dyspozycyjna\u201d). W roku akademickim 2011/12 prowadzi\u0142 dwa autorskie konwersatoria na kierunku bezpiecze\u0144stwo narodowe na UWr (dla student\u00f3w II roku studi\u00f3w licencjackich) \u201ePotencja\u0142y militarne pa\u0144stw grupy G20\u201d i \u201eNowoczesne technologie w bezpiecze\u0144stwie i obronno\u015bci\u201d. W","start_idx":50,"end_idx":208}
{"id":"mrc_86","question":"co jest najwi\u0119ksz\u0105 planet\u0105 uk\u0142adu s\u0142onecznego?","answer":"Jowisz","context":"Jowisz \u2013 pi\u0105ta w kolejno\u015bci od S\u0142o\u0144ca i najwi\u0119ksza planeta Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Masa Jowisza jest nieco mniejsza ni\u017c jedna tysi\u0119czna masy S\u0142o\u0144ca, a zarazem dwa i p\u00f3\u0142 razy wi\u0119ksza ni\u017c \u0142\u0105czna masa pozosta\u0142ych planet w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. Wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem tworz\u0105 grup\u0119 gazowych olbrzym\u00f3w, nazywan\u0105 czasem r\u00f3wnie\u017c planetami jowiszowymi. Planet\u0119 znali astronomowie w czasach staro\u017cytnych, by\u0142a zwi\u0105zana z mitologi\u0105 i wierzeniami religijnymi wielu kultur. Rzymianie nazwali planet\u0119 na cze\u015b\u0107 najwa\u017cniejszego b\u00f3stwa swojej mitologii \u2013 Jowisza. Obserwowany z Ziemi Jowisz mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 jasno\u015b\u0107 do \u22122,95. Jest to trzeci co do jasno\u015bci naturalny obiekt na nocnym niebie po Ksi\u0119\u017cycu i Wenus (okresowo, w momencie wielkiej opozycji, jasno\u015bci\u0105 mo\u017ce mu dor\u00f3wnywa\u0107 Mars). Najwi\u0119ksza planeta Uk\u0142adu S\u0142onecznego sk\u0142ada si\u0119 w trzech","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_87","question":"kt\u00f3ry b\u00f3g by\u0142 najwa\u017cniejszy dla wszystkich grek\u00f3w?","answer":"Zeus","context":"Zeus (tak\u017ce Dzeus, stgr. Ze\u00fas, nowogr. D\u00edas, \u0142ac. Iupiter, Iuppiter) \u2013 w mitologii greckiej najwy\u017cszy z bog\u00f3w. By\u0142 sz\u00f3stym dzieckiem Rei i Kronosa. Brat Hestii, Demeter, Hery (r\u00f3wnie\u017c jej m\u0105\u017c), Posejdona i Hadesa. W\u0142adca nieba i ziemi, nazywany \u201eojcem bog\u00f3w i ludzi\u201d. Jego atrybutami by\u0142y pioruny, orze\u0142 i tarcza zwana egid\u0105. W mitologii rzymskiej Zeus identyfikowany jest z Jowiszem. == Mitologia == === Wyst\u0119powanie w mitach === Jako g\u0142\u00f3wne b\u00f3stwo greckiego panteonu Zeus wyst\u0119puje (w g\u0142\u00f3wnej lub pobocznej roli) w niemal wszystkich greckich mitach. Do tych, w kt\u00f3rych pe\u0142ni istotn\u0105 rol\u0119, nale\u017c\u0105: spisek Hery przeciwko Zeusowi, w wyniku kt\u00f3rego Hefajstos zostaje wyrzucony z Olimpu, mit o Prometeuszu oraz mit o Potopie. Wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c we wszystkich mitach zawieraj\u0105cych k\u0142\u00f3tnie pomi\u0119dzy bogami.","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_88","question":"jak nazywa si\u0119 obecny cesarz japonii?","answer":"Naruhito","context":"\u2013 tytu\u0142 monarszy w\u0142adcy Japonii, ceremonialnej g\u0142owy pa\u0144stwa. Od 2019 roku panuj\u0105cym cesarzem jest Naruhito. == Historia == Wed\u0142ug japo\u0144skich kronik Nihon-shoki i Kojiki, pierwszym cesarzem by\u0142 Jimmu, kt\u00f3ry dzi\u0119ki bogini s\u0142o\u0144ca Amaterasu i krukowi Yatagarasu podbi\u0142 Archipelag Japo\u0144ski i w 660 roku p.n.e. sta\u0142 si\u0119 pierwszym jego w\u0142adc\u0105. W rzeczywisto\u015bci w\u0142adcy plemienni pa\u0144stwa Yamato dopiero w VI wieku zacz\u0119li umacnia\u0107 w\u0142adz\u0119 nad zgromadzeniami naczelnik\u00f3w klan\u00f3w (uji) i nazywa\u0107 siebie \"sumera-mikoto\" lub \"sumera no mikoto\", co by\u0142o r\u00f3wnorz\u0119dne z tytu\u0142em tenn\u014d. Chi\u0144skie kroniki wymieniaj\u0105 oko\u0142o 100 kr\u00f3lestw w pa\u0144stwie nazywanym Wa (\u502d). Nazwa ta przyj\u0119\u0142a si\u0119 w historiografii korea\u0144skiej i chi\u0144skiej jako nazwa Japonii do czas\u00f3w historycznych. W V wieku natomiast pi\u0119ciu w\u0142adc\u00f3w Japonii wysy\u0142a\u0142o danin\u0119 cesarzowi chi\u0144skiemu. W czasie","start_idx":99,"end_idx":107}
{"id":"mrc_89","question":"czym jest kaliber?","answer":"Kaliber broni \u2013 najmniejsza \u015brednica przewodu lufy broni palnej.","context":"Kaliber broni \u2013 najmniejsza \u015brednica przewodu lufy broni palnej. W przypadku luf gwintowanych kaliber broni oznacza \u015brednic\u0119 lufy mierzon\u0105 na polach gwintu. Niekiedy kaliber oznacza \u015brednic\u0119 lufy mierzon\u0105 mi\u0119dzy bruzdami. Sposoby okre\u015blania: * wagomiar (do XIX wieku, obecnie dla broni g\u0142adkolufowej) \u2013 oznacza liczb\u0119 pocisk\u00f3w kulistych dla danej lufy, kt\u00f3re mo\u017cna odla\u0107 z funta o\u0142owiu (np. \u201ekaliber 12\u201d, bez jednostki miary). Wariantem tego systemu by\u0142o podawanie wagi pocisk\u00f3w w funtach, co stosowano do dzia\u0142 artyleryjskich (np. armata 24-funtowa - wystrzeliwuj\u0105ca pociski wa\u017c\u0105ce 24 funty). Okre\u015blanie kalibru dzia\u0142 w funtach stosowali najd\u0142u\u017cej Brytyjczycy (do czas\u00f3w II wojny \u015bwiatowej); * \u015brednica lufy podawana w: ** milimetrach \u2013 spos\u00f3b okre\u015blania kalibru stosowany w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w europejskich, np. 7,62 mm, 9 mm, 37 mm,","start_idx":0,"end_idx":64}
{"id":"mrc_90","question":"jak film trafia do kina?","answer":"Filmy mog\u0105 by\u0107 dostarczane do kin z u\u017cyciem twardych dysk\u00f3w, pojemnych no\u015bnik\u00f3w optycznych lub transmitowane przez satelit\u0119 i wy\u015bwietlane za pomoc\u0105 cyfrowego projektora po\u0142\u0105czonego z serwerem.","context":"Kino cyfrowe \"(ang. digital cinema, d-cinema)\" \u2013 u\u017cycie technologii cyfrowej w celu dystrybucji i wy\u015bwietlania film\u00f3w w kinach. Filmy mog\u0105 by\u0107 dostarczane do kin z u\u017cyciem twardych dysk\u00f3w, pojemnych no\u015bnik\u00f3w optycznych lub transmitowane przez satelit\u0119 i wy\u015bwietlane za pomoc\u0105 cyfrowego projektora po\u0142\u0105czonego z serwerem. W tradycyjnym kinie film jest dystrybuowany na ta\u015bmie filmowej i wy\u015bwietlany za pomoc\u0105 zwyk\u0142ego projektora. Na koniec 2007 roku na \u015bwiecie by\u0142o zainstalowanych 6456 zestaw\u00f3w kina cyfrowego (z czego 4650 w USA), roczny wzrost wyni\u00f3s\u0142 115 procent. Wed\u0142ug analityk\u00f3w rynku kinowego w 2013 roku niemal po\u0142owa kin na \u015bwiecie przekszta\u0142ci si\u0119 w kina cyfrowe. Kino cyfrowe stosunkowo \u0142atwo mo\u017cna przystosowa\u0107 do wy\u015bwietlania film\u00f3w w technologii tr\u00f3jwymiarowej (kino cyfrowe 3D). Cyfryzacja kin doprowadzi\u0142a te\u017c do popularyzacji kin","start_idx":128,"end_idx":320}
{"id":"mrc_91","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwo pierwsze u\u017cy\u0142o bomby atomowej?","answer":"Stany Zjednoczone","context":"Atak atomowy na Hiroszim\u0119 i Nagasaki \u2013 jedyne w historii dwa przypadki u\u017cycia broni atomowej do dzia\u0142a\u0144 zbrojnych. Atak\u00f3w dokona\u0142y Stany Zjednoczone na Japoni\u0119 w 1945 roku: 6 sierpnia o godzinie 8:15 w Hiroszimie oraz 9 sierpnia o godzinie 11:02 w Nagasaki. == Sytuacja w lecie 1945 roku == Po kapitulacji III Rzeszy wysi\u0142ki wielkich mocarstw zosta\u0142y skierowane na pokonanie Japonii. Wojska ameryka\u0144skie, stosuj\u0105c taktyk\u0119 \u201e\u017cabich skok\u00f3w\u201d, zbli\u017ca\u0142y si\u0119 do g\u0142\u00f3wnych wysp japo\u0144skich. Od czerwca 1944 roku, po zdobyciu Marian\u00f3w, dow\u00f3dztwo USAAF-u regularnie wysy\u0142a\u0142o B-29 Superfortressy na miasta japo\u0144skie. Mimo licznych nalot\u00f3w Japonia nie zgadza\u0142a si\u0119 na bezwarunkow\u0105 kapitulacj\u0119. Tej sytuacji nie zmieni\u0142 pot\u0119\u017cny dywanowy nalot z 9/10 marca 1945 na Tokio \u2013 najbardziej niszczycielski atak powietrzny w historii, przeprowadzony","start_idx":131,"end_idx":148}
{"id":"mrc_92","question":"jakie znamy wymiary?","answer":"Czasoprzestrze\u0144, w kt\u00f3rej \u017cyjemy, ma cztery normalne wymiary (3 przestrzenne i czas)","context":"w innych teoriach kwantowych, fundamentalne si\u0142y przenoszone s\u0105 poprzez odpowiednie cz\u0105stki. Przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 grawiton, kt\u00f3ry przenosi si\u0142\u0119 grawitacji. Grawitonowi odpowiada struna drgaj\u0105ca z amplitud\u0105 r\u00f3wn\u0105 zero. Struny w ramach tej teorii s\u0105 obiektami rozci\u0105g\u0142ymi (niepunktowymi) i dlatego teoria superstrun nie jest teori\u0105 pola. == Liczba wymiar\u00f3w == Czasoprzestrze\u0144, w kt\u00f3rej \u017cyjemy, ma cztery normalne wymiary (3 przestrzenne i czas) i teoria fizyczna musi bra\u0107 to pod uwag\u0119. Jednak w teorii strun wewn\u0119trzna sp\u00f3jno\u015b\u0107 narzuca liczb\u0119 wymiar\u00f3w 10 lub 26. Pozorny konflikt pomi\u0119dzy obserwacj\u0105 i teori\u0105 zostaje rozwi\u0105zany, dzi\u0119ki temu, \u017ce d\u0142ugo\u015bci pozosta\u0142ych wymiar\u00f3w s\u0105 bardzo ma\u0142ej wielko\u015bci (10-35 m), zwanej d\u0142ugo\u015bci\u0105 Plancka, wobec tego ich nie dostrzegamy. Badania zanikania si\u0142y grawitacji wraz z odleg\u0142o\u015bci\u0105 powinny da\u0107 inne wyniki ni\u017c","start_idx":357,"end_idx":441}
{"id":"mrc_93","question":"do jakiego lasu na borowiki?","answer":"Borowik szlachetny wyst\u0119puje zar\u00f3wno w lasach iglastych, li\u015bciastych, jak i mieszanych.","context":"Nie zmienia zabarwienia na powietrzu ani w trakcie krojenia. Zapach ma przyjemny, a smak opisywany jako orzechowy. ; Zarodniki: Maj\u0105 14\u201318 \u00d7 4,5\u20137 \u00b5m \u015brednicy i maj\u0105 wrzecionowaty kszta\u0142t oraz g\u0142adk\u0105 powierzchni\u0119. Zwykle s\u0105 barwy bia\u0142ej, ciemnooliwkowej lub oliwkowobr\u0105zowej. Rozprzestrzeniane s\u0105 przez ruchy powietrza. == Siedlisko == Borowik szlachetny wyst\u0119puje zar\u00f3wno w lasach iglastych, li\u015bciastych, jak i mieszanych. Grzyb ten tworzy mikoryz\u0119 z licznymi gatunkami drzew, jednak g\u0142\u00f3wnie ze \u015bwierkami dlatego najobficiej wyst\u0119puje w g\u00f3rskich drzewostanach \u015bwierkowych. Preferuje drzewostany w \u015bredniej klasie wieku, w starszych drzewostanach iglastych ust\u0119puje podgrzybowi brunatnemu. Owocniki wyrastaj\u0105 pojedynczo, cz\u0119sto w niewielkich grupach po kilka, bywa tak\u017ce, \u017ce tworz\u0105 kr\u0119gi. Do prawid\u0142owego rozwoju borowika szlachetnego potrzebne s\u0105 nie tylko korzenie w\u0142a\u015bciwego gatunku drzewa. Na powierzchni kory","start_idx":336,"end_idx":423}
{"id":"mrc_94","question":"kiedy nadano pierwszy program telewizyjny?","answer":"25 pa\u017adziernika 1952 roku","context":"1938 roku w Warszawie, z udzia\u0142em Mieczys\u0142awa Fogga (jednak\u017ce \u00f3wczesna prasa polska nie odnotowa\u0142a tego w og\u00f3le a jako \u201epierwsz\u0105\u201d demonstracj\u0119 telewizji podawano pokazy w czasie II DWR. W latach powojennych wznowiono prace nad polsk\u0105 telewizj\u0105. 25 pa\u017adziernika 1952 roku o godz. 19:00 uruchomiono pierwszy polski program telewizyjny. W kolejnych latach nadawanie rozpocz\u0119\u0142o kilka telewizji regionalnych telewizji publicznej. 2 pa\u017adziernika 1970 roku uruchomiono og\u00f3lnopolski drugi program. Po transformacji systemowej w 1989 roku nadawanie rozpocz\u0119\u0142y prywatne telewizje. 6 lutego 1990 roku prze\u0142amano monopol telewizji pa\u0144stwowej \u2013 uruchomiona w\u00f3wczas zosta\u0142a pierwsza w Polsce i zarazem pierwsza w by\u0142ych krajach komunistycznych prywatna telewizja \u2013 PTV Echo, nadaj\u0105ca na terenie Wroc\u0142awia i okolic do 8 marca 1995 roku. Pierwsz\u0105 og\u00f3lnopolsk\u0105 telewizj\u0105 prywatn\u0105 jest nadaj\u0105cy","start_idx":245,"end_idx":270}
{"id":"mrc_95","question":"kto jest za\u0142o\u017cycielem google?","answer":"dw\u00f3ch doktorant\u00f3w Uniwersytetu Stanforda, Amerykanina Larry\u2019ego Page\u2019a i Rosjanina pochodzenia \u017cydowskiego Siergieja Brina","context":"Google LLC (dawniej Google Inc.) \u2013 ameryka\u0144skie przedsi\u0119biorstwo informatyczne. Jego sztandarowym produktem jest wyszukiwarka Google, a deklarowan\u0105 misj\u0105 \u2013 \u201euporz\u0105dkowanie \u015bwiatowych zasob\u00f3w informacji tak, by sta\u0142y si\u0119 powszechnie dost\u0119pne i u\u017cyteczne dla ka\u017cdego\u201d. == Wprowadzenie == Google Inc. zosta\u0142a za\u0142o\u017cona 4 wrze\u015bnia 1998 przez dw\u00f3ch doktorant\u00f3w Uniwersytetu Stanforda, Amerykanina Larry\u2019ego Page\u2019a i Rosjanina pochodzenia \u017cydowskiego Siergieja Brina. Opracowali oni nowatorsk\u0105 metod\u0119 analizy powi\u0105za\u0144 hipertekstowych \u2013 algorytm \"BackRub\", potem przemianowany na PageRank \u2013 kt\u00f3r\u0105 wykorzystali w swoim prototypie wyszukiwarki internetowej. Przedsi\u0119biorstwo przetrwa\u0142o za\u0142amanie rynku dot-com\u00f3w i rozwija\u0142o si\u0119 od tego czasu dzi\u0119ki wsparciu prywatnych inwestor\u00f3w; w roku 2004 sp\u00f3\u0142ka wesz\u0142a na ameryka\u0144sk\u0105 gie\u0142d\u0119 i od tej chwili dosz\u0142o do znacznego przyspieszenia jej ekspansji, zakupu serwis\u00f3w YouTube, Writely i przej\u0119cia kilku innych","start_idx":337,"end_idx":459}
{"id":"mrc_96","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa w wielkiej brytanii?","answer":"kr\u00f3l Karol III","context":"Ustr\u00f3j polityczny == Wielka Brytania jest monarchi\u0105 parlamentarn\u0105 z rz\u0105dem odpowiedzialnym przed parlamentem. Stolic\u0105 pa\u0144stwa jest Londyn. Obecnym monarch\u0105 brytyjskim jest kr\u00f3l Karol III, kt\u00f3ry zasiad\u0142 na tronie 8 wrze\u015bnia 2022 roku po \u015bmierci swojej matki kr\u00f3lowej El\u017cbiety II. Wielka Brytania jest bardzo scentralizowanym pa\u0144stwem, w kt\u00f3rym Parlament Westminsterski zajmuje si\u0119 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 spraw politycznych. W ostatnich latach jednak ka\u017cdy z kraj\u00f3w, wchodz\u0105cych w sk\u0142ad Wielkiej Brytanii poza Angli\u0105, otrzyma\u0142 w\u0142asne organy rz\u0105dowe, zajmuj\u0105ce si\u0119 sprawami lokalnymi. == System prawny == System prawny Wielkiej Brytanii dzieli si\u0119 na prawo ustawowe (statutowe) oraz prawo precedensowe (case lub common law). Pierwsze z nich sk\u0142ada si\u0119 z akt\u00f3w prawa stanowionego (ustaw, akt\u00f3w wykonawczych). Z kolei prawo precedensowe stanowi\u0105 wyroki s\u0105dowe wydane w dotychczasowych sprawach","start_idx":172,"end_idx":186}
{"id":"mrc_97","question":"kt\u00f3ry z ksi\u0105\u017c\u0105t polskich zgin\u0105\u0142 w bitwie pod legnic\u0105?","answer":"ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobo\u017cny","context":"Bitwa pod Legnic\u0105 \u2013 bitwa, kt\u00f3ra rozegra\u0142a si\u0119 9 kwietnia 1241 w czasie I najazdu mongolskiego na Polsk\u0119 pomi\u0119dzy rycerstwem dolno- i g\u00f3rno\u015bl\u0105skim, ma\u0142o- i wielkopolskim, w liczbie ok. 6 tysi\u0119cy wojownik\u00f3w oraz posi\u0142kami cudzoziemskimi, w tym morawskimi i niemieckimi w liczbie ok. 2 tysi\u0119cy zbrojnych, a Mongo\u0142ami (Tatarami), w liczbie od 3 tysi\u0119cy do 8 tysi\u0119cy wojownik\u00f3w. Wojska chrze\u015bcija\u0144skie ponios\u0142y kl\u0119sk\u0119 \u2013 zgin\u0119li dowodz\u0105cy nimi ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobo\u017cny oraz dwaj dow\u00f3dcy hufc\u00f3w: cudzoziemski Boles\u0142aw Dypoldowic i ma\u0142opolski Sulis\u0142aw. Wskutek najazdu mongolskiego i tej bitwy pa\u0144stwo Henryk\u00f3w \u015bl\u0105skich rozpad\u0142o si\u0119. Zjednoczenie pa\u0144stew dzielnicowych zosta\u0142o na kilkadziesi\u0105t lat zahamowane. == Data i miejsce bitwy == Bitwa rozegra\u0142a si\u0119 9 kwietnia 1241 w odleg\u0142o\u015bci ok. 7 kilometr\u00f3w","start_idx":439,"end_idx":496}
{"id":"mrc_98","question":"kiedy jan pawe\u0142 ii zosta\u0142 papie\u017cem?","answer":"16 pa\u017adziernika 1978","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":578,"end_idx":598}
{"id":"mrc_99","question":"jak liczna jest mniejszo\u015b\u0107 niemiecka w polsce?","answer":"Mniejszo\u015b\u0107 niemiecka szacowana by\u0142a na 734 tys.","context":"pojawi\u0142o si\u0119, jako przedmiot zainteresowania badaczy i polityk\u00f3w, dopiero po I wojnie \u015bwiatowej. Wed\u0142ug spisu powszechnego z 1931 w Polsce zamieszkiwa\u0142o w\u00f3wczas ok. 35% obywateli narodowo\u015bci innej ni\u017c polska. Mniejszo\u015b\u0107 niemiecka szacowana by\u0142a na 734 tys. i pozycjonowa\u0142o j\u0105 to na 5. miejscu. == Stan obecny == === Pochodzenie === Obecnie na mniejszo\u015b\u0107 niemieck\u0105 w Polsce sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie mieszka\u0144cy narodowo\u015bci niemieckiej sprzed 1939 i ich potomkowie na tzw. Ziemiach Odzyskanych, kt\u00f3rzy po przej\u0119ciu tych teren\u00f3w przez pa\u0144stwo polskie zadeklarowali ch\u0119\u0107 pozostania na tych ziemiach i unikn\u0119li wysiedlenia po II wojnie \u015bwiatowej. Cz\u0119\u015b\u0107 mniejszo\u015bci niemieckiej m.in. z przyczyn ekonomicznych, ale nie tylko, emigrowa\u0142a na sta\u0142e do Niemiec przy r\u00f3\u017cnych okazjach. Po upadku komunizmu i otwarciu granic w latach 90. XX","start_idx":209,"end_idx":256}
{"id":"mrc_100","question":"ile lat liczy pokolenie?","answer":"Kolejne pokolenie \u015brednio rodzi si\u0119 co 30 lat.","context":"\"pokolenie naszych dzieci\" itp. St\u0105d te\u017c wywodzi si\u0119 okre\u015blenie \"przechodzi\u0107 z pokolenia na pokolenie\" (dotyczy np. obyczaj\u00f3w i zwyczaj\u00f3w prawnych). Kolejne pokolenie \u015brednio rodzi si\u0119 co 30 lat. == Socjologia == W socjologii pokolenie definiowane jest na pi\u0119\u0107 sposob\u00f3w. S\u0105 to: # ogniwo w ci\u0105gu genealogicznym \u2013 generacja jest okre\u015blona przez biologiczn\u0105 zale\u017cno\u015b\u0107 mi\u0119dzy rodzicami a dzie\u0107mi i miejsce w schemacie pokrewie\u0144stwa, kt\u00f3ry wywodzi si\u0119 od wsp\u00f3lnych przodk\u00f3w # ogniwo w ci\u0105gu kulturowym \u2013 pokolenie wyr\u00f3\u017cnia podzia\u0142 r\u00f3l spo\u0142ecznych analogiczny do relacji rodzice-dzieci, np. nauczyciel-ucze\u0144 # zbi\u00f3r os\u00f3b w zbli\u017conym wieku, okre\u015blony w przedziale trzeciej cz\u0119\u015bci stulecia \u2013 w tym uj\u0119ciu przyjmuje si\u0119, \u017ce ojciec jest przeci\u0119tnie o trzydzie\u015bci trzy lata starszy od dzieci # zbi\u00f3r os\u00f3b znajduj\u0105cych si\u0119 w","start_idx":149,"end_idx":195}
{"id":"mrc_101","question":"jakie tre\u015bci rozwa\u017ca ko\u015bci\u00f3\u0142 w poszczeg\u00f3lnych okresach roku liturgicznego?","answer":"Pierwsze p\u00f3\u0142rocze, rozpoczynaj\u0105ce si\u0119 w adwencie, koncentruje si\u0119 na Jego \u017cyciu i zbawczym Dziele. Drugie, od Zielonych \u015awi\u0105tek wskazuje na Jego nauczanie i rol\u0119 Ducha \u015awi\u0119tego w Ko\u015bciele.","context":"Objawienia Dzie\u0142a Wielkiego Mi\u0142osierdzia). Po roku 1935 zauwa\u017ca si\u0119 te\u017c tendencj\u0119 zwracania uwagi na I niedziel\u0119 Adwentu jako pierwszy dzie\u0144 roku ko\u015bcielnego. Mamy wi\u0119c do czynienia z trzema r\u00f3\u017cnymi dniami rozpoczynanymi rok liturgiczny, kt\u00f3re to artyku\u0142uj\u0105 odmienne tre\u015bci (Eucharystia i Pascha \u2013 Dzie\u0142o Wielkiego Mi\u0142osierdzia \u2013 Oczekiwanie na paruzj\u0119). == Okresy liturgiczne == Ca\u0142y rok liturgiczny skoncentrowany jest wok\u00f3\u0142 Chrystusa obecnego w Przenaj\u015bwi\u0119tszym Sakramencie, kt\u00f3ry jest G\u0142ow\u0105 Ko\u015bcio\u0142a. Pierwsze p\u00f3\u0142rocze, rozpoczynaj\u0105ce si\u0119 w adwencie, koncentruje si\u0119 na Jego \u017cyciu i zbawczym Dziele. Drugie, od Zielonych \u015awi\u0105tek wskazuje na Jego nauczanie i rol\u0119 Ducha \u015awi\u0119tego w Ko\u015bciele. === Adwent === Adwent to pierwsza cz\u0119\u015b\u0107 roku ko\u015bcielnego, kt\u00f3ra rozpoczyna si\u0119 od nieszpor\u00f3w w sobotni wiecz\u00f3r mi\u0119dzy 27 listopada a 2 grudnia, ko\u0144czy","start_idx":505,"end_idx":693}
{"id":"mrc_102","question":"ile p\u0142yt wyda\u0142a metallica?","answer":"dziesi\u0119\u0107 album\u00f3w studyjnych","context":"Dyskografia Metalliki sk\u0142ada si\u0119 z album\u00f3w, singli, film\u00f3w i innego typu wydawnictw. Istniej\u0105c od 1981 roku, zesp\u00f3\u0142 wyda\u0142 dziesi\u0119\u0107 album\u00f3w studyjnych z kt\u00f3rych najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015b\u0107 osi\u0105gn\u0119\u0142o wydawnictwo z 1991 r. zatytu\u0142owane \"Metallica\". P\u0142yta dotar\u0142a na 1. pozycj\u0119 krajowych zestawie\u0144 sprzeda\u017cy album\u00f3w w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii do dzi\u015b osi\u0105gaj\u0105c w tych krajach sprzeda\u017c na poziomie \u2013 odpowiednio \u2013 16 milion\u00f3w i 300 tysi\u0119cy kopii. Dodatkowo, w por\u00f3wnaniu z Wielk\u0105 Brytani\u0105, album zyska\u0142 wi\u0119ksz\u0105 popularno\u015b\u0107 w Kanadzie, gdzie jego sprzeda\u017c osi\u0105gn\u0119\u0142a milion kopii. Dyskografi\u0119 grupy wyr\u00f3\u017cnia r\u00f3wnie\u017c wydany w 1999 album/film \"S&M\" b\u0119d\u0105cy wsp\u00f3lnym koncertem Metalliki wraz z Michaelem Kamenem dyryguj\u0105cym Orkiestr\u0105 Symfoniczn\u0105 z San Francisco. W przeciwie\u0144stwie do wielu zespo\u0142\u00f3w czy wykonawc\u00f3w, Metallica nie wyda\u0142a kompilacji zestawiaj\u0105cej jej \"najlepsze","start_idx":122,"end_idx":149}
{"id":"mrc_103","question":"jaki silnik ma bolid f1?","answer":"Po zmianach w przepisach w 2014 r. u\u017cywane s\u0105 turbodo\u0142adowane silniki V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra.","context":"Samoch\u00f3d Formu\u0142y 1 (potocznie bolid) \u2013 jednomiejscowy samoch\u00f3d wy\u015bcigowy o otwartym nadwoziu i ko\u0142ach wystaj\u0105cych poza profil kokpitu, budowany \u015bci\u015ble wed\u0142ug regulacji Formu\u0142y 1 FIA. Jego specyfikacje zmienia\u0142y si\u0119 na przestrzeni lat. Koszt projektowania i budowy bolidu wymaga setek godzin w tunelu aerodynamicznym a koszty cz\u0119sto przekraczaj\u0105 100 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Na rok 2007 bud\u017cet stajni BMW Sauber wynosi\u0142 355 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Wiele pieni\u0119dzy poch\u0142ania rozw\u00f3j, badania i testy w tunelu aerodynamicznym. == Silnik == Po zmianach w przepisach w 2014 r. u\u017cywane s\u0105 turbodo\u0142adowane silniki V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra. Zast\u0105pi\u0142y one wolnoss\u0105ce, 2,4-litrowe jednostki w konfiguracji V8, kt\u00f3re by\u0142y stosowane od sezonu 2006. Moc silnik\u00f3w wynosi ok. 750 KM (stare jednostki V10 mia\u0142y moc blisk\u0105 1000 KM, s\u0105 to","start_idx":523,"end_idx":619}
{"id":"mrc_104","question":"do czego nawi\u0105zuje sztuka renesansu?","answer":"Tw\u00f3rcy renesansowi wzorowali si\u0119 na staro\u017cytnych Grekach i Rzymianach (zob. np. horacjanizm). Korzystali z ich osi\u0105gni\u0119\u0107, kultury i historii.","context":"\u015bredniowiecznej. === Renesans a staro\u017cytno\u015b\u0107 === Tw\u00f3rcy renesansowi wzorowali si\u0119 na staro\u017cytnych Grekach i Rzymianach (zob. np. horacjanizm). Korzystali z ich osi\u0105gni\u0119\u0107, kultury i historii. Wiele dzie\u0142 nawi\u0105zuje do mitologii, np. obraz Leonarda da Vinci \u201eLeda z \u0142ab\u0119dziem\u201d. Architektur\u0119 wzorowano na rzymskiej. Budynki charakteryzowa\u0142y si\u0119 prostot\u0105 i symetri\u0105. Kszta\u0142ty by\u0142y zbli\u017cone do sze\u015bcianu, okna prostok\u0105tne, a fasady bogato zdobione. W sztuce przewa\u017ca\u0142y motywy mityczne i religijne. Nast\u0105pi\u0142 rozw\u00f3j fresk\u00f3w, malarstwo olejne. Wprowadzono perspektyw\u0119, wykorzystywano czyste barwy oraz malowano na p\u0142\u00f3tnie. Wszystkie cechy renesansowego malarstwa, rze\u017aby, architektury, literatury i innych dziedzin maj\u0105 swoje \u017ar\u00f3d\u0142o w antyku. === Renesans a \u015bredniowiecze === XIX-wieczna wizja \u015bredniowiecza wyst\u0119puj\u0105ca w romantyzmie jako estetyzacja i idealizacja kultury feudalnej i podkre\u015blanie element\u00f3w religijnych i mistycznych kultury \u015bredniowiecznej,","start_idx":49,"end_idx":190}
{"id":"mrc_105","question":"jak nazywa\u0142 sie alek?","answer":"Dawidowskiego","context":"Roweckiego \u201eGrota\u201d z 3 maja 1943 zosta\u0142 po\u015bmiertnie odznaczony Krzy\u017cem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i mianowany sier\u017cantem podchor\u0105\u017cym. * W 2011 zosta\u0142 odznaczony po\u015bmiertnie Krzy\u017cem Komandorskim z Gwiazd\u0105 Orderu Odrodzenia Polski. == Upami\u0119tnienie == * We wrze\u015bniu 1943 pseudonimem Dawidowskiego (\u201eAlek\u201d) nazwano II pluton 2. kompanii \u201eRudy\u201d batalionu \u201eZo\u015bka\u201d. * Jego imieniem nazwano kilka dru\u017cyn harcerskich w ca\u0142ej Polsce. * W styczniu 2007 nazw\u0119 Alka Dawidowskiego (w nazwie znalaz\u0142o si\u0119 zdrobnienie jego imienia, b\u0119d\u0105ce jednocze\u015bnie pseudonimem) nadano ulicy w warszawskiej dzielnicy \u015ar\u00f3dmie\u015bcie. * We wrze\u015bniu 2017, w ramach obchod\u00f3w 50. rocznicy nadania Hufcowi ZHP Warszawa-Mokot\u00f3w imienia Szarych Szereg\u00f3w, przy pomniku Miko\u0142aja Kopernika (od strony ul. Nowy \u015awiat) zosta\u0142a wmurowana tablica upami\u0119tniaj\u0105ca usuni\u0119cie w 1942 z monumentu przez Aleksego Dawidowskiego niemieckiej","start_idx":287,"end_idx":300}
{"id":"mrc_106","question":"komu spowiada si\u0119 papie\u017c?","answer":"Antoni Mruk","context":"Antoni Mruk (ur. 21 listopada 1914 w Krakowie, zm. 20 grudnia 2009 w Rzymie) \u2013 polski jezuita, profesor Papieskiego Uniwersytetu Gregoria\u0144skiego w Rzymie, postulator \u015bwi\u0119to\u015bci S. Faustyny Kowalskiej, spowiednik papie\u017ca Jana Paw\u0142a II. == \u017byciorys == Do Towarzystwa Jezusowego wst\u0105pi\u0142 30 sierpnia 1930 r. w Krakowie. Studiowa\u0142 filozofi\u0119 w Krakowie (1935-1938), a tu\u017c przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 w 1938 r. na Uniwersytecie Jagiello\u0144skim rozpocz\u0105\u0142 studia z matematyki i fizyki. Aresztowany wraz z innymi jezuitami przez Niemc\u00f3w 10 listopada 1939 w Krakowie zosta\u0142 osadzony w wi\u0119zieniu przy ul. Montelupich, nast\u0119pnie w Wi\u015bniczu, O\u015bwi\u0119cimiu z numerem obozowym 898 i w ko\u0144cu trafi\u0142 do obozu w Dachau. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykan\u00f3w (29 kwietnia 1945) podj\u0105\u0142 w Rzymie studia teologiczne na Uniwersytecie Gregoria\u0144skim","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_107","question":"z czego jest \u017celatyna?","answer":"w wyniku cz\u0119\u015bciowej hydrolizy kolagenu pochodz\u0105cego z ko\u015bci, sk\u00f3ry i sk\u00f3rek oraz \u015bci\u0119gien zwierz\u0105t.","context":"\u017belatyna (ATC: B 05 AA 06) \u2013 naturalne rozpuszczalne bia\u0142ko, \u017celuj\u0105ce lub nie\u017celuj\u0105ce, uzyskane w wyniku cz\u0119\u015bciowej hydrolizy kolagenu pochodz\u0105cego z ko\u015bci, sk\u00f3ry i sk\u00f3rek oraz \u015bci\u0119gien zwierz\u0105t. Sk\u0142ada si\u0119 z glicyny, proliny i hydroksyproliny. Rozpuszczona w wodzie tworzy zol liofilowy (uk\u0142ad koloidalny), \u0142atwo przechodz\u0105cy w \u017cel, je\u015bli temperatura otoczenia nie jest zbyt wysoka. \u017belatyna nie ma zapachu, smaku ani koloru. Sprzedawana jest w formie p\u0142atk\u00f3w, proszku lub listk\u00f3w. \u017belatyna ma szerokie zastosowanie zar\u00f3wno w kuchni, jak i w przemy\u015ble spo\u017cywczym. Stosowana jest jako emulgator oraz \u015brodek \u017celuj\u0105cy, a tak\u017ce jako zag\u0119szczacz w licznych farmaceutykach i kosmetykach. W preparatach leczniczych cz\u0119sto stanowi g\u0142\u00f3wny sk\u0142adnik otoczki kapsu\u0142ek. Jest r\u00f3wnie\u017c lekiem (\"gelatin succinylated\") zapobiegaj\u0105cym i lecz\u0105cym bezwzgl\u0119dn\u0105 i wzgl\u0119dn\u0105 hipowolemi\u0119, zapobiegaj\u0105cym hipotensji,","start_idx":96,"end_idx":195}
{"id":"mrc_108","question":"jakie utwory literackie nawi\u0105zuj\u0105 do uchwalenia konstytucji 3 maja?","answer":"Polonez Trzeciego Maja \u2013 anonimowa pie\u015b\u0144 skomponowana na cze\u015b\u0107 uchwalenia Konstytucji trzeciego maja oparta na melodyce poloneza","context":"ludowej: * Polonez Trzeciego Maja \u2013 anonimowa pie\u015b\u0144 skomponowana na cze\u015b\u0107 uchwalenia Konstytucji trzeciego maja oparta na melodyce poloneza, * Pie\u015b\u0144 o \u017co\u0142nierzu tu\u0142aczu \u2013 XVI wieczna pie\u015b\u0144 \u017co\u0142nierska, nawi\u0105zuj\u0105ca do staropolskich \u017co\u0142nierskich lament\u00f3w, powsta\u0142a na podstawie \u201ePie\u015bni o kole rycerskim\u201d z 1584 i \u201eDumy rycerskiej\u201d (ok. 1597) Adama Czahrowskiego. * Mazurek D\u0105browskiego \u2013 obecny hymn Polski, pierwotnie \u201ePie\u015b\u0144 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\u201d napisana przez J\u00f3zefa Wybickiego, melodycznie oparta na motywach ludowego ta\u0144ca \u2013 mazurka. Koncert Jankiela ma wszelkie cechy improwizacji muzycznej bardzo cz\u0119sto wykorzystywanej w tradycji muzyki ludowej. Jankiel spontanicznie u\u017cywa w nim szeregu \u015brodk\u00f3w muzycznych maj\u0105cych na celu podniesienie dramatyzmu utworu oraz pobudzenie wyobra\u017ani s\u0142uchaczy. S\u0105 to m.in. celowe fa\u0142szywe d\u017awi\u0119ki, u\u017cyte dla ilustracji zdrady stanu targowiczan, wywo\u0142uj\u0105ce","start_idx":11,"end_idx":139}
{"id":"mrc_109","question":"kto zniszczy\u0142 rzym?","answer":"Wandal","context":"si\u0119 niemal wy\u0142\u0105cznie do obszar\u00f3w Italii, kilkakrotnie naje\u017cd\u017canej przez okupuj\u0105cych Afryk\u0119 Wandal\u00f3w, kt\u00f3rzy w 455 roku w dobrze zorganizowanej akcji polegaj\u0105cej na wywiezieniu rzemie\u015blnik\u00f3w, urz\u0119dnik\u00f3w i dzie\u0142 sztuki zrujnowali miasto Rzym, kt\u00f3re wyludni\u0142o si\u0119 i zbiednia\u0142o. === Zdobycie Rzymu przez Wandal\u00f3w === === Pr\u00f3ba odbicia Afryki === Sytuacja imperium nie by\u0142a jeszcze beznadziejna, gdy\u017c nadal posiada\u0142o ono pot\u0119\u017cn\u0105 armi\u0119 i liczy\u0107 mog\u0142o na pomoc Konstantynopola. Cesarze postawili sobie za cel odbicie z r\u0105k Wandal\u00f3w p\u00f3\u0142nocnej Afryki i zniszczenie tego plemienia, co pozwoli\u0142oby cesarstwu odzyska\u0107 wp\u0142ywy z podatk\u00f3w z bogatej prowincji, a w konsekwencji zwi\u0119kszenie i zreformowanie si\u0142 zbrojnych, kt\u00f3re mog\u0142yby pos\u0142u\u017cy\u0107 do odzyskania Hiszpanii, a mo\u017ce i cz\u0119\u015bci Galii. Pierwsz\u0105 pr\u00f3b\u0119 pobicia Wandal\u00f3w podj\u0119li Rzymianie w latach 460-461, kiedy cesarz","start_idx":91,"end_idx":97}
{"id":"mrc_110","question":"kt\u00f3re z dzie\u0142 leonarda da vinci znajduje si\u0119 w polskich zbiorach?","answer":"Dama z gronostajem","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_111","question":"co wed\u0142ug arystotelesa jest istot\u0105 retoryki?","answer":"jest \"umiej\u0119tno\u015bci\u0105 wynajdywania w mowie wszystkiego, co mo\u017ce mie\u0107 znaczenie przekonuj\u0105ce\".","context":"oratorskiego \u2013 w tym sensie jest komplementarna wobec sztuki pisarskiej. Wyg\u0142aszanie mowy by\u0142o jednak zazwyczaj poprzedzone sporz\u0105dzeniem jej na pi\u015bmie. # Retoryka jest sztuk\u0105 argumentacji perswazyjnej. Teoretycy retoryki byli zgodni, \u017ce jej istot\u0119 stanowi przekonywanie, definiowane terminem \"perswazja\". Z tego powodu, wed\u0142ug Kwintyliana, retoryk\u0119 mo\u017cna okre\u015bli\u0107 tak\u017ce jako \"moc przekonywania\". Zdaniem Arystotelesa jest \"umiej\u0119tno\u015bci\u0105 wynajdywania w mowie wszystkiego, co mo\u017ce mie\u0107 znaczenie przekonuj\u0105ce\". Retoryka bowiem nie s\u0142u\u017cy do nauczania, wyja\u015bniania czy argumentowania w kategoriach prawdy i fa\u0142szu \u2013 jej celem jest nak\u0142onienie odbiorc\u00f3w, aby podzielili z autorem tez\u0119, kt\u00f3rej dowodzi w wypowiedzi. === Wsp\u00f3\u0142czesne u\u017cycie === Retoryka miewa wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie z\u0142\u0105 opini\u0119. W mowie potocznej lub w mediach bana\u0142 czy gadulstwo kwituje si\u0119 opini\u0105: \u201eto tylko retoryka\u201d. Z drugiej strony rozprawia","start_idx":418,"end_idx":509}
{"id":"mrc_112","question":"jakie utwory napisa\u0142 stanis\u0142aw moniuszko?","answer":"autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej.","context":"Stanis\u0142aw Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) \u2013 polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej. Tworzy\u0142 muzyk\u0119 nacechowan\u0105 narodowo, wplataj\u0105c w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i ta\u0144ce ludowe) oraz wykorzystuj\u0105c utwory polskich poet\u00f3w (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Jeden z najwybitniejszych kompozytor\u00f3w polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem \u201epolskiej opery narodowej\u201d. == Edukacja == Pocz\u0105tkowo w kierunku muzycznym kszta\u0142ci\u0142a go matka, El\u017cbieta z domu Mad\u017carska, m.in. graj\u0105c swemu synowi na klawikordzie \"\u015apiewy historyczne\" Juliana Ursyna Niemcewicza. Gdy w 1827 rodzina przenios\u0142a si\u0119 do Warszawy, o\u015bmioletni Moniuszko rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 muzyki u Augusta Freyera, organisty","start_idx":144,"end_idx":273}
{"id":"mrc_113","question":"jaka maksymalna pr\u0119dko\u015b\u0107 internetu na mojej linii?","answer":"Standardowa maksymalna pr\u0119dko\u015b\u0107 odbierania danych waha si\u0119 od 8 Mb/s do 52 Mb/s oraz od 1 Mb/s do 5 Mb/s dla pr\u0119dko\u015bci wysy\u0142ania w zale\u017cno\u015bci od stosowanej w danym kraju technologii DSL.","context":"Cyfrowa linia abonencka (od ang. \"digital subscriber line\" \u2013 DSL) \u2013 technologia cyfrowego szerokopasmowego dost\u0119pu do Internetu. Standardowa maksymalna pr\u0119dko\u015b\u0107 odbierania danych waha si\u0119 od 8 Mb/s do 52 Mb/s oraz od 1 Mb/s do 5 Mb/s dla pr\u0119dko\u015bci wysy\u0142ania w zale\u017cno\u015bci od stosowanej w danym kraju technologii DSL. Dla technologii ADSL pr\u0119dko\u015b\u0107 wysy\u0142ania danych jest ni\u017csza od pr\u0119dko\u015bci ich odbierania, natomiast pr\u0119dko\u015bci te s\u0105 symetryczne w technologii SDSL. Wynalazc\u0105 modem\u00f3w DSL by\u0142 Joseph W. Lechleitter, pracownik firmy Bellcore, kt\u00f3ry w latach osiemdziesi\u0105tych zademonstrowa\u0142 projekt budowy tych urz\u0105dze\u0144. Wed\u0142ug szacunk\u00f3w firmy badawczej Point Topic pod koniec marca 2004 na ca\u0142ym \u015bwiecie by\u0142o 73,4 mln u\u017cytkownik\u00f3w dost\u0119pu do Internetu w technologii DSL \u2013 najwi\u0119cej w Niemczech (15 mln), Chinach (13,9 mln),","start_idx":129,"end_idx":315}
{"id":"mrc_114","question":"kto ustanowi\u0142 tajemnice \u015bwiat\u0142a?","answer":"Jana Paw\u0142a II","context":"\u015awi\u0105tyni\" ; Tajemnice \u015bwiat\u0142a Tajemnice te zosta\u0142y zaprezentowane przez Jana Paw\u0142a II 16 pa\u017adziernika 2002. # \"Chrzest Pana Jezusa w Jordanie\" # \"Cud w Kanie Galilejskiej (lub te\u017c: Objawienie si\u0119 Pana Jezusa na weselu w Kanie)\" # \"G\u0142oszenie Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i wzywanie do nawr\u00f3cenia\" # \"Przemienienie na g\u00f3rze Tabor (lub te\u017c Przemienienie si\u0119 Pana Jezusa na G\u00f3rze Tabor)\" # \"Ustanowienie Eucharystii b\u0119d\u0105cej sakramentalnym wyrazem misterium paschalnego\" ; Tajemnice bolesne # \"Modlitwa Pana Jezusa w Ogr\u00f3jcu\" # \"Biczowanie Pana Jezusa\" # \"Cierniem ukoronowanie Pana Jezusa\" # \"Droga Krzy\u017cowa Pana Jezusa\" # \"Ukrzy\u017cowanie Pana Jezusa (lub te\u017c: Ukrzy\u017cowanie i \u015amier\u0107 Pana Jezusa)\" ; Tajemnice chwalebne # \"Zmartwychwstanie Pana Jezusa\" # \"Wniebowst\u0105pienie Pana Jezusa\" # \"Zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego\" # \"Wniebowzi\u0119cie Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny\"","start_idx":72,"end_idx":85}
{"id":"mrc_115","question":"kiedy utworzono wody polskie?","answer":"1 stycznia 2018 roku","context":"Pa\u0144stwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) \u2013 pa\u0144stwowa osoba prawna obejmuj\u0105ca struktur\u0119 polskich organ\u00f3w administracji wodnej, utworzona 1 stycznia 2018 roku na podstawie przepis\u00f3w ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne oraz rozporz\u0105dzenia Ministra \u015arodowiska z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie nadania statutu Pa\u0144stwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie. Odpowiada za zagospodarowanie w\u00f3d. Organem kieruj\u0105cym struktur\u0105 jest prezes W\u00f3d Polskich. Centraln\u0105 jednostk\u0105 organizacyjn\u0105 jest Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej. PGW WP finansowane jest ze \u015brodk\u00f3w pochodz\u0105cych z op\u0142at za pob\u00f3r w\u00f3d, op\u0142at z us\u0142ug wodnych oraz dotacji pochodz\u0105cych z bud\u017cetu pa\u0144stwa. == Struktura == W sk\u0142ad Pa\u0144stwowego Gospodarstwa Wodnego wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce jednostki: # Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej z siedzib\u0105 w Warszawie, # Regionalne zarz\u0105dy gospodarki wodnej z","start_idx":146,"end_idx":166}
{"id":"mrc_116","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 pierwsza olimpiada?","answer":"w Raml\u00f6sa w Szwecji","context":"Igrzyska Skandynawskie. Pierwsza Olimpiada tego typu odby\u0142a si\u0119 14 lipca 1834 r. w Raml\u00f6sa w Szwecji. W programie przewidziano biegi, skoki wzwy\u017c, o tyczce i przez \u017cywego konia, zapasy, \u0107wiczenia zr\u0119czno\u015bciowe, wspinanie si\u0119 po linie i maszcie. Drugie i ostatnie Igrzyska Skandynawskie odby\u0142y si\u0119 2 lata p\u00f3\u017aniej. Ide\u0119 wskrzeszenia staro\u017cytnych Igrzysk jako pierwszy zaproponowa\u0142 grecki filantrop i weteran wojen z Turkami, Evangelos Zappas w 1833 r. Dzi\u0119ki jego hojno\u015bci, od 1859 r. co 4 lata mia\u0142y si\u0119 odbywa\u0107 \u201eolimpijskie zawody gimnastyczne\u201d. Dosz\u0142o do rozegrania trzech Igrzysk \u2013 w 1859, 1870 i 1875 r. By\u0142y to zawody narodowe, w kt\u00f3rych startowali wy\u0142\u0105cznie Grecy. W tym samym czasie trwa\u0142y prace wykopaliskowe w Olimpii. Nasila\u0142a si\u0119 fascynacja antyczn\u0105 kultur\u0105, co zaowocowa\u0142o w postaci","start_idx":81,"end_idx":100}
{"id":"mrc_117","question":"kto wyzwoli\u0142 krak\u00f3w w 1945?","answer":"radzieckie oddzia\u0142y 1 Frontu Ukrai\u0144skiego","context":"Wyzwolenie Krakowa \u2013 walki w rejonie miasta Krakowa stoczone przez radzieckie oddzia\u0142y 1 Frontu Ukrai\u0144skiego z Niemcami 18 stycznia 1945 roku podczas operacji wi\u015bla\u0144sko-odrza\u0144skiej. == Niemieckie przygotowania obronne == W styczniu 1945 wobec zbli\u017caj\u0105cej si\u0119 do Krakowa Armii Czerwonej, Hans Frank uciek\u0142 do Bawarii, gdzie w Neuhaus am Schliersee (obecnie dzielnica miejscowo\u015bci Schliersee) urz\u0105dzi\u0142 fili\u0119 Generalnego Gubernatorstwa w Polsce (\"Au\u00dfenstelle des Generalgouvernements Polen\"). Z Krakowa zabra\u0142, uprzednio zrabowane w Polsce, liczne dzie\u0142a sztuki, mi\u0119dzy innymi dzie\u0142a Rembrandta, Rafaela oraz Leonarda da Vinci. Krak\u00f3w jako stolica Generalnego Gubernatorstwa by\u0142 przygotowany do obrony: * Obrona \u201edzielnicy rz\u0105dowej\u201d \u2013 okolice budynku obecnej AGH i ulicy Kr\u00f3lewskiej * Fortyfikacja budynk\u00f3w na skrzy\u017cowaniach ulic i tworzenie wok\u00f3\u0142 nich punkt\u00f3w oporu * Wykorzystanie fort\u00f3w c.k. Twierdzy","start_idx":67,"end_idx":108}
{"id":"mrc_118","question":"jakie znaczenie ma imi\u0119 anna?","answer":"t\u0142umaczy si\u0119 jako \u201epe\u0142na wdzi\u0119ku, \u0142aski\u201d.","context":"Anna, Hanna (hebr. \u05d7\u05b7\u05e0\u05b8\u05bc\u05d4 \"hann\u0101h\" \u2013 \u201e\u0142aska\u201d) \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia hebrajskiego, kt\u00f3re t\u0142umaczy si\u0119 jako \u201epe\u0142na wdzi\u0119ku, \u0142aski\u201d. W Polsce imi\u0119 Anna notowane jest od 1229 roku, za\u015b w formie Hanna \u2013 od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Hani\u0142a(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Ha\u0144ka, Janka, Nuchna, Nutka. Nag\u0142osowe \"h-\" mo\u017cna wyja\u015bni\u0107 jako przydech przed samog\u0142osk\u0105 znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 na pocz\u0105tku imienia lub jako wyraz wp\u0142yw\u00f3w niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek sta\u0142a si\u0119 imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ci\u0105gu wraz z pochodnymi formami \u2013 r\u00f3wnie\u017c w czasach wsp\u00f3\u0142czesnych \u2013 wyst\u0119puje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika. Anna jest najpopularniejszym imieniem w Polsce. Wed\u0142ug stanu","start_idx":93,"end_idx":134}
{"id":"mrc_119","question":"co to rozpuszczalnik?","answer":"ciecz zdolna do tworzenia roztworu po zmieszaniu z cia\u0142em sta\u0142ym, inn\u0105 ciecz\u0105 lub gazem.","context":"Rozpuszczalnik \u2212 ciecz zdolna do tworzenia roztworu po zmieszaniu z cia\u0142em sta\u0142ym, inn\u0105 ciecz\u0105 lub gazem. Najbardziej znanym rozpuszczalnikiem jest woda. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 rozpuszczalnik\u00f3w to zwi\u0105zki chemiczne o ma\u0142ej lepko\u015bci i stosunkowo niskiej temperaturze wrzenia. Ma\u0142a lepko\u015b\u0107 powoduje, \u017ce mog\u0105 one do\u015b\u0107 \u0142atwo penetrowa\u0107 rozpuszczan\u0105 substancj\u0119, za\u015b niska temperatura wrzenia umo\u017cliwia ich oddestylowywanie i parowanie. St\u0119\u017ceniem roztworu nazywa si\u0119 stosunek ilo\u015bci substancji rozpuszczanej do ilo\u015bci ca\u0142ego roztworu. W zale\u017cno\u015bci od przyj\u0119tego sposobu obliczania tego stosunku rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 st\u0119\u017cenie molowe i st\u0119\u017cenie procentowe. Rozpuszczalno\u015b\u0107 z kolei to maksymalne st\u0119\u017cenie jakie mo\u017cna uzyska\u0107 rozpuszczaj\u0105c zwi\u0105zek chemiczny w danym rozpuszczalniku. == Zastosowania rozpuszczalnik\u00f3w == Rozpuszczalniki stosuje si\u0119 do: * przeprowadzania reakcji chemicznych \u2212 podstawowym warunkiem dla zwi\u0105zku chemicznego pe\u0142ni\u0105cego rol\u0119 rozpuszczalnika do reakcji jest","start_idx":17,"end_idx":105}
{"id":"mrc_120","question":"do czego s\u0142u\u017cy d\u0142awik?","answer":"D\u0142awik \u2013 cewka indukcyjna zapobiegaj\u0105ca nag\u0142ym zmianom nat\u0119\u017cenia pr\u0105du elektrycznego lub s\u0142u\u017c\u0105ca do ograniczenia pr\u0105du przemiennego bez strat mocy","context":"D\u0142awik \u2013 cewka indukcyjna zapobiegaj\u0105ca nag\u0142ym zmianom nat\u0119\u017cenia pr\u0105du elektrycznego lub s\u0142u\u017c\u0105ca do ograniczenia pr\u0105du przemiennego bez strat mocy, jakie wyst\u0119powa\u0142yby gdyby elementem ograniczaj\u0105cym by\u0142a rezystancja. D\u0142awiki zwykle zawieraj\u0105 rdzenie ferromagnetyczne, cho\u0107 mog\u0105 by\u0107 te\u017c cewkami bez rdzenia (powietrznymi). Idealny d\u0142awik nie pobiera mocy czynnej; w rzeczywisto\u015bci straty mocy na d\u0142awiku wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z niezerow\u0105 rezystancj\u0105 uzwoje\u0144, emisj\u0105 promieniowania oraz z pr\u0105dami wirowymi i innymi \u017ar\u00f3d\u0142ami strat w rdzeniu. W elektronice okre\u015blenie \"d\u0142awik\" stosowane jest z regu\u0142y do cewek o du\u017cej reaktancji dla wymaganego zakresu cz\u0119stotliwo\u015bci, mo\u017ce te\u017c by\u0107 synonimem dowolnej cewki indukcyjnej. Zwykle d\u0142awik wsp\u00f3\u0142pracuje z kondensatorami tworz\u0105c filtry dolnoprzepustowe. == Zastosowanie == Stosowany mi\u0119dzy innymi w: * obwodach wej\u015bciowych uk\u0142ad\u00f3w elektronicznych zasilanych z sieci elektroenergetycznej \u2013 jako element","start_idx":0,"end_idx":146}
{"id":"mrc_121","question":"kto wymy\u015bli\u0142 budzik?","answer":"Wed\u0142ug legendy, tw\u00f3rc\u0105 pierwszego budzika \u2013 zegara wodnego wyposa\u017conego w gwizdek (uchodzi\u0142o przeze\u0144 wypierane o okre\u015blonej porze z wewn\u0119trznego zbiornika powietrze) \u2013 mia\u0142 by\u0107 Platon (ok. 400 p.n.e.).","context":"Budzik \u2013 zegar zaprojektowany tak, aby o okre\u015blonej przez u\u017cytkownika porze wydawa\u0142 d\u017awi\u0119k. Pomys\u0142 zegara sygnalizuj\u0105cego (zazwyczaj akustycznie) \u017c\u0105dan\u0105 godzin\u0119 pochodzi ze staro\u017cytno\u015bci. Wed\u0142ug legendy, tw\u00f3rc\u0105 pierwszego budzika \u2013 zegara wodnego wyposa\u017conego w gwizdek (uchodzi\u0142o przeze\u0144 wypierane o okre\u015blonej porze z wewn\u0119trznego zbiornika powietrze) \u2013 mia\u0142 by\u0107 Platon (ok. 400 p.n.e.). W \u015bredniowiecznych Chinach stosowano zegary ogniowe z budzikiem \u2013 przepalenie nici powodowa\u0142o upadek ci\u0119\u017cark\u00f3w na metalow\u0105 tac\u0119. Nowoczesne mechaniczne budziki domowe rozpowszechni\u0142y si\u0119 szeroko w XIX w. Podstawowym zadaniem takich zegar\u00f3w jest budzenie ludzi ze snu, ale budziki s\u0105 r\u00f3wnie\u017c stosowane do przypominania. W celu zatrzymania d\u017awi\u0119ku nale\u017cy nacisn\u0105\u0107 przycisk lub przesun\u0105\u0107 d\u017awigni\u0119 znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 na obudowie; niekt\u00f3re modele samoczynnie zatrzymuj\u0105 si\u0119 po up\u0142ywie kilku minut. Klasyczne budziki maj\u0105","start_idx":188,"end_idx":389}
{"id":"mrc_122","question":"gdzie ma pocz\u0105tek warta?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142a Warty znajduj\u0105 si\u0119 na Wy\u017cynie Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej w Kromo\u0142owie (w kaplicy \u015bw. Jana Nepomucena)","context":"Warta \u2013 trzecia pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci rzeka Polski, druga w pe\u0142ni w jej granicach; g\u0142\u00f3wny, prawy dop\u0142yw Odry. == Przebieg rzeki == === Odcinek g\u00f3rny === \u0179r\u00f3d\u0142a Warty znajduj\u0105 si\u0119 na Wy\u017cynie Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej w Kromo\u0142owie (w kaplicy \u015bw. Jana Nepomucena), dawnym mie\u015bcie, obecnie przy\u0142\u0105czonym do Zawiercia. P\u0142ynie tektonicznym Obni\u017ceniem G\u00f3rnej Warty wzd\u0142u\u017c kraw\u0119dzi Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. W Cz\u0119stochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotka\u0107 si\u0119 z Wy\u017cyn\u0105 Wielu\u0144sk\u0105 (miejsce styku z Wy\u017cyn\u0105 Cz\u0119stochowsk\u0105), prze\u0142amuj\u0105c si\u0119 przez ni\u0105 g\u0142\u0119bok\u0105 na 70 m dolin\u0105 \u2013 jest to Mirowski Prze\u0142om Warty. Pokonawszy go, \u0142agodnie skr\u0119ca na p\u00f3\u0142noc, a w okolicach Radomska na zach\u00f3d. Nast\u0119pnie ponownie prze\u0142amuje si\u0119 przez Wy\u017cyn\u0119 Wielu\u0144sk\u0105 poprzez Dzia\u0142oszy\u0144ski Prze\u0142om Warty, by nieco dalej prze\u0142ama\u0107 si\u0119 przez","start_idx":153,"end_idx":260}
{"id":"mrc_123","question":"ile gatunk\u00f3w w\u0119\u017cy \u017cyje w polsce?","answer":"W Polsce wyst\u0119puje 5 gatunk\u00f3w","context":"maj\u0105 dwa), wyd\u0142u\u017con\u0105 w\u0105trob\u0119, nerki u\u0142o\u017cone jedna za drug\u0105. Maj\u0105 dobrze rozwini\u0119ty narz\u0105d Jacobsona. W\u0119\u017ce s\u0105 grup\u0105 monofiletyczn\u0105. Rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 p\u0142ciowo. W bazie danych \"The Reptile Database\" 18 stycznia 2009 figurowa\u0142o 3149 gatunk\u00f3w. W Polsce wyst\u0119puje 5 gatunk\u00f3w: * gniewosz plamisty (\"Coronella austriaca\") * w\u0105\u017c Eskulapa (\"Elaphe longissima\") * zaskroniec zwyczajny (\"Natrix natrix\") * zaskroniec rybo\u0142\u00f3w (\"Natrix tesselata\") * \u017cmija zygzakowata (\"Vipera berus\") W\u0119\u017ce s\u0105 mi\u0119so\u017cerne. Po\u0142ykaj\u0105 ofiary w ca\u0142o\u015bci, mimo \u017ce cz\u0119sto s\u0105 one wi\u0119ksze od samego w\u0119\u017ca. Po\u0142ykanie polega na nasuwaniu si\u0119 w\u0119\u017ca na swoj\u0105 ofiar\u0119. Jest to mo\u017cliwe dzi\u0119ki bardzo ruchliwej trzewioczaszce oraz specyficznemu u\u0142o\u017ceniu podsk\u00f3rnych naczy\u0144 krwiono\u015bnych, kt\u00f3re tworz\u0105 sie\u0107 zmieniaj\u0105cych kszta\u0142t romb\u00f3w. W\u015br\u00f3d w\u0119\u017cy wyst\u0119puj\u0105 gatunki jadowite. Szacuje si\u0119, \u017ce stanowi\u0105 one 10-25% wszystkich gatunk\u00f3w","start_idx":236,"end_idx":265}
{"id":"mrc_124","question":"jaki jest warunek powstania smogu?","answer":"wymieszania si\u0119 mg\u0142y z dymem i gazami b\u0119d\u0105cymi produktami spalania.","context":"jako zjawisko atmosferyczne powsta\u0142e w wyniku wymieszania si\u0119 mg\u0142y z dymem i gazami b\u0119d\u0105cymi produktami spalania. Wyraz \u201esmog\u201d stanowi po\u0142\u0105czenie ang. s\u0142\u00f3w \"smoke\" (dym) i \"fog\" (mg\u0142a). Termin ten zosta\u0142 u\u017cyty po raz pierwszy w Wielkiej Brytanii prawdopodobnie w 1905 r.. == Efekty zdrowotne == Wchodz\u0105ce w sk\u0142ad smogu zwi\u0105zki chemiczne, py\u0142y i znaczna wilgotno\u015b\u0107 stanowi\u0105 zagro\u017cenie dla zdrowia cz\u0142owieka. S\u0105 czynnikami alergizuj\u0105cymi i mog\u0105 wywo\u0142a\u0107 astm\u0119 oraz jej napady, a tak\u017ce powodowa\u0107 zaostrzenie przewlek\u0142ego zapalenia oskrzeli, niewydolno\u015b\u0107 oddechow\u0105 lub parali\u017c uk\u0142adu krwiono\u015bnego. Smog powoduje tak\u017ce zmniejszenie masy urodzeniowej noworodka, zwi\u0119ksza zapadalno\u015b\u0107 na nowotwory oraz przewlek\u0142\u0105 obturacyjn\u0105 chorob\u0119 p\u0142uc (POChP), jak i zwi\u0119ksza prawdopodobie\u0144stwo wyst\u0105pienia astmy u dzieci. W wyniku bada\u0144 stwierdzono, \u017ce 15% wszystkich epizod\u00f3w objaw\u00f3w astmy mo\u017cna przypisa\u0107","start_idx":46,"end_idx":113}
{"id":"mrc_125","question":"w jakim kabarecie jest mariolka?","answer":"Mariolki cz\u0119\u015bciej pojawia si\u0119 w wyst\u0119pach kabaretowych kabaretu Paranienormalni.","context":"du\u017cej mierze posta\u0107 Mariolki jest oparta na barma\u0144skich do\u015bwiadczeniach Kwiatkowskiego. W odr\u00f3\u017cnieniu od prowadz\u0105cego sw\u00f3j wideoblog Kryspina (kt\u00f3ry szczeg\u00f3lnie popularny jest w internecie) posta\u0107 Mariolki cz\u0119\u015bciej pojawia si\u0119 w wyst\u0119pach kabaretowych kabaretu Paranienormalni. == Filmografia == * 2003: \"Samo \u017cycie\" \u2013 Rados\u0142aw Malinowski, koordynator z Laboratorium Reporta\u017cu przy Uniwersytecie Warszawskim. * 2011: \"Matki w mackach Marsa\" \u2013 Gribble (g\u0142os). * 2016: \"Vaiana: Skarb oceanu\" \u2013 Maui (g\u0142os) * 2021: \"Co w duszy gra\" \u2013 Dez (g\u0142os) == Nagrody == * 2005: nagroda za osobowo\u015b\u0107 sceniczn\u0105 na Trybuna\u0142ach Kabaretowych w Piotrkowie Trybunalskim. * 2008: tytu\u0142 \u015awira w kategorii \u201eKabaret\u201d za posta\u0107 Mariolki. == \u017bycie prywatne == Ma \u017con\u0119 Barbar\u0119 (ur. 1974) i dwoje dzieci: Wiktora (ur. 2005) i Maj\u0119 (ur. 2008).","start_idx":197,"end_idx":277}
{"id":"mrc_126","question":"od kiedy jest obraz matki bo\u017cej na jasnej g\u00f3rze?","answer":"obraz Matki Bo\u017cej zosta\u0142 z\u0142o\u017cony na Jasnej G\u00f3rze w dwa lata po fundacji klasztoru, czyli w 1384.","context":"Opolczyk przekaza\u0142 ko\u015bci\u00f3\u0142 parafialny Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny na wzg\u00f3rzu ko\u0142o Starej Cz\u0119stochowy sprowadzonym z W\u0119gier paulinom i erygowa\u0142 tam klasztor. W 1384 ksi\u0105\u017c\u0119 ofiarowa\u0142 obraz z wizerunkiem Matki Bo\u017cej z Dzieci\u0105tkiem. S\u0105 to udokumentowane fakty historyczne. Wed\u0142ug tradycji zakonnej, przekazanej w drugiej po\u0142owie XVI wieku przez pisarza pauli\u0144skiego o. Miko\u0142aja z Wilkowiecka OSPPE, obraz Matki Bo\u017cej zosta\u0142 z\u0142o\u017cony na Jasnej G\u00f3rze w dwa lata po fundacji klasztoru, czyli w 1384. Jako dat\u0119 bardziej szczeg\u00f3\u0142ow\u0105 mo\u017cna przyj\u0105\u0107 31 sierpnia 1384 podan\u0105 przez Petrusa Risiniusa w dziele (\u0142ac. \"Historia pulchra et stupendis miraculis referta Imaginis Mariae...\"). Nast\u0119pnie kr\u00f3l W\u0142adys\u0142aw Jagie\u0142\u0142o, zapewne za namow\u0105 swej \u017cony, \u015bw. Jadwigi, potwierdzi\u0142 w 1393 fundacj\u0119 Jasnej G\u00f3ry i rozszerzy\u0142 jej nadania. Najstarsz\u0105, bardziej wiarygodn\u0105 informacj\u0119 o","start_idx":392,"end_idx":488}
{"id":"mrc_127","question":"jakie dzia\u0142ania podj\u0119li bracia konstanty i metody aby schrystianizowa\u0107 s\u0142owian?","answer":"Przygotowuj\u0105c si\u0119 do dzia\u0142alno\u015bci na nowym terenie, Konstantyn upro\u015bci\u0142 i zmodyfikowa\u0142, wraz ze swym bratem, 38-literowy alfabet oddaj\u0105cy d\u017awi\u0119ki wyst\u0119puj\u0105ce w j\u0119zyku staro-cerkiewno-s\u0142owia\u0144skim, zwany g\u0142agolic\u0105. Rozpocz\u0105\u0142 r\u00f3wnie\u017c (wraz z bratem i uczniami) przek\u0142ad Pisma \u015awi\u0119tego i pism liturgicznych na ten j\u0119zyk.","context":"Aposto\u0142\u00f3w. Pocz\u0105tkowo bracia prowadzili misje (niekiedy maj\u0105ce bardziej charakter poselstwa dyplomatycznego ani\u017celi wyprawy chrystianizacyjnej) na P\u00f3\u0142wyspie Arabskim (najprawdopodobniej w latach 855-856), . Nast\u0119pnie bracia zostali skierowani przez cesarza Micha\u0142a III do Pa\u0144stwa wielkomorawskiego jako odpowied\u017a na pro\u015bb\u0119 tamtejszego w\u0142adcy Ro\u015bcis\u0142awa, kt\u00f3ry nie chcia\u0142, aby chrystianizacj\u0119 jego ludu przeprowadza\u0142o duchowie\u0144stwo niemieckie, boj\u0105c si\u0119 uzale\u017cnienia swojego pa\u0144stwa od zachodniego s\u0105siada. Przygotowuj\u0105c si\u0119 do dzia\u0142alno\u015bci na nowym terenie, Konstantyn upro\u015bci\u0142 i zmodyfikowa\u0142, wraz ze swym bratem, 38-literowy alfabet oddaj\u0105cy d\u017awi\u0119ki wyst\u0119puj\u0105ce w j\u0119zyku staro-cerkiewno-s\u0142owia\u0144skim, zwany g\u0142agolic\u0105. Rozpocz\u0105\u0142 r\u00f3wnie\u017c (wraz z bratem i uczniami) przek\u0142ad Pisma \u015awi\u0119tego i pism liturgicznych na ten j\u0119zyk. W roku 862 Konstantyn i Metody opu\u015bcili Bizancjum, udaj\u0105c si\u0119 jako misjonarze na Morawy. Wskutek trudno\u015bci stawianych ich dzia\u0142alno\u015bci przez zale\u017cny","start_idx":506,"end_idx":822}
{"id":"mrc_128","question":"kt\u00f3ra planeta jest najbli\u017cej s\u0142o\u0144ca?","answer":"Merkury","context":"jest najbli\u017csz\u0105 S\u0142o\u0144ca i najmniejsz\u0105 planet\u0105 (0,055 masy Ziemi). Merkury nie ma naturalnych satelit\u00f3w, a jedyne znane jego cechy geologiczne opr\u00f3cz krater\u00f3w uderzeniowych to ob\u0142e grzbiety i urwiska, prawdopodobnie powsta\u0142e w okresie kurczenia si\u0119 jego stygn\u0105cego wn\u0119trza we wczesnej historii planety. Merkury prawie w og\u00f3le nie ma atmosfery, gdy\u017c jest ona \u201ezdmuchiwana\u201d przez wiatr s\u0142oneczny. Nie wiadomo dok\u0142adnie jak ukszta\u0142towa\u0142y si\u0119 jego stosunkowo du\u017ce \u017celazne j\u0105dro i cienki p\u0142aszcz. Wed\u0142ug cz\u0119\u015bci hipotez jego zewn\u0119trzne warstwy zosta\u0142y zdarte przez ogromne uderzenie i to spowodowa\u0142o, \u017ce nie rozr\u00f3s\u0142 si\u0119 w pe\u0142ni, b\u0119d\u0105c pod wp\u0142ywem promieniowania m\u0142odego S\u0142o\u0144ca. ; Wenus : Wenus (0,7 au) jest zbli\u017cona rozmiarami do Ziemi (0,815 masy Ziemi) i podobnie jak ona, ma gruby p\u0142ynny p\u0142aszcz wok\u00f3\u0142 \u017celaznego j\u0105dra","start_idx":65,"end_idx":72}
{"id":"mrc_129","question":"kto \u015bpiewa\u0142 zielono mi?","answer":"Andrzej D\u0105browski","context":"Zielono mi \u2013 piosenka powsta\u0142a w 1970, do kt\u00f3rej tekst napisa\u0142a Agnieszka Osiecka, a autorem muzyki jest Jan Ptaszyn Wr\u00f3blewski. Pierwszym wykonawc\u0105 utworu by\u0142 muzyk jazzowy Andrzej D\u0105browski, dla kt\u00f3rego by\u0142 to debiut w roli piosenkarza. D\u0105browski pocz\u0105tkowo nie by\u0142 zainteresowany nagraniem utworu, poniewa\u017c wcze\u015bniej nie \u015bpiewa\u0142 w j\u0119zyku polskim. Utw\u00f3r opisuje m\u0119\u017cczyzn\u0119, kt\u00f3ry dzi\u0119ki obecno\u015bci ukochanej kobiety odczuwa spok\u00f3j. Powtarzaj\u0105c \u201ezielono mi\u201d, m\u0119\u017cczyzna stwierdza, \u017ce cho\u0107 \u015bwiat jest z\u0142y, to jego mi\u0142o\u015b\u0107 sprawia, \u017ce wszystko nabiera sensu, a dzi\u0119ki niej jest on w stanie odzyska\u0107 r\u00f3wnowag\u0119 i pogod\u0119 ducha. == Opole 1970 == Po tym, jak utw\u00f3r zdoby\u0142 tytu\u0142 radiowej piosenki miesi\u0105ca Polskiego Radia, zakwalifikowa\u0142 si\u0119 on automatycznie do Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W czerwcu 1970 D\u0105browski","start_idx":174,"end_idx":191}
{"id":"mrc_130","question":"jakie dyscypliny wchodz\u0105 w sk\u0142ad lekkoatletyki?","answer":"Podstawowe konkurencje lekkoatletyczne: biegi, skoki, rzuty, pchni\u0119cia i ch\u00f3d","context":"Lekkoatletyka (tak\u017ce lekka atletyka) \u2013 jedna z najstarszych dyscyplin sportu, oparta na naturalnym ruchu. == Wst\u0119p == Podstawowe konkurencje lekkoatletyczne: biegi, skoki, rzuty, pchni\u0119cia i ch\u00f3d maj\u0105 sw\u00f3j pocz\u0105tek w zachowaniach pradawnych ludzi. By\u0142y one w naturalny spos\u00f3b uprawiane i trenowane przez cz\u0142owieka, kt\u00f3ry musia\u0142 biega\u0107, skaka\u0107 przez przeszkody terenowe oraz rzuca\u0107 oszczepem czy kamieniem. Z biegiem lat, dla rozrywki, cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 stosowa\u0107 r\u00f3\u017cne formy rywalizacji i wtedy obok sport\u00f3w walki pojawi\u0142y si\u0119 konkurencje lekkoatletyczne. Staro\u017cytni Grecy podczas swoich igrzysk wprowadzili konkurencje rzutu dyskiem i biegi na kr\u00f3tkim dystansie, nieco p\u00f3\u017aniej skok w dal z miejsca. Bieg marato\u0144ski jest konkurencj\u0105 olimpijsk\u0105 od czas\u00f3w pierwszych nowo\u017cytnych igrzysk olimpijskich, wprowadzono j\u0105 dla upami\u0119tnienia wyczynu Filippidesa, kt\u00f3ry po zwyci\u0119stwie Grek\u00f3w nad Persami w","start_idx":118,"end_idx":195}
{"id":"mrc_131","question":"kto jest ministrem obrony narodowej?","answer":"Mariusz B\u0142aszczak (PiS) \u2013 minister obrony narodowej od 9 stycznia 2018","context":"Ministerstwo Obrony Narodowej (MON) \u2013 urz\u0105d administracji rz\u0105dowej w Polsce podlegaj\u0105cy ministrowi w\u0142a\u015bciwemu do spraw obrony narodowej. W XIX wieku funkcjonowa\u0142 jako Ministerstwo Wojny, w okresie II RP za\u015b nosi\u0142 nazw\u0119 Ministerstwa Spraw Wojskowych. Siedziba ministerstwa mie\u015bci si\u0119 przy al. Niepodleg\u0142o\u015bci 218 w Warszawie. MON zajmuje tak\u017ce budynek przy ul. Klonowej 1. == Kierownictwo == * Mariusz B\u0142aszczak (PiS) \u2013 minister obrony narodowej od 9 stycznia 2018 * Wojciech Skurkiewicz (PiS) \u2013 sekretarz stanu od 5 lutego 2018 * Marcin Ociepa (Stowarzyszenie \u201eOdNowa RP\u201d) \u2013 sekretarz stanu od 20 grudnia 2019 * Micha\u0142 Wi\u015bniewski \u2013 podsekretarz stanu od 27 maja 2022 * genera\u0142 Rajmund Andrzejczak \u2013 szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego od 3 lipca 2018 * Jolanta Lewandowska \u2013 dyrektor","start_idx":392,"end_idx":462}
{"id":"mrc_132","question":"jaki spos\u00f3b mo\u017cna zmniejszy\u0107 napi\u0119cie powierzchniowe wody?","answer":"dodanie do nich substancji powierzchniowo czynnych, tzw. surfaktant\u00f3w","context":"by\u0107 zmniejszone poprzez dodanie do nich substancji powierzchniowo czynnych, tzw. surfaktant\u00f3w. Surfaktantami s\u0105 m.in. myd\u0142a, emulgatory oraz detergenty. Cz\u0105steczki surfaktant\u00f3w gromadz\u0105 si\u0119 na granicy faz u\u0142atwiaj\u0105c ich kontakt. S\u0105 one zbudowane z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, z kt\u00f3rych ka\u017cda odpowiada za \u0142atwe mieszanie si\u0119 z odr\u0119bn\u0105 faz\u0105. Przyk\u0142adowo, cz\u0105steczka surfaktantu zmniejszaj\u0105cego napi\u0119cie mi\u0119dzyfazowe na granicy wody i oleju musi zawiera\u0107 cz\u0119\u015b\u0107 hydrofilow\u0105, u\u0142atwiaj\u0105c\u0105 kontakt z wod\u0105, oraz cz\u0119\u015b\u0107 hydrofobow\u0105, \u0142atwo przylegaj\u0105c\u0105 do niepolarnego oleju. Jedn\u0105 z wa\u017cniejszych wielko\u015bci opisuj\u0105cych roztw\u00f3r substancji powierzchniowo czynnej jest nadmiar powierzchniowy. == Metody pomiaru == Pierwszych pomiar\u00f3w dokona\u0142 w po\u0142owie XIX wieku Ludwig Ferdinand Wilhelmy. Opracowano wiele metod pomiaru, z czego praktyczne znaczenie maj\u0105: * metody kapilarne, polegaj\u0105 na pomiarze wysoko\u015bci wzniesienia kapilarnego w dw\u00f3ch rurkach o","start_idx":24,"end_idx":93}
{"id":"mrc_133","question":"z kt\u00f3r\u0105 dyscyplin\u0105 sportow\u0105 zwi\u0105zany jest wielki szlem?","answer":"tenisie","context":"Wielki Szlem \u2013 w tenisie odniesienie zwyci\u0119stw przez zawodnika, zawodniczk\u0119 lub par\u0119 (m\u0119sk\u0105, \u017ce\u0144sk\u0105 albo mieszan\u0105) we wszystkich czterech najwi\u0119kszych turniejach w danej konkurencji, tzn. albo w grze pojedynczej, albo w grze podw\u00f3jnej, albo w grze mieszanej. Wspomniane cztery turnieje \u2013 mi\u0119dzynarodowe mistrzostwa Australii, Francji, Wielkiej Brytanii i Stan\u00f3w Zjednoczonych \u2013 nazywane s\u0105 \"turniejami wielkoszlemowymi\". Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 kilka rodzaj\u00f3w tenisowych Wielkich Szlem\u00f3w: * Klasyczny lub Kalendarzowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe w jednym sezonie * Niekalendarzowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe z rz\u0119du, ale na prze\u0142omie dw\u00f3ch sezon\u00f3w * Karierowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra w trakcie ca\u0142ej kariery sportowej ka\u017cdy z turniej\u00f3w wielkoszlemowych co najmniej raz * Z\u0142oty Wielki Szlem","start_idx":17,"end_idx":24}
{"id":"mrc_134","question":"czyje losy \u015bledzimy w kolejnych odcinkach serialu brainly?","answer":"rodziny Lyons\u00f3w","context":"Rok za rokiem \u2013 brytyjski, futurystyczny miniserial telewizyjny (dramat) wyprodukowany przez Red Production Company i stworzony przez Russella T. Daviesa, kt\u00f3ry by\u0142 emitowany w Wielkiej Brytanii od 14 maja do 18 czerwca 2019 roku przez BBC One, natomiast w Polsce \u2014 od 19 lipca 2019 roku przez HBO. Serial opowiada histori\u0119 15 lat z \u017cycia rodziny Lyons\u00f3w, kt\u00f3ra stara si\u0119 odnale\u017a\u0107 w zmieniaj\u0105cym si\u0119 \u015bwiecie. == Obsada == * Emma Thompson jako Vivienne Rook MP * Rory Kinnear jako Stephen Lyons * T\u2019Nia Miller jako Celeste Bisme-Lyons * Russell Tovey jako Daniel Lyons * Jessica Hynes jako Edith Lyons * Ruth Madeley jako Rosie Lyons * Anne Reid jako Muriel Deacon * Dino Fetscher jako Ralph Cousins * Lydia West","start_idx":339,"end_idx":354}
{"id":"mrc_135","question":"kt\u00f3re umowy reguluj\u0105 mi\u0119dzynarodowe przewozy materia\u0142\u00f3w niebezpiecznych w transporcie l\u0105dowym?","answer":"Umowa ADR","context":"roku nieparzystym. Od 1 stycznia danego roku obowi\u0105zuje nieobligatoryjnie (mo\u017cna stosowa\u0107 wersj\u0119 poprzedni\u0105 konwencji), od 1 lipca obowi\u0105zuje zawsze obligatoryjnie. Np. 1 stycznia 2013 wprowadzono wersj\u0119 ECE/TRANS/225 (\u201eADR 2013\u201d), jednak do ko\u0144ca czerwca 2013 mo\u017cna by\u0142o stosowa\u0107 wersj\u0119 ECE/TRANS/215 (\u201eADR 2011\u201d). Umowa ADR sk\u0142ada si\u0119 z umowy w\u0142a\u015bciwej oraz z za\u0142\u0105cznik\u00f3w A i B, b\u0119d\u0105cych jej integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105. Umowa w\u0142a\u015bciwa okre\u015bla stosunki prawne mi\u0119dzy uczestnicz\u0105cymi pa\u0144stwami, natomiast za\u0142\u0105czniki zawieraj\u0105 przepisy reguluj\u0105ce w szerokim zakresie warunki przewozu poszczeg\u00f3lnych materia\u0142\u00f3w niebezpiecznych w mi\u0119dzynarodowym transporcie samochodowym. == Za\u0142\u0105cznik A == Za\u0142\u0105cznik A \u2013 Przepisy og\u00f3lne i przepisy dotycz\u0105ce materia\u0142\u00f3w i przedmiot\u00f3w niebezpiecznych: Cz\u0119\u015b\u0107 1 \u2013 przepisy og\u00f3lne Cz\u0119\u015b\u0107 2 \u2013 klasyfikacja Cz\u0119\u015b\u0107 3 \u2013 wykaz towar\u00f3w niebezpiecznych, przepisy szczeg\u00f3\u0142owe oraz zwolnienia dotycz\u0105ce towar\u00f3w","start_idx":316,"end_idx":325}
{"id":"mrc_136","question":"w jakiej partii jest ziobro?","answer":"Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro","context":"Dzia\u0142acze skupieni wok\u00f3\u0142 Zbigniewa Ziobry utworzyli r\u00f3wnie\u017c parti\u0119 o tej nazwie, kt\u00f3rej kongres za\u0142o\u017cycielski odby\u0142 si\u0119 24 marca 2012, a Zbigniew Ziobro zosta\u0142 wybrany na prezesa ugrupowania. Partia przyj\u0119\u0142a pe\u0142n\u0105 nazw\u0119 \u201eSolidarna Polska Zbigniewa Ziobro\u201d. 14 grudnia 2013 ponownie wybrany na prezesa tej partii. W maju 2014 z listy swojego ugrupowania bez powodzenia ubiega\u0142 si\u0119 o europarlamentarn\u0105 reelekcj\u0119. W listopadzie 2012 grupa pos\u0142\u00f3w Platformy Obywatelskiej z\u0142o\u017cy\u0142a wniosek wst\u0119pny o poci\u0105gni\u0119cie Zbigniewa Ziobry do odpowiedzialno\u015bci konstytucyjnej i karnej przed Trybuna\u0142em Stanu. Zawiera\u0142 on osiem zarzut\u00f3w m.in. podejmowanie dzia\u0142a\u0144 maj\u0105cych na celu wszcz\u0119cie i prowadzenie post\u0119powa\u0144 karnych przeciwko osobom typowanym wed\u0142ug kryterium przekona\u0144 politycznych, wykonywanie uprawnie\u0144 zwierzchnich wzgl\u0119dem ministra spraw wewn\u0119trznych i administracji, komendanta g\u0142\u00f3wnego Policji, szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz szefa","start_idx":221,"end_idx":254}
{"id":"mrc_137","question":"jacy s\u0105 bohaterowie?","answer":"osoba, kt\u00f3ra odznaczy\u0142a si\u0119 niezwyk\u0142ymi czynami, m\u0119stwem, pomoc\u0105 i ofiarno\u015bci\u0105 wobec innych ludzi.","context":"Bohater \u2013 osoba, kt\u00f3ra odznaczy\u0142a si\u0119 niezwyk\u0142ymi czynami, m\u0119stwem, pomoc\u0105 i ofiarno\u015bci\u0105 wobec innych ludzi. Tytu\u0142em \u201ebohater\u201d okre\u015bla si\u0119 tak\u017ce posta\u0107 w utworze literackim, filmie, Biblii itp. \u2013 zast\u0119puje si\u0119 jednak go terminem posta\u0107 literacka, jako \u017ce s\u0142owo bohater posiada ograniczone konotacje heroizmu i pierwszoplanowo\u015bci. Nazwa ma pochodzenie ira\u0144skie \u2013 \"bahadur\" - m\u0119\u017cny, atleta itp., lub w\u0119gierskie \"b\u00e1tor\" \u2013 dzielny, st\u0105d przydomek kr\u00f3la Stefana Batorego. W j\u0119zyku staropolskim odpowiednikiem by\u0142o s\u0142owo \"gardzina\", podobnie w czeskim i s\u0142owackim \"hrdina\". == \u0179r\u00f3d\u0142a kulturowe == Osoby b\u0119d\u0105ce bohaterami cz\u0119sto doczekuj\u0105 si\u0119 po\u015bwi\u0119conych im dzie\u0142 literackich, opowie\u015bci w postaci legend, mit\u00f3w czy epopei. W wielu przypadkach opisywani bohaterowie nie musieli w og\u00f3le istnie\u0107 w rzeczywisto\u015bci, lub ich istnienie jest w\u0105tpliwe. Spo\u0142eczne uznanie jako bohaterowie","start_idx":10,"end_idx":108}
{"id":"mrc_138","question":"co si\u0119 sta\u0142o z maryj\u0105 po \u015bmierci jezusa?","answer":"Zgodnie z tradycj\u0105 Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, po \u015bmierci zosta\u0142a wraz z cia\u0142em wzi\u0119ta do nieba.","context":"(por. Mt 12,46-50; Mk 3,33-35; \u0141k 8,19-20). Maria sta\u0142a pod krzy\u017cem wraz z Mari\u0105 Magdalen\u0105, Mari\u0105 Kleofasow\u0105 oraz Janem. Tam w duchowym testamencie jej syn, ustanowi\u0142 mi\u0119dzy ni\u0105 a jego umi\u0142owanym uczniem duchow\u0105 relacj\u0119 macierzy\u0144sk\u0105, kt\u00f3ra zgodnie z wiar\u0105 Ko\u015bcio\u0142a jest otwarta dla wszystkich uczni\u00f3w Jezusa. Po zmartwychwstaniu i wniebowst\u0105pieniu Jezusa, Dzieje Apostolskie 1,12-15 sytuuj\u0105 j\u0105 wraz z aposto\u0142ami i innymi bliskimi uczniami Jezusa, ok. 120 os\u00f3b, w Wieczerniku w oczekiwaniu na Zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego. Ostatnie lata \u017cycia na ziemi, wed\u0142ug tradycji, sp\u0119dzi\u0142a razem z Janem w Efezie. Zgodnie z tradycj\u0105 Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, po \u015bmierci zosta\u0142a wraz z cia\u0142em wzi\u0119ta do nieba. === Koniec \u017cycia ziemskiego === Informacje na temat ko\u0144ca \u017cycia ziemskiego Marii i jej za\u015bni\u0119cia lub, wed\u0142ug innej","start_idx":597,"end_idx":688}
{"id":"mrc_139","question":"kto by\u0142 pierwszym cz\u0142owiekiem w kosmosie?","answer":"Pierwszym cz\u0142owiekiem w przestrzeni kosmicznej by\u0142 radziecki astronauta Jurij Gagarin.","context":"turystami), kt\u00f3rzy opu\u015bcili atmosfer\u0119 ziemsk\u0105 \u2013 wznie\u015bli si\u0119 minimum 100 km ponad powierzchni\u0119 Ziemi. Pierwszym cz\u0142owiekiem w przestrzeni kosmicznej by\u0142 radziecki astronauta Jurij Gagarin. Jego misja o nazwie Wostok 1 rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 12 kwietnia 1961 roku o godzinie 6:07 UTC, a zako\u0144czy\u0142a tego samego dnia o godzinie 7:47 UTC. Od tego czasu w przestrzeni kosmicznej znalaz\u0142o si\u0119 569 os\u00f3b. 49 spo\u015br\u00f3d nich odby\u0142o sw\u00f3j pierwszy lot w latach 1961\u20131970. W latach 1971\u20131980 w przestrzeni kosmicznej znalaz\u0142o si\u0119 po raz pierwszy 51 os\u00f3b, w latach 1981\u20131990 \u2013 140, w latach 1991\u20132000 \u2013 158, w latach 2001\u20132010 \u2013 122, za\u015b w latach 2011\u20132020 \u2013 48. == Lista == Legenda: Astronauta, kt\u00f3ry jest obecnie w kosmosie Turysta kosmiczny (7) \u2013 M\u0119\u017cczyzna-astronauta Kobieta-astronautka (60)","start_idx":102,"end_idx":188}
{"id":"mrc_140","question":"kto wcieli\u0142 si\u0119 w rol\u0119 kapitana boldta?","answer":"Adam Pawlikowski","context":"B\u0105k \u2013 nadradca Gebhardt z Ministerstwa Propagandy * Iwa M\u0142odnicka \u2013 Ewa Fromm * Artur M\u0142odnicki \u2013 genera\u0142 Langer (w odc. 12. genera\u0142 von Bolt) * Adam Pawlikowski \u2013 kapitan Franz Boldt * Feliks \u017bukowski \u2013 pu\u0142kownik \u201eKornel\u201d, oficer brytyjskiego wywiadu * Aleksander Sewruk \u2013 \u0142\u0105cznik * Adam Perzyk \u2013 kelner Pusch * Helena Bia\u0142ecka \u2013 kelnerka * Kazimierz B\u0142aszczy\u0144ski \u2013 oficer dy\u017curny w ministerstwie * Andrzej Burzy\u0144ski \u2013 \u017co\u0142nierz melduj\u0105cy o po\u015bcigu * Antoni Ch\u0119tko \u2013 tajniak * Karol Hruby \u2013 oficer odkrywaj\u0105cy skrytk\u0119 Ewy Fromm * Leokadia Pilarska \u2013 babcia, \u0142\u0105czniczka Hanny B\u00f6sel z pu\u0142kownikiem \u201eKornelem\u201d * Janusz Sykutera \u2013 oficer na korytarzu poci\u0105gu jad\u0105cego do Liska (w odc. 16 porucznik Schramm, oficer sztabowy genera\u0142a Pfistera) * Andrzej","start_idx":145,"end_idx":161}
{"id":"mrc_141","question":"co oznacza ewangelia?","answer":"Ewangelia (z gr. , \"euangelion\", dos\u0142. \u201edobra nowina\u201d) \u2013 w pierwotnym chrze\u015bcija\u0144stwie termin ten oznacza\u0142 przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadej\u015bcia Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i pojawienia si\u0119 Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza.","context":"Ewangelia (z gr. , \"euangelion\", dos\u0142. \u201edobra nowina\u201d) \u2013 w pierwotnym chrze\u015bcija\u0144stwie termin ten oznacza\u0142 przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadej\u015bcia Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i pojawienia si\u0119 Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza. Centralnym tematem by\u0142 kerygmat o tajemnicy paschalnej, \u015bmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa uroczy\u015bcie wspominanych w liturgii przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 Chrystusa. W drugim, najbardziej rozpowszechnionym dzi\u015b znaczeniu \"ewangelia\", to dzie\u0142o pisane m\u00f3wi\u0105ce o Jezusie Chrystusie lub jego fragment czytany w trakcie liturgii s\u0142owa. Nazw\u0119 t\u0119 nosz\u0105 cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana. S\u0142owo to wyst\u0119powa\u0142o tak\u017ce w Grece pozabiblijnej, jako dobra wiadomo\u015b\u0107 (Luc.). U Homera zosta\u0142o u\u017cyte w sensie nagrody dla osoby przynosz\u0105cej dobr\u0105 wie\u015b\u0107: \u201eniech mi to b\u0119dzie \"ewangelion\"\u201d (\u03b5\u1f50\u03b1\u03b3\u03b3\u03ad\u03bb\u03b9\u03bf\u03bd \u03b4\u03ad \u03bc\u03bf\u03b9 \u1f14\u03c3\u03c4\u03c9). Znane by\u0142o tak\u017ce","start_idx":0,"end_idx":232}
{"id":"mrc_142","question":"gdzie le\u017c\u0105 bieszczady?","answer":"znajduj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy Prze\u0142\u0119cz\u0105 \u0141upkowsk\u0105 (640 m n.p.m.) a Prze\u0142\u0119cz\u0105 Wyszkowsk\u0105 (933 m n.p.m.)","context":"Bieszczady (522.12 i 522.13; w\u0119g. \"Bessz\u00e1dok\", s\u0142ow. i cz. \"Bukovsk\u00e9 vrchy\", rus. \u0411\u0435\u0449\u0430\u0434\u044b, ukr. \u0411\u0435\u0449\u0430\u0434\u0438) \u2013 grupa dw\u00f3ch pasm g\u00f3rskich w \u0142a\u0144cuchu Karpat. Pasma Bieszczad\u00f3w znajduj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy Prze\u0142\u0119cz\u0105 \u0141upkowsk\u0105 (640 m n.p.m.) a Prze\u0142\u0119cz\u0105 Wyszkowsk\u0105 (933 m n.p.m.). Najwy\u017cszy szczyt Bieszczad\u00f3w to Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) za\u015b na terytorium Polski \u2013 Tarnica (1346 m n.p.m.). Dziel\u0105 si\u0119 na: * Bieszczady Zachodnie (na terenie Polski i Ukrainy), * Bieszczady Wschodnie (na terenie Ukrainy). Bieszczady nale\u017c\u0105 do Beskid\u00f3w Wschodnich, kt\u00f3re s\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Zewn\u0119trznych Karpat Wschodnich. Mimo i\u017c szczytowe partie zajmuj\u0105 po\u0142oniny, Bieszczady zaliczane s\u0105 do pasma Beskid\u00f3w Lesistych, a nie Po\u0142oni\u0144skich. == Toponimia == Nazwy Bieszczady u\u017cywa si\u0119 zwykle w Polsce jako synonimu polskich Bieszczad\u00f3w (kt\u00f3re s\u0105 jedynie cz\u0119\u015bci\u0105","start_idx":168,"end_idx":260}
{"id":"mrc_143","question":"jakie by\u0142y pierwsze \u0142\u00f3dzkie kluby pi\u0142karskie?","answer":"\u0141KS w momencie powstania (1908) sta\u0142 si\u0119 pierwszym w \u0141odzi klubem polskim, w kt\u00f3rym uprawiano pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105","context":"lekarz \u2013 Kamil Rosi\u0144ski * fizjoterapeuta \u2013 Marek J\u0119drzejewski * fizjoterapeuta \u2013 Damian Krajewski == Kibice == \u0141KS w momencie powstania (1908) sta\u0142 si\u0119 pierwszym w \u0141odzi klubem polskim, w kt\u00f3rym uprawiano pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105, dzi\u0119ki czemu cieszy\u0142 si\u0119 bardzo du\u017cym zainteresowaniem w\u015br\u00f3d \u0142odzian, w tym przede wszystkim garn\u0105cej si\u0119 do uprawiania sportu m\u0142odzie\u017cy. Szerokie i stale rozrastaj\u0105ce si\u0119 grono sympatyk\u00f3w klubu potwierdzi\u0142o sw\u0105 znacz\u0105c\u0105 rol\u0119 w kraju w 1932, kiedy to \u0141KS wygra\u0142 plebiscyt Przegl\u0105du Sportowego dla najwi\u0119kszej liczby kibic\u00f3w na meczach swojej dru\u017cyny w pi\u0142karskiej I lidze (dzi\u015b ekstraklasa), za co dosta\u0142 zegar \u015bwietlny firmy \"Omega\". Pi\u0142karze \u0141KS przez wiele lat byli wspierani w znacz\u0105cej liczbie przez swych sympatyk\u00f3w zar\u00f3wno na meczach rozgrywanych u siebie, jak i na wyje\u017adzie.","start_idx":111,"end_idx":216}
{"id":"mrc_144","question":"kto prowadzi\u0142 to by\u0142 rok?","answer":"Pierwsze dwie serie programu prowadzi\u0142a Marzena Rogalska, a trzeci\u0105 Tomasz Kammel.","context":"To by\u0142 rok! \u2013 polski program rozrywkowy oparty na holenderskim formacie \"A Year to Remember\" (emitowanym po raz pierwszy w Holandii jako \"Oh, wat een jaar!\") emitowany w latach 2019\u20132021 na antenie TVP1. Pierwsze dwie serie programu prowadzi\u0142a Marzena Rogalska, a trzeci\u0105 Tomasz Kammel. == Ekipa == === Prowadz\u0105cy === === Kapitanowie dru\u017cyn === == Spis serii == == Lista odcink\u00f3w == === Seria pierwsza === === Seria druga === === Seria trzecia ===","start_idx":204,"end_idx":286}
{"id":"mrc_145","question":"ile element\u00f3w maj\u0105 najwi\u0119ksze puzzle \u015bwiata?","answer":"551 232 element\u00f3w","context":"form\u0119 rozrywki. == Rekordy == Najwi\u0119ksze seryjnie produkowane puzzle wyprodukowane przez firm\u0119 Ravensburger sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z 32 256 element\u00f3w (544 \u00d7 192 cm, waga ok. 17 kg). Najwi\u0119ksze puzzle na \u015bwiecie (wpisane do ksi\u0119gi rekord\u00f3w Guinnessa) u\u0142o\u017cy\u0142o 1600 student\u00f3w Uniwersytetu Ekonomicznego w Ho Chi Minh w Wietnamie. Puzzle powsta\u0142y 24 wrze\u015bnia 2011 i sk\u0142ada\u0142y si\u0119 z 551 232 element\u00f3w o wymiarach 2,5 \u00d7 2,5 cm ka\u017cdy, zajmuj\u0105c powierzchni\u0119 14,85 \u00d7 23,20 m. == Przysz\u0142o\u015b\u0107 puzzli == Mimo swego wieku tradycyjne puzzle nadal ciesz\u0105 si\u0119 du\u017c\u0105 popularno\u015bci\u0105. Nies\u0142abn\u0105cy rozw\u00f3j gier elektronicznych powoduje przeniesienie \u015bwiata realnego w \u015bwiat wirtualny, tak\u017ce do sieci Internet. Puzzle on-line pojawi\u0142y si\u0119 oko\u0142o 2001 roku i zyskawszy silne grono zwolennik\u00f3w, zwi\u0119kszy\u0142y popyt na tradycyjne puzzle. Efektem tej","start_idx":367,"end_idx":384}
{"id":"mrc_146","question":"gdzie odkryto \u015blady tetrapoda?","answer":"w Zache\u0142miu","context":"wraz z Piotrem Szrekiem odkryli znacznie wi\u0119cej \u015blad\u00f3w \u2013 w ich naukowym opisie uczestniczyli r\u00f3wnie\u017c Katarzyna i Marek Narkiewiczowie oraz Per Ahlberg. Odkrycie \u015blad\u00f3w wczesnych tetrapod\u00f3w w Zache\u0142miu wp\u0142yn\u0119\u0142o na zmian\u0119 hipotezy dotycz\u0105cej zar\u00f3wno ewolucji tej grupy, jak i czasu pierwszego wyj\u015bcia jej przedstawicieli na l\u0105d. == Opis == W Zache\u0142miu odkryto bardzo liczne tropy poruszaj\u0105cych si\u0119 zwierz\u0105t, r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 rozmiarem i cechami, a tak\u017ce du\u017c\u0105 liczb\u0119 izolowanych odcisk\u00f3w oraz g\u0119sto zadeptan\u0105 powierzchni\u0119. Kszta\u0142t odcisk\u00f3w r\u00f3\u017cni si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od wielko\u015bci zwierz\u0119cia i sposobu, w jaki si\u0119 porusza\u0142o, oraz od typu pod\u0142o\u017ca. Tropy oznaczone numerem katalogowym Muz.PGI 1728.II.16 pod wieloma wzgl\u0119dami przypominaj\u0105 inne \u015blady dewo\u0144skich tetrapod\u00f3w, takie jak tropy z wyspy Valentia, Tarbat Ness lub Genoa River \u2013 we wszystkich","start_idx":189,"end_idx":200}
{"id":"mrc_147","question":"kiedy imieniny witolda?","answer":"Witold imieniny obchodzi: 15 czerwca, 12 pa\u017adziernika i 12 listopada.","context":"dopiero w XIX w., by\u0107 mo\u017ce pod wp\u0142ywem historycznych powie\u015bci J. I. Kraszewskiego. W 2001 r. mia\u0142o tak na imi\u0119 80 243 Polak\u00f3w (142. miejsce w\u015br\u00f3d wszystkich imion nadanych w Polsce). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich urodzi\u0142a si\u0119 w latach 40.\u201360. XX w. Jego \u017ce\u0144skim odpowiednikiem jest Witolda. Zdrobnienia: Witek, Witu\u015b, Wiciu. Witold imieniny obchodzi: 15 czerwca, 12 pa\u017adziernika i 12 listopada. == Odpowiedniki w innych j\u0119zykach == * ang. Witold, Witowt * fr. Vitold, Vitowt * \u0142ac. Witoldus, Vitoldus * niem. Witold, Witowt, Vitovd * w\u0142. Vitoldo. == Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Witold == * Witold \u2013 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski (ok. 1352\u20131430) * Witold Adamek (ur. 1945) \u2013 polski operator filmowy, re\u017cyser i scenarzysta * Witold Ba\u0144ka (ur. 1984) \u2013 polski","start_idx":312,"end_idx":381}
{"id":"mrc_148","question":"kiedy wypada chi\u0144ski nowy rok?","answer":"przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego.","context":"Chi\u0144ski Nowy Rok () \u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to w kalendarzu chi\u0144skim, przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego. Od najdawniejszych czas\u00f3w jest w Chinach najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem publicznym i prywatnym, zapo\u017cyczy\u0142y je r\u00f3wnie\u017c zamieszkuj\u0105ce w Chinach mniejszo\u015bci narodowe. Ostateczny kszta\u0142t \u015awi\u0119ta Wiosny ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 na pocz\u0105tku naszej ery w wyniku z\u0142\u0105czenia si\u0119 kilku \u015bwi\u0105t. Tradycyjnie trwa ono pi\u0119tna\u015bcie dni i ko\u0144czy si\u0119 \u015awi\u0119tem Latarni. Do dzi\u015b pozosta\u0142o najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem, pomimo wprowadzenia w 1912 roku w Chinach kalendarza gregoria\u0144skiego. W Chi\u0144skiej Republice Ludowej pierwsze 3 dni chi\u0144skiego Nowego Roku s\u0105 dniami wolnymi od pracy. Przygotowania do \u015awi\u0119ta Wiosny rozpoczynaj\u0105 si\u0119 ju\u017c na pocz\u0105tku ostatniego miesi\u0105ca starego roku. W \u00f3smy dzie\u0144 tego miesi\u0105ca ca\u0142a rodzina przyst\u0119puje do generalnych porz\u0105dk\u00f3w w domu, celem wygnania","start_idx":66,"end_idx":121}
{"id":"mrc_149","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 zemste?","answer":"Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego","context":"Zemsta \u2013 polski film komediowy z 1956 roku w re\u017cyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego. Ekranizacja komedii \u201eZemsta\u201d Aleksandra Fredry. Zdj\u0119cia do filmu powsta\u0142y na zamku w Niedzicy oraz w J\u00f3zefowie (wojew\u00f3dztwo \u0142\u00f3dzkie). == Obsada == * Jan Kurnakowicz \u2013 Cze\u015bnik Maciej Raptusiewicz * Jacek Woszczerowicz \u2013 Rejent Milczek * Tadeusz Kondrat \u2013 J\u00f3zef Papkin * Danuta Szaflarska \u2013 Podstolina Hanna Czepiersi\u0144ska * Beata Tyszkiewicz \u2013 Klara Raptusiewicz\u00f3wna * Ryszard Barycz \u2013 Wac\u0142aw Milczek * Edward Fertner \u2013 Dyndalski","start_idx":55,"end_idx":103}
{"id":"mrc_150","question":"jak nazywamy miejsce rozrodu ryb?","answer":"tarliskiem","context":"Tar\u0142o \u2013 okres godowy u ryb jajorodnych, w czasie kt\u00f3rego samica sk\u0142ada ikr\u0119, a samiec uwalnia plemniki celem zap\u0142odnienia jaj. Nazwa pochodzi od specyficznego zachowania si\u0119 ryb w tym okresie. Ryby staj\u0105 si\u0119 niespokojne, ocieraj\u0105 si\u0119 bokiem o dno, samce (tzw. mleczaki) ocieraj\u0105 si\u0119 bokiem o samice (tzw. ikrzaki) polewaj\u0105c mleczem sk\u0142adan\u0105 ikr\u0119. Ryby w tym okresie nazywa si\u0119 tarlakami, a miejsce, gdzie tar\u0142o si\u0119 odbywa \u2013 tarliskiem. Przebieg tar\u0142a jest r\u00f3\u017cny w zale\u017cno\u015bci od gatunku. Ryby opiekuj\u0105ce si\u0119 ikr\u0105 przed przyst\u0105pieniem do tar\u0142a wybieraj\u0105 terytorium. Szczelinowce preferuj\u0105 skalne groty, muszlowce potrzebuj\u0105 do tego celu pustej muszli, wiele gatunk\u00f3w przygotowuje pod\u0142o\u017ce (np. wykopuj\u0105 do\u0142ek, czyszcz\u0105 powierzchni\u0119 kamienia, a nawet buduj\u0105 gniazdo). Zap\u0142odniona ikra jest sk\u0142adana na pod\u0142o\u017cu, czasem przyklejana do","start_idx":424,"end_idx":434}
{"id":"mrc_151","question":"kiedy powsta\u0142 o\u0142tarz pergamo\u0144ski?","answer":"Najpewniej zosta\u0142 zbudowany wed\u0142ug projekt\u00f3w Menekratesa z Rodos, w latach 180\u2013160 p.n.e.","context":"O\u0142tarz pergamo\u0144ski \u2013 wolno stoj\u0105cy o\u0142tarz przedstawiaj\u0105cy sceny z Gigantomachii. Najpewniej zosta\u0142 zbudowany wed\u0142ug projekt\u00f3w Menekratesa z Rodos, w latach 180\u2013160 p.n.e. w Pergamonie przez Eumenesa II dla upami\u0119tnienia zwyci\u0119stwa nad Galatami. == Konstrukcja == Wzniesiono go po\u015brodku dziedzi\u0144ca na drugim tarasie pergame\u0144skiego akropolu, dzi\u0119ki czemu mo\u017cna by\u0142o go podziwia\u0107 ze wszystkich stron. O\u0142tarz mia\u0142 kszta\u0142t prostok\u0105tnej budowli, otwartej ku zachodowi, o wymiarach 36,4 \u00d7 34,2 m, z dwoma wysuni\u0119tymi bocznymi skrzyd\u0142ami, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi bieg\u0142y monumentalne schody o szeroko\u015bci 20 m. Stopnie schod\u00f3w zamyka\u0142y tak\u017ce boki skrzyde\u0142 o\u0142tarza. Powy\u017cej coko\u0142u (wysoko\u015bci 5,5 m) umieszczony by\u0142 ci\u0105g\u0142y fryz, zwany Wielkim (wysoko\u015b\u0107 fryzu 2,3 m, d\u0142ugo\u015b\u0107 120,0 m), przedstawiaj\u0105cy sceny z gigantomachii \u2013 walki bog\u00f3w olimpijskich z gigantami. Na \u015bcianie wschodniej uwieczniono","start_idx":81,"end_idx":170}
{"id":"mrc_152","question":"do czego d\u0105\u017cy\u0142y organizacje spiskowe pod zaborami?","answer":"opowiada\u0142 si\u0119 za powstaniem.","context":"krymskiej (1853\u20131856) ods\u0142oni\u0142a jej wewn\u0119trzn\u0105 s\u0142abo\u015b\u0107. Sk\u0142oni\u0142o to nowego cara Aleksandra II do przeprowadzenia reform ustrojowych, maj\u0105cych na celu modernizacj\u0119 pa\u0144stwa, kt\u00f3re ponios\u0142o kl\u0119sk\u0119 militarn\u0105 w starciu z koalicj\u0105 pa\u0144stw zachodnich. Pomimo publicznej deklaracji Aleksandra II wobec polskiej arystokracji \"Panowie, \u017cadnych marze\u0144\", Polacy odczytali d\u0105\u017cenia reformatorskie nowego cara jako objaw s\u0142abo\u015bci rosyjskiego samodzier\u017cawia i rozpocz\u0119li przygotowania do wybuchu nowego powstania. Pierwsze polskie organizacje spiskowe powstawa\u0142y na terenie prowincji zabranych ju\u017c od pocz\u0105tku 1856. Na Uniwersytecie Kijowskim utworzono tzw. \u201eOg\u00f3\u0142\u201d, z kt\u00f3rego wy\u0142oni\u0142 si\u0119 bardziej zakonspirowany Zwi\u0105zek Trojnicki. Zwi\u0105zek szuka\u0142 kontakt\u00f3w z m\u0142odzie\u017c\u0105 na terenach wszystkich trzech zabor\u00f3w i opowiada\u0142 si\u0119 za powstaniem. Drugim o\u015brodkiem, w kt\u00f3rym rozwin\u0119\u0142y si\u0119 polskie organizacje konspiracyjne, by\u0142 Petersburg. Najwa\u017cniejsz\u0105 kom\u00f3rk\u0119 konspiracyjn\u0105 powo\u0142ali tam oficerowie studiuj\u0105cy","start_idx":791,"end_idx":819}
{"id":"mrc_153","question":"z jakim klubem cristiano ronaldo wygra\u0142 lig\u0119 mistrz\u00f3w 3 razy z rz\u0119du?","answer":"Real","context":"kwietnia ustanowi\u0142 inny rekord, wyst\u0119puj\u0105c og\u00f3\u0142em w 96 wygranych spotkaniach w Lidze Mistrz\u00f3w. Real zako\u0144czy\u0142 sezon z trzeci\u0105 z rz\u0119du wygran\u0105 w Lidze Mistrz\u00f3w, a Ronaldo wygrywa\u0142 zdoby\u0142 puchar po raz pi\u0105ty co jest rekordem od czasu Ligi Mistrz\u00f3w (Francisco Gento wygra\u0142 sze\u015b\u0107 Puchar\u00f3w Europy). Ronaldo sz\u00f3sty sezon z rz\u0119du by\u0142 kr\u00f3lem strzelc\u00f3w Ligi Mistrz\u00f3w (w 2015 ex aequo z Messim i Neymarem Jr). 10 lipca 2018 og\u0142oszono transfer Ronaldo do Juventusu. === Juventus === W Juventusie zadebiutowa\u0142 w ligowym meczu z . Swoj\u0105 pierwsz\u0105 bramk\u0119 dla tego klubu zdoby\u0142 16 wrze\u015bnia 2018 w meczu przeciwko . 16 stycznia 2019 si\u0119gn\u0105\u0142 po swoje pierwsze trofeum w nowej dru\u017cynie \u2013 w meczu przeciwko AC Milan, zako\u0144czonym wygran\u0105 1:0, strzeli\u0142 zwyci\u0119sk\u0105 bramk\u0119,","start_idx":95,"end_idx":99}
{"id":"mrc_154","question":"kto zabi\u0142 minotaura?","answer":"Tezeusz","context":"sprawiaj\u0105c, \u017ce Pazyfae zapa\u0142a\u0142a do byka mi\u0142o\u015bci\u0105. Gro\u017any Minotaur zosta\u0142 zamkni\u0119ty przez kr\u00f3la Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 pod pa\u0142acem w Knossos. Minos pokona\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w i za\u017c\u0105da\u0142, \u017ceby co 9 lat (wed\u0142ug innych wersji \u2013 co roku, co 3 lata), 7 m\u0142odzie\u0144c\u00f3w i 7 panien by\u0142o przysy\u0142anych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu jako kara za \u015bmier\u0107 Androgeosa, syna Minosa). Za trzeci\u0105 ofiar\u0105 zg\u0142osi\u0142 si\u0119 kr\u00f3lewicz Tezeusz, kt\u00f3ry mia\u0142 za zadanie zabi\u0107 potwora. Minotaur strzeg\u0142 labiryntu. Pomog\u0142a mu c\u00f3rka Minosa, Ariadna, zauroczona odwag\u0105 m\u0142odzie\u0144ca, kt\u00f3ra za pomoc\u0105 k\u0142\u0119bka nici u\u0142atwi\u0142a mu powr\u00f3t z Labiryntu, a magiczny miecz pozwoli\u0142 zabi\u0107 Minotaura. W ten spos\u00f3b Tezeusz wyprowadzi\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w \u017cywych z Labiryntu, w kt\u00f3rym zabi\u0142 Minotaura.","start_idx":464,"end_idx":471}
{"id":"mrc_155","question":"jakie wydarzenie mia\u0142o miejsce w rosji w 1917 r.?","answer":"Rewolucja lutowa","context":"komunistycznej (RKP(b)/WKP(b)/KPZR) w Rosji. == Rewolucja lutowa == Od pocz\u0105tku 1917 w Rosji miejsce mia\u0142y liczne strajki, manifestacje i starcia zbrojne ludno\u015bci, wyst\u0119puj\u0105cej przeciwko wojnie i katastrofalnej sytuacji \u017cywno\u015bciowej w kraju. Dzia\u0142ania te przybra\u0142y wnet form\u0119 rewolucji, kt\u00f3rej pocz\u0105tek datuje si\u0119 na 8 marca (23 lutego wed\u0142ug kalendarza rosyjskiego). Gdy car Miko\u0142aj II Romanow rozwi\u0105za\u0142 Dum\u0119, zebra\u0142a si\u0119 ona nielegalnie wraz z Piotrogrodzk\u0105 Rad\u0105 Delegat\u00f3w Robotniczych i \u017bo\u0142nierskich, \u017c\u0105daj\u0105c abdykacji cara, co nast\u0105pi\u0142o 15 marca. W\u0142adz\u0119 w Rosji przej\u0105\u0142 Komitet Wykonawczy, wy\u0142oniony przez Dum\u0119. 28 marca 1917 Piotrogrodzka Rada Delegat\u00f3w Robotniczych i \u017bo\u0142nierskich uzna\u0142a, \u017ce \"Polska ma prawo do niepodleg\u0142ego bytu z punktu widzenia politycznego i mi\u0119dzynarodowego\". 29 marca 1917 roku Rz\u0105d Tymczasowy Rosji przyj\u0105\u0142 rezolucj\u0119 pi\u00f3ra Paw\u0142a Milukowa, kt\u00f3ra","start_idx":48,"end_idx":64}
{"id":"mrc_156","question":"jak\u0105 rol\u0119 gra\u0142 wiktor zatwarski w m jak mi\u0142o\u015b\u0107?","answer":"pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta","context":"Wiktor Zatwarski (ur. 2 listopada 1935 w Zdo\u0142bunowie, woj. wo\u0142y\u0144skie, ob. Ukraina, zm. 31 sierpnia 2022) \u2013 piosenkarz i aktor. Zadebiutowa\u0142 w 1957 roku rol\u0105 teatraln\u0105 po uko\u0144czeniu Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szko\u0142y Teatralnej w Krakowie. W latach 1969\u20131977 wyst\u0119powa\u0142 na festiwalach piosenki w Zielonej G\u00f3rze, Ko\u0142obrzegu, Sopocie i Opolu. W 1969 roku na Festiwalu Piosenki \u017bo\u0142nierskiej w Ko\u0142obrzegu otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Br\u0105zowego Pier\u015bcienia za wykonanie piosenki \"Jak na lato\" (muzyka F. Nowak, s\u0142owa J. Urbanowicz). W tym samym roku na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu dosta\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie za piosenk\u0119 \"Srebrne wesele\" (muzyka S. Rembowski, s\u0142owa E. Fiszer). == Filmografia == * 2006: \"Kopciuszek\" \u2013 staruszek * 2005: \"M jak mi\u0142o\u015b\u0107\" \u2013 pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta *","start_idx":739,"end_idx":800}
{"id":"mrc_157","question":"jak nazywa si\u0119 osoba pisz\u0105ca teksty piosenek?","answer":"Tek\u015bciarz","context":"Tek\u015bciarz \u2013 autor zajmuj\u0105cy si\u0119 zawodowo pisaniem tekst\u00f3w do muzyki (piosenek) lub utwor\u00f3w kabaretowych (skeczy, monolog\u00f3w).","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_158","question":"jak zako\u0144czy\u0142 si\u0119 obrz\u0119d dziad\u00f3w?","answer":"nieoczekiwanie zjawia si\u0119 jednak kolejny duch","context":"1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebra\u0142a si\u0119 grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w, kt\u00f3remu przewodniczy Gu\u015blarz. Zebrani wzywaj\u0105 kolejno dusze czy\u015b\u0107cowe chc\u0105c ul\u017cy\u0107 im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywaj\u0105 \"trzy rodzaje duch\u00f3w\": * \"lekkie\" \u2013 J\u00f3zio i R\u00f3zia (s\u0105 to dzieci, kt\u00f3re nie do\u015bwiadczy\u0142y cierpienia i dlatego nie mog\u0105 dosta\u0107 si\u0119 do nieba) * \"ci\u0119\u017ckie\" \u2013 widmo z\u0142ego pana (upiora skazanego na wieczn\u0105 m\u0119k\u0119 za z\u0142o wyrz\u0105dzone poddanym, kt\u00f3rzy pod postaci\u0105 \u201e\u017car\u0142ocznego ptactwa\u201d towarzysz\u0105 mu po \u015bmierci) * \"po\u015brednie\" \u2013 duch pasterki Zosi (jej wina polega na tym, \u017ce igra\u0142a z uczuciami innych) Wie\u015bniacy staraj\u0105 si\u0119 w miar\u0119 mo\u017cliwo\u015bci ul\u017cy\u0107 im cierpienia. Kiedy obrz\u0119d dobiega ko\u0144ca, nieoczekiwanie zjawia si\u0119 jednak kolejny duch,","start_idx":722,"end_idx":767}
{"id":"mrc_159","question":"jaki jest najwy\u017cszy budynek w polsce?","answer":"Najwy\u017cszy budynek w Polsce mierzony do wysoko\u015bci dolnej kraw\u0119dzi dachu to Varso Tower (230 m).","context":"w Poznaniu. Najstarszym budynkiem w Polsce o wysoko\u015bci przekraczaj\u0105cej 100 m jest wybudowana w roku 1565 katedra \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w \u015awidnicy. Najwy\u017cszym istniej\u0105cym budynkiem sakralnym w Polsce jest bazylika Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Liche\u0144skiej. Budynek zajmuje 7. miejsce w kategorii najwy\u017cszych ko\u015bcio\u0142\u00f3w na \u015bwiecie. Najwy\u017cej po\u0142o\u017cony taras widokowy w budynku w Polsce znajduje si\u0119 w Varso Tower w Warszawie (na wysoko\u015bci 230 m). B\u0119dzie on dost\u0119pny dla odwiedzaj\u0105cych od 2023 roku. Najwy\u017cszy budynek w Polsce mierzony do wysoko\u015bci dolnej kraw\u0119dzi dachu to Varso Tower (230 m). == Ranking najwy\u017cszych budynk\u00f3w == Lista najwy\u017cszych budynk\u00f3w w Polsce: == Budynki w trakcie budowy lub zatwierdzone == Lista najwy\u017cszych budynk\u00f3w w Polsce (min. 77 metr\u00f3w), kt\u00f3rych budowa si\u0119 rozpocz\u0119\u0142a lub rozpocznie:","start_idx":496,"end_idx":590}
{"id":"mrc_160","question":"ile metr\u00f3w ma hyperion?","answer":"wysoko\u015bci 77 m","context":"Hyperion \u2013 stalowa kolejka g\u00f3rska typu hyper coaster firmy Intamin w parku rozrywki Energylandia w Polsce. Przy wysoko\u015bci 77 m, pierwszym spadku 82 m (do podziemnego tunelu) pod k\u0105tem 85\u00b0 i pr\u0119dko\u015bci 142 km/h jest drug\u0105 najwy\u017csz\u0105 i drug\u0105 najszybsz\u0105 kolejk\u0105 g\u00f3rsk\u0105 Europy (po kolejce Red Force), a tak\u017ce dziesi\u0105t\u0105 najszybsz\u0105 i si\u00f3dm\u0105 kolejk\u0105 g\u00f3rsk\u0105 na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci pierwszego spadku. Najwy\u017csza kolejka g\u00f3rska Europy z klasycznym wyci\u0105giem \u0142a\u0144cuchowym. == Historia == Budowa kolejki zosta\u0142a og\u0142oszona w pa\u017adzierniku 2016 roku, obok innych atrakcji planowanych na sezon 2017. Na pocz\u0105tku pa\u017adziernika 2017 roku rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 pierwsze prace ziemne na terenie budowy kolejki. 15 pa\u017adziernika 2017 roku park og\u0142osi\u0142 nazw\u0119 kolejki \u2013 \"Hyperion \u2013\" na swoim oficjalnym profilu na portalu Facebook.","start_idx":112,"end_idx":126}
{"id":"mrc_161","question":"jak wygl\u0105da\u0142y trolle z hobbita?","answer":"S\u0105 oni przedstawieni jako istoty silne, znacznego wzrostu i ma\u0142o inteligentne, pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 Westronem. Pod wp\u0142ywem \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego zamieniaj\u0105 si\u0119 w kamie\u0144.","context":"Trolle \u2013 jedna z ras ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia. Rasa ta zosta\u0142a wyhodowana przez Morgotha w Pierwszej Erze. W \"Hobbicie\" pojawiaj\u0105 si\u0119 trzy trolle: Tom, Bert i William. S\u0105 oni przedstawieni jako istoty silne, znacznego wzrostu i ma\u0142o inteligentne, pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 Westronem. Pod wp\u0142ywem \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego zamieniaj\u0105 si\u0119 w kamie\u0144. Robert Foster w swojej \"Encyklopedii \u015ar\u00f3dziemia\" proponuje wydzielenie ich do osobnego gatunku. Pod koniec Trzeciej Ery Sauron wyhodowa\u0142 w\u0142asn\u0105 podras\u0119 trolli, Olog-hai (CM. \"rasa trolli\"). Jej przedstawiciele wyst\u0119powali w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Mrocznej Puszczy i w g\u00f3rach na pograniczu Mordoru. Olog-hai byli silni, wytrwali i (w przeciwie\u0144stwie do zwyk\u0142ych trolli) bardzo przebiegli. Dzi\u0119ki wsparciu woli Saurona mogli porusza\u0107 si\u0119 w \u015bwietle s\u0142o\u0144ca. Jedynym j\u0119zykiem, jaki znali, by\u0142a Czarna","start_idx":200,"end_idx":362}
{"id":"mrc_162","question":"gdzie mieszkali wikingowie?","answer":"G\u0142\u00f3wne siedziby posiadali g\u0142\u00f3wnie w basenie Morza Ba\u0142tyckiego i p\u00f3\u0142wyspu skandynawskiego.","context":"Wikingowie \u2013 najemni wojownicy, kt\u00f3rzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym. G\u0142\u00f3wne siedziby posiadali g\u0142\u00f3wnie w basenie Morza Ba\u0142tyckiego i p\u00f3\u0142wyspu skandynawskiego. Organizatorami wypraw do kraj\u00f3w Europy Zachodniej byli m.in. Normanowie du\u0144scy i norwescy, a tak\u017ce mieszka\u0144cy dzisiejszej Szwecji po\u0142udniowej (prowincje Bohusl\u00e4n, Halland, Uppland, Skania i Blekinge). Normanowie skandynawscy, g\u0142\u00f3wnie Swionowie, organizowali wyprawy do kraj\u00f3w po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d i po\u0142udnie od ich ojczyzny, docieraj\u0105c do Bu\u0142garii Kamskiej, Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego. Wikingowie dotarli te\u017c do Ameryki P\u00f3\u0142nocnej na d\u0142ugo przed Kolumbem. Dop\u0142yn\u0119li do p\u00f3\u0142wyspu Labrador \u2013 Winlandii (wschodnie wybrze\u017ce Kanady). == Nazewnictwo == === Etymologia === S\u0142owo \"wiking\" pochodzi od nazwy or\u0119\u017cnych wypraw morskich: \u201eviking\u201d. S\u0142owo to pocz\u0105tkowo \u0142\u0105czono ze staronordyjskim","start_idx":133,"end_idx":222}
{"id":"mrc_163","question":"kiedy pojawi\u0142a si\u0119 spowied\u017a?","answer":"Rozw\u00f3j spowiedzi prywatnej jako r\u00f3wnoprawnej z wcze\u015bniej stosowan\u0105 pokut\u0105 publiczn\u0105 przypada na czasy Grzegorza Wielkiego (ok. 540-604).","context":"\u017ce w Ko\u015bciele staro\u017cytnym jedynie ta grupa pokutnik\u00f3w nie mog\u0142a by\u0107 obecna podczas sprawowania liturgii Eucharystii. Pozostali pokutnicy uczestniczyli w liturgii, ale nie byli dopuszczeni do \"Sto\u0142u Pa\u0144skiego\". === Okres tzw. taryf pokutnych === Rozw\u00f3j spowiedzi prywatnej jako r\u00f3wnoprawnej z wcze\u015bniej stosowan\u0105 pokut\u0105 publiczn\u0105 przypada na czasy Grzegorza Wielkiego (ok. 540-604). Ten papie\u017c by\u0142 jednym z pierwszych \u015bwiadk\u00f3w nowego oblicza pokuty po okresie wczesnego Ko\u015bcio\u0142a. Sam papie\u017c nie wyda\u0142 \u017cadnych regulacji w tej sprawie, w swych wypowiedziach pozostaje na prostym opowiedzeniu stosowanej praktyki pokutnej swoich czas\u00f3w. Jak zauwa\u017cy\u0142 Cyrille Vogel, praktyka w Rzymie za czas\u00f3w Grzegorza nie mia\u0142a ju\u017c nic wsp\u00f3lnego z pokut\u0105 staro\u017cytn\u0105, ale nie nale\u017cy jej r\u00f3wnie\u017c myli\u0107 z \"pokut\u0105 taryfow\u0105\". Ta ostatnia by\u0142a ju\u017c wtedy stosowana w","start_idx":245,"end_idx":381}
{"id":"mrc_164","question":"gdzie \u017cyj\u0105 \u0142ososie?","answer":"W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Atlantyku, w rzekach Ameryki P\u00f3\u0142nocnej, w Europie od Portugalii po Morze Bia\u0142e, P\u00f3\u0142nocne i Ba\u0142tyk.","context":"\u0141oso\u015b szlachetny, \u0142oso\u015b atlantycki, \u0142oso\u015b pospolity, \u0142oso\u015b europejski, \u0142oso\u015b (\"Salmo salar\") \u2013 ryba z rodziny \u0142ososiowatych (Salmonidae). == Wyst\u0119powanie == W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Atlantyku, w rzekach Ameryki P\u00f3\u0142nocnej, w Europie od Portugalii po Morze Bia\u0142e, P\u00f3\u0142nocne i Ba\u0142tyk. W jeziorach \u0141adoga i Onega tworzy formy wy\u0142\u0105cznie s\u0142odkowodne. == Wygl\u0105d == Dorasta do 150 cm d\u0142ugo\u015bci i 24 kg masy cia\u0142a. Wed\u0142ug ustnych przekaz\u00f3w \u0142ososie z populacji drawskiej (zwane r\u00f3wnie\u017c kr\u00f3lewskimi) osi\u0105ga\u0142y 150 cm i a\u017c 46 kg masy. \u0141uski drobne, mocno osadzone. Linia boczna dobrze widoczna. Na linii grzbietu wyst\u0119puje ma\u0142a, czerwono-szara p\u0142etwa t\u0142uszczowa (charakterystyczna dla \u0142ososiowatych). G\u0142owa z wielk\u0105 i silnie uz\u0119bion\u0105 paszcz\u0105. Podczas tar\u0142a samce zmieniaj\u0105 ubarwienie na czerwonawe, a \u017cuchwa przybiera kszta\u0142t haka. M\u0142ode maj\u0105 na bokach","start_idx":157,"end_idx":274}
{"id":"mrc_165","question":"jakie by\u0142y zaj\u0119cia grup spo\u0142ecze\u0144stwa sparta\u0144skiego?","answer":"zajmowali si\u0119 w znacznej cz\u0119\u015bci szkoleniem wojskowym i przygotowaniem do prowadzenia wojen.","context":"samych kr\u00f3l\u00f3w. Spo\u0142ecze\u0144stwo sparta\u0144skie podzielone by\u0142o na trzy fyle: \"Hylleis\", \"Dymanes\" oraz \"Pamphyloi\", kt\u00f3re wedle wszelkiego prawdopodobie\u0144stwa dzieli\u0142y si\u0119 na fratrie. Spartanie samych siebie nazywali \"homoioi\" \u2013 r\u00f3wni, jednakowi. Rodowici Spartanie (Spartiaci) \u2013 pe\u0142noprawni obywatele, kt\u00f3rzy stanowili mniejszo\u015b\u0107 ludno\u015bci pa\u0144stwa (u szczytu pot\u0119gi, ok. 400 r. p.n.e., by\u0142o ich 25 tysi\u0119cy wobec p\u00f3\u0142 miliona niewolnik\u00f3w), zajmowali si\u0119 w znacznej cz\u0119\u015bci szkoleniem wojskowym i przygotowaniem do prowadzenia wojen. Od si\u00f3dmego roku \u017cycia sparta\u0144skich ch\u0142opc\u00f3w poddawano rygorystycznym \u0107wiczeniom fizycznym i wojskowym (\"agoge\"), kt\u00f3re mia\u0142y z nich uczyni\u0107 wybornych wojownik\u00f3w (hoplit\u00f3w). Spartanie nie mieszkali w swych posiad\u0142o\u015bciach ziemskich, lecz wiedli wsp\u00f3lnotowe \u017cycie w mie\u015bcie Sparta, gdzie toczy\u0142o si\u0119 \u017cycie polityczne oraz wojskowe. Istotnym elementem \u017cycia Spartiaty by\u0142y wsp\u00f3lne posi\u0142ki \u2013 \"syssitia\". W wyniku","start_idx":431,"end_idx":522}
{"id":"mrc_166","question":"jakie by\u0142o najwi\u0119ksze tornado na \u015bwiecie?","answer":"Najwi\u0119ksze tornado w historii \u2013 31 maja 2013, El Reno, 4.2 km szeroko\u015bci, 475 km/h","context":"z braku wiedzy na ich temat mog\u0142y zosta\u0107 okre\u015blone jako zwyk\u0142a \u201ewichura\u201d. === Rekordy === * Najwi\u0119ksze tornado w historii \u2013 31 maja 2013, El Reno, 4.2 km szeroko\u015bci, 475 km/h, pomimo 2 miejsca pod wzgl\u0119dem si\u0142y wiatru, ze wzgl\u0119du na mniejsze szkody zwi\u0105zane z otwartym, wiejskim terenem zosta\u0142o ocenione na EF3 w skali Fujity. * Najsilniejsze tornado pod wzgl\u0119dem si\u0142y wiatru w leju \u2013 2 maja 1999, Oklahoma, 1,4 km szeroko\u015bci, 484 km/h (EF5). * Najwi\u0119ksze szkody wyrz\u0105dzone przez tornado \u2013 22 maja 2011, Joplin, 1,6 km szeroko\u015bci, 320 km/h (EF 4, w starej skali F3), zniszczenia wyliczone na 2,8 miliard\u00f3w dolar\u00f3w. *Najd\u0142u\u017csze tornado w historii - 11-12 grudnia 2021, tornado przeby\u0142o drog\u0119 386 km przechodz\u0105c przez 4 stany:","start_idx":92,"end_idx":174}
{"id":"mrc_167","question":"kto przej\u0105\u0142 eurobank?","answer":"Bank Millennium","context":"Finansowanie Inwestycji przej\u0119\u0142a pakiet kontrolny istniej\u0105cego od 1990 r. Banku Spo\u0142em S.A., a nast\u0119pnie r\u00f3wnie\u017c pakiet kontrolny Banku Wschodniego S.A. w Bia\u0142ymstoku. W 2003 roku Bank Spo\u0142em S.A. zmieni\u0142 nazw\u0119 na Euro Bank S.A. Po \u015bmierci za\u0142o\u017cyciela w 2004 roku w\u0142a\u015bcicielem Euro Banku zosta\u0142a Grupa Soci\u00e9t\u00e9 G\u00e9n\u00e9rale (lipiec 2005), kt\u00f3ra w roku 2007 posiada\u0142a ponad 99% akcji banku. 5 listopada 2018 roku Bank Millennium i Soci\u00e9t\u00e9 G\u00e9n\u00e9rale podpisa\u0142y umow\u0119 dotycz\u0105c\u0105 zakupu 99,79% akcji Euro Banku przez Bank Millennium za cen\u0119 referencyjn\u0105 wynosz\u0105c\u0105 1833 mln PLN. W ci\u0105gu nast\u0119pnego p\u00f3\u0142 roku Komisja Nadzoru Finansowego i Urz\u0105d Ochrony Konkurencji i Konsument\u00f3w udzieli\u0142y zg\u00f3d na przej\u0119cie, kt\u00f3re zaplanowano zrealizowa\u0107 w drugim p\u00f3\u0142roczu 2019 roku. Transakcja zosta\u0142a sfinalizowana 31 maja 2019 r. W jej","start_idx":407,"end_idx":422}
{"id":"mrc_168","question":"kiedy edward ma urodziny?","answer":"6 stycznia 1913","context":"Edward Gierek (ur. 6 stycznia 1913 w Por\u0105bce, zm. 29 lipca 2001 w Cieszynie) \u2013 polski robotnik, polityk, od 1946 cz\u0142onek Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (usuni\u0119ty w 1981), w latach 1970\u20131980 I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w latach 1971\u20131981 cz\u0142onek prezydium Og\u00f3lnopolskiego Komitetu Frontu Jedno\u015bci Narodu, w latach 1976\u20131980 cz\u0142onek Rady Pa\u0144stwa, pose\u0142 na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952\u20131980). \u201eDekada gierkowska\u201d, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka w\u0142adzy w latach 1970\u20131980, charakteryzowa\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju spo\u0142eczno-gospodarczego kraju, kt\u00f3ry w wyniku wzrastaj\u0105cego zad\u0142u\u017cenia zagranicznego i b\u0142\u0119dnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszed\u0142 w okres d\u0142ugotrwa\u0142ego kryzysu gospodarczego, kt\u00f3ry z kolei doprowadzi\u0142 do kryzysu","start_idx":19,"end_idx":34}
{"id":"mrc_169","question":"kiedy zmar\u0142 maradona?","answer":"Zmar\u0142 25 listopada 2020 roku","context":"po\u0142owie listopada Maradona wypisa\u0142 si\u0119 ze szpitala na w\u0142asne \u017cyczenie i wr\u00f3ci\u0142 do rodzinnego domu. Zmar\u0142 25 listopada 2020 roku w godzinach porannych na skutek ataku serca. Po jego \u015bmierci w Pa\u0142acu Prezydenckim w Buenos Aires wystawiono trumn\u0119 z cia\u0142em legendarnego pi\u0142karza. Ostatnie po\u017cegnanie nast\u0105pi\u0142o 26 listopada 2020 na cmentarzu Jard\u00edn de Bella Vista w okolicy Buenos Aires. == \u017bycie prywatne == Jego bracia Hugo i Ra\u00fal r\u00f3wnie\u017c byli pi\u0142karzami. Jego synem jest w\u0142oski pi\u0142karz i zawodnik pi\u0142ki pla\u017cowej Diego Sinagra. Maradona zosta\u0142 te\u015bciem pi\u0142karza Sergio Ag\u00fcero. By\u0142 silnym zwolennikiem polityki lewicowej. Wielokrotnie udziela\u0142 poparcia po\u0142udniowoameryka\u0144skim politykom, m.in. Fidelowi Castro czy te\u017c Hugo Ch\u00e1vezowi. W jednym z wywiad\u00f3w przyzna\u0142, \u017ce nienawidzi wszystkiego, co ameryka\u0144skie. Wyra\u017ca\u0142 podziw wobec rewolucjonisty Che, na","start_idx":99,"end_idx":127}
{"id":"mrc_170","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie le\u017cy sieradz?","answer":"w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim","context":"Sieradz \u2013 miasto w \u015brodkowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie sieradzkim, po\u0142o\u017cone na Nizinie Po\u0142udniowowielkopolskiej, nad Wart\u0105, w Kotlinie Sieradzkiej. Przez Sieradz biegn\u0105 drogi krajowe: nr 12, S8 i nr 83 oraz linia kolejowa nr 14. Od XIV w. do II rozbioru Polski oraz w latach 1975\u20131998 Sieradz by\u0142 stolic\u0105 wojew\u00f3dztwa sieradzkiego. Sieradz jest wa\u017cnym w\u0119z\u0142em drogowym i o\u015brodkiem kulturalno-gospodarczym wojew\u00f3dztwa \u0142\u00f3dzkiego. By\u0142 miastem kr\u00f3lewskim Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego w starostwie sieradzkim w powiecie sieradzkim wojew\u00f3dztwa sieradzkiego w ko\u0144cu XVI wieku. Miejsce obrad sejmik\u00f3w deputackich wojew\u00f3dztwa sieradzkiego od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2021 r. miasto liczy\u0142o 40 891 mieszka\u0144c\u00f3w. == Nazwa miasta == Nazwa miasta pochodzi od imienia \"Sirad\" b\u0105d\u017a \"Sierad\",","start_idx":37,"end_idx":59}
{"id":"mrc_171","question":"w kt\u00f3rym roku lech wa\u0142\u0119sa dosta\u0142 nagrod\u0119 nobla?","answer":"1983","context":"5 pa\u017adziernika 1983 Komitet Noblowski og\u0142osi\u0142 decyzj\u0119 o przyznaniu mu Pokojowej Nagrody Nobla. W uzasadnieniu wskazano m.in.: Wa\u0142\u0119sa nie zdecydowa\u0142 si\u0119 na wyjazd na gal\u0119 wr\u0119czenia nagrody do Oslo w obawie przed problemami z powrotem do kraju. Nagrod\u0119 w jego imieniu odebra\u0142a \u017cona Danuta wraz z 13-letnim w\u00f3wczas synem Bogdanem, a przem\u00f3wienie laureata odczyta\u0142 Bohdan Cywi\u0144ski. 10 pa\u017adziernika 1986 zaapelowa\u0142 do w\u0142adz Stan\u00f3w Zjednoczonych o zniesienie sankcji gospodarczych na\u0142o\u017conych na Polsk\u0119 po wprowadzeniu stanu wojennego. 18 pa\u017adziernika Kazimierz Barcikowski i Stanis\u0142aw Ciosek spotkali si\u0119 z przedstawicielami \u015brodowisk katolickich Andrzejem \u015awi\u0119cickim, Jerzym Turowiczem i Andrzejem Wielowieyskim, a tematem ich rozmowy by\u0142a m.in. propozycja w\u0142adz, by Wa\u0142\u0119sa wszed\u0142 do Rady Konsultacyjnej przy Przewodnicz\u0105cym Rady Pa\u0144stwa (przewodnicz\u0105cym RP by\u0142 Wojciech Jaruzelski). Inicjatywa nie","start_idx":15,"end_idx":19}
{"id":"mrc_172","question":"z czego powsta\u0142 \u015bwiat wed\u0142ug mitologii?","answer":"W wierzeniach S\u0142owian istniej\u0105 trzy wersje tego mitu: pierwsza wersja to tzw. mit \"ziemnego nurka\" (ang. \"earth-diver\"), kt\u00f3ry splata w sobie dwa g\u0142\u00f3wne motywy: motyw dualistyczny \u2013 do stworzenia \u015bwiata wymagana jest wsp\u00f3\u0142praca Boga i Diab\u0142a (czyli \u201edobrego boga\u201d i \u201ez\u0142ego boga\u201d) oraz motyw oceaniczny \u2013 wody prabytu, sk\u0105d pochodzi nasienie Ziemi, druga wersja m\u00f3wi o pochodzeniu wszech\u015bwiata i \u015bwiata z Kosmicznego Jaja oraz Drzewie \u017bycia, a trzecia o stworzeniu z rozcz\u0142onkowanej postaci.","context":"S\u0142owia\u0144ski mit o stworzeniu \u015bwiata \u2013 w mitologii s\u0142owia\u0144skiej mit kosmogoniczny, kt\u00f3ry wyja\u015bnia jak powsta\u0142 \u015bwiat, kto go stworzy\u0142 i jakie zasady nim kieruj\u0105. Mit ten w schrystianizowanej formie przetrwa\u0142 jeszcze do XIX i XX wieku w r\u00f3\u017cnych cz\u0119\u015bciach s\u0142owia\u0144szczyzny w zapiskach kronikarskich czy folklorze. W wierzeniach S\u0142owian istniej\u0105 trzy wersje tego mitu: pierwsza wersja to tzw. mit \"ziemnego nurka\" (ang. \"earth-diver\"), kt\u00f3ry splata w sobie dwa g\u0142\u00f3wne motywy: motyw dualistyczny \u2013 do stworzenia \u015bwiata wymagana jest wsp\u00f3\u0142praca Boga i Diab\u0142a (czyli \u201edobrego boga\u201d i \u201ez\u0142ego boga\u201d) oraz motyw oceaniczny \u2013 wody prabytu, sk\u0105d pochodzi nasienie Ziemi, druga wersja m\u00f3wi o pochodzeniu wszech\u015bwiata i \u015bwiata z Kosmicznego Jaja oraz Drzewie \u017bycia, a trzecia o stworzeniu z rozcz\u0142onkowanej postaci. == Stworzenie","start_idx":308,"end_idx":798}
{"id":"mrc_173","question":"kto wyprodukowa\u0142 pierwszy samoch\u00f3d?","answer":"Carla Benza","context":"Historia samochodu \u2013 opis ewolucji technicznej samochodu od wynalezienia pojazd\u00f3w samobie\u017cnych do chwili obecnej. Za pierwszego konstruktora samobie\u017cnego pojazdu ko\u0142owego zdolnego do przewozu os\u00f3b \u2013 protoplasty samochodu \u2013 uznaje si\u0119 francuskiego in\u017cyniera Nicolasa Josepha Cugnota (1725\u20131804), kt\u00f3ry zbudowa\u0142 pojazdy o nap\u0119dzie parowym maj\u0105ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 ci\u0105gnika artyleryjskiego dla armii francuskiej \u2013 pierwszy ok. 1765 roku i kolejny ok. 1770 roku. Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje si\u0119 Carla Benza (1844\u20131929), kt\u00f3ry w 1885 roku zbudowa\u0142 samoch\u00f3d tr\u00f3jko\u0142owy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834\u20131900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 zosta\u0142 opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 \u201eFahrzeug mit Gasmotorenbetrieb\u201d zosta\u0142 wpisany na mi\u0119dzynarodow\u0105 List\u0119 UNESCO najbardziej warto\u015bciowych dokument\u00f3w \u2013 Pami\u0119\u0107 \u015awiata (ang. \"Memory of the","start_idx":504,"end_idx":515}
{"id":"mrc_174","question":"jakie uzbrojenie ma rosja?","answer":"pozyska\u0107 mi\u0119dzy innymi 600 samolot\u00f3w i 1100 \u015bmig\u0142owc\u00f3w dla si\u0142 powietrznych, ok. 100 okr\u0119t\u00f3w dla marynarki wojennej, w tym oko\u0142o 25 korwet, 15 fregat i 24 okr\u0119ty podwodne oraz 2300 czo\u0142g\u00f3w, 2000 \u015brodk\u00f3w artyleryjskich i 120 wyrzutni pocisk\u00f3w Iskander-M dla Wojsk L\u0105dowych.","context":"modelu armii, opartej na masowej mobilizacji, na rzecz mniejszych i bardziej profesjonalnych si\u0142 zbrojnych, cechuj\u0105cych si\u0119 wy\u017csz\u0105 gotowo\u015bci\u0105 bojow\u0105. W grudniu 2010 uruchomiony zosta\u0142 Pa\u0144stwowy Program Uzbrojenia na lata 2011-2020. Na zakup nowego uzbrojenia i prace badawczo-rozwojowe planowano przeznaczy\u0107 oko\u0142o 19 bln rubli. Wska\u017anik nowoczesno\u015bci uzbrojenia w rosyjskiej armii mia\u0142 wzrosn\u0105\u0107 z oko\u0142o 10% w 2008 do oko\u0142o 70% w 2020. Zamierzano pozyska\u0107 mi\u0119dzy innymi 600 samolot\u00f3w i 1100 \u015bmig\u0142owc\u00f3w dla si\u0142 powietrznych, ok. 100 okr\u0119t\u00f3w dla marynarki wojennej, w tym oko\u0142o 25 korwet, 15 fregat i 24 okr\u0119ty podwodne oraz 2300 czo\u0142g\u00f3w, 2000 \u015brodk\u00f3w artyleryjskich i 120 wyrzutni pocisk\u00f3w Iskander-M dla Wojsk L\u0105dowych. W 2014 wydatki obronne wzros\u0142y o dalsze o 8,1%, a w 2015 o kolejne 15%. Powa\u017cniejszym","start_idx":446,"end_idx":718}
{"id":"mrc_175","question":"jaki udzia\u0142 w powierzchni naszego kraju maj\u0105 jeziora?","answer":"tylko 0,9% powierzchni kraju.","context":"powierzchni wi\u0119kszej ni\u017c 1 ha(ich \u0142\u0105czna powierzchnia to 2813,77 km\u00b2). W stosunku do roku 1954, gdy skatalogowano 9296 jezior o powierzchni ponad 1 ha, liczba jezior zmniejszy\u0142a si\u0119 a\u017c o 2215, czyli ponad 11 proc. Spowodowane to by\u0142o szybkim zanikaniem najmniejszych jezior. Jeziorno\u015b\u0107 Polski wynosi tylko 0,9% powierzchni kraju. Dla por\u00f3wnania w Szwecji jeziora zajmuj\u0105 ponad 8,5% powierzchni, a w Kanadzie oko\u0142o 7,6 proc. Najliczniej wyst\u0119puj\u0105 jeziora polodowcowe, powsta\u0142e po ust\u0105pieniu l\u0105dolodu ok. 11 -12 tys. lat temu i wykorzystuj\u0105ce zwi\u0105zane z nim obni\u017cenia terenu. Misy tych jezior powsta\u0142y w wyniku erozyjnej dzia\u0142alno\u015bci l\u0105dolodu i w\u00f3d lodowcowych lub ich dzia\u0142alno\u015bci akumulacyjnej. == Stan w\u00f3d == Spo\u015br\u00f3d jezior poddawanych monitoringowi jako\u015bci w okolicach roku 1980 jedno lub dwa (w zale\u017cno\u015bci od","start_idx":300,"end_idx":329}
{"id":"mrc_176","question":"co mia\u0142o wp\u0142yw na ustalenie granic ii rzeczypospolitej?","answer":"sytuacji mi\u0119dzynarodowej oraz decyzji zwyci\u0119skich mocarstw.","context":"Kszta\u0142towanie si\u0119 granic II Rzeczypospolitej \u2013 koniec I wojny \u015bwiatowej w 1918 r. przyni\u00f3s\u0142 odbudow\u0119 pa\u0144stwa polskiego, kt\u00f3rego istnienie przerwa\u0142 III rozbi\u00f3r Polski w 1795 r. Formowanie terytorium pa\u0144stwa polskiego rozpocz\u0119te pod koniec 1918 r. trwa\u0142o do 1922 r. i w takim kszta\u0142cie przetrwa\u0142o do wybuchu II wojny \u015bwiatowej 1 wrze\u015bnia 1939 r. == Kontekst mi\u0119dzynarodowy == Zasadniczy los Polski zale\u017ca\u0142 od sytuacji mi\u0119dzynarodowej oraz decyzji zwyci\u0119skich mocarstw. Zgodnie popiera\u0142y konieczno\u015b\u0107 istnienia niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa polskiego, tym bardziej \u017ce mog\u0142oby ono stanowi\u0107 barier\u0119 odgradzaj\u0105c\u0105 Europ\u0119 Zachodni\u0105 od niebezpiecze\u0144stwa komunizmu. Kwestia granic natomiast stanowi\u0142a drugi plan i pozostawa\u0142a bli\u017cej nieokre\u015blona. Pierwsze decyzje w sprawie przysz\u0142ego kszta\u0142tu Polski zapad\u0142y podczas konferencji pokojowej w 1919 r. w Wersalu pod Pary\u017cem, gdzie zebrali si\u0119 przyw\u00f3dcy","start_idx":407,"end_idx":466}
{"id":"mrc_177","question":"kto zdobyl puchar polski 2021?","answer":"Puchar wywalczy\u0142 Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa.","context":"Puchar Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn 2020/2021 \u2013 67. edycja rozgrywek, maj\u0105cych na celu wy\u0142onienie zdobywcy Pucharu Polski, kt\u00f3ry uzyska\u0142 tym samym prawo gry w kwalifikacjach Ligi Konferencji Europy 2021/2022. Ich sponsorem tytularnym by\u0142a Fortuna, w zwi\u0105zku z czym obowi\u0105zywa\u0142a nazwa marketingowa Fortuna Puchar Polski. Puchar wywalczy\u0142 Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa. Trofeum broni\u0142a . == Uczestnicy == Obja\u015bnienie: zosta\u0142 wykluczony z rozgrywek Pucharu Polski 2020/2021. == Zasady == === Uczestnictwo === Udzia\u0142 w rozgrywkach Pucharu Polski 2020/2021 na szczeblu centralnym i regionalnym (wojew\u00f3dzkich zwi\u0105zk\u00f3w pi\u0142ki no\u017cnej) mia\u0142y obowi\u0105zek wzi\u0105\u0107 dru\u017cyny wyst\u0119puj\u0105ce na sze\u015bciu najwy\u017cszych poziomach ligowych (od Ekstraklasy do klasy okr\u0119gowej), pozosta\u0142e zespo\u0142y mog\u0142y zg\u0142osi\u0107 si\u0119 do Pucharu Polski na zasadzie dobrowolno\u015bci. Dru\u017cyny, kt\u00f3re zrezygnowa\u0142y z udzia\u0142u w rozgrywkach na szczeblu centralnym","start_idx":322,"end_idx":357}
{"id":"mrc_178","question":"kiedy republika rzymska upad\u0142a?","answer":"pocz\u0105tku cesarstwa w 27","context":"Republika rzymska () \u2013 okres w historii staro\u017cytnego Rzymu w kt\u00f3rym by\u0142 on republik\u0105, trwaj\u0105cy od upadku kr\u00f3lestwa w 509* do pocz\u0105tku cesarstwa w 27. == Wczesna republika == === Powstanie republiki i konflikt pomi\u0119dzy plebejuszami a patrycjuszami === Zgodnie z rzymsk\u0105 tradycj\u0105 historyczn\u0105 od momentu swojego powstania Rzym by\u0142 rz\u0105dzony przez kr\u00f3l\u00f3w. Ostatnim z nich mia\u0142 by\u0107 Tarquinius Superbus (534* \u2013 509*), kt\u00f3rego tyra\u0144skie rz\u0105dy zako\u0144czy\u0142y si\u0119 wygnaniem z Rzymu. Po obaleniu monarchii Rzym sta\u0142 si\u0119 republik\u0105, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 przede wszystkim z postawieniem na czele pa\u0144stwa dw\u00f3ch jednorocznych urz\u0119dnik\u00f3w o r\u00f3wnej w\u0142adzy, pocz\u0105tkowo prawdopodobnie nazywanych pretorami, a p\u00f3\u017aniej konsulami. Prawo do sprawowania konsulatu i innych urz\u0119d\u00f3w przys\u0142ugiwa\u0142o jedynie patrycjuszom, kt\u00f3rzy tworzyli zamkni\u0119ty stan arystokratyczny, poniewa\u017c tylko ich uwa\u017cano","start_idx":125,"end_idx":148}
{"id":"mrc_179","question":"jaki by\u0142 cel zawierania aktu komendacji?","answer":"osoba oddaj\u0105ca si\u0119 w stosunek podda\u0144czy przysi\u0119ga\u0142a wiernie i do\u017cywotnio s\u0142u\u017cy\u0107 jako wasal swojemu seniorowi \u2013 monarsze lub mo\u017cnemu \u2013 w zamian za zapewnienie bezpiecze\u0144stwa.","context":"Komendacja (\u0142ac. \"commendatio\": polecenie) \u2013 cywilnoprawny akt oddania si\u0119 wolnej osoby w osobisty stosunek podda\u0144czy wzgl\u0119dem innej wolnej osoby. W Europie wyst\u0119powa\u0142 najcz\u0119\u015bciej we wczesnym \u015bredniowieczu: wywodzi\u0142 si\u0119 z tradycji germa\u0144skiej, pojawi\u0142 si\u0119 w VIII wieku, a rozpowszechni\u0142 w czasach karoli\u0144skich. W akcie komendacji osoba oddaj\u0105ca si\u0119 w stosunek podda\u0144czy przysi\u0119ga\u0142a wiernie i do\u017cywotnio s\u0142u\u017cy\u0107 jako wasal swojemu seniorowi \u2013 monarsze lub mo\u017cnemu \u2013 w zamian za zapewnienie bezpiecze\u0144stwa. Obowi\u0105zkiem wasala mog\u0142o by\u0107 tak\u017ce przymusowe osadzenie je\u0144c\u00f3w wojennych na folwarkach rolnych. Oddanie si\u0119 w komendacj\u0119 nie oznacza\u0142o utraty wolno\u015bci osobistej, obligowa\u0142o jednak do okre\u015blonych indywidualnie powinno\u015bci. Pierwotna forma zawarcia aktu komendacji (ustno\u015b\u0107, wyst\u0119powanie przysi\u0119gi) wynika\u0142a z powszechnego analfabetyzmu i prymitywizmu stosunk\u00f3w obligacyjnych. P\u00f3\u017aniej tworzono pisemne umowy komendacyjne. Praktyka powszechnego zawierania","start_idx":330,"end_idx":503}
{"id":"mrc_180","question":"na czym polega\u0142o 100 dni napoleona?","answer":"okres od 1 marca (powr\u00f3t Napoleona Bonapartego z wyspy Elby) do 22 czerwca 1815 (abdykacja Napoleona po przegranej bitwie pod Waterloo z tak zwan\u0105 \"VII koalicj\u0105 antyfrancusk\u0105\", czyli po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami brytyjskimi oraz pruskimi), w kt\u00f3rym Napoleon ponownie si\u0119gn\u0105\u0142 po w\u0142adz\u0119 we Francji.","context":"Sto dni Napoleona (fr. \"Cent-Jours\", nazywane r\u00f3wnie\u017c Lotem or\u0142a) \u2013 okres od 1 marca (powr\u00f3t Napoleona Bonapartego z wyspy Elby) do 22 czerwca 1815 (abdykacja Napoleona po przegranej bitwie pod Waterloo z tak zwan\u0105 \"VII koalicj\u0105 antyfrancusk\u0105\", czyli po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami brytyjskimi oraz pruskimi), w kt\u00f3rym Napoleon ponownie si\u0119gn\u0105\u0142 po w\u0142adz\u0119 we Francji. == Historia == W kwietniu 1814 francuski Senat og\u0142osi\u0142 detronizacj\u0119 cesarza Napoleona i sprowadzi\u0142 brata zgilotynowanego Ludwika XVI, aby ten obj\u0105\u0142 rz\u0105dy. Napoleon abdykowa\u0142 6 kwietnia, zachowuj\u0105c tytu\u0142 cesarski i otrzyma\u0142 do\u017cywotnio we w\u0142adanie wysp\u0119 Elb\u0119 na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym. Jego \u017cona Maria Luiza i syn Napoleon II otrzymali Ksi\u0119stwo Parmy i Piacenzy. 30 maja 1814 VI koalicja podpisa\u0142a w Pary\u017cu korzystny dla Francji pok\u00f3j (I pok\u00f3j paryski) z","start_idx":68,"end_idx":354}
{"id":"mrc_181","question":"jaki autor kubusia puchatka?","answer":"Alana Alexandra Milne","context":"Kubu\u015b Puchatek, r\u00f3wnie\u017c Fredzia Phi-Phi () \u2013 fikcyjna posta\u0107 z literatury dzieci\u0119cej, pluszowy mi\u015b stworzony przez brytyjskiego pisarza Alana Alexandra Milne\u2019a. W pierwszej ksi\u0105\u017cce o Kubusiu Puchatku wydanej 14 pa\u017adziernika 1926 roku pojawi\u0142y si\u0119 takie postacie jak: Prosiaczek, Kr\u00f3lik, K\u0142apouchy, Sowa Przem\u0105drza\u0142a, Mama Kangurzyca i Male\u0144stwo, krewni i znajomi Kr\u00f3lika oraz Krzy\u015b (kt\u00f3rego pierwowzorem by\u0142 syn autora), a w drugiej cz\u0119\u015bci pt. \"Chatka Puchatka\" autor dodatkowo wprowadzi\u0142 posta\u0107 Tygrysa. W powie\u015bciach pojawiaj\u0105 te\u017c si\u0119 wymy\u015blone postacie przedstawiane jako antagonistyczne: S\u0142onie (Ho-honie), \u0141asiczki, Lisy, Jagular, Jentyk. Ksi\u0105\u017cki Alana Alexandra Milne\u2019a: * \"Kubu\u015b Puchatek\" (\"Winnie-the-Pooh\"; pierwsze wydanie w 1926, 1938 w Polsce) * \"Chatka Puchatka\" (\"The House at Pooh Corner\"; pierwsze wydanie w 1928, 1938 w Polsce) * \"Wiersze dla Krzysia\" (\"When","start_idx":136,"end_idx":157}
{"id":"mrc_182","question":"kiedy powsta\u0142a wis\u0142a krak\u00f3w?","answer":"wiosn\u0105 1906 roku przez profesora Tadeusza \u0141opusza\u0144skiego","context":"Towarzystwo Sportowe Wis\u0142a Krak\u00f3w Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna \u2013 polski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Krakowie, wyst\u0119puj\u0105cy w sezonie 2022/2023 w I lidze, po raz pierwszy po 26 sezonach gry w Ekstraklasie. Kontynuator tradycji pi\u0142karskich wielosekcyjnego \"TS Wis\u0142a Krak\u00f3w,\" za\u0142o\u017conego wiosn\u0105 1906 roku przez profesora Tadeusza \u0141opusza\u0144skiego, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z uczni\u00f3w II szko\u0142y realnej w Krakowie. W grudniu 1997 roku wydzielono sekcj\u0119 pi\u0142ki no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn, tworz\u0105c sportow\u0105 sp\u00f3\u0142k\u0119 akcyjn\u0105 (SSA), kt\u00f3ra w 2007 roku przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w sp\u00f3\u0142k\u0119 akcyjn\u0105. W swojej historii Wis\u0142a wywalczy\u0142a 13 tytu\u0142\u00f3w mistrza Polski, 13 tytu\u0142\u00f3w wicemistrza Polski, 4 Puchary Polski, 1 Puchar Ligi Polskiej oraz 1 Superpuchar Polski. Klub zajmuje 2. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w Ekstraklasy. W rozgrywkach mi\u0119dzynarodowych Bia\u0142a Gwiazda dociera\u0142a do 1/4 fina\u0142u Pucharu","start_idx":269,"end_idx":325}
{"id":"mrc_183","question":"co oznacza hatchback?","answer":"rodzaj nadwozia samochodowego z dodatkowymi drzwiami z ty\u0142u pojazdu umo\u017cliwiaj\u0105cymi dost\u0119p do przestrzeni baga\u017cowej i pasa\u017cerskiej.","context":"Hatchback \u2013 rodzaj nadwozia samochodowego z dodatkowymi drzwiami z ty\u0142u pojazdu umo\u017cliwiaj\u0105cymi dost\u0119p do przestrzeni baga\u017cowej i pasa\u017cerskiej. W hatchbackach drugi rz\u0105d siedze\u0144 mo\u017ce by\u0107 sk\u0142adany, co pozwala na \u0142atwe zwi\u0119kszenie przestrzeni baga\u017cowej. Spotykane s\u0105 zar\u00f3wno 2- jak i 3-bry\u0142owe nadwozia typu hatchback. Tylna szyba bywa elementem pokrywy baga\u017cnika, mo\u017ce by\u0107 razem z ni\u0105 podnoszona. Mimo \u017ce pierwsze pojazdy z podobn\u0105 konstrukcj\u0105 nadwozia powstawa\u0142y ju\u017c w latach 30. XX wieku, okre\u015blenie \"hatchback\" funkcjonuje wed\u0142ug s\u0142ownika Merriam-Webster od pocz\u0105tku lat 70. Nadwozie typu hatchback wykorzystywane jest i by\u0142o przez producent\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata, m.in. w: samochodach miejskich, kompaktowych a\u017c po pojazdy klasy \u015bredniej-wy\u017cszej. == Przegl\u0105d == W\u015br\u00f3d hatchback\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 wersje 3-drzwiowe (para drzwi wej\u015bciowych i pokrywa baga\u017cnika) oraz 5-drzwiowe (czworo","start_idx":12,"end_idx":143}
{"id":"mrc_184","question":"gdzie studiowa\u0142 morawiecki?","answer":"Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wroc\u0142awskiego","context":"zamieszkali we Wroc\u0142awiu. Wed\u0142ug Igora Jankego (publicysty \u201eUwa\u017cam Rze\u201d, oraz \u201eDo Rzeczy\u201d), Mateusz Morawiecki od 1979 roku pomaga\u0142 w drukowaniu podziemnego \u201eBiuletynu Dolno\u015bl\u0105skiego\u201d w tajnej drukarni w Wilczynie Le\u015bnym pod Wroc\u0142awiem. Od grudnia 1981 bra\u0142 udzia\u0142 w akcjach opozycyjnych: malowaniu napis\u00f3w na murach, zrywaniu flag, rozklejaniu plakat\u00f3w i ulotek, druku i kolporta\u017cu podziemnych pism oraz rozwieszaniu opozycyjnych transparent\u00f3w. W latach 1983\u20131986 by\u0142 wielokrotnie zatrzymywany i przes\u0142uchiwany w zwi\u0105zku z dzia\u0142alno\u015bci\u0105 opozycyjn\u0105 swego ojca, kt\u00f3ry ukrywa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas przed organami \u015bcigania. === Edukacja === W 1987 uko\u0144czy\u0142 IX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Juliusza S\u0142owackiego we Wroc\u0142awiu, nast\u0119pnie rozpocz\u0105\u0142 studia na kierunku historia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wroc\u0142awskiego, gdzie w latach 1988\u20131989 bra\u0142 udzia\u0142 w strajkach okupacyjnych. Studia te uko\u0144czy\u0142 w 1992. Kszta\u0142ci\u0142","start_idx":762,"end_idx":823}
{"id":"mrc_185","question":"kto projektuje samoloty?","answer":"S. Rogalski, S. Wigura i J. Drzewiecki","context":"produkowano RWD-8, RWD-13 i RWD-14 Czapla. Od 1933 roku zesp\u00f3\u0142 RWD projektowa\u0142 i budowa\u0142 samoloty w ramach sp\u00f3\u0142ki Do\u015bwiadczalne Warsztaty Lotnicze (DWL). Dzia\u0142alno\u015b\u0107 wytw\u00f3rni zako\u0144czy\u0142a si\u0119 wraz z wybuchem II wojny \u015bwiatowej. == Historia == S. Rogalski, S. Wigura i J. Drzewiecki zacz\u0119li projektowa\u0107 samoloty jako studenci w ramach powsta\u0142ych w grudniu 1925 roku warsztat\u00f3w Sekcji Lotniczej Ko\u0142a Mechanik\u00f3w Student\u00f3w Politechniki Warszawskiej. Pierwszym samolotem skonstruowanym w warsztatach by\u0142 zaprojektowany w 1926 roku przez J. Drzewieckiego samolot sportowy JD-2, zbudowany w liczbie 5 sztuk, a kolejn\u0105 by\u0142 prototyp samolotu WR-1 konstrukcji Wigury i Rogalskiego. W ko\u0144cu 1927 roku powsta\u0142a pierwsza wsp\u00f3lna konstrukcja tr\u00f3jki konstruktor\u00f3w Rogalskiego, Wigury i Drzewieckiego \u2013 RWD-1 (pocz\u0105tkowo nazwany RWD), kt\u00f3ry pozosta\u0142 prototypem z powodu nadmiernych drga\u0144 konstrukcji","start_idx":241,"end_idx":279}
{"id":"mrc_186","question":"gdzie urodzi\u0142a si\u0119 margaret?","answer":"Stargardzie","context":"Margaret, znana r\u00f3wnie\u017c jako Gaja Hornby lub Maggie, w\u0142a\u015bc. Ma\u0142gorzata Jamro\u017cy (ur. 30 czerwca 1991 w Stargardzie) \u2013 polska piosenkarka, kompozytorka i autorka tekst\u00f3w piosenek, z wykszta\u0142cenia projektantka mody. Od 2020 w\u0142a\u015bcicielka wytw\u00f3rni p\u0142ytowej Gaja Hornby Records. Zadebiutowa\u0142a na rynku fonograficznym w 2013 minialbumem \"All I Need\". EP-ka promowana by\u0142a przez singel \u201eThank You Very Much\u201d, kt\u00f3ry notowany by\u0142 na oficjalnych listach sprzeda\u017cy w Austrii, Niemczech i we W\u0142oszech. Piosenka by\u0142a tak\u017ce trzecim najlepiej sprzedaj\u0105cym si\u0119 utworem w Polsce w 2013, za co ZPAV przyzna\u0142 wokalistce wyr\u00f3\u017cnienie Cyfrowej Piosenki Roku. W lipcu 2013, reprezentuj\u0105c Polsk\u0119, zaj\u0119\u0142a drugie miejsce na Ba\u0142tyckim Festiwalu Piosenki w Karlshamn. W 2014 wyda\u0142a debiutancki album studyjny pt. \"Add the Blonde\", kt\u00f3ry uplasowa\u0142 si\u0119 na \u00f3smym miejscu","start_idx":102,"end_idx":113}
{"id":"mrc_187","question":"jakie ro\u015bliny maj\u0105 ssawki?","answer":"ro\u015blin paso\u017cytniczych","context":"Ssawki, haustoria (l. poj. haustorium) \u2013 odga\u0142\u0119zienia strz\u0119pek paso\u017cytniczych grzyb\u00f3w lub drobne korzenie boczne ro\u015blin paso\u017cytniczych, wrastaj\u0105ce w cia\u0142o organizmu \u017cywicielskiego i pobieraj\u0105ce z niego substancje pokarmowe. Ssawki paso\u017cyt\u00f3w \u0142odygowych przenikaj\u0105 przez warstw\u0119 korow\u0105 i mi\u0119kiszow\u0105 \u0142odygi \u017cywiciela, a po dotarciu do tkanki przewodz\u0105cej nast\u0119puje wykszta\u0142cenie element\u00f3w przewodz\u0105cych i po\u0142\u0105czanie system\u00f3w przewodz\u0105cych \u017cywiciela i paso\u017cyta. Paso\u017cyty korzeniowe \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 ssawkami z systemem przewodz\u0105cym ro\u015bliny \u017cywicielskiej po wro\u015bni\u0119ciu w jej korzenie. Rozw\u00f3j ssawek zwi\u0105zany jest z odbieraniem sygna\u0142\u00f3w chemicznych od ro\u015bliny \u017cywicielskiej oraz zmiany potencja\u0142u redoks. Stwierdzono, \u017ce rozw\u00f3j haustori\u00f3w ro\u015blin paso\u017cytniczych mo\u017ce by\u0107 hamowany przez abskularne grzyby mikoryzowe. Ssawki grzyb\u00f3w po wro\u015bni\u0119ciu do kom\u00f3rek \u017cywiciela ko\u0144cz\u0105 wzrost, r\u00f3\u017cni\u0105c si\u0119 tym od innych infekcyjnych strz\u0119pek wewn\u0105trzkom\u00f3rkowych kontynuuj\u0105cych wzrost i przenikaj\u0105cych tkanki","start_idx":113,"end_idx":134}
{"id":"mrc_188","question":"ile dzieci mia\u0142 mozart?","answer":"Z sz\u00f3stki dzieci, kt\u00f3re przysz\u0142y na \u015bwiat w trakcie 9-letniego ma\u0142\u017ce\u0144stwa Wolfganga i Konstancji (1782\u20131791), dzieci\u0144stwo prze\u017cyli tylko dwaj synowie.","context":"Wiedniu, zm. 19 lipca 1844 w Karlsbadzie) Z sz\u00f3stki dzieci, kt\u00f3re przysz\u0142y na \u015bwiat w trakcie 9-letniego ma\u0142\u017ce\u0144stwa Wolfganga i Konstancji (1782\u20131791), dzieci\u0144stwo prze\u017cyli tylko dwaj synowie. \u017baden z nich nie o\u017ceni\u0142 si\u0119 i nie pozostawi\u0142 potomstwa. R\u00f3d Wolfganga Amadeusa Mozarta w linii prostej wymar\u0142 w po\u0142owie XIX w. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Mimo i\u017c Mozart \u017cy\u0142 nieca\u0142e 36 lat, zd\u0105\u017cy\u0142 pozostawi\u0107 po sobie kilkaset skrz\u0105cych si\u0119 dowcipem i wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cych s\u0142ynn\u0105 mozartowsk\u0105 lekko\u015bci\u0105 oraz melodyjno\u015bci\u0105 utwor\u00f3w. Ponad 50 symfonii, kilkadziesi\u0105t koncert\u00f3w fortepianowych, skrzypcowych, fletowych i na inne instrumenty solowe z towarzyszeniem orkiestry, blisko 20 mszy (a tak\u017ce s\u0142ynne, acz niedoko\u0144czone przez niego \u201eRequiem\u201d) oraz inne utwory muzyki ko\u015bcielnej, 13 oper, kt\u00f3re do dnia dzisiejszego znajduj\u0105 si\u0119 w repertuarze wszystkich teatr\u00f3w operowych","start_idx":42,"end_idx":192}
{"id":"mrc_189","question":"kiedy zgin\u0105\u0142 jan pawe\u0142 2?","answer":"2 kwietnia 2005","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":62,"end_idx":77}
{"id":"mrc_190","question":"gdzie urodzi\u0142a si\u0119 maria sk\u0142odowska-curie?","answer":"Maria Sk\u0142odowska urodzi\u0142a si\u0119 w Warszawie (wtedy znajduj\u0105cej si\u0119 w Kr\u00f3lestwie Polskim, b\u0119d\u0105cym cz\u0119\u015bci\u0105 Imperium Rosyjskiego)","context":"i Ir\u00e8ne Joliot-Curie. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 w Kr\u00f3lestwie Polskim === Maria Sk\u0142odowska urodzi\u0142a si\u0119 w Warszawie (wtedy znajduj\u0105cej si\u0119 w Kr\u00f3lestwie Polskim, b\u0119d\u0105cym cz\u0119\u015bci\u0105 Imperium Rosyjskiego) jako pi\u0105te i ostatnie dziecko w rodzinie nauczycielskiej, wywodz\u0105cej si\u0119 z drobnej szlachty. Jej ojciec W\u0142adys\u0142aw, pochodzi\u0142 z rodziny, kt\u00f3ra mia\u0142a prawo do pos\u0142ugiwania si\u0119 herbem Do\u0142\u0119ga, za\u015b matka z rodziny z herbem Top\u00f3r. Dziadek J\u00f3zef Sk\u0142odowski by\u0142 szanowanym lubelskim pedagogiem. Ojciec W\u0142adys\u0142aw Sk\u0142odowski by\u0142 nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dw\u00f3ch warszawskich gimnazj\u00f3w m\u0119skich, zmuszony przez w\u0142adze carskie prowadzi\u0142 r\u00f3wnie\u017c w domu stancj\u0119 dla ch\u0142opc\u00f3w. Matka Bronis\u0142awa Boguska, by\u0142a prze\u0142o\u017con\u0105 warszawskiej pensji dla dziewcz\u0105t z dobrych dom\u00f3w. Oboje rodzice wychowywali swoje dzieci w duchu g\u0142\u0119bokiego patriotyzmu. Rodze\u0144stwem Marii","start_idx":88,"end_idx":212}
{"id":"mrc_191","question":"co to jest niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"poj\u0119cie z zakresu politologii lub psychologii: * pa\u0144stwa \u2013 cecha pa\u0144stwa lub narodu, kt\u00f3re nie zale\u017c\u0105 pod wzgl\u0119dem politycznym od innego pa\u0144stwa lub narodu, * my\u015bli \u2013 niezale\u017cno\u015b\u0107 od zewn\u0119trznych czynnik\u00f3w i okoliczno\u015bci.","context":"Niepodleg\u0142o\u015b\u0107 \u2013 poj\u0119cie z zakresu politologii lub psychologii: * pa\u0144stwa \u2013 cecha pa\u0144stwa lub narodu, kt\u00f3re nie zale\u017c\u0105 pod wzgl\u0119dem politycznym od innego pa\u0144stwa lub narodu, * my\u015bli \u2013 niezale\u017cno\u015b\u0107 od zewn\u0119trznych czynnik\u00f3w i okoliczno\u015bci. Niekt\u00f3re akty odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci upami\u0119tniane s\u0105 jako \u015bwi\u0119ta narodowe, np.: * 4 lipca (Dzie\u0144 Niepodleg\u0142o\u015bci) \u2013 rocznica uchwalenia Deklaracji niepodleg\u0142o\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych w 1776, * 11 listopada (Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci) \u2013 rocznica odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918.","start_idx":16,"end_idx":237}
{"id":"mrc_192","question":"jakie dru\u017cyny w finale siatk\u00f3wki?","answer":"Do sezonu 2002/2003 kwalifikowa\u0142y si\u0119 do niego \u2013 drog\u0105 rywalizacji sportowej \u2013 cztery najlepsze kluby wcze\u015bniejszych faz (tj.","context":"System rozgrywek == Na przestrzeni lat zar\u00f3wno sam system rozgrywek, jak i liczba klub\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w poszczeg\u00f3lnych etapach siatkarskiej Ligi Mistrz\u00f3w, a tak\u017ce spos\u00f3b kwalifikowania si\u0119 do ka\u017cdego z nich, kilkakrotnie ulega\u0142y zmianom. Pocz\u0105tkowo, w fazie grupowej wyst\u0119powa\u0142o 12 dru\u017cyn (dwie 6-zespo\u0142owe grupy), p\u00f3\u017aniej 16 (cztery 4-zespo\u0142owe grupy), nast\u0119pnie 20 (pi\u0119\u0107 4-zespo\u0142owych grup), 24 (cztery 6-zespo\u0142owe grupy), 24 (sze\u015b\u0107 4-zespo\u0142owych grup), potem 28 (siedem 4-zespo\u0142owych grup), za\u015b obecnie 20 (pi\u0119\u0107 4-zespo\u0142owych grup). Obecnie rozgrywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c 2-rundowe kwalifikacje o prawo startu w fazie grupowej w formie 4-zespo\u0142owych turniej\u00f3w. Od samego pocz\u0105tku decyduj\u0105ce rozstrzygni\u0119cia zapada\u0142y podczas 4-dru\u017cynowego turnieju fina\u0142owego (tzw. \"Final Four\"). Do sezonu 2002/2003 kwalifikowa\u0142y si\u0119 do niego \u2013 drog\u0105 rywalizacji sportowej \u2013 cztery najlepsze kluby wcze\u015bniejszych faz (tj.","start_idx":776,"end_idx":901}
{"id":"mrc_193","question":"kto gra\u0142 violette?","answer":"Martina Stoessel","context":"Violetta \u2013 argenty\u0144ski serial telewizyjny stworzony przez Pol-ka Producciones we wsp\u00f3\u0142pracy z oddzia\u0142ami Disney Channel (m.in. Ameryka \u0141aci\u0144ska, Europa, Azja i Afryka), kt\u00f3rego premiera odby\u0142a si\u0119 14 maja 2012 roku. Od 14 czerwca 2022 dost\u0119pny w Polsce na platformie Disney+. W Polsce serial premierowo emitowany by\u0142 na kanale Disney Channel od 18 lutego 2013, a emisja pierwszej serii na kanale TVN 7 odbywa\u0142a si\u0119 od 1 wrze\u015bnia 2014 do 7 lutego 2015 roku. Od 3 lipca do 22 pa\u017adziernika 2015 roku stacja TVN Fabu\u0142a wyemitowa\u0142a ponownie pierwszy sezon. == Fabu\u0142a == === Sezon 1 === Violetta (Martina Stoessel) to dziewczyna, kt\u00f3ra nie jest \u015bwiadoma swojego talentu do \u015bpiewania. Odziedziczony po swojej matce, s\u0142ynnej piosenkarce, kt\u00f3ra zgin\u0119\u0142a w wypadku, gdy Violetta","start_idx":591,"end_idx":607}
{"id":"mrc_194","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 sprawa tomka komendy?","answer":"S\u0105d Najwy\u017cszy uniewinni\u0142 Tomasza Komend\u0119.","context":"Sprawa Tomasza Komendy \u2013 post\u0119powanie karne przeciwko Tomaszowi Komendzie zako\u0144czone nies\u0142usznym skazaniem w 2004 wyrokiem S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu na kar\u0119 25 lat pozbawienia wolno\u015bci za zgwa\u0142cenie i zab\u00f3jstwo 15-letniej Ma\u0142gorzaty Kwiatkowskiej w Mi\u0142oszycach (ok. 20 km na wsch\u00f3d od Wroc\u0142awia). S\u0105d Najwy\u017cszy oddali\u0142 kasacj\u0119 wyroku S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu jako bezzasadn\u0105. Kar\u0119 odbywa\u0142 w Zak\u0142adzie Karnym w Strzelinie. W po\u0142owie marca 2018 zosta\u0142 przez s\u0105d penitencjarny przy S\u0105dzie Okr\u0119gowym we Wroc\u0142awiu warunkowo zwolniony z odbywania kary i wyszed\u0142 na wolno\u015b\u0107 po 18 latach. 16 maja 2018 S\u0105d Najwy\u017cszy uniewinni\u0142 Tomasza Komend\u0119. Wed\u0142ug wynik\u00f3w sonda\u017cu opublikowanego w marcu 2018 przez Wirtualn\u0105 Polsk\u0119 o sprawie Tomasza Komendy s\u0142ysza\u0142o 89% Polak\u00f3w. Wspomnienia nies\u0142usznie skazanego spisa\u0142 dziennikarz Superwizjera TVN Grzegorz G\u0142uszak w ksi\u0105\u017cce","start_idx":605,"end_idx":646}
{"id":"mrc_195","question":"z czym jest po\u0142\u0105czony p\u0119pek?","answer":"pozosta\u0142o\u015bci\u0105 po odpadni\u0119tej p\u0119powinie.","context":"P\u0119pek (\u0142ac. \"umbilicus\") \u2013 blizna w \u015brodkowym punkcie brzucha b\u0119d\u0105ca pozosta\u0142o\u015bci\u0105 po odpadni\u0119tej p\u0119powinie. == Znaczenie medyczne == P\u0119pek jest jednym z tzw. miejsc o zmniejszonym oporze (\u0142ac. \"locus minoris resistentiae\"), w kt\u00f3rym \u015bciana jamy brzusznej jest s\u0142absza i bardziej podatna na zmiany patologiczne takie jak przepuklina. P\u0119pek mo\u017ce tak\u017ce s\u0142u\u017cy\u0107 do nieinwazyjnego, bezdotykowego mierzenia temperatury cia\u0142a, kiedy zastosowanie innych metod jest utrudnione lub niemo\u017cliwe (np. podczas niekt\u00f3rych operacji). Zmiany wygl\u0105du p\u0119pka mog\u0105 \u015bwiadczy\u0107 o zmianach ci\u015bnienia wewn\u0105trz jamy brzusznej. U kobiet ci\u0119\u017carnych p\u0119pek pocz\u0105tkowo jest wkl\u0119s\u0142y, potem staje si\u0119 p\u0142aski, a pod koniec ci\u0105\u017cy \u2013 wypuk\u0142y. Jest tak te\u017c z noworodkiem, w kt\u00f3rego jelitach zbieraj\u0105 si\u0119 bardzo du\u017ce ilo\u015bci gaz\u00f3w spowodowanych ma\u0142o urozmaiconym pokarmem. Podobne objawy mo\u017cna zaobserwowa\u0107 u","start_idx":69,"end_idx":108}
{"id":"mrc_196","question":"kt\u00f3ra planeta nie ma ksi\u0119\u017cyc\u00f3w?","answer":"i Wenus nie maj\u0105 ksi\u0119\u017cyc\u00f3w.","context":"i Wenus nie maj\u0105 ksi\u0119\u017cyc\u00f3w. Gazowe olbrzymy, o masach znacznie wi\u0119kszych ni\u017c planety grupy ziemskiej, mog\u0105 utrzymywa\u0107 rozbudowane systemy satelit\u00f3w. Ksi\u0119\u017cyce maj\u0105 r\u00f3wnie\u017c cztery z pi\u0119ciu planet kar\u0142owatych: Pluton ma pi\u0119\u0107 ksi\u0119\u017cyc\u00f3w \u2013 jeden du\u017cy i cztery znacznie mniejsze, Haumea \u2013 dwa ksi\u0119\u017cyce, a Eris i Makemake po jednym ksi\u0119\u017cycu. W sumie planety i znane planety kar\u0142owate okr\u0105\u017caj\u0105 194 naturalne satelity. Odkrycie ksi\u0119\u017cyca planetoidy (243) Ida, Daktyla, zapocz\u0105tkowa\u0142o seri\u0119 odkry\u0107 ksi\u0119\u017cyc\u00f3w planetoid. W grudniu 2018 znanych by\u0142o 364 takich obiekt\u00f3w, b\u0119d\u0105cych planetoidami kr\u0105\u017c\u0105cymi wok\u00f3\u0142 innych planetoid. Niekt\u00f3re z takich uk\u0142ad\u00f3w, jak na przyk\u0142ad Antiope, to planetoidy podw\u00f3jne, z dwoma sk\u0142adnikami por\u00f3wnywalnej wielko\u015bci. Natomiast okaza\u0142a si\u0119 by\u0107 planetoid\u0105 potr\u00f3jn\u0105. == Pochodzenie ksi\u0119\u017cyc\u00f3w == Ze wzgl\u0119du na orbit\u0119 ksi\u0119\u017cyce dzieli si\u0119 na","start_idx":0,"end_idx":27}
{"id":"mrc_197","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 inpost?","answer":"Rafa\u0142 Piotr Brzoska","context":"Rafa\u0142 Piotr Brzoska (ur. 13 listopada 1977 w Raciborzu) \u2013 polski przedsi\u0119biorca, mened\u017cer, inwestor i mecenas start-up\u00f3w. == \u017byciorys == Absolwent I LO im. Kasprowicza w Raciborzu i krakowskiej Akademii Ekonomicznej. Tw\u00f3rca, za\u0142o\u017cyciel, wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bciciel i prezes zarz\u0105du mi\u0119dzynarodowej Grupy Kapita\u0142owej Integer.pl. W 2006 za\u0142o\u017cy\u0142 firm\u0119 InPost i zorganizowa\u0142 w Polsce sie\u0107 samoobs\u0142ugowych paczkomat\u00f3w. W 2011 zadebiutowa\u0142 na li\u015bcie najbogatszych Polak\u00f3w. W 2021 zaj\u0105\u0142 si\u00f3dme miejsce na li\u015bcie najbogatszych Polak\u00f3w magazynu \u201eForbes\u201d, z maj\u0105tkiem wycenianym na 5,7 mld z\u0142. W 2022 za\u0142o\u017cy\u0142 Rafa\u0142 Brzoska Foundation, kt\u00f3rej celem jest finansowe i mentorskie wspieranie m\u0142odych utalentowanych ludzi. Konsul honorowy Republiki \u0141otwy. Interesuje si\u0119 lotnictwem wojskowym i sportami ekstremalnymi. Od 2019 m\u0105\u017c prezenterki pogody i dzia\u0142aczki spo\u0142ecznej Omeny Mensah, z kt\u00f3r\u0105 ma syna Vincenta","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_198","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142a uchwalona konstytucja 3 maja?","answer":"uchwalona 3 maja 1791 roku","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":58,"end_idx":84}
{"id":"mrc_199","question":"kto uczy\u0142 seagala sztuk walki?","answer":"aikido uczy\u0142 go sam Morihei Ueshiba.","context":"autobiograficzne\u201d. Zna dalekowschodnie sztuki walki \u2013 aikido, judo, karate, kendo i kung-fu. Aktor twierdzi\u0142 te\u017c, \u017ce aikido uczy\u0142 go sam Morihei Ueshiba. Tymczasem Ueshiba zmar\u0142, zanim Seagal przyby\u0142 do Japonii. Seagal by\u0142 krytykowany przez by\u0142ych kaskader\u00f3w, kt\u00f3rzy mieli okazj\u0119 pracowa\u0107 z nim w filmach. Kane Hodder, Stephen Quadros, oraz Gene LeBell zarzucali Seagalowi, \u017ce uderza ich intencjonalnie. W podobny spos\u00f3b wypowiadali si\u0119 o nim niekt\u00f3rzy aktorzy. Sean Connery powiedzia\u0142, \u017ce podczas kr\u0119cenia filmu \"Never Say Never Again\" Seagal z\u0142ama\u0142 mu nadgarstek. Seagal mia\u0142 wiele proces\u00f3w ze strony aktorek, zarzucaj\u0105cych mu molestowanie. Takie zarzuty postawi\u0142a mu m.in. Portia de Rossi, Rachel Grant. W 1997 podczas przyj\u0119cia w domu Sylwestra Stallone w Miami, Seagal przechwala\u0142 si\u0119, \u017ce skopa\u0142by ty\u0142ek Van Damme'owi. Van","start_idx":117,"end_idx":153}
{"id":"mrc_200","question":"kto by\u0142 liderem stronnictwa hotel lambert?","answer":"Kierowa\u0142 nim ks. Adam Jerzy Czartoryski, a po jego \u015bmierci syn W\u0142adys\u0142aw Czartoryski.","context":"Hotel Lambert \u2013 powsta\u0142y w 1833 roku monarchistyczny ob\u00f3z konserwatywno-liberalny dzia\u0142aj\u0105cy na emigracji po powstaniu listopadowym, skupia\u0142 g\u0142\u00f3wnie bogate kr\u0119gi spo\u0142ecze\u0144stwa Wielkiej Emigracji. Politycznie opiera\u0142 si\u0119 na postanowieniach Konstytucji 3 Maja. Liczy\u0142 na interwencj\u0119 pa\u0144stw zachodnich w sprawie polskiej. Kierowa\u0142 nim ks. Adam Jerzy Czartoryski, a po jego \u015bmierci syn W\u0142adys\u0142aw Czartoryski. Nazwa wzi\u0119\u0142a si\u0119 od siedziby ksi\u0119cia w Pary\u017cu, pa\u0142acu znajduj\u0105cego si\u0119 na Wyspie \u015bw. Ludwika. == Powstanie obozu i jego cele == Zrzesza\u0142 cywilne i wojskowe kierownictwo powstania listopadowego oraz cz\u0119\u015b\u0107 inteligencji. Konserwaty\u015bci uwa\u017cali, \u017ce Polska mo\u017ce odzyska\u0107 niepodleg\u0142o\u015b\u0107 tylko dzi\u0119ki wielkiej wojnie mocarstw europejskich. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 ich polega\u0142a przede wszystkim na prowadzeniu dzia\u0142a\u0144 dyplomatycznych. Pr\u00f3bowali przekona\u0107 Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119, \u017ce Rosja z\u0142ama\u0142a jedn\u0105 z zasad kongresu wiede\u0144skiego","start_idx":319,"end_idx":404}
{"id":"mrc_201","question":"w kt\u00f3rym roku zniesiono obowi\u0105zkow\u0105 s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105?","answer":"Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010","context":"Zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa \u2013 forma odbywania czynnej s\u0142u\u017cby wojskowej w Polsce, polegaj\u0105ca na obowi\u0105zkowym przeszkoleniu wojskowym. \u0106wiczenia wojskowe mia\u0142y na celu przygotowanie rezerw osobowych (\u017co\u0142nierzy przeszkolonych do zada\u0144 obronnych) na wypadek wojny. Szkolenia sk\u0142ada\u0142y si\u0119 m.in. z obs\u0142ugi broni, wykorzystania sprz\u0119tu wojskowego. Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010 w celu uzawodowienia armii. Zgodnie z uzasadnieniem zawieszenia poboru, zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa ma powr\u00f3ci\u0107, w bli\u017cej nieokre\u015blonym czasie, po utworzeniu nowoczesnych struktur i stan\u00f3w osobowych. == Kwalifikacja wojskowa == M\u0119\u017cczy\u017ani, kt\u00f3rzy w danym roku kalendarzowym ko\u0144cz\u0105 18 lat, s\u0105 ewidencjonowani za pomoc\u0105 numeru PESEL w urz\u0119dach gmin. Rejestracje przeprowadzaj\u0105 w\u00f3jtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Rejestracja ta odbywa si\u0119 bez udzia\u0142u osoby podlegaj\u0105cej kwalifikacji wojskowej. Natomiast m\u0119\u017cczy\u017ani podlegaj\u0105cy kwalifikacji wojskowej, kt\u00f3rzy w danym","start_idx":340,"end_idx":382}
{"id":"mrc_202","question":"kto przyczyni\u0142 sie do odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci?","answer":"Thomas Woodrow Wilson","context":"Stan\u00f3w Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson, przedstawi\u0142 program pokojowy (tzw. czterna\u015bcie punkt\u00f3w Wilsona), w kt\u00f3rym (pkt. 13) postulowa\u0142 stworzenie niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa polskiego * 3 marca \u2013 Rosja Radziecka na mocy traktatu brzeskiego uzna\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski * 29 sierpnia \u2013 Rosja Radziecka dekretem swojego rz\u0105du, czyli Rady Komisarzy Ludowych, anulowa\u0142a traktaty dotycz\u0105ce rozbior\u00f3w Polski, a tym samym, jako drugi kraj na \u015bwiecie (po Stanach Zjednoczonych) uznawa\u0142a prawo narodu polskiego do niepodleg\u0142o\u015bci i zjednoczenia * 7 pa\u017adziernika \u2013 og\u0142oszenie niepodleg\u0142o\u015bci Polski przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 * 12 pa\u017adziernika \u2013 Rada Regencyjna przej\u0119\u0142a od okupant\u00f3w zwierzchno\u015b\u0107 nad wojskiem * 13 pa\u017adziernika \u2013 og\u0142oszenie niepodleg\u0142o\u015bci przez Rzeczpospolit\u0105 Zakopia\u0144sk\u0105 na czele z pisarzem Stefanem \u017beromskim; by\u0142o to pierwsze miejsce na ziemiach polskich, gdzie otwarcie wypowiedziano pos\u0142usze\u0144stwo w\u0142adzom","start_idx":21,"end_idx":42}
{"id":"mrc_203","question":"jakie jest podstawowe zadanie funduszu inwestycyjnego?","answer":"Ich zadaniem jest zyskowne i bezpieczne inwestowanie \u015brodk\u00f3w funduszu zgodnie z zasad\u0105 ograniczania ryzyka inwestycyjnego.","context":"==== Towarzystwa funduszy inwestycyjnych ==== Funduszami zarz\u0105dzaj\u0105 towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) zatrudniaj\u0105ce w tym celu doradc\u00f3w inwestycyjnych. Ich zadaniem jest zyskowne i bezpieczne inwestowanie \u015brodk\u00f3w funduszu zgodnie z zasad\u0105 ograniczania ryzyka inwestycyjnego. Przed ka\u017cd\u0105 decyzj\u0105 o zakupie okre\u015blonych papier\u00f3w warto\u015bciowych dokonywana jest szczeg\u00f3\u0142owa analiza op\u0142acalno\u015bci i bezpiecze\u0144stwa inwestycji. TFI mo\u017ce zleca\u0107 niekt\u00f3re czynno\u015bci zwi\u0105zane z obs\u0142uga funduszu (np. zarz\u0105dzanie portfelem przekazywane jest cz\u0119sto do wyspecjalizowanej firmy zarz\u0105dzaj\u0105cej portfelami, prowadzenie rejestru uczestnik\u00f3w funduszu przekazywane jest agentowi transferowemu, a obs\u0142ug\u0119 uczestnik\u00f3w zleca si\u0119 firmom doradztwa finansowego, bankom b\u0105d\u017a domom maklerskim [dystrybutorzy]). TFI mog\u0105 zarz\u0105dza\u0107 pojedynczymi funduszami, jak i wieloma i by\u0107 cz\u0119\u015bci\u0105 wi\u0119kszych grup finansowych. ==== Zasady wyceny i rachunkowo\u015bci funduszy ==== Fundusz samodzielnie prowadzi ksi\u0119gi rachunkowe. Zasady wyceny i rachunkowo\u015bci fundusz","start_idx":160,"end_idx":282}
{"id":"mrc_204","question":"ile cz\u0119\u015bci ma hobbit?","answer":"trzech","context":"Hobbit () \u2013 trylogia filmowa produkcji ameryka\u0144sko-nowozelandzkiej, \u0142\u0105cz\u0105ca gatunek fantasy z filmem przygodowym. Jest to filmowa adaptacja powie\u015bci \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\" autorstwa J.R.R. Tolkiena, wprowadzana do kin jako prequel trylogii filmowej \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Producentem, wsp\u00f3\u0142scenarzyst\u0105 i re\u017cyserem ca\u0142ego projektu jest Peter Jackson. Pocz\u0105tkowo \"Hobbit\" mia\u0142 sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, jednak w lipcu 2012 roku Peter Jackson poinformowa\u0142, i\u017c w zwi\u0105zku ze spor\u0105 ilo\u015bci\u0105 wci\u0105\u017c niezrealizowanego materia\u0142u literackiego, ekipa wr\u00f3ci na plan i nakr\u0119ci dodatkowe zdj\u0119cia, ca\u0142o\u015b\u0107 za\u015b zostanie zaprezentowana w trzech filmach. \u015awiatowa premiera pierwszego obrazu z serii, zatytu\u0142owanego \"Hobbit: Niezwyk\u0142a podr\u00f3\u017c\" (\"The Hobbit: An Unexpected Journey\"), mia\u0142a miejsce 28 listopada 2012 roku. Drugi film, \"Hobbit: Pustkowie Smauga\" (\"The Hobbit: The Desolation of Smaug\"), pojawi\u0142 si\u0119","start_idx":628,"end_idx":634}
{"id":"mrc_205","question":"kt\u00f3rym z kolei papie\u017cem by\u0142 jan pawe\u0142 ii?","answer":"264. papie\u017c","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":327,"end_idx":338}
{"id":"mrc_206","question":"ile \u017cyje patyczak?","answer":"D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia w terrarium zale\u017cna jest od warunk\u00f3w przetrzymywania i jako\u015bci dostarczonego pokarmu. Forma doros\u0142a tzw. imago po przej\u015bciu ostatniej wylinki mo\u017ce \u017cy\u0107 do roku (w wyj\u0105tkach oko\u0142o 1,5 roku).","context":"Patyczak rogaty (\"Medauroidea extradentata\", wcze\u015bniej znany pod nazw\u0105 \"Baculum extradentatum\") \u2013 owad z rz\u0119du straszyk\u00f3w. Inne nazwy to: patyczak igielnik, patyczak annamski, patyczak indochi\u0144ski. Wygl\u0105dem przypomina ga\u0142\u0105zki, patyki, \u0142ody\u017cki. Zazwyczaj posta\u0107 imaginalna jest koloru ciemnobr\u0105zowego do ciemnozielonego. == Wyst\u0119powanie == * Wietnam po\u0142udniowy. == Wielko\u015b\u0107 == * Samice osi\u0105gaj\u0105 do 10 cm d\u0142ugo\u015bci, samce do oko\u0142o 7 cm. == D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia == * D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia w terrarium zale\u017cna jest od warunk\u00f3w przetrzymywania i jako\u015bci dostarczonego pokarmu. Forma doros\u0142a tzw. imago po przej\u015bciu ostatniej wylinki mo\u017ce \u017cy\u0107 do roku (w wyj\u0105tkach oko\u0142o 1,5 roku). == Rozmna\u017canie == * P\u0142ciowe i partenogenetyczne. Samica w ci\u0105gu swojego \u017cycia sk\u0142ada oko\u0142o 300 jajeczek. M\u0142ode l\u0119gn\u0105 si\u0119 po 1,5\u20132,5 miesi\u0105cach inkubacji. == Aktywno\u015b\u0107 == *","start_idx":456,"end_idx":658}
{"id":"mrc_207","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki akademia pana kleksa?","answer":"Jana Brzechwy","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":451,"end_idx":464}
{"id":"mrc_208","question":"kiedy pojawi\u0142y si\u0119 pieni\u0105dze?","answer":"Monet\u0119 wynaleziono prawie jednocze\u015bnie w VII w. p.n.e.","context":"takie prywatne pramonety, ju\u017c tylko krok dzieli\u0142 ludzi od wprowadzenia na rynek pieni\u0119dzy bitych przez w\u0142adze pa\u0144stwowe. Monet\u0119 wynaleziono prawie jednocze\u015bnie w VII w. p.n.e. w kr\u0119gu cywilizacji greckiej: w Lidii, po\u0142o\u017conej na zachodnich wybrze\u017cach Azji Mniejszej (dzi\u015b Turcji), oraz w Argolidzie (Peloponez), pa\u0144stwie Fejdona, do kt\u00f3rego nale\u017ca\u0142a te\u017c bogata w pok\u0142ady srebra wyspa Egina. Lidyjskie monety z VII i VI wieku p.n.e. s\u0105 wykonane z elektrum, po jednej stronie wida\u0107 na nich wizerunki byka i lwa, a po drugiej kwadratowe wg\u0142\u0119bienie spowodowane niedoskona\u0142\u0105 jeszcze technik\u0105 bicia. Natomiast w Argolidzie u\u017cywano monet srebrnych. Mia\u0142y one wybity symbol pa\u0144stwowy, kt\u00f3rym by\u0142 \u017c\u00f3\u0142w morski (zwierz\u0119 po\u015bwi\u0119cone bogini Afrodycie), a kszta\u0142tem przypomina\u0142y sp\u0142aszczon\u0105 bary\u0142k\u0119. === Pieni\u0105dz papierowy === Jednak wytwarzanie pieni\u0105dza ze z\u0142ota","start_idx":121,"end_idx":175}
{"id":"mrc_209","question":"ile by\u0142o ofiar hiszpanki na \u015bwiecie?","answer":"Podawane s\u0105 r\u00f3\u017cne szacunki \u015bmiertelno\u015bci na ca\u0142ym \u015bwiecie: od 21\u201325 mln do 50\u2013100 mln.","context":"\u015bmiertelno\u015b\u0107 by\u0142a jeszcze wy\u017csza. W Bostonie zachorowa\u0142o 10% ludno\u015bci. 2/3 chorych zmar\u0142o. W ca\u0142ej armii Stan\u00f3w Zjednoczonych zachorowa\u0142o 20%. Liczba ofiar \u201ehiszpanki\u201d znacznie przewy\u017cszy\u0142a liczb\u0119 ofiar front\u00f3w I wojny \u015bwiatowej. Na gryp\u0119 i jej powik\u0142ania zmar\u0142y 24 tysi\u0105ce os\u00f3b ameryka\u0144skiego personelu wojskowego (ameryka\u0144skie straty bojowe wynios\u0142y 34 tysi\u0105ce os\u00f3b). W Wielkiej Brytanii zmar\u0142o 150 tysi\u0119cy os\u00f3b. Podawane s\u0105 r\u00f3\u017cne szacunki \u015bmiertelno\u015bci na ca\u0142ym \u015bwiecie: od 21\u201325 mln do 50\u2013100 mln. By\u0142a pierwsz\u0105 pandemi\u0105 od czas\u00f3w czarnej \u015bmierci (1347\u20131350) o tak wysokiej \u015bmiertelno\u015bci. Zachorowa\u0142o na ni\u0105 ok. 500 mln ludzi, co stanowi\u0142o w\u00f3wczas 1/3 populacji \u015bwiata. \u015amier\u0107 ofiar grypy hiszpanki by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci spowodowana wirusowym krwotocznym zapaleniem p\u0142uc, kt\u00f3re zabija\u0142o w ci\u0105gu kilku pierwszych dni choroby. W wypadkach, kiedy pacjent prze\u017cy\u0142","start_idx":415,"end_idx":501}
{"id":"mrc_210","question":"czyim synem by\u0142 moj\u017cesz?","answer":"Amrama i Jokebed","context":"Moj\u017cesz (, hebr. \"\u05de\u05b9\u05e9\u05b6\u05c1\u05d4\" \"Mosze\", arab. \"\u0645\u0648\u0633\u0649,\" \"Musa\", cs. \"Prorok Bogowidiec Moisiej\") \u2013 posta\u0107 biblijna, przyw\u00f3dca Izraelit\u00f3w w okresie ich wyj\u015bcia z Egiptu i w\u0119dr\u00f3wki do Ziemi Obiecanej, \u015bwi\u0119ty prorok. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u017cy\u0142 prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e. (wed\u0142ug Biblii 120 lat). Syn Amrama i Jokebed (Amram by\u0142 bratankiem swojej \u017cony Jokabed \u2013 Wj 6:20), brat Aarona i Miriam. S\u0105 tak\u017ce badacze, kt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce Moj\u017cesz nie jest postaci\u0105 historyczn\u0105, nie wykluczaj\u0105c jednocze\u015bnie mo\u017cliwo\u015bci istnienia innej osoby, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jego pierwowzorem. == Imi\u0119 == Wed\u0142ug tradycyjnej etymologii imi\u0119 \"Moj\u017cesz\" pochodzi od rdzenia \u05de\u05e9\u05d4 \"wyci\u0105ga\u0107, wyjmowa\u0107, wyj\u0105\u0107\", jako \u017ce zosta\u0142 wyci\u0105gni\u0119ty z rzeki (Nilu) przez c\u00f3rk\u0119 faraona. J\u00f3zef Flawiusz w \"Dawnych dziejach Izraela\" (ks. I 228) uwa\u017ca, \u017ce etymologia","start_idx":300,"end_idx":316}
{"id":"mrc_211","question":"o co prosi\u0142a maryja w la salette?","answer":"Tre\u015bci\u0105 Or\u0119dzia z la Salette by\u0142o wezwanie ludzi do pokuty i powrotu do Boga, zapowied\u017a kar Bo\u017cych dla grzesznik\u00f3w i obietnica obfitych \u0142ask w wypadku nawr\u00f3cenia.","context":"i kpiarzom. Pastuszkowie nieustanie omijaj\u0105c pu\u0142apki, kt\u00f3re na nich wci\u0105\u017c zastawiano, okazali si\u0119 niewra\u017cliwi na pokusy korupcji. Maksymin i Melania wci\u0105\u017c powtarzali dziennikarzom i pielgrzymom, co widzieli i s\u0142yszeli na g\u00f3rze objawienia. Komisja, kt\u00f3rej przewodniczy\u0142 biskup Grenoble, stwierdzi\u0142a, \u017ce: \"Dzieci nie zosta\u0142y oszukane ani nie s\u0105 oszustami\". == Przes\u0142anie Or\u0119dzia == Tre\u015bci\u0105 Or\u0119dzia z la Salette by\u0142o wezwanie ludzi do pokuty i powrotu do Boga, zapowied\u017a kar Bo\u017cych dla grzesznik\u00f3w i obietnica obfitych \u0142ask w wypadku nawr\u00f3cenia. \"Pi\u0119kna Pani\" wykorzysta\u0142a w swojej mowie wydarzenia dotycz\u0105ce \u017cycia mieszka\u0144c\u00f3w tej g\u00f3rskiej krainy. Sytuacja rodzin zamieszka\u0142ych okolice wioski La Salette oraz miasteczka Corps by\u0142a bardzo trudna. Ludzie \u017cyli w niedostatku i zmagali si\u0119 z wielkimi trudno\u015bciami, kt\u00f3re jeszcze powi\u0119ksza\u0142y kl\u0119ski nieurodzaju. Sytuacja ta","start_idx":380,"end_idx":542}
{"id":"mrc_212","question":"jakie s\u0105 rodzaje bia\u0142ek b\u0142onowych?","answer":"Integralne bia\u0142ka b\u0142onowe dzieli si\u0119 na: * bia\u0142ka przezb\u0142onowe (transmembranowe), kt\u00f3re przebijaj\u0105 ca\u0142\u0105 grubo\u015b\u0107 dwuwarstwy. Bia\u0142ka przezb\u0142onowe mo\u017cna z kolei podzieli\u0107 na bia\u0142ka jednokrotnie (bia\u0142ka monotopowe) lub wielokrotnie (bia\u0142ka politopowe) perforuj\u0105ce b\u0142on\u0119. * bia\u0142ka nieprzebijaj\u0105ce b\u0142ony, kt\u00f3re dziel\u0105 si\u0119 na bia\u0142ka listka (monowarstwy) wewn\u0119trznego i zewn\u0119trznego.","context":"pomoc\u0105 roztwor\u00f3w soli) ze wzgl\u0119du na wi\u0105zania hydrofobowe z elementami dwuwarstwy lipidowej. Ta klasa bia\u0142ek jest zakotwiczona w b\u0142onie motywem bia\u0142kowym. Do ich ekstrahowania nale\u017cy u\u017cywa\u0107 detergent\u00f3w. Integralne bia\u0142ka b\u0142onowe dzieli si\u0119 na: * bia\u0142ka przezb\u0142onowe (transmembranowe), kt\u00f3re przebijaj\u0105 ca\u0142\u0105 grubo\u015b\u0107 dwuwarstwy. Bia\u0142ka przezb\u0142onowe mo\u017cna z kolei podzieli\u0107 na bia\u0142ka jednokrotnie (bia\u0142ka monotopowe) lub wielokrotnie (bia\u0142ka politopowe) perforuj\u0105ce b\u0142on\u0119. * bia\u0142ka nieprzebijaj\u0105ce b\u0142ony, kt\u00f3re dziel\u0105 si\u0119 na bia\u0142ka listka (monowarstwy) wewn\u0119trznego i zewn\u0119trznego. Swoist\u0105 podgrup\u0105 bia\u0142ek nieprzebijaj\u0105cych s\u0105 bia\u0142ka wewn\u0119trzne b\u0142ony, ulokowane pomi\u0119dzy dwoma jej monowarstwami, w jej cz\u0119\u015bci hydrofobowej. Na szczeg\u00f3ln\u0105 uwag\u0119 zas\u0142uguj\u0105 sposoby kotwiczenia bia\u0142ek integralnych w dwuwarstwie. Silnie hydrofobowy charakter cz\u0119\u015bci lipidowej b\u0142ony wymusza specyficzn\u0105 budow\u0119 bia\u0142ek: struktur\u0119 \u03b1 helisy lub beczu\u0142ki beta. Struktury te wymuszaj\u0105 skierowanie","start_idx":203,"end_idx":578}
{"id":"mrc_213","question":"na jak\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 zanurza si\u0119 okr\u0119t podwodny?","answer":"do 400 metr\u00f3w","context":"testowej g\u0142\u0119boko\u015bci zanurzenia tych jednostek do 400 metr\u00f3w, dodatkowe wyposa\u017cenie i ich znacznie lepsze wyciszenie sprawi\u0142o jednak, \u017ce okr\u0119ty typu \"Thresher\" by\u0142y nieznacznie wolniejsze od jednostek \"Skipjack\". Podobnie jak dla marynarki ameryka\u0144skiej, wa\u017cnym dla radzieckiej marynarki wojennej parametrem okr\u0119t\u00f3w podwodnych by\u0142a pr\u0119dko\u015b\u0107 podwodna. Jednym z najwa\u017cniejszych zada\u0144 radzieckich okr\u0119t\u00f3w podwodnych mia\u0142o by\u0107 zwalczanie ameryka\u0144skich i brytyjskich lotniskowc\u00f3w, tote\u017c okr\u0119ty, kt\u00f3re mia\u0142y wykona\u0107 to zadanie, musia\u0142y dysponowa\u0107 pr\u0119dko\u015bciami podwodnymi, kt\u00f3re umo\u017cliwi\u0142yby im do\u015bcigni\u0119cie zachodnich zespo\u0142\u00f3w uderzeniowych floty. Ju\u017c w 1958 roku, kiedy wyp\u0142yn\u0105\u0142 w morze pierwszy radziecki okr\u0119t podwodny z nap\u0119dem atomowym, Rada Ministr\u00f3w ZSRR zatwierdzi\u0142a wst\u0119pne wymagania wobec nowych szybkich okr\u0119t\u00f3w nast\u0119pnej generacji. Podstawowymi za\u0142o\u017ceniami nowego projektu mia\u0142y by\u0107 dwukrotne zwi\u0119kszenie pr\u0119dko\u015bci (wzgl\u0119dem okr\u0119t\u00f3w projektu \"627A\"), p\u00f3\u0142torakrotne zwi\u0119kszenie g\u0142\u0119boko\u015bci zanurzenia,","start_idx":46,"end_idx":59}
{"id":"mrc_214","question":"jakie \u015bwi\u0119to jest 3 maja?","answer":"\u015awi\u0119to Narodowe Trzeciego Maja \u2013 polskie \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe","context":"\u015awi\u0119to Narodowe Trzeciego Maja \u2013 polskie \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe obchodzone 3 maja ustanowione w 1919 i ponownie w 1990. Dzie\u0144 ten jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == 3 maja 1791 w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w uchwalono jedn\u0105 z pierwszych na \u015bwiecie konstytucji. Wyprzedzi\u0142a ona m.in. konstytucj\u0119 francusk\u0105. Konstytucja zosta\u0142a uchwalona przez Sejm Czteroletni, kt\u00f3ry zosta\u0142 zwo\u0142any w pa\u017adzierniku 1788. == Ustanowienie \u015bwi\u0119ta == Uchwalenie Konstytucji 3 maja zosta\u0142o uznane za \u015bwi\u0119to ju\u017c 5 maja 1791. Pocz\u0105wszy od 2007 roku 3 maja jest r\u00f3wnie\u017c \u015bwi\u0119tem narodowym Litwy. == Dzieje obchod\u00f3w == Podczas obchod\u00f3w pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja 1792 wok\u00f3\u0142 Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, kt\u00f3rych zabrak\u0142o w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792 r. W okresie zabor\u00f3w Polski","start_idx":0,"end_idx":57}
{"id":"mrc_215","question":"kogo zabi\u0142 soplica?","answer":"Stolnika Horeszki","context":"Jacek Soplica (\"Wojewoda, W\u0105sal, ksi\u0105dz Robak, Bernardyn\") \u2013 posta\u0107 literacka, jeden z bohater\u00f3w poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; szlachcic litewski, g\u0142owa rodu Soplic\u00f3w, zab\u00f3jca Stolnika Horeszki, ojciec Tadeusza, brat S\u0119dziego, kap\u0142an z zakonu bernardyn\u00f3w. Umiera po swojej spowiedzi Gerwazemu przez gangren\u0119 spowodowan\u0105 otworzeniem starych ran. == \u017byciorys == Soplica pochodzi\u0142 ze szlachty \u015brednio zamo\u017cnej. W m\u0142odo\u015bci s\u0142yn\u0105\u0142 z zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. By\u0142 nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 rodu Soplic\u00f3w, prawdopodobnie dzi\u0119ki fantazji, bitno\u015bci i inteligencji. Zrezygnowany Soplica p\u00f3\u017aniej po\u015blubi\u0142 przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna Tadeusza. Niekochana przez m\u0119\u017ca, zmar\u0142a wkr\u00f3tce po porodzie. Tymczasem Jacek popad\u0142 w pija\u0144stwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przyby\u0142 pod zamek Horeszk\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 w\u00f3wczas atakowany przez Moskali. Widz\u0105c rado\u015b\u0107 Horeszki po odpartym ataku, Soplica","start_idx":204,"end_idx":221}
{"id":"mrc_216","question":"kto walczy\u0142 z goliatem?","answer":"m\u0142ody pasterz Dawid","context":"najlepszego wojownika Goliata. W\u015br\u00f3d Izraelit\u00f3w przez czterdzie\u015bci dni nie znalaz\u0142 si\u0119 nikt kto by go pokona\u0142. Dopiero po tym okresie w ich szeregach pojawi\u0142 si\u0119 przypadkiem m\u0142ody pasterz Dawid i postanowi\u0142 walczy\u0107 z pot\u0119\u017cnym i mocno uzbrojonym Goliatem. Walka trwa\u0142a kr\u00f3tko. M\u0142odzieniec wykorzysta\u0142 proc\u0119 i kamieniem ugodzi\u0142 przeciwnika w czo\u0142o. Gdy ten pad\u0142, Dawid odci\u0105\u0142 g\u0142ow\u0119 niepokonanego filistyna mieczem nale\u017c\u0105cym do niego. Izraelici zwyci\u0119\u017cyli, Dawid sta\u0142 si\u0119 bohaterem, a p\u00f3\u017aniej kr\u00f3lem. == Opis obrazu == W ikonografii chrze\u015bcija\u0144skiej zwyci\u0119stwo Dawida nad Goliatem symbolizowa\u0142o zwyci\u0119stwo Chrystusa nad Szatanem. Caravaggia interesowa\u0142 g\u0142\u00f3wnie moment odci\u0119cia g\u0142owy Goliata, co by\u0142o wyrazem upokorzenia pokonanego wroga. Obraz powsta\u0142 w pocz\u0105tkowym okresie tw\u00f3rczo\u015bci malarza, gdy przebywa\u0142 on w domu kardyna\u0142a Francesco Maria del Monte. Dawid zosta\u0142 przedstawiony","start_idx":174,"end_idx":193}
{"id":"mrc_217","question":"w jakim miescie odbywa si\u0119 tomorrowland?","answer":"Boom, niedaleko Antwerpii w Belgii.","context":"Tomorrowland \u2013 festiwal muzyki elektronicznej organizowany przez Q-Dance, ID&T oraz Media Enterprise. Odbywa si\u0119 co roku, w ostatni weekend (lub ostatnie dwa weekendy) lipca, w miejscowo\u015bci Boom, niedaleko Antwerpii w Belgii. Jest jednym z najwi\u0119kszych i najbardziej znanych festiwali muzycznych na \u015bwiecie, bilety na niego wyprzedaj\u0105 si\u0119 w ca\u0142o\u015bci w kilka minut.","start_idx":190,"end_idx":225}
{"id":"mrc_218","question":"jacy arty\u015bci bior\u0105 udzia\u0142 w przedstawieniu baletowym?","answer":"Matylda Krzesi\u0144ska, Anna Paw\u0142owa, Tamara Karsawina i Wac\u0142aw Ni\u017cy\u0144ski","context":"balet-divertissement, klasyczny dzi\u015b typ baletu o numerowej budowie, do jakich nale\u017c\u0105 m.in. w jego choreografii: \"\u015api\u0105ca kr\u00f3lewna\" (1890) i \"Jezioro \u0142ab\u0119dzie\" (1895, cz\u0119\u015bciowo, gdy\u017c akty romantyczne, tj. II i IV, s\u0105 autorstwa Lwa Iwanowa), oba z muzyk\u0105 Piotra Czajkowskiego. Przeciw zrutynizowaniu ta\u0144ca baletowego wyst\u0105pi\u0142a na pocz\u0105tku XX w. Isadora Duncan. Skostnia\u0142e schematy tradycyjnego baletu zreformowa\u0142 Michai\u0142 Fokin w swych choreografiach Ognistego ptaka i \"Pietruszki\" do muzyki I. Strawi\u0144skiego, wystawionych przez zesp\u00f3\u0142 \"Ballets Russes\". Najwybitniejszymi tancerzami tamtej epoki byli: Matylda Krzesi\u0144ska, Anna Paw\u0142owa, Tamara Karsawina i Wac\u0142aw Ni\u017cy\u0144ski - tak\u017ce utalentowany choreograf. W drugiej po\u0142owie XX w. du\u017ce znaczenie dla rozwoju baletu wsp\u00f3\u0142czesnego mia\u0142a tw\u00f3rczo\u015b\u0107 m.in: G. Balanchine'a, F. Ashtona, J. Cranko, M. B\u00e9jarta, K. MacMillana, R. Petit czy J. Neumeiera.","start_idx":599,"end_idx":667}
{"id":"mrc_219","question":"kto trenowa\u0142 ma\u0142ysza?","answer":"Lepist\u00f6","context":"Ma\u0142ysza zdecydowa\u0142 si\u0119 zosta\u0107 jego osobistym trenerem, tym samym porzucaj\u0105c prac\u0119 w telewizji. Pod wodz\u0105 Lepist\u00f6, polski skoczek podczas zawod\u00f3w Pucharu \u015awiata trzykrotnie stawa\u0142 na podium (zawsze na drugiej pozycji). W kolejnym sezonie Fin doprowadzi\u0142 swego podopiecznego do dw\u00f3ch srebrnych medali igrzysk olimpijskich w Vancouver. Poza tym, Adam Ma\u0142ysz zaj\u0105\u0142 5. miejsce w klasyfikacji generalnej Pucharu \u015awiata sze\u015b\u0107 razy zajmuj\u0105c miejsce w pierwszej tr\u00f3jce zawod\u00f3w (cztery drugie miejsca i dwa trzecie). W 2010 roku odznaczony Krzy\u017cem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 3 marca 2011 roku wraz z Adamem Ma\u0142yszem og\u0142osi\u0142, \u017ce odchodzi na trenersk\u0105 emerytur\u0119. 16 marca przed wylotem do Planicy poczu\u0142 si\u0119 \u017ale na lotnisku w Helsinkach, po czym trafi\u0142 do szpitala i nie wzi\u0105\u0142 udzia\u0142u w ostatnich konkursach Ma\u0142ysza","start_idx":105,"end_idx":112}
{"id":"mrc_220","question":"co zrobi\u0142 \u015bw wojciech?","answer":"Podj\u0105\u0142 si\u0119 reorganizacji dochod\u00f3w biskupstwa, dziel\u0105c je na cztery cz\u0119\u015bci, z czego najmniejsz\u0105 zachowa\u0142 dla siebie. Ponadto chcia\u0142 zrealizowa\u0107 trzy cele: zwalczy\u0107 wielo\u017ce\u0144stwo, promowa\u0107 celibat duchownych i zlikwidowa\u0107 handel niewolnikami.","context":"w rodzinne strony i przyj\u0105\u0142 \u015bwi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie z r\u0105k praskiego biskupa Thietmara. Po \u015bmierci biskupa prze\u017cy\u0142 przemian\u0119 duchow\u0105 i porzuci\u0142 \u017cycie rycerza. Kapitu\u0142a zaproponowa\u0142a kandydatur\u0119 Wojciecha na wakuj\u0105c\u0105 diecezj\u0119, a on sam uda\u0142 si\u0119 do Werony, aby spotka\u0107 si\u0119 z Ottonem II. Cesarz zatwierdzi\u0142 jego wyb\u00f3r, a sakry biskupiej udzieli\u0142 arcybiskup Moguncji Willigis. W 983 roku Wojciech obj\u0105\u0142 kanonicznie diecezj\u0119. Podj\u0105\u0142 si\u0119 reorganizacji dochod\u00f3w biskupstwa, dziel\u0105c je na cztery cz\u0119\u015bci, z czego najmniejsz\u0105 zachowa\u0142 dla siebie. Ponadto chcia\u0142 zrealizowa\u0107 trzy cele: zwalczy\u0107 wielo\u017ce\u0144stwo, promowa\u0107 celibat duchownych i zlikwidowa\u0107 handel niewolnikami. Poniewa\u017c w tej ostatniej kwestii istnia\u0142 du\u017cy op\u00f3r spo\u0142eczny, postanowi\u0142 opu\u015bci\u0107 Prag\u0119 i uda\u0107 si\u0119 do Rzymu. Spotka\u0142 si\u0119 tam z Janem XV i wdow\u0105 po cesarzu Teofano, kt\u00f3ra wspar\u0142a","start_idx":417,"end_idx":656}
{"id":"mrc_221","question":"za czas\u00f3w kt\u00f3rego cesarza dosz\u0142o do najwi\u0119kszej \u015bwietno\u015bci bizancjum?","answer":"Bizancjum czasy swojej najwi\u0119kszej \u015bwietno\u015bci osi\u0105gn\u0119\u0142o w \u015bredniowieczu na prze\u0142omie X i XI wieku, czyli w czasach panowania Bazylego II.","context":"Upadek Cesarstwa Bizantyjskiego - wielowiekowy proces, w wyniku kt\u00f3rego przesta\u0142o istnie\u0107 ponadtysi\u0105cletnie Cesarstwo Wschodniorzymskie. == Polityka wewn\u0119trzna w X wieku == Bizancjum czasy swojej najwi\u0119kszej \u015bwietno\u015bci osi\u0105gn\u0119\u0142o w \u015bredniowieczu na prze\u0142omie X i XI wieku, czyli w czasach panowania Bazylego II. W\u00f3wczas pa\u0144stwo bizantyjskie obejmowa\u0142o najwi\u0119cej teren\u00f3w od rz\u0105d\u00f3w cesarza Herakliusza w VI wieku. Ekspansje Bazylego, prowadzone zar\u00f3wno na wschodzie, jak i daleko na zachodzie, opiera\u0142y si\u0119 w du\u017cej mierze na podporz\u0105dkowaniu administracji wojsku. Na czele ka\u017cdego okr\u0119gu wojskowego, czyli temu, sta\u0142 strateg, a podstaw\u0119 wojska stanowili stratioci - czyli ch\u0142opi-wojownicy. W X wieku, wskutek wzbogacenia si\u0119 arystokracji (dynatoi) i zubo\u017cenia stratiot\u00f3w nasili\u0142y si\u0119 pr\u00f3by odebrania im maj\u0105tku ziemskiego przez mo\u017cnych. Ch\u0142opi, zbyt mocno obci\u0105\u017ceni nadmiernym ci\u0119\u017carem podatkowym, cz\u0119sto woleli","start_idx":173,"end_idx":310}
{"id":"mrc_222","question":"kiedy powsta\u0142a kolej?","answer":"Pierwsza publiczna linia kolejowa powsta\u0142a w 1825 r. w Anglii","context":"Historia kolei na ziemiach polskich Pierwsza publiczna linia kolejowa powsta\u0142a w 1825 r. w Anglii, w ci\u0105gu kilkunastu nast\u0119pnych lat w wielu pa\u0144stwach europejskich oraz Stanach Zjednoczonych zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 nowe linie. == Pocz\u0105tki == === Prusy === Pierwsza linia kolejowa na ziemiach polskich, w obecnych granicach, zosta\u0142a otwarta 22 maja 1842. Linia ta \u0142\u0105czy\u0142a Wroc\u0142aw z O\u0142aw\u0105. W tym samym roku linia zosta\u0142a przed\u0142u\u017cona do Brzegu. W 1843 r. kolej \u017celazna dociera\u0142a ju\u017c do Opola. Druga po\u0142owa lat 40. XIX wieku przynios\u0142a wielki rozw\u00f3j kolei na Dolnym \u015al\u0105sku. Linie te s\u0142u\u017cy\u0142y przede wszystkim do transportu w\u0119gla kamiennego ze \u015bl\u0105skich kopal\u0144 w g\u0142\u0105b Niemiec. Nieco p\u00f3\u017aniej kolej zacz\u0119\u0142a si\u0119 rozwija\u0107 na Pomorzu i Wielkopolsce. W 1843 zosta\u0142a oddana do u\u017cytku","start_idx":36,"end_idx":97}
{"id":"mrc_223","question":"kto dowodzi\u0142 pierwsz\u0105 wypraw\u0105 dooko\u0142a \u015bwiata?","answer":"Magellana","context":"handlarzy niewolnik\u00f3w ze swojej rodzinnej wyspy, sta\u0142 si\u0119 pierwszym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3ry op\u0142yn\u0105\u0142 glob. Enrique zosta\u0142 zwi\u0105zany umow\u0105 przez Magellana w czasie jego wcze\u015bniejszych podr\u00f3\u017cy do Malakki i by\u0142 u jego boku w czasie walk w Afryce, w czasie konfliktu Magellana z dworem portugalskim i wtedy, gdy organizowano flot\u0119. Jednak po wydarzeniach na Mactan i \u015bmierci Magellana pozostali kapitanowie statk\u00f3w odm\u00f3wili uwolnienia Enrique. Ten zerwa\u0142 umow\u0119 i zdo\u0142a\u0142 zbiec. Jednak Antonio Pigafetta robi\u0142 ca\u0142y czas notatki j\u0119zykowe i najwyra\u017aniej by\u0142 w stanie prowadzi\u0107 komunikacj\u0119 z miejscowymi w trakcie dalszej podr\u00f3\u017cy. Trzy pozosta\u0142e statki pop\u0142yn\u0119\u0142y na zach\u00f3d do Palawan, kt\u00f3ry opu\u015bci\u0142y 12 czerwca 1521 roku, kierowane do Brunei na Borneo przez pilot\u00f3w Moro, potrafi\u0105cych nawigowa\u0107 na p\u0142ytkich wodach. Zakotwiczy\u0142y na 35 dni","start_idx":137,"end_idx":146}
{"id":"mrc_224","question":"z czego zbudowane s\u0105 kwasy?","answer":"zbudowane z nukleotyd\u00f3w (czyli polinukleotydy).","context":"Kwasy nukleinowe (dawniej nukleiny) \u2013 organiczne zwi\u0105zki chemiczne, biopolimery zbudowane z nukleotyd\u00f3w (czyli polinukleotydy). Zosta\u0142y odkryte w roku 1869 przez Johanna Friedricha Mieschera. Znane s\u0105 dwa podstawowe rodzaje naturalnych kwas\u00f3w nukleinowych: kwasy deoksyrybonukleinowe (DNA) i rybonukleinowe (RNA). == Wyst\u0119powanie w organizmach == Kom\u00f3rki wszystkich organizm\u00f3w na Ziemi zawieraj\u0105 zar\u00f3wno DNA (w j\u0105drze kom\u00f3rkowym, mitochondriach, plastydach, plazmidach i nukleoidach, a tak\u017ce jako eccDNA), jak i RNA (w j\u0105drze kom\u00f3rkowym, rybosomach, spliceosomach i kryptach). Opr\u00f3cz tego kom\u00f3rki mog\u0105 zawiera\u0107 paso\u017cyty wewn\u0105trzkom\u00f3rkowe (tak\u017ce maj\u0105ce kwasy nukleinowe). Ich przyk\u0142adem s\u0105 wirusy, co jest podstaw\u0105 ich podzia\u0142u na wirusy RNA i wirusy DNA. Wiroidy, kt\u00f3re mog\u0105 przenikn\u0105\u0107 do kom\u00f3rki ro\u015blinnej, to z kolei zaka\u017ane cz\u0105steczki RNA. == Funkcje == Kwasy nukleinowe przechowuj\u0105 informacj\u0119 genetyczn\u0105 organizmu","start_idx":80,"end_idx":127}
{"id":"mrc_225","question":"co jest tematem obrazu?","answer":"Tematem obrazu jest posta\u0107 Narcyza, bohatera mitu opowiedzianego przez Owidiusza w \"Metamorfozach\".","context":"Przyjmuje si\u0119, \u017ce obraz powsta\u0142 w latach 1597\u20131599 w czasie, gdy malarz znajdowa\u0142 si\u0119 pod opiek\u0105 swojego pierwszego wielkiego protektora, kardyna\u0142a Francesca Marii Bourbona del Montego, jednego z czo\u0142owych rzymskich koneser\u00f3w sztuki. Obecnie p\u0142\u00f3tno znajduje si\u0119 w zbiorach Galleria Nazionale d\u2019Arte Antica w Rzymie. == Opis obrazu == Tematem obrazu jest posta\u0107 Narcyza, bohatera mitu opowiedzianego przez Owidiusza w \"Metamorfozach\". Artysta namalowa\u0142 m\u0142odego i pi\u0119knego m\u0142odzie\u0144ca, kt\u00f3ry kl\u0119cz\u0105c pochyla si\u0119 nad spokojnym lustrem wody. Narcyz przedstawiony zosta\u0142 w niewygodnej pozycji, wspiera si\u0119 na r\u0119kach, a jego cia\u0142o jest mocno pochylone do przodu. Str\u00f3j i uczesanie s\u0105 typowe dla epoki, w kt\u00f3rej \u017cy\u0142 autor obrazu, nie zawieraj\u0105 \u017cadnych mitologicznych odniesie\u0144. Delikatna twarz, d\u0142ugie w\u0142osy i wykwintna koszula mog\u0105 sugerowa\u0107 zniewie\u015bcienie modela,","start_idx":334,"end_idx":433}
{"id":"mrc_226","question":"kto ujawni\u0142 afer\u0119 ta\u015bmow\u0105?","answer":"dziennikarz \u015bledczy Piotr Nisztor.","context":"Afera pods\u0142uchowa (ta\u015bmowa) \u2013 afera polityczna, kt\u00f3ra wybuch\u0142a 14 czerwca 2014 po publikacji w tygodniku \u201eWprost\u201d stenogram\u00f3w z nielegalnie pods\u0142uchanych rozm\u00f3w polityk\u00f3w. Nagra\u0144 dokonywano od lipca 2013 do czerwca 2014 w kilku warszawskich restauracjach, a w\u015br\u00f3d kilkudziesi\u0119ciu pods\u0142uchiwanych byli m.in. urz\u0119duj\u0105cy i byli ministrowie, przedsi\u0119biorcy oraz prezesi NBP i NIK. Rozmowy zosta\u0142y pods\u0142uchane w restauracjach Sowa & Przyjaciele (nale\u017c\u0105cej do Roberta Sowy), Amber Room w pa\u0142acyku Soba\u0144skich oraz Osteria. Do nagra\u0144 jako pierwszy dotar\u0142 dziennikarz \u015bledczy Piotr Nisztor. == Przebieg afery == === Afera w 2014 === ==== Publikacja pierwszych nagra\u0144 ==== 14 czerwca 2014 na stronie internetowej \u201eWprost\u201d zosta\u0142y ujawnione fragmenty nagra\u0144 dw\u00f3ch pods\u0142uchanych rozm\u00f3w. Dwa dni p\u00f3\u017aniej stenogramy z nagra\u0144 zosta\u0142y opublikowane w papierowym wydaniu tygodnika. W\u015br\u00f3d pods\u0142uchanych","start_idx":547,"end_idx":581}
{"id":"mrc_227","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 herakles?","answer":"Drugim zadaniem Heraklesa by\u0142o zabicie hydry lernejskiej","context":"Zabicie hydry lernejskiej === Drugim zadaniem Heraklesa by\u0142o zabicie hydry lernejskiej \u2013 zabijaj\u0105cego truj\u0105cym oddechem i jadem wielkiego w\u0119\u017ca wodnego o dziewi\u0119ciu g\u0142owach (w innych \u017ar\u00f3d\u0142ach hydra mia\u0142a po 50 lub 100 g\u0142\u00f3w), z czego jedna z nich by\u0142a nie\u015bmiertelna. Mia\u0142a ona swoj\u0105 jam\u0119 na rozlewiskach Anymone, niedaleko Lerny w Argolidzie. Dzi\u0119ki p\u0142on\u0105cym strza\u0142om heros oraz jego pomocnik i przyjaciel, bratanek Jolaos, wywabili potwora z jamy. Wstrzymuj\u0105c oddech, za pomoc\u0105 miecza odcina\u0142 g\u0142owy potwora (w innych \u017ar\u00f3d\u0142ach, Herakles za pomoc\u0105 maczugi mia\u017cd\u017cy\u0142 g\u0142owy bestii), ale na miejscu odrasta\u0142y kolejne. Na dodatek Hydra oplot\u0142a si\u0119 wok\u00f3\u0142 jednej nogi Heraklesa, a jej \u201epomocnik\u201d, rak Karkinos, za pomoc\u0105 szczypiec wczepi\u0142 si\u0119 w drug\u0105. Wtedy wierny przyjaciel Jolaos zacz\u0105\u0142 wypala\u0107 miejsca \u015bci\u0119tych g\u0142\u00f3w, dzi\u0119ki","start_idx":30,"end_idx":86}
{"id":"mrc_228","question":"w jakiej wadze walczy soldic?","answer":"w wadze p\u00f3\u0142ci\u0119\u017ckiej","context":"o wakuj\u0105cy tytu\u0142 w wadze p\u00f3\u0142\u015bredniej, kt\u00f3ry do tej pory nale\u017ca\u0142 do W\u0119gra Laszlo Senyei. Rozpracowa\u0142 swojego przeciwnika we wszystkich trzech rundach i zwyci\u0119\u017cy\u0142 przez jednog\u0142o\u015bn\u0105 decyzj\u0119. Soldi\u0107 i jego przyjaciele zdecydowali si\u0119 na strza\u0142 w kierunku tytu\u0142u Final Fight Championship przeciwko jednemu z najbardziej do\u015bwiadczonych chorwackich weteran\u00f3w MMA Ivicy Tru\u0161\u010dek na gali \"FFC 27 \u2013 Night of Champions\", kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 17 grudnia 2016 roku w Zagrzebiu w Chorwacji. Po spektakularnym wysokim kopni\u0119ciu, kt\u00f3re og\u0142uszy\u0142o Tru\u0161\u010dka, Soldi\u0107 obla\u0142 swojego przeciwnika brutalnym GNP, kt\u00f3re zmusi\u0142o s\u0119dziego Granta Watermana do przerwania walki. Soldi\u0107 zosta\u0142 tym samym mistrzem FFC w wadze p\u00f3\u0142ci\u0119\u017ckiej w pojedynku, przed kt\u00f3rym by\u0142 uwa\u017cany za faworyta w stosunku do swojego bardziej popularnego i do\u015bwiadczonego przeciwnika. === Superior FC","start_idx":680,"end_idx":699}
{"id":"mrc_229","question":"jakie hormony produkuje szyszynka?","answer":"Kom\u00f3rki szyszynki \u2013 pinealocyty \u2013 produkuj\u0105 tzw.\" hormon snu\", czyli melatonin\u0119.","context":"Szyszynka (, syn. , syn. ) \u2013 jeden z gruczo\u0142\u00f3w wydzielania wewn\u0119trznego, le\u017c\u0105cy pomi\u0119dzy wzg\u00f3rkami g\u00f3rnymi blaszki pokrywy. Gruczo\u0142 znajduje si\u0119 w zag\u0142\u0119bieniu, pod blaszk\u0105 czworacz\u0105, kontaktuj\u0105c si\u0119 z kresom\u00f3zgowiem szypu\u0142\u0105 szyszynki. Powsta\u0142a z mi\u0119dzym\u00f3zgowia ju\u017c u niekt\u00f3rych bez\u017cuchwowc\u00f3w zast\u0119puj\u0105c w ca\u0142o\u015bci zadania oka ciemieniowego. Kom\u00f3rki szyszynki \u2013 pinealocyty \u2013 produkuj\u0105 tzw.\" hormon snu\", czyli melatonin\u0119. Melatonina i jej pochodne metabolity s\u0105 wydzielane do p\u0142ynu m\u00f3zgowo-rdzeniowego i do krwi. Jego wydzielanie jest \u015bci\u015ble zwi\u0105zane z bod\u017acami \u015bwietlnymi \u2013 ich obecno\u015b\u0107 hamuje produkcj\u0119 tego hormonu. U ssak\u00f3w wywiera tak\u017ce hamuj\u0105cy wp\u0142yw na wydzielanie hormon\u00f3w gonadotropowych, zapobiegaj\u0105c przedwczesnemu dojrzewaniu p\u0142ciowemu. Czynno\u015b\u0107 wydzielnicza szyszynki przebiega zgodnie z dobowym rytmem zmian o\u015bwietlenia i zapewne wp\u0142ywa na rytmiczno\u015b\u0107 r\u00f3\u017cnych funkcji fizjologicznych. U ryb, p\u0142az\u00f3w oraz","start_idx":340,"end_idx":420}
{"id":"mrc_230","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142a si\u0119 maryla rodowicz?","answer":"8 grudnia 1945","context":"Maryla Rodowicz, w\u0142a\u015bc. Maria Antonina Rodowicz (ur. 8 grudnia 1945 w Zielonej G\u00f3rze) \u2013 polska piosenkarka, gitarzystka i aktorka, by\u0142a lekkoatletka. By\u0142a lekkoatletka. Zdobywczyni br\u0105zowego medalu w biegu na 80 m przez p\u0142otki na Mistrzostwach Polski M\u0142odzik\u00f3w 1959 i z\u0142otego medalu w sztafecie 4 \u00d7 100 m na Mistrzostwach Polski M\u0142odzik\u00f3w 1962. R\u00f3wnocze\u015bnie z karier\u0105 sportow\u0105 dzia\u0142a\u0142a jako piosenkarka, w 1962 wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 w eliminacjach do I Festiwalu M\u0142odych Talent\u00f3w w Szczecinie. Profesjonaln\u0105 karier\u0119 muzyczn\u0105 rozpocz\u0119\u0142a w 1967 startem na Festiwalu Piosenki i Piosenkarzy Studenckich w Krakowie oraz zrealizowaniem nagra\u0144 w Radiowym Studiu Piosenki Polskiego Radia. Fonograficznie zadebiutowa\u0142a w 1970 albumem studyjnym pt. \"\u017byj m\u00f3j \u015bwiecie\". Od tamtej pory wyda\u0142a ponad 20 polskoj\u0119zycznych p\u0142yt, a tak\u017ce po jednym albumie z","start_idx":53,"end_idx":67}
{"id":"mrc_231","question":"jakie typy pokemon\u00f3w maj\u0105 przewag\u0119 nad innymi?","answer":"Ka\u017cdy typ ma naturaln\u0105 przewag\u0119 nad innym, np. Pok\u00e9mon ognisty jest naturalnie s\u0142abszy od wodnego, ale silniejszy od trawiastego.","context":"tak\u017ce jako skr\u00f3t oryginalnej nazwy przet\u0142umaczonej dos\u0142ownie na j\u0119zyk angielski (\"Pocket Monsters)\". == Charakterystyka == Pok\u00e9mony s\u0105 stworzeniami r\u00f3\u017cnych kszta\u0142t\u00f3w i rozmiar\u00f3w, \u017cyj\u0105cymi w dziczy lub po\u015br\u00f3d ludzi. Istnieje ponad 800 gatunk\u00f3w Pok\u00e9mon\u00f3w, kt\u00f3re mo\u017cna zaliczy\u0107 do r\u00f3\u017cnych typ\u00f3w, takich jak ogniste, psychiczne i smocze. Ka\u017cdy typ ma naturaln\u0105 przewag\u0119 nad innym, np. Pok\u00e9mon ognisty jest naturalnie s\u0142abszy od wodnego, ale silniejszy od trawiastego. W grze \"Pok\u00e9mon Gold i Silver\" po raz pierwszy pojawi\u0142y si\u0119 tak zwane l\u015bni\u0105ce Pok\u00e9mony. S\u0105 to Pok\u00e9mony, kt\u00f3re r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 od innych przedstawicieli swojego gatunku kolorami. Wiele gatunk\u00f3w Pok\u00e9mon\u00f3w by\u0142o inspirowanych prawdziwymi zwierz\u0119tami i ro\u015blinami, takimi jak kijanka szklanej \u017cabki (Poliwag), drakonowate (Gorebyss), g\u0105sienica papilio glaucus (Caterpie), gurami ca\u0142uj\u0105cy (Luvdisc), ambystoma meksyka\u0144ska (Mudkip), karmazyn \u017c\u00f3\u0142tooki","start_idx":334,"end_idx":463}
{"id":"mrc_232","question":"czym s\u0105 planetoidy?","answer":"cia\u0142o niebieskie o ma\u0142ych rozmiarach (od kilku metr\u00f3w do czasem ponad 1000 km), obiegaj\u0105ce gwiazd\u0119 (w szczeg\u00f3lno\u015bci S\u0142o\u0144ce).","context":"Planetoida (planeta + \u2013 posta\u0107), asteroida ( \u2013 gwia\u017adzisty), planetka () \u2013 cia\u0142o niebieskie o ma\u0142ych rozmiarach (od kilku metr\u00f3w do czasem ponad 1000 km), obiegaj\u0105ce gwiazd\u0119 (w szczeg\u00f3lno\u015bci S\u0142o\u0144ce). Ma sta\u0142\u0105 powierzchni\u0119 skaln\u0105 lub lodow\u0105, bardzo cz\u0119sto \u2013 przede wszystkim w przypadku planetoid o mniejszych rozmiarach i ma\u0142o masywnych \u2013 o nieregularnym kszta\u0142cie nosz\u0105cym znamiona kolizji z innymi podobnymi obiektami. W styczniu 2023 roku znanych by\u0142o ponad 1,2 mln planetoid (w tym ponad 619 tys. ponumerowanych, z czego ponad 23 tys. ma tak\u017ce nazwy w\u0142asne), z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 porusza si\u0119 po orbitach nieznacznie nachylonych do ekliptyki, pomi\u0119dzy orbitami Marsa i Jowisza \u2013 w tzw. g\u0142\u00f3wnym pasie planetoid. Jeszcze wi\u0119ksza zapewne jest liczba planetoid w Pasie Kuipera, jednak odkryto dotychczas","start_idx":75,"end_idx":199}
{"id":"mrc_233","question":"jak zmar\u0142 brat karola wojty\u0142y?","answer":"Zmar\u0142 po ci\u0119\u017ckiej, trwaj\u0105cej 4 dni chorobie 4 grudnia 1932 roku.","context":"Wojty\u0142a zarazi\u0142 si\u0119 szkarlatyn\u0105 ratuj\u0105c chor\u0105 pacjentk\u0119. Zmar\u0142 po ci\u0119\u017ckiej, trwaj\u0105cej 4 dni chorobie 4 grudnia 1932 roku. Jego pogrzeb na cmentarzu w Bielsku zgromadzi\u0142 wielu ludzi. Na p\u0142ycie nagrobnej wyryto: \"Swe m\u0142ode \u017cycie odda\u0142 w ofierze cierpi\u0105cej ludzko\u015bci\". Obecnie jego cia\u0142o spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty) (). W 1934 cia\u0142o Edmunda zosta\u0142o przeniesione do wybudowanego grobowca wraz z cia\u0142em matki oraz jej rodzic\u00f3w. Dla m\u0142odszego o 14 lat Karola by\u0142 mentorem i opiekunem, towarzyszem jego zabaw i w\u0119dr\u00f3wek g\u00f3rskich. Na biurku Jana Paw\u0142a II w jego watyka\u0144skim apartamencie papieskim do ko\u0144ca jego pontyfikatu spoczywa\u0142 stetoskop brata z bielskiego szpitala. == Upami\u0119tnienie == W 2006 roku zosta\u0142 nakr\u0119cony film o Edmundzie Wojtyle pt. \u201eBrat","start_idx":57,"end_idx":121}
{"id":"mrc_234","question":"z ilu utwor\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 trylogia?","answer":"trzech","context":"dost\u0119pn\u0105. == Trylogie filmowe == Trylogia filmowa \u2013 cykl film\u00f3w sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z trzech utwor\u00f3w filmowych. * \"Batman\" \u2013 tzw. trylogia Christophera Nolana (\"Batman: Pocz\u0105tek\", \"Mroczny rycerz\", \"Mroczny rycerz powstaje\") * \"Gol!\" * \"Kochanie, zmniejszy\u0142em dzieciaki\" * \"Krzyk\" (\"Krzyk\", \"Krzyk 2\" i \"Krzyk 3\" w latach 1996\u20132000; p\u00f3\u017aniej sequel) * \"Matrix\" * \"Mutant\" * \"Od zmierzchu do \u015bwitu\" * \"Ojciec Chrzestny\" (Ojciec chrzestny, Ojciec chrzestny II i Ojciec chrzestny III) * \"Powr\u00f3t do przysz\u0142o\u015bci\" * tzw. \"Trylogia Husycka\" Otakara V\u00e1vry: \"Jan Hus\", \"Jan \u017di\u017eka\", \"Proti v\u0161em\" (prod. Czechos\u0142owacja), 1954\u20131956 * trylogia o panu Anatolu (\"Kapelusz pana Anatola\", \"Pan Anatol szuka miliona\", \"Inspekcja pana Anatola\"), 1957\u20131959 * trylogia o Jasonie Bournie (\"To\u017csamo\u015b\u0107 Bourne\u2019a\", \"Krucjata Bourne\u2019a\" i \"Ultimatum Bourne\u2019a\") * \"Trzy kolory\"","start_idx":81,"end_idx":87}
{"id":"mrc_235","question":"co zak\u0142ada\u0142 plan trzyletni?","answer":"Jego g\u0142\u00f3wne za\u0142o\u017cenia przewidywa\u0142y podniesienie stopy \u017cyciowej ludno\u015bci powy\u017cej poziomu przedwojennego, unowocze\u015bnienie struktury gospodarczej kraju, likwidacj\u0119 bezrobocia i zmniejszenie przeludnienia agrarnego.","context":"Plan trzyletni (a w\u0142a\u015bciwie Plan Odbudowy Gospodarczej) \u2013 realizowany w latach 1947\u20131949 pierwszy plan gospodarczy przygotowany po II wojnie \u015bwiatowej przez zwi\u0105zany z PPS i kierowany przez Czes\u0142awa Bobrowskiego Centralny Urz\u0105d Planowania. Plan trzyletni jest uznawany za jedyny skuteczny plan gospodarczy w historii PRL: dzi\u0119ki niemu w du\u017cej mierze odbudowano gospodark\u0119 ze zniszcze\u0144 wojennych. Jego g\u0142\u00f3wne za\u0142o\u017cenia przewidywa\u0142y podniesienie stopy \u017cyciowej ludno\u015bci powy\u017cej poziomu przedwojennego, unowocze\u015bnienie struktury gospodarczej kraju, likwidacj\u0119 bezrobocia i zmniejszenie przeludnienia agrarnego. Plan przewidywa\u0142 r\u00f3wnoprawn\u0105 rol\u0119 trzech sektor\u00f3w w gospodarce: pa\u0144stwowego, sp\u00f3\u0142dzielczego i prywatnego. 21 wrze\u015bnia 1946 roku Krajowa Rada Narodowa podj\u0119\u0142a uchwa\u0142\u0119 zatwierdzaj\u0105c\u0105 wytyczne planu gospodarczego obejmuj\u0105cego okres do 1949 roku. Ustaw\u0119 okre\u015blaj\u0105c\u0105 zadania planu uchwali\u0142 Sejm Ustawodawczy 2 lipca 1947 roku (Ustawa o Planie Odbudowy","start_idx":396,"end_idx":607}
{"id":"mrc_236","question":"jakie by\u0142y g\u0142\u00f3wne has\u0142a reformy gregoria\u0144skiej?","answer":"przywr\u00f3cenie modelu spo\u0142ecze\u0144stwa odpowiadaj\u0105cego Ewangelii. * uwolnienie Ko\u015bcio\u0142a spod w\u0142adzy \u015bwieckiej i jego scentralizowanie wok\u00f3\u0142 papie\u017ca (papocezaryzm) * podniesienie poziomu moralnego kleru i \u015bwieckich.","context":"Reforma gregoria\u0144ska \u2013 zmiany przeprowadzone w Ko\u015bciele w XI-XII w. Reforma wzi\u0119\u0142a nazw\u0119 od papie\u017ca Grzegorza VII (1073-1085), jednego z jej realizator\u00f3w. Reforma mia\u0142a na celu: * przywr\u00f3cenie modelu spo\u0142ecze\u0144stwa odpowiadaj\u0105cego Ewangelii. * uwolnienie Ko\u015bcio\u0142a spod w\u0142adzy \u015bwieckiej i jego scentralizowanie wok\u00f3\u0142 papie\u017ca (papocezaryzm) * podniesienie poziomu moralnego kleru i \u015bwieckich. Wa\u017cnymi zmianami reformy by\u0142o: * ujednolicenie liturgii, upowszechnienie rytu rzymsko-\u0142aci\u0144skiego * reforma zakon\u00f3w, kontynuacja reformy kluniackiej * wzmocnienie praktyki celibatu duchownych.","start_idx":180,"end_idx":389}
{"id":"mrc_237","question":"kt\u00f3ra z postaci namalowanych przez jana matejk\u0119 jest jego autoportretem?","answer":"\"Sta\u0144czyka\" z 1862 roku, kt\u00f3ry jest r\u00f3wnie\u017c autoportretem artysty.","context":"Niemcewicz (\"Jan z T\u0119czyna\", 1825) oraz J\u00f3zef Ignacy Kraszewski (\"Sta\u0144czyk: biografia\", 1839 i \"Sta\u0144czykowa kronika,\" 1841). M\u0142odzie\u0144czy obraz Matejki \"Sta\u0144czyk udaje b\u00f3l z\u0119ba\" (1855) przedstawia anegdot\u0119 z pierwszych stron powie\u015bci Kraszewskiego. Posta\u0107 Sta\u0144czyka pojawia si\u0119 te\u017c w p\u00f3\u017aniejszych, dojrza\u0142ych pracach Matejki: \"Zawieszenie dzwonu Zygmunta\" (1874), \"Sta\u0144czyk i Gamrat\" (1878) oraz \"Ho\u0142d pruski\" (1882), gdzie malarz nada\u0142 b\u0142aznowi swoj\u0105 twarz. \u015awiadczy to, \u017ce Matejko w szczeg\u00f3lny spos\u00f3b uto\u017csamia\u0142 si\u0119 z t\u0105 postaci\u0105. Nie inaczej jest w przypadku \"Sta\u0144czyka\" z 1862 roku, kt\u00f3ry jest r\u00f3wnie\u017c autoportretem artysty. Do alegorycznego przedstawienia Sta\u0144czyka zainspirowa\u0142a artyst\u0119 gotycka powie\u015b\u0107 Seweryna Goszczy\u0144skiego \"Kr\u00f3l zamczyska\" (1845). U Goszczy\u0144skiego posta\u0107 Sta\u0144czyka wyst\u0119puje w roli symbolu, \u0142\u0105cznika mi\u0119dzy przesz\u0142o\u015bci\u0105 Polski (alegoryczny zamek) a jedynym godnym jej \u015bwietno\u015bci przedstawicielem wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie (Machnicki).","start_idx":561,"end_idx":627}
{"id":"mrc_238","question":"kto to singielka?","answer":"Singlami mog\u0105 by\u0107 zar\u00f3wno panny i kawalerowie, jak i osoby rozwiedzione, owdowia\u0142e czy przebywaj\u0105ce w separacji, je\u015bli tylko nie \u017cyj\u0105 w trwa\u0142ym zwi\u0105zku.","context":"Singel, singiel \u2013 oznacza osob\u0119 \u017cyj\u0105c\u0105 w pojedynk\u0119 z w\u0142asnego \u015bwiadomego wyboru lub z przyczyn losowych. Singlami mog\u0105 by\u0107 zar\u00f3wno panny i kawalerowie, jak i osoby rozwiedzione, owdowia\u0142e czy przebywaj\u0105ce w separacji, je\u015bli tylko nie \u017cyj\u0105 w trwa\u0142ym zwi\u0105zku. Z ekonomicznego punktu widzenia, single stanowi\u0105 jednoosobowe gospodarstwo domowe. S\u0142owo to, pochodz\u0105ce z j\u0119zyka angielskiego, pojawi\u0142o si\u0119 pierwotnie w gwarze m\u0142odzie\u017cowej, z kt\u00f3rej przesz\u0142o do j\u0119zyka potocznego i analiz socjologicznych. Uwa\u017cane jest za bardziej neutralne ni\u017c okre\u015blenia budz\u0105ce pejoratywne skojarzenia jak np. \u201estara panna\u201d czy \u201estary kawaler\u201d. Single s\u0105 bardzo r\u00f3\u017cnorodn\u0105 kategori\u0105 spo\u0142eczn\u0105. R\u00f3\u017cnice dotyczy\u0107 mog\u0105 ich sytuacji prawnej (kawaler, rozwodnik, osoba pozostaj\u0105ca w separacji), historii zwi\u0105zk\u00f3w, przyczyn pozostawania poza zwi\u0105zkiem. We wsp\u00f3\u0142czesnych spo\u0142ecze\u0144stwach zachodnich \u017cycie w pojedynk\u0119 traktowane jest cz\u0119sto","start_idx":105,"end_idx":257}
{"id":"mrc_239","question":"kt\u00f3rego pa\u017adziernika jest halloween?","answer":"31 pa\u017adziernika","context":"31 pa\u017adziernika ko\u015bcio\u0142y protestanckie obchodz\u0105 \u015awi\u0119to Reformacji. Tymczasem w Irlandii przetrwa\u0142y zar\u00f3wno \u015bwi\u0119to katolickie jak i pierwotne \u015bwi\u0119to sezonowe. 31 pa\u017adziernika 1920 roku w mie\u015bcie Anoka w stanie Minnesota odby\u0142a si\u0119 pierwsza w Stanach Zjednoczonych parada z okazji Halloween. Uczestnikami parady byli mieszka\u0144cy przebrani w kolorowe stroje popularnych postaci. W kolejnych latach poch\u00f3d organizowano corocznie 31 pa\u017adziernika. W roku 1937 Anok\u0119 og\u0142oszono \u015bwiatow\u0105 stolic\u0105 Halloween. W drugiej po\u0142owie XX wieku \u015bwi\u0119to trafi\u0142o do zachodniej Europy, a po upadku \u017celaznej kurtyny pod koniec XX wieku to \u015bwi\u0119to trafi\u0142o do \u015brodkowej i wschodniej Europy. === Pochodzenie nazwy === Nazwa \"Halloween\" jest najprawdopodobniej skr\u00f3conym \"All Hallows' E\u2019en\", czyli wcze\u015bniejszym \u201eAll Hallows' Eve\u201d \u2013 wigilia Wszystkich \u015awi\u0119tych. == Zwyczaje == === Scary farm ===","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_240","question":"ile kontener\u00f3w wchodzi na statek?","answer":"najwi\u0119ksze kontenerowce potrafi\u0105 przewozi\u0107 ponad 10 000 TEU","context":"Kontenerowiec, dawniej pojemnikowiec \u2013 statek specjalnie wyposa\u017cony w prowadnice i przeznaczony do przewozu kontener\u00f3w, przy za\u0142o\u017ceniu ich pionowego za\u0142adunku i wy\u0142adunku. Pierwszym statkiem przeznaczonym do przewozu kontener\u00f3w by\u0142 ameryka\u0144ski MS \u201eIdeal-X\u201d, przebudowany z tankowca w 1956 roku. M\u00f3g\u0142 przewozi\u0107 53 kontenery 35-stopowe. Wraz z olbrzymi\u0105 popularno\u015bci\u0105 transportu drobnicy w kontenerach oraz stopniowym zwi\u0119kszaniem si\u0119 wymiany handlowej na \u015bwiecie, ro\u015bnie popularno\u015b\u0107 kontenerowc\u00f3w. Obecnie najwi\u0119ksze kontenerowce potrafi\u0105 przewozi\u0107 ponad 10 000 TEU i ledwo mieszcz\u0105 si\u0119 w klasie wymiar\u00f3w panamax. Niekt\u00f3re statki ju\u017c t\u0119 klas\u0119 przekroczy\u0142y, w zwi\u0105zku z tym s\u0105 eksploatowane na trasach, kt\u00f3re nie wymagaj\u0105 przechodzenia przez Kana\u0142 Panamski, np. Chiny \u2013 Zachodnie Wybrze\u017ce Stan\u00f3w Zjednoczonych. Od 2012 roku najbardziej pojemnym kontenerowcem na \u015bwiecie by\u0142 MS CMA CGM Marco Polo","start_idx":505,"end_idx":564}
{"id":"mrc_241","question":"jakie obrazy namalowa\u0142 che\u0142mo\u0144ski?","answer":"Malowa\u0142 sceny rodzajowe, ukazuj\u0105c z du\u017cym autentyzmem \u017cycie wsi polskiej i ukrai\u0144skiej oraz sceny my\u015bliwskie. W realistycznych, nastrojowych pejza\u017cach z wielk\u0105 wra\u017cliwo\u015bci\u0105 odtwarza\u0142 koloryt przyrody. Rzadziej malowa\u0142 portrety. By\u0142 doskona\u0142ym malarzem koni, s\u0142aw\u0119 przynios\u0142y mu rozp\u0119dzone \"Czw\u00f3rki\" i \"Tr\u00f3jki\".","context":"P\u0119koszewskiej, gdzie uczy\u0142 malarstwa Pi\u0119 G\u00f3rsk\u0105. Pod koniec \u017cycia cierpia\u0142 na mia\u017cd\u017cyc\u0119. Pochowany zosta\u0142 na cmentarzu w Ojrzanowie. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Malowa\u0142 sceny rodzajowe, ukazuj\u0105c z du\u017cym autentyzmem \u017cycie wsi polskiej i ukrai\u0144skiej oraz sceny my\u015bliwskie. W realistycznych, nastrojowych pejza\u017cach z wielk\u0105 wra\u017cliwo\u015bci\u0105 odtwarza\u0142 koloryt przyrody. Rzadziej malowa\u0142 portrety. By\u0142 doskona\u0142ym malarzem koni, s\u0142aw\u0119 przynios\u0142y mu rozp\u0119dzone \"Czw\u00f3rki\" i \"Tr\u00f3jki\". Maciej Mas\u0142owski w swoich pismach po\u015bwi\u0119conych Che\u0142mo\u0144skiemu napisa\u0142, i\u017c artysta \u00f3w \"zakl\u0105\u0142 w swoim malarstwie tajemnic\u0119 polsko\u015bci\" i dalej stwierdzi\u0142: \"jest w tym co\u015b z magii, jest zakl\u0119cie, jest urok rzucony przez prawdziwego my\u015bliwca na wielkich \u0142owach natury\". W 1894 otrzyma\u0142 od komitetu Wystawy Krajowej we Lwowie dyplom honorowy w dziedzinie \"sztuka, obrazy, rze\u017aby\". == Upami\u0119tnienia == * Oddzia\u0142 PTTK","start_idx":149,"end_idx":459}
{"id":"mrc_242","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa w szwajcarii?","answer":"Prezydent Konfederacji Szwajcarskiej","context":"Prezydent Konfederacji Szwajcarskiej jest wybierany na okres jednego roku przez Zgromadzenie Federalne spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w Rady Zwi\u0105zkowej. Przewodniczy Radzie, pe\u0142ni funkcje reprezentacyjne, w\u0142a\u015bciwe dla g\u0142owy pa\u0144stwa, pozostaje przy tym jednak szefem przypisanego sobie resortu. Konstytucja federalna wyklucza wyb\u00f3r tej samej osoby na kolejny rok. Prezydent nie mo\u017ce by\u0107 r\u00f3wnie\u017c wybrany wiceprezydentem na kolejny rok. == Lista Prezydent\u00f3w Konfederacji == === Prezydenci Konfederacji (1848\u20131874) === === Prezydenci Konfederacji (1875\u20131899) === === Prezydenci Konfederacji (1900\u20131924) === === Prezydenci Konfederacji (1925\u20131949) === === Prezydenci Konfederacji (1950\u20131974) === === Prezydenci Konfederacji (1975\u20131999) === === Prezydenci Konfederacji (od 2000) ===","start_idx":0,"end_idx":36}
{"id":"mrc_243","question":"kto z polak\u00f3w gra\u0142 w barcelonie?","answer":"Rositzky","context":"Realu Madryt, pod nazwiskiem \u201eRozitsky\u201d widnia\u0142 napis \"Polonia\" i polska flaga. Rositzky zajmowa\u0142 miejsce obok Santiaga Bernab\u00e9u, z kt\u00f3rym wyst\u0119powa\u0142 w tej samej dru\u017cynie. Podobnie w muzeum na Camp Nou widnia\u0142 jako jedyny polski zawodnik FC Barcelona, graj\u0105cy w latach 1911\u20131913. W 2017 roku historycy FC Barcelona przyznali, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 danych na temat Rositzky\u2019ego opierali na przypuszczeniach, i zak\u0142adali, \u017ce zgin\u0105\u0142 podczas wojny polsko-bolszewickiej. Przedstawiciele Realu Madryt stwierdzili nawet, \u017ce nie s\u0105 ju\u017c w stanie potwierdzi\u0107, i\u017c taki pi\u0142karz w og\u00f3le wyst\u0119powa\u0142 w ich klubie. Przez wiele lat polscy dziennikarze i historycy domniemywali natomiast, \u017ce zawodnik mia\u0142 paszport francuski lub austriacki, by\u0142 Polakiem lub Czechem i poleg\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej. Niekt\u00f3rzy mniemali te\u017c, \u017ce Rositzky gra\u0142 w Le Havre","start_idx":80,"end_idx":88}
{"id":"mrc_244","question":"ile dzieci w edukacji domowej?","answer":"liczba dzieci w edukacji domowej w Polsce w tym\u017ce roku wynosi\u0142a 13 955","context":"polskiej rodzinie jest ch\u0119tniej podejmowana przez rodzic\u00f3w z wy\u017cszym wykszta\u0142ceniem i przygotowaniem pedagogicznym, o konserwatywnym \u015bwiatopogl\u0105dzie. === Liczba uczni\u00f3w edukowanych w domu === Wed\u0142ug danych statystycznych Ministerstwa Edukacji Narodowej z wrze\u015bnia 2017 liczba dzieci w edukacji domowej w Polsce w tym\u017ce roku wynosi\u0142a 13 955, co stanowi 26% wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Z tego 86% (12 025) to uczniowie szk\u00f3\u0142 podstawowych, 6,5% uczniowie gimnazjum (907), a 4% uczniowie liceum (566). Dzieci obj\u0119te edukacj\u0105 domow\u0105 stanowi\u0142y 0,3% wszystkich ucz\u0105cych si\u0119 w szko\u0142ach. Statystyki kraj\u00f3w, w kt\u00f3rych nauczanie domowe odbywa si\u0119 d\u0142u\u017cej ni\u017c w Polsce (np. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada), wskazuj\u0105, \u017ce liczba dzieci edukowanych w domu nie przekracza 2% populacji dzieci szkolnych (). === Instytucje zajmuj\u0105ce si\u0119 edukacj\u0105","start_idx":269,"end_idx":339}
{"id":"mrc_245","question":"jak powstaj\u0105 pla\u017ce piaszczyste?","answer":"Pla\u017ca powstaje na skutek akumulacji piasku i \u017cwiru na nabrze\u017cu oraz rzadziej na skutek erozji klif\u00f3w.","context":"sk\u0142adowe == Pla\u017ca dzieli si\u0119 na trzy cz\u0119\u015bci, patrz\u0105c kolejno od strony zbiornika: * strefa zmywania \u2013 miejsce, gdzie w normalnych warunkach dochodzi do cyklicznego zalewania przez fale, * wa\u0142 brzegowy \u2013 pod\u0142u\u017cny wa\u0142 pomi\u0119dzy stref\u0105 zmywania a tarasem burzowym, * taras burzowy \u2013 zasadnicza cz\u0119\u015b\u0107 pla\u017cy zalewana podczas sztorm\u00f3w. == Powstawanie pla\u017cy == Pla\u017ca powstaje na skutek akumulacji piasku i \u017cwiru na nabrze\u017cu oraz rzadziej na skutek erozji klif\u00f3w. Pla\u017ce powstaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c w spos\u00f3b antropogeniczny poprzez nawiezienie piasku na nabrze\u017ce; zabieg ten jest do\u015b\u0107 drogi i stosowany wy\u0142\u0105cznie je\u015bli w okolicy brakuje pla\u017c. == Wykorzystanie gospodarcze == Pla\u017ce s\u0105 wykorzystywane jedynie w celach rekreacyjno-wypoczynkowych. == Przyroda == W krajach Unii Europejskiej przyroda pla\u017c podlega ochronie na mocy dyrektywy siedliskowej,","start_idx":353,"end_idx":454}
{"id":"mrc_246","question":"kto zostal premierem w 1919?","answer":"Paderewski","context":"do wybuchu zako\u0144czonego sukcesem powstania. Po przyje\u017adzie do Warszawy, Paderewski spotka\u0142 si\u0119 z Pi\u0142sudskim i podj\u0105\u0142 si\u0119 roli mediatora pomi\u0119dzy nim a obozem Dmowskiego. 16 stycznia 1919 roku zosta\u0142 premierem, pe\u0142ni\u0105c r\u00f3wnie\u017c funkcj\u0119 ministra spraw zagranicznych. Wraz z Romanem Dmowskim jako delegat pe\u0142nomocny reprezentowa\u0142 Polsk\u0119 na konferencji pokojowej w Pary\u017cu, zako\u0144czonej podpisaniem traktatu wersalskiego, ko\u0144cz\u0105cego I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105. W tym czasie wspar\u0142 gen. Tadeusza Rozwadowskiego w jego planach tworzenia Legionu Ameryka\u0144skiego, kt\u00f3ry mia\u0142 walczy\u0107 w Polsce z bolszewikami. W wyniku tych dzia\u0142a\u0144 powsta\u0142a polsko-ameryka\u0144ska Eskadra Lotnicza im. Tadeusza Ko\u015bciuszki. Paderewskiemu nie uda\u0142o si\u0119 zrealizowa\u0107 wszystkich za\u0142o\u017ce\u0144 strony polskiej, jednak da\u0142 si\u0119 pozna\u0107 jako sprawny negocjator i dyplomata. Pomimo tego jego bezpartyjny rz\u0105d by\u0142 krytykowany w kraju zar\u00f3wno przez lewic\u0119, jak","start_idx":72,"end_idx":82}
{"id":"mrc_247","question":"w jakiej miejscowo\u015bci jest d\u0105b bartek?","answer":"Bartk\u00f3w","context":"D\u0105b Bartek \u2013 jeden z najstarszych w Polsce d\u0119b\u00f3w, od 1954 roku chroniony prawem jako pomnik przyrody, rosn\u0105cy na terenie le\u015bnictwa Bartk\u00f3w (nadle\u015bnictwo Zagna\u0144sk), przy drodze wojew\u00f3dzkiej nr 750 z Zagna\u0144ska do Samsonowa, w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim. == Wiek i rozmiary == W okresie mi\u0119dzywojennym wiek d\u0119bu oceniano nawet na 1200 lat. Cezary Pacyniak w publikacji z 1992 roku \"Najstarsze drzewa w Polsce\" poda\u0142 wyniki swoich bada\u0144, wed\u0142ug kt\u00f3rych wiek Bartka wynosi\u0142 w\u00f3wczas 654 lata (wed\u0142ug tego pomiaru w roku d\u0105b mia\u0142by ). Zgodnie z pomiarami wykonanymi w 2013 roku drzewo ma 28,5 metra wysoko\u015bci \u2013 wcze\u015bniejsze \u017ar\u00f3d\u0142a podawa\u0142y 30 metr\u00f3w. Wed\u0142ug danych z nadle\u015bnictwa Zagna\u0144sk obw\u00f3d pnia na wysoko\u015bci 1,30 m wynosi 9,85 m, a przy ziemi 13,4 m, rozpi\u0119to\u015b\u0107","start_idx":131,"end_idx":138}
{"id":"mrc_248","question":"na czym polega\u0142 blitzkrieg?","answer":"termin oznaczaj\u0105cy b\u0142yskawiczne uderzenie wojskowymi si\u0142ami zbrojnymi (powietrznymi, morskimi i l\u0105dowymi) na dany kraj.","context":"Blitzkrieg (niem. \"wojna b\u0142yskawiczna\") \u2013 termin oznaczaj\u0105cy b\u0142yskawiczne uderzenie wojskowymi si\u0142ami zbrojnymi (powietrznymi, morskimi i l\u0105dowymi) na dany kraj. == Za\u0142o\u017cenia == Najwa\u017cniejszym elementem wojny b\u0142yskawicznej jest wykorzystanie momentu zaskoczenia poprzez napad w skali strategicznej oraz d\u0105\u017cenie do maksymalnego zmasowania g\u0142\u00f3wnych si\u0142 w kierunku pierwszego uderzenia. Nieprzyjaciel powinien zosta\u0107 obustronnie oskrzydlony przez si\u0142y pancerne, a jego g\u0142\u00f3wne si\u0142y okr\u0105\u017cone i zniszczone przez piechot\u0119 i artyleri\u0119 w pocz\u0105tkowym okresie wojny. Tw\u00f3rc\u0105 blitzkriegu by\u0142 Alfred von Schlieffen. Na pocz\u0105tku I wojny \u015bwiatowej tzw. plan Schlieffena zak\u0142ada\u0142 pokonanie Francji w ci\u0105gu 6 tygodni, dzi\u0119ki czemu mo\u017cliwe mia\u0142o by\u0107 przerzucenie wszystkich si\u0142 na front wschodni, przeciwko Rosji. Teoretyczne podstawy \"blitzkriegu\" z u\u017cyciem czo\u0142g\u00f3w zosta\u0142y opracowane i po raz pierwszy zaprezentowane przez Heinza Guderiana w","start_idx":42,"end_idx":161}
{"id":"mrc_249","question":"kiedy zosta\u0142a podpisana konstytucja 3 maja?","answer":"uchwalona 3 maja 1791 roku","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":58,"end_idx":84}
{"id":"mrc_250","question":"kto wybieral krola?","answer":"wyb\u00f3r na kr\u00f3la b\u0119dzie si\u0119 odbywa\u0142 przez elekcj\u0119, kt\u00f3rej ostateczn\u0105 form\u0119 ustalono na sejmie konwokacyjnym w 1573. Wybory mia\u0142y by\u0107 powszechne w obr\u0119bie stanu szlacheckiego (\"viritim\", czyli \u201em\u0105\u017c w m\u0119\u017ca\u201d).","context":"Jakub Ucha\u0144ski (tzw. interrex), # Konfederacje (kaptury) szlacheckie przejm\u0105 w\u0142adz\u0119 w terenie (np. w wojew\u00f3dztwach), # Pok\u00f3j religijny na terenie kraju zapewni tzw. konfederacja warszawska, uchwalona na pocz\u0105tku 1573 roku. Lecz najwa\u017cniejszym wynikiem tego porozumienia mi\u0119dzy szlacht\u0105 by\u0142o ustalenie, i\u017c wyb\u00f3r na kr\u00f3la b\u0119dzie si\u0119 odbywa\u0142 przez elekcj\u0119, kt\u00f3rej ostateczn\u0105 form\u0119 ustalono na sejmie konwokacyjnym w 1573. Wybory mia\u0142y by\u0107 powszechne w obr\u0119bie stanu szlacheckiego (\"viritim\", czyli \u201em\u0105\u017c w m\u0119\u017ca\u201d). Inicjatorami pomys\u0142u elekcji w systemie \"viritim\" by\u0142a szlachta ma\u0142opolska, a dok\u0142adniej: wojewoda sandomierski Piotr Zborowski, wojewoda krakowski Jan Firlej oraz kasztelan lubelski Stanis\u0142aw S\u0142upecki. Mieli oni \u201eswojego cz\u0142owieka\u201d w sejmie \u2013 by\u0142 to Jan Zamoyski (kt\u00f3ry zosta\u0142 p\u00f3\u017aniej wielkim kanclerzem koronnym i hetmanem), kt\u00f3ry ze wszystkich si\u0142 pr\u00f3bowa\u0142 przeforsowa\u0107 ten","start_idx":305,"end_idx":509}
{"id":"mrc_251","question":"jakie by\u0142y postanowienia konferencji w ja\u0142cie?","answer":"Na konferencji rozstrzygni\u0119to spraw\u0119 Niemiec: ZSRR, USA, Wielka Brytania i Francja b\u0119d\u0105 okupowa\u0142y wyznaczone na konferencji 4 strefy Niemiec (jedna dla ka\u017cdego pa\u0144stwa).","context":"Konferencja ja\u0142ta\u0144ska, znana tak\u017ce jako konferencja krymska \u2013 przebiegaj\u0105ce od 4 do 11 lutego 1945 roku spotkanie przyw\u00f3dc\u00f3w koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej tr\u00f3jki): przyw\u00f3dcy ZSRR J\u00f3zefa Stalina, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla oraz prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta. Odby\u0142a si\u0119 w pa\u0142acu cesarskim w Liwadii le\u017c\u0105cej opodal Ja\u0142ty na Krymie. By\u0142a to jedna z konferencji wielkiej tr\u00f3jki, mia\u0142a miejsce po konferencji tehera\u0144skiej (listopad\u2013grudzie\u0144 1943), a przed konferencj\u0105 poczdamsk\u0105 (lipiec\u2013sierpie\u0144 1945). Wielka tr\u00f3jka odby\u0142a wiele konferencji, jednak na konferencjach tehera\u0144skiej, ja\u0142ta\u0144skiej oraz poczdamskiej zapad\u0142y decyzje najwy\u017cszej wagi. Mia\u0142a decyduj\u0105ce znaczenie dla powojennego kszta\u0142tu Europy. == Postanowienia == * Na konferencji rozstrzygni\u0119to spraw\u0119 Niemiec: ZSRR, USA, Wielka Brytania i Francja b\u0119d\u0105 okupowa\u0142y wyznaczone na konferencji 4 strefy Niemiec (jedna dla ka\u017cdego pa\u0144stwa).","start_idx":766,"end_idx":935}
{"id":"mrc_252","question":"jakie pa\u0144stwo w\u0142oskie by\u0142o najbardziej zas\u0142u\u017cone w zjednoczeniu?","answer":"Kr\u00f3lestwa Sardynii","context":"Zjednoczenie W\u0142och (, dos\u0142. \"odradzanie si\u0119\") \u2013 proces jednoczenia pa\u0144stw P\u00f3\u0142wyspu Apeni\u0144skiego pod w\u0142adz\u0105 Kr\u00f3lestwa Sardynii, zapocz\u0105tkowany w 1859 r. i stanowi\u0105cy kilkunastoletni okres w historii W\u0142och. == Wydarzenia poprzedzaj\u0105ce == Po okresie Wiosny Lud\u00f3w utrzymane zosta\u0142y d\u0105\u017cenia ludno\u015bci pa\u0144stw w\u0142oskich do odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci. Na ca\u0142ym P\u00f3\u0142wyspie Apeni\u0144skim w\u0142adz\u0119 obj\u0119\u0142y rz\u0105dy powo\u0142ane po kongresie wiede\u0144skim, a obalone w okresie wyst\u0105pie\u0144 Wiosny Lud\u00f3w. Str\u00f3\u017cem dotychczasowego uk\u0142adu si\u0142 by\u0142o Cesarstwo Austrii, kt\u00f3re utrzymywa\u0142o wp\u0142ywy w kilku ksi\u0119stwach oraz Pa\u0144stwie Ko\u015bcielnym. W wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw w\u0142oskich rz\u0105dzili konserwaty\u015bci, a spo\u0142ecze\u0144stwo by\u0142o pozbawione praw politycznych. W\u0142adca Kr\u00f3lestwa Piemontu i Sardynii, Wiktor Emanuel II (ur. 1820, zm. 1878), stara\u0142 si\u0119 o rozszerzenie swoich wp\u0142yw\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. Aby osi\u0105gn\u0105\u0107 cel, odwo\u0142a\u0142 si\u0119 do poczucia \u015bwiadomo\u015bci narodowej","start_idx":107,"end_idx":125}
{"id":"mrc_253","question":"kt\u00f3ry aktor dosta\u0142 najwi\u0119cej oscar\u00f3w?","answer":"Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012).","context":"i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich prac\u0119 w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewi\u0119ciu m\u0119\u017cczyzn wygra\u0142o Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejno\u015bci chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwyci\u0119zcami, kt\u00f3rzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rz\u0119du. Aktorzy, kt\u00f3rzy otrzymali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier","start_idx":76,"end_idx":189}
{"id":"mrc_254","question":"w co zamieni\u0142a sie dafne?","answer":"Dafne wyprosi\u0142a u ojca, aby zmieni\u0142 j\u0105 w drzewo wawrzynu.","context":"Dafne (gr. D\u00e1phn\u0113, \u0142ac. Daphne \"laur\", \"wawrzyn\") \u2013 w mitologii greckiej jedna z nimf; ulubienica Artemidy; ukochana Apollina. Uchodzi\u0142a za c\u00f3rk\u0119 boga Penejosa lub boga Ladona i Gai. Daremnie pr\u00f3buj\u0105c uciec od zakochanego w niej Apollina, Dafne wyprosi\u0142a u ojca, aby zmieni\u0142 j\u0105 w drzewo wawrzynu. Symbol mi\u0142o\u015bci niedost\u0119pnej i dziewictwa. == Dafne w kulturze == Temat Dafne interesowa\u0142 tw\u00f3rc\u00f3w kultury od antyku, po czasy wsp\u00f3\u0142czesne. To w\u0142a\u015bnie imi\u0119 tej nimfy stanowi tytu\u0142 pierwszej opery w historii (Jacopo Peri, \"Dafne\"). W XX wieku podj\u0105\u0142 go w operze na nowo Richard Strauss (\"Dafne\"). Gian Lorenzo Bernini wyrze\u017abi\u0142 w kamieniu scen\u0119 przemiany dziewczyny (\"Apollo i Dafne\" 1622 \u2013 1625 r.). Nicolas Poussin uwieczni\u0142 metamorfoz\u0119 Dafne na obrazie \"Apollo i Dafne\" (1625 r.).","start_idx":239,"end_idx":296}
{"id":"mrc_255","question":"czym jest draft w nba?","answer":"Draft NBA \u2013 coroczny proces maj\u0105cy na celu pozyskanie przez kluby ligi NBA praw do nowych zawodnik\u00f3w.","context":"Draft NBA \u2013 coroczny proces maj\u0105cy na celu pozyskanie przez kluby ligi NBA praw do nowych zawodnik\u00f3w. Najcz\u0119\u015bciej s\u0105 to zawodnicy ko\u0144cz\u0105cy szko\u0142y wy\u017csze w USA. Coraz wi\u0119cej jest jednak obcokrajowc\u00f3w. Wybieraj\u0105c gracza w drafcie, klub NBA uzyskuje na najbli\u017cszy rok pierwsze\u0144stwo do negocjowania i podpisania z nim kontraktu w obr\u0119bie ligi. Prawem tym mo\u017ce jednak dowolnie dysponowa\u0107 (np. zrzec si\u0119 go, sprzeda\u0107 lub wymieni\u0107 za innego gracza, b\u0105d\u017a od\u0142o\u017cy\u0107 wyb\u00f3r na przysz\u0142o\u015b\u0107). Wybrany w drafcie mo\u017ce zosta\u0107 ka\u017cdy zawodnik wyra\u017caj\u0105cy ch\u0119\u0107 gry w NBA i spe\u0142niaj\u0105cy wymogi okre\u015blone w przepisach, np. minimalny wiek. Zawodnicy wybierani w pierwszej rundzie zazwyczaj otrzymuj\u0105 propozycje umowy od razu i cz\u0119sto nale\u017c\u0105 do wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cych si\u0119 graczy ligi. Ci z ni\u017cszych miejsc podpisuj\u0105 kontrakty po","start_idx":0,"end_idx":101}
{"id":"mrc_256","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa grudzie\u0144?","answer":"Nazwa miesi\u0105ca (wed\u0142ug Br\u00fccknera) pochodzi od s\u0142owa \"gruda\"","context":"Nazwa miesi\u0105ca (wed\u0142ug Br\u00fccknera) pochodzi od s\u0142owa \"gruda\" (podobnie ukrai\u0144ski \"\u0433\u0440\u0443\u0434\u0435\u043d\u044c / hrude\u0144\", litewski \"gruodis\"). Inna dawniej u\u017cywana nazwa to \"prosie\u0144\" lub \"prosiniec\" (por. wsp\u00f3\u0142czesna nazwa miesi\u0105ca w j\u0119zyku czeskim \"prosinec\" i chorwackim \"prosinac\"). \u0141aci\u0144ska nazwa \"December\" (\u2018dziesi\u0105ty miesi\u0105c\u2019; zobacz: kalendarz rzymski) zosta\u0142a zapo\u017cyczona przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w europejskich. Pod koniec miesi\u0105ca nast\u0119puje na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej przesilenie zimowe, a na po\u0142udniowej przesilenie letnie. Meteorologicznie jest to w Polsce miesi\u0105c zimowy.","start_idx":0,"end_idx":59}
{"id":"mrc_257","question":"gdzie w polsce je\u017cd\u017c\u0105 trolejbusy?","answer":"w Gdyni, Lublinie i w Tychach.","context":"Trolejbusy w Polsce \u2013 systemy komunikacji trolejbusowej dzia\u0142aj\u0105ce w Polsce. Wed\u0142ug stanu z sierpnia 2020 roku w Polsce funkcjonowa\u0142y trzy systemy trolejbusowe: w Gdyni, Lublinie i w Tychach. == Systemy ==","start_idx":161,"end_idx":191}
{"id":"mrc_258","question":"czym zako\u0144czy\u0142a si\u0119 wojna secesyjna?","answer":"Trwa\u0142a do 26 maja 1865, kiedy podda\u0142y si\u0119 ostatnie zorganizowane o\u015brodki oporu konfederat\u00f3w","context":"Wojna secesyjna \u2013 wojna, kt\u00f3ra toczy\u0142a si\u0119 w latach 1861\u20131865 w Stanach Zjednoczonych Ameryki, pomi\u0119dzy stanami wchodz\u0105cymi w sk\u0142ad Stan\u00f3w Zjednoczonych (tzw. Uni\u0105 lub \u201eP\u00f3\u0142noc\u0105\u201d) i Skonfederowanymi Stanami Ameryki (tzw. Konfederacj\u0105 lub \u201ePo\u0142udniem\u201d), kt\u00f3re wyst\u0105pi\u0142y z Unii. Nazwa \u201ewojna secesyjna\u201d pochodzi od secesji (od\u0142\u0105czenia si\u0119) stan\u00f3w skonfederowanych od Unii. Powszechn\u0105 nazw\u0105, stosowan\u0105 zw\u0142aszcza w USA, jest tak\u017ce \u201eameryka\u0144ska wojna domowa\u201d (ang. \"American Civil War\"). Znana jest tak\u017ce jako \u201ewojna pomi\u0119dzy stanami\u201d i \u201ewojna o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Po\u0142udnia\u201d. Zapocz\u0105tkowa\u0142o j\u0105 ostrzelanie Fortu Sumter w zatoce Charleston w Karolinie Po\u0142udniowej przez konfederat\u00f3w 12 kwietnia 1861. Trwa\u0142a do 26 maja 1865, kiedy podda\u0142y si\u0119 ostatnie zorganizowane o\u015brodki oporu konfederat\u00f3w (gdzieniegdzie walki trwa\u0142y jeszcze do czerwca). W wyniku wojny \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 620 tysi\u0119cy ludzi, zniszczono","start_idx":688,"end_idx":779}
{"id":"mrc_259","question":"jak potocznie okre\u015bla si\u0119 pob\u00f3r do wojska rosyjskiego w 1863?","answer":"Branka","context":"Branka \u2013 potoczna nazwa poboru do Carskiej Armii Rosyjskiej, zarz\u0105dzonego w Kr\u00f3lestwie Polskim 6 pa\u017adziernika 1862 z inicjatywy naczelnika rz\u0105du cywilnego Aleksandra Wielopolskiego, kt\u00f3ry nie chcia\u0142 dopu\u015bci\u0107 do wybuchu powstania. Pob\u00f3r mia\u0142 obj\u0105\u0107 oko\u0142o 8 tysi\u0119cy rekrut\u00f3w spo\u015br\u00f3d os\u00f3b podejrzewanych o dzia\u0142alno\u015b\u0107 konspiracyjn\u0105, zamieszka\u0142ych w miastach, a zw\u0142aszcza w Warszawie. Branka m\u0142odych polskich m\u0119\u017cczyzn do wojska rosyjskiego w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 w Warszawie odby\u0142a si\u0119 na podstawie imiennych list, a nie jak zwykle poprzez losowanie. Akcja by\u0142a pomys\u0142em Aleksandra Wielopolskiego, a autorami list byli jego syn Zygmunt Andrzej Wielopolski i oberpolicmajster Siergiej Muchanow. Branka, kt\u00f3ra w zamierzeniu mia\u0142a przeciwdzia\u0142a\u0107 wybuchowi powstania nazywanego p\u00f3\u017aniej styczniowym, przyspieszy\u0142a tylko jego wybuch. Mimo \u017ce brank\u0119 utrzymywano w tajemnicy, cz\u0119\u015b\u0107 m\u0142odzie\u017cy","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_260","question":"kiedy zosta\u0142a napisana biblia?","answer":"Rosn\u0105ca liczba badaczy datuje spisanie wi\u0119kszo\u015bci Starego Testamentu na okres panowania perskiego, pomi\u0119dzy 539 p.n.e. a 330 p.n.e.","context":"p.n.e., najnowsze pochodz\u0105 z II lub nawet I wieku p.n.e. (Ksi\u0119ga Daniela). Wed\u0142ug Alberta de Pury i Antoona Schoorsa dzia\u0142alno\u015b\u0107 pi\u015bmiennicza na szersz\u0105 skal\u0119 zacz\u0119\u0142a si\u0119 w Izraelu i Judzie w latach 750\u2013680 p.n.e. Rosn\u0105ca liczba badaczy datuje spisanie wi\u0119kszo\u015bci Starego Testamentu na okres panowania perskiego, pomi\u0119dzy 539 p.n.e. a 330 p.n.e. Zgodno\u015b\u0107 ksi\u0105g Starego Testamentu z wydarzeniami zale\u017cy od ich gatunku literackiego. Odkrycia archeologiczne, jak te\u017c badanie stylu literackiego tzw. ksi\u0105g historycznych (np. Ksi\u0105g Samuela i Kr\u00f3lewskich) potwierdzaj\u0105 ich wczesne pochodzenie i warto\u015b\u0107 jako \u017ar\u00f3d\u0142a historycznego. Z kolei niekt\u00f3re ksi\u0119gi m\u0105dro\u015bciowe np. Ksi\u0119ga Rut maj\u0105 charakter midraszy i lu\u017any zwi\u0105zek z rzeczywistymi zdarzeniami. Wed\u0142ug Gerharda von Rada pi\u015bmiennictwo historyczne staro\u017cytnego Izraela r\u00f3\u017cni si\u0119 charakterem od wsp\u00f3\u0142czesnego naukowego sposobu opisywania","start_idx":214,"end_idx":345}
{"id":"mrc_261","question":"co to s\u0105 gromady?","answer":"nazwa stosowana w j\u0119zyku polskim na okre\u015blenie dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych rang\u0105 kategorii systematycznych","context":"Gromada (w botanice \"divisio\", w zoologii \"classis\") \u2013 nazwa stosowana w j\u0119zyku polskim na okre\u015blenie dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych rang\u0105 kategorii systematycznych. Termin \"classis\" zosta\u0142 wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pi\u0119ciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla gromady s\u0105: * nadgromada (\"superdivisio\" dla ro\u015blin lub \"superclassis\" dla zwierz\u0105t), * podgromada (\"subdivisio\" dla ro\u015blin lub \"subclassis\" dla zwierz\u0105t) * infragromada (\"infradivisio\" dla ro\u015blin lub \"infraclassis\" dla zwierz\u0105t). == R\u00f3\u017cnice w nomenklaturze botanicznej i zoologicznej == Tradycyjna polska systematyka botaniczna mianem \u201egromady\u201d okre\u015bla kategori\u0119 \u201edivisio\u201d, b\u0119d\u0105c\u0105 odpowiednikiem typu (\u201ephylum\u201d) w \u015bwiecie zwierz\u0105t. Ostatnio zacz\u0119to jednak dopuszcza\u0107 stosowanie okre\u015blenia \u201etyp\u201d dla wszystkich organizm\u00f3w. W starszej literaturze polska \u201egromada\u201d w \u015bwiecie ro\u015blin nie odpowiada rang\u0105 \u201egromadzie\u201d w \u015bwiecie zwierz\u0105t. ===","start_idx":55,"end_idx":147}
{"id":"mrc_262","question":"czym jest wielki babilon?","answer":"Wielka Nierz\u0105dnica lub Babilon Wielki \u2013 posta\u0107 symboliczna w Ksi\u0119dze Objawienia, uosobienie zepsucia, sprzedajno\u015bci, z\u0142a i Antychrysta.","context":"Wielka Nierz\u0105dnica lub Babilon Wielki \u2013 posta\u0107 symboliczna w Ksi\u0119dze Objawienia, uosobienie zepsucia, sprzedajno\u015bci, z\u0142a i Antychrysta. == Ikonografia == Na podstawie opisu z Biblii w \u015aredniowieczu przedstawiano t\u0119 posta\u0107 jako kobiet\u0119, odzian\u0105 w czerwon\u0105 sukni\u0119, siedz\u0105c\u0105 na Bestii o siedmiu rogatych g\u0142owach. == Interpretacja == W zale\u017cno\u015bci od epoki i cz\u0119sto dora\u017anych uk\u0142ad\u00f3w politycznych spos\u00f3b rozumienia tego symbolu ulega\u0142 zmianom. Cz\u0119sto przewija si\u0119 obraz Rzymu ukrytego pod poj\u0119ciem Babilonu \u2013 siedem wzg\u00f3rz, powi\u0105zanie religii i w\u0142adzy politycznej itp. W okresie reformacji wielu lider\u00f3w ruch\u00f3w protestanckich (m.in. Marcin Luter, Jan Kalwin i John Knox) interpretowa\u0142o t\u0119 alegoryczn\u0105 posta\u0107 jako personifikacj\u0119 Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Powsta\u0142o w tym czasie wiele wyobra\u017ce\u0144 o podtekstach antypapieskich. == Ko\u015bci\u00f3\u0142 Adwentyst\u00f3w Dnia Si\u00f3dmego == Adwenty\u015bci wierz\u0105, \u017ce","start_idx":0,"end_idx":135}
{"id":"mrc_263","question":"z jakimi miejscami w polsce by\u0142 zwi\u0105zany fryderyk chopin?","answer":"Warszawie","context":"z synami. Hrabia Skarbek w okresie swojego pobytu w Polsce sta\u0142 si\u0119 jednym z najaktywniejszych protektor\u00f3w Chopina, ale to za przyczyn\u0105 \u017bywnego, kt\u00f3ry spisa\u0142 \u2013 wed\u0142ug wskaz\u00f3wek Fryderyka \u2013 kilka arkuszy z kompozycjami wariacji i ta\u0144c\u00f3w, po czym pokazywa\u0142 je w innych domach, Chopin sta\u0142 si\u0119 znany w Warszawie. Fryderyk wyst\u0105pi\u0142 w pa\u0142acu Br\u00fchla przed ksi\u0119ciem Konstantym i zaprezentowa\u0142 mu nieznany marsz, kt\u00f3ry ksi\u0105\u017c\u0119 kaza\u0142 sobie zagra\u0107 po raz drugi. W 1817 w parafialnym zak\u0142adzie typograficznym ko\u015bcio\u0142a Nawiedzenia Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny na Nowym Mie\u015bcie w Warszawie ukaza\u0142 si\u0119 pierwszy wydany drukiem utw\u00f3r Chopina \u2013 polonez w tonacji g-moll wydany pod tytu\u0142em \"Polonoise pour le Piano-Forte D\u00e9di\u00e9e \u00e0 Son Excellence Mademoiselle la Comtesse Victoire Skarbek faite par Fr\u00e9d\u00e9ric Chopin Musicien \u00e2g\u00e9","start_idx":299,"end_idx":308}
{"id":"mrc_264","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki hobbit?","answer":"J.R.R. Tolkien","context":"Hobbit, czyli tam i z powrotem () \u2212 powie\u015b\u0107 fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana 21 wrze\u015bnia 1937 przez firm\u0119 Allen & Unwin. Polskie wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1960 w t\u0142umaczeniu Maria Skibniewskiej. Opowiada o wyprawie podj\u0119tej przez krasnolud\u00f3w tworz\u0105cych kompani\u0119 Thorina i towarzysz\u0105cego im hobbita o nazwisku Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej G\u00f3ry w celu odzyskania zagarni\u0119tych skarb\u00f3w i dawnej siedziby krasnolud\u00f3w. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pier\u015bcie\u0144, kt\u00f3ry daje mu moc bycia niewidzialnym. Po wydaniu powie\u015b\u0107 szybko zyska\u0142a uznanie czytelnik\u00f3w. Wydawca poprosi\u0142 autora o kontynuacj\u0119 zdarze\u0144, kt\u00f3ra ostatecznie ukaza\u0142a si\u0119 jako \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Zar\u00f3wno \"Hobbit\", jak i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" powsta\u0142y pod wp\u0142ywem staroskandynawskich legend, kt\u00f3rymi zajmowa\u0142 si\u0119 Tolkien. Analiza literaturoznawcza sugeruje,","start_idx":73,"end_idx":87}
{"id":"mrc_265","question":"w jakiej reprezentacji gra ronaldo?","answer":"reprezentacji Portugalii","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":195,"end_idx":219}
{"id":"mrc_266","question":"jaka bron chemiczna syria?","answer":"sarin","context":"broni chemicznej. Zesp\u00f3\u0142 20 ekspert\u00f3w pod dow\u00f3dztwem wymienionych naukowc\u00f3w przyby\u0142 do Syrii 18 sierpnia 2013, czyli trzy dni przed atakiem gazowym w Ghucie. == Atak == 21 sierpnia 2013 ok. godziny 3:00 czasu lokalnego, w kilku miastach na wsch\u00f3d od syryjskiej stolicy \u2013 Duma, Irbin, Hammurijja, Harasta, Kafr Batna, Sakba \u2013 le\u017c\u0105cych na terenie Ghuty, oraz w damasce\u0144skich dzielnicach Ajn Tarma, D\u017caubar, Zamalka, a tak\u017ce miast na po\u0142udnie od stolicy \u2013 Darajja i Muaddamija, dosz\u0142o do ataku rakietowego. W g\u0142owicach rakiet wed\u0142ug \u015bwiadk\u00f3w umieszczony by\u0142 truj\u0105cy gaz \u2013 sarin. W ci\u0105gu godziny spowodowa\u0142 on setki ofiar. Atak mia\u0142 miejsce w toku nocnych walk w Ghucie rozpocz\u0119tych o 1:15 czasu lokalnego (0:15 czasu polskiego). Pocz\u0105tkowo wystrzelono pi\u0119\u0107 rakiet z lotniska wojskowego","start_idx":569,"end_idx":574}
{"id":"mrc_267","question":"jak nazywa si\u0119 najwy\u017cszy szczyt afryki?","answer":"szczyt Uhuru","context":"Kilimand\u017caro \u2013 g\u00f3ra w Tanzanii, le\u017c\u0105ca przy granicy z Keni\u0105. Jest najwy\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 Afryki i jedynym miejscem na kontynencie, gdzie \u015bnieg jest ca\u0142oroczny. Jest jednym z najwy\u017cszych samotnych masyw\u00f3w. W jego sk\u0142ad wchodz\u0105 trzy szczyty b\u0119d\u0105ce pozosta\u0142o\u015bci\u0105 po trzech wulkanach: * szczyt Uhuru na wulkanie Kibo (Kilimand\u017caro) \u2013 5895 m n.p.m., * Mawenzi \u2013 5150 m n.p.m., * Shira \u2013 3940 m n.p.m. Uhuru wznosi si\u0119 oko\u0142o 4900 metr\u00f3w ponad otaczaj\u0105cymi masyw terenami. == Historia == === Etymologia === Wed\u0142ug jednej z hipotez (wysnu\u0142 j\u0105 niemiecki misjonarz Johann Ludwig Krapf), nazwa Kilimand\u017caro pochodzi z po\u0142\u0105czenia dw\u00f3ch s\u0142\u00f3w j\u0119zyka tamtejszych plemion. \"Kilima\" oznacza s\u0142owo \"G\u00f3ra\", \"Njiaro\" za\u015b \"Karawan\u0119\". === Pocz\u0105tki eksploracji === Jeszcze przed przybyciem Europejczyk\u00f3w wok\u00f3\u0142 masyw\u00f3w wulkanicznych mieszka\u0142y liczne","start_idx":275,"end_idx":287}
{"id":"mrc_268","question":"co to jest antidotum wikipedia?","answer":"bezp\u0142atny kwartalnik Zwi\u0105zku M\u0142odzie\u017cy Mniejszo\u015bci Niemieckiej w RP","context":"Antidotum \u2013 bezp\u0142atny kwartalnik Zwi\u0105zku M\u0142odzie\u017cy Mniejszo\u015bci Niemieckiej w RP. Pierwsze wydanie czasopisma pojawi\u0142o si\u0119 w 2004 roku, dzi\u0119ki pomys\u0142owi Piotra Koziola. Do 2012 roku ukaza\u0142o si\u0119 24 numer\u00f3w. G\u0142\u00f3wnym celem na pocz\u0105tku istnienia by\u0142o zapobieganie nudzie i pokazanie starszej generacji mniejszo\u015bci niemieckiej, co m\u0142odzie\u017c potrafi. Artyku\u0142y w czasopi\u015bmie s\u0105 zar\u00f3wno w j\u0119zyku polskim jak i niemieckim. \u201eAntidotum\u201d jest wydawane w nak\u0142adzie 5000 egzemplarzy. Grup\u0105 docelow\u0105 czasopisma jest m\u0142odzie\u017c mniejszo\u015bci niemieckiej, to pod jej k\u0105tem zostaj\u0105 poruszane poszczeg\u00f3lne tematy artyku\u0142\u00f3w. \u201eAntidotum\u201d wychodzi naprzeciw zainteresowaniom, prezentuj\u0105c np. aktualne niemieckie zespo\u0142y muzyczne czy popularnych sportowc\u00f3w. ; Dzia\u0142y czasopisma * go\u015b\u0107 numeru, * newsy z Polski i Niemiec, * temat numeru, * w g\u00f3r\u0119 i daleko, * strefa studencka, * z \u017cycia BJDM-u,","start_idx":12,"end_idx":79}
{"id":"mrc_269","question":"z kim zareczyl sie tadeusz?","answer":"Ostatecznie zar\u0119cza si\u0119 z Zosi\u0105.","context":"Tadeusz Soplica (\"pan Tadeusz\") \u2013 posta\u0107 literacka, tytu\u0142owy bohater poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek S\u0119dziego, dziedzic Soplicowa. M\u0142ody, przystojny, zakochany w Zosi, wpl\u0105tuje si\u0119 w perypetie mi\u0142osne z jej opiekunk\u0105 Telimen\u0105. Ostatecznie zar\u0119cza si\u0119 z Zosi\u0105. == Dzieci\u0144stwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszk\u0119 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z pierwsz\u0105 napotkan\u0105 \u201edziewczyn\u0105 ubog\u0105\u201d). Urodzi\u0142 si\u0119 zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cze\u015b\u0107 Tadeusza Ko\u015bciuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizm\u00f3w, syn Jacka urodzi\u0142 si\u0119 rok wcze\u015bniej, kiedy s\u0142awa Ko\u015bciuszki nie mog\u0142a jeszcze dotrze\u0107 na Litw\u0119). Osierocony wcze\u015bnie przez matk\u0119. Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu. Tadeusz, przekonany o \u015bmierci ojca, dorasta, otoczony trosk\u0105 wszystkich","start_idx":281,"end_idx":313}
{"id":"mrc_270","question":"co nazywamy zdolno\u015bci\u0105 skupiaj\u0105c\u0105 soczewki?","answer":"a \u2013 wielko\u015b\u0107 definiowana dla pojedynczych soczewek i dla uk\u0142ad\u00f3w optycznych oznaczaj\u0105ca odwrotno\u015b\u0107 ogniskowej danej soczewki lub uk\u0142adu optycznego.","context":"Zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca, zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca, moc optyczna \u2013 wielko\u015b\u0107 definiowana dla pojedynczych soczewek i dla uk\u0142ad\u00f3w optycznych oznaczaj\u0105ca odwrotno\u015b\u0107 ogniskowej danej soczewki lub uk\u0142adu optycznego. :: Z=\\frac{1}{f}, gdzie: : Z \u2013 zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca, : f \u2013 ogniskowa (wyra\u017cona w metrach). Domy\u015blnie wz\u00f3r ten stosuje si\u0119 dla powietrza. Je\u017celi dana soczewka znajduje si\u0119 w o\u015brodku materialnym, kt\u00f3rego wsp\u00f3\u0142czynnik za\u0142amania wynosi n, to zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105c\u0105 wyra\u017ca wz\u00f3r :: Z=\\frac{n}{f} gdzie f jest ogniskow\u0105 uk\u0142adu w powietrzu. Zatem zastosowanie cieczy immersyjnej w mikroskopie zwi\u0119ksza zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105c\u0105 obiektywu. Dodatnia zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca oznacza soczewk\u0119 lub uk\u0142ad optyczny skupiaj\u0105cy, a ujemna \u2013 soczewk\u0119 lub uk\u0142ad rozpraszaj\u0105cy. Zerowa zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca oznacza brak zmiany kierunku promieni po przej\u015bciu przez soczewk\u0119 (obie powierzchnie robocze s\u0105 p\u0142askie i r\u00f3wnoleg\u0142e do siebie","start_idx":53,"end_idx":200}
{"id":"mrc_271","question":"czym jest mechanika kwantowa?","answer":"teoria praw ruchu obiekt\u00f3w poszerzaj\u0105ca zakres mechaniki na sytuacje, dla kt\u00f3rych przewidywania mechaniki klasycznej nie sprawdza\u0142y si\u0119.","context":"Mechanika kwantowa (teoria kwant\u00f3w) \u2013 teoria praw ruchu obiekt\u00f3w poszerzaj\u0105ca zakres mechaniki na sytuacje, dla kt\u00f3rych przewidywania mechaniki klasycznej nie sprawdza\u0142y si\u0119. Opisuje przede wszystkim \u015bwiat mikroskopowy \u2013 obiekty o bardzo ma\u0142ych masach i rozmiarach, np. atom, cz\u0105stki elementarne itp., ale tak\u017ce takie zjawiska makroskopowe jak nadprzewodnictwo i nadciek\u0142o\u015b\u0107. Jej granic\u0105 dla \u015brednich rozmiar\u00f3w, energii czy p\u0119d\u00f3w zwykle jest mechanika klasyczna. Dla zjawisk zachodz\u0105cych w mikro\u015bwiecie konieczne jest stosowanie mechaniki kwantowej, gdy\u017c mechanika klasyczna nie daje poprawnego opisu tych zjawisk. Jest to jednak teoria znacznie bardziej z\u0142o\u017cona matematycznie i poj\u0119ciowo. Zasady mechaniki kwantowej s\u0105 obecnie paradygmatem fizyki i chemii. Nierelatywistyczna mechanika kwantowa pozostaje s\u0142uszna, dop\u00f3ki stosuje si\u0119 j\u0105 w odniesieniu do cia\u0142 poruszaj\u0105cych si\u0119 z pr\u0119dko\u015bciami du\u017co mniejszymi od pr\u0119dko\u015bci","start_idx":38,"end_idx":174}
{"id":"mrc_272","question":"jakie by\u0142y samoloty w dywizjonie 303?","answer":"Hawker Hurricane Mk I","context":"\"Dywizjon 303\" z albumu Szlakiem przelanej krwi. === Film === Dywizjon upami\u0119tniony zosta\u0142 na ta\u015bmie filmowej w: * angielskim filmie fabularnym \"\u201eBitwa o Angli\u0119\u201d\" z 1969 roku re\u017c. Guy Hamilton, * jednym z odcink\u00f3w angielskiego miniserialu dokumentalnego \"\u201eBloody Foreigners\u201d\" (pol. \"\u201eCi cholerni cudzoziemcy\u201d\") z 2010 roku pod tytu\u0142em \"\u201eThe Polish Battle of Britain\u201d\" (pol. \"\u201ePolska bitwa o Brytani\u0119\u201d\") wyprodukowanym przez Hardy Pictures dla brytyjskiej stacji telewizyjnej Channel 4, * dw\u00f3ch filmach fabularnych z 2018 roku \u2013 \"\u201e303. Bitwa o Angli\u0119\u201d\" (ang. \u201e\"Hurricane: Squadron 303\"\u201d) oraz \"\u201eDywizjon 303. Historia prawdziwa\u201d\" === Pomniki === 19 wrze\u015bnia 2011 roku w Muzeum-Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera ods\u0142oni\u0119to wiern\u0105 replik\u0119 my\u015bliwca Hawker Hurricane Mk I (skala 1:1) pomalowanego w barwach samolotu Witolda Urbanowicza, dow\u00f3dcy dywizjonu 303.","start_idx":750,"end_idx":771}
{"id":"mrc_273","question":"ile procent ludzi ma niebieskie oczy?","answer":"o 8% populacji \u015bwiata ma niebieskie oczy.","context":"W pozosta\u0142ych cz\u0119\u015bciach \u015bwiata s\u0105 stosunkowo rzadkie. Oko\u0142o 8% populacji \u015bwiata ma niebieskie oczy. Finlandia i Litwa maj\u0105 najwi\u0119kszy odsetek niebieskookich ludzi; jest to r\u00f3wnie\u017c kolor oczu bardzo powszechny w innych krajach le\u017c\u0105cych nad Morzem Ba\u0142tyckim. Pewne badanie wykaza\u0142o, \u017ce niemal 90% Islandczyk\u00f3w ma niebieskie lub zielone oczy. Badania w 2002 r. udowodni\u0142y powszechne wyst\u0119powanie niebieskiego koloru oczu w\u015br\u00f3d przedstawicieli rasy bia\u0142ej o nie-latynoskim pochodzeniu w Stanach Zjednoczonych \u2013 odsetek wynosi 33,8% dla urodzonych mi\u0119dzy 1935 a 1950 r. oraz 57,4% dla urodzonych mi\u0119dzy 1899 a 1905. Jako \u017ce produkcja melaniny ro\u015bnie w ci\u0105gu pierwszych kilku lat \u017cycia, niebieskie oczy dzieci mog\u0105 \u015bciemnie\u0107, kiedy stan\u0105 si\u0119 starsze. === Fioletowe i czerwone === Wra\u017cenie fioletowych oczu jest wynikiem zmieszania czerwonych i","start_idx":58,"end_idx":99}
{"id":"mrc_274","question":"co wi\u0105\u017ce rt\u0119\u0107?","answer":"Toksyczno\u015b\u0107 rt\u0119ci polega na niszczeniu b\u0142on biologicznych i wi\u0105zaniu si\u0119 z bia\u0142kami.","context":"rt\u0119ci wnikaj\u0105 te\u017c do m\u00f3zgu i przenikaj\u0105 przez barier\u0119 \u0142o\u017cyskow\u0105 do krwi p\u0142odu. Wch\u0142oni\u0119ta w ten spos\u00f3b rt\u0119\u0107 jest wydalana z moczem i w niewielkim stopniu z ka\u0142em. Kumuluje si\u0119 w nerkach, uszkadzaj\u0105c je. Toksyczno\u015b\u0107 rt\u0119ci polega na niszczeniu b\u0142on biologicznych i wi\u0105zaniu si\u0119 z bia\u0142kami. W ten spos\u00f3b rt\u0119\u0107 zak\u0142\u00f3ca wiele niezb\u0119dnych do \u017cycia proces\u00f3w biochemicznych. Ostre zatrucie oparami rt\u0119ci wywo\u0142uje zapalenie p\u0142uc i oskrzeli prowadz\u0105ce niekiedy do \u015bmiertelnej niewydolno\u015bci oddechowej. Inne objawy to: krwotoczne zapalenie jelit, niewydolno\u015b\u0107 kr\u0105\u017cenia, zapalenie b\u0142ony \u015bluzowej jamy ustnej. Uszkodzeniu ulegaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c nerki i uk\u0142ad nerwowy. Spo\u017cycie zwi\u0105zk\u00f3w rt\u0119ci powoduje \u015blinotok, wymioty, krwaw\u0105 biegunk\u0119, martwic\u0119 b\u0142ony \u015bluzowej jelit. Pojawia si\u0119 r\u00f3wnie\u017c pieczenie w prze\u0142yku. Podobnie jak w zatruciu drog\u0105 oddechow\u0105 uszkodzone zostaj\u0105 nerki. Zatrucie","start_idx":203,"end_idx":287}
{"id":"mrc_275","question":"kto \u015bpiewa\u0142 jolka jolka?","answer":"Felicjan Andrzejczak","context":"Jolka, Jolka pami\u0119tasz \u2013 ballada rockowa Budki Suflera, wydana w 1982 roku jako \u00f3smy singel zespo\u0142u. Piosenka znalaz\u0142a si\u0119 na albumie kompilacyjnym \"1974\u20131984\", kt\u00f3ry wydano w roku 1984. Autorem tekstu jest Marek Dutkiewicz, a muzyki Romuald Lipko. Warunkiem zgody na nagranie utworu by\u0142o szybkie napisanie polskiego tekstu do utworu \u201eTime to Turn\u201d niemieckiego zespo\u0142u Eloy. Po jego stworzeniu (\u201eNoc komety\u201d) zesp\u00f3\u0142 m\u00f3g\u0142 przyst\u0105pi\u0107 do nagrania utworu \u201eJolka, Jolka pami\u0119tasz\u201d, nad kt\u00f3rym pracowano od kilku miesi\u0119cy. Piosenk\u0119 za\u015bpiewa\u0142 wokalista zespo\u0142u Felicjan Andrzejczak. Utw\u00f3r zadebiutowa\u0142 w \"poczekalni\" 31. notowania Listy przeboj\u00f3w Programu Trzeciego z dnia 20 listopada 1982 roku, utrzymywa\u0142 si\u0119 na Li\u015bcie przez 13 tygodni, a w 34. notowaniu Listy osi\u0105gn\u0105\u0142 pierwsze miejsce (notowanie z 11 grudnia 1982). Piosenka okaza\u0142a si\u0119","start_idx":555,"end_idx":575}
{"id":"mrc_276","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 ma jelito cienkie?","answer":"\u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m","context":"Jelito cienkie (\u0142ac. \"intestinum tenue\") \u2013 najd\u0142u\u017csza cz\u0119\u015b\u0107 przewodu pokarmowego, po\u0142o\u017cona pomi\u0119dzy \u017co\u0142\u0105dkiem a jelitem grubym, od kt\u00f3rego oddziela si\u0119 poprzez zastawk\u0119 kr\u0119tniczo-k\u0105tnicz\u0105. W obr\u0119bie jamy brzusznej jelito cienkie zajmuje okolic\u0119 p\u0119pkow\u0105, podbrzuszn\u0105 i obie okolice biodrowe, a cz\u0119\u015bciowo te\u017c miednic\u0119 ma\u0142\u0105. Jego d\u0142ugo\u015b\u0107 jest osobniczo zmienna, zale\u017cy te\u017c od wieku i od stanu skurczu b\u0142ony mi\u0119\u015bniowej. \u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m, natomiast na zw\u0142okach wynosi ona od 6 do 8. \u015arednica (czyli inaczej \u015bwiat\u0142o jelita) ma oko\u0142o 3 cm. U noworodk\u00f3w i dzieci jelito cienkie jest stosunkowo d\u0142u\u017csze ni\u017c u doros\u0142ych \u2013 przypuszczalnie w zwi\u0105zku z wi\u0119ksz\u0105 pojemno\u015bci\u0105 jamy brzusznej. == Podzia\u0142 anatomiczny == Jelito cienkie dzielimy na trzy podstawowe cz\u0119\u015bci. S\u0105 to, kolejno: dwunastnica, jelito czcze","start_idx":416,"end_idx":457}
{"id":"mrc_277","question":"czego brakowa\u0142o w egipcie?","answer":"Brakuj\u0105ce surowce, takie jak drewno, srebro oraz wonno\u015bci potrzebne do rytua\u0142\u00f3w","context":"roln\u0105. Dlatego wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w zabezpieczeniu pa\u0144stwa w okresach suchych odgrywa\u0142y o\u015brodki administracyjne, nale\u017c\u0105ce do zar\u00f3wno w\u0142adcy, jak i \u015bwi\u0105ty\u0144. Nie by\u0142 to system monolityczny, lecz kompleksowa sie\u0107 autonomicznych plac\u00f3wek administracji, zajmuj\u0105cych si\u0119 zbieraniem przychod\u00f3w, rozdzielaniem p\u0142ac oraz magazynowaniem i dystrybucj\u0105 zbior\u00f3w. Stan tego rodzaju gospodarki w poszczeg\u00f3lnych regionach zale\u017ca\u0142 od zasob\u00f3w, jakich dostarcza\u0142a tam ziemia. Egipt by\u0142 w dogodnej sytuacji ze wzgl\u0119du na bardzo \u017cyzne tereny rolnicze nad Nilem (nazwa kraju, to \"Kemet\", co oznacza \u201eczarn\u0105 ziemi\u0119\u201d), \u0142agodny klimat, obfito\u015b\u0107 flory i fauny, a w g\u00f3rach po obu stronach rzeki bogactwo surowc\u00f3w skalnych i mineralnych. Brakuj\u0105ce surowce, takie jak drewno, srebro oraz wonno\u015bci potrzebne do rytua\u0142\u00f3w sprowadzane by\u0142y od samego pocz\u0105tku z innych kraj\u00f3w. == Surowce naturalne == Wydobycie","start_idx":702,"end_idx":781}
{"id":"mrc_278","question":"kto jest re\u017cyserem filmu gierek?","answer":"W\u0119grzyn","context":"Gierek \u2013 polski film fabularny z 2022 roku w re\u017cyserii Micha\u0142a W\u0119grzyna. Zdj\u0119cia do filmu rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 27 lipca 2020 roku i powsta\u0142y w D\u0105browie G\u00f3rniczej (Pa\u0142ac Kultury Zag\u0142\u0119bia), Gda\u0144sku, Katowicach, Ustroniu (willa Jerzego Zi\u0119tka - obecnie Dom Pracy Tw\u00f3rczej Architekt\u00f3w SARP Katowice przy ul. Zielonej 1), Warszawie, Zawierciu (basen przy ul. Glinianej, Miejski O\u015brodek Kultury, ulice: Huldczy\u0144skiego i Senatorska, blok przy ul. Wschodniej 2). Pocz\u0105tkowo premier\u0119 filmu wyznaczono na 15 pa\u017adziernika 2021 roku, jednak dat\u0119 zmieniono na 21 stycznia 2022 roku. == Fabu\u0142a == Sekrety i tajemnice Edwarda Gierka (Micha\u0142 Koterski) \u2013 I sekretarza KC PZPR. Film z prze\u0142omow\u0105 histori\u0105 Polski w tle, kt\u00f3rego akcja toczy si\u0119 w latach 1970\u20131982, od momentu przej\u0119cia funkcji I sekretarza KC PZPR, do","start_idx":63,"end_idx":70}
{"id":"mrc_279","question":"kto to ludwisarz?","answer":"rzemie\u015blnik odlewaj\u0105cy z br\u0105zu, miedzi, mosi\u0105dzu lub spi\u017cu dzwony, lufy do dzia\u0142, pos\u0105gi, \u015bwieczniki i przedmioty codziennego u\u017cytku.","context":"Ludwisarz (br\u0105zownik) \u2013 rzemie\u015blnik odlewaj\u0105cy z br\u0105zu, miedzi, mosi\u0105dzu lub spi\u017cu dzwony, lufy do dzia\u0142, pos\u0105gi, \u015bwieczniki i przedmioty codziennego u\u017cytku. Ludwisarstwo powsta\u0142o w XIII wieku. W XIX wieku rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 upadek tego rzemios\u0142a w zwi\u0105zku z rozwojem przemys\u0142u metalurgicznego. Wsp\u00f3\u0142czesne ludwisarstwo jest rzemios\u0142em artystycznym. Nadal dostarcza dzwony do \u015bwi\u0105ty\u0144. Nieliczni ju\u017c ludwisarze zajmuj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie odlewem przedmiot\u00f3w ozdobnych typu: \u015bwieczniki, lichtarze, kinkiety, klamki, popielniczki, ozdoby do uprz\u0119\u017cy konnych. == Ludwisarze w Polsce == W Krakowie dzia\u0142ali mi\u0119dzy innymi Jan i Maciej Meidnerowie, Samuel Szolz (1515), Petrus Camtrifusor (1536), Oswald Baldtner (1569), a tak\u017ce J\u00f3zef Rozenberski (1638), Micha\u0142 Wainhold (1669), Ignacy Huflaner, Piotr Wagner i inni. W Warszawie odlewali dzwony mi\u0119dzy innymi Wreden (1721), Benjamin Witweck (1715), a w XIX","start_idx":24,"end_idx":157}
{"id":"mrc_280","question":"jak zgin\u0105\u0142 hajmon?","answer":"Na wie\u015b\u0107 o samob\u00f3jczej \u015bmierci swej wybranki odebra\u0142 sobie \u017cycie.","context":"Hajmon (gr. Aim\u014dn, \u0142ac. Haemon \u2018bieg\u0142y\u2019) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewicz teba\u0144ski. Uchodzi\u0142 za syna Kreona i Eurydyki. By\u0142 narzeczonym Antygony. Na wie\u015b\u0107 o samob\u00f3jczej \u015bmierci swej wybranki odebra\u0142 sobie \u017cycie. Jego \u015bladem posz\u0142a tak\u017ce jego matka.","start_idx":146,"end_idx":211}
{"id":"mrc_281","question":"w kt\u00f3rym roku zako\u0144czy\u0142 si\u0119 proces zjednoczenia niemiec?","answer":"1871","context":"Zjednoczenie Niemiec (1866\u20131871) \u2013 kilkuletni proces jednoczenia pa\u0144stw niemieckich, zako\u0144czony proklamacj\u0105 Cesarstwa Niemieckiego (II Rzeszy). == Historia == Kongres wiede\u0144ski w 1815 roku ustali\u0142 podzia\u0142 \u00f3wczesnej Europy. Mimo to ju\u017c w tym okresie istnia\u0142y silne tendencje zjednoczeniowe w\u015br\u00f3d niemieckiego spo\u0142ecze\u0144stwa. W miejsce rozwi\u0105zanego w 1813 roku Zwi\u0105zku Re\u0144skiego utworzono Zwi\u0105zek Niemiecki (1815), pod przewodnictwem cesarza Austrii. Wewn\u0105trz niego zarysowywa\u0142a si\u0119 stopniowo rywalizacja mi\u0119dzy Prusami a Austri\u0105. Wzrost nastroj\u00f3w zjednoczeniowych przypad\u0142 na lata Wiosny Lud\u00f3w. Zawi\u0105zany wtedy og\u00f3lnoniemiecki parlament, zwany od miejsca obradowania frankfurckim, podj\u0105\u0142 po d\u0142ugich debatach decyzj\u0119 o zjednoczeniu Niemiec pod przewodnictwem Prus (tzw. koncepcja ma\u0142oniemiecka) i ofiarowaniu korony cesarskiej Fryderykowi Wilhelmowi IV. Kr\u00f3l jednak odm\u00f3wi\u0142 jej przyj\u0119cia, a w 1850 roku Prusy zosta\u0142y zmuszone do ponownego uznania zwierzchnictwa","start_idx":27,"end_idx":31}
{"id":"mrc_282","question":"kiedy wybuch\u0142o powstanie w getcie warszawskim?","answer":"Powstanie wybuch\u0142o w momencie rozpocz\u0119cia zarz\u0105dzonej przez Heinricha Himmlera akcji ostatecznej likwidacji getta, w wigili\u0119 \u017cydowskiego \u015bwi\u0119ta Pesach, 19 kwietnia 1943","context":"Woli\u0144skim \u201eWac\u0142awem\u201d z Referatu Spraw \u017bydowskich AK. == Powstanie w getcie warszawskim == Powstanie wybuch\u0142o w momencie rozpocz\u0119cia zarz\u0105dzonej przez Heinricha Himmlera akcji ostatecznej likwidacji getta, w wigili\u0119 \u017cydowskiego \u015bwi\u0119ta Pesach, 19 kwietnia 1943, w momencie gdy w tzw. getcie szcz\u0105tkowym znajdowa\u0142o si\u0119 ju\u017c tylko ok. 50-70 tysi\u0119cy \u017byd\u00f3w (wobec niemal p\u00f3\u0142 miliona w szczytowym okresie jego zaludnienia). Powstanie \u2013 pierwsze miejskie wyst\u0105pienie powsta\u0144cze w okupowanej przez Niemc\u00f3w Europie \u2013 nie mia\u0142o militarnych cel\u00f3w strategicznych. Bior\u0105c pod uwag\u0119 brak jakichkolwiek szans na powodzenie, stanowi\u0142o zbrojn\u0105 odpowied\u017a na ludob\u00f3jstwo, b\u0119d\u0105c r\u00f3wnie\u017c odwetem na hitlerowcach podj\u0119tym przez kilkuset bojownik\u00f3w \u017bydowskiej Organizacji Bojowej (\u017bOB) oraz \u017bydowskiego Zwi\u0105zku Wojskowego (\u017bZW). Ze wzgl\u0119du na swoj\u0105 symboliczn\u0105 wymow\u0119, powstanie w getcie warszawskim uwa\u017cane jest przez nar\u00f3d","start_idx":90,"end_idx":258}
{"id":"mrc_283","question":"na czym polega\u0142a wojna b\u0142yskawiczna?","answer":"termin oznaczaj\u0105cy b\u0142yskawiczne uderzenie wojskowymi si\u0142ami zbrojnymi (powietrznymi, morskimi i l\u0105dowymi) na dany kraj.","context":"Blitzkrieg (niem. \"wojna b\u0142yskawiczna\") \u2013 termin oznaczaj\u0105cy b\u0142yskawiczne uderzenie wojskowymi si\u0142ami zbrojnymi (powietrznymi, morskimi i l\u0105dowymi) na dany kraj. == Za\u0142o\u017cenia == Najwa\u017cniejszym elementem wojny b\u0142yskawicznej jest wykorzystanie momentu zaskoczenia poprzez napad w skali strategicznej oraz d\u0105\u017cenie do maksymalnego zmasowania g\u0142\u00f3wnych si\u0142 w kierunku pierwszego uderzenia. Nieprzyjaciel powinien zosta\u0107 obustronnie oskrzydlony przez si\u0142y pancerne, a jego g\u0142\u00f3wne si\u0142y okr\u0105\u017cone i zniszczone przez piechot\u0119 i artyleri\u0119 w pocz\u0105tkowym okresie wojny. Tw\u00f3rc\u0105 blitzkriegu by\u0142 Alfred von Schlieffen. Na pocz\u0105tku I wojny \u015bwiatowej tzw. plan Schlieffena zak\u0142ada\u0142 pokonanie Francji w ci\u0105gu 6 tygodni, dzi\u0119ki czemu mo\u017cliwe mia\u0142o by\u0107 przerzucenie wszystkich si\u0142 na front wschodni, przeciwko Rosji. Teoretyczne podstawy \"blitzkriegu\" z u\u017cyciem czo\u0142g\u00f3w zosta\u0142y opracowane i po raz pierwszy zaprezentowane przez Heinza Guderiana w","start_idx":42,"end_idx":161}
{"id":"mrc_284","question":"na jakiej ulicy mie\u015bci\u0142a si\u0119 akademia pana kleksa?","answer":"Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej.","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":551,"end_idx":597}
{"id":"mrc_285","question":"za co odpowiada trzustka?","answer":". Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch rodzaj\u00f3w tkanek: p\u0119cherzykowej i wyspowej. P\u0119cherzyki trzustkowe s\u0105 gruczo\u0142ami zewn\u0105trzwydzielniczymi produkuj\u0105cymi wiele enzym\u00f3w trawiennych, rozk\u0142adaj\u0105cych r\u00f3\u017cne rodzaje pokarmu.","context":"5: powierzchnia przednia t., 6: powierzchnia wewn\u0119trzna t., 7: powierzchnia g\u00f3rna t., 8: brzeg przedni t., 9: brzeg wewn\u0119trzny t., 10: guz sieciowy, 11: ogon t., 12: dwunastnica. Trzustka () \u2013 narz\u0105d gruczo\u0142owy kr\u0119gowc\u00f3w, przy czym trzustka wyspowa wyst\u0119puje te\u017c u innych strunowc\u00f3w. Przybiera rozmaite formy u r\u00f3\u017cnych takson\u00f3w. Mo\u017ce by\u0107 zwartym narz\u0105dem lub by\u0107 rozproszona w\u015br\u00f3d innych tkanek. Powstaje z trzech zawi\u0105zk\u00f3w w nab\u0142onku jelita, przy czym u ssak\u00f3w jeden zanika. Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch rodzaj\u00f3w tkanek: p\u0119cherzykowej i wyspowej. P\u0119cherzyki trzustkowe s\u0105 gruczo\u0142ami zewn\u0105trzwydzielniczymi produkuj\u0105cymi wiele enzym\u00f3w trawiennych, rozk\u0142adaj\u0105cych r\u00f3\u017cne rodzaje pokarmu. \u0141\u0105cz\u0105 si\u0119 one z wydzielinami \u015bcian uchodz\u0105cych do jelita przewod\u00f3w wyprowadzaj\u0105cych, tworz\u0105c sok trzustkowy. Wysepki trzustkowe s\u0105 rozproszone lub tworz\u0105 odr\u0119bny narz\u0105d. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 w nich","start_idx":474,"end_idx":675}
{"id":"mrc_286","question":"o czym m\u00f3wi traktat lizbo\u0144ski?","answer":"reform\u0119 instytucji Unii Europejskiej","context":"Traktat lizbo\u0144ski (oficjalnie \"Traktat z Lizbony zmieniaj\u0105cy Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiaj\u0105cy Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105\"; w wersji roboczej okre\u015blany jako \"traktat reformuj\u0105cy\") \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa zak\u0142adaj\u0105ca m.in. reform\u0119 instytucji Unii Europejskiej, podpisana 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie. Traktat wszed\u0142 w \u017cycie 1 grudnia 2009, przy czym w hierarchii \u017ar\u00f3de\u0142 prawa porz\u0105dku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej obowi\u0105zuje od chwili og\u0142oszenia w Dzienniku Ustaw, co nast\u0105pi\u0142o 2 grudnia 2009 (). Zosta\u0142a r\u00f3wnie\u017c opublikowana w Dzienniku Urz\u0119dowym Unii Europejskiej z 17 grudnia 2007. Wersja ujednolicona zmienianych traktat\u00f3w (traktatu rzymskiego z 1957 i traktatu z Maastricht z 1992) ukaza\u0142a si\u0119 w Dzienniku Urz\u0119dowym Unii Europejskiej z 9 maja 2008. == Historia == === Historia powstania \u201eKonstytucji dla Europy\u201d === 29 pa\u017adziernika 2004 r.","start_idx":233,"end_idx":269}
{"id":"mrc_287","question":"kto jest matk\u0105 kingi rusin?","answer":"Marii Rusin\u00f3w","context":"Kinga Judyta Rusin-Lis (ur. 9 marca 1971 w Warszawie) \u2013 polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna, aktywistka spo\u0142eczna i przedsi\u0119biorca. == \u017byciorys == Jest c\u00f3rk\u0105 Paw\u0142a i Marii Rusin\u00f3w. Jej matka by\u0142a wieloletni\u0105 pracownic\u0105 biura handlu zagranicznego Telewizji Polskiej. Gdy mia\u0142a pi\u0119\u0107 lat, jej rodzice si\u0119 rozstali, po czym wzi\u0119li rozw\u00f3d. Jej dziadek, por. Stefan Czy\u017cewski, w wieku 16 lat zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do Legion\u00f3w Pi\u0142sudskiego i jako oficer Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego dowodzi\u0142 zgrupowaniem Albatros; zgin\u0105\u0142 w obronie PASTy, ratuj\u0105c \u017co\u0142nierza. B\u0119d\u0105c dzieckiem, przez 10 lat wyst\u0119powa\u0142a w Zespole Pie\u015bni i Ta\u0144ca \u201eVarsovia\u201d. Uko\u0144czy\u0142a italianistyk\u0119 na Uniwersytecie Warszawskim. W lutym 1993 rozpocz\u0119\u0142a prac\u0119 w TVP jako prezenterka oprawy dnia, pracowa\u0142a te\u017c w redakcji \"Teleexpressu\". Po powrocie do Polski w 1997","start_idx":176,"end_idx":189}
{"id":"mrc_288","question":"kto dosta\u0142 z\u0142ot\u0105 pi\u0142k\u0119 2022?","answer":"Karim Benzema","context":"uhonorowanym t\u0105 nagrod\u0105. Ostatnim zdobywc\u0105 tego trofeum jest Karim Benzema, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0119 w 2022 roku. W 2020 po raz pierwszy w historii plebiscytu Z\u0142ota Pi\u0142ka nie zosta\u0142a przyznana, powodem tego by\u0142a pandemia COVID-19. Najwy\u017cej sklasyfikowanym polskim zawodnikiem w historii plebiscytu jest Robert Lewandowski, kt\u00f3ry zaj\u0105\u0142 drugie miejsce w 2021 roku. Wcze\u015bniej na podium uplasowali si\u0119 tak\u017ce Kazimierz Deyna (1974) i Zbigniew Boniek (1982), kt\u00f3rzy zostali sklasyfikowani na trzecim miejscu. == Zwyci\u0119zcy == \u0179r\u00f3d\u0142o: RSSSF === Klasyfikacja pi\u0142karzy === \u0179r\u00f3d\u0142o: RSSSF === Klasyfikacja kraj\u00f3w === \u0179r\u00f3d\u0142o: RSSSF === Klasyfikacja klub\u00f3w === \u0179r\u00f3d\u0142o: RSSSF == Napastnik roku == == Nagroda S\u00f3cratesa == == Nagroda Gerda M\u00fcllera == == Dru\u017cyna roku == == Dru\u017cyna wszech czas\u00f3w France Football == == Kopa","start_idx":61,"end_idx":74}
{"id":"mrc_289","question":"ile republik by\u0142o w zsrr?","answer":"Pod koniec swojego istnienia, w 1991 r., ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych.","context":"ZSRR. === Republiki zwi\u0105zkowe === Pod koniec swojego istnienia, w 1991 r., ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych. W latach wcze\u015bniejszych liczba republik tworz\u0105cych ten kraj by\u0142a inna \u2013 pocz\u0105tkowo by\u0142y tylko 4: Rosyjska FSRR, Ukrai\u0144ska SRR, Bia\u0142oruska SRR i Zakaukaska FSRR. W latach nast\u0119pnych, podnosz\u0105c status niekt\u00f3rych dotychczasowych republik autonomicznych, tworzono nowe republiki: Turkme\u0144ska (1925), Uzbeck\u0105 (1925) Tad\u017cyck\u0105 (1929), Kazachsk\u0105 (1936), Kirgisk\u0105 (1936). W 1936 r. zlikwidowano Zakaukask\u0105 FSRR, a tworz\u0105ce j\u0105 Arme\u0144ska SRR, Azerbejd\u017ca\u0144ska SRR i Gruzi\u0144ska SRR wesz\u0142y bezpo\u015brednio w sk\u0142ad ZSRR. W 1940 r. po aneksji pa\u0144stw ba\u0142tyckich powsta\u0142y Litewska SRR, \u0141otewska SRR i Esto\u0144ska SRR. W tym samym roku podniesiono status 2 innych republik autonomicznych: z obszar\u00f3w Karelskiej ASRR oraz wi\u0119kszo\u015bci ziem zdobytych na","start_idx":34,"end_idx":125}
{"id":"mrc_290","question":"kto uczestniczy\u0142 w obradach okr\u0105g\u0142ego sto\u0142u?","answer":"Uczestnicy obrad \u201eOkr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u\u201d z podzia\u0142em na strony: === Strona rz\u0105dowo-koalicyjna === === Strona opozycyjno-solidarno\u015bciowa === === Obserwatorzy ko\u015bcielni === * ks. Bronis\u0142aw Dembowski * bp Janusz Narzy\u0144ski * ks. Alojzy Orszulik === Rzecznicy prasowi === * Janusz Onyszkiewicz (strona opozycyjno-solidarno\u015bciowa) * Jerzy Urban (strona rz\u0105dowo-koalicyjna) == Uczestnicy obrad w zespo\u0142ach == === Uczestnicy obrad w zespole ds. reform politycznych === ; Strona opozycyjno-solidarno\u015bciowa Wed\u0142ug ustale\u0144 dokonanych na podstawie stenogram\u00f3w i informacji z obrad, w pracach tego zespo\u0142u brali udzia\u0142 tak\u017ce: * Andrzej Celi\u0144ski * Janusz Grzelak * Jerzy Regulski * Henryk Samsonowicz ; Strona rz\u0105dowo-koalicyjna Wed\u0142ug ustale\u0144 dokonanych na podstawie stenogram\u00f3w i informacji z obrad oraz listy asystent\u00f3w, w pracach tego zespo\u0142u brali udzia\u0142 tak\u017ce: * Jerzy Bafia","context":"gazet. Uczestnicy obrad \u201eOkr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u\u201d z podzia\u0142em na strony: === Strona rz\u0105dowo-koalicyjna === === Strona opozycyjno-solidarno\u015bciowa === === Obserwatorzy ko\u015bcielni === * ks. Bronis\u0142aw Dembowski * bp Janusz Narzy\u0144ski * ks. Alojzy Orszulik === Rzecznicy prasowi === * Janusz Onyszkiewicz (strona opozycyjno-solidarno\u015bciowa) * Jerzy Urban (strona rz\u0105dowo-koalicyjna) == Uczestnicy obrad w zespo\u0142ach == === Uczestnicy obrad w zespole ds. reform politycznych === ; Strona opozycyjno-solidarno\u015bciowa Wed\u0142ug ustale\u0144 dokonanych na podstawie stenogram\u00f3w i informacji z obrad, w pracach tego zespo\u0142u brali udzia\u0142 tak\u017ce: * Andrzej Celi\u0144ski * Janusz Grzelak * Jerzy Regulski * Henryk Samsonowicz ; Strona rz\u0105dowo-koalicyjna Wed\u0142ug ustale\u0144 dokonanych na podstawie stenogram\u00f3w i informacji z obrad oraz listy asystent\u00f3w, w pracach tego zespo\u0142u brali udzia\u0142 tak\u017ce: * Jerzy Bafia","start_idx":7,"end_idx":867}
{"id":"mrc_291","question":"jakie skutki na rynku mo\u017ce powodowa\u0107 wzrost ceny towaru?","answer":"Powy\u017cszy skutek wywo\u0142uje wzrost (niekoniecznie r\u00f3wnomierny) cen innych towar\u00f3w.","context":"warto\u015b\u0107 nie maleje. Tym samym nap\u0119dzaj\u0105 te sektory gospodarki, kt\u00f3re produkuj\u0105 dobra trwa\u0142e. * Powy\u017cszy skutek wywo\u0142uje wzrost (niekoniecznie r\u00f3wnomierny) cen innych towar\u00f3w. Je\u017celi wzrasta cena benzyny (tak\u017ce wskutek nak\u0142adania podatk\u00f3w, w tym akcyzy), rosn\u0105 koszty transportu i ceny wszystkich towar\u00f3w, kt\u00f3re s\u0105 transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny mo\u017ce spowodowa\u0107 wzrost cen, np. chleba. == Rodzaje inflacji == Wed\u0142ug kryterium tempa: * deflacja \u2013 ujemna inflacja * pe\u0142zaj\u0105ca \u2013 nie przekracza 5% rocznie * umiarkowana (krocz\u0105ca) \u2013 oscyluje w granicach 5\u201310% rocznie * galopuj\u0105ca \u2013 roczny wzrost cen wed\u0142ug stopy dwu- albo trzycyfrowej, od 10% w g\u00f3r\u0119 * hiperinflacja \u2013 miesi\u0119czny wzrost cen przekracza 150% Wed\u0142ug kryterium przyczyny: Wed\u0142ug kryterium przejawiania si\u0119 oraz skutk\u00f3w: * otwarta * t\u0142umiona *","start_idx":95,"end_idx":174}
{"id":"mrc_292","question":"co oznacza tytu\u0142 pan tadeusz?","answer":"W \"Panu Tadeuszu\" tytu\u0142 wyra\u017anie wskazuje czytelnikowi, \u017ce g\u0142\u00f3wn\u0105 i pierwszoplanow\u0105 postaci\u0105 poematu ma by\u0107 Tadeusz.","context":"\u017cycia. Pierwszym poet\u0105, kt\u00f3ry u\u017cy\u0142 takiego chwytu literackiego by\u0142 Homer (\"Odyseja\"), dlatego te\u017c tak\u0105 struktur\u0119 nazywa si\u0119 homeryck\u0105. Stanowi\u0142a ona motyw widoczny zw\u0142aszcza w p\u00f3\u017aniejszych greckich tragediach (\"Kr\u00f3l Edyp\", \"Elektra\"). W \"Panu Tadeuszu\" tytu\u0142 wyra\u017anie wskazuje czytelnikowi, \u017ce g\u0142\u00f3wn\u0105 i pierwszoplanow\u0105 postaci\u0105 poematu ma by\u0107 Tadeusz. Jednak\u017ce w trakcie lektury okazuje si\u0119, \u017ce opr\u00f3cz niego pojawia si\u0119 bardzo wiele innych postaci, r\u00f3wnie jak on wa\u017cnych, a nawet wa\u017cniejszych. Na plan pierwszy wysuwa si\u0119 zw\u0142aszcza tajemniczy ksi\u0105dz Robak, kt\u00f3ry stale budzi zaciekawienie czytelnika: nie wiadomo kim jest, dlaczego pojawia si\u0119 zw\u0142aszcza w wa\u017cnych momentach akcji oraz dlaczego jest tak silnie zwi\u0105zany z rodzin\u0105 Soplic\u00f3w. Odpowiedzi na te pytania pojawi\u0105 si\u0119 znacznie p\u00f3\u017aniej, kiedy nast\u0119puje \u201esamoujawnienie\u201d ksi\u0119dza. A przez ca\u0142y czas autor","start_idx":235,"end_idx":351}
{"id":"mrc_293","question":"komu jest dedykowana ksi\u0119ga dziej\u00f3w apostolskich?","answer":"\u201eDzieje Apostolskie\u201d dedykowane s\u0105 znanemu nam tylko z imienia Teofilowi, zapewne chrze\u015bcijaninowi szlachetniejszego urodzenia i by\u0107 mo\u017ce dobroczy\u0144cy autora.","context":"dzie\u0142o mia\u0142o by\u0107 kontynuacj\u0105 napisanej przez niego wcze\u015bniej Ewangelii (Ew. \u0141uk. 1, 1\u20134). Teza o \u0141ukaszowym autorstwie Trzeciej Ewangelii i Dziej\u00f3w Apostolskich, powszechnie przyj\u0119ta w ko\u015bcio\u0142ach chrze\u015bcija\u0144skich, nie jest podzielana przez wszystkich biblist\u00f3w. == Dedykacja == \u201eDzieje Apostolskie\u201d dedykowane s\u0105 znanemu nam tylko z imienia Teofilowi, zapewne chrze\u015bcijaninowi szlachetniejszego urodzenia i by\u0107 mo\u017ce dobroczy\u0144cy autora. Mniej prawdopodobne jest przypuszczenie, by autor dzie\u0142a nie dedykowa\u0142 go konkretnej osobie (co by\u0142o zwyczajem jego czas\u00f3w), a ka\u017cdemu czytelnikowi, ukrywaj\u0105cemu si\u0119 pod greckim s\u0142owem (\u201emi\u0142uj\u0105cy Boga\u201d lub \u201eumi\u0142owany przez Boga\u201d). Przedmiotem dyskusji jest u\u017cyty przez autora termin (pierwsze ksi\u0119gi). Zdaniem niekt\u00f3rych biblist\u00f3w (T. Zahn, W. Ramsay) oznacza on, \u017ce autor zamierza\u0142 kontynuowa\u0107 prac\u0119 i napisa\u0107 przynajmniej trzeci\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 dzie\u0142a, w przeciwnym razie u\u017cy\u0142by s\u0142owa","start_idx":278,"end_idx":435}
{"id":"mrc_294","question":"jak du\u017cy jest tajwan?","answer":"Wyspa Tajwan ma powierzchni\u0119 35 801 km\u00b2.","context":"\u017ceglarze, p\u0142ywaj\u0105cy wzd\u0142u\u017c jej wybrze\u017cy. == Cechy geograficzne == Wyspa Tajwan ma powierzchni\u0119 35 801 km\u00b2. W najd\u0142u\u017cszym miejscu wyspa ma d\u0142ugo\u015b\u0107 377 km, a szeroko\u015b\u0107 w najszerszym miejscu dochodzi do 142 km. Na p\u00f3\u0142nocy wyspy panuje klimat podzwrotnikowy, w centrum i na po\u0142udniu wyra\u017ane s\u0105 wp\u0142ywy klimatu zwrotnikowego. Zim\u0105 wieje silny monsun z p\u00f3\u0142nocnego wschodu, latem silny monsun z po\u0142udniowego zachodu, kt\u00f3ry przynosi ze sob\u0105 silne opady. Zach\u00f3d wyspy tworzy nizina, kt\u00f3ra wznosi si\u0119 w kierunku wschodnim, a\u017c po g\u00f3ry w centralnej cz\u0119\u015bci wyspy. G\u00f3ry tworzy ponad dwie\u015bcie szczyt\u00f3w o wysoko\u015bci ponad 3000 m n.p.m. Najwy\u017cszym punktem Tajwanu jest g\u00f3ra Yu Shan (3952 m) w pa\u015bmie Yushan Shanmai. Na wschodnim wybrze\u017cu znajduje si\u0119 kilka kolejnych, nieco mniejszych pasm g\u00f3rskich.","start_idx":66,"end_idx":106}
{"id":"mrc_295","question":"czym mia\u0142a by\u0107 piramida w gizie?","answer":"Zbudowana w okresie Starego Pa\u0144stwa ok. 2560 lat p.n.e. z przeznaczeniem na grobowiec faraona Cheopsa","context":"Piramida Cheopsa, Wielka Piramida, piramida Chufu \u2013 piramida znajduj\u0105ca si\u0119 w Egipcie na p\u0142askowy\u017cu w Gizie. Zbudowana w okresie Starego Pa\u0144stwa ok. 2560 lat p.n.e. z przeznaczeniem na grobowiec faraona Cheopsa (egip. \"Chu-fu\"), prawdopodobnie wed\u0142ug projektu Hemona. W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat. Wielka Piramida jest cz\u0119\u015bci\u0105 nekropolii memfickiej. W staro\u017cytno\u015bci uznana zosta\u0142a za jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata i jako jedyny z nich dotrwa\u0142a epoki nowo\u017cytnej, chocia\u017c nie bez szwanku: straci\u0142a lic\u00f3wk\u0119 i . Piramida Cheopsa wraz z piramid\u0105 Chefrena i piramid\u0105 Mykerinosa stanowi\u0105 najokazalszy i najbardziej znany w \u015bwiecie zesp\u00f3\u0142 piramid. W ich pobli\u017cu znajduje si\u0119 Wielki Sfinks. Wielka Piramida postawiona zosta\u0142a na sztucznie wyr\u00f3wnanym terenie, zmierzone r\u00f3\u017cnice poziomu wynosz\u0105 do 2 cm.","start_idx":109,"end_idx":210}
{"id":"mrc_296","question":"kto napisa\u0142 tekst do piosenki ostatnia nadzieja?","answer":"ana przez Zuzann\u0119 Jurczak, Dawida Podsiad\u0142o i Jakuba Gali\u0144skiego","context":"Ostatnia nadzieja (zapis stylizowany: ostatnia nadzieja) \u2013 singel polskiej piosenkarki Sanah i polskiego piosenkarza Dawida Podsiad\u0142y. Utw\u00f3r pochodzi z trzeciego albumu studyjnego Sanah pt. \"Uczta\". Singel zosta\u0142 wydany 14 kwietnia 2022. Kompozycja znalaz\u0142a si\u0119 na 1. miejscu listy AirPlay \u2013 Top, najcz\u0119\u015bciej odtwarzanych utwor\u00f3w w polskich rozg\u0142o\u015bniach radiowych. Nagranie otrzyma\u0142o w Polsce status diamentowego singla, przekraczaj\u0105c liczb\u0119 250 tysi\u0119cy sprzedanych kopii. == Geneza utworu i historia wydania == Piosenka zosta\u0142a napisana i skomponowana przez Zuzann\u0119 Jurczak, Dawida Podsiad\u0142o i Jakuba Gali\u0144skiego, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c odpowiada za produkcj\u0119 piosenki. Singel ukaza\u0142 si\u0119 w formacie digital download 14 kwietnia 2022 w Polsce za po\u015brednictwem wytw\u00f3rni p\u0142ytowej Magic Records w dystrybucji Universal Music Polska. Utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 na polskich sk\u0142adankach: \"Hity na czasie: Lato","start_idx":549,"end_idx":613}
{"id":"mrc_297","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142o ksi\u0119stwo warszawskie?","answer":"Utworzone w 1807 roku","context":"Ksi\u0119stwo Warszawskie (, ) \u2013 istniej\u0105ce w latach 1807\u20131815 pa\u0144stwo polskie zwi\u0105zane uni\u0105 personaln\u0105 z Kr\u00f3lestwem Saksonii. Formalnie niepodleg\u0142e, z w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0105, Sejmem, rz\u0105dem i armi\u0105 oraz suwerennym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rym by\u0142 kr\u00f3l saski. Faktycznie terytorium zale\u017cne od Cesarstwa Francuskiego podporz\u0105dkowane Napoleonowi Bonaparte jako cesarzowi Francuz\u00f3w i protektorowi Zwi\u0105zku Re\u0144skiego, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o Kr\u00f3lestwo Saksonii. Utworzone w 1807 roku na mocy traktatu w Tyl\u017cy z cz\u0119\u015bci ziem zaboru pruskiego. W 1809 w wyniku wojny z Austri\u0105 powi\u0119kszone o cz\u0119\u015b\u0107 ziem zaboru austriackiego. W czerwcu 1812 roku przekszta\u0142cone formalnie przez Konfederacj\u0119 Generaln\u0105 (skonfederowany Sejm) w \"Kr\u00f3lestwo Polskie\". Od lutego 1813 roku okupowane przez armi\u0119 rosyjsk\u0105. Na kongresie wiede\u0144skim w 1815 roku podzielone mi\u0119dzy Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119, a z wi\u0119kszo\u015bci jego","start_idx":436,"end_idx":457}
{"id":"mrc_298","question":"kto by\u0142 ostatnim kr\u00f3lem rzymu?","answer":"Tarkwiniusz Pyszny, \"Lucius Tarquinius Superbus\" (\u017cy\u0142 na prze\u0142omie VI i V wieku p.n.e.)","context":"Tarkwiniusz Pyszny, \"Lucius Tarquinius Superbus\" (\u017cy\u0142 na prze\u0142omie VI i V wieku p.n.e.) \u2013 wed\u0142ug przyj\u0119tej tradycji si\u00f3dmy i ostatni kr\u00f3l rzymski pochodzenia etruskiego (535 p.n.e. \u2013 509 p.n.e.). Syn lub wnuk Tarkwiniusza Starszego, o\u017ceniony z c\u00f3rk\u0105 Serwiusza \u2013 Tuli\u0105. Aby zdoby\u0107 w\u0142adz\u0119, o\u017ceni\u0142 si\u0119 z kr\u00f3lewsk\u0105 c\u00f3rk\u0105, ale szybko przekona\u0142 si\u0119, \u017ce jest ona bardziej lojalna wzgl\u0119dem ojca ni\u017c m\u0119\u017ca. Owdowiawszy Tarkwiniusz o\u017ceni\u0142 si\u0119 ze swoj\u0105 owdowia\u0142\u0105 szwagierk\u0105. Prawdopodobnie bra\u0142 udzia\u0142 w spisku i przyczyni\u0142 si\u0119 \u015bmierci poprzedniego kr\u00f3la Serwiusza. Wybudowa\u0142 na wzg\u00f3rzu Kapitolu wielk\u0105 \u015bwi\u0105tyni\u0119 w stylu etruskim, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 wzorem dla wszystkich p\u00f3\u017aniejszych \u015bwi\u0105ty\u0144 rzymskich; ustawiona by\u0142a na podwy\u017cszeniu i zdobiona malowanymi dekoracjami z terakoty; czczona w niej by\u0142a triada b\u00f3stw: Jupiter (pos\u0105g wykona\u0142 s\u0142ynny etruski","start_idx":0,"end_idx":87}
{"id":"mrc_299","question":"jakie by\u0142o pierwsze miasto w polsce?","answer":"Pierwszej lokacji dokona\u0142 w 1211 r. ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski Henryk Brodaty udzielaj\u0105c Z\u0142otoryi przywileju korzystania z prawa nadanego w 1188 r. mieszczanom magdeburskim.","context":"Lokacje na prawie niemieckim, polegaj\u0105ce na organizacji i zabudowie miast nowego typu, to najbardziej charakterystyczne i najwa\u017cniejsze zjawisko w historii gospodarczej i spo\u0142ecznej ziem polskich XIII wieku. Inicjatywa lokacyjna nale\u017ca\u0142a do w\u0142adcy (ksi\u0119cia zwierzchniego, kr\u00f3la) oraz rycerzy i duchowie\u0144stwa. Pierwszej lokacji dokona\u0142 w 1211 r. ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski Henryk Brodaty udzielaj\u0105c Z\u0142otoryi przywileju korzystania z prawa nadanego w 1188 r. mieszczanom magdeburskim. Poni\u017csza lista przedstawia najstarsze miasta Polski pod wzgl\u0119dem prawnym, czyli roku uzyskania przez nie praw miejskich. == Miasta lokowane w XIII w. w ksi\u0119stwach piastowskich i na Pomorzu Gda\u0144skim == W XIII w. lokowano w ksi\u0119stwach rz\u0105dzonych przez dynast\u00f3w piastowskich oraz na Pomorzu Gda\u0144skim 230 miast. Na \u015al\u0105sku 128 (101 lokacji ksi\u0105\u017c\u0119cych, 21 ko\u015bcielnych, 6 rycerskich), w Wielkopolsce 38","start_idx":309,"end_idx":469}
{"id":"mrc_300","question":"w jakim ko\u015bciele jest pastor?","answer":"w Ko\u015bcio\u0142ach protestanckich","context":"Pastor ( \u2013 \"pasterz\") \u2013 w Ko\u015bcio\u0142ach protestanckich duchowny, kt\u00f3ry pe\u0142ni obowi\u0105zki duszpasterskie w zborze. Mianowany jest przez organy centralne danego Ko\u015bcio\u0142a (np. synod, generaln\u0105 konferencj\u0119), b\u0105d\u017a jest powo\u0142ywany przez kongregacj\u0119 wiernych (zb\u00f3r) w drodze demokratycznego wyboru. == Nazewnictwo == W dawnej Polsce pastor by\u0142 nazywany tak\u017ce ministrem ( znaczy \"s\u0142uga\"). Biblijne pochodzenie tytu\u0142u \"pastor\" by\u0142o powodem uznania go na szersz\u0105 skal\u0119 w\u015br\u00f3d r\u00f3\u017cnych protestant\u00f3w, kt\u00f3rych wi\u0105\u017ce zasada Sola scriptura. Tytu\u0142 ten zosta\u0142 wymieniony w Li\u015bcie do Efezjan Aposto\u0142a Paw\u0142a, co uznano za dow\u00f3d stosowania tego tytu\u0142u w Ko\u015bciele prachrze\u015bcija\u0144skim. Z czasem u\u017cywanie tytu\u0142u \"pastor\" w odniesieniu do protestanckiego duchownego sta\u0142o si\u0119 tradycj\u0105, za\u015b w wielu j\u0119zykach funkcjonuje zwrot grzeczno\u015bciowy: \"Wielebny Pastorze\" lub \"Ksi\u0119\u017ce Pastorze\". W Ko\u015bciele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce","start_idx":24,"end_idx":51}
{"id":"mrc_301","question":"kto by\u0142 ojcem minotaura?","answer":"byka zes\u0142anego przez","context":"Minotaur ( Min\u1e53tauros, ) \u2013 posta\u0107 z mitologii greckiej. Zazwyczaj przedstawiany jako cz\u0142owiek z g\u0142ow\u0105 byka, jednak czasem w postaci istoty z torsem i g\u0142ow\u0105 cz\u0142owieka, od pasa w d\u00f3\u0142 za\u015b z cia\u0142em byka. Zosta\u0142 zrodzony ze zwi\u0105zku Pazyfae, \u017cony Minosa, i byka zes\u0142anego przez Posejdona. Minos obieca\u0142 z\u0142o\u017cy\u0107 zwierz\u0119 w ofierze, jednak tej obietnicy nie dotrzyma\u0142. Posejdon zem\u015bci\u0142 si\u0119, sprawiaj\u0105c, \u017ce Pazyfae zapa\u0142a\u0142a do byka mi\u0142o\u015bci\u0105. Gro\u017any Minotaur zosta\u0142 zamkni\u0119ty przez kr\u00f3la Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 pod pa\u0142acem w Knossos. Minos pokona\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w i za\u017c\u0105da\u0142, \u017ceby co 9 lat (wed\u0142ug innych wersji \u2013 co roku, co 3 lata), 7 m\u0142odzie\u0144c\u00f3w i 7 panien by\u0142o przysy\u0142anych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu","start_idx":251,"end_idx":271}
{"id":"mrc_302","question":"gdzie zamieszkiwali wikingowie?","answer":"G\u0142\u00f3wne siedziby posiadali g\u0142\u00f3wnie w basenie Morza Ba\u0142tyckiego i p\u00f3\u0142wyspu skandynawskiego.","context":"Wikingowie \u2013 najemni wojownicy, kt\u00f3rzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym. G\u0142\u00f3wne siedziby posiadali g\u0142\u00f3wnie w basenie Morza Ba\u0142tyckiego i p\u00f3\u0142wyspu skandynawskiego. Organizatorami wypraw do kraj\u00f3w Europy Zachodniej byli m.in. Normanowie du\u0144scy i norwescy, a tak\u017ce mieszka\u0144cy dzisiejszej Szwecji po\u0142udniowej (prowincje Bohusl\u00e4n, Halland, Uppland, Skania i Blekinge). Normanowie skandynawscy, g\u0142\u00f3wnie Swionowie, organizowali wyprawy do kraj\u00f3w po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d i po\u0142udnie od ich ojczyzny, docieraj\u0105c do Bu\u0142garii Kamskiej, Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego. Wikingowie dotarli te\u017c do Ameryki P\u00f3\u0142nocnej na d\u0142ugo przed Kolumbem. Dop\u0142yn\u0119li do p\u00f3\u0142wyspu Labrador \u2013 Winlandii (wschodnie wybrze\u017ce Kanady). == Nazewnictwo == === Etymologia === S\u0142owo \"wiking\" pochodzi od nazwy or\u0119\u017cnych wypraw morskich: \u201eviking\u201d. S\u0142owo to pocz\u0105tkowo \u0142\u0105czono ze staronordyjskim","start_idx":133,"end_idx":222}
{"id":"mrc_303","question":"kto by\u0142 pierwszym aposto\u0142em?","answer":"Piotrowi","context":"oraz krwawej modlitwy w Getsemani (Mt 26, 37\u201344; Mk 14, 33\u201340; \u0141k 22, 41\u201346). W katalogach aposto\u0142\u00f3w wymieniany jest zawsze na pierwszym miejscu (Mt 10, 2; Mk 3, 16; \u0141k 6, 14; Dz 1, 13). By\u0142 pierwszym aposto\u0142em, kt\u00f3ry uzna\u0142 Jezusa za Mesjasza (Mt 16, 16; Mk 8, 29; \u0141k 9, 20; J 6, 69). Jezus przepowiedzia\u0142 Piotrowi, \u017ce po swoim pojmaniu ten wyprze si\u0119 Go trzykrotnie, co wed\u0142ug Ewangelii potwierdzi\u0142o si\u0119. Podczas pojmania Jezusa usi\u0142owa\u0142 go broni\u0107, atakuj\u0105c mieczem jednego z napastnik\u00f3w i obcinaj\u0105c mu ucho. Po Zes\u0142aniu Ducha \u015awi\u0119tego (najprawdopodobniej w roku 33) Piotr przebywa\u0142 i dzia\u0142a\u0142 wraz z pozosta\u0142ymi aposto\u0142ami w Jerozolimie. Dzieje Apostolskie relacjonuj\u0105 jego dzia\u0142alno\u015b\u0107 w Jerozolimie (Dz 2, 14\u201341 oraz rozdzia\u0142y 3\u20135), Samarii (Dz","start_idx":306,"end_idx":314}
{"id":"mrc_304","question":"jakie helikoptery dla polskiej armii?","answer":"Maszyny te sta\u0142y si\u0119 podstawowym \u015brodkiem transportu polskich wojsk desantowych. Ponadto wykonywa\u0142y zadania wsparcia na polu walki. Wojsko Polskie dysponowa\u0142o tak\u017ce \u015bmig\u0142owcami Mi-8 w wersji \u201esalonka\u201d przeznaczone do transportu VIP\u00f3w. Dla polskiej Marynarki Wojennej w 1981 roku zakupiono od ZSRR \u015bmig\u0142owce morskie Mi-14. Do cel\u00f3w ratowniczych s\u0142u\u017cy\u0142y Mi-14PS, a do zwalczania okr\u0119t\u00f3w podwodnych \u2013 Mi-14P\u0141. Zast\u0105pi\u0142y one u\u017cywane do tych cel\u00f3w maszyny Mi-4. Z uwagi na konieczno\u015b\u0107 wycofania Mi-14PS (ze wzgl\u0119du na sko\u0144czony resurs) w roku 2010 przebudowano dwa \u015bmig\u0142owce Mi-14P\u0141 przystosowuj\u0105c je do wykonywania zada\u0144 ratowniczych. Innym typem maszyny zakupionej dla Marynarki Wojennej by\u0142y cztery \u015bmig\u0142owce pok\u0142adowe SH-2G Super Seasprite dostarczone w latach 2002-2003 od Stan\u00f3w Zjednoczonych.","context":"Maszyny te sta\u0142y si\u0119 podstawowym \u015brodkiem transportu polskich wojsk desantowych. Ponadto wykonywa\u0142y zadania wsparcia na polu walki. Wojsko Polskie dysponowa\u0142o tak\u017ce \u015bmig\u0142owcami Mi-8 w wersji \u201esalonka\u201d przeznaczone do transportu VIP\u00f3w. Dla polskiej Marynarki Wojennej w 1981 roku zakupiono od ZSRR \u015bmig\u0142owce morskie Mi-14. Do cel\u00f3w ratowniczych s\u0142u\u017cy\u0142y Mi-14PS, a do zwalczania okr\u0119t\u00f3w podwodnych \u2013 Mi-14P\u0141. Zast\u0105pi\u0142y one u\u017cywane do tych cel\u00f3w maszyny Mi-4. Z uwagi na konieczno\u015b\u0107 wycofania Mi-14PS (ze wzgl\u0119du na sko\u0144czony resurs) w roku 2010 przebudowano dwa \u015bmig\u0142owce Mi-14P\u0141 przystosowuj\u0105c je do wykonywania zada\u0144 ratowniczych. Innym typem maszyny zakupionej dla Marynarki Wojennej by\u0142y cztery \u015bmig\u0142owce pok\u0142adowe SH-2G Super Seasprite dostarczone w latach 2002-2003 od Stan\u00f3w Zjednoczonych. Pod koniec lat 80. XX wieku, w wyniku planowanej modernizacji lotnictwa wojsk","start_idx":0,"end_idx":794}
{"id":"mrc_305","question":"do jakich lud\u00f3w nale\u017c\u0105 portugalczycy?","answer":"nar\u00f3d pochodzenia celtycko-roma\u0144skiego","context":"Portugalczycy \u2013 nar\u00f3d pochodzenia celtycko-roma\u0144skiego (reszta kraju), pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 j\u0119zykiem portugalskim. Zamieszkuje g\u0142\u00f3wnie Portugali\u0119 (oko\u0142o 10 mln). Ponadto od 40 do 100 mln os\u00f3b pochodzenia portugalskiego skupiaj\u0105 kraje obu Ameryk, g\u0142\u00f3wnie Brazylia, Stany Zjednoczone, Kanada, a tak\u017ce pa\u0144stwa Europy Zachodniej \u2013 ponad 150 tys. w Szwajcarii oraz 150 tys. w Niemczech (emigracja zarobkowa lat 60. i 70. XX wieku). Relatywnie du\u017ce spo\u0142eczno\u015bci portugalskie przebywaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c b\u0105d\u017a przebywa\u0142y w by\u0142ych portugalskich koloniach. Portugalczycy w przewa\u017caj\u0105cej wi\u0119kszo\u015bci s\u0105 katolikami.","start_idx":16,"end_idx":54}
{"id":"mrc_306","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142y piramidy w staro\u017cytnym egipcie?","answer":"najcz\u0119\u015bciej jako grobowiec albo podbudowa dla \u015bwi\u0105tyni.","context":"Piramida \u2013 budowla w kszta\u0142cie ostros\u0142upa prawid\u0142owego o podstawie czworok\u0105tnej lub do niego podobnym, s\u0142u\u017c\u0105ca najcz\u0119\u015bciej jako grobowiec albo podbudowa dla \u015bwi\u0105tyni. Najbardziej znane kompleksy piramid znajduj\u0105 si\u0119 w Egipcie i prekolumbijskiej Ameryce. == Egipt == Pierwsze grobowce faraon\u00f3w budowano w formie schodkowej, z kt\u00f3rych najbardziej okaza\u0142a jest piramida schodkowa D\u017cesera ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze ko\u0142o Memfis (jest to jednocze\u015bnie jedyna piramida schodkowa, kt\u00f3ra zachowa\u0142a si\u0119 do czas\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych). Sk\u0142ada si\u0119 z sze\u015bciu na\u0142o\u017conych na siebie mastab. Jej architektem by\u0142 Imhotep, wezyr D\u017cesera, w Okresie P\u00f3\u017anym czczony jako b\u00f3g. Piramidy schodkowe zast\u0105piono piramidami w formie \u0142amanej. Jedynym zachowanym przyk\u0142adem jest piramida kr\u00f3la Snofru w Dahszur. Kolejne zachowane piramidy maj\u0105 kszta\u0142t ostros\u0142upa. Piramidy w Gizie to trzy najwi\u0119ksze piramidy zbudowane","start_idx":111,"end_idx":166}
{"id":"mrc_307","question":"co przedstawia pomnik w rzeszowie?","answer":"Podczas spotkania z prof. Marianem Koniecznym, kt\u00f3re odby\u0142o si\u0119 w Rzeszowie w styczniu 2015 roku, autor pomnika podkre\u015bli\u0142, \u017ce tworz\u0105c rzeszowski Pomnik Czynu Rewolucyjnego za t\u0142o i inspiracj\u0119 obra\u0142 jeden z najstarszych motyw\u00f3w w sztuce sakralnej maj\u0105cy pierwiastek \u017ce\u0144ski w dominancie stylistycznej \u2013 mandorl\u0119. Po\u015brodku pomnika widnieje umieszczona na tle flagi grupa rze\u017abiarska tj. posta\u0107 ch\u0142opa, robotnika i \u017co\u0142nierza. U szczytu pomnika dopatrzymy si\u0119 herbu miasta Rzeszowa.","context":"2011 roku Studenci III roku Wy\u017cszej Szko\u0142y Informatyki i Zarz\u0105dzania w Rzeszowie nakr\u0119cili trwaj\u0105cy prawie 1,5 minuty film przy pomocy oprogramowania do tworzenia grafiki 3D i monta\u017cu nieliniowego. Film, b\u0119d\u0105cy prac\u0105 zaliczeniow\u0105, przedstawia o\u017cywiony Pomnik Czynu Rewolucyjnego, krocz\u0105cy ulicami Rzeszowa i siej\u0105cy panik\u0119 i zniszczenie. Podczas spotkania z prof. Marianem Koniecznym, kt\u00f3re odby\u0142o si\u0119 w Rzeszowie w styczniu 2015 roku, autor pomnika podkre\u015bli\u0142, \u017ce tworz\u0105c rzeszowski Pomnik Czynu Rewolucyjnego za t\u0142o i inspiracj\u0119 obra\u0142 jeden z najstarszych motyw\u00f3w w sztuce sakralnej maj\u0105cy pierwiastek \u017ce\u0144ski w dominancie stylistycznej \u2013 mandorl\u0119. Po\u015brodku pomnika widnieje umieszczona na tle flagi grupa rze\u017abiarska tj. posta\u0107 ch\u0142opa, robotnika i \u017co\u0142nierza. U szczytu pomnika dopatrzymy si\u0119 herbu miasta Rzeszowa. Zosta\u0142 on umieszczony na pomniku na pocz\u0105tku XXI","start_idx":338,"end_idx":816}
{"id":"mrc_308","question":"ilu polak\u00f3w mieszka w usa?","answer":"Szacuje si\u0119, \u017ce w Stanach Zjednoczonych mieszka blisko 10 mln os\u00f3b pochodzenia polskiego","context":"Polonia ameryka\u0144ska \u2013 Polacy oraz Amerykanie pochodzenia polskiego mieszkaj\u0105cy w Stanach Zjednoczonych. Stany Zjednoczone to kraj z najwi\u0119ksz\u0105 Poloni\u0105 na \u015bwiecie. G\u0142\u00f3wne miejsca zamieszkiwania Polonii w USA to miasta: Chicago, Denver, Detroit, Los Angeles, Nowy Jork i Seattle. Szacuje si\u0119, \u017ce w Stanach Zjednoczonych mieszka blisko 10 mln os\u00f3b pochodzenia polskiego, a oko\u0142o 600 tys. z nich u\u017cywa j\u0119zyka polskiego na co dzie\u0144. 81% Polak\u00f3w i Amerykan\u00f3w polskiego pochodzenia mieszka w 15 stanach, przede wszystkim w stanach Nowy Jork, Illinois i Michigan. 37% (3,7 mln) zamieszkuje \u015brodkowy zach\u00f3d, 33% (3,2 mln) p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d, 18% (1,8 mln) po\u0142udnie i 12% (1,1 mln) zach\u00f3d kraju. 41,2% mieszka w du\u017cych miastach, a 41% na przedmie\u015bciach tych miast; 13,1% zamieszkuje ma\u0142e miasta i jedynie","start_idx":278,"end_idx":366}
{"id":"mrc_309","question":"co to by\u0142y getta?","answer":"odizolowana cz\u0119\u015b\u0107 miasta, przeznaczona dla zamieszkania mniejszo\u015bci narodowej, etnicznej, kulturowej b\u0105d\u017a religijnej, poza kt\u00f3r\u0105 nie wolno tej\u017ce spo\u0142eczno\u015bci zamieszkiwa\u0107.","context":"Getto \u2013 odizolowana cz\u0119\u015b\u0107 miasta, przeznaczona dla zamieszkania mniejszo\u015bci narodowej, etnicznej, kulturowej b\u0105d\u017a religijnej, poza kt\u00f3r\u0105 nie wolno tej\u017ce spo\u0142eczno\u015bci zamieszkiwa\u0107. Od \u015bredniowiecza do XX wieku przez \"getto\" rozumiano wydzielony obszar miasta, zamieszkany przez \u017byd\u00f3w lub przedstawicieli innych narod\u00f3w. W wielu europejskich miastach do XIX wieku getta pozostawa\u0142y dla \u017byd\u00f3w i innych mniejszo\u015bci przymusowym miejscem osiedlania. W pa\u0144stwach okupowanych przez III Rzesz\u0119 w czasie II wojny \u015bwiatowej w\u0142adze okupacyjne tworzy\u0142y zamkni\u0119te i strze\u017cone getta, w kt\u00f3rych przymusowo osiedlano ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105. Getta te by\u0142y zazwyczaj otoczone strze\u017conym od zewn\u0105trz murem i ca\u0142kowicie zale\u017cne od dostaw \u017cywno\u015bci oraz energii. Utworzenie gett by\u0142o pierwszym etapem zag\u0142ady \u017byd\u00f3w, zaplanowanej i przeprowadzonej przez nazist\u00f3w. \"Getto\" w uj\u0119ciu socjologicznym to wyodr\u0119bniony obszar w przestrzeni miejskiej, kt\u00f3ry","start_idx":8,"end_idx":179}
{"id":"mrc_310","question":"kiedy powsta\u0142a armia andersa?","answer":"oddzia\u0142y Wojska Polskiego podporz\u0105dkowane legalnemu rz\u0105dowi RP na emigracji, utworzone po wybuchu wojny III Rzeszy z ZSRR, zawarciu uk\u0142adu Sikorski-Majski i tzw. amnestii dla obywateli polskich z Rzeczypospolitej: zes\u0142anych, uwi\u0119zionych w wi\u0119zieniach \u015bledczych NKWD i deportowanych do oboz\u00f3w koncentracyjnych Gu\u0142agu. 11 sierpnia 1941 roku Naczelny W\u00f3dz powierzy\u0142 dowodzenie armi\u0105 gen. dyw. W\u0142adys\u0142awowi Andersowi, przetrzymywanemu w wi\u0119zieniu NKWD na \u0141ubiance. 14 sierpnia 1941 roku podpisano umow\u0119 wojskow\u0105, kt\u00f3ra da\u0142a podstaw\u0119 do rozpocz\u0119cia formowania Armii Polskiej w ZSRR.","context":"Polskie Si\u0142y Zbrojne w ZSRR \u2013 potoczna nazwa: Armia Andersa (utworzona od nazwiska dow\u00f3dcy \u2013 genera\u0142a dywizji W\u0142adys\u0142awa Andersa) \u2013 oddzia\u0142y Wojska Polskiego podporz\u0105dkowane legalnemu rz\u0105dowi RP na emigracji, utworzone po wybuchu wojny III Rzeszy z ZSRR, zawarciu uk\u0142adu Sikorski-Majski i tzw. amnestii dla obywateli polskich z Rzeczypospolitej: zes\u0142anych, uwi\u0119zionych w wi\u0119zieniach \u015bledczych NKWD i deportowanych do oboz\u00f3w koncentracyjnych Gu\u0142agu. 11 sierpnia 1941 roku Naczelny W\u00f3dz powierzy\u0142 dowodzenie armi\u0105 gen. dyw. W\u0142adys\u0142awowi Andersowi, przetrzymywanemu w wi\u0119zieniu NKWD na \u0141ubiance. 14 sierpnia 1941 roku podpisano umow\u0119 wojskow\u0105, kt\u00f3ra da\u0142a podstaw\u0119 do rozpocz\u0119cia formowania Armii Polskiej w ZSRR. == Dow\u00f3dztwo armii == W gmachu polskiej ambasady w Moskwie 27 sierpnia 1941 roku odby\u0142a si\u0119 odprawa oficer\u00f3w powo\u0142anych do pracy w dow\u00f3dztwie armii.","start_idx":132,"end_idx":709}
{"id":"mrc_311","question":"kt\u00f3ry standard wykorzystuje cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 5 ghz?","answer":"802.11a","context":"si\u0119 cz\u0119stotliwo\u015bciach. W Polsce mo\u017cna wykorzystywa\u0107 pasmo od 2400,0 do 2483,5 MHz, czyli od kana\u0142u 1 do 13. Numery kana\u0142\u00f3w i odpowiadaj\u0105ce im cz\u0119stotliwo\u015bci: Zaznaczono doln\u0105 i g\u00f3rn\u0105 cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 kana\u0142u oraz cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 odpowiadaj\u0105c\u0105 \u015brodkowi kana\u0142u. Kana\u0142 14 powsta\u0142 specjalnie do zastosowa\u0144 w Japonii i tylko tam mo\u017ce by\u0107 wykorzystywany. Niekt\u00f3rzy producenci wprowadzili oparte na standardzie w\u0142asne produkty pozwalaj\u0105ce uzyska\u0107 pr\u0119dko\u015bci transmisji 22, 33 oraz 44 Mb/s. Swoj\u0105 modyfikacj\u0119 nazwali \"802.11b+\", lecz nigdy nie sta\u0142a si\u0119 ona standardem uznanym przez IEEE. Innowacje czasem powoduj\u0105 problemy w nawi\u0105zaniu po\u0142\u0105cze\u0144 z urz\u0105dzeniami innych producent\u00f3w. === 802.11a === Dopiero w roku 1999 ostatecznie ustalono specyfikacj\u0119 802.11a. Do produkcji urz\u0105dzenia zgodne ze standardem wesz\u0142y w roku 2001. 802.11a wykorzystuje cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 5 GHz. Jego podstawowa pr\u0119dko\u015b\u0107","start_idx":670,"end_idx":677}
{"id":"mrc_312","question":"kt\u00f3re polskie miasto od pocz\u0105tku by\u0142o gospodarzem zawod\u00f3w wings for life?","answer":"Poznaniu","context":"Wings for Life World Run \u2013 mi\u0119dzynarodowy bieg charytatywny organizowany w 33 miastach na \u015bwiecie. Doch\u00f3d z biegu przeznaczony jest na badania nad urazami rdzenia kr\u0119gowego. Odbywa si\u0119 on od 2014 roku w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 maja. Po pewnym czasie od startu biegaczy rusza za nimi specjalny samoch\u00f3d \u201emeta\u201d. Ka\u017cdy uczestnik, kt\u00f3rego \u201edogoni meta\u201d ko\u0144czy wy\u015bcig. Zwyci\u0119\u017ca biegacz, kt\u00f3rego jako ostatniego dosi\u0119gnie meta i przebiegnie najd\u0142u\u017cszy dystans. W Polsce bieg organizowany jest w Poznaniu. W 2016 uczestniczy\u0142o w nim 3957 biegaczy, a za kierownic\u0105 samochodu \u201emety\u201d siedzia\u0142 Adam Ma\u0142ysz. Zwyci\u0119zcami tej edycji byli: Tomasz Walerowicz z dystansem 71 km i 120 m oraz Agnieszka Janasiak z dystansem 39 km i 940 m. Na \u015bwiecie najlepszym Polakiem by\u0142 Bartosz Olszewski, kt\u00f3ry w","start_idx":484,"end_idx":492}
{"id":"mrc_313","question":"kim byl autor?","answer":"osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego).","context":"Autor, tw\u00f3rca ( - sprawca, tw\u00f3rca) \u2013 osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego). == Tw\u00f3rca utworu zale\u017cnego == Typowym przyk\u0142adem takiego tw\u00f3rcy jest t\u0142umacz. Nie jest autorem t\u0142umaczonego tekstu, ale w rozumieniu prawa autorskiego jest tw\u00f3rc\u0105 t\u0142umaczenia - autorem t\u0142umaczenia. == Koncepcje autorstwa == Poj\u0119cie autorstwa nie jest jednoznaczne i podlega\u0142o znacznej ewolucji. W \u015bredniowiecznej Europie nie przyk\u0142adano wagi do autorstwa i teksty by\u0142y rozpowszechniane jako anonimowe, a w klasycznej literaturze Wschodu uznaniem cieszy\u0142y si\u0119 utwory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z cytat\u00f3w zaczerpni\u0119tych z innych dzie\u0142. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie prawo autorskie jest jednym z najwa\u017cniejszych zagadnie\u0144 w udost\u0119pnianiu tw\u00f3rczo\u015bci, w tym r\u00f3wnie\u017c w tych dziedzinach \u017cycia, w kt\u00f3rych dzie\u0142o jest zwykle wynikiem pracy wielu os\u00f3b (np. kod \u017ar\u00f3d\u0142owy programu","start_idx":37,"end_idx":123}
{"id":"mrc_314","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 magellan?","answer":"Zgin\u0105\u0142 27 kwietnia 1521 w walce z mieszka\u0144cami wyspy Mactan w Archipelagu Filipi\u0144skim","context":"Ferdynand Magellan, , (ur. wiosn\u0105 1480, zm. 27 kwietnia 1521) \u2013 \u017ceglarz portugalski w s\u0142u\u017cbie hiszpa\u0144skiej, odkrywca i morski podr\u00f3\u017cnik. Jedna z najwybitniejszych postaci w dziejach \u017ceglugi i odkry\u0107 geograficznych. 20 wrze\u015bnia 1519 roku wyruszy\u0142 z Hiszpanii drog\u0105 zachodni\u0105, czyli przez Ocean Atlantycki, do Wysp Korzennych w Archipelagu Malajskim. Wyprawa, kt\u00f3ra wyp\u0142yn\u0119\u0142a pod jego dow\u00f3dztwem, jako pierwsza op\u0142yn\u0119\u0142a Ziemi\u0119. Zgin\u0105\u0142 27 kwietnia 1521 w walce z mieszka\u0144cami wyspy Mactan w Archipelagu Filipi\u0144skim, opieraj\u0105cymi si\u0119 kolonizacji. == \u017byciorys == Ferdynand Magellan urodzi\u0142 si\u0119 w Ponte da Barca, na terenie wsp\u00f3\u0142czesnego dystryktu Viana do Castelo, w po\u0142o\u017conym na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie Portugalii regionie Minho. Jego rodzicami byli Pedro Rui de Magalh\u00e3es. Magellan mia\u0142 dwoje rodze\u0144stwa: brata Diega de Sous\u0119 i siostr\u0119 Isabel. Rodzice","start_idx":426,"end_idx":511}
{"id":"mrc_315","question":"ile wa\u017cy\u0142a zbroja rycerska?","answer":"ca\u0142kowita waga zazwyczaj nie przekracza\u0142a 20 kg","context":"cia\u0142o (w przypadku kolczugi spoczywa\u0142 g\u0142\u00f3wnie na barkach). Wbrew popularnym mitom pe\u0142na zbroja p\u0142ytowa zapewnia\u0142a r\u00f3wnie\u017c stosunkowo du\u017c\u0105 swobod\u0119 ruch\u00f3w, umo\u017cliwiaj\u0105c dynamiczn\u0105 walk\u0119, a jej ca\u0142kowita waga zazwyczaj nie przekracza\u0142a 20 kg (dla por\u00f3wnania pe\u0142ne wyposa\u017cenie \u017co\u0142nierza piechoty polskiej z 1939 roku dochodzi\u0142o do 30 kg). Ze wzgl\u0119du na jako\u015b\u0107 i metody wykonania zbroje p\u0142ytowe podzieli\u0107 mo\u017cna na zbroje: bojowe, turniejowe i ceremonialne. == Historia == Powstanie zbroi p\u0142ytowej mia\u0142o zwi\u0105zek z post\u0119pem w dziedzinie metalurgii, co umo\u017cliwia\u0142o wytwarzanie metalowych p\u0142yt o odpowiednio du\u017cej powierzchni i wytrzyma\u0142o\u015bci. Pierwsze zbroje tego typu pojawi\u0142y si\u0119 ju\u017c w \u015brodkowej epoce br\u0105zu w staro\u017cytnej Grecji i mia\u0142y form\u0119 os\u0142on ludzkiego korpusu wykonanych z br\u0105zu. Z czasem p\u0142yty zacz\u0119to wykonywa\u0107 z wytrzymalszej stali, pojawia\u0142y si\u0119","start_idx":191,"end_idx":238}
{"id":"mrc_316","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 zesp\u00f3\u0142 d\u017cem?","answer":"1973 roku","context":"D\u017cem \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 muzyczny graj\u0105cy muzyk\u0119 z pogranicza rocka i bluesa, kt\u00f3ry w 1973 roku za\u0142o\u017cyli bracia Adam i Beno Otr\u0119bowie oraz Pawe\u0142 Berger. Zaliczany do najwa\u017cniejszych zespo\u0142\u00f3w w historii polskiej muzyki rockowo-bluesowej. W grudniu 1973 roku do zespo\u0142u do\u0142\u0105czy\u0142 wokalista Ryszard Riedel, a nast\u0119pnie w 1978 roku \u2013 gitarzysta Jerzy Styczy\u0144ski. W latach 1973-1979 dzia\u0142alno\u015b\u0107 formacji by\u0142a bardzo nieregularna i a\u017c do 1980 roku mia\u0142a status amatorski. Po wyst\u0119pach na kilkunastu festiwalach w Polsce, w tym debiut na festiwalu w Jarocinie, oraz zagranicznej trasie koncertowej 1985 roku ukaza\u0142 si\u0119 debiutancki album studyjny \u2013 \"Ceg\u0142a\", kt\u00f3ry uznawany jest za jeden z najwa\u017cniejszych album\u00f3w zespo\u0142u oraz historii polskiego rocka. Rok p\u00f3\u017aniej wydany zosta\u0142 koncertowy album \"Absolutely Live\" nagrany podczas koncertu","start_idx":82,"end_idx":91}
{"id":"mrc_317","question":"ile turcja ma mieszka\u0144c\u00f3w?","answer":"80 694 485","context":"danych CIA World Factbook z lipca 2013 roku, Turcj\u0119 zamieszkuje 80 694 485 ludzi (18. miejsce na \u015bwiecie). Struktura wieku * 0\u201314 lat: 25,9% (m\u0119\u017cczy\u017ani 10 682 900 / kobiety 10 201 965) * 15\u201324 lat: 17% (m\u0119\u017cczy\u017ani 6 979 955 / kobiety 6 703 689) * 25\u201354 lat: 42,7% (m\u0119\u017cczy\u017ani 17 375 544 / kobiety 17 097 927) * 55\u201364 lat: 7,9% (m\u0119\u017cczy\u017ani 3 189 731 / kobiety 3 169 450) * 65 lat i wi\u0119cej: 6,6% (m\u0119\u017cczy\u017ani 2 422 983 / kobiety 2 870 341) \u015arednia wieku * og\u00f3\u0142em: 29,2 lat * m\u0119\u017cczy\u017ani: 28,8 lat * kobiety: 29,6 lat Przyrost naturalny: 1,16% (101 miejsce na \u015bwiecie) Wska\u017anik urodze\u0144: 17,22 urodze\u0144 / 1000 mieszka\u0144c\u00f3w (110 miejsce na \u015bwiecie) Wska\u017anik","start_idx":64,"end_idx":74}
{"id":"mrc_318","question":"jaki symbol ma potas?","answer":"K,","context":"Potas (K, ) \u2013 pierwiastek chemiczny z grupy metali alkalicznych o liczbie atomowej 19. == Odkrycie == Potas odkry\u0142 i wyodr\u0119bni\u0142 w 1807 roku Humphry Davy poprzez elektroliz\u0119 wodorotlenku potasu. Polsk\u0105 nazw\u0119 zaproponowa\u0142 Filip Walter. == Wyst\u0119powanie, izotopy == G\u0142\u00f3wnymi minera\u0142ami s\u0105 sylwin, sylwinit, karnalit, kainit, langbeinit i r\u00f3\u017cne glinokrzemiany. Trwa\u0142e s\u0105 izotopy oraz . Wa\u017cnym nietrwa\u0142ym izotopem jest s\u0142abo promieniotw\u00f3rczy , z kt\u00f3rego, zale\u017cnie od sposobu przemiany, powstaje lub . Przemiana w argon jest wykorzystywana w datowaniu ska\u0142 i minera\u0142\u00f3w metod\u0105 potasowo-argonow\u0105. == Charakterystyka == Potas jest bardzo mi\u0119kkim metalem. Mo\u017cna go kroi\u0107 no\u017cem, niczym ser. Jest bardzo aktywnym pierwiastkiem, potencja\u0142 standardowy uk\u0142adu /K wynosi \u22122,93 V. W kontakcie z wod\u0105 i kwasami zapala si\u0119, cz\u0119sto wybuchowo. Reaguje z","start_idx":7,"end_idx":9}
{"id":"mrc_319","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 zesp\u00f3\u0142 arka noego?","answer":"Robert Friedrich","context":"do 2004 roku. W 1996 roku m.in. wraz z muzykami zespo\u0142\u00f3w Armia i Houk powo\u0142a\u0142 formacj\u0119 2Tm2,3. By\u0142 pomys\u0142odawc\u0105 zespo\u0142u dzieci\u0119cego Arka Noego, w ramach kt\u00f3rego tworzy od 1999. W latach 1994\u20132000 i 2009\u20132015 wyst\u0119powa\u0142 w zespole Kazika Staszewskiego \u2013 Kazik na \u017bywo. Natomiast od 2010 roku tworzy formacj\u0119 Luxtorpeda. Poza dzia\u0142alno\u015bci\u0105 artystyczn\u0105 prowadzi wytw\u00f3rni\u0119 muzyczn\u0105 S.D.C. oraz studio nagraniowe pod nazw\u0105 Ma\u0142e Studio. == \u017byciorys == Robert Friedrich w dzieci\u0144stwie uczy\u0142 si\u0119 w szkole podstawowej o profilu sportowym, gdzie gra\u0142 w pi\u0142k\u0119 r\u0119czn\u0105. W okresie szkolnym zetkn\u0105\u0142 si\u0119 z gitar\u0105, b\u0119d\u0105c w sk\u0142adzie prowizorycznego zespo\u0142u koleg\u00f3w szkolnych, za\u015b pierwszych wskaz\u00f3wek gry na instrumencie udzieli\u0142 mu poznany przypadkowo milicjant dzielnicowy. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 artystyczn\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w lokalnym zespole Los Desperados, kt\u00f3rego za\u0142o\u017cycielem","start_idx":445,"end_idx":461}
{"id":"mrc_320","question":"gdzie jest pochowany vincent van gogh?","answer":"Vincent zosta\u0142 pochowany na cmentarzu, na skraju pola pszenicy, kt\u00f3re za \u017cycia by\u0142o wdzi\u0119cznym tematem jego obraz\u00f3w.","context":"z okazji \u015bmierci przyjaciela namalowa\u0142 w 1893 obraz zatytu\u0142owany \"Pogrzeb Vincenta van Gogha w Auvers\". Miejscowy katolicki ksi\u0105dz odm\u00f3wi\u0142 poch\u00f3wku w zwi\u0105zku z domniemaniem samob\u00f3jstwa, ale s\u0105siednia wioska by\u0142a mniej stanowcza. Vincent zosta\u0142 pochowany na cmentarzu, na skraju pola pszenicy, kt\u00f3re za \u017cycia by\u0142o wdzi\u0119cznym tematem jego obraz\u00f3w. 8 czerwca 1905 wdowa po Theo, Johanna van Gogh-Bonger, urz\u0105dzi\u0142a w Auvers nowy, wi\u0119kszy gr\u00f3b artysty, do kt\u00f3rego tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej przeniesiono jego ekshumowane szcz\u0105tki. Vincent van Gogh cz\u0119sto podkre\u015bla\u0142, \u017ce jego dzia\u0142alno\u015b\u0107 artystyczna by\u0142a rezultatem partnerstwa, w kt\u00f3rym jego brat Theo odgrywa\u0142 nie mniejsz\u0105 rol\u0119 ni\u017c on sam. Theo bardzo prze\u017cy\u0142 \u015bmier\u0107 brata. Po pogrzebie powr\u00f3ci\u0142 do Auvers, by zaj\u0105\u0107 si\u0119 spu\u015bcizn\u0105 po zmar\u0142ym. Podupad\u0142 na zdrowiu. Zachorowa\u0142 na nerki. Do tego","start_idx":229,"end_idx":345}
{"id":"mrc_321","question":"kt\u00f3rym z kolei papie\u017cem jest papie\u017c franciszek?","answer":"266. papie\u017c","context":"Franciszek (, , ; w\u0142a\u015bc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) \u2013 argenty\u0144ski duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998\u20132013, kardyna\u0142 prezbiter w latach 2001\u20132013, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005\u20132011, 266. papie\u017c i 8. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrant\u00f3w i uchod\u017ac\u00f3w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Cz\u0142owieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ci\u0119\u017ckiej chorobie, w 1958 wst\u0105pi\u0142 do zakonu jezuit\u00f3w. \u015awi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie przyj\u0105\u0142 w 1969, a w latach 1973\u20131979 by\u0142 prowincja\u0142em jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku zosta\u0142 arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany","start_idx":316,"end_idx":327}
{"id":"mrc_322","question":"w jakim j\u0119zyku jest napisana biblia?","answer":"pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":122,"end_idx":209}
{"id":"mrc_323","question":"jakie obszary by\u0142y znane europejczykom przed odkryciami geograficznymi?","answer":"kontynenty: Europ\u0119, Azj\u0119 i Afryk\u0119","context":"Nowy \u015awiat \u2013 okre\u015blenie wprowadzone w XVI wiecznej Europie, w okresie wielkich odkry\u0107 geograficznych, dla nowo odkrytych l\u0105d\u00f3w: pocz\u0105tkowo odnosi\u0142 si\u0119 do Ameryk, p\u00f3\u017aniej obj\u0105\u0142 r\u00f3wnie\u017c Australi\u0119 i Oceani\u0119 oraz Antarktyd\u0119. Jednocze\u015bnie znane Europejczykom od staro\u017cytno\u015bci kontynenty: Europ\u0119, Azj\u0119 i Afryk\u0119 zacz\u0119to w opozycji okre\u015bla\u0107 mianem Starego \u015awiata. Spopularyzowanie tego terminu przypisuje si\u0119 florenckiemu podr\u00f3\u017cnikowi Amerigo Vespucciemu, kt\u00f3ry w li\u015bcie do przyjaciela i patrona, Wawrzy\u0144ca Popolano z m\u0142odszej linii Medyceuszy u\u017cy\u0142 okre\u015blenia \"Mundus Novus\" (Nowy \u015awiat) na ziemie odkryte przez Kolumba, podwa\u017caj\u0105c tym samym tez\u0119, jakoby by\u0142y to wschodnie kra\u0144ce Azji. List zosta\u0142 opublikowany w 1503 roku, a postawienie przez Vespucciego tezy o odkryciu zupe\u0142nie nowego kontynentu spowodowa\u0142o, \u017ce l\u0105d ten nazwano na jego cze\u015b\u0107 Ameryk\u0105.","start_idx":271,"end_idx":304}
{"id":"mrc_324","question":"kiedy zamkni\u0119to kopalnie w wa\u0142brzychu?","answer":"Zosta\u0142 ca\u0142kowicie zamkni\u0119ty w 1999 roku.","context":"ulicach Ludwika Beethovena i G\u00f3rniczej. == Historia == Kopalnia stanowi\u0142a kontynuacj\u0119 istniej\u0105cej wcze\u015bniej niemieckiej kopalni Bahnschacht. Od 1945 roku nosi\u0142a nazw\u0119 Wa\u0142brzych, zmienion\u0105 1 stycznia 1946 roku na Boles\u0142aw Chrobry. W wyniku po\u0142\u0105czenia w 1964 roku kopal\u0144: Boles\u0142aw Chrobry i Mieszko powsta\u0142 jeden zak\u0142ad pod wsp\u00f3ln\u0105 nazw\u0105 Wa\u0142brzych. Najpowa\u017cniejsz\u0105 katastrof\u0105 g\u00f3rnicz\u0105 w kopalni by\u0142o zdarzenie z 22 grudnia 1985 roku. Zgin\u0119\u0142o wtedy 18 g\u00f3rnik\u00f3w w wyniku wybuchu metanu, do tragedii dosz\u0142o w polu wydobywczym przy ulicy Ludwika Beethovena. Na bazie kopalni Wa\u0142brzych w wyniku restrukturyzacji 15 czerwca 1994 roku uruchomiono Zak\u0142ad Wydobywczo-Przer\u00f3bczy Antracytu. Antracyt wydobywano z g\u0142\u0119boko\u015bci 700-850 metr\u00f3w. Eksploatacja zosta\u0142a zako\u0144czona 29 czerwca 1998 roku. Zak\u0142ad stanowi\u0142 ostatni\u0105 czynn\u0105 kopalni\u0119 w\u0119gla w Wa\u0142brzychu. Zosta\u0142 ca\u0142kowicie zamkni\u0119ty w 1999 roku.","start_idx":842,"end_idx":882}
{"id":"mrc_325","question":"kim byl walter sonnenbruch?","answer":"niemiecki biolog","context":"* \"Willi Sonnenbruch\" \u2013 bezwzgl\u0119dny niemiecki SS-mann s\u0142u\u017c\u0105cy w okupowanej Norwegii, syn profesora, mocno zwi\u0105zany z matk\u0105 * \"Profesor Walter Sonnenbruch\" \u2013 niemiecki biolog * \"Ruth Sonnenbruch\" \u2013 c\u00f3rka profesora, artystka, podr\u00f3\u017cuj\u0105ca po \u201eniemieckiej Europie\u201d, pomog\u0142a uciec Joachimowi * \"Liesel Sonnenbruch\" \u2013 wdowa po Eryku, starszym synu profesora, donosi na Ruth, zwolenniczka Hitlera * \"Berta Sonnenbruch\" \u2013 \u017cona profesora, gorliwa nazistka, mocno zwi\u0105zana z synem Willim * \"Joachim Peters\" \u2013 przyjaciel profesora i jego by\u0142y asystent, komunista, przeciwnik rz\u0105d\u00f3w totalitarnych i z\u0142a na \u015bwiecie * \"Hoppe\" \u2013 \u017candarm niemiecki w Generalnej Guberni * \"Heini\" \u2013 syn Hoppego * \"Schultz\" \u2013 m\u0142ynarz, kt\u00f3ry przyprowadzi\u0142 \u017cydowskie dziecko * \"Jury\u015b\" \u2013 polski przyjaciel Hoppego * \"Marika\" \u2013 kochanka Williego * \"pani Soerensen\" \u2013","start_idx":157,"end_idx":173}
{"id":"mrc_326","question":"kto gra\u0142 skrzetuskiego?","answer":"Micha\u0142 \u017bebrowski","context":"w nim najwy\u017cszy autorytet wojskowy i polityczny. Przypadkowo uratowa\u0142 z r\u0105k zb\u00f3jc\u00f3w Bohdana Chmielnickiego, nie wiedz\u0105c, komu pomaga. P\u00f3\u017aniej zakocha\u0142 si\u0119 w Helenie Kurcewicz\u00f3wnie, poprosi\u0142 o jej r\u0119k\u0119 opiekun\u00f3w Heleny (kniahini\u0119 Kurcewiczow\u0105). Rywalizowa\u0142 z Bohunem o Helen\u0119. Bohater spod Zbara\u017ca, to dzi\u0119ki jego odwadze kr\u00f3l zosta\u0142 powiadomiony o tragicznej sytuacji obro\u0144c\u00f3w twierdzy. Skrzetuski to idea\u0142 rycerza, chrze\u015bcijanina, dla kt\u00f3rego s\u0142u\u017cba Bogu i ojczy\u017anie oraz honorowi stanowi\u0142y warto\u015bci cenniejsze nad \u017cycie. W ich imi\u0119 got\u00f3w by\u0142 po\u015bwi\u0119ci\u0107 \u017cycie prywatne, minimalizuj\u0105c znaczenie w\u0142asnych dramat\u00f3w w obliczu tragedii Rzeczypospolitej. Skrzetuski wyst\u0119puje jako posta\u0107 drugoplanowa w \"Potopie\", drugiej cz\u0119\u015bci \"Trylogii\" Sienkiewicza. Pojawia si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w epizodzie trzeciej cz\u0119\u015bci, \"Panu Wo\u0142odyjowskim\". W ekranizacji \"Ogniem i mieczem\" Jerzego Hoffmana w posta\u0107 t\u0119 wcieli\u0142 si\u0119 Micha\u0142 \u017bebrowski.","start_idx":893,"end_idx":909}
{"id":"mrc_327","question":"kim by\u0142 j\u00f3zef sowi\u0144ski?","answer":"polski genera\u0142, dow\u00f3dca obrony reduty na Woli w Warszawie w 1831, podczas powstania listopadowego.","context":"J\u00f3zef Longin Sowi\u0144ski herbu Krakowczyk (ur. 15 marca 1777, zm. 6 wrze\u015bnia 1831) \u2013 polski genera\u0142, dow\u00f3dca obrony reduty na Woli w Warszawie w 1831, podczas powstania listopadowego. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 15 marca 1777 r. w Warszawie w rodzinie urz\u0119dnika kr\u00f3lewskiego i adwokata, Cypriana Sowi\u0144skiego, nobilitowanego w 1776 z herbem Krakowczyk. Uczy\u0142 si\u0119 w Szkole Rycerskiej. Po wybuchu insurekcji ko\u015bciuszkowskiej w 1794 wst\u0105pi\u0142 do wojska powsta\u0144czego, bior\u0105c udzia\u0142 w walce o Warszaw\u0119. 1 maja 1794 uzyska\u0142 stopie\u0144 podporucznika. Walczy\u0142 nast\u0119pnie w korpusie Jana Henryka D\u0105browskiego, mi\u0119dzy innymi w walkach o Bydgoszcz, a\u017c do kapitulacji w lutym 1795. Po rozbiorach Polski, zdemobilizowany, sp\u0119dzi\u0142 kilka lat w maj\u0105tku rodzic\u00f3w pod Sieradzem (w zaborze pruskim), a w 1799 wst\u0105pi\u0142 do armii","start_idx":82,"end_idx":180}
{"id":"mrc_328","question":"jakie by\u0142y osi\u0105gni\u0119cia marii sk\u0142odowskiej-curie?","answer":"Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu.","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":509,"end_idx":677}
{"id":"mrc_329","question":"kiedy oddano do u\u017cytku gazoport?","answer":"30 grudnia 2014","context":"LNG w \u015awinouj\u015bciu oraz przekazanie go do u\u017cytkowania \u2013 z ustalonym pocz\u0105tkowo terminem 30 czerwca 2014. Pod koniec 2010 zosta\u0142y przeprowadzone prace geologiczne i geodezyjne. 23 marca 2011 premier Donald Tusk dokona\u0142 oficjalnego po\u0142o\u017cenia kamienia w\u0119gielnego pod budow\u0119. We wrze\u015bniu 2013 wcze\u015bniej ustalona data oddania zosta\u0142a przesuni\u0119ta na 30 grudnia 2014. Wok\u00f3\u0142 budowy gazoportu trwa\u0142y spory dotycz\u0105ce m.in. dotacji ze strony UE oraz g\u0142\u0119boko\u015bci tras \u017ceglugowych przecinanych przez budowany Gazoci\u0105g P\u00f3\u0142nocny. Koszt gazoportu mia\u0142 wynie\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5 mld z\u0142. Przewidywano finansowanie z czterech \u017ar\u00f3de\u0142: * wk\u0142ad w\u0142asny (kapita\u0142 sp\u00f3\u0142ki) \u2013 670 mln z\u0142 (docelowo wyniesie 1 mld z\u0142) * dotacja z UE z Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej (EPENG) \u2013 55 mln \u20ac * dotacja z Programu Operacyjnego","start_idx":343,"end_idx":358}
{"id":"mrc_330","question":"z jakim numerem gra\u0142 michael jordan?","answer":"45","context":"Poniewa\u017c w\u0142a\u015bciciel Byk\u00f3w Jerry Reinsdorf posiada\u0142 tak\u017ce Chicago White Sox, Jordan wybra\u0142 w\u0142a\u015bnie ten klub. Dodatkowo Reinsdorf postanowi\u0142 nie rozwi\u0105zywa\u0107 kontraktu Jordana z Bullsami przenosz\u0105c jego wa\u017cno\u015b\u0107 na karier\u0119 baseballow\u0105. 7 lutego 1994 Jordan sta\u0142 si\u0119 graczem Chicago WS. Michael Jordan (wyst\u0119puj\u0105cy z numerem 45 na koszulce), z powodu umiej\u0119tno\u015bci niewystarczaj\u0105cych do gry w MLB, rozegra\u0142 ca\u0142y sezon 1994 w dru\u017cynie Birmingham Barons (filialny klub White Sox, graj\u0105cy dwie klasy rozgrywkowe ni\u017cej), zdobywaj\u0105c w 127 meczach 46 punkt\u00f3w, 3 home runy i \u201ekradn\u0105c\u201d 30 baz. Po zako\u0144czeniu sezonu w lidze AA, jesieni\u0105 1994, wzi\u0105\u0142 jeszcze udzia\u0142 w rozgrywkach AFL (\"Arizona Fall League\"), mi\u0119dzysezonowych zawodach dla graczy z ni\u017cszych lig, w kt\u00f3rych reprezentowa\u0142 Scottsdale Scorpions. Mimo stara\u0144, nie uda\u0142o mu si\u0119","start_idx":320,"end_idx":322}
{"id":"mrc_331","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 leonidas?","answer":"W bitwie pod Termopilami","context":"Persji, Kserksesa I, kt\u00f3ra nie mog\u0142a w w\u0105skim przej\u015bciu wykorzysta\u0107 przewagi liczebnej. W wyniku zdrady pasterza Efialtesa wrogie oddzia\u0142y zasz\u0142y od ty\u0142u Grek\u00f3w. Leonidas odes\u0142a\u0142 wtedy wojska pa\u0144stw sprzymierzonych i z trzystoma Spartanami, tylu\u017c Helotami oraz siedmioma setkami Tespijczyk\u00f3w broni\u0142 w\u0105wozu do ko\u0144ca. Po\u015bwi\u0119cenie Leonidasa i jego wojownik\u00f3w da\u0142o czas reszcie \u017co\u0142nierzy na wycofanie si\u0119. W bitwie pod Termopilami Spartanie stawiali zaciek\u0142y op\u00f3r, jednak przewa\u017caj\u0105ca liczba Pers\u00f3w zmia\u017cd\u017cy\u0142a niewielkie si\u0142y Leonidasa, kt\u00f3ry na koniec poleg\u0142 w bitwie. Tebanie poddali si\u0119, wypalono im pi\u0119tna, przed wojskami perskimi droga zosta\u0142a otwarta. == Odbi\u00f3r == Posta\u0107 Leonidasa jest symbolem bohaterstwa i m\u0119\u017cnego po\u015bwi\u0119cenia, nawet w sytuacji bez wyj\u015bcia. W miejscu \u015bmierci jego i jego oddzia\u0142\u00f3w postawiono obelisk w kszta\u0142cie lwa (\"tropaion\") z wyrytym","start_idx":402,"end_idx":426}
{"id":"mrc_332","question":"ile tysi\u0119cy jest tatar\u00f3w jako mniejszo\u015b\u0107 etniczna?","answer":"1828","context":"w XVI i XVII wieku. * Bruno Abdank-Abakanowicz \u2013 matematyk, wynalazca i elekrotechnik; pochodzi\u0142 ze szlacheckiej rodziny o tatarskim rodowodzie. * Magdalena Abakanowicz \u2013 artystka; pochodzi\u0142a ze szlacheckiej rodziny o tatarskim rodowodzie. * Selim Chazbijewicz \u2013 polski humanista, publicysta, poeta oraz ambasador RP w Kazachstanie i Kirgistanie (od 2017). == Wsp\u00f3\u0142czesno\u015b\u0107 == Tatarzy to mniejszo\u015b\u0107 etniczna, do kt\u00f3rej przynale\u017cno\u015b\u0107 podczas przeprowadzonego w 2011 narodowego spisu powszechnego ludno\u015bci i mieszka\u0144 zadeklarowa\u0142o 1828 obywateli polskich (wg danych poprzedniego narodowego spisu powszechnego ludno\u015bci i mieszka\u0144 z 2002 liczebno\u015b\u0107 mniejszo\u015bci tatarskiej wynosi\u0142a 447 os\u00f3b), w tym: w wojew\u00f3dztwie podlaskim \u2013 539 os\u00f3b (wed\u0142ug narodowego spisu powszechnego ludno\u015bci i mieszka\u0144 z 2002 \u2013 319), mazowieckim \u2013 332 (wed\u0142ug narodowego spisu powszechnego ludno\u015bci i mieszka\u0144 z","start_idx":529,"end_idx":533}
{"id":"mrc_333","question":"jakie by\u0142o ulubione zaj\u0119cie artemidy?","answer":"Ulubionym zaj\u0119ciem bogini by\u0142o przemierzanie noc\u0105 dzikich g\u00f3rskich dolin, kotlin, gaj\u00f3w i las\u00f3w.","context":"i odp\u0142ywami morza, Artemid\u0119 zacz\u0119to uwa\u017ca\u0107 za b\u00f3stwo opieku\u0144cze rybak\u00f3w. Jej atrybutami by\u0142y \u0142uk, strza\u0142y i ko\u0142czan, a ulubionym zwierz\u0119ciem \u0142ania. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 Zeusa i Latony, siostr\u0105 bli\u017aniaczk\u0105 Apollina. Nale\u017ca\u0142a do grona 12 bog\u00f3w olimpijskich. Bogini-dziewica. Ulubionym zaj\u0119ciem bogini by\u0142o przemierzanie noc\u0105 dzikich g\u00f3rskich dolin, kotlin, gaj\u00f3w i las\u00f3w. Podr\u00f3\u017cowa\u0142a zawsze w towarzystwie wiernych jej nimf. Jej obecno\u015b\u0107 najbardziej odczuwano w pobli\u017cu rzek i \u017ar\u00f3de\u0142, w okolicach podmok\u0142ych i bagiennych. Uwa\u017cano, \u017ce to podczas ksi\u0119\u017cycowych nocy bezpieczniejsi s\u0105 podr\u00f3\u017cni i trzody \u2013 Artemida by\u0142a bowiem postrachem dla gro\u017anych zwierz\u0105t. Jej ukochanym terenem \u0142owieckim by\u0142a Arkadia \u2013 dziewicza kraina wzg\u00f3rz i zalesionych kotlin. Bli\u017aniacza wi\u0119\u017a z Apollem, a tak\u017ce afirmacja \u017cycia spowodowa\u0142y, \u017ce uznano j\u0105 za wielk\u0105 mi\u0142o\u015bniczk\u0119 ta\u0144ca i muzyki.","start_idx":263,"end_idx":359}
{"id":"mrc_334","question":"kto walczy\u0142 z anio\u0142em?","answer":"Jakuba","context":"Walka Jakuba z anio\u0142em \u2013 obraz holenderskiego malarza Rembrandta Harmenszoona van Rijn, namalowany w 1659 roku. Rembrandt przez ca\u0142e swoje artystyczne \u017cycie czerpa\u0142 tematy dla swoich obraz\u00f3w z Biblii. W 1659 roku stworzy\u0142 dwa dzie\u0142a, w kt\u00f3rych opowiada histori\u0119 ze Starego Testamentu. Pierwszym obrazem by\u0142a \"Walka Jakuba z anio\u0142em\", drugim: \"Moj\u017cesz z tablicami prawa\". Podobnie jak obraz \"Walka Jakuba...\", zosta\u0142 zam\u00f3wiony przez w\u0142adz\u0119 miejsk\u0105 Amsterdamu. By\u0107 mo\u017ce oba dzie\u0142a mia\u0142y sk\u0142ada\u0107 si\u0119 na ca\u0142o\u015b\u0107 wi\u0119kszego cyklu po\u015bwi\u0119conego bohaterom ze Starego Testamentu. Obraz zachowa\u0142 si\u0119 w pomniejszonej wersji (p\u0142\u00f3tno zosta\u0142o przyci\u0119te). Rembrandt na bohatera swojego dzie\u0142a wybra\u0142 posta\u0107 Jakuba i jego walk\u0119 z anio\u0142em opisan\u0105 w Ksi\u0119dze Rodzaju.","start_idx":6,"end_idx":12}
{"id":"mrc_335","question":"kogo synem jest mateusz gessler?","answer":"restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave","context":"Mateusz Adam Gessler (ur. 31 lipca 1980 w Warszawie) \u2013 polski kucharz, restaurator i osobowo\u015b\u0107 medialna. == \u017byciorys == Jest synem restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave, wnukiem Zbigniewa Gesslera i Jacka Fedorowicza. Ma przyrodniego brata, Adama. Wyjecha\u0142 w stanie wojennym do Francji ze swoj\u0105 matk\u0105. Wychowywa\u0142a go ze swoim drugim m\u0119\u017cem, Patrice\u2019em. Uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 gastronomiczn\u0105 w Lozannie. Jest w\u0142a\u015bcicielem trzech restauracji w Warszawie: Warszawa Wschodnia (od 2012), \u0106ma (od 2016) i Warszawski Sen (od 2017). Napisa\u0142 dwie ksi\u0105\u017cki kucharskie: \"Moja Kuchnia Polska\" i \"Smaki dzieci\u0144stwa\". W styczniu 2014 dosta\u0142 propozycj\u0119 prowadzenia polskiej edycji programu kulinarnego Polsatu \"Hell\u2019s Kitchen. Piekielna kuchnia\", jednak zrezygnowa\u0142 z niej z powod\u00f3w osobistych. W latach 2016\u20132021 by\u0142 jednym z juror\u00f3w polskiej edycji programu TVN \"MasterChef","start_idx":131,"end_idx":189}
{"id":"mrc_336","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 szkoci?","answer":"nar\u00f3d celtycki zamieszkuj\u0105cy Szkocj\u0119 i Irlandi\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105.","context":"Szkoci (ang. i scots \"Scots\", gael. \"Albannaich\") \u2013 nar\u00f3d celtycki zamieszkuj\u0105cy Szkocj\u0119 i Irlandi\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105. M\u00f3wi\u0105 j\u0119zykami: angielskim (70% ludno\u015bci), szkockim lallans (30% ludno\u015bci) i celtyckim j\u0119zykiem gaelickim (1% ludno\u015bci, g\u0142\u00f3wnie wyspy Hebrydy); te dwa ostatnie j\u0119zyki s\u0105 stopniowo wypierane przez j\u0119zyk angielski. == Historia == 42% Szkot\u00f3w wyznaje prezbiterianizm (Ko\u015bci\u00f3\u0142 Szkocji), du\u017ca grupa ludno\u015bci to atei\u015bci (28%), jedynie mieszka\u0144cy po\u0142udniowo-zachodniej Szkocji (g\u0142\u00f3wnie potomkowie imigrant\u00f3w z Irlandii) oraz ludno\u015b\u0107 2 niewielkich wysp (South Uist i Barra) to w wi\u0119kszo\u015bci katolicy (16%). W etnogenezie Szkot\u00f3w uczestniczy\u0142o wiele grup: Piktowie, Gaelowie, Brytowie, Anglowie oraz wikingowie. W wyniku wielowiekowych proces\u00f3w ukszta\u0142towa\u0142y si\u0119 trzy grupy spo\u0142ecze\u0144stwa szkockiego: zanglizowani mieszka\u0144cy nizin (Lowlanderzy) m\u00f3wi\u0105cy j\u0119zykiem scots i g\u00f3rale podtrzymuj\u0105cy celtyckie tradycje (Highlanderzy) pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 j\u0119zykiem gaelic","start_idx":52,"end_idx":109}
{"id":"mrc_337","question":"podczas 1 wojny \u015bwiatowej do walki wykorzystywano?","answer":"sterowce i samoloty","context":"czo\u0142g\u00f3w, kt\u00f3re zacz\u0119\u0142y si\u0119 pojawia\u0107 w coraz wi\u0119kszej liczbie na polach bitew. Ich najwi\u0119kszym sukcesem okaza\u0142a si\u0119 bitwa pod Cambrai w listopadzie 1917, gdzie prze\u0142ama\u0142y one lini\u0119 Hindenburga, zdoby\u0142y 100 dzia\u0142 i 8 tys. je\u0144c\u00f3w. ==== Lotnictwo ==== W czasie I wojny \u015bwiatowej po raz pierwszy w celach wojskowych zosta\u0142y u\u017cyte sterowce i samoloty. Na pocz\u0105tku wojny podstawowym zadaniem lotnictwa by\u0142o rozpoznanie i korygowanie ognia artyleryjskiego. To w\u0142a\u015bnie rekonesans lotniczy by\u0142 jedn\u0105 z przyczyn impasu na froncie zachodnim, bo uniemo\u017cliwia\u0142 wyprowadzenie zaskakuj\u0105cego natarcia. Bombardowanie cel\u00f3w strategicznych g\u0142\u00f3wnie przy u\u017cyciu samolot\u00f3w wykonywali jednak tylko Niemcy i Brytyjczycy przy, do tych cel\u00f3w u\u017cywane by\u0142y tak\u017ce sterowce zwane zeppelinami, kt\u00f3re jednak nie okaza\u0142y si\u0119 zbyt skuteczne. Podczas I wojny \u015bwiatowej dosz\u0142o r\u00f3wnie\u017c do","start_idx":325,"end_idx":344}
{"id":"mrc_338","question":"kim z zawodu by\u0142a mama neta?","answer":"malark\u0105","context":"w\u0142osach, ojciec Neta. Doskona\u0142y informatyk, od trzeciego tomu pracuje w Instytucie Bada\u0144 Nadzwyczajnych. Przyja\u017ani si\u0119 z panem Polonem, ojcem Felixa. Denerwuje go nadopieku\u0144cze podej\u015bcie \u017cony do bli\u017ani\u0105t. ==== Liliana Bielecka ==== Czarnow\u0142osa kobieta, matka Neta. Jest malark\u0105, zakochan\u0105 w minimalizmie, cho\u0107 sama maluje abstrakcje. W 3 tomie pogr\u0105\u017cy\u0142a si\u0119 w \u015bpi\u0105czce, jako jeden z wi\u0119\u017ani\u00f3w Pa\u0142acu Sn\u00f3w. Dzi\u0119ki Felixowi, Netowi i Nice zostaje uwolniona razem z innymi. Dla swoich nowo narodzonych dzieci jest bardzo nadopieku\u0144cza, co powoduje spi\u0119cia mi\u0119dzy ni\u0105 a m\u0119\u017cem, a p\u00f3\u017aniej mi\u0119dzy ni\u0105 i jej matk\u0105. ==== Pompek i Prumcia ==== Bli\u017ani\u0119ta, rodze\u0144stwo Neta, nazywane przez Neta przed ich narodzeniem \u201ebratosiostr\u0105\u201d. Na pocz\u0105tku Net za nimi nie przepada\u0142, ale pod koniec 6 tomu sta\u0142 si\u0119 wobec nich","start_idx":270,"end_idx":277}
{"id":"mrc_339","question":"z jakiego miasta pochodzi\u0142 abraham?","answer":"Ur chaldejskim","context":"Abraham ( \"\u2019Awr\u0101h\u0101m\", akad. A-bi-ra-mu, \"Ibr\u0101h\u012bm\", dos\u0142. \u201ekochaj\u0105cy ojciec\u201d) \u2013 pierwotnie zwany Abramem, pierwszy z hebrajskich patriarch\u00f3w. \u017by\u0142 ok. II tysi\u0105clecia p.n.e. Zgodnie z przekazami biblijnymi Abraham by\u0142 praojcem narodu \u017cydowskiego, arabskiego, edomickiego i tak\u017ce innych. Z woli Boga Jahwe wyruszy\u0142 z Mezopotamii do Palestyny. M\u0105\u017c Sary i Hagar, ojciec Izaaka i Izmaela. == Historia biblijna == === Powo\u0142anie === Abram razem z ojcem Terachem, \u017con\u0105 Saraj (kt\u00f3ra by\u0142a jego przyrodni\u0105 siostr\u0105) i bratankiem Lotem mieszka\u0142 pocz\u0105tkowo w Ur chaldejskim. P\u00f3\u017aniej zamieszkiwa\u0142 w krainie Charan, w celu dotarcia do Kanaanu. Stary Testament pocz\u0105tkowo nie podaje przyczyny opuszczenia Ur. Przyczyn\u0105 mog\u0142a by\u0107 niespokojna sytuacja po upadku III dynastii z Ur wywo\u0142ana konfliktami pomi\u0119dzy autochtonami i amoryckimi imigrantami. Deuterokanoniczna Ksi\u0119ga Judyty podaje","start_idx":543,"end_idx":557}
{"id":"mrc_340","question":"od czego mo\u017ce si\u0119 wywodzi s\u0142owo polska?","answer":"nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium.","context":"Pochodzenie nazwy Polska nie jest jednoznaczne. == Gramatyka == Gramatycznie nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium. Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: nazwy \u201ePol\u201d \u2013 \u201epole\u201d oznaczaj\u0105cej otwart\u0105 przestrze\u0144 lub uprawne pole oraz przyrostkowego formantu przymiotnikowego \u201e-ska\u201d. Nazwa \u201ePolska\u201d to gramatycznie przymiotnik utworzony od rzeczownika \u201epole\u201d za pomoc\u0105 przyrostka \u201e-sk\u201d, kt\u00f3ry jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z j\u0119zyka pras\u0142owia\u0144skiego \"-\u044csk\u044c-j\u044c\" okre\u015blaj\u0105cym przynale\u017cno\u015b\u0107 do czego\u015b. Pierwotna forma \u201e-sk\u201d jest bezosobowa jednak wyst\u0119puj\u0105 jej odmiany rodzajowe \u2013 rodzaju nijakiego \u201e-sko\u201d, m\u0119skiego \u201e-ski\u201d oraz \u017ce\u0144skiego \u201e-ska\u201d. Dodawane jako ko\u0144c\u00f3wka rzeczownik\u00f3w tworz\u0105 w j\u0119zyku polskim przymiotniki czyli s\u0142owa okre\u015blaj\u0105ce przymioty oraz cechy przedmiot\u00f3w, poj\u0119\u0107 oraz zjawisk np. \u201emodelar-ski\u201d, \u201ezielar-ski\u201d, \u201elniar-ski\u201d. S\u0142owo \u201eniebieski\u201d w XIV wieku oznacza\u0142o \u201eprzynale\u017cny","start_idx":77,"end_idx":179}
{"id":"mrc_341","question":"w kt\u00f3rym sezonie pojawia si\u0119 klaus?","answer":"W drugim sezonie","context":"Druga seria serialu telewizyjnego dla m\u0142odzie\u017cy pod tytu\u0142em Pami\u0119tniki wampir\u00f3w, po raz pierwszy emitowana na stacji The CW od 9 wrze\u015bnia 2010 do 12 maja 2011. Seria zawiera 22 odcinki. == Fabu\u0142a == W drugim sezonie akcja skupia si\u0119 na Katherine Pierce, kt\u00f3ra wraca do miasteczka aby znale\u017a\u0107 kamie\u0144 ksi\u0119\u017cycowy i odda\u0107 go Klausowi wraz z Elen\u0105 w zamian za swoj\u0105 wolno\u015b\u0107. W trakcie sezonu Tyler dowiaduje si\u0119 o rodzinnej kl\u0105twie, kt\u00f3r\u0105 aktywuje przez co staje si\u0119 wilko\u0142akiem. W ko\u0144c\u00f3wce sezonu poznajemy Klausa kt\u00f3ry chce zabi\u0107 Elen\u0119 aby sta\u0107 si\u0119 Hybryd\u0105. Akcja ko\u0144czy si\u0119 gdy Klaus przemienia si\u0119 przez co ginie Jenna, lecz Elena zostaje uratowana. == Obsada == === G\u0142\u00f3wna === * Nina Dobrev jako Elena Gilbert (22 odcinki)","start_idx":199,"end_idx":215}
{"id":"mrc_342","question":"do czego odnosi si\u0119 stwierdzenie \u201epozycja d\u0142uga?","answer":"zakup instrumentu finansowego lub posiadanie tego instrumentu finansowego na w\u0142a\u015bciwym rachunku.","context":"Pozycja d\u0142uga (ang. \"long position\") \u2013 na rynku finansowym oznacza zakup instrumentu finansowego lub posiadanie tego instrumentu finansowego na w\u0142a\u015bciwym rachunku. Zaj\u0119cie d\u0142ugiej pozycji zwi\u0105zane jest z posiadaniem praw stowarzyszonych z danym instrumentem finansowym (np. dywidenda, prawo poboru, kupon odsetkowy). == Otwarcie w przypadku istnienia pozycji kr\u00f3tkiej == Odwrotno\u015bci\u0105 pozycji d\u0142ugiej jest pozycja kr\u00f3tka. W przypadku, gdy inwestor posiada ju\u017c pozycj\u0119 kr\u00f3tk\u0105 i otwiera pozycj\u0119 d\u0142ug\u0105, nast\u0119puje: # redukcja pozycji kr\u00f3tkiej (L_K>L_D) # ca\u0142kowite zamkni\u0119cie pozycji kr\u00f3tkiej (L_K=L_D) # ca\u0142kowite zamkni\u0119cie pozycji kr\u00f3tkiej i otwarcie pozycji d\u0142ugiej (L_K gdzie: * L_K \u2013 wielko\u015b\u0107 pozycji kr\u00f3tkiej (najcz\u0119\u015bciej w sztukach posiadanego instrumentu), * L_D \u2013 wielko\u015b\u0107 otwieranej pozycji d\u0142ugiej (najcz\u0119\u015bciej w sztukach posiadanego instrumentu). == Przyk\u0142ady pozycji d\u0142ugiej == * Pozycja d\u0142uga","start_idx":67,"end_idx":163}
{"id":"mrc_343","question":"w duecie z garfunkelem?","answer":"Paul Simon","context":"Simon & Garfunkel \u2013 ameryka\u0144ski duet rockowy powsta\u0142y w 1957 (jako \"Tom and Jerry\" \u2013 obecna nazwa zosta\u0142a wybrana przez duet w 1964), najcz\u0119\u015bciej kojarzony z gatunkami folk rock i soft rock. == Charakterystyka == Grupa by\u0142a nie tylko najpopularniejszym duetem wokalnym lat 60, lecz tak\u017ce nale\u017ca\u0142a do najbardziej znanych grup rockowych obok The Beatles, The Beach Boys czy The Rolling Stones. W jej sk\u0142ad wchodzili szkolni koledzy Paul Simon (ur. 13 pa\u017adziernika 1941) \u2013 graj\u0105cy na gitarze i \u015bpiewaj\u0105cy oraz komponuj\u0105cy piosenki i pisz\u0105cy do nich teksty, oraz obdarzony bardzo czystym g\u0142osem, wysokim tenorem, Art Garfunkel (ur. 5 listopada 1941). Muzyka grupy, wykonywana zwykle przy akompaniamencie gitary akustycznej i delikatnie graj\u0105cego zespo\u0142u rockowego, charakteryzowa\u0142a si\u0119 wpadaj\u0105cymi w ucho melodiami","start_idx":430,"end_idx":440}
{"id":"mrc_344","question":"jak\u0105 rol\u0119 podczas soboru w konstancji odegra\u0142 pawe\u0142 w\u0142odkowic?","answer":"bra\u0142 udzia\u0142 w opracowywaniu pism poselstwa polskiego, w szczeg\u00f3lno\u015bci za\u015b by\u0142 autorem g\u0142\u00f3wnych pism prezentuj\u0105cych stanowisko strony polskiej w sporze z zakonem krzy\u017cackim.","context":"jako pe\u0142nomocnik ksi\u0119cia Janusza Mazowieckiego, wraz z pe\u0142nomocnikiem kr\u00f3la Polski Andrzejem \u0141askarzem, kt\u00f3rego zna\u0142 ze studi\u00f3w w Pradze i Padwie, bra\u0142 udzia\u0142 w sporze mi\u0119dzy Polsk\u0105 a zakonem krzy\u017cackim, tocz\u0105cym si\u0119 w Budzie przed rozjemc\u0105 cesarzem Zygmuntem Luksemburskim. W 1414-1415 pe\u0142ni\u0142 funkcje rektora Akademii Krakowskiej. W latach 1414-1418 trwa\u0142 sob\u00f3r w Konstancji. Pawe\u0142 W\u0142odkowic zosta\u0142 na nim cz\u0142onkiem poselstwa polskiego, uczestnicz\u0105c w obradach soboru przez ca\u0142y jego czas. Pozosta\u0142 w Konstancji wraz z reszt\u0105 poselstwa r\u00f3wnie\u017c po soborze i wr\u00f3ci\u0142 do kraju w maju 1418. W trakcie soboru, bra\u0142 udzia\u0142 w opracowywaniu pism poselstwa polskiego, w szczeg\u00f3lno\u015bci za\u015b by\u0142 autorem g\u0142\u00f3wnych pism prezentuj\u0105cych stanowisko strony polskiej w sporze z zakonem krzy\u017cackim. G\u0142\u00f3wnymi antagonistami Paw\u0142a W\u0142odkowica ze strony krzy\u017cackiej by\u0142 dominikanin","start_idx":605,"end_idx":777}
{"id":"mrc_345","question":"jak inaczej nazywa si\u0119 pi\u0142ka r\u0119czna?","answer":"szczypiorniak","context":"Pi\u0142ka r\u0119czna (potocznie pol. szczypiorniak, ) \u2013 zespo\u0142owa dyscyplina sportu (gra dru\u017cynowa), uprawiana na ca\u0142ym \u015bwiecie \u2013 zar\u00f3wno przez kobiety, jak i przez m\u0119\u017cczyzn \u2013 w kt\u00f3rej bior\u0105 udzia\u0142 dwie dru\u017cyny po 7 zawodnik\u00f3w ka\u017cda. Celem gry jest zdobycie jak najwi\u0119kszej liczby bramek. Pi\u0142ka mo\u017ce by\u0107 rzucana, popychana, \u0142apana, uderzana i zatrzymywana. Zawodnicy, opr\u00f3cz bramkarzy, nie maj\u0105 prawa zrobi\u0107 wi\u0119cej ni\u017c 3 kroki z pi\u0142k\u0105 w r\u0119kach, co wymusza bieg z koz\u0142owaniem i liczne podania. Bramkarze wychodz\u0105c z pola bramkowego, staj\u0105 si\u0119 zawodnikami ofensywnymi i obowi\u0105zuj\u0105 ich w\u00f3wczas identyczne prawa jak pozosta\u0142ych zawodnik\u00f3w (\u0142\u0105cznie z brakiem mo\u017cliwo\u015bci powrotu z pi\u0142k\u0105 w pole karne). == Historia == \u0179r\u00f3de\u0142 pi\u0142ki r\u0119cznej nale\u017cy szuka\u0107 w dalekiej przesz\u0142o\u015bci. Gry takie jak: \"urania\" w staro\u017cytnej","start_idx":29,"end_idx":42}
{"id":"mrc_346","question":"gdzie magazynowane jest zelazo?","answer":"Magazynowane jest w w\u0105trobie r\u00f3wnie\u017c w postaci ferrytyny.","context":"transportowane jest przez transferryn\u0119. Prawid\u0142owe st\u0119\u017cenie \u017celaza w surowicy krwi: * warto\u015b\u0107 \u015brednia ** m\u0119\u017cczy\u017ani 21,8 \u03bcmol/l, 120 \u03bcg/dl ** kobiety 18,5 \u03bcmol/l, 100 \u03bcg/dl * warto\u015b\u0107 skrajna ** m\u0119\u017cczy\u017ani 17,7\u201335,9 \u03bcmol/l, 90\u2013200 \u03bcg/dl ** kobiety 11,1\u201330,1 \u03bcmol/l, 60\u2013170 \u03bcg/dl Magazynowane jest w w\u0105trobie r\u00f3wnie\u017c w postaci ferrytyny. ==== Zapotrzebowanie i poda\u017c w diecie ==== Zapotrzebowanie na \u017celazo u cz\u0142owieka jest zmienne i zale\u017cy od wieku, p\u0142ci i stanu organizmu. U os\u00f3b doros\u0142ych wynosi ono od 1 mg/dob\u0119 u m\u0119\u017cczyzn do 2 mg u kobiet, z zastrze\u017ceniem, \u017ce w okresie ci\u0105\u017cy i karmienia powinno to by\u0107 ok. 3 mg/dob\u0119. R\u00f3\u017cnice w przyswajalno\u015bci \u017celaza z po\u017cywienia s\u0105 bardzo du\u017ce w zale\u017cno\u015bci od diety, od 1\u20132% dla diety wy\u0142\u0105cznie zbo\u017cowej, do 25%","start_idx":276,"end_idx":333}
{"id":"mrc_347","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w liczy pozna\u0144?","answer":"Wed\u0142ug danych GUS z 1990 r. w mie\u015bcie zameldowanych by\u0142o w\u00f3wczas 590,1 tys. mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"Poznania wed\u0142ug danych GUS z dnia 31 grudnia 2012 r.: Najwy\u017csza jak dot\u0105d liczba ludzi mieszka\u0142a w Poznaniu na pocz\u0105tku lat 90. Wed\u0142ug danych GUS z 1990 r. w mie\u015bcie zameldowanych by\u0142o w\u00f3wczas 590,1 tys. mieszka\u0144c\u00f3w. Od tego momentu liczba ta wolno i stopniowo maleje. Ma to zwi\u0105zek z przenoszeniem si\u0119 mieszka\u0144c\u00f3w do miejscowo\u015bci w podpozna\u0144skich gminach, a tak\u017ce z og\u00f3lnym trendem ujemnego przyrostu naturalnego. Odwrotna sytuacja ma miejsce w powiecie pozna\u0144skim \u2013 tam w ci\u0105gu ostatnich 17 lat liczba mieszka\u0144c\u00f3w wzros\u0142a o 43,2% z poziomu 240,7 tys. os\u00f3b w 1995 r. do 344,7 tys. w roku 2012. Wykres liczby ludno\u015bci miasta Pozna\u0144 na przestrzeni ostatnich 4 stuleci: ImageSize = width:700 height:300 PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30 TimeAxis =","start_idx":128,"end_idx":216}
{"id":"mrc_348","question":"czyim wodzem by\u0142 inczuczuna?","answer":"uznawany by\u0142 za g\u0142\u00f3wnego wodza przez wszystkie plemiona Apacz\u00f3w z wyj\u0105tkiem jednego, zbuntowanego szczepu.","context":"Santera. == Imi\u0119 == Wielu czytelnik\u00f3w zastanawia\u0142o si\u0119, jak przet\u0142umaczy\u0107 imi\u0119 s\u0142ynnego wodza Apacz\u00f3w. Znaczenie imienia zosta\u0142o dopiero odczytane z pami\u0119tnika przyjaciela Maya \u2013 Ernsta Abela, kt\u00f3ry opisa\u0142 w nim, jak to pisarz opowiedzia\u0142 histori\u0119 imienia Apacza pewnej grupie wielbicieli, w trakcie spotkania z nimi, w dniu 25.03.1898 r. Opowie\u015b\u0107 brzmia\u0142a nast\u0119puj\u0105co: Inczu-czuna, ojciec Winnetou, uznawany by\u0142 za g\u0142\u00f3wnego wodza przez wszystkie plemiona Apacz\u00f3w z wyj\u0105tkiem jednego, zbuntowanego szczepu. Uda\u0142 si\u0119 wi\u0119c do tych buntownik\u00f3w w towarzystwie swego syna, aby zdoby\u0107 u nich rang\u0119 dow\u00f3dcy. Obaj zostali jednak przez tamtych wzi\u0119ci do niewoli i skazani na \u015bmier\u0107. W pobli\u017cu miejsca ich uwi\u0119zienia znajdowa\u0142o si\u0119 ma\u0142e jezioro, kt\u00f3rego powierzchni\u0119 pokrywa\u0142a ropa naftowa. Powiedziano obu Apaczom, \u017ce je\u015bli m\u0142odszy z nich \u017cywy","start_idx":400,"end_idx":506}
{"id":"mrc_349","question":"jakie jest po\u0142o\u017cenie geograficzne warszawy?","answer":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N.","context":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N. Stolica stanowi g\u0142\u00f3wne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszka\u0144c\u00f3w, zale\u017cnie od sposobu zdefiniowania jej granic, wynosi od 2,6 do 3,5 mln. Jest to najwi\u0119ksze po aglomeracji \u015bl\u0105skiej skupisko ludno\u015bci w Polsce. Na obszarze aglomeracji warszawskiej znajduje si\u0119 oko\u0142o 20 miast. == Warunki naturalne == === Rze\u017aba terenu === Charakterystyczna dla krajobrazu miasta jest wysoka na 6\u201325 m skarpa wi\u015blana, stanowi\u0105ca lewobrze\u017cn\u0105 kraw\u0119d\u017a erozyjn\u0105 R\u00f3wniny Warszawskiej. W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Warszawy skarpa biegnie w pobli\u017cu Wis\u0142y natomiast w po\u0142udniowej (Mokot\u00f3w, Ursyn\u00f3w) odsuwa si\u0119 od rzeki. Najwy\u017csz\u0105 wysoko\u015b\u0107 (ok. 25 m) ma w cz\u0119\u015bci \u015brodkowej, na odcinku od ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Anny do Belwederu. Na obszarze miasta znajduje","start_idx":0,"end_idx":124}
{"id":"mrc_350","question":"jakie informacje zawiera pesel?","answer":"Rejestr s\u0142u\u017cy do gromadzenia podstawowych informacji identyfikuj\u0105cych to\u017csamo\u015b\u0107 i status administracyjno-prawny obywateli polskich oraz cudzoziemc\u00f3w zamieszkuj\u0105cych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludno\u015bci (PESEL) \u2013 centralny zbi\u00f3r danych prowadzony w Polsce przez ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw informatyzacji (do ko\u0144ca 2015 r. przez ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw wewn\u0119trznych) na mocy ustawy o ewidencji ludno\u015bci. Rejestr s\u0142u\u017cy do gromadzenia podstawowych informacji identyfikuj\u0105cych to\u017csamo\u015b\u0107 i status administracyjno-prawny obywateli polskich oraz cudzoziemc\u00f3w zamieszkuj\u0105cych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Potocznie mianem PESEL okre\u015bla si\u0119 r\u00f3wnie\u017c numer ewidencyjny osoby fizycznej wykorzystywany w tym rejestrze. Uwaga: jest artyku\u0142 o historii powstawania Rz\u0105dowego Centrum Informatycznego PESEL == Geneza i rozw\u00f3j systemu == === MAGISTER: rejestr os\u00f3b z wy\u017cszym wykszta\u0142ceniem === Pierwszym systemem do ewidencjonowania du\u017cej grupy obywateli polskich by\u0142 rejestr MAGISTER, uruchomiony w latach 1973\u20131974, zawieraj\u0105cy dane os\u00f3b z wy\u017cszym wykszta\u0142ceniem zatrudnionych w przedsi\u0119biorstwach pa\u0144stwowych i uczelniach.","start_idx":258,"end_idx":460}
{"id":"mrc_351","question":"ile p\u00f3l ma ruletka?","answer":"Na planszy jest 37 lub 38 p\u00f3l z numerami.","context":"rzuceniu kulki przez krupiera. Musz\u0105 oni jednak zd\u0105\u017cy\u0107 przed wypowiedzeniem przez niego s\u0142\u00f3w \"Rien ne va plus\" \u2013 (\"koniec obstawiania\") lub ich odpowiednika w j\u0119zyku regionalnym. Nast\u0119puje to z regu\u0142y wtedy, gdy kulka utraci sw\u00f3j pierwotny impet, zazwyczaj na 3 okr\u0105\u017cenia bie\u017cni przed momentem, kiedy zaczyna opada\u0107 w kierunku kr\u0119c\u0105cego si\u0119 ko\u0142a. Na planszy jest 37 lub 38 p\u00f3l z numerami. Obstawia si\u0119 dowolne kombinacje na stole ruletki k\u0142ad\u0105c na nie \u017cetony. W zale\u017cno\u015bci od zak\u0142adu kasyno dok\u0142ada wygran\u0105 albo zak\u0142ad inkasuje. Wygrana zale\u017cy od rodzaju zak\u0142adu. * Straight Up, numer pojedynczy \u2013 35:1 * Split Bet, dwa numery \u2013 17:1 * Street Bet, trzy numery \u2013 11:1 * Corner Bet, cztery numery \u2013 8:1 * Five Bet, pierwsze pi\u0119\u0107","start_idx":347,"end_idx":388}
{"id":"mrc_352","question":"jaki ruch jest na malcie?","answer":"Zasada ruchu lewostronnego","context":"Ruch lewostronny \u2013 przepis ruchu drogowego nakazuj\u0105cy pojazdom poruszanie si\u0119 w pobli\u017cu lewej kraw\u0119dzi jezdni. W zmodyfikowanej postaci obowi\u0105zywa\u0107 on mo\u017ce tak\u017ce na tramwajowych, czasem tak\u017ce kolejowych, liniach dwutorowych (w tym przypadku nakazuje jazd\u0119 lewym torem). Zasada ruchu lewostronnego obowi\u0105zuje dzi\u015b w mniejszo\u015bci kraj\u00f3w \u015bwiata: w Wielkiej Brytanii oraz w krajach niegdy\u015b od Wielkiej Brytanii zale\u017cnych lub b\u0119d\u0105cych jej by\u0142ymi koloniami, w tym w Irlandii, na Cyprze i Malcie, a tak\u017ce w Australii, Nowej Zelandii, Samoa, Indiach, Pakistanie, Sri Lance, Bangladeszu, Papui-Nowej Gwinei, Brunei, Hongkongu, Po\u0142udniowej Afryce i innych postbrytyjskich koloniach Afryki (Lesotho, Botswanie, Kenii, Tanzanii, Ugandzie, Zambii, Zimbabwe), jak r\u00f3wnie\u017c w Japonii, Malezji, Singapurze, Indonezji, Tajlandii, Makau, na Malediwach, Mauritiusie, Jamajce, Dominice oraz w Gujanie i Surinamie. Jednym z","start_idx":270,"end_idx":296}
{"id":"mrc_353","question":"kto zbudowa\u0142 piramidy?","answer":"Wsp\u00f3\u0142czesna wiedza wskazuje na to, \u017ce budow\u0105 piramid zajmowali si\u0119 op\u0142acani przez Faraona robotnicy.","context":"powielana w filmach), jakoby budowniczymi piramid byli niewolnicy, obecnie wydaje si\u0119 ma\u0142o prawdopodobna. Wsp\u00f3\u0142czesna wiedza wskazuje na to, \u017ce budow\u0105 piramid zajmowali si\u0119 op\u0142acani przez Faraona robotnicy. Budowa piramidy trwa\u0142a oko\u0142o dwudziestu lat, korzystaj\u0105c z si\u0142y roboczej wynosz\u0105cej oko\u0142o 8000 os\u00f3b, pracuj\u0105cych przez ca\u0142y rok. Szacuje si\u0119, \u017ce ka\u017cdego dnia \u015brednio wydobywano 340 blok\u00f3w skalnych potrzebnych do budowy. Gdy Nil wylewa\u0142, w pracy kamieniarzy, skalnik\u00f3w i robotnik\u00f3w pomagali rolnicy (kt\u00f3rych liczba dochodzi\u0142a do nawet 10 000). Piramidy by\u0142y cz\u0119\u015bci\u0105 polityki budowlanej faraon\u00f3w. W\u0142adcy spoczywaj\u0105cy w piramidach mieli wraca\u0107 do \u015bwiata \u017cywych, aby czerpa\u0107 z niego energi\u0119. Mia\u0142y by\u0107 te\u017c \"miejscami wniebowst\u0105pienia\". Kszta\u0142t grobowc\u00f3w mia\u0142 im w tym pomaga\u0107, co znajduje swoje potwierdzenie w \"Tekstach piramid\". === Historia === Za jedn\u0105","start_idx":106,"end_idx":206}
{"id":"mrc_354","question":"kto zakocha\u0142 si\u0119 w eurydyce?","answer":"Orfeusza","context":"Eurydyka (tak\u017ce Eurydike; gr. Euryd\u00edk\u0113, \u0142ac. Eurydice) \u2013 w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza. Zmar\u0142a od uk\u0105szenia jadowitego w\u0119\u017ca. Nast\u0105pi\u0142a na w\u0119\u017ca podczas zbierania zi\u00f3\u0142 w lesie w dolinie rzeki Penejos w pobli\u017cu Tempe w Tesalii, uciekaj\u0105c przed my\u015bliwym Aristajosem. Nimfy le\u015bne opowiedzia\u0142y o tym Orfeuszowi, kt\u00f3ry to niezw\u0142ocznie uda\u0142 si\u0119 do podziemnego \u015bwiata zmar\u0142ych. Orfeusz b\u0142aga\u0142 Hadesa o jej powr\u00f3t na ziemi\u0119: zmi\u0119kczy\u0142 wol\u0119 boga podziemi i jego \u017cony Persefony \u017ca\u0142osn\u0105 pie\u015bni\u0105. Pluton zgodzi\u0142 si\u0119 wyda\u0107 Eurydyk\u0119 pod jednym warunkiem \u2013 Orfeusz mia\u0142 z ni\u0105 wyj\u015b\u0107 z podziemi, id\u0105c pierwszy i nie ogl\u0105daj\u0105c si\u0119 za siebie. Gdy jednak ma\u0142\u017conkowie zbli\u017cali","start_idx":229,"end_idx":237}
{"id":"mrc_355","question":"kt\u00f3ra religia wierzy w reinkarnacje?","answer":"Hinduizm","context":"a raczej o \u201ewielu wcieleniach\u201d. === Hinduizm === Wiara w reinkarnacj\u0119 wyst\u0119puje w najbardziej rozbudowanej formie w hinduizmie. Wed\u0142ug zasad tej religii cykl \u015bmierci i ponownych narodzin dusz ci\u0105gnie si\u0119 a\u017c do przerwania (zob. moksza) \u2013 pe\u0142nego zjednoczenia z Brahmanem, kt\u00f3re nigdy si\u0119 nie sko\u0144czy. Jakkolwiek nie mo\u017cna bezpo\u015brednio sterowa\u0107 procesem przechodzenia do nast\u0119pnego wcielenia, o jego kierunku decyduje indywidualna karma oraz pragnienia danej duszy. St\u0105d poprawianie w\u0142asnej karmy poprzez dobre, zgodne z dharm\u0105 uczynki skutkuje wcieleniem si\u0119 po \u015bmierci w lepszy byt, za\u015b pogarszanie w\u0142asnej karmy powoduje wcielenie si\u0119 w gorszy byt. Kr\u0105g reinkarnacji mo\u017ce by\u0107 przerwany dopiero po osi\u0105gni\u0119ciu o\u015bwiecenia, kt\u00f3re wi\u0105\u017ce si\u0119 z ca\u0142kowitym oczyszczeniem karmy. Wed\u0142ug jednego z g\u0142\u00f3wnych nurt\u00f3w filozoficznych, Wisznuizmu, kr\u0105g reinkarnacji mo\u017ce by\u0107","start_idx":36,"end_idx":44}
{"id":"mrc_356","question":"ilu wiernych liczy obrz\u0105dek bizantyjski w polsce?","answer":"W 2021 liczy\u0142 117 wiernych (w tym 1 duchowny) nale\u017c\u0105cych do jednej parafii.","context":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki obrz\u0105dku bizantyjsko-s\u0142owia\u0144skiego w Polsce, Ko\u015bci\u00f3\u0142 neounicki w Polsce \u2013 katolicki Ko\u015bci\u00f3\u0142 wschodni dzia\u0142aj\u0105cy na terenie Polski, kt\u00f3ry pos\u0142uguje si\u0119 w swojej liturgii rytem bizantyjskim synodalnym zwanym bizantyjsko-s\u0142owia\u0144skim. W 2021 liczy\u0142 117 wiernych (w tym 1 duchowny) nale\u017c\u0105cych do jednej parafii. == Historia == === Pocz\u0105tki neounii w Polsce === Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki obrz\u0105dku bizantyjsko-s\u0142owia\u0144skiego powsta\u0142 w Polsce w latach dwudziestych XX wieku w konsekwencji wzmo\u017conego zainteresowania wschodem Europy, jakie da\u0142o si\u0119 zauwa\u017cy\u0107 w Ko\u015bciele katolickim po I wojnie \u015bwiatowej. Zwolennikiem i organizatorem tej wsp\u00f3lnoty w Rzeczypospolitej Polskiej by\u0142 ordynariusz siedlecki Henryk Prze\u017adziecki, kt\u00f3ry wykorzysta\u0142 stanowisko Stolicy Apostolskiej w sprawie nawracania prawos\u0142awnych na katolicyzm i otrzyma\u0142 na ten cel w 1923 od papie\u017ca Piusa XI instrukcj\u0119 \"Zelum Amplitudinis\". Na jej","start_idx":249,"end_idx":324}
{"id":"mrc_357","question":"od kiedy dzia\u0142a ceidg?","answer":"utworzony w 2011.","context":"Centralna Ewidencja i Informacja o Dzia\u0142alno\u015bci Gospodarczej (skr\u00f3towo oraz poprzednio: ewidencja dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej), CEIDG \u2013 prowadzony w systemie teleinformatycznym przez ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw gospodarki spis przedsi\u0119biorc\u00f3w b\u0119d\u0105cych osobami fizycznymi z wy\u0142\u0105czeniem rolnik\u00f3w indywidualnych, wraz z ewentualnymi adnotacjami o ich uczestnictwie w sp\u00f3\u0142kach cywilnych, utworzony w 2011. == Historia == Protoplast\u0105 CEIDG by\u0142a ewidencja dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej os\u00f3b fizycznych wprowadzona przez ustaw\u0119 o dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej z 1988 r. (tzw. ustawa Wilczka (), ministra przemys\u0142u w rz\u0105dzie Mieczys\u0142awa Rakowskiego), kt\u00f3ra prowadzona by\u0142a jako jawna przez w\u0142a\u015bciwe dla miejsca prowadzenia dzia\u0142alno\u015bci urz\u0119dy gminne, miejsko-gminne lub miejskie. Nast\u0119pnie ewidencja dzia\u0142a\u0142a na podstawie ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej, kt\u00f3r\u0105 z kolei zast\u0105pi\u0142a ustawa o swobodzie dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej z 2 lipca","start_idx":383,"end_idx":400}
{"id":"mrc_358","question":"dlaczego na giewoncie jest krzy\u017c?","answer":"Zamontowany tam zosta\u0142 przez parafian z Zakopanego 19 sierpnia 1901 roku na pami\u0105tk\u0119 1900. rocznicy urodzin Jezusa Chrystusa.","context":"Krzy\u017c na Giewoncie \u2212 metalowy krzy\u017c na szczycie Wielkiego Giewontu (1894 m n.p.m.) w masywie Giewontu. Zamontowany tam zosta\u0142 przez parafian z Zakopanego 19 sierpnia 1901 roku na pami\u0105tk\u0119 1900. rocznicy urodzin Jezusa Chrystusa. Inicjatywa wysz\u0142a od \u00f3wczesnego proboszcza zakopia\u0144skiego, Kazimierza Kaszelewskiego. Aby si\u0119 przekona\u0107, jakiej wysoko\u015bci b\u0119dzie potrzebny krzy\u017c, by by\u0142 widoczny z Zakopanego, zrobiono pr\u00f3b\u0119: z dw\u00f3ch d\u0142ugich \u017cerdzi zabranych z sza\u0142asu zbito krzy\u017c o wysoko\u015bci 10,5 m \u2013 by\u0142 on widoczny. Metalowy krzy\u017c w elementach wykona\u0142a fabryka G\u00f3reckiego w Krakowie, przywieziono go kolej\u0105. Krzy\u017c ma wysoko\u015b\u0107 17,5 m, z czego 2,5 m jest wkopane w ska\u0142y, rami\u0119 poprzeczne ma d\u0142ugo\u015b\u0107 5,5 m. Sk\u0142ada si\u0119 z 400 \u017celaznych element\u00f3w o \u0142\u0105cznej wadze 1819 kilogram\u00f3w (\u201eTatry\u201d 3/2009 podaje 1978","start_idx":103,"end_idx":228}
{"id":"mrc_359","question":"kto napisa\u0142 antygon\u0119?","answer":"Sofoklesa","context":"Antygona \u2013 tragedia Sofoklesa z roku 442 p.n.e. Nazywana jest tragedi\u0105 w\u0142adzy i klasyfikowana jako chronologicznie ostatnia z cyklu trzech tragedii teba\u0144skich (\"Kr\u00f3l Edyp\", \"Edyp w Kolonie\", \"Antygona\") opartych na mitach o teba\u0144skim rodzie Labdakid\u00f3w. Utw\u00f3r jest powszechnie uznawany za arcydzie\u0142o dramaturgii \u015bwiatowej o du\u017cej sile oddzia\u0142ywania na widza. Po \u015bmierci Edypa Polinik i Eteokles podzielili si\u0119 w\u0142adz\u0105. Jednak wbrew umowie Eteokles po roku rz\u0105d\u00f3w nie przekaza\u0142 tronu bratu. Polinik sprowadzi\u0142 obce wojska, aby odzyska\u0107 tron. Mi\u0119dzy bra\u0107mi rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 walka o w\u0142adz\u0119, w kt\u00f3rej obaj zgin\u0119li. W\u0142adc\u0105 zosta\u0142 ich wuj Kreon. Kreon uzna\u0142 Polinika za zdrajc\u0119 i wyda\u0142 zakaz grzebania jego zw\u0142ok. Eteoklesowi za\u015b zosta\u0142 wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawi\u0142a si\u0119 rozkazowi Kreona i pochowa\u0142a","start_idx":20,"end_idx":29}
{"id":"mrc_360","question":"w jakim zespole \u015bpiewa\u0142 zenek martyniuk?","answer":"Akcent","context":"Zenon Martyniuk (ur. 23 czerwca 1969 w Gredelach) \u2013 polski piosenkarz i gitarzysta wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 z gatunku disco polo. Od 1989 wokalista zespo\u0142u Akcent, kt\u00f3ry za\u0142o\u017cy\u0142 z Mariuszem Anikiejem. Z zespo\u0142em wyda\u0142 15 album\u00f3w studyjnych oraz wylansowa\u0142 przeboje takie jak \u201eGwiazda\u201d, \u201eKr\u00f3lowa nocy\u201d (cover utworu grupy Meffis), \u201ePragnienie mi\u0142o\u015bci\u201d, \u201ePrzez twe oczy zielone\u201d czy \u201ePrzekorny los\u201d. W latach 1991\u20131993 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 z Henrykiem Millerem zesp\u00f3\u0142 Ex-Akcent, z kt\u00f3rym wyda\u0142 trzy albumy: \"Szcz\u0119\u015bliwy czas\" (1991), \"Pi\u0119kna niedziela\" (1992) i \"Kol\u0119dy\" (1992). Od 1994 tak\u017ce artysta solowy, wyda\u0142 dwie p\u0142yty: \"Wspomnienie\" (1994) i \"Do Ciebie...\" (2006), kt\u00f3r\u0105 nagra\u0142 z Waldkiem Oksztulem, oraz minialbum \"Ja gnam przed siebie\" (2019). By\u0142 g\u0142\u00f3wnym bohaterem filmu biograficznego \"Zenek\", poza tym wyst\u0105pi\u0142 go\u015bcinnie w filmie \"Miszmasz, czyli kogel-mogel","start_idx":149,"end_idx":155}
{"id":"mrc_361","question":"jaki zesp\u00f3\u0142 \u015bpiewa\u0142 piosenk\u0119 jak si\u0119 masz kochanie?","answer":"Happy End","context":"Happy End \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 pop-rockow\u0105, grupa wokalno-instrumentalna. Powsta\u0142 w \u0141odzi w styczniu 1975 roku. Wylansowa\u0142 przeb\u00f3j \u201eJak si\u0119 masz, kochanie?\u201d. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 zespo\u0142u == Inicjatorem utworzenia grupy by\u0142 Zbigniew Nowak. Happy End zadebiutowa\u0142 wiosn\u0105 roku 1975 w Rozg\u0142o\u015bni \u0141\u00f3dzkiej Polskiego Radia. W latach 70. bra\u0142 udzia\u0142 w licznych imprezach estradowych i programach telewizyjnych. Zdoby\u0142 kilka nagr\u00f3d. Koncertowa\u0142 w wielu krajach Europy (Czechos\u0142owacja, Finlandia, Norwegia, NRD, Szwecja, ZSRR), a tak\u017ce w o\u015brodkach polonijnych w Kanadzie i USA. Zesp\u00f3\u0142 wyst\u0119powa\u0142 na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej G\u00f3rze. W roku 1979 zmieni\u0142 sw\u00f3j sk\u0142ad, a w 1981 rozwi\u0105za\u0142 si\u0119. Nowakowie wyjechali do Stan\u00f3w Zjednoczonych, gdzie Zbigniew pracowa\u0142 jako pianista, a w duecie wyst\u0119powali pod nazw\u0105 Danny & Didi. Reaktywacja nast\u0105pi\u0142a","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_362","question":"kto odnalaz\u0142 titanica?","answer":"Ekspedycja na czele z Robertem Ballardem","context":"dzie\u0144 znakomicie utrzymane z funduszu powierniczego za\u0142o\u017conego przez White Star Line i funduszy \u017cydowskiej kongregacji Beth Israel w Halifaxie. Wygl\u0105daj\u0105 identycznie i \u0142\u0105czy je opis \u201ezmar\u0142 15 kwietnia 1912 roku\u201d. == Odnalezienie wraku statku == Wrak \u201eTitanica\u201d odnaleziono 1 wrze\u015bnia 1985 r. na g\u0142\u0119boko\u015bci 3802 m. Jego po\u0142o\u017cenie to: . Ekspedycja na czele z Robertem Ballardem po\u015bwi\u0119ci\u0142a wiele czasu na badanie dna morskiego w celu zlokalizowania wraku. O godzinie 0:45, 1 wrze\u015bnia 1985 r., badacze zobaczyli przed sob\u0105 fragment jednego kot\u0142a parowego. Po\u0142o\u017cenie resztek statku uda\u0142o si\u0119 ustali\u0107 w ci\u0105gu kilku dni. Do tej pory s\u0105dzono, \u017ce powinien zachowa\u0107 si\u0119 w idealnym stanie, co okaza\u0142o si\u0119 nieprawd\u0105 \u2013 z dnia na dzie\u0144 wrak coraz bardziej niszczeje z powodu dzia\u0142alno\u015bci bakterii","start_idx":335,"end_idx":375}
{"id":"mrc_363","question":"o czym opowiada ksi\u0105\u017cka ma\u0142y ksi\u0105\u017c\u0119?","answer":"\"Ma\u0142y Ksi\u0105\u017c\u0119\" jest ksi\u0105\u017ck\u0105 opowiadaj\u0105c\u0105 o dorastaniu do wiernej mi\u0142o\u015bci, do prawdziwej przyja\u017ani i odpowiedzialno\u015bci za drugiego cz\u0142owieka. Stawia pytania o hierarchi\u0119 warto\u015bci czy sens wi\u0119zi mi\u0119dzy lud\u017ami.","context":"Ksi\u0105\u017c\u0119 w stosunku do r\u00f3\u017cy: \"Ale ja chyba nie zawsze wiedzia\u0142em, jak troszczy\u0107 si\u0119 o Ciebie\". \u017ba\u0142owa\u0142 te\u017c p\u00f3\u017aniej, \u017ce Werthowi, a nie Consuelo zadedykowa\u0142 swe dzie\u0142o. Nied\u0142ugo po ukazaniu si\u0119 ksi\u0105\u017cki drukiem Exup\u00e9ry wyjecha\u0142 do francuskiej bazy lotniczej w Afryce P\u00f3\u0142nocnej. == Tre\u015b\u0107 == \"Ma\u0142y Ksi\u0105\u017c\u0119\" jest ksi\u0105\u017ck\u0105 opowiadaj\u0105c\u0105 o dorastaniu do wiernej mi\u0142o\u015bci, do prawdziwej przyja\u017ani i odpowiedzialno\u015bci za drugiego cz\u0142owieka. Stawia pytania o hierarchi\u0119 warto\u015bci czy sens wi\u0119zi mi\u0119dzy lud\u017ami. Za postaci\u0105 g\u0142\u00f3wnego bohatera skry\u0142 si\u0119 sam Exup\u00e9ry. W dzieci\u0144stwie nawet nazywany by\u0142 przez rodze\u0144stwo \"kr\u00f3lem-s\u0142o\u0144cem\", co mia\u0142o te\u017c zwi\u0105zek z arystokratycznym pochodzeniem. Spotkanie Ma\u0142ego Ksi\u0119cia z pilotem jest rozmow\u0105 pisarza z samym sob\u0105, powrotem do temat\u00f3w, kt\u00f3re zawsze dla niego by\u0142y istotne, szukaniem odpowiedzi na wiele","start_idx":286,"end_idx":492}
{"id":"mrc_364","question":"kiedy by\u0142a bitwa pod maratonem?","answer":"Bitwa pod Maratonem \u2013 najwa\u017cniejsza bitwa pierwszej wielkiej inwazji perskiej na Grecj\u0119, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce w roku 490 p.n.e.","context":"Bitwa pod Maratonem \u2013 najwa\u017cniejsza bitwa pierwszej wielkiej inwazji perskiej na Grecj\u0119, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce w roku 490 p.n.e., rozegrana pod ma\u0142\u0105 miejscowo\u015bci\u0105 Maraton, usytuowanej we wschodniej Attyce. == Prolog == Po upadku powstania jo\u0144skiego (499\u2013494 p.n.e) kr\u00f3l Persji Dariusz I postanowi\u0142 podbi\u0107 Grecj\u0119, kt\u00f3r\u0105 zamierza\u0142 ukara\u0107 za opowiedzenie si\u0119 po stronie powsta\u0144c\u00f3w. W 492 p.n.e. r. wys\u0142a\u0142 do Grecji armi\u0119 pod dow\u00f3dztwem Mardoniusza, kt\u00f3ry doprowadzi\u0142 do zwyci\u0119stwa Pers\u00f3w w Tracji. Natarcie zosta\u0142o jednak zatrzymane, gdy\u017c sztorm w okolicy p\u00f3\u0142wyspu Athos zniszczy\u0142 wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 floty perskiej, zmuszaj\u0105c Mardoniusza do odwrotu. == Kampania perska == Dariusz planowa\u0142 poprzez kolejne ataki podporz\u0105dkowa\u0107 sobie ca\u0142\u0105 Grecj\u0119, korzystaj\u0105c z faktu, i\u017c cz\u0119\u015b\u0107 \"polis\", w obawie przed stratami, odm\u00f3wi\u0142a udzia\u0142u w wojnie. Kr\u00f3l perski wys\u0142a\u0142","start_idx":0,"end_idx":126}
{"id":"mrc_365","question":"kogo nadzoruje knf?","answer":"Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapita\u0142owym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadz\u00f3r nad instytucjami","context":"Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) \u2013 organ w\u0142a\u015bciwy do sprawowania nadzoru nad instytucjami krajowymi w rozumieniu przepis\u00f3w UE. Powo\u0142any na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym. Przej\u0119\u0142a zadania zniesionej Komisji Papier\u00f3w Warto\u015bciowych i Gie\u0142d oraz Komisji Nadzoru Ubezpiecze\u0144 i Funduszy Emerytalnych. KNF nie jest centralnym organem administracji rz\u0105dowej, bowiem ustawa nie wskazuje na tak\u0105 pozycj\u0119 tego organu. Komisja i Przewodnicz\u0105cy Komisji wykonuj\u0105 swoje zadania przy pomocy Urz\u0119du Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Pracami UKNF kieruje Przewodnicz\u0105cy KNF i jego trzej zast\u0119pcy. Siedziba KNF i UKNF znajduje si\u0119 przy ul. Pi\u0119knej 20. Nadz\u00f3r nad dzia\u0142alno\u015bci\u0105 Komisji sprawuje Prezes Rady Ministr\u00f3w. == Zadania Komisji == * Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapita\u0142owym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadz\u00f3r nad instytucjami","start_idx":762,"end_idx":880}
{"id":"mrc_366","question":"gdzie by\u0142a akcja pod arsena\u0142em?","answer":"w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie.","context":"Akcja pod Arsena\u0142em \u2013 akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szereg\u00f3w o kryptonimie \u201eMeksyk II\u201d przeprowadzona 26 marca 1943 w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara \u201eRudego\u201d oraz 20 innych wi\u0119\u017ani\u00f3w przewo\u017conych po przes\u0142uchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do wi\u0119zienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja zosta\u0142a zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d. Jej dow\u00f3dc\u0105 by\u0142 Stanis\u0142aw Broniewski ps. \u201eOrsza\u201d. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowa\u0142o dow\u00f3dc\u0119 Hufca \u201ePraga\u201d warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego \u201eHe\u0144ka\u201d wraz z jego po\u015blubion\u0105 kilka tygodni wcze\u015bniej \u017con\u0105 Walentyn\u0105. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znale\u017ali materia\u0142y wybuchowe, bro\u0144 i","start_idx":125,"end_idx":202}
{"id":"mrc_367","question":"ile jest obiekt\u00f3w na li\u015bcie unesco?","answer":"Lista obejmuje (stan na rok 2021) 1154 obiekty w 167 Pa\u0144stwach-Stronach Konwencji","context":"o uniwersalnej warto\u015bci z punktu widzenia nauki i konserwacji. == Obiekty UNESCO wed\u0142ug region\u00f3w == === Lista \u015bwiatowego dziedzictwa === Lista obejmuje (stan na rok 2021) 1154 obiekty w 167 Pa\u0144stwach-Stronach Konwencji, w tym 897 obiekt\u00f3w dziedzictwa kulturowego (K), 218 przyrodniczego (P) i 39 mieszanych (K, P).. Wed\u0142ug stanu na rok 2021 liczba obiekt\u00f3w \u015bwiatowego dziedzictwa w poszczeg\u00f3lnych regionach przedstawia si\u0119 nast\u0119puj\u0105co: Szczeg\u00f3\u0142owy opis obiekt\u00f3w z listy \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO na poszczeg\u00f3lnych kontynentach: * w Afryce * w Ameryce Po\u0142udniowej * w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i \u015arodkowej * w Australii i Oceanii * w Azji * w Europie Najwi\u0119cej obiekt\u00f3w wpisanych na list\u0119 znajduje si\u0119 we W\u0142oszech (58), Chinach (56), Niemczech (51), Hiszpanii (49) i we Francji (49) (stan na 2021).","start_idx":137,"end_idx":218}
{"id":"mrc_368","question":"jak du\u017cy jest nowy jork?","answer":"790 km\u00b2","context":"Nowy Jork (ang. \"City of New York\", r\u00f3wnie\u017c \"New York\", \"New York City\") \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych o najwi\u0119kszej liczbie mieszka\u0144c\u00f3w, a zarazem centrum jednej z najludniejszych aglomeracji na \u015bwiecie. Nowy Jork wywiera znacz\u0105cy wp\u0142yw na \u015bwiatowy biznes, finanse, media, sztuk\u0119, mod\u0119, badania naukowe, technologi\u0119, edukacj\u0119 oraz rozrywk\u0119. B\u0119d\u0105c mi\u0119dzy innymi siedzib\u0105 Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, stanowi wa\u017cne centrum spraw mi\u0119dzynarodowych i jest powszechnie uwa\u017cany za kulturaln\u0105 stolic\u0119 \u015bwiata. Po\u0142o\u017cony jest na wybrze\u017cu Atlantyku, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych i sk\u0142ada si\u0119 z pi\u0119ciu okr\u0119g\u00f3w b\u0119d\u0105cych oddzielnymi hrabstwami (\"boroughs): \"Bronksu, Brooklynu, Manhattanu, Queens i Staten Island. Za spraw\u0105 populacji, kt\u00f3rej liczebno\u015b\u0107 wynosi ponad 8 620 000 os\u00f3b (lipiec 2017), zamieszkuj\u0105cej 790 km\u00b2, Nowy Jork jest najg\u0119\u015bciej zaludnionym miastem na terenie","start_idx":827,"end_idx":834}
{"id":"mrc_369","question":"jaki pseudonim nosi\u0142 w\u0142odzimierz iljicz uljanow?","answer":"W\u0142odzimierz Lenin","context":"W\u0142odzimierz Lenin (), w\u0142a\u015bc. W\u0142adimir Iljicz Uljanow (ros. ; ur. w Symbirsku, zm. 21 stycznia 1924 w Gorkach) \u2013 rosyjski polityk socjaldemokratyczny i komunistyczny, filozof marksistowski, organizator i przyw\u00f3dca rewolucji pa\u017adziernikowej, a nast\u0119pnie pierwszy przyw\u00f3dca Rosji Radzieckiej i ZSRR. Wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel i lider partii bolszewickiej. Teoretyk ideologii komunizmu i tw\u00f3rca idei leninizmu. Urodzi\u0142 si\u0119 w Symbirsku w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Rosji nad Wo\u0142g\u0105, w rodzinie urz\u0119dnika szkolnego pochodzenia ka\u0142mucko-rosyjskiego Ilji Uljanowa i Marii z domu Blank, pochodzenia \u017cydowsko-niemiecko-szwedzkiego. Rewolucyjnie lewicowymi pogl\u0105dami zainteresowa\u0142 si\u0119 po egzekucji brata Aleksandra w 1887 roku, kt\u00f3rego skazano za przygotowania do zamachu na cara. Za udzia\u0142 w protestach przeciwko carskiemu re\u017cimowi relegowany z Uniwersytetu Kaza\u0144skiego. W kolejnych latach zainteresowa\u0142 si\u0119 marksizmem, a po przenosinach do Petersburga sta\u0142 si\u0119","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_370","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142o halloween?","answer":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d.","context":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d. W powszechnej \u015bwiadomo\u015bci Halloween kojarzone jest ze \u015bwi\u0119tem zmar\u0142ych \u2013 w rzeczywisto\u015bci zar\u00f3wno poganie, jak i wcze\u015bni chrze\u015bcijanie upami\u0119tniali zmar\u0142ych wiosn\u0105 \u2013 mi\u0119dzy marcem a majem. Druidzi (kap\u0142ani celtyccy) wierzyli, i\u017c w dzie\u0144 Samhain zaciera\u0142a si\u0119 granica mi\u0119dzy za\u015bwiatami a \u015bwiatem ludzi \u017cyj\u0105cych, za\u015b duchom, zar\u00f3wno z\u0142ym, jak i dobrym, \u0142atwiej by\u0142o si\u0119 przedosta\u0107 do \u015bwiata \u017cywych. Wierzono, \u017ce b\u00f3g \u015bmierci Samhain sprowadza\u0142 wtedy na ziemi\u0119 dusze os\u00f3b zmar\u0142ych w minionym roku, aby odpokutowa\u0142y swoje wyst\u0119pki.","start_idx":0,"end_idx":323}
{"id":"mrc_371","question":"ilu zawodnik\u00f3w liczy dru\u017cyna siatkarzy?","answer":"dwa zespo\u0142y po 7 zawodnik\u00f3w w ka\u017cdym","context":"Pi\u0142ka siatkowa, siatk\u00f3wka \u2013 sport dru\u017cynowy, w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142 dwa zespo\u0142y po 7 zawodnik\u00f3w w ka\u017cdym (rozgrywaj\u0105cy, atakuj\u0105cy, dw\u00f3ch \u015brodkowych i dw\u00f3ch przyjmuj\u0105cych, libero). Na boisku przebywa jednak tylko sze\u015bciu zawodnik\u00f3w, libero zmienia si\u0119 ze \u015brodkowym b\u0119d\u0105cym w linii obrony, gdy dru\u017cyna przyjmuje zagrywk\u0119. == Historia == Pomys\u0142odawc\u0105 regu\u0142 gry w pi\u0142k\u0119 siatkow\u0105 by\u0142 William G. Morgan \u2013 na co dzie\u0144 nauczyciel wychowania fizycznego w Young Men's Christian Associaton (YMCA) w Holyoke w Massachusetts. 9 lutego 1895 odby\u0142 si\u0119 w tamtejszej sali gimnastycznej premierowy pokaz stworzonej przez niego dyscypliny, kt\u00f3r\u0105 w\u00f3wczas nazywano \"Minonette\". W dniach 18\u201320 kwietnia 1947, podczas Kongresu w Pary\u017cu, powo\u0142ano do \u017cycia Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Pi\u0142ki Siatkowej (FIVB). Jej pierwszym prezesem zosta\u0142 Paul Libaud (sprawowa\u0142 on t\u0119","start_idx":67,"end_idx":103}
{"id":"mrc_372","question":"co to ja\u0142\u00f3wka?","answer":"ja\u0142\u00f3wka \u2013 samica byd\u0142a domowego w wieku powy\u017cej 6 miesi\u0119cy, przed pierwszym wycieleniem, czyli do wieku 18\u201324 miesi\u0119cy.","context":"* ja\u0142\u00f3wka \u2013 samica byd\u0142a domowego w wieku powy\u017cej 6 miesi\u0119cy, przed pierwszym wycieleniem, czyli do wieku 18\u201324 miesi\u0119cy. == Miejscowo\u015bci w Polsce == ; Wed\u0142ug TERYT jest ich 6 * Ja\u0142\u00f3wka \u2013 wie\u015b w woj. podlaskim, w pow. bia\u0142ostockim, w gminie Micha\u0142owo * Ja\u0142\u00f3wka \u2013 wie\u015b w woj. podlaskim, w pow. bia\u0142ostockim, w gminie Supra\u015bl * Ja\u0142\u00f3wka \u2013 wie\u015b w woj. podlaskim, w pow. sok\u00f3lskim, w gminie D\u0105browa Bia\u0142ostocka * Ja\u0142\u00f3wka \u2013 wie\u015b w woj. podlaskim, w pow. sok\u00f3lskim, w gminie Sidra * Ja\u0142\u00f3wka \u2013 osada w woj. podlaskim, w pow. sok\u00f3lskim, w gminie Sidra * Ja\u0142\u00f3wka \u2013 wie\u015b w woj. podlaskim, w pow. sok\u00f3lskim, w gminie Sok\u00f3\u0142ka == Miejscowo\u015bci na Litwie == * Ja\u0142\u00f3wka \u2013 wie\u015b na Litwie,","start_idx":2,"end_idx":121}
{"id":"mrc_373","question":"w jakiej miejscowo\u015bci znajduj\u0105 si\u0119 magiczne ogrody?","answer":"Trzcianki","context":"Magiczne Ogrody \u2013 pierwszy polski rodzinny park tematyczny, po\u0142o\u017cony w Trzciankach w wojew\u00f3dztwie lubelskim, otwarty w 2014 roku. == Historia == Magiczne Ogrody, rodzinny park tematyczny, zosta\u0142 otwarty 23 maja 2014 roku. Na du\u017cej powierzchni zosta\u0142 sztucznie ukszta\u0142towany teren. Posadzono na nim oko\u0142o miliona ro\u015blin \u2013 kwiat\u00f3w, krzew\u00f3w i drzew. W kolejnych latach pojawia\u0142y si\u0119 nowe atrakcje: Zamek Wr\u00f3\u017cek, Krasnoludzki Gr\u00f3d z 15-metrow\u0105 zje\u017cd\u017calni\u0105, podziemnymi tunelami, karuzelami nap\u0119dzanymi si\u0142\u0105 mi\u0119\u015bni, Drzewa: atrakcja w podziemnych tunelach i w koronach Drzew. == Charakterystyka parku == Magiczne Ogrody po\u0142o\u017cone s\u0105 w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w miejscowo\u015bci Trzcianki. Zajmuj\u0105 powierzchnie 18 ha. Teren ogrod\u00f3w porasta wiele gatunk\u00f3w ro\u015blin. Charakterystycznymi kwiatami dla parku s\u0105 tulipany, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych wyst\u0119puje odmiana \u201eMagiczne Ogrody\u201d. Powstawa\u0142a ona 25 lat i","start_idx":668,"end_idx":677}
{"id":"mrc_374","question":"kiedy wybuch\u0142 czarnobyl?","answer":"wypadek j\u0105drowy, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986","context":"Katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni J\u0105drowej, katastrofa czarnobylska, katastrofa w Czarnobylu \u2013 wypadek j\u0105drowy, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 w reaktorze j\u0105drowym bloku energetycznego nr 4 Czarnobylskiej Elektrowni J\u0105drowej. W wyniku awarii przy przegrzaniu si\u0119 rdzenia reaktora dosz\u0142o do wybuchu wodoru, po\u017caru oraz rozprzestrzenienia si\u0119 substancji promieniotw\u00f3rczych. By\u0142a to najwi\u0119ksza katastrofa w historii energetyki j\u0105drowej i jedna z najwi\u0119kszych katastrof przemys\u0142owych XX wieku. Razem z katastrof\u0105 w elektrowni j\u0105drowej Fukushima I zosta\u0142a zakwalifikowana do si\u00f3dmego, najwy\u017cszego stopnia w skali INES. W wyniku ca\u0142kowitego zniszczenia reaktora ska\u017ceniu promieniotw\u00f3rczemu uleg\u0142 obszar od 125 000 do 146 000 km\u00b2 terenu na pograniczu Bia\u0142orusi, Ukrainy i Rosji, a wyemitowana z uszkodzonego reaktora chmura radioaktywna rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 po ca\u0142ej Europie. W","start_idx":100,"end_idx":163}
{"id":"mrc_375","question":"dok\u0105d dop\u0142yn\u0105\u0142 kolumb?","answer":"Kolumb, jako rozbitek dop\u0142yn\u0105\u0142 na l\u0105d w pobli\u017cu Lagos.","context":"Kolumb, jako rozbitek dop\u0142yn\u0105\u0142 na l\u0105d w pobli\u017cu Lagos. Po kilku tygodniach wyjecha\u0142 do Lizbony. Zacz\u0105\u0142 prac\u0119 w lizbo\u0144skiej filii banku Centurionich. W celach handlowych wyp\u0142ywa\u0142 na swe pierwsze oceaniczne podr\u00f3\u017ce do Anglii, na Mader\u0119 i do Gwinei. W 1479 roku Kolumb o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Filip\u0105 Perestrello de Moniz, c\u00f3rk\u0105 dawnego gubernatora Porto Santo, wysepki w pobli\u017cu Madery. Rok p\u00f3\u017aniej urodzi\u0142 im si\u0119 syn, Diego Col\u00f3n, a pi\u0119\u0107 lat p\u00f3\u017aniej Filipa zmar\u0142a. Jako wdowiec, Kolumb znalaz\u0142 w Hiszpanii dziewczyn\u0119 \u2013 sierot\u0119 Beatriz Enr\u00edquez. Pomimo \u017ce nigdy si\u0119 nie pobrali, Kolumb pozostawi\u0142 jej spor\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swojego maj\u0105tku i nakaza\u0142 Diego traktowanie jej jak w\u0142asnej matki. W roku 1488 urodzi\u0142 im si\u0119 syn Ferdinand (Fernandez). Kilka lat p\u00f3\u017aniej, gdy reputacja Kolumba zmala\u0142a,","start_idx":0,"end_idx":54}
{"id":"mrc_376","question":"co oznacza okre\u015blenie cz\u0142owiek renesansu?","answer":"oznaczaj\u0105ce uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach.","context":"Bacon (1214 \u2013 ok. 1292) \u2013 filozof, teolog, fizyk i matematyk === Czasy nowo\u017cytne === XV wiek we W\u0142oszech przyni\u00f3s\u0142 nowy typ polihistora, \u0142\u0105cz\u0105cego znajomo\u015b\u0107 nauk matematycznych i technicznych z bieg\u0142o\u015bci\u0105 w zakresie sztuk plastycznych. W\u00f3wczas te\u017c narodzi\u0142o si\u0119 poj\u0119cie \u201eCz\u0142owieka renesansu\u201d, oznaczaj\u0105ce uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach. * Leon Battista Alberti (1404\u20131472) \u2013 malarz, poeta, filozof, kartograf, muzyk i architekt * Leonardo da Vinci (1452\u20131519) \u2013 malarz, architekt, filozof, muzyk, pisarz, odkrywca, matematyk, mechanik, anatom, wynalazca, geolog * Erazm z Rotterdamu (ok. 1469\u20131536) \u2013 filolog, filozof, literat, teolog i pedagog * Miko\u0142aj Kopernik (1473\u20131543) \u2013 astronom, prawnik, matematyk, poeta, ekonomista i lekarz * Galileusz (1564\u20131642) \u2013 astronom, astrolog, fizyk i filozof * Juan Caramuel y Lobkowitz (1606\u20131682)","start_idx":293,"end_idx":356}
{"id":"mrc_377","question":"w jaki spos\u00f3b powsta\u0142 w\u0119giel kamienny?","answer":"ze szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych, kt\u00f3re bez dost\u0119pu tlenu uleg\u0142y uw\u0119gleniu.","context":"W\u0119giel kamienny \u2013 ska\u0142a osadowa pochodzenia ro\u015blinnego, zawieraj\u0105ca 75\u221297% pierwiastka w\u0119gla, powsta\u0142a g\u0142\u00f3wnie w karbonie (era paleozoiczna) ze szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych, kt\u00f3re bez dost\u0119pu tlenu uleg\u0142y uw\u0119gleniu. Ma czarn\u0105 barw\u0119, matowy po\u0142ysk, czarn\u0105 rys\u0119. W\u0119giel kamienny stosowany jest powszechnie jako paliwo, cho\u0107 jego udzia\u0142 w produkcji energii spada i prawdopodobnie b\u0119dzie nadal spada\u0142. Jego warto\u015b\u0107 opa\u0142owa waha si\u0119 od 16,7 do 29,3 MJ/kg i silnie zale\u017cy od jego sk\u0142adu (zawarto\u015bci popio\u0142u, siarki, wilgotno\u015bci). Warto\u015b\u0107 opa\u0142owa czystego pierwiastka w\u0119gla wynosi ok. 33,2 MJ/kg. W\u0119giel kamienny jest nieodnawialnym \u017ar\u00f3d\u0142em energii. == Typy w\u0119gla kamiennego == Wed\u0142ug Polskiej Normy w\u0119giel kamienny zosta\u0142 podzielony na typy zgodnie z naturalnymi cechami, charakteryzuj\u0105cymi jego przydatno\u015b\u0107 technologiczn\u0105, okre\u015blon\u0105 nast\u0119puj\u0105cymi wska\u017anikami: * zawarto\u015b\u0107 cz\u0119\u015bci lotnych w w\u0119glu (V) w","start_idx":141,"end_idx":207}
{"id":"mrc_378","question":"na jakim kontynencie le\u017cy polska?","answer":"Europie \u015arodkowej","context":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry. Od p\u00f3\u0142nocy Polska graniczy z Rosj\u0105 (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litw\u0105, od wschodu z Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105, od po\u0142udnia ze S\u0142owacj\u0105 i Czechami, od zachodu z Niemcami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocnej granicy Polski wyznacza wybrze\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego. Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna na Ba\u0142tyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrain\u0105, Bia\u0142orusi\u0105 i Rosj\u0105 stanowi\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie granic\u0119 zewn\u0119trzn\u0105 Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci 38. miejsce na","start_idx":56,"end_idx":73}
{"id":"mrc_379","question":"co znaczy wykrzyknik?","answer":"jeden ze znak\u00f3w pisarskich, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z pionowej kreski zako\u0144czonej kropk\u0105, zwykle u do\u0142u (!), rzadziej u g\u00f3ry (\u00a1). Najcz\u0119\u015bciej u\u017cywany jest jako znak interpunkcyjny wyra\u017caj\u0105cy emocje, ale ma tak\u017ce inne zastosowania.","context":"Wykrzyknik, znak wykrzyknienia \u2013 jeden ze znak\u00f3w pisarskich, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z pionowej kreski zako\u0144czonej kropk\u0105, zwykle u do\u0142u (!), rzadziej u g\u00f3ry (\u00a1). Najcz\u0119\u015bciej u\u017cywany jest jako znak interpunkcyjny wyra\u017caj\u0105cy emocje, ale ma tak\u017ce inne zastosowania. Typograficznie jest znakiem wysoko\u015bci stopnia pisma, a jego kropka jest dok\u0142adnie takiej samej wielko\u015bci, kszta\u0142tu i po\u0142o\u017cenia (o ile znajduje si\u0119 pod pionow\u0105 kresk\u0105), co znak kropki w tym samym kroju. == Typowe zastosowanie == Znak wykrzyknienia stosowany jest na ko\u0144cu zdania lub wyra\u017cenia wtedy, gdy trzeba podkre\u015bli\u0107 si\u0142\u0119 wypowiedzi. Stosowany bywa przy zawo\u0142aniach, okrzykach, rozkazach, \u017cyczeniach, ostrze\u017ceniach, wyrazach d\u017awi\u0119kona\u015bladowczych oraz s\u0142u\u017cy do zwr\u00f3cenia uwagi czytelnika na co\u015b szczeg\u00f3lnie istotnego. Je\u015bli przypada w miejscu kropki lub przecinka, to zast\u0119puje je, natomiast w przypadku wielokropka","start_idx":33,"end_idx":254}
{"id":"mrc_380","question":"jakie style i tendencje artystyczne typowe dla modernizmu?","answer":"neoromantyzm, symbolizm, ekspresjonizm, naturalizm, impresjonizm","context":"D\u0105\u017cenia niepodleg\u0142o\u015bciowe w tamtym czasie wzrasta\u0142y, nast\u0105pi\u0142 wi\u0119c powr\u00f3t do romantyzmu i poszukiwa\u0144 symbolicznych i nastrojowych form ekspresji (patronami m\u0142odopolskich tw\u00f3rc\u00f3w szybko stali si\u0119 tacy poeci, jak Cyprian Norwid czy Juliusz S\u0142owacki). Zwr\u00f3cono uwag\u0119 na takie formy uczuciowo\u015bci jak: melancholia, rozpacz, po\u017c\u0105danie nirwany lub \u015bmierci, tragizm istnienia, somnambulizm. Moderni\u015bci uwa\u017cali, \u017ce nie istnieje obiektywna rzeczywisto\u015b\u0107, a ka\u017cda sytuacja czy widok zale\u017cy od aktualnego stanu emocjonalnego podmiotu (wi\u0105\u017ce si\u0119 z tym tak\u017ce poj\u0119cie tzw. psychizacji obrazu). Cho\u0107 nadal interesowali si\u0119 tw\u00f3rczo\u015bci\u0105 niekt\u00f3rych pozytywist\u00f3w, m\u0142odopolscy pisarze zacz\u0119li odbiega\u0107 od tematyki \u017cycia codziennego w tematy bardziej uniwersalne, fantastyczne (fascynacja snem, literatura oniryzmu). W okresie tym rozwin\u0119\u0142y si\u0119 nowe tendencje literackie (i nie tylko), takie jak: neoromantyzm, symbolizm, ekspresjonizm, naturalizm, impresjonizm. Dla epoki M\u0142odej","start_idx":875,"end_idx":939}
{"id":"mrc_381","question":"kto to jest c\u00f3rka?","answer":"nazwa relacji rodzinnej dla krewnej pierwszego stopnia w linii prostej (zst\u0119pny, potomek) p\u0142ci \u017ce\u0144skiej, nale\u017c\u0105cej do dzieci z danego zwi\u0105zku (rodzic\u00f3w).","context":"C\u00f3rka \u2013 nazwa relacji rodzinnej dla krewnej pierwszego stopnia w linii prostej (zst\u0119pny, potomek) p\u0142ci \u017ce\u0144skiej, nale\u017c\u0105cej do dzieci z danego zwi\u0105zku (rodzic\u00f3w). Jednym ze stereotyp\u00f3w rodzinnych s\u0105 kontakty c\u00f3rki z rodzicami. W ich \u015bwietle, c\u00f3rka ma si\u0119 \"lepiej porozumiewa\u0107\", by\u0107 w \"lepszych kontaktach\" z ojcem, ni\u017c z matk\u0105. Z posiadaniem c\u00f3rki, kt\u00f3ra wychodzi za m\u0105\u017c, wi\u0105\u017ce si\u0119 obyczajowy obowi\u0105zek zorganizowania jej wesela oraz wyprawienia posagu. W j\u0119zyku potocznym, starsza osoba do m\u0142odej kobiety lub dziewczyny mo\u017ce zwr\u00f3ci\u0107 si\u0119 zwrotem \"C\u00f3rko!\".","start_idx":8,"end_idx":161}
{"id":"mrc_382","question":"jakie pogl\u0105dy ma nawalny?","answer":"Nawalny jest ostrym krytykiem prezydenta W\u0142adimira Putina (oznajmi\u0142, \u017ce za jego rz\u0105d\u00f3w Putin b\u0119dzie w wi\u0119zieniu) i partii Jedna Rosja, jednak pomimo pocz\u0105tkowego pot\u0119pienia i o\u015bwiadczy\u0142, \u017ce jako prezydent nie zwr\u00f3ci\u0142by Krymu Ukrainie. Opowiada si\u0119 za konieczno\u015bci\u0105 zdecydowanej walki z korupcj\u0105 i nadu\u017cyciami w\u0142adzy. Okre\u015bla siebie jako nacjonalist\u0119. Uwa\u017ca r\u00f3wnie\u017c, \u017ce nale\u017cy podj\u0105\u0107 dzia\u0142ania na rzecz ograniczenia imigracji z Kaukazu, nawet poprzez deportacje. Jest zwolennikiem dost\u0119pu do broni dla obywateli w celach obronnych.","context":"Nawalnego okre\u015blili proces jako pokazowy. == Pogl\u0105dy == Nawalny jest ostrym krytykiem prezydenta W\u0142adimira Putina (oznajmi\u0142, \u017ce za jego rz\u0105d\u00f3w Putin b\u0119dzie w wi\u0119zieniu) i partii Jedna Rosja, jednak pomimo pocz\u0105tkowego pot\u0119pienia i o\u015bwiadczy\u0142, \u017ce jako prezydent nie zwr\u00f3ci\u0142by Krymu Ukrainie. Opowiada si\u0119 za konieczno\u015bci\u0105 zdecydowanej walki z korupcj\u0105 i nadu\u017cyciami w\u0142adzy. Okre\u015bla siebie jako nacjonalist\u0119. Uwa\u017ca r\u00f3wnie\u017c, \u017ce nale\u017cy podj\u0105\u0107 dzia\u0142ania na rzecz ograniczenia imigracji z Kaukazu, nawet poprzez deportacje. Jest zwolennikiem dost\u0119pu do broni dla obywateli w celach obronnych. Po powrocie Nawalnego do Rosji w styczniu 2021 opublikowano na stronie internetowej histori\u0119 budowy pa\u0142acu dla Putina w Gelend\u017cyku. == Nagrody i wyr\u00f3\u017cnienia == Wielu norweskich cz\u0142onk\u00f3w parlamentu wysun\u0119\u0142o kandydatur\u0119 Nawalnego do Pokojowej Nagrody Nobla. Ponad 42 tysi\u0105ce os\u00f3b","start_idx":56,"end_idx":586}
{"id":"mrc_383","question":"w jakim teatrze gra maciej stuhr?","answer":"Teatru Dramatycznego","context":"Maciej Jerzy Stuhr (ur. 23 czerwca 1975 w Krakowie) \u2013 polski aktor, re\u017cyser i scenarzysta filmowy i teatralny, felietonista, konferansjer, psycholog, wyk\u0142adowca akademicki. Zadebiutowa\u0142 w 1988 rol\u0105 Piotrka w filmie Krzysztofa Kie\u015blowskiego \"Dekalog X\". W kolejnych latach udziela\u0142 si\u0119 na scenie kabaretowej, by\u0142 aktorem Kabaretu Artura I i za\u0142o\u017conego przez siebie kabaretu Po \u017barcie. Uznanie widz\u00f3w i popularno\u015b\u0107 zdoby\u0142 dzi\u0119ki kreacji Aleksa w filmie \"Fuks\" w re\u017c. Macieja Dutkiewicza. Do najwa\u017cniejszych r\u00f3l w jego aktorskiej karierze nale\u017c\u0105 wyst\u0119py w filmach: \"Ch\u0142opaki nie p\u0142acz\u0105\", \"Poranek kojota\", \"33 sceny z \u017cycia\", \"Listy do M.\", \"Pok\u0142osie\", \"Ob\u0142awa\", \"Planeta singli\", \"Czerwony kapitan\" i \"Sala samob\u00f3jc\u00f3w. Hejter\" oraz w serialach: \"Glina\", \"Bez tajemnic\", \"Belfer\", \"Diagnoza\" i \"Szad\u017a\". W latach 2004\u20132008 by\u0142 aktorem Teatru Dramatycznego w","start_idx":831,"end_idx":851}
{"id":"mrc_384","question":"kto to in\u017cynier?","answer":"osoba, kt\u00f3ra ma umiej\u0119tno\u015bci i wiedz\u0119 zdobyt\u0105 w zakresie nauk in\u017cynieryjnych i technicznych.","context":"In\u017cynier \u2013 osoba, kt\u00f3ra ma umiej\u0119tno\u015bci i wiedz\u0119 zdobyt\u0105 w zakresie nauk in\u017cynieryjnych i technicznych. Jest to tak\u017ce okre\u015blenie tytu\u0142u zawodowego nadawanego przez uczelnie wy\u017csze po uko\u0144czeniu studi\u00f3w in\u017cynierskich. == Etymologia s\u0142owa == S\u0142owa \"in\u017cynieria\" i \"in\u017cynier\" pochodz\u0105 od francuskich wyraz\u00f3w \"ing\u00e9nieur\" oraz \"ing\u00e9nierie\". Okre\u015blenia te pochodz\u0105 z kolei od starofrancuskiego terminu \"engigneor\". Francuskie \"ing\u00e9nieur\" (cz\u0142owiek tw\u00f3rczego umys\u0142u, wynalazca, konstruktor w rozumieniu projektant i wykonawca w jednym) jest wyrazem og\u00f3lnoroma\u0144skim \u2013 z \u0142aci\u0144skiego \"ingeniosus\" (w\u0142. \"ingegnoso\") oznaczaj\u0105cego osob\u0119 wyszkolon\u0105, co pochodzi od \u0142aci\u0144skiego \"ingenium\" (charakter, inteligencja, talent). Z j\u0119zyk\u00f3w roma\u0144skich przeszed\u0142 do innych j\u0119zyk\u00f3w indoeuropejskich. Bezpo\u015bredni\u0105 kontynuacj\u0105 \u0142aci\u0144skiego \"ingenium\" jest francuskie \"engin\" (narz\u0119dzie, bro\u0144, maszyna) i angielskie \"engine\". == Umiej\u0119tno\u015bci == In\u017cynier stosuje metody naukowe oraz naukowy punkt widzenia do","start_idx":11,"end_idx":103}
{"id":"mrc_385","question":"w jakich latach panowa\u0142 boles\u0142aw chrobry?","answer":"w\u0142adca Polski z dynastii Piast\u00f3w w latach 992\u20131025","context":"Boles\u0142aw I Chrobry (Wielki) (ur. 967, zm. 17 czerwca 1025) \u2013 w\u0142adca Polski z dynastii Piast\u00f3w w latach 992\u20131025, ksi\u0105\u017c\u0119 Polski od 992 i pierwszy koronowany kr\u00f3l Polski (od 1025), w latach 1003\u20131004 tak\u017ce ksi\u0105\u017c\u0119 Czech jako \"Boles\u0142aw IV\". By\u0142 synem Mieszka I, ksi\u0119cia Polski i Dobrawy, czeskiej ksi\u0119\u017cniczki. Ani miejsce, ani dok\u0142adna data urodzenia Boles\u0142awa nie s\u0105 znane. Obj\u0105\u0142 rz\u0105dy w 992, wyp\u0119dzaj\u0105c kr\u00f3tko potem swoj\u0105 macoch\u0119 Od\u0119 i przyrodnich braci. Wspiera\u0142 chrystianizacj\u0119 Polski oraz wyprawy misyjne Wojciecha S\u0142awnikowica, biskupa praskiego i Brunona z Kwerfurtu. M\u0119cze\u0144ska \u015bmier\u0107 tego pierwszego (997) i jego rych\u0142a kanonizacja sta\u0142y si\u0119 powodem zorganizowania zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego (1000), podczas kt\u00f3rego utworzono polskie arcybiskupstwo (metropoli\u0119 ko\u015bcieln\u0105) w Gnie\u017anie oraz biskupstwa w Krakowie, Wroc\u0142awiu i Ko\u0142obrzegu, a cesarz","start_idx":61,"end_idx":111}
{"id":"mrc_386","question":"kto by\u0142 wybra\u0144cem w harrym potterze?","answer":"Tom Marvolo Riddle wybra\u0142 Harry\u2019ego Pottera i jego rodzic\u00f3w na cel, gdy\u017c Harry \u2212 tak jak Sami\u2013Wiecie\u2013Kto \u2212 nie by\u0142 przedstawicielem \u201eczystej krwi\u201d","context":"Neville Longbottom (ur. 30 lipca 1980) \u2013 posta\u0107 fikcyjna z cyklu powie\u015bci \"Harry Potter\" autorstwa J.K. Rowling. By\u0142 r\u00f3wie\u015bnikiem Harry\u2019ego Pottera, nale\u017ca\u0142 do Gryffindoru. Przez pocz\u0105tkow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 cyklu jest opisany jako wyj\u0105tkowo nieporadny, niepewny siebie, zapominalski i zdominowany przez apodyktyczn\u0105 babci\u0119 August\u0119 Longbottom. == Przesz\u0142o\u015b\u0107 == By\u0142 jednym z dw\u00f3ch adresat\u00f3w przepowiedni Sybilli Trelawney z 1979/1980 roku. Ci, kt\u00f3rzy trzykrotnie mu si\u0119 oparli to byli Longbottomowie: Alicja i Frank, oraz Potterowie: Lily i James. Oba ma\u0142\u017ce\u0144stwa byli cz\u0142onkami Zakonu Feniksa. Severus Snape przekaza\u0142 tylko cz\u0119\u015b\u0107 przepowiedni swemu panu, Lordowi Voldemort, do momentu kiedy \u201ewybraniec\u201d si\u0119 narodzi. Tom Marvolo Riddle wybra\u0142 Harry\u2019ego Pottera i jego rodzic\u00f3w na cel, gdy\u017c Harry \u2212 tak jak Sami\u2013Wiecie\u2013Kto \u2212 nie by\u0142 przedstawicielem \u201eczystej krwi\u201d i","start_idx":703,"end_idx":849}
{"id":"mrc_387","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa mazurka d\u0105browskiego?","answer":"J\u00f3zefa Wybickiego","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":246,"end_idx":263}
{"id":"mrc_388","question":"kiedy trwa\u0142a i wojna \u015bwiatowa?","answer":"trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":83,"end_idx":129}
{"id":"mrc_389","question":"z ilu os\u00f3b sk\u0142ada si\u0119 dru\u017cyna siatk\u00f3wki?","answer":"Mecze siatk\u00f3wki rozgrywane s\u0105 przez dwa sze\u015bcioosobowe zespo\u0142y, a \u0142\u0105cznie z rezerwowymi jeden zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 si\u0119 maksymalnie z 14 zawodnik\u00f3w","context":"parametry, czyli obw\u00f3d, ci\u0119\u017car, ci\u015bnienie, typ, kolor. === Sk\u0142ad zespo\u0142u i jego ustawienie === Mecze siatk\u00f3wki rozgrywane s\u0105 przez dwa sze\u015bcioosobowe zespo\u0142y, a \u0142\u0105cznie z rezerwowymi jeden zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 si\u0119 maksymalnie z 14 zawodnik\u00f3w, trenera, dw\u00f3ch asystent\u00f3w trenera, lekarza i fizjoterapeuty. Podstawowymi pozycjami w siatk\u00f3wce s\u0105: przyjmuj\u0105cy, atakuj\u0105cy, \u015brodkowy, rozgrywaj\u0105cy i libero. Kapitanem zespo\u0142u mo\u017ce zosta\u0107 jeden z zawodnik\u00f3w. Poprzednio nie m\u00f3g\u0142 nim by\u0107 libero, co zosta\u0142o zmienione na trzydziestym si\u00f3dmym \u015awiatowym Kongresie FIVB; od 1 stycznia 2022 roku libero mo\u017ce zosta\u0107 kapitanem. Je\u015bli wyznaczony kapitan znajduje si\u0119 na \u0142awce rezerwowych, wyznaczany jest \"graj\u0105cy kapitan\", kt\u00f3ry traci uprawnienia automatycznie z powrotem wyznaczonego kapitana na boisko i tylko oni (kapitan wyznaczony lub graj\u0105cy) maj\u0105 prawo w imieniu dru\u017cyny poprosi\u0107 s\u0119dziego","start_idx":95,"end_idx":240}
{"id":"mrc_390","question":"na czym polega gospodarka oparta na wiedzy?","answer":"gospodarka oparta wprost na tworzeniu, traktowanym jako produkcja, oraz dalszym przekazywaniu, czyli dystrybucji oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy i informacji.","context":"Gospodarka oparta na wiedzy (GOW) \u2013 wed\u0142ug definicji OECD jest to gospodarka oparta wprost na tworzeniu, traktowanym jako produkcja, oraz dalszym przekazywaniu, czyli dystrybucji oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy i informacji. S\u0105 wi\u0119c trzy etapy b\u0119d\u0105ce podstaw\u0105 rozwoju gospodarczego \u2013 produkcja, dystrybucja, wdro\u017cenie. Wiedza jest okre\u015blonym produktem (niezale\u017cnym bytem), kt\u00f3ry nap\u0119dza rozw\u00f3j. Istotnym przejawem rozwoju gospodarki opartej na wiedzy jest powstanie nowego dzia\u0142u rachunkowo\u015bci finansowej, tj. rachunkowo\u015bci aktyw\u00f3w kompetencyjnych i kapita\u0142u intelektualnego.","start_idx":66,"end_idx":230}
{"id":"mrc_391","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 siostra moj\u017cesza?","answer":"Miriam","context":"Miriam \u2013 siostra Moj\u017cesza i Aarona. == Dzie\u0142o Miriam == Czuwa\u0142a nad losem swego brata \u2013 Moj\u017cesza, gdy ten p\u0142yn\u0105\u0142 w koszyczku z sitowia po wodach Nilu. Kiedy c\u00f3rka faraona, Termutis, ujrza\u0142a niemowl\u0119, wzruszy\u0142y j\u0105 \u0142zy ma\u0142ego ch\u0142opczyka. Wtedy Miriam, kt\u00f3ra przygl\u0105da\u0142a si\u0119 wszystkiemu zza krzew\u00f3w, odwa\u017cnie zaproponowa\u0142a ksi\u0119\u017cniczce znalezienie kobiety, kt\u00f3ra wykarmi male\u0144stwo. C\u00f3rka faraona zgodzi\u0142a si\u0119, a siostra Moj\u017cesza przyprowadzi\u0142a swoj\u0105 (i jego) matk\u0119 Jokebed (). Potem, gdy jej brat wr\u00f3ci\u0142 z kraju Madianit\u00f3w (), aby wyprowadzi\u0107 nar\u00f3d Izraela z niewoli egipskiej, wspiera\u0142a go i opiekowa\u0142a si\u0119 Izraelitami na czas jego wizyt wraz z Aaronem u faraona. == Miriam prorokini\u0105 == Gdy Jahwe przeprowadzi\u0142 nar\u00f3d wybrany przez Morze Czerwone (-), Moj\u017cesz z m\u0119\u017cczyznami, a potem i Miriam z","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_392","question":"jaki model polityki spo\u0142ecznej jest w polsce?","answer":"Polska przyj\u0119\u0142a w Konstytucji model spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej.","context":"Polityka spo\u0142eczna \u2013 przyj\u0119ty i realizowany przez w\u0142adz\u0119 publiczn\u0105 i organizacje pozarz\u0105dowe zesp\u00f3\u0142 d\u0142ugofalowych dzia\u0142a\u0144 na rzecz zaspokajania potrzeb i rozwi\u0105zywania problem\u00f3w spo\u0142ecznych. \"Polityka spo\u0142eczna\" to r\u00f3wnie\u017c dziedzina nauk spo\u0142ecznych zajmuj\u0105ca si\u0119 teori\u0105 \"polityki spo\u0142ecznej\". Nauka o polityce spo\u0142ecznej znajduje zastosowanie przy konstruowaniu program\u00f3w gospodarczych i spo\u0142ecznych partii politycznych a wyborcy oczekuj\u0105 ich realizacji w zgodzie z deklaracjami przedwyborczymi. Polska przyj\u0119\u0142a w Konstytucji model spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej. W zakres zainteresowa\u0144 polityki spo\u0142ecznej wchodz\u0105 zagadnienia prawne, polityczne, socjologiczne, ekonomiczne w nast\u0119puj\u0105cych obszarach: * polityka demograficzna (ludno\u015bciowa) i polityka rodzinna * polityka edukacyjna (o\u015bwiatowa) * polityka kulturalna * polityka ochrony zdrowia * polityka mieszkaniowa * polityka migracyjna * polityka zatrudnienia (przeciwdzia\u0142anie bezrobociu, kszta\u0142towanie p\u0142ac i warunk\u00f3w bezpiecze\u0144stwa pracy) * polityka zabezpieczenia spo\u0142ecznego","start_idx":497,"end_idx":564}
{"id":"mrc_393","question":"co powo\u0142ano 14 pa\u017adziernika 1773 roku?","answer":"Komisja Edukacji Narodowej","context":"Komisja Edukacji Narodowej (KEN), w\u0142a\u015bc. Komisja nad Edukacj\u0105 M\u0142odzi Szlacheckiej Doz\u00f3r Maj\u0105ca \u2013 centralny organ w\u0142adzy o\u015bwiatowej w Polsce, zale\u017cny tylko od kr\u00f3la i Sejmu, powo\u0142any w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w przez Sejm Rozbiorowy 14 pa\u017adziernika 1773 na wniosek kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego, za zgod\u0105 rosyjskiego pos\u0142a nadzwyczajnego i ministra pe\u0142nomocnego Ottona Magnusa von Stackelberga. Komisja Edukacji Narodowej by\u0142a zarazem pierwsz\u0105 w Polsce jak i w ca\u0142ej Europie w\u0142adz\u0105 o\u015bwiatow\u0105 o charakterze wsp\u00f3\u0142czesnego ministerstwa o\u015bwiaty publicznej. == Geneza == Komisja zosta\u0142a powo\u0142ana g\u0142\u00f3wnie dlatego, \u017ce do 1773 roku edukacja podstawowa i \u015brednia by\u0142y w Rzeczypospolitej organizowane przez zakon jezuit\u00f3w. Taki system edukacji nakierowany by\u0142 przede wszystkim na kszta\u0142cenie w zakresie teologii katolickiej przy pomocy \u0142aciny, przy czym inne przedmioty by\u0142y traktowane","start_idx":0,"end_idx":26}
{"id":"mrc_394","question":"kto jest lekarzem rezydentem?","answer":"lekarz posiadaj\u0105cy pe\u0142ne prawo wykonywania zawodu (tzn. kt\u00f3ry uko\u0144czy\u0142 studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, odby\u0142 sta\u017c podyplomowy i zda\u0142 Lekarski lub Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Ko\u0144cowy), wykonuj\u0105cy prac\u0119 w okre\u015blonej dziedzinie medycyny na podstawie umowy o prac\u0119, zawartej z jednostk\u0105 prowadz\u0105c\u0105 specjalizacj\u0119, finansowan\u0105 ze \u015brodk\u00f3w przeznaczonych na ten cel przez Ministerstwo Zdrowia oraz Fundusz Pracy.","context":"Lekarz rezydent \u2013 w Polsce lekarz posiadaj\u0105cy pe\u0142ne prawo wykonywania zawodu (tzn. kt\u00f3ry uko\u0144czy\u0142 studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, odby\u0142 sta\u017c podyplomowy i zda\u0142 Lekarski lub Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Ko\u0144cowy), wykonuj\u0105cy prac\u0119 w okre\u015blonej dziedzinie medycyny na podstawie umowy o prac\u0119, zawartej z jednostk\u0105 prowadz\u0105c\u0105 specjalizacj\u0119, finansowan\u0105 ze \u015brodk\u00f3w przeznaczonych na ten cel przez Ministerstwo Zdrowia oraz Fundusz Pracy. Definicj\u0119 i zakres obowi\u0105zk\u00f3w rezydenta okre\u015blaj\u0105 przepisy ustawy oraz rozporz\u0105dzenia Ministra Zdrowia. Status rezydenta uzyskuj\u0105 lekarze zakwalifikowani do odbywania specjalizacji w tym trybie po post\u0119powaniu kwalifikacyjnym, gdzie decyduj\u0105c\u0105 rol\u0119 odgrywa wynik z Lekarskiego Egzaminu Ko\u0144cowego. Alternatywn\u0105 metod\u0105 uzyskiwania tytu\u0142u specjalisty stanowi umowa cywilnoprawna z jednostk\u0105 szkoleniow\u0105 i odbywanie specjalizacji w trybie pozarezydenckim. Przewa\u017cnie rozpoczynaj\u0105ca rezydentur\u0119 osoba uko\u0144czy\u0142a 26. rok \u017cycia. \u015aredni","start_idx":27,"end_idx":458}
{"id":"mrc_395","question":"kto by\u0142 zab\u00f3jc\u0105 w krzyku?","answer":"pod os\u0142on\u0105 to\u017csamo\u015bci Ghostface\u2019a mordowa\u0142a si\u00f3demka os\u00f3b: w cz\u0119\u015bci pierwszej Billy Loomis i Stuart Macher (ch\u0142opak Sidney i jego najlepszy przyjaciel), w cz\u0119\u015bci drugiej Mickey Altieri i Debbie Salt (przyjaciel partnera Sidney i matka Billy\u2019ego), w cz\u0119\u015bci trzeciej Roman Bridger (przyrodni brat Sidney), a w cz\u0119\u015bci czwartej Jill Roberts i Charlie Walker (kuzynka Sidney i jej przyjaciel).","context":"Ghostface (pol. \"ghost\" \u2013 duch, \"face\" \u2013 twarz) \u2013 fikcyjny bohater, morderca i g\u0142\u00f3wny antagonista horror\u00f3w z serii \"Krzyk\". Jedna z ikon wsp\u00f3\u0142czesnego horroru. G\u0142\u00f3wnym wrogiem antybohatera jest Sidney Prescott. \u0141\u0105cznie we wszystkich czterech cz\u0119\u015bciach z serii, pod os\u0142on\u0105 to\u017csamo\u015bci Ghostface\u2019a mordowa\u0142a si\u00f3demka os\u00f3b: w cz\u0119\u015bci pierwszej Billy Loomis i Stuart Macher (ch\u0142opak Sidney i jego najlepszy przyjaciel), w cz\u0119\u015bci drugiej Mickey Altieri i Debbie Salt (przyjaciel partnera Sidney i matka Billy\u2019ego), w cz\u0119\u015bci trzeciej Roman Bridger (przyrodni brat Sidney), a w cz\u0119\u015bci czwartej Jill Roberts i Charlie Walker (kuzynka Sidney i jej przyjaciel). Charakterystycznym pozostaje ubi\u00f3r Ghostface\u2019a czy te\u017c rzeczywistych morderc\u00f3w podszywaj\u0105cych si\u0119 pod to alter ego \u2013 jego sta\u0142ym elementem jest kostium halloweenowy, czyli d\u0142ugi, czarny p\u0142aszcz zwie\u0144czony","start_idx":261,"end_idx":649}
{"id":"mrc_396","question":"czym zako\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie ko\u015bciuszkowskie?","answer":"Powstanie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 ca\u0142kowit\u0105 kl\u0119sk\u0105, po kt\u00f3rej nast\u0105pi\u0142 III rozbi\u00f3r Polski.","context":"brewe pot\u0119piaj\u0105ce insurekcj\u0119 ko\u015bciuszkowsk\u0105 okre\u015blaj\u0105c j\u0105 przedsi\u0119wzi\u0119ciem bezbo\u017cnym. Na jego tre\u015b\u0107 mia\u0142 wp\u0142yw nuncjusz Laurentius Litta. == Skutki == Powstanie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 ca\u0142kowit\u0105 kl\u0119sk\u0105, po kt\u00f3rej nast\u0105pi\u0142 III rozbi\u00f3r Polski. Ju\u017c 22 lipca 1794 Katarzyna II oznajmia\u0142a Prusom i Austrii, \u017ce W ci\u0105gu 8 miesi\u0119cy powstania strona polska zmobilizowa\u0142a do walki oko\u0142o 150 000 ludzi, z tego blisko 100 000 do s\u0142u\u017cby w oddzia\u0142ach regularnych, 50 000 s\u0142u\u017cy\u0142o w milicji i pospolitym ruszeniu. W obozach i w powsta\u0144czych oddzia\u0142ach liniowych przebywa\u0142o 70 000 ludzi. Na Syberi\u0119 zes\u0142ano oko\u0142o 20 000 powsta\u0144c\u00f3w. Genera\u0142owie rosyjscy w nagrod\u0119 za st\u0142umienie powstania obdarzeni zostali dobrami w polskich ekonomiach lub zosta\u0142y im nadane ziemie skonfiskowane uczestnikom powstania. Licz\u0105cy 400 tysi\u0119cy tom\u00f3w, 20 tysi\u0119cy r\u0119kopis\u00f3w i","start_idx":151,"end_idx":232}
{"id":"mrc_397","question":"kto by\u0142 przewodnicz\u0105cym solidarno\u015bci?","answer":"Piotr Duda","context":"Piotr Duda (ur. 15 czerwca 1962 w Wielowsi) \u2013 polski dzia\u0142acz zwi\u0105zkowy, od 2010 przewodnicz\u0105cy Niezale\u017cnego Samorz\u0105dnego Zwi\u0105zku Zawodowego \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. == \u017byciorys == Od 1980 by\u0142 pracownikiem Huty Gliwice na stanowisku tokarza. W latach 1982\u20131983 odby\u0142 s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105 w 6 Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej. Bra\u0142 udzia\u0142 w Polskim Kontyngencie Wojskowym w ramach UNDOF w Syrii. Nast\u0119pnie powr\u00f3ci\u0142 do pracy w Hucie Gliwice. Od 1980 cz\u0142onek NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, w 1992 wybrany na stanowisko przewodnicz\u0105cego komisji zak\u0142adowej. W 1995 znalaz\u0142 si\u0119 w sk\u0142adzie prezydium zarz\u0105du Regionu \u015al\u0105sko-D\u0105browskiego, a dwa lata p\u00f3\u017aniej obj\u0105\u0142 funkcj\u0119 skarbnika zarz\u0105du regionu. Zosta\u0142 w\u00f3wczas r\u00f3wnie\u017c skarbnikiem Ruchu Spo\u0142ecznego AWS w okr\u0119gu katowickim (by\u0142 nim w pocz\u0105tkowym okresie dzia\u0142alno\u015bci partii). W 2002 wygra\u0142 wybory na przewodnicz\u0105cego \u201eSolidarno\u015bci\u201d Regionu \u015al\u0105sko-D\u0105browskiego. W","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_398","question":"kiedy zako\u0144czenie budowy 2 linii metra?","answer":"Planowane jest uko\u0144czenie ca\u0142ej linii na prze\u0142omie 2025 i 2026","context":"Linia M2 metra w Warszawie \u2013 druga linia metra w Warszawie. Jej wykorzystywany odcinek liczy 18 stacji i 19 kilometr\u00f3w. \u0141\u0105czy dzielnic\u0119 Bemowo na lewym brzegu z Targ\u00f3wkiem na prawym brzegu Wis\u0142y. Planowane jest uko\u0144czenie ca\u0142ej linii na prze\u0142omie 2025 i 2026, b\u0119dzie wtedy liczy\u0107 21 stacji. W 2006 zosta\u0142 ustalony przebieg linii, a rok p\u00f3\u017aniej og\u0142oszono przetarg na realizacj\u0119 odcinka centralnego, biegn\u0105cego z Woli na Prag\u0119. W 2008 zosta\u0142 on uniewa\u017cniony ze wzgl\u0119du na zbyt wysokie oferty i rozpocz\u0119to drugi konkurs. W 2009 rozstrzygni\u0119to przetarg i podpisano umow\u0119 na realizacj\u0119 z konsorcjum AGP Metro Polska. 30 wrze\u015bnia 2014 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 budowa odcinka centralnego, a po niej przyst\u0105piono do odbior\u00f3w inwestycji. Otwarcie linii mia\u0142o miejsce 8 marca 2015. W 2014","start_idx":196,"end_idx":258}
{"id":"mrc_399","question":"kiedy by\u0142y wybory?","answer":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020.","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":0,"end_idx":108}
{"id":"mrc_400","question":"ile pa\u0144stw wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 w kongresie wiede\u0144skim?","answer":"szesna","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":89,"end_idx":95}
{"id":"mrc_401","question":"gdzie p\u0142ynie nil?","answer":"w \u015brodkowej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce","context":"Nil (arab. \u0646\u0647\u0631 \u0627\u0644\u0646\u064a\u0644, \"Nahr an-N\u012bl\"; ang. \"Nile\") \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka na Ziemi) w \u015brodkowej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce, przecinaj\u0105ca wszystkie strefy klimatyczne kontynentu. P\u0142ynie na obydwu p\u00f3\u0142kulach; wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne \u017ar\u00f3d\u0142a: 2\u00b016\u203255.92\u2033 S, 29\u00b019\u203252.32\u2033 E, uj\u015bcie \u2013 31\u00b0 N. Licz\u0105ca prawie 3 mln km\u00b2 powierzchnia dorzecza ust\u0119puje na kontynencie afryka\u0144skim jedynie dorzeczu rzeki Kongo. == Historia == \u017bycie staro\u017cytnych Egipcjan skupia\u0142o si\u0119 wok\u00f3\u0142 delty i doliny dolnego Nilu. Pierwsz\u0105 pr\u00f3b\u0119 odnalezienia \u017ar\u00f3de\u0142 rzeki podj\u0119to ju\u017c za czas\u00f3w Nerona w 54-68 r. n.e. Jednak dopiero podr\u00f3\u017ce europejskich naukowc\u00f3w w XIX wieku dostarczy\u0142y informacji o rzece i obszarach wok\u00f3\u0142 niej. Pierwszymi podr\u00f3\u017cnikami, kt\u00f3rzy dotarli w okolice Jeziora Wiktorii byli Richard Burton i John Speke. Zaplanowali oni swoj\u0105 ekspedycj\u0119 od strony jeziora Tanganika, odwrotnie ni\u017c","start_idx":79,"end_idx":119}
{"id":"mrc_402","question":"ile obraz\u00f3w z motywem s\u0142onecznik\u00f3w namalowa\u0142 vincent van gogh?","answer":"og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w","context":"S\u0142oneczniki \u2013 seria obraz\u00f3w namalowanych przez Vincenta van Gogha, zawieraj\u0105cych motyw s\u0142onecznik\u00f3w. Powsta\u0142o og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w: 4 podczas pobytu w Pary\u017cu i 7 w Arles. Wraz z takimi obrazami jak Mona Lisa p\u0119dzla Leonarda da Vinci oraz Krzyk p\u0119dzla Edwarda Muncha, \"S\u0142oneczniki\" uznawane s\u0105 za najbardziej rozpoznawalne arcydzie\u0142a malarstwa \u015bwiatowego. == S\u0142oneczniki namalowane w Pary\u017cu == Pod koniec XIX w. ci\u0119ty s\u0142onecznik sta\u0142 si\u0119 popularnym kwiatem u\u017cywanym do dekoracji. Symbolizowa\u0142 on rado\u015b\u0107 \u017cycia i idealizm. Sta\u0142 si\u0119 te\u017c popularnym motywem w malarstwie. Kiedy van Gogh studiowa\u0142 w Antwerpii dzie\u0142a flamandzkich mistrz\u00f3w doby baroku, widzia\u0142 obrazy ze s\u0142onecznikami. Pierwsze obrazy ze s\u0142onecznikami jako motywem namalowa\u0142 van Gogh p\u00f3\u017anym latem 1887 w czasie gdy mieszka\u0142 w Pary\u017cu. O dw\u00f3ch z nich (\"Dwa","start_idx":110,"end_idx":127}
{"id":"mrc_403","question":"gdzie znajdowa\u0142y si\u0119 obozy zag\u0142ady?","answer":"zag\u0142ady \"sensu stricto\" by\u0142y natomiast o\u015brodki w Be\u0142\u017ccu, Che\u0142mnie nad Nerem, Sobiborze i Treblince. Wszystkie te obozy znajdowa\u0142y si\u0119 na terytorium pa\u0144stwowym Polski","context":"kt\u00f3ry tylko na pewnym etapie swego istnienia pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 o\u015brodka natychmiastowej eksterminacji. Obozami zag\u0142ady \"sensu stricto\" by\u0142y natomiast o\u015brodki w Be\u0142\u017ccu, Che\u0142mnie nad Nerem, Sobiborze i Treblince. Wszystkie te obozy znajdowa\u0142y si\u0119 na terytorium pa\u0144stwowym Polski, od wrze\u015bnia 1939 roku pozostaj\u0105cym pod okupacj\u0105 niemieck\u0105. O wyborze okupowanej Polski jako g\u0142\u00f3wnego miejsca realizacji Zag\u0142ady zdecydowa\u0142y wzgl\u0119dy logistyczne, a w szczeg\u00f3lno\u015bci fakt, \u017ce na obszarze Europy Wschodniej zamieszkiwa\u0142a najwi\u0119ksza liczba europejskich \u017byd\u00f3w. Niekt\u00f3rzy historycy do grona oboz\u00f3w zag\u0142ady s\u0105 sk\u0142onni zalicza\u0107 tak\u017ce ob\u00f3z w Ma\u0142ym Tro\u015bcie\u0144cu w Bia\u0142oruskiej SRR oraz Jasenovac w Niepodleg\u0142ym Pa\u0144stwie Chorwackim. Micha\u0142 Maranda wskazuje, \u017ce w zasadzie wszystkie niemieckie nazistowskie obozy, a w szczeg\u00f3lno\u015bci obozy koncentracyjne, mog\u0142yby zosta\u0107 uznane za \u201eobozy \u015bmierci\u201d, gdy\u017c celem ich istnienia by\u0142o zar\u00f3wno","start_idx":107,"end_idx":272}
{"id":"mrc_404","question":"czym jest strefa klimat\u00f3w r\u00f3wnikowych?","answer":"w klasyfikacji klimat\u00f3w Wincentego Oko\u0142owicza jest to jedna z pi\u0119ciu g\u0142\u00f3wnych stref klimatycznych. Obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszar\u00f3w kuli ziemskiej po\u0142o\u017conych mi\u0119dzy 20\u00b0S oraz 20\u00b0N.","context":"Klimat r\u00f3wnikowy \u2013 w klasyfikacji klimat\u00f3w Wincentego Oko\u0142owicza jest to jedna z pi\u0119ciu g\u0142\u00f3wnych stref klimatycznych. Obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszar\u00f3w kuli ziemskiej po\u0142o\u017conych mi\u0119dzy 20\u00b0S oraz 20\u00b0N. W strefie klimat\u00f3w r\u00f3wnikowych \u015brednia temperatura wszystkich miesi\u0119cy przekracza 20 \u00b0C. Roczne amplitudy temperatur s\u0105 niewielkie, wzrastaj\u0105 do 5 \u00b0C\u201310 \u00b0C id\u0105c na p\u00f3\u0142noc i na po\u0142udnie od r\u00f3wnika. Z oddaleniem od r\u00f3wnika zmniejsza si\u0119 te\u017c roczna suma opad\u00f3w i ich rozk\u0142ad w ci\u0105gu roku. Na r\u00f3wniku nie ma wyra\u017anej pory bezdeszczowej (codziennie padaj\u0105 tutaj tzw. deszcze zenitalne), dalej od r\u00f3wnika pora deszczowa ograniczona jest do kilku miesi\u0119cy. Ze wzgl\u0119du na r\u00f3\u017cnice w amplitudach temperatur i rozk\u0142adu opad\u00f3w w ci\u0105gu roku, wydzielane s\u0105 trzy typy klimat\u00f3w: * klimat r\u00f3wnikowy wybitnie wilgotny * klimat podr\u00f3wnikowy","start_idx":19,"end_idx":190}
{"id":"mrc_405","question":"w kt\u00f3rym regionie uda\u0142o si\u0119 najd\u0142u\u017cej broni\u0107 powsta\u0144com styczniowym?","answer":"Podlasiu","context":"na \u015bcis\u0142e obstawienie granic przez wojska pruskie i austriackie. Najd\u0142u\u017cej, bo do grudnia 1864 r, walczy\u0142 oddzia\u0142 powsta\u0144czy ksi\u0119dza genera\u0142a Stanis\u0142awa Brz\u00f3ski na Podlasiu, kt\u00f3ry podczas powstania bra\u0142 udzia\u0142 w bitwach pod Siemiatyczami, Woskrzenicami, Gr\u0119z\u00f3wk\u0105, W\u0142odaw\u0105, S\u0142awatyczami i Fajs\u0142awicami. By\u0142 to r\u00f3wnie\u017c ostatni oddzia\u0142 Powstania Styczniowego. Ksi\u0105dz Brz\u00f3ska po uj\u0119ciu zosta\u0142 powieszony w Soko\u0142owie Podlaskim. Po pocz\u0105tkowych sukcesach organizacyjnych, tak\u017ce wojskowych, powsta\u0144cy zacz\u0119li jednak ulega\u0107 przewa\u017caj\u0105cym si\u0142om rosyjskim. Traugutt stara\u0142 si\u0119 wci\u0105gn\u0105\u0107 do walk ludno\u015b\u0107 ch\u0142opsk\u0105, g\u0142osz\u0105c has\u0142o dzia\u0142ania \u201ez ludem i przez lud\u201d. Faktycznie udzia\u0142 ch\u0142op\u00f3w w oddzia\u0142ach partyzanckich znacznie wtedy wzr\u00f3s\u0142, lecz opu\u015bcili je i oni po og\u0142oszeniu 2 marca 1864 r. o dekrecie carskim o uw\u0142aszczeniu i przyznaniu ch\u0142opom w\u0142asno\u015b\u0107 u\u017cytkowan\u0105 przez nich ziemi\u0119. Powstanie ze wzgl\u0119du","start_idx":164,"end_idx":172}
{"id":"mrc_406","question":"z kim wsp\u00f3\u0142pracuje asystent rodziny?","answer":"Asystent rodziny powinien te\u017c wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z zespo\u0142em interdyscyplinarnym lub grup\u0105 robocz\u0105, o kt\u00f3rych mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdzia\u0142aniu przemocy w rodzinie (art. 15. ust. 1 pkt 18 i 19 oraz 15 ust. 2).","context":"organizacji pozarz\u0105dowych oraz inne podmioty zajmuj\u0105ce si\u0119 prac\u0105 z dzieckiem i rodzin\u0105. Asystent rodziny powinien te\u017c wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z zespo\u0142em interdyscyplinarnym lub grup\u0105 robocz\u0105, o kt\u00f3rych mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdzia\u0142aniu przemocy w rodzinie (art. 15. ust. 1 pkt 18 i 19 oraz 15 ust. 2). Proces przydzielania asystenta do rodziny zosta\u0142 doprecyzowany w art. 11 ustawy z dnia 27 kwietnia o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zast\u0119pczej oraz niekt\u00f3rych innych ustaw. W przypadku, gdy o\u015brodek pomocy spo\u0142ecznej powe\u017amie informacje o rodzinie prze\u017cywaj\u0105cej trudno\u015bci w wype\u0142nianiu funkcji opieku\u0144czo-wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad \u015brodowiskowy, na zasadach okre\u015blonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo\u0142ecznej. Po przeprowadzeniu","start_idx":88,"end_idx":315}
{"id":"mrc_407","question":"kt\u00f3re z miast jest najwy\u017cej po\u0142o\u017cone?","answer":"Leadville","context":"Leadville \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado, siedziba administracyjna hrabstwa Lake. Najwy\u017cej po\u0142o\u017cone miasto w Stanach Zjednoczonych.","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_408","question":"gdzie najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puje tsunami?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puje w basenie Oceanu Spokojnego.","context":"kilkudziesi\u0119ciu centymetr\u00f3w. Dopiero w strefie brzegowej fala ulega spi\u0119trzeniu i mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 wysoko\u015b\u0107 kilkudziesi\u0119ciu metr\u00f3w niszcz\u0105c nadbrze\u017cne miejscowo\u015bci. Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puje w basenie Oceanu Spokojnego. Mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 brzeg jako: \u0142ami\u0105ca si\u0119 fala (bo ka\u017cda fala si\u0119 w ko\u0144cu \u0142amie), \u015bciana wody (gdy jest przed z\u0142amaniem), zalanie podobne do przyp\u0142ywu (gdy z\u0142amie si\u0119 ju\u017c w drodze). == Rodzaje tsunami == Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy rodzaje tsunami: # lokalne \u2013 miejsce wzbudzenia fali znajduje si\u0119 blisko wybrze\u017ca, a czas jej przybycia wynosi do p\u00f3\u0142 godziny; # regionalne \u2013 fale mog\u0105 zagrozi\u0107 wi\u0119kszemu obszarowi przybrze\u017cnemu. Czas przybycia do 5 godzin od wzbudzenia. # ponadregionalne (pacyficzne) \u2013 mog\u0105 obj\u0105\u0107 wiele obszar\u00f3w po obu stronach Pacyfiku. Czas przybycia fali od kilku do kilkunastu godzin w zale\u017cno\u015bci od","start_idx":162,"end_idx":212}
{"id":"mrc_409","question":"co to by\u0142a rada regencyjna?","answer":"Rada Regencyjna Kr\u00f3lestwa Polskiego \u2013 organ w\u0142adzy zwierzchniej Kr\u00f3lestwa Polskiego aktu 5 listopada (1916), zast\u0119puj\u0105cy kr\u00f3la lub regenta.","context":"Rada Regencyjna Kr\u00f3lestwa Polskiego \u2013 organ w\u0142adzy zwierzchniej Kr\u00f3lestwa Polskiego aktu 5 listopada (1916), zast\u0119puj\u0105cy kr\u00f3la lub regenta. Rada Regencyjna zosta\u0142a powo\u0142ana reskryptami niemieckich i austro-w\u0119gierskich w\u0142adz okupacyjnych, na podstawie nadanego przez te w\u0142adze patentu w sprawie w\u0142adzy pa\u0144stwowej w Kr\u00f3lestwie Polskim z 12 wrze\u015bnia 1917 roku. Obj\u0119\u0142a urz\u0105d 27 pa\u017adziernika 1917 roku. == Geneza == W dniu 3 lipca 1917 r., w obecno\u015bci przedstawicieli w\u0142adz okupacyjnych, Tymczasowa Rada Stanu uchwali\u0142a projekt tymczasowej organizacji polskich naczelnych w\u0142adz pa\u0144stwowych, w kt\u00f3rym zarezerwowa\u0142a dla siebie uprawnienie do powo\u0142ania regenta. W dniu 25 lipca, po kryzysie przysi\u0119gowym, Tymczasowa Rada Stanu wybra\u0142a Rad\u0119 Regencyjn\u0105 w osobach Aleksandra Kakowskiego, Zdzis\u0142awa Lubomirskiego i Wac\u0142awa Niemojowskiego, a nast\u0119pnie z\u0142o\u017cy\u0142a na jej r\u0119ce sw\u00f3j mandat. W tym sk\u0142adzie","start_idx":0,"end_idx":139}
{"id":"mrc_410","question":"ile mamy ocean\u00f3w?","answer":"pi\u0119\u0107 ocean\u00f3w","context":"Ocean (\u0142ac. \"Oceanus\", \"Okeanos\" \u2013 u staro\u017cytnych Grek\u00f3w i Rzymian mityczna rzeka oblewaj\u0105ca ca\u0142y \u015bwiat, tak\u017ce nazwa jej boga) \u2013 wielka cz\u0119\u015b\u0107 hydrosfery ziemskiej, stanowi\u0105ca rozleg\u0142y obszar s\u0142onej wody. Wody s\u0142one pokrywaj\u0105 w sumie blisko 3/4 (70,8%) Ziemi. Powierzchnia ocean\u00f3w wynosi ok. 361 mln km\u00b2, a ich \u0142\u0105czna obj\u0119to\u015b\u0107 ok. 1,3\u00d71018 m\u00b3. == Klasyfikacja ocean\u00f3w == Do 2000 roku wi\u0119kszo\u015b\u0107 wcze\u015bniejszych klasyfikacji wyr\u00f3\u017cnia\u0142a trzy oceany: Spokojny, Atlantycki i Indyjski, inne klasyfikacje r\u00f3wnie\u017c jeden ocean lub cztery. Aktualna klasyfikacja Mi\u0119dzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, przyj\u0119ta tak\u017ce przez polsk\u0105 Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP, wyr\u00f3\u017cnia pi\u0119\u0107 ocean\u00f3w: * Spokojny (Pacyfik), * Atlantycki, * Indyjski, * Po\u0142udniowy, * Arktyczny. == Uk\u0142ady oceaniczne == W sk\u0142ad ocean\u00f3w (uk\u0142ad\u00f3w oceanicznych) wchodz\u0105 tak\u017ce mniejsze obszary wodne,","start_idx":693,"end_idx":705}
{"id":"mrc_411","question":"kto jest cz\u0142onkiem korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej?","answer":"pracownik\u00f3w, urz\u0119dnik\u00f3w oraz osoby zatrudnione na wy\u017cszych stanowiskach w s\u0142u\u017cbie cywilnej","context":"* Centralnym Biurze \u015aledczym Policji, * Biurze Spraw Wewn\u0119trznych Policji, * Biurze Spraw Wewn\u0119trznych Stra\u017cy Granicznej, * Biurze Nasiennictwa Le\u015bnego, * jednostkach bud\u017cetowych obs\u0142uguj\u0105cych pa\u0144stwowe fundusze celowe, kt\u00f3rych dysponentami s\u0105 organy administracji rz\u0105dowej. Korpus s\u0142u\u017cby cywilnej tworz\u0105 tak\u017ce powiatowi i graniczni lekarze weterynarii oraz ich zast\u0119pcy. W sk\u0142ad s\u0142u\u017cby cywilnej nie wchodz\u0105 pracownicy samorz\u0105du terytorialnego. Korpus s\u0142u\u017cby cywilnej dzieli si\u0119 na pracownik\u00f3w (osoby zatrudnione na umowie o prac\u0119) i urz\u0119dnik\u00f3w (mianowanych przez Szefa S\u0142u\u017cby Cywilnej). Poj\u0119cie cz\u0142onka korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej oznacza pracownik\u00f3w, urz\u0119dnik\u00f3w oraz osoby zatrudnione na wy\u017cszych stanowiskach w s\u0142u\u017cbie cywilnej. Cz\u0142onek korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej nie mo\u017ce kierowa\u0107 si\u0119 interesem jednostkowym lub grupowym. Nie wolno mu publicznie manifestowa\u0107 pogl\u0105d\u00f3w politycznych, uczestniczy\u0107 w strajku lub akcji protestacyjnej zak\u0142\u00f3caj\u0105cej normalne funkcjonowanie","start_idx":636,"end_idx":726}
{"id":"mrc_412","question":"kt\u00f3ry paj\u0105k jest najbardziej jadowity?","answer":"Wa\u0142\u0119saki brazylijskie zosta\u0142y zapisane w Ksi\u0119dze Rekord\u00f3w Guinnessa w 2007 roku jako najbardziej jadowite paj\u0105ki na \u015bwiecie","context":"do zabicia 20-gramowej myszy wynosi zaledwie 6 \u03bcg (do\u017cylnie) i 134 \u03bcg (podsk\u00f3rnie), w por\u00f3wnaniu do odpowiednio 110 \u03bcg i 200 \u03bcg u czarnej wdowy (\"Latrodectus mactans\"). To plasuje jad \"Phoneutria\" w\u015br\u00f3d najbardziej \u015bmierciono\u015bnych jad\u00f3w paj\u0119czych dla myszy. Wa\u0142\u0119saki brazylijskie poluj\u0105 g\u0142\u00f3wnie na \u015bwierszcze, pasikoniki, modliszki oraz na inne, wi\u0119ksze zwierz\u0119ta, w tym \u017caby drzewne i jaszczurki. Wa\u0142\u0119saki brazylijskie zosta\u0142y zapisane w Ksi\u0119dze Rekord\u00f3w Guinnessa w 2007 roku jako najbardziej jadowite paj\u0105ki na \u015bwiecie i by\u0142y uwa\u017cane za przyczyn\u0119 najcz\u0119stszych \u015bmierci ludzi uk\u0105szonych przez paj\u0105ki (zmiana definicji na toksyczno\u015b\u0107 dla cz\u0142owieka spowodowa\u0142a przej\u0119cie tego tytu\u0142u przez samce australijskiego \"Atrax robustus\"). Toksyna Tx2-6 znajduj\u0105ca si\u0119 w jadzie paj\u0105ka powoduje d\u0142ugotrwa\u0142\u0105 erekcj\u0119 i jest badana pod k\u0105tem zastosowania jako lek na potencj\u0119.","start_idx":398,"end_idx":521}
{"id":"mrc_413","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142a odsiecz wiede\u0144ska?","answer":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683","context":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683 pod Wiedniem mi\u0119dzy wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego a armi\u0105 Imperium Osma\u0144skiego pod wodz\u0105 wezyra Kara Mustafy. Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy. == Geneza == Imperium Osma\u0144skie od chwili powstania opiera\u0142o si\u0119 na podbojach. Na przestrzeni wiek\u00f3w kolejne pa\u0144stwa by\u0142y naje\u017cd\u017cane i podbijane przez su\u0142tanat turecki. W po\u0142owie XIV wieku Turcy podj\u0119li planowy podb\u00f3j Ba\u0142kan\u00f3w opanowuj\u0105c Bizancjum, Bu\u0142gari\u0119, Albani\u0119 i Serbi\u0119. W roku 1541 interweniowali na W\u0119grzech w czasie wojny mi\u0119dzy Habsburgami a Zapolyami, wspieraj\u0105c najpierw tych drugich, a","start_idx":0,"end_idx":122}
{"id":"mrc_414","question":"gdzie opr\u00f3cz w\u0105troby w ciele cz\u0142owieka wyst\u0119puje glikogen?","answer":"w tkance mi\u0119\u015bni poprzecznie pr\u0105\u017ckowanych (szkieletowych)","context":"Glikogen \u2013 polisacharyd (wielocukier), kt\u00f3rego cz\u0105steczki zbudowane s\u0105 z po\u0142\u0105czonych ok. 100 000 reszt D-glukozy. W organizmach zwierz\u0119cych jest gromadzony w w\u0105trobie, w oko\u0142o 7 razy mniejszym st\u0119\u017ceniu wyst\u0119puje te\u017c w tkance mi\u0119\u015bni poprzecznie pr\u0105\u017ckowanych (szkieletowych). Jednak\u017ce ze wzgl\u0119du na du\u017c\u0105 mas\u0119 mi\u0119\u015bni w ca\u0142ym organizmie, ca\u0142kowita zawarto\u015b\u0107 glikogenu w mi\u0119\u015bniach stanowi oko\u0142o trzech czwartych jego zawarto\u015bci w organizmie cz\u0142owieka. Jest g\u0142\u00f3wnym wielocukrem, kt\u00f3ry stanowi materia\u0142 zapasowy w kom\u00f3rkach zwierz\u0119cych. U ro\u015blin spotykany jest bardzo rzadko, np. w cia\u0142kach od\u017cywczych wytwarzanych na ogonkach li\u015bciowych cekropek \"Cecropia\". Ma struktur\u0119 podobn\u0105 do amylopektyny, tylko \u017ce jego cz\u0105steczki s\u0105 bardziej rozga\u0142\u0119zione, a \u0142a\u0144cuchy boczne kr\u00f3tsze. Cz\u0105steczki glukozy w prostym \u0142a\u0144cuchu po\u0142\u0105czone s\u0105 wi\u0105zaniami \u03b1-1,4-glikozydowymi. Rozga\u0142\u0119zienie tworzone jest co 8\u201312 monomer\u00f3w przez wi\u0105zanie \u03b1-1,6-glikozydowe.","start_idx":216,"end_idx":272}
{"id":"mrc_415","question":"kt\u00f3ry aktor zdoby\u0142 najwi\u0119cej oscar\u00f3w?","answer":"Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012).","context":"i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich prac\u0119 w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewi\u0119ciu m\u0119\u017cczyzn wygra\u0142o Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejno\u015bci chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwyci\u0119zcami, kt\u00f3rzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rz\u0119du. Aktorzy, kt\u00f3rzy otrzymali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier","start_idx":76,"end_idx":189}
{"id":"mrc_416","question":"kto by\u0142 tw\u00f3rc\u0105 polskiej opery narodowej?","answer":"Elsner","context":"opery nawi\u0105zuj\u0105ce do polskiej muzyki ludowej. Stworzy\u0142 w ten spos\u00f3b polsk\u0105 i pierwsz\u0105 na \u015bwiecie form\u0119 opery narodowej. W Warszawie rozpocz\u0105\u0142 sw\u0105 operow\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 napisaniem muzyki do libretta Bogus\u0142awskiego pt. \"Ishakar\". Mia\u0142 jednak w\u0105tpliwo\u015bci co do jej sukcesu, poniewa\u017c nie zna\u0142 a\u017c tak dobrze j\u0119zyka polskiego, by m\u00f3c go muzyczne wyra\u017ca\u0107. Zaj\u0105\u0142 si\u0119 te\u017c problemem zmian akcentu w tek\u015bcie \u015bpiewanym, kt\u00f3ry w wyniku zniekszta\u0142ce\u0144, m\u00f3g\u0142 by\u0107 niezrozumiany. Elsner sta\u0142 si\u0119 wkr\u00f3tce dyrektorem Opery Narodowej. W 1811 r. pojawi\u0142 si\u0119 w Warszawie Karol Kurpi\u0144ski, kt\u00f3ry zosta\u0142 dyrygentem w Operze. Elsner popad\u0142 z nim w konflikt i po trzynastu latach, na \u017c\u0105danie Kurpi\u0144skiego, zosta\u0142 zwolniony przez Rz\u0105dow\u0105 Dyrekcj\u0119 Teatru Narodowego. Zd\u0105\u017cy\u0142 jednak w tym czasie stworzy\u0107 30 oper. W 1809 roku wystawiono","start_idx":460,"end_idx":466}
{"id":"mrc_417","question":"czego dokona\u0142 bart\u0142omiej diaz?","answer":"op\u0142yn\u0105\u0142 po\u0142udniowy kraniec Afryki prawdopodobnie jako pierwszy Europejczyk od staro\u017cytno\u015bci.","context":"Bartolomeu Dias, wymowa portugalska (IPA) //, znany tak\u017ce jako Bartolomeo Diaz (ur. ok. 1450, zm. 29 maja 1500) \u2013 \u017ceglarz, konkwistador i odkrywca portugalski, kt\u00f3ry w roku 1488 op\u0142yn\u0105\u0142 po\u0142udniowy kraniec Afryki prawdopodobnie jako pierwszy Europejczyk od staro\u017cytno\u015bci. W 1487 roku kr\u00f3l Portugalii Jan II poleci\u0142 Diasowi zbadanie cz\u0119\u015bci Afryki wysuni\u0119tych najdalej na po\u0142udnie. Dias i jego za\u0142oga wyruszyli w drog\u0119 w sierpniu 1487 roku i pop\u0142yn\u0119li na po\u0142udnie wzd\u0142u\u017c po\u0142udniowo-zachodniego wybrze\u017ca Afryki. Tam weszli w obszar sztorm\u00f3w, kt\u00f3re zepchn\u0119\u0142y ich na Atlantyk. Gdy burza ucich\u0142a, Dias po\u017ceglowa\u0142 z powrotem na wsch\u00f3d. P\u0142yn\u0119li tak wiele dni, spodziewaj\u0105c si\u0119 dotrze\u0107 do wybrze\u017cy Afryki, jednak na pr\u00f3\u017cno. Dias zda\u0142 sobie spraw\u0119, \u017ce musieli min\u0105\u0107 po\u0142udniowy kraniec Afryki, zwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 wi\u0119c na p\u00f3\u0142noc","start_idx":178,"end_idx":270}
{"id":"mrc_418","question":"ile dzieci mia\u0142 mickiewicz?","answer":"z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 sze\u015bcioro dzieci \u2013 c\u00f3rki Mari\u0119 i Helen\u0119 oraz czterech syn\u00f3w: W\u0142adys\u0142awa (1838\u20131926), J\u00f3zefa (1850\u20131938, urz\u0119dnika Assistance Publique w Pary\u017cu), Aleksandra i Jana.","context":"Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w Pary\u017cu w 1832. W 1834 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Celin\u0105 Szymanowsk\u0105, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 sze\u015bcioro dzieci \u2013 c\u00f3rki Mari\u0119 i Helen\u0119 oraz czterech syn\u00f3w: W\u0142adys\u0142awa (1838\u20131926), J\u00f3zefa (1850\u20131938, urz\u0119dnika Assistance Publique w Pary\u017cu), Aleksandra i Jana. Prawnukiem Adama Mickiewicza by\u0142 dziennikarz francuski, Jerzy G\u00f3recki. W Pary\u017cu nawi\u0105za\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z dzia\u0142aczami emigracyjnymi, pisa\u0142 artyku\u0142y i pisma publicystyczne. W latach 1839\u20131840 by\u0142 profesorem literatury \u0142aci\u0144skiej w szwajcarskiej Lozannie, a w 1840 obj\u0105\u0142 katedr\u0119 j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich w Coll\u00e8ge de France, gdzie wyg\u0142osi\u0142 tzw. prelekcje paryskie. Na wyk\u0142ady Mickiewicza ucz\u0119szczali tw\u00f3rcy, dzia\u0142acze i my\u015bliciele, w tym George Sand. W latach 1841\u20131844 by\u0142 prezesem Wydzia\u0142u Historycznego Towarzystwa Literackiego w Pary\u017cu. Ze wzgl\u0119du na pozycj\u0119 spo\u0142eczn\u0105 i aktywno\u015b\u0107 w polskich \u015brodowiskach","start_idx":96,"end_idx":272}
{"id":"mrc_419","question":"gdzie powsta\u0142 teatr absurdu?","answer":"we Francji","context":"Teatr absurdu \u2013 nowatorski nurt w dramacie wsp\u00f3\u0142czesnym, zapocz\u0105tkowany w latach 80. XIX wieku we Francji, maj\u0105cy sw\u00f3j renesans w latach 1950-1965, potem od\u017cywaj\u0105cy i przekszta\u0142cany w kolejnych pokoleniach pisarzy. Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 teatru absurdu jest widzenie \u015bwiata polegaj\u0105ce na godzeniu sprzeczno\u015bci. W teatrze absurdu zostaj\u0105 odwr\u00f3cone tradycyjne role przypisane tragizmowi i komizmowi \u2013 tragizm staje si\u0119 no\u015bnikiem tre\u015bci komicznych, a komizm \u2013 tragicznych. R\u00f3wnocze\u015bnie zostaje zakwestionowane jedno ontologiczne rozstrzygni\u0119cie \u015bwiata. G\u0142\u00f3wnymi tematami w dramacie absurdu jest niepewno\u015b\u0107 prawdziwo\u015bci wszystkiego, co otacza wsp\u00f3\u0142czesnego cz\u0142owieka; to tragiczny bohater komicznej gry pozor\u00f3w istnienia. Dzia\u0142ania cz\u0142owieka w \u015bwiecie pozbawionym metafizycznego sensu naznaczone s\u0105 chaosem, a spo\u0142eczna rzeczywisto\u015b\u0107 bywa cz\u0119sto zak\u0142amana przez j\u0119zyk i polityk\u0119 totalitarnego pa\u0144stwa. Co prawda wizja przypadkowego istnienia cz\u0142owieka w \u015bwiecie","start_idx":95,"end_idx":105}
{"id":"mrc_420","question":"co w j\u0119zyku polskim oznacza powiedzenie p\u00f3j\u015b\u0107 do canossy?","answer":"W og\u00f3lnym sensie, powiedzenie \"p\u00f3j\u015b\u0107 do Kanossy\" oznacza, \u017ce warto si\u0119 czasem upokorzy\u0107, by co\u015b zyska\u0107.","context":"Cesarstwa, nak\u0142aniaj\u0105c miejscowych mo\u017cnych do poparcia go przeciw Henrykowi. W ko\u0144cu schroni\u0142 si\u0119 na zamku w Kanossie. 25 stycznia 1077 roku Henryk stan\u0105\u0142 pod murami twierdzy. Chc\u0105c okaza\u0107 skruch\u0119, czeka\u0142, kl\u0119cz\u0105c na \u015bniegu, w worku pokutnym i boso. Dopiero po trzech dniach Grzegorz spotka\u0142 si\u0119 z nim i uchyli\u0142 ekskomunik\u0119. Okaza\u0142o si\u0119 to dla niego zgubne, poniewa\u017c po siedmiu latach cesarz zaj\u0105\u0142 Rzym, a na miejscu Grzegorza osadzi\u0142 antypapie\u017ca Klemensa III. Zarazem Kanossa na sta\u0142e zmieni\u0142a relacje pomi\u0119dzy cesarzami rzymskimi i papie\u017cami, a tak\u017ce doprowadzi\u0142a do rozk\u0142adu obowi\u0105zuj\u0105cych od przesz\u0142o trzystu lat rytua\u0142\u00f3w w\u0142adzy i ceremonialnych form spotka\u0144 pomi\u0119dzy przedstawicielami w\u0142adzy duchownej i \u015bwieckiej. W og\u00f3lnym sensie, powiedzenie \"p\u00f3j\u015b\u0107 do Kanossy\" oznacza, \u017ce warto si\u0119 czasem upokorzy\u0107, by co\u015b zyska\u0107.","start_idx":720,"end_idx":823}
{"id":"mrc_421","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni j\u0105dro kom\u00f3rkowe?","answer":"Funkcj\u0105 j\u0105dra kom\u00f3rkowego jest przechowywanie i powielanie informacji genetycznej oraz kontrolowanie czynno\u015bci kom\u00f3rki, poprzez regulowanie ekspresji gen\u00f3w.","context":"stanowi\u0105 genom kom\u00f3rki. Funkcj\u0105 j\u0105dra kom\u00f3rkowego jest przechowywanie i powielanie informacji genetycznej oraz kontrolowanie czynno\u015bci kom\u00f3rki, poprzez regulowanie ekspresji gen\u00f3w. G\u0142\u00f3wne struktury, kt\u00f3re obecne s\u0105 w budowie j\u0105dra kom\u00f3rkowego to b\u0142ona j\u0105drowa, podw\u00f3jna membrana otaczaj\u0105ca ca\u0142e organellum i oddzielaj\u0105ca je od cytoplazmy oraz blaszka j\u0105drowa, sie\u0107 delikatnych w\u0142\u00f3kienek bia\u0142kowych utworzonych przez laminy, stanowi\u0105cych rusztowanie dla j\u0105dra i nadaj\u0105cych mu wytrzyma\u0142o\u015b\u0107 mechaniczn\u0105. B\u0142ona j\u0105drowa jest nieprzepuszczalna dla wi\u0119kszo\u015bci cz\u0105steczek, dlatego obecne s\u0105 w niej pory j\u0105drowe. S\u0105 to kana\u0142y przechodz\u0105ce przez obie b\u0142ony, umo\u017cliwiaj\u0105ce transport jon\u00f3w i innych cz\u0105stek. Transport wi\u0119kszych cz\u0105stek, takich jak bia\u0142ka, jest \u015bci\u015ble kontrolowany i zachodzi na zasadzie transportu aktywnego, kontrolowanego przez bia\u0142ka transportowe. Transport j\u0105drowy jest kluczowy dla funkcjonowania kom\u00f3rki, poniewa\u017c przemieszczanie cz\u0105stek poprzez b\u0142on\u0119 j\u0105drow\u0105","start_idx":24,"end_idx":180}
{"id":"mrc_422","question":"ile statk\u00f3w ma plo?","answer":"176","context":"dalej). Jego miejsce zaj\u0105\u0142 nowocze\u015bniejszy TSS Stefan Batory. Lata 70. stanowi\u0142y okres dalszego wzrostu tona\u017cu floty PLO. Tona\u017c ten pod koniec dekady wynosi\u0142 ok. 1,2 mln DWT przy 176 statkach nosz\u0105cych znak armatorski PLO. Zatrudnienie wynosi\u0142o ok. 10 000 os\u00f3b, z czego blisko 80% stanowi\u0142a kadra p\u0142ywaj\u0105ca. Przewozy si\u0119ga\u0142y 5 mln ton. W tamtym czasie przekazano statki uprawiaj\u0105ce \u017ceglug\u0119 trampow\u0105 z PLO do P\u017bM. Pozwoli\u0142o to na skonsolidowanie sektora \u017ceglugowego w Polsce. Rozpocz\u0119to tak\u017ce stopniowo przewozy kontener\u00f3w, mocowanych bezpo\u015brednio na pok\u0142adach statk\u00f3w nie projektowanych do takiej postaci \u0142adunku. Na prze\u0142omie lat 70. i 80. dla g\u0142\u00f3wnych linii armatora zrealizowano zakupy du\u017cych, specjalistycznych kontenerowc\u00f3w typu ro-ro i con-ro. Zakupy te prowadzono w stoczniach francuskich i hiszpa\u0144skich, z uwagi na niemo\u017cno\u015b\u0107 z\u0142o\u017cenia","start_idx":179,"end_idx":182}
{"id":"mrc_423","question":"na jakich instrumentach gra\u0142 jan sebastian bach?","answer":"Jan Sebastian by\u0142 przede wszystkim organist\u0105, w p\u00f3\u017aniejszych latach gra\u0142 te\u017c na klawesynie, klawikordzie oraz na skrzypcach, alt\u00f3wce, by\u0107 mo\u017ce tak\u017ce na lutni.","context":"kompozycje \u00f3wczesnych mistrz\u00f3w, podobno tak\u017ce przy \u015bwietle ksi\u0119\u017cyca. Kiedy w tamtejszym ko\u015bciele montowano nowe organy, starszy brat pozwala\u0142 m\u0142odemu Bachowi przygl\u0105da\u0107 si\u0119. Praktyczna wiedza o budowie organ\u00f3w przyda\u0142a si\u0119 p\u00f3\u017aniej w grze. Jan Sebastian by\u0142 przede wszystkim organist\u0105, w p\u00f3\u017aniejszych latach gra\u0142 te\u017c na klawesynie, klawikordzie oraz na skrzypcach, alt\u00f3wce, by\u0107 mo\u017ce tak\u017ce na lutni. W czasach jego m\u0142odo\u015bci fortepian jeszcze praktycznie nie istnia\u0142. Wybitny talent Jana Sebastiana, edukowanego muzycznie pod okiem brata, zosta\u0142 zauwa\u017cony przez kantora liceum, kt\u00f3ry przekona\u0142 Johanna Christopha, by wys\u0142a\u0107 ch\u0142opca na dalsz\u0105 nauk\u0119 do L\u00fcneburga w odleg\u0142ej Dolnej Saksonii. === L\u00fcneburg === W 1700 roku, po opuszczeniu domu brata, 15-letni, usamodzielniony ju\u017c Jan Sebastian przyby\u0142 do L\u00fcneburga, gdzie przyj\u0119to go jako sopranist\u0119 w ch\u00f3rze dla","start_idx":239,"end_idx":397}
{"id":"mrc_424","question":"kto zosta\u0142 trenerem polskich siatkarzy?","answer":"Nikola Grbi\u0107","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":398}
{"id":"mrc_425","question":"co to jest utw\u00f3r zale\u017cny?","answer":"Utw\u00f3r zale\u017cny \u2013 poj\u0119cie z zakresu prawa autorskiego \u2013 oznaczaj\u0105cy utw\u00f3r, kt\u00f3ry powsta\u0142 w wyniku tw\u00f3rczego opracowania, przer\u00f3bki lub adaptacji innego utworu.","context":"Utw\u00f3r zale\u017cny \u2013 poj\u0119cie z zakresu prawa autorskiego \u2013 oznaczaj\u0105cy utw\u00f3r, kt\u00f3ry powsta\u0142 w wyniku tw\u00f3rczego opracowania, przer\u00f3bki lub adaptacji innego utworu. Utworem zale\u017cnym nie jest utw\u00f3r, kt\u00f3ry jest jedynie inspirowany motywami utworu pierwotnego, cho\u0107 granica mi\u0119dzy utworem zale\u017cnym a inspirowanym jest p\u0142ynna i r\u00f3\u017cnie interpretowana przez s\u0105dy powszechne. Utworem zale\u017cnym nie s\u0105 te\u017c dos\u0142owne kopie czy mechaniczne przeniesienia utwor\u00f3w do innego medium, poniewa\u017c utw\u00f3r zale\u017cny musi cechowa\u0107 w\u0142asny, dodatkowy element tw\u00f3rczy nie wyst\u0119puj\u0105cy w utworze pierwotnym. == Utw\u00f3r zale\u017cny wg prawa w Polsce == W Polsce definicja utworu zale\u017cnego zawarta jest w art. 2 ust. 1 i 2 z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych () \u2013 dalej \u201eu.p.a.p.p.\u201d, zgodnie z kt\u00f3rym: # Opracowanie","start_idx":0,"end_idx":157}
{"id":"mrc_426","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w liczy tajwan?","answer":"ok. 7 183 000 mieszka\u0144c\u00f3w","context":"Prowincja Tajwan () \u2013 jedna z dw\u00f3ch prowincji Republiki Chi\u0144skiej, obok prowincji Fujian. Po reformie administracyjnej z 1997 roku wi\u0119kszo\u015b\u0107 kompetencji samorz\u0105du zosta\u0142a przekazana w\u0142adzom centralnym i prowincja zarz\u0105dzana jest bezpo\u015brednio przez Yuan Wykonawczy. Prowincja Tajwan do reformy z 25 grudnia 2010 roku zajmowa\u0142a prawie ca\u0142y obszar Republiki Chi\u0144skiej, obecnie zajmuje ok. 3/4 jej terytorium. W jej sk\u0142ad wchodzi cz\u0119\u015b\u0107 wyspy Tajwan, Peskadory oraz drobne inne wyspy. Prowincja obejmuje obszar 25 110 km\u00b2 i liczy ok. 7 183 000 mieszka\u0144c\u00f3w. Dzieli si\u0119 na 11 powiat\u00f3w i 3 miasta. Jej stolic\u0105 od 1956 roku (po przeniesieniu z Tajpej) jest Zhongxing Xincun.","start_idx":525,"end_idx":550}
{"id":"mrc_427","question":"dlaczego ksi\u0105\u017c\u0119 karol po\u015blubi\u0142 dian\u0119?","answer":"do po\u015blubienia Diany, kt\u00f3rej nigdy nie kocha\u0142, zmusi\u0142 go ojciec, Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Edynburga.","context":"ujawni\u0142, \u017ce do po\u015blubienia Diany, kt\u00f3rej nigdy nie kocha\u0142, zmusi\u0142 go ojciec, Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Edynburga. W grudniu 1993 podczas imprezy charytatywnej stowarzyszenia Headway wyg\u0142osi\u0142a przem\u00f3wienie, w kt\u00f3rym zapowiedzia\u0142a wycofanie si\u0119 z \u017cycia publicznego. W 1996 zdj\u0119cie \u015blubne Diany i Karola znalaz\u0142o si\u0119 na plakacie akcji spo\u0142ecznej organizowanej przez British Safety Council, kt\u00f3rej celem by\u0142o promowanie bezpiecznych stosunk\u00f3w seksualnych z u\u017cyciem prezerwatywy. Po interwencji pa\u0142acu reklam\u0119 usuni\u0119to. Po czteroletniej, przewidzianej prawem, separacji rozw\u00f3d pary ksi\u0105\u017c\u0119cej orzeczono 28 sierpnia 1996. W wyniku pertraktacji uzyskano porozumienie, zgodnie z kt\u00f3rym Diana: * utraci\u0142a predykat \u201eJej Kr\u00f3lewskiej Wysoko\u015bci\u201d, ale zachowa\u0142a tytu\u0142 \u201eKsi\u0119\u017cnej Walii\u201d; * zachowa\u0142a prawo mieszkania w zajmowanym dot\u0105d apartamencie w pa\u0142acu Kensington (Diana wyprowadzi\u0142a si\u0119 z Highgrove, gdzie pozosta\u0142 Karol, kt\u00f3ry swoje biuro","start_idx":12,"end_idx":101}
{"id":"mrc_428","question":"jak powsta\u0142o \u015bwi\u0119to wszystkich \u015bwi\u0119tych?","answer":"Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce uroczysto\u015b\u0107 Wszystkich \u015awi\u0119tych wywodzi si\u0119 ze wspominania w jednym, wybranym dniu, wszystkich m\u0119czennik\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich.","context":"Staro\u017cytno\u015b\u0107 ==== Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce uroczysto\u015b\u0107 Wszystkich \u015awi\u0119tych wywodzi si\u0119 ze wspominania w jednym, wybranym dniu, wszystkich m\u0119czennik\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich. Obchody takie, w r\u00f3\u017cnych Ko\u015bcio\u0142ach wschodnich prowincji Cesarstwa Rzymskiego, wprowadzano w IV wieku. Ich daty by\u0142y zr\u00f3\u017cnicowane lokalnie, ale najcz\u0119\u015bciej przypada\u0142y w okresie Wielkanocy. Efrem Syryjczyk zanotowa\u0142, \u017ce w po\u0142owie IV wieku, w Edessie obchodzono wspomnienie wszystkich m\u0119czennik\u00f3w 13 maja. Wed\u0142ug kalendarza z Nikomedii z IV wieku, przypada\u0142o ono na pierwszy pi\u0105tek po Wielkanocy. Ten termin przyj\u0105\u0142 w V wieku Ko\u015bci\u00f3\u0142 perski, zachowa\u0142 si\u0119 on wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w kalendarzu Ko\u015bcio\u0142a chaldejskiego. Jan Chryzostom wspomnia\u0142 na pocz\u0105tku V wieku, \u017ce w Konstantynopolu obchodzono laudacj\u0119 wszystkich m\u0119czennik\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, z ca\u0142ego \u015bwiata, w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 po Zes\u0142aniu Ducha \u015awi\u0119tego. Termin ten potwierdzaj\u0105 bizantyjskie kalendarze liturgiczne.","start_idx":18,"end_idx":156}
{"id":"mrc_429","question":"czyj pomnik stoi przed pa\u0142acem prezydenckim w warszawie?","answer":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego","context":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego \u2013 pomnik konny znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmie\u015bcie przed Pa\u0142acem Prezydenckim. Pomnik przedstawia ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego siedz\u0105cego na koniu i trzymaj\u0105cego w prawym r\u0119ku miecz. Rze\u017aba d\u0142uta Bertela Thorvaldsena by\u0142a wzorowana na pomniku Marka Aureliusza na Kapitolu w Rzymie. == Historia == Zbi\u00f3rk\u0119 pieni\u0119dzy na pomnik rozpocz\u0119to na pocz\u0105tku 1814, kilka miesi\u0119cy po \u015bmierci ksi\u0119cia w bitwie pod Lipskiem. Zgod\u0119 na postawienie monumentu w Warszawie uzyska\u0142a u cara Aleksandra I Anna z Tyszkiewicz\u00f3w Potocka. Na czele Komitetu Budowy stan\u0105\u0142 Adam Jerzy Czartoryski. Monument zosta\u0142 zam\u00f3wiony w 1818 u mieszkaj\u0105cego w Rzymie du\u0144skiego rze\u017abiarza Bertela Thorvaldsena. Ostateczn\u0105 umow\u0119 podpisano w lipcu 1820 podczas wizyty Thorvaldsena w Warszawie. Pierwotn\u0105 lokalizacj\u0105 pomnika by\u0142 plac Krasi\u0144skich, jednak","start_idx":0,"end_idx":36}
{"id":"mrc_430","question":"kim jest mistrz w mistrzu i ma\u0142gorzacie?","answer":"by\u0142 autorem powie\u015bci o Poncjuszu Pi\u0142acie i Jeszui.","context":"poznaje pisarza, przedstawiaj\u0105cego si\u0119 jako Mistrz, i wys\u0142uchuje jego historii. Mistrz by\u0142 autorem powie\u015bci o Poncjuszu Pi\u0142acie i Jeszui. By\u0142 z wzajemno\u015bci\u0105 zakochany w niejakiej Ma\u0142gorzacie, jednak niemo\u017cno\u015b\u0107 opublikowania swojej powie\u015bci i k\u0142opoty z tego wynikaj\u0105ce przywiod\u0142y go do szale\u0144stwa, opu\u015bci\u0142 wi\u0119c ukochan\u0105, aby nie nara\u017ca\u0107 jej na uczestnictwo w jego upadku, i sam uda\u0142 si\u0119 do szpitala psychiatrycznego. Tymczasem ukochana Mistrza wci\u0105\u017c za nim t\u0119skni. W parku spotyka innego z towarzyszy Wolanda \u2013 Asasella, kt\u00f3ry ofiarowuje jej tajemnicz\u0105 ma\u015b\u0107 i sk\u0142ania do nocnego spotkania z tajemniczym cudzoziemcem. Ma\u0142gorzata opiera si\u0119, ale do zgody sk\u0142ania j\u0105 obietnica spotkania z Mistrzem. Po natarciu si\u0119 ma\u015bci\u0105 Ma\u0142gorzata zmienia si\u0119 w czarownic\u0119, leci nad miastem na miotle i niszczy mieszkanie \u0141atu\u0144skiego, krytyka literackiego,","start_idx":87,"end_idx":137}
{"id":"mrc_431","question":"czyim synem by\u0142 prometeusz?","answer":"tytana Japeta","context":"Prometeusz (gr. Prom\u0113the\u00fas, \"my\u015bl\u0105cy w prz\u00f3d\") \u2013 w mitologii greckiej jeden z tytan\u00f3w. Uchodzi\u0142 za syna tytana Japeta i okeanidy Klimene (lub okeanidy Azji). By\u0142 bratem Atlasa, Epimeteusza i Menojtiosa, a tak\u017ce ojcem Deukaliona. == Stworzenie cz\u0142owieka == Wed\u0142ug mit\u00f3w greckich Prometeusz ulepi\u0142 cz\u0142owieka z gliny pomieszanej ze \u0142zami. Dusz\u0119 za\u015b da\u0142 mu z boskiego ognia, kt\u00f3rego par\u0119 iskier ukrad\u0142 z rydwanu boga Heliosa. Cz\u0142owiek Prometeusza by\u0142 o wiele s\u0142abszy od tytan\u00f3w, by\u0142 trzy razy ni\u017cszy, jego cia\u0142o ledwo si\u0119 trzyma\u0142o na w\u0105t\u0142ych nogach, a kruche ko\u015bci p\u0119ka\u0142y pod cho\u0107by najmniejszym ci\u0119\u017carem. Jedynie jego posta\u0107 r\u00f3\u017cni\u0105ca si\u0119 od innych zwierz\u0105t by\u0142a niczym \u017cywy obraz bog\u00f3w. Widz\u0105c to, Prometeusz przemyci\u0142 ogie\u0144 dla ludzi w pustym wn\u0119trzu \u0142odygi kopru. Tytan uczyni\u0142 to,","start_idx":104,"end_idx":117}
{"id":"mrc_432","question":"kto wynalaz\u0142 sterowiec?","answer":"Henri Jules Giffard","context":"Sterowiec \u2013 aerostat (statek powietrzny l\u017cejszy od powietrza), od balonu r\u00f3\u017cni\u0105cy si\u0119 posiadaniem steru i nap\u0119du, dzi\u0119ki kt\u00f3rym mo\u017ce si\u0119 samodzielnie porusza\u0107, niezale\u017cnie od otaczaj\u0105cego go powietrza. == Historia == W 1851 roku Henri Jules Giffard zg\u0142osi\u0142 patent na zastosowanie maszyny parowej do nap\u0119du statk\u00f3w powietrznych. Opracowa\u0142 pierwowz\u00f3r sterowca \u2013 balon wyposa\u017cony w \u015bmig\u0142o nap\u0119dzane maszyn\u0105 parow\u0105 o mocy 2,2 kW. 24 wrze\u015bnia 1852 wzni\u00f3s\u0142 si\u0119 z hipodromu w Pary\u017cu na wysoko\u015b\u0107 1800 m i pokona\u0142 27-kilometrow\u0105 tras\u0119 do \u00c9lancourt ko\u0142o Trappes z pr\u0119dko\u015bci\u0105 oko\u0142o 9 km/h. 9 sierpnia 1884 r. w Chalais-Meudon kpt. Charles Renard (1847\u20131905) i kpt. Arthur Krebs (1850\u20131935) pokonali 7,6-kilometrow\u0105 tras\u0119 sterowcem \"La France\" z pr\u0119dko\u015bci\u0105 niemal 20 km/h (5,5 m/s). Sterowiec o wyd\u0142u\u017conym kszta\u0142cie mia\u0142","start_idx":229,"end_idx":248}
{"id":"mrc_433","question":"kiedy odby\u0142y sie ostatnie wybory parlamentarne?","answer":"Ostatnie wybory parlamentarne w Polsce odby\u0142y si\u0119 13 pa\u017adziernika 2019.","context":"Wybory parlamentarne w Polsce \u2013 wybory, w trakcie kt\u00f3rych obywatele Polski w drodze g\u0142osowania wybieraj\u0105 swych przedstawicieli (460 pos\u0142\u00f3w oraz 100 senator\u00f3w) do dwuizbowego parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgodnie z Konstytucj\u0105 Rzeczypospolitej Polskiej (1997) wybory te odbywaj\u0105 si\u0119 co cztery lata, chyba \u017ce zostan\u0105 zarz\u0105dzone wybory przedterminowe (w szczeg\u00f3lnych przypadkach, kiedy kadencja Sejmu zostanie skr\u00f3cona przez Sejm lub Prezydenta RP) albo zostanie przed\u0142u\u017cona w razie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. Spos\u00f3b przeprowadzania wybor\u00f3w i spos\u00f3b przeliczania g\u0142os\u00f3w na mandaty parlamentarne okre\u015blaj\u0105 dzia\u0142y III i IV ustawy Kodeks wyborczy (2011). Przebieg wybor\u00f3w parlamentarnych w Polsce nadzoruje Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza. Frekwencja wyborcza nie wp\u0142ywa na wa\u017cno\u015b\u0107 wybor\u00f3w. Ostatnie wybory parlamentarne w Polsce odby\u0142y si\u0119 13 pa\u017adziernika 2019.","start_idx":787,"end_idx":858}
{"id":"mrc_434","question":"czym charakteryzuj\u0105 si\u0119 \u015bwiat\u0142a mijania pojazd\u00f3w w europie?","answer":"u\u017cywane do o\u015bwietlenia drogi z przodu pojazdu, w za\u0142o\u017ceniach niepowoduj\u0105ce o\u015blepienia ani dyskomfortu dla kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka oraz dla innych u\u017cytkownik\u00f3w drogi.","context":"\u015awiat\u0142a mijania (zwane tak\u017ce kr\u00f3tkimi) \u2013 \u015bwiat\u0142a silnikowych pojazd\u00f3w drogowych, u\u017cywane do o\u015bwietlenia drogi z przodu pojazdu, w za\u0142o\u017ceniach niepowoduj\u0105ce o\u015blepienia ani dyskomfortu dla kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka oraz dla innych u\u017cytkownik\u00f3w drogi. W\u0142\u0105czanie tych \u015bwiate\u0142 jest obowi\u0105zkowe \u0142\u0105cznie lub zamienne ze \u015bwiat\u0142ami drogowymi zawsze od zmierzchu do \u015bwitu, a tak\u017ce w tunelach, w warunkach pogorszonej przejrzysto\u015bci powietrza (mg\u0142a, silne opady deszczu lub \u015bniegu, zadymienie itp.) oraz podczas holowania. W Polsce w\u0142\u0105czanie \u015bwiate\u0142 mijania jest obowi\u0105zkowe tak\u017ce podczas ruchu pojazdu w dzie\u0144, je\u017celi nie jest on wyposa\u017cony w \u015bwiat\u0142a do jazdy dziennej. == Wymagania == Regulaminy homologacyjne dla \u015bwiate\u0142 mijania okre\u015blaj\u0105 wymagane nat\u0119\u017cenie o\u015bwietlenia w wybranych punktach na ekranie pomiarowym. Dla punkt\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 powy\u017cej linii odci\u0119cia (granica \u015bwiat\u0142a-cienia),","start_idx":81,"end_idx":269}
{"id":"mrc_435","question":"jak rozwija\u0142a si\u0119 kultura polska pod zaborami?","answer":"Okres rozbior\u00f3w stanowi\u0142 czas dynamicznego rozwoju polskiej kultury, kt\u00f3ra przyczyni\u0142a si\u0119 do rozwoju polskiej \u015bwiadomo\u015bci narodowej.","context":"== Kultura polska w okresie zabor\u00f3w == Okres rozbior\u00f3w stanowi\u0142 czas dynamicznego rozwoju polskiej kultury, kt\u00f3ra przyczyni\u0142a si\u0119 do rozwoju polskiej \u015bwiadomo\u015bci narodowej. Druga po\u0142owa XIX w. stanowi okres kszta\u0142towania si\u0119 \u015bwiadomo\u015bci narodowej warstw ludowych we wszystkich zaborach. === Literatura === ==== Romantyzm ==== ==== Pozytywizm ==== ==== M\u0142oda Polska ==== === Sztuka === ==== Romantyzm i pozytywizm ==== ==== M\u0142oda Polska ==== == Gospodarka na ziemiach polskich w okresie zabor\u00f3w == === Rolnictwo === === Transport === Na prze\u0142omie XIX i XX w. rozwin\u0119\u0142o si\u0119 na ziemiach polskich budownictwo dr\u00f3g utwardzonych. Przed I wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 g\u0119sto\u015b\u0107 dr\u00f3g utwardzonych wynosi\u0142a: w Wielkopolsce 24 km na 100 km\u00b2, w Galicji \u2013 30 km, a w Kr\u00f3lestwie Polskim \u2013 7 km. ====","start_idx":39,"end_idx":172}
{"id":"mrc_436","question":"z czego s\u0142yn\u0105 kaszuby?","answer":"Znaczne obszary kaszubskie s\u0142yn\u0105 ze wspania\u0142ych walor\u00f3w krajobrazowych, dzi\u0119ki czemu rozwija si\u0119 chocia\u017cby turystyka piesza, rowerowa i wodna.","context":"dojazdowych i turystycznych, dobra baza turystyczna, liczne zabytki kultury materialnej (architektoniczne, sakralne, ludowe). Znaczne obszary kaszubskie s\u0142yn\u0105 ze wspania\u0142ych walor\u00f3w krajobrazowych, dzi\u0119ki czemu rozwija si\u0119 chocia\u017cby turystyka piesza, rowerowa i wodna. Ju\u017c w 1999 roku, na Kaszubach znajdowa\u0142o si\u0119 ponad 400 obiekt\u00f3w turystycznych, maj\u0105cych oko\u0142o 45 tysi\u0119cy miejsc noclegowych. w 2005 roku by\u0142o to ju\u017c 656 obiekt\u00f3w, w kt\u00f3rych by\u0142o 72 716 miejsc noclegowych, z kt\u00f3rych skorzysta\u0142o 1 177 345 turyst\u00f3w. Najwa\u017cniejszym miastem w ruchu turystycznym by\u0142 Gda\u0144sk, za\u015b powiatem \u2013 powiat pucki (w kt\u00f3rym znajdowa\u0142o si\u0119 160 obiekt\u00f3w noclegowych). Tury\u015bci zagraniczni odwiedzaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie Gda\u0144sk, kt\u00f3ry s\u0142ynie z licznych zabytk\u00f3w architektonicznych (G\u0142\u00f3wne Miasto z ratuszem, Dw\u00f3r Artusa, Ko\u015bci\u00f3\u0142 Mariacki, Fontanna Neptuna, Stare Miasto z ratuszem, katedra w Oliwie itp.). ==","start_idx":126,"end_idx":268}
{"id":"mrc_437","question":"w jakim mie\u015bcie wychowywa\u0142 si\u0119 jezus?","answer":"Nazaretu","context":"lecz przez Ducha \u015awi\u0119tego w \u0142onie Marii (por. \u0141k 1,35 i Mt 1,18). Ewangelia \u0141ukasza i Mateusza zgodne s\u0105 co do tego, \u017ce Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy. Wed\u0142ug Ewangelii \u0141ukasza J\u00f3zef wraz z ma\u0142\u017conk\u0105 Mari\u0105 udali si\u0119 na spis powszechny zarz\u0105dzony przez cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, a gdy tam dotarli, Maria urodzi\u0142a Jezusa (por. \u0141k 2,1\u20137). Jak ka\u017cde \u017cydowskie dziecko p\u0142ci m\u0119skiej, Jezus zosta\u0142 obrzezany \u00f3smego dnia po narodzeniu. Po porodzie, kt\u00f3ry \u2013 wedle Ewangelii \u0141ukasza \u2013 mia\u0142 miejsce w ubogiej stodole (lub grocie), w nieokre\u015blonym bli\u017cej czasie rodzina wr\u00f3ci\u0142a do Nazaretu, ma\u0142ej wioski w Galilei. Ewangelia Mateusza w\u015br\u00f3d wydarze\u0144 zwi\u0105zanych z narodzinami Jezusa opowiada o odwiedzinach m\u0119drc\u00f3w ze Wschodu, prowadzonych przez gwiazd\u0119 betlejemsk\u0105, dla oddania","start_idx":606,"end_idx":614}
{"id":"mrc_438","question":"kiedy zawieszono stan wojenny?","answer":"Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku","context":"Stan wojenny w Polsce w latach 1981\u20131983 \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie ca\u0142ej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucj\u0105 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano \u0142\u0105cznie 10 131 dzia\u0142aczy zwi\u0105zanych z Niezale\u017cnym Samorz\u0105dnym Zwi\u0105zkiem Zawodowym \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a \u017cycie straci\u0142o oko\u0142o 40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z","start_idx":206,"end_idx":244}
{"id":"mrc_439","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 pierwszy rower?","answer":"Pojazd nazywa\u0142 si\u0119 \"Rover\"","context":"niebezpieczny. * 1884\u20131885 \u2013 John Kemp Starley opracowa\u0142 pierwowz\u00f3r roweru wsp\u00f3\u0142czesnego. Wyposa\u017cony w ko\u0142a r\u00f3wnej wielko\u015bci, kierownic\u0119 po\u0142\u0105czon\u0105 bezpo\u015brednio z widelcem i tylne ko\u0142o nap\u0119dzane przek\u0142adni\u0105 \u0142a\u0144cuchow\u0105. Pojazd nazywa\u0142 si\u0119 \"Rover\" (w\u0119drowiec), st\u0105d pochodzenie polskiej nazwy. * 1888 \u2013 John Boyd Dunlop opatentowa\u0142 opon\u0119 pneumatyczn\u0105 do roweru, co sprawi\u0142o, \u017ce jazda na rowerze sta\u0142a si\u0119 znacznie wygodniejsza. Od tego czasu kszta\u0142t roweru zmienia\u0142 si\u0119 jedynie nieznacznie. * 1893 \u2013 pierwsze systemy zmiany prze\u0142o\u017ce\u0144. * 1903 \u2013 niemiecki mechanik Ernst Sachs wynalaz\u0142 wolne ko\u0142o. * 1932 \u2013 wprowadzenie do sportu wyczynowego. Przerzutki w rowerach wsp\u00f3\u0142czesnych nale\u017c\u0105 do wyposa\u017cenia standardowego. * 1962 \u2013 Alex Moulton rozpocz\u0105\u0142 produkcj\u0119 rower\u00f3w na ma\u0142ych ko\u0142ach, co spowodowa\u0142o wzrost popularno\u015bci tego \u015brodka transportu oraz powstanie wielu modeli","start_idx":218,"end_idx":244}
{"id":"mrc_440","question":"w jakim j\u0119zyku \u015bpiewa arash?","answer":"Swoje piosenki wykonuje g\u0142\u00f3wnie w j\u0119zyku perskim i angielskim, nagra\u0142 kilka utwor\u00f3w r\u00f3wnie\u017c w j\u0119zyku rosyjskim.","context":"Arash, w\u0142a\u015bciwie Arash Labaf (pers.: \u0622\u0631\u0634 \u0644\u0628\u0627\u0641, ur. 23 kwietnia 1977 w Teheranie) \u2013 ira\u0144sko-szwedzki piosenkarz i producent muzyczny. == \u017byciorys == Debiutancki studyjny album, zatytu\u0142owany \"Arash\" zosta\u0142 wydany w marcu 2005 roku. Jego single takie jak \u201eBoro Boro\u201d i \u201eTemptation\u201d by\u0142y na listach przeboj\u00f3w w wielu krajach Europy. Swoje piosenki wykonuje g\u0142\u00f3wnie w j\u0119zyku perskim i angielskim, nagra\u0142 kilka utwor\u00f3w r\u00f3wnie\u017c w j\u0119zyku rosyjskim. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z DJ-em Aligatorem. W 2005 roku wsp\u00f3lnie z DJ-em Aligatorem nagra\u0142 piosenk\u0119 na cze\u015b\u0107 jad\u0105cej na Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce No\u017cnej reprezentacji Iranu. Arash wyst\u0105pi\u0142 tak\u017ce podczas Sopot Festival w 2006 roku. Zaj\u0105\u0142 III miejsce w g\u0142osowaniu publiczno\u015bci o S\u0142owika Publiczno\u015bci. Od 2008 roku by\u0142 wielokrotnie go\u015bciem teleturnieju \"Jaka to melodia?\", w kt\u00f3rym wykona\u0142","start_idx":329,"end_idx":440}
{"id":"mrc_441","question":"kto jest producentem rolnym?","answer":"Wed\u0142ug definicji uproszczonej producentem rolnym jest wytw\u00f3rca produkt\u00f3w rolnych.","context":"Producent rolny - istnieje kilka definicji producenta rolnego. Wed\u0142ug definicji uproszczonej producentem rolnym jest wytw\u00f3rca produkt\u00f3w rolnych. Bardziej szczeg\u00f3\u0142ow\u0105 definicj\u0119 zawieraj\u0105 rozwi\u0105zania prawne dotycz\u0105ce polityki strukturalnej Wsp\u00f3lnot Europejskich. == Grupy producent\u00f3w rolnych == Ich istnienie reguluje ustawa o grupach producent\u00f3w rolnych i ich zwi\u0105zkach z 15 wrze\u015bnia 2000 roku. Grupy producent\u00f3w rolnych mog\u0105 tworzy\u0107 osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadaj\u0105ce osobowo\u015bci prawnej. Podmioty te musz\u0105 prowadzi\u0107 gospodarstwo rolne w rozumieniu przepis\u00f3w o podatku rolnym lub prowadzi\u0107 dzia\u0142alno\u015b\u0107 rolnicz\u0105 w zakresie dzia\u0142\u00f3w specjalnych produkcji rolnej. Grupa producent\u00f3w rolnych, aby prowadzi\u0107 dzia\u0142alno\u015b\u0107 jako przedsi\u0119biorca, musi spe\u0142ni\u0107 nast\u0119puj\u0105ce przes\u0142anki podmiotowe: * by\u0107 utworzona przez producent\u00f3w jednego produktu rolnego lub grupy produkt\u00f3w, * dzia\u0142a\u0107 na podstawie umowy lub statutu (\"aktu za\u0142o\u017cycielskiego\"), *","start_idx":63,"end_idx":144}
{"id":"mrc_442","question":"ile odcink\u00f3w ma film zranione ptaki?","answer":"Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w.","context":"Zranione ptaki (tr. \"Yaral\u0131 Ku\u015flar\") \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odby\u0142a si\u0119 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywaj\u0105 si\u0119. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w. Ostatni odcinek wyemitowany zosta\u0142 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodze\u0144stwa \u2013 Meryem \u00c7elik i jej m\u0142odszego brata \u00d6mera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego ch\u0142opca i traktuje","start_idx":475,"end_idx":519}
{"id":"mrc_443","question":"gdzie znajduj\u0105 si\u0119 relikwie krzy\u017ca \u015bwi\u0119tego w polsce?","answer":"w klasztorze na \u015awi\u0119tym Krzy\u017cu w G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich.","context":"\u015awi\u0119tokrzyskie relikwie Drzewa Krzy\u017ca \u015awi\u0119tego \u2013 relikwie przechowywane w klasztorze na \u015awi\u0119tym Krzy\u017cu w G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich. Maj\u0105 one zawiera\u0107 drewno pochodz\u0105ce z krzy\u017ca \u015bwi\u0119tego. Relikwie znajduj\u0105 si\u0119 w kaplicy Ole\u015bnickich, zamkni\u0119te w tabernakulum. Wed\u0142ug legendy podarowa\u0142 j\u0105 klasztorowi kr\u00f3lewicz w\u0119gierski Emeryk, syn Stefana I \u015awi\u0119tego, kt\u00f3ry mia\u0142 przebywa\u0107 w Polsce na zaproszenie Boles\u0142awa Chrobrego. W pogoni za jeleniem ksi\u0105\u017c\u0119 oddali\u0142 si\u0119 od orszaku i zab\u0142\u0105dzi\u0142. Gdy mia\u0142 ju\u017c zabi\u0107 zwierz\u0119, pomi\u0119dzy rogami jelenia ukaza\u0142 si\u0119 krzy\u017c, a Emeryka o\u015blepi\u0142a wielka jasno\u015b\u0107. Ksi\u0119ciu ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142, kt\u00f3ry wskaza\u0142 mu drog\u0119 do pobliskiego klasztoru i nakaza\u0142 pozostawi\u0107 tam relikwie.","start_idx":72,"end_idx":128}
{"id":"mrc_444","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy bydgoszcz?","answer":"pradolinie rzeki Brdy","context":"si\u0119 ku Morzu Ba\u0142tyckiemu. Miasto po\u0142o\u017cone jest cz\u0119\u015bciowo w pradolinie rzeki Brdy. Ci\u0105gnie si\u0119 od \u0141\u0105k Nadnoteckich a\u017c po Wis\u0142\u0119, gdzie Brda ma swoje uj\u015bcie. Od strony po\u0142udniowej i p\u00f3\u0142nocnej usytuowane s\u0105 pasma wysoczyzn. Bydgoszcz jest jednym z najwi\u0119kszych miast w Polsce, zajmuje 8. miejsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci (337 666 mieszka\u0144c\u00f3w w dniu 31 XII 2021 r.). Du\u017cy o\u015brodek przemys\u0142u, handlu i logistyki oraz w\u0119ze\u0142 drogowy, kolejowy i \u017ceglugi \u015br\u00f3dl\u0105dowej. Na terenie miasta jest zlokalizowany Mi\u0119dzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz port rzeczny. Bydgoszcz jest jednym z g\u0142\u00f3wnych krajowych o\u015brodk\u00f3w bran\u017cy informatycznej oraz us\u0142ug dla biznesu Business Process Outsourcing/Share Service Center. W Bydgoskim Parku Przemys\u0142owo-Technologicznym dzia\u0142a Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna. Bydgoszcz to tak\u017ce o\u015brodek akademicki, naukowy i","start_idx":59,"end_idx":80}
{"id":"mrc_445","question":"gdzie le\u017c\u0105 niemcy?","answer":"Niemcy to kraj le\u017c\u0105cy w Europie \u015arodkowej, rozci\u0105gaj\u0105cy si\u0119 od Alp przez Ni\u017c \u015arodkowoeuropejski do Morza P\u00f3\u0142nocnego i Ba\u0142tyku.","context":"Niemcy to kraj le\u017c\u0105cy w Europie \u015arodkowej, rozci\u0105gaj\u0105cy si\u0119 od Alp przez Ni\u017c \u015arodkowoeuropejski do Morza P\u00f3\u0142nocnego i Ba\u0142tyku. Niemcy zajmuj\u0105 drugie miejsce w Europie, po europejskiej cz\u0119\u015bci Rosji, pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci oraz si\u00f3dme miejsce pod wzgl\u0119dem powierzchni. Kraj ten charakteryzuje si\u0119 urozmaiconym krajobrazem, od nizin le\u017c\u0105cych na p\u00f3\u0142nocy, po wysokie g\u00f3ry ci\u0105gn\u0105ce si\u0119 na samym po\u0142udniu. W Niemczech panuje stosunkowo \u0142agodny i wilgotny klimat umiarkowany, a sie\u0107 rzeczna kraju jest g\u0119sta. Niemcy pomimo znacznego uprzemys\u0142owienia posiadaj\u0105 du\u017cy udzia\u0142 powierzchni le\u015bnej. == Powierzchnia, punkty skrajne i granice == === Powierzchnia === 357 021 km\u00b2, z czego 349 223 km\u00b2 to l\u0105d, a 7798 km\u00b2 to woda. Terytorium Niemiec po zjednoczeniu w 1990 r. jest o 30,3% wi\u0119ksze ni\u017c RFN","start_idx":0,"end_idx":126}
{"id":"mrc_446","question":"kim s\u0105 palesty\u0144czycy?","answer":"grupa etniczna wywodz\u0105ca si\u0119 z arabskoj\u0119zycznych mieszka\u0144c\u00f3w by\u0142ego brytyjskiego terytorium mandatowego Palestyna, mieszkaj\u0105ca g\u0142\u00f3wnie na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy, tworz\u0105cych Autonomi\u0119 Palesty\u0144sk\u0105.","context":"Palesty\u0144czycy ( \"a\u0161-\u0161a\u0295b al-filas\u1e6d\u012bn\u012b\", \"Falestinim\") \u2013 grupa etniczna wywodz\u0105ca si\u0119 z arabskoj\u0119zycznych mieszka\u0144c\u00f3w by\u0142ego brytyjskiego terytorium mandatowego Palestyna, mieszkaj\u0105ca g\u0142\u00f3wnie na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy, tworz\u0105cych Autonomi\u0119 Palesty\u0144sk\u0105. Nazwa Palesty\u0144czycy/Filastyni pochodzi od staro\u017cytnych Filistyn\u00f3w, zasiedlaj\u0105cych od oko\u0142o XII wieku p.n.e. w\u0105ski, nadmorski pas ziemi, obejmuj\u0105cy Gaz\u0119 i jej p\u00f3\u0142nocne przyleg\u0142o\u015bci z miastami Aszdod i Aszkelon. . == Historia == Zasadniczy trzon ludno\u015bci palesty\u0144skiej zamieszkuje terytoria przed- i za-jorda\u0144skie od czas\u00f3w neolitu. Pod wp\u0142ywem oddzia\u0142ywa\u0144 kulturowych i religijnych, a tak\u017ce sporadycznych najazd\u00f3w elit wojowniczych ludno\u015b\u0107 ta zmienia\u0142a to\u017csamo\u015b\u0107 etniczno-wyznaniow\u0105, b\u0119d\u0105c wpierw Kananejczykami, potem Izraelitami/Judejczykami, nast\u0119pnie za\u015b aramejskimi chrze\u015bcijanami. W pierwszej po\u0142owie VII wieku wojska Arab\u00f3w z P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego podbi\u0142y tereny po obu stronach rzeki Jordan, narzucaj\u0105c autochtonicznym mieszka\u0144com j\u0119zyk","start_idx":56,"end_idx":262}
{"id":"mrc_447","question":"co jest przeciwie\u0144stwem uj\u015bcia deltowego?","answer":"estuaria.","context":"Delta \u2013 r\u00f3wnina o charakterze bagiennym (np. \u017bu\u0142awy Wi\u015blane w Polsce), powsta\u0142a wskutek osadzania si\u0119 materia\u0142u u uj\u015bcia rzeki. Cz\u0119sto przypomina kszta\u0142tem greck\u0105 liter\u0119 delta (\u0394), st\u0105d jej nazwa. == Powstawanie delt == Uj\u015bcia typu deltowego powstaj\u0105 w przypadku, gdy rzeka uchodzi do zbiornika wodnego (morza lub jeziora), kt\u00f3ry charakteryzuje si\u0119 nieznacznymi wahaniami poziomu wody \u2013 w przeciwnym przypadku powstaj\u0105 estuaria. Silne pr\u0105dy lub przyp\u0142ywy mog\u0105 unosi\u0107 z sob\u0105 na pe\u0142ne morze nawet bardzo znaczne masy mu\u0142u, nanoszonego przez rzeki i w ten spos\u00f3b nie dopu\u015bci\u0107 do tworzenia si\u0119 delt. Tote\u017c delty tworz\u0105 si\u0119 przede wszystkim w p\u0142ytkich zbiornikach wodnych, w jeziorach, w morzach zamkni\u0119tych, pozbawionych przyp\u0142yw\u00f3w i odp\u0142yw\u00f3w i silnych pr\u0105d\u00f3w, jak na przyk\u0142ad Morze \u015ar\u00f3dziemne i Morze Czarne,","start_idx":419,"end_idx":428}
{"id":"mrc_448","question":"gdzie rosn\u0105 drzewa korkowe?","answer":"Afryce p\u00f3\u0142nocnej i Europie po\u0142udniowej.","context":"D\u0105b korkowy (\"Quercus suber\" L.) \u2013 gatunek wiecznie zielonego, roz\u0142o\u017cystego drzewa, rosn\u0105cego w Afryce p\u00f3\u0142nocnej i Europie po\u0142udniowej. Z kory wytwarzany jest korek. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Drzewo o szerokiej i nieregularnej koronie. Osi\u0105ga 20 m wysoko\u015bci, ale w warunkach naturalnych zwykle ni\u017csze. ; Pie\u0144: Pocz\u0105tkowo rosn\u0105cy prosto, z czasem krzywi si\u0119 i garbi. Pokryty grub\u0105 i nier\u00f3wn\u0105 kor\u0105. ; Li\u015bcie: Zimozielone, d\u0142ugo\u015bci 4\u20137 cm maj\u0105 owalny kszta\u0142t, s\u0105 s\u0142abo klapowane i z\u0105bkowane, cz\u0119sto maj\u0105 podwini\u0119te brzegi. Ich wierzchnia strona jest ciemnozielona, a spodnia jasnoszara, ow\u0142osiona. ; Kwiaty: M\u0119skie s\u0105 zebrane w kotki, \u017ce\u0144skie rosn\u0105 w grupach po 1\u20133 sztuki na kr\u00f3tkiej szypu\u0142ce. ; Owoce: \u017bo\u0142\u0119dzie d\u0142ugo\u015bci 3 cm tkwi\u0105ce w szarych szypu\u0142kach z\u0142o\u017conych z niezbyt zbitych \u0142usek. ==","start_idx":96,"end_idx":135}
{"id":"mrc_449","question":"jaki jest najwy\u017cszy stopie\u0144 naukowy?","answer":"doktora habilitowanego","context":"Stopnie naukowe w Polsce s\u0105 uregulowane w Prawie o szkolnictwie wy\u017cszym i nauce. Ustawa przewiduje nast\u0119puj\u0105ce stopnie naukowe: * doktora, * doktora habilitowanego. Stopnie naukowe s\u0105 nadawane w jednostkach organizacyjnych, kt\u00f3rym takie uprawnienie przyzna\u0142a Rada Doskona\u0142o\u015bci Naukowej, bior\u0105c pod uwag\u0119 nast\u0119puj\u0105ce przes\u0142anki: poziom dzia\u0142alno\u015bci naukowej lub artystycznej plac\u00f3wki oraz liczb\u0119 zatrudnionych w niej naukowc\u00f3w (samodzielnych pracownik\u00f3w nauki) posiadaj\u0105cych tytu\u0142 profesora lub stopie\u0144 doktora habilitowanego. Stopie\u0144 naukowy doktora i stopie\u0144 naukowy doktora habilitowanego jest nadawany w drodze post\u0119powania wszcz\u0119tego na wniosek osoby ubiegaj\u0105cej si\u0119 o nadanie stopnia naukowego. == Stopie\u0144 naukowy doktora == Stopie\u0144 naukowy doktora nadaje si\u0119 osobie, kt\u00f3ra posiada tytu\u0142 zawodowy magistra, magistra in\u017cyniera, lekarza, lekarza weterynarii lub inny r\u00f3wnorz\u0119dny; zda\u0142a egzaminy doktorskie w zakresie okre\u015blonym przez rad\u0119 plac\u00f3wki","start_idx":141,"end_idx":163}
{"id":"mrc_450","question":"kiedy nie mo\u017cna by\u0142o ustanawia\u0107 sp\u00f3\u0142dzielczych w\u0142asno\u015bciowych praw?","answer":"od 31 lipca 2007 r.","context":"Sp\u00f3\u0142dzielcze w\u0142asno\u015bciowe prawo do lokalu \u2013 ograniczone prawo rzeczowe b\u0119d\u0105ce jedn\u0105 z form korzystania z lokali sp\u00f3\u0142dzielczych. == Regulacja prawna == Sp\u00f3\u0142dzielcze w\u0142asno\u015bciowe prawo do lokalu zosta\u0142o uregulowane w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o sp\u00f3\u0142dzielniach mieszkaniowych. == Powstanie prawa == Obecnie od 31 lipca 2007 r. nie ma mo\u017cliwo\u015bci ustanawiania sp\u00f3\u0142dzielczego w\u0142asno\u015bciowego prawa do lokalu. Prawo to wcze\u015bniej by\u0142o ustanawiane przez sp\u00f3\u0142dzielnie mieszkaniowe i nadal przys\u0142uguje osobom, na rzecz kt\u00f3rych zosta\u0142o ustanowione. Osoba posiadaj\u0105ca sp\u00f3\u0142dzielcze w\u0142asno\u015bciowe prawo do lokalu mo\u017ce za\u0142o\u017cy\u0107 ksi\u0119g\u0119 wieczyst\u0105 na to prawo, ale nie jest to konieczne. W przypadku za\u0142o\u017cenia ksi\u0119gi wieczystej w dziale II ujawnia si\u0119 uprawnionego, a nie w\u0142a\u015bciciela, gdy\u017c w\u0142a\u015bcicielem lokalu jak i budynku nadal pozostaje sp\u00f3\u0142dzielnia, kt\u00f3rej przys\u0142uguje tak\u017ce","start_idx":312,"end_idx":331}
{"id":"mrc_451","question":"kogo uderzy\u0142 piorun w dziadach?","answer":"Doktora","context":"bohater\u00f3w s\u0105 niedopowiedziane (z wyj\u0105tkiem Doktora, kt\u00f3ry ginie od uderzenia piorunem). Do ca\u0142ego cyklu nawi\u0105zuje scena IX (obrz\u0119d tytu\u0142owych \"Dziad\u00f3w\"). Plan historyczny utworu dzieli si\u0119 na dwie cz\u0119\u015bci: jawn\u0105 (oficjalny wymiar rzeczywisto\u015bci) i ukryt\u0105 (martyrologia, spiski i walka narodowowyzwole\u0144cza). W cz\u0119\u015bci jawnej (\"Dom wiejski pode Lwowem\", \"Salon Warszawski\", \"Pan Senator\") poeta staje si\u0119 bezlitosnym analitykiem i krytycznym obserwatorem zaprezentowanej w utworze zbiorowo\u015bci. Zbiorowo\u015b\u0107 ta dzieli si\u0119 na \u201elew\u0105\u201d i \u201epraw\u0105\u201d stron\u0119. W cz\u0119\u015bci ukrytej autor zawar\u0142 swoj\u0105 drezde\u0144sk\u0105 koncepcj\u0119 martyrologicznej historii Polski. Jedn\u0105 z cech charakterystycznych dla tej cz\u0119\u015bci Dziad\u00f3w jest mesjanizm, polegaj\u0105cy na eksploatowaniu paraleli pomi\u0119dzy cierpieniem Jezusa a ofiar\u0105 Polak\u00f3w pozbawionych w\u0142asnej pa\u0144stwowo\u015bci i prze\u015bladowanych. Ofiara ta ma mie\u0107, wed\u0142ug Mickiewicza, charakter uniwersalny, stanowi bowiem powt\u00f3rzenie odkupienia Chrystusa.","start_idx":43,"end_idx":50}
{"id":"mrc_452","question":"na jakim zamku krecono harrego pottera?","answer":"Zamek Alnwick","context":"Zamek Alnwick (ang. \"Alnwick Castle\") \u2013 zamek po\u0142o\u017cony w Anglii, w mie\u015bcie Alnwick (hrabstwo Northumberland). Jest zimow\u0105 rezydencj\u0105 ksi\u0105\u017c\u0105t Northumberland, wywodz\u0105cych si\u0119 z rodziny Percych. Od wiosny do p\u00f3\u017anej jesieni stanowi on jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych atrakcji turystycznych regionu. W zamku znajduje si\u0119 bogato wyposa\u017cona biblioteka oraz zbi\u00f3r obraz\u00f3w przedstawiaj\u0105cych postacie z wielu r\u00f3\u017cnych rod\u00f3w. Na przylegaj\u0105cych do zamku terenach le\u017c\u0105 ogrody z licznymi fontannami. W ogrodzie dom na drzewie, w kt\u00f3rym mie\u015bci si\u0119 restauracja. Na terenie zamku organizowane s\u0105 pokazy ptak\u00f3w \u0142ownych, walki rycerskie i koncerty i inne atrakcje. Zamek Alnwick by\u0142 planem filmowym kilkunastu film\u00f3w, m.in. wszystkich cz\u0119\u015bci Harry\u2019ego Pottera.","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_453","question":"ile jest park\u00f3w narodowych w usa?","answer":"59 park\u00f3w narodowych","context":"Lista park\u00f3w narodowych w Stanach Zjednoczonych zawiera 59 park\u00f3w narodowych istniej\u0105cych w Stanach Zjednoczonych w czerwcu 2014 roku. Wszystkie parki narodowe znajduj\u0105 si\u0119 pod zarz\u0105dem National Park Service. Spo\u015br\u00f3d 59 park\u00f3w dwa po\u0142o\u017cone s\u0105 w terytoriach zale\u017cnych. Najstarszym parkiem jest Park Narodowy Yellowstone utworzony 1 marca 1872 roku a ostatnim Park Narodowy Pinnacles utworzony 10 stycznia 2013 roku == Lista park\u00f3w narodowych w Stanach Zjednoczonych == Tabela uporz\u0105dkowana jest w kolejno\u015bci alfabetycznej. Mo\u017cna j\u0105 jednak sortowa\u0107 wed\u0142ug stanu, daty utworzenia parku lub powierzchni obj\u0119tej ochron\u0105. Wymienione s\u0105 tylko parki istniej\u0105ce w czerwcu 2014 roku. Parki istniej\u0105ce w przesz\u0142o\u015bci, lecz rozwi\u0105zane lub zlikwidowane nie s\u0105 uwzgl\u0119dnione w tym zestawieniu.","start_idx":56,"end_idx":76}
{"id":"mrc_454","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w ma rzesz\u00f3w?","answer":"198 609 os\u00f3b","context":"Rzesz\u00f3w \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce, stolica wojew\u00f3dztwa podkarpackiego i o\u015brodek aglomeracji rzeszowskiej. Wed\u0142ug stanu z 31 grudnia 2021 Rzesz\u00f3w zamieszkuje 198 609 os\u00f3b, co czyni go pi\u0119tnastym miastem Polski pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci. W mie\u015bcie znajduj\u0105 si\u0119 dwie du\u017ce uczelnie pa\u0144stwowe - Uniwersytet Rzeszowski (12 wydzia\u0142\u00f3w) i Politechnika Rzeszowska (7 wydzia\u0142\u00f3w) - oraz kilka niepublicznych, mi\u0119dzy innymi Wy\u017csza Szko\u0142a In\u017cynieryjno-Ekonomiczna, WSPiA Rzeszowska Szko\u0142a Wy\u017csza, Wy\u017csza Szko\u0142a Informatyki i Zarz\u0105dzania oraz Wy\u017csze Seminarium Duchowne. Do infrastruktury Rzeszowa nale\u017cy mi\u0119dzynarodowy port lotniczy w Jasionce. W jego bezpo\u015brednim s\u0105siedztwie zlokalizowany jest Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis, skupiaj\u0105cy przemys\u0142 wysokiej technologii. Na p\u00f3\u0142nocnych obrze\u017cach miasta dzia\u0142a r\u00f3wnie\u017c specjalna strefa ekonomiczna pod nazw\u0105 Park Naukowo-Technologiczny Rzesz\u00f3w-Dworzysko, utworzona z inicjatywy powiatu rzeszowskiego. W","start_idx":190,"end_idx":202}
{"id":"mrc_455","question":"w kt\u00f3rym roku wyszed\u0142 iphone 11?","answer":"zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r.","context":"iPhone 11 \u2013 nast\u0119pca telefonu iPhone Xr firmy Apple zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r. podczas Jest to ta\u0144sza wersja wzgl\u0119dem sztandarowego modelu zaprezentowanego tego dnia (iPhone 11 Pro). Zmianie uleg\u0142 r\u00f3wnie\u017c design telefonu, na jego pleckach pojawi\u0142a si\u0119 wyspa z aparatami, kt\u00f3ra jest powielana w nast\u0119pnych generacjach iPhone. Jest dost\u0119pny w 6 kolorach: czarnym, zielonym, \u017c\u00f3\u0142tym, fioletowym, czerwonym (Product RED) i bia\u0142ym. Wprowadzenie iPhona 11 nada\u0142o nowy porz\u0105dek w nazewnictwie telefon\u00f3w firmy Apple. == Aparaty fotograficzne == Telefon zosta\u0142 wyposa\u017cony w dwa tylne aparaty o matrycy 12 Mpx ka\u017cdy. == Nowo\u015bci wzgl\u0119dem poprzednika \u2013 iPhone Xr == * 2 aparaty (nowy ultraszerokok\u0105tny aparat) * Przednia kamera 12Mpx (poprzednio 7Mpx) * Czip A13 Bionic z systemem Neural Engine trzeciej generacji *","start_idx":52,"end_idx":86}
{"id":"mrc_456","question":"kiedy el\u017cbieta ii zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105?","answer":"6 lutego 1952","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":177,"end_idx":190}
{"id":"mrc_457","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni os\u0142onka mielinowa?","answer":"Spe\u0142nia ona jednocze\u015bnie funkcj\u0119 ochrony mechanicznej i izolatora elektrycznego aksonu.","context":"Os\u0142onka mielinowa, otoczka mielinowa, dawniej os\u0142onka rdzenna \u2013 os\u0142onka w\u0142\u00f3kien nerwowych tworzona przez oligodendrocyty w o\u015brodkowym uk\u0142adzie nerwowym i przez kom\u00f3rki Schwanna w obwodowym uk\u0142adzie nerwowym. Kom\u00f3rki, owijaj\u0105c si\u0119 kilkakrotnie wok\u00f3\u0142 akson\u00f3w, tworz\u0105 os\u0142onk\u0119 z w\u0142asnej b\u0142ony kom\u00f3rkowej, u\u0142o\u017conej w kilka warstw z\u0142\u0105czonych bia\u0142kiem PLP1. Spe\u0142nia ona jednocze\u015bnie funkcj\u0119 ochrony mechanicznej i izolatora elektrycznego aksonu. D\u0142ugie aksony z os\u0142onk\u0105 mielinow\u0105 nazywane s\u0105 w\u0142\u00f3knami rdzennymi, a aksony bez os\u0142onki to w\u0142\u00f3kna bezrdzenne. Os\u0142onk\u0119 mielinow\u0105 ma wi\u0119kszo\u015b\u0107 d\u0142ugich akson\u00f3w, biegn\u0105cych przez substancj\u0119 bia\u0142\u0105 w o\u015brodkowym uk\u0142adzie nerwowym oraz w nerwach rdzeniowych. W odst\u0119pach oko\u0142o 1 mm w obr\u0119bie cie\u015bni w\u0119z\u0142a (przew\u0119\u017ce\u0144 Ranviera) w\u0142\u00f3kna rdzenne pozbawione s\u0105 os\u0142onek. Mielina to substancja wytwarzana przez kom\u00f3rki otaczaj\u0105ce aksony kom\u00f3rek nerwowych. W o\u015brodkowym uk\u0142adzie nerwowym s\u0105","start_idx":351,"end_idx":438}
{"id":"mrc_458","question":"w kt\u00f3rym roku roosevelt zabroni\u0142 gromadzenia z\u0142ota?","answer":"1933","context":"Rozporz\u0105dzenie wykonawcze nr 6102 \u2013 rozporz\u0105dzenie wykonawcze podpisane 5 kwietnia 1933 przez prezydenta Stan\u00f3w Zjednoczonych Franklina D. Roosevelta, zakazuj\u0105ce obywatelom USA gromadzenia z\u0142otych monet, z\u0142otego bilonu oraz certyfikat\u00f3w z\u0142ota. == Efekt rozporz\u0105dzenia == Rozporz\u0105dzenie wykonawcze nr 6102 narzuca\u0142o na obywateli Stan\u00f3w Zjednoczonych obowi\u0105zek dostarczenia do 1 maja 1933 r., ca\u0142ego posiadanego z\u0142ota z wyj\u0105tkiem ma\u0142ej ilo\u015bci z\u0142otych monet i z\u0142ota bulionowego oraz certyfikat\u00f3w z\u0142ota do Rezerwy Federalnej i wymienienie go na dolary po kursie 20,67 USD za uncj\u0119 troja\u0144sk\u0105. Z\u0142amanie tego rozporz\u0105dzenia by\u0142o grozi\u0142o kar\u0105 w wysoko\u015bci 10 000 USD (uwzgl\u0119dniaj\u0105c inflacj\u0119, odpowiadaj\u0105cych warto\u015bci ok. 167 000 USD w 2010 roku) \u0142\u0105cznie lub zamiennie z kar\u0105 10 lat wi\u0119zienia. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 obywateli posiadaj\u0105cych du\u017ce zasoby z\u0142ota, przes\u0142a\u0142o je do innych kraj\u00f3w","start_idx":83,"end_idx":87}
{"id":"mrc_459","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 pierwszy tablet?","answer":"1998","context":"PalmOS. 1998 * Rok 1998 okaza\u0142 si\u0119 prze\u0142omowy dla segmentu tablet\u00f3w poniewa\u017c firma Fujitsu wprowadzi\u0142a pierwszy tablet wyposa\u017cony w kolorowy wy\u015bwietlacz dotykowy oraz procesor o taktowaniu 233 MHz. Urz\u0105dzenie nosi\u0142o nazw\u0119 Stylistic 2300. ==== XXI wiek ==== 2001 * Bill Gates zaprezentowa\u0142 stworzony przez Compaq \u2013 Compaq Tablet prototyp Tablet PC pracuj\u0105cy pod kontrol\u0105 specjalnie do niego przystosowanej wersji systemu Windows XP Tablet PC Edition. Jednak w dalszym ci\u0105gu by\u0142 to laptop z obrotowym ekranem dotykowym. 2002 * Microsoft wypuszcza Microsoft Tablet PC, zaprojektowany i wyprodukowany przez HP. 2005 * Apple przej\u0105\u0142 firm\u0119 Fingerworks, kt\u00f3ra w latach 1999\u20132005 rozwin\u0119\u0142a technologi\u0119 multi touch i wykorzysta\u0142 ich technologi\u0119 w iPhone. * Nokia wyprodukowa\u0142a Nokia 770 Internet Tablet. 2007 * Firma Axiotron zaprezentowa\u0142a","start_idx":8,"end_idx":12}
{"id":"mrc_460","question":"kto podzieli\u0142 polsk\u0119 na dzielnice?","answer":"III Krzywoust","context":"korony czeskiej. Rozbicie dzielnicowe \"de facto\" poskutkowa\u0142o przekszta\u0142ceniem Polski w lu\u017an\u0105 konfederacj\u0119 ksi\u0119stw, kt\u00f3re \u0142\u0105czy\u0142a jedynie wsp\u00f3lna g\u0142owa pa\u0144stwa oraz (w teorii) polityka zagraniczna. Po wyga\u015bni\u0119ciu zasady pryncypatu \u201ekonfederacja\u201d przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w kilkadziesi\u0105t ca\u0142kowicie niezale\u017cnych pa\u0144stewek. == Geneza == Na mocy ustawy sukcesyjnej Boles\u0142awa III Krzywoustego Ksi\u0119stwo Polskie zosta\u0142o podzielone na dzielnice. Seniorem sprawuj\u0105cym w\u0142adz\u0119 zwierzchni\u0105 zosta\u0142 najstarszy syn W\u0142adys\u0142aw II Wygnaniec, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 \u015al\u0105sk i Ziemi\u0119 Lubusk\u0105. Mazowsze przypad\u0142o Boles\u0142awowi IV K\u0119dzierzawemu, a zachodnia Wielkopolska Mieszkowi III Staremu. Po \u015bmierci Krzywoustego ziemi\u0119 sandomiersk\u0105 wydzielono Henrykowi Sandomierskiemu, a wdowie Salomei jako opraw\u0119 wdowi\u0105 ziemi\u0119 \u0142\u0119czycko-sieradzk\u0105. Ksi\u0105\u017c\u0119 senior mia\u0142 sprawowa\u0107 w\u0142adz\u0119 w dzielnicy senioralnej, w sk\u0142ad kt\u00f3rej wchodzi\u0142a ziemia krakowska, ziemia sandomierska, ziemia kaliska, ziemia \u0142\u0119czycko-sieradzka i Pomorze Gda\u0144skie (ci\u0105gn\u0105cy si\u0119","start_idx":366,"end_idx":379}
{"id":"mrc_461","question":"jak ma na imi\u0119 mata?","answer":"Micha\u0142","context":"Mata, tak\u017ce Skute Bobo lub M\u0142ody Matczak, w\u0142a\u015bc. Micha\u0142 Matczak (ur. 14 lipca 2000 we Wroc\u0142awiu) \u2013 polski raper, piosenkarz oraz tw\u00f3rca tekst\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z takimi raperami jak: Malik Montana, White 2115, Young Leosia, \u017babson, Quebonafide, Popek, Taco Hemingway czy Bia\u0142as. Za\u0142o\u017cyciel grupy muzycznej Gombao33 (styl. GOMBAO33). == \u017byciorys == Jest synem profesora prawa Marcina Matczaka oraz Arletty \u015aliwi\u0144skiej-Matczak, wsp\u00f3\u0142prowadz\u0105cej szko\u0142\u0119 j\u0119zyka angielskiego. W 2019 zda\u0142 matur\u0119 mi\u0119dzynarodow\u0105 w II Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym z Oddzia\u0142ami Dwuj\u0119zycznymi im. Stefana Batorego w Warszawie. W trakcie egzamin\u00f3w przedstawi\u0142 m.in. esej \"Ewolucja j\u0119zyka w polskim hip-hopie w latach 2001\u20132014 na przyk\u0142adzie tw\u00f3rczo\u015bci Jacka Granieckiego ps. \u201eTede\u201d.\" Otrzyma\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie Warszawiaka Roku 2019 w plebiscycie Warszawiaki. Tw\u00f3rc\u0105 jego pseudonimu by\u0142 ojciec, kt\u00f3ry wymy\u015bli\u0142 go podczas wsp\u00f3lnych wakacji","start_idx":49,"end_idx":55}
{"id":"mrc_462","question":"kto przyby\u0142 na zjazd gnie\u017anie\u0144ski?","answer":"cesarza Ottona III","context":"Zjazd gnie\u017anie\u0144ski \u2013 inaczej nazywany te\u017c synodem gnie\u017anie\u0144skim. By\u0142a to pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu \u015bw. Wojciecha, a tak\u017ce spotkanie z ksi\u0119ciem Polski Boles\u0142awem w \u00f3wczesnej stolicy pa\u0144stwa \u2013 Gnie\u017anie. Zjazd odby\u0142 si\u0119 w marcu 1000 roku. == Cele zjazdu == Otton III przyby\u0142 do Gniezna, aby pomodli\u0107 si\u0119 przy grobie pierwszego polskiego m\u0119czennika \u2013 \u015bw. Wojciecha, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 trzy lata wcze\u015bniej z r\u0105k poga\u0144skich Prus\u00f3w. Cesarz spotka\u0142 si\u0119 tam r\u00f3wnie\u017c z ksi\u0119ciem Boles\u0142awem \u2013 \u00f3wczesnym w\u0142adc\u0105 Polski. Celem tego spotkania by\u0142o pozyskanie przez cesarza przychylno\u015bci i poparcia ksi\u0119cia do utworzenia zachodniego cesarstwa uniwersalistycznego, na kt\u00f3re mia\u0142y z\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 prowincje, ka\u017cda z kr\u00f3lem, podlegaj\u0105cym cesarzowi: Galia, Italia, Germania, S\u0142owia\u0144szczyzna. == Przebieg i skutki zjazdu == Zjazd odby\u0142 si\u0119 mi\u0119dzy","start_idx":85,"end_idx":103}
{"id":"mrc_463","question":"ile koncert\u00f3w fortepianowych napisa\u0142 beethoven?","answer":"pi\u0119\u0107","context":"na orkiestr\u0119 === Beethoven stworzy\u0142 w swoim \u017cyciu dziewi\u0119\u0107 symfonii, dziewi\u0119\u0107 koncert\u00f3w i inne kompozycje na orkiestr\u0119, od uwertur do r\u00f3\u017cnego rodzaju muzyki okoliczno\u015bciowej. Z koncert\u00f3w szeroko znanych jest siedem (jeden skrzypcowy, pi\u0119\u0107 fortepianowych, jeden tzw. \"\"Potr\u00f3jny\"\" na skrzypce, wiolonczel\u0119 i fortepian); pozosta\u0142e dwa to: nieopublikowany, bardzo wczesny (koncert fortepianowy Es-dur WoO 4 oraz fortepianowa aran\u017cacja Koncertu skrzypcowego op. 61 (oznaczana jako op. 61a). ==== Symfonie ==== * op. 21: I symfonia C-dur \"(skomponowana 1799\u20131800, premiera 1800)\". * op. 36: II symfonia D-dur \"(skomponowana 1801\u201302, premiera 1803)\". * op. 55: III symfonia Es-dur \"\"Eroica\"\" \"(skomponowana 1803, premiera 1804)\". * op. 60: IV symfonia B-dur \"(skomponowana 1806, premiera 1807)\". * op. 67: V symfonia c-moll \"(skomponowana 1805\u201308, premiera 1808)\". * op.","start_idx":234,"end_idx":238}
{"id":"mrc_464","question":"kto napisa\u0142 muzyk\u0119 do gladiatora?","answer":"Muzyk\u0119 skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard","context":"Gladiator \u2013 Music From The Motion Picture \u2013 p\u0142yta zawieraj\u0105ca \u015bcie\u017ck\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 do filmu Gladiator. Muzyk\u0119 skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard, otrzymuj\u0105c za ni\u0105 Z\u0142oty Glob oraz nominacje do nagrody BAFTA i Oskara. Album zosta\u0142 wydany w 2001 roku. == Lista utwor\u00f3w == Opracowano na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego. == Listy sprzeda\u017cy ==","start_idx":100,"end_idx":146}
{"id":"mrc_465","question":"ile mia\u0142 lat najstarszy cz\u0142owiek \u015bwiata?","answer":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni.","context":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni. Najstarszym m\u0119\u017cczyzn\u0105 by\u0142 Japo\u0144czyk Jiroemon Kimura (1897\u20132013), kt\u00f3ry \u017cy\u0142 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR).","start_idx":0,"end_idx":160}
{"id":"mrc_466","question":"co zrobi\u0142a antygona?","answer":"Antygona pochowa\u0142a swego brata Polinejkesa (uznanego za zdrajc\u0119 ojczyzny)","context":"Antygona (gr. Antig\u00f3n\u0113, \u0142ac. Antigone) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewna teba\u0144ska. Pochodzi\u0142a z teba\u0144skiego rodu Labdakid\u00f3w. Uchodzi\u0142a za c\u00f3rk\u0119 kr\u00f3la Teb, Edypa i Jokasty (jego \u017cony i matki). By\u0142a siostr\u0105 Ismeny, Polinika i Eteoklesa. == Mit o Antygonie (w wersji Sofoklesa) == Towarzyszy\u0142a o\u015blepionemu ojcu \u2013 Edypowi \u2013 w czasie jego wygnania z Teb, gdy wi\u00f3d\u0142 \u017cycie tu\u0142acza i \u017cebra\u0142 przy drogach. Dotarli do Kolonos w Attyce, gdzie Edyp zmar\u0142. Wtedy Antygona wr\u00f3ci\u0142a do Teb, do siostry Ismeny. Wbrew zakazowi kr\u00f3la Teb, Kreona, nast\u0119pcy Edypa, Antygona pochowa\u0142a swego brata Polinejkesa (uznanego za zdrajc\u0119 ojczyzny), kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 w bratob\u00f3jczym pojedynku (z Eteoklesem, kt\u00f3ry te\u017c poni\u00f3s\u0142 \u015bmier\u0107, lecz zosta\u0142 pochowany przez Kreona) w czasie wyprawy siedmiu przeciw Tebom. Skazana za to na","start_idx":542,"end_idx":615}
{"id":"mrc_467","question":"o co walczy\u0142 martin luther king?","answer":"o r\u00f3wno\u015b\u0107 praw Afroamerykan\u00f3w.","context":"potem opisa\u0142a og\u00f3lnokrajowa prasa. W Wielki Pi\u0105tek, 12 kwietnia Martin Luther osobi\u015bcie poprowadzi\u0142 kolejny marsz, licz\u0105c si\u0119 z mo\u017cliwo\u015bci\u0105 aresztowania, co wkr\u00f3tce potem nast\u0105pi\u0142o. Areszt \u017ale wp\u0142yn\u0105\u0142 na samopoczucie pastora, ale, zgodnie z oczekiwaniem, zainteresowa\u0142 og\u00f3lnokrajowe i \u015bwiatowe media. Przebywaj\u0105c w odosobnieniu napisa\u0142 list do bia\u0142ych duchownych, zatytu\u0142owany \u201eLetter from Birmingham Jail\u201d, opublikowany przez \u201eThe Birmingham News\u201d. Sta\u0142 si\u0119 on wyk\u0142adni\u0105 walki o r\u00f3wno\u015b\u0107 praw Afroamerykan\u00f3w. Po o\u015bmiu dniach w areszcie, s\u0105d wyda\u0142 wyrok pi\u0119ciu dni wi\u0119zienia i pi\u0119\u0107dziesi\u0119ciu dolar\u00f3w grzywny. King i Abernathy opu\u015bcili areszt za kaucj\u0105 i spotkali si\u0119 z bia\u0142ymi duchownymi (mi\u0119dzy innymi z Billy\u2019m Grahamem), krytycznie nastawionymi do ich dzia\u0142alno\u015bci. Poniewa\u017c od czasu opuszczenia aresztu, zainteresowanie medi\u00f3w zmala\u0142o, King postanowi\u0142 zgodzi\u0107 si\u0119 na protesty m\u0142odzie\u017cy, kt\u00f3re","start_idx":478,"end_idx":508}
{"id":"mrc_468","question":"co oznacza okre\u015blenie hejter?","answer":"okre\u015blenie osoby, kt\u00f3ra publikuje w internecie (nierzadko pod pseudonimem) agresywne, obra\u017aliwe lub skrajnie krytyczne komentarze (zwyczajowo okre\u015blane jako \u201ehejt\u201d) pozbawione rzeczowej argumentacji i wyg\u0142aszane pod adresem konkretnej osoby lub grupy os\u00f3b.","context":"Hejter (z \u201enienawistnik, przeciwnik, krytykant\u201d) \u2013 okre\u015blenie osoby, kt\u00f3ra publikuje w internecie (nierzadko pod pseudonimem) agresywne, obra\u017aliwe lub skrajnie krytyczne komentarze (zwyczajowo okre\u015blane jako \u201ehejt\u201d) pozbawione rzeczowej argumentacji i wyg\u0142aszane pod adresem konkretnej osoby lub grupy os\u00f3b. Tego rodzaju wrogie wypowiedzi mog\u0105 by\u0107 postrzegane jako akty cyberprzemocy i n\u0119kania psychicznego (stalking). Mo\u017ce w nich r\u00f3wnie\u017c wyst\u0119powa\u0107 mowa nienawi\u015bci. Hejterzy r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 od trolli, staraj\u0105cych si\u0119 zwr\u00f3ci\u0107 na siebie uwag\u0119 poprzez prowokacyjne komentarze. Ka\u017cdy mo\u017ce pa\u015b\u0107 ofiar\u0105 hejtera. Cz\u0119sto hejt jest przejawem agresji r\u00f3wie\u015bniczej oraz uleganiu stereotypom. Niekt\u00f3re badania sugeruj\u0105, \u017ce w por\u00f3wnaniu do os\u00f3b niehejtuj\u0105cych, hejterzy mog\u0105 przejawia\u0107 wi\u0119cej cech psychopatycznych.","start_idx":51,"end_idx":307}
{"id":"mrc_469","question":"kto odkry\u0142 penicylin\u0119?","answer":"Ernest Duchesne","context":"Penicyliny, antybiotyki penicylinowe (ATC J 01 C) \u2013 szeroko stosowana grupa bakteriob\u00f3jczych antybiotyk\u00f3w; najstarsza grupa antybiotyk\u00f3w \u03b2-laktamowych, pierwsze antybiotyki na \u015bwiecie . Penicylina to antybiotyk \u03b2-laktamowy otrzymywany przy u\u017cyciu ple\u015bni \"Penicillium\". W swej strukturze chemicznej zawiera pier\u015bcie\u0144 tiazolidynowy sprz\u0119\u017cony z pier\u015bcieniem beta laktamowym. Przedstawicielami s\u0105: penicylina benzylowa, penicylina fenoksymetylowa. == Odkrycie penicyliny == Pierwszy raz fakt wyst\u0119powania substancji hamuj\u0105cych rozw\u00f3j niekt\u00f3rych bakterii chorobotw\u00f3rczych opisa\u0142 w 1897 r. francuski lekarz wojskowy Ernest Duchesne w swojej rozprawie doktorskiej pt. \u201eAntagonizm mi\u0119dzy ple\u015bniami i mikrobami\u201d. Odkrycie to nie zosta\u0142o jednak przez nikogo rozwini\u0119te, a sam odkrywca zmar\u0142 w 1912 r. na gru\u017alic\u0119, kt\u00f3ra mog\u0142aby by\u0107 wyleczona, gdyby efektem bada\u0144 Francuza by\u0142o wyizolowanie sk\u0142adnika czynnego odpowiedzialnego za opisane zjawisko. Przez przypadek powt\u00f3rnego odkrycia dok\u0142adnie","start_idx":610,"end_idx":625}
{"id":"mrc_470","question":"jaki dzie\u0144 tygodnia by\u0142 13 grudnia 1981?","answer":"niedziela","context":"ten akt za prowokacj\u0119, pretekst do wyst\u0119powania w negocjacjach rozbrojeniowych z ZSRR z pozycji si\u0142y i zwi\u0119kszenia liczby rakiet balistycznych \u015bredniego zasi\u0119gu rozlokowanych w bazach europejskich \u2013 tym samym eskaluj\u0105c i tak ju\u017c napi\u0119t\u0105 sytuacj\u0119. == Kalendarium == * 13 grudnia 1981 (niedziela) ** wprowadzenie stanu wojennego uchwa\u0142\u0105 Rady Pa\u0144stwa pomimo tego, \u017ce uchwa\u0142a nie by\u0142a jeszcze opublikowana ** powo\u0142anie do \u017cycia (niezgodnie z Konstytucj\u0105 PRL) Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), w\u0142adz\u0119 w PRL przej\u0119\u0142o wojsko ** internowano wi\u0119kszo\u015b\u0107 cz\u0142onk\u00f3w Komisji Krajowej \u201eSolidarno\u015bci\u201d, w\u0142adze utworzy\u0142y sie\u0107 oboz\u00f3w dla internowanych, wydano 10 132 decyzji o internowaniu w stosunku do 9736 os\u00f3b. ** zawieszono nauk\u0119 w szko\u0142ach i na uczelniach ** przerwano \u0142\u0105czno\u015b\u0107 telefoniczn\u0105 ** wprowadzono godzin\u0119 milicyjn\u0105 ** prymas J\u00f3zef Glemp","start_idx":284,"end_idx":293}
{"id":"mrc_471","question":"na jakiej ulicy by\u0142a akademia pana kleksa?","answer":"Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej.","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":551,"end_idx":597}
{"id":"mrc_472","question":"ile cz\u0142onk\u00f3w ma unia europejska?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_473","question":"kto wys\u0142a\u0142 wojska do afganistanu?","answer":"prezydent RP Andrzej Duda wyda\u0142 postanowienie o u\u017cyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego.","context":"ich wkroczeniu do stolicy tego samego dnia nast\u0105pi\u0142 exodus ludno\u015bci cywilnej do portu lotniczego Kabul. W celu ewakuacji pozostaj\u0105cych w Afganistanie polskich obywateli oraz wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w polskiego kontyngentu oraz instytucji dyplomatycznych do kabulskiego lotniska zosta\u0142 skierowany zesp\u00f3\u0142 lotnictwa transportowego Si\u0142 Powietrznych. Decyzja rz\u0105du zosta\u0142a og\u0142oszona 16 sierpnia, dwa dni p\u00f3\u017aniej prezydent RP Andrzej Duda wyda\u0142 postanowienie o u\u017cyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego. W jego sk\u0142ad wesz\u0142y 3 samoloty transportowe: C-130E Hercules (numery boczne 1501 i 1504) oraz C-295M CASA (nb 027) z 3 Skrzyd\u0142a Lotnictwa Transportowego, za\u0142ogi i obs\u0142uga techniczna oraz zespo\u0142y: medyczny, weryfikacyjny i ochrony. Transport odbywa\u0142 si\u0119 na trasie lotnisko Chopina w Warszawie (Polska) \u2013 port lotniczy Tbilisi (Gruzja) \u2013 port lotniczy Navoiy (Uzbekistan) \u2013 port lotniczy Kabul (Afganistan). G\u0142\u00f3wn\u0105","start_idx":398,"end_idx":486}
{"id":"mrc_474","question":"na czym polega efekt d\u017awigni finansowej?","answer":"podniesienie lub obni\u017cenie stopy zwrotu z kapita\u0142u w\u0142asnego (ROE) na skutek zastosowania d\u0142ugu (kapita\u0142u obcego) jako \u017ar\u00f3d\u0142a finansowania dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej, w por\u00f3wnaniu do wariantu finansowania opartego jedynie o kapita\u0142 w\u0142asny.","context":"Efekt d\u017awigni finansowej (ang. \"financial leverage effect\") \u2013 podniesienie lub obni\u017cenie stopy zwrotu z kapita\u0142u w\u0142asnego (ROE) na skutek zastosowania d\u0142ugu (kapita\u0142u obcego) jako \u017ar\u00f3d\u0142a finansowania dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej, w por\u00f3wnaniu do wariantu finansowania opartego jedynie o kapita\u0142 w\u0142asny. Mo\u017ce by\u0107 pozytywny (dodatni), jak i negatywny (ujemny) \u2013 ten drugi przypadek cz\u0119sto okre\u015blany jest jako \"maczuga finansowa\". Uzyskanie dodatniego efektu d\u017awigni finansowej, wyra\u017caj\u0105cego si\u0119 wzrostem stopy zwrotu z kapita\u0142u w\u0142asnego przedsi\u0119biorstwa, dzi\u0119ki wykorzystywaniu obcych \u017ar\u00f3de\u0142 kapita\u0142u, uzale\u017cnione jest jednak od spe\u0142nienia \u0142\u0105cznie dw\u00f3ch podstawowych warunk\u00f3w. Po pierwsze, dodatni efekt wyst\u0105pi jedynie w\u00f3wczas, gdy rentowno\u015b\u0107 ca\u0142ego kapita\u0142u (w\u0142asnego i obcego) przedsi\u0119biorstwa obliczona jako stosunek zysku operacyjnego do \u0142\u0105cznej warto\u015bci kapita\u0142u b\u0119dzie wy\u017csza od stopy oprocentowania d\u0142ugu (kapita\u0142u obcego): : \"Zysk operacyjny\" /","start_idx":62,"end_idx":299}
{"id":"mrc_475","question":"jak\u0105 struktur\u0119 mia\u0142 zsrr?","answer":"Nominalnie Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich by\u0142 federacj\u0105 narodowych republik radzieckich, w praktyce by\u0142 krajem o mocno scentralizowanej w\u0142adzy i gospodarce.","context":"Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR, Zwi\u0105zek Radziecki, r\u00f3wnie\u017c Zwi\u0105zek Sowiecki, Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Sowieckich, skr. ZSRS, ; \"Sowietskij Sojuz\", \"Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik\", \"SSSR\") \u2013 pierwsze pa\u0144stwo komunistyczne na \u015bwiecie, po\u0142o\u017cone cz\u0119\u015bciowo w Europie wschodniej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej, a cz\u0119\u015bciowo w Azji, ze stolic\u0105 w Moskwie, istniej\u0105ce w latach 1922\u20131991. Mia\u0142o powierzchni\u0119 22 mln km\u00b2, rozci\u0105ga\u0142o si\u0119 od Morza Ba\u0142tyckiego i Czarnego do Pacyfiku. Nominalnie Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich by\u0142 federacj\u0105 narodowych republik radzieckich, w praktyce by\u0142 krajem o mocno scentralizowanej w\u0142adzy i gospodarce. Ustr\u00f3j polityczny i gospodarczy pa\u0144stwa by\u0142 dyktatur\u0105 monopartyjn\u0105, w kt\u00f3rym w\u0142adz\u0119 sprawowa\u0142a RKP(b)/WKP(b)/KPZR wed\u0142ug koncepcji tzw. \u201edyktatury proletariatu\u201d. W okresie dyktatorskich rz\u0105d\u00f3w J\u00f3zefa Stalina zosta\u0142 wprowadzony system totalitarny, kt\u00f3ry po jego \u015bmierci (w 1953) przekszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w","start_idx":508,"end_idx":679}
{"id":"mrc_476","question":"w jakiej wadze walczy blachowicz?","answer":"w wadze p\u00f3\u0142ci\u0119\u017ckiej.","context":"Jan Maciej B\u0142achowicz (ur. 24 lutego 1983 w Cieszynie) \u2013 polski zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA) wagi p\u00f3\u0142ci\u0119\u017ckiej, tak\u017ce utytu\u0142owany grappler i zawodnik boksu tajskiego. W latach 2011\u20132014 mi\u0119dzynarodowy mistrz Konfrontacji Sztuk Walki (KSW) w wadze p\u00f3\u0142ci\u0119\u017ckiej. Od 2014 roku zwi\u0105zany z Ultimate Fighting Championship (UFC). Od 27 wrze\u015bnia 2020 do 30 pa\u017adziernika 2021 mistrz UFC w wadze p\u00f3\u0142ci\u0119\u017ckiej. == Wczesne \u017cycie == Dorastaj\u0105c w Cieszynie, pod wp\u0142ywem film\u00f3w akcji B\u0142achowicz zacz\u0105\u0142 trenowa\u0107 sztuki walki \u2013 pocz\u0105tkowo judo \u2013 w wieku dziewi\u0119ciu lat. P\u00f3\u017aniej trenowa\u0142 boks. W mi\u0119dzyczasie wraz z kolegami je\u017adzi\u0142 na treningi brazylijskiego jiu-jitsu do Rybnika. Uko\u0144czy\u0142 technikum budowlane. == \u017bycie prywatne == Jest bliskim przyjacielem by\u0142ego zawodnika UFC Tomasza Drwala, razem trenowali w Throwdown Training Center w","start_idx":247,"end_idx":267}
{"id":"mrc_477","question":"kto obecnie pe\u0142ni funkcj\u0119 przewodnicz\u0105cego komisji europejskiej?","answer":"jest Ursula von der Leyen, kt\u00f3ra pe\u0142ni t\u0119 funkcj\u0119 od 1 grudnia 2019","context":"27 komisarzy odpowiada randze ministra w rz\u0105dach poszczeg\u00f3lnych pa\u0144stw. Od 2004 na ka\u017cde pa\u0144stwo cz\u0142onkowskie Unii Europejskiej przypada jeden komisarz, cho\u0107 w za\u0142o\u017ceniu maj\u0105 oni reprezentowa\u0107 interesy ca\u0142ej Unii, a nie pa\u0144stw, z kt\u00f3rych pochodz\u0105. Jeden z grona komisarzy jest wybierany przez Rad\u0119 Europejsk\u0105, a nast\u0119pnie zatwierdzany przez Parlament Europejski na przewodnicz\u0105cego Komisji (obecn\u0105 przewodnicz\u0105c\u0105 jest Ursula von der Leyen, kt\u00f3ra pe\u0142ni t\u0119 funkcj\u0119 od 1 grudnia 2019). W potocznym rozumieniu termin \u201eKomisja Europejska\u201d mo\u017ce tak\u017ce oznacza\u0107 ca\u0142\u0105 administracj\u0119 podleg\u0142\u0105 27 komisarzom. W 2016 roku w strukturach Komisji by\u0142o zatrudnionych oko\u0142o 32 tys. urz\u0119dnik\u00f3w. Komisja Europejska jest odpowiedzialna tylko przed Parlamentem Europejskim, a w historii nie by\u0142o przypadku jej odwo\u0142ania, mimo blisko\u015bci wskutek zainicjowanego przez parlament w 1999 \u015bledztwa w","start_idx":413,"end_idx":480}
{"id":"mrc_478","question":"ile procent ma st\u0119\u017cony kwas solny?","answer":"45,148% (pod ci\u015bnieniem normalnym).","context":"w temp. 0 \u00b0C wynosi 45,148% (pod ci\u015bnieniem normalnym). Ze st\u0119\u017conego kwasu solnego ulatnia si\u0119 gazowy chlorowod\u00f3r, kt\u00f3ry z kolei reaguje z wilgoci\u0105 w powietrzu, tworz\u0105c mg\u0142\u0119. Z tej przyczyny st\u0119\u017cony kwas solny okre\u015bla si\u0119 jako \u201edymi\u0105cy\u201d. Kwas solny o st\u0119\u017ceniu poni\u017cej 30% nie wykazuje ju\u017c tendencji do dymienia. == Znaczenie biologiczne == Kwas solny jest niezwykle istotnym czynnikiem trawiennym wi\u0119kszo\u015bci zwierz\u0105t. Jest on wydzielany w \u017co\u0142\u0105dku przez specjalne kom\u00f3rki ok\u0142adzinowe. Zadaniem kwasu solnego w uk\u0142adzie trawiennym jest: * aktywowanie nieczynnego pepsynogenu, * warunkowanie kwa\u015bnego \u015brodowiska niezb\u0119dnego do trawienia bia\u0142ka przez pepsyn\u0119, * powodowanie p\u0119cznienia tkanki \u0142\u0105cznej w mi\u0119sie, * koagulacja bia\u0142ka mleka poprzez utrzymywanie w \u017co\u0142\u0105dku zakwaszonej kazeiny, * dzia\u0142anie antyseptyczne, zabijanie drobnoustroj\u00f3w lub utrudnianie ich rozwoju, * ochrona","start_idx":20,"end_idx":55}
{"id":"mrc_479","question":"ile zwrotek ma bogurodzica?","answer":"\"Bogurodzica\" w pierwotnej postaci obejmuje 2 strofy.","context":"Ko\u015bcio\u0142a katolickiego w Polsce \"Bogurodzica\" jest hymnem odmawianym w II Nieszporach Uroczysto\u015bci Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Kr\u00f3lowej Polski 3 maja. Jako antyfona maryjna \"Bogurodzica\" mo\u017ce by\u0107 odmawiana po Komplecie. == Pochodzenie == \"Bogurodzica\" w pierwotnej postaci obejmuje 2 strofy. Pierwsza zwracaj\u0105ca si\u0119 do Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny, a druga z pro\u015bb\u0105 do Jezusa. Ma charakter meliczny: jest utworem do \u015bpiewania. U\u0142o\u017cono j\u0105 do istniej\u0105cej ju\u017c, znanej na Zachodzie, melodii z kr\u0119gu mi\u0142osnych pie\u015bni rycerskich. Melodi\u0119 t\u0119 zapisali benedyktyni, a z ich klasztoru w Sankt Gallen w Alpach trafi\u0142a do Polski. \"Bogurodzica\" to kontrafaktura, czyli nowy tekst, kt\u00f3ry zmienia pierwotny charakter wykorzystanej ilustracji muzycznej z mi\u0142osnego na pobo\u017cny. Jej melodia ma form\u0119 \u015bpiewu ch\u00f3ralnego, wykonywanego a cappella. \"Bogurodzica\" powsta\u0142a jako trop, czyli pie\u015b\u0144","start_idx":234,"end_idx":287}
{"id":"mrc_480","question":"kto reprezentowa\u0142 francj\u0119 podczas obrad kongresu wiede\u0144skiego?","answer":"Dyplomaci francuscy","context":"roku, gdy podpisany zosta\u0142 \"Akt ko\u0144cowy Kongresu Wiede\u0144skiego\". Pocz\u0105tkowo rol\u0119 dominuj\u0105c\u0105 odgrywali przedstawiciele wy\u0142\u0105cznie czterech mocarstw zwyci\u0119skich, czyli ministrowie spraw zagranicznych Rosji, Wielkiej Brytanii, Austrii i Prus. Dyplomaci francuscy i hiszpa\u0144scy otrzymali jedynie prawo opiniowania ich decyzji. Spotka\u0142o si\u0119 to ze sprzeciwem Talleyranda, kt\u00f3ry utrzymywa\u0142, \u017ce rz\u0105dzona przez Burbon\u00f3w Francja nale\u017cy do koalicji zwyci\u0119zc\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym utworzono \"Komitet O\u015bmiu\", do kt\u00f3rego dokooptowano pozosta\u0142ych sygnatariuszy I pokoju paryskiego, czyli Francj\u0119, Hiszpani\u0119, Portugali\u0119 i Szwecj\u0119. Komitet ten powo\u0142a\u0142 dziesi\u0119\u0107 komisji roboczych: prawn\u0105, statystyczn\u0105, ds. Polski, Saksonii, Niemiec, W\u0142och, Szwajcarii, rang i stopni dyplomatycznych, handlu niewolnikami i \u017ceglugi \u015br\u00f3dl\u0105dowej. Najistotniejsze decyzje nadal jednak zapada\u0142y wy\u0142\u0105cznie przy uzyskaniu aprobaty \"Komitetu Czterech\", a po intrydze styczniowej \"Komitetu Pi\u0119ciu\", gdy na znaczeniu zyska\u0142 g\u0142os","start_idx":238,"end_idx":257}
{"id":"mrc_481","question":"z iloma krajami granicz\u0105 niemcy?","answer":"Niemiecka Republika Federalna graniczy z dziewi\u0119cioma pa\u0144stwami","context":"Granice Niemiec - Niemiecka Republika Federalna graniczy z dziewi\u0119cioma pa\u0144stwami: * Austri\u0105 na odcinku 784 km * Belgi\u0105 na odcinku 167 km * Czechami na odcinku 646 km * Dani\u0105 na odcinku 68 km * Francj\u0105 na odcinku 451 km * Holandi\u0105 na odcinku 577 km * Luksemburgiem na odcinku 138 km * Polsk\u0105 na odcinku 467 km * Szwajcari\u0105 na odcinku 334 km Linia brzegowa pa\u0144stwa wynosi 2 389 km, a ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 granic to 3 621 km. Granice Niemiec, Austrii i Szwajcarii na Jeziorze Bode\u0144skim nie zosta\u0142y formalnie wytyczone.","start_idx":18,"end_idx":81}
{"id":"mrc_482","question":"jakie zwierz\u0119ta wyst\u0119puj\u0105 w kampinoskim parku narodowym?","answer":"W\u015br\u00f3d nich znajduj\u0105 si\u0119 gatunki przywr\u00f3cone naturze: \u0142o\u015b \u2013 b\u0119d\u0105cy symbolem parku, b\u00f3br oraz ry\u015b.","context":"nale\u017c\u0105 wyst\u0119puj\u0105ce w Parku lasy olsowe i \u0142\u0119gowe. Najcz\u0119\u015bciej spotykanym w Puszczy Kampinoskiej zespo\u0142em le\u015bnym jest kontynentalny b\u00f3r sosnowy \u015bwie\u017cy. Z d\u0119b\u00f3w stanowi\u0105cych tu wa\u017cn\u0105 domieszk\u0119 \u2013 oko\u0142o 10% \u2013 wyst\u0119puj\u0105 trzy gatunki, dwa rodzime: d\u0105b szypu\u0142kowy i d\u0105b bezszypu\u0142kowy oraz pochodz\u0105cy z Ameryki d\u0105b czerwony. Park i dolina nieuregulowanej Wis\u0142y ze starorzeczami, piaszczystymi \u0142achami, wyspami i zaro\u015blami stanowi\u0105 wa\u017cne miejsce bytowania wielu zwierz\u0105t. W\u015br\u00f3d nich znajduj\u0105 si\u0119 gatunki przywr\u00f3cone naturze: \u0142o\u015b \u2013 b\u0119d\u0105cy symbolem parku, b\u00f3br oraz ry\u015b. Tereny Parku maj\u0105 bogat\u0105 histori\u0119, zwi\u0105zan\u0105 z walkami o niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Mia\u0142y tu miejsce walki powsta\u0144cze w 1794 i 1863, walki armii Pozna\u0144 we wrze\u015bniu 1939, a tak\u017ce walki w 1944. Znajduj\u0105 si\u0119 tu: mogi\u0142y powsta\u0144c\u00f3w z 1863, cmentarz partyzant\u00f3w, jak r\u00f3wnie\u017c","start_idx":462,"end_idx":558}
{"id":"mrc_483","question":"gdzie mieszkaj\u0105 rekiny?","answer":"Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych.","context":"Rekiny (fr. \"requin\") \u2013 og\u00f3lna nazwa grupy gatunk\u00f3w, rodzaj\u00f3w, a nawet rodzin drapie\u017cnych ryb chrz\u0119stnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzuj\u0105cych si\u0119 op\u0142ywowym, wrzecionowatym tu\u0142owiem, heterocerkaln\u0105 p\u0142etw\u0105 ogonow\u0105, 5\u20137 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tu\u017c za g\u0142ow\u0105. W zapisie kopalnym szcz\u0105tki rekin\u00f3w znane s\u0105 z warstw dewonu. Wiele gatunk\u00f3w jest po\u0142awianych dla mi\u0119sa, sk\u00f3r i tranu. Niekt\u00f3re s\u0105 niebezpieczne dla ludzi ze wzgl\u0119du na mo\u017cliwo\u015b\u0107 pogryzienia \u2013 nawet \u015bmiertelnego. == Wyst\u0119powanie == Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych. == Charakterystyka og\u00f3lna == Rekiny osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 od 0,15 m do 20 m, a mas\u0119 cia\u0142a nawet do 12 ton. Najgro\u017aniejsze gatunki, np. \u017car\u0142acz bia\u0142y czy tygrysi maj\u0105 ostre i spiczaste","start_idx":520,"end_idx":675}
{"id":"mrc_484","question":"jaka ustawa reguluje prawa autorskie?","answer":"Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych","context":"Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych \u2013 polska ustawa, uchwalona przez Sejm RP, reguluj\u0105ca kwestie prawne zwi\u0105zane z prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. == Zakres ustawy == Ustawa okre\u015bla: * przedmiot prawa autorskiego (utw\u00f3r) * podmioty prawa autorskiego (autor i in.) * autorskie prawa osobiste * autorskie prawa maj\u0105tkowe * zasady dozwolonego u\u017cytku dzie\u0142 chronionych prawem autorskim * zasady dozwolonego u\u017cytku na rzecz beneficjent\u00f3w (os\u00f3b z dysfunkcjami) * zasady okre\u015blania i wyp\u0142aty wynagrodzenia za u\u017cyczanie egzemplarzy utwor\u00f3w przez biblioteki publiczne * zasady dozwolonego u\u017cytku utwor\u00f3w osieroconych * niekt\u00f3re sposoby korzystania z utwor\u00f3w niedost\u0119pnych w obrocie handlowym * czas trwania autorskich praw maj\u0105tkowych * zasady przej\u015bcia autorskich praw maj\u0105tkowych * przepisy szczeg\u00f3lne dotycz\u0105ce utwor\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":70}
{"id":"mrc_485","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a unia europejska?","answer":"Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":121,"end_idx":212}
{"id":"mrc_486","question":"kto wychowywa\u0142 tadeusza?","answer":"Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu.","context":"Tadeusz Soplica (\"pan Tadeusz\") \u2013 posta\u0107 literacka, tytu\u0142owy bohater poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek S\u0119dziego, dziedzic Soplicowa. M\u0142ody, przystojny, zakochany w Zosi, wpl\u0105tuje si\u0119 w perypetie mi\u0142osne z jej opiekunk\u0105 Telimen\u0105. Ostatecznie zar\u0119cza si\u0119 z Zosi\u0105. == Dzieci\u0144stwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszk\u0119 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z pierwsz\u0105 napotkan\u0105 \u201edziewczyn\u0105 ubog\u0105\u201d). Urodzi\u0142 si\u0119 zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cze\u015b\u0107 Tadeusza Ko\u015bciuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizm\u00f3w, syn Jacka urodzi\u0142 si\u0119 rok wcze\u015bniej, kiedy s\u0142awa Ko\u015bciuszki nie mog\u0142a jeszcze dotrze\u0107 na Litw\u0119). Osierocony wcze\u015bnie przez matk\u0119. Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu. Tadeusz, przekonany o \u015bmierci ojca, dorasta, otoczony trosk\u0105 wszystkich","start_idx":725,"end_idx":795}
{"id":"mrc_487","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0105 pory j\u0105drowe?","answer":"do transportu cz\u0105steczek z j\u0105dra kom\u00f3rkowego do cytoplazmy albo w przeciwnym kierunku.","context":"Pory j\u0105drowe \u2013- otwory w podw\u00f3jnej b\u0142onie j\u0105drowej, s\u0142u\u017c\u0105ce do transportu cz\u0105steczek z j\u0105dra kom\u00f3rkowego do cytoplazmy albo w przeciwnym kierunku. W obr\u0119bie poru j\u0105drowego znajduje si\u0119 j\u0105drowy kompleks porowy (NPC \u2013 ) o \u015brednicy 120-150 nm. Liczba j\u0105drowych kompleks\u00f3w porowych jest zale\u017cna od wieku, aktywno\u015bci metabolicznej i typu kom\u00f3rki. W hepatocytach znajduje si\u0119 3000-7000 por\u00f3w, a w kom\u00f3rkach o wysokiej aktywno\u015bci metabolicznej liczba ta si\u0119ga 50 mln. == Budowa j\u0105drowego kompleksu porowego == J\u0105drowy kompleks porowy jest cylindryczn\u0105 struktur\u0105 zbudowan\u0105 z trzech wsp\u00f3\u0142osiowo u\u0142o\u017conych pier\u015bcieni: * pier\u015bcienia cytoplazmatycznego, w kt\u00f3rym zakotwiczonych jest 8 filament\u00f3w bia\u0142kowych o d\u0142ugo\u015bci do 100 nm, * pier\u015bcienia j\u0105drowego (od strony nukleoplazmy) * kompleksu 8 promieni\u015bcie wpuklaj\u0105cych si\u0119 do kana\u0142u segment\u00f3w (zr\u0105b podstawowy) przypominaj\u0105cych szprychy","start_idx":60,"end_idx":146}
{"id":"mrc_488","question":"gdzie ma pocz\u0105tek odra rzeka?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m.","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":500,"end_idx":607}
{"id":"mrc_489","question":"kto dowodzi\u0142 wojskami podczas bitwy?","answer":"G\u0142\u00f3wnodowodz\u0105cym ca\u0142ej Armii Czerwonej by\u0142 Siergiej Kamieniew","context":"proponuje okre\u015blenie \"bitwa na przedpolach Warszawy\". Jak podkre\u015bla, to nie Warszawa by\u0142a g\u0142\u00f3wnym celem wojsk radzieckich, nie spad\u0142 na ni\u0105 \u017caden pocisk, a dzia\u0142ania wojenne prowadzone by\u0142y na przestrzeni 450 km. == Sytuacja przed bitw\u0105 == === Armia Czerwona === G\u0142\u00f3wnodowodz\u0105cym ca\u0142ej Armii Czerwonej by\u0142 Siergiej Kamieniew, podlegaj\u0105cy bezpo\u015brednio komisarzowi wojny i marynarki (narkomwojenmorowi) Lwowi Trockiemu b\u0119d\u0105cemu jednocze\u015bnie (podobnie jak Stalin) cz\u0142onkiem pi\u0119cioosobowego w\u00f3wczas Biura Politycznego (politbiura) w sk\u0142adzie: Lenin, Trocki, Stalin, Zinowiew, Kamieniew jako pe\u0142ni cz\u0142onkowie, Piatakow i Bucharin jako zast\u0119pcy cz\u0142onk\u00f3w. Armia Czerwona naciera\u0142a si\u0142ami zgrupowanymi w dwa zwi\u0105zki operacyjne: Uczestnicz\u0105cy w \"bitwie warszawskiej\" Front Zachodni Michai\u0142a Tuchaczewskiego z komisarzem politycznym Ivarem Smilg\u0105: * 3 Korpus Kawalerii Gaja-Chana (Gajka B\u017cyszkjana-Gaja), * 4 Armia Jewgienija Siergiejewa (od 1 sierpnia","start_idx":263,"end_idx":324}
{"id":"mrc_490","question":"na jakie lata datuje si\u0119 pocz\u0105tek epoki m\u0142odej polski?","answer":"lata 1890","context":"M\u0142oda Polska \u2013 polska odmiana modernizmu w literaturze, muzyce i sztuce polskiej przypadaj\u0105cego na lata 1890\u20131918. Nazwa tego pr\u0105du artystycznego jest analogiczna np. do M\u0142odych Niemiec lub M\u0142odej Skandynawii. == Idea M\u0142odej Polski == M\u0142oda Polska to okres w historii literatury i sztuki przypadaj\u0105cy na czas tw\u00f3rczo\u015bci dw\u00f3ch pokole\u0144 \u2013 pisarzy urodzonych w latach 60. i 70. XIX wieku. Rozwija\u0142a si\u0119 jako odpowied\u017a na sytuacj\u0119 ideow\u0105, filozoficzn\u0105, polityczn\u0105 i artystyczn\u0105 ko\u0144ca wieku, kt\u00f3r\u0105 m\u0142odopolanie oceniali negatywnie. \u015awiadczy\u0142o o tym poczucie og\u00f3lnie pojmowanego kryzysu warto\u015bci i system\u00f3w filozoficznych (o charakterze przyrodniczym i materialistycznym, zast\u0119powanych teraz my\u015blami o charakterze idealistycznym, fantastycznym, irracjonalnym). \u00d3wcze\u015bni tw\u00f3rcy uwa\u017cali, \u017ce zachodnia cywilizacja nie ma ju\u017c cz\u0142owiekowi nic wi\u0119cej do zaoferowania, a \u015bwiat zmierza ku nieuchronnej katastrofie.","start_idx":99,"end_idx":108}
{"id":"mrc_491","question":"jaki jest najwi\u0119kszy paj\u0105k na \u015bwiecie?","answer":"Ptasznik goliat, ptasznik gigant (\"Theraphosa blondi\")","context":"Ptasznik goliat, ptasznik gigant (\"Theraphosa blondi\") \u2013 gatunek paj\u0105ka z rodziny ptasznikowatych. Wraz z \"Theraphosa apophysis\" uwa\u017cany za najwi\u0119kszego obecnie \u017cyj\u0105cego paj\u0119czaka. == Opis == Masa doros\u0142ego osobnika wynosi do 250 gram\u00f3w, a rozstaw odn\u00f3\u017cy do oko\u0142o 30 cm. Samice s\u0105 wyra\u017anie wi\u0119ksze od samc\u00f3w. Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105 osobniki br\u0105zowe, istniej\u0105 r\u00f3wnie\u017c formy czarne. Jad nie jest zagro\u017ceniem dla \u017cycia lub zdrowia doros\u0142ego cz\u0142owieka. Nale\u017cy jednak wzi\u0105\u0107 pod uwag\u0119 nieprzyjemne w skutkach uk\u0105szenie pazurami jadowymi dorastaj\u0105cymi do 2,5 cm. Po uk\u0105szeniu najcz\u0119\u015bciej pojawiaj\u0105 si\u0119 wymioty, nudno\u015bci, b\u00f3le g\u0142owy, gor\u0105czka oraz skurcze mi\u0119\u015bni (czasem wyst\u0119puj\u0105ce na d\u0142ugo po uk\u0105szeniu). Do\u015b\u0107 cz\u0119sto przejawia agresj\u0119. Ze wzgl\u0119du na swoje rozmiary i wag\u0119, podro\u015bni\u0119te i doros\u0142e osobniki maj\u0105 k\u0142opoty ze wspinaniem si\u0119 po pionowych powierzchniach.","start_idx":0,"end_idx":54}
{"id":"mrc_492","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142 pi\u0119\u015bciak?","answer":"Pi\u0119\u015bciaki wykorzystywane by\u0142y najcz\u0119\u015bciej do ci\u0119cia, niekiedy do skrobania.","context":"Pi\u0119\u015bciak, t\u0142uk pi\u0119\u015bciowy, zwany w dawnej archeologii toporem b\u0105d\u017a t\u0142ukiem pi\u0119\u015bciowym \u2013 narz\u0119dzie wykonane technik\u0105 rdzeniowania z naturalnych fragment\u00f3w krzemieni i innych ska\u0142 twardych (rzadziej z grubych od\u0142upk\u00f3w) przy zastosowaniu obustronnej obr\u00f3bki na wi\u0119kszej cz\u0119\u015bci lub na ca\u0142ym obwodzie. W ten spos\u00f3b powstawa\u0142y narz\u0119dzia o migda\u0142owatym, . Pi\u0119\u015bciaki wykorzystywane by\u0142y najcz\u0119\u015bciej do ci\u0119cia, niekiedy do skrobania. Rozmiary przeci\u0119tnych pi\u0119\u015bciak\u00f3w wynosz\u0105 zazwyczaj oko\u0142o 12-15 cm. Pi\u0119\u015bciaki wytwarzali przedstawiciele kultur dolnego paleolitu: abwilskiej (zwana te\u017c szelesk\u0105) i p\u00f3\u017aniej aszelskiej. W \u015brodkowym paleolicie znane by\u0142y w kulturze mikockiej i kulturze mustierskiej.","start_idx":348,"end_idx":423}
{"id":"mrc_493","question":"z kt\u00f3rego roku jest iphone 7?","answer":"2016","context":"iPhone 7 \u2013 smartfon zaprojektowany i sprzedawany przez firm\u0119 Apple. Zosta\u0142 zaprezentowany 7 wrze\u015bnia 2016 roku wraz z iPhonem 7 Plus, podczas konferencji Apple w San Francisco. Jego sprzeda\u017c rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 16 wrze\u015bnia 2016 roku. Polska premiera mia\u0142a miejsce 23 wrze\u015bnia 2016 roku. Smartfon jest nast\u0119pc\u0105 iPhone'a 6s i 6s Plus. == Specyfikacje == iPhone 7 dost\u0119pny jest w czterech wariantach kolorystycznych: r\u00f3\u017cowym z\u0142ocie, z\u0142otym, srebrnym i czarnym oraz dw\u00f3ch wersjach pojemno\u015bci: 32 GB i 128 GB. Jest odporny na wod\u0119, zachlapania oraz py\u0142 (klasa IP67 zgodnie z norm\u0105 IEC 60529 (maksymalna g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 1 m do 30 minut)). Posiada czip A10 Fusion oraz czytnik linii papilarnych w przycisku \"Pocz\u0105tek\" (Touch ID). Posiada aplikacj\u0119 \"Wallet\", dzi\u0119ki kt\u00f3rej mo\u017cna doda\u0107 kart\u0119 kredytow\u0105","start_idx":101,"end_idx":105}
{"id":"mrc_494","question":"kto jest re\u017cyserem filmu thor?","answer":"Kenneth Branagh","context":"Thor \u2013 ameryka\u0144ski film akcji z elementami science fantasy z 2011 roku na podstawie serii komiks\u00f3w o superbohaterze o tym samym imieniu wydawnictwa Marvel Comics. Za re\u017cyseri\u0119 odpowiada\u0142 Kenneth Branagh na podstawie scenariusza Ashleya Millera, Zacka Stentza i Doan Payne\u2019a. Tytu\u0142ow\u0105 rol\u0119 zagra\u0142 Chris Hemsworth, a obok niego w rolach g\u0142\u00f3wnych wyst\u0105pili: Natalie Portman, Tom Hiddleston, Stellan Skarsg\u00e5rd, Colm Feore, Ray Stevenson, Idris Elba, Kat Dennings, Rene Russo i Anthony Hopkins. Jest to historia Thora, nast\u0119pcy tronu z Asgardu, kt\u00f3ry zostaje wygnany z ojczyzny na Ziemi\u0119, gdzie poznaje astrofizyczk\u0119 Jane Foster. Pozbawiony swoich nadludzkich mo\u017cliwo\u015bci musi powstrzyma\u0107 swojego adoptowanego brata Lokiego w przej\u0119ciu tronu Asgardu. \"Thor\" wchodzi w sk\u0142ad I Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to czwarty film nale\u017c\u0105cy do","start_idx":187,"end_idx":202}
{"id":"mrc_495","question":"z kim graniczy ukraina?","answer":"od p\u00f3\u0142nocy z Bia\u0142orusi\u0105, od zachodu z Polsk\u0105, S\u0142owacj\u0105 i W\u0119grami, od po\u0142udnia z Rumuni\u0105 i Mo\u0142dawi\u0105 oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu i wschodu z Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105.","context":"Ukraina (, \"Ukrajina\") \u2013 pa\u0144stwo unitarne, po\u0142o\u017cone w Europie Wschodniej. Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Bia\u0142orusi\u0105, od zachodu z Polsk\u0105, S\u0142owacj\u0105 i W\u0119grami, od po\u0142udnia z Rumuni\u0105 i Mo\u0142dawi\u0105 oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu i wschodu z Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105. Stolic\u0105 Ukrainy jest Kij\u00f3w. Ukraina jest cz\u0142onkiem za\u0142o\u017cycielskim ONZ, cz\u0142onkiem \u015awiatowej Organizacji Handlu, Rady Europy, Mi\u0119dzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Pog\u0142\u0119bionej i Ca\u0142o\u015bciowej Strefy Wolnego Handlu (DCFTA) oraz organizacji regionalnych i subregionalnych, tj. OBWE, GUAM i Organizacji Wsp\u00f3\u0142pracy Gospodarczej Pa\u0144stw Morza Czarnego. Ukraina jest pa\u0144stwem suwerennym od 1991 roku; w 2009 przyst\u0105pi\u0142a do programu Partnerstwo Wschodnie, od 2014 jest krajem stowarzyszonym z Uni\u0105 Europejsk\u0105, a od 1 stycznia 2016 jest cz\u0142onkiem strefy wolnego handlu z Uni\u0105 Europejsk\u0105. Wed\u0142ug raportu","start_idx":83,"end_idx":274}
{"id":"mrc_496","question":"kiedy rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 romantyzm w polsce?","answer":"Romantyzm w historii literatury polskiej rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 wraz z wydaniem tomu poetyckiego \"Ballady i romanse\" (1822) Adama Mickiewicza.","context":"Za przedstawicielk\u0119 romantyzmu uznaje si\u0119 te\u017c Bo\u017een\u0119 N\u011bmcov\u0105, autork\u0119 opowiadania \"Babi\u010dka\" (\"Babunia\"), kt\u00f3ra zapocz\u0105tkowa\u0142a nowoczesn\u0105 czesk\u0105 proz\u0119, jakkolwiek bywa ona zaliczana do prekursor\u00f3w realizmu. Z romantyzmu wywodzi si\u0119 generacja Majowc\u00f3w, odwo\u0142uj\u0105cych si\u0119 bezpo\u015brednio do tw\u00f3rczo\u015bci Karela Hynka M\u00e1chy. Nale\u017celi do niej mi\u0119dzy innymi Jan Neruda, V\u00edt\u011bzslav H\u00e1lek, Karol\u00edna Sv\u011btl\u00e1, Jakub Arbes. === Polska === Romantyzm w historii literatury polskiej rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 wraz z wydaniem tomu poetyckiego \"Ballady i romanse\" (1822) Adama Mickiewicza. Przypada\u0142 na lata 1822\u20131863, jego czo\u0142owymi przedstawicielami byli Adam Mickiewicz, Juliusz S\u0142owacki, Cyprian Kamil Norwid, Zygmunt Krasi\u0144ski, J\u00f3zef Ignacy Kraszewski. === Portugalia === W Portugalii pierwsze oznaki romantyzmu mo\u017cna odnale\u017a\u0107 w napisanych pod koniec XVIII wieku sonetach Manuela Marii Barbosa du Bocage, tw\u00f3rcy zasadniczo wiernego klasycyzmowi. Najwa\u017cniejszym poet\u0105","start_idx":420,"end_idx":553}
{"id":"mrc_497","question":"jak nazywano dziewieciu najwyzszych ranga urzednikow w atenskim polis?","answer":"Archont\u00f3w","context":"Archont (gr. , \"archon\" 'rz\u0105dz\u0105cy', imies\u0142\u00f3w od gr. \u1f04\u03c1\u03c7\u03c9 'by\u0107 na czele') \u2013 najwy\u017cszy urz\u0119dnik polis w staro\u017cytnych Atenach, kt\u00f3ry przewodniczy\u0142 radzie areopagu i zajmowa\u0142 si\u0119 najwa\u017cniejszymi sprawami ate\u0144skiej polis. Urz\u0119dnicy ci pojawili si\u0119 w VIII w. p.n.e. R\u00f3wnie\u017c inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos u\u017cywa\u0142y tego tytu\u0142u na oznaczenie w\u0142asnych urz\u0119dnik\u00f3w polis. == W Atenach == Archont\u00f3w by\u0142o dziewi\u0119ciu. Od lat 80. VII w. p.n.e. wybierano ich na roczn\u0105 kadencj\u0119. Urz\u0119dowanie rozpoczynali w miesi\u0105cu hekatombajon, kt\u00f3ry przypada\u0142 na lipiec. W\u015br\u00f3d dziewi\u0119ciu archont\u00f3w istnia\u0142 podzia\u0142 funkcji: * archont eponymos sta\u0142 na czele kolegium archont\u00f3w, sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 wykonawcz\u0105, od jego imienia nazywano rok; * archont polemarchos kierowa\u0142 polityk\u0105 zagraniczn\u0105 i dowodzi\u0142 wojskiem; * archont basileus przewodniczy\u0142 obrz\u0119dom religijnym, odpowiada\u0142 za","start_idx":392,"end_idx":401}
{"id":"mrc_498","question":"jakie s\u0105 wsp\u00f3lne cechy zwierz\u0105t?","answer":"Za cechy odr\u00f3\u017cniaj\u0105ce zwierz\u0119ta od innych organizm\u00f3w przyjmuje si\u0119 spos\u00f3b od\u017cywiania, brak \u015bciany kom\u00f3rkowej, gromadzenie glikogenu oraz obecno\u015b\u0107 (u wy\u017cej uorganizowanych zwierz\u0105t) uk\u0142adu mi\u0119\u015bniowego i nerwowego.","context":"Charakterystyka == Za cechy odr\u00f3\u017cniaj\u0105ce zwierz\u0119ta od innych organizm\u00f3w przyjmuje si\u0119 spos\u00f3b od\u017cywiania, brak \u015bciany kom\u00f3rkowej, gromadzenie glikogenu oraz obecno\u015b\u0107 (u wy\u017cej uorganizowanych zwierz\u0105t) uk\u0142adu mi\u0119\u015bniowego i nerwowego. === Spos\u00f3b od\u017cywiania === Zwierz\u0119ta nie potrafi\u0105 samodzielnie wytwarza\u0107 substancji od\u017cywczych. Wszystkie s\u0105 cudzo\u017cywne, tzn. \u017cywi\u0105 si\u0119 innymi organizmami, ich szcz\u0105tkami lub odchodami. W ten spos\u00f3b \u017cywi\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c grzyby. Zwierz\u0119ta wyspecjalizowa\u0142y si\u0119 w wielu r\u00f3\u017cnych metodach zdobywania i konsumowania pokarmu. === Kom\u00f3rki zwierz\u0119ce === Cia\u0142a zwierz\u0105t zbudowane s\u0105 zawsze z kom\u00f3rek eukariotycznych. Tak\u0105 cech\u0119 maj\u0105 te\u017c kom\u00f3rki ro\u015blinne. W odr\u00f3\u017cnieniu od nich kom\u00f3rki zwierz\u0119ce nie maj\u0105 chloroplast\u00f3w i \u015bcian kom\u00f3rkowych. S\u0105 otoczone cienk\u0105 b\u0142on\u0105 kom\u00f3rkow\u0105. Wytwarzaj\u0105 kolagen. Brakiem \u015bciany kom\u00f3rkowej charakteryzuj\u0105 si\u0119, opr\u00f3cz zwierz\u0105t, niekt\u00f3re grzyby. Funkcjonalnie zr\u00f3\u017cnicowane kom\u00f3rki zwierz\u0105t zorganizowane","start_idx":19,"end_idx":231}
{"id":"mrc_499","question":"kiedy zosta\u0142a uchwalona konstytucja kwietniowa?","answer":"ustawa zasadnicza II Rzeczypospolitej podpisana przez prezydenta Ignacego Mo\u015bcickiego 23 kwietnia 1935 roku.","context":"Konstytucja kwietniowa \u2013 ustawa zasadnicza II Rzeczypospolitej podpisana przez prezydenta Ignacego Mo\u015bcickiego 23 kwietnia 1935 roku. Wesz\u0142a w \u017cycie nast\u0119pnego dnia. W niekt\u00f3rych tekstach przedwojennych nazywana jest konstytucj\u0105 styczniow\u0105, od miesi\u0105ca zako\u0144czenia nad ni\u0105 prac w Sejmie i Senacie. Na jej mocy wprowadzono w Polsce system prezydencki o charakterze autorytarnym, okre\u015blany we wsp\u00f3\u0142czesnej doktrynie prawa konstytucyjnego jako neoprezydencki, hiperprezydencki, superprezydencki lub swoisty system prezydencki\u201eJaki system rz\u0105d\u00f3w wprowadza\u0142a konstytucja kwietniowa? Chyba nale\u017cy przyj\u0105\u0107, \u017ce niekiedy spotykane okre\u015blanie go jako zracjonalizowany parlamentarno-gabinetowy (formu\u0142a p\u00f3\u0142-prezydencka, czy prezydencko-parlamentarna), nie oddaje jednak istoty systemu opartego na omnipotencji g\u0142owy pa\u0144stwa. System parlamentarno-gabinetowy, nawet w postaci bardzo zmodyfikowanej poprzez silne wzmocnienie pozycji ustrojowej g\u0142owy pa\u0144stwa, zak\u0142ada jednak jak\u0105\u015b form\u0119 partnerstwa pomi\u0119dzy legislatyw\u0105 a egzekutyw\u0105, a przede wszystkim","start_idx":25,"end_idx":133}
{"id":"mrc_500","question":"jak mia\u0142 na imi\u0119 latarnik?","answer":"Siellawa","context":"latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas","start_idx":44,"end_idx":52}
{"id":"mrc_501","question":"jaki kraj jest najdalej od polski?","answer":"Wyspy Chatham","context":"antypodowy dla francuskiego departamentu H\u00e9rault w regionie Langwedocja-Roussillon. Wyspy Chatham, a dok\u0142adnie wysepka Rangatira (South East Island), s\u0105 najdalej po\u0142o\u017conym od Polski skrawkiem l\u0105du. Od Warszawy dzieli je 18 450 km. == Przyroda == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 obszaru obu wysp g\u0142\u00f3wnych pokrywaj\u0105 pastwiska i wrzosowiska, jednak\u017ce istnieje nieco obszar\u00f3w zalesionych. Niekt\u00f3re z wysp, w przesz\u0142o\u015bci ogo\u0142ocone z las\u00f3w dla cel\u00f3w rolniczych, obecnie stanowi\u0105 rezerwaty unikalnej flory i fauny archipelagu. Flora wysp obejmuje 388 gatunk\u00f3w ro\u015blin, spo\u015br\u00f3d kt\u00f3rych a\u017c 47 to endemity tego archipelagu. Nale\u017c\u0105 do nich m.in.: \"Myosotidium hortensium\", \"Brachyglottis huntii\", \"Astelia chathamica\", \"Aciphylla dieffenbachii\", \"Geranium traversii\", \"Olearia semidentata\", \"O. chathamica\", \"Embergeria grandifolia\". Do charakterystycznych cech miejscowej flory nale\u017c\u0105 gatunki osi\u0105gaj\u0105ce okaza\u0142e rozmiary, b\u0119d\u0105ce najwi\u0119kszymi przedstawicielami swoich rodzaj\u00f3w. Do przyk\u0142ad\u00f3w nale\u017cy: \"Coprosma","start_idx":84,"end_idx":97}
{"id":"mrc_502","question":"jakie autentyczne wydarzenie zainspirowa\u0142o wyspia\u0144skiego do napisania dramatu?","answer":"wesele poety Lucjana Rydla i ch\u0142opki Jadwigi Miko\u0142ajczyk\u00f3wny.","context":"Wesele \u2013 dramat autorstwa Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego, wystawiony po raz pierwszy w Teatrze Miejskim w Krakowie 16 marca 1901 roku w re\u017cyserii Adolfa Walewskiego. Dramat ten uwa\u017cany jest za jedno z najwa\u017cniejszych dzie\u0142 epoki M\u0142odej Polski. == Pierwowz\u00f3r == Utw\u00f3r nawi\u0105zuje do autentycznego wydarzenia, jakim by\u0142o wesele poety Lucjana Rydla i ch\u0142opki Jadwigi Miko\u0142ajczyk\u00f3wny. \u015alub mia\u0142 miejsce 20 listopada 1900 roku w bazylice Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Krakowie, wesele za\u015b w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku W\u0142odzimierza Tetmajera, nazwanym p\u00f3\u017aniej Rydl\u00f3wk\u0105. \u015alub by\u0142 przedmiotem du\u017cych kontrowersji. Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego. == Budowa i styl dramatu == \"Wesele\" sk\u0142ada si\u0119 z trzech akt\u00f3w. Akt I jest aktem realistycznym, napisanym w","start_idx":311,"end_idx":372}
{"id":"mrc_503","question":"kto rz\u0105dzi w australii?","answer":"Kr\u00f3l Australii jest formaln\u0105 g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa i zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych, kieruje tak\u017ce egzekutyw\u0105.","context":"si\u0119 cz\u0119sto mniejsze ugrupowania, niemaj\u0105ce szans na zaistnienie w izbie ni\u017cszej. W ostatnich latach korzystaj\u0105 na tym m.in. . == W\u0142adza wykonawcza == === Kr\u00f3lowa i gubernator generalny === Kr\u00f3l Australii jest formaln\u0105 g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa i zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych, kieruje tak\u017ce egzekutyw\u0105. Posiada bardzo szerokie kompetencje, obejmuj\u0105ce m.in. prawo weta absolutnego wobec ka\u017cdej z ustaw, mianowania premiera oraz gabinetu i skracania kadencji parlamentu. Posiada r\u00f3wnie\u017c wy\u0142\u0105czno\u015b\u0107 na wydawanie akt\u00f3w wykonawczych do ustaw. Australia jest powi\u0105zana uni\u0105 personaln\u0105 z Wielk\u0105 Brytani\u0105, co oznacza, i\u017c ka\u017cdy nowy monarcha brytyjski staje si\u0119 jednocze\u015bnie monarch\u0105 Australii (cho\u0107 od czasu koronacji El\u017cbiety II funkcje te s\u0105 formalnie rozdzielone). Powoduje to, i\u017c przez ogromn\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 czasu kr\u00f3lowa pozostaje poza granicami Australii. W jej zast\u0119pstwie wszystkie jej","start_idx":189,"end_idx":289}
{"id":"mrc_504","question":"gdzie znaleziono popie\u0142uszk\u0119?","answer":"Oficjalnie zw\u0142oki znaleziono 30 pa\u017adziernika 1984 roku o godzinie 17:00 w zalewie ko\u0142o tamy we W\u0142oc\u0142awku.","context":"Data znalezienia zw\u0142ok === Oficjalnie zw\u0142oki znaleziono 30 pa\u017adziernika 1984 roku o godzinie 17:00 w zalewie ko\u0142o tamy we W\u0142oc\u0142awku. Jednak jeden z toru\u0144skich prokurator\u00f3w zajmuj\u0105cych si\u0119 poszukiwaniami Popie\u0142uszki zezna\u0142, \u017ce ju\u017c 26 pa\u017adziernika wezwano go w okolice tamy we W\u0142oc\u0142awku, aby asystowa\u0142 wydobyciu z rzeki zw\u0142ok. Na miejscu poinformowano go jednak, \u017ce sprawa jest \u201enieaktualna\u201d. W roku 2008 reporterzy \u201eSuperwizjera\u201d TVN dotarli do wi\u0119kszej liczby \u015bwiadk\u00f3w, kt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce cia\u0142o wy\u0142owiono ju\u017c 26 pa\u017adziernika. Nurkowie bior\u0105cy w\u00f3wczas udzia\u0142 w akcji twierdz\u0105, \u017ce cia\u0142o wygl\u0105da\u0142o w\u00f3wczas inaczej ni\u017c na zdj\u0119ciach i filmach rejestruj\u0105cych moment wy\u0142owienia cia\u0142a 30 pa\u017adziernika. Ponadto by\u0142o skr\u0119powane w inny spos\u00f3b, ni\u017c twierdz\u0105 esbecy. === Zgony \u015bwiadk\u00f3w i bliskich === Tomasz Popie\u0142uszko (syn J\u00f3zefa Popie\u0142uszki, brata ks.","start_idx":27,"end_idx":132}
{"id":"mrc_505","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 trzeci synod?","answer":"w Kartaginie","context":"Synody w Kartaginie \u2013 synody jakie odby\u0142y si\u0119 w III, IV i V w. w Kartaginie w Afryce. * W maju 251 zebra\u0142 si\u0119 synod pod przewodnictwem Cypriana z Kartaginy, aby rozwa\u017cy\u0107 spos\u00f3b post\u0119powania wobec lapsi, czyli chrze\u015bcijan kt\u00f3rzy wobec prze\u015bladowa\u0144 wyrzekli si\u0119 wiary. Kolejne synody na ten temat odby\u0142y si\u0119 w Kartaginie w 252 i 254. * Dwa synody z 255 i 256, pod przewodnictwem Cypriana z Kartaginy, wypowiedzia\u0142y si\u0119 przeciw wa\u017cno\u015bci chrztu heretyk\u00f3w. Wywo\u0142a\u0142o to sprzeciw papie\u017ca Stefana I, kt\u00f3ry upomnia\u0142 uczestnik\u00f3w synodu. We wrze\u015bniu 256 odby\u0142 si\u0119 trzeci synod na ten temat, podtrzymuj\u0105cy stanowisko dw\u00f3ch poprzednich. Wywo\u0142a\u0142o to ostre napi\u0119cia pomi\u0119dzy biskupami Rzymu i Afryki. * Ok. 348 odby\u0142 si\u0119 synod biskup\u00f3w prawos\u0142awnych, kt\u00f3rzy spotkali si\u0119 by","start_idx":7,"end_idx":19}
{"id":"mrc_506","question":"kto mia\u0142 najwi\u0119cej dzieci?","answer":"Fiodorowa Wasiljewa","context":"Fiodorowa Wasiljewa (ur. 1707, zm. 1782) \u2013 nieznana z imienia, rosyjska ch\u0142opka, \u017cona Fiodora Wasilijewa, rekordzistka pod wzgl\u0119dem liczby urodzonych dzieci. Pochodzi\u0142a z Szui. W latach oko\u0142o 1725\u20131765 urodzi\u0142a 69 \u017cywych dzieci, z czego tylko dw\u00f3jka zmar\u0142a w okresie niemowl\u0119cym. Rekordzistka by\u0142a 27 razy w ci\u0105\u017cy, przy czym wszystkie te ci\u0105\u017ce by\u0142y mnogie. W porodach urodzi\u0142a 16 razy bli\u017ani\u0119ta, siedem razy trojaczki i cztery razy czworaczki. Po jej \u015bmierci Fiodor o\u017ceni\u0142 si\u0119 ponownie.","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_507","question":"z jakim krajem mamy najdluzsza granice?","answer":"z Czechami \u2013 796 km","context":"granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza terytorialnego z Niemcami i Rosj\u0105 oraz linii, kt\u00f3rej ka\u017cdy punkt jest oddalony o 12 mil morskich (22,224 km) od morskiej linii brzegowej, a w Zatoce Gda\u0144skiej \u2013 od linii podstawowej morza terytorialnego. D\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej wynosi 770 km razem z Zalewem Szczeci\u0144skim i Zalewem Wi\u015blanym). == Obecne granice == Granica Polski oddziela terytorium pa\u0144stwa polskiego od innych pa\u0144stw i od","start_idx":29,"end_idx":48}
{"id":"mrc_508","question":"kim by\u0142 moj\u017cesz?","answer":"posta\u0107 biblijna, przyw\u00f3dca Izraelit\u00f3w w okresie ich wyj\u015bcia z Egiptu i w\u0119dr\u00f3wki do Ziemi","context":"Moj\u017cesz (, hebr. \"\u05de\u05b9\u05e9\u05b6\u05c1\u05d4\" \"Mosze\", arab. \"\u0645\u0648\u0633\u0649,\" \"Musa\", cs. \"Prorok Bogowidiec Moisiej\") \u2013 posta\u0107 biblijna, przyw\u00f3dca Izraelit\u00f3w w okresie ich wyj\u015bcia z Egiptu i w\u0119dr\u00f3wki do Ziemi Obiecanej, \u015bwi\u0119ty prorok. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u017cy\u0142 prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e. (wed\u0142ug Biblii 120 lat). Syn Amrama i Jokebed (Amram by\u0142 bratankiem swojej \u017cony Jokabed \u2013 Wj 6:20), brat Aarona i Miriam. S\u0105 tak\u017ce badacze, kt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce Moj\u017cesz nie jest postaci\u0105 historyczn\u0105, nie wykluczaj\u0105c jednocze\u015bnie mo\u017cliwo\u015bci istnienia innej osoby, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jego pierwowzorem. == Imi\u0119 == Wed\u0142ug tradycyjnej etymologii imi\u0119 \"Moj\u017cesz\" pochodzi od rdzenia \u05de\u05e9\u05d4 \"wyci\u0105ga\u0107, wyjmowa\u0107, wyj\u0105\u0107\", jako \u017ce zosta\u0142 wyci\u0105gni\u0119ty z rzeki (Nilu) przez c\u00f3rk\u0119 faraona. J\u00f3zef Flawiusz w \"Dawnych dziejach Izraela\" (ks. I 228) uwa\u017ca, \u017ce etymologia","start_idx":92,"end_idx":180}
{"id":"mrc_509","question":"u jakich zwierz\u0105t wyst\u0119puje kanibalizm?","answer":"Wyst\u0119puje w wielu grupach zwierz\u0105t, m.in. u owad\u00f3w, paj\u0119czak\u00f3w, ryb, p\u0142az\u00f3w i ptak\u00f3w, bardzo rzadko u ssak\u00f3w.","context":"Kanibalizm \u2013 praktyka zjadania osobnik\u00f3w w\u0142asnego gatunku, do\u015b\u0107 rozpowszechniona w naturze. Wyst\u0119puje w wielu grupach zwierz\u0105t, m.in. u owad\u00f3w, paj\u0119czak\u00f3w, ryb, p\u0142az\u00f3w i ptak\u00f3w, bardzo rzadko u ssak\u00f3w. Mo\u017ce si\u0119 nasili\u0107 ze wzgl\u0119du na zbytnie zag\u0119szczenie populacji lub w nast\u0119pstwie g\u0142odu. Do najbardziej znanych zwierz\u0105t praktykuj\u0105cych kanibalizm nale\u017c\u0105 modliszki. == Kanibalizm w\u015br\u00f3d ludzi == Zjawisko to spotykane jest tak\u017ce u ludzi \u2013 nekrofagia, ludo\u017cerstwo, czyli antropofagia ( \u2013 cz\u0142owiek, \"phagein\" \u2013 po\u017cera\u0107), cz\u0119sto ma pod\u0142o\u017ce religijne. Dla cz\u0142owieka jedzenie ludzkiego mi\u0119sa stwarza zagro\u017cenie dla zdrowia - powoduj\u0105 je priony, wirusopodobne bia\u0142ka, wywo\u0142uj\u0105ce choroby z grupy zaka\u017anych encefalopatii g\u0105bczastych. W\u015br\u00f3d plemion Nowej Gwinei, zw\u0142aszcza ludu Fore, szala\u0142a wywo\u0142ana przez priony choroba zwana kuru lub \u201e\u015bmiej\u0105c\u0105 si\u0119 \u015bmierci\u0105\u201d. Zara\u017cenie nast\u0119powa\u0142o przy rytualnym","start_idx":92,"end_idx":201}
{"id":"mrc_510","question":"kto koronowa\u0142 kr\u00f3low\u0105 el\u017cbiet\u0119?","answer":"arcybiskupa Canterbury","context":"Koronacja El\u017cbiety II \u2013 ceremonia koronacyjna kr\u00f3lowej El\u017cbiety II z dynastii Windsor\u00f3w. Odby\u0142a si\u0119 2 czerwca 1953 roku w Opactwie Westminsterskim w Londynie. El\u017cbieta II wst\u0105pi\u0142a na tron w wieku 25 lat po \u015bmierci swojego ojca, Jerzego VI (6 lutego 1952); wkr\u00f3tce potem zosta\u0142a og\u0142oszona kr\u00f3low\u0105. W uroczysto\u015bci, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 w St. James\u2019s Palace, wzi\u0119li udzia\u0142 m.in. cz\u0142onkowie Tajnej Rady Wielkiej Brytanii i lord mer Londynu. Da\u0142o to r\u00f3wnie\u017c komisjom planistycznym odpowiednio d\u0142ugi czas na przygotowanie si\u0119 do ceremonii. Podczas nabo\u017ce\u0144stwa El\u017cbieta z\u0142o\u017cy\u0142a przysi\u0119g\u0119, zosta\u0142a namaszczona krzy\u017cmem przez arcybiskupa Canterbury, ubrana w szaty, przekazano jej r\u00f3wnie\u017c insygnia kr\u00f3lewskie (ber\u0142o i jab\u0142ko) oraz koronowano na kr\u00f3low\u0105 Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, Zwi\u0105zku Po\u0142udniowej Afryki, Pakistanu i Cejlonu (obecnie Sri","start_idx":613,"end_idx":635}
{"id":"mrc_511","question":"z jakiej rodziny pochodzi\u0142 rudy?","answer":"By\u0142 synem nauczycieli \u2013 by\u0142ego \u017co\u0142nierza Legion\u00f3w Polskich Stanis\u0142awa Bytnara i Zdzis\u0142awy Bytnarowej z domu Rechul.","context":"Jan Roman Bytnar, ps. \u201eRudy\u201d, \u201eCzarny\u201d, \u201eJanek\u201d, \u201eKrokodyl\u201d, \u201eJan Rudy\u201d (ur. 6 maja 1921 w Kolbuszowej, zm. 30 marca 1943 w Warszawie) \u2013 podharcmistrz, cz\u0142onek Szarych Szereg\u00f3w, dow\u00f3dca hufca \u201ePo\u0142udnie\u201d Grup Szturmowych, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego \"Kamienie na szaniec\". == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === By\u0142 synem nauczycieli \u2013 by\u0142ego \u017co\u0142nierza Legion\u00f3w Polskich Stanis\u0142awa Bytnara i Zdzis\u0142awy Bytnarowej z domu Rechul. Urodzi\u0142 si\u0119 6 maja 1921 w domu rodzinnym swojej matki przy ul. Nowe Miasto w Kolbuszowej. W latach 1921\u20131926 jego rodzice pracowali w szkole w Niek\u0142aniu Wielkim (ojciec by\u0142 jej kierownikiem, matka \u2013 nauczycielk\u0105). W 1925 Stanis\u0142aw Bytnar otrzyma\u0142 propozycj\u0119 podj\u0119cia studi\u00f3w w Pa\u0144stwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jesieni\u0105 1926 ca\u0142a rodzina zamieszka\u0142a przy","start_idx":333,"end_idx":448}
{"id":"mrc_512","question":"kiedy wprowadzono stan wyj\u0105tkowy?","answer":"wprowadzony 2 wrze\u015bnia 2021 roku","context":"Stan wyj\u0105tkowy w Polsce \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 2 wrze\u015bnia 2021 roku na wniosek Rady Ministr\u00f3w przez prezydenta Andrzeja Dud\u0119 na cz\u0119\u015bci terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Obj\u0105\u0142 115 miejscowo\u015bci w wojew\u00f3dztwie podlaskim oraz 68 miejscowo\u015bci w wojew\u00f3dztwie lubelskim, wzd\u0142u\u017c ca\u0142ej granicy polsko-bia\u0142oruskiej. Zosta\u0142 wprowadzony na 30 dni. Rozporz\u0105dzeniem z 1 pa\u017adziernika 2021 prezydent Andrzej Duda przed\u0142u\u017cy\u0142 stan wyj\u0105tkowy na ca\u0142ym wprowadzonym obszarze na kolejne 60 dni. Dzie\u0144 wcze\u015bniej zgod\u0119 na przed\u0142u\u017cenie stanu wyj\u0105tkowego wyrazi\u0142 Sejm. == Okoliczno\u015bci wprowadzenia == 31 sierpnia 2021 Rada Ministr\u00f3w z\u0142o\u017cy\u0142a do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o wprowadzenie stanu wyj\u0105tkowego z powodu zagro\u017cenia bezpiecze\u0144stwa i porz\u0105dku publicznego na cz\u0119\u015bci terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zwi\u0105zku z kryzysem migracyjnym oraz odbywaj\u0105cymi si\u0119 przy polskiej granicy \u0107wiczeniami wojsk rosyjsko-bia\u0142oruskich o","start_idx":44,"end_idx":76}
{"id":"mrc_513","question":"jakie by\u0142o hobby hrabiego?","answer":"o pr\u00f3by zbudowania szybowca z trzciny, kt\u00f3re niestety nie zako\u0144czy\u0142y si\u0119 sukcesem.","context":"warto\u015b\u0107 krajoznawcz\u0105, tak\u017ce naukow\u0105 ze wzgl\u0119du na wspomniane prowadzenie wykopalisk w pobli\u017cu staro\u017cytnej Troi, ponadto dzi\u0119ki umieszczeniu rysunk\u00f3w zwiedzanych teren\u00f3w mo\u017cemy znale\u017a\u0107 sporo informacji o \u017cyciu codziennym mieszka\u0144c\u00f3w pa\u0144stwa tureckiego w pocz\u0105tkach XIX wieku. Do hobby hrabiego mo\u017cna tak\u017ce zaliczy\u0107 jego pr\u00f3by zbudowania szybowca z trzciny, kt\u00f3re niestety nie zako\u0144czy\u0142y si\u0119 sukcesem. W latach 1817-1820 wybudowa\u0142 ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015bw. Marcelina w Rogalinie. Jako patrona wybra\u0142 \u015bw. Marcelina na cze\u015b\u0107 Marcelego Lubomirskiego, swojego kuzyna, poleg\u0142ego podczas obl\u0119\u017cenia Sandomierza w 1809 roku (podczas kampanii napoleo\u0144skiej). W dolnej cz\u0119\u015bci ko\u015bcio\u0142a znajduje si\u0119 mauzoleum Raczy\u0144skich (a w nim tablice epitafijne i nagrobki przy\u015bcienne z prochami starszych cz\u0142onk\u00f3w rodziny Raczy\u0144skich oraz sarkofagi kilku ostatnich cz\u0142onk\u00f3w tego rodu). W swym maj\u0105tku w Rogalinie zgromadzi\u0142 bardzo bogaty","start_idx":317,"end_idx":399}
{"id":"mrc_514","question":"ile rodze\u0144stwa ma wieniawa?","answer":"Ma trzy m\u0142odsze, przyrodnie siostry \u2013 ze strony matki: Wiktori\u0119 i Korneli\u0119","context":"Julia Marta Wieniawa-Narkiewicz (ur. 23 grudnia 1998 w Warszawie) \u2013 polska aktorka, piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, kompozytorka i osobowo\u015b\u0107 medialna. Debiutowa\u0142a w wyst\u0119pach scenicznych w Warsztatowej Akademii Musicalowej w Teatrze Muzycznym \u201eRoma\u201d. Popularno\u015b\u0107 przynios\u0142a jej rola Pauliny w serialu \"Rodzinka.pl\" (2013\u20132020). W kolejnych latach zagra\u0142a g\u0142\u00f3wne role m.in. w filmach \"W lesie dzi\u015b nie za\u015bnie nikt\" (2020) i jego kontynuacji (2021), \"Wszyscy moi przyjaciele nie \u017cyj\u0105\" (2021) oraz \"Small World\" (2021), a tak\u017ce w serialu \"Zawsze warto\" (2019\u20132020). Jako wokalistka wyda\u0142a album studyjny \"Omamy\" (2022). == Wczesne lata == Jest c\u00f3rk\u0105 Konrada i Marty Wieniaw\u00f3w-Narkiewicz\u00f3w, kt\u00f3rzy s\u0105 rozwiedzeni. Jej ojciec jest projektantem graficznym, a matka pe\u0142ni funkcj\u0119 mened\u017cerki c\u00f3rki. Ma trzy m\u0142odsze, przyrodnie siostry \u2013 ze strony matki: Wiktori\u0119 i Korneli\u0119","start_idx":789,"end_idx":863}
{"id":"mrc_515","question":"kiedy powsta\u0142a pierwsza kamera?","answer":"Pierwsz\u0105 na \u015bwiecie kamer\u0119 opatentowa\u0142 w Anglii Francuz Louis Le Prince w 1888.","context":"Kamera filmowa \u2013 urz\u0105dzenie o dzia\u0142aniu zbli\u017conym do aparatu fotograficznego. Ci\u0119\u017cka, kosztowna, profesjonalna odmiana kamery. Kamera filmowa wykonuje sekwencj\u0119 wysokiej jako\u015bci zdj\u0119\u0107 w bardzo kr\u00f3tkich odst\u0119pach czasu i rejestruje je na ta\u015bmie filmowej. == Historia == Pierwsz\u0105 na \u015bwiecie kamer\u0119 opatentowa\u0142 w Anglii Francuz Louis Le Prince w 1888. Pierwsz\u0105 r\u0119czn\u0105 kamer\u0119 filmow\u0105, kt\u00f3ra by\u0142a r\u00f3wnocze\u015bnie pierwsz\u0105 na \u015bwiecie kamer\u0105 o nap\u0119dzie automatycznym, skonstruowa\u0142 w 1908 roku polski wynalazca oraz konstruktor Kazimierz Pr\u00f3szy\u0144ski. Jego wynalazek nosi\u0142 nazw\u0119 aeroskop i stosowany by\u0142 przez profesjonalnych reporter\u00f3w w latach 1911\u20131935. == Spos\u00f3b dzia\u0142ania == Profesjonalne kamery potrafi\u0105 filmowa\u0107 z r\u00f3\u017cnymi pr\u0119dko\u015bciami (np. od 1 do 170 klatek na sekund\u0119), zar\u00f3wno \"w prz\u00f3d\", jak i \"w ty\u0142\". Filmowanie z inn\u0105, ni\u017c standardowe 24 klatki","start_idx":269,"end_idx":348}
{"id":"mrc_516","question":"kiedy milicja zmieni\u0142a si\u0119 w policj\u0119?","answer":"1990","context":"1990, kiedy to zosta\u0142a rozwi\u0105zana, a w jej miejsce powo\u0142ano do \u017cycia ponownie Policj\u0119. == Komendanci g\u0142\u00f3wni Milicji Obywatelskiej == # gen. dyw. Franciszek J\u00f3\u017awiak (pa\u017adziernik 1944 \u2013 marzec 1949) # gen. bryg. J\u00f3zef Konarzewski (marzec 1949 \u2013 grudzie\u0144 1953) # p\u0142k Stanis\u0142aw Wola\u0144ski (grudzie\u0144 1953 \u2013 czerwiec 1956) # gen. bryg. Ryszard Dobieszak (czerwiec 1956 \u2013 lipiec 1965) # gen. bryg. Tadeusz Pietrzak (lipiec 1965 \u2013 sierpie\u0144 1971) # gen. bryg. Kazimierz Chojnacki (wrzesie\u0144 1971 \u2013 maj 1973) # gen. bryg. Marian Janicki (maj 1973 \u2013 luty 1978) # gen. dyw. Stanis\u0142aw Zaczkowski (luty 1978 \u2013 pa\u017adziernik 1981) # gen. dyw. J\u00f3zef Beim (pa\u017adziernik 1981 \u2013 kwiecie\u0144 1987) # gen. dyw. Zenon Trzci\u0144ski (maj 1987 \u2013 maj 1990) ==","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_517","question":"jaka jest najwi\u0119ksza galeria handlowa w polsce?","answer":"Najwi\u0119kszym centrum handlowym w Polsce sta\u0142a si\u0119 po rozbudowie w 2015 r. Aleja Bielany w Bielanach Wroc\u0142awskich (tu\u017c przy po\u0142udniowej granicy Wroc\u0142awia \u2014 powierzchnia GLA: 145 000 m\u00b2).","context":"i wszystkich sklep\u00f3w by\u0142o pa\u0144stwo). Histori\u0119 wsp\u00f3\u0142czesnych centr\u00f3w handlowych mo\u017cna podzieli\u0107 na kilka etap\u00f3w: # hipermarket, kt\u00f3remu towarzyszy kilka sklep\u00f3w # hipermarket i towarzysz\u0105ce sklepy zajmuj\u0105 po ok. po\u0142owie powierzchni obiektu # do poprzedniego uk\u0142adu dochodzi kilka du\u017cych sklep\u00f3w znanych marek oraz niewielka cz\u0119\u015b\u0107 rozrywkowa # funkcje handlowe stanowi\u0105 tylko cz\u0119\u015b\u0107 oferty, a centrum nabiera funkcji miniaturowego miasta. Najwi\u0119ksze centrum handlowe na \u015bwiecie to New South China Mall o 659 tys. m\u00b2 powierzchni sklepowej. == W Polsce == Pierwszym centrum handlowym w Warszawie by\u0142a Panorama otwarta w 1993 przy al. Witosa 31. Najwi\u0119kszym centrum handlowym w Polsce sta\u0142a si\u0119 po rozbudowie w 2015 r. Aleja Bielany w Bielanach Wroc\u0142awskich (tu\u017c przy po\u0142udniowej granicy Wroc\u0142awia \u2014 powierzchnia GLA: 145 000 m\u00b2).","start_idx":639,"end_idx":823}
{"id":"mrc_518","question":"w jakich okoliczno\u015bciach zgin\u0105\u0142 micha\u0142 klepfisz?","answer":"Zgin\u0105\u0142 w drugim dniu powstania na terenie tzw. szopu szczotkarzy, zas\u0142aniaj\u0105c w\u0142asnym cia\u0142em karabin maszynowy i tym samym ratuj\u0105c swoich wsp\u00f3\u0142towarzyszy.","context":"Micha\u0142 Klepfisz (jid. \u05de\u05d9\u05db\u05d0\u05dc \u05e7\u05dc\u05e2\u05e4\u05e4\u05d9\u05e9; ur. 17 kwietnia 1913, zm. 20 kwietnia 1943 w Warszawie) \u2013 in\u017cynier chemik, dzia\u0142acz Bundu i sportowej organizacji \u017cydowskiej Morgenstern, cz\u0142onek \u017bydowskiej Organizacji Bojowej, uczestnik powstania w getcie warszawskim. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w rodzinie nauczycielskiej. Przed wybuchem II wojny \u015bwiatowej studiowa\u0142 na Politechnice Warszawskiej, gdzie uzyska\u0142 absolutorium. W czasie powstania w getcie warszawskim kierowa\u0142 produkcj\u0105 materia\u0142\u00f3w wybuchowych. Za jego po\u015brednictwem Armia Krajowa przekazywa\u0142a bro\u0144 dla getta. Zgin\u0105\u0142 w drugim dniu powstania na terenie tzw. szopu szczotkarzy, zas\u0142aniaj\u0105c w\u0142asnym cia\u0142em karabin maszynowy i tym samym ratuj\u0105c swoich wsp\u00f3\u0142towarzyszy. \u017bonaty z Ros\u0105, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 c\u00f3rk\u0119 Iren\u0119. Obie prze\u017cy\u0142y wojn\u0119. Rosa Perczykow-Klepfisz zmar\u0142a 23 marca 2016 w wieku 101 lat. Jego symboliczny gr\u00f3b znajduje si\u0119","start_idx":562,"end_idx":716}
{"id":"mrc_519","question":"kto jest pierwszy na polskim youtube?","answer":"Blowek","context":"Bior\u0105c pod uwag\u0119 te parametry na pierwszym miejscu jest Blowek, kt\u00f3ry na swoim koncie ma 4,87 mln subskrypcji i ponad 1 036 355 682 wy\u015bwietle\u0144 (stan na 16 listopada 2022). 4 lutego 2021 roku najpopularniejszym kana\u0142em w Polsce pod wzgl\u0119dem ilo\u015bci subskrypcji i liczby wy\u015bwietle\u0144 zosta\u0142 kana\u0142 Bazylland \u2013 Tractors & Excavators, kt\u00f3ry na swoim koncie zebra\u0142 6,53 mln subskrypcji, 751 opublikowanych film\u00f3w i 3 019 496 948 wy\u015bwietle\u0144 (stan na 16 listopada 2022). 14 grudnia 2021 roku Youtube og\u0142osi\u0142, \u017ce najpopularniejsz\u0105 gr\u0105 komputerow\u0105 na ich serwisie jest Minecraft, kt\u00f3ry dzi\u0119ki filmom publikowanym przez tysi\u0105ce tw\u00f3rc\u00f3w zdoby\u0142 bilion wy\u015bwietle\u0144. == Historia serwisu == YouTube zosta\u0142 za\u0142o\u017cony przez Chada Hurleya, Steve\u2019a Chena i Jaweda Karima, kt\u00f3rzy byli wcze\u015bniej pracownikami przedsi\u0119biorstwa PayPal.","start_idx":56,"end_idx":62}
{"id":"mrc_520","question":"czego symbolem sta\u0142 si\u0119 ogie\u0144?","answer":"symbolem zmienno\u015bci, dynamiki, powstawania i gini\u0119cia, konfliktu i walki","context":"dos\u0142ownie, inaczej ni\u017c dla fizyk\u00f3w jo\u0144skich ogie\u0144 jest dla Heraklita tylko symbolem \"arche\"): \"Tego \u015bwiata, jednego i tego samego \u015bwiata wszechrzeczy, nie stworzy\u0142 ni \u017caden z bog\u00f3w, ani \u017caden z ludzi, lecz by\u0142 on, jest i b\u0119dzie wiecznie \u017cyj\u0105cym ogniem zapalaj\u0105cym si\u0119 wed\u0142ug miary i wed\u0142ug miary gasn\u0105cym\". Heraklit twierdzi\u0142, \u017ce symbolem zmienno\u015bci, dynamiki, powstawania i gini\u0119cia, konfliktu i walki jest wieczny ogie\u0144, kt\u00f3ry jako b\u0142yskawica stanowi przyczyn\u0119 i rozumnie kieruje ca\u0142o\u015bci\u0105 wszechrzeczy. Ogie\u0144 by\u0142 te\u017c uwa\u017cany za jeden z czterech \u017cywio\u0142\u00f3w w klasycznej koncepcji Empedoklesa, rozwini\u0119tej nast\u0119pnie przez Arystotelesa. Z kolei w Chinach ogie\u0144 by\u0142 jednym z pi\u0119ciu \u017cywio\u0142\u00f3w (obok wody, drewna, metalu i ziemi). Jest czczony w zaratusztrianizmie, w hiduizmie czczony jako Agni. W wierzeniach islamskich wyst\u0119puj\u0105 d\u017cinny","start_idx":330,"end_idx":402}
{"id":"mrc_521","question":"w jakich krajach jest euro?","answer":"oficjaln\u0105 walut\u0105 w Andorze, Czarnog\u00f3rze i Kosowie.","context":"w eurolandzie. == Euro a inne kraje == Pojawiaj\u0105ce si\u0119 natomiast na rynku numizmatycznym tak zwane pr\u00f3bne monety euro z Danii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Polski (istniej\u0105 nawet dwa warianty \u2013 bite na S\u0142owacji na zlecenie polskich kupc\u00f3w numizmatycznych oraz w Wielkiej Brytanii na zlecenie firmy zagranicznej) i innych kraj\u00f3w wst\u0119puj\u0105cych do Unii Europejskiej s\u0105 produktem prywatnym, od kt\u00f3rych banki emisyjne (w tym Narodowy Bank Polski) zdecydowanie si\u0119 odcinaj\u0105; nie przeszkadza to jednak w handlu tymi monetami po dosy\u0107 wyg\u00f3rowanych cenach. Istniej\u0105 nawet \u201epr\u00f3bne monety euro\u201d ze Szwajcarii, kt\u00f3ra do Unii nie nale\u017cy, a nawet Szkocji i Padanii. Euro jest te\u017c oficjaln\u0105 walut\u0105 w Andorze, Czarnog\u00f3rze i Kosowie. Zale\u017cny od euro jest tak\u017ce kurs marki transferowej, oficjalnej waluty Bo\u015bni i Hercegowiny","start_idx":664,"end_idx":714}
{"id":"mrc_522","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwo jako ostatnie przyst\u0105pi\u0142o do unii europejskiej?","answer":"Chorwacja","context":"Litwa, \u0141otwa, Malta, Polska, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry. Norwegowie dwukrotnie, w latach 1972 i 1994, sprzeciwili si\u0119 akcesji i do tej pory do niej nie dosz\u0142o. Po kolejnym rozszerzeniu, w roku 2007, liczba cz\u0142onk\u00f3w Unii Europejskiej wzros\u0142a do 27 \u2013 do wsp\u00f3lnoty do\u0142\u0105czy\u0142y Rumunia i Bu\u0142garia. W roku 2013 do Unii Europejskiej do\u0142\u0105czy\u0142a Chorwacja. Trwaj\u0105 tak\u017ce negocjacje z innymi krajami. Proces rozszerze\u0144 jest cz\u0119sto nazywany \"integracj\u0105 europejsk\u0105\", jednak terminu tego u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w odniesieniu do zacie\u015bniania wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy pa\u0144stwami nale\u017c\u0105cymi do UE. O p\u00f3\u0142nocy z 31 stycznia na 1 lutego 2020 r. Wielka Brytania, jako pierwsze pa\u0144stwo cz\u0142onkowskie, opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105. == Historia rozszerze\u0144 == == Etapy rozszerzania Unii Europejskiej == Daty z\u0142o\u017cenia wniosk\u00f3w akcesyjnych i przyst\u0105pienia do Wsp\u00f3lnoty.","start_idx":335,"end_idx":344}
{"id":"mrc_523","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 jan pawe\u0142 2?","answer":"2 kwietnia 2005","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":62,"end_idx":77}
{"id":"mrc_524","question":"co stworzy\u0142 elon musk?","answer":"za\u0142o\u017cyciel lub wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel przedsi\u0119biorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i Boring Company.","context":"Elon Reeve Musk (wym. //; ur. 28 czerwca 1971 w Pretorii) \u2013 przedsi\u0119biorca, za\u0142o\u017cyciel lub wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel przedsi\u0119biorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i Boring Company. Pochodzi z Po\u0142udniowej Afryki, mieszka i pracuje w Stanach Zjednoczonych (posiada obywatelstwo po\u0142udniowoafryka\u0144skie, kanadyjskie oraz ameryka\u0144skie). Dyrektor generalny i techniczny w SpaceX, dyrektor generalny i g\u0142\u00f3wny architekt w Tesla Inc. W styczniu 2021 zosta\u0142 uznany najbogatszym cz\u0142owiekiem \u015bwiata przez magazyn \u201eForbes\u201d i agencj\u0119 Bloomberg. Od pa\u017adziernika 2022 w\u0142a\u015bciciel Twittera. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Pochodzi z Po\u0142udniowej Afryki. Urodzi\u0142 si\u0119 i wychowa\u0142 w sto\u0142ecznej Pretorii w mieszanej narodowo\u015bciowo bia\u0142ej rodzinie. Jego ojciec, in\u017cynier Errol Musk, jest rodowitym Afrykanerem, natomiast matka, modelka i dietetyczka Maye Musk jest Po\u0142udniowoafrykank\u0105 urodzon\u0105 w Kanadzie. Kiedy mia\u0142 10","start_idx":76,"end_idx":173}
{"id":"mrc_525","question":"kto pom\u00f3g\u0142 zbawicielowi w niesieniu krzy\u017ca?","answer":"Szymon z Cyreny pomaga nie\u015b\u0107 krzy\u017c Jezusowi.","context":"Jezus upada pod krzy\u017cem po raz pierwszy. # Pan Jezus spotyka swoj\u0105 Matk\u0119. #Szymon z Cyreny pomaga nie\u015b\u0107 krzy\u017c Jezusowi. #\u015awi\u0119ta Weronika ociera twarz Pana Jezusa. # Pan Jezus upada pod krzy\u017cem po raz drugi. # Pan Jezus pociesza p\u0142acz\u0105ce niewiasty. # Pan Jezus upada pod krzy\u017cem po raz trzeci. # Pan Jezus z szat obna\u017cony. # Pan Jezus przybity do krzy\u017ca. #Pan Jezus umiera na krzy\u017cu. # Pan Jezus zdj\u0119ty z krzy\u017ca. # Pan Jezus z\u0142o\u017cony do grobu. Nast\u0119pnie uczestnicy nabo\u017ce\u0144stwa kl\u0119kaj\u0105 i na wezwanie prowadz\u0105cego: \"K\u0142aniamy Ci si\u0119, Panie Jezu Chryste, i b\u0142ogos\u0142awimy Tobie\" odpowiadaj\u0105: \"\u017be\u015b przez Krzy\u017c i M\u0119k\u0119 swoj\u0105 \u015bwiat odkupi\u0107 raczy\u0142,\" albo: \"\u017be\u015b przez Krzy\u017c sw\u00f3j \u015bwi\u0119ty \u015bwiat odkupi\u0107 raczy\u0142\". Nast\u0119puje rozwa\u017canie danej stacji. Po","start_idx":75,"end_idx":119}
{"id":"mrc_526","question":"kto napisa\u0142 myde\u0142ko fa?","answer":"Autorem tekstu jest Andrzej Korzy\u0144ski","context":"Myde\u0142ko Fa \u2013 pastisz disco polo, piosenka otwieraj\u0105ca album pod tym samym tytu\u0142em wykonywana przez Marlen\u0119 Drozdowsk\u0105 i Marka Kondrata, w p\u00f3\u017aniejszym okresie r\u00f3wnie\u017c przez Mariusza Czajk\u0119 i Paw\u0142a Wawrzeckiego, wylansowana latem 1991 roku. == Historia utworu == Autorem tekstu jest Andrzej Korzy\u0144ski, a tw\u00f3rc\u0105 melodii jego syn Miko\u0142aj Korzy\u0144ski. W zamierzeniu mia\u0142a by\u0107 parodi\u0105 chodnikowo-straganowych przeboj\u00f3w. Tre\u015b\u0107 utworu inspirowana jest reklam\u0105 tytu\u0142owego myd\u0142a Fa, kt\u00f3ra to reklama wyr\u00f3\u017cnia\u0142a si\u0119 du\u017c\u0105 dawk\u0105 nago\u015bci. \"Myde\u0142ko Fa\" przez kilka tygodni utrzymywa\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na pierwszym miejscu mi\u0119dzynarodowej listy przeboj\u00f3w radia \"For You\" w Chicago. Parodi\u0119 piosenki \u015bpiewali arty\u015bci m.in. parodysta Stan Tutaj, Kabaret Moralnego Niepokoju, Kabaret OT.TO.","start_idx":261,"end_idx":298}
{"id":"mrc_527","question":"do jakiego typu ro\u015blin nale\u017cy mak?","answer":"rodzaj ro\u015blin z rodziny makowatych (","context":"Mak (\"Papaver\" L.) Eaton \u2013 rodzaj ro\u015blin z rodziny makowatych (\"Papaveraceae\" Juss.). Jest rodzimy dla Eurazji, Afryki i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. Zalicza si\u0119 do niego w zale\u017cno\u015bci od uj\u0119cia od ok. 100 do niemal 150 gatunk\u00f3w. Niemal wszystkie gatunki wyst\u0119puj\u0105 na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej i poza gatunkami introdukowanymi tylko jeden ro\u015bnie w Afryce Po\u0142udniowej. Wiele gatunk\u00f3w uprawianych jest jako ro\u015bliny ozdobne. Mak lekarski (\"Papaver somniferum\") jest surowcem, z kt\u00f3rego wytwarzana jest heroina, morfina i opium. Nasiona wykorzystywane s\u0105 w piekarnictwie i cukiernictwie. Niekt\u00f3re gatunki wykorzystywane s\u0105 w zio\u0142olecznictwie (np. mak polny \"P. rhoeas\"). == Rozmieszczenie geograficzne == Centrum zr\u00f3\u017cnicowania rodzaju obejmuje wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego i po\u0142udniowo-zachodni\u0105 Azj\u0119. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w ro\u015bnie w Europie, Azji i p\u00f3\u0142nocnej Afryce. W Polsce ro\u015bnie jako","start_idx":27,"end_idx":63}
{"id":"mrc_528","question":"od kiedy istnieje francja?","answer":"od 843","context":"II wieku n.e. i III wieku n.e. W IV wieku n.e. germa\u0144skie plemiona, g\u0142\u00f3wnie Frankowie (od kt\u00f3rych to pochodzi staro\u017cytna nazwa \u201eFrancie\u201d), przekroczy\u0142y Ren i zaj\u0119\u0142y Gali\u0119. Wsp\u00f3\u0142czesna nazwa \u201eFrance\u201d pochodzi od nazwy feudalnych d\u00f3br kr\u00f3l\u00f3w Francji z dynastii Kapetyng\u00f3w wok\u00f3\u0142 Pary\u017ca. Jako samodzielne pa\u0144stwo Francja istnieje od 843 wraz z podzia\u0142em imperium karoli\u0144skiego na cz\u0119\u015bci wschodni\u0105, centraln\u0105 i zachodni\u0105. Zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 w przybli\u017ceniu odpowiada\u0142a terytorium wsp\u00f3\u0142czesnej Francji. Potomkowie Karola Wielkiego rz\u0105dzili we Francji a\u017c do 20 sierpnia 987, kiedy to Hugo Kapet zosta\u0142 koronowany na kr\u00f3la Francji. Jego potomkowie z dynastii Kapetyng\u00f3w, Walezjusz\u00f3w oraz Burbon\u00f3w stopniowo zjednoczyli kraj w wyniku serii wojen oraz dynastycznego dziedziczenia tronu. Od czas\u00f3w Filipa II Augusta pa\u0144stwo nazywane jest oficjalnie Francj\u0105 (dotychczas znane jako","start_idx":326,"end_idx":332}
{"id":"mrc_529","question":"ile km tor\u00f3w w polsce?","answer":"d\u0142ugo\u015b\u0107 czynnych linii kolejowych wynosi\u0142a 19 200 km","context":"Transport kolejowy w Polsce \u2013 system transportu kolejowego dzia\u0142aj\u0105cy na terytorium pa\u0144stwowym Polski. Pierwsze linie kolejowe w obr\u0119bie wsp\u00f3\u0142czesnych granic zosta\u0142y otwarte w 1842 roku. Wed\u0142ug stanu na dzie\u0144 31 grudnia 2018 d\u0142ugo\u015b\u0107 czynnych linii kolejowych wynosi\u0142a 19 200 km, w tym 11 900 km zelektryfikowanych. Kolej przetransportowa\u0142a w tym samym roku 249 milion\u00f3w ton \u0142adunk\u00f3w i 310 milion\u00f3w pasa\u017cer\u00f3w w ruchu normalnotorowym. Zarz\u0105dc\u0105 wi\u0119kszo\u015bci linii kolejowych jest nale\u017c\u0105ce do pa\u0144stwowych Polskich Kolei Pa\u0144stwowych przedsi\u0119biorstwo PKP Polskie Linie Kolejowe, a g\u0142\u00f3wnymi przewo\u017anikami pasa\u017cerskimi wchodz\u0105ce r\u00f3wnie\u017c w sk\u0142ad Grupy PKP \u2013 PKP Intercity oraz nale\u017c\u0105ca do samorz\u0105d\u00f3w wojew\u00f3dztw oraz Agencji Rozwoju Przemys\u0142u sp\u00f3\u0142ka Polregio. Wed\u0142ug agencji BCG w rankingu system\u00f3w kolei w Europie Polska znalaz\u0142a si\u0119 na miejscu 22 z 25","start_idx":225,"end_idx":277}
{"id":"mrc_530","question":"jak nazywa si\u0119 znana firma z fallouta 76?","answer":"Bethesda Game Studios","context":"Fallout 76 \u2013 wieloosobowa fabularna gra akcji stworzona przez Bethesda Game Studios na platformy Microsoft Windows, PlayStation 4 i Xbox One, stanowi\u0105ca prequel serii \"Fallout\". Gra zosta\u0142a wydana 14 listopada 2018 przez Bethesda Softworks. == Fabu\u0142a == \"Fallout 76\" stanowi prequel poprzednich gier z serii. Jego akcja osadzona jest w roku 2102 w alternatywnej linii czasowej, 25 lat po wojnie atomowej, kt\u00f3ra zniszczy\u0142a Ziemi\u0119. Przed wojn\u0105 rz\u0105d Stan\u00f3w Zjednoczonych wybudowa\u0142 szereg schron\u00f3w przeciwatomowych, tzw. krypt. Posta\u0107 gracza pochodzi z krypty 76 wybudowanej w Wirginii Zachodniej. Zgodnie z informacjami z poprzednich ods\u0142on serii mieszka\u0144cy krypty 76 byli grup\u0105 kontroln\u0105, czyli \u2013 w odr\u00f3\u017cnieniu od wi\u0119kszo\u015bci pozosta\u0142ych schron\u00f3w \u2013 w krypcie 76 nie by\u0142y prowadzone \u017cadne eksperymenty. W tzw. Dniu Powrotu bohater","start_idx":62,"end_idx":83}
{"id":"mrc_531","question":"kto gra\u0142 winnetou?","answer":"Pierre Brice","context":"Pierre Brice, w\u0142a\u015bc. Pierre Louis Baron Le Bris (ur. 6 lutego 1929 w Bre\u015bcie we Francji, zm. 6 czerwca 2015 w Pary\u017cu) \u2013 francuski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, re\u017cyser, scenarzysta, producent filmowy, piosenkarz, model, autor tekst\u00f3w oraz dzia\u0142acz charytatywny. Odtw\u00f3rca kultowej roli Winnetou z popularnej w latach 60. serii niemiecko-w\u0142osko-jugos\u0142owia\u0144skich western\u00f3w o wodzu Indian Apacz\u00f3w. We Francji by\u0142 ma\u0142o znany, najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015b\u0107 osi\u0105gn\u0105\u0142 w Austrii, Niemczech, Hiszpanii, we W\u0142oszech oraz w krajach by\u0142ego bloku wschodniego. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Bre\u015bcie w starej breto\u0144skiej rodzinie o szlacheckich korzeniach jako drugie dziecko oficera marynarki. W czasie II wojny \u015bwiatowej razem z matk\u0105 i starsz\u0105 siostr\u0105 Yvonne musia\u0142 ucieka\u0107 przed bombardowaniami do ma\u0142ej miejscowo\u015bci Lesneven i","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_532","question":"gdzie rosn\u0105 drzewa sekwoje?","answer":"Sekwoja wieczniezielona jest endemitem na wybrze\u017cu p\u00f3\u0142nocnej Kalifornii i po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oregonu.","context":"Sekwoja wieczniezielona, sekwoja wiecznie zielona (\"Sequoia sempervirens\" (Lamb. ex D. Don) Endl.) \u2013 gatunek drzewa iglastego z rodziny cyprysowatych (\"Cupressaceae\"). Pochodzi z nadbrze\u017cnych g\u00f3r Kalifornii i Oregonu. Drzewa tego gatunku osi\u0105gaj\u0105 ogromne rozmiary i do\u017cywaj\u0105 do oko\u0142o 2 tysi\u0119cy lat. S\u0105 to najwy\u017csze obecnie \u017cyj\u0105ce drzewa. Nazwa rodzajowa upami\u0119tnia Sekwoj\u0119, czyli George'a Guess'a. == Rozmieszczenie geograficzne == Sekwoja wieczniezielona jest endemitem na wybrze\u017cu p\u00f3\u0142nocnej Kalifornii i po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oregonu. Drzewa rosn\u0105 w w\u0105skim pasie o d\u0142ugo\u015bci 724 km i szeroko\u015bci od 8 do 56 km. P\u00f3\u0142nocn\u0105 granic\u0105 s\u0105 dwa stanowiska w pobli\u017cu rzeki Chetco w g\u00f3rach Siskiyou le\u017c\u0105ce oko\u0142o 25 km od granicy Oregon - Kalifornia (hrabstwo Curry). Po\u0142udniow\u0105 granic\u0105 jest stanowisko w pobli\u017cu kanionu Salmon Creek w g\u00f3rach Santa","start_idx":432,"end_idx":543}
{"id":"mrc_533","question":"co stanowi\u0142o wa\u017cny aspekt dzia\u0142alno\u015bci zakon\u00f3w \u017cebraczych?","answer":"realizacji \u017cycia ewangelicznego i apostolskiego w ub\u00f3stwie na wz\u00f3r aposto\u0142\u00f3w (","context":"Zakon \u017cebraczy, zakon \u017cebrz\u0105cy, zakon mendykancki \u2013 zakon powsta\u0142y w XIII wieku w celu realizacji \u017cycia ewangelicznego i apostolskiego w ub\u00f3stwie na wz\u00f3r aposto\u0142\u00f3w (\"vita apostolica\"). Pierwszymi zakonami \u017cebraczymi by\u0142y dwie dynamiczne wsp\u00f3lnoty powsta\u0142e w kr\u00f3tkim czasie wok\u00f3\u0142 charyzmatycznych postaci Franciszka z Asy\u017cu i Dominika Guzm\u00e1na \u2013 franciszkanie i dominikanie. Ich inspiracj\u0105 by\u0142y ruchy ubogich. W organizacji swego \u017cycia wykazywa\u0142y wsp\u00f3\u0142zale\u017cno\u015b\u0107 zar\u00f3wno z formami ko\u015bcielnymi jak i z sektami heretyckimi, jak Waldensi czy \"Humiliati\" z Lombardii. Te dwa katolickie zakony sta\u0142y si\u0119 inspiracj\u0105 dla innych wsp\u00f3lnot zakonnych tego typu. == Geneza historyczna== Zakony te pojawi\u0142y si\u0119 w czasie, gdy Innocenty III pr\u00f3bowa\u0142 przywr\u00f3ci\u0107 do pierwotnej gorliwo\u015bci do\u015bwiadczaj\u0105ce kryzysu wsp\u00f3lnoty mnisze benedyktyn\u00f3w oraz powsta\u0142e w wyniku reformy w XII wieku opactwa","start_idx":87,"end_idx":165}
{"id":"mrc_534","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 ostatni kr\u00f3l polski?","answer":"Stanis\u0142aw II August","context":"Stanis\u0142aw II August, urodzony jako Stanis\u0142aw Antoni Poniatowski herbu Cio\u0142ek (ur. 17 stycznia 1732 w Wo\u0142czynie, zm. 12 lutego 1798 w Petersburgu) \u2013 kr\u00f3l Polski w latach 1764\u20131795, ostatni w\u0142adca Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Ocena jego panowania pozostaje przedmiotem spor\u00f3w. Doceniany jako inicjator i wsp\u00f3\u0142autor reform ustrojowych przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni, jeden z g\u0142\u00f3wnych autor\u00f3w Konstytucji 3 maja oraz jako mecenas nauki i sztuki, Stanis\u0142aw August by\u0142 r\u00f3wnocze\u015bnie krytykowany jako kr\u00f3l wybrany na tron polski dzi\u0119ki poparciu cesarzowej Imperium Rosyjskiego Katarzyny II, oraz za to, \u017ce nie zdo\u0142a\u0142 zapobiec rozbiorom Rzeczypospolitej i przyst\u0105pi\u0142 do konfederacji targowickiej. Od 1755 by\u0142 stolnikiem wielkim litewskim, a nast\u0119pnie w latach 1756\u20131764 starost\u0105 przemyskim. W latach 1755\u20131758, przebywaj\u0105c na dworze petersburskim, nawi\u0105za\u0142 romans z ksi\u0119\u017cn\u0105 Katarzyn\u0105","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_535","question":"gdzie powstaje testosteron?","answer":"Jest produkowany przez kom\u00f3rki \u015br\u00f3dmi\u0105\u017cszowe Leydiga w j\u0105drach pod wp\u0142ywem hormonu luteinizuj\u0105cego, a tak\u017ce w niewielkich ilo\u015bciach przez kor\u0119 nadnerczy, jajniki i \u0142o\u017cysko.","context":"Testosteron, 17\u03b2-hydroksy-4-androsten-3-on \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy androgen\u00f3w, podstawowy m\u0119ski steroidowy hormon p\u0142ciowy. Jest produkowany przez kom\u00f3rki \u015br\u00f3dmi\u0105\u017cszowe Leydiga w j\u0105drach pod wp\u0142ywem hormonu luteinizuj\u0105cego, a tak\u017ce w niewielkich ilo\u015bciach przez kor\u0119 nadnerczy, jajniki i \u0142o\u017cysko. We krwi tylko niewielka cz\u0119\u015b\u0107 testosteronu wyst\u0119puje w postaci wolnej oraz zwi\u0105zanej z albuminami, reszta jest zwi\u0105zana (nieaktywna) z bia\u0142kiem transportowym SHBG ('). W tkankach docelowych dochodzi do przemiany testosteronu w 2,5 raza silniejsz\u0105 form\u0119 5-\u03b1-dihydrotestosteron. Aby wywrze\u0107 swoje dzia\u0142anie biologiczne testosteron \u0142\u0105czy si\u0119 z receptorami dla hormon\u00f3w sterydowych znajduj\u0105cych si\u0119 w cytoplazmie i j\u0105drze kom\u00f3rek efektorowych. W leczeniu stosowane s\u0105 pochodne testosteronu \u2013 estry do stosowania doustnego lub iniekcji o powolnym uwalnianiu z tkanki mi\u0119\u015bniowej. == Dzia\u0142anie == * kszta\u0142towanie p\u0142ci i","start_idx":138,"end_idx":310}
{"id":"mrc_536","question":"jaki szczyt nie zosta\u0142 zdobyty?","answer":"Gangkhar Puensum","context":"Gangkhar Puensum (Gangkar Punsum, Gankar Punzum) \u2013 g\u00f3ra o wysoko\u015bci 7570 m n.p.m; najwy\u017cszy szczyt Bhutanu, 47. szczyt Ziemi i jednocze\u015bnie najwy\u017cszy niezdobyty szczyt \u015bwiata. Od 1983 (od kiedy Bhutan zezwoli\u0142 na wspinaczki) mia\u0142y miejsce cztery ekspedycje, w 1985 i 1986 roku, wszystkie zako\u0144czone niepowodzeniem. Gangkhar Puensum znaczy \u201eBia\u0142y szczyt trzech duchowych braci\u201d. Jego wysoko\u015b\u0107 zosta\u0142a zmierzona po raz pierwszy w 1922 roku. Ksi\u0105\u017cka brytyjskiej ekspedycji z 1986 roku podaje, \u017ce szczyt ma wysoko\u015b\u0107 24770 st\u00f3p (oko\u0142o 7550 metr\u00f3w) i znajduje si\u0119 w Bhutanie (podczas gdy s\u0105siedni Kulha-k\u02bdangri znajduje si\u0119 w Tybecie). Kulha-k\u02bdangri (7554 metr\u00f3w) jest oddalony o 30 km na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d i wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 le\u017cy w Tybecie lub Bhutanie. Prawdopodobnie Gangkhar Puensum przez jaki\u015b czas zachowa sw\u00f3j","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_537","question":"od nazwiska kt\u00f3rego naukowca pochodzi nazwa jednostki pr\u0119dko\u015bci transmisji?","answer":"\u00c9mile Baudot","context":"Bod () \u2013 miara okre\u015blaj\u0105ca pr\u0119dko\u015b\u0107 przesy\u0142ania zmian medium transmisyjnego (nazwanych \"symbolami\") z wykorzystaniem cyfrowej modulacji sygna\u0142u (w przypadku transmisji w pa\u015bmie przepustowym \u2013 ang. \"passband\") lub kodowania liniowego (w przypadku transmisji w pa\u015bmie podstawowym \u2013 ang. \"baseband\"). Ka\u017cdy symbol mo\u017ce reprezentowa\u0107 (transportowa\u0107) jeden lub wi\u0119cej bit\u00f3w danych. Bod oznacza si\u0119 skr\u00f3tem Bd. Nazwa jednostki pochodzi od nazwiska \u00c9mile Baudot \u2013 tw\u00f3rcy telegraficznego \"kodu Baudot\". Przyk\u0142adowo, pr\u0119dko\u015b\u0107 transmisji rz\u0119du 250 Bd oznacza, \u017ce w ci\u0105gu ka\u017cdej sekundy sygna\u0142 mo\u017ce zmieni\u0107 si\u0119 250 razy, czyli mo\u017ce zosta\u0107 przes\u0142anych 250 symboli. Je\u017celi ka\u017cdy taki symbol mo\u017ce przyjmowa\u0107 (przenosi\u0107) 16 r\u00f3\u017cnych warto\u015bci, to zmiana sygna\u0142u niesie ze sob\u0105 informacj\u0119 o 4 bitach (16=24) i oznacza, \u017ce w ci\u0105gu jednej sekundy przes\u0142anych mo\u017ce by\u0107","start_idx":442,"end_idx":454}
{"id":"mrc_538","question":"kiedy dosz\u0142o do zjednoczenia niemiec?","answer":"Zjednoczenie Niemiec sta\u0142o si\u0119 faktem 3 pa\u017adziernika 1990 roku","context":"Zjednoczenie Niemiec (niem. \"deutsche Vereinigung\", r\u00f3wnie\u017c \"Deutsche Wiedervereinigung\" \u2013 niemieckie ponowne zjednoczenie, \"Herstellung der Einheit Deutschlands\" \u2013 stworzenie jedno\u015bci Niemiec) \u2013 termin oznaczaj\u0105cy przyst\u0105pienie Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Berlina Zachodniego do zasi\u0119gu obowi\u0105zywania Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec. Zjednoczenie Niemiec sta\u0142o si\u0119 faktem 3 pa\u017adziernika 1990 roku na mocy porozumienia zawartego 12 wrze\u015bnia podczas moskiewskiej konferencji dwa plus cztery. Uk\u0142ad ten podpisa\u0142y obok NRD i RFN cztery dawne mocarstwa okupacyjne: Francja, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich. == T\u0142o historyczne == Wraz z zako\u0144czeniem II wojny \u015bwiatowej Niemcy zosta\u0142y podzielone na cztery strefy okupacyjne, sama stolica \u2013 Berlin r\u00f3wnie\u017c dosta\u0142a si\u0119 pod jurysdykcj\u0119 czterech okupant\u00f3w: Francji, Wielkiej Brytanii, USA oraz ZSRR. Wraz z rozpoczynaj\u0105c\u0105 si\u0119 zimn\u0105 wojn\u0105","start_idx":365,"end_idx":427}
{"id":"mrc_539","question":"kto sta\u0142 na czele sejmu wielkiego?","answer":"marsza\u0142ka konfederacji koronnej Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego","context":"Sejm Czteroletni, Sejm Wielki \u2013 sejm walny zwo\u0142any 6 pa\u017adziernika 1788 za zgod\u0105 cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, obraduj\u0105cy do 29 maja 1792 pod w\u0119z\u0142em konfederacji pod lask\u0105 marsza\u0142ka konfederacji koronnej Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego. Od grudnia 1790 roku obradowa\u0142 w podwojonym sk\u0142adzie. Kolejny sejm, aktem oblatowanym w Grodnie 23 listopada 1793 roku, uzna\u0142 Sejm Czteroletni za nieby\u0142y i uchyli\u0142 wszystkie ustanowione na nim akty prawne. == T\u0142o mi\u0119dzynarodowe == Od 1768 roku Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w by\u0142a nieprzerwanie protektoratem Imperium Rosyjskiego, kt\u00f3re moc\u0105 odnowionego w 1775 traktatu gwarancyjnego zapewnia\u0142o nienaruszalno\u015b\u0107 ustroju pa\u0144stwa polskiego. W 1787 roku Rosja zosta\u0142a zaatakowana przez Imperium Osma\u0144skie, wybuch\u0142a wojna rosyjsko-turecka. U jej boku przeciwko Turcji wyst\u0105pi\u0142a Austria. Katarzyna II rozpocz\u0119\u0142a starania o pomoc zbrojn\u0105 Rzeczypospolitej przeciw","start_idx":184,"end_idx":241}
{"id":"mrc_540","question":"za kogo wyszla ksiezniczka malgorzata?","answer":"El\u017cbiet\u0119 lordem Snowdon","context":"El\u017cbiet\u0119 lordem Snowdon \u2013 od tego czasu ksi\u0119\u017cniczka Ma\u0142gorzata wyst\u0119powa\u0142a oficjalnie jako hrabina Snowdon. Ich \u015blub by\u0142 pierwszym w dziejach Windsor\u00f3w, kt\u00f3ry transmitowa\u0142a telewizja. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa (zako\u0144czonego w 1978 rozwodem) urodzi\u0142o si\u0119 dwoje dzieci: syn David Jones (lord Linley, ur. 3 listopada 1961) i c\u00f3rka Sarah (lady Chatto, ur. 1 maja 1964). W zwi\u0105zku z przynale\u017cno\u015bci\u0105 do rodziny kr\u00f3lewskiej by\u0142a patronk\u0105 lub przewodnicz\u0105c\u0105 wielu instytucji i organizacji, m.in. Rady Towarzystw Kszta\u0142cenia Dziewcz\u0105t, Narodowego i Szkockiego Towarzystwa Ochrony Dzieci przed Przemoc\u0105 w Rodzinie czy Baletu Kr\u00f3lewskiego (1957). Udziela\u0142a si\u0119 charytatywnie. Otrzyma\u0142a doktorat \"honoris causa\" z muzyki Uniwersytetu w Londynie, a tak\u017ce Cambridge i Keele. Pe\u0142ni\u0142a tak\u017ce honorowe funkcje wojskowe, m.in. komandora RAF i dow\u00f3dcy Korpusu Piel\u0119gniarskiego Armii Kr\u00f3lewskiej im. Kr\u00f3lowej Aleksandry.","start_idx":0,"end_idx":23}
{"id":"mrc_541","question":"kto to geolog?","answer":"Geolog to specjalista, kt\u00f3ry zajmuje si\u0119 studiami i badaniem budowy Ziemi oraz analiz\u0105 proces\u00f3w geologicznych, kt\u00f3rym ona ulega.","context":"Geolog \u2013 zaw\u00f3d uzyskiwany po uko\u0144czeniu studi\u00f3w wy\u017cszych w dziedzinie geologii lub nauk geologicznych. Geolog to specjalista, kt\u00f3ry zajmuje si\u0119 studiami i badaniem budowy Ziemi oraz analiz\u0105 proces\u00f3w geologicznych, kt\u00f3rym ona ulega. Jako teoretyk, geolog porusza si\u0119 w dziedzinie geologii podstawowej, jako praktyk za\u015b - w dziedzinie geologii stosowanej. Jeszcze na pocz\u0105tku XIX w. geologa nazywano geognostykiem. == Dziedziny pracy == Geolodzy znajduj\u0105 prac\u0119 przede wszystkim w przedsi\u0119biorstwach zajmuj\u0105cych si\u0119 poszukiwaniem surowc\u00f3w mineralnych, a tak\u017ce w firmach hydrogeologicznych. Wielu znajduje swe miejsce w instytucjach ochrony \u015brodowiska i innych urz\u0119dach pa\u0144stwowych. G\u0142\u00f3wne dziedziny pracy geologa to: # Badania naukowe dotycz\u0105ce budowy Ziemi, jej historii, genezy, rozwoju itd. # Terenowe prace z zakresu kartografii geologicznej # Geologia regionalna # Geologia techniczna. #","start_idx":103,"end_idx":231}
{"id":"mrc_542","question":"gdzie powsta\u0142 pierwszy mcdonald w polsce?","answer":"Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i \u015awi\u0119tokrzyskiej","context":"== Rozmowy na temat uruchomienia w Polsce bar\u00f3w McDonald\u2019s by\u0142y prowadzone ju\u017c pod koniec lat 70. XX wieku. Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i \u015awi\u0119tokrzyskiej, w dobudowanej od strony p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Sp\u00f3\u0142dzielczego Domu Handlowego \u201eSezam\u201d. Koszt budowy wyni\u00f3s\u0142 milion dolar\u00f3w. W dniu otwarcia ustanowiony zosta\u0142 rekord \u015bwiata w liczbie transakcji: dokonano ich 13 300 (). Bar zamkni\u0119to 1 pa\u017adziernika 2014 r. W grudniu 2019 r. w 435 polskich lokalach tej sieci, znajduj\u0105cych si\u0119 w ponad 150 miejscowo\u015bciach, zatrudnionych by\u0142o ponad 24 tysi\u0105ce pracownik\u00f3w. W Polsce McDonald\u2019s rozwija si\u0119 na zasadzie franczyzy, w grudniu 2019 roku w\u0142a\u015bcicielami 380 bar\u00f3w (87%) byli polscy franczyzobiorcy. == Krytyka McDonald\u2019s Corporation == Przedsi\u0119biorstwu zarzuca si\u0119 wykorzystywanie pracy","start_idx":108,"end_idx":206}
{"id":"mrc_543","question":"jaka jest idea wolontariatu?","answer":"dobrowolna, bezp\u0142atna, \u015bwiadoma praca na rzecz innych os\u00f3b lub ca\u0142ego spo\u0142ecze\u0144stwa, wykraczaj\u0105ca poza zwi\u0105zki rodzinno-kole\u017ce\u0144sko-przyjacielskie.","context":"Wolontariat (\u0142ac. \"voluntarius\" \u2013 dobrowolny) \u2013 dobrowolna, bezp\u0142atna, \u015bwiadoma praca na rzecz innych os\u00f3b lub ca\u0142ego spo\u0142ecze\u0144stwa, wykraczaj\u0105ca poza zwi\u0105zki rodzinno-kole\u017ce\u0144sko-przyjacielskie. Wolontariusz to osoba pracuj\u0105ca na zasadzie wolontariatu. Wed\u0142ug ustawy o dzia\u0142alno\u015bci po\u017cytku publicznego i o wolontariacie wolontariuszem jest ten, kto dobrowolnie i \u015bwiadomie oraz bez wynagrodzenia anga\u017cuje si\u0119 w prac\u0119 na rzecz os\u00f3b, organizacji pozarz\u0105dowych, a tak\u017ce rozmaitych instytucji dzia\u0142aj\u0105cych w r\u00f3\u017cnych obszarach spo\u0142ecznych. Instytucje te nie mog\u0105 korzysta\u0107 z pracy wolontariuszy przy prowadzonej dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej, czego wprost zakazuje ustawa. Okre\u015blenie \"bezp\u0142atna\" nie oznacza \"bezinteresowna\", lecz \"bez wynagrodzenia materialnego\". W rzeczywisto\u015bci wolontariusz uzyskuje liczne korzy\u015bci niematerialne: satysfakcj\u0119, spe\u0142nienie swoich motywacji (poczucie sensu, uznanie ze strony innych, podwy\u017cszenie samooceny itd.), zyskuje nowych przyjaci\u00f3\u0142 i znajomych, zdobywa wiedz\u0119, do\u015bwiadczenie i nowe","start_idx":48,"end_idx":194}
{"id":"mrc_544","question":"jaki stopien wojskowy ma sie po studiach?","answer":"Podporucznik","context":"Podporucznik (ppor.) \u2013 najni\u017cszy stopie\u0144 oficerski w Wojsku Polskim, z korpusu oficer\u00f3w m\u0142odszych. Ni\u017cszym stopniem jest starszy chor\u0105\u017cy sztabowy, a wy\u017cszym porucznik. Polski oficer w stopniu podporucznika na naramiennikach nosi dwie gwiazdki. Na stopie\u0144 podporucznika (jako pierwszy stopie\u0144 oficerski) mianuje Prezydent RP na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Uroczyste mianowanie zawodowych oficer\u00f3w WP odbywa si\u0119 podczas promocji wie\u0144cz\u0105cych uko\u0144czenie uczelni wojskowej. Stopie\u0144 podporucznika mog\u0105 otrzyma\u0107 r\u00f3wnie\u017c \u017co\u0142nierze rezerwy ze zdanym egzaminem na oficera, posiadaj\u0105cy nadany przydzia\u0142 mobilizacyjny albo kt\u00f3rym przewiduje si\u0119 nadanie takiego przydzia\u0142u oraz spe\u0142niaj\u0105cy jeden z poni\u017cszych warunk\u00f3w: a) odbyte przeszkolenie wojskowe przed dniem 1 stycznia 2004 r. oraz \u0107wiczenia wojskowe o \u0142\u0105cznym wymiarze co najmniej pi\u0119ciu dni, b) odbyty kurs oficerski realizowany w ramach \u0107wicze\u0144 wojskowych, c) odbyta","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_545","question":"czyj\u0105 c\u00f3rk\u0105 by\u0142a zosia?","answer":"Zosia jest c\u00f3rk\u0105 Ewy Horeszk\u00f3wny i niejakiego Kasztelana","context":"Zosia \u2013 posta\u0107 literacka, bohaterka poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza. Zosia jest c\u00f3rk\u0105 Ewy Horeszk\u00f3wny i niejakiego Kasztelana, kt\u00f3ry wraz z \u017con\u0105 dokona\u0142 \u017cywota gdzie\u015b na Syberii. Urodzi\u0142a si\u0119 przed wywiezieniem rodzic\u00f3w, z logiki opowiadanych przez Jacka Soplic\u0119 zdarze\u0144 wynika, \u017ce najp\u00f3\u017aniej w 1795 roku. W czasie akcji poematu Zosia musia\u0142aby wi\u0119c mie\u0107 co najmniej 16 lat. Jednak\u017ce S\u0119dzia m\u00f3wi o niej, i\u017c \"wyrasta z dzieci\u0119cia\", a Telimena wprost: \"zaczynasz rok czternasty\". Po \u015bmierci rodzic\u00f3w wychowanie Zosi powierzono Telimenie, przyjaci\u00f3\u0142ce zmar\u0142ej matki, kt\u00f3ra d\u0142u\u017cszy czas mieszka\u0142a z ni\u0105 w Sankt Petersburgu. W chwili zawi\u0105zania akcji poematu Zosia wraz z opiekunk\u0105 od dw\u00f3ch lat mieszka w Soplicowie, ukryta przed \u015bwiatem (niezbyt skutecznie, o czym \u015bwiadcz\u0105 nieszcz\u0119\u015bliwe zaloty Saka Dobrzy\u0144skiego),","start_idx":94,"end_idx":150}
{"id":"mrc_546","question":"w jakich dziedzinach \u017cycia wykorzystywana jest genetyka?","answer":"In\u017cynieria genetyczna wykorzystywana jest r\u00f3wnie\u017c do wytwarzania tzw. organizm\u00f3w transgenicznych. Ma r\u00f3wnie\u017c du\u017ce znaczenie w rozwoju genetyki.","context":"trzustki by\u0142a niewielka, a proces jej wydzielania kosztowny. In\u017cynieria genetyczna wykorzystywana jest r\u00f3wnie\u017c do wytwarzania tzw. organizm\u00f3w transgenicznych. Ma r\u00f3wnie\u017c du\u017ce znaczenie w rozwoju genetyki. Umo\u017cliwia bowiem poznanie funkcji pe\u0142nionych przez okre\u015blone geny. == Historia == Na pocz\u0105tku lat siedemdziesi\u0105tych XX wieku dw\u00f3ch ameryka\u0144skich biolog\u00f3w, Stanley Cohen i Herbert Boyer, podj\u0119\u0142o si\u0119, jak dot\u0105d nierealnego zadania: po raz pierwszy przenie\u015bli ludzki gen do bakterii, pokazuj\u0105c, \u017ce podstawowa instrukcja \u017cycia zapisana jest we wszystkich organizmach w tym samym j\u0119zyku. To wydarzenie by\u0142o pocz\u0105tkiem ery in\u017cynierii genetycznej. == Dzia\u0142ania w ramach in\u017cynierii genetycznej == * izolowanie fragment\u00f3w materia\u0142u genetycznego z kom\u00f3rki, * wprowadzanie zmian do informacji genetycznej, * przenoszenie fragment\u00f3w DNA do kom\u00f3rek innego organizmu, * powielanie (klonowanie) gen\u00f3w i ca\u0142ych organizm\u00f3w.","start_idx":61,"end_idx":204}
{"id":"mrc_547","question":"jaki pierwiastek ma symbol sn?","answer":"Cyna","context":"Cyna (Sn, ) \u2013 pierwiastek chemiczny, metal z bloku p w uk\u0142adzie okresowym. Cyna tworzy odmiany alotropowe. W warunkach standardowych wyst\u0119puje w odmianie \u03b2 (beta), zwanej cyn\u0105 bia\u0142\u0105, trwa\u0142ej powy\u017cej 13,2 \u00b0C. Odmiana ta ma sie\u0107 krystaliczn\u0105 w uk\u0142adzie tetragonalnym, o g\u0119sto\u015bci 7,3 g/cm\u00b3. W ni\u017cszej temperaturze przechodzi w odmian\u0119 regularn\u0105 \u03b1 (alfa) o g\u0119sto\u015bci 5,85 g/cm\u00b3. Zmiana g\u0119sto\u015bci jest r\u00f3wnoznaczna ze zmian\u0105 obj\u0119to\u015bci, co powoduje, \u017ce cyna rozpada si\u0119, tworz\u0105c szary proszek zwany cyn\u0105 szar\u0105. Zjawisko to nazywane jest zaraz\u0105 cynow\u0105. Czysta cyna bia\u0142a jest ci\u0105gliwa i kowalna, odporna na korozj\u0119. == Zastosowania == Ze wzgl\u0119du na dost\u0119pno\u015b\u0107, nisk\u0105 temperatur\u0119 topnienia, \u0142atwo\u015b\u0107 odlewania oraz dobre w\u0142asno\u015bci mechaniczne cyna by\u0142a do\u015b\u0107 powszechnie u\u017cywana do wyrobu przedmiot\u00f3w codziennego u\u017cytku. Przedmioty cynowe","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_548","question":"kto namalowa\u0142 obraz krzyk?","answer":"Edvarda Muncha","context":"Krzyk (norw. \"Skrik\") \u2013 obraz ekspresjonistyczny namalowany w 1893 r. przez norweskiego artyst\u0119 Edvarda Muncha. Wielu krytyk\u00f3w sztuki uzna\u0142o, \u017ce \"Krzyk\" to najwi\u0119ksze dzie\u0142o Muncha. Ich zdaniem obraz przedstawia wsp\u00f3\u0142czesnego cz\u0142owieka przeszytego b\u00f3lem egzystencjalnym. Krajobraz w tle przedstawia fiord w pobli\u017cu Oslo, widoczny ze wzg\u00f3rza Ekeberg. Obrazowi nadawano te\u017c tytu\u0142 \"P\u0142acz\". \"Krzyk\", obok takich obraz\u00f3w, jak \"Mona Lisa\" Leonarda da Vinci czy \" S\u0142oneczniki\" Vincenta van Gogha, nale\u017cy do najbardziej znanych obraz\u00f3w na \u015bwiecie. Jest uwa\u017cany za arcydzie\u0142o ekspresjonizmu. == Fryz \u017cycia (Livsfrisen) == Munch namalowa\u0142 w latach 1892\u20131895 cztery obrazy pod tytu\u0142em \"Krzyk\", stosuj\u0105c r\u00f3\u017cne techniki malarskie. Seri\u0119 t\u0119 nazwa\u0142 \"Fryz \u017cycia\", a po\u015bwi\u0119cona by\u0142a \u015bmierci, strachowi i mi\u0142o\u015bci. Pierwszy obraz (1893) w technice \u0142\u0105czonej z wykorzystaniem farby olejnej,","start_idx":96,"end_idx":110}
{"id":"mrc_549","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni hemoglobina?","answer":"jest transportowanie tlenu \u2013 przy\u0142\u0105czanie go w p\u0142ucach i uwalnianie w tkankach.","context":"Hemoglobina (gr. \u03b1\u1f37\u03bc\u03b1 \"ha\u00eema\" \"krew\", \u0142ac. \"globus\" \"kula\"), oznaczana te\u017c skr\u00f3tami Hb lub HGB \u2013 czerwony barwnik krwi, bia\u0142ko zawarte w erytrocytach, kt\u00f3rego zasadnicz\u0105 funkcj\u0105 jest transportowanie tlenu \u2013 przy\u0142\u0105czanie go w p\u0142ucach i uwalnianie w tkankach. Mutacje genu hemoglobiny prowadz\u0105 do chor\u00f3b dziedzicznych: anemii sierpowatej, talasemii lub rzadkich chor\u00f3b zwanych hemoglobinopatiami. == Budowa hemoglobiny == Cz\u0105steczka hemoglobiny jest tetramerem z\u0142o\u017conym z dw\u00f3ch par bia\u0142kowych podjednostek. Podjednostki oznaczone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej literami greckiego alfabetu (np. \u03b1, \u03b2, \u03b3, \u03b4). Podjednostki nie s\u0105 zwi\u0105zane kowalencyjnie. Ka\u017cda podjednostka zawiera jako grup\u0119 prostetyczn\u0105 (niebia\u0142kow\u0105) cz\u0105steczk\u0119 hemu. Cz\u0105steczka hemu zawiera po\u0142o\u017cony centralnie kation \u017celaza (Fe2+) umo\u017cliwiaj\u0105cy jej wi\u0105zanie cz\u0105steczek tlenu (O2). Jedna cz\u0105steczka hemoglobiny mo\u017ce przy\u0142\u0105czy\u0107 od jednej do czterech cz\u0105steczek tlenu, co powoduje, \u017ce","start_idx":178,"end_idx":257}
{"id":"mrc_550","question":"do jakiej partii nalezy angela merkel?","answer":"partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om).","context":"f\u00fcr physikalische Chemie der Akademie der Wissenschaften der DDR\"). W 1986 r. uzyska\u0142a doktorat z chemii fizycznej. W tym czasie kilkakrotnie przyje\u017cd\u017ca\u0142a do Polski, bior\u0105c udzia\u0142 m.in. w Letnich Szko\u0142ach Zaawansowanych Metod Chemii Kwantowej w Bachotku. === Kariera polityczna === W m\u0142odo\u015bci Angela Merkel nale\u017ca\u0142a do komunistycznej organizacji Wolna M\u0142odzie\u017c Niemiecka (FDJ), gdzie w latach 80. pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 sekretarza ds. kultury. W 1989 r., po upadku Muru Berli\u0144skiego, zaanga\u017cowa\u0142a si\u0119 w powstaj\u0105cy ruch demokratyczny. Pod koniec 1989 r. Merkel do\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do nowej partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om). Po pierwszych demokratycznych wyborach w NRD pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 zast\u0119pcy rzecznika rz\u0105du Lothara de Maizi\u00e8re\u2019a. Po zjednoczeniu Niemiec w pa\u017adzierniku 1990 i wyborach og\u00f3lnoniemieckich zosta\u0142a deputowan\u0105 do Bundestagu oraz ministrem do spraw kobiet","start_idx":576,"end_idx":633}
{"id":"mrc_551","question":"kiedy rozpocz\u0119to budow\u0119 metra w warszawie?","answer":"Budowa pierwszej linii trwa\u0142a z przerwami od 15 kwietnia 1983 do 25 pa\u017adziernika 2008.","context":"Plany powstania metra w Warszawie ju\u017c w latach 20. XX wieku. Po wojnie pierwsze plany powsta\u0142y w latach 50. XX wieku. == Budowa metra == === Pierwsza linia === Budowa pierwszej linii trwa\u0142a z przerwami od 15 kwietnia 1983 do 25 pa\u017adziernika 2008. === Druga linia === Budow\u0119 drugiej linii metra w Warszawie rozpocz\u0119to 16 sierpnia 2010 roku. == Historyczne obiekty odkryte podczas budowy == W tunelu budowanym pomi\u0119dzy stacjami A17 Dworzec Gda\u0144ski i A18 Plac Wilsona robotnicy natkn\u0119li si\u0119 na zapomniany, zabytkowy kolektor burzowy, powsta\u0142y w 1932. Plany budowlane metra nie uwzgl\u0119dnia\u0142y tej budowli. Kolektor by\u0142 elementem kanalizacji wok\u00f3\u0142 Cytadeli Warszawskiej. Kolektor zosta\u0142 przebudowany tak, aby nie kolidowa\u0142 z metrem i pe\u0142ni\u0142 dalej swoj\u0105 funkcj\u0119. Na odcinku mi\u0119dzy stacjami","start_idx":160,"end_idx":246}
{"id":"mrc_552","question":"kiedy zosta\u0142y napisane dziady cz 2?","answer":"Utw\u00f3r powstawa\u0142 w latach 1821\u20131822","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 II \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w latach 1821\u20131822 w Kownie. Opublikowany zosta\u0142 w roku 1823 w drugim tomie \"Poezji\" wraz z wierszem \"Upi\u00f3r\" i dramatem \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 IV\". Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady wile\u0144sko-kowie\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Dzie\u0144 Zaduszny z dnia 1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebra\u0142a si\u0119 grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w, kt\u00f3remu przewodniczy Gu\u015blarz. Zebrani wzywaj\u0105 kolejno dusze czy\u015b\u0107cowe chc\u0105c ul\u017cy\u0107 im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywaj\u0105 \"trzy rodzaje duch\u00f3w\": * \"lekkie\" \u2013 J\u00f3zio i R\u00f3zia (s\u0105 to dzieci, kt\u00f3re nie do\u015bwiadczy\u0142y cierpienia i dlatego nie mog\u0105 dosta\u0107 si\u0119 do","start_idx":91,"end_idx":125}
{"id":"mrc_553","question":"jakie s\u0105 podstawowe symptomy zaniedbywania dziecka przez rodzic\u00f3w?","answer":"Zaniedbywanie wywo\u0142uje u dzieci m.in. zaburzenia przywi\u0105zania, co ogranicza rozw\u00f3j m\u00f3zgu \u2013 dziecko nie skupia si\u0119 na swoim rozwoju, a na przetrwaniu. Dzieci zaniedbywane maj\u0105 problemy z nawi\u0105zywaniem wi\u0119zi.","context":"bezradno\u015b\u0107 i ca\u0142kowite uzale\u017cnienie od dzia\u0142a\u0144 os\u00f3b doros\u0142ych. Najbardziej skrajn\u0105 form\u0105 zaniedbania dziecka jest porzucenie go \u2013 pozostawienie ma\u0142oletniego bez opieki i wystawienie go na bezpo\u015brednie zagro\u017cenie zdrowia i \u017cycia. Najbardziej drastycznym skutkiem zaniedbania jest \u015bmier\u0107 dziecka. Przyczyny zaniedbywania dzieci to najcz\u0119\u015bciej: zaburzenia psychiczne u matek (np. depresje, zaburzenia umys\u0142owe, niezdolno\u015b\u0107 do empatii), dysfunkcje rodzin (trudno\u015bci ekonomiczne, problemy ma\u0142\u017ce\u0144skie, cz\u0119ste zmiany partner\u00f3w, alkoholizm, ub\u00f3stwo, wysoki poziom stresu, izolacja), czy zachowanie samego dziecka (niepok\u00f3j, agresja, nadpobudliwo\u015b\u0107, k\u0142opoty ze snem lub jedzeniem, brak kontaktowo\u015bci). Zachowania zwi\u0105zane z zaniedbywaniem dzieci mog\u0105 by\u0107 transmitowane mi\u0119dzypokoleniowo. Zaniedbywanie wywo\u0142uje u dzieci m.in. zaburzenia przywi\u0105zania, co ogranicza rozw\u00f3j m\u00f3zgu \u2013 dziecko nie skupia si\u0119 na swoim rozwoju, a na przetrwaniu. Dzieci zaniedbywane maj\u0105 problemy z nawi\u0105zywaniem wi\u0119zi.","start_idx":779,"end_idx":985}
{"id":"mrc_554","question":"jak nazywa si\u0119 w\u00f3dz gal\u00f3w?","answer":"Wercyngetoryks","context":"Wercyngetoryks (, ok. ur. 82 p.n.e., zm. 46 p.n.e. w Rzymie) \u2013 w\u00f3dz galijskiego plemienia Arwern\u00f3w oraz przyw\u00f3dca wielkiego powstania Gal\u00f3w przeciwko si\u0142om rzymskim podczas ostatniej fazy wojen galijskich prowadzonych przez Juliusza Cezara. == Imi\u0119 i \u017ar\u00f3d\u0142a dotycz\u0105ce \u017cycia == \"Vercingetorix\" jest zbitk\u0105 galijskich s\u0142\u00f3w \"ver\" (\u201enad\u201d, \u201eponad\u201d), \"cingeto\" (\u201ewojownik\u201d) i rix (\u201ekr\u00f3l\u201d) (por. walijski \"rhi\", \u0142aci\u0144ski \"rex\"). Imi\u0119 dos\u0142ownie oznacza \u201ewielki kr\u00f3l wojownik\u00f3w\u201d lub \u201ekr\u00f3l wielkich wojownik\u00f3w\u201d. Plutarch podaje imi\u0119 Gala jako Vergentorix. Niewiele jest dokument\u00f3w historycznych \u015bwiadcz\u0105cych o \u017cyciu Wercyngetoryksa. Najwa\u017cniejszymi \u017ar\u00f3d\u0142ami s\u0105 dzie\u0142a staro\u017cytnych autor\u00f3w: Cezara, Strabona, Plutarcha, Florusa, Tytusa Liwiusza i Kasjusza Diona. == \u017byciorys == Syn Celtyllusa. Powstanie Wercyngetoryksa (52 p.n.e.) by\u0142o najwi\u0119kszym zrywem Gal\u00f3w podczas podboju Galii przez Rzymian (58\u201351 p.n.e.). Mimo pocz\u0105tkowych zwyci\u0119stw","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_555","question":"czym si\u0119 \u017cywi\u0105 osy?","answer":"Doros\u0142e osy \u017cywi\u0105 si\u0119 pokarmem w\u0119glowodanowym: nektarem kwiat\u00f3w, s\u0142odkimi sokami i soczystymi owocami.","context":"od 10 do 14 milimetr\u00f3w u robotnic, od 16 do 18 milimetr\u00f3w u kr\u00f3lowych i od 13 do 15 milimetr\u00f3w u samc\u00f3w. Owad ten ma charakterystyczne czarno-\u017c\u00f3\u0142te ubarwienie. Odw\u0142ok u nasady jest silnie przew\u0119\u017cony, st\u0105d okre\u015blenie \u201etalia osy\u201d. Gniazda buduje w ziemi, zwykle wykorzystuj\u0105c nory drobnych ssak\u00f3w. Kr\u00f3lowa sk\u0142ada w nim jaja, a wyl\u0119gaj\u0105ce si\u0119 robotnice rozbudowuj\u0105 gniazdo i karmi\u0105 larwy pokarmem pochodzenia zwierz\u0119cego, na przyk\u0142ad u\u015bmierconymi i prze\u017cutymi owadami, g\u0105sienicami i tym podobnymi. Doros\u0142e osy \u017cywi\u0105 si\u0119 pokarmem w\u0119glowodanowym: nektarem kwiat\u00f3w, s\u0142odkimi sokami i soczystymi owocami. U\u017c\u0105dlenie osy pospolitej jest bolesne, ale dla wi\u0119kszo\u015bci ludzi nie stanowi zagro\u017cenia dla zdrowia, poza przypadkami os\u00f3b uczulonych. W przypadku u\u017c\u0105dlenia osoby chorej nale\u017cy skierowa\u0107 si\u0119 jak najszybciej do lekarza. == Galeria ==","start_idx":495,"end_idx":597}
{"id":"mrc_556","question":"kiedy wprowadzono stan wojenny?","answer":"wprowadzony 13 grudnia 1981 roku","context":"Stan wojenny w Polsce w latach 1981\u20131983 \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie ca\u0142ej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucj\u0105 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano \u0142\u0105cznie 10 131 dzia\u0142aczy zwi\u0105zanych z Niezale\u017cnym Samorz\u0105dnym Zwi\u0105zkiem Zawodowym \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a \u017cycie straci\u0142o oko\u0142o 40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z","start_idx":61,"end_idx":93}
{"id":"mrc_557","question":"jak zaton\u0105\u0142 britannic?","answer":"\u201eBritannic\u201d wpad\u0142 na min\u0119 postawion\u0105 przez niemiecki okr\u0119t podwodny SM U-73 i zaton\u0105\u0142 w ci\u0105gu 55 minut.","context":"w swoim sz\u00f3stym rejsie po Morzu Egejskim \u201eBritannic\u201d wpad\u0142 na min\u0119 postawion\u0105 przez niemiecki okr\u0119t podwodny SM U-73 i zaton\u0105\u0142 w ci\u0105gu 55 minut. Kapitan Charles Alfred Bartlett uruchomi\u0142 silniki w pr\u00f3bie dotarcia na pla\u017c\u0119. Gdy dzi\u00f3b statku wbi\u0142 si\u0119 w dno, \u201eBritannic\u201d przechyli\u0142 si\u0119 na sterburt\u0119 i od\u0142ama\u0142 si\u0119 od dziobu. Wrak osiad\u0142 na dnie o 9:07. Jego pozycja to . Liczba ofiar by\u0142a niewielka ze wzgl\u0119du na wystarczaj\u0105c\u0105 liczb\u0119 szalup, blisko\u015b\u0107 l\u0105du i stosunkowo ciep\u0142e wody Morza Egejskiego. O 10:00 na miejsce katastrofy dop\u0142yn\u0105\u0142 niszczyciel HMS \u201eScourge\u201d i uratowa\u0142 rozbitk\u00f3w. Na statku by\u0142o oko\u0142o 1300 ludzi, a zgin\u0119\u0142o 30, wi\u0119kszo\u015b\u0107 wskutek wci\u0105gni\u0119cia przez wci\u0105\u017c pracuj\u0105ce \u015bruby statku. Wrak \u201eBritannica\u201d odkry\u0142 Jacques Cousteau w 1975 roku niedaleko greckiej wyspy","start_idx":41,"end_idx":144}
{"id":"mrc_558","question":"jak nazywaj\u0105 si\u0119 zakonnicy z jasnej g\u00f3ry?","answer":"zakonu paulin\u00f3w","context":"Jasna G\u00f3ra () \u2013 sanktuarium wraz z klasztorem zakonu paulin\u00f3w w Cz\u0119stochowie, po\u0142o\u017cone na wzg\u00f3rzu o tej samej nazwie. Jedno z wa\u017cniejszych miejsc kultu maryjnego oraz najwa\u017cniejsze centrum pielgrzymkowe katolik\u00f3w w Polsce, ze znajduj\u0105cym si\u0119 obrazem Matki Bo\u017cej Cz\u0119stochowskiej, kt\u00f3ry uwa\u017cany jest za cudowny, oraz zbiorem wielu innych dzie\u0142 sztuki, najcz\u0119\u015bciej sakralnej, stanowi\u0105cych w wi\u0119kszo\u015bci dary wotywne wiernych. 16 wrze\u015bnia 1994 obiekt uznany zosta\u0142 za pomnik historii. == Historia == Pocz\u0105tki istnienia klasztoru si\u0119gaj\u0105 dnia 22 czerwca 1382, kiedy to do Polski zostali sprowadzeni paulini z macierzystego klasztoru \u015bw. Wawrzy\u0144ca pod Bud\u0105 na W\u0119grzech przez ksi\u0119cia W\u0142adys\u0142awa Opolczyka i osadzeni moc\u0105 dekretu z 9 sierpnia tego\u017c roku na wzg\u00f3rzu w pobli\u017cu wsi Stara Cz\u0119stochowa, kt\u00f3rego proboszczem by\u0142 Henryk Biel herbu","start_idx":46,"end_idx":61}
{"id":"mrc_559","question":"kiedy zgin\u0119\u0142a ksi\u0119\u017cna diana?","answer":"ksi\u0119\u017cna zmar\u0142a w niedziel\u0119, 31 sierpnia 1997 o godz. 4:00, maj\u0105c 36 lat.","context":"Piti\u00e9-Salp\u00eatri\u00e9re, gdzie ratowano jej \u017cycie i zdrowie. Obra\u017cenia wewn\u0119trzne okaza\u0142y si\u0119 jednak zbyt rozleg\u0142e, a ksi\u0119\u017cna zmar\u0142a w niedziel\u0119, 31 sierpnia 1997 o godz. 4:00, maj\u0105c 36 lat. \u015amier\u0107 ksi\u0119\u017cnej Walii spotka\u0142a si\u0119 z emocjonalnym odbiorem, zar\u00f3wno ze strony Brytyjczyk\u00f3w, jak i tabloid\u00f3w. Ludzie w ho\u0142dzie zmar\u0142ej sk\u0142adali kwiaty, laurki, baloniki, wiersze, \u015bwieczki, maskotki oraz listy kierowane do niekt\u00f3rych cz\u0142onk\u00f3w rodziny kr\u00f3lewskiej. Miejsca upami\u0119tniaj\u0105ce Lady Di utworzy\u0142y si\u0119 nie tylko pod pa\u0142acami: Buckingham (oficjaln\u0105 rezydencj\u0105 monarchini) i Kensington (londy\u0144skim mieszkaniem Diany), lecz tak\u017ce w miejscach, gdzie cz\u0119sto by\u0142a widywana i fotografowana. Kwiaty sk\u0142adano pod restauracjami, w kt\u00f3rych jada\u0142a kolacje, czy przed si\u0142owni\u0105, w kt\u00f3rej \u0107wiczy\u0142a. W Pa\u0142acu \u015bw. Jakuba wystawiona zosta\u0142a ksi\u0119ga kondolencyjna. W niedziel\u0119 ksi\u0105\u017c\u0119 Karol wsp\u00f3lnie z siostrami","start_idx":112,"end_idx":184}
{"id":"mrc_560","question":"jaki jest rekord \u015bwiata w skoku o tyczce?","answer":"Dla por\u00f3wnania rekord \u015bwiata m\u0119\u017cczyzn w skoku o tyczce sztywnej wynosi 4,82 m, a o tyczce nowej generacji 6,21 m.","context":"Skok o tyczce \u2013 konkurencja lekkoatletyczna, w kt\u00f3rej skok odbywa si\u0119 na takich zasadach jak w skoku wzwy\u017c, z t\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105, \u017ce zawodnik do pokonania poprzeczki u\u017cywa tyczki. Dawniej tyczkarze u\u017cywali tyczek sztywnych, wykonanych z drewna, bambusu, aluminiowych rur (do ko\u0144ca lat 60.), dzi\u015b skacz\u0105 na tyczkach elastycznych wykonanych z wysokiej jako\u015bci tworzyw sztucznych. Tyczki te sprzyjaj\u0105 uzyskiwaniu lepszych rezultat\u00f3w. Dla por\u00f3wnania rekord \u015bwiata m\u0119\u017cczyzn w skoku o tyczce sztywnej wynosi 4,82 m, a o tyczce nowej generacji 6,21 m. == Historia == * 1850 \u2013 rozegranie pierwszych zawod\u00f3w w skoku o tyczce (wykonanej z jesionu) * 1889 \u2013 wprowadzenie w Ameryce techniki skoku polegaj\u0105cej na wzniesieniu n\u00f3g ku g\u00f3rze * 1900 \u2013 u\u017cycie po raz pierwszy bambusowych tyczek (u\u017cywane","start_idx":423,"end_idx":536}
{"id":"mrc_561","question":"w jaki spos\u00f3b funkcjonuje samorz\u0105d terytorialny?","answer":"forma administracji publicznej, w kt\u00f3rej mieszka\u0144cy tworz\u0105 z mocy prawa wsp\u00f3lnot\u0119 i wzgl\u0119dnie samodzielnie decyduj\u0105 o realizacji zada\u0144 administracyjnych, wynikaj\u0105cych z potrzeb tej wsp\u00f3lnoty na danym terytorium i dozwolonych samorz\u0105dowi przez ustawy, pod okre\u015blonym ustawowo nadzorem administracji rz\u0105dowej.","context":"Samorz\u0105d terytorialny \u2013 organizacja spo\u0142eczno\u015bci lokalnej (gmina, powiat) lub regionalnej (wojew\u00f3dztwo samorz\u0105dowe) i jednocze\u015bnie forma administracji publicznej, w kt\u00f3rej mieszka\u0144cy tworz\u0105 z mocy prawa wsp\u00f3lnot\u0119 i wzgl\u0119dnie samodzielnie decyduj\u0105 o realizacji zada\u0144 administracyjnych, wynikaj\u0105cych z potrzeb tej wsp\u00f3lnoty na danym terytorium i dozwolonych samorz\u0105dowi przez ustawy, pod okre\u015blonym ustawowo nadzorem administracji rz\u0105dowej. == Geneza == Wsp\u00f3\u0142czesny samorz\u0105d terytorialny nie jest kontynuacj\u0105 samorz\u0105du terytorialnego okresu staro\u017cytno\u015bci, czy \u015bredniowiecza, mimo takiego samego nazewnictwa. Samorz\u0105d miejski, czy lokalny by\u0142 w\u00f3wczas samorz\u0105dem stanowym. Nie spe\u0142nia\u0142 wi\u0119c kryterium powszechno\u015bci, nie obejmowa\u0142 wszystkich os\u00f3b zamieszkuj\u0105cych dan\u0105 jednostk\u0119 terytorialn\u0105, a jedynie wybran\u0105 grup\u0119 spo\u0142eczn\u0105 (np. mieszczan). O kszta\u0142towaniu si\u0119 nowoczesnego samorz\u0105du terytorialnego mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 dopiero od czas\u00f3w Rewolucji Francuskiej i reform pruskich na pocz\u0105tku XIX wieku. W","start_idx":131,"end_idx":438}
{"id":"mrc_562","question":"kiedy zaduszki?","answer":"corocznie na dzie\u0144 2 listopada","context":"Zaduszki, Dzie\u0144 Zaduszny lub \u015awi\u0119to Zmar\u0142ych, w\u0142a\u015bciwie Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmar\u0142ych () \u2013 w Ko\u015bcio\u0142ach \u0142aci\u0144skich obch\u00f3d liturgiczny po\u015bwi\u0119cony zmar\u0142ym, przypadaj\u0105cy corocznie na dzie\u0144 2 listopada, tre\u015bciowo po\u0142\u0105czony z poprzedzaj\u0105c\u0105 go uroczysto\u015bci\u0105 Wszystkich \u015awi\u0119tych. Zaduszki zbiegaj\u0105 si\u0119 zazwyczaj z ludowymi uroczysto\u015bciami ku czci zmar\u0142ych, wywodz\u0105cymi si\u0119 z wierze\u0144 poga\u0144skich lub obrz\u0119dowo\u015bci przedchrze\u015bcija\u0144skiej. W doktrynie Ko\u015bcio\u0142a katolickiego Dzie\u0144 Zaduszny jest wyrazem przekonania o obcowaniu \u015bwi\u0119tych, zmartwychwstaniu cia\u0142, \u017cyciu wiecznym oraz skuteczno\u015bci modlitwy wstawienniczej. W Ko\u015bcio\u0142ach wschodnich podobne obchody odbywaj\u0105 si\u0119 kilkukrotnie w ci\u0105gu roku, przede wszystkim w okresie Wielkanocy. == Historia == Dzie\u0144 Zaduszny wywodzi si\u0119 z praktyk pobo\u017cno\u015bciowych wczesno\u015bredniowiecznych mnich\u00f3w \u2013 nabo\u017ce\u0144stw odprawianych corocznie w r\u00f3\u017cnych klasztorach za zmar\u0142ych wsp\u00f3\u0142braci. Ju\u017c w pocz\u0105tkach VII wieku Izydor z Sewilli zaleca\u0142 odprawianie","start_idx":178,"end_idx":208}
{"id":"mrc_563","question":"gdzie odbywa\u0142y si\u0119 walki gladiator\u00f3w w rzymie?","answer":"na arenie","context":"Gladiator (\u0142ac. \"gladiator\", l.mn. \"gladiatores\", od \"gladius\" \u2013 miecz) \u2013 najcz\u0119\u015bciej niewolnik tocz\u0105cy walk\u0119 na arenie, na przyk\u0142ad w staro\u017cytnym Rzymie. Zwyczaj walk gladiator\u00f3w Rzymianie przej\u0119li od Etrusk\u00f3w i Samnit\u00f3w. Wywodzi\u0142 si\u0119 on z rytualnych ofiar z ludzi, sk\u0142adanych podczas uroczysto\u015bci pogrzebowych. Herodot wskazywa\u0142 na Scyt\u00f3w jako prekursor\u00f3w tych krwawych rytua\u0142\u00f3w. W Etrurii opr\u00f3cz walk mi\u0119dzy wojownikami popularne by\u0142y walki gladiator\u00f3w ze zwierz\u0119tami i walki zwierz\u0105t (zob. te\u017c walka byk\u00f3w, walki kogut\u00f3w). W Rzymie pierwsze walki gladiator\u00f3w (\"munus\") odby\u0142y si\u0119 w III wieku p.n.e., w okresie wojen punickich. W 105 p.n.e. odby\u0142y si\u0119 pierwsze zawody gladiatorskie, zorganizowane z urz\u0119du przez konsul\u00f3w. Gladiatorzy zazwyczaj wywodzili si\u0119 z je\u0144c\u00f3w wojennych, g\u0142\u00f3wnie z Trak\u00f3w, Gal\u00f3w i German\u00f3w, ale do szk\u00f3\u0142 trafiali r\u00f3wnie\u017c przest\u0119pcy","start_idx":110,"end_idx":119}
{"id":"mrc_564","question":"kto sfinansowa\u0142 wypraw\u0119 kolumba?","answer":"Wyprawa by\u0142a finansowana cz\u0119\u015bciowo przez dw\u00f3r, cz\u0119\u015bciowo przez kupieck\u0105 rodzin\u0119 Pinzon\u00f3w.","context":"Kolumba znalaz\u0142y pos\u0142uch na dworze kr\u00f3lewskim, lecz dopiero gdy Hiszpania upora\u0142a si\u0119 z rekonkwist\u0105 w 1492, mo\u017cna by\u0142o je zrealizowa\u0107. Izabela Kastylijska nam\u00f3wiona przez dworzanina Luisa de Sant\u00e1ngel zezwoli\u0142a Kolumbowi na zorganizowanie wyprawy, kt\u00f3ra mia\u0142a pop\u0142yn\u0105\u0107 pod bander\u0105 korony hiszpa\u0144skiej. Wyprawa by\u0142a finansowana cz\u0119\u015bciowo przez dw\u00f3r, cz\u0119\u015bciowo przez kupieck\u0105 rodzin\u0119 Pinzon\u00f3w. Kolumbowi przyrzeczono dziedziczny tytu\u0142 Wielkiego Admira\u0142a, Wicekr\u00f3la odkrytych ziem oraz dziesi\u0105t\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 zysk\u00f3w. === Teorie pochodzenia === Wed\u0142ug jednego z hiszpa\u0144skich historyk\u00f3w jego prawdziwe imi\u0119 i nazwisko brzmia\u0142o Pedro Scotto. W 2009 r. Alfonso Ensenat de Villalonga zweryfikowa\u0142 najcz\u0119stsze opinie o pochodzeniu odkrywcy. Kolumb m\u00f3g\u0142 by\u0107 synem tkacza z Genui we W\u0142oszech albo pochodzi\u0107 z Katalonii lub Galicji w Hiszpanii, a nawet z Korsyki lub Portugalii. Najprawdopodobniej pochodzi\u0142 z","start_idx":302,"end_idx":391}
{"id":"mrc_565","question":"kto dowodzi\u0142 ord\u0105?","answer":"Orda (albo Orda-iczen, Ordu, zm. po 1252) \u2013 pierwszy w\u0142adca Bia\u0142ej Ordy.","context":"Orda (albo Orda-iczen, Ordu, zm. po 1252) \u2013 pierwszy w\u0142adca Bia\u0142ej Ordy. Czasami w \u017ar\u00f3d\u0142ach jego imi\u0119 pojawia si\u0119 wraz z dodatkiem \"iczen\" (mong. \"pan\", \"mistrz\"). Mimo \u017ce Orda by\u0142 najstarszym synem D\u017cocziego (zm. 1227), jego nast\u0119pc\u0105 zosta\u0142 nie on, ale drugi syn D\u017cocziego, Batu (zm. 1255). D\u017cuzd\u017cani (zm. po 1265) twierdzi, \u017ce zadecydowa\u0142 o tym jeszcze Czyngis-chan (1206\u20131227), kt\u00f3ry prze\u017cy\u0142 D\u017cocziego o kilka miesi\u0119cy. Jednak zgodnie z innymi \u017ar\u00f3d\u0142ami to Ugedej (1229\u20131241) ustanowi\u0142 Batu nast\u0119pc\u0105 D\u017cocziego, przy czym Raszid ad-Din (zm. 1318) dodaje, i\u017c Orda by\u0142 zadowolony z tego, \u017ce Batu zosta\u0142 w\u0142adc\u0105. Z kolei Utemysz Had\u017cd\u017ci (XVI w.) twierdzi, \u017ce zar\u00f3wno Orda jak i Batu ro\u015bcili sobie prawo do dziedzictwa po ojcu i apelowali o rozstrzygni\u0119cie do Czyngis-chana,","start_idx":0,"end_idx":72}
{"id":"mrc_566","question":"gdzie odbywa si\u0119 woodstock?","answer":"Kostrzynie nad Odr\u0105","context":"Woodstock odby\u0142 si\u0119 w dniach 1\u20133 sierpnia w Kostrzynie nad Odr\u0105. Zmieni\u0142a si\u0119 formu\u0142a imprezy: festiwal trwa\u0142 trzy dni (zamiast dotychczasowych dw\u00f3ch \u2013 w organizacji koncert\u00f3w z ostatniego dnia finansowo pomogli prywatni sponsorzy), na scenach wyst\u0105pi\u0142o mniej wykonawc\u00f3w, za to ich koncerty by\u0142y d\u0142u\u017csze i bardziej rozbudowane. Podczas samego festiwalu odby\u0142y si\u0119 \"Woodstockowe Igrzyska Olimpijskie\" oraz konkurs esemesowy w czasie kt\u00f3rego wygra\u0107 by\u0142o mo\u017cna samoch\u00f3d. Obsada festiwalu by\u0142a bardziej mi\u0119dzynarodowa: przed licz\u0105c\u0105 ok. 300 tys. widz\u00f3w publiczno\u015bci\u0105 zaprezentowali si\u0119 m.in. wykonawcy z Wielkiej Brytanii (The Stranglers), Niemiec (Kreator), Indii (Anuradha Pal), Chorwacji (Cinkusi), RPA (Tribe After Tribe) i Meksyku (Pante\u00f3n Rococ\u00f3). Pr\u00f3cz tego na scenie wyst\u0105pili r\u00f3wnie\u017c m.in. Daab, Lipali, \u015awietliki, Thee Flanders, Lao Che, Wojciech Waglewski z Fiszem oraz","start_idx":44,"end_idx":63}
{"id":"mrc_567","question":"co to jest orbita geostacjonarna?","answer":"Orbita geostacjonarna \u2013 orbita oko\u0142oziemska, kt\u00f3ra zapewnia kr\u0105\u017c\u0105cemu po niej satelicie zachowanie sta\u0142ej pozycji nad wybranym punktem r\u00f3wnika Ziemi.","context":"Orbita geostacjonarna \u2013 orbita oko\u0142oziemska, kt\u00f3ra zapewnia kr\u0105\u017c\u0105cemu po niej satelicie zachowanie sta\u0142ej pozycji nad wybranym punktem r\u00f3wnika Ziemi. Orbita geostacjonarna jest orbit\u0105 ko\u0142ow\u0105, zawart\u0105 w p\u0142aszczy\u017anie r\u00f3wnika. Przebiega na wysoko\u015bci 35 786 km nad r\u00f3wnikiem (42 160 km od \u015brodka Ziemi). Pr\u0119dko\u015b\u0107 cia\u0142a na orbicie geostacjonarnej wynosi oko\u0142o 3,08 km/s, a czas okr\u0105\u017cenia przez niego Ziemi jest r\u00f3wny 23 godziny 56 minut i 4 sekundy, czyli dok\u0142adnie tyle, ile trwa doba gwiazdowa. Orbita geostacjonarna jest szczeg\u00f3lnym przypadkiem orbity geosynchronicznej. == Historia == Rozwa\u017cania na temat satelit\u00f3w geostacjonarnych przeznaczonych do cel\u00f3w komunikacyjnych po raz pierwszy opublikowa\u0142 w 1928 roku Herman Poto\u010dnik, jednak jego praca nie by\u0142a zbyt szeroko znana. Pierwsza wzmianka o orbicie geostacjonarnej w literaturze popularnej mia\u0142a miejsce w","start_idx":0,"end_idx":149}
{"id":"mrc_568","question":"kt\u00f3ry filozof mieszka\u0142 w beczce?","answer":"Wed\u0142ug opis\u00f3w Diogenesa Laertiosa, poczynania jego imiennika z Synopy cechowa\u0142y si\u0119 anaidei\u0105: chodzi\u0142 w \u0142achmanach, mieszka\u0142 w beczce, a potrzeby fizjologiczne za\u0142atwia\u0142 na ulicy.","context":"przeniesieniu si\u0119 do Aten Diogenes wst\u0105pi\u0142 do filozoficznej szko\u0142y Antystenesa. Podczas jednej z podr\u00f3\u017cy odwiedzi\u0142 m.in. Syrakuzy, zosta\u0142 wzi\u0119ty do niewoli przez \u015br\u00f3dziemnomorskich pirat\u00f3w i sprzedany jako niewolnik Kseniadesowi, mieszka\u0144cowi Koryntu. Tam zaj\u0105\u0142 si\u0119 wychowaniem jego dzieci. Po \u015bmierci, kt\u00f3ra wed\u0142ug staro\u017cytnych historyk\u00f3w nast\u0105pi\u0142a w dniu zgonu Aleksandra Wielkiego, zosta\u0142 pochowany w Koryncie, a obywatele miasta wznie\u015bli na jego grobie marmurow\u0105 figur\u0119 psa. W Atenach \u017cy\u0142 wed\u0142ug g\u0142oszonych przez siebie zasad \u2013 uwolnienia od d\u00f3br materialnych (ub\u00f3stwa) i panuj\u0105cych norm spo\u0142ecznych. Wed\u0142ug opis\u00f3w Diogenesa Laertiosa, poczynania jego imiennika z Synopy cechowa\u0142y si\u0119 anaidei\u0105: chodzi\u0142 w \u0142achmanach, mieszka\u0142 w beczce, a potrzeby fizjologiczne za\u0142atwia\u0142 na ulicy. Wierzy\u0142, i\u017c mimo oporu ludzi, nale\u017cy ich sk\u0142oni\u0107 do g\u0142oszonych przez siebie zasad. Jedn\u0105 z","start_idx":605,"end_idx":784}
{"id":"mrc_569","question":"na jakiej g\u0142\u0119boko\u015bci le\u017cy titanic?","answer":"Wrak \u201eTitanica\u201d odnaleziono 1 wrze\u015bnia 1985 r. na g\u0142\u0119boko\u015bci 3802 m.","context":"dzie\u0144 znakomicie utrzymane z funduszu powierniczego za\u0142o\u017conego przez White Star Line i funduszy \u017cydowskiej kongregacji Beth Israel w Halifaxie. Wygl\u0105daj\u0105 identycznie i \u0142\u0105czy je opis \u201ezmar\u0142 15 kwietnia 1912 roku\u201d. == Odnalezienie wraku statku == Wrak \u201eTitanica\u201d odnaleziono 1 wrze\u015bnia 1985 r. na g\u0142\u0119boko\u015bci 3802 m. Jego po\u0142o\u017cenie to: . Ekspedycja na czele z Robertem Ballardem po\u015bwi\u0119ci\u0142a wiele czasu na badanie dna morskiego w celu zlokalizowania wraku. O godzinie 0:45, 1 wrze\u015bnia 1985 r., badacze zobaczyli przed sob\u0105 fragment jednego kot\u0142a parowego. Po\u0142o\u017cenie resztek statku uda\u0142o si\u0119 ustali\u0107 w ci\u0105gu kilku dni. Do tej pory s\u0105dzono, \u017ce powinien zachowa\u0107 si\u0119 w idealnym stanie, co okaza\u0142o si\u0119 nieprawd\u0105 \u2013 z dnia na dzie\u0144 wrak coraz bardziej niszczeje z powodu dzia\u0142alno\u015bci bakterii","start_idx":245,"end_idx":313}
{"id":"mrc_570","question":"kiedy oficjalnie ustalono jakie s\u0105 barwy naszego kraju?","answer":"7 grudnia 1955 r.","context":"i barwy Rzeczypospolitej Polskiej\" z barwnymi wizerunkami znak\u00f3w pa\u0144stwowych. Czerwie\u0144 mia\u0142a tam odcie\u0144 karmazynu. Jednak\u017ce w rozporz\u0105dzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 odcie\u0144 czerwieni zmieniono na cynober. Nowe rozporz\u0105dzenie wesz\u0142o w \u017cycie 28 marca 1928; zezwolono w nim jednak na u\u017cywanie dotychczasowych barw do 28 marca 1930. W latach 1955-80 barwy Polski nie by\u0142y dok\u0142adnie sprecyzowane, ograniczono si\u0119 wy\u0142\u0105cznie do ich s\u0142ownego opisu. W \"Dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o piecz\u0119ciach pa\u0144stwowych\" w art. 2 zapisano, \u017ce \"Barwami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej s\u0105 kolory bia\u0142y i czerwony w dw\u00f3ch poziomych pasach r\u00f3wnoleg\u0142ych r\u00f3wnej szeroko\u015bci i d\u0142ugo\u015bci, z kt\u00f3rych g\u00f3rny jest bia\u0142y, a dolny czerwony, odpowiadaj\u0105cy barwie cynobru.\" == Galeria ==","start_idx":481,"end_idx":498}
{"id":"mrc_571","question":"co to rzekomob\u0142oniaste zapalenie jelit?","answer":") \u2013 ostra choroba biegunkowa jelita cienkiego lub grubego. Charakterystyczna dla niej jest obecno\u015b\u0107 szaro\u017c\u00f3\u0142tych b\u0142on rzekomych na powierzchni b\u0142ony \u015bluzowej.","context":"Rzekomob\u0142oniaste zapalenie jelit (RzZJ, , ) \u2013 ostra choroba biegunkowa jelita cienkiego lub grubego. Charakterystyczna dla niej jest obecno\u015b\u0107 szaro\u017c\u00f3\u0142tych b\u0142on rzekomych na powierzchni b\u0142ony \u015bluzowej. == Etiologia i patogeneza == Rzekomob\u0142oniaste zapalenie jelit jest spowodowane dzia\u0142aniem toksyn A i B wytwarzanych przez bakteri\u0119 Gram-dodatni\u0105 \"Clostridium difficile\". Nadmierne rozmna\u017canie drobnoustroju w jelitach jest spowodowane zaburzeniem r\u00f3wnowagi naturalnej flory jelitowej spowodowane stosowaniem antybiotyk\u00f3w o szerokim spektrum dzia\u0142ania. == Czynniki ryzyka == * antybiotykoterapia \u2013 ampicylina, amoksycylina, klindamycyna, linkomycyna, cefalosporyny * z\u0142amania kr\u0119gos\u0142upa * niedro\u017cno\u015b\u0107 jelit * rak okr\u0119\u017cnicy, bia\u0142aczki i inne nowotwory * chemioterapia * ci\u0119\u017ckie oparzenia * wstrz\u0105s * mocznica * zaka\u017cenia o ci\u0119\u017ckim przebiegu * niedokrwienne zapalenie jelita grubego * choroba Hirschsprunga == Objawy kliniczne i przebieg == U","start_idx":42,"end_idx":200}
{"id":"mrc_572","question":"kto pierwszy wszed\u0142 do krainy narnii?","answer":"\u0141ucja Pevensie","context":"bratem, koronowany kr\u00f3lem Narnii i jest od tej pory znany jako kr\u00f3l Edmund Sprawiedliwy. * \u0141ucja Pevensie jest najm\u0142odsz\u0105 z ca\u0142ej czw\u00f3rki. Jako pierwsza odkrywa Narni\u0119, kiedy w\u015blizguje si\u0119 do magicznej szafy w domu profesora. Gdy opowiada rodze\u0144stwu o swoim odkryciu, Piotr i Zuzanna nie wierz\u0105 jej i s\u0105 przekonani, \u017ce si\u0119 z nimi bawi, podczas gdy Edmund uporczywie zach\u0119ca j\u0105 do opowiada\u0144 oraz jej dokucza. Po przywr\u00f3ceniu porz\u0105dku w ba\u015bniowym \u015bwiecie \u0141ucja, wraz ze swoj\u0105 siostr\u0105 Zuzann\u0105, zostaje koronowana Kr\u00f3low\u0105 i jest od tej pory znana jako \u0141ucja M\u0119\u017cna. * Jadis jest Bia\u0142\u0105 Czarownic\u0105 pochodz\u0105c\u0105 z miasta Charn w gin\u0105cym \u015bwiecie. Ten \u015bwiat gin\u0105\u0142 przez to, \u017ce magi\u0105 (pozna\u0142a \u017ba\u0142osne S\u0142owo mog\u0105ce zniszczy\u0107 wszystkich mieszka\u0144c\u00f3w danego \u015bwiata, lecz nie","start_idx":91,"end_idx":105}
{"id":"mrc_573","question":"z ilu gem\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 set?","answer":"6 lub 7 gem\u00f3w","context":"potrzeba zdobycia w zale\u017cno\u015bci od turnieju 15 lub 21 punkt\u00f3w. == Tenis ziemny == Set w tenisie ziemnym polega na zdobyciu 6 lub 7 gem\u00f3w. Wyj\u0105tkiem jest jednak\u017ce pi\u0105ty set\u00f3w w turniejach wielkoszlemowych. Gema wygrywa zawodnik, kt\u00f3ry zdoby\u0142 w nim co najmniej 4 punkty i jednocze\u015bnie co najmniej o 2 wi\u0119cej ni\u017c przeciwnik. Punkty w tenisie liczone s\u0105 kolejno: 0, 15, 30, 40. W ka\u017cdym secie zawodnik musi wygra\u0107 co najmniej 6 gem\u00f3w i jednocze\u015bnie z zachowaniem 2 punktowej przewagi. W przypadku nierozstrzygni\u0119cia gem\u00f3w, wprowadza si\u0119 tie-break \u2013 gem trzynasty. == Tenis sto\u0142owy == Set w tenisie sto\u0142owym polega na zebraniu 11 punkt\u00f3w (wcze\u015bniej 21). Do zdobycia setu w ka\u017cdym przypadku nale\u017cy zdoby\u0107 przewag\u0119 co najmniej 2 punkt\u00f3w lub gem\u00f3w.","start_idx":122,"end_idx":135}
{"id":"mrc_574","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nadano kr\u00f3lestwu po likwidacji jego autonomii?","answer":"Kraj Nadwi\u015bla\u0144ski","context":"Kraj Nadwi\u015bla\u0144ski (, \"Priwislinskij kraj\") \u2013 p\u00f3\u0142oficjalna nazwa Kr\u00f3lestwa Polskiego u\u017cywana po zniesieniu przez w\u0142adze Imperium Rosyjskiego jego autonomii instytucjonalnej. Nazwa ta nigdy nie zast\u0105pi\u0142a ca\u0142kowicie okre\u015blenia Kr\u00f3lestwo Polskie, lecz by\u0142a stosowana obok niego. W polskim pi\u015bmiennictwie historycznym spotyka si\u0119 niekiedy termin \u201eKraj Przywi\u015bla\u0144ski\u201d, kt\u00f3ry jest rusycyzmem, kalk\u0105 z j\u0119zyka rosyjskiego. == Rys historyczny == Po upadku powstania styczniowego w\u0142adze rosyjskie przyst\u0105pi\u0142y do likwidacji autonomii Kr\u00f3lestwa. W 1866 przeprowadzono reorganizacj\u0119 administracji, tworz\u0105c 10 guberni bezpo\u015brednio podporz\u0105dkowanych w\u0142adzom Imperium Rosyjskiego. W 1867 zniesiono autonomi\u0119 instytucjonaln\u0105 Kr\u00f3lestwa Polskiego \u2013 zlikwidowano m.in. Rad\u0119 Stanu i Rad\u0119 Administracyjn\u0105. Wycofano te\u017c z u\u017cycia odr\u0119bny herb Kr\u00f3lestwa, a polskiego or\u0142a pozostawiono tylko jako jeden z wielu element\u00f3w w herbie ca\u0142ego Imperium. W 1871 zaprzestano wydawania osobnego","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_575","question":"w jakich urz\u0105dzeniach znajduje si\u0119 magnes neodymowy?","answer":"silniki, pr\u0105dnice * urz\u0105dzenia elektroniczne * g\u0142o\u015bniki, mikrofony * zabawki * uchwyty magnetyczne * separatory magnetyczne * magnetyzery wody i inne","context":"Magnes neodymowy \u2013 magnes trwa\u0142y (magnes sta\u0142y) wytwarzany z po\u0142\u0105czenia neodymu, \u017celaza i boru o sk\u0142adzie Nd2Fe14B. Produkowany jest metodami metalurgii proszk\u00f3w, czyli prasowania sproszkowanych komponent\u00f3w w polu magnetycznym w podwy\u017cszonej temperaturze. Magnesy te wytwarzaj\u0105 bardzo silne pole magnetyczne, co przek\u0142ada si\u0119 na du\u017c\u0105 si\u0142\u0119 przyci\u0105gania. Ich temperatura Curie wynosi od 310 \u00b0C. Zastosowanie magnes\u00f3w neodymowych: * silniki, pr\u0105dnice * urz\u0105dzenia elektroniczne * g\u0142o\u015bniki, mikrofony * zabawki * uchwyty magnetyczne * separatory magnetyczne * magnetyzery wody i inne == Technologia wytwarzania == Po operacji prasowania w polu magnetycznym nast\u0119puje proces wy\u017carzania w podwy\u017cszonych temperaturach w piecach pr\u00f3\u017cniowych lub w atmosferze ochronnej. Dlatego tak wytworzone magnesy nazywamy magnesami spiekanymi. Poniewa\u017c neodym jest pierwiastkiem bardzo aktywnym chemicznie, magnesy te powlekane s\u0105 warstwami","start_idx":430,"end_idx":579}
{"id":"mrc_576","question":"kiedy wybuch\u0142a 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"1 wrze\u015bnia 1939 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":91,"end_idx":111}
{"id":"mrc_577","question":"jaki znany minera\u0142 mo\u017cna spotka\u0107 nad ba\u0142tykiem?","answer":"Najbardziej ceniony w jubilerstwie bursztyn ba\u0142tycki, znany od pradziej\u00f3w, po raz pierwszy w\u0142\u0105czony do wykaz\u00f3w mineralogicznych przez Breithaupta w XIX wieku, inaczej zwany jest sukcynitem.","context":"w G\u00f3rce Lubartowskiej 1088 ton (w osadach eoce\u0144skiej delty), w Przer\u00f3bce 17 ton (z\u0142o\u017ce wt\u00f3rne w czwartorz\u0119dowym osadzie), w Wi\u015blince 2,7 tony (z\u0142o\u017ce wt\u00f3rne w czwartorz\u0119dowym osadzie) i w Mo\u017cd\u017canowie 10 ton (w krze osad\u00f3w eoce\u0144skich w obr\u0119bie plejstocenu); pr\u00f3cz tego rocznie skupuje si\u0119 4\u20136 ton bursztynu pozyskanego wed\u0142ug oficjalnych danych z pla\u017c Ba\u0142tyku. Sporadycznie bursztyn by\u0142 znajdowany r\u00f3wnie\u017c w centralnej Polsce, np. w Warszawie, na po\u0142udniu Polski, w Krakowie, na G\u00f3rnym i Dolnym \u015al\u0105sku np. w okolicach Wroc\u0142awia, Bytomia, Jaworzna, czy Zabrza. == Zastosowania == Najbardziej ceniony w jubilerstwie bursztyn ba\u0142tycki, znany od pradziej\u00f3w, po raz pierwszy w\u0142\u0105czony do wykaz\u00f3w mineralogicznych przez Breithaupta w XIX wieku, inaczej zwany jest sukcynitem. Z powodu niewielkiej twardo\u015bci ulega szybko zarysowaniom oraz zmatowieniu","start_idx":577,"end_idx":766}
{"id":"mrc_578","question":"kto sta\u0142 na czele rabacji galicyjskiej?","answer":"Najbardziej znanym przyw\u00f3dc\u0105 ch\u0142opskich oddzia\u0142\u00f3w by\u0142 Jakub Szela.","context":"Rze\u017a galicyjska, rze\u017a tarnowska, rabacja galicyjska, rabacja ch\u0142opska \u2013 ruchy ch\u0142opskie na terenach zachodniej Galicji w drugiej po\u0142owie lutego i marcu 1846 roku, maj\u0105ce charakter antyszlachecki i antypa\u0144szczy\u017aniany. W swojej pierwszej fazie charakteryzowa\u0142y si\u0119 napadami na dwory oraz pogromami ludno\u015bci ziemia\u0144skiej, urz\u0119dnik\u00f3w dworskich i rz\u0105dowych, a tak\u017ce ksi\u0119\u017cy. Najbardziej znanym przyw\u00f3dc\u0105 ch\u0142opskich oddzia\u0142\u00f3w by\u0142 Jakub Szela. == Przyczyny == W XIX wieku stosunki pomi\u0119dzy szlacht\u0105 a poddanymi ulega\u0142y narastaj\u0105cemu napi\u0119ciu (co szczeg\u00f3lnie uwidoczni\u0142o si\u0119 w Galicji) z powodu bezwzgl\u0119dnego egzekwowania powinno\u015bci feudalnych, przede wszystkim pa\u0144szczyzny. Pomimo \u017ce obowi\u0105zuj\u0105ce prawo nie zezwala\u0142o ju\u017c szlachcie na bicie ch\u0142opa, a jedynie na jego uwi\u0119zienie, szlachta nie zwraca\u0142a na to uwagi i cz\u0119sto ch\u0142osta ko\u0144czy\u0142a si\u0119 nawet \u015bmierci\u0105 poddanego, a skutki kary zale\u017ca\u0142y jedynie","start_idx":369,"end_idx":435}
{"id":"mrc_579","question":"kogo synem by\u0142 boles\u0142aw chrobry?","answer":"synem Mieszka I, ksi\u0119cia Polski i Dobrawy, czeskiej ksi\u0119\u017cniczki.","context":"Boles\u0142aw I Chrobry (Wielki) (ur. 967, zm. 17 czerwca 1025) \u2013 w\u0142adca Polski z dynastii Piast\u00f3w w latach 992\u20131025, ksi\u0105\u017c\u0119 Polski od 992 i pierwszy koronowany kr\u00f3l Polski (od 1025), w latach 1003\u20131004 tak\u017ce ksi\u0105\u017c\u0119 Czech jako \"Boles\u0142aw IV\". By\u0142 synem Mieszka I, ksi\u0119cia Polski i Dobrawy, czeskiej ksi\u0119\u017cniczki. Ani miejsce, ani dok\u0142adna data urodzenia Boles\u0142awa nie s\u0105 znane. Obj\u0105\u0142 rz\u0105dy w 992, wyp\u0119dzaj\u0105c kr\u00f3tko potem swoj\u0105 macoch\u0119 Od\u0119 i przyrodnich braci. Wspiera\u0142 chrystianizacj\u0119 Polski oraz wyprawy misyjne Wojciecha S\u0142awnikowica, biskupa praskiego i Brunona z Kwerfurtu. M\u0119cze\u0144ska \u015bmier\u0107 tego pierwszego (997) i jego rych\u0142a kanonizacja sta\u0142y si\u0119 powodem zorganizowania zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego (1000), podczas kt\u00f3rego utworzono polskie arcybiskupstwo (metropoli\u0119 ko\u015bcieln\u0105) w Gnie\u017anie oraz biskupstwa w Krakowie, Wroc\u0142awiu i Ko\u0142obrzegu, a cesarz","start_idx":241,"end_idx":305}
{"id":"mrc_580","question":"jak rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 patyczaki?","answer":"P\u0142ciowe i partenogenetyczne.","context":"Patyczak rogaty (\"Medauroidea extradentata\", wcze\u015bniej znany pod nazw\u0105 \"Baculum extradentatum\") \u2013 owad z rz\u0119du straszyk\u00f3w. Inne nazwy to: patyczak igielnik, patyczak annamski, patyczak indochi\u0144ski. Wygl\u0105dem przypomina ga\u0142\u0105zki, patyki, \u0142ody\u017cki. Zazwyczaj posta\u0107 imaginalna jest koloru ciemnobr\u0105zowego do ciemnozielonego. == Wyst\u0119powanie == * Wietnam po\u0142udniowy. == Wielko\u015b\u0107 == * Samice osi\u0105gaj\u0105 do 10 cm d\u0142ugo\u015bci, samce do oko\u0142o 7 cm. == D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia == * D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia w terrarium zale\u017cna jest od warunk\u00f3w przetrzymywania i jako\u015bci dostarczonego pokarmu. Forma doros\u0142a tzw. imago po przej\u015bciu ostatniej wylinki mo\u017ce \u017cy\u0107 do roku (w wyj\u0105tkach oko\u0142o 1,5 roku). == Rozmna\u017canie == * P\u0142ciowe i partenogenetyczne. Samica w ci\u0105gu swojego \u017cycia sk\u0142ada oko\u0142o 300 jajeczek. M\u0142ode l\u0119gn\u0105 si\u0119 po 1,5\u20132,5 miesi\u0105cach inkubacji. == Aktywno\u015b\u0107 == *","start_idx":679,"end_idx":707}
{"id":"mrc_581","question":"jak\u0105 broni\u0105 dysponuje polska?","answer":"Lista uzbrojenia i sprz\u0119tu bojowego u\u017cywanego przez Wojska L\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych RP. == Bro\u0144 indywidualna == === Pistolety === === Pistolety maszynowe === === Strzelby === === Karabinki automatyczne === === Karabiny wyborowe === === Karabiny maszynowe === == Bro\u0144 wybuchowa == === Granaty === === Granatniki === === Miny === === Mo\u017adzierze === === R\u0119czne przeciwpancerne i przeciwlotnicze zestawy rakietowe === == Pojazdy bojowe == === Czo\u0142gi === === Bojowe wozy piechoty === === Wozy rozpoznawcze === === Systemy dowodzenia i \u0142\u0105czno\u015bci === === Stacje radiolokacyjne/Systemy walki elektronicznej === === Samobie\u017cne wyrzutnie pocisk\u00f3w przeciwpancernych === === Artyleria samobie\u017cna === === Bro\u0144 przeciwlotnicza === == Sprz\u0119t ci\u0119\u017cki i logistyka == === Wozy zabezpieczenia technicznego === === Sprz\u0119t in\u017cynieryjny ===","context":"Lista uzbrojenia i sprz\u0119tu bojowego u\u017cywanego przez Wojska L\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych RP. == Bro\u0144 indywidualna == === Pistolety === === Pistolety maszynowe === === Strzelby === === Karabinki automatyczne === === Karabiny wyborowe === === Karabiny maszynowe === == Bro\u0144 wybuchowa == === Granaty === === Granatniki === === Miny === === Mo\u017adzierze === === R\u0119czne przeciwpancerne i przeciwlotnicze zestawy rakietowe === == Pojazdy bojowe == === Czo\u0142gi === === Bojowe wozy piechoty === === Wozy rozpoznawcze === === Systemy dowodzenia i \u0142\u0105czno\u015bci === === Stacje radiolokacyjne/Systemy walki elektronicznej === === Samobie\u017cne wyrzutnie pocisk\u00f3w przeciwpancernych === === Artyleria samobie\u017cna === === Bro\u0144 przeciwlotnicza === == Sprz\u0119t ci\u0119\u017cki i logistyka == === Wozy zabezpieczenia technicznego === === Sprz\u0119t in\u017cynieryjny === ===","start_idx":0,"end_idx":813}
{"id":"mrc_582","question":"jaki system w iphone?","answer":"iOS","context":"iOS \u2013 system operacyjny Apple Inc. dla urz\u0105dze\u0144 mobilnych iPhone, iPod touch oraz iPad. Obecna nazwa funkcjonuje od 7 czerwca 2010, wcze\u015bniej system by\u0142 znany jako iPhone OS. System ten bazuje na systemie operacyjnym Mac OS X 10.5 i tym samym na Darwinie. Oryginalny iOS dost\u0119pny jest tylko na urz\u0105dzeniach firmy Apple. == Nazwa == Po premierze iPhone\u2019a jego system operacyjny nie posiada\u0142 oficjalnie nazwy, zwykle nazywano go po prostu MacOS X, do kt\u00f3rego jest podobny. Dopiero 6 marca 2008 wraz z premier\u0105 SDK dla tego systemu, zosta\u0142 on udokumentowany jako iPhone OS. 7 czerwca 2010 zmieniono nazw\u0119 na iOS. == iPhone SDK == Wprowadzony 6 marca 2008, SDK ten jest udost\u0119pniony cz\u0142onkom programu deweloperskiego za darmo, natomiast aby m\u00f3c","start_idx":0,"end_idx":3}
{"id":"mrc_583","question":"gdzie le\u017cy wizna?","answer":"Wizna \u2013 wie\u015b w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie podlaskim, w powiecie \u0142om\u017cy\u0144skim, w gminie Wizna.","context":"Wizna \u2013 wie\u015b w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie podlaskim, w powiecie \u0142om\u017cy\u0144skim, w gminie Wizna. Le\u017cy nad Narwi\u0105 na historycznym Mazowszu. Siedziba gminy Wizna. Dawniej miasto; uzyska\u0142a lokacj\u0119 miejsk\u0105 w 1400 roku, zdegradowana w 1870 roku. Miasto kr\u00f3lewskie Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, po\u0142o\u017cone by\u0142o w drugiej po\u0142owie XVI wieku w powiecie wiskim ziemi wiskiej wojew\u00f3dztwa mazowieckiego. Miejsce obrad sejmik\u00f3w ziemskich ziemi wiskiej od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. Do 1954 roku miejscowo\u015b\u0107 by\u0142a siedzib\u0105 gminy Bo\u017cejewo. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa \u0142om\u017cy\u0144skiego. W miejscowo\u015bci znajduje si\u0119 ko\u015bci\u00f3\u0142, kt\u00f3ry jest siedzib\u0105 parafii \u015bw. Jana Chrzciciela. W strukturze ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego parafia nale\u017cy do metropolii bia\u0142ostockiej, diecezji \u0142om\u017cy\u0144skiej, dekanatu Pi\u0105tnica. == Toponimia == Etymologia nazwy wsi jest niezwykle trudna","start_idx":0,"end_idx":96}
{"id":"mrc_584","question":"jakie ziemie obejmowa\u0142o ksi\u0119stwo warszawskie?","answer":"Galicja Zachodnia) i skrawek I zaboru austriackiego (cyrku\u0142 zamojski).","context":"wojska polskie i saskie, Ksi\u0119stwo Warszawskie zdo\u0142a\u0142o obroni\u0107 swoj\u0105 niepodleg\u0142o\u015b\u0107 przed naporem wojsk austriackich. Wojska Ksi\u0119stwa Warszawskiego przesz\u0142y do kontrofensywy, zajmuj\u0105c nale\u017c\u0105ce do zaboru austriackiego Galicj\u0119 Wschodni\u0105 i Zachodni\u0105. Na tym terytorium ksi\u0105\u017c\u0119 J\u00f3zef Poniatowski powo\u0142a\u0142 Rz\u0105d Centralny Wojskowy Tymczasowy Obojga Galicji, kt\u00f3ry przej\u0105\u0142 obowi\u0105zki administracji austriackiej. W my\u015bl postanowie\u0144 zawartego 14 pa\u017adziernika 1809 pokoju w Sch\u00f6nbrunn, ko\u0144cz\u0105cego wojn\u0119 francusko-austriack\u0105, Ksi\u0119stwo Warszawskie powi\u0119kszy\u0142o si\u0119 o obszar III (tzw. w\u00f3wczas Galicja Zachodnia) i skrawek I zaboru austriackiego (cyrku\u0142 zamojski). Przynios\u0142o to wzrost terytorium pa\u0144stwa z 103 do 155 tys. km\u00b2, a ludno\u015bci z 2,6 do 4,3 mln os\u00f3b. Nowe nabytki podzielone zosta\u0142y na 4 departamenty (krakowski, lubelski, radomski i siedlecki) i 40 powiat\u00f3w. Bogaty w z\u0142o\u017ca soli rejon Wieliczki sta\u0142 si\u0119","start_idx":574,"end_idx":644}
{"id":"mrc_585","question":"ile hrabstw jest w uk?","answer":"39 hrabstw historycznych, cho\u0107 pomi\u0119dzy XVI a XX wiekiem za 40. hrabstwo uwa\u017cane by\u0142o czasem walijskie hrabstwo Monmouthshire.","context":"stanowi\u0142y istotny element to\u017csamo\u015bci kulturowej ich mieszka\u0144c\u00f3w oraz mia\u0142y znaczenie geograficzne. \u0141\u0105cznie w Anglii istnia\u0142o 39 hrabstw historycznych, cho\u0107 pomi\u0119dzy XVI a XX wiekiem za 40. hrabstwo uwa\u017cane by\u0142o czasem walijskie hrabstwo Monmouthshire. Wiele z nich przetrwa\u0142o do dnia dzisiejszego jako hrabstwa administracyjne lub ceremonialne, jednak cz\u0119sto w znacznie zmienionych granicach. == Hrabstwa administracyjne == Hrabstwa administracyjne stanowi\u0105 drugi, po regionach, szczebel podzia\u0142u administracyjnego Anglii, ustanowiony w 1974 roku ustaw\u0105 \"Local Government Act 1972\". Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 w\u015br\u00f3d nich hrabstwa metropolitalne (\"metropolitan counties\"), obejmuj\u0105ce swoim obszarem wi\u0119ksze aglomeracje miejskie oraz niemetropolitalne (\"non-metropolitan counties\") na pozosta\u0142ych obszarach. Zadania powierzone w\u0142adzom hrabstw obejmuj\u0105 m.in. planowanie strategiczne, zapewnianie edukacji i pomocy spo\u0142ecznej, utrzymywanie bibliotek, policji, stra\u017cy po\u017carnej, transportu publicznego oraz dr\u00f3g. W momencie powo\u0142ania","start_idx":125,"end_idx":251}
{"id":"mrc_586","question":"kto opatentowa\u0142 papierowe torebki?","answer":"Metod\u0119 maszynowej produkcji papierowych toreb o p\u0142askim, kwadratowym dnie opracowa\u0142a Margaret Knight.","context":"Torba papierowa \u2013 najcz\u0119\u015bciej reklamowa torba papierowa tradycyjnie produkowana z papieru wytworzonego z makulatury typu Kraft. Zwykle u\u017cywany jest papier o gramaturze 80\u2013110 g/m\u00b2, bardzo cz\u0119sto o fakturze pr\u0105\u017ckowanej. Obecnie papier, z kt\u00f3rego wykonuje si\u0119 torebki, cz\u0119sto bywa r\u00f3wnie\u017c kolorowy z kolorowymi nadrukami. Do barwienia i nadruk\u00f3w u\u017cywa si\u0119 farb ekologicznych. Metod\u0119 maszynowej produkcji papierowych toreb o p\u0142askim, kwadratowym dnie opracowa\u0142a Margaret Knight. Kategoria:Torby i worki","start_idx":374,"end_idx":475}
{"id":"mrc_587","question":"co by\u0142o celem voldemorta?","answer":"zapewnienia sobie nie\u015bmiertelno\u015bci, podporz\u0105dkowanie \u015bwiata mugoli czarodziejom z sob\u0105 na czele oraz zabicia czarodziej\u00f3w pochodzenia mugolskiego.","context":"zamienia je w horkruksy. Celem Riddle\u2019a by\u0142 tak naprawd\u0119 miecz Godryka Gryffindora \u2013 ostatni przedmiot po za\u0142o\u017cycielach szko\u0142y. W\u015bciek\u0142y Riddle prawdopodobnie rzuci\u0142 kl\u0105tw\u0119 na posad\u0119 nauczyciela obrony przed czarn\u0105 magi\u0105, przez co ka\u017cdy nast\u0119pny nauczyciel tego przedmiotu nie pracowa\u0142 w Hogwarcie d\u0142u\u017cej ni\u017c rok. Podczas tej wizyty w zamku, Tom ukry\u0142 diadem Roveny Ravenclaw w Pokoju \u017bycze\u0144. ;jako \u201eLord Voldemort\u201d W latach 60. wraz ze wzrostem pot\u0119gi Voldemort rozpocz\u0105\u0142 wcielanie swoich plan\u00f3w w \u017cycie. D\u0105\u017cy\u0142 do zapewnienia sobie nie\u015bmiertelno\u015bci, podporz\u0105dkowanie \u015bwiata mugoli czarodziejom z sob\u0105 na czele oraz zabicia czarodziej\u00f3w pochodzenia mugolskiego. Masowo mordowano mugoli i czarodziej\u00f3w, kt\u00f3rzy nie walczyli po stronie Czarnego Pana. Narasta\u0142o wra\u017cenie osaczenia i nieustannego niebezpiecze\u0144stwa. Gdy sytuacja zacz\u0119\u0142a si\u0119 dramatycznie pogarsza\u0107, Dumbledore, jedyna osoba, przed","start_idx":515,"end_idx":661}
{"id":"mrc_588","question":"co to jest rozkaz w wojsku?","answer":"rozkazem jest polecenie okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania wydane s\u0142u\u017cbowo \u017co\u0142nierzowi przez prze\u0142o\u017conego lub uprawnionego \u017co\u0142nierza starszego stopniem","context":"podlega natychmiastowemu wykonaniu, chyba \u017ce wyra\u017anie wskazano inny termin na jego realizacj\u0119. W polskim Kodeksie karnym z 1997 roku rozkazem jest polecenie okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania wydane s\u0142u\u017cbowo \u017co\u0142nierzowi przez prze\u0142o\u017conego lub uprawnionego \u017co\u0142nierza starszego stopniem (art. 115 \u00a7 18 kk). S\u0142owo \u201eRozkaz!\u201d wypowiedziane przez dow\u00f3dc\u0119 podkre\u015bla bezwarunkowo\u015b\u0107 wydanego polecenia. To samo s\u0142owo wypowiedziane przez podw\u0142adnego wobec dow\u00f3dcy potwierdza przyj\u0119cie do wiadomo\u015bci, \u017ce w\u0142a\u015bnie otrzyma\u0142 rozkaz. O ile rozkazy wydawane s\u0105 dla konkretnych czynno\u015bci, to rozkaz dzienny na pi\u015bmie reguluje ca\u0142odzienny tok s\u0142u\u017cby wojskowej. Wyraz \u201erozkaz\u201d mo\u017ce te\u017c okre\u015bla\u0107 sam fakt posiadania podw\u0142adnych (zwrot \u201emie\u0107 pod rozkazem grup\u0119 os\u00f3b\u201d). Oznacza tak\u017ce fakt pozostawania w dyspozycji prze\u0142o\u017conego co do wykonania przysz\u0142ych rozkaz\u00f3w (zwrot: \u201estawa\u0107 na rozkaz\u201d). == Musztra == W musztrze","start_idx":133,"end_idx":287}
{"id":"mrc_589","question":"kto sprawuje nadz\u00f3r nad bankami?","answer":"sprawuj\u0105 banki centralne lub specjalne urz\u0119dy wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce z bankami centralnymi.","context":"Nadz\u00f3r bankowy \u2013 instytucja monitoruj\u0105ca dzia\u0142alno\u015b\u0107 podleg\u0142ych jej bank\u00f3w komercyjnych, kt\u00f3rej podstawowym celem jest zapewnienie stabilno\u015bci i bezpiecze\u0144stwa sektora bankowego, a tak\u017ce tworzenie i kontrola skierowanych do bank\u00f3w norm ostro\u017cno\u015bciowych. Nadz\u00f3r bankowy polega na mo\u017cliwo\u015bci arbitralnego wkraczania w dzia\u0142alno\u015b\u0107 instytucji wykonuj\u0105cych czynno\u015bci bankowe przez odpowiedni organ pa\u0144stwowy. Nadz\u00f3r bankowy dzia\u0142a w interesie klient\u00f3w bank\u00f3w, czuwaj\u0105c nad przestrzeganiem przez banki prawa bankowego i innych chroni\u0105cych klient\u00f3w przepis\u00f3w, w celu zapewnienia bezpiecze\u0144stwa zgromadzonych przez bank depozyt\u00f3w. Nadz\u00f3r bankowy w krajach Unii Europejskiej sprawuj\u0105 banki centralne lub specjalne urz\u0119dy wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce z bankami centralnymi. Z uwagi na brak jednolito\u015bci odno\u015bnie do instytucjonalizacji nadzoru bankowego w r\u00f3\u017cnych krajach oraz generowane trudno\u015bci zwi\u0105zane z kontrolowaniem dzia\u0142alno\u015bci o charakterze mi\u0119dzynarodowym, utworzony zosta\u0142 Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego. Instytucja","start_idx":666,"end_idx":749}
{"id":"mrc_590","question":"kto to jest patron?","answer":"Patron \u2212 religijny opiekun kraju, miasta, diecezji, przedsi\u0119wzi\u0119cia, profesji, obiektu budowlanego, konkretnych os\u00f3b, grup ludzi czy zawod\u00f3w.","context":"Patron \u2212 religijny opiekun kraju, miasta, diecezji, przedsi\u0119wzi\u0119cia, profesji, obiektu budowlanego, konkretnych os\u00f3b, grup ludzi czy zawod\u00f3w. W Ko\u015bciele katolickim takimi osobami s\u0105 \u015bwi\u0119ci lub b\u0142ogos\u0142awieni, kt\u00f3rzy najcz\u0119\u015bciej staj\u0105 si\u0119 opiekunami \u015bwi\u0105ty\u0144 i poszczeg\u00f3lnych ludzi, nosz\u0105cych ich imi\u0119 (wezwanie). Ka\u017cdy ochrzczony ma \u015bwi\u0119tego patrona, kt\u00f3rego imi\u0119 otrzyma\u0142 na chrzcie \u015bwi\u0119tym i jest to \u015bci\u015ble regulowane w przepisach ko\u015bcielnych. Dob\u00f3r patron\u00f3w zale\u017cy z regu\u0142y od ich charakterystyki czy los\u00f3w biograficznych. == Lista patron\u00f3w katolickich ==","start_idx":0,"end_idx":141}
{"id":"mrc_591","question":"ile w polsce jest ludzi?","answer":"W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b","context":"rodz\u0105 dzieci. Niemniej jednak z Polski do kraj\u00f3w UE wyemigrowa\u0142o (wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych szacunk\u00f3w) od 500 tysi\u0119cy do ponad 2 milion\u00f3w m\u0142odych ludzi, kt\u00f3rzy pragn\u0105 za\u0142o\u017cy\u0107 rodziny w nowym miejscu zamieszkania. W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b (w okresie od X 2006 do III 2009 liczba ta waha\u0142a si\u0119 w w\u0105skim przedziale 38,11\u201338,14 mln). Wed\u0142ug prognoz GUS z 2010 roku, liczba ludno\u015bci w Polsce w 2030 mia\u0142a wynie\u015b\u0107 ok. 36,8 mln. W 2008 i 2009 roku nast\u0105pi\u0142 wzrost liczby urodze\u0144. W 2008 roku w Polsce urodzi\u0142o si\u0119 414 tys. dzieci, a w 2009 roku 418 tys. Przyrost naturalny jest zr\u00f3\u017cnicowany regionalnie. Przyczyniaj\u0105 si\u0119 do tego konteksty historyczne i spo\u0142eczne \u2013 np. na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku wyst\u0119puje","start_idx":202,"end_idx":280}
{"id":"mrc_592","question":"kto by\u0142 pierwszym kr\u00f3lem izraela?","answer":"Saul","context":"Saul (hebr. \u05e9\u05b8\u05c1\u05d0\u05d5\u05bc\u05dc \"\u0160\u0101\u02be\u016bl\", gr. \u03a3\u03b1\u03bf\u03cd\u03bb) \u2013 posta\u0107 biblijna, syn Kisza z plemienia Beniamina (ok. XI wieku p.n.e.), wed\u0142ug Biblii pierwszy kr\u00f3l Izraela. Swoje panowanie rozpocz\u0105\u0142 by\u0107 mo\u017ce w 1042 p.n.e. Zgin\u0105\u0142 w 1010 p.n.e. w walce z Filistynami na wzg\u00f3rzach Gilboa. Poprzednik Dawida. Powo\u0142any przez proroka Samuela na wodza; dokona\u0142 zjednoczenia plemion izraelskich. Tw\u00f3rca scentralizowanej monarchii na terenie Palestyny. == Chronologia \u017cycia i panowania == Rok urodzenia Saula oraz rok jego wst\u0105pienia na tron nie s\u0105 pewne. 1 Sm 13,1 stwierdza: \u201eSaul mia\u0142... lat, gdy zosta\u0142 kr\u00f3lem, a \"dwa lata\" panowa\u0142 nad Izraelem\u201d (BT). Od dawna krytycy biblijni uwa\u017caj\u0105, i\u017c ten werset jest ska\u017cony przez staro\u017cytnych kopist\u00f3w. Nie do\u015b\u0107, \u017ce brakuje informacji o wieku Saula w chwili intronizacji, to","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_593","question":"jak nazywa si\u0119 aktor graj\u0105cy harrego pottera?","answer":"Daniel Jacob Radcliffe","context":"Daniel Jacob Radcliffe (ur. 23 lipca 1989 w Londynie) \u2013 brytyjski aktor, kt\u00f3ry zyska\u0142 \u015bwiatow\u0105 s\u0142aw\u0119, graj\u0105c tytu\u0142ow\u0105 posta\u0107 w serii film\u00f3w o Harrym Potterze. Jako jedenastolatek zosta\u0142 obsadzony w pierwszym filmie o przygodach Harry\u2019ego Pottera. W latach 2001\u20132011 zagra\u0142 we wszystkich o\u015bmiu filmach z serii razem z Emm\u0105 Watson i Rupertem Grintem. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Fulham. Jego ojciec wychowa\u0142 si\u0119 w Banbridge, w hrabstwie Down, w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, w rodzinie protestanckiej. Ucz\u0119szcza\u0142 do City of London School i Sussex House School. === Kariera === Pierwszy raz wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w castingu w wieku o\u015bmiu lat, staraj\u0105c si\u0119 o rol\u0119 w filmie \"Oliver Twist\" (1997). Debiutowa\u0142 dwa lata p\u00f3\u017aniej, w wieku dziesi\u0119ciu lat, rol\u0105","start_idx":0,"end_idx":22}
{"id":"mrc_594","question":"z ilu cz\u0119\u015bci sk\u0142ada si\u0119 mecz koszyk\u00f3wki?","answer":"sk\u0142ada si\u0119 z czterech 10-minutowych kwart i ewentualnych dogrywek.","context":"Mecz \u2013 w koszyk\u00f3wce sk\u0142ada si\u0119 z czterech 10-minutowych kwart i ewentualnych dogrywek. Poszczeg\u00f3lne cz\u0119\u015bci meczu rozdzielone s\u0105 przerwami meczu. W meczu koszyk\u00f3wki bior\u0105 udzia\u0142 dwie dru\u017cyny. Jednocze\u015bnie na boisku gra po 5 zawodnik\u00f3w z ka\u017cdej dru\u017cyny.. Celem gry w meczu jest zdobywanie punkt\u00f3w i legalnym powstrzymywaniu przeciwnika w zdobywaniu punkt\u00f3w dla dru\u017cyny przeciwnej. Zwyci\u0119zc\u0105 meczu zostaje dru\u017cyna, kt\u00f3ra uzyska wi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w na koniec czasu gry. Podczas meczu do gry pi\u0142k\u0105 u\u017cywa si\u0119 wy\u0142\u0105cznie r\u0105k. Pi\u0142k\u0119 mo\u017cna podawa\u0107, koz\u0142owa\u0107, rzuca\u0107, toczy\u0107 lub zbija\u0107. Zawodnikowi nie wolno biega\u0107 z pi\u0142k\u0105, umy\u015blnie jej kopa\u0107 albo blokowa\u0107 jak\u0105kolwiek cz\u0119\u015bci\u0105 nogi lub uderza\u0107 pi\u0142ki pi\u0119\u015bci\u0105. Jednak\u017ce przypadkowy kontakt z pi\u0142k\u0105 lub jej dotkni\u0119cie jak\u0105kolwiek cz\u0119\u015bci\u0105 nogi nie jest b\u0142\u0119dem. Mecz nadzoruj\u0105 s\u0119dziowie boiskowi,","start_idx":20,"end_idx":86}
{"id":"mrc_595","question":"kiedy \u017cyli rycerze?","answer":"Rycerstwo \u2013 stan spo\u0142eczny z\u0142o\u017cony z konnych wojownik\u00f3w istniej\u0105cy w Europie w okresie pe\u0142nego i p\u00f3\u017anego \u015bredniowiecza.","context":"Rycerstwo \u2013 stan spo\u0142eczny z\u0142o\u017cony z konnych wojownik\u00f3w istniej\u0105cy w Europie w okresie pe\u0142nego i p\u00f3\u017anego \u015bredniowiecza. Warstwa ta wytworzy\u0142a swoisty styl \u017cycia, ceremonia\u0142 i etyk\u0119. W zamian za nadanie ziemskie przyjmowa\u0142o obowi\u0105zek s\u0142u\u017cby pod rozkazami seniora. W p\u00f3\u017anym \u015bredniowieczu przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 w szlacht\u0119. W wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw europejskich tytu\u0142 rycerski sta\u0142 si\u0119 jednym z ni\u017cszych tytu\u0142\u00f3w szlacheckich, np. we Francji jako \u2013 \"chevalier\", w Niemczech i Monarchii Austro-W\u0119gierskiej \u2013 \"Ritter\", w Wielkiej Brytanii \u2013 \"knight\". W Polsce z uwagi na zasad\u0119 r\u00f3wno\u015bci szlacheckiej rycerstwem tytu\u0142owano og\u00f3\u0142 szlachty, stosuj\u0105c te\u017c okre\u015blenia kawaler (tytu\u0142 szlachecki) lub form\u0119 \u0142aci\u0144sk\u0105 \u2013 \"equitus\". == Rys historyczny == Pocz\u0105tki rycerstwa si\u0119gaj\u0105 czas\u00f3w wczesnego \u015bredniowiecza. By\u0142 to stan o \u015bci\u015ble okre\u015blonych prawach i obowi\u0105zkach. Pierwotnie rycerzem m\u00f3g\u0142","start_idx":0,"end_idx":119}
{"id":"mrc_596","question":"kiedy odnaleziono titanica?","answer":"Wrak \u201eTitanica\u201d odnaleziono 1 wrze\u015bnia 1985 r.","context":"dzie\u0144 znakomicie utrzymane z funduszu powierniczego za\u0142o\u017conego przez White Star Line i funduszy \u017cydowskiej kongregacji Beth Israel w Halifaxie. Wygl\u0105daj\u0105 identycznie i \u0142\u0105czy je opis \u201ezmar\u0142 15 kwietnia 1912 roku\u201d. == Odnalezienie wraku statku == Wrak \u201eTitanica\u201d odnaleziono 1 wrze\u015bnia 1985 r. na g\u0142\u0119boko\u015bci 3802 m. Jego po\u0142o\u017cenie to: . Ekspedycja na czele z Robertem Ballardem po\u015bwi\u0119ci\u0142a wiele czasu na badanie dna morskiego w celu zlokalizowania wraku. O godzinie 0:45, 1 wrze\u015bnia 1985 r., badacze zobaczyli przed sob\u0105 fragment jednego kot\u0142a parowego. Po\u0142o\u017cenie resztek statku uda\u0142o si\u0119 ustali\u0107 w ci\u0105gu kilku dni. Do tej pory s\u0105dzono, \u017ce powinien zachowa\u0107 si\u0119 w idealnym stanie, co okaza\u0142o si\u0119 nieprawd\u0105 \u2013 z dnia na dzie\u0144 wrak coraz bardziej niszczeje z powodu dzia\u0142alno\u015bci bakterii","start_idx":245,"end_idx":291}
{"id":"mrc_597","question":"gdzie mieszkala marianna z lalki?","answer":"Wokulski, ka\u017c\u0105c Mariannie zamieszka\u0107 u Wysockich, lokalizuje mieszkanie furmana na Tamce.","context":"oraz brak osoby, kt\u00f3ra nadzorowa\u0142aby prac\u0119 pisarza, sprawi\u0142y, \u017ce w \"Lalce\" znale\u017a\u0107 mo\u017cna szereg niekonsekwencji. Niekt\u00f3re z nich to m.in.: * informacje dotycz\u0105ce mieszkania Wysockich \u2013 podczas spotkania z Wysockim na ulicy Radnej Wokulski dowiaduje si\u0119, \u017ce furman mieszka w\u0142a\u015bnie na tej ulicy, w niskiej lepiance. P\u00f3\u017aniej jednak Wokulski, ka\u017c\u0105c Mariannie zamieszka\u0107 u Wysockich, lokalizuje mieszkanie furmana na Tamce. Nie mo\u017ce te\u017c on nadal mieszka\u0107 w n\u0119dznej lepiance \u2013 W\u0119gie\u0142ek wprowadza si\u0119 do niego \u201ena g\u00f3r\u0119\u201d, co wskazuje, \u017ce Wysoccy zamieszkiwali pi\u0119trowe mieszkanie. Nigdzie w ksi\u0105\u017cce nie pojawia si\u0119 informacja o przeprowadzce furmana; * lokaj Krzeszowskich \u2013 w trakcie powie\u015bci imi\u0119 tej postaci zmienia si\u0119 z Konstantego na Leona. Nie wiadomo r\u00f3wnie\u017c, gdzie mieszka \u2013 baronowa proponuje mu, aby wprowadzi\u0142","start_idx":329,"end_idx":418}
{"id":"mrc_598","question":"z jakiej miejscowo\u015bci pochodzi sara james?","answer":"S\u0142ubicach","context":"Sara James, w\u0142a\u015bc. Sara Zofia Egwu-James (ur. 10 czerwca 2008 w S\u0142ubicach) \u2013 polska piosenkarka i kompozytorka popowa. Zwyci\u0119\u017cczyni czwartej edycji programu \"The Voice Kids\" (2021). Reprezentantka Polski w 19. Konkursie Piosenki Eurowizji dla Dzieci (2021). Finalistka 17. edycji talent show \"America\u2019s Got Talent\" (2022). == \u017byciorys == === Rodzina i wykszta\u0142cenie === Jest c\u00f3rk\u0105 Polki i Nigeryjczyka, Arlety Dancewicz i Johna Jamesa. Jej ojciec r\u00f3wnie\u017c jest piosenkarzem: wyst\u0105pi\u0142 w \"Bitwie na g\u0142osy\" jako cz\u0142onek ch\u00f3ru Mezo i stworzy\u0142 duet Loui & James, z kt\u00f3rym wyst\u0105pi\u0142 m.in. w \"Dzie\u0144 dobry TVN\". Ma troje rodze\u0144stwa: Michelle James, Johna Jamesa Juniora oraz Jakuba Dancewicza. Uczy\u0142a si\u0119 w szkole podstawowej w O\u015bnie i ucz\u0119szcza\u0142a do szko\u0142y muzycznej I stopnia w S\u0142ubicach, gdzie uczy\u0142a","start_idx":64,"end_idx":73}
{"id":"mrc_599","question":"kogo wsypa\u0142 masa?","answer":"Po jego zeznaniach dokonano aresztowania cz\u0142onk\u00f3w tzw. zarz\u0105du Pruszkowa.","context":"Jaros\u0142aw Soko\u0142owski, pseudonim \u201eMasa\u201d (ur. 1962 w Pruszkowie) \u2013 polski gangster i przest\u0119pca zajmuj\u0105cy w latach 90. wysok\u0105 pozycj\u0119 w gangu pruszkowskim, od 2000 roku \u015bwiadek koronny. Zosta\u0142 zatrzymany przez policj\u0119 30 grudnia 1999 pod zarzutem wymuszenia rozb\u00f3jniczego. W po\u0142owie czerwca 2000, po pi\u0119ciu miesi\u0105cach wyszed\u0142 z aresztu i zacz\u0105\u0142 wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z prokuratur\u0105. S\u0105d, w tocz\u0105cym si\u0119 na Bemowie w Warszawie (we wrze\u015bniu 2002) procesie gangu pruszkowskiego, nada\u0142 mu status \u015bwiadka koronnego. Po jego zeznaniach dokonano aresztowania cz\u0142onk\u00f3w tzw. zarz\u0105du Pruszkowa. == \u017byciorys == === Pocz\u0105tki === Mieszkaniec Komorowa ko\u0142o Warszawy. Ojciec Jaros\u0142awa Soko\u0142owskiego by\u0142 pi\u0119\u015bciarzem. Trenowa\u0142 w Legii Warszawa. Nie odnosi\u0142 jednak wi\u0119kszych sukces\u00f3w sportowych. Kiedy Jaros\u0142aw Soko\u0142owski mia\u0142 dwa lata, ojciec porzuci\u0142 rodzin\u0119. Ci\u0119\u017car wychowania jedynego syna spad\u0142","start_idx":499,"end_idx":572}
{"id":"mrc_600","question":"czym jest meduza?","answer":"Meduza \u2013 jedna z dw\u00f3ch form morfologicznych parzyde\u0142kowc\u00f3w (Cnidaria), pierwotnie swobodnie p\u0142ywaj\u0105ca, pelagiczna, z galaretowatym cia\u0142em, zwykle w kszta\u0142cie dzwonu lub parasola, zasadniczo rozmna\u017caj\u0105ca si\u0119 p\u0142ciowo.","context":"Meduza \u2013 jedna z dw\u00f3ch form morfologicznych parzyde\u0142kowc\u00f3w (Cnidaria), pierwotnie swobodnie p\u0142ywaj\u0105ca, pelagiczna, z galaretowatym cia\u0142em, zwykle w kszta\u0142cie dzwonu lub parasola, zasadniczo rozmna\u017caj\u0105ca si\u0119 p\u0142ciowo. Nie wyst\u0119puje u koralowc\u00f3w (Anthozoa). Meduzy s\u0105 drapie\u017cne. Do chwytania zdobyczy i do obrony u\u017cywaj\u0105 parzyde\u0142ek. Drug\u0105 z form \u017cyciowych parzyde\u0142kowc\u00f3w jest polip. Meduza powstaje zwykle z polipa, z wyj\u0105tkiem pozbawionych tego stadium trachymeduz (Trachymedusae), u kt\u00f3rych meduza powstaje z pelagicznej aktinuli (larwy) hydromeduzy. Meduzy macierzyste niekt\u00f3rych stu\u0142biop\u0142aw\u00f3w (Hydrozoa) mog\u0105 rozmna\u017ca\u0107 si\u0119 bezp\u0142ciowo poprzez wytwarzanie meduz potomnych. Meduza \u017cyje do kilku miesi\u0119cy. Zwykle ginie po zako\u0144czeniu rozrodu. Meduzy poszczeg\u00f3lnych gromad parzyde\u0142kowc\u00f3w (z wyj\u0105tkiem koralowc\u00f3w) r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 sposobem powstawania oraz wieloma szczeg\u00f3\u0142ami budowy. Maj\u0105 te\u017c odr\u0119bne nazwy: * scyfomeduza \u2013 meduza kr\u0105\u017ckop\u0142aw\u00f3w (Scyphozoa), * hydromeduza","start_idx":0,"end_idx":215}
{"id":"mrc_601","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 \u017cona franciszka pieczki?","answer":"Henryka","context":"stworzy\u0142 kreacj\u0119 Ala Lewisa w przedstawieniu \"S\u0142oneczni ch\u0142opcy\" Neila Simona w re\u017cyserii Macieja Wojtyszki, na deskach Teatru Powszechnego, za kt\u00f3r\u0105 otrzyma\u0142 nagrod\u0119 im. Cypriana Norwida. Za poszczeg\u00f3lne role, a tak\u017ce wk\u0142ad w rozw\u00f3j sztuki teatralnej i filmowej by\u0142 wielokrotnie nagradzany i odznaczany. Franciszek Pieczka by\u0142 honorowym obywatelem gminy God\u00f3w (tytu\u0142 honorowego obywatela zosta\u0142 przyznany w drodze uchwa\u0142y nr XIX/165/08 Rady Gminy God\u00f3w z dnia 26 czerwca 2008 r.). W 2016 wspom\u00f3g\u0142 akcj\u0119 walki ze smogiem na rodzinnym G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, wyst\u0119puj\u0105c w klipie filmowym pt. \"Nie truj s\u0105siada!\" nagranym wsp\u00f3lnie z miastem Wodzis\u0142aw \u015al\u0105ski. 11 listopada 2017 zosta\u0142 odznaczony najwy\u017cszym polskim odznaczeniem pa\u0144stwowym, Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego. == \u017bycie osobiste == \u017bon\u0105 aktora przez 50 lat by\u0142a Henryka, kt\u00f3ra zmar\u0142a w 2004.","start_idx":801,"end_idx":808}
{"id":"mrc_602","question":"ile linii ma metro w warszawie?","answer":"sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch linii: M1 i M2.","context":"Metro w Warszawie \u2013 jedyny w Polsce system kolei podziemnej, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch linii: M1 i M2. Pierwszy odcinek linii M1, \u0142\u0105cz\u0105cej centrum Warszawy z jej p\u00f3\u0142nocnymi i po\u0142udniowymi dzielnicami, otwarto w 1995 roku. Pe\u0142n\u0105 projektowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 linia osi\u0105gn\u0119\u0142a dopiero w roku 2008. Budow\u0119 linii M2, \u0142\u0105cz\u0105cej lewo- i prawobrze\u017cn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 stolicy, rozpocz\u0119to w 2010 roku, a pierwszy jej odcinek oddano do u\u017cytku w 2015 roku. Systemem kolei podziemnej w Warszawie zarz\u0105dza sp\u00f3\u0142ka miejska, Metro Warszawskie. Przedsi\u0119biorstwo na przestrzeni lat zdoby\u0142o szereg wyr\u00f3\u017cnie\u0144 mi\u0119dzynarodowych, m.in. nagrody g\u0142\u00f3wne w kategoriach \"Najlepszy program utrzymania\" i \"Nagroda specjalna za zaanga\u017cowanie na rzecz ochrony \u015brodowiska\" w mi\u0119dzynarodowym konkursie \"Metro Awards 2009\" oraz nagroda g\u0142\u00f3wna w kategorii \"Najlepiej udoskonalane metro\" w mi\u0119dzynarodowym konkursie \"Metro","start_idx":61,"end_idx":99}
{"id":"mrc_603","question":"gdzie ro\u015bnie awokado?","answer":"Szeroko rozprzestrzeniona i uprawiana w strefie tropikalnej.","context":"Smaczliwka, awokado (\"Persea\" Mill.) \u2013 rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny wawrzynowatych (\"Lauraceae\"). Obejmuje w zale\u017cno\u015bci od uj\u0119cia systematycznego od ok. 80 do nawet ok. 200 gatunk\u00f3w. Dwa gatunki (smaczliwka indyjska i \"Persea barbujana\") rosn\u0105 na wyspach Makaronezji. Wa\u017cn\u0105 ro\u015blin\u0105 u\u017cytkow\u0105 wykorzystywan\u0105 od co najmniej 7000 lat p.n.e. jest smaczliwka wdzi\u0119czna, zwana te\u017c awokado w\u0142a\u015bciwym. Szeroko rozprzestrzeniona i uprawiana w strefie tropikalnej. Inne gatunki uprawiane s\u0105 jako ozdobne lub ciekawostki botaniczne. Drewno \"P. nanmu\" wykorzystywane jest w Chinach do wyrobu trumien. Z drewna \"P. thunbergii\" w Japonii wyrabiano pe\u0142ne ko\u0142a do woz\u00f3w. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Zimozielone krzewy i \u015bredniej wielko\u015bci drzewa (do 20 m wysoko\u015bci) o cienkiej, czerwonobr\u0105zowej korze. ; Li\u015bcie: Skr\u0119toleg\u0142e i aromatyczne. Cienkie do sk\u00f3rzastych, zwykle","start_idx":406,"end_idx":466}
{"id":"mrc_604","question":"gdzie budowano wie\u017c\u0119 babel?","answer":"w krainie Szinear","context":"Wie\u017ca Babel (, \"Migdal Babel\") \u2013 olbrzymia budowla, kt\u00f3ra wed\u0142ug Ksi\u0119gi Rodzaju mia\u0142a by\u0107 wznoszona przez zjednoczon\u0105 ludzko\u015b\u0107 w krainie Szinear. Wed\u0142ug przekazu biblijnego wie\u017ca Babel wznoszona by\u0142a jako znak, dzi\u0119ki kt\u00f3remu ludzie \u201enie rozprosz\u0105 si\u0119\u201d. Jahwe sprzeciwi\u0142 si\u0119 tym zamiarom. Pomiesza\u0142 wi\u0119c budowniczym j\u0119zyki, dziel\u0105c ludzi na r\u00f3\u017cne narody, by przez to uniemo\u017cliwi\u0107 budow\u0119 wie\u017cy. Obecnie okre\u015blenie \u201ewie\u017ca Babel\u201d oznacza ide\u0119 lub przedsi\u0119wzi\u0119cie niemo\u017cliwe do zrealizowania i prowadz\u0105ce jedynie do powstania zam\u0119tu, b\u0105d\u017a te\u017c miejsce, gdzie spotykaj\u0105 si\u0119 ludzie m\u00f3wi\u0105cy r\u00f3\u017cnymi j\u0119zykami. == Opowie\u015b\u0107 w Biblii == Opowie\u015b\u0107 o wie\u017cy Babel pojawia si\u0119 w Biblii w Ksi\u0119dze Rodzaju: : \"1Mieszka\u0144cy ca\u0142ej ziemi mieli jedn\u0105 mow\u0119, czyli jednakowe s\u0142owa. 2A gdy w\u0119drowali ze wschodu, napotkali r\u00f3wnin\u0119 w kraju Szinear i","start_idx":127,"end_idx":144}
{"id":"mrc_605","question":"kto powiedzia\u0142 eureka?","answer":"Archimedesa","context":"* Eureka (znalaz\u0142em) \u2013 okrzyk rzekomo wydany przez Archimedesa * (5261) Eureka \u2013 jedna z planetoid troja\u0144skich Marsa * Eureka \u2013 program popularnonaukowy, nadawany w Telewizji Polskiej w latach 1957\u20131975 * \"Eureka\" \u2013 film * Eureka \u2013 ameryka\u0144ski serial science fiction Miejscowo\u015bci w USA: * Eureka \u2013 miasto w stanie Kalifornia, w hrabstwie Humboldt * Eureka \u2013 miasto w stanie Illinois, w hrabstwie Woodford * Eureka \u2013 miasto w stanie Kansas, w hrabstwie Greenwood * Eureka \u2013 miasto w stanie Missouri, w hrabstwie St. Louis * Eureka \u2013 miejscowo\u015b\u0107 w stanie Montana, w hrabstwie Lincoln * Eureka \u2013 miejscowo\u015b\u0107 w stanie Karolina P\u00f3\u0142nocna, w hrabstwie Wayne * Eureka \u2013 miasto w stanie Dakota Po\u0142udniowa, w hrabstwie McPherson * Eureka \u2013","start_idx":51,"end_idx":62}
{"id":"mrc_606","question":"jakim symbolem oznaczone s\u0105 odbiorniki wykonane w ii klasie ochronno\u015bci?","answer":"kwadrat w kwadracie","context":"klasy II charakteryzuj\u0105 si\u0119 zastosowaniem izolacji wzmocnionej, kt\u00f3ra zapewnia zar\u00f3wno ochron\u0119 przed dotykiem bezpo\u015brednim, jak i po\u015brednim. Innym sposobem zapewnienia ochrony przeciwpora\u017ceniowej w urz\u0105dzeniach II klasy ochronno\u015bci jest zastosowanie izolacji podstawowej oraz dodatkowej. Poniewa\u017c zastosowana jest izolacja wzmocniona lub dodatkowa, to nie jest konieczne po\u0142\u0105czenie obudowy urz\u0105dzenia z przewodem ochronnym uziemiaj\u0105cym, i mo\u017cna zasila\u0107 urz\u0105dzenia tej klasy np. przez kable dwu\u017cy\u0142owe ze z\u0142\u0105czami IEC C7 (tzw. \u201e\u00f3semka\u201d). Urz\u0105dzenia II klasy ochronno\u015bci oznaczane s\u0105, np. na tabliczce znamionowej, odpowiednim symbolem (tzw. \"kwadrat w kwadracie\"). == Klasa III == W urz\u0105dzeniach klasy III ochron\u0119 przeciwpora\u017ceniow\u0105 zapewnia si\u0119 przez zasilanie napi\u0119ciem bardzo niskim (ELV) o warto\u015bci nieprzekraczaj\u0105cej dopuszczalnego napi\u0119cia dotykowego bezpiecznego (UL) dla danych warunk\u00f3w \u015brodowiskowych. Urz\u0105dzenia tej klasy oznacza si\u0119 odpowiednim symbolem.","start_idx":640,"end_idx":659}
{"id":"mrc_607","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"21 kwietnia 1926","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":19,"end_idx":35}
{"id":"mrc_608","question":"jaki odsetek uprawnionych do g\u0142osowania wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w referendum?","answer":"w referendum wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 wi\u0119cej ni\u017c po\u0142owa uprawnionych do g\u0142osowania obywateli.","context":"Pytanie === \"Przyst\u0105pienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej\" S\u0105d Najwy\u017cszy uzna\u0142 referendum za wa\u017cne. Wynik referendum by\u0142 wi\u0105\u017c\u0105cy, gdy\u017c w referendum wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 wi\u0119cej ni\u017c po\u0142owa uprawnionych do g\u0142osowania obywateli. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 g\u0142osuj\u0105cych opowiedzia\u0142a si\u0119 za przyst\u0105pieniem Polski do Unii Europejskiej. == Statystyki lokalne == Najwi\u0119ksze poparcie dla integracji (prawie 90% oddanych g\u0142os\u00f3w wa\u017cnych) zanotowano w gminach w woj. zachodniopomorskim, lubuskim, \u015bl\u0105skim, dolno\u015bl\u0105skim oraz w du\u017cych miastach Polski zachodniej i centralnej. Procentowo najwi\u0119cej g\u0142os\u00f3w za integracj\u0105 by\u0142o w gminie Gozdnica (91%) w powiecie \u017caga\u0144skim. Najwi\u0119cej je\u017celi chodzi o liczb\u0119 pad\u0142o w Warszawie (ponad 781 tysi\u0119cy, czyli 84%). Najmniejsze poparcie dla cz\u0142onkostwa w UE by\u0142o w wojew\u00f3dztwach podlaskim i lubelskim. Najwi\u0119cej g\u0142os\u00f3w na \u201enie\u201d pad\u0142o w gminie Godzisz\u00f3w (woj. lubelskie), gdzie przeciwko","start_idx":151,"end_idx":233}
{"id":"mrc_609","question":"kto jest autorem?","answer":"Autor, tw\u00f3rca ( - sprawca, tw\u00f3rca) \u2013 osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego).","context":"Autor, tw\u00f3rca ( - sprawca, tw\u00f3rca) \u2013 osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego). == Tw\u00f3rca utworu zale\u017cnego == Typowym przyk\u0142adem takiego tw\u00f3rcy jest t\u0142umacz. Nie jest autorem t\u0142umaczonego tekstu, ale w rozumieniu prawa autorskiego jest tw\u00f3rc\u0105 t\u0142umaczenia - autorem t\u0142umaczenia. == Koncepcje autorstwa == Poj\u0119cie autorstwa nie jest jednoznaczne i podlega\u0142o znacznej ewolucji. W \u015bredniowiecznej Europie nie przyk\u0142adano wagi do autorstwa i teksty by\u0142y rozpowszechniane jako anonimowe, a w klasycznej literaturze Wschodu uznaniem cieszy\u0142y si\u0119 utwory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z cytat\u00f3w zaczerpni\u0119tych z innych dzie\u0142. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie prawo autorskie jest jednym z najwa\u017cniejszych zagadnie\u0144 w udost\u0119pnianiu tw\u00f3rczo\u015bci, w tym r\u00f3wnie\u017c w tych dziedzinach \u017cycia, w kt\u00f3rych dzie\u0142o jest zwykle wynikiem pracy wielu os\u00f3b (np. kod \u017ar\u00f3d\u0142owy programu","start_idx":0,"end_idx":123}
{"id":"mrc_610","question":"jakie skutki przynios\u0142a odsiecz wiede\u0144ska?","answer":"Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy.","context":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683 pod Wiedniem mi\u0119dzy wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego a armi\u0105 Imperium Osma\u0144skiego pod wodz\u0105 wezyra Kara Mustafy. Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy. == Geneza == Imperium Osma\u0144skie od chwili powstania opiera\u0142o si\u0119 na podbojach. Na przestrzeni wiek\u00f3w kolejne pa\u0144stwa by\u0142y naje\u017cd\u017cane i podbijane przez su\u0142tanat turecki. W po\u0142owie XIV wieku Turcy podj\u0119li planowy podb\u00f3j Ba\u0142kan\u00f3w opanowuj\u0105c Bizancjum, Bu\u0142gari\u0119, Albani\u0119 i Serbi\u0119. W roku 1541 interweniowali na W\u0119grzech w czasie wojny mi\u0119dzy Habsburgami a Zapolyami, wspieraj\u0105c najpierw tych drugich, a","start_idx":272,"end_idx":457}
{"id":"mrc_611","question":"jaka litera w j\u0119zyku polskim wyst\u0119puje najrzadziej?","answer":"q","context":"r + z / r + \u017a. Podobnie w przypadku zestawienia liter dz, pierwsza z nich mo\u017ce by\u0107 elementem przedrostka \u201eod\u201d, np. \u201eodznaczy\u0107\u201d. Znak i zmi\u0119kcza niekt\u00f3re z poprzedzaj\u0105cych sp\u00f3\u0142g\u0142osek lub grup sp\u00f3\u0142g\u0142oskowych. Przed samog\u0142osk\u0105 zazwyczaj nie jest czytany i s\u0142u\u017cy wy\u0142\u0105cznie do zapisu zmi\u0119kczenia. Szczeg\u00f3\u0142owy opis roli dwuznak\u00f3w w wymowie znajduje si\u0119 w artykule w Wikis\u0142owniku. W ortografii polskiej wyst\u0119puje te\u017c tr\u00f3jznak \"dzi\" oraz zmi\u0119kczenia: \"ci, ni, si, zi\". == Cz\u0119sto\u015b\u0107 wyst\u0119powania liter == Poni\u017cej zaprezentowano procentowy udzia\u0142 liter w pr\u00f3bce Narodowego Korpusu J\u0119zyka Polskiego z 2012 licz\u0105cej ponad 300 milion\u00f3w segment\u00f3w (oko\u0142o 250 milion\u00f3w s\u0142\u00f3w ortograficznych). Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105c\u0105 liter\u0105 jest a (8,965%). Wyst\u0119puje 2526 razy tyle, co najrzadsza q (0,003%). == Kodowanie polskich liter ze znakami diakrytycznymi ==","start_idx":763,"end_idx":764}
{"id":"mrc_612","question":"jaka polska rzeka wpada do morza czarnego?","answer":"Mszanka","context":"Mszanka ( \"Mszanka\", \"Mszane\u0107\") \u2013 rzeka g\u00f3rska w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce, w Bieszczadach, w woj. podkarpackim i zachodniej Ukrainie. G\u00f3rska rzeka, lewy dop\u0142yw Dniestru, nale\u017c\u0105cy do dorzecza Dniestru i zlewiska Morza Czarnego. D\u0142ugo\u015b\u0107 rzeki wynosi oko\u0142o 21 km, w tym na obszarze Polski ok. 7,6 km. W cz\u0119\u015bci \u017ar\u00f3dliskowej sk\u0142ada si\u0119 z kilku potok\u00f3w, z kt\u00f3rych najwi\u0119kszy wyp\u0142ywa z ma\u0142ego \u017ar\u00f3d\u0142a po\u0142o\u017conego w Bieszczadach na wschodnim zboczu niewielkiego masywu Ostrego w po\u0142udniowo-wschodniej jego cz\u0119\u015bci, na wysoko\u015bci 685 m n.p.m., w zalesionym terenie na zach\u00f3d od miejscowo\u015bci Lipie. Potoki w g\u00f3rnym biegu sp\u0142ywaj\u0105 ze zbocza Ostrego w\u0105skimi g\u0142\u0119bokimi, zalesionymi jarami w kierunku p\u00f3\u0142nocno-wschodnim. Po kilkuset metrach potoki \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 w jeden g\u00f3rski strumie\u0144 i po kilkudziesi\u0119ciu metrach opuszcza zalesiony teren. Nast\u0119pnie p\u0142ynie","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_613","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie listopadowe?","answer":"zako\u0144czy\u0142o si\u0119 21 pa\u017adziernika 1831.","context":"Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830\u20131831 \u2013 polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, kt\u00f3re wybuch\u0142o w nocy z 29 na 30 listopada 1830, a zako\u0144czy\u0142o si\u0119 21 pa\u017adziernika 1831. Zasi\u0119giem swoim obj\u0119\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie i cz\u0119\u015b\u0107 ziem zabranych (Litw\u0119, \u017bmud\u017a i Wo\u0142y\u0144). Po upadku powstania cesarz Miko\u0142aj I Romanow wypowiedzia\u0142 s\u0142owa: \"Nie wiem, czy b\u0119dzie jeszcze kiedy jaka Polska, ale tego jestem pewien, \u017ce nie b\u0119dzie ju\u017c Polak\u00f3w\". W Wojsku Polskim w rocznic\u0119 wybuchu powstania obchodzony jest Dzie\u0144 Podchor\u0105\u017cego. == Geneza == G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 wybuchu powstania listopadowego by\u0142o nieprzestrzeganie przez w\u0142adc\u00f3w Imperium Rosyjskiego postanowie\u0144 konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego z 1815 roku. Aleksander I w 1819 roku zni\u00f3s\u0142 wolno\u015b\u0107 prasy i wprowadzi\u0142 cenzur\u0119 prewencyjn\u0105. W roku 1821 zawieszono wolno\u015b\u0107 zgromadze\u0144 i zakazano dzia\u0142alno\u015bci","start_idx":167,"end_idx":203}
{"id":"mrc_614","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 film sami swoi?","answer":"1967","context":"Sami swoi \u2013 polski film komediowy z 1967 roku w re\u017cyserii Sylwestra Ch\u0119ci\u0144skiego, powsta\u0142y na podstawie scenariusza Andrzeja Mularczyka. Film \u015bledzi losy skonfliktowanych ze sob\u0105 rodzin Pawlak\u00f3w i Karguli, kt\u00f3re zmuszone s\u0105 wyjecha\u0107 z Kres\u00f3w Wschodnich i osiedli\u0107 si\u0119 na Ziemiach Odzyskanych. Sukces kasowy filmu doprowadzi\u0142 do powstania trylogii, sk\u0142adaj\u0105cej si\u0119 r\u00f3wnie\u017c z film\u00f3w \"Nie ma mocnych\" (1974) i \"Kochaj albo rzu\u0107\" (1977). Film, pocz\u0105tkowo w wersji czarno-bia\u0142ej, zosta\u0142 skoloryzowany w 2001 roku przez hollywoodzk\u0105 firm\u0119 Dynacs Digital Studios na zlecenie Polsatu i Studia Filmowego \u201eOko\u201d. Wersja kolorowana nie by\u0142a dystrybuowana w kinach, a premier\u0119 telewizyjn\u0105 mia\u0142a 1 kwietnia 2002 roku w telewizji Polsat. == Fabu\u0142a == Film opowiada o losach dw\u00f3ch zwa\u015bnionych rodzin Pawlak\u00f3w i Karguli, kt\u00f3re kr\u00f3tko po","start_idx":36,"end_idx":40}
{"id":"mrc_615","question":"z czego zbudowane s\u0105 paznokcie?","answer":"Paznokie\u0107 jest jednym z wytwor\u00f3w nask\u00f3rka, a jego g\u0142\u00f3wnym budulcem s\u0105 keratyny.","context":"Paznokie\u0107 jest jednym z wytwor\u00f3w nask\u00f3rka, a jego g\u0142\u00f3wnym budulcem s\u0105 keratyny. == Budowa == P\u0142ytka paznokciowa zbudowana jest z blaszki grzbietowej i blaszki podeszwowej. Blaszka grzbietowa sk\u0142ada si\u0119 z korzenia paznokcia, kt\u00f3ry jest zag\u0142\u0119biony w sk\u00f3rze, i w\u0142a\u015bciwego paznokcia, wyrastaj\u0105cego na zewn\u0105trz. Nasad\u0119 paznokcia, z niekiedy widocznym ob\u0142\u0105czkiem, otacza od zewn\u0105trz wa\u0142 paznokciowy wraz z obr\u0105bkiem nask\u00f3rkowym. Paznokcie powstaj\u0105 w macierzy i, rosn\u0105c, przylegaj\u0105 do \u0142o\u017cyska. Paznokcie u r\u0105k rosn\u0105 oko\u0142o 0,15 mm na dob\u0119, natomiast u n\u00f3g niemal dwa razy wolniej. == Odpowiedniki == Paznokcie s\u0105 tworami homologicznymi do pazur\u00f3w, kt\u00f3re wyst\u0119puj\u0105 mi\u0119dzy innymi u drapie\u017cnych kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych, oraz kopyt, wyst\u0119puj\u0105cych u kopytnych. Pazur r\u00f3\u017cni si\u0119 od paznokcia przede wszystkim brakiem blaszki podeszwowej i s\u0142abszym rozwojem blaszki grzbietowej.","start_idx":0,"end_idx":79}
{"id":"mrc_616","question":"co symbolizuje flaga usa?","answer":"50 gwiazd symbolizuje 50 stan\u00f3w ameryka\u0144skich, za\u015b 13 pas\u00f3w \u2013 13 pierwotnych kolonii.","context":"Flaga Stan\u00f3w Zjednoczonych Ameryki \u2013 jeden z symboli pa\u0144stwowych Stan\u00f3w Zjednoczonych Ameryki. Flaga sk\u0142ada si\u0119 z trzynastu r\u00f3wnej wysoko\u015bci poziomych pas\u00f3w, na przemian czerwonych i bia\u0142ych (czerwony na pocz\u0105tku i ko\u0144cu). W lewym g\u00f3rnym rogu flagi znajduje si\u0119 niebieski kanton z pi\u0119\u0107dziesi\u0119cioma pi\u0119cioramiennymi bia\u0142ymi gwiazdami. S\u0105 one rozmieszczone w dziewi\u0119ciu poziomych rz\u0119dach po 6 (na g\u00f3rze i dole) i 5 gwiazd przemiennie. 50 gwiazd symbolizuje 50 stan\u00f3w ameryka\u0144skich, za\u015b 13 pas\u00f3w \u2013 13 pierwotnych kolonii. Flaga USA jest potocznie zwana \"Stars and Stripes\" (Gwiazdy i pasy) lub, mniej powszechnie, \"Old Glory\" (Dawna chwa\u0142a). Druga z nazw zosta\u0142a ukuta w latach 30. XIX wieku i najcz\u0119\u015bciej u\u017cywano jej w czasach 48-gwiazdkowej wersji flagi (w latach 1912\u20131959). == Historia == Flaga przesz\u0142a","start_idx":433,"end_idx":518}
{"id":"mrc_617","question":"od kt\u00f3rego roku jest 500+?","answer":"od 1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":40,"end_idx":58}
{"id":"mrc_618","question":"co to by\u0142y igrzyska olimpijskie?","answer":"najstarsza i zarazem najwi\u0119ksza mi\u0119dzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zar\u00f3wno letnie, jak i zimowe, ale w odst\u0119pie 2 lat od siebie) w r\u00f3\u017cnych krajach, pod has\u0142em szlachetnego wsp\u00f3\u0142zawodnictwa i braterstwa wszystkich narod\u00f3w Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.","context":"Igrzyska olimpijskie \u2013 najstarsza i zarazem najwi\u0119ksza mi\u0119dzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zar\u00f3wno letnie, jak i zimowe, ale w odst\u0119pie 2 lat od siebie) w r\u00f3\u017cnych krajach, pod has\u0142em szlachetnego wsp\u00f3\u0142zawodnictwa i braterstwa wszystkich narod\u00f3w Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. == Historia == === Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie === Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji co cztery lata, st\u0105d w staro\u017cytnej Grecji termin \"olimpiada\", kt\u00f3ry oznacza\u0142 czteroletni okres mi\u0119dzy kolejnymi igrzyskami. Pierwsze udokumentowane igrzyska odby\u0142y si\u0119 w roku 776 p.n.e. Na czas igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen. Podczas trwania konflikt\u00f3w og\u0142aszano \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d i wojny wstrzymywane by\u0142y na 2 miesi\u0105ce. Igrzyska trwa\u0142y 5 dni, reszta czasu by\u0142a przeznaczona na wyruszenie i powr\u00f3t z igrzysk przez widz\u00f3w i zawodnik\u00f3w. Pierwszym","start_idx":23,"end_idx":305}
{"id":"mrc_619","question":"ile j\u0119zyk\u00f3w u\u017cywa si\u0119 na \u015bwiecie?","answer":"ponad 7 tysi\u0119cy j\u0119zyk\u00f3w.","context":"J\u0119zyki \u015bwiata \u2013 na \u015bwiecie u\u017cywanych jest ponad 7 tysi\u0119cy j\u0119zyk\u00f3w. Dok\u0142adne ustalenie tej liczby utrudnia brak zgody w\u015br\u00f3d j\u0119zykoznawc\u00f3w co do klasyfikacji niekt\u00f3rych kod\u00f3w komunikacyjnych jako odr\u0119bnych j\u0119zyk\u00f3w b\u0105d\u017a dialekt\u00f3w. Przewa\u017caj\u0105ca cz\u0119\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w \u015bwiata pozostaje w formie bezpi\u015bmiennej. Szacuje si\u0119, \u017ce do 2100 roku wymrze ponad po\u0142owa obecnie u\u017cywanych j\u0119zyk\u00f3w na \u015bwiecie, dlatego \u017ce s\u0105 u\u017cywane przez bardzo ma\u0142\u0105 liczb\u0119 u\u017cytkownik\u00f3w. Najpopularniejsze j\u0119zyki ojczyste to: mandary\u0144ski (jeden z j\u0119zyk\u00f3w chi\u0144skich) (1213 mln u\u017cytkownik\u00f3w), angielski (1200 mln), hiszpa\u0144ski (550 mln), hindi (450 mln) i arabski (390 mln). Podstawow\u0105 jednostk\u0105 klasyfikacji j\u0119zyk\u00f3w jest rodzina j\u0119zykowa. W obr\u0119bie rodziny mniejszymi jednostkami s\u0105: grupa i zesp\u00f3\u0142. Czasem wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 te\u017c dodatkowe jednostki po\u015brednie, jak podrodzina i ga\u0142\u0105\u017a. Rodziny j\u0119zykowe s\u0105 \u0142\u0105czone w jednostki","start_idx":42,"end_idx":66}
{"id":"mrc_620","question":"kto jest rekordzist\u0105 \u015bwiata w rzucie m\u0142otem?","answer":"Anita W\u0142odarczyk","context":"w\u0142asny rekord Polski w rzucie m\u0142otem. Druga by\u0142a Martina Hra\u0161nov\u00e1 ze S\u0142owacji. Br\u0105zowy medal zdoby\u0142a inna reprezentantka Polski, Joanna Fiodorow. Po mistrzostwach w Zurychu w sezonie 2014 Anita W\u0142odarczyk startowa\u0142a jeszcze trzykrotnie. 23 sierpnia na Memoriale Kamili Skolimowskiej w Warszawie zwyci\u0119\u017cy\u0142a wynikiem 77,66 m. 31 sierpnia na mityngu w Berlinie Polka rzuci\u0142a 79,58 m, czym ustanowi\u0142a nowy rekord \u015bwiata w rzucie m\u0142otem, poprawiaj\u0105c wynik Betty Heidler o 16 cm. W\u0142odarczyk zwyci\u0119\u017cy\u0142a r\u00f3wnie\u017c w klasyfikacji IAAF Hammer Throw Challenge (pokonuj\u0105c o blisko 4 pkt. Heidler), a tak\u017ce 14 wrze\u015bnia triumfowa\u0142a wynikiem 75,21 w Pucharze Interkontynentalnym w Marrakeszu. W podsumowaniach 2014 roku po raz pi\u0105ty w karierze zdoby\u0142a Z\u0142ote Kolce. Zosta\u0142a nominowana do tytu\u0142u najlepszej lekkoatletki \u015bwiata IAAF (AOY \u2013 IAAF World","start_idx":188,"end_idx":204}
{"id":"mrc_621","question":"kiedy zosta\u0142y napisane dziady cz 3?","answer":"Trzecia, ostatnia uko\u0144czona cz\u0119\u015b\u0107 dramatu, zosta\u0142a napisana wiosn\u0105 1832 roku","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 III \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w roku 1832 w Dre\u017anie. Opublikowany zosta\u0142 po raz pierwszy w 1832 roku jako IV tom \"Poezji\" (w wydaniu zbiorowym), oraz rok p\u00f3\u017aniej w edycji osobnej. Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady drezde\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == \"Dziady\" cz\u0119\u015b\u0107 III == Trzecia, ostatnia uko\u0144czona cz\u0119\u015b\u0107 dramatu, zosta\u0142a napisana wiosn\u0105 1832 roku (wi\u0105\u017ce si\u0119 to z pobytem Mickiewicza w Dre\u017anie). Przez badaczy ta cz\u0119\u015b\u0107 \"Dziad\u00f3w\" jest uwa\u017cana za arcydzie\u0142o polskiego dramatu romantycznego, m.in. ze wzgl\u0119du na po\u0142\u0105czenie w jednym utworze problematyki polityczno-historycznej z metafizyczn\u0105. Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 tego dramatu jest jego nieci\u0105g\u0142o\u015b\u0107, fragmentaryczno\u015b\u0107 i otwarta, swobodna kompozycja. \u017baden z licznych w\u0105tk\u00f3w fabularnych nie zosta\u0142 uko\u0144czony, losy","start_idx":370,"end_idx":446}
{"id":"mrc_622","question":"kto zarz\u0105dza\u0142 karczm\u0105?","answer":"Pocz\u0105tkowo stanowi\u0142y w\u0142asno\u015b\u0107 w\u0142adcy, kt\u00f3ry nadawa\u0142 przywilej ich prowadzenia zakonom, rycerstwu, a w okresie kolonizacji na prawie niemieckim so\u0142tysom sprowadzaj\u0105cym osadnik\u00f3w.","context":"Karczma (r\u00f3wnie\u017c austeria, ober\u017ca, zajazd, gospoda, go\u015bciniec) \u2013 budynek s\u0142u\u017c\u0105cy jako miejsce spotka\u0144 i wyszynku oraz czasami jako dom zajezdny przeznaczony dla podr\u00f3\u017cnych. == Historia == Historia karczm w Polsce datuje si\u0119 od wczesnego \u015bredniowiecza i zwi\u0105zana jest z prawem propinacji. Pocz\u0105tkowo stanowi\u0142y w\u0142asno\u015b\u0107 w\u0142adcy, kt\u00f3ry nadawa\u0142 przywilej ich prowadzenia zakonom, rycerstwu, a w okresie kolonizacji na prawie niemieckim so\u0142tysom sprowadzaj\u0105cym osadnik\u00f3w. Od 1494 obowi\u0105zywa\u0142o prawo propinacyjne, zastrzegaj\u0105ce wy\u0142\u0105czno\u015b\u0107 sprzeda\u017cy trunk\u00f3w dla w\u0142a\u015bcicieli wiosek. Od tego czasu wina i miody by\u0142y z karczem systematycznie wypierane przez w\u00f3dk\u0119. Dla zwi\u0119kszenia dochod\u00f3w wprowadzano przymus propinacyjny nakazuj\u0105cy ch\u0142opom kupowanie napoj\u00f3w alkoholowych w karczmach wyznaczonych przez w\u0142a\u015bcicieli maj\u0105tk\u00f3w oraz tak zwane \u201enarzuty\u201d, czyli obowi\u0105zek kupowania trunk\u00f3w po cenie narzuconej przez dwory. Do XVIII wieku","start_idx":288,"end_idx":465}
{"id":"mrc_623","question":"kiedy po raz pierwszy wyruszy\u0142a sztafeta z pochodniami?","answer":"Po raz pierwszy sztafeta ze zniczem poprzedza\u0142a otwarcie Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936.","context":"Sztafeta z pochodni\u0105 olimpijsk\u0105 \u2013 ceremonia poprzedzaj\u0105ca otwarcie igrzysk olimpijskich. Polega na przeniesieniu ognia olimpijskiego zapalonego w Olimpii w Grecji do miejsca igrzysk, gdzie s\u0142u\u017cy do zapalenia znicza olimpijskiego podczas uroczystego otwarcia igrzysk. == Historia == Inicjatywa przeniesienia ognia olimpijskiego z Olimpii zosta\u0142a zg\u0142oszona przez Ioannisa Ketseasa z Grecji i Carla Diema z Niemiec w 1934 i zaaprobowana przez Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski. Po raz pierwszy sztafeta ze zniczem poprzedza\u0142a otwarcie Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936. Liczy\u0142a 3075 biegaczy, kt\u00f3rzy \u0142\u0105cznie przebiegli 3075 km przez siedem pa\u0144stw podczas 11 dni i 12 nocy. Na zimowych igrzyskach olimpijskich sztafeta po raz pierwszy pojawi\u0142a si\u0119 w 1952 w Oslo. Ogie\u0144 nie by\u0142 jednak zapalony w Grecji, lecz w Norwegii. Najd\u0142u\u017csza trasa sztafety","start_idx":475,"end_idx":571}
{"id":"mrc_624","question":"kiedy statek parowy?","answer":"Pierwszy parowiec wyp\u0142yn\u0105\u0142 w rejs w 1807 roku.","context":"Parowiec \u2013 statek lub okr\u0119t o nap\u0119dzie parowym, nap\u0119dzany t\u0142okow\u0105 maszyn\u0105 parow\u0105 (SS) lub turbin\u0105 parow\u0105 (TSS). == Historia == W 1783 roku francuski arystokrata, markiz (1751\u20131832), zbudowa\u0142 \u0142\u00f3d\u017a z nap\u0119dem ko\u0142owym (bocznoko\u0142owiec), nap\u0119dzan\u0105 maszyn\u0105 parow\u0105. Wynalazca nazwa\u0142 \u0142\u00f3d\u017a ' (ognisty statek) i pomy\u015blnie przeprowadzi\u0142 na rzece Saona pr\u00f3by pierwszego parowca. Pierwszy parowiec wyp\u0142yn\u0105\u0142 w rejs w 1807 roku. Pocz\u0105tkowo parowce by\u0142y do\u015b\u0107 niebezpieczne, gdy\u017c cz\u0119sto zdarza\u0142y si\u0119 eksplozje niewystarczaj\u0105co wytrzyma\u0142ych kot\u0142\u00f3w. Udoskonalono je w drugiej po\u0142owie XIX wieku i w\u00f3wczas rejsy parowcami sta\u0142y si\u0119 powszechne. Jednym z pionier\u00f3w w dziedzinie wykorzystania pary do poruszania m.in. jednostek p\u0142ywaj\u0105cych by\u0142 polski konstruktor J\u00f3zef Bo\u017cek, kt\u00f3ry w 1817 r. przeprowadzi\u0142 w Pradze na We\u0142tawie pr\u00f3by \u0142odzi z parowym silnikiem, nap\u0119dzaj\u0105cym ko\u0142a \u0142opatkowe.","start_idx":366,"end_idx":412}
{"id":"mrc_625","question":"ile dzieci mia\u0142a hera?","answer":"czworo dzieci","context":"to zwano \"\u015bwi\u0119tem Dedala\" i uwa\u017cano za odnowienie boskiego zwi\u0105zku bogini i Zeusa. Herze i Zeusowi urodzi\u0142o si\u0119 czworo dzieci; istniej\u0105 przekazy, \u017ce pocz\u0119te one by\u0142y bez udzia\u0142u m\u0119\u017cczyzny. Dzieci Hery to: Ares, siostra bli\u017aniaczka Eryda, lub Ejlejtyja (pocz\u0119te, gdy Hera dotkn\u0119\u0142a pewnego kwiatu, prawdopodobnie g\u0142ogu), Hebe, gdy dotkn\u0119\u0142a sa\u0142aty oraz Hefajstos, kt\u00f3ry (jak przysi\u0119ga\u0142a Hera) by\u0142 partenogeniczny. == Kult i ikonografia == Najwa\u017cniejsze o\u015brodki kultu Hery znajdowa\u0142y si\u0119 na wyspach Samos i Argos, a tak\u017ce na Peloponezie i w Olimpii, gdzie co pi\u0119\u0107 lat odbywa\u0142y si\u0119 na cze\u015b\u0107 Hery igrzyska dziewcz\u0105t. Kult Hery by\u0142 rozwini\u0119ty w wielu miastach: w Mykenach, Argos, Sparcie, Samos. Tam te\u017c by\u0142y najpi\u0119kniejsze \u015bwi\u0105tynie. Wizerunki Hery by\u0142y w staro\u017cytno\u015bci dzie\u0142ami: Fidiasza (metopy Partenonu), Polikleta (pos\u0105g","start_idx":112,"end_idx":125}
{"id":"mrc_626","question":"gdzie jest grupa pierwiastk\u00f3w?","answer":"Grupa (czasem zwana rodzin\u0105 pierwiastk\u00f3w) jest pionow\u0105 kolumn\u0105 w uk\u0142adzie okresowym pierwiastk\u00f3w chemicznych.","context":"Grupa (czasem zwana rodzin\u0105 pierwiastk\u00f3w) jest pionow\u0105 kolumn\u0105 w uk\u0142adzie okresowym pierwiastk\u00f3w chemicznych. We wsp\u00f3\u0142czesnym standardowym uk\u0142adzie okresowym wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 18 grup. Okre\u015blenie \"rodzina\" wywodzi si\u0119 od podobnych w\u0142a\u015bciwo\u015bci, jakie posiadaj\u0105 pierwiastki wchodz\u0105ce w sk\u0142ad jednej grupy. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie podobie\u0144stwo chemiczne w obr\u0119bie grupy t\u0142umaczy si\u0119 jednakow\u0105 lub podobn\u0105 konfiguracj\u0105 elektronow\u0105 pow\u0142oki walencyjnej atom\u00f3w pierwiastk\u00f3w danej grupy. To w\u0142a\u015bnie uk\u0142ad najbardziej zewn\u0119trznych elektron\u00f3w nadaje pierwiastkowi wi\u0119kszo\u015b\u0107 cech chemicznych. Rozpowszechnione s\u0105 trzy sposoby numerowania grup uk\u0142adu, jedna z u\u017cyciem liczb arabskich i dwie z u\u017cyciem liczb rzymskich. Numeracje rzymskie s\u0105 obecnie traktowane jak okre\u015blenia zwyczajowe, tradycyjne i si\u0119gaj\u0105 pocz\u0105tk\u00f3w historycznych uk\u0142adu okresowego. Obejmuj\u0105 one 8 grup g\u0142\u00f3wnych i 8 grup pobocznych. Numeracja arabska, obejmuj\u0105ca 18 grup, jest za\u015b oficjalnie rekomendowana przez IUPAC.","start_idx":0,"end_idx":109}
{"id":"mrc_627","question":"jak przet\u0142umaczy\u0107 nazw\u0119 miasta betlejem?","answer":"Betlejem (, ', dos\u0142ownie \u201edom chleba\u201d; nowohebrajskie \"Bet Lechem\"; , '; dos\u0142ownie \u201edom mi\u0119sa\u201d) \u2013 miasto","context":"Betlejem (, ', dos\u0142ownie \u201edom chleba\u201d; nowohebrajskie \"Bet Lechem\"; , '; dos\u0142ownie \u201edom mi\u0119sa\u201d) \u2013 miasto w muhafazie Betlejem w Autonomii Palesty\u0144skiej. Wa\u017cny o\u015brodek palesty\u0144skiej w\u0142adzy administracyjnej i centrum palesty\u0144skiej kultury. Miejsce narodzin Jezusa Chrystusa. == Po\u0142o\u017cenie == Miasto jest po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci Judei na wysoko\u015bci oko\u0142o 775 m n.p.m. Le\u017cy w odleg\u0142o\u015bci 10 km na po\u0142udnie od Jerozolimy, 59 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od wybrze\u017ca Morza \u015ar\u00f3dziemnego i 75 km na zach\u00f3d od Ammanu \u2013 stolicy Jordanii. W jego otoczeniu znajduj\u0105 si\u0119 miasta Jerozolima (osiedla Gillo, Bajt Safafa, Giwat ha-Matos i Har Homa), Bajt D\u017cala i Bajt Sahur, miasteczko Al-Chadr, kibuc Ramat Rachel oraz wsie Al-Asakra, Hindaza i Artas. Muhafaza Betlejem obejmuje s\u0105siednie miasta Bajt D\u017cala i Bajt","start_idx":0,"end_idx":104}
{"id":"mrc_628","question":"przez kogo zosta\u0142 za\u0142o\u017cony zakon jezuit\u00f3w?","answer":"za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119.","context":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jego charyzmatu jest dyspozycyjno\u015b\u0107 do s\u0142u\u017cenia papie\u017cowi we wszelkich mo\u017cliwych dziedzinach, a zw\u0142aszcza w zadaniach najtrudniejszych; w zwi\u0105zku z tym nie ma \u015bci\u015ble ustalonego zakresu dzia\u0142ania, gdy\u017c wyznaczaj\u0105 go \"znaki czasu\". Da\u0142o Ko\u015bcio\u0142owi 1 papie\u017ca, 47 kardyna\u0142\u00f3w, 5 patriarch\u00f3w, 88 arcybiskup\u00f3w i 269 biskup\u00f3w oraz 50 \u015bwi\u0119tych i 180 b\u0142ogos\u0142awionych. == G\u0142\u00f3wne elementy charyzmatu == Od pocz\u0105tku istnienia jezuit\u00f3w podstawowymi zasadami odr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi ich od innych zakon\u00f3w by\u0142y: * akcentowanie pos\u0142usze\u0144stwa wobec papie\u017ca i prze\u0142o\u017conych. Jak pisa\u0142 Ignacy Loyola w \"\u0106wiczeniach duchownych\" w ramach \"Regu\u0142 o trzymaniu z Ko\u015bcio\u0142em\": \"Trzeba by\u0107 zawsze gotowym wierzy\u0107, \u017ce to, co ja widz\u0119 jako bia\u0142e, jest czarne,","start_idx":91,"end_idx":122}
{"id":"mrc_629","question":"w jakim kraju zwi\u0105zkowym le\u017cy frankfurt?","answer":"w kraju zwi\u0105zkowym Hesja","context":"Frankfurt nad Menem (niem. , , Frankfurt a. M.) \u2013 miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju zwi\u0105zkowym Hesja, w rejencji Darmstadt, pi\u0105te pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto Niemiec (ponad 760 tys. mieszka\u0144c\u00f3w pod koniec 2019 roku). Natomiast ca\u0142a metropolia ma populacj\u0119 ok. 5 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w. Jest to jedna z najwa\u017cniejszych metropolii finansowych \u015bwiata oraz znane centrum wystawiennicze. == Po\u0142o\u017cenie == Miasto le\u017cy po obu stronach rzeki Men u st\u00f3p g\u00f3r Taunus. Dzi\u0119ki swojemu centralnemu po\u0142o\u017ceniu stanowi wa\u017cny w\u0119ze\u0142 komunikacyjny, z drugim pod wzgl\u0119dem liczby pasa\u017cer\u00f3w lotniskiem w Europie (8. miejsce na \u015bwiecie). Frankfurt jest najwi\u0119kszym miastem Hesji, lecz stolic\u0105 kraju zwi\u0105zkowego jest Wiesbaden. Frankfurt le\u017cy w obszarze 5,8 milionowego regionu metropolitalnego Ren-Men (\"Rhein-Main-Gebiet\"). == Historia == Na terenie","start_idx":89,"end_idx":113}
{"id":"mrc_630","question":"kto napisa\u0142 doktor dolittle i jego zwierz\u0119ta?","answer":"Hugh Loftinga","context":"Doktor Dolittle i jego zwierz\u0119ta (ang. \"The Story of Doctor Dolittle\") \u2013 powie\u015b\u0107 dla dzieci z 1920 roku napisana przez Hugh Loftinga. == Opis fabu\u0142y == Doktor John (Jan) Dolittle jest lekarzem w niewielkiej miejscowo\u015bci Puddleby nad rzek\u0105 Marsh w Anglii. Jest te\u017c posiadaczem sporej liczby zwierz\u0105t, co niestety, zniech\u0119ca do niego pacjent\u00f3w. Pewnego dnia Doktor Dolittle dowiaduje si\u0119 od swojej papugi Polinezji, \u017ce wszystkie zwierz\u0119ta, podobnie jak ludzie, maj\u0105 sw\u00f3j w\u0142asny j\u0119zyk. Doktor postanawia nauczy\u0107 si\u0119 j\u0119zyk\u00f3w r\u00f3\u017cnych zwierz\u0105t i, zamiast leczy\u0107 ludzi, zaj\u0105\u0107 si\u0119 opiek\u0105 nad zwierz\u0119tami. Wkr\u00f3tce staje si\u0119 s\u0142awny w\u015br\u00f3d wszystkich stworze\u0144 w bli\u017cszej i dalszej okolicy, jako jedyny lekarz weterynarii, kt\u00f3ry zna ich mow\u0119 i tym samym umie im najlepiej pomaga\u0107 w ich problemach zdrowotnych.","start_idx":119,"end_idx":132}
{"id":"mrc_631","question":"jaki silnik ma czo\u0142g?","answer":"silnikiem wysokopr\u0119\u017cnym, widlastym,","context":"oraz \u0142adowniczego (z prawej strony wie\u017cy). Czo\u0142g by\u0142 nap\u0119dzany silnikiem wysokopr\u0119\u017cnym, widlastym, ch\u0142odzonym ciecz\u0105. Mechaniczny uk\u0142ad przeniesienia mocy sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z: wielotarczowego sprz\u0119g\u0142a g\u0142\u00f3wnego, skrzyni przek\u0142adniowej o 5 biegach do przodu i 1 w ty\u0142, dw\u00f3ch mechanizm\u00f3w skr\u0119tu typu sprz\u0119g\u0142owego i dw\u00f3ch przek\u0142adni bocznych. Uk\u0142ad bie\u017cny obejmowa\u0142 10 k\u00f3\u0142 no\u015bnych, 2 ko\u0142a napinaj\u0105ce z przodu i 2 ko\u0142a nap\u0119dzaj\u0105ce z ty\u0142u. Zawieszenie k\u00f3\u0142 no\u015bnych niezale\u017cne na wahaczach i resorach spr\u0119\u017cynowych. Zasadnicze uzbrojenie stanowi\u0142a 85 mm armata typu ZiS-S-53 o szybkostrzelno\u015bci 6\u20137 strz./min. i maksymalnej dono\u015bno\u015bci: 5200 m (ogniem bezpo\u015brednim) i 13 730 m (ogniem po\u015brednim). Z armaty strzelano pociskami przeciwpancernymi zwyk\u0142ymi typu BR-365 i 365K lub podkalibrowymi typu BR-365P. Maksymalna przebijalno\u015b\u0107 pancerza pociskiem zwyk\u0142ym wynosi\u0142a \u2013 102 mm z odleg\u0142o\u015bci","start_idx":63,"end_idx":98}
{"id":"mrc_632","question":"kim by\u0142 j\u00f3zef dla jezusa?","answer":"uwa\u017cany za ziemskiego ojca Jezusa","context":"\u017c\u0142obie, nie by\u0142o bowiem dla nich miejsca w gospodzie. Wed\u0142ug \u017cydowskiego prawa ojciec dziecka m\u00f3g\u0142 nada\u0107 mu imi\u0119 \u2013 czynno\u015b\u0107 ta by\u0142a uznaniem dziecka za swoje, nada\u0142 wi\u0119c ch\u0142opcu imi\u0119 Jezus. Odt\u0105d by\u0142 on uwa\u017cany za ziemskiego ojca Jezusa (\"czy\u017c nie jest On synem cie\u015bli?\" Mt 13,55). J\u00f3zef by\u0142 \u015bwiadkiem pok\u0142onu pasterzy Jezusowi, nowo narodzonemu dziecku. Po o\u015bmiu dniach od narodzin obrzezano ch\u0142opca, a potem zaniesiono do Jerozolimy, by przedstawi\u0107 je zgodnie z Prawem w \u015bwi\u0105tyni i z\u0142o\u017cy\u0107 ofiar\u0119 wykupuj\u0105c\u0105. Rodzina z\u0142o\u017cy\u0142a ofiar\u0119 ubogich \u2013 par\u0119 synogarlic lub dwa go\u0142\u0119bie, co by wskazywa\u0142o, \u017ce nie byli zamo\u017cni. Mateusz (Mt 2,nn) zrelacjonowa\u0142 pok\u0142on zamo\u017cnych przybysz\u00f3w (mag\u00f3w, m\u0119drc\u00f3w czy kr\u00f3l\u00f3w) ze Wschodu w Betlejem. Nie wiadomo, ile lat mia\u0142 w\u00f3wczas Jezus, ale","start_idx":203,"end_idx":236}
{"id":"mrc_633","question":"czym od\u017cywia si\u0119 wa\u017cka?","answer":"Poluj\u0105 na lataj\u0105ce owady (m.in. komary, muchy), chwytaj\u0105c je nogami","context":"ze strefy klimatu umiarkowanego nie s\u0105 tak \u017cywotne. 7-8 tygodniowe osobniki s\u0105 ju\u017c stare, ich kolory bledn\u0105 a skrzyd\u0142a zaczynaj\u0105 ulega\u0107 strz\u0119pieniu si\u0119. Wkr\u00f3tce potem owady umieraj\u0105. U wa\u017cek, opr\u00f3cz dymorfizmu p\u0142ciowego, wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c dymorfizm wiekowy, najbardziej widoczny w ubarwieniu, kt\u00f3re zmienia si\u0119 w trakcie dojrzewania, osi\u0105gaj\u0105c najwi\u0119ksze nasilenie w okresie rozrodu, po czym blednie. S\u0105 jednymi z najlepszych lotnik\u00f3w w\u015br\u00f3d owad\u00f3w. Potrafi\u0105 lata\u0107 we wszystkich kierunkach, przekraczaj\u0105c pr\u0119dko\u015b\u0107 10 m/s. Jako jedne z niewielu zwierz\u0105t opanowa\u0142y lot wisz\u0105cy. Poluj\u0105 na lataj\u0105ce owady (m.in. komary, muchy), chwytaj\u0105c je nogami \u2013 dlatego nogi s\u0105 zaopatrzone w sztywne szczeciny. S\u0105 te\u017c w stanie przewidzie\u0107 tor lotu ofiary i lec\u0105 \u201ena zbli\u017cenie\u201d. Niekt\u00f3re, najmniejsze gatunki poluj\u0105 chodz\u0105c po ro\u015blinach. W chwytaniu ofiar przez","start_idx":575,"end_idx":642}
{"id":"mrc_634","question":"kto to malik montana?","answer":"niemiecko-polski raper i autor tekst\u00f3w, pochodzenia afga\u0144skiego i polskiego.","context":"Malik Montana, w\u0142a\u015bc. Mosa Ghawsi (ur. 11 marca 1989 w Hamburgu) \u2013 niemiecko-polski raper i autor tekst\u00f3w, pochodzenia afga\u0144skiego i polskiego. == \u017byciorys == Mosa Ghawsi urodzi\u0142 si\u0119 w 1989 w niemieckim Hamburgu. Ojciec pochodzi z Afganistanu, z kolei matka ma korzenie polsko-greckie. Wychowa\u0142 si\u0119 w Niemczech, gdzie uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105. Gdy Ghawsi mia\u0142 15 lat, sam z bratem przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Polski osiedlaj\u0105c si\u0119 na warszawskim Wrzecionie. Pseudonim \"Malik Montana\" zrodzi\u0142 si\u0119 w 2008. Rozpocz\u0105\u0142 wtedy tworzenie angloj\u0119zycznego hip-hopu we wsp\u00f3\u0142pracy z niemieckim raperem Sentino. Jeszcze w 2012 jego muzyka by\u0142a tworzona w j\u0119zyku angielskim; na jego korzy\u015b\u0107 przy tworzeniu muzyki angloj\u0119zycznej przemawia\u0142 fakt, \u017ce organizowa\u0142 zagraniczne koncerty w Polsce. Z czasem z brzmie\u0144 inspirowanych ameryka\u0144skim rapem wyewoluowa\u0142a w","start_idx":67,"end_idx":143}
{"id":"mrc_635","question":"gdzie mieszka\u0142 kubu\u015b puchatek?","answer":"Stumilowy Las","context":"Stumilowy Las (, dos\u0142. \"Las Stuakrowy\") \u2013 fikcyjne miejsce, w kt\u00f3rym mieszkaj\u0105 Kubu\u015b Puchatek, Prosiaczek, K\u0142apouchy, Tygrys, Kr\u00f3lik, Sowa Przem\u0105drza\u0142a, Kangurzyca z Male\u0144stwem, i Krzy\u015b. Toczy si\u0119 w nim akcja ksi\u0105\u017cek dla dzieci A.A. Milne\u2019a. Stumilowy Las wzorowany jest na lesie Ashdown w angielskim East Sussex. == Alternatywna nazwa == Od 2000 roku w filmach i serialach Disneya, z powodu wymogu p\u0142acenia praw autorskich fundacji, kt\u00f3rej przekaza\u0142a Irena Tuwim t\u0142umaczenie ksi\u0105\u017cki, zmieniono nazw\u0119 lasu na \u201eStuwiekowy Las\u201d. Mimo to nazwa pojawia si\u0119 nadal w wi\u0119kszo\u015bci przek\u0142ad\u00f3w ksi\u0105\u017cek wydawanych przez Egmont i serialu \"Moi przyjaciele \u2013 Tygrys i Kubu\u015b\".","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_636","question":"kt\u00f3rym z kolei jest proces dyfuzji w etapach procesu zarz\u0105dzania innowacjami?","answer":"ostatni etap procesu innowacji","context":"Dyfuzja innowacji \u2013 ostatni etap procesu innowacji, nazywany r\u00f3wnie\u017c upowszechnieniem. Dyfuzja stanowi \u201eproces przyswajania danej innowacji w coraz to nowszych systemach spo\u0142ecznych\u201d. \u201eDyfuzja innowacji jest procesem rozprzestrzeniania si\u0119, upowszechniania innowacji w firmie i gospodarce, wyst\u0119puj\u0105cym w\u00f3wczas, gdy po pierwszym udanym zastosowaniu nowego rozwi\u0105zania technicznego lub organizacyjnego nast\u0119puje jej przyswojenie przez inne przedsi\u0119biorstwa\u201d. Po wprowadzeniu nowego produktu na rynek nast\u0119puje przekazywanie informacji \u2013 rozpoczyna si\u0119 proces uczenia (w szczeg\u00f3lno\u015bci: \u201euczenie si\u0119 przez robienie\u201d, ang. \"learning by doing\"), w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142: * producent, kt\u00f3ry wprowadzi\u0142 innowacj\u0119 (doskonalenie innowacji na podstawie informacji zwrotnych), * potencjalni nabywcy (poznawanie nowego produktu, w celu podj\u0119cia decyzji o jego zakupie), * przyszli na\u015bladowcy (rozpoznanie najwa\u017cniejszych cech innowacji, sposobu wytwarzania i rozpocz\u0119cie w\u0142asnej produkcji). Badania nad dwoma","start_idx":20,"end_idx":50}
{"id":"mrc_637","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 film znachor?","answer":"1982","context":"Znachor \u2013 polski melodramat filmowy z 1982 roku w re\u017cyserii Jerzego Hoffmana na podstawie powie\u015bci Tadeusza Do\u0142\u0119gi-Mostowicza z 1937 nosz\u0105cej ten sam tytu\u0142. Jest to druga filmowa adaptacja ksi\u0105\u017cki po wersji Micha\u0142a Waszy\u0144skiego z 1937 roku. == Fabu\u0142a == Film sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci o odr\u0119bnych podtytu\u0142ach: \"Antoni Kosiba\" i \"Maria Jolanta Wilczur\". Pierwsz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 otwiera scena operacji dokonywanej przez profesora Rafa\u0142a Wilczura (Jerzy Bi\u0144czycki), najs\u0142ynniejszego kardiochirurga tamtych czas\u00f3w, oraz jego asystenta \u2013 docenta Dobranieckiego (Piotr Fronczewski). Po operacji profesor po\u015bpiesznie opuszcza klinik\u0119, by \u015bwi\u0119towa\u0107 z \u017con\u0105 \u00f3sm\u0105 rocznic\u0119 \u015blubu. Jednak po przybyciu do swojej posiad\u0142o\u015bci nie zastaje \u017cony, a jedynie list po\u017cegnalny od niej. W li\u015bcie wyznaje ona, \u017ce nie potrafi\u0142a d\u0142u\u017cej znie\u015b\u0107 jego s\u0142awy, nie czuje si\u0119","start_idx":38,"end_idx":42}
{"id":"mrc_638","question":"czym sie zako\u0144czy\u0142o powstanie warszawskie?","answer":"zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105.","context":"Powstanie warszawskie, b\u0119d\u0105ce najwi\u0119kszym wyst\u0105pieniem zbrojnym Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego podczas okupacji niemieckiej na terytorium Polski, mimo wielu przyk\u0142ad\u00f3w bohaterstwa, zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105. W ocenie wi\u0119kszo\u015bci historyk\u00f3w powstanie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 politycznym niepowodzeniem, gdy\u017c nie uda\u0142o si\u0119 utworzy\u0107 suwerennych w\u0142adz polskich kt\u00f3re mog\u0142yby wyst\u0105pi\u0107 w Warszawie przeciwko Armii Czerwonej w charakterze legalnego reprezentanta narodu, b\u0119d\u0105cego realn\u0105 alternatyw\u0105 dla stworzonego przez J\u00f3zefa Stalina marionetkowego rz\u0105du komunistycznego, PKWN. W efekcie upadku powstania w znacznym stopniu obni\u017cy\u0142 si\u0119 potencja\u0142 Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego i Delegatury Rz\u0105du na Kraj oraz Armii Krajowej, kt\u00f3re nie zdo\u0142a\u0142y zapobiec planom politycznym Stalina w stosunku do powojennej Polski. Mimo kl\u0119ski w wymiarze politycznym i wojskowym, ogromnych strat cywilnych oraz materialnych (walki spowodowa\u0142y zniszczenie istotnej cz\u0119\u015bci nieruchomego maj\u0105tku miasta), powstanie warszawskie jako","start_idx":180,"end_idx":202}
{"id":"mrc_639","question":"z jakimi problemami musieli si\u0119 zmierzy\u0107 penelopa?","answer":"przez okres dwudziestu lat oczekiwa\u0142a powrotu m\u0119\u017ca (10 lat wojny troja\u0144skiej i 10 lat tu\u0142aczki Odyseusza), zwodz\u0105c ubiegaj\u0105cych si\u0119 o jej r\u0119k\u0119 108 zalotnik\u00f3w","context":"Penelopa (gr. \"Penelope\" lub \"Penelopeia\") \u2013 c\u00f3rka Periboi i Ikariosa, posta\u0107 w Odysei, \u017cona Odyseusza, matka Telemacha, wz\u00f3r wiernej \u017cony; przez okres dwudziestu lat oczekiwa\u0142a powrotu m\u0119\u017ca (10 lat wojny troja\u0144skiej i 10 lat tu\u0142aczki Odyseusza), zwodz\u0105c ubiegaj\u0105cych si\u0119 o jej r\u0119k\u0119 108 zalotnik\u00f3w (przyrzek\u0142a wybra\u0107 jednego z nich na m\u0119\u017ca, gdy uko\u0144czy tka\u0107 szat\u0119 dla swojego te\u015bcia) przy pomocy podst\u0119pu (aby odwlec uko\u0144czenie szaty, pru\u0142a noc\u0105 tkanin\u0119, nad kt\u00f3r\u0105 pracowa\u0142a w dzie\u0144, por. beczka Danaid). Po \u015bmierci Odyseusza zosta\u0142a \u017con\u0105 Telegonosa. Zamieszka\u0142a z nim, Kirke i Telemachem na Wyspach B\u0142ogos\u0142awionych.","start_idx":140,"end_idx":297}
{"id":"mrc_640","question":"kim jest jaros\u0142aw kaczy\u0144ski?","answer":"Jaros\u0142aw Aleksander Kaczy\u0144ski (ur. 18 czerwca 1949 w Warszawie) \u2013 polski polityk i doktor nauk prawnych.","context":"Jaros\u0142aw Aleksander Kaczy\u0144ski (ur. 18 czerwca 1949 w Warszawie) \u2013 polski polityk i doktor nauk prawnych. Brat bli\u017aniak Lecha Kaczy\u0144skiego. Prezes partii Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 (od 2003), w latach 2006\u20132007 prezes Rady Ministr\u00f3w, w latach 2020\u20132022 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w. W okresie PRL dzia\u0142acz opozycji politycznej. Senator I kadencji (1989\u20131991), pose\u0142 na Sejm I, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji (1991\u20131993, od 1997). Od czasu wygranych przez Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 wybor\u00f3w parlamentarnych w 2015 roku, b\u0119d\u0105c pos\u0142em na Sejm RP, a nast\u0119pnie wicepremierem, jest uwa\u017cany za jedn\u0105 z najbardziej wp\u0142ywowych os\u00f3b w Polsce. Kandydat na urz\u0105d prezydenta RP w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie na \u017boliborzu. Jego ojciec,","start_idx":0,"end_idx":104}
{"id":"mrc_641","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono gimnazja?","answer":"pojawi\u0142y si\u0119 ponownie 1 wrze\u015bnia 1999 roku.","context":"systemie o\u015bwiaty pojawi\u0142y si\u0119 ponownie 1 wrze\u015bnia 1999 roku. Wprowadzi\u0142a je ustawa z 1998 roku o zmianie ustawy o systemie o\u015bwiaty w ramach reformy systemu o\u015bwiaty autorstwa \u00f3wczesnego ministra edukacji narodowej Miros\u0142awa Handkego b\u0119d\u0105cej cz\u0119\u015bci\u0105 programu czterech reform opracowanego i wdra\u017canego przez rz\u0105d Jerzego Buzka. Od tego roku gimnazjum by\u0142o drugim, obowi\u0105zkowym poziomem kszta\u0142cenia w Polsce. Ucz\u0119szcza\u0142a do niego m\u0142odzie\u017c w wieku 13\u201316 lat, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a sze\u015bcioletni\u0105 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105. Pierwszym rocznikiem, kt\u00f3ry chodzi\u0142 do gimnazjum, by\u0142 rocznik 1986, natomiast ostatnim rocznik 2003. Nauka w gimnazjum trwa\u0142a 3 lata i ko\u0144czy\u0142a si\u0119 og\u00f3lnopolskim egzaminem, od kt\u00f3rego wynik\u00f3w w du\u017cej mierze zale\u017ca\u0142 wyb\u00f3r kolejnej szko\u0142y. Pozytywne oceny opierane by\u0142y na wynikach badania wykonanego przez PISA, wg kt\u00f3rego wyniki uczni\u00f3w opuszczaj\u0105cych polskie gimnazja","start_idx":17,"end_idx":60}
{"id":"mrc_642","question":"do czego s\u0142u\u017cy mail?","answer":"do przesy\u0142ania wiadomo\u015bci tekstowych lub multimedialnych, tzw. list\u00f3w elektronicznych","context":"Poczta elektroniczna, e-poczta, pot. mejl (ang. \"electronic mail\", e-mail, w skr\u00f3cie: mail) \u2013 us\u0142uga internetowa, w nomenklaturze prawnej okre\u015blana jako \u015bwiadczenie us\u0142ug drog\u0105 elektroniczn\u0105, s\u0142u\u017c\u0105ca do przesy\u0142ania wiadomo\u015bci tekstowych lub multimedialnych, tzw. list\u00f3w elektronicznych \u2013 st\u0105d zwyczajowa nazwa tej us\u0142ugi. == Nazewnictwo == W Polsce okre\u015blenie \"e-mail\" pr\u00f3bowano zast\u0105pi\u0107 skr\u00f3towcem \"listel\" od \"list elektroniczny\"; starano si\u0119 tak\u017ce upowszechni\u0107 okre\u015blenie \"el-poczta\" \u2013 analogia do okre\u015blenia \"el-muzyka\", czyli \"muzyka elektroniczna\". Okre\u015blenia te jednak nie przyj\u0119\u0142y si\u0119 w codziennym u\u017cyciu. Rada J\u0119zyka Polskiego sankcjonuje wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dwie formy zapo\u017cyczone: \"e-mail\" i \"mejl\". Miros\u0142aw Ba\u0144ko zaleca u\u017cywanie tego drugiego wariantu wsz\u0119dzie, z wyj\u0105tkiem najbardziej oficjalnych tekst\u00f3w. Inne \u017ar\u00f3d\u0142a notuj\u0105 wy\u0142\u0105cznie formy \"e-mail\" i \"mail\". == Rozw\u00f3j us\u0142ugi == E-mail zosta\u0142 wymy\u015blony w roku 1965. Autorami","start_idx":200,"end_idx":285}
{"id":"mrc_643","question":"ile dzieci mia\u0142a maryja?","answer":"Nast\u0119pnie mia\u0142a przynajmniej kilkoro dzieci z J\u00f3zefem (Mt 1:20\u201325; 13:53\u201356).","context":"pocz\u0119ty Jezus, Maria by\u0142a dziewic\u0105 \u2013 a\u017c do rozwi\u0105zania. Nast\u0119pnie mia\u0142a przynajmniej kilkoro dzieci z J\u00f3zefem (Mt 1:20\u201325; 13:53\u201356). Mari\u0119 uznaj\u0105 za matk\u0119 Syna Bo\u017cego \u2013 Jezusa, a nie za \u201eMatk\u0119 Boga\u201d. Uwa\u017caj\u0105, \u017ce nale\u017ca\u0142a do grona pierwszych uczni\u00f3w Jezusa, na kt\u00f3rych zosta\u0142 wylany duch \u015bwi\u0119ty w dniu Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy 33 r. n.e. i nale\u017cy do grona 144 000 wybranych do niebia\u0144skich w\u0142adz Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego. Odrzucaj\u0105 natomiast wszelki kult maryjny jako niebiblijny. Uwa\u017caj\u0105, \u017ce jest godna g\u0142\u0119bokiego szacunku i zas\u0142uguje na na\u015bladowanie. == Maria w islamie == W islamie Maria otaczana jest wielk\u0105 czci\u0105 jako jedna z czterech wzorcowych kobiet. Wed\u0142ug Koranu Maria by\u0142a dobra, prawa i pos\u0142uszna Bogu (Allahowi). Podobnie jak Biblia, Koran uznaje, \u017ce Maria urodzi\u0142a Jezusa, b\u0119d\u0105c dziewic\u0105.","start_idx":56,"end_idx":133}
{"id":"mrc_644","question":"kto kontroluje policje?","answer":"Nadz\u00f3r nad Policj\u0105 sprawuje minister w\u0142a\u015bciwy ds. wewn\u0119trznych.","context":"Policja \u2013 umundurowana (s\u0142u\u017cba mundurowa) i uzbrojona formacja s\u0142u\u017c\u0105ca spo\u0142ecze\u0144stwu i przeznaczona do ochrony bezpiecze\u0144stwa ludzi oraz do utrzymywania bezpiecze\u0144stwa publicznego i porz\u0105dku publicznego; jeden z organ\u00f3w \u015bcigania. Zosta\u0142a utworzona na mocy Ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku. Nadz\u00f3r nad Policj\u0105 sprawuje minister w\u0142a\u015bciwy ds. wewn\u0119trznych. Zwierzchnikiem wszystkich funkcjonariuszy i pracownik\u00f3w cywilnych formacji jest Komendant G\u0142\u00f3wny Policji. Od kwietnia 2016 r. funkcj\u0119 t\u0119 pe\u0142ni gen. insp. Jaros\u0142aw Szymczyk. W ca\u0142ej Polsce istnieje telefoniczne przekierowanie z numeru 997 do centrum powiadamiania ratunkowego, kt\u00f3re dzia\u0142a zar\u00f3wno z telefonu kom\u00f3rkowego, jak i stacjonarnego. Centrum powiadamiania ratunkowego obs\u0142uguje zg\u0142oszenia alarmowe kierowane do numer\u00f3w alarmowych 112, 997, 998 i 999, umo\u017cliwiaj\u0105c przekazanie zg\u0142oszenia alarmowego w celu zaanga\u017cowania w\u0142a\u015bciwych s\u0142u\u017cb ratowniczych. Jednolitym numerem","start_idx":302,"end_idx":365}
{"id":"mrc_645","question":"czym zajmowali si\u0119 ch\u0142opi?","answer":"si\u0119 produkcj\u0105 roln\u0105.","context":"Ch\u0142opi \u2013 warstwa spo\u0142eczna zamieszkuj\u0105ca tereny wiejskie, dominuj\u0105ca w spo\u0142ecze\u0144stwach przedindustrialnych, zajmuj\u0105ca si\u0119 produkcj\u0105 roln\u0105. Ch\u0142op\u00f3w charakteryzuje odr\u0119bno\u015b\u0107 warunk\u00f3w \u017cycia, obyczaj\u00f3w i tradycji, wynikaj\u0105ca z powi\u0105zania miejsca pracy z gospodarstwem domowym oraz uzale\u017cnienie procesu produkcji od warunk\u00f3w naturalnych. == Geneza == Powstanie ch\u0142op\u00f3w jako grupy spo\u0142ecznej i zawodowej mia\u0142o miejsce oko\u0142o 4000 roku p.n.e. w czasie d\u0142ugotrwa\u0142ego procesu przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa i zbieractwa oraz koczownictwa do rolnictwa i hodowli zwierz\u0105t, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia. Proces ten zwany rewolucj\u0105 neolityczn\u0105. mia\u0142 miejsce w latach 10000\u20134000 p.n.e. == Sytuacja ch\u0142op\u00f3w w staro\u017cytno\u015bci == Indywidualna gospodarka ch\u0142opska powsta\u0142a w wyniku rozk\u0142adu wsp\u00f3lnoty pierwotnej. Warstwa ch\u0142op\u00f3w istnia\u0142a ju\u017c w staro\u017cytnych spo\u0142ecze\u0144stwach, cho\u0107 istnienie niewolnictwa nie sprzyja\u0142o jej rozwojowi. === W Egipcie i","start_idx":118,"end_idx":138}
{"id":"mrc_646","question":"gdzie le\u017cy szwecja?","answer":"Szwecja, Kr\u00f3lestwo Szwecji (, \"Konungariket Sverige\") \u2013 pa\u0144stwo w Europie P\u00f3\u0142nocnej","context":"Szwecja, Kr\u00f3lestwo Szwecji (, \"Konungariket Sverige\") \u2013 pa\u0144stwo w Europie P\u00f3\u0142nocnej, zaliczane zar\u00f3wno do pa\u0144stw skandynawskich oraz kraj\u00f3w nordyckich. Szwecja jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej od 1995 roku. Z oko\u0142o 10,3 mln mieszka\u0144c\u00f3w jest najludniejszym krajem skandynawskim. Graniczy z Norwegi\u0105, Finlandi\u0105 oraz z Dani\u0105 przez most nad cie\u015bnin\u0105 \u00d6resund. == Geografia == === Powierzchnia === * l\u0105d: 411 942 km\u00b2 * woda: 39 010 km\u00b2 === D\u0142ugo\u015b\u0107 granicy l\u0105dowej === * Finlandia: 589 km * Norwegia: 1619 km * ca\u0142kowita: 2208 km === D\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca === * ca\u0142kowita: 3218 km ** Najwy\u017cszy punkt: Kebnekaise 2111 m n.p.m. ** Najni\u017cszy punkt: zatoka jeziora Hammarsjon, ko\u0142o Kristianstad, \u20132,4 m ** Najwi\u0119ksze jezioro: Wener (V\u00e4nern) \u2013 5546 km\u00b2 == Historia == === \u015aredniowiecze ===","start_idx":0,"end_idx":83}
{"id":"mrc_647","question":"co ustalono na konferencji w poczdamie?","answer":"Celem konferencji by\u0142o ustalenie: trybu likwidacji skutk\u00f3w II wojny \u015bwiatowej, los\u00f3w Niemiec, opracowanie traktat\u00f3w pokojowych i zasad organizacji powojennego \u015bwiata. G\u0142\u00f3wne postanowienia: * odpowiedzialno\u015bci\u0105 za II wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105 obarczone zosta\u0142y Niemcy * demilitaryzacja, denazyfikacja, demokratyzacja, decentralizacja oraz dekartelizacja Niemiec * odszkodowania dla pa\u0144stw poszkodowanych, wyp\u0142acane przez Niemcy * wschodnia granica Niemiec nie zosta\u0142a ustalona, dzi\u015b obowi\u0105zuj\u0105: \u201eUmowa o ko\u0144cowej regulacji w sprawie Niemiec\u201d (tzw. traktat 2+4) z 12 wrze\u015bnia 1990 roku oraz traktat polsko-niemiecki z 14 listopada 1990 roku o potwierdzeniu istniej\u0105cej granicy (Dz.U. 1992 nr 14, poz. 54) * 15% reparacji wojennych przyznanych ZSRR mia\u0142a otrzyma\u0107 Polska * dokonanie przesiedle\u0144 ludno\u015bci niemieckiej z teren\u00f3w Czechos\u0142owacji, Polski i z W\u0119gier Konferencja poczdamska ustali\u0142a ukaranie zbrodniarzy","context":"== Cele i postanowienia == Celem konferencji by\u0142o ustalenie: trybu likwidacji skutk\u00f3w II wojny \u015bwiatowej, los\u00f3w Niemiec, opracowanie traktat\u00f3w pokojowych i zasad organizacji powojennego \u015bwiata. G\u0142\u00f3wne postanowienia: * odpowiedzialno\u015bci\u0105 za II wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105 obarczone zosta\u0142y Niemcy * demilitaryzacja, denazyfikacja, demokratyzacja, decentralizacja oraz dekartelizacja Niemiec * odszkodowania dla pa\u0144stw poszkodowanych, wyp\u0142acane przez Niemcy * wschodnia granica Niemiec nie zosta\u0142a ustalona, dzi\u015b obowi\u0105zuj\u0105: \u201eUmowa o ko\u0144cowej regulacji w sprawie Niemiec\u201d (tzw. traktat 2+4) z 12 wrze\u015bnia 1990 roku oraz traktat polsko-niemiecki z 14 listopada 1990 roku o potwierdzeniu istniej\u0105cej granicy (Dz.U. 1992 nr 14, poz. 54) * 15% reparacji wojennych przyznanych ZSRR mia\u0142a otrzyma\u0107 Polska * dokonanie przesiedle\u0144 ludno\u015bci niemieckiej z teren\u00f3w Czechos\u0142owacji, Polski i z W\u0119gier Konferencja poczdamska ustali\u0142a ukaranie zbrodniarzy","start_idx":27,"end_idx":925}
{"id":"mrc_648","question":"co mo\u017ce posiadacz samoistny?","answer":"samoistne mo\u017ce prowadzi\u0107 do nabycia w\u0142asno\u015bci poprzez zasiedzenie rzeczy.","context":"Posiadacz samoistny \u2013 osoba, kt\u00f3ra rzecz\u0105 faktycznie w\u0142ada jak w\u0142a\u015bciciel. Stan faktyczny (posiadanie) cz\u0119sto idzie w parze z tytu\u0142em prawnym do rzeczy (w\u0142asno\u015b\u0107), jednak mo\u017cna by\u0107 posiadaczem samoistnym, nie b\u0119d\u0105c r\u00f3wnocze\u015bnie w\u0142a\u015bcicielem rzeczy. Wa\u017cna jest sama wola w\u0142adania rzecz\u0105 we w\u0142asnym imieniu, a nie tytu\u0142 prawny do niej. Posiadanie samoistne mo\u017ce prowadzi\u0107 do nabycia w\u0142asno\u015bci poprzez zasiedzenie rzeczy. W polskim systemie prawa posiadanie samoistne zosta\u0142o zdefiniowane w art. 336 kodeksu cywilnego.","start_idx":345,"end_idx":418}
{"id":"mrc_649","question":"ile dzieci ma jan tomaszewski?","answer":"ma dwie c\u00f3rki: Paulin\u0119 i Ma\u0142gorzat\u0119.","context":"reelekcji. Z 63 meczami w barwach reprezentacji Polski nale\u017ca\u0142 do Klubu Wybitnego Reprezentanta. 28 czerwca 2012 zrzek\u0142 si\u0119 cz\u0142onkostwa w tej organizacji. Decyzj\u0119 podj\u0105\u0142 dzie\u0144 po tym, jak przewodnicz\u0105cy klubu, W\u0142adys\u0142aw \u017bmuda, z\u0142o\u017cy\u0142 wniosek o jego wykluczenie. == \u017bycie prywatne == Rodzice Jana Tomaszewskiego przybyli do Wroc\u0142awia z Wile\u0144szczyzny. Trzykrotnie \u017conaty; ma dwie c\u00f3rki: Paulin\u0119 i Ma\u0142gorzat\u0119. == Statystyki == === Reprezentacyjne === == Sukcesy == ; Reprezentacyjne * 3. miejsce mistrzostw \u015bwiata: 1974 * Wicemistrzostwo olimpijskie: 1976 ; VAC Beerschot * Puchar Belgii: 1979 ; Legia Warszawa * Wicemistrzostwo Polski: 1971 * 3. miejsce w ekstraklasie: 1972 * Fina\u0142 Pucharu Polski: 1972 == Odznaczenia == * Z\u0142oty Medal za Wybitne Osi\u0105gni\u0119cia Sportowe * Srebrny Medal za Wybitne Osi\u0105gni\u0119cia Sportowe","start_idx":370,"end_idx":406}
{"id":"mrc_650","question":"dlaczego najazd szwed\u00f3w na polsk\u0119?","answer":"Zaj\u0119cie przez Rosjan Ukrainy i wi\u0119kszo\u015bci terytorium Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego stanowi\u0142o zagro\u017cenie dla szwedzkich wp\u0142yw\u00f3w nad Ba\u0142tykiem i by\u0142o bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 wkroczenia Szwed\u00f3w do Polski i na Litw\u0119 w 1655 roku.","context":"wynikiem czego by\u0142y wcze\u015bniejsze wojny z Polsk\u0105 o uj\u015bcie Wis\u0142y i Inflanty. Konflikt mia\u0142 r\u00f3wnie\u017c swoje korzenie w sporze o tron Szwecji w obr\u0119bie dynastii Waz\u00f3w, do czego zg\u0142aszali pretensje kr\u00f3lowie polscy z tej dynastii. Do najazdu wojsk szwedzkich dosz\u0142o, gdy Rzeczpospolita prowadzi\u0142a wyniszczaj\u0105c\u0105 wojn\u0119 obronn\u0105 z Rosj\u0105, kt\u00f3ra wiosn\u0105 i latem 1654 roku najecha\u0142a ponad po\u0142ow\u0119 jej terytorium (\"potop rosyjski\") i wspar\u0142a trwaj\u0105ce od 1648 roku powstanie Chmielnickiego. Zaj\u0119cie przez Rosjan Ukrainy i wi\u0119kszo\u015bci terytorium Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego stanowi\u0142o zagro\u017cenie dla szwedzkich wp\u0142yw\u00f3w nad Ba\u0142tykiem i by\u0142o bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 wkroczenia Szwed\u00f3w do Polski i na Litw\u0119 w 1655 roku. Zaanga\u017cowana w wojn\u0119 z najazdem rosyjskim i os\u0142abiona powstaniami kozackimi Rzeczpospolita nie zdo\u0142a\u0142a odeprze\u0107 militarnie najazdu Szwed\u00f3w w 1655 roku,","start_idx":472,"end_idx":696}
{"id":"mrc_651","question":"ile reaktor\u00f3w jest w czarnobylu?","answer":"Czarnobylska Elektrownia J\u0105drowa le\u017cy w pobli\u017cu miasta Prype\u0107 na Ukrainie, 18 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od miejscowo\u015bci Czarnobyl, 16 km od granicy ukrai\u0144sko-bia\u0142oruskiej i oko\u0142o 110 km od Kijowa. W jej sk\u0142ad wchodzi\u0142y cztery reaktory typu RBMK-1000","context":"efekcie ska\u017cenia ewakuowano i przesiedlono ponad 350 000 os\u00f3b. == Elektrownia == Czarnobylska Elektrownia J\u0105drowa le\u017cy w pobli\u017cu miasta Prype\u0107 na Ukrainie, 18 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od miejscowo\u015bci Czarnobyl, 16 km od granicy ukrai\u0144sko-bia\u0142oruskiej i oko\u0142o 110 km od Kijowa. W jej sk\u0142ad wchodzi\u0142y cztery reaktory typu RBMK-1000, ka\u017cdy o maksymalnej mocy cieplnej 3,2 GW. Budowa elektrowni rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w latach 70. Reaktor nr 1 uruchomiony zosta\u0142 w roku 1977, po czym oddano do u\u017cytku reaktor nr 2 (1978), nr 3 (1981) i nr 4 (1983). W momencie wypadku trwa\u0142a budowa kolejnych dw\u00f3ch reaktor\u00f3w, nr 5 i 6. == Streszczenie == === G\u0142\u00f3wne przyczyny === Przyczynami technicznymi katastrofy by\u0142y b\u0142\u0119dy konstrukcyjne reaktora polegaj\u0105ce na wzro\u015bcie jego reaktywno\u015bci w wyniku","start_idx":81,"end_idx":326}
{"id":"mrc_652","question":"jaka ksi\u0119ga rozpoczyna bibli\u0119?","answer":"Ksi\u0119ga Rodzaju [Rdz], Pierwsza Ksi\u0119ga Moj\u017ceszowa [1 Moj\u017c]","context":"Ksi\u0119ga Rodzaju [Rdz], Pierwsza Ksi\u0119ga Moj\u017ceszowa [1 Moj\u017c] (hebr. \u05d1\u05e8\u05d0\u05e9\u05d9\u05ea \"Bereszit\" (od pierwszych s\u0142\u00f3w \"Na pocz\u0105tku\"), gr. \u0393\u03ad\u03bd\u03b5\u03c3\u03b9\u03c2 \"Genesis\") \u2013 pierwsza ksi\u0119ga Biblii, nale\u017c\u0105ca do Starego Testamentu, zaliczana do Pi\u0119cioksi\u0119gu (\"Tory\"). == Autorstwo i czas powstania == Spisanie Ksi\u0119gi Rodzaju tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a Moj\u017ceszowi. Wed\u0142ug teorii \u017ar\u00f3de\u0142 sformu\u0142owanej przez K.H. Grafa i J. Wel-lha-u-sena, proponowanej przez wielu wsp\u00f3\u0142czesnych biblist\u00f3w, ksi\u0119ga ta zosta\u0142a zredagowana z kilku \u017ar\u00f3de\u0142, st\u0105d niekt\u00f3re wydarzenia s\u0105 opisane na kilka r\u00f3\u017cnych sposob\u00f3w (tak\u017ce sprzecznie, np. wed\u0142ug 6,19 Noe mia\u0142 zabra\u0107 na ark\u0119 po parze zwierz\u0105t ka\u017cdego rodzaju, za\u015b 7,2 m\u00f3wi o siedmiu parach zwierz\u0105t czystych i 1 parze nieczystych). Zgodnie z inn\u0105 hipotez\u0105, przedstawion\u0105 przez Wisemana, zwan\u0105 teori\u0105 tabliczek, tw\u00f3rc\u0105 Ksi\u0119gi Rodzaju by\u0142 prawdopodobnie jednak","start_idx":0,"end_idx":57}
{"id":"mrc_653","question":"jak si\u0119 poddusza\u0107?","answer":"Dop\u0142yw tlenu do organizmu odcinany jest najcz\u0119\u015bciej przez samego zainteresowanego przy u\u017cyciu r\u00f3\u017cnorakich przedmiot\u00f3w, np. sznurowade\u0142, pask\u00f3w, sznur\u00f3w, lin, poduszek, czy siatek (work\u00f3w) foliowych. Przedmioty te obwi\u0105zuje si\u0119 wok\u00f3\u0142 szyi lub wpycha do ust.","context":"Choking Game (j.pol. \"zabawa w podduszanie\") \u2013 niebezpieczna gra lub zabawa (samodzielna lub grupowa) popularna zw\u0142aszcza w\u015br\u00f3d os\u00f3b nastoletnich, polegaj\u0105ca na celowym odcinaniu sobie dop\u0142ywu tlenu do organizmu na r\u00f3\u017cne sposoby. Metoda jest alternatyw\u0105 dla podobnych efekt\u00f3w osi\u0105ganych dzi\u0119ki przyswajaniu alkoholu lub narkotyk\u00f3w. == Charakterystyka == Zabawa rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 z USA, gdzie by\u0142a popularna na prze\u0142omie XX i XXI wieku. Dop\u0142yw tlenu do organizmu odcinany jest najcz\u0119\u015bciej przez samego zainteresowanego przy u\u017cyciu r\u00f3\u017cnorakich przedmiot\u00f3w, np. sznurowade\u0142, pask\u00f3w, sznur\u00f3w, lin, poduszek, czy siatek (work\u00f3w) foliowych. Przedmioty te obwi\u0105zuje si\u0119 wok\u00f3\u0142 szyi lub wpycha do ust. Znane s\u0105 przypadki podduszania go\u0142ymi r\u0119koma. Celem zabawy jest osi\u0105gni\u0119cie kr\u00f3tkotrwa\u0142ego stanu euforii i przej\u015bciowej utraty przytomno\u015bci. Gra jest bardzo niebezpieczna, poniewa\u017c mo\u017ce doprowadzi\u0107 do nieodwracalnych","start_idx":439,"end_idx":695}
{"id":"mrc_654","question":"na jakim cmentarzu zosta\u0142 pochowany fryderyk chopin?","answer":"cmentarzu P\u00e8re-Lachaise w Pary\u017cu.","context":"Gr\u00f3b Fryderyka Chopina \u2013 gr\u00f3b wraz z pomnikiem nagrobnym polskiego pianisty i kompozytora Fryderyka Chopina (1810\u20131849), znajduj\u0105cy si\u0119 na cmentarzu P\u00e8re-Lachaise w Pary\u017cu. Gr\u00f3b zosta\u0142 ods\u0142oni\u0119ty 17 pa\u017adziernika 1850 (w pierwsz\u0105 rocznic\u0119 \u015bmierci artysty), a autorem pomnika jest Auguste Cl\u00e9singer (m\u0105\u017c Solange Dupin, c\u00f3rki kochanki Chopina, George Sand). Sk\u0142ada si\u0119 on z coko\u0142u z marmurow\u0105 figur\u0105 muzy Euterpe, pochylonej nad z\u0142aman\u0105 lir\u0105. Na przedniej \u015bcianie coko\u0142u wykonano medalion z podobizn\u0105 muzyka z lewego profilu. Na pomniku umieszczono napisy: * na \u015bcianie frontowej nad medalionem \"A Fr\u00e9d. Chopin\" (z fr. \u201eFryderykowi Chopinowi\u201d) i pod nim \"Ses Amis\" (\u201ejego przyjaciele\u201d) * na \u015bcianie bocznej prawej \"Fr\u00e9d\u00e9ric Chopin, n\u00e9 en Pologne, \u00e0 \u017belazowa-Wola pr\u00e8s de Varsovie\" (z fr. \u201eFryderyk Chopin, urodzony w Polsce,","start_idx":139,"end_idx":172}
{"id":"mrc_655","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywaj\u0105 mi\u0119\u015bnie mimiczne u cz\u0142owieka?","answer":"Zwi\u0105zane s\u0105 one z ruchomo\u015bci\u0105 sk\u00f3ry i odpowiadaj\u0105 za mruganie, otwieranie lub przesuwanie szpary ust, ruchy policzk\u00f3w, wsp\u00f3\u0142uczestnicz\u0105 w wytwarzaniu d\u017awi\u0119k\u00f3w, gwizdaniu czy \u015bpiewie.","context":"Mi\u0119\u015bnie mimiczne albo wyrazowe \u2013 grupa mi\u0119\u015bni g\u0142owy. Zwi\u0105zane s\u0105 one z ruchomo\u015bci\u0105 sk\u00f3ry i odpowiadaj\u0105 za mruganie, otwieranie lub przesuwanie szpary ust, ruchy policzk\u00f3w, wsp\u00f3\u0142uczestnicz\u0105 w wytwarzaniu d\u017awi\u0119k\u00f3w, gwizdaniu czy \u015bpiewie. Zwykle przyczepiaj\u0105 si\u0119 one do sk\u00f3ry lub b\u0142ony \u015bluzowej i kurcz\u0105c si\u0119, poruszaj\u0105 sk\u00f3r\u0119. Niekt\u00f3re s\u0105 szcz\u0105tkowe, np. mi\u0119\u015bnie ma\u0142\u017cowiny usznej, a wszystkie z wyj\u0105tkiem mi\u0119\u015bnia policzkowego pozbawione s\u0105 powi\u0119zi. Unerwione s\u0105 przez nerw twarzowy. Mi\u0119\u015bnie ze wzgl\u0119du na otoczenie mo\u017cna podzieli\u0107 na: 1. mi\u0119\u015bnie sklepienia czaszki * mi\u0119sie\u0144 naczaszny, w kt\u00f3rego sk\u0142ad wchodz\u0105: ** mi\u0119sie\u0144 potyliczno-czo\u0142owy ** mi\u0119sie\u0144 skroniowo-ciemieniowy 2. mi\u0119\u015bnie otoczenia szpary powiek * mi\u0119sie\u0144 okr\u0119\u017cny oka * mi\u0119sie\u0144 marszcz\u0105cy brwi * mi\u0119sie\u0144 pod\u0142u\u017cny 3. mi\u0119\u015bnie ma\u0142\u017cowiny usznej * mi\u0119sie\u0144 uszny tylny * mi\u0119sie\u0144 uszny przedni","start_idx":53,"end_idx":235}
{"id":"mrc_656","question":"kt\u00f3ry stan w usa jest powierzchniowo najmniejszy?","answer":"Rhode Island","context":"Rhode Island () \u2013 jeden ze stan\u00f3w po\u0142o\u017conych w regionie Nowej Anglii, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych, na wybrze\u017cu Oceanu Atlantyckiego. Najmniejszy stan pod wzgl\u0119dem powierzchni, na p\u00f3\u0142nocy i wschodzie graniczy ze stanem Massachusetts, a na zachodzie z Connecticut. Do 2020 roku oficjalna nazwa stanu brzmia\u0142a State of Rhode Island and Providence Plantations, kiedy to skr\u00f3cono j\u0105 wskutek referendum. Rhode Island jest pierwszym miejscem w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, gdzie zniesiono niewolnictwo \u2013 18 maja 1652 r., czyli 138 lat przed przeobra\u017ceniem kolonii Rhode Island w stan Stan\u00f3w Zjednoczonych. Tutaj powsta\u0142 pierwszy zb\u00f3r baptystyczny w Ameryce. Tutaj zorganizowano pierwsz\u0105 parad\u0119 Dnia Niepodleg\u0142o\u015bci (4 lipca). == Warunki naturalne == === Klimat === Klimat stanu Rhode Island \u2013 umiarkowany ciep\u0142y, morski. == Podzia\u0142 administracyjny","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_657","question":"kt\u00f3rym rodzajem sprz\u0119tu ga\u015bniczego nie nale\u017cy gasi\u0107 ludzi?","answer":"Ga\u015bnic\u0105 \u015bniegow\u0105 nie nale\u017cy gasi\u0107 ludzi","context":"mniejszy ni\u017c zwyk\u0142ej wody. Ga\u015bnice \u015bniegowe s\u0142u\u017c\u0105 do gaszenia po\u017car\u00f3w z grup B, C, urz\u0105dze\u0144 elektrycznych zwykle do 1000 V a zw\u0142aszcza elektroniki i maszyn precyzyjnych. Zalet\u0105 ga\u015bnic \u015bniegowych jest brak jakiegokolwiek zanieczyszczenia gaszonych przedmiot\u00f3w i pomieszcze\u0144. Wad\u0105 jest natomiast ich du\u017ca masa w por\u00f3wnaniu z innymi ga\u015bnicami o podobnej skuteczno\u015bci. Ga\u015bnic\u0105 \u015bniegow\u0105 nie nale\u017cy gasi\u0107 ludzi, gdy\u017c dzia\u0142anie tak niskiej temperatury powoduje dodatkowe obra\u017cenia. Wad\u0105 ga\u015bnicy \u015bniegowej jest r\u00f3wnie\u017c niezbyt wysoka temperatura krytyczna skroplonego dwutlenku w\u0119gla (31,4 \u00b0C), przez co ga\u015bnica nie mo\u017ce by\u0107 przechowywana w pomieszczeniach o podwy\u017cszonej temperaturze. Powinna te\u017c by\u0107 chroniona przed bezpo\u015brednim dzia\u0142aniem promieni s\u0142onecznych. Przegrzanie ga\u015bnicy powoduje jej roz\u0142adowanie przez wbudowany zaw\u00f3r bezpiecze\u0144stwa. Ga\u015bnice \u015bniegowe lepiej sprawdz\u0105 si\u0119 przy gaszeniu po\u017car\u00f3w w zamkni\u0119tych pomieszczeniach,","start_idx":365,"end_idx":404}
{"id":"mrc_658","question":"ile miejsc w autokarze?","answer":"40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60)","context":"Autokar (autobus turystyczny, autobus dalekobie\u017cny) \u2013 autobus przystosowany do przewoz\u00f3w pasa\u017cerskich na du\u017ce odleg\u0142o\u015bci, na trasach mi\u0119dzymiastowych i mi\u0119dzynarodowych. Wed\u0142ug definicji Europejskiej Komisji Gospodarczej, Eurostatu i Mi\u0119dzynarodowego Forum Transportu jest to pasa\u017cerski mechaniczny pojazd drogowy przeznaczony do przewozu wi\u0119cej ni\u017c 24 os\u00f3b (wliczaj\u0105c kierowc\u0119) i posiadaj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie miejsca siedz\u0105ce. Autokary mog\u0105 by\u0107 pojazdami pi\u0119trowymi, a sporadycznie przegubowymi. Pojazdy tego typu posiadaj\u0105 zwykle 40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60), przewa\u017cnie u\u0142o\u017conych rz\u0119dami i zwr\u00f3conych w kierunku jazdy. Autokary mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce wyposa\u017cone w miejsca le\u017c\u0105ce. Pojazdy te posiadaj\u0105 zazwyczaj wydzielon\u0105 przestrze\u0144 baga\u017cow\u0105, znajduj\u0105c\u0105 si\u0119, w przypadku autokar\u00f3w jednopoziomowych, pod pok\u0142adem pasa\u017cerskim. Autokary wyposa\u017cone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej w szereg udogodnie\u0144, maj\u0105cych zwi\u0119kszy\u0107 komfort podr\u00f3\u017cuj\u0105cych, jak np. klimatyzacj\u0119,","start_idx":525,"end_idx":613}
{"id":"mrc_659","question":"jakie kom\u00f3rki atakuje wirus hiv?","answer":"Wirus HIV zaka\u017ca kom\u00f3rki posiadaj\u0105ce receptor CD4 znajduj\u0105cy si\u0119 na powierzchni limfocyt\u00f3w pomocniczych Th, a tak\u017ce na powierzchni kom\u00f3rek dendrytycznych, makrofag\u00f3w, monocyt\u00f3w, eozynofil\u00f3w i kom\u00f3rkach mikrogleju.","context":"Ludzki wirus niedoboru odporno\u015bci, ludzki wirus upo\u015bledzenia odporno\u015bci, HIV (z ang. \"human immunodeficiency virus\") \u2013 wirus z rodzaju lentiwirus\u00f3w, z rodziny retrowirus\u00f3w, wywo\u0142uj\u0105cy AIDS. Wirus HIV zaka\u017ca kom\u00f3rki posiadaj\u0105ce receptor CD4 znajduj\u0105cy si\u0119 na powierzchni limfocyt\u00f3w pomocniczych Th, a tak\u017ce na powierzchni kom\u00f3rek dendrytycznych, makrofag\u00f3w, monocyt\u00f3w, eozynofil\u00f3w i kom\u00f3rkach mikrogleju. Do zaka\u017cenia dochodzi za po\u015brednictwem kontaktu seksualnego, oko\u0142oporodowo albo w konsekwencji ekspozycji na wydzieliny albo tkanki zawieraj\u0105ce wirusa. Materia\u0142em zaka\u017anym jest krew, nasienie, preejakulat, wydzielina z pochwy, wydzielina z odbytu, mleko ludzkie i nieutrwalone tkanki. == Klasyfikacja == Wirus HIV nale\u017cy do rodzaju lentiwirus\u00f3w, b\u0119d\u0105cych cz\u0119\u015bci\u0105 rodziny retrowirus\u00f3w. Na podstawie cech genetycznych i r\u00f3\u017cnic antygenowych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwa typy wirusa: HIV-1 i HIV-2. Wirusy HIV-1 i HIV-2 pod wzgl\u0119dem morfologicznym","start_idx":190,"end_idx":403}
{"id":"mrc_660","question":"do czego przydaj\u0105 si\u0119 logarytmy?","answer":"si\u0119 wsz\u0119dzie tam, gdzie rozwi\u0105zuje si\u0119 r\u00f3wnanie wyk\u0142adnicze \u2013 np. do przewidzenia liczby rat kredytu albo czasu, kiedy rozpad promieniotw\u00f3rczy doprowadzi do danego st\u0119\u017cenia pierwiastka.","context":"multiplikatywn\u0105 dla dzia\u0142ania grupowego): : a^c = b. == Przyk\u0142ady i zastosowania == === Matematyka === * Skala logarytmiczna na wykresach \u2013 czasami rozpi\u0119to\u015b\u0107 przedstawianych wielko\u015bci jest tak du\u017ca, \u017ce nie wystarczy podzia\u0142ka liniowa; por. Diagram HR w astronomii. * Logarytm jest funkcj\u0105 odwrotn\u0105 do funkcji wyk\u0142adniczej. Dlatego przydaje si\u0119 wsz\u0119dzie tam, gdzie rozwi\u0105zuje si\u0119 r\u00f3wnanie wyk\u0142adnicze \u2013 np. do przewidzenia liczby rat kredytu albo czasu, kiedy rozpad promieniotw\u00f3rczy doprowadzi do danego st\u0119\u017cenia pierwiastka. * Regresja liniowa: je\u015bli oczekiwana zale\u017cno\u015b\u0107 mi\u0119dzy danymi jest pot\u0119gowa lub wyk\u0142adnicza, to analizuje si\u0119 liniow\u0105 zale\u017cno\u015b\u0107 mi\u0119dzy ich logarytmami. * Prawo iterowanego logarytmu w probabilistyce, * Wymiar Hausdorffa fraktali w topologii i teorii miary, * Asymptotyczne wzrost funkcji pi w teorii liczb, * W teorii","start_idx":341,"end_idx":526}
{"id":"mrc_661","question":"czym jest wielki czwartek?","answer":"Wielki Czwartek \u2013 \u015bwi\u0119to ruchome w kalendarzu chrze\u015bcija\u0144skim. Przypada w Wielkim Tygodniu, 3 dni przed Wielkanoc\u0105. Wieczorem rozpoczyna si\u0119 \u015awi\u0119te Triduum Paschalne (jego pierwszy dzie\u0144, kt\u00f3ry trwa do wieczora Niedzieli Wielkanocnej). Obchodzone przez r\u00f3\u017cne wyznania chrze\u015bcija\u0144skie na pami\u0105tk\u0119 ustanowienia sakrament\u00f3w: kap\u0142a\u0144stwa i Eucharystii.","context":"Wielki Czwartek \u2013 \u015bwi\u0119to ruchome w kalendarzu chrze\u015bcija\u0144skim. Przypada w Wielkim Tygodniu, 3 dni przed Wielkanoc\u0105. Wieczorem rozpoczyna si\u0119 \u015awi\u0119te Triduum Paschalne (jego pierwszy dzie\u0144, kt\u00f3ry trwa do wieczora Niedzieli Wielkanocnej). Obchodzone przez r\u00f3\u017cne wyznania chrze\u015bcija\u0144skie na pami\u0105tk\u0119 ustanowienia sakrament\u00f3w: kap\u0142a\u0144stwa i Eucharystii. Mo\u017ce wypa\u015b\u0107 pomi\u0119dzy 19 marca a 22 kwietnia. == Wielki Czwartek we wczesnym Ko\u015bciele == We wczesnym Ko\u015bciele Wielki Czwartek by\u0142 dniem pojednania z grzesznikami (pokutnikami). Odprawiano tego dnia trzy Msze Czwartkowe: * dla pojednania grzesznik\u00f3w z Ko\u015bcio\u0142em, * dla po\u015bwi\u0119cenia olej\u00f3w, * dla ludu. == Wielki Czwartek w Ko\u015bciele rzymskokatolickim == Wielki Czwartek w Ko\u015bciele katolickim jest obchodzony jako pami\u0105tka ustanowienia przez Chrystusa sakrament\u00f3w kap\u0142a\u0144stwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy. W ko\u015bcio\u0142ach katedralnych odprawiana jest wtedy","start_idx":0,"end_idx":347}
{"id":"mrc_662","question":"kiedy jan pawe\u0142 ii zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca?","answer":"16 pa\u017adziernika 1978","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":578,"end_idx":598}
{"id":"mrc_663","question":"co to jerozolima?","answer":"najwi\u0119ksze miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica pa\u0144stwa Izraela wed\u0142ug izraelskiego prawa.","context":"Jerozolima ( trl. \"Yerushalayim\" trb. \"Jeruszalajim\"; arab. \u0627\u0644\u0642\u062f\u0633, trl. \"Al-Quds\", trb. \"Al-Kuds\" oraz \u0627\u0648\u0631\u0634\u0644\u064a\u0645 trl. \"\u016arushal\u012bm\", trb. \"Uruszalim\", tak\u017ce \u0628\u064a\u062a \u0627\u0644\u0645\u0642\u062f\u0633, trl. \"Bayt al-Maqdis\" lub \"Bayt al-Muqaddas,\" trb. \"Bajt al-Makdis\" lub \"Bajt al-Mukaddas,\" \u2013 zobacz te\u017c: nazwy Jerozolimy) \u2013 najwi\u0119ksze miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica pa\u0144stwa Izraela wed\u0142ug izraelskiego prawa. Znajduje si\u0119 tutaj oficjalna siedziba prezydenta, wi\u0119kszo\u015b\u0107 urz\u0119d\u00f3w pa\u0144stwowych, S\u0105d Najwy\u017cszy, parlament i inne. Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych i wi\u0119kszo\u015b\u0107 pa\u0144stw nie uznaj\u0105 Jerozolimy jako stolicy Izraela, pozostawiaj\u0105c t\u0119 kwesti\u0119 sporn\u0105 do wyja\u015bnienia podczas przysz\u0142ych negocjacji izraelsko-palesty\u0144skich. Autonomia Palesty\u0144ska planuje utworzenie we Wschodniej Jerozolimie stolicy swojego pa\u0144stwa. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z pa\u0144stw nie ma ambasady w Jerozolimie; a swoje ambasady posiada w Tel Awiwie. W grudniu 2017 prezydent Donald Trump","start_idx":291,"end_idx":415}
{"id":"mrc_664","question":"kiedy powsta\u0142 komunizm?","answer":"Komunizm w nowoczesnej formie wyr\u00f3s\u0142 z ruchu socjalistycznego pod koniec XIX wieku.","context":"Powstanie wsp\u00f3\u0142czesnego komunizmu == Komunizm w nowoczesnej formie wyr\u00f3s\u0142 z ruchu socjalistycznego pod koniec XIX wieku. W okresie rewolucji przemys\u0142owej socjali\u015bci obwiniali kapitalizm za n\u0119dz\u0119 pracownik\u00f3w i promowali emancypacj\u0119 proletariatu. Najbardziej popularnymi \u00f3wczesnymi socjalistami byli Marks i Engels. W 1848 roku zaproponowali now\u0105 definicj\u0119 komunizmu i spopularyzowali j\u0105 w \"Manife\u015bcie Komunistycznym\". Ruch komunistyczny oddzieli\u0142 si\u0119 od ruchu socjalistycznego na prze\u0142omie XIX i XX wieku, uwa\u017caj\u0105c dotychczasowe metody dzia\u0142ania za nieskuteczne. Ich zdaniem partie socjalistyczne sprzeniewierzy\u0142y si\u0119 swoim idea\u0142om. Komuni\u015bci stawiali szczeg\u00f3lny nacisk na mi\u0119dzynarodow\u0105 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 proletariatu do walki z kapitalizmem. Pierwsz\u0105 mi\u0119dzynarodow\u0105 organizacj\u0105 skupiaj\u0105c\u0105 ludzi o lewicowych i radykalnie lewicowych by\u0142a I Mi\u0119dzynarod\u00f3wka powsta\u0142a w 1864 roku jednak z powodu konflikt\u00f3w mi\u0119dzy marksistami a anarchistami zosta\u0142a rozwi\u0105zana w 1876 roku,","start_idx":37,"end_idx":120}
{"id":"mrc_665","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa gosty\u0144?","answer":"Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi \"Gosty\u0144 Stary\" cz\u0119\u015bci wsi Brzezie, na terenie kt\u00f3rej ksi\u0105\u017c\u0119 polski Przemys\u0142 II pozwoli\u0142 lokowa\u0107 miasto \u2013 obecny Gosty\u0144.","context":"w kronice \u0142aci\u0144skiej \"Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis\" (pol. \u201eKsi\u0119dze uposa\u017ce\u0144 biskupstwa wroc\u0142awskiego\u201d) miejscowo\u015b\u0107 wymieniona jest w zlatynizowanej formie \"Gostyn\". Miasto wymienione zosta\u0142o w 1301 jako \"de Gosthina\", 1305 \"Gosthin\", 1334 \"circa Gostiniam\", 1393 \"Gostin\", 1482 \"Gostyn\", 1510 \"Gostyn\", 1580-81 \"Gostin oppidum\", 1881 \"Gosty\u0144\", 1921 \"Gosty\u0144\". Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi \"Gosty\u0144 Stary\" cz\u0119\u015bci wsi Brzezie, na terenie kt\u00f3rej ksi\u0105\u017c\u0119 polski Przemys\u0142 II pozwoli\u0142 lokowa\u0107 miasto \u2013 obecny Gosty\u0144. Po rozbiorach Polski Prusacy u\u017cywali nazwy \"Gostyn\". W 1887 utworzono powiat Gosty\u0144 (\"Landkreis Gostyn\"). == Historia == Pierwsza wzmianka o miejscowo\u015bci Gosty\u0144 pojawi\u0142a si\u0119 w \u017ar\u00f3d\u0142ach w 1275. W 1278 w\u0142a\u015bciciel osady, Miko\u0142aj Przedpe\u0142kowic z rodu \u0141odzi\u00f3w, otrzyma\u0142 od kr\u00f3la Przemys\u0142a II zgod\u0119 na lokowanie na jej miejscu miasta. W latach","start_idx":376,"end_idx":530}
{"id":"mrc_666","question":"co to plebiscyt?","answer":"wyra\u017cenie, poprzez g\u0142osowanie, woli ludno\u015bci w sprawie przy\u0142\u0105czenia spornego terytorium do kt\u00f3rego\u015b z istniej\u0105cych pa\u0144stw lub utworzenia nowego, niezale\u017cnego pa\u0144stwa.","context":"Plebiscyt (\u0142ac. \"plebis scitum\" = 'uchwa\u0142a zgromadzenia ludowego, plebejuszy') \u2013 wyra\u017cenie, poprzez g\u0142osowanie, woli ludno\u015bci w sprawie przy\u0142\u0105czenia spornego terytorium do kt\u00f3rego\u015b z istniej\u0105cych pa\u0144stw lub utworzenia nowego, niezale\u017cnego pa\u0144stwa. == Staro\u017cytny Rzym == Pocz\u0105tk\u00f3w plebiscytu niekt\u00f3rzy doszukuj\u0105 si\u0119 w staro\u017cytnym Rzymie, w zasadach wed\u0142ug kt\u00f3rych comitia tributa pod przyw\u00f3dztwem trybuna ludowego podejmowa\u0142y decyzje dotycz\u0105ce spraw plebejuszy, w szczeg\u00f3lno\u015bci wyboru edyl\u00f3w i trybun\u00f3w. Od 287 r. p.n.e. na mocy lex Hortensia uchwa\u0142y comitia tributa nie wymaga\u0142y zatwierdzenia przez senat i tym samym by\u0142y ostateczne. == Rys historyczny == Pierwszego plebiscytu w znaczeniu wsp\u00f3\u0142czesnym dokonano we Francji republika\u0144skiej gdzie po raz pierwszy obywatele stali si\u0119 r\u00f3wni i uzyskali suwerenno\u015b\u0107, a wi\u0119c prawo wyra\u017cania swej woli. Zasady i podstawy ideowe pierwszego plebiscytu","start_idx":81,"end_idx":247}
{"id":"mrc_667","question":"kiedy by\u0142y dinozaury?","answer":"Pojawi\u0142y si\u0119 w triasie, oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu.","context":"Dinozaury (Dinosauria) \u2013 zr\u00f3\u017cnicowany klad zauropsyd\u00f3w. Pojawi\u0142y si\u0119 w triasie, oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu. Stanowi\u0142y dominuj\u0105c\u0105 grup\u0119 kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych od pocz\u0105tku jury (oko\u0142o 201 milion\u00f3w lat temu) przez 135 milion\u00f3w lat, do ko\u0144ca kredy (66 milion\u00f3w lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczaj\u0105ce granic\u0119 kreda-trzeciorz\u0119d i koniec mezozoiku) doprowadzi\u0142o do znikni\u0119cia wi\u0119kszo\u015bci linii. Zapis kopalny wskazuje, \u017ce w jurze ptaki wyewoluowa\u0142y z dinozaur\u00f3w zaliczanych do teropod\u00f3w, wobec czego przez literatur\u0119 przedmiotu wydan\u0105 w XXI wieku uznawane s\u0105 za grup\u0119 dinozaur\u00f3w. Prze\u017cywaj\u0105c katastrof\u0119 sprzed 66 milion\u00f3w lat, dzi\u0119ki swym potomkom sta\u0142y si\u0119 kontynuatorami linii dinozaur\u00f3w po czasy wsp\u00f3\u0142czesne. Do ostatnich dziesi\u0119cioleci XX wieku wszystkie grupy dinozaur\u00f3w uznawano za wymar\u0142e. Jednak\u017ce zapis kopalny wskazuje, \u017ce ptaki, nazywane dzi\u015b w j\u0119zyku angielskim \"avian","start_idx":56,"end_idx":108}
{"id":"mrc_668","question":"czyja jest biedronka?","answer":"Biedronka \u2013 sie\u0107 sklep\u00f3w nale\u017c\u0105ca do sp\u00f3\u0142ki akcyjnej \"Jer\u00f3nimo Martins Polska\" (JMP), kt\u00f3rej w\u0142a\u015bcicielem jest portugalskie konsorcjum Jer\u00f3nimo Martins.","context":"Biedronka \u2013 sie\u0107 sklep\u00f3w nale\u017c\u0105ca do sp\u00f3\u0142ki akcyjnej \"Jer\u00f3nimo Martins Polska\" (JMP), kt\u00f3rej w\u0142a\u015bcicielem jest portugalskie konsorcjum Jer\u00f3nimo Martins. == Charakterystyka == Biedronka generuje 65% dochod\u00f3w JMP (wrzesie\u0144 2014). Pod wzgl\u0119dem liczby sklep\u00f3w jest to najwi\u0119ksza sie\u0107 handlowa w Polsce. Biedronka posiada\u0142a na koniec 2017 roku 2823 sklepy, a na koniec pierwszego p\u00f3\u0142rocza 2019 r. liczba ta wzros\u0142a do 2916. Jeronimo Martins Polska (w\u0142a\u015bciciel Biedronki oraz sklep\u00f3w drogeryjnych Hebe) jest jednym z najwi\u0119kszych podatnik\u00f3w w Polsce. W 2013 roku kwota odprowadzonych podatk\u00f3w przez JMP to oko\u0142o 700 milion\u00f3w z\u0142otych, w tym podatek CIT w wysoko\u015bci ponad 305 milion\u00f3w z\u0142otych. Przychody w 2012 roku wynios\u0142y oko\u0142o 29 miliard\u00f3w z\u0142otych, z kolei w 2013 ju\u017c 32 miliardy z\u0142otych. Od 1995 do 2013","start_idx":0,"end_idx":152}
{"id":"mrc_669","question":"na czym mia\u0142a polega\u0107 rewolucja kulturalna?","answer":"walka z zakamuflowanymi antysocjalistycznymi dzia\u0142aczami bur\u017cuazyjnymi ukrytymi w strukturach partii.","context":"Za w\u0142a\u015bciwy pocz\u0105tek rewolucji kulturalnej uwa\u017cane jest rozszerzone posiedzenie Biura Politycznego KC KPCh z 16 maja 1966 roku. Zosta\u0142a na nim utworzona Grupa do spraw Rewolucji Kulturalnej, w sk\u0142ad kt\u00f3rej weszli najradykalniejsi dzia\u0142acze partyjni, m.in. Jiang Qing, Chen Boda, Kang Sheng, Yao Wenyuan i Zhang Chunqiao. Grupa ta, co istotne, nie podlega\u0142a sekretariatowi KPCh, podlegaj\u0105c de facto jedynie samemu Mao. Obwieszczono, \u017ce zadaniem Grupy jest walka z zakamuflowanymi antysocjalistycznymi dzia\u0142aczami bur\u017cuazyjnymi ukrytymi w strukturach partii. Chocia\u017c do wymienienia wrog\u00f3w z imienia jeszcze nie dosz\u0142o, ju\u017c 18 maja dokonana zosta\u0142a pierwsza czystka. Peng Zhen zosta\u0142 pozbawiony wszystkich stanowisk, a wraz z nim Yang Shangkun, Lu Dingyi oraz g\u0142\u00f3wny rywal Lin Biao w armii, Luo Ruiqing. Wydarzenia na posiedzeniu Biura Politycznego szybko","start_idx":455,"end_idx":556}
{"id":"mrc_670","question":"gdzie studiowa\u0142 karol wojty\u0142a?","answer":"Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego","context":"Karol Wojty\u0142a wybra\u0142 studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego. Studia rozpocz\u0105\u0142 w pa\u017adzierniku 1938. W pierwszym roku studi\u00f3w przeprowadzi\u0142 si\u0119 wraz z ojcem do rodzinnego domu matki przy ul. Tynieckiej 10 w Krakowie. Pozosta\u0142 wierny swej pasji \u2013 pi\u0142ce no\u017cnej, ucz\u0119szcza\u0142 na mecze Cracovii. Od pa\u017adziernika 1938 do lutego 1941 studiowa\u0142, ucz\u0119szcza\u0142 na spotkania grupy literackiej, a tak\u017ce tworzy\u0142 poezj\u0119. W lutym 1940 pozna\u0142 Jana Tyranowskiego, kt\u00f3ry prowadzi\u0142 dla m\u0142odzie\u017cy m\u0119skiej ko\u0142o wiedzy religijnej. Uczestnicz\u0105cy w nim Wojty\u0142a pozna\u0142 w\u00f3wczas i po raz pierwszy czyta\u0142 pisma \u015bw. Jana od Krzy\u017ca. 18 lutego 1941 po d\u0142ugiej chorobie zmar\u0142 jego ojciec. W 1942 i 1943, jako reprezentant krakowskiej spo\u0142eczno\u015bci akademickiej, udawa\u0142 si\u0119 do Cz\u0119stochowy, by odnowi\u0107 \u015aluby Jasnog\u00f3rskie. Wojna odebra\u0142a Karolowi","start_idx":45,"end_idx":96}
{"id":"mrc_671","question":"jaki sport uprawia joanna j\u0119drzejczyk?","answer":"MMA, muay thai, kickboxingu i boksu.","context":"Joanna J\u0119drzejczyk (ur. 18 sierpnia 1987 w Olsztynie) \u2013 polska zawodniczka MMA, muay thai, kickboxingu i boksu. Pierwsza Polka w organizacji MMA \u2013 Ultimate Fighting Championship oraz mistrzyni tej\u017ce organizacji w wadze s\u0142omkowej (do 52 kg) w latach 2015\u20132017. Trzykrotna zawodowa mistrzyni \u015bwiata, dwukrotna mistrzyni Europy oraz czterokrotna amatorska mistrzyni \u015bwiata, trzykrotna mistrzyni Europy i pi\u0119ciokrotna mistrzyni Polski w boksie tajskim, wicemistrzyni Polski w amatorskim boksie z 2011 roku. == Pocz\u0105tki i dokonania w boksie tajskim == Przed rozpocz\u0119ciem profesjonalnej kariery sportowej uprawia\u0142a koszyk\u00f3wk\u0119, pi\u0142k\u0119 r\u0119czn\u0105 oraz taekwondo. Maj\u0105c 16 lat, zapisa\u0142a si\u0119 na zaj\u0119cia z boksu tajskiego do klubu Camel Fight Club. Po p\u00f3\u0142 roku trening\u00f3w zosta\u0142a mistrzyni\u0105 Polski w boksie tajskim. W 2006 wyjecha\u0142a do Bangkoku na swoje","start_idx":75,"end_idx":111}
{"id":"mrc_672","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 zbigniew wodecki?","answer":"22 maja 2017","context":"Zbigniew Stanis\u0142aw Wodecki (ur. 6 maja 1950 w Krakowie, zm. 22 maja 2017 w Warszawie) \u2013 polski piosenkarz, multiinstrumentalista, kompozytor, aran\u017cer, prezenter telewizyjny i aktor. Karier\u0119 muzyczn\u0105 zaczyna\u0142 w latach 60., graj\u0105c na skrzypcach w zespo\u0142ach Czarne Per\u0142y i Anawa. W latach 1968\u20131973 akompaniowa\u0142 Ewie Demarczyk podczas tras koncertowych po \u015bwiecie. W latach 70. zadebiutowa\u0142 jako piosenkarz. Od czasu debiutu wyda\u0142 solowe albumy studyjne: \"Zbigniew Wodecki\" (1976), \"Dusze kobiet\" (1987), \"Zbigniew Wodecki \u201995\" (1995), \"Obok siebie\" (2002) i \"Platynowa\" (2010), a tak\u017ce album pt. \"1976: A Space Odyssey\" (2015) z zespo\u0142em Mitch & Mitch oraz dwa kr\u0105\u017cki \u015bwi\u0105teczne \u2013 \"Gwiazdo \u015bwie\u0107, kol\u0119do le\u0107\" (2014) i \"...kol\u0119duj\u0105\" (2018), oba nagrane z Olg\u0105 Bo\u0144czyk, Alicj\u0105 Majewsk\u0105 i W\u0142odzimierzem Korczem. Wylansowa\u0142 szereg przeboj\u00f3w,","start_idx":60,"end_idx":72}
{"id":"mrc_673","question":"na jakie receptory dzia\u0142a adrenalina?","answer":"Dzia\u0142anie adrenaliny polega na bezpo\u015brednim pobudzeniu zar\u00f3wno receptor\u00f3w \u03b1- jak i \u03b2-adrenergicznych (powinowactwo adrenaliny do obu receptor\u00f3w jest podobne)","context":"chemicznym jest pochodn\u0105 katecholu, kt\u00f3ra w organizmach \u017cywych jest otrzymywana w wyniku przemian dw\u00f3ch aminokwas\u00f3w: fenyloalaniny i tyrozyny. Dzia\u0142anie adrenaliny polega na bezpo\u015brednim pobudzeniu zar\u00f3wno receptor\u00f3w \u03b1- jak i \u03b2-adrenergicznych (powinowactwo adrenaliny do obu receptor\u00f3w jest podobne), przez co wykazuje dzia\u0142anie sympatykomimetyczne. Wyra\u017any wp\u0142yw na receptory \u03b1 widoczny jest wobec naczy\u0144 krwiono\u015bnych, poniewa\u017c w wyniku ich skurczu nast\u0119puje wzrost ci\u015bnienia t\u0119tniczego. Adrenalina przyspiesza czynno\u015b\u0107 serca jednocze\u015bnie zwi\u0119kszaj\u0105c jego pojemno\u015b\u0107 minutow\u0105, w nieznaczny spos\u00f3b wp\u0142ywaj\u0105c na rozszerzenie naczy\u0144 wie\u0144cowych; rozszerza \u017arenice, a tak\u017ce krta\u0144 i oskrzela u\u0142atwiaj\u0105c oraz przyspieszaj\u0105c oddychanie. Mobilizuje tak\u017ce spalanie tkanki t\u0142uszczowej przez aktywacj\u0119 lipaz. Ponadto hamuje perystaltyk\u0119 jelit, wydzielanie sok\u00f3w trawiennych i \u015bliny oraz obni\u017ca napi\u0119cie mi\u0119\u015bni g\u0142adkich. Adrenalina jako hormon dzia\u0142a antagonistycznie w stosunku do insuliny:","start_idx":143,"end_idx":300}
{"id":"mrc_674","question":"czym jest republika?","answer":"ustr\u00f3j polityczny, w kt\u00f3rym w\u0142adza jest sprawowana przez organ wy\u0142oniony na okre\u015blony czas w wyniku wybor\u00f3w.","context":"Republika (\u0142ac. \"res publica\" \u2013 dos\u0142. rzecz pospolita, rzecz publiczna, rzecz stworzona pospo\u0142u) \u2013 zgodnie ze wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 definicj\u0105 ustr\u00f3j polityczny, w kt\u00f3rym w\u0142adza jest sprawowana przez organ wy\u0142oniony na okre\u015blony czas w wyniku wybor\u00f3w. Do czas\u00f3w II wojny \u015bwiatowej w j\u0119zyku polskim w nomenklaturze polityczno-prasowej u\u017cywano s\u0142owa \"Rzeczpospolita\". Odnoszono je nie tylko do Polski (jak si\u0119 to obecnie robi), ale r\u00f3wnie\u017c do innych pa\u0144stw o ustroju republika\u0144skim, szczeg\u00f3lnie do Rzeczypospolitej Rzymskiej, Rzeczypospolitej Francuskiej, Rzeczypospolitej Weneckiej i Rzeczypospolitej San Marino. W republice wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3\u017cne systemy rz\u0105d\u00f3w, zale\u017cnie od organu sprawuj\u0105cego w\u0142adz\u0119, kt\u00f3rym mo\u017ce by\u0107: * prezydent wybierany na okre\u015blony czas, z ograniczon\u0105 (albo z nieograniczon\u0105) mo\u017cliwo\u015bci\u0105 ponownego wyboru; prezydent mo\u017ce by\u0107 odpowiedzialny przed innym organem pa\u0144stwa, albo przed Histori\u0105 (lub Bogiem);","start_idx":132,"end_idx":240}
{"id":"mrc_675","question":"gdzie powsta\u0142 zesp\u00f3\u0142 depeche mode?","answer":"Basildon w Wielkiej Brytanii.","context":"Depeche Mode \u2013 brytyjska grupa muzyczna z kr\u0119gu muzyki elektronicznej i alternatywnego rocka, kt\u00f3ra powsta\u0142a w 1980 w Basildon w Wielkiej Brytanii. Aktualnie cz\u0142onkami zespo\u0142u s\u0105 Dave Gahan (wokal) i Martin Gore (klawisze, gitara elektryczna i wokal). Obaj nale\u017c\u0105 do sk\u0142adu grupy od pocz\u0105tku jej istnienia. Nazwa grupy powsta\u0142a na podstawie inspiracji , zasugerowa\u0142 j\u0105 Gahan. Powstanie Depeche Mode poprzedza\u0142a grupa Composition of Sound. W 2006 zesp\u00f3\u0142 zdoby\u0142 statuetk\u0119 MTV Europe Music Awards w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142\u201d. W 1990 grupa otrzyma\u0142a nagrod\u0119 Rockbj\u00f6rnen w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142 zagraniczny\u201d. W 2020 roku Depeche Mode wprowadzono do Rock and Roll Hall of Fame. == Historia == === Wczesne lata (1977\u20131980) === W 1977 roku Vince Clarke (wokal, gitara) i Andrew Fletcher (bas)","start_idx":118,"end_idx":147}
{"id":"mrc_676","question":"dla kt\u00f3rego kraju xvii stulecie by\u0142o z\u0142otym wiekiem malarstwa?","answer":"Hiszpanii","context":"Hiszpa\u0144ski Z\u0142oty Wiek (hiszp. \"Siglo de Oro\") \u2013 okres rozkwitu sztuki i literatury hiszpa\u0144skoj\u0119zycznej, tak w samej Hiszpanii, jak i w Ameryce \u0141aci\u0144skiej w XVII wieku. Zbieg\u0142 si\u0119 on z politycznym upadkiem Habsburg\u00f3w (Filip III, Filip IV i Karol II). Za zako\u0144czenie okresu Z\u0142otego Wieku przyjmuje si\u0119 dat\u0119 \u015bmierci meksyka\u0144skiej siostry zakonnej, Juany In\u00e9s de la Cruz, zmar\u0142ej w 1695 roku ostatniej wielkiej pisarki tego czasu. Habsburgowie, zar\u00f3wno w Hiszpanii jak i w Austrii, byli wielkimi mecenasami sztuki. Siedzib\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105 w Madrycie \u2013 Alkazar, zdobi\u0142y najwybitniejsze dzie\u0142a sztuki. \"Eskurial\", przypominaj\u0105cy klasztor pa\u0142ac kr\u00f3lewski, zbudowany na \u017c\u0105danie kr\u00f3la Filipa II, przyci\u0105ga\u0142 najwi\u0119kszych europejskich malarzy i architekt\u00f3w. Podobnie pa\u0142ac Buen Retiro wzniesiony p\u00f3\u0142 wieku p\u00f3\u017aniej i Salon Kr\u00f3lestw tego\u017c pa\u0142acu. Wywarli tym","start_idx":116,"end_idx":125}
{"id":"mrc_677","question":"ile wynosi metra sze\u015bciennego?","answer":"jednostka obj\u0119to\u015bci w uk\u0142adzie SI. Jest jednostk\u0105 pochodn\u0105 zdefiniowan\u0105 jako obj\u0119to\u015b\u0107 sze\u015bcianu o kraw\u0119dzi d\u0142ugo\u015bci jednego metra. 1 m\u00b3 = 1 m \u00b7 1 m \u00b7 1 m","context":"Metr sze\u015bcienny (symbol: m\u00b3) \u2013 jednostka obj\u0119to\u015bci w uk\u0142adzie SI. Jest jednostk\u0105 pochodn\u0105 zdefiniowan\u0105 jako obj\u0119to\u015b\u0107 sze\u015bcianu o kraw\u0119dzi d\u0142ugo\u015bci jednego metra. 1 m\u00b3 = 1 m \u00b7 1 m \u00b7 1 m Jednostki wielokrotne s\u0105 tworzone jako trzecie pot\u0119gi jednostek wielokrotnych metra. Przyk\u0142adowo: * 1 dm\u00b3 = (1 dm)\u00b3 = 0,1 m \u00b7 0,1 m \u00b7 0,1 m = 0,001 m\u00b3 * 1 cm\u00b3 = (1 cm)\u00b3 = 0,01 m \u00b7 0,01 m \u00b7 0,01 m = 0,000001 m\u00b3 1 dm\u00b3 jest nazywany litrem. Przy szacowaniu przestrzeni potrzebnej do transportu towar\u00f3w stosuje si\u0119 jednostk\u0119 nazywan\u0105 sterem. Popularn\u0105 nazw\u0105 metra sze\u015bciennego jest kubik, kt\u00f3ry ma specyficzne zastosowanie w le\u015bnictwie. Metr sze\u015bcienny u\u017cywany jest r\u00f3wnie\u017c w przewozach morskich \u0142adunk\u00f3w p\u0142ynnych, gdzie","start_idx":31,"end_idx":184}
{"id":"mrc_678","question":"gdzie jest zawarty gluten?","answer":"w ziarnach niekt\u00f3rych zb\u00f3\u017c, np. pszenicy, \u017cyta i j\u0119czmienia.","context":"Gluten \u2013 mieszanina bia\u0142ek ro\u015blinnych, gluteniny i gliadyny, wyst\u0119puj\u0105ca w ziarnach niekt\u00f3rych zb\u00f3\u017c, np. pszenicy, \u017cyta i j\u0119czmienia. Podczas wyrabiania ciasta z m\u0105ki, zawarty w niej gluten w wyniku sieciowania tworzy z wod\u0105 struktur\u0119 przestrzenn\u0105 nadaj\u0105c\u0105 ciastu ci\u0105gliw\u0105 konsystencj\u0119. Powoduje to uwi\u0119zienie p\u0119cherzyk\u00f3w dwutlenku w\u0119gla powstaj\u0105cego w cie\u015bcie, gdy podlega ono fermentacji, co z kolei odpowiada za wzrost jego obj\u0119to\u015bci podczas \u201ewyrastania\u201d, a po wypieczeniu otrzymane pieczywo ma porowat\u0105 struktur\u0119. Powodowana przez gluten ci\u0105gliwo\u015b\u0107 ma r\u00f3wnie\u017c znaczenie w przypadku ciast, kt\u00f3re nie podlegaj\u0105 fermentacji, ale s\u0105 spulchniane za pomoc\u0105 np. proszk\u00f3w do pieczenia lub, tak jak ciasta makaronowe, nie s\u0105 w og\u00f3le spulchniane. == Gluten w \u017cywno\u015bci == Niekt\u00f3re produkty spo\u017cywcze w diecie bezglutenowej mo\u017cna podzieli\u0107 na: * naturalne: komosa","start_idx":73,"end_idx":133}
{"id":"mrc_679","question":"jaka by\u0142a ostatnia wola herakliusza billewicza?","answer":"Dziadek Ole\u0144ki w testamencie obieca\u0142 jej r\u0119k\u0119 chor\u0105\u017cemu orsza\u0144skiemu Andrzejowi Kmicicowi \u2013 w przypadku gdyby go nie przyj\u0119\u0142a, mia\u0142a p\u00f3j\u015b\u0107 do zakonu.","context":"Aleksandra Billewicz\u00f3wna, Ole\u0144ka \u2013 jedna z g\u0142\u00f3wnych postaci \"Potopu\" Henryka Sienkiewicza. Epizodycznie pojawia si\u0119 tak\u017ce w powie\u015bci \"Pan Wo\u0142odyjowski\". Litwinka, nale\u017c\u0105ca do szlachty lauda\u0144skiej i oddana jej pod opiek\u0119 po \u015bmierci dziadka Herakliusza Billewicza. Posiada\u0142a wie\u015b Wodokty. Dziadek Ole\u0144ki w testamencie obieca\u0142 jej r\u0119k\u0119 chor\u0105\u017cemu orsza\u0144skiemu Andrzejowi Kmicicowi \u2013 w przypadku gdyby go nie przyj\u0119\u0142a, mia\u0142a p\u00f3j\u015b\u0107 do zakonu. Zakocha\u0142a si\u0119 w Kmicicu od pierwszego wejrzenia, jednak zachowanie jego kompanii, a tak\u017ce pozostanie \u017co\u0142nierza u boku Janusza Radziwi\u0142\u0142a zniech\u0119ci\u0142o j\u0105 do chor\u0105\u017cego. Dopiero w 1658 roku, po odkupieniu win przez Kmicica, zgodzi\u0142a si\u0119 za niego wyj\u015b\u0107. W mi\u0119dzyczasie o jej r\u0119k\u0119 bezskutecznie zabiegali Micha\u0142 Wo\u0142odyjowski i ksi\u0105\u017c\u0119 Bogus\u0142aw Radziwi\u0142\u0142, adorowa\u0142 j\u0105 tak\u017ce Ketling. W ekranizacji Jerzego Hoffmana z 1974 roku","start_idx":287,"end_idx":436}
{"id":"mrc_680","question":"do jakiego kraju nale\u017cy grenlandia?","answer":"autonomiczne terytorium zale\u017cne Danii","context":"Grenlandia (gren. \"Kalaallit Nunaat\" [], []) \u2013 autonomiczne terytorium zale\u017cne Danii po\u0142o\u017cone na wyspie o tej samej nazwie, kt\u00f3ra po\u0142o\u017cona jest geograficznie w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, a historycznie i politycznie w Europie, o obszarze 2 166 086 km\u00b2 (najwi\u0119ksza wyspa na \u015bwiecie nieb\u0119d\u0105ca kontynentem), pokrytej w 81% przez l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (410,4 tys. km\u00b2 jest wolnych od lodu) i o ludno\u015bci 56 421 (1 stycznia 2021 r.). 89% mieszka\u0144c\u00f3w stanowi\u0105 Inuici. Stolic\u0105 Grenlandii jest Nuuk (du\u0144ska nazwa \"Godth\u00e5b\"). W 1979 roku du\u0144ski parlament przyzna\u0142 Grenlandii autonomi\u0119. W 1982 roku odby\u0142o si\u0119 referendum, w kt\u00f3rym mieszka\u0144cy (52%) opowiedzieli za wyst\u0105pieniem z Europejskiej Wsp\u00f3lnoty Gospodarczej. Grenlandia wyst\u0105pi\u0142a z niej w 1985 roku. Grenlandia w przeciwie\u0144stwie do Danii nie jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej. Grenlandia jest","start_idx":47,"end_idx":84}
{"id":"mrc_681","question":"o czym by\u0142a iliada?","answer":"\"Iliada\" opowiada nie tylko o ludach greckich, ale tak\u017ce o niegreckich Troja\u0144czykach, mieszka\u0144cach warownej osady Troja w Troadzie po\u0142o\u017conej na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Azji Mniejszej, wzd\u0142u\u017c cie\u015bniny Dardanele.","context":"jednak nie stanowi\u0142y warstw rz\u0105dz\u0105cych. \"Iliada\" opowiada nie tylko o ludach greckich, ale tak\u017ce o niegreckich Troja\u0144czykach, mieszka\u0144cach warownej osady Troja w Troadzie po\u0142o\u017conej na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Azji Mniejszej, wzd\u0142u\u017c cie\u015bniny Dardanele. Troada jest te\u017c miejscem, gdzie toczy si\u0119 akcja utworu i trwaj\u0105ca dziesi\u0119\u0107 lat wojna troja\u0144ska. Po\u0142o\u017cenie Troi jest wyr\u00f3\u017cnione z punktu widzenia handlu i cel\u00f3w strategicznych, dlatego te\u017c Troada stawa\u0142a si\u0119 cz\u0119sto ofiar\u0105 najazd\u00f3w. Miasto opisywane w Iliadzie lokalizuje si\u0119 jako eksplorowane po raz pierwszy przez Heinricha Schliemanna stanowisko archeologiczne na wzg\u00f3rzu Hissarlik w wid\u0142ach rzek Skamander i Simois. Odkryto tam kilka warstw osadniczych \u2013 nie ustalono, kt\u00f3ra z nich jest Troj\u0105 homerow\u0105, najcz\u0119\u015bciej wskazywano na warstw\u0119 si\u00f3dm\u0105 lub sz\u00f3st\u0105. O pochodzeniu mieszka\u0144c\u00f3w Troi nie wiadomo nic pewnego","start_idx":40,"end_idx":252}
{"id":"mrc_682","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa tychy?","answer":"Nazwa dzier\u017cawcza od imienia Tych (zdrobnienie od Tymoteusz, podobnie jak Zych od Zygmunt), st\u0105d nazwa rodowa Tychy.","context":"1517 wie\u015b zosta\u0142a wymieniona jako \"Tychy\". Najstarsza wzmianka \u017ar\u00f3d\u0142owa o Tychach pochodzi z 1467 \u2013 \"Tichi\" (cichy), w 1527 w kontek\u015bcie polskim \u2013 \"w Tyssech\" = w Tyszech, w 1845 \"Tych\u00f3w\" jak Krak\u00f3w (gdy\u017c niemieckie \"Tichau\"). Nazwa dzier\u017cawcza od imienia Tych (zdrobnienie od Tymoteusz, podobnie jak Zych od Zygmunt), st\u0105d nazwa rodowa Tychy. S\u0142ownik geograficzny Kr\u00f3lestwa Polskiego wydany na prze\u0142omie XIX i XX w. podaje historyczn\u0105 nazw\u0119 \"Tych\u00f3w\". Mniej prawdopodobn\u0105 by\u0142aby etymologia od niemieckiego \"teich\"=staw, z p\u00f3\u017aniejszym spolszczeniem na Tych(y). Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na \u015al\u0105sku wydanym w 1888 we Wroc\u0142awiu wymienia najwcze\u015bniejsz\u0105 nazw\u0119 miejscowo\u015bci w formie \"\u201eTychow, Tyka\u201d\". W alfabetycznym spisie miejscowo\u015bci na terenie \u015al\u0105ska wydanym w 1830 we Wroc\u0142awiu przez Johanna Knie","start_idx":227,"end_idx":343}
{"id":"mrc_683","question":"jakie s\u0105 pisma?","answer":"Pismo ewoluowa\u0142o od najstarszego stadium \u2013 piktografii, poprzez ideografi\u0119, pismo analityczne, a\u017c do najm\u0142odszego \u2013 pisma fonetycznego.","context":"Pismo \u2013 system umownych znak\u00f3w graficznych, za pomoc\u0105 kt\u00f3rych przedstawiany jest j\u0119zyk m\u00f3wiony. Jako jeden z ludzkich wynalazk\u00f3w intelektualnych jest \u015brodkiem porozumiewania si\u0119 oraz odzwierciedleniem mowy i my\u015bli. Zanim powsta\u0142o pismo, do przekazywania mowy s\u0142u\u017cy\u0142y obrazki, r\u00f3\u017cne \u015brodki mnemotechniczne oraz zrozumia\u0142e dla danej spo\u0142eczno\u015bci, przedtem uzgodnione i odpowiednio spreparowane, symbole. Pismo ewoluowa\u0142o od najstarszego stadium \u2013 piktografii, poprzez ideografi\u0119, pismo analityczne, a\u017c do najm\u0142odszego \u2013 pisma fonetycznego. == Historia pisma jako dziedzina naukowa == Pismo jest g\u0142\u00f3wnym \u015brodkiem przekazu dorobku cywilizacyjnego. Historia pisma nie jest odr\u0119bn\u0105 dyscyplin\u0105 naukow\u0105, stanowi jedynie element pomocniczy takich dziedzin, jak: epigrafika \u2013 nauka, zajmuj\u0105ca si\u0119 odczytywaniem i interpretacj\u0105 inskrypcji, wyrytych w materialne twardym (np. w kamieniu), paleografia \u2013 dziedzina, zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem tekst\u00f3w, pisanych farb\u0105","start_idx":402,"end_idx":537}
{"id":"mrc_684","question":"w jakim pa\u0144stwie jest dubaj?","answer":"Zjednoczone Emiraty Arabskie.","context":"Dubaj (arab. \u062f\u0628\u064a, trl. \"Dubayy\", trb. \"Dubajj\"; oficjalnie arab. \u0625\u0645\u0627\u0631\u0629 \u062f\u0628\u064a, trl. \"Im\u0101rat Dubayy\", trb. \"Imarat Dubajj\") \u2013 jeden z siedmiu emirat\u00f3w tworz\u0105cych Zjednoczone Emiraty Arabskie. Stolic\u0105 tej jednostki administracyjnej jest miasto Dubaj. Emirat Dubaj jest najbardziej zaludnionym i drugim co do wielko\u015bci emiratem w ZEA po Abu Zabi. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 spo\u015br\u00f3d innych cz\u0119\u015bci kraju niskim dochodem z wydobycia ropy naftowej, stanowi\u0105cym 6% PKB. G\u0142\u00f3wne dochody emirat czerpie z Jebel Ali Free Zone oraz turystyki. == Historia == Tereny dzisiejszego miasta by\u0142y zamieszkane ju\u017c 3 tys. lat p.n.e. Najstarsze miejsce, gdzie zosta\u0142 wspomniany Dubaj to arabska ksi\u0105\u017cka \"Majam Ma Ostojam men Asmae Al beelad wal Mawadhea\" z roku 1095. Z czasem, gdy coraz wi\u0119ksz\u0105 rol\u0119 zacz\u0105\u0142 odgrywa\u0107 handel per\u0142ami \u0142owionymi","start_idx":158,"end_idx":187}
{"id":"mrc_685","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 koronacja napoleona?","answer":"2 grudnia 1804","context":"Koronacja Napoleona (nazwa pierwotna \"Konsekracja cesarza Napoleona I i Koronacja cesarzowej J\u00f3zefiny w katedrze Notre-Dame de Paris, 2 grudnia 1804\") \u2013 obraz francuskiego malarza Jacques\u2019a-Louis Davida z 1806 roku. == Historia obrazu == Obraz powsta\u0142 na zam\u00f3wienie Napoleona i mia\u0142 uwieczni\u0107 ceremoni\u0119 koronacji, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 2 grudnia 1804 roku w Katedrze Notre-Dame. David by\u0142 uczestnikiem ceremonii, podczas kt\u00f3rej stworzy\u0142 liczne rysunki przygotowawcze do p\u00f3\u017aniejszego obrazu. Prace nad obrazem David rozpocz\u0105\u0142 21 grudnia 1805 roku w dawnej kaplicy Kolegium Cluny, w pobli\u017cu Sorbony, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy\u0142a mu jako tymczasowy warsztat. W tworzeniu dzie\u0142a pomaga\u0142 mu jego ucze\u0144 Georges Rouget. Tworzenie dzie\u0142a zako\u0144czy\u0142 w listopadzie 1807 roku. Od 7 lutego do 21 marca 1808 roku praca by\u0142a wystawiona w Salonie. Do 1819","start_idx":134,"end_idx":148}
{"id":"mrc_686","question":"ile jest park\u00f3w krajobrazowych w polsce 2020?","answer":"Wed\u0142ug stanu na pocz\u0105tek 2020 r. w Polsce istnieje 125 park\u00f3w krajobrazowych","context":"w Niemczech, inspiruj\u0105c podobne rozwi\u0105zania w kolejnych pa\u0144stwach. W Polsce pierwszy park krajobrazowy powo\u0142ano w 1976 r. na Pojezierzu Suwalskim. Do 2001 r. powo\u0142ano kolejne 120 park\u00f3w. 122. parkiem zosta\u0142 utworzony w 2009 r. w Wielkopolsce Nadgopla\u0144ski Park Tysi\u0105clecia, jednak powsta\u0142 on w wyniku podzia\u0142u starszego parku na cz\u0119\u015b\u0107 wielkopolsk\u0105 i kujawsko-pomorsk\u0105. W 2018 powo\u0142ano Park Krajobrazowy G\u00f3ry \u0141osiowe. W 2019 cz\u0119\u015b\u0107 Pszczewskiego Parku Krajobrazowego le\u017c\u0105cego na terenie wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego przekszta\u0142cono w dwa nowe parki krajobrazowe Miedzichowski oraz Doliny Kamionki. Wed\u0142ug stanu na pocz\u0105tek 2020 r. w Polsce istnieje 125 park\u00f3w krajobrazowych o \u0142\u0105cznej powierzchni 26 141,6821 km\u00b2, co stanowi 8,36% powierzchni Polski. == Charakterystyka == Parki krajobrazowe w Polsce nie osi\u0105gaj\u0105 du\u017cych rozmiar\u00f3w w por\u00f3wnaniu do europejskich odpowiednik\u00f3w. Najwi\u0119kszy","start_idx":593,"end_idx":669}
{"id":"mrc_687","question":"kiedy chi\u0144ski nowy rok?","answer":"\u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to w kalendarzu chi\u0144skim, przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego.","context":"Chi\u0144ski Nowy Rok () \u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to w kalendarzu chi\u0144skim, przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego. Od najdawniejszych czas\u00f3w jest w Chinach najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem publicznym i prywatnym, zapo\u017cyczy\u0142y je r\u00f3wnie\u017c zamieszkuj\u0105ce w Chinach mniejszo\u015bci narodowe. Ostateczny kszta\u0142t \u015awi\u0119ta Wiosny ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 na pocz\u0105tku naszej ery w wyniku z\u0142\u0105czenia si\u0119 kilku \u015bwi\u0105t. Tradycyjnie trwa ono pi\u0119tna\u015bcie dni i ko\u0144czy si\u0119 \u015awi\u0119tem Latarni. Do dzi\u015b pozosta\u0142o najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem, pomimo wprowadzenia w 1912 roku w Chinach kalendarza gregoria\u0144skiego. W Chi\u0144skiej Republice Ludowej pierwsze 3 dni chi\u0144skiego Nowego Roku s\u0105 dniami wolnymi od pracy. Przygotowania do \u015awi\u0119ta Wiosny rozpoczynaj\u0105 si\u0119 ju\u017c na pocz\u0105tku ostatniego miesi\u0105ca starego roku. W \u00f3smy dzie\u0144 tego miesi\u0105ca ca\u0142a rodzina przyst\u0119puje do generalnych porz\u0105dk\u00f3w w domu, celem wygnania","start_idx":20,"end_idx":121}
{"id":"mrc_688","question":"ile pa\u0144stw wchodzi w sk\u0142ad nato?","answer":"30","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":177,"end_idx":179}
{"id":"mrc_689","question":"z czego uzyskujemy cukier?","answer":"najcz\u0119\u015bciej rafinowany jest z trzciny cukrowej (cukier trzcinowy) 70% oraz burak\u00f3w cukrowych (cukier buraczany) 30%","context":"Cukier spo\u017cywczy, cukier bia\u0142y, cukier rafinowany (cukier z arabskiego \u0633\u0643\u0631 sukkar) \u2013 to dwucukier sacharoza, spo\u017cywcza sacharoza, cukier ten wchodzi w sk\u0142ad wielu owoc\u00f3w i warzyw jednak najcz\u0119\u015bciej rafinowany jest z trzciny cukrowej (cukier trzcinowy) 70% oraz burak\u00f3w cukrowych (cukier buraczany) 30%. Og\u00f3lnie pod poj\u0119ciem cukier nale\u017cy rozumie\u0107 wszystkie w\u0119glowodany z grupy monosacharyd\u00f3w i oligosacharyd\u00f3w z wyj\u0105tkiem polisacharyd\u00f3w maj\u0105ce s\u0142odki smak i wykorzystywane do s\u0142odzenia. == Historia == * 8000 p.n.e. prawdopodobnie w Nowej Gwinei powsta\u0142y pierwsze plantacje trzciny cukrowej. * 3000 p.n.e. w Indiach cukier zaczyna by\u0107 wykorzystywany do s\u0142odzenia zamiast miodu. * IV w. po podboju Indii przez Aleksandra Macedo\u0144skiego informacja o ro\u015blinie rodz\u0105cej z\u0142oty s\u0142odki mi\u00f3d dociera do Europy. W tym okresie cukier nazywany \u201esol\u0105 indyjsk\u0105\u201d jest","start_idx":186,"end_idx":301}
{"id":"mrc_690","question":"kto nosi\u0142 ryngraf?","answer":"ryngrafy noszone by\u0142y szczeg\u00f3lnie cz\u0119sto przez \u017co\u0142nierzy ugrupowa\u0144 podkre\u015blaj\u0105cych sw\u00f3j patriotyzm i przywi\u0105zanie do religii katolickiej - m.in. przez konfederat\u00f3w barskich, powsta\u0144c\u00f3w krakowskich z 1846 roku, \u017co\u0142nierzy","context":"Ryngraf (z niem. \"Ringkragen\" (dos\u0142. \"okr\u0119\u017cny ko\u0142nierz\"), staropol. \"kaplerz\") \u2013 naszyjnik z blaszanym wisiorem w kszta\u0142cie tarczy amazonek lub tarczy herbowej, wywodz\u0105cy si\u0119 z obojczyka (elementu zbroi). Ryngrafy cz\u0119sto zdobione by\u0142y rysunkami o tematyce religijnej lub heraldycznej, a w p\u00f3\u017aniejszym okresie umieszczano na nich niekiedy god\u0142a pa\u0144stwowe. Ryngraf powsta\u0142 poprzez ewolucj\u0119 z obojczyka noszonego pod szyj\u0105, kt\u00f3ry od XVI w. by\u0142 stopniowo zmniejszany i z czasem stosowany samodzielnie (bez reszty zbroi). W ostatecznej formie wykszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w XVII w. jako wojskowa dystynkcja (odznaka) b\u0105d\u017a ozdoba o charakterze militarnym zatracaj\u0105c znaczenie ochronne. W Polsce ryngrafy noszone by\u0142y szczeg\u00f3lnie cz\u0119sto przez \u017co\u0142nierzy ugrupowa\u0144 podkre\u015blaj\u0105cych sw\u00f3j patriotyzm i przywi\u0105zanie do religii katolickiej - m.in. przez konfederat\u00f3w barskich, powsta\u0144c\u00f3w krakowskich z 1846 roku, \u017co\u0142nierzy","start_idx":676,"end_idx":895}
{"id":"mrc_691","question":"jaka jest pe\u0142na liczba czyta\u0144 podczas wigilii paschalnej?","answer":"dziewi\u0119\u0107","context":"p\u0142omienia pascha\u0142u, podaj\u0105c sobie \u015bwiat\u0142o. Nast\u0119pnie okadza pascha\u0142 i \u015bpiewa Exsultet \u2013 uroczyste Or\u0119dzie Wielkanocne zaczynaj\u0105ce si\u0119 od s\u0142\u00f3w: \"Weselcie si\u0119 ju\u017c zast\u0119py Anio\u0142\u00f3w w niebie...\". ==== Liturgia s\u0142owa ==== Lekcjonarz w tym dniu przewiduje dziewi\u0119\u0107 czyta\u0144 biblijnych: siedem starotestamentalnych, episto\u0142\u0119 oraz ewangeli\u0119, kt\u00f3re s\u0105 przeplatane psalmami responsoryjnymi i modlitwami. Wymagane jest odczytanie co najmniej trzech czyta\u0144, a w sytuacji nagl\u0105cej dw\u00f3ch. Nie wolno omin\u0105\u0107 fragmentu Wj 14,15-15,1, m\u00f3wi\u0105cego o przej\u015bciu Izraelit\u00f3w przez Morze Czerwone. Po tym czytaniu lektor nie m\u00f3wi \"Oto s\u0142owo Bo\u017ce\", gdy\u017c \u015bpiewane po nim responsorium jest jego kontynuacj\u0105. * Rdz 1,1-2,2 (opis stworzenia \u015bwiata i cz\u0142owieka) ** Ps 104,1-2a.5-6.10.12-14.24.35c * Rdz 22,1-18 (ofiara Abrahama z jego syna Izaaka) ** Ps 16,5.8-11 * Wj 14,15-15,1 (przej\u015bcie Izraelit\u00f3w","start_idx":249,"end_idx":257}
{"id":"mrc_692","question":"kiedy zosta\u0142a za\u0142o\u017cona unia europejska?","answer":"Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":121,"end_idx":212}
{"id":"mrc_693","question":"z czego wykonana jest zlotowka?","answer":"Moneta w latach 2017\u20132019 by\u0142a bita w miedzioniklu MN25, od 2019 r. \u2013 w stali pokrytej miedzi\u0105 i niklem","context":"lewej strony ku prawej, napis: \u201eRZECZPOSPOLITA POLSKA\u201d, w otoku stylizowane pier\u015bcienie, w g\u00f3rnej cz\u0119\u015bci przecinaj\u0105ce si\u0119, u do\u0142u rozdzielone oznaczeniem roku emisji. == Rewers == Na tej stronie znajduje si\u0119 cyfra nomina\u0142u 1, pod ni\u0105 napis: \u201eZ\u0141OTY\u201d, ca\u0142o\u015b\u0107 otoczona ozdobnym wie\u0144cem. == Nak\u0142ad == Moneta w latach 2017\u20132019 by\u0142a bita w miedzioniklu MN25, od 2019 r. \u2013 w stali pokrytej miedzi\u0105 i niklem, na kr\u0105\u017cku o \u015brednicy 23 mm, masie 5 gram\u00f3w, z rantem na przemian z\u0105bkowanym i g\u0142adkim, wed\u0142ug projekt\u00f3w: * Sebastiana Miko\u0142ajczaka (awers) oraz * Ewy Tyc-Karpi\u0144skiej (rewers), w Mennicy Polskiej S.A: == Opis == 7 listopada 2018 r. zosta\u0142a wprowadzona do sprzeda\u017cy (obiegu) kolekcjonerska z\u0142ot\u00f3wka 2018 o identycznych rysunkach awersu i rewersu, wybita stemplem lustrzanym w z\u0142ocie","start_idx":297,"end_idx":400}
{"id":"mrc_694","question":"co to przekaz?","answer":"Przekaz medialny \u2013 tworzenie i transmisja tre\u015bci za po\u015brednictwem \u015brodk\u00f3w masowego przekazu.","context":"Przekaz medialny \u2013 tworzenie i transmisja tre\u015bci za po\u015brednictwem \u015brodk\u00f3w masowego przekazu. Najcz\u0119\u015bciej przekaz medialny analizowany jest w aspekcie tre\u015bci przekazu (na przyk\u0142ad jawna, niejawna), formy przekazu (na przyk\u0142ad druk, film, prezentacja), celu i funkcji przekazu (na przyk\u0142ad informacyjne, polityczne), charakterystyki nadawcy (na przyk\u0142ad instytucja rz\u0105dowa, osoba prywatna), aksjologicznych aspekt\u00f3w przekazu (na przyk\u0142ad warto\u015bci tradycyjne, misja), kontekstu edukacyjnego (na przyk\u0142ad walory poznawcze, aspekty wychowawcze), personalizacji odbiorcy (na przyk\u0142ad grupy wiekowe, zawodowe) i niejawnej tre\u015bci przekazu (manipulacji). W obecnych czasach globalnego spo\u0142ecze\u0144stwa informacyjnego przekaz medialny sta\u0142 si\u0119 instrumentem nie tylko zdobycia i utrzymania w\u0142adzy politycznej, ale i materialnej oraz duchowej (emocjonalnej) w\u0142adzy nad cz\u0142owiekiem. Przekaz decyduje te\u017c o tym jak postrzegamy \u015bwiat i co, oraz w jaki spos\u00f3b si\u0119 o \u015bwiecie","start_idx":0,"end_idx":92}
{"id":"mrc_695","question":"na jakiej pozycji gra\u0142 ronaldinho?","answer":"gra\u0142 zazwyczaj na pozycji pomocnika lub napastnika","context":"Ronaldinho lub Ronaldinho Ga\u00facho (wym. []; w\u0142a\u015bc. \"Ronaldo de Assis Moreira\"; ur. 21 marca 1980 w Porto Alegre) \u2013 brazylijski pi\u0142karz, kt\u00f3ry gra\u0142 zazwyczaj na pozycji pomocnika lub napastnika, mistrz \u015bwiata 2002, mistrz Ameryki Po\u0142udniowej, zwyci\u0119zca Ligi Mistrz\u00f3w 2006. Posiada obywatelstwo brazylijskie i hiszpa\u0144skie. Zosta\u0142 dwukrotnie uznany Pi\u0142karzem Roku przez FIFA (2004, 2005), a tak\u017ce UEFA w roku 2005, a magazyn France Football w 2005 roku nagrodzi\u0142 go Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0105. W 2004 roku zosta\u0142 wybrany przez Pel\u00e9go na list\u0119 FIFA 100 (100 najlepszych \u017cyj\u0105cych pi\u0142karzy w historii). W 2018 ukarany za budowanie platformy rybackiej w strefie ochronnej jeziora Gua\u00edba, przez co straci\u0142 brazylijski paszport. Dwa lata p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 zatrzymany na terenie Paragwaju, gdzie pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 sfa\u0142szowanymi dokumentami. == \u017byciorys ==","start_idx":141,"end_idx":191}
{"id":"mrc_696","question":"do kiedy dany wiek?","answer":"do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami","context":"Wiek, stulecie (skr\u00f3t: w.) \u2013 jednostka miary czasu r\u00f3wna 100 latom, liczona od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \"01\" do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami, np. od 1501 do 1600 to wiek XVI. W odniesieniu do lat przed nasz\u0105 er\u0105 (p.n.e.) wiek zaczyna si\u0119 rokiem z dwoma zerami, a ko\u0144czy cyframi \"01\", np. od 500 p.n.e. do 401 p.n.e. to wiek V wiek p.n.e. Numery wiek\u00f3w w j\u0119zyku polskim zapisuje si\u0119 zwyczajowo cyframi rzymskimi.","start_idx":112,"end_idx":160}
{"id":"mrc_697","question":"w kt\u00f3rym roku panowa\u0142a hiszpanka?","answer":"pandemia wywo\u0142ana przez wyj\u0105tkowo gro\u017an\u0105 odmian\u0119 podtypu H1N1 wirusa A grypy, do kt\u00f3rej dosz\u0142o w latach 1918\u20131920","context":"Pandemia grypy hiszpanki (hiszpanka lub grypa hiszpa\u0144ska) \u2013 pandemia wywo\u0142ana przez wyj\u0105tkowo gro\u017an\u0105 odmian\u0119 podtypu H1N1 wirusa A grypy, do kt\u00f3rej dosz\u0142o w latach 1918\u20131920, znana pod potoczn\u0105 nazw\u0105 \u201ehiszpanka\u201d. == Historia == Pandemia przetoczy\u0142a si\u0119 w okresie 12 miesi\u0119cy w latach 1918\u20131919, w trzech osobnych falach, przez Europ\u0119, Azj\u0119, Afryk\u0119 i Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105. Pierwsza fala nadesz\u0142a wiosn\u0105 1918, by\u0142a wysoce zaka\u017ana, ale \u0142agodna w przebiegu i nie wzbudzi\u0142a zaniepokojenia. Pierwszy przypadek zosta\u0142 odnotowany w hrabstwie Haskell w stanie Kansas w USA w styczniu 1918 roku. Niewielka liczba mieszka\u0144c\u00f3w hrabstwa Haskell zosta\u0142a wcielona do wojska w Fort Riley w Kansas, gdzie 4 marca 1918 kucharz Albert Gitchell zg\u0142osi\u0142 si\u0119 do lekarza z temperatur\u0105 39,5 \u00b0C. Wkr\u00f3tce do\u0142\u0105czyli do niego kapral","start_idx":60,"end_idx":173}
{"id":"mrc_698","question":"w jakim filmie zagra\u0142 nikodem skotarczak?","answer":"Sztos","context":"filmie pt. \"Sztos\", debiucie re\u017cyserskim Olafa Lubaszenki; zagra\u0142 w tym filmie rol\u0119 epizodyczn\u0105 jako m\u0119\u017cczyzna witaj\u0105cy si\u0119 z Erykiem (granym przez Jana Nowickiego). \u017bona Nikosia, w pierwszym wywiadzie udzielonym po 24 latach od zab\u00f3jstwa m\u0119\u017ca stwierdzi\u0142a wprost, \u017ce niekt\u00f3re osoby by\u0142y zainteresowane w kreowaniu jego nieprawdziwego, a krzywdz\u0105cego wizerunku, podczas gdy prawda jest nieco bardziej skomplikowana. W 2022 r. ukaza\u0142a si\u0119 ksi\u0105\u017cka ostatniej \u017cony Nikosia \u2013 Edyty Skotarczak pt. Nikodem Skotarczak \u201eNiko\u015b\u201d Ruletka \u017cycia. == Strzelanina w agencji towarzyskiej w Gdyni == Zosta\u0142 zastrzelony 24 kwietnia 1998, gdy oko\u0142o po\u0142udnia do agencji towarzyskiej \u201eLas Vegas\u201d mieszcz\u0105cej si\u0119 przy ul. Chwarznie\u0144skiej 170a w Gdyni wesz\u0142o dw\u00f3ch zamaskowanych m\u0119\u017cczyzn. Jeden z nich strza\u0142ami z ma\u0142ej odleg\u0142o\u015bci zabi\u0142 Nikodema Skotarczaka i rykoszetem zrani\u0142","start_idx":12,"end_idx":17}
{"id":"mrc_699","question":"gdzie le\u017c\u0105 seszele?","answer":"pa\u0144stwo wyspiarskie na Oceanie Indyjskim, ok. 1600 km od wybrze\u017cy Afryki, po\u0142o\u017cone na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Madagaskaru.","context":"Seszele (fr., ang. \"Seychelles\", sesz. \"Sesel\"), oficjalnie: Republika Seszeli \u2013 pa\u0144stwo wyspiarskie na Oceanie Indyjskim, ok. 1600 km od wybrze\u017cy Afryki, po\u0142o\u017cone na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Madagaskaru. Najbli\u017csze pa\u0144stwa i terytoria zamorskie to Mauritius i Reunion na po\u0142udniu oraz Malediwy na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie. == Historia == Wyspy by\u0142y pierwotnie niezamieszkane. Od X wieku by\u0142y odwiedzane przez kupc\u00f3w arabskich. Na pocz\u0105tku XVI wieku zosta\u0142y odkryte przez Portugalczyk\u00f3w dla Europy. Od ko\u0144ca XVII do pocz\u0105tku XVIII wieku stanowi\u0142y schronienie pirat\u00f3w europejskich. W po\u0142owie XVIII wieku archipelag zosta\u0142 anektowany przez Francj\u0119. Nazwa wysp pochodzi od nazwiska francuskiego ministra finans\u00f3w na dworze kr\u00f3la Ludwika XV, Jeana Moreau de Sechelles. W 1756 roku przybyli tu pierwsi osadnicy francuscy, kt\u00f3rzy nast\u0119pnie sprowadzili na miejsce niewolnik\u00f3w. Od","start_idx":81,"end_idx":198}
{"id":"mrc_700","question":"jakiego pa\u0144stwa jest stolica tbilisi?","answer":"Tbilisi staje si\u0119 stolic\u0105 zjednoczonego pa\u0144stwa Kartlii-Kachetii.","context":"oswobodzone zosta\u0142o spod ich w\u0142adzy w 1748 w wyniku powstania Gruzin\u00f3w pod przewodnictwem Herakliusza II. W latach 60. XVIII w. Tbilisi staje si\u0119 stolic\u0105 zjednoczonego pa\u0144stwa Kartlii-Kachetii. Za panowania kr\u00f3la Herakliusza II (1762-1798) nast\u0119puje ponowny gospodarczy i kulturalny rozw\u00f3j miasta. Nie osi\u0105gn\u0119\u0142o ono jednak ju\u017c nigdy swojej dawnej \u015bwietno\u015bci. Miasto XVIII-wieczne by\u0142o mniej ludne i mniejsze terytorialnie ni\u017c na prze\u0142omie XII-XIII w. Obrazuje to dobitnie plan miasta wykonany w XVIII wieku przez ksi\u0119cia Wachuszti Bagrationi, na kt\u00f3rym wiele obiekt\u00f3w, znajduj\u0105cych si\u0119 za czas\u00f3w kr\u00f3lowej Tamary w obr\u0119bie miasta, ukazanych jest poza jego granicami. W drugiej po\u0142owie XVIII w. obszar miasta wynosi\u0142 zaledwie 250 ha, a liczba mieszka\u0144c\u00f3w 25 tys. Na planie miasta wykonanym przez Bagrationi zwraca jednak uwag\u0119 rozw\u00f3j przedmie\u015b\u0107","start_idx":128,"end_idx":193}
{"id":"mrc_701","question":"ile wyprodukowano maluch\u00f3w?","answer":"Og\u00f3\u0142em wyprodukowano 4 671 586 Fiat\u00f3w 126,","context":"W kolejnych latach sprzedano: 1997 \u2013 48 437 (3. miejsce), 1998 \u2013 36 230 (3. miejsce), 1999 \u2013 30 609 (5. miejsce), 2000 \u2013 13 534 egzemplarzy (9. miejsce). Z powodu zu\u017cycia sprz\u0119tu do produkcji nadwozi (zakup nowych urz\u0105dze\u0144, przy malej\u0105cym zainteresowaniu samochodem, okaza\u0142 si\u0119 nieop\u0142acalny) produkcj\u0119 Malucha zako\u0144czono 22 wrze\u015bnia 2000 \u2013 dwa lata po Cinquecento. Zwie\u0144czeniem historii modelu by\u0142a limitowana seria Happy End, licz\u0105ca 1000 egzemplarzy \u2013 po 500 w kolorze czerwonym i \u017c\u00f3\u0142tym \u2013 sygnowanych kolejnymi numerami. Ostatni egzemplarz, w kolorze \u017c\u00f3\u0142tym, z numerem nadwozia SUF126A0037301725 trafi\u0142 do Muzeum Motoryzacji Wena w O\u0142awie. W Muzeum In\u017cynierii Miejskiej w Krakowie znajduje si\u0119 nieu\u017cywany egzemplarz Happy End barwy \u017c\u00f3\u0142tej, o numerze 0979. Og\u00f3\u0142em wyprodukowano 4 671 586 Fiat\u00f3w 126,","start_idx":759,"end_idx":801}
{"id":"mrc_702","question":"kto mia\u0142by otru\u0107 papkina?","answer":"Rejenta Milczka","context":"o\u015bwiadczy\u0142 si\u0119 Podstolinie. == Testament Papkina == Papkin, kt\u00f3ry my\u015bli, \u017ce zosta\u0142 otruty przez Rejenta Milczka, postanawia spisa\u0107 testament. Ca\u0142y sw\u00f3j maj\u0105tek (gitar\u0119 angielsk\u0105 i zastawion\u0105 kolekcj\u0119 motyli) przepisuje Klarze Raptusiewicz\u00f3wnie. Szpad\u0119 Artemiz\u0119, kt\u00f3r\u0105 najpierw chcia\u0142 da\u0107 Cze\u015bnikowi, przepisuje najdzielniejszemu rycerzowi w Europie, je\u017celi ten postawi mu pomnik na jego grobie. Pod koniec utworu, gdy dowiaduje si\u0119, \u017ce Rejent go nie otru\u0142, drze testament. == J\u00f3zef Papkin w ekranizacjach == * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego (z 1956 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Tadeusz Kondrat. * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy (z 2002 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Roman Pola\u0144ski. * W \"Zem\u015bcie\" Teatru Telewizji z 1972 r. w","start_idx":96,"end_idx":111}
{"id":"mrc_703","question":"kto nosi koloratk\u0119?","answer":"duchownych","context":"Koloratka (, \u201eko\u0142nierzyk\u201d) \u2013 ko\u0142nierzyk zdobiony haftem lub koronk\u0105, popularny w XVIII wieku. Obecnie nazwa ta odnosi si\u0119 do ko\u0142nierzyka stosowanego przez duchownych, kt\u00f3ry wyst\u0119puje w dw\u00f3ch postaciach: \"kr\u00f3tkiej\" (tzw. \"listek\") i d\u0142ugiej z pektora\u0142em. W stroju redemptoryst\u00f3w jest ona naszyta dooko\u0142a na zewn\u0105trz habitu.","start_idx":155,"end_idx":165}
{"id":"mrc_704","question":"kto napisa\u0142 utw\u00f3r dla elizy?","answer":"Ludwig van Beethoven","context":"Dla Elizy (niem. \"F\u00fcr Elise\") \u2013 popularny tytu\u0142 \"Bagateli a-moll\" WoO 59, jednej z najbardziej znanych w literaturze muzycznej miniatur fortepianowych, kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Ludwig van Beethoven. Utw\u00f3r powsta\u0142 ok. 1810 roku. == Pochodzenie tytu\u0142u == Biografowie Beethovena nie s\u0105 zgodni co do tego, kim by\u0142a tytu\u0142owa Eliza. Wed\u0142ug jednej z teorii, oryginalny tytu\u0142 brzmia\u0142 \"F\u00fcr Therese\", jako \u017ce adresatk\u0105 utworu mia\u0142a by\u0107 znajoma kompozytora i c\u00f3rka jednego z lekarzy wiede\u0144skich, Therese Malfatti. W 1810 r. kompozytor o\u015bwiadczy\u0142 si\u0119 jej, ona za\u015b o\u015bwiadczyny odrzuci\u0142a, a w roku 1816 zosta\u0142a \u017con\u0105 szlachcica i urz\u0119dnika Wilhelma von Dro\u00dfdika. Inna wersja m\u00f3wi, \u017ce Eliza by\u0142a s\u0142ynn\u0105 \u201eNie\u015bmierteln\u0105 Ukochan\u0105\u201d, do kt\u00f3rej Beethoven napisa\u0142 sw\u00f3j s\u0142ynny list (zob. \"List do Nie\u015bmiertelnej Ukochanej\"), a kt\u00f3rej to\u017csamo\u015bci biografom","start_idx":170,"end_idx":190}
{"id":"mrc_705","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 podbipi\u0119ta?","answer":"si\u0119 ze Zbara\u017ca do kr\u00f3la Jana Kazimierza Wazy.","context":"fortun\u0119 na Litwie, sk\u0105d pochodzi. Jest cz\u0142owiekiem g\u0142\u0119boko religijnym. Jego udzia\u0142 w powie\u015bci zaczyna si\u0119 w karczmie w Czehryniu. Tam poznaje go Jan Skrzetuski, namiestnik chor\u0105gwi husarskiej ksi\u0119cia Jeremiego Wi\u015bniowieckiego, kt\u00f3ry zabiera go do \u0141ubni\u00f3w, gdzie Podbipi\u0119ta poznaje mi\u0142o\u015b\u0107 swego \u017cycia, Anusi\u0119 Borzobohat\u0105-Krasie\u0144sk\u0105. Nie mo\u017ce si\u0119 z ni\u0105 o\u017ceni\u0107, poniewa\u017c \u015blubowa\u0142 zachowa\u0107 czysto\u015b\u0107, dop\u00f3ki nie zetnie trzech g\u0142\u00f3w za jednym zamachem. Bierze udzia\u0142 w bitwie pod Konstantynowem, w obl\u0119\u017ceniach Zamo\u015bcia i Zbara\u017ca. W ostatnim z wymienionych obl\u0119\u017ce\u0144 \u015bcina trzy g\u0142owy. Jako pierwszy ofiarowuje przekra\u015b\u0107 si\u0119 ze Zbara\u017ca do kr\u00f3la Jana Kazimierza Wazy. Ginie jednak podczas tego przedsi\u0119wzi\u0119cia. Zostaje pochowany w Zbara\u017cu. Wed\u0142ug jednej z teorii pierwowzorem Podbipi\u0119ty mia\u0142 by\u0107 s\u0142yn\u0105cy z nadzwyczajnej si\u0142y szlachcic kresowy Spirydion Ostaszewski. == W filmie","start_idx":610,"end_idx":655}
{"id":"mrc_706","question":"gdzie obecnie znajduje si\u0119 obraz dama z gronostajem?","answer":"Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie.","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":328,"end_idx":392}
{"id":"mrc_707","question":"z jakich kolor\u00f3w powstaje czerwony?","answer":"sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z \u017c\u00f3\u0142tego i magenty","context":"Barwa czerwona (czerwie\u0144) \u2013 jedna z addytywnych barw podstawowych. Na kole barw dope\u0142nia barw\u0119 cyjanow\u0105. Niegdy\u015b by\u0142a uwa\u017cana za jedn\u0105 z barw podstawowych w metodzie subtraktywnej i stosowana w poligrafii jako jedna z podstawowych barw farb drukowych, obecnie w tej metodzie jest barw\u0105 czyst\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z \u017c\u00f3\u0142tego i magenty. W palecie RGB u\u017cywanej w telewizorach i monitorach komputerowych czerwony jest jednym z trzech kana\u0142\u00f3w (oznaczonym liter\u0105 R). Zakres \u015bwiat\u0142a czerwonego ma d\u0142ugo\u015b\u0107 fali od ok. 630 do ok. 780 nm i stanowi przedzia\u0142 najni\u017cszych cz\u0119stotliwo\u015bci rozpoznawalnych przez ludzkie oko. Promieniowanie o d\u0142ugo\u015bci fali powy\u017cej tego zakresu nazywa si\u0119 podczerwonym i jest dla cz\u0142owieka niewidzialne. == Nazwa == Nazwa koloru czerwonego w j\u0119zyku polskim pochodzi od nazwy \"czerw\", okre\u015blaj\u0105cej larw\u0119","start_idx":293,"end_idx":327}
{"id":"mrc_708","question":"gdzie zimuj\u0105 jask\u00f3\u0142ki?","answer":"zimuje w Afryce Subsaharyjskiej i tropikalnej Azji.","context":"Okn\u00f3wka zwyczajna, okn\u00f3wka, jask\u00f3\u0142ka okn\u00f3wka (\"Delichon urbicum\") \u2013 niewielki gatunek ptaka w\u0119drownego z rodziny jask\u00f3\u0142kowatych (Hirundinidae). Rozmna\u017ca si\u0119 w Europie, p\u00f3\u0142nocnej Afryce i w ca\u0142ej Palearktyce, a zimuje w Afryce Subsaharyjskiej i tropikalnej Azji. \u017bywi si\u0119 owadami, kt\u00f3re z\u0142apie w locie. Migruje na obszary, gdzie insekty lataj\u0105ce wyst\u0119puj\u0105 obficie. G\u0142ow\u0119 i wy\u017csze partie cia\u0142a ma czarne z niebieskim po\u0142yskiem, bia\u0142y kuper i dolne partie cia\u0142a. Wyst\u0119puje zar\u00f3wno na otwartych terenach, jak i w pobli\u017cu siedzib ludzkich. Z wygl\u0105du jest podobny do dw\u00f3ch innych gatunk\u00f3w z rodzaju \"Delichon\", kt\u00f3re s\u0105 endemiczne dla wschodniej i po\u0142udniowej Azji. Posiada dwa powszechnie uznawane podgatunki. Zar\u00f3wno naukowa jak potoczna nazwa gatunku wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z wykorzystywaniem przez ptaka budynk\u00f3w do cel\u00f3w l\u0119gowych. Buduje gniazdo na zewn\u0119trznych","start_idx":210,"end_idx":261}
{"id":"mrc_709","question":"jakie magnesy do pr\u0105dnicy?","answer":"podkowiastych magnes\u00f3w trwa\u0142ych","context":"== Przed skonstruowaniem pr\u0105dnic pr\u0105d elektryczny uzyskiwano z ogniw chemicznych oraz maszyn elektrostatycznych. Tak uzyskiwana energia elektryczna by\u0142a bardzo droga. Pierwsz\u0105 pr\u0105dnic\u0119 skonstruowa\u0142 w 1831 roku odkrywca indukcji elektromagnetycznej Michael Faraday. Jego pr\u0105dnica, zwana dyskiem Faradaya lub maszyn\u0105 jednobiegunow\u0105, wytwarza\u0142a pr\u0105d w wyniku obrotu miedzianego dysku w polu magnetycznym podkowiastych magnes\u00f3w trwa\u0142ych. Pr\u0105dnica ta wytwarza\u0142a pr\u0105d sta\u0142y o du\u017cym nat\u0119\u017ceniu, lecz niewielkim napi\u0119ciu. W 1832 roku francuski fizyk Hippolyte Pixii skonstruowa\u0142 pr\u0105dnic\u0119 pr\u0105du przemiennego, w kt\u00f3rej pr\u0105d elektryczny by\u0142 wytwarzany w wyniku obrotu magnesu w pobli\u017cu zwojnicy. Po wprowadzeniu zwojnicy obracaj\u0105cej si\u0119 w polu magnetycznym magnesu oraz po zastosowaniu komutatora uzyskano pr\u0105dnic\u0119, w kt\u00f3rej pr\u0105d p\u0142yn\u0105\u0142 w jednym kierunku. == Inne == Rodzajami pr\u0105dnic s\u0105: alternator, turbogenerator, dynamo, dysk Faradaya.","start_idx":401,"end_idx":432}
{"id":"mrc_710","question":"gdzie kr\u0119cono pana kleksa w kosmosie?","answer":"Zdj\u0119cia kr\u0119cono na terytorium Polski, Czechos\u0142owacji oraz ZSRR.","context":"Pan Kleks w kosmosie \u2013 trzeci z film\u00f3w (po \u201eAkademii pana Kleksa\u201d i \u201ePodr\u00f3\u017cach pana Kleksa\u201d) opowiadaj\u0105cych o przygodach profesora Ambro\u017cego Kleksa. Re\u017cyseria: Krzysztof Gradowski. Film zrealizowano w roku 1988 jako koprodukcj\u0119 polsko-czechos\u0142owack\u0105. Zdj\u0119cia kr\u0119cono na terytorium Polski, Czechos\u0142owacji oraz ZSRR. W filmie mo\u017cna zaobserwowa\u0107, \u017ce np. Centrum Dowodzenia Si\u0142ami Kosmicznymi \u201ezagra\u0142a\u201d kawiarnia w kszta\u0142cie dysku znajduj\u0105ca si\u0119 w Bratys\u0142awie na przerzuconym przez Dunaj mo\u015bcie, a jako wn\u0119trze Centrum Dowodzenia wykorzystano sal\u0119 operacyjn\u0105 Pa\u0144stwowej Dyspozycji Mocy. Swoj\u0105 \u201erol\u0119\u201d w filmie mia\u0142y te\u017c Zak\u0142ady Azotowe \u201ePu\u0142awy\u201d oraz Petrochemia w P\u0142ocku. Film sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: \u201ePorwanie Agnieszki\u201d oraz \u201eMisja Woltana II\u201d. W swojej konwencji film stanowi\u0142 odej\u015bcie od wcze\u015bniejszych produkcji z tego cyklu. \u201ePan Kleks w Kosmosie\u201d w odr\u00f3\u017cnieniu od","start_idx":251,"end_idx":314}
{"id":"mrc_711","question":"kogo zabi\u0142 hektor?","answer":"zabi\u0142 Patroklosa (my\u015bla\u0142, \u017ce to Achilles, kt\u00f3rego zbroj\u0119 mia\u0142 na sobie Patroklos)","context":"Hektor (gr. Hekt\u014dr, \u0142ac. Hector) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewicz i najdzielniejszy bohater troja\u0144ski; bohater \"Iliady\" Homera. Uchodzi\u0142 za syna Priama i Hekabe (Hekuba). By\u0142 bratem Parysa, Deifoba i Kasandry oraz m\u0119\u017cem Andromachy. Pocz\u0105tkowo by\u0142 przeciwnikiem wybuchu wojny o Helen\u0119. W czasie wojny troja\u0144skiej zabi\u0142 Patroklosa (my\u015bla\u0142, \u017ce to Achilles, kt\u00f3rego zbroj\u0119 mia\u0142 na sobie Patroklos), za co w odwecie zgin\u0105\u0142 z r\u0119ki Achillesa pod murami Troi. Nawo\u0142ywania rodziny Hektora do jego powrotu do twierdzy opisuje \"Lament Andromachy\" autorstwa Homera. Chc\u0105c pom\u015bci\u0107 \u015bmier\u0107 przyjaciela (Patroklosa) oraz zem\u015bci\u0107 si\u0119 na jego zab\u00f3jcy, Achilles zawl\u00f3k\u0142 cia\u0142o Hektora do obozu greckiego, wystawi\u0142 je niepochowane na \u017cer zwierz\u0105t tj. ps\u00f3w i s\u0119p\u00f3w, co by\u0142o najwi\u0119ksz\u0105 kar\u0105 dla staro\u017cytnych, gdy\u017c oznacza\u0142o skazanie duszy na wieczn\u0105","start_idx":312,"end_idx":393}
{"id":"mrc_712","question":"dlaczego wiele ryb morskich tworzy \u0142awice?","answer":"w celu zapewnienia sobie pokarmu i wi\u0119kszego bezpiecze\u0144stwa.","context":"\u0141awica ryb \u2013 tymczasowa grupa ryb p\u0142ywaj\u0105cych razem w celu zapewnienia sobie pokarmu i wi\u0119kszego bezpiecze\u0144stwa. \u0141awice s\u0105 tworzone przez ryby z oko\u0142o po\u0142owy wszystkich znanych gatunk\u00f3w, w r\u00f3\u017cnych stadiach ich rozwoju, pocz\u0105wszy od stadium larwalnego, przez tymczasowe grupy m\u0142odych lub doros\u0142ych osobnik\u00f3w cechuj\u0105ce si\u0119 s\u0142ab\u0105 organizacj\u0105 \u2013 w j\u0119zyku angielskim okre\u015blane jako \"shoals\" \u2013 do wysoce zorganizowanych, sta\u0142ych grup (ang. \"schools\"). \u0141awica mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z kilku osobnik\u00f3w, cz\u0119\u015bciej spotykane s\u0105 \u0142awice kilkuset do kilku tysi\u0119cy, a nawet do miliona osobnik\u00f3w. P\u0142ywaj\u0105 w ciasnych skupiskach zataczaj\u0105c kr\u0119gi lub gwa\u0142townie zmieniaj\u0105c kierunek. Tworzone s\u0105 zwykle przez przedstawicieli tego samego gatunku, chocia\u017c spotykane s\u0105 \u0142awice tworzone przez przedstawicieli kilku r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w, np. \u0142awice tu\u0144czyk\u00f3w z rodzaj\u00f3w \"Katsuwonus\" i \"Thunnus\". Tworzenie \u0142awic","start_idx":52,"end_idx":112}
{"id":"mrc_713","question":"w jakich miejscach byli sta\u015b i nel?","answer":"Egiptu i Sudanu","context":"\u015aladami Stasia i Nel \u2013 ksi\u0105\u017cka autorstwa Mariana Brandysa b\u0119d\u0105ca reporta\u017cem podr\u00f3\u017cniczym. Opublikowana zosta\u0142a po raz pierwszy w 1961 roku. Autor ksi\u0105\u017cki, zafascynowany powie\u015bci\u0105 \"W pustyni i w puszczy\" Henryka Sienkiewicza opowiadaj\u0105cej o przygodach Stasia i Nel, udaje si\u0119 do Egiptu i Sudanu. Na miejscu konfrontuje s\u0142ynn\u0105 powie\u015b\u0107 z aktualnymi realiami tych kraj\u00f3w w latach pi\u0119\u0107dziesi\u0105tych XX wieku. Niekiedy podwa\u017ca wersj\u0119 dziej\u00f3w opisan\u0105 przez Sienkiewicza, jednak to nie polemika z interpretacjami historii interesuje pisarza przede wszystkim. Brandys stara si\u0119 poszukiwa\u0107 \u017cywych \u015blad\u00f3w historii. Zwiedza monumentalne zabytki Egiptu oraz dociera do potomk\u00f3w suda\u0144skich bohater\u00f3w powie\u015bci Sienkiewicza. Odtwarza w ten spos\u00f3b prawdziwe dzieje powstania suda\u0144skiego. Ksi\u0105\u017cka pozwala czytelnikowi pog\u0142\u0119bi\u0107 wiedz\u0119 o tej cz\u0119\u015bci Afryki.","start_idx":278,"end_idx":293}
{"id":"mrc_714","question":"kim byli sowieci?","answer":"okre\u015blenie dotycz\u0105ce mieszka\u0144c\u00f3w ZSRR, a przede wszystkim funkcjonariuszy re\u017cimu komunistycznego tego pa\u0144stwa.","context":"Sowieci \u2013 okre\u015blenie dotycz\u0105ce mieszka\u0144c\u00f3w ZSRR, a przede wszystkim funkcjonariuszy re\u017cimu komunistycznego tego pa\u0144stwa. Okre\u015blenie to wywodzi si\u0119 od rosyjskiego s\u0142owa \"sowiet\", po polsku \u201erada\u201d. Nazw\u0119 Imperium Rosyjskie po rewolucji pa\u017adziernikowej zast\u0105piono nazw\u0105 , co w dos\u0142ownym t\u0142umaczeniu na j\u0119zyk polski brzmi \u2013 \"Zwi\u0105zek Radzieckich (Sowieckich) Socjalistycznych Republik\". == Historia == W 1917 roku w Rosji w\u0142adz\u0119 przej\u0119\u0142y rady (ros. \"sowiety\"), kt\u00f3re w\u0142ada\u0142y na poziomie gmin. Najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie stanowi\u0142 \"Sownarkom\" (skr\u00f3t od rosyjskiej nazwy Rada Komisarzy Ludowych). St\u0105d te\u017c wywiod\u0142a si\u0119 nazwa pa\u0144stwa rz\u0105dzonego przez takie rady (sowiety), a tak\u017ce funkcjonuj\u0105ce w ca\u0142ym zachodnim \u015bwiecie okre\u015blenie obywateli tego pa\u0144stwa, nazywanych od tej pory \u201eSowietami\u201d. S\u0142owo \u201eSowieci\u201d zast\u0105pi\u0142o u\u017cywane wcze\u015bniej i popularne w Polsce okre\u015blenie \u201eMoskale\u201d, kt\u00f3re nie odnosi\u0142o","start_idx":10,"end_idx":120}
{"id":"mrc_715","question":"jak nazywa si\u0119 doda?","answer":"Doda, w\u0142a\u015bc. Dorota Aqualiteja Rabczewska","context":"Doda, w\u0142a\u015bc. Dorota Aqualiteja Rabczewska (ur. 15 lutego 1984 w Ciechanowie) \u2013 polska piosenkarka wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza popu i rocka, autorka tekst\u00f3w, producentka, aktorka i osobowo\u015b\u0107 medialna. W latach 1998\u20132000 aktorka musicalowa teatru Buffo. W latach 2000\u20132006, a nast\u0119pnie 2014 i 2016\u20132019 wokalistka zespo\u0142u Virgin, z kt\u00f3rym nagra\u0142a i wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Virgin\" (2002), \"Bimbo\" (2004), \"Ficca\" (2005) i \"Choni\" (2016). Z zespo\u0142em wypromowa\u0142a m.in. przeboje \u201eZnak pokoju\u201d czy \u201eSzansa\u201d, za kt\u00f3re otrzymali nagrody kolejno na festiwalu sopockim i Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, a tak\u017ce \u201eD\u017caga\u201d i \u201e2 bajki\u201d. Od 2007 artystka solowa, wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Diamond Bitch\" (2007), \"7 pokus g\u0142\u00f3wnych\" (2011), \"Dorota\" (2019) i \"Aquaria\" (2022). Pierwszy z nich promowany by\u0142 m.in. singlem","start_idx":0,"end_idx":41}
{"id":"mrc_716","question":"gdzie lezy kraj katar?","answer":"we wschodniej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego (na p\u00f3\u0142wyspie Katar) nad Zatok\u0105 Persk\u0105.","context":"Katar ( (wym. [\u02c8q\u0251t\u02e4\u0251r]) \u2013 trl. \"Qa\u0163ar\", trb. \"Katar\"), oficjalnie Pa\u0144stwo Katar ( \u2013 trl. \"Dawlat Qa\u0163ar\", trb. \"Daulat Katar\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone we wschodniej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego (na p\u00f3\u0142wyspie Katar) nad Zatok\u0105 Persk\u0105. Stolic\u0105 Kataru jest Doha. Inne wi\u0119ksze miasta to Ar-Rajjan, Musajid, Al-Wakra, Chaur, Duchan, Umm Bab. Powierzchnia Kataru wynosi 11,6 tys. km\u00b2; graniczy on tylko z Arabi\u0105 Saudyjsk\u0105. J\u0119zykiem urz\u0119dowym jest j\u0119zyk arabski, ale w u\u017cyciu jest tak\u017ce angielski. Katar podzielony jest na siedem okr\u0119g\u00f3w. Katar jest pa\u0144stwem cz\u0142onkowskim Ligi Pa\u0144stw Arabskich, Mi\u0119dzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Mi\u0119dzynarodowej Organizacji Pracy, Banku \u015awiatowego, Mi\u0119dzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Wsp\u00f3\u0142pracy Islamskiej, Organizacji Kraj\u00f3w Eksportuj\u0105cych Rop\u0119 Naftow\u0105, Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych (na podstawie Rezolucji Rady Bezpiecze\u0144stwa ONZ nr 297 z 15 wrze\u015bnia 1971),","start_idx":146,"end_idx":226}
{"id":"mrc_717","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 wroc\u0142aw?","answer":"Wed\u0142ug tradycji gr\u00f3d we Wroc\u0142awiu zosta\u0142 za\u0142o\u017cony przez czeskiego ksi\u0119cia Wratys\u0142awa","context":"wieku n.e. i trzy du\u017ce sk\u0142ady bursztynu na terenie przedmie\u015bcia Wroc\u0142aw-Partynice. == Za\u0142o\u017cenie miasta == Wed\u0142ug tradycji gr\u00f3d we Wroc\u0142awiu zosta\u0142 za\u0142o\u017cony przez czeskiego ksi\u0119cia Wratys\u0142awa () (panowa\u0142 915\u2013921). Nazwa miasta pochodzi by\u0107 mo\u017ce od skr\u00f3conej formy imienia za\u0142o\u017cyciela (Wrocis\u0142aw), jednak\u017ce ekspansj\u0119 na teren \u015al\u0105ska m\u00f3g\u0142 przeprowadzi\u0107 Boles\u0142aw I Srogi dopiero po roku 935, dlatego kwestia nazwy miasta jest polem do dalszych interpretacji. Wed\u0142ug ostatnich bada\u0144 nie ma \u015bladu, kt\u00f3ry by wskazywa\u0142 na funkcjonowanie wcze\u015bniej ni\u017c przed 940 rokiem grodu na wroc\u0142awskim Ostrowie Tumskim. Nie ma wi\u0119c mo\u017cliwo\u015bci, aby Wroc\u0142aw wcze\u015bniej pe\u0142ni\u0142 rol\u0119 czeskiego o\u015brodka administracyjnego. W roku 985 na Ostrowie Tumskim powsta\u0142 pierwszy gr\u00f3d wybudowany przez Mieszka I. W tym te\u017c okresie miasto wraz z reszt\u0105 \u015al\u0105ska przesz\u0142o we","start_idx":106,"end_idx":190}
{"id":"mrc_718","question":"kim by\u0142 kalwin?","answer":"Jan Kalwin, albo r\u00f3wnie\u017c \"Jean Calvin\" (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) \u2013 francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator \u017cycia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji.","context":"Jan Kalwin, albo r\u00f3wnie\u017c \"Jean Calvin\" (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) \u2013 francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator \u017cycia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji. Tw\u00f3rca jednej z doktryn religijnych \u2013 ewangelicyzmu reformowanego, przyj\u0119tej przez Ko\u015bcio\u0142y ewangelicko-reformowane, prezbiteria\u0144skie, a nast\u0119pnie przez cz\u0119\u015b\u0107 kongregacjonalnych, opieraj\u0105cej si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na nauce o predestynacji oraz nauce o realnej i duchowej obecno\u015bci Jezusa Chrystusa w Wieczerzy Pa\u0144skiej, w odr\u00f3\u017cnieniu od pogl\u0105du powszechnie panuj\u0105cego w Ko\u015bciele katolickim (obecno\u015bci realnej i cielesnej). Nazywany przez swych zwolennik\u00f3w \u201eteologiem par excellence\u201d; \u201eArystotelesem Reformacji\u201d; \u201eAkwinat\u0105 Ko\u015bcio\u0142a reformowanego\u201d; \u201enajbardziej chrze\u015bcija\u0144skim m\u0119\u017cem swej epoki\u201d czy te\u017c \u201edrugim patriarch\u0105 reformacji\u201d. Kalwin rozpocz\u0105\u0142 reorganizacj\u0119 struktur ko\u015bcielnych, daj\u0105c pocz\u0105tek prezbiteria\u0144skiemu ustrojowi ko\u015bcielnemu. Najwa\u017cniejszym dzie\u0142em autorstwa Kalwina","start_idx":0,"end_idx":224}
{"id":"mrc_719","question":"w ilu miastach jest euro 2020?","answer":"w 11 miastach-gospodarzach","context":"Mistrzostwa Europy w Pi\u0142ce No\u017cnej 2020, oficjalnie UEFA Euro 2020 \u2013 16. edycja mistrzostw Europy w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn. Turniej rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 11 czerwca i trwa\u0142 do 11 lipca 2021 w 11 miastach-gospodarzach i w 10 pa\u0144stwach. Pierwotnie turniej zaplanowany by\u0142 w dniach od 12 czerwca 2020 do 12 lipca 2020, w 12 miastach-gospodarzach i w 11 pa\u0144stwach, jednak 17 marca 2020 UEFA podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 o przeniesieniu imprezy na rok 2021 w zwi\u0105zku z pandemi\u0105 COVID-19, a 23 kwietnia 2020 poda\u0142a informacj\u0119 o utrzymaniu obecnej nazwy mistrzostw. 23 kwietnia 2021 ograniczono turniej do 11 miast-gospodarzy w 10 pa\u0144stwach. Status organizatora mistrzostw utraci\u0142a Irlandia z Dublinem, z kolei w Hiszpanii \u2013 Sewilla zast\u0105pi\u0142a zg\u0142oszone wcze\u015bniej Bilbao. Tytu\u0142u broni\u0142a reprezentacja Portugalii, ale","start_idx":180,"end_idx":206}
{"id":"mrc_720","question":"kto stworzy\u0142 disco polo?","answer":"Pomys\u0142odawc\u0105 nazwy \"disco polo\", stworzonej w 1993 na podobie\u0144stwo italo disco (w\u0142oski styl muzyczny z pocz\u0105tku lat 80. XX w.), by\u0142 S\u0142awomir Skr\u0119ta, w\u0142a\u015bciciel wytw\u00f3rni p\u0142ytowej Blue Star z Regu\u0142, i wokalista grupy Akcent Zenon Martyniuk.","context":"lat 90. XX wieku do 2002 === Pomys\u0142odawc\u0105 nazwy \"disco polo\", stworzonej w 1993 na podobie\u0144stwo italo disco (w\u0142oski styl muzyczny z pocz\u0105tku lat 80. XX w.), by\u0142 S\u0142awomir Skr\u0119ta, w\u0142a\u015bciciel wytw\u00f3rni p\u0142ytowej Blue Star z Regu\u0142, i wokalista grupy Akcent Zenon Martyniuk. Po raz pierwszy nazwy \"disco polo\" u\u017cyto na plakacie reklamuj\u0105cym koncert Savage\u2019a w Polsce. W po\u0142owie lat 90. disco polo znalaz\u0142o miejsce w programach telewizyjnych (m.in. \"Disco Relax\" \u2013 premiera: 4 grudnia 1994 i \"Disco Polo Live\" \u2013 premiera: 3 lutego 1996) w telewizji Polsat, telewizji Polonia 1 w\u00f3wczas b\u0119d\u0105cej sieci\u0105 lokalnych stacji w wi\u0119kszych aglomeracjach miejskich i TV Polonia oraz w audycjach radiowych (m.in. \u201eDisco-Polo i Zbyszek Puchalski\u201d oraz \u201eDisco Polo i Miros\u0142awa Marecka\u201d \u2013 premiera","start_idx":29,"end_idx":267}
{"id":"mrc_721","question":"do czego doprowadzi\u0142y obrady okr\u0105g\u0142ego sto\u0142u?","answer":"zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym cz\u0119\u015bciowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe.","context":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli w\u0142adz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, demokratycznej opozycji oraz stron ko\u015bcielnych (przedstawiciele Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego). Prowadzone by\u0142y w kilku miejscach, a ich rozpocz\u0119cie i zako\u0144czenie odby\u0142o si\u0119 w siedzibie Urz\u0119du Rady Ministr\u00f3w PRL w Pa\u0142acu Namiestnikowskim (obecnie Pa\u0142ac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespo\u0142\u00f3w, podzespo\u0142\u00f3w i grup roboczych bra\u0142o udzia\u0142 ok. 717 os\u00f3b (uczestnik\u00f3w, ekspert\u00f3w i obserwator\u00f3w). Jedno z najwa\u017cniejszych wydarze\u0144 w najnowszej historii Polski, od kt\u00f3rego rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym cz\u0119\u015bciowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. == Geneza Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u == 3 czerwca 1988 Stanis\u0142aw Ciosek przedstawi\u0142 ks. Alojzemu Orszulikowi zarys reformy politycznej, kt\u00f3ra zak\u0142ada\u0142a cz\u0119\u015bciowo wolne","start_idx":656,"end_idx":769}
{"id":"mrc_722","question":"kto jest szefem sztabu generalnego wojska polskiego?","answer":"Szef SG WP \u2013 genera\u0142 Rajmund Andrzejczak","context":"Polskiego odpowiada za organizacj\u0119 i przygotowanie do dzia\u0142a\u0144 organu dowodzenia i stanowiska dowodzenia Naczelnego Dow\u00f3dcy Si\u0142 Zbrojnych == Struktura organizacyjna SG WP == Kierownictwo * Szef SG WP \u2013 genera\u0142 Rajmund Andrzejczak * I zast\u0119pca szefa \u2013 gen. broni dr Piotr B\u0142azeusz * zast\u0119pca szefa \u2013 gen. dyw. dr Dariusz Pluta * zast\u0119pca szefa \u2013 gen. dyw. dr Karol Dymanowski * szef Sekretariatu Szefa SG WP - p\u0142k Cezary Kiszkowiak * szef Zespo\u0142u Prasowego, rzecznik SG WP - p\u0142k Joanna Klejszmit * szef Centrum Koordynacyjnego - p\u0142k Adam G\u00f3recki * starszy podoficer SG WP - st. chor. szt. Piotr Smuga Zarz\u0105d Organizacji i Uzupe\u0142nie\u0144 \u2013 P1 * szef \u2013 p\u0142k Bogdan Sowa * zast\u0119pca szefa \u2013 p\u0142k Dariusz Tyszka Zarz\u0105d","start_idx":188,"end_idx":228}
{"id":"mrc_723","question":"za ile amerykanie kupili alask\u0119?","answer":"7,2 miliona dolar\u00f3w ameryka\u0144skich","context":"Zakup Alaski \u2013 termin okre\u015blaj\u0105cy transakcj\u0119 z 1867 roku pomi\u0119dzy Stanami Zjednoczonymi i Imperium Rosyjskim. Stany Zjednoczone zakupi\u0142y od Rosji teren obecnego stanu Alaska o powierzchni oko\u0142o 1 518 800 km\u00b2 za kwot\u0119 7,2 miliona dolar\u00f3w ameryka\u0144skich). == T\u0142o wydarze\u0144 == Zainteresowanie Rosji regionem Alaski datuje si\u0119 co najmniej od 1725 roku, kiedy car rosyjski Piotr I Wielki wys\u0142a\u0142 Vitusa Beringa, aby zbada\u0142 jej wybrze\u017ca. Rosji brakowa\u0142o jednak zasob\u00f3w finansowych oraz obecno\u015bci militarnej na p\u00f3\u0142nocnym Pacyfiku, by zasiedli\u0107 ten odleg\u0142y i niedost\u0119pny region. Liczba sta\u0142ych osadnik\u00f3w rosyjskich na Alasce nigdy nie przekroczy\u0142a 400. Przegrana Rosji w wojnie krymskiej spowodowa\u0142a dalszy spadek zainteresowania Rosji tym regionem. Obawiaj\u0105c si\u0119, \u017ce Alaska mo\u017ce pa\u015b\u0107 \u0142upem Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, kt\u00f3re posiada\u0142o","start_idx":217,"end_idx":250}
{"id":"mrc_724","question":"na jakim miejscu jest lech pozna\u0144?","answer":"Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w ekstraklasy.","context":"Lech Pozna\u0144 \u2013 polski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Poznaniu, kt\u00f3ry wyst\u0119puje w Ekstraklasie. W swojej historii wywalczy\u0142 8 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Polski, 5 razy triumfowa\u0142 w rozgrywkach o Puchar Polski, 6 razy zdobywa\u0142 Superpuchar Polski. Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w ekstraklasy. Klub jest najbardziej znany z osi\u0105gni\u0119\u0107 pi\u0142ki no\u017cnej, lecz dzia\u0142a\u0142 dawniej jako wielosekcyjny prowadz\u0105c m.in. sekcje boksu, bryd\u017ca, gimnastyki, hokeja na trawie, kajakarstwa, kolarstwa, koszyk\u00f3wki, kr\u0119glarstwa klasycznego, lekkiej atletyki, \u0142ucznictwa, pi\u0142ki r\u0119cznej, podnoszenia ci\u0119\u017car\u00f3w, p\u0142ywania, siatk\u00f3wki, strzelectwa, szach\u00f3w, szermierki, tenisa sto\u0142owego, zapas\u00f3w. Najwi\u0119ksze sukcesy sportowe odnosi\u0142a sekcja koszyk\u00f3wki m\u0119\u017cczyzn, maj\u0105ca na swoim koncie 11 tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich oraz 7 tytu\u0142\u00f3w wicemistrzowskich notuj\u0105c r\u00f3wnie\u017c najwi\u0119ksze sukcesy w historii klubu na arenie mi\u0119dzynarodowej w postaci awansu do 1/2 fina\u0142u Pucharu","start_idx":230,"end_idx":284}
{"id":"mrc_725","question":"czym r\u00f3\u017cni si\u0119 mniejszo\u015b\u0107 etniczna od narodowej?","answer":"Mniejszo\u015b\u0107 etniczna w odr\u00f3\u017cnieniu od mniejszo\u015bci narodowej nie posiada i nigdy nie posiada\u0142a w\u0142asnego pa\u0144stwa, kt\u00f3re zgodnie z funkcjonaln\u0105 teori\u0105 powstania pa\u0144stwa jest najwy\u017csz\u0105 form\u0105 rozwoju grupy spo\u0142ecznej.","context":"Mniejszo\u015b\u0107 etniczna \u2013 grupa etniczna, kt\u00f3ra jest osiedlona na terytorium innej zbiorowo\u015bci i wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 odr\u0119bnym pochodzeniem i kultur\u0105, a cz\u0119sto tak\u017ce j\u0119zykiem i religi\u0105. Z jednej strony mniejszo\u015bci etniczne zwykle staraj\u0105 si\u0119 zachowa\u0107 swoj\u0105 odr\u0119bno\u015b\u0107. Z drugiej strony zwykle podlegaj\u0105 procesom asymilacji kulturowej. Mniejszo\u015b\u0107 etniczna w odr\u00f3\u017cnieniu od mniejszo\u015bci narodowej nie posiada i nigdy nie posiada\u0142a w\u0142asnego pa\u0144stwa, kt\u00f3re zgodnie z funkcjonaln\u0105 teori\u0105 powstania pa\u0144stwa jest najwy\u017csz\u0105 form\u0105 rozwoju grupy spo\u0142ecznej. == Rodzaje mniejszo\u015bci == Mniejszo\u015bci mo\u017cna podzieli\u0107 na: * zwarte \u2013 s\u0105 to du\u017ce skupiska ludno\u015bci, zamieszkuj\u0105ce z regu\u0142y od wielu pokole\u0144 jeden obszar, * rozproszone \u2013 zamieszkuj\u0105ce miejsca od siebie oddalone. Grup\u0119 rozproszon\u0105 nazywamy diaspor\u0105. == Ochrona prawna mniejszo\u015bci etnicznych == Prawo mi\u0119dzynarodowe gwarantuje przestrzeganie praw tych","start_idx":322,"end_idx":533}
{"id":"mrc_726","question":"do czego s\u0142u\u017cy przypon?","answer":"Przypon \u2013 odcinek \u017cy\u0142ki lub plecionki u\u017cywanej w w\u0119dkarstwie, s\u0142u\u017c\u0105ca do po\u0142\u0105czenia haczyka, kotwiczki, sztucznej przyn\u0119ty, ci\u0119\u017carka albo kombinacji tych element\u00f3w z \u017cy\u0142k\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105.","context":"[[Image:Angeln zubehoer wirbel 02.jpg|thumb|right|300px|Przypon stalowy do [[b\u0142ystka|b\u0142ystek]].]] thumb|right|300px|Przypony z \u017cy\u0142ek nylonowych. Przypon \u2013 odcinek \u017cy\u0142ki lub plecionki u\u017cywanej w w\u0119dkarstwie, s\u0142u\u017c\u0105ca do po\u0142\u0105czenia haczyka, kotwiczki, sztucznej przyn\u0119ty, ci\u0119\u017carka albo kombinacji tych element\u00f3w z \u017cy\u0142k\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105. Przypon stosuje si\u0119 w w\u0119dkarstwie sp\u0142awikowym w celu zmniejszenia \u015brednicy i sztywno\u015bci (a zatem i wykrywalno\u015bci) tej cz\u0119\u015bci zestawu w\u0119dkowego, kt\u00f3ry ryba mo\u017ce ujrze\u0107 lub wyczu\u0107 dotykiem. Natomiast w w\u0119dkarstwie spinningowym i trollingu przypon zak\u0142ada si\u0119 w celu unikni\u0119cia obci\u0119cia zestawu przez drapie\u017cnika (np. szczupaka, barrakud\u0119), tote\u017c jest wykonany najcz\u0119\u015bciej z metalu i stop\u00f3w metali (np. wolframu, tytanu, stali) lub fluorokarbonu i jest grubszy ni\u017c linka g\u0142\u00f3wna (\u017cy\u0142ka lub plecionka). Mi\u0119kki i cienki przypon pozwala r\u00f3wnie\u017c na podanie przyn\u0119ty w spos\u00f3b bardziej zbli\u017cony do jej","start_idx":145,"end_idx":324}
{"id":"mrc_727","question":"co znajdowa\u0142o si\u0119 w arce przymierza?","answer":"w arce przechowywano lask\u0119 Aarona, dzban z mann\u0105 i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu","context":"Arka Przymierza ( \"Aron ha-Berit\", \u2013 \u201eskrzynia\u201d) \u2013 w chrze\u015bcija\u0144stwie i judaizmie ozdobna skrzynia, w kt\u00f3rej przechowywano tablice z Dekalogiem, by\u0142a symbolem obecno\u015bci Jahwe. == Opis == W Biblii opisana jest jako skrzynia z drewna akacjowego o wymiarach ok. 140\u00d780\u00d780 cm obita obustronnie z\u0142ot\u0105 blach\u0105. Zamkni\u0119cie Arki Przymierza stanowi\u0142a p\u0142yta ze z\u0142ota (hebr. \"kaporet\"). Zgodnie z tradycj\u0105 \u017cydowsk\u0105, w arce przechowywano lask\u0119 Aarona, dzban z mann\u0105 i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu; tradycj\u0119 t\u0119 podziela autor Listu do Hebrajczyk\u00f3w (Hbr 9,4). Natomiast zgodnie z 1 Ksi\u0119g\u0105 Kr\u00f3lewsk\u0105 8,9 w czasach Salomona znajdowa\u0142y si\u0119 tam jedynie tablice Przymierza. Jahwe mia\u0142 wr\u0119czy\u0107 te tablice Moj\u017ceszowi na g\u00f3rze Synaj, w trakcie w\u0119dr\u00f3wki ludu Izraela z Egiptu do Ziemi Obiecanej. Osob\u0105, kt\u00f3ra mia\u0142a","start_idx":404,"end_idx":495}
{"id":"mrc_728","question":"sk\u0105d nazwa cesarskie ci\u0119cie?","answer":"wi\u0105\u017ce si\u0119 jeszcze ze staro\u017cytnym Rzymem","context":"gdy w 2012 r. a\u017c 37%. Dla por\u00f3wnania liczba ci\u0105\u017c rozwi\u0105zywanych przez CC wzros\u0142a w Wielkiej Brytanii w ostatnich latach do 20\u201325% w por\u00f3wnaniu z 9% w roku 1980. W USA w 2002 roku liczba CC wynosi\u0142a 26,1%, a w 2007 roku ju\u017c 31,7%. == Historia == Nazwa operacji \u2013 ci\u0119cie cesarskie \u2013 wi\u0105\u017ce si\u0119 jeszcze ze staro\u017cytnym Rzymem, gdzie prawo zakazywa\u0142o pogrzebania ci\u0119\u017carnej kobiety bez wyci\u0105gni\u0119cia z jej \u0142ona p\u0142odu. Niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 jakoby w ten spos\u00f3b mia\u0142 przyj\u015b\u0107 na \u015bwiat Juliusz Cezar, ok. 102 p.n.e. Przeczy temu fakt, \u017ce matka Cezara zmar\u0142a w 54 p.n.e., czyli 10 lat przed \u015bmierci\u0105 syna. W staro\u017cytnym Rzymie cesarskie ci\u0119cie wykonywano jedynie na zmar\u0142ych kobietach w ci\u0105\u017cy i by\u0142o to usankcjonowane prawem","start_idx":281,"end_idx":320}
{"id":"mrc_729","question":"kto zasiada\u0142 w senacie?","answer":"140 najwy\u017cszych dygnitarzy Rzeczypospolitej (urz\u0119dy senatorskie)","context":"W sk\u0142ad Senatu wesz\u0142o do\u017cywotnio 140 najwy\u017cszych dygnitarzy Rzeczypospolitej (urz\u0119dy senatorskie), zasiadaj\u0105cych w ustalonym porz\u0105dku starsze\u0144stwa. Obradom Senatu formalnie przewodniczy\u0142 kr\u00f3l za po\u015brednictwem marsza\u0142ka wielkiego koronnego. Na czele tej izby sta\u0142 arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski, prymas Polski jako najwy\u017cszy senator w pa\u0144stwie. Prymas jako przewodnicz\u0105cy Senatu m\u00f3g\u0142 dysponowa\u0107 instytucjami ustawodawczymi. M\u00f3g\u0142 te\u017c zgromadzi\u0107 Senat na prywatne narady tak\u017ce pod nieobecno\u015b\u0107 kr\u00f3la. Kr\u00f3l mia\u0142 decyduj\u0105cy wp\u0142yw na sk\u0142ad senatu, mog\u0105c swobodnie obsadza\u0107 krzes\u0142a senatorskie. Wybory biskup\u00f3w przez kapitu\u0142y ogranicza\u0142y si\u0119 do zaakceptowania wysuni\u0119tego przez monarch\u0119 kandydata. Senatorowie wyra\u017cali swoje opinie poprzez tzw. vota senatorskie, kt\u00f3re uwzgl\u0119dnia\u0142 kr\u00f3l (w jego imieniu kanclerz wielki koronny) formu\u0142uj\u0105c konkluzj\u0119, kt\u00f3ra by\u0142a oficjalnym stanowiskiem Senatu. Posiedzenia Senatu zwo\u0142ywano w tym samym czasie, co sesje sejmu walnego. W okresach","start_idx":33,"end_idx":97}
{"id":"mrc_730","question":"kto to budy\u0144?","answer":"Jacek Szymkiewicz, pseud. Budy\u0144 (ur. 17 sierpnia 1974 w Trzebiatowie) \u2013 polski muzyk, autor tekst\u00f3w i piosenek, multiinstrumentalista, od 1996 do \u015bmierci cz\u0142onek zespo\u0142u Pogodno, od 2012 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 grup\u0119 Babu Kr\u00f3l, prowadzi\u0142 ponadto solow\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 artystyczn\u0105.","context":"Jacek Szymkiewicz, pseud. Budy\u0144 (ur. 17 sierpnia 1974 w Trzebiatowie) \u2013 polski muzyk, autor tekst\u00f3w i piosenek, multiinstrumentalista, od 1996 do \u015bmierci cz\u0142onek zespo\u0142u Pogodno, od 2012 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 grup\u0119 Babu Kr\u00f3l, prowadzi\u0142 ponadto solow\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 artystyczn\u0105. == \u017byciorys == By\u0142 cz\u0142onkiem formacji Marians. W 2004 wyda\u0142 sw\u00f3j pierwszy solowy album: \"Kilof\", nagrany przy wsp\u00f3\u0142udziale muzyk\u00f3w z zespo\u0142\u00f3w Kristen, Braty z Rakemna i z go\u015bcinnym udzia\u0142em \u0141ony. Eklektyczna muzyka Budynia \u0142\u0105czy\u0142a w sobie elementy rocka alternatywnego, rock\u2019n\u2019rolla, czy rapu, a dope\u0142nienie stanowi\u0142y teksty autorstwa lidera projektu. Na pocz\u0105tku 2012 w duecie z Bajzlem (od 2010 tak\u017ce muzykiem Pogodno) powo\u0142ali do \u017cycia zesp\u00f3\u0142 Babu Kr\u00f3l, kt\u00f3ry zadebiutowa\u0142 albumem zawieraj\u0105cym muzyczne aran\u017cacje wierszy Edwarda Stachury. By\u0142 autorem muzyki do spektakl\u00f3w teatralnych i ksi\u0105\u017cki","start_idx":0,"end_idx":266}
{"id":"mrc_731","question":"ile dni trwa\u0142o powstanie warszawskie?","answer":"63 dni","context":"wrze\u015bnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Genera\u0142 Jerzy Kirchmayer podzieli\u0142 natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1\u20134 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego obrotu spraw b\u0119d\u0105 mog\u0142y wytrwa\u0107 w obronie maksymalnie przez 14 dni (przy za\u0142o\u017ceniu, \u017ce mo\u017cliwe b\u0119dzie uzyskanie broni ze zdobyczy i zrzut\u00f3w). W rzeczywisto\u015bci walki trwa\u0142y 63 dni. === Godzina \u201eW\u201d === 1 sierpnia o godz. 17.00 jednostki Okr\u0119gu Warszawskiego AK oraz oddzia\u0142y dyspozycyjne KG AK zaatakowa\u0142y niemieckie obiekty we wszystkich dzielnicach okupowanej Warszawy. Po\u0142o\u017cenie wyj\u015bciowe powsta\u0144c\u00f3w by\u0142o niezwykle trudne.","start_idx":615,"end_idx":621}
{"id":"mrc_732","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 wasal?","answer":"wasal zobowi\u0105zywa\u0142 si\u0119 s\u0142u\u017cy\u0107 wiernie seniorowi rad\u0105 i pomoc\u0105 or\u0119\u017cn\u0105.","context":"Wasal (\u0142ac. \"vassus\", z celt. \"gwas\" \u201es\u0142uga\u201d) \u2013 we wczesnym \u015bredniowieczu osoba wolna oddaj\u0105ca si\u0119 pod opiek\u0119 seniora w akcie komendacji. W zamian za lenno wasal zobowi\u0105zywa\u0142 si\u0119 s\u0142u\u017cy\u0107 wiernie seniorowi rad\u0105 i pomoc\u0105 or\u0119\u017cn\u0105. Uroczyst\u0105 ceremoni\u0105 przekazania lenna by\u0142a inwestytura. P\u00f3\u017aniej wasal to osoba, kt\u00f3ra z\u0142o\u017cy\u0142a ho\u0142d lenny i przysi\u0119g\u0119 na wierno\u015b\u0107. Wasal sam m\u00f3g\u0142 mie\u0107 wasala, dla kt\u00f3rego by\u0142 seniorem. Oddawa\u0142 mu w opiece fragment ziemi, kt\u00f3r\u0105 sam otrzyma\u0142 od w\u0142asnego seniora. Z uwagi na popularno\u015b\u0107 zasady w feudalizmie europejskim \"wasal mojego wasala nie jest moim wasalem\" stosunki lenne tworzy\u0142y skomplikowan\u0105 struktur\u0119 spo\u0142eczn\u0105.","start_idx":156,"end_idx":225}
{"id":"mrc_733","question":"kto jest zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych w polsce?","answer":"Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej za po\u015brednictwem Ministra Obrony Narodowej","context":"niebezpiecznych pochodzenia wojskowego i unieszkodliwiaj\u0105 je. Zwierzchnictwo nad Si\u0142ami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej za po\u015brednictwem Ministra Obrony Narodowej, kt\u00f3ry sprawuje og\u00f3lne kierownictwo nad Si\u0142ami Zbrojnymi RP. Wed\u0142ug rankingu Global Firepower (2023) Si\u0142y Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej stanowi\u0105 20. si\u0142\u0119 militarn\u0105 na \u015bwiecie, wyprzedzaj\u0105c tym samym Si\u0142y Zbrojne Niemiec (25 miejsce), i Si\u0142y Zbrojne Hiszpanii (21 miejsce). Roczny bud\u017cet na cele obronne Polski wynosi 20,66 mld dolar\u00f3w, co stawia Polsk\u0119 na 18 miejscu na \u015bwiecie pod tym wzgl\u0119dem. Wojsko Polskie jest te\u017c trzeci\u0105 najsilniejsz\u0105 armi\u0105 w Unii Europejskiej (po Francji i W\u0142oszech), oraz sz\u00f3st\u0105 najsilniejsz\u0105 armi\u0105 w NATO. == Historia Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej == Na pocz\u0105tku 1990 roku, podczas uzgodnie\u0144 z dow\u00f3dztwem Zjednoczonych Si\u0142 Zbrojnych Uk\u0142adu Warszawskiego usankcjonowano","start_idx":133,"end_idx":211}
{"id":"mrc_734","question":"jak ma na imi\u0119 cleo?","answer":"Joanna Krystyna Klepko","context":"Cleo, w\u0142a\u015bc. Joanna Krystyna Klepko (ur. 25 czerwca 1983 w Szczecinie) \u2013 polska piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, malarka i projektantka mody, z wykszta\u0142cenia architekt krajobrazu. Karier\u0119 zaczyna\u0142a w ch\u00f3rze gospel Soul Connection. W latach 2004\u20132005 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a duet Dwie Asie, kt\u00f3ry udziela\u0142 si\u0119 wokalnie w utworach wykonawc\u00f3w hip-hopowych, takich jak Pih czy Endefis. W latach 2007\u20132013 wyst\u0119powa\u0142a go\u015bcinnie m.in. na nagraniach raperskich Onara czy WSRH. Od 2013 wsp\u00f3\u0142pracuje z Donatanem, z kt\u00f3rym wyda\u0142a album studyjny \"Hiper/Chimera\" (2014) i solowe \"Bastet\" (2016), \"superNOVA\" (2020) oraz \"vinyLOVA\" (2022). Pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0119 promowali m.in. singlem \u201eMy S\u0142owianie\u201d, z kt\u00f3rym zaj\u0119li 14. miejsce w finale 59. Konkursu Piosenki Eurowizji. Z pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0105 dotar\u0142a na szczyt listy najch\u0119tniej kupowanych album\u00f3w w Polsce. Za sprzeda\u017c swoich album\u00f3w i singli","start_idx":13,"end_idx":35}
{"id":"mrc_735","question":"od kiedy w polsce jest internet?","answer":"Pierwsze internetowe \u0142\u0105cze analogowe zosta\u0142o uruchomione 26 wrze\u015bnia 1990 r.","context":"Internet w Polsce \u2013 sie\u0107 internetowa znajduj\u0105ca si\u0119 na terenie Polski i wykorzystywana przez jej mieszka\u0144c\u00f3w. Jej krajowa domena najwy\u017cszego poziomu to .pl, ale wykorzystywana jest r\u00f3wnie\u017c domena .eu. W 2020 roku dost\u0119p do internetu posiada\u0142o 90,4% gospodarstw domowych oraz 98,6% przedsi\u0119biorstw. W 2022 roku dost\u0119p do sieci mia\u0142o 93,3 procent gospodarstw domowych. == Historia == Pierwsze internetowe \u0142\u0105cze analogowe zosta\u0142o uruchomione 26 wrze\u015bnia 1990 r. i mia\u0142o ono pr\u0119dko\u015b\u0107 9600 bit/sek. Instytut Fizyki J\u0105drowej w Krakowie 19 listopada 1990 roku otrzyma\u0142, jako pierwszy w Polsce, adres IP (192.86.14.0), kt\u00f3ry zosta\u0142 mu nadany przez Ministerstwo Obrony USA. 20 listopada 1990 r. z CERN zosta\u0142 wys\u0142any pierwszy e-mail do Polski i odebrano go we wspomnianym instytucie z pomoc\u0105 komputera microVax II.","start_idx":382,"end_idx":458}
{"id":"mrc_736","question":"do czego jest wykorzystywany torf?","answer":"Torf znajduje zastosowanie w medycynie (k\u0105piele borowinowe, preparaty torfowe, np. S. To\u0142py), w rolnictwie i ogrodnictwie (produkcja nawoz\u00f3w torfowych i ziemi ogrodniczej oraz do produkcji doniczek jednorazowych do sadzonek).","context":"temperatury oraz pozbycia si\u0119 resztek tlenu, po up\u0142ywie milion\u00f3w lat, torf zamienia si\u0119 w w\u0119giel brunatny i nast\u0119pnie w w\u0119giel kamienny. == U\u017cytkowanie torfu == Przez wieki torf wydobywany z torfowiska by\u0142 u\u017cywany jako opa\u0142. Obecnie na niewielk\u0105 skal\u0119 s\u0142u\u017cy r\u00f3wnie\u017c jako opa\u0142 w postaci torfu opa\u0142owego lub p\u00f3\u0142koksu torfowego. W \"Bilansie zasob\u00f3w kopalin\" torf figuruje jako surowiec skalny. Do tej pory torf jest wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej w Irlandii i Finlandii. W Irlandii i Szkocji czy Islandii, na obszarach ubogich w drewno, budowano domy z brykiet\u00f3w wycinanych z torfu. Torf znajduje zastosowanie w medycynie (k\u0105piele borowinowe, preparaty torfowe, np. S. To\u0142py), w rolnictwie i ogrodnictwie (produkcja nawoz\u00f3w torfowych i ziemi ogrodniczej oraz do produkcji doniczek jednorazowych do sadzonek).","start_idx":598,"end_idx":823}
{"id":"mrc_737","question":"na jakiej pozycji gra ronaldo?","answer":"wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":125,"end_idx":158}
{"id":"mrc_738","question":"kto zarz\u0105dza powiatem?","answer":"prezydent miasta.","context":"powiatu zadania zarz\u0105du powiatu wykonuje prezydent miasta. == Zadania zarz\u0105du powiatu == Ustawowe zadania zarz\u0105du powiatu to: * przygotowywanie projekt\u00f3w uchwa\u0142 rady powiatu, * wykonywanie uchwa\u0142 rady powiatu, * opracowywanie program\u00f3w rozwoju w trybie okre\u015blonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, * gospodarowanie mieniem powiatu, * wykonywanie bud\u017cetu powiatu, * zatrudnianie i zwalnianie kierownik\u00f3w jednostek organizacyjnych powiatu. W realizacji zada\u0144 zarz\u0105d powiatu podlega wy\u0142\u0105cznie radzie powiatu. Ponadto, zarz\u0105d powiatu jest organem administracji publicznej w\u0142a\u015bciwym w sprawach m.in.: * zarz\u0105dzania drogami powiatowymi, w tym m.in. decyzji zezwalaj\u0105cej na zaj\u0119cie pasa drogowego, * opiniowania zamierze\u0144 inwestycyjnych realizowanych w ramach tzw. specustaw, jak np. ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. \"o szczeg\u00f3lnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dr\u00f3g publicznych\".","start_idx":41,"end_idx":58}
{"id":"mrc_739","question":"kto by\u0142 w\u0142a\u015bcicielem zamku horeszk\u00f3w?","answer":"Jedna z postaci epopei Adama Mickiewicza \"Pan Tadeusz\" nosi miano Stolnika. By\u0142 on w\u0142a\u015bcicielem zamku Horeszk\u00f3w.","context":"stolnika wielkiego, m.in. p\u00f3\u017aniejszy kr\u00f3l Stanis\u0142aw August Poniatowski by\u0142 w latach 1755\u20131764 stolnikiem wielkim litewskim. Jedna z postaci epopei Adama Mickiewicza \"Pan Tadeusz\" nosi miano Stolnika. By\u0142 on w\u0142a\u015bcicielem zamku Horeszk\u00f3w. Zosta\u0142 zabity przez Jacka Soplic\u0119, ojca Tadeusza. Stolnik jest tak\u017ce jedn\u0105 z postaci wymienionych w operze \"Straszny dw\u00f3r\" z librettem Jana Ch\u0119ci\u0144skiego i muzyk\u0105 Stanis\u0142awa Moniuszki. By\u0142 on ojcem dw\u00f3ch m\u0142odych rycerzy, g\u0142\u00f3wnych m\u0119skich bohater\u00f3w dzie\u0142a, Zbigniewa i Stefana. Jego przyjaciel, Miecznik z Kalinowa, okre\u015bli\u0142 go jako zucha podobnego lwiej naturze, kt\u00f3ry nie l\u0119kaj\u0105c si\u0119 niczego, \u015br\u00f3d boju \u0142atwo radzi\u0142 sobie z przeciwnikami i nawet czart nie by\u0142 mu straszny. Tradycyjnie dzieciom stolnika przys\u0142ugiwa\u0142y tytu\u0142y odojcowskie. Dla syn\u00f3w by\u0142 to stolnikowic lub stolnikowicz, a dla c\u00f3rek stolnik\u00f3wna lub stolniczanka.","start_idx":124,"end_idx":236}
{"id":"mrc_740","question":"kiedy powsta\u0142 kana\u0142 la manche?","answer":"Kana\u0142 La Manche powsta\u0142 pod koniec plejstocenu","context":"m * wysoko\u015b\u0107 p\u0142yw\u00f3w: 15 m * \u015brednie zasolenie: 35\u2030 (3,5%) Kana\u0142 La Manche powsta\u0142 pod koniec plejstocenu, gdy w wyniku topnienia rozleg\u0142ych czap l\u0105dolod\u00f3w Europy i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej, podni\u00f3s\u0142 si\u0119 znacznie poziom m\u00f3rz. Kana\u0142 odgrywa\u0142 strategiczn\u0105 rol\u0119 w wielu wojnach tocz\u0105cych si\u0119 na kontynencie europejskim. Bardzo utrudnia\u0142 podb\u00f3j Brytanii. Ostatnia pr\u00f3ba zako\u0144czona powodzeniem mia\u0142a miejsce w 1066 r. (Inwazja Norman\u00f3w na Angli\u0119). Napoleon Bonaparte i Hitler nawet nie pr\u00f3bowali desantu. Jest on r\u00f3wnie\u017c wa\u017cnym szlakiem morskim, \u0142\u0105cz\u0105cym takie znacz\u0105ce porty morskie, jak Rotterdam czy Hamburg z Oceanem Atlantyckim \u2013 dziennie korzysta z niego ponad 500 statk\u00f3w. Przy samym kanale po\u0142o\u017cone s\u0105: Hawr, Cherbourg, Boulogne-sur-Mer, Calais po stronie francuskiej oraz Dover, Portsmouth, Plymouth i Southampton po brytyjskiej. Kana\u0142 La Manche","start_idx":58,"end_idx":104}
{"id":"mrc_741","question":"sk\u0105d si\u0119 bior\u0105 barwy w naturze?","answer":"Newton pierwszy stwierdzi\u0142, \u017ce uzyskiwane barwy nie s\u0105 cech\u0105 pryzmat\u00f3w, lecz \u015bwiat\u0142a, kt\u00f3re mo\u017cna rozdziela\u0107 i ponownie \u0142\u0105czy\u0107, uzyskuj\u0105c \u015bwiat\u0142o bia\u0142e.","context":"wed\u0142ug Euklidesa to w\u0142a\u015bnie oko mia\u0142o by\u0107 \u017ar\u00f3d\u0142em \u201epromieni wzrokowych\u201d, kt\u00f3re \u201edotyka\u0142y\u201d obserwowanych przedmiot\u00f3w. Pierwszym uczonym, kt\u00f3ry stworzy\u0142 system oparty na tylko trzech barwach \u2013 czerwonej, niebieskiej i \u017c\u00f3\u0142tej \u2013 by\u0142 prawdopodobnie belgijski uczony i jezuita Fran\u00e7ois d'Aguilon (1567\u20131617). Prze\u0142omem w poznawaniu natury barwy by\u0142o odkrycie Isaaca Newtona (1643\u20131727), dokonane w czasie jego bada\u0144 rozszczepiania \u015bwiat\u0142a bia\u0142ego w pryzmacie i proces odwrotny (zastosowanie drugiego pryzmatu). Newton pierwszy stwierdzi\u0142, \u017ce uzyskiwane barwy nie s\u0105 cech\u0105 pryzmat\u00f3w, lecz \u015bwiat\u0142a, kt\u00f3re mo\u017cna rozdziela\u0107 i ponownie \u0142\u0105czy\u0107, uzyskuj\u0105c \u015bwiat\u0142o bia\u0142e. Zaproponowa\u0142 ko\u0142o barw, kt\u00f3rego wycinki odpowiadaj\u0105 udzia\u0142om siedmiu kolor\u00f3w w widmie (czerwona, pomara\u0144czowa, zielona, niebieska, indygo, fioletowa) i wskaza\u0142 punkt odpowiadaj\u0105cy \u015bwiat\u0142u bia\u0142emu. Wyniki swojej pracy przedstawi\u0142 w Royal Society w roku 1672 jako","start_idx":505,"end_idx":657}
{"id":"mrc_742","question":"o czym naucza\u0142 jezus?","answer":"W nauczaniu Jezusa centralnym motywem by\u0142o Kr\u00f3lestwo Bo\u017ce, rozumiane jako sfera panowania Bo\u017cego, w kt\u00f3rej znale\u017a\u0107 si\u0119 mo\u017ce ka\u017cdy, poprzez zmian\u0119 swego \u017cycia, czyli tzw. \"metanoia\".","context":"pierwsze\u0144stwo Piotrowi Aposto\u0142owi. Jego nauczanie gromadzi\u0142o wok\u00f3\u0142 niego t\u0142umy ludzi. Podczas kilku lat nauczania dokona\u0142 kilkudziesi\u0119ciu cud\u00f3w opisywanych w Ewangeliach. === Nauczanie Jezusa === W nauczaniu Jezusa centralnym motywem by\u0142o Kr\u00f3lestwo Bo\u017ce, rozumiane jako sfera panowania Bo\u017cego, w kt\u00f3rej znale\u017a\u0107 si\u0119 mo\u017ce ka\u017cdy, poprzez zmian\u0119 swego \u017cycia, czyli tzw. \"metanoia\". W pe\u0142ni mia\u0142o si\u0119 objawi\u0107 w czasach ostatecznych. By\u0142o ono oparte na Starym Testamencie, jednak tre\u015bci starotestamentowe zosta\u0142y zreinterpretowane. Synteza nauki Jezusa Chrystusa przedstawiona zosta\u0142a w Kazaniu na g\u00f3rze, zawartym w dw\u00f3ch nieco r\u00f3\u017cnych wersjach w Ewangelii Mateusza i Ewangelii \u0141ukasza. To najpe\u0142niejsze uj\u0119cie nowego prawa wprowadzonego przez Jezusa i nawi\u0105zuj\u0105cego do Dekalogu. Ewangeli\u015bci podkre\u015blaj\u0105 nowo\u015b\u0107 nauczania Jezusa poprzez u\u017cycie przez niego konstrukcji: \u201ePowiedziano przodkom\u2026, a ja wam powiadam\u201d. Mia\u0142o","start_idx":196,"end_idx":377}
{"id":"mrc_743","question":"kto nosi martensy?","answer":"W latach siedemdziesi\u0105tych i osiemdziesi\u0105tych obuwie firmy Dr. Martens u\u017cywane by\u0142o w subkulturach punk\u00f3w i skinhead\u00f3w.","context":"Dr. Martens, tak\u017ce Doc Martens \u2013 marka obuwia charakteryzuj\u0105ca si\u0119 poduszk\u0105 powietrzn\u0105 na pi\u0119cie, wynaleziona przez Niemca, doktora Klausa M\u00e4rtensa; potocznie martensy. W latach siedemdziesi\u0105tych i osiemdziesi\u0105tych obuwie firmy Dr. Martens u\u017cywane by\u0142o w subkulturach punk\u00f3w i skinhead\u00f3w. == Historia == Obuwie z poduszk\u0105 powietrzn\u0105 na pi\u0119cie zosta\u0142o wynalezione przez niemieckiego lekarza dra M\u00e4rtensa. M\u00e4rtens, b\u0119d\u0105c na nartach w Alpach Bawarskich dozna\u0142 kontuzji kostki, opracowa\u0142 wi\u0119c rodzaj obuwia, kt\u00f3re zapobieg\u0142oby wstrz\u0105som stopy. Pomys\u0142 wdro\u017cy\u0142 do masowej produkcji w 1949 r. wraz z Herbertem Funkiem, zak\u0142adaj\u0105c fabryk\u0119 w Monachium. W roku 1959 prawa do produkcji kupi\u0142a brytyjska firma R. Giggs Group Ltd. Angielski producent nada\u0142 butom charakterystyczny wygl\u0105d \u2013 doda\u0142 \u017c\u00f3\u0142t\u0105 ni\u0107 przy obszyciu podeszwy. Pierwsza para brytyjskich martens\u00f3w pojawi\u0142a si\u0119","start_idx":169,"end_idx":288}
{"id":"mrc_744","question":"kto by\u0142 najd\u0142u\u017cej papie\u017cem?","answer":"Pontyfikat papie\u017ca Piusa IX by\u0142 najd\u0142u\u017cszy \u2013 trwa\u0142 31 lat, 7 miesi\u0119cy i 21 dni.","context":"przybieranym imieniem przez papie\u017cy \u2013 dwadzie\u015bcia jeden razy (mimo b\u0142\u0119dnej numeracji), nie licz\u0105c antypapie\u017cy oraz dw\u00f3ch papie\u017cy Jan\u00f3w Paw\u0142\u00f3w. * Pontyfikat papie\u017ca Piusa IX by\u0142 najd\u0142u\u017cszy \u2013 trwa\u0142 31 lat, 7 miesi\u0119cy i 21 dni. Tradycja i cz\u0119\u015b\u0107 hietografii przyjmuje, \u017ce najd\u0142u\u017cszy by\u0142 pontyfikat \u015bw. Piotra, kt\u00f3ry wedle jednych wersji mia\u0142 trwa\u0107 34, a wedle niekt\u00f3rych 37 lat (30-67). Jednak daty dotycz\u0105ce pierwszych papie\u017cy s\u0105 trudne do zweryfikowania. * Pontyfikat papie\u017ca Stefana II by\u0142by najkr\u00f3tszy, je\u015bli przyj\u0105\u0107, \u017ce Stefan by\u0142 pe\u0142noprawnym papie\u017cem \u2013 trwa\u0142 4 dni. Najkr\u00f3tszy w pe\u0142ni uznany pontyfikat nale\u017ca\u0142 do Urbana VII i trwa\u0142 12 dni. * Najm\u0142odszym papie\u017cem by\u0142 Jan XII (955-964), kt\u00f3ry w chwili wyboru mia\u0142 18 lat. * Przez sedewakantyst\u00f3w ostatni papie\u017ce s\u0105 uznawani","start_idx":145,"end_idx":224}
{"id":"mrc_745","question":"co przedstawia rze\u017aba apollo i dafne?","answer":"Bernini uwieczni\u0142 w formie rze\u017aby moment przemiany Dafne w krzak wawrzynu (drzewo laurowe).","context":"Apollo i Dafne \u2013 marmurowa rze\u017aba naturalnej wielko\u015bci wykonana przez W\u0142ocha Giovanniego Lorenza Berniniego. Znajduje si\u0119 w Galerii Borghese w Rzymie, jedno z najs\u0142awniejszych dzie\u0142 artysty. Prace nad pomnikiem trwa\u0142y w latach 1622-25. Rze\u017aba ma 243 cm wysoko\u015bci, a wykonana jest z marmuru. Bernini uwieczni\u0142 w formie rze\u017aby moment przemiany Dafne w krzak wawrzynu (drzewo laurowe). Apollo, uwa\u017cany za boga pi\u0119kna, zakocha\u0142 si\u0119 w Dafne. Ona, daremnie pr\u00f3buj\u0105c uciec od zakochanego, uprosi\u0142a ojca, aby ten zamieni\u0142 j\u0105 w wawrzyn. Dafne jest symbolem mi\u0142o\u015bci niedost\u0119pnej i dziewictwa.","start_idx":291,"end_idx":382}
{"id":"mrc_746","question":"gdzie odbywa\u0142y si\u0119 igrzyska olimpijskie?","answer":"Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji","context":"Igrzyska olimpijskie \u2013 najstarsza i zarazem najwi\u0119ksza mi\u0119dzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zar\u00f3wno letnie, jak i zimowe, ale w odst\u0119pie 2 lat od siebie) w r\u00f3\u017cnych krajach, pod has\u0142em szlachetnego wsp\u00f3\u0142zawodnictwa i braterstwa wszystkich narod\u00f3w Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. == Historia == === Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie === Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji co cztery lata, st\u0105d w staro\u017cytnej Grecji termin \"olimpiada\", kt\u00f3ry oznacza\u0142 czteroletni okres mi\u0119dzy kolejnymi igrzyskami. Pierwsze udokumentowane igrzyska odby\u0142y si\u0119 w roku 776 p.n.e. Na czas igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen. Podczas trwania konflikt\u00f3w og\u0142aszano \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d i wojny wstrzymywane by\u0142y na 2 miesi\u0105ce. Igrzyska trwa\u0142y 5 dni, reszta czasu by\u0142a przeznaczona na wyruszenie i powr\u00f3t z igrzysk przez widz\u00f3w i zawodnik\u00f3w. Pierwszym","start_idx":361,"end_idx":422}
{"id":"mrc_747","question":"gdzie jest bram\u0105 arbeit macht frei?","answer":"ch do kilku niemieckich oboz\u00f3w (Auschwitz, Dachau, Gross-Rosen, Sachsenhausen, Theresienstadt, Flossenb\u00fcrg)","context":"Arbeit macht frei (z niem. praca czyni wolnym) \u2013 niemiecki slogan wywiedziony z rozpowszechnionego w tradycji protestanckiej cytatu z Ewangelii Jana (J 8, 32) \"Wahrheit macht frei\" (lit. \"prawda czyni wolnym\", czy \u2013 wedle Biblii Tysi\u0105clecia \u2013 \"prawda was wyzwoli\"). W 1872 r. nacjonalistyczny niemiecki pisarz Lorenz Diefenbach zatytu\u0142owa\u0142 swoj\u0105 powie\u015b\u0107 wydan\u0105 w Wiedniu parafraz\u0105 has\u0142a biblijnego: \"Arbeit macht frei\". Has\u0142o to sta\u0142o si\u0119 popularne w kr\u0119gach narodowosocjalistycznych. Przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 slogan by\u0142 wykorzystywany w Niemczech w programach zwalczania masowego bezrobocia. Na rozkaz genera\u0142a SS Theodora Eicke wykorzystane przy bramach wej\u015bciowych do kilku niemieckich oboz\u00f3w (Auschwitz, Dachau, Gross-Rosen, Sachsenhausen, Theresienstadt, Flossenb\u00fcrg). Wi\u0119\u017aniowie codziennie widzieli ten napis wychodz\u0105c rano do pracy w komandach i wracaj\u0105c wieczorem do obozu. W niekt\u00f3rych","start_idx":664,"end_idx":771}
{"id":"mrc_748","question":"kiedy wydano lalke?","answer":"1890","context":"Lalka \u2013 powie\u015b\u0107 spo\u0142eczno-obyczajowa Boles\u0142awa Prusa publikowana w odcinkach w latach 1887\u20131889 w dzienniku \u201eKurier Codzienny\u201d, wydana w 1890 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d. == Powstanie i publikacja == === Geneza === 9 lutego 1887 w 30 numerze warszawskiego dziennika \u201eGazeta Polska\u201d ukaza\u0142a si\u0119 informacja o odbytym w Bernie procesie m\u0142odej kobiety, kt\u00f3ra zosta\u0142a oskar\u017cona o kradzie\u017c lalki. Zosta\u0142a ona uniewinniona, poniewa\u017c sprzedawca zezna\u0142, \u017ce zabawka jednak by\u0142a zakupiona u niego. O tym sprawozdaniu prasowym Prus napisa\u0142 kilka zda\u0144 w XX arkuszu swoich \"Notatek o kompozycji\". Scen\u0119 o podobnej tematyce wprowadzi\u0142 p\u00f3\u017aniej tak\u017ce do powie\u015bci (tom II, rozdzia\u0142 VIII). Z wypowiedzi samego pisarza wynika, i\u017c proces ten mia\u0142 decyduj\u0105ce znaczenie w skrystalizowaniu si\u0119 pomys\u0142u na powstanie \"Lalki\". Z","start_idx":137,"end_idx":141}
{"id":"mrc_749","question":"na jakim p\u00f3\u0142wyspie le\u017cy grecja?","answer":"Grecja zajmuje po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego.","context":"Grecja \u2013 to kraj o urozmaiconej powierzchni le\u017c\u0105cy w Europie Po\u0142udniowej, a dok\u0142adnie jej po\u0142udniowo-wschodniej cz\u0119\u015bci. Grecja zajmuje po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego. Z trzech stron oblewaj\u0105 j\u0105 morza (Morze Jo\u0144skie od zachodu, Morze \u015ar\u00f3dziemne od po\u0142udnia, Morze Egejskie od wschodu i Morze Krete\u0144skie od p\u00f3\u0142nocnej strony wyspy Kreta). == Powierzchnia i granice == Powierzchnia \u2013 ca\u0142kowita 131 990 km\u00b2, a bez wysp 106 990 km\u00b2 Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 41\u00b045'N, po\u0142udniowy 34\u00b058'N, zachodni 19\u00b022'E, wschodni 41\u00b045'E. Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa wynosi 800 km, za\u015b r\u00f3wnole\u017cnikowa 560 km. Kontynentalna cz\u0119\u015b\u0107 Grecji to obszar o wymiarach 530 (po\u0142udnikowa) na 280 (r\u00f3wnole\u017cnikowa). Grecja graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Albania \u2013 282 km * Bu\u0142garia \u2013 494 km * Macedonia P\u00f3\u0142nocna \u2013 238 km * Turcja \u2013","start_idx":120,"end_idx":174}
{"id":"mrc_750","question":"kto przej\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 we francji w wyniku rewolucji lipcowej?","answer":"liberalna bur\u017cuazja, kt\u00f3ra osadzi\u0142a na tronie Ludwika Filipa, ksi\u0119cia Orleanu.","context":"tzw. starego porz\u0105dku. Wywo\u0142a\u0142y one gwa\u0142towny protest spo\u0142ecze\u0144stwa i sprowokowa\u0142y wybuch rewolucji lipcowej 1830, kt\u00f3ra obali\u0142a Karola X; w\u0142adz\u0119 przej\u0119\u0142a liberalna bur\u017cuazja, kt\u00f3ra osadzi\u0142a na tronie Ludwika Filipa, ksi\u0119cia Orleanu. Okres rz\u0105d\u00f3w Ludwika Filipa I (1830-1848) jest zwany monarchi\u0105 lipcow\u0105 lub monarchi\u0105 orlea\u0144sk\u0105; znowelizowana 1830 Karta konstytucyjna uczyni\u0142a go \u201ekr\u00f3lem Francuz\u00f3w\u201d oraz rozszerzy\u0142a prawa parlamentu i zapewni\u0142a wolno\u015b\u0107 prasy. Oparcie dla w\u0142adzy stanowili bogaci w\u0142a\u015bciciele ziemscy, bur\u017cuazja finansowa i przemys\u0142owcy, a przes\u0142aniem ideowo-politycznym pa\u0144stwa sta\u0142o si\u0119 has\u0142o \u201eboga\u0107cie si\u0119\u201d, z kt\u00f3rym wi\u0105za\u0142 si\u0119 przyspieszony rozw\u00f3j gospodarczy, daj\u0105cy pocz\u0105tek francuskiej rewolucji przemys\u0142owej. R\u00f3wnocze\u015bnie przybiera\u0142a na sile opozycja antyrz\u0105dowa. Rz\u0105d boryka\u0142 si\u0119 ze spiskami, opozycj\u0105 i niezadowoleniem spo\u0142ecznym. By\u0142 atakowany przez legitymist\u00f3w, bonapartyst\u00f3w Ludwika Napoleona oraz republikan\u00f3w. Wyraz swemu niezadowoleniu dawali tak\u017ce","start_idx":155,"end_idx":233}
{"id":"mrc_751","question":"kto pom\u00f3g\u0142 szpilmanowi?","answer":"Hosenfeldowi","context":"Szpilmana, Andrzej, kt\u00f3ry przez lata stara\u0142 si\u0119, by jerozolimski Instytut Pami\u0119ci M\u0119czennik\u00f3w i Bohater\u00f3w Holocaustu, Jad Waszem, przyzna\u0142 mu miano Sprawiedliwego w\u015br\u00f3d Narod\u00f3w \u015awiata. O przyznaniu Hosenfeldowi tego tytu\u0142u Instytut Jad Waszem poinformowa\u0142 oficjalnie 16 lutego 2009. 4 grudnia 2011 na fasadzie domu przy alei Niepodleg\u0142o\u015bci 223 zosta\u0142a ods\u0142oni\u0119ta tablica w j\u0119zykach polskim i angielskim upami\u0119tniaj\u0105ca W\u0142adys\u0142awa Szpilmana oraz pomoc, kt\u00f3r\u0105 otrzyma\u0142 on tutaj od Wilma Hosenfelda. W ceremonii ods\u0142oni\u0119cia tablicy uczestniczyli mi\u0119dzy innymi c\u00f3rka Hosenfelda, Jorinde Hosenfeld-Krejci, oraz Andrzej Szpilman. Hosenfeld jest te\u017c jednym z trzech niemieckich \u017co\u0142nierzy, kt\u00f3rych pami\u0119tniki z okresu kampanii wrze\u015bniowej sta\u0142y si\u0119 w roku 2019 kanw\u0105 francusko-niemieckiego filmu dokumentalnego (re\u017c. Alexander Hogh, Jean-Christoph Caron) pt. \"Polen 39. Wie deutsche Soldaten zu M\u00f6rdern wurden\" (tyt. pol.","start_idx":198,"end_idx":210}
{"id":"mrc_752","question":"do jakiej grupy instrument\u00f3w nale\u017cy harfa?","answer":"instrument strunowy szarpany (chordofon)","context":"== Instrumenty == * Harfa \u2212 instrument strunowy szarpany (chordofon) w kszta\u0142cie stylizowanego tr\u00f3jk\u0105ta, kt\u00f3rego jeden bok stanowi rozszerzaj\u0105ce si\u0119 ku do\u0142owi \"pud\u0142o rezonansowe\". Z niego wychodzi 46 lub 47 strun naci\u0105gni\u0119tych na drewniane ko\u0142ki, tkwi\u0105ce w g\u00f3rnej ramie. * Harfa birma\u0144ska, saung, saung-gauk, harfa birma\u0144ska) \u2013 \u0142ukowata harfa u\u017cywana w tradycyjnej muzyce birma\u0144skiej. * Harfa celtycka \u2013 historyczny instrument Irlandii i Szkocji. * Harfa chromatyczna * Harfa eolska lub \"Harfa Eola\" \u2013 instrument muzyczny sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z prostok\u0105tnego pud\u0142a rezonansowego, ustawianego na wolnym powietrzu g\u0142\u00f3wnie w ogrodach lub parkach. * Harfa haczykowa \u2013 odmiana harfy znana w po\u0142owie XVII w. wynaleziona w Tyrolu. * Harfa koncertowa \u2013 odmiana harfy peda\u0142owej. * Harfa laserowa \u2013 instrument muzyczny nale\u017c\u0105cy do grupy","start_idx":28,"end_idx":68}
{"id":"mrc_753","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 miko\u0142aj kopernik?","answer":"Miko\u0142aj Kopernik urodzi\u0142 si\u0119 19 lutego 1473","context":"seri\u0119 opowiada\u0144, co najmniej dwie powie\u015bci, dwa pe\u0142nometra\u017cowe filmy fabularne, serial oraz dwie kompozycje muzyczne. Kopernik i jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 sta\u0142y si\u0119 tematem ca\u0142ej dziedziny badawczej zwanej kopernikologi\u0105. == \u017byciorys == === Pochodzenie === Miko\u0142aj Kopernik urodzi\u0142 si\u0119 19 lutego 1473 w Toruniu, przy \u00f3wczesnej ul. \u015bw. Anny (p\u00f3\u017aniej ul. Kopernika nr 15, cho\u0107 wed\u0142ug niekt\u00f3rych badaczy jak np. Karol G\u00f3rski istnieje pogl\u0105d, \u017ce by\u0142 to dom nr 17), w rodzinie kupca Miko\u0142aja i Barbary pochodz\u0105cej z rodziny Watzenrod\u00f3w (zm. po 1495 r.). Mia\u0142 troje starszego rodze\u0144stwa: brata Andrzeja (ur. ok. 1465 r.), siostry Barbar\u0119 (ur. ok. 1469 r.) oraz Katarzyn\u0119 (ur. ok. 1471 r.). R\u00f3d Kopernik\u00f3w pochodzi\u0142 przypuszczalnie ze \u015bl\u0105skiej wsi Koperniki, po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Nys\u0105 i Prudnikiem lub z samej","start_idx":246,"end_idx":289}
{"id":"mrc_754","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142 zesp\u00f3\u0142 kt\u00f3rego sting by\u0142 liderem w latach 70 i 80?","answer":"The Police","context":"Sting, w\u0142a\u015bciwie Gordon Matthew Sumner (ur. 2 pa\u017adziernika 1951 w Wallsend) \u2013 brytyjski muzyk, multiinstrumentalista, piosenkarz i kompozytor. W latach 70. i 80. by\u0142 liderem, g\u0142\u00f3wnym kompozytorem, wokalist\u0105 i gitarzyst\u0105 basowym zespo\u0142u The Police. Odznaczony tytu\u0142em komandora Orderu Imperium Brytyjskiego. Sw\u00f3j pseudonim otrzyma\u0142 w czasach szkolnych, gdy grywa\u0142 z lokalnymi zespo\u0142ami jazzowymi. Podczas jednego z wyst\u0119p\u00f3w mia\u0142 na sobie sweter w czarno-\u017c\u00f3\u0142te pasy. Koledzy z zespo\u0142u \"Phoenix Jazzmen\" uznali, \u017ce wygl\u0105da jak osa lub pszczo\u0142a i zacz\u0119li nazywa\u0107 go \"Sting\" (tj. \u201e\u017c\u0105d\u0142o\u201d). == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Urodzi\u0142 si\u0119 w Wallsend, robotniczej dzielnicy Newcastle w Anglii. Jest najstarszym z czworga dzieci ma\u0142\u017ce\u0144stwa Audrey Cowell i Ernesta Sumnera. Ma brata Philipa oraz dwie siostry: Angel\u0119 i Anit\u0119. Zosta\u0142","start_idx":236,"end_idx":246}
{"id":"mrc_755","question":"kto ustanowi\u0142 chrzest?","answer":"Ewangelicyzm reformowany w Europie stoi na stanowisku, \u017ce chrzest, kt\u00f3rego widzialnym znakiem jest woda, ustanowiony zosta\u0142 przez Chrystusa","context":"opere operato\". Podobnie, jak inne sakramenty, jego skuteczno\u015b\u0107 opiera si\u0119 na wierze przyjmuj\u0105cego (w tym wypadku niemowl\u0119cia), jako \u017ce do zbawienia prowadzi tylko wiara (zasada sola fide), nie za\u015b uczynki. Luteranie pojmuj\u0105 istot\u0119 chrztu za Marcinem Lutrem: Cz\u0119\u015b\u0107 Ko\u015bcio\u0142\u00f3w ewangelickich za Ulrykiem Zwinglim odrzuci\u0142a chrzest jako \u015brodek przekazu \u0142aski odradzaj\u0105cej, cho\u0107 pozostali przy praktyce chrzczenia niemowl\u0105t, kt\u00f3re oznacza\u0107 mia\u0142o przyj\u0119cie do wsp\u00f3lnoty ludu Bo\u017cego i wej\u015bcie w przymierze z Bogiem (odpowiednik starotestamentowego obrzezania). Ewangelicyzm reformowany w Europie stoi na stanowisku, \u017ce chrzest, kt\u00f3rego widzialnym znakiem jest woda, ustanowiony zosta\u0142 przez Chrystusa i jest obietnic\u0105 zbawienia. Sakrament ten oznacza uczestnictwo w \u015bmierci Jezusa i zapewnia udzia\u0142 w skutkach jego zbawczego dzie\u0142a. Cz\u0142owiek w chrzcie wraz z Chrystusem umiera i wstaje do","start_idx":554,"end_idx":693}
{"id":"mrc_756","question":"jak dosz\u0142o do powstania nszz solidarno\u015b\u0107?","answer":"\u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d powsta\u0142a 17 wrze\u015bnia 1980, w wyniku zawarcia porozumie\u0144 sierpniowych, ko\u0144cz\u0105cych fal\u0119 strajk\u00f3w w czasie Sierpnia 1980.","context":"Niezale\u017cny Samorz\u0105dny Zwi\u0105zek Zawodowy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d \u2013 og\u00f3lnopolski zwi\u0105zek zawodowy, do 1989 r. pe\u0142ni\u0105cy r\u00f3wnie\u017c rol\u0119 masowego ruchu oporu przeciw rz\u0105dom komunistycznym. \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d powsta\u0142a 17 wrze\u015bnia 1980, w wyniku zawarcia porozumie\u0144 sierpniowych, ko\u0144cz\u0105cych fal\u0119 strajk\u00f3w w czasie Sierpnia 1980. Utworzona zosta\u0142a przez porozumienie licznych komitet\u00f3w strajkowych, po\u0142\u0105czonych w Mi\u0119dzyzak\u0142adowym Komitecie Strajkowym (MKS), kt\u00f3re z czasem przekszta\u0142ci\u0142y si\u0119 w komisje za\u0142o\u017cycielskie Niezale\u017cnego Samorz\u0105dnego Zwi\u0105zku Zawodowego \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d zosta\u0142 zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. == Rok 1980 == * 8\u201311 lipca \u2013 z powodu podwy\u017cek cen mi\u0119sa robotnicy z Wytw\u00f3rni Sprz\u0119tu Komunikacyjnego PZL \u015awidnik rozpocz\u0119li strajk. W nast\u0119pnych dniach do\u0142\u0105czyli do nich pracownicy innych lubelskich zak\u0142ad\u00f3w pracy, m.in. Fabryki Maszyn Rolniczych Agromet, Lubelskie Zak\u0142ady Naprawy Samochod\u00f3w Ci\u0119\u017carowych, Lubelskie Zak\u0142ady Przemys\u0142u Sk\u00f3rzanego oraz","start_idx":171,"end_idx":303}
{"id":"mrc_757","question":"gdzie ko\u0144czy si\u0119 wszech\u015bwiat?","answer":"mo\u017cliwe, \u017ce jest niesko\u0144czony.","context":"mo\u017cliwe, \u017ce jest niesko\u0144czony. Obserwacje naukowe oraz rozw\u00f3j teorii fizycznych doprowadzi\u0142y do wnioskowania o sk\u0142adzie i ewolucji Wszech\u015bwiata. W ca\u0142ej zapisanej historii proponowane by\u0142y kosmologia, kosmogonia i modelowanie naukowe \u2013 nauki maj\u0105ce wyja\u015bnia\u0107 obserwacje Wszech\u015bwiata. Najstarsze teorie geocentryczne zosta\u0142y stworzone przez indyjskich i staro\u017cytnych greckich filozof\u00f3w. W ci\u0105gu kolejnych wiek\u00f3w przeprowadzane zosta\u0142y dok\u0142adniejsze obserwacje, kt\u00f3re poskutkowa\u0142y powstaniem teorii heliocentrycznej Miko\u0142aja Kopernika oraz praw Keplera. W p\u00f3\u017aniejszym okresie powsta\u0142a teoria grawitacji stworzona przez Isaaca Newtona, z kolei Johannes Kepler ulepszy\u0142 teori\u0119 heliocentryczn\u0105 Kopernika, dzi\u0119ki czemu zacz\u0119\u0142a ona wykorzystywa\u0107 orbity eliptyczne. Dalsze obserwacje astronomiczne doprowadzi\u0142y do odkrycia, \u017ce Uk\u0142ad S\u0142oneczny znajduje si\u0119 w galaktyce sk\u0142adaj\u0105cej si\u0119 z miliard\u00f3w gwiazd, kt\u00f3r\u0105 nazwano Drog\u0105 Mleczn\u0105. Kolejne du\u017ce odkrycie udowodni\u0142o, \u017ce Droga Mleczna jest jedn\u0105","start_idx":0,"end_idx":30}
{"id":"mrc_758","question":"wok\u00f3\u0142 g\u0142owy \u015bwi\u0119tego?","answer":"Natomiast \u015bwietlisty otok wok\u00f3\u0142 g\u0142owy postaci o szczeg\u00f3lnym znaczeniu duchowym nazywany jest nimbem.","context":"Aureola \u2212 gloria, \u015bwietlisty owal, kr\u0105g, otok wok\u00f3\u0142 postaci b\u00f3stw i \u015bwi\u0119tych. Je\u015bli blask otacza ca\u0142\u0105 posta\u0107, nazywa si\u0119 go aureol\u0105 lub mandorl\u0105 (w kszta\u0142cie migda\u0142a lub owalu). Mandorla s\u0142u\u017cy niekiedy wyra\u017ceniu szczeg\u00f3lnie dobitnej manifestacji pot\u0119gi Bo\u017cej, jak w scenie Przemienienia, Wniebowst\u0105pienia czy S\u0105du Ostatecznego. Natomiast \u015bwietlisty otok wok\u00f3\u0142 g\u0142owy postaci o szczeg\u00f3lnym znaczeniu duchowym nazywany jest nimbem.","start_idx":328,"end_idx":428}
{"id":"mrc_759","question":"ile dzieci mia\u0142 jan kochanowski?","answer":"Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa Piotra i Anny urodzi\u0142o si\u0119 jedena\u015bcioro dzieci \u2013 cztery c\u00f3rki (Katarzyna, El\u017cbieta, Jadwiga, Anna) i siedmiu syn\u00f3w (Kasper, Jan, Piotr, Miko\u0142aj \u2013 poeta, Andrzej \u2013 t\u0142umacz \"Eneidy\" Wergiliusza, Jakub, Stanis\u0142aw).","context":"si\u0119 do rozwoju polskiego j\u0119zyka literackiego. == \u017byciorys == Dok\u0142adna data urodzenia Jana Kochanowskiego nie jest znana. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy wskazuje na 1530 rok. Ojcem by\u0142 Piotr Kochanowski herbu Korwin, komornik graniczny radomski i s\u0119dzia ziemski sandomierski a matk\u0105 \u2013 Anna, c\u00f3rka Jakuba Bia\u0142aczowskiego herbu Odrow\u0105\u017c z D\u0105br\u00f3wki Podl\u0119\u017cnej. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa Piotra i Anny urodzi\u0142o si\u0119 jedena\u015bcioro dzieci \u2013 cztery c\u00f3rki (Katarzyna, El\u017cbieta, Jadwiga, Anna) i siedmiu syn\u00f3w (Kasper, Jan, Piotr, Miko\u0142aj \u2013 poeta, Andrzej \u2013 t\u0142umacz \"Eneidy\" Wergiliusza, Jakub, Stanis\u0142aw). Bratanek Jana Kochanowskiego, Piotr Kochanowski, prze\u0142o\u017cy\u0142 \"Orlanda szalonego\" Ludovico Ariosta i \"Jerozolim\u0119 wyzwolon\u0105\" Torquato Tassa. === M\u0142odo\u015b\u0107 i studia === W 1538 Jan Kochanowski rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 \u2013 w domu pod kierunkiem Jana Sylwiusza z Sieciechowa lub w szkole parafialnej w","start_idx":342,"end_idx":566}
{"id":"mrc_760","question":"jaki charakter mia\u0142a 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"Wojna pozycyjna","context":"Charakterystyka wojny == === Wojna pozycyjna === Pomimo tego \u017ce przed I wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 zasz\u0142y znaczne zmiany technologiczne (g\u0142\u00f3wnie w zakresie broni palnej) oraz \u017ce na pola bitew wesz\u0142y olbrzymie armie z poboru, wi\u0119kszo\u015b\u0107 armii europejskich by\u0142a do nowego konfliktu kompletnie nieprzygotowana, za co musieli zap\u0142aci\u0107 sw\u0105 krwi\u0105 \u017co\u0142nierze. Na pocz\u0105tku wojny wi\u0119kszo\u015b\u0107 dow\u00f3dc\u00f3w przygotowywa\u0142a si\u0119 na kr\u00f3tk\u0105 kampani\u0119, w kt\u00f3rej mia\u0142y obowi\u0105zywa\u0107 strategia i taktyka rodem z wojen napoleo\u0144skich. Gdy dosz\u0142o do pierwszych star\u0107, zar\u00f3wno Niemcy, jak i alianci przekonali si\u0119, \u017ce dzi\u0119ki nowoczesnej broni ka\u017cdy atak frontalny ni\u00f3s\u0142 za sob\u0105 ogromne ofiary, dlatego bardzo istotne by\u0142o osi\u0105gni\u0119cie mo\u017cliwo\u015bci natarcia ze skrzyde\u0142. Po bitwie nad Aisne we wrze\u015bniu 1914 mia\u0142a miejsce ca\u0142a seria pr\u00f3b oskrzydlenia przeciwnika i nawi\u0105zania po\u0142\u0105czenia","start_idx":29,"end_idx":44}
{"id":"mrc_761","question":"kogo gra\u0142 wiktor zatwarski m jak mi\u0142o\u015b\u0107?","answer":"pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta","context":"Wiktor Zatwarski (ur. 2 listopada 1935 w Zdo\u0142bunowie, woj. wo\u0142y\u0144skie, ob. Ukraina, zm. 31 sierpnia 2022) \u2013 piosenkarz i aktor. Zadebiutowa\u0142 w 1957 roku rol\u0105 teatraln\u0105 po uko\u0144czeniu Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szko\u0142y Teatralnej w Krakowie. W latach 1969\u20131977 wyst\u0119powa\u0142 na festiwalach piosenki w Zielonej G\u00f3rze, Ko\u0142obrzegu, Sopocie i Opolu. W 1969 roku na Festiwalu Piosenki \u017bo\u0142nierskiej w Ko\u0142obrzegu otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Br\u0105zowego Pier\u015bcienia za wykonanie piosenki \"Jak na lato\" (muzyka F. Nowak, s\u0142owa J. Urbanowicz). W tym samym roku na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu dosta\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie za piosenk\u0119 \"Srebrne wesele\" (muzyka S. Rembowski, s\u0142owa E. Fiszer). == Filmografia == * 2006: \"Kopciuszek\" \u2013 staruszek * 2005: \"M jak mi\u0142o\u015b\u0107\" \u2013 pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta *","start_idx":739,"end_idx":800}
{"id":"mrc_762","question":"kto by\u0142 przeciwnikiem stronnictwa malkontent\u00f3w?","answer":"Przeciwnicy konfederacji go\u0142\u0119biowskiej, opozycja zwi\u0105zana by\u0142a z: dworem Kr\u00f3lestwa Francji, prymasem Miko\u0142ajem Pra\u017cmowskim i hetmanem wielkim koronnym Janem Sobieskim.","context":"Konfederacja go\u0142\u0105bska (lub konfederacja go\u0142\u0119biowska), \u2013 konfederacja zawi\u0105zana przez szlacht\u0119 koronn\u0105 przy kr\u00f3lu Michale Korybucie Wi\u015bniowieckim 16 pa\u017adziernika 1672. Przy\u0142\u0105czy\u0142y si\u0119 do niej r\u00f3wnie\u017c ugrupowania wiernej kr\u00f3lowi magnaterii. Monarcha akt konfederacji podpisa\u0142 10 listopada 1672. Zawi\u0105zana zosta\u0142a przeciwko tzw. \u201emalkontentom\u201d (opozycji magnackiej), w obronie kr\u00f3la, kt\u00f3ry m.in. d\u0105\u017cy\u0142 do podpisania przez Polsk\u0119 pokoju z Imperium Osma\u0144skim. Marsza\u0142kiem konfederacji go\u0142\u0119biowskiej zosta\u0142 wierny kr\u00f3lowi Stefan Stanis\u0142aw Czarniecki, bratanek hetmana Stefana Czarnieckiego. G\u0142\u00f3wnymi autorami uchwa\u0142 konfederacji byli biskup pozna\u0144ski Stefan Wierzbowski i wojewoda sieradzki Feliks Kazimierz Potocki. Przeciwnicy konfederacji go\u0142\u0119biowskiej, opozycja zwi\u0105zana by\u0142a z: dworem Kr\u00f3lestwa Francji, prymasem Miko\u0142ajem Pra\u017cmowskim i hetmanem wielkim koronnym Janem Sobieskim. Kapitulacja Kamie\u0144ca Podolskiego 26 sierpnia 1672 otworzy\u0142a armii osma\u0144skiej drog\u0119 do przy\u0142\u0105czenia Rzeczypospolitej. Koz\u0142\u00f3w ofiarnych szukano we","start_idx":711,"end_idx":878}
{"id":"mrc_763","question":"co to jest wst\u0105\u017cka orderowa?","answer":"pasek materia\u0142u, na kt\u00f3rym nosi si\u0119 insygnia orderowe.","context":"Wst\u0119ga orderowa \u2013 pasek materia\u0142u, na kt\u00f3rym nosi si\u0119 insygnia orderowe. Kolory wst\u0119gi s\u0105 zdefiniowane prawem dla ka\u017cdego odznaczenia. Sama wst\u0119ga miewa r\u00f3\u017cne kszta\u0142ty i rozmiary, w zale\u017cno\u015bci od rodzaju odznaczenia, jego klasy, danej tradycji wi\u0105zania lub noszenia odznacze\u0144. Na og\u00f3\u0142 rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce typy wst\u0119g orderowych: * Wielka wst\u0119ga, przynale\u017cna do najwy\u017cszej klasy orderu, szeroka szarfa noszona przez rami\u0119, najcz\u0119\u015bciej lewe, czasem prawe, niemal zawsze w towarzystwie gwiazdy orderowej. Odznaczenie jest do niej przymocowane u do\u0142u, zatem noszone przy boku. * Wst\u0119ga, przynale\u017cna do kolejnej lub kolejnych klas, szeroko\u015bci na og\u00f3\u0142 ok. 4-5 cm, pozwala nosi\u0107 odznaczenie na szyi (na stroju damskim ordery nosi si\u0119 na wst\u0119dze upi\u0119tej w kokard\u0119, na lewej piersi, powy\u017cej odznacze\u0144 zawieszonych na wst\u0105\u017ckach). W","start_idx":18,"end_idx":72}
{"id":"mrc_764","question":"co przedstawia pomnik chopina?","answer":"przedstawiaj\u0105cy odlan\u0105 w br\u0105zie posta\u0107 kompozytora siedz\u0105c\u0105 pod stylizowan\u0105 wierzb\u0105.","context":"Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie \u2013 secesyjny pomnik Fryderyka Chopina w parku \u0141azienkowskim w Warszawie, przedstawiaj\u0105cy odlan\u0105 w br\u0105zie posta\u0107 kompozytora siedz\u0105c\u0105 pod stylizowan\u0105 wierzb\u0105. == Opis == === Projekt i pierwsza realizacja === Pomys\u0142 upami\u0119tnienia Fryderyka Chopina pojawi\u0142 si\u0119 w\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego w 1876, ale w \u00f3wczesnych warunkach politycznych nie m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 urzeczywistniony. Sytuacja uleg\u0142a zmianie w 1901, gdy polska \u015bpiewaczka operowa Adelajda Bolska uzyska\u0142a ustn\u0105 zgod\u0119 cara Miko\u0142aja II na wzniesienie monumentu, a genera\u0142 gubernator warszawski wyda\u0142 zgod\u0119 na utworzenie z dniem 1 stycznia 1902 Komitetu Budowy Pomnika Chopina w Warszawie. W 1908 rozpisano konkurs na projekt monumentu, rozstrzygni\u0119ty w maju 1909. Spo\u015br\u00f3d os\u00f3b kultury i sztuki w jury konkursowym zasiadali m.in. Antoine Bourdelle, J\u00f3zef Pius","start_idx":109,"end_idx":193}
{"id":"mrc_765","question":"o czym jest przekl\u0119te dziecko?","answer":"Historia osadzona jest dziewi\u0119tna\u015bcie lat po wydarzeniach z \"Insygni\u00f3w \u015amierci\" i koncentruje si\u0119 na relacji Harry\u2019ego Pottera z jego m\u0142odszym synem, Albusem Severusem Potterem, rozpoczynaj\u0105cym nauk\u0119 w Szkole Magii","context":"\"Harry Potter i przekl\u0119te dziecko\" () \u2013 brytyjska westendowa sztuka teatralna napisana przez Jacka Thorne\u2019a na podstawie historii J.K. Rowling, Johna Tiffany\u2019ego i samego Thorne\u2019a. Pokazy przedpremierowe rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 7 czerwca 2016 w londy\u0144skim Palace Theatre, a oficjalna premiera mia\u0142a miejsce 30 lipca. Na Broadwayu \"Przekl\u0119te dziecko\" zadebiutowa\u0142o 18 kwietnia 2018 w Lyric Theatre, podczas gdy przedpremiery trwa\u0142y od 16 marca. Zar\u00f3wno w Londynie, jak i w Nowym Jorku g\u0142\u00f3wne role graj\u0105 ci sami aktorzy \u2013 Anthony Boyle, Sam Clemmett, Noma Dumezweni, Poppy Miller, Jamie Parker, Alex Price i Paul Thornley. Historia osadzona jest dziewi\u0119tna\u015bcie lat po wydarzeniach z \"Insygni\u00f3w \u015amierci\" i koncentruje si\u0119 na relacji Harry\u2019ego Pottera z jego m\u0142odszym synem, Albusem Severusem Potterem, rozpoczynaj\u0105cym nauk\u0119 w Szkole Magii","start_idx":612,"end_idx":826}
{"id":"mrc_766","question":"co jest wynik finansowy?","answer":"r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla okre\u015blonego przedsi\u0119biorstwa (podmiotu rachunkowo\u015bci) w wybranym okresie sprawozdawczym.","context":"Wynik finansowy \u2013 r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla okre\u015blonego przedsi\u0119biorstwa (podmiotu rachunkowo\u015bci) w wybranym okresie sprawozdawczym. Dodatni wynik finansowy jest nazywany zyskiem, za\u015b ujemny strat\u0105. Wynik finansowy podzielony przez warto\u015b\u0107 przychodu, aktyw\u00f3w lub zaanga\u017cowanego kapita\u0142u jest nazywany rentowno\u015bci\u0105. Wynik finansowy brutto przedsi\u0119biorstwa ustalony w rachunku zysk\u00f3w i strat tworzonym zgodnie z ustaw\u0105 o rachunkowo\u015bci stanowi podstaw\u0119 naliczenia podatku dochodowego (brutto) oraz w przypadku sp\u00f3\u0142ek kapita\u0142owych podstaw\u0119 okre\u015blenia wysoko\u015bci dywidendy. Wielko\u015b\u0107 podatku dochodowego obliczona od zysku brutto jest z regu\u0142y inna ni\u017c ustalone na podstawie przepis\u00f3w podatkowych zobowi\u0105zanie z tytu\u0142u podatku dochodowego od os\u00f3b prawnych. Zysk brutto nie jest r\u00f3wny podstawie opodatkowania. Jest to spowodowane wyst\u0119powaniem przej\u015bciowych i sta\u0142ych r\u00f3\u017cnic mi\u0119dzy wykazywan\u0105 w ksi\u0119gach rachunkowych warto\u015bci\u0105 aktyw\u00f3w","start_idx":18,"end_idx":174}
{"id":"mrc_767","question":"czym ws\u0142awi\u0142 si\u0119 odyseusz?","answer":"Uchodzi\u0142 za syna herosa Laertesa i jego ma\u0142\u017conki Antyklei. Wed\u0142ug mitu by\u0142 najprzebieglejszym z kr\u00f3l\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w wojnie troja\u0144skiej, autorem podst\u0119pu, dzi\u0119ki kt\u00f3remu Grecy wygrali wojn\u0119 \u2013 konia troja\u0144skiego.","context":"Odyseusz (Odys, Ulisses, gr. , Odysse\u00fas, ) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3l Itaki; bohater \"Odysei\" Homera. Uchodzi\u0142 za syna herosa Laertesa i jego ma\u0142\u017conki Antyklei. Wed\u0142ug mitu by\u0142 najprzebieglejszym z kr\u00f3l\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w wojnie troja\u0144skiej, autorem podst\u0119pu, dzi\u0119ki kt\u00f3remu Grecy wygrali wojn\u0119 \u2013 konia troja\u0144skiego. W podr\u00f3\u017cy powrotnej do Itaki prze\u017cy\u0142 wiele przyg\u00f3d. Powszechnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce do ko\u0144ca pozosta\u0142 wierny swej \u017conie Penelopie, co nie jest prawd\u0105, gdy\u017c zgodnie z tre\u015bci\u0105 \"Odysei\" oraz mitologi\u0105 grecko-rzymsk\u0105 mia\u0142 potomstwo z czarodziejk\u0105 Kirke oraz sypia\u0142 z zakochan\u0105 w nim nimf\u0105 Kalipso (c\u00f3rka Atlasa), kt\u00f3ra oferowa\u0142a mu nie\u015bmiertelno\u015b\u0107. Obok Heraklesa i Tezeusza jest najbardziej znanym bohaterem greckich mit\u00f3w i legend. Synem Odyseusza by\u0142 Telemach. == Pochodzenie == Podobnie jak w przypadku wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":103,"end_idx":319}
{"id":"mrc_768","question":"ile medali zdoby\u0142a polska?","answer":"Reprezentanci Polski zdobyli \u0142\u0105cznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich.","context":"19 z 23 medali polscy olimpijczycy wywalczyli w konkurencjach indywidualnych, trzy zdobyli w \u0142y\u017cwiarskich biegach dru\u017cynowych, a jedn\u0105 w dru\u017cynowych skokach narciarskich. W klasyfikacji medalowej wszech czas\u00f3w reprezentacja Polski zajmuje 22. miejsce, bior\u0105c pod uwag\u0119 medale zimowych igrzysk olimpijskich. == Medali\u015bci chronologicznie == Reprezentanci Polski zdobyli \u0142\u0105cznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich. Polacy stali na podium zawod\u00f3w olimpijskich na dziewi\u0119ciu igrzyskach, z czego po raz pierwszy w 1956 roku. Raz zdarzy\u0142o si\u0119, \u017ce reprezentanci Polski zdobyli dwa medale w jednej konkurencji podczas jednych igrzysk olimpijskich. Mia\u0142o to miejsce w 1960 roku w \u0142y\u017cwiarskim biegu kobiet na 1500 metr\u00f3w, kiedy to srebrny medal zdoby\u0142a Elwira Seroczy\u0144ska, a br\u0105zowy \u2013 Helena Pilejczyk. Ponadto, jeszcze trzykrotnie zdarzy\u0142o si\u0119, \u017ce polscy sportowcy zdobyli wi\u0119cej","start_idx":339,"end_idx":416}
{"id":"mrc_769","question":"czym jest wielka schizma wschodnia?","answer":"roz\u0142am w chrze\u015bcija\u0144stwie na Ko\u015bci\u00f3\u0142 wschodni i zachodni.","context":"Wielka schizma wschodnia \u2013 roz\u0142am w chrze\u015bcija\u0144stwie na Ko\u015bci\u00f3\u0142 wschodni i zachodni. Za symboliczn\u0105 dat\u0119 tego wydarzenia przyjmuje si\u0119 rok 1054. Nie by\u0142 to jednorazowy akt, lecz proces, kt\u00f3ry rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 w szerokich ramach chronologicznych, trwaj\u0105cy a\u017c do XIII w. Wtedy wiele os\u00f3b nie zdawa\u0142o sobie sprawy z istnienia schizmy. Win\u0105 za jej powstanie obarcza si\u0119 zar\u00f3wno Rzym, jak i Konstantynopol. Wielk\u0105 schizm\u0119 poprzedzi\u0142y dwie inne: schizma akacja\u0144ska (484\u2013519) i schizma Focjusza (861\u2013867). == Geneza == Podzia\u0142 Ko\u015bcio\u0142a na cz\u0119\u015b\u0107 wschodni\u0105 i zachodni\u0105 si\u0119ga\u0142 czas\u00f3w Imperium Rzymskiego, kiedy to cesarz Teodozjusz I Wielki w 395 r. podzieli\u0142 cesarstwo na zachodniorzymskie i wschodniorzymskie. Sta\u0142o si\u0119 tak, poniewa\u017c tereny imperium by\u0142y zbyt rozleg\u0142e i wykazywa\u0142y du\u017c\u0105 odmienno\u015b\u0107 kulturow\u0105. Zach\u00f3d by\u0142 \u015bwiatem \u0142aciny","start_idx":27,"end_idx":84}
{"id":"mrc_770","question":"ile wyprodukowano ursus\u00f3w c-360?","answer":"oko\u0142o 282 000 sztuk.","context":"Ursus C-360 \u2013 \u015bredni ci\u0105gnik rolniczy produkowany w latach 1976\u20131994 w Zak\u0142adach Mechanicznych Ursus w Warszawie, w liczbie oko\u0142o 282 000 sztuk. W latach 2015 - 2017 przedsi\u0119biorstwo Ursus S.A. produkowano w Lublinie tzw. drug\u0105 generacj\u0119 modelu C-360. W kwietniu 1976 r. rozpocz\u0119to produkcj\u0119 seryjn\u0105 ko\u0142owego ci\u0105gnika rolniczego Ursus C-360. Zast\u0105pi\u0142 on produkowan\u0105 od lipca 1975 r. zmodernizowan\u0105 wersj\u0119 modelu C-355, oznaczon\u0105 Ursus C-355M. Ci\u0105gnik Ursus C-355M by\u0142 pierwszym etapem wprowadzenia do produkcji modelu C-360. == Dane techniczne == === I. 1976\u20131994 === * Klasa \u2013 0,9 Dane og\u00f3lne: * Nap\u0119d \u2013 4\u00d72, * Max. pr\u0119dko\u015b\u0107 jazdy \u2013 25,4 km/h * Ko\u0142a prz\u00f3d \u2013 6.00-16,6 PR * Ko\u0142a ty\u0142 \u2013 14,9/13-28 * Masa bez obci\u0105\u017cnik\u00f3w \u2013 2170 kg * Masa","start_idx":124,"end_idx":144}
{"id":"mrc_771","question":"czym jest opinia prawna?","answer":"pomocniczy materia\u0142 analityczny zwi\u0105zany z praktycznymi problemami prawnymi dotycz\u0105cymi jednostkowej sprawy lub konkretnego przypadku.","context":"Opinia prawna \u2014 pomocniczy materia\u0142 analityczny zwi\u0105zany z praktycznymi problemami prawnymi dotycz\u0105cymi jednostkowej sprawy lub konkretnego przypadku. Zazwyczaj sporz\u0105dzany jest na zam\u00f3wienie przez wykwalifikowanego prawnika, najcz\u0119\u015bciej adwokata lub radc\u0119 prawnego. W zale\u017cno\u015bci od specyfiki i z\u0142o\u017cono\u015bci przedmiotu opinii mo\u017ce by\u0107 ona mniej lub bardziej obszerna i kompleksowa, mo\u017ce w szczeg\u00f3lno\u015bci obejmowa\u0107 wiele dziedzin prawa, odnosi\u0107 si\u0119 do norm, orzecznictwa oraz doktryny i teorii prawa. Opinie maj\u0105 na celu m.in. wyja\u015bnianie problem\u00f3w prawnych, proponowanie rozwi\u0105za\u0144, w tym te\u017c wariantowych. Przyk\u0142adowo mog\u0105: * wskazywa\u0107 propozycje procedur prawnych pozwalaj\u0105cych doprowadzi\u0107 do osi\u0105gni\u0119cia za\u0142o\u017conego celu, w szczeg\u00f3lno\u015bci zmiany wsp\u00f3\u0142w\u0142asno\u015bci, nabycia sp\u00f3\u0142ki, sporz\u0105dzenia intercyzy, itp. * przedstawia\u0107 kwalifikacj\u0119 konkretnego stanu faktycznego w \u015bwietle ustaw, orzecznictwa, publikacji prawnych * przedstawia\u0107 analiz\u0119 prawn\u0105 dokumentu, jak decyzja, umowa,","start_idx":16,"end_idx":150}
{"id":"mrc_772","question":"jaki ruch drogowy w japonii?","answer":"ruchu lewostronnego","context":"Japonii. Inna jest te\u017c konstrukcja samochod\u00f3w: kierownica w samochodach przeznaczonych do ruchu lewostronnego znajduje si\u0119 po prawej stronie samochodu, a \u015bwiat\u0142a mijania (asymetryczne) kieruj\u0105 snop \u015bwiat\u0142a tak, by do\u015bwietla\u0142 lew\u0105 stron\u0119 drogi. == Koleje == Na kolei ruch lewostronny obowi\u0105zuje tak\u017ce w niekt\u00f3rych spo\u015br\u00f3d tych pa\u0144stw, w kt\u00f3rych na drogach wprowadzono ruch prawostronny, na przyk\u0142ad we Francji (opr\u00f3cz Alzacji i zachodniej cz\u0119\u015bci Lotaryngii), W\u0142oszech, Szwajcarii, Szwecji, Danii, Belgii i Portugalii. Ruch lewostronny obowi\u0105zuje r\u00f3wnie\u017c w metrze w Madrycie, Sztokholmie i Lizbonie. W szczeg\u00f3lnych przypadkach dopuszczalny jest ruch poci\u0105gu lew\u0105 stron\u0105 linii nawet na tych odcinkach sieci kolejowej, na kt\u00f3rych normalnie obowi\u0105zuje prawostronny kierunek ruchu. == Na wodzie == W ruchu statk\u00f3w, niezale\u017cnie od pa\u0144stwa, na ca\u0142ym \u015bwiecie obowi\u0105zuje ruch prawostronny.","start_idx":90,"end_idx":109}
{"id":"mrc_773","question":"ile medali olimpijskich zdoby\u0142 adam ma\u0142ysz?","answer":"Adam Ma\u0142ysz zdoby\u0142 dwa medale","context":"udzia\u0142u w zawodach P\u015a w Hakubie i Sapporo, szykuj\u0105c si\u0119 do igrzysk olimpijskich w Salt Lake City. Na ameryka\u0144skiej olimpiadzie Adam Ma\u0142ysz zdoby\u0142 dwa medale na skoczniach w Park City. W pierwszym konkursie na normalnej skoczni wywalczy\u0142 br\u0105zowy medal. By\u0142 to pierwszy medal zimowej olimpiady reprezentanta Polski od 1972, kiedy z\u0142oto w konkursie skok\u00f3w zdoby\u0142 Wojciech Fortuna. W zawodach na du\u017cej skoczni Ma\u0142ysz zdoby\u0142 wicemistrzostwo olimpijskie. Zosta\u0142 tym samym pierwszym polskim zawodnikiem, kt\u00f3ry zdoby\u0142 dwa medale podczas zimowych igrzysk olimpijskich. Ma\u0142ysz zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c pierwszym w XXI wieku polskim sportowcem, kt\u00f3ry zdoby\u0142 medal igrzysk olimpijskich. Trener Apoloniusz Tajner stwierdzi\u0142, \u017ce Ma\u0142ysz mia\u0142 podczas konkursu na K-120 problemy techniczne przy wyj\u015bciu z progu. Mimo du\u017cej si\u0142y odbicia, by\u0142o ono op\u00f3\u017anione o ok.","start_idx":127,"end_idx":156}
{"id":"mrc_774","question":"ile cz\u0142onk\u00f3w liczy nato?","answer":"30 cz\u0142onk\u00f3w","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":177,"end_idx":188}
{"id":"mrc_775","question":"kto nazwa\u0142 maryj\u0119 kr\u00f3low\u0105 polski?","answer":"Grzegorz z Sambora","context":"nazwa\u0142 Maryj\u0119 \"Pani\u0105 \u015bwiata i nasz\u0105\". Tytu\u0142 Matki Bo\u017cej jako Kr\u00f3lowej Polski si\u0119ga drugiej po\u0142owy XVI wieku. Wtedy to Grzegorz z Sambora po raz pierwszy nazywa Maryj\u0119 Kr\u00f3low\u0105 Polski i Polak\u00f3w. 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej kr\u00f3l Jan Kazimierz w spos\u00f3b oficjalny \u015blubowa\u0142 przed wizerunkiem Matki Bo\u017cej \u0141askawej: \u201eCiebie za patronk\u0119 moj\u0105 i za Kr\u00f3low\u0105 pa\u0144stw moich dzisiaj obieram\u201d. W trzechsetn\u0105 rocznic\u0119 \u015blub\u00f3w Jana Kazimierza episkopat Polski z inicjatywy wi\u0119zionego prymasa Stefana Wyszy\u0144skiego dokona\u0142 ponownego zawierzenia ca\u0142ego kraju Maryi i odnowienia \u015blub\u00f3w kr\u00f3lewskich. 26 sierpnia 1956 roku ok. miliona wiernych na Jasnej G\u00f3rze z\u0142o\u017cy\u0142o Jasnog\u00f3rskie \u015aluby Narodu Polskiego. 3 maja w Ko\u015bciele katolickim w Polsce obchodzona jest liturgiczna uroczysto\u015b\u0107 Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Kr\u00f3lowej Polski. Matka Bo\u017ca Kr\u00f3lowa Polski","start_idx":118,"end_idx":136}
{"id":"mrc_776","question":"czym jest kontemplacja?","answer":"spos\u00f3b aktywno\u015bci poznawczej realizowanej poprzez skupienie, pogr\u0105\u017cenie si\u0119 w my\u015blach, przygl\u0105danie si\u0119 czemu\u015b.","context":"Kontemplacja \u2013 spos\u00f3b aktywno\u015bci poznawczej realizowanej poprzez skupienie, pogr\u0105\u017cenie si\u0119 w my\u015blach, przygl\u0105danie si\u0119 czemu\u015b. Zar\u00f3wno koncentracja, jak i kontemplacja s\u0105 dwoma r\u00f3\u017cnymi rodzajami medytacji. Koncentracja ma charakter medytacji syntetycznej, a kontemplacja \u2013 medytacji analitycznej. Wyraz ten pochodzi od \u0142ac. \"contemplatio\" (z \"con\" 'wsp\u00f3\u0142-' i \"templum\" '\u015bwi\u0105tynia, miejsce obserwacji znak\u00f3w wieszczych'). \u0141aci\u0144skie okre\u015blenie odnosi\u0142o si\u0119 pierwotnie do ogl\u0105dania lotu ptak\u00f3w, aby wyczyta\u0107 z nich bieg swojego losu. Mo\u017cliwe, \u017ce p\u00f3\u017aniej dotyczy\u0142o r\u00f3wnie\u017c ogl\u0105dania wszelkich znak\u00f3w, czy zwiastun\u00f3w dla znalezienia wyja\u015bnienia w r\u00f3\u017cnych zdarzeniach \u017cycia. W pismach Cycerona (106\u201343 r. p.n.e.) wyraz \"contemplatio\" ma ju\u017c znaczenie spojrzenia, patrzenia, przegl\u0105dania, badania. U p\u00f3\u017aniejszych za\u015b pisarzy \u0142aci\u0144skich (II\u2013VI w. n.e.) oznacza tak\u017ce rozwa\u017canie, uwag\u0119, wzgl\u0105d. Kontemplacja by\u0142a wa\u017cn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 poznania filozof\u00f3w (np. Platon).","start_idx":15,"end_idx":126}
{"id":"mrc_777","question":"co to jest 11 listopada?","answer":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918).","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918). \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione ustaw\u0105 z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustaw\u0105 Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywr\u00f3cono je ustaw\u0105 w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci by\u0142o procesem stopniowym. Wyb\u00f3r 11 listopada uzasadni\u0107 mo\u017cna zbiegiem wydarze\u0144 w Polsce z zako\u0144czeniem I wojny \u015bwiatowej dzi\u0119ki zawarciu rozejmu w Compi\u00e8gne 11 listopada 1918, piecz\u0119tuj\u0105cego ostateczn\u0105 kl\u0119sk\u0119 Niemiec. Dzie\u0144 wcze\u015bniej przyby\u0142 do Warszawy J\u00f3zef Pi\u0142sudski. W tych dw\u00f3ch dniach, 10 i 11 listopada 1918, nar\u00f3d polski u\u015bwiadomi\u0142 sobie w pe\u0142ni odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci, a nastr\u00f3j g\u0142\u0119bokiego","start_idx":0,"end_idx":192}
{"id":"mrc_778","question":"kto to jest inspicjent?","answer":"w teatrze lub operze osoba odpowiadaj\u0105ca za koordynacj\u0119 i zgodno\u015b\u0107 z planem przebiegu przedstawienia, pracownik teatru czuwaj\u0105cy nad techniczn\u0105 i organizacyjn\u0105 stron\u0105 przedstawienia.","context":"Inspicjent \u2013 w teatrze lub operze osoba odpowiadaj\u0105ca za koordynacj\u0119 i zgodno\u015b\u0107 z planem przebiegu przedstawienia, pracownik teatru czuwaj\u0105cy nad techniczn\u0105 i organizacyjn\u0105 stron\u0105 przedstawienia. Podczas trwania spektaklu jest najwa\u017cniejsz\u0105 osob\u0105 w teatrze, od niego zale\u017cy pomy\u015blno\u015b\u0107 wszystkich wej\u015b\u0107 aktor\u00f3w lub solist\u00f3w i zmian dekoracji. Inspicjent przywo\u0142uje przez specjalny system nag\u0142a\u015bniaj\u0105cy, s\u0142yszalny tylko za kulisami, zar\u00f3wno zespo\u0142y artystyczne, jak i technik\u0119. Inspicjent jest osob\u0105, kt\u00f3ra wie wszystko o spektaklu, jest obecna od pocz\u0105tku jego powstawania, do ostatniego pokazu. Jego miejsce jest za kulisami w tzw. budce inspicjenta lub inaczej inspicjenturze. Nazwa pochodzi od \u0142aci\u0144skiego s\u0142owa \u201einspiciens\u201d, inaczej nadzoruj\u0105cy. == Historia == Pocz\u0105tkowo prac\u0105 teatru zarz\u0105dzali aktorzy i autorzy sztuki. Stanowisko inspicjenta pojawi\u0142o si\u0119 w teatrze w XVII w.. Jednak dopiero","start_idx":13,"end_idx":195}
{"id":"mrc_779","question":"gdzie walczy\u0142 jacek soplica?","answer":"w kampanii w\u0142oskiej","context":"zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. By\u0142 nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 rodu Soplic\u00f3w, prawdopodobnie dzi\u0119ki fantazji, bitno\u015bci i inteligencji. Zrezygnowany Soplica p\u00f3\u017aniej po\u015blubi\u0142 przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna Tadeusza. Niekochana przez m\u0119\u017ca, zmar\u0142a wkr\u00f3tce po porodzie. Tymczasem Jacek popad\u0142 w pija\u0144stwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przyby\u0142 pod zamek Horeszk\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 w\u00f3wczas atakowany przez Moskali. Widz\u0105c rado\u015b\u0107 Horeszki po odpartym ataku, Soplica si\u0119gn\u0105\u0142 po karabin zabitego Rosjanina i zastrzeli\u0142 Stolnika. Zosta\u0142 uznany za zdrajc\u0119 i stronnika Moskali, kt\u00f3rzy chcieli go za \u00f3w czyn uhonorowa\u0107, on si\u0119 jednak nie zgodzi\u0142. By odpokutowa\u0107 za swe czyny, odda\u0142 swego syna na wychowanie, wyjecha\u0142 z kraju i wst\u0105pi\u0142 do Legion\u00f3w Polskich genera\u0142a D\u0105browskiego. Wraz z nimi walczy\u0142 w kampanii w\u0142oskiej, z po\u015bwi\u0119ceniem oddaj\u0105c si\u0119 sprawie. Niezdolny","start_idx":801,"end_idx":820}
{"id":"mrc_780","question":"ile wysp jest w grecji?","answer":"na oko\u0142o 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszka\u0142ych.","context":"na oko\u0142o 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszka\u0142ych. Najwi\u0119ksze z nich to: * Kreta (ok. 8260 km\u00b2), * Eubea (ok. 3621 km\u00b2), * Lesbos (ok. 1630 km\u00b2), * Rodos (ok. 1400 km\u00b2), * Chios (ok. 840 km\u00b2), * Kefalinia (ok. 780 km\u00b2), * Korfu (592 km\u00b2), * Samos (ok. 476 km\u00b2), * Lemnos (476 km\u00b2), * Naksos (ok. 430 km\u00b2), * Zakintos (406 km\u00b2), * Thasos (ok. 390 km\u00b2). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z wysp Grecji wchodzi w sk\u0142ad archipelag\u00f3w, z kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wne to: * Wyspy Jo\u0144skie * Wyspy Egejskie, w tym: ** Cyklady ** Sporady ** Dodekanez Blisko 81% powierzchni Grecji zajmuj\u0105 pasma g\u00f3rskie (\u015brednia wysoko\u015b\u0107 1200\u20131800 m n.p.m.), kt\u00f3re maj\u0105 przebieg po\u0142udnikowy. Obszary nizinne s\u0105 niewielkie i wyst\u0119puj\u0105 w pobli\u017cu","start_idx":0,"end_idx":51}
{"id":"mrc_781","question":"w jakim klubie jest ronaldo?","answer":"Al-Nassr","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":179,"end_idx":187}
{"id":"mrc_782","question":"gdzie mieszka\u0142 jan kochanowski?","answer":"w mazowieckiej miejscowo\u015bci Czarnolas","context":"1842 roku. === Muzea === * Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie znajduj\u0105ce si\u0119 w miejscu gdzie poeta mieszka\u0142 i tworzy\u0142 w mazowieckiej miejscowo\u015bci Czarnolas w powiecie zwole\u0144skim. === Teatry === \u017bycie Jana Kochanowskiego sta\u0142o si\u0119 inspiracj\u0105 dla kilku widowisk dramatycznych: anonimowy \"Jan Kochanowski, rymotw\u00f3rca polski, czyli zabawa w Czarnolesiu\" (premiera 1807), opera \"Jan Kochanowski w Czarnym Lesie\" autorstwa Karola Krupi\u0144skiego do libretta Juliana Ursyna Niemczewicza (premiera 1817), \"Urszulka z Czarnolasu\" oraz \"Jan Kochanowski\" \u2013 obydwie na podstawie powie\u015bci Klementyny Hoffmanowej (premiera 1898), \"Droga do Czarnolasu\" autorstwa A. Maliszewskiego (premiera 1952). Imieniem poety nazwano: * Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego w Opolu. * Teatr Powszechny im. Jana Kochanowskiego w Radomiu === Film === * \"Jan Kochanowski\" \u2013 film dokumentalny z 1974","start_idx":124,"end_idx":161}
{"id":"mrc_783","question":"w jaki dzie\u0144 tygodnia umar\u0142 jezus?","answer":"by\u0142 to pi\u0105tek","context":"zabijanie barank\u00f3w przez esse\u0144czyk\u00f3w w ich w\u0142asnym terminie). Dat\u0119 dzienn\u0105 wed\u0142ug wsp\u00f3\u0142czesnego kalendarza pr\u00f3bowano ustali\u0107 na podstawie danych astronomicznych. Przyjmuj\u0105c wiarygodno\u015b\u0107 chronologii Ewangelii Jana, \u015bmier\u0107 Jezusa datowano na 7 kwietnia 30 roku lub 3 kwietnia 33 roku (w obu wypadkach by\u0142 to pi\u0105tek). Wenancjusz Domaga\u0142a, opowiadaj\u0105c si\u0119 za p\u00f3\u017aniejsz\u0105 dat\u0105, wskazuje, \u017ce wed\u0142ug Ewangelii Jana dzia\u0142alno\u015b\u0107 Jezusa mia\u0142a trwa\u0107 co najmniej trzy lata od chwili wyst\u0105pienia Jana Chrzciciela w 28 roku. Jednak relacja synoptyk\u00f3w zdaje si\u0119 sugerowa\u0107, \u017ce publiczna dzia\u0142alno\u015b\u0107 Jezusa trwa\u0142a zaledwie rok. Joachim Gnilka uwa\u017ca trzyletni okres dzia\u0142alno\u015bci Jezusa za niewiarygodny. Dodatkowo obliczenia astronomiczne s\u0105 niepewne z uwagi na mo\u017cliwo\u015b\u0107 niedok\u0142adno\u015bci okre\u015blania nowiu ksi\u0119\u017cyca przez kap\u0142an\u00f3w, a tak\u017ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 dodania miesi\u0105ca przest\u0119pnego przed miesi\u0105c nisan w przypadku op\u00f3\u017anienia","start_idx":299,"end_idx":312}
{"id":"mrc_784","question":"w jaki spos\u00f3b porozumiewaj\u0105 si\u0119 s\u0142onie?","answer":"S\u0142onie porozumiewaj\u0105 si\u0119 ze sob\u0105 d\u017awi\u0119kami o bardzo niskiej cz\u0119stotliwo\u015bci, nies\u0142yszalnymi dla ucha ludzkiego, kt\u00f3re s\u0105 odbierane przez te zwierz\u0119ta na du\u017ce odleg\u0142o\u015bci (ponad 2 km).","context":"okr\u0105g\u0142\u0105 stop\u0105 zawieraj\u0105c\u0105 warstw\u0119 amortyzacyjn\u0105 zbudowan\u0105 z tkanki chrz\u0119stnej i t\u0142uszczowej. S\u0142onie chodz\u0105 na czubkach palc\u00f3w zako\u0144czonych pi\u0119cioma paznokciami w ko\u0144czynach przednich, trzema lub czterema w tylnych. Cia\u0142o pokrywa gruba, marszczona sk\u00f3ra o grubo\u015bci 2-4 cm, prawie bezw\u0142osa, rzadkie w\u0142osy wyst\u0119puj\u0105 na grzbiecie i karku, d\u0142u\u017csze stanowi\u0105 zako\u0144czenie ogona. S\u0142onie porozumiewaj\u0105 si\u0119 ze sob\u0105 d\u017awi\u0119kami o bardzo niskiej cz\u0119stotliwo\u015bci, nies\u0142yszalnymi dla ucha ludzkiego, kt\u00f3re s\u0105 odbierane przez te zwierz\u0119ta na du\u017ce odleg\u0142o\u015bci (ponad 2 km). == Tryb \u017cycia == S\u0142o\u0144 indyjski \u017cyje w stadach z\u0142o\u017conych przewa\u017cnie z 8-10 samic z m\u0142odymi, w obr\u0119bie stada panuje \u015bcis\u0142a hierarchia. W terenie g\u00f3rzystym porusza si\u0119 nadzwyczaj sprawnie (w marszu osi\u0105ga 7-15 km/h), niemal bezg\u0142o\u015bnie i prawie nie pozostawiaj\u0105c \u015blad\u00f3w (nacisk na 1 cm\u00b2","start_idx":371,"end_idx":552}
{"id":"mrc_785","question":"ile goli strzeli\u0142 benzema?","answer":"\u0141\u0105cznie w sezonie strzeli\u0142 23 bramki (17 w lidze, 5 w Lidze Mistrz\u00f3w i jedno trafienie w Pucharze Francji).","context":"utraty przez klub tytu\u0142u, Benzema regularnie wpisywa\u0142 si\u0119 na list\u0119 strzelc\u00f3w, zdobywaj\u0105c swoj\u0105 15. i 16. bramk\u0119 w wygranym 3:1 wyjazdowym meczu z Olympique Marsylia. Ostatniego, 17. gola w sezonie strzeli\u0142 24 maja w zwyci\u0119skim 3:1 spotkaniu przeciwko SM Caen, zajmuj\u0105c tym samym trzecie miejsce w klasyfikacji najlepszych strzelc\u00f3w rozgrywek. \u0141\u0105cznie w sezonie strzeli\u0142 23 bramki (17 w lidze, 5 w Lidze Mistrz\u00f3w i jedno trafienie w Pucharze Francji). === Real Madryt === 1 lipca 2009 og\u0142oszono, \u017ce francuski klub doszed\u0142 do porozumienia w sprawie transferu Benzemy do Realu Madryt. Ustalona kwota, 35 milion\u00f3w euro, kt\u00f3ra w razie sukces\u00f3w hiszpa\u0144skiej dru\u017cyny, mo\u017ce ulec zwi\u0119kszeniu do 41 milion\u00f3w euro. 9 lipca Francuz pomy\u015blnie przeszed\u0142 testy medyczne i podpisa\u0142 sze\u015bcioletni kontrakt z","start_idx":343,"end_idx":450}
{"id":"mrc_786","question":"kto podpisa\u0142 traktat lizbo\u0144ski?","answer":"prezydent Lech Kaczy\u0144ski","context":"podpisali traktat. Tydzie\u0144 po og\u0142oszeniu wynik\u00f3w referendum, 10 pa\u017adziernika, prezydent Lech Kaczy\u0144ski z\u0142o\u017cy\u0142 sw\u00f3j podpis pod aktem ratyfikacji traktatu lizbo\u0144skiego, ko\u0144cz\u0105c w ten spos\u00f3b procedur\u0119 jego przyj\u0119cia przez Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105. Podpis prezydenta Czech pod aktem ratyfikuj\u0105cym go w tym kraju zosta\u0142 z\u0142o\u017cony 3 listopada 2009. == Krytyka traktatu == * Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u015brodowisk konserwatywnych, traktat r\u00f3\u017cni si\u0119 tylko w nieznacznym stopniu od eurokonstytucji, odrzuconej wcze\u015bniej w dw\u00f3ch referendach krajowych i celowo zosta\u0142 stworzony w formie poprawek do istniej\u0105cych praw, aby sprawia\u0107 wra\u017cenie, \u017ce nie stanowi jakiego\u015b prze\u0142omu. Podobie\u0144stwo do odrzuconej Eurokonstytucji przyznaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c niekt\u00f3rzy przyw\u00f3dcy pa\u0144stw europejskich, jak Angela Merkel, Jose Zapatero, V\u00e1clav Klaus, Valery Giscard d\u2019Estaing, Anders Fogh Rasmussen. * Zdaniem niekt\u00f3rych konserwatywnych i katolickich redaktor\u00f3w, traktat \u201ezanadto ograniczy","start_idx":78,"end_idx":102}
{"id":"mrc_787","question":"przez kogo zosta\u0142 odbity edmund?","answer":"Narnijczycy wys\u0142ani przez Aslana.","context":"Swymi zakl\u0119ciami rozsy\u0142a wezwanie do walki dla wszystkich si\u0142 ciemno\u015bci. Nast\u0119pnie postanawia zabi\u0107 Edmunda, nie chce jednak czeka\u0107 na udost\u0119pnienie jej Kamiennego Sto\u0142u (tam bowiem zawsze sk\u0142adano ofiary), lecz postanawia zabi\u0107 go tu i teraz. Przeszkadzaj\u0105 jej w tym Narnijczycy wys\u0142ani przez Aslana. Odbijaj\u0105 oni Edmunda, chc\u0105 te\u017c zabi\u0107 Czarownic\u0119, ale ta zamienia si\u0119 w g\u0142az, a towarzysz\u0105cego jej kar\u0142a w pniak. Edmund zostaje zabrany do obozu Aslana, gdzie ten odbywa z nim d\u0142ug\u0105 rozmow\u0119, a potem oddaje rodze\u0144stwu, kt\u00f3re wybacza mu zdrad\u0119. Nie oznacza to jednak ko\u0144ca k\u0142opot\u00f3w. W obozie Aslana zjawia si\u0119 karze\u0142 i anonsuje Jadis, kt\u00f3ra przybywa z \u017c\u0105daniem wydania Edmunda \u2013 stare prawo bowiem nakazywa\u0142o, by ka\u017cdy zdrajca umiera\u0142 zabity przez Bia\u0142\u0105 Czarownic\u0119 na Kamiennym Stole.","start_idx":268,"end_idx":301}
{"id":"mrc_788","question":"co przekazuje legenda do\u0142\u0105czona do mapy historycznej?","answer":"informacje o wykonaniu mapy oraz niezb\u0119dny do jej prawid\u0142owego odczytania, opis wyst\u0119puj\u0105cych na niej symboli.","context":"Legenda mapy - obja\u015bniaj\u0105cy tekst do\u0142\u0105czony do mapy, zawieraj\u0105cy informacje o wykonaniu mapy oraz niezb\u0119dny do jej prawid\u0142owego odczytania, opis wyst\u0119puj\u0105cych na niej symboli. Legenda zawiera nast\u0119puj\u0105ce elementy: * tytu\u0142 mapy, * autor lub wydawca, * rok wydania, * skala mapy, * odwzorowanie kartograficzne, * \u017ar\u00f3d\u0142a do opracowania mapy, * og\u00f3\u0142 umownych znak\u00f3w kartograficznych u\u017cytych na mapie wraz z ich obja\u015bnieniami, * orientacja mapy, * u\u017cyte skr\u00f3ty, * skala barw, * inne teksty obja\u015bniaj\u0105ce map\u0119.","start_idx":65,"end_idx":175}
{"id":"mrc_789","question":"na jakiej ulicy znajduje si\u0119 sejm?","answer":"ulicy Wiejskiej 4/6/8 oraz ul. Wiejskiej 1","context":"Kompleks budynk\u00f3w Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 zesp\u00f3\u0142 budynk\u00f3w znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ulicy Wiejskiej 4/6/8 oraz ul. Wiejskiej 1, u\u017cytkowany przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej. Budowa kompleksu rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918. Jego sukcesywna rozbudowa trwa do dzisiaj. Wszystkie obiekty znajduj\u0105ce si\u0119 na terenie kompleksu wraz z terenami zielonymi s\u0105 zarz\u0105dzane przez Kancelari\u0119 Sejmu. == Miejsca obrad parlamentu do 1918 == Sejm walny, kt\u00f3rego obrady przypomina\u0142y obecne, powsta\u0142 na pocz\u0105tku XV wieku, gdy na og\u00f3lnopolskie zjazdy urz\u0119dnicze zacz\u0119\u0142a przybywa\u0107 szlachta i przedstawiciele miast. Pierwszy sejm dwuizbowy zwo\u0142ano 18 stycznia 1493 w Piotrkowie (obecnie Piotrkowie Trybunalskim). Do czasu zawarcia unii lubelskiej w 1569 i utworzenia wsp\u00f3lnego polsko-litewskiego sejmu jego sesje odbywa\u0142y si\u0119 w Piotrkowie, Krakowie,","start_idx":100,"end_idx":142}
{"id":"mrc_790","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 mama muminka?","answer":"Mamusia Muminka","context":"Mamusia Muminka (fi\u0144. \"Muumimamma\", szw. \"Muminmamman\") \u2013 jedna z bohaterek serii ksi\u0105\u017cek Tove Jansson opowiadaj\u0105cych o Muminkach oraz filmu animowanego z cyklu \"Muminki\". Do jej cech charakterystycznych nale\u017c\u0105: niezwyk\u0142a cierpliwo\u015b\u0107, wyrozumia\u0142o\u015b\u0107, go\u015bcinno\u015b\u0107, oddanie rodzinie, oraz fakt, i\u017c zawsze nosi przy sobie torebk\u0119 i fartuszek w paski. Jest tak\u017ce bardzo czu\u0142a, mi\u0142a i dobra jak powinna by\u0107 ka\u017cda mamusia. Kategoria:Postacie z Doliny Mumink\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_791","question":"jakie by\u0142o najwi\u0119ksze tsunami na \u015bwiecie?","answer":"najwi\u0119ksze zarejestrowane w historii tsunami (megatsunami, iminami) zanotowano w Lituya Bay na Alasce, fala powsta\u0142a w wyniku trz\u0119sienia ziemi, rozprysn\u0119\u0142a si\u0119 na wysoko\u015bci 524 m, zdzieraj\u0105c grunt wraz z ro\u015blinno\u015bci\u0105.","context":"* 9 lipca 1958 \u2013 najwi\u0119ksze zarejestrowane w historii tsunami (megatsunami, iminami) zanotowano w Lituya Bay na Alasce, fala powsta\u0142a w wyniku trz\u0119sienia ziemi, rozprysn\u0119\u0142a si\u0119 na wysoko\u015bci 524 m, zdzieraj\u0105c grunt wraz z ro\u015blinno\u015bci\u0105. Naoczni \u015bwiadkowie ocenili wysoko\u015b\u0107 fali na 15\u201330 m. Bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 uzyskania przez fal\u0119 gigantycznych rozmiar\u00f3w by\u0142o osuni\u0119cie si\u0119 gruntu wywo\u0142ane trz\u0119sieniem; * 9 marca 1957 \u2013 tsunami po trz\u0119sieniu ziemi na Alasce; * 4 listopada 1952 \u2013 tsunami po trz\u0119sieniu ziemi na Kamczatce; * 1946 \u2013 trz\u0119sienie ziemi na Aleutach i tsunami na Hawajach, tsunami zaatakowa\u0142o Hawaje i Alask\u0119, 196 ofiar, po tej katastrofie powsta\u0142 system ostrzegania przed tsunami na Pacyfiku, gdy\u017c Hawajczycy uznali doniesienie o tsunami za \u017cart primaaprilisowy; * 4-8 sierpnia 1946 \u2013","start_idx":17,"end_idx":234}
{"id":"mrc_792","question":"kiedy przypadaj\u0105 imieniny teresy?","answer":"3 marca, 7 marca, 11 marca, 12 kwietnia, 7 czerwca, 27 czerwca, 6 lipca, 9 sierpnia, 26 wrze\u015bnia, 1 pa\u017adziernika, 3 pa\u017adziernika i 15 pa\u017adziernika.","context":"Teresa \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia greckiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142owa oznaczaj\u0105cego \"mieszkanka wyspy Thera (\"znanej dzi\u015b jako: Santoryn\")\". Teresa imieniny obchodzi: 3 marca, 7 marca, 11 marca, 12 kwietnia, 7 czerwca, 27 czerwca, 6 lipca, 9 sierpnia, 26 wrze\u015bnia, 1 pa\u017adziernika, 3 pa\u017adziernika i 15 pa\u017adziernika. \u015awi\u0119te i b\u0142ogos\u0142awione nosz\u0105ce imi\u0119 Teresa: * \u015bw. Teresa z \u00c1vili (od Jezusa, Teresa Wielka, Hiszpa\u0144ska) \u2013 hiszpa\u0144ska karmelitanka, mistyczka, Doktor Ko\u015bcio\u0142a * \u015bw. Teresa Kim \u2013 m\u0119czennica korea\u0144ska * \u015bw. Teresa Yi Mae-im \u2013 m\u0119czennica korea\u0144ska * \u015bw. Teresa Kim Im-i \u2013 m\u0119czennica korea\u0144ska * \u015bw. Teresa Zhang He \u2013 m\u0119czennica chi\u0144ska * \u015bw. Teresa Chen Jinjie \u2013 m\u0119czennica chi\u0144ska * \u015bw. Teresa z Lisieux (od Dzieci\u0105tka Jezus, Ma\u0142a Tereska) \u2013 francuska karmelitanka,","start_idx":163,"end_idx":310}
{"id":"mrc_793","question":"jak zgin\u0105\u0142 gralon?","answer":"bez potrzeby zamordowany przez Balladyn\u0119 i Kostryna.","context":"* Grabiec \u2013 syn zakrystiana, pijak, kochanek Balladyny i obiekt uczu\u0107 Goplany, jako p\u0142acz\u0105ca wierzba \u015bwiadek zbrodni na Alinie, jako \"dzwonkowy kr\u00f3l\" go\u015b\u0107 na uczcie weselnej; we \u015bnie zabity przez Balladyn\u0119. * Filon \u2013 pasterz, typowy romantyczny bohater, beznadziejnie szukaj\u0105cy mi\u0142o\u015bci; odnajduje martw\u0105 Alin\u0119 i zakochuje si\u0119 w niej od pierwszego wejrzenia. * Fon Kostryn \u2013 podaje si\u0119 za niemieckiego grafa, ale jest synem wisielca, rycerz Kirkora, pod nieobecno\u015b\u0107 ksi\u0119cia ma si\u0119 opiekowa\u0107 Balladyn\u0105, tymczasem staje si\u0119 jej kochankiem, p\u00f3\u017aniej ginie z jej r\u0119ki. * Gralon \u2013 pos\u0142aniec od Kirkora, bez potrzeby zamordowany przez Balladyn\u0119 i Kostryna. * Kanclerz \u2013 pomaga\u0142 Balladynie w os\u0105dzaniu zbrodniarzy. * Wawel \u2013 dziejopis, prowadzi rozmow\u0119 z publiczno\u015bci\u0105 w epilogu; badacze literatury dopatrywali si\u0119 w","start_idx":596,"end_idx":648}
{"id":"mrc_794","question":"jakim krajem jest polska?","answer":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej","context":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry. Od p\u00f3\u0142nocy Polska graniczy z Rosj\u0105 (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litw\u0105, od wschodu z Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105, od po\u0142udnia ze S\u0142owacj\u0105 i Czechami, od zachodu z Niemcami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocnej granicy Polski wyznacza wybrze\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego. Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna na Ba\u0142tyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrain\u0105, Bia\u0142orusi\u0105 i Rosj\u0105 stanowi\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie granic\u0119 zewn\u0119trzn\u0105 Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci 38. miejsce na","start_idx":0,"end_idx":73}
{"id":"mrc_795","question":"dlaczego nie ma p\u00f3\u0142przewodnik\u00f3w?","answer":"G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 kryzysu niedoboru p\u00f3\u0142przewodnik\u00f3w by\u0142a pandemia COVID-19, kt\u00f3rej wybuch w marcu 2020 roku zapocz\u0105tkowa\u0142 fal\u0119 wprowadzania przez w\u0142adze pa\u0144stwowe ogranicze\u0144 w funkcjonowaniu gospodarek, tzw. lockdown\u00f3w.","context":"Niedob\u00f3r p\u00f3\u0142przewodnik\u00f3w () \u2013 globalny kryzys niedoboru rynkowego, w kt\u00f3rym zapotrzebowanie na uk\u0142ady scalone (nazywane powszechnie p\u00f3\u0142przewodnikami lub mikroczipami) potrzebne do produkcji sprz\u0119tu elektronicznego jest niewsp\u00f3\u0142mierne do ich dost\u0119pno\u015bci. Zapocz\u0105tkowany w 2020 roku, szczeg\u00f3lnie pog\u0142\u0119bi\u0142 si\u0119 w po\u0142owie 2021 roku, dotykaj\u0105c dot\u0105d 169 bran\u017cy, na czele z producentami samochod\u00f3w i sprz\u0119tu elektronicznego. Analitycy bran\u017cowi, jak i przedstawiciele m.in. koncern\u00f3w motoryzacyjnych spekuluj\u0105, \u017ce kryzys mo\u017ce trwa\u0107 do co najmniej 2023 roku. == Przyczyny == === Pandemia COVID-19 === G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 kryzysu niedoboru p\u00f3\u0142przewodnik\u00f3w by\u0142a pandemia COVID-19, kt\u00f3rej wybuch w marcu 2020 roku zapocz\u0105tkowa\u0142 fal\u0119 wprowadzania przez w\u0142adze pa\u0144stwowe ogranicze\u0144 w funkcjonowaniu gospodarek, tzw. lockdown\u00f3w. Producenci sprz\u0119tu elektronicznego i samochod\u00f3w pod wp\u0142ywem presji pracownik\u00f3w, w\u0142adz lub w ramach dzia\u0142a\u0144 prewencyjnych wprowadzili ograniczenia","start_idx":592,"end_idx":810}
{"id":"mrc_796","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142 jezus?","answer":"Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce Jezus istotnie pochodzi\u0142 z Galilei, a jego obszar dzia\u0142ania obejmowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c Jude\u0119.","context":"nurtu. Kontekst i znaczenie tych wydarze\u0144 s\u0105 ju\u017c jednak szeroko dyskutowane. Sporna jest r\u00f3wnie\u017c data \u015bmierci Jezusa. Mniej pewne, ale r\u00f3wnie\u017c uznawane przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy za historyczne, s\u0105 m.in. powo\u0142anie aposto\u0142\u00f3w i konflikt ze \u015brodowiskiem \u015awi\u0105tyni (Oczyszczenie \u015bwi\u0105tyni). Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce Jezus istotnie pochodzi\u0142 z Galilei, a jego obszar dzia\u0142ania obejmowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c Jude\u0119. Uczeni zgromadzeni wok\u00f3\u0142 projektu Jesus Seminar poddawali r\u00f3\u017cne przekazy o mowach i czynach Jezusa g\u0142osowaniu, podczas kt\u00f3rego ka\u017cdy uczestnik ocenia\u0142 ich autentyczno\u015b\u0107, a wyniki u\u015bredniano. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy zgodzi\u0142a si\u0119 z podstawowymi faktami podawanymi w Ewangeliach (\u017ce Jezus narodzi\u0142 si\u0119 za czas\u00f3w Heroda Wielkiego, zosta\u0142 aresztowany w Jerozolimie i ukrzy\u017cowany przez Rzymian), kwestionuj\u0105c inne (narodzenie w Betlejem \u2013 wi\u0119kszo\u015b\u0107 wskaza\u0142a na Nazaret; pusty gr\u00f3b itd.). Zdaniem uczestnik\u00f3w Jesus","start_idx":282,"end_idx":380}
{"id":"mrc_797","question":"ile lat mia\u0142a whitney houston?","answer":"48 lat","context":"3 sierpnia obok swojej matki na cmentarzu w stanie New Jersey. == \u015amier\u0107 == Zmar\u0142a 11 lutego 2012 w Beverly Hills ok. 16:00 czasu lokalnego w swoim pokoju w Beverly Hilton Hotel, w wieku 48 lat. Mimo reanimacji nie uda\u0142o si\u0119 jej uratowa\u0107. Ceremoni\u0119 pogrzebow\u0105 rozpocz\u0105\u0142 wyst\u0119p ch\u00f3ru gospel, a zako\u0144czy\u0142o odtworzenie jej najwi\u0119kszego przeboju (kt\u00f3ry napisa\u0142a Dolly Parton) \u201eI Will Always Love You\u201d. \u201eWhitney jest ju\u017c w domu\u201d \u2013 powiedzia\u0142 Kevin Costner w mowie pogrzebowej. Pierwotnie spekulowano, \u017ce przyczyn\u0105 \u015bmierci piosenkarki by\u0142o przedawkowanie lek\u00f3w przeciwdepresyjnych, alkoholu oraz narkotyk\u00f3w. Wykluczano utoni\u0119cie, co mia\u0142o znajdowa\u0107 potwierdzenie w wyniku sekcji zw\u0142ok. 22 marca 2012 rzecznik biura koronera w Los Angeles Craig Harvey poinformowa\u0142 jednak ostatecznie, \u017ce Houston \u201ezmar\u0142a wskutek przypadkowego utoni\u0119cia, lecz","start_idx":187,"end_idx":193}
{"id":"mrc_798","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142 pierwszy tablet?","answer":"urz\u0105dzenie o podobnej funkcjonalno\u015bci, ale umo\u017cliwiaj\u0105ce bardziej komfortowe przegl\u0105danie witryn internetowych i odtwarzanie film\u00f3w.","context":"bazuj\u0105 tablety zosta\u0142a opracowana wcze\u015bniej, jednym z najistotniejszych moment\u00f3w w historii tych urz\u0105dze\u0144 by\u0142a premiera pierwszej generacji iPada firmy Apple Inc. w 2010 roku. Komputery z dotykowym ekranem sta\u0142y si\u0119 powszechne i og\u00f3lnie dost\u0119pne. Du\u017cy wk\u0142ad w taki stan rzeczy mia\u0142o ciep\u0142e przyj\u0119cie iPhone\u2019a i jego systemu operacyjnego. Poniewa\u017c pewnym ograniczeniem smartfon\u00f3w by\u0142 ich niewielki rozmiar, postanowiono wprowadzi\u0107 na rynek urz\u0105dzenie o podobnej funkcjonalno\u015bci, ale umo\u017cliwiaj\u0105ce bardziej komfortowe przegl\u0105danie witryn internetowych i odtwarzanie film\u00f3w. R\u00f3wnie\u017c i producenci smartfon\u00f3w opartych na systemie Android, tacy jak na przyk\u0142ad Samsung i Sony, stopniowo wprowadzali swoje tablety. Tablety okaza\u0142y si\u0119 by\u0107 konkurencyjne w stosunku do laptop\u00f3w. Nastawione na u\u017cytkownik\u00f3w wykorzystuj\u0105cych komputery g\u0142\u00f3wnie do przegl\u0105dania zasob\u00f3w Internetu netbooki oraz ultrabooki by\u0142y najwa\u017cniejszym konkurentem tablet\u00f3w, ze","start_idx":439,"end_idx":571}
{"id":"mrc_799","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 prowincjami imperium rzymskiego?","answer":"Zarz\u0105dzane przez namiestnik\u00f3w.","context":"Prowincje rzymskie \u2013 jednostki administracyjne Cesarstwa Rzymskiego, tworzone na podbitych terytoriach (poza Itali\u0105). Zarz\u0105dzane przez namiestnik\u00f3w. W wielu prowincjach stacjonowa\u0142o wojsko rzymskie. Pierwsz\u0105 rzymsk\u0105 prowincj\u0105 by\u0142a wyspa Sycylia, podbita w 241 r. p.n.e. w czasie I wojny punickiej. Liczba i rozmiary poszczeg\u00f3lnych prowincji zmienia\u0142y si\u0119 na przestrzeni dziej\u00f3w Imperium w zale\u017cno\u015bci od warunk\u00f3w zewn\u0119trznych i polityki wewn\u0119trznej. Zasadniczo prowincje rzymskie dzieli\u0142y si\u0119 na dwa rodzaje: * prowincje cesarskie (propretorskie) * prowincje senackie (prokonsularne). == Prowincje w czasach Republiki Rzymskiej i daty ich powstania == * 227 p.n.e. Sicilia \u2013 propretorska, * 231 p.n.e. Corsica et Sardinia \u2013 propretorska, * 197 p.n.e. Hispania Citerior i Hispania Ulterior \u2013 propretorskie, * 167 p.n.e. Illyricum \u2013 propretorska, * 146 p.n.e. Macedonia-Achaea \u2013 propretorska","start_idx":118,"end_idx":148}
{"id":"mrc_800","question":"jak si\u0119 nazywaj\u0105 mieszka\u0144cy francji?","answer":"Francuzi","context":"Francja (, IPA: ), Republika Francuska ( ) \u2013 pa\u0144stwo, kt\u00f3rego cz\u0119\u015b\u0107 metropolitalna znajduje si\u0119 w Europie Zachodniej, posiadaj\u0105ce tak\u017ce zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitalna rozci\u0105ga si\u0119 od Morza \u015ar\u00f3dziemnego na po\u0142udniu do kana\u0142u La Manche i Morza P\u00f3\u0142nocnego na p\u00f3\u0142nocy, oraz od Renu na wschodzie do Zatoki Biskajskiej na zachodzie. Francuzi cz\u0119sto nazywaj\u0105 sw\u00f3j kraj \"l\u2019Hexagone\" (sze\u015bciok\u0105t) \u2013 pochodzi to od kszta\u0142tu Francji metropolitalnej. Francja graniczy z Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105. Terytoria zamorskie granicz\u0105 r\u00f3wnie\u017c z Brazyli\u0105, Surinamem i Holandi\u0105. Kraj jest po\u0142\u0105czony z Wielk\u0105 Brytani\u0105 przez Eurotunel przebiegaj\u0105cy pod kana\u0142em La Manche. Republika Francuska jest unitarnym pa\u0144stwem demokratycznym, w kt\u00f3rym wa\u017cn\u0105 rol\u0119 odgrywa prezydent. Jest r\u00f3wnie\u017c pi\u0105tym spo\u015br\u00f3d najlepiej rozwini\u0119tych kraj\u00f3w","start_idx":363,"end_idx":371}
{"id":"mrc_801","question":"kto zmar\u0142 na aids?","answer":"Ryan Wayne White","context":"Ryan Wayne White (ur. 6 grudnia 1971 w Kokomo w stanie Indiana w USA, zm. 8 kwietnia 1990 w Indianapolis) \u2013 ameryka\u0144ski nastolatek, kt\u00f3ry sta\u0142 si\u0119 mi\u0119dzynarodowym symbolem dzieci\u0119cej walki z HIV/AIDS, po tym, jak zosta\u0142 wydalony ze szko\u0142y z powodu bycia nosicielem wirusa. White cierpia\u0142 na hemofili\u0119, a wirusem HIV zarazi\u0142 si\u0119 podczas jednej z transfuzji. Gdy w 1984 zdiagnozowano obecno\u015b\u0107 wirusa w jego organizmie, lekarze dawali Ryanowi tylko sze\u015b\u0107 miesi\u0119cy \u017cycia. Mimo o\u015bwiadcze\u0144 lekarzy, \u017ce wirus nie stanowi \u017cadnego zagro\u017cenia dla innych uczni\u00f3w, AIDS by\u0142 chorob\u0105 niemal nieznan\u0105. Dlatego gdy White pr\u00f3bowa\u0142 powr\u00f3ci\u0107 do szko\u0142y, wielu nauczycieli i rodzic\u00f3w w Kokomo stawi\u0142o si\u0119 przeciwko niemu. Ku zdumieniu lekarzy, White \u017cy\u0142 pi\u0119\u0107 lat d\u0142u\u017cej, ni\u017c przypuszczano, a zmar\u0142 na","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_802","question":"co to mikrokontroler?","answer":"scalony system mikroprocesorowy, zrealizowany w postaci pojedynczego uk\u0142adu scalonego zawieraj\u0105cego jednostk\u0119 centraln\u0105 (CPU), pami\u0119\u0107 RAM oraz rozbudowane uk\u0142ady wej\u015bcia-wyj\u015bcia i na og\u00f3\u0142 pami\u0119\u0107 programu jako FRAM, MRAM, ROM lub Flash","context":"[[plik:AVR group.jpg|thumb|Przyk\u0142adowe mikrokontrolery [[Atmel AVR]]|250x250px]] Mikrokontroler (MCU, \u03bcC, uC ), mikrokomputer jednouk\u0142adowy \u2013 scalony system mikroprocesorowy, zrealizowany w postaci pojedynczego uk\u0142adu scalonego zawieraj\u0105cego jednostk\u0119 centraln\u0105 (CPU), pami\u0119\u0107 RAM oraz rozbudowane uk\u0142ady wej\u015bcia-wyj\u015bcia i na og\u00f3\u0142 pami\u0119\u0107 programu jako FRAM, MRAM, ROM lub Flash. Okre\u015blenie \"mikrokontroler\" pochodzi od g\u0142\u00f3wnego obszaru jego zastosowa\u0144, jakim jest sterowanie urz\u0105dzeniami elektronicznymi, takimi jak: urz\u0105dzenia biurowe, urz\u0105dzenia medyczne (w tym implanty), zdalnego sterowania, elektronarz\u0119dzia, systemy sterowania silnikami samochodowymi, a nawet zabawki i inne systemy wbudowane. Mikrokontroler stanowi u\u017cyteczny i ca\u0142kowicie autonomiczny system mikroprocesorowy, niewymagaj\u0105cy u\u017cycia dodatkowych element\u00f3w, kt\u00f3rych wymaga\u0142by do pracy tradycyjny mikroprocesor. Sk\u0105din\u0105d, mikrokontrolery przystosowane s\u0105 do bezpo\u015bredniej wsp\u00f3\u0142pracy z rozmaitymi urz\u0105dzeniami zewn\u0119trznymi, w tym r\u00f3wnie\u017c takimi, do kt\u00f3rych obs\u0142ugi tradycyjny mikroprocesor wymaga\u0142by u\u017cycia dodatkowych","start_idx":142,"end_idx":376}
{"id":"mrc_803","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142y gimnazjony?","answer":"by\u0142y przeznaczone do \u0107wicze\u0144 fizycznych.","context":"Gimnazjon (gr. \u03b3\u03c5\u03bc\u03bd\u03ac\u03c3\u03b9\u03bf\u03bd, \"gymnasion\" od \u03b3\u03c5\u03bc\u03bd\u03cc\u03c2, \"gymnos\" 'nagi', gdy\u017c \u0107wiczono nago) \u2013 w staro\u017cytnej Grecji by\u0142 to zesp\u00f3\u0142 tylko cz\u0119\u015bciowo krytych budowli, kt\u00f3re by\u0142y przeznaczone do \u0107wicze\u0144 fizycznych. Jego centraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 stanowi\u0142 kompleks bie\u017cni, boisk i portyk\u00f3w. W gimnazjonie znajdowa\u0142y si\u0119 te\u017c palestra i stadion. Plan gimnazjonu zrekonstruowano na podstawie wykopalisk prowadzonych w Delfach, na Delos, Epidauros, Aleksandrii i Olimpii. Znajdowa\u0142y si\u0119 tam: * szatnia (apodyteron), * sale do nacierania cia\u0142 oliw\u0105 (elaiothesion), * sale do nacierania cia\u0142 piaskiem \u2013 do masa\u017cu (konisterion), * salki z workami piasku do \u0107wicze\u0144 w zadawaniu cios\u00f3w, * eksedry, nisze z \u0142awkami \u2013 sale wyk\u0142adowe, rekreacyjne, do rozm\u00f3w i dyskusji, * sala \u0107wicze\u0144 dla m\u0142odzie\u017cy (ephebeidon), * boiska do gry w pi\u0142k\u0119 (sphairisterion), *","start_idx":162,"end_idx":202}
{"id":"mrc_804","question":"ile jest pomnik\u00f3w papie\u017ca w polsce?","answer":"nieco ponad 230 rze\u017abiarskich, przestrzennych pomnik\u00f3w papie\u017ca Polaka.","context":"Polsce stan\u0119\u0142o nieco ponad 230 rze\u017abiarskich, przestrzennych pomnik\u00f3w papie\u017ca Polaka. Najwi\u0119cej, na terenach Polski Po\u0142udniowej i \u015arodkowej, szczeg\u00f3lnie w okolicach Krakowa, Tarnowa oraz \u0141odzi. Wiele z nich znajduje si\u0119 w Krakowie. Analiza rozmieszczenia geograficznego tych dzie\u0142 wykazuje, \u017ce najwi\u0119cej jest ich na terenach dawnych zabor\u00f3w austriackiego i rosyjskiego, najmniej za\u015b na zachodzie i p\u00f3\u0142nocy kraju (m.in. dzie\u0142a ze Szczecina i Polic). Po roku 2005 r\u00f3\u017cnice w g\u0119sto\u015bci rozmieszczenia zacz\u0119\u0142y si\u0119 cz\u0119\u015bciowo zaciera\u0107. === Arty\u015bci === Pierwszy pomnik ods\u0142oni\u0119to jesieni\u0105 1980 roku na dziedzi\u0144cu Pa\u0142acu Biskupiego w Krakowie. Stoj\u0105ca statua jest dzie\u0142em w\u0142oskiej rze\u017abiarki Iole Sensi Croci, podarowana zosta\u0142a Krakowowi przez w\u0142oskich artyst\u00f3w. Pierwszym pomnikiem zrealizowanym przez polskiego rze\u017abiarza jest monumentalna, br\u0105zowa figura przy bazylice-katedrze w Tarnowie, wyrze\u017abiona i odlana przez","start_idx":15,"end_idx":85}
{"id":"mrc_805","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 o psie kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105?","answer":"Romana Pisarskiego","context":"O psie, kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105 \u2013 opowiadanie dla dzieci autorstwa Romana Pisarskiego traktuj\u0105ce o losach psa o imieniu Lampo. == Opis fabu\u0142y == Akcja utworu dzieje si\u0119 we W\u0142oszech. Pewien zawiadowca znajduje na stacji kolejowej kundelka, przygarnia go i nazywa Lampo (w\u0142. \"B\u0142yskawica\"). Zawiadowca, maj\u0105cy troje dzieci (Gina, Roberto i Adele) mieszka w mie\u015bcie Piombino, a pracuje w miasteczku Marittima. Lampo ca\u0142y dzie\u0144 sp\u0119dza\u0142 na stacji, a wieczorem wraca\u0142 z zawiadowc\u0105 do jego rodzinnego domu na kolacj\u0119.Pies kilkakrotnie ucieka\u0142 od swojego nowego w\u0142a\u015bciciela. W czasie pierwszej wycieczki psa wszyscy martwili si\u0119, \u017ce Lampo ju\u017c nigdy nie wr\u00f3ci, ale ich przypuszczenia nie sprawdzi\u0142y si\u0119. Pewnego razu na stacj\u0119 kolejow\u0105 przyby\u0142 dziennikarz i kilka dni p\u00f3\u017aniej w gazecie ukaza\u0142o si\u0119 zdj\u0119cie kundelka","start_idx":64,"end_idx":82}
{"id":"mrc_806","question":"kiedy powsta\u0142a pa\u0144stwowa stra\u017c po\u017carna?","answer":"Pa\u0144stwow\u0105 Stra\u017c Po\u017carn\u0105 powo\u0142ano ustaw\u0105 z dnia 24 sierpnia 1991.","context":"Pa\u0144stwowa Stra\u017c Po\u017carna, PSP \u2013 zawodowa, umundurowana i wyposa\u017cona w specjalistyczny sprz\u0119t formacja przeznaczona do walki z po\u017carami, kl\u0119skami \u017cywio\u0142owymi i innymi miejscowymi zagro\u017ceniami. Komendant G\u0142\u00f3wny PSP jest organem podleg\u0142ym wobec ministra w\u0142a\u015bciwego ds. wewn\u0119trznych. == Zadania == Pa\u0144stwow\u0105 Stra\u017c Po\u017carn\u0105 powo\u0142ano ustaw\u0105 z dnia 24 sierpnia 1991. Do zada\u0144 Pa\u0144stwowej Stra\u017cy Po\u017carnej zgodnie z ustaw\u0105 nale\u017cy: * rozpoznawanie zagro\u017ce\u0144 po\u017carowych i innych miejscowych zagro\u017ce\u0144; * organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie po\u017car\u00f3w, kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych lub likwidacji miejscowych zagro\u017ce\u0144; * wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynno\u015bci ratowniczych w czasie kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych lub likwidacji miejscowych zagro\u017ce\u0144 przez inne s\u0142u\u017cby ratownicze; * kszta\u0142cenie kadr dla potrzeb Pa\u0144stwowej Stra\u017cy Po\u017carnej i innych jednostek ochrony przeciwpo\u017carowej oraz powszechnego systemu ochrony ludno\u015bci; * nadz\u00f3r nad przestrzeganiem","start_idx":293,"end_idx":357}
{"id":"mrc_807","question":"co upami\u0119tnia dzie\u0144 edukacji narodowej?","answer":"Upami\u0119tnia rocznic\u0119 powstania Komisji Edukacji Narodowej","context":"Dzie\u0144 Edukacji Narodowej \u2013 polskie \u015bwi\u0119to o\u015bwiaty i szkolnictwa wy\u017cszego ustanowione 27 kwietnia 1972 roku, okre\u015blone ustaw\u0105 \u2013 \"Karta praw i obowi\u0105zk\u00f3w nauczyciela\" jako Dzie\u0144 Nauczyciela. Od 1982 roku na mocy ustawy \"Karta Nauczyciela\" obchodzone jako Dzie\u0144 Edukacji Narodowej. Upami\u0119tnia rocznic\u0119 powstania Komisji Edukacji Narodowej, kt\u00f3ra zosta\u0142a utworzona z inicjatywy kr\u00f3la Stanis\u0142awa II Augusta Poniatowskiego i zrealizowana przez Sejm Rozbiorowy w dniu 14 pa\u017adziernika 1773 roku. Potocznie dzie\u0144 ten nadal zwany jest Dniem Nauczyciela. == Rys historyczny == Historia Dnia Nauczyciela w Polsce ma swoje pocz\u0105tki w 1957 roku. Podczas \u015awiatowej Konferencji Nauczycielskiej w Warszawie ustalono, \u017ce dzie\u0144 20 listopada b\u0119dzie Mi\u0119dzynarodowym Dniem \"Karty Nauczyciela\" i \u015bwi\u0119tem nauczycieli. Konferencja zosta\u0142a zorganizowana przez Zwi\u0105zek Nauczycielstwa Polskiego. Ustawa z dnia 27 kwietnia","start_idx":279,"end_idx":335}
{"id":"mrc_808","question":"jakie owady zamieszkuj\u0105 domki dla owad\u00f3w?","answer":"szereg gatunk\u00f3w samotnych pszcz\u00f3\u0142 (np. miesierki, murarki, porobnice) i os (np. kopu\u0142kowate)","context":"dla owad\u00f3w zamieszkuje szereg gatunk\u00f3w samotnych pszcz\u00f3\u0142 (np. miesierki, murarki, porobnice) i os (np. kopu\u0142kowate). Gatunki samotne, w przeciwie\u0144stwie do spo\u0142ecznych takich jak pszczo\u0142a miodna czy szerszenie, nie \u017cyj\u0105 w rodzinach sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 z kr\u00f3lowej i robotnic, ale ka\u017cda samica zak\u0142ada w\u0142asne gniazdo. Gniazda nie s\u0105 bronione, wi\u0119c hotel dla owad\u00f3w jest ca\u0142kowicie bezpieczny, a zbli\u017cenie si\u0119 do niego nie grozi po\u017c\u0105dleniem. Hotel dla owad\u00f3w jest odpowiednim siedliskiem tylko dla cz\u0119\u015bci samotnych pszcz\u00f3\u0142 i os. Nie zamieszkaj\u0105 w nim gatunki, kt\u00f3re samodzielnie kopi\u0105 sobie gniazda w ziemi. Najpopularniejszy hotel dla pszcz\u00f3\u0142 tworzy si\u0119 z poci\u0119tych pni lub odcinka pnia z wywierconymi otworami \u2013 norami \u2013 r\u00f3\u017cnych rozmiar\u00f3w (np. 2, 4, 6 i 8 mm), oddalonymi o kilka centymetr\u00f3w. Otwory powinny","start_idx":23,"end_idx":115}
{"id":"mrc_809","question":"ile ludzi mieszka w warszawie 2022?","answer":"1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021","context":"(1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021). Liczba os\u00f3b zameldowanych w mie\u015bcie jest jednak ni\u017csza ni\u017c liczba os\u00f3b podawana przez GUS. Szacowana ca\u0142kowita liczba mieszka\u0144c\u00f3w sp\u0119dzaj\u0105ca noc w mie\u015bcie wynosi w przybli\u017ceniu 1,91\u20131,96 mln os\u00f3b. R\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug szacunk\u00f3w Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego z 2014 liczba ludno\u015bci Warszawy by\u0142a wy\u017csza o 118\u2013221 tys. od danych w rejestrach. Ponadto wiele os\u00f3b codziennie doje\u017cd\u017ca do Warszawy z obszaru metropolitalnego, \u0141odzi i Radomia. Liczba ludno\u015bci przebywaj\u0105ca w granicach miasta w ci\u0105gu dnia szacowana jest na 2,41\u20132,46 mln. Warszawa ponios\u0142a du\u017ce straty ludno\u015bciowe w wyniku II wojny \u015bwiatowej z 1289 tys. mieszka\u0144c\u00f3w w 1939 do 478 755 w 1946. Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku przyrost ludno\u015bci rocznie wynosi\u0142 ok. 5\u20137%","start_idx":1,"end_idx":56}
{"id":"mrc_810","question":"kto by\u0142 matk\u0105 leonardo da vinci?","answer":"Caterina Buti del Vacca","context":"Caterina Buti del Vacca (ur. ok. 1427, zm. zap. 1495) \u2013 kochanka florenckiego notariusza ser Piera da Vinci, matka w\u0142oskiego malarza renesansowego Leonarda da Vinci. == \u017byciorys == Pochodzenie Cateriny nie zosta\u0142o do ko\u0144ca ustalone. Jeden z pierwszych biograf\u00f3w Leonarda da Vinci, pisz\u0105cy ok. 1540 Anonimo Gaddiano, przekaza\u0142, \u017ce matka artysty pochodzi\u0142a z wysokiego stanu spo\u0142ecznego, przy czym istnieje hipoteza, jakoby by\u0142a ona dzieckiem nie\u015blubnym. W literaturze Caterina najcz\u0119\u015bciej jednak jest uwa\u017cana za ch\u0142opk\u0119 lub dziewk\u0119 s\u0142u\u017cebn\u0105. Zwi\u0105za\u0142a si\u0119 z florenckim prawnikiem i ksi\u0119gowym ser Pierem da Vinci, wywodz\u0105cym si\u0119 z rodziny notariuszy. 15 kwietnia 1452 w Anchiano niedaleko Vinci urodzi\u0142a syna, nazwanego imieniem Leonardo. Ser Piero nada\u0142 mu nazwisko, lecz nie po\u015blubi\u0142 Cateriny, prawdopodobnie dlatego, \u017ce by\u0142 ju\u017c zar\u0119czony","start_idx":0,"end_idx":23}
{"id":"mrc_811","question":"co ustalono w magdalence?","answer":"w czasie tych spotka\u0144 przygotowywano stanowiska wsp\u00f3lne, kt\u00f3re znane by\u0142y potem jako \"ustalenia Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u\".","context":"sporne kwestie z obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u. W czasie obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u odby\u0142o si\u0119 5 spotka\u0144 w Magdalence (spotkania odbywa\u0142y si\u0119 te\u017c czasem w gmachu URM) \u2013 w czasie tych spotka\u0144 przygotowywano stanowiska wsp\u00f3lne, kt\u00f3re znane by\u0142y potem jako \"ustalenia Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u\". W sumie tzw. Grupa Magdalenka spotyka\u0142a si\u0119 13 razy \u2013 by\u0142y to spotkania robocze i spotkania wsp\u00f3\u0142przewodnicz\u0105cych grup. Spotkania by\u0142y protoko\u0142owane \u2013 zajmowali si\u0119 tym: Krzysztof Dubi\u0144ski, Kazimierz K\u0142oda, Jacek Ambroziak. == Uczestnicy rozm\u00f3w == \u0141\u0105cznie w rozmowach w Magdalence uczestniczy\u0142y 42 osoby. W spotkaniach w Magdalence udzia\u0142 brali (w r\u00f3\u017cnych zespo\u0142ach i sk\u0142adach osobowych). Strona rz\u0105dowa: gen. Czes\u0142aw Kiszczak, Stanis\u0142aw Ciosek, Artur Bodnar, Jan Janowski, Jan Jarli\u0144ski, Mieczys\u0142aw Krajewski, Harald Matuszewski, Jerzy Ozdowski, Romuald Sosnowski, Boles\u0142aw Stru\u017cek, Jan","start_idx":156,"end_idx":269}
{"id":"mrc_812","question":"do jakiego wydarzenia przygotowuje wielki post?","answer":"okres przygotowuj\u0105cy do uroczysto\u015bci Wielkiego Tygodnia","context":"wielkiego postu. == Protestantyzm == W ko\u015bcio\u0142ach protestanckich okres przygotowuj\u0105cy do uroczysto\u015bci Wielkiego Tygodnia nazywany jest czasem pasyjnym. Rozpoczyna si\u0119 on w \u201eDniu Pokuty i Modlitwy\u201d (\u015aroda Popielcowa) i trwa przez 6 tygodni, do Wielkiego Czwartku. Nazwa tego okresu stanowi nawi\u0105zanie do pasji, czyli m\u0119ki Jezusa Chrystusa. Zasadniczo okres ten nie wi\u0105\u017ce si\u0119 ze wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015bci\u0105 od jedzenia, ale ma by\u0107 czasem, kt\u00f3ry \u201epoprzez skupienie, modlitw\u0119 i koncentracj\u0119 na S\u0142owie Bo\u017cym, ma umo\u017cliwi\u0107 wierz\u0105cym weryfikacj\u0119 postaw, napraw\u0119 wyrz\u0105dzonych innym szk\u00f3d, wejrzenie w siebie, podj\u0119cie zobowi\u0105zania \u017cycia na co dzie\u0144 wed\u0142ug wskaza\u0144 Ewangelii\u201d. Jednak cz\u0119\u015b\u0107 wiernych, opieraj\u0105c si\u0119 na tradycjach rodzinnych lub historycznych, praktykuje w tym okresie tak\u017ce post polegaj\u0105cy na wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015bci od napoj\u00f3w i pokarm\u00f3w, a tak\u017ce od rozrywek czy u\u017cywek.","start_idx":65,"end_idx":120}
{"id":"mrc_813","question":"za co odpowiadaj\u0105 leukocyty?","answer":"Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami, takimi jak wirusy i bakterie.","context":"Leukocyty, krwinki bia\u0142e \u2013 elementy morfotyczne krwi. S\u0105 niemal bezbarwne i mniej liczne od erytrocyt\u00f3w, posiadaj\u0105 zdolno\u015b\u0107 ruchu. \u017byj\u0105 od kilku dni (granulocyty) nawet do 20 lat (limfocyty B pami\u0119ci immunologicznej). Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami, takimi jak wirusy i bakterie. Wszystkie leukocyty wykazuj\u0105 ekspresj\u0119 cz\u0105steczki CD45. == Podstawowe cechy leukocyt\u00f3w == * ich liczba waha si\u0119 od 4 do 10 w litrze krwi (podaj\u0105c inaczej: 4\u201310 tys./mm\u00b3 lub 4\u201310 G/L) * s\u0105 wi\u0119ksze od krwinek czerwonych * w ich kom\u00f3rkach wyst\u0119puje j\u0105dro (maj\u0105 sw\u00f3j w\u0142asny metabolizm i mo\u017cliwo\u015b\u0107 podzia\u0142u) * u du\u017cej cz\u0119\u015bci krwinek bia\u0142ych (granulocyty) w cytoplazmie wyst\u0119puje charakterystyczna ziarnisto\u015b\u0107 (s\u0105 to np. lizosomy, kt\u00f3re zawieraj\u0105 enzymy) Leukocyty s\u0105 podstawowym elementem uk\u0142adu odporno\u015bciowego. Ich funkcja odporno\u015bciowa","start_idx":218,"end_idx":301}
{"id":"mrc_814","question":"w jaki spos\u00f3b malarz przedstawi\u0142 motyw vanitas?","answer":"czaszk\u0119, zepsute lub wi\u0119dn\u0105ce owoce, zegary i klepsydry oraz instrumenty muzyczne.","context":"Vanitas z \u0142aci\u0144skiego \"marno\u015b\u0107\". Poj\u0119cie ma zwi\u0105zek z my\u015bl\u0105 przewodni\u0105 Ksi\u0119gi Koheleta \u2013 \"Vanitas vanitatum et omnia vanitas \u2013 Marno\u015b\u0107 nad marno\u015bciami i wszystko marno\u015b\u0107\" (Koh 1,2 BT). Motyw marno\u015bci najbardziej widoczny jest w epoce \u015bredniowiecza i baroku, fascynacja \u015bmierci\u0105 i przemijaniem przejawia\u0142a si\u0119 w sztuce i literaturze. Przemy\u015blenia na tle egzystencjalnym pojawia\u0142y si\u0119 tak\u017ce w innych epokach. Cz\u0119sto jest przedstawiany w martwych naturach malarzy p\u00f3\u0142nocnej Europy pochodz\u0105cych z Flandrii i Holandii. Marno\u015b\u0107 jest przedstawiana przez wiele symboli: czaszk\u0119, zepsute lub wi\u0119dn\u0105ce owoce, zegary i klepsydry oraz instrumenty muzyczne. Ich przes\u0142anie ma u\u015bwiadomi\u0107 widzowi, \u017ce rado\u015b\u0107 \u017cycia to tylko przemijaj\u0105ca chwila, trwaj\u0105ca jedynie przez moment. Czaszki i gnij\u0105ce owoce przypominaj\u0105 o \u015bmiertelno\u015bci. Instrumenty muzyczne ukazuj\u0105 \"marno\u015b\u0107\" muzyki \u2013 w chwili","start_idx":562,"end_idx":644}
{"id":"mrc_815","question":"jakim mianem okre\u015bla si\u0119 granic\u0119 mi\u0119dzy dorzeczami lub zlewiskami?","answer":"Granica pomi\u0119dzy dorzeczami to dzia\u0142 wodny.","context":"System rzeczny \u2013 rzeka g\u0142\u00f3wna wraz ze wszystkimi dop\u0142ywami. Dorzeczem nazywamy obszar, z kt\u00f3rego wody sp\u0142ywaj\u0105 do jednej rzeki. Granica pomi\u0119dzy dorzeczami to dzia\u0142 wodny. Rzeka g\u0142\u00f3wna uchodzi do morza lub oceanu. Wyr\u00f3\u017cniamy dwa rodzaje uj\u015b\u0107 rzecznych: deltowate i lejkowate.","start_idx":128,"end_idx":171}
{"id":"mrc_816","question":"co robi\u0142a kr\u00f3lowa el\u017cbieta ii?","answer":"Kr\u00f3lowa stara\u0142a si\u0119 poprawi\u0107 wizerunek monarchii i \u201ezmniejszy\u0107 przepa\u015b\u0107 mi\u0119dzy Koron\u0105 a ludem\u201d, w tym celu m.in. odwiedza\u0142a puby i restauracje McDonald\u2019s.","context":"na skandale wywo\u0142ywane przez cz\u0142onk\u00f3w jej rodziny, zatwardzia\u0142o\u015b\u0107, kolosaln\u0105 fortun\u0119 oraz wi\u0119ksz\u0105 mi\u0142o\u015b\u0107 do ps\u00f3w ni\u017c w\u0142asnych dzieci (corgi kr\u00f3lowej nosz\u0105 specjalne buciki szyte na miar\u0119, by nie rani\u0142y sobie \u0142ap na \u017cwirze przy pa\u0142acu Buckingham). Kr\u00f3lowa stara\u0142a si\u0119 poprawi\u0107 wizerunek monarchii i \u201ezmniejszy\u0107 przepa\u015b\u0107 mi\u0119dzy Koron\u0105 a ludem\u201d, w tym celu m.in. odwiedza\u0142a puby i restauracje McDonald\u2019s. W efekcie tych zabieg\u00f3w, Kr\u00f3lowa stopniowo odzyska\u0142a szacunek i popularno\u015b\u0107 w\u015br\u00f3d swoich poddanych. === Kr\u00f3lowa w mediach === Za spraw\u0105 matki ju\u017c jako dziecko sta\u0142a si\u0119 popularna w mediach \u2013 prasa stale publikowa\u0142a jej zdj\u0119cia i artyku\u0142y o niej, ponadto fotografi\u0119 trzyletniej El\u017cbiety opublikowano na ok\u0142adce magazynu \u201eTimes\u201d. El\u017cbieta II by\u0142a pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra dopu\u015bci\u0142a media do \u017cycia rodziny kr\u00f3lewskiej. W 1953,","start_idx":247,"end_idx":401}
{"id":"mrc_817","question":"jaki system prawny obowi\u0105zuje w polsce?","answer":"w Polsce obowi\u0105zuje system prawny typu kontynentalnego.","context":"System prawny Polski \u2013 w Polsce obowi\u0105zuje system prawny typu kontynentalnego. Du\u017cy wp\u0142yw na jego kszta\u0142t mia\u0142o prawo niemieckie i francuskie. == \u0179r\u00f3d\u0142a polskiego prawa == Zgodnie z artyku\u0142em 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej \u017ar\u00f3d\u0142ami powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego prawa Rzeczypospolitej Polskiej s\u0105: * Konstytucja * ustawy * ratyfikowane umowy mi\u0119dzynarodowe * rozporz\u0105dzenia * akty prawa miejscowego (na obszarze dzia\u0142ania organ\u00f3w, kt\u00f3re je ustanowi\u0142y). Ponadto do \u017ar\u00f3de\u0142 prawa powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego zalicza si\u0119 ustawy o zmianie Konstytucji, rozporz\u0105dzenia z moc\u0105 ustawy wydane na podstawie art. 234 Konstytucji i inne nieuchylone akty prawne o mocy ustawy. Dotyczy to obowi\u0105zuj\u0105cych rozporz\u0105dze\u0144 Prezydenta RP z moc\u0105 ustawy wydanych w okresie II Rzeczypospolitej i dekret\u00f3w wydanych w okresie tzw. Polski Ludowej. Obok \u017ar\u00f3de\u0142 prawa powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego, wyr\u00f3\u017cnia si\u0119","start_idx":23,"end_idx":78}
{"id":"mrc_818","question":"gdzie \u017cyje pstr\u0105g?","answer":"Pstr\u0105gi wyst\u0119puj\u0105 zwykle w zimnych, przejrzystych strumieniach i jeziorach. Naturalny obszar ich wyst\u0119powania obejmuje p\u00f3\u0142kul\u0119 p\u00f3\u0142nocn\u0105: Europ\u0119, Azj\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 oraz Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105.","context":"m. \"fario\") \u2013 s\u0142odkowodna odmiana troci atlantyckiej (\"S. t. trutta\"), * pstr\u0105g t\u0119czowy (\"Oncorhynchus mykiss\") \u2013 gatunek obejmuj\u0105cy form\u0119 w\u0119drown\u0105 (katadromiczn\u0105) i s\u0142odkowodn\u0105, * pstr\u0105g \u017ar\u00f3dlany (\"Salvelinus fontinalis\") \u2013 gatunek s\u0142odkowodny. Pstr\u0105gi wyst\u0119puj\u0105 zwykle w zimnych, przejrzystych strumieniach i jeziorach. Naturalny obszar ich wyst\u0119powania obejmuje p\u00f3\u0142kul\u0119 p\u00f3\u0142nocn\u0105: Europ\u0119, Azj\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 oraz Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105. Kilka gatunk\u00f3w zosta\u0142o sztucznie wprowadzonych do wielu kraj\u00f3w \u015bwiata, w tym do Australii i Nowej Zelandii, gdzie cz\u0119sto wypieraj\u0105 rodzime gatunki ryb. Odizolowane populacje cz\u0119sto tak bardzo r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 kszta\u0142tem i ubarwieniem, \u017ce opisano je jako odr\u0119bne gatunki, jednak badania genetyczne wykazuj\u0105, \u017ce liczba gatunk\u00f3w jest znacznie mniejsza ni\u017c wynika\u0142oby to z r\u00f3\u017cnic morfologicznych. Pstr\u0105g t\u0119czowy jest gatunkiem najbardziej udomowionym przez cz\u0142owieka i najcz\u0119\u015bciej hodowanym w celach","start_idx":246,"end_idx":427}
{"id":"mrc_819","question":"czym jest spowodowana inflacja?","answer":"nadmierne zwi\u0119kszanie poda\u017cy pieni\u0105dza poprzez jego emisj\u0119 przez bank centralny lub kreacj\u0119 w bankach komercyjnych","context":"2,5% w przeci\u0105gu dekady spowoduje wzrost poziomu cen do 1,025^10 = 1,28, czyli o 28%. == Przyczyny inflacji == * nadmierne zwi\u0119kszanie poda\u017cy pieni\u0105dza poprzez jego emisj\u0119 przez bank centralny lub kreacj\u0119 w bankach komercyjnychBank centralny mo\u017ce wp\u0142ywa\u0107 na dzia\u0142alno\u015b\u0107 kredytow\u0105 bank\u00f3w komercyjnych, steruj\u0105c popytem na pieni\u0105dz i jego poda\u017c\u0105, poprzez: * prowadzenie operacji otwartego rynku * ustalanie st\u00f3p procentowych, kt\u00f3re b\u0119d\u0105 obowi\u0105zywa\u0142y przy zad\u0142u\u017caniu si\u0119 bank\u00f3w komercyjnych w banku centralnym (np. stopa redyskontowa) * regulacj\u0119 poziomu rezerw obowi\u0105zkowych (tzn. \u015brodk\u00f3w w postaci got\u00f3wki lub innych p\u0142ynnych papier\u00f3w warto\u015bciowych zdeponowanych w banku centralnym). * niespodziewany i gwa\u0142towny wzrost koszt\u00f3w produkcyjnych (np. surowc\u00f3w energetycznych), kt\u00f3ry prowadzi do ograniczenia zagregowanej poda\u017cy * wzrost zagregowanego popytu w gospodarce * niezr\u00f3wnowa\u017cony bud\u017cet pa\u0144stwa (wydatki","start_idx":113,"end_idx":227}
{"id":"mrc_820","question":"kiedy zmar\u0142 papie\u017c jan pawe\u0142 ii?","answer":"2 kwietnia 2005","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":62,"end_idx":77}
{"id":"mrc_821","question":"kim by\u0142 dymitr samozwaniec?","answer":"car Rosji, rzekomo cudownie ocala\u0142y carewicz Dymitr (syn Iwana IV Gro\u017anego).","context":"Dymitr Samozwaniec I, (ur. ok. 1581, zm. ) \u2013 car Rosji, rzekomo cudownie ocala\u0142y carewicz Dymitr (syn Iwana IV Gro\u017anego). == Kwestia pochodzenia == Pochodzenie i prawdziwe imi\u0119 nie s\u0105 dok\u0142adnie znane; pewne prawdopodobie\u0144stwo ma wersja, i\u017c Samozwa\u0144cem by\u0142 zbieg\u0142y mnich Monasteru Czudowskiego w Moskwie Grigorij \u201eGriszka\u201d Otriepjew (\u0413\u0440\u0438\u0433\u043e\u0440\u0438\u0439 \u201e\u0413\u0440\u0438\u0448\u043a\u0430\u201d \u041e\u0442\u0440\u0435\u043f\u044c\u0435\u0432), imi\u0119 \u015bwieckie \u2013 Jurij Bogdanowicz Otrepiew. Niepewna to\u017csamo\u015b\u0107 Samozwa\u0144ca sprawia, i\u017c fakty biograficzne do momentu znalezienia si\u0119 w Polsce s\u0105 sprzeczne i cz\u0119sto koliduj\u0105 ze sob\u0105. Historyk Siergiej P\u0142atonow (1860\u20131933) utrzymywa\u0142, \u017ce \u201eNie spos\u00f3b uzna\u0107, i\u017c samozwaniec by\u0142 Otrepiewem; nie spos\u00f3b r\u00f3wnie\u017c twierdzi\u0107, i\u017c Otrepiew nie m\u00f3g\u0142 nim by\u0107: prawda jest na razie nieznana\u201d. Prawdopodobnie Otrepiew by\u0142 prawos\u0142awnym mnichem w latach 1601\u20131602; w lutym tego roku uciek\u0142 za granic\u0119.","start_idx":45,"end_idx":121}
{"id":"mrc_822","question":"kiedy by\u0142a bitwa warszawska?","answer":"Bitwa Warszawska \u2013 operacja wojskowa stoczona w dniach 13\u201325 sierpnia 1920 roku","context":"Bitwa Warszawska \u2013 operacja wojskowa stoczona w dniach 13\u201325 sierpnia 1920 roku pomi\u0119dzy nacieraj\u0105c\u0105 na Warszaw\u0119 i na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od niej Armi\u0105 Czerwon\u0105 a Wojskiem Polskim, zgrupowanym nad Wis\u0142\u0105 i Wieprzem, decyduj\u0105ca bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Znalaz\u0142szy si\u0119 w krytycznej sytuacji, u progu spodziewanej przez wielu kl\u0119ski, oddzia\u0142y Wojska Polskiego zdo\u0142a\u0142y odepchn\u0105\u0107 i pokona\u0107 nacieraj\u0105ce wojska Frontu Zachodniego Armii Czerwonej, dowodzone przez Michai\u0142a Tuchaczewskiego. Zwyci\u0119stwo strony polskiej w bitwie radykalnie zmieni\u0142o przebieg wojny, pozwoli\u0142o zachowa\u0107 niepodleg\u0142o\u015b\u0107 odradzaj\u0105cej si\u0119 Rzeczypospolitej, a tak\u017ce przekre\u015bli\u0142o radzieckie plany ustanowienia w Polsce republiki sowieckiej, ofensywy na Europ\u0119 Zachodni\u0105 oraz plany wywo\u0142ania mi\u0119dzynarodowej rewolucji. Kluczow\u0105 rol\u0119 odegra\u0142a kontrofensywa Wojska Polskiego na lewe skrzyd\u0142o nacieraj\u0105cej na Warszaw\u0119 i na p\u00f3\u0142noc od niej Armii Czerwonej. Plan bitwy zosta\u0142","start_idx":0,"end_idx":79}
{"id":"mrc_823","question":"na jakim stadionie gra barcelona?","answer":"Camp Nou","context":"Camp Nou (nazwa ze wzgl\u0119d\u00f3w marketingowych - Spotify Camp Nou. W sezonie 1998/99 UEFA przyzna\u0142a Camp Nou 5 gwiazdek, jako \u017ce arena spe\u0142nia\u0142a najwy\u017csze standardy konstrukcyjne. W 2010 r., ze wzgl\u0119du na nowe regulacje UEFA, stadion otrzyma\u0142 \"Kategori\u0119 4\". Na jego trybunach widoczna jest dewiza klubu, M\u00e9s que un club. Na stadionie rozgrywane s\u0105 tak\u017ce mecze reprezentacji Katalonii w pi\u0142ce no\u017cnej, a niegdy\u015b na murawie obiektu wyst\u0119powa\u0142a reprezentacja Hiszpanii. == Kompleks == FC Barcelona jest w\u0142a\u015bcicielem dw\u00f3ch kompleks\u00f3w sportowych. Camp Nou po\u0142o\u017cony jest w jednym z nich, wraz z: * Palau Blaugrana \u2013 hal\u0105, w kt\u00f3rej swoje mecze rozgrywa\u0142y: ** FC Barcelona B\u00e0squet \u2013 sekcja koszyk\u00f3wki, ** FC Barcelona Handbol \u2013 sekcja pi\u0142ki r\u0119cznej, ** FC Barcelona Sorli Discau \u2013","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_824","question":"kto skomponowa\u0142 hymn niemiec?","answer":"Joseph Haydn","context":"Das Deutschlandlied (pol. Pie\u015b\u0144 Niemiec), nazywany tak\u017ce jako Das Lied der Deutschen (pol. Pie\u015b\u0144 Niemc\u00f3w) \u2013 pie\u015b\u0144 b\u0119d\u0105ca hymnem pa\u0144stwowym Republiki Weimarskiej (1918\u20131933), III Rzeszy (1933\u20131945), Republiki Federalnej Niemiec (od r. 1952). == Historia == Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w 1841 na wyspie Helgoland. Sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z trzech zwrotek, z kt\u00f3rych pierwsza zaczyna\u0142a si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"Deutschland, Deutschland \u00fcber alles\". Zapo\u017cyczono melodi\u0119 z \u00f3wczesnego hymnu austriackiego \"Kaiserlied\", kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Joseph Haydn. Pie\u015b\u0144 ta pisana by\u0142a w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywa\u0142a do porzucenia partykularyzm\u00f3w w d\u0105\u017ceniu do jedno\u015bci. W 1922 za hymn oficjalnie uzna\u0142 j\u0105 pierwszy prezydent Republiki Weimarskiej, Friedrich Ebert \u2013 wcze\u015bniej, w czasach Cesarstwa","start_idx":609,"end_idx":621}
{"id":"mrc_825","question":"w jakim czasie rozmnazaja sie pluskwy?","answer":"Samica pluskwy domowej sk\u0142ada oko\u0142o 250-500 jaj. Okres rozwoju od jaja do dojrza\u0142ej pluskwy w temperaturze pokojowej trwa oko\u0142o 1-2 miesi\u0105ce.","context":"i purpurowy od krwi, kt\u00f3r\u0105 si\u0119 od\u017cywia. === Czu\u0142ki === Dzi\u0119ki wra\u017cliwym czu\u0142kom owad \u0142atwo wykrywa zapach lub ciep\u0142o cia\u0142a ofiary. == Zachowanie == Samica pluskwy domowej sk\u0142ada oko\u0142o 250-500 jaj. Okres rozwoju od jaja do dojrza\u0142ej pluskwy w temperaturze pokojowej trwa oko\u0142o 1-2 miesi\u0105ce. Pluskwy pobieraj\u0105 krew co kilka dni, ale w przypadku braku \u017cywiciela mog\u0105 prze\u017cy\u0107 kilka miesi\u0119cy. Pluskwy potrafi\u0105 tak\u017ce podda\u0107 si\u0119 hibernacji, gdy przez okres d\u0142u\u017cszy ni\u017c 3 miesi\u0105ce nie mog\u0105 znale\u017a\u0107 \u017cywiciela. == \u015arodowisko == Owady \u017cyj\u0105 w \u015brodowisku ludzkim. Najcz\u0119\u015bciej mo\u017cna je spotka\u0107 w spojeniach \u0142\u00f3\u017cek, tapczan\u00f3w, w szczelinach \u015bcian, pod ramami obraz\u00f3w, na wy\u015bcie\u0142anych cz\u0119\u015bciach mebli, zas\u0142onach i \u017caluzjach. == Wykrywanie i zwalczanie == Pluskwa w dolnej partii cia\u0142a ma gruczo\u0142, kt\u00f3ry produkuje","start_idx":148,"end_idx":289}
{"id":"mrc_826","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 film dziewczyny z dubaju?","answer":"Marii Sadowskiej","context":"Dziewczyny z Dubaju, ang. Girls to Buy \u2013 dramat erotyczno-sensacyjny z 2021 w re\u017cyserii Marii Sadowskiej, ekranizacja ksi\u0105\u017cki Piotra Krysiaka o tym samym tytule. Inspiracj\u0105 do powstania filmu by\u0142a tzw. afera dubajska. Film mia\u0142 premier\u0119 26 listopada 2021. W pierwszy weekend po premierze obejrza\u0142o go 278 tys. 893 widz\u00f3w, co by\u0142o najlepszym wynikiem polskiego filmu w 2021. 4 stycznia 2022 poinformowano, \u017ce film obejrza\u0142o w kinach ponad 1 mln os\u00f3b; ostatecznie by\u0142 najcz\u0119\u015bciej ogl\u0105dan\u0105 polsk\u0105 produkcj\u0105 w kinach w 2021, za co zosta\u0142 nagrodzony Bursztynowymi Lwami podczas 47. FPFF w Gdyni. == Obsada == * Paulina Ga\u0142\u0105zka-Sandemo jako Emi * Katarzyna Figura jako Dorota Kinia * Katarzyna Sawczuk jako Marianna Kinia, c\u00f3rka Doroty * Olga Kalicka jako Kamila * Giulio","start_idx":88,"end_idx":104}
{"id":"mrc_827","question":"dlaczego mustafa zgin\u0105\u0142?","answer":"Wojsko Mustafy mia\u0142o egzekucj\u0119 za niesprawiedliw\u0105, poniewa\u017c uwa\u017cali, \u017ce jej powodem by\u0142y polityczne machinacje Roksolany i R\u00fcstema Paszy.","context":"\u015bmierci ksi\u0119cia, janczarowie i anatolijscy \u017co\u0142nierze oprotestowali decyzj\u0119 Sulejmana. Wojsko Mustafy mia\u0142o egzekucj\u0119 za niesprawiedliw\u0105, poniewa\u017c uwa\u017cali, \u017ce jej powodem by\u0142y polityczne machinacje Roksolany i R\u00fcstema Paszy. Janczarzy popierali Mustaf\u0119 ze wzgl\u0119du na osma\u0144skie tradycje zwi\u0105zane z sukcesj\u0105 tronu, a tak\u017ce jego sukcesy jako dow\u00f3dcy wojskowego. Po protestach armii Sulejman pozbawi\u0142 R\u00fcstema stanowiska wielkiego wezyra i odes\u0142a\u0142 go do Stambu\u0142u. Sulejman nakaza\u0142 pochowanie Mustafy z pa\u0144stwowymi honorami w Stambule. Po tygodniowym wystawieniu zw\u0142ok w \u015bwi\u0105tyni Hagia Sophia, Mustafa zosta\u0142 pochowany w wielkim mauzoleum w Bursie. Egzekucja Mustafy wywo\u0142a\u0142a niepokoje w Anatolii, a szczeg\u00f3lnie w Amasyi, poniewa\u017c widziano w nim nast\u0119pc\u0119 su\u0142tana. Ludzie byli w\u015bciekli na R\u00fcstema i innych, kt\u00f3rzy byli oskar\u017cani o udzia\u0142 w spisku maj\u0105cym na celu pozbawienie \u017cycia","start_idx":86,"end_idx":223}
{"id":"mrc_828","question":"kiedy powsta\u0142 film wielka woda?","answer":"Wielka woda \u2013 polski serial katastroficzny z 2022 roku","context":"Wielka woda \u2013 polski serial katastroficzny z 2022 roku w re\u017cyserii Jana Holoubka i Bart\u0142omieja Ignaciuka na podstawie scenariusza Kaspra Bajona i Kingi Krzemi\u0144skiej, wyprodukowany przez Netflix i Telemark. Pomys\u0142odawczyni\u0105 i producentk\u0105 serialu jest Anna K\u0119pi\u0144ska. Serial zosta\u0142 udost\u0119pniony na platformie Netflix 5 pa\u017adziernika 2022. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w lipcu 1997 roku, kiedy to do Wroc\u0142awia zbli\u017ca si\u0119 wielka fala powodziowa. Produkcja jest inspirowana powodzi\u0105 tysi\u0105clecia z 1997 roku, kt\u00f3ra dotkn\u0119\u0142a zar\u00f3wno stolic\u0119 Dolnego \u015al\u0105ska, jak i okolice. Hydrolog Ja\u015bmina Tremer powraca po latach do Wroc\u0142awia, aby bra\u0107 udzia\u0142 w pracach sztabu kryzysowego. Na miejscu wsp\u00f3\u0142pracuje z przyjacielem z dawnych lat, wicewojewod\u0105 Jakubem Marczakiem. Bohaterowie w obliczu niebezpiecze\u0144stwa musz\u0105 zmierzy\u0107 si\u0119 z niekompetencj\u0105 urz\u0119dnik\u00f3w, a","start_idx":0,"end_idx":54}
{"id":"mrc_829","question":"gdzie le\u017cy kostaryka mapa?","answer":"Kostaryka jest niewielkim pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Ameryce \u015arodkowej, na przesmyku \u015brodkowoameryka\u0144skim, mi\u0119dzy Oceanem Spokojnym na po\u0142udniowym zachodzie i Morzem Karaibskim na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie.","context":"Kostaryka jest niewielkim pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Ameryce \u015arodkowej, na przesmyku \u015brodkowoameryka\u0144skim, mi\u0119dzy Oceanem Spokojnym na po\u0142udniowym zachodzie i Morzem Karaibskim na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie. Ten g\u00f3rzysto-wy\u017cynny kraj dosta\u0142 si\u0119 pod panowanie Hiszpanii w 1502 roku i cechuje si\u0119 tropikalnym klimatem. == Powierzchnia, skrajne punkty i granice == Powierzchnia \u2013 51 100 km\u00b2, co odpowiada 1/6 powierzchni Polski Skrajne punkty: * p\u00f3\u0142nocny 11\u00b016'N, * po\u0142udniowy 8\u00b000'N, * zachodni 85\u00b040'W, * wschodni 81\u00b035'W. Kraj o pod\u0142u\u017cnym konturze ci\u0105gnie si\u0119 z p\u00f3\u0142nocnego zachodu na po\u0142udniowy wsch\u00f3d na d\u0142ugo\u015bci ponad 300 km i jest szeroki na oko\u0142o 150 km. Kostaryka graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Nikaragua \u2013 309 km * Panama \u2013 330 km Linia brzegowa \u2013 1290 km Zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 linii brzegowej jest dobrze","start_idx":0,"end_idx":192}
{"id":"mrc_830","question":"jak\u0105 wysoko\u015b\u0107 ma kasprowy wierch?","answer":"1987 m","context":"Kasprowy Wierch (; dawniej Kasprowa Czuba, Stawia\u0144ska Czuba, Goryczkowia\u0144ska Czuba) \u2013 szczyt w Tatrach Zachodnich o wysoko\u015bci 1987 m. == Topografia == Kasprowy Wierch po\u0142o\u017cony jest w grani g\u0142\u00f3wnej Tatr i znajduje si\u0119 zarazem na granicy polsko-s\u0142owackiej. Szczyt g\u00f3ruje nad trzema dolinami walnymi: Dolin\u0105 Bystrej i Dolin\u0105 Suchej Wody G\u0105sienicowej po stronie polskiej oraz Dolin\u0105 Cich\u0105 po stronie s\u0142owackiej. Jest zwornikiem dla 4 grani: * gra\u0144 po\u0142udniowo-wschodnia. Jest to odcinek grani g\u0142\u00f3wnej. S\u0105siednim w niej szczytem jest Beskid (2012 m), oddzielony Such\u0105 Prze\u0142\u0119cz\u0105 (1950 m), * gra\u0144 zachodnia, odcinek grani g\u0142\u00f3wnej. S\u0105siednim szczytem jest Po\u015bredni Goryczkowy Wierch (1874 m), oddzielony Prze\u0142\u0119cz\u0105 nad Zakosy (1816 m). * gra\u0144 p\u00f3\u0142nocna biegn\u0105ca poprzez Such\u0105 Czub\u0119 i My\u015blenickie Turnie. Oddziela ona dwie odnogi Doliny","start_idx":126,"end_idx":132}
{"id":"mrc_831","question":"ile mia\u0142a dzieci kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"s\u0142u\u017c\u0105c w Pomocniczej S\u0142u\u017cbie Terytorialnej. W listopadzie 1947 roku po\u015blubi\u0142a Filipa Mountbattena, by\u0142ego ksi\u0119cia Grecji i Danii, a ich ma\u0142\u017ce\u0144stwo trwa\u0142o 73 lata, a\u017c do jego \u015bmierci w kwietniu 2021 roku. Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. Kiedy w lutym 1952 roku zmar\u0142 jej ojciec, El\u017cbieta \u2013 w\u00f3wczas 25-letnia \u2013 zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105 siedmiu niezale\u017cnych kraj\u00f3w Wsp\u00f3lnoty: Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, RPA, Pakistanu i Cejlonu (znanego dzi\u015b jako Sri Lanka), a tak\u017ce i pozosta\u0142\u0105 g\u0142ow\u0105 Kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty. El\u017cbieta panowa\u0142a jako monarcha konstytucyjna w czasie wielkich zmian politycznych, takich jak konflikt w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, decentralizacja w Wielkiej Brytanii, dekolonizacja Afryki oraz przyst\u0105pienie Wielkiej Brytanii do Wsp\u00f3lnot Europejskich i wyst\u0105pienie z Unii Europejskiej. Liczba jej kr\u00f3lestw zmienia\u0142a si\u0119 w","start_idx":210,"end_idx":258}
{"id":"mrc_832","question":"w jakim mie\u015bcie rozgrywa si\u0119 akcja ch\u0142opcy z placu broni?","answer":"w Budapeszcie","context":"w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier. O\u015b fabu\u0142y stanowi\u0105 walki o plac pomi\u0119dzy dwiema grupami ch\u0142opc\u00f3w. Grupa broni\u0105ca swego prawa do placu to \"Ch\u0142opcy z Placu Broni\" (w oryginale i innych j\u0119zykach nosi tytu\u0142 \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\"), natomiast ich przeciwnicy, chc\u0105cy zaj\u0105\u0107 teren, by gra\u0107 na nim w palanta, to \"Czerwone Koszule\" (w pierwszej wersji polskiego t\u0142umaczenia nazwa grupy, wywodz\u0105ca si\u0119 od nazwy uczestnik\u00f3w wyprawy Giuseppe Garibaldiego na Sycyli\u0119, brzmia\u0142a b\u0142\u0119dnie \"Czerwonosk\u00f3rzy\"). Przyw\u00f3dc\u0105 pierwszej grupy jest Janosz Boka, za\u015b jej najmniej powa\u017canym cz\u0142onkiem i zarazem jedynym szeregowcem jest Ernest Nemeczek (g\u0142\u00f3wny bohater ksi\u0105\u017cki); przyw\u00f3dc\u0105 drugiej jest Feri Acz, a cz\u0142onkami m.in. Sebenicz, bracia Pastorowie i Wendauer. Powie\u015b\u0107 przedstawia seri\u0119 heroicznych wyczyn\u00f3w Ernesta Nemeczka, w wyniku kt\u00f3rych choruje \u2013 najpierw przezi\u0119bia si\u0119","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_833","question":"gdzie jest organizowany tomorrowland?","answer":"w miejscowo\u015bci Boom, niedaleko Antwerpii w Belgii.","context":"Tomorrowland \u2013 festiwal muzyki elektronicznej organizowany przez Q-Dance, ID&T oraz Media Enterprise. Odbywa si\u0119 co roku, w ostatni weekend (lub ostatnie dwa weekendy) lipca, w miejscowo\u015bci Boom, niedaleko Antwerpii w Belgii. Jest jednym z najwi\u0119kszych i najbardziej znanych festiwali muzycznych na \u015bwiecie, bilety na niego wyprzedaj\u0105 si\u0119 w ca\u0142o\u015bci w kilka minut.","start_idx":175,"end_idx":225}
{"id":"mrc_834","question":"w jakiej gminie ro\u015bnie d\u0105b bartek?","answer":"na terenie le\u015bnictwa Bartk\u00f3w (nadle\u015bnictwo Zagna\u0144sk)","context":"D\u0105b Bartek \u2013 jeden z najstarszych w Polsce d\u0119b\u00f3w, od 1954 roku chroniony prawem jako pomnik przyrody, rosn\u0105cy na terenie le\u015bnictwa Bartk\u00f3w (nadle\u015bnictwo Zagna\u0144sk), przy drodze wojew\u00f3dzkiej nr 750 z Zagna\u0144ska do Samsonowa, w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim. == Wiek i rozmiary == W okresie mi\u0119dzywojennym wiek d\u0119bu oceniano nawet na 1200 lat. Cezary Pacyniak w publikacji z 1992 roku \"Najstarsze drzewa w Polsce\" poda\u0142 wyniki swoich bada\u0144, wed\u0142ug kt\u00f3rych wiek Bartka wynosi\u0142 w\u00f3wczas 654 lata (wed\u0142ug tego pomiaru w roku d\u0105b mia\u0142by ). Zgodnie z pomiarami wykonanymi w 2013 roku drzewo ma 28,5 metra wysoko\u015bci \u2013 wcze\u015bniejsze \u017ar\u00f3d\u0142a podawa\u0142y 30 metr\u00f3w. Wed\u0142ug danych z nadle\u015bnictwa Zagna\u0144sk obw\u00f3d pnia na wysoko\u015bci 1,30 m wynosi 9,85 m, a przy ziemi 13,4 m, rozpi\u0119to\u015b\u0107","start_idx":110,"end_idx":162}
{"id":"mrc_835","question":"co to skr\u00f3towiec?","answer":"s\u0142owo utworzone przez skr\u00f3cenie wyra\u017cenia sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z dw\u00f3ch lub wi\u0119cej s\u0142\u00f3w.","context":"Skr\u00f3towiec, akronim ( \"\u00e1kros\" \u201eskrajny\u201d + \"\u00f3noma\" \u201eimi\u0119, nazwa\u201d) \u2013 s\u0142owo utworzone przez skr\u00f3cenie wyra\u017cenia sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z dw\u00f3ch lub wi\u0119cej s\u0142\u00f3w. Istnieje tak\u017ce niewielka grupa skr\u00f3towc\u00f3w powsta\u0142ych ze skr\u00f3cenia jednego s\u0142owa. W uj\u0119ciu s\u0142owotw\u00f3rczym skr\u00f3towce to specyficzna klasa derywat\u00f3w (wyraz\u00f3w pochodnych). Derywaty te funkcjonuj\u0105 zar\u00f3wno w j\u0119zyku m\u00f3wionym, jak i w postaci pisanej, co odr\u00f3\u017cnia je od skr\u00f3t\u00f3w w\u0142a\u015bciwych, b\u0119d\u0105cych jedynie konwencjonalnym sposobem zapisu wyraz\u00f3w. Skr\u00f3towce bywaj\u0105 popularnie uto\u017csamiane ze skr\u00f3tami, cho\u0107 wed\u0142ug terminologii j\u0119zykoznawczej poj\u0119cia te nie s\u0105 to\u017csame. Akronimy bywaj\u0105 traktowane jako specyficzny rodzaj skr\u00f3t\u00f3w. Skr\u00f3towce wykazuj\u0105 cz\u0119sto w\u0142a\u015bciwo\u015bci odmienne od reszty s\u0142ownictwa; wiele z nich ma na przyk\u0142ad akcent oksytoniczny (akcent ko\u0144cowy, na ostatniej sylabie), np. AWS (Akcja Wyborcza Solidarno\u015b\u0107) /awues/, BBC (British Broadcasting Corporation) /bibis-i/.","start_idx":67,"end_idx":150}
{"id":"mrc_836","question":"ilu zawodnik\u00f3w wyst\u0119puje na boisku pe\u0142nowymiarowym w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Pe\u0142ny sk\u0142ad dru\u017cyny liczy 11 zawodnik\u00f3w, w tym bramkarz.","context":"od 410 do . Przy rozpocz\u0119ciu zawod\u00f3w ci\u015bnienie powietrza we wn\u0119trzu pi\u0142ki musi wynosi\u0107 od 0,6 do 1,1 atmosfery. Pe\u0142ny sk\u0142ad dru\u017cyny liczy 11 zawodnik\u00f3w, w tym bramkarz. Dru\u017cyna mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c wyznaczy\u0107 maksymalnie do 7 zawodnik\u00f3w rezerwowych (w rozgrywkach mi\u0119dzynarodowych rangi mistrzowskiej do 12). Personalia wszystkich zawodnik\u00f3w musz\u0105 by\u0107 wpisane do sprawozdania s\u0119dziowskiego, kt\u00f3re musi by\u0107 dostarczone do s\u0119dziego przed rozpocz\u0119ciem zawod\u00f3w. W trakcie spotkania dru\u017cyna mo\u017ce dokonywa\u0107 wymian zawodnik\u00f3w, kt\u00f3rych liczba zale\u017cy od regulaminu danych rozgrywek. Zawodnik wymieniony zazwyczaj nie mo\u017ce znale\u017a\u0107 si\u0119 ponownie na placu gry. Zawodnicy jednej dru\u017cyny (poza bramkarzem) nosz\u0105 w trakcie zawod\u00f3w taki sam ubi\u00f3r, kt\u00f3ry odr\u00f3\u017cnia ich od zawodnik\u00f3w dru\u017cyny przeciwnej. Obowi\u0105zkowy ubi\u00f3r zawodnika sk\u0142ada si\u0119 z koszulki, spodenek, getr\u00f3w pi\u0142karskich oraz but\u00f3w. Ka\u017cdy","start_idx":112,"end_idx":168}
{"id":"mrc_837","question":"kim s\u0105 metysi?","answer":"Metys \u2013 osoba, kt\u00f3rej jeden z rodzic\u00f3w jest Indianinem lub Indiank\u0105, a drugim bia\u0142a kobieta lub m\u0119\u017cczyzna.","context":"Metys \u2013 osoba, kt\u00f3rej jeden z rodzic\u00f3w jest Indianinem lub Indiank\u0105, a drugim bia\u0142a kobieta lub m\u0119\u017cczyzna. W polskiej nomenklaturze za Metysa uwa\u017ca si\u0119 zwykle osob\u0119 maj\u0105c\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 india\u0144skiej krwi, bez wzgl\u0119du na pochodzenie india\u0144skiego przodka, przynale\u017cno\u015b\u0107 pa\u0144stwow\u0105 czy narodow\u0105. M\u00f3wi si\u0119 wi\u0119c o Metysach kanadyjskich, ameryka\u0144skich czy meksyka\u0144skich. Niekiedy te\u017c nazwy Metys u\u017cywa si\u0119 w stosunku do miesza\u0144c\u00f3w ludno\u015bci bia\u0142ej z innymi przedstawicielami odmiany \u017c\u00f3\u0142tej, np. pierwotnymi mieszka\u0144cami Madagaskaru. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w j\u0119zyku angielskim istnieje okre\u015blenie M\u00e9tis (z francuskiego, wymawiane [meti\u02c8]), zarezerwowane wy\u0142\u0105cznie dla os\u00f3b o pochodzeniu mieszanym zamieszkuj\u0105cych Kanad\u0119. Samo s\u0142owo Metys pochodzi z francuskiego \"M\u00e9tis\". Mo\u017ce by\u0107 tak\u017ce wywiedzione z hiszpa\u0144skiego \"mestizo\". W obu j\u0119zykach s\u0142owa te zawieraj\u0105 \u0142aci\u0144ski pierwiastek \"mixtus\" \u2013 mieszany. Metysi stanowi\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 mieszka\u0144c\u00f3w Ameryki","start_idx":0,"end_idx":106}
{"id":"mrc_838","question":"jaki j\u0119zyk jest najbli\u017cszy polskiemu?","answer":"Spo\u015br\u00f3d g\u0142\u00f3wnych j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich wykazuje najbli\u017csze pokrewie\u0144stwo ze s\u0142owackim i czeskim","context":"zachodniej i jest drugim j\u0119zykiem s\u0142owia\u0144skim pod wzgl\u0119dem liczby u\u017cytkownik\u00f3w. Do zapisu j\u0119zyka polskiego s\u0142u\u017cy alfabet \u0142aci\u0144ski, wzbogacony o dodatkowe znaki diakrytyczne. Wywodzi si\u0119 z j\u0119zyka praindoeuropejskiego za po\u015brednictwem pras\u0142owia\u0144skiego. Spo\u015br\u00f3d g\u0142\u00f3wnych j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich wykazuje najbli\u017csze pokrewie\u0144stwo ze s\u0142owackim i czeskim, ale dzieli r\u00f3wnie\u017c wiele cech z j\u0119zykiem ukrai\u0144skim ze wzgl\u0119du na d\u0142ugotrwa\u0142e kontakty obu j\u0119zyk\u00f3w. Na j\u0119zyk polski du\u017cy wp\u0142yw wywar\u0142y tak\u017ce j\u0119zyki germa\u0144skie, zw\u0142aszcza niemiecki i jidysz oraz italskie, takie jak \u0142acina i francuski, kt\u00f3re rzutowa\u0142y na polsk\u0105 leksyk\u0119 i gramatyk\u0119. Historycznie polszczyzna by\u0142a istotn\u0105 lingua franca w regionie Europy \u015arodkowo-Wschodniej, o znaczeniu akademickim i dyplomatycznym. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dominuje na terenie Polski, kraju stosunkowo jednolitego pod wzgl\u0119dem j\u0119zykowym, u\u017cywany jest w krajach o\u015bciennych z polsk\u0105 ludno\u015bci\u0105 autochtoniczn\u0105 stanowi\u0105c\u0105 mniejszo\u015b\u0107","start_idx":251,"end_idx":345}
{"id":"mrc_839","question":"w jakiej wadze walczy gamrot?","answer":"w wadze lekkiej","context":"Bilman uderzy\u0142 Parke\u2019a. W rezultacie Gamrot zosta\u0142 ukarany zabraniem mu 30% ga\u017cy, a Bilman otrzyma\u0142 dwuletni zakaz wst\u0119pu na gale KSW. 3 marca 2018 roku na gali \"KSW 42: Khalidov vs. Narkun\", Gamrot pokona\u0142 Grzegorza Szulakowskiego przez poddanie (americane) w czwartej rundzie, broni\u0105c mistrzostwa KSW w wadze lekkiej. 1 grudnia 2018 na gali \"KSW 46\" zawalczy\u0142 o drugi pas, tym razem kategorii pi\u00f3rkowej, ze specjalist\u0105 od podda\u0144 Kleberem Koike Erbstem, gdzie po pi\u0119ciorundowej dominacji zwyci\u0119\u017cy\u0142 pojedynek, zdobywaj\u0105c drug\u0105 koron\u0119 organizacji. 17 maja 2019 w filmie na kanale Borysa Ma\u0144kowskiego na serwisie YouTube og\u0142osi\u0142, \u017ce zwakowa\u0142 swoje dwa pasy i nie przed\u0142u\u017cy\u0142 kontraktu z federacj\u0105 KSW. 6 marca 2020 roku federacja KSW poinformowa\u0142a o powrocie Gamrota do organizacji. Podw\u00f3jny mistrz KSW","start_idx":303,"end_idx":318}
{"id":"mrc_840","question":"gdzie znaleziono szcz\u0105tki dinozaur\u00f3w?","answer":"Fragment ko\u015bci, obecnie zidentyfikowany jako cz\u0119\u015b\u0107 ko\u015bci udowej megalozaura, wydobyto z kopalni wapienia w Cornwell w okolicy Chipping Norton w Oxfordshire w Anglii w 1676.","context":"o odkryciu ko\u015bci smok\u00f3w w Wucheng w prowincji Syczuan. Wie\u015bniacy w centralnych Chinach d\u0142ugo wykorzystywali ods\u0142oni\u0119te skamienia\u0142e \u201eko\u015bci smok\u00f3w\u201d w medycynie tradycyjnej, do dzi\u015b kontynuuj\u0105 te praktyki. W Europie og\u00f3lnie uwa\u017cano skamienia\u0142o\u015bci dinozaur\u00f3w za szcz\u0105tki gigant\u00f3w i innych stworze\u0144 zabitych przez potop. Opisy naukowe znalezisk uznanych p\u00f3\u017aniej za ko\u015bci dinozaur\u00f3w pojawiaj\u0105 si\u0119 po raz pierwszy w siedemnastowiecznej Anglii. Fragment ko\u015bci, obecnie zidentyfikowany jako cz\u0119\u015b\u0107 ko\u015bci udowej megalozaura, wydobyto z kopalni wapienia w Cornwell w okolicy Chipping Norton w Oxfordshire w Anglii w 1676. Wys\u0142ano go Robertowi Plotowi, profesorowi chemii na Uniwersytecie Oksfordzkim i pierwszemu kustoszowi Ashmolean Museum, kt\u00f3ry opublikowa\u0142 opis znaleziska w \"Natural History of Oxfordshire\" w 1677. Poprawnie okre\u015bli\u0142 on je jako dystalny koniec ko\u015bci udowej du\u017cego zwierz\u0119cia, stwierdzi\u0142","start_idx":437,"end_idx":609}
{"id":"mrc_841","question":"kiedy powsta\u0142a partia po?","answer":"24 stycznia 2001 (jako","context":"Platforma Obywatelska (PO) \u2013 polska partia polityczna, za\u0142o\u017cona (pocz\u0105tkowo jako stowarzyszenie) 24 stycznia 2001 (jako partia pod nazw\u0105 \"Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej\" zarejestrowana 5 marca 2002). Skupia osoby g\u0142\u00f3wnie o pogl\u0105dach socjalliberalnych, chrze\u015bcija\u0144sko-demokratycznych i liberalno-konserwatywnych (by\u0142 to g\u0142\u00f3wny nurt w pocz\u0105tkowych latach istnienia formacji). W pocz\u0105tkowym okresie istnienia ugrupowanie prezentowa\u0142o liberalne pogl\u0105dy gospodarcze i konserwatywne stanowisko w sprawach \u015bwiatopogl\u0105dowych, w p\u00f3\u017aniejszym okresie stopniowo przesuwaj\u0105c si\u0119 w lewo. Wed\u0142ug bada\u0144 w pocz\u0105tkowych latach PO popiera\u0142 g\u0142\u00f3wnie elektorat prawicowy i centrowy, za\u015b lewicowy w znikomym stopniu. W drugiej po\u0142owie lat 2000. elektorat lewicowy zacz\u0105\u0142 niewiele ust\u0119powa\u0107 centrowemu i prawicowemu. W drugiej dekadzie XXI wieku PO sta\u0142a si\u0119 parti\u0105 popieran\u0105 w dominuj\u0105cym stopniu przez elektorat centrowy i lewicowy, za\u015b przez prawicowy w niewielkim","start_idx":97,"end_idx":119}
{"id":"mrc_842","question":"jak powsta\u0142o chrze\u015bcija\u0144stwo?","answer":"Chrze\u015bcija\u0144stwo powsta\u0142o w I po\u0142owie I wieku w rzymskiej prowincji Judei w\u015br\u00f3d wyznawc\u00f3w judaizmu, jako wynik dzia\u0142alno\u015bci Jezusa z Nazaretu.","context":"Historia chrze\u015bcija\u0144stwa \u2013 okres historii obejmuj\u0105cy czas od narodzin Jezusa Chrystusa (pocz\u0105tek rozwoju religii chrze\u015bcija\u0144skiej) a\u017c do dzi\u015b. Badaniem tego okresu w spos\u00f3b naukowy zajmuje si\u0119 Historia Ko\u015bcio\u0142a jako ga\u0142\u0105\u017a teologii. == Pocz\u0105tki chrze\u015bcija\u0144stwa == Chrze\u015bcija\u0144stwo powsta\u0142o w I po\u0142owie I wieku w rzymskiej prowincji Judei w\u015br\u00f3d wyznawc\u00f3w judaizmu, jako wynik dzia\u0142alno\u015bci Jezusa z Nazaretu. Skazany na \u015bmier\u0107 (przed 36 r. n.e.) przez rzymskiego namiestnika Judei Poncjusza Pi\u0142ata umar\u0142 w Jerozolimie wed\u0142ug tradycji 14 dnia Nisan . Cz\u0119\u015b\u0107 uczni\u00f3w Jezusa \u2013 pod wp\u0142ywem opisanego w Nowym Testamencie do\u015bwiadczenia osobistego kontaktu z cudownie powsta\u0142ym z martwych Jezusem \u2013 zacz\u0119\u0142a oczekiwa\u0107 jego ponownego przyj\u015bcia i obiecanego udzia\u0142u w zbawieniu. Zmartwychwstanie by\u0142o od pocz\u0105tku centraln\u0105 tez\u0105 wiary chrze\u015bcija\u0144skiej i motywem dzia\u0142ania pierwszych chrze\u015bcijan.","start_idx":263,"end_idx":404}
{"id":"mrc_843","question":"co to jest rozgraniczenie?","answer":"post\u0119powanie przed organami pa\u0144stwowymi maj\u0105ce na celu ustalenie granic nieruchomo\u015bci, gdy sta\u0142y si\u0119 sporne i nie mo\u017cna stwierdzi\u0107 stanu prawnego.","context":"Rozgraniczanie nieruchomo\u015bci (r\u00f3wnie\u017c jako \"rozgraniczenie nieruchomo\u015bci\", \"rozgraniczenie grunt\u00f3w\", w\u0142a\u015bc. \"post\u0119powanie rozgraniczeniowe\") \u2013 post\u0119powanie przed organami pa\u0144stwowymi maj\u0105ce na celu ustalenie granic nieruchomo\u015bci, gdy sta\u0142y si\u0119 sporne i nie mo\u017cna stwierdzi\u0107 stanu prawnego. Szczeg\u00f3\u0142owe zasady rozgraniczania zawarte s\u0105 w art. 152 i 153 Kodeksu cywilnego, art. 29-39 Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz w rozporz\u0105dzeniu Ministr\u00f3w Spraw Wewn\u0119trznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki \u017bywno\u015bciowej z 14 kwietnia 1999 roku w sprawie rozgraniczania nieruchomo\u015bci. Rozgraniczenie polega na ustaleniu przebiegu granicy nieruchomo\u015bci (z natury rzeczy mo\u017ce chodzi\u0107 tylko o nieruchomo\u015bci gruntowe), czyli na ustaleniu, jak daleko si\u0119ga prawo w\u0142asno\u015bci przys\u0142uguj\u0105ce w\u0142a\u015bcicielowi danej nieruchomo\u015bci. Nie s\u0142u\u017cy natomiast doprowadzeniu nieruchomo\u015bci do okre\u015blonej powierzchni \u2013 ta wielko\u015b\u0107 ma tylko marginalne znaczenie. W wyniku post\u0119powania o rozgraniczenie","start_idx":143,"end_idx":289}
{"id":"mrc_844","question":"kto rzadzil w polsce w 2007?","answer":"Po wyborach PO zawar\u0142a koalicj\u0119 z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem zosta\u0142 przewodnicz\u0105cy PO Donald Tusk.","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku \u2013 wybory do Sejmu i Senatu zosta\u0142y przeprowadzone w dniu 21 pa\u017adziernika 2007, w zwi\u0105zku z podj\u0119ciem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji \"Uchwa\u0142y z dnia 7 wrze\u015bnia 2007 r. w sprawie skr\u00f3cenia kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej\" i wydanym w jej nast\u0119pstwie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia. Wybory te zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Platformy Obywatelskiej. W wyniku wybor\u00f3w do Sejmu wesz\u0142y 4 komitety wyborcze oraz pose\u0142 Mniejszo\u015bci Niemieckiej, natomiast do Senatu weszli kandydaci PO i PiS oraz kandydat niezale\u017cny W\u0142odzimierz Cimoszewicz (cz\u0142onek SLD). Po wyborach PO zawar\u0142a koalicj\u0119 z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem zosta\u0142 przewodnicz\u0105cy PO Donald Tusk. Stanowisko wicepremiera i ministra gospodarki przypad\u0142o Waldemarowi Pawlakowi (prezesowi PSL). == Termin wybor\u00f3w == Zgodnie z","start_idx":635,"end_idx":746}
{"id":"mrc_845","question":"w jakich latach panowa\u0142 zygmunt stary?","answer":"od 1507 do 1548 roku","context":"Zygmunt I Stary (ur. 1 stycznia 1467 w Kozienicach, zm. 1 kwietnia 1548 w Krakowie) \u2013 od roku 1506 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski, od 1507 do 1548 roku kr\u00f3l Polski. By\u0142 przedostatnim z dynastii Jagiellon\u00f3w. Na tronie polskim zasiad\u0142 po \u015bmierci swego brata Aleksandra Jagiello\u0144czyka. By\u0142 przedostatnim z sze\u015bciu syn\u00f3w Kazimierza IV Jagiello\u0144czyka i El\u017cbiety Rakuszanki, ojcem m.in. Zygmunta II Augusta. Dwukrotnie \u017conaty: z Barbar\u0105 Z\u00e1poly\u0105 (1512), a po jej \u015bmierci z Bon\u0105 z rodu Sforz\u00f3w (1518). == Elekcja i koronacja == Po \u015bmierci kr\u00f3la Aleksandra Jagiello\u0144czyka Zygmunt uda\u0142 si\u0119 do Wilna, gdzie wbrew postanowieniom unii mielnickiej z 1501 roku, kt\u00f3ra zak\u0142ada\u0142a wsp\u00f3ln\u0105 elekcj\u0119 polsko-litewsk\u0105, zosta\u0142 przez litewsk\u0105 rad\u0119 wielkoksi\u0105\u017c\u0119c\u0105 13 wrze\u015bnia 1506 roku obrany i 20 pa\u017adziernika 1506 roku wyniesiony","start_idx":123,"end_idx":143}
{"id":"mrc_846","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142 powalony d\u0105b jagie\u0142\u0142y?","answer":"Drzewo zosta\u0142o zwalone przez wichur\u0119 2 listopada 1974 roku.","context":"D\u0105b Jagie\u0142\u0142y \u2013 martwy d\u0105b w Puszczy Bia\u0142owieskiej. == Opis == Wed\u0142ug legendy, pod tym d\u0119bem mia\u0142 przesiadywa\u0107 W\u0142adys\u0142aw II Jagie\u0142\u0142o przed \u0142owami zorganizowanymi przed wypraw\u0105 grunwaldzk\u0105. Drzewo zosta\u0142o zwalone przez wichur\u0119 2 listopada 1974 roku. Faktycznie nie mia\u0142o wi\u0119cej ni\u017c 450 lat (obw\u00f3d na wys. 130 cm od podstawy 550 cm, wysoko\u015b\u0107 39 m). Jak na d\u0105b rosn\u0105cy w Puszczy Bia\u0142owieskiej mia\u0142 du\u017ce konary i spor\u0105 koron\u0119. Kilka lat przed wywr\u00f3ceniem si\u0119 D\u0105b Jagie\u0142\u0142y straci\u0142 konar 29-metrowej d\u0142ugo\u015bci. Obecnie mo\u017cna ogl\u0105da\u0107 w Bia\u0142owieskim Parku Narodowym jego rozk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 pie\u0144. Tw\u00f3rc\u0105 legendy D\u0119bu Jagie\u0142\u0142y by\u0142 Jan Jerzy Karpi\u0144ski. Sprawi\u0142a ona, \u017ce tysi\u0105ce turyst\u00f3w zosta\u0142o odci\u0105gni\u0119tych od centrum Bia\u0142owie\u017cy i zgodnie z zamys\u0142em autora zacz\u0119\u0142o podziwia\u0107 pi\u0119kno ost\u0119p\u00f3w puszczy. Z \u017co\u0142\u0119dzi","start_idx":188,"end_idx":247}
{"id":"mrc_847","question":"jak\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 prowadzi\u0142 martin luther king?","answer":"na rzecz r\u00f3wnouprawnienia Afroamerykan\u00f3w i zniesienia dyskryminacji rasowej","context":"Martin Luther King Jr. (ur. 15 stycznia 1929 w Atlancie, zm. 4 kwietnia 1968 w Memphis) \u2013 ameryka\u0144ski pastor baptystyczny, lider ruchu praw obywatelskich, dzia\u0142acz na rzecz r\u00f3wnouprawnienia Afroamerykan\u00f3w i zniesienia dyskryminacji rasowej, laureat pokojowej Nagrody Nobla z roku 1964, cz\u0142owiek roku 1963 magazynu \u201eTime\u201d. Zamordowany 4 kwietnia 1968 roku przez przeciwnik\u00f3w politycznych. == M\u0142odo\u015b\u0107 i edukacja == Urodzi\u0142 si\u0119 15 stycznia 1929 roku w Atlancie jako syn Martina Luthera Kinga seniora i Alberty Williams (c\u00f3rki pastora). Mia\u0142 dwoje rodze\u0144stwa: starsz\u0105 siostr\u0119 Willie Christine i m\u0142odszego brata Alfreda Daniela Williamsa. Po \u015bmierci te\u015bcia w 1931 roku King senior przej\u0105\u0142 po nim zb\u00f3r. Trzy lata p\u00f3\u017aniej odby\u0142 pielgrzymk\u0119 do Ziemi \u015awi\u0119tej, a po powrocie zmieni\u0142 imiona swoje i starszego syna na","start_idx":164,"end_idx":239}
{"id":"mrc_848","question":"co to rozwini\u0119cie dziesi\u0119tne?","answer":"Rozwini\u0119cie dziesi\u0119tne \u2013 spos\u00f3b przedstawiania liczb rzeczywistych w postaci u\u0142amka dziesi\u0119tnego lub u\u0142amka dziesi\u0119tnego niesko\u0144czonego.","context":"Rozwini\u0119cie dziesi\u0119tne \u2013 spos\u00f3b przedstawiania liczb rzeczywistych w postaci u\u0142amka dziesi\u0119tnego lub u\u0142amka dziesi\u0119tnego niesko\u0144czonego. Kategoria:Arytmetyka Kategoria:Liczby","start_idx":0,"end_idx":136}
{"id":"mrc_849","question":"co oznacza poj\u0119cie antropogeneza?","answer":"filogeneza cz\u0142owieka, czyli pochodzenie, droga rozwojowa i procesy biologiczne, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do powstania anatomicznie nowoczesnego cz\u0142owieka rozumnego (\"Homo sapiens\"), wyja\u015bniane na gruncie teorii ewolucji w oparciu o osi\u0105gni\u0119cia antropologii, filogenetyki molekularnej i antropolingwistyki.","context":"Antropogeneza (gr. \"\u00e1nthr\u014dpos\" \u2013 cz\u0142owiek, \"g\u00e9nesis\" \u2013 pochodzenie) \u2013 filogeneza cz\u0142owieka, czyli pochodzenie, droga rozwojowa i procesy biologiczne, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do powstania anatomicznie nowoczesnego cz\u0142owieka rozumnego (\"Homo sapiens\"), wyja\u015bniane na gruncie teorii ewolucji w oparciu o osi\u0105gni\u0119cia antropologii, filogenetyki molekularnej i antropolingwistyki. Jedn\u0105 z proponowanych hipotez jest ta autorstwa polskich naukowc\u00f3w, Konrada Fia\u0142kowskiego i Tadeusza Bielickiego, dotycz\u0105ca powstania m\u00f3zgu ludzkiego dzi\u0119ki wcze\u015bniejszej adaptacji m\u00f3zgu hominid\u00f3w do warunk\u00f3w stepowiej\u0105cego \u015brodowiska tropikalnej sawanny Afryki Wschodniej (p\u00f3\u017any pliocen \u2013 wczesny i \u015brodkowy plejstocen). Warunki klimatyczne i ostra konkurencja z silniejszymi drapie\u017cnikami wymusi\u0142y stosowanie specyficznej techniki polowania \u2013 metody d\u0142ugotrwa\u0142ego biegu, nieprzerywanego mimo sygna\u0142\u00f3w o zagro\u017ceniu organizmu przegrzaniem. Model adaptacji do takich bieg\u00f3w, zachodz\u0105cej pod wp\u0142ywem wyj\u0105tkowo silnego nacisku selekcyjnego, zosta\u0142 opracowany z wykorzystaniem","start_idx":70,"end_idx":369}
{"id":"mrc_850","question":"kto porwa\u0142 mowgliego?","answer":"\"Bandar-Log","context":"Mowgli zabi\u0142 Shere Khana kt\u00f3ry od dawna by\u0142 poszukiwany przez ludzi za zabijanie byd\u0142a i za jego g\u0142ow\u0119 wyznaczono du\u017c\u0105 nagrod\u0119 usi\u0142uje odebra\u0107 od niego jego zw\u0142oki, jednak zostaje odp\u0119dzony przez Akel\u0119. To on jest g\u0142\u00f3wnym winowajc\u0105 tego \u017ce Mowgli zosta\u0142 wyp\u0119dzony z wioski, przedstawiaj\u0105c mieszka\u0144com Mowgliego jako wilko\u0142aka-czarownika. * Rama \u2013 przyw\u00f3dca bawo\u0142\u00f3w kt\u00f3rych pasterzem by\u0142 Mowgli. Mowgli wraz z Akel\u0105 i Szarym Bratem pos\u0142u\u017cy\u0142 si\u0119 Ram\u0105 i jego stadem by zabi\u0107 Shere Khana. Mowgli wpu\u015bci\u0142 tygrysa w zasadzk\u0119 powoduj\u0105c jego \u015bmier\u0107 pod kopytami bawo\u0142\u00f3w. * Chil \u2013 \u015bcierwnik, zauwa\u017cy\u0142 Mowgliego porwanego przez \"Bandar-Log\" i chc\u0105c mu pom\u00f3c zaalarmowa\u0142 o ich miejscu pobytu Bagheerze, Baloo i Kaa. * Hathi \u2013 s\u0142o\u0144, w powie\u015bci zostaje wspomniany dwukrotnie, gdy nas skutek","start_idx":618,"end_idx":629}
{"id":"mrc_851","question":"ile sezon\u00f3w ma demon slayer?","answer":"2","context":"1 ==== ==== Sezon 2 ==== == Inne == \"Demon Slayer: Official Fanbook\" zosta\u0142 wydany w lipcu 2019 roku i zawiera podstawowe informacje o kilku postaciach z serii. == Odbi\u00f3r == === Manga === Do lutego 2019 seria zosta\u0142a wydrukowana w 3,5 miliona egzemplarzach, ponad 10 milion\u00f3w na wrzesie\u0144 2019, ponad 20 milion\u00f3w na listopad 2019 oraz ponad 25 milion\u00f3w na grudzie\u0144 2019. Manga by\u0142a jedn\u0105 z najlepiej sprzedaj\u0105cych si\u0119 tytu\u0142\u00f3w w 2019 roku. W listopadzie 2019 roku Sh\u016beisha opublikowa\u0142a informacj\u0119, \u017ce \"Kimetsu no Yaiba\" by\u0142a ich drug\u0105 najlepiej sprzedaj\u0105c\u0105 si\u0119 mang\u0105 w okresie od listopada 2018 do listopada 2019 roku. Sprzeda\u0142a si\u0119 ona w\u00f3wczas w 10,8 miliona egzemplarzach, ust\u0119puj\u0105c tylko mandze One Piece Eiichir\u014d Ody, z 12,7 milionami sprzedanych","start_idx":18,"end_idx":19}
{"id":"mrc_852","question":"na czym polega\u0142 s\u0105d ozyrysa?","answer":"W sali ustawiona by\u0142a waga, na kt\u00f3rej wa\u017cono serce zmar\u0142ego (na drugiej szali k\u0142adziono pi\u00f3ro \u2013 symbol bogini prawdy Maat).","context":"S\u0105d Ozyrysa \u2013 w mitologii egipskiej rytua\u0142, jakiemu musia\u0142a podda\u0107 si\u0119 dusza w Sali dw\u00f3ch Prawd, gdzie zasiada\u0142 trybuna\u0142 Ozyrysa s\u0105dz\u0105cy zmar\u0142ego, doprowadzonego na s\u0105d przez Anubisa. W sali ustawiona by\u0142a waga, na kt\u00f3rej wa\u017cono serce zmar\u0142ego (na drugiej szali k\u0142adziono pi\u00f3ro \u2013 symbol bogini prawdy Maat). Ozyrys z Neftyd\u0105, Izyd\u0105 i 42 asesorami, po wys\u0142uchaniu spowiedzi zmar\u0142ego, wydawa\u0142 wyrok. Je\u015bli ci\u0119\u017car grzech\u00f3w przewa\u017cy\u0142 szal\u0119, dusz\u0119 zabiera\u0142 potw\u00f3r Ammit \u2013 p\u00f3\u0142 lew, p\u00f3\u0142 hipopotam z g\u0142ow\u0105 krokodyla. \u201eUsprawiedliwionego g\u0142osem\u201d Ozyrys wprowadza\u0142 do raju (Pola Jaru). Wed\u0142ug wierze\u0144 staro\u017cytnych Egipcjan S\u0105d Ozyrysa by\u0142 s\u0105dem ostatecznym, od kt\u00f3rego nie istnia\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 apelacji. Koncepcja s\u0105du Ozyrysa zaczyna kszta\u0142towa\u0107 si\u0119 w religii staroegipskiej w pocz\u0105tkach \u015aredniego Pa\u0144stwa (XXII\u2013XXI w. p.n.e.), aby ostateczny kszta\u0142t przybra\u0107","start_idx":184,"end_idx":307}
{"id":"mrc_853","question":"o czym jest ksi\u0105\u017cka przygody tomka sawyera?","answer":"powie\u015bci, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wnym w\u0105tkiem s\u0105 przygody ch\u0142opca w ma\u0142ym miasteczku, Mark Twain ukazuje \u00f3wczesne \u017cycie (po\u0142owa XIX wieku) i obyczajowo\u015b\u0107.","context":"Przygody Tomka Sawyera (tytu\u0142 oryginalny: \"The Adventures of Tom Sawyer\") \u2013 powie\u015b\u0107 dla m\u0142odzie\u017cy ameryka\u0144skiego pisarza Marka Twaina z 1876 roku; pierwsze polskie wydanie \u2013 rok 1901. Akcja ca\u0142ej powie\u015bci toczy si\u0119 w miasteczku St. Petersburg (pierwowzorem powie\u015bciowego miasta jest Hannibal) nad rzek\u0105 Missisipi i najbli\u017cszej okolicy. Tomek jest sierot\u0105, opiekuje si\u0119 nim ciotka Polly. W domu mieszka z ciotk\u0105, m\u0142odszym przyrodnim bratem Sidem i kuzynk\u0105 Mary. W powie\u015bci, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wnym w\u0105tkiem s\u0105 przygody ch\u0142opca w ma\u0142ym miasteczku, Mark Twain ukazuje \u00f3wczesne \u017cycie (po\u0142owa XIX wieku) i obyczajowo\u015b\u0107. Kontynuacjami \"Przyg\u00f3d Tomka Sawyera\" s\u0105: * \"Przygody Hucka Finna\" (1884) * \"Tomek Sawyer za granic\u0105\" (1894) * \"Tomek Sawyer detektywem\" (1896) Mark Twain nie doko\u0144czy\u0142 kilku planowanych powie\u015bci o przygodach Tomka. By\u0142y","start_idx":463,"end_idx":604}
{"id":"mrc_854","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 biedronk\u0119 w polsce?","answer":"Za\u0142o\u017cycielem sieci sklep\u00f3w detalicznych Biedronka by\u0142 przedsi\u0119biorca Mariusz \u015awitalski","context":"r. JMP zainwestowa\u0142o w Polsce ponad 8 mld z\u0142. W 2017 sprzeda\u017c Biedronki wzros\u0142a o 10,4% do 11,1 mld euro, co oznacza, \u017ce sie\u0107 ta kontrolowa\u0142a jedn\u0105 pi\u0105t\u0105 rynku handlowego w Polsce. W 2018 osi\u0105gni\u0119to poziom sprzeda\u017cy 11,69 mld euro, a w 2019 12,62 mld euro. Od 2014 Biedronka systematycznie rozszerza asortyment odchodz\u0105c od dotychczasowego modelu biznesowego, tj. sieci dyskontowej. Jest to element strategii firmy og\u0142oszonej w sierpniu 2011 przez d\u0142ugoletniego prezesa grupy Jer\u00f3nimo Martins Alexandre Soares dos Santos: \u201ew ci\u0105gu najbli\u017cszych pi\u0119ciu lat zniknie r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy supermarketem a dyskontem\u201d. == Historia == Za\u0142o\u017cycielem sieci sklep\u00f3w detalicznych Biedronka by\u0142 przedsi\u0119biorca Mariusz \u015awitalski, w\u0142a\u015bciciel Elektromisu. Pierwszy sklep sieci \u201eBiedronka\u201d otwarto w Poznaniu przy ulicy Newtona 6 kwietnia 1995 roku. W 1997","start_idx":623,"end_idx":709}
{"id":"mrc_855","question":"jak\u0105 pojemno\u015b\u0107 ma p\u0142yta dvd?","answer":"No\u015bniki w zale\u017cno\u015bci od typu mog\u0105 pomie\u015bci\u0107 od 4,38 GiB, czyli 4,7 GB (jednowarstwowe, jednostronne p\u0142yty, powszechnie znane jako DVD5) do ponad 17 GB danych (p\u0142yty dwuwarstwowe, dwustronne).","context":"obustronnym zapisie. W przeciwie\u0144stwie do CD, DVD musi zawiera\u0107 system plik\u00f3w. System plik\u00f3w stosowany na DVD to UDF, b\u0119d\u0105cy rozszerzeniem standardu ISO 9660, kt\u00f3ry u\u017cywany jest do zapisu danych na CD. O tytu\u0142 nast\u0119pcy formatu DVD walczy\u0142y technologie HD DVD i Blu-ray, dyski optyczne o pojemno\u015bci odpowiednio 15 GB na warstw\u0119 i 25 GB na warstw\u0119. Zwyci\u0119zc\u0105 zosta\u0142 format Blu-ray, za\u015b HD DVD nie przyj\u0119\u0142o si\u0119 na rynku. == Pojemno\u015b\u0107 dysk\u00f3w == No\u015bniki w zale\u017cno\u015bci od typu mog\u0105 pomie\u015bci\u0107 od 4,38 GiB, czyli 4,7 GB (jednowarstwowe, jednostronne p\u0142yty, powszechnie znane jako DVD5) do ponad 17 GB danych (p\u0142yty dwuwarstwowe, dwustronne). P\u0142yty maj\u0105 \u015brednic\u0119 12 cm, natomiast grubo\u015b\u0107 no\u015bnika wynosi 1,2 mm. Najbardziej obrazowo pojemno\u015b\u0107 p\u0142yt DVD przedstawia poni\u017csza tabelka: Dodatkowo","start_idx":441,"end_idx":632}
{"id":"mrc_856","question":"ile ksi\u0105g ewangelii?","answer":"Nazw\u0119 t\u0119 nosz\u0105 cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana.","context":"Ewangelia (z gr. , \"euangelion\", dos\u0142. \u201edobra nowina\u201d) \u2013 w pierwotnym chrze\u015bcija\u0144stwie termin ten oznacza\u0142 przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadej\u015bcia Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i pojawienia si\u0119 Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza. Centralnym tematem by\u0142 kerygmat o tajemnicy paschalnej, \u015bmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa uroczy\u015bcie wspominanych w liturgii przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 Chrystusa. W drugim, najbardziej rozpowszechnionym dzi\u015b znaczeniu \"ewangelia\", to dzie\u0142o pisane m\u00f3wi\u0105ce o Jezusie Chrystusie lub jego fragment czytany w trakcie liturgii s\u0142owa. Nazw\u0119 t\u0119 nosz\u0105 cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana. S\u0142owo to wyst\u0119powa\u0142o tak\u017ce w Grece pozabiblijnej, jako dobra wiadomo\u015b\u0107 (Luc.). U Homera zosta\u0142o u\u017cyte w sensie nagrody dla osoby przynosz\u0105cej dobr\u0105 wie\u015b\u0107: \u201eniech mi to b\u0119dzie \"ewangelion\"\u201d (\u03b5\u1f50\u03b1\u03b3\u03b3\u03ad\u03bb\u03b9\u03bf\u03bd \u03b4\u03ad \u03bc\u03bf\u03b9 \u1f14\u03c3\u03c4\u03c9). Znane by\u0142o tak\u017ce","start_idx":552,"end_idx":667}
{"id":"mrc_857","question":"w jakich miastach mecze euro?","answer":"w 11 miastach-gospodarzach","context":"Mistrzostwa Europy w Pi\u0142ce No\u017cnej 2020, oficjalnie UEFA Euro 2020 \u2013 16. edycja mistrzostw Europy w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn. Turniej rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 11 czerwca i trwa\u0142 do 11 lipca 2021 w 11 miastach-gospodarzach i w 10 pa\u0144stwach. Pierwotnie turniej zaplanowany by\u0142 w dniach od 12 czerwca 2020 do 12 lipca 2020, w 12 miastach-gospodarzach i w 11 pa\u0144stwach, jednak 17 marca 2020 UEFA podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 o przeniesieniu imprezy na rok 2021 w zwi\u0105zku z pandemi\u0105 COVID-19, a 23 kwietnia 2020 poda\u0142a informacj\u0119 o utrzymaniu obecnej nazwy mistrzostw. 23 kwietnia 2021 ograniczono turniej do 11 miast-gospodarzy w 10 pa\u0144stwach. Status organizatora mistrzostw utraci\u0142a Irlandia z Dublinem, z kolei w Hiszpanii \u2013 Sewilla zast\u0105pi\u0142a zg\u0142oszone wcze\u015bniej Bilbao. Tytu\u0142u broni\u0142a reprezentacja Portugalii, ale","start_idx":180,"end_idx":206}
{"id":"mrc_858","question":"jakie zadania wykonywali zakonnicy?","answer":"Ich g\u0142\u00f3wnym zadaniem by\u0142a nie tylko modlitwa czy kontemplacja, lecz r\u00f3wnie\u017c walka w obronie wiary i idea\u0142\u00f3w przyj\u0119tych w regule zakonnej.","context":"Zakon rycerski \u2013 pierwotnie w Ko\u015bciele katolickim zakon, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzili zakonnicy (duchowni) oraz bracia-rycerze, czyli rycerze, kt\u00f3rzy nie przyjmuj\u0105c \u015bwi\u0119ce\u0144, godzili si\u0119 \u017cy\u0107 jak zakonnicy (sk\u0142adali \u015bluby czysto\u015bci i ub\u00f3stwa). Ich g\u0142\u00f3wnym zadaniem by\u0142a nie tylko modlitwa czy kontemplacja, lecz r\u00f3wnie\u017c walka w obronie wiary i idea\u0142\u00f3w przyj\u0119tych w regule zakonnej. Pierwsze zakony rycerskie powstawa\u0142y na fali krucjat (w Kr\u00f3lestwie Jerozolimskim) i pielgrzymek do Ziemi \u015awi\u0119tej w XI i XII w. Niekt\u00f3re zakony rycerskie utworzy\u0142y w\u0142asne pa\u0144stwa \u2013 zakon krzy\u017cacki w Prusach i Ziemi \u015awi\u0119tej, Zakon Malta\u0144ski na Rodos i Malcie, Lazaryci w Akce. Obecnie joannici, lazaryci i bo\u017cogrobcy s\u0105 zakonami elitarnymi, przyjmuj\u0105cymi prawie wy\u0142\u0105cznie osoby o szlacheckim rodowodzie, i koncentruj\u0105cymi swoje dzia\u0142ania na prowadzeniu szpitali oraz dzia\u0142alno\u015bci","start_idx":239,"end_idx":376}
{"id":"mrc_859","question":"kiedy ze \u015bwi\u0119conk\u0105?","answer":"Wielk\u0105 Sobot\u0119","context":"\u015awi\u0119conka (w niekt\u00f3rych regionach Polski \u2013 \"\u015bwi\u0119cone\"; niem. \"\u00f6sterliche Fleischweihe; Fleischweihe zu Ostern; Speisensegnung\"; \u0142ac. \"benedictio agni et carnium in die Sanctae Paschae\") \u2013 nazwa pokarm\u00f3w (g\u0142\u00f3wnie mi\u0119sa, jaj, chrzanu, chleba itd.) \u015bwi\u0119conych w Wielk\u0105 Sobot\u0119 w Ko\u015bcio\u0142ach katolickich Polski oraz w innych europejskich krajach. Zestaw potraw wchodz\u0105cych w sk\u0142ad \u015bwi\u0119conki: * jaja (symbol nowego \u017cycia) w postaci kolorowych pisanek, kraszanek; * baranek (dawniej formowany z mas\u0142a lub ciasta) w specjalnych formach, p\u00f3\u017aniej cukrowy i z chor\u0105giewk\u0105 z napisem \"Alleluja\" lub z czekolady, symbolizuj\u0105cy zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa; * s\u00f3l kuchenna (kt\u00f3ra mia\u0142a chroni\u0107 przed zepsuciem); * chleb; * w\u0119dliny; * chrzan; * mi\u00f3d; * pieprz; * babka wielkanocna (w Polsce \u2013 ciasta \u015bwi\u0105teczne, pascha lub paska, niem. \"Osterbrot\"; nl. \"Paasbrood\",","start_idx":259,"end_idx":272}
{"id":"mrc_860","question":"kim by\u0142y erynie?","answer":"w mitologii greckiej boginie i uosobienia zemsty (kary, gniewu) za wszelk\u0105 nieprawo\u015b\u0107 oraz wyrzut\u00f3w sumienia.","context":"Erynie (tak\u017ce Eumenidy; gr. Erin\u00fdes, gr. Eumen\u00eddes, \u201e\u017cyczliwe\u201d, \u0142ac. Furiae, Dirae) \u2013 w mitologii greckiej boginie i uosobienia zemsty (kary, gniewu) za wszelk\u0105 nieprawo\u015b\u0107 oraz wyrzut\u00f3w sumienia. Nale\u017ca\u0142y do najstarszych b\u00f3stw panteonu greckiego. Zrodzi\u0142y si\u0119 ze spad\u0142ej na Gaj\u0119 (Ziemia) krwi wykastrowanego Uranosa (Niebo). Zamieszkiwa\u0142y Ereb (Ciemno\u015bci Podziemia). Ich rzymskimi odpowiedniczkami by\u0142y furie. Poniewa\u017c nie nale\u017ca\u0142o wymienia\u0107 ich imion, nazywano je r\u00f3wnie\u017c \"Eumenides\" (\u201e\u0141askawymi\u201d), \"Semnaj\" (\u201eCzcigodnymi\u201d) lub \"Araj\" (\u201eKl\u0105twami\u201d). W sztuce staro\u017cytnej Grecji najcz\u0119\u015bciej przedstawiano je jako uskrzydlone staruchy z w\u0119\u017cami zamiast w\u0142os\u00f3w i przekrwionymi oczami. W r\u0119kach trzyma\u0142y pochodnie lub \u017cmije, b\u0105d\u017a te\u017c bicze nabijane \u0107wiekami z br\u0105zu. By\u0142y trzy erynie: * Alekto \u2013 (gr. Al\u0113kt\u1e53) \u2013 niestrudzona * Tyzyfone \u2013 (gr. Tisiph\u00f3n\u0113) \u2013 m\u015bcicielka, wymierzaj\u0105ca kar\u0119 (szczeg\u00f3lnie prze\u015bladowa\u0142a","start_idx":86,"end_idx":195}
{"id":"mrc_861","question":"kto powiedzia\u0142 m\u00f3dl si\u0119 i pracuj?","answer":"\u015bw. Benedykta z Nursji","context":"Ora et labora (\u0142ac. \"m\u00f3dl si\u0119 i pracuj\") \u2013 dewiza \u015bw. Benedykta z Nursji, kt\u00f3ry w 529 r. za\u0142o\u017cy\u0142 zakon benedyktyn\u00f3w, najstarszy katolicki zakon mniszy. Jest to motto regu\u0142y zakonu benedyktyn\u00f3w, natomiast has\u0142em przewodnim jest \"Ordo et pax\" (\"\u0141ad i pok\u00f3j\"). Formu\u0142a \"m\u00f3dl si\u0119 i pracuj\" jest streszczeniem postawy zakonnika wobec Boga i \u015bwiata. Mnisi \u015blubuj\u0105 sta\u0142o\u015b\u0107, pos\u0142usze\u0144stwo i ub\u00f3stwo.","start_idx":50,"end_idx":72}
{"id":"mrc_862","question":"od kiedy w polsce jest 500 plus?","answer":"od 1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":40,"end_idx":58}
{"id":"mrc_863","question":"na ile metr\u00f3w \u015bwiec\u0105 \u015bwiat\u0142a drogowe?","answer":"o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m","context":"kszta\u0142tuj\u0105 wi\u0105zk\u0119 \u015bwiat\u0142a, dzi\u0119ki czemu ich \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 w strefie cienia jest por\u00f3wnywalna lub nawet mniejsza od \u015bwiat\u0142o\u015bci przednich \u015bwiate\u0142 pozycyjnych. Przepisy wymagaj\u0105 by \u015bwiat\u0142a mijania o\u015bwietla\u0142y tylko wybrany obszar przed samochodem, na wprost przed samochodem o\u015bwietlany obszar powinien tworzy\u0107 z jezdni\u0105 k\u0105t wi\u0119kszy ni\u017c 0,1%, co odpowiada o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m, a przestrzeni nad jezdni\u0105 jeszcze bli\u017cej. \u015awiat\u0142a s\u0105 asymetryczne: konstrukcja soczewek i reflektor\u00f3w tych \u015bwiate\u0142 powoduje, \u017ce snop \u015bwiat\u0142a skierowany jest bardziej ku poboczu drogi, co zapobiega o\u015blepianiu kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka, ma tak\u017ce zapewni\u0107 o\u015bwietlenie znak\u00f3w drogowych, przeszk\u00f3d i pieszych poruszaj\u0105cych si\u0119 skrajem drogi. == \u015awiat\u0142a mijania w dzie\u0144 == W Polsce w latach 90. XX wieku \u2013 wzorem kraj\u00f3w skandynawskich, gdzie","start_idx":347,"end_idx":413}
{"id":"mrc_864","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 elekcja stanis\u0142awa augusta poniatowskiego?","answer":"Elekcja rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 na pocz\u0105tku wrze\u015bnia 1764.","context":"Elekcja rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 na pocz\u0105tku wrze\u015bnia 1764. Najwi\u0119ksze szanse na wyb\u00f3r mieli kandydaci popierani przez Famili\u0119. W ostatniej chwili z ubiegania o koron\u0119 wycofa\u0142 si\u0119 Adam Kazimierz Czartoryski. Armia rosyjska, zachowuj\u0105c pozory demokracji, wycofa\u0142a si\u0119 na odleg\u0142o\u015b\u0107 3 kilometr\u00f3w od wsi Kamie\u0144, a porz\u0105dku podczas elekcji pilnowa\u0142a milicja Czartoryskich. 6 wrze\u015bnia 1764 Stanis\u0142aw Antoni Poniatowski zosta\u0142 wybrany na kr\u00f3la Polski i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego (otrzyma\u0142 5584 g\u0142osy). Przyj\u0105\u0142 on imiona Stanis\u0142aw II August. Poparcie od cesarzowej Katarzyny II otrzyma\u0142 ze wzgl\u0119d\u00f3w osobistych. Poniatowski budzi\u0142 niech\u0119\u0107 w\u015br\u00f3d szlachty polskiej ze wzgl\u0119du na swoje zachowanie oraz ze wzgl\u0119du na to \u017ce by\u0142 kr\u00f3lem narzuconym. Cesarzowa chcia\u0142a mie\u0107 na tronie polskim osob\u0119 uzale\u017cnion\u0105 od niej, kt\u00f3ra by\u0142aby wobec niej lojalna. Odbyty w grudniu","start_idx":0,"end_idx":49}
{"id":"mrc_865","question":"przez jakie morze uciekali izraelici?","answer":"Morze Czerwone","context":"Przej\u015bcie przez Morze Czerwone \u2013 cudowne wydarzenie opisane w Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia. == Przebieg wed\u0142ug Biblii == Zgodnie z opisem biblijnym przej\u015bcie przez morze by\u0142o jednym z kluczowych wydarze\u0144 wyj\u015bcia Izraelit\u00f3w z Egiptu. Po wyprowadzeniu Izraelit\u00f3w z dotychczasowych siedzib w Dolnym Egipcie Moj\u017cesz poprowadzi\u0142 ich na wsch\u00f3d, do Ziemi Obiecanej, czyli Kanaanu. Najkr\u00f3tsza droga prowadzi\u0142a na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d, wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza \u015ar\u00f3dziemnego, kt\u00f3re jednak by\u0142o w\u00f3wczas pod kontrol\u0105 egipsk\u0105. Moj\u017cesz wybra\u0142 drog\u0119 okr\u0119\u017cn\u0105. W okolicy miejsca opisanego w Biblii jako Baal-Sefon okaza\u0142o si\u0119, \u017ce faraon wycofa\u0142 si\u0119 ze zgody na opuszczenie Egiptu przez Izraelit\u00f3w i wys\u0142a\u0142 w pogoni wojsko. Izraelici zwr\u00f3cili si\u0119 przeciwko Moj\u017ceszowi, oskar\u017caj\u0105c go o doprowadzenie do zguby, ten jednak w cudowny spos\u00f3b przeprowadzi\u0142 ich przez morze, kt\u00f3rego wody","start_idx":16,"end_idx":30}
{"id":"mrc_866","question":"gdzie znajduje si\u0119 gibraltar?","answer":"na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej.","context":"Gibraltar (zniekszta\u0142cone arab. \u062c\u0628\u0644 \u0637\u0627\u0631\u0642 \u2013 \"D\u017cabal Tarik\", \u201eg\u00f3ra Tarika\u201d) \u2013 brytyjskie terytorium zamorskie na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej. Zajmuje powierzchni\u0119 6,55 km\u00b2 i jest zamieszkiwany przez 34 003 mieszka\u0144c\u00f3w. Gibraltar jest przedmiotem sporu terytorialnego pomi\u0119dzy Wielk\u0105 Brytani\u0105 i Hiszpani\u0105. Sp\u00f3r ten zaostrzy\u0142 si\u0119 po decyzji Wielkiej Brytanii o wyj\u015bciu z UE. 31 grudnia 2020 roku, Hiszpania i Wielka Brytania osi\u0105gn\u0119\u0142y porozumienie w sprawie umieszczenia Gibraltaru w bezgranicznej strefie Schengen. == Historia == W 711 roku Gibraltar by\u0142 miejscem l\u0105dowania berberskiego genera\u0142a Tarika ibn Zijada, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 tam arabski podb\u00f3j P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Od 1309 roku kr\u00f3lowie Kastylii toczyli z maureta\u0144skimi w\u0142adcami Fezu i Grenady walki o Gibraltar, w ich toku dosz\u0142o do serii o\u015bmiu obl\u0119\u017ce\u0144. W 1309","start_idx":108,"end_idx":177}
{"id":"mrc_867","question":"jaki j\u0119zyk w brazylii?","answer":"J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski","context":"0,4%; Azjaci stanowi\u0105 1,1%. J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski, kt\u00f3ry jednak r\u00f3\u017cni si\u0119 znacznie od u\u017cywanego w Portugalii. Przede wszystkim brazylijski jest bardziej mi\u0119kki i melodyjny, jest te\u017c wzbogacony szeregiem s\u0142\u00f3w i zwrot\u00f3w z j\u0119zyk\u00f3w brazylijskich Indian i by\u0142ych niewolnik\u00f3w z Afryki. R\u00f3\u017cni si\u0119 tak\u017ce pisowni\u0105. W gminie S\u00e3o Gabriel da Cachoeira j\u0119zykami urz\u0119dowymi s\u0105 dodatkowo j\u0119zyki india\u0144skie: nheengatu, tukano i baniwa. Poza tym w u\u017cyciu s\u0105 tak\u017ce j\u0119zyki w\u0142oski, hiszpa\u0144ski, niemiecki oraz polski. === Statystyki demograficzne === * Grupy etniczne: biali \u2013 47,7%, pardo \u2013 43,1%, czarni \u2013 7,6%, reszt\u0119 populacj\u0119 stanowi\u0105 g\u0142\u00f3wnie Indianie, Japo\u0144czycy, Arabowie. * J\u0119zyki: portugalski (urz\u0119dowy), w\u0142oski, hiszpa\u0144ski. == Gospodarka == Gospodarka kraju opiera si\u0119 na eksploatacji bogatych zasob\u00f3w naturalnych, rolnictwie (najwi\u0119ksza na","start_idx":28,"end_idx":80}
{"id":"mrc_868","question":"ile trwa\u0142o gimnazjum?","answer":"Nauka w gimnazjum trwa\u0142a 3 lata","context":"w wieku 13\u201316 lat, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a sze\u015bcioletni\u0105 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105. Pierwszym rocznikiem, kt\u00f3ry chodzi\u0142 do gimnazjum, by\u0142 rocznik 1986, natomiast ostatnim rocznik 2003. Nauka w gimnazjum trwa\u0142a 3 lata i ko\u0144czy\u0142a si\u0119 og\u00f3lnopolskim egzaminem, od kt\u00f3rego wynik\u00f3w w du\u017cej mierze zale\u017ca\u0142 wyb\u00f3r kolejnej szko\u0142y. Pozytywne oceny opierane by\u0142y na wynikach badania wykonanego przez PISA, wg kt\u00f3rego wyniki uczni\u00f3w opuszczaj\u0105cych polskie gimnazja by\u0142y we wszystkich zakresach wy\u017csze od \u015bredniej kraj\u00f3w OECD. Krytycy funkcjonowania wprowadzonych w 1999 roku gimnazj\u00f3w zarzucali wzrost agresji w\u015br\u00f3d uczni\u00f3w i pojawienie si\u0119 najbardziej agresywnych zachowa\u0144 w\u015br\u00f3d m\u0142odzie\u017cy w wyniku ich powstania. Od 2009 do 2019 roku w szkolnym planie nauczania gimnazjum wyst\u0119powa\u0142y nast\u0119puj\u0105ce zaj\u0119cia edukacyjne: * j\u0119zyk polski (450 godzin, czyli \u015brednio 14 godzin w trzyletnim cyklu nauczania)","start_idx":169,"end_idx":200}
{"id":"mrc_869","question":"gdzie walczy\u0142 hubal?","answer":"oddzia\u0142y 372. Dywizji Wehrmachtu w okolicach wsi Anielin (po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Inow\u0142odzem a Studziann\u0105).","context":"oddzia\u0142y 372. Dywizji Wehrmachtu w okolicach wsi Anielin (po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Inow\u0142odzem a Studziann\u0105). W gwa\u0142townej walce oddzia\u0142 uleg\u0142 rozproszeniu, a sam \u201eHubal\u201d poleg\u0142 z broni\u0105 w r\u0119ku; kula z serii z karabinu maszynowego trafi\u0142a majora prosto w serce. Miejsce jego \u015bmierci oznaczy\u0142 nied\u0142ugo potem 16-letni w\u00f3wczas mieszkaniec Studziannej \u2013 Zygmunt Laskowski. Niemcy zmasakrowali cia\u0142o \u201eHubala\u201d i wystawili je na widok publiczny, a nast\u0119pnie wywie\u017ali do Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie prawdopodobnie spalili lub pochowali w nieznanym miejscu. Istnieje hipoteza, \u017ce by\u0142 to teren koszar wojskowych 372 jednostki Wehrmachtu w Tomaszowie Mazowieckim. Niedobitki oddzia\u0142u mjra \u201eHubala\u201d walczy\u0142y do 25 czerwca 1940. W tym dniu oddzia\u0142 zosta\u0142 ostatecznie rozwi\u0105zany niedaleko W\u0142oszczowy. W 1966 mjr Henryk Dobrza\u0144ski zosta\u0142 po\u015bmiertnie odznaczony Krzy\u017cem Z\u0142otym Orderu Wojennego Virtuti","start_idx":0,"end_idx":100}
{"id":"mrc_870","question":"kt\u00f3ry mamy wiek?","answer":"XXI wiek","context":"2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 ---- XXI wiek \u2013 obecny wiek naszej ery, pierwszy wiek trzeciego tysi\u0105clecia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego. XXI wiek rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 1 stycznia 2001 roku (wbrew cz\u0119stemu mniemaniu i uroczystej oprawie nadej\u015bcia roku 2000) i zako\u0144czy si\u0119 31 grudnia 2100 roku. Wed\u0142ug periodyzacji stosowanej w pracach historycznych, XXI wiek niekoniecznie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w 2001 roku. Ze wzgl\u0119du na przemiany w r\u00f3\u017cnych dziedzinach \u017cycia za dat\u0119 graniczn\u0105 uznaje si\u0119 cz\u0119\u015bciej 1989 lub 1991 rok. W niekt\u00f3rych najnowszych opracowaniach za pocz\u0105tek nowego wieku (lub nawet epoki) uznaje si\u0119 te\u017c niekiedy 11 wrze\u015bnia 2001 roku. Wspomniane daty s\u0105 na razie propozycjami i nie przenikn\u0119\u0142y jeszcze na sta\u0142e do og\u00f3lnie przyj\u0119tej","start_idx":80,"end_idx":88}
{"id":"mrc_871","question":"kto jest patronk\u0105 ruchu czystych serc?","answer":"b\u0142. Karolina K\u00f3zka","context":"Ruch Czystych Serc (RCS) \u2013 m\u0142odzie\u017cowy ruch katolicki zainicjowany przez czasopismo \u201eMi\u0142ujcie si\u0119!\u201d, kt\u00f3rego cz\u0142onkowie decyduj\u0105 si\u0119 na zachowanie dziewictwa przed zawarciem ma\u0142\u017ce\u0144stwa. Patronk\u0105 ruchu jest b\u0142. Karolina K\u00f3zka, kt\u00f3ra zgin\u0119\u0142a w 1914 roku, broni\u0105c si\u0119 przed gwa\u0142tem. == Geneza == W latach dziewi\u0119\u0107dziesi\u0105tych XX wieku powsta\u0142o wiele organizacji promuj\u0105cych wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015b\u0107 seksualn\u0105 a\u017c do \u015blubu. Ruch ten by\u0142 odpowiedzi\u0105 na swobod\u0119 seksualn\u0105, kt\u00f3ra opanowa\u0142a Ameryk\u0119 w latach sze\u015b\u0107dziesi\u0105tych XX wieku. Jego rozw\u00f3j w wielu rejonach USA wprowadzi\u0142 tzw. mod\u0119 na czysto\u015b\u0107. W Ko\u015bciele baptystycznym ruch ten zapocz\u0105tkowano w Nashville w stanie Tennessee pod kierunkiem pastora Richarda Rossa. W 1997 r. w Denver w stanie Kolorado katolicki duchowny William Carmody uruchomi\u0142 ruch propaguj\u0105cy czysto\u015b\u0107 przedma\u0142\u017ce\u0144sk\u0105. Ruch zosta\u0142 nazwany \"Czysty z wyboru\".","start_idx":206,"end_idx":224}
{"id":"mrc_872","question":"co jest symbolem zdrowia?","answer":"Laska Eskulapa","context":"Laska Eskulapa (tak\u017ce laska Asklepiosa, \u0142ac. Aesculapius caducifer) \u2013 laska stanowi\u0105ca symbol medycyny (sztuki lekarskiej). W XVIII-wiecznej Anglii lekarz obdarzany najwi\u0119kszym autorytetem posiada\u0142 lask\u0119 zako\u0144czon\u0105 r\u0119koje\u015bci\u0105 ze szczerego z\u0142ota. Pierwszym lekarzem, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 t\u0119 lask\u0119 by\u0142 John Radcliffe. Po nim lask\u0119 t\u0119, razem z pacjentami i presti\u017cem, przej\u0105\u0142 Richard Mead. W sztuce jest zwykle przedstawiana w formie prostego kija z oplataj\u0105cym go w\u0119\u017cem (ze wzgl\u0119du na linienie \u2013 \u201eodradzanie si\u0119\u201d \u2013 symbolizuje ci\u0105g\u0142\u0105 samoodnow\u0119 \u017cycia, ozdrowienie, d\u0142ugowieczno\u015b\u0107, uzdrawianie). Wed\u0142ug mitologii greckiej i mitologii rzymskiej nale\u017ca\u0142a do atrybut\u00f3w boga lekarzy, Asklepiosa (Eskulapa).","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_873","question":"kiedy kr\u00f3lowa el\u017cbieta ma urodziny?","answer":"21 kwietnia","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":19,"end_idx":30}
{"id":"mrc_874","question":"jakie s\u0105 obiekty sportowe?","answer":"sportowymi s\u0105 np. stadiony, hale sportowe, sale gimnastyczne, baseny p\u0142ywackie, korty tenisowe, lodowiska, tory \u0142y\u017cwiarskie, hipodromy, tory wy\u015bcigowe, skocznie narciarskie, pola golfowe, skateparki, itp.","context":"Obiekt sportowy \u2013 samodzielny, zwarty zesp\u00f3\u0142 urz\u0105dze\u0144 terenowych oraz budynk\u00f3w przeznaczonych do cel\u00f3w sportowych. Obiektami sportowymi s\u0105 np. stadiony, hale sportowe, sale gimnastyczne, baseny p\u0142ywackie, korty tenisowe, lodowiska, tory \u0142y\u017cwiarskie, hipodromy, tory wy\u015bcigowe, skocznie narciarskie, pola golfowe, skateparki, itp.","start_idx":125,"end_idx":329}
{"id":"mrc_875","question":"co to jest kl\u0105twa faraona?","answer":"miejska legenda powsta\u0142a po nag\u0142ej \u015bmierci lorda Carnarvona kilka miesi\u0119cy po odkryciu w 1922 roku grobowca faraona Tutanchamona w Dolinie Kr\u00f3l\u00f3w, maj\u0105ca t\u0142umaczy\u0107 seri\u0119 rzekomo tajemniczych zgon\u00f3w os\u00f3b zwi\u0105zanych z ekspedycj\u0105 jako kar\u0119 za zak\u0142\u00f3cenie spoczynku w\u0142adcy.","context":"Kl\u0105twa Tutanchamona \u2013 miejska legenda powsta\u0142a po nag\u0142ej \u015bmierci lorda Carnarvona kilka miesi\u0119cy po odkryciu w 1922 roku grobowca faraona Tutanchamona w Dolinie Kr\u00f3l\u00f3w, maj\u0105ca t\u0142umaczy\u0107 seri\u0119 rzekomo tajemniczych zgon\u00f3w os\u00f3b zwi\u0105zanych z ekspedycj\u0105 jako kar\u0119 za zak\u0142\u00f3cenie spoczynku w\u0142adcy. == Legenda == George Herbert, 5. hrabia Carnarvon i wsp\u00f3\u0142odkrywca grobowca Tutanchamona, nieca\u0142e sze\u015b\u0107 miesi\u0119cy po jego odkopaniu zmar\u0142 nagle w Kairze. Zgodnie z tre\u015bci\u0105 legendy, archeologowie w trakcie swojej pracy mieli zignorowa\u0107 wyryt\u0105 na drzwiach grobowca inskrypcj\u0119, kt\u00f3ra zawiera\u0142a kl\u0105tw\u0119 gro\u017c\u0105c\u0105 \u015bmierci\u0105 osobom zak\u0142\u00f3caj\u0105cym wieczny sen kr\u00f3la. Wkr\u00f3tce potem kobra, \u015bwi\u0119ty w\u0105\u017c faraon\u00f3w, mia\u0142a po\u017cre\u0107 kanarka nale\u017c\u0105cego do drugiego kierownika ekspedycji, Howarda Cartera. W dniu \u015bmierci hrabiego Carnarvona jego pies mia\u0142 g\u0142o\u015bno zawy\u0107 i zdechn\u0105\u0107, a w ca\u0142ym Kairze","start_idx":22,"end_idx":290}
{"id":"mrc_876","question":"ile procent powierzchni ziemi zajmuje woda?","answer":"70,8%","context":"milion\u00f3w lat. W ich trakcie dochodzi do znacznej zmiany po\u0142o\u017cenia kontynent\u00f3w. Powierzchni\u0119 w 70,8% zajmuje woda wszechoceanu zawarta w morzach i oceanach; pozosta\u0142e 29,2% stanowi\u0105 kontynenty i wyspy, na powierzchni kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 jeziora oraz inne \u017ar\u00f3d\u0142a wody tworz\u0105ce hydrosfer\u0119. Niezb\u0119dnej do \u017cycia na Ziemi wody w stanie ciek\u0142ym nie wykryto na powierzchni innych cia\u0142 niebieskich. Wn\u0119trze Ziemi pozostaje aktywne; sk\u0142ada si\u0119 z grubego i w du\u017cej mierze sta\u0142ego p\u0142aszcza, p\u0142ynnego j\u0105dra zewn\u0119trznego (generuj\u0105cego pole magnetyczne) oraz sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z \u017celaza sta\u0142ego j\u0105dra wewn\u0119trznego. Strefy podbiegunowe Ziemi s\u0105 pokryte lodem wchodz\u0105cym w sk\u0142ad pokrywy lodowej Antarktydy (biegun po\u0142udniowy), pokrywy lodowej Grenlandii i lodu morskiego, w tym arktycznego paku lodowego (biegun p\u00f3\u0142nocny). Ziemia oddzia\u0142uje grawitacyjnie z innymi cia\u0142ami w przestrzeni kosmicznej,","start_idx":94,"end_idx":99}
{"id":"mrc_877","question":"co to bizancjum?","answer":"staro\u017cytne miasto le\u017c\u0105ce nad cie\u015bnin\u0105 Bosfor, \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 morze Marmara z Morzem Czarnym, nad zatok\u0105 Z\u0142oty R\u00f3g","context":"Bizancjum, obecnie Stambu\u0142 ( \"Byz\u00e1ntion\", ) \u2013 staro\u017cytne miasto le\u017c\u0105ce nad cie\u015bnin\u0105 Bosfor, \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 morze Marmara z Morzem Czarnym, nad zatok\u0105 Z\u0142oty R\u00f3g. Powsta\u0142e jako kolonia grecka w VII wieku p.n.e. W 324 roku cesarz rzymski Konstantyn I Wielki zdecydowa\u0142 o przemianowaniu miasta na Nowy Rzym p\u00f3\u017aniej zwanym Konstantynopol, a w 330 roku przeni\u00f3s\u0142 do niego stolic\u0119 swojego pa\u0144stwa. == Historia == Wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 staro\u017cytnych Bizancjum zosta\u0142o za\u0142o\u017cone oko\u0142o 668 p.n.e. przez kolonist\u0119 z Megary \u2013 Byzasa. Wczesne, legendarne dzieje miasta opisa\u0142 Tacyt. Zgodnie z jego opowie\u015bci\u0105 Byzas toczy\u0142 wojny m.in. ze Scytami i Trakami, a tak\u017ce po\u015blubi\u0142 c\u00f3rk\u0119 miejscowego wodza, Fidali\u0119. Historie te zapewne stanowi\u0105, do pewnego stopnia, odbicie burzliwych los\u00f3w kolonii we wczesnych latach jej istnienia. Pocz\u0105tkowo by\u0142o","start_idx":46,"end_idx":152}
{"id":"mrc_878","question":"jak nazywac alkeny?","answer":"alken\u00f3w s\u0105 tworzone z nazw odpowiednich alkan\u00f3w. Z nazwy alkanu posiadaj\u0105cego ten sam szkielet w\u0119glowy usuwa si\u0119 ko\u0144c\u00f3wk\u0119 \"-an\" i dodaje ko\u0144c\u00f3wk\u0119 \"-en\", przed kt\u00f3r\u0105 umieszcza si\u0119 lokant, wskazuj\u0105cy przy kt\u00f3rym atomie w\u0119gla wyst\u0119puje podw\u00f3jne wi\u0105zanie.","context":"\u0142a\u0144cucha w\u0119glowego maleje ich reaktywno\u015b\u0107. Mo\u017cna je otrzyma\u0107 z ropy naftowej, a w laboratorium w reakcji eliminacji fluorowca z halogenk\u00f3w alkilowych lub przez dehydratacj\u0119 alkoholi. Ich wz\u00f3r og\u00f3lny to \"CnH2n\". == Nazewnictwo == Nazwy alken\u00f3w s\u0105 tworzone z nazw odpowiednich alkan\u00f3w. Z nazwy alkanu posiadaj\u0105cego ten sam szkielet w\u0119glowy usuwa si\u0119 ko\u0144c\u00f3wk\u0119 \"-an\" i dodaje ko\u0144c\u00f3wk\u0119 \"-en\", przed kt\u00f3r\u0105 umieszcza si\u0119 lokant, wskazuj\u0105cy przy kt\u00f3rym atomie w\u0119gla wyst\u0119puje podw\u00f3jne wi\u0105zanie. Na przyk\u0142ad: : heksan i heks-2-en Lokant mo\u017cna pomin\u0105\u0107, gdy jest on r\u00f3wny 1 (wtedy, gdy wi\u0105zanie podw\u00f3jne wyst\u0119puje na pocz\u0105tku szkieletu w\u0119glowego). Nazewnictwo dien\u00f3w i polien\u00f3w jest tworzone analogicznie z odpowiednio wi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 lokant\u00f3w i ko\u0144c\u00f3wk\u0105 \"-dien\", \"-trien\", \"-tetraen\", itd. Na przyk\u0142ad: : buta-1,3-dien W literaturze spotyka si\u0119 te\u017c","start_idx":235,"end_idx":486}
{"id":"mrc_879","question":"w jakim zakonie by\u0142 stanis\u0142aw kostka?","answer":"polski jezuita","context":"Stanis\u0142aw Kostka herbu D\u0105browa (ur. 28 pa\u017adziernika 1550 w Rostkowie, zm. 15 sierpnia 1568 w Rzymie) \u2013 polski jezuita, jeden z katolickich patron\u00f3w Polski, a ponadto patron ministrant\u00f3w, polskich dzieci i m\u0142odzie\u017cy, stowarzyszenia pod nazw\u0105 Katolickie Stowarzyszenie M\u0142odzie\u017cy oraz \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. == \u0179r\u00f3d\u0142a historyczne == Pierwsz\u0105 genealogi\u0119 rodu Kostk\u00f3w napisa\u0142 jego brat Pawe\u0142 Kostka, ale nie dochowa\u0142a si\u0119 ona do naszych czas\u00f3w. Ze \u017ar\u00f3d\u0142a tego korzystali jego nast\u0119pni biografowie. Jezuita o. Andrzej Duryewski SJ wyda\u0142 w 1702 w Krakowie histori\u0119 rodziny Kostk\u00f3w oraz rodzin z nimi spokrewnionymi w dziele zatytu\u0142owanym \"Pami\u0105tka niezesz\u0142a Ivz zesz\u0142ego domv, Iasnie Wielmoznych Panow na Rostkowie i Sztembergv Kostkow. \u00e1bo o ni\u00e9ktorych, z-tej f\u00e1miliey, p\u0142ci oboiey, Zacnych Lvdziach Memorya\u0142 Krotki\". Bardzo wa\u017cnym dokumentem \u017ar\u00f3d\u0142owym s\u0105","start_idx":103,"end_idx":117}
{"id":"mrc_880","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142 hans frank w czasie ii wojny \u015bwiatowej na ziemiach polskich?","answer":"1945 generalny gubernator okupowanych ziem polskich (Generalne Gubernatorstwo).","context":"Hans Michael Frank (ur. 23 maja 1900 w Karlsruhe, zm. 16 pa\u017adziernika 1946 w Norymberdze) \u2013 niemiecki funkcjonariusz narodowosocjalistyczny, z wykszta\u0142cenia prawnik, zbrodniarz nazistowski skazany przez Mi\u0119dzynarodowy Trybuna\u0142 Wojskowy w Norymberdze (1946) na kar\u0119 \u015bmierci przez powieszenie. Uczestnik nieudanego puczu monachijskiego w 1923, cz\u0142onek NSDAP od 1927. Jeden z przyw\u00f3dc\u00f3w III Rzeszy i g\u0142\u00f3wny tw\u00f3rca jej systemu prawnego opartego na zasadzie wodzostwa (niem. \"F\u00fchrerprinzip\"). W okresie 1939\u20131945 generalny gubernator okupowanych ziem polskich (Generalne Gubernatorstwo). == Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 (do 1917) == Ojciec Karl (z zawodu prawnik) by\u0142 syndykiem firmy spo\u017cywczej, matka Magdalena \u2013 c\u00f3rk\u0105 w\u0142a\u015bciciela sklepu z towarami kolonialnymi. Mia\u0142 rodze\u0144stwo; starszego o 9 lat brata Karla juniora i m\u0142odsz\u0105 o 3 lata siostr\u0119 Elisabeth Lilly. W 1903 ca\u0142a rodzina","start_idx":503,"end_idx":582}
{"id":"mrc_881","question":"w jakiej lidze gra ajax?","answer":"Pi\u0142karki Ajaksu w pierwszym sezonie zagra\u0142y w nowo powsta\u0142ej lidze transgranicznej Belgii i Holandii (BeNe League).","context":"do rozgrywania mecz\u00f3w. Ajax sam finansuje szkolenie swoich talent\u00f3w. Rocznie w akademii trenuje oko\u0142o 160 ch\u0142opc\u00f3w podzielonych na 10 grup. Zawodnicy dzieleni s\u0105 na przedzia\u0142y wiekowe od 8 do 18 lat. Przydzieleni s\u0105 do poszczeg\u00f3lnych zespo\u0142\u00f3w od Ajaksu E (najm\u0142odsi) do Ajaksu A (najstarsi). == Sekcja kobiet == 18 maja 2012 powo\u0142ana zosta\u0142a \u017ce\u0144ska dru\u017cyna Ajaksu Amsterdam. Pi\u0142karki Ajaksu w pierwszym sezonie zagra\u0142y w nowo powsta\u0142ej lidze transgranicznej Belgii i Holandii (BeNe League). Stadionem, na kt\u00f3rym sekcja kobiet rozgrywa swoje mecze jest Sportpark De Toekomst. == Kluby satelickie == Kluby satelickie, wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce z Ajaksem: * Germinal Beerschot Antwerpia * Beijing Guo\u2019an * Ajax Kapsztad * HFC Haarlem * FC Volendam * FC Omniworld * Ajax Orlando Prospects (obecnie nie istnieje)","start_idx":375,"end_idx":490}
{"id":"mrc_882","question":"jakimi symbolami oznaczone s\u0105 materia\u0142y \u017cy\u0142 przewodz\u0105cych?","answer":"brak symbolu \u2013 mied\u017a ## A \u2013 aluminium ## F \u2013 stal","context":"materia\u0142 \u017cy\u0142y i spos\u00f3b jej wykonania (drut, linka), * materia\u0142 izolacji i \u017cy\u0142y, * rodzaj i materia\u0142 pow\u0142oki. Cz\u0142on cyfrowy sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: * pierwsza oznacza dopuszczalne napi\u0119cie, na jakie przew\u00f3d jest przeznaczony, * druga oznacza liczb\u0119 i przekroje \u017cy\u0142. === Przewody uk\u0142adane na sta\u0142e === Oznaczenia przewod\u00f3w uk\u0142adanych na sta\u0142e sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z 7 pozycji: # Materia\u0142 pow\u0142oki zewn\u0119trznej ## brak symbolu \u2013 przew\u00f3d jedno\u017cy\u0142owy bez pow\u0142oki ## Gs \u2013 guma silikonowa ## H \u2013 materia\u0142 bezhalogenowy ## Y \u2013 polwinit # Materia\u0142 \u017cy\u0142y ## brak symbolu \u2013 mied\u017a ## A \u2013 aluminium ## F \u2013 stal # Budowa \u017cy\u0142y ## D \u2013 jednodrutowa (drut okr\u0105g\u0142y) ## Dc \u2013 jednodrutowa ocynowana (drut okr\u0105g\u0142y) ## L \u2013 wielodrutowa","start_idx":540,"end_idx":589}
{"id":"mrc_883","question":"jak si\u0119 nazywa dziecko urodzone po \u015bmierci ojca?","answer":"Pogrobowiec","context":"Pogrobowiec (\u0142ac. \"posthumus\") \u2013 dziecko urodzone po \u015bmierci ojca. W \u015bredniowieczu okre\u015blenie to stosowano czasami jako przydomek w\u0142adc\u00f3w. Pogrobowcami byli mi\u0119dzy innymi: # Aleksander IV Macedo\u0144ski \u2013 syn Aleksandra Macedo\u0144skiego # Agrypa Postumus # Tristan \u2013 g\u0142\u00f3wny bohater legendy o \u201eTristanie i Izoldzie\u201d # Mahomet \u2013 najwy\u017cszy prorok islamu # W\u0142adys\u0142aw Pogrobowiec \u2013 kr\u00f3l czeski z dynastii Habsburg\u00f3w # Jan I Pogrobowiec \u2013 kr\u00f3l francuski z dynastii Kapetyng\u00f3w # Kazimierz Sprawiedliwy \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 ma\u0142opolski z dynastii Piast\u00f3w (mo\u017cliwe, \u017ce urodzi\u0142 si\u0119 kr\u00f3tko przed \u015bmierci\u0105 ojca) # Przemys\u0142 II \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 wielkopolski z dynastii Piast\u00f3w # Tybald IV \u2013 hrabia Szampanii # Baldwin V \u2013 kr\u00f3l Jerozolimy # Henryk VII Tudor \u2013 kr\u00f3l Anglii # Jan Kochanowski \u2013 syn poety Jana","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_884","question":"jaka funkcje pe\u0142ni w pojezdzie system przeciwblokujacy abs?","answer":"wyczuwa po\u015blizg k\u00f3\u0142 i automatycznie moduluje ci\u015bnienie, wytwarzaj\u0105c si\u0142y hamowania przy ko\u0142ach, kt\u00f3re ograniczaj\u0105 stopie\u0144 po\u015blizgu.","context":"Przeciwblokuj\u0105cy uk\u0142ad hamulcowy (niem. \"Antiblockiersystem \u2013 ABS\"; ang. \"anti-lock braking system\") \u2013 uk\u0142ad, kt\u00f3ry wyczuwa po\u015blizg k\u00f3\u0142 i automatycznie moduluje ci\u015bnienie, wytwarzaj\u0105c si\u0142y hamowania przy ko\u0142ach, kt\u00f3re ograniczaj\u0105 stopie\u0144 po\u015blizgu. Jest zaliczany do grupy uk\u0142ad\u00f3w \"advanced vehicle control systems\" (albo \"automated highway systems\"). Jego bezpo\u015brednim rozwini\u0119ciem s\u0105 systemy ASR. Jest on r\u00f3wnie\u017c wykorzystywany jako element sk\u0142adowy bardziej rozwini\u0119tych uk\u0142ad\u00f3w jak ESP czy Adaptive Cruise Control. ABS zmniejsza ryzyko wyst\u0105pienia nast\u0119puj\u0105cych zjawisk wyst\u0119puj\u0105cych po zablokowaniu k\u00f3\u0142, jak \u015bci\u0105ganie samochodu w bok, wirowanie samochodu, utrata kontroli nad kierowaniem samochodem. D\u0142ugo\u015b\u0107 drogi hamowania pojazdu wyposa\u017conego w system ABS w por\u00f3wnaniu do identycznego pojazdu bez tego systemu uzale\u017cniona jest od kilku czynnik\u00f3w, takich jak: warunki zewn\u0119trzne oraz umiej\u0119tno\u015bci kierowcy. == Por\u00f3wnanie technik hamowania ==","start_idx":116,"end_idx":247}
{"id":"mrc_885","question":"w kt\u00f3rym roku wybudowano grand hotel w sopocie?","answer":"Zbudowany zosta\u0142 w stylu secesyjnym lub neobarokowym w latach 1924\u20131927","context":"Grand Hotel \u2013 pi\u0119ciogwiazdkowy hotel w Sopocie, obecna nazwa \u201eSofitel Grand Sopot\u201d. == Dzieje do 1945 == Zbudowany zosta\u0142 w stylu secesyjnym lub neobarokowym w latach 1924\u20131927 kosztem oko\u0142o 20 mln gulden\u00f3w gda\u0144skich, z przeznaczeniem g\u0142\u00f3wnie dla go\u015bci pobliskiego kasyna gry (\"Spielklub Zoppot\"), st\u0105d i nawi\u0105zuj\u0105ca do niego \u00f3wczesna nazwa obiektu \u2013 \"Kasino-Hotel\". Gdy w kwietniu 1922 w \u201eZoppoter Zeitung\u201d og\u0142oszono konkurs na projekt Kasino-Hotel, \u201eGazeta Gda\u0144ska\u201d pisa\u0142a: Ufundowano pierwsz\u0105 nagrod\u0119 w wysoko\u015bci 80 tys. reichsmarek. Ostatecznie projekt dw\u00f3ch profesor\u00f3w Kr\u00f3lewskiej Wy\u017cszej Szko\u0142y Technicznej w Gda\u0144sku, architekta Otto Kloeppela, konstruktora Richarda Kohnkego by\u0142 powieleniem wybudowanego w 1911 Grand Hotelu w Szczawnie-Zdroju, przemianowanego kilka lat p\u00f3\u017aniej na \u201eDw\u00f3r \u015al\u0105ski\u201d (\"Schlesischer Hof\"), aktualnie szpitala-sanatorium \u201eDom Zdrojowy\u201d. By\u0142 to najdro\u017cszy, najbardziej luksusowy i","start_idx":105,"end_idx":176}
{"id":"mrc_886","question":"kiedy obchodzi si\u0119 imieniny mateusza?","answer":"Mateusz imieniny obchodzi: 22 stycznia, 21 wrze\u015bnia, 7 pa\u017adziernika, 13 listopada i 25 grudnia.","context":"Mateusz \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia biblijnego, wywodz\u0105ce si\u0119 od , imienia \"Matanjah\", \"Matisyahu\" oznaczaj\u0105cego \u201edar Boga\u201d, \u201edar Jahwe\u201d. W dawnych \u017ar\u00f3d\u0142ach polskich wyst\u0119powa\u0142o jako: \"Mathaeus\", \"Matyjasz\", \"Matitiasz\", \"Matyja\", \"Matys(z)\", \"Matoz\", \"Matusz\". Do XVI wieku imiona Maciej i Mateusz nie by\u0142y w j\u0119zyku polskim rozr\u00f3\u017cniane. Mateusz imieniny obchodzi: 22 stycznia, 21 wrze\u015bnia, 7 pa\u017adziernika, 13 listopada i 25 grudnia. \u0141\u0105cznie w Polsce nosi je 374 454 m\u0119\u017cczyzn. == Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Mateusz == * \u015bw. Mateusz Aposto\u0142 i Ewangelista \u2013 I w. n.e., aposto\u0142 Jezusa Chrystusa, autor Ewangelii * \u015bw. Mateusz eremita \u2013 XI w., polski m\u0119czennik, jeden z pi\u0119ciu braci m\u0119czennik\u00f3w z Mi\u0119dzyrzecza * Mateusz (biskup krakowski) * Mateusz I Lotary\u0144ski \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 Lotaryngii od 1139 * Mateusz Banasiuk","start_idx":336,"end_idx":431}
{"id":"mrc_887","question":"kto otrzyma\u0142 nagrod\u0119 nobla w dziedzinie fizjologii?","answer":"Emil Adolf von Behring","context":"Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (szw. \"Nobelpriset i fysiologi eller medicin\") \u2013 nagroda przyznawana corocznie przez Instytut Karolinska za wyj\u0105tkowe osi\u0105gni\u0119cia naukowe z r\u00f3\u017cnych dziedzin fizjologii lub medycyny. Jest jedn\u0105 z pi\u0119ciu Nagr\u00f3d Nobla ustanowionych w testamencie przez Alfreda Nobla (zm. 1896). Jak zapisa\u0142 on w swoim testamencie, nadz\u00f3r nad nagrod\u0105 sprawuje Fundacja Noblowska, a przyznawana jest ona przez zgromadzenie wybierane przez Instytut Karolinska. Nazywana potocznie \u201eNagrod\u0105 Nobla z medycyny\u201d, w rzeczywisto\u015bci by\u0142a precyzyjnie opisana przez Nobla w jego testamencie jako nagroda z \"fizjologii lub medycyny\". Z tego powodu mo\u017ce by\u0107 przyznana w ka\u017cdej ze szczeg\u00f3\u0142owych dziedzin obu tych nauk. Pierwszym laureatem nagrody by\u0142 Emil Adolf von Behring w 1901 r. == Nominacja i selekcja kandydat\u00f3w == Obecnie","start_idx":766,"end_idx":788}
{"id":"mrc_888","question":"gdzie mo\u017cna spotka\u0107 liczby zapisane za pomoc\u0105 cyfr rzymskich?","answer":"rzymskie powszechnie stosuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w numeracji stuleci (np. XIX wiek \u2013 nie dotyczy to tradycji anglosaskiej, gdzie powszechnie stosuje si\u0119 cyfry arabskie), w imionach w\u0142adc\u00f3w i papie\u017cy (np. Jan Pawe\u0142 II), nazwach wydarze\u0144 historycznych (II wojna \u015bwiatowa).","context":"przy zapisie z udzia\u0142em cyfr rzymskich najcz\u0119\u015bciej pomija si\u0119 pocz\u0105tkowe 0 przy dniach miesi\u0105ca o warto\u015bci jednocyfrowej). Cyfry rzymskie powszechnie stosuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w numeracji stuleci (np. XIX wiek \u2013 nie dotyczy to tradycji anglosaskiej, gdzie powszechnie stosuje si\u0119 cyfry arabskie), w imionach w\u0142adc\u00f3w i papie\u017cy (np. Jan Pawe\u0142 II), nazwach wydarze\u0144 historycznych (II wojna \u015bwiatowa). U\u017cycie liczby rzymskiej wskazuje te\u017c czasami na liczebnik porz\u0105dkowy. === Geneza === Geneza poszczeg\u00f3lnych znak\u00f3w: * M (1000) \u2013 z \u2013 \u201etysi\u0105c\u201d * D (500) \u2013 By\u0107 mo\u017ce z czasem M zosta\u0142o przekszta\u0142cone (lub na odwr\u00f3t) w grecki znak \u03a6, sk\u0105d mo\u017ce pochodzi\u0107 D, b\u0119d\u0105ce praw\u0105 po\u0142ow\u0105 tego znaku. * C (100) \u2013 z \u2013 \u201esto\u201d * L (50) \u2013 jest (doln\u0105) po\u0142ow\u0105 znaku","start_idx":129,"end_idx":391}
{"id":"mrc_889","question":"jakie by\u0142y warunki \u017cycia m\u0142odych spartan?","answer":"wi\u0119kszo\u015b\u0107 Spartan od dziecka prowadzi\u0142a koszarowo-wojskowy tryb \u017cycia, by\u0142a s\u0142abo \u017cywiona i poddawana surowej wojskowej dyscyplinie oraz ci\u0119\u017ckim \u0107wiczeniom fizycznym i wojskowym, kszta\u0142tuj\u0105cym po\u017c\u0105dany przez pa\u0144stwo charakter obywatela-wojownika.","context":"roku \u017cycia, zw\u0142aszcza w okresach pokoju, mo\u017cna by\u0142o liczy\u0107 na czasowe zwolnienie ze s\u0142u\u017cby. Tak wi\u0119c wi\u0119kszo\u015b\u0107 Spartan od dziecka prowadzi\u0142a koszarowo-wojskowy tryb \u017cycia, by\u0142a s\u0142abo \u017cywiona i poddawana surowej wojskowej dyscyplinie oraz ci\u0119\u017ckim \u0107wiczeniom fizycznym i wojskowym, kszta\u0142tuj\u0105cym po\u017c\u0105dany przez pa\u0144stwo charakter obywatela-wojownika. By\u0142a to pierwsza sta\u0142a i utrzymywana w ci\u0105g\u0142ej gotowo\u015bci armia, z\u0142o\u017cona z silnych i odpornych na trudy \u017co\u0142nierzy. M\u0142odzie\u0144cy, kt\u00f3rzy nie wytrzymywali forsownych \u0107wicze\u0144 najcz\u0119\u015bciej przedwcze\u015bnie umierali. Wszystkim przydzielano r\u00f3wne kawa\u0142ki ziemi (z pracuj\u0105cymi na niej helotami) i nadmierna dzietno\u015b\u0107 sprawia\u0142aby k\u0142opot z utrzymaniem tego stanu. P\u00f3\u017ane zak\u0142adanie rodzin, nieliczenie si\u0119 z rzeczywistymi mo\u017cliwo\u015bciami organizmu oraz wojny prowadzi\u0142y do zmniejszania si\u0119 populacji obywateli. Bogaci\u0142a si\u0119 na tym elita, w kt\u00f3rej w\u0142adanie wraca\u0142a ziemia, a przede wszystkim","start_idx":101,"end_idx":347}
{"id":"mrc_890","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 adam mickiewicz?","answer":"Adam Mickiewicz urodzi\u0142 si\u0119 24 grudnia 1798.","context":"zakazanych Ko\u015bcio\u0142a katolickiego (index librorum prohibitorum) dekretami z 1848. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 === Adam Mickiewicz urodzi\u0142 si\u0119 24 grudnia 1798. Zosta\u0142 ochrzczony 12 lutego 1799 w ko\u015bciele Przemienienia Pa\u0144skiego w Nowogr\u00f3dku. By\u0142 synem Miko\u0142aja Mickiewicza herbu Poraj, adwokata s\u0105dowego w Nowogr\u00f3dku i komornika mi\u0144skiego, oraz Barbary z Majewskich, c\u00f3rki ekonoma z pobliskiego Czombrowa. Jego bra\u0107mi byli Aleksander i Franciszek Bronis\u0142aw Mickiewiczowie. W latach 1807\u20131815 ucz\u0119szcza\u0142 do dominika\u0144skiej szko\u0142y powiatowej w Nowogr\u00f3dku. W 1812 mia\u0142y miejsce dwa wa\u017cne wydarzenia w jego \u017cyciu: ci\u0119\u017cko rozchorowa\u0142 si\u0119 i w po\u0142owie maja umar\u0142 jego ojciec, a latem przez Nowogr\u00f3dek przesz\u0142y wojska napoleo\u0144skie (oddzia\u0142y pod dow\u00f3dztwem cesarskiego brata i kr\u00f3la Westfalii Hieronima oraz korpus ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego) maszeruj\u0105ce na Rosj\u0119. W","start_idx":126,"end_idx":170}
{"id":"mrc_891","question":"kto udziela sakramentu chrztu?","answer":"sakramentu chrztu udziela biskup, prezbiter lub diakon, a gdy nie ma nikogo z powy\u017cszych w nag\u0142ym przypadku \u2013 ka\u017cdy cz\u0142owiek, tak\u017ce niechrze\u015bcijanin, byleby mia\u0142 intencj\u0119 czynienia tego, co czyni Ko\u015bci\u00f3\u0142.","context":"Szafarz sakramentu \u2013 osoba udzielaj\u0105ca sakramentu. W Ko\u015bciele katolickim szafarzami sakrament\u00f3w s\u0105: * Chrzest: sakramentu chrztu udziela biskup, prezbiter lub diakon, a gdy nie ma nikogo z powy\u017cszych w nag\u0142ym przypadku \u2013 ka\u017cdy cz\u0142owiek, tak\u017ce niechrze\u015bcijanin, byleby mia\u0142 intencj\u0119 czynienia tego, co czyni Ko\u015bci\u00f3\u0142. * Bierzmowanie: sakramentu bierzmowania udziela biskup, a w szczeg\u00f3lnych przypadkach, np. przyj\u0119cie do Ko\u015bcio\u0142a (chrzest, pierwsza komunia \u015bw. i bierzmowanie) osoby doros\u0142ej \u2013 kap\u0142an delegowany przez biskupa. * Eucharystia: do sprawowania wymagane s\u0105 \u015bwi\u0119cenia w stopniu co najmniej prezbitera, w zwi\u0105zku z tym jej szafarzem jest ksi\u0105dz lub biskup. Udzielanie Komunii \u015awi\u0119tej jest r\u00f3wnie\u017c mo\u017cliwe przez diakona a w sytuacjach nadzwyczajnych mo\u017ce to czyni\u0107 akolita lub nadzwyczajny szafarz Komunii \u015awi\u0119tej * Pokuta: w sytuacji zwyczajnej sakramentu","start_idx":111,"end_idx":315}
{"id":"mrc_892","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 youtube?","answer":"serwis internetowy za\u0142o\u017cony w lutym 2005 roku","context":"YouTube (skr\u00f3t YT) \u2013 serwis internetowy za\u0142o\u017cony w lutym 2005 roku, kt\u00f3ry umo\u017cliwia bezp\u0142atne umieszczanie, nadawanie na \u017cywo, ocenianie i komentowanie film\u00f3w. Prezesem od 2014 roku jest Susan Wojcicki. == Dzia\u0142anie == Serwis u\u017cywa technologii HTML5 i FLV do wy\u015bwietlania film\u00f3w zamieszczonych przez u\u017cytkownik\u00f3w (tzw. user-generated content), takich jak zwiastuny filmowe lub telewizyjne, teledyski, jak i dzie\u0142a amatorskie: wideoblogi i kr\u00f3tkie w\u0142asne filmy. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 materia\u0142\u00f3w zosta\u0142a za\u0142adowana na YouTube przez prywatne osoby, ale wiele przedsi\u0119biorstw (na przyk\u0142ad Columbia Broadcasting System, BBC, Universal Music Group, Polska Agencja Prasowa, Grupa TVN, CD Projekt), r\u00f3\u017cne instytucje i organizacje oferuj\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swoich materia\u0142\u00f3w przez YouTube jako cz\u0119\u015b\u0107 programu partnerskiego. Niezarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 ogl\u0105da\u0107 filmy, podczas gdy zarejestrowani maj\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 umieszczenia nieograniczonej liczby film\u00f3w. Filmy,","start_idx":21,"end_idx":66}
{"id":"mrc_893","question":"czym jest przyrost rzeczywisty ludno\u015bci?","answer":"w demografii przyrost daj\u0105cy pe\u0142ny obraz zmiany liczby mieszka\u0144c\u00f3w danego obszaru. Otrzymywany jest poprzez zestawienie przyrostu naturalnego ze wsp\u00f3\u0142czynnikami migracji. Stanowi sum\u0119 wielko\u015bci przyrostu naturalnego i salda migracji.","context":"Przyrost rzeczywisty \u2013 w demografii przyrost daj\u0105cy pe\u0142ny obraz zmiany liczby mieszka\u0144c\u00f3w danego obszaru. Otrzymywany jest poprzez zestawienie przyrostu naturalnego ze wsp\u00f3\u0142czynnikami migracji. Stanowi sum\u0119 wielko\u015bci przyrostu naturalnego i salda migracji. Oblicza si\u0119 go wzorem: PR = Pn + SM","start_idx":23,"end_idx":256}
{"id":"mrc_894","question":"co to eksploracja?","answer":"badanie nieznanych dziedzin lub teren\u00f3w","context":"Eksploracja \u2013 badanie nieznanych dziedzin lub teren\u00f3w * Eksploracja danych * Eksploracja kosmosu * Eksploracja arbitralna * Eksploracja obiekt\u00f3w * Eksploracja stanowisk archeologicznych * Eksploracja zabytk\u00f3w ruchomych * Eksploracja (s\u0142uchowisko) ; Kategorie * :Kategoria:Eksploracja Wenus * :Kategoria:Eksploracja Merkurego * :Kategoria:Eksploracja Saturna * :Kategoria:Eksploracja Jowisza * :Kategoria:Eksploracja Ksi\u0119\u017cyca","start_idx":14,"end_idx":53}
{"id":"mrc_895","question":"ile trwa wy\u015bcig \u017cu\u017clowy?","answer":"Czas potrzebny na pokonanie czterech okr\u0105\u017ce\u0144 standardowego toru w \u017cu\u017clu klasycznym wynosi 55-70 sekund.","context":"prowadzi si\u0119 tak\u017ce chronometra\u017c. Czas potrzebny na pokonanie czterech okr\u0105\u017ce\u0144 standardowego toru w \u017cu\u017clu klasycznym wynosi 55-70 sekund. W sprawozdaniu z zawod\u00f3w, opr\u00f3cz punktacji, podaje si\u0119 zazwyczaj tak\u017ce najlepszy czas dnia. Ka\u017cdy tor posiada sw\u00f3j rekord toru, kt\u00f3rego poprawienie wi\u0105\u017ce si\u0119 zazwyczaj z dodatkow\u0105 gratyfikacj\u0105 finansow\u0105 od organizatora zawod\u00f3w. == Bieg == Przed rozpocz\u0119ciem biegu s\u0119dzia w\u0142\u0105cza zielone \u015bwiat\u0142o w parkingu dla zawodnik\u00f3w, zezwalaj\u0105ce na wyjazd z parku maszyn, oraz zazwyczaj uruchamia pomara\u0144czowe \u015bwiat\u0142o wraz z pomiarem czasu. Zawodnicy maj\u0105 2 minuty na ustawienie si\u0119 w odpowiedniej kolejno\u015bci (zgodnie z tabel\u0105 biegow\u0105) na linii startu. Ka\u017cdy zawodnik, kt\u00f3ry sp\u00f3\u017ani si\u0119 na start, podlega wykluczeniu i w zawodach dru\u017cynowych nie mo\u017ce by\u0107 zast\u0105piony. Prawid\u0142owe ustawienie zawodnik\u00f3w przed lini\u0105 startu kontroluje kierownik","start_idx":33,"end_idx":136}
{"id":"mrc_896","question":"jak ko\u0144czy si\u0119 opowie\u015b\u0107 o potopie?","answer":"Utw\u00f3r ko\u0144czy epilog, w kt\u00f3rym bogowie obdarzaj\u0105 ocalonego z potopu Ziusudr\u0119 \u017cyciem wiecznym.","context":"(na ofiar\u0119 dzi\u0119kczynn\u0105)\u201d\" Utw\u00f3r ko\u0144czy epilog, w kt\u00f3rym bogowie obdarzaj\u0105 ocalonego z potopu Ziusudr\u0119 \u017cyciem wiecznym. ==== wersja z \"\u201eEposu o Atra-hasisie\u201d\" ==== Kolejn\u0105 wersj\u0119 opowie\u015bci o potopie odnajdujemy w akadyjskim \"\u201eEposie o Atra-hasisie\u201d\", pochodz\u0105cym z okresu starobabilo\u0144skiego (XVIII-XVII w. p.n.e.). Mit ten m\u00f3wi o stworzeniu ludzi, kt\u00f3rzy mieli wyr\u0119cza\u0107 w ci\u0119\u017ckiej pracy buntuj\u0105cych si\u0119 bog\u00f3w, nast\u0119pnie o zes\u0142aniu na niesforn\u0105, nadmiernie rozmna\u017caj\u0105c\u0105 si\u0119 ludzko\u015b\u0107 potopu dla zmniejszenia populacji oraz o uratowaniu z tej katastrofy Atra-hasisa, jego rodziny i zwierz\u0105t. Opis potopu w \"\u201eEposie o Atra-hasisie\u201d\" brzmi nast\u0119puj\u0105co: \"\u201ePogoda zmieni\u0142a swe oblicze,\" \"naraz w chmurach Adad zagrzmia\u0142.\" \"Gdy tylko us\u0142yszeli g\u0142os boga,\" \"przynie\u015bli asfalt, by uszczelni\u0107 wej\u015bcie [do statku].\" \"Skoro tylko (Atra-hasis) zamkn\u0105\u0142 wej\u015bcie,\" \"Adad zagrzmia\u0142 w chmurach,\" \"wiatr zawy\u0142","start_idx":26,"end_idx":118}
{"id":"mrc_897","question":"jakie utwory maj\u0105 refren?","answer":"Rondo klasyczne znane z utwor\u00f3w Haydna i Mozarta mia\u0142o bardziej zr\u00f3\u017cnicowany refren od kuplet\u00f3w.","context":"B A). Do wi\u0119kszych utwor\u00f3w wesz\u0142o jako ko\u0144cowa cz\u0119\u015b\u0107 sonaty, koncertu lub symfonii. Mia\u0142o struktur\u0119 A B A C A + coda. Rondo klasyczne znane z utwor\u00f3w Haydna i Mozarta mia\u0142o bardziej zr\u00f3\u017cnicowany refren od kuplet\u00f3w. Rozbudowa\u0142o si\u0119 u klasyk\u00f3w i przyj\u0119\u0142o \u201ewielk\u0105 form\u0119 ronda\u201d A B A C A B A. Forma ta do\u015b\u0107 cz\u0119sto krzy\u017cuje si\u0119 z form\u0105 sonatow\u0105 \u2013 grupa obejmuj\u0105ca pierwsze 2 pokazy refrenu i kuplet B stanowi ekspozycj\u0119, kuplet C jest przetworzeniem, za\u015b ko\u0144cowa grupa A B A \u2013 repryz\u0105. Ronda romantyczne wykorzystywa\u0142y styl brillant oraz motywy ludowe. Ronda komponowali w XIX wieku Hummel, Weber, Chopin, Mendelssohn. Ten ostatni skomponowa\u0142 m.in. \"Rondo Capriccioso\". W XX wieku rondo mo\u017cna znale\u017a\u0107 w tw\u00f3rczo\u015bci kompozytor\u00f3w klasycyzuj\u0105cych: Poulenca, Hindemitha,","start_idx":118,"end_idx":214}
{"id":"mrc_898","question":"w jakim mie\u015bcie urodzi\u0142 si\u0119 miko\u0142aj kopernik?","answer":"Toruniu","context":"seri\u0119 opowiada\u0144, co najmniej dwie powie\u015bci, dwa pe\u0142nometra\u017cowe filmy fabularne, serial oraz dwie kompozycje muzyczne. Kopernik i jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 sta\u0142y si\u0119 tematem ca\u0142ej dziedziny badawczej zwanej kopernikologi\u0105. == \u017byciorys == === Pochodzenie === Miko\u0142aj Kopernik urodzi\u0142 si\u0119 19 lutego 1473 w Toruniu, przy \u00f3wczesnej ul. \u015bw. Anny (p\u00f3\u017aniej ul. Kopernika nr 15, cho\u0107 wed\u0142ug niekt\u00f3rych badaczy jak np. Karol G\u00f3rski istnieje pogl\u0105d, \u017ce by\u0142 to dom nr 17), w rodzinie kupca Miko\u0142aja i Barbary pochodz\u0105cej z rodziny Watzenrod\u00f3w (zm. po 1495 r.). Mia\u0142 troje starszego rodze\u0144stwa: brata Andrzeja (ur. ok. 1465 r.), siostry Barbar\u0119 (ur. ok. 1469 r.) oraz Katarzyn\u0119 (ur. ok. 1471 r.). R\u00f3d Kopernik\u00f3w pochodzi\u0142 przypuszczalnie ze \u015bl\u0105skiej wsi Koperniki, po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Nys\u0105 i Prudnikiem lub z samej","start_idx":292,"end_idx":299}
{"id":"mrc_899","question":"kim jest kompozytor?","answer":"tw\u00f3rca utworu muzycznego.","context":"Kompozytor (\u0142ac. \"compositor\") \u2013 tw\u00f3rca utworu muzycznego. Termin \"kompozytor\" odnosi si\u0119 do tw\u00f3rc\u00f3w u\u017cywaj\u0105cych notacji muzycznej, komponuj\u0105cych muzyk\u0119 powa\u017cn\u0105 lub rozrywkow\u0105. Na uczelniach muzycznych (np. w Polsce) kszta\u0142ci si\u0119 student\u00f3w na kierunku kompozycji. Kompozytor nie musi by\u0107 absolwentem takich studi\u00f3w, jednak daj\u0105 one pe\u0142ny warsztat kompozytorski, obejmuj\u0105cy harmoni\u0119, kontrapunkt, instrumentacj\u0119, analiz\u0119 dzie\u0142a muzycznego itp. Technika kompozytorska jest r\u00f3\u017cna w poszczeg\u00f3lnych okresach historycznych.","start_idx":33,"end_idx":58}
{"id":"mrc_900","question":"iloma g\u0142\u00f3wnymi cechami charakteryzuj\u0105 si\u0119 emocje?","answer":"trzy","context":"b\u0105d\u017a antypatii np. \u201enie lubi\u0119 antypatii\u201d, \u201enie lubi\u0119 brukselki\u201d. * \"pasje\" \u2013 uczucia bardziej intensywne i trwa\u0142e. Tradycyjna psychologia introspekcyjna wyr\u00f3\u017cnia\u0142a trzy istotne cechy proces\u00f3w emocjonalnych: * \"znak\" emocji (warto\u015bciowo\u015b\u0107, walencja) \u2013 ich pozytywny (przyjemno\u015b\u0107) lub negatywny (przykro\u015b\u0107) charakter; * \"nat\u0119\u017cenie\" emocji, kt\u00f3re wi\u0105\u017ce si\u0119 z wielko\u015bci\u0105 wp\u0142ywu tego procesu na zachowanie, tok my\u015blenia itp.; * \"tre\u015b\u0107\" emocji, kt\u00f3re okre\u015bla znaczenie bod\u017aca i usposabia do konkretnego zachowania (np. l\u0119k do ucieczki, a gniew do zachowa\u0144 agresywnych). Procesy emocjonalne s\u0105 r\u00f3wnie\u017c dzielone na \"pierwotne\" \u2013 ni\u017csze, kt\u00f3re dotycz\u0105 zaspokojenia biologicznych potrzeb organizmu i \"wt\u00f3rne\" \u2013 wy\u017csze, maj\u0105ce charakter spo\u0142eczny, dotycz\u0105ce sfery warto\u015bci i wiedzy. \u0179r\u00f3d\u0142a proces\u00f3w emocjonalnych: * \"bod\u017ace\" odbierane przez nasze zmys\u0142y: ciep\u0142o s\u0142o\u0144ca, zapach kwiat\u00f3w, powiew wiatru, d\u017awi\u0119k muzyki,","start_idx":164,"end_idx":168}
{"id":"mrc_901","question":"kt\u00f3ra z nazw odnosi si\u0119 do flagi?","answer":"Pojedynczy bit rejestru stanu nazywa si\u0119 \"flag\u0105\" b\u0105d\u017a \"znacznikiem\".","context":"Rejestr stanu lub rejestr flag (niepoprawnie: \"rejestr statusu\") \u2013 rejestr procesora opisuj\u0105cy i kontroluj\u0105cy jego stan. Zawarto\u015b\u0107 tego rejestru mo\u017ce zale\u017ce\u0107 od ostatnio wykonanej operacji (zmiana po\u015brednia), b\u0105d\u017a trybu pracy procesora, kt\u00f3ry mo\u017cna ustawia\u0107 (zmiana bezpo\u015brednia). Budowa rejestru stanu zale\u017cy od modelu programowego danego procesora, w szczeg\u00f3lno\u015bci mo\u017ce on mie\u0107 r\u00f3\u017cne rozmiary (zwykle jest to \u015bci\u015ble zwi\u0105zane z rodzajem architektury), jednak zwykle ma d\u0142ugo\u015b\u0107 b\u0119d\u0105ca wielokrotno\u015bci\u0105 bajtu, czyli najcz\u0119\u015bciej oktetu: 8, 16, 32 lub 64 bit\u00f3w. Pojedynczy bit rejestru stanu nazywa si\u0119 \"flag\u0105\" b\u0105d\u017a \"znacznikiem\". == Popularne flagi ==","start_idx":558,"end_idx":626}
{"id":"mrc_902","question":"jakie komedie napisa\u0142 szekspir?","answer":"\"Perykles, ksi\u0105\u017c\u0119 Tyru\", \"Cymbelin\", \"Opowie\u015b\u0107 zimowa\", \"Burza\" i \"Dw\u00f3ch szlachetnych krewnych\".","context":"\u2013 a wi\u0119c pod koniec \u017cycia pisarza \u2013 nazywanych jest wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie przez cz\u0119\u015b\u0107 badaczy romansami. Do romans\u00f3w zaliczane s\u0105: \"Perykles, ksi\u0105\u017c\u0119 Tyru\", \"Cymbelin\", \"Opowie\u015b\u0107 zimowa\", \"Burza\" i \"Dw\u00f3ch szlachetnych krewnych\". Trzeba jednocze\u015bnie zaznaczy\u0107, \u017ce w XVII wieku, kiedy Szekspir tworzy\u0142 te dzie\u0142a, nie odnoszono tego poj\u0119cia do sztuk teatralnych, przez co w pierwszych wydaniach przyporz\u0105dkowywano je do innych gatunk\u00f3w. W tym zestawieniu zosta\u0142y one uj\u0119te jako komedie, przy czym nie jest to tak\u017ce jednoznaczne. W utworach tych w \u017cycie bohater\u00f3w ingeruj\u0105 si\u0142y nadprzyrodzone, zazwyczaj bogowie, wp\u0142ywaj\u0105 na ich losy, zazwyczaj z pozytywnym skutkiem. W romansach fabu\u0142a jest wielow\u0105tkowa, wiele jest te\u017c postaci, przez co zdarza si\u0119, i\u017c widzowie maj\u0105 trudno\u015bci z odbiorem poszczeg\u00f3lnych sztuk. == Tragedie == Tragedie Williama Szekspira","start_idx":122,"end_idx":218}
{"id":"mrc_903","question":"ile razy chelsea wygra\u0142a lige mistrz\u00f3w?","answer":"Chelsea jest r\u00f3wnie\u017c dwukrotnym triumfatorem Ligi Mistrz\u00f3w UEFA z sezonu 2011/2012 i 2020/2021.","context":"dwukrotnie zwyci\u0119\u017cy\u0142 w rozgrywkach Ligi Europy UEFA oraz Pucharu Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w. Chelsea jest r\u00f3wnie\u017c dwukrotnym triumfatorem Ligi Mistrz\u00f3w UEFA z sezonu 2011/2012 i 2020/2021. Pierwszym tryumfem klubu by\u0142o zdobycie tytu\u0142u mistrza Anglii w 1955 roku. Chelsea wygra\u0142a kilka rozgrywek w latach 60. i 70., jednak p\u00f3\u017aniej nie osi\u0105gn\u0119\u0142a \u017cadnego wi\u0119kszego sukcesu do 1997 roku. Ostatnia dekada by\u0142a najbardziej udan\u0105 w historii klubu. Chelsea zdoby\u0142a kolejne tytu\u0142y Mistrza Anglii w 2005, 2006 oraz w 2010 roku, za\u015b w 2008 po raz pierwszy dotar\u0142a do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w. Chelsea swoje domowe mecze rozgrywa na stadionie Stamford Bridge mog\u0105cym pomie\u015bci\u0107 41 837 kibic\u00f3w, znajduj\u0105cym si\u0119 w Zachodnim Londynie. Wyst\u0119puj\u0105 na nim od czasu za\u0142o\u017cenia klubu w 1905 roku. W 2003 roku klub zosta\u0142","start_idx":85,"end_idx":180}
{"id":"mrc_904","question":"ile \u017cyje baran?","answer":"\u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia: oko\u0142o 12 lat","context":"Hodowla i wykorzystanie == Pocz\u0105tkowo z owiec uzyskiwano jedynie sk\u00f3ry, mi\u0119so i mleko, obecnie r\u00f3wnie\u017c we\u0142n\u0119. Pocz\u0105tkowo zwierz\u0119 hodowane na terenach g\u00f3rskich i stepowych rozpowszechni\u0142o si\u0119 obecnie w r\u00f3\u017cnorodnych biotopach na ca\u0142ym \u015bwiecie. Owce s\u0105 bardziej rozpowszechnione w ch\u0142odniejszym klimacie ni\u017c kozy. * masa maciorek (samic): 45\u2013100 kg (do 120 kg owce gisarskie) * masa baran\u00f3w (samc\u00f3w, zwanych te\u017c trykami): 46\u2013160 kg (do 190 kg owce gisarskie) * wysoko\u015b\u0107 doros\u0142ej owcy w k\u0142\u0119bie 63\u2013127 cm * dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciowa w wieku kilku miesi\u0119cy do jednego roku (zale\u017cy od rasy) * d\u0142ugo\u015b\u0107 trwania ci\u0105\u017cy: oko\u0142o 148 dni, rodzi si\u0119 1 lub 2 m\u0142ode * wykorzystywane gospodarczo zazwyczaj do 6. roku \u017cycia * \u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia: oko\u0142o 12 lat Wymagania: * Woda jest","start_idx":699,"end_idx":734}
{"id":"mrc_905","question":"ile jest wysp w grecji?","answer":"na oko\u0142o 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszka\u0142ych.","context":"na oko\u0142o 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszka\u0142ych. Najwi\u0119ksze z nich to: * Kreta (ok. 8260 km\u00b2), * Eubea (ok. 3621 km\u00b2), * Lesbos (ok. 1630 km\u00b2), * Rodos (ok. 1400 km\u00b2), * Chios (ok. 840 km\u00b2), * Kefalinia (ok. 780 km\u00b2), * Korfu (592 km\u00b2), * Samos (ok. 476 km\u00b2), * Lemnos (476 km\u00b2), * Naksos (ok. 430 km\u00b2), * Zakintos (406 km\u00b2), * Thasos (ok. 390 km\u00b2). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z wysp Grecji wchodzi w sk\u0142ad archipelag\u00f3w, z kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wne to: * Wyspy Jo\u0144skie * Wyspy Egejskie, w tym: ** Cyklady ** Sporady ** Dodekanez Blisko 81% powierzchni Grecji zajmuj\u0105 pasma g\u00f3rskie (\u015brednia wysoko\u015b\u0107 1200\u20131800 m n.p.m.), kt\u00f3re maj\u0105 przebieg po\u0142udnikowy. Obszary nizinne s\u0105 niewielkie i wyst\u0119puj\u0105 w pobli\u017cu","start_idx":0,"end_idx":51}
{"id":"mrc_906","question":"gdzie osiedlili si\u0119 wikingowie?","answer":"Wikingowie cz\u0119sto te\u017c osiedlali si\u0119 w nowych miejscach na sta\u0142e, zak\u0142adaj\u0105c zwykle swoje w\u0142asne miasta portowe. Dotyczy to szczeg\u00f3lnie Anglii \u015brodkowej i p\u00f3\u0142nocnej, Bretanii, Irlandii (gdzie za\u0142o\u017cyli m.in. Dublin) oraz po\u0142udniowej Rosji i Ukrainy.","context":"Europie po\u0142udniowej. Opr\u00f3cz knar wikingowie u\u017cywali jeszcze byrding\u00f3w, na kt\u00f3rych \u017ceglowali w celach handlowych do g\u0142\u00f3wnych port\u00f3w ba\u0142tyckich: du\u0144skiego Haithabu, szwedzkiej Birki, s\u0142owia\u0144skiego Wolina i Jomsborga, pruskiego Truso. Umo\u017cliwi\u0142o to nie tylko dalekie wyprawy morskie, ale r\u00f3wnie\u017c wp\u0142ywanie rzekami w g\u0142\u0105b atakowanego terytorium. Wikingowie cz\u0119sto te\u017c osiedlali si\u0119 w nowych miejscach na sta\u0142e, zak\u0142adaj\u0105c zwykle swoje w\u0142asne miasta portowe. Dotyczy to szczeg\u00f3lnie Anglii \u015brodkowej i p\u00f3\u0142nocnej, Bretanii, Irlandii (gdzie za\u0142o\u017cyli m.in. Dublin) oraz po\u0142udniowej Rosji i Ukrainy. Ich wyprawy przyczyni\u0142y si\u0119 tak\u017ce do kolonizacji nowych l\u0105d\u00f3w oraz eksploracji m\u00f3rz. Wikingowie, kt\u00f3rzy zdo\u0142ali utworzy\u0107 swoje w\u0142asne pa\u0144stwa, zostali p\u00f3\u017aniej wch\u0142oni\u0119ci przez okoliczn\u0105 ludno\u015b\u0107. == Handel == Wikingowie byli wytrawnymi kupcami, podr\u00f3\u017cowali daleko poza Skandynawi\u0119. Mieszka\u0144com innych krain oferowali drewno, \u017celazo (niezb\u0119dne","start_idx":342,"end_idx":589}
{"id":"mrc_907","question":"jakie s\u0142owa nie s\u0105 przekle\u0144stwami?","answer":"\u201ejasny gwint\u201d, \u201ea niech to\u201d, \u201eJezus Maria\u201d.","context":"wyzwiska i wulgaryzmy == Na dosadno\u015b\u0107 j\u0119zyka sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 przekle\u0144stwa, wyzwiska oraz wulgaryzmy i nie s\u0105 to poj\u0119cia jednoznaczne. Wed\u0142ug j\u0119zykoznawcy Macieja Grochowskiego przekle\u0144stwa s\u0142u\u017c\u0105 do kanalizowania emocji, s\u0105 puste, nie nios\u0105 za sob\u0105 znaczenia i jako takie nie s\u0142u\u017c\u0105 przekazywaniu informacji. S\u0142u\u017c\u0105 g\u0142\u00f3wnie do informowania o stanie emocjonalnym m\u00f3wi\u0105cego. Mog\u0105, ale nie musz\u0105 by\u0107 wulgarne, np. \u201ejasny gwint\u201d, \u201ea niech to\u201d, \u201eJezus Maria\u201d. Dla odmiany wulgaryzm mo\u017ce przekazywa\u0107 tre\u015b\u0107. Wyzwiska za\u015b s\u0142u\u017c\u0105 do obra\u017cania osoby, do kt\u00f3rej m\u00f3wi\u0105cy ma negatywny stosunek. Mog\u0105, cho\u0107 nie musz\u0105 by\u0107 wulgarne. == Natura wulgaryzm\u00f3w i przekle\u0144stw == Przekle\u0144stwa i formy obra\u017aliwe wyst\u0119puj\u0105 w j\u0119zyku od pocz\u0105tku cywilizacji. Cz\u0119sto wywodz\u0105 si\u0119 one ze s\u0142\u00f3w tabu \u2013 magicznej formu\u0142y, kt\u00f3ra by\u0142a dopuszczalna jedynie w okre\u015blonych","start_idx":405,"end_idx":448}
{"id":"mrc_908","question":"w kt\u00f3rym mie\u015bcie odby\u0142y si\u0119 igrzyska olimpijskie w 1992 roku?","answer":"Albertville","context":"XVI Zimowe Igrzyska Olimpijskie odby\u0142y si\u0119 we francuskiej miejscowo\u015bci Albertville w 1992 roku. Startowa\u0142o 1801 zawodnik\u00f3w (488 kobiet) z 64 kraj\u00f3w. Po raz pierwszy wystartowali reprezentanci 12 pa\u0144stw: Algierii, Bermud\u00f3w, Brazylii, Chorwacji, Estonii, Hondurasu, Litwy, \u0141otwy, Republiki Irlandii, S\u0142owenii i Suazi. == Wyb\u00f3r gospodarza == Do organizacji zimowych igrzysk olimpijskich w 1992 roku kandydowa\u0142o siedem miast: Albertville, Anchorage, Berchtesgaden, Cortina d\u2019Ampezzo, Falun, Lillehammer oraz Sofia. W pa\u017adzierniku 1986 roku w Lozannie, Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski wybra\u0142 z tego grona miasto organizatora Igrzysk Zimowych Olimpijskich. Ostatecznie gospodarza wy\u0142oniono 17 pa\u017adziernika 1986 roku, podczas 91. sesji Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Lozannie. W sz\u00f3stej turze g\u0142osowania, z liczb\u0105 51 g\u0142os\u00f3w, zwyci\u0119\u017cy\u0142o francuskie Albertville. W sukces Albertville nie wierzy\u0142o wielu analityk\u00f3w i ekspert\u00f3w. Wszystko dlatego,","start_idx":71,"end_idx":82}
{"id":"mrc_909","question":"ile medali na mistrzostwach europy zdobyli polacy?","answer":"Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych.","context":"roku \u2013 tylko tr\u00f3jka. Najwi\u0119cej 6 razy na mistrzostwach Starego Kontynentu Polsk\u0119 reprezentowa\u0142 Szymon Zi\u00f3\u0142kowski (w latach 1998 \u2013 2014). == Dorobek Polski na mistrzostwach Europy == W ci\u0105gu 84-letniej historii mistrzostw Europy Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych. Dotychczas reprezentanci Polski na mistrzostwach Europy zajmowali pozycje medalowe w 26 konkurencjach. Najwi\u0119cej medali, a\u017c 16 (w tym 7 z\u0142otych) wywalczyli w rzucie m\u0142otem. === Wed\u0142ug mistrzostw === \u0179r\u00f3d\u0142o: informator statystyczny organizatora mistrzostw (do 2022). n/s \u2013 nie sklasyfikowano w klasyfikacji medalowej === Wed\u0142ug konkurencji === \u0179r\u00f3d\u0142o: == Multimedali\u015bci == Poni\u017csza tabela prezentuje reprezentant\u00f3w Polski, kt\u00f3rzy zdobyli co najmniej jeden z\u0142oty medal oraz w sumie co najmniej 2 kr\u0105\u017cki podczas lekkoatletycznych mistrzostw Europy.","start_idx":228,"end_idx":300}
{"id":"mrc_910","question":"czym od\u017cywia si\u0119 nietoperz?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w nietoperzy \u017cywi si\u0119 owadami, ale s\u0105 r\u00f3wnie\u017c gatunki mi\u0119so\u017cerne, ro\u015blino\u017cerne i owoco\u017cerne.","context":"Po\u017cywienie === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w nietoperzy \u017cywi si\u0119 owadami, ale s\u0105 r\u00f3wnie\u017c gatunki mi\u0119so\u017cerne, ro\u015blino\u017cerne i owoco\u017cerne. Niekt\u00f3re ro\u015bliny (np. mango, dzikie bananowce, kakaowiec w\u0142a\u015bciwy, niekt\u00f3re kaktusowate) s\u0105 nawet zapylane przez nietoperze spijaj\u0105ce ich nektar. Trzy gatunki nietoperzy z Ameryki Po\u0142udniowej od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 krwi\u0105 ptak\u00f3w i ssak\u00f3w. === Rozr\u00f3d === Nietoperze przychodz\u0105 na \u015bwiat p\u00f3\u017an\u0105 wiosn\u0105. W tym czasie samice tworz\u0105 tzw. kolonie rozrodcze, w kt\u00f3rych rodz\u0105 i wychowuj\u0105 swoje m\u0142ode. Kolonie takie mog\u0105 liczy\u0107 od kilku do kilkuset osobnik\u00f3w, zale\u017cnie od gatunku. Samce natomiast \u017cyj\u0105 w tym czasie samotnie. Samica rodzi zwykle tylko jedno m\u0142ode w roku, za\u015b bli\u017aniaczki lub trojaczki nale\u017c\u0105 do rzadko\u015bci. M\u0142ode przychodz\u0105 na \u015bwiat nieporadne, ale ju\u017c w pe\u0142ni ukszta\u0142towane. Do czasu uzyskania samodzielno\u015bci, karmione s\u0105","start_idx":15,"end_idx":124}
{"id":"mrc_911","question":"kto jest autorem ch\u0142opcy z placu broni?","answer":"Moln\u00e1r","context":"Ch\u0142opcy z Placu Broni (, dos\u0142. \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\") \u2013 powie\u015b\u0107 w\u0119gierskiego pisarza Ferenca Moln\u00e1ra, kt\u00f3ra ukazywa\u0142a si\u0119 od 1906 w odcinkach w gazecie \"Tanul\u00f3k Lapja\" (w\u0119g., dos\u0142. \"Gazetka uczniowska\"), a w 1907 jako ksi\u0105\u017cka pt. \"A P\u00e1l utcai fi\u00fak\" (w\u0119g., dos\u0142. \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\", przyleg\u0142ej do placu Broni). == Informacje og\u00f3lne == Powie\u015b\u0107 w\u0119gierska ciesz\u0105ca si\u0119 s\u0142aw\u0105 w skali \u015bwiatowej, nale\u017c\u0105ca do klasyki literatury dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy. Zosta\u0142a przet\u0142umaczona na co najmniej 42 j\u0119zyki, by\u0142a tak\u017ce podstaw\u0105 kilku ekranizacji i adaptacji scenicznych. Najbardziej znan\u0105 adaptacj\u0105 filmow\u0105 jest koprodukcja w\u0119giersko-ameryka\u0144ska z 1969. Istniej\u0105 dwa przek\u0142ady powie\u015bci na j\u0119zyk polski: pochodz\u0105ce z 1913 roku t\u0142umaczenie Janiny Mortkowiczowej z przek\u0142adu niemieckiego oraz opublikowany w roku 1989 przek\u0142ad Tadeusza Olsza\u0144skiego","start_idx":95,"end_idx":101}
{"id":"mrc_912","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 staro\u017cytno\u015b\u0107?","answer":"powstanie cywilizacji opartej na przekazie pisemnym (czyli schy\u0142ek IV tysi\u0105clecia p.n.e., kiedy to Sumerowie zacz\u0119li stosowa\u0107 pismo klinowe)","context":"Staro\u017cytno\u015b\u0107 \u2013 okres w historii Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki P\u00f3\u0142nocnej nazywany te\u017c antykiem (tylko w odniesieniu do Grecji i Rzymu) i obejmuj\u0105cy dzieje tych region\u00f3w od powstania pierwszych cywilizacji do oko\u0142o V wieku n.e. Ramy czasowe tego okresu nie s\u0105 \u015bci\u015ble okre\u015blone. Tradycyjnie za pocz\u0105tek staro\u017cytno\u015bci uznaje si\u0119 powstanie cywilizacji opartej na przekazie pisemnym (czyli schy\u0142ek IV tysi\u0105clecia p.n.e., kiedy to Sumerowie zacz\u0119li stosowa\u0107 pismo klinowe), dla wcze\u015bniejszych dziej\u00f3w rezerwuj\u0105c termin prehistoria. Nie ma jednej daty ko\u0144cowej, kt\u00f3ra zadowoli\u0142aby wszystkich zainteresowanych tematem. Zwykle wi\u0105zana jest z upadkiem b\u0105d\u017a powa\u017cnymi przemianami cesarstwa rzymskiego. M.in. rok 476, czyli koniec panowania ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa; 395, czyli podzia\u0142 cesarstwa na dwie cz\u0119\u015bci po \u015bmierci Teodozjusza I; pocz\u0105tki arabskich podboj\u00f3w w VII","start_idx":330,"end_idx":470}
{"id":"mrc_913","question":"kto jest uwa\u017cany za tw\u00f3rc\u0119 pierwszych puzzli?","answer":"John Spilsbury","context":"puzzle tr\u00f3jwymiarowe oraz puzzle kuliste. == Etymologia == Pierwsze udokumentowane u\u017cycie s\u0142owa puzzle pochodzi z ksi\u0105\u017cki pod tytu\u0142em \"The Voyage of Robert Dudley [\u2026] to the West Indies, 1594-1595\", kt\u00f3rej narratorem by\u0142 m.in. kpt. Wyatt. Wed\u0142ug j\u0119zykoznawc\u00f3w pierwsz\u0105 form\u0105 by\u0142 czasownik, od kt\u00f3rego powsta\u0142 rzeczownik pochodny. == Historia == Za tw\u00f3rc\u0119 pierwszych puzzli uwa\u017cany jest John Spilsbury, londy\u0144ski grawer i kartograf (1763 rok). W celu u\u0142atwienia nauki geografii nakleja\u0142 drukowane mapy na cienkie deski z mahoniu i rozcina\u0142 ca\u0142o\u015b\u0107 wzd\u0142u\u017c granic pa\u0144stw. Ta forma pomocy naukowych rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 w ca\u0142ej Anglii i by\u0142a stosowana tak\u017ce do nauczania innych przedmiot\u00f3w. Opr\u00f3cz uk\u0142adanek dla dzieci tworzono r\u00f3wnie\u017c puzzle dla doros\u0142ych, kt\u00f3re mia\u0142y odpowiedni\u0105 dla nich tematyk\u0119, np. przedstawia\u0142y wydarzenia lub \u00f3wczesne osobisto\u015bci.","start_idx":386,"end_idx":400}
{"id":"mrc_914","question":"kiedy powsta\u0142 tajwan?","answer":"24 maja 1895","context":"wysp\u0119 z kontynentem kablem telegraficznym i zak\u0142adaj\u0105c poczt\u0119. == Tajwan pod w\u0142adz\u0105 Japonii == W 1895 r., po wojnie japo\u0144sko-chi\u0144skiej, na mocy traktatu z Shimonoseki wyspa zosta\u0142a przekazana Japonii. W ramach antyjapo\u0144skiego oporu utworzono 24 maja 1895 Republik\u0119 Tajwanu (Republik\u0119 Formozy). Pierwszym jej prezydentem zosta\u0142 Tang Jingsong, kt\u00f3ry jednak 6 czerwca uciek\u0142 z wyspy po tym, jak 29 maja w Keelungu wyl\u0105dowa\u0142y wojska japo\u0144skie. Op\u00f3r w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci stawi\u0142y im wojska lokalne i \u201eCzarne Chor\u0105gwie\u201d pod wodz\u0105 ministra obrony Republiki, a nast\u0119pnie jej drugiego prezydenta Liu Yongfu. 21 pa\u017adziernika kapitulacja Tainanu zako\u0144czy\u0142a zorganizowan\u0105 obron\u0119. Japo\u0144czycy postanowili uczyni\u0107 z wyspy modelow\u0105 prowincj\u0119, przeznaczaj\u0105c na jej rozw\u00f3j znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kontrybucji otrzymanych od Chin. Ustanowili siln\u0105 administracj\u0119 z gubernatorem generalnym na czele. Po\u0142\u0105czyli","start_idx":242,"end_idx":254}
{"id":"mrc_915","question":"jak d\u0142ugie s\u0105 jelita?","answer":"\u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m","context":"Jelito cienkie (\u0142ac. \"intestinum tenue\") \u2013 najd\u0142u\u017csza cz\u0119\u015b\u0107 przewodu pokarmowego, po\u0142o\u017cona pomi\u0119dzy \u017co\u0142\u0105dkiem a jelitem grubym, od kt\u00f3rego oddziela si\u0119 poprzez zastawk\u0119 kr\u0119tniczo-k\u0105tnicz\u0105. W obr\u0119bie jamy brzusznej jelito cienkie zajmuje okolic\u0119 p\u0119pkow\u0105, podbrzuszn\u0105 i obie okolice biodrowe, a cz\u0119\u015bciowo te\u017c miednic\u0119 ma\u0142\u0105. Jego d\u0142ugo\u015b\u0107 jest osobniczo zmienna, zale\u017cy te\u017c od wieku i od stanu skurczu b\u0142ony mi\u0119\u015bniowej. \u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m, natomiast na zw\u0142okach wynosi ona od 6 do 8. \u015arednica (czyli inaczej \u015bwiat\u0142o jelita) ma oko\u0142o 3 cm. U noworodk\u00f3w i dzieci jelito cienkie jest stosunkowo d\u0142u\u017csze ni\u017c u doros\u0142ych \u2013 przypuszczalnie w zwi\u0105zku z wi\u0119ksz\u0105 pojemno\u015bci\u0105 jamy brzusznej. == Podzia\u0142 anatomiczny == Jelito cienkie dzielimy na trzy podstawowe cz\u0119\u015bci. S\u0105 to, kolejno: dwunastnica, jelito czcze","start_idx":416,"end_idx":457}
{"id":"mrc_916","question":"kto by\u0142 przeciwnikiem mieszka i w bitwie pod cedyni\u0105?","answer":"a margrabiego Marchii \u0141u\u017cyckiej Hodona, wspomaganego przez mo\u017cnow\u0142adc\u0119 Zygfryda von Walbeck.","context":"Bitwa pod Cedyni\u0105 \u2013 starcie zbrojne stoczone 24 czerwca 972 mi\u0119dzy wojskami ksi\u0119cia polskiego Mieszka I a margrabiego Marchii \u0141u\u017cyckiej Hodona, wspomaganego przez mo\u017cnow\u0142adc\u0119 Zygfryda von Walbeck. Wyprawa by\u0142a prywatnym przedsi\u0119wzi\u0119ciem mo\u017cnow\u0142adc\u00f3w niemieckich, niezgodnym z wcze\u015bniejszymi traktatami Mieszka I z Ottonem I. Bitwa stanowi\u0142a jedyny wi\u0119kszy epizod najazdu Hodona na Pomorze Zachodnie. Informacja o bitwie zachowa\u0142a si\u0119 dzi\u0119ki \"Kronice Thietmara\" (1012\u20131018). Brak jest pewno\u015bci co do lokalizacji bitwy. Kronika podaje w \u0142aci\u0144skiej transkrypcji nazw\u0119 miejscowo\u015bci \"Cidini\". W XVIII wieku ksi\u0105dz Adam Tadeusz Naruszewicz w swojej \"Historii narodu polskiego\" identyfikowa\u0142 \"Cidini\" z obecnym Szczecinem. Wielu historyk\u00f3w lokalizowa\u0142o miejsce bitwy na lewym brzegu Odry, uto\u017csamiaj\u0105c \"Cidini\" z Zehdenick albo z Zeuthen. Jednak stanowcza wi\u0119kszo\u015b\u0107 obecnych badaczy wskazuje na jej miejsce Cedyni\u0119. ==","start_idx":104,"end_idx":196}
{"id":"mrc_917","question":"jak na imi\u0119 ma micha\u0142owa z rancza?","answer":"Nie poznajemy jej prawdziwego imienia, a wszyscy nazywaj\u0105 j\u0105 \u201eMicha\u0142ow\u0105\u201d","context":"Lucy przestaje utyka\u0107 na nog\u0119. * Micha\u0142owa (Marta Lipi\u0144ska) \u2013 gospodyni na plebanii. Micha\u0142owa to do\u015bwiadczona, m\u0105dra, konserwatywna i nieco ciekawska kobieta. Niezwykle obra\u017calska i sarkastyczna, w g\u0142\u0119bi duszy jednak ciep\u0142a i odpowiedzialna. Lubi wiedzie\u0107, co dzieje si\u0119 na wsi. W praktyce ma \u201ewtyki\u201d w ca\u0142ej gminie, maj\u0105c wp\u0142yw na wszystkie postaci graj\u0105ce w serialu, pocz\u0105wszy od rodziny Kozio\u0142\u00f3w, poprzez \u015brodowisko miejscowych kobiet, a ko\u0144cz\u0105c na samej kurii i biskupie Wac\u0142awie S\u0105deckim. Jest tak\u017ce znakomit\u0105 kuchark\u0105 \u2013 jej specjalno\u015bci\u0105 s\u0105 \u017ceberka w miodzie. Jest \u017con\u0105 Stanis\u0142awa Japycza, wcze\u015bniej by\u0142a wdow\u0105. Nie poznajemy jej prawdziwego imienia, a wszyscy nazywaj\u0105 j\u0105 \u201eMicha\u0142ow\u0105\u201d, bo jej pierwszy m\u0105\u017c nazywa\u0142 si\u0119 Micha\u0142. * Arkadiusz Czerepach (Artur Barci\u015b) (ur. 1966) \u2013 pocz\u0105tkowo sekretarz gminy, prawa r\u0119ka","start_idx":619,"end_idx":691}
{"id":"mrc_918","question":"ile by\u0142o renifer\u00f3w?","answer":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja","context":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja wymienionych w wierszu \"A Visit from St. Nicholas\". Rudolf urodzi\u0142 si\u0119 ze \u015bwiec\u0105cym czerwonym nosem, przez co sta\u0142 si\u0119 wyrzutkiem i obiektem docinek ze strony innych renifer\u00f3w. Pewnego razu, noc wigilijna by\u0142a tak mglista, \u017ce Miko\u0142aj chcia\u0142 zrezygnowa\u0107 ze swej corocznej podr\u00f3\u017cy dooko\u0142a \u015bwiata. Kiedy jednak zauwa\u017cy\u0142 Rudolfa, zdecydowa\u0142, \u017ce jego nos b\u0119dzie wy\u015bmienit\u0105 lamp\u0105 i o\u015bwietli mu drog\u0119. Od tego czasu Rudolf jest sta\u0142ym cz\u0142onkiem zaprz\u0119gu Miko\u0142aja i cieszy si\u0119 szacunkiem innych renifer\u00f3w. Historia Rudolfa sta\u0142a si\u0119 popularn\u0105 bo\u017conarodzeniow\u0105 opowie\u015bci\u0105, kt\u00f3r\u0105 najcz\u0119\u015bciej przedstawia si\u0119 w formie piosenki lub telewizyjnych program\u00f3w. == Wygl\u0105d == W wierszu Moore\u2019a nie ma szczeg\u00f3\u0142owych opis\u00f3w renifer\u00f3w poza wzmiank\u0105, \u017ce s\u0105 one \u201ema\u0142e\u201d. Ich wygl\u0105d w wi\u0119kszo\u015bci pokazuj\u0105","start_idx":0,"end_idx":55}
{"id":"mrc_919","question":"jak wykorzystywano mass media w pa\u0144stwach totalitarnych?","answer":"jako jedno z narz\u0119dzi dezinformacji, wykluczaj\u0105c jak\u0105kolwiek samodzielno\u015b\u0107 w tworzeniu opinii widza czy s\u0142uchacza.","context":"rol\u0119 w komunistycznym i narodowo-socjalistycznym ustroju totalitarnym, gdzie pojawi\u0142a si\u0119 w formie propagandy totalnej jako jedno z narz\u0119dzi dezinformacji, wykluczaj\u0105c jak\u0105kolwiek samodzielno\u015b\u0107 w tworzeniu opinii widza czy s\u0142uchacza. W epoce nowoczesnej pierwszy u\u017cy\u0142 masowo propagandy Bia\u0142y Dom prezydenta Woodrowa Wilsona w latach 1916/17 w celu pozyskania Amerykan\u00f3w, dot\u0105d nastawionych antywojennie, do idei udzia\u0142u USA w I wojnie \u015bwiatowej. Jeszcze podczas kampanii prezydenckiej 1916 Wilson, schlebiaj\u0105c nastrojom spo\u0142ecznym, deklarowa\u0142 pacyfizm. Zaraz po zwyci\u0119stwie wyborczym poleci\u0142 jednak zalanie medi\u00f3w potokiem \u201enews\u00f3w\u201d \u2013 preparowanych przewa\u017cnie przez wywiad brytyjski \u2013 o barbarzy\u0144stwach Hun\u00f3w (przys\u0142owiowe \u201eodrywanie r\u0105czek niemowl\u0119tom\u201d itp.). Po p\u00f3\u0142rocznym propagandowym ostrzale uda\u0142o si\u0119 tzw. Komisji Creela (Committee on Public Information) doprowadzi\u0107 niemal do histerii wojennej w Ameryce. Cz\u0142onek komisji Walter Lippmann nazwa\u0142 to","start_idx":119,"end_idx":233}
{"id":"mrc_920","question":"co to \u015bwiat\u0142ow\u00f3d?","answer":"przezroczysta zamkni\u0119ta struktura z w\u0142\u00f3kna szklanego wykorzystywana do propagacji \u015bwiat\u0142a jako no\u015bnika informacji.","context":"\u015awiat\u0142ow\u00f3d \u2013 przezroczysta zamkni\u0119ta struktura z w\u0142\u00f3kna szklanego wykorzystywana do propagacji \u015bwiat\u0142a jako no\u015bnika informacji. \u015awiat\u0142owody s\u0105 tak\u017ce u\u017cywane w celach medycznych, na przyk\u0142ad w technice endoskopowej, dekoracyjnych, w telekomunikacji, telewizji kablowej, technice laserowej, optoelektronice i jako sk\u0142adniki zintegrowanych uk\u0142ad\u00f3w optycznych. Medium transmisyjnym jest w\u0142\u00f3kno \u015bwiat\u0142owodowe o \u015brednicy nieco wi\u0119kszej od \u015brednicy ludzkiego w\u0142osa. Jego zalety to zasi\u0119g i pasmo transmisji wi\u0119ksze ni\u017c dla innych medi\u00f3w transmisji. W 1977 roku zosta\u0142 stworzony pierwszy na \u015bwiecie \u015bwiat\u0142ow\u00f3d telekomunikacyjny, d\u0142ugo\u015bci 9 km, \u0142\u0105cz\u0105cy dwie centrale telefoniczne w Turynie we W\u0142oszech. W Polsce pierwszy kabel \u015bwiat\u0142owodowy zosta\u0142 zaprojektowany i stworzony w 1978 przez pracownik\u00f3w naukowych Uniwersytetu Marii Sk\u0142odowskiej-Curie w Lublinie. W styczniu 2017 najwi\u0119ksza polska sie\u0107 \u015bwiat\u0142owodowa nale\u017ca\u0142a do Orange Polska, a jej","start_idx":13,"end_idx":127}
{"id":"mrc_921","question":"gdzie narodzi\u0142 si\u0119 renesans?","answer":"we Florencji","context":"eloquentia\" zdaj\u0105 si\u0119 temu przeczy\u0107. Szczeg\u00f3lnie sporna jest przynale\u017cno\u015b\u0107 kulturowa wybitnych tw\u00f3rc\u00f3w wczesnego humanizmu w\u0142oskiego z XIV w. \u2013 Petrarki i Boccaccia. W sztukach pi\u0119knych styl renesansowy narodzi\u0142 si\u0119 we Florencji: symboliczn\u0105 dat\u0105 i rzeczywistym prze\u0142omem artystycznym by\u0142 konkurs na najlepszy projekt br\u0105zowych drzwi Baptysterium we Florencji. Konkurs wygra\u0142 Lorenzo Ghiberti, kt\u00f3ry swoim nietypowym projektem wzbudzi\u0142 zachwyt. P\u00f3\u017aniej Filippo Brunelleschi zaprojektowa\u0142 kopu\u0142\u0119 katedry florenckiej, co zapocz\u0105tkowa\u0142o renesans w architekturze, dlatego te\u017c cz\u0119sto historycy za kolebk\u0119 odrodzenia uznaj\u0105 Florencj\u0119. Tak\u017ce data ko\u0144ca epoki jest sporna i zale\u017cy od poszczeg\u00f3lnych koncepcji historycznych. Cz\u0119sto wymienia si\u0119 \u201eokr\u0105g\u0142\u0105\u201d dat\u0119 1600, wymienia si\u0119 te\u017c daty od 1517 (wyst\u0105pienie Lutra, uchodz\u0105ce czasem tak\u017ce za dat\u0119 pocz\u0105tkow\u0105 dla Niemiec) przez 1548 (sob\u00f3r trydencki) do 1648 (koniec wojny","start_idx":216,"end_idx":228}
{"id":"mrc_922","question":"kiedy wprowadzono podatek dochodowy od os\u00f3b fizycznych w polsce?","answer":"Podatek dochodowy od os\u00f3b fizycznych w Polsce uregulowany jest ustaw\u0105 z dnia 26 lipca 1991 r.","context":"(np. w przypadku opodatkowania pracy najemnej i dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej prowadzonej na w\u0142asny rachunek), spos\u00f3b ustalania dochod\u00f3w z poszczeg\u00f3lnych \u017ar\u00f3de\u0142 przychod\u00f3w m\u00f3g\u0142 by\u0107 zr\u00f3\u017cnicowany. Austria wprowadzi\u0142a podatek dochodowy globalny na w\u0142asnych terenach w latach 1896\u20131898. Globalny charakter mia\u0142 te\u017c przedwojenny polski pa\u0144stwowy podatek dochodowy oraz ma go obecnie obowi\u0105zuj\u0105cy podatek dochodowy od os\u00f3b fizycznych. == Podatek dochodowy od os\u00f3b fizycznych w Polsce == Podatek dochodowy od os\u00f3b fizycznych w Polsce uregulowany jest ustaw\u0105 z dnia 26 lipca 1991 r. (). Ponadto prawa i obowi\u0105zki podatnika tego podatku wynikaj\u0105 z szeregu postanowie\u0144 Konstytucji RP, wielu ustaw i ratyfikowanych um\u00f3w mi\u0119dzynarodowych oraz rozporz\u0105dze\u0144 wykonawczych. Polska ustawa o podatku dochodowym od os\u00f3b fizycznych z 1991 roku by\u0142a nowelizowana ponad 300 razy. === Zakres podmiotowy","start_idx":477,"end_idx":570}
{"id":"mrc_923","question":"co wydarzy\u0142o si\u0119 na g\u00f3rze tabor?","answer":"W tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej jest to miejsce Przemienienia Jezusa Chrystusa i z tego powodu czasami nazywana G\u00f3r\u0105 Przemienienia Pa\u0144skiego.","context":"G\u00f3ra Tabor (hebr. \u05d4\u05e8 \u05ea\u05d1\u05d5\u05e8 \"Har Tawor\", arab. \u062c\u0628\u0644 \u0627\u0644\u0637\u0648\u0631 \"D\u017cabal at-Tur\", Wysoka G\u00f3ra) \u2013 g\u00f3ra po\u0142o\u017cona we wschodnim kra\u0144cu doliny Jezreel w Dolnej Galilei na p\u00f3\u0142nocy Izraela. Wznosi si\u0119 na wysoko\u015b\u0107 588 metr\u00f3w n.p.m. Obszar g\u00f3ry jest zalesiony i chroniony przez Park Narodowy G\u00f3ry Tabor. W tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej jest to miejsce Przemienienia Jezusa Chrystusa i z tego powodu czasami nazywana G\u00f3r\u0105 Przemienienia Pa\u0144skiego. Na szczycie znajduje si\u0119 bazylika Przemienienia Pa\u0144skiego oraz monaster Przemienienia Pa\u0144skiego. == Po\u0142o\u017cenie == Tabor jest samotnym wzniesieniem wznosz\u0105cym si\u0119 na wysoko\u015b\u0107 588 metr\u00f3w n.p.m. (atlas \u201e\"Survey of Israel\"\u201d podaje wysoko\u015b\u0107 562 m n.p.m.). Jest ona po\u0142o\u017cona we wschodnim kra\u0144cu doliny Jezreel w Dolnej Galilei. U podn\u00f3\u017ca g\u00f3ry znajduj\u0105 si\u0119 miejscowo\u015bci Dabburijja, Szibli-Umm al-Ganam i Kefar","start_idx":285,"end_idx":422}
{"id":"mrc_924","question":"jak du\u017ce s\u0105 ludzkie p\u0142uca?","answer":"Powierzchnia obu p\u0142uc cz\u0142owieka, dzi\u0119ki ich p\u0119cherzykowatej budowie wynosi oko\u0142o 100 m\u00b2.","context":"tlenu w powietrzu, ci\u015bnienia krwi oraz ilo\u015bci czerwonych krwinek we krwi. Powierzchnia obu p\u0142uc cz\u0142owieka, dzi\u0119ki ich p\u0119cherzykowatej budowie wynosi oko\u0142o 100 m\u00b2. ==== Powierzchnie p\u0142uc cz\u0142owieka ==== W ka\u017cdym p\u0142ucu wyr\u00f3\u017cniamy szczyt, oraz trzy powierzchnie: \u017cebrow\u0105, \u015br\u00f3dpiersiow\u0105 i przeponow\u0105. Na szczeg\u00f3ln\u0105 uwag\u0119 zas\u0142uguj\u0105 wn\u0119ki obu p\u0142uc znajduj\u0105ce si\u0119 na ich powierzchniach \u015br\u00f3dpiersiowych: We wn\u0119ce p\u0142uca lewego znajduj\u0105 si\u0119 (licz\u0105c od g\u00f3ry): * wej\u015bcie t\u0119tnicy p\u0142ucnej lewej, * wej\u015bcie oskrzela g\u0142\u00f3wnego lewego, * uj\u015bcie \u017cy\u0142 p\u0142ucnych (dw\u00f3ch: g\u00f3rnej i dolnej), We wn\u0119ce p\u0142uca prawego znajduj\u0105 si\u0119 (licz\u0105c od g\u00f3ry): * wej\u015bcie oskrzela p\u0142atowego g\u00f3rnego (nadt\u0119tniczego), * wej\u015bcie t\u0119tnicy p\u0142ucnej prawej, * wej\u015bcie \u201epnia\u201d oskrzeli g\u0142\u00f3wnych: \u015brodkowego i dolnego * uj\u015bcie \u017cy\u0142 p\u0142ucnych (dw\u00f3ch: g\u00f3rnej i dolnej) Pr\u00f3cz tego w obr\u0119bie","start_idx":74,"end_idx":162}
{"id":"mrc_925","question":"kiedy trwa\u0142y kolejne powstania na \u015bl\u0105sku?","answer":"I powstanie \u015bl\u0105skie \u2013 od 16 sierpnia do 24 sierpnia 1919 r. * II powstanie \u015bl\u0105skie \u2013 od 19/20 sierpnia do 25 sierpnia 1920 r. * III powstanie \u015bl\u0105skie \u2013 od 2/3 maja (ju\u017c po plebiscycie) do 5 lipca 1921 r.","context":"Powstania \u015bl\u0105skie \u2013 trzy konflikty zbrojne na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w latach 1919\u20131921 mi\u0119dzy ludno\u015bci\u0105 polsk\u0105 i niemieck\u0105. Odby\u0142y si\u0119 one w okresie formowania si\u0119 Pa\u0144stwa Polskiego po zako\u0144czeniu I wojny \u015bwiatowej. * I powstanie \u015bl\u0105skie \u2013 od 16 sierpnia do 24 sierpnia 1919 r. * II powstanie \u015bl\u0105skie \u2013 od 19/20 sierpnia do 25 sierpnia 1920 r. * III powstanie \u015bl\u0105skie \u2013 od 2/3 maja (ju\u017c po plebiscycie) do 5 lipca 1921 r. == I powstanie \u015bl\u0105skie == I powstanie pod wodz\u0105 Alfonsa Zgrzebnioka wybuch\u0142o samorzutnie 16 sierpnia 1919 r. w zwi\u0105zku z aresztowaniem \u015bl\u0105skich przyw\u00f3dc\u00f3w Polskiej Organizacji Wojskowej i niezadowoleniem ludno\u015bci polskiej z terroru i represji niemieckich, kt\u00f3rych przejawem by\u0142a m.in. masakra w Mys\u0142owicach. Powstanie obj\u0119\u0142o","start_idx":231,"end_idx":434}
{"id":"mrc_926","question":"w kt\u00f3rej lidze jest wieczysta krak\u00f3w?","answer":"III lidze, gr. IV.","context":"Wieczysta Krak\u00f3w \u2013 krakowski klub sportowy z osiedla Wieczysta za\u0142o\u017cony w 1942 roku. Od sezonu 2022/2023 wyst\u0119puje w III lidze, gr. IV. == Historia == Pocz\u0105tki zorganizowanej dzia\u0142alno\u015bci sportowej na Wieczystej, b\u0119d\u0105cej \u00f3wcze\u015bnie przysi\u00f3\u0142kiem podkrakowskiej wsi Rakowice, datuje si\u0119 na rok 1936. Wtedy to mieszka\u0144cy zawi\u0105zali dru\u017cyn\u0119 \u2013 Wieczyszczank\u0119. Dru\u017cyna nie zosta\u0142a zrzeszona w ramach lokalnych struktur i rozgrywa\u0142a jedynie spotkania towarzyskie. Ze wzgl\u0119du na brak materialnego oraz finansowego zaplecza Wieczyszczanka zako\u0144czy\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 po oko\u0142o roku istnienia. Kolejn\u0105 pr\u00f3b\u0105 stworzenia struktur na terenie Wieczystej by\u0142a podj\u0119ta w latach 1938\u20131939 reaktywacji dru\u017cyny pi\u0142karskiej pod nazw\u0105 Ostoja. Podobnie jak i Wieczyszczanka, tak i Ostoja pozostawa\u0142a dru\u017cyn\u0105 niezarejestrowan\u0105 w Zwi\u0105zku Pi\u0142ki No\u017cnej. Funkcjonowanie klubu zako\u0144czy\u0142 wybuch II wojny \u015bwiatowej. W czasach okupacji niemieckiej","start_idx":117,"end_idx":135}
{"id":"mrc_927","question":"jakie by\u0142y wielkie odkrycia geograficzne?","answer":"Wielkie odkrycia geograficzne \u2013 okre\u015blenie odkry\u0107 geograficznych dokonanych przez europejskich \u017ceglarzy na prze\u0142omie XV i XVI wieku, a w szczeg\u00f3lno\u015bci: op\u0142yni\u0119cie Przyl\u0105dka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diasa (1488), odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (12 pa\u017adziernika 1492), a nast\u0119pnie jej podb\u00f3j, podr\u00f3\u017c Vasco da Gamy do Indii (1498) oraz pierwsza podr\u00f3\u017c dooko\u0142a \u015bwiata Ferdynanda Magellana (1519\u20131522).","context":"Wielkie odkrycia geograficzne \u2013 okre\u015blenie odkry\u0107 geograficznych dokonanych przez europejskich \u017ceglarzy na prze\u0142omie XV i XVI wieku, a w szczeg\u00f3lno\u015bci: op\u0142yni\u0119cie Przyl\u0105dka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diasa (1488), odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (12 pa\u017adziernika 1492), a nast\u0119pnie jej podb\u00f3j, podr\u00f3\u017c Vasco da Gamy do Indii (1498) oraz pierwsza podr\u00f3\u017c dooko\u0142a \u015bwiata Ferdynanda Magellana (1519\u20131522). Er\u0119 wielkich odkry\u0107 ko\u0144czy dotarcie Europejczyk\u00f3w do Australii, by\u0107 mo\u017ce dokonane przez Portugalczyk\u00f3w ju\u017c w XVI wieku i utrzymywane w tajemnicy. Pierwszym znanym z imienia Europejczykiem, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Australii (1606), zosta\u0142 uznany Holender Willem Janszoon. W ten spos\u00f3b cywilizacja zachodniej Europy zdoby\u0142a wiedz\u0119 o wszystkich zamieszka\u0142ych kontynentach, co by\u0142o pocz\u0105tkiem nieodwracalnych zmian historycznych. Nie by\u0142 to koniec odkry\u0107 nowych kontynent\u00f3w, gdy\u017c pozosta\u0142a jeszcze Antarktyda,","start_idx":0,"end_idx":415}
{"id":"mrc_928","question":"kto w przededniu zjednoczenia by\u0142 w\u0142adc\u0105 prus?","answer":"Wilhelm I Hohenzollern","context":"poza kt\u00f3rym znajdowa\u0142a si\u0119 Austria. W 1862 roku urz\u0105d premiera (a tak\u017ce ministra spraw zagranicznych) Prus obj\u0105\u0142 Otto von Bismarck, polityk, kt\u00f3ry potrafi\u0142 wykorzysta\u0107 s\u0142abo\u015bci przeciwnik\u00f3w. Rok wcze\u015bniej na tronie pruskim zasiad\u0142 Wilhelm I Hohenzollern, dotychczas sprawuj\u0105cy regencj\u0119 w zast\u0119pstwie ci\u0119\u017cko chorego brata. Bismarck, kt\u00f3ry pragn\u0105\u0142 zjednoczenia ziem niemieckich, zdawa\u0142 sobie spraw\u0119, \u017ce nie ob\u0119dzie si\u0119 bez star\u0107 zbrojnych. Dlatego te\u017c rozpocz\u0105\u0142 reformy i d\u0105\u017cy\u0142 do unowocze\u015bnienia armii pruskiej. Tw\u00f3rc\u0105 pot\u0119gi armii pruskiej by\u0142 Helmut von Moltke. Decyzje Bismarcka budzi\u0142y nieufno\u015b\u0107 zar\u00f3wno w\u015br\u00f3d spo\u0142ecze\u0144stwa, jak i parlamentu. Polityk jednak odrzuca\u0142 skargi m\u00f3wi\u0105c: \u201eNie odpowiadam przed wami, odpowiadam tylko przed kr\u00f3lem\u201d. Austria by\u0142a gro\u017anym wrogiem, dlatego Bismarck przygotowa\u0142 rozgrywk\u0119 militarno-dyplomatyczn\u0105 maj\u0105c\u0105 na celu kolejno pozyskanie, a p\u00f3\u017aniej sprowokowanie Austrii do wojny.","start_idx":231,"end_idx":253}
{"id":"mrc_929","question":"z czego buduje gniazdo jask\u00f3\u0142ka?","answer":"materia\u0142 budulcowy (b\u0142oto)","context":"materia\u0142 budulcowy (b\u0142oto) na gniazdo. Chodzi po niej niezgrabnymi krokami. Nocuje w gromadach w koronach drzew i krzewach. Migruje r\u00f3wnie\u017c zwykle grupowo. Nie boi si\u0119 cz\u0142owieka (w bezpo\u015bredniej jego obecno\u015bci zak\u0142ada gniazda), cho\u0107 pozostaje wobec niego ostro\u017cna. === Wymiary \u015brednie === Doros\u0142a jask\u00f3\u0142ka z zachodniego podgatunku nominatywnego mierzy 13 cm. Rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142 od 26 do 29 cm, masa jej cia\u0142a to \u015brednio 18,3 g. === G\u0142os === Jej \u015bpiew s\u0142ycha\u0107 g\u0142\u00f3wnie na dachach i gdy leci w powietrzu. Jej cichy \u015bwiergot jest mniej melodyjny ni\u017c u dym\u00f3wki. G\u0142os wabi\u0105cy brzmi jak \u201eczrr czrr sier sier\u201d, a w locie \u201ecrip\u201d. Zawo\u0142anie alarmowe to przenikliwe \u201etsir\u201d. == Biotop == Gatunek uleg\u0142 silnej synantropizacji. Pojawia si\u0119 na najbardziej zurbanizowanych terenach \u2013 zamieszkuje osiedla","start_idx":0,"end_idx":26}
{"id":"mrc_930","question":"kt\u00f3ra planeta jest najmniejsza?","answer":"Merkury","context":"jest najbli\u017csz\u0105 S\u0142o\u0144ca i najmniejsz\u0105 planet\u0105 (0,055 masy Ziemi). Merkury nie ma naturalnych satelit\u00f3w, a jedyne znane jego cechy geologiczne opr\u00f3cz krater\u00f3w uderzeniowych to ob\u0142e grzbiety i urwiska, prawdopodobnie powsta\u0142e w okresie kurczenia si\u0119 jego stygn\u0105cego wn\u0119trza we wczesnej historii planety. Merkury prawie w og\u00f3le nie ma atmosfery, gdy\u017c jest ona \u201ezdmuchiwana\u201d przez wiatr s\u0142oneczny. Nie wiadomo dok\u0142adnie jak ukszta\u0142towa\u0142y si\u0119 jego stosunkowo du\u017ce \u017celazne j\u0105dro i cienki p\u0142aszcz. Wed\u0142ug cz\u0119\u015bci hipotez jego zewn\u0119trzne warstwy zosta\u0142y zdarte przez ogromne uderzenie i to spowodowa\u0142o, \u017ce nie rozr\u00f3s\u0142 si\u0119 w pe\u0142ni, b\u0119d\u0105c pod wp\u0142ywem promieniowania m\u0142odego S\u0142o\u0144ca. ; Wenus : Wenus (0,7 au) jest zbli\u017cona rozmiarami do Ziemi (0,815 masy Ziemi) i podobnie jak ona, ma gruby p\u0142ynny p\u0142aszcz wok\u00f3\u0142 \u017celaznego j\u0105dra","start_idx":65,"end_idx":72}
{"id":"mrc_931","question":"kto podzieli\u0142 cesarstwo rzymskie?","answer":"Ostatecznego podzia\u0142u dokona\u0142 w 395 r. Teodozjusz Wielki w swoim testamencie po \u015bmierci.","context":"udawa\u0142o si\u0119 to pa\u0144stwo zjednoczy\u0107. Ostatecznego podzia\u0142u dokona\u0142 w 395 r. Teodozjusz Wielki w swoim testamencie po \u015bmierci. Jego synowie Honoriusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Zach\u00f3d i Arkadiusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Wsch\u00f3d, obj\u0119li rz\u0105dy. W ten spos\u00f3b Honoriusz zosta\u0142 pierwszym w\u0142adc\u0105 cesarstwa zachodniorzymskiego. Poniewa\u017c by\u0142 osob\u0105 ma\u0142oletni\u0105, praktyczn\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie posiada\u0142 jego opiekun Stylicho. ==== Struktura militarna i administracyjna ==== U schy\u0142ku IV wieku si\u0142y zbrojne cesarstwa rzymskiego liczy\u0142y ok. 500 tys. \u017co\u0142nierzy. Wojska pograniczne (\"limitanei\") chroni\u0142y granice imperium stacjonuj\u0105c w garnizonach, natomiast porz\u0105dek wewn\u0119trzny utrzymywa\u0142y wojska rezerwowe (okre\u015blane jako: \"palatini\" i \"comitatenses\") stacjonuj\u0105ce w wa\u017cniejszych strategicznie miastach. Na pocz\u0105tku V w. imperium rzymskie dzieli\u0142o si\u0119 na: 4 prefektury (ka\u017cd\u0105 z nich zarz\u0105dza\u0142 \"praefectus praetorio\"), 13 diecezji (na czele ka\u017cdej sta\u0142 \"vicarius\")","start_idx":35,"end_idx":123}
{"id":"mrc_932","question":"jakie szczyty zdoby\u0142a wanda rutkiewicz?","answer":"Jako trzecia kobieta na \u015bwiecie i pierwsza Europejka stan\u0119\u0142a na Mount Evere\u015bcie, najwy\u017cszym szczycie Ziemi. 23 czerwca 1986 Wanda Rutkiewicz stan\u0119\u0142a na szczycie K2 jako pierwsza kobieta.","context":"Wanda Halina Rutkiewicz-B\u0142aszkiewicz (ur. 4 lutego 1943 w P\u0142ungianach, zagin\u0119\u0142a 13 maja 1992 na stokach Kanczendzongi w Himalajach) \u2013 polska alpinistka i himalaistka, z zawodu elektronik, jedna z najwybitniejszych \u015bwiatowych himalaistek. Jako trzecia kobieta na \u015bwiecie i pierwsza Europejka stan\u0119\u0142a na Mount Evere\u015bcie, najwy\u017cszym szczycie Ziemi. 23 czerwca 1986 Wanda Rutkiewicz stan\u0119\u0142a na szczycie K2 jako pierwsza kobieta. == \u017byciorys == C\u00f3rka in\u017cyniera Zbigniewa B\u0142aszkiewicza i Marii z Pietkun\u00f3w. Mia\u0142a troje rodze\u0144stwa: Jerzego, Micha\u0142a i Janin\u0119. Po II wojnie \u015bwiatowej z rodzicami i starszym bratem Jerzym, jako repatriantka przyjecha\u0142a do \u0141a\u0144cuta, gdzie mieszkali jej dziadkowie ze strony ojca, a potem do Wroc\u0142awia. Matur\u0119 zda\u0142a w II Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym we Wroc\u0142awiu, studiowa\u0142a na Politechnice Wroc\u0142awskiej, z dyplomem in\u017cyniera-elektronika pracowa\u0142a w Instytucie","start_idx":238,"end_idx":424}
{"id":"mrc_933","question":"co chroni\u0142o konstantynopol przed atakiem wrog\u00f3w?","answer":"dodatkow\u0105 lini\u0119 umocnie\u0144, kt\u00f3ra w za\u0142o\u017ceniu chroni\u0107 mia\u0142a miasto przed nag\u0142ymi atakami l\u0105dowymi (Mur Anastazjusza)","context":"dodatkow\u0105 lini\u0119 umocnie\u0144, kt\u00f3ra w za\u0142o\u017ceniu chroni\u0107 mia\u0142a miasto przed nag\u0142ymi atakami l\u0105dowymi (Mur Anastazjusza). Te wszystkie zabezpieczenia umo\u017cliwi\u0142y Konstantynopolowi odpiera\u0107 ataki r\u00f3\u017cnych lud\u00f3w. Dla przyk\u0142adu mo\u017cna poda\u0107 tu odparte ataki: * W roku 626 po\u0142\u0105czony atak Pers\u00f3w, Awar\u00f3w i S\u0142owian, * Obl\u0119\u017cenie Konstantynopola (674\u2013678) przez Arab\u00f3w, * Obl\u0119\u017cenie Konstantynopola (717\u2013718) przez Arab\u00f3w, * Ataki Bu\u0142gar\u00f3w w latach 813, 913 i 924, * Atak Rus\u00f3w na Konstantynopol (860), * Ataki Rus\u00f3w w 907, 941 oraz w 1043, * Obl\u0119\u017cenie miasta w latach 1090-1091 przez Seld\u017cuk\u00f3w i Pieczyng\u00f3w, * Od 1393 lub 1394 do 1401 trwa\u0142a blokada miasta przez Turk\u00f3w, * W 1422 mia\u0142o miejsce ostatnie nieudane tureckie obl\u0119\u017cenie. == Zdobycie fortyfikacji == Do czas\u00f3w wprowadzenia do dzia\u0142a\u0144 obl\u0119\u017cniczych prochu palnego","start_idx":0,"end_idx":114}
{"id":"mrc_934","question":"kiedy zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca franciszek?","answer":"13 marca 2013","context":"chorym na AIDS. Jest kibicem i honorowym cz\u0142onkiem argenty\u0144skiego klubu pi\u0142karskiego CA San Lorenzo de Almagro (za\u0142o\u017conego w 1908 r. przez salezjanina, ksi\u0119dza Lorenzo Mass\u0119 SDB i nazwanego na cze\u015b\u0107 \u015bwi\u0119tego Wawrzy\u0144ca). === Wyb\u00f3r na papie\u017ca === 13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwo\u0142anego po rezygnacji papie\u017ca Benedykta XVI, w pi\u0105tym g\u0142osowaniu zosta\u0142 wybrany biskupem Rzymu \u2013 266. papie\u017cem. Tradycyjny bia\u0142y dym, obwieszczaj\u0105cy \u015bwiatu wyb\u00f3r nowej g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a, pojawi\u0142 si\u0119 o godz. 19:06 czasu rzymskiego. Franciszek na pocz\u0105tku inauguracyjnego wyst\u0105pienia odm\u00f3wi\u0142 Modlitw\u0119 Pa\u0144sk\u0105 za swojego poprzednika, Benedykta XVI. Nast\u0119pnie poprosi\u0142 wiernych o odm\u00f3wienie modlitwy za sw\u00f3j pontyfikat, po czym udzieli\u0142 pierwszego b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwa Urbi et Orbi. Wezwa\u0142 te\u017c do modlitwy o og\u00f3lno\u015bwiatowe braterstwo. Wyb\u00f3r imienia podyktowany zosta\u0142 ch\u0119ci\u0105 zaj\u0119cia si\u0119","start_idx":245,"end_idx":258}
{"id":"mrc_935","question":"kiedy zlikwidowano zasadnicz\u0105 s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105?","answer":"Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010 w celu uzawodowienia armii.","context":"Zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa \u2013 forma odbywania czynnej s\u0142u\u017cby wojskowej w Polsce, polegaj\u0105ca na obowi\u0105zkowym przeszkoleniu wojskowym. \u0106wiczenia wojskowe mia\u0142y na celu przygotowanie rezerw osobowych (\u017co\u0142nierzy przeszkolonych do zada\u0144 obronnych) na wypadek wojny. Szkolenia sk\u0142ada\u0142y si\u0119 m.in. z obs\u0142ugi broni, wykorzystania sprz\u0119tu wojskowego. Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010 w celu uzawodowienia armii. Zgodnie z uzasadnieniem zawieszenia poboru, zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa ma powr\u00f3ci\u0107, w bli\u017cej nieokre\u015blonym czasie, po utworzeniu nowoczesnych struktur i stan\u00f3w osobowych. == Kwalifikacja wojskowa == M\u0119\u017cczy\u017ani, kt\u00f3rzy w danym roku kalendarzowym ko\u0144cz\u0105 18 lat, s\u0105 ewidencjonowani za pomoc\u0105 numeru PESEL w urz\u0119dach gmin. Rejestracje przeprowadzaj\u0105 w\u00f3jtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Rejestracja ta odbywa si\u0119 bez udzia\u0142u osoby podlegaj\u0105cej kwalifikacji wojskowej. Natomiast m\u0119\u017cczy\u017ani podlegaj\u0105cy kwalifikacji wojskowej, kt\u00f3rzy w danym","start_idx":340,"end_idx":410}
{"id":"mrc_936","question":"jakie formacje wojskowe wchodzi\u0142y w sk\u0142ad obro\u0144c\u00f3w grodna?","answer":"dwa pu\u0142ki piechoty i pu\u0142k artylerii lekkiej.","context":"Obrona Grodna 1939 \u2013 dzia\u0142ania zbrojne prowadzone w dniach 20\u201322 wrze\u015bnia 1939 r. podczas agresji ZSRR na Polsk\u0119 maj\u0105ce doprowadzi\u0107 do obrony miasta przed wkraczaj\u0105cymi wojskami sowieckiego 15 Korpusu Pancernego, 4 Korpusu Kawalerii i 21 Brygady Pancernej z Grupy Konno-Zmechanizowanej komkora Iwana Wasiljewicza Bo\u0142dina. == Geneza == W dwudziestoleciu mi\u0119dzywojennym Grodno by\u0142o jednym z najsilniejszych garnizon\u00f3w Wojska Polskiego. Stacjonowa\u0142y w nim mi\u0119dzy innymi dow\u00f3dztwa Okr\u0119gu Korpusu Nr III i 29 Dywizji Piechoty oraz dwa pu\u0142ki piechoty i pu\u0142k artylerii lekkiej. Od stycznia 1938 dow\u00f3dc\u0105 OK III by\u0142 gen. bryg. J\u00f3zef Olszyna-Wilczy\u0144ski. W sierpniu 1939, po przeprowadzeniu mobilizacji, 29 DP pod dow\u00f3dztwem p\u0142k. Ignacego Oziewicza skierowana zosta\u0142a do rejonu koncentracji Armii \u201ePrusy\u201d. Natomiast z nadwy\u017cek mobilizacyjnych w Grodnie zosta\u0142a sformowana Grupa","start_idx":526,"end_idx":570}
{"id":"mrc_937","question":"jak\u0105 temperatur\u0119 ma s\u0142o\u0144ce?","answer":"5778 K (5505 \u00b0C)","context":"V, czyli nale\u017cy do tzw. \u017c\u00f3\u0142tych kar\u0142\u00f3w ci\u0105gu g\u0142\u00f3wnego. Widziane z Ziemi ma barw\u0119 bia\u0142\u0105. Oznaczenie typu widmowego \u201eG2\u201d wi\u0105\u017ce si\u0119 z jego temperatur\u0105 efektywn\u0105 r\u00f3wn\u0105 5778 K (5505 \u00b0C). Oznaczenie klasy widmowej \u201eV\u201d wskazuje, \u017ce S\u0142o\u0144ce nale\u017cy do ci\u0105gu g\u0142\u00f3wnego gwiazd i generuje energi\u0119 w wyniku fuzji j\u0105drowej, \u0142\u0105cz\u0105c j\u0105dra wodoru w hel. W ci\u0105gu sekundy S\u0142o\u0144ce przetwarza w j\u0105drze oko\u0142o 620 mln ton wodoru. S\u0142o\u0144ce d\u0142ugo by\u0142o uznawane przez astronom\u00f3w za ma\u0142\u0105 i stosunkowo niewyr\u00f3\u017cniaj\u0105c\u0105 si\u0119 gwiazd\u0119. Jednak w 2006 roku oceniano, \u017ce jest ja\u015bniejsze ni\u017c oko\u0142o 85% gwiazd w Drodze Mlecznej, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 jest czerwonymi kar\u0142ami. Badania z 2010 roku pozwalaj\u0105 skorygowa\u0107 t\u0119 warto\u015b\u0107 na 95%. Absolutna wielko\u015b\u0107 gwiazdowa S\u0142o\u0144ca wynosi 4,83, jednak jako gwiazda po\u0142o\u017cona","start_idx":164,"end_idx":180}
{"id":"mrc_938","question":"ile odcink\u00f3w serialu zranione ptaki?","answer":"202 odcink\u00f3w","context":"Zranione ptaki (tr. \"Yaral\u0131 Ku\u015flar\") \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odby\u0142a si\u0119 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywaj\u0105 si\u0119. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w. Ostatni odcinek wyemitowany zosta\u0142 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodze\u0144stwa \u2013 Meryem \u00c7elik i jej m\u0142odszego brata \u00d6mera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego ch\u0142opca i traktuje","start_idx":506,"end_idx":518}
{"id":"mrc_939","question":"jaki jest gatunek literacki opowie\u015bci wigilijnej?","answer":"opowiadanie","context":"Opowie\u015b\u0107 wigilijna (tyt. oryg. \"A Christmas Carol\") \u2013 opowiadanie Charlesa Dickensa nawi\u0105zuj\u0105ce do Wigilii Bo\u017cego Narodzenia. Ksi\u0105\u017cka ukaza\u0142a si\u0119 po raz pierwszy 19 grudnia 1843 roku z ilustracjami Johna Leecha. T\u0142umaczona wielokrotnie i wydawana jako \"Opowie\u015b\u0107 wigilijna\" (cz\u0119\u015bciej) lub zgodnie z oryginalnym tytu\u0142em jako \"Kol\u0119da proz\u0105\". Opowiadanie Charlesa Dickensa jest napisane w stylu wiktoria\u0144skim. Pokazuje g\u0142\u0119bokie do\u015bwiadczenie i przemian\u0119 sk\u0105pca Ebenezera Scrooge\u2019a, zachodz\u0105c\u0105 w czasie nocy wigilijnej. Jest on samotnikiem, nielubi\u0105cym ludzi, a dbaj\u0105cym jedynie o pomna\u017canie swojego maj\u0105tku. W noc wigilijn\u0105 ukazuje mu si\u0119 duch Jakuba Marleya \u2013 jego zmar\u0142ego partnera w interesach, cierpi\u0105cego pod ci\u0119\u017carem \u0142a\u0144cucha win, kt\u00f3ry wyku\u0142 sobie za \u017cycia. Ta wizyta ma uchroni\u0107 Scrooge\u2019a przed podobnym losem. Pocz\u0105tkowo nieufny, Ebenezer zmienia zdanie pod wp\u0142ywem wizyt","start_idx":54,"end_idx":65}
{"id":"mrc_940","question":"na jakiej rzece jest wodospad niagara?","answer":"rzece Niagara","context":"Niagara (, wym. []; ) \u2013 wodospad na rzece Niagara, na granicy Kanady, prowincja Ontario i USA, stan Nowy Jork. Rzeka Niagara o d\u0142. 55 km, wyp\u0142ywaj\u0105ca z jeziora Erie i p\u0142yn\u0105ca do jeziora Ontario, musi pokona\u0107 prawie 100-metrow\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0119 poziom\u00f3w. U uj\u015bcia rzeka rozwidla si\u0119 i spada dwiema oko\u0142o 50-metrowymi kaskadami. Jedna cz\u0119\u015b\u0107 \u201eameryka\u0144ska\u201d le\u017cy na terytorium USA w stanie Nowy Jork. Jej kaskady to: \"American Falls\" (\"Wodospad Ameryka\u0144ski\") i \"Bridal Veil Falls\" (\"Wodospad \u015alubny Welon\"); 21\u201330 m wysoko\u015bci z powodu gigantycznych g\u0142az\u00f3w u jego podstawy oraz 320 m szeroko\u015bci. Rozdzielone s\u0105 ma\u0142\u0105 wysp\u0105 \"Luna Island\" (\"Ksi\u0119\u017cycowa Wyspa\"). Druga cz\u0119\u015b\u0107 \u201ekanadyjska\u201d w prowincji Ontario, to \"Horseshoe Falls\" (\"Wodospad Podkowa\"); 53 m wysoko\u015bci i 790 m szeroko\u015bci. Oddzielona jest od","start_idx":36,"end_idx":49}
{"id":"mrc_941","question":"od kiedy na \u015bwiecie jest koronawirus?","answer":"Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach","context":"Pandemia COVID-19 \u2013 pandemia zaka\u017anej choroby COVID-19 wywo\u0142ywanej przez koronawirusa SARS-CoV-2. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach, a 11 marca 2020 zosta\u0142a uznana przez \u015awiatow\u0105 Organizacj\u0119 Zdrowia (WHO) za pandemi\u0119. W okresie od listopada 2019 do stycznia 2020 zachorowania pojawia\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w mie\u015bcie Wuhan, w \u015brodkowych Chinach, ale ju\u017c w po\u0142owie stycznia wirus rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 w ca\u0142ych Chinach. W drugiej po\u0142owie lutego ogniska zaka\u017ce\u0144 z setkami chorych wybuch\u0142y w Korei Po\u0142udniowej, we W\u0142oszech oraz w Iranie. Od 4 marca 2020 s\u0105 notowane zaka\u017cenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. 13 marca 2020 WHO poda\u0142a, \u017ce centrum pandemii koronawirusa sta\u0142a si\u0119 Europa. P\u00f3\u017aniej zachorowania rozla\u0142y si\u0119 na pozosta\u0142e kontynenty, a ostatnim, na","start_idx":98,"end_idx":201}
{"id":"mrc_942","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa w niemczech?","answer":"Prezydent Federalny","context":"Prezydent Federalny (niem. \"Bundespr\u00e4sident\") \u2013 g\u0142owa pa\u0144stwa Republiki Federalnej Niemiec. == Procedura wyboru i sprawowanie urz\u0119du == Prezydent w Niemczech wybierany jest przez Zgromadzenie Federalne, sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 w po\u0142owie z wszystkich deputowanych do Bundestagu, a w drugiej po\u0142owie z przedstawicieli parlament\u00f3w kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych (Landtag\u00f3w), oddelegowanych odpowiednio do ich sk\u0142adu i liczby ludno\u015bci poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych. Cz\u0119sto s\u0105 to nie tylko deputowani tych parlament\u00f3w, lecz tak\u017ce znane osobisto\u015bci publiczne. Wybrany mo\u017ce by\u0107 ka\u017cdy obywatel Niemiec, kt\u00f3ry uko\u0144czy\u0142 czterdziesty rok \u017cycia i kt\u00f3remu przys\u0142uguje prawo g\u0142osowania w wyborach do Bundestagu. Kadencja Prezydenta Federalnego trwa 5 lat, a ponowny bezpo\u015bredni wyb\u00f3r dopuszczalny jest tylko raz. Obejmuj\u0105c sw\u00f3j urz\u0105d, Prezydent Federalny sk\u0142ada wobec zgromadzonych cz\u0142onk\u00f3w Bundestagu i Bundesratu przysi\u0119g\u0119 o nast\u0119puj\u0105cej tre\u015bci: \u201ePrzysi\u0119gam, \u017ce","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_943","question":"kto zasiada\u0142 na olimpie?","answer":"Bogowie olimpijscy","context":"Bogowie olimpijscy \u2013 bogowie zamieszkuj\u0105cy g\u00f3r\u0119 Olimp w mitologii greckiej. Sprawowali wszelk\u0105 w\u0142adz\u0119 nad lud\u017ami i decydowali o ich istnieniu, \u017cyciu lub \u015bmierci. Pili boski nektar i jedli ambrozj\u0119, kt\u00f3ra dawa\u0142a im nie\u015bmiertelno\u015b\u0107 i urod\u0119. By\u0142o ich dwunastu. Sk\u0142ad owej dwunastki nie zawsze by\u0142 jednak jednakowy. W ka\u017cdym \u017ar\u00f3dle wymieniano jednak: Afrodyt\u0119, Apollo, Aresa, Artemid\u0119, Aten\u0119, Hefajstosa, Her\u0119, Hermesa, Posejdona, Zeusa. Pozosta\u0142e dwa miejsca w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3de\u0142 uzupe\u0142niaj\u0105: Hades, Demeter, Dionizos oraz Hestia. Dynasti\u0119 bog\u00f3w zapocz\u0105tkowali: Uranos (niebo) i Gaja (ziemia), kt\u00f3ra narodzi\u0142a si\u0119 z Chaosu i sama z siebie urodzi\u0142a Uranosa we \u015bnie. Ich potomstwem byli: tytani i tytanidy, hekatonchejrowie oraz cyklopi niebia\u0144scy. Kronos po\u015blubi\u0142 Rej\u0119, nast\u0119pnie okaleczy\u0142 i pozbawi\u0142 swojego ojca w\u0142adzy. Uranos przekl\u0105\u0142 Kronosa i przepowiedzia\u0142,","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_944","question":"w sk\u0142ad j\u0105dra atomowego wchodz\u0105?","answer":"proton\u00f3w i neutron\u00f3w","context":"J\u0105dro atomowe \u2013 centralna cz\u0119\u015b\u0107 atomu sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z proton\u00f3w i neutron\u00f3w, powi\u0105zanych si\u0142ami j\u0105drowymi, stanowi\u0105ca niewielk\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 obj\u0119to\u015bci ca\u0142ego atomu, skupiona jest w nim prawie ca\u0142a masa. J\u0105dro atomowe jest charakteryzowane przez jego liczb\u0119 atomow\u0105 i liczb\u0119 masow\u0105. Liczba atomowa wynika z liczby proton\u00f3w w j\u0105drze, okre\u015bla \u0142adunek elektryczny j\u0105dra, kt\u00f3ry jest g\u0142\u00f3wnym czynnikiem okre\u015blaj\u0105cym struktur\u0119 poziom\u00f3w energetycznych elektron\u00f3w w atomie. Liczba masowa jest r\u00f3wna sumie liczby proton\u00f3w i neutron\u00f3w w j\u0105drze i decyduje o masie danego atomu. Badaniem j\u0105der atomowych zajmuje si\u0119 dzia\u0142 fizyki zwany fizyk\u0105 j\u0105drow\u0105. == Odkrycie == Istnienie j\u0105dra atomowego zosta\u0142o zaproponowane przez Ernesta Rutherforda w 1911 roku jako uzasadnienie g\u0142\u00f3wnie do rozpraszania wstecznego cz\u0105stek alfa w eksperymencie przeprowadzonym w 1909 r. W do\u015bwiadczeniu bombardowano","start_idx":55,"end_idx":75}
{"id":"mrc_945","question":"jaki lud stworzy\u0142 pot\u0119\u017cne pa\u0144stwo na terenie dzisiejszego meksyku?","answer":"Aztekowie.","context":"Historia Meksyku jako niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa ma sw\u00f3j pocz\u0105tek 24 sierpnia 1821, kiedy to po trwaj\u0105cej ponad 10 lat wojnie o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 wojska hiszpa\u0144skie zosta\u0142y pokonane przez oddzia\u0142y kreolskie pod dow\u00f3dztwem Agust\u00edna de Iturbide, a wicekr\u00f3l Juan Ruiz de Apodaca musia\u0142 abdykowa\u0107. Na terenach wsp\u00f3\u0142czesnego Meksyku istnia\u0142o kilka cywilizacji prekolumbijskich, m.in. Olmekowie, Zapotekowie, Majowie, Toltekowie i najbardziej znani \u2013 Aztekowie. Ci ostatni stworzyli pot\u0119\u017cne imperium ze stolic\u0105 w Tenochtitl\u00e1n, po\u0142o\u017con\u0105 w miejscu obecnego miasta Meksyk. Pa\u0144stwo Aztek\u00f3w istnia\u0142o od oko\u0142o po\u0142owy XIII wieku do 1521 i obejmowa\u0142o w szczytowym okresie pot\u0119gi znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Mezoameryki. Cywilizacja i imperium Aztek\u00f3w zosta\u0142y zniszczone przez hiszpa\u0144skich konkwistador\u00f3w pod wodz\u0105 Hern\u00e1na Cort\u00e9sa w latach 1518\u20131521. Dzi\u0119ki przebieg\u0142o\u015bci, wykorzystaniu wewn\u0119trznych s\u0142abo\u015bci pa\u0144stwa Aztek\u00f3w, przewadze uzbrojenia i du\u017cej","start_idx":436,"end_idx":446}
{"id":"mrc_946","question":"jak nazywa si\u0119 trzecia cz\u0119\u015b\u0107 harrego pottera?","answer":"Harry\u2019ego Pottera i wi\u0119\u017ania Azkabanu","context":"W trakcie zdj\u0119\u0107 do drugiego, \"Harry\u2019ego Pottera i Komnat\u0119 Tajemnic\", podj\u0105\u0142 jednak decyzj\u0119, \u017ce nie wyre\u017cyseruje trzeciej cz\u0119\u015bci, co uzasadni\u0142 zm\u0119czeniem i ch\u0119ci\u0105 sp\u0119dzenia wi\u0119kszej ilo\u015bci czasu z dzie\u0107mi. Warner Bros. prowadzi\u0142 rozmowy w sprawie re\u017cyserii trzeciego filmu, \"Harry\u2019ego Pottera i wi\u0119\u017ania Azkabanu\", mi\u0119dzy innymi z Guillermo del Toro, Markiem Forstrerem i M. Nightem Shyamalanem. Del Toro by\u0142 zniech\u0119cony dwoma pierwszymi cz\u0119\u015bciami, kt\u00f3re uwa\u017ca\u0142 za zbyt kolorowe, weso\u0142e i pozytywne, cho\u0107 sam postrzega\u0142 \"Harry\u2019ego Pottera\" w dickensowskim stylu. Forstrer, kt\u00f3ry niedawno sko\u0144czy\u0142 kr\u0119ci\u0107 \"Marzyciela\", nie chcia\u0142 zn\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z aktorami dzieci\u0119cymi, za\u015b Shyamalan by\u0142 zaj\u0119ty filmem \"Osada\". Na ostatecznej li\u015bcie kandydat\u00f3w rozwa\u017canych przez studio znale\u017ali si\u0119 Callie Khouri, Kenneth Branagh (kt\u00f3ry zagra\u0142 Gilderoya Lockharta w drugiej cz\u0119\u015bci) i Alfonso Cuar\u00f3n.","start_idx":274,"end_idx":310}
{"id":"mrc_947","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 mama siostrze\u0144c\u00f3w kaczora donalda?","answer":"Hortensja","context":"Kacza rodzina i Kwaczakowie \u2013 fikcyjne rodziny z uniwersum Kaczora Donalda, zamieszkuj\u0105ce Kaczogr\u00f3d. Wed\u0142ug Dona Rosy s\u0105 krewnymi Kaczora Donalda ze strony ojca. Matk\u0105 jest Hortensja z klanu McKwacz\u00f3w, siostra Sknerusa. == Ze strony ojca == === Wed\u0142ug Dona Rosy === * Korneliusz Kwaczak (1790-1880) * Plukahontas (ang. \"Pluskahontas\") \u2013 Indianka, \u017cona Korneliusza Kwaczaka * Dziadek Perliczek (ang. \"Grandpa Gadwall\") * Hortensja Perliczek \"Babcia Hortensja\" (ang. \"Grandma Hortensia\") * Kwalutek Kwaczak \u2013 urodzi\u0142 si\u0119 w Kaczogrodzie w 1830 roku. Kwalutek zyska\u0142 tytu\u0142 profesorski i w 1901 roku za\u0142o\u017cy\u0142 organizacj\u0119 M\u0142odych Skaut\u00f3w, z siedzib\u0105 w starym focie na wzg\u00f3rzu Szalonego Mu\u0142a. Uwa\u017ca si\u0119, i\u017c by\u0142 on jednym z wsp\u00f3\u0142autor\u00f3w Poradnika M\u0142odego Skauta. Zmar\u0142 w 1910 roku. * Gertruda Perliczek (ang. \"Gertrude","start_idx":173,"end_idx":182}
{"id":"mrc_948","question":"kto odda\u0142 najwi\u0119cej krwi?","answer":"James Harrison","context":"James Harrison, znany te\u017c jako , czyli \u201ecz\u0142owiek o z\u0142otym ramieniu\u201d (ur. 27 grudnia 1936) \u2013 australijski krwiodawca. W 1951 r. by\u0142 operowany, w trakcie zabiegu m.in. przeprowadzono resekcj\u0119 p\u0142uca; podczas tego zabiegu podano mu 13 jednostek krwi. Po uko\u0144czeniu 18 lat sam zosta\u0142 dawc\u0105 krwi. Po badaniach w 1967 r. ustalono, \u017ce jego krew posiada immunoglobuliny anty-D, kt\u00f3rych podanie ratuje noworodki zagro\u017cone konfliktem serologicznym na tle czynnika Rh. Harrisonowi zaproponowano w\u0142\u0105czenie do og\u00f3lnokrajowego Programu anty-D. Odt\u0105d regularnie co dwa tygodnie oddawa\u0142 osocze. 19 maja 2003 r. Harrison zosta\u0142 wpisany do \"Ksi\u0119gi rekord\u00f3w Guinnessa\" za najwi\u0119ksz\u0105 na \u015bwiecie ilo\u015b\u0107 krwi oddan\u0105 przez jedn\u0105 osob\u0119 \u2013 1077 jednostek krwi podczas 808 sesji. 11 maja 2018 r. Harrison odda\u0142 krew po raz","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_949","question":"jaki prezydent przeciwstawi\u0142 si\u0119 pr\u00f3bie podzia\u0142u pa\u0144stwa?","answer":"Lincolnowi","context":"na \u017cadne ust\u0119pstwa. W przem\u00f3wieniu inauguracyjnym zapowiedzia\u0142, \u017ce b\u0119dzie d\u0105\u017cy\u0142 do zachowania jedno\u015bci kraju, jednocze\u015bnie apeluj\u0105c do Konfederacji, aby powr\u00f3ci\u0142a do Unii. Powo\u0142a\u0142 rz\u0105d z\u0142o\u017cony zar\u00f3wno z dawnych wig\u00f3w (m.in. sekretarz stanu William H. Seward), jak i demokrat\u00f3w (np. sekretarz wojny Edwin M. Stanton). Na pocz\u0105tku urz\u0119dowania William Seward zaproponowa\u0142 Lincolnowi, by zjednoczy\u0107 kraj za pomoc\u0105 wojny z mocarstwem europejskim: Angli\u0105, Francj\u0105, Hiszpani\u0105 lub Rosj\u0105. Prezydent odrzuci\u0142 ten postulat. 12 kwietnia 1861 roku wojska konfederackie zaatakowa\u0142y Fort Sumter w Karolinie Po\u0142udniowej i dwa dni p\u00f3\u017aniej go zaj\u0119\u0142y, co jest uznawane za pocz\u0105tek wojny secesyjnej. Zadaniem dyplomacji ameryka\u0144skiej by\u0142o w\u00f3wczas zapobie\u017cenie interwencji z zewn\u0105trz. 15 kwietnia 1861 roku Lincoln wyda\u0142 nakaz wojskom federalnym odzyskania fort\u00f3w, kt\u00f3re zaj\u0119li konfederaci, a cztery dni","start_idx":369,"end_idx":379}
{"id":"mrc_950","question":"kto sta\u0142 na czele powstania listopadowego?","answer":"Ostatni w\u00f3dz naczelny powstania listopadowego gen. Maciej Rybi\u0144ski","context":"ostatni du\u017cy oddzia\u0142 armii polskiej (ponad 20 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy) pod wodz\u0105 genera\u0142a Rybi\u0144skiego przekroczy\u0142 granic\u0119 z Prusami, gdzie zosta\u0142 internowany. Ostatni w\u00f3dz naczelny powstania listopadowego gen. Maciej Rybi\u0144ski zostaje internowany wraz z w\u0142adzami powsta\u0144czymi i z ostatnim prezesem Rz\u0105du Narodowego Bonawentur\u0105 Niemojowskim oraz cz\u0142onkami sejmu i licznymi politykami w zabudowaniach klasztoru franciszkan\u00f3w w Brodnicy gdzie przebywa\u0142 do 12 pa\u017adziernika. 9 pa\u017adziernika skapitulowa\u0142a twierdza Modlin, a 21 pa\u017adziernika twierdza Zamo\u015b\u0107. Ta ostatnia data uznawana jest za koniec powstania listopadowego. Do upadku powstania i przegrania wojny w du\u017cym stopniu przyczynili si\u0119 niewierz\u0105cy w mo\u017cliwo\u015b\u0107 zwyci\u0119stwa i w gruncie rzeczy lojalistycznie nastawieni wobec cesarza arystokratyczni przyw\u00f3dcy polityczni m.in. Adam Jerzy Czartoryski oraz dow\u00f3dcy: genera\u0142owie J\u00f3zef Ch\u0142opicki, Jan Skrzynecki, Jan Krukowiecki, Henryk Dembi\u0144ski i","start_idx":153,"end_idx":219}
{"id":"mrc_951","question":"ile metr\u00f3w g\u0142\u0119boko\u015bci ma solina?","answer":"Maksymalna g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 zbiornika to 60 m przy zaporze.","context":"Wsp\u00f3\u0142pracowali z nim g\u0142\u00f3wni projektanci - in\u017cynierowie: J. Matwiszyn i Z. Szymczak (konstrukcja zapory), R. Barucki i W. Neuman (architektura) oraz R. Wi\u015bniowska i T. Owczarski (konstrukcja elektrowni). Przy budowie zapory, kt\u00f3ra trwa\u0142a blisko 9 lat, pracowa\u0142o ponad 2000 ludzi. Pozosta\u0142o\u015bci dawnej wsi Solina znajduj\u0105 si\u0119 obecnie na dnie obecnego zbiornika. Zapora w Solinie, kt\u00f3ra ma 81,8 m wysoko\u015bci i 664 m d\u0142ugo\u015bci, jest najwy\u017csza w Polsce. == Charakterystyka == Zbiornik ma powierzchni\u0119 ok. 22 km\u00b2 i najwi\u0119ksz\u0105 w Polsce pojemno\u015b\u0107 (472 mln m\u00b3). Jezioro ma bardzo rozwini\u0119t\u0105 lini\u0119 brzegow\u0105 (ok. 166 km przy \u015brednim stanie wody z lustrem na poziomie 420 m n.p.m.), z licznie wyst\u0119puj\u0105cymi zatoczkami \u2013 uj\u015bciami strumieni. Maksymalna g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 zbiornika to 60 m przy zaporze. Poni\u017cej","start_idx":725,"end_idx":777}
{"id":"mrc_952","question":"ile pa\u0144stw wchodzi w sk\u0142ad rady bezpiecze\u0144stwa onz?","answer":"w sk\u0142ad Rady Bezpiecze\u0144stwa ONZ wchodzi obecnie 15 cz\u0142onk\u00f3w","context":"Cz\u0142onkowie Rady Bezpiecze\u0144stwa Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych \u2013 w sk\u0142ad Rady Bezpiecze\u0144stwa ONZ wchodzi obecnie 15 cz\u0142onk\u00f3w, w tym 4 sta\u0142ych oraz 10 niesta\u0142ych. Cz\u0142onkowie niestali wybierani s\u0105 na okres 2 lat, co roku sk\u0142ad po\u0142owy z nich jest odnawiany. W celu zapewnienia geograficznej reprezentatywno\u015bci, okre\u015blona liczba miejsc jest zarezerwowana dla ka\u017cdej z pi\u0119ciu nieoficjalnych regionalnych grup pa\u0144stw cz\u0142onkowskich ONZ. W latach 1946\u20131965 Rada Bezpiecze\u0144stwa liczy\u0142a 11 cz\u0142onk\u00f3w (4 sta\u0142ych i 6 niesta\u0142ych). Do czterech sta\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w Rady Bezpiecze\u0144stwa nale\u017c\u0105: Chi\u0144ska Republika Ludowa, Francja, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. W latach 1946\u20131971 miejsce Chin zajmowa\u0142a Republika Chi\u0144ska, jednak\u017ce po tym czasie utraci\u0142a cz\u0142onkostwo w ONZ na rzecz ChRL. Mandat niesta\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w Rady Bezpiecze\u0144stwa najd\u0142u\u017cej pe\u0142ni\u0142y: Japonia (22 lat), Brazylia (20 lat)","start_idx":67,"end_idx":126}
{"id":"mrc_953","question":"do kogo przychodzi chocho\u0142?","answer":"Posta\u0107 ta w utworze po raz pierwszy ukazuje si\u0119 Isi, kt\u00f3ra go odp\u0119dza.","context":"Chocho\u0142 \u2013 posta\u0107 fantastyczna (Osoba Dramatu) pojawiaj\u0105ca si\u0119 w dramacie Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego \"Wesele\". Chocho\u0142 jest konstrukcj\u0105 ze s\u0142omy zak\u0142adan\u0105 zim\u0105 na delikatne ro\u015bliny, by uchroni\u0107 je przed zimnem. Posta\u0107 ta w utworze po raz pierwszy ukazuje si\u0119 Isi, kt\u00f3ra go odp\u0119dza. Obra\u017cenie chocho\u0142a (wed\u0142ug wierze\u0144 ludowych) wi\u0105za\u0142o si\u0119 z niebezpiecze\u0144stwem, i\u017c stw\u00f3r ten zacznie p\u0142ata\u0107 figle. W \"Weselu\" takim psikusem by\u0142o rzucenie przez Chocho\u0142a zakl\u0119cia na bawi\u0105cych si\u0119 go\u015bci. W finalnej scenie dramatu Chocho\u0142 wprawia weselnik\u00f3w (czekaj\u0105cych na przybycie Wernyhory i ruszenie do powstania) w senny trans uniemo\u017cliwiaj\u0105cy podj\u0119cie jakichkolwiek dzia\u0142a\u0144. Posta\u0107 kryje w sobie wiele symbolicznych znacze\u0144: * martwic\u0119 \u2013 symbol zgubnej tradycji, * symbol wsp\u00f3\u0142czesnej wegetacji, * symbol idei od\u0142o\u017conej na przysz\u0142o\u015b\u0107. W adaptacji filmowej Andrzeja Wajdy g\u0142osu","start_idx":208,"end_idx":278}
{"id":"mrc_954","question":"czemu towarzyszy drugi ton serca?","answer":"ton drugi, rozkurczowy (\"diastoliczny\") jest wynikiem zamkni\u0119cia zastawek oddzielaj\u0105cych komory i t\u0119tnice (zastawek p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cycowatych).","context":"skurczu i rozkurczu serca. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 cztery tony serca, z kt\u00f3rych dwa s\u0105 fizjologiczne (I i II) i wyst\u0119puj\u0105 u wszystkich ludzi, a dwa pozosta\u0142e, tzw. tony dodatkowe (III i IV) mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 w stanach patologicznych lub u os\u00f3b zdrowych, szczeg\u00f3lnie u dzieci. * ton pierwszy, skurczowy (\"systoliczny\"; S1) jest wynikiem gwa\u0142townego zamkni\u0119cia si\u0119 zastawek oddzielaj\u0105cych przedsionki serca od kom\u00f3r (zastawek przedsionkowo-komorowych). Ton skurczowy jest najlepiej s\u0142yszalny w pi\u0105tej przestrzeni mi\u0119dzy\u017cebrowej po obu stronach mostka. Zawiera dwie sk\u0142adowe, z zastawki mitralnej (M1) i tr\u00f3jdzielnej (T1), ale w warunkach fizjologicznych rozdwojenie S1 jest nieuchwytne. * ton drugi, rozkurczowy (\"diastoliczny\") jest wynikiem zamkni\u0119cia zastawek oddzielaj\u0105cych komory i t\u0119tnice (zastawek p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cycowatych). Ton rozkurczowy jest najlepiej s\u0142yszalny w drugiej przestrzeni mi\u0119dzy\u017cebrowej po obu stronach","start_idx":674,"end_idx":809}
{"id":"mrc_955","question":"jak du\u017ce s\u0105 chiny?","answer":"Terytorium Chi\u0144skiej Republiki Ludowej skupia 6,5% powierzchni l\u0105dowej \u015bwiata","context":"Chiny (CHRL) s\u0105 najwi\u0119kszym pa\u0144stwem azjatyckim (nie licz\u0105c azjatyckiej cz\u0119\u015bci Rosji) i najwi\u0119kszym na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci. Terytorium Chi\u0144skiej Republiki Ludowej skupia 6,5% powierzchni l\u0105dowej \u015bwiata i prawie jedn\u0105 pi\u0105t\u0105 \u015bwiatowej populacji ludzi. == Powierzchnia, po\u0142o\u017cenie i granice == Powierzchnia \u2013 9 597 000 km\u00b2 (bez Tajwanu), kraj trzeci co do wielko\u015bci na \u015bwiecie. Po\u0142o\u017cenie \u2013 Chiny swym ogromnym obszarem zajmuj\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Azji \u015arodkowej i obszar Azji Wschodniej. Od strony wschodniej oblewaj\u0105 je wody Oceanu Spokojnego (Morze Wschodniochi\u0144skie w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci i Morze Po\u0142udniowochi\u0144skie w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci, oraz Morze \u017b\u00f3\u0142te, kt\u00f3re oddziela ten kraj od P\u00f3\u0142wyspu Korea\u0144skiego). Skrajne punkty \u2013 p\u00f3\u0142nocny 53\u00b013\u2032N, po\u0142udniowy 18\u00b012\u2032N, zachodni 73\u00b050\u2032E, wschodni 135\u00b010\u2032E. W przypadku po\u0142udniowego punktu nie zosta\u0142y wliczone niewielkie wysepki np.","start_idx":141,"end_idx":218}
{"id":"mrc_956","question":"ile dni trwa\u0142 potop?","answer":"czterdzie\u015bci dni","context":"si\u0119 40 dni (Rdz 7,17) a wed\u0142ug innego 150 (Rdz 7,24)? * Dlaczego opowie\u015b\u0107 posiada dwa logiczne zako\u0144czenia (Rdz 8,20-22 i 9,1-17)? Jahwista jest autorem wcze\u015bniejszego tekstu, skomponowanego w kr\u00f3lestwie Judy z tekst\u00f3w jeszcze wcze\u015bniejszych, powsta\u0142ych przed podzia\u0142em na Izraela i Jud\u0119 ok. 930 p.n.e. Ta opowie\u015b\u0107 jest prostsza: B\u00f3g zes\u0142a\u0142 potop (kt\u00f3ry trwa\u0142 czterdzie\u015bci dni), Noe i jego rodzina oraz zwierz\u0119ta zosta\u0142y uratowane (siedem par wszelkich czystych zwierz\u0105t, po jednej parze nieczystych), Noe zbudowa\u0142 ark\u0119 i z\u0142o\u017cy\u0142 ofiar\u0119, a Pan postanowi\u0142, \u017ce ju\u017c nigdy nie zniszczy \u017cycia na ziemi za pomoc\u0105 potopu. Jahwista nie wspomina o przymierzu pomi\u0119dzy Bogiem a Noem. Tekst kap\u0142a\u0144ski ma by\u0107 skomponowany przez kap\u0142an\u00f3w \u015awi\u0105tyni Jerozolimskiej z rodu Aarona po upadku p\u00f3\u0142nocnego kr\u00f3lestwa Izraela w","start_idx":360,"end_idx":376}
{"id":"mrc_957","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 pierwsza \u017cona adama?","answer":"Lilith","context":"kt\u00f3rego budowniczowie wie\u017cy Babel zostali zamienieni w demony. Po drugie, kolekcja Midrasz rabba zawiera dwukrotnie wzmiank\u0119 o \u201epierwszej Ewie\u201d (hebr. \"Chawwa ha-riszona\") w Bereszit rabba 18:4 i 22:7, czyli o kobiecie, kt\u00f3rej B\u00f3g nie zd\u0105\u017cy\u0142 doko\u0144czy\u0107 w procesie stworzenia a kt\u00f3ra p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a wykorzystana w mitologii Lilit. == Lilith jako pierwsza \u017cona Adama == Tradycja o Lilith jako pierwszej \u017conie Adama \u2013 mimo swojej ogromnej popularno\u015bci w r\u00f3\u017cnego rodzaju opracowaniach \u2013 ma bardzo ubogie podstawy w \u017ar\u00f3d\u0142ach staro\u017cytnych i \u015bredniowiecznych. Pierwsza potwierdzona literacko wzmianka o istnieniu hipotetycznej poprzedniczki Ewy znajduje si\u0119 w midraszu Bereszit rabba 18:4 pochodz\u0105cym z p\u00f3\u017anej staro\u017cytno\u015bci: Wtedy Adam rzek\u0142: \"tym razem [jest to ko\u015b\u0107 z mojej ko\u015bci i cia\u0142o z mojego cia\u0142a]\" (Rdz 2:23). Rabbi Jehuda","start_idx":333,"end_idx":339}
{"id":"mrc_958","question":"kto zagra\u0142 bonda?","answer":"Rol\u0119 Jamesa Bonda zagra\u0142 Daniel Craig.","context":"James Bond, tak\u017ce agent 007 \u2013 posta\u0107 fikcyjna, szpieg brytyjskiej Secret Intelligence Service (MI6), bohater szeregu powie\u015bci Iana Fleminga, protagonista w wielu powie\u015bciach i opowiadaniach autorstwa Iana Fleminga. Po \u015bmierci pierwotnego autora dalsze przygody agenta 007 opisywali Kingsley Amis, John Gardner, Raymond Benson, Sebastian Faulks, Jeffery Deaver, William Boyd i Anthony Horowitz. W 2012 roku James Bond w specjalnie przygotowanym filmie eskortowa\u0142 kr\u00f3low\u0105 El\u017cbiet\u0119 II na Stadion Olimpijski w Londynie z jej pa\u0142acu w celu otwarcia XXX Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012. Kr\u00f3lowa po raz pierwszy w historii zgodzi\u0142a si\u0119 zagra\u0107 sam\u0105 siebie w filmie. Rol\u0119 Jamesa Bonda zagra\u0142 Daniel Craig. James Bond najbardziej znany jest z serii film\u00f3w. Do 2021 roku powsta\u0142o 25 oficjalnych (wytw\u00f3rni EON Productions) i 3 niezale\u017cne","start_idx":660,"end_idx":698}
{"id":"mrc_959","question":"kiedy ustawa wchodzi w \u017cycie?","answer":"Ustawa wchodzi w \u017cycie po up\u0142ywie 14 dni od dnia jej og\u0142oszenia, chyba \u017ce sama stanowi inaczej.","context":"prezydent RP ma obowi\u0105zek podpisa\u0107 j\u0105 w ci\u0105gu 7 dni, po czym zarz\u0105dza jej publikacj\u0119 w Dzienniku Ustaw. Je\u017celi ustawa nie zostanie ponownie uchwalona, post\u0119powanie ustawodawcze jest zako\u0144czone, a ustawa odrzucona. === Promulgacja i wej\u015bcie w \u017cycie ustawy === Publikacja w Dzienniku Ustaw RP jest warunkiem wej\u015bcia ustawy w \u017cycie. Ustawa wchodzi w \u017cycie po up\u0142ywie 14 dni od dnia jej og\u0142oszenia, chyba \u017ce sama stanowi inaczej. == Statystyki akt\u00f3w prawnych == W 2016 r. w \u017cycie wesz\u0142o 31.906 stron maszynopisu ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 (w 2015 r. by\u0142o to 29.843), tj. najwi\u0119cej od 1989 r., gdy wydano 1.186 stron, czyli \u015brednio 7 nowych akt\u00f3w prawnych z tego rodzaju. Produkcja akt\u00f3w prawnych w Polsce jest ponad 50-krotnie wi\u0119ksza ni\u017c w Szwecji.","start_idx":330,"end_idx":425}
{"id":"mrc_960","question":"gdzie znajduje si\u0119 wie\u017ca babel?","answer":"w krainie Szinear.","context":"Wie\u017ca Babel (, \"Migdal Babel\") \u2013 olbrzymia budowla, kt\u00f3ra wed\u0142ug Ksi\u0119gi Rodzaju mia\u0142a by\u0107 wznoszona przez zjednoczon\u0105 ludzko\u015b\u0107 w krainie Szinear. Wed\u0142ug przekazu biblijnego wie\u017ca Babel wznoszona by\u0142a jako znak, dzi\u0119ki kt\u00f3remu ludzie \u201enie rozprosz\u0105 si\u0119\u201d. Jahwe sprzeciwi\u0142 si\u0119 tym zamiarom. Pomiesza\u0142 wi\u0119c budowniczym j\u0119zyki, dziel\u0105c ludzi na r\u00f3\u017cne narody, by przez to uniemo\u017cliwi\u0107 budow\u0119 wie\u017cy. Obecnie okre\u015blenie \u201ewie\u017ca Babel\u201d oznacza ide\u0119 lub przedsi\u0119wzi\u0119cie niemo\u017cliwe do zrealizowania i prowadz\u0105ce jedynie do powstania zam\u0119tu, b\u0105d\u017a te\u017c miejsce, gdzie spotykaj\u0105 si\u0119 ludzie m\u00f3wi\u0105cy r\u00f3\u017cnymi j\u0119zykami. == Opowie\u015b\u0107 w Biblii == Opowie\u015b\u0107 o wie\u017cy Babel pojawia si\u0119 w Biblii w Ksi\u0119dze Rodzaju: : \"1Mieszka\u0144cy ca\u0142ej ziemi mieli jedn\u0105 mow\u0119, czyli jednakowe s\u0142owa. 2A gdy w\u0119drowali ze wschodu, napotkali r\u00f3wnin\u0119 w kraju Szinear i","start_idx":127,"end_idx":145}
{"id":"mrc_961","question":"co to jest wizyt\u00f3wk\u0105?","answer":"Wizyt\u00f3wka to zazwyczaj prostok\u0105tny, podr\u0119czny kartonik, zapisany tre\u015bci\u0105 zale\u017cn\u0105 od rodzaju wizyt\u00f3wki.","context":"Wizyt\u00f3wka w sensie poligraficznym jest drukiem akcydensowym. Wizyt\u00f3wka to zazwyczaj prostok\u0105tny, podr\u0119czny kartonik, zapisany tre\u015bci\u0105 zale\u017cn\u0105 od rodzaju wizyt\u00f3wki. Towarzyszy chwilom nawi\u0105zywania znajomo\u015bci, staj\u0105c si\u0119 elementem konwenansu. Jest oznak\u0105 uprzejmo\u015bci i szacunku, a wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcje reklamowe. == Historia == Wizyt\u00f3wka pojawi\u0142a si\u0119 w XV w. w Chinach, gdzie r\u00f3wnie\u017c wynaleziono papier. Chi\u0144ski urz\u0119dnik by\u0142 zobligowany specjalnym dekretem do posiadania wizyt\u00f3wki ze specjalnego papieru czerpanego, kt\u00f3ra zawiera\u0142a jedynie imi\u0119 i nazwisko jej w\u0142a\u015bciciela oraz zajmowane stanowisko. Du\u017c\u0105 popularno\u015bci\u0105 cieszy\u0142y si\u0119 wizyt\u00f3wki we Francji w czasach Ludwika XIV. Pierwsz\u0105 drukowan\u0105 wizyt\u00f3wk\u0119 znaleziono na terenie Niemiec i pochodzi ona z ko\u0144ca XVIII wieku. W Rosji wizyt\u00f3wki rozpowszechni\u0142y si\u0119 za czas\u00f3w Katarzyny II. Pod koniec wieku XIX zacz\u0119\u0142y cieszy\u0107 si\u0119 popularno\u015bci\u0105","start_idx":61,"end_idx":163}
{"id":"mrc_962","question":"co to jest eksponat w muzeum?","answer":"Eksponatem w muzealnictwie okre\u015bla si\u0119 przedmioty tworz\u0105ce dan\u0105 kolekcj\u0119 muzealn\u0105 (w zale\u017cno\u015bci od typu muzeum mog\u0105 to by\u0107 dzie\u0142a sztuki, stroje i tkaniny, ceramika, meble, a tak\u017ce okazy przyrodnicze i in.).","context":"ich atrapy) prezentowane nabywcom. == Eksponat w muzeum == Eksponatem w muzealnictwie okre\u015bla si\u0119 przedmioty tworz\u0105ce dan\u0105 kolekcj\u0119 muzealn\u0105 (w zale\u017cno\u015bci od typu muzeum mog\u0105 to by\u0107 dzie\u0142a sztuki, stroje i tkaniny, ceramika, meble, a tak\u017ce okazy przyrodnicze i in.). Eksponaty s\u0105 w\u00f3wczas: przechowywane w magazynach muzealnych; prezentowane na wystawach; wypo\u017cyczane na wystawy do innych plac\u00f3wek muzealnych. W obiegu muzealnym eksponaty podlegaj\u0105 tak\u017ce: kontroli jako\u015bciowej i ilo\u015bciowej, ochronie pod k\u0105tem warunk\u00f3w przechowywania i bezpiecze\u0144stwa, prezentowaniu wiedzy o nich zwiedzaj\u0105cym wystawy, badaczom, mediom itp. Eksponaty posiadaj\u0105 swoje karty eksponat\u00f3w (tak\u017ce: \"karta zabytku\") cyfrowe lub/i drukowane, kt\u00f3re zawieraj\u0105 najwa\u017cniejsze informacje o danym artefakcie i s\u0142u\u017c\u0105 ewidencji oraz zarz\u0105dzaniu zbiorami danego muzeum. Na wystawach eksponatom towarzysz\u0105 tablice lub mniejsze tabliczki z opisem eksponatu.","start_idx":59,"end_idx":266}
{"id":"mrc_963","question":"czyim synem by\u0142 herakles?","answer":"Oficjalnie Herakles by\u0142 synem Alkmeny i Amfitriona, kr\u00f3la teba\u0144skiego. W rzeczywisto\u015bci jednak ojcem jego by\u0142 Zeus","context":"Herakles (gr. , trl. H\u0113rakl\u0113s, gr. , trl. H\u0113rakl\u00e9\u0113s, \u0142ac. Hercules), Alkides, Palajmon \u2013 w mitologii greckiej jeden z heros\u00f3w, syn Zeusa i \u015bmiertelniczki Alkmeny. Jego rzymskim odpowiednikiem by\u0142 Herkules. Znany by\u0142 z wielkiej si\u0142y, waleczno\u015bci, m\u0119stwa, zapa\u015bnictwa i umiej\u0119tno\u015bci wojennych, zw\u0142aszcza celnego strzelania z \u0142uku. Lubiany przez Zeusa i Aten\u0119, by\u0142 prze\u015bladowany przez zazdrosn\u0105 Her\u0119. \u017bonaty z Dejanir\u0105, Megar\u0105 i Hebe. == Pochodzenie i dzieci\u0144stwo == Oficjalnie Herakles by\u0142 synem Alkmeny i Amfitriona, kr\u00f3la teba\u0144skiego. W rzeczywisto\u015bci jednak ojcem jego by\u0142 Zeus, kt\u00f3ry sp\u0142odzi\u0142 Heraklesa przybieraj\u0105c posta\u0107 m\u0119\u017ca Alkmeny. Tej samej nocy, wcze\u015bniej ni\u017c si\u0119 tego spodziewano, powr\u00f3ci\u0142 z wyprawy wojennej Amfitrion. W rezultacie Alkmena pocz\u0119\u0142a bli\u017ani\u0119ta. Drugie z nich, prawy syn kr\u00f3la, imieniem Ifikles, by\u0142 \u015bmiertelnikiem (syn jego,","start_idx":464,"end_idx":578}
{"id":"mrc_964","question":"kim by\u0142 kazimierz odnowiciel?","answer":"ksi\u0105\u017c\u0119 z dynastii Piast\u00f3w, w\u0142adca Polski w latach 1034\u20131058","context":"Kazimierz I Odnowiciel (ur. 25 lipca 1016, zm. 19 marca 1058 w Poznaniu) \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 z dynastii Piast\u00f3w, w\u0142adca Polski w latach 1034\u20131058 (z przerwami), syn Mieszka II i Rychezy. Po \u015bmierci ojca, w 1034 r. obj\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 w zniszczonym przez kryzys pa\u0144stwie. Pr\u00f3bowa\u0142 wzmocni\u0107 w\u0142adz\u0119 monarsz\u0105, co spotka\u0142o si\u0119 ze sprzeciwem mo\u017cnow\u0142adztwa. Ksi\u0105\u017c\u0119 zosta\u0142 wygnany na W\u0119gry, sk\u0105d wyjecha\u0142 p\u00f3\u017aniej do Niemiec. W kraju zapanowa\u0142 chaos. Brak centralnej w\u0142adzy spowodowa\u0142 samowol\u0119, a nawet utworzenie na cz\u0119\u015bci terytorium niezale\u017cnego pa\u0144stewka (Miec\u0142aw na Mazowszu). Dosz\u0142o do powstania ludowego, a w 1038 r. najazdu ksi\u0119cia Czech Brzetys\u0142awa I. Dopiero w 1039 r., a by\u0107 mo\u017ce 1040 Kazimierz powr\u00f3ci\u0142 do kraju, przyst\u0119puj\u0105c do odbudowy zniszczonej organizacji pa\u0144stwowej i ko\u015bcielnej. W polityce zagranicznej opar\u0142","start_idx":75,"end_idx":134}
{"id":"mrc_965","question":"kto by\u0142 najstarszym cz\u0142owiekiem na \u015bwiecie?","answer":"Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907)","context":"\u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR). Osoby, kt\u00f3re przekroczy\u0142y 110 lat, zwane s\u0105 superstulatkami. == 10 najstarszych ludzi w historii == == 10 najstarszych \u017cyj\u0105cych ludzi na \u015bwiecie == == 10 najstarszych m\u0119\u017cczyzn w historii == == 10 najstarszych \u017cyj\u0105cych m\u0119\u017cczyzn ==","start_idx":25,"end_idx":74}
{"id":"mrc_966","question":"ile niemcy wisza polsce?","answer":"Niemcy zap\u0142acili polskim osobom ok. 4,7 mld z\u0142.","context":"Niemiec Fundacja \u201ePolsko-Niemieckie Pojednanie\u201d, w wyniku czego Niemcy zap\u0142acili polskim osobom ok. 4,7 mld z\u0142. W\u015br\u00f3d polskich ekspert\u00f3w prawa mi\u0119dzynarodowego trwa debata, czy Polska ma prawo \u017c\u0105da\u0107 odszkodowa\u0144 wojennych, a niekt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce deklaracja z 1953 r. nie by\u0142a legalna. Problem reparacji pojawi\u0142 si\u0119 ponownie w 2017 roku wraz z komentarzem ze strony polskich przedstawicieli rz\u0105du z partii politycznej Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107. Wed\u0142ug o\u015bwiadczenia niemieckiego rz\u0105du w tej sprawie kwestia odszkodowa\u0144 zosta\u0142a rozwi\u0105zana w 1953 r., poniewa\u017c Polska odm\u00f3wi\u0142a przyj\u0119cia jakichkolwiek p\u0142atno\u015bci z Niemiec. O to roszczenie przeciwstawiaj\u0105 polscy komentatorzy, stwierdzaj\u0105c, \u017ce \u00f3wczesny polski rz\u0105d by\u0142 pod siln\u0105 presj\u0105 ze strony Zwi\u0105zku Radzieckiego i \u017ce jego odmowa z 1953 r. jest niewi\u0105\u017c\u0105ca. === Jugos\u0142awia === Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugos\u0142awii otrzyma\u0142a","start_idx":64,"end_idx":111}
{"id":"mrc_967","question":"kim byli przodkowie polak\u00f3w?","answer":"Polacy nale\u017c\u0105 historycznie do lechickiej podgrupy ludno\u015bciowej S\u0142owian zachodnich","context":"w roku 1918 i powt\u00f3rne scalenie cz\u0119\u015bci, nale\u017c\u0105cych przez 123 lata do r\u00f3\u017cnych zaborc\u00f3w. Niegdysiejsze ideologie o rodowodzie bezspornie szlacheckim przenikaj\u0105 i przenika\u0142y wszelkie elementy spo\u0142ecze\u0144stwa polskiego od prawicy do lewicy. Kultura uznawana obecnie za narodow\u0105 by\u0142a historycznym produktem szlachty. === Pochodzenie === Polacy nale\u017c\u0105 historycznie do lechickiej podgrupy ludno\u015bciowej S\u0142owian zachodnich, zamieszkuj\u0105cych obszar po\u0142o\u017cony mi\u0119dzy Styrem na wschodzie i Odr\u0105 na zachodzie, zjednoczonych oko\u0142o po\u0142owy X wieku, ale i ten pogl\u0105d jest obecnie przez niekt\u00f3rych historyk\u00f3w podwa\u017cany, w wyniku podboju (zjednoczenia) wewn\u0119trznego. W ci\u0105gu d\u0142ugich dziej\u00f3w Polski na jej ziemi osiedla\u0142y si\u0119 tak\u017ce inne grupy r\u00f3\u017cnego pochodzenia; (Niemcy, \u017bydzi, Holendrzy, Szkoci, Szwedzi, Fryzowie, Flamandowie, Ormianie, Tatarzy, Rusini), kt\u00f3re cz\u0119sto ulega\u0142y spolszczeniu (G\u0142uchoniemcy). Niekt\u00f3re z nich zachowywa\u0142y jednak swoj\u0105 odr\u0119bno\u015b\u0107","start_idx":330,"end_idx":411}
{"id":"mrc_968","question":"w kt\u00f3rych polskich miastach znajduj\u0105 si\u0119 obiekty zwi\u0105zane z kopernikiem?","answer":"we Wroc\u0142awiu i w Gorzowie Wielkopolskim.","context":"drogowy. * W co najmniej dw\u00f3ch polskich miastach istniej\u0105 parki Kopernika: we Wroc\u0142awiu i w Gorzowie Wielkopolskim. * W co najmniej kilkunastu polskich miejscowo\u015bciach istniej\u0105 ulice Kopernika, a w co najmniej kilkunastu \u2013 osiedla jego imienia. ; Statki wodne * W 1849 roku na Wi\u015ble zacz\u0105\u0142 dzia\u0142a\u0107 statek parowy \u201eKopernik\u201d. * Do lat 20. XX wieku tam\u017ce s\u0142u\u017cy\u0142 szkolny statek parowy \u201eKopernik\u201d. * W 1903 roku zbudowano niemiecki prom \u201eMecklenburg\u201d, p\u00f3\u017aniej przej\u0119ty przez ZSRR, przekazany Polsce i w 1953 roku przemianowany na nazw\u0119 \u201eKopernik\u201d. * W 1971 roku s\u0142u\u017cb\u0119 zacz\u0105\u0142 Okr\u0119t Rzeczypospolitej Polskiej \u201eKopernik\u201d. * W 1973 roku w Gda\u0144sku zbudowano jacht s/y Copernicus. * W 1974 roku zbudowano prom \u201eMiko\u0142aj Kopernik\u201d. * W 1977 roku zbudowano prom nazwany potem","start_idx":75,"end_idx":115}
{"id":"mrc_969","question":"jaka cywilizacja powsta\u0142a ok 1600 roku przed nasz\u0105 er\u0105?","answer":"Kultura (cywilizacja) myke\u0144ska","context":"Kultura (cywilizacja) myke\u0144ska (ok. 1700/1600 \u2013 1150 p.n.e.) \u2013 najstarsza greckoj\u0119zyczna kultura rozwijaj\u0105ca si\u0119 w p\u00f3\u017anej epoce br\u0105zu na terenie Grecji kontynentalnej (stopniowo rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 na inne obszary regionu egejskiego), ostatnia faza kultury helladzkiej. Nazwa pochodzi od wa\u017cnego o\u015brodka tej cywilizacji \u2013 Myken w Argolidzie. Szczyt jej rozwoju nast\u0105pi\u0142 w tzw. okresie pa\u0142acowym, kiedy rozleg\u0142e pa\u0142ace myke\u0144skie sta\u0142y si\u0119 o\u015brodkami w\u0142adzy, kultu i centrami gospodarczymi. Kultur\u0119 t\u0119 poznano dok\u0142adniej dopiero pod koniec XIX wieku dzi\u0119ki pracom wykopaliskowym prowadzonym przez archeologa Heinricha Schliemanna w 1874 roku, a p\u00f3\u017aniej przez jego nast\u0119pc\u00f3w. == Periodyzacja == Najcz\u0119\u015bciej wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy (r\u00f3\u017cnie nazywane) fazy rozwoju kultury myke\u0144skiej: * okres wczesnomyke\u0144ski (przedpa\u0142acowy, grob\u00f3w szybowych) \u2013 ok. 1700\u20131450 p.n.e. * okres \u015brodkowomyke\u0144ski (pa\u0142acowy) \u2013 ok. 1450\u20131225","start_idx":0,"end_idx":30}
{"id":"mrc_970","question":"w jaki spos\u00f3b powsta\u0142 \u015bwiat wed\u0142ug biblii?","answer":"Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\"","context":"Stworzenie \u015bwiata \u2013 poj\u0119cie biblijne wyja\u015bniaj\u0105ce natur\u0119 i spos\u00f3b powstania wszech\u015bwiata. W uj\u0119ciu judeo-chrze\u015bcija\u0144skim zar\u00f3wno niebo (materialne i duchowe), jak i ziemia i wszystko co istnieje jest dzie\u0142em Boga-Stw\u00f3rcy. Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6). Dwa rozpoczynaj\u0105ce ca\u0142\u0105 Bibli\u0119 opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdzia\u0142ach Ksi\u0119gi Rodzaju, przedstawiaj\u0105 pochodzenie wszech\u015bwiata i cz\u0142owieka od Stw\u00f3rcy, zale\u017cno\u015bci mi\u0119dzy Bogiem, cz\u0142owiekiem i \u015bwiatem oraz podkre\u015blaj\u0105 zasadnicz\u0105 dobro\u0107 tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opis\u00f3w stworzenia jest r\u00f3\u017cna w zale\u017cno\u015bci od wyznania. Przyjmuje si\u0119, \u017ce nie zawieraj\u0105 one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz s\u0105 opowiadaniami symbolicznymi, kt\u00f3rych zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest poj\u0119cie \"stworzenia z","start_idx":222,"end_idx":360}
{"id":"mrc_971","question":"co mia\u0142a na celu rewolucja pa\u017adziernikowa?","answer":"przechwyceniem w\u0142adzy pa\u0144stwowej przez znikom\u0105 mniejszo\u015b\u0107","context":"z postanowieniem o utworzeniu Czeka .. Richard Pipes: \"Wydarzenia, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do obalenia Rz\u0105du Tymczasowego, nie mia\u0142y charakteru \u017cywio\u0142owego: by\u0142y wynikiem spisku zawi\u0105zanego przez \u015bci\u015ble zakonspirowan\u0105 organizacj\u0119. Dopiero po trzech latach wojny domowej i nieprzebieraj\u0105cego w \u015brodkach terroru spiskowcy zdo\u0142ali podporz\u0105dkowa\u0107 swemu panowaniu wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci. Pa\u017adziernik by\u0142 klasycznym \u201ecoup d\u2019etat\u201d, przechwyceniem w\u0142adzy pa\u0144stwowej przez znikom\u0105 mniejszo\u015b\u0107, dokonanym \u2013 z uwagi na demokratyczne konwencje epoki \u2013 przy zachowaniu pozor\u00f3w uczestnictwa mas, ale bez ich zaanga\u017cowania. Do dzia\u0142a\u0144 rewolucyjnych wprowadzono metody bardziej odpowiednie dla stanu wojny, ni\u017c polityki. Zamach bolszewicki przebiega\u0142 w dw\u00f3ch fazach. W pierwszej, trwaj\u0105cej od kwietnia do lipca, Lenin usi\u0142owa\u0142 przechwyci\u0107 w\u0142adz\u0119 w Piotrogrodzie za pomoc\u0105 demonstracji ulicznych wspieranych si\u0142\u0105 zbrojn\u0105. Na wz\u00f3r rozruch\u00f3w lutowych zamierza\u0142 nasila\u0107 te demonstracje,","start_idx":416,"end_idx":473}
{"id":"mrc_972","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 mia\u0142 mur berli\u0144ski?","answer":"system umocnie\u0144 o d\u0142ugo\u015bci ok. 156 km","context":"Mur Berli\u0144ski, r\u00f3wnie\u017c mur berli\u0144ski (niem. \"Berliner Mauer\") \u2013 system umocnie\u0144 o d\u0142ugo\u015bci ok. 156 km (betonowy mur, okopy, zapory drutowe, miny). Zwany by\u0142 r\u00f3wnie\u017c eufemistycznie w j\u0119zyku propagandy NRD \u2013 antyfaszystowskim wa\u0142em ochronnym (\"antifaschistischer Schutzwall\"). Od 13 sierpnia 1961 do 9 listopada 1989 oddziela\u0142 Berlin Zachodni od Berlina Wschodniego i NRD. By\u0142 to jeden z symboli zimnej wojny i podzia\u0142u Niemiec. Podczas pr\u00f3b przedostania si\u0119 z Berlina przez strze\u017con\u0105 granic\u0119 do Berlina Zachodniego wielu uciekinier\u00f3w zosta\u0142o zabitych. Dok\u0142adna liczba ofiar jest sporna i niepewna, r\u00f3\u017cne \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 od 136 do 239 \u015bmiertelnych przypadk\u00f3w. == Historia == === Geneza === Po zako\u0144czeniu II wojny \u015bwiatowej w 1945 roku Niemcy, na mocy postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej, podzielone zosta\u0142y na 4 strefy okupacyjne,","start_idx":64,"end_idx":101}
{"id":"mrc_973","question":"czym jest czas miejscowy?","answer":"dobowa rachuba czasu, kt\u00f3ra zwi\u0105zana jest z lokalnym po\u0142udnikiem miejsca obserwacji, wzd\u0142u\u017c kt\u00f3rego na ca\u0142ej jego d\u0142ugo\u015bci jest ten sam czas.","context":"Czas miejscowy (\"czas s\u0142oneczny\") \u2013 dobowa rachuba czasu, kt\u00f3ra zwi\u0105zana jest z lokalnym po\u0142udnikiem miejsca obserwacji, wzd\u0142u\u017c kt\u00f3rego na ca\u0142ej jego d\u0142ugo\u015bci jest ten sam czas. Obliczamy go na podstawie g\u00f3rowania S\u0142o\u0144ca na danym po\u0142udniku. Jako \u015bredni\u0105 dob\u0119 s\u0142oneczn\u0105 okre\u015bla si\u0119 \u015bredni czas mi\u0119dzy kolejnymi g\u00f3rowaniami S\u0142o\u0144ca. Czas ten dzieli si\u0119 na 24 godziny. Co jeden \u00b0 stopie\u0144 d\u0142ugo\u015bci geograficznej MCS (miejscowy czas s\u0142oneczny) zmienia si\u0119 o 4 minuty. Daje to mo\u017cliwo\u015b\u0107 obliczenia czasu miejscowego w danym miejscu, je\u017celi znamy d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 i lokalny czas s\u0142oneczny w innym miejscu.","start_idx":36,"end_idx":177}
{"id":"mrc_974","question":"jakie dzia\u0142ania podj\u0119to w walce z segregacj\u0105 rasow\u0105 w usa?","answer":"Wiele z tych wysi\u0142k\u00f3w nosi\u0142o charakter obywatelskiego niepos\u0142usze\u0144stwa, nakierowanego na \u0142amanie segregacyjnych zasad i praw, jak siadanie na miejscach dla bia\u0142ych, na przodzie autobusu (Rosa Parks) czy zajmowanie miejsc w restauracjach dla bia\u0142ych.","context":"si\u0142ach zbrojnych Stan\u00f3w Zjednoczonych. Du\u017cy wp\u0142yw na t\u0119 decyzj\u0119 mia\u0142 sukces grupy lotniczej z\u0142o\u017conej wy\u0142\u0105cznie z czarnosk\u00f3rych obywateli Stan\u00f3w Zjednoczonych. Zinstytucjonalizowana segregacja rasowa zosta\u0142a zako\u0144czona dzi\u0119ki wysi\u0142kom takich aktywist\u00f3w na rzecz praw cz\u0142owieka jak Rosa Parks i Martin Luther King, pracuj\u0105cych od zako\u0144czenia wojny a\u017c do chwili przyj\u0119cia \"Voting Rights Act\" (ustawa o prawie do g\u0142osowania) i \"Civil Rights Act\" (ustawa o prawach obywatelskich) w 1964, popartych przez prezydenta Lyndona Johnsona 3 lipca tego\u017c roku. Wiele z tych wysi\u0142k\u00f3w nosi\u0142o charakter obywatelskiego niepos\u0142usze\u0144stwa, nakierowanego na \u0142amanie segregacyjnych zasad i praw, jak siadanie na miejscach dla bia\u0142ych, na przodzie autobusu (Rosa Parks) czy zajmowanie miejsc w restauracjach dla bia\u0142ych. Chocia\u017c r\u00f3wno\u015b\u0107 rasowa jest dzisiaj, przynajmniej w teorii, zagwarantowana dla wszystkich obywateli","start_idx":547,"end_idx":796}
{"id":"mrc_975","question":"kiedy odkryto przyl\u0105dek dobrej nadziei?","answer":"Europejskim odkrywc\u0105 przyl\u0105dka by\u0142 w 1488 r. portugalski \u017ceglarz","context":"Przyl\u0105dek Dobrej Nadziei (, , ), pierwotnie Przyl\u0105dek Burz () \u2013 przyl\u0105dek le\u017c\u0105cy w Po\u0142udniowej Afryce, 160 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Przyl\u0105dka Igielnego. Stanowi zako\u0144czenie P\u00f3\u0142wyspu Przyl\u0105dkowego, u kt\u00f3rego nasady le\u017cy Kapsztad. P\u00f3\u0142wysep le\u017c\u0105cy w nizinnym otoczeniu stanowi\u0105 skaliste wzg\u00f3rza charakterystycznego powulkanicznego kszta\u0142tu z G\u00f3r\u0105 Sto\u0142ow\u0105 (afr. \"Tafelberg\"; ang. \"Table Mountain\") o wysoko\u015bci 1067 m n.p.m., dominuj\u0105c\u0105 nad otoczeniem i widoczn\u0105 daleko z morza, a kt\u00f3rej nazwa wiernie oddaje jej kszta\u0142t. Cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u0142wyspu, \u0142\u0105cznie z urozmaicon\u0105 lini\u0105 brzegow\u0105, stanowi rezerwat wielu stref przyrody skupionych na niewielkim terenie, z du\u017c\u0105 r\u00f3\u017cnorodno\u015bci\u0105 wyst\u0119puj\u0105cych tam organizm\u00f3w \u017cywych (w tym wiele endemit\u00f3w). Jest to jednocze\u015bnie obszar jednej z najwy\u017cszych na \u015bwiecie aktywno\u015bci wy\u0142adowa\u0144 atmosferycznych. Europejskim odkrywc\u0105 przyl\u0105dka by\u0142 w 1488 r. portugalski \u017ceglarz","start_idx":824,"end_idx":888}
{"id":"mrc_976","question":"kt\u00f3ry rocznik jest maryla rodowicz?","answer":"1945","context":"Maryla Rodowicz, w\u0142a\u015bc. Maria Antonina Rodowicz (ur. 8 grudnia 1945 w Zielonej G\u00f3rze) \u2013 polska piosenkarka, gitarzystka i aktorka, by\u0142a lekkoatletka. By\u0142a lekkoatletka. Zdobywczyni br\u0105zowego medalu w biegu na 80 m przez p\u0142otki na Mistrzostwach Polski M\u0142odzik\u00f3w 1959 i z\u0142otego medalu w sztafecie 4 \u00d7 100 m na Mistrzostwach Polski M\u0142odzik\u00f3w 1962. R\u00f3wnocze\u015bnie z karier\u0105 sportow\u0105 dzia\u0142a\u0142a jako piosenkarka, w 1962 wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 w eliminacjach do I Festiwalu M\u0142odych Talent\u00f3w w Szczecinie. Profesjonaln\u0105 karier\u0119 muzyczn\u0105 rozpocz\u0119\u0142a w 1967 startem na Festiwalu Piosenki i Piosenkarzy Studenckich w Krakowie oraz zrealizowaniem nagra\u0144 w Radiowym Studiu Piosenki Polskiego Radia. Fonograficznie zadebiutowa\u0142a w 1970 albumem studyjnym pt. \"\u017byj m\u00f3j \u015bwiecie\". Od tamtej pory wyda\u0142a ponad 20 polskoj\u0119zycznych p\u0142yt, a tak\u017ce po jednym albumie z","start_idx":63,"end_idx":67}
{"id":"mrc_977","question":"w jakich wodach \u017cyje dorsz?","answer":"habitat pozosta\u0142ych podgatunk\u00f3w dorsza to morza i oceany.","context":"habitat pozosta\u0142ych podgatunk\u00f3w dorsza to morza i oceany. Dorsz jest gatunkiem euryhalicznym, to znaczy, znosz\u0105cym r\u00f3\u017cny stopie\u0144 zasolenia wody. Istniej\u0105 jednak obszary w Ba\u0142tyku, np. Zatoka Botnicka, w kt\u00f3rych ze wzgl\u0119du na zbyt niskie zasolenie dorsz nie wyst\u0119puje. Temperatury optymalne dla \u017cycia i rozrodu to 2-7 \u00b0C. M\u0142ode dorsze przebywaj\u0105 w p\u0142ytkich, przybrze\u017cnych wodach, osobniki doros\u0142e przebywaj\u0105 na otwartym morzu. Zazwyczaj dorsz przebywa na g\u0142\u0119boko\u015bci do 220 m, ale czasami schodzi nawet na 600 m. Zazwyczaj \u017ceruje przy dnie, czasami r\u00f3wnie\u017c w toni. Wiosn\u0105 dorsz \u017ceruje na g\u0142\u0119binach, przez reszt\u0119 roku spotka\u0107 go mo\u017cna na otwartych wodach. Zazwyczaj trzyma si\u0119 w mniejszych lub wi\u0119kszych \u0142awicach. == Biologia == Dorsz jest drapie\u017cnikiem. \u017bywi si\u0119 g\u0142\u00f3wnie rybami z rodziny \u015bledziowatych, babkowatych, makrelami,","start_idx":0,"end_idx":57}
{"id":"mrc_978","question":"ile koncert\u00f3w zagra\u0142a metallica?","answer":"seria czterech koncert\u00f3w w Fillmore w San Francisco","context":"ukaza\u0142y si\u0119 31 pa\u017adziernika 2011 roku. Na pocz\u0105tku grudnia 2011 roku odby\u0142a si\u0119 seria czterech koncert\u00f3w w Fillmore w San Francisco, zorganizowanych w ramach 30-lecia zespo\u0142u. Udzia\u0142 wzi\u0119li wszyscy \u017cyj\u0105cy byli cz\u0142onkowie Metalliki oraz wielu go\u015bci, m.in. Ozzy Osbourne (Black Sabbath), Gary Rossington (Lynyrd Skynyrd), Jerry Cantrell (Alice in Chains), Jim Martin, Rob Halford i Mercyful Fate. Podczas ka\u017cdego koncertu zesp\u00f3\u0142 prezentowa\u0142 jeden dot\u0105d niepublikowany utw\u00f3r, b\u0119d\u0105cy odrzutem z sesji do albumu \"Death Magnetic\". Wynikiem tych premier by\u0142 minialbum pt. \"Beyond Magnetic\". 7 lutego 2012 zesp\u00f3\u0142 og\u0142osi\u0142 zamiar zorganizowania cyklicznej imprezy \u201eOrion Music + More\u201d, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 dwukrotnie \u2013 23\u201324 czerwca 2012 w Atlantic City (podczas pierwszego dnia tego festiwalu Metallica zagra\u0142a ca\u0142y materia\u0142 z albumu \"Ride the Lightning\",","start_idx":80,"end_idx":131}
{"id":"mrc_979","question":"czym jest czarna dziura?","answer":"obszar czasoprzestrzeni, kt\u00f3rego z uwagi na wp\u0142yw grawitacji, nic \u2013 \u0142\u0105cznie ze \u015bwiat\u0142em i informacj\u0105 \u2013 nie mo\u017ce opu\u015bci\u0107.","context":"Czarna dziura \u2013 obszar czasoprzestrzeni, kt\u00f3rego z uwagi na wp\u0142yw grawitacji, nic \u2013 \u0142\u0105cznie ze \u015bwiat\u0142em i informacj\u0105 \u2013 nie mo\u017ce opu\u015bci\u0107. Zgodnie z og\u00f3ln\u0105 teori\u0105 wzgl\u0119dno\u015bci, do jej powstania niezb\u0119dne jest nagromadzenie dostatecznie du\u017cej masy w odpowiednio ma\u0142ej obj\u0119to\u015bci. Czarn\u0105 dziur\u0119 otacza matematycznie zdefiniowana powierzchnia nazywana horyzontem zdarze\u0144, kt\u00f3ra wyznacza granic\u0119 bez powrotu. Nazywa si\u0119 j\u0105 \u201eczarn\u0105\u201d, poniewa\u017c poch\u0142ania ca\u0142kowicie \u015bwiat\u0142o trafiaj\u0105ce w horyzont, nie odbijaj\u0105c niczego, zupe\u0142nie jak cia\u0142o doskonale czarne w termodynamice. Kwantowa teoria pola przewiduje, \u017ce czarne dziury emituj\u0105 promieniowanie jak cia\u0142o doskonale czarne o niezerowej temperaturze. Temperatura ta jest odwrotnie proporcjonalna do masy czarnej dziury, co sprawia, \u017ce bardzo trudno je zaobserwowa\u0107 w wypadku czarnych dziur o masie gwiazdowej b\u0105d\u017a wi\u0119kszych. Istnienie obiekt\u00f3w o polu","start_idx":16,"end_idx":136}
{"id":"mrc_980","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 w\u0142adys\u0142aw jagie\u0142\u0142o?","answer":"1 czerwca 1434 roku","context":"== \u015amier\u0107 == Jak donosi Jan D\u0142ugosz, w drodze na Ru\u015b kr\u00f3l zatrzyma\u0142 si\u0119 w Medyce, gdzie przezi\u0119bi\u0142 si\u0119, s\u0142uchaj\u0105c \u015bpiewu s\u0142owik\u00f3w. W\u0142adys\u0142aw II Jagie\u0142\u0142o zmar\u0142 1 czerwca 1434 roku w Gr\u00f3dku. Jego zw\u0142oki zosta\u0142y przywiezione do Krakowa 11 czerwca, gdzie z\u0142o\u017cono je do czasu pogrzebu w ko\u015bciele \u015bw. Micha\u0142a. Cia\u0142o pogrzebano na Wawelu tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej; uroczysto\u015bci pogrzebowe poprowadzi\u0142 arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski Wojciech Jastrz\u0119biec. Serce kr\u00f3lewskie zosta\u0142o pochowane w ko\u015bciele franciszkan\u00f3w w Gr\u00f3dku Jagiello\u0144skim. Po W\u0142adys\u0142awie II Jagielle kr\u00f3lem Polski zosta\u0142 jego 10-letni syn W\u0142adys\u0142aw III Warne\u0144czyk. == \u017bony, dzieci, osobowo\u015b\u0107 w\u0142adcy == W\u0142adys\u0142aw II Jagie\u0142\u0142o by\u0142 czterokrotnie \u017conaty. Pierwsz\u0105 jego \u017con\u0105 zosta\u0142a 18 lutego 1386 roku Jadwiga Andegawe\u0144ska. Jego jedyne dziecko w zwi\u0105zku z ni\u0105, El\u017cbieta Bonifacja, zmar\u0142o 13 lipca","start_idx":159,"end_idx":178}
{"id":"mrc_981","question":"kiedy wprowadzono now\u0105 konstytucj\u0119 francji?","answer":"3 wrze\u015bnia 1791","context":"Konstytucja 1791 \u2013 pierwszy akt prawny rangi konstytucyjnej w Kr\u00f3lestwie Francji uchwalony 3 wrze\u015bnia 1791. Przekszta\u0142ci\u0142 istniej\u0105c\u0105 monarchi\u0119 absolutn\u0105 w kr\u00f3tkotrwa\u0142\u0105 monarchi\u0119 konstytucyjn\u0105. Ludwik XVI podpisa\u0142 akt konstytucji 13 wrze\u015bnia 1791. W sk\u0142ad konstytucji w\u0142\u0105czono prawa wydane przez Konstytuant\u0119 w okresie 1789\u20131791. Preambu\u0142\u0105 konstytucji by\u0142a Deklaracja Praw Cz\u0142owieka i Obywatela. Dzi\u0119ki niej kr\u00f3l przesta\u0142 by\u0107 jedynym wszechw\u0142adnym organem, a sta\u0142 si\u0119 jednym z podmiot\u00f3w reprezentuj\u0105cym nar\u00f3d (z \u0142aski narodu i Boga). Utrzyma\u0142a ustr\u00f3j monarchii, przekszta\u0142caj\u0105c j\u0105 z absolutyzmu w monarchi\u0119 konstytucyjn\u0105. Ustanowi\u0142a zasad\u0119 tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy jako jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych norm zaraz po suwerenno\u015bci narodu. == W\u0142adza ustawodawcza == Zosta\u0142a przekazana jednoizbowemu Zgromadzeniu Prawodawczemu (Legislatywie) z wyra\u017an\u0105 przewag\u0105 nad w\u0142adz\u0105 wykonawcz\u0105. Z\u0142o\u017cona z 745 pos\u0142\u00f3w w wyborach po\u015brednich i dwustopniowych wybieranych","start_idx":91,"end_idx":106}
{"id":"mrc_982","question":"ile kraj\u00f3w w unii?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_983","question":"czyj pomnik stoi przed pa\u0142acem prezydenckim?","answer":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego","context":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego \u2013 pomnik konny znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmie\u015bcie przed Pa\u0142acem Prezydenckim. Pomnik przedstawia ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego siedz\u0105cego na koniu i trzymaj\u0105cego w prawym r\u0119ku miecz. Rze\u017aba d\u0142uta Bertela Thorvaldsena by\u0142a wzorowana na pomniku Marka Aureliusza na Kapitolu w Rzymie. == Historia == Zbi\u00f3rk\u0119 pieni\u0119dzy na pomnik rozpocz\u0119to na pocz\u0105tku 1814, kilka miesi\u0119cy po \u015bmierci ksi\u0119cia w bitwie pod Lipskiem. Zgod\u0119 na postawienie monumentu w Warszawie uzyska\u0142a u cara Aleksandra I Anna z Tyszkiewicz\u00f3w Potocka. Na czele Komitetu Budowy stan\u0105\u0142 Adam Jerzy Czartoryski. Monument zosta\u0142 zam\u00f3wiony w 1818 u mieszkaj\u0105cego w Rzymie du\u0144skiego rze\u017abiarza Bertela Thorvaldsena. Ostateczn\u0105 umow\u0119 podpisano w lipcu 1820 podczas wizyty Thorvaldsena w Warszawie. Pierwotn\u0105 lokalizacj\u0105 pomnika by\u0142 plac Krasi\u0144skich, jednak","start_idx":0,"end_idx":36}
{"id":"mrc_984","question":"gdzie \u017cyje tygrys?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 tygrys\u00f3w \u017cyje w lasach tropikalnych oraz na terenach poro\u015bni\u0119tych przez zaro\u015bla trawiaste, trzcinowe i bambusowe.","context":"jak bia\u0142e tygrysy. == Tryb \u017cycia == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 tygrys\u00f3w \u017cyje w lasach tropikalnych oraz na terenach poro\u015bni\u0119tych przez zaro\u015bla trawiaste, trzcinowe i bambusowe. S\u0105 bardzo aktywnymi drapie\u017cnikami naziemnymi, rzadko wchodz\u0105 na drzewa. Na miejsce odpoczynku najch\u0119tniej wybieraj\u0105 cie\u0144 pod drzewami, a na stepach syberyjskich \u2013 rozpadliny skalne. === Pokarm i strategia polowania === Tygrys jest drapie\u017cnikiem stoj\u0105cym na najwy\u017cszym poziomie piramidy ekologicznej. Poluje na wszelkie zwierz\u0119ta niezale\u017cnie od wielko\u015bci. Jedynie doros\u0142e, zdrowe nosoro\u017cce i s\u0142onie potrafi\u0105 skutecznie obroni\u0107 si\u0119 przed jego atakiem, a mimo tego zdarzaj\u0105 si\u0119 utarczki pomi\u0119dzy nimi a tygrysem. Podobnie wygl\u0105daj\u0105 konfrontacje z wi\u0119kszymi od tygrysa nied\u017awiedziami brunatnymi. Chocia\u017c obydwa olbrzymy wzajemnie si\u0119 unikaj\u0105 (obecnie obydwa gatunki s\u0105 bardzo rzadkie) dochodzi mi\u0119dzy nimi do walk, w kt\u00f3rych","start_idx":36,"end_idx":159}
{"id":"mrc_985","question":"jak du\u017cy jest wieloryb?","answer":"zwierz\u0119ciem \u017cyj\u0105cym na Ziemi jest \"Lineus longissimus\" nale\u017c\u0105cy do typu wst\u0119\u017cnic (przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107: 5\u201315 m, jednak zdarzaj\u0105 si\u0119 osobniki osi\u0105gaj\u0105ce nawet 55 m).","context":"Ziemi, nie jest to jednak najd\u0142u\u017cszy obecnie \u017cyj\u0105cy gatunek. Najd\u0142u\u017cszym zwierz\u0119ciem \u017cyj\u0105cym na Ziemi jest \"Lineus longissimus\" nale\u017c\u0105cy do typu wst\u0119\u017cnic (przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107: 5\u201315 m, jednak zdarzaj\u0105 si\u0119 osobniki osi\u0105gaj\u0105ce nawet 55 m). == Ochrona == W Czerwonej ksi\u0119dze gatunk\u00f3w zagro\u017conych Mi\u0119dzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasob\u00f3w zosta\u0142 zaliczony do kategorii EN ( \u201ezagro\u017cony\u201d); podgatunek \"intermedia\" klasyfikowany jest jako CR (ang. \"critically endangered\" \u201ekrytycznie zagro\u017cony\u201d). Z powodu swoich rozmiar\u00f3w p\u0142etwal b\u0142\u0119kitny by\u0142 g\u0142\u00f3wnym celem wielorybnik\u00f3w. Cenny by\u0142 szczeg\u00f3lnie t\u0142uszcz \u2013 tran oraz fiszbiny, z kt\u00f3rych robiono gorsety. Do po\u0142owy XX wieku \u0142\u0105cznie zabito oko\u0142o tych wieloryb\u00f3w. W 1966 r. obj\u0119to je \u015bcis\u0142\u0105 ochron\u0105. W tym czasie gatunek by\u0142 ju\u017c niemal ca\u0142kowicie wyt\u0119piony. Obecnie jednak liczba p\u0142etwali b\u0142\u0119kitnych powoli wzrasta.","start_idx":73,"end_idx":235}
{"id":"mrc_986","question":"jak brzmia\u0142a oficjalna nazwa konstytucji 3 maja?","answer":"Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":27,"end_idx":55}
{"id":"mrc_987","question":"gdzie znajduj\u0105 si\u0119 jajniki?","answer":"Jajniki le\u017c\u0105 wewn\u0105trz jamy otrzewnej przy bocznych \u015bcianach miednicy na tylnej powierzchni wi\u0105zade\u0142 szerokich macicy","context":"Jajnik () \u2013 gonada wyst\u0119puj\u0105ca u samic wi\u0119kszo\u015bci zwierz\u0105t (z wyj\u0105tkiem g\u0105bek). Zwykle parzysty narz\u0105d, wyst\u0119puj\u0105cy u samic, odpowiednik rozwojowy j\u0105der. U dojrza\u0142ej kobiety ma kszta\u0142t sp\u0142aszczonej elipsoidy o wielko\u015bci 5\u00d73\u00d71 cm i masie od 6 do 8 gram\u00f3w. Jajniki le\u017c\u0105 wewn\u0105trz jamy otrzewnej przy bocznych \u015bcianach miednicy na tylnej powierzchni wi\u0105zade\u0142 szerokich macicy, do kt\u00f3rych przywi\u0105zane s\u0105 za pomoc\u0105 kr\u00f3tkich krezek; w krezce jajnika znajduj\u0105 si\u0119 zaopatruj\u0105ce go naczynia i nerwy. Koniec maciczny jajnika \u0142\u0105czy si\u0119 z rogiem macicy poprzez wi\u0119zad\u0142o jajnika w\u0142asne. G\u00f3rne bieguny jajnik\u00f3w obj\u0119te s\u0105 przez jajowody. Jajniki s\u0142u\u017c\u0105 podw\u00f3jnemu celowi: wytwarzaniu kom\u00f3rek jajowych oraz wydzielaniu \u017ce\u0144skich hormon\u00f3w p\u0142ciowych (estrogen\u00f3w, progesteronu, relaksyny i androgen\u00f3w). Z zewn\u0105trz jajniki pokryte s\u0105 jednowarstwowym nab\u0142onkiem p\u0142ciowym, pod nim za\u015b le\u017cy","start_idx":255,"end_idx":371}
{"id":"mrc_988","question":"kto jest zwierzchnikiem s\u0142u\u017cby cywilnej?","answer":"Zwierzchnikiem korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej jest Prezes Rady Ministr\u00f3w.","context":"S\u0142u\u017cba cywilna \u2013 wyodr\u0119bniony zesp\u00f3\u0142 profesjonalnych urz\u0119dnik\u00f3w zatrudnionych w organach administracji publicznej, maj\u0105cych gwarancje sta\u0142o\u015bci stosunku pracy, niezale\u017cnie od wyniku wybor\u00f3w. == S\u0142u\u017cba cywilna w Polsce == Wed\u0142ug Konstytucji RP s\u0142u\u017cba cywilna dzia\u0142a w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zada\u0144 pa\u0144stwa w urz\u0119dach administracji rz\u0105dowej. Zwierzchnikiem korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej jest Prezes Rady Ministr\u00f3w. Podstaw\u0105 prawn\u0105 dzia\u0142ania s\u0142u\u017cby cywilnej w Polsce jest ustawa o s\u0142u\u017cbie cywilnej z 2008. W sk\u0142ad korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej wchodz\u0105 urz\u0119dnicy szczebla centralnego, jak r\u00f3wnie\u017c przedstawiciele rz\u0105dowej administracji terenowej \u2013 niezespolonej i zespolonej. Korpus s\u0142u\u017cby cywilnej tworz\u0105 pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urz\u0119dniczych w: * Kancelarii Prezesa Rady Ministr\u00f3w, * urz\u0119dach ministr\u00f3w i przewodnicz\u0105cych komitet\u00f3w wchodz\u0105cych w sk\u0142ad Rady Ministr\u00f3w oraz urz\u0119dach centralnych organ\u00f3w","start_idx":407,"end_idx":473}
{"id":"mrc_989","question":"kiedy przypada uroczysto\u015b\u0107 zes\u0142ania ducha \u015bwi\u0119tego?","answer":"Dzie\u0144 zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego, zwany Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnic\u0105 (\"pent\u0113kost\u0113s\"), potocznie Zielonymi \u015awi\u0119tami lub Zielonymi \u015awi\u0105tkami, jest w chrze\u015bcija\u0144stwie \u015bwi\u0119tem ruchomym i przypada 49 dni (7 tygodni) od Niedzieli Zmartwychwstania Pa\u0144skiego, a wi\u0119c przypada r\u00f3wnie\u017c w niedziel\u0119.","context":"zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego, gdy aposto\u0142owie zacz\u0119li przemawia\u0107 r\u00f3\u017cnymi j\u0119zykami, zestawiane jest z pomieszaniem j\u0119zyk\u00f3w przy budowie wie\u017cy Babel. W chwili Zes\u0142ania ludzko\u015b\u0107 zdo\u0142a\u0142a symbolicznie prze\u0142ama\u0107 wszelkie bariery i na nowo zjednoczy\u0107 si\u0119 w Duchu \u015awi\u0119tym. Podobn\u0105 my\u015bl wyra\u017ca Pawe\u0142 z Tarsu, pisz\u0105c: \u201enie ma ju\u017c Greka ani \u017byda\u201d. == Ramy czasowe i nazwy \u015bwi\u0119ta == Dzie\u0144 zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego, zwany Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnic\u0105 (\"pent\u0113kost\u0113s\"), potocznie Zielonymi \u015awi\u0119tami lub Zielonymi \u015awi\u0105tkami, jest w chrze\u015bcija\u0144stwie \u015bwi\u0119tem ruchomym i przypada 49 dni (7 tygodni) od Niedzieli Zmartwychwstania Pa\u0144skiego, a wi\u0119c przypada r\u00f3wnie\u017c w niedziel\u0119. St\u0105d zapis w ksi\u0119gach liturgicznych \u201eNiedziela Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego\u201d. Uroczysto\u015b\u0107 Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego ko\u0144czy w Ko\u015bciele katolickim okres wielkanocny. W niekt\u00f3rych regionach Polski, gdzie Wielkanoc nazywana jest Bia\u0142\u0105 Pasch\u0105 \u015bwi\u0119to Zes\u0142ania","start_idx":366,"end_idx":639}
{"id":"mrc_990","question":"jak ptysie nazywane s\u0105 w wielkopolsce?","answer":"wietrznikiem","context":"podawa\u0107 zamiast pasztecik\u00f3w jako gor\u0105c\u0105 zak\u0105sk\u0119 lub dodatek do czystych zup. W Wielkopolsce ciastko to nazywane jest \u201ewietrznikiem\u201d, co jest kalk\u0105 j\u0119zykow\u0105 z niemieckiego wyrazu . Nazwa pochodzi z j\u0119zyka francuskiego. Przepis na ciasto parzone (ptysiowe) powsta\u0142 w XVIII wieku za spraw\u0105 dw\u00f3ch os\u00f3b: cukiernika Jeana Avice\u2019a oraz cukiernika i kuchmistrza Marie-Antoine\u2019a \u201eAntonina\u201d Car\u00eame\u2019a. Od nazwy \"p\u00e2te \u00e0 choux\" oznaczaj\u0105cej ciasto parzone powsta\u0142o okre\u015blenie dla gotowych wyrob\u00f3w (ptysi\u00f3w, profiterolek etc.): \"petit-chou\", co oznacza dos\u0142ownie \u201ekapustk\u0119\u201d. Jest to nawi\u0105zanie do kszta\u0142tu przypominaj\u0105cego kapu\u015bcian\u0105 g\u0142ow\u0119. \"Petit-chou\" wymawiane po polsku \u201epti szu\u201d wyewoluowa\u0142o do s\u0142owa \u201epty\u015b\u201d. W kuchni francuskiej ptysie zwane s\u0105 \"chou \u00e0 la cr\u00e8me\" \u2013 co oznacza dos\u0142ownie \u201ekapust\u0119 z kremem\u201d. Zdrobniale \"petit chou \u00e0 la cr\u00e8me\" \u2013 \u201ekapustka z kremem\u201d.","start_idx":118,"end_idx":130}
{"id":"mrc_991","question":"ile hektar\u00f3w las\u00f3w ma polska?","answer":"prawie 1,55 mln ha w roku 2008.","context":"lat. Powierzchnia tych drzewostan\u00f3w wzros\u0142a z oko\u0142o 0,9 mln ha w 1945 roku do prawie 1,55 mln ha w roku 2008. W du\u017cej cz\u0119\u015bci polskie lasy s\u0105 zbiorowiskami zast\u0119pczymi (monokultury sosnowe lub \u015bwierkowe), wytworzonymi sztucznie, w miejscu naturalnego kszta\u0142towania si\u0119 ekosystem\u00f3w. Zgodnie z polityk\u0105 le\u015bn\u0105 pa\u0144stwa w polskich lasach dokonywana jest przebudowa drzewostan\u00f3w zmierzaj\u0105ca do zwi\u0119kszenia udzia\u0142u gatunk\u00f3w li\u015bciastych i zr\u00f3\u017cnicowania struktury wiekowej i gatunkowej drzewostanu. Kompleksy puszcza\u0144skie zachowa\u0142y si\u0119 fragmentarycznie, g\u0142\u00f3wnie w obr\u0119bie Puszczy Bia\u0142owieskiej (Bia\u0142owieski Park Narodowy). == Wybrane zwarte obszary le\u015bne na terytorium Polski == Wojew\u00f3dztwo dolno\u015bl\u0105skie Wojew\u00f3dztwo kujawsko-pomorskie Wojew\u00f3dztwo lubelskie Wojew\u00f3dztwo lubuskie Wojew\u00f3dztwo \u0142\u00f3dzkie Wojew\u00f3dztwo ma\u0142opolskie Wojew\u00f3dztwo mazowieckie Wojew\u00f3dztwo opolskie Wojew\u00f3dztwo podkarpackie Wojew\u00f3dztwo podlaskie Wojew\u00f3dztwo pomorskie Wojew\u00f3dztwo \u015bl\u0105skie Wojew\u00f3dztwo \u015bwi\u0119tokrzyskie Wojew\u00f3dztwo warmi\u0144sko-mazurskie Wojew\u00f3dztwo wielkopolskie Wojew\u00f3dztwo zachodniopomorskie","start_idx":78,"end_idx":109}
{"id":"mrc_992","question":"kiedy zako\u0144czono produkcje garbusa?","answer":"Volkswagen og\u0142osi\u0142, \u017ce koniec produkcji nast\u0105pi w lipcu 2003 roku","context":"w uk\u0142adzie wydechowym. === \u015awiatowy koniec produkcji === Do roku 2002 powsta\u0142o ponad 21 000 000 egzemplarzy Garbusa, poziom produkcji w roku 2003 wynosi\u0142 jednak ju\u017c tylko 30 000 w por\u00f3wnaniu ze szczytowym rokiem 1971, kiedy osi\u0105gni\u0119to poziom 1 300 000 egzemplarzy. Volkswagen og\u0142osi\u0142, \u017ce koniec produkcji nast\u0105pi w lipcu 2003 roku, jako pow\u00f3d podano spadaj\u0105cy popyt na model \u2013 65 lat od uruchomienia produkcji, po 58 latach jej nieprzerwanego trwania (licz\u0105c od zako\u0144czenia II wojny w 1945). Ostatni Garbus otrzyma\u0142 przydomek \"El Rey\" i trafi\u0142 do muzeum Volkswagena w Wolfsburgu. == Dane techniczne == === 1946-1973 === VW 1200/1300/1500/1600 (1946\u20131973) === 1302/1303 (1970-1975) === Dane techniczne VW 1302/1303 === 1200 (1973-1985) === VW 1200 (1973\u20131985) == Wielko\u015b\u0107 produkcji ==","start_idx":265,"end_idx":330}
{"id":"mrc_993","question":"jak du\u017cy jest central park?","answer":"Zajmuje 843 akry powierzchni (341 hektar\u00f3w)","context":"Central Park \u2013 park miejski w Nowym Jorku b\u0119d\u0105cy oaz\u0105 zieleni. Po\u0142o\u017cony w centrum Manhattanu, mi\u0119dzy 110. ulic\u0105 (Central Park North) na p\u00f3\u0142nocy i 59. ulic\u0105 (Central Park South) na po\u0142udniu oraz \u00d3sm\u0105 Alej\u0105 (Central Park West) na zachodzie i Pi\u0105t\u0105 Alej\u0105 na wschodzie. Zajmuje 843 akry powierzchni (341 hektar\u00f3w) b\u0119d\u0105c prostok\u0105tem o szeroko\u015bci 850 m (w kierunku wsch\u00f3d-zach\u00f3d) i d\u0142ugo\u015bci 4120 metr\u00f3w (p\u00f3\u0142noc-po\u0142udnie). == Historia == Kiedy w 1853 w\u0142adze Nowego Jorku podj\u0119\u0142y decyzj\u0119 o zagospodarowaniu terenu na park miejski, by\u0142o to \u201eodludzie\u201d (znajdowa\u0142a si\u0119 tam jedynie ma\u0142a osada zamieszkana g\u0142\u00f3wnie przez zbieg\u0142ych czarnosk\u00f3rych niewolnik\u00f3w) pomi\u0119dzy Nowym Jorkiem a wiosk\u0105 Harlem. W 1857 og\u0142oszony zosta\u0142 konkurs na koncepcj\u0119 parku. Wygra\u0142 projekt Fredericka Law Olmsteda i Calverta Vaux nazwany \"The","start_idx":266,"end_idx":309}
{"id":"mrc_994","question":"w jak\u0105 wojn\u0119 zaanga\u017cowa\u0142a si\u0119 polska po elekcji augusta ii?","answer":"Wojna domowa w Polsce w latach 1704\u20131706 \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 wi\u0119kszego konfliktu w Europie, III wojny p\u00f3\u0142nocnej.","context":"Wojna domowa w Polsce w latach 1704\u20131706 \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 wi\u0119kszego konfliktu w Europie, III wojny p\u00f3\u0142nocnej. Zmagania pomi\u0119dzy konfederacj\u0105 sandomiersk\u0105, wiern\u0105 Augustowi II Mocnemu, a konfederacj\u0105 warszawsk\u0105, wiern\u0105 Stanis\u0142awowi Leszczy\u0144skiemu. Wojna zosta\u0142a zako\u0144czona kr\u00f3tkotrwa\u0142ym zwyci\u0119stwem Leszczy\u0144skiego (pok\u00f3j w Altranst\u00e4dt). == Preludium == W 1700 roku August II, w przymierzu Elektoratu Saksonii z Carstwem Rosyjskim, wznowi\u0142 wojn\u0119 ze Szwecj\u0105 o Inflanty. W serii krwawych bitew m.in. pod Kliszowem w 1702 roku Szwedzi rozgromili si\u0142y Rzeczypospolitej, opanowuj\u0105c prawie ca\u0142y kraj. W czerwcu 1703 August II zwo\u0142a\u0142 sejm ekstraordynaryjny do Lublina, gdzie musia\u0142 stawi\u0107 czo\u0142o silnej opozycji, niezadowolonej z jego rz\u0105d\u00f3w. Kr\u00f3l otwarcie wyst\u0105pi\u0142 przeciwko przyw\u00f3dcy opozycji prymasowi Micha\u0142owi Stefanowi Radziejowskiemu, nakaza\u0142 te\u017c porwanie kr\u00f3lewicz\u00f3w Jakuba i Konstantego Sobieskich. Opozycyjne w stosunku do","start_idx":0,"end_idx":100}
{"id":"mrc_995","question":"kim by\u0142a anne frank?","answer":"Annelies Marie \u201eAnne\u201d Frank (; ur. 12 czerwca 1929 we Frankfurcie nad Menem, zm. w lutym 1945 w Bergen-Belsen) \u2013 \u017cydowska dziewczyna, autorka dziennika, zmar\u0142a w obozie koncentracyjnym po ponad dwuletnim ukrywaniu si\u0119 w Amsterdamie.","context":"Annelies Marie \u201eAnne\u201d Frank (; ur. 12 czerwca 1929 we Frankfurcie nad Menem, zm. w lutym 1945 w Bergen-Belsen) \u2013 \u017cydowska dziewczyna, autorka dziennika, zmar\u0142a w obozie koncentracyjnym po ponad dwuletnim ukrywaniu si\u0119 w Amsterdamie. == \u017byciorys == Po przej\u0119ciu w\u0142adzy w Niemczech przez Hitlera przenios\u0142a si\u0119 w 1934 wraz z rodzin\u0105 do Amsterdamu. Prze\u015bladowania \u017byd\u00f3w dotar\u0142y r\u00f3wnie\u017c do Holandii wraz z napa\u015bci\u0105 Niemiec na ten kraj w maju 1940. Anne i jej starsza siostra Margot Betti musia\u0142y przerwa\u0107 nauk\u0119 w szkole Montessori i przenie\u015b\u0107 si\u0119 do liceum \u017cydowskiego. W lipcu 1942 rodzina zosta\u0142a zagro\u017cona wywiezieniem do obozu koncentracyjnego; ojciec rodziny Otto Frank zorganizowa\u0142 w\u00f3wczas z pomoc\u0105 pracownik\u00f3w swojego przedsi\u0119biorstwa kryj\u00f3wk\u0119 w dawnej oficynie. Frankowie mieszkali tam od 6 lipca","start_idx":0,"end_idx":232}
{"id":"mrc_996","question":"ile wynosi rekord \u015bwiata w rzucie oszczepem?","answer":"72,28","context":"w\u015br\u00f3d kobiet nale\u017cy do Czeszki Barbory \u0160pot\u00e1kovej i wynosi 72,28 (13.08.2008, Stuttgart). Czo\u0142owymi oszczepniczkami s\u0105 tak\u017ce Kubanka Osleidys Men\u00e9ndez i Niemka Christina Obergf\u00f6ll. == Rozw\u00f3j rekordu \u015bwiata == Rekordy \u015bwiata w rzucie oszczepem s\u0105 notowane od roku 1883. Oficjalne rekordy notuje si\u0119 natomiast od roku 1912. Najwi\u0119cej razy (23 w\u015br\u00f3d m\u0119\u017cczyzn) rekord \u015bwiata poprawiali reprezentanci kraj\u00f3w ze Skandynawii (16 rekord\u00f3w nale\u017cy do Fin\u00f3w, 4 do Szwed\u00f3w i 3 do Norweg\u00f3w). Najwi\u0119cej rekord\u00f3w \u015bwiata (10) nale\u017cy do Fina Matti J\u00e4rvinena. W historii rzutu oszczepem tylko dwoje Polak\u00f3w pobi\u0142o rekord \u015bwiata: w 1956 w Mediolanie Janusz Sid\u0142o uzyska\u0142 wynik 83,66, a w 1972 Ewa Gryziecka rzuci\u0142a na odleg\u0142o\u015b\u0107 62,70 (rekord ten przetrwa\u0142 zaledwie kilka godzin). === M\u0119\u017cczy\u017ani === === Kobiety === ==","start_idx":59,"end_idx":64}
{"id":"mrc_997","question":"na podstawie jakiej licencji s\u0105 rozpowszechniane programy gimp?","answer":"Program udost\u0119pniany jest na licencji GPL w wersji 3.","context":"GIMP (ang. \"GNU Image Manipulation Program\") \u2013 bezp\u0142atny, otwarto\u017ar\u00f3d\u0142owy program do edycji grafiki rastrowej. Pozwala na operacje takie jak m.in. retusz, skalowanie, rysowanie, dodawanie tekstu, umo\u017cliwiaj\u0105c prac\u0119 na warstwach i kana\u0142ach, dostosowywanie interfejsu czy tworzenie skrypt\u00f3w automatyzuj\u0105cych niekt\u00f3re czynno\u015bci. Program udost\u0119pniany jest na licencji GPL w wersji 3. GIMP wchodzi w sk\u0142ad projektu GNU. Dost\u0119pny jest na systemy POSIX (m.in. macOS i Linux) oraz Windows. Jego funkcjonalno\u015b\u0107 mo\u017ce zosta\u0107 rozszerzona z u\u017cyciem dodatk\u00f3w, takich jak oficjalny GAP (\"GIMP Animation Package\") u\u0142atwiaj\u0105cy tworzenie animacji. == Funkcjonalno\u015b\u0107 == === Podstawowe funkcje === GIMP umo\u017cliwia operacje takie jak: * rysowanie ** liczne p\u0119dzle i o\u0142\u00f3wki ** narz\u0119dzie klonowania ** zaawansowany edytor gradient\u00f3w ** obs\u0142uga niestandardowych p\u0119dzli * zaawansowana obr\u00f3bka zdj\u0119\u0107 ** obs\u0142uga przezroczysto\u015bci","start_idx":326,"end_idx":379}
{"id":"mrc_998","question":"kim by\u0142 jakub wujek?","answer":"Jakub Wujek SJ (ur. 1541 w W\u0105growcu, zm. 27 lipca 1597 w Krakowie) \u2013 polski duchowny katolicki, jezuita, doktor teologii, rektor Jezuickiej Akademii Wile\u0144skiej, rektor Kolegium jezuit\u00f3w w Poznaniu, autor przek\u0142adu Biblii na j\u0119zyk polski.","context":"Jakub Wujek SJ (ur. 1541 w W\u0105growcu, zm. 27 lipca 1597 w Krakowie) \u2013 polski duchowny katolicki, jezuita, doktor teologii, rektor Jezuickiej Akademii Wile\u0144skiej, rektor Kolegium jezuit\u00f3w w Poznaniu, autor przek\u0142adu Biblii na j\u0119zyk polski. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w 1541 roku w W\u0105growcu, jako syna \u0142awnika s\u0105dowego Macieja i jego \u017cony El\u017cbiety. Pochodzi\u0142 z religijnej i maj\u0119tnej rodziny \u2013 Wujkowie posiadali ziemie, ogrody i browar. Jakub odebra\u0142 podstawowe wykszta\u0142cenie w szkole cysterskiej. W 1555 roku uda\u0142 si\u0119 na \u015al\u0105sk, najprawdopodobniej do Wroc\u0142awia, gdzie uczy\u0142 si\u0119 w szkole humanistyczno-reformacyjnej. Nauczy\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas j\u0119zyka niemieckiego i zbli\u017cy\u0142 si\u0119 do luteranizmu. W 1558 roku powr\u00f3ci\u0142 do W\u0105growca i zosta\u0142 nauczycielem w szkole parafialnej. Pod wp\u0142ywem tamtejszego ksi\u0119dza i lektury dzie\u0142 Stanis\u0142awa","start_idx":0,"end_idx":237}
{"id":"mrc_999","question":"gdzie s\u0105 wyspy brytyjskie?","answer":"Grupa wysp w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Atlantyku, po\u0142o\u017cona na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od kontynentalnej Europy, oddzielona od niej kana\u0142em La Manche i Cie\u015bnin\u0105 Kaleta\u0144sk\u0105.","context":"Wyspy Brytyjskie (ang. \"The British Isles\", irl. \"\u00c9ire agus an Bhreatain Mh\u00f3r\", wal. \"Ynysoedd Prydain\"; 2) \u2013 megaregion fizycznogeograficzny Europy Zachodniej. Grupa wysp w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Atlantyku, po\u0142o\u017cona na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od kontynentalnej Europy, oddzielona od niej kana\u0142em La Manche i Cie\u015bnin\u0105 Kaleta\u0144sk\u0105. W sk\u0142ad megaregionu Wyspy Brytyjskie wchodz\u0105 dwie prowincje: Irlandia (21) i Wielka Brytania (22). Wyspy Brytyjskie obejmuj\u0105 dwie g\u0142\u00f3wne wyspy: Wielk\u0105 Brytani\u0119 (209 331 km\u00b2) i Irlandi\u0119 (84 406 km\u00b2) oraz ponad pi\u0119\u0107 tysi\u0119cy mniejszych wysp, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych najwi\u0119ksze i najbardziej znane to Hebrydy (7 555 km\u00b2), Szetlandy (1 466 km\u00b2), Orkady (975 km\u00b2), Anglesey (714 km\u00b2), Man (572 km\u00b2), Arran (427 km\u00b2), Wight (381 km\u00b2), Bute (122,2 km\u00b2) oraz Wyspy Scilly (16,3 km\u00b2). \u0141\u0105czna powierzchnia Wysp","start_idx":161,"end_idx":325}
{"id":"mrc_1000","question":"kim jest klocuch?","answer":"Klocuch \u2013 polski wideobloger i osobowo\u015b\u0107 internetowa.","context":"Klocuch \u2013 polski wideobloger i osobowo\u015b\u0107 internetowa. == Historia == Osoba znana jako Klocuch swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 rozpocz\u0119\u0142a w 2010 roku, umieszczaj\u0105c na platformie YouTube amatorskie wideorecenzje gier komputerowych. \u00d3wczesny kana\u0142, na jaki trafia\u0142y filmy, nosi\u0142 nazw\u0119 \"Klocuch12\". Odbi\u00f3r dzia\u0142alno\u015bci kana\u0142u by\u0142 w wi\u0119kszo\u015bci negatywny, komentuj\u0105cy wytykali tw\u00f3rcy brak profesjonalizmu i du\u017c\u0105 infantylno\u015b\u0107. W 2012 roku has\u0142o do kana\u0142u \"Klocuch12\" zosta\u0142o wykradzione, co uniemo\u017cliwi\u0142o jego za\u0142o\u017cycielowi publikacj\u0119 tre\u015bci. Za\u0142o\u017cy\u0142 on wtedy nowe konto, tym razem nazwane \"KlocuchRecenzje\", kt\u00f3re z czasem zmieni\u0142o nazw\u0119 na \"Klocuch\". Tw\u00f3rca do dzi\u015b korzysta z tego w\u0142a\u015bnie konta, mimo \u017ce poprzedni kana\u0142 zosta\u0142 mu po pewnym czasie zwr\u00f3cony. Obecnie odbi\u00f3r film\u00f3w Klocucha jest w znacznej cz\u0119\u015bci pozytywny. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Tre\u015bci tworzone przez Klocucha odznaczaj\u0105 si\u0119 du\u017c\u0105","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_1001","question":"w jakich przypadkach mo\u017cemy stosowa\u0107 rozk\u0142ad gaussa?","answer":"Je\u015bli jaka\u015b wielko\u015b\u0107 jest sum\u0105 lub \u015bredni\u0105 bardzo wielu drobnych losowych czynnik\u00f3w, to niezale\u017cnie od rozk\u0142adu ka\u017cdego z tych czynnik\u00f3w jej rozk\u0142ad b\u0119dzie zbli\u017cony do normalnego (centralne twierdzenie graniczne) \u2013 dlatego mo\u017cna go bardzo cz\u0119sto zaobserwowa\u0107 w danych.","context":"Rozk\u0142ad normalny, rozk\u0142ad Gaussa (w literaturze francuskiej zwany rozk\u0142adem Laplace\u2019a-Gaussa) \u2013 jeden z najwa\u017cniejszych rozk\u0142ad\u00f3w prawdopodobie\u0144stwa, odgrywaj\u0105cy wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w statystyce. Wykres funkcji prawdopodobie\u0144stwa tego rozk\u0142adu jest krzyw\u0105 w kszta\u0142cie dzwonu (tak zwan\u0105 krzyw\u0105 dzwonow\u0105). Przyczyn\u0105 jego znaczenia jest cz\u0119sto\u015b\u0107 wyst\u0119powania w naturze. Je\u015bli jaka\u015b wielko\u015b\u0107 jest sum\u0105 lub \u015bredni\u0105 bardzo wielu drobnych losowych czynnik\u00f3w, to niezale\u017cnie od rozk\u0142adu ka\u017cdego z tych czynnik\u00f3w jej rozk\u0142ad b\u0119dzie zbli\u017cony do normalnego (centralne twierdzenie graniczne) \u2013 dlatego mo\u017cna go bardzo cz\u0119sto zaobserwowa\u0107 w danych. Ponadto rozk\u0142ad normalny ma interesuj\u0105ce w\u0142a\u015bciwo\u015bci matematyczne, dzi\u0119ki kt\u00f3rym oparte na nim metody statystyczne s\u0105 proste obliczeniowo. == Definicja rozk\u0142adu normalnego == Istnieje wiele r\u00f3wnowa\u017cnych sposob\u00f3w zdefiniowania rozk\u0142adu normalnego. Nale\u017c\u0105 do nich: funkcja g\u0119sto\u015bci, dystrybuanta, momenty, kumulanty, funkcja charakterystyczna,","start_idx":358,"end_idx":626}
{"id":"mrc_1002","question":"w kt\u00f3rym roku upad\u0142a komuna w polsce?","answer":"1989 roku","context":"Historia Polski (1945\u20131989) \u2013 historia Polski obejmuj\u0105ca okres komunizmu zwanego demokracj\u0105 ludow\u0105 od 1945 roku, poprzez powstanie PRL, do obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u w 1989 roku. == Okres stalinowski (1944\u20131956) == W nocy z 31 grudnia 1943 roku na 1 stycznia 1944 roku powo\u0142ano w Warszawie Krajow\u0105 Rad\u0119 Narodow\u0105, ta pozornie ponadpartyjna organizacja, w rzeczywisto\u015bci reprezentowa\u0142a jedynie PPR i partie satelickie RPPS i SL \u201eWola Ludu\u201d. Jednocze\u015bnie przekszta\u0142cono Gwardi\u0119 Ludow\u0105 w Armi\u0119 Ludow\u0105 \u2013 w jej sk\u0142ad mia\u0142y wej\u015b\u0107 wojska 1 Korpusu. W odpowiedzi ugrupowania niepodleg\u0142o\u015bciowe powo\u0142a\u0142y 9 stycznia Rad\u0119 Jedno\u015bci Narodowej, na jej czele stan\u0105\u0142 przewodnicz\u0105cy PPS-WRN Kazimierz Pu\u017cak. Utworzona w lipcu 1944 Krajowa Rada Ministr\u00f3w jako integralna cz\u0119\u015b\u0107 rz\u0105du RP na uchod\u017astwie mia\u0142a przej\u0105\u0107 w\u0142adz\u0119 w kraju momencie zako\u0144czenia","start_idx":163,"end_idx":172}
{"id":"mrc_1003","question":"kiedy by\u0142a pierwsza zmiana czasu?","answer":"W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia","context":"\u015bwiatowej. W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedzia\u0142ek); wskaz\u00f3wki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzeci\u0105 i czas letni obowi\u0105zywa\u0142 do nocy z 16 na 17 wrze\u015bnia. Podobnie by\u0142o w 1918 roku. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych wyja\u015bni\u0142 podzia\u0142 na strefy czasowe w USA i wprowadzi\u0142 na czas trwania wojny obowi\u0105zek stosowania czasu letniego w celu oszcz\u0119dno\u015bci paliwa s\u0142u\u017c\u0105cego do produkcji pr\u0105du. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwali\u0142 Uniform Time Act wprowadzaj\u0105c po raz pierwszy podczas pokoju mo\u017cliwo\u015b\u0107 korzystania z czasu letniego. W Polsce zmiana czasu zosta\u0142a wprowadzona mi\u0119dzy I a II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 tylko raz, w 1919","start_idx":11,"end_idx":66}
{"id":"mrc_1004","question":"gdzie \u017cyje lis?","answer":"lisy rude wyst\u0119puj\u0105 w ca\u0142ej Australii z wyj\u0105tkiem p\u00f3\u0142nocnego Queensland i Terytorium P\u00f3\u0142nocnego.","context":"roku przez klub polowa\u0144 z Melbourne. Te introdukcje nie powiod\u0142y si\u0119 ca\u0142kowicie i wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie \u017cyj\u0105ce w Australii lisy rude wywodz\u0105 si\u0119 z dw\u00f3ch linii zaszczepionych w stanie Victoria. Populacja za\u0142o\u017cycielska by\u0142a par\u0105 wypuszczon\u0105 ok. 20 km od Ballart w 1871 i kilka innych lis\u00f3w wypuszczonych w Point Cook. W 1880 populacja ta przemie\u015bci\u0142a si\u0119 i po\u0142\u0105czy\u0142a z t\u0105 z Ballart. W mniej ni\u017c dekad\u0119 lisy rude zasiedli\u0142y 13 000 km\u00b2 stanu Victoria, a w 1893 zosta\u0142a ustanowiona pierwsza nagroda za schwytanie lisa, kt\u00f3re osiedli\u0142y si\u0119 w Queensland. Obecnie lisy rude wyst\u0119puj\u0105 w ca\u0142ej Australii z wyj\u0105tkiem p\u00f3\u0142nocnego Queensland i Terytorium P\u00f3\u0142nocnego. Rozprzestrzenienie lis\u00f3w na po\u0142udniowych terytoriach Australii zbieg\u0142 si\u0119 ze spadkiem liczebno\u015bci niekt\u00f3rych kopi\u0105cych nory ssak\u00f3w o \u015bredniej wielko\u015bci, np.","start_idx":547,"end_idx":643}
{"id":"mrc_1005","question":"jak okre\u015blano kr\u00f3lestwo polskie po 1864?","answer":"Kraj Nadwi\u015bla\u0144ski","context":"w\u0142adz\u0119 cywiln\u0105 i wojskow\u0105. P\u00f3\u017aniej nast\u0119powa\u0142o stopniowe ograniczanie autonomii Kr\u00f3lestwa Polskiego, zw\u0142aszcza po st\u0142umieniu powstania listopadowego w roku 1831 i powstania styczniowego w 1864 roku a\u017c do formalnego zniesienia autonomii polityczno-administracyjnej tego terytorium w 1867 roku. Wci\u0105\u017c jednak zachowa\u0142o si\u0119 wiele odr\u0119bno\u015bci prawno-ustrojowych (m.in. kodeks cywilny, ustr\u00f3j wsi, status ludno\u015bci \u017cydowskiej, status j\u0119z. polskiego), kt\u00f3re odr\u00f3\u017cnia\u0142y Kr\u00f3lestwo Polskie od Cesarstwa Rosyjskiego. W latach 1832\u20131918 Kr\u00f3lestwo Polskie zosta\u0142o silniej zintegrowane z Cesarstwem Rosyjskim (cho\u0107 cesarze rosyjscy nosili tytu\u0142 kr\u00f3la Polski i reprezentowali ich namiestnicy). Posiada\u0142o stopniowo ograniczan\u0105, a nast\u0119pnie zlikwidowan\u0105 autonomi\u0119; po jej likwidacji w roku 1874 zacz\u0119to u\u017cywa\u0107 p\u00f3\u0142oficjalnie na okre\u015blenie ziem kr\u00f3lestwa nazw\u0119 Kraj Nadwi\u015bla\u0144ski (ros. \u041f\u0440\u0438\u0432\u0438\u0441\u043b\u0438\u043d\u0441\u043a\u0438\u0439 \u043a\u0440\u0430\u0439), cho\u0107 nazwa \u201eKr\u00f3lestwo Polskie\u201d nadal funkcjonowa\u0142a. W roku 1912 oderwano guberni\u0119","start_idx":840,"end_idx":857}
{"id":"mrc_1006","question":"jaki pomnik stoi przed pa\u0142acem prezydenckim?","answer":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego","context":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego \u2013 pomnik konny znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmie\u015bcie przed Pa\u0142acem Prezydenckim. Pomnik przedstawia ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego siedz\u0105cego na koniu i trzymaj\u0105cego w prawym r\u0119ku miecz. Rze\u017aba d\u0142uta Bertela Thorvaldsena by\u0142a wzorowana na pomniku Marka Aureliusza na Kapitolu w Rzymie. == Historia == Zbi\u00f3rk\u0119 pieni\u0119dzy na pomnik rozpocz\u0119to na pocz\u0105tku 1814, kilka miesi\u0119cy po \u015bmierci ksi\u0119cia w bitwie pod Lipskiem. Zgod\u0119 na postawienie monumentu w Warszawie uzyska\u0142a u cara Aleksandra I Anna z Tyszkiewicz\u00f3w Potocka. Na czele Komitetu Budowy stan\u0105\u0142 Adam Jerzy Czartoryski. Monument zosta\u0142 zam\u00f3wiony w 1818 u mieszkaj\u0105cego w Rzymie du\u0144skiego rze\u017abiarza Bertela Thorvaldsena. Ostateczn\u0105 umow\u0119 podpisano w lipcu 1820 podczas wizyty Thorvaldsena w Warszawie. Pierwotn\u0105 lokalizacj\u0105 pomnika by\u0142 plac Krasi\u0144skich, jednak","start_idx":0,"end_idx":36}
{"id":"mrc_1007","question":"gdzie wyst\u0119puje formacja ro\u015blinna?","answer":"Wilgotna pampa r\u00f3wninno-trawiasta wyst\u0119puje w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Argentynie, mi\u0119dzy estuarium La Platy na p\u00f3\u0142nocy i zatok\u0105 Bah\u00eda Blanca na po\u0142udniu.","context":"obszary rolnicze i zurbanizowane. W obr\u0119bie formacji wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 wilgotn\u0105 pamp\u0119 r\u00f3wninno-trawiast\u0105 i bardziej such\u0105 pamp\u0119 pag\u00f3rkow\u0105 z udzia\u0142em kolczastych zaro\u015bli, stanowi\u0105ce odr\u0119bne ekoregiony w klasyfikacji WWF. == Obszar wyst\u0119powania == Wilgotna pampa r\u00f3wninno-trawiasta wyst\u0119puje w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Argentynie, mi\u0119dzy estuarium La Platy na p\u00f3\u0142nocy i zatok\u0105 Bah\u00eda Blanca na po\u0142udniu. W szerokim uj\u0119ciu area\u0142 formacji okre\u015blany bywa nawet na 1,5 mln km\u00b2 ze wzgl\u0119du na nieostr\u0105 granic\u0119 z suchymi formacjami zaro\u015blowymi i p\u00f3\u0142pustynnymi na zachodzie i p\u00f3\u0142nocnym zachodzie oraz w\u0142\u0105czanie tu rozleg\u0142ych mokrade\u0142 s\u0142odko- i s\u0142onowodnych. == Warunki kszta\u0142towania si\u0119 == Pampa r\u00f3wninna wykszta\u0142ca si\u0119 na nisko po\u0142o\u017conych obszarach, zwykle do ok. 500 m n.p.m. \u015arednioroczne opady wynosz\u0105 tu od 600 do 1000 mm, a temperatury od 14 do 17\u00b0C.","start_idx":241,"end_idx":390}
{"id":"mrc_1008","question":"jak wygra\u0107 eurobiznes?","answer":"Zadaniem gracza jest zdobycie jak najwi\u0119kszego maj\u0105tku poprzez kupowanie nieruchomo\u015bci i zarabianiu na nich.","context":"Eurobusiness \u2013 polska gra planszowa wzorowana na Monopoly, produkowana od 1983 przez firm\u0119 Labo (obecnie Labo Market Sp. z o.o.).; w przypadku gdy Kacper wr\u00f3ci na start z karty \u201eszansa\u201d nale\u017cy mu si\u0119 nagroda za przej\u015bcie za start. == Zasady gry == Zadaniem gracza jest zdobycie jak najwi\u0119kszego maj\u0105tku poprzez kupowanie nieruchomo\u015bci i zarabianiu na nich. W grze du\u017c\u0105 rol\u0119 odgrywa losowo\u015b\u0107, poniewa\u017c gracze rzucaj\u0105 na przemian dwiema sze\u015bciennymi ko\u015b\u0107mi. Liczba wyrzuconych oczek decyduje o po\u0142o\u017ceniu pionka w kolejnych kolejkach na czterdziestopolowej planszy. Opr\u00f3cz p\u00f3l z nieruchomo\u015bciami w grze wyst\u0119puj\u0105 tak\u017ce: pola z niespodziank\u0105 (tzw. szans\u0105), pole z wi\u0119zieniem, pole z sieci\u0105 wodoci\u0105gow\u0105, pole z elektrowni\u0105 atomow\u0105, pole z aresztem, a tak\u017ce dwa pola z tzw. strat\u0105 (kar\u0105 pieni\u0119\u017cn\u0105 dla","start_idx":248,"end_idx":356}
{"id":"mrc_1009","question":"gdzie wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie wyst\u0119puj\u0105 l\u0105dolody?","answer":"Obecnie na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej l\u0105dol\u00f3d wyst\u0119puje na Antarktydzie (13,3 mln km\u00b2), mniejszy fragment l\u0105dolodu zachowa\u0142 si\u0119 w Patagonii (16,8 tys. km\u00b2). Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (1,7 mln km\u00b2).","context":"L\u0105dol\u00f3d \u2013 pokrywa lodowa o znacznej grubo\u015bci, zajmuj\u0105ca powierzchni\u0119 licz\u0105c\u0105 tysi\u0105ce kilometr\u00f3w kwadratowych. Tworzy lekko wypuk\u0142\u0105 tarcz\u0119 zbudowan\u0105 ze \u015bniegu i lodu, rozp\u0142ywaj\u0105c\u0105 si\u0119 na przedpole pod wp\u0142ywem w\u0142asnego ci\u0119\u017caru. L\u0105dol\u00f3d mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 mi\u0105\u017cszo\u015b\u0107 do 4000 m \u2013 obecnie tak gruba jest kopu\u0142a A na Antarktydzie. == Wyst\u0119powanie i charakter == Obecnie na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej l\u0105dol\u00f3d wyst\u0119puje na Antarktydzie (13,3 mln km\u00b2), mniejszy fragment l\u0105dolodu zachowa\u0142 si\u0119 w Patagonii (16,8 tys. km\u00b2). Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (1,7 mln km\u00b2). Dla por\u00f3wnania \u0142\u0105czna powierzchnia zaj\u0119ta przez poszczeg\u00f3lne czasze podczas ostatniego l\u0105dolodu plejstoce\u0144skiego (w tym skandynawski w Europie i laurentyjski w Ameryce P\u0142n.) przekroczy\u0142 30 mln km\u00b2 powierzchni, a suma powierzchni wszystkich wsp\u00f3\u0142czesnych lodowc\u00f3w (poza Antarktyd\u0105 i Grenlandi\u0105) wynosi","start_idx":349,"end_idx":567}
{"id":"mrc_1010","question":"ile jest pa\u0144stw w europie?","answer":"46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej.","context":"Lista pa\u0144stw Europy \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Europy. Na terenie Europy znajduje si\u0119 46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si\u0119 siedem terytori\u00f3w zale\u017cnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Najwi\u0119kszym europejskim pa\u0144stwem jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), natomiast najwi\u0119kszym pa\u0144stwem znajduj\u0105cym si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km\u00b2). Najludniejszym pa\u0144stwem na kontynencie europejskim r\u00f3wnie\u017c jest Rosja (142 021 981 mieszka\u0144c\u00f3w), a najludniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w ca\u0142o\u015bci w Europie s\u0105 Niemcy (84 316 622 mieszka\u0144c\u00f3w). Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w). == Mapa polityczna == == Lista pa\u0144stw == == Lista","start_idx":97,"end_idx":144}
{"id":"mrc_1011","question":"w jakich latach toczy\u0142a si\u0119 wojna trzynastoletnia?","answer":"Wojna trzynastoletnia \u2013 stoczona w latach 1454\u20131466","context":"Wojna trzynastoletnia \u2013 stoczona w latach 1454\u20131466 wojna mi\u0119dzy pa\u0144stwem zakonu krzy\u017cackiego a Koron\u0105 Kr\u00f3lestwa Polskiego, rozpocz\u0119ta na skutek poparcia przez Polsk\u0119 powstania Zwi\u0105zku Pruskiego przeciwko zakonowi krzy\u017cackiemu, zako\u0144czona zwyci\u0119stwem Kr\u00f3lestwa Polskiego i II pokojem toru\u0144skim. Rozpocz\u0119te 4 lutego 1454 roku powstanie Zwi\u0105zku Pruskiego, organizacji grupuj\u0105cej \u015bredni\u0105 szlacht\u0119 i mieszczan, kierowanej przez patrycjat Gda\u0144ska, Torunia, Elbl\u0105ga i Che\u0142mna przeciwko kierowanemu przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausen zakonowi krzy\u017cackiemu zosta\u0142o 21 kwietnia 1454 roku poparte przez Kr\u00f3lestwo Polskie, kt\u00f3rego kr\u00f3lem by\u0142 Kazimierz IV Jagiello\u0144czyk. Zwi\u0105zkowcy zdobyli wszystkie miasta i zamki krzy\u017cackie, poza stolic\u0105 Malborkiem oraz Chojnicami. Kl\u0119ska wyprawy polskiego pospolitego ruszenia, w starciu ze z\u0142o\u017con\u0105 z czeskich i niemieckich najemnik\u00f3w armi\u0105 Zakonu w bitwie pod Chojnicami 18 wrze\u015bnia 1454 roku rozpocz\u0119\u0142a","start_idx":0,"end_idx":51}
{"id":"mrc_1012","question":"gdzie obradowa\u0142 sejm walny?","answer":"Sejm mia\u0142 obradowa\u0107 w Warszawie, a w 1673 postanowiono, \u017ce co trzeci b\u0119dzie zbiera\u0142 si\u0119 w Grodnie (Sejm grodzie\u0144ski).","context":"te\u017c temat obrad). Sejmiki odbywa\u0142y si\u0119 na 6 tygodni przed sejmem zwyczajnym i na 3 tygodnie przed nadzwyczajnym. Sejm mia\u0142 obradowa\u0107 w Warszawie, a w 1673 postanowiono, \u017ce co trzeci b\u0119dzie zbiera\u0142 si\u0119 w Grodnie (Sejm grodzie\u0144ski). Na Sejmie walnym obowi\u0105zywa\u0142a zasada jednomy\u015blno\u015bci. G\u0142osowanie wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w zachowano jedynie dla wyboru marsza\u0142ka Sejmu i sprawdzania wa\u017cno\u015bci mandat\u00f3w poselskich (tzw. rugi poselskie). Konstytucja (ustawa) przechodzi\u0142a przez izb\u0119 poselsk\u0105, gdzie by\u0142a poddawana pod dyskusj\u0119 i g\u0142osowanie, oraz przez senat, w kt\u00f3rym jedynie dyskutowano. Na podstawie dyskusji przeprowadzonej w senacie kr\u00f3l dokonywa\u0142 ostatecznej redakcji jej tre\u015bci i zarz\u0105dza\u0142 og\u0142oszenie. G\u0142osowanie w izbie poselskiej od samego pocz\u0105tku opiera\u0142o si\u0119 na zasadzie jednomy\u015blno\u015bci. Jednak\u017ce w XVI wieku starano si\u0119 przekonywa\u0107 opornych, by przyj\u0119li postulowane rozwi\u0105zanie, a","start_idx":113,"end_idx":230}
{"id":"mrc_1013","question":"co jest umowa zlecenie?","answer":"umowa cywilnoprawna uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym (art. 734\u2013751). Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowi\u0105zanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej (np. us\u0142ugi) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach okre\u015blonych w umowie.","context":"Umowa zlecenia (\"pot\". umowa-zlecenie) \u2013 umowa cywilnoprawna uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym (art. 734\u2013751). Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowi\u0105zanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej (np. us\u0142ugi) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach okre\u015blonych w umowie. == Strony umowy == Stronami umowy zlecenia mog\u0105 by\u0107 dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne (pod warunkiem posiadania zdolno\u015bci do czynno\u015bci prawnych). Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa si\u0119 zleceniodawc\u0105 (zlecaj\u0105cy wykonanie okre\u015blonych czynno\u015bci) i zleceniobiorc\u0105 (wykonuj\u0105cym zlecenie). == Przedmiot umowy == Przedmiotem umowy zlecenia jest wykonywanie okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej na rzecz innego podmiotu. Umow\u0119 zlecenia okre\u015bla si\u0119 jako \"umow\u0119 starannego dzia\u0142ania\" i przeciwstawia \"umowie o dzie\u0142o\" okre\u015blanej umow\u0105 rezultatu. Oznacza to, i\u017c w umowie zlecenia wa\u017cna jest wykonywana praca (wykonywanie czynno\u015bci) na","start_idx":41,"end_idx":318}
{"id":"mrc_1014","question":"ilu bylo medrcow?","answer":"liczba nie jest znana \u2013 w przekazach biblijnych m\u00f3wi si\u0119 jedynie o trzech darach i to na tej podstawie wysnuwa si\u0119 potocznie przyj\u0119t\u0105 liczb\u0119 trzech m\u0119drc\u00f3w","context":"Ewangeliczna historia M\u0119drc\u00f3w (astrolog\u00f3w, mag\u00f3w) opowiada o cudzoziemcach (ich liczba nie jest znana \u2013 w przekazach biblijnych m\u00f3wi si\u0119 jedynie o trzech darach i to na tej podstawie wysnuwa si\u0119 potocznie przyj\u0119t\u0105 liczb\u0119 trzech m\u0119drc\u00f3w), kt\u00f3rzy, wiedzeni \"gwiazd\u0105\", wyruszyli w drog\u0119 do Jerozolimy, na dw\u00f3r Heroda, gdy\u017c nie wiedzieli gdzie ma si\u0119 narodzi\u0107 nowy kr\u00f3l (dw\u00f3r kr\u00f3lewski wydawa\u0142 si\u0119 najbardziej oczywistym miejscem), aby z\u0142o\u017cy\u0107 pok\u0142on i dary narodzonemu kr\u00f3lowi \u017cydowskiemu. I tam dopiero uczeni w pi\u015bmie wyznaczyli Betlejem jako miejsce narodzin na podstawie proroctwa w Ksi\u0119dze Micheasza (Mi 5, 1). Herod us\u0142yszawszy nowin\u0119, w narodzonym upatrywa\u0142 rywala. M\u0119drcy wed\u0142ug ewangelii weszli do domu, w kt\u00f3rym przebywali Maria i J\u00f3zef z Jezusem, ofiarowali mu mirr\u0119, z\u0142oto i kadzid\u0142o (mirra by\u0142a w\u00f3wczas","start_idx":80,"end_idx":235}
{"id":"mrc_1015","question":"ile zwrotek ma hymn grecki?","answer":"158 zwrotek","context":"Imnos is tin Eleftherian (gre. \u038e\u03bc\u03bd\u03bf\u03c2 \u03b5\u03af\u03c2 \u03c4\u03b7\u03bd \u0395\u03bb\u03b5\u03c5\u03b8\u03b5\u03c1\u03af\u03b1\u03bd, t\u0142um. Hymn do wolno\u015bci) \u2013 hymn Grecji, a tak\u017ce od roku 1966 hymn Cypru (tylko muzyka). W Grecji jako hymn pa\u0144stwowy zosta\u0142 zatwierdzony przez kr\u00f3la Jerzego I w 1864 roku. Ksi\u0119ga rekord\u00f3w Guinnessa wymienia go jako najd\u0142u\u017cszy hymn (158 zwrotek). Autorem poematu \u201eImnos is tin Eleftherian\u201d (\"Hymn do wolno\u015bci\") jest grecki poeta patriotyczny Dionisios Solomos, dla kt\u00f3rego inspiracj\u0105 do napisania utworu by\u0142a walka narodu greckiego w rewolucji 1821 roku. Hymn opiewa m\u0119stwo bojownik\u00f3w greckich, opisuje ich cierpienia i po\u015bwi\u0119cenie, pot\u0119pia polityk\u0119 mocarstw wobec Grecji. Hymn zosta\u0142 napisany w maju 1823 w Zakintos. W 1828 roku znany muzyk Nikolaos Mantzaros i przyjaciel Solom\u00f3sa skomponowa\u0142 melodi\u0119 do jego tekstu, ale nie jako marsz","start_idx":288,"end_idx":299}
{"id":"mrc_1016","question":"jak nazywa si\u0119 w\u00f3dz kozak\u00f3w?","answer":"Ataman","context":"Ataman, ukr. \u043e\u0442\u0430\u043c\u0430\u043d (\"wataman, vataman, otaman\") \u2013 kozacki przyw\u00f3dca pe\u0142ni\u0105cy funkcje polityczne i wojskowe; tak\u017ce dow\u00f3dca wojskowy oddzielnego pododdzia\u0142u, maj\u0105cy w\u0142adz\u0119 wojskow\u0105 lub administracyjno-wojskow\u0105, wzgl\u0119dnie przyw\u00f3dca niezale\u017cnego od jakiejkolwiek w\u0142adzy oddzia\u0142u, niejednokrotnie o charakterze rozb\u00f3jniczym. Na Siczy, w pocz\u0105tkowym okresie jej istnienia, w\u0142adz\u0105 najwy\u017csz\u0105 by\u0142o \u201eko\u0142o\u201d, czyli zgromadzenie wszystkich Kozak\u00f3w obecnych na miejscu. Eryk Lassota von Steblau (1550\u20131616), pose\u0142 cesarza Rudolfa II Habsburga, kt\u00f3ry sp\u0119dzi\u0142 na Bazaw\u0142uku kilka tygodni latem 1594 roku, musia\u0142 odczyta\u0107 listy cesarskie w kole, kt\u00f3rym zarz\u0105dza\u0142 w\u00f3wczas ataman nazwiskiem Bohdan Mikoszy\u0144ski. W okresie p\u00f3\u017aniejszym \u2013 tj. w XVII wieku \u2013 rol\u0119 ko\u0142a zaj\u0119\u0142a znacznie mniej demokratyczna Rada Kozacka. Miejscem jej obrad pocz\u0105tkowo by\u0142a Sicz, p\u00f3\u017aniej za\u015b Perejas\u0142aw lub Bia\u0142a Cerkiew. Ataman by\u0142 administratorem wybieranym przez rad\u0119","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_1017","question":"w jakim pa\u0144stwie le\u017cy medjugorie?","answer":"Bo\u015bni i Hercegowinie","context":"Medziugorie () \u2013 miasto w Bo\u015bni i Hercegowinie, w Federacji Bo\u015bni i Hercegowiny, w kantonie hercegowi\u0144sko-neretwia\u0144skim, w gminie \u010citluk. Le\u017cy w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Hercegowiny, 25 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Mostaru. W 2013 roku liczy\u0142o 2265 mieszka\u0144c\u00f3w, z czego wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowili Chorwaci. Znane przede wszystkim dzi\u0119ki rzekomym objawieniom maryjnym (zapocz\u0105tkowanymi w 1981 roku), nadal badanymi przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki i do tej pory nie potwierdzonymi, ani nie odrzuconymi. W 2019 roku jednak, mimo tych w\u0105tpliwo\u015bci, papie\u017c Franciszek przyzwoli\u0142 na organizowanie oficjalnych pielgrzymek do Medziugoria, na podstawie raportu sporz\u0105dzonego przez arcybiskupa Henryka Hosera. == Nazwa == W j\u0119zyku u\u017cywanym przez miejscow\u0105 ludno\u015b\u0107 nazwa wsi jest zapisywana jako (wymawiana: [m\u00ead\u0291u\u0261o\u02d0rje]). Cz\u0119sto, gdy nie mo\u017cna u\u017cy\u0107 znaku '\u0111', na gruncie wielu j\u0119zyk\u00f3w stosuje si\u0119","start_idx":26,"end_idx":46}
{"id":"mrc_1018","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w ma izrael?","answer":"7 337 000","context":"Artyku\u0142 omawia zagadnienie demografii pa\u0144stwa Izrael. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci Izraela mieszka na wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Izrael charakteryzuje wysoki poziom warunk\u00f3w bytowych i wykszta\u0142cenia spo\u0142ecze\u0144stwa oraz najwy\u017cszy na Bliskim Wschodzie stopie\u0144 urbanizacji. 90% ludno\u015bci kraju mieszka w miastach. == Grupy etniczne == Zgodnie z danymi izraelskiego Centralnego Biura Statystycznego z grudnia 2008 populacja kraju wynosi 7 337 000, dzieli si\u0119 etnicznie na nast\u0119puj\u0105ce grupy: * \u017bydzi - 5 540 000 - 75,5% * Arabowie - 1 440 000 - 19,6% * inni - 318 000 - 4,3% (przewa\u017cnie cz\u0142onkowie rodzin \u017cydowskich imigrant\u00f3w, z kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR) Te liczby obejmuj\u0105 tylko legalnych mieszka\u0144c\u00f3w pa\u0144stwa Izrael, bez uwzgl\u0119dnienia mieszka\u0144c\u00f3w (\u017cyd\u00f3w, muzu\u0142man\u00f3w, chrze\u015bcijan i innych) \u017cyj\u0105cych na terenach administrowanych przez Autonomi\u0119 Palesty\u0144sk\u0105. === \u017bydzi ===","start_idx":423,"end_idx":432}
{"id":"mrc_1019","question":"ile zwrotek ma hymn grecji?","answer":"158 zwrotek","context":"Imnos is tin Eleftherian (gre. \u038e\u03bc\u03bd\u03bf\u03c2 \u03b5\u03af\u03c2 \u03c4\u03b7\u03bd \u0395\u03bb\u03b5\u03c5\u03b8\u03b5\u03c1\u03af\u03b1\u03bd, t\u0142um. Hymn do wolno\u015bci) \u2013 hymn Grecji, a tak\u017ce od roku 1966 hymn Cypru (tylko muzyka). W Grecji jako hymn pa\u0144stwowy zosta\u0142 zatwierdzony przez kr\u00f3la Jerzego I w 1864 roku. Ksi\u0119ga rekord\u00f3w Guinnessa wymienia go jako najd\u0142u\u017cszy hymn (158 zwrotek). Autorem poematu \u201eImnos is tin Eleftherian\u201d (\"Hymn do wolno\u015bci\") jest grecki poeta patriotyczny Dionisios Solomos, dla kt\u00f3rego inspiracj\u0105 do napisania utworu by\u0142a walka narodu greckiego w rewolucji 1821 roku. Hymn opiewa m\u0119stwo bojownik\u00f3w greckich, opisuje ich cierpienia i po\u015bwi\u0119cenie, pot\u0119pia polityk\u0119 mocarstw wobec Grecji. Hymn zosta\u0142 napisany w maju 1823 w Zakintos. W 1828 roku znany muzyk Nikolaos Mantzaros i przyjaciel Solom\u00f3sa skomponowa\u0142 melodi\u0119 do jego tekstu, ale nie jako marsz","start_idx":288,"end_idx":299}
{"id":"mrc_1020","question":"co to paradoks zapytaj?","answer":"twierdzenie logiczne prowadz\u0105ce do zaskakuj\u0105cych lub sprzecznych wniosk\u00f3w.","context":"Paradoks (gr. \"par\u00e1doxos\" \u2013 \u201enieoczekiwany, nieprawdopodobny, zadziwiaj\u0105cy\u201d) \u2013 twierdzenie logiczne prowadz\u0105ce do zaskakuj\u0105cych lub sprzecznych wniosk\u00f3w. Sprzeczno\u015b\u0107 ta mo\u017ce by\u0107 wynikiem b\u0142\u0119d\u00f3w w sformu\u0142owaniu twierdzenia, przyj\u0119cia b\u0142\u0119dnych za\u0142o\u017ce\u0144, a mo\u017ce te\u017c by\u0107 sprzeczno\u015bci\u0105 pozorn\u0105, sprzeczno\u015bci\u0105 z tzw. zdrowym rozs\u0105dkiem, np. paradoks hydrostatyczny, czy paradoks bli\u017ani\u0105t. == Wybrane paradoksy == * Paradoksy filozoficzne: ** paradoks Fermiego \u2013 obce cywilizacje nie mog\u0105 istnie\u0107 ** paradoksy Zenona z Elei \u2013 \u017c\u00f3\u0142w i Achilles; strza\u0142a kt\u00f3ra nigdy nie dotrze do celu ** paradoks Menona \u2013 nie mo\u017cna zdoby\u0107 nowej wiedzy ** paradoksy megarejskie \u2013 Elektra, \u0142ysy, \u201emistrz i ucze\u0144\u201d, \u201ematka i krokodyl\u201d ** paradoks Chyla z Tybetu \u2013 jak przegrasz to i tak wygrasz ** paradoks strzelby i s\u0142u\u017c\u0105cego \u2013 inaczej paradoks zwi\u0105zku przyczynowo-skutkowego","start_idx":79,"end_idx":153}
{"id":"mrc_1021","question":"co to szanta?","answer":"XVIII- i XIX-wieczne pie\u015bni pracy uprawiane na \u017caglowcach.","context":"Szanty \u2013 XVIII- i XIX-wieczne pie\u015bni pracy uprawiane na \u017caglowcach. Wykonywane by\u0142y podczas pracy w celu synchronizacji czynno\u015bci wykonywanych przez grupy \u017ceglarzy, stosowane wtedy, gdy na dany znak trzeba by\u0142o jednocze\u015bnie u\u017cy\u0107 du\u017cej si\u0142y wielu os\u00f3b, lub pomaga\u0142y w wykonywaniu d\u0142ugich i monotonnych, ale rytmicznych czynno\u015bci. \u015apiewali je sami wykonuj\u0105cy prac\u0119, a je\u015bli by\u0142a taka potrzeba \u2013 ton nadawa\u0142 szantymen, a odpowiada\u0142 ch\u00f3r pracuj\u0105cych. \u015apiewane by\u0142y z regu\u0142y \"a cappella\" lub z towarzyszeniem prostych instrument\u00f3w prowadz\u0105cego szantymena. == Rodzaje szant == W zale\u017cno\u015bci od pracy szanty posiada\u0142y swoje specyficzne tempa, podzia\u0142y rytmiczne i akcenty. Inne szanty by\u0142y \u015bpiewane, w trakcie rwania kotwicy, inne podczas wci\u0105gania \u017cagli kr\u00f3tkimi szarpni\u0119ciami lin, inne podczas pracy przy pompach lub podczas za\u0142adunku towar\u00f3w. Dlatego wyr\u00f3\u017cnia","start_idx":9,"end_idx":67}
{"id":"mrc_1022","question":"ile trwa\u0142a bitwa pod stalingradem?","answer":"pi\u0119ciu miesi\u0105cach, tygodniu i trzech dniach","context":"rejonie Stalingradu. Adolf Hitler nakaza\u0142 6 Armii trwa\u0107 na miejscu i nie pr\u00f3bowa\u0107 wyrwania si\u0119 z okr\u0105\u017cenia; zamiast tego podj\u0119to pr\u00f3by zaopatrywania jej drog\u0105 powietrzn\u0105 i prze\u0142amania pier\u015bcienia okr\u0105\u017cenia z zewn\u0105trz. Ci\u0119\u017ckie walki trwa\u0142y jeszcze przez dwa miesi\u0105ce. Na pocz\u0105tku lutego 1943 r. si\u0142y Osi w Stalingradzie, wyczerpawszy swoje zapasy amunicji i \u017cywno\u015bci, podda\u0142y si\u0119 po pi\u0119ciu miesi\u0105cach, tygodniu i trzech dniach walk. Po kl\u0119sce pod Stalingradem niemieckie dow\u00f3dztwo musia\u0142o wycofa\u0107 znaczne si\u0142y wojskowe z Europy Zachodniej, aby uzupe\u0142ni\u0107 swoje straty na froncie wschodnim. == T\u0142o sytuacyjne == Do wiosny 1942 r., pomimo pora\u017cki operacji Barbarossa w jej za\u0142o\u017ceniach ostatecznego pokonania Zwi\u0105zku Radzieckiego w ramach jednej kampanii, Wehrmacht zdoby\u0142 bardzo du\u017ce obszary ZSRR, w tym Ukrain\u0119, Bia\u0142oru\u015b i kraje ba\u0142tyckie.","start_idx":382,"end_idx":425}
{"id":"mrc_1023","question":"gdzie znajduje si\u0119 turcja?","answer":"Azji Zachodniej na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza, a cz\u0119\u015bciowo r\u00f3wnie\u017c w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej","context":"Turcja (tur. \"T\u00fcrkiye\"), Republika Turcji (tur. \"T\u00fcrkiye Cumhuriyeti\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w Azji Zachodniej na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza, a cz\u0119\u015bciowo r\u00f3wnie\u017c w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej, ze stolic\u0105 w Ankarze. Graniczy w Europie z Bu\u0142gari\u0105 i Grecj\u0105, natomiast w Azji z Syri\u0105, Irakiem, Iranem, Azerbejd\u017canem, Armeni\u0105 i Gruzj\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 europejska \u2013 wschodnia Tracja \u2013 stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od cz\u0119\u015bci azjatyckiej Morzem Marmara oraz cie\u015bninami Bosfor i Dardanele. Turcj\u0119 od p\u00f3\u0142nocy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i Morze Marmara, a od po\u0142udnia Morze \u015ar\u00f3dziemne (nazywane w j\u0119zyku tureckim Morzem Bia\u0142ym). Republika Turcji zosta\u0142a proklamowana w 1923 roku, poprzedzaj\u0105cym j\u0105 pa\u0144stwem by\u0142o Imperium Osma\u0144skie. == Geografia == === Ukszta\u0142towanie poziome === Turcja le\u017cy na dw\u00f3ch kontynentach: azjatyckim (w 97%","start_idx":92,"end_idx":187}
{"id":"mrc_1024","question":"gdzie \u017cyje \u0142o\u015b?","answer":"\u017byje w podmok\u0142ych lasach p\u00f3\u0142nocnej Eurazji i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej.","context":"\u0141o\u015b euroazjatycki (\"Alces alces\") \u2013 najwi\u0119kszy wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie \u017cyj\u0105cy gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cy si\u0119 charakterystycznym poro\u017cem i wyj\u0105tkowo d\u0142ugimi ko\u0144czynami. \u017byje w podmok\u0142ych lasach p\u00f3\u0142nocnej Eurazji i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. Wyst\u0119puj\u0105cy w Polsce podgatunek \"A. a. alces\" \u2013 \u0142o\u015b europejski jest najwi\u0119ksz\u0105 \u017cyj\u0105c\u0105 w Polsce zwierzyn\u0105 \u0142own\u0105. Rzadki i obj\u0119ty ca\u0142orocznym okresem ochronnym. == Nazewnictwo == W polskiej literaturze zoologicznej gatunek \"Alces alces\" by\u0142 oznaczany nazw\u0105 \u201e\u0142o\u015b\u201d. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji \u201ePolskie nazewnictwo ssak\u00f3w \u015bwiata\u201d gatunkowi nadano nazw\u0119 \u201e\u0142o\u015b euroazjatycki\u201d, rezerwuj\u0105c nazw\u0119 \u201e\u0142o\u015b\u201d dla rodzaju tych prze\u017cuwaczy. == Pochodzenie == Pierwotne \u0142osie pojawi\u0142y si\u0119 w Eurazji pod koniec pliocenu lub w plejstocenie. Skamieliny najbardziej spokrewnionych ze sob\u0105 jeleniowatych przypominaj\u0105cych","start_idx":192,"end_idx":255}
{"id":"mrc_1025","question":"kt\u00f3ra religia ma najwi\u0119cej wyznawc\u00f3w na \u015bwiecie?","answer":"chrze\u015bcija\u0144stwo","context":"plemienne. * ze wzgl\u0119du na punkt wyj\u015bcia: religie teocentryczne, religie kosmocentryczne. * ze wzgl\u0119du na wyznawanie: religie \u017cywe i religie martwe. == Najwi\u0119ksze religie \u015bwiata == Na podstawie danych z 2020r. procentowy udzia\u0142 kszta\u0142tuje si\u0119 nast\u0119puj\u0105co: (w nawiasach dane z 2010 r. ) * chrze\u015bcija\u0144stwo \u2013 31.1% (33,43%) * islam \u2013 24.9% (24,35%) * hinduizm \u2013 15.2% (13,78%) * buddyzm \u2013 6.6% (7,13%) * sikhizm \u2013 (0,36%) * judaizm \u2013 (0,21%) * bahaizm \u2013 (0,11%) * bezwyznaniowi \u2013 15.6% (9,42%) Analiza trend\u00f3w religijnych w latach 1981\u20132007 w 49 krajach, w kt\u00f3rych mieszka 60% \u015bwiatowej populacji, nie wykaza\u0142a globalnego odrodzenia si\u0119 religii: wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w o wysokich dochodach sta\u0142a si\u0119 mniej religijna, jednak w 33 z 49 badanych kraj\u00f3w, ludzie stali si\u0119","start_idx":288,"end_idx":303}
{"id":"mrc_1026","question":"kto zbudowa\u0142 pierwszy samoch\u00f3d?","answer":"Carla Benza","context":"Historia samochodu \u2013 opis ewolucji technicznej samochodu od wynalezienia pojazd\u00f3w samobie\u017cnych do chwili obecnej. Za pierwszego konstruktora samobie\u017cnego pojazdu ko\u0142owego zdolnego do przewozu os\u00f3b \u2013 protoplasty samochodu \u2013 uznaje si\u0119 francuskiego in\u017cyniera Nicolasa Josepha Cugnota (1725\u20131804), kt\u00f3ry zbudowa\u0142 pojazdy o nap\u0119dzie parowym maj\u0105ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 ci\u0105gnika artyleryjskiego dla armii francuskiej \u2013 pierwszy ok. 1765 roku i kolejny ok. 1770 roku. Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje si\u0119 Carla Benza (1844\u20131929), kt\u00f3ry w 1885 roku zbudowa\u0142 samoch\u00f3d tr\u00f3jko\u0142owy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834\u20131900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 zosta\u0142 opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 \u201eFahrzeug mit Gasmotorenbetrieb\u201d zosta\u0142 wpisany na mi\u0119dzynarodow\u0105 List\u0119 UNESCO najbardziej warto\u015bciowych dokument\u00f3w \u2013 Pami\u0119\u0107 \u015awiata (ang. \"Memory of the","start_idx":504,"end_idx":515}
{"id":"mrc_1027","question":"kto napisa\u0142 powie\u015b\u0107 ten obcy?","answer":"Jurgielewiczow","context":"Ten obcy \u2013 wydana w 1961 roku powie\u015b\u0107 napisana przez Iren\u0119 Jurgielewiczow\u0105. Jest lektur\u0105 uzupe\u0142niaj\u0105c\u0105 w klasie VI szko\u0142y podstawowej. Jej kontynuacj\u0105 jest powie\u015b\u0107 \"Inna?\". Powie\u015b\u0107 ta zosta\u0142a wpisana na List\u0119 Honorow\u0105 H.Ch. Andersena (1964), na kt\u00f3r\u0105 wpisywane s\u0105 wybitne ksi\u0105\u017cki wsp\u00f3\u0142czesnych pisarzy z ca\u0142ego \u015bwiata, s\u0142u\u017c\u0105ce ideom przyja\u017ani i zbli\u017cenia mi\u0119dzy dzie\u0107mi i m\u0142odzie\u017c\u0105 wszystkich narod\u00f3w. Jest to wyr\u00f3\u017cnienie przyznawane przez Mi\u0119dzynarodow\u0105 Izb\u0119 ds. Ksi\u0105\u017cek dla M\u0142odych (IBBY), dzia\u0142aj\u0105ce pod patronatem UNESCO. == Fabu\u0142a == Ksi\u0105\u017cka opowiada o problemach zwi\u0105zanych z mi\u0142o\u015bci\u0105 oraz wyzwaniach zwi\u0105zanych z dorastaniem m\u0142odzie\u017cy. Jej bohaterami jest czw\u00f3rka przyjaci\u00f3\u0142: Ula, Pestka, Marian i Julek. Akcja ksi\u0105\u017cki rozgrywa si\u0119 w ma\u0142ej wsi, w Olszynach po\u0142o\u017conych oko\u0142o 150 km od Warszawy. Podczas wakacji dzieci znajduj\u0105 wysp\u0119 powsta\u0142\u0105","start_idx":59,"end_idx":73}
{"id":"mrc_1028","question":"jakie s\u0105 inne jednostki mocy?","answer":"Pozauk\u0142adowe jednostki mocy: * erg na sekund\u0119 * kilogramometr na sekund\u0119 * ko\u0144 mechaniczny (KM) * ko\u0144 parowy (HP)","context":"Specyficzne zagadnienie mocy fizycznej w odniesieniu do cz\u0142owieka i zwierz\u0105t om\u00f3wione jest w ha\u015ble: silnik \u017cywy. == W elektryczno\u015bci == Moc urz\u0105dze\u0144 elektrycznych wyra\u017ca si\u0119 iloczynem nat\u0119\u017cenia przep\u0142ywaj\u0105cego przez nie pr\u0105du I i napi\u0119cia elektrycznego U, do kt\u00f3rego urz\u0105dzenie jest w\u0142\u0105czone :: P = U \\cdot I. == Jednostka mocy == Jednostk\u0105 mocy w uk\u0142adzie SI jest wat (W). Moc jest r\u00f3wna 1 wat, je\u015bli praca 1 d\u017cula wykonywana jest w czasie 1 sekundy :: \\mathrm{W=\\frac{J}{s}=\\frac{kg\\cdot m^2}{s^3}}. Cz\u0119sto u\u017cywane wielokrotno\u015bci: : 1 mW = 0,001 W : 1 kW = 1 000 W : 1 MW = 1 000 000 W Pozauk\u0142adowe jednostki mocy: * erg na sekund\u0119 * kilogramometr na sekund\u0119 * ko\u0144 mechaniczny (KM) * ko\u0144 parowy (HP)","start_idx":588,"end_idx":701}
{"id":"mrc_1029","question":"kiedy zamkni\u0119to gimnazja?","answer":"wyniku reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku, gimnazja zosta\u0142y zlikwidowane, a od roku szkolnego 2017/2018 nowe roczniki nie by\u0142y przyjmowane, rozpocz\u0119to wygaszanie gimnazj\u00f3w.","context":"sierpnia 2019 roku, w wyniku reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku, gimnazja zosta\u0142y zlikwidowane, a od roku szkolnego 2017/2018 nowe roczniki nie by\u0142y przyjmowane, rozpocz\u0119to wygaszanie gimnazj\u00f3w. Ostatnie roczniki klas w latach 2017\u20132019 by\u0142y nazywane \u201eoddzia\u0142ami gimnazjalnymi\u201d. == Historia == W staro\u017cytnej Grecji gimnazjon by\u0142 najcz\u0119\u015bciej rodzajem parku wraz z budynkiem przeznaczonym do uprawiania \u0107wicze\u0144 fizycznych. Z czasem sta\u0142 si\u0119 miejscem organizowania spotka\u0144 towarzyskich i prowadzenia dysput filozoficznych i naukowych. Od czas\u00f3w Nerona instytucja tego rodzaju funkcjonowa\u0142a tak\u017ce w staro\u017cytnym Rzymie. W epoce renesansu mianem gimnazjum zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 r\u00f3\u017cnego rodzaju szko\u0142y \u015brednie, kszta\u0142c\u0105ce uczni\u00f3w z nauk bardziej zaawansowanych ni\u017c znajomo\u015b\u0107 abecad\u0142a i rachunk\u00f3w. Celem kszta\u0142cenia by\u0142 harmonijny rozw\u00f3j zdolno\u015bci ucznia w oparciu o spu\u015bcizn\u0119 kulturow\u0105 antyku poprzez studiowanie tekst\u00f3w staro\u017cytnych","start_idx":22,"end_idx":195}
{"id":"mrc_1030","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 bitwa pod termopilami?","answer":"wiosn\u0105 roku 191 p.n.e.","context":"Bitwa pod Termopilami \u2013 starcie zbrojne rozegrane wiosn\u0105 roku 191 p.n.e. mi\u0119dzy brzegiem morskim i g\u00f3rami w Termopilach pomi\u0119dzy wojskami rzymskimi dowodzonymi przez Luciusa Corneliusa Scipio Asiaticusa i wojskami Seleucyd\u00f3w dowodzonym przez Antiocha III Wielkiego. == Przyczyny == Republika rzymska po pokonaniu Kartaginy rozpocz\u0119\u0142a ekspansj\u0119 na wsch\u00f3d. W pierwszej kolejno\u015bci skierowa\u0142a si\u0119 przeciwko sprzyjaj\u0105cej Kartaginie Macedonii. W roku 197 p.n.e. wojska macedo\u0144skie zosta\u0142y pokonane i w wyniku zawartego pokoju wszystkie ziemie macedo\u0144skie sta\u0142y si\u0119 prowincjami Rzymu. Rozw\u00f3j sytuacji zaniepokoi\u0142 w\u0142adc\u0119 Imperium Seleudzkiego Antiocha III Wielkiego. W roku 192 p.n.e. z 18 tysi\u0119cznym kontyngentem przeprawi\u0142 si\u0119 z Azji do Grecji z zamiarem powstrzymania rzymskiej ekspansji. W odpowiedzi wiosn\u0105 191 p.n.e. do Grecji wkroczy\u0142a armia rzymska w sile 20 tysi\u0119cy piechoty, 2","start_idx":50,"end_idx":72}
{"id":"mrc_1031","question":"kto pozowa\u0142 do pomnika syrenki warszawskiej?","answer":"Do opracowania g\u0142owy i korpusu Syreny Nitschowej pozowa\u0142a studentka etnografii Uniwersytetu Warszawskiego Krystyna Krahelska.","context":"Pomnik Syreny \u2013 monument znajduj\u0105cy si\u0119 przy ul. Wybrze\u017ce Ko\u015bciuszkowskie w Warszawie. == Opis == Pomnik autorstwa Ludwiki Nitschowej powsta\u0142 z inicjatywy prezydenta miasta Stefana Starzy\u0144skiego. Pierwotna koncepcja monumentalnego monumentu wykonanego z zielonego szk\u0142a, o wysoko\u015bci ok. 20 metr\u00f3w, przedstawiaj\u0105cego posta\u0107 Syreny ustawion\u0105 na filarze po\u015brodku Wis\u0142y, okaza\u0142a si\u0119 zbyt kosztowna i trudna technicznie w realizacji. Dla prac nad rze\u017ab\u0105 Syreny Starzy\u0144ski udost\u0119pni\u0142 rze\u017abiarce hal\u0119 nieczynnej kot\u0142owni na terenie Zespo\u0142u Stacji Filtr\u00f3w przy ul. Koszykowej 81. Do opracowania g\u0142owy i korpusu Syreny Nitschowej pozowa\u0142a studentka etnografii Uniwersytetu Warszawskiego Krystyna Krahelska. Twarz Syreny nie jest jednak jej twarz\u0105, a rze\u017ab\u0119 zacz\u0119to kojarzy\u0107 z Krahelsk\u0105 po wojnie, kiedy Nitschowa w jednym z wywiad\u00f3w ujawni\u0142a jej nazwisko. Model rze\u017aby zosta\u0142 zaprezentowany po raz","start_idx":572,"end_idx":697}
{"id":"mrc_1032","question":"jak nazywa si\u0119 najwy\u017cszy szczyt w europie?","answer":"Mont Blanc","context":"Mont Blanc (, Bia\u0142a G\u00f3ra, 4807,81 m n.p.m.) \u2013 najwy\u017cszy szczyt Alp, po\u0142o\u017cony w Masywie Mont Blanc w Alpach Graickich w Alpach Zachodnich. Potocznie nazywanym cz\u0119sto \"Dachem Europy\", cho\u0107 to, czy jest najwy\u017cszym szczytem tego kontynentu, pozostaje przedmiotem spor\u00f3w wynikaj\u0105cych z r\u00f3\u017cnych definicji granic Europy. Przebieg granicy w rejonie g\u0142\u00f3wnego wierzcho\u0142ka jest kwesti\u0105 francusko-w\u0142oskich spor\u00f3w. Na mocy Traktatu Tury\u0144skiego z 24 marca 1860 dotycz\u0105cego wyznaczenia granicy pomi\u0119dzy Francj\u0105 a Kr\u00f3lestwem Sardynii (kt\u00f3re w 1861 sta\u0142o si\u0119 Kr\u00f3lestwem W\u0142och) granica przebiega wzd\u0142u\u017c grzbietu masywu Mont Blanc. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych map i publikacji (g\u0142\u00f3wnie francuskich) g\u0142\u00f3wny wierzcho\u0142ek znajduje si\u0119 na terytorium Francji przy granicy z W\u0142ochami w regionie Haute-Savoie i w granicach administracyjnych miasta Saint-Gervais-les-Bains, a granica francusko-w\u0142oska przebiega przez pobliski, boczny wierzcho\u0142ek","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_1033","question":"jakie trzy najwa\u017cniejsze funkcje pe\u0142ni korbow\u00f3d?","answer":"do zamiany ruchu posuwisto-zwrotnego t\u0142oka na ruch obrotowy wa\u0142u korbowego albo obrotowego ruchu wa\u0142u na ruch posuwisty t\u0142oka lub innego elementu.","context":"Korbow\u00f3d jest cz\u0119\u015bci\u0105 mechanizmu korbowego. S\u0142u\u017cy (wraz z wa\u0142em korbowym) do zamiany ruchu posuwisto-zwrotnego t\u0142oka na ruch obrotowy wa\u0142u korbowego albo obrotowego ruchu wa\u0142u na ruch posuwisty t\u0142oka lub innego elementu. Cz\u0119\u015bci korbowodu to: stopa (najcz\u0119\u015bciej dzielona, aby u\u0142atwi\u0107 monta\u017c), trzon i g\u0142\u00f3wka. Trzon ma najcz\u0119\u015bciej przekr\u00f3j dwuteowy. Stopa korbowodu \u0142\u0105czy si\u0119 z wa\u0142em korbowym, a g\u0142\u00f3wka z t\u0142okiem albo krzy\u017culcem. Korbowody w silnikach spalinowych najcz\u0119\u015bciej wykonuje si\u0119 ze stali w\u0119glowej o zawarto\u015bci w\u0119gla 0,35 - 0,45%. Najcz\u0119\u015bciej s\u0105 one odkuwane, zdarzaj\u0105 si\u0119 tak\u017ce odlewane. Korbowody wyst\u0119puj\u0105 w wielu r\u00f3\u017cnych maszynach, takich jak: * silnik spalinowy t\u0142okowy, * silnik parowy t\u0142okowy, * spr\u0119\u017carka t\u0142okowa, * pompa t\u0142okowa, * prasa mimo\u015brodowa, * maszyna do szycia. W silnikach spalinowych t\u0142okowych w czasie","start_idx":74,"end_idx":220}
{"id":"mrc_1034","question":"jaki procent powierzchni ziemi zajmuj\u0105 wody?","answer":"70,8%","context":"milion\u00f3w lat. W ich trakcie dochodzi do znacznej zmiany po\u0142o\u017cenia kontynent\u00f3w. Powierzchni\u0119 w 70,8% zajmuje woda wszechoceanu zawarta w morzach i oceanach; pozosta\u0142e 29,2% stanowi\u0105 kontynenty i wyspy, na powierzchni kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 jeziora oraz inne \u017ar\u00f3d\u0142a wody tworz\u0105ce hydrosfer\u0119. Niezb\u0119dnej do \u017cycia na Ziemi wody w stanie ciek\u0142ym nie wykryto na powierzchni innych cia\u0142 niebieskich. Wn\u0119trze Ziemi pozostaje aktywne; sk\u0142ada si\u0119 z grubego i w du\u017cej mierze sta\u0142ego p\u0142aszcza, p\u0142ynnego j\u0105dra zewn\u0119trznego (generuj\u0105cego pole magnetyczne) oraz sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z \u017celaza sta\u0142ego j\u0105dra wewn\u0119trznego. Strefy podbiegunowe Ziemi s\u0105 pokryte lodem wchodz\u0105cym w sk\u0142ad pokrywy lodowej Antarktydy (biegun po\u0142udniowy), pokrywy lodowej Grenlandii i lodu morskiego, w tym arktycznego paku lodowego (biegun p\u00f3\u0142nocny). Ziemia oddzia\u0142uje grawitacyjnie z innymi cia\u0142ami w przestrzeni kosmicznej,","start_idx":94,"end_idx":99}
{"id":"mrc_1035","question":"jakie by\u0142y postanowienia traktatu w verdun?","answer":"trwale podzieli\u0142 pa\u0144stwo Karola Wielkiego mi\u0119dzy syn\u00f3w Ludwika I Pobo\u017cnego (syna Karola Wielkiego): Lotara, Karola \u0141ysego i Ludwika Niemieckiego.","context":"Traktat w Verdun \u2013 traktat zawarty w 843 roku w Verdun, kt\u00f3ry trwale podzieli\u0142 pa\u0144stwo Karola Wielkiego mi\u0119dzy syn\u00f3w Ludwika I Pobo\u017cnego (syna Karola Wielkiego): Lotara, Karola \u0141ysego i Ludwika Niemieckiego. Podzia\u0142 ten po\u0142o\u017cy\u0142 podwaliny pod powstanie w przysz\u0142o\u015bci Francji i Niemiec. == T\u0142o == Stworzone przez Karola Wielkiego pa\u0144stwo, podobnie zreszt\u0105 jak wcze\u015bniej monarchia Chlodwiga, nie przetrwa\u0142o pr\u00f3by czasu. Stworzone za pomoc\u0105 or\u0119\u017ca nie mia\u0142o \u2013 poza osob\u0105 w\u0142adcy i religi\u0105 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 \u2013 \u017cadnej wsp\u00f3lnej wi\u0119zi. Utrzymywa\u0142o si\u0119 po \u015bmierci Karola w 814 roku jeszcze prawie 30 lat pod rz\u0105dami najm\u0142odszego syna Karola, Ludwika Pobo\u017cnego, kt\u00f3ry obj\u0105\u0142 tron w 814 roku, zachowuj\u0105c tytu\u0142 cesarski. Jednak Ludwik nie dor\u00f3wnywa\u0142 ojcu zdolno\u015bciami i nie radzi\u0142 sobie ze wzrostem nastroj\u00f3w separatystycznych oraz","start_idx":62,"end_idx":207}
{"id":"mrc_1036","question":"kto wymy\u015bli\u0142 nazw\u0119 disco polo?","answer":"Pomys\u0142odawc\u0105 nazwy \"disco polo\", stworzonej w 1993 na podobie\u0144stwo italo disco (w\u0142oski styl muzyczny z pocz\u0105tku lat 80. XX w.), by\u0142 S\u0142awomir Skr\u0119ta, w\u0142a\u015bciciel wytw\u00f3rni p\u0142ytowej Blue Star z Regu\u0142, i wokalista grupy Akcent Zenon Martyniuk.","context":"lat 90. XX wieku do 2002 === Pomys\u0142odawc\u0105 nazwy \"disco polo\", stworzonej w 1993 na podobie\u0144stwo italo disco (w\u0142oski styl muzyczny z pocz\u0105tku lat 80. XX w.), by\u0142 S\u0142awomir Skr\u0119ta, w\u0142a\u015bciciel wytw\u00f3rni p\u0142ytowej Blue Star z Regu\u0142, i wokalista grupy Akcent Zenon Martyniuk. Po raz pierwszy nazwy \"disco polo\" u\u017cyto na plakacie reklamuj\u0105cym koncert Savage\u2019a w Polsce. W po\u0142owie lat 90. disco polo znalaz\u0142o miejsce w programach telewizyjnych (m.in. \"Disco Relax\" \u2013 premiera: 4 grudnia 1994 i \"Disco Polo Live\" \u2013 premiera: 3 lutego 1996) w telewizji Polsat, telewizji Polonia 1 w\u00f3wczas b\u0119d\u0105cej sieci\u0105 lokalnych stacji w wi\u0119kszych aglomeracjach miejskich i TV Polonia oraz w audycjach radiowych (m.in. \u201eDisco-Polo i Zbyszek Puchalski\u201d oraz \u201eDisco Polo i Miros\u0142awa Marecka\u201d \u2013 premiera","start_idx":29,"end_idx":267}
{"id":"mrc_1037","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142a kapitulacja francji?","answer":"22 czerwca","context":"Kampania francuska 1940 (niem. kryptonim \u201eFall Gelb\u201d), inaczej zwana I bitw\u0105 o Francj\u0119 \u2013 niemiecka ofensywa na Francj\u0119 po\u0142\u0105czona z agresj\u0105 III Rzeszy na Belgi\u0119, Holandi\u0119 i Luksemburg przy z\u0142amaniu neutralno\u015bci tych pa\u0144stw. Ofensywa rozpocz\u0119ta 10 maja 1940 roku ko\u0144czy\u0142a definitywnie okres dziwnej wojny na froncie zachodnim. Niemcom skutecznie uda\u0142o si\u0119 zrealizowa\u0107 ide\u0119 blitzkriegu, w konsekwencji 22 czerwca Francja podpisa\u0142a rozejm w Compi\u00e8gne. Kampania by\u0142a walnym zwyci\u0119stwem III Rzeszy nad Francj\u0105. Doprowadzi\u0142a do wy\u0142\u0105czenia Francji (wraz z koloniami i marynark\u0105 wojenn\u0105) \u2013 poprzez warunki zawieszenia broni \u2013 z koalicji antyniemieckiej, czasowej izolacji Wielkiej Brytanii na kontynencie i oddania zasob\u00f3w materialnych Francji dla potrzeb gospodarki wojennej III Rzeszy. == Ofensywa w Zag\u0142\u0119biu Saary i \u201edziwna wojna\u201d == Francja i Wielka Brytania","start_idx":399,"end_idx":409}
{"id":"mrc_1038","question":"kto skonstruowa\u0142 maszyn\u0119 parow\u0105?","answer":"Jamesa Watta","context":"Maszyna parowa \u2212 parowy silnik t\u0142okowy. Czasem do maszyn parowych zalicza si\u0119 pompy parowe powsta\u0142e przed silnikiem t\u0142okowym. Za wynalazc\u0119 maszyny parowej uwa\u017ca si\u0119 Jamesa Watta, kt\u00f3ry w 1763 roku udoskonali\u0142 atmosferyczny silnik parowy zbudowany wcze\u015bniej przez Thomasa Newcomena. == Dzia\u0142anie silnika parowego == Spalaj\u0105c pod nape\u0142nionym kot\u0142em drewno b\u0105d\u017a w\u0119giel, doprowadzano wod\u0119 do wrzenia. Wytworzona w ten spos\u00f3b para by\u0142a doprowadzana przez uk\u0142ad rozrz\u0105du do cylindra. T\u0142ok wprawiany by\u0142 w ruch poprzez naprzemienne wpuszczanie b\u0119d\u0105cej pod wysokim ci\u015bnieniem pary do przedniej i tylnej cz\u0119\u015bci cylindra (rozdzielonych t\u0142okiem). Nast\u0119pnie za po\u015brednictwem korbowodu przenoszono wytworzon\u0105 energi\u0119 na wa\u0142 korbowy i ko\u0142o zamachowe. W celu stabilizacji obrot\u00f3w w maszynach parowych u\u017cywany by\u0142 regulator od\u015brodkowy. == Sprawno\u015b\u0107 == Pierwsze silniki by\u0142y zasilane par\u0105","start_idx":165,"end_idx":177}
{"id":"mrc_1039","question":"jaki cz\u0142owiek ma najwi\u0119cej lat?","answer":"Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907).","context":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni. Najstarszym m\u0119\u017cczyzn\u0105 by\u0142 Japo\u0144czyk Jiroemon Kimura (1897\u20132013), kt\u00f3ry \u017cy\u0142 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR).","start_idx":254,"end_idx":349}
{"id":"mrc_1040","question":"ile odmian koronawirusa?","answer":"Podrodzina \"Coronavirinae\" podzielona zosta\u0142a na cztery rodzaje","context":"Koronawirusy \u2013 gatunki wirus\u00f3w, nale\u017c\u0105cych do podrodziny \"Coronavirinae\" z rodziny \"Coronaviridae\" w rz\u0119dzie \"Nidovirales\". Podrodzina \"Coronavirinae\" podzielona zosta\u0142a na cztery rodzaje: , , i (\u0142ac. \"Alphacoronavirus\", \"Betacoronavirus\", \"Gammacoronavirus\" i \"Deltacoronavirus\"). Nosicielami poszczeg\u00f3lnych gatunk\u00f3w s\u0105 ssaki lub ptaki. Koronawirusy posiadaj\u0105 os\u0142onk\u0119 oraz pojedyncz\u0105 ni\u0107 RNA o symetrii helikalnej i polarno\u015bci dodatniej. Rozmiar genomu znanych koronawirus\u00f3w mie\u015bci si\u0119 w zakresie od 26,4 do 31,7 knt, co jest warto\u015bci\u0105 niezwykle du\u017c\u0105 jak na wirusy RNA. Nazwa \u201ekoronawirus\u201d wywodzi si\u0119 z \u0142ac. \"corona\" oznaczaj\u0105cego koron\u0119 lub wieniec, poniewa\u017c os\u0142onki wirus\u00f3w w mikroskopii elektronowej wydaj\u0105 si\u0119 \u201eukoronowane\u201d pier\u015bcieniem ma\u0142ych, przypominaj\u0105cych \u017car\u00f3wki struktur. Klasa Baltimore: IV. == Koronawirusy zwierz\u0119ce == Koronawirusy zaka\u017caj\u0105 ptaki i ssaki, powoduj\u0105c liczne choroby uk\u0142adu oddechowego, nerwowego, narz\u0105d\u00f3w wewn\u0119trznych czy uk\u0142adu pokarmowego.","start_idx":124,"end_idx":187}
{"id":"mrc_1041","question":"jaka litera w j\u0119zyku polskim wyst\u0119puje najcz\u0119\u015bciej a jakie najrzadziej?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105c\u0105 liter\u0105 jest a (8,965%). Wyst\u0119puje 2526 razy tyle, co najrzadsza q (0,003%).","context":"r + z / r + \u017a. Podobnie w przypadku zestawienia liter dz, pierwsza z nich mo\u017ce by\u0107 elementem przedrostka \u201eod\u201d, np. \u201eodznaczy\u0107\u201d. Znak i zmi\u0119kcza niekt\u00f3re z poprzedzaj\u0105cych sp\u00f3\u0142g\u0142osek lub grup sp\u00f3\u0142g\u0142oskowych. Przed samog\u0142osk\u0105 zazwyczaj nie jest czytany i s\u0142u\u017cy wy\u0142\u0105cznie do zapisu zmi\u0119kczenia. Szczeg\u00f3\u0142owy opis roli dwuznak\u00f3w w wymowie znajduje si\u0119 w artykule w Wikis\u0142owniku. W ortografii polskiej wyst\u0119puje te\u017c tr\u00f3jznak \"dzi\" oraz zmi\u0119kczenia: \"ci, ni, si, zi\". == Cz\u0119sto\u015b\u0107 wyst\u0119powania liter == Poni\u017cej zaprezentowano procentowy udzia\u0142 liter w pr\u00f3bce Narodowego Korpusu J\u0119zyka Polskiego z 2012 licz\u0105cej ponad 300 milion\u00f3w segment\u00f3w (oko\u0142o 250 milion\u00f3w s\u0142\u00f3w ortograficznych). Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105c\u0105 liter\u0105 jest a (8,965%). Wyst\u0119puje 2526 razy tyle, co najrzadsza q (0,003%). == Kodowanie polskich liter ze znakami diakrytycznymi ==","start_idx":675,"end_idx":774}
{"id":"mrc_1042","question":"gdzie znajdowa\u0142y si\u0119 \u0142agry?","answer":"w Rosji bolszewickiej (1918\u20131922) i w ZSRR (1922\u20131987)","context":"\u0141agier lub \u0142agr, r\u00f3wnie\u017c (oficjalnie do 1930) konc\u0142agier (ros. \u043b\u0430\u0433\u0435\u0440\u044c, \u043a\u043e\u043d\u0446\u043b\u0430\u0433\u0435\u0440\u044c) \u2013 ob\u00f3z koncentracyjny, ob\u00f3z pracy przymusowej w Rosji bolszewickiej (1918\u20131922) i w ZSRR (1922\u20131987), w kt\u00f3rym wi\u0119\u017ani\u00f3w zmuszano do ci\u0119\u017ckich prac powoduj\u0105cych cz\u0119sto wyniszczenie i \u015bmier\u0107. Od 1930 obozy koncentracyjne w ZSRR by\u0142y zorganizowane w system Gu\u0142agu, ich liczba i liczebno\u015b\u0107 wi\u0119\u017ani\u00f3w skokowo wzros\u0142a, a niewolnicza praca przymusowa wi\u0119\u017ani\u00f3w sta\u0142a si\u0119 wa\u017cnym elementem gospodarki ZSRR. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie wy\u0142\u0105cznie w j\u0119zyku potocznym b\u0105d\u017a \u017cargonie dziennikarskim \u2013 nieformalne okre\u015blenie na ob\u00f3z pracy przymusowej (koloni\u0119 karn\u0105) w Chinach, Korei P\u00f3\u0142nocnej, Rosji, Bia\u0142orusi. Do radzieckich oboz\u00f3w trafiali wszyscy bez wzgl\u0119du na wiek, ras\u0119, stanowisko, \u015bwiatopogl\u0105d i p\u0142e\u0107. Liczba wi\u0119\u017ani\u00f3w sowieckich \u0142agr\u00f3w w latach 1934 - 1953 (do \u015bmierci Stalina), wedle stanu na 1 stycznia","start_idx":129,"end_idx":183}
{"id":"mrc_1043","question":"gdzie le\u017cy serce u cz\u0142owieka?","answer":"U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej.","context":"Serce cz\u0142owieka (\u0142ac. \"cor\", \"cordis\", gr. \"kardia\") \u2013 mi\u0119\u015bniowy narz\u0105d, stanowi\u0105cy element uk\u0142adu krwiono\u015bnego, kt\u00f3rego zadaniem jest pompowanie krwi do naczy\u0144 krwiono\u015bnych. Krew dostarcza ustrojowi tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze, a tak\u017ce wsp\u00f3\u0142uczestniczy w usuwaniu produkt\u00f3w metabolizmu. U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej. U cz\u0142owieka, tak jak u innych ssak\u00f3w serce podzielone jest na cztery jamy: po\u0142o\u017cone u g\u00f3ry dwa przedsionki, prawy i lewy oraz le\u017c\u0105ce poni\u017cej nich dwie komory, praw\u0105 i lew\u0105. Prawy przedsionek i praw\u0105 komor\u0119 przyj\u0119\u0142o si\u0119 razem nazywa\u0107 \"sercem prawym\", natomiast lewy przedsionek i lewa komora s\u0105 \u0142\u0105cznie nazywane \"sercem lewym\". Dzi\u0119ki zastawkom, zapobiegaj\u0105cym cofaniu si\u0119 krwi, zdrowe serce pompuje j\u0105 tylko w jednym kierunku. Serce pompuje krew zgodnie z rytmem","start_idx":286,"end_idx":374}
{"id":"mrc_1044","question":"czym by\u0142a wojna pozycyjna?","answer":"wojna, podczas kt\u00f3rej obie walcz\u0105ce strony zajmuj\u0105 silnie umocnione pozycje (okopy, zasieki).","context":"Wojna pozycyjna \u2013 wojna, podczas kt\u00f3rej obie walcz\u0105ce strony zajmuj\u0105 silnie umocnione pozycje (okopy, zasieki). Mi\u0119dzy walcz\u0105cymi stronami znajduje si\u0119 tzw. ziemia niczyja, nad kt\u00f3r\u0105 \u017cadna ze stron nie ma kontroli. Wyparcie przeciwnika, a tym samym przesuni\u0119cie linii frontu, jest bardzo utrudnione. Wojna taka charakteryzuje si\u0119 ma\u0142\u0105 ruchliwo\u015bci\u0105 frontu, d\u0142ugotrwa\u0142ymi walkami zaczepno-obronnymi oraz ma\u0142ym tempem dzia\u0142a\u0144 zmierzaj\u0105cych do prze\u0142amania obrony nieprzyjaciela. Wojna pozycyjna by\u0142a charakterystyczna podczas I wojny \u015bwiatowej dla frontu zachodniego. W tej wojnie obie strony wierzy\u0142y, \u017ce przewaga liczebna pozwoli na odniesienie ostatecznego zwyci\u0119stwa, mimo zwi\u0119kszonej si\u0142y obrony, wyposa\u017conej w zmechanizowany sprz\u0119t bojowy. Wojna ta przynosi\u0142a ogromne straty w ludziach (np. w bitwie pod Verdun). W p\u00f3\u017aniejszych czasach tak\u017ce dochodzi\u0142o do wojny pozycyjnej, np. podczas walk o Madryt","start_idx":18,"end_idx":111}
{"id":"mrc_1045","question":"jakie jest zastosowanie silnika pr\u0105du sta\u0142ego?","answer":"y do zamiany energii elektrycznej na energi\u0119 mechaniczn\u0105.","context":"Silnik pr\u0105du sta\u0142ego \u2013 silnik elektryczny zasilany pr\u0105dem sta\u0142ym, s\u0142u\u017c\u0105cy do zamiany energii elektrycznej na energi\u0119 mechaniczn\u0105. Jako maszyna elektryczna pr\u0105du sta\u0142ego mo\u017ce pracowa\u0107 zamiennie jako silnik lub pr\u0105dnica. W tym drugim przypadku wirnik nap\u0119dzany jest energi\u0105 mechaniczn\u0105 dostarczona z zewn\u0105trz, a na zaciskach uzwojenia twornika odbierana jest wytworzona energia elektryczna. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 silnik\u00f3w pr\u0105du sta\u0142ego to silniki komutatorowe, to znaczy takie, w kt\u00f3rych uzwojenie twornika zasilane jest pr\u0105dem poprzez komutator. Jednak istnieje wiele silnik\u00f3w pr\u0105du sta\u0142ego kt\u00f3re nie posiadaj\u0105 komutatora lub te\u017c komutacja przebiega na drodze elektronicznej. == Pierwsze silniki == W roku 1821 Michael Faraday zbudowa\u0142 urz\u0105dzenie demonstruj\u0105ce ruch przewodnika w polu magnetycznym. \u201eSilnik Faradaya\u201d sk\u0142ada\u0142 si\u0119 ze swobodnie zawieszonego przewodu zanurzonego w rt\u0119ci umieszczonej w rowku o kszta\u0142cie","start_idx":72,"end_idx":129}
{"id":"mrc_1046","question":"co si\u0119 sta\u0142o z ismen\u0105?","answer":"Zosta\u0142a zabita przez Tydeusa.","context":"Ismena, rzadziej Ismene ( \"Ism\u1e17n\u0113\", ) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewna teba\u0144ska. Uchodzi\u0142a za c\u00f3rk\u0119 Edypa i Jokasty. By\u0142a siostr\u0105 Antygony, Polinika i Eteoklesa. Nie sprzeciwi\u0142a si\u0119 rozkazom Kreona. Ba\u0142a si\u0119 pom\u00f3c Antygonie pochowa\u0107 brata, Polinika, po jego \u015bmierci w bratob\u00f3jczym pojedynku z Eteoklesem. Zosta\u0142a zabita przez Tydeusa.","start_idx":304,"end_idx":333}
{"id":"mrc_1047","question":"gdzie odby\u0142o si\u0119 powstanie listopadowe?","answer":"Kr\u00f3lestwo Polskie i cz\u0119\u015b\u0107 ziem zabranych (Litw\u0119, \u017bmud\u017a i Wo\u0142y\u0144).","context":"Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830\u20131831 \u2013 polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, kt\u00f3re wybuch\u0142o w nocy z 29 na 30 listopada 1830, a zako\u0144czy\u0142o si\u0119 21 pa\u017adziernika 1831. Zasi\u0119giem swoim obj\u0119\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie i cz\u0119\u015b\u0107 ziem zabranych (Litw\u0119, \u017bmud\u017a i Wo\u0142y\u0144). Po upadku powstania cesarz Miko\u0142aj I Romanow wypowiedzia\u0142 s\u0142owa: \"Nie wiem, czy b\u0119dzie jeszcze kiedy jaka Polska, ale tego jestem pewien, \u017ce nie b\u0119dzie ju\u017c Polak\u00f3w\". W Wojsku Polskim w rocznic\u0119 wybuchu powstania obchodzony jest Dzie\u0144 Podchor\u0105\u017cego. == Geneza == G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 wybuchu powstania listopadowego by\u0142o nieprzestrzeganie przez w\u0142adc\u00f3w Imperium Rosyjskiego postanowie\u0144 konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego z 1815 roku. Aleksander I w 1819 roku zni\u00f3s\u0142 wolno\u015b\u0107 prasy i wprowadzi\u0142 cenzur\u0119 prewencyjn\u0105. W roku 1821 zawieszono wolno\u015b\u0107 zgromadze\u0144 i zakazano dzia\u0142alno\u015bci","start_idx":227,"end_idx":291}
{"id":"mrc_1048","question":"gdzie znajduje si\u0119 najstarszy park narodowy \u015bwiata - yellowstone?","answer":"w Stanach Zjednoczonych na terytorium stan\u00f3w Wyoming, Montana i Idaho.","context":"Park Narodowy Yellowstone () \u2013 park narodowy w Stanach Zjednoczonych na terytorium stan\u00f3w Wyoming, Montana i Idaho. Park narodowy Yellowstone jest najstarszym parkiem narodowym na \u015bwiecie. Na jego terenie znajduj\u0105 si\u0119 s\u0142ynne gejzery, gor\u0105ce \u017ar\u00f3d\u0142a, wulkany b\u0142otne, fumarole i wodospady. Park usytuowany jest na rozleg\u0142ym wulkanicznym p\u0142askowy\u017cu, pod kt\u00f3rym na g\u0142\u0119boko\u015bci 7\u201317 km (pomiar metodami sejsmicznymi) znajduje si\u0119 komora magmowa (d\u0142. 72 km, szer. 30 km i g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 660 km). Za pomoc\u0105 diagnostyki magnetotellurycznej ustalono, \u017ce 300 km pod ziemi\u0105 r\u00f3wnie\u017c znajduj\u0105 si\u0119 silnie stopione ska\u0142y. W przesz\u0142o\u015bci (przed ponad 2 mln lat, 1,3 mln lat i 640 tys. lat) dochodzi\u0142o w tym miejscu do eksplozji superwulkanu, kt\u00f3re powodowa\u0142y rozleg\u0142e zniszczenia. Park narodowy jest rozci\u0119ty g\u0142\u0119bokim w\u0105wozem rzeki Yellowstone. Przez","start_idx":45,"end_idx":115}
{"id":"mrc_1049","question":"w jakim mie\u015bcie mieszka\u0142 bilbo baggins?","answer":"w Hobbitonie.","context":"przez Bunga, ojca Bilba, wewn\u0105trz wzg\u00f3rza zwanego Pag\u00f3rkiem, na ko\u0144cu ulicy Bagshot Row w Hobbitonie. W czasie, kiedy dzieje si\u0119 akcja ksi\u0105\u017cki \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\", w Bag End mieszka\u0142 Bilbo Baggins; na pocz\u0105tku \"W\u0142adcy Pier\u015bcieni\" przekaza\u0142 je swojemu bratankowi Frodo Bagginsowi w roku 3001 Trzeciej Ery, kt\u00f3ry nast\u0119pnie sprzeda\u0142 je rodzinie Sackville-Baggins\u00f3w, przed wyruszeniem na misj\u0119 zniszczenia Jedynego Pier\u015bcienia. Stamt\u0105d Lotho Sackville-Baggins sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 w Shire, a Saruman zamieszka\u0142 tam, kiedy przyby\u0142 do Shire\u2019u. Po powstaniu hobbit\u00f3w i zabiciu Sarumana Lobelia Sackvile-Baggins odda\u0142a Bag End Frodowi. Po odp\u0142yni\u0119ciu Froda przej\u0105\u0142 smajale Samwise Gamgee i jego potomkowie. Po wyprawie Bilba do Samotnej G\u00f3ry w\u015br\u00f3d hobbit\u00f3w roznios\u0142a si\u0119 plotka, jakoby w Bag End znajdowa\u0142y si\u0119 ukryte tunele wype\u0142nione z\u0142otem.","start_idx":88,"end_idx":101}
{"id":"mrc_1050","question":"jaki stopie\u0144 wojskowy mia\u0142 hrabia w 1812 r?","answer":"genera\u0142","context":"Za sukcesy w 1812 r. genera\u0142 otrzyma\u0142 tytu\u0142y hrabiego, a nast\u0119pnie markiza Wellington i stanowisko g\u0142\u00f3wnodowodz\u0105cego wojsk sprzymierzonych w Hiszpanii. Kolejnym celem nowokreowanego markiza sta\u0142a si\u0119 forteca Burgos, znajduj\u0105ca si\u0119 na szlaku \u0142\u0105cz\u0105cym Madryt z Francj\u0105. Do jej obl\u0119\u017cenia nie dosz\u0142o, gdy\u017c Wellingtonowi nie uda\u0142o si\u0119 zgromadzi\u0107 ca\u0142ego sprz\u0119tu potrzebnego do obl\u0119\u017cenia tak znacznej fortecy. Wellington ponownie wycofa\u0142 sw\u0105 armi\u0119 do Portugalii. Ofensyw\u0119 podj\u0105\u0142 w 1813 r. Dzi\u0119ki znakomicie wykonanym manewrom zmusi\u0142 Francuz\u00f3w do opuszczenia Madrytu i Burgos. Podczas pr\u00f3by obej\u015bcia francuskich linii Wellington zdecydowanie wygra\u0142 bitw\u0119 pod Vitori\u0105, za co otrzyma\u0142 awans do stopnia marsza\u0142ka polnego. Zwyci\u0119stwo nie zosta\u0142o jednak w pe\u0142ni wykorzystane, gdy\u017c \u017co\u0142nierze, ku wielkiemu rozczarowaniu swego dow\u00f3dcy, zaj\u0119li si\u0119 pl\u0105drowaniem francuskich tabor\u00f3w, daj\u0105c czas pokonanemu nieprzyjacielowi","start_idx":21,"end_idx":28}
{"id":"mrc_1051","question":"na ilu kontynentach le\u017cy unia europejska?","answer":"Geograficznie le\u017cy na 5 kontynentach: w Europie (wi\u0119kszo\u015b\u0107 terytorium), w Azji (Cypr), w Afryce (m.in.: Reunion,","context":"Geografia Unii Europejskiej == Geografia spo\u0142eczna == Najludniejsze s\u0105 Niemcy, najmniej ludno\u015bci ma Malta. === Urbanizacja === Ponadto m.in.: Neapol, Lizbona, Hamburg, Monachium, Lille-Kortrijk. == Obszar == UE zajmuje obszar 4 422 773 km\u00b2. Geograficznie le\u017cy na 5 kontynentach: w Europie (wi\u0119kszo\u015b\u0107 terytorium), w Azji (Cypr), w Afryce (m.in.: Reunion, Ceuta), w Ameryce Po\u0142udniowej (Gujana Francuska), w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej (m.in. Martynika). Suma terytori\u00f3w pa\u0144stw cz\u0142onkowskich daje 7. miejsce pod wzgl\u0119dem powierzchni (za Australi\u0105, przed Indiami) i stanowi 3% powierzchni l\u0105du. Najwi\u0119ksza powierzchniowo jest Francja, najmniejsza Malta. == Morza == D\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej: 66 000 km. Najwi\u0119ksze morza op\u0142ywaj\u0105ce UE: * Ocean Atlantycki ** Morze \u015ar\u00f3dziemne *** Morze Adriatyckie *** Morze Jo\u0144skie *** Morze Egejskie **** Morze Krete\u0144skie **** Morze Mirtejskie","start_idx":241,"end_idx":353}
{"id":"mrc_1052","question":"jak wygl\u0105da pomnik miko\u0142aja kopernika w krakowie?","answer":"Pomnik odlany z br\u0105zu przedstawia Miko\u0142aja Kopernika w stroju \u017caka, stoj\u0105cego na granitowym cokole","context":"Pomnik Miko\u0142aja Kopernika \u2013 pomnik znajduj\u0105cy si\u0119 w Krakowie na Plantach u wylotu ulicy Go\u0142\u0119biej. Powsta\u0142 w 1899 r. wed\u0142ug projektu Cypriana Godebskiego, a 8 czerwca 1900 r. zosta\u0142 uroczy\u015bcie ods\u0142oni\u0119ty na dziedzi\u0144cu Collegium Maius Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego. W 1953 r. z inicjatywy Karola Estreichera pomnik zosta\u0142 przeniesiony w obecne miejsce, na Planty przed Collegium Witkowskiego Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego. Pomys\u0142odawc\u0105 wzniesienia pomnika by\u0142 historyk sztuki Marian Soko\u0142owski, fundusze z kt\u00f3rych powsta\u0142 pomnik pierwotnie by\u0142y przeznaczone na obrazy z dziej\u00f3w UJ, do ich namalowania jednak nie dosz\u0142o z powodu \u015bmierci Jana Matejki, kt\u00f3ry mia\u0142 by\u0107 ich autorem. Stawiaj\u0105c pomnik Kopernika uczczono 500-lecie odnowienia UJ. Pomnik odlany z br\u0105zu przedstawia Miko\u0142aja Kopernika w stroju \u017caka, stoj\u0105cego na granitowym cokole, w kt\u00f3ry wmontowane s\u0105 cztery","start_idx":735,"end_idx":833}
{"id":"mrc_1053","question":"kto by\u0142 pierwszym kr\u00f3lem polski?","answer":"Boles\u0142aw I Chrobry","context":"Kr\u00f3l Polski (\u0142ac. \"rex Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 monarszy koronowanych w\u0142adc\u00f3w Kr\u00f3lestwa Polskiego, Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. == Historia == Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025. Tytu\u0142 kr\u00f3lewski by\u0142 zwi\u0105zany na sta\u0142e z osob\u0105 polskiego monarchy od koronacji W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego (1795). Od zawarcia unii lubelskiej (1569) ka\u017cdy nowo koronowany kr\u00f3l Polski zostawa\u0142 w\u0142adc\u0105 Litwy z urz\u0119du i nigdy nie by\u0142 podnoszony na Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. Ostatnim wielkim ksi\u0119ciem litewskim by\u0142 Zygmunt II August. == Koronacja == Koronacje kr\u00f3l\u00f3w Polski odbywa\u0142y si\u0119 do 1300 w archikatedrze Wniebowzi\u0119cia NMP w Gnie\u017anie, od 1320 w katedrze \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w Krakowie, w latach 1705 i 1764","start_idx":183,"end_idx":201}
{"id":"mrc_1054","question":"kto skonstruowa\u0142 pierwsz\u0105 bomb\u0119 atomow\u0105?","answer":"J. Robert Oppenheimer","context":"J. Robert Oppenheimer (ur. 22 kwietnia 1904 w Nowym Jorku, zm. 18 lutego 1967 w Princeton) \u2013 ameryka\u0144ski fizyk, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, dyrektor naukowy Projektu Manhattan \u2013 trwaj\u0105cego w czasie II wojny \u015bwiatowej przedsi\u0119wzi\u0119cia maj\u0105cego na celu opracowanie pierwszej broni atomowej. Z tego powodu jest nazywany \"ojcem bomby atomowej\". Po wojnie Oppenheimer by\u0142 g\u0142\u00f3wnym doradc\u0105 nowo utworzonej Komisji Energii Atomowej i u\u017cywa\u0142 swojej pozycji do walki na rzecz mi\u0119dzynarodowej kontroli energii atomowej oraz zapobiegania wy\u015bcigowi zbroje\u0144 atomowych z ZSRR. Z powodu swoich pogl\u0105d\u00f3w w tej sprawie, a tak\u017ce przedwojennych silnych powi\u0105za\u0144 z ruchem komunistycznym, zosta\u0142 pozbawiony dost\u0119pu do tajnych dokument\u00f3w pa\u0144stwowych w trakcie publicznego, politycznego procesu w 1954 roku. Po tym wydarzeniu kontynuowa\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 pisz\u0105c i","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_1055","question":"kiedy wydano ps5?","answer":"Premiera sprz\u0119tu w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, Japonii, Australii, Nowej Zelandii, Singapurze i Korei Po\u0142udniowej odby\u0142a si\u0119 12 listopada 2020, a w pozosta\u0142ych regionach (z wyj\u0105tkiem Chin i Indii) tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej.","context":"PlayStation 5 (w skr\u00f3cie jako PS5) \u2013 konsola gier wideo dziewi\u0105tej generacji stworzona przez Sony Interactive Entertainment, zapowiedziana w 2019 roku jako nast\u0119pca PlayStation 4. Premiera sprz\u0119tu w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, Japonii, Australii, Nowej Zelandii, Singapurze i Korei Po\u0142udniowej odby\u0142a si\u0119 12 listopada 2020, a w pozosta\u0142ych regionach (z wyj\u0105tkiem Chin i Indii) tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej. Wydana zosta\u0142a w dw\u00f3ch wariantach. Podstawowy zawiera nap\u0119d dysk\u00f3w Blu-ray i obs\u0142uguje gry pochodz\u0105ce zar\u00f3wno z dystrybucji pude\u0142kowej, jak i z dystrybucji cyfrowej za po\u015brednictwem sklepu PlayStation Store. Drugi wariant, PlayStation 5 Digital Edition, odznacza si\u0119 ni\u017csz\u0105 cen\u0105 ze wzgl\u0119du na brak nap\u0119du optycznego i umo\u017cliwia uruchamianie jedynie gier cyfrowych. Konsola wyposa\u017cona jest w nap\u0119d SSD pozwalaj\u0105cy na szybkie przesy\u0142anie danych i znacz\u0105ce poprawienie wydajno\u015bci wy\u015bwietlania","start_idx":180,"end_idx":384}
{"id":"mrc_1056","question":"gdzie mieszkaj\u0105 pingwiny?","answer":"wok\u00f3\u0142 Antarktydy i s\u0105siednich wysp oraz wybrze\u017cy Ameryki Po\u0142udniowej, najwi\u0119cej gatunk\u00f3w w pobli\u017cu Nowej Zelandii.","context":"Pingwiny, bezlotki \u2013 rz\u0105d (Sphenisciformes) oraz rodzina (Spheniscidae) ptak\u00f3w z infragromady ptak\u00f3w neognatycznych (Neognathae). == Wyst\u0119powanie == Rodzina pingwin\u00f3w obejmuje gatunki morskie (na l\u0105dzie pojawiaj\u0105 si\u0119 jedynie w strefie brzegowej) zamieszkuj\u0105ce zimne morza p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej. Najliczniejsze wok\u00f3\u0142 Antarktydy i s\u0105siednich wysp oraz wybrze\u017cy Ameryki Po\u0142udniowej, najwi\u0119cej gatunk\u00f3w w pobli\u017cu Nowej Zelandii. Jedynym gatunkiem gnie\u017cd\u017c\u0105cym si\u0119 nieco na p\u00f3\u0142noc od r\u00f3wnika (na Galapagos) jest pingwin r\u00f3wnikowy. == Cechy charakterystyczne == Ptaki te charakteryzuj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105cymi cechami: * d\u0142ugo\u015b\u0107 40\u2013115 cm; * dzioby zr\u00f3\u017cnicowane; * silnie przesuni\u0119te ku ty\u0142owi mocne nogi, kt\u00f3re pe\u0142ni\u0105 funkcj\u0119 p\u0142etw tylnych; * trzy przednie palce spi\u0119te b\u0142on\u0105 p\u0142awn\u0105; * kr\u00f3tki, sztywny ogon, pe\u0142ni\u0105cy z nogami funkcj\u0119 steru; * w\u0105skie skrzyd\u0142a pe\u0142ni\u0105ce funkcj\u0119 p\u0142etw nap\u0119dowych; * nielotne; *","start_idx":308,"end_idx":422}
{"id":"mrc_1057","question":"co mo\u017cna obserwowa\u0107 za pomoc\u0105 mikroskopu optycznego?","answer":"umo\u017cliwia obserwacj\u0119 wzrostu i zanikania kryszta\u0142\u00f3w i ciek\u0142ych kryszta\u0142\u00f3w.","context":"wtedy o odbiciowym mikroskopie optycznym. \u015awiat\u0142o mo\u017ce te\u017c pada\u0107 na badany obiekt z do\u0142u i przechodzi\u0107 przez niego, co wymaga jednak aby obiekt by\u0142 p\u00f3\u0142przezroczysty. Mikroskopy optyczne umo\u017cliwiaj\u0105 korzystanie ze zwyk\u0142ego \u015bwiat\u0142a niespolaryzowanego lub ze \u015bwiat\u0142a spolaryzowanego. W tym drugim przypadku m\u00f3wi si\u0119 o polaryzacyjnym mikroskopie optycznym. Pos\u0142ugiwanie si\u0119 \u015bwiat\u0142em spolaryzowanym umo\u017cliwia obserwacj\u0119 wzrostu i zanikania kryszta\u0142\u00f3w i ciek\u0142ych kryszta\u0142\u00f3w. Niekt\u00f3re mikroskopy optyczne s\u0105 przewidziane do stosowania ze \u015bwiat\u0142em monochromatycznym. S\u0105 one cz\u0119sto u\u017cywane do obserwacji obiekt\u00f3w w \u015bwietle, kt\u00f3rego cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 le\u017cy poza zakresem widzialnym (np.: w podczerwieni lub ultrafiolecie). W tradycyjnych mikroskopach optycznych obserwuje si\u0119 obiekty bezpo\u015brednio przez okular lub na ekranie (dzi\u0119ki przystawce projekcyjnej). Obraz mo\u017ce te\u017c by\u0107 rejestrowany z u\u017cyciem kamery i obrazowany na monitorze. Ca\u0142e urz\u0105dzenie","start_idx":394,"end_idx":468}
{"id":"mrc_1058","question":"czym odznaczaj\u0105 si\u0119 megalopolis?","answer":"wielkoprzestrzenny policentryczny uk\u0142ad osadniczy, silnie zurbanizowany, powi\u0105zany funkcjonalnie i komunikacyjnie, tworzony przez uk\u0142ad kilku aglomeracji miejskich, o \u0142\u0105cznej populacji powy\u017cej 20 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"Megalopolis (z gr. \"megalo-\" = 'wielko-', \"polis\" \u2013 \u2018miasto\u2019) \u2013 wielkoprzestrzenny policentryczny uk\u0142ad osadniczy, silnie zurbanizowany, powi\u0105zany funkcjonalnie i komunikacyjnie, tworzony przez uk\u0142ad kilku aglomeracji miejskich, o \u0142\u0105cznej populacji powy\u017cej 20 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w. Innymi s\u0142owy: Pewna liczba aglomeracji, kt\u00f3rych miasta satelickie si\u0119 zaz\u0119biaj\u0105. == Przyk\u0142ady megalopolis == Tradycyjnie terminem \"Megalopolis\" okre\u015bla si\u0119 Megalopolis wschodniego wybrze\u017ca Stan\u00f3w Zjednoczonych (tzw. BosWash), gdzie na obszarze ok. 146 tys. km\u00b2 zamieszkuje ponad 45 mln ludno\u015bci. Obejmuje miasta: Boston, Hartford, Nowy Jork, Filadelfia, Baltimore i Waszyngton. Jednak\u017ce wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie rozwa\u017ca si\u0119 istnienie jeszcze innych megalopolis: # megalopolis okr\u0119gu Wielkich Jezior w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (tzw. CHICATOR): Milwaukee, Chicago, South Bend, Toledo, Detroit, Cleveland, Buffalo, Hamilton i Toronto, rozwijaj\u0105ce si\u0119 w kierunku po\u0142udniowym ku aglomeracji Indianapolis-Cincinnati-Dayton-Columbus-Wheeling-Pittsburgh;","start_idx":64,"end_idx":281}
{"id":"mrc_1059","question":"gdzie le\u017ca\u0142 babilon?","answer":"w Mezopotamii, nad Eufratem, w pobli\u017cu obecnego miasta Al-Hilla, dawna stolica Babilonii","context":"Babilon (sum. k\u00e1.dingir.raki \u201ebrama boga\u201d; akad. \"B\u0101b-ilim\" \u201ebrama boga\u201d lub \"B\u0101b-il\u0101ni\" \u201ebrama bog\u00f3w\u201d; gr. \"Babyl\u014dn\"; bibl. \u05d1\u05b8\u05bc\u05d1\u05b6\u05dc \"B\u0101bel\"; arab. \u0628\u0627\u0628\u0644 \"B\u0101bil\") \u2013 staro\u017cytne miasto po\u0142o\u017cone w Mezopotamii, nad Eufratem, w pobli\u017cu obecnego miasta Al-Hilla, dawna stolica Babilonii; obecnie stanowisko archeologiczne \"Atlal Babil\" w Iraku. == Historia == Pierwsza wzmianka o Babilonie pochodzi z czas\u00f3w panowania Szar-kali-szarri, kr\u00f3la Akadu z XXIII w. p.n.e. W okresie monarchii III dynastii z Ur (2113\u20132005 p.n.e.) mie\u015bci\u0142a si\u0119 tu siedziba ensich \u2013 zarz\u0105dc\u00f3w niewielkiej prowincji. W roku 1894 p.n.e. Sumu-abum (1894\u20131881 p.n.e.), przyw\u00f3dca jednego z plemion amoryckich, obra\u0142 Babilon za swoj\u0105 siedzib\u0119, zak\u0142adaj\u0105c s\u0142ynn\u0105 I dynasti\u0119 z Babilonu. Rola miasta wzros\u0142a znacznie za panowania Hammurabiego (1792\u20131750 p.n.e.), sz\u00f3stego w\u0142adcy z tej dynastii, kt\u00f3ry stworzy\u0142 du\u017ce","start_idx":190,"end_idx":278}
{"id":"mrc_1060","question":"z jakiej ro\u015bliny uzyskuje si\u0119 m\u0105k\u0119?","answer":"tego rodzaju s\u0105 wytwarzane m.in. z pszen\u017cyta (m\u0105ka pszen\u017cytnia), j\u0119czmienia (m\u0105ka j\u0119czmienna, tsampa), owsa, kukurydzy (m\u0105ka kukurydziana), ry\u017cu (m\u0105ka ry\u017cowa), jag\u0142y (m\u0105ka jaglana), sorgo, gryki (m\u0105ka gryczana), amarantusa, komosy ry\u017cowej (quinoa), grochu, ciecierzycy, soi, ziemniak\u00f3w (m\u0105ka ziemniaczana, m\u0105ka z p\u0142atk\u00f3w ziemniaczanych), manioku (tapioka), kokosa (m\u0105ka kokosowa), migda\u0142\u00f3w (m\u0105ka migda\u0142owa) i innych ro\u015blin.","context":"z nazw\u0105 wykorzystywane do wypieku chleba, ale tak\u017ce r\u00f3\u017cnych innych wyrob\u00f3w piekarniczych i cukierniczych. W\u015br\u00f3d m\u0105k niechlebowych znajduj\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno m\u0105ki zbo\u017cowe, jak i produkowane z innych ro\u015blin. W sztuce kulinarnej s\u0105 one u\u017cywane w zasadzie jako dodatek do m\u0105k chlebowych, czasem r\u00f3wnie\u017c samodzielnie. M\u0105ki tego rodzaju s\u0105 wytwarzane m.in. z pszen\u017cyta (m\u0105ka pszen\u017cytnia), j\u0119czmienia (m\u0105ka j\u0119czmienna, tsampa), owsa, kukurydzy (m\u0105ka kukurydziana), ry\u017cu (m\u0105ka ry\u017cowa), jag\u0142y (m\u0105ka jaglana), sorgo, gryki (m\u0105ka gryczana), amarantusa, komosy ry\u017cowej (quinoa), grochu, ciecierzycy, soi, ziemniak\u00f3w (m\u0105ka ziemniaczana, m\u0105ka z p\u0142atk\u00f3w ziemniaczanych), manioku (tapioka), kokosa (m\u0105ka kokosowa), migda\u0142\u00f3w (m\u0105ka migda\u0142owa) i innych ro\u015blin. W\u015br\u00f3d m\u0105k niechlebowych mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 m\u0105ki stosowane do produkcji chleba dla ludzi chorych na celiaki\u0119, czyli chorob\u0119 polegaj\u0105c\u0105 na uczuleniu na bia\u0142ka glutenowe","start_idx":312,"end_idx":735}
{"id":"mrc_1061","question":"kt\u00f3r\u0105 grup\u0119 spo\u0142eczn\u0105 reprezentowali czarty\u015bci?","answer":"robotnik\u00f3w","context":"Czartyzm (ang. \"chartism\", od charter \u2013 karta) \u2013 masowy i radykalny ruch polityczny w latach 1836-49 w Wielkiej Brytanii, kt\u00f3ry zmierza\u0142 do wprowadzenia demokratycznych zmian w systemie wyborczym oraz poprawy sytuacji finansowej robotnik\u00f3w. == Historia == Pierwszy dokument czartyst\u00f3w to wydana w 1837 Karta praw ludu (The People's Charter, st\u0105d nazwa ruchu) stworzona w Londy\u0144skim Stowarzyszeniu Robotniczym, zapocz\u0105tkowanym przez londy\u0144skiego rzemie\u015blnika Williama Lovetta. Karta zawiera\u0142a postulaty wyborcze: przeprowadzanie rokrocznie wybor\u00f3w na podstawie powszechnego prawa wyborczego dla m\u0119\u017cczyzn powy\u017cej 21. roku \u017cycia, zniesienie cenzusu maj\u0105tkowego dla kandydat\u00f3w na pos\u0142\u00f3w, tajno\u015b\u0107 g\u0142osowania, przyznanie pos\u0142om diet i podzia\u0142 kraju na 200 r\u00f3wnych okr\u0119g\u00f3w wyborczych. Aby wywalczy\u0107 te postulaty, proponowano 2 drogi dzia\u0142ania: pokojow\u0105 oraz przy u\u017cyciu si\u0142y. Lovett nale\u017ca\u0142 do zwolennik\u00f3w pierwszej koncepcji,","start_idx":229,"end_idx":239}
{"id":"mrc_1062","question":"w jaki spos\u00f3b zgin\u0105\u0142 hajmon?","answer":"Na wie\u015b\u0107 o samob\u00f3jczej \u015bmierci swej wybranki odebra\u0142 sobie \u017cycie.","context":"Hajmon (gr. Aim\u014dn, \u0142ac. Haemon \u2018bieg\u0142y\u2019) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewicz teba\u0144ski. Uchodzi\u0142 za syna Kreona i Eurydyki. By\u0142 narzeczonym Antygony. Na wie\u015b\u0107 o samob\u00f3jczej \u015bmierci swej wybranki odebra\u0142 sobie \u017cycie. Jego \u015bladem posz\u0142a tak\u017ce jego matka.","start_idx":146,"end_idx":211}
{"id":"mrc_1063","question":"z jakim numerem gra\u0142 deyna?","answer":"Kazimierz Deyna w warszawskiej Legii gra\u0142 z numerem \"10\"","context":"I ligi. Wi\u0119cej spotka\u0144 w tym\u017ce klubie rozegra\u0142 tylko Lucjan Brychczy (368 spotka\u0144). Strzeli\u0142 94 bramki, zajmuj\u0105c tak\u017ce pod tym wzgl\u0119dem drugie miejsce w\u015br\u00f3d zawodnik\u00f3w Legii. Kazimierz Deyna w warszawskiej Legii gra\u0142 z numerem \"10\", kt\u00f3ry od sezonu 2006/07 jest w sto\u0142ecznym klubie zastrze\u017cony. === Wyst\u0119py w Wielkiej Brytanii i USA === Od 1974 o pozyskanie Deyny stara\u0142y si\u0119 m.in. Saint-\u00c9tienne, A.C. Milan, Inter Mediolan, AS Monaco, Real Madryt i Bayern Monachium, lecz za ka\u017cdym razem rozmowy ko\u0144czy\u0142y si\u0119 fiaskiem \u2013 Deyna, jako oficer Ludowego Wojska Polskiego nie m\u00f3g\u0142 wyjecha\u0107 do kraj\u00f3w NATO. Zgod\u0119 w\u0142adz pa\u0144stwowych na wyjazd z Polski otrzyma\u0142 dopiero po drugim wyst\u0119pie w mistrzostwach \u015bwiata (1978). Oczekuj\u0105c na sfinalizowanie transferu, rozegra\u0142 prawie ca\u0142\u0105 rund\u0119 jesienn\u0105 w swoim","start_idx":175,"end_idx":231}
{"id":"mrc_1064","question":"co by\u0142o podstaw\u0105 gospodarki zsrr po i wojnie \u015bwiatowej?","answer":"Pierwszym wariantem gospodarki przyj\u0119tym przez RFSRR (a wi\u0119c najwi\u0119kszego z twor\u00f3w, kt\u00f3re znalaz\u0142y si\u0119 w 1922 roku w sk\u0142adzie ZSRR) by\u0142 komunizm wojenny, zak\u0142adaj\u0105cy nacjonalizacj\u0119 przemys\u0142u, eliminacj\u0119 obiegu pieni\u0105dza oraz likwidacj\u0119 prywatnych przedsi\u0119biorstw.","context":"ZSRR du\u017cy nacisk k\u0142ad\u0142 na nauk\u0119 i technologi\u0119, najwybitniejsze radzieckie osi\u0105gni\u0119cia w dziedzinie technologii, jak np. produkcja pierwszego na \u015bwiecie sztucznego satelity, by\u0142y owocem prac wojska. === Historia gospodarcza === ==== Komunizm wojenny ==== Pierwszym wariantem gospodarki przyj\u0119tym przez RFSRR (a wi\u0119c najwi\u0119kszego z twor\u00f3w, kt\u00f3re znalaz\u0142y si\u0119 w 1922 roku w sk\u0142adzie ZSRR) by\u0142 komunizm wojenny, zak\u0142adaj\u0105cy nacjonalizacj\u0119 przemys\u0142u, eliminacj\u0119 obiegu pieni\u0105dza oraz likwidacj\u0119 prywatnych przedsi\u0119biorstw. Komunizm wojenny mia\u0142 pe\u0142ni\u0107 tymczasow\u0105 funkcj\u0119. Polityka ta wzorowana by\u0142a na polityce Niemiec z okresu I wojny \u015bwiatowej oraz na koncepcjach teoretycznych Louisa Blanca. Koncepcja komunizmu wojennego opracowana zosta\u0142a przez przedstawicieli partyjnej skrajnej lewicy \u2013 Niko\u0142aja Bucharina, Aleksandr\u0119 Ko\u0142\u0142ontaj, Waleriana Obolenskiego, Jewgienija Prieobra\u017censkiego, Jurija Piatakowa, Karola Radka i Waleriana Kujbyszewa. Lenin i Trocki","start_idx":254,"end_idx":517}
{"id":"mrc_1065","question":"jakie s\u0105 plac\u00f3wki o\u015bwiatowe?","answer":"Obejmuje publiczne i niepubliczne przedszkola, szko\u0142y podstawowe, szko\u0142y ponadpodstawowe, policealne, artystyczne oraz szko\u0142y specjalne i plac\u00f3wki opieku\u0144czo-wychowawcze.","context":"System o\u015bwiaty w Polsce \u2013 ustanowiona przez pa\u0144stwo struktura organizacyjna edukacji w Polsce obejmuj\u0105ca o\u015bwiat\u0119, zapewniaj\u0105ca w szczeg\u00f3lno\u015bci realizacj\u0119 prawa do nauki poprzez kszta\u0142cenie, wychowanie i opiek\u0119. Obejmuje publiczne i niepubliczne przedszkola, szko\u0142y podstawowe, szko\u0142y ponadpodstawowe, policealne, artystyczne oraz szko\u0142y specjalne i plac\u00f3wki opieku\u0144czo-wychowawcze. Do systemu o\u015bwiaty nie zalicza si\u0119 \u017c\u0142obk\u00f3w, klub\u00f3w dzieci\u0119cych, zak\u0142ad\u00f3w poprawczych ani szk\u00f3\u0142 wy\u017cszych (uczelni). == Podstawy prawne == W Polsce po raz pierwszy obowi\u0105zek szkolny wprowadzi\u0142a w Ksi\u0119stwie Warszawskim Izba Edukacji Publicznej w 1808 r. W 1961 r. w szkole podstawowej wprowadzono o\u015bmioletni program nauczania. Zgodnie z art. 70 ust. 1 Konstytucji RP ka\u017cdy cz\u0142owiek przebywaj\u0105cy na terytorium Polski ma prawo do nauki. Nauka elementarna na mocy przepis\u00f3w prawa jest obowi\u0105zkowa po osi\u0105gni\u0119ciu w przedszkolu","start_idx":211,"end_idx":381}
{"id":"mrc_1066","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a warszawa?","answer":"najprawdopodobniej na prze\u0142omie XIII i XIV wieku, uzyskuj\u0105c lokacj\u0119 ok. 1300 roku","context":"a od 1294 ca\u0142ego Mazowsza, Boles\u0142awa II mazowieckiego w ko\u0144cu XIII wieku. Stan\u0105\u0142 on na miejscu obecnego Zamku Kr\u00f3lewskiego. Jak podaje m.in. varsavianista Juliusz Wiktor Gomulicki, wybudowanie od podstaw umocnionego grodu nale\u017cy jednak przypisa\u0107 bratu Boles\u0142awa II, Konradowi II i datowa\u0107 na wcze\u015bniejsze lata 1283\u20131294. == Pocz\u0105tki Warszawy == Miasto powsta\u0142o najprawdopodobniej na prze\u0142omie XIII i XIV wieku, uzyskuj\u0105c lokacj\u0119 ok. 1300 roku, jednak nie zachowa\u0142 si\u0119 dokument lokacyjny Warszawy. Istnieje jednak dokument powtarzaj\u0105cy prawo lokacyjne nadane przez Janusza I Starszego nadany w 1413 \u015bwiadcz\u0105cy \u017ce Warszawa by\u0142a wa\u017cnym miastem. W\u00f3wczas na obszarze ok. 20 hektar\u00f3w, uformowa\u0142a si\u0119 Stara Warszawa. Wiadomo r\u00f3wnie\u017c, \u017ce Warszaw\u0119 za\u0142o\u017cono na prawie che\u0142mi\u0144skim, a zasad\u017acami by\u0142a grupa maj\u0119tnych kupc\u00f3w, kt\u00f3rych Boles\u0142aw II sprowadzi\u0142 najprawdopodobniej z","start_idx":361,"end_idx":442}
{"id":"mrc_1067","question":"dlaczego sosna dominuje w polsce?","answer":"Ze wzgl\u0119du na dobre parametry techniczne drewna, szybki wzrost i niewielkie wymagania glebowe, sosny by\u0142y w XX wieku licznie sadzone i w efekcie dominuj\u0105 (2005) w drzewostanach polskich las\u00f3w, w szczeg\u00f3lno\u015bci sosna zwyczajna.","context":"Z uwagi na rozw\u00f3j rolnictwa lasy by\u0142y od wiek\u00f3w wycinane, a \u017cy\u017aniejsze ziemie przeznaczane pod uprawy rolne. Skutkiem tego, przetrwa\u0142y w wi\u0119kszo\u015bci lasy rosn\u0105ce na ubogich lub niedost\u0119pnych siedliskach, w tym cz\u0119\u015bciowo lasy sosnowe. Ze wzgl\u0119du na dobre parametry techniczne drewna, szybki wzrost i niewielkie wymagania glebowe, sosny by\u0142y w XX wieku licznie sadzone i w efekcie dominuj\u0105 (2005) w drzewostanach polskich las\u00f3w, w szczeg\u00f3lno\u015bci sosna zwyczajna. Powierzchniowo, sosny wraz z modrzewiami, stanowi\u0105 og\u00f3\u0142em 67,4% las\u00f3w w Polsce, 69,2% las\u00f3w pa\u0144stwowych (PGL LP), 37,9% park\u00f3w narodowych, 63,4% las\u00f3w prywatnych. Ponadto sosny stanowi\u0105 70,1% masy drzewnej w PGL LP, 54,8% w lasach prywatnych. === Drewno === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w sosen ma du\u017ce znaczenie w przemy\u015ble drzewnym, budownictwie i meblarstwie. Drewno sosnowe jest","start_idx":233,"end_idx":458}
{"id":"mrc_1068","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy pary\u017c?","answer":"nad Sekwan\u0105 (","context":"Pary\u017c (fr. ') \u2013 stolica i najludniejsze miasto Francji, po\u0142o\u017cone w centrum Basenu Paryskiego, nad Sekwan\u0105 (\"La Seine\"). Stanowi centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju. Wed\u0142ug danych na 1 stycznia 2020 r., w granicach administracyjnych miasta Pary\u017c (na obszarze 105,40 km\u00b2) zamieszkiwa\u0142o 2 187 271 os\u00f3b, w aglomeracji paryskiej (2 853,50 km\u00b2) \u2013 10 785 092 os\u00f3b, a w ca\u0142ym zespole miejskim (17 174,42 km\u00b2) \u2013 12 628 266 os\u00f3b. Po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119, aglomeracja paryska sta\u0142a si\u0119 najwi\u0119ksz\u0105 aglomeracj\u0105 w Unii Europejskiej. Pary\u017c, kt\u00f3ry stanowi osobny departament o numerze 75, jest jednocze\u015bnie stolic\u0105 regionu administracyjnego \u00cele-de-France, w sk\u0142ad kt\u00f3rego \u2013 opr\u00f3cz departamentu paryskiego \u2013 wchodz\u0105 r\u00f3wnie\u017c departamenty: Essonne (91), Hauts-de-Seine (92), Sekwana-Saint-Denis (93), Sekwana i Marna","start_idx":94,"end_idx":107}
{"id":"mrc_1069","question":"jak si\u0119 nazywa prymas polski?","answer":"Wojciech Polak","context":"Prymas Polski (\u0142ac. \"Primas Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 przys\u0142uguj\u0105cy urz\u0119duj\u0105cym arcybiskupom metropolitom gnie\u017anie\u0144skim od 1417, podkre\u015blaj\u0105cy ich pierwsze\u0144stwo w polskim episkopacie i historyczn\u0105 rol\u0119, jak\u0105 pe\u0142ni\u0142 prymas jako interrex i pierwszy ksi\u0105\u017c\u0119 Senatu I Rzeczypospolitej. Obecnym, 59. z kolei, prymasem Polski jest abp Wojciech Polak. == Historia == === Od ko\u0144ca \u015bredniowiecza do XIX wieku === Do 1367 metropolia gnie\u017anie\u0144ska by\u0142a jedyn\u0105 tego typu prowincj\u0105 ko\u015bcieln\u0105 w Polsce, dlatego te\u017c arcybiskupa gnie\u017anie\u0144skiego uznawano za jedynego zwierzchnika ca\u0142ego polskiego Ko\u015bcio\u0142a. Po powstaniu metropolii w Haliczu, przeniesionej p\u00f3\u017aniej do Lwowa, zaistnia\u0142a konieczno\u015b\u0107 rozwi\u0105zania kwestii pierwsze\u0144stwa w\u015br\u00f3d biskup\u00f3w tytu\u0142em prymasa. Prawdopodobnie na synodzie prowincjonalnym w Wieluniu w 1414 ustalono zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa metropolity gnie\u017anie\u0144skiego przed lwowskim ze wzgl\u0119du na starsze\u0144stwo Gniezna. W\u0142a\u015bciwe ustanowienie godno\u015bci prymasowskiej","start_idx":321,"end_idx":335}
{"id":"mrc_1070","question":"ile reniferow ma mikolaj?","answer":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja","context":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja wymienionych w wierszu \"A Visit from St. Nicholas\". Rudolf urodzi\u0142 si\u0119 ze \u015bwiec\u0105cym czerwonym nosem, przez co sta\u0142 si\u0119 wyrzutkiem i obiektem docinek ze strony innych renifer\u00f3w. Pewnego razu, noc wigilijna by\u0142a tak mglista, \u017ce Miko\u0142aj chcia\u0142 zrezygnowa\u0107 ze swej corocznej podr\u00f3\u017cy dooko\u0142a \u015bwiata. Kiedy jednak zauwa\u017cy\u0142 Rudolfa, zdecydowa\u0142, \u017ce jego nos b\u0119dzie wy\u015bmienit\u0105 lamp\u0105 i o\u015bwietli mu drog\u0119. Od tego czasu Rudolf jest sta\u0142ym cz\u0142onkiem zaprz\u0119gu Miko\u0142aja i cieszy si\u0119 szacunkiem innych renifer\u00f3w. Historia Rudolfa sta\u0142a si\u0119 popularn\u0105 bo\u017conarodzeniow\u0105 opowie\u015bci\u0105, kt\u00f3r\u0105 najcz\u0119\u015bciej przedstawia si\u0119 w formie piosenki lub telewizyjnych program\u00f3w. == Wygl\u0105d == W wierszu Moore\u2019a nie ma szczeg\u00f3\u0142owych opis\u00f3w renifer\u00f3w poza wzmiank\u0105, \u017ce s\u0105 one \u201ema\u0142e\u201d. Ich wygl\u0105d w wi\u0119kszo\u015bci pokazuj\u0105","start_idx":0,"end_idx":55}
{"id":"mrc_1071","question":"w kt\u00f3rym roku wynaleziono samolot?","answer":"1903 roku","context":"pierwsz\u0105 lotni\u0119. Pionierzy latania, tacy jak Niemiec Otto Lilienthal (1848\u20131896), udowodnili, \u017ce szybowiec mo\u017ce wynie\u015b\u0107 cz\u0142owieka w powietrze. Pod koniec XIX w. wielu wynalazc\u00f3w pr\u00f3bowa\u0142o skonstruowa\u0107 samolot, czyli szybowiec z nap\u0119dem. Uda\u0142o si\u0119 to dw\u00f3m Amerykanom braciom Orville\u2019owi (1871\u20131948) i Wilburowi (1867\u20131912) Wrightom, kt\u00f3rzy zbudowali samolot poruszany silnikiem t\u0142okowym i w 1903 roku dokonali pierwszego kontrolowanego przelotu. Trwa\u0142 on 12 sekund. Tego samego dnia bracia dokonali kolejnych trzech przelot\u00f3w, w kt\u00f3rych samolot przelecia\u0142 270 metr\u00f3w, a najd\u0142u\u017cszy lot trwa\u0142 59 sekund. Ten rok uznaje si\u0119 za pocz\u0105tek ery samolot\u00f3w. Bracia Wright nie byli jednak pierwszymi, kt\u00f3rzy zas\u0142u\u017cyli si\u0119 na polu budowy samolot\u00f3w. Pierwszym cz\u0142owiekiem, o kt\u00f3rym mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce podr\u00f3\u017cowa\u0142 na pok\u0142adzie samolotu, by\u0142 Cl\u00e9ment Ader (1841\u20131925), kt\u00f3ry wzni\u00f3s\u0142 si\u0119","start_idx":390,"end_idx":399}
{"id":"mrc_1072","question":"czym jest znaczenie nazwy?","answer":"Nazwa to ka\u017cde wyra\u017cenie z\u0142o\u017cone lub proste, kt\u00f3re przy danym jego rozumieniu mo\u017ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 podmiotu lub orzecznika w zdaniu podmiotowo-orzecznikowym.","context":"Nazwa \u2013 obok zdania i funktora jedna z trzech g\u0142\u00f3wnych kategorii syntaktycznych, wyr\u00f3\u017cnionych w teorii kategorii syntaktycznych. Nazwa to ka\u017cde wyra\u017cenie z\u0142o\u017cone lub proste, kt\u00f3re przy danym jego rozumieniu mo\u017ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 podmiotu lub orzecznika w zdaniu podmiotowo-orzecznikowym. Niekiedy okre\u015bla si\u0119 nazwy jako wyra\u017cenia mog\u0105ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 podmiotu, nie funkcj\u0119 podmiotu i orzecznika. Bardziej \u015bcis\u0142e definicje nazw przedstawili m.in. Tadeusz Kotarbi\u0144ski i Tadeusz Cze\u017cowski. == Klasyfikacja nazw == === Nazwy z\u0142o\u017cone i proste === Ze wzgl\u0119du na budow\u0119 wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 nazwy proste - jednowyrazowe - oraz nazwy z\u0142o\u017cone - dwu- i wi\u0119cejwyrazowe. Nazw\u0105 prost\u0105 jest wi\u0119c \"k\u0142os\", \"Miko\u0142aj\" lub \"Miko\u0142aj Kopernik\", nazw\u0105 z\u0142o\u017con\u0105 \"k\u0142os \u017cyta\", \"student warszawski, kt\u00f3ry zabija go\u0142\u0119bie\", \"ogon Miko\u0142aja\". Nazwy typu \"Miko\u0142aj Kopernik\" traktowa\u0107 nale\u017cy jako proste,","start_idx":129,"end_idx":285}
{"id":"mrc_1073","question":"co wydarzy\u0142o si\u0119 19 marca?","answer":"wybuch\u0142y walki uliczne w Berlinie.","context":"Lud\u00f3w: w nocy z 18 na 19 marca wybuch\u0142y walki uliczne w Berlinie. * 1856 \u2013 W Bratys\u0142awie po raz pierwszy zapalono uliczne lampy gazowe. * 1859 \u2013 W paryskim Teatrze Lirycznym odby\u0142a si\u0119 premiera opery \"Faust\" Charles\u2019a Gounoda. * 1865 \u2013 Wojna secesyjna: rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 bitwa pod Bentonville. * 1870 \u2013 Niemiecki botanik, etnolog i podr\u00f3\u017cnik Georg Schweinfurth jako pierwszy Europejczyk dotar\u0142 do rzeki Uele w centralnej Afryce. * 1877 \u2013 Bunt samuraj\u00f3w w prowincji Satsuma: zwyci\u0119stwo wojsk cesarskich w bitwie pod Tarabuzak\u0105. * 1890 \u2013 Raimundo Andueza Palacio zosta\u0142 prezydentem Wenezueli. * 1892 \u2013 Austriacki astronom Johann Palisa odkry\u0142 planetoid\u0119 (326) Tamara. * 1900 \u2013 Otwarto zak\u0142ady Fiata w Turynie. * 1902 \u2013 Przyj\u0119to \"Konwencj\u0119 parysk\u0105 o ochronie","start_idx":31,"end_idx":65}
{"id":"mrc_1074","question":"ilu turyst\u00f3w rocznie odwiedza chorwacj\u0119?","answer":"W 2008 Chorwacj\u0119 odwiedzi\u0142o 11 206 807 turyst\u00f3w","context":"tutaj wi\u0119kszych atrakcji turystycznych, kt\u00f3re mog\u0142yby przyci\u0105gn\u0105\u0107 turyst\u00f3w, a co za tym idzie obszar ten jest ubogi w baz\u0119 turystyczn\u0105. == Ruch turystyczny == W 2008 Chorwacj\u0119 odwiedzi\u0142o 11 206 807 turyst\u00f3w, z czego a\u017c 9 415 105 to tury\u015bci zagraniczni (84,0% wszystkich turyst\u00f3w). Je\u015bli chodzi o form\u0119 organizacji wyjazd\u00f3w turystycznych to 65,3% podr\u00f3\u017cy tury\u015bci organizowali we w\u0142asnym zakresie, a w 34,7% korzystali z us\u0142ug form zorganizowanych. Najwi\u0119cej turyst\u00f3w zagranicznych przyjecha\u0142o z Niemiec (a\u017c 1 547 735 turyst\u00f3w). Polacy pod tym wzgl\u0119dem uplasowali si\u0119 na 7. miejscu (417 211 turyst\u00f3w). Patrz\u0105c przez pryzmat ostatnich lat mo\u017cna zaobserwowa\u0107 niewielki wzrost liczby turyst\u00f3w w Chorwacji do 2008 roku. Natomiast p\u00f3\u017aniej ten kraj odwiedza\u0142o ju\u017c nieco mniej turyst\u00f3w. Ten spadek liczby odwiedzaj\u0105cych turyst\u00f3w","start_idx":159,"end_idx":206}
{"id":"mrc_1075","question":"jaki utw\u00f3r nazywamy bajk\u0105?","answer":"kr\u00f3tki utw\u00f3r literacki zawieraj\u0105cy mora\u0142 (pouczenie)","context":"Bajka \u2013 kr\u00f3tki utw\u00f3r literacki zawieraj\u0105cy mora\u0142 (pouczenie), cz\u0119sto jest wierszowany, czasem \u017cartobliwy. Mora\u0142 mo\u017ce znajdowa\u0107 si\u0119 na pocz\u0105tku (\"promythium\") lub na ko\u0144cu (\"epimythium\") utworu albo wynika\u0107 z jego tre\u015bci. Istotn\u0105 cech\u0105 bajki jest alegoryczno\u015b\u0107. Bohaterami bajek mog\u0105 by\u0107 ludzie, a tak\u017ce zwierz\u0119ta, przedmioty i zjawiska, kt\u00f3re uosabiaj\u0105 typy ludzkie, cechy charakteru lub przeciwstawne pogl\u0105dy i stanowiska. Jest jedn\u0105 z odmian epiki, cho\u0107 bajka epigramatyczna ma du\u017co cech lirycznych. Bajka to jedna z form literackich. == Historia gatunku == Bajka wywodzi si\u0119 z oralnej tradycji ludowej i jest wsp\u00f3lna wszystkim kulturom, co po\u015bwiadczaj\u0105 zabytki, kt\u00f3re przetrwa\u0142y do dzisiejszych czas\u00f3w, cho\u0107by w formie szcz\u0105tkowej. === Bajka grecka === W kr\u0119gu kultury \u015br\u00f3dziemnomorskiej pierwsza bajka pojawia si\u0119 w literaturze greckiej, u Hezjoda","start_idx":8,"end_idx":60}
{"id":"mrc_1076","question":"kto zmar\u0142 z zespo\u0142u perfect?","answer":"Zdzis\u0142aw Zawadzki","context":"\u201eNiepokonani\u201d. Kr\u0105\u017cek otrzyma\u0142 status z\u0142otej p\u0142yty. Po wydaniu albumu z zespo\u0142u odszed\u0142 Ryszard Sygitowicz, kt\u00f3rego miejsce zaj\u0105\u0142 Dariusz Kozakiewicz. Chwil\u0119 potem zesp\u00f3\u0142 opu\u015bci\u0142 tak\u017ce Andrzej Nowicki, ust\u0119puj\u0105c miejsca Piotrowi Urbankowi. W tym samym roku Grzegorz Markowski go\u015bcinnie wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w nagraniu piosenki dla powodzian \u201eMoja i twoja nadzieja\u201d. 20 kwietnia 1998 na zapalenie opon m\u00f3zgowych zmar\u0142 by\u0142y basista grupy Zdzis\u0142aw Zawadzki. W 1999, ju\u017c w nowym sk\u0142adzie, Perfect wyda\u0142 p\u0142yt\u0119 pt. \"\u015amig\u0142o\". Odby\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c trasa koncertowa z okazji XX-lecia istnienia zespo\u0142u. 7 kwietnia 2000 na chorob\u0119 serca zmar\u0142 Andrzej Nowicki. === Dalsza dzia\u0142alno\u015b\u0107 (2001\u20132013) === Pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0105 XXI wieku w Polsce by\u0142 koncertowy album pt. \"Live 2001\". W 2002 zesp\u00f3\u0142 wyda\u0142 p\u0142yt\u0119 pt. \"Perfect Symfonicznie\", nagran\u0105 z Polsk\u0105 Orkiestr\u0105","start_idx":428,"end_idx":445}
{"id":"mrc_1077","question":"jak si\u0119 nazywa p\u0142yta sklejona z cienkich warstw drewna?","answer":"Sklejka","context":"Sklejka (potocznie dykta, z niem. \"Dickte\") \u2013 materia\u0142 kompozytowy sklejony z krzy\u017cuj\u0105cych si\u0119 cienkich warstw drewna (ob\u0142og\u00f3w). Zwykle sk\u0142ada si\u0119 z nieparzystej ich liczby. Sklejki wytwarza si\u0119 z r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w drewna, najcz\u0119\u015bciej z brzozy, olchy, sosny, rzadziej z buku lub z drzew egzotycznych. Wewn\u0119trzne warstwy sklejki cz\u0119sto s\u0105 z innego, ta\u0144szego gatunku ni\u017c zewn\u0119trzne. Ze wzgl\u0119du na rodzaj zastosowanego w produkcji kleju wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 sklejki suchotrwa\u0142e i wodoodporne (wodoodporno\u015b\u0107 odnosi si\u0119 do kleju, a nie ca\u0142ego tworzywa, kt\u00f3re jako produkt drewniany nie jest odporne na wod\u0119). Sklejka daje si\u0119 wzgl\u0119dnie \u0142atwo modelowa\u0107 (wygina\u0107) na gor\u0105co, co pozwala na wytwarzanie kszta\u0142t\u00f3w przydatnych np. w meblarstwie. Dzi\u0119ki temu sklejka jest u\u017cywana powszechnie do produkcji mebli domowych i biurowych, a tak\u017ce w budownictwie,","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_1078","question":"w kt\u00f3rym roku el\u017cbieta zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105?","answer":"6 lutego 1952","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":177,"end_idx":190}
{"id":"mrc_1079","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 karol wojty\u0142a?","answer":"18 maja 1920","context":"\u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 === Urodzi\u0142 si\u0119 w Wadowicach ko\u0142o Krakowa, 18 maja 1920 jako drugi syn i najm\u0142odsze z trojga dzieci emerytowanego porucznika Karola Wojty\u0142y i Emilii z Kaczorowskich. R\u00f3d Wojty\u0142\u00f3w wywodzi si\u0119 z Cza\u0144ca ko\u0142o K\u0119t i Lipnika. R\u00f3d Kaczorowskich pochodzi z Michalowa ko\u0142o Szczebrzeszyna. Karol Wojty\u0142a zosta\u0142 ochrzczony w ko\u015bciele parafialnym 20 czerwca 1920 przez ksi\u0119dza Franciszka \u017baka, kapelana wojskowego. Jego rodzicami chrzestnymi byli J\u00f3zef Kuczmierczyk, szwagier Emilii, i jej siostra, Maria Wiadrowska. Pierwsz\u0105 Komuni\u0119 przyj\u0105\u0142 w dniu 25 maja 1929, a sakramentu bierzmowania udzieli\u0142 mu abp Adam Stefan Sapieha 3 maja 1938; na bierzmowaniu przysz\u0142y papie\u017c wybra\u0142 imi\u0119 Hubert, na cze\u015b\u0107 Karola Huberta Rostworowskiego. Rodzina Wojty\u0142\u00f3w \u017cy\u0142a skromnie. Jedynym \u017ar\u00f3d\u0142em utrzymania by\u0142a pensja ojca","start_idx":81,"end_idx":93}
{"id":"mrc_1080","question":"pod jakim pseudonimem pisa\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"\u201eLitwos\u201d, \u201eMusagetes\u201d, \u201eJuliusz Polkowski\u201d, \u201eK. Dobrzy\u0144ski\u201d","context":"Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk, pseudonim \u201eLitwos\u201d, \u201eMusagetes\u201d, \u201eJuliusz Polkowski\u201d, \u201eK. Dobrzy\u0144ski\u201d (ur. 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej, zm. 15 listopada 1916 w Vevey) \u2013 polski nowelista, powie\u015bciopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905) za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy prze\u0142omu XIX i XX w. == \u017byciorys == === Rodzina === Henryk Sienkiewicz urodzi\u0142 si\u0119 we wsi Wola Okrzejska, w zubo\u017ca\u0142ej rodzinie szlacheckiej, piecz\u0119tuj\u0105cej si\u0119 herbem Oszyk, znanej na \u017bmudzi od XVI wieku, wedle niekt\u00f3rych genealog\u00f3w po mieczu wywodz\u0105cej si\u0119 z Tatar\u00f3w osiad\u0142ych na Litwie, czego nie potwierdzaj\u0105 jednak zachowane dokumenty. Jego rodzicami byli J\u00f3zef Sienkiewicz (1813\u20131896) i Stefania Sienkiewicz z domu Cieciszowska (1820\u20131873). Matka, Stefania pochodzi\u0142a ze starej i maj\u0119tnej rodziny","start_idx":63,"end_idx":122}
{"id":"mrc_1081","question":"jakie nazwisko nosi\u0142a kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"Windsor","context":"kr\u00f3lewska Maria Windsor, ksi\u0105\u017c\u0119 Artur, lord Claude Bowes-Lyon oraz Mary Elphinstone. El\u017cbieta Aleksandra Maria pierwsze imi\u0119 otrzyma\u0142a po matce, drugie po prababce (kr\u00f3lowej Aleksandrze), a trzecie po babce (kr\u00f3lowej Marii). W m\u0142odo\u015bci by\u0142a nazywana przez najbli\u017cszych \u201eLilibet\u201d, poniewa\u017c nie potrafi\u0142a poprawnie wym\u00f3wi\u0107 swojego imienia w j\u0119zyku angielskim \u2013 \u201eElizabeth\u201d, od najm\u0142odszych lat by\u0142a przygotowywana do obj\u0119cia funkcji kr\u00f3lowej. Mia\u0142a dobre relacje ze swoim dziadkiem i \u00f3wczesnym kr\u00f3lem, Jerzym V. W 1929 na pro\u015bb\u0119 kr\u00f3la zosta\u0142a \u015bci\u0105gni\u0119ta do Bognor Regis, aby pom\u00f3c mu w powrocie do zdrowia po operacji p\u0142uc. Jej matka od najm\u0142odszych lat c\u00f3rki dba\u0142a o jej popularno\u015b\u0107 w mediach \u2013 gdy El\u017cbieta mia\u0142a trzy lata, jej zdj\u0119cie znalaz\u0142o si\u0119 na ok\u0142adce magazynu \u201eTimes\u201d, ponadto wizerunek ksi\u0119\u017cniczki drukowany by\u0142","start_idx":16,"end_idx":23}
{"id":"mrc_1082","question":"w czasie powstania ko\u015bciuszkowskiego obron\u0105 warszawy dowodzi\u0142?","answer":"ko\u015bciuszko","context":"Obl\u0119\u017cenie Warszawy \u2013 obl\u0119\u017cenia miasta podczas insurekcji ko\u015bciuszkowskiej pomi\u0119dzy 13 lipca a 6 wrze\u015bnia 1794 roku. == Strony konfliktu == Koncentryczny marsz Prusak\u00f3w i Rosjan na Warszaw\u0119 zmusi\u0142 Tadeusza Ko\u015bciuszk\u0119 do stoczenia bitew na zachodnich przedpolach miasta (pod Go\u0142kowem i pod Raszynem), w dniach 9 i 10 lipca. Wskutek dwukrotnej przewagi si\u0142 nieprzyjaciela, Ko\u015bciuszko wycofa\u0142 si\u0119 na lini\u0119 umocnie\u0144 Warszawy i zamierza\u0142 broni\u0107 stolicy z warownych oboz\u00f3w po\u0142o\u017conych po zewn\u0119trznej stronie fortyfikacji miejskich, kt\u00f3re po\u015bpiesznie rozbudowywa\u0142. Miasta broni\u0142o 17 tys. piechoty regularnej, 15 tys. milicji municypalnej, 18 tysi\u0119cy w\u0142o\u015bcian oraz 140 dzia\u0142. Prusacy w sile 40 batalion\u00f3w piechoty, 60 szwadron\u00f3w jazdy i 100 dzia\u0142 (w sumie 30 tys. \u017co\u0142nierzy) rozlokowali si\u0119 mi\u0119dzy Wawrzyszewem, G\u00f3rcami, a Szcz\u0119\u015bliwicami. Dow\u00f3dztwo osobi\u015bcie sprawowa\u0142 Fryderyk","start_idx":57,"end_idx":67}
{"id":"mrc_1083","question":"kiedy powsta\u0142y pierwsze okulary?","answer":"Pierwsze przyrz\u0105dy, kt\u00f3re mo\u017cna by nazwa\u0107 okularami pojawi\u0142y si\u0119 ju\u017c w X wieku u Arab\u00f3w.","context":"cesarz Neron ogl\u0105da\u0142 walki gladiator\u00f3w przez specjalnie wyszlifowany szmaragd. Pierwsze przyrz\u0105dy, kt\u00f3re mo\u017cna by nazwa\u0107 okularami pojawi\u0142y si\u0119 ju\u017c w X wieku u Arab\u00f3w. W tym samym czasie Chi\u0144czycy poprawiali ostro\u015b\u0107 wzroku patrz\u0105c przez kryszta\u0142y. W Europie za\u015b okulary korekcyjne pojawi\u0142y si\u0119 w XIV wiekuPierwsz\u0105 wzmiank\u0105 jest kazanie, jakie 23 lutego 1306 wyg\u0142osi\u0142 Jordan z Pizy: : Nie ma jeszcze dwudziestu lat, jak zosta\u0142a wynaleziona sztuka sporz\u0105dzania okular\u00f3w, zapewniaj\u0105cych dobre widzenie, jedna z najbardziej po\u017cytecznych i niezb\u0119dnych, jakie w og\u00f3le istniej\u0105 na \u015bwiecie. Tak niedawno stworzona zosta\u0142a nowa umiej\u0119tno\u015b\u0107, nieistniej\u0105ca nigdy przedtem. Widzia\u0142em cz\u0142owieka, kt\u00f3ry j\u0105 wynalaz\u0142 i stworzy\u0142, i rozmawia\u0142em z nim. (Vincent Ilardi, \"Renaissance Vision from Spectacles to Telescopes\" ). Wynalazca pozostaje bezimienny.. By\u0142y jednak bardzo niedok\u0142adne, a\u017c","start_idx":79,"end_idx":167}
{"id":"mrc_1084","question":"jakie rodzaje promieniowania?","answer":"promieniowanie fal elektromagnetycznych (wed\u0142ug rosn\u0105cej energii) ** promieniowanie radiowe, ** promieniowanie mikrofalowe \u2013 mikrofale, ** promieniowanie t\u0142a (promieniowanie reliktowe), ** promieniowanie cieplne (termiczne) \u2013 promieniowanie elektromagnetyczne wysy\u0142ane przez ka\u017cde cia\u0142o o temperaturze wi\u0119kszej od zera bezwzgl\u0119dnego, ** promieniowanie podczerwone \u2013 podczerwie\u0144, ** promieniowanie \u015bwietlne \u2013 \u015bwiat\u0142o, ** promieniowanie s\u0142oneczne, ** promieniowanie laserowe ** promieniowanie ultrafioletowe (nadfioletowe, nadfiolet) ultrafiolet, ** promieniowanie rentgenowskie","context":"Promieniowanie \u2013 strumie\u0144 cz\u0105stek lub fal wysy\u0142anych przez cia\u0142o. Wytwarzanie promieniowania jest nazywane emisj\u0105. Pierwotnie poj\u0119cia promieniowania u\u017cywano do promieni s\u0142onecznych. Potem do tych rodzaj\u00f3w wysy\u0142anych cz\u0105steczek i fal (bez wnikania w ich natur\u0119), kt\u00f3rego w\u0105ski strumie\u0144 (promie\u0144 patrz \u015bwiat\u0142o) rozchodz\u0105c si\u0119 w przestrzeni mo\u017ce by\u0107 traktowany jak linia w geometrii (nie rozdziela si\u0119). == Rodzaje promieniowania == * promieniowanie fal elektromagnetycznych (wed\u0142ug rosn\u0105cej energii) ** promieniowanie radiowe, ** promieniowanie mikrofalowe \u2013 mikrofale, ** promieniowanie t\u0142a (promieniowanie reliktowe), ** promieniowanie cieplne (termiczne) \u2013 promieniowanie elektromagnetyczne wysy\u0142ane przez ka\u017cde cia\u0142o o temperaturze wi\u0119kszej od zera bezwzgl\u0119dnego, ** promieniowanie podczerwone \u2013 podczerwie\u0144, ** promieniowanie \u015bwietlne \u2013 \u015bwiat\u0142o, ** promieniowanie s\u0142oneczne, ** promieniowanie laserowe ** promieniowanie ultrafioletowe (nadfioletowe, nadfiolet) ultrafiolet, ** promieniowanie rentgenowskie","start_idx":432,"end_idx":1008}
{"id":"mrc_1085","question":"jak wygl\u0105da oparzenie 3 stopnia?","answer":"Martwica obejmuje sk\u00f3r\u0119 w\u0142a\u015bciw\u0105 wraz z naczyniami, nerwami sk\u00f3rnymi i podsk\u00f3rn\u0105 tkank\u0105 t\u0142uszczow\u0105. Sk\u00f3ra przyjmuje barw\u0119 od per\u0142owo bia\u0142ej, przez bia\u0142oszar\u0105 do brunatnej, jest twarda i sucha.","context":"z zaka\u017ceniem: === Oparzenie II stopnia g\u0142\u0119bokie (IIB) === Obejmuje nask\u00f3rek i pe\u0142n\u0105 grubo\u015b\u0107 sk\u00f3ry w\u0142a\u015bciwej. Sk\u00f3ra jest bia\u0142a z czerwonymi punktami w okolicy cebulek w\u0142osowych. Bolesno\u015b\u0107 mniejsza ni\u017c w przypadku oparzenia w stopniu IIA ze wzgl\u0119du na uszkodzenie zako\u0144cze\u0144 nerwowych. Goi si\u0119 przez kilka tygodni, pozostawia blizny. === Oparzenie III stopnia === Martwica obejmuje sk\u00f3r\u0119 w\u0142a\u015bciw\u0105 wraz z naczyniami, nerwami sk\u00f3rnymi i podsk\u00f3rn\u0105 tkank\u0105 t\u0142uszczow\u0105. Sk\u00f3ra przyjmuje barw\u0119 od per\u0142owo bia\u0142ej, przez bia\u0142oszar\u0105 do brunatnej, jest twarda i sucha. Goi si\u0119 d\u0142ugo i zazwyczaj wymaga przeszczepu. Pozostawia widoczne blizny. === Oparzenie IV stopnia === Martwica si\u0119ga tkanek g\u0142\u0119biej po\u0142o\u017conych. Obejmuje mi\u0119\u015bnie, \u015bci\u0119gna, ko\u015bci. W najci\u0119\u017cszych przypadkach tego typu oparze\u0144 cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jest zw\u0119glenie oparzonej cz\u0119\u015bci cia\u0142a. Czasami nie wyr\u00f3\u017cnia","start_idx":361,"end_idx":553}
{"id":"mrc_1086","question":"co wybudowano na miejscu wtc?","answer":"czterech nowojorskich wie\u017cowc\u00f3w stanowi\u0105cych cz\u0119\u015b\u0107 nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001.","context":"1 World Trade Center (wcze\u015bniej pod nazw\u0105 Freedom Tower \u2013 \"Wie\u017ca Wolno\u015bci\") \u2013 jeden z czterech nowojorskich wie\u017cowc\u00f3w stanowi\u0105cych cz\u0119\u015b\u0107 nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001. Budynek zosta\u0142 oddany do u\u017cytku i oficjalnie otwarty 3 listopada 2014 roku. Jego wysoko\u015b\u0107 wynosi 541 metr\u00f3w, czyli 1776 st\u00f3p, kt\u00f3re symbolicznie oznaczaj\u0105 dat\u0119 og\u0142oszenia Deklaracji Niepodleg\u0142o\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych. Jest to najwy\u017cszy budynek w Stanach Zjednoczonych. Drugi wie\u017cowiec planowano na 2020 rok, za\u015b trzeci wie\u017cowiec zosta\u0142 zbudowany w 2017 roku. Obecnie przyj\u0119ta wersja wygl\u0105du drapacza chmur jest wynikiem wsp\u00f3\u0142pracy Daniela Libeskinda, Davida Childsa oraz firmy architektonicznej Skidmore, Owings and Merrill. W czasie uroczysto\u015bci 4 lipca 2004 w tzw. strefie zero (ang. \"ground zero\") w","start_idx":86,"end_idx":242}
{"id":"mrc_1087","question":"czym zako\u0144czy\u0142y si\u0119 wyst\u0105pienia robotnik\u00f3w w sierpniu 1980?","answer":"podpisano dokument ko\u0144cowy porozumie\u0144","context":"si\u0119 Wa\u0142\u0119sa. Wicepremier Jagielski ostatecznie wyrazi\u0142 zgod\u0119 na pisemne gwarancje zwolnienia wi\u0119\u017ani\u00f3w. O godzinie 16 podpisano dokument ko\u0144cowy porozumie\u0144. Strajk dobieg\u0142 ko\u0144ca. == Konsekwencje == W sierpniu 1980 narodzi\u0142 si\u0119, trwaj\u0105cy 15 miesi\u0119cy okres wzgl\u0119dnej wolno\u015bci w komunistycznym pa\u0144stwie i powsta\u0142 ruch robotniczy, ruch spo\u0142eczny, kt\u00f3ry wkr\u00f3tce przeistoczy\u0142 si\u0119 w 10-milionowy NSZZ Solidarno\u015b\u0107. Okres wolno\u015bci Polak\u00f3w zako\u0144czony zosta\u0142 stanem wojennym w latach 1981-1983. Sierpie\u0144 1980 by\u0142 impulsem do przemian systemowych, kt\u00f3re w ostateczno\u015bci doprowadzi\u0142y do upadku PRL i innych kraj\u00f3w demokracji ludowej z bloku wschodniego, odzyskania suwerenno\u015bci przez Polsk\u0119 i powstania III Rzeczypospolitej. Wed\u0142ug raportu MSW dostarczonego Stanis\u0142awowi Kani w dniu 30 sierpnia w 28 wojew\u00f3dztwach strajkowa\u0142o 700 zak\u0142ad\u00f3w i ponad 700 tysi\u0119cy pracownik\u00f3w, m.in. komunikacja miejska w 13 miastach.","start_idx":116,"end_idx":153}
{"id":"mrc_1088","question":"z jakich ska\u0142 zbudowane s\u0105 karpaty?","answer":"piaskowce, zlepie\u0144ce, i\u0142owce i mu\u0142owce","context":"G\u00f3ry Fogaraskie (Moldoveanu \u2013 2544 m n.p.m.). == Geologia == Na pocz\u0105tku trzeciorz\u0119du w miejscu dzisiejszych Karpat Zachodnich znajdowa\u0142 si\u0119 rozleg\u0142y g\u0142\u0119boki zbiornik wodny, zwany geosynklin\u0105 karpack\u0105. Ponad powierzchni\u0119 wody wyrasta\u0142 granitowy masyw Tatr, tworz\u0105cy du\u017c\u0105 wysp\u0119. Niewielkie wyspy stanowi\u0142y r\u00f3wnie\u017c, zbudowane z wapieni wieku jurajskiego, najwy\u017csze cz\u0119\u015bci Pieni\u0144skiego Pasa Ska\u0142kowego. Przez miliony lat gromadzi\u0142y si\u0119 w nim przynoszone przez rzeki piaski, \u017cwiry, i\u0142y i mu\u0142y, kt\u00f3re pod wp\u0142ywem ci\u015bnienia zalegaj\u0105cych wy\u017cej osad\u00f3w przeobra\u017ca\u0142y si\u0119 w piaskowce, zlepie\u0144ce, i\u0142owce i mu\u0142owce. Mi\u0105\u017cszo\u015b\u0107 tych osad\u00f3w, zwanych fliszem, dochodzi\u0142a do 6000 m. W czasie orogenezy alpejskiej osady fliszowe zosta\u0142y sfa\u0142dowane i wypi\u0119trzone, wskutek czego powsta\u0142y Karpaty Zewn\u0119trzne, tworz\u0105ce dzisiaj Beskidy. == Podzia\u0142 Karpat == W podstawowym podziale Karpat wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce cz\u0119\u015bci:","start_idx":563,"end_idx":601}
{"id":"mrc_1089","question":"kiedy odby\u0142 si\u0119 pierwszy przeszczep serca?","answer":"5 listopada 1985","context":"Kazimierza Rybi\u0144skiego w \u0141odzi 4 stycznia 1969 r. Wykonawc\u0105 pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca by\u0142 prof. Zbigniew Religa. Mia\u0142a ona miejsce 5 listopada 1985 w Zabrzu. W 2014 roku w Australii po raz pierwszy z powodzeniem przeszczepiono pacjentowi serce od dawcy, u kt\u00f3rego dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zatrzymania kr\u0105\u017cenia, a rok p\u00f3\u017aniej wykonano w Papworth w Wielkiej Brytanii pierwszy taki zabieg w Europie. Prac\u0119 serca przywr\u00f3cono w ciele dawcy w pi\u0119\u0107 minut po \u015bmierci, a utrzymywano sztucznie przy pracy przez 50 minut, w czasie kt\u00f3rych sprawdzono, czy dzia\u0142a ono prawid\u0142owo. Nast\u0119pnie bij\u0105ce serce przetransportowano w naczyniu \"heart-in-a-box\" do biorcy. Szacunkowo dzi\u0119ki nowej technice liczba transplantacji serc mo\u017ce zwi\u0119kszy\u0107 si\u0119 o 25%. == Technika == W klasycznej metodzie przeszczepiania serca pozostawia","start_idx":152,"end_idx":168}
{"id":"mrc_1090","question":"kto by\u0142 konstruktorem pierwszego robota przemys\u0142owego?","answer":"Joseph Frederick Engelberger","context":"Joseph Frederick Engelberger (ur. 26 lipca 1925, zm. 1 grudnia 2015 w Newtown) \u2013 ameryka\u0144ski in\u017cynier, przedsi\u0119biorca i konstruktor robot\u00f3w przemys\u0142owych. Engelberger zosta\u0142 nazwany ojcem robotyki. Engelberger by\u0142 odpowiedzialny za stworzenie pierwszego robota przemys\u0142owego w Stanach Zjednoczonych. Robot Unimate zosta\u0142 zainstalowany w 1961 w zak\u0142adach General Motors. Rok p\u00f3\u017aniej za\u0142o\u017cy\u0142 firm\u0119 Unimation Inc. w Danbury w Connecticut. W 1997 r. otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Japo\u0144sk\u0105. Zmar\u0142 1 grudnia 2015 w wieku lat 90.","start_idx":0,"end_idx":28}
{"id":"mrc_1091","question":"jaki polityk mia\u0142 romans?","answer":"Stanis\u0142aw Pi\u0119ta","context":"\u015bledczej ds. Amber Gold. Znany by\u0142 z kontrowersyjnych wypowiedzi publicznych obra\u017caj\u0105cych przeciwnik\u00f3w politycznych, grupy spo\u0142eczne oraz mniejszo\u015bci seksualne, a tak\u017ce o charakterze nacjonalistycznym i rasistowskim. W maju 2018, po publikacjach prasowych dotycz\u0105cych jego pozama\u0142\u017ce\u0144skiego romansu, cz\u0119\u015b\u0107 medi\u00f3w krytykowa\u0142a rozbie\u017cno\u015b\u0107 pomi\u0119dzy opisanym zachowaniem polityka a g\u0142oszonymi przez niego konserwatywnymi pogl\u0105dami dotycz\u0105cymi rodziny. Romans wraz z korespondencj\u0105 jego dotycz\u0105c\u0105 zosta\u0142 ujawniony w mediach przez porzucon\u0105 partnerk\u0119, modelk\u0119 z Gdyni, r\u00f3wnie\u017c cz\u0142onkini\u0119 PiS. Na jego skutek w czerwcu Stanis\u0142aw Pi\u0119ta zosta\u0142 zawieszony w prawach cz\u0142onka PiS i klubu parlamentarnego tej partii, zostaj\u0105c pos\u0142em niezrzeszonym; ugrupowanie cofn\u0119\u0142o mu te\u017c rekomendacj\u0119 do komisji \u015bledczej i do Komisji do Spraw S\u0142u\u017cb Specjalnych, pozosta\u0142 natomiast wiceprzewodnicz\u0105cym dw\u00f3ch sta\u0142ych komisji sejmowych. Nie wystartowa\u0142 w kolejnych wyborach w 2019.","start_idx":611,"end_idx":626}
{"id":"mrc_1092","question":"co okre\u015bla si\u0119 mianem risorgimento?","answer":"procesu zjednoczenia ziem w\u0142oskich","context":"Kr\u00f3lestwo W\u0142och (w\u0142. \"Regno d'Italia\") \u2013 nazwa pa\u0144stwa w\u0142oskiego w kilku okresach historycznych: * Pa\u0144stwo Odoakra (476\u2013493) \u2013 utworzone po likwidacji zachodniego cesarstwa rzymskiego * Kr\u00f3lestwo Ostrogot\u00f3w w Italii (493\u2013553) \u2013 utworzone po likwidacji pa\u0144stwa Odoakra * Kr\u00f3lestwo W\u0142och (774\u2013962) \u2013 utworzone po zlikwidowaniu Kr\u00f3lestwa Longobard\u00f3w * Kr\u00f3lestwo W\u0142och (1805\u20131814) \u2013 utworzone przez Napoleona Bonapartego * Kr\u00f3lestwo W\u0142och (1861\u20131946) \u2013 utworzone w nast\u0119pstwie procesu zjednoczenia ziem w\u0142oskich (w\u0142. \"Risorgimento\") Niekiedy mianem Kr\u00f3lestwa W\u0142och okre\u015bla si\u0119 te\u017c pa\u0144stwa utworzone w Italii przez Odoakra w 476 roku i pa\u0144stwo Longobard\u00f3w, powsta\u0142e w 568 roku. Pa\u0144stwa te szerzej om\u00f3wione s\u0105 w artykule Historia W\u0142och.","start_idx":473,"end_idx":507}
{"id":"mrc_1093","question":"ile miejsc w autobusie?","answer":"40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60)","context":"i Mi\u0119dzynarodowego Forum Transportu jest to pasa\u017cerski mechaniczny pojazd drogowy przeznaczony do przewozu wi\u0119cej ni\u017c 24 os\u00f3b (wliczaj\u0105c kierowc\u0119) i posiadaj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie miejsca siedz\u0105ce. Autokary mog\u0105 by\u0107 pojazdami pi\u0119trowymi, a sporadycznie przegubowymi. Pojazdy tego typu posiadaj\u0105 zwykle 40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60), przewa\u017cnie u\u0142o\u017conych rz\u0119dami i zwr\u00f3conych w kierunku jazdy. Autokary mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce wyposa\u017cone w miejsca le\u017c\u0105ce. Pojazdy te posiadaj\u0105 zazwyczaj wydzielon\u0105 przestrze\u0144 baga\u017cow\u0105, znajduj\u0105c\u0105 si\u0119, w przypadku autokar\u00f3w jednopoziomowych, pod pok\u0142adem pasa\u017cerskim. Autokary wyposa\u017cone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej w szereg udogodnie\u0144, maj\u0105cych zwi\u0119kszy\u0107 komfort podr\u00f3\u017cuj\u0105cych, jak np. klimatyzacj\u0119, p\u00f3\u0142ki na baga\u017c podr\u0119czny, toalet\u0119, minibarek, telewizj\u0119 pok\u0142adow\u0105, indywidualne o\u015bwietlenie czy podn\u00f3\u017cki. Do g\u0142\u00f3wnych producent\u00f3w autobus\u00f3w turystycznych nale\u017c\u0105 m.in. Mercedes-Benz, Neoplan, Setra oraz Van Hool.","start_idx":293,"end_idx":381}
{"id":"mrc_1094","question":"jakie dzie\u0142a tworzy\u0142 homer?","answer":"Do jego dzie\u0142 zalicza si\u0119 eposy: \"Iliad\u0119\" i \"Odysej\u0119\". Grecka tradycja widzia\u0142a w nim r\u00f3wnie\u017c autora zbioru hymn\u00f3w, tzw. hymn\u00f3w homeryckich, oraz kilku poemat\u00f3w heroikomicznych - \"Margites\" (\"G\u0142uptak\"), Kerkopes (\"Kerkopowie\"), Epikichlides (\"Chichotki\"), \"Batrachomyomachia\" (\"Wojna mysio-\u017cabia\").","context":"Homer (, \"H\u00f3m\u0113ros\", ) (VIII wiek p.n.e.) \u2013 grecki pie\u015bniarz w\u0119drowny (\"aojda\"), epik, \u015bpiewak i recytator i filozofem. (\"rapsod\"). Uwa\u017ca si\u0119 go za ojca poezji epickiej. Najstarszy znany z imienia europejski poeta, kt\u00f3ry zapewne przej\u0105\u0142 dziedzictwo d\u0142ugiej i bogatej tradycji ustnej poezji heroicznej. Do jego dzie\u0142 zalicza si\u0119 eposy: \"Iliad\u0119\" i \"Odysej\u0119\". Grecka tradycja widzia\u0142a w nim r\u00f3wnie\u017c autora zbioru hymn\u00f3w, tzw. hymn\u00f3w homeryckich, oraz kilku poemat\u00f3w heroikomicznych - \"Margites\" (\"G\u0142uptak\"), Kerkopes (\"Kerkopowie\"), Epikichlides (\"Chichotki\"), \"Batrachomyomachia\" (\"Wojna mysio-\u017cabia\"). \u017baden poeta grecki nie przewy\u017cszy\u0142 s\u0142aw\u0105 Homera. Na wyspach Ios i Chios wzniesiono po\u015bwi\u0119cone mu \u015bwi\u0105tynie, a w Olimpii i Delfach postawiono jego pos\u0105gi. Pizystrat wprowadzi\u0142 recytacje homeryckich poemat\u00f3w na Panatenajach. == \u017bycie i legendy == W staro\u017cytno\u015bci istnia\u0142 pogl\u0105d, i\u017c Homer","start_idx":301,"end_idx":599}
{"id":"mrc_1095","question":"kto dowodzi\u0142 grup\u0105 \u015br\u00f3dmie\u015bcie?","answer":"pu\u0142kownik Franciszek Pfeiffer \u201eRadwan\u201d.","context":"te\u017c jako Grupa \u201eKampinos\u201d). === Grupa \u201e\u015ar\u00f3dmie\u015bcie\u201d === Grupa \u201e\u015ar\u00f3dmie\u015bcie\u201d obejmowa\u0142a oddzia\u0142y powsta\u0144cze walcz\u0105ce w \u015ar\u00f3dmie\u015bciu P\u00f3\u0142nocnym, \u015ar\u00f3dmie\u015bciu Po\u0142udniowym oraz na Powi\u015blu. Dowodzi\u0142 ni\u0105 pu\u0142kownik Franciszek Pfeiffer \u201eRadwan\u201d. Wobec faktu, i\u017c komunikacja pomi\u0119dzy p\u00f3\u0142nocn\u0105 a po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 \u015ar\u00f3dmie\u015bcia mog\u0142a odbywa\u0107 si\u0119 wy\u0142\u0105cznie poprzez silnie ostrzeliwany przez Niemc\u00f3w w\u0105ski odcinek al. Jerozolimskich, walki faktycznie toczy\u0142y si\u0119 w dw\u00f3ch o\u015brodkach \u2013 w\u0142a\u015bciwej Grupy \u201e\u015ar\u00f3dmie\u015bcie\u201d obejmuj\u0105cej teren \u015ar\u00f3dmie\u015bcia P\u00f3\u0142nocnego, oraz \u015ar\u00f3dmie\u015bcia Po\u0142udniowego, kt\u00f3re zosta\u0142o wyodr\u0119bnione jako \u201ePodobw\u00f3d \u015ar\u00f3dmie\u015bcie Po\u0142udniowe\u201d. W szczytowym momencie Grupa \u201e\u015ar\u00f3dmie\u015bcie\u201d liczy\u0142a ok. 23 tys. \u017co\u0142nierzy \u2013 z czego 13 tys. walczy\u0142o w \u015ar\u00f3dmie\u015bciu P\u00f3\u0142nocnym, 7600 w \u015ar\u00f3dmie\u015bciu Po\u0142udniowym, a kolejnych 2,5 tys. na Powi\u015blu. W uj\u0119ciu bardziej szczeg\u00f3\u0142owym struktura grupy by\u0142a nast\u0119puj\u0105ca. ==== \u015ar\u00f3dmie\u015bcie-P\u00f3\u0142noc ==== * Zgrupowanie \u201eChrobry II\u201d","start_idx":195,"end_idx":234}
{"id":"mrc_1096","question":"na czym opiera si\u0119 zasadniczo gospodarka egiptu?","answer":"na magazynowaniu i redystrybucji d\u00f3br pod nadzorem lokalnej administracji.","context":"Gospodarka staro\u017cytnego Egiptu \u2013 system ekonomiczny staro\u017cytnego Egiptu, stanowi\u0105cy przyk\u0142ad gospodarki opartej na magazynowaniu i redystrybucji d\u00f3br pod nadzorem lokalnej administracji. == Zarys og\u00f3lny == Organizacj\u0105 gospodarki staro\u017cytnego Egiptu zajmowa\u0142a si\u0119 podleg\u0142a w\u0142adcy administracja, odpowiedzialna mi\u0119dzy innymi za zbieranie i przechowywanie d\u00f3br wyprodukowanych w ca\u0142ym kraju, pozyskiwanie produkt\u00f3w zagranicznych oraz rozporz\u0105dzanie nimi zgodnie z potrzebami w pa\u0144stwie. Mimo \u017ce z czasem powsta\u0142y r\u00f3wnie\u017c nale\u017c\u0105ce do \u015bwi\u0105ty\u0144 istotne zaplecza i stworzone przez urz\u0119dy magazyny wt\u00f3rne oraz centra redystrybucji, instytucje te zawsze powi\u0105zane by\u0142y z pa\u0142acem, stanowi\u0105c jego integraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 i tym samym pozostawiaj\u0105c kontrol\u0119 nad przep\u0142ywem d\u00f3br w r\u0119kach centralnej w\u0142adzy. W Okresie P\u00f3\u017anym, ze wzgl\u0119du na du\u017co wi\u0119ksz\u0105 stref\u0119 wp\u0142yw\u00f3w zar\u00f3wno Imperium Perskiego, jak i Imperium Aleksandra Wielkiego, w obr\u0119bie","start_idx":112,"end_idx":186}
{"id":"mrc_1097","question":"jak brzmia\u0142o pierwsze zdanie w j\u0119zyku polskim?","answer":"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj","context":"53) w wierszu 9. od do\u0142u znajduje si\u0119 zdanie, kt\u00f3re jest uwa\u017cane za najstarsze zapisane w j\u0119zyku polskim: W transliteracji zdanie to brzmi: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, w wyniku transkrypcji mo\u017cna je zapisa\u0107 jako: \"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj\", co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie oznacza: \"Daj, niech ja pomiel\u0119, a ty odpoczywaj\". Zosta\u0142o ono wypowiedziane przez osiad\u0142ego na Dolnym \u015al\u0105sku czeskiego rycerza Boguchwa\u0142a do jego miejscowej \u017cony, gdy ta me\u0142\u0142a ziarno na r\u0119cznych \u017carnach. Znajduje si\u0119 ono w opisie pochodzenia nale\u017c\u0105cej do d\u00f3br klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Jako \u017ce mielenie ziarna by\u0142o wtedy uwa\u017cane za prac\u0119 niegodn\u0105 m\u0119\u017cczyzny, Czech ten zosta\u0142 nazwany przez s\u0105siad\u00f3w Bruka\u0142\u0105 (zbrukany), a przezwisko to da\u0142o tak\u017ce miano ca\u0142ej osadzie. Zdanie to zosta\u0142o okre\u015blone","start_idx":220,"end_idx":254}
{"id":"mrc_1098","question":"czym jest karta kredytowa?","answer":"Karta kredytowa \u2013 karta p\u0142atnicza, kt\u00f3rej wydanie jest zwi\u0105zane z przyznaniem limitu kredytowego przez wydawc\u0119 karty, np. bank.","context":"Karta kredytowa \u2013 karta p\u0142atnicza, kt\u00f3rej wydanie jest zwi\u0105zane z przyznaniem limitu kredytowego przez wydawc\u0119 karty, np. bank. W zwi\u0105zku z tym najcz\u0119\u015bciej weryfikowana jest zdolno\u015b\u0107 kredytowa klienta wnioskuj\u0105cego o przyznanie karty. Operacje wykonane przez posiadacza karty rozliczane s\u0105 w ramach przyznanego limitu. Zwykle do wydania karty kredytowej nie jest potrzebne posiadanie rachunku p\u0142atniczego u wydawcy. Okresowo (co miesi\u0105c) wydawca karty (np. bank) przysy\u0142a posiadaczowi karty wyci\u0105g (zestawienie transakcji) z dokonanych operacji wraz z informacjami dotycz\u0105cymi sp\u0142aty. Limit kredytowy zwi\u0105zany z kart\u0105 jest zazwyczaj oprocentowany wy\u017cej ni\u017c linie kredytowe przyznawane do rachunk\u00f3w bie\u017c\u0105cych/oszcz\u0119dno\u015bciowo-rozliczeniowych. Maksymalne oprocentowanie kart kredytowych w Polsce nie mo\u017ce jednak przekroczy\u0107 4-krotno\u015b\u0107 stopy lombardowej, ustalanej przez Rad\u0119 Polityki Pieni\u0119\u017cnej. == Karta kredytowa a karta debetowa == Karta kredytowa,","start_idx":0,"end_idx":127}
{"id":"mrc_1099","question":"jaki cytat na pomniku?","answer":"Na pomniku zosta\u0142 umieszczony cytat z psalmu 29, a tak\u017ce fragment wiersza \"Kt\u00f3ry skrzywdzi\u0142e\u015b\" Czes\u0142awa Mi\u0142osza.","context":"wersj\u0119 projektu pomnika, zaproponowan\u0105 przez zesp\u00f3\u0142, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzili: Bogdan Pietruszka, El\u017cbieta Szczodrowska-Pepli\u0144ska, Robert Pepli\u0144ski (rze\u017abiarze) i Wies\u0142aw Szy\u015blak (architekt). Ma\u0142\u0105 architektur\u0119 w otoczeniu pomnika zaprojektowali Wojciech Mokwi\u0144ski i Jacek Krenz. W\u0142adze pr\u00f3bowa\u0142y odwlec budow\u0119 pomnika, m.in. proponuj\u0105c zorganizowanie szerokiego konkursu. == Opis i dane techniczne == Pomnik sk\u0142ada si\u0119 z trzech krzy\u017cy, z kt\u00f3rych ka\u017cdy wa\u017cy 36 ton i mierzy 42 metry wysoko\u015bci. Na ka\u017cdym krzy\u017cu zawieszona jest kotwica o wadze oko\u0142o 2 ton ka\u017cda. W dolnej cz\u0119\u015bci monumentu przewidziano p\u0142askorze\u017aby ze scenami z \u017cycia stoczniowc\u00f3w. Na pomniku zosta\u0142 umieszczony cytat z psalmu 29, a tak\u017ce fragment wiersza \"Kt\u00f3ry skrzywdzi\u0142e\u015b\" Czes\u0142awa Mi\u0142osza. Krzy\u017ce wykonano z p\u0142yt ze stali chromoniklowej, kwasoodpornej, kotwice z p\u0142yt mosi\u0119\u017cnych, a p\u0142askorze\u017aby z br\u0105zu.","start_idx":647,"end_idx":759}
{"id":"mrc_1100","question":"jakie pa\u0144stwa nale\u017ca\u0142y do bloku wschodniego?","answer":"ZSRR i jego pa\u0144stwa satelickie w Uk\u0142adzie Warszawskim i Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG); w Azji obejmowa\u0142 Socjalistyczn\u0105 Republik\u0119 Wietnamu, Laota\u0144sk\u0105 Republik\u0119 Ludowo-Demokratyczn\u0105 i Ludow\u0105 Republik\u0119 Kampuczy, Korea\u0144sk\u0105 Republik\u0119 Ludowo-Demokratyczn\u0105, Chi\u0144sk\u0105 Republik\u0119 Ludow\u0105 (przed chi\u0144sko-sowieckim roz\u0142amem w 1961 roku), od 1961 roku blok komunistyczny obejmowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c Republik\u0119 Kuby.","context":"Blok wschodni (blok komunistyczny, blok sowiecki, blok socjalistyczny, pa\u0144stwa socjalistyczne, kraje komunistyczne, \"Ostblok\", \"demoludy\") \u2013 potoczne okre\u015blenie grupy komunistycznych pa\u0144stw Europy \u015arodkowej i Wschodniej, Azji Wschodniej i Azji Po\u0142udniowo-Wschodniej pod dominacj\u0105 Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich w okresie zimnej wojny (1947\u20131991). W Europie termin \u201eblok wschodni\u201d obejmowa\u0142 ZSRR i jego pa\u0144stwa satelickie w Uk\u0142adzie Warszawskim i Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG); w Azji obejmowa\u0142 Socjalistyczn\u0105 Republik\u0119 Wietnamu, Laota\u0144sk\u0105 Republik\u0119 Ludowo-Demokratyczn\u0105 i Ludow\u0105 Republik\u0119 Kampuczy, Korea\u0144sk\u0105 Republik\u0119 Ludowo-Demokratyczn\u0105, Chi\u0144sk\u0105 Republik\u0119 Ludow\u0105 (przed chi\u0144sko-sowieckim roz\u0142amem w 1961 roku), od 1961 roku blok komunistyczny obejmowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c Republik\u0119 Kuby. W\u0142adz\u0119 w bloku wschodnim obejmowali komuni\u015bci w wyniku interwencji z zewn\u0105trz, sfa\u0142szowania wybor\u00f3w i zamachu stanu. Ustr\u00f3j polityczny kraj\u00f3w bloku wschodniego by\u0142 zazwyczaj przez nie oficjalnie","start_idx":405,"end_idx":808}
{"id":"mrc_1101","question":"na czym polegaj\u0105 studia zaoczne?","answer":"forma studi\u00f3w wy\u017cszych, inna ni\u017c studia stacjonarne. Zaj\u0119cia odbywaj\u0105 si\u0119 w tym przypadku zazwyczaj w systemie zjazd\u00f3w trwaj\u0105cych od pi\u0105tkowego popo\u0142udnia do niedzieli.","context":"Studia niestacjonarne (daw. zaoczne) \u2013 forma studi\u00f3w wy\u017cszych, inna ni\u017c studia stacjonarne. Zaj\u0119cia odbywaj\u0105 si\u0119 w tym przypadku zazwyczaj w systemie zjazd\u00f3w trwaj\u0105cych od pi\u0105tkowego popo\u0142udnia do niedzieli.","start_idx":39,"end_idx":207}
{"id":"mrc_1102","question":"gdzie powsta\u0142 pierwszy komputer?","answer":"komputer ABC (od ang. \"Atanasoff-Berry Computer\"), zbudowany w Iowa State University","context":"brytyjskich \u2013 maszyny Colossus oraz niemieckie Konrada Zusego. Do miana pierwszego elektronicznego komputera na \u015bwiecie pretenduje tak\u017ce komputer ABC (od ang. \"Atanasoff-Berry Computer\"), zbudowany w Iowa State University na wydziale Computer Science przez Johna Vincenta Atanasoffa i Clifforda Berry\u2019ego w latach 1937\u20131942. ENIAC by\u0142 bardzo innowacyjny: posiada\u0142 w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 przetwarzania r\u00f3wnoleg\u0142ego oraz oddzielne funkcjonalnie modu\u0142y jednostki arytmetycznej i pami\u0119ci. Mauchly i Eckert opatentowali t\u0119 konstrukcj\u0119, sprzedaj\u0105c prawa patentowe firmie Sperry Rand. Firma ta zacz\u0119\u0142a domaga\u0107 si\u0119 op\u0142at licencyjnych od innych firm, co doprowadzi\u0142o do wytoczenia procesu przez Honeywell w celu podwa\u017cenia patentu. Po wieloletnim procesie s\u0105dowym, w pa\u017adzierniku 1973 roku, s\u0119dzia federalny Earl R. Larson podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 uniewa\u017cniaj\u0105c\u0105 patent ENIAC-a, uznaj\u0105c, \u017ce zapo\u017cycza\u0142 on rozwi\u0105zania z wcze\u015bniejszego projektu komputera ABC Johna","start_idx":137,"end_idx":221}
{"id":"mrc_1103","question":"kto napisa\u0142 odyseje?","answer":"przypisywany Homerowi","context":"Odyseja (gr. \"Odysseia\") \u2013 epos grecki, przypisywany Homerowi, oparty na antycznej ustnej tradycji epickiej i spisany przypuszczalnie w VIII wieku p.n.e. \"Odyseja\" by\u0142a przez Homera \u015bpiewana wierszem, tzw. heksametrem. Sk\u0142ada si\u0119 z 24 ksi\u0105g (pie\u015bni), nie jest to jednak podzia\u0142 oryginalny, zosta\u0142 wprowadzony w epoce hellenistycznej przez gramatyk\u00f3w aleksandryjskich. Pierwsze cztery pie\u015bni (\"notabene\" uwa\u017cane za osobny, s\u0142abszy utw\u00f3r, do\u0142\u0105czony przez Homera do oryginalnej epopei) s\u0105 po\u015bwi\u0119cone w\u0119dr\u00f3wce Telemacha, syna Odyseusza, kt\u00f3remu z kolei po\u015bwi\u0119cone s\u0105 dalsze pie\u015bni. W po\u0142owie III w. p.n.e. poemat zosta\u0142 przet\u0142umaczony na \u0142acin\u0119 przez Lucjusza Liwiusza Andronika. T\u0142umacz przy przek\u0142adaniu u\u017cy\u0142 oryginalnego metrum italskiego \u2013 wiersza saturnijskiego. By\u0142 to pierwszy przek\u0142ad w literaturze europejskiej. Odyseja przedstawia wiele szczeg\u00f3\u0142\u00f3w dotycz\u0105cych wojny troja\u0144skiej, w tym jej zako\u0144czenia. ==","start_idx":40,"end_idx":61}
{"id":"mrc_1104","question":"kiedy proch dotar\u0142 do europy?","answer":"proch czarny (dymny), wynaleziony przez taoistycznego chemika w Chinach ju\u017c w IX wieku naszej ery, a powszechnie u\u017cywany w Europie w celach militarnych oko\u0142o wieku XIII.","context":"Proch \u2014 materia\u0142 wybuchowy, s\u0142u\u017c\u0105cy g\u0142\u00f3wnie jako \u0142adunek miotaj\u0105cy w broni palnej. Najstarszym materia\u0142em wybuchowym tego typu jest proch czarny (dymny), wynaleziony przez taoistycznego chemika w Chinach ju\u017c w IX wieku naszej ery, a powszechnie u\u017cywany w Europie w celach militarnych oko\u0142o wieku XIII. Mia\u0142 on posta\u0107 sypkiej mieszaniny koloru czarnego. Proch czarny u\u017cywany by\u0142 jako materia\u0142 wybuchowy miotaj\u0105cy, a tak\u017ce materia\u0142 wybuchowy krusz\u0105cy. Pod koniec XIX wieku pojawi\u0142y si\u0119 r\u00f3\u017cne rodzaje prochu bezdymnego, kt\u00f3re wypar\u0142y proch czarny jako materia\u0142 miotaj\u0105cy w broni palnej. Proch bezdymny ma w zale\u017cno\u015bci od rodzaju posta\u0107 ziaren lub kryszta\u0142k\u00f3w, r\u00f3\u017cnego kszta\u0142tu i wielko\u015bci. Rodzaje prochu: * proch czarny (proch dymny) *proch chloranowy * proch bezdymny ** proch nitrocelulozowy ** proch nitroglicerynowy ** proch nitroglikolowy","start_idx":132,"end_idx":301}
{"id":"mrc_1105","question":"kiedy utworzono ksi\u0119stwo warszawskie?","answer":"Utworzone w 1807 roku na mocy traktatu w Tyl\u017cy z cz\u0119\u015bci ziem zaboru pruskiego.","context":"Ksi\u0119stwo Warszawskie (, ) \u2013 istniej\u0105ce w latach 1807\u20131815 pa\u0144stwo polskie zwi\u0105zane uni\u0105 personaln\u0105 z Kr\u00f3lestwem Saksonii. Formalnie niepodleg\u0142e, z w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0105, Sejmem, rz\u0105dem i armi\u0105 oraz suwerennym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rym by\u0142 kr\u00f3l saski. Faktycznie terytorium zale\u017cne od Cesarstwa Francuskiego podporz\u0105dkowane Napoleonowi Bonaparte jako cesarzowi Francuz\u00f3w i protektorowi Zwi\u0105zku Re\u0144skiego, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o Kr\u00f3lestwo Saksonii. Utworzone w 1807 roku na mocy traktatu w Tyl\u017cy z cz\u0119\u015bci ziem zaboru pruskiego. W 1809 w wyniku wojny z Austri\u0105 powi\u0119kszone o cz\u0119\u015b\u0107 ziem zaboru austriackiego. W czerwcu 1812 roku przekszta\u0142cone formalnie przez Konfederacj\u0119 Generaln\u0105 (skonfederowany Sejm) w \"Kr\u00f3lestwo Polskie\". Od lutego 1813 roku okupowane przez armi\u0119 rosyjsk\u0105. Na kongresie wiede\u0144skim w 1815 roku podzielone mi\u0119dzy Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119, a z wi\u0119kszo\u015bci jego","start_idx":436,"end_idx":514}
{"id":"mrc_1106","question":"czego dotyczy\u0142 akt konfederacji warszawskiej?","answer":"postanowienia dotycz\u0105ce zapewnienia swobody wyznania szlachcie w","context":"Konfederacja warszawska \u2013 okre\u015blenie uchwa\u0142y podj\u0119tej 28 stycznia 1573 roku na sejmie konwokacyjnym w Warszawie, zawieraj\u0105cej postanowienia dotycz\u0105ce zapewnienia swobody wyznania szlachcie w Rzeczypospolitej. Gwarantowa\u0142a bezwarunkowy i wieczny pok\u00f3j mi\u0119dzy wszystkimi r\u00f3\u017cni\u0105cymi si\u0119 w wierze, zapewnia\u0142a innowiercom r\u00f3wnouprawnienie z katolikami i opiek\u0119 pa\u0144stwa jednocze\u015bnie zabraniaj\u0105c w\u0142adzom \u015bwieckim wspierania kleru w prze\u015bladowaniach religijnych. Dokument uwa\u017cany jest za pocz\u0105tek gwarantowanej prawnie tolerancji religijnej. W 2003 tekst konfederacji warszawskiej zosta\u0142 wpisany na list\u0119 UNESCO \"Pami\u0119\u0107 \u015awiata\". Akt konfederacji warszawskiej podpisa\u0142 z episkopatu jedynie biskup krakowski Franciszek Krasi\u0144ski, podczas gdy reszta senator\u00f3w duchownych oraz wielu katolik\u00f3w \u015bwieckich z\u0142o\u017cy\u0142o uroczysty protest. Wa\u017cno\u015b\u0107 prawna konfederacji by\u0142a stale kwestionowana, praktycznie wesz\u0142a jednak w \u017cycie, zaprzysi\u0119gana przez kr\u00f3l\u00f3w przy koronacji, mimo opozycji Stolicy Apostolskiej i sprzeciw\u00f3w episkopatu. ==","start_idx":126,"end_idx":190}
{"id":"mrc_1107","question":"jaka prace mial scrooge?","answer":"w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie.","context":"Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku, w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie. Jego by\u0142y wsp\u00f3lnik, Jakub Marley, zmar\u0142 w wigili\u0119 Bo\u017cego Narodzenia 7 lat wcze\u015bniej. Scrooge jest ch\u0142odny, nieprzyst\u0119pny i dba jedynie o swoje dochody, sp\u0119dzaj\u0105c czas nad ksi\u0119gami rachunkowymi. Irytuj\u0105 go \u017cyczenia \u015bwi\u0105teczne, odrzuca zaproszenie do sp\u0119dzenia \u015bwi\u0105t z rodzin\u0105 swojego siostrze\u0144ca. Wraca do swojego ciemnego i ponurego domu, aby samotnie sp\u0119dzi\u0107 wiecz\u00f3r. Tam odwiedza go pokutuj\u0105cy duch Jakuba Marleya sk\u0142aniaj\u0105cy go do przemy\u015blenia swojego \u017cycia oraz zapowiadaj\u0105cy trzy kolejne wizyty duch\u00f3w. Wspomnienia przywo\u0142ywane przez te duchy, projekcja zdarze\u0144 przysz\u0142ych oraz miejsca, do kt\u00f3rych duchy przenosz\u0105 si\u0119 wraz ze Scrooge\u2019em, wp\u0142ywaj\u0105 na zmian\u0119 jego nastawienia do ludzi i postrzegania \u015awi\u0105t. Szczeg\u00f3lnie wstrz\u0105saj\u0105ca dla Scrooge\u2019a jest \u015bmier\u0107 ma\u0142ego","start_idx":55,"end_idx":106}
{"id":"mrc_1108","question":"jaki tytu\u0142 ma kamila?","answer":"Kr\u00f3lowa Ma\u0142\u017conka Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa","context":"podkre\u015blaj\u0105c przy tym dzia\u0142alno\u015b\u0107 Kamili na rzecz monarchii. Pod\u0142o\u017cy\u0142o to podwaliny pod p\u00f3\u017aniejsze o\u015bwiadczenie El\u017cbiety II, kt\u00f3re wyda\u0142a z okazji 70. rocznicy swojego wst\u0105pienia na tron, w kt\u00f3rym oznajmi\u0142a, \u017ce chcia\u0142aby \u2013 gdy nadejdzie czas \u2013 aby Kamila otrzyma\u0142a tytu\u0142 \u201ekr\u00f3lowej ma\u0142\u017conki\u201d (ang. \"Queen Consort\"), a nie \u2013 jak by\u0142o to zapowiedziane wcze\u015bniej \u2013 \u201eksi\u0119\u017cnej ma\u0142\u017conki\u201d (ang. \"Princess Consort\"). Zosta\u0142a sportretowana w serialu komediowym \"The Windsors\", w kt\u00f3rym zagra\u0142a j\u0105 Haydn Gwynne, a tak\u017ce w serialu \"The Crown\", gdzie w jej rol\u0119 wcieli\u0142y si\u0119 Emerald Fennell i Olivia Williams. == Kr\u00f3lowa Ma\u0142\u017conka Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa == Po \u015bmierci kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, Kamila jako \u017cona nowego monarchy, kr\u00f3la Karola III, otrzyma\u0142a tytu\u0142 Kr\u00f3lowej Ma\u0142\u017conki Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa. Jej dotychczasowe tytu\u0142y \u2013 ksi\u0119\u017cnej Walii,","start_idx":600,"end_idx":640}
{"id":"mrc_1109","question":"jak\u0105 ksi\u0105\u017ck\u0119 otrzyma\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"\"Pana Tadeusza\" Mickiewicza","context":"latarni\u0119 morsk\u0105, gdzie rozpocz\u0105\u0142 ciche, spokojne \u017cycie. Wiele rozmy\u015bla\u0142 i wspomina\u0142, nie zaniedbuj\u0105c nigdy swoich obowi\u0105zk\u00f3w. Podziwia\u0142 tropikaln\u0105 przyrod\u0119, zaprzyja\u017ani\u0142 si\u0119 z odwiedzaj\u0105cymi jego latarni\u0119 mewami. Pewnego dnia opr\u00f3cz zapas\u00f3w \u017cywno\u015bci Skawi\u0144ski otrzyma\u0142 paczk\u0119 z ksi\u0105\u017ckami. Znalaz\u0142 w\u015br\u00f3d nich \"Pana Tadeusza\" Mickiewicza. Podczas lektury zapomnia\u0142 o tym, gdzie jest. Poczu\u0142 si\u0119 znowu jak w swojej ojczy\u017anie, za kt\u00f3r\u0105 bardzo t\u0119skni\u0142. W ko\u0144cu zapad\u0142 w mocny sen o Polsce. Nast\u0119pnego ranka otrzyma\u0142 wiadomo\u015b\u0107, \u017ce przez jego zaniedbanie rozbi\u0142a si\u0119 \u0142\u00f3d\u017a. Dopiero wtedy u\u015bwiadomi\u0142 sobie, \u017ce nie zapali\u0142 latarni. Zosta\u0142 zwolniony z posady i musia\u0142 wyruszy\u0107 na nowe tu\u0142acze szlaki. Tym razem mia\u0142 jednak przy sobie cz\u0105stk\u0119 swojej ojczyzny \u2013 \"Pana Tadeusza\". == Ekranizacja == * \"Latarnik\" \u2013 film z 1976 roku.","start_idx":308,"end_idx":335}
{"id":"mrc_1110","question":"na czym polega za\u0107mienie s\u0142o\u0144ca?","answer":"zjawisko astronomiczne powstaj\u0105ce, gdy Ksi\u0119\u017cyc znajdzie si\u0119 pomi\u0119dzy S\u0142o\u0144cem a Ziemi\u0105 i tym samym przys\u0142oni \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne.","context":"Za\u0107mienie S\u0142o\u0144ca \u2013 zjawisko astronomiczne powstaj\u0105ce, gdy Ksi\u0119\u017cyc znajdzie si\u0119 pomi\u0119dzy S\u0142o\u0144cem a Ziemi\u0105 i tym samym przys\u0142oni \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne. Obecnie Ksi\u0119\u017cyc jest tyle samo od S\u0142o\u0144ca mniejszy, ile razy jest bli\u017cej Ziemi. Sprawia to, \u017ce jego k\u0105towe rozmiary na niebie s\u0105 bardzo zbli\u017cone do s\u0142onecznych. Za\u0107mienie zachodzi wy\u0142\u0105cznie podczas nowiu, w momencie kiedy Ksi\u0119\u017cyc znajduje si\u0119 dok\u0142adnie mi\u0119dzy Ziemi\u0105 i nasz\u0105 Gwiazd\u0105 Dzienn\u0105 w prostej linii, o kt\u00f3rej mowa w syzygium. Gdyby Ksi\u0119\u017cyc mia\u0142 idealnie ko\u0142ow\u0105 orbit\u0119, by\u0142 bli\u017cej Ziemi i znajdowa\u0142 si\u0119 w tej samej p\u0142aszczy\u017anie ekliptyki, to za\u0107mienia S\u0142o\u0144ca wyst\u0119powa\u0142yby podczas ka\u017cdego nowiu. Jednak\u017ce orbita Ksi\u0119\u017cyca jest nachylona pod k\u0105tem ponad 5 stopni w stosunku do orbity Ziemi obiegaj\u0105cej S\u0142o\u0144ce, co sprawia, i\u017c zwykle cie\u0144 Ksi\u0119\u017cyca mija","start_idx":19,"end_idx":145}
{"id":"mrc_1111","question":"kiedy powsta\u0142 bia\u0142ystok?","answer":"Osada Bia\u0142ystok powsta\u0142a mi\u0119dzy 1440 a 1444 rokiem","context":"* Park Antoniuk * Park Branickich * Park Centralny * Park Lubomirskich * Park im. J. Dzieko\u0144skiej * Park Planty * Park im. Ksi\u0119cia J. Poniatowskiego * Park Konstytucji 3 Maja * Plac b\u0142. ks. Micha\u0142a Sopo\u0107ki * Park Miejski * Park Janiny Kurkowskiej-Spychajowej == Historia == Osada Bia\u0142ystok powsta\u0142a mi\u0119dzy 1440 a 1444 rokiem, gdy na miejsce obecnego Rynku Ko\u015bciuszki przybyli osadnicy z ziemi kolne\u0144skiej, a do dzisiejszych Dojlid \u2013 z powiatu lidzkiego. W miejscu obecnego Rynku Ko\u015bciuszki krzy\u017cowa\u0142y si\u0119 drogi do Sura\u017ca, Wasilkowa oraz Choroszczy. Mi\u0119dzy 1444 a 1447 rokiem Bia\u0142ystok od Micha\u0142a Zygmuntowicza otrzymuje Jakub Raczko Tabutowicz. W ci\u0105gu nast\u0119pnych trzech lat powstaj\u0105 dwa dwory oraz ko\u015bci\u00f3\u0142 parafialny. Przy ko\u015bciele w 1578 roku stan\u0119\u0142a karczma. W latach","start_idx":274,"end_idx":324}
{"id":"mrc_1112","question":"co to jest 1 amper?","answer":"1 amper to niezmieniaj\u0105cy si\u0119 pr\u0105d elektryczny, kt\u00f3ry p\u0142yn\u0105c w dw\u00f3ch r\u00f3wnoleg\u0142ych, prostoliniowych, niesko\u0144czenie d\u0142ugich przewodach o znikomo ma\u0142ym przekroju ko\u0142owym, umieszczonych w pr\u00f3\u017cni w odleg\u0142o\u015bci 1 m od siebie, spowodowa\u0142by wzajemne oddzia\u0142ywanie przewod\u00f3w na siebie z si\u0142\u0105 r\u00f3wn\u0105 2 N na ka\u017cdy metr d\u0142ugo\u015bci przewodu","context":"przep\u0142ywa 1 C \u0142adunku, czyli: \\mathrm{1\\,A=\\frac{1\\,C}{1\\,s}} Przyk\u0142ady powi\u0105za\u0144 ampera, wynikaj\u0105cych z praw lub definicji, z innymi jednostkami \u2013 V, \u03a9, W, F, J, C, s: \\mathrm{1\\,A=\\frac{1\\,V}{1\\,\\Omega}}=\\mathrm{\\frac{1\\,W}{1\\,V}}=\\mathrm{\\frac{1\\,F\\cdot 1\\,V}{1\\,s}}=\\mathrm{\\frac{1\\,J}{1\\,C\\cdot 1\\,\\Omega}}=\\mathrm{\\sqrt \\frac{1\\,W}{1\\,\\Omega}} Nazwa \"amper\" pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka Andr\u00e9 Marie Amp\u00e8re\u2019a. == Poprzednia definicja == \u201e1 amper to niezmieniaj\u0105cy si\u0119 pr\u0105d elektryczny, kt\u00f3ry p\u0142yn\u0105c w dw\u00f3ch r\u00f3wnoleg\u0142ych, prostoliniowych, niesko\u0144czenie d\u0142ugich przewodach o znikomo ma\u0142ym przekroju ko\u0142owym, umieszczonych w pr\u00f3\u017cni w odleg\u0142o\u015bci 1 m od siebie, spowodowa\u0142by wzajemne oddzia\u0142ywanie przewod\u00f3w na siebie z si\u0142\u0105 r\u00f3wn\u0105 2 N na ka\u017cdy metr d\u0142ugo\u015bci przewodu\u201d Do definicyjnego wyznaczenia jednostki s\u0142u\u017cy\u0142a waga pr\u0105dowa. Dok\u0142adno\u015bci\u0105 ust\u0119puje ona jednak kalibratorom pr\u0105du i w praktyce by\u0142a przez nie wyparta. == Przedrostki SI == Wielokrotno\u015bci i podwielokrotno\u015bci ampera (wyr\u00f3\u017cniono najcz\u0119\u015bciej u\u017cywane):","start_idx":454,"end_idx":777}
{"id":"mrc_1113","question":"kiedy napisano dziady cz 3?","answer":"wiosn\u0105 1832 roku","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 III \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w roku 1832 w Dre\u017anie. Opublikowany zosta\u0142 po raz pierwszy w 1832 roku jako IV tom \"Poezji\" (w wydaniu zbiorowym), oraz rok p\u00f3\u017aniej w edycji osobnej. Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady drezde\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == \"Dziady\" cz\u0119\u015b\u0107 III == Trzecia, ostatnia uko\u0144czona cz\u0119\u015b\u0107 dramatu, zosta\u0142a napisana wiosn\u0105 1832 roku (wi\u0105\u017ce si\u0119 to z pobytem Mickiewicza w Dre\u017anie). Przez badaczy ta cz\u0119\u015b\u0107 \"Dziad\u00f3w\" jest uwa\u017cana za arcydzie\u0142o polskiego dramatu romantycznego, m.in. ze wzgl\u0119du na po\u0142\u0105czenie w jednym utworze problematyki polityczno-historycznej z metafizyczn\u0105. Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 tego dramatu jest jego nieci\u0105g\u0142o\u015b\u0107, fragmentaryczno\u015b\u0107 i otwarta, swobodna kompozycja. \u017baden z licznych w\u0105tk\u00f3w fabularnych nie zosta\u0142 uko\u0144czony, losy","start_idx":430,"end_idx":446}
{"id":"mrc_1114","question":"ile os\u00f3b zatrudnia lidl?","answer":"W roku 2013 w Niemczech zatrudnionych by\u0142o 65 tysi\u0119cy os\u00f3b, a w ca\u0142ej Europie 180 tysi\u0119cy.","context":"80. Lidl rozpocz\u0105\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 zagraniczn\u0105. W latach 2017 oraz 2018 Lidl pojawi\u0142 w USA oraz Serbii. Dzisiaj sie\u0107 posiada oko\u0142o 11 550 sklep\u00f3w w 30 krajach i jest obecna w 32 krajach. W roku 1973 r. w Ludwigshafen am Rhein zosta\u0142 otwarty pierwszy sklep o nazwie \u201eLidl\u201d. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 == Sklepy Lidl funkcjonuj\u0105 w 30 krajach: Austria, Belgia, Bu\u0142garia, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, \u0141otwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, S\u0142owacja, S\u0142owenia, Szwajcaria, Szwecja, USA, Wielka Brytania, W\u0142ochy (stan na marzec 2021 r.). W roku 2013 w Niemczech zatrudnionych by\u0142o 65 tysi\u0119cy os\u00f3b, a w ca\u0142ej Europie 180 tysi\u0119cy. === W Polsce === W Polsce Lidl funkcjonuje jako \"Lidl Sp. z o.o.","start_idx":617,"end_idx":707}
{"id":"mrc_1115","question":"gdzie stoi kr\u00f3lowa w szachach?","answer":"hetman bia\u0142ych znajduje si\u0119 na polu d1, hetman czarnych na d8.","context":"Hetman (\u2655, \u265b; potocznie kr\u00f3lowa, kr\u00f3l\u00f3wka, dama) \u2013 najsilniejsza figura w szachach. W pocz\u0105tkowym ustawieniu ka\u017cdy z graczy ma jednego hetmana ustawionego obok kr\u00f3la. W notacji algebraicznej hetman bia\u0142ych znajduje si\u0119 na polu d1, hetman czarnych na d8. Hetman mo\u017ce porusza\u0107 si\u0119 w dowolnym kierunku (poziomo, pionowo oraz na ukos) o dowoln\u0105 liczb\u0119 wolnych p\u00f3l, jest wi\u0119c jakby jednocze\u015bnie i go\u0144cem i wie\u017c\u0105. Hetman nie mo\u017ce przeskakiwa\u0107 nad innymi bierkami. Hetman bije bierk\u0119 przeciwnika, zajmuj\u0105c jej pole. Przyjmuje si\u0119, \u017ce hetman jest nieco silniejszy od wie\u017cy i go\u0144ca oraz nieco s\u0142abszy od pary wie\u017c. Poniewa\u017c hetman jest najsilniejsz\u0105 z figur, zazwyczaj du\u017c\u0105 strat\u0105 jest jego wymiana za inn\u0105 ni\u017c hetman bierk\u0119 przeciwnika. Hetman jest relatywnie s\u0142abszy w pozycjach zamkni\u0119tych i","start_idx":191,"end_idx":253}
{"id":"mrc_1116","question":"komu dedykowana jest balladyna?","answer":". Na pocz\u0105tku utworu znajduje si\u0119 list dedykacyjny (\"Apologon\") po\u015bwi\u0119caj\u0105cy \"Balladyn\u0119\" Zygmuntowi Krasi\u0144skiemu","context":"Balladyna \u2013 dramat romantyczny w pi\u0119ciu aktach, napisany przez Juliusza S\u0142owackiego w Genewie w 1834 roku, a wydany w Pary\u017cu w roku 1839. == Opis dramatu == Dramat mia\u0142 by\u0107 prawdopodobnie jedn\u0105 z sze\u015bciu cz\u0119\u015bci planowanego przez S\u0142owackiego cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu (kontynuacj\u0119 zamys\u0142u stanowi\u0142a \"Lilla Weneda\"). Na pocz\u0105tku utworu znajduje si\u0119 list dedykacyjny (\"Apologon\") po\u015bwi\u0119caj\u0105cy \"Balladyn\u0119\" Zygmuntowi Krasi\u0144skiemu, autorowi \"Irydiona\", kt\u00f3ry wysoko ceni\u0142 utw\u00f3r S\u0142owackiego. Prapremiera sceniczna \"Balladyny\" odby\u0142a si\u0119 7 marca 1862 w Teatrze im. Stanis\u0142awa hr. Skarbka we Lwowie. Balladyna to r\u00f3wnie\u017c imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki wspomnianego utworu. Utw\u00f3r S\u0142owackiego to opowie\u015b\u0107 o \u017c\u0105dzy w\u0142adzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza. Nie przypadkiem imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki nawi\u0105zuje do ballady, w kt\u00f3rej zazwyczaj pojawiaj\u0105 si\u0119 motywy fantastyczne","start_idx":329,"end_idx":441}
{"id":"mrc_1117","question":"w jakim mie\u015bcie jest harvard?","answer":"w Cambridge ko\u0142o Bostonu","context":"* Uniwersytet Harvarda, (ang. \"Harvard University\") \u2013 uniwersytet w Cambridge ko\u0142o Bostonu, pierwsza uczelnia na terenie Stan\u00f3w Zjednoczonych Miejscowo\u015bci w USA: * Harvard \u2013 miasto w stanie Illinois, w hrabstwie McHenry * Harvard \u2013 miasto w stanie Massachusetts, w hrabstwie Worcester * Harvard \u2013 miasto w stanie Nebraska, w hrabstwie Clay Gminy w USA: * Harvard (ang. \"Harvard Town\") \u2013 gmina w stanie Massachusetts, w hrabstwie Worcester * Harvard (ang. \"Harvard Township\") \u2013 gmina w stanie Nebraska, w hrabstwie Clay Osoby: * John Harvard \u2013 duchowny, pastor, minister w zarz\u0105dzie kolonii Massachusetts jego imieniem zosta\u0142 nazwany Uniwersytet Harvarda (ang. Harvard University) Inne: * (736) Harvard \u2013 planetoida * architektura harwardzka \u2013 rodzaj architektury komputera * zmodyfikowana architektura harwardzka \u2013 rodzaj","start_idx":66,"end_idx":90}
{"id":"mrc_1118","question":"ile cz\u0142onk\u00f3w ma rpp?","answer":"Rady Polityki Pieni\u0119\u017cnej wchodzi prezes Narodowego Banku Polskiego jako przewodnicz\u0105cy i dziewi\u0119ciu cz\u0142onk\u00f3w","context":"rezerwy obowi\u0105zkowej bank\u00f3w; * Okre\u015blanie g\u00f3rnej granicy zobowi\u0105za\u0144 wynikaj\u0105cych z zaci\u0105gania przez NBP po\u017cyczek i kredyt\u00f3w w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych; * Zatwierdzanie planu finansowego NBP oraz sprawozdania z dzia\u0142alno\u015bci NBP; * Przyjmowanie rocznego sprawozdania finansowego NBP; * Ustalanie zasad operacji otwartego rynku. == Sk\u0142ad Rady == W sk\u0142ad Rady Polityki Pieni\u0119\u017cnej wchodzi prezes Narodowego Banku Polskiego jako przewodnicz\u0105cy i dziewi\u0119ciu cz\u0142onk\u00f3w, powo\u0142ywanych po trzech przez prezydenta, Sejm i Senat na okres 6 lat. === I kadencja (1998\u20132004) === Prezes NBP i tym samym przewodnicz\u0105cy Rady: * Hanna Gronkiewicz-Waltz \u2013 do 2001 (koniec kadencji) * Leszek Balcerowicz \u2013 od 2001 Cz\u0142onkowie Rady: * Marek D\u0105browski * Bogus\u0142aw Grabowski * Cezary J\u00f3zefiak * Janusz Krzy\u017cewski (do 2003, \u015bmier\u0107) * Wojciech","start_idx":377,"end_idx":485}
{"id":"mrc_1119","question":"czym by\u0142a wielka encyklopedia francuska?","answer":"mia\u0142a by\u0107 kompendium \u00f3wczesnej wiedzy z zakresu nauki, sztuki i rzemios\u0142a, a jej tw\u00f3rcy sami za cel zak\u0142adali dokonanie \u201ezmiany my\u015blenia\u201d.","context":"Wielka encyklopedia francuska (oryginalny tytu\u0142 \"Encyclop\u00e9die, ou dictionnaire raisonn\u00e9 des sciences, des arts et des m\u00e9tiers\" \u2013 Encyklopedia albo s\u0142ownik rozumowany nauk, sztuk i rzemios\u0142) \u2013 encyklopedia wydawana we Francji w latach 1751\u20131766, a z p\u00f3\u017aniejszymi suplementami i wydaniami poprawionymi \u2013 w 1772, 1777 i 1780. Encyklopedia ta w p\u00f3\u017aniejszych latach doczeka\u0142a si\u0119 wielu wyda\u0144 w t\u0142umaczeniu na inne j\u0119zyki i wydawnictw wzoruj\u0105cych si\u0119 na niej i z niej korzystaj\u0105cych. W zamierzeniu \"Encyclop\u00e9die\" mia\u0142a by\u0107 kompendium \u00f3wczesnej wiedzy z zakresu nauki, sztuki i rzemios\u0142a, a jej tw\u00f3rcy sami za cel zak\u0142adali dokonanie \u201ezmiany my\u015blenia\u201d. We wprowadzeniu pn. \"Discours Pr\u00e9liminaire des \u00c9diteurs\" napisanym przez d\u2019Alemberta w otwarty spos\u00f3b przedstawiono o\u015bwieceniowe idea\u0142y. Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce to monumentalne dzie\u0142o sta\u0142o si\u0119 jednym ze","start_idx":507,"end_idx":645}
{"id":"mrc_1120","question":"podczas i wojny \u015bwiatowej jako pierwsi czo\u0142g\u00f3w u\u017cyli?","answer":"Pierwsze czo\u0142gi, oznaczone Mark I, zosta\u0142y u\u017cyte bojowo w 1916 roku przez Brytyjczyk\u00f3w","context":"por. W\u0142adys\u0142aw Kohutnicki w 1919 roku. == Historia == === Pocz\u0105tki === Pierwsze plany pojazdu podobnego do czo\u0142gu opracowa\u0142 ju\u017c w XVI wieku Leonardo da Vinci, jednak dopiero podczas I wojny \u015bwiatowej taki pojazd zosta\u0142 wprowadzony do u\u017cytku w armii. Pierwsze czo\u0142gi, oznaczone Mark I, zosta\u0142y u\u017cyte bojowo w 1916 roku przez Brytyjczyk\u00f3w w bitwie nad Somm\u0105 w roli wsparcia piechoty. Pierwsze zmasowane natarcie czo\u0142g\u00f3w mia\u0142o miejsce podczas bitwy pod Cambrai. Pierwsze czo\u0142gi brytyjskie przypomina\u0142y opancerzone skrzynie, opasane z dw\u00f3ch stron metalowymi g\u0105sienicami. Nowy rodzaj mechanizmu jezdnego umo\u017cliwia\u0142 pokonywanie trudnych przeszk\u00f3d, w tym okop\u00f3w, a tak\u017ce mia\u017cd\u017cenie zasiek\u00f3w z drutu kolczastego. Pierwsze czo\u0142gi by\u0142y maszynami bardzo prymitywnymi. Aby wykona\u0107 ostry skr\u0119t, wymaga\u0142y skoordynowanej pracy czterech os\u00f3b, co by\u0142o nie lada","start_idx":250,"end_idx":336}
{"id":"mrc_1121","question":"kto jest autorem piosenki anyone i want to be?","answer":"Piosenk\u0119 skomponowali Maegan Cottone, Nathan Duvall, Cutfather, Peter Wallevik i Daniel Davidsen, a s\u0142owa napisali Ma\u0142gorzata U\u015bci\u0142owska i Patryk Kum\u00f3r.","context":"Anyone I Want to Be \u2013 singel polskiej piosenkarki Roksany W\u0119giel, wydany 6 listopada 2018 nak\u0142adem wytw\u00f3rni Universal Music Polska. Piosenk\u0119 skomponowali Maegan Cottone, Nathan Duvall, Cutfather, Peter Wallevik i Daniel Davidsen, a s\u0142owa napisali Ma\u0142gorzata U\u015bci\u0142owska i Patryk Kum\u00f3r. Do piosenki zosta\u0142 zrealizowany oficjalny teledysk, kt\u00f3ry zosta\u0142 opublikowany premierowo 6 listopada 2018 na kanale \u201eJunior Eurovision Song Contest\u201d w serwisie YouTube. Za jego re\u017cyseri\u0119 odpowiada\u0142a Anna Chylkowska. Kompozycja reprezentowa\u0142a Polsk\u0119 w 16. Konkursie Piosenki Eurowizji dla Dzieci w Mi\u0144sku. 25 listopada 2018 wygra\u0142a w finale, zdobywaj\u0105c najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 215 punkt\u00f3w w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i internaut\u00f3w. Utw\u00f3r zosta\u0142 wykorzystany do promocji filmu animowanego \"Manu. B\u0105d\u017a sob\u0105!\". Na potrzeby animacji przygotowano now\u0105 wersj\u0119 teledysku do przeboju \u201eAnyone I Want to Be\u201d.","start_idx":132,"end_idx":284}
{"id":"mrc_1122","question":"co znaczy paulina?","answer":"Oznacza \u201enale\u017c\u0105ca do Paw\u0142a\u201d, lub \u201epochodz\u0105ca od Paw\u0142a\u201d.","context":"Paulina \u2013 \u017ce\u0144ski odpowiednik imienia Paulin. Oznacza \u201enale\u017c\u0105ca do Paw\u0142a\u201d, lub \u201epochodz\u0105ca od Paw\u0142a\u201d. Pochodzi od imienia Paula, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 dla niego r\u00f3wnie\u017c zdrobnieniem. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Paulina w 2017 r. zajmowa\u0142a 47. miejsce w grupie imion \u017ce\u0144skich. W ca\u0142ej populacji Polek Paulina zajmowa\u0142a w 2017 r. 31. miejsce (220 576 nada\u0144). Paulina imieniny obchodzi: 26 maja, 6 czerwca, 22 czerwca, 21 lipca, 31 sierpnia, 10 pa\u017adziernika, 2 grudnia i 31 grudnia. Znane \u015bwi\u0119te osoby o imieniu Paulina: * \u015bw. Paulina \u2013 \u015bwi\u0119ta Ko\u015bcio\u0142a katolickiego * \u015bw. Paulina od Serca Jezusa Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Paulina: * Paulina \u2013 rzymska cesarzowa Cecylia Paulina, \u017cona Maksymina Traka * Paulina Andrzejewska \u2013 polska tancerka, choreograf i pedagog *","start_idx":45,"end_idx":100}
{"id":"mrc_1123","question":"jakie miasto jest stolic\u0105 kanady?","answer":"Ottawa","context":"Ottawa \u2013 stolica i czwarte pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci miasto Kanady; po\u0142o\u017cone we wschodniej cz\u0119\u015bci prowincji Ontario, na po\u0142udniowym brzegu rzeki Ottawa. Aglomeracja sto\u0142eczna, z Gatineau na p\u00f3\u0142nocnym brzegu Ottawy, ma 1 146 790 mieszka\u0144c\u00f3w. Obecnym merem Ottawy jest Jim Watson. == Geografia == Przez miasto przep\u0142ywa dop\u0142yw rzeki Ottawy, Rideau, oraz Kana\u0142 Rideau. Pomi\u0119dzy nimi znajduje si\u0119 najstarsza cz\u0119\u015b\u0107 miasta, Lowertown lub Basse-ville. Pomi\u0119dzy dzielnic\u0105 biznesowo-handlow\u0105 Centretown lub Centre-ville, po\u0142o\u017con\u0105 na zachodnim brzegu kana\u0142u, a rzek\u0105 Ottawa, na wzg\u00f3rzu Parliament Hill lub Colline du Parlement, usytuowany jest parlament Kanady. Ottawa (pr\u00f3cz dzielnic Orl\u00e9ans i Kanata) jest otoczona pasmem las\u00f3w, administrowanym przez Narodow\u0105 Komisj\u0119 Stolicy. == Historia == Na terenach obecnej Ottawy i Gatineau zamieszkiwa\u0142y pierwotnie plemiona Algonkin\u00f3w. Pierwsza osada europejska","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_1124","question":"kto sprzeda\u0142 stoen?","answer":"Skarbu Pa\u0144stwa","context":"E.ON Polska S.A. (dawniej RWE Polska S.A. oraz innogy Polska S.A.) \u2013 sp\u00f3\u0142ka akcyjna obrotu energi\u0105 w bran\u017cy energetycznej. G\u0142\u00f3wnym akcjonariuszem E.ON Polska jest niemiecka grupa E.ON. == Historia == RWE Stoen S.A. powsta\u0142a w wyniku zakupu od Skarbu Pa\u0144stwa 85% akcji sp\u00f3\u0142ki \"STOEN\" (\"Sto\u0142eczny Zak\u0142ad Energetyczny S.A.\" 1993\u20131999, STOEN S.A. 1999\u20132002) przez niemieck\u0105 Grup\u0119 RWE. Przej\u0119cie kontroli nad sp\u00f3\u0142k\u0105 STOEN S.A. nast\u0105pi\u0142o w grudniu 2002 roku za cen\u0119 1,5 mld z\u0142otych. W maju 2007 nast\u0105pi\u0142a zmiana nazwy i znaku firmy ze \"STOEN\" na \"RWE Stoen\". 1 lipca 2007 sp\u00f3\u0142ka zosta\u0142a podzielona na 2 sp\u00f3\u0142ki: \"RWE Stoen\" (sp\u00f3\u0142ka obrotu) \"RWE Stoen Operator\" (operator systemu dystrybucyjnego). Ponadto zosta\u0142a powo\u0142ana te\u017c \"RWE Stoen Contracting\". 1 pa\u017adziernika 2008 sp\u00f3\u0142ka \"RWE Stoen S.A.\" zmieni\u0142a","start_idx":243,"end_idx":257}
{"id":"mrc_1125","question":"w jakich latach dzieje si\u0119 pan tadeusz?","answer":"Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812.","context":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego. Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu. Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem, trzynastozg\u0142oskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812. Epopeja jest sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 na polskiej li\u015bcie lektur szkolnych. W 2012 by\u0142a publicznie odczytywana w akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie \"Pana Tadeusza\". R\u0119kopis \"Pana Tadeusza\" od 1999 znajduje si\u0119 w zbiorach Zak\u0142adu Narodowego im. Ossoli\u0144skich. W 2014 zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Tre\u015b\u0107 poematu == === W\u0105tki === * w\u0105tek mi\u0142osny Tadeusza","start_idx":330,"end_idx":389}
{"id":"mrc_1126","question":"kto przed kolumbem dotar\u0142 do ameryki?","answer":"pierwszymi lud\u017ami, kt\u00f3rzy dotarli do kontynentu ameryka\u0144skiego, byli cz\u0142onkowie spo\u0142eczno\u015bci \u0142owieckich, przyby\u0142ych z Azji przez Beringi\u0119 w czasie zlodowacenia, mi\u0119dzy 40 000 a 17 000 lat temu.","context":"Odkrycie Ameryki \u2013 popularne okre\u015blenie faktu dotarcia Krzysztofa Kolumba do tego kontynentu, w 1492 r. W rzeczywisto\u015bci pierwszymi lud\u017ami, kt\u00f3rzy dotarli do kontynentu ameryka\u0144skiego, byli cz\u0142onkowie spo\u0142eczno\u015bci \u0142owieckich, przyby\u0142ych z Azji przez Beringi\u0119 w czasie zlodowacenia, mi\u0119dzy 40 000 a 17 000 lat temu. Za pierwszego przedstawiciela cywilizacji europejskiej, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Ameryki, uznaje si\u0119 Leifa Erikssona (na pocz\u0105tku XI w.). == Historia == Udoskonalenia dokonane w pierwszej po\u0142owie XV w. w budowie statk\u00f3w (karawela) i nawigacji morskiej (np. wynalezienie busoli magnetycznej, usprawnienie astrolabium do ustalania szeroko\u015bci geograficznej) zwi\u0119kszy\u0142y znacznie zasi\u0119g i mo\u017cliwo\u015bci transportowe \u017ceglugi morskiej. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 era podr\u00f3\u017cy oceanicznych do coraz dalszych kraj\u00f3w i l\u0105d\u00f3w, dot\u0105d Europejczykom nieznanych. Pioniersk\u0105 rol\u0119 w tej dziedzinie w XV w. odegra\u0142y zw\u0142aszcza","start_idx":121,"end_idx":314}
{"id":"mrc_1127","question":"jak\u0105 broni\u0105 zbyszko w\u0142ada\u0142 najlepiej?","answer":"Zbyszko osi\u0105gn\u0105\u0142 du\u017c\u0105 bieg\u0142o\u015b\u0107 w walce na miecze i topory.","context":"or\u0119\u017ca polsko-litewskiego. Przebieg bitwy Sienkiewicz odtworzy\u0142 wed\u0142ug kroniki Jana D\u0142ugosza i pod wp\u0142ywem obrazu Jana Matejki. == Rys postaci == Zbyszko pochodzi\u0142 ze stanu rycerskiego, jego r\u00f3d piecz\u0119towa\u0142 si\u0119 herbem \u201eT\u0119pa Podkowa\u201d i mia\u0142 zawo\u0142anie \u201eGrady\u201d. Ojcem bohatera by\u0142 Ja\u015bko z Bogda\u0144ca, jednak w dzieci\u0144stwie Zbyszko zosta\u0142 sierot\u0105 i opiek\u0119 nad ch\u0142opcem przej\u0105\u0142 stryj Ma\u0107ko. Gdy Bogdaniec zosta\u0142 zniszczony w wyniku dzia\u0142a\u0144 wojennych, Ma\u0107ko opu\u015bci\u0142 wiosk\u0119 i sam, z 12-letnim wtedy Zbyszkiem, ruszy\u0142 szuka\u0107 s\u0142awy i \u0142up\u00f3w na Litw\u0119 do ksi\u0119cia Witolda. Od dzieci\u0144stwa zaprawiany w rzemio\u015ble rycerskim oraz dobrze zbudowany fizycznie Zbyszko osi\u0105gn\u0105\u0142 du\u017c\u0105 bieg\u0142o\u015b\u0107 w walce na miecze i topory. Po kilku latach, w drodze do Krakowa, pozna\u0142 Danusi\u0119 Jurand\u00f3wn\u0119 ze Spychowa, m\u0142od\u0105 dw\u00f3rk\u0119 ksi\u0119\u017cnej mazowieckiej. Zakocha\u0142 si\u0119","start_idx":637,"end_idx":695}
{"id":"mrc_1128","question":"ile jest w polsce miast?","answer":"979","context":"Miasta w Polsce \u2013 miejscowo\u015bci podstawowe w Polsce o charakterze miejskim, posiadaj\u0105ce prawa miejskie. Wed\u0142ug stanu na 1 stycznia 2023 na terenie Polski jest 979 miast, w tym 302 samodzielne gminy miejskie, w tym 107 miast prezydenckich, 66 miast na prawach powiatu, 37 miast o liczbie mieszka\u0144c\u00f3w powy\u017cej 100 000, 18 miast b\u0119d\u0105cych siedzibami w\u0142adz wojew\u00f3dzkich, 11 miast b\u0119d\u0105cych siedzibami s\u0105du apelacyjnego. W polskich miastach organem wykonawczym b\u0119d\u0105cym jednocze\u015bnie organem administracji publicznej jest prezydent miasta lub burmistrz. Organem stanowi\u0105cym i kontrolnym jest rada miejska lub rada miasta i gminy. ==Miasta prezydenckie, w tym miasta na prawach powiatu, wojew\u00f3dzkie i b\u0119d\u0105ce siedzibami s\u0105du apelacyjnego== Miasto zarz\u0105dzane przez prezydenta miasta (tzw. miasto prezydenckie, obecnie 107) to odpowiednik angloj\u0119zycznego \"city\". Status ten nadawany","start_idx":158,"end_idx":161}
{"id":"mrc_1129","question":"jaki ruch jest w polsce?","answer":"ruch prawostronny","context":"M\u00f3g\u0142 w\u00f3wczas wzgl\u0119dnie \u0142atwo dosi\u0119gn\u0105\u0107 batem trzymanym w prawej r\u0119ce do ka\u017cdego konia, natomiast siedzenie po lewej wymusza\u0142o \u2013 w celu \u0142atwiejszej obserwacji drogi \u2013 kierowanie pojazdu bli\u017cej jej prawej kraw\u0119dzi. Na ziemiach polskich ruch prawostronny obowi\u0105zuje w ca\u0142o\u015bci od okresu mi\u0119dzywojennego, wcze\u015bniej obowi\u0105zywa\u0142 w zaborze pruskim i rosyjskim, przy czym o ile kodeks drogowy z 1921 r. wprowadzi\u0142 og\u00f3lnie ruch prawostronny, o tyle jego wprowadzanie trwa\u0142o do 30 wrze\u015bnia 1922 r., kiedy obj\u0119to nimi samochody w Krakowie. Jednocze\u015bnie tramwaje krakowskie do 1925 r. porusza\u0142y si\u0119 lew\u0105 stron\u0105. Ruch prawostronny w kontynentalnej Europie wprowadzano stopniowo, m.in. w Hiszpanii (1924), Portugalii (1926), i Jugos\u0142awii (1920), natomiast po 1939 r. III Rzesza wymusi\u0142a t\u0119 zmian\u0119 na terenach dawnych Austro-W\u0119gier (Czechy, S\u0142owacja, W\u0119gry","start_idx":234,"end_idx":251}
{"id":"mrc_1130","question":"ile izrael ma ludno\u015bci?","answer":"7 337 000","context":"Artyku\u0142 omawia zagadnienie demografii pa\u0144stwa Izrael. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci Izraela mieszka na wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Izrael charakteryzuje wysoki poziom warunk\u00f3w bytowych i wykszta\u0142cenia spo\u0142ecze\u0144stwa oraz najwy\u017cszy na Bliskim Wschodzie stopie\u0144 urbanizacji. 90% ludno\u015bci kraju mieszka w miastach. == Grupy etniczne == Zgodnie z danymi izraelskiego Centralnego Biura Statystycznego z grudnia 2008 populacja kraju wynosi 7 337 000, dzieli si\u0119 etnicznie na nast\u0119puj\u0105ce grupy: * \u017bydzi - 5 540 000 - 75,5% * Arabowie - 1 440 000 - 19,6% * inni - 318 000 - 4,3% (przewa\u017cnie cz\u0142onkowie rodzin \u017cydowskich imigrant\u00f3w, z kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR) Te liczby obejmuj\u0105 tylko legalnych mieszka\u0144c\u00f3w pa\u0144stwa Izrael, bez uwzgl\u0119dnienia mieszka\u0144c\u00f3w (\u017cyd\u00f3w, muzu\u0142man\u00f3w, chrze\u015bcijan i innych) \u017cyj\u0105cych na terenach administrowanych przez Autonomi\u0119 Palesty\u0144sk\u0105. === \u017bydzi ===","start_idx":423,"end_idx":432}
{"id":"mrc_1131","question":"na czym polega\u0142a rewolucja neolityczna?","answer":"Rewolucja neolityczna \u2013 proces przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji \u017cywno\u015bci, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia","context":"Rewolucja neolityczna \u2013 proces przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji \u017cywno\u015bci, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia, trwaj\u0105cy w naszym kr\u0119gu cywilizacyjnym w latach ok. \u2013 4000 p.n.e. Rewolucja neolityczna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 na obszarze tzw. \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca na Bliskim Wschodzie, gdzie wyst\u0119powali dzicy przodkowie wielu wsp\u00f3\u0142czesnych ro\u015blin uprawnych i zwierz\u0105t hodowlanych. Nowe umiej\u0119tno\u015bci rozprzestrzeni\u0142y si\u0119 na zach\u00f3d, po\u0142udnie i wsch\u00f3d \u2013 do Europy, Afryki i Azji Po\u0142udniowej. W kilku innych miejscach globu (Azja Wschodnia, niekt\u00f3re rejony Ameryki, Nowa Gwinea) rolnictwo, a niekiedy i hodowla zwierz\u0105t, rozwin\u0119\u0142y si\u0119 niezale\u017cnie . Na Bliskim Wschodzie, pocz\u0105tek tego procesu zbieg\u0142 si\u0119 w czasie z nastaniem neolitu, zwanego wcze\u015bniej \"epok\u0105 kamienia g\u0142adzonego\". Nowe efektywne sposoby pozyskiwania \u017cywno\u015bci spowodowa\u0142y znaczny wzrost","start_idx":0,"end_idx":173}
{"id":"mrc_1132","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 google?","answer":"Google Inc. zosta\u0142a za\u0142o\u017cona 4 wrze\u015bnia 1998 przez dw\u00f3ch doktorant\u00f3w Uniwersytetu Stanforda, Amerykanina Larry\u2019ego Page\u2019a i Rosjanina pochodzenia \u017cydowskiego Siergieja Brina.","context":"Google LLC (dawniej Google Inc.) \u2013 ameryka\u0144skie przedsi\u0119biorstwo informatyczne. Jego sztandarowym produktem jest wyszukiwarka Google, a deklarowan\u0105 misj\u0105 \u2013 \u201euporz\u0105dkowanie \u015bwiatowych zasob\u00f3w informacji tak, by sta\u0142y si\u0119 powszechnie dost\u0119pne i u\u017cyteczne dla ka\u017cdego\u201d. == Wprowadzenie == Google Inc. zosta\u0142a za\u0142o\u017cona 4 wrze\u015bnia 1998 przez dw\u00f3ch doktorant\u00f3w Uniwersytetu Stanforda, Amerykanina Larry\u2019ego Page\u2019a i Rosjanina pochodzenia \u017cydowskiego Siergieja Brina. Opracowali oni nowatorsk\u0105 metod\u0119 analizy powi\u0105za\u0144 hipertekstowych \u2013 algorytm \"BackRub\", potem przemianowany na PageRank \u2013 kt\u00f3r\u0105 wykorzystali w swoim prototypie wyszukiwarki internetowej. Przedsi\u0119biorstwo przetrwa\u0142o za\u0142amanie rynku dot-com\u00f3w i rozwija\u0142o si\u0119 od tego czasu dzi\u0119ki wsparciu prywatnych inwestor\u00f3w; w roku 2004 sp\u00f3\u0142ka wesz\u0142a na ameryka\u0144sk\u0105 gie\u0142d\u0119 i od tej chwili dosz\u0142o do znacznego przyspieszenia jej ekspansji, zakupu serwis\u00f3w YouTube, Writely i przej\u0119cia kilku innych","start_idx":286,"end_idx":460}
{"id":"mrc_1133","question":"kim s\u0105 \u015bwiadkowie jehowy?","answer":"restoracjonistyczny zwi\u0105zek wyznaniowy, g\u0142osz\u0105cy, \u017ce jedynym Bogiem jest Jehowa (Jahwe), oraz o zbli\u017caj\u0105cym si\u0119 obj\u0119ciu w\u0142adzy nad \u015bwiatem przez Kr\u00f3lestwo Bo\u017ce, kt\u00f3re zaprowadzi na ca\u0142ej ziemi rajskie warunki \u017cycia wiecznego.","context":"\u015awiadkowie Jehowy, pe\u0142na nazwa Chrze\u015bcija\u0144ski Zb\u00f3r \u015awiadk\u00f3w Jehowy \u2013 restoracjonistyczny zwi\u0105zek wyznaniowy, g\u0142osz\u0105cy, \u017ce jedynym Bogiem jest Jehowa (Jahwe), oraz o zbli\u017caj\u0105cym si\u0119 obj\u0119ciu w\u0142adzy nad \u015bwiatem przez Kr\u00f3lestwo Bo\u017ce, kt\u00f3re zaprowadzi na ca\u0142ej ziemi rajskie warunki \u017cycia wiecznego. \u015awiadkowie Jehowy s\u0105 zaliczani do tzw. nurtu badackiego, czerpi\u0105cego z tradycji millenarystycznych. Ruch zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany przez Charlesa T. Russella w 1870 roku w Pensylwanii (w Stanach Zjednoczonych). W 2022 roku na ca\u0142ym \u015bwiecie zwi\u0105zek wyznaniowy liczy\u0142 8,7 miliona g\u0142osicieli nale\u017c\u0105cych do prawie 118 tysi\u0119cy zbor\u00f3w (w Polsce ponad 114 tys. g\u0142osicieli w 1272 zborach). \u015awiadkowie Jehowy s\u0105 znani z dzia\u0142alno\u015bci ewangelizacyjnej i nieodp\u0142atnego rozpowszechniania swoich publikacji (w tym czasopism: \u201eStra\u017cnica\u201d oraz \u201ePrzebud\u017acie si\u0119!\u201d). Pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 w\u0142asnym serwisem internetowym jw.org oraz bezp\u0142atn\u0105","start_idx":69,"end_idx":294}
{"id":"mrc_1134","question":"kto zaprojektowa\u0142 logo chupa chups?","answer":"Logo zaprojektowa\u0142 Salvador Dal\u00ed w 1969 roku.","context":"Chupa Chups \u2013 hiszpa\u0144ska marka lizak\u00f3w stworzonych w 1958 roku przez Enrica Bernata. Pocz\u0105tkowo nosi\u0142y nazw\u0119 \u201eGol\u201d, jednak konsumentom bardziej przypad\u0142a do gustu nazwa \u201eChupa Chups\u201d. Logo zaprojektowa\u0142 Salvador Dal\u00ed w 1969 roku. Forma przypominaj\u0105ca stokrotk\u0119 zosta\u0142a entuzjastycznie przyj\u0119ta i u\u017cywana jest do dzi\u015b w nieznacznie tylko zmienionej wersji. Obecnie w Polsce dost\u0119pne s\u0105 liczne warianty smakowe, lizaki z gum\u0105 do \u017cucia lub z zabawkami, a tak\u017ce \u017celki, gumy do \u017cucia czy cukierki.","start_idx":184,"end_idx":229}
{"id":"mrc_1135","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca frank\u00f3w jako pierwszy przyj\u0105\u0142 chrzest?","answer":"Chlodwiga","context":"(wed\u0142ug niemieckiego historyka Stefana Weinfurtera mog\u0142y to by\u0107 lata 496, 498, 500 lub 508. Wraz z nim chrzest mia\u0142o przyj\u0105\u0107 3 000 Frank\u00f3w. Przebieg uroczysto\u015bci wygl\u0105da\u0142 nast\u0119puj\u0105co; Po przybyciu Chlodwiga do katedry w Reims stan\u0105\u0142 on przed biskupem i skierowa\u0142 si\u0119 w kierunku zachodnim by wyrzec si\u0119 szatana i jego s\u0142ug, a nast\u0119pnie w kierunku wschodnim i w\u0142adca wypowiedzia\u0142 wyznanie nowej wiary. Po dokonaniu tego kr\u00f3l zosta\u0142 rozebrany i wszed\u0142 do chrzcielnicy po czym trzykrotnie biskup zanurzy\u0142 go w wodzie. Nast\u0119pnie \u015bw. Remigiusz mia\u0142 postawi\u0107 znak krzy\u017ca na czole Chlodwiga. Wed\u0142ug legendy oleju zabrak\u0142o i biskup Remigiusz rozpocz\u0105\u0142 modlitw\u0119. W\u00f3wczas nadlecia\u0142a go\u0142\u0119bica, kt\u00f3ra przynios\u0142a olej. Po namaszczeniu Chlodwiga uroczysto\u015b\u0107 si\u0119 zako\u0144czy\u0142a. == Walki z Burgundami i Wizygotami == Po przyj\u0119ciu","start_idx":197,"end_idx":206}
{"id":"mrc_1136","question":"kto tworzy rz\u0105d po wyborach?","answer":"Osoba desygnowana na Prezesa Rady Ministr\u00f3w","context":"** W ci\u0105gu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyj\u0119cia dymisji poprzedniej Rady Ministr\u00f3w: *** Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministr\u00f3w, tj. wskazuje osob\u0119 (zwykle wytypowan\u0105 wcze\u015bniej przez parti\u0119 polityczn\u0105 maj\u0105c\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 w Sejmie lub koalicj\u0119 partii), kt\u00f3ra otrzymuje misj\u0119 sformowania rz\u0105du (art. 154 ust. 1 zd. 1 \"in principio\" Konstytucji). *** Osoba desygnowana na Prezesa Rady Ministr\u00f3w przedstawia Prezydentowi sk\u0142ad Rady Ministr\u00f3w (art. 154 ust. 1 zd. 1 \"in fine\" Konstytucji). *** Prezydent powo\u0142uje Prezesa Rady Ministr\u00f3w oraz pozosta\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w Rady Ministr\u00f3w oraz odbiera przysi\u0119g\u0119 od nowo powo\u0142anej Rady Ministr\u00f3w (art. 154 ust. 1 zd. 2 Konstytucji). ** W ci\u0105gu 14 dni od powo\u0142ania przez Prezydenta Rady Ministr\u00f3w w trybie art. 154 ust. 1 zd. 2 Konstytucji, Prezes","start_idx":381,"end_idx":424}
{"id":"mrc_1137","question":"w kt\u00f3rym roku wynaleziono pierwszy samoch\u00f3d?","answer":"1885 roku","context":"Historia samochodu \u2013 opis ewolucji technicznej samochodu od wynalezienia pojazd\u00f3w samobie\u017cnych do chwili obecnej. Za pierwszego konstruktora samobie\u017cnego pojazdu ko\u0142owego zdolnego do przewozu os\u00f3b \u2013 protoplasty samochodu \u2013 uznaje si\u0119 francuskiego in\u017cyniera Nicolasa Josepha Cugnota (1725\u20131804), kt\u00f3ry zbudowa\u0142 pojazdy o nap\u0119dzie parowym maj\u0105ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 ci\u0105gnika artyleryjskiego dla armii francuskiej \u2013 pierwszy ok. 1765 roku i kolejny ok. 1770 roku. Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje si\u0119 Carla Benza (1844\u20131929), kt\u00f3ry w 1885 roku zbudowa\u0142 samoch\u00f3d tr\u00f3jko\u0142owy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834\u20131900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 zosta\u0142 opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 \u201eFahrzeug mit Gasmotorenbetrieb\u201d zosta\u0142 wpisany na mi\u0119dzynarodow\u0105 List\u0119 UNESCO najbardziej warto\u015bciowych dokument\u00f3w \u2013 Pami\u0119\u0107 \u015awiata (ang. \"Memory of the","start_idx":537,"end_idx":546}
{"id":"mrc_1138","question":"co nazywamy mitologi\u0105?","answer":"Mitologia \u2013 zbi\u00f3r mit\u00f3w opowiadanych w danej spo\u0142eczno\u015bci lub literacko uporz\u0105dkowany zbi\u00f3r opowie\u015bci o b\u00f3stwach i istotach nadprzyrodzonych, a tak\u017ce nauka zajmuj\u0105ca si\u0119 zbieraniem, analiz\u0105, klasyfikacj\u0105 i interpretacj\u0105 mit\u00f3w.","context":"Mitologia \u2013 zbi\u00f3r mit\u00f3w opowiadanych w danej spo\u0142eczno\u015bci lub literacko uporz\u0105dkowany zbi\u00f3r opowie\u015bci o b\u00f3stwach i istotach nadprzyrodzonych, a tak\u017ce nauka zajmuj\u0105ca si\u0119 zbieraniem, analiz\u0105, klasyfikacj\u0105 i interpretacj\u0105 mit\u00f3w. Mitologi\u0119 uwa\u017ca si\u0119 za dyscyplin\u0119 z pogranicza antropologii, etnologii, teorii literatury, historii, socjologii, teologii czy religioznawstwa. Niekiedy wobec nauki badaj\u0105cej mity u\u017cywa si\u0119 te\u017c okre\u015blenia mitoznawstwo. Studia nad mitologiami maj\u0105 dwuwiekow\u0105 tradycj\u0119, poprzedzon\u0105 zami\u0142owaniami antykwarycznymi w wielu krajach, a tak\u017ce odrodzeniem greckich i rzymskich w\u0105tk\u00f3w antycznych w kulturze europejskiej. Podstawowe kierunki badawcze ukszta\u0142towa\u0142y si\u0119 w XIX i XX wieku. Obok klasycznej interpretacji mitologii, opartej na analizie tekst\u00f3w, zwanej historyczno-literack\u0105, rozwin\u0119\u0142y si\u0119 liczne interpretacje funkcjonalne. Klasyczne uj\u0119cie mitologii opiera si\u0119 na za\u0142o\u017ceniu, \u017ce to, co ludzie wyra\u017caj\u0105 w mitach, jest w\u0142a\u015bnie tym,","start_idx":0,"end_idx":226}
{"id":"mrc_1139","question":"jakie organizmy przeprowadzaj\u0105 chemosyntez\u0119?","answer":"Bakterie chemosyntetyzuj\u0105ce","context":"== Bakterie chemosyntetyzuj\u0105ce podzielono na: * bakterie nitryfikacyjne: : bakterie z rodzaju \"Nitrosomonas\" (wykorzystuj\u0105 utlenianie amoniaku do azotyn\u00f3w): :: 2NH3 + 3O2 \u2192 2HNO2 + 2H2O + energia (ok. 664 kJ) : bakterie z rodzaju \"Nitrobacter\" (wykorzystuj\u0105 utlenianie azotyn\u00f3w do azotan\u00f3w): :: 2HNO2 + O2 \u2192 2HNO3 + energia (ok. 151 kJ) * bakterie siarkowe utleniaj\u0105ce siarkowod\u00f3r, siark\u0119 pierwiastkow\u0105, tiosiarczany (), tetrationiany () i inne nieorganiczne zwi\u0105zki siarki: : bakterie z rodzaju \"Beggiatoa\" (utleniaj\u0105 siarkowod\u00f3r do siarki pierwiastkowej): :: 2H2S + O2 \u2192 2H2O + 2S + energia (ok. 273 kJ) : bakterie z rodzaju \"Thiotrix\" (utleniaj\u0105 woln\u0105 siark\u0119 do kwasu siarkowego): :: 2S + 2H2O + 3O2 \u2192 2H2SO4 + energia (ok. 1193 kJ) * bakterie wodorowe: : utleniaj\u0105","start_idx":3,"end_idx":30}
{"id":"mrc_1140","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 c\u00f3rka nerona?","answer":"Oktawia","context":"Oktawia, \"Claudia Octavia\" (ur. w marcu 40 n.e.; zm. 8 czerwca 62) \u2013 c\u00f3rka cesarza Klaudiusza i jego trzeciej \u017cony Messaliny, pierwsza \u017cona nast\u0119pcy Klaudiusza, cesarza Nerona. == Wczesne lata == Urodzi\u0142a si\u0119 w Rzymie, jeszcze zanim jej ojciec zosta\u0142 cesarzem. W wieku 8 lat prze\u017cy\u0142a upadek swojej matki, kt\u00f3ra za jawn\u0105 zdrad\u0119 zosta\u0142a skazana na \u015bmier\u0107. Klaudiusz wcze\u015bnie zar\u0119czy\u0142 j\u0105 z dalekim krewnym Juniuszem Sylanusem. Jej narzeczony zosta\u0142 jednak zmuszony do zerwania zar\u0119czyn i samob\u00f3jstwa przez macoch\u0119 Oktawii, ostatni\u0105 \u017con\u0119 i jednocze\u015bnie bratanic\u0119 Klaudiusza \u2013 Agrypin\u0119 M\u0142odsz\u0105. Nowa cesarzowa chcia\u0142a w ten spos\u00f3b pozby\u0107 si\u0119 konkurencji, gdy\u017c Oktawi\u0119 postanowi\u0142a wyda\u0107 za Nerona \u2013 swego syna z poprzedniego ma\u0142\u017ce\u0144stwa. Oktawia po\u015blubi\u0142a swego przybranego brata Nerona 8 czerwca 53. Ma\u0142\u017ce\u0144stwo to","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_1141","question":"kto zyska\u0142 przydomek \u201e\u017celazny kanclerz?","answer":"Bismarck","context":"* 1870 \u2013 sfa\u0142szowa\u0142 depesz\u0119 z Ems, kt\u00f3ra doprowadzi\u0142a do wojny prusko-francuskiej i do zjednoczenia Niemiec. * 18 stycznia 1871 \u2013 powsta\u0142a II Rzesza okre\u015blana jako \"Cesarstwo Niemieckie\" (\"Deutsches Reich\"), a Bismarck zosta\u0142 \"kanclerzem Rzeszy\"; otrzyma\u0142 przydomek \"\u017belazny Kanclerz\". * 1871-1890 \u2013 kanclerz Rzeszy Niemieckiej * 1871-1878 \u2013 Bismarck prowadzi\u0142 tak zwany Kulturkampf (walk\u0119 kulturow\u0105), co faktycznie oznacza\u0142o walk\u0119 rz\u0105du pruskiego z ko\u015bcio\u0142em katolickim, a w zaborze pruskim jednocze\u015bnie intensywn\u0105 germanizacj\u0119 ludno\u015bci polskiej. * 20 marca 1890 \u2013 Wilhelm II odwo\u0142a\u0142 Bismarcka z urz\u0119du kanclerza. * 1894 \u2013 Johanna von Bismarck umiera w Warcinie * 30 lipca 1898 \u2013 Bismarck zmar\u0142 we Friedrichsruh (Niemcy \u2013 Szlezwik-Holsztyn). == M\u0142odo\u015b\u0107 == Otto von Bismarck przyszed\u0142 na \u015bwiat 1 kwietnia 1815 roku w","start_idx":210,"end_idx":218}
{"id":"mrc_1142","question":"jaka instytucja przeprowadza w polsce egzamin zawodowy?","answer":"Okr\u0119gowe Komisje Egzaminacyjne","context":"Egzamin potwierdzaj\u0105cy kwalifikacje zawodowe (tzw. nowy egzamin zawodowy) \u2013 zewn\u0119trzny egzamin pa\u0144stwowy przeprowadzany w Polsce od 2004 r. przez Okr\u0119gowe Komisje Egzaminacyjne, pod nadzorem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, w\u015br\u00f3d absolwent\u00f3w szk\u00f3\u0142 ponadgimnazjalnych: zasadniczych szk\u00f3\u0142 zawodowych, technik\u00f3w i szk\u00f3\u0142 policealnych. Przeprowadzany jest r\u00f3wnie\u017c w\u015br\u00f3d os\u00f3b, kt\u00f3re uko\u0144czy\u0142y kwalifikacyjny kurs zawodowy lub jako egzamin eksternistyczny dla os\u00f3b, kt\u00f3re co najmniej dwa lata kszta\u0142ci\u0142y si\u0119 lub pracowa\u0142y w zawodzie, w kt\u00f3rym wyodr\u0119bniono dan\u0105 kwalifikacj\u0119. Zosta\u0142 wprowadzony w ramach reformy edukacji zapocz\u0105tkowanej w 1999 roku. Zast\u0105pi\u0142 w\u00f3wczas dotychczasowy egzamin z nauki zawodu i egzamin z przygotowania zawodowego. Egzamin zawodowy sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch etap\u00f3w: pisemnego (kt\u00f3ry sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci) oraz praktycznego. Etap pisemny przeprowadzany jest w szkole, kt\u00f3r\u0105 uko\u0144czy\u0142 zdaj\u0105cy. Ma form\u0119 testu","start_idx":146,"end_idx":176}
{"id":"mrc_1143","question":"w jakich klubach gra\u0142 pele?","answer":"Wieloletni zawodnik brazylijskiego klubu Santos FC. W 1974 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do New York Cosmos","context":"Pel\u00e9, w\u0142a\u015bc. Edson Arantes do Nascimento (ur. 23 pa\u017adziernika 1940 w Tr\u00eas Cora\u00e7\u00f5es, zm. 29 grudnia 2022 w S\u00e3o Paulo) \u2013 brazylijski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika. Trzykrotny mistrz \u015bwiata (1958, 1962 i 1970). Dzia\u0142acz sportowy, polityk, honorowy prezydent New York Cosmos, w latach 1995\u20131998 minister sportu Brazylii. Wieloletni zawodnik brazylijskiego klubu Santos FC. W 1974 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do New York Cosmos, gdzie w 1977 zako\u0144czy\u0142 karier\u0119. Powszechnie uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy wszech czas\u00f3w. W 2000 roku wraz z Diego Maradon\u0105 zosta\u0142 wybrany najlepszym pi\u0142karzem XX wieku. Zdobywaj\u0105c \u015brednio prawie gola na mecz w ca\u0142ej swojej karierze, Pel\u00e9 by\u0142 bieg\u0142y w uderzaniu pi\u0142ki obiema stopami, a tak\u017ce przewidywa\u0142 ruchy przeciwnik\u00f3w na boisku. Chocia\u017c by\u0142 g\u0142\u00f3wnie napastnikiem, odgrywa\u0142 r\u00f3wnie\u017c","start_idx":329,"end_idx":420}
{"id":"mrc_1144","question":"co oznacza czerwona flaga?","answer":"Czerwony sztandar \u2013 mi\u0119dzynarodowy symbol r\u00f3\u017cnych ruch\u00f3w lewicowych (zw\u0142aszcza robotniczych, socjalistycznych, anarchistycznych i komunistycznych).","context":"Czerwony sztandar \u2013 mi\u0119dzynarodowy symbol r\u00f3\u017cnych ruch\u00f3w lewicowych (zw\u0142aszcza robotniczych, socjalistycznych, anarchistycznych i komunistycznych). Jakkolwiek jego geneza jest starsza, to symbolicznie uto\u017csamiany jest z przelan\u0105 krwi\u0105 robotnik\u00f3w w XIX wieku. Czerwony sztandar cz\u0119sto pojawia na demonstracjach, niesiony przez zwolennik\u00f3w lewicy. Sta\u0142 si\u0119 tak\u017ce podstawowym elementem flag Chi\u0144skiej Republiki Ludowej i Zwi\u0105zku Radzieckiego. Czerwony sztandar \u0142\u0105czy si\u0119 tak\u017ce z tradycjami socjaldemokratycznymi i pracowniczymi. U\u017cywany by\u0142 przez Parti\u0119 Pracy w Wielkiej Brytanii, SFIO we Francji i wiele innych tego typu ugrupowa\u0144 na ca\u0142ym \u015bwiecie. == Historia == Oko\u0142o 1300 czerwona bandera pojawia si\u0119 na okr\u0119tach Norman\u00f3w. W XVII wieku czerwona flaga by\u0142a wykorzystywana przez pirat\u00f3w. Stosowali oni tzw. Jolly Roger, czyli czarn\u0105 bander\u0119 z bia\u0142\u0105 trupi\u0105 czaszk\u0105. Je\u017celi ich ofiary wybiera\u0142y walk\u0119","start_idx":0,"end_idx":147}
{"id":"mrc_1145","question":"jakie ziemie utraci\u0142y niemcy po i wojnie \u015bwiatowej?","answer":"tereny Prowincji Pozna\u0144skiej i Prus Zachodnich","context":"[[plik:Sennefriedhof, Vertriebenenmahnmal, re. Wappenmauer-01.jpg|thumb|250px|Herby utraconych ziem: [[Prusy Wschodnie]], Gda\u0144sk, Prusy Zachodnie, Pomorze, Brandenburgia Wschodnia, Dolny \u015al\u0105sk, G\u00f3rny \u015al\u0105sk i Kraj Sudet\u00f3w]] By\u0142e tereny wschodnie Rzeszy Niemieckiej (niem: \"Ostgebiete des Deutschen Reiches\") \u2013 okre\u015blenie teren\u00f3w po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d od granicy na Odrze i Nysie, kt\u00f3re przed 31 grudnia 1937 nale\u017ca\u0142y do III Rzeszy, a po zako\u0144czeniu II wojny \u015bwiatowej w 1945 sta\u0142y si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 Polski i ZSRR (obecnie Rosji). W Polsce obszary te zosta\u0142y okre\u015blone po wojnie jako Ziemie Odzyskane (niem. \"Wiedergewonnene Gebiete\"), a tak\u017ce jako \u201eZiemie Zachodnie i P\u00f3\u0142nocne\u201d. Do by\u0142ych niemieckich teren\u00f3w wschodnich zaliczane s\u0105 czasami tak\u017ce tereny, kt\u00f3re Niemcy utraci\u0142y po I wojnie \u015bwiatowej na mocy postanowie\u0144 traktatu wersalskiego. Chodzi tutaj o tereny Prowincji Pozna\u0144skiej i Prus Zachodnich,","start_idx":849,"end_idx":895}
{"id":"mrc_1146","question":"czym jest orkiestra symfoniczna?","answer":"zesp\u00f3\u0142 instrumentalny przeznaczony do wykonywania wielkich dzie\u0142 muzycznych: symfonii, koncert\u00f3w, oper i balet\u00f3w w czasie koncert\u00f3w w filharmoniach, teatrach muzycznych oraz na wolnym powietrzu.","context":"Orkiestra symfoniczna \u2013 zesp\u00f3\u0142 instrumentalny przeznaczony do wykonywania wielkich dzie\u0142 muzycznych: symfonii, koncert\u00f3w, oper i balet\u00f3w w czasie koncert\u00f3w w filharmoniach, teatrach muzycznych oraz na wolnym powietrzu. Do po\u0142owy XVIII wieku nie istnia\u0142a standardowa obsada orkiestry. Wykszta\u0142ci\u0142a si\u0119 ona na dworze elektora Palatynatu w Mannheim w po\u0142owie XVIII wieku. Orkiestr\u0119 stanowi\u0142 zesp\u00f3\u0142 instrument\u00f3w smyczkowych; I i II skrzypce, alt\u00f3wka oraz wiolonczela zdwajana przez kontrabas. Wyra\u017anemu ograniczeniu uleg\u0142a rola d\u0119tych, kt\u00f3r\u0105 tworzy\u0142y flety, oboje i fagoty, a od 1782 roku klarnet. Instrumenty te dobarwia\u0142y brzmienie smyczk\u00f3w i dopiero w XIX wieku zacz\u0119to powierza\u0107 im partie solowe. Waltornie gra\u0142y pocz\u0105tkowo przede wszystkim fundament harmoniczny, tym wa\u017cniejszy, \u017ce na znaczeniu straci\u0142o basso continuo. Orkiestra symfoniczna nigdy nie uzyska\u0142a ustalonego sk\u0142adu. Jej konfiguracja i","start_idx":24,"end_idx":218}
{"id":"mrc_1147","question":"ile mia\u0142a lat ksi\u0119\u017cna diana?","answer":"maj\u0105c 36 lat","context":"Piti\u00e9-Salp\u00eatri\u00e9re, gdzie ratowano jej \u017cycie i zdrowie. Obra\u017cenia wewn\u0119trzne okaza\u0142y si\u0119 jednak zbyt rozleg\u0142e, a ksi\u0119\u017cna zmar\u0142a w niedziel\u0119, 31 sierpnia 1997 o godz. 4:00, maj\u0105c 36 lat. \u015amier\u0107 ksi\u0119\u017cnej Walii spotka\u0142a si\u0119 z emocjonalnym odbiorem, zar\u00f3wno ze strony Brytyjczyk\u00f3w, jak i tabloid\u00f3w. Ludzie w ho\u0142dzie zmar\u0142ej sk\u0142adali kwiaty, laurki, baloniki, wiersze, \u015bwieczki, maskotki oraz listy kierowane do niekt\u00f3rych cz\u0142onk\u00f3w rodziny kr\u00f3lewskiej. Miejsca upami\u0119tniaj\u0105ce Lady Di utworzy\u0142y si\u0119 nie tylko pod pa\u0142acami: Buckingham (oficjaln\u0105 rezydencj\u0105 monarchini) i Kensington (londy\u0144skim mieszkaniem Diany), lecz tak\u017ce w miejscach, gdzie cz\u0119sto by\u0142a widywana i fotografowana. Kwiaty sk\u0142adano pod restauracjami, w kt\u00f3rych jada\u0142a kolacje, czy przed si\u0142owni\u0105, w kt\u00f3rej \u0107wiczy\u0142a. W Pa\u0142acu \u015bw. Jakuba wystawiona zosta\u0142a ksi\u0119ga kondolencyjna. W niedziel\u0119 ksi\u0105\u017c\u0119 Karol wsp\u00f3lnie z siostrami","start_idx":171,"end_idx":183}
{"id":"mrc_1148","question":"na jakim kontynencie le\u017cy egipt?","answer":"w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce z p\u00f3\u0142wyspem Synaj w zachodniej Azji.","context":"Egipt (, \"Mi\u1e63r\"; dialekt egipski \"M\u00e1\u1e63r\", /mas\u02e4\u027e/; ; , \"A\u00edgyptos\"), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab. , \"D\u017cumhurijjat Misr Al-Arabijja\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce z p\u00f3\u0142wyspem Synaj w zachodniej Azji. Egipt graniczy z Izraelem i Palestyn\u0105 (Stref\u0105 Gazy) na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie, Sudanem na po\u0142udniu i Libi\u0105 na zachodzie. Od p\u00f3\u0142nocy rozpo\u015bciera si\u0119 Morze \u015ar\u00f3dziemne, a na wschodzie Morze Czerwone. == Etymologia == Staroegipska nazwa kraju oznacza \u201eCzarny L\u0105d\u201d i odnosi si\u0119 do \u017cyznych grunt\u00f3w wzd\u0142u\u017c Nilu, b\u0119d\u0105cych przeciwie\u0144stwem s\u0105siaduj\u0105cej z nimi pustyni, \u201eCzerwonego L\u0105du\u201d. Arabskie s\u0142owo Mi\u1e63r, obecna oficjalna nazwa kraju, ma pochodzenie semickie. Wed\u0142ug pierwotnego asyryjskiego rodzaju pisma s\u0142owa \"Misir / Musur\" s\u0105 spokrewnione z hebrajskim s\u0142owem \"\u05de\u05b4\u05e6\u05b0\u05e8\u05b7\u05d9\u05b4\u05dd\" (Mitzr\u00e1yim) oznaczaj\u0105cym \"kraj\" lub \"pa\u0144stwo\". Pocz\u0105tkowe w\u0105skie znaczenie tego","start_idx":169,"end_idx":234}
{"id":"mrc_1149","question":"w kt\u00f3rej lidze gra polonia warszawa?","answer":"II lidze (obecnie 1. liga)","context":"2007/2008 Polonia r\u00f3wnie\u017c rozegra\u0142a w II lidze (obecnie 1. liga), ko\u0144cz\u0105c go na 7. miejscu. Dru\u017cyna dzi\u0119ki fuzji z Dyskoboli\u0105 Grodzisk Wielkopolski w nast\u0119pnym sezonie rozpocz\u0119\u0142a rozgrywki w Ekstraklasie. === 2008\u20132009. Wykupienie dru\u017cyny Dyskoboli Grodzisk Wielkopolski === 11 lipca 2008 roku prezes klubu KSP Polonia Warszawa J\u00f3zef Wojciechowski odkupi\u0142 od Zbigniewa Drzyma\u0142y 16715 akcji sp\u00f3\u0142ki Groclin-Dyskobolia SSA za 20 milion\u00f3w z\u0142otych. Dzi\u0119ki tej transakcji Polonia Warszawa naby\u0142a prawa do wyst\u0105pienia o licencj\u0119 gry w Ekstraklasie pomimo 7 miejsca w II lidze. Wszyscy zawodnicy Dyskobolii Groclin Grodzisk Wielkopolski stali si\u0119 automatycznie zawodnikami zespo\u0142u Polonii. Dodatkowo do\u0142\u0105czy\u0142o do nich kilku najlepszych drugoligowych graczy z poprzedniego sezonu takich jak: Krzysztof Michalski, Rados\u0142aw Majdan, Daniel M\u0105ka czy Jacek Kosmalski. Niekt\u00f3rzy z zawodnik\u00f3w, b\u0119d\u0105cy w","start_idx":38,"end_idx":64}
{"id":"mrc_1150","question":"kto sprowadzi\u0142 do polski jezuit\u00f3w?","answer":"biskup warmi\u0144ski (p\u00f3\u017aniejszy kardyna\u0142 Ko\u015bcio\u0142a) Stanis\u0142aw Hozjusz","context":"przyj\u0119cia uchwa\u0142 Soboru Trydenckiego. Zakon do Polski w 1564 sprowadzi\u0142 biskup warmi\u0144ski (p\u00f3\u017aniejszy kardyna\u0142 Ko\u015bcio\u0142a) Stanis\u0142aw Hozjusz, funduj\u0105c im kolegium w Braniewie. Przez wiele lat jezuici byli wy\u0142\u0105cznymi nauczycielami i wychowawcami polskiej m\u0142odzie\u017cy magnackiej i szlacheckiej. W oparciu o istniej\u0105ce od 1570 Kolegium Jezuit\u00f3w w Wilnie, w 1579 utworzona zosta\u0142a Akademia Wile\u0144ska, pierwsza szko\u0142a wy\u017csza w Wielkim Ksi\u0119stwie Litewskim. W 1661 w Koronie Kr\u00f3lestwa Polskiego powsta\u0142a jezuicka Akademia Lwowska. Jezuici zamierzali tak\u017ce prowadzi\u0107 Akademi\u0119 Krakowsk\u0105, ale ta nie zgodzi\u0142a si\u0119 na to. Kilkakrotnie przyznawano r\u00f3wnie\u017c przywileje akademickie pot\u0119\u017cnemu kolegium pozna\u0144skiemu, jednak i tym razem sprzeciw Krakowa uniemo\u017cliwi\u0142 ich realizacj\u0119. W 1773 r. jezuici mieli na terenach polskich: 4 prowincje (wielkopolsk\u0105, ma\u0142opolsk\u0105, litewsk\u0105, mazowieck\u0105), 137 plac\u00f3wek z 2362 zakonnikami, z czego","start_idx":72,"end_idx":137}
{"id":"mrc_1151","question":"ile kraj\u00f3w jest w azji?","answer":"48 pa\u0144stw","context":"Lista pa\u0144stw Azji \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Azji. Na terenie Azji znajduje si\u0119 48 pa\u0144stw oraz 5 terytori\u00f3w zale\u017cnych Australii i Wielkiej Brytanii. Najwi\u0119kszym pa\u0144stwem Azji jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), a najmniejszym \u2013 Malediwy (298 km\u00b2), przy czym najmniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym na sta\u0142ym l\u0105dzie jest Singapur (719 km\u00b2). Najbardziej zaludnionym pa\u0144stwem Azji jest Chi\u0144ska Republika Ludowa (1 410 539 758 mieszka\u0144c\u00f3w) a najmniej \u2013 r\u00f3wnie\u017c Malediwy (390 164 mieszka\u0144c\u00f3w), przy czym najmniej zaludnionym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym na sta\u0142ym l\u0105dzie jest Bhutan (867 775 mieszka\u0144c\u00f3w). Ponadto w Azji funkcjonuje 6 pa\u0144stw nieuznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. == Mapa == == Lista pa\u0144stw == == Lista pa\u0144stw o ograniczonym uznaniu mi\u0119dzynarodowym == == Lista terytori\u00f3w zale\u017cnych ==","start_idx":91,"end_idx":100}
{"id":"mrc_1152","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142 krzysztof kolumb?","answer":"w\u0142oski","context":"Krzysztof Kolumb, lub , , (ur. prawdopodobnie mi\u0119dzy 25 sierpnia a 31 pa\u017adziernika 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) \u2013 w\u0142oski \u017ceglarz, podr\u00f3\u017cnik i nawigator, tercjarz franciszka\u0144ski. Kapitan wyprawy, kt\u00f3ra p\u0142yn\u0119\u0142a na trzech statkach: \u201eSanta Mar\u00eda\u201d, \u201eNi\u00f1a\u201d i \u201ePinta\u201d pod flag\u0105 Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii, gdy\u017c pod t\u0105 nazw\u0105 w jego czasach rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udniowego, po\u0142udniowo-wschodniego i wschodniego wybrze\u017ca Azji a\u017c po Kataj \u2013 dzisiejsze Chiny \u2013 i Cipangu \u2013 dzisiejsz\u0105 Japoni\u0119). Jako pierwsza wyprawa w historii nowo\u017cytnych odkry\u0107 geograficznych pokona\u0142a zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 pa\u017adziernika 1492 dotar\u0142a do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie. Za dokonania zosta\u0142 mianowany admira\u0142em","start_idx":130,"end_idx":136}
{"id":"mrc_1153","question":"kto napisa\u0142 kr\u00f3l maciu\u015b pierwszy?","answer":"Janusza Korczaka","context":"Kr\u00f3l Maciu\u015b Pierwszy \u2013 powie\u015b\u0107 Janusza Korczaka, wydana w 1923. == Tematyka == Opowiada ona o ma\u0142ym ch\u0142opcu, synu kr\u00f3la. Po \u015bmierci matki i ojca Maciu\u015b zostaje kr\u00f3lem. Z pocz\u0105tku uzale\u017cniony od ministr\u00f3w i etykiety jest traktowany jak rozpieszczony maluch. Chce jednak pokaza\u0107, \u017ce jest odwa\u017cny jak jego przodkowie. Gdy w kraju wybucha wojna, Maciu\u015b z przyjacielem Felkiem przebiera si\u0119 za zwyk\u0142ego \u017co\u0142nierza i wyrusza na front. Tam uczy si\u0119 pokory, szacunku dla \u017cycia, a jednocze\u015bnie bycia wytrwa\u0142ym i opanowanym w ka\u017cdej sytuacji. Maciu\u015b coraz bardziej wyrywa si\u0119 spod etykiety i wprowadza wiele reform. Zaprzyja\u017ania si\u0119 z ludo\u017cerczym kr\u00f3lem Bum-Drumem. Tworzy dzieci\u0119cy sejm. Zamieszanie powsta\u0142e przez zr\u00f3wnanie dzieci z doros\u0142ymi os\u0142abia kraj Maciusia, na kt\u00f3ry zn\u00f3w naje\u017cd\u017caj\u0105 s\u0105siedzi. Tym razem","start_idx":31,"end_idx":47}
{"id":"mrc_1154","question":"jak mo\u017cna okre\u015bli\u0107 wiek drzewa?","answer":"okre\u015bla si\u0119 na podstawie przeliczania s\u0142oj\u00f3w (przyrost\u00f3w rocznych) drewna na pniakach (oraz dodaniu liczby lat niezb\u0119dnych do osi\u0105gni\u0119cia przez m\u0142ode drzewko wysoko\u015bci pniaka) \u015bci\u0119tych drzew lub na podstawie \u015bredniej liczby ok\u00f3\u0142k\u00f3w ga\u0142\u0119zi.","context":"Wiek drzew \u2013 okre\u015bla si\u0119 na podstawie przeliczania s\u0142oj\u00f3w (przyrost\u00f3w rocznych) drewna na pniakach (oraz dodaniu liczby lat niezb\u0119dnych do osi\u0105gni\u0119cia przez m\u0142ode drzewko wysoko\u015bci pniaka) \u015bci\u0119tych drzew lub na podstawie \u015bredniej liczby ok\u00f3\u0142k\u00f3w ga\u0142\u0119zi. Wyra\u017ane ok\u00f3\u0142ki wytwarza drzewo tylko w m\u0142odo\u015bci w okresie rocznego przyrostu na wysoko\u015b\u0107. Gdy te sposoby ustalenia wieku drzew nie mog\u0105 by\u0107 wykorzystane, w\u00f3wczas wiek drzew okre\u015bla si\u0119 szacunkowo \u2013 w przybli\u017ceniu. Wiek drzewostanu okre\u015bla si\u0119 jako klasa wieku drzewostanu.","start_idx":13,"end_idx":252}
{"id":"mrc_1155","question":"gdzie kr\u0119cono zdj\u0119cia do filmu tr\u0119dowata?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu kr\u0119cono: na zamku w \u0141a\u0144cucie, na zamku Ksi\u0105\u017c, w Nowej Wsi ko\u0142o Gr\u00f3jca oraz w pa\u0142acu w Nieznanowicach pod W\u0142oszczow\u0105.","context":"Tr\u0119dowata \u2013 polski melodramat z 1976 roku w re\u017cyserii Jerzego Hoffmana. Trzecia adaptacja filmowa popularnej powie\u015bci Heleny Mniszk\u00f3wny pt. \"Tr\u0119dowata\" (1909). Zdj\u0119cia do filmu kr\u0119cono: na zamku w \u0141a\u0144cucie, na zamku Ksi\u0105\u017c, w Nowej Wsi ko\u0142o Gr\u00f3jca oraz w pa\u0142acu w Nieznanowicach pod W\u0142oszczow\u0105. == Tre\u015b\u0107 == Stefania Rudecka, guwernantka panienki Luci w pa\u0142acu Michorowskich, wzbudza uczuciowe zainteresowanie m\u0142odego i przystojnego ordynata Waldemara. Cho\u0107 mimo wewn\u0119trznych opor\u00f3w zakochuje si\u0119 w nim z wzajemno\u015bci\u0105, racjonalnie pojmuje, \u017ce r\u00f3\u017cnica klasowa uniemo\u017cliwia im legalny i akceptowany przez otoczenie zwi\u0105zek ma\u0142\u017ce\u0144ski. Zdecydowana porzuci\u0107 korzystne zaj\u0119cie i ucieka\u0107, zostaje powstrzymana przez ordynata, kt\u00f3ry nie chc\u0105c jej utraci\u0107 proponuje morganatyczne ma\u0142\u017ce\u0144stwo. Uczestnicz\u0105c w wydanym z my\u015bl\u0105 o niej dworskim balu, Rudecka zostaje jednak jako \u201etr\u0119dowata\u201d odrzucona","start_idx":160,"end_idx":293}
{"id":"mrc_1156","question":"ile kraj\u00f3w jest w unii europejskiej?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_1157","question":"gdzie jest mo\u0142dawia?","answer":"Mo\u0142dawia, Republika Mo\u0142dawii (; ) \u2013 pa\u0144stwo europejskie po\u0142o\u017cone na terenach historycznej Besarabii oraz cz\u0119\u015bciowo na lewym brzegu Dniestru.","context":"Mo\u0142dawia, Republika Mo\u0142dawii (; ) \u2013 pa\u0144stwo europejskie po\u0142o\u017cone na terenach historycznej Besarabii oraz cz\u0119\u015bciowo na lewym brzegu Dniestru. Le\u017c\u0105ce na lewym brzegu Dniestru tzw. Naddniestrze, niewielka cz\u0119\u015b\u0107 Mo\u0142dawii zamieszkana w znacznej mierze przez Rosjan i Ukrai\u0144c\u00f3w, po upadku Zwi\u0105zku Radzieckiego og\u0142osi\u0142o secesj\u0119 i od czasu kr\u00f3tkiej wojny domowej w 1992 funkcjonuje jak niepodleg\u0142e pa\u0144stwo ze stolic\u0105 w Tyraspolu (\"Naddniestrza\u0144ska Republika Mo\u0142dawska\" lub b\u0142\u0119dnie \"Mo\u0142dawska Republika Naddniestrza\"), kt\u00f3re jednak nie jest uznawane na arenie mi\u0119dzynarodowej. Od tego czasu tocz\u0105 si\u0119 bezowocne rozmowy zjednoczeniowe, w kt\u00f3rych po\u015bredniczy m.in. OBWE. W\u0142adze mo\u0142dawskie opowiadaj\u0105 si\u0119 za zjednoczeniem \u201easymetrycznym\u201d, w ramach kt\u00f3rego Naddniestrze otrzyma szerok\u0105 autonomi\u0119, w\u0142adze w Tyraspolu d\u0105\u017c\u0105 za\u015b do zjednoczenia \u201esymetrycznego\u201d, w kt\u00f3rym obie cz\u0119\u015bci Mo\u0142dawii b\u0119d\u0105 mia\u0142y takie same prawa.","start_idx":0,"end_idx":140}
{"id":"mrc_1158","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142a 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"a od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":86,"end_idx":136}
{"id":"mrc_1159","question":"co w \u015bredniowieczu okre\u015blano mianem komuny?","answer":"organizacja samorz\u0105dowa w miastach \u015bredniowiecznej Europy.","context":"Komuna miejska (\u0142ac. \"communitas civium\") \u2013 organizacja samorz\u0105dowa w miastach \u015bredniowiecznej Europy. Powstawa\u0142y one wskutek uniezale\u017cnienia si\u0119 miasta od feuda\u0142a na podstawie ugody z nim lub po zbrojnym powstaniu przeciwko niemu. Najstarsze formy komun miejskich (w XI w.) pochodzi\u0142y z p\u00f3\u0142nocnych oraz \u015brodkowych W\u0142och i nawi\u0105zywa\u0142y do tradycji rzymskich. Opiera\u0142y si\u0119 one na ustroju konsularnym (w\u0142adza oligarchicznej rady z wybieranym urz\u0119dnikiem-konsulem). Takie miasta powstawa\u0142y w Niemczech, Polsce, w Czechach i na W\u0119grzech. Natomiast m.in. we Flandrii, Francji czy niekt\u00f3rych miastach p\u00f3\u0142nocno-zachodnich Niemiec w\u0142adza miejska rozwin\u0119\u0142a si\u0119 z lokalnego organizmu s\u0105dowego. Po obj\u0119ciu w\u0142adzy przez komun\u0119 miejsk\u0105 dominuj\u0105ce stanowisko w mie\u015bcie uzyskiwa\u0142 patrycjat. Podstawy prawne tej w\u0142adzy powstawa\u0142y stopniowo w trakcie walki z feuda\u0142ami, a p\u00f3\u017aniej cechami i posp\u00f3lstwem. W ka\u017cdym","start_idx":44,"end_idx":102}
{"id":"mrc_1160","question":"jaka rzeka p\u0142ynie przez wroc\u0142aw?","answer":"Najwi\u0119ksz\u0105 wroc\u0142awsk\u0105 rzek\u0105 jest rzeka Odra.","context":"Rzeki we Wroc\u0142awiu \u2013 sie\u0107 rzeczna obejmuj\u0105ca rzeki i mniejsze cieki wodne przep\u0142ywaj\u0105ce w obszarze miasta Wroc\u0142aw, stanowi\u0105ce podstaw\u0119 Wroc\u0142awskiego W\u0119z\u0142a Wodnego. Najwi\u0119ksz\u0105 wroc\u0142awsk\u0105 rzek\u0105 jest rzeka Odra. Jest jedyn\u0105 rzek\u0105 we Wroc\u0142awiu, kt\u00f3ra nie tylko dop\u0142ywa do miasta ale i odprowadza z jego obszaru niesione przez sw\u00f3j nurt wody. Pozosta\u0142e mniejsze rzeki to jej dop\u0142ywy, I rz\u0119du i dalszej rz\u0119dowo\u015bci, kt\u00f3re w obr\u0119bie granic administracyjnych Wroc\u0142awia, uchodz\u0105 do swoich recypient\u00f3w. Dop\u0142ywami Odry I rz\u0119du, maj\u0105cymi w obr\u0119bie administracyjnym miasta swoje uj\u015bcie, s\u0105: Bystrzyca, O\u0142awa, \u015al\u0119za, Widawa. Z mniejszych ciek\u00f3w uchodz\u0105cych bezpo\u015brednio do Odry mo\u017cna wymieni\u0107 strugi: \u0141ugowina, Trzciana, a du\u017ca i niespotykana liczba ciek\u00f3w wodnych, wysp, most\u00f3w i k\u0142adek we Wroc\u0142awiu, wykreowa\u0142a stosowanie w odniesieniu do miasta okre\u015blenia: Wenecja","start_idx":164,"end_idx":208}
{"id":"mrc_1161","question":"czego dokona\u0142 kazimierz wielki?","answer":"Kazimierz III Wielki unormowa\u0142 stosunki z kr\u00f3lestwem Czech i zakonem krzy\u017cackim.","context":"Kazimierz III Wielki (ur. 30 kwietnia 1310 w Kowalu, zm. 5 listopada 1370 w Krakowie) \u2013 najm\u0142odszy syn W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka i Jadwigi Boles\u0142aw\u00f3wny, kr\u00f3l Polski w latach 1333\u20131370, ostatni monarcha z dynastii Piast\u00f3w na tronie polskim. W historiografii jest uwa\u017cany za jednego z najwybitniejszych w\u0142adc\u00f3w Polski. Kazimierz III Wielki unormowa\u0142 stosunki z kr\u00f3lestwem Czech i zakonem krzy\u017cackim. W 1335 uda\u0142o mu si\u0119 uzyska\u0107 od czeskiego kr\u00f3la Jana Luksemburskiego zrzeczenie si\u0119 pretensji do polskiego tronu. Ostatecznie w 1348 w Namys\u0142owie zawar\u0142 pok\u00f3j z Czechami na zasadzie status quo nie zrzekaj\u0105c si\u0119 praw do \u015al\u0105ska. Na mocy pokoju kaliskiego z 1343 odzyska\u0142 zaj\u0119te przez Krzy\u017cak\u00f3w Kujawy i ziemi\u0119 dobrzy\u0144sk\u0105, w zamian zrzekaj\u0105c si\u0119 tymczasowo praw do Pomorza Gda\u0144skiego. Kazimierz zrzek\u0142 si\u0119","start_idx":313,"end_idx":393}
{"id":"mrc_1162","question":"jak nazywa si\u0119 program stworzony przez neta i jego ojca?","answer":"Manfredem","context":"dnia w nowej szkole, kiedy zgubi\u0142 si\u0119, nie wiedz\u0105c do jakiej i\u015b\u0107 sali. Jako pierwszego spotka\u0142 Neta i ju\u017c wtedy pomogli Nice, odwracaj\u0105c uwag\u0119 gn\u0119bi\u0105cych j\u0105 ch\u0142opak\u00f3w \u2013 Marcela i Rubena. Przyja\u017ani si\u0119 te\u017c z Manfredem, programem AI stworzonym wsp\u00f3lnie przez Marka Bieleckiego i jego syna. W si\u00f3dmej cz\u0119\u015bci pozna\u0142 swoj\u0105 dziewczyn\u0119 \u2013 Laur\u0119. === Net Bielecki === Wysoki ch\u0142opak o b\u0142\u0119kitnych oczach. Jego ciemnoblond fryzura niezmiennie wygl\u0105da jakby \"wystrzeli\u0142a w niej petarda\u201d. Ma wysokie IQ, jest geniuszem matematycznym i informatycznym. Stworzy\u0142 program AI i nazwa\u0142 go Manfred. Nie przepada za lekcjami j\u0119zyka polskiego, poniewa\u017c ma dysleksj\u0119 i dysgrafi\u0119. Pomimo wielkiego talentu informatycznego w szkole ch\u0142opak niech\u0119tnie ucz\u0119szcza na ten przedmiot (informatyk\u0119) z powodu kiepskiego nauczyciela \u2013 pana Eftepa, kt\u00f3ry","start_idx":207,"end_idx":216}
{"id":"mrc_1163","question":"czym populacja?","answer":"grupa osobnik\u00f3w jednego gatunku zamieszkuj\u0105cych dany obszar, wsp\u00f3\u0142wyst\u0119puj\u0105cych w okre\u015blonym czasie","context":"Populacja biologiczna ( \u2013 \u201elud, nar\u00f3d\u201d) \u2013 grupa osobnik\u00f3w jednego gatunku zamieszkuj\u0105cych dany obszar, wsp\u00f3\u0142wyst\u0119puj\u0105cych w okre\u015blonym czasie. Populacja sk\u0142ada si\u0119 z organizm\u00f3w (osobnik\u00f3w), kt\u00f3re mog\u0105 si\u0119 krzy\u017cowa\u0107 mi\u0119dzy sob\u0105 i mo\u017ce by\u0107 podzielona na populacje lokalne (nazywane demami). Populacja to r\u00f3wnie\u017c zesp\u00f3\u0142 organizm\u00f3w jednego gatunku \u017cyj\u0105cych r\u00f3wnocze\u015bnie w okre\u015blonym \u015brodowisku i wzajemnie na siebie wp\u0142ywaj\u0105cych, zdolnych do wydawania p\u0142odnego potomstwa. == Wa\u017cniejsze parametry charakteryzuj\u0105ce populacj\u0119 == * odziedziczalno\u015b\u0107 * powtarzalno\u015b\u0107 * podobie\u0144stwo fenotypowe krewnych * korelacje genetyczne * korelacje fenotypowe * korelacje \u015brodowiskowe Inny podzia\u0142 cech charakteryzuj\u0105cych populacj\u0119: * rozrodczo\u015b\u0107 * \u015bmiertelno\u015b\u0107 * area\u0142 (obszar wyst\u0119powania) * zag\u0119szczenie populacji * liczebno\u015b\u0107 * struktura p\u0142ci i wieku * struktura socjalna * strategia \u017cyciowa * dynamika liczebno\u015bci Cechy te s\u0105 kreowane","start_idx":42,"end_idx":141}
{"id":"mrc_1164","question":"ile braci ma pudzian?","answer":"Ma dw\u00f3ch braci Krystiana i starszego od siebie Dominika","context":"Mariusz Zbigniew Pudzianowski ps. \"Pudzian\", \"Dominator\", \"Pyton\", \"Pudzilla\" (ur. 7 lutego 1977 w Bia\u0142ej Rawskiej) \u2013 polski zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA), wcze\u015bniej utytu\u0142owany strongman i rugbysta. Obecny nr. 5 rankingu KSW w wadze ci\u0119\u017ckiej. O\u015bmiokrotny Mistrz Polski Strongman. Sze\u015bciokrotny Mistrz Europy Strongman w latach 2002\u20132004 i 2007\u20132009. Pi\u0119ciokrotny Mistrz \u015awiata Strongman w latach 2002, 2003, 2005, 2007 i 2008. Trzykrotny dru\u017cynowy Mistrz \u015awiata Par Strongman w latach 2003\u20132005. Mistrz Super Serii w sezonach 2003/2004, 2005\u20132007. Zwyci\u0119zca i finalista wielu innych zawod\u00f3w si\u0142aczy. == \u017byciorys == Ma dw\u00f3ch braci Krystiana i starszego od siebie Dominika, kt\u00f3rzy tak\u017ce s\u0105 zwi\u0105zani ze sportami si\u0142owymi. Jest synem Marii Pudzianowskiej i sztangisty Wojciecha Pudzianowskiego, kt\u00f3ry by\u0142 jego pierwszym trenerem sport\u00f3w si\u0142owych. Rozpocz\u0105\u0142 treningi si\u0142owe,","start_idx":624,"end_idx":679}
{"id":"mrc_1165","question":"gdzie jest japonia?","answer":"Japonia jest pa\u0144stwem wyspiarskim w Azji Wschodniej na zachodnim obrze\u017cu Oceanu Spokojnego.","context":"Geografia Japonii \u2013 dziedzina nauki zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem Japonii pod wzgl\u0119dem geograficznym. Japonia jest pa\u0144stwem wyspiarskim w Azji Wschodniej na zachodnim obrze\u017cu Oceanu Spokojnego. Jest usytuowana w strefie silnej aktywno\u015bci sejsmicznej i wulkanicznej. Jest jednym z najlepiej rozwini\u0119tych gospodarczo pa\u0144stw \u015bwiata, o wysokim poziomie \u017cycia. == Powierzchnia, po\u0142o\u017cenie i granice == Japonia to kraj wyspiarski w Azji Wschodniej \u2013 le\u017cy mi\u0119dzy p\u00f3\u0142nocnym Pacyfikiem a Morzem Japo\u0144skim, na wsch\u00f3d od P\u00f3\u0142wyspu Korea\u0144skiego. Jej powierzchnia wynosi 377 915 km\u00b2 (364 485 km\u00b2 zajmuje l\u0105d a 13 430 km\u00b2 wody). D\u0142ugo\u015b\u0107 jej linii brzegowej to 29 751 km. Japonia nie graniczy l\u0105dowo z \u017cadnym krajem, jednak poprzez wody terytorialne graniczy: * od zachodu i od po\u0142udniowego zachodu (rejon wysp Riukiu), przez Morze Wschodniochi\u0144skie","start_idx":95,"end_idx":186}
{"id":"mrc_1166","question":"kto to jest m\u0119czennik?","answer":"osoba, kt\u00f3ra zgin\u0119\u0142a lub cierpia\u0142a w obronie swoich wierze\u0144 lub przekona\u0144.","context":"M\u0119czennik (, , , \u201e\u015bwiadek\u201d) \u2013 osoba, kt\u00f3ra zgin\u0119\u0142a lub cierpia\u0142a w obronie swoich wierze\u0144 lub przekona\u0144. W chrze\u015bcija\u0144stwie, okre\u015blenie to funkcjonuje w stosunku do cz\u0142owieka, kt\u00f3ry zosta\u0142 u\u015bmiercony przez prze\u015bladowc\u0119 za wiar\u0119 w Jezusa Chrystusa. Taka \u015bmier\u0107 okre\u015blana jest mianem \u015bmierci m\u0119cze\u0144skiej. Poj\u0119cie m\u0119cze\u0144stwa istnieje tak\u017ce w pozosta\u0142ych religiach abrahamicznych oraz w sikhizmie, a w znacznie mniejszym stopniu w hinduizmie i shint\u014d. Poj\u0119cie m\u0119czennika bywa te\u017c wykorzystywane w odniesieniu do os\u00f3b, kt\u00f3re zgin\u0119\u0142y w imi\u0119 swojego pa\u0144stwa lub pogl\u0105d\u00f3w politycznych. == \u015amier\u0107 m\u0119cze\u0144ska == \u015amier\u0107 m\u0119cze\u0144ska \u2013 \u015bmier\u0107 poniesiona w imi\u0119 idei lub wierze\u0144, zazwyczaj zadana przez osoby trzecie w wyniku ich nag\u0142ego dzia\u0142ania, zab\u00f3jstwa, albo tortur. \u015amier\u0107 m\u0119cze\u0144ska jest wyrazem bezwzgl\u0119dnego przywi\u0105zania do idei i przekona\u0144 dlatego ma","start_idx":30,"end_idx":104}
{"id":"mrc_1167","question":"kto prze\u0142o\u017cy\u0142 bibli\u0119 na j\u0119zyk polski?","answer":"jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka","context":"Biblia Jakuba Wujka \u2013 przek\u0142ad Biblii na j\u0119zyk polski wykonany przez jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka, wydany w ca\u0142o\u015bci po raz pierwszy w roku 1599. Wujek pracowa\u0142 nad nim w latach 1584\u20131595. == Geneza oraz okoliczno\u015bci wydania == Pod koniec XVI wieku istnia\u0142y ju\u017c dwa katolickie przek\u0142ady Pisma \u015awi\u0119tego z \u0142aciny na j\u0119zyk polski. By\u0142a to r\u0119kopi\u015bmienna Biblia kr\u00f3lowej Zofii uko\u0144czona w latach 1453\u20131455 i obejmuj\u0105ca co najmniej Stary Testament oraz drukowana Biblia Leopolity z 1561. Istnia\u0142y ju\u017c te\u017c przek\u0142ady protestanckie z j\u0119zyk\u00f3w oryginalnych na j\u0119zyk polski: Nowy Testament kr\u00f3lewiecki z 1552, Biblia brzeska z 1563 czy Biblia nie\u015bwieska z 1572. Przek\u0142ad Jakuba Wujka by\u0142 kolejn\u0105 pr\u00f3b\u0105 przet\u0142umaczenia Biblii z \u0142aciny na narodowy czyli na j\u0119zyk polski. Dokonano go na zlecenie","start_idx":69,"end_idx":94}
{"id":"mrc_1168","question":"co bracia uczynili z j\u00f3zefem?","answer":"sprzedali go w niewol\u0119 Izmaelitom","context":"ukochanej \u017cony Jakuba, Racheli), podarowa\u0142 mu \u201ed\u0142ug\u0105 szat\u0119 z r\u0119kawami\u201d, a na dodatek J\u00f3zef mia\u0142 kiedy\u015b dwa sny, kt\u00f3re dobitnie sugerowa\u0142y, \u017ce bracia (w drugim \u015bnie r\u00f3wnie\u017c ojciec i matka) mu si\u0119 pok\u0142oni\u0105 (co mimo wszystko ostatecznie niemal w ca\u0142o\u015bci si\u0119 sprawdzi\u0142o). Bracia chcieli go zabi\u0107, kiedy przyszed\u0142 do nich, wys\u0142any przez ojca, podczas wypasania owiec w okolicach Sychem, jednak najstarszy przyrodni brat Ruben do tego nie dopu\u015bci\u0142. Ostatecznie, za namow\u0105 Judy sprzedali go w niewol\u0119 Izmaelitom, donosz\u0105c ojcu, \u017ce zosta\u0142 zabity przez dzikie zwierz\u0119. Zosta\u0142 sprzedany do Egiptu, gdzie sta\u0142 si\u0119 niewolnikiem Potifara (Putyfara) \u2013 dow\u00f3dcy stra\u017cy przybocznej faraona. W nied\u0142ugim czasie J\u00f3zef zosta\u0142 przez niego uczyniony zarz\u0105dc\u0105 ca\u0142ego maj\u0105tku. \u017bona Potifara, kiedy nie uda\u0142o jej si\u0119 uwie\u015b\u0107 J\u00f3zefa,","start_idx":471,"end_idx":504}
{"id":"mrc_1169","question":"czego dokonali majowie?","answer":"Majowie rozwin\u0119li pismo hieroglificzne i dwudziestkowy system liczbowy, prowadzili obserwacje astronomiczne i pos\u0142ugiwali si\u0119 precyzyjnymi systemami rachuby czasu.","context":"tzw. fa\u0142szywego sklepienia; W dziedzinie sztuki \u2013 ozdoby ze stiuku, malowid\u0142a \u015bcienne, rze\u017aby i p\u0142askorze\u017aby z kamienia, drewna i ko\u015bci, polichromowana ceramika oraz wyroby z\u0142otnicze. Majowie rozwin\u0119li pismo hieroglificzne i dwudziestkowy system liczbowy, prowadzili obserwacje astronomiczne i pos\u0142ugiwali si\u0119 precyzyjnymi systemami rachuby czasu. Po hiszpa\u0144skim podboju nast\u0105pi\u0142 ca\u0142kowity upadek cywilizacji Maj\u00f3w; w okresie kolonialnym, a tak\u017ce po zdobyciu niepodleg\u0142o\u015bci przez Meksyk i inne kraje na pocz. XIX w., Majowie podejmowali wiele lokalnych zbrojnych pr\u00f3b odzyskania samodzielno\u015bci politycznej (m.in. przez kilkadziesi\u0105t lat, do prze\u0142. XIX i XX w., utrzymywali kontrol\u0119 nad cz\u0119\u015bci\u0105 terytorium Quintana Roo na Jukatanie). == Wsp\u00f3\u0142cze\u015bni Majowie == Obecnie Majowie, w szerokim znaczeniu tej nazwy, stanowi\u0105 w krajach zamieszkania przede wszystkim ludno\u015b\u0107 wiejsk\u0105, zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 rolnictwem, hodowl\u0105 i","start_idx":184,"end_idx":347}
{"id":"mrc_1170","question":"gdzie tworz\u0105 si\u0119 cyklony tropikalne?","answer":"w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oceanu Indyjskiego","context":"sztormem cyklonicznym (w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Oceanu Indyjskiego) b\u0105d\u017a wreszcie cyklonem tropikalnym (w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oceanu Indyjskiego). == Warunki powstawania cyklon\u00f3w == Aby m\u00f3g\u0142 powsta\u0107 cyklon tropikalny, powinny by\u0107 jednocze\u015bnie spe\u0142nione nast\u0119puj\u0105ce warunki: * Temperatura wody w warstwie powierzchniowej oceanu grubo\u015bci co najmniej 50 m powinna przekracza\u0107 26,5 \u00b0C. Ocean stanowi wtedy dostatecznie pojemny dla rozwoju cyklonu zbiornik energii. Po utworzeniu si\u0119 chmur powietrze ogrzewane jest i nawil\u017cane przez ciep\u0142\u0105 wod\u0119 oceanu. Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce gdyby temperatura oceanu osi\u0105gn\u0119\u0142a 40-50 \u00b0C (obecny rekord to 35 \u00b0C) mog\u0142oby doj\u015b\u0107 do powstania hiperkanu, gdzie pr\u0119dko\u015b\u0107 wiatru mog\u0142aby dochodzi\u0107 do 600-800 km/h. * Rozk\u0142ad temperatury i wilgotno\u015bci w atmosferze powinien by\u0107 odpowiedni dla rozwoju intensywnych, wypi\u0119trzonych chmur burzowych (tzw. atmosfera potencjalnie niestabilna du\u017ce ilo\u015bci","start_idx":98,"end_idx":147}
{"id":"mrc_1171","question":"jakiego wyznania by\u0142 kazimierz mazur?","answer":"By\u0142 rodzimowierc\u0105","context":"Kazimierz Mazur (ur. 2 grudnia 1948 we Wroc\u0142awiu, zm. 6 wrze\u015bnia 2022) \u2013 polski aktor filmowy, teatralny i dubbingowy. == \u017byciorys == W 1974 uko\u0144czy\u0142 studia w Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szkole Teatralnej w Warszawie. Popularno\u015b\u0107 przynios\u0142a mu rola Tomaszka Niechcica w filmie i serialu \"Noce i dnie\". == \u017bycie prywatne == Jego pierwsz\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a impresario Beata Bogda\u0144ska-Mazur. Ich synem jest Kazimierz Mazur, r\u00f3wnie\u017c aktor. Drug\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a kompozytorka Katarzyna G\u00e4rtner, z kt\u00f3r\u0105 mieszka\u0142 w Komaszycach pod Kielcami. By\u0142 rodzimowierc\u0105, wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielem zarejestrowanego w 1995 r. Rodzimego Ko\u015bcio\u0142a Polskiego, w kt\u00f3rym pe\u0142ni\u0142 rol\u0119 ofiarnika oraz w r\u00f3\u017cnych okresach funkcj\u0119 cz\u0142onka Rady RKP, Sekretarza Generalnego oraz Skarbnika. Sprawowa\u0142 nadz\u00f3r merytoryczny nad znowelizowan\u0105 w 2013 r. broszur\u0105 programow\u0105 zwi\u0105zku. Przyczyni\u0142 si\u0119, zw\u0142aszcza w ramach","start_idx":512,"end_idx":529}
{"id":"mrc_1172","question":"ile sezon\u00f3w ma breaking bad?","answer":"zosta\u0142o przed\u0142u\u017cone na sezon czwarty i ostatni, pi\u0105ty, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 16 odcink\u00f3w w odr\u00f3\u017cnieniu od poprzednich serii.","context":"niewoli. Ginie z r\u0119ki Walta w ostatnim odcinku serialu. == Odcinki == Pierwotnie planowano powstanie dziewi\u0119ciu odcink\u00f3w pierwszego sezonu, ale strajk scenarzyst\u00f3w zmusi\u0142 producent\u00f3w do zako\u0144czenia na si\u00f3dmym odcinku. Drugi sezon ogl\u0105da\u0142o a\u017c o 21% wi\u0119cej widz\u00f3w ni\u017c poprzedni, co przyczyni\u0142o si\u0119 do tego, \u017ce stacja AMC zdecydowa\u0142a si\u0119 na nakr\u0119cenie trzeciego sezonu. 14 sierpnia, 2011 roku, AMC og\u0142osi\u0142o, \u017ce \"Breaking Bad\" zosta\u0142o przed\u0142u\u017cone na sezon czwarty i ostatni, pi\u0105ty, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 16 odcink\u00f3w w odr\u00f3\u017cnieniu od poprzednich serii. == Nagrody i nominacje == Breaking Bad otrzyma\u0142 pozytywne opinie krytyk\u00f3w, opr\u00f3cz licznych nagr\u00f3d i nominacji, w tym sze\u015b\u0107 nagr\u00f3d Emmy. G\u0142\u00f3wny odtw\u00f3rca serialu Bryan Cranston otrzymywa\u0142 nagrod\u0119 Emmy dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym przez trzy lata z rz\u0119du.","start_idx":423,"end_idx":542}
{"id":"mrc_1173","question":"jaki samolot rozbi\u0142 si\u0119 w lesie kabackim?","answer":"I\u0142-62M SP-LBG \u201eTadeusz Ko\u015bciuszko\u201d Polskich Linii Lotniczych LOT","context":"Katastrofa lotnicza w Lesie Kabackim \u2013 wypadek lotniczy samolotu pasa\u017cerskiego I\u0142-62M SP-LBG \u201eTadeusz Ko\u015bciuszko\u201d Polskich Linii Lotniczych LOT, kt\u00f3ry wydarzy\u0142 si\u0119 w sobot\u0119 9 maja 1987 o godzinie 11:12:13 podczas lotu nr LO 5055 na trasie Warszawa\u2013Nowy Jork, w trakcie podchodzenia do l\u0105dowania awaryjnego, po awarii silnik\u00f3w. Komisja badaj\u0105ca przyczyny katastrofy ustali\u0142a, \u017ce w ko\u0144cowej fazie podchodzenia do l\u0105dowania awaryjnego, w wyniku rozszerzaj\u0105cych si\u0119 uszkodze\u0144 powsta\u0142ych w uk\u0142adach samolotu i po\u017caru na jego pok\u0142adzie, za\u0142oga utraci\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 efektywnego nim sterowania, czego nast\u0119pstwem by\u0142o zderzenie samolotu z ziemi\u0105. Katastrofa wydarzy\u0142a si\u0119 w Warszawie, na po\u0142udniowym skraju Lasu Kabackiego, 5700 metr\u00f3w od progu drogi startowej na kierunku 33 lotniska Warszawa-Ok\u0119cie. Zgin\u0119li wszyscy znajduj\u0105cy si\u0119 na pok\u0142adzie \u2013 183 osoby, a sam samolot","start_idx":79,"end_idx":143}
{"id":"mrc_1174","question":"jakie stanowisko ma kaczy\u0144ski?","answer":"prezesa Prawa i Sprawiedliwo\u015bci","context":"na pos\u0142a w okr\u0119gu sto\u0142ecznym, zdobywaj\u0105c 202 424 g\u0142osy. Sam Jaros\u0142aw Kaczy\u0144ski nie obj\u0105\u0142 \u017cadnej funkcji w strukturach administracji rz\u0105dowej, Sejmu ani klubu parlamentarnego PiS, a mimo to uznawany jest przez wielu komentator\u00f3w za kluczow\u0105 posta\u0107 w pa\u0144stwie. 2 lipca 2016 zosta\u0142 ponownie wybrany na stanowisko prezesa Prawa i Sprawiedliwo\u015bci. 6 pa\u017adziernika 2020 obj\u0105\u0142 funkcj\u0119 wiceprezesa Rady Ministr\u00f3w w rekonstruowanym drugim rz\u0105dzie Mateusza Morawieckiego. Jako wicepremier rady ministr\u00f3w i szef koalicji rz\u0105dz\u0105cej realizowa\u0142 polityk\u0119, kt\u00f3rej skutkiem by\u0142y zmiany w dzia\u0142aniu Trybuna\u0142u Konstytucyjnego, co spotka\u0142o si\u0119 z oskar\u017ceniami opozycji o nielegalne przej\u0119cie Trybuna\u0142u i obsadzenie politycznymi nominatami. 22 pa\u017adziernika 2020 Trybuna\u0142 Konstytucyjny (Polska) wyda\u0142 orzeczenie zaostrzaj\u0105ce przepisy dotycz\u0105ce aborcji i zakazuj\u0105ce jej wykonywania nawet w przypadku ci\u0119\u017ckiego i nieodwracalnego upo\u015bledzenia p\u0142odu","start_idx":310,"end_idx":341}
{"id":"mrc_1175","question":"co nale\u017cy rozumie\u0107 przez poj\u0119cie organy w\u0142adzy publicznej?","answer":"podmiot (cz\u0142owiek lub grupa ludzi) wyodr\u0119bniony w strukturze administracji, wyposa\u017cony we w\u0142adztwo administracyjne oraz posiadaj\u0105cy w\u0142asne, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105ce go kompetencje.","context":"Organ administracji publicznej (organ administracyjny) \u2013 w prawie administracyjnym definiowany jest jako podmiot (cz\u0142owiek lub grupa ludzi) wyodr\u0119bniony w strukturze administracji, wyposa\u017cony we w\u0142adztwo administracyjne oraz posiadaj\u0105cy w\u0142asne, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105ce go kompetencje. Organy administracyjne s\u0105 trzonem aparatu administracyjnego i najwa\u017cniejszymi elementami administracji publicznej. Jednostkami pomocniczymi organ\u00f3w s\u0105 urz\u0119dy, wykonuj\u0105ce cz\u0119sto zadania zlecone przez organy. Dzia\u0142aj\u0105 wed\u0142ug okre\u015blonych struktur np.: jednostka pomocnicza gminy. == Definicje == Wed\u0142ug definicji zawartej w polskim Kodeksie post\u0119powania administracyjnego (k.p.a.) organami administracji publicznej s\u0105 ministrowie, centralne organy administracji rz\u0105dowej, wojewodowie, dzia\u0142aj\u0105ce w ich imieniu lub we w\u0142asnym imieniu inne organy administracji rz\u0105dowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorz\u0105du terytorialnego oraz organy i podmioty, kt\u00f3re s\u0105 powo\u0142ane z mocy prawa lub na podstawie porozumie\u0144 do rozstrzygania spraw indywidualnych","start_idx":105,"end_idx":273}
{"id":"mrc_1176","question":"kto z\u0142o\u017cy\u0142 ofiar\u0119 milsz\u0105 bogu ni\u017c ofiara kaina jego brata?","answer":"Abe","context":"Kaina, kt\u00f3ry zabi\u0142 brata dlatego, \u017ce jego czyny by\u0142y dobre, i m\u00f3wi, \u017ce ka\u017cdy, kto nienawidzi swego brata, jest zab\u00f3jc\u0105 (1 J 3,13-15). W \"Li\u015bcie do Hebrajczyk\u00f3w\" Abel zostaje przywo\u0142any w dw\u00f3ch miejscach \u2013 Hbr 11,4 podkre\u015bla, \u017ce ofiara Abla by\u0142a cenniejsza ni\u017c ofiara Kaina dzi\u0119ki jego wierze, dzi\u0119ki czemu otrzyma\u0142 on Bo\u017ce \u015bwiadectwo sprawiedliwo\u015bci; Hbr przywo\u0142uje Abla jako typ mesja\u0144ski m\u00f3wi\u0105c, \u017ce ofiara krwi Chrystusa jest skuteczniejsza ni\u017c ofiara krwi Abla. Ewangelia Mateusza (23,35) i \u0141ukasza (11,51) przywo\u0142uj\u0105 Abla jako pierwszego m\u0119czennika. ==== Kain i Abel w apokryfach i pseudoepigrafach ==== Funkcjonuj\u0105ca w tradycji \u017cydowskiej jako apokryf Ksi\u0119ga Jubileusz\u00f3w (znana r\u00f3wnie\u017c jako \"Leptogenesis\", czyli \u201ema\u0142a\u201d Ksi\u0119ga Rodzaju) rozwija w\u0105tek dzieci Adama i Ewy. Wed\u0142ug tradycji zawartej w Jub 4,1-9","start_idx":161,"end_idx":164}
{"id":"mrc_1177","question":"czym jest grecka paideia?","answer":"w staro\u017cytnej Grecji s\u0142owem paideia nazywano to, co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie okre\u015blamy mianem wychowania czy kultury.","context":"Paideia (st. gr. \u03c0\u03b1\u03b9\u03b4\u03b5\u03af\u03b1) \u2013 w staro\u017cytnej Grecji s\u0142owem paideia nazywano to, co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie okre\u015blamy mianem wychowania czy kultury. Takie rozumienie poj\u0119cia paidei si\u0119ga poemat\u00f3w Homera i Hezjoda, dzie\u0142 antycznych poet\u00f3w i tragik\u00f3w greckich, artyst\u00f3w, w szczeg\u00f3lno\u015bci za\u015b filozof\u00f3w oraz instytucji czy urz\u0105dze\u0144 spo\u0142ecznych o charakterze wychowawczym \u2013 prawa, tradycji, ustroju pa\u0144stwa-miasta (polis), narodzin szkolnictwa. Paideia by\u0142a istot\u0105 i g\u0142\u00f3wnym nurtem czy zasad\u0105 ich funkcjonowania. Celem tak poj\u0119tej paidei by\u0142o ukszta\u0142towanie, wyedukowanie cz\u0142owieka pi\u0119knego i m\u0105drego w oparciu o najwy\u017csze idea\u0142y i najdoskonalsze wzorce, za\u015b jej podstawowym sk\u0142adnikiem by\u0142y kwestie zwi\u0105zane ze szlachetno\u015bci\u0105, moralno\u015bci\u0105 czy dobroci\u0105 cz\u0142owieka. Paideia [gr.]: # w staro\u017cytnej Grecji pocz\u0105tkowo wychowanie dzieci, a od p\u00f3\u017anego okresu klasycznego kszta\u0142cenie og\u00f3lne, humanizacja; # d\u0105\u017cenie do idealnej jedno\u015bci cielesnego,","start_idx":28,"end_idx":133}
{"id":"mrc_1178","question":"kiedy nadano nazwiska w polsce?","answer":"powsta\u0142y dopiero u schy\u0142ku \u015bredniowiecza","context":"Polskie nazwiska \u2013 s\u0105 zjawiskiem historycznie p\u00f3\u017anym, poniewa\u017c powsta\u0142y dopiero u schy\u0142ku \u015bredniowiecza. Pocz\u0105tkowo obj\u0119\u0142y szlacht\u0119 (XV \u2013 XVI w.) i stopniowo rozprzestrzeni\u0142y si\u0119 na mieszcza\u0144stwo i ch\u0142opstwo. W dw\u00f3ch ostatnich grupach spo\u0142ecznych proces ten trwa\u0142 do po\u0142. XVII w. Wyj\u0105tkowo na niekt\u00f3rych terenach (np. Wielkopolska, P\u0142ockie, Kresy Wschodnie) i u niewielkiego odsetka os\u00f3b trwa\u0142 on nawet do XVIII w. W okresie staropolskim posiadanie nazwiska regulowa\u0142o prawo zwyczajowe, dopiero pa\u0144stwa zaborcze (XVIII/XIX w.) wprowadzi\u0142y pierwsze akty prawne, wprowadzaj\u0105c m.in. obowi\u0105zek posiadania nazwiska dla wszystkich grup spo\u0142ecznych, dotychczas bowiem zwyczaj ten nie przyj\u0105\u0142 si\u0119 w\u015br\u00f3d \u017byd\u00f3w. Badacze od wielu lat starali si\u0119 zdefiniowa\u0107 nazwisko jako odr\u0119bn\u0105 jednostk\u0119 j\u0119zykow\u0105 i historyczn\u0105 (prawn\u0105). W wyniku ich ustale\u0144 mo\u017cna przyj\u0105\u0107, \u017ce jest to jednostka","start_idx":63,"end_idx":103}
{"id":"mrc_1179","question":"co to jest uczynek mi\u0142osierdzia?","answer":"Katechizm Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego w punkcie VI, artyku\u0142 VII rozdzia\u0142 II pisze, \u017ce \u201euczynkami mi\u0142osierdzia s\u0105 dzie\u0142a mi\u0142o\u015bci, przez kt\u00f3re przychodzimy z pomoc\u0105 naszemu bli\u017aniemu w potrzebach jego cia\u0142a i duszy\u201d.","context":"Uczynki mi\u0142osierdzia \u2013 obowi\u0105zki chrze\u015bcijanina wymieniane m.in. w Katechizmie Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego oraz w katechizmach innych wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich. Katechizm Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego w punkcie VI, artyku\u0142 VII rozdzia\u0142 II pisze, \u017ce \u201euczynkami mi\u0142osierdzia s\u0105 dzie\u0142a mi\u0142o\u015bci, przez kt\u00f3re przychodzimy z pomoc\u0105 naszemu bli\u017aniemu w potrzebach jego cia\u0142a i duszy\u201d. Uczynki mi\u0142osierdzia wzgl\u0119dem duszy: # Grzesz\u0105cych upomina\u0107 # Nieumiej\u0119tnych poucza\u0107 # W\u0105tpi\u0105cym dobrze radzi\u0107 # Strapionych pociesza\u0107 # Krzywdy cierpliwie znosi\u0107 # Urazy ch\u0119tnie darowa\u0107 # Modli\u0107 si\u0119 za \u017cywych i umar\u0142ych Uczynki mi\u0142osierdzia wzgl\u0119dem cia\u0142a: # G\u0142odnych nakarmi\u0107. # Spragnionych napoi\u0107. # Nagich przyodzia\u0107. # Podr\u00f3\u017cnych w dom przyj\u0105\u0107. # Wi\u0119\u017ani\u00f3w pociesza\u0107. # Chorych nawiedza\u0107. # Umar\u0142ych pogrzeba\u0107.","start_idx":153,"end_idx":361}
{"id":"mrc_1180","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa pa\u017adziernik?","answer":"Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d.","context":"Pa\u017adziernik jest na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej miesi\u0105cem jesiennym, a na po\u0142udniowej wiosennym. Jest najd\u0142u\u017cszym miesi\u0105cem w roku kalendarzowym, poniewa\u017c wypada wtedy zmiana z czasu letniego na zimowy (jest d\u0142u\u017cszy o jedn\u0105 godzin\u0119 od pozosta\u0142ych 31-dniowych miesi\u0119cy). Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d. Obok tego funkcjonowa\u0142y r\u00f3wnie\u017c nazwy: \"pa\u017adzierzec\", \"pa\u017adzierze\u0144\", \"po\u015bciernik\", a tak\u017ce \"winnik\" (por. starogerma\u0144ska nazwa miesi\u0105ca \"Weinmond\"). \u0141aci\u0144ska nazwa \"October\" (\u201e\u00f3smy miesi\u0105c\u201d; zobacz: kalendarz rzymski) zosta\u0142a zapo\u017cyczona przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w europejskich. W pierwsz\u0105 niedziel\u0119 pa\u017adziernika w Ko\u015bcio\u0142ach mariawickich obchodzona jest uroczysto\u015b\u0107 Matki Bo\u017cej R\u00f3\u017ca\u0144cowej. 2 pa\u017adziernika jest wspomnienie liturgiczne \u015awi\u0119tych Anio\u0142\u00f3w Str\u00f3\u017c\u00f3w. 4 i 10 pa\u017adziernika maj\u0105 za patron\u00f3w \u015bwi\u0119tych Franciszk\u00f3w: Franciszka z Asy\u017cu i Franciszka Borgiasza. Na wsi","start_idx":260,"end_idx":398}
{"id":"mrc_1181","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 kopernik?","answer":"Miko\u0142aj Kopernik urodzi\u0142 si\u0119 19 lutego 1473 w Toruniu, przy \u00f3wczesnej ul. \u015bw. Anny (p\u00f3\u017aniej ul. Kopernika nr 15, cho\u0107 wed\u0142ug niekt\u00f3rych badaczy jak np. Karol G\u00f3rski istnieje pogl\u0105d, \u017ce by\u0142 to dom nr 17)","context":"seri\u0119 opowiada\u0144, co najmniej dwie powie\u015bci, dwa pe\u0142nometra\u017cowe filmy fabularne, serial oraz dwie kompozycje muzyczne. Kopernik i jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 sta\u0142y si\u0119 tematem ca\u0142ej dziedziny badawczej zwanej kopernikologi\u0105. == \u017byciorys == === Pochodzenie === Miko\u0142aj Kopernik urodzi\u0142 si\u0119 19 lutego 1473 w Toruniu, przy \u00f3wczesnej ul. \u015bw. Anny (p\u00f3\u017aniej ul. Kopernika nr 15, cho\u0107 wed\u0142ug niekt\u00f3rych badaczy jak np. Karol G\u00f3rski istnieje pogl\u0105d, \u017ce by\u0142 to dom nr 17), w rodzinie kupca Miko\u0142aja i Barbary pochodz\u0105cej z rodziny Watzenrod\u00f3w (zm. po 1495 r.). Mia\u0142 troje starszego rodze\u0144stwa: brata Andrzeja (ur. ok. 1465 r.), siostry Barbar\u0119 (ur. ok. 1469 r.) oraz Katarzyn\u0119 (ur. ok. 1471 r.). R\u00f3d Kopernik\u00f3w pochodzi\u0142 przypuszczalnie ze \u015bl\u0105skiej wsi Koperniki, po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Nys\u0105 i Prudnikiem lub z samej","start_idx":246,"end_idx":448}
{"id":"mrc_1182","question":"jak zako\u0144czy\u0142y si\u0119 losy rzeckiego?","answer":"Ostatecznie umiera w wielce symbolicznej scenie w swoim miejscu pracy, kt\u00f3re tak ukocha\u0142.","context":"jest spychany na drugi plan i nieustannie kontrolowany. Nie umie doj\u015b\u0107 do wniosku, \u017ce jego \u017cyciowe idea\u0142y leg\u0142y w gruzach. Ostatecznie umiera w wielce symbolicznej scenie w swoim miejscu pracy, kt\u00f3re tak ukocha\u0142. By\u0142 starym idealist\u0105, kt\u00f3ry okaza\u0142 si\u0119 nie przystawa\u0107 do czas\u00f3w, w kt\u00f3rych \u017cy\u0142. == Odniesienia w kulturze == Posta\u0107 Ignacego Rzeckiego pojawia si\u0119 w produkcji kinowej pod tym samym tytu\u0142em, w kt\u00f3rej w rol\u0119 bohatera wcieli\u0142 si\u0119 Tadeusz Fijewski, a tak\u017ce w serialu telewizyjnym (Bronis\u0142aw Pawlik). == Upami\u0119tnienie == * Z inicjatywy poety Stefana Godlewskiego na pocz\u0105tku 1937 w bramie kamienicy J\u00f3zefa Grodzickiego przy ul. Krakowskie Przedmie\u015bcie 7 ods\u0142oni\u0119to tablica upami\u0119tniaj\u0105ca Ignacego Rzeckiego (tam mia\u0142 mieszka\u0107 stary subiekt). Tablica zosta\u0142a zniszczona w 1944 i odtworzona w 1988.","start_idx":123,"end_idx":212}
{"id":"mrc_1183","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa do piosenki jolka jolka?","answer":"Marek Dutkiewicz","context":"Jolka, Jolka pami\u0119tasz \u2013 ballada rockowa Budki Suflera, wydana w 1982 roku jako \u00f3smy singel zespo\u0142u. Piosenka znalaz\u0142a si\u0119 na albumie kompilacyjnym \"1974\u20131984\", kt\u00f3ry wydano w roku 1984. Autorem tekstu jest Marek Dutkiewicz, a muzyki Romuald Lipko. Warunkiem zgody na nagranie utworu by\u0142o szybkie napisanie polskiego tekstu do utworu \u201eTime to Turn\u201d niemieckiego zespo\u0142u Eloy. Po jego stworzeniu (\u201eNoc komety\u201d) zesp\u00f3\u0142 m\u00f3g\u0142 przyst\u0105pi\u0107 do nagrania utworu \u201eJolka, Jolka pami\u0119tasz\u201d, nad kt\u00f3rym pracowano od kilku miesi\u0119cy. Piosenk\u0119 za\u015bpiewa\u0142 wokalista zespo\u0142u Felicjan Andrzejczak. Utw\u00f3r zadebiutowa\u0142 w \"poczekalni\" 31. notowania Listy przeboj\u00f3w Programu Trzeciego z dnia 20 listopada 1982 roku, utrzymywa\u0142 si\u0119 na Li\u015bcie przez 13 tygodni, a w 34. notowaniu Listy osi\u0105gn\u0105\u0142 pierwsze miejsce (notowanie z 11 grudnia 1982). Piosenka okaza\u0142a si\u0119","start_idx":207,"end_idx":223}
{"id":"mrc_1184","question":"dok\u0105d prowadzi czarna dziura?","answer":"Z czarnej dziury nie mo\u017cna si\u0119 wydosta\u0107, bo wszystkie drogi ucieczki prowadz\u0105 z powrotem do \u015brodka.","context":"W skrajnych przypadkach oddzia\u0142ywanie grawitacji mo\u017ce by\u0107 tak du\u017ce, \u017ce wszystkie linie geodezyjne wok\u00f3\u0142 danego cia\u0142a s\u0105 liniami zamkni\u0119tymi. \u017badna z nich nie wychodzi poza pewien ograniczony fragment obj\u0119to\u015bci przestrzeni zwany horyzontem zdarze\u0144. Czarna dziura jest obiektem, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 wewn\u0105trz w\u0142asnego horyzontu zdarze\u0144. Z czarnej dziury nie mo\u017cna si\u0119 wydosta\u0107, bo wszystkie drogi ucieczki prowadz\u0105 z powrotem do \u015brodka. Przypomina to sytuacj\u0119 marynarza, kt\u00f3ry pr\u00f3buje znale\u017a\u0107 koniec \u015bwiata. Dok\u0105dkolwiek by nie pop\u0142yn\u0105\u0142, zawsze b\u0119dzie znajdowa\u0142 jakie\u015b l\u0105dy lub morza. Po do\u015b\u0107 d\u0142ugiej w\u0119dr\u00f3wce wr\u00f3ci do punktu wyj\u015bcia. W przypadku czarnej dziury uwi\u0119ziona jest nie tylko materia, ale i \u015bwiat\u0142o, kt\u00f3re zawsze porusza si\u0119 po liniach geodezyjnych. Co wi\u0119cej, ogromne zakrzywienie czasoprzestrzeni spowalnia up\u0142yw czasu. I tak na zewn\u0119trznej powierzchni","start_idx":333,"end_idx":432}
{"id":"mrc_1185","question":"jaka jest pe\u0142na nazwa polski?","answer":"Rzeczpospolita Polska","context":"Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 oficjalna nazwa pa\u0144stwa polskiego od drugiej po\u0142owy XVII wieku do 1795 (jedna z wielu stosowanych w\u00f3wczas) oraz w latach 1918\u20131952 i od 1989. S\u0142owo \"rzeczpospolita\" oznacza to samo co s\u0142owo \"republika\", jednak wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jest stosowane wy\u0142\u0105cznie w odniesieniu do Polski, Republiki Rzymskiej, Republiki Weneckiej lub Republiki Nowogrodzkiej. Historyczne po\u0142\u0105czenie Polski i Litwy nazwano Rzecz\u0105pospolit\u0105 Obojga Narod\u00f3w ze wzgl\u0119du na status republika\u0144ski pa\u0144stwa, a nie dlatego, \u017ce to by\u0142o po\u0142\u0105czenie Polski z innym krajem. Do czas\u00f3w II wojny \u015bwiatowej w nomenklaturze polityczno-prasowej s\u0142owem \"rzeczpospolita\" okre\u015blano r\u00f3wnie\u017c inne pa\u0144stwa o ustroju republika\u0144skim np. Rzeczpospolita Francuska. Wzorem Francji w historiografii i publicystyce polskiej stosuje si\u0119 numeracj\u0119 RP, przy czym inaczej ni\u017c we Francji zmiany kolejnego numeru Rzeczypospolitej nie nast\u0119powa\u0142y","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_1186","question":"sk\u0105d pochodzili tatarzy?","answer":"Wywodz\u0105 si\u0119 z teren\u00f3w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Mongolii i rejonu Bajka\u0142u","context":"Tatarzy (nazwa w\u0142asna: \"tatarlar\" / \u0442\u0430\u0442\u0430\u0440\u043b\u0430\u0440) \u2013 grupa lud\u00f3w tureckich z Europy wschodniej oraz p\u00f3\u0142nocnej Azji. Wywodz\u0105 si\u0119 z teren\u00f3w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Mongolii i rejonu Bajka\u0142u, prawdopodobnie spokrewnieni s\u0105 z Po\u0142owcami i Kipczakami. Weszli w sk\u0142ad imperium Czyngis-chana i jako element wieloetnicznej armii mongolskiej brali udzia\u0142 w wyprawach na Europ\u0119, przez co s\u0142owo \u201eTatarzy\u201d sta\u0142o si\u0119 na Zachodzie synonimem Mongo\u0142\u00f3w. Po rozpadzie imperium mongolskiego utworzyli szereg pa\u0144stw w jego zachodniej cz\u0119\u015bci, m.in. Z\u0142ot\u0105 Ord\u0119, Chanat Astracha\u0144ski, Chanat Kaza\u0144ski, Chanat Syberyjski, Chanat Krymski. W XIV wieku przyj\u0119li sunnick\u0105 wersj\u0119 islamu. == Od\u0142amy Tatar\u00f3w == Tatarzy rozsiani s\u0105 po ogromnych obszarach, g\u0142\u00f3wnie by\u0142ego ZSRR. Dziel\u0105 si\u0119 na kilka grup b\u0119d\u0105cych cz\u0119sto osobnymi narodami. Najliczniejsi s\u0105 Tatarzy Kaza\u0144scy, zamieszkuj\u0105cy Tatarstan i nazywani s\u0105 po","start_idx":111,"end_idx":178}
{"id":"mrc_1187","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 partia d\u0105\u017c\u0105ca do komunizmu?","answer":"Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR)","context":"Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) \u2013 hegemoniczna partia komunistyczna utworzona 15 grudnia 1948, poprzez po\u0142\u0105czenie Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej, po przeprowadzeniu czystek w ich szeregach. Okre\u015blana r\u00f3wnie\u017c jako realno-socjalistyczna, sprawuj\u0105ca rz\u0105dy w PRL w latach 1948\u20131989. Istnia\u0142a do 30 stycznia 1990. Realizowa\u0142a ideologi\u0119 marksizmu-leninizmu. Zgodnie z obowi\u0105zuj\u0105c\u0105 terminologi\u0105 partyjn\u0105 i deklarowanymi za\u0142o\u017ceniami ideowymi, PZPR stanowi\u0142a awangard\u0119 rz\u0105dz\u0105cej klasy robotniczej. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 PZPR (oparta na obowi\u0105zuj\u0105cych w bloku wschodnim modelach: monopartyjnym lub hegemonicznym), w ramach mi\u0119dzynarodowego ruchu komunistycznego i pa\u0144stw demokracji ludowej, podporz\u0105dkowana by\u0142a WKP(b)/KPZR (najbardziej do 1956). PZPR by\u0142a parti\u0105 masow\u0105, kieruj\u0105c\u0105 centralnie zarz\u0105dzan\u0105 i zbiurokratyzowan\u0105 gospodark\u0105, sprawuj\u0105c\u0105 w\u0142adz\u0119 pa\u0144stwow\u0105 w spos\u00f3b totalitarny, d\u0105\u017c\u0105c\u0105 do totalitarnego kontrolowania wszystkich sfer \u017cycia spo\u0142ecznego. == Historia PZPR == === Zjednoczenie PPR","start_idx":0,"end_idx":43}
{"id":"mrc_1188","question":"kim by\u0142 tomasz morus?","answer":"angielski my\u015bliciel, pisarz i polityk, cz\u0142onek Izby Lord\u00f3w i kanclerz kr\u00f3lewski, tercjarz franciszka\u0144ski (OFS), m\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski czczony przez anglikan\u00f3w, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego.","context":"Thomas More (wym. //), forma spolszczona Tomasz More, Morus (ur. 7 lutego 1478 w Londynie, zm. 6 lipca 1535 tam\u017ce) \u2013 angielski my\u015bliciel, pisarz i polityk, cz\u0142onek Izby Lord\u00f3w i kanclerz kr\u00f3lewski, tercjarz franciszka\u0144ski (OFS), m\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski czczony przez anglikan\u00f3w, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 i kariera === Thomas More urodzi\u0142 si\u0119 w zamo\u017cnej rodzinie mieszcza\u0144skiej. Cho\u0107 interesowa\u0142y go nauki humanistyczne, kt\u00f3re studiowa\u0142 w Oksfordzie, ojciec (londy\u0144ski s\u0119dzia) sk\u0142oni\u0142 go, by je przerwa\u0142 i podj\u0105\u0142 studia prawnicze. Przez cztery lata mieszka\u0142 u londy\u0144skich kartuz\u00f3w. Porzuciwszy \u017cycie zakonne, zosta\u0142 \u015bwieckim tercjarzem franciszka\u0144skim i wkr\u00f3tce za\u0142o\u017cy\u0142 rodzin\u0119. Jego \u017cona, Jane Colt, urodzi\u0142a czw\u00f3rk\u0119 dzieci, niestety wcze\u015bnie zmar\u0142a. Jego drug\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a Alicja Middleten. Po uko\u0144czeniu studi\u00f3w, maj\u0105c 23 lata,","start_idx":117,"end_idx":309}
{"id":"mrc_1189","question":"co powoduje mutacje?","answer":"nag\u0142e, skokowe zmiany materia\u0142u genetycznego kom\u00f3rki.","context":"Mutacja (\u0142ac. \"mutatio\" \u2013 zmiana) \u2013 nag\u0142e, skokowe zmiany materia\u0142u genetycznego kom\u00f3rki. Mo\u017cliwe jest ich dziedziczenie. Podczas poziomego transferu gen\u00f3w, zaka\u017cenia wirusem, crossing-over czy modyfikacji genomu in\u017cynieri\u0105 genetyczn\u0105 r\u00f3wnie\u017c dochodzi do zmiany materia\u0142u genetycznego, jednak przewa\u017cnie nie uznaje si\u0119 ich za mutacje. Termin po raz pierwszy wprowadzony przez biologa Hugo de Vriesa na prze\u0142omie XIX i XX wieku, oznaczaj\u0105cy zmian\u0119 zapisu informacji genetycznej, pierwotne \u017ar\u00f3d\u0142o zmienno\u015bci genetycznej organizm\u00f3w. Mutacja jest zjawiskiem losowym, podlegaj\u0105cym jednak wp\u0142ywom \u015brodowiska (mutagenom \u2013 np. czynnikowi chemicznym, promieniowaniu). Cz\u0119sto\u015b\u0107 mutacji nie jest sta\u0142a pomi\u0119dzy gatunkami (np. RNA wirusa HIV mutuje bardzo szybko) i zale\u017cy mi\u0119dzy innymi od doskona\u0142o\u015bci aparatu powielania kwasu nukleinowego i jego naprawy. Odmienn\u0105 klas\u0105 mutacji s\u0105 zmiany spowodowane transpozycj\u0105 (tzw. skacz\u0105ce geny), gdzie","start_idx":36,"end_idx":89}
{"id":"mrc_1190","question":"co to \u015brednica okr\u0119gu?","answer":"dowolny odcinek o ko\u0144cach nale\u017c\u0105cych do tej figury i przechodz\u0105cy przez jej \u015brodek symetrii.","context":"\u015arednica okr\u0119gu lub sfery \u2013 dowolny odcinek o ko\u0144cach nale\u017c\u0105cych do tej figury i przechodz\u0105cy przez jej \u015brodek symetrii. Niekiedy t\u0119 definicj\u0119 rozszerza si\u0119 na sto\u017ckowe i kwadryki maj\u0105ce \u015brodek symetrii (np. elipsy, elipsoidy, a nawet hiperbole i hiperboloidy). Przez \u015brednic\u0119 ko\u0142a lub kuli rozumie si\u0119 \u015brednic\u0119 jej brzegu, tj. odpowiednio okr\u0119gu i sfery. W\u00f3wczas tak zdefiniowana \u015brednica jest najd\u0142u\u017cszym odcinkiem zawartym w ca\u0142o\u015bci w tych figurach, \u015arednic\u0119 najcz\u0119\u015bciej oznacza si\u0119 liter\u0105 d oraz symbolem \u2300. \u015arednic\u0105 nazywana jest te\u017c d\u0142ugo\u015b\u0107 jednego z tych odcink\u00f3w. == \u015arednica zbioru == W przestrzeni metrycznej (X, d) \u015brednic\u0105 zbioru A nazywamy supremum odleg\u0142o\u015bci wszystkich par punkt\u00f3w tego zbioru: : \\operatorname{diam}(A) := \\sup \\left\\{d(a,b): a, b \\in A \\right\\}. Powy\u017csza funkcja liczbowa pozwala okre\u015bli\u0107","start_idx":28,"end_idx":120}
{"id":"mrc_1191","question":"dlaczego ksi\u0105\u017cka kamienie na szaniec ma taki tytu\u0142?","answer":"Jej tytu\u0142 nawi\u0105zuje do fragmentu wiersza Juliusza S\u0142owackiego \"Testament m\u00f3j\".","context":"Kamienie na szaniec \u2013 ksi\u0105\u017cka Aleksandra Kami\u0144skiego opowiadaj\u0105ca o dzia\u0142alno\u015bci grupy cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w w Warszawie podczas II wojny \u015bwiatowej. Jest oparta na prawdziwych wydarzeniach z ko\u0144ca lat 30. i okresu okupacji niemieckiej. Jej tytu\u0142 nawi\u0105zuje do fragmentu wiersza Juliusza S\u0142owackiego \"Testament m\u00f3j\". == Historia == Ksi\u0105\u017cka powsta\u0142a na podstawie kr\u00f3tkiej relacji Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d spisanej podczas \u015awi\u0105t Wielkanocnych, 25\u201326 kwietnia 1943, w maj\u0105tku Szcz\u0119sne (obecnie otulina Grodziska Mazowieckiego). Jej przygotowanie doradzi\u0142 mu J\u00f3zef Zawadzki, kt\u00f3rego niepokoi\u0142 z\u0142y stan psychiczny syna prze\u017cywaj\u0105cego \u015bmier\u0107 Jana Bytnara oraz Aleksego Dawidowskiego i Tadeusza Krzy\u017cewicza, kt\u00f3rzy ponie\u015bli \u015bmier\u0107 w wyniku zorganizowanej przez niego akcji pod Arsena\u0142em. W tek\u015bcie \u201eZo\u015bka\u201d opisa\u0142 powstanie grupy przyjaci\u00f3\u0142 z 23. Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerskiej (od koloru chust nazywanej \u201ePomara\u0144czarni\u0105\u201d), ich","start_idx":240,"end_idx":318}
{"id":"mrc_1192","question":"gdzie le\u017c\u0105 chiny?","answer":"Chiny swym ogromnym obszarem zajmuj\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Azji \u015arodkowej i obszar Azji Wschodniej.","context":"Chiny (CHRL) s\u0105 najwi\u0119kszym pa\u0144stwem azjatyckim (nie licz\u0105c azjatyckiej cz\u0119\u015bci Rosji) i najwi\u0119kszym na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci. Terytorium Chi\u0144skiej Republiki Ludowej skupia 6,5% powierzchni l\u0105dowej \u015bwiata i prawie jedn\u0105 pi\u0105t\u0105 \u015bwiatowej populacji ludzi. == Powierzchnia, po\u0142o\u017cenie i granice == Powierzchnia \u2013 9 597 000 km\u00b2 (bez Tajwanu), kraj trzeci co do wielko\u015bci na \u015bwiecie. Po\u0142o\u017cenie \u2013 Chiny swym ogromnym obszarem zajmuj\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Azji \u015arodkowej i obszar Azji Wschodniej. Od strony wschodniej oblewaj\u0105 je wody Oceanu Spokojnego (Morze Wschodniochi\u0144skie w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci i Morze Po\u0142udniowochi\u0144skie w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci, oraz Morze \u017b\u00f3\u0142te, kt\u00f3re oddziela ten kraj od P\u00f3\u0142wyspu Korea\u0144skiego). Skrajne punkty \u2013 p\u00f3\u0142nocny 53\u00b013\u2032N, po\u0142udniowy 18\u00b012\u2032N, zachodni 73\u00b050\u2032E, wschodni 135\u00b010\u2032E. W przypadku po\u0142udniowego punktu nie zosta\u0142y wliczone niewielkie wysepki np.","start_idx":403,"end_idx":486}
{"id":"mrc_1193","question":"kiedy powsta\u0142a chi\u0144ska republika ludowa?","answer":"Chi\u0144ska Republika Ludowa zosta\u0142a proklamowana 1 pa\u017adziernika 1949 przez Mao Zedonga","context":"brzoskwinie czy herbata. == Historia == Chi\u0144ska Republika Ludowa zosta\u0142a proklamowana 1 pa\u017adziernika 1949 przez Mao Zedonga po wygranej przez jego zwolennik\u00f3w wojnie domowej. Pokonani zwolennicy Kuomintangu i ich lider Czang Kaj-szek wycofali si\u0119 na Tajwan, dok\u0105d przenie\u015bli rz\u0105d Republiki Chi\u0144skiej. Chi\u0144ska Republika Ludowa obj\u0119\u0142a wi\u0119kszo\u015b\u0107 historycznych teren\u00f3w Chin, a jej granice zosta\u0142y dodatkowo poszerzone w 1950 roku w wyniku interwencji w Tybecie. W polityce wewn\u0119trznej na pocz\u0105tku lat 50. przeprowadzono reform\u0119 roln\u0105, w wyniku kt\u00f3rej pomi\u0119dzy 300 milion\u00f3w ch\u0142op\u00f3w rozdzielono 47 milion\u00f3w hektar\u00f3w ziemi, znacjonalizowano g\u0142\u00f3wnie warto\u015b\u0107 zagraniczn\u0105, w\u0142asno\u015b\u0107 miejscowej bur\u017cuazji pozosta\u0142a prywatna. W 1950 roku Chiny udzieli\u0142y wsparcia Korei P\u00f3\u0142nocnej i wys\u0142a\u0142y swoje wojska na wojn\u0119 korea\u0144sk\u0105. Na prze\u0142omie 1953 i 1954 roku opracowano za\u0142o\u017cenia tzw. okresu przej\u015bciowego","start_idx":40,"end_idx":123}
{"id":"mrc_1194","question":"co znajduje si\u0119 na paragonie?","answer":"imi\u0119 i nazwisko","context":"Paragon fiskalny \u2013 wystawiony dla nabywcy przez kas\u0119 rejestruj\u0105c\u0105 podczas sprzeda\u017cy dokument fiskalny z dokonanej sprzeda\u017cy. == Podstawa prawna == Spos\u00f3b wydawania paragon\u00f3w fiskalnych w Polsce jest dzi\u015b regulowany na gruncie: # Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towar\u00f3w i us\u0142ug (Dz.U. 2004 nr 54, poz. 535) # Rozporz\u0105dzenia Ministra Finans\u00f3w w sprawie kas rejestruj\u0105cych (Dz.U. 2019 poz. 816) wraz z nowelizacj\u0105 (Dz.U. 2020 poz. 732) # Rozporz\u0105dzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie wymaga\u0144 technicznych dla kas rejestruj\u0105cych (Dz.U. 2021 poz. 1759) == Zawarto\u015b\u0107 paragonu == === Informacje zawarte na paragonie === Zgodnie z \"Rozporz\u0105dzeniem Ministra Finans\u00f3w w sprawie kas rejestruj\u0105cych\" paragon fiskalny drukowany przez kas\u0119 musi zawiera\u0107 nast\u0119puj\u0105ce informacje: * imi\u0119 i nazwisko","start_idx":795,"end_idx":810}
{"id":"mrc_1195","question":"kto obchodzi imieniny 1 stycznia?","answer":"Almachiusz, Eufrozyna, Fulgencjusz, Fulgenty, J\u00f3zef, Konkordiusz, Maria, Mas\u0142aw, Miecis\u0142aw, Mieczys\u0142aw, Mieczys\u0142awa, Mies\u0142aw, Mieszko, Mojs\u0142aw, Odylon, Odys, Odyseusz, Piotr, Walenty, Walentyn, Wilhelm i Wincenty","context":"== \u015awi\u0119ta == * Imieniny obchodz\u0105: Almachiusz, Eufrozyna, Fulgencjusz, Fulgenty, J\u00f3zef, Konkordiusz, Maria, Mas\u0142aw, Miecis\u0142aw, Mieczys\u0142aw, Mieczys\u0142awa, Mies\u0142aw, Mieszko, Mojs\u0142aw, Odylon, Odys, Odyseusz, Piotr, Walenty, Walentyn, Wilhelm i Wincenty * Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny, anglika\u0144ski \u2013 Obrzezanie Pa\u0144skie * Mi\u0119dzynarodowe: ** Nowy Rok (pierwszy dzie\u0144 roku kalendarzowego), w Polsce dzie\u0144 wolny od pracy ** Dzie\u0144 Domeny Publicznej (m.in. Kanada, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Polska) * Wspomnienia i \u015bwi\u0119ta w Ko\u015bciele katolickim: ** \u015awiatowy Dzie\u0144 Pokoju ** Uroczysto\u015b\u0107 \u015awi\u0119tej Bo\u017cej Rodzicielki Maryi (dawn. \"Obrzezania Pa\u0144skiego\") (\u015bwi\u0119to nakazane) ** \u015bw. Almachiusz (m\u0119czennik) ** \u015bw. Fulgencjusz z Ruspe (ojciec Ko\u015bcio\u0142a) ** \u015bw. Grzegorz z Nazjanzu (Starszy), ojciec \u015bw. Grzegorza Teologa ** \u015bw. J\u00f3zef Maria Tomasi (kardyna\u0142-prezbiter) ** \u015bw. Odylon z Cluny (opat) * W Ko\u015bcio\u0142ach mariawickich:","start_idx":34,"end_idx":246}
{"id":"mrc_1196","question":"kiedy \u015bwi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie s\u0105 niewa\u017cne?","answer":"\u015awi\u0119cenia anglika\u0144skie uwa\u017ca si\u0119 za niewa\u017cne, z powodu defektu formu\u0142y sakramentalnej.","context":"(przedchalcedo\u0144skich). \u015awi\u0119cenia anglika\u0144skie uwa\u017ca si\u0119 za niewa\u017cne, z powodu defektu formu\u0142y sakramentalnej. W okresie \u015bredniowiecza wykszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w Ko\u015bciele praktyka nazywania pos\u0142ug (ostiariatu, lektoratu, egzorcystatu, akolitatu i subdiakonatu) \"\u015bwi\u0119ceniami ni\u017cszymi\". Co wi\u0119cej, na prze\u0142omie XII i XIII wieku prawnicy-kanoni\u015bci zacz\u0119li zalicza\u0107 subdiakonat do \"\u015bwi\u0119ce\u0144 wy\u017cszych\", a niekt\u00f3rzy teologowie (w tym m.in. Bonawentura, Albert Wielki, Robert Bellarmin, cz\u0119\u015bciowo tak\u017ce Tomasz z Akwinu) prowadzili rozwa\u017cania nad sakramentaln\u0105 natur\u0105 pos\u0142ug. Z czasem pogl\u0105dy te zanik\u0142y, papie\u017c Pawe\u0142 VI zaleci\u0142 odst\u0105pienie od u\u017cywania terminu \"\u015bwi\u0119cenia ni\u017csze\", a wsp\u00f3\u0142czesny Katechizm Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego w punkcie 1672 wprost uznaje pos\u0142ugi za sakramentalia. === Diakonat === Diakonat jest pierwszym stopniem sakramentu \u015bwi\u0119ce\u0144. W obrz\u0119dzie \u015bwi\u0119ce\u0144 biskup nak\u0142ada na diakona r\u0119ce \"nie dla kap\u0142a\u0144stwa, lecz dla pos\u0142ugi\". Diakoni, \"wsparci","start_idx":23,"end_idx":109}
{"id":"mrc_1197","question":"co to jest 1 mol?","answer":"jeden mol jest to liczno\u015b\u0107 materii uk\u0142adu zawieraj\u0105cego liczb\u0119 cz\u0105stek (np. atom\u00f3w, cz\u0105steczek, jon\u00f3w, elektron\u00f3w i innych indywidu\u00f3w chemicznych) r\u00f3wn\u0105 liczbie atom\u00f3w zawartych w dok\u0142adnie 0,012 kilograma izotopu w\u0119gla 12C","context":"wesz\u0142a w \u017cycie, przyjmowano, \u017ce jeden mol jest to liczno\u015b\u0107 materii uk\u0142adu zawieraj\u0105cego liczb\u0119 cz\u0105stek (np. atom\u00f3w, cz\u0105steczek, jon\u00f3w, elektron\u00f3w i innych indywidu\u00f3w chemicznych) r\u00f3wn\u0105 liczbie atom\u00f3w zawartych w dok\u0142adnie 0,012 kilograma izotopu w\u0119gla 12C (przy za\u0142o\u017ceniu, \u017ce w\u0119giel jest w stanie niezwi\u0105zanym chemicznie, w spoczynku, a jego atomy nie znajduj\u0105 si\u0119 w stanie wzbudzenia). Wyznaczona w ten spos\u00f3b liczba by\u0142a rezultatem pomiaru i obarczona by\u0142a niepewno\u015bci\u0105 pomiarow\u0105. Niedogodno\u015b\u0107 ta zosta\u0142a usuni\u0119ta i w obecnej definicji mol odpowiada dok\u0142adnie znanej liczbie obiekt\u00f3w. Ponadto nowa definicja mola i warto\u015b\u0107 sta\u0142ej Avogadra nie s\u0105 ju\u017c zale\u017cne od definicji kilograma. Mol jest jednostk\u0105 bezwymiarow\u0105, podobnie jak inne jednostki miary liczno\u015bci, jak np. tuzin, mendel, kopa czy gros. Jednak, w przeciwie\u0144stwie do jednostek typu","start_idx":32,"end_idx":255}
{"id":"mrc_1198","question":"co odpowiada za piegi?","answer":"odpowiedniego wariantu genu \"MC1R\" w \"locus\" 16q24.3, koduj\u0105cego receptor dla melanokortyny.","context":"Piegi (\u0142ac. \"ephelides\") \u2013 ma\u0142e ciemne plamy na sk\u00f3rze. Ich wyst\u0119powanie zwi\u0105zane jest z genetycznie uwarunkowanym szybszym tempem syntezy melaniny przez melanocyty. == Genetyka == Posiadanie pieg\u00f3w jest uwarunkowane genetycznie i wi\u0105\u017ce si\u0119 z posiadaniem odpowiedniego wariantu genu \"MC1R\" w \"locus\" 16q24.3, koduj\u0105cego receptor dla melanokortyny. Dziedziczenie jest autosomalne dominuj\u0105ce. Piegi mog\u0105 nasila\u0107 si\u0119 w wyniku d\u0142ugotrwa\u0142ej ekspozycji na s\u0142o\u0144ce, np. przy opalaniu. \u015awiat\u0142o s\u0142oneczne przenikaj\u0105ce przez sk\u00f3r\u0119 aktywuje melanocyty, co powoduje zwi\u0119kszenie liczby i pociemnienie pieg\u00f3w. == Wyst\u0119powanie == Piegi najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105 u ludzi o bladej sk\u00f3rze oraz jasnych lub rudych w\u0142osach (typ I sk\u00f3ry w klasyfikacji Fitzpatricka). Pojawiaj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na twarzy, ale mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 na wszystkich cz\u0119\u015bciach cia\u0142a wystawionych na dzia\u0142anie s\u0142o\u0144ca. Piegi nie wyst\u0119puj\u0105 u niemowl\u0105t,","start_idx":255,"end_idx":347}
{"id":"mrc_1199","question":"kto przeprowadza\u0142 przez styks?","answer":"Przez Styks przewozi\u0142 Charon.","context":"Styks (gr. St\u00fdx, \u0142ac. Styx) \u2013 w mitologii greckiej g\u0142\u00f3wna spo\u015br\u00f3d pi\u0119ciu rzek Hadesu, przez kt\u00f3r\u0105 musia\u0142a przeprawi\u0107 si\u0119 ka\u017cda dusza zmar\u0142ej osoby w drodze do krainy zmar\u0142ych. Przez Styks przewozi\u0142 Charon. Wyp\u0142ywa\u0142a z Okeanosa, a jej wody wpada\u0142y do Kokytos. Pozosta\u0142e cztery rzeki Hadesu to: Kokytos (\"Oskar\u017cony\"), Acheront (\"Lament\"), Pyriflegeton (\"Pal\u0105cy jak ogie\u0144\"), Lete (\"Zapomnienie\"). . Staro\u017cytni wyobra\u017cali sobie Styks jako nimf\u0119, c\u00f3rk\u0119 tytana Okeanosa i tytanidy Tetydy. Mia\u0142a ona by\u0107 matk\u0105 Zelosa, Nike, Bii i Kratosa. Przysz\u0142a jako pierwsza z pomoc\u0105 Zeusowi wysy\u0142aj\u0105c swoje dzieci przeciw tytanom. W dow\u00f3d wdzi\u0119czno\u015bci Zeus pozwoli\u0142 im na sta\u0142e zosta\u0107 przy sobie, a Styks sta\u0142a si\u0119 b\u00f3stwem, na kt\u00f3re sk\u0142adano najuroczystsze przysi\u0119gi. == Pochodzenie nazwy == Styks \u2013 strumie\u0144 w p\u00f3\u0142nocnej Arkadii,","start_idx":176,"end_idx":205}
{"id":"mrc_1200","question":"jakie instrumenty wchodz\u0105 w sk\u0142ad orkiestry symfonicznej?","answer":"Orkiestr\u0119 stanowi\u0142 zesp\u00f3\u0142 instrument\u00f3w smyczkowych; I i II skrzypce, alt\u00f3wka oraz wiolonczela zdwajana przez kontrabas. Wyra\u017anemu ograniczeniu uleg\u0142a rola d\u0119tych, kt\u00f3r\u0105 tworzy\u0142y flety, oboje i fagoty, a od 1782 roku klarnet.","context":"Orkiestra symfoniczna \u2013 zesp\u00f3\u0142 instrumentalny przeznaczony do wykonywania wielkich dzie\u0142 muzycznych: symfonii, koncert\u00f3w, oper i balet\u00f3w w czasie koncert\u00f3w w filharmoniach, teatrach muzycznych oraz na wolnym powietrzu. Do po\u0142owy XVIII wieku nie istnia\u0142a standardowa obsada orkiestry. Wykszta\u0142ci\u0142a si\u0119 ona na dworze elektora Palatynatu w Mannheim w po\u0142owie XVIII wieku. Orkiestr\u0119 stanowi\u0142 zesp\u00f3\u0142 instrument\u00f3w smyczkowych; I i II skrzypce, alt\u00f3wka oraz wiolonczela zdwajana przez kontrabas. Wyra\u017anemu ograniczeniu uleg\u0142a rola d\u0119tych, kt\u00f3r\u0105 tworzy\u0142y flety, oboje i fagoty, a od 1782 roku klarnet. Instrumenty te dobarwia\u0142y brzmienie smyczk\u00f3w i dopiero w XIX wieku zacz\u0119to powierza\u0107 im partie solowe. Waltornie gra\u0142y pocz\u0105tkowo przede wszystkim fundament harmoniczny, tym wa\u017cniejszy, \u017ce na znaczeniu straci\u0142o basso continuo. Orkiestra symfoniczna nigdy nie uzyska\u0142a ustalonego sk\u0142adu. Jej konfiguracja i","start_idx":369,"end_idx":593}
{"id":"mrc_1201","question":"gdzie ma pocz\u0105tek rzeka bug?","answer":"ma pocz\u0105tek w Rusi czerwoney","context":"Bug (bia\u0142. \u0417\u0430\u0445\u043e\u0434\u043d\u0456 \u0411\u0443\u0433, \"Zachodni Buh\"; ukr. \u0417\u0430\u0445\u0456\u0434\u043d\u0438\u0439 \u0411\u0443\u0433, \"Zachidnyj Buh\") \u2013 czwarta pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci rzeka w Polsce, b\u0119d\u0105ca dop\u0142ywem Narwi, przep\u0142ywaj\u0105ca przez zachodni\u0105 Ukrain\u0119, zachodni\u0105 Bia\u0142oru\u015b i wschodni\u0105 Polsk\u0119. Ksi\u0105dz Franciszek Siarczy\u0144ski w wydanym w latach 1782-1783 \"Dykcyonarzyku geograficznym\" podawa\u0142: \"BUG, rz\"[eka] \"w Polszcze, ma pocz\u0105tek w Rusi czerwoney, p\u0142ynie pod Sokal, W\u0142odaw\u0119, Brze\u015bcie Lit\"[ewskie], \"Drohiczyn, a pod Zakroczymem \u0142\u0105czy si\u0119 z Wis\u0142\u0105\". == Dorzecze == D\u0142ugo\u015b\u0107 Bugu wynosi 772 km, a powierzchnia dorzecza 39 420 km\u00b2. Z tego najwi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 le\u017cy na terenie Polski \u2013 19,4 tys. km\u00b2 (49,2%). Na terenie Ukrainy le\u017cy 10,8 tys. km\u00b2 (27,4%) obszaru zlewni, na Bia\u0142orusi natomiast 9,2 tys. km\u00b2 (23,3%). \u015aredni przep\u0142yw w dolnym biegu, w Wyszkowie, wynosi 154 m\u00b3/s, co","start_idx":351,"end_idx":379}
{"id":"mrc_1202","question":"jakim terminem okreslamy rzady oparte na sile ktora sprawuje jednostka lub grupa osob?","answer":"W\u0142adza","context":"W\u0142adza \u2013 mo\u017cliwo\u015b\u0107 wywierania przez jednostk\u0119 b\u0105d\u017a grup\u0119 rzeczywistego wp\u0142ywu na istotne okoliczno\u015bci \u017cycia przez ukierunkowywanie w\u0142asnego post\u0119powania (w\u0142adza nad sob\u0105 \u2013 indywidualna) lub post\u0119powania innych os\u00f3b (w\u0142adza nad innymi \u2013 spo\u0142eczna). W\u0142adza spo\u0142eczna jest zdolno\u015bci\u0105 ukierunkowywania zachowa\u0144 innych ludzi niezale\u017cnie od tego, czy jest to zgodne z ich interesem i wol\u0105. Tam, gdzie przewa\u017ca zgodno\u015b\u0107 interes\u00f3w i woli wsp\u00f3\u0142zale\u017cnych osobnik\u00f3w, zb\u0119dne s\u0105 stosunki w\u0142adcze. Ze wzgl\u0119du na charakter relacji mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o w\u0142adzy: * indywidualnej \u2013 panowania nad sob\u0105 i swym post\u0119powaniem wzgl\u0119dem innych przez wyb\u00f3r mi\u0119dzy alternatywnymi wariantami zachowa\u0144; * wsp\u00f3lnotowej \u2013 wynikaj\u0105cej z bezpo\u015brednich relacji mi\u0119dzyosobniczych (np. rodzinnych, s\u0105siedzkich, towarzyskich, mafijnych), * publicznej \u2013 obejmuj\u0105cej du\u017ce, niepowi\u0105zane wi\u0119zami osobistymi spo\u0142eczno\u015bci, wyst\u0119puj\u0105cej w formie w\u0142adzy pa\u0144stwowej, ekonomicznej, ideologicznej.","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_1203","question":"w jakim celu zbudowano mur chi\u0144ski?","answer":"os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu.","context":"Wielki Mur Chi\u0144ski () \u2013 zbiorcza nazwa system\u00f3w obronnych sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 z zap\u00f3r naturalnych, sieci fort\u00f3w i wie\u017c obserwacyjnych oraz (w najbardziej strategicznych miejscach) mur\u00f3w obronnych z ubitej ziemi, murowanych lub kamiennych, os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu. Tradycyjnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Wielki Mur rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 od Shanhaiguan (nad zatok\u0105 Liaodong) do Jiayuguan w g\u00f3rach Nan Shan na d\u0142ugo\u015bci ok. 2400 km. Nazywany jest te\u017c \u201eMurem 10 000 Li\u201d (10 000 nie powinno by\u0107 tutaj traktowane dos\u0142ownie i oznacza raczej \u201eniesko\u0144czon\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107\u201d muru). W 1987 roku zosta\u0142 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 og\u0142oszono go jednym z siedmiu nowych cud\u00f3w \u015bwiata. Doniesienia prasowe, wed\u0142ug kt\u00f3rych \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 budowli ma wynosi\u0107 8851,8 km i","start_idx":236,"end_idx":305}
{"id":"mrc_1204","question":"czego nauczy\u0142 prometeusz ludzi?","answer":"Prometeusz nauczy\u0142 ludzi przetapia\u0107 metale, gotowa\u0107 jedzenie, uprawia\u0107 rol\u0119, ku\u0107 zbroje, budowa\u0107 domy, czyta\u0107, pisa\u0107 i ujarzmia\u0107 si\u0142y przyrody.","context":"mimo i\u017c wiedzia\u0142, \u017ce by\u0142o to wbrew woli Zeusa, kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142 ogie\u0144 za przywilej bog\u00f3w. Potem Prometeusz nauczy\u0142 ludzi przetapia\u0107 metale, gotowa\u0107 jedzenie, uprawia\u0107 rol\u0119, ku\u0107 zbroje, budowa\u0107 domy, czyta\u0107, pisa\u0107 i ujarzmia\u0107 si\u0142y przyrody. Zeusowi nie podoba\u0142 si\u0119 cz\u0142owiek. Ci\u0105gle jeszcze maj\u0105c w pami\u0119ci ostatni\u0105 walk\u0119 z gigantami, obawia\u0142 si\u0119 wszystkiego, co pochodzi z ziemi. W\u0142adca bog\u00f3w kaza\u0142 wi\u0119c przywi\u0105za\u0107 Prometeusza do ska\u0142 Kaukazu. Inna tradycja podawa\u0142a, \u017ce Prometeusza przytwierdzono do pala, co te\u017c nadmienia Lukian, a ukazuje grecka waza zamieszczona obok. Codziennie o wschodzie S\u0142o\u0144ca przylatywa\u0142 tam s\u0119p, lub wed\u0142ug innej wersji, orze\u0142 Ethon (potomek potwor\u00f3w Tyfona i Echidny) i wyjada\u0142 Prometeuszowi w\u0105trob\u0119, kt\u00f3ra odrasta\u0142a przez reszt\u0119 dnia i nocy. Zeus chcia\u0142, by m\u0119ka Prometeusza trwa\u0142a bez ko\u0144ca,","start_idx":92,"end_idx":235}
{"id":"mrc_1205","question":"jak nazywa si\u0119 \u015bwi\u0119to obchodzone w polsce 11 listopada?","answer":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918). \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione ustaw\u0105 z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustaw\u0105 Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywr\u00f3cono je ustaw\u0105 w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci by\u0142o procesem stopniowym. Wyb\u00f3r 11 listopada uzasadni\u0107 mo\u017cna zbiegiem wydarze\u0144 w Polsce z zako\u0144czeniem I wojny \u015bwiatowej dzi\u0119ki zawarciu rozejmu w Compi\u00e8gne 11 listopada 1918, piecz\u0119tuj\u0105cego ostateczn\u0105 kl\u0119sk\u0119 Niemiec. Dzie\u0144 wcze\u015bniej przyby\u0142 do Warszawy J\u00f3zef Pi\u0142sudski. W tych dw\u00f3ch dniach, 10 i 11 listopada 1918, nar\u00f3d polski u\u015bwiadomi\u0142 sobie w pe\u0142ni odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci, a nastr\u00f3j g\u0142\u0119bokiego","start_idx":0,"end_idx":30}
{"id":"mrc_1206","question":"kto sformu\u0142owa\u0142 hipotez\u0119 o atomistycznej budowie materii?","answer":"Johna Daltona","context":"Teoria atomistyczna Daltona \u2013 opublikowany w 1808 roku przez angielskiego uczonego Johna Daltona model budowy materii. Dalton przyj\u0105\u0142, \u017ce jest ona zbudowana z atom\u00f3w, b\u0119d\u0105cych niepodzielnymi, spr\u0119\u017cystymi kulami (tzw. \u201emodel kuli bilardowej\u201d). John Dalton jako pierwszy zasugerowa\u0142 podzia\u0142 pierwiastk\u00f3w na atomy, kt\u00f3rych jednak\u017ce nie nale\u017cy uto\u017csamia\u0107 z poj\u0119ciem atomu, o kt\u00f3rym wspomina\u0142 ju\u017c Demokryt, tj. drobnej cz\u0105stki ka\u017cdego cia\u0142a, stanowi\u0105cej niejako jego u\u0142amek. Innymi s\u0142owy, J. Dalton zauwa\u017cy\u0142 r\u00f3\u017cnice wyst\u0119puj\u0105ce pomi\u0119dzy atomami poszczeg\u00f3lnych pierwiastk\u00f3w, okre\u015blane wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jako w\u0142a\u015bciwo\u015bci danego pierwiastka, wynikaj\u0105ce m.in. z w\u0142a\u015bciwo\u015bci atomu, wi\u0105za\u0144 mi\u0119dzy atomami czy ich uk\u0142adu w przestrzeni. Teoria Daltona sk\u0142ada si\u0119 z nast\u0119puj\u0105cych postulat\u00f3w: * Atom jest najmniejszym \u201ebudulcem\u201d materii. Jest jednolity i niepodzielny. * Wszystkie atomy danego pierwiastka chemicznego s\u0105 identyczne (posiadaj\u0105 ten","start_idx":83,"end_idx":96}
{"id":"mrc_1207","question":"ile miejsc na camp nou?","answer":"97 679 miejsc.","context":"tak\u017ce kilku innych imprez, takich jak mistrzostwa Europy w 1964 roku, czy mistrzostwa \u015bwiata w 1982 roku. Podczas tej imprezy jego pojemno\u015b\u0107 wynosi\u0142a 97 679 miejsc. 17 listopada 1982 papie\u017c Jan Pawe\u0142 II odprawi\u0142 na stadionie msz\u0119 dla 120 tys. os\u00f3b. Msza trwa\u0142a ok. 2 godziny. By\u0142a na niej obecna kadra FC Barcelony. 15 marca 2022 FC Barcelona poinformowa\u0142a o zakupie czasowych praw do nazwy stadionu przez Spotify. Na podstawie tej umowy, obiekt od 1 lipca 2022 roku nosi nazw\u0119 Spotify Camp Nou. 28 kwietnia 2022 roku alkad Barcelony, Ada Colau, wyda\u0142a zgod\u0119 na rozpocz\u0119cie prac zwi\u0105zanych z renowacj\u0105 Camp Nou, w ramach projektu Espai Bar\u00e7a. We wrze\u015bniu rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 przebudowa stadionu. == Reprezentacja Hiszpanii == Camp Nou jest r\u00f3wnie\u017c","start_idx":150,"end_idx":164}
{"id":"mrc_1208","question":"co to jest kl\u0105twa ondyny?","answer":"rzadka, genetycznie uwarunkowana, potencjalnie \u015bmiertelna choroba uk\u0142adu nerwowego","context":"Kl\u0105twa Ondyny (zesp\u00f3\u0142 wrodzonej o\u015brodkowej hipowentylacji, pierwotna hipowentylacja p\u0119cherzykowa, ang. \"Ondine's curse\", \"[idiopathic] congenital central hypoventilation syndrome\", \"CCHS\", \"primary alveolar hypoventilation\") \u2013 rzadka, genetycznie uwarunkowana, potencjalnie \u015bmiertelna choroba uk\u0142adu nerwowego. Chorzy z tym zespo\u0142em mog\u0105 dozna\u0107 zatrzymania oddechu we \u015bnie. Jest to rzadka przyczyna bezdechu \u015br\u00f3dsennego, spowodowana nieprawid\u0142ow\u0105 funkcj\u0105 autonomicznej kontroli oddychania. == Etiologia == U oko\u0142o 91% pacjent\u00f3w z CCHS stwierdza si\u0119 mutacj\u0119 genu homeotycznego \"PHOX2B\" w \"locus\" 4p12. Mutacja polega na ekspansji powt\u00f3rze\u0144 polialaninowych w eksonie 3 genu. W innych przypadkach stwierdzano mutacje gen\u00f3w \"RET\", \"GDNF\", \"BDNF\" i \"ASCL1\", jednak rola tych mutacji w patogenezie CCHS nie jest dostatecznie udowodniona. Niesp\u00f3jne dane dotycz\u0105 spekulacji, czy cz\u0142onkowie rodzin os\u00f3b chorych s\u0105 r\u00f3wnie\u017c obarczeni patologi\u0105. Z jednej strony cz\u0142onkowie rodzin","start_idx":227,"end_idx":309}
{"id":"mrc_1209","question":"co wi\u0105\u017ce si\u0119 z nawr\u00f3ceniem?","answer":"przemiana duchowa, przyj\u0119cie jakiego\u015b systemu warto\u015bci, pogl\u0105d\u00f3w i zasad.","context":"Nawr\u00f3cenie (od gr. \"\u1f10\u03c0\u03b9\u03c3\u03c4\u03c1\u03ad\u03c6\u03c9\", \"epistrefo\" \u201ezawraca\u0107\u201d) \u2013 przemiana duchowa, przyj\u0119cie jakiego\u015b systemu warto\u015bci, pogl\u0105d\u00f3w i zasad. == Etymologia == W pierwotnym sensie etymologicznym s\u0142owo to nie mia\u0142o religijnego charakteru, oznacza\u0142o zwyk\u0142\u0105 czynno\u015b\u0107 zawracania, dlatego np. w Nowym Testamencie cz\u0119sto wyst\u0119puje z dodatkowymi okre\u015bleniami \u201e...oni sami opowiadaj\u0105 o nas, jakiego to przyj\u0119cia doznali\u015bmy od was i jak nawr\u00f3cili\u015bcie si\u0119 \"od bo\u017ck\u00f3w do Boga\"...\u201d. Bliskoznacznym terminem jest metanoja, gr. \u201e\u03bc\u03b5\u03c4\u03ac\u03bd\u03bf\u03b9\u03b1\u201d, \"metanoia\", 'przemiana (\"meta\") umys\u0142u (\"nous\")', \u0142ac. odpowiednik \"conversio\" \u2013 odmiana umys\u0142u, duchowa b\u0105d\u017a intelektualna przemiana. W sensie etymologicznym zmiana o charakterze neutralnym, w teologii chrze\u015bcija\u0144skiej poj\u0119cie jednoznacznie pozytywne oznaczaj\u0105ce zmian\u0119 sposobu my\u015blenia i post\u0119powania, odnow\u0119 duchow\u0105. S\u0142owo pochodzenia greckiego. Werner Jaeger wskaza\u0142, \u017ce za autora \"nawr\u00f3cenia\" jako metafory religijnej uzna\u0107 nale\u017cy Platona","start_idx":58,"end_idx":131}
{"id":"mrc_1210","question":"ilu \u017co\u0142nierzy radzieckich stacjonowa\u0142o w polsce?","answer":"53 tys. \u017co\u0142nierzy","context":"300 000 \u017co\u0142nierzy. Wa\u017cniejszymi lokalizacjami by\u0142y obok Legnicy: \u015awidnica, Borne Sulinowo, Przemk\u00f3w-Trzebie\u0144, Bagicz, Brzeg, Burzykowo (dzielnica Stargardu), Chojna, D\u0119bica, \u017baga\u0144, Wschowa, O\u0142awa, Bia\u0142ogard, \u015awinouj\u015bcie. Wycofywanie wojsk radzieckich rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 8 kwietnia 1991 roku. PGWR liczy\u0142a w\u00f3wczas w Polsce 53 tys. \u017co\u0142nierzy oraz 7,5 tys. pracownik\u00f3w cywilnych, kt\u00f3rym towarzyszy\u0142o 40 tys. cz\u0142onk\u00f3w rodzin. Rosjanie stacjonowali w 59 garnizonach w 21 \u00f3wczesnych wojew\u00f3dztwach. Zajmowali 707 km\u00b2 terytorium Polski, gdzie posiadali 13 lotnisk, baz\u0119 morsk\u0105, 6 poligon\u00f3w i 8000 obiekt\u00f3w. Ostatnie oddzia\u0142y radzieckie opu\u015bci\u0142y Polsk\u0119 w ko\u0144cu roku 1993. Symbolicznie po\u017cegna\u0142 je prezydent Lech Wa\u0142\u0119sa 17 wrze\u015bnia 1993 roku w rocznic\u0119 agresji ZSRR na Polsk\u0119 w 1939 roku. Armia Radziecka stacjonowa\u0142a w Polsce 49 lat. == Armia Radziecka w innych pa\u0144stwach == ===","start_idx":318,"end_idx":335}
{"id":"mrc_1211","question":"kto zleci\u0142 napisanie psa\u0142terza floria\u0144skiego?","answer":"Ludwik W\u0119gierski","context":"przechowywany w zbiorach specjalnych Biblioteki Narodowej w Pa\u0142acu Krasi\u0144skich (Pa\u0142acu Rzeczypospolitej), sk\u0105d trafi\u0142 do nowego skarbca Biblioteki Narodowej przy al. Niepodleg\u0142o\u015bci. == Wydania == Pierwsze wydanie psa\u0142terza na podstawie orygina\u0142u mia\u0142o miejsce w 1834 w Wiedniu staraniem polskiego wydawcy Stanis\u0142awa Jana Borkowskiego. Zosta\u0142o ono nazwane \"Psa\u0142terzem kr\u00f3lowej Ma\u0142gorzaty\", poniewa\u017c Borkowski uzna\u0142, \u017ce Ludwik W\u0119gierski zleci\u0142 przygotowanie tego psa\u0142terza dla swojej ma\u0142\u017conki Ma\u0142gorzaty. Wydanie to zawiera\u0142o tylko tekst psalm\u00f3w po polsku. W 1883 W\u0142adys\u0142aw Nehring wyda\u0142 polski tekst w publikacji zatytu\u0142owanej \"Psalterii Florianensis partem polonicam ad fidem codicis\". Wydanie ca\u0142o\u015bci, zatytu\u0142owane \"Psa\u0142terz floria\u0144ski. \u0141aci\u0144sko-polsko-niemiecki r\u0119kopis Bibljoteki Narodowej w Warszawie\", ukaza\u0142o si\u0119 w 1939 we Lwowie pod redakcj\u0105 Ludwika Bernackiego, nak\u0142adem Zak\u0142adu Narodowego im, Ossoli\u0144skim i przy wsparciu Sejmu \u015bl\u0105skiego. Publikacja zawiera\u0142a","start_idx":418,"end_idx":434}
{"id":"mrc_1212","question":"kto utworzy\u0142 legiony polskie?","answer":"z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji.","context":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji. W 1916 r. przekszta\u0142cona w Polski Korpus Posi\u0142kowy. Legiony Polskie bra\u0142y udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej po stronie pa\u0144stw centralnych. == Historia == 16 sierpnia 1914 roku powsta\u0142 w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, Naczelny Komitet Narodowy (NKN) z Juliuszem Leo \u2013 prezydentem Krakowa, kt\u00f3ry kierowa\u0142 Polskim Stronnictwem Demokratycznym i by\u0142 ugodowym prezesem Ko\u0142a Polskiego w Wiedniu, p\u00f3\u017aniej W\u0142adys\u0142awem Jaworskim \u2013 ze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN mia\u0142 by\u0107 \u2013 co uznali szybko Austriacy \u2013 \"najwy\u017csz\u0105 instancj\u0105 w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych si\u0142 polskich\", a kierownictwo Departamentu Wojskowego obj\u0119li W\u0142adys\u0142aw Sikorski (Krak\u00f3w) i Aleksander Skarbek","start_idx":117,"end_idx":173}
{"id":"mrc_1213","question":"gdzie mieszka roman giertych?","answer":"Od urodzenia mieszka\u0142 w K\u00f3rniku","context":"Roman Jacek Giertych (ur. 27 lutego 1971 w \u015aremie) \u2013 polski polityk i prawnik, adwokat. W latach 2001\u20132007 pose\u0142 na Sejm IV i V kadencji, w latach 2006\u20132007 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w i minister edukacji narodowej w rz\u0105dach Kazimierza Marcinkiewicza i Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego, by\u0142y prezes M\u0142odzie\u017cy Wszechpolskiej i Ligi Polskich Rodzin. == \u017byciorys == === Wykszta\u0142cenie i dzia\u0142alno\u015b\u0107 do 2006 === Od urodzenia mieszka\u0142 w K\u00f3rniku, gdzie uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105 i liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce. Zosta\u0142 absolwentem Wydzia\u0142u Historycznego (1989\u20131994) i Wydzia\u0142u Prawa (1990\u20131995) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1996 rozpocz\u0105\u0142 aplikacj\u0119 adwokack\u0105 w Warszawie, kt\u00f3r\u0105 uko\u0144czy\u0142 w 2000. Opublikowa\u0142 ksi\u0105\u017cki takie jak \"Kontrrewolucja m\u0142odych\", \"Lot or\u0142a\" i \"Mo\u017cemy wygra\u0107 Polsk\u0119. Wyb\u00f3r felieton\u00f3w z Radia Maryja 1997\u20131999\". Autor artyku\u0142\u00f3w publikowanych m.in.","start_idx":395,"end_idx":426}
{"id":"mrc_1214","question":"ile armii bra\u0142o udzia\u0142 w bitwie hobbit?","answer":"Bitwa Pi\u0119ciu Armii \u2013 bitwa ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia, stoczona 23 listopada 2941 roku Trzeciej Ery pomi\u0119dzy armi\u0105 goblin\u00f3w i warg\u00f3w a po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami ludzi, elf\u00f3w i krasnolud\u00f3w.","context":"Bitwa Pi\u0119ciu Armii \u2013 bitwa ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia, stoczona 23 listopada 2941 roku Trzeciej Ery pomi\u0119dzy armi\u0105 goblin\u00f3w i warg\u00f3w a po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami ludzi, elf\u00f3w i krasnolud\u00f3w. By\u0142o to starcie, do kt\u00f3rego dosz\u0142o ju\u017c po \u015bmierci smoka Smauga. Podczas gdy ludzie i elfowie toczyli sp\u00f3r z krasnoludami o bogactwa Samotnej G\u00f3ry, nadci\u0105gn\u0119\u0142a wielka armia ork\u00f3w, kt\u00f3rych zamys\u0142em by\u0142o wykorzystanie zamieszania i podbicie ca\u0142o\u015bci okolicznych ziem. W obliczu tego ataku zwa\u015bnione strony stan\u0119\u0142y do wsp\u00f3lnej walki z naje\u017ad\u017acami. Bitwa ta jest jedyn\u0105 batali\u0105 przedstawion\u0105 w \"Hobbicie\" i zarazem jednym z wa\u017cniejszych element\u00f3w fabu\u0142y ksi\u0105\u017cki, opisanym w rozdziale siedemnastym. Wzmianki na jej temat mo\u017cna te\u017c znale\u017a\u0107 we \" W\u0142adcy Pier\u015bcieni\". == Przed starciem == Od 16 listopada elfy","start_idx":0,"end_idx":211}
{"id":"mrc_1215","question":"kim by\u0142 abel?","answer":"pasterzem","context":"Abla == === Relacja biblijna === ==== Historia Kaina i Abla ==== Kain () by\u0142 synem Adama i Ewy. Jego imi\u0119 Ewa t\u0142umaczy w Biblii s\u0142owami \u201eotrzyma\u0142am m\u0119\u017cczyzn\u0119 od Jahwe\u201d (Rdz 4,1). Abel (, trb. \"Hebel\") przyszed\u0142 na \u015bwiat p\u00f3\u017aniej (Rdz 4,2). Kain by\u0142 rolnikiem, a Abel pasterzem (Rdz 4,2). Kain z\u0142o\u017cy\u0142 w ofierze Bogu p\u0142ody ziemne, podczas gdy m\u0142odszy brat ofiarowa\u0142 najlepsze zwierz\u0119ta ze swojego stada (Rdz 4,3-4). B\u00f3g przyj\u0105\u0142 ofiar\u0119 Abla, na ofiar\u0119 Kaina nie chcia\u0142 za\u015b patrze\u0107 (Rdz 4,4-5). Zasmuci\u0142o to Kaina, kt\u00f3ry \"chodzi\u0142 odt\u0105d z ponur\u0105 twarz\u0105\" (Rdz 4,5). W egzegezie biblijnej ponura (dos\u0142. \u201ezapad\u0142a\u201d) twarz Kaina oznacza stan nier\u00f3wnowagi moralnej. Potwierdza to fakt, \u017ce B\u00f3g zwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 bezpo\u015brednio do Kaina, pytaj\u0105c, czemu jego twarz jest","start_idx":266,"end_idx":275}
{"id":"mrc_1216","question":"co zrobi\u0142a kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"Kr\u00f3lowa stara\u0142a si\u0119 poprawi\u0107 wizerunek monarchii i \u201ezmniejszy\u0107 przepa\u015b\u0107 mi\u0119dzy Koron\u0105 a ludem\u201d, w tym celu m.in. odwiedza\u0142a puby i restauracje McDonald\u2019s.","context":"na skandale wywo\u0142ywane przez cz\u0142onk\u00f3w jej rodziny, zatwardzia\u0142o\u015b\u0107, kolosaln\u0105 fortun\u0119 oraz wi\u0119ksz\u0105 mi\u0142o\u015b\u0107 do ps\u00f3w ni\u017c w\u0142asnych dzieci (corgi kr\u00f3lowej nosz\u0105 specjalne buciki szyte na miar\u0119, by nie rani\u0142y sobie \u0142ap na \u017cwirze przy pa\u0142acu Buckingham). Kr\u00f3lowa stara\u0142a si\u0119 poprawi\u0107 wizerunek monarchii i \u201ezmniejszy\u0107 przepa\u015b\u0107 mi\u0119dzy Koron\u0105 a ludem\u201d, w tym celu m.in. odwiedza\u0142a puby i restauracje McDonald\u2019s. W efekcie tych zabieg\u00f3w, Kr\u00f3lowa stopniowo odzyska\u0142a szacunek i popularno\u015b\u0107 w\u015br\u00f3d swoich poddanych. === Kr\u00f3lowa w mediach === Za spraw\u0105 matki ju\u017c jako dziecko sta\u0142a si\u0119 popularna w mediach \u2013 prasa stale publikowa\u0142a jej zdj\u0119cia i artyku\u0142y o niej, ponadto fotografi\u0119 trzyletniej El\u017cbiety opublikowano na ok\u0142adce magazynu \u201eTimes\u201d. El\u017cbieta II by\u0142a pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra dopu\u015bci\u0142a media do \u017cycia rodziny kr\u00f3lewskiej. W 1953,","start_idx":247,"end_idx":401}
{"id":"mrc_1217","question":"jak d\u0142ugo by\u0142a hiszpanka?","answer":"Pandemia przetoczy\u0142a si\u0119 w okresie 12 miesi\u0119cy w latach 1918\u20131919","context":"Pandemia grypy hiszpanki (hiszpanka lub grypa hiszpa\u0144ska) \u2013 pandemia wywo\u0142ana przez wyj\u0105tkowo gro\u017an\u0105 odmian\u0119 podtypu H1N1 wirusa A grypy, do kt\u00f3rej dosz\u0142o w latach 1918\u20131920, znana pod potoczn\u0105 nazw\u0105 \u201ehiszpanka\u201d. == Historia == Pandemia przetoczy\u0142a si\u0119 w okresie 12 miesi\u0119cy w latach 1918\u20131919, w trzech osobnych falach, przez Europ\u0119, Azj\u0119, Afryk\u0119 i Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105. Pierwsza fala nadesz\u0142a wiosn\u0105 1918, by\u0142a wysoce zaka\u017ana, ale \u0142agodna w przebiegu i nie wzbudzi\u0142a zaniepokojenia. Pierwszy przypadek zosta\u0142 odnotowany w hrabstwie Haskell w stanie Kansas w USA w styczniu 1918 roku. Niewielka liczba mieszka\u0144c\u00f3w hrabstwa Haskell zosta\u0142a wcielona do wojska w Fort Riley w Kansas, gdzie 4 marca 1918 kucharz Albert Gitchell zg\u0142osi\u0142 si\u0119 do lekarza z temperatur\u0105 39,5 \u00b0C. Wkr\u00f3tce do\u0142\u0105czyli do niego kapral","start_idx":228,"end_idx":293}
{"id":"mrc_1218","question":"w jakim mie\u015bcie odby\u0142y si\u0119 pierwsze nowo\u017cytne igrzyska olimpijskie?","answer":"Atenach","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":123,"end_idx":130}
{"id":"mrc_1219","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 opowie\u015bci z narnii?","answer":"C.S. Lewis","context":"Opowie\u015bci z Narnii () \u2013 cykl siedmiu powie\u015bci fantasy napisanych przez C.S. Lewisa. Uwa\u017cany za klasyk\u0119 literatury dzieci\u0119cej oraz najlepsz\u0105 prac\u0119 autora, sprzeda\u0142 si\u0119 w ponad stu dwudziestu milionach egzemplarzy w czterdziestu jeden j\u0119zykach. Napisany przez Lewisa pomi\u0119dzy rokiem 1949 a 1954 i zilustrowany przez Pauline Baynes, zosta\u0142 kilkukrotnie zaadaptowany, cz\u0119\u015bciowo lub w ca\u0142o\u015bci, na potrzeby radia, telewizji, teatru i kina. Opr\u00f3cz du\u017cej liczby motyw\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, cykl zapo\u017cycza postaci i idee z mitologii greckiej oraz rzymskiej, jak r\u00f3wnie\u017c z tradycyjnych ba\u015bni brytyjskich i irlandzkich. \"Opowie\u015bci z Narnii\" opowiadaj\u0105 o przygodach dzieci, kt\u00f3re odkrywaj\u0105 histori\u0119 \u015bwiata, miejsca, gdzie zwierz\u0119ta m\u00f3wi\u0105, magia jest powszechna, a dobro walczy ze z\u0142em. W ka\u017cdej z ksi\u0105\u017cek, z wyj\u0105tkiem \"Konia i jego ch\u0142opca\", protagonistami s\u0105 postaci","start_idx":71,"end_idx":81}
{"id":"mrc_1220","question":"kto z polak\u00f3w nale\u017cy do zakonu malta\u0144skiego?","answer":"W Polsce do zakonu nale\u017cy 160 os\u00f3b, w tym politycy, m.in. Marcin Libicki, czy \u0141ukasz Szumowski.","context":"(rozwi\u0105zane formalnie w 1817, cho\u0107 potwierdzone przyj\u0119cia nowych kawaler\u00f3w, w wi\u0119kszo\u015bci Polak\u00f3w, trwa\u0142y do 1824). Ostatni\u0105 komandori\u0105 by\u0142a komandoria pozna\u0144ska, przej\u0119ta przez w\u0142adze pruskie po \u015bmierci ostatniego komandora w 1832. Zwi\u0105zek Polskich Kawaler\u00f3w Malta\u0144skich powsta\u0142 w roku 1927 pod kierownictwem hr. Bogdana Hutten-Czapskiego. Po II wojnie \u015bwiatowej Zwi\u0105zek funkcjonowa\u0142 na emigracji, a w roku 1992 zosta\u0142 reaktywowany w Polsce. Tradycja przynale\u017cno\u015bci do zakonu joannit\u00f3w przetrwa\u0142a do dzi\u015b w wielu rodach szlacheckich i stanowi tytu\u0142 honorowy. W Polsce do zakonu nale\u017cy 160 os\u00f3b, w tym politycy, m.in. Marcin Libicki, czy \u0141ukasz Szumowski. Od 2004 zakon utrzymuje swoj\u0105 ambasad\u0119 w Warszawie. == Str\u00f3j zakonny == Str\u00f3j zakonny joannit\u00f3w zosta\u0142 ustalony przez papie\u017ca Aleksandra IV w 1259 roku i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z czarnego","start_idx":559,"end_idx":654}
{"id":"mrc_1221","question":"kim byli wandalowie?","answer":"grupa plemion wschodniogerma\u0144skich, zamieszkuj\u0105ca przed wielk\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0105 lud\u00f3w Europ\u0119 \u015arodkow\u0105.","context":"Wandalowie () \u2013 grupa plemion wschodniogerma\u0144skich, zamieszkuj\u0105ca przed wielk\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0105 lud\u00f3w Europ\u0119 \u015arodkow\u0105. Dzielili si\u0119 na Siling\u00f3w i Hasding\u00f3w, cz\u0119\u015b\u0107 badaczy jako wandalskie zalicza te\u017c plemiona Wiktofal\u00f3w, Lakring\u00f3w i Hari\u00f3w. W noc sylwestrow\u0105 406 roku wraz ze Swebami i Alanami przekroczyli zamarzni\u0119ty Ren w pobli\u017cu Moguncji, po czym przez trzy lata pustoszyli Gali\u0119. W trakcie dalszej w\u0119dr\u00f3wki po Cesarstwie Zachodniorzymskim dotarli do P\u00f3\u0142nocnej Afryki, gdzie po zdobyciu Kartaginy za\u0142o\u017cyli w\u0142asne pa\u0144stwo (439 r.), kt\u00f3re przetrwa\u0142o wiek i zosta\u0142o ostatecznie podbite przez Cesarstwo Bizanty\u0144skie w latach 533\u2013534. == Historia == === Wandalowie w Europie \u015arodkowej === W\u015br\u00f3d badaczy dominuje pogl\u0105d o zwi\u0105zku Wandal\u00f3w, przebywaj\u0105cych od III w. p.n.e. na ziemiach obecnie polskich, z kultur\u0105 przeworsk\u0105. Stanowili istotny komponent wieloetnicznego Zwi\u0105zku Lugijskiego.","start_idx":16,"end_idx":110}
{"id":"mrc_1222","question":"gdzie znajduje si\u0119 lotnisko chopina?","answer":"znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie.","context":"Lotnisko Chopina w Warszawie (, kod IATA: WAW, kod ICAO: EPWA) \u2013 mi\u0119dzynarodowy port lotniczy znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie. Zosta\u0142 otwarty w 1934. Obs\u0142uguje loty rozk\u0142adowe, czarterowe i cargo. Lotnisko Chopina jest po\u0142o\u017cone na osiedlu Ok\u0119cie (od kt\u00f3rego pochodzi jego zwyczajowa nazwa) w dzielnicy W\u0142ochy, w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 8 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od centrum miasta. Jest najwi\u0119kszym portem lotniczym w Polsce. Lotnisko jest g\u0142\u00f3wn\u0105 baz\u0105 Polskich Linii Lotniczych LOT i baz\u0105 operacyjn\u0105 Wizz Air. Jego w\u0142a\u015bcicielem jest Przedsi\u0119biorstwo Pa\u0144stwowe \u201ePorty Lotnicze\u201d. == Historia == Po 1918 zapad\u0142a decyzja o likwidacji lotniska mokotowskiego na Polu Mokotowskim i budowie zamiast niego trzech nowych lotnisk: wojskowego na Ok\u0119ciu, cywilnego na Goc\u0142awiu oraz sportowego na Bielanach. Lotnisko mokotowskie pe\u0142ni\u0142o w tamtym czasie zar\u00f3wno","start_idx":94,"end_idx":121}
{"id":"mrc_1223","question":"jakie najwy\u017csze miejsce uzyskali polacy w hokeju na lodzie na zio?","answer":"Najwy\u017csze miejsca wywalczone to 6. pozycje uzyskane w 1972 r. w Sapporo i w 1976 r. w Innsbrucku (w igrzyskach tych walczy\u0142o po 12 zespo\u0142\u00f3w).","context":"kilkakrotnie by\u0142a gospodarzem mistrzostw drugiej klasy (w przesz\u0142o\u015bci Grupa B, nast\u0119pnie Dywizja I). W ostatnim czasie by\u0142y to mistrzostwa I Dywizji 2009 w Toruniu i I Dywizji Grupy B 2012 (trzeci poziom) w Krynicy-Zdroju. Najlepszy wynik podczas igrzysk olimpijskich to 4. miejsce na turnieju hokejowym podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1932 w Lake Placid. By\u0142 to jednak wynik najlepszy tylko formalnie, bo w turnieju wzi\u0119\u0142y udzia\u0142 jedynie 4 dru\u017cyny, a reprezentacja Polski przegra\u0142a wszystkie mecze i zaj\u0119\u0142a miejsce ostatnie. Najwy\u017csze miejsca wywalczone to 6. pozycje uzyskane w 1972 r. w Sapporo i w 1976 r. w Innsbrucku (w igrzyskach tych walczy\u0142o po 12 zespo\u0142\u00f3w). W kwietniu 1991 Polska pokona\u0142a dwukrotnie Dani\u0119 w kwalifikacjach do ZIO 1992. W turnieju 1992 w Albertville","start_idx":532,"end_idx":673}
{"id":"mrc_1224","question":"kto obj\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 w polsce w latach 1031?","answer":"Bezprym","context":"Bezprym (ur. 986 lub 987, zm. 1032) \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 Polski od 1031 do 1032. W 1031 roku przej\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 po niemiecko-ruskim ataku na Polsk\u0119. Wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 w\u0142adca odznaczaj\u0105cy si\u0119 niezwyk\u0142ym okrucie\u0144stwem. Zmar\u0142 zamordowany wiosn\u0105 1032. Za jego czas\u00f3w by\u0107 mo\u017ce mia\u0142a miejsce tzw. reakcja poga\u0144ska. Bezprym nale\u017cy, razem z Wac\u0142awem III, do grupy w\u0142adc\u00f3w Polski najcz\u0119\u015bciej omijanych z list takich w\u0142adc\u00f3w, co zosta\u0142o opisane jako forma \"damnatio memoriae\". == Wzmianki o Bezprymie == Istniej\u0105 jedynie trzy wzmianki o \u017cyciu Bezpryma. 1) Thietmar z Merserurga zanotowa\u0142, \u017ce Boles\u0142aw Chrobry \"\u201epoj\u0105\u0142 za \u017con\u0119 W\u0119gierk\u0119, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 syna Bezpryma, lecz i t\u0119 r\u00f3wnie\u017c przep\u0119dzi\u0142\u201d\"; 2) \"Roczniki hildesheimskie mniejsze\" pod rokiem 1031 zawieraj\u0105 zapis: \"\u201eA ten Mieszko po miesi\u0105cu przez brata swojego Bezbriema","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_1225","question":"za co dosta\u0142a nagrod\u0119 nobla olga tokarczuk?","answer":"laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018","context":"Olga Nawoja Tokarczuk (ur. 29 stycznia 1962 w Sulechowie) \u2013 polska pisarka, eseistka, poetka i autorka scenariuszy, psychoterapeutka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018, laureatka The Man Booker International Prize 2018 za powie\u015b\u0107 \"Bieguni\" oraz dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej \u201eNike\u201d za powie\u015bci: \"Bieguni\" (2008) i \"Ksi\u0119gi Jakubowe\" (2015). == \u017byciorys == C\u00f3rka nauczycieli \u2013 Wandy i J\u00f3zefa Tokarczuk\u00f3w. Ma siostr\u0119. Urodzi\u0142a si\u0119 w Sulechowie, a wychowa\u0142a w Klenicy, sk\u0105d przenios\u0142a si\u0119 z rodzicami do Kietrza. Tam uko\u0144czy\u0142a Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Cypriana Kamila Norwida. Jest absolwentk\u0105 Wydzia\u0142u Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studi\u00f3w, jako wolontariuszka opiekowa\u0142a si\u0119 osobami z problemami psychicznymi. Zainteresowa\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c pracami Carla Junga, co wywar\u0142o wp\u0142yw na jej tw\u00f3rczo\u015b\u0107. Po studiach pracowa\u0142a jako psychoterapeutka","start_idx":134,"end_idx":193}
{"id":"mrc_1226","question":"kim by\u0142 w\u0142odzimierz lenin?","answer":"rosyjski polityk socjaldemokratyczny i komunistyczny, filozof marksistowski, organizator i przyw\u00f3dca rewolucji pa\u017adziernikowej, a nast\u0119pnie pierwszy przyw\u00f3dca Rosji Radzieckiej i ZSRR.","context":"W\u0142odzimierz Lenin (), w\u0142a\u015bc. W\u0142adimir Iljicz Uljanow (ros. ; ur. w Symbirsku, zm. 21 stycznia 1924 w Gorkach) \u2013 rosyjski polityk socjaldemokratyczny i komunistyczny, filozof marksistowski, organizator i przyw\u00f3dca rewolucji pa\u017adziernikowej, a nast\u0119pnie pierwszy przyw\u00f3dca Rosji Radzieckiej i ZSRR. Wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel i lider partii bolszewickiej. Teoretyk ideologii komunizmu i tw\u00f3rca idei leninizmu. Urodzi\u0142 si\u0119 w Symbirsku w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Rosji nad Wo\u0142g\u0105, w rodzinie urz\u0119dnika szkolnego pochodzenia ka\u0142mucko-rosyjskiego Ilji Uljanowa i Marii z domu Blank, pochodzenia \u017cydowsko-niemiecko-szwedzkiego. Rewolucyjnie lewicowymi pogl\u0105dami zainteresowa\u0142 si\u0119 po egzekucji brata Aleksandra w 1887 roku, kt\u00f3rego skazano za przygotowania do zamachu na cara. Za udzia\u0142 w protestach przeciwko carskiemu re\u017cimowi relegowany z Uniwersytetu Kaza\u0144skiego. W kolejnych latach zainteresowa\u0142 si\u0119 marksizmem, a po przenosinach do Petersburga sta\u0142 si\u0119","start_idx":112,"end_idx":296}
{"id":"mrc_1227","question":"w kt\u00f3rym roku wa\u0142\u0119sa dosta\u0142 nobla?","answer":"1983","context":"5 pa\u017adziernika 1983 Komitet Noblowski og\u0142osi\u0142 decyzj\u0119 o przyznaniu mu Pokojowej Nagrody Nobla. W uzasadnieniu wskazano m.in.: Wa\u0142\u0119sa nie zdecydowa\u0142 si\u0119 na wyjazd na gal\u0119 wr\u0119czenia nagrody do Oslo w obawie przed problemami z powrotem do kraju. Nagrod\u0119 w jego imieniu odebra\u0142a \u017cona Danuta wraz z 13-letnim w\u00f3wczas synem Bogdanem, a przem\u00f3wienie laureata odczyta\u0142 Bohdan Cywi\u0144ski. 10 pa\u017adziernika 1986 zaapelowa\u0142 do w\u0142adz Stan\u00f3w Zjednoczonych o zniesienie sankcji gospodarczych na\u0142o\u017conych na Polsk\u0119 po wprowadzeniu stanu wojennego. 18 pa\u017adziernika Kazimierz Barcikowski i Stanis\u0142aw Ciosek spotkali si\u0119 z przedstawicielami \u015brodowisk katolickich Andrzejem \u015awi\u0119cickim, Jerzym Turowiczem i Andrzejem Wielowieyskim, a tematem ich rozmowy by\u0142a m.in. propozycja w\u0142adz, by Wa\u0142\u0119sa wszed\u0142 do Rady Konsultacyjnej przy Przewodnicz\u0105cym Rady Pa\u0144stwa (przewodnicz\u0105cym RP by\u0142 Wojciech Jaruzelski). Inicjatywa nie","start_idx":15,"end_idx":19}
{"id":"mrc_1228","question":"jakie czynniki wp\u0142ywaj\u0105 na szybko\u015b\u0107 parowania cieczy?","answer":"Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105.","context":"Parowanie (ewaporacja) \u2013 proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciek\u0142ej danej substancji w faz\u0119 gazow\u0105 (par\u0119) zachodz\u0105cy z regu\u0142y na powierzchni cieczy. Mo\u017ce odbywa\u0107 si\u0119 w ca\u0142ym zakresie ci\u015bnie\u0144 i temperatur, w kt\u00f3rych mog\u0105 wsp\u00f3\u0142istnie\u0107 z sob\u0105 obie fazy. Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105. Gdy ci\u015bnienie pary jest r\u00f3wne ci\u015bnieniu pary nasyconej w danej temperaturze, to parowanie nie zachodzi. Stan te\u017c okre\u015bla si\u0119 jako r\u00f3wnowag\u0119 mi\u0119dzy parowaniem a skraplaniem. Obni\u017cenie ci\u015bnienia oraz nap\u0142yw gazu o mniejszym st\u0119\u017ceniu pary, zwi\u0119ksza szybko\u015b\u0107 parowania. Gdy ci\u015bnienie pary nasyconej zr\u00f3wna si\u0119 z ci\u015bnieniem otoczenia, w\u00f3wczas proces parowania \u2013 zwany w\u00f3wczas wrzeniem \u2013 zaczyna zachodzi\u0107 r\u00f3wnie\u017c w ca\u0142ej obj\u0119to\u015bci cieczy. Parowanie zachodzi wtedy, gdy cz\u0105steczka ma dostatecznie","start_idx":268,"end_idx":360}
{"id":"mrc_1229","question":"ilu pasazerow w samolocie?","answer":"Samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 w stanie przewie\u017a\u0107 od kilku do kilkuset os\u00f3b.","context":"Samolot pasa\u017cerski \u2013 samolot przystosowany do transportu ludzi. Samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 w stanie przewie\u017a\u0107 od kilku do kilkuset os\u00f3b. W chwili obecnej najwi\u0119kszym samolotem pasa\u017cerskim \u015bwiata jest Airbus A380, wyprzedzaj\u0105c Boeinga 747, zwanego r\u00f3wnie\u017c \u201eJumbo Jetem\u201d. Najwi\u0119kszymi firmami produkuj\u0105cymi samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 mi\u0119dzy innymi: Boeing, Airbus, Embraer, Bombardier Aviation, Cessna, Learjet, ATR. Standardowe samoloty pasa\u017cerskie lataj\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 800\u20131000 km/h (220\u2013280 m/s). Na koniec roku 2018 w u\u017cytku by\u0142o 25 830 samolot\u00f3w pasa\u017cerskich. == Rodzaje samolot\u00f3w pasa\u017cerskich == === Samoloty szerokokad\u0142ubowe === S\u0105 to najwi\u0119ksze samoloty pasa\u017cerskie, zwykle u\u017cywane do lot\u00f3w d\u0142ugodystansowych: transkontynentalnych i transoceanicznych. Do kategorii tej zaliczaj\u0105 si\u0119 m.in. Boeing 747, 747-400, 747-8, 767, 777, 787, Airbus A300, A310, A330, A340, A350, A380, Lockheed L-1011, McDonnell Douglas DC-10,","start_idx":64,"end_idx":133}
{"id":"mrc_1230","question":"gdzie le\u017cy krym?","answer":"P\u00f3\u0142wysep Krymski, Krym (, \"Kryms\u2019kyj piwostriw\"; ; , \"Krymskij po\u0142uostrow\"; ; , ; , ) \u2013 p\u00f3\u0142wysep pomi\u0119dzy cz\u0119\u015bci\u0105 p\u00f3\u0142nocn\u0105 Morza Czarnego a cz\u0119\u015bci\u0105 zachodni\u0105 Morza Azowskiego","context":"P\u00f3\u0142wysep Krymski, Krym (, \"Kryms\u2019kyj piwostriw\"; ; , \"Krymskij po\u0142uostrow\"; ; , ; , ) \u2013 p\u00f3\u0142wysep pomi\u0119dzy cz\u0119\u015bci\u0105 p\u00f3\u0142nocn\u0105 Morza Czarnego a cz\u0119\u015bci\u0105 zachodni\u0105 Morza Azowskiego, zwany w staro\u017cytno\u015bci Chersonezem Taurydzkim b\u0105d\u017a Tauryd\u0105, po\u0142\u0105czony jest z l\u0105dem tylko w\u0105skim Przesmykiem Perekopskim, pomi\u0119dzy Morzem Czarnym i Azowskim, a na wschodzie oddzielony od l\u0105du Cie\u015bnin\u0105 Kercze\u0144sk\u0105. Powierzchnia ponad 27 tys. km\u00b2. Krym \"de iure\" nale\u017cy do Ukrainy, \"de facto\" za\u015b w 2014 r. Rada Najwy\u017csza Republiki Autonomicznej Krymu og\u0142osi\u0142a deklaracj\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci Autonomicznej Republiki Krymu, a nast\u0119pnie Republika Krymu, po przeprowadzeniu nielegalnego i sfa\u0142szowanego referendum, zosta\u0142a anektowana przez Rosj\u0119 w postaci nowo powo\u0142anego Krymskiego Okr\u0119gu Federalnego Rosji. Ze swojej strony Rada Najwy\u017csza Ukrainy zadeklarowa\u0142a wprowadzenie na Krymie prawa reguluj\u0105cego \u017cycie na terenach","start_idx":0,"end_idx":174}
{"id":"mrc_1231","question":"kto by\u0142 pierwszym kr\u00f3lem w anglii?","answer":"Nie mo\u017cna jednoznacznie odpowiedzie\u0107 na pytanie, kto by\u0142 pierwszym kr\u00f3lem Anglii","context":"uzyska\u0107 przewag\u0119, nosi\u0142 tytu\u0142 bretwalda. W IX w. najwi\u0119ksze znaczenie uzyska\u0142 Wessex, a kolejni jego w\u0142adcy powi\u0119kszali swoje wp\u0142ywy i umacniali pozycj\u0119 w\u015br\u00f3d pa\u0144stw anglosaskich. Nie mo\u017cna jednoznacznie odpowiedzie\u0107 na pytanie, kto by\u0142 pierwszym kr\u00f3lem Anglii, a w historiografii jako pierwsi najcz\u0119\u015bciej wymieniani s\u0105: * Egbert (kt\u00f3ry w 825 roku przyj\u0105\u0142 tytu\u0142 \"bretwaldy\", a w latach 829\u2013830 rz\u0105dzi\u0142 ca\u0142\u0105 anglosask\u0105 Angli\u0105) * Alfred Wielki (kt\u00f3ry w 879 roku przyj\u0105\u0142 tytu\u0142 \"kr\u00f3la Anglosas\u00f3w\") * Athelstan (kt\u00f3ry w 927 roku przyj\u0105\u0142 tytu\u0142 \"kr\u00f3la ca\u0142ej Brytanii\"). == Kr\u00f3lestwo Wesseksu == === Dynastia z Wesseksu === == Kr\u00f3lestwo Angielskie (z czasem \u2013 Kr\u00f3lestwo Anglii) == Athelstan w 927 roku przyj\u0105\u0142 tytu\u0142 kr\u00f3la ca\u0142ej Brytanii (\"rex totius Britanniae\"). Tytu\u0142owa\u0142 si\u0119 te\u017c kr\u00f3lem angielskim. Powszechnie uwa\u017ca","start_idx":180,"end_idx":260}
{"id":"mrc_1232","question":"gdzie tworzy\u0142 jan kochanowski?","answer":"w mazowieckiej miejscowo\u015bci Czarnolas","context":"1842 roku. === Muzea === * Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie znajduj\u0105ce si\u0119 w miejscu gdzie poeta mieszka\u0142 i tworzy\u0142 w mazowieckiej miejscowo\u015bci Czarnolas w powiecie zwole\u0144skim. === Teatry === \u017bycie Jana Kochanowskiego sta\u0142o si\u0119 inspiracj\u0105 dla kilku widowisk dramatycznych: anonimowy \"Jan Kochanowski, rymotw\u00f3rca polski, czyli zabawa w Czarnolesiu\" (premiera 1807), opera \"Jan Kochanowski w Czarnym Lesie\" autorstwa Karola Krupi\u0144skiego do libretta Juliana Ursyna Niemczewicza (premiera 1817), \"Urszulka z Czarnolasu\" oraz \"Jan Kochanowski\" \u2013 obydwie na podstawie powie\u015bci Klementyny Hoffmanowej (premiera 1898), \"Droga do Czarnolasu\" autorstwa A. Maliszewskiego (premiera 1952). Imieniem poety nazwano: * Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego w Opolu. * Teatr Powszechny im. Jana Kochanowskiego w Radomiu === Film === * \"Jan Kochanowski\" \u2013 film dokumentalny z 1974","start_idx":124,"end_idx":161}
{"id":"mrc_1233","question":"kto wykreowa\u0142 posta\u0107 brudnego harrego?","answer":"Clintem Eastwoodem","context":"Brudny Harry (ang. \"Dirty Harry\") \u2013 ameryka\u0144ski film z 1971 roku, w re\u017cyserii Dona Siegla, z Clintem Eastwoodem w roli g\u0142\u00f3wnej. Film zapocz\u0105tkowa\u0142 seri\u0119 5 film\u00f3w o przygodach Harry\u2019ego Callahana. == Fabu\u0142a == W San Francisco dochodzi do serii zab\u00f3jstw, kt\u00f3rych ofiarami s\u0105 przypadkowe osoby. Po ostatnim zab\u00f3jstwie sprawca zostawia list z \u017c\u0105daniami. Grozi, \u017ce je\u015bli miasto nie zap\u0142aci mu stu tysi\u0119cy dolar\u00f3w, ka\u017cdego dnia b\u0119d\u0105 gin\u0105\u0107 kolejni ludzie. Podpisuje si\u0119 jako \u201eSkorpion\u201d. Spraw\u0119 prowadzi inspektor Harry Callahan, gliniarz s\u0142yn\u0105cy z brutalno\u015bci, przez koleg\u00f3w nazywany Brudnym Harrym. Gdy dowiaduje si\u0119, \u017ce burmistrz zdecydowany jest zap\u0142aci\u0107 okup mordercy, policjant nie boi si\u0119 wyrazi\u0107 swojego sprzeciwu. Mimo to, nie jest w stanie wp\u0142yn\u0105\u0107 na decyzj\u0119 w\u0142adz. Ku jego wi\u0119kszemu niezadowoleniu, do pomocy","start_idx":93,"end_idx":111}
{"id":"mrc_1234","question":"jakie obszary wchodz\u0105 w sk\u0142ad bezpiecze\u0144stwa narodowego?","answer":"bezpiecze\u0144stwo zewn\u0119trzne i bezpiecze\u0144stwo wewn\u0119trzne","context":"od zak\u0142\u00f3ce\u0144 byt i rozw\u00f3j narodowy (pa\u0144stwa) w tym obron\u0119 pa\u0144stwa jako instytucji politycznej oraz ochron\u0119 jednostek i ca\u0142ego spo\u0142ecze\u0144stwa, ich d\u00f3br i \u015brodowiska naturalnego przed zagro\u017ceniami, kt\u00f3re w znacz\u0105cy spos\u00f3b ograniczaj\u0105 jego funkcjonowanie lub godz\u0105 w dobra podlegaj\u0105ce szczeg\u00f3lnej ochronie. Ze wzgl\u0119du na stosunek do obszaru pa\u0144stwa wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 bezpiecze\u0144stwo zewn\u0119trzne i bezpiecze\u0144stwo wewn\u0119trzne; obszary te s\u0105 wzajemnie powi\u0105zane i wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie nie mo\u017cna rozpatrywa\u0107 ich osobno. Bezpiecze\u0144stwo narodowe jest okre\u015blane jako najstarsza formu\u0142a bezpiecze\u0144stwa. Wywodzi si\u0119 z kategorii egzystencjonalnych potrzeb i interes\u00f3w spo\u0142eczno\u015bci, kt\u00f3re tworz\u0105 pa\u0144stwo. Bezpiecze\u0144stwo narodowe jest nie tylko ochron\u0105 narodu i terytorium pa\u0144stwa, czyli kraju przed fizyczn\u0105 napa\u015bci\u0105, lecz r\u00f3wnie\u017c ochron\u0105 \u017cywotnych interes\u00f3w ekonomicznych i politycznych, kt\u00f3rych utrata zagra\u017ca\u0142aby podstawowym interesom pa\u0144stwa. To najwy\u017csza potrzeba i","start_idx":357,"end_idx":410}
{"id":"mrc_1235","question":"gdzie pochowano chrobrego?","answer":"Boles\u0142aw Chrobry by\u0107 mo\u017ce pochowani zostali w pozna\u0144skiej katedrze wczesnoroma\u0144skiej","context":"Boles\u0142aw Chrobry by\u0107 mo\u017ce pochowani zostali w pozna\u0144skiej katedrze wczesnoroma\u0144skiej, zniszczonej w czasie najazdu czeskiego ksi\u0119cia Brzetys\u0142awa (1038/1039). W XIII wieku prawdopodobnie biskup Bogufa\u0142 II ufundowa\u0142 im wsp\u00f3lne mauzoleum stoj\u0105ce w nawie g\u0142\u00f3wnej. Grobowiec znany jest z zachowanego w literaturze epitafium Boles\u0142awa I. Oko\u0142o 1360 nowy, wykonany z piaskowca sarkofag, ufundowa\u0142 Kazimierz III Wielki. Zachowa\u0142 si\u0119 on do po\u017caru w 1772. Przedstawia\u0142 Chrobrego z lwem u st\u00f3p. Rozbiory i wojny napoleo\u0144skie przeszkodzi\u0142y w szybkim zbudowaniu godnego nagrobka pierwszych Piast\u00f3w (prochy przechowywano w urnie znajduj\u0105cej si\u0119 w kapitularzu). Dopiero w 1815 z inicjatywy p\u00f3\u017aniejszego biskupa, ksi\u0119dza Teofila Wolickiego, powsta\u0142 komitet budowy nowej kaplicy pod przewodnictwem hr. Edwarda Raczy\u0144skiego. Zaakceptowano projekt Franciszka Lanciego, kt\u00f3ry zak\u0142ada\u0142 powstanie kaplicy w stylu bizantyjskim na planie","start_idx":0,"end_idx":84}
{"id":"mrc_1236","question":"ile milion\u00f3w to miliard?","answer":"1 000 000 000 = 109 (tysi\u0105c milion\u00f3w)","context":"Miliard (skr\u00f3t: mld) \u2013 liczba o warto\u015bci: 1 000 000 000 = 109 (tysi\u0105c milion\u00f3w), w krajach stosuj\u0105cych d\u0142ug\u0105 skal\u0119. Termin \"miliard\" nie ma swojego odpowiednika w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w stosuj\u0105cych skal\u0119 kr\u00f3tk\u0105. W krajach stosuj\u0105cych kr\u00f3tk\u0105 skal\u0119 (g\u0142\u00f3wnie kraje angloj\u0119zyczne) liczba 109 nosi nazw\u0119 bilion, np. \u201eWiek Ziemi wynosi 4,54 miliarda lat. \"The age of the Earth is 4.54 billion years.\"\u201d W uk\u0142adzie SI mno\u017cnikowi 109 odpowiada przedrostek jednostki miary giga o symbolu G np. GHz \u2013 gigaherc, a jego odwrotno\u015bci (jedna miliardowa) 10-9 odpowiada nano o symbolu n np. nF \u2013 nanofarad.","start_idx":42,"end_idx":79}
{"id":"mrc_1237","question":"gdzie p\u0142ynie amazonka?","answer":"Peru i Brazyli\u0119 oraz cz\u0119\u015bciowo, jako rzeka graniczna, przez Kolumbi\u0119.","context":"Peru i Brazyli\u0119 oraz cz\u0119\u015bciowo, jako rzeka graniczna, przez Kolumbi\u0119. \u0179r\u00f3d\u0142a Amazonki znajduj\u0105 si\u0119 w peruwia\u0144skich Andach na wysoko\u015bci 5170 m n.p.m. Wed\u0142ug jednej z propozycji wyp\u0142ywa ze stok\u00f3w g\u00f3ry Quehuisha ma\u0142ym potokiem o nazwie Apacheta znajduj\u0105cym si\u0119 w departamencie (regionie) Arequipa. Drug\u0105 rozpatrywan\u0105 alternatyw\u0105 jest potok Carhuasanta, kt\u00f3ry wed\u0142ug pomiar\u00f3w hydrometrycznych prowadzonych przez czeskich naukowc\u00f3w mia\u0142 wprawdzie w latach 1999 i 2000 mniejsze nat\u0119\u017cenie przep\u0142ywu wody od Apachety, jednak na przestrzeni lat 1999 do 2009 stawa\u0142 si\u0119 stopniowo strumieniem o coraz wi\u0119kszym znaczeniu i w 2009 roku jego nat\u0119\u017cenie przep\u0142ywu wody by\u0142o wy\u017csze od zarejestrowanego dla Apachety \u2013 zdaniem autor\u00f3w publikacji wyniki ich bada\u0144 prowadz\u0105 do wniosku, \u017ce sprawa \u017ar\u00f3de\u0142 Amazonki nie zosta\u0142a jeszcze jednoznacznie rozstrzygni\u0119ta. Do jej uj\u015bcia","start_idx":0,"end_idx":69}
{"id":"mrc_1238","question":"dlaczego australia wyst\u0119puje w eurowizji?","answer":"Zwolennicy decyzji uznali natomiast, \u017ce australijski nadawca publiczny jest bardzo zaanga\u017cowany w konkurs, a jego \u201eprofesjonalne podej\u015bcie mo\u017ce prze\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 na zwi\u0119kszenie konkurencyjno\u015bci i mobilizacj\u0119 innych nadawc\u00f3w\u201d.","context":"pa\u0144stwa, uznaj\u0105c, \u017ce Konkurs Piosenki Eurowizji jest \u201ewidowiskiem przeznaczonym g\u0142\u00f3wnie dla kraj\u00f3w Europy\u201d, a pojawienie si\u0119 Australii \u201ezagra\u017ca to\u017csamo\u015bci Konkursu\u201d. Zwolennicy decyzji uznali natomiast, \u017ce australijski nadawca publiczny jest bardzo zaanga\u017cowany w konkurs, a jego \u201eprofesjonalne podej\u015bcie mo\u017ce prze\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 na zwi\u0119kszenie konkurencyjno\u015bci i mobilizacj\u0119 innych nadawc\u00f3w\u201d. Na pocz\u0105tku marca og\u0142oszono, \u017ce Australi\u0119 reprezentowa\u0107 b\u0119dzie Dami Im z utworem \u201eSound of Silence\u201d. 12 maja wyst\u0105pi\u0142a w drugim p\u00f3\u0142finale konkursu i zaj\u0119\u0142a pierwsze miejsce po zdobyciu 330 punkt\u00f3w w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w, dzi\u0119ki czemu awansowa\u0142a do fina\u0142u rozgrywanego 14 maja. Zaprezentowa\u0142a si\u0119 w nim jako 13. w kolejno\u015bci i zaj\u0119\u0142a drugie miejsce z wynikiem 511 punkt\u00f3w, zwyci\u0119\u017caj\u0105c w g\u0142osowaniu juror\u00f3w (320 punkt\u00f3w) i plasuj\u0105c si\u0119 na czwartym miejscu u telewidz\u00f3w","start_idx":166,"end_idx":387}
{"id":"mrc_1239","question":"co jest napisane na fladze brazylii?","answer":"\"Ordem e Progresso\" (port. \u201e\u0142ad i post\u0119p\u201d).","context":"Flaga Brazylii \u2013 jeden z symboli Brazylii. == Wygl\u0105d == Flaga Brazylii ma posta\u0107 prostok\u0105ta, na kt\u00f3rym, na zielonym tle, znajduje si\u0119 du\u017cy \u017c\u00f3\u0142ty romb, a w nim niebieska kula z gwiazdami (m.in. z Krzy\u017cem Po\u0142udnia), przeci\u0119ta bia\u0142ym pasem z napisem \"Ordem e Progresso\" (port. \u201e\u0142ad i post\u0119p\u201d). Na niebie flagi odwzorowano uk\u0142ad gwiazd widziany w Rio de Janeiro w dniu 15 listopada 1889, czyli dniu og\u0142oszenia kraju republik\u0105. Proporcje wymiar\u00f3w flagi to 7:10. == Historia == Projekt flagi Republiki Brazylii zosta\u0142 przyj\u0119ty 19 listopada 1889. Koncepcj\u0119 flagi opracowa\u0142 Raimundo Teixeira Mendesa we wsp\u00f3\u0142pracy z Miguelem Lemosem i Manuelem Pereir\u0105 Reisem. W ostatecznej formie wykona\u0142 j\u0105 D\u00e9cio Vilares. Na obecnie u\u017cywanej fladze jest kilka nieznacznych zmian w stosunku do orygina\u0142u.","start_idx":247,"end_idx":290}
{"id":"mrc_1240","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 w staro\u017cytnym rzymie pe\u0142ni\u0142o panteon?","answer":"Panteon po\u015bwi\u0119cony by\u0142 b\u00f3stwom planetarnym oraz \u00f3wcze\u015bnie panuj\u0105cemu cesarzowi","context":"Panteon w Rzymie (, z greckiego \"\u03a0\u03ac\u03bd\u03b8\u03b5\u03b9\u03bf\u03bd\", \"pan\" \u2013 wszystko, \"theoi\" \u2013 bogowie, panteon \u2013 \"miejsce po\u015bwi\u0119cone wszystkim bogom\") \u2013 okr\u0105g\u0142a \u015bwi\u0105tynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcze\u015bniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w po\u017carze w 64 r. n.e. Budow\u0105 gmachu kierowa\u0142 Apollodoros, zes\u0142any, po czym prawdopodobnie stracony p\u00f3\u017aniej przez cesarza. Panteon po\u015bwi\u0119cony by\u0142 b\u00f3stwom planetarnym oraz \u00f3wcze\u015bnie panuj\u0105cemu cesarzowi, a od VII wieku Panteon jest u\u017cytkowany jako katolicki ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. Santa Maria ad Martyres (). Jest jedn\u0105 z najlepiej zachowanych budowli z czas\u00f3w staro\u017cytnego Rzymu. 42-metrowa kopu\u0142a Santa Maria del Fiore Filippo Bruneleschiego we Florencji zosta\u0142a wybudowana na wz\u00f3r tej z Rzymu. Na panteonie wzorowany jest tak\u017ce warszawski ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Aleksandra przy","start_idx":388,"end_idx":466}
{"id":"mrc_1241","question":"na jak\u0105 chorob\u0119 zmar\u0142 fryderyk chopin?","answer":"przyczyna jego przedwczesnej \u015bmierci w wieku 39 lat do dzi\u015b pozostaj\u0105 niejasne. Mimo \u017ce za \u017cycia kompozytora rozpoznano u niego gru\u017alic\u0119 i na t\u0119 chorob\u0119 go leczono, od czasu jego \u015bmierci w 1849 roku przedstawiono szereg alternatywnych rozpozna\u0144 wyja\u015bniaj\u0105cych jego niedomagania zdrowotne.","context":"Choroba Fryderyka Chopina i przyczyna jego przedwczesnej \u015bmierci w wieku 39 lat do dzi\u015b pozostaj\u0105 niejasne. Mimo \u017ce za \u017cycia kompozytora rozpoznano u niego gru\u017alic\u0119 i na t\u0119 chorob\u0119 go leczono, od czasu jego \u015bmierci w 1849 roku przedstawiono szereg alternatywnych rozpozna\u0144 wyja\u015bniaj\u0105cych jego niedomagania zdrowotne. == Historia choroby == Fryderyk Chopin od wczesnego dzieci\u0144stwa by\u0142 delikatny i chorowity. Od najm\u0142odszych lat pozostawa\u0142 pod sta\u0142\u0105 opiek\u0105 lekarzy. We wczesnej m\u0142odo\u015bci rozwin\u0119\u0142a si\u0119 u niego nietolerancja t\u0142ustych posi\u0142k\u00f3w (w szczeg\u00f3lno\u015bci szkodzi\u0142a mu wieprzowina), kt\u00f3re powodowa\u0142y u niego b\u00f3le brzucha, biegunk\u0119 i utrat\u0119 masy cia\u0142a. P\u00f3\u017aniej unika\u0142 tych objaw\u00f3w, przestrzegaj\u0105c diety. Popraw\u0119 przynios\u0142a mu m.in. dieta z miodu i otr\u0119b\u00f3w owsianych. Chopin osi\u0105gn\u0105\u0142 170 cm wzrostu (25. centyl) i w wieku 28","start_idx":28,"end_idx":316}
{"id":"mrc_1242","question":"jaka cywilizacja stworzy\u0142a ko\u0142o?","answer":"cywilizacji sumeryjskiej","context":"Ko\u0142o \u2013 nazwa elementu maszyny lub urz\u0105dzenia o geometrycznym kszta\u0142cie ko\u0142a, cz\u0119sto stosowane w transporcie. Wynalezione w po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. w Mezopotamii. Najstarsze znane pisemne \u015bwiadectwa pochodz\u0105 z cywilizacji sumeryjskiej (XXXII wiek p.n.e.). Prawie r\u00f3wnocze\u015bnie dotar\u0142o do Europy. Najstarsze znaleziono w S\u0142owenii datowane na 3200 lat p.n.e. Aby u\u0142atwi\u0107 transport ci\u0119\u017ckich przedmiot\u00f3w (np. blok\u00f3w kamiennych), podk\u0142adano pod nie okr\u0105g\u0142e belki. Najstarsze wykopaliska udowadniaj\u0105, \u017ce ju\u017c staro\u017cytni Egipcjanie u\u017cywali tej metody do budowy piramid. Najstarszy na \u015bwiecie wizerunek pojazdu ko\u0142owego znaleziono w Polsce podczas wykopalisk w Bronocicach \u2013 badanie radiow\u0119glowe 3635\u20133370 r. p.n.e. (wed\u0142ug innej teorii, miano to nale\u017cy si\u0119 znalezisku z Tell Halaf). W XX wieku p.n.e. ze wzgl\u0119du na konieczno\u015b\u0107 zmniejszenia ci\u0119\u017caru zosta\u0142y wynalezione ko\u0142a szprychowe. Ich szerokie","start_idx":215,"end_idx":239}
{"id":"mrc_1243","question":"czym ws\u0142awi\u0142 si\u0119 herakles?","answer":"Znany by\u0142 z wielkiej si\u0142y, waleczno\u015bci, m\u0119stwa, zapa\u015bnictwa i umiej\u0119tno\u015bci wojennych, zw\u0142aszcza celnego strzelania z \u0142uku.","context":"Herakles (gr. , trl. H\u0113rakl\u0113s, gr. , trl. H\u0113rakl\u00e9\u0113s, \u0142ac. Hercules), Alkides, Palajmon \u2013 w mitologii greckiej jeden z heros\u00f3w, syn Zeusa i \u015bmiertelniczki Alkmeny. Jego rzymskim odpowiednikiem by\u0142 Herkules. Znany by\u0142 z wielkiej si\u0142y, waleczno\u015bci, m\u0119stwa, zapa\u015bnictwa i umiej\u0119tno\u015bci wojennych, zw\u0142aszcza celnego strzelania z \u0142uku. Lubiany przez Zeusa i Aten\u0119, by\u0142 prze\u015bladowany przez zazdrosn\u0105 Her\u0119. \u017bonaty z Dejanir\u0105, Megar\u0105 i Hebe. == Pochodzenie i dzieci\u0144stwo == Oficjalnie Herakles by\u0142 synem Alkmeny i Amfitriona, kr\u00f3la teba\u0144skiego. W rzeczywisto\u015bci jednak ojcem jego by\u0142 Zeus, kt\u00f3ry sp\u0142odzi\u0142 Heraklesa przybieraj\u0105c posta\u0107 m\u0119\u017ca Alkmeny. Tej samej nocy, wcze\u015bniej ni\u017c si\u0119 tego spodziewano, powr\u00f3ci\u0142 z wyprawy wojennej Amfitrion. W rezultacie Alkmena pocz\u0119\u0142a bli\u017ani\u0119ta. Drugie z nich, prawy syn kr\u00f3la, imieniem Ifikles, by\u0142 \u015bmiertelnikiem (syn jego,","start_idx":206,"end_idx":328}
{"id":"mrc_1244","question":"gdzie zaczynaj\u0105 si\u0119 bieszczady?","answer":"Pasma Bieszczad\u00f3w znajduj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy Prze\u0142\u0119cz\u0105 \u0141upkowsk\u0105 (640 m n.p.m.) a Prze\u0142\u0119cz\u0105 Wyszkowsk\u0105 (933 m n.p.m.).","context":"Bieszczady (522.12 i 522.13; w\u0119g. \"Bessz\u00e1dok\", s\u0142ow. i cz. \"Bukovsk\u00e9 vrchy\", rus. \u0411\u0435\u0449\u0430\u0434\u044b, ukr. \u0411\u0435\u0449\u0430\u0434\u0438) \u2013 grupa dw\u00f3ch pasm g\u00f3rskich w \u0142a\u0144cuchu Karpat. Pasma Bieszczad\u00f3w znajduj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy Prze\u0142\u0119cz\u0105 \u0141upkowsk\u0105 (640 m n.p.m.) a Prze\u0142\u0119cz\u0105 Wyszkowsk\u0105 (933 m n.p.m.). Najwy\u017cszy szczyt Bieszczad\u00f3w to Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) za\u015b na terytorium Polski \u2013 Tarnica (1346 m n.p.m.). Dziel\u0105 si\u0119 na: * Bieszczady Zachodnie (na terenie Polski i Ukrainy), * Bieszczady Wschodnie (na terenie Ukrainy). Bieszczady nale\u017c\u0105 do Beskid\u00f3w Wschodnich, kt\u00f3re s\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Zewn\u0119trznych Karpat Wschodnich. Mimo i\u017c szczytowe partie zajmuj\u0105 po\u0142oniny, Bieszczady zaliczane s\u0105 do pasma Beskid\u00f3w Lesistych, a nie Po\u0142oni\u0144skich. == Toponimia == Nazwy Bieszczady u\u017cywa si\u0119 zwykle w Polsce jako synonimu polskich Bieszczad\u00f3w (kt\u00f3re s\u0105 jedynie cz\u0119\u015bci\u0105","start_idx":150,"end_idx":261}
{"id":"mrc_1245","question":"dlaczego \u0142azienki kr\u00f3lewskie?","answer":"Nazwa pochodzi od barokowego pawilonu \u0141a\u017ani, wzniesionego w latach 80. XVII wieku przez Stanis\u0142awa Herakliusza Lubomirskiego i przebudowanego przez Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego na pa\u0142ac Na Wyspie.","context":"\u0141azienki Kr\u00f3lewskie \u2013 zesp\u00f3\u0142 pa\u0142acowo-ogrodowy w Warszawie za\u0142o\u017cony w XVIII wieku przez Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego. Nazwa pochodzi od barokowego pawilonu \u0141a\u017ani, wzniesionego w latach 80. XVII wieku przez Stanis\u0142awa Herakliusza Lubomirskiego i przebudowanego przez Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego na pa\u0142ac Na Wyspie. Opr\u00f3cz budynk\u00f3w, pawilon\u00f3w oraz wolnostoj\u0105cych rze\u017ab znajduj\u0105 si\u0119 tam cztery ogrody: Kr\u00f3lewski, Romantyczny, Modernistyczny oraz Chi\u0144ski. Od 1960 zesp\u00f3\u0142 jest siedzib\u0105 Muzeum \u0141azienki Kr\u00f3lewskie. == Historia == === \u0141azienki do 1798 === W \u015bredniowieczu w miejscu \u0141azienek znajdowa\u0142 si\u0119 zwierzyniec s\u0142u\u017c\u0105cy jako teren polowa\u0144 ksi\u0105\u017c\u0105t mazowieckich. W latach 80. XVII wieku w\u0142a\u015bciciel tego terenu, marsza\u0142ek wielki koronny Stanis\u0142aw Herakliusz Lubomirski, zbudowa\u0142 tam dwa pawilony: Ermita\u017c oraz bogato dekorowany pawilon \u0141a\u017ani. Obydwa zosta\u0142y zaprojektowane przez Tylmana z Gameren. We wrze\u015bniu","start_idx":123,"end_idx":324}
{"id":"mrc_1246","question":"kto by\u0142 w wielkiej tr\u00f3jce?","answer":"J\u00f3zef Stalin \u2013 przyw\u00f3dca ZSRR * Winston Churchill \u2013 premier Wielkiej Brytanii","context":"Wielka tr\u00f3jka \u2013 termin kt\u00f3rym okre\u015bla si\u0119 najcz\u0119\u015bciej przyw\u00f3dc\u00f3w trzech \u015bwiatowych mocarstw alianckich (ZSRR, USA oraz Wielka Brytania) spotykaj\u0105cych si\u0119 w czasach II wojny \u015bwiatowej na trzech konferencjach mi\u0119dzynarodowych \u2013 kolejno: tehera\u0144skiej (1943) oraz ja\u0142ta\u0144skiej i poczdamskiej (obie w 1945), na kt\u00f3rych omawiano wojenne zobowi\u0105zania sojusznicze oraz kszta\u0142t przysz\u0142ego porz\u0105dku \u015bwiatowego po pokonaniu pa\u0144stw Osi. Wielk\u0105 tr\u00f3jk\u0105 nazywano te\u017c przyw\u00f3dc\u00f3w trzech mocarstw zwyci\u0119skich w I wojnie \u015bwiatowej (Wielkiej Brytanii, USA i Francji). Termin ten ma tak\u017ce odniesienia do innych wydarze\u0144 w polityce globalnej. == Wielka tr\u00f3jka II wojny \u015bwiatowej == W jej sk\u0142ad wchodzili: * J\u00f3zef Stalin \u2013 przyw\u00f3dca ZSRR * Winston Churchill \u2013 premier Wielkiej Brytanii (zast\u0105piony w drugiej fazie konferencji poczdamskiej przez Clementa Attleego z powodu kl\u0119ski konserwatyst\u00f3w","start_idx":684,"end_idx":761}
{"id":"mrc_1247","question":"kim s\u0105 anio\u0142owie?","answer":"po\u015brednicz\u0105c\u0105 \u2013 s\u0105 pos\u0142a\u0144cami Boga, opiekunami powierzonych im os\u00f3b, zanosz\u0105 ludzkie modlitwy przed oblicze Boga, oznajmiaj\u0105 ludziom jego wol\u0119, pomagaj\u0105 podj\u0105\u0107 w\u0142a\u015bciw\u0105 decyzj\u0119.","context":"9.9 oraz 15.20). Anio\u0142owie s\u0105 wzorem dla stworze\u0144 doczesnych, mi\u0119dzy nimi a stworzeniem materialnym jest bowiem r\u00f3\u017cnica ontologiczna. \u015awiadomo\u015b\u0107 tej r\u00f3\u017cnicy sta\u0142a si\u0119 dotkliwa po grzechu pierworodnym (\"Przeciwko manichejczykom komentarz do Ksi\u0119gi Rodzaju \"II,9.12). Anio\u0142owie w swym doskona\u0142ym bycie ukazuj\u0105 spe\u0142nienie si\u0119 wiek\u00f3w, wieczne odpocznienie, poznanie bezpo\u015brednie Boga \u2013 wszystko to jako potencjalnie mo\u017cliwe, jako rzeczywisto\u015b\u0107 eschatologiczna. === inne === W chrze\u015bcija\u0144stwie anio\u0142owie pe\u0142ni\u0105 dwie g\u0142\u00f3wne funkcje: * gloryfikuj\u0105c\u0105 \u2013 wys\u0142awiaj\u0105 chwa\u0142\u0119 i wspania\u0142o\u015b\u0107 Boga, * po\u015brednicz\u0105c\u0105 \u2013 s\u0105 pos\u0142a\u0144cami Boga, opiekunami powierzonych im os\u00f3b, zanosz\u0105 ludzkie modlitwy przed oblicze Boga, oznajmiaj\u0105 ludziom jego wol\u0119, pomagaj\u0105 podj\u0105\u0107 w\u0142a\u015bciw\u0105 decyzj\u0119. W Ksi\u0119dze Rodzaju cheruby strzeg\u0105 wej\u015bcia do ogrodu Eden, a w Apokalipsie \u015bw. Jana anio\u0142owie wymierzaj\u0105 kary spadaj\u0105ce na ludzko\u015b\u0107. ==","start_idx":585,"end_idx":762}
{"id":"mrc_1248","question":"jaki jest obszar tajwanu?","answer":"Powierzchnia \u2013 36 188 km\u00b2","context":"Republika Chi\u0144ska, potocznie Tajwan jest niewielkim pa\u0144stwem wyspiarskim le\u017c\u0105cym w Azji Wschodniej. Sk\u0142ada si\u0119 z du\u017cej wyspy zwanej Tajwanem, kilkudziesi\u0119ciu przybrze\u017cnych wysp wchodz\u0105cych w sk\u0142ad archipelag\u00f3w Peskador\u00f3w, Kinmen i Mazu Liedao oraz szeregu innych ma\u0142ych wysepek. == Powierzchnia, po\u0142o\u017cenie i granice == Powierzchnia \u2013 36 188 km\u00b2 Po\u0142o\u017cenie \u2013 Tajwan jest wysp\u0105 le\u017c\u0105c\u0105 na zachodnim kra\u0144cu Pacyfiku pomi\u0119dzy morzami: Po\u0142udniowochi\u0144skim i Wschodniochi\u0144skim, od wschodu oblewaj\u0105 wysp\u0119 otwarte wody Oceanu Spokojnego, a dok\u0142adnie p\u00f3\u0142nocna cz\u0119\u015b\u0107 Basenu Filipi\u0144skiego. Tajwan od kontynentalnych Chin oddziela szeroka na oko\u0142o 160 km Cie\u015bnina Tajwa\u0144ska. Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 25\u00b020\u2032N, po\u0142udniowy 21\u00b050\u2032N, zachodni 120\u00b000\u2032E wschodni 122\u00b000\u2032E. Wyspa jest d\u0142uga na mniej wi\u0119cej 395 km i szeroka na 144 km. Tajwan (Republika Chi\u0144ska) graniczy poprzez wody terytorialne Cie\u015bniny Tajwa\u0144skiej","start_idx":319,"end_idx":344}
{"id":"mrc_1249","question":"jakie s\u0105 najwa\u017cniejsze osi\u0105gni\u0119cie pierwszych filozof\u00f3w?","answer":"D\u0105\u017cyli oni do wyja\u015bnienia rzeczywisto\u015bci poprzez znalezienie jej najbardziej podstawowej \"zasady\" (\"arch\u00e9\"), przenikaj\u0105cej ca\u0142o\u015b\u0107 rzeczywisto\u015bci.","context":"by\u0142y inspiracj\u0105 i istotnym punktem odniesienia dla badaczy przyrody a\u017c do powstania nowo\u017cytnej nauki. Pierwsz\u0105 grup\u0105 filozof\u00f3w byli tzw. jo\u0144scy filozofowie przyrody (m.in. Tales z Miletu, Anaksymander, Anaksymenes, Heraklit, Anaksagoras). D\u0105\u017cyli oni do wyja\u015bnienia rzeczywisto\u015bci poprzez znalezienie jej najbardziej podstawowej \"zasady\" (\"arch\u00e9\"), przenikaj\u0105cej ca\u0142o\u015b\u0107 rzeczywisto\u015bci. R\u00f3\u017cni filozofowie w czym innym upatrywali t\u0119 podstawow\u0105 zasad\u0119: Tales w wodzie, Anaksymander w \"bezkresie\" (\"apeiron\"), Heraklit w ogniu, natomiast Anaksymenes w powietrzu. Bardzo wp\u0142ywowa by\u0142a filozofia Heraklita, uznaj\u0105cego zmian\u0119 za podstawow\u0105 zasad\u0119 rz\u0105dz\u0105c\u0105 rzeczywisto\u015bci\u0105. W po\u0142udniowej Italii Pitagoras skupi\u0142 wok\u00f3\u0142 siebie grono uczni\u00f3w, nauczaj\u0105c o matematycznej strukturze rzeczywisto\u015bci. Zasad\u0105 podstawow\u0105 by\u0142a dla nich liczba, kt\u00f3ra stanowi\u0142a element rzeczy. Dzi\u0119ki temu pitagorejczycy bardzo rozwin\u0119li badania matematyczne. Istotne znaczenie dla staro\u017cytnej metafizyki mia\u0142a te\u017c dzia\u0142alno\u015b\u0107 eleat\u00f3w.","start_idx":239,"end_idx":384}
{"id":"mrc_1250","question":"jakie oddzia\u0142y wojskowe stworzy\u0142 jan henryk d\u0105browski?","answer":"Oddzia\u0142y otrzyma\u0142y nazw\u0119 Legion\u00f3w Polskich.","context":"Francji. Dzi\u0119ki wp\u0142ywom Napoleona, za po\u015brednictwem Agencji (polska organizacja emigracyjna za\u0142o\u017cona w Pary\u017cu po upadku powstania ko\u015bciuszkowskiego w 1794) Jan Henryk D\u0105browski podpisa\u0142 9 stycznia 1797 umow\u0119 z nowym rz\u0105dem Republiki Lombardzkiej. Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcami Legion\u00f3w byli Karol Kniaziewicz, J\u00f3zef Wybicki i Antoni Amilkar Kosi\u0144ski. Oddzia\u0142y otrzyma\u0142y nazw\u0119 Legion\u00f3w Polskich. Mundury i sztandary by\u0142y zbli\u017cone do polskich, j\u0119zyk komend i stopnie wojskowe r\u00f3wnie\u017c by\u0142y polskie. Na szlifach widnia\u0142 w\u0142oski napis \"Ludzie wolni s\u0105 bra\u0107mi\". Kokardy przypi\u0119te do mundur\u00f3w by\u0142y tr\u00f3jkolorowe w nawi\u0105zaniu do rewolucji francuskiej symbolizuj\u0105c\u0105 sojusz i protekcj\u0119 Republiki. D\u0105browski zagwarantowa\u0142 ochotnikom obywatelstwo lombardzkie z prawem powrotu do kraju, gdy Lombardia b\u0119dzie ju\u017c wolna i bezpieczna. W maju 1797 w szeregach Legion\u00f3w stan\u0119\u0142o oko\u0142o 7 tys. \u017co\u0142nierzy, g\u0142\u00f3wnie Polak\u00f3w przebywaj\u0105cych na","start_idx":335,"end_idx":378}
{"id":"mrc_1251","question":"przez jakie pa\u0144stwa przep\u0142ywa dunaj?","answer":"Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119","context":"kamienn\u0105 fontann\u0119, kt\u00f3ra symbolizuje pocz\u0105tek Dunaju. D\u0142ugo\u015b\u0107 mierzona od styku Brigach i Bregu wynosi 2845 km, a od \u017ar\u00f3de\u0142 Bregu w Furtwangen im Schwarzwald 2888 km. Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu), aby w Rumunii i na Ukrainie rozbudowan\u0105 delt\u0105 uj\u015b\u0107 do Morza Czarnego. W delcie, kt\u00f3ra jest dawn\u0105 zatok\u0105 wype\u0142nion\u0105 osadami rzecznymi, Dunaj dzieli si\u0119 na 3 g\u0142\u00f3wne ramiona: Kilia, Sulina i \u015awi\u0119ty Jerzy (\"Bra\u021bul Sf\u00e2ntu Gheorghe\"). W czasach staro\u017cytnych Dunaj () stanowi\u0142 p\u00f3\u0142nocn\u0105 granic\u0119 Cesarstwa Rzymskiego. == Hydrografia == Dunaj jest jedyn\u0105 w Europie wi\u0119ksz\u0105 rzek\u0105, kt\u00f3ra p\u0142ynie z zachodu na wsch\u00f3d. Po przep\u0142yni\u0119ciu 2888 km na pograniczu Rumunii i","start_idx":213,"end_idx":303}
{"id":"mrc_1252","question":"gdzie u\u017cyto broni chemicznej?","answer":"20 marca 1995 \u2013 u\u017cycie sarinu przez cz\u0142onk\u00f3w sekty Najwy\u017csza Prawda do zamachu w tokijskim metrze. Zgin\u0119\u0142o 12 os\u00f3b, a ponad 5 500 zosta\u0142o rannych lub hospitalizowanych. * 21 sierpnia 2013 \u2013 u\u017cycie sarinu w Ghucie podczas wojny domowej w Syrii. * 4 kwietnia 2017 - u\u017cycie \u015brodka o dzia\u0142aniu dusz\u0105cym i parz\u0105cym w mie\u015bcie Chan Szajchun na p\u00f3\u0142nocy Syrii.","context":"Halabd\u017cy). * 20 marca 1995 \u2013 u\u017cycie sarinu przez cz\u0142onk\u00f3w sekty Najwy\u017csza Prawda do zamachu w tokijskim metrze. Zgin\u0119\u0142o 12 os\u00f3b, a ponad 5 500 zosta\u0142o rannych lub hospitalizowanych. * 21 sierpnia 2013 \u2013 u\u017cycie sarinu w Ghucie podczas wojny domowej w Syrii. * 4 kwietnia 2017 - u\u017cycie \u015brodka o dzia\u0142aniu dusz\u0105cym i parz\u0105cym w mie\u015bcie Chan Szajchun na p\u00f3\u0142nocy Syrii. == Zatapianie broni chemicznej w Ba\u0142tyku == Po II wojnie \u015bwiatowej du\u017ce ilo\u015bci broni chemicznej zosta\u0142y zatopione w Morzu Ba\u0142tyckim na wsch\u00f3d od wyspy Bornholm. Wielokrotnie na polskim wybrze\u017cu znajdowano wyrzucone na brzeg morza zestalone w wyniku przebywania d\u0142ugi czas w zimnej wodzie kawa\u0142ki iperytu. Odnotowano te\u017c przypadki poparzenia iperytem rybak\u00f3w, kt\u00f3rzy w sieciach znajdowali zestalony gaz bojowy.","start_idx":13,"end_idx":364}
{"id":"mrc_1253","question":"jakie s\u0105 zas\u0142ugi jadwigi dla polskiej kultury i nauki?","answer":"Zleci\u0142a pierwsze w historii Polski t\u0142umaczenie Ksi\u0119gi Psalm\u00f3w na j\u0119zyk polski (zachowa\u0142 si\u0119 po dzi\u015b dzie\u0144 egzemplarz tego dzie\u0142a znany jako Psa\u0142terz floria\u0144ski). Fundowa\u0142a wiele nowych ko\u015bcio\u0142\u00f3w i uposa\u017ca\u0142a ju\u017c istniej\u0105ce klasztory. Opiekowa\u0142a si\u0119 szpitalami. W 1397 za\u0142o\u017cy\u0142a burs\u0119 dla polskich i litewskich student\u00f3w przy Uniwersytecie Karola w Pradze. W tym te\u017c roku uzyska\u0142a zgod\u0119 papie\u017ca na utworzenie fakultetu teologii na Akademii Krakowskiej.","context":"nie przyni\u00f3s\u0142 pozytywnych rezultat\u00f3w, Krzy\u017cacy nie byli sk\u0142onni do oddania tego terenu. ==== Dzia\u0142alno\u015b\u0107 kulturalna i fundacje ko\u015bcielne ==== Na swoim dworze skupi\u0142a elit\u0119 intelektualn\u0105 Polski (Piotr Wysz, Mateusz z Krakowa, Hieronim z Pragi). Zleci\u0142a pierwsze w historii Polski t\u0142umaczenie Ksi\u0119gi Psalm\u00f3w na j\u0119zyk polski (zachowa\u0142 si\u0119 po dzi\u015b dzie\u0144 egzemplarz tego dzie\u0142a znany jako Psa\u0142terz floria\u0144ski). Fundowa\u0142a wiele nowych ko\u015bcio\u0142\u00f3w i uposa\u017ca\u0142a ju\u017c istniej\u0105ce klasztory. Opiekowa\u0142a si\u0119 szpitalami. W 1397 za\u0142o\u017cy\u0142a burs\u0119 dla polskich i litewskich student\u00f3w przy Uniwersytecie Karola w Pradze. W tym te\u017c roku uzyska\u0142a zgod\u0119 papie\u017ca na utworzenie fakultetu teologii na Akademii Krakowskiej. ==== \u015amier\u0107 i poch\u00f3wek ==== 22 czerwca 1399 urodzi\u0142a c\u00f3rk\u0119 El\u017cbiet\u0119 Bonifacj\u0119, kt\u00f3ra zmar\u0142a 13 lipca 1399. Jadwiga zmar\u0142a cztery dni p\u00f3\u017aniej oko\u0142o","start_idx":244,"end_idx":693}
{"id":"mrc_1254","question":"jakie rozmiary ma macica?","answer":"Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g.","context":"Macica () \u2013 nieparzysty narz\u0105d, o kszta\u0142cie zbli\u017conym do sp\u0142aszczonej gruszki, s\u0142u\u017c\u0105cy do przyj\u0119cia zap\u0142odnionego jaja oraz rozwoju p\u0142odu i wydalenia go poza ustr\u00f3j matczyny po zako\u0144czeniu rozwoju. Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g. == Anatomia == Macica jest po\u0142o\u017cona po\u015brodku jamy miednicy mniejszej mi\u0119dzy odbytnic\u0105 i p\u0119cherzem moczowym. W macicy wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwie powierzchnie i dwa brzegi. Powierzchnia przednia jest sp\u0142aszczona i nosi nazw\u0119 powierzchni p\u0119cherzowej, natomiast wypuk\u0142a powierzchnia tylna stanowi powierzchni\u0119 jelitow\u0105. Obie powierzchnie schodz\u0105 si\u0119 w brzegu prawym i lewym. ===Podzia\u0142 anatomiczny macicy=== * trzon macicy - zbudowany jest g\u0142\u00f3wnie z mi\u0119\u015bni g\u0142adkich. Jego wewn\u0119trzne \u015bciany","start_idx":198,"end_idx":358}
{"id":"mrc_1255","question":"jak nazywano kar\u0119 niewolniczej pracy na syberii dla powsta\u0144c\u00f3w?","answer":"zes\u0142anie i katorga","context":"aczkolwiek obecnie zwykle jest uto\u017csamiana z kar\u0105 dla os\u00f3b represjonowanych z przyczyn politycznych, gdy\u017c zgodnie z rosyjskim kodeksem karnym z 1847 roku, zes\u0142anie i katorga by\u0142y karami powszechnie wymierzanymi uczestnikom zryw\u00f3w narodowo\u015bciowych i wyzwole\u0144czych. Po doj\u015bciu do w\u0142adzy bolszewik\u00f3w katorg\u0119 zast\u0105pi\u0142y deportacje i \u0142agry. Katorg\u0105 nazywali Polacy te\u017c samo zes\u0142anie na Sybir, jakkolwiek termin ten odnosi si\u0119 g\u0142\u00f3wnie do tych skazanych, kt\u00f3rzy w rotach aresztanckich kierowani byli do pracy w kopalniach na dalekim wschodzie i p\u00f3\u0142nocy Imperium Rosyjskiego. Kator\u017cnicy otrzymywali r\u00f3\u017cne wyroki, od lat kilku po do\u017cywotnie. Jednymi z tych, kt\u00f3rym uda\u0142o si\u0119 wr\u00f3ci\u0107, byli: * Jan Franciszek Salinger z Warszawy, syn zes\u0142a\u0144ca Jakuba, * dr J\u00f3zef Antoni Beaupr\u00e9 \u2013 introduktor uprawy pszenicy w Daurii, * Rufin Piotrowski \u2013 pami\u0119tnikarz.","start_idx":155,"end_idx":173}
{"id":"mrc_1256","question":"kiedy odby\u0142 si\u0119 chrzest polski?","answer":"Datuje si\u0119 go na rok 966, chocia\u017c nie jest to pewne, gdy\u017c \u017ar\u00f3d\u0142a \u015bredniowieczne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno w opisie okoliczno\u015bci, w jakich dosz\u0142o do chrztu, jak te\u017c podaj\u0105 r\u00f3\u017cne daty tego wydarzenia.","context":"Chrzest Polski \u2013 tradycyjna nazwa chrztu ksi\u0119cia Polan Mieszka I, kt\u00f3ry zapocz\u0105tkowa\u0142 proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uwa\u017ca si\u0119 go r\u00f3wnie\u017c za symboliczne wydarzenie, kt\u00f3re by\u0142o pocz\u0105tkiem pa\u0144stwa polskiego i polskiego Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Datuje si\u0119 go na rok 966, chocia\u017c nie jest to pewne, gdy\u017c \u017ar\u00f3d\u0142a \u015bredniowieczne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno w opisie okoliczno\u015bci, w jakich dosz\u0142o do chrztu, jak te\u017c podaj\u0105 r\u00f3\u017cne daty tego wydarzenia. == Chronologia wydarze\u0144 i datacja chrztu Polski == Chocia\u017c w oficjalnej historiografii ko\u015bcielnej i pa\u0144stwowej przyjmuje si\u0119 rok 966 za dat\u0119 chrztu Mieszka, to jednak nie jest to data pewna. Nie zachowa\u0142o si\u0119 \u017cadne \u017ar\u00f3d\u0142o z X wieku, a w Polsce tak\u017ce z XI wieku, kt\u00f3re przekaza\u0142oby o chrzcie Polski nawet kr\u00f3tk\u0105 wzmiank\u0119. Najstarsza informacja","start_idx":256,"end_idx":447}
{"id":"mrc_1257","question":"kt\u00f3remu bogowi by\u0142y po\u015bwi\u0119cone idy marcowe?","answer":"rzymskiego boga wojny \u2013 Marsa","context":"Idy marcowe (\u0142ac. \"Idus Martiae\", tak\u017ce \"Idus Martii\") \u2212 w kalendarzu rzymskim \u015brodek miesi\u0105ca przypadaj\u0105cy pi\u0119tnastego dnia marca. Tego dnia hucznie obchodzono \u015bwi\u0119to rzymskiego boga wojny \u2013 Marsa. Odbywa\u0142y si\u0119 wtedy parady wojskowe i przegl\u0105d wojsk. Idy marcowe s\u0105 szczeg\u00f3lnie znane, poniewa\u017c podczas tego \u015bwi\u0119ta w 44 roku p.n.e. Juliusz Cezar zosta\u0142 zamordowany, otrzymuj\u0105c 23 pchni\u0119cia sztyletem, zadane przez grup\u0119 ok. 60 zamachowc\u00f3w, w tym jego przyjaciela, Brutusa.","start_idx":168,"end_idx":197}
{"id":"mrc_1258","question":"jak nazywa si\u0119 druga \u017cona mieszka 1?","answer":"Oda Dytryk\u00f3wna","context":"Oda Dytryk\u00f3wna (ur. zap. ok. 955, zm. 1023) \u2013 pierworodna c\u00f3rka Dytryka (Teodoryka), margrabiego Marchii P\u00f3\u0142nocnej z rodu Haldensleben, druga \u017cona ksi\u0119cia Polski Mieszka I. Wychowywa\u0142a si\u0119 w klasztorze pod wezwaniem \u015awi\u0119tego Wawrzy\u0144ca w Kalbe (Milde) nad rzek\u0105 Mild\u0105. Mi\u0119dzy 978 a 980, prawdopodobnie w 979 lub 980, zosta\u0142a \u017con\u0105 ksi\u0119cia polskiego Mieszka I. Wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 w wyniku zawarcia ma\u0142\u017ce\u0144stwa uwolniono je\u0144c\u00f3w wojennych. Nie okre\u015blono natomiast, na skutek jakiej wojny ci je\u0144cy zostali wzi\u0119ci do niewoli. Je\u015bli przyj\u0105\u0107 978 rok, to przypuszczalnie sta\u0142o si\u0119 to po wojnie domowej w Niemczech, kt\u00f3r\u0105 Mieszko I wykorzysta\u0142, by poszerzy\u0107 swoje wp\u0142ywy na Po\u0142abiu. W 978 roku Otton II pokona\u0142 Czechy i rozpocz\u0105\u0142 przygotowania do wyprawy w\u0142oskiej. Aby ustanowi\u0107 pok\u00f3j na wschodzie, musia\u0142 pozyska\u0107","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_1259","question":"kto uzyska\u0142 od indii tytu\u0142 mahatmy?","answer":"Gandhi","context":"Gandhi uzyska\u0142 przydomki \"Bapu\" (ojciec) oraz \"Mahatma\" (wielka dusza). W Khedzie rolnik\u00f3w reprezentowa\u0142 Vallabhbhai Patel, kt\u00f3ry wynegocjowa\u0142 z Brytyjczykami zawieszenie poboru podatk\u00f3w do czasu poprawy sytuacji ludno\u015bci. Wypuszczono tak\u017ce na wolno\u015b\u0107 wszystkich uwi\u0119zionych wcze\u015bniej protestuj\u0105cych. W rezultacie tych sukces\u00f3w Mahatma sta\u0142 si\u0119 s\u0142awny w ca\u0142ych Indiach i rozbudzi\u0142 \u015bwiadomo\u015b\u0107 narodow\u0105 w zniewolonym do tej pory narodzie. ==== Ruch biernego oporu ==== Tzw. ustawa \"Rowlatt\" z roku 1919 upowa\u017cnia\u0142a rz\u0105d do uwi\u0119zienia wszystkich winnych zamieszek bez przeprowadzenia procesu s\u0105dowego. 13 kwietnia tego roku w Pend\u017cabie dosz\u0142o do masakry \"Jallianwala Bagh\" (znanej te\u017c jako masakra Amritsar), w kt\u00f3rej z r\u0119ki Brytyjczyk\u00f3w zgin\u0119\u0142o 379 ludzi. Zostawi\u0142a ona w narodzie poczucie g\u0142\u0119bokiej traumy, spowodowa\u0142a tak\u017ce wybuch powszechnej nienawi\u015bci oraz liczne akty przemocy. Gandhi pot\u0119pi\u0142","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_1260","question":"w jakim regionie jest polska?","answer":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej","context":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry. Od p\u00f3\u0142nocy Polska graniczy z Rosj\u0105 (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litw\u0105, od wschodu z Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105, od po\u0142udnia ze S\u0142owacj\u0105 i Czechami, od zachodu z Niemcami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocnej granicy Polski wyznacza wybrze\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego. Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna na Ba\u0142tyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrain\u0105, Bia\u0142orusi\u0105 i Rosj\u0105 stanowi\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie granic\u0119 zewn\u0119trzn\u0105 Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci 38. miejsce na","start_idx":0,"end_idx":73}
{"id":"mrc_1261","question":"ile kilometr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci ma rosja?","answer":"D\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych wynosi 20 241,5 km, morskich \u2013 37 653 km.","context":"km). D\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych wynosi 20 241,5 km, morskich \u2013 37 653 km. Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa Rosji wynosi do 4000 km, natomiast rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 r\u00f3wnole\u017cnikowa \u2013 do 9000 km. Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 Rosji nale\u017cy do p\u00f3\u0142kuli wschodniej, ale p\u00f3\u0142wysep Czukocki oraz cz\u0119\u015b\u0107 wschodnia wyspy Wrangla nale\u017cy do p\u00f3\u0142kuli zachodniej (Rosja jest jedynym krajem azjatyckim zachodz\u0105cym do p\u00f3\u0142kuli zachodniej). === Podzia\u0142 administracyjny === Od 2014 roku wed\u0142ug rosyjskiej konstytucji w sk\u0142ad Federacji Rosyjskiej wchodzi 85 podmiot\u00f3w federalnych (w tym dwa do roku 2015 wchodz\u0105ce w sk\u0142ad Ukrainy): * 46 obwod\u00f3w: amurski, archangielski, astracha\u0144ski, bie\u0142gorodzki, bria\u0144ski, czelabi\u0144ski, irkucki, iwanowski, jaros\u0142awski, kaliningradzki, ka\u0142uski, kemerowski, kirowski, kostromski, kurga\u0144ski, kurski, leningradzki, lipiecki, magada\u0144ski, moskiewski, murma\u0144ski, ni\u017cegorodzki, nowogrodzki, nowosybirski, omski, orenburski, or\u0142owski, penze\u0144ski, pskowski, riaza\u0144ski, rostowski, sachali\u0144ski, samarski, saratowski,","start_idx":5,"end_idx":70}
{"id":"mrc_1262","question":"kiedy wprowadzono kartki na cukier?","answer":"lipcu 1976 r.","context":"kolektywizacji rolnictwa. === Trzeci okres systemu kartkowego === Trzeci okres systemu kartkowego rozpocz\u0119\u0142o wprowadzenie kartek na cukier w lipcu 1976 r. przez rz\u0105d Piotra Jaroszewicza, najpierw drukowanych z licznymi zabezpieczeniami, niemal jak banknoty, p\u00f3\u017aniej coraz bardziej uproszczonych. Zniesiono je 1 listopada 1985 r., czyli niemal po 10 latach. W trakcie wydarze\u0144 sierpniowych z 1980 jednym z 21 postulat\u00f3w by\u0142o wprowadzenie kartek na mi\u0119so, kt\u00f3re faktycznie wprowadzono 28 lutego 1981 r. Na skutek stale narastaj\u0105cych trudno\u015bci gospodarczych system kartkowy rozszerzono 30 kwietnia 1981 r., obejmuj\u0105c nim opr\u00f3cz mi\u0119sa tak\u017ce wszelkie przetwory mi\u0119sne, mas\u0142o, m\u0105k\u0119, ry\u017c i kasz\u0119. 1 wrze\u015bnia 1981 r. system kartkowy obj\u0105\u0142 te\u017c myd\u0142o i proszek do prania. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. system kartkowy by\u0142","start_idx":141,"end_idx":154}
{"id":"mrc_1263","question":"co oznacza halloween?","answer":"zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika.","context":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika. Odniesienia do Halloween s\u0105 cz\u0119sto widoczne w kulturze popularnej, g\u0142\u00f3wnie ameryka\u0144skiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Mimo \u017ce dzie\u0144 nie jest \u015bwi\u0119tem urz\u0119dowym, cieszy si\u0119 po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Narodzenia najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015bci\u0105. \u015awi\u0119to Halloween w Polsce pojawi\u0142o si\u0119 w latach 90. XX w. G\u0142\u00f3wnym symbolem \u015bwi\u0119ta jest wydr\u0105\u017cona i pod\u015bwietlona od \u015brodka dynia z wyszczerbionymi z\u0119bami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty, paj\u0119czyny itp. == Historia == Dok\u0142adna geneza Halloween nie jest znana. Mo\u017ce ni\u0105 by\u0107 rzymskie \u015bwi\u0119to na cze\u015b\u0107 b\u00f3stwa owoc\u00f3w i nasion (Pomony) albo celtyckie \u015bwi\u0119to na powitanie zimy.","start_idx":12,"end_idx":95}
{"id":"mrc_1264","question":"jak zmar\u0142 gierek?","answer":"Zmar\u0142 29 lipca 2001 w Szpitalu \u015al\u0105skim w Cieszynie na pylic\u0119 p\u0142uc, wi\u0105zan\u0105 z jego prac\u0105 w g\u00f3rnictwie w m\u0142odo\u015bci.","context":"ko\u0144ca \u017cycia pobiera\u0142 rent\u0119 z Francji i emerytur\u0119 z Belgii. Ostatnie lata \u017cycia sp\u0119dzi\u0142 w swoim domu w Ustroniu przy ul. Zielonej, gdzie cz\u0119sto spotyka\u0142 si\u0119 z Januszem Rolickim \u2013 g\u0142\u00f3wnym obro\u0144c\u0105 jego postaci przed krytyk\u0105 ugrupowa\u0144 postsolidarno\u015bciowych. Zmar\u0142 29 lipca 2001 w Szpitalu \u015al\u0105skim w Cieszynie na pylic\u0119 p\u0142uc, wi\u0105zan\u0105 z jego prac\u0105 w g\u00f3rnictwie w m\u0142odo\u015bci. 3 sierpnia 2001 zosta\u0142 pochowany na katolickim cmentarzu w Sosnowcu-Zag\u00f3rzu. W pogrzebie Edwarda Gierka wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 oko\u0142o 10 tysi\u0119cy os\u00f3b. Zgodnie z jego \u017cyczeniem pogrzeb mia\u0142 charakter \u015bwiecki. W pogrzebie uczestniczyli trzej byli premierzy: Edward Babiuch, Zbigniew Messner oraz Mieczys\u0142aw Rakowski, g\u00f3rnicy, a tak\u017ce cz\u0142onkowie Zwi\u0105zku Komunist\u00f3w Polskich \u201eProletariat\u201d oraz przewodnicz\u0105cy Unii Pracy Marek Pol. Z powod\u00f3w politycznych na pogrzebie nie pojawili","start_idx":254,"end_idx":366}
{"id":"mrc_1265","question":"do wybuchu wojny peloponeskiej dosz\u0142o na skutek?","answer":"rywalizacja dw\u00f3ch najwi\u0119kszych pot\u0119g greckich o hegemoni\u0119 nad ca\u0142\u0105 Grecj\u0105.","context":"Wojna peloponeska zwana te\u017c \"wielk\u0105 wojn\u0105 peloponesk\u0105\" (431\u2013404 p.n.e.) mi\u0119dzy Atenami i wspieraj\u0105cym je Ate\u0144skim Zwi\u0105zkiem Morskim a Spart\u0105 i Zwi\u0105zkiem Peloponeskim. Powodem wojny by\u0142a rywalizacja dw\u00f3ch najwi\u0119kszych pot\u0119g greckich o hegemoni\u0119 nad ca\u0142\u0105 Grecj\u0105. Ju\u017c pierwszy okres by\u0142 niepomy\u015blny dla Aten. Spartanie z\u0142upili Attyk\u0119. W Atenach, gdzie schronili si\u0119 mieszka\u0144cy Attyki, wybuch\u0142a gro\u017ana zaraza, kt\u00f3rej ofiar\u0105 pad\u0142 Perykles. Po jego \u015bmierci do g\u0142osu doszli przyw\u00f3dcy radykalnej grupy demokrat\u00f3w: najpierw Kleon, a nast\u0119pnie Hyperbolos. Sukcesem Aten by\u0142o utrzymanie twierdzy Pylos i zdobycie wyspy Sfakterii, broni\u0105cej wst\u0119pu do Zatoki Pylo\u0144skiej. == T\u0142o == Sytuacja polityczna w Helladzie po okresie wojen perskich by\u0142a napi\u0119ta, a nieostro\u017cne i pochopne dzia\u0142anie kt\u00f3rej\u015b z polis mog\u0142o by\u0107 pretekstem do rozpocz\u0119cia dzia\u0142a\u0144 wojennych mi\u0119dzy dwiema pot\u0119gami","start_idx":186,"end_idx":260}
{"id":"mrc_1266","question":"kiedy trwa\u0142 barok?","answer":"datuje si\u0119 od ko\u0144ca XVI wieku do XVIII wieku.","context":"Barok (prawdopodobnie z port. \"barroco\" \u2013 per\u0142a o nieregularnym kszta\u0142cie, z w\u0142. \u2013 dziwno\u015b\u0107, nietypowo\u015b\u0107) \u2013 g\u0142\u00f3wny kierunek w kulturze europejskiej, kt\u00f3rego trwanie datuje si\u0119 od ko\u0144ca XVI wieku do XVIII wieku. Nieoficjalny styl Ko\u015bcio\u0142a katolickiego czas\u00f3w potrydenckich, st\u0105d pojawiaj\u0105ce si\u0119 jeszcze w po\u0142owie XX wieku zamienne okre\u015blenia: \u201esztuka jezuicka\u201d czy \u201esztuka kontrreformacyjna\u201d. W odr\u00f3\u017cnieniu od humanizmu antropocentrycznego doby renesansu, barok reprezentowa\u0142 teocentryczny mistycyzm. W znaczeniu w\u0119\u017cszym, barok to jeden z nurt\u00f3w literackich XVII wieku, koegzystuj\u0105cy z klasycyzmem i manieryzmem; od niego XX-wieczni badacze wyprowadzili jednak nazw\u0119 dla ca\u0142ej epoki. Barok obejmowa\u0142 wszystkie przejawy dzia\u0142alno\u015bci literackiej i artystycznej. U jego podstaw le\u017ca\u0142o tw\u00f3rcze przekszta\u0142cenie renesansowego klasycyzmu w d\u0105\u017ceniu do uzyskania maksymalnego oddzia\u0142ywania na odbiorc\u0119. Bogaty w zdobnictwo, pomys\u0142owe rozwi\u0105zania i","start_idx":165,"end_idx":210}
{"id":"mrc_1267","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa do piosenki nic nie mo\u017ce wiecznie trwa\u0107?","answer":"Andrzej Mogielnicki","context":"Nic nie mo\u017ce przecie\u017c wiecznie trwa\u0107 \u2013 singel Anny Jantar z albumu Anna Jantar wydany w 1979 roku. Autorem tekstu jest Andrzej Mogielnicki, natomiast kompozycji Romuald Lipko. Nagra\u0144 dokonano z Budk\u0105 Suflera w styczniu 1979 roku, w jednym z lubelskich studi\u00f3w. Utw\u00f3r by\u0142 notowany na Li\u015bcie przeboj\u00f3w Programu Trzeciego (12. miejsce, rok 1999) i li\u015bcie przeboj\u00f3w Radia Koszalin (1. miejsce, rok 2013). Zosta\u0142 wybrany przez radios\u0142uchaczy w jednym plebiscyt\u00f3w Studia Gama za najlepsz\u0105 polsk\u0105 piosenk\u0119 roku 1979. Utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w \u015bcie\u017cce d\u017awi\u0119kowej Sex und Charakter. Covery do tego utworu wykona\u0142y: Natalia Kukulska (c\u00f3rka Anny Jantar), Doda, Natalia Lubrano, Maria Nikli\u0144ska, Paulla, Kayah i Anna Rozmus. == Teledysk == Do utworu nakr\u0119cono teledysk, w kt\u00f3rym Anna Jantar ubrana w","start_idx":119,"end_idx":138}
{"id":"mrc_1268","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono 8 klas szko\u0142y podstawowej?","answer":"1 lipca 1963 r.","context":"wyda\u0142o 28 kwietnia 1961 roku wytyczne w sprawie opracowania sieci 8-klasowych szk\u00f3\u0142 podstawowych. Zgodnie z tymi wytycznymi modelem szko\u0142y, wed\u0142ug kt\u00f3rego nale\u017cy kszta\u0142towa\u0107 organizacj\u0119 nauczania w zreformowanej szkole podstawowej jest szko\u0142a pe\u0142na, wysoko zorganizowana z siedmioma i wi\u0119cej nauczycielami, oraz taka, do kt\u00f3rej ucz\u0119szcza co najmniej 200 uczni\u00f3w. W my\u015bl wytycznych Ministerstwa O\u015bwiaty szko\u0142a zreformowana pracuje jako pe\u0142na szko\u0142a o\u015bmioklasowa albo szko\u0142a realizuj\u0105ca program klas l-IV, a nast\u0119pnie przekazuj\u0105ca uczni\u00f3w ko\u0144cz\u0105cych klas\u0119 IV do szk\u00f3\u0142 zbiorczych, po\u0142o\u017conych najbli\u017cej ich miejsca zamieszkania. 1 lipca 1963 r. Minister O\u015bwiaty wyda\u0142 Zarz\u0105dzenie w sprawie wprowadzenia programu nauczania o\u015bmioklasowej szko\u0142y podstawowej (Dziennik Urz\u0119dowy Ministerstwa O\u015bwiaty Nr 9 poz. 90 z 1963), kt\u00f3re regulowa\u0142o nauczanie i wychowanie w 8-klasowej szkole podstawowej. Wdra\u017caj\u0105c reform\u0119 Minister O\u015bwiaty","start_idx":625,"end_idx":640}
{"id":"mrc_1269","question":"w jaki spos\u00f3b powstaje rosa?","answer":"Rosa powstaje na przedmiotach wyniku wypromieniowywania (radiacji) przez nie energii cieplej.","context":"rosysymbol rosy bia\u0142ej - osad bia\u0142ych zamarzni\u0119tych kropelek rosy. == Rosa powstaj\u0105ca w wyniku radiacji == Rosa powstaje na przedmiotach wyniku wypromieniowywania (radiacji) przez nie energii cieplej. Ten typ rosy powstaje w warunkach bezchmurnej i bezwietrznej pogody, gdy nast\u0119puje intensywne wypromieniowanie ciep\u0142a z powierzchni ziemi. Je\u017celi temperatura cia\u0142 spadnie poni\u017cej punktu rosy, to b\u0119dzie na nich kondensowa\u0107 para wodna tworz\u0105c krople rosy. Temperatura cia\u0142 o niewielkiej grubo\u015bci, takich jak li\u015bcie, cienkie blachy, najszybciej obni\u017ca si\u0119 z powodu ich ma\u0142ej pojemno\u015bci cieplnej przypadaj\u0105cej na jednostk\u0119 powierzchni, dlatego osad pojawia si\u0119 na nich najwcze\u015bniej. Cia\u0142a o du\u017cej grubo\u015bci wych\u0142adzaj\u0105 si\u0119 wolniej w wyniku nap\u0142ywu energii cieplnej z wn\u0119trza i na nich rosa osiada p\u00f3\u017aniej, a nawet nie osiada. Tempo ch\u0142odzenia zale\u017cy w","start_idx":107,"end_idx":200}
{"id":"mrc_1270","question":"gdzie po\u0142o\u017cone jest serce?","answer":"U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej.","context":"Serce cz\u0142owieka (\u0142ac. \"cor\", \"cordis\", gr. \"kardia\") \u2013 mi\u0119\u015bniowy narz\u0105d, stanowi\u0105cy element uk\u0142adu krwiono\u015bnego, kt\u00f3rego zadaniem jest pompowanie krwi do naczy\u0144 krwiono\u015bnych. Krew dostarcza ustrojowi tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze, a tak\u017ce wsp\u00f3\u0142uczestniczy w usuwaniu produkt\u00f3w metabolizmu. U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej. U cz\u0142owieka, tak jak u innych ssak\u00f3w serce podzielone jest na cztery jamy: po\u0142o\u017cone u g\u00f3ry dwa przedsionki, prawy i lewy oraz le\u017c\u0105ce poni\u017cej nich dwie komory, praw\u0105 i lew\u0105. Prawy przedsionek i praw\u0105 komor\u0119 przyj\u0119\u0142o si\u0119 razem nazywa\u0107 \"sercem prawym\", natomiast lewy przedsionek i lewa komora s\u0105 \u0142\u0105cznie nazywane \"sercem lewym\". Dzi\u0119ki zastawkom, zapobiegaj\u0105cym cofaniu si\u0119 krwi, zdrowe serce pompuje j\u0105 tylko w jednym kierunku. Serce pompuje krew zgodnie z rytmem","start_idx":286,"end_idx":374}
{"id":"mrc_1271","question":"co robili dawni grecy aby zyska\u0107 \u0142ask\u0119 bogi\u0144?","answer":"W ofierze sk\u0142adano im owoce, wod\u0119 zmieszan\u0105 z miodem, kwiaty.","context":"przeznaczenie. Mojra oznacza\u0142a prawa, kt\u00f3rych nawet bogowie nie mogli pomija\u0107, nie nara\u017caj\u0105c porz\u0105dku \u015bwiata na niebezpiecze\u0144stwo. Z czasem wyobra\u017cenie Mojry przyj\u0119\u0142o posta\u0107 pojedynczego b\u00f3stwa, kt\u00f3re by\u0142o personifikacj\u0105 przeznaczenia cz\u0142owieka, a p\u00f3\u017aniej trzech si\u00f3str \u2013 prz\u0105dek ludzkiego losu, zamieszkuj\u0105cych pa\u0142ac w s\u0105siedztwie Olimpu i czuwaj\u0105cych nad \u017cyciem ka\u017cdego cz\u0142owieka. Mojry pojawi\u0142y si\u0119 w kulcie greckim bardzo wcze\u015bnie, ale nigdy nie mia\u0142y w\u0142asnego mitu w \u015bcis\u0142ym znaczeniu tego s\u0142owa. W kilku miejscach Grecji (Sykionie, Koryncie, Sparcie, Olimpii) znajdowa\u0142y si\u0119 ich miejsca kultu. W ofierze sk\u0142adano im owoce, wod\u0119 zmieszan\u0105 z miodem, kwiaty. W sztuce przedstawiano je jako powa\u017cne niewiasty : Kloto z wrzecionem, Lechesis ze zwojem lub globusem, Atropos z wag\u0105 lub no\u017cycami. Czasem ze zwojem papirusu, na kt\u00f3rym pisz\u0105 s\u0142owa przeznaczenia.","start_idx":600,"end_idx":661}
{"id":"mrc_1272","question":"w jakim powstaniu bra\u0142 udzia\u0142 wokulski?","answer":"powstanie styczniowe","context":"Stanis\u0142aw Wokulski \u2013 posta\u0107 literacka, protagonista powie\u015bci \"Lalka\" Boles\u0142awa Prusa; posta\u0107 Wokulskiego sta\u0142a si\u0119 w polskiej kulturze masowej symbolem przedsi\u0119biorczo\u015bci. == \u017byciorys == Urodzony prawdopodobnie w 1832 roku, pochodzi\u0142 ze zubo\u017ca\u0142ej rodziny szlacheckiej. Zmuszony przez ojca, Piotra Wokulskiego, do pracy w Warszawie jako subiekt i kelner w winiarni u Hopfera, gdzie mia\u0142 si\u0119 przyucza\u0107 do zawodu. Tam pozna\u0142 Ignacego Rzeckiego, z kt\u00f3rym zamieszka\u0142, co umo\u017cliwi\u0142o mu podj\u0119cie edukacji. Wokulski najpierw poszed\u0142 do Szko\u0142y Przygotowawczej, p\u00f3\u017aniej do Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej, gdzie rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 na wydziale matematyczno-fizycznym. Jego wynalazki, to m.in.: model maszyny lataj\u0105cej z ograniczonymi mo\u017cliwo\u015bciami sterowania, maszyna pompuj\u0105ca wod\u0119. Szko\u0142\u0119 porzuci\u0142 po niespe\u0142na roku, gdy wybuch\u0142o powstanie styczniowe. W\u00f3wczas Wokulski zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do oddzia\u0142u powsta\u0144czego, a po upadku powstania zosta\u0142 zes\u0142any","start_idx":801,"end_idx":821}
{"id":"mrc_1273","question":"jakie grupy spo\u0142eczne powsta\u0142y wskutek rewolucji przemys\u0142owej?","answer":"wzrost znaczenia nowej klasy robotnik\u00f3w (proletariatu) i bur\u017cuazji przemys\u0142owej","context":"si\u0119 tak\u017ce rozwojem przemys\u0142u wysokich technologii. == Skutki rewolucji przemys\u0142owej == Spo\u0142eczne: * urbanizacja zwi\u0105zana z masow\u0105 migracj\u0105 ludno\u015bci ze wsi do miast * post\u0119p wiedzy medycznej i higieny * zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie \u2013 zwi\u0119kszenie w przemy\u015ble (p\u00f3\u017aniej w us\u0142ugach) * prawo pracy * powstanie zwi\u0105zk\u00f3w zawodowych * narodziny ruchu robotniczego i ideologii socjalistycznej * wzrost liczby ludno\u015bci, przede wszystkim w miastach (migracja; zwi\u0119kszony przyrost naturalny) * zmiana struktury spo\u0142ecze\u0144stwa z agrarnego, o przewadze ludno\u015bci wiejskiej, na spo\u0142ecze\u0144stwo przemys\u0142owe, w kt\u00f3rym przewa\u017ca ludno\u015b\u0107 mieszkaj\u0105ca w miastach * upadek znaczenia rzemie\u015blnik\u00f3w, ch\u0142op\u00f3w oraz wielkich w\u0142a\u015bcicieli ziemskich * wzrost znaczenia nowej klasy robotnik\u00f3w (proletariatu) i bur\u017cuazji przemys\u0142owej * demokratyzacja spo\u0142ecze\u0144stwa * skoncentrowanie ludno\u015bci w obr\u0119bie du\u017cych miast * nowe ruchy spo\u0142eczne,","start_idx":726,"end_idx":805}
{"id":"mrc_1274","question":"kt\u00f3re kraje przyst\u0105pi\u0142y do unii europejskiej w 2007 roku?","answer":"Rumunia i Bu\u0142garia.","context":"Litwa, \u0141otwa, Malta, Polska, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry. Norwegowie dwukrotnie, w latach 1972 i 1994, sprzeciwili si\u0119 akcesji i do tej pory do niej nie dosz\u0142o. Po kolejnym rozszerzeniu, w roku 2007, liczba cz\u0142onk\u00f3w Unii Europejskiej wzros\u0142a do 27 \u2013 do wsp\u00f3lnoty do\u0142\u0105czy\u0142y Rumunia i Bu\u0142garia. W roku 2013 do Unii Europejskiej do\u0142\u0105czy\u0142a Chorwacja. Trwaj\u0105 tak\u017ce negocjacje z innymi krajami. Proces rozszerze\u0144 jest cz\u0119sto nazywany \"integracj\u0105 europejsk\u0105\", jednak terminu tego u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w odniesieniu do zacie\u015bniania wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy pa\u0144stwami nale\u017c\u0105cymi do UE. O p\u00f3\u0142nocy z 31 stycznia na 1 lutego 2020 r. Wielka Brytania, jako pierwsze pa\u0144stwo cz\u0142onkowskie, opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105. == Historia rozszerze\u0144 == == Etapy rozszerzania Unii Europejskiej == Daty z\u0142o\u017cenia wniosk\u00f3w akcesyjnych i przyst\u0105pienia do Wsp\u00f3lnoty.","start_idx":272,"end_idx":291}
{"id":"mrc_1275","question":"kto wymy\u015bli\u0142 tampony?","answer":"tampon zosta\u0142 po raz pierwszy opatentowany w 1929 przez Earle'a Haasa, lekarza z Denver w Kolorado.","context":"z t\u0142umaczeniem i interpretacj\u0105 hieroglif\u00f3w. === Tampony z aplikatorem === W nowo\u017cytnym \u015bwiecie tampon zosta\u0142 po raz pierwszy opatentowany w 1929 przez Earle'a Haasa, lekarza z Denver w Kolorado. Patentu udzielono 19 listopada 1931, wraz z rejestracj\u0105 znaku towarowego \"tampax\". Prawa do produkcji zosta\u0142y sprzedane w 1934 Gertrudzie Tenderich, biznesmence z Wyoming. Za\u0142o\u017cona przez ni\u0105 firma nosi\u0142a nazw\u0119 Tampax Sales Corporation. Rozpowszechnienie tampon\u00f3w w owych latach by\u0142o trudne z powodu niech\u0119ci \u015brodk\u00f3w masowego przekazu do reklamy takiego produktu; podstawowym narz\u0119dziem jego promocji sta\u0142 si\u0119 marketing szeptany oraz reklama metod\u0105 door-to-door. Do wzrostu popularno\u015bci tampon\u00f3w przyczyni\u0142a si\u0119 druga wojna \u015bwiatowa, jako okres, w kt\u00f3rym kobiety masowo podejmowa\u0142y prac\u0119. W 1984 firma produkuj\u0105ca tampony \"tampax\" zmieni\u0142a nazw\u0119 na Tambrands Inc. i w","start_idx":95,"end_idx":194}
{"id":"mrc_1276","question":"dlaczego w\u0119\u017ce mog\u0105 po\u0142yka\u0107 swoj\u0105 zdobycz w ca\u0142o\u015bci?","answer":"Jest to mo\u017cliwe dzi\u0119ki bardzo ruchliwej trzewioczaszce oraz specyficznemu u\u0142o\u017ceniu podsk\u00f3rnych naczy\u0144 krwiono\u015bnych, kt\u00f3re tworz\u0105 sie\u0107 zmieniaj\u0105cych kszta\u0142t romb\u00f3w.","context":"zygzakowata (\"Vipera berus\") W\u0119\u017ce s\u0105 mi\u0119so\u017cerne. Po\u0142ykaj\u0105 ofiary w ca\u0142o\u015bci, mimo \u017ce cz\u0119sto s\u0105 one wi\u0119ksze od samego w\u0119\u017ca. Po\u0142ykanie polega na nasuwaniu si\u0119 w\u0119\u017ca na swoj\u0105 ofiar\u0119. Jest to mo\u017cliwe dzi\u0119ki bardzo ruchliwej trzewioczaszce oraz specyficznemu u\u0142o\u017ceniu podsk\u00f3rnych naczy\u0144 krwiono\u015bnych, kt\u00f3re tworz\u0105 sie\u0107 zmieniaj\u0105cych kszta\u0142t romb\u00f3w. W\u015br\u00f3d w\u0119\u017cy wyst\u0119puj\u0105 gatunki jadowite. Szacuje si\u0119, \u017ce stanowi\u0105 one 10-25% wszystkich gatunk\u00f3w w\u0119\u017cy. R\u00f3\u017cnice w szacunkach pochodz\u0105 st\u0105d, \u017ce niekt\u00f3re w\u0119\u017ce uwa\u017ca si\u0119 za tzw. warunkowo jadowite (z\u0119by jadowe po\u0142o\u017cone w tyle szcz\u0119ki, p\u0142ytkie uk\u0105szenie nie wprowadza wi\u0119c jadu). Jad w\u0119\u017cy wytwarzany jest w specjalnym gruczole jadowym i sp\u0142ywa do ostrych z\u0119b\u00f3w jadowych, kt\u00f3rymi zwierz\u0119 u\u015bmierca ofiar\u0119. Dzia\u0142 zoologii zajmuj\u0105cy si\u0119 w\u0119\u017cami to ofiologia. == Ewolucja == Filogeneza w\u0119\u017cy jest s\u0142abo poznana","start_idx":178,"end_idx":341}
{"id":"mrc_1277","question":"ile miejsc siedz\u0105cych jest w autobusie?","answer":"40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60)","context":"i Mi\u0119dzynarodowego Forum Transportu jest to pasa\u017cerski mechaniczny pojazd drogowy przeznaczony do przewozu wi\u0119cej ni\u017c 24 os\u00f3b (wliczaj\u0105c kierowc\u0119) i posiadaj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie miejsca siedz\u0105ce. Autokary mog\u0105 by\u0107 pojazdami pi\u0119trowymi, a sporadycznie przegubowymi. Pojazdy tego typu posiadaj\u0105 zwykle 40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60), przewa\u017cnie u\u0142o\u017conych rz\u0119dami i zwr\u00f3conych w kierunku jazdy. Autokary mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce wyposa\u017cone w miejsca le\u017c\u0105ce. Pojazdy te posiadaj\u0105 zazwyczaj wydzielon\u0105 przestrze\u0144 baga\u017cow\u0105, znajduj\u0105c\u0105 si\u0119, w przypadku autokar\u00f3w jednopoziomowych, pod pok\u0142adem pasa\u017cerskim. Autokary wyposa\u017cone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej w szereg udogodnie\u0144, maj\u0105cych zwi\u0119kszy\u0107 komfort podr\u00f3\u017cuj\u0105cych, jak np. klimatyzacj\u0119, p\u00f3\u0142ki na baga\u017c podr\u0119czny, toalet\u0119, minibarek, telewizj\u0119 pok\u0142adow\u0105, indywidualne o\u015bwietlenie czy podn\u00f3\u017cki. Do g\u0142\u00f3wnych producent\u00f3w autobus\u00f3w turystycznych nale\u017c\u0105 m.in. Mercedes-Benz, Neoplan, Setra oraz Van Hool.","start_idx":293,"end_idx":381}
{"id":"mrc_1278","question":"do czego wykorzystywana jest ropa naftowa?","answer":"Jest podstawowym surowcem przemys\u0142u petrochemicznego stosowanym do otrzymywania m.in. benzyny, nafty, olej\u00f3w, parafiny, smar\u00f3w, asfalt\u00f3w, mazut\u00f3w, wazelin i wielu materia\u0142\u00f3w syntetycznych.","context":"Za\u0142adunek odbywa si\u0119 na FPSO, platformach eksploatacyjnych, lub przy bojach prze\u0142adunkowych, a roz\u0142adunek tankowc\u00f3w odbywa si\u0119 w terminalach naftowych. == Przetw\u00f3rstwo ropy naftowej == Przetw\u00f3rstwem ropy naftowej zajmuje si\u0119 przemys\u0142 rafineryjny, kt\u00f3ry przerabia j\u0105 w rafineriach. Aby wyodr\u0119bni\u0107 z ropy jej poszczeg\u00f3lne sk\u0142adniki (np. benzyn\u0119) stosuje si\u0119 destylacj\u0119 frakcyjn\u0105. Rop\u0119 rozdziela si\u0119 na frakcje dzi\u0119ki r\u00f3\u017cnicy w temperaturach wrzenia poszczeg\u00f3lnych jej sk\u0142adnik\u00f3w. Jako\u015b\u0107 ropy ustala si\u0119 na podstawie indeksu API. == Zastosowanie ropy naftowej == Jest podstawowym surowcem przemys\u0142u petrochemicznego stosowanym do otrzymywania m.in. benzyny, nafty, olej\u00f3w, parafiny, smar\u00f3w, asfalt\u00f3w, mazut\u00f3w, wazelin i wielu materia\u0142\u00f3w syntetycznych. == Ska\u017cenie \u015brodowiska == Ropa naftowa mo\u017ce skazi\u0107 \u015brodowisko w dw\u00f3ch sytuacjach \u2013 podczas poszukiwa\u0144 i eksploatacji, oraz w czasie transportu. O ile erupcje","start_idx":560,"end_idx":748}
{"id":"mrc_1279","question":"ile powsta\u0144c\u00f3w jeszcze \u017cyje?","answer":"oko\u0142o 3300 \u017cyj\u0105cym uczestnikom powstania","context":"** pp\u0142k dr Leon Strehl \u201eFeliks\u201d. Projekt i wykonanie Robert Kotowicz (1996) ** zdobycie PASTy. Projekt i wykonanie: Robert Kotowicz (1997) ** pp\u0142k Kazimierz Krzy\u017cak \u201eKartuz\u201d. Projekt i wykonanie: Hanna Roszkiewicz (1997) ** zdobycie Ko\u015bcio\u0142a \u015aw. Krzy\u017ca (1998) ** 60. rocznica Powstania Warszawskiego. Projekt i wykonanie: Robert Kotowicz (2004) * fundacja (wsp\u00f3lnie z Instytutem Papie\u017ca Jana Paw\u0142a II) pomnika ks. Jana Twardowskiego (2013) * wybicie medalu pami\u0105tkowego z okazji 70. rocznicy powstania warszawskiego i przyznanie go 1 sierpnia 2014 roku oko\u0142o 3300 \u017cyj\u0105cym uczestnikom powstania oraz oko\u0142o 400 osobom szczeg\u00f3lnie zas\u0142u\u017conym w upami\u0119tnianiu Powstania oraz dla \u015brodowisk uczestnik\u00f3w Powstania * honorowy patronat nad akcj\u0105 \u201e70 sekund dla powstania w 70. rocznic\u0119\u201d (2014) * Zarz\u0105d G\u0142\u00f3wny Zwi\u0105zku Powsta\u0144c\u00f3w Warszawskich jest wydawc\u0105","start_idx":553,"end_idx":593}
{"id":"mrc_1280","question":"o co chodzi w krykiecie?","answer":". Gracz jednej z dru\u017cyn rzuca tward\u0105 pi\u0142k\u0119 z korka ob\u0142o\u017conego sk\u00f3r\u0105, o obwodzie 224\u2013229 mm, w kierunku przeciwleg\u0142ej bramki, tak aby w ni\u0105 trafi\u0107, a gracz drugiej dru\u017cyny (ang. \"batsman\") broni jej przed uderzeniem za pomoc\u0105 drewnianego kija.","context":"Krykiet (ang. \"cricket\") \u2013 sport dru\u017cynowy, w kt\u00f3rym mecze rozgrywane s\u0105 mi\u0119dzy dwiema dru\u017cynami po jedenastu zawodnik\u00f3w. Pochodzi z Anglii, gdzie podobna gra by\u0142a znana ju\u017c na prze\u0142omie XIII i XIV wieku. Mecze krykietowe rozgrywane s\u0105 na trawiastym boisku o kszta\u0142cie zbli\u017conym do owalnego, w \u015brodku kt\u00f3rego znajduje si\u0119 p\u0142aski pas (ang. \"pitch\" \u2013 dos\u0142ownie: \"murawa\") d\u0142ugo\u015bci 20,12 m. Na ko\u0144cach pasa ustawione s\u0105 bramki (ang. \"wicket\") \u2013 trzy wbite w ziemi\u0119 drewniane s\u0142upki (ang. \"stump\" \u2013 dos\u0142ownie: \"pniak\", \"kijek\"). Gracz jednej z dru\u017cyn rzuca tward\u0105 pi\u0142k\u0119 z korka ob\u0142o\u017conego sk\u00f3r\u0105, o obwodzie 224\u2013229 mm, w kierunku przeciwleg\u0142ej bramki, tak aby w ni\u0105 trafi\u0107, a gracz drugiej dru\u017cyny (ang. \"batsman\") broni jej przed uderzeniem za pomoc\u0105 drewnianego kija. Jeszcze jeden","start_idx":523,"end_idx":765}
{"id":"mrc_1281","question":"w jakich cz\u0119\u015bciach dziedzicz\u0105 \u017cona i dzieci?","answer":"to \u017cona dziedziczy 1/4 spadku, obie c\u00f3rki po 1/4 spadku, za\u015b oboje wnucz\u0105t pozosta\u0142\u0105 1/4 cz\u0119\u015b\u0107 spadku","context":"to \u017cona dziedziczy 1/4 spadku, obie c\u00f3rki po 1/4 spadku, za\u015b oboje wnucz\u0105t pozosta\u0142\u0105 1/4 cz\u0119\u015b\u0107 spadku, kt\u00f3ra przypada\u0142aby na syna spadkodawcy. We wsp\u00f3\u0142czesnym prawie \u2013 w przeciwie\u0144stwie, np. do prawa XIX-wiecznego \u2013 zniesiono dyskryminacj\u0119 dzieci nie\u015blubnych i narodzonych wskutek kazirodztwa. Dlatego te\u017c dzieci ze zwi\u0105zk\u00f3w pozama\u0142\u017ce\u0144skich, czy kazirodczych zachowuj\u0105 pe\u0142ne prawa spadkobierc\u00f3w. W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawi\u0142 zst\u0119pnych (dzieci naturalnych i przysposobionych), do spadku zostaj\u0105 powo\u0142ani jego ma\u0142\u017conek oraz jego rodzice. Udzia\u0142 ka\u017cdego z rodzic\u00f3w, kt\u00f3ry dziedziczy wraz z ma\u0142\u017conkiem, wynosi 1/4 spadku. Kodeks w art. 932 \u00a7 2 uprzywilejowuje matk\u0119 spadkodawcy w sytuacji, gdy nie zosta\u0142o ustalone ojcostwo. W takim przypadku bowiem dziedziczy ona 1/2 spadku a ma\u0142\u017conek pozosta\u0142\u0105 po\u0142ow\u0119. Rodzice przejmuj\u0105 ca\u0142y spadek w razie, gdy","start_idx":0,"end_idx":101}
{"id":"mrc_1282","question":"z jakim miastem toczyl wojne stefan batory?","answer":"Gda\u0144skiem","context":"Wojna Rzeczypospolitej z Gda\u0144skiem \u2013 konflikt zbrojny mi\u0119dzy nowo wybranym kr\u00f3lem polskim Stefanem Batorym a miastem Gda\u0144sk w latach 1576\u20131577. == Przyczyny == U pod\u0142o\u017ca sporu le\u017ca\u0142 konflikt interes\u00f3w mi\u0119dzy Gda\u0144skiem, kt\u00f3ry d\u0105\u017cy\u0142 do jak najwi\u0119kszej niezale\u017cno\u015bci wzgl\u0119dem w\u0142adz Rzeczypospolitej oraz utrzymania szerokich praw i przywilej\u00f3w uzyskanych od Kazimierza Jagiello\u0144czyka, a Zygmuntem Augustem, kt\u00f3ry chcia\u0142 pog\u0142\u0119bienia unifikacji Prus Kr\u00f3lewskich z Polsk\u0105. Przejawem d\u0105\u017ce\u0144 ostatniego Jagiellona do silniejszego zwi\u0105zania Gda\u0144ska z pa\u0144stwem polsko-litewskim by\u0142o powo\u0142anie Komisji Morskiej w roku 1568 oraz uchwalenie Statut\u00f3w Karnkowskiego w roku 1570. Dzia\u0142ania te w pewnym stopniu zwi\u0119ksza\u0142y w\u0142adz\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105 w mie\u015bcie, mianowicie powi\u0119ksza\u0142y uprawnienia s\u0105downicze kr\u00f3la wobec Gda\u0144ska. Statuty os\u0142abia\u0142y ponadto w\u0142adztwo gda\u0144skiego patrycjatu, modyfikuj\u0105c ustr\u00f3j miasta poprzez nadanie wi\u0119kszych kompetencji reprezentacji posp\u00f3lstwa. == Przebieg","start_idx":25,"end_idx":34}
{"id":"mrc_1283","question":"kto prowadzi\u0142 czar par?","answer":"Maciej Kurzajewski i Izabella Krzan","context":"Czar par \u2013 polski program rozrywkowy \u0142\u0105cz\u0105cy elementy teleturnieju i reality show emitowany od 20 lutego 1993 do 27 stycznia 1996 na antenie TVP1 i ponownie od 20 wrze\u015bnia do 13 grudnia 2019 na antenie TVP2, wymy\u015blony przez Bo\u017cen\u0119 Walter. == Produkcja == W latach 1993\u20131996 nagrania do programu realizowane by\u0142y w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutos\u0142awskiego w Warszawie. W lipcu 2019 TVP og\u0142osi\u0142a reaktywacj\u0119 programu i rozpocz\u0119cie casting\u00f3w do nowej edycji, a prowadz\u0105cymi zostali Maciej Kurzajewski i Izabella Krzan, lecz po emisji 12 odcink\u00f3w program ponownie zdj\u0119to z anteny. == Zasady programu == Teleturniej polega na trwaj\u0105cej przez ca\u0142y rok rywalizacji kilkudziesi\u0119ciu par (54 w pierwszej edycji, 48 w drugiej, 51 w trzeciej) wybranych w konkursie spo\u015br\u00f3d","start_idx":500,"end_idx":535}
{"id":"mrc_1284","question":"jaki ocean jest w irlandii?","answer":"Oceanu Atlantyckiego","context":"jest Islandia oraz Wielka Brytania. Od p\u00f3\u0142nocy i zachodu oblewaj\u0105 j\u0105 wody Oceanu Atlantyckiego, natomiast na wschodzie i po\u0142udniowym wschodzie oddziela j\u0105 od Wielkiej Brytanii Morze Irlandzkie, Kana\u0142 \u015awi\u0119tego Jerzego i Kana\u0142 P\u00f3\u0142nocny. Linia brzegowa jest bardzo urozmaicona, jej d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi 1448 km. * Po\u0142o\u017cenie geograficzne Irlandii okre\u015blaj\u0105 wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne: ** szeroko\u015b\u0107 geograficzna 51\u00b030'-55\u00b030'N ** d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzna 6\u00b000'-10\u00b030'W === Klimat === Klimat Irlandii okre\u015bla si\u0119 jako typ klimatu umiarkowanego morskiego wilgotnego. Na jego kszta\u0142towanie najwi\u0119kszy wp\u0142yw maj\u0105 nap\u0142ywaj\u0105ce z po\u0142udniowego zachodu masy powietrza znad Oceanu Atlantyckiego i \u0142agodz\u0105ca dzia\u0142alno\u015b\u0107 Pr\u0105du P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego. \u015arednie temperatury powietrza wahaj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy 4 a 7 \u00b0C w styczniu i lutym, 14 do 16 \u00b0C w lipcu i sierpniu. Najwy\u017csz\u0105 temperatur\u0119 33,3 \u00b0C zanotowano na zamku Kilkenny","start_idx":74,"end_idx":94}
{"id":"mrc_1285","question":"kto pope\u0142ni\u0142 najwi\u0119cej morderstw?","answer":"Henry Lee Lucas","context":"Henry Lee Lucas (ur. 23 sierpnia 1936 w Blacksburgu, zm. 13 marca 2001 w Huntsville) \u2013 ameryka\u0144ski przest\u0119pca, skazany za morderstwa i nazwany najwi\u0119kszym seryjnym morderc\u0105 Ameryki. Przyzna\u0142 si\u0119 do pope\u0142nienia oko\u0142o 600 morderstw, razem z Ottisem Toolem pomi\u0119dzy 1975 a 1983 rokiem. W wywiadach z jednym z dziennikarzy stwierdzi\u0142, \u017ce to policja zmusi\u0142a go do tego przyznania i nie jest seryjnym zab\u00f3jc\u0105. Zosta\u0142 skazany na kar\u0119 \u015bmierci za kilka morderstw. == \u017byciorys == Lucas urodzi\u0142 si\u0119 w 1936 roku w Blacksburg w stanie Wirginia. By\u0142 synem prostytutki i kalekiego m\u0119\u017cczyzny. Matka cz\u0119sto zmusza\u0142a syna do zak\u0142adania dziewcz\u0119cych ubra\u0144 oraz obserwowania jej akt\u00f3w seksualnych z klientami. 11 stycznia 1960 roku zabi\u0142 swoj\u0105 matk\u0119. Szybko zosta\u0142 zatrzymany, os\u0105dzony i skazany. Po","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_1286","question":"dlaczego \u015bw.wiktoria zosta\u0142a \u015bwi\u0119t\u0105?","answer":"Pad\u0142a prawdopodobnie ofiar\u0105 prze\u015bladowa\u0144 chrze\u015bcijan za czas\u00f3w cesarza Decjusza, w po\u0142owie III wieku lub za cesarza Dioklecjana na pocz\u0105tku IV wieku.","context":"Wiktoria z Sabiny, r\u00f3wnie\u017c: Wiktoria z Rzymu, w\u0142. \"Sante Vittoria, Anatolia, e Audace\" (zm. 18 grudnia ok. 250\u2013303 w Trebula Mutuesca, dzisiejsze Monteleone Sabino) \u2013 dziewica, m\u0119czennica chrze\u015bcija\u0144ska i \u015bwi\u0119ta Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. == Historia == By\u0142a Rzymiank\u0105, pochodzi\u0142a z patrycjuszowskiego rodu Sabin\u00f3w, kt\u00f3ry mieszka\u0142 pod Rzymem w Subiaco, w regionie Lacjum. Pad\u0142a prawdopodobnie ofiar\u0105 prze\u015bladowa\u0144 chrze\u015bcijan za czas\u00f3w cesarza Decjusza, w po\u0142owie III wieku lub za cesarza Dioklecjana na pocz\u0105tku IV wieku. Niewiele wiadomo o jej \u017cyciu. Kult jej jest wczesny i on \u015bwiadczy o historycznym istnieniu \u015bwi\u0119tej, chocia\u017c dokumenty o niej zagin\u0119\u0142y. Najstarszy jej wizerunek widnieje na jednej z mozaik z VI wieku w Rawennie, w bazylice \u015aw. Apolinarego. \u015awiadczy to, jak jej kult musia\u0142 by\u0107 \u017cywy, skoro znalaz\u0142","start_idx":368,"end_idx":517}
{"id":"mrc_1287","question":"co musia\u0142 zrobi\u0107 syn rycerza aby zosta\u0107 rycerzem?","answer":"By mog\u0142o nast\u0105pi\u0107 pasowanie kandydat na rycerza musia\u0142 od 15. roku \u017cycia s\u0142u\u017cy\u0107 jako giermek u boku pasowanego rycerza i zaprawia\u0107 si\u0119 do wojennego rzemios\u0142a.","context":"ustalon\u0105 norm\u0105 2 groszy z \u0142ana ch\u0142opskiego szlachta musia\u0142a sama wyrazi\u0107 zgod\u0119. == Pasowanie == By mog\u0142o nast\u0105pi\u0107 pasowanie kandydat na rycerza musia\u0142 od 15. roku \u017cycia s\u0142u\u017cy\u0107 jako giermek u boku pasowanego rycerza i zaprawia\u0107 si\u0119 do wojennego rzemios\u0142a. Po z\u0142o\u017ceniu dowod\u00f3w m\u0119stwa oraz uzyskania odpowiedniego wykszta\u0142cenia (w\u0142adania broni\u0105, jazdy konnej, obyczaj\u00f3w, \u015bpiewu i poezji), pasowano giermka na rycerza. Do aktu pasowania na rycerza wojownik przygotowywa\u0142 si\u0119 przez spowied\u017a, a ca\u0142a ceremonia odbywa\u0142a si\u0119 w trakcie mszy \u015bwi\u0119tej, po kt\u00f3rej wojownik sk\u0142ada\u0142 przysi\u0119g\u0119 wierno\u015bci Ko\u015bcio\u0142owi, przestrzegania czci niewie\u015bciej, bronienia wd\u00f3w i sierot. Nast\u0119pnie z r\u0105k panuj\u0105cego otrzymywa\u0142 pas rycerski i z\u0142ote ostrogi. Z aktem pasowania na rycerza wi\u0105za\u0142o si\u0119 nadanie ziemskie, dzi\u0119ki czemu obdarowany dobrami rycerskimi (beneficjum), popada\u0142 w","start_idx":96,"end_idx":254}
{"id":"mrc_1288","question":"jaki kszta\u0142t ma antaba?","answer":"najcz\u0119\u015bciej w postaci lwiej g\u0142owy z ruchom\u0105 obr\u0119cz\u0105","context":"Antaba lub hantaba (z niem. \"die Handhabe \u2013 r\u0119koje\u015b\u0107\") \u2013 sta\u0142y lub ruchomy uchwyt z metalu umieszczany np. na skrzyni, kufrze, drzwiach, bramie. Ruchomy uchwyt sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci. Antaba umieszczona na drzwiach lub bramach (furtach), najcz\u0119\u015bciej w postaci lwiej g\u0142owy z ruchom\u0105 obr\u0119cz\u0105, s\u0142u\u017cy\u0142a cz\u0119sto za ko\u0142atk\u0119. Antaba wyst\u0119powa\u0142a g\u0142\u00f3wnie w sztuce roma\u0144skiej i gotyckiej. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie u\u017cywana jest jako element dekoracyjny. Stara polska nazwa antaby to \"dzier\u017cak\".","start_idx":241,"end_idx":292}
{"id":"mrc_1289","question":"jaki okr\u0119t podwodny dla polski?","answer":"ORP Orze\u0142","context":"ORP Orze\u0142 \u2013 polski torpedowy okr\u0119t podwodny, jednostka wiod\u0105ca typu \"Orze\u0142\", zwodowany 15 stycznia 1938 roku w holenderskiej stoczni De Schelde we Vlissingen. Projekt okr\u0119tu zosta\u0142 opracowany przy wsp\u00f3\u0142udziale specjalist\u00f3w polskiej Marynarki Wojennej, z wykorzystaniem niekt\u00f3rych rozwi\u0105za\u0144 konstrukcyjnych holenderskiej jednostki Hr. Ms. O.16. Okr\u0119t o d\u0142ugo\u015bci ca\u0142kowitej 84 metry i wyporno\u015bci w zanurzeniu 1473 ton. Zanurzenie konstrukcyjne jednostki wynosi\u0142o 80 metr\u00f3w, w praktyce jednak \u201eOrze\u0142\u201d zdolny by\u0142 do bezpiecznego zanurzania na g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 co najmniej 100 metr\u00f3w. Konstrukcja oraz konwencjonalny uk\u0142ad nap\u0119dowy (diesel-elektryczny) pozwala\u0142y jednostce na rozwijanie pr\u0119dko\u015bci 19,44 w\u0119z\u0142a na powierzchni oraz 8,9 w\u0119z\u0142a w zanurzeniu. Podstawowe uzbrojenie okr\u0119tu stanowi\u0142o 20 torped wystrzeliwanych z 12 wyrzutni. Kad\u0142ub \u201eOr\u0142a\u201d by\u0142 w ca\u0142o\u015bci spawany, za\u015b \u2013 jako \"novum\" \u2013 wszystkie p\u0142aszczyzny kontrolne","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_1290","question":"jakie zwierz\u0119 jest symbolem kampinoskiego parku narodowego?","answer":"\u0142o\u015b","context":"nale\u017c\u0105 wyst\u0119puj\u0105ce w Parku lasy olsowe i \u0142\u0119gowe. Najcz\u0119\u015bciej spotykanym w Puszczy Kampinoskiej zespo\u0142em le\u015bnym jest kontynentalny b\u00f3r sosnowy \u015bwie\u017cy. Z d\u0119b\u00f3w stanowi\u0105cych tu wa\u017cn\u0105 domieszk\u0119 \u2013 oko\u0142o 10% \u2013 wyst\u0119puj\u0105 trzy gatunki, dwa rodzime: d\u0105b szypu\u0142kowy i d\u0105b bezszypu\u0142kowy oraz pochodz\u0105cy z Ameryki d\u0105b czerwony. Park i dolina nieuregulowanej Wis\u0142y ze starorzeczami, piaszczystymi \u0142achami, wyspami i zaro\u015blami stanowi\u0105 wa\u017cne miejsce bytowania wielu zwierz\u0105t. W\u015br\u00f3d nich znajduj\u0105 si\u0119 gatunki przywr\u00f3cone naturze: \u0142o\u015b \u2013 b\u0119d\u0105cy symbolem parku, b\u00f3br oraz ry\u015b. Tereny Parku maj\u0105 bogat\u0105 histori\u0119, zwi\u0105zan\u0105 z walkami o niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Mia\u0142y tu miejsce walki powsta\u0144cze w 1794 i 1863, walki armii Pozna\u0144 we wrze\u015bniu 1939, a tak\u017ce walki w 1944. Znajduj\u0105 si\u0119 tu: mogi\u0142y powsta\u0144c\u00f3w z 1863, cmentarz partyzant\u00f3w, jak r\u00f3wnie\u017c","start_idx":515,"end_idx":518}
{"id":"mrc_1291","question":"w jakich miastach jest uber?","answer":"miastach, takich jak Monachium, Frankfurt, Hamburg oraz D\u00fcsseldorf.","context":"miasta poleci\u0142y zarz\u0105dowi przedsi\u0119biorstwa dostosowa\u0107 si\u0119 do wymog\u00f3w przepis\u00f3w lokalnych, uzyska\u0107 licencj\u0119 oraz dostosowa\u0107 pojazdy do wymog\u00f3w dla przewo\u017anik\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cych w Toronto. === Niemcy === Uber dzia\u0142a w wielu niemieckich miastach, takich jak Monachium, Frankfurt, Hamburg oraz D\u00fcsseldorf. Jednak w\u0142adze Berlina wytoczy\u0142y dwie skargi s\u0105dowe, korzystaj\u0105c z materia\u0142\u00f3w przekazanych przez Berli\u0144ski Zwi\u0105zek Taks\u00f3wkarzy. Pierwsza sprawa s\u0105dowa dotyczy\u0142a serwisu firmy Uber zwi\u0105zanego z limuzynami. Orzeczeniem s\u0105du zakazana zosta\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 tego serwisu. Nast\u0119pna sprawa, przes\u0142uchania w ramach kt\u00f3rej toczy\u0142y si\u0119 ponad 3 miesi\u0105ce p\u00f3\u017aniej, dotyczy\u0142a serwisu zwi\u0105zanego z kierowcami, kt\u00f3rzy za pomoc\u0105 Ubera wyra\u017cali ch\u0119\u0107 \u015bwiadczenia tanich us\u0142ug przewozowych. S\u0105d uzna\u0142, \u017ce zgodnie z miejscowym prawem niemieckim, samochody i kierowcy, kt\u00f3rzy zajmuj\u0105 si\u0119 przewozem ludzi, maj\u0105 by\u0107 odpowiednio ubezpieczeni i zweryfikowani. Poniewa\u017c","start_idx":230,"end_idx":297}
{"id":"mrc_1292","question":"jaka organizacja zajmuje promocj\u0105 hokeja na lodzie?","answer":"IIHF, czyli \"Mi\u0119dzynarodowa Federacja Hokeja na Lodzie\"","context":"Organizacj\u0105 promuj\u0105c\u0105 hokej na lodzie na \u015bwiecie jest IIHF, czyli \"Mi\u0119dzynarodowa Federacja Hokeja na Lodzie\". Skupia ona w sumie 68 kraj\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata. Pomimo tego zdecydowan\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 medali rozgrywanych pod egid\u0105 IIHF Mistrzostw \u015awiata zdoby\u0142o siedem pa\u0144stw (tzw. \"wielka si\u00f3demka\"): Kanada, Czechy, Finlandia, Rosja/ZSRR, S\u0142owacja, Szwecja i Stany Zjednoczone. Podczas 22 turniej\u00f3w olimpijskich w\u015br\u00f3d m\u0119\u017cczyzn z 66 medali, a\u017c 60 zdoby\u0142y reprezentacje powy\u017cszych pa\u0144stw. W pi\u0119ciu rozegranych turniejach kobiet medale zdoby\u0142y tylko reprezentacje Kanady, USA, Szwecji, Finlandii oraz Szwajcarii. == Historia == Pocz\u0105tki hokeja si\u0119gaj\u0105 ko\u0144ca XV wieku. Dyscyplina zosta\u0142a prawdopodobnie zapocz\u0105tkowana w Anglii lub Francji. W kulturze po raz pierwszy hokej mo\u017cna zaobserwowa\u0107 w malarstwie niderlandzkim \u2013 np. na obrazie Pietera Bruegla \"My\u015bliwi na \u015bniegu\" z 1565. Na","start_idx":54,"end_idx":109}
{"id":"mrc_1293","question":"przez kogo zosta\u0142a uchwalona konstytucja 3 maja?","answer":"Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\".","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":304,"end_idx":445}
{"id":"mrc_1294","question":"kiedy krzysztof kolumb odkry\u0142 ameryk\u0119?","answer":"12 pa\u017adziernika 1492","context":"Krzysztof Kolumb, lub , , (ur. prawdopodobnie mi\u0119dzy 25 sierpnia a 31 pa\u017adziernika 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) \u2013 w\u0142oski \u017ceglarz, podr\u00f3\u017cnik i nawigator, tercjarz franciszka\u0144ski. Kapitan wyprawy, kt\u00f3ra p\u0142yn\u0119\u0142a na trzech statkach: \u201eSanta Mar\u00eda\u201d, \u201eNi\u00f1a\u201d i \u201ePinta\u201d pod flag\u0105 Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii, gdy\u017c pod t\u0105 nazw\u0105 w jego czasach rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udniowego, po\u0142udniowo-wschodniego i wschodniego wybrze\u017ca Azji a\u017c po Kataj \u2013 dzisiejsze Chiny \u2013 i Cipangu \u2013 dzisiejsz\u0105 Japoni\u0119). Jako pierwsza wyprawa w historii nowo\u017cytnych odkry\u0107 geograficznych pokona\u0142a zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 pa\u017adziernika 1492 dotar\u0142a do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie. Za dokonania zosta\u0142 mianowany admira\u0142em","start_idx":687,"end_idx":707}
{"id":"mrc_1295","question":"czym s\u0105 korzenie powietrzne?","answer":"zmodyfikowane korzenie, kt\u00f3re pobieraj\u0105 wod\u0119 z powietrza.","context":"Korzenie powietrzne \u2013 zmodyfikowane korzenie, kt\u00f3re pobieraj\u0105 wod\u0119 z powietrza. Tkanka pokrywaj\u0105ca korzenie to wielowarstwowa sk\u00f3rka zbudowana z kilku warstw martwych kom\u00f3rek. Warstwa ta, nazywana welamenem, niczym g\u0105bka ch\u0142onie wod\u0119 z opad\u00f3w deszczu i par\u0119 wodn\u0105. Welamen tworzy srebrnobia\u0142\u0105 okryw\u0119. Jego kom\u00f3rki s\u0105 wype\u0142nione powietrzem i zazwyczaj w \u015bcianach kom\u00f3rkowych maj\u0105 pory. Korzenie powietrzne wyst\u0119puj\u0105 mi\u0119dzy innymi u epifit\u00f3w, np. u monstery dziurawej. Mog\u0105 wch\u0142ania\u0107 nie tylko wod\u0119 i par\u0119 wodn\u0105, ale tak\u017ce gazowe sk\u0142adniki powietrza (np. amoniak), kt\u00f3re nast\u0119pnie ro\u015blina wykorzystuje w swoich procesach przemiany materii.","start_idx":22,"end_idx":79}
{"id":"mrc_1296","question":"ile mia\u0142 lat najstarszy cz\u0142owiek na \u015bwiecie?","answer":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni.","context":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni. Najstarszym m\u0119\u017cczyzn\u0105 by\u0142 Japo\u0144czyk Jiroemon Kimura (1897\u20132013), kt\u00f3ry \u017cy\u0142 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR).","start_idx":0,"end_idx":160}
{"id":"mrc_1297","question":"jakie drzewo ma \u017co\u0142\u0119dzie?","answer":"d\u0105b","context":"\u017bo\u0142\u0105d\u017a, \u017co\u0142\u0119d\u017a (okre\u015blenie gwarowe, czasem te\u017c obecne w publikacjach specjalistycznych) \u2013 nazwa okre\u015blaj\u0105ca owoc szupinkowy (pozorny) ro\u015blin z rodzaju d\u0105b (\"Quercus\") sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z orzecha i miseczki owocowej, ewentualnie odnosz\u0105ca si\u0119 do samego orzecha, czyli owocu w\u0142a\u015bciwego. == Budowa == Owoce d\u0119b\u00f3w rozwijaj\u0105 si\u0119 w zmi\u0119\u015bnia\u0142ej i drewniej\u0105cej miseczce (kupuli, szupince) powstaj\u0105cej z wie\u0144ca li\u015bci przykwiatowych. Kupula ta ma u r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w r\u00f3\u017cn\u0105 wielko\u015b\u0107 i kszta\u0142t (od g\u0142\u0119bokiej czarki po p\u0142ytk\u0105 miseczk\u0119) i zwykle obejmuje tylko nasad\u0119 orzecha, czasem te\u017c obrasta go w znacznej cz\u0119\u015bci lub nawet w ca\u0142o\u015bci. Od zewn\u0105trz na kupuli znajduj\u0105 si\u0119 mniej lub bardziej wydatne \u0142useczki przylegaj\u0105ce (ko\u0144ce li\u015bci przykwiatowych), odstaj\u0105ce lub odgi\u0119te, niekiedy fr\u0119dzlowate, ale nigdy niezako\u0144czone haczykowato. Sam orzech jest kulisty lub owalny, zawsze","start_idx":151,"end_idx":154}
{"id":"mrc_1298","question":"na jaka glebokosc moze nurkowac czlowiek?","answer":"p\u0142etwonurkowanie \u2013 rekreacyjne do g\u0142\u0119boko\u015bci 40 m","context":"(freediving) \u2013 nurkowanie na wstrzymanym w p\u0142ucach powietrzu (zatrzymany oddech), * p\u0142etwonurkowanie \u2013 rekreacyjne do g\u0142\u0119boko\u015bci 40 m, dost\u0119pne nawet dla dzieci ju\u017c od 10\u201312 lat (na znacznie mniejsze g\u0142\u0119boko\u015bci i pod opiek\u0105 instruktora) bez wyznaczonej g\u00f3rnej granicy wieku, okre\u015blonej stanem zdrowia kandydata, * techniczne \u2013 dekompresyjne, trudne logistycznie, przekraczaj\u0105ce limity rekreacyjne (zar\u00f3wno g\u0142\u0119boko\u015bci lub czasu pobytu pod wod\u0105), zwi\u0105zane ze zmianami mieszanin oddechowych pod powierzchni\u0105 wody, wykonywane z u\u017cyciem bardziej skomplikowanych konfiguracji i wi\u0119kszej ilo\u015bci sprz\u0119tu, z\u0142o\u017conym planowaniu, dla os\u00f3b o bardzo dobrym stanie zdrowia, * wrakowe \u2013 wi\u0105\u017c\u0105ce si\u0119 z penetracj\u0105 wn\u0119trza zatopionych wrak\u00f3w oraz innych obiekt\u00f3w b\u0119d\u0105cych dzie\u0142em cz\u0142owieka (np. zatopionych platform wiertniczych), * nurkowanie jaskiniowe (podwodna penetracja zalanych korytarzy, sztolni, jaski\u0144) \u2013 nurkowanie bez mo\u017cliwo\u015bci wynurzenia","start_idx":84,"end_idx":133}
{"id":"mrc_1299","question":"kiedy zaton\u0105\u0142 prom estonia?","answer":"W nocy z 27 na 28 wrze\u015bnia 1994","context":"Estonia \u2013 prom pasa\u017cersko-samochodowy typu ro-pax, zbudowany w 1979 roku w niemieckiej stoczni Meyer Werft w Papenburgu na zam\u00f3wienie fi\u0144skiej sp\u00f3\u0142ki SF Line. Od 1980 do 1994 roku kursowa\u0142 dla r\u00f3\u017cnych przedsi\u0119biorstw pod r\u00f3\u017cnymi nazwami, takimi jak \"Viking Sally\", \"Silja Star\" czy \"Wasa King\". W nocy z 27 na 28 wrze\u015bnia 1994 zaton\u0119\u0142a na Morzu Ba\u0142tyckim. Katastrofa poch\u0142on\u0119\u0142a 852 ofiary, co czyni j\u0105 jedn\u0105 z najtragiczniejszych w p\u00f3\u017anych latach XX wieku. == Historia == Prom zbudowa\u0142a stocznia Jos. L. Meyer GmbH w Niemczech dla Viking Line (AB Sally) pod nazw\u0105 \"Viking Sally\". Prom p\u0142ywa\u0142 na trasie Sztokholm \u2013 Mariehamn \u2013 Turku i by\u0142 to w tym czasie najwi\u0119kszy prom tego typu p\u0142ywaj\u0105cy po Morzu Ba\u0142tyckim. W 1990 Viking Sally przesz\u0142a","start_idx":295,"end_idx":326}
{"id":"mrc_1300","question":"co przedstawia god\u0142o francji?","answer":"zwi\u0105zane w p\u0119k z wetkni\u0119tym w \u015brodek toporem r\u00f3zgi liktorskie, na kt\u00f3rych umieszczono Tarcz\u0119 Amazonek ze skr\u00f3tem \"RF\" (R\u00e9publique Fran\u00e7aise). Na ko\u0144cach tarczy widniej\u0105 (wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych interpretacji) g\u0142owa lwa i koguta lub lwa i or\u0142a. W tle znajduj\u0105 si\u0119 ga\u0142\u0119zie d\u0119bu i lauru.","context":"Jorku. * nieoficjalnym god\u0142em od 1912 s\u0105 zwi\u0105zane w p\u0119k z wetkni\u0119tym w \u015brodek toporem r\u00f3zgi liktorskie, na kt\u00f3rych umieszczono Tarcz\u0119 Amazonek ze skr\u00f3tem \"RF\" (R\u00e9publique Fran\u00e7aise). Na ko\u0144cach tarczy widniej\u0105 (wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych interpretacji) g\u0142owa lwa i koguta lub lwa i or\u0142a. W tle znajduj\u0105 si\u0119 ga\u0142\u0119zie d\u0119bu i lauru. Symbol ten jest wykorzystywany g\u0142\u00f3wnie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych (widnieje min. na paszportach i plac\u00f3wkach dyplomatycznych). Jest tak\u017ce logiem Prezydenta Republiki. === Marianne === Alegoria Republiki wywodz\u0105ca si\u0119 z rewolucyjnej alegorii Wolno\u015bci, przedstawiana na niebiesko-bia\u0142o-czerwonym tle, z czapk\u0105 wolno\u015bci na g\u0142owie. Symbol u\u017cywany jako logo na dokumentach ministerialnych i administracyjnych. Logo oficjalnie wprowadzone do u\u017cycia w 1999 przez \u00f3wczesnego premiera Lionela Jospina. Znak ten jest now\u0105 graficzn\u0105 wersj\u0105 \"Marianny\" \u2013","start_idx":41,"end_idx":316}
{"id":"mrc_1301","question":"gdzie jest brama isztar?","answer":"Babilonie","context":"Brama Isztar \u2013 brama miejska w Babilonie, wzniesiona za panowania kr\u00f3la Nabuchodonozora II i po\u015bwi\u0119cona by\u0142a bogini Isztar. By\u0142a ona p\u00f3\u0142nocn\u0105 bram\u0105 miasta, otwieraj\u0105c\u0105 tzw. drog\u0119 procesyjn\u0105, kt\u00f3ra ci\u0105gn\u0119\u0142a si\u0119 a\u017c do E-sagili \u2013 \u015bwi\u0105tyni boga Marduka. Obiekt tworzy\u0142y w zasadzie dwie bramy po\u0142\u0105czone przej\u015bciem, czyli by\u0142 to tzw. obiekt bramny, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z czterech wie\u017c na planie kwadratu, zwie\u0144czonych krenela\u017cem, kt\u00f3ry zreszt\u0105 by\u0142 r\u00f3wnie\u017c na murach \u0142\u0105cz\u0105cych wie\u017ce. Taka konstrukcja mia\u0142a swoje konkretne, obronne cele i wynika\u0142a m.in. z techniki obrony przej\u015bcia umieszczonego w dw\u00f3ch rz\u0119dach mur\u00f3w obronnych, w kt\u00f3rych odr\u0119bne bramy po\u0142\u0105czono dla skuteczniejszej obrony przed napastnikami. Poza tym pozwala\u0142o to lepiej kontrolowa\u0107 przybysz\u00f3w przechodz\u0105cych przez bram\u0119. Brama Isztar oblicowana by\u0142a glazurowan\u0105 ceg\u0142\u0105 w kolorze niebieskim. Na tym","start_idx":31,"end_idx":40}
{"id":"mrc_1302","question":"jaki kaliber ma ka\u0142asznikow?","answer":"kaliber 5,45 \u00d7 39 mm","context":"AK-74 (, \"Awtomat Ka\u0142asznikowa obrazca 1974 goda\") \u2013 rosyjski karabinek automatyczny, kt\u00f3ry jest rozwini\u0119ciem konstrukcji karabinka AK. Opracowany w 1974 roku, wprowadzony do uzbrojenia Armii Radzieckiej w 1976 roku. U\u017cyty po raz pierwszy w dzia\u0142aniach wojennych po wkroczeniu ZSRR do Afganistanu (24 grudnia 1979 r.). == R\u00f3\u017cnice mi\u0119dzy AK-74 i AK \"(w nawiasie kursyw\u0105 dane dla AK)\" == * Inna amunicja: kaliber 5,45 \u00d7 39 mm \"(7,62 \u00d7 39)\" o pr\u0119dko\u015bci pocz\u0105tkowej 900 m/s \"(710)\". Energia pocz\u0105tkowa pocisku wynosi 1385 d\u017culi \"(1990)\", zapewniaj\u0105c 440-metrow\u0105 \"(350)\" odleg\u0142o\u015b\u0107 strza\u0142u bezwzgl\u0119dnego do figury popiersia. Najwy\u017csz\u0105 skuteczno\u015b\u0107 ognia osi\u0105ga si\u0119 na dystansach do 500 m \"(400)\". Masa naboju wynosi 10,75 g \"(18,21)\", masa samego pocisku \u2013 3,42 g \"(8; niekt\u00f3re wersje amunicji \u2013 10)\".","start_idx":403,"end_idx":423}
{"id":"mrc_1303","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w ma szczecin?","answer":"Wed\u0142ug danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Szczecin liczy\u0142 396 472 mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"Szczecin (, lub \"Stetinum\") \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Polsce, stolica i najwi\u0119ksze miasto wojew\u00f3dztwa zachodniopomorskiego, po\u0142o\u017cone na Pobrze\u017cu Szczeci\u0144skim, nad Odr\u0105 i jeziorem D\u0105bie. Historyczna stolica ksi\u0119stwa pomorskiego; p\u00f3\u017aniej w granicach Szwecji, Brandenburgii, Prus i Niemiec, od 1945 roku nale\u017cy do Polski (tym samym stanowi cz\u0119\u015b\u0107 tzw. Ziem Odzyskanych). Szczecin jest trzecim pod wzgl\u0119dem zajmowanej powierzchni (300,55 km\u00b2 z czego prawie 24% zajmuj\u0105 grunty pod wodami) i si\u00f3dmym pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miastem Polski. Znajduje si\u0119 w centrum aglomeracji szczeci\u0144skiej (jednej z 8 polskich metropolii wed\u0142ug ESPON). Wed\u0142ug danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Szczecin liczy\u0142 396 472 mieszka\u0144c\u00f3w. Z racji nadgranicznego po\u0142o\u017cenia i blisko\u015bci (ok. 100 km) Morza Ba\u0142tyckiego, dost\u0119pnego przez \u017ceglown\u0105 Odr\u0119 oraz Zalew","start_idx":658,"end_idx":734}
{"id":"mrc_1304","question":"w kt\u00f3rym filmie zagra\u0142 russell crowe?","answer":"\"Gladiator","context":"Russell Ira Crowe (ur. 7 kwietnia 1964 w Wellington) \u2013 nowozelandzko-australijski aktor, re\u017cyser, muzyk i wokalista. Cho\u0107 z urodzenia Nowozelandczyk, sp\u0119dzi\u0142 10 lat swojego dzieci\u0144stwa w Australii i wieku 21 lat na sta\u0142e si\u0119 osiedli\u0142; jednak Crowe twierdzi\u0142, \u017ce dwukrotnie odm\u00f3wiono mu obywatelstwa australijskiego. Odtw\u00f3rca roli rzymskiego genera\u0142a Maximusa Decimusa Meridiusa w epickim filmie historycznym \"Gladiator\" (2000), za kt\u00f3r\u0105 zdoby\u0142 Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego wraz z dziesi\u0119cioma innymi nominacjami w tej samej kategorii. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Wellington w Nowej Zelandii jako syn Jocelyn Yvonne (z domu Wemyss) i Johna Alexandra Crowe\u2019a. Jego rodzice pracowali na planie filmowym; ojciec by\u0142 kurierem i kierownikiem hotelu, a matka zajmowa\u0142a si\u0119 cateringiem. Od czwartego roku \u017cycia","start_idx":408,"end_idx":418}
{"id":"mrc_1305","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 drugi rozbi\u00f3r polski?","answer":"1793","context":"II rozbi\u00f3r Polski (1793) \u2013 drugi z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Dokonany przez Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus, bez udzia\u0142u Austrii. == Historia == Wykorzystuj\u0105c kapitulacj\u0119 Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przej\u0119cie rz\u0105d\u00f3w w Polsce przez targowiczan, 25 pa\u017adziernika 1792 kr\u00f3l pruski Fryderyk Wilhelm II za\u017c\u0105da\u0142 wcielenia Wielkopolski do Kr\u00f3lestwa Prus. Mia\u0142a by\u0107 ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. \u017b\u0105danie to warunkowa\u0142 gro\u017ab\u0105 wycofania si\u0119 Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 ono w propozycj\u0119 II rozbioru cz\u0119\u015bci ziem Rzeczypospolitej pomi\u0119dzy Rosj\u0119 i Prusy. 23 stycznia 1793 dosz\u0142o do podpisania traktatu podzia\u0142owego mi\u0119dzy Katarzyn\u0105 II a Fryderykiem","start_idx":19,"end_idx":23}
{"id":"mrc_1306","question":"jak reagowa\u0142a wi\u0119kszo\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwa francuskiego na powr\u00f3t napoleona?","answer":"Gdy do Francji powr\u00f3ci\u0142 genera\u0142 Napoleon Bonaparte, witano go z entuzjazmem.","context":"i Charles Maurice de Talleyrand-P\u00e9rigord. Gdy do Francji powr\u00f3ci\u0142 genera\u0142 Napoleon Bonaparte, witano go z entuzjazmem. Mimo triumfu spod Zurychu wci\u0105\u017c obawiano si\u0119 inwazji. Pod granicami Republiki sta\u0142y dwie armie austriackie: genera\u0142a Michaela von Melasa w Piemoncie i genera\u0142a P\u00e1la Kraya nad Renem. Bonaparte wr\u00f3ci\u0142, poniewa\u017c otrzymywa\u0142 od brata Lucjana \u2013 przewodnicz\u0105cego Rady Pi\u0119ciuset \u2013 informacj\u0119 o sytuacji we Francji. Wobec upadku autorytetu Dyrektoriatu my\u015bla\u0142 on o zagarni\u0119ciu w\u0142adzy. Gdy wr\u00f3ci\u0142 do Pary\u017ca 16 pa\u017adziernika 1799 roku, taki ruch zaproponowa\u0142 mu Siey\u00e8s. Od pewnego czasu szuka\u0142 on sprawnego dow\u00f3dcy, kt\u00f3ry cieszy\u0142by si\u0119 popularno\u015bci\u0105 i oddaniem \u017co\u0142nierzy. 9 listopada (18 brumaire\u2019a roku VIII) \u017co\u0142nierze Bonapartego opanowali kluczowe punkty. Joachim Murat ze swoj\u0105 kawaleri\u0105 zaj\u0105\u0142 Palais Royal, Jean Lannes na czele piechoty","start_idx":42,"end_idx":118}
{"id":"mrc_1307","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142 za\u0142o\u017cony rzym?","answer":"753 p.n.e.","context":"Tybru). Ludno\u015bci zacz\u0119\u0142o przybywa\u0107 i zasiedlono Eskwilin i Kapitol. Wed\u0142ug tradycji, przekazanej nam przez Liwiusza, Rzym za\u0142o\u017cy\u0142 Romulus 21 kwietnia 753 p.n.e. i zosta\u0142 jego pierwszym kr\u00f3lem. Od tej daty liczona by\u0142a historia miasta \u2013 \u201eAb urbe condita\u201d lub A.U.C. (\"od za\u0142o\u017cenia miasta\", zobacz te\u017c kalendarz rzymski). Jak podaje Gajusz Juliusz Solinus, zdaniem niekt\u00f3rych staro\u017cytnych historyk\u00f3w pierwszym, kt\u00f3ry u\u017cy\u0142 nazwy Roma, by\u0142 Ewander. Wedle legendy wkr\u00f3tce po za\u0142o\u017ceniu miasta Rzymianie z powodu braku kobiet w mie\u015bcie postanowili je zdoby\u0107, napadaj\u0105c osad\u0119 s\u0105siednich Sabin\u00f3w, po\u0142o\u017con\u0105 na wzg\u00f3rzu Kwirynale. Zuchwa\u0142y plan porwania Sabinek powi\u00f3d\u0142 si\u0119. Gdy Sabinowie pr\u00f3bowali odbi\u0107 kobiety, te nam\u00f3wi\u0142y ich do zawarcia rozejmu, a potem sojuszu z Rzymianami (zobacz: porwanie Sabinek). W rzeczywisto\u015bci mi\u0119dzy Rzymianami i Sabinami faktycznie musia\u0142o","start_idx":150,"end_idx":160}
{"id":"mrc_1308","question":"jak\u0105 dyscyplin\u0119 sportow\u0105 uprawia robert korzeniowski?","answer":"chodzie sportowym","context":"Robert Marek Korzeniowski (ur. 30 lipca 1968 w Lubaczowie) \u2013 polski lekkoatleta, chodziarz, czterokrotny mistrz olimpijski, trzykrotny mistrz \u015bwiata i dwukrotny mistrz Europy, by\u0142y rekordzista \u015bwiata w chodzie sportowym, najbardziej utytu\u0142owany polski sportowiec pod wzgl\u0119dem zdobytych tytu\u0142\u00f3w mistrza olimpijskiego. == \u017byciorys == Syn Zdzis\u0142awa i Emilii Korzeniowskich. W wieku sze\u015bciu lat zacz\u0105\u0142 odczuwa\u0107 pierwsze reumatyczne b\u00f3le staw\u00f3w. Pos\u0142uguje si\u0119 j\u0119zykami francuskim i hiszpa\u0144skim. W 1984 podczas zgrupowania sportowego w Rumunii handlowa\u0142 okularami i d\u017cinsami w ramach grupy RWPG. Jest pierwszym zawodnikiem w historii chodu \u015bwiatowego i pierwszym polskim sportowcem, kt\u00f3ry zdoby\u0142 z\u0142ote medale na trzech igrzyskach z rz\u0119du, a tak\u017ce pierwszym zawodnikiem, kt\u00f3ry wygra\u0142 rywalizacj\u0119 na 20 i 50 km podczas jednych igrzysk. R\u00f3wnie\u017c jako reprezentant WKS Wawel Krak\u00f3w i","start_idx":202,"end_idx":219}
{"id":"mrc_1309","question":"gdzie uzyto bomby atomowej?","answer":"Atak\u00f3w dokona\u0142y Stany Zjednoczone na Japoni\u0119 w 1945 roku: 6 sierpnia o godzinie 8:15 w Hiroszimie oraz 9 sierpnia o godzinie 11:02 w Nagasaki.","context":"Atak atomowy na Hiroszim\u0119 i Nagasaki \u2013 jedyne w historii dwa przypadki u\u017cycia broni atomowej do dzia\u0142a\u0144 zbrojnych. Atak\u00f3w dokona\u0142y Stany Zjednoczone na Japoni\u0119 w 1945 roku: 6 sierpnia o godzinie 8:15 w Hiroszimie oraz 9 sierpnia o godzinie 11:02 w Nagasaki. == Sytuacja w lecie 1945 roku == Po kapitulacji III Rzeszy wysi\u0142ki wielkich mocarstw zosta\u0142y skierowane na pokonanie Japonii. Wojska ameryka\u0144skie, stosuj\u0105c taktyk\u0119 \u201e\u017cabich skok\u00f3w\u201d, zbli\u017ca\u0142y si\u0119 do g\u0142\u00f3wnych wysp japo\u0144skich. Od czerwca 1944 roku, po zdobyciu Marian\u00f3w, dow\u00f3dztwo USAAF-u regularnie wysy\u0142a\u0142o B-29 Superfortressy na miasta japo\u0144skie. Mimo licznych nalot\u00f3w Japonia nie zgadza\u0142a si\u0119 na bezwarunkow\u0105 kapitulacj\u0119. Tej sytuacji nie zmieni\u0142 pot\u0119\u017cny dywanowy nalot z 9/10 marca 1945 na Tokio \u2013 najbardziej niszczycielski atak powietrzny w historii, przeprowadzony","start_idx":115,"end_idx":257}
{"id":"mrc_1310","question":"gdzie przechowywane s\u0105 zrzuty ekranu?","answer":"W systemie Windows zrzut ekranu zapisywany jest do schowka, sk\u0105d mo\u017cna wklei\u0107 go do dowolnego programu graficznego i nast\u0119pnie zapisa\u0107 do pliku","context":"Zrzut ekranu (ang. \"screenshot\") \u2013 zapis aktualnego obrazu wy\u015bwietlanego na monitorze, najcz\u0119\u015bciej do pliku graficznego. W systemie Windows zrzut ca\u0142ego ekranu wykonuje si\u0119 po naci\u015bni\u0119ciu klawisza , natomiast gdy ma by\u0107 wykonany zrzut tylko aktywnego okna, a nie ca\u0142ego ekranu \u2013 +. W systemie Windows zrzut ekranu zapisywany jest do schowka, sk\u0105d mo\u017cna wklei\u0107 go do dowolnego programu graficznego i nast\u0119pnie zapisa\u0107 do pliku, a ponadto w systemie Windows 8.1 i Windows 10 kombinacja + powoduje bezpo\u015bredni zapis zrzutu do pliku PNG. W systemie macOS jest to kombinacja klawiszy ++ (zrzut ca\u0142ego ekranu), ++ (zrzut wybranego fragmentu ekranu), jak r\u00f3wnie\u017c +++ (zrzut aktywnego okna). W systemie Android jest to jednoczesne naci\u015bni\u0119cie zasilania i zmniejszania g\u0142o\u015bno\u015bci. Zrzut ekranu stosuje si\u0119 w","start_idx":282,"end_idx":425}
{"id":"mrc_1311","question":"kto stworzy\u0142 pierwsze imperium?","answer":"Sargona Wielkiego","context":"Imperium akadyjskie \u2013 semickie pa\u0144stwo za\u0142o\u017cone przez Sargona Wielkiego, istniej\u0105ce w latach panowania dynastii akadyjskiej: 2334\u20132193 p.n.e., na terenie \u015brodkowej Mezopotamii, kt\u00f3rego stolic\u0105 by\u0142o miasto Akad (Agade). W czasach najwi\u0119kszego rozkwitu zasi\u0119g imperium akadyjskiego wykracza\u0142 poza tereny Mezopotamii, obejmuj\u0105c ca\u0142y jej obszar oraz tereny przyleg\u0142e. == Zasi\u0119g == Za\u0142o\u017cyciel pa\u0144stwa akadyjskiego i dynastii Sargon Wielki (akadyjski), uwa\u017cany powszechnie za tw\u00f3rc\u0119 pierwszego imperium w dziejach \u015bwiata, w stosunkowo kr\u00f3tkim czasie podporz\u0105dkowa\u0142 sobie po\u0142udniow\u0105 i \u015brodkow\u0105 Mezopotami\u0119 (Sumer i Akad), a nast\u0119pnie swoje panowanie rozci\u0105gn\u0105\u0142 znacznie dalej. Ca\u0142kowity zasi\u0119g terytorialny imperium akadyjskiego jest trudny do ustalenia \u2013 na pewno w jego ramach znajdowa\u0142a si\u0119 wi\u0119kszo\u015b\u0107 Mezopotamii. Nie jest natomiast jasne czy takie obszary jak wschodnie wybrze\u017ce Morza \u015ar\u00f3dziemnego, Anatolia, a nawet Cypr,","start_idx":54,"end_idx":71}
{"id":"mrc_1312","question":"sk\u0105d jest kukurydza?","answer":"Pochodzi z Meksyku","context":"Kukurydza zwyczajna (\"Zea mays\") \u2013 gatunek ro\u015bliny jednorocznej z rodziny wiechlinowatych. Ro\u015blina ciep\u0142o- i \u015bwiat\u0142olubna. Nale\u017cy do zb\u00f3\u017c. Pochodzi z Meksyku, ale nie wyst\u0119puje w formie dzikiej. Najwi\u0119kszymi producentami s\u0105 Stany Zjednoczone, Chiny i Brazylia. W 2018 roku produkcja na \u015bwiecie wynios\u0142a 1147,6 mln ton. == Historia == Kukurydza by\u0142a uprawiana w Meksyku ju\u017c co najmniej 6,7 tys. lat temu. Kultury staro\u017cytnych Maj\u00f3w i Aztek\u00f3w s\u0105 silnie zwi\u0105zane z upraw\u0105 kukurydzy. By\u0142a ona dla nich baz\u0105 materialn\u0105, obiektem wierze\u0144 i kultu religijnego. Pierwsze sposoby korzystania z kukurydzy opisa\u0142 Krzysztof Kolumb, on te\u017c podobno nada\u0142 jej nazw\u0119 \u201emais\u201d. Po odkryciu Ameryki kukurydza zosta\u0142a przywieziona do Australii, Azji, Afryki i Europy. Najwcze\u015bniej uprawa kukurydzy skoncentrowa\u0142a si\u0119 w Portugalii i Hiszpanii. Na prze\u0142omie","start_idx":139,"end_idx":157}
{"id":"mrc_1313","question":"w jakiej miejscowo\u015bci znajduje si\u0119 zamek czocha?","answer":"Sucha","context":"Zamek Czocha (dawniej: \"Czajk\u00f3w,\" 1329: \"castrum Caychow,\" niem. \"Tzschocha\"), przed 1945 \u2013 obronny zamek graniczny po\u0142o\u017cony w miejscowo\u015bci Sucha, gmina Le\u015bna, powiat luba\u0144ski, nad Zalewem Le\u015bnia\u0144skim na Kwisie w polskiej cz\u0119\u015bci \u0141u\u017cyc G\u00f3rnych. Zamek posadowiony jest na gnejsowych ska\u0142ach nale\u017c\u0105cych do metamorfiku izerskiego. Najstarsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 jest, stoj\u0105cy przy g\u0142\u00f3wnych bramach (istniej\u0105 dwie, starsza dolna i nowa g\u00f3rna), sto\u0142p \u2013 p\u00f3\u017aniej obudowany cz\u0119\u015bci\u0105 mieszkaln\u0105. Z cz\u0119\u015bci mieszkalnej najstarszy jest p\u00f3\u0142nocny fragment. == Historia zamku == Powsta\u0142 jako warownia graniczna na pograniczu \u015bl\u0105sko-\u0142u\u017cyckim w latach 1241\u20131247 z rozkazu Piast\u00f3w \u015bl\u0105skich, b\u0105d\u017a kr\u00f3la czeskiego Wac\u0142awa I Przemy\u015blidy. Ze wzgl\u0119du na swoje strategiczne po\u0142o\u017cenie cz\u0119sto zmienia\u0142 przynale\u017cno\u015b\u0107. W 1253 roku zdobyty przez Marchi\u0119 Brandenbursk\u0105 i przekazany w lenno biskupowi mi\u015bnie\u0144skiemu von Weisenow. W 1319","start_idx":140,"end_idx":145}
{"id":"mrc_1314","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w ma bia\u0142ystok?","answer":"293 413 mieszka\u0144c\u00f3w (31 grudnia 2021)","context":"Bia\u0142ystok ( (, , , , ) \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polsce, po\u0142o\u017cone na Nizinie P\u00f3\u0142nocnopodlaskiej, nad rzek\u0105 Bia\u0142\u0105. Jest stolic\u0105 wojew\u00f3dztwa podlaskiego i siedzib\u0105 w\u0142adz ziemskiego powiatu bia\u0142ostockiego. Bia\u0142ystok, licz\u0105cy 293 413 mieszka\u0144c\u00f3w (31 grudnia 2021), jest w\u015br\u00f3d miast wojew\u00f3dzkich dziesi\u0105ty pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci i drugi pod wzgl\u0119dem g\u0119sto\u015bci zaludnienia. Bia\u0142ystok pe\u0142ni funkcj\u0119 administracyjnego, gospodarczego, naukowego i kulturalnego centrum regionu. Miasto z przyleg\u0142ymi gminami tworzy aglomeracj\u0119 bia\u0142ostock\u0105. == Po\u0142o\u017cenie == Bia\u0142ystok le\u017cy na Wysoczy\u017anie Bia\u0142ostockiej, b\u0119d\u0105cej cz\u0119\u015bci\u0105 makroregionu Nizina P\u00f3\u0142nocnopodlaska. Znajduje si\u0119 w centralnej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa podlaskiego. Historycznie Bia\u0142ystok le\u017cy na Podlasiu. Uwarunkowania geograficzne (miasto le\u017cy w s\u0105siedztwie Bia\u0142orusi, Litwy i Rosji) i historyczne sprawi\u0142y, \u017ce Bia\u0142ystok jest miejscem, gdzie od wiek\u00f3w \u017cyli wsp\u00f3lnie ludzie","start_idx":246,"end_idx":283}
{"id":"mrc_1315","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 rozbiory polski?","answer":"Rozbiory Polski \u2013 okres w dziejach Polski i Litwy w latach 1772\u20131795","context":"Rozbiory Polski \u2013 okres w dziejach Polski i Litwy w latach 1772\u20131795, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w za spraw\u0105 s\u0105siednich Rosji, Prus i Austrii dokona\u0142a na ich rzecz cesji cz\u0119\u015bci swojego terytorium, jako wynik przegranej wojny b\u0105d\u017a pod gro\u017ab\u0105 u\u017cycia si\u0142y. == Geneza == === Polityka monarchii \u201ekoncertu p\u00f3\u0142nocnego\u201d === Narzucenie Rzeczypospolitej rosyjskiego protektoratu w czasie Wielkiej Wojny P\u00f3\u0142nocnej skutkowa\u0142o oficjaln\u0105 propozycj\u0105 idei rozbioru os\u0142abionej Polski przez dyplomacj\u0119 Kr\u00f3lestwa Prus w 1709 roku. Kieruj\u0105cy Rosj\u0105 car Piotr I Wielki odrzuci\u0142 pruskie propozycje usi\u0142owa\u0142 utrzyma\u0107 Rzeczpospolit\u0105 jako wy\u0142\u0105czny protektorat Rosji, wbrew naciskowi mocarstw europejskich. Uzyska\u0142 w tym ostatecznie poparcie Kr\u00f3lestwa Prus, d\u0105\u017c\u0105cego do utrzymania s\u0142abo\u015bci Rzeczypospolitej i zainteresowanego uzyskaniem w zamian za popieranie Rosji Kurlandii oraz Gda\u0144ska. Kolejne plany rozbiorowe Prusy zaproponowa\u0142y","start_idx":0,"end_idx":68}
{"id":"mrc_1316","question":"kto jest autorem nowego testamentu?","answer":"najwi\u0119kszej liczby ksi\u0105g Nowego Testamentu by\u0142 Pawe\u0142 z Tarsu.","context":"\u017cyw\u0105 ustn\u0105 tradycj\u0119 wywodz\u0105c\u0105 si\u0119 od bezpo\u015brednich uczni\u00f3w Jezusa. Na podstawie \u017ar\u00f3de\u0142 pisanych z pierwszego okresu oraz ustnej tradycji drugiego pokolenia chrze\u015bcijan, zosta\u0142y zredagowane cztery ewangelie. Jak to uj\u0105\u0142 autor Ewangelii \u0141ukasza. == Autorzy ksi\u0105g Nowego Testamentu == Autorem najwi\u0119kszej liczby ksi\u0105g Nowego Testamentu by\u0142 Pawe\u0142 z Tarsu. Niegdy\u015b przypisywano mu czterna\u015bcie list\u00f3w, chocia\u017c jedynie na trzynastu zapisano jego imi\u0119. Tylko siedem przyjmuje si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej krytyce bez zastrze\u017ce\u0144. S\u0105 to cztery du\u017ce listy \u2013 do Rzymian, pierwszy i drugi do Koryntian oraz do Galat\u00f3w oraz trzy kr\u00f3tsze: pierwszy do Tesaloniczan, do Filipian i do Filemona. Dwa dalsze \u2013 drugi do Tesaloniczan oraz do Kolosan \u2013 s\u0105 przez egzeget\u00f3w dyskutowane. Rzadko kto\u015b wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie przypisuje autorstwo Paw\u0142a listowi do Efezjan oraz","start_idx":290,"end_idx":351}
{"id":"mrc_1317","question":"kto zarz\u0105dza\u0142 marchiami?","answer":"Pan feudalny marchii \u2013 margrabia (\"markgraf\") \u2013 podlega\u0142 bezpo\u015brednio cesarzowi","context":"Marchia, margrabstwo (\u0142ac., niem. \"mark\") \u2013 teren przygraniczny Imperium Karoli\u0144skiego, a p\u00f3\u017aniej \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego, zorganizowany jako struktura feudalno-wojskowa. Celem istnienia marchii by\u0142a ochrona cesarstwa przed najazdami z zewn\u0105trz, dlatego tworzono je na szczeg\u00f3lnie zagro\u017conych odcinkach granic. Pan feudalny marchii \u2013 margrabia (\"markgraf\") \u2013 podlega\u0142 bezpo\u015brednio cesarzowi i mia\u0142 wi\u0119kszy zakres samodzielno\u015bci ni\u017c hrabia zarz\u0105dzaj\u0105cy hrabstwem w g\u0142\u0119bi kraju. == Lista marchii == Karoli\u0144skie: * Marchia Breto\u0144ska (753-851) * Marchia Istryjska (789-1364) * Marchia Hiszpa\u0144ska (795-797) * Marchia Awarska (796-830) ** Marchia Pano\u0144ska (830-950) * Marchia Du\u0144ska (810-1038) Bawarskie: * Marchia Naddunajska (803-976) ** Marchia Karyncka (889-976) ** Marchia Styryjska (976-1180) ** Marchia Wschodnia/Austriacka (976-1156) ** Marchia Karnioli (1040-1364) * Marchia Nordgau (806-1329) W\u0142oskie: * Marchia Friulska (846-924) ** Marchia","start_idx":317,"end_idx":396}
{"id":"mrc_1318","question":"kiedy zosta\u0142a wynaleziona penicylina?","answer":"W 1938 r. grupa trzech naukowc\u00f3w, w sk\u0142ad kt\u00f3rej obok Fleminga weszli Howard Walter Florey oraz Ernst Boris Chain, wyizolowa\u0142a sk\u0142adnik czynny i rok p\u00f3\u017aniej za\u0142o\u017cy\u0142a pierwsz\u0105 na \u015bwiecie wytw\u00f3rni\u0119 penicyliny.","context":"od bakterii. Pryce zwr\u00f3ci\u0142 uwag\u0119, \u017ce przypomina to sytuacj\u0119, gdy Fleming odkry\u0142 lizozym, lecz nie przywi\u0105za\u0142 wi\u0119kszej uwagi do zaobserwowanego zjawiska, natomiast Fleming podj\u0105\u0142 dalsze badania. Flemingowi nie uda\u0142o si\u0119 w\u00f3wczas wyizolowa\u0107 substancji czynnej, cho\u0107 stwierdzi\u0142, \u017ce jej skuteczne dzia\u0142anie ma miejsce nawet przy bardzo du\u017cym rozcie\u0144czeniu. W 1938 r. grupa trzech naukowc\u00f3w, w sk\u0142ad kt\u00f3rej obok Fleminga weszli Howard Walter Florey oraz Ernst Boris Chain, wyizolowa\u0142a sk\u0142adnik czynny i rok p\u00f3\u017aniej za\u0142o\u017cy\u0142a pierwsz\u0105 na \u015bwiecie wytw\u00f3rni\u0119 penicyliny. Za swoje odkrycie zostali oni uhonorowani w 1945 r. Nagrod\u0105 Nobla. == Mechanizm i zakres dzia\u0142ania == Mechanizm dzia\u0142ania penicylin jako antybiotyk\u00f3w polega na blokowaniu aktywno\u015bci enzym\u00f3w bakteryjnych \u2013 transpeptydaz (PBP) bior\u0105cych udzia\u0142 w ostatnim etapie syntezy peptydoglikanu \u015bciany kom\u00f3rki bakteryjnej. Do","start_idx":352,"end_idx":559}
{"id":"mrc_1319","question":"czym jest stra\u017c po\u017carna?","answer":"zorganizowana formacja zajmuj\u0105ca si\u0119 prewencj\u0105 i walk\u0105 z po\u017carami oraz pozosta\u0142ymi zagro\u017ceniami (innymi ni\u017c przest\u0119pczo\u015b\u0107) dla zdrowia i \u017cycia ludzkiego, dobytku oraz \u015brodowiska naturalnego.","context":"Stra\u017c po\u017carna, dawniej stra\u017c ogniowa \u2013 zorganizowana formacja zajmuj\u0105ca si\u0119 prewencj\u0105 i walk\u0105 z po\u017carami oraz pozosta\u0142ymi zagro\u017ceniami (innymi ni\u017c przest\u0119pczo\u015b\u0107) dla zdrowia i \u017cycia ludzkiego, dobytku oraz \u015brodowiska naturalnego. Do zada\u0144 stra\u017cy po\u017carnej nale\u017cy tak\u017ce usuwanie skutk\u00f3w kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych i katastrof. == Zakres dzia\u0142a\u0144 == Do zada\u0144 specjalnych wykonywanych przez stra\u017c po\u017carn\u0105 nale\u017cy ratownictwo: * biologiczne (sprowadzaj\u0105ce si\u0119 do neutralizacji czynnik\u00f3w zaka\u017anych oraz ochrony ludno\u015bci i zwierz\u0105t gospodarskich w czasie atak\u00f3w terrorystycznych z u\u017cyciem broni biologicznej), * chemiczne (sprowadzaj\u0105ce si\u0119 do neutralizacji czynnik\u00f3w chemicznych oraz ochrony ludno\u015bci, zwierz\u0105t gospodarskich i \u015brodowiska przyrodniczego w czasie atak\u00f3w terrorystycznych z u\u017cyciem broni chemicznej, katastrof chemicznych i niekt\u00f3rych katastrof drogowych), * medyczne (sprowadzaj\u0105ce si\u0119 do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy przed przybyciem fachowych s\u0142u\u017cb","start_idx":39,"end_idx":229}
{"id":"mrc_1320","question":"z czego buduje si\u0119 t\u0119\u017cnie?","answer":"budowla z drewna i ga\u0142\u0119zi tarniny","context":"T\u0119\u017cnia, gradiernia \u2013 budowla z drewna i ga\u0142\u0119zi tarniny s\u0142u\u017c\u0105ca do zwi\u0119kszania st\u0119\u017cenia soli w solance przez jej cz\u0119\u015bciowe odparowanie. T\u0119\u017cnie s\u0142u\u017cy\u0142y w przesz\u0142o\u015bci do uzyskiwania soli kuchennej, obecnie jako pot\u0119\u017cne inhalatoria w kurortach. == Budowa == T\u0119\u017cnie wznoszono zazwyczaj w postaci d\u0142ugich, kilkunastometrowej wysoko\u015bci budowli o d\u0142ugo\u015bci nawet do kilkuset metr\u00f3w. Wn\u0119trze drewnianej konstrukcji wype\u0142nione jest wi\u0105zkami ga\u0142\u0105zek tarniny, na kt\u00f3re z g\u00f3ry sp\u0142ywa solanka, rozbijaj\u0105c si\u0119 o poszczeg\u00f3lne ga\u0142\u0105zki. Pod t\u0119\u017cni\u0105 zwykle znajduje si\u0119 basen do odbioru solanki. Celem ca\u0142ego procesu jest uzyskanie co najmniej 16% (maksymalnie ok. 27%) roztworu NaCl w wodzie. Proces t\u0119\u017cenia mocno uzale\u017cniony jest od pogody. Podczas s\u0142onecznego i wietrznego dnia parowanie jest najintensywniejsze, co daje najlepsze efekty, w dni deszczowe i mgliste t\u0119\u017cenie","start_idx":21,"end_idx":54}
{"id":"mrc_1321","question":"kiedy odkryto morskie oko?","answer":"Morskie Oko zosta\u0142o odkryte ju\u017c na pocz\u0105tku XIX wieku.","context":"hrabiego Zamoyskiego, reprezentowa\u0142 Oswald Balzer, za\u015b przewodnicz\u0105cym by\u0142 dr Aleksander Mniszek-Tchorznicki z Sanoka. S\u0105d w 1902 r. przyzna\u0142 Galicji prawa do spornego terytorium. Dla turystyki Morskie Oko zosta\u0142o odkryte ju\u017c na pocz\u0105tku XIX wieku. Pierwsze schronisko, kt\u00f3re zosta\u0142o zbudowane w 1836 r., sp\u0142on\u0119\u0142o w 1865 r. Kolejne, z 1874 r., kt\u00f3re w 1898 r. r\u00f3wnie\u017c sp\u0142on\u0119\u0142o, pierwotnie s\u0142u\u017cy\u0142o za wozowni\u0119. W 1902 r. zosta\u0142a uko\u0144czona droga z Zakopanego \u2013 Droga Oswalda Balzera. == Pomiary == Morskie Oko by\u0142o wielokrotnie mierzone. Pierwszy jego powierzchni\u0119 poda\u0142 w roku 1787 geometra kr\u00f3lewski Joannes Wnentowski, wkre\u015blaj\u0105c j\u0105 na map\u0119 \"Plan Sectionis seu Revir Bia\u0142czensis\", kt\u00f3rej powstanie wi\u0105za\u0142o si\u0119 zapewne z tworzeniem pierwszego katastru grunt\u00f3w w Galicji, tzw. metryki j\u00f3zefi\u0144skiej. Pomiary katastralne by\u0142y powt\u00f3rzone w","start_idx":194,"end_idx":248}
{"id":"mrc_1322","question":"co to by\u0142y ogrody semiramidy?","answer":"Wisz\u0105ce ogrody kr\u00f3lowej Semiramidy w Babilonie \u2013 jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata staro\u017cytnego zbudowany na polecenie kr\u00f3la Nabuchodonozora II","context":"Wisz\u0105ce ogrody kr\u00f3lowej Semiramidy w Babilonie \u2013 jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata staro\u017cytnego zbudowany na polecenie kr\u00f3la Nabuchodonozora II (604\u2013562 p.n.e.), kt\u00f3ry podarowa\u0142 je swojej \u017conie, Amytis. Niezwyk\u0142o\u015b\u0107 wisz\u0105cych ogrod\u00f3w budzi\u0142a podziw wszystkich ludzi wsp\u00f3\u0142czesnych a tak\u017ce zdumienie i wielkie zainteresowanie potomnych. Opisywali je cz\u0119sto historycy greccy, a od czas\u00f3w Aleksandra Wielkiego zalicza si\u0119 je do siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata. Zosta\u0142y zbudowane na polecenie wielkiego kr\u00f3la Nabuchodonozora II, kt\u00f3ry podarowa\u0142 je swojej \u017conie, Amytis, poniewa\u017c po przyje\u017adzie do Babilonu bardzo t\u0119skni\u0142a za bujn\u0105 zieleni\u0105 ojczystego kraju \u2013 Medii. Niejasne jest, dlaczego nazwano je imieniem Semiramidy. Jedna z teorii m\u00f3wi, \u017ce pierwowzorem by\u0142a kr\u00f3lowa Sammu-ramat, a inna, \u017ce to przydomek samej Amytis. Ogrody najprawdopodobniej istnia\u0142y rzeczywi\u015bcie, wskazuj\u0105 na to wzmianki w wielu","start_idx":0,"end_idx":138}
{"id":"mrc_1323","question":"w jakim wydarzeniu historycznym bra\u0142 udzia\u0142 cze\u015bnik?","answer":"udziale w konfederacji barskiej (1768","context":"W pierwszej wersji r\u0119kopisu Fredro umie\u015bci\u0142 akcj\u0119 w XVII wieku (wskazuje na to data 4 czerwca 1664 roku umieszczona w testamencie Papkina), a g\u0142\u00f3wnymi bohaterami byli: sfrancuzia\u0142y Baron (p\u00f3\u017aniejszy Cze\u015bnik), Kie\u0142bik (Rejent), Pani Rublowa (Podstolina), Papkiewicz (Papkin). Dopiero w kolejnej wersji r\u0119kopisu pojawi\u0142y si\u0119 ostateczne nazwiska postaci, a akcj\u0119 przesuni\u0119to o sto kilkadziesi\u0105t lat. == Elementy \u015bwiata przedstawionego == Wydarzenia mog\u0105 si\u0119 rozgrywa\u0107 na wsi pod koniec XVIII wieku, na co wskazuj\u0105 wzmianki Cze\u015bnika o jego dawnym udziale w konfederacji barskiej (1768\u20131772), a przede wszystkim typy bohater\u00f3w i ich zachowanie, charakterystyczne dla kultury sarmackiej. === Postacie === ; Pierwszoplanowe: * Rejent Milczek \u2013 w\u0142a\u015bciciel po\u0142owy zamku, zagorza\u0142y wr\u00f3g Cze\u015bnika, ojciec Wac\u0142awa * Cze\u015bnik Maciej Raptusiewicz \u2013 mieszkaniec drugiej po\u0142owy zamku,","start_idx":543,"end_idx":580}
{"id":"mrc_1324","question":"jak wysokie by\u0142y g\u00f3ry \u015bwi\u0119tokrzyskie?","answer":"Najwy\u017cszym szczytem jest \u0141ysica (614 m n.p.m.)","context":"G\u00f3ry \u015awi\u0119tokrzyskie (342.34) \u2013 niski \u0142a\u0144cuch g\u00f3rski w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce, w centralnej cz\u0119\u015bci Wy\u017cyny Kieleckiej. Najwy\u017cszym szczytem jest \u0141ysica (614 m n.p.m.) w pa\u015bmie \u0141ysog\u00f3r. Nazwa g\u00f3r pochodzi od relikwii Krzy\u017ca \u015awi\u0119tego przechowywanych w klasztorze na \u0141ysej G\u00f3rze. G\u00f3ry \u015awi\u0119tokrzyskie, obok Sudet\u00f3w, s\u0105 jednym z najstarszych \u0142a\u0144cuch\u00f3w g\u00f3rskich w Europie. Kilkukrotnie ulega\u0142y wypi\u0119trzaniu, niszczeniu i zalewaniu przez morza. Zosta\u0142y wypi\u0119trzone 500 mln lat temu w kambrze, p\u00f3\u017aniej w czasie kaledo\u0144skich ruch\u00f3w g\u00f3rotw\u00f3rczych na granicy syluru i dewonu. Nast\u0119pnie odm\u0142odzi\u0142a je orogeneza hercy\u0144ska (dolny karbon) i ponownie orogeneza alpejska. Charakterystyczne dla krajobrazu najwy\u017cszych partii G\u00f3r \u015awi\u0119tokrzyskich s\u0105 strome stoki, g\u0142\u0119boko wci\u0119te doliny, ska\u0142ki osta\u0144cowe i go\u0142oborza. G\u00f3ry \u015awi\u0119tokrzyskie poro\u015bni\u0119te s\u0105 lasami jod\u0142owymi (Puszcza Jod\u0142owa) i bukowymi. Na ich terenie utworzono \u015awi\u0119tokrzyski","start_idx":123,"end_idx":169}
{"id":"mrc_1325","question":"nad jakim morzem le\u017cy hamburg?","answer":"Morza P\u00f3\u0142nocnego","context":"Hamburg (pe\u0142na nazwa: \"Freie und Hansestadt Hamburg\" \u2013 Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg; \u0142ac. \"Hammonia\"; dolnoniem. \"Hamborg\", wym. []) \u2013 miasto w p\u00f3\u0142nocnych Niemczech na prawach kraju zwi\u0105zkowego niedaleko uj\u015bcia \u0141aby do Morza P\u00f3\u0142nocnego. Wolne miasto i zarazem niemiecki kraj zwi\u0105zkowy o powierzchni 755 km\u00b2, ludno\u015b\u0107 oko\u0142o 1,85 mln \u2013 drugie po Berlinie), wielki o\u015brodek przemys\u0142owy (statki, elektrotechnika, przetw\u00f3rstwo ropy, przemys\u0142 spo\u017cywczy) i finansowy. W 2011 roku miasto to otrzyma\u0142o tytu\u0142 Europejskiej Stolicy Czysto\u015bci. == Po\u0142o\u017cenie == Kraj zwi\u0105zkowy Hamburg graniczy z Doln\u0105 Saksoni\u0105 na po\u0142udniu oraz Szlezwikiem-Holsztynem na p\u00f3\u0142nocy, nad rzekami \u0141ab\u0105 i Alster. == Toponimia == Pierwotn\u0105, historyczn\u0105 nazw\u0105 miasta by\u0142: Hammamaburg, u\u017cywany w IX wieku. Nazw\u0119 t\u0119 wywodzi si\u0119 od j\u0119zyka staro-niemieckiego \"burg\" oznaczaj\u0105cego zamek lub miasto,","start_idx":226,"end_idx":242}
{"id":"mrc_1326","question":"kto jest autorem komiksu kajko i kokosz?","answer":"Christ","context":"Kajko i Kokosz \u2013 seria komiks\u00f3w autorstwa Janusza Christy, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jego najpopularniejszym dzie\u0142em. Bohaterami komiksu s\u0105 tytu\u0142owi Kajko i Kokosz, dwaj s\u0142owia\u0144scy wojowie, mieszkaj\u0105cy w grodzie kasztelana Mirmi\u0142a. Ich g\u0142\u00f3wnymi wrogami s\u0105 Zb\u00f3jcerze pod komend\u0105 Hegemona i jego zast\u0119pcy Kaprala. Do innych wa\u017cnych bohater\u00f3w komiksu nale\u017c\u0105: \u017cona Mirmi\u0142a, Lubawa, ma\u0142y Smok Milu\u015b, czarownica Jaga i jej m\u0105\u017c \u2013 zb\u00f3j \u0141amignat oraz ciamajdowaty zb\u00f3jcerz Oferma. Pierwszy pasek z ich przygodami ukaza\u0142 si\u0119 w \u201eWieczorze Wybrze\u017ca\u201d w 1972 i zawiera\u0142 cz\u0119\u015bci historii \"Z\u0142ote prosi\u0119\", wydanej p\u00f3\u017aniej pod zmienionym tytu\u0142em \"Z\u0142oty puchar\". Kolejnymi wydanymi w ten spos\u00f3b tomami by\u0142y: \"Szranki i konkury\" i \"Woje Mirmi\u0142a\". Wkr\u00f3tce autor przeszed\u0142 do \u201e\u015awiata M\u0142odych\u201d. Jedna historia ukaza\u0142a si\u0119 w magazynie \u201eRelax\u201d, dwie kolejne zosta\u0142y","start_idx":50,"end_idx":56}
{"id":"mrc_1327","question":"kto okre\u015bli\u0142 grupy krwi?","answer":"Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem","context":"\u017ce wszystkie gatunki zwierz\u0105t maj\u0105 podobn\u0105 ilo\u015b\u0107 antygen\u00f3w, co cz\u0142owiek. Jak dot\u0105d nie wskazano jednak \u017cadnej przyczyny wyst\u0119powania w \u015bwiecie zwierz\u0105t tak du\u017cej liczby z\u0142o\u017conych uk\u0142ad\u00f3w grup krwi. Pewne znaczenie mo\u017ce mie\u0107 fakt, \u017ce niekt\u00f3re choroby wyst\u0119puj\u0105 u ludzi z okre\u015blon\u0105 grup\u0105 krwi cz\u0119\u015bciej), jednak r\u00f3\u017cnice s\u0105 na tyle niewielkie, \u017ce mo\u017ce nie mie\u0107 to \u017cadnego wp\u0142ywu na dob\u00f3r naturalny. == Historia == Odkrycia grup krwi dokona\u0142 austriacki uczony Karl Landsteiner w 1901 roku. Natomiast Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem stworzy\u0142 podstawy nauki o grupach krwi, wprowadzaj\u0105c ich oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0, co nast\u0119pnie w 1928 roku przyj\u0119to na ca\u0142ym \u015bwiecie. R\u00f3wnocze\u015bnie pierwszy zajmowa\u0142 si\u0119 dziedziczeniem zr\u00f3\u017cnicowania grupowego krwi, co wykorzysta\u0142 do wykluczania niepewnego ojcostwa.","start_idx":495,"end_idx":539}
{"id":"mrc_1328","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa halloween?","answer":"Nazwa \"Halloween\" jest najprawdopodobniej skr\u00f3conym \"All Hallows' E\u2019en\", czyli wcze\u015bniejszym \u201eAll Hallows' Eve\u201d \u2013 wigilia Wszystkich \u015awi\u0119tych.","context":"Anok\u0119 og\u0142oszono \u015bwiatow\u0105 stolic\u0105 Halloween. W drugiej po\u0142owie XX wieku \u015bwi\u0119to trafi\u0142o do zachodniej Europy, a po upadku \u017celaznej kurtyny pod koniec XX wieku to \u015bwi\u0119to trafi\u0142o do \u015brodkowej i wschodniej Europy. === Pochodzenie nazwy === Nazwa \"Halloween\" jest najprawdopodobniej skr\u00f3conym \"All Hallows' E\u2019en\", czyli wcze\u015bniejszym \u201eAll Hallows' Eve\u201d \u2013 wigilia Wszystkich \u015awi\u0119tych. == Zwyczaje == === Scary farm === M\u0142odzie\u017c i dzieci opr\u00f3cz organizowania domowych imprez cz\u0119sto odwiedza tzw. straszne farmy (ang. \"scary farm\"), czyli zaadaptowane na ten cel du\u017ce przestrzenie, gdzie tworzone s\u0105 specjalne scenerie, wygl\u0105daj\u0105ce niczym wystr\u00f3j planu film\u00f3w grozy, takich jak \"Nosferatu\", \"Drakula\", \"Frankenstein\" czy \"Mumia\". === Cukierek albo psikus === Do zabaw w Halloween zalicza si\u0119 tak\u017ce zabawa \"cukierek albo psikus\" (\"ang. trick or treat\").","start_idx":235,"end_idx":377}
{"id":"mrc_1329","question":"jakie wydarzenia s\u0105 upami\u0119tniane podczas \u015bwi\u0119ta wojska polskiego?","answer":"na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej.","context":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zast\u0105pion\u0105 ustaw\u0105 z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). \u015awi\u0119to to przypada w dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy, poniewa\u017c 15 sierpnia jest r\u00f3wnie\u017c liturgicznym \u015bwi\u0119tem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, dla kt\u00f3rego ustawodawca wprowadzi\u0142 wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez pa\u0144stwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewn\u0119trznej strukturze podkre\u015bla\u0142o sw\u00f3j historyczny rodow\u00f3d i sw\u0105 tradycj\u0119, rozumian\u0105 jako trwanie pa\u0144stwa oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji or\u0119\u017ca polskiego by\u0142o jednym z istotnych czynnik\u00f3w integruj\u0105cych armi\u0119 oraz umacnia\u0142o","start_idx":97,"end_idx":194}
{"id":"mrc_1330","question":"kt\u00f3ry z filozof\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich dzieli\u0142 natur\u0119 ludzk\u0105?","answer":"Augustyn","context":"moribus ecclesiae\" Augustyn opisze pe\u0142ni\u0119 cz\u0142owieka jako naturalne, substancjalne zespolenie duszy i cia\u0142a. To co wyr\u00f3\u017cnia ka\u017cde cia\u0142o, o\u017cywione i nieo\u017cywione, w rozumieniu Augustyna, to \u201emiara, liczba i waga\u201d (\u0142ac. \"mensura, numerum, pondus\") (\"List\" 18.2). U\u017cywa\u0142 dw\u00f3ch s\u0142\u00f3w na okre\u015blenie ludzkiego cia\u0142a: \u201ecorpus\u201d i \u201ecaro\u201d. W dziele \"O wierze i Symbolu\" 10.24, napisanym w 393 r. m\u00f3wi\u0142: \u201eKa\u017cdy organizm (\u201ecaro\u201d) jest cia\u0142em (\u201ecorpus\u201d), nie ka\u017cde jednak \u201ecia\u0142o\u201d (\u201ecorpus\u201d) jest organizmem (\u201ecaro\u201d)\u201d. Inspirowany Listami \u015bw. Paw\u0142a (m.in. 1 Kor 15,39-40.50) s\u0142owo \u201ecaro\u201d odnosi\u0142 Augustyn do tego, co zwi\u0105zane z \u017cyciem zmys\u0142owo-psychicznym, z \u201ecia\u0142em i krwi\u0105\u201d w doczesno\u015bci. Organizm-\u201ecaro\u201d stanie si\u0119 po zmartwychwstaniu cia\u0142em niebia\u0144skim (\u0142ac. \u201eaethereum corpus, id est, caeleste\u201d). W bezpo\u015bredniej opozycji do manichejczyk\u00f3w, Augustyn zdecydowanie podkre\u015bla\u0142 dobro\u0107 ontyczn\u0105 cia\u0142a","start_idx":19,"end_idx":27}
{"id":"mrc_1331","question":"czym sie r\u00f3\u017cni flaga monako od indonezji?","answer":"Do flagi Monako podobna jest flaga Indonezji, r\u00f3\u017cni\u0105 je tylko format flagi (4:5 dla flagi Monako i 2:3 dla flagi Indonezji) oraz barwy kolor\u00f3w.","context":"Flaga Monako \u2013 jeden z symboli narodowych Monako. Flaga zosta\u0142a podzielona na dwa pasy o uk\u0142adzie poziomym: czerwony na g\u00f3rze, bia\u0142y na dole. Barwy te by\u0142y co najmniej od 1339 roku barwami heraldycznymi rodu Grimaldich, w\u0142adc\u00f3w Monako. Do flagi Monako podobna jest flaga Indonezji, r\u00f3\u017cni\u0105 je tylko format flagi (4:5 dla flagi Monako i 2:3 dla flagi Indonezji) oraz barwy kolor\u00f3w.","start_idx":236,"end_idx":379}
{"id":"mrc_1332","question":"kt\u00f3ry z przyw\u00f3dc\u00f3w wprowadzi\u0142 komunizm wojenny i nep?","answer":"Lenina","context":"jej wprowadzenia w \u017cycie za sukces. W 1920 r. Niko\u0142aj Bucharin w tek\u015bcie \"Ekonomika okresu przej\u015bciowego\" z satysfakcj\u0105 opisywa\u0142 zniszczenie w Rosji pozosta\u0142o\u015bci gospodarki kapitalistycznej. Inni przedstawiciele skrajnej lewicy w partii byli zdania, \u017ce kl\u0119ski komunizmu wojennego wynikaj\u0105 z niewystarczaj\u0105co zdecydowanego zwalczania sektora prywatnego. Tragiczny stan radzieckiej gospodarki zmusi\u0142 jednak Lenina do ca\u0142kowitej zmiany polityki gospodarczej poprzez wprowadzenie w marcu 1921 NEP-u. W ten spos\u00f3b w istocie usankcjonowany zosta\u0142 ju\u017c funkcjonuj\u0105cy stan rzeczy, a istnienie sektora prywatnego uznane za legalne. Rezultatem polityki komunizmu wojennego by\u0142a kl\u0119ska g\u0142odu z 1921 r. W roku tym wyst\u0105pi\u0142a susza i nieurodzaj, za\u015b ch\u0142opi po rekwizycjach nie dysponowali \u017cadnymi nadwy\u017ckami \u017cywno\u015bci, kt\u00f3re umo\u017cliwi\u0142yby im przetrwanie. Liczb\u0119 ofiar kl\u0119ski g\u0142odowej szacuje si\u0119 na 5,1 mln os\u00f3b.","start_idx":405,"end_idx":411}
{"id":"mrc_1333","question":"co oznacza poj\u0119cie filozofia?","answer":"systematyczne i krytyczne rozwa\u017cania na temat podstawowych problem\u00f3w i idei, d\u0105\u017c\u0105ce do poznania ich istoty, a tak\u017ce do ca\u0142o\u015bciowego zrozumienia \u015bwiata.","context":"Filozofia ( od: \u2013 \u201emi\u0142y, ukochany\u201d i \u2013 \u201em\u0105dro\u015b\u0107\u201d, t\u0142umaczone jako \u201eumi\u0142owanie m\u0105dro\u015bci\u201d) \u2013 systematyczne i krytyczne rozwa\u017cania na temat podstawowych problem\u00f3w i idei, d\u0105\u017c\u0105ce do poznania ich istoty, a tak\u017ce do ca\u0142o\u015bciowego zrozumienia \u015bwiata. == R\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 filozofii == Poj\u0119cia \"filozofii\" i \"filozofa\" pojawi\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej Grecji ok. VI/V w. p.n.e. Po raz pierwszy po\u015bwiadczone s\u0105 u Herodota. Pocz\u0105tkowo oznacza\u0142y szeroko rozumian\u0105 ciekawo\u015b\u0107 intelektualn\u0105 i poszukiwanie wiedzy. \u015aci\u015blejszy sens terminom nada\u0142 Sokrates, Platon, a za nim Arystoteles. Celem filozofii mia\u0142a by\u0107 teoria (, \"theor\u03afa)\", czyli poznanie prawdziwej rzeczywisto\u015bci, w odr\u00f3\u017cnieniu od wiedzy pozornej czy przemijaj\u0105cej (, \"doksa\"), a tak\u017ce od wiedzy praktycznej (, \"praksis\"). W dalszym swoim rozwoju, znaczenie terminu \"filozofia\" ulega\u0142o znacz\u0105cym zmianom i nie mo\u017cna go definiowa\u0107","start_idx":91,"end_idx":242}
{"id":"mrc_1334","question":"kiedy zmar\u0142 jan zamoyski?","answer":"3 czerwca 1605","context":"Jan Sariusz Zamoyski (Jan Zamojski) herbu Jelita (ur. 19 marca 1542, zm. 3 czerwca 1605) \u2013 sekretarz kr\u00f3lewski od 1565, podkanclerzy koronny od 1576, kanclerz wielki koronny od 1578 i hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w od roku 1581. Generalny starosta krakowski w latach 1580\u20131585, starosta be\u0142ski, malborski, grodecki, jaworowski, krzeszowski, tykoci\u0144ski i dorpacki, starosta mi\u0119dzyrzecki w 1580 roku, starosta knyszy\u0144ski w 1574 roku. Doradca kr\u00f3la Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego. G\u0142\u00f3wny przeciwnik sukcesora po Batorym, Zygmunta III Wazy. Humanista-mecenas, filolog i m\u00f3wca, magnat. Jako senator bra\u0142 udzia\u0142 w sejmach: 1601, 1603 i 1605 roku. == \u017byciorys == === Wczesne lata: kr\u00f3lewskie wsparcie === Jan Saryusz Zamoyski urodzi\u0142 si\u0119 19 marca 1542 roku w Skok\u00f3wce, a jego rodzicami byli","start_idx":73,"end_idx":87}
{"id":"mrc_1335","question":"ile piosenek \u015bpiewa\u0142 krawczyk?","answer":"zawieraj\u0105cy 18 piosenek wykonywanych przez artyst\u0119 na koncertach","context":"i Spotify ukaza\u0142 si\u0119 album Krawczyka pt. \"Concert hits\", zawieraj\u0105cy 18 piosenek wykonywanych przez artyst\u0119 na koncertach, w tym trzy utwory \u2013 \u201eJestem sob\u0105\u201d, \u201eChcia\u0142em by\u0107\u201d oraz \u201eTylko ty, tylko ja\u201d, kt\u00f3re zosta\u0142y nagrane w od\u015bwie\u017conych aran\u017cacjach. W maju i czerwcu wyst\u0105pi\u0142 na imprezach juwenaliowych w Krakowie, Warszawie, Bia\u0142ymstoku i Gliwicach. W lipcu zosta\u0142y udost\u0119pnione w serwisach streamingowych dwa albumy artysty: \"Europo witaj nam\" i \"W pi\u0119kny rejs\". Jesieni\u0105 udost\u0119pniono w sieci wydany w latach 80. winyl pt. \"Krawczyk dzieciom\" oraz album \"Teatr jawy i snu\". 23 grudnia ukaza\u0142 si\u0119 utw\u00f3r \u201eNiech dla nas zawsze b\u0119d\u0105 \u015bwi\u0119ta\u201d, kt\u00f3ry nagra\u0142 z zespo\u0142em Trubadurzy. === Lata 2020\u20132021 === 9 stycznia 2020 udost\u0119pniona zosta\u0142a nagrana przez niego piosenka \u201eSolidarity\u201d, angloj\u0119zyczna wersja utworu \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d","start_idx":57,"end_idx":121}
{"id":"mrc_1336","question":"z czego najbardziej jest znany miko\u0142aj kopernik?","answer":"Kopernik jest najbardziej znany jako astronom \u2013 tw\u00f3rca heliocentrycznego modelu Uk\u0142adu S\u0142onecznego i prawdopodobnie pierwszy heliocentryk w Europie od czas\u00f3w staro\u017cytnej Grecji.","context":", , (ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. przed 21 maja 1543 we Fromborku) \u2013 polski polihistor: prawnik, urz\u0119dnik, dyplomata, lekarz i ni\u017cszy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmuj\u0105cy si\u0119 r\u00f3wnie\u017c astronomi\u0105 i astrologi\u0105, matematyk\u0105, ekonomi\u0105, strategi\u0105 wojskow\u0105, kartografi\u0105 i filologi\u0105. Bywa te\u017c nazywany fizykiem i filozofem. Kopernik jest najbardziej znany jako astronom \u2013 tw\u00f3rca heliocentrycznego modelu Uk\u0142adu S\u0142onecznego i prawdopodobnie pierwszy heliocentryk w Europie od czas\u00f3w staro\u017cytnej Grecji. Autor dzie\u0142a \"De revolutionibus orbium coelestium\" (\"O obrotach sfer niebieskich\") przedstawiaj\u0105cego szczeg\u00f3\u0142owo jego wizj\u0119 Wszech\u015bwiata. Prace Kopernika \u2013 inaczej ni\u017c wcze\u015bniejsze koncepcje Arystarcha z Samos \u2013 dokona\u0142y prze\u0142omu i wywo\u0142a\u0142y jedn\u0105 z najwa\u017cniejszych rewolucji naukowych od czas\u00f3w staro\u017cytnych, nazywan\u0105 przewrotem kopernika\u0144skim. Z tego powodu heliocentryzm bywa nazywany kopernikanizmem, a kosmologiczno-filozoficzny","start_idx":340,"end_idx":517}
{"id":"mrc_1337","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142a biblia pauperum?","answer":"Funkcja tego rodzaju ksi\u0105g nie jest jasna, lecz s\u0142u\u017cy\u0142y zapewne zakonnikom pomoc\u0105 w kontemplacji tre\u015bci biblijnych lub w zapami\u0119tywaniu zwi\u0105zk\u00f3w typologicznych mi\u0119dzy wydarzeniami Starego i Nowego Testamentu.","context":"prorok\u00f3w starotestamentowych oraz odpowiednie teksty z ich proroctw odnosz\u0105ce si\u0119 do przedstawionych scen.Funkcja tego rodzaju ksi\u0105g nie jest jasna, lecz s\u0142u\u017cy\u0142y zapewne zakonnikom pomoc\u0105 w kontemplacji tre\u015bci biblijnych lub w zapami\u0119tywaniu zwi\u0105zk\u00f3w typologicznych mi\u0119dzy wydarzeniami Starego i Nowego Testamentu. Nazwa \"Biblia Pauperum\" dla takich ksi\u0105g nie wywodzi si\u0119 ze \u015bredniowiecza, lecz zosta\u0142a im nadana zapewne w czasach nowo\u017cytnych przez bibliotekarzy kataloguj\u0105cych zbiory biblioteczne, za przyk\u0142adem egzemplarza z Wolfenb\u00fcttel, na kt\u00f3rym kto\u015b p\u00f3\u017aniejsz\u0105 r\u0119k\u0105 dopisa\u0142 s\u0142owa \"Biblia pauperum\". By\u0107 mo\u017ce s\u0142owo \"pauperes\" \u2014 \u201eubodzy\u201d odnosi\u0107 si\u0119 tu mia\u0142o do cz\u0142onk\u00f3w zakon\u00f3w \u017cebraczych. Powszechnie spotykane jest stosowanie okre\u015blenia \"Biblia pauperum\" w odniesieniu do innych \u015bredniowiecznych ksi\u0105g ilustrowanych, lub innych dzie\u0142 sztuk obrazowych z okresu \u015bredniowiecza (malowide\u0142 \u015bciennych, tablicowych, rze\u017ab ko\u015bcielnych), kt\u00f3rym przypisuje","start_idx":106,"end_idx":314}
{"id":"mrc_1338","question":"jak nazywano uchwalone w 1768 r. prawa blokuj\u0105ce reformy pa\u0144stwa?","answer":"prawa kardynalne","context":"pertraktowania z pos\u0142em rosyjskim. W rzeczywisto\u015bci lista jej cz\u0142onk\u00f3w by\u0142a uprzednio przygotowana w kancelarii Niko\u0142aja Repnina, kt\u00f3ry przej\u0105\u0142 kontrol\u0119 nad negocjacjami. 26 lutego 1768 uchwalono na nim prawa kardynalne, potwierdzaj\u0105ce dotychczasowe przywileje ustrojowe szlachty w Rzeczypospolitej. Sejm wprowadzi\u0142 te\u017c pewne reformy: szlachcic za zab\u00f3jstwo ch\u0142opa mia\u0142 by\u0107 karany nie grzywn\u0105 zwan\u0105 g\u0142\u00f3wszczyzn\u0105, jak dotychczas, lecz \u201eutrat\u0105 w\u0142asnej g\u0142owy swojej\", zniesiono \"liberum veto\" na sejmikach szlacheckich, ograniczono je w Sejmie do \"materii status\", uruchomiono mennic\u0119, zg\u0142oszono zamiar r\u00f3wnouprawnienia innowierc\u00f3w i ograniczenia przywilej\u00f3w kleru. Gwarantk\u0105 tych postanowie\u0144 zosta\u0142a cesarzowa Rosji Katarzyna II i od tego czasu Rzeczpospolita sta\u0142a si\u0119 \"de iure\" protektoratem Rosji. Protest J\u00f3zefa Wybickiego przeciw wszystkim aktom tego sejmu uznawany jest za jedn\u0105 z ostatnich pozytywnych pr\u00f3b zastosowania liberum veto.","start_idx":203,"end_idx":219}
{"id":"mrc_1339","question":"ile dzieci ma ksi\u0105\u017ce william?","answer":"Ma z ni\u0105 troje dzieci \u2013 Jerzego (ur. 2013), Karolin\u0119 (ur. 2015) i Ludwika (ur. 2018).","context":"Wilhelm, ksi\u0105\u017c\u0119 Walii (ang. \"William Arthur Philip Louis\"; ur. 21 czerwca 1982 w Londynie) \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w, nast\u0119pca tronu tego pa\u0144stwa oraz 14 innych pa\u0144stw Wsp\u00f3lnoty uznaj\u0105cych nadal monarch\u0119 Wielkiej Brytanii tak\u017ce jako w\u0142asnego monarch\u0119. Ksi\u0105\u017c\u0119 Cambridge od 29 wrze\u015bnia 2011, ksi\u0105\u017c\u0119 Kornwalii i Rothesay od 8 wrze\u015bnia 2022, ksi\u0105\u017c\u0119 Walii od 9 wrze\u015bnia 2022. Jest pierworodnym synem kr\u00f3la Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Karola III, oraz jego pierwszej \u017cony, Diany, ksi\u0119\u017cnej Walii. W 2011 roku o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Katarzyn\u0105 Middleton. Ma z ni\u0105 troje dzieci \u2013 Jerzego (ur. 2013), Karolin\u0119 (ur. 2015) i Ludwika (ur. 2018). == Narodziny i rodzina == Urodzi\u0142 si\u0119 w szpitalu \u015bw. Marii w Paddington, w zachodnim Londynie. Jego","start_idx":599,"end_idx":684}
{"id":"mrc_1340","question":"jaki jest podstawowy sk\u0142adnik sernika?","answer":"bia\u0142y ser","context":"Sernik \u2013 rodzaj ciasta deserowego lub deseru uformowanego na kszta\u0142t ciasta, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem jest bia\u0142y ser. == Historia == Ciasto wykonane z sera znane by\u0142o ju\u017c w staro\u017cytnej Grecji. Oko\u0142o 350 roku p.n.e deser \"plakous\" zosta\u0142 po raz pierwszy wspomniany przez Archestratusa jako potrawa podawana wraz z suszonymi owocami i orzechami. Wsp\u00f3\u0142czesny mu grecki komediopisarz Antyfanes przedstawi\u0142 bogaty opis deseru \"plakous\", kt\u00f3ry wyrabia\u0142o si\u0119 z m\u0105ki pszennej i sera koziego jako g\u0142\u00f3wnych sk\u0142adnik\u00f3w. Wraz z podbojem Grecji przez Cesarstwo Rzymskie, przepis na sernik poznali staro\u017cytni Rzymianie, nadaj\u0105c mu nazw\u0119 \"placenta\". == Rodzaje sernik\u00f3w ==","start_idx":110,"end_idx":119}
{"id":"mrc_1341","question":"gdzie \u017cyj\u0105 nosoro\u017cce?","answer":"Nosoro\u017cec bia\u0142y wyst\u0119puje g\u0142\u00f3wnie na terenach Demokratycznej Republiki Konga, Namibii, Republiki Po\u0142udniowej Afryki, Botswany, Zambii i Kenii.","context":"odnosi\u0142o si\u0119 do szerokiego pyska nosoro\u017cca. Nazwa zwierz\u0119cia zosta\u0142a przez angielskich osadnik\u00f3w \u017ale przet\u0142umaczona na \"white rhino\" (\u201enosoro\u017cec bia\u0142y\u201d) i ta wersja si\u0119 utrwali\u0142a. == \u015arodowisko, wyst\u0119powanie i od\u017cywianie == Nosoro\u017cec bia\u0142y wyst\u0119puje g\u0142\u00f3wnie na terenach Demokratycznej Republiki Konga, Namibii, Republiki Po\u0142udniowej Afryki, Botswany, Zambii i Kenii. Jako \u017ce nosoro\u017cec bia\u0142y \u017cywi si\u0119 prawie wy\u0142\u0105cznie kr\u00f3tkimi trawami, preferuje biotopy sawannowe. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 dnia nosoro\u017cce sp\u0119dzaj\u0105 ukryte w cieniu, by nie przegrzewa\u0107 organizmu. Najbardziej aktywne s\u0105 pod wiecz\u00f3r i wczesnym rankiem. \u017bywi\u0105 si\u0119 traw\u0105, ale zjadaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c ga\u0142\u0119zie drzew, osty i krzewy. == Rozmna\u017canie i \u017cycie spo\u0142eczne == Ci\u0105\u017ca nosoro\u017cca trwa ok. 16 miesi\u0119cy. Na \u015bwiat przychodzi tylko jedno m\u0142ode. Mimo osi\u0105gni\u0119cia dojrza\u0142o\u015bci p\u0142ciowej w wieku 4\u20135 lat, samica nie rozmna\u017ca si\u0119","start_idx":224,"end_idx":366}
{"id":"mrc_1342","question":"co to jest 1 wat?","answer":"1 wat (1 W) to moc, przy kt\u00f3rej praca wykonana w ci\u0105gu jednej sekundy (1 s) jest r\u00f3wna jednemu d\u017culowi (1 J)","context":"Wat (W) \u2013 jednostka mocy i strumienia energii w uk\u0142adzie SI (jednostka pochodna uk\u0142adu SI). Nazwa \"wat\" pochodzi od nazwiska brytyjskiego in\u017cyniera i wynalazcy Jamesa Watta. == Definicja == 1 wat (1 W) to moc, przy kt\u00f3rej praca wykonana w ci\u0105gu jednej sekundy (1 s) jest r\u00f3wna jednemu d\u017culowi (1 J): : \\mathrm{1\\,W=\\frac{1\\,J}{1\\,s}=\\frac{1\\,kg\\cdot m^2}{1\\,s^3}} == Wielokrotno\u015bci i podwielokrotno\u015bci == Wielokrotno\u015bci i podwielokrotno\u015bci jednostki oznacza si\u0119 przedrostkami SI (wyr\u00f3\u017cniono najcz\u0119\u015bciej u\u017cywane): === Kilowat === Po wprowadzeniu uk\u0142adu SI kilowat zast\u0105pi\u0142 konia mechanicznego (KM), lecz nadal cz\u0119sto moc silnik\u00f3w spalinowych i elektrycznych podawana jest w obydwu jednostkach: : 1 KM = 0,73549875 kW, : 1 kW = 1,35962162 KM. === W energetyce === W energetyce stosowane s\u0105 oznaczenia odr\u00f3\u017cniaj\u0105ce moc ciepln\u0105 od","start_idx":190,"end_idx":298}
{"id":"mrc_1343","question":"kto pracowa\u0142 w sklepie wokulskiego?","answer":"Henryka Szlangbauma","context":"pracowa\u0142 w polskim sklepie, z powodu niech\u0119ci Polak\u00f3w do \u017byd\u00f3w zosta\u0142 zwolniony, znalaz\u0142 prac\u0119 u Wokulskiego (si\u00f3dmy subiekt w nowym sklepie), kt\u00f3ry pozosta\u0142 jego przyjacielem. Niestety jest w sklepie obiektem z\u0142o\u015bliwo\u015bci subiekt\u00f3w, kt\u00f3rzy posuwaj\u0105 si\u0119 do absurdalnych stwierdze\u0144, \u017ce Szlangbaum walczy\u0142 w powstaniu styczniowym, zosta\u0142 zes\u0142any na Syberi\u0119 i nara\u017ca\u0142 \u017cycie nie dla Polski, lecz \u201edla geszeftu\u201d (dla interesu). P\u00f3\u017aniej przej\u0105\u0142 interesy prowadzone przez Wokulskiego (sklep, sp\u00f3\u0142ka). Z l\u0119kliwego i cichego subiekta sta\u0142 si\u0119 pyszny i bezwzgl\u0119dny wobec wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w. == Aktorzy graj\u0105cy rol\u0119 Henryka Szlangbauma == * Andrzej P\u0142ocki, \"Lalka\", film fabularny, Polska, 1968. * Piotr Fronczewski, \"Lalka\", serial telewizyjny, Polska, 1977. * Sebastian M\u00fcnch (ur. 1981, zm. 2013, absolwent Akademii Muzycznej w Gda\u0144sku), \"Lalka\", musical, Teatr Muzyczny w Gdyni,","start_idx":602,"end_idx":621}
{"id":"mrc_1344","question":"kto by\u0142 kapitanem tajnej policji w narnii?","answer":"M\u00f3wi\u0105cy wilk, s\u0142ugus Jadis \u2013 Bia\u0142ej Czarownicy, kapitan Tajnej Policji.","context":"M\u00f3wi\u0105cy wilk, s\u0142ugus Jadis \u2013 Bia\u0142ej Czarownicy, kapitan Tajnej Policji. Posta\u0107 bardzo z\u0142a i okrutna. Lubi zabija\u0107. Osobi\u015bcie aresztowa\u0142 fauna Tumnusa (rodze\u0144stwo Pevensie znalaz\u0142o list napisany przez Maugrima, uzasadniaj\u0105cy aresztowanie Tumnusa). Potem, kiedy Edmund zjawi\u0142 si\u0119 w pa\u0142acu Jadis, Maugrim zameldowa\u0142 jej o tym. Nast\u0119pnym zadaniem Maugrima by\u0142o zabicie Piotra, Zuzanny i \u0141ucji. Wyruszy\u0142 wi\u0119c do domu Bobr\u00f3w z najszybszym wilkiem w Policji. Sp\u00f3\u017anili si\u0119, wi\u0119c zgodnie z poleceniem Jadis ruszyli pod Kamienny St\u00f3\u0142 i zaczaili si\u0119 tam. Maugrim mia\u0142 zabi\u0107 cho\u0107 jedno dziecko z rodze\u0144stwa. Na swoj\u0105 ofiar\u0119 wybra\u0142 Zuzann\u0119, wi\u0119c szybko wdar\u0142 si\u0119 do obozu i j\u0105 zaatakowa\u0142. Zgin\u0105\u0142 chwil\u0119 p\u00f3\u017aniej z r\u0119ki Piotra, kt\u00f3rego Zuzanna wezwa\u0142a na pomoc. Kategoria:Fikcyjni p\u0142atni mordercy Kategoria:Postacie z serii Opowie\u015bci z Narnii","start_idx":0,"end_idx":71}
{"id":"mrc_1345","question":"kogo synem byl judasz?","answer":"Szymona Iskarioty","context":"Judasz Iskariota (\"Judasz\" to grecka forma imienia Juda, \"Iskariota\" \u2013 hebr. \u05d0\u05b4\u05d9\u05e9\u05c1\u05be\u05e7\u05b0\u05e8\u05b4\u05d9\u05bc\u05d5\u05b9\u05ea \u2013 m\u0105\u017c z Kariotu, dos\u0142ownie \u201em\u0105\u017c kariocki\u201d) \u2013 jeden z aposto\u0142\u00f3w, wed\u0142ug przekaz\u00f3w Ewangelii synoptycznych wyda\u0142 Jezusa Chrystusa w r\u0119ce Sanhedrynu (wed\u0142ug Mateusza za trzydzie\u015bci srebrnik\u00f3w), po czym \u2013 r\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug Mateusza \u2013 pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo. Je\u015bli chodzi o genez\u0119 przydomku Iskariota, wysuni\u0119to trzy hipotezy: # pochodzi od miejsca pochodzenia Judasza \u2013 miasta Kariot (po\u0142udniowa Judea \u2013 Joz 15,25); pogl\u0105d ten potwierdza fakt, \u017ce Judasz by\u0142 te\u017c nazywany synem Szymona Iskarioty (J 13,26); wedle tej opinii by\u0142by jedynym z Dwunastu, kt\u00f3ry nie pochodzi\u0142 z Galilei, # zwi\u0105zany jest ze s\u0142owem \"sicarius\", co znaczy\u0142oby, \u017ce Judasz by\u0142 zwi\u0105zany z sykariuszami, skrajnym od\u0142amem zelot\u00f3w (pogl\u0105d odrzucany lub przyjmowany za najbardziej prawdopodobny),","start_idx":561,"end_idx":578}
{"id":"mrc_1346","question":"kto zasiada w jury twoja twarz brzmi znajomo?","answer":"Ma\u0142gorzata Nawrocka, Ma\u0142gorzata Walewska i Piotr G\u0105sowski.","context":"Adam Zdr\u00f3jkowski i Les\u0142aw \u017burek, a tak\u017ce Agnieszka Hekiert (po raz pierwszy jako uczestniczka). W jury znale\u017ali si\u0119: Ma\u0142gorzata Nawrocka, Ma\u0142gorzata Walewska i Piotr G\u0105sowski. Jurorzy po raz pierwszy nie przyznali punkt\u00f3w uczestnikom, tylko wskazali najlepszy wyst\u0119p. Decyzj\u0105 jury w \u015bwi\u0105tecznym odcinku specjalnym zwyci\u0119\u017cy\u0142a Agnieszka Hekiert. Nagrod\u0119 w wysoko\u015bci 100 000 z\u0142otych przekazano Fundacji Polsat. == Ogl\u0105dalno\u015b\u0107 == Dane dotycz\u0105ce ogl\u0105dalno\u015bci zosta\u0142y oparte na badaniach przeprowadzonych przez Nielsen Audience Measurement i dotycz\u0105 wy\u0142\u0105cznie ogl\u0105dalno\u015bci premiery telewizyjnej \u2013 nie uwzgl\u0119dniaj\u0105 ogl\u0105dalno\u015bci powt\u00f3rek, wy\u015bwietle\u0144 w serwisach VOD (np. ipla) itd. == Nagrody i nominacje == == \"Sylwester z gwiazdami. Twoja twarz brzmi znajomo\" == W 2018 w Szczecinie w Parku Kasprowicza pod has\u0142em \u201eSylwester z gwiazdami. Twoja twarz brzmi znajomo\u201d odby\u0142 si\u0119","start_idx":117,"end_idx":175}
{"id":"mrc_1347","question":"jak pierwsi chrze\u015bcijanie nazywali eucharysti\u0119?","answer":"\u201e\u0142amaniem chleba\u201d","context":"wsp\u00f3lnota jerozolimska uleg\u0142a rozproszeniu, a dzi\u0119ki temu ekspansji. === Pierwotna wiara === Pierwsi \"chrze\u015bcijanie\" (z j\u0119zyka greckiego \"nale\u017c\u0105cy do Chrystusa\") wywodz\u0105cy si\u0119 z \u017byd\u00f3w zachowywali przepisy Tory; mi\u0119dzy innymi obrzezanie. Wszyscy na pami\u0105tk\u0119 Jezusa praktykowali chrzest i eucharysti\u0119 zwan\u0105 \u201e\u0142amaniem chleba\u201d. Z p\u00f3\u017anego judaizmu zosta\u0142y zaczerpni\u0119te takie wierzenia jak: istnienie anio\u0142\u00f3w czy \u017cycie wieczne. Pierwsi wyznawcy Jezusa praktykowali wsp\u00f3lnot\u0119 d\u00f3br i nazywali siebie \u201e\u015bwi\u0119tymi\u201d. Gromadzili si\u0119 w domach. === Wa\u017cne gminy chrze\u015bcija\u0144skie === W wyniku dzia\u0142alno\u015bci \u015bw. Paw\u0142a, a tak\u017ce misyjnych podr\u00f3\u017cy \u015bw. Piotra, \u015bw. Jana Ewangelisty i innych aposto\u0142\u00f3w chrze\u015bcija\u0144stwo znajdowa\u0142o wyznawc\u00f3w poza Palestyn\u0105 - w Egipcie, Azji Mniejszej, Syrii, Grecji, Italii, tak\u017ce w Rzymie. Do wa\u017cnych gmin chrze\u015bcija\u0144skich w I\u2013II w. nale\u017ca\u0142y: * Jerozolima, na kt\u00f3rej czele sta\u0142","start_idx":305,"end_idx":322}
{"id":"mrc_1348","question":"kiedy niemcy wkroczyli do warszawy?","answer":"9 wrze\u015bnia o godz. 7.00 rano","context":"Ochoty dotar\u0142y do obrze\u017cy Warszawy gdzie wesz\u0142y w styczno\u015b\u0107 bojow\u0105 z obro\u0144cami. Niemcy wycofali si\u0119 jednak przek\u0142adaj\u0105c atak na kolejny dzie\u0144. 9 wrze\u015bnia o godz. 7.00 rano od tej samej strony rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 atak Wehrmachtu na Warszaw\u0119. Niemcy pr\u00f3bowali zdoby\u0107 stolic\u0119 z zaskoczenia si\u0142ami dw\u00f3ch dywizji pancernych (1 i 4 DPanc), kt\u00f3re 6 wrze\u015bnia dokona\u0142y skutecznego prze\u0142amania frontu polskiego pod Piotrkowem i Tomaszowem. 9 wrze\u015bnia powstrzymano poranny atak piechoty i czo\u0142g\u00f3w niemieckich, utrzymuj\u0105c pozycje obronne w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta. Tego samego dnia pu\u0142kownik dyplomowany Marian Porwit mianowany zosta\u0142 dow\u00f3dc\u0105 Odcinka \u201eWarszawa-Zach\u00f3d\u201d. Do miasta w dalszym ci\u0105gu nap\u0142ywa\u0142a fala uchod\u017ac\u00f3w z Polski zachodniej i centralnej oraz \u017co\u0142nierze z rozbitych oddzia\u0142\u00f3w. Pomimo umieszczenia na dachach warszawskich szpitali znak\u00f3w Czerwonego Krzy\u017ca by\u0142y one","start_idx":143,"end_idx":171}
{"id":"mrc_1349","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0105 didaskalia?","answer":"Didaskalia dotycz\u0105 zwykle wygl\u0105du bohater\u00f3w, rekwizyt\u00f3w lub o\u015bwietlenia. Ich celem jest pomoc re\u017cyserowi w konstruowaniu scenariusza czy scenopisu, a nast\u0119pnie realizacji sztuki teatralnej, s\u0142uchowiska lub innego spektaklu.","context":"Didaskalia (gr. \"didaskal\u00eda\" \u201enauka, instrukcja; protoko\u0142y z przedstawie\u0144 w teatrze\u201d), inaczej tekst poboczny \u2212 wskaz\u00f3wki pisarza dla wystawiaj\u0105cych dramat. S\u0105 one pisane obok g\u0142\u00f3wnego tekstu, zwykle innym krojem (czasami r\u00f3wnie\u017c kolorem) czcionki (pochy\u0142ym b\u0105d\u017a podkre\u015blonym). Didaskalia dotycz\u0105 zwykle wygl\u0105du bohater\u00f3w, rekwizyt\u00f3w lub o\u015bwietlenia. Ich celem jest pomoc re\u017cyserowi w konstruowaniu scenariusza czy scenopisu, a nast\u0119pnie realizacji sztuki teatralnej, s\u0142uchowiska lub innego spektaklu. W dramacie antycznym i klasycystycznym didaskalia obejmowa\u0142y informacje dotycz\u0105ce czasu i miejsca akcji oraz aktor\u00f3w aktualnie znajduj\u0105cych si\u0119 na scenie. Tekst poboczny rozwin\u0105\u0142 si\u0119 w dramacie realistycznym, naturalistycznym oraz modernistycznym (np. u Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego didaskalia stoj\u0105 na r\u00f3wni z tekstem g\u0142\u00f3wnym, staj\u0105c si\u0119 samodzieln\u0105 wypowiedzi\u0105).","start_idx":278,"end_idx":501}
{"id":"mrc_1350","question":"ile osobnik\u00f3w jelenia szlachetnego wyst\u0119puje w polsce?","answer":"ok. 190 tys. sztuk","context":"wilk, ry\u015b i nied\u017awied\u017a. Jele\u0144 szlachetny w Polsce jest zwierz\u0119ciem \u0142ownym z okresem ochronnym. Na jelenie byki polowa\u0107 wolno od 21 sierpnia do ko\u0144ca lutego, na \u0142anie od 1 wrze\u015bnia do 15 stycznia, natomiast na cielaki od 1 wrze\u015bnia do ko\u0144ca lutego (03.08.2017 r. nast\u0105pi\u0142a zmiana rozporz\u0105dzenia Ministra \u015arodowiska w sprawie okre\u015blenia okres\u00f3w polowa\u0144 na zwierz\u0119ta \u0142owne z 16.03.2005 r.). Wed\u0142ug danych z inwentaryzacji przeprowadzonej w 2011 roku stan liczebno\u015bci jelenia szlachetnego w Polsce wynosi ok. 190 tys. sztuk i od kilku lat nieustannie wzrasta (\u017ar\u00f3d\u0142o: Bra\u0107 \u0141owiecka 11/2011 na podstawie danych GUS na 31.03.2011). Badaniami jeleni na terenie Polski zajmuje si\u0119 Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierz\u0105t PAN w Popielnie oraz Instytut Biologii Ssak\u00f3w PAN w Bia\u0142owie\u017cy.","start_idx":501,"end_idx":519}
{"id":"mrc_1351","question":"kiedy wybrano franciszka na papie\u017ca?","answer":"13 marca 2013","context":"chorym na AIDS. Jest kibicem i honorowym cz\u0142onkiem argenty\u0144skiego klubu pi\u0142karskiego CA San Lorenzo de Almagro (za\u0142o\u017conego w 1908 r. przez salezjanina, ksi\u0119dza Lorenzo Mass\u0119 SDB i nazwanego na cze\u015b\u0107 \u015bwi\u0119tego Wawrzy\u0144ca). === Wyb\u00f3r na papie\u017ca === 13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwo\u0142anego po rezygnacji papie\u017ca Benedykta XVI, w pi\u0105tym g\u0142osowaniu zosta\u0142 wybrany biskupem Rzymu \u2013 266. papie\u017cem. Tradycyjny bia\u0142y dym, obwieszczaj\u0105cy \u015bwiatu wyb\u00f3r nowej g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a, pojawi\u0142 si\u0119 o godz. 19:06 czasu rzymskiego. Franciszek na pocz\u0105tku inauguracyjnego wyst\u0105pienia odm\u00f3wi\u0142 Modlitw\u0119 Pa\u0144sk\u0105 za swojego poprzednika, Benedykta XVI. Nast\u0119pnie poprosi\u0142 wiernych o odm\u00f3wienie modlitwy za sw\u00f3j pontyfikat, po czym udzieli\u0142 pierwszego b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwa Urbi et Orbi. Wezwa\u0142 te\u017c do modlitwy o og\u00f3lno\u015bwiatowe braterstwo. Wyb\u00f3r imienia podyktowany zosta\u0142 ch\u0119ci\u0105 zaj\u0119cia si\u0119","start_idx":245,"end_idx":258}
{"id":"mrc_1352","question":"gdzie uchodzi wis\u0142a?","answer":"do Morza Sweb\u00f3w (\u0142ac. \"Mare Suebicum\", Tacyt I wiek), czyli Ba\u0142tyku, a \u015bci\u015blej Zatoki Wenedzkiej (II wiek), czyli obecnej Zatoki Gda\u0144skiej","context":"IV wyst\u0119puje nazwa \"Viscla\" (Gajusz Juliusz Solinus, Pliniusz Starszy, Klaudiusz Ptolemeusz). Ptolemeusz poda\u0142 tak\u017ce nazwy i siedziby plemion nad Wis\u0142\u0105: Wened\u00f3w, Gython\u00f3w, Galind\u00f3w. Wis\u0142a u rzymskich historyk\u00f3w uchodzi\u0142a do Morza Sweb\u00f3w (\u0142ac. \"Mare Suebicum\", Tacyt I wiek), czyli Ba\u0142tyku, a \u015bci\u015blej Zatoki Wenedzkiej (II wiek), czyli obecnej Zatoki Gda\u0144skiej \u2013 \"de internis eius partibus Alba, Guthalus, Viscla amnes latissimi praecipitant in oceanum\". W germa\u0144skiej tradycji pisanej (Widsidh) nadwi\u015bla\u0144skie lasy s\u0105 ojczyzn\u0105 Wandal\u00f3w, Sas\u00f3w i innych plemion germa\u0144skich, chocia\u017c w rzeczywisto\u015bci ludy te pochodz\u0105 z po\u0142udniowej Skandynawii. Wincenty Kad\u0142ubek nazywa\u0142 Wis\u0142\u0119 \"Vandalus\", wyprowadzaj\u0105c nazw\u0119 rzeki od imienia Wandy, a t\u0119 od wyrazu \"vanduo\", oznaczaj\u0105c\u0105 w j\u0119zyku litewskim \"wod\u0119\", podobnie jak \"Oui\u00e1dou\" (=woda, rzeka) Ptolemeusza (rzeka Odra). Natomiast Jan D\u0142ugosz w \"Rocznikach","start_idx":221,"end_idx":359}
{"id":"mrc_1353","question":"ile wa\u017cy\u0142 krzy\u017c jezusa?","answer":"Krzy\u017c \u0142aci\u0144ski () w ca\u0142o\u015bci wa\u017cy\u0142 ponad 130 kg, natomiast je\u017celi Jezus ni\u00f3s\u0142 jedynie poprzeczn\u0105 belk\u0119 krzy\u017ca () to jej waga wynosi\u0142a ok. 34\u201357 kg","context":"metr\u00f3w), kt\u00f3re Jezus Chrystus musia\u0142 przej\u015b\u0107 nios\u0105c krzy\u017c na ramionach. Krzy\u017c \u0142aci\u0144ski () w ca\u0142o\u015bci wa\u017cy\u0142 ponad 130 kg, natomiast je\u017celi Jezus ni\u00f3s\u0142 jedynie poprzeczn\u0105 belk\u0119 krzy\u017ca () to jej waga wynosi\u0142a ok. 34\u201357 kg, rozpi\u0119to\u015b\u0107 1,5\u20131,8 m. Poch\u00f3d, w kt\u00f3rym szed\u0142 Chrystus w dniu 15 nisan, nios\u0105c krzy\u017c na ramionach na Golgot\u0119, a za nim przez pewn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 drogi Szymon z Cyreny, pomagaj\u0105c mu d\u017awiga\u0107 krzy\u017c, eskortowany by\u0142 przez rzymsk\u0105 stra\u017c, prowadzon\u0105 przez centuriona, a jeden z \u017co\u0142nierzy ni\u00f3s\u0142 tabliczk\u0119 () z wypisanym imieniem i wyrokiem skazanego. Tekst z tabliczki, przygotowanej dla Jezusa na polecenie Poncjusza Pi\u0142ata po hebrajsku, \u0142acinie i aramejsku, brzmia\u0142 \u201eJezus Nazarejczyk, Kr\u00f3l \u017bydowski\u201d (). Za Jezusem szli dwaj skazani na \u015bmier\u0107 krzy\u017cow\u0105, nast\u0119pnie wielu zwyk\u0142ych","start_idx":72,"end_idx":217}
{"id":"mrc_1354","question":"kto stworzy\u0142 frankensteina?","answer":"Stw\u00f3r Frankensteina zosta\u0142 stworzony przez doktora Wiktora Frankensteina","context":"Stw\u00f3r Frankensteina (zwany tak\u017ce \"potworem Frankensteina\" albo \"Frankensteinem\") \u2013 posta\u0107 fikcyjna wyst\u0119puj\u0105ca w powie\u015bci \"Frankenstein\" Mary Shelley oraz jej filmowych ekranizacjach i ich sequelach. W powie\u015bci posta\u0107 ta nie posiada imienia i jest nazywana stworem lub potworem. W kulturze masowej zwykle okre\u015bla si\u0119 j\u0105 jako stw\u00f3r Frankensteina, potw\u00f3r Frankensteina lub po prostu Frankenstein od nazwiska jego tw\u00f3rcy \u2013 naukowca Wiktora Frankensteina. == Pochodzenie i wygl\u0105d == Stw\u00f3r Frankensteina zosta\u0142 stworzony przez doktora Wiktora Frankensteina z ludzkich zw\u0142ok zszytych ze sob\u0105 i sztucznie wprawionych w \u017cycie. W powie\u015bci nie jest opisany spos\u00f3b, w jaki naukowiec tego dokona\u0142, jednak uwa\u017ca si\u0119 powszechnie, i\u017c doktor Frankenstein z\u0142o\u017conego przez siebie stwora o\u017cywi\u0142 przy u\u017cyciu wy\u0142adowania elektrycznego, poniewa\u017c tak\u0105 metod\u0119 stosowano w filmowych ekranizacjach powie\u015bci","start_idx":479,"end_idx":551}
{"id":"mrc_1355","question":"co zyska\u0142a polska po wygranej z krzy\u017cakami?","answer":"radykalny wzrost znaczenia Korony Polskiej, a przez to wysuni\u0119cie si\u0119 jej znacznie przed Litw\u0119 w unii mi\u0119dzy tymi pa\u0144stwami.","context":"w g\u0142\u00f3wnej mierze wojsk polskich, powodowa\u0142o radykalny wzrost znaczenia Korony Polskiej, a przez to wysuni\u0119cie si\u0119 jej znacznie przed Litw\u0119 w unii mi\u0119dzy tymi pa\u0144stwami. Zwyci\u0119stwo Polski w wojnie by\u0142o ju\u017c w tym momencie niepodwa\u017calne, jednak Krzy\u017cacy spr\u00f3bowali jeszcze jednego starcia, kt\u00f3re mia\u0142o na celu nie tyle przechyli\u0107 losy wojny na korzy\u015b\u0107 zakonu, co da\u0107 pretekst do zawarcia korzystnego pokoju. Bitwa pod Koronowem (10 pa\u017adziernika 1410) okaza\u0142a si\u0119 jednak po raz kolejny zwyci\u0119ska dla Polski. Niekt\u00f3rzy uwa\u017caj\u0105, \u017ce zwyci\u0119stwo Polski pod Koronowem by\u0142o nawet wi\u0119ksze ani\u017celi na polach Grunwaldu. Do dzia\u0142a\u0144 wojennych dosz\u0142o tak\u017ce na po\u0142udniu Polski \u2013 wojska sojusznika Zakonu Zygmunta Luksemburskiego pod dow\u00f3dztwem \u015acibora ze \u015aciborzyc spustoszy\u0142y ziemi\u0119 s\u0105deck\u0105 \u2013 w drodze powrotnej zosta\u0142y rozgromione pod Bardiowem (ju\u017c","start_idx":44,"end_idx":168}
{"id":"mrc_1356","question":"jak sie nazywa druga cz\u0119\u015b\u0107 harrego pottera?","answer":"\"Harry\u2019ego Pottera i Komnat\u0119 Tajemnic","context":"W trakcie zdj\u0119\u0107 do drugiego, \"Harry\u2019ego Pottera i Komnat\u0119 Tajemnic\", podj\u0105\u0142 jednak decyzj\u0119, \u017ce nie wyre\u017cyseruje trzeciej cz\u0119\u015bci, co uzasadni\u0142 zm\u0119czeniem i ch\u0119ci\u0105 sp\u0119dzenia wi\u0119kszej ilo\u015bci czasu z dzie\u0107mi. Warner Bros. prowadzi\u0142 rozmowy w sprawie re\u017cyserii trzeciego filmu, \"Harry\u2019ego Pottera i wi\u0119\u017ania Azkabanu\", mi\u0119dzy innymi z Guillermo del Toro, Markiem Forstrerem i M. Nightem Shyamalanem. Del Toro by\u0142 zniech\u0119cony dwoma pierwszymi cz\u0119\u015bciami, kt\u00f3re uwa\u017ca\u0142 za zbyt kolorowe, weso\u0142e i pozytywne, cho\u0107 sam postrzega\u0142 \"Harry\u2019ego Pottera\" w dickensowskim stylu. Forstrer, kt\u00f3ry niedawno sko\u0144czy\u0142 kr\u0119ci\u0107 \"Marzyciela\", nie chcia\u0142 zn\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z aktorami dzieci\u0119cymi, za\u015b Shyamalan by\u0142 zaj\u0119ty filmem \"Osada\". Na ostatecznej li\u015bcie kandydat\u00f3w rozwa\u017canych przez studio znale\u017ali si\u0119 Callie Khouri, Kenneth Branagh (kt\u00f3ry zagra\u0142 Gilderoya Lockharta w drugiej cz\u0119\u015bci) i Alfonso Cuar\u00f3n.","start_idx":29,"end_idx":66}
{"id":"mrc_1357","question":"w kt\u00f3rym roku wybudowano pa\u0142ac kultury?","answer":"Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955","context":"Pa\u0142ac Kultury i Nauki, PKiN (do 1956 Pa\u0142ac Kultury i Nauki im. J\u00f3zefa Stalina) \u2013 drugi pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci ca\u0142kowitej budynek w Polsce. Znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dmie\u015bciu Warszawy, przy placu Defilad 1. W\u0142a\u015bcicielem gmachu jest miasto sto\u0142eczne Warszawa, zarz\u0105dza nim miejska sp\u00f3\u0142ka Zarz\u0105d Pa\u0142acu Kultury i Nauki Sp. z o.o. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej. W 2007 budynek zosta\u0142 wpisany do rejestru zabytk\u00f3w. Pa\u0142ac stanowi\u0142 \u201edar narodu radzieckiego dla narodu polskiego\u201d. Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955 wed\u0142ug projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, kt\u00f3ry inspirowa\u0142 si\u0119 moskiewskimi drapaczami chmur (znanymi poza Rosj\u0105 jako Siedem Si\u00f3str), wzorowanymi na ameryka\u0144skich wie\u017cowcach w stylu \"art d\u00e9co\". Architektonicznie jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu. Razem ze wspornikiem antenowym, b\u0119d\u0105cym","start_idx":511,"end_idx":547}
{"id":"mrc_1358","question":"co cechowa\u0142o budowle roma\u0144skie?","answer":"Podstawowymi cechami wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi architektur\u0119 roma\u0144sk\u0105 od styl\u00f3w wcze\u015bniejszych i p\u00f3\u017aniejszych to addycyjno\u015b\u0107 bry\u0142 i separatyzm wn\u0119trz.","context":"okresu karoli\u0144skiego. Zasi\u0119g architektury roma\u0144skiej przekroczy\u0142 granice Cesarstwa Zachodniego, obejmuj\u0105c tak\u017ce Europ\u0119 \u015arodkowo-Wschodni\u0105 i Skandynawi\u0119. Jej wzorce wraz z krucjatami dotar\u0142y tak\u017ce do Syrii i Palestyny. W okresie roma\u0144skim po raz pierwszy od czas\u00f3w staro\u017cytnych ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 w miar\u0119 jednolity styl, obejmuj\u0105cy swoim wp\u0142ywem tak du\u017cy obszar. == Og\u00f3lne cechy charakteryzuj\u0105ce architektur\u0119 roma\u0144sk\u0105 == Podstawowymi cechami wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi architektur\u0119 roma\u0144sk\u0105 od styl\u00f3w wcze\u015bniejszych i p\u00f3\u017aniejszych to addycyjno\u015b\u0107 bry\u0142 i separatyzm wn\u0119trz. Pierwszy termin oznacza, \u017ce budynek roma\u0144ski sk\u0142ada si\u0119 z prostych bry\u0142 geometrycznych (prostopad\u0142o\u015bcian\u00f3w, walc\u00f3w i p\u00f3\u0142walc\u00f3w) zestawionych ze sob\u0105 z wyra\u017anym wyr\u00f3\u017cnieniem ka\u017cdej z nich (bez p\u0142ynnego ci\u0105g\u0142ego przechodzenia jednej w drug\u0105), nakrytych osobnymi dachami. We wn\u0119trzu odzwierciedla to druga z powy\u017cszych cech \u2013 poszczeg\u00f3lne cz\u0119\u015bci przestrzeni (nawy, kruchty, ch\u00f3ry,","start_idx":418,"end_idx":556}
{"id":"mrc_1359","question":"w jakim kraju ucz\u0105 si\u0119 polskiego?","answer":"Polsce","context":"ok. jedna trzecia studiuje j\u0119zyk polski na uczelniach i w szko\u0142ach j\u0119zykowych w Polsce. Od 2004 roku istnieje r\u00f3wnie\u017c mo\u017cliwo\u015b\u0107 zdawania egzaminu z j\u0119zyka polskiego jako obcego na 3 poziomach: podstawowym (poziom B1), \u015brednio zaawansowanym (poziom B2) oraz na poziomie zaawansowanym (poziom C2). Egzaminy te przygotowuje Pa\u0144stwowa Komisja Po\u015bwiadczania Znajomo\u015bci J\u0119zyka Polskiego jako Obcego. Liczni s\u0105 r\u00f3wnie\u017c rodzimi u\u017cytkownicy j\u0119zyka polskiego, kt\u00f3rzy na sta\u0142e mieszkaj\u0105 w innych pa\u0144stwach. S\u0105 to cz\u0142onkowie polskiej mniejszo\u015bci narodowej albo polscy wychod\u017acy lub ich potomkowie (Polonia). Jako j\u0119zyk polskiej mniejszo\u015bci narodowej polski jest u\u017cywany przede wszystkim w krajach s\u0105siednich: na Ukrainie, Bia\u0142orusi, Litwie, S\u0142owacji i w Czechach. Najwi\u0119ksze grupy polskoj\u0119zycznej ludno\u015bci, kt\u00f3re znalaz\u0142y si\u0119 na sta\u0142e poza granicami kraju w wyniku wyjazdu z pa\u0144stwa, znajduj\u0105","start_idx":80,"end_idx":86}
{"id":"mrc_1360","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142o zniszczone przez smauga miasto?","answer":"Dale","context":"Smaug \u2013 posta\u0107 ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia. By\u0142 ognistym skrzydlatym smokiem, najwi\u0119kszym przedstawicielem tego gatunku w Trzeciej Erze, g\u0142\u00f3wnym przedstawicielem si\u0142 z\u0142a w \"Hobbicie\". Wyp\u0119dzi\u0142 krasnolud\u00f3w z Samotnej G\u00f3ry i zagarn\u0105\u0142 ich bogactwa. Zgin\u0105\u0142 podczas ataku na Esgaroth 1 listopada 2941 roku. Pewne informacje na jego temat znajduj\u0105 si\u0119 te\u017c w \"Dodatkach\" do \"W\u0142adcy Pier\u015bcieni\" oraz w \"Niedoko\u0144czonych opowie\u015bciach\". == Opis postaci == === Zdobycie Ereboru === Pochodzi\u0142 ze Zwi\u0119d\u0142ych Wrzosowisk, rozci\u0105gaj\u0105cych si\u0119 w pobli\u017cu g\u00f3r Ered Mithrin. B\u0119d\u0105c jeszcze stosunkowo m\u0142odym smokiem, zn\u0119cony wie\u015bciami o bogactwie krasnolud\u00f3w z Samotnej G\u00f3ry, zaatakowa\u0142 ich siedzib\u0119 w 2770 roku. Zdoby\u0142 j\u0105 i wyp\u0119dzi\u0142 dotychczasowych mieszka\u0144c\u00f3w, zabijaj\u0105c wielu spo\u015br\u00f3d nich. Spustoszy\u0142 ca\u0142\u0105 okolic\u0119 i zniszczy\u0142 s\u0105siednie miasto ludzi, Dale. W","start_idx":858,"end_idx":862}
{"id":"mrc_1361","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w liczy ko\u0142obrzeg?","answer":"45 930 mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"Ko\u0142obrzeg () \u2013 miasto w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Polsce, w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa zachodniopomorskiego, w powiecie ko\u0142obrzeskim, po\u0142o\u017cone na Pomorzu Zachodnim, u uj\u015bcia rzeki Pars\u0119ty, nad Morzem Ba\u0142tyckim, przy drodze krajowej nr 11 i drodze ekspresowej nr S6. Czwarty o\u015brodek miejski wojew\u00f3dztwa (pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci), uzdrowisko z trzema letnimi k\u0105pieliskami morskimi. Wed\u0142ug danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Ko\u0142obrzeg liczy\u0142 45 930 mieszka\u0144c\u00f3w. W uj\u015bciu rzeki znajduje si\u0119 port morski z funkcjami: handlow\u0105, pasa\u017cersk\u0105, ryback\u0105 i jachtow\u0105. W mie\u015bcie i okolicach wyst\u0119puj\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142a wody mineralnej, solanki oraz pok\u0142ady borowiny. W Ko\u0142obrzegu leczy si\u0119 g\u0142\u00f3wnie choroby g\u00f3rnych dr\u00f3g oddechowych, kr\u0105\u017cenia i choroby staw\u00f3w. Ko\u0142obrzeg jest tak\u017ce regionalnym o\u015brodkiem kulturalnym. W okresie letnim odbywaj\u0105 si\u0119 tu liczne koncerty popularnych piosenkarzy, muzyk\u00f3w, kabaret\u00f3w.","start_idx":438,"end_idx":457}
{"id":"mrc_1362","question":"od czego pochodzi nazwa miasta piotrkowa trybunalskiego?","answer":"od imienia \"Piotr\", zdrobnionego do \"Piotrek\", w j\u0119zyku staropolskim tak\u017ce \"Pietrek\". Drugi cz\u0142on nazwy, \"Trybunalski\", wywodzi si\u0119 od faktu, \u017ce w mie\u015bcie urz\u0119dowa\u0142 trybuna\u0142 koronny.","context":"Piotrk\u00f3w Trybunalski \u2013 miasto na prawach powiatu w centralnej Polsce. Piotrk\u00f3w by\u0142 miastem kr\u00f3lewskim w starostwie piotrkowskim w powiecie piotrkowskim wojew\u00f3dztwa sieradzkiego w ko\u0144cu XVI wieku. Dope\u0142nienie nazwy o przymiotnik \"Trybunalski\" nast\u0105pi\u0142o po II wojnie \u015bwiatowej. W latach 1975\u20131998 miasto by\u0142o stolic\u0105 wojew\u00f3dztwa piotrkowskiego. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 r., Piotrk\u00f3w Trybunalski liczy\u0142 72 250 mieszka\u0144c\u00f3w. == Toponimia == Nazwa miasta notowana jest od XIII wieku jako \"Piotrk\u00f3w\" i \"Pietrk\u00f3w\", od XIV wieku spotyka si\u0119 tak\u017ce \"Piotrkowo\". Pochodzi ona od imienia \"Piotr\", zdrobnionego do \"Piotrek\", w j\u0119zyku staropolskim tak\u017ce \"Pietrek\". Drugi cz\u0142on nazwy, \"Trybunalski\", wywodzi si\u0119 od faktu, \u017ce w mie\u015bcie urz\u0119dowa\u0142 trybuna\u0142 koronny. Nazwa Piotrkowa w innych j\u0119zykach brzmi: j\u0119zyk rosyjski \u2013 dzi\u015b \u041f\u0451\u0442\u0440\u043a\u0443\u0432-\u0422\u0440\u0438\u0431\u0443\u043d\u0430\u043b\u044c\u0441\u043a\u0438, za czas\u00f3w Kr\u00f3lestwa","start_idx":575,"end_idx":757}
{"id":"mrc_1363","question":"w jakim celu zwo\u0142ano kongres wiede\u0144ski?","answer":"w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego.","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":193,"end_idx":364}
{"id":"mrc_1364","question":"kto by\u0142 autorem hobbita?","answer":"J.R.R. Tolkien","context":"Hobbit, czyli tam i z powrotem () \u2212 powie\u015b\u0107 fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana 21 wrze\u015bnia 1937 przez firm\u0119 Allen & Unwin. Polskie wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1960 w t\u0142umaczeniu Maria Skibniewskiej. Opowiada o wyprawie podj\u0119tej przez krasnolud\u00f3w tworz\u0105cych kompani\u0119 Thorina i towarzysz\u0105cego im hobbita o nazwisku Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej G\u00f3ry w celu odzyskania zagarni\u0119tych skarb\u00f3w i dawnej siedziby krasnolud\u00f3w. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pier\u015bcie\u0144, kt\u00f3ry daje mu moc bycia niewidzialnym. Po wydaniu powie\u015b\u0107 szybko zyska\u0142a uznanie czytelnik\u00f3w. Wydawca poprosi\u0142 autora o kontynuacj\u0119 zdarze\u0144, kt\u00f3ra ostatecznie ukaza\u0142a si\u0119 jako \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Zar\u00f3wno \"Hobbit\", jak i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" powsta\u0142y pod wp\u0142ywem staroskandynawskich legend, kt\u00f3rymi zajmowa\u0142 si\u0119 Tolkien. Analiza literaturoznawcza sugeruje,","start_idx":73,"end_idx":87}
{"id":"mrc_1365","question":"dlaczego kronos po\u0142yka swoje dzieci?","answer":"poniewa\u017c przepowiedziano mu, \u017ce najm\u0142odsze z dzieci pozbawi go w\u0142adzy","context":"Kronos ( \"kr\u00f3nos\", \u0142ac. Saturnus) \u2013 w mitologii greckiej b\u00f3g rolnictwa, jeden z tytan\u00f3w i najm\u0142odszy syn Uranosa i Gai. Kronos uchodzi\u0142 za syna Uranosa i Gai. Czasem mylony z Chronosem. W obronie swych si\u00f3str i braci pozbawi\u0142 ojca w\u0142adzy nad \u015bwiatem. Ten przekl\u0105\u0142 go, zapowiadaj\u0105c \u017ce i jego str\u0105ci z piedesta\u0142u w\u0142asne dziecko. Jego \u017con\u0105 by\u0142a jedna z tytanid Reja. Z ich zwi\u0105zku urodzi\u0142o si\u0119 sze\u015bcioro dzieci (Demeter, Hestia, Hera, Hades, Posejdon i Zeus). Ale poniewa\u017c przepowiedziano mu, \u017ce najm\u0142odsze z dzieci pozbawi go w\u0142adzy, po\u0142yka\u0142 je zaraz po urodzeniu. Rei uda\u0142o si\u0119 uratowa\u0107 najm\u0142odszego, Zeusa, podaj\u0105c Kronosowi kamie\u0144 owini\u0119ty w pieluszki dla dzieci (omfalos). Zeus zosta\u0142 ukryty w grocie na Krecie. Reja zwo\u0142a\u0142a nimfy, aby gra\u0142y i d\u017awi\u0119cza\u0142y","start_idx":461,"end_idx":530}
{"id":"mrc_1366","question":"kto \u015bpiewa domy z betonu?","answer":"Martyna Jakubowicz","context":"W domach z betonu nie ma wolnej mi\u0142o\u015bci \u2013 piosenka Martyny Jakubowicz z 1982 roku wydana na jej debiutanckim albumie \"Maquillage\" z 1983 roku. Muzyk\u0119 do utworu skomponowa\u0142a Martyna Jakubowicz, natomiast autorem tekstu by\u0142 jej \u00f3wczesny m\u0105\u017c Andrzej, dziennikarz i t\u0142umacz tw\u00f3rczo\u015bci Boba Dylana. Do napisania tekstu sk\u0142oni\u0142a Jakubowicza podobna do przedstawionej w piosence sytuacja, kt\u00f3ra zdarzy\u0142a mu si\u0119 latem 1980 roku na warszawskim osiedlu Stegny, gdzie w bloku przy ulicy Portofino 6 mieszkali w\u00f3wczas Jakubowiczowie. Utw\u00f3r zadebiutowa\u0142 w \"poczekalni\" 16. notowania Listy przeboj\u00f3w Programu Trzeciego z dnia 7 sierpnia 1982 roku i przez dwa tygodnie utrzymywa\u0142 si\u0119 na pierwszym miejscu Listy (notowanie 20. z dnia 4 wrze\u015bnia 1982 i notowanie 21/22 z dnia 18 wrze\u015bnia 1982). W nast\u0119pnym roku","start_idx":173,"end_idx":191}
{"id":"mrc_1367","question":"ile procent ma w\u00f3dka?","answer":"Zawarto\u015b\u0107 alkoholu etylowego w w\u00f3dce wynosi nie mniej ni\u017c 37,5% obj., zwykle 40% obj.","context":"W\u00f3dka \u2013 wysokoprocentowy nap\u00f3j alkoholowy uzyskiwany przez zmieszanie w odpowiednich proporcjach spirytusu rektyfikowanego z wod\u0105. Mo\u017ce mie\u0107 charakter czysty, bez dodatk\u00f3w lub smakowy. Zawarto\u015b\u0107 alkoholu etylowego w w\u00f3dce wynosi nie mniej ni\u017c 37,5% obj., zwykle 40% obj. Surowcami do produkcji w\u00f3dek s\u0105 produkty pochodzenia rolniczego, tradycyjnie zbo\u017ca lub ziemniaki. W szerszym sensie, zw\u0142aszcza historycznym, w\u00f3dkami okre\u015bla si\u0119 napoje alkoholowe uzyskiwane na bazie destylowanego alkoholu pozyskanego z przerobu p\u0142od\u00f3w rolnych. Do etap\u00f3w produkcji w\u00f3dki nale\u017cy na og\u00f3\u0142 oczyszczenie surowc\u00f3w, parowanie maj\u0105ce na celu up\u0142ynnienie skrobi zawartej w surowcach, zacieranie, czyli rozk\u0142ad skrobi do cukr\u00f3w, fermentacja cukr\u00f3w przeprowadzana przez dro\u017cd\u017ce, destylacja, rektyfikacja, mieszanie powsta\u0142ego spirytusu z wod\u0105, filtracja i rozlew. W\u00f3dka stanowi istotny element kultury, zw\u0142aszcza w krajach tzw. \"pasa w\u00f3dki\", w","start_idx":185,"end_idx":270}
{"id":"mrc_1368","question":"w jaki spos\u00f3b zmar\u0142 abraham lincoln?","answer":"kilkakrotnie traci\u0142 oddech, a\u017c w ko\u0144cu zmar\u0142 o godzinie 7.22.","context":"ranny prezydent, poza lekarzami i cz\u0142onkami rodziny przebywali tak\u017ce politycy i czuwali tam ca\u0142\u0105 noc. Wczesnym rankiem Abraham Lincoln kilkakrotnie traci\u0142 oddech, a\u017c w ko\u0144cu zmar\u0142 o godzinie 7.22. Kilka dni p\u00f3\u017aniej cia\u0142o zmar\u0142ego prezydenta przewieziono do jego rodzinnego stanu Illinois specjalnym poci\u0105giem, kt\u00f3ry cz\u0119sto zatrzymywa\u0142 si\u0119 na stacjach, by t\u0142umy zebranych ludzi mog\u0142y po\u017cegna\u0107 Lincolna. Jego pogrzeb odby\u0142 si\u0119 4 maja w Oak Ridge Cemetery w Springfield. == Ataki na Sewarda i Johnsona == R\u00f3wnocze\u015bnie z zamachem na prezydenta wsp\u00f3\u0142pracownicy Bootha mieli zamordowa\u0107 wiceprezydenta Johnsona i sekretarza stanu Sewarda. Tego ostatniego mia\u0142 dokona\u0107 Lewis Powell \u2013 mia\u0142 on nieco u\u0142atwione zadanie, gdy\u017c Seward le\u017ca\u0142 w\u00f3wczas ranny w domu po wypadku, jaki odni\u00f3s\u0142 5 kwietnia (wypad\u0142 z powozu). Zaopatrzony w","start_idx":135,"end_idx":196}
{"id":"mrc_1369","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 jezus chrystus?","answer":"Jezus Chrystus urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 8 p.n.e. a 4 p.n.e., najprawdopodobniej w 5 p.n.e.","context":"Data narodzin Jezusa Chrystusa \u2013 Jezus Chrystus urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 8 p.n.e. a 4 p.n.e., najprawdopodobniej w 5 p.n.e. == \u0179r\u00f3d\u0142a == Jedyne \u017ar\u00f3d\u0142a, jakie pozwalaj\u0105 w przybli\u017ceniu datowa\u0107 narodziny Jezusa, to dwie spo\u015br\u00f3d ewangelii Nowego Testamentu: Ewangelia Mateusza i \u0141ukasza, kt\u00f3re podaj\u0105 nieliczne informacje na temat narodzin Jezusa. Pozosta\u0142e ewangelie nowotestamentowe nie wspominaj\u0105 nic na ten temat, pozakanoniczne za\u015b ewangelie apokryficzne, zw\u0142aszcza Ewangelie dzieci\u0144stwa, uwa\u017cane s\u0105 przez historyk\u00f3w za niewiarygodne jako \u017ar\u00f3d\u0142a dla rekonstrukcji historycznej. Problemem, na jaki napotykaj\u0105 historycy badaj\u0105cy oba \u017ar\u00f3d\u0142a, s\u0105 rozbie\u017cno\u015bci w przek\u0142adach poszczeg\u00f3lnych wersji. Wedle Ewangelii Mateusza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 jeszcze za \u017cycia kr\u00f3la Heroda, podczas gdy wedle Ewangelii \u0141ukasza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w czasie trwania spisu ludno\u015bci, kiedy w\u0142adc\u0105 Syrii","start_idx":33,"end_idx":126}
{"id":"mrc_1370","question":"co upami\u0119tnia wielki czwartek?","answer":"Wielki Czwartek w Ko\u015bciele katolickim jest obchodzony jako pami\u0105tka ustanowienia przez Chrystusa sakrament\u00f3w kap\u0142a\u0144stwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy.","context":"Ko\u015bciele Wielki Czwartek by\u0142 dniem pojednania z grzesznikami (pokutnikami). Odprawiano tego dnia trzy Msze Czwartkowe: * dla pojednania grzesznik\u00f3w z Ko\u015bcio\u0142em, * dla po\u015bwi\u0119cenia olej\u00f3w, * dla ludu. == Wielki Czwartek w Ko\u015bciele rzymskokatolickim == Wielki Czwartek w Ko\u015bciele katolickim jest obchodzony jako pami\u0105tka ustanowienia przez Chrystusa sakrament\u00f3w kap\u0142a\u0144stwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy. W ko\u015bcio\u0142ach katedralnych odprawiana jest wtedy uroczysta msza sprawowana w godzinach porannych przez biskupa diecezjalnego wraz z prezbiterami. Nazywana jest ona Msz\u0105 Krzy\u017cma, poniewa\u017c podczas niej po\u015bwi\u0119cane s\u0105 nowe oleje przeznaczone do namaszcze\u0144: podczas chrztu, bierzmowania, sakramentu kap\u0142a\u0144stwa oraz przy namaszczeniu chorych. W trakcie tej mszy odbywa si\u0119 odnowienie przyrzecze\u0144 kap\u0142a\u0144skich. W ko\u015bcio\u0142ach parafialnych odprawiana jest tylko jedna uroczysta msza wieczorem \u2013 Msza Wieczerzy Pa\u0144skiej, kt\u00f3ra","start_idx":250,"end_idx":412}
{"id":"mrc_1371","question":"o czym informuje skala mapy?","answer":"stosunek wielko\u015bci liniowych rozmiar\u00f3w modelu Ziemi, dla jakiego opracowano odwzorowanie kartograficzne danej mapy, do rzeczywistej wielko\u015bci tych rozmiar\u00f3w.","context":"Skala mapy (czasem u\u017cywany jest r\u00f3wnie\u017c termin \"podzia\u0142ka mapy\") \u2013 stosunek wielko\u015bci liniowych rozmiar\u00f3w modelu Ziemi, dla jakiego opracowano odwzorowanie kartograficzne danej mapy, do rzeczywistej wielko\u015bci tych rozmiar\u00f3w. == Rodzaje zapisu skali na mapach == === Skale === * skala liczbowa: lub \\tfrac1{700\\ 000} (zapis ten przewa\u017cnie poprzedzany jest s\u0142owem \u201eskala\u201d), zamiast dwukropka mo\u017cna te\u017c u\u017cy\u0107 nieco podwy\u017cszonego unikodowego znaku U+2236 \u2236 RATIO - ; * skala mianowana: 1 cm \u2013 1 km lub 1 cm \u2192 1 km (zapis ten przewa\u017cnie poprzedzany jest s\u0142owem \u201eskala\u201d); * skala polowa: 1 mm\u00b2 \u2013 1 000 000 m\u00b2. === Podzia\u0142ki === * podzia\u0142ka liniowa *: *: jest graficznym przedstawieniem skali na mapie, cz\u0119sto umieszcza si\u0119 j\u0105 pod skal\u0105 liczbow\u0105 lub mianowan\u0105 (je\u017celi","start_idx":67,"end_idx":224}
{"id":"mrc_1372","question":"jakie oddzia\u0142y wspomaga\u0142y rycerstwo polskie i litewskie?","answer":"chor\u0105gwie z\u0142o\u017cone z Tatar\u00f3w, kt\u00f3rzy uciekli ze Z\u0142otej Ordy oraz oddzia\u0142y przyprowadzone przez Lingwena z Republiki Nowogrodu oraz z Republiki Pskowskiej.","context":"polscy (Hospodarstwo Mo\u0142dawskie, ksi\u0119stwo mazowieckie, ksi\u0119stwo p\u0142ockie, ksi\u0119stwo be\u0142skie, Podole). Spo\u015br\u00f3d tych wojsk szczeg\u00f3lnie wyr\u00f3\u017cni\u0142a si\u0119 Chor\u0105giew Bia\u0142ego Nied\u017awiedzia z Che\u0142ma, kt\u00f3ra mia\u0142a znacz\u0105cy udzia\u0142 w bitwie (zosta\u0142a za to wyr\u00f3\u017cniona przez Kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa Jagie\u0142\u0142\u0119, kt\u00f3ry ufundowa\u0142 ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. Rozes\u0142ania Aposto\u0142\u00f3w w tym mie\u015bcie). Litwa przys\u0142a\u0142a 40 chor\u0105gwi, kt\u00f3re sk\u0142ada\u0142y si\u0119 z oddzia\u0142\u00f3w litewskich i lennik\u00f3w litewskich na Rusi. W ramach wojsk litewskich walczy\u0142y tak\u017ce chor\u0105gwie z\u0142o\u017cone z Tatar\u00f3w, kt\u00f3rzy uciekli ze Z\u0142otej Ordy oraz oddzia\u0142y przyprowadzone przez Lingwena z Republiki Nowogrodu oraz z Republiki Pskowskiej. W\u015br\u00f3d uczestnik\u00f3w tej bitwy, po stronie Kr\u00f3lestwa wymieniani s\u0105 m.in. rycerze: Zyndram z Maszkowic, obo\u017any wojsk polskich i dow\u00f3dca wielkiej chor\u0105gwi ziemi krakowskiej, Marcin z Wrocimowic, chor\u0105\u017cy chor\u0105gwi ziemi krakowskiej, Zawisza Czarny i","start_idx":497,"end_idx":650}
{"id":"mrc_1373","question":"z jakim krajem polska ma najkr\u00f3tsz\u0105 granic\u0119 l\u0105dow\u0105?","answer":"z Litw\u0105","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":551,"end_idx":558}
{"id":"mrc_1374","question":"jak brzmi pe\u0142na nazwa zakonu jezuit\u00f3w?","answer":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\")","context":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jego charyzmatu jest dyspozycyjno\u015b\u0107 do s\u0142u\u017cenia papie\u017cowi we wszelkich mo\u017cliwych dziedzinach, a zw\u0142aszcza w zadaniach najtrudniejszych; w zwi\u0105zku z tym nie ma \u015bci\u015ble ustalonego zakresu dzia\u0142ania, gdy\u017c wyznaczaj\u0105 go \"znaki czasu\". Da\u0142o Ko\u015bcio\u0142owi 1 papie\u017ca, 47 kardyna\u0142\u00f3w, 5 patriarch\u00f3w, 88 arcybiskup\u00f3w i 269 biskup\u00f3w oraz 50 \u015bwi\u0119tych i 180 b\u0142ogos\u0142awionych. == G\u0142\u00f3wne elementy charyzmatu == Od pocz\u0105tku istnienia jezuit\u00f3w podstawowymi zasadami odr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi ich od innych zakon\u00f3w by\u0142y: * akcentowanie pos\u0142usze\u0144stwa wobec papie\u017ca i prze\u0142o\u017conych. Jak pisa\u0142 Ignacy Loyola w \"\u0106wiczeniach duchownych\" w ramach \"Regu\u0142 o trzymaniu z Ko\u015bcio\u0142em\": \"Trzeba by\u0107 zawsze gotowym wierzy\u0107, \u017ce to, co ja widz\u0119 jako bia\u0142e, jest czarne,","start_idx":0,"end_idx":47}
{"id":"mrc_1375","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 ryj\u00f3wka etruska?","answer":"w Po\u0142udniowej Europie, po\u0142udniowej Azji i p\u00f3\u0142nocnej Afryce.","context":"Ryj\u00f3wek etruski, ryj\u00f3wka etruska (\"Suncus etruscus\") \u2013 gatunek owado\u017cernego ssaka z rodziny ryj\u00f3wkowatych. == Nazewnictwo == W polskiej literaturze zoologicznej gatunek ten oznaczany by\u0142 nazw\u0105 \u201eryj\u00f3wka etruska\u201d. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji \u201ePolskie nazewnictwo ssak\u00f3w \u015bwiata\u201d nazw\u0119 \u201eryj\u00f3wka\u201d zarezerwowano dla rodzaju \"Sorex\". Dlatego te\u017c gatunkowi \"S. etruscus\" nadano now\u0105 nazw\u0119 \u201eryj\u00f3wek etruski\u201d. == Wyst\u0119powanie == Wyst\u0119puje w Po\u0142udniowej Europie, po\u0142udniowej Azji i p\u00f3\u0142nocnej Afryce. == Wygl\u0105d == Ma\u0142e, ruchliwe zwierz\u0119 z d\u0142ugim, w\u0105skim i g\u0142adkim ryjkiem. D\u0142ugo\u015b\u0107 g\u0142owy i tu\u0142owia od 35 do 48 mm, ogona od 24 do 29 mm. Masa cia\u0142a 1,3-2 g. Jest najmniejszym ze znanych \u017cyj\u0105cych obecnie ssak\u00f3w. D\u0142ugi ogon jest pokryty pojedynczymi d\u0142u\u017cszymi szczeciniastymi w\u0142oskami. Z\u0119by","start_idx":490,"end_idx":549}
{"id":"mrc_1376","question":"gdzie rosja graniczy z polsk\u0105?","answer":"Z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej granicz\u0105 polskie wojew\u00f3dztwa: warmi\u0144sko-mazurskie i pomorskie, a tak\u017ce w jednym miejscu podlaskie.","context":"Granica polsko-rosyjska \u2013 granica mi\u0119dzy Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 a Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105 (dok\u0142adniej jej obwodem kaliningradzkim), wyodr\u0119bniana od momentu rozwi\u0105zania Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich, tj. od 26 grudnia 1991 roku. Z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej granicz\u0105 polskie wojew\u00f3dztwa: warmi\u0144sko-mazurskie i pomorskie, a tak\u017ce w jednym miejscu podlaskie. == Kszta\u0142towanie si\u0119 granicy == Do 1991 roku obecna polska granica z Rosj\u0105 stanowi\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 granicy z ZSRR i mia\u0142a identyczny przebieg. Granica polsko-rosyjska jest zarazem zewn\u0119trzn\u0105 granic\u0105 Unii Europejskiej. Granica powsta\u0142a na skutek odebrania Niemcom teren\u00f3w na wsch\u00f3d od Odry i Nysy \u0141u\u017cyckiej i podzia\u0142u Prus Wschodnich mi\u0119dzy PRL i ZSRR, jednak pierwsze pretensje do ziem Prus Wschodnich Polska zg\u0142osi\u0142a w listopadzie 1939 roku, kiedy polski rz\u0105d emigracyjny poinformowa\u0142 zachodnich sojusznik\u00f3w o swoich roszczeniach","start_idx":238,"end_idx":383}
{"id":"mrc_1377","question":"jaki aktor gra\u0142 harrego pottera?","answer":"Daniel Jacob Radcliffe","context":"Daniel Jacob Radcliffe (ur. 23 lipca 1989 w Londynie) \u2013 brytyjski aktor, kt\u00f3ry zyska\u0142 \u015bwiatow\u0105 s\u0142aw\u0119, graj\u0105c tytu\u0142ow\u0105 posta\u0107 w serii film\u00f3w o Harrym Potterze. Jako jedenastolatek zosta\u0142 obsadzony w pierwszym filmie o przygodach Harry\u2019ego Pottera. W latach 2001\u20132011 zagra\u0142 we wszystkich o\u015bmiu filmach z serii razem z Emm\u0105 Watson i Rupertem Grintem. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Fulham. Jego ojciec wychowa\u0142 si\u0119 w Banbridge, w hrabstwie Down, w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, w rodzinie protestanckiej. Ucz\u0119szcza\u0142 do City of London School i Sussex House School. === Kariera === Pierwszy raz wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w castingu w wieku o\u015bmiu lat, staraj\u0105c si\u0119 o rol\u0119 w filmie \"Oliver Twist\" (1997). Debiutowa\u0142 dwa lata p\u00f3\u017aniej, w wieku dziesi\u0119ciu lat, rol\u0105","start_idx":0,"end_idx":22}
{"id":"mrc_1378","question":"w kt\u00f3rym roku zaton\u0105\u0142 brytanik?","answer":"21 listopada 1916 roku","context":"11 pa\u017adziernika 1916 roku. Pi\u0105ty, przedostatni, rejs zacz\u0105\u0142 si\u0119 w Southampton 20 pa\u017adziernika 1916 roku. . W ostatni rejs wyp\u0142yn\u0105\u0142 12 listopada 1916 roku z Southampton do Lemnos. 15 listopada min\u0105\u0142 Cie\u015bnin\u0119 Gibraltarsk\u0105, a 17 listopada dotar\u0142 do Neapolu. Z\u0142a pogoda zatrzyma\u0142a statek w tym mie\u015bcie do 19 listopada; p\u00f3\u017aniej wyruszy\u0142 do Grecji. 21 listopada 1916 roku o 8:12 rano w swoim sz\u00f3stym rejsie po Morzu Egejskim \u201eBritannic\u201d wpad\u0142 na min\u0119 postawion\u0105 przez niemiecki okr\u0119t podwodny SM U-73 i zaton\u0105\u0142 w ci\u0105gu 55 minut. Kapitan Charles Alfred Bartlett uruchomi\u0142 silniki w pr\u00f3bie dotarcia na pla\u017c\u0119. Gdy dzi\u00f3b statku wbi\u0142 si\u0119 w dno, \u201eBritannic\u201d przechyli\u0142 si\u0119 na sterburt\u0119 i od\u0142ama\u0142 si\u0119 od dziobu. Wrak osiad\u0142 na dnie o 9:07. Jego pozycja","start_idx":343,"end_idx":365}
{"id":"mrc_1379","question":"kim by\u0142 walter white?","answer":"nauczycielem chemii, kt\u00f3ry po tym, jak dowiaduje si\u0119, \u017ce ma raka, postanawia produkowa\u0107 metamfetamin\u0119, by zostawi\u0107 pieni\u0105dze rodzinie po swojej \u015bmierci.","context":"Walter Hartwell White Sr., Walt White, pseud. Heisenberg (ur. 7 wrze\u015bnia 1958, zm. 7 wrze\u015bnia 2010) \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater ameryka\u0144skiego serialu \"Breaking Bad\". Posta\u0107 zosta\u0142a stworzona przez Vince\u2019a Gilligana i grana by\u0142a przez Bryana Cranstona. Walter White jest nauczycielem chemii, kt\u00f3ry po tym, jak dowiaduje si\u0119, \u017ce ma raka, postanawia produkowa\u0107 metamfetamin\u0119, by zostawi\u0107 pieni\u0105dze rodzinie po swojej \u015bmierci. Przewodnim tematem serialu by\u0142a przemiana g\u0142\u00f3wnego bohatera ze zwyk\u0142ej osoby w niebezpiecznego z\u0142oczy\u0144c\u0119. Posta\u0107 ta jest uwa\u017cana za jedn\u0105 z najlepszych w historii telewizji. == \u017byciorys == Walter studiowa\u0142 chemi\u0119 na California Institute of Technology. Po studiach razem ze swoim przyjacielem, Elliotem Schwartzem za\u0142o\u017cyli firm\u0119 Gray Matter Technologies. W tym czasie Walter by\u0142 w zwi\u0105zku z Gretchen. Jednak wkr\u00f3tce","start_idx":277,"end_idx":429}
{"id":"mrc_1380","question":"sk\u0105d pochodzi s\u0142owo zamek?","answer":"Polska nazwa \u201ezamek\u201d pochodzi od \"zamykania drogi\" lub \u201ezamkni\u0119cie\u201d.","context":"Zamek \u2013 zesp\u00f3\u0142 element\u00f3w warownych i budynk\u00f3w mieszkalnych powi\u0105zanych w zamkni\u0119ty obw\u00f3d obronny, powsta\u0142y w ustroju feudalnym jako o\u015brodek w\u0142adzy ksi\u0105\u017c\u0119cej, siedziba mo\u017cnow\u0142adcy, siedziba rycerza lub plac\u00f3wka militarna. Zasadnicz\u0105 cech\u0119 takiego zespo\u0142u stanowi zamkni\u0119ty obw\u00f3d obronny pocz\u0105tkowo w postaci wa\u0142\u00f3w lub konstrukcji drewniano-ziemnej, a w nast\u0119pnych okresach murowany. Prof. Janusz Bogdanowski zaproponowa\u0142 nast\u0119puj\u0105c\u0105 definicj\u0119: zamek to samodzielne dzie\u0142o obronne o zabudowie zwartej, powsta\u0142e w okresie \u015bredniowiecza, \u0142\u0105cz\u0105ce dominuj\u0105c\u0105 funkcj\u0119 obronn\u0105 z mieszkaln\u0105 i gospodarcz\u0105. Zamek przystosowany by\u0142 do obrony zamkni\u0119tym obwodem obronnym. Polska nazwa \u201ezamek\u201d pochodzi od \"zamykania drogi\" lub \u201ezamkni\u0119cie\u201d. Pojawi\u0142a si\u0119 w pierwszej po\u0142owie XIV wieku i zast\u0119powano ni\u0105 nazwy \u0142aci\u0144skie \"castrum\", \"castellum\" i \"arx\". == Historia zamk\u00f3w w Polsce == === Pocz\u0105tki === Na prze\u0142omie XII i","start_idx":660,"end_idx":728}
{"id":"mrc_1381","question":"kto stworzy\u0142 excela?","answer":"Charles Simonyi","context":"Charles Simonyi (ur. 10 wrze\u015bnia 1948 w Budapeszcie na W\u0119grzech) \u2013 przedsi\u0119biorca ameryka\u0144ski pochodzenia w\u0119gierskiego (obywatelstwo otrzyma\u0142 w 1982). W\u0142a\u015bciciel firmy Intentional Software, by\u0142y pracownik Microsoftu, tw\u00f3rca takich program\u00f3w jak Word czy Excel. W kwietniu 2007 zosta\u0142 pi\u0105tym kosmicznym turyst\u0105. Posiada licencj\u0119 pilota samolot\u00f3w odrzutowych i \u015bmig\u0142owc\u00f3w. W powietrzu sp\u0119dzi\u0142 ponad 2000 godzin. W 1966 opu\u015bci\u0142 W\u0119gry i wyjecha\u0142 do Danii, gdzie pracowa\u0142 jako programista w jednej z firm w Kopenhadze. Dwa lata p\u00f3\u017aniej uda\u0142 si\u0119 do USA. Licencjat z matematyki technicznej oraz budowy maszyn uzyska\u0142 w 1972 po uko\u0144czeniu Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Po studiach rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 w Xerox Palo Alto Research Center (PARC). Na Uniwersytecie Stanforda w 1976 otrzyma\u0142 doktorat z informatyki. W 1981 rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 w firmie","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_1382","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 el\u017cbieta ii?","answer":"21 kwietnia 1926","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":19,"end_idx":35}
{"id":"mrc_1383","question":"kiedy maradona zmar\u0142?","answer":"Zmar\u0142 25 listopada 2020 roku","context":"po\u0142owie listopada Maradona wypisa\u0142 si\u0119 ze szpitala na w\u0142asne \u017cyczenie i wr\u00f3ci\u0142 do rodzinnego domu. Zmar\u0142 25 listopada 2020 roku w godzinach porannych na skutek ataku serca. Po jego \u015bmierci w Pa\u0142acu Prezydenckim w Buenos Aires wystawiono trumn\u0119 z cia\u0142em legendarnego pi\u0142karza. Ostatnie po\u017cegnanie nast\u0105pi\u0142o 26 listopada 2020 na cmentarzu Jard\u00edn de Bella Vista w okolicy Buenos Aires. == \u017bycie prywatne == Jego bracia Hugo i Ra\u00fal r\u00f3wnie\u017c byli pi\u0142karzami. Jego synem jest w\u0142oski pi\u0142karz i zawodnik pi\u0142ki pla\u017cowej Diego Sinagra. Maradona zosta\u0142 te\u015bciem pi\u0142karza Sergio Ag\u00fcero. By\u0142 silnym zwolennikiem polityki lewicowej. Wielokrotnie udziela\u0142 poparcia po\u0142udniowoameryka\u0144skim politykom, m.in. Fidelowi Castro czy te\u017c Hugo Ch\u00e1vezowi. W jednym z wywiad\u00f3w przyzna\u0142, \u017ce nienawidzi wszystkiego, co ameryka\u0144skie. Wyra\u017ca\u0142 podziw wobec rewolucjonisty Che, na","start_idx":99,"end_idx":127}
{"id":"mrc_1384","question":"kiedy zaton\u0105\u0142 heweliusz?","answer":"14 stycznia 1993","context":"Katastrofa promu Jan Heweliusz \u2013 zatoni\u0119cie polskiego promu MF Jan Heweliusz, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce 14 stycznia 1993 w godzinach wczesnorannych na Morzu Ba\u0142tyckim u wybrze\u017cy niemieckiej wyspy Rugia. Prom MF Jan Heweliusz zaton\u0105\u0142 w czasie rejsu ze \u015awinouj\u015bcia do Ystad podczas bardzo silnego sztormu o sile 12 stopni w skali Beauforta. Przechy\u0142 statku rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 ok. godz. 4:10. O godzinie 4:36 wzr\u00f3s\u0142 on do 35\u00b0 oraz dosz\u0142o do odpadania \u0142adunk\u00f3w od pok\u0142ad\u00f3w; ostatecznie prom obr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do g\u00f3ry dnem o godz. 5:12. == Przed katastrof\u0105 == 10 stycznia 1993 roku, podczas cumowania w Ystad, \u201eJan Heweliusz\u201d uszkodzi\u0142 furt\u0119 rufow\u0105. Awaria nie zosta\u0142a zg\u0142oszona organom administracji morskiej i armator promu \u2013 Euroafrica \u2013 zdecydowa\u0142, \u017ce naprawa b\u0119dzie odbywa\u0142a si\u0119 na raty","start_idx":98,"end_idx":114}
{"id":"mrc_1385","question":"kto pom\u00f3g\u0142 nie\u015b\u0107 krzy\u017c jezusowi?","answer":"Szymon z Cyreny","context":"Jezus upada pod krzy\u017cem po raz pierwszy. # Pan Jezus spotyka swoj\u0105 Matk\u0119. #Szymon z Cyreny pomaga nie\u015b\u0107 krzy\u017c Jezusowi. #\u015awi\u0119ta Weronika ociera twarz Pana Jezusa. # Pan Jezus upada pod krzy\u017cem po raz drugi. # Pan Jezus pociesza p\u0142acz\u0105ce niewiasty. # Pan Jezus upada pod krzy\u017cem po raz trzeci. # Pan Jezus z szat obna\u017cony. # Pan Jezus przybity do krzy\u017ca. #Pan Jezus umiera na krzy\u017cu. # Pan Jezus zdj\u0119ty z krzy\u017ca. # Pan Jezus z\u0142o\u017cony do grobu. Nast\u0119pnie uczestnicy nabo\u017ce\u0144stwa kl\u0119kaj\u0105 i na wezwanie prowadz\u0105cego: \"K\u0142aniamy Ci si\u0119, Panie Jezu Chryste, i b\u0142ogos\u0142awimy Tobie\" odpowiadaj\u0105: \"\u017be\u015b przez Krzy\u017c i M\u0119k\u0119 swoj\u0105 \u015bwiat odkupi\u0107 raczy\u0142,\" albo: \"\u017be\u015b przez Krzy\u017c sw\u00f3j \u015bwi\u0119ty \u015bwiat odkupi\u0107 raczy\u0142\". Nast\u0119puje rozwa\u017canie danej stacji. Po","start_idx":75,"end_idx":90}
{"id":"mrc_1386","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142a w\u0142\u00f3cznia?","answer":"w\u0142\u00f3cznia mog\u0142a s\u0142u\u017cy\u0107 do miotania na odleg\u0142o\u015b\u0107 (\"bro\u0144 rzutna\") lub do walki wr\u0119cz.","context":"W\u0142\u00f3cznia \u2013 og\u00f3lna nazwa d\u0142ugiej prostej broni drzewcowej. Polska nazwa tego rodzaju broni wywodzi si\u0119 od zwyczaju troczenia jej do \u0142\u0119ku siod\u0142a ko\u0144skiego w taki spos\u00f3b, \u017ce zwisaj\u0105c w d\u00f3\u0142 cz\u0119sto wlok\u0142a si\u0119 po ziemi. W zale\u017cno\u015bci od ci\u0119\u017caru, rozmiar\u00f3w, kszta\u0142tu i rodzaju ostrego zako\u0144czenia (grotu), w\u0142\u00f3cznia mog\u0142a s\u0142u\u017cy\u0107 do miotania na odleg\u0142o\u015b\u0107 (\"bro\u0144 rzutna\") lub do walki wr\u0119cz. W zwi\u0105zku z uniwersalno\u015bci\u0105 i powszechno\u015bci\u0105 tego rodzaju broni trudno jest jednoznacznie ustali\u0107 jej pochodzenie. W\u0142\u00f3cznia jest jednym z najstarszych (obok maczugi i \u0142uku) rodzaj\u00f3w broni, zar\u00f3wno my\u015bliwskiej, jak i wojennej. W\u0142\u00f3cznie spotykamy niemal we wszystkich armiach \u015bwiata, od zarania dziej\u00f3w, a\u017c po czasy nowo\u017cytne. W zwi\u0105zku z t\u0105 powszechno\u015bci\u0105 i rozmaito\u015bci\u0105 trudno jest r\u00f3wnie\u017c dokona\u0107 jej klasyfikacji. Przyjmuj\u0105c jako kryteria","start_idx":298,"end_idx":380}
{"id":"mrc_1387","question":"kto zabi\u0142 lennona?","answer":"Chapman zastrzeli\u0142 Johna Lennona","context":"1980 Chapman zastrzeli\u0142 Johna Lennona przed wej\u015bciem do jego rezydencji The Dakota na Manhattanie w Nowym Jorku. Chapman mia\u0142 przy sobie kopi\u0119 \"Buszuj\u0105cego w zbo\u017cu\". Wcze\u015bniej tego dnia Chapman wymieni\u0142 u\u015bcisk d\u0142oni z Lennonem i poprosi\u0142 go o autograf na swojej \u015bwie\u017co kupionej kopii albumu \"Double Fantasy\". Lennon spe\u0142ni\u0142 jego pro\u015bb\u0119. Po tym zdarzeniu Chapman czeka\u0142 w pobli\u017cu The Dakota przez ca\u0142y dzie\u0144 na powr\u00f3t Lennona; odda\u0142 pi\u0119\u0107 strza\u0142\u00f3w, z czego cztery trafi\u0142y muzyka. Zezna\u0142, \u017ce ju\u017c raz wcze\u015bniej przyjecha\u0142 do Nowego Jorku, by zabi\u0107 Lennona, jednak wtedy na miejscu zrezygnowa\u0142 z tego zamiaru. === Proces === Chapman zosta\u0142 oskar\u017cony o zab\u00f3jstwo drugiego stopnia i uznany za winnego czynu. Spodziewano si\u0119, \u017ce b\u0119dzie chcia\u0142 broni\u0107 si\u0119 niepoczytalno\u015bci\u0105, lecz przyzna\u0142 si\u0119","start_idx":5,"end_idx":37}
{"id":"mrc_1388","question":"czyim patronem jest stanis\u0142aw kostka?","answer":"ministrant\u00f3w, polskich dzieci i m\u0142odzie\u017cy, stowarzyszenia pod nazw\u0105 Katolickie Stowarzyszenie M\u0142odzie\u017cy oraz \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego.","context":"Stanis\u0142aw Kostka herbu D\u0105browa (ur. 28 pa\u017adziernika 1550 w Rostkowie, zm. 15 sierpnia 1568 w Rzymie) \u2013 polski jezuita, jeden z katolickich patron\u00f3w Polski, a ponadto patron ministrant\u00f3w, polskich dzieci i m\u0142odzie\u017cy, stowarzyszenia pod nazw\u0105 Katolickie Stowarzyszenie M\u0142odzie\u017cy oraz \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. == \u0179r\u00f3d\u0142a historyczne == Pierwsz\u0105 genealogi\u0119 rodu Kostk\u00f3w napisa\u0142 jego brat Pawe\u0142 Kostka, ale nie dochowa\u0142a si\u0119 ona do naszych czas\u00f3w. Ze \u017ar\u00f3d\u0142a tego korzystali jego nast\u0119pni biografowie. Jezuita o. Andrzej Duryewski SJ wyda\u0142 w 1702 w Krakowie histori\u0119 rodziny Kostk\u00f3w oraz rodzin z nimi spokrewnionymi w dziele zatytu\u0142owanym \"Pami\u0105tka niezesz\u0142a Ivz zesz\u0142ego domv, Iasnie Wielmoznych Panow na Rostkowie i Sztembergv Kostkow. \u00e1bo o ni\u00e9ktorych, z-tej f\u00e1miliey, p\u0142ci oboiey, Zacnych Lvdziach Memorya\u0142 Krotki\". Bardzo wa\u017cnym dokumentem \u017ar\u00f3d\u0142owym s\u0105","start_idx":173,"end_idx":311}
{"id":"mrc_1389","question":"kto prowadzi\u0142 podwieczorek przy mikrofonie?","answer":"Sta\u0142ymi konferansjerami byli Zenon Wiktorczyk i Mieczys\u0142aw Pawlikowski. Prowadzili ten program w r\u00f3\u017cnych okresach tak\u017ce: Jan Pietrzak, Tadeusz Ross, Lucjan Kydry\u0144ski i Eryk Lipi\u0144ski, a przed wojn\u0105 Kazimierz Rudzki.","context":"Podwieczorek przy mikrofonie \u2013 audycja radiowa istniej\u0105ca od 1936, nadawana regularnie w Programie I Polskiego Radia w latach 1958\u20131989. Tw\u00f3rcami \"Podwieczorku\" byli poeta Roman Sadowski i satyryk Jerzy Baranowski. Obecnie (2019) wybrane skecze i fragmenty audycji emitowane s\u0105 w niedzielne przedpo\u0142udnia, w ramach programu \u201eCzas Pogody\u201d Zbigniewa Krajewskiego w Programie I oraz w \u201ePowt\u00f3rce z Rozrywki\u201d Programu III Polskiego Radia. == Historia == Pocz\u0105tki \"Podwieczorku\" przypadaj\u0105 na rok 1936. By\u0142 to w za\u0142o\u017ceniach program estradowy przystosowany do specyfiki radiowej. W\u015br\u00f3d wyst\u0119puj\u0105cych w audycji byli soli\u015bci Witold Conti i Wilhelm Korabiowski. Sta\u0142ymi konferansjerami byli Zenon Wiktorczyk i Mieczys\u0142aw Pawlikowski. Prowadzili ten program w r\u00f3\u017cnych okresach tak\u017ce: Jan Pietrzak, Tadeusz Ross, Lucjan Kydry\u0144ski i Eryk Lipi\u0144ski, a przed wojn\u0105 Kazimierz Rudzki. Opraw\u0119","start_idx":652,"end_idx":866}
{"id":"mrc_1390","question":"kto to naukowiec?","answer":"Naukowiec, uczony \u2013 osoba pracuj\u0105ca naukowo, ekspert w pewnej dziedzinie nauki, stosuj\u0105cy w prowadzonych przez siebie badaniach odpowiednie metody naukowe, osoba \u201eposzukuj\u0105ca odpowiedzi na pytania, na kt\u00f3re dotychczas nikt nie odpowiedzia\u0142, za pomoc\u0105 metod umo\u017cliwiaj\u0105cych udowodnienie odpowiedzi\u201d.","context":"Naukowiec, uczony \u2013 osoba pracuj\u0105ca naukowo, ekspert w pewnej dziedzinie nauki, stosuj\u0105cy w prowadzonych przez siebie badaniach odpowiednie metody naukowe, osoba \u201eposzukuj\u0105ca odpowiedzi na pytania, na kt\u00f3re dotychczas nikt nie odpowiedzia\u0142, za pomoc\u0105 metod umo\u017cliwiaj\u0105cych udowodnienie odpowiedzi\u201d. Zaw\u00f3d naukowca charakteryzuje si\u0119 \u201ewnikliwo\u015bci\u0105 w rozr\u00f3\u017cnianiu rzeczy na poz\u00f3r jednakowych, zdolno\u015bci\u0105 kojarzenia rzeczy na poz\u00f3r ze sob\u0105 nie zwi\u0105zanych oraz krytycyzmem w rozpoznawaniu prawd i fa\u0142sz\u00f3w maj\u0105cych pozory prawd. Zami\u0142owanie towarzysz\u0105ce takiemu talentowi przejawia si\u0119 jako pasja badawcza, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 niepok\u00f3j wobec niewiadomego oraz pragnienie uzyskania najtrafniejszych odpowiedzi i najracjonalniejszych rozwi\u0105za\u0144\u201d. Pasji badawczej nie mo\u017cna zam\u00f3wi\u0107, zaplanowa\u0107 czy nakaza\u0107. Jest stanem psychicznym, kt\u00f3ry nie opuszcza naukowca w \u017cadnej godzinie (st\u0105d stereotypowe wyobra\u017cenia uczonego robi\u0105cego, pod wp\u0142ywem nag\u0142ego impulsu, notatki na","start_idx":0,"end_idx":298}
{"id":"mrc_1391","question":"kto jest na pomniku przed pa\u0142acem prezydenckim?","answer":"ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego","context":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego \u2013 pomnik konny znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmie\u015bcie przed Pa\u0142acem Prezydenckim. Pomnik przedstawia ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego siedz\u0105cego na koniu i trzymaj\u0105cego w prawym r\u0119ku miecz. Rze\u017aba d\u0142uta Bertela Thorvaldsena by\u0142a wzorowana na pomniku Marka Aureliusza na Kapitolu w Rzymie. == Historia == Zbi\u00f3rk\u0119 pieni\u0119dzy na pomnik rozpocz\u0119to na pocz\u0105tku 1814, kilka miesi\u0119cy po \u015bmierci ksi\u0119cia w bitwie pod Lipskiem. Zgod\u0119 na postawienie monumentu w Warszawie uzyska\u0142a u cara Aleksandra I Anna z Tyszkiewicz\u00f3w Potocka. Na czele Komitetu Budowy stan\u0105\u0142 Adam Jerzy Czartoryski. Monument zosta\u0142 zam\u00f3wiony w 1818 u mieszkaj\u0105cego w Rzymie du\u0144skiego rze\u017abiarza Bertela Thorvaldsena. Ostateczn\u0105 umow\u0119 podpisano w lipcu 1820 podczas wizyty Thorvaldsena w Warszawie. Pierwotn\u0105 lokalizacj\u0105 pomnika by\u0142 plac Krasi\u0144skich, jednak","start_idx":7,"end_idx":36}
{"id":"mrc_1392","question":"kto podpisa\u0142 traktat wersalski?","answer":"Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone.","context":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone. Dokumenty ratyfikacji z\u0142o\u017cono 10 stycznia 1920 r. w Pary\u017cu i z t\u0105 dat\u0105 wszed\u0142 w \u017cycie. Traktat ustali\u0142 wiele granic mi\u0119dzypa\u0144stwowych w Europie oraz wprowadzi\u0142 nowy \u0142ad polityczny. Traktat wersalski zosta\u0142 zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwaj\u0105cej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 r. Bra\u0142o w niej udzia\u0142 27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw. Polska by\u0142a reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Pa\u0144stwa pokonane w I wojnie \u015bwiatowej (Niemcy, Austro-W\u0119gry, Imperium Osma\u0144skie, Bu\u0142garia) nie zosta\u0142y dopuszczone do konferencji, a jedynie przedstawiono im traktaty do podpisania. Rosja Sowiecka r\u00f3wnie\u017c nie zosta\u0142a zaproszona, gdy\u017c mocarstwa Ententy nie uznawa\u0142y","start_idx":108,"end_idx":173}
{"id":"mrc_1393","question":"w jakich serialach gra\u0142 finn wolfhard?","answer":"Od 2016 roku wciela si\u0119 w rol\u0119 Mike\u2019a Wheelera w serialu \"Stranger Things\".","context":"Finn Wolfhard (ur. 23 grudnia 2002 w Vancouver) \u2013 kanadyjski aktor telewizyjny, filmowy i dubbingowy, muzyk, scenarzysta oraz re\u017cyser. Od 2016 roku wciela si\u0119 w rol\u0119 Mike\u2019a Wheelera w serialu \"Stranger Things\". Gra\u0142 r\u00f3wnie\u017c Richiego w pierwszej i drugiej cz\u0119\u015bci filmowej adaptacji ksi\u0105\u017cki Stephena Kinga \"To\". Zagra\u0142 m\u0142odego Borisa w ekranizacji ksi\u0105\u017cki Donny Tartt \"Szczygie\u0142\" (2019), Milesa w filmie Florii Sigismondi \"Guwernantka\" (2020) oraz Trevora w filmie Jasona Reitmana \"Pogromcy duch\u00f3w. Dziedzictwo\". W 2020 roku zadebiutowa\u0142 jako re\u017cyser i scenarzysta kr\u00f3tkometra\u017cowym filmem \"Night Shifts\". Od 2017 roku do listopada 2019 roku by\u0142 wokalist\u0105 i gitarzyst\u0105 indierockowego zespo\u0142u Calpurnia. Obecnie jest cz\u0142onkiem zespo\u0142u The Aubreys. == Biografia == === Wczesne lata === Wolfhard urodzi\u0142 si\u0119 23 grudnia 2002 roku w Vancouver","start_idx":135,"end_idx":210}
{"id":"mrc_1394","question":"na jakim p\u00f3\u0142wyspie le\u017c\u0105 indie?","answer":"P\u00f3\u0142wysep Indyjski","context":"P\u00f3\u0142wysep Indyjski \u2013 tr\u00f3jk\u0105tny p\u00f3\u0142wysep w Azji Po\u0142udniowej, wcinaj\u0105cy si\u0119 w Ocean Indyjski \u2013 od zachodu oblewa go Morze Arabskie, a od wschodu \u2013 Zatoka Bengalska. Od p\u00f3\u0142nocy ograniczony jest nizinami Indusu i Gangesu, na po\u0142udniu \u0142\u0105czy si\u0119, cz\u0119\u015bciowo podwodnym, Mostem Adama z Cejlonem. Zajmuje powierzchni\u0119 blisko 2,1 mln km2, czyli oko\u0142o 2/3 terytorium Indii. D\u0142ugo\u015b\u0107 maksymalna 2000 km, szeroko\u015b\u0107 maksymalna 1700 km. Kraw\u0119dzie niskie i s\u0142abo rozcz\u0142onkowane. Wn\u0119trze p\u00f3\u0142wyspu zajmuje rozleg\u0142a i sfa\u0142dowana wy\u017cyna Dekan, opadaj\u0105ca stromo ku w\u0105skim, nadbrze\u017cnym nizinom.","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_1395","question":"kto wciela si\u0119 w g\u0142\u00f3wn\u0105 bohaterk\u0119 w komedii patryka vegi ciacho?","answer":"Marta \u017bmuda Trzebiatowska","context":"Ciacho \u2013 polska komedia w re\u017cyserii Patryka Vegi, kt\u00f3rej premiera odby\u0142a si\u0119 na pocz\u0105tku 2010. Zdj\u0119cia trwa\u0142y 27 dni i zako\u0144czy\u0142y si\u0119 w sierpniu 2009. W przeci\u0105gu 31 dni wy\u015bwietlania w polskich kinach wp\u0142ywy ze sprzeda\u017cy bilet\u00f3w osi\u0105gn\u0119\u0142y wielko\u015b\u0107 15 539 950 z\u0142. == Fabu\u0142a == Basia (Marta \u017bmuda Trzebiatowska) pracuje jako podkomisarz w Centralnym Biurze \u015aledczym. Jest szale\u0144czo zakochana w swoim szefie \u2013 inspektorze Janie K\u0119pskim (Tomasz Kot), jednym z najwi\u0119kszych autorytet\u00f3w w polskiej policji. Tymczasem dochodzi do napadu na transport kokainy. Podczas akcji ceniony oficer K\u0119pski ujawnia swoje prawdziwe oblicze. Towarzysz\u0105ca mu Basia zostaje aresztowana pod zarzutem wsp\u00f3\u0142pracy z organizacj\u0105 przest\u0119pcz\u0105 oraz zab\u00f3jstwa dw\u00f3ch gangster\u00f3w i policjanta na s\u0142u\u017cbie. Obci\u0105\u017caj\u0105ce dziewczyn\u0119 zeznania sk\u0142ada gangster o pseudonimie \u201eCiasny Wiesiek\u201d","start_idx":283,"end_idx":308}
{"id":"mrc_1396","question":"kiedy zaginela madeleine?","answer":"wieczorem, w czwartek 3 maja 2007.","context":"Zagini\u0119cie Madeleine McCann \u2013 zagini\u0119cie c\u00f3rki ma\u0142\u017ce\u0144stwa lekarzy Kate i Gerry\u2019ego McCann, Madeleine, 3 maja 2007 roku. Zagini\u0119cie wywo\u0142a\u0142o szereg kontrowersji. == Madeleine McCann == Madeleine Beth McCann urodzi\u0142a si\u0119 12 maja 2003 w angielskim Leicester. By\u0142a najstarsz\u0105 c\u00f3rk\u0105 ma\u0142\u017ce\u0144stwa lekarzy Kate i Gerry\u2019ego McCann. Madeleine znikn\u0119\u0142a z mieszkania na parterze budynku, w kt\u00f3rym zakwaterowano wczasowicz\u00f3w z o\u015brodka wypoczynkowego Mark Warner, znajduj\u0105cego si\u0119 w miejscowo\u015bci Praia da Luz w portugalskim regionie Algarve wieczorem, w czwartek 3 maja 2007. Z zezna\u0144 jej rodzic\u00f3w wynika, \u017ce zostawili j\u0105 w pokoju hotelowym oko\u0142o godziny 19:30 czasu lokalnego i udali si\u0119 na kolacj\u0119 w towarzystwie przyjaci\u00f3\u0142. Rodzice twierdz\u0105, \u017ce podczas trwania posi\u0142ku c\u00f3rka by\u0142a przez nich wymiennie odwiedzana. Matka Madeleine zezna\u0142a, \u017ce podczas odwiedzin","start_idx":526,"end_idx":560}
{"id":"mrc_1397","question":"jakie \u015bwi\u0119ta obchodz\u0105 w szwecji?","answer":"Bo\u017ce Narodzenie","context":"Bo\u017ce Narodzenie w Szwecji \u2013 \u015bwi\u0119to Narodzenia Pa\u0144skiego, kt\u00f3re na gruncie szwedzkim stanowi po\u0142\u0105czenie tradycji z r\u00f3\u017cnych epok, pocz\u0105wszy od zwyczaj\u00f3w wywodz\u0105cych si\u0119 z pradawnego \u015bwi\u0119ta poga\u0144skiego jul poprzez tradycje chrze\u015bcija\u0144skie (w tym lutera\u0144skie) do tradycji nowszych, zar\u00f3wno rodzimych i obcych. W czasach wsp\u00f3\u0142czesnych jego obchody zosta\u0142y cz\u0119\u015bciowo sp\u0142ycone, zlaicyzowane i skomercjalizowane, a ich element religijny zszed\u0142, w por\u00f3wnaniu z ubieg\u0142ymi stuleciami, na dalszy plan. W domach zbli\u017caj\u0105ce si\u0119 \u015bwi\u0119ta zwiastuj\u0105 \u015bwieczniki adwentowe i dzieci\u0119ce \u201ebo\u017conarodzeniowe\u201d kalendarze, a w witrynach sklep\u00f3w i nad ulicami \u2013 bo\u017conarodzeniowe dekoracje. Tu\u017c przed Bo\u017cym Narodzeniem mieszkania s\u0105 przystrajane \u015bwi\u0105tecznymi dekoracjami (\u015bwiece, bie\u017cniki, makatki, krasnale, anio\u0142y, domki z pierniczk\u00f3w). Na drzwiach wej\u015bciowych s\u0105 cz\u0119sto wieszane zielone wianki z ga\u0142\u0105zek bor\u00f3wkowych lub sosnowych. Osobliwo\u015bci\u0105 kraj\u00f3w skandynawskich","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_1398","question":"jaki obszar zajmuje donbas?","answer":"Ma powierzchni\u0119 oko\u0142o 60 tysi\u0119cy km\u00b2","context":"Donieckie Zag\u0142\u0119bie W\u0119glowe (ukr. \u0414\u043e\u043d\u0435\u0446\u044c\u043a\u0438\u0439 \u0432\u0443\u0433\u0456\u043b\u044c\u043d\u0438\u0439 \u0431\u0430\u0441\u0435\u0439\u043d, trb. \"Done\u0107kyj wuhilnyj basejn\"; ros. \u0414\u043e\u043d\u0435\u0301\u0446\u043a\u0438\u0439 \u043a\u0430\u043c\u0435\u043d\u043d\u043e\u0443\u0301\u0433\u043e\u043b\u044c\u043d\u044b\u0439 \u0431\u0430\u0441\u0441\u0435\u0301\u0439\u043d, trb. \"Donieckij kamiennougolnyj bassjejn\"), w skr\u00f3cie Donbas (ukr. \u0414\u043e\u043d\u0431\u0430\u0441, ros. \u0414\u043e\u043d\u0431\u0430\u0441\u0441) \u2013 okr\u0119g przemys\u0142owy we wschodniej Ukrainie (obw\u00f3d doniecki i \u0142uga\u0144ski) i w po\u0142udniowo-zachodniej Rosji (obw\u00f3d rostowski). Donbas jest drugim (po Kijowie) co do g\u0119sto\u015bci zaludnienia regionem Ukrainy. == Lokalizacja == Le\u017cy nad Do\u0144cem, w krainie geograficznej o licznych tradycjach historycznych i kulturowych. Region obejmuje tak\u017ce Szachty\u0144skie Zag\u0142\u0119bie W\u0119glowe. Region jest bogaty w z\u0142o\u017ca w\u0119gla kamiennego (koksowego i antracytu), rt\u0119ci i soli kamiennej. Ma powierzchni\u0119 oko\u0142o 60 tysi\u0119cy km\u00b2, z zasobami si\u0119gaj\u0105cymi do g\u0142\u0119boko\u015bci 1800 m. G\u0142\u00f3wnymi miastami Donbasu s\u0105: Donieck (nieoficjalna stolica), \u0141uga\u0144sk, Makiejewka, Gor\u0142\u00f3wka, Kramatorsk, A\u0142czewsk, Lisicza\u0144sk, Chrustalnyj, Jenakijewe, Kadyjewka, Konstantyn\u00f3wka. == Przemys\u0142","start_idx":680,"end_idx":716}
{"id":"mrc_1399","question":"co to frakcja?","answer":"cz\u0119\u015b\u0107 mieszaniny wyodr\u0119bniana w procesie rozdzielania (np. rektyfikacji, destylacji, chromatografii, odwirowywania, rekrystalizacji, wymra\u017cania).","context":"Frakcja \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 mieszaniny wyodr\u0119bniana w procesie rozdzielania (np. rektyfikacji, destylacji, chromatografii, odwirowywania, rekrystalizacji, wymra\u017cania). Rozdzia\u0142 mieszaniny na frakcje jest mo\u017cliwy dzi\u0119ki zr\u00f3\u017cnicowaniu w\u0142a\u015bciwo\u015bci fizycznych jej sk\u0142adnik\u00f3w. W przypadku destylacji frakcj\u0105 jest cz\u0119\u015b\u0107 destylatu zebrana w danym przedziale temperatury wrzenia.","start_idx":10,"end_idx":155}
{"id":"mrc_1400","question":"kim by\u0142 steve jobs?","answer":"jeden z trzech za\u0142o\u017cycieli, by\u0142y prezes i przewodnicz\u0105cy rady dyrektor\u00f3w Apple Inc.","context":"Steven Paul Jobs (ur. 24 lutego 1955 w San Francisco, zm. 5 pa\u017adziernika 2011 w Palo Alto) \u2013 jeden z trzech za\u0142o\u017cycieli, by\u0142y prezes i przewodnicz\u0105cy rady dyrektor\u00f3w Apple Inc. By\u0142 jedn\u0105 z pierwszych os\u00f3b, kt\u00f3ra zauwa\u017cy\u0142a potencja\u0142 tkwi\u0105cy w wynalazku laboratori\u00f3w przedsi\u0119biorstwa Xerox, czyli \u015brodowisku graficznym i myszy komputerowej, dzi\u0119ki czemu sukces odnios\u0142y p\u00f3\u017aniej komputery Macintosh oraz ich graficzny system operacyjny Mac OS. Jobs by\u0142 tw\u00f3rc\u0105 przedsi\u0119biorstwa NeXT Inc. (zosta\u0142o przej\u0119te przez Apple Computer Inc, obecnie Apple Inc.). == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Jego ojciec Abdul Fattah Jandali (Abdulfattah John Jandali) urodzi\u0142 si\u0119 w syryjskim mie\u015bcie Hims. Studiowa\u0142 na Uniwersytecie Ameryka\u0144skim w Bejrucie, nast\u0119pnie wyjecha\u0142 do Stan\u00f3w Zjednoczonych, aby kontynuowa\u0107 nauk\u0119. Tam pozna\u0142 Joanne Carole Schieble.","start_idx":93,"end_idx":176}
{"id":"mrc_1401","question":"ile odbi\u0107 w siatk\u00f3wce?","answer":"dru\u017cyna mo\u017ce pi\u0142k\u0119 odbi\u0107 maksymalnie 3 razy (nie licz\u0105c dotkni\u0119cia pi\u0142ki przez blok)","context":"mo\u017ce odbi\u0107 pi\u0142ki dwa razy z rz\u0119du (z wyj\u0105tkiem pierwszego odbicia nast\u0119puj\u0105cego po bloku, oraz pierwszej pi\u0142ki przy odbiorze ataku \u2013 warunek: kilka odbi\u0107 musi by\u0107 w jednej akcji), a dru\u017cyna mo\u017ce pi\u0142k\u0119 odbi\u0107 maksymalnie 3 razy (nie licz\u0105c dotkni\u0119cia pi\u0142ki przez blok), zanim przebije j\u0105 na stron\u0119 przeciwnika. Pi\u0142ka przebijana na stron\u0119 przeciwnika musi przelecie\u0107 nad siatk\u0105 w przestrzeni ograniczonej: od do\u0142u \u2013 g\u00f3rn\u0105 kraw\u0119dzi\u0105 siatki, na bokach \u2013 przez antenki i ich umowne przed\u0142u\u017cenie w g\u00f3r\u0119, od g\u00f3ry przez sufit sali. Punkt przyznaje si\u0119 za ka\u017cd\u0105 wygran\u0105 akcj\u0119 \u2013 tj. wtedy, gdy pi\u0142ka upadnie na boisko przeciwnika, kiedy przeciwny zesp\u00f3\u0142 pope\u0142ni b\u0142\u0105d lub zostanie ukarany kar\u0105 (druga \u017c\u00f3\u0142ta kartka). W przeciwie\u0144stwie do wi\u0119kszo\u015bci gier zespo\u0142owych, czas gry nie","start_idx":182,"end_idx":266}
{"id":"mrc_1402","question":"gdzie mieszkaj\u0105 nosoro\u017cce?","answer":"Zamieszkuj\u0105 sawanny i zaro\u015bla Afryki i Azji Po\u0142udniowo-Wschodniej.","context":"Nosoro\u017ccowate, nosoro\u017cce (Rhinocerotidae) \u2013 rodzina du\u017cych ssak\u00f3w z rz\u0119du nieparzystokopytnych (Perissodactyla). == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Rodzina obejmuje gatunki wyst\u0119puj\u0105ce w Afryce i Azji. == Charakterystyka == Cia\u0142o koloru siwego, masywne, ci\u0119\u017ckie, okryte grub\u0105 sk\u00f3r\u0105, prawie ca\u0142kowicie pozbawion\u0105 w\u0142os\u00f3w, ko\u0144czyny s\u0142upowate, tr\u00f3jpalczaste, zako\u0144czone kopytami. W okolicy nosowej jedno lub dwa rogowe wyro\u015bla, pierwsze osadzone na ko\u015bci nosowej, drugie (je\u015bli wyst\u0119puje) na ko\u015bci czo\u0142owej. Oczy i uszy ma\u0142e. Sk\u00f3ra bez gruczo\u0142\u00f3w \u0142ojowych i potowych, podzielona na twarde p\u0142yty. Tryb \u017cycia g\u0142\u00f3wnie nocny. \u017byj\u0105 g\u0142\u00f3wnie samotnie, rzadziej parami lub rodzinami (samica z m\u0142odzie\u017c\u0105). Samica po 13-16-miesi\u0119cznej ci\u0105\u017cy rodzi 1 m\u0142ode co 3-4 lata. Zamieszkuj\u0105 sawanny i zaro\u015bla Afryki i Azji Po\u0142udniowo-Wschodniej. W XIX wieku nosoro\u017cce zaliczano do rz\u0119du grubosk\u00f3rych, wraz ze s\u0142oniami i","start_idx":744,"end_idx":810}
{"id":"mrc_1403","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 pierwszy uniwersytet w polsce?","answer":"Kazimierza III Wielkiego","context":"Uniwersytet w Montpellier (1289 r.) Na wz\u00f3r Uniwersytetu Paryskiego zorganizowano pierwszy w Europie \u015arodkowej uniwersytet, kt\u00f3ry powsta\u0142 1348 w Pradze z inicjatywy kr\u00f3la Czech Karola IV Luksemburskiego i nosi teraz jego imi\u0119 (Uniwersytet Karola w Pradze). By\u0142 to te\u017c pierwszy uniwersytet na terytorium Cesarstwa. Obok Uniwersytetu Karola jedn\u0105 z najstarszych uczelni w Europie jest pierwszy w Polsce uniwersytet, Uniwersytet Jagiello\u0144ski, za\u0142o\u017cony przez Kazimierza III Wielkiego w 1364 w Krakowie. Istniej\u0105ce uniwersytety niekiedy zwalcza\u0142y wysi\u0142ki miast d\u0105\u017c\u0105cych do otwarcia nowych uniwersytet\u00f3w, postrzegaj\u0105c to jako konkurencj\u0119. Np. w 1505 Aleksander Jagiello\u0144czyk, pod wp\u0142ywem rajc\u00f3w Krakowa zablokowa\u0142 zaawansowany proces otwierania uniwersytetu we Wroc\u0142awiu. == \u015aredniowieczny model uniwersytetu == === Trzy modele uniwersytetu === Pierwsze uniwersytety by\u0142y wzorem dla powstaj\u0105cych p\u00f3\u017aniej uczelni. W okresie","start_idx":455,"end_idx":479}
{"id":"mrc_1404","question":"kto koronowa\u0142 el\u017cbieta ii?","answer":"arcybiskupa Canterbury","context":"Koronacja El\u017cbiety II \u2013 ceremonia koronacyjna kr\u00f3lowej El\u017cbiety II z dynastii Windsor\u00f3w. Odby\u0142a si\u0119 2 czerwca 1953 roku w Opactwie Westminsterskim w Londynie. El\u017cbieta II wst\u0105pi\u0142a na tron w wieku 25 lat po \u015bmierci swojego ojca, Jerzego VI (6 lutego 1952); wkr\u00f3tce potem zosta\u0142a og\u0142oszona kr\u00f3low\u0105. W uroczysto\u015bci, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 w St. James\u2019s Palace, wzi\u0119li udzia\u0142 m.in. cz\u0142onkowie Tajnej Rady Wielkiej Brytanii i lord mer Londynu. Da\u0142o to r\u00f3wnie\u017c komisjom planistycznym odpowiednio d\u0142ugi czas na przygotowanie si\u0119 do ceremonii. Podczas nabo\u017ce\u0144stwa El\u017cbieta z\u0142o\u017cy\u0142a przysi\u0119g\u0119, zosta\u0142a namaszczona krzy\u017cmem przez arcybiskupa Canterbury, ubrana w szaty, przekazano jej r\u00f3wnie\u017c insygnia kr\u00f3lewskie (ber\u0142o i jab\u0142ko) oraz koronowano na kr\u00f3low\u0105 Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, Zwi\u0105zku Po\u0142udniowej Afryki, Pakistanu i Cejlonu (obecnie Sri","start_idx":613,"end_idx":635}
{"id":"mrc_1405","question":"kim byli rodzice alka?","answer":"in\u017cyniera technologa Aleksego Dawidowskiego i in\u017cynier chemik Janiny z Sagatowskich","context":"Maciej Aleksy Dawidowski, ps. \u201eAlek\u201d, \u201eGlizda\u201d, \u201eKopernicki\u201d, \u201eKozioro\u017cec\u201d (ur. 3 listopada 1920 w Drohobyczu, zm. 30 marca 1943 w Warszawie) \u2013 instruktor harcerski, podharcmistrz, cz\u0142onek Szarych Szereg\u00f3w i Grup Szturmowych, jeden z bohater\u00f3w ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego \"Kamienie na szaniec\". == M\u0142odo\u015b\u0107 == Urodzi\u0142 si\u0119 3 listopada 1920 w Drohobyczu jako syn in\u017cyniera technologa Aleksego Dawidowskiego i in\u017cynier chemik Janiny z Sagatowskich. W 1929 jego ojciec podj\u0105\u0142 prac\u0119 na stanowisku dyrektora administracyjnego w Pa\u0144stwowej Fabryce Karabin\u00f3w przy ul. Dworskiej 29/31 (obecnie ul. Kasprzaka) na warszawskiej Woli. Ucz\u0119szcza\u0142 do koedukacyjnej Prywatnej Szko\u0142y Powszechnej Zofii Szadebergowej przy ul. Ho\u017cej 48. W maju 1939 zda\u0142 w \u201eBatorym\u201d matur\u0119. W 1933 do\u0142\u0105czy\u0142 do 23 Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerzy im. Boles\u0142awa Chrobrego (23 WDH), od koloru chust","start_idx":363,"end_idx":446}
{"id":"mrc_1406","question":"ile lat s\u0142u\u017cy si\u0119 w wojsku?","answer":"Od 2004 roku zasadnicz\u0105 s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105 pe\u0142ni\u0142o si\u0119 przez 11 miesi\u0119cy.","context":"XXXVIII \u2013 XLIV, art. 317 \u2013 363). == Odbywanie s\u0142u\u017cby == S\u0142u\u017cb\u0119 zasadnicz\u0105 odbywa\u0142o si\u0119 w zasadzie w jednym nieprzerwanym okresie. Mo\u017cna j\u0105 by\u0142o odbywa\u0107 tak\u017ce nadterminowo przez okres od 1 do 7 lat na podstawie dobrowolnego zg\u0142oszenia. Od 2004 roku zasadnicz\u0105 s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105 pe\u0142ni\u0142o si\u0119 przez 11 miesi\u0119cy. == Ochotnicza s\u0142u\u017cba wojskowa == Do zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej nale\u017cy zg\u0142osi\u0107 si\u0119 ochotniczo, w innym przypadku osoba podlegaj\u0105ca obowi\u0105zkowi stawiennictwa do kwalifikacji wojskowej zostaje przeniesiona do rezerwy. W celu odbycia s\u0142u\u017cby wojskowej w tym trybie trzeba mie\u0107 uko\u0144czone 18 lat oraz kategori\u0119 zdrowia \u201eA\u201d, kt\u00f3ra oznacza zdolno\u015b\u0107 do s\u0142u\u017cby wojskowej. Ochotnicy podlegaj\u0105 powo\u0142aniu do s\u0142u\u017cby w terminie uzgodnionym z szefem wojskowego centrum rekrutacji. Maj\u0105 oni prawo wyboru miejsca pe\u0142nienia s\u0142u\u017cby i","start_idx":235,"end_idx":305}
{"id":"mrc_1407","question":"gdzie jest po\u0142o\u017cony szczeliniec wielki?","answer":"w G\u00f3rach Sto\u0142owych, na terenie Parku Narodowego G\u00f3r Sto\u0142owych.","context":"Szczeliniec Wielki (w XIX w. r\u00f3wnie\u017c Siennica, po 1945 \"Strzaskany\" i \"Sp\u0119kany\", \"Sto\u0142owiec\", niem. \"Gro\u00dfe Heuscheuer\", czes. \"Velk\u00e1 Hej\u0161ovina\") \u2013 najwy\u017cszy szczyt (922 m n.p.m.) w G\u00f3rach Sto\u0142owych, na terenie Parku Narodowego G\u00f3r Sto\u0142owych. Nale\u017cy on do Korony G\u00f3r Polski i jest jedn\u0105 z najwi\u0119kszych atrakcji turystycznych Sudet\u00f3w, z rezerwatem krajobrazowym i tarasami widokowymi z panoram\u0105 Sudet\u00f3w. Najwy\u017cszym punktem jest Fotel Pradziada. Podawana najcz\u0119\u015bciej wysoko\u015b\u0107 919 m odnosi si\u0119 nie do wierzcho\u0142ka, lecz do punktu osnowy geodezyjnej umiejscowionego pod tarasem widokowym na Fotelu Pradziada. == Geologia == Szczeliniec Wielki, podobnie jak ca\u0142e G\u00f3ry Sto\u0142owe, jest sp\u0119kanym stoliwem zbudowanym ze ska\u0142 g\u00f3rnej kredy, g\u0142\u00f3wnie piaskowc\u00f3w ciosowych. Powstawa\u0142y one w \u015brodowisku morskim. == Rze\u017aba terenu == Pomimo niedu\u017cej wysoko\u015bci bezwzgl\u0119dnej szczyt ten","start_idx":179,"end_idx":241}
{"id":"mrc_1408","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy film kr\u00f3tkometra\u017cowy?","answer":"Pierwszym filmem kr\u00f3tkometra\u017cowym by\u0142a \"Scenka ogrodu z Roundhay\" (1888)","context":"najlepszego filmu kr\u00f3tkometra\u017cowego jest przyznawany filmom trwaj\u0105cym nie d\u0142u\u017cej ni\u017c 40 minut. Jako filmy kr\u00f3tkometra\u017cowe s\u0105 realizowane zar\u00f3wno filmy animowane, dokumentalne, eksperymentalne, jak i fabularne. Pierwszym filmem kr\u00f3tkometra\u017cowym by\u0142a \"Scenka ogrodu z Roundhay\" (1888); obraz przedstawia rodzin\u0119 re\u017cysera filmu, Louisa Aim\u00e9 Augustina Le Prince'a. We W\u0142oszech pierwszy film kr\u00f3tkometra\u017cowy i zarazem fabularny pokazany szerszej publiczno\u015bci nakr\u0119ci\u0142 pionier kina Filoteo Alberini. By\u0142 to obraz historyczny \"La presa di Roma\", kt\u00f3rego premiera odby\u0142a si\u0119 16 wrze\u015bnia 1905 roku. W historii kina kr\u00f3tki metra\u017c odegra\u0142 du\u017c\u0105 rol\u0119. Niskobud\u017cetowe formy inspirowa\u0142y bardziej znanych tw\u00f3rc\u00f3w i przesuwa\u0142y granice przyzwoito\u015bci dopuszczaln\u0105 w filmie. Wa\u017cne nazwiska zwi\u0105zane z powstawaniem film\u00f3w kr\u00f3tkometra\u017cowych pochodz\u0105 przede wszystkim ze \u015brodowiska ameryka\u0144skiego undegroundu dzia\u0142aj\u0105cego g\u0142\u00f3wnie w latach 60. i znanego ameryka\u0144skiej opinii","start_idx":210,"end_idx":282}
{"id":"mrc_1409","question":"kiedy rozbiory polski?","answer":"Rozbiory Polski \u2013 okres w dziejach Polski i Litwy w latach 1772\u20131795","context":"Rozbiory Polski \u2013 okres w dziejach Polski i Litwy w latach 1772\u20131795, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w za spraw\u0105 s\u0105siednich Rosji, Prus i Austrii dokona\u0142a na ich rzecz cesji cz\u0119\u015bci swojego terytorium, jako wynik przegranej wojny b\u0105d\u017a pod gro\u017ab\u0105 u\u017cycia si\u0142y. == Geneza == === Polityka monarchii \u201ekoncertu p\u00f3\u0142nocnego\u201d === Narzucenie Rzeczypospolitej rosyjskiego protektoratu w czasie Wielkiej Wojny P\u00f3\u0142nocnej skutkowa\u0142o oficjaln\u0105 propozycj\u0105 idei rozbioru os\u0142abionej Polski przez dyplomacj\u0119 Kr\u00f3lestwa Prus w 1709 roku. Kieruj\u0105cy Rosj\u0105 car Piotr I Wielki odrzuci\u0142 pruskie propozycje usi\u0142owa\u0142 utrzyma\u0107 Rzeczpospolit\u0105 jako wy\u0142\u0105czny protektorat Rosji, wbrew naciskowi mocarstw europejskich. Uzyska\u0142 w tym ostatecznie poparcie Kr\u00f3lestwa Prus, d\u0105\u017c\u0105cego do utrzymania s\u0142abo\u015bci Rzeczypospolitej i zainteresowanego uzyskaniem w zamian za popieranie Rosji Kurlandii oraz Gda\u0144ska. Kolejne plany rozbiorowe Prusy zaproponowa\u0142y","start_idx":0,"end_idx":68}
{"id":"mrc_1410","question":"jakie zmiany ustrojowe wprowadzi\u0142a konstytucja 3 maja?","answer":"Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":619,"end_idx":931}
{"id":"mrc_1411","question":"kt\u00f3ry ucze\u0144 wypar\u0142 si\u0119 pana jezusa 3 razy?","answer":"Piotr","context":"trzy razy Jezusa wobec ludzi. Po trzecim zaparciu si\u0119 Piotr gorzko zap\u0142aka\u0142. == Relacja biblijna == Zapowied\u017a zaparcia si\u0119 Piotra pojawia si\u0119 w , , , . W Ewangelii Mateusza czytamy: W\u00f3wczas Jezus rzek\u0142 do nich: \u00abWy wszyscy zw\u0105tpicie we Mnie tej nocy. Bo jest napisane: Uderz\u0119 pasterza, a rozprosz\u0105 si\u0119 owce stada. Lecz gdy powstan\u0119, uprzedz\u0119 was do Galilei\u00bb. Odpowiedzia\u0142 Mu Piotr: \u00abCho\u0107by wszyscy zw\u0105tpili w Ciebie, ja nigdy nie zw\u0105tpi\u0119\u00bb. Jezus mu rzek\u0142: \u00abZaprawd\u0119, powiadam ci: Jeszcze tej nocy, zanim kogut zapieje, trzy razy si\u0119 Mnie wyprzesz\u00bb. Na to Piotr: \u00abCho\u0107by mi przysz\u0142o umrze\u0107 z Tob\u0105, nie wypr\u0119 si\u0119 Ciebie\u00bb. Podobnie zapewniali wszyscy uczniowie. Po aresztowaniu Jezusa, Piotr wpierw wypar\u0142 si\u0119 Jezusa trzy razy. Relacje Ewangelii na ten","start_idx":54,"end_idx":59}
{"id":"mrc_1412","question":"kto napisa\u0142 noce i dnie?","answer":"Marii D\u0105browskiej","context":"Noce i dnie \u2013 polski dramat filmowy z 1975 w re\u017cyserii Jerzego Antczaka, b\u0119d\u0105cy adaptacj\u0105 powie\u015bci \"Noce i dnie\" (1931\u20131934) Marii D\u0105browskiej. \"Noce i dnie\" s\u0105 sag\u0105 przedstawiaj\u0105c\u0105 losy dw\u00f3ch pokole\u0144 rodziny Niechcic\u00f3w na tle Polski pod zaborami na prze\u0142omie XIX i XX wieku. Opr\u00f3cz wersji kinowej powsta\u0142 tak\u017ce serial telewizyjny o takim samym tytule, zrealizowany w 1977. G\u0142\u00f3wn\u0105 o\u015b fabularn\u0105 filmu stanowi \u017cywot ma\u0142\u017ce\u0144stwa ziemian, Barbary Ostrze\u0144skiej (Jadwiga Bara\u0144ska) oraz jej m\u0119\u017ca Bogumi\u0142a Niechcica (Jerzy Bi\u0144czycki). Realizacja filmu, trwaj\u0105ca blisko dw\u00f3ch i p\u00f3\u0142 roku, stanowi\u0142a spore wyzwanie dla \u00f3wczesnej kinematografii. Ostateczny bud\u017cet filmu wyni\u00f3s\u0142 130 milion\u00f3w \u00f3wczesnych z\u0142otych polskich. Zdj\u0119cia do filmu zrealizowa\u0142 operator Stanis\u0142aw Loth, natomiast za monta\u017c odpowiada\u0142a Janina Nied\u017awiecka. Sentymentalny walc do filmu skomponowa\u0142 Waldemar Kazanecki.","start_idx":125,"end_idx":142}
{"id":"mrc_1413","question":"jakie dzia\u0142ania podj\u0119li rosjanie aby st\u0142umi\u0107 powstanie?","answer":"Wyda\u0142 rozkaz koncentracji mniejszych garnizon\u00f3w rosyjskich, tak by za\u0142oga \u017cadnego nie by\u0142a mniejsza ni\u017c 2 bataliony piechoty. Zamierzano w ten spos\u00f3b unikn\u0105\u0107 dalszych atak\u00f3w na zbyt s\u0142abe posterunki rosyjskie, by p\u00f3\u017aniej m\u00f3c sformowa\u0107 kolumny ruchome, kt\u00f3re mia\u0142y przej\u015b\u0107 do dzia\u0142a\u0144 ofensywnych przeciwko powsta\u0144com.","context":"w trybie \u201eskr\u00f3conym\u201d, zatwierdzaj\u0105cych wydawane przez nie wyroki \u015bmierci. Wyda\u0142 rozkaz koncentracji mniejszych garnizon\u00f3w rosyjskich, tak by za\u0142oga \u017cadnego nie by\u0142a mniejsza ni\u017c 2 bataliony piechoty. Zamierzano w ten spos\u00f3b unikn\u0105\u0107 dalszych atak\u00f3w na zbyt s\u0142abe posterunki rosyjskie, by p\u00f3\u017aniej m\u00f3c sformowa\u0107 kolumny ruchome, kt\u00f3re mia\u0142y przej\u015b\u0107 do dzia\u0142a\u0144 ofensywnych przeciwko powsta\u0144com. Wie\u015b\u0107 o wybuchu powstania hrabia Aleksander Wielopolski skwitowa\u0142 s\u0142owami: \"wrz\u00f3d p\u0119k\u0142\", by\u0142 przekonany \u017ce powstanie uda si\u0119 st\u0142umi\u0107 w ci\u0105gu kilku tygodni i mo\u017cna b\u0119dzie powr\u00f3ci\u0107 do dzie\u0142a reform. W czasie tej operacji wojska rosyjskie opu\u015bci\u0142y 14 miast powiatowych (na 39). Powsta\u0144com uda\u0142o si\u0119 skutecznie zak\u0142\u00f3ci\u0107 \u0142\u0105czno\u015b\u0107. Dopiero 1 lutego przywr\u00f3cono komunikacj\u0119 na linii Kolei Warszawsko-Petersburskiej. W pierwszych dniach powstania powsta\u0144cy uderzyli na rosyjskie garnizony w wojew\u00f3dztwach: mazowieckim,","start_idx":74,"end_idx":390}
{"id":"mrc_1414","question":"kto sta\u0142 na czele zwi\u0105zku niemieckiego?","answer":"Na czele tych pa\u0144stw wyst\u0119powa\u0142y Prusy.","context":"niemieckiej. By\u0142 to jeden z etap\u00f3w jednoczenia Niemiec. Od 1866 r. wzros\u0142a rola Prus, kt\u00f3re po wygranej w 1871 r. wojnie z Francj\u0105 zjednoczy\u0142y Niemcy. W 1866 r. zosta\u0142 utworzony Zwi\u0105zek P\u00f3\u0142nocnoniemiecki, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 tym razem tylko z 22 pa\u0144stw, ze stolic\u0105 w Berlinie. Na czele tych pa\u0144stw wyst\u0119powa\u0142y Prusy. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 po\u0142udniowych niemieckich pa\u0144stw pozosta\u0142a niezale\u017cna. Zwi\u0105zek P\u00f3\u0142nocnoniemiecki przetrwa\u0142 do 1871 r., kiedy to utworzono Cesarstwo Niemieckie (II Rzesz\u0119), kt\u00f3rego pierwszym cesarzem zosta\u0142 Wilhelm I Hohenzollern (dotychczasowy kr\u00f3l Prus). == Spo\u0142ecze\u0144stwo == W latach 1815\u20131865 liczba ludno\u015bci Zwi\u0105zku wzros\u0142a o 57%, z 30 446 tys. do 47 689 tys. Po 1815 gwa\u0142townie ros\u0142a liczba mieszka\u0144c\u00f3w miast. Du\u017ca cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci emigrowa\u0142a, g\u0142\u00f3wnie do Stan\u00f3w Zjednoczonych (480 tys. w latach 40. XIX","start_idx":272,"end_idx":311}
{"id":"mrc_1415","question":"kim zosta\u0142a ania po uko\u0144czeniu szko\u0142y?","answer":"dyrektora w szkole w Summerside.","context":"roku zosta\u0142a \u017con\u0105 Freda Wrighta. Ania z sukcesem uko\u0144czy\u0142a studia. Kiedy wr\u00f3ci\u0142a na Zielone Wzg\u00f3rze, Tadzio nieopatrznie powiedzia\u0142 jej, \u017ce Gilbert umiera. Za\u0142amana dziewczyna czuwa\u0142a ca\u0142\u0105 noc i w\u00f3wczas zrozumia\u0142a, \u017ce ju\u017c od dawna kocha Gilberta. Rozpacza\u0142a, \u017ce nie zd\u0105\u017cy mu o tym powiedzie\u0107. Mia\u0142a wyrzuty sumienia, \u017ce nie mo\u017ce teraz przy nim by\u0107. Nast\u0119pnego dnia parobek s\u0105siad\u00f3w powiedzia\u0142 jej, \u017ce nast\u0105pi\u0142o przesilenie i Gilbert prawdopodobnie wyzdrowieje. Kilka dni p\u00f3\u017aniej Ania spotka\u0142a si\u0119 z m\u0119\u017cczyzn\u0105. Wyznali sobie mi\u0142o\u015b\u0107. Gilbert poprosi\u0142 Ani\u0119, aby zosta\u0142a jego \u017con\u0105. Odpowied\u017a by\u0142a twierdz\u0105ca. Gilbert przez nast\u0119pne trzy lata kontynuowa\u0142 studia medyczne, a Ania otrzyma\u0142a posad\u0119 dyrektora w szkole w Summerside. Zamieszka\u0142a w Szumi\u0105cych Topolach z cioci\u0105 Kasi\u0105 (w niekt\u00f3rych przek\u0142adach nazywana cioci\u0105 Krysi\u0105), cioci\u0105 Chatty","start_idx":691,"end_idx":723}
{"id":"mrc_1416","question":"co robi artur szpilka?","answer":"polski bokser wyst\u0119puj\u0105cy w kategorii junior ci\u0119\u017ckiej oraz zawodnik mieszanych sztuk walki.","context":"Artur Szpilka (ur. 12 kwietnia 1989 w Wieliczce) \u2013 polski bokser wyst\u0119puj\u0105cy w kategorii junior ci\u0119\u017ckiej oraz zawodnik mieszanych sztuk walki. == Kariera bokserska == === Wczesne lata === Jako nastolatek trenowa\u0142 r\u00f3\u017cne dyscypliny sportowe, m.in. karate i kung-fu. W wieku ok. 12\u201313 lat kr\u00f3tkotrwale ucz\u0119szcza\u0142 na zaj\u0119cia bokserskie w klubie G\u00f3rnik Wieliczka. Przypadkowo w chwili konfrontacji z kibicem lokalnego rywala \u2013 Cracovii, trener boksu z Wieliczki W\u0142odzimierz \u0106wierz zaproponowa\u0142 obu rywalom starcie w ringu. Szkoleniowiec, kt\u00f3ry wcze\u015bniej zna\u0142 i \u0107wiczy\u0142 Szpilk\u0119 w jego pierwszym epizodzie z boksem, po raz drugi zosta\u0142 jego trenerem i wychowawc\u0105 w tej dyscyplinie. Jako 19-latek si\u0119gn\u0105\u0142 po amatorskie mistrzostwo Polski wagi ci\u0119\u017ckiej w zawodach rozgrywanych w D\u0105browie G\u00f3rniczej, wygrywaj\u0105c w finale z Mariuszem Welcem.","start_idx":51,"end_idx":142}
{"id":"mrc_1417","question":"jak d\u0142ugo \u017cyj\u0105 ary?","answer":"W niewoli do\u017cywaj\u0105 czasem nawet do 65 lat.","context":"\"Ara\" \u2013 rodzaj du\u017cych ptak\u00f3w z podrodziny papug neotropikalnych (Arinae) w obr\u0119bie rodziny papugowatych (Psittacidae). == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Rodzaj obejmuje gatunki wyst\u0119puj\u0105ce w Ameryce Po\u0142udniowej, Ameryce Centralnej i Meksyku. == Morfologia i ekologia == D\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a 46\u201395 cm; masa cia\u0142a 285\u20131708 g. Charakteryzuj\u0105 si\u0119 bardzo d\u0142ugim ogonem, kolorowym upierzeniem oraz du\u017cym, hakowato zako\u0144czonym dziobem. Gdy s\u0105 podekscytowane, ich policzki mog\u0105 si\u0119 rumieni\u0107. Dymorfizm p\u0142ciowy praktycznie nie wyst\u0119puje. Od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 owocami i orzechami (krusz\u0105 skorup\u0119, a nast\u0119pnie wydobywaj\u0105 zawarto\u015b\u0107 j\u0119zykiem). \u0141atwo si\u0119 oswajaj\u0105. Niekt\u00f3re mog\u0105 uczy\u0107 si\u0119 na\u015bladowa\u0107 ludzk\u0105 mow\u0119. W niewoli do\u017cywaj\u0105 czasem nawet do 65 lat. == Systematyka == === Etymologia === * \"Ara\": tupi. onomatopeja \"Ara\" odnosz\u0105ca si\u0119 do ary, ale r\u00f3wnie\u017c w po\u0142\u0105czeniu wskazuje inne ptaki","start_idx":677,"end_idx":719}
{"id":"mrc_1418","question":"co to jest rozkaz bojowy?","answer":"Rozkaz bojowy \u2013 wytyczne dow\u00f3dcy, zazwyczaj formalne, wydane podleg\u0142ym dow\u00f3dcom, w celu skoordynowanego przeprowadzenia operacji.","context":"Rozkaz bojowy \u2013 wytyczne dow\u00f3dcy, zazwyczaj formalne, wydane podleg\u0142ym dow\u00f3dcom, w celu skoordynowanego przeprowadzenia operacji. Wydawany jest zazwyczaj w formie pisemnej, graficznej lub w formie ustnej (na ni\u017cszych szczeblach dowodzenia dru\u017cyna, pluton). Do zasadniczego rozkazu s\u0105 wydawane za\u0142\u0105czniki, kt\u00f3re precyzuj\u0105 poszczeg\u00f3lne elementy planowania dzia\u0142a\u0144 bojowych. Istnieje r\u00f3wnie\u017c forma skr\u00f3cona: rozkaz cz\u0119\u015bciowy \u2013 wydawany w razie potrzeby, eliminuj\u0105cy konieczno\u015b\u0107 powtarzania informacji zawartych w podstawowym rozkazie operacyjnym (bojowym); mo\u017ce by\u0107 wydawany cz\u0119\u015bciami. == Uk\u0142ad rozkazu == Rozkazy bojowe s\u0105 redagowane wed\u0142ug poni\u017cszego schematu: # Sytuacja #* przedstawienie si\u0142 przeciwnika #* okre\u015blenie si\u0142 w\u0142asnych #** zadanie pododdzia\u0142u wy\u017cszego szczebla #** zadania s\u0105siad\u00f3w #** wsparcie dla si\u0142 #* zmiany w hierarchii i podporz\u0105dkowaniu poszczeg\u00f3lnych si\u0142 # Zadanie # Realizacja #* zamiar dzia\u0142ania #* zadania","start_idx":0,"end_idx":129}
{"id":"mrc_1419","question":"kiedy obchodzi si\u0119 imieniny?","answer":"dnia \u015bwi\u0119tego lub b\u0142ogos\u0142awionego z kalendarza liturgicznego, lub innego dnia, tradycyjnie przypisywanego temu imieniu.","context":"Imieniny \u2013 zwyczaj \u015bwi\u0105tecznego obchodzenia (czasami hucznego) dnia \u015bwi\u0119tego lub b\u0142ogos\u0142awionego z kalendarza liturgicznego, lub innego dnia, tradycyjnie przypisywanego temu imieniu. Zwyczaj szczeg\u00f3lnie popularny w Polsce (z wyj\u0105tkiem G\u00f3rnego \u015al\u0105ska i Kaszub), ale tak\u017ce obecny w regionach katolickich, np. Bawarii. Imieniny obchodzi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Bu\u0142garii, w Grecji, w Szwecji, w Czechach, na W\u0119grzech i \u0141otwie, a tak\u017ce w Rosji i na Ukrainie. W Szwecji oficjaln\u0105 list\u0119 imienin publikuje Kr\u00f3lewska Szwedzka Akademia Nauk. Zwykle wi\u0105\u017ce si\u0119 ze sk\u0142adaniem \u017cycze\u0144 i wr\u0119czaniem prezent\u00f3w solenizantowi. Czasem mo\u017cna spotka\u0107 si\u0119 ze zwyczajem, \u017ce je\u015bli jest wi\u0119cej ni\u017c jeden \u015bwi\u0119ty lub b\u0142ogos\u0142awiony (patron) imienia (tj. je\u015bli jest kilka dat imienin w kalendarzu), imieniny obchodzi si\u0119 w dniu wypadaj\u0105cym jako pierwszy w kolejno\u015bci po urodzinach.","start_idx":63,"end_idx":182}
{"id":"mrc_1420","question":"czym jest patriotyzm?","answer":"postawa szacunku, umi\u0142owania i oddania w\u0142asnej ojczy\u017anie oraz ch\u0119ci ponoszenia za ni\u0105 ofiar i gotowo\u015bci do jej obrony. Charakteryzuje si\u0119 przedk\u0142adaniem cel\u00f3w wa\u017cnych dla ojczyzny nad osobiste, gotowo\u015bci\u0105 do pracy dla jej dobra i w razie potrzeby, po\u015bwi\u0119cenia dla niej w\u0142asnego zdrowia lub nawet \u017cycia. Patriotyzm to r\u00f3wnie\u017c umi\u0142owanie i piel\u0119gnowanie narodowej tradycji, kultury czy j\u0119zyka","context":"Patriotyzm (\u0142ac. \"patria\" \u2013 ojczyzna, gr. \"patriotes\") \u2013 postawa szacunku, umi\u0142owania i oddania w\u0142asnej ojczy\u017anie oraz ch\u0119ci ponoszenia za ni\u0105 ofiar i gotowo\u015bci do jej obrony. Charakteryzuje si\u0119 przedk\u0142adaniem cel\u00f3w wa\u017cnych dla ojczyzny nad osobiste, gotowo\u015bci\u0105 do pracy dla jej dobra i w razie potrzeby, po\u015bwi\u0119cenia dla niej w\u0142asnego zdrowia lub nawet \u017cycia. Patriotyzm to r\u00f3wnie\u017c umi\u0142owanie i piel\u0119gnowanie narodowej tradycji, kultury czy j\u0119zyka. Oparty jest na poczuciu wi\u0119zi spo\u0142ecznej, wsp\u00f3lnoty kulturowej oraz solidarno\u015bci z w\u0142asnym narodem i spo\u0142eczno\u015bci\u0105. == Etymologia i znaczenie == Termin \u201epatriotyzm\u201d pochodzi od greckiego s\u0142owa \u201e\u03c0\u03b1\u03c4\u03c1\u03b9\u03ac\u201d \u2013 \u201epatria\u201d, oznaczaj\u0105cego rodzin\u0119, grup\u0119, plemi\u0119 lub nar\u00f3d wywodz\u0105cy si\u0119 od wsp\u00f3lnych przodk\u00f3w, ojc\u00f3w, ojczyzn\u0119. \u201ePatria\u201d jest z kolei derywatem \u017ar\u00f3d\u0142owej nazwy greckiej \u201e\u03c0\u03b1\u03c4\u03ae\u03c1\u201d \u2013 \u201epat\u0113r\u201d oznaczaj\u0105cej \u201eojca\u201d \u2013","start_idx":57,"end_idx":447}
{"id":"mrc_1421","question":"w jakim parku narodowym wystepuja wydmy?","answer":"Kampinoskiego Parku Narodowego","context":"z najlepiej zachowanych wydm \u015br\u00f3dl\u0105dowych w Europie. Wydmy poro\u015bni\u0119te s\u0105 borem sosnowym, a w cz\u0119\u015bci ods\u0142oni\u0119tej nisk\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105: turzyca wiosenna, go\u017adzik kartuzek, macierzanka piaskowa, torfowce, bor\u00f3wka bagienna. Wysoko\u015b\u0107 wydm parabolicznych si\u0119ga 30 metr\u00f3w. === Gleby i budowa geologiczna === Na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego wyst\u0119puj\u0105 zwykle kwa\u015bne i ma\u0142o \u017cyzne gleby wytworzone z piask\u00f3w eolicznych: gleby rdzawe i bielicowe oraz gleby gruntowoglejowe. Mo\u017cna spotka\u0107 te\u017c: czarne ziemie, gleby gruntowoglejowe, mu\u0142owe, torfowe, murszowe i murszowate, a czasem mady rzeczne. == Flora i fauna == === Fauna === Ssaki: * \u0142o\u015b (od 1951) * b\u00f3br (w kwietniu 1980 r. wypuszczonych zosta\u0142o 7 osobnik\u00f3w) * ry\u015b (od 1992) * wilk * wydra europejska * kuna le\u015bna * lis * je\u017c wschodni * jenot","start_idx":310,"end_idx":340}
{"id":"mrc_1422","question":"kiedy zosta\u0142 napisany pan tadeusz?","answer":"Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu.","context":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego. Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu. Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem, trzynastozg\u0142oskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812. Epopeja jest sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 na polskiej li\u015bcie lektur szkolnych. W 2012 by\u0142a publicznie odczytywana w akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie \"Pana Tadeusza\". R\u0119kopis \"Pana Tadeusza\" od 1999 znajduje si\u0119 w zbiorach Zak\u0142adu Narodowego im. Ossoli\u0144skich. W 2014 zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Tre\u015b\u0107 poematu == === W\u0105tki === * w\u0105tek mi\u0142osny Tadeusza","start_idx":147,"end_idx":239}
{"id":"mrc_1423","question":"kto to jest zawodnik libero w siatk\u00f3wce?","answer":"zawodnik w pi\u0142ce siatkowej, kt\u00f3rego zadaniem jest tylko gra obronna","context":"Libero \u2013 (w\u0142. \"wolny\") zawodnik w pi\u0142ce siatkowej, kt\u00f3rego zadaniem jest tylko gra obronna, ubrany jest w koszulk\u0119 innego koloru w celu odr\u00f3\u017cnienia od pozosta\u0142ych graczy. == Zasady gry == Mo\u017ce bra\u0107 udzia\u0142 jedynie w grze obronnej oraz przyj\u0119ciu zagrywki i nie wolno mu atakowa\u0107 z \u017cadnego miejsca boiska i strefy wolnej, je\u017celi w momencie kontaktu z pi\u0142k\u0105 ta ostatnia jest powy\u017cej g\u00f3rnej ta\u015bmy siatki. Nie mo\u017ce te\u017c zagrywa\u0107, blokowa\u0107 czy podejmowa\u0107 pr\u00f3by bloku. Zawodnik nie mo\u017ce wykona\u0107 spe\u0142nionego ataku powy\u017cej g\u00f3rnej kraw\u0119dzi siatki, gdy pi\u0142ka jest do niego wystawiona palcami sposobem g\u00f3rnym przez libero, znajduj\u0105cego si\u0119 w polu ataku lub jego przed\u0142u\u017ceniu. W przypadku wystawienia przez libero pi\u0142ki sposobem dolnym lub wykonanej spoza pola ataku (lub jego przed\u0142u\u017cenia) pi\u0142ka","start_idx":23,"end_idx":90}
{"id":"mrc_1424","question":"na jakim kontynencie le\u017cy rzeka nil?","answer":"w \u015brodkowej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce","context":"Nil (arab. \u0646\u0647\u0631 \u0627\u0644\u0646\u064a\u0644, \"Nahr an-N\u012bl\"; ang. \"Nile\") \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka na Ziemi) w \u015brodkowej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce, przecinaj\u0105ca wszystkie strefy klimatyczne kontynentu. P\u0142ynie na obydwu p\u00f3\u0142kulach; wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne \u017ar\u00f3d\u0142a: 2\u00b016\u203255.92\u2033 S, 29\u00b019\u203252.32\u2033 E, uj\u015bcie \u2013 31\u00b0 N. Licz\u0105ca prawie 3 mln km\u00b2 powierzchnia dorzecza ust\u0119puje na kontynencie afryka\u0144skim jedynie dorzeczu rzeki Kongo. == Historia == \u017bycie staro\u017cytnych Egipcjan skupia\u0142o si\u0119 wok\u00f3\u0142 delty i doliny dolnego Nilu. Pierwsz\u0105 pr\u00f3b\u0119 odnalezienia \u017ar\u00f3de\u0142 rzeki podj\u0119to ju\u017c za czas\u00f3w Nerona w 54-68 r. n.e. Jednak dopiero podr\u00f3\u017ce europejskich naukowc\u00f3w w XIX wieku dostarczy\u0142y informacji o rzece i obszarach wok\u00f3\u0142 niej. Pierwszymi podr\u00f3\u017cnikami, kt\u00f3rzy dotarli w okolice Jeziora Wiktorii byli Richard Burton i John Speke. Zaplanowali oni swoj\u0105 ekspedycj\u0119 od strony jeziora Tanganika, odwrotnie ni\u017c","start_idx":79,"end_idx":119}
{"id":"mrc_1425","question":"kto wed\u0142ug staro\u017cytnej tradycji by\u0142 tw\u00f3rc\u0105 ustroju politycznego sparty?","answer":"Likurg","context":"Likurg (gr. \u039b\u03c5\u03ba\u03bf\u1fe6\u03c1\u03b3\u03bf\u03c2, \"Likurgos\", IX lub VIII wiek p.n.e.) \u2013 wed\u0142ug tradycji staro\u017cytnej prawodawca i tw\u00f3rca ustroju Sparty. Sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 regencyjn\u0105 w imieniu ma\u0142oletniego kr\u00f3la. Za porad\u0105 wyroczni delfickiej wyda\u0142 tzw. Wielk\u0105 Rhetr\u0119 \u2013 zbi\u00f3r praw, w kt\u00f3rym uregulowa\u0142 ustr\u00f3j polityczny, wprowadzi\u0142 charakterystyczne dla Sparty wychowanie (\"agoge\") i wsp\u00f3lne posi\u0142ki. Nowsze badania wskazuj\u0105, \u017ce \"rhetra\" powsta\u0142a, prawdopodobnie, w po\u0142owie VII w. p.n.e. Badacze przychylaj\u0105 si\u0119 do opinii, \u017ce ustr\u00f3j sparta\u0144ski nie powsta\u0142 w wyniku jednorazowego aktu, ale formowa\u0142 si\u0119 pod wp\u0142ywem r\u00f3\u017cnych czynnik\u00f3w. Obecnie przyjmuje si\u0119 te\u017c, \u017ce Likurg, tj. \u201ePrzynosz\u0105cy \u015bwiat\u0142o\u201d, by\u0142 postaci\u0105 historyczn\u0105. Trudno jednak powiedzie\u0107, na jakim etapie formowania si\u0119 Sparty dzia\u0142a\u0142 i okre\u015bli\u0107, jaka by\u0142a jego rola.","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_1426","question":"ile sezon\u00f3w ma tokyo ghoul?","answer":"Na podstawie mangi powsta\u0142y cztery serie anime, zatytu\u0142owane kolejno \"Tokyo Ghoul,\" \"Tokyo Ghoul\u221aA\", \"Tokyo Ghoul: re\" oraz \"Tokyo Ghoul: re2\".","context":"|} \u2013 seinen-manga autorstwa Sui Ishidy, wydawana w czasopi\u015bmie \"Sh\u016bkan Young Jump\" od wrze\u015bnia 2011 do wrze\u015bnia 2014 roku. Manga doczeka\u0142a si\u0119 tak\u017ce sequela, zatytu\u0142owanego \"Tokyo Ghoul:re\". Na podstawie mangi powsta\u0142y cztery serie anime, zatytu\u0142owane kolejno \"Tokyo Ghoul,\" \"Tokyo Ghoul\u221aA\", \"Tokyo Ghoul: re\" oraz \"Tokyo Ghoul: re2\". W Polsce manga jest wydawana nak\u0142adem wydawnictwa Waneko, a anime mo\u017cna ogl\u0105da\u0107 na platformie Netflix w wersji z napisami. == Fabu\u0142a == Ken Kaneki jest studentem, kt\u00f3ry cudem prze\u017cywa spotkanie z ghoulem \u2013 istot\u0105 \u017cywi\u0105c\u0105 si\u0119 ludzkim cia\u0142em. Lekarz chc\u0105c uratowa\u0107 \u017cycie ch\u0142opaka postanawia przeszczepi\u0107 mu narz\u0105dy ghoula. Kaneki po powrocie do zdrowia odkrywa, \u017ce normalne jedzenie mu nie smakuje i zdaje sobie spraw\u0119 z tego, \u017ce sta\u0142 si\u0119 w po\u0142owie ghoulem. Mimo","start_idx":191,"end_idx":334}
{"id":"mrc_1427","question":"kto zosta\u0142 marsza\u0142kiem sejmu rozbiorowego 1773 roku?","answer":"Adam Poni\u0144ski","context":"Adam Poni\u0144ski ksi\u0105\u017c\u0119 herbu \u0141odzia (ur. w 1732, zm. 23 lipca 1798 w Warszawie) \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 od 1774, jeden z przyw\u00f3dc\u00f3w konfederacji radomskiej w 1767, marsza\u0142ek sejmu rozbiorowego 1773\u20131775, oraz podskarbi wielki koronny od 1775, kuchmistrz wielki koronny, konsyliarz Rady Nieustaj\u0105cej od 1776 roku, przeor przeoratu polskiego Zakonu Kawaler\u00f3w Malta\u0144skich, marsza\u0142ek konfederacji 1773 roku, kt\u00f3ra umo\u017cliwi\u0142a doj\u015bcie do skutku Sejmu Rozbiorowego, starosta ryczywolski i babimojski. == \u017byciorys == Pochodzi\u0142 z rodziny szlacheckiej piecz\u0119tuj\u0105cej si\u0119 herbem \u0141odzia. Brat Kaliksta i Apolonii. By\u0142 pos\u0142em na sejm 1760 roku z wojew\u00f3dztwa rawskiego. Marsza\u0142ek sejmiku generalnego wielkopolskiego w 1764 roku. 7 maja 1764 roku jako pose\u0142 pozna\u0144ski podpisa\u0142 manifest, uznaj\u0105cy odbywaj\u0105cy si\u0119 w obecno\u015bci wojsk rosyjskich sejm konwokacyjny za nielegalny. Konsyliarz konfederacji Czartoryskich w","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_1428","question":"kto prowadzi\u0142 program zwierzyniec?","answer":"Gospodarzem programu by\u0142 Micha\u0142 Sumi\u0144ski","context":"Zwierzyniec \u2013 przyrodniczy program telewizyjny skierowany do dzieci i m\u0142odzie\u017cy. By\u0142 emitowany w Telewizji Polskiej w latach 1968-1988 w pa\u015bmie popo\u0142udniowym w poniedzia\u0142ki, typowo od 16:30 do 17:30. Gospodarzem programu by\u0142 Micha\u0142 Sumi\u0144ski, my\u015bliwy i mi\u0142o\u015bnik zwierz\u0105t. == Opis == W sk\u0142ad \"Zwierzy\u0144ca\" wchodzi\u0142y gaw\u0119dy Pana Micha\u0142a, opowie\u015bci o zwierz\u0119tach Marii So\u0142ty\u0144skiej, filmy przyrodnicze. Na koniec wy\u015bwietlano kresk\u00f3wki wytw\u00f3rni Hanna-Barbera, m.in: Pies Huckleberry, Pixie, Dixie i Pan Jinks, Mi\u015b Yogi, Goryl Magilla, Wally Gator. Program rozpoczyna\u0142 si\u0119 piosenk\u0105 o s\u0142owach: \"I kud\u0142ate i \u0142aciate, pr\u0119gowane i skrzydlate. Te, co skacz\u0105 i fruwaj\u0105 na nasz program zapraszaj\u0105\". Autork\u0105 tekstu by\u0142a Maria Terlikowska.","start_idx":200,"end_idx":240}
{"id":"mrc_1429","question":"w jakim mie\u015bcie odbywa si\u0119 coroczny festiwal cyrkowy?","answer":"Monte-Carlo","context":"Mi\u0119dzynarodowy festiwal cyrkowy w Monte-Carlo \u2013 festiwal sztuki cyrkowej (fr. \"Le Festival International du Cirque de Monte-Carlo\"), utworzony w 1974 roku przez ksi\u0119cia Rainera III z Monaco. Odbywa si\u0119 co roku w na prze\u0142omie stycznia i lutego w Monte-Carlo w dzielnicy Fontvieille. Festiwal prezentuje wyb\u00f3r najlepszych artyst\u00f3w cyrkowych z ca\u0142ego \u015bwiata. Podczas uroczystej gali najwybitniejszym artystom przyznawane s\u0105 nagrody: z\u0142ote, srebrne i br\u0105zowe klauny. Rodzina kr\u00f3lewska Monako sprawuje oficjalny patronat nad festiwalem, a ksi\u0119\u017cniczka Stephanie jest jego prezesem od 2006 roku. == Polska na festiwalu Monte-Carlo == * 1974 r. - II miejsce, Trio Dymek, \"hand wotly\u017c\", * 1978 r. - wyr\u00f3\u017cnienie jury dla zespo\u0142u akrobatycznego pod kierownictwem J. Koziaka \"handwotly\u017c\"; * 1984 r. - II miejsce, M. J. Zalewscy,","start_idx":34,"end_idx":45}
{"id":"mrc_1430","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy komputer?","answer":"komputer ABC (od ang. \"Atanasoff-Berry Computer\"), zbudowany w Iowa State University na wydziale Computer Science przez Johna Vincenta Atanasoffa i Clifforda Berry\u2019ego w latach 1937\u20131942.","context":"ENIAC (od ang. \"Electronic Numerical Integrator And Computer\" \u2013 Elektroniczny, Numeryczny Integrator i Komputer) \u2013 komputer skonstruowany w latach 1943\u20131945 przez J.P. Eckerta i J.W. Mauchly\u2019ego na Uniwersytecie Pensylwanii w USA. Zaprzestano jego u\u017cywania w 1955 r. Do roku 1975 uwa\u017cany by\u0142 za pierwszy elektroniczny komputer na \u015bwiecie, jednak teraz o miano to ubiegaj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c \u2013 po odtajnieniu danych brytyjskich \u2013 maszyny Colossus oraz niemieckie Konrada Zusego. Do miana pierwszego elektronicznego komputera na \u015bwiecie pretenduje tak\u017ce komputer ABC (od ang. \"Atanasoff-Berry Computer\"), zbudowany w Iowa State University na wydziale Computer Science przez Johna Vincenta Atanasoffa i Clifforda Berry\u2019ego w latach 1937\u20131942. ENIAC by\u0142 bardzo innowacyjny: posiada\u0142 w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 przetwarzania r\u00f3wnoleg\u0142ego oraz oddzielne funkcjonalnie modu\u0142y jednostki arytmetycznej i pami\u0119ci. Mauchly i","start_idx":545,"end_idx":732}
{"id":"mrc_1431","question":"ile kilometr\u00f3w \u0142\u0105cznie maj\u0105 drogi ekspresowe w polsce?","answer":"6077 km","context":"Autostrady i drogi ekspresowe w Polsce \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 polskiej sieci dr\u00f3g krajowych obejmuj\u0105ca najwa\u017cniejsze drogi krajowe, obs\u0142uguj\u0105ce trasy mi\u0119dzynarodowe i mi\u0119dzyregionalne. Wed\u0142ug plan\u00f3w obowi\u0105zuj\u0105cych od wrze\u015bnia 2019 roku, planowana sie\u0107 dr\u00f3g szybkiego ruchu b\u0119dzie docelowo liczy\u0107 oko\u0142o 8177 km, w tym ok. 2100 km autostrad i ok. 6077 km dr\u00f3g ekspresowych. Wed\u0142ug danych z raportu przygotowanego przez \u015awiatowe Forum Ekonomiczne w 2020 roku jako\u015b\u0107 dr\u00f3g klasyfikuje Polsk\u0119 na 20. miejscu spo\u015br\u00f3d 27 pa\u0144stw europejskich i 57. na \u015bwiecie. == Definicje ustawowe == Ju\u017c w latach 60. XX wieku w polskich aktach prawnych zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 zagadnienia dotycz\u0105ce autostrady, kt\u00f3r\u0105 uznawano za drog\u0119 specjalnie zaprojektowan\u0105 i zbudowan\u0105 dla ruchu samochodowego i oznaczon\u0105 okre\u015blonym znakiem drogowym. Oznakowane w ten spos\u00f3b drogi charakteryzowa\u0142y","start_idx":330,"end_idx":337}
{"id":"mrc_1432","question":"ile statk\u00f3w ma p\u017cm?","answer":"posiadaj\u0105ce w\u0142asn\u0105 flot\u0119 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z 62 statk\u00f3w","context":"Polska \u017begluga Morska (P\u017bM, te\u017c Polsteam, Polish Steamship Company) \u2013 szczeci\u0144skie, pa\u0144stwowe przedsi\u0119biorstwo armatorskie; najstarsze w Polsce, posiadaj\u0105ce w\u0142asn\u0105 flot\u0119 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z 62 statk\u00f3w o \u0142\u0105cznej no\u015bno\u015bci ok. 2,2 mln ton. == Historia == P\u017bM powsta\u0142a w 1951, w wyniku likwidacji dw\u00f3ch przedwojennych armator\u00f3w Gdynia\u2013Ameryka Linie \u017beglugowe (GAL) oraz \u017beglugi Polskiej (\u017bP) i od pocz\u0105tku dzia\u0142alno\u015bci skupi\u0142a si\u0119 na uprawianiu \u017ceglugi trampingowej. Na pocz\u0105tku swego istnienia flota P\u017bM liczy\u0142a 11 statk\u00f3w o \u0142\u0105cznej no\u015bno\u015bci 27 000 ton. Pierwszymi jednostkami armatora by\u0142y parowce zbudowane w 1926 we francuskiej stoczni Navals Francais w Blainville by\u0142y to SS Wilno, SS Krak\u00f3w, SS Toru\u0144, SS Pozna\u0144, SS Katowice. Inne jednostki, kt\u00f3re znalaz\u0142y si\u0119 w pe\u017cetemowskiej flocie to kabota\u017cowiec MS Narew (310 DTW) zbudowany","start_idx":145,"end_idx":197}
{"id":"mrc_1433","question":"jaki aktor zdoby\u0142 najwi\u0119cej oscar\u00f3w?","answer":"Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012).","context":"i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich prac\u0119 w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewi\u0119ciu m\u0119\u017cczyzn wygra\u0142o Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejno\u015bci chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwyci\u0119zcami, kt\u00f3rzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rz\u0119du. Aktorzy, kt\u00f3rzy otrzymali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier","start_idx":76,"end_idx":189}
{"id":"mrc_1434","question":"kto ilustruje ksi\u0105\u017cki?","answer":"Jean-Jacques Semp\u00e9.","context":"Miko\u0142ajek () \u2013 pierwsza ksi\u0105\u017cka z serii o Miko\u0142ajku. Autorem ksi\u0105\u017cki jest Ren\u00e9 Goscinny. Ilustracje stworzy\u0142 Jean-Jacques Semp\u00e9. Na j\u0119zyk polski zosta\u0142a przet\u0142umaczona przez Tol\u0119 Markuszewicz i El\u017cbiet\u0119 Staniszkis. W Pary\u017cu Miko\u0142ajek zosta\u0142 wydany w 1960, za\u015b w Warszawie w 1964 i w 1996. == Lista opowiada\u0144 == Kategoria:Francuskie utwory dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy Kategoria:Utwory literackie z 1960","start_idx":109,"end_idx":128}
{"id":"mrc_1435","question":"ile polak\u00f3w jest w niemczech?","answer":"2 mln Polak\u00f3w, os\u00f3b polskiego pochodzenia lub wywodz\u0105cych si\u0119 z Polski.","context":"przesiedle\u0144cami z lat 80., stanowi kulturowy i spo\u0142eczny trzon polskiej zbiorowo\u015bci w Niemczech. == Wsp\u00f3\u0142czesno\u015b\u0107 == === Liczebno\u015b\u0107 === Obecnie w Niemczech mieszka wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych danych ok. 1,5\u20132 mln Polak\u00f3w, os\u00f3b polskiego pochodzenia lub wywodz\u0105cych si\u0119 z Polski. Wed\u0142ug Ministerstwa Spraw Zagranicznych nale\u017cy jednak zak\u0142ada\u0107, \u017ce du\u017ca cz\u0119\u015b\u0107 z nich, zw\u0142aszcza przesiedle\u0144c\u00f3w, nie identyfikuje si\u0119 z polsko\u015bci\u0105. Wed\u0142ug danych niemieckiego urz\u0119du statystycznego z 2017 w Niemczech zameldowanych by\u0142o 783 000 os\u00f3b legitymuj\u0105cych si\u0119 wy\u0142\u0105cznie obywatelstwem polskim oraz 690 000 os\u00f3b posiadaj\u0105cych zar\u00f3wno niemieckie, jak i polskie obywatelstwo. === Rozmieszczenie === === Status prawny === Pod wzgl\u0119dem statusu prawnego mo\u017cna rozr\u00f3\u017cnia\u0107 osoby posiadaj\u0105ce wy\u0142\u0105cznie obywatelstwo niemieckie, osoby posiadaj\u0105ce wy\u0142\u0105cznie polskie obywatelstwo oraz osoby z podw\u00f3jnym obywatelstwem. Polacy w Niemczech nie maj\u0105","start_idx":194,"end_idx":265}
{"id":"mrc_1436","question":"kto wynalaz\u0142 cyklon b?","answer":"Cyklon B zosta\u0142 wynaleziony przez Fritza Habera, niemieckiego chemika, noblist\u0119 z 1918","context":"Auschwitz-Birkenau u\u015bmiercanie trwa\u0142o 20\u201330 minut. == Historia wynalezienia i produkcja == Cyklon B zosta\u0142 wynaleziony przez Fritza Habera, niemieckiego chemika, noblist\u0119 z 1918, kt\u00f3ry ze wzgl\u0119du na swoje \u017cydowskie pochodzenie musia\u0142 emigrowa\u0107 z Niemiec w 1933. \u015arodek ten by\u0142 produkowany w czasie I wojny \u015bwiatowej przez TASCH (\"Technischer Ausschuss f\u00fcr Sch\u00e4dlingsbek\u00e4mpfung\" \u2013 Komisj\u0119 Techniczn\u0105 ds. Walki ze Szkodnikami) jako skuteczny \u015brodek do odwszawiania mundur\u00f3w i bielizny \u017co\u0142nierzy powracaj\u0105cych z frontu. Po wojnie TASCH zosta\u0142a przekszta\u0142cona w sp\u00f3\u0142k\u0119 z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 Degesch (\"Deutsche Gesellschaft f\u00fcr Sch\u00e4dlingsbek\u00e4mpfung GmbH\") z Frankfurtu nad Menem, kt\u00f3ra odegra\u0142a kluczow\u0105 rol\u0119 w produkcji cyklonu B w czasie II wojny \u015bwiatowej. Udzia\u0142y w Degesch mia\u0142o pocz\u0105tkowo wiele niemieckich przedsi\u0119biorstw chemicznych, zosta\u0142y one jednak przej\u0119te we wczesnych latach 20.","start_idx":91,"end_idx":177}
{"id":"mrc_1437","question":"kto koronowa\u0142 elzbiete 2?","answer":"arcybiskupa Canterbury","context":"Koronacja El\u017cbiety II \u2013 ceremonia koronacyjna kr\u00f3lowej El\u017cbiety II z dynastii Windsor\u00f3w. Odby\u0142a si\u0119 2 czerwca 1953 roku w Opactwie Westminsterskim w Londynie. El\u017cbieta II wst\u0105pi\u0142a na tron w wieku 25 lat po \u015bmierci swojego ojca, Jerzego VI (6 lutego 1952); wkr\u00f3tce potem zosta\u0142a og\u0142oszona kr\u00f3low\u0105. W uroczysto\u015bci, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 w St. James\u2019s Palace, wzi\u0119li udzia\u0142 m.in. cz\u0142onkowie Tajnej Rady Wielkiej Brytanii i lord mer Londynu. Da\u0142o to r\u00f3wnie\u017c komisjom planistycznym odpowiednio d\u0142ugi czas na przygotowanie si\u0119 do ceremonii. Podczas nabo\u017ce\u0144stwa El\u017cbieta z\u0142o\u017cy\u0142a przysi\u0119g\u0119, zosta\u0142a namaszczona krzy\u017cmem przez arcybiskupa Canterbury, ubrana w szaty, przekazano jej r\u00f3wnie\u017c insygnia kr\u00f3lewskie (ber\u0142o i jab\u0142ko) oraz koronowano na kr\u00f3low\u0105 Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, Zwi\u0105zku Po\u0142udniowej Afryki, Pakistanu i Cejlonu (obecnie Sri","start_idx":613,"end_idx":635}
{"id":"mrc_1438","question":"jaki stopie\u0144 wojskowy ma ksi\u0105\u017c\u0119 william?","answer":"honorowy stopie\u0144 pu\u0142kownika Pierwszego Batalionu Gwardii Irlandzkiej.","context":"Przez kr\u00f3low\u0105 zosta\u0142 mianowany honorowym dow\u00f3dc\u0105 m.in. bazy Royal Navy \"HMNB Clyde\" w Szkocji, honorowym dow\u00f3dc\u0105 flotylli okr\u0119t\u00f3w podwodnych. W 2010 odby\u0142 w Anglesey o\u015bmiomiesi\u0119czne szkolenie ze sterowania \u015bmig\u0142owcem \u201eSea King\u201d. W lutym 2011 kr\u00f3lowa El\u017cbieta II przyzna\u0142a mu honorowy stopie\u0144 pu\u0142kownika Pierwszego Batalionu Gwardii Irlandzkiej. == Obowi\u0105zki ksi\u0119cia == W lipcu 2005 otrzyma\u0142 od kr\u00f3lowej El\u017cbiety II swoje pierwsze oficjalne zadanie, reprezentuj\u0105c babk\u0119 na obchodach rocznicy zako\u0144czenia II wojny \u015bwiatowej w Nowej Zelandii. Pierwszym patronatem ksi\u0119cia Wilhelma by\u0142 patronat na \"UK Centrepoint\", organizacji zajmuj\u0105cej si\u0119 pomoc\u0105 nieletnim bezdomnym. Cz\u0119sto towarzyszy\u0142 matce podczas wizyt w organizacji. Wspiera tak\u017ce \"Tusk Trust\", afryka\u0144sk\u0105 organizacj\u0119 charytatywn\u0105 maj\u0105c\u0105 na celu ochron\u0119 dzikich zwierz\u0105t i proekologiczn\u0105 edukacj\u0119 lokalnych spo\u0142eczno\u015bci. Od maja 2006 przewodniczy Angielskiej Federacji","start_idx":275,"end_idx":344}
{"id":"mrc_1439","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142y piramidy?","answer":"budowla w kszta\u0142cie ostros\u0142upa prawid\u0142owego o podstawie czworok\u0105tnej lub do niego podobnym, s\u0142u\u017c\u0105ca najcz\u0119\u015bciej jako grobowiec albo podbudowa dla \u015bwi\u0105tyni.","context":"Piramida \u2013 budowla w kszta\u0142cie ostros\u0142upa prawid\u0142owego o podstawie czworok\u0105tnej lub do niego podobnym, s\u0142u\u017c\u0105ca najcz\u0119\u015bciej jako grobowiec albo podbudowa dla \u015bwi\u0105tyni. Najbardziej znane kompleksy piramid znajduj\u0105 si\u0119 w Egipcie i prekolumbijskiej Ameryce. == Egipt == Pierwsze grobowce faraon\u00f3w budowano w formie schodkowej, z kt\u00f3rych najbardziej okaza\u0142a jest piramida schodkowa D\u017cesera ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze ko\u0142o Memfis (jest to jednocze\u015bnie jedyna piramida schodkowa, kt\u00f3ra zachowa\u0142a si\u0119 do czas\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych). Sk\u0142ada si\u0119 z sze\u015bciu na\u0142o\u017conych na siebie mastab. Jej architektem by\u0142 Imhotep, wezyr D\u017cesera, w Okresie P\u00f3\u017anym czczony jako b\u00f3g. Piramidy schodkowe zast\u0105piono piramidami w formie \u0142amanej. Jedynym zachowanym przyk\u0142adem jest piramida kr\u00f3la Snofru w Dahszur. Kolejne zachowane piramidy maj\u0105 kszta\u0142t ostros\u0142upa. Piramidy w Gizie to trzy najwi\u0119ksze piramidy zbudowane","start_idx":11,"end_idx":166}
{"id":"mrc_1440","question":"kiedy chiny obchodz\u0105 nowy rok?","answer":"zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego.","context":"Chi\u0144ski Nowy Rok () \u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to w kalendarzu chi\u0144skim, przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego. Od najdawniejszych czas\u00f3w jest w Chinach najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem publicznym i prywatnym, zapo\u017cyczy\u0142y je r\u00f3wnie\u017c zamieszkuj\u0105ce w Chinach mniejszo\u015bci narodowe. Ostateczny kszta\u0142t \u015awi\u0119ta Wiosny ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 na pocz\u0105tku naszej ery w wyniku z\u0142\u0105czenia si\u0119 kilku \u015bwi\u0105t. Tradycyjnie trwa ono pi\u0119tna\u015bcie dni i ko\u0144czy si\u0119 \u015awi\u0119tem Latarni. Do dzi\u015b pozosta\u0142o najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem, pomimo wprowadzenia w 1912 roku w Chinach kalendarza gregoria\u0144skiego. W Chi\u0144skiej Republice Ludowej pierwsze 3 dni chi\u0144skiego Nowego Roku s\u0105 dniami wolnymi od pracy. Przygotowania do \u015awi\u0119ta Wiosny rozpoczynaj\u0105 si\u0119 ju\u017c na pocz\u0105tku ostatniego miesi\u0105ca starego roku. W \u00f3smy dzie\u0144 tego miesi\u0105ca ca\u0142a rodzina przyst\u0119puje do generalnych porz\u0105dk\u00f3w w domu, celem wygnania","start_idx":79,"end_idx":121}
{"id":"mrc_1441","question":"czym charakteryzuje si\u0119 mi\u0142o\u015b\u0107 romantyczna?","answer":"Mi\u0142o\u015b\u0107 romantyczna \u2013 rodzaj mi\u0142o\u015bci, b\u0119d\u0105cy mieszanin\u0105 po\u017c\u0105dania emocjonalnego i seksualnego, w przeciwie\u0144stwie do mi\u0142o\u015bci platonicznej.","context":"Mi\u0142o\u015b\u0107 romantyczna \u2013 rodzaj mi\u0142o\u015bci, b\u0119d\u0105cy mieszanin\u0105 po\u017c\u0105dania emocjonalnego i seksualnego, w przeciwie\u0144stwie do mi\u0142o\u015bci platonicznej. Podstawow\u0105 zasad\u0105 romantyzmu by\u0142o uwa\u017canie za warto\u015b\u0107 samo do\u015bwiadczenie mi\u0142o\u015bci, niezale\u017cnie czy powoduje ono szcz\u0119\u015bcie, czy smutek. == Filozofia mi\u0142o\u015bci romantycznej == romantycznej wyrasta wprost z buntu nowego pokolenia przeciwko my\u015bli o\u015bwieceniowej oraz czerpie z nurtu sentymentalizmu. Opiera si\u0119 na teorii Platona i stworzonym przez niego obrazie mi\u0142o\u015bci, w kt\u00f3rym to B\u00f3g stworzy\u0142 dwie po\u0142\u0105czone dusze i wysy\u0142a je na ziemi\u0119, gdzie pr\u00f3buj\u0105 si\u0119 odnale\u017a\u0107, a si\u0142a ich przyci\u0105gania jest ogromna, silniejsza nawet od \u015bmierci. Plato\u0144ski idea\u0142 okaza\u0142 si\u0119 jednak zbyt \u201ecudowny\u201d dla cz\u0142owieka, pozosta\u0142 niedo\u015bcignionym. I ten fakt w\u0142a\u015bnie powodowa\u0142 cierpienie, bo, pomimo \u017ce dwie kosmiczne po\u0142\u00f3wki si\u0119 odnalaz\u0142y, to w \u017caden spos\u00f3b","start_idx":0,"end_idx":136}
{"id":"mrc_1442","question":"czym \u017cywi\u0142y si\u0119 dinozaury?","answer":"Niekt\u00f3re \u017cywi\u0142y si\u0119 p\u0119dami ro\u015blin, nasionami, inne mi\u0119sem, rybami, owadami, wyst\u0119powa\u0142a w\u015br\u00f3d nich te\u017c wszystko\u017cerno\u015b\u0107.","context":"lat \u2013 90%. Niekt\u00f3re \u017cywi\u0142y si\u0119 p\u0119dami ro\u015blin, nasionami, inne mi\u0119sem, rybami, owadami, wyst\u0119powa\u0142a w\u015br\u00f3d nich te\u017c wszystko\u017cerno\u015b\u0107. Ich przodkowie poruszali si\u0119 na dw\u00f3ch ko\u0144czynach. Niekt\u00f3re, jak \"Ammosaurus\" czy \"Iguanodon\", mog\u0142y przemieszcza\u0107 si\u0119 na dw\u00f3ch b\u0105d\u017a czterech \u0142apach. Cz\u0119ste by\u0142y te\u017c r\u00f3\u017cne modyfikacje czaszki, jak rogi czy kryza. Zdarza\u0142 si\u0119 te\u017c kostny pancerz. Wiele tak\u017ce mezozoicznych form osi\u0105ga\u0142o wielko\u015b\u0107 cz\u0142owieka lub mniejsz\u0105. Wsp\u00f3\u0142czesne ptaki te\u017c zazwyczaj nie s\u0105 du\u017ce. Dinozaury zajmuj\u0105 obecnie wszystkie kontynenty. Ich skamienia\u0142o\u015bci wskazuj\u0105, \u017ce r\u00f3wnie\u017c w przesz\u0142o\u015bci cechowa\u0142y si\u0119 globalnym zasi\u0119giem, chocia\u017cby w epoce jury wczesnej. Dzisiaj zajmuj\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 nadaj\u0105cych si\u0119 siedlisk, zar\u00f3wno l\u0105dowych, jak i morskich. Istniej\u0105 dowody na to, \u017ce niekt\u00f3re nieptasie dinozaury, jak mikroraptor, potrafi\u0142y lata\u0107 b\u0105d\u017a przynajmniej szybowa\u0107, a inne, jak spinozaury,","start_idx":11,"end_idx":130}
{"id":"mrc_1443","question":"jakie miasto le\u017cy na p\u00f3\u0142nocy polski?","answer":"Gda\u0144sk","context":"Gda\u0144sk (; ; ; ) \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocnej Polsce w wojew\u00f3dztwie pomorskim, po\u0142o\u017cone nad Morzem Ba\u0142tyckim u uj\u015bcia Mot\u0142awy do Wis\u0142y nad Zatok\u0105 Gda\u0144sk\u0105. Centrum kulturalne, naukowe i gospodarcze oraz w\u0119ze\u0142 komunikacyjny p\u00f3\u0142nocnej Polski, stolica wojew\u00f3dztwa pomorskiego. O\u015brodek gospodarki morskiej z du\u017cym portem handlowym. Gda\u0144sk z 486 022 mieszka\u0144cami zajmuje sz\u00f3ste miejsce w Polsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci, a si\u00f3dme miejsce pod wzgl\u0119dem powierzchni \u2013 263,44 km\u00b2. O\u015brodek aglomeracji tr\u00f3jmiejskiej, nazywan\u0105 te\u017c gda\u0144sk\u0105, wraz z Gdyni\u0105 i Sopotem tworz\u0105 Tr\u00f3jmiasto. Jest to miasto o ponadtysi\u0105cletniej historii, kt\u00f3rego to\u017csamo\u015b\u0107 na przestrzeni wiek\u00f3w kszta\u0142towa\u0142a si\u0119 pod wp\u0142ywem r\u00f3\u017cnych kultur. Gda\u0144sk by\u0142 r\u00f3wnie\u017c najwi\u0119kszym miastem Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, miastem kr\u00f3lewskim i hanzeatyckim, posiada\u0142 prawo do czynnego uczestnictwa w akcie","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_1444","question":"ile lat trwa\u0142a wojna stuletnia?","answer":"116 lat","context":"Wojna stuletnia \u2013 nazwa nadana przez XIX-wiecznych historyk\u00f3w serii konflikt\u00f3w zbrojnych, kt\u00f3re toczy\u0142y si\u0119 przez 116 lat (z przerwami) w XIV i XV wieku mi\u0119dzy Angli\u0105 a Francj\u0105. Podstawow\u0105 przyczyn\u0105 konfliktu by\u0142 sp\u00f3r feudalny wok\u00f3\u0142 statusu kr\u00f3la angielskiego wobec francuskiego w kontek\u015bcie posiadania przez tego pierwszego lenn w Gujennie, narastaj\u0105cy od traktatu paryskiego z 1259, kt\u00f3ry na pewien czas uregulowa\u0142 owe stosunki. Drug\u0105 przyczyn\u0105, kt\u00f3ra nabra\u0142a znaczenia jednak dopiero w p\u00f3\u017aniejszej fazie wojny, by\u0142 konflikt sukcesyjny, powsta\u0142y po \u015bmierci w 1328 ostatniego z najstarszej linii Kapetyng\u00f3w Karola IV. Do tronu po zmar\u0142ym w\u0142adcy zg\u0142osi\u0142o roszczenia trzech pretendent\u00f3w: dwaj bratankowie Filipa Pi\u0119knego i jego wnuk ze strony c\u00f3rki Izabeli, kr\u00f3l Anglii Edward III. Bior\u0105c pod uwag\u0119 d\u0142ugo\u015b\u0107 i z\u0142o\u017cono\u015b\u0107 wojny stuletniej,","start_idx":114,"end_idx":121}
{"id":"mrc_1445","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 sprawa tomasza komendy?","answer":"S\u0105d Najwy\u017cszy uniewinni\u0142 Tomasza Komend\u0119.","context":"Sprawa Tomasza Komendy \u2013 post\u0119powanie karne przeciwko Tomaszowi Komendzie zako\u0144czone nies\u0142usznym skazaniem w 2004 wyrokiem S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu na kar\u0119 25 lat pozbawienia wolno\u015bci za zgwa\u0142cenie i zab\u00f3jstwo 15-letniej Ma\u0142gorzaty Kwiatkowskiej w Mi\u0142oszycach (ok. 20 km na wsch\u00f3d od Wroc\u0142awia). S\u0105d Najwy\u017cszy oddali\u0142 kasacj\u0119 wyroku S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu jako bezzasadn\u0105. Kar\u0119 odbywa\u0142 w Zak\u0142adzie Karnym w Strzelinie. W po\u0142owie marca 2018 zosta\u0142 przez s\u0105d penitencjarny przy S\u0105dzie Okr\u0119gowym we Wroc\u0142awiu warunkowo zwolniony z odbywania kary i wyszed\u0142 na wolno\u015b\u0107 po 18 latach. 16 maja 2018 S\u0105d Najwy\u017cszy uniewinni\u0142 Tomasza Komend\u0119. Wed\u0142ug wynik\u00f3w sonda\u017cu opublikowanego w marcu 2018 przez Wirtualn\u0105 Polsk\u0119 o sprawie Tomasza Komendy s\u0142ysza\u0142o 89% Polak\u00f3w. Wspomnienia nies\u0142usznie skazanego spisa\u0142 dziennikarz Superwizjera TVN Grzegorz G\u0142uszak w ksi\u0105\u017cce","start_idx":605,"end_idx":646}
{"id":"mrc_1446","question":"nad czym sprawuje nadz\u00f3r pa\u0144stwowa inspekcja pracy?","answer":"przestrzegania przepis\u00f3w z zakresu prawa pracy oraz przepis\u00f3w bezpiecze\u0144stwa i higieny pracy","context":"Giedroj\u0107 * 2017\u20132020 \u2013 Wies\u0142aw \u0141yszczek * 2020\u20132021 \u2013 Andrzej Kwali\u0144ski * od 2021 \u2013 Katarzyna \u0141a\u017cewska-Hrycko == Struktura i dzia\u0142alno\u015b\u0107 == W sk\u0142ad Pa\u0144stwowej Inspekcji Pracy wchodz\u0105 G\u0142\u00f3wny Inspektorat Pracy (GIP), 16 inspektorat\u00f3w okr\u0119gowych oraz O\u015brodek Szkolenia PIP we Wroc\u0142awiu. Zadaniem Pa\u0144stwowej Inspekcji Pracy jest kontrolowanie zak\u0142ad\u00f3w pracy i nadzorowanie przestrzegania przepis\u00f3w z zakresu prawa pracy oraz przepis\u00f3w bezpiecze\u0144stwa i higieny pracy np. czy pracodawca wywi\u0105zuje si\u0119 z ci\u0105\u017c\u0105cych na nim obowi\u0105zk\u00f3w (wynagrodzenie za prac\u0119, czas pracy, urlopy, ochrona praw kobiet, zatrudnionych os\u00f3b niepe\u0142nosprawnych i m\u0142odocianych, a tak\u017ce szeroko rozumianych wymaga\u0144 bhp). Inspektorzy analizuj\u0105 tak\u017ce przyczyny wypadk\u00f3w w pracy (ci\u0119\u017ckich, \u015bmiertelnych, zbiorowych), o kt\u00f3rych pracodawca ma obowi\u0105zek poinformowa\u0107 PIP. Niepoinformowanie o takich wypadkach PIP mo\u017ce by\u0107 podstaw\u0105 do ukarania","start_idx":369,"end_idx":461}
{"id":"mrc_1447","question":"jaka jest kolejno\u015b\u0107 wykonywania dzia\u0142a\u0144?","answer":"Og\u00f3ln\u0105 wytyczn\u0105 jest to, \u017ce gdy nie ma nawias\u00f3w lub wewn\u0105trz nawias\u00f3w, w kt\u00f3rych nie ma ju\u017c innych nawias\u00f3w, to dzia\u0142ania wykonuje si\u0119 w kolejno\u015bci: # pot\u0119gowanie wraz z pierwiastkowaniem, # mno\u017cenie wraz z dzieleniem, # dodawanie wraz z odejmowaniem.","context":"Kolejno\u015b\u0107 wykonywania dzia\u0142a\u0144 (w terminologii uniwersyteckiej: regu\u0142y opuszczania nawias\u00f3w w celu skracania zapisu) \u2013 zbi\u00f3r zasad okre\u015blaj\u0105cych, kt\u00f3re dzia\u0142ania maj\u0105 by\u0107 wykonane jako pierwsze w celu okre\u015blenia warto\u015bci danego wyra\u017cenia arytmetycznego. W teoretycznych rozwa\u017caniach u\u017cywa si\u0119 okre\u015blenia: regu\u0142y syntaktyczne, jako \u017ce dotycz\u0105 formalnych regu\u0142 przekszta\u0142cania wyra\u017ce\u0144 zbudowanych ze znak\u00f3w. == Dzia\u0142ania w wyra\u017ceniach bez nawias\u00f3w == === Priorytet dzia\u0142a\u0144 === Og\u00f3ln\u0105 wytyczn\u0105 jest to, \u017ce gdy nie ma nawias\u00f3w lub wewn\u0105trz nawias\u00f3w, w kt\u00f3rych nie ma ju\u017c innych nawias\u00f3w, to dzia\u0142ania wykonuje si\u0119 w kolejno\u015bci: # pot\u0119gowanie wraz z pierwiastkowaniem, # mno\u017cenie wraz z dzieleniem, # dodawanie wraz z odejmowaniem. Taka uproszczona zasada wymaga jednak odpowiedniej interpretacji, r\u00f3\u017cnych uzupe\u0142nie\u0144 i uwzgl\u0119dniania wyj\u0105tk\u00f3w. Pot\u0119gowanie wykonuje si\u0119 przed mno\u017ceniem, dzieleniem, dodawaniem i","start_idx":474,"end_idx":725}
{"id":"mrc_1448","question":"kim jest bibliotekarz?","answer":"pracownik biblioteki, pracownik zatrudniony zawodowo w bibliotekarstwie; tytu\u0142 i stanowisko w hierarchii s\u0142u\u017cby bibliotecznej.","context":"Bibliotekarz (w odniesieniu do kobiet stosuje si\u0119 form\u0119 bibliotekarka) \u2013 pracownik biblioteki, pracownik zatrudniony zawodowo w bibliotekarstwie; tytu\u0142 i stanowisko w hierarchii s\u0142u\u017cby bibliotecznej. Wed\u0142ug przepis\u00f3w unijnych (Dyrektywa 89/48) osoba zatrudniona jako bibliotekarz musi mie\u0107 uko\u0144czone co najmniej studia licencjackie z zakresu informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. == Historia == Pierwsze wzmianki o zawodzie bibliotekarza pochodz\u0105 ju\u017c ze staro\u017cytno\u015bci. By\u0142 to najcz\u0119\u015bciej uczony. W Odrodzeniu i o\u015bwieceniu m\u00f3g\u0142 nim zosta\u0107 ka\u017cdy cz\u0142owiek posiadaj\u0105cy wykszta\u0142cenie. Bibliotekarzami byli urz\u0119dnicy ksi\u0105\u017c\u0119cy i kr\u00f3lewscy, mi\u0142o\u015bnicy ksi\u0105g, poeci i uczeni. Cz\u0119sto bibliotekarstwo by\u0142o traktowane jako zaj\u0119cie uboczne, dorywcze. Bibliotekarze nie interesowali si\u0119 w og\u00f3le lub w bardzo ma\u0142ym stopniu bibliotekami, w kt\u00f3rych pracowali. Jedynie nieliczni przeszli do historii jako zas\u0142u\u017ceni. Sytuacja zacz\u0119\u0142a si\u0119 zmienia\u0107 dopiero w","start_idx":73,"end_idx":199}
{"id":"mrc_1449","question":"na kt\u00f3rej z powie\u015bci oparto libretto do opery verdiego traviata?","answer":"\"Damie kameliowej\" A. Dumasa.","context":"Traviata (w\u0142. \"La Traviata\") \u2013 opera Giuseppe Verdiego z 1853 roku, oparta na \"Damie kameliowej\" A. Dumasa. == Osoby == * Violetta Val\u00e9ry (kurtyzana) \u2013 sopran * Alfredo Germont (kochanek Violetty) \u2013 tenor * Flora Bervoix (przyjaci\u00f3\u0142ka Violetty) \u2013 mezzosopran * Giorgio Germont (ojciec Alfreda) \u2013 baryton * Annina (s\u0142u\u017c\u0105ca Violetty) \u2013 sopran * Gaston de Letori\u00e8res \u2013 tenor * Baron Douphol \u2013 baryton * Markiz d'Obigny \u2013 bas * Doktor Grenvil \u2013 bas * J\u00f3zef (s\u0142u\u017c\u0105cy Violetty) \u2013 bas * S\u0142u\u017c\u0105cy Flory \u2013 tenor * Pos\u0142aniec \u2013 bas == Tre\u015b\u0107 == Akcja rozgrywa si\u0119 w Pary\u017cu i w podparyskiej posiad\u0142o\u015bci w 2. po\u0142owie XIX wieku. === Akt I === Scena balu na cze\u015b\u0107 Violetty. Baron Douphol uczyni\u0142 j\u0105 swoj\u0105","start_idx":78,"end_idx":107}
{"id":"mrc_1450","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142o onz?","answer":"1945","context":"Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych, ONZ (ang. \"United Nations\", \"UN\"; fr. \"Organisation des Nations Unies\"; hiszp. \"Organizaci\u00f3n de las Naciones Unidas\"; ros. \u041e\u0440\u0433\u0430\u043d\u0438\u0437\u0430\u0446\u0438\u044f \u041e\u0431\u044a\u0435\u0434\u0438\u043d\u0451\u043d\u043d\u044b\u0445 \u041d\u0430\u0446\u0438\u0439, \"Organizacyja Objedinionnych Nacyj\"; arab. \u0627\u0644\u0623\u0645\u0645 \u0627\u0644\u0645\u062a\u062d\u062f\u0629, \"al-Umam al-Muttahida\"; chi\u0144. \u8054\u5408\u56fd, \"Li\u00e1nh\u00e9gu\u00f3\") \u2013 uniwersalna (z wyj\u0105tkiem narod\u00f3w niereprezentowanych) organizacja mi\u0119dzynarodowa, z siedzib\u0105 w Nowym Jorku, powsta\u0142a 24 pa\u017adziernika 1945 roku w wyniku wej\u015bcia w \u017cycie podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych. ONZ jest nast\u0119pczyni\u0105 Ligi Narod\u00f3w. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpiecze\u0144stwa mi\u0119dzynarodowego, rozw\u00f3j wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy narodami oraz popieranie przestrzegania praw cz\u0142owieka. == Historia == Idea powo\u0142ania nowej organizacji \u015bwiatowej powsta\u0142a jeszcze w czasie trwania II wojny \u015bwiatowej. Za pierwsze dokumenty zapowiadaj\u0105ce utworzenie ONZ uznawane s\u0105 Karta Atlantycka podpisana 14 sierpnia","start_idx":431,"end_idx":435}
{"id":"mrc_1451","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 wo\u015bp?","answer":"Owsiak podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 o utworzeniu Fundacji WO\u015aP, kt\u00f3r\u0105 zarejestrowa\u0142 1 czerwca 1993 i wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 z Lidi\u0105 Nied\u017awiedzk\u0105-Owsiak, Bohdanem Maruszewskim, Piotrem Burczy\u0144skim, Paw\u0142em Januszewiczem, Walterem Che\u0142stowskim oraz Beat\u0105 Bethke.","context":"Dziecka w Warszawie, ale tak\u017ce dla 10 oddzia\u0142\u00f3w Kardiochirurgii Dzieci\u0119cej w ca\u0142ej Polsce. Po udanej zbi\u00f3rce Owsiak podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 o utworzeniu Fundacji WO\u015aP, kt\u00f3r\u0105 zarejestrowa\u0142 1 czerwca 1993 i wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 z Lidi\u0105 Nied\u017awiedzk\u0105-Owsiak, Bohdanem Maruszewskim, Piotrem Burczy\u0144skim, Paw\u0142em Januszewiczem, Walterem Che\u0142stowskim oraz Beat\u0105 Bethke. Fina\u0142 WO\u015aP sta\u0142 si\u0119 cykliczn\u0105 imprez\u0105 i jednocze\u015bnie cz\u0119\u015bci\u0105 polskiej kultury. Co roku w wielu zak\u0105tkach Polski organizowane s\u0105 koncerty, festyny, festiwale i happeningi, na kt\u00f3re zapraszane s\u0105 gwiazdy polskiej muzyki rozrywkowej, a tak\u017ce arty\u015bci zagraniczni, kt\u00f3rzy cz\u0119sto graj\u0105 za darmo, ponadto odbywaj\u0105 si\u0119 r\u00f3\u017cne imprezy kulturalne i sportowe. Co roku do Fundacji zg\u0142asza si\u0119 ponad 120 tys. wolontariuszy ch\u0119tnych do kwestowania na ulicach miast \u2013 w ka\u017cdym wojew\u00f3dztwie dzia\u0142aj\u0105 lokalne Sztaby WO\u015aP odpowiedzialne za wst\u0119pne","start_idx":109,"end_idx":344}
{"id":"mrc_1452","question":"do czego d\u0105\u017cy\u0142 boles\u0142aw chrobry?","answer":"D\u0105\u017c\u0105c do ekspansji na tereny Prus\u00f3w, popiera\u0142 misje chrystianizacyjne","context":"Ody, a za dziedzictwo Boles\u0142awa uzna\u0142 wydzielon\u0105 Ma\u0142opolsk\u0119. == Lata panowania == Po \u015bmierci Mieszka I (25 maja 992), Boles\u0142aw w nieznanych okoliczno\u015bciach szybko przej\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 nad ca\u0142ym krajem, a nast\u0119pnie wygna\u0142 macoch\u0119 i swoich przyrodnich braci. Ju\u017c w czerwcu by\u0142 w pe\u0142ni samodzielnym w\u0142adc\u0105 (Niemcy poprosili go o posi\u0142ki wojskowe). To wskazuje, \u017ce Boles\u0142aw Chrobry by\u0142 obecny przy umieraj\u0105cym ojcu i w\u00f3wczas Mieszko wyrazi\u0142 zgod\u0119 na takie rozwi\u0105zanie. D\u0105\u017c\u0105c do ekspansji na tereny Prus\u00f3w, popiera\u0142 misje chrystianizacyjne, mi\u0119dzy innymi misj\u0119 wygnanego biskupa Pragi Wojciecha z rodu S\u0142awnikowic\u00f3w, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce w 997 roku. Gdy Wojciech zosta\u0142 zabity, Chrobry wykupi\u0142 jego zw\u0142oki za r\u00f3wn\u0105 wadze jego cia\u0142a ilo\u015b\u0107 z\u0142ota i z\u0142o\u017cy\u0142 je w ko\u015bciele w Gnie\u017anie. Kanonizacja Wojciecha w 999","start_idx":459,"end_idx":528}
{"id":"mrc_1453","question":"jak nazywa si\u0119 obecny papie\u017c kiedy zosta\u0142 wybrany?","answer":"Franciszek","context":"chorym na AIDS. Jest kibicem i honorowym cz\u0142onkiem argenty\u0144skiego klubu pi\u0142karskiego CA San Lorenzo de Almagro (za\u0142o\u017conego w 1908 r. przez salezjanina, ksi\u0119dza Lorenzo Mass\u0119 SDB i nazwanego na cze\u015b\u0107 \u015bwi\u0119tego Wawrzy\u0144ca). === Wyb\u00f3r na papie\u017ca === 13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwo\u0142anego po rezygnacji papie\u017ca Benedykta XVI, w pi\u0105tym g\u0142osowaniu zosta\u0142 wybrany biskupem Rzymu \u2013 266. papie\u017cem. Tradycyjny bia\u0142y dym, obwieszczaj\u0105cy \u015bwiatu wyb\u00f3r nowej g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a, pojawi\u0142 si\u0119 o godz. 19:06 czasu rzymskiego. Franciszek na pocz\u0105tku inauguracyjnego wyst\u0105pienia odm\u00f3wi\u0142 Modlitw\u0119 Pa\u0144sk\u0105 za swojego poprzednika, Benedykta XVI. Nast\u0119pnie poprosi\u0142 wiernych o odm\u00f3wienie modlitwy za sw\u00f3j pontyfikat, po czym udzieli\u0142 pierwszego b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwa Urbi et Orbi. Wezwa\u0142 te\u017c do modlitwy o og\u00f3lno\u015bwiatowe braterstwo. Wyb\u00f3r imienia podyktowany zosta\u0142 ch\u0119ci\u0105 zaj\u0119cia si\u0119","start_idx":521,"end_idx":531}
{"id":"mrc_1454","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142a sprzedana stocznia gda\u0144ska?","answer":"W 1998 roku","context":"wp\u0142aconych kwot na rzecz Radia Maryja lub na inne cele (m.in. pomoc bezdomnym). 12 maja 2006 roku Prokuratura Krajowa, podobnie jak prokuratura okr\u0119gowa, poinformowa\u0142a, \u017ce nie znalaz\u0142a podstaw by wszcz\u0105\u0107 \u015bledztwo w tej sprawie. ==== Stocznia Gda\u0144ska \u2013 Grupa Stoczni Gdynia Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna ==== * W 1998 roku syndyk masy upad\u0142o\u015bciowej sprzeda\u0142 funkcjonuj\u0105cy w pe\u0142ni zak\u0142ad Tr\u00f3jmiejskiej Korporacji Stoczniowej (b\u0119d\u0105cej w\u0142asno\u015bci\u0105 Stoczni Gdynia S.A i firmy developerskiej EVIP Progress). Na bazie tego maj\u0105tku powsta\u0142a Stocznia Gda\u0144ska \u2013 Grupa Stoczni Gdynia S.A. G\u0142\u00f3wnym przedmiotem dzia\u0142alno\u015bci stoczni pozosta\u0142a budowa statk\u00f3w pe\u0142nomorskich, wyposa\u017cenia okr\u0119towego, sekcji okr\u0119towych oraz innych konstrukcji stalowych (offshore, element\u00f3w most\u00f3w, elektrowni wiatrowych itd.). W stoczni wybudowano nowoczesn\u0105 lini\u0119 konserwacyjno-malarsk\u0105 umo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 czyszczenie i konserwacj\u0119 sekcji okr\u0119towych i innych konstrukcji stalowych. Stocznia","start_idx":295,"end_idx":306}
{"id":"mrc_1455","question":"czym byl liberalizm gospodarczy?","answer":"doktryna ekonomiczna opieraj\u0105ca si\u0119 na wolno\u015bci dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej w granicach prawa, wywodz\u0105ca si\u0119 z leseferyzmu.","context":"Liberalizm gospodarczy (liberalizm ekonomiczny) \u2013 doktryna ekonomiczna opieraj\u0105ca si\u0119 na wolno\u015bci dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej w granicach prawa, wywodz\u0105ca si\u0119 z leseferyzmu. Wychodzi z za\u0142o\u017cenia, \u017ce ka\u017cdy cz\u0142owiek kieruje si\u0119 zasad\u0105 korzy\u015bci materialnej. Doktryna liberalizmu gospodarczego ukszta\u0142towa\u0142a si\u0119 w Wielkiej Brytanii w XVII i XVIII w., a tak\u017ce XVIII-wiecznej Francji i Niemczech. Pierwszymi jej teoretykami byli m.in.: Dudley North, David Hume, Adam Smith, David Ricardo i Pierre Boisguillebert. Z bardziej znanych libera\u0142\u00f3w ekonomicznych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 m.in.: J.S. Milla, Alfreda Marshalla, Ludwiga von Misesa, Friedricha von Hayeka. tw\u00f3rc\u0119 ordoliberalizmu Waltera Euckena oraz tw\u00f3rc\u0119 monetaryzmu Miltona Friedmana. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie idee liberalizmu gospodarczego s\u0105 r\u00f3wnie\u017c rozwijane przez przedstawicieli m.in.: szko\u0142y austriackiej, chicagowskiej, ekonomii poda\u017cy i nowej klasycznej makroekonomii. Na ideach tych jest oparta tak\u017ce niemiecka koncepcja","start_idx":50,"end_idx":171}
{"id":"mrc_1456","question":"w kt\u00f3rym roku turcy zdobyli konstantynopol?","answer":"we wtorek 29 maja 1453 roku","context":"Upadek Konstantynopola (, ) \u2013 we wtorek 29 maja 1453 roku wojska Imperium Osma\u0144skiego zaj\u0119\u0142y Konstantynopol. Zdobycie miasta oraz \u015bmier\u0107 ostatniego cesarza bizantyjskiego Konstantyna XI poci\u0105gn\u0119\u0142y za sob\u0105 ostateczny upadek Cesarstwa wschodniorzymskiego. Zwyci\u0119stwo to da\u0142o Turkom panowanie nad wschodnim basenem Morza \u015ar\u00f3dziemnego i otworzy\u0142o drog\u0119 do podboju Europy powstrzymanego dopiero przez Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w roku 1683. Zdobyte miasto sta\u0142o si\u0119 stolic\u0105 Imperium Osma\u0144skiego i pozosta\u0142o ni\u0105 do powstania republiki w 1923. Turcy zacz\u0119li te\u017c stosowa\u0107 w odniesieniu do miasta nazw\u0119 \"Stambu\u0142\", kt\u00f3ra od 18 marca 1930 sta\u0142a si\u0119 jedyn\u0105 oficjaln\u0105 jego nazw\u0105. == Wst\u0119p == === Sytuacja Bizancjum przed 1453 === Bizancjum, kt\u00f3re swoje terytorium, stolic\u0119 i ludno\u015b\u0107 otrzyma\u0142o w spadku po cesarstwie wschodniorzymskim, w XV wieku","start_idx":30,"end_idx":57}
{"id":"mrc_1457","question":"kt\u00f3re sk\u0142adniki nale\u017cy wykorzysta\u0107 do sporz\u0105dzenia kawy cappuccino?","answer":"Espresso z dodatkiem spienionego mleka","context":"ok. 70 ml, wype\u0142nia j\u0105 do po\u0142owy. Pite jest zar\u00f3wno z cukrem, jak i bez. Wed\u0142ug uznania dodawane bywa r\u00f3wnie\u017c do naparu kakao, czekolad\u0119 (wi\u00f3rki), wanili\u0119, cynamon itp. Espresso z dodatkiem spienionego mleka to cappuccino. Cz\u0119sto do espresso podaje si\u0119 kieliszek wody, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do przep\u0142ukania kubk\u00f3w smakowych przed skosztowaniem espresso. Takie post\u0119powanie zapewnia g\u0142\u0119bszy smak kawy. Espresso wywodzi si\u0119 z W\u0142och, gdzie w 1901 Luigi Bezzera stworzy\u0142 pierwszy ekspres do espresso. By\u0142 on konstrukcj\u0105 opart\u0105 na przep\u0142ywie pary i wody, co prowadzi\u0142o do smakowych zmian ekstraktu. W 1903 Bezzera sprzeda\u0142 sw\u00f3j patent Pavoniemu, kt\u00f3ry ulepszy\u0142 maszyn\u0119 i nada\u0142 jej \u015bwiatowy rozg\u0142os. Nadal jednak, mimo drobnych zmian technicznych, problemem pozostawa\u0142a kwestia pary, kt\u00f3ra zmienia\u0142a smak kawy. Rozwi\u0105za\u0142 ten problem w","start_idx":169,"end_idx":207}
{"id":"mrc_1458","question":"ile os\u00f3b skoczy\u0142o z wtc?","answer":"Wed\u0142ug szacunk\u00f3w USA Today, decyzj\u0119 tak\u0105 podj\u0119\u0142o co najmniej 200 os\u00f3b","context":"raz, z powodu nap\u0142ywaj\u0105cych p\u00f3\u017aniej list\u00f3w od czytelnik\u00f3w z wyrazami oburzenia. Krytycy zarzucali fotografii i jej autorowi drastyczno\u015b\u0107, przekroczenie granic intymno\u015bci i brak poszanowania dla ofiar atak\u00f3w i ich rodzin. Richard Drew spotka\u0142 si\u0119 z licznymi zarzutami, takimi jak przekroczenie granic etyki zawodowej i ludzkiej przyzwoito\u015bci. == To\u017csamo\u015b\u0107 postaci == Ludzie decyduj\u0105cy si\u0119 na samob\u00f3jczy skok z wie\u017c World Trade Center, okre\u015blani p\u00f3\u017aniej jako \"jumpers\" (j. ang. skoczkowie), nie stanowili odosobnionego zjawiska. Wed\u0142ug szacunk\u00f3w USA Today, decyzj\u0119 tak\u0105 podj\u0119\u0142o co najmniej 200 os\u00f3b, a wi\u0119c ok. 7\u20138% wszystkich ofiar ataku. Mi\u0119dzy innymi z tego powodu identyfikacja postaci przedstawionej na zdj\u0119ciu okaza\u0142a si\u0119 niemo\u017cliwa. Jej to\u017csamo\u015b\u0107 nie zosta\u0142a ustalona, cho\u0107 kilkukrotnie podejmowane by\u0142y dzia\u0142ania w tym kierunku. Niemniej dziennikarzom uda\u0142o si\u0119","start_idx":527,"end_idx":596}
{"id":"mrc_1459","question":"kto re\u017cyserowa\u0142 film gierek?","answer":"W\u0119grzyn","context":"Gierek \u2013 polski film fabularny z 2022 roku w re\u017cyserii Micha\u0142a W\u0119grzyna. Zdj\u0119cia do filmu rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 27 lipca 2020 roku i powsta\u0142y w D\u0105browie G\u00f3rniczej (Pa\u0142ac Kultury Zag\u0142\u0119bia), Gda\u0144sku, Katowicach, Ustroniu (willa Jerzego Zi\u0119tka - obecnie Dom Pracy Tw\u00f3rczej Architekt\u00f3w SARP Katowice przy ul. Zielonej 1), Warszawie, Zawierciu (basen przy ul. Glinianej, Miejski O\u015brodek Kultury, ulice: Huldczy\u0144skiego i Senatorska, blok przy ul. Wschodniej 2). Pocz\u0105tkowo premier\u0119 filmu wyznaczono na 15 pa\u017adziernika 2021 roku, jednak dat\u0119 zmieniono na 21 stycznia 2022 roku. == Fabu\u0142a == Sekrety i tajemnice Edwarda Gierka (Micha\u0142 Koterski) \u2013 I sekretarza KC PZPR. Film z prze\u0142omow\u0105 histori\u0105 Polski w tle, kt\u00f3rego akcja toczy si\u0119 w latach 1970\u20131982, od momentu przej\u0119cia funkcji I sekretarza KC PZPR, do","start_idx":63,"end_idx":70}
{"id":"mrc_1460","question":"dlaczego skazano komende?","answer":"za zgwa\u0142cenie i zab\u00f3jstwo 15-letniej Ma\u0142gorzaty Kwiatkowskiej w Mi\u0142oszycach","context":"Sprawa Tomasza Komendy \u2013 post\u0119powanie karne przeciwko Tomaszowi Komendzie zako\u0144czone nies\u0142usznym skazaniem w 2004 wyrokiem S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu na kar\u0119 25 lat pozbawienia wolno\u015bci za zgwa\u0142cenie i zab\u00f3jstwo 15-letniej Ma\u0142gorzaty Kwiatkowskiej w Mi\u0142oszycach (ok. 20 km na wsch\u00f3d od Wroc\u0142awia). S\u0105d Najwy\u017cszy oddali\u0142 kasacj\u0119 wyroku S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu jako bezzasadn\u0105. Kar\u0119 odbywa\u0142 w Zak\u0142adzie Karnym w Strzelinie. W po\u0142owie marca 2018 zosta\u0142 przez s\u0105d penitencjarny przy S\u0105dzie Okr\u0119gowym we Wroc\u0142awiu warunkowo zwolniony z odbywania kary i wyszed\u0142 na wolno\u015b\u0107 po 18 latach. 16 maja 2018 S\u0105d Najwy\u017cszy uniewinni\u0142 Tomasza Komend\u0119. Wed\u0142ug wynik\u00f3w sonda\u017cu opublikowanego w marcu 2018 przez Wirtualn\u0105 Polsk\u0119 o sprawie Tomasza Komendy s\u0142ysza\u0142o 89% Polak\u00f3w. Wspomnienia nies\u0142usznie skazanego spisa\u0142 dziennikarz Superwizjera TVN Grzegorz G\u0142uszak w ksi\u0105\u017cce","start_idx":190,"end_idx":265}
{"id":"mrc_1461","question":"kto wynalaz\u0142 wycieraczki samochodowe wikipedia?","answer":"Pierwsze projekty pojawi\u0142y si\u0119 na pocz\u0105tku XX wieku, w 1903 patent zosta\u0142 przyznany Mary Anderson oraz Irlandczykowi Jamesowi Henry'emu Apjohnowi, w 1911 kapitanowi Gladstone'owi Adamsowi, a w 1917 Charlotte Bridgwood. Jedn\u0105 z os\u00f3b, kt\u00f3rym przypisuje si\u0119 ten wynalazek, by\u0142 Polak, J\u00f3zef Hofmann (1876\u20131957)","context":"Wycieraczka \u2013 element wyposa\u017cenia samochodu albo innego pojazdu wyposa\u017conego w przedni\u0105 szyb\u0119 (tramwaj, autobus, trolejbus, lokomotywa, poci\u0105g, samolot, a tak\u017ce statek, prom, barka, koparka, \u0142adowarka, kombajn albo ci\u0105gnik rolniczy), maj\u0105cy za zadanie \u015bcieranie z niej deszczu, m\u017cawki, gradu, \u015bniegu i b\u0142ota podczas jazdy. Pierwsze projekty pojawi\u0142y si\u0119 na pocz\u0105tku XX wieku, w 1903 patent zosta\u0142 przyznany Mary Anderson oraz Irlandczykowi Jamesowi Henry'emu Apjohnowi, w 1911 kapitanowi Gladstone'owi Adamsowi, a w 1917 Charlotte Bridgwood. Jedn\u0105 z os\u00f3b, kt\u00f3rym przypisuje si\u0119 ten wynalazek, by\u0142 Polak, J\u00f3zef Hofmann (1876\u20131957), kt\u00f3rego pomys\u0142 wdro\u017cony zosta\u0142 do seryjnej produkcji w fabryce Forda. == Budowa i dzia\u0142anie == Najcz\u0119\u015bciej stosowana konstrukcja to d\u0142ugi cienki pasek gumy, zwany pi\u00f3rem, rozci\u0105gni\u0119ty na metalowym lub plastikowym uchwycie, kt\u00f3ry przesuwany jest","start_idx":323,"end_idx":629}
{"id":"mrc_1462","question":"jaki portal internetowy jest polski?","answer":"Wirtualna Polska (WP)","context":"Wirtualna Polska (WP) \u2013 pierwszy polskoj\u0119zyczny serwis internetowy, za\u0142o\u017cony w 1995 roku. Obecnie nale\u017cy do sp\u00f3\u0142ki Wirtualna Polska Media S.A., kt\u00f3ra jest cz\u0119\u015bci\u0105 Grupy Wirtualna Polska Holding sp\u00f3\u0142ka akcyjna. Jest to grupa sp\u00f3\u0142ek dzia\u0142aj\u0105cych w mediach i e-commerce. Jest w\u0142a\u015bcicielem portalu \u2013 Wirtualnej Polski. Prowadzi te\u017c portal o2.pl oraz specjalistyczne serwisy tematyczne, takie jak money.pl czy dobreprogramy. W bran\u017cy e-commerce WP dzia\u0142a w zakresie turystyki, mody, urz\u0105dzania wn\u0119trz i projektowania dom\u00f3w, us\u0142ug finansowych oraz motoryzacji. Od 7 maja 2015 roku sp\u00f3\u0142ka Wirtualna Polska Holding jest notowana na Gie\u0142dzie Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w Warszawie. Redaktorem naczelnym Wirtualnej Polski jest Piotr Mie\u015bnik. == Historia == WP stworzyli na Politechnice Gda\u0144skiej Leszek Bogdanowicz, S\u0142awomir Cichy, Marek Borzestowski, Jacek Kawalec i Damian Wo\u017aniak, kt\u00f3rzy poznali","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_1463","question":"jaki surowiec energetyczny nazywany b\u0142\u0119kitnym paliwem?","answer":"Gaz ziemny","context":"Gaz ziemny, zwany r\u00f3wnie\u017c b\u0142\u0119kitnym paliwem albo po prostu gazem \u2013 rodzaj paliwa kopalnego pochodzenia organicznego, gaz zbieraj\u0105cy si\u0119 w skorupie ziemskiej w pok\u0142adach wype\u0142niaj\u0105cych przestrzenie, niekiedy pod wysokim ci\u015bnieniem. Pok\u0142ady gazu ziemnego wyst\u0119puj\u0105 samodzielnie lub towarzysz\u0105 z\u0142o\u017com ropy naftowej lub w\u0119gla kamiennego. Gaz ziemny jest nieodnawialnym \u017ar\u00f3d\u0142em energii. == Charakterystyka == Zawarto\u015b\u0107 sk\u0142adnik\u00f3w jest zmienna i zale\u017cy od miejsca wydobycia, jednak g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem stanowi\u0105cym ponad 90% gazu ziemnego jest zawsze metan. Opr\u00f3cz niego mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 niewielkie ilo\u015bci etanu, propanu, butanu i innych zwi\u0105zk\u00f3w organicznych oraz mineralnych. Gaz ziemny jest bezwonny i jest specjalnie nawaniany przed wprowadzeniem do sieci gazowej w celu u\u0142atwienia wykrycia jego obecno\u015bci w powietrzu. Gaz ziemny jest mniej szkodliwy dla \u015brodowiska ni\u017c inne \u017ar\u00f3d\u0142a energii: emisja","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_1464","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 ma mur chi\u0144ski?","answer":"2400 km","context":"Wielki Mur Chi\u0144ski () \u2013 zbiorcza nazwa system\u00f3w obronnych sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 z zap\u00f3r naturalnych, sieci fort\u00f3w i wie\u017c obserwacyjnych oraz (w najbardziej strategicznych miejscach) mur\u00f3w obronnych z ubitej ziemi, murowanych lub kamiennych, os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu. Tradycyjnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Wielki Mur rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 od Shanhaiguan (nad zatok\u0105 Liaodong) do Jiayuguan w g\u00f3rach Nan Shan na d\u0142ugo\u015bci ok. 2400 km. Nazywany jest te\u017c \u201eMurem 10 000 Li\u201d (10 000 nie powinno by\u0107 tutaj traktowane dos\u0142ownie i oznacza raczej \u201eniesko\u0144czon\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107\u201d muru). W 1987 roku zosta\u0142 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 og\u0142oszono go jednym z siedmiu nowych cud\u00f3w \u015bwiata. Doniesienia prasowe, wed\u0142ug kt\u00f3rych \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 budowli ma wynosi\u0107 8851,8 km i","start_idx":445,"end_idx":452}
{"id":"mrc_1465","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 organizacja mieszczan i rycerstwa pruskiego?","answer":"Zwi\u0105zek Pruski","context":"Zwi\u0105zek Pruski ( lub \"Bund vor Gewalt\") \u2013 organizacja do obrony interes\u00f3w i praw, o kt\u00f3rej powo\u0142aniu zadecydowano na zje\u017adzie ziem i miast pruskich w Elbl\u0105gu 21 lutego 1440 r. Projekt statutu zosta\u0142 ustalony, wyznaczono termin zjazdu celem opiecz\u0119towania aktu na 13 marca, na kt\u00f3ry postanowiono zwo\u0142a\u0107 nieobecne w Elbl\u0105gu okr\u0119gi Prus. Hans von Ziegenberg przewodniczy\u0142 o\u015bmioosobowej delegacji do wielkiego mistrza, kt\u00f3ra przedstawi\u0142a mu konieczno\u015b\u0107 za\u0142o\u017cenia zwi\u0105zku wobec zatarg\u00f3w w Zakonie i zamiar\u00f3w Polak\u00f3w. Delegaci prosili o utrzymanie przywilej\u00f3w i obiecywali wielkiemu mistrzowi pomoc w utrzymaniu si\u0119 przy w\u0142adzy. 14 marca, na kolejnym zje\u017adzie w Kwidzynie pe\u0142nomocnicy wi\u0119kszo\u015bci okr\u0119g\u00f3w i miast, opiecz\u0119towawszy formalny akt utworzenia Zwi\u0105zku Pruskiego (Preussischer Bund), powo\u0142ali go jako konfederacj\u0119 szlachty i miast pruskich skierowan\u0105 przeciw Krzy\u017cakom.","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_1466","question":"czym jest wielki tydzie\u0144?","answer":"Wielki Tydzie\u0144 \u2013 w chrze\u015bcija\u0144stwie uroczysty czas upami\u0119tniaj\u0105cy ostatnie dni Chrystusa, przygotowuj\u0105cy do najwi\u0119kszego \u015bwi\u0119ta chrze\u015bcijan, Zmartwychwstania Pa\u0144skiego.","context":"Wielki Tydzie\u0144 \u2013 w chrze\u015bcija\u0144stwie uroczysty czas upami\u0119tniaj\u0105cy ostatnie dni Chrystusa, przygotowuj\u0105cy do najwi\u0119kszego \u015bwi\u0119ta chrze\u015bcijan, Zmartwychwstania Pa\u0144skiego. Szczeg\u00f3lnym czasem w \"Wielkim Tygodniu\" jest Triduum Paschalne. \"Wielki Tydzie\u0144\", kt\u00f3ry w tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej pojawi\u0142 si\u0119 dopiero w IV wieku, rozpoczyna Niedziela Palmowa, a ko\u0144cz\u0105 nieszpory Wielkiej Niedzieli, zamykaj\u0105ce Triduum Paschalne. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy chrze\u015bcija\u0144stwa wykszta\u0142ci\u0142y w\u0142asn\u0105 bogat\u0105 obrz\u0119dowo\u015b\u0107 zwi\u0105zan\u0105 z okresem Wielkiego Tygodnia. R\u00f3wnie\u017c w tradycji ludowej i regionalnej Wielki Tydzie\u0144 zachowa\u0142 wiele zwyczaj\u00f3w. Poniedzia\u0142ek, wtorek i \u015broda \"Wielkiego Tygodnia\" s\u0105 dniami w spos\u00f3b szczeg\u00f3lny po\u015bwi\u0119conymi pojednaniu. By\u0142 to te\u017c czas wielkich porz\u0105dk\u00f3w, przyozdabiania dom\u00f3w, kt\u00f3re jednak nale\u017ca\u0142o zako\u0144czy\u0107 najp\u00f3\u017aniej we wtorek. W tradycji katolickiej w Wielki Czwartek milkn\u0105 dzwony, kt\u00f3re zast\u0119powane s\u0105 przez klekotanie ko\u0142atek, a po mszy Wieczerzy Pa\u0144skiej nast\u0119puje","start_idx":0,"end_idx":168}
{"id":"mrc_1467","question":"kiedy powsta\u0142o pa\u0144stwo czeskie?","answer":"Pocz\u0105tki pa\u0144stwowo\u015bci czeskiej si\u0119gaj\u0105 IX wieku","context":"Maria\u0144skie \u0141a\u017anie (29,6 \u00b0C). == Historia Czech == Pocz\u0105tki pa\u0144stwowo\u015bci czeskiej si\u0119gaj\u0105 IX wieku, kiedy ksi\u0119stwa czeskie zosta\u0142y zjednoczone przez Przemy\u015blid\u00f3w, panuj\u0105cych do 1306 r. W 1019 r. Brzetys\u0142aw I zjednoczy\u0142 Czechy i Morawy, a w 1085 r. Wratys\u0142aw II zosta\u0142 koronowany na kr\u00f3la. Wtedy te\u017c Czechy wesz\u0142y w sk\u0142ad \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego. W latach 1310\u20131437 na tronie zasiadali Luksemburgowie. Za czas\u00f3w Karola IV Czechy, a przede wszystkim Praga, sta\u0142y si\u0119 centrum \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego prze\u017cywaj\u0105c sw\u00f3j najwi\u0119kszy rozkwit. Reformatorska dzia\u0142alno\u015b\u0107 husyt\u00f3w wywo\u0142a\u0142a wojny religijne z katolikami, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do spadku znaczenia Czech. Od 1526 r. na tronie zasiadali Habsburgowie, kt\u00f3rzy wprowadzili rz\u0105dy absolutystyczne. Po bitwie bia\u0142og\u00f3rskiej w 1620 r. rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 proces rekatolicyzacji i germanizacji kraju, kt\u00f3ry zredukowany zosta\u0142","start_idx":50,"end_idx":97}
{"id":"mrc_1468","question":"czym by\u0142 humanizm?","answer":"nurt filozoficzny lub \u015bwiatopogl\u0105d oparty na racjonalnym my\u015bleniu, kt\u00f3ry wyra\u017ca si\u0119 trosk\u0105 o potrzeby, szcz\u0119\u015bcie, godno\u015b\u0107 i swobodny rozw\u00f3j cz\u0142owieka w jego \u015brodowiskach: spo\u0142ecznym i naturalnym.","context":"Humanizm (z \u0142ac. \"humanus\" 'ludzki' i gr. \"ismos\" 'wiedza, nauka') \u2013 nurt filozoficzny lub \u015bwiatopogl\u0105d oparty na racjonalnym my\u015bleniu, kt\u00f3ry wyra\u017ca si\u0119 trosk\u0105 o potrzeby, szcz\u0119\u015bcie, godno\u015b\u0107 i swobodny rozw\u00f3j cz\u0142owieka w jego \u015brodowiskach: spo\u0142ecznym i naturalnym. Humanizm stawia cz\u0142owieka w roli gospodarza (w sensie eksploatacji ale tak\u017ce ochrony) \u015brodowiska naturalnego, \u015bwiadomego, \u017ce cz\u0142owiek jest jednocze\u015bnie elementem ekosystemu Ziemi. Szczeg\u00f3lne prawa i obowi\u0105zki cz\u0142owieka wynikaj\u0105 wy\u0142\u0105cznie z faktu, \u017ce jest on jedyn\u0105 istot\u0105 na Ziemi, kt\u00f3ra posiada nauk\u0119 i technologi\u0119. Humanizm wyklucza egoizm (indywidualny, pa\u0144stwowy, mi\u0119dzypokoleniowy itd.) i postuluje braterstwo i solidarno\u015b\u0107. Humanizm historyczny \u2013 w w\u0105skim sensie: pr\u0105d filozoficzny, etyczny i kulturowy epoki odrodzenia (humanizm renesansowy). W szerokim sensie: antropocentryczna postawa intelektualna i moralna, wyra\u017caj\u0105ca si\u0119 trosk\u0105 o potrzeby,","start_idx":69,"end_idx":264}
{"id":"mrc_1469","question":"pod czyim natchnieniem powsta\u0142a biblia?","answer":"chrze\u015bcijanie wierz\u0105, \u017ce Biblia nie jest jedynie dzie\u0142em cz\u0142owieka, ale \u017ce istotny udzia\u0142 w jej powstaniu mia\u0142 sam B\u00f3g.","context":"Natchnienie biblijne \u2013 na gruncie chrze\u015bcija\u0144skim poj\u0119cie obja\u015bniaj\u0105ce autorstwo Biblii. Od czas\u00f3w apostolskich chrze\u015bcijanie wierz\u0105, \u017ce Biblia nie jest jedynie dzie\u0142em cz\u0142owieka, ale \u017ce istotny udzia\u0142 w jej powstaniu mia\u0142 sam B\u00f3g. Poszczeg\u00f3lne wyznania i \u015brodowiska chrze\u015bcija\u0144skie r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 w szczeg\u00f3\u0142owych okre\u015bleniach tego, co to dla nich oznacza. Od przyj\u0119cia faktu, \u017ce dana ksi\u0119ga Biblii jest natchniona czy nie, zale\u017cy czy dane wyznanie chrze\u015bcija\u0144skie zalicza j\u0105 do kanonu Pisma \u015awi\u0119tego. == W Biblii == Jednym z cz\u0119\u015bciej cytowanych tekst\u00f3w nowotestamentalnych na temat natchnienia biblijnego jest nast\u0119puj\u0105cy fragment z Drugiego Listu \u015bw. Piotra: Piotr przypisa\u0142 tu tekstom biblijnym charakter prorocki. Aposto\u0142 rozumia\u0142, \u017ce B\u00f3g kierowa\u0142 tymi, kt\u00f3rzy spisali \u201eproroctwo Pisma\u201d, podobnie jak przez swojego Ducha kierowa\u0142 prorokami w Starym Testamencie (por.","start_idx":112,"end_idx":231}
{"id":"mrc_1470","question":"czym jest genealogia?","answer":"jedna z nauk pomocniczych historii, zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem wi\u0119zi rodzinnych mi\u0119dzy lud\u017ami na bazie zachodz\u0105cego mi\u0119dzy nimi pokrewie\u0144stwa i powinowactwa.","context":"Genealogia (z gr. \u03b3\u03b5\u03bd\u03b5\u03ac, \"genos\" \u2013 \u201er\u00f3d\u201d oraz \u03bb\u03cc\u03b3\u03bf\u03c2, \"logos\" \u2013 \u201es\u0142owo\u201d, \u201ewiedza\u201d) \u2013 jedna z nauk pomocniczych historii, zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem wi\u0119zi rodzinnych mi\u0119dzy lud\u017ami na bazie zachodz\u0105cego mi\u0119dzy nimi pokrewie\u0144stwa i powinowactwa. W szczeg\u00f3lno\u015bci przedmiotem zainteresowania genealogii s\u0105 wybrane rodziny i rody, ich pochodzenie, historia oraz wzajemne relacje rodzinne i losy poszczeg\u00f3lnych cz\u0142onk\u00f3w rodziny. Badania genealogiczne prowadzi si\u0119 na podstawie swoistych \u017ar\u00f3de\u0142, w tym zw\u0142aszcza metryk. Po ustaleniu niezb\u0119dnych fakt\u00f3w genealogicznych sporz\u0105dza si\u0119 tablice genealogiczne ukazuj\u0105ce relacje mi\u0119dzy cz\u0142onkami rodziny (np. drzewo genealogiczne). Efekt bada\u0144 mo\u017ce przyj\u0105\u0107 r\u00f3wnie\u017c posta\u0107 innych publikacji papierowych (np. ksi\u0105\u017cka, skrypt, artyku\u0142), a wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie tak\u017ce elektronicznych (np. w programie genealogicznym, na stronie internetowej). Publikacje takie cz\u0119sto s\u0105 uto\u017csamiane z genealogi\u0105 (\"genealogia danej rodziny\"). Prowadzeniem","start_idx":84,"end_idx":237}
{"id":"mrc_1471","question":"jakie wydarzenie zapocz\u0105tkowa\u0142o staro\u017cytno\u015b\u0107?","answer":"powstanie cywilizacji opartej na przekazie pisemnym (czyli schy\u0142ek IV tysi\u0105clecia p.n.e., kiedy to Sumerowie zacz\u0119li stosowa\u0107 pismo klinowe)","context":"Staro\u017cytno\u015b\u0107 \u2013 okres w historii Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki P\u00f3\u0142nocnej nazywany te\u017c antykiem (tylko w odniesieniu do Grecji i Rzymu) i obejmuj\u0105cy dzieje tych region\u00f3w od powstania pierwszych cywilizacji do oko\u0142o V wieku n.e. Ramy czasowe tego okresu nie s\u0105 \u015bci\u015ble okre\u015blone. Tradycyjnie za pocz\u0105tek staro\u017cytno\u015bci uznaje si\u0119 powstanie cywilizacji opartej na przekazie pisemnym (czyli schy\u0142ek IV tysi\u0105clecia p.n.e., kiedy to Sumerowie zacz\u0119li stosowa\u0107 pismo klinowe), dla wcze\u015bniejszych dziej\u00f3w rezerwuj\u0105c termin prehistoria. Nie ma jednej daty ko\u0144cowej, kt\u00f3ra zadowoli\u0142aby wszystkich zainteresowanych tematem. Zwykle wi\u0105zana jest z upadkiem b\u0105d\u017a powa\u017cnymi przemianami cesarstwa rzymskiego. M.in. rok 476, czyli koniec panowania ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa; 395, czyli podzia\u0142 cesarstwa na dwie cz\u0119\u015bci po \u015bmierci Teodozjusza I; pocz\u0105tki arabskich podboj\u00f3w w VII","start_idx":330,"end_idx":470}
{"id":"mrc_1472","question":"co opisuj\u0105 dzieje apostolskie?","answer":"dzieje uczni\u00f3w Chrystusa, formowanie si\u0119 pierwszych wsp\u00f3lnot i rozprzestrzenianie chrze\u015bcija\u0144stwa a\u017c do panowania cesarza Nerona.","context":"Dzieje Apostolskie \u2013 ksi\u0119ga historyczna Nowego Testamentu, zajmuj\u0105ca w kanonie miejsce pi\u0105te. Oryginalny tytu\u0142 grecki, \u03a0\u03c1\u03b1\u03be\u03b5\u03b9\u03c2 (\"Prakseis\", dos\u0142. czyny), znajdujemy ju\u017c w Kodeksie Synaickim z IV stulecia, p\u00f3\u017aniej b\u0119dzie on rozszerzony do formy dzi\u015b u\u017cywanej, \u03a0\u03c1\u03b1\u03be\u03b5\u03b9\u03c2 <\u03c4\u03c9\u03bd> \u0391\u03c0\u03bf\u03c3\u03c4\u03bf\u03bb\u03c9\u03bd (Prakseis Apostolon) \u2013 Czyny Aposto\u0142\u00f3w. Ksi\u0119ga opisuje dzieje uczni\u00f3w Chrystusa, formowanie si\u0119 pierwszych wsp\u00f3lnot i rozprzestrzenianie chrze\u015bcija\u0144stwa a\u017c do panowania cesarza Nerona. Bohaterem (zbiorowym) pierwszych dwunastu rozdzia\u0142\u00f3w jest wsp\u00f3lnota uczni\u00f3w Chrystusa w Jerozolimie, kierowana przez Dwunastu Aposto\u0142\u00f3w, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 aktywno\u015bci\u0105 i znaczeniem Szymon Piotr. Pocz\u0105wszy od rozdzia\u0142u 8. opisano jak nowa nauka przekracza granice Jeruzalem i Judei, docieraj\u0105c m.in. do Samarii i Antiochii Syryjskiej a od rozdzia\u0142u 13. g\u0142\u00f3wnym bohaterem \"Dziej\u00f3w\" staje si\u0119 Saul z Tarsu, dot\u0105d prze\u015bladowca i gorliwy","start_idx":338,"end_idx":467}
{"id":"mrc_1473","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 sprawowa\u0142 sieciech na dworze w\u0142adys\u0142awa hermana?","answer":"piastowa\u0142 funkcj\u0119 palatyna.","context":"wp\u0142ywy na dworze ksi\u0105\u017c\u0119cym W\u0142adys\u0142awa Hermana. W latach 1080\u20131100 piastowa\u0142 funkcj\u0119 palatyna. Palatyn mia\u0142 pod sob\u0105 dw\u00f3r i osob\u0119 ksi\u0119cia, pod nieobecno\u015b\u0107 w\u0142adcy sprawowa\u0142 najwy\u017csze funkcje wojskowe i pa\u0144stwowe. W ambicjach osi\u0105gni\u0119cia godno\u015bci ksi\u0105\u017c\u0119cej pomaga\u0142a mu Judyta Maria, \u017cona Hermana. Prawdopodobnie by\u0142a kochank\u0105 Sieciecha. Do najwy\u017cszych godno\u015bci pa\u0144stwowych wynosi\u0142 tak\u017ce swoich poplecznik\u00f3w. Faktycznie palatyn rz\u0105dzi\u0142 Ksi\u0119stwem; bi\u0142 w\u0142asn\u0105 monet\u0119; by\u0142 pierwszym opiekunem Boles\u0142awa Krzywoustego. W\u0142adys\u0142aw popad\u0142 w zale\u017cno\u015b\u0107 od swojego stronnika, kt\u00f3remu by\u0107 mo\u017ce zawdzi\u0119cza\u0142 wyniesienie na tron. W dzia\u0142alno\u015bci Sieciecha niema\u0142\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142y takie cechy jak \u2013 ambicja, \u017c\u0105dza w\u0142adzy i ch\u0119\u0107 wzbogacenia si\u0119. Dla osi\u0105gni\u0119cia swych cel\u00f3w palatyn potrafi\u0142 u\u017cy\u0107 gwa\u0142townych \u015brodk\u00f3w, maj\u0105cych da\u0107 mu mo\u017cliwo\u015b\u0107 d\u0142ugotrwa\u0142ej w\u0142adzy w kraju. W 1090 Sieciech, z pomoc\u0105 dowodzonego przez siebie","start_idx":66,"end_idx":93}
{"id":"mrc_1474","question":"z kim by\u0142a diana?","answer":"pierwsza \u017cona Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii","context":"Diana Frances Spencer (ur. 1 lipca 1961 w Sandringham, zm. 31 sierpnia 1997 w Pary\u017cu) \u2013 cz\u0142onkini brytyjskiej rodziny kr\u00f3lewskiej, pierwsza \u017cona Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii, syna kr\u00f3lowej Wielkiej Brytanii El\u017cbiety II i Filipa, ksi\u0119cia Edynburga. Matka Wilhelma, ksi\u0119cia Walii oraz Henryka, ksi\u0119cia Sussexu, odpowiednio 1. i 5. osoby w sukcesji do tronu brytyjskiego. Po \u015blubie z Karolem III, w\u00f3wczas ksi\u0119ciem Walii znana jako Diana, ksi\u0119\u017cna Walii (). Diana sta\u0142a si\u0119 osob\u0105 publiczn\u0105 w 1980, b\u0119d\u0105c wymienian\u0105 jako potencjalna kandydatka na \u017con\u0119 dla Karola, nast\u0119pcy tronu Wielkiej Brytanii. Ich \u015blub, maj\u0105cy miejsce 29 lipca 1981 w katedrze \u015bw. Paw\u0142a w Londynie, sta\u0142 si\u0119 mi\u0119dzynarodowym wydarzeniem spo\u0142ecznym, cz\u0119sto okre\u015blanym jako \u201ebajkowy \u015blub\u201d lub \u201e\u015blub stulecia\u201d. W pierwszej po\u0142owie lat 90.","start_idx":131,"end_idx":180}
{"id":"mrc_1475","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 szczytnik?","answer":"Szczytnicy zajmowali si\u0119 wyrobem tarcz.","context":"Szczytnik \u2013 zaw\u00f3d we wczesnym \u015bredniowieczu - przedstawiciel wolnej ludno\u015bci s\u0142u\u017cebnej, pracuj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie na potrzeby dworu ksi\u0105\u017c\u0119cego. Szczytnicy zajmowali si\u0119 wyrobem tarcz. Nazwa szczytnicy prawdopodobnie pochodzi od rodzaju s\u0142owia\u0144skich tarcz zwanych szczytami. Od nazwy tego zawodu wywodzi si\u0119 polskie nazwisko \"Szczytko\", a tak\u017ce nazwy wielu miejscowo\u015bci w Polsce, w kt\u00f3rych zamieszkiwali szczytnicy, na przyk\u0142ad \"Szczytniki (powiat wielicki), Szczytniki (gmina Wi\u015blica)\", dawna wie\u015b s\u0142u\u017cebna Szczytniki we Wroc\u0142awiu.","start_idx":138,"end_idx":177}
{"id":"mrc_1476","question":"w jakiej partii by\u0142 lepper?","answer":"Samoobrony RP","context":"Ligi Polskich Rodzin, Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz cz\u0119\u015bci pos\u0142\u00f3w Sojuszu Lewicy Demokratycznej i niezrzeszonych. Funkcj\u0119 t\u0119 pe\u0142ni\u0142 do 9 maja 2006. W lutym 2006 zosta\u0142 wiceprzewodnicz\u0105cym eurosceptycznego zrzeszenia partii EUDemocrats. 5 maja 2006 po wej\u015bciu Samoobrony RP do koalicji rz\u0105dowej z Prawem i Sprawiedliwo\u015bci\u0105 i Lig\u0105 Polskich Rodzin, Andrzej Lepper zosta\u0142 mianowany wicepremierem i ministrem rolnictwa i rozwoju wsi w rz\u0105dzie Kazimierza Marcinkiewicza. 14 lipca 2006 obj\u0105\u0142 to\u017csame stanowiska w rz\u0105dzie Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego. 21 wrze\u015bnia tego samego roku Jaros\u0142aw Kaczy\u0144ski zapowiedzia\u0142 jego dymisj\u0119, motywuj\u0105c to przedstawieniem nieuzgodnionej wcze\u015bniej, d\u0142ugiej listy \u017c\u0105da\u0144 bud\u017cetowych (podwy\u017cki dla s\u0142u\u017cby zdrowia, nauczycieli, nauki, rent, emerytur, dop\u0142aty do paliwa rolniczego, ubezpieczenia rolnicze, weterynarz w ka\u017cdym powiecie) i nazywaj\u0105c takie zachowanie warcholstwem, na co Andrzej Lepper odparowa\u0142","start_idx":265,"end_idx":278}
{"id":"mrc_1477","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywaj\u0105 z\u0142e i dobre duchy towarzysz\u0105ce konradowi?","answer":"W czasie Wielkiej Improwizacji o Konrada walcz\u0105 dobre i z\u0142e duchy co sugeruje, \u017ce jego kl\u0119ska nie jest ostateczna.","context":"ludzi g\u0142os i j\u0119zyk trudzi\". Nieco dalej Konrad wyznaje z dum\u0105, \u017ce prawdziwa g\u0142\u0119bia jego my\u015bli jest ludziom nie przyst\u0119pna (\"Ty Bo\u017ce, ty naturo! dajcie pos\u0142uchanie.\"). Ta wizja w\u0142asnej niezwyk\u0142o\u015bci (\"Ja mistrz!\") prowadzi go do walki z Bogiem-Losem o pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy. Konrad zarzuca stw\u00f3rcy, \u017ce ten swej w\u0142adzy dla dobra ludzi, narodu nie chce lub nie potrafi u\u017cy\u0107. Zarzuca mu oboj\u0119tno\u015b\u0107 przez wielokrotnie powtarzane oskar\u017cenie \u201emilczysz\u201d. W ostatnich s\u0142owach monologu wyczerpany Konrad zda si\u0119 oskar\u017ca\u0107 Boga o najwi\u0119ksz\u0105 ze zbrodni: o bycie carem, synonimem tyrana. S\u0142owo \"car\" wypowiedziane jest w ostatnim wersie przez diab\u0142a, gdy Konrad pada wycie\u0144czony walk\u0105 z Bogiem. W czasie Wielkiej Improwizacji o Konrada walcz\u0105 dobre i z\u0142e duchy co sugeruje, \u017ce jego kl\u0119ska nie jest ostateczna.","start_idx":672,"end_idx":786}
{"id":"mrc_1478","question":"kto pomaga\u0142 nie\u015b\u0107 krzy\u017c jezusowi?","answer":"Szymon Cyrenejczyk","context":"Szymon Cyrenejczyk \u2013 wed\u0142ug relacji ewangelicznych przypadkowy przechodzie\u0144, kt\u00f3rego \u017co\u0142nierze rzymscy zmusili do pomocy Jezusowi w niesieniu krzy\u017ca. Szymona Cyrenejczyka wspominaj\u0105 Ewangelie: Mt 27,32; Mk 15,21 i \u0141k 23,26; jego synami byli Aleksander i Rufus. == Szymon Cyrenejczyk w literaturze == * Kazimierz Braun (re\u017cyser), \"Cyrenejczyk\" (wiersz) * Giovanni Papini, \"Cyrenejczyk\" (opowiadanie)","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_1479","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 g\u0142\u00f3wna siedziba greckich bog\u00f3w?","answer":"W mitologii greckiej Olimp uwa\u017cany by\u0142 za siedzib\u0119 bog\u00f3w greckich, w tym najwa\u017cniejszego: Zeusa.","context":"si\u0119 mi\u0119dzy dolinami rzek Pinios i Aliakmon, nad Zatok\u0105 Termajsk\u0105. Na zachodzie i po\u0142udniowym zachodzie ko\u0144czy si\u0119 pionowymi \u015bcianami o wysoko\u015bci do 500 metr\u00f3w. Z p\u00f3\u0142nocnych urwisk najwy\u017csza jest \u015bciana Skolio, licz\u0105ca 400 metr\u00f3w. Deniwelacja mi\u0119dzy centrum Litochoro a g\u0142\u00f3wnym szczytem Olimpu wynosi 2620 metr\u00f3w. Masyw Olimpu zbudowany jest z dolnojurajskich (liasowych) ska\u0142 osadowych powsta\u0142ych w p\u0142ytkim morzu epikontynentalnym. Oko\u0142o milion lat temu, w epoce lodowcowej, masyw Olimpu by\u0142 zlodowacony, czego pozosta\u0142o\u015bci\u0105 s\u0105 cyrki lodowcowe. Zbocza g\u00f3r poro\u015bni\u0119te s\u0105 lasami iglastymi, li\u015bciastymi oraz maki\u0105. W wy\u017cszych partiach lasy przechodz\u0105 w \u0142\u0105ki. Olimp jest o\u015brodkiem wypoczynkowo-turystycznym, z za\u0142o\u017conym w 1938 roku parkiem narodowym. == Dzieje zdobywania == W mitologii greckiej Olimp uwa\u017cany by\u0142 za siedzib\u0119 bog\u00f3w greckich, w tym najwa\u017cniejszego: Zeusa.","start_idx":771,"end_idx":867}
{"id":"mrc_1480","question":"kto poszukiwa\u0142 kamienia filozoficznego?","answer":"alchemik","context":"Kamie\u0144 filozoficzny (\u0142ac. \"lapis philosophorum\") \u2013 legendarna substancja od wiek\u00f3w poszukiwana przez alchemik\u00f3w, zamieniaj\u0105ca metale nieszlachetne w szlachetne. Grecki alchemik Zosimos z Panopolis okre\u015bli\u0142 j\u0105 mianem \"xerion\" (\u2192 arab. \"El Iksir\", \u0142ac. \"elixir\", pol. \"eliksir\"). Znany te\u017c jako \"tynktura\" (od \u0142ac. \u201etinctura\u201d \u2013 nalewka). == Poszukiwania == Poszukiwania kamienia filozoficznego zacz\u0119\u0142y si\u0119 ok. I wieku n.e., gdy zatrudnieni w egipskich \u015bwi\u0105tyniach rzemie\u015blnicy podejmowali pr\u00f3by tworzenia imitacji kamieni szlachetnych oraz cennych barwnik\u00f3w. Dysponowali specjalnymi umiej\u0119tno\u015bciami, kt\u00f3re trzymali w sekrecie przed innymi. Ich nastawienie do materii zdradza\u0142o cechy mitologiczne: uwa\u017cali, \u017ce jest ona \u015bwi\u0119ta i o\u017cywiona. Poniewa\u017c nale\u017celi do stanu kap\u0142a\u0144skiego, mieli dost\u0119p do wiedzy hellenistycznej, znali greck\u0105 filozofi\u0119 przyrody. Od Arystotelesa przej\u0119li ide\u0119, \u017ce materia sk\u0142ada si\u0119 z materii (gr. \"hyle\")","start_idx":101,"end_idx":109}
{"id":"mrc_1481","question":"kiedy zmar\u0142 prymas glemp?","answer":"23 stycznia 2013","context":"J\u00f3zef Glemp (ur. 18 grudnia 1929 w Inowroc\u0142awiu, zm. 23 stycznia 2013 w Warszawie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, doktor obojga praw, biskup diecezjalny warmi\u0144ski w latach 1979\u20131981, arcybiskup metropolita gnie\u017anie\u0144ski w latach 1981\u20131992, arcybiskup metropolita warszawski w latach 1981\u20132006, prymas Polski w latach 1981\u20132009, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Polski w latach 1981\u20132004, kardyna\u0142 prezbiter od 1983, od 2006 arcybiskup senior archidiecezji warszawskiej. Kawaler Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 i wykszta\u0142cenie === Urodzi\u0142 si\u0119 18 grudnia 1929 w Inowroc\u0142awiu. Podczas okupacji niemieckiej pracowa\u0142 jako robotnik przymusowy w niemieckim gospodarstwie rolnym. Po wyzwoleniu, od marca 1945 do 1950 by\u0142 uczniem Pa\u0144stwowego Gimnazjum i Liceum im. Jana Kasprowicza w Inowroc\u0142awiu. W latach 1950\u20131952 odby\u0142 studia filozoficzne w Prymasowskim Wy\u017cszym Seminarium Duchownym","start_idx":53,"end_idx":69}
{"id":"mrc_1482","question":"czym wed\u0142ug przepisu ma by\u0107 udekorowana wuzetka?","answer":"\u201ekleksami\u201d z bitej \u015bmietany","context":"ciasto jest poddawane obr\u00f3bce termicznej w temperaturze ok. 180 \u00b0C. Po upieczeniu i ostygni\u0119ciu ciasto jest nas\u0105czane ponczem. Mo\u017ce to by\u0107 syrop z cukru, cytryny, zapachu rumowego i spirytusu. G\u00f3rne powierzchnie dolnego (opcjonalnie) i g\u00f3rnego blatu smaruje si\u0119 cienko marmolad\u0105 lub d\u017cemem, a ca\u0142o\u015b\u0107 przek\u0142ada si\u0119 bit\u0105 \u015bmietan\u0105. G\u00f3rny blat pokrywany jest dodatkowo pomad\u0105 czekoladow\u0105. Po zastygni\u0119ciu pomada powinna by\u0107 chrupi\u0105ca, b\u0119dzie to wi\u0119c np. lukier z czekolad\u0105. Wed\u0142ug innej metody przygotowania wuzetki, biszkopt nas\u0105cza si\u0119 czekolad\u0105. Na ko\u0144cu wuzetk\u0119 kroi si\u0119 na kwadratowe kawa\u0142ki uzyskuj\u0105c w ten spos\u00f3b ciastka, kt\u00f3re dekoruje si\u0119 \u201ekleksami\u201d z bitej \u015bmietany wyci\u015bni\u0119tej ze szprycy. == W kulturze masowej == Ciastko by\u0142o sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 w menu warszawskich kawiarni okresu PRL, co pokazano m.in. w komedii","start_idx":644,"end_idx":671}
{"id":"mrc_1483","question":"kto b\u0119dzie prowadzil jeden z dziesi\u0119ciu?","answer":"Tadeusz Maria Sznuk","context":"Tadeusz Maria Sznuk (ur. 16 lipca 1943 w Kielcach) \u2013 polski dziennikarz radiowy, prezenter telewizyjny, lektor filmowy i pilot, z wykszta\u0142cenia elektronik. Prowadz\u0105cy teleturniej \"Jeden z dziesi\u0119ciu\" (od 1994). == \u017byciorys == Syn Stanis\u0142awa. Pochodzi z Kielc. Absolwent XXX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego im. Jana \u015aniadeckiego w Warszawie (1960). W 1970 uko\u0144czy\u0142 studia na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej z tytu\u0142em zawodowym magistra in\u017cyniera elektronika. W latach 1959\u20131964 pracowa\u0142 jako lektor i reporter Rozg\u0142o\u015bni Harcerskiej. Od 1969 zwi\u0105zany z Polskim Radiem jako lektor, dziennikarz i komentator (gdzie prowadzi\u0142 m.in. audycj\u0119 \"MiniMax\"), a od 1973 w Programie 1. Pod kierunkiem Aleksandra Tarnawskiego wraz z Andrzejem Matulem, Mieczys\u0142awem Marciniakiem i Piotrem Sadowskim tworzy\u0142 w 1973 audycj\u0119 \"Sygna\u0142y dnia\" w Programie 1. Popularno\u015b\u0107 przynios\u0142a mu inna","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_1484","question":"jak na pocz\u0105tku swojego powstania nazywa\u0142 si\u0119 nowy jork?","answer":"w 1626 roku nadali oni mu nazw\u0119 Nowego Amsterdamu.","context":"z wrze\u015bnia 2011 roku m\u00f3wi\u0142y, \u017ce \u0142\u0105czna liczba wyszuka\u0144 dla has\u0142a \u201eNowy Jork\u201d wynios\u0142a 4,6 miliarda. Historyczne korzenie Nowego Jorku si\u0119gaj\u0105 roku 1624, kiedy miasto zosta\u0142o za\u0142o\u017cone jako faktoria handlowa przez holenderskich kolonist\u00f3w; w 1626 roku nadali oni mu nazw\u0119 Nowego Amsterdamu. W 1664 roku kontrol\u0119 nad miastem, a tak\u017ce otaczaj\u0105cymi je terenami, przej\u0119li Anglicy. Po tym, jak kr\u00f3l angielski Karol II Stuart przekaza\u0142 te ziemie swojemu bratu, Jakubowi II \u2013 ksi\u0119ciu Yorku, nazw\u0119 Nowy Amsterdam zmieniono na Nowy Jork. W latach 1785\u20131790 Nowy Jork pe\u0142ni\u0142 rol\u0119 stolicy Stan\u00f3w Zjednoczonych. Pocz\u0105wszy od 1790 roku Nowy Jork pozostaje najwi\u0119kszym ameryka\u0144skim miastem. Wiele miejsc w Nowym Jorku jest atrakcyjnych dla turyst\u00f3w. Odwiedza je ponad 60 milion\u00f3w os\u00f3b rocznie. Times Square, okre\u015blany mianem","start_idx":238,"end_idx":288}
{"id":"mrc_1485","question":"z czego s\u0142yn\u0105\u0142 kr\u00f3l salomon?","answer":"Wed\u0142ug tradycji biblijnej s\u0142yn\u0105\u0142 z m\u0105dro\u015bci.","context":"Salomon (, \"Szlomoh\", , \"Sulayman\", \"Sulaiman\", \"S\u00fcleyman\", \"Solyman\"; ur. ok. 1000 p.n.e., zm. ok. 931 p.n.e.) \u2013 prorok biblijny oraz Koranu, kr\u00f3l Izraela, syn i nast\u0119pca kr\u00f3la Dawida; tzw. wielki budowniczy, ze wzgl\u0119du na wybudowanie wielkiej \u015bwi\u0105tyni w Jerozolimie. Sw\u00f3j dw\u00f3r uczyni\u0142 o\u015brodkiem kultury, g\u0142\u00f3wnie literatury. Wed\u0142ug tradycji biblijnej s\u0142yn\u0105\u0142 z m\u0105dro\u015bci. Na lata jego panowania przypada najwi\u0119ksza \u015bwietno\u015b\u0107 monarchii hebrajskiej. Nale\u017cy zauwa\u017cy\u0107, \u017ce niemal wszystko, co wiadomo o Salomonie, pochodzi z Biblii (g\u0142\u00f3wnie z Pierwszej Ksi\u0119gi Kr\u00f3lewskiej 1-11 i Drugiej Ksi\u0119gi Kronik 1-9); inne \u017ar\u00f3d\u0142a historyczne s\u0105 nieliczne i niepewne. == Daty panowania == Daty panowania Salomona nie s\u0105 pewne. Proponuje si\u0119 lata 973\u2013935 p.n.e. (V. di Giovanni, G. Pretto), 970\u2013931 p.n.e. (V. Pavlovsky, E. Vogt, B. Andre-Salvini, J.E.","start_idx":326,"end_idx":370}
{"id":"mrc_1486","question":"co oznacza iiii?","answer":"Na cyferblatach zegar\u00f3w opisywanych liczbami rzymskimi tradycyjnie stosuje si\u0119 oznaczenie IIII dla godziny czwartej zamiast IV","context":"oraz \u0142 (skre\u015blone l). W typografii XVIII-wiecznej na kartach tytu\u0142owych ksi\u0105\u017cek spotykany jest wariant zapisu tych liczb z zastosowaniem odwr\u00f3conej litery C: * 1000 CI\u0186 (opr\u00f3cz M), * 500 I\u0186 (opr\u00f3cz D). Przyj\u0119te by\u0142o tak\u017ce (obecnie rzadko\u015b\u0107) oddzielanie kropk\u0105 i spacj\u0105 cz\u0119\u015bci liczby oznaczaj\u0105cych tysi\u0105ce, setki i dziesi\u0105tki z jedno\u015bciami, np. M. DC. LXI = 1661. === \u201eIIII\u201d na tarczach zegar\u00f3w === [[plik:Wells_cathedral_interior_103.jpg|thumb|200px|24-godzinna tarcza zegara wewn\u0105trz [[katedra w Wells|katedry w Wells]]]] Na cyferblatach zegar\u00f3w opisywanych liczbami rzymskimi tradycyjnie stosuje si\u0119 oznaczenie IIII dla godziny czwartej zamiast IV, co jest sprzeczne z og\u00f3lnie przyj\u0119tym systemem zapisu. Istnieje kilka wyja\u015bnie\u0144 tego odst\u0119pstwa: * W wielu przypadkach zapis IIII jest stosowany, jako spe\u0142nienie kanonu ustanowionego przez najstarszy istniej\u0105cy zegar znajduj\u0105cy si\u0119 w katedrze","start_idx":523,"end_idx":649}
{"id":"mrc_1487","question":"jakiego pochodzenia by\u0142a maryja?","answer":"Biblia nie m\u00f3wi jednoznacznie o przynale\u017cno\u015bci Marii do kt\u00f3regokolwiek pokolenia Izraela.","context":"Maria z Nazaretu (hebr. Miriam, \"Mariam\"; , \"Mari\u00e1m\", \"Mar\u00eda\"; \"Marjam\") (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie lub Seforis, zm. po 30 n.e. wed\u0142ug tradycji w Efezie) \u2013 matka Jezusa Chrystusa, \u017cona J\u00f3zefa z Nazaretu, jedna z g\u0142\u00f3wnych os\u00f3b w wierze wielu wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich, znana tak\u017ce w innych religiach (np. w islamie, bahaizmie i kaodaizmie). Maria wymieniana jest w Modlitwie Eucharystycznej () Kanonu rzymskiego, a tak\u017ce w ka\u017cdej pozosta\u0142ej Modlitwie eucharystycznej. Tej postaci przydawany jest tytu\u0142 Theotokos, czyli Matki Bo\u017cej, kt\u00f3ry przyzna\u0142 jej sob\u00f3r efeski. == \u017bycie Marii w Biblii i tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej == === Pochodzenie, dzieci\u0144stwo, rodzina === Biblia nie m\u00f3wi jednoznacznie o przynale\u017cno\u015bci Marii do kt\u00f3regokolwiek pokolenia Izraela. Komentarz w Biblii Tysi\u0105clecia interpretuje \u0141k 1,32 i Rz 1,3 jako","start_idx":667,"end_idx":756}
{"id":"mrc_1488","question":"w jakiej wadze jest mcgregor?","answer":"zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA) wagi pi\u00f3rkowej, lekkiej i p\u00f3\u0142\u015bredniej","context":"Conor Anthony McGregor (ur. 14 lipca 1988 w Dublinie) \u2013 irlandzki zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA) wagi pi\u00f3rkowej, lekkiej i p\u00f3\u0142\u015bredniej, mistrz Cage Warriors w wadze pi\u00f3rkowej i lekkiej (2012) oraz Ultimate Fighting Championship w wadze pi\u00f3rkowej (2015) i lekkiej (2016). Znany z niekonwencjonalnego stylu walki oraz nokautuj\u0105cego ciosu. == Wczesne lata == Urodzi\u0142 si\u0119 w Dublinie w dzielnicy Crumlin jako syn Margaret McGregor i Anthony\u2019ego J. \u201eTony\u2019ego\u201d McGregora. Ma dwie siostry, Erin i Aoife. Pocz\u0105tkowo by\u0142 pasjonatem pi\u0142ki no\u017cnej i gra\u0142 w zespole Lourdes Celtic Football Club. W dzieci\u0144stwie by\u0142 ofiar\u0105 zn\u0119cania si\u0119 i by\u0142 bity przez innych uczni\u00f3w swojej szko\u0142y. W wieku 15 lat zacz\u0105\u0142 uprawia\u0107 Kickboxing i trenowa\u0107 Jujutsu. W 2006 roku wraz z rodzicami przeprowadzi\u0142 si\u0119","start_idx":66,"end_idx":141}
{"id":"mrc_1489","question":"jak inaczej nazywano zwz w 1942?","answer":"Armi\u0119 Krajow\u0105.","context":"Zwi\u0105zek Walki Zbrojnej (w skr\u00f3cie ZWZ, krypt. \u201eSSS\u201d) \u2013 Si\u0142y Zbrojne w Kraju podczas II wojny \u015bwiatowej, w okresie od 13 listopada 1939 do 14 lutego 1942, a nast\u0119pnie przemianowane na Armi\u0119 Krajow\u0105. ZWZ powsta\u0142o jako konsekwencja raportu Micha\u0142a Tokarzewskiego, przekazanego przez marsza\u0142ka Rydza-\u015amig\u0142ego gen. Sikorskiemu, w kt\u00f3rym Tokarzewski informowa\u0142 o powstaniu S\u0142u\u017cby Zwyci\u0119stwu Polski. Sikorski przypuszczaj\u0105c, \u017ce Tokarzewski wiedzia\u0142 w chwili sporz\u0105dzenia raportu, \u017ce Naczelnym Wodzem zosta\u0142 ju\u017c Sikorski, a raport otrzyma\u0142 najpierw Rydz-\u015amig\u0142y, uzna\u0142, \u017ce jest to objaw nielojalno\u015bci Tokarzewskiego. Obawiaj\u0105c si\u0119 braku kontroli ze swej strony nad t\u0105 organizacj\u0105, rozwi\u0105za\u0142 SZP, a w jej miejsce powo\u0142a\u0142 ZWZ. == Organizacja == Po rozwi\u0105zaniu S\u0142u\u017cby Zwyci\u0119stwu Polski, powo\u0142any w jej miejsce Zwi\u0105zek Walki Zbrojnej by\u0142 formalnie dowodzony z Pary\u017ca.","start_idx":183,"end_idx":197}
{"id":"mrc_1490","question":"ile p\u00f3l ma klasyczna szachownica?","answer":"64","context":"__NOTOC__ Szachownica \u2013 w szachach klasycznych i warcabach kwadratowa 64-polowa plansza, sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z 8 poziomych rz\u0119d\u00f3w i 8 pionowych kolumn (rz\u0119dy i kolumny nazywane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c liniami). Pola te s\u0105 przemiennie jasne i ciemne (dla ujednolicenia nazywane kolorem bia\u0142ym i czarnym). Ka\u017cda linia p\u00f3l w pionie oznaczona jest w notacji algebraicznej liter\u0105 (od a do h), natomiast liniom p\u00f3l w poziomie przyporz\u0105dkowane s\u0105 cyfry (od 1 do 8). Dzi\u0119ki temu ka\u017cde pole ma swoj\u0105 wsp\u00f3\u0142rz\u0119dn\u0105 i mo\u017ce by\u0107 w \u0142atwy spos\u00f3b zlokalizowane. Pole a1 jest koloru czarnego i znajduje si\u0119 zawsze w lewym dolnym rogu szachownicy (dla zawodnika graj\u0105cego bia\u0142ymi bierkami). Standardowy wymiar szachownicy wynosi ok. 50 \u00d7 50 cm. Opr\u00f3cz linii pionowych i poziomych na szachownicy istniej\u0105 r\u00f3wnie\u017c","start_idx":70,"end_idx":72}
{"id":"mrc_1491","question":"gdzie \u017cyj\u0105 ma\u0142\u017ce?","answer":"Ma\u0142\u017ce \u017cyj\u0105 we wszystkich strefach geograficznych, wy\u0142\u0105cznie w \u015brodowisku wodnym.","context":"Wyst\u0119powanie == Ma\u0142\u017ce \u017cyj\u0105 we wszystkich strefach geograficznych, wy\u0142\u0105cznie w \u015brodowisku wodnym. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w zasiedla przybrze\u017cne p\u0142ycizny w wodach morskich, cz\u0119sto stanowi\u0105c g\u0142\u00f3wny element fauny dennej. Mniej licznie wyst\u0119puj\u0105 w g\u0142\u0119binach morskich i w wodach s\u0142odkich lub s\u0142onawych. Gatunki wyst\u0119puj\u0105ce w wodach \u015br\u00f3dl\u0105dowych Polski wymieniono w odr\u0119bnym artykule. Ma\u0142\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego: * astarta p\u00f3\u0142nocna (\"Astarte borealis\") \u2013 gatunek g\u0142\u0119binowy * astarta zachodnia (\"Astarte elliptica\") \u2013 gatunek g\u0142\u0119binowy * cyprina islandzka (\"Arctica islandica\") \u2013 gatunek g\u0142\u0119binowy * ma\u0142giew piasko\u0142az (\"Mya arenaria\") * omu\u0142ek jadalny (\"Mytilus edulis\") * rogowiec ba\u0142tycki (\"Macoma balthica\") * rogowiec wapienny (\"Macoma calcarea\") \u2013 gatunek g\u0142\u0119binowy * serc\u00f3wka drobna (\"Parvicardium hauniense\") \u2013 endemit Ba\u0142tyku * serc\u00f3wka jadalna (\"Cerastoderma edule\") * serc\u00f3wka pospolita (\"Cerastoderma glaucum\") == Budowa == Cia\u0142o","start_idx":16,"end_idx":96}
{"id":"mrc_1492","question":"kto by\u0142 dla zygmunta iii wazy g\u0142\u00f3wnym rywalem do polskiego tronu?","answer":"arcyksi\u0105\u017c\u0119 Maksymilian","context":"nie licz\u0105c si\u0119 z prawem zakonnym zacz\u0105\u0142 u\u017cywa\u0107 insygni\u00f3w wielkiego mistrza i w oficjalnej tytulaturze nazywa\u0107 siebie wielkim mistrzem. === Pretendent do tronu polskiego === W 1586 roku po \u015bmierci Stefana Batorego Maksymilian III zosta\u0142 jednym z czterech kandydat\u00f3w dynastii habsburskiej do tronu polskiego. Podczas wolnej elekcji na polu elekcyjnym w Woli w sierpniu 1587 roku arcyksi\u0105\u017c\u0119 Maksymilian sta\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnym rywalem kr\u00f3lewicza szwedzkiego Zygmunta Wazy. Popiera\u0142y go: szlachta litewska, wi\u0119kszo\u015b\u0107 biskup\u00f3w oraz wp\u0142ywowy r\u00f3d ma\u0142opolski Zborowskich. 19 sierpnia 1587 prymas Polski Stanis\u0142aw Karnkowski og\u0142osi\u0142 kr\u00f3lem Polski Zygmunta Waz\u0119. Decyzja ta nie spotka\u0142a si\u0119 jednak z aprobat\u0105 obozu prohabsburskiego przewodzonego przez braci Andrzeja, Jana i Krzysztofa Zborowskich, kt\u00f3ry po zako\u0144czeniu zgromadzenia szlacheckiego pozosta\u0142 na polu elekcyjnym. 22 sierpnia 1587 stronnik","start_idx":377,"end_idx":399}
{"id":"mrc_1493","question":"czym \u017cywi si\u0119 kuna?","answer":"Kuny poluj\u0105 g\u0142\u00f3wnie na ma\u0142e ssaki (gryzonie, szczeg\u00f3lnie nornice i wiewi\u00f3rki), ptaki, owady, \u017caby, w\u0119\u017ce i \u015blimaki, Nie gardz\u0105 padlin\u0105, ani owocami (w sezonie, jagody stanowi\u0105 nawet 30% pokarmu).","context":"M\u0142ode komunikuj\u0105 si\u0119 z matk\u0105 za pomoc\u0105 \u0107wierkania. Jest to zwierz\u0119 wszystko\u017cerne, poluje noc\u0105. Kuny poluj\u0105 g\u0142\u00f3wnie na ma\u0142e ssaki (gryzonie, szczeg\u00f3lnie nornice i wiewi\u00f3rki), ptaki, owady, \u017caby, w\u0119\u017ce i \u015blimaki, Nie gardz\u0105 padlin\u0105, ani owocami (w sezonie, jagody stanowi\u0105 nawet 30% pokarmu). W Szkocji cz\u0119sto do tego jad\u0142ospisu dochodz\u0105 kraby, szkar\u0142upnie i skorupiaki. Latem i jesieni\u0105 jedzenie jest gromadzone. Na Wyspach Brytyjskich stwierdzono, \u017ce odrodzenie si\u0119 populacji kun le\u015bnych skutecznie ogranicza liczebno\u015b\u0107 inwazyjnej wiewi\u00f3rki szarej, a to sprzyja rodzimej wiewi\u00f3rce rudej. Na wolno\u015bci kuna \u017cyje \u015brednio 8\u201310 lat, w niewoli \u2013 do 15. Jej naturalnymi wrogami s\u0105: wilk szary, pies i lis. == Rozmna\u017canie == Krycie odbywa si\u0119 w lipcu i sierpniu. Ci\u0105\u017ca przed\u0142u\u017cona trwa nawet 9 miesi\u0119cy, ale","start_idx":95,"end_idx":289}
{"id":"mrc_1494","question":"co jest 11 listopada?","answer":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918).","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918). \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione ustaw\u0105 z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustaw\u0105 Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywr\u00f3cono je ustaw\u0105 w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci by\u0142o procesem stopniowym. Wyb\u00f3r 11 listopada uzasadni\u0107 mo\u017cna zbiegiem wydarze\u0144 w Polsce z zako\u0144czeniem I wojny \u015bwiatowej dzi\u0119ki zawarciu rozejmu w Compi\u00e8gne 11 listopada 1918, piecz\u0119tuj\u0105cego ostateczn\u0105 kl\u0119sk\u0119 Niemiec. Dzie\u0144 wcze\u015bniej przyby\u0142 do Warszawy J\u00f3zef Pi\u0142sudski. W tych dw\u00f3ch dniach, 10 i 11 listopada 1918, nar\u00f3d polski u\u015bwiadomi\u0142 sobie w pe\u0142ni odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci, a nastr\u00f3j g\u0142\u0119bokiego","start_idx":0,"end_idx":192}
{"id":"mrc_1495","question":"jak rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 grzyby?","answer":"Grzyby charakteryzuje du\u017ca r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 sposob\u00f3w rozmna\u017cania. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich mo\u017ce rozmna\u017ca\u0107 si\u0119 zar\u00f3wno p\u0142ciowo, jak i bezp\u0142ciowo.","context":"sklerocja, owocniki. Jednak cia\u0142o grzyb\u00f3w nie wykazuje zr\u00f3\u017cnicowania na tkanki i narz\u0105dy \u2013 grzyby s\u0105 plechowcami. Grzyby mog\u0105 oddycha\u0107 tlenowo lub beztlenowo (dro\u017cd\u017ce). W wyniku oddychania pozyskuj\u0105 energi\u0119 niezb\u0119dn\u0105 do \u017cycia. Oddychanie beztlenowe to fermentacja. W jej wyniku powstaj\u0105: alkohol etylowy i . == Rozmna\u017canie == Grzyby charakteryzuje du\u017ca r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 sposob\u00f3w rozmna\u017cania. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich mo\u017ce rozmna\u017ca\u0107 si\u0119 zar\u00f3wno p\u0142ciowo, jak i bezp\u0142ciowo. U wielu grup grzyb\u00f3w rozmna\u017canie bezp\u0142ciowe ma bardzo du\u017ce znaczenie \u2013 wyst\u0119puje jako g\u0142\u00f3wny spos\u00f3b rozmna\u017cania, pozwalaj\u0105cy na szybkie zasiedlenie substratu. W przypadku niekt\u00f3rych gatunk\u00f3w rozmna\u017canie bezp\u0142ciowe jest w og\u00f3le nieznane. Posta\u0107 grzyba rozmna\u017caj\u0105c\u0105 si\u0119 bezp\u0142ciowo nazywa si\u0119 anamorf\u0105, a posta\u0107 rozmna\u017caj\u0105ca si\u0119 p\u0142ciowo to teleomorfa. U mikroskopijnych grzyb\u00f3w paso\u017cytniczych z regu\u0142y paso\u017cytem jest anamorfa, teleomorfa (je\u015bli","start_idx":326,"end_idx":458}
{"id":"mrc_1496","question":"czego dotyczy\u0142 uk\u0142ad monachijski?","answer":"dotycz\u0105ce przy\u0142\u0105czenia cz\u0119\u015bci terytori\u00f3w Czechos\u0142owacji do Rzeszy Niemieckiej.","context":"Uk\u0142ad monachijski (dyktat monachijski) \u2013 porozumienie zawarte podczas konferencji w Monachium w dniach 29\u201330 wrze\u015bnia 1938 dotycz\u0105ce przy\u0142\u0105czenia cz\u0119\u015bci terytori\u00f3w Czechos\u0142owacji do Rzeszy Niemieckiej. Zosta\u0142 zawarty pomi\u0119dzy Niemcami, W\u0142ochami, Wielk\u0105 Brytani\u0105 i Francj\u0105, przy nieobecno\u015bci Czechos\u0142owacji, pomimo \u017ce jej terytorium pa\u0144stwowe i suwerenno\u015b\u0107 nad nim by\u0142y przedmiotem konferencji. == Przyczyny zwo\u0142ania konferencji == Konferencja dotyczy\u0142a sprawy Niemc\u00f3w sudeckich, kt\u00f3rzy od zako\u0144czenia I wojny \u015bwiatowej mieszkali na obszarze nowo utworzonej Pierwszej Republiki Czechos\u0142owackiej. W 1921 r. mieszka\u0142o tam 3 218 000 Niemc\u00f3w, kt\u00f3rzy stanowili 23,6% ludno\u015bci pa\u0144stwa. W 1930 r. na terenie Czechos\u0142owacji mieszka\u0142o 3 231 688 Niemc\u00f3w. Ich odsetek spad\u0142 do 22,3% ludno\u015bci pa\u0144stwa. Kraj Sudet\u00f3w, obszar pogranicza ci\u0105gn\u0105cego si\u0119 wzd\u0142u\u017c granic z Niemcami i Federalnym Pa\u0144stwem Austriackim, zamieszkany by\u0142","start_idx":123,"end_idx":201}
{"id":"mrc_1497","question":"gdzie znajduje sie korona cierniowa?","answer":"Relikwie korony cierniowej, przechowywane w katedrze Notre-Dame w Pary\u017cu","context":"Korona cierniowa \u2013 jeden z chrze\u015bcija\u0144skich atrybut\u00f3w-symboli m\u0119cze\u0144stwa Jezusa Chrystusa; w j\u0119zyku potocznym symbol cierpienia. Relikwie korony cierniowej, przechowywane w katedrze Notre-Dame w Pary\u017cu, s\u0105 obr\u0119cz\u0105 o \u015brednicy oko\u0142o 21 cm i maj\u0105 form\u0119 splecionych uschni\u0119tych ga\u0142\u0105zek. == Historia == Wed\u0142ug Biblii korona cierniowa upleciona zosta\u0142a przez \u017co\u0142nierzy Poncjusza Pi\u0142ata prawdopodobnie z ro\u015bliny \"Ziziphus spina-christi\" (\u201ea \u017co\u0142nierze upletli koron\u0119 z cierni i w\u0142o\u017cyli Mu j\u0105 na g\u0142ow\u0119\u201d J 19,2) zaraz po wyroku, kt\u00f3rym Jezus zosta\u0142 skazany na ch\u0142ost\u0119. Korzystaj\u0105c z okazji, \u017co\u0142nierze za\u0142o\u017cyli Jezusowi na g\u0142ow\u0119 koron\u0119 cierniow\u0105, w\u0142o\u017cyli na niego szkar\u0142atny p\u0142aszcz, do r\u0119ki dali mu trzcin\u0119 i podchodz\u0105c, na\u015bmiewali si\u0119 z niego, pluli na\u0144 i bili trzcin\u0105 po g\u0142owie (por. J 19,1-3). Korona cierniowa towarzyszy\u0142a Jezusowi w drodze","start_idx":129,"end_idx":201}
{"id":"mrc_1498","question":"jaki warunek musia\u0142 spe\u0142ni\u0107 orfeusz by wyj\u015b\u0107 z podziemia?","answer":"Orfeusz mia\u0142 z ni\u0105 wyj\u015b\u0107 z podziemi, id\u0105c pierwszy i nie ogl\u0105daj\u0105c si\u0119 za siebie.","context":"le\u015bne opowiedzia\u0142y o tym Orfeuszowi, kt\u00f3ry to niezw\u0142ocznie uda\u0142 si\u0119 do podziemnego \u015bwiata zmar\u0142ych. Orfeusz b\u0142aga\u0142 Hadesa o jej powr\u00f3t na ziemi\u0119: zmi\u0119kczy\u0142 wol\u0119 boga podziemi i jego \u017cony Persefony \u017ca\u0142osn\u0105 pie\u015bni\u0105. Pluton zgodzi\u0142 si\u0119 wyda\u0107 Eurydyk\u0119 pod jednym warunkiem \u2013 Orfeusz mia\u0142 z ni\u0105 wyj\u015b\u0107 z podziemi, id\u0105c pierwszy i nie ogl\u0105daj\u0105c si\u0119 za siebie. Gdy jednak ma\u0142\u017conkowie zbli\u017cali si\u0119 do wyj\u015bcia i wida\u0107 ju\u017c by\u0142o \u015bwiat\u0142o s\u0142o\u0144ca, Orfeusz \u2013 wbrew zakazowi \u2013 obejrza\u0142 si\u0119, by ujrze\u0107 twarz Eurydyki i utraci\u0142 sw\u0105 \u017con\u0119 na zawsze. Mit o Eurydyce i Orfeuszu by\u0142 wielokrotnie wykorzystywany w kulturze, upodoba\u0142a go sobie zw\u0142aszcza opera. W 1600 roku powsta\u0142a druga opera Jacopo Periego i r\u00f3wnocze\u015bnie druga opera w historii, a pierwsza zachowana, zatytu\u0142owana w\u0142a\u015bnie","start_idx":271,"end_idx":352}
{"id":"mrc_1499","question":"ile konkurencji p\u0142ywackich rozgrywanych jest na igrzyskach olimpijskich?","answer":"Rozegrano jedena\u015bcie konkurencji (sze\u015b\u0107 m\u0119skich i pi\u0119\u0107 kobiecych), tym samym program konkurencji p\u0142ywackich nie r\u00f3\u017cni\u0142 si\u0119 od tego zorganizowanego w Los Angeles.","context":"Wyniki zawod\u00f3w p\u0142ywackich podczas XI Letnich Igrzysk Olimpijskich rozgrywanych w Berlinie. Rozegrano jedena\u015bcie konkurencji (sze\u015b\u0107 m\u0119skich i pi\u0119\u0107 kobiecych), tym samym program konkurencji p\u0142ywackich nie r\u00f3\u017cni\u0142 si\u0119 od tego zorganizowanego w Los Angeles. == Tabela medalowa == == Wyniki == === M\u0119\u017cczy\u017ani === === Kobiety ===","start_idx":91,"end_idx":252}
{"id":"mrc_1500","question":"ile bramek zdoby\u0142 pele?","answer":"Wyst\u0105pi\u0142 w 91 oficjalnych meczach reprezentacji narodowej i strzeli\u0142 w nich 77 bramek.","context":"Pel\u00e9 nie m\u00f3g\u0142 rozwin\u0105\u0107 skrzyde\u0142, gdy\u017c pada\u0142 ofiar\u0105 fauli. W czasie tych mistrzostw, Pele strzeli\u0142 jedn\u0105 bramk\u0119, a Brazylia nie wysz\u0142a z grupy. Na kolejne mistrzostwa \u015bwiata w Meksyku, mimo deklaracji, \u017ce na nich nie wyst\u0105pi, pojecha\u0142. Zdoby\u0142 tam mistrzostwo, a dru\u017cyna, w kt\u00f3rej gra\u0142, uchodzi za jedn\u0105 z najlepszych w historii. Po zako\u0144czeniu mistrzostw zrezygnowa\u0142 z wyst\u0119p\u00f3w w reprezentacji. Wyst\u0105pi\u0142 w 91 oficjalnych meczach reprezentacji narodowej i strzeli\u0142 w nich 77 bramek. Razem z dru\u017cyn\u0105 Brazylii zanotowa\u0142 66 zwyci\u0119stw, 14 remis\u00f3w i 11 pora\u017cek. Gole strzela\u0142 w 51 meczach (w 40 nie wpisa\u0142 si\u0119 na list\u0119 strzelc\u00f3w), siedmiokrotnie popisuj\u0105c si\u0119 hat trickiem (w tym dwukrotnie w meczach z Francj\u0105). Dwana\u015bcie razy zdoby\u0142 2 bramki, a 32 razy jednego gola.","start_idx":394,"end_idx":480}
{"id":"mrc_1501","question":"w kt\u00f3rym roku warszawa zosta\u0142a oficjalnie stolic\u0105 polski?","answer":"Od 1952 r.","context":"a po kl\u0119sce Francji w czerwcu 1940 \u2013 w Londynie. (6 lipca 1945, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone wycofa\u0142y uznanie dyplomatyczne Rz\u0105du RP na uchod\u017astwie, uznaj\u0105c natomiast Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej). W czasie II wojny \u015bwiatowej tymczasow\u0105 siedzib\u0105 komunistycznych w\u0142adz centralnych by\u0142 Lublin (w okresie lipiec 1944 \u2013 stycze\u0144 1945 roku), przez 9 dni w 1944 roku siedzib\u0105 PKWN by\u0142 Che\u0142m, gdzie ukaza\u0142 si\u0119 Manifest Lipcowy oraz przez kilka miesi\u0119cy \u0141\u00f3d\u017a, kt\u00f3ra mia\u0142a zosta\u0107 stolic\u0105 powojennej Polski na sta\u0142e, z uwagi na ogromne zniszczenia Warszawy. Obecn\u0105, administracyjn\u0105 stolic\u0105 Polski jest Warszawa. Od 1952 r. zapis o sto\u0142eczno\u015bci Warszawy znajduje si\u0119 w konstytucji \u2013 art. 29 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (). == Stolice Polski chronologicznie ==","start_idx":614,"end_idx":624}
{"id":"mrc_1502","question":"w jakim zespole gra cristiano ronaldo?","answer":"a w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem.","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":157,"end_idx":243}
{"id":"mrc_1503","question":"co zainspirowa\u0142o tolkiena do napisania hobbita?","answer":"\u017ce inspiracj\u0105 podczas prac nad ksi\u0105\u017ck\u0105 mog\u0142y by\u0107 mi\u0119dzy innymi islandzka Edda starsza, posta\u0107 boga Radogosta, ba\u015b\u0144 o Kr\u00f3lewnie \u015anie\u017cce czy historia narodu \u017cydowskiego.","context":"\u017ce inspiracj\u0105 podczas prac nad ksi\u0105\u017ck\u0105 mog\u0142y by\u0107 mi\u0119dzy innymi islandzka Edda starsza, posta\u0107 boga Radogosta, ba\u015b\u0144 o Kr\u00f3lewnie \u015anie\u017cce czy historia narodu \u017cydowskiego. == Okoliczno\u015bci powstania utworu == Kr\u00f3tko po tym, jak Tolkien sko\u0144czy\u0142 swoj\u0105 edukacj\u0119 na Oksfordzie, wr\u00f3ci\u0142 tam, by pracowa\u0107 jako profesor. W tym okresie opublikowa\u0142 kilka wierszy, a tak\u017ce w\u0142asnor\u0119cznie pisa\u0142 listy od \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja do swoich dzieci, umieszczaj\u0105c w nich rysunki gnom\u00f3w i goblin\u00f3w. Nie jest znana dok\u0142adna data rozpocz\u0119cia prac nad ksi\u0105\u017ck\u0105. Tolkien zacz\u0105\u0142 prace nad \"Hobbitem\" we wczesnych latach 30. Pewnego dnia, sprawdzaj\u0105c egzaminy student\u00f3w, znalaz\u0142 pust\u0105 kartk\u0119. Pod wp\u0142ywem impulsu napisa\u0142 na niej \"In a hole in the ground there lived a hobbit\". Fragmenty ksi\u0105\u017cki by\u0142y czytane podczas spotka\u0144 klubu Inkling\u00f3w. Tolkien","start_idx":0,"end_idx":167}
{"id":"mrc_1504","question":"jakie barwy ma osa?","answer":"czarno-\u017c\u00f3\u0142te ubarwienie","context":"od 10 do 14 milimetr\u00f3w u robotnic, od 16 do 18 milimetr\u00f3w u kr\u00f3lowych i od 13 do 15 milimetr\u00f3w u samc\u00f3w. Owad ten ma charakterystyczne czarno-\u017c\u00f3\u0142te ubarwienie. Odw\u0142ok u nasady jest silnie przew\u0119\u017cony, st\u0105d okre\u015blenie \u201etalia osy\u201d. Gniazda buduje w ziemi, zwykle wykorzystuj\u0105c nory drobnych ssak\u00f3w. Kr\u00f3lowa sk\u0142ada w nim jaja, a wyl\u0119gaj\u0105ce si\u0119 robotnice rozbudowuj\u0105 gniazdo i karmi\u0105 larwy pokarmem pochodzenia zwierz\u0119cego, na przyk\u0142ad u\u015bmierconymi i prze\u017cutymi owadami, g\u0105sienicami i tym podobnymi. Doros\u0142e osy \u017cywi\u0105 si\u0119 pokarmem w\u0119glowodanowym: nektarem kwiat\u00f3w, s\u0142odkimi sokami i soczystymi owocami. U\u017c\u0105dlenie osy pospolitej jest bolesne, ale dla wi\u0119kszo\u015bci ludzi nie stanowi zagro\u017cenia dla zdrowia, poza przypadkami os\u00f3b uczulonych. W przypadku u\u017c\u0105dlenia osoby chorej nale\u017cy skierowa\u0107 si\u0119 jak najszybciej do lekarza. == Galeria ==","start_idx":135,"end_idx":158}
{"id":"mrc_1505","question":"gdzie rosn\u0105 banany?","answer":"Ameryce Po\u0142udniowej i P\u00f3\u0142nocnej oraz w Azji i krajach Pacyfiku.","context":"Ameryce Po\u0142udniowej i P\u00f3\u0142nocnej oraz w Azji i krajach Pacyfiku. Najcz\u0119\u015bciej banany maj\u0105 od 10 do 15 cm, najwi\u0119ksze okazy osi\u0105gaj\u0105 do 30 cm. Rosn\u0105 w groniastych owocostanach. Owoce poszczeg\u00f3lnych gatunk\u00f3w r\u00f3\u017cni\u0105 takie cechy jak stopie\u0144 m\u0105czysto\u015bci czy zawarto\u015b\u0107 cukr\u00f3w, co decyduje o ich zastosowaniu kulinarnym. Cz\u0119sto spotykanym mitem na temat banan\u00f3w jest twierdzenie, \u017ce w ko\u0144c\u00f3wkach tych owoc\u00f3w mog\u0105 znajdowa\u0107 si\u0119 lamblie \u2013 paso\u017cyty wywo\u0142uj\u0105ce lamblioz\u0119. D\u0142u\u017csza ko\u0144c\u00f3wka owocu jest pozosta\u0142o\u015bci\u0105 po szypu\u0142ce, a kr\u00f3tszy, drugi koniec to pozosta\u0142o\u015b\u0107 po szyjce s\u0142upka kwiatu. Szypu\u0142ki banan\u00f3w \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 w tzw. \u201er\u0105czki\u201d i \u201eki\u015bcie\u201d lub \u201ewi\u0105zki\u201d \u2013 w takiej postaci skupiaj\u0105cej po kilka owoc\u00f3w odci\u0119tych z owocostanu banany trafiaj\u0105 do oferty handlowej. Pojedynczy owoc zwany jest \u201epaluszkiem\u201d, \u201er\u0105czk\u0119\u201d tworzy kilka zro\u015bni\u0119tych","start_idx":0,"end_idx":63}
{"id":"mrc_1506","question":"ile miejsc w samolocie?","answer":"od 366 do 660 pasa\u017cer\u00f3w","context":"Boeing 747 \u2013 szerokokad\u0142ubowy samolot pasa\u017cerski przeznaczony do lot\u00f3w dalekiego zasi\u0119gu, produkowany przez Boeing Company, potocznie nazywany Jumbo Jet \u2013 ust\u0119puj\u0105c Airbusowi A380 i An-225 jest jednym z najwi\u0119kszych samolot\u00f3w odrzutowych na \u015bwiecie, mog\u0105cym zabra\u0107 na pok\u0142ad, w zale\u017cno\u015bci od wersji i konfiguracji, od 366 do 660 pasa\u017cer\u00f3w. Istniej\u0105 tak\u017ce wersje towarowe, oraz wersje p\u00f3\u0142pasa\u017cerskie zabieraj\u0105ce du\u017cy \u0142adunek i 220 pasa\u017cer\u00f3w. Jest to samolot czterosilnikowy (certyfikowany do lotu \u2013 w razie awarii \u2013 na tylko trzech silnikach), a jego cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jest \"garb\", w kt\u00f3rym mie\u015bci si\u0119 g\u00f3rny pok\u0142ad samolotu. Pierwszy lot Boeinga 747 odby\u0142 si\u0119 9 lutego 1969 roku, a wprowadzony zosta\u0142 do s\u0142u\u017cby w 1970 na ameryka\u0144skich liniach Pan Am. Do grudnia 2014 wyprodukowano 1501 sztuk tego samolotu","start_idx":315,"end_idx":338}
{"id":"mrc_1507","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa miasta warszawa?","answer":"Najprawdopodobniej pochodzi od formy dzier\u017cawczej imienia \"Warsz\" (skr\u00f3conej formy staropolskiego imienia Warcis\u0142aw lub Wrocis\u0142aw).","context":"pomi\u0119dzy miastami \u015bwiata w kontek\u015bcie globalizacji zaliczy\u0142 Warszaw\u0119 do kategorii Alpha-. == Nazwa == Nazwa miasta zacz\u0119\u0142a pojawia\u0107 si\u0119 w dokumentach w XIV wieku jako \"Warszewa\", a od XV wieku r\u00f3wnie\u017c jako \"Warszowa\". Najprawdopodobniej pochodzi od formy dzier\u017cawczej imienia \"Warsz\" (skr\u00f3conej formy staropolskiego imienia Warcis\u0142aw lub Wrocis\u0142aw). Zmiana nazwy na \"Warszawa\" w XV wieku wynika\u0142a z mazowieckiej wymowy dialektycznej. Do ko\u0144ca XV wieku samog\u0142oska \"-a-\" przechodzi\u0142a w \"-e-\" po sp\u00f3\u0142g\u0142oskach mi\u0119kkich (\"-sz-\" by\u0142a w tamtym okresie sp\u00f3\u0142g\u0142osk\u0105 mi\u0119kk\u0105). W XV wieku formy z wt\u00f3rnym \"-e-\" zacz\u0119\u0142y by\u0107 postrzegane jako gwarowe. Legendarna etymologia wywodzi nazw\u0119 miasta od imion Warsa i jego \u017cony Sawy. == Po\u0142o\u017cenie == Warszawa le\u017cy w \u015brodkowym biegu Wis\u0142y, na Nizinie \u015arodkowomazowieckiej, w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 350 km od","start_idx":218,"end_idx":349}
{"id":"mrc_1508","question":"jakie zadanie ma kurator s\u0105dowy?","answer":"realizuj\u0105cy okre\u015blone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, kt\u00f3re s\u0105 zwi\u0105zane z wykonywaniem orzecze\u0144 s\u0105du.","context":"Kurator s\u0105dowy \u2013 w my\u015bl ustawy Kodeks karny (art. 115 \u00a7 13 pkt 3 kk) funkcjonariusz publiczny, pe\u0142ni\u0105cy swoje obowi\u0105zki w jednym zespole kuratorskiej s\u0142u\u017cby s\u0105dowej i realizuj\u0105cy okre\u015blone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, kt\u00f3re s\u0105 zwi\u0105zane z wykonywaniem orzecze\u0144 s\u0105du. Kuratorzy s\u0105dowi wykonuj\u0105 swoje zadania zar\u00f3wno w \u015brodowisku os\u00f3b, kt\u00f3rych dotyczy post\u0119powanie, czyli podopiecznych, w miejscu ich zamieszkania, jak i na terenie zak\u0142ad\u00f3w zamkni\u0119tych i plac\u00f3wek ich pobytu, w szczeg\u00f3lno\u015bci na terenie zak\u0142ad\u00f3w karnych, plac\u00f3wek opieku\u0144czo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych. Kurator\u00f3w s\u0105dowych mo\u017cna podzieli\u0107 na: * kurator\u00f3w zawodowych, ** dla doros\u0142ych \u2013 wykonuj\u0105cy orzeczenia w sprawach karnych, kt\u00f3rzy zgodnie z art. 2 pkt 6 kkw s\u0105 organami post\u0119powania wykonawczego, ** rodzinnych \u2013 wykonuj\u0105cy orzeczenia w sprawach","start_idx":167,"end_idx":347}
{"id":"mrc_1509","question":"jaki zwi\u0105zek mia\u0142 budda ze staro\u017cytnymi indiami?","answer":"Reszt\u0119 \u017cycia po\u015bwi\u0119ci\u0142 podr\u00f3\u017com po Indiach i nauczaniu ludzi.","context":"Budda (sanskr. Buddha \u201eprzebudzony\u201d, \u201eo\u015bwiecony\u201d, \u201eten, kt\u00f3ry nie \u015bpi\u201d), w\u0142a\u015bc. Siddhartha Gautama urodzony jako ksi\u0105\u017c\u0119 oko\u0142o 560 p.n.e. we wsi Lumbini na terenie dzisiejszego Nepalu. Pierwsz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swojego \u017cycia sp\u0119dzi\u0142 na do\u015bwiadczaniu przyjemno\u015bci, otoczony zbytkiem i luksusem. Znudzony dotychczasowymi do\u015bwiadczeniami wyszed\u0142 z pa\u0142acu i za jego murami zobaczy\u0142 wiele cierpienia. To sk\u0142oni\u0142o go do tego, aby podj\u0105\u0107 decyzj\u0119 o porzuceniu dotychczasowego \u017cycia i staniu si\u0119 w\u0119drownym mnichem. Pewnego dnia pod drzewem Bodhi odda\u0142 si\u0119 kilkudniowej medytacji, w trakcie kt\u00f3rej osi\u0105gn\u0105\u0142 o\u015bwiecenie. Reszt\u0119 \u017cycia po\u015bwi\u0119ci\u0142 podr\u00f3\u017com po Indiach i nauczaniu ludzi. Nadrz\u0119dnym celem nauk Buddy by\u0142a pomoc ludzko\u015bci w uwolnieniu si\u0119 z cierpienia. O\u015bwieceniem Budda okre\u015bla uwolnienie si\u0119 od permanentnego cyklu odradzania i \u015bmierci (samsary) oraz od cierpienia, kt\u00f3re jest immanentn\u0105","start_idx":597,"end_idx":658}
{"id":"mrc_1510","question":"gdzie \u017cyj\u0105 rekiny?","answer":"Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych.","context":"Rekiny (fr. \"requin\") \u2013 og\u00f3lna nazwa grupy gatunk\u00f3w, rodzaj\u00f3w, a nawet rodzin drapie\u017cnych ryb chrz\u0119stnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzuj\u0105cych si\u0119 op\u0142ywowym, wrzecionowatym tu\u0142owiem, heterocerkaln\u0105 p\u0142etw\u0105 ogonow\u0105, 5\u20137 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tu\u017c za g\u0142ow\u0105. W zapisie kopalnym szcz\u0105tki rekin\u00f3w znane s\u0105 z warstw dewonu. Wiele gatunk\u00f3w jest po\u0142awianych dla mi\u0119sa, sk\u00f3r i tranu. Niekt\u00f3re s\u0105 niebezpieczne dla ludzi ze wzgl\u0119du na mo\u017cliwo\u015b\u0107 pogryzienia \u2013 nawet \u015bmiertelnego. == Wyst\u0119powanie == Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych. == Charakterystyka og\u00f3lna == Rekiny osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 od 0,15 m do 20 m, a mas\u0119 cia\u0142a nawet do 12 ton. Najgro\u017aniejsze gatunki, np. \u017car\u0142acz bia\u0142y czy tygrysi maj\u0105 ostre i spiczaste","start_idx":520,"end_idx":675}
{"id":"mrc_1511","question":"za czas\u00f3w jakiego cesarza rozgrywa si\u0119 akcja quo vadis?","answer":"Nerona","context":"Quo vadis: Powie\u015b\u0107 z czas\u00f3w Nerona \u2013 powie\u015b\u0107 historyczna Henryka Sienkiewicza. Publikowana najpierw w odcinkach w warszawskiej \u201eGazecie Polskiej\u201d (lata 1895\u20131896) i \u2013 z minimalnym op\u00f3\u017anieniem w stosunku do \u201eGazety\u201d \u2013 tak\u017ce w krakowskim dzienniku \u201eCzas\u201d i \u201eDzienniku Pozna\u0144skim\u201d. Wkr\u00f3tce powie\u015b\u0107 zosta\u0142a wydana w formie druku zwartego, jej premiera odby\u0142a si\u0119 w Krakowie, w 1896 roku. Powie\u015b\u0107 odnios\u0142a \u015bwiatowy sukces i zosta\u0142a przet\u0142umaczona na ponad pi\u0119\u0107dziesi\u0105t j\u0119zyk\u00f3w. Pe\u0142ny tekst powie\u015bci \"Quo vadis\" znajduje si\u0119 w r\u0119kopisie Biblioteki Narodowej, a we wroc\u0142awskim Ossolineum znajduje si\u0119 39 lu\u017anych kart pierwszego szkicu powie\u015bci. R\u0119kopis BN zosta\u0142 zakupiony od spadkobierc\u00f3w Leopolda Kronenberga. Karty znajduj\u0105ce si\u0119 w zbiorach Ossolineum pochodz\u0105 ze zbior\u00f3w rodziny pisarza z Obl\u0119gorka. Henryk Sienkiewicz dosta\u0142 Literack\u0105 Nagrod\u0119 Nobla za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci.","start_idx":28,"end_idx":34}
{"id":"mrc_1512","question":"gdzie urodzi\u0142a si\u0119 kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie","context":"historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej, s\u0142u\u017c\u0105c w Pomocniczej S\u0142u\u017cbie Terytorialnej. W listopadzie 1947 roku po\u015blubi\u0142a Filipa Mountbattena, by\u0142ego ksi\u0119cia Grecji i Danii, a ich ma\u0142\u017ce\u0144stwo trwa\u0142o 73 lata, a\u017c do jego \u015bmierci w kwietniu 2021 roku. Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. Kiedy w lutym 1952 roku zmar\u0142 jej ojciec, El\u017cbieta \u2013 w\u00f3wczas 25-letnia \u2013 zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105 siedmiu niezale\u017cnych kraj\u00f3w Wsp\u00f3lnoty: Wielkiej Brytanii,","start_idx":34,"end_idx":76}
{"id":"mrc_1513","question":"jak nazywaj\u0105 si\u0119 instrumenty strunowe w og\u00f3lnej klasyfikacji instrument\u00f3w muzycznych?","answer":"Chordofony","context":"Chordofony \u2212 grupa instrument\u00f3w muzycznych w systematyce instrumentologicznej opracowanej przez Curta Sachsa oraz Ericha M. von Hornbostela, w kt\u00f3rych wibratorem (\u017ar\u00f3d\u0142em d\u017awi\u0119ku) jest drgaj\u0105ca struna rozci\u0105gni\u0119ta pomi\u0119dzy dwoma punktami. Nazywa si\u0119 je r\u00f3wnie\u017c instrumentami strunowymi. == Wydobycie d\u017awi\u0119ku == Ze wzgl\u0119du na spos\u00f3b wydobywania d\u017awi\u0119ku chordofony mo\u017cna podzieli\u0107 na: * instrumenty smyczkowe, np. skrzypce * instrumenty szarpane, np. gitara * instrumenty uderzane: ** r\u0119czne, np. cymba\u0142y ** tangentowe, np. klawikord ** m\u0142oteczkowe, np. fortepian == Systematyka == Chordofony w cz\u0119sto stosowanej klasyfikacji Hornbostela-Sachsa nale\u017c\u0105 do jednej z 5 g\u0142\u00f3wnych grup instrument\u00f3w muzycznych. Najcz\u0119\u015bciej jako chordofony klasyfikowane s\u0105 instrumenty strunowe, np. skrzypce, gitara, harfa, lira. Jednak okre\u015blenie to obejmuje instrumenty, co do kt\u00f3rych istniej\u0105 w\u0105tpliwo\u015bci, czy mo\u017cna nazwa\u0107 je \"strunowymi\", takie,","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_1514","question":"z kt\u00f3rym pa\u0144stwem polska ma najkr\u00f3tsz\u0105 granic\u0119?","answer":"z Litw\u0105","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":551,"end_idx":558}
{"id":"mrc_1515","question":"kto jest b\u0142ogos\u0142awiony?","answer":"osoba zmar\u0142a, kt\u00f3ra za \u017cycia odznacza\u0142a si\u0119 szczeg\u00f3lnymi cnotami inspirowanymi do\u015bwiadczeniem religijnym lub te\u017c kt\u00f3ra z powodu swojej religii ponios\u0142a \u015bmier\u0107 m\u0119cze\u0144sk\u0105.","context":"B\u0142ogos\u0142awiony \u2013 w Ko\u015bciele katolickim osoba zmar\u0142a, kt\u00f3ra za \u017cycia odznacza\u0142a si\u0119 szczeg\u00f3lnymi cnotami inspirowanymi do\u015bwiadczeniem religijnym lub te\u017c kt\u00f3ra z powodu swojej religii ponios\u0142a \u015bmier\u0107 m\u0119cze\u0144sk\u0105. Ko\u015bci\u00f3\u0142 w akcie beatyfikacji zezwala na publiczny kult takiej osoby w skali lokalnej np. diecezji lub ograniczonej do pewnej grupy wiernych, np. zakonu czy zgromadzenia zakonnego.","start_idx":38,"end_idx":207}
{"id":"mrc_1516","question":"do wytwarzania \u0142adunk\u00f3w elektrostatycznych s\u0142u\u017c\u0105?","answer":"Maszyna elektrostatyczna jest to urz\u0105dzenie s\u0142u\u017c\u0105ce do wytwarzania i gromadzenia \u0142adunk\u00f3w elektrycznych (na jednej elektrodzie dodatnich, a na drugiej ujemnych).","context":"Maszyna elektrostatyczna jest to urz\u0105dzenie s\u0142u\u017c\u0105ce do wytwarzania i gromadzenia \u0142adunk\u00f3w elektrycznych (na jednej elektrodzie dodatnich, a na drugiej ujemnych). == Historia == Pierwsz\u0105 maszyn\u0119 produkuj\u0105c\u0105 elektryczno\u015b\u0107 zbudowano w XVII wieku. Oko\u0142o 1663 roku, Niemiec Otto von Guericke, zbudowa\u0142 urz\u0105dzenie, w kt\u00f3rym k\u0142ad\u0105c d\u0142o\u0144 na du\u017cej, obracaj\u0105cej si\u0119 kuli wykonanej z siarki powodowa\u0142 jej \u0142adowanie si\u0119 przez tarcie. W 1705 r. asystent laboratoryjny Newtona - Francis Hauksbee (lub Hawksbee) kul\u0119 z siarki zast\u0105pi\u0142 szklan\u0105 ba\u0144k\u0105 wype\u0142nion\u0105 parami rt\u0119ci w bardzo rozrzedzonym powietrzu, co umo\u017cliwi\u0142o obserwacj\u0119 niebieskiej po\u015bwiaty powstaj\u0105cej, gdy powierzchnia obracanej ba\u0144ki pociera\u0142a np. o r\u0119k\u0119. Do pocz\u0105tku XIX wieku zbudowano wiele podobnych maszyn \u2013 niekt\u00f3re z nich s\u0142u\u017cy\u0142y r\u00f3wnie\u017c do rozrywki jak ta, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna nazwa\u0107 elektryzuj\u0105cym poca\u0142unkiem. Maszyn\u0119","start_idx":0,"end_idx":161}
{"id":"mrc_1517","question":"w kt\u00f3rym filmie pojawia si\u0119 nawi\u0105zanie do porucznika borewicza?","answer":"W ko\u0144cowych scenach filmu \"Lataj\u0105ce machiny kontra Pan Samochodzik\" z 1991 pojawia posta\u0107 porucznika Borewicza","context":"S\u0142awomira Borewicza zaj\u0119\u0142a pi\u0105te miejsce w g\u0142osowaniu na najpopularniejszego bohatera filmu telewizyjnego. == Nawi\u0105zania == * Porucznik Borewicz zosta\u0142 przez tw\u00f3rc\u00f3w wykreowany jako kolejny polski, socjalistyczny superbohater, obok takich postaci jak: czo\u0142gi\u015bci (\"Czterech pancernych i pies\"), Hans Kloss (\"Stawka wi\u0119ksza ni\u017c \u017cycie\"), kapitan \u017bbik, redaktor Maj (\"\u017bycie na gor\u0105co\"). * W filmie kryminalnym \"W\u015bciek\u0142y\" z 1979 Bronis\u0142aw Cie\u015blak wcieli\u0142 si\u0119 w rol\u0119 kapitana Bogdana Zawady z Komendy G\u0142\u00f3wnej MO, co stanowi\u0142o analogi\u0119 do postaci porucznika Borewicza. * W ko\u0144cowych scenach filmu \"Lataj\u0105ce machiny kontra Pan Samochodzik\" z 1991 pojawia posta\u0107 porucznika Borewicza, w kt\u00f3r\u0105 wcieli\u0142 si\u0119 Bronis\u0142aw Cie\u015blak. Mija go id\u0105ca grupa wi\u0119\u017ani\u00f3w, z kt\u00f3rych jeden rozpoznaje bohatera i m\u00f3wi: \"Porucznik Borewicz\". W\u00f3wczas poprawia go prowadz\u0105ca skazanych Zofia (Krystyna Feldman)","start_idx":564,"end_idx":674}
{"id":"mrc_1518","question":"ile dzieci urodzi\u0142a angelina jolie?","answer":"ma troje biologicznych dzieci (Shiloh, Knoxa i Vivienne) oraz troje adoptowanych (Maddoxa, Pax i Zahar\u0119).","context":"ma troje biologicznych dzieci (Shiloh, Knoxa i Vivienne) oraz troje adoptowanych (Maddoxa, Pax i Zahar\u0119). Anga\u017cuje si\u0119 w dzia\u0142alno\u015b\u0107 humanitarn\u0105, szczeg\u00f3lnie w pomoc uchod\u017acom w ramach ONZ. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142a si\u0119 w Los Angeles, jest c\u00f3rk\u0105 aktor\u00f3w Marcheline Bertrand i Jona Voighta. Ze strony ojca ma pochodzenie s\u0142owackie i niemieckie, jej matka natomiast by\u0142a Frankokanadyjk\u0105, rzekomo z domieszk\u0105 krwi Irokez\u00f3w, cho\u0107 sam Voight temu zaprzecza\u0142. Jolie ma starszego o dwa lata brata, Jamesa Havena. W dzieci\u0144stwie cz\u0119sto ogl\u0105da\u0142a filmy z udzia\u0142em swojej matki, co zainspirowa\u0142o j\u0105 do rozpocz\u0119cia kariery aktorskiej. W wieku 10 lat wraz z rodzin\u0105 ponownie zamieszka\u0142a w Los Angeles, gdzie przez kolejne dwa lata uczy\u0142a si\u0119 w Lee Strasberg Theatre and Film Institute","start_idx":0,"end_idx":105}
{"id":"mrc_1519","question":"kiedy mia\u0142 miejsce jeden z najsilniejszych epizod\u00f3w smogowych w polsce?","answer":"W styczniu 2017 w po\u0142udniowej Polsce wyst\u0105pi\u0142o rekordowo wysokie zanieczyszczenie powietrza.","context":"du\u017cej g\u0119sto\u015bci zabudowy, na ma\u0142ej powierzchni). Smog w Polsce to zwykle smog typu londy\u0144skiego i wyst\u0119puje g\u0142\u00f3wnie w zimowym sezonie grzewczym, jednak w du\u017cych miastach tworzy si\u0119 r\u00f3wnie\u017c smog typu Los Angeles. W styczniu 2017 w po\u0142udniowej Polsce wyst\u0105pi\u0142o rekordowo wysokie zanieczyszczenie powietrza. Normy py\u0142\u00f3w PM10 i PM2,5 zosta\u0142y przekroczone nawet o ponad 3000%. Wed\u0142ug G\u0142\u00f3wnego Inspektoratu Ochrony \u015arodowiska poziomy alarmowe (300 mikrogram\u00f3w na metr sze\u015bcienny, kiedy to samorz\u0105dy powinny podj\u0105\u0107 specjalne dzia\u0142ania dora\u017ane) przekroczone zosta\u0142y w Radomsku, Rybniku, \u017bywcu, Zabrzu, Cz\u0119stochowie i Wodzis\u0142awiu \u015al\u0105skim. Z kolei w Warszawie st\u0119\u017cenie py\u0142u PM10 przekroczy\u0142o 200 mikrogram\u00f3w na metr sze\u015bcienny. Z raportu Ministerstwa Przedsi\u0119biorczo\u015bci i Technologii wynika, \u017ce w 2016 w Polsce z powodu smogu \u017cycie przedwcze\u015bnie straci\u0142o prawie 19 tys. os\u00f3b.,","start_idx":211,"end_idx":303}
{"id":"mrc_1520","question":"kto napisa\u0142 powie\u015b\u0107 kakao?","answer":"Jorge Amado","context":"Kakao () \u2013 druga z powie\u015bci brazylijskiego pisarza Jorge Amado, wydana w Rio de Janeiro w 1933 roku. Powie\u015b\u0107 zapocz\u0105tkowuje \u201ecykl kakaowy\u201d (\"ciclo do cacau\") w tw\u00f3rczo\u015bci Amado, w kt\u00f3rym pisarz opisuje \u017cycie spo\u0142eczno\u015bci w interiorze stanu Bahia i prac\u0119 na plantacjach kakao. Ksi\u0105\u017cka by\u0142a zaliczana do literatury socjalistycznej lub te\u017c powie\u015bci proletariackiej, st\u0105d by\u0142a pocz\u0105tkowo ocenzurowana. Pierwszy nak\u0142ad w ilo\u015bci 2 tys. egzemplarzy zosta\u0142 skonfiskowany przez policj\u0119, jednak nast\u0119pnego dnia zwolniony, dzi\u0119ki interwencji \u00f3wczesnego ministra spraw zagranicznych Osvaldo Aranhi. Nak\u0142ad wyczerpa\u0142 si\u0119 w ci\u0105gu miesi\u0105ca. \"Kakao\" jest pierwsz\u0105 z cyklu powie\u015bci autora na temat codziennego \u017cycia spo\u0142eczno\u015bci Ilh\u00e9us, kt\u00f3rego t\u0142em s\u0105 uprawy kakao. Do tego cyklu nale\u017c\u0105 r\u00f3wnie\u017c takie powie\u015bci jak \"Ziemia krwi i przemocy\" (\"Terras do Sem Fim\")","start_idx":51,"end_idx":62}
{"id":"mrc_1521","question":"kt\u00f3ra polska norma okre\u015bla standardy okablowania strukturalnego?","answer":"PN-EN 50173 (PN-EN 50174)","context":"\u2013 telewizja przemys\u0142owa, * instalacje alarmowe, * inteligentne sterowanie urz\u0105dzeniami, * BMS \u2013 inteligentne budynki. == Normy okablowania strukturalnego == * ameryka\u0144skie: EIA/TIA-568-A i EIA/TIA-568-B \u2013 najpopularniejsze i przyj\u0119te na ca\u0142ym \u015bwiecie, * mi\u0119dzynarodowe: ISO/IEC 11801, * europejskie: EN 50173 (EN 50174), * polskie: PN-EN 50173 (PN-EN 50174). == Klasy i kategorie okablowania strukturalnego == Zestawienie zdefiniowanych klas \u0142\u0105cza (ang. \"link\") oraz wymaganych kategorii okablowania i z\u0142\u0105czy dla danej klasy: * klasa A \u2013 realizacja us\u0142ug telefonicznych z pasmem cz\u0119stotliwo\u015bci do 100 kHz; * klasa B \u2013 okablowanie dla aplikacji g\u0142osowych i us\u0142uga terminalowa z pasmem cz\u0119stotliwo\u015bci do 1 MHz; * klasa C (kategoria 3) \u2013 typowe techniki sieci lokalnych LAN wykorzystuj\u0105ce pasmo cz\u0119stotliwo\u015bci do 16 MHz; * klasa D","start_idx":332,"end_idx":357}
{"id":"mrc_1522","question":"jakie by\u0142o pierwsze zadanie heraklesa zlecone przez kr\u00f3la myken?","answer":"Pierwsz\u0105 rzecz\u0105, kt\u00f3rej za\u017c\u0105da\u0142 Eurysteusz, by\u0142a sk\u00f3ra lwa nemejskiego.","context":"zadania. == Dwana\u015bcie prac Heraklesa == === Zabicie lwa nemejskiego === Pierwsz\u0105 rzecz\u0105, kt\u00f3rej za\u017c\u0105da\u0142 Eurysteusz, by\u0142a sk\u00f3ra lwa nemejskiego. By\u0142 to potw\u00f3r, kt\u00f3rego urodzi\u0142a Echidna w zwi\u0105zku z w\u0142asnym synem Ortrosem; brat teba\u0144skiego Sfinksa. Wychowany przez Selene (bogini\u0119 ksi\u0119\u017cyca) lub Her\u0119, sia\u0142 spustoszenie w dolinie Nemei, na p\u00f3\u0142noc od Myken. Jego sk\u00f3ra by\u0142a odporna na wszelkie zadawane mu ciosy, dlatego Herakles nie zrobi\u0142 mu krzywdy strza\u0142ami (odbi\u0142y si\u0119), mieczem (zgi\u0105\u0142 si\u0119 na sk\u00f3rze lwa) ani maczug\u0105 (p\u0119k\u0142a na g\u0142owie zwierz\u0119cia). Po wycofaniu si\u0119 potwora do jaskini o dw\u00f3ch wej\u015bciach, jedne z nich zawali\u0142 g\u0142azami, a sam drugim wej\u015bciem wszed\u0142 do jaskini i w ciemno\u015bciach udusi\u0142 potwora. Przy zdejmowaniu sk\u00f3ry Herakles musia\u0142 pos\u0142u\u017cy\u0107 si\u0119 pazurem bestii. Gdy zani\u00f3s\u0142 sk\u00f3r\u0119 zwierz\u0119cia,","start_idx":72,"end_idx":143}
{"id":"mrc_1523","question":"kiedy aresztowano rudego?","answer":"we wtorek 23 marca 1943 o 4.30 rano","context":"amunicj\u0119, a tak\u017ce notatki zawieraj\u0105ce prawdopodobnie adres dow\u00f3dcy hufca \u201ePo\u0142udnie\u201d (\u201eSadu\u201d) Jana Bytnara \u201eRudego\u201d. \u201eRudy\u201d zosta\u0142 aresztowany wraz ze swoim ojcem Stanis\u0142awem we wtorek 23 marca 1943 o 4.30 rano w mieszkaniu Bytnar\u00f3w w al. Niepodleg\u0142o\u015bci 159. Zostali wyprowadzeni na ulic\u0119 i dwoma r\u00f3\u017cnymi samochodami przewiezieni na Pawiak. Tam po 15 minutach rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 brutalne przes\u0142uchanie \u201eRudego\u201d. W celu jak najszybszego wydobycia zezna\u0144 by\u0142 bity pejczami i kijami przez czterech gestapowc\u00f3w. W tym samym czasie trwa\u0142a rewizja w mieszkaniu Bytnar\u00f3w. W nale\u017c\u0105cej do nich piwnicy znaleziono m.in. zerwane niemieckie flagi, kr\u0105\u017cki lontu prochowego, konspiracyjn\u0105 pras\u0119, afisze i ulotki, a tak\u017ce stemple do malowania na murach znaku Polski Walcz\u0105cej. Rewizja zako\u0144czy\u0142a si\u0119 ok. godz. 10.00. Tego samego dnia przed po\u0142udniem \u201eRudego\u201d","start_idx":174,"end_idx":209}
{"id":"mrc_1524","question":"co symbolizowa\u0142a w\u0142\u00f3cznia \u015bw maurycego?","answer":"by\u0142a symbolem legitymizacji w\u0142adzy nadanej od Boga cesarzowi rzymskiemu","context":"W\u0142\u00f3cznia \u015awi\u0119tego Maurycego, \u015awi\u0119ta i Nios\u0105ca Krzy\u017c Lanca Cesarska () \u2013 bro\u0144 ceremonialna uznawana za symbol w\u0142adzy cesarzy \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego. Wed\u0142ug pierwotnej, \u015bredniowiecznej legendy mia\u0142a nale\u017ce\u0107 do \u015bw. Maurycego, chrze\u015bcija\u0144skiego m\u0119czennika i centuriona rzymskiej Legii Teba\u0144skiej, kt\u00f3ry \u017cy\u0142 w III wieku. Przechowywana w skarbcu cesarskim w Wiedniu. Zgodnie z tradycj\u0105 w grocie w\u0142\u00f3czni znajduje si\u0119 gw\u00f3\u017ad\u017a z krzy\u017ca Jezusa Chrystusa, w zwi\u0105zku z tym dla cz\u0119\u015bci chrze\u015bcijan ma ona warto\u015b\u0107 relikwii. W przesz\u0142o\u015bci w\u0142\u00f3cznia by\u0142a symbolem legitymizacji w\u0142adzy nadanej od Boga cesarzowi rzymskiemu, dlatego noszono j\u0105 przed w\u0142adc\u0105 Niemiec i stawiano przy jego tronie. Cesarz Karol Wielki kaza\u0142 pochowa\u0107 si\u0119 w pozycji siedz\u0105cej z kopi\u0105 w\u0142\u00f3czni w d\u0142oni. Kopie w\u0142\u00f3czni cesarskiej otrzymali w r\u00f3\u017cnych okresach m.in.: ksi\u0105\u017c\u0119 Polski Boles\u0142aw","start_idx":538,"end_idx":609}
{"id":"mrc_1525","question":"jaki kolor ma mundur?","answer":"czerwie\u0144, biel, ziele\u0144, b\u0142\u0119kit i rzadziej czer\u0144.","context":"tych dominowa\u0142y barwy heraldyczne: czerwie\u0144, biel, ziele\u0144, b\u0142\u0119kit i rzadziej czer\u0144. Podobnie w XV w. ujednolicono ubiory milicji miejskich, kt\u00f3re by\u0142y formacjami paramilitarnymi, lecz w razie wojny stawa\u0142y si\u0119 formacjami wojskowymi s\u0142u\u017c\u0105cymi do obrony miast. . Powstanie munduru zwi\u0105zane by\u0142o bowiem z powstaniem w miejsce tworzonych dora\u017anie na dan\u0105 kampani\u0119 wojsk najemnych, powo\u0142ywanych przez poszczeg\u00f3lnych w\u0142adc\u00f3w. Pocz\u0105tkowo mundury przypomina\u0142y stroje cywilne, cho\u0107 wyr\u00f3\u017cnia\u0142y si\u0119 okre\u015blonymi kolorami i jednolitym krojem. I tak w trakcie rewolucji angielskiej Oliver Cromwell umundurowa\u0142 swoje wojska w cywilne kurtki koloru czerwonego z barwnymi wy\u0142ogami. We Francji Ludwik XIV wprowadzi\u0142 w swoich wojskach odmienne stroje dla piechoty francuskiej, obcej i kawalerii. Str\u00f3j ten sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z d\u0142ugiego surduta z du\u017cymi mankietami, spodni zapinanych pod kolanami, po\u0144czoch, trzewik\u00f3w,","start_idx":35,"end_idx":83}
{"id":"mrc_1526","question":"gdzie sta\u0142 schleswig holstein?","answer":"w Wilhelmshaven","context":"po zawieszeniu broni, w Kilonii. Po I wojnie \u015bwiatowej zezwolono Niemcom zachowa\u0107 6 przestarza\u0142ych pancernik\u00f3w, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi by\u0142 \u201eSchleswig-Holstein\u201d. Pocz\u0105tkowo jednak u\u017cywany by\u0142 w dalszym ci\u0105gu jako hulk, po czym zosta\u0142 odstawiony w Wilhelmshaven. Zim\u0105 1927/28 ponadto po\u0142\u0105czono pierwszy komin z drugim, w celu zmniejszenia zadymiania nadbud\u00f3wki i okr\u0119t sta\u0142 si\u0119 z trzykominowego dwukominowym. Okr\u0119t ponownie wszed\u0142 do s\u0142u\u017cby 1 lutego 1926, staj\u0105c si\u0119 okr\u0119tem flagowym floty niemieckiej (do 22 wrze\u015bnia 1935 roku). W kolejnych latach bra\u0142 udzia\u0142 w \u0107wiczeniach i odbywa\u0142 rejsy po wodach p\u00f3\u0142nocnoeuropejskich i Atlantyku. Na pocz\u0105tku 1929 roku s\u0142u\u017cy\u0142 jako lodo\u0142amacz na Ba\u0142tyku. 29 pa\u017adziernika 1929 odni\u00f3s\u0142 uszkodzenia w kolizji z torpedowcem \u201eLeopard\u201d na Ba\u0142tyku. Mi\u0119dzy styczniem a marcem 1936 \u201eSchleswig-Holstein\u201d zosta\u0142 przebudowany w Wilhelmshaven na","start_idx":236,"end_idx":251}
{"id":"mrc_1527","question":"w kt\u00f3rym roku wybory prezydenckie?","answer":"2020","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":31,"end_idx":35}
{"id":"mrc_1528","question":"kto przej\u0105\u0142 sygma bank?","answer":"Bank BG\u017b BNP Paribas wykupi\u0142 od firmy BNP Paribas Personal Finance ca\u0142o\u015bciowy pakiet akcji Sygma Bank Polska, og\u0142aszaj\u0105c jednocze\u015bnie zamiar likwidacji marki Sygma Bank.","context":"Finance. Specjalizowa\u0142 si\u0119 w aktywnym wspieraniu sieci detalicznych poprzez us\u0142ugi finansowe i pozafinansowe, jak r\u00f3wnie\u017c kredyty ratalne oraz po\u017cyczki got\u00f3wkowe. Pod koniec 2015 r. klienci Sygma Bank posiadali 650 tys. kart kredytowych, co stawia\u0142o bank na 5 miejscu pod wzgl\u0119dem liczby wydanych kart kredytowych. Swoje us\u0142ugi oferowa\u0142 w 138 plac\u00f3wkach w\u0142asnych. W sierpniu 2015 r. Sygma Bank zosta\u0142 przekszta\u0142cony w bank krajowy zarejestrowany pod nazw\u0105 Sygma Bank Polska S.A. Z pocz\u0105tkiem grudnia 2015 r. Bank BG\u017b BNP Paribas wykupi\u0142 od firmy BNP Paribas Personal Finance ca\u0142o\u015bciowy pakiet akcji Sygma Bank Polska, og\u0142aszaj\u0105c jednocze\u015bnie zamiar likwidacji marki Sygma Bank. 31 maja 2016 r. dosz\u0142o do fuzji prawnej, na mocy kt\u00f3rego Sygma Bank Polska zosta\u0142 przej\u0119ty przez Bank BG\u017b BNP Paribas S.A.","start_idx":508,"end_idx":677}
{"id":"mrc_1529","question":"gdzie produkowano wartburga?","answer":"w zak\u0142adach VEB Automobilwerk Eisenach w dawnej Niemieckiej Republice Demokratycznej.","context":"Wartburg \u2013 marka samochod\u00f3w produkowanych w latach 1955\u20131991 w zak\u0142adach VEB Automobilwerk Eisenach w dawnej Niemieckiej Republice Demokratycznej. Po II wojnie \u015bwiatowej, w wyniku podzia\u0142u Niemiec, koncern BMW utraci\u0142 swoj\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105 wytw\u00f3rni\u0119 samochod\u00f3w w Eisenach \u2013 znalaz\u0142a si\u0119 ona na terenie wschodnich land\u00f3w. \u201eNowi w\u0142a\u015bciciele\u201d pocz\u0105tkowo kontynuowali produkcj\u0119 przedwojennych samochod\u00f3w BMW pod mark\u0105 EMW (potem IFA). Produkowano nast\u0119puj\u0105ce modele Wartburga: * 311/313/1000 (1955\u20131965) * 312 (1965\u20131967) * 353 (1966\u20131989) * 1.3 (1988\u20131991) Wersje z lat 1955\u20131989 nap\u0119dzane by\u0142y za pomoc\u0105 dwusuwowego silnika R3, dopiero od pa\u017adziernika 1988 roku montowano nowocze\u015bniejsz\u0105 jednostk\u0119 czterosuwow\u0105 konstrukcji Volkswagena. 1 stycznia 2015 roku w Niemczech zarejestrowane by\u0142y 7244 Wartburgi. == Geneza == Produkcj\u0119 pierwszego pojazdu w fabryce w Eisenach, Wartburga, rozpocz\u0119to w 1898 roku na","start_idx":61,"end_idx":146}
{"id":"mrc_1530","question":"ile pu\u0142k\u00f3w ma brygada?","answer":"W sk\u0142ad brygady wchodzi\u0142y zazwyczaj dwa lub trzy pu\u0142ki.","context":"Wsp\u00f3\u0142czesna brygada sk\u0142ada si\u0119 z batalion\u00f3w i kompanii r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w wojsk i s\u0142u\u017cb. Jest ona jednostk\u0105 prowadz\u0105c\u0105 walk\u0119 broni po\u0142\u0105czonych. Dow\u00f3dca brygady kieruje dzia\u0142aniami batalion\u00f3w lub zgrupowa\u0144 taktycznych tworzonych na bazie batalionu; # dawniej \u2013 zwi\u0105zek taktyczny wojsk l\u0105dowych z\u0142o\u017cony z dow\u00f3dztwa, kilku pu\u0142k\u00f3w lub batalion\u00f3w (dywizjon\u00f3w) zasadniczego dla danej brygady rodzaju wojsk i oddzia\u0142\u00f3w i pododdzia\u0142\u00f3w zabezpieczaj\u0105cych sprawne dzia\u0142anie ca\u0142o\u015bci jej si\u0142; # dawniej \u2013 wy\u017csza jednostka taktyczna, zasadniczo z\u0142o\u017cona z jednego rodzaju broni. W sk\u0142ad brygady wchodzi\u0142y zazwyczaj dwa lub trzy pu\u0142ki. Brygada jako jednostka taktyczna zosta\u0142a wprowadzona w wojsku hiszpa\u0144skim w pierwszej po\u0142owie XVI wieku. Sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z czterech batalion\u00f3w (hiszp. \"batallitas\"), b\u0119d\u0105cych r\u00f3wnie\u017c ni\u017cszymi, wy\u0142\u0105cznie taktycznymi jednostkami. Pu\u0142k (hiszp. \"colunela\") by\u0142 wy\u0142\u0105cznie jednostka administracyjn\u0105 i organizacyjn\u0105.","start_idx":562,"end_idx":617}
{"id":"mrc_1531","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 wojna na froncie wschodnim?","answer":"9 maja 1945 roku","context":"Front wschodni \u2013 ca\u0142okszta\u0142t dzia\u0142a\u0144 wojennych podczas II wojny \u015bwiatowej w Europie P\u00f3\u0142nocnej, Wschodniej, \u015arodkowej i Po\u0142udniowej pomi\u0119dzy III Rzesz\u0105 a Zwi\u0105zkiem Radzieckim oraz ich sojusznikami, kt\u00f3ry mia\u0142 miejsce mi\u0119dzy 22 czerwca 1941 a 9 maja 1945 roku. W historiografii radzieckiej i rosyjskiej front wschodni jest znany jako wielka wojna ojczy\u017aniana (), w niemieckiej historiografii jako front wschodni (), wschodnia kampania () lub rosyjska kampania (). W historiografii ukrai\u0144skiej () oraz w innych publikacjach wyst\u0119puje pod nazw\u0105 wojna radziecko-niemiecka. Wojna na froncie wschodnim mia\u0142a g\u0142\u0119bokie t\u0142o i wynika\u0142a z aspiracji Hitlera i nazistowskiego kierownictwa do zdobycia tzw. \"Lebensraum\" \u2013 \u201eprzestrzeni \u017cyciowej\u201d na Wschodzie oraz ich skrajnie rasistowskich i antysemickich pogl\u0105d\u00f3w o \u201ewy\u017cszo\u015bci\u201d ich rasy nad S\u0142owianami i \u017bydami, ich nienawi\u015bci","start_idx":241,"end_idx":257}
{"id":"mrc_1532","question":"ile gmin ma polska?","answer":"W Polsce, wed\u0142ug stanu z 1 stycznia 2021 r., istnieje 2477 gmin","context":"Lista gmin w Polsce \u2013 lista podstawowych jednostek samorz\u0105du terytorialnego i podzia\u0142u administracyjnego III stopnia w Polsce. == Stan obecny == W Polsce, wed\u0142ug stanu z 1 stycznia 2021 r., istnieje 2477 gmin \u2013 1523 gmin wiejskich, 652 gminy miejsko-wiejskie oraz 302 gminy miejskie, w tym 66 gmin b\u0119d\u0105cych jednocze\u015bnie miastami na prawach powiatu. Ostatnia zmiana w og\u00f3lnej liczbie gmin odby\u0142a si\u0119 w 2019 roku, wraz z likwidacj\u0105 gminy Ostrowice. == Lista gmin w Polsce == Poni\u017csza lista zawiera wykaz polskich gmin u\u0142o\u017conych w kolejno\u015bci wzrastaj\u0105cego kodu TERYT dla danej gminy, a zatem tak\u017ce wg przynale\u017cno\u015bci do wojew\u00f3dztwa i powiatu. Liczb\u0119 ludno\u015bci i powierzchni\u0119 gmin podano wed\u0142ug stanu z 30 czerwca 2020 r. odniesieniu do podzia\u0142u administracyjnego z tego samego","start_idx":145,"end_idx":208}
{"id":"mrc_1533","question":"jaki jest charakter wilka?","answer":"Dostrze\u017cono charakterystyczne cechy wilka, takie jak niezale\u017cno\u015b\u0107, zami\u0142owanie do wolno\u015bci i bezkresnych przestrzeni, drapie\u017cno\u015b\u0107, si\u0142\u0119, zdolno\u015b\u0107 do zachowa\u0144 spo\u0142ecznych,","context":"wyst\u0119puje. Od najdawniejszych czas\u00f3w jest tematem mit\u00f3w i legend, a od wynalezienia pisma tak\u017ce cz\u0119stym motywem literackim. Dostrze\u017cono charakterystyczne cechy wilka, takie jak niezale\u017cno\u015b\u0107, zami\u0142owanie do wolno\u015bci i bezkresnych przestrzeni, drapie\u017cno\u015b\u0107, si\u0142\u0119, zdolno\u015b\u0107 do zachowa\u0144 spo\u0142ecznych, oraz skojarzono wilcze wycie z Ksi\u0119\u017cycem. Cho\u0107 przewa\u017ca negatywny obraz wilka, niekt\u00f3re jego cechy podziwiano. W kulturach animistycznych, w spo\u0142ecze\u0144stwach gdzie dominowa\u0142a kultura zbieracko-\u0142owiecka, usi\u0142owano w spos\u00f3b magiczny pozyska\u0107 si\u0142\u0119 wilka, obdarzy\u0107 ni\u0105 my\u015bliwych. Wilcze k\u0142y pe\u0142ni\u0142y cz\u0119sto funkcj\u0119 amulet\u00f3w, wilcze sk\u00f3ry przywdziewali szamani i wo\u0142chwowie podczas obrz\u0119d\u00f3w. Tak\u017ce dla wojownik\u00f3w wilk bywa\u0142 wzorem godnym na\u015bladowania. Berserkowie mieli wed\u0142ug wierze\u0144 nordyckich dysponowa\u0107 wilcz\u0105 moc\u0105, obok nied\u017awiedziej. W wielu kulturach wilk uosabia\u0142 si\u0142y demoniczne lub sam by\u0142 demonem. W chrze\u015bcija\u0144stwie obraz wilka by\u0142 zdecydowanie negatywny,","start_idx":124,"end_idx":294}
{"id":"mrc_1534","question":"co by\u0142o inspiracj\u0105 do napisania latarnika?","answer":"Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o kt\u00f3rym pisa\u0142 w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki","context":"Latarnik \u2013 nowela Henryka Sienkiewicza opublikowana w 1881 w dwutygodniku \u201eNiwa\u201d, wydana w 1882 w Warszawie przez wydawnictwo \u201eGebethner i Wolff\u201d w 5. tomie \"Pism Henryka Sienkiewicza\"; przedstawia histori\u0119 Skawi\u0144skiego, polskiego emigranta politycznego, kt\u00f3ry obs\u0142ugiwa\u0142 latarni\u0119 morsk\u0105 po\u0142o\u017con\u0105 na wyspie. \"Latarnik\" uchodzi za jedn\u0105 z najlepszych polskich nowel; r\u0119kopis noweli przechowuje Zak\u0142ad Narodowy im. Ossoli\u0144skich (sygn. 12442/II). == Okoliczno\u015bci powstania == Utw\u00f3r powsta\u0142 w Stanach Zjednoczonych podczas podr\u00f3\u017cy Sienkiewicza po tym kraju. Pisarz wyjecha\u0142 tam w 1876. Wysy\u0142a\u0142 do Polski, b\u0119d\u0105cej wtedy pod zaborami, korespondencje drukowane w \u201eGazecie Polskiej\u201d. O powstaniu noweli Sienkiewicz poinformowa\u0142 w przypisach: \"Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o kt\u00f3rym pisa\u0142 w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki\". Pierwowzorem postaci","start_idx":735,"end_idx":874}
{"id":"mrc_1535","question":"kiedy niemcy i w\u0142ochy wypowiedzia\u0142y wojn\u0119 stanom zjednoczonym?","answer":"11 grudnia","context":"Zjednoczonych (Guam i Wake), z chwil\u0105 zako\u0144czenia ataku na Pearl Harbour. * 8 grudnia \u2013 Wielka Brytania i jej sojusznicy wypowiedzia\u0142y wojn\u0119 Japonii. * 11 grudnia \u2013 Niemcy i W\u0142ochy wypowiedzia\u0142y wojn\u0119 Stanom Zjednoczonym. * 19 grudnia \u2013 w zwi\u0105zku z niepowodzeniami na froncie wschodnim Adolf Hitler obj\u0105\u0142 osobi\u015bcie stanowisko Naczelnego Dow\u00f3dcy Wojsk L\u0105dowych. * 21 grudnia: ** Stany Zjednoczone wypowiedzia\u0142y wojn\u0119 Niemcom i W\u0142ochom. ** zbrodnia w Prkosie (Chorwacja) dokonana przez chorwackich ustaszy na 437 Serbach i jednym Chorwacie. * 26-27 grudnia \u2013 rajdy brytyjskich i norweskich komandos\u00f3w na V\u00e5gs\u00f8y (operacja Archery) i Lofoty (operacja Anklet). * 29 grudnia \u2013 po odbiciu portu Teodozja na Krymie \u017co\u0142nierze radzieccy wymordowali oko\u0142o 160 pacjent\u00f3w szpitala polowego Wermachtu. == 1942 == ===","start_idx":152,"end_idx":162}
{"id":"mrc_1536","question":"jaka by\u0142a najwi\u0119ksza katastrofa?","answer":"Katastrofa lotnicza na Teneryfie \u2013 najwi\u0119ksza (pod wzgl\u0119dem liczby ofiar w samolotach) katastrofa w lotnictwie cywilnym.","context":"Katastrofa lotnicza na Teneryfie \u2013 najwi\u0119ksza (pod wzgl\u0119dem liczby ofiar w samolotach) katastrofa w lotnictwie cywilnym. Wydarzy\u0142a si\u0119 27 marca 1977 roku o 17:05 czasu lokalnego na lotnisku Aeropuerto Los Rodeos w San Crist\u00f3bal de La Laguna na Teneryfie (Wyspy Kanaryjskie). Do zderzenia dosz\u0142o podczas ko\u0142owania dw\u00f3ch Boeing\u00f3w 747. Boeing linii lotniczych KLM podczas rozbiegu uderzy\u0142 w g\u0119stej mgle w ko\u0142uj\u0105c\u0105 drug\u0105 maszyn\u0119 (te\u017c Boeing) linii lotniczych PanAm. Do tragedii przyczyni\u0142y si\u0119 m.in. interferencje sygna\u0142\u00f3w radiowych nadajnik\u00f3w obu samolot\u00f3w i wie\u017cy na lotnisku. == Przebieg wydarze\u0144 == Wszystko zacz\u0119\u0142o si\u0119 od alarmu bombowego na lotnisku Gran Canaria niedaleko Las Palmas, dok\u0105d mia\u0142y pocz\u0105tkowo lecie\u0107 obie maszyny. W obu maszynach byli tury\u015bci lec\u0105cy na wypoczynek na wyspach. O 12:30 zdecydowano, \u017ce","start_idx":0,"end_idx":120}
{"id":"mrc_1537","question":"kto obchodzi wigili\u0119?","answer":"Wigili\u0119 obchodzi si\u0119 na Litwie, w Czechach i na S\u0142owacji, zazwyczaj z wieloma zapo\u017cyczeniami ze staros\u0142owia\u0144skiego \u015awi\u0119ta Godowego.","context":"za najbardziej rodzinny dzie\u0144 w roku (w wielu krajach nie ma a\u017c takiego znaczenia). Podobnie jak w Polsce, Wigili\u0119 obchodzi si\u0119 na Litwie, w Czechach i na S\u0142owacji, zazwyczaj z wieloma zapo\u017cyczeniami ze staros\u0142owia\u0144skiego \u015awi\u0119ta Godowego. Zwyczaj \u0142amania si\u0119 op\u0142atkiem jest nieznany poza Polsk\u0105, Litw\u0105 i Bia\u0142orusi\u0105. W wielu krajach nie ma postu (r\u00f3wnie\u017c w Polsce nie jest obecnie obowi\u0105zkowy) ani pasterki. === Kraje europejskie === * W Wielkiej Brytanii w Wigili\u0119 wi\u0119kszo\u015b\u0107 os\u00f3b pracuje. W pierwszy dzie\u0144 \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia charakterystycznym daniem obiadowym jest pieczony indyk z \u017curawin\u0105. W Bo\u017ce Narodzenie Brytyjczycy rozdaj\u0105 te\u017c sobie nawzajem prezenty. * Wigilii nie ma r\u00f3wnie\u017c w Holandii i coraz cz\u0119\u015bciej w Belgii, gdzie zamieniana jest na uroczyste \u015bniadanie \u015bwi\u0105teczne w restauracji. *","start_idx":107,"end_idx":238}
{"id":"mrc_1538","question":"ile dzieci ma kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"s\u0142u\u017c\u0105c w Pomocniczej S\u0142u\u017cbie Terytorialnej. W listopadzie 1947 roku po\u015blubi\u0142a Filipa Mountbattena, by\u0142ego ksi\u0119cia Grecji i Danii, a ich ma\u0142\u017ce\u0144stwo trwa\u0142o 73 lata, a\u017c do jego \u015bmierci w kwietniu 2021 roku. Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. Kiedy w lutym 1952 roku zmar\u0142 jej ojciec, El\u017cbieta \u2013 w\u00f3wczas 25-letnia \u2013 zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105 siedmiu niezale\u017cnych kraj\u00f3w Wsp\u00f3lnoty: Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, RPA, Pakistanu i Cejlonu (znanego dzi\u015b jako Sri Lanka), a tak\u017ce i pozosta\u0142\u0105 g\u0142ow\u0105 Kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty. El\u017cbieta panowa\u0142a jako monarcha konstytucyjna w czasie wielkich zmian politycznych, takich jak konflikt w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, decentralizacja w Wielkiej Brytanii, dekolonizacja Afryki oraz przyst\u0105pienie Wielkiej Brytanii do Wsp\u00f3lnot Europejskich i wyst\u0105pienie z Unii Europejskiej. Liczba jej kr\u00f3lestw zmienia\u0142a si\u0119 w","start_idx":210,"end_idx":258}
{"id":"mrc_1539","question":"ile razy brazylia zdoby\u0142a mistrzostwo \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Reprezentacja Brazylii w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn pi\u0119\u0107 razy zdoby\u0142a tytu\u0142 mistrza \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej: w 1958, 1962, 1970, 1994 i 2002","context":"Pi\u0142ka no\u017cna jest najpopularniejszym sportem w Brazylii, jest te\u017c wa\u017cn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 to\u017csamo\u015bci narodowej tego kraju, jak r\u00f3wnie\u017c jednym z jego najbardziej rozpoznawalnych symboli. Reprezentacja Brazylii w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn pi\u0119\u0107 razy zdoby\u0142a tytu\u0142 mistrza \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej: w 1958, 1962, 1970, 1994 i 2002; jest ona r\u00f3wnie\u017c jednym z dw\u00f3ch zespo\u0142\u00f3w (obok Niemiec) kt\u00f3ry nigdy nie przepad\u0142 w kwalifikacjach do mistrzostw \u015bwiata i jedynym kt\u00f3ry wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 we wszystkich turniejach, pocz\u0105wszy od pierwszych mistrzostw \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej rozgrywanych w lipcu 1930 roku w Urugwaju (wobec dwukrotnego nieprzyst\u0105pienia do eliminacji niemieckiej dru\u017cyny), z czego dwukrotnie (w 1950 i 2014) Brazylia by\u0142a gospodarzem mistrzostw \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej. Od tego czasu reprezentacja Brazylii utrzymuje wyr\u00f3wnany, bardzo wysoki poziom gry, w","start_idx":175,"end_idx":308}
{"id":"mrc_1540","question":"ile trwa kadencja parlamentu?","answer":"kadencje tych organ\u00f3w s\u0105 4-letnie","context":"Kadencja ( \u201eupadek\u201d) \u2013 okre\u015blony przez prawo okres pe\u0142nienia danej funkcji (urz\u0119du) przez urz\u0119dnika lub organ pochodz\u0105cy z wyboru. Na przyk\u0142ad okre\u015blona w konstytucji kadencja prezydenta w Polsce trwa 5 lat, a Sejmu i Senatu \u2013 4. == Kadencje w Konstytucji RP == Termin \"kadencja\" spotyka si\u0119 w Konstytucji m.in. w: * Rozdziale IV dotycz\u0105cym Sejmu i Senatu, m.in. w art. 98 ust. 1, kt\u00f3ry m\u00f3wi, \u017ce kadencje tych organ\u00f3w s\u0105 4-letnie i \"rozpoczynaj\u0105 si\u0119 z dniem zebrania si\u0119 Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwaj\u0105 do dnia poprzedzaj\u0105cego dzie\u0144 zebrania si\u0119 Sejmu nast\u0119pnej kadencji\" oraz dalszych punktach okre\u015blaj\u0105cych np. mo\u017cliwo\u015b\u0107 skr\u00f3cenia kadencji Sejmu i Senatu; * Rozdziale V dotycz\u0105cym Prezydenta, w art 127 ust. 2, w kt\u00f3rym okre\u015bla si\u0119, \u017ce","start_idx":396,"end_idx":429}
{"id":"mrc_1541","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142y si\u0119 prze\u015bladowania chrze\u015bcijan?","answer":"Prze\u015bladowania te trwa\u0142y g\u0142\u00f3wnie do IV wieku, kiedy to chrze\u015bcija\u0144stwo zosta\u0142o zalegalizowane przez cesarza Konstantyna Wielkiego, lecz tak\u017ce p\u00f3\u017aniej m\u0119czennikami za wiar\u0119 bywali chrze\u015bcija\u0144scy misjonarze oraz neofici.","context":"Prze\u015bladowania chrze\u015bcijan \u2013 zwalczanie chrze\u015bcija\u0144stwa i jego wyznawc\u00f3w, w tym ich fizyczna eksterminacja, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce m.in. w pierwszych wiekach w Cesarstwie Rzymskim oraz obecnie w wielu krajach Trzeciego \u015awiata. Pierwsi chrze\u015bcijanie byli prze\u015bladowani zar\u00f3wno przez \u017cyd\u00f3w, z kt\u00f3rych religii chrze\u015bcija\u0144stwo si\u0119 wywodzi, jak te\u017c przez Imperium rzymskie, na kt\u00f3rego terenie rozwija\u0142a si\u0119 ta nowa religia. Prze\u015bladowania te trwa\u0142y g\u0142\u00f3wnie do IV wieku, kiedy to chrze\u015bcija\u0144stwo zosta\u0142o zalegalizowane przez cesarza Konstantyna Wielkiego, lecz tak\u017ce p\u00f3\u017aniej m\u0119czennikami za wiar\u0119 bywali chrze\u015bcija\u0144scy misjonarze oraz neofici. W czasach wsp\u00f3\u0142czesnych chrze\u015bcijanie s\u0105 prze\u015bladowani przez islamist\u00f3w, na przyk\u0142ad w Iraku oraz hinduist\u00f3w, a tak\u017ce przez pa\u0144stwa ateistyczne, np. w Korei P\u00f3\u0142nocnej, czy przed laty w Albanii i ZSRR. Jak szacuje chrze\u015bcija\u0144ska organizacja fundacja Open Doors,","start_idx":416,"end_idx":634}
{"id":"mrc_1542","question":"z kim walczyli \u017co\u0142nierze wykl\u0119ci?","answer":"s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce.","context":"\u017bo\u0142nierze wykl\u0119ci, \u017co\u0142nierze niez\u0142omni, polskie powojenne podziemie niepodleg\u0142o\u015bciowe i antykomunistyczne \u2013 antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce. Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje si\u0119 na 120\u2013180 tysi\u0119cy os\u00f3b. W ostatnich dniach II wojny \u015bwiatowej na terenie Polski dzia\u0142a\u0142o 80 tysi\u0119cy partyzant\u00f3w antykomunistycznych. Ostatni cz\u0142onek ruchu oporu \u2013 J\u00f3zef Franczak ps. \u201eLalek\u201d z oddzia\u0142u kpt. Zdzis\u0142awa Bro\u0144skiego \u201eUskoka\u201d \u2013 zgin\u0105\u0142 w ob\u0142awie w Majdanie Kozic G\u00f3rnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemna\u015bcie lat po wojnie \u2013 21 pa\u017adziernika 1963 roku. Powszechnie si\u0119 uznaje, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 niepodleg\u0142o\u015bciowych organizacji zbrojnych upad\u0142a na skutek braku reakcji USA i Wielkiej Brytanii i gwarant\u00f3w postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej.","start_idx":244,"end_idx":314}
{"id":"mrc_1543","question":"jakie elementy kultury \u015br\u00f3dziemnomorskiej s\u0105 najwa\u017cniejsze dla kultury europejskiej?","answer":"Za najistotniejsze elementy staro\u017cytnej kultury \u015br\u00f3dziemnomorskiej uznaje si\u0119 mitologie greck\u0105 i rzymsk\u0105, greck\u0105 filozofi\u0119, rzymskie prawo oraz Bibli\u0119.","context":"z dokona\u0144 staro\u017cytnego Egiptu i Mezopotamii. W takim rozumieniu poj\u0119cia zakres jej wp\u0142yw\u00f3w opr\u00f3cz Europy b\u0119dzie obejmowa\u0142 Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 i Po\u0142udniow\u0105, Australi\u0119 i po\u0142udniow\u0105 Afryk\u0119. == Rys historyczny i charakterystyka == Obszar Morza \u015ar\u00f3dziemnego stanowi\u0142 teren jednolity geograficznie. Cho\u0107 narody staro\u017cytne tego kr\u0119gu znacznie r\u00f3\u017cni\u0142y si\u0119 od siebie, zar\u00f3wno pochodzeniem, jak i organizacj\u0105 pa\u0144stwowo\u015bci czy religi\u0105, to wzajemne wp\u0142ywy i powi\u0105zania pozwalaj\u0105 okre\u015bli\u0107 ich przynale\u017cno\u015b\u0107 do wsp\u00f3lnej kultury. Powstawa\u0142a sztuka i literatura, filozofia, kodeksy prawa, prace o charakterze naukowym (w tym pierwsze dzie\u0142a historyczne), rozwija\u0142y si\u0119 religie poli- i monoteistyczne. Najwa\u017cniejsze j\u0119zyki, w kt\u00f3rych spisano dorobek staro\u017cytno\u015bci, to hebrajski, greka i \u0142acina. Za najistotniejsze elementy staro\u017cytnej kultury \u015br\u00f3dziemnomorskiej uznaje si\u0119 mitologie greck\u0105 i rzymsk\u0105, greck\u0105 filozofi\u0119, rzymskie prawo oraz Bibli\u0119.","start_idx":775,"end_idx":926}
{"id":"mrc_1544","question":"kto podzieli\u0142 rok na 12 miesi\u0119cy?","answer":"Babilo\u0144czyk\u00f3w","context":"Kalendarz babilo\u0144ski \u2013 kalendarz u\u017cywany w Babilonii, oparty pocz\u0105tkowo na obserwacji Ksi\u0119\u017cyca, potem te\u017c i S\u0142o\u0144ca. Zastosowano w nim 7-dniowy tydzie\u0144, 12-godzinn\u0105 dob\u0119 oraz 60-minutow\u0105 godzin\u0119. U\u017cywany by\u0142 w Babilonii w okresie Hammurabiego (XVIII/XVII wiek p.n.e.). Opr\u00f3cz Babilo\u0144czyk\u00f3w u\u017cywali go tak\u017ce Asyryjczycy (ok. XII wieku p.n.e.) i Persowie. Podzielony by\u0142 na 12 miesi\u0119cy po 30 dni. Op\u00f3\u017anienia w stosunku do roku s\u0142onecznego nadrabiane by\u0142y dodaniem 13 miesi\u0105ca. Dodawanie miesi\u0119cy regulowa\u0142 tzw. Cykl Metona z Aten (cykl trwaj\u0105cy 19 lat definiowa\u0142 do kt\u00f3rego roku nale\u017cy doda\u0107 miesi\u0105c). Takie same cykle wyst\u0119puj\u0105 w kalendarzu greckim i chi\u0144skim. == Nazwy miesi\u0119cy kalendarza babilo\u0144skiego == (uwaga: nazwy miesi\u0119cy podane zosta\u0142y zgodnie z zasadami naukowej transkrypcji) * I miesi\u0105c (akad \"nisannu\", sum. itibar2-zag-gar) (marzec-kwiecie\u0144) *","start_idx":275,"end_idx":288}
{"id":"mrc_1545","question":"jak mia\u0142 na imi\u0119 porucznik columbo?","answer":"W serialu nigdy nie pada imi\u0119 porucznika Columbo, natomiast w jednym z odcink\u00f3w, na dokumencie to\u017csamo\u015bci porucznika widnieje imi\u0119 \"Frank\".","context":"w wieku oko\u0142o 40 lat. Przez ca\u0142y czas trwania serialu nie awansowa\u0142. W serialu nigdy nie pada imi\u0119 porucznika Columbo, natomiast w jednym z odcink\u00f3w, na dokumencie to\u017csamo\u015bci porucznika widnieje imi\u0119 \"Frank\". W serialu Columbo cz\u0119sto wspomina o swojej \u017conie, kt\u00f3ra nie wyst\u0105pi\u0142a w \u017cadnym z odcink\u00f3w. \u017bona porucznika wyst\u0119puje w tytule epizodu (\"Rest In Peace, Mrs Columbo\"). W odcinku tym zainscenizowany jest pogrzeb Pani Columbo po to, by porucznik m\u00f3g\u0142 wydoby\u0107 przyznanie si\u0119 do winy morderczyni. Columbo wspomina w odcinku \"Any Old Port in a Storm\", i\u017c posiada dziecko. Z kolei w odcinku \"Mind over Mayhem\" u\u017cywa liczby mnogiej m\u00f3wi\u0105c o swoich dzieciach. W odcinku \"Rest in Peace, Mrs. Columbo\" z dziewi\u0105tej serii serialu, zaprzecza jakoby mia\u0142 mie\u0107 dzieci,","start_idx":69,"end_idx":208}
{"id":"mrc_1546","question":"kto kaza\u0142 zabi\u0107 dzieci w betlejem?","answer":"Herod","context":"Pi\u015bmie, skierowa\u0142 ich do Betlejem, m\u00f3wi\u0105c, by donie\u015bli mu potem, aby i on m\u00f3g\u0142 odda\u0107 pok\u0142on. M\u0119drcy jednak inn\u0105 drog\u0105 powr\u00f3cili do swojej ziemi: : \"Wtedy Herod widz\u0105c, \u017ce go M\u0119drcy zawiedli, wpad\u0142 w straszny gniew. Pos\u0142a\u0142 [oprawc\u00f3w] do Betlejem i ca\u0142ej okolicy i kaza\u0142 pozabija\u0107 wszystkich ch\u0142opc\u00f3w w wieku do lat dw\u00f3ch, stosownie do czasu, o kt\u00f3rym si\u0119 dowiedzia\u0142 od M\u0119drc\u00f3w. Wtedy spe\u0142ni\u0142y si\u0119 s\u0142owa proroka Jeremiasza: Krzyk us\u0142yszano w Rama, p\u0142acz i j\u0119k wielki. Rachel op\u0142akuje swe dzieci i nie chce utuli\u0107 si\u0119 w \u017calu, bo ich ju\u017c nie ma\". == Inne przekazy == Pierwsza pewna wzmianka autora nie-chrze\u015bcija\u0144skiego o rzezi niewini\u0105tek pochodzi od Makrobiusza (ok. 395\u2013436), w swoich \"Saturnaliach\" pisa\u0142: \"Dowiedziawszy si\u0119, \u017ce po\u015br\u00f3d ma\u0142ych dzieci, kt\u00f3re","start_idx":154,"end_idx":159}
{"id":"mrc_1547","question":"w jakich wyborach jest wybierany prezydent?","answer":"Wybory prezydenckie","context":"Wybory prezydenckie \u2013 wybory, w kt\u00f3rych wybiera si\u0119 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Odbywaj\u0105 si\u0119 one co 5 lat na zarz\u0105dzenie marsza\u0142ka Sejmu, chyba \u017ce z jakiego\u015b powodu (g\u0142\u00f3wnie z powodu \u015bmierci lub rezygnacji z urz\u0119du prezydenta) kadencja prezydenta zako\u0144czy si\u0119 szybciej. Ta sama osoba mo\u017ce sprawowa\u0107 urz\u0105d prezydenta jedynie przez dwie kadencje. Bierne prawo wyborcze przys\u0142uguje wszystkim obywatelom Polski, kt\u00f3rzy uko\u0144czyli 35 lat, nie s\u0105 pozbawieni praw wyborczych do Sejmu i zbior\u0105 przynajmniej 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w os\u00f3b popieraj\u0105cych ich kandydatur\u0119. Czynne prawo wyborcze posiadaj\u0105 wszyscy pe\u0142noletni obywatele Polski, r\u00f3wnie\u017c ci zamieszkali na sta\u0142e za granic\u0105 (od 2000 roku mog\u0105 g\u0142osowa\u0107 r\u00f3wnie\u017c w drugiej turze). == Procedura == Prezydentem zostaje ten kandydat, kt\u00f3ry otrzyma ponad po\u0142ow\u0119 wszystkich wa\u017cnie oddanych g\u0142os\u00f3w. Frekwencja wyborcza","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_1548","question":"kiedy baran?","answer":"Wypada to mi\u0119dzy 20/21 marca a 19/20 kwietnia \u2013 dok\u0142adne ramy czasowe zale\u017c\u0105 od rocznika.","context":"Baran () () \u2013 pierwszy astrologiczny znak zodiaku. Przypisuje si\u0119 go osobom urodzonym podczas gdy S\u0142o\u0144ce by\u0142o w tym znaku, to znaczy na odcinku ekliptyki pomi\u0119dzy 0\u00b0 a 30\u00b0 d\u0142ugo\u015bci ekliptycznej. Wypada to mi\u0119dzy 20/21 marca a 19/20 kwietnia \u2013 dok\u0142adne ramy czasowe zale\u017c\u0105 od rocznika. Czasem przyjmuje si\u0119 umowne granice \u2013 wed\u0142ug Evangeline Adams (1868\u20131932) by\u0142 to okres mi\u0119dzy 22 marca a 21 kwietnia. Znak Barana przypisuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c osobom urodzonym w trakcie wschodzenia tego znaku. Przedstawiany przez g\u0142ow\u0119 zwierz\u0119cia, m\u0119skie przyrodzenie i pierwsze kie\u0142ki zbo\u017ca. == Historia znaku == Znak Barana pochodzi\u0142 z Mezopotamii z III w. p.n.e. i najcz\u0119\u015bciej przedstawiany by\u0142 pod postaci\u0105 zoomorficzn\u0105 lub poprzez motywy zwi\u0105zane z legend\u0105 o z\u0142otym runie. Wed\u0142ug mitu, po raz","start_idx":195,"end_idx":284}
{"id":"mrc_1549","question":"kto wynalaz\u0142 piorunochron?","answer":"Prokop Divi\u0161","context":"Benjamina Franklina \u2013 w latach 1750\u20131754 piorunochron wynalaz\u0142 czeski teolog i przyrodnik Prokop Divi\u0161. Instalacj\u0119 odgromow\u0105 wybudowano r\u00f3wnie\u017c na niewianskiej krzywej wie\u017cy zbudowanej w Imperium Rosyjskim w latach 1725\u20131740. W Londynie pierwszy piorunochron zainstalowa\u0142 na swym domu William Watson w 1762. Pierwszy piorunochron na terenie Polski zainstalowany zosta\u0142 najprawdopodobniej w 1783 w Rawiczu na budynku Ratusza. W I Rzeczypospolitej dzi\u0119ki inicjatywie kr\u00f3la Stanis\u0142awa II Augusta wyposa\u017cono w tzw. w\u00f3wczas \u201ekonduktory\u201d Zamek Kr\u00f3lewski w Warszawie. To wydarzenie upami\u0119tni\u0142 Adam Tadeusz Naruszewicz w poemacie \"Na piorunochron umieszczony na Zamku Warszawskim\". W roku 1784 ksi\u0105dz J\u00f3zef Herman Osi\u0144ski wyda\u0142 pierwszy polski podr\u0119cznik elektrotechniki pt. \"Spos\u00f3b ubezpieczaj\u0105cy \u017cycie i maj\u0105tki od piorun\u00f3w\", przedstawiaj\u0105c w niej poradnik monta\u017cu jak i ratowania os\u00f3b poszkodowanych w wyniku","start_idx":90,"end_idx":102}
{"id":"mrc_1550","question":"jakie s\u0105 obiekty w bazach danych?","answer":"baza danych to zbi\u00f3r obiekt\u00f3w, kt\u00f3rych zachowanie si\u0119, stan oraz zwi\u0105zki s\u0105 okre\u015blone zgodnie z obiektowym modelem danych.","context":"Obiektowa baza danych to zbi\u00f3r obiekt\u00f3w, kt\u00f3rych zachowanie si\u0119, stan oraz zwi\u0105zki s\u0105 okre\u015blone zgodnie z obiektowym modelem danych. Obiektowy system zarz\u0105dzania baz\u0105 danych jest systemem wspomagaj\u0105cym definiowanie, zarz\u0105dzanie, utrzymywanie, zabezpieczanie i udost\u0119pnianie obiektowej bazy danych. Obiektowe systemy zarz\u0105dzania baz\u0105 danych zapewniaj\u0105 tradycyjn\u0105 funkcjonalno\u015b\u0107 baz danych, lecz bazuj\u0105 na modelu obiektowym. Ich atutem jest udost\u0119pnianie danych w postaci obiektowej, czyli takiej samej w jakiej dane s\u0105 przechowywane w programach napisanych w obiektowych j\u0119zykach programowania. Znika konieczno\u015b\u0107 odwzorowania mi\u0119dzy modelem obiektowym a modelem relacyjnym jak to ma miejsce w przypadku u\u017cycia relacyjnej bazy danych. == Historia == Pierwsze prace nad standaryzacj\u0105 Obiektowych baz danych zacz\u0119\u0142y si\u0119 w roku 1991. Stworzona zosta\u0142a grupa do prac nad standardem, zosta\u0142a ona nazwana Object Database","start_idx":10,"end_idx":132}
{"id":"mrc_1551","question":"w jakim domu w hogwarcie jest draco?","answer":"Slytherinu","context":"Draco Lucjusz Malfoy (ur. 5 czerwca 1980) \u2013 posta\u0107 fikcyjna z cyklu powie\u015bciowego Joanne Kathleen Rowling o Harrym Potterze. By\u0142 on synem Lucjusza i Narcyzy Malfoy, jako ucze\u0144 Hogwartu nale\u017ca\u0142 do Slytherinu. W szkole przebywa\u0142 w towarzystwie osi\u0142k\u00f3w: Vincenta Crabbe\u2019a i Gregory\u2019ego Goyle\u2019a, a od sz\u00f3stego roku r\u00f3wnie\u017c z Blaise\u2019em Zabinim. Mia\u0142 negatywny stosunek do czarodziej\u00f3w pochodz\u0105cych od mugoli. == Przesz\u0142o\u015b\u0107 == Draco wychowa\u0142 si\u0119 w bogatym domu Malfoy\u00f3w, jako syn Lucjusza i Narcyzy Malfoy z domu Black. Jest siostrze\u0144cem Andromedy Tonks oraz Bellatrix Lestrange. Jego pierwszymi znajomymi by\u0142y dzieci przyjaci\u00f3\u0142 Lucjusza Malfoya: Teodor Nott i Vincent Crabbe. Da\u0142 do zrozumienia, \u017ce wola\u0142by p\u00f3j\u015b\u0107 do innej szko\u0142y, Durmstrangu. Pochwala\u0142 fakt nauczania tam czarnej magii. Twierdzi\u0142, \u017ce jego ojciec zna\u0142 tamtejszego","start_idx":196,"end_idx":206}
{"id":"mrc_1552","question":"kim jest ann\u0105 lis?","answer":"Hanna Lis z domu Kedaj, po pierwszym m\u0119\u017cu Smoktunowicz (ur. 13 maja 1970 w Warszawie) \u2013 polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna, z wykszta\u0142cenia italianistka.","context":"Hanna Lis z domu Kedaj, po pierwszym m\u0119\u017cu Smoktunowicz (ur. 13 maja 1970 w Warszawie) \u2013 polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna, z wykszta\u0142cenia italianistka. Rozpocz\u0119\u0142a karier\u0119 dziennikarsk\u0105 w 1993. Przez wiele lat prowadzi\u0142a i wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a czo\u0142owe programy informacyjne i publicystyczne w Telewizji Polskiej, TV4 i Polsacie. Po zako\u0144czeniu wsp\u00f3\u0142pracy z TVP na pocz\u0105tku 2016 zaj\u0119\u0142a si\u0119 tematyk\u0105 lifestyle\u2019ow\u0105: by\u0142a gospodyni\u0105 autorskiego programu podr\u00f3\u017cniczo-kulinarnego \"Bez planu\" w TVN Style oraz prowadzi\u0142a programy talk-show w Polsat Caf\u00e9 i w Wirtualnej Polsce. == \u017byciorys == Jest c\u00f3rk\u0105 Waldemara Kedaja, dziennikarza prasowego, i dziennikarki Aleksandry Kedaj z domu Stampf'l (1942\u20132020), korespondentki \u201e\u017bycia Warszawy\u201d w Rzymie w czasach PRL-u. Jej dziadkiem ze strony matki by\u0142 Stanis\u0142aw Stampf'l. W latach 1974\u20131980 mieszka\u0142a w Rzymie. W 1977","start_idx":0,"end_idx":164}
{"id":"mrc_1553","question":"kto nale\u017ca\u0142 do grupy skamander?","answer":"Julian Tuwim, Antoni S\u0142onimski, Jaros\u0142aw Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzy\u0144ski oraz Jan Lecho\u0144.","context":"Skamander \u2013 grupa poetycka, kt\u00f3r\u0105 zacz\u0119li formowa\u0107 oko\u0142o roku 1916 Julian Tuwim, Antoni S\u0142onimski, Jaros\u0142aw Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzy\u0144ski oraz Jan Lecho\u0144. Wzorem dla skamandryt\u00f3w by\u0142a przede wszystkim tw\u00f3rczo\u015b\u0107 Leopolda Staffa. Skamander istnia\u0142 niemal do 1939 roku. Swoj\u0105 nazw\u0119 wzi\u0119\u0142a od rzeki Skamander op\u0142ywaj\u0105cej Troj\u0119. Jednocze\u015bnie jednak zawarta jest w niej aluzja do s\u0142ynnego zdania z \"Akropolis\" Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego: \"Skamander po\u0142yska, wi\u015blan\u0105 \u015bwietl\u0105c si\u0119 fal\u0105\". Pomimo bardzo silnego utrwalenia si\u0119 w og\u00f3lnej \u015bwiadomo\u015bci funkcjonowania poet\u00f3w Skamandra jako grupy Micha\u0142 G\u0142owi\u0144ski sformu\u0142owa\u0142 s\u0105d, \u017ce Skamandryci to grupa sytuacyjna, czyli taka, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wnym spoiwem jest rzeczywisto\u015b\u0107 pozaliteracka (wsp\u00f3lna dzia\u0142alno\u015b\u0107 kabaretowa, odczyty i dzia\u0142alno\u015b\u0107 \u201ePod Picadorem\u201d, stolik na p\u00f3\u0142pi\u0119trze w kawiarni \u201eZiemia\u0144skiej\u201d, obracanie si\u0119 w tych samych kr\u0119gach towarzyskich). == Dzieje grupy == Histori\u0119","start_idx":67,"end_idx":159}
{"id":"mrc_1554","question":"kt\u00f3ry prezydent ukrainy uciek\u0142 do rosji?","answer":"Wiktor Janukowycz","context":"w sk\u0142ad wi\u0119kszo\u015bci rz\u0105dowej). Wiktor Janukowycz w oficjalnym o\u015bwiadczeniu zaprzeczy\u0142, aby z\u0142o\u017cy\u0142 rezygnacj\u0119. Nast\u0119pnego dnia parlament powierzy\u0142 przewodnicz\u0105cemu Rady Najwy\u017cszej O\u0142eksandrowi Turczynowowi pe\u0142nienie obowi\u0105zk\u00f3w g\u0142owy pa\u0144stwa. === Dzia\u0142alno\u015b\u0107 od 2014 === Wiktor Janukowycz wyjecha\u0142 tymczasem do Rosji. 28 lutego 2014 ujawni\u0142 si\u0119 publicznie podczas konferencji prasowej w Rostowie nad Donem. Uzna\u0142, \u017ce jego odsuni\u0119cie od w\u0142adzy przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 by\u0142o nielegalne, a tym samym nadal uwa\u017ca si\u0119 za prezydenta Ukrainy. 1 marca zwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do prezydenta Rosji W\u0142adimira Putina o wykorzystanie si\u0142 zbrojnych tego pa\u0144stwa do przywr\u00f3cenia stabilno\u015bci na Ukrainie. W marcu utraci\u0142 cz\u0142onkostwo w Partii Region\u00f3w. Po odsuni\u0119ciu Wiktora Janukowycza od w\u0142adzy dosz\u0142o do aneksji Krymu przez Rosj\u0119 i wojny w Donbasie. By\u0142y prezydent zosta\u0142 obj\u0119ty sankcjami (w tym","start_idx":30,"end_idx":47}
{"id":"mrc_1555","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do mazurka d\u0105browskiego?","answer":"pozostaje nieznany.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":336,"end_idx":355}
{"id":"mrc_1556","question":"kto stworzy\u0142 gitare?","answer":"Francisco Sanguino","context":"gitar\u0105 jest instrument wykonany przez Francisco Sanguino w 1759, za\u015b pierwsz\u0105 publikacj\u0119 na ten instrument wyda\u0142 Antonio Ballesteros pt. \"Obra para guitarra de seis \u00f3rdenes\" w 1780. Taka gitara zyskiwa\u0142a popularno\u015b\u0107 od lat 60. Nast\u0119pnie z ch\u00f3r\u00f3w rezygnowano na rzecz pojedynczych strun, w latach 80. lutnicy i gitarzy\u015bci w\u0142oscy i francuscy ju\u017c zdecydowanie preferowali pojedyncze struny. W ten spos\u00f3b powsta\u0142 instrument znany wtedy jako gitara hiszpa\u0144ska (w odr\u00f3\u017cnieniu od gitary angielskiej), a wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jako gitara romantyczna lub gitara wczesnoromantyczna (ang. \"early romantic guitar\"). Instrument by\u0142 niezwykle popularny w pierwszej po\u0142owie XIX w., w\u015br\u00f3d amator\u00f3w, na salonach, a tak\u017ce jako instrument koncertowy, aczkolwiek nie by\u0142 traktowany powa\u017cnie przez kompozytor\u00f3w. Najbardziej cenionymi gitarzystami-wirtuozami tej epoki, zwanej w historiografii muzycznej jako \"z\u0142oty wiek","start_idx":38,"end_idx":56}
{"id":"mrc_1557","question":"jaki kszta\u0142t ma t\u0119cza?","answer":"charakterystycznego wielobarwnego \u0142uku","context":"T\u0119cza \u2013 zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), wyst\u0119puj\u0105ce w postaci charakterystycznego wielobarwnego \u0142uku powstaj\u0105cego w wyniku rozszczepienia \u015bwiat\u0142a widzialnego, zwykle promieniowania s\u0142onecznego, za\u0142amuj\u0105cego si\u0119 i odbijaj\u0105cego wewn\u0105trz licznych kropli wody (np. deszczu i mg\u0142y) maj\u0105cych kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego. Rozszczepienie \u015bwiat\u0142a jest wynikiem zjawiska dyspersji, powoduj\u0105cego r\u00f3\u017cnice w k\u0105cie za\u0142amania \u015bwiat\u0142a o r\u00f3\u017cnej d\u0142ugo\u015bci fali przy przej\u015bciu z powietrza do wody i z wody do powietrza. \u015awiat\u0142o widzialne jest postrzegaln\u0105 wzrokiem cz\u0119\u015bci\u0105 widma promieniowania elektromagnetycznego i w zale\u017cno\u015bci od d\u0142ugo\u015bci fali postrzegane jest w r\u00f3\u017cnych barwach. Kiedy \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza \u015bwiat\u0142o bia\u0142e (mieszanin\u0119 fal o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach) na sk\u0142adowe o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach fal (r\u00f3\u017cnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy \u0142uk. Pomimo faktu, \u017ce w","start_idx":80,"end_idx":118}
{"id":"mrc_1558","question":"jakie biskupstwa powsta\u0142y po zje\u017adzie gnie\u017anie\u0144skim?","answer":"krakowsk\u0105 z biskupem Popponem, ko\u0142obrzesk\u0105 z biskupem Reinbernem i wroc\u0142awsk\u0105 z biskupem Janem.","context":"gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 pierwszej metropolii ko\u015bcielnej w Polsce podleg\u0142ej wy\u0142\u0105cznie papie\u017cowi, na czele kt\u00f3rej postawiono brata \u015bw. Wojciecha \u2013 Radzima Gaudentego. Wraz z powstaniem nowej metropolii utworzono podleg\u0142e Gnieznu nowe biskupstwa - sufraganie: krakowsk\u0105 z biskupem Popponem, ko\u0142obrzesk\u0105 z biskupem Reinbernem i wroc\u0142awsk\u0105 z biskupem Janem. Biskupstwo pozna\u0144skie pozosta\u0142o poza metropoli\u0105 gnie\u017anie\u0144sk\u0105 a\u017c do \u015bmierci biskupa Ungera. Zjazd z pewno\u015bci\u0105 przyczyni\u0142 si\u0119 do umocnienia pozycji Boles\u0142awa wobec w\u0142adc\u00f3w pa\u0144stw s\u0105siaduj\u0105cych z Polsk\u0105. Tradycj\u0119 synodu gnie\u017anie\u0144skiego (w jego wymiarze ko\u015bcielnym i europejskim) obecnie podtrzymuje Fundacja \u015bw. Wojciecha, kt\u00f3ra organizuje od 1997 roku kolejne zjazdy gnie\u017anie\u0144skie. O przyj\u0119ciu Ottona III przez Boles\u0142awa Chrobrego napisa\u0142 w swej kronice z pocz\u0105tku XI w. niemiecki biskup Thietmar: To wydarzenie opisa\u0142 r\u00f3wnie\u017c w swej kronice Gall Anonim:","start_idx":250,"end_idx":345}
{"id":"mrc_1559","question":"kiedy utworzono ofe?","answer":"Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku","context":"Otwarty fundusz emerytalny (OFE) \u2013 w Polsce osoba prawna stanowi\u0105ca odr\u0119bn\u0105 mas\u0119 maj\u0105tkow\u0105, zarz\u0105dzana i reprezentowana przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), dzia\u0142aj\u0105cy na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (). Cz\u0142onkowie OFE posiadaj\u0105 jednostki rozrachunkowe zapisane na ich indywidualnych rachunkach, kt\u00f3rych warto\u015b\u0107 jest wyceniana ka\u017cdego dnia roboczego w oparciu o aktualn\u0105 warto\u015b\u0107 rynkow\u0105 aktyw\u00f3w OFE i sum\u0119 jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunkach prowadzonych przez dane OFE. OFE inwestuje posiadane \u015brodki w instrumenty finansowe dopuszczone przez obowi\u0105zuj\u0105ce przepisy i w granicach dopuszczonych limit\u00f3w. Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku i pozwalaj\u0105 na gromadzenie \u015brodk\u00f3w pieni\u0119\u017cnych na emerytur\u0119 w tzw. II filarze. Podstaw\u0105 prawn\u0105 dla dzia\u0142alno\u015bci otwartych funduszy","start_idx":696,"end_idx":782}
{"id":"mrc_1560","question":"kiedy obchodz\u0105 \u015bwi\u0119to narodowe?","answer":"corocznie 11 listopada","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918). \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione ustaw\u0105 z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustaw\u0105 Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywr\u00f3cono je ustaw\u0105 w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci by\u0142o procesem stopniowym. Wyb\u00f3r 11 listopada uzasadni\u0107 mo\u017cna zbiegiem wydarze\u0144 w Polsce z zako\u0144czeniem I wojny \u015bwiatowej dzi\u0119ki zawarciu rozejmu w Compi\u00e8gne 11 listopada 1918, piecz\u0119tuj\u0105cego ostateczn\u0105 kl\u0119sk\u0119 Niemiec. Dzie\u0144 wcze\u015bniej przyby\u0142 do Warszawy J\u00f3zef Pi\u0142sudski. W tych dw\u00f3ch dniach, 10 i 11 listopada 1918, nar\u00f3d polski u\u015bwiadomi\u0142 sobie w pe\u0142ni odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci, a nastr\u00f3j g\u0142\u0119bokiego","start_idx":70,"end_idx":92}
{"id":"mrc_1561","question":"co symbolizuje t\u0119cza?","answer":"t\u0119cza jest symbolem przymierza pomi\u0119dzy Bogiem i cz\u0142owiekiem","context":"t\u0119cza jest symbolem przymierza pomi\u0119dzy Bogiem i cz\u0142owiekiem, jest obietnic\u0105 z\u0142o\u017con\u0105 przez Boga Jahwe Noemu, \u017ce Ziemi nie nawiedzi ju\u017c wi\u0119cej wielka pow\u00f3d\u017a (Stary Testament, Rdz 9,13). T\u0119cza sta\u0142a si\u0119 nawet symbolem ruchu w judaizmie, zwanego B'nei Noah. Cz\u0142onkami B\u2019nei Noah s\u0105 nie-\u017cydzi, kt\u00f3rzy kontynuuj\u0105 drog\u0119 wielkiego przodka, jakim by\u0142 Noe. Ruch ten ma korzenie w tradycji \u017cydowskiej, a szczeg\u00f3lnie w Talmudzie. Jest tak\u017ce wymieniona w M\u0105dro\u015bci Syracha jako jeden z przejaw\u00f3w stworzenia, kt\u00f3re domaga si\u0119 oddawania Bogu czci (Syr 43,11-13). * W Nowym Testamencie t\u0119cza pojawia si\u0119 w Ap 4: \"A Zasiadaj\u0105cy by\u0142 podobny z wygl\u0105du do jaspisu i do krwawnika, a t\u0119cza doko\u0142a tronu \u2013 podobna z wygl\u0105du do szmaragdu\" oraz Ap 10: \"I ujrza\u0142em innego pot\u0119\u017cnego anio\u0142a,","start_idx":0,"end_idx":60}
{"id":"mrc_1562","question":"jaka jest trasa s8?","answer":"Droga ekspresowa S8, Trasa im. Bohater\u00f3w Bitwy Warszawskiej 1920 \u2013 droga ekspresowa w Polsce o docelowej d\u0142ugo\u015bci 642,3 km.","context":"Droga ekspresowa S8, Trasa im. Bohater\u00f3w Bitwy Warszawskiej 1920 \u2013 droga ekspresowa w Polsce o docelowej d\u0142ugo\u015bci 642,3 km. Docelowo po\u0142\u0105czy K\u0142odzko z centraln\u0105 Polsk\u0105 i Bia\u0142ymstokiem, jest zasadnicz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 drogi krajowej nr 8. \u0141\u0105czy aglomeracje: wroc\u0142awsk\u0105, \u0142\u00f3dzk\u0105, warszawsk\u0105 i bia\u0142ostock\u0105. Trasa na odcinku K\u0142odzko \u2013 Ostr\u00f3w Maz. stanowi polsk\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 trasy E67, natomiast odcinek Warszawa \u2013 Ostr\u00f3w Mazowiecka to polski odcinek trasy Via Baltica. Trasa S8 jest te\u017c cz\u0119\u015bci\u0105 Ekspresowej Obwodnicy Warszawy (na odcinku w.Konotopa-w.Marki) Droga jest w ca\u0142o\u015bci oddana do ruchu na odcinku Wroc\u0142aw \u2013 Bia\u0142ystok. Uko\u0144czenie odcinka K\u0142odzko \u2013 Wroc\u0142aw planowane jest nie wcze\u015bniej ni\u017c w 2026 roku. Wed\u0142ug Generalnej Dyrekcji Dr\u00f3g Krajowych i Autostrad docelowo przebieg drogi ma si\u0119 zako\u0144czy\u0107 na granicy polsko-czeskiej w Boboszowie, cho\u0107","start_idx":0,"end_idx":123}
{"id":"mrc_1563","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie warszawskie?","answer":"Walki zbrojne zako\u0144czy\u0142y si\u0119 natomiast 2 pa\u017adziernika 1944 w godzinach wieczornych.","context":"Przebieg powstania == Powstanie warszawskie zosta\u0142o rozpocz\u0119te zbrojnym wyst\u0105pieniem oddzia\u0142\u00f3w Armii Krajowej 1 sierpnia 1944 o godz. 17.00 (tzw. Godzina \u201eW\u201d). Walki zbrojne zako\u0144czy\u0142y si\u0119 natomiast 2 pa\u017adziernika 1944 w godzinach wieczornych. Pu\u0142kownik Adam Borkiewicz zaproponowa\u0142 nast\u0119puj\u0105c\u0105 periodyzacj\u0119 powstania: og\u00f3lne natarcie powsta\u0144cze dla opanowania Warszawy (1\u20134 sierpnia), okres powsta\u0144czej obrony zaczepnej (5 sierpnia \u2013 2 wrze\u015bnia), walka o przetrwanie (3 wrze\u015bnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Genera\u0142 Jerzy Kirchmayer podzieli\u0142 natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1\u20134 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego","start_idx":160,"end_idx":243}
{"id":"mrc_1564","question":"jakie by\u0142y przyczyny wiosny lud\u00f3w?","answer":"Przyczynami ich wybuchu by\u0142y: niezadowolenie obywateli z warunk\u00f3w \u017cyciowych, bezrobocie, rosn\u0105ce ceny \u017cywno\u015bci, a tak\u017ce korupcja i nepotyzm w\u0142adz oraz ograniczanie swob\u00f3d obywatelskich przez autokratyczne re\u017cimy.","context":"Arabska wiosna (okre\u015blana tak\u017ce jako \"Arabska Wiosna Lud\u00f3w\", \"Zima Lud\u00f3w\", \"Arabska Zima Lud\u00f3w\" lub \"Arabskie przebudzenie\") \u2013 protesty spo\u0142eczne i konflikty zbrojne w krajach arabskich, w latach 2010\u20132012. Przyczynami ich wybuchu by\u0142y: niezadowolenie obywateli z warunk\u00f3w \u017cyciowych, bezrobocie, rosn\u0105ce ceny \u017cywno\u015bci, a tak\u017ce korupcja i nepotyzm w\u0142adz oraz ograniczanie swob\u00f3d obywatelskich przez autokratyczne re\u017cimy. == Zarys wydarze\u0144 == Do pierwszych wyst\u0105pie\u0144 spo\u0142ecznych dosz\u0142o w Tunezji po tym, jak 17 grudnia 2010 bezrobotny sprzedawca uliczny Mohamed Bouazizi podpali\u0142 si\u0119 w prote\u015bcie przeciwko brakowi perspektyw na popraw\u0119 swojej sytuacji \u017cyciowej. Z czasem demonstracje przybiera\u0142y coraz gwa\u0142towniejsz\u0105 form\u0119, prowadz\u0105c do star\u0107 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa. Protesty w Tunezji, kt\u00f3re przerodzi\u0142y si\u0119 w rewolucj\u0119, stanowi\u0142y przyk\u0142ad i inspiracj\u0119 dla mieszka\u0144c\u00f3w pozosta\u0142ych pa\u0144stw regionu. W ich","start_idx":207,"end_idx":419}
{"id":"mrc_1565","question":"za co przyznawana jest nagroda nobla?","answer":"za wybitne zas\u0142ugi dla ludzko\u015bci: naukowe, literackie lub w dzia\u0142aniach na rzecz pokoju.","context":"Nagroda Nobla \u2013 wyr\u00f3\u017cnienie przyznawane od pocz\u0105tku XX wieku za wybitne zas\u0142ugi dla ludzko\u015bci: naukowe, literackie lub w dzia\u0142aniach na rzecz pokoju. Zosta\u0142o ustanowione ostatni\u0105 wol\u0105 fundatora \u2013 Alfreda Nobla, szwedzkiego przemys\u0142owca i wynalazcy dynamitu. Pocz\u0105tkowo by\u0142o przyznawane w pi\u0119ciu dziedzinach, jednak w latach 60. ustanowiono dodatkow\u0105 nagrod\u0119 z ekonomii. Laureaci s\u0105 wy\u0142aniani corocznie, cho\u0107 zdarza\u0142y si\u0119 lata bez wyr\u00f3\u017cnionych. S\u0105 nimi osoby \u017cyj\u0105ce, najwy\u017cej trzy w ka\u017cdej z dziedzin, nie licz\u0105c przypadk\u00f3w, kiedy nagrod\u0119 pokojow\u0105 otrzymuj\u0105 ca\u0142e instytucje. Nagroda Nobla nie by\u0142a pierwszym wyr\u00f3\u017cnieniem tego typu \u2013 ju\u017c w XVIII wieku brytyjskie Towarzystwo Kr\u00f3lewskie (ang. \"Royal Society\") ustanowi\u0142o Medal Copleya dla naukowc\u00f3w, a r\u00f3wnolegle przyznawano odznaczenia pa\u0144stwowe jak polski Order Or\u0142a Bia\u0142ego za rozmaite zas\u0142ugi. Mimo to Nagroda Nobla","start_idx":61,"end_idx":149}
{"id":"mrc_1566","question":"jakie s\u0105 systemy operacyjne na telefon?","answer":"Mobilne systemy operacyjne","context":"Mobilny system operacyjny (lub mobilny OS) \u2013 system operacyjny dla smartfon\u00f3w, tablet\u00f3w, PDA lub innych urz\u0105dze\u0144 mobilnych. Mobilne systemy operacyjne \u0142\u0105cz\u0105 w sobie funkcje komputera z innymi funkcjami przydatnymi dla telefonu kom\u00f3rkowego lub innych mobilnych urz\u0105dze\u0144; zazwyczaj s\u0105 to: ekran dotykowy, telefon, Bluetooth, WiFi, nawigacja, aparat, kamera, rozpoznawanie mowy, dyktafon, odtwarzacz muzyki, NFC i podczerwie\u0144. Urz\u0105dzenia mobilne, maj\u0105ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 komunikacji (np. smartfony) zawieraj\u0105 dwa mobilne systemy operacyjne \u2013 g\u0142\u00f3wny program widoczny dla u\u017cytkownika uzupe\u0142niany systemem czasu rzeczywistego niskiego poziomu, kt\u00f3ry obs\u0142uguje radio i inne podzespo\u0142y. Badania wykaza\u0142y, \u017ce te niskopoziomowe systemy mog\u0105 zawiera\u0107 szereg luk w zabezpieczeniach pozwalaj\u0105c na instalacj\u0119 z\u0142o\u015bliwego oprogramowania, aby uzyska\u0107 wysoki poziom kontroli nad urz\u0105dzeniem mobilnym. == O\u015b czasu == Poszczeg\u00f3lne etapy odzwierciedlaj\u0105 rozw\u00f3j telefon\u00f3w kom\u00f3rkowych","start_idx":124,"end_idx":150}
{"id":"mrc_1567","question":"jaka by\u0142a pierwsza piosenka sanah?","answer":"Pierwszym wydawnictwem Sanah by\u0142 singel \u201eRehab\u201d w 2017 roku (nagrany jeszcze pod pseudonimem Ayreen).","context":"Dyskografia polskiej piosenkarki popowej Sanah sk\u0142ada si\u0119 z 4 album\u00f3w studyjnych, 3 minialbum\u00f3w, 54 singli (w tym 2 jako artystka go\u015bcinna i 13 singli promocyjnych). Pierwszym wydawnictwem Sanah by\u0142 singel \u201eRehab\u201d w 2017 roku (nagrany jeszcze pod pseudonimem Ayreen). W 2019 wyda\u0142a sw\u00f3j pierwszy minialbum pt. \"ja na imi\u0119 niewidzialna mam\", kt\u00f3ry dosta\u0142 si\u0119 na list\u0119 OLiS Winyl. Na pocz\u0105tku 2020 roku artystka wyda\u0142a prze\u0142omowy w swojej karierze singel \u201eSzampan\u201d, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c zosta\u0142 singlem numer jeden na terenie Polski. By\u0142 on 5. najcz\u0119\u015bciej kupowanym przez Polak\u00f3w albumem w 2020 roku. Jeszcze w 2020 Sanah stworzy\u0142a sw\u00f3j trzeci singel numer jeden w Polsce: \u201eNo sory\u201d\"; znalaz\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na drugim albumie wokalistki pt. \"Irenka.\" Album ten promowa\u0142y tak\u017ce single \u201eAle jazz!\u201d","start_idx":166,"end_idx":267}
{"id":"mrc_1568","question":"kto wyprodukowa\u0142 pszcz\u00f3\u0142k\u0119 maj\u0119?","answer":"Nippon Animation","context":"\u2013 austriacko-japo\u0144sko-zachodnioniemiecki serial animowany wyprodukowany przez Nippon Animation. Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch serii po 52 odcinki. Oparty na ksi\u0105\u017cce niemieckiego pisarza Waldemara Bonselsa, \"Pszcz\u00f3\u0142ka Maja i jej przygody\" wydanej po raz pierwszy w 1912 roku. Serial cieszy\u0142 si\u0119 ogromnym powodzeniem na ca\u0142ym \u015bwiecie, przemyca\u0142 w umiej\u0119tny spos\u00f3b wiele wiedzy przyrodniczej, czasem nieco ubarwiaj\u0105c i zniekszta\u0142caj\u0105c rzeczywisto\u015b\u0107, ale raczej w ramach dozwolonych dla film\u00f3w animowanych dla dzieci. Serial otrzyma\u0142 te\u017c opraw\u0119 muzyczn\u0105 czeskiego kompozytora Karela Svobody. G\u0142\u00f3wny temat to piosenka \"Pszcz\u00f3\u0142ka Maja\" \u015bpiewana w polskiej wersji przez Zbigniewa Wodeckiego. W wersji niemieckiej \u015bpiewa\u0142 znany tak\u017ce w Niemczech czeski idol Karel Gott, kt\u00f3ry nagra\u0142 r\u00f3wnolegle wersj\u0119 w j\u0119zyku ojczystym oraz s\u0142owackim. == Fabu\u0142a == == Bohaterowie == * : * \u2013 trute\u0144;","start_idx":78,"end_idx":94}
{"id":"mrc_1569","question":"jaki jest skr\u00f3t profesor?","answer":"prof. zw.","context":"Profesor (do 2018 profesor zwyczajny; skr\u00f3t: prof. zw., ) \u2013 stanowisko w szkole wy\u017cszej przewidziane dla nauczyciela akademickiego posiadaj\u0105cego tytu\u0142 profesora. Do 2018 by\u0142o to stanowisko przewidziane dla pracownika naukowo-dydaktycznego lub pracownika naukowego, kt\u00f3ry posiada tytu\u0142 naukowy profesora (art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 \u2013 Prawo o szkolnictwie wy\u017cszym (, z p\u00f3\u017an. zm.)). Stanowisko profesora zwyczajnego by\u0142o ukoronowaniem kariery naukowej pracownik\u00f3w uczelni, wi\u0105za\u0142o si\u0119 bowiem z najwi\u0119kszym presti\u017cem \u2013 jest przyznawane szczeg\u00f3lnie zas\u0142u\u017conym dla uczelni i wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cym si\u0119 naukowcom z tytu\u0142em naukowym profesora. 1 pa\u017adziernika 2018 wprowadzono stanowisko profesora i profesora uczelni. == W PRL == Do 1990 profesor zwyczajny i profesor nadzwyczajny by\u0142y dwoma odr\u0119bnymi tytu\u0142ami naukowymi, kt\u00f3re nadawa\u0142a Rada Pa\u0144stwa; profesor zwyczajny by\u0142 wy\u017cszy","start_idx":45,"end_idx":54}
{"id":"mrc_1570","question":"jak\u0105 wysoko\u015b\u0107 ma hyperion?","answer":"Przy wysoko\u015bci 77 m","context":"Hyperion \u2013 stalowa kolejka g\u00f3rska typu hyper coaster firmy Intamin w parku rozrywki Energylandia w Polsce. Przy wysoko\u015bci 77 m, pierwszym spadku 82 m (do podziemnego tunelu) pod k\u0105tem 85\u00b0 i pr\u0119dko\u015bci 142 km/h jest drug\u0105 najwy\u017csz\u0105 i drug\u0105 najszybsz\u0105 kolejk\u0105 g\u00f3rsk\u0105 Europy (po kolejce Red Force), a tak\u017ce dziesi\u0105t\u0105 najszybsz\u0105 i si\u00f3dm\u0105 kolejk\u0105 g\u00f3rsk\u0105 na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci pierwszego spadku. Najwy\u017csza kolejka g\u00f3rska Europy z klasycznym wyci\u0105giem \u0142a\u0144cuchowym. == Historia == Budowa kolejki zosta\u0142a og\u0142oszona w pa\u017adzierniku 2016 roku, obok innych atrakcji planowanych na sezon 2017. Na pocz\u0105tku pa\u017adziernika 2017 roku rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 pierwsze prace ziemne na terenie budowy kolejki. 15 pa\u017adziernika 2017 roku park og\u0142osi\u0142 nazw\u0119 kolejki \u2013 \"Hyperion \u2013\" na swoim oficjalnym profilu na portalu Facebook.","start_idx":107,"end_idx":126}
{"id":"mrc_1571","question":"ile dzieci mia\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 filip?","answer":"Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"2011 na swoje 90. urodziny otrzyma\u0142 od swojej ma\u0142\u017conki tytu\u0142 Lorda Wielkiego Admira\u0142a Marynarki (\"Lord High Admiral of the Navy\"). Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. == \u017byciorys == === Wczesne dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 na wyspie Korfu jako Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Grecji i Danii. Jedyny syn i ostatnie dziecko ksi\u0119cia Andrzeja, syna kr\u00f3la Grecji Jerzego I oraz ksi\u0119\u017cnej Alicji Battenberg. W 1922 wuj Filipa, panuj\u0105cy Konstantyn I, zosta\u0142 zmuszony do abdykacji po rewolucji 11 wrze\u015bnia, spowodowanej przez wojska rozczarowane kl\u0119sk\u0105 Grecji w wojnie z Turcj\u0105, a ksi\u0105\u017c\u0119 Andrzej aresztowany przez rz\u0105d wojskowy i wkr\u00f3tce skazany na do\u017cywotnie wygnanie oraz pozbawienie, tak jak reszta rodziny, obywatelstwa greckiego. W grudniu rodzina Filipa opu\u015bci\u0142a kraj i osiedli\u0142a","start_idx":131,"end_idx":200}
{"id":"mrc_1572","question":"jakie nagrody dosta\u0142a maria?","answer":"laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911).","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":193,"end_idx":249}
{"id":"mrc_1573","question":"w jakim mie\u015bcie znajduje si\u0119 energylandia?","answer":"Zatorze","context":"Energylandia \u2013 tematyczny park rozrywki po\u0142o\u017cony w Zatorze w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Najwi\u0119kszy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sze\u015b\u0107 stref tematycznych znajduje si\u0119 ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki g\u00f3rskie, liczne karuzele i urz\u0105dzenia ekstremalne, a tak\u017ce restauracje, bary, sklepy z pami\u0105tkami oraz sceny, na kt\u00f3rych prezentowane s\u0105 kr\u00f3tkie widowiska. Od 2016 w sk\u0142ad parku wchodzi park wodny \"Energylandia Water Park\". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon \u2013 pierwsz\u0105 polsk\u0105 odwr\u00f3con\u0105 kolejk\u0119 g\u00f3rsk\u0105 z poci\u0105gami poruszaj\u0105cymi si\u0119 pod torem zamiast ponad nim. Kolejk\u0119 zbudowa\u0142a firma Vekoma. We wrze\u015bniu 2015 roku otwarto drugi odwr\u00f3cony rollercoaster pod nazw\u0105 Mayan, o","start_idx":51,"end_idx":58}
{"id":"mrc_1574","question":"na jakim uniwersytecie studiowa\u0142a maria sk\u0142odowska curie?","answer":"Maria Sk\u0142odowska rozpocz\u0119\u0142a nauk\u0119 na Sorbonie","context":"Curie === Maria Sk\u0142odowska rozpocz\u0119\u0142a nauk\u0119 na Sorbonie w listopadzie 1891. Jako przedmiot studi\u00f3w wybra\u0142a matematyk\u0119 i fizyk\u0119. Jej nauczycielami akademickimi byli Paul Appel, Henri Poincar\u00e9 oraz Gabriel Lippmann \u2013 wybitni uczeni o \u015bwiatowej s\u0142awie. \u017bycie i czas w Pary\u017cu Maria dzieli\u0142a pomi\u0119dzy nauk\u0119 i gr\u0119 w amatorskim teatrze. To w\u0142a\u015bnie w czasie studi\u00f3w podczas jednego z przedstawie\u0144 pt. \u201ePolska, kt\u00f3ra kruszy kajdany\u201d pozna\u0142a i zaprzyja\u017ani\u0142a si\u0119 z 7 lat starszym pianist\u0105 \u2013 Ignacym Janem Paderewskim. 28 lipca 1893 otrzyma\u0142a licencjat z fizyki z pierwsz\u0105 lokat\u0105, a rok p\u00f3\u017aniej licencjat z matematyki z drug\u0105 lokat\u0105. Po uko\u0144czonych studiach, Gabriel Lippmann pom\u00f3g\u0142 Marii otrzyma\u0107 stypendium naukowe nad badaniami naukowymi zwi\u0105zanymi z magnetycznymi w\u0142a\u015bciwo\u015bciami r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w stali. W tym samym czasie Maria","start_idx":10,"end_idx":55}
{"id":"mrc_1575","question":"z czego zbudowane s\u0105 t\u0119\u017cnie?","answer":"budowla z drewna i ga\u0142\u0119zi tarniny","context":"T\u0119\u017cnia, gradiernia \u2013 budowla z drewna i ga\u0142\u0119zi tarniny s\u0142u\u017c\u0105ca do zwi\u0119kszania st\u0119\u017cenia soli w solance przez jej cz\u0119\u015bciowe odparowanie. T\u0119\u017cnie s\u0142u\u017cy\u0142y w przesz\u0142o\u015bci do uzyskiwania soli kuchennej, obecnie jako pot\u0119\u017cne inhalatoria w kurortach. == Budowa == T\u0119\u017cnie wznoszono zazwyczaj w postaci d\u0142ugich, kilkunastometrowej wysoko\u015bci budowli o d\u0142ugo\u015bci nawet do kilkuset metr\u00f3w. Wn\u0119trze drewnianej konstrukcji wype\u0142nione jest wi\u0105zkami ga\u0142\u0105zek tarniny, na kt\u00f3re z g\u00f3ry sp\u0142ywa solanka, rozbijaj\u0105c si\u0119 o poszczeg\u00f3lne ga\u0142\u0105zki. Pod t\u0119\u017cni\u0105 zwykle znajduje si\u0119 basen do odbioru solanki. Celem ca\u0142ego procesu jest uzyskanie co najmniej 16% (maksymalnie ok. 27%) roztworu NaCl w wodzie. Proces t\u0119\u017cenia mocno uzale\u017cniony jest od pogody. Podczas s\u0142onecznego i wietrznego dnia parowanie jest najintensywniejsze, co daje najlepsze efekty, w dni deszczowe i mgliste t\u0119\u017cenie","start_idx":21,"end_idx":54}
{"id":"mrc_1576","question":"jaki alkohol sie pali?","answer":"Etanol, alkohol etylowy","context":"Etanol, alkohol etylowy, \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy alkoholi. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == W temperaturze pokojowej jest bezbarwn\u0105, \u0142atwopaln\u0105 ciecz\u0105 o swoistym zapachu i piek\u0105cym smaku. W obecno\u015bci powietrza pali si\u0119 ona s\u0142abo widocznym, niebieskawym p\u0142omieniem. Miesza si\u0119 z wod\u0105 w dowolnym stosunku i jako taki jest stosowany jako \u015brednio polarny rozpuszczalnik organiczny. Mieszanina 95,6% etanolu z wod\u0105 jest popularnie nazywana spirytusem. Jest to mieszanina azeotropowa i dlatego przez prost\u0105 destylacj\u0119 nie mo\u017cna uzyska\u0107 etanolu stuprocentowego. Czysty zwi\u0105zek jest nazywany spirytusem bezwodnym lub absolutnym, a do jego otrzymywania stosowana jest destylacja azeotropowa w uk\u0142adzie etanol\u2013woda\u2013benzen. Po dodaniu niewielkiej ilo\u015bci benzenu najpierw wrze potr\u00f3jny azeotrop etanol\u2013woda\u2013benzen, p\u00f3\u017aniej azeotrop etanol\u2013benzen, na ko\u0144cu za\u015b destyluje czysty bezwodny etanol. Mo\u017cliwe jest te\u017c zwi\u0105zanie wody","start_idx":0,"end_idx":23}
{"id":"mrc_1577","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie le\u017cy radom?","answer":"wojew\u00f3dztwa mazowieckiego","context":"Radom \u2013 miasto na prawach powiatu w centralno-wschodniej Polsce, po\u0142o\u017cone nad rzek\u0105 Mleczn\u0105. Pomimo administracyjnej przynale\u017cno\u015bci do wojew\u00f3dztwa mazowieckiego pod wzgl\u0119dem historycznym, kulturowym i etnograficznym Radom wraz ze swoim regionem stanowi\u0105 integraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Ma\u0142opolski. Najwi\u0119kszy o\u015brodek miejski w wid\u0142ach Wis\u0142y i Pilicy, drugie pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci miasto wojew\u00f3dztwa mazowieckiego. Przed 1795 miasto kr\u00f3lewskie w powiecie radomskim wojew\u00f3dztwa sandomierskiego. W okresie Ksi\u0119stwa Warszawskiego stolica departamentu radomskiego, a w latach 1815\u20131915 wojew\u00f3dztw i guberni Kr\u00f3lestwa Polskiego. W PRL, w latach 1975\u20131998 siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa radomskiego. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie siedziba w\u0142adz powiatu radomskiego i kurii diecezji radomskiej. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 r. miasto by\u0142o zamieszkiwane przez 209 296 os\u00f3b. Radom jest siedzib\u0105 wielu instytucji o regionalnym znaczeniu. Mieszcz\u0105 si\u0119 tu: wojew\u00f3dzki urz\u0105d","start_idx":135,"end_idx":160}
{"id":"mrc_1578","question":"kto uczy\u0142 aleksandra wielkiego?","answer":"Arystoteles","context":"ksi\u0119cia do roli w\u0142adcy wielkiego imperium. Arystoteles uczy\u0142 Aleksandra etyki, polityki, medycyny i greckiej literatury, by\u0107 mo\u017ce tak\u017ce dialektyki i erystyki. P\u00f3\u017aniejsze dzia\u0142ania macedo\u0144skiego w\u0142adcy nie wskazuj\u0105 na to, \u017ce przyj\u0105\u0142 pogl\u0105dy polityczne Arystotelesa czy te\u017c jego przekonanie o ni\u017cszo\u015bci barbarzy\u0144c\u00f3w (w tym mieszka\u0144c\u00f3w imperium perskiego), cho\u0107 z drugiej strony zgadza\u0142 si\u0119 z filozofem co do wy\u017cszo\u015bci kultury greckiej. By\u0107 mo\u017ce Arystoteles rozbudzi\u0142 w m\u0142odym ksi\u0119ciu ciekawo\u015b\u0107 intelektualn\u0105, o czym mo\u017ce \u015bwiadczy\u0107 zabranie przez Aleksandra na wypraw\u0119 do Azji wielu uczonych. Podczas edukacji w Miezie Aleksandrowi towarzyszy\u0142a grupa m\u0142odych arystokrat\u00f3w macedo\u0144skich, zar\u00f3wno przyjaciele z dzieci\u0144stwa, jak i starsi ch\u0142opcy wybrani przez jego ojca. Z tego grona pochodzi\u0142o wielu najbli\u017cszych towarzyszy i wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la, mogli w\u015br\u00f3d nich by\u0107 m.in. jego","start_idx":43,"end_idx":54}
{"id":"mrc_1579","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 wojski?","answer":"Jego zadaniem by\u0142o pilnowanie porz\u0105dku w powiecie podczas wyprawy wojennej.","context":"Wojski (\u0142ac. \"tribunus\") \u2013 w \u015bredniowiecznej Polsce to urz\u0119dnik podporz\u0105dkowany kasztelanowi. Od XIII wieku by\u0142 zast\u0119pc\u0105 kasztelana do spraw wojskowych. Jego zadaniem by\u0142o pilnowanie porz\u0105dku w powiecie podczas wyprawy wojennej. W p\u00f3\u017aniejszym okresie by\u0142 zwalniany ze s\u0142u\u017cby wojskowej, by opiekowa\u0107 si\u0119 \u017conami i dzie\u0107mi szlachty b\u0119d\u0105cej na wojnie. Z tego wzgl\u0119du na urz\u0105d ten wybierano z regu\u0142y m\u0119\u017cczyzn w podesz\u0142ym wieku, o nienagannej reputacji. W I Rzeczypospolitej by\u0142 to ni\u017cszy urz\u0105d ziemski.","start_idx":153,"end_idx":228}
{"id":"mrc_1580","question":"kto jest patronk\u0105 dziewic?","answer":"Marii Goretti","context":"z amnesti\u0105 po zwyci\u0119stwie W\u0142och w I wojnie \u015bwiatowej i jako nagrod\u0119 za dobre sprawowanie wyszed\u0142 trzy lata przed ustalonym terminem ko\u0144ca odbywania kary. W 1937 uda\u0142 si\u0119 do matki Marii, Assunty, aby prosi\u0107 o przebaczenie. Nast\u0119pnego dnia wst\u0105pi\u0142 do kapucyn\u00f3w w Maceracie. Zmar\u0142 6 maja 1970. == Patronat == Jest patronk\u0105 m.in. dziewcz\u0105t, dziewic i m\u0142odzie\u017cy oraz bielanek. W Polsce jest wsp\u00f3\u0142patronk\u0105 parafii pw. Piusa X i Marii Goretti w K\u0119dzierzynie-Ko\u017alu. Jej wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele katolickim obchodzone jest 6 lipca (dawniej 5 lipca). Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki w Polsce wspomina \u015bwi\u0119t\u0105 5 lipca. == W kulturze masowej == W 1951 r. flamandzki pisarz Willem Putman (pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 pseudonimem Jean du Parc) wyda\u0142 powie\u015b\u0107 pt. \"De hemel boven het moeras\", po\u015bwi\u0119con\u0105","start_idx":422,"end_idx":435}
{"id":"mrc_1581","question":"gdzie le\u017ca\u0142 staro\u017cytny egipt?","answer":"w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej w\u0142\u0105cznie)","context":"Staro\u017cytny Egipt (stegip. \"Kemet\", Czarna Ziemia) \u2013 wysoko rozwini\u0119ta cywilizacja staro\u017cytnego Bliskiego Wschodu po\u0142o\u017cona w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej w\u0142\u0105cznie). W okresie najwi\u0119kszego rozkwitu (Nowe Pa\u0144stwo) obejmuj\u0105ca swoim zasi\u0119giem tak\u017ce Nubi\u0119 (Kusz) oraz Punt na po\u0142udniu, Syropalestyn\u0119 (Retenu) na p\u00f3\u0142nocnych rubie\u017cach azjatyckich, oraz tereny libijskie na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie. Historia Egiptu interesowa\u0142a ju\u017c samych staro\u017cytnych i nie przesta\u0142a frapowa\u0107 badaczy okres\u00f3w p\u00f3\u017aniejszych. Wiek XIX przyni\u00f3s\u0142 prze\u0142om w postaci odczytania pisma egipskiego (Jean-Fran\u00e7ois Champollion, Ippolito Rosellini), co pozwoli\u0142o na odszyfrowanie inskrypcji oraz odtworzenie historii politycznej. Powszechne zainteresowanie spo\u0142ecze\u0144stw dziewi\u0119tnastowiecznej Europy, informowanej na bie\u017c\u0105co o post\u0119pach prac dzi\u0119ki dynamicznie rozwijaj\u0105cej si\u0119 prasie, doprowadzi\u0142o do serii ekspedycji badawczych o charakterze archeologicznym i w efekcie stworzenia podstaw dla","start_idx":122,"end_idx":213}
{"id":"mrc_1582","question":"ile pa\u0144stw jest w azji?","answer":"48 pa\u0144stw","context":"Lista pa\u0144stw Azji \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Azji. Na terenie Azji znajduje si\u0119 48 pa\u0144stw oraz 5 terytori\u00f3w zale\u017cnych Australii i Wielkiej Brytanii. Najwi\u0119kszym pa\u0144stwem Azji jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), a najmniejszym \u2013 Malediwy (298 km\u00b2), przy czym najmniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym na sta\u0142ym l\u0105dzie jest Singapur (719 km\u00b2). Najbardziej zaludnionym pa\u0144stwem Azji jest Chi\u0144ska Republika Ludowa (1 410 539 758 mieszka\u0144c\u00f3w) a najmniej \u2013 r\u00f3wnie\u017c Malediwy (390 164 mieszka\u0144c\u00f3w), przy czym najmniej zaludnionym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym na sta\u0142ym l\u0105dzie jest Bhutan (867 775 mieszka\u0144c\u00f3w). Ponadto w Azji funkcjonuje 6 pa\u0144stw nieuznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. == Mapa == == Lista pa\u0144stw == == Lista pa\u0144stw o ograniczonym uznaniu mi\u0119dzynarodowym == == Lista terytori\u00f3w zale\u017cnych ==","start_idx":91,"end_idx":100}
{"id":"mrc_1583","question":"jaki pseudonim nosi\u0142 profesor leszek doma\u0144ski?","answer":"Zeus","context":"Lechos\u0142aw (Leszek) Jan J\u00f3zef Doma\u0144ski ps. \u201eZeus\u201d (ur. 24 czerwca 1913 w Janowie Podlaskim, zm. prawd. w maju 1941) \u2013 harcmistrz, bohater ksi\u0105\u017cki Kamienie na szaniec, geograf, przewodnicz\u0105cy Pogotowia Harcerzy, cz\u0142onek pierwszej wojennej G\u0142\u00f3wnej Kwatery Harcerzy ZHP \u2013 Pasieki Szarych Szereg\u00f3w, wizytator Polski Wschodniej. == Wczesne lata == By\u0142 synem lekarza powiatowego Zygmunta Doma\u0144skiego i Jadwigi z Mirowicz\u00f3w. Trzy lata swego dzieci\u0144stwa sp\u0119dzi\u0142 z rodzin\u0105 w Rosji, w kurortach w Anapie i Teodozji, gdzie wyleczy\u0142 si\u0119 z krzywicy. Po powrocie do kraju zamieszka\u0142 pocz\u0105tkowo w Siedlcach, a nast\u0119pnie w Krasnymstawie. W 1925 roku podj\u0105\u0142 nauk\u0119 w Pa\u0144stwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Nowogr\u00f3dku, gdzie jego ojciec zosta\u0142 wojew\u00f3dzkim inspektorem lekarskim. Tam te\u017c wst\u0105pi\u0142 do harcerstwa, do 1. Nowogr\u00f3dzkiej Dru\u017cyny Harcerzy.","start_idx":43,"end_idx":47}
{"id":"mrc_1584","question":"jakie znaczenie ma okre\u015blenie kocio\u0142 ba\u0142ka\u0144ski?","answer":"sytuacja geopolityczna na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim, szczeg\u00f3lnie w jego p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci, od po\u0142owy XIX wieku.","context":"Kocio\u0142 ba\u0142ka\u0144ski \u2013 sytuacja geopolityczna na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim, szczeg\u00f3lnie w jego p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci, od po\u0142owy XIX wieku. == Geneza konflikt\u00f3w == Przed XIX w. Ba\u0142kany - tu rozumiane przede wszystkim jako ich cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocno-zachodnia, a w mniejszym stopniu tereny Grecji i Bu\u0142garii - by\u0142y w wi\u0119kszo\u015bci pod w\u0142adz\u0105 Imperium Osma\u0144skiego. By\u0142 to teren w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkany przez S\u0142owian, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi g\u0142\u00f3wnym rozdzielnikiem by\u0142a religia. \u00d3wczesna \u015bwiadomo\u015b\u0107 narodowa by\u0142a bardzo niewielka, co wynika\u0142o z charakteru w\u0142adzy tureckiej, kt\u00f3ra nie zmusza\u0142a nikogo do wyrzekania si\u0119 swojej kultury, nie prowokuj\u0105c tym samym reakcji narodowowyzwole\u0144czej. Jednak\u017ce na skutek rozwoju \u015bwiadomo\u015bci narodowej, a co za tym idzie, nacjonalizm\u00f3w lokalnych, sytuacja stawa\u0142a si\u0119 w tym rejonie coraz bardziej niestabilna, szczeg\u00f3lnie ze wzgl\u0119du na du\u017ce wymieszanie mi\u0119dzy","start_idx":19,"end_idx":134}
{"id":"mrc_1585","question":"jak zmar\u0142 al capone?","answer":"Capone dozna\u0142 udaru m\u00f3zgu. Trzy dni p\u00f3\u017aniej zachorowa\u0142 na zapalenie p\u0142uc. Zmar\u0142 25 stycznia 1947 roku.","context":"kilka razy zabi\u0107. Ostatni rok odbywania kary sp\u0119dzi\u0142 w wi\u0119ziennym szpitalu, g\u0142\u00f3wnie z powodu syfilisu, kt\u00f3rego nabawi\u0142 si\u0119 w m\u0142odo\u015bci, a tak\u017ce psychicznego wyczerpania. Opu\u015bci\u0142 Alcatraz 6 stycznia 1939 roku i zosta\u0142 umieszczony w wi\u0119zieniu o z\u0142agodzonym rygorze w Kalifornii. 16 listopada 1939 roku zosta\u0142 zwolniony z wi\u0119zienia i powr\u00f3ci\u0142 do swojego domu w Palm Island na Florydzie. === Psychiczny upadek i \u015bmier\u0107 === . 21 stycznia 1947 roku Capone dozna\u0142 udaru m\u00f3zgu. Trzy dni p\u00f3\u017aniej zachorowa\u0142 na zapalenie p\u0142uc. Zmar\u0142 25 stycznia 1947 roku. Zosta\u0142 pochowany na cmentarzu Mount Olivet w Chicago, mi\u0119dzy grobami swojego ojca i brata. W marcu 1950 roku szcz\u0105tki wszystkich trzech os\u00f3b zosta\u0142y przeniesione na cmentarz Mount Carmel w Hillside, le\u017c\u0105cym na zach\u00f3d od Chicago.","start_idx":442,"end_idx":544}
{"id":"mrc_1586","question":"kiedy i gdzie dokonano podzia\u0142u pa\u0144stwa karola wielkiego?","answer":"Traktat w Verdun \u2013 traktat zawarty w 843 roku w Verdun, kt\u00f3ry trwale podzieli\u0142 pa\u0144stwo Karola Wielkiego mi\u0119dzy syn\u00f3w Ludwika I Pobo\u017cnego","context":"Traktat w Verdun \u2013 traktat zawarty w 843 roku w Verdun, kt\u00f3ry trwale podzieli\u0142 pa\u0144stwo Karola Wielkiego mi\u0119dzy syn\u00f3w Ludwika I Pobo\u017cnego (syna Karola Wielkiego): Lotara, Karola \u0141ysego i Ludwika Niemieckiego. Podzia\u0142 ten po\u0142o\u017cy\u0142 podwaliny pod powstanie w przysz\u0142o\u015bci Francji i Niemiec. == T\u0142o == Stworzone przez Karola Wielkiego pa\u0144stwo, podobnie zreszt\u0105 jak wcze\u015bniej monarchia Chlodwiga, nie przetrwa\u0142o pr\u00f3by czasu. Stworzone za pomoc\u0105 or\u0119\u017ca nie mia\u0142o \u2013 poza osob\u0105 w\u0142adcy i religi\u0105 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 \u2013 \u017cadnej wsp\u00f3lnej wi\u0119zi. Utrzymywa\u0142o si\u0119 po \u015bmierci Karola w 814 roku jeszcze prawie 30 lat pod rz\u0105dami najm\u0142odszego syna Karola, Ludwika Pobo\u017cnego, kt\u00f3ry obj\u0105\u0142 tron w 814 roku, zachowuj\u0105c tytu\u0142 cesarski. Jednak Ludwik nie dor\u00f3wnywa\u0142 ojcu zdolno\u015bciami i nie radzi\u0142 sobie ze wzrostem nastroj\u00f3w separatystycznych oraz","start_idx":0,"end_idx":136}
{"id":"mrc_1587","question":"na jakiej wy\u017cynie sa liczne jaskinie?","answer":"Jurze","context":"Do\u015b\u0107 licznie wyst\u0119puj\u0105 wywierzyska i \u017ar\u00f3d\u0142a. == Jaskinie == Wapienne pod\u0142o\u017ce poddane dzia\u0142aniu wody z rozpuszczonym w niej dwutlenkiem w\u0119gla silnie ulega procesom krasowym. St\u0105d te\u017c liczne jaskinie i schroniska. Na Jurze opisano ich oko\u0142o 1500 i nadal odkrywane s\u0105 nast\u0119pne. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 to niewielkie schroniska. Jaski\u0144 o d\u0142ugo\u015bci ponad 40 m jest oko\u0142o 150. Najliczniejsza grupa jaski\u0144 i schronisk jest na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Cz\u0119stochowy. Do najwi\u0119kszych jaski\u0144 nale\u017c\u0105: * Jaskinia Wierna \u2013 1027 m d\u0142ugo\u015bci i 30 m g\u0142\u0119boko\u015bci * Jaskinia Wierzchowska G\u00f3rna \u2013 975 m d\u0142ugo\u015bci i 25 m g\u0142\u0119boko\u015bci * Smocza Jama \u2013 230 m d\u0142ugo\u015bci i 15 m g\u0142\u0119boko\u015bci * Jaskinia Ciemna \u2013 209 m d\u0142ugo\u015bci i 15 m g\u0142\u0119boko\u015bci * Jaskinia \u0141okietka \u2013 320 m","start_idx":215,"end_idx":220}
{"id":"mrc_1588","question":"w jaki spos\u00f3b niemcy traktowali je\u0144c\u00f3w sowieckich?","answer":"Okrutne traktowanie je\u0144c\u00f3w by\u0142o jednym z czynnik\u00f3w, kt\u00f3re spowodowa\u0142y odwr\u00f3cenie tych korzystnych dla Niemc\u00f3w zjawisk.","context":"obozach. To by\u0142 rezultat systematycznych plan\u00f3w zmierzaj\u0105cych do mordu\u201d. Niekt\u00f3rzy historycy uznaj\u0105 niemieck\u0105 polityk\u0119 wobec sowieckich je\u0144c\u00f3w wojennych nie tylko za zbrodni\u0119 wojenn\u0105, lecz r\u00f3wnie\u017c za olbrzymi b\u0142\u0105d polityczno-militarny. Ju\u017c pierwsze bitwy 1941 roku ujawni\u0142y bowiem bardzo rozpowszechnion\u0105 niech\u0119\u0107 \u017co\u0142nierza sowieckiego do walki w obronie \u201eojczyzny proletariatu\u201d i nienawi\u015b\u0107 do stalinowskiego re\u017cimu \u2013 podzielan\u0105 zreszt\u0105 przez ogromn\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci ZSRR. Czerwonoarmi\u015bci masowo poddawali si\u0119 oddzia\u0142om Wehrmachtu, dezerterowali, a nawet przechodzili z broni\u0105 w r\u0119ku na niemieck\u0105 stron\u0119. Okrutne traktowanie je\u0144c\u00f3w by\u0142o jednym z czynnik\u00f3w, kt\u00f3re spowodowa\u0142y odwr\u00f3cenie tych korzystnych dla Niemc\u00f3w zjawisk. W zwi\u0105zku z faktem, i\u017c Niemcy nie kryli si\u0119 specjalnie ze swym stosunkiem do wzi\u0119tych do niewoli czerwonoarmist\u00f3w, wie\u015bci o losie je\u0144c\u00f3w szybko rozesz\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d \u017co\u0142nierzy Armii","start_idx":607,"end_idx":725}
{"id":"mrc_1589","question":"ile jest \u017cyj\u0105cych powsta\u0144c\u00f3w warszawskich?","answer":"oko\u0142o 3300","context":"** pp\u0142k Kazimierz Krzy\u017cak \u201eKartuz\u201d. Projekt i wykonanie: Hanna Roszkiewicz (1997) ** zdobycie Ko\u015bcio\u0142a \u015aw. Krzy\u017ca (1998) ** 60. rocznica Powstania Warszawskiego. Projekt i wykonanie: Robert Kotowicz (2004) * fundacja (wsp\u00f3lnie z Instytutem Papie\u017ca Jana Paw\u0142a II) pomnika ks. Jana Twardowskiego (2013) * wybicie medalu pami\u0105tkowego z okazji 70. rocznicy powstania warszawskiego i przyznanie go 1 sierpnia 2014 roku oko\u0142o 3300 \u017cyj\u0105cym uczestnikom powstania oraz oko\u0142o 400 osobom szczeg\u00f3lnie zas\u0142u\u017conym w upami\u0119tnianiu Powstania oraz dla \u015brodowisk uczestnik\u00f3w Powstania * honorowy patronat nad akcj\u0105 \u201e70 sekund dla powstania w 70. rocznic\u0119\u201d (2014) * Zarz\u0105d G\u0142\u00f3wny Zwi\u0105zku Powsta\u0144c\u00f3w Warszawskich jest wydawc\u0105 ksi\u0105\u017cek o tematyce zwi\u0105zanej z powstaniem warszawskim, m.in.: ** ** Zwi\u0105zek jest wydawc\u0105 czasopisma \u201ePowstaniec Warszawski. Biuletyn Informacyjny Zwi\u0105zku Powsta\u0144c\u00f3w Warszawskich\u201d.","start_idx":414,"end_idx":424}
{"id":"mrc_1590","question":"kto jest w opozycji?","answer":"ugrupowanie lub grupa ugrupowa\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci partii politycznych, sprzeciwiaj\u0105cych si\u0119 polityce rz\u0105du lub wi\u0119kszo\u015bci parlamentarnej, krytykuj\u0105ca dominuj\u0105ce ideologie czy instytucje.","context":"Opozycja \u2013 ugrupowanie lub grupa ugrupowa\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci partii politycznych, sprzeciwiaj\u0105cych si\u0119 polityce rz\u0105du lub wi\u0119kszo\u015bci parlamentarnej, krytykuj\u0105ca dominuj\u0105ce ideologie czy instytucje. Nie narusza przy tym prawa ani zasad gry wyborczej i parlamentarnej. Opozycja polityczna nie tworzy rz\u0105du i d\u0105\u017cy do przej\u0119cia w\u0142adzy. Partie, kt\u00f3re nie wesz\u0142y do parlamentu, nazywa si\u0119 \u201eopozycj\u0105 pozaparlamentarn\u0105\u201d. Przyw\u00f3dc\u0105 opozycji jest zazwyczaj lider najwi\u0119kszej partii opozycyjnej. W Wielkiej Brytanii opozycja tworzy Gabinet Cieni, tzn. wybiera osoby, kt\u00f3re zdaniem partii opozycyjnej obj\u0119\u0142yby odpowiednie stanowiska rz\u0105dowe, gdyby ostatnie wybory by\u0142y wygrane przez ni\u0105. Ka\u017cdy minister ma zatem swojego odpowiednika w opozycji. Nie posiada on \u017cadnych uprawnie\u0144, m\u00f3wi tylko wyborcom, jak on zachowa\u0142by si\u0119 w danej sytuacji. Przyw\u00f3dca opozycji otrzymuje uposa\u017cenie w wysoko\u015bci zbli\u017conej do po\u0142owy uposa\u017cenia premiera.","start_idx":11,"end_idx":196}
{"id":"mrc_1591","question":"w jakich latach trwa\u0142a 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"a od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":90,"end_idx":129}
{"id":"mrc_1592","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosz\u0105 rzuty wolne w koszyk\u00f3wce?","answer":"rzuty wolne","context":"Rzut wolny \u2013 rzut oddawany z linii rzut\u00f3w wolnych, o warto\u015bci jednego punktu. == Sytuacje, w kt\u00f3rych wykonuje si\u0119 rzuty wolne == Rzuty wolne \u2013 w koszyk\u00f3wce okazja zdobycia punkt\u00f3w dla zawodnika, gdy: * by\u0142 faulowany w trakcie akcji rzutowej * dru\u017cyna przeciwna pope\u0142ni\u0142a faul techniczny * dru\u017cyna przeciwna pope\u0142ni\u0142a faul dyskwalifikuj\u0105cy * dru\u017cyna pope\u0142ni\u0142a pi\u0105ty lub kolejny faul. == Poprawny spos\u00f3b wykonania rzut\u00f3w wolnych == === Zawodnik rzucaj\u0105cy === Zawodnik musi wykona\u0107 rzut do kosza w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: * zawodnik wykonuje rzut stoj\u0105c \"na linii rzut\u00f3w wolnych\" (w rzeczywisto\u015bci stoi przed lini\u0105 rzut\u00f3w wolnych, gdy\u017c jej nadepni\u0119cie lub przekroczenie uznawane jest jako \"b\u0142\u0105d przej\u015bcia\"; zawodnik rzucaj\u0105cy mo\u017ce przekroczy\u0107 lini\u0119 rzut\u00f3w wolnych, dopiero gdy jest to ostatni rzut, a pi\u0142ka","start_idx":114,"end_idx":125}
{"id":"mrc_1593","question":"kiedy powsta\u0142a kolej w polsce?","answer":"Pierwsza linia kolejowa na ziemiach polskich, w obecnych granicach, zosta\u0142a otwarta 22 maja 1842.","context":"Historia kolei na ziemiach polskich Pierwsza publiczna linia kolejowa powsta\u0142a w 1825 r. w Anglii, w ci\u0105gu kilkunastu nast\u0119pnych lat w wielu pa\u0144stwach europejskich oraz Stanach Zjednoczonych zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 nowe linie. == Pocz\u0105tki == === Prusy === Pierwsza linia kolejowa na ziemiach polskich, w obecnych granicach, zosta\u0142a otwarta 22 maja 1842. Linia ta \u0142\u0105czy\u0142a Wroc\u0142aw z O\u0142aw\u0105. W tym samym roku linia zosta\u0142a przed\u0142u\u017cona do Brzegu. W 1843 r. kolej \u017celazna dociera\u0142a ju\u017c do Opola. Druga po\u0142owa lat 40. XIX wieku przynios\u0142a wielki rozw\u00f3j kolei na Dolnym \u015al\u0105sku. Linie te s\u0142u\u017cy\u0142y przede wszystkim do transportu w\u0119gla kamiennego ze \u015bl\u0105skich kopal\u0144 w g\u0142\u0105b Niemiec. Nieco p\u00f3\u017aniej kolej zacz\u0119\u0142a si\u0119 rozwija\u0107 na Pomorzu i Wielkopolsce. W 1843 zosta\u0142a oddana do u\u017cytku","start_idx":253,"end_idx":350}
{"id":"mrc_1594","question":"gdzie wyst\u0119puje \u017cmija zygzakowata?","answer":"\u017bmija zygzakowata wyst\u0119puje na terenach od p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Francji po wschodni\u0105 Syberi\u0119 i Sachalin. W Skandynawii przekracza ko\u0142o podbiegunowe, a na po\u0142udnie si\u0119ga do W\u0142och i Azji Mniejszej. W Polsce wyst\u0119puje na ca\u0142ym obszarze","context":"godowa przypada na kwiecie\u0144-maj. Zaloty i sama kopulacja s\u0105 d\u0142ugotrwa\u0142e (kilka godzin). Samica sk\u0142ada 5-15 jaj, z kt\u00f3rych wykluwaj\u0105 si\u0119 m\u0142ode, kt\u00f3re od pocz\u0105tku prowadz\u0105 samodzielny tryb \u017cycia. ; Wyst\u0119powanie: \u017bmija zygzakowata wyst\u0119puje na terenach od p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Francji po wschodni\u0105 Syberi\u0119 i Sachalin. W Skandynawii przekracza ko\u0142o podbiegunowe, a na po\u0142udnie si\u0119ga do W\u0142och i Azji Mniejszej. W Polsce wyst\u0119puje na ca\u0142ym obszarze, w kilku odmianach, z kt\u00f3rych najbardziej charakterystyczne s\u0105: jasna (szara lub rudobr\u0105zowa z czarnym zygzakiem wzd\u0142u\u017c ca\u0142ego grzbietu) i czarna. : \u017bmija zygzakowata podlega w Polsce cz\u0119\u015bciowej ochronie gatunkowej. ; Dzia\u0142anie jadu i leczenie uk\u0105sze\u0144:\u017bmije rzadko k\u0105saj\u0105 cz\u0142owieka, staraj\u0105c si\u0119 raczej uciec. Je\u015bli zostan\u0105 zmuszone do obrony, ich uk\u0105szenie cz\u0119sto (30\u201360% przypadk\u00f3w) jest suche (tj. bez wstrzykni\u0119cia","start_idx":210,"end_idx":441}
{"id":"mrc_1595","question":"ile miesi\u0119cy trwa rok szkolny?","answer":"10 miesi\u0119cy","context":"Rok szkolny \u2013 okres przeznaczony na realizacj\u0119 programu nauczania jednej klasy; w Polsce zale\u017cnie od szczebla szko\u0142y trwa do ko\u0144ca sierpnia lub od pocz\u0105tku wrze\u015bnia do czerwca roku nast\u0119pnego, co daje \u0142\u0105cznie ok. 210 dni nauki; w innych krajach od 150 do 240 dni nauki; rok szkolny dzieli si\u0119 zazwyczaj na semestry (p\u00f3\u0142rocza) lub na 3-4 okresy, kiedy dokonuje si\u0119 podsumowania osi\u0105gni\u0119\u0107 szkolnych. Jest to okres trwania nauki i zaj\u0119\u0107 szkolnych w szko\u0142ach \u2013 podstawowych, gimnazjalnych i ponadpodstawowych pocz\u0105wszy od wrze\u015bnia do czerwca (10 miesi\u0119cy). == Polska == W Polsce, zgodnie z brzmieniem ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo o\u015bwiatowe, rok szkolny we wszystkich szko\u0142ach i innych plac\u00f3wkach o\u015bwiatowych rozpoczyna si\u0119 z dniem 1 wrze\u015bnia ka\u017cdego roku, a","start_idx":539,"end_idx":550}
{"id":"mrc_1596","question":"gdzie odbywa\u0142 si\u0119 festiwal piosenki \u017co\u0142nierskiej w ko\u0142obrzegu?","answer":"w Ko\u0142obrzegu","context":"Festiwal Piosenki \u017bo\u0142nierskiej \u2013 festiwal organizowany przez G\u0142\u00f3wny Zarz\u0105d Polityczny Wojska Polskiego. Do udzia\u0142u w Festiwalu zapraszano pocz\u0105tkowo kompozytor\u00f3w (wed\u0142ug rozdzielnika przygotowanego przez GZP WP). Kompozytorzy i autorzy tekst\u00f3w mogli tworzy\u0107 sp\u00f3\u0142ki autorskie z osobami, kt\u00f3re nie otrzyma\u0142y zaproszenia od GZP WP. == Historia festiwalu == Pierwszy festiwal odby\u0142 si\u0119 w lipcu 1967 w Po\u0142czynie-Zdroju. W nast\u0119pnym roku odbywa\u0142 si\u0119 jednocze\u015bnie w Ko\u0142obrzegu w dniach 3-7 lipca oraz w Po\u0142czynie-Zdroju. Od 1969 w Po\u0142czynie odbywa\u0142 si\u0119 Festiwal Zespo\u0142\u00f3w Artystycznych Wojska Polskiego, natomiast w Ko\u0142obrzegu - Festiwal Piosenki \u017bo\u0142nierskiej. G\u0142\u00f3wnymi nagrodami Festiwal Piosenki \u017bo\u0142nierskiej by\u0142y Z\u0142ote, Srebrne i Br\u0105zowe Pier\u015bcienie. Tutaj swoje kariery zaczynali Maria Jarz\u0119bska, Ma\u0142gorzata Ostrowska, Krystyna Gi\u017cowska, Regina Pisarek. Stanis\u0142aw Mikulski i Maria Wr\u00f3blewska stanowili niemal sta\u0142y duet","start_idx":457,"end_idx":469}
{"id":"mrc_1597","question":"kiedy zgin\u0105\u0142 pershing?","answer":"5 grudnia 1999","context":"Andrzej Kolikowski, pseudonim \u201ePershing\u201d (ur. 19 stycznia 1954 w O\u0142tarzewie, zm. 5 grudnia 1999 w Zakopanem) \u2013 polski gangster. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 19 stycznia 1954 w O\u0142tarzewie ko\u0142o O\u017carowa Mazowieckiego. W 1973 uzyska\u0142 zaw\u00f3d mechanika samochodowego, pracowa\u0142 nast\u0119pnie w o\u017carowskiej fabryce kabli. Uprawia\u0142 r\u00f3wnie\u017c sport, graj\u0105c w lokalnej dru\u017cynie pi\u0142ki no\u017cnej i trenuj\u0105c zapasy. W latach 70. XX w. nawi\u0105za\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z Jeremiaszem Bara\u0144skim, ps. \u201eBaranina\u201d, dzi\u0119ki pomocy kt\u00f3rego wyjecha\u0142 do Niemiec. Zdoby\u0142 tam kontakty w \u015bwiecie przest\u0119pczym i zarobi\u0142 pieni\u0105dze na otwarcie w\u0142asnej dzia\u0142alno\u015bci w Polsce. Autorytet w\u015br\u00f3d gangster\u00f3w mia\u0142 zyska\u0107 po pobiciu przest\u0119pcy Janusza S., ps. \u201eDzik\u201d. Dzi\u0119ki pomocy Marka M., ps. \u201eGruby Marek\u201d Kolikowski otworzy\u0142 w latach 80. XX w. w Warszawie w\u0142asny dom gry","start_idx":81,"end_idx":95}
{"id":"mrc_1598","question":"kto by\u0142 pierwowzorem skawi\u0144skiego?","answer":"Pierwowzorem postaci latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa.","context":"== Utw\u00f3r powsta\u0142 w Stanach Zjednoczonych podczas podr\u00f3\u017cy Sienkiewicza po tym kraju. Pisarz wyjecha\u0142 tam w 1876. Wysy\u0142a\u0142 do Polski, b\u0119d\u0105cej wtedy pod zaborami, korespondencje drukowane w \u201eGazecie Polskiej\u201d. O powstaniu noweli Sienkiewicz poinformowa\u0142 w przypisach: \"Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o kt\u00f3rym pisa\u0142 w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki\". Pierwowzorem postaci latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli","start_idx":407,"end_idx":481}
{"id":"mrc_1599","question":"w jakich okoliczno\u015bciach zgin\u0105\u0142 mordechaj anielewicz?","answer":"Zgin\u0105\u0142 8 maja 1943 wraz z cz\u0142onkami dow\u00f3dztwa \u017bOB w otoczonym przez Niemc\u00f3w bunkrze przy ul. Mi\u0142ej 18. Dok\u0142adne okoliczno\u015bci jego \u015bmierci nie s\u0105 znane.","context":"jako dow\u00f3dcy \u017bOB. By\u0142 zwolennikiem porozumienia z \u017bydowskim Zwi\u0105zkiem Wojskowym. 19 kwietnia 1943 Mordechaj Anielewicz stan\u0105\u0142 na czele powstania w getcie warszawskim. Zgin\u0105\u0142 8 maja 1943 wraz z cz\u0142onkami dow\u00f3dztwa \u017bOB w otoczonym przez Niemc\u00f3w bunkrze przy ul. Mi\u0142ej 18. Dok\u0142adne okoliczno\u015bci jego \u015bmierci nie s\u0105 znane. W bunkrze znajdowa\u0142o si\u0119 w tym czasie ok. 120 powsta\u0144c\u00f3w, w tym jego dziewczyna Mira Fuchrer. Wielu z nich na wezwanie Arie Wilnera pope\u0142ni\u0142o samob\u00f3jstwo. Wed\u0142ug Tosi Altman Anielewicz by\u0142 przeciwny samob\u00f3jstwu \u2013 uwa\u017ca\u0142, \u017ce je\u017celi istnieje przynajmniej cie\u0144 nadziei na wytrwanie w bunkrze do wieczora, nale\u017ca\u0142o podj\u0105\u0107 tak\u0105 pr\u00f3b\u0119. == Odznaczenia == * Order Krzy\u017ca Grunwaldu III klasy \u2013 18 kwietnia 1945 (po\u015bmiertnie rozkazem ND WP) * Krzy\u017c Walecznych \u2013 25 lipca","start_idx":167,"end_idx":318}
{"id":"mrc_1600","question":"jak zosta\u0142o podzielone pa\u0144stwo karola wielkiego?","answer":"Ludwik wydzieli\u0142 dzielnice swoim synom: Pepin I otrzyma\u0142 Akwitani\u0119, a Ludwik \u2013 Bawari\u0119 (817\u2013843), za\u015b Lotar zosta\u0142 wyniesiony do rangi wsp\u00f3\u0142cesarza i otrzyma\u0142 odebran\u0105 Bernardowi Itali\u0119.","context":"buntami. Sytuacj\u0119 komplikowa\u0142y dodatkowo najazdy wiking\u00f3w, Arab\u00f3w oraz W\u0119gr\u00f3w. Do podzia\u0142u pa\u0144stwa dosz\u0142o ju\u017c pod koniec panowania Karola Wielkiego, gdy w 813 r. jego wnuk Bernard obj\u0105\u0142 rz\u0105dy nad Kr\u00f3lestwem Italii. W 817 r. Bernard podni\u00f3s\u0142 nieudany bunt przeciw stryjowi Ludwikowi I Pobo\u017cnemu. Po jego st\u0142umieniu Ludwik wydzieli\u0142 dzielnice swoim synom: Pepin I otrzyma\u0142 Akwitani\u0119, a Ludwik \u2013 Bawari\u0119 (817\u2013843), za\u015b Lotar zosta\u0142 wyniesiony do rangi wsp\u00f3\u0142cesarza i otrzyma\u0142 odebran\u0105 Bernardowi Itali\u0119. W kolejnych latach Ludwik I toczy\u0142 spory z kolejnymi synami, w efekcie czego by\u0142 zmuszony powi\u0119ksza\u0107 dzielnice Pepina i Ludwika Bawarskiego, za\u015b w 833 r. zosta\u0142 przej\u015bciowo pozbawiony tronu. Po powrocie na tron Ludwik I wydzieli\u0142 dzielnic\u0119 ostatniemu z syn\u00f3w, Karolowi \u0141ysemu. Po \u015bmierci Ludwika, kt\u00f3ra nast\u0105pi\u0142a w","start_idx":314,"end_idx":500}
{"id":"mrc_1601","question":"jakiego wyznania s\u0105 ukrai\u0144cy w polsce?","answer":"Ukrai\u0144cy s\u0105 w wi\u0119kszo\u015bci wiernymi dw\u00f3ch Ko\u015bcio\u0142\u00f3w: Ko\u015bcio\u0142a Greckokatolickiego w Polsce i Polskiego Autokefalicznego Ko\u015bcio\u0142a Prawos\u0142awnego.","context":"w Zapa\u0142owie * Towarzystwo Ukrai\u0144skie * Ukrai\u0144ska Organizacja Skautowa \u201eP\u0142ast\u201d * Ukrai\u0144skie Towarzystwo Historyczne w Polsce * Ukrai\u0144skie Towarzystwo Lekarskie * Ukrai\u0144skie Towarzystwo Nauczycielskie w Polsce * Zwi\u0105zek Ukrainek * Zwi\u0105zek Ukrai\u0144c\u00f3w Podlasia * Zwi\u0105zek Ukrai\u0144c\u00f3w w Polsce * Zwi\u0105zek Ukrai\u0144skiej M\u0142odzie\u017cy Niezale\u017cnej Na rzecz stosunk\u00f3w polsko-ukrai\u0144skich dzia\u0142aj\u0105 liczne organizacje pozarz\u0105dowe, w tym Fundacja Nasz Wyb\u00f3r === Religia === Ukrai\u0144cy s\u0105 w wi\u0119kszo\u015bci wiernymi dw\u00f3ch Ko\u015bcio\u0142\u00f3w: Ko\u015bcio\u0142a Greckokatolickiego w Polsce i Polskiego Autokefalicznego Ko\u015bcio\u0142a Prawos\u0142awnego. W Polsce dzia\u0142a r\u00f3wnie\u017c 8 zbor\u00f3w i 32 grupy j\u0119zyka ukrai\u0144skiego \u015awiadk\u00f3w Jehowy. === Prasa === Do najwa\u017cniejszych tytu\u0142\u00f3w prasowych zaliczaj\u0105 si\u0119: * \u201eNasze S\u0142owo\u201d \u2013 tygodnik, * \u201eSvitanok\u201d \u2013 dodatek do \u201eNaszego S\u0142owa\u201d dla dzieci, * \u201eNad Buhom i Narwoju\u201d \u2013 dwumiesi\u0119cznik. === Radia","start_idx":450,"end_idx":590}
{"id":"mrc_1602","question":"ilu uczestnik\u00f3w konkursu chopinowskiego?","answer":"Do udzia\u0142u w konkursie zakwalifikowano 87 pianist\u00f3w z 18 pa\u0144stw","context":"XVIII Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (r\u00f3wnie\u017c \"XVIII Konkurs Chopinowski\") \u2013 18. edycja Mi\u0119dzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 w dniach 2\u201323 pa\u017adziernika 2021 w Warszawie. Organizatorem konkursu by\u0142 Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Wcze\u015bniej w dniach 12\u201323 lipca 2021 odby\u0142y si\u0119 eliminacje. Do udzia\u0142u w konkursie zakwalifikowano 87 pianist\u00f3w z 18 pa\u0144stw (w tym siedemnastu kolejny ju\u017c raz) \u2013 dziewi\u0119ciu z pomini\u0119ciem eliminacji (jako laureat\u00f3w presti\u017cowych konkurs\u00f3w pianistycznych w latach ubieg\u0142ych) i 78 po przeprowadzonych eliminacjach. Przes\u0142uchania konkursowe zosta\u0142y podzielone na trzy etapy, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w dniach: 3\u20137 pa\u017adziernika, 9\u201312 pa\u017adziernika oraz 14\u201316 pa\u017adziernika. Koncerty fina\u0142owe zaplanowano od 18 do 20 pa\u017adziernika. Konkurs wygra\u0142 Kanadyjczyk Bruce Liu. W dniach 21\u201323 pa\u017adziernika odby\u0142y si\u0119 trzy koncerty","start_idx":364,"end_idx":427}
{"id":"mrc_1603","question":"kto wymy\u015bli\u0142 szko\u0142e?","answer":"Za tw\u00f3rc\u0119 szko\u0142y uchodzi \u017cyj\u0105cy w VI wieku p.n.e. prawnik Deng Xi.","context":"Szko\u0142a nazw (\"logi\u015bci\", \"dialektycy\", \"sofi\u015bci\") \u2013 jedna ze staro\u017cytnych chi\u0144skich szk\u00f3\u0142 filozoficznych, rozwijaj\u0105ca si\u0119 w Okresie Walcz\u0105cych Kr\u00f3lestw. Jej przedstawiciele po\u015bwi\u0119cali si\u0119 badaniom nad znaczeniami poj\u0119\u0107, ich systematyk\u0105 i dociekaniem sposob\u00f3w poprawnego rozumowania. Mimo i\u017c szko\u0142a nazw by\u0142a niewielka i nie wywar\u0142a du\u017cego wp\u0142ywu na p\u00f3\u017aniejsze systemy filozoficzne Pa\u0144stwa \u015arodka jest warta uwagi ze wzgl\u0119du na fakt, i\u017c by\u0142a jedyn\u0105 chi\u0144sk\u0105 szko\u0142\u0105 my\u015blow\u0105 zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 logik\u0105 i problemami epistemologicznymi. Za tw\u00f3rc\u0119 szko\u0142y uchodzi \u017cyj\u0105cy w VI wieku p.n.e. prawnik Deng Xi. Najwybitniejszymi przedstawicielami szko\u0142y nazw byli Hui Shi i Gongsun Long.","start_idx":524,"end_idx":590}
{"id":"mrc_1604","question":"co symbolizuje flaga japonii?","answer":"symbolizuje wschodz\u0105ce s\u0142o\u0144ce i bogini\u0119 Amaterasu.","context":"\u2013 znany potocznie w Japonii jako \"Hinomaru\", czerwony dysk na bia\u0142ym tle, co symbolizuje wschodz\u0105ce s\u0142o\u0144ce i bogini\u0119 Amaterasu. == Ustawa == Flaga z symbolem s\u0142o\u0144ca jest u\u017cywana w Japonii od setek lat, ale dopiero 13 sierpnia 1999 roku parlament przyj\u0105\u0142 \u201eUstaw\u0119 dotycz\u0105c\u0105 flagi pa\u0144stwowej i hymnu pa\u0144stwowego\u201d (jap. \u56fd\u65d7\u53ca\u3073\u56fd\u6b4c\u306b\u95a2\u3059\u308b\u6cd5\u5f8b, \"Kokki oyobi kokka ni kansuru h\u014dritsu\"), nadaj\u0105c jej oficjalny charakter. Funkcjonowa\u0142a oficjalnie ju\u017c wcze\u015bniej dla statk\u00f3w jako bandera cywilna, okre\u015blona 27 lutego 1870 roku (27 lutego 3 roku ery Meiji) przez O\u015bwiadczenie nr 57 cesarskiego urz\u0119du Daij\u014d-kan. == Opis == Proporcja wysoko\u015bci flagi do jej szeroko\u015bci wynosi 2:3. \u015arednica tarczy s\u0142onecznej, umieszczonej dok\u0142adnie w centrum bia\u0142ego pola, wynosi 3/5 wysoko\u015bci flagi. S\u0142oneczna symbolika flagi (\"hi-no-maru\") jest wynikiem inspiracji wschodem s\u0142o\u0144ca","start_idx":77,"end_idx":127}
{"id":"mrc_1605","question":"co to wiatr?","answer":"Wiatr \u2013 poziomy lub prawie poziomy ruch powietrza wzgl\u0119dem powierzchni ziemi.","context":"Wiatr \u2013 poziomy lub prawie poziomy ruch powietrza wzgl\u0119dem powierzchni ziemi. Wiatr wywo\u0142any jest przez r\u00f3\u017cnic\u0119 ci\u015bnie\u0144 oraz r\u00f3\u017cnice w ukszta\u0142towaniu powierzchni. Termin wiatr jest u\u017cywany w meteorologii prawie wy\u0142\u0105cznie na okre\u015blenie horyzontalnej sk\u0142adowej wiatru. Istnieje jednak sk\u0142adowa pionowa wiatru i wtedy jest tak nazywana. Wiatr mo\u017ce wia\u0107 z obszar\u00f3w wy\u017cszego ci\u015bnienia do obszar\u00f3w ni\u017cszego ci\u015bnienia, ale w \u015brednich szeroko\u015bciach geograficznych, ze wzgl\u0119du na si\u0142\u0119 Coriolisa, wiatr wieje zazwyczaj r\u00f3wnolegle do linii takiego samego ci\u015bnienia (wiatr geostroficzny). Wiatr jest jednym ze sk\u0142adnik\u00f3w pogody, w tym celu podaje si\u0119 \"pr\u0119dko\u015b\u0107 wiatru\" (w m/s, km/h lub w w\u0119z\u0142ach) i \"kierunek\", z kt\u00f3rego wieje. Nale\u017cy zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119, \u017ce meteorolodzy pod nazw\u0105 (przyk\u0142adowo) \"wiatr zachodni\" rozumiej\u0105 wiatr wiej\u0105cy z zachodu, podczas gdy \"zachodni pr\u0105d","start_idx":0,"end_idx":77}
{"id":"mrc_1606","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy berlin?","answer":"Miasto po\u0142o\u017cone jest nad rzekami Sprew\u0105 i Hawel\u0105 oraz ich dop\u0142ywami.","context":"Berlin le\u017cy we wschodniej cz\u0119\u015bci Niemiec. Berlin znajduje si\u0119 mi\u0119dzy p\u0142askowy\u017cami Barnim i Teltow. Le\u017cy oko\u0142o 90 km od granicy z Polsk\u0105. Najwi\u0119ksza d\u0142ugo\u015b\u0107 miasta w kierunku wschodnio-zachodnim wynosi oko\u0142o 45 km, najwi\u0119ksza d\u0142ugo\u015b\u0107 w kierunku p\u00f3\u0142nocno-po\u0142udniowym wynosi oko\u0142o 38 km. Najwy\u017csze wzniesienie ma wysoko\u015b\u0107 115,4 m n.p.m., natomiast najni\u017cszy punkt le\u017cy na wysoko\u015bci 34 m n.p.m. === Wody === Miasto po\u0142o\u017cone jest nad rzekami Sprew\u0105 i Hawel\u0105 oraz ich dop\u0142ywami. Sprewa w dzielnicy Spandau wpada do Haweli, prawego dop\u0142ywu \u0141aby. Berli\u0144skie dop\u0142ywy Sprewy to Panke, Dahme, Wuhle i Erpe. Hawela p\u0142ynie przez miasto korytem polodowcowym przypominaj\u0105cym jeziora. Bocznymi odnogami Haweli s\u0105 jeziora Tegeler See i Gro\u00dfe Wansee. Do Haweli wp\u0142ywaj\u0105 strumienie: Tegeler Flie\u00df oraz B\u00e4ke. Najwi\u0119kszym jeziorem na terenie","start_idx":404,"end_idx":472}
{"id":"mrc_1607","question":"z jakim krajem mamy najd\u0142u\u017csz\u0105 granic\u0119?","answer":"z Czechami \u2013 796 km","context":"granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza terytorialnego z Niemcami i Rosj\u0105 oraz linii, kt\u00f3rej ka\u017cdy punkt jest oddalony o 12 mil morskich (22,224 km) od morskiej linii brzegowej, a w Zatoce Gda\u0144skiej \u2013 od linii podstawowej morza terytorialnego. D\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej wynosi 770 km razem z Zalewem Szczeci\u0144skim i Zalewem Wi\u015blanym). == Obecne granice == Granica Polski oddziela terytorium pa\u0144stwa polskiego od innych pa\u0144stw i od","start_idx":29,"end_idx":48}
{"id":"mrc_1608","question":"jaki obszar zajmuje kazachstan?","answer":"Kazachstan zajmuje obszar od dolnej Wo\u0142gi do A\u0142taju i od Uralu Po\u0142udniowego i Niziny Zachodniosyberyjskiej do p\u00f3\u0142nocnych pasm Tienszanu.","context":"i rze\u017aba == Kazachstan zajmuje obszar od dolnej Wo\u0142gi do A\u0142taju i od Uralu Po\u0142udniowego i Niziny Zachodniosyberyjskiej do p\u00f3\u0142nocnych pasm Tienszanu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 powierzchni kraju zajmuj\u0105 rozleg\u0142e niziny i nisko wzniesione wy\u017cyny o monotonnej, lekko falistej rze\u017abie. Na zachodzie Kazachstanu le\u017cy rozleg\u0142a Nizina Nadkaspijska, kt\u00f3ra zajmuje po\u0142udniowe kra\u0144ce platformy wschodnioeuropejskiej. Zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 tej niziny jest monotonna i piaszczysta, wschodnia za\u015b w wielu miejscach ma posta\u0107 zabagnionych r\u00f3wnin, kt\u00f3re niemal w ca\u0142o\u015bci s\u0105 po\u0142o\u017cone w depresji. Nizin\u0119 Nadkaspijsk\u0105 od po\u0142udnia ograniczaj\u0105 j\u0105 le\u017c\u0105ce mi\u0119dzy Morzem Kaspijskim a Jeziorem Aralskim: wy\u017cyna Ustiurt o maksymalnym wzniesieniu 340 m n.p.m. i p\u00f3\u0142wysep Mangystau (daw. Mangysz\u0142ak) o wysoko\u015bci dochodz\u0105cej do 556 m n.p.m. Wy\u017cyna jak i \u00f3w p\u00f3\u0142wysep s\u0105 poprzecinane g\u0142\u0119bokimi rozpadliskami. W\u015br\u00f3d tych teren\u00f3w","start_idx":12,"end_idx":148}
{"id":"mrc_1609","question":"gdzie schroni\u0142 si\u0119 kazimierz w okresie kryzysu?","answer":"do zamku w G\u0142og\u00f3wku ko\u0142o Prudnika w ksi\u0119stwie opolsko-raciborskim, gdzie przebywa\u0142 na wygnaniu przez dwa miesi\u0105ce od pa\u017adziernika 1655 roku.","context":"na stron\u0119 kr\u00f3la Szwecji Karola X Gustawa. Kr\u00f3l Jan Kazimierz musia\u0142 ze swoim dworem opu\u015bci\u0107 granice Rzeczypospolitej i uda\u0142 si\u0119 do zamku w G\u0142og\u00f3wku ko\u0142o Prudnika w ksi\u0119stwie opolsko-raciborskim, gdzie przebywa\u0142 na wygnaniu przez dwa miesi\u0105ce od pa\u017adziernika 1655 roku. Ksi\u0119stwo opolsko-raciborskie stanowi\u0142o uposa\u017cenie kr\u00f3lowej Marii, a \u00f3wczesny w\u0142a\u015bciciel zamku Franciszek Euzebiusz Oppersdorff, m\u00f3g\u0142 odwdzi\u0119czy\u0107 si\u0119 parze kr\u00f3lewskiej za to, \u017ce kilka lat wcze\u015bniej w czasie wojny trzydziestoletniej m\u00f3g\u0142 schroni\u0107 si\u0119 najpierw na Wawelu, a p\u00f3\u017aniej w kr\u00f3lewskim zamku w Niepo\u0142omicach. \u017bona Oppersdorfa, Anna Zuzanna de Bess, by\u0142a wcze\u015bniej dw\u00f3rk\u0105 kr\u00f3lowej Marii. Na zamku organizowano sojusze mi\u0119dzynarodowe przeciwko Szwedom i spotkania z wojskowymi stoj\u0105cymi po stronie kr\u00f3la. Kr\u00f3l w dniu 20 listopada wyda\u0142 uniwersa\u0142 opolski do narodu, wzywaj\u0105c w nim","start_idx":128,"end_idx":268}
{"id":"mrc_1610","question":"na czym mia\u0142a polega\u0107 demokracja ludowa w prl?","answer":"Pa\u0144stwa \u201edemokracji ludowej\u201d deklarowa\u0142y, \u017ce w\u0142adz\u0119 w nich \u201esprawuje lud jako suweren\u201d, lecz rz\u0105dy faktycznie sprawowa\u0142a komunistyczna monopartia (w PRL by\u0142a to PZPR), a inne partie i organizacje spo\u0142eczne by\u0142y jej podporz\u0105dkowane w formule \u201etransmisji partii do mas\u201d w ramach blok\u00f3w okre\u015blanych jako fronty narodowe (ludowe).","context":"Demokracja ludowa \u2013 propagandowe okre\u015blenie ustroju w pa\u0144stwach komunistycznych, w za\u0142o\u017ceniu demokratycznego, w rzeczywisto\u015bci totalitarnego lub autorytarnego, u\u017cywane w pa\u0144stwach zale\u017cnych od ZSRR po II wojnie \u015bwiatowej (pa\u0144stwach bloku wschodniego). U\u017cywane jest r\u00f3wnie\u017c we wsp\u00f3\u0142czesnych pa\u0144stwach, w kt\u00f3rych wyst\u0119puje system zdominowany przez parti\u0119 komunistyczn\u0105. Jest to forma dyktatury partii komunistycznej (dyktatury proletariatu) przy zachowaniu fasady pozornej demokracji parlamentarnej. Istniej\u0105 te\u017c pa\u0144stwa niezwi\u0105zane z ruchem komunistycznym, kt\u00f3re u\u017cywaj\u0105 tego okre\u015blenia. == Krytyka == Pa\u0144stwa \u201edemokracji ludowej\u201d deklarowa\u0142y, \u017ce w\u0142adz\u0119 w nich \u201esprawuje lud jako suweren\u201d, lecz rz\u0105dy faktycznie sprawowa\u0142a komunistyczna monopartia (w PRL by\u0142a to PZPR), a inne partie i organizacje spo\u0142eczne by\u0142y jej podporz\u0105dkowane w formule \u201etransmisji partii do mas\u201d w ramach blok\u00f3w okre\u015blanych jako fronty narodowe (ludowe). Kraje demokracji","start_idx":601,"end_idx":927}
{"id":"mrc_1611","question":"czym \u017cywi si\u0119 modliszka?","answer":"Poluje na inne owady lub paj\u0105ki","context":"kr\u00f3tkich lot\u00f3w. Jak u wszystkich modliszek, pierwsza para odn\u00f3\u017cy przekszta\u0142cona jest w narz\u0105d chwytny. Jej chwyt jest tak silny, \u017ce nawet tak du\u017ce i mocne owady jak koniki polne nie s\u0105 w stanie si\u0119 z niego wydosta\u0107. Mo\u017cna j\u0105 spotka\u0107 od sierpnia do pa\u017adziernika, kiedy jest dostatecznie ciep\u0142o. Jej \u015brodowiskiem \u017cycia s\u0105 \u015br\u00f3dle\u015bne \u0142\u0105ki, polany i brzegi las\u00f3w. Poluje na inne owady lub paj\u0105ki, siedz\u0105c nieruchomo na niskich ro\u015blinach i czekaj\u0105c, a\u017c ofiara przybli\u017cy si\u0119 na tyle, \u017ceby mo\u017cna by\u0142o chwyci\u0107 j\u0105 par\u0105 przednich odn\u00f3\u017cy. Z\u0142apan\u0105 ofiar\u0119 zjada \u017cywcem. Samica sk\u0142ada od 100 do 200 jaj w przylegaj\u0105cym do \u0142odygi ro\u015bliny kokonie, zwanym ootek\u0105. == Biotop == W Polsce modliszka preferuje mocno nas\u0142onecznione polany i brzegi bor\u00f3w sosnowych poro\u015bni\u0119te wrzosowiskami","start_idx":359,"end_idx":390}
{"id":"mrc_1612","question":"kto jest autorem dzie\u0142a?","answer":"Autor, tw\u00f3rca ( - sprawca, tw\u00f3rca) \u2013 osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego).","context":"Autor, tw\u00f3rca ( - sprawca, tw\u00f3rca) \u2013 osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego). == Tw\u00f3rca utworu zale\u017cnego == Typowym przyk\u0142adem takiego tw\u00f3rcy jest t\u0142umacz. Nie jest autorem t\u0142umaczonego tekstu, ale w rozumieniu prawa autorskiego jest tw\u00f3rc\u0105 t\u0142umaczenia - autorem t\u0142umaczenia. == Koncepcje autorstwa == Poj\u0119cie autorstwa nie jest jednoznaczne i podlega\u0142o znacznej ewolucji. W \u015bredniowiecznej Europie nie przyk\u0142adano wagi do autorstwa i teksty by\u0142y rozpowszechniane jako anonimowe, a w klasycznej literaturze Wschodu uznaniem cieszy\u0142y si\u0119 utwory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z cytat\u00f3w zaczerpni\u0119tych z innych dzie\u0142. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie prawo autorskie jest jednym z najwa\u017cniejszych zagadnie\u0144 w udost\u0119pnianiu tw\u00f3rczo\u015bci, w tym r\u00f3wnie\u017c w tych dziedzinach \u017cycia, w kt\u00f3rych dzie\u0142o jest zwykle wynikiem pracy wielu os\u00f3b (np. kod \u017ar\u00f3d\u0142owy programu","start_idx":0,"end_idx":123}
{"id":"mrc_1613","question":"co to przedstawicielstwo?","answer":"czynno\u015b\u0107 prawna dokonywana przez osob\u0119 zwan\u0105 przedstawicielem, w imieniu osoby zwanej dalej reprezentowanym, poci\u0105gaj\u0105ca za sob\u0105 skutki bezpo\u015brednio dla reprezentowanego.","context":"Przedstawicielstwo \u2013 czynno\u015b\u0107 prawna dokonywana przez osob\u0119 zwan\u0105 przedstawicielem, w imieniu osoby zwanej dalej reprezentowanym, poci\u0105gaj\u0105ca za sob\u0105 skutki bezpo\u015brednio dla reprezentowanego. Przedstawicielstwo mo\u017ce opiera\u0107 si\u0119 na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) lub na o\u015bwiadczeniu reprezentowanego (pe\u0142nomocnictwo). Przyk\u0142adowo: przedstawicielem ustawowym ma\u0142oletnich dzieci s\u0105 ich rodzice, natomiast prokurent jest pe\u0142nomocnikiem przedsi\u0119biorcy podlegaj\u0105cego obowi\u0105zkowi wpisu do rejestru przedsi\u0119biorc\u00f3w. Przedstawicielstwo w zasadzie mo\u017ce dotyczy\u0107 ka\u017cdej czynno\u015bci prawnej, chyba \u017ce ma ona \u015bci\u015ble osobisty charakter. Poza przypadkami wyra\u017anie wskazanymi w ustawie (np. art. 95 KC), niedopuszczalno\u015b\u0107 dokonania czynno\u015bci prawnej mo\u017ce wynika\u0107 z \u201ew\u0142a\u015bciwo\u015bci\u201d czynno\u015bci prawnej. Zakres dzia\u0142ania przedstawicielstwa mo\u017ce obejmowa\u0107 wy\u0142\u0105cznie prowadzenie dzia\u0142alno\u015bci w zakresie reklamy i promocji przedsi\u0119biorcy zagranicznego (art. 22 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsi\u0119biorc\u00f3w zagranicznych i innych","start_idx":21,"end_idx":191}
{"id":"mrc_1614","question":"ilu \u017co\u0142nierzy liczy dru\u017cyna?","answer":"stan liczebny dru\u017cyny wynosi 3-15 os\u00f3b.","context":"stan liczebny dru\u017cyny wynosi 3-15 os\u00f3b. Dru\u017cyna \u2013 grupa doborowych wojownik\u00f3w tworz\u0105cych oddzia\u0142 przyboczny wojskowego naczelnika plemienia lub ksi\u0119cia (zobacz: dru\u017cyna ksi\u0105\u017c\u0119ca). == Sk\u0142ad dru\u017cyny zmechanizowanej == === Dla BWP-1 === * dow\u00f3dca dru\u017cyny (kbk AKM) * kierowca mechanik (PM-63) * dzia\u0142onowy operator (PM-63) * celowniczy granatnika ppanc. rgppanc-7, PM-63) * pomocnik celowniczego granatnika ppanc. (kbk AKM) * celowniczy karabinu maszynowego (km PKM) * pomocnik celowniczego karabinu maszynowego (kbk AKM) * strzelec karabinka granatnika (kbkg wz. 1960) * strzelec karabinka (kbk AKM) * strzelec wyborowy (w 3 dru\u017cynie) (SWD) Wyposa\u017cenie dru\u017cyny * karabinek automatyczny4/5 * pistolet maszynowy 2 * karabin maszynowy 1 * rgppanc 1 * karabinek-granatnik 1 * karabin wyborowy 1/0 * ppk 4 * BWP-1/BWP-2 1 === Dla","start_idx":0,"end_idx":39}
{"id":"mrc_1615","question":"sk\u0105d pochodzi winogron?","answer":"Winogrona s\u0105 owocami, kt\u00f3re pochodz\u0105 od owoc\u00f3w dzikiej winoro\u015bli z regionu Morza Kaspijskiego.","context":"Winogrono \u2013 owoc (jagoda) ro\u015blin z rodziny winoro\u015blowatych, g\u0142\u00f3wnie winoro\u015bli w\u0142a\u015bciwej. Winogrona mo\u017cna je\u015b\u0107 na surowo lub mo\u017cna je przetwarza\u0107. G\u0142\u00f3wne produkty spo\u017cywcze uzyskiwane z winogron to: d\u017cem, sok, galaretka, wino, wyci\u0105g z pestek winogron, rodzynki, ocet winny i olej z pestek winogron. Winogrona s\u0105 owocami, kt\u00f3re pochodz\u0105 od owoc\u00f3w dzikiej winoro\u015bli z regionu Morza Kaspijskiego. Pocz\u0105tki produkcji wina datowane s\u0105 na 8 tys. lat i mia\u0142y miejsce na terenach obecnej Gruzji. Egipcjanie posiadali ju\u017c zdolno\u015bci uprawy winoro\u015bli i produkcji wina. Rzymianie rozpowszechnili upraw\u0119 winoro\u015bli w rejonie Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Obecnie uprawia si\u0119 winoro\u015bl prawie na ca\u0142ym \u015bwiecie, a jednym z najbardziej znanych pod tym wzgl\u0119dem region\u00f3w jest basen Morza \u015ar\u00f3dziemnego.","start_idx":299,"end_idx":393}
{"id":"mrc_1616","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 ho\u0142d pruski?","answer":"Ho\u0142d pruski odby\u0142 si\u0119 10 kwietnia 1525 roku","context":"Ho\u0142d pruski odby\u0142 si\u0119 10 kwietnia 1525 roku w Krakowie po wcze\u015bniejszym zawarciu traktatu mi\u0119dzy kr\u00f3lem Zygmuntem I Starym i Albrechtem Hohenzollernem 8 kwietnia 1525 roku. W wyniku tego aktu Prusy Zakonne zosta\u0142y przekszta\u0142cone, jako lenno Polski, w Ksi\u0119stwo Pruskie. Ostatni w Prusach wielki mistrz Zakonu Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (krzy\u017cackiego) sprawuj\u0105cy w\u0142adz\u0119 \u015bwieck\u0105 nad pa\u0144stwem zakonnym Albrecht Hohenzollern, przyj\u0105\u0142 wyznanie lutera\u0144skie i przekszta\u0142ci\u0142 pa\u0144stwo zakonu krzy\u017cackiego w \u015bwieckie pa\u0144stwo (Prusy Ksi\u0105\u017c\u0119ce), staj\u0105c si\u0119 jego w\u0142adc\u0105 (ksi\u0119ciem w Prusach), wyznaczonym przez zwierzchniego pana lennego \u2013 czyli Kr\u00f3la Polski (ksi\u0119cia ca\u0142ych Prus). Ksi\u0105\u017c\u0119 w Prusach mia\u0142 otrzyma\u0107 pierwsze miejsce w\u015br\u00f3d dostojnik\u00f3w \u015bwieckich senatu Kr\u00f3lestwa Polskiego. Jednocze\u015bnie z\u0142o\u017cy\u0142 ho\u0142d lenny swojemu wujowi Zygmuntowi Staremu, kr\u00f3lowi Polski. W wyniku","start_idx":0,"end_idx":43}
{"id":"mrc_1617","question":"co upami\u0119tnia \u015bwi\u0119to wojska polskiego?","answer":"\u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej.","context":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zast\u0105pion\u0105 ustaw\u0105 z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). \u015awi\u0119to to przypada w dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy, poniewa\u017c 15 sierpnia jest r\u00f3wnie\u017c liturgicznym \u015bwi\u0119tem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, dla kt\u00f3rego ustawodawca wprowadzi\u0142 wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez pa\u0144stwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewn\u0119trznej strukturze podkre\u015bla\u0142o sw\u00f3j historyczny rodow\u00f3d i sw\u0105 tradycj\u0119, rozumian\u0105 jako trwanie pa\u0144stwa oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji or\u0119\u017ca polskiego by\u0142o jednym z istotnych czynnik\u00f3w integruj\u0105cych armi\u0119 oraz umacnia\u0142o","start_idx":26,"end_idx":194}
{"id":"mrc_1618","question":"czym jest film?","answer":"Film \u2013 seria nast\u0119puj\u0105cych po sobie obraz\u00f3w z d\u017awi\u0119kiem lub bez d\u017awi\u0119ku, wyra\u017caj\u0105cych okre\u015blone tre\u015bci, utrwalonych na no\u015bniku wywo\u0142uj\u0105cym wra\u017cenie ruchu.","context":"Film \u2013 seria nast\u0119puj\u0105cych po sobie obraz\u00f3w z d\u017awi\u0119kiem lub bez d\u017awi\u0119ku, wyra\u017caj\u0105cych okre\u015blone tre\u015bci, utrwalonych na no\u015bniku wywo\u0142uj\u0105cym wra\u017cenie ruchu. Utw\u00f3r artystyczny wykorzystuj\u0105cy t\u0119 technik\u0119, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 ze scen, z\u0142o\u017conych z jednego lub wi\u0119cej uj\u0119\u0107. Pierwotnie filmy wy\u015bwietlano w kinach, po II wojnie \u015bwiatowej r\u00f3wnie\u017c w telewizji, w latach 80. pojawi\u0142y si\u0119 wypo\u017cyczalnie wideo, w XXI wieku wraz z rozwojem szerokopasmowego dost\u0119pu do internetu oraz telefonii trzeciej generacji nast\u0105pi\u0142 rozkwit telewizji internetowej i us\u0142ug typu VOD. == Technika filmowa == === No\u015bniki === Podstawowym no\u015bnikiem, na kt\u00f3rym by\u0142 utrwalany i z kt\u00f3rego wy\u015bwietlano film, by\u0142a \u015bwiat\u0142oczu\u0142a b\u0142ona fotograficzna 35 mm. Na ta\u015bmie filmowej obraz jest zapisany w postaci pojedynczych kadr\u00f3w, przesuwaj\u0105cych si\u0119 w projektorze kinowym z pr\u0119dko\u015bci\u0105 24 klatek","start_idx":0,"end_idx":154}
{"id":"mrc_1619","question":"gdzie ma swoje uj\u015bcie wis\u0142a?","answer":"Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej","context":"Wis\u0142a () \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka Polski, a tak\u017ce najd\u0142u\u017csza rzeka uchodz\u0105ca do Morza Ba\u0142tyckiego, o d\u0142ugo\u015bci 1047 km. Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej, a jej \u015brednioroczny przep\u0142yw w odcinku uj\u015bciowym wynosi 1046 m\u00b3/s. Wed\u0142ug pomiar\u00f3w z 2005 roku Wis\u0142a \u2013 b\u0119d\u0105ca najd\u0142u\u017csz\u0105 rzek\u0105 w Polsce \u2013 ma d\u0142ugo\u015b\u0107 1023,5 km. == Historia nazwy == Hydronim \u201eWis\u0142a\u201d ma ponad 2000 lat. Pierwsza wzmianka spisana po \u0142acinie pochodzi z 7\u20135 r. p.n.e. i znajduje si\u0119 na wystawionej w Porticus Vipsania mapie Marka Agrypy oraz w \"Historii naturalnej\" Pliniusza Starszego, kt\u00f3ry nazwa\u0142 rzek\u0119 \"Viscla\". Od V wieku \"Vistla\" (Divisio orbis terrarum). W okresie tym dorzecze Wis\u0142y zasiedlone by\u0142o od po\u0142udnia przez plemiona celtyckie, a od p\u00f3\u0142nocy przez plemiona wschodniogerma\u0144skie. W wiekach od II do","start_idx":113,"end_idx":139}
{"id":"mrc_1620","question":"kto by\u0142 poprzednikiem kr\u00f3lowej el\u017cbiety?","answer":"jej ojciec, Jerzy VI","context":"kt\u00f3ra p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a pokoj\u00f3wk\u0105 kr\u00f3lowej. Edukacj\u0105 ksi\u0119\u017cniczki zajmowa\u0142a si\u0119 guwernantka Marion Crawford. == Nast\u0119pczyni tronu == Kiedy El\u017cbieta mia\u0142a 10 lat, w 1936 zmar\u0142 jej dziadek, kr\u00f3l Jerzy V. Tron obj\u0105\u0142 jej stryj, ksi\u0105\u017c\u0119 Walii, Edward VIII, kt\u00f3ry jednak 11 grudnia 1936 abdykowa\u0142, nie mog\u0105c po\u015blubi\u0107 dwukrotnie rozwiedzionej Amerykanki Wallis Simpson. Nast\u0119pnym kr\u00f3lem zosta\u0142 jej ojciec, Jerzy VI, a El\u017cbieta zaj\u0119\u0142a pierwsze miejsce w linii sukcesji. Po koronacji ojca zamieszka\u0142a w Buckingham Palace. W wieku 13 lat podj\u0119\u0142a nauk\u0119 m.in. konstytucji Wielkiej Brytanii u Henry\u2019ego Martena, wyk\u0142adowcy Eton College, poza tym uczestniczyli u boku ojca w licznych spotkaniach z wysoko postawionymi politykami i urz\u0119dnikami. Po wybuchu II wojny \u015bwiatowej wraz z siostr\u0105 Ma\u0142gorzat\u0105 zosta\u0142a umieszczona w zamku w Windsorze w","start_idx":383,"end_idx":403}
{"id":"mrc_1621","question":"gdzie aktualnie gra ronaldo?","answer":"w saudyjskim klubie Al-Nassr","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":159,"end_idx":187}
{"id":"mrc_1622","question":"w jakim j\u0119zyku zosta\u0142 napisany nowy testament?","answer":"w formie koine j\u0119zyka starogreckiego.","context":"Nowy Testament (gr. \u1f29 \u039a\u03b1\u03b9\u03bd\u1f74 \u0394\u03b9\u03b1\u03b8\u03ae\u03ba\u03b7, H\u0113 Kain\u0113 Diath\u0113k\u0113) \u2013 druga, po Starym Testamencie, cz\u0119\u015b\u0107 Biblii chrze\u015bcija\u0144skiej; zbi\u00f3r dwudziestu siedmiu ksi\u0105g, napisanych przez pi\u0119tnastu lub szesnastu autor\u00f3w mi\u0119dzy rokiem 50 a 120 po Chrystusie w formie koine j\u0119zyka starogreckiego. S\u0105 one skierowane do os\u00f3b indywidualnych lub wsp\u00f3lnot chrze\u015bcija\u0144skich. Do czas\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych przekazany w postaci odpis\u00f3w i kopii, z kt\u00f3rych najstarsze manuskrypty pochodz\u0105 z II wieku, a pe\u0142ny odpis z IV wieku. Nowy Testament jest uwa\u017cany za jeden z fundamentalnych tekst\u00f3w dla zrozumienia ludzkiej historii. Kszta\u0142towa\u0142 postawy i zachowania chrze\u015bcijan przez dwa tysi\u0105ce lat. Pozostaje g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em chrze\u015bcija\u0144skiej doktryny i etyki. Od XVIII wieku jest przedmiotem bada\u0144 uczonych, kt\u00f3rzy cz\u0119sto podchodz\u0105 do niego krytycznie. Rezultaty tych bada\u0144 s\u0105 niekiedy bardzo z\u0142o\u017cone.","start_idx":237,"end_idx":274}
{"id":"mrc_1623","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 piesek przydro\u017cny?","answer":"Czes\u0142awa Mi\u0142osza","context":"Piesek przydro\u017cny \u2013 zr\u00f3\u017cnicowany gatunkowo zbi\u00f3r drobnych tekst\u00f3w Czes\u0142awa Mi\u0142osza powsta\u0142ych g\u0142\u00f3wnie w latach 1994-1997, wydany w 1997 r. Tom zawiera: wiersze liryczne, proz\u0119 poetyck\u0105, aforyzmy, medytacje, komentarze, wspomnienia, kr\u00f3tkie traktaty i obrazki. Wyodr\u0119bniony zosta\u0142 dzia\u0142 \u201eTematy do odst\u0105pienia\u201d, kt\u00f3re wcze\u015bniej ukazywa\u0142y si\u0119 cyklicznie na \u0142amach \u201eTygodnika Powszechnego\u201d. \u201eJestem za stary i nie b\u0119d\u0119 m\u00f3g\u0142 ich sam wykorzysta\u0107\u201d \u2013 napisa\u0142 Mi\u0142osz we wst\u0119pie. W zbiorze znalaz\u0142o si\u0119 kilkana\u015bcie niepublikowanych wcze\u015bniej wierszy poety: \"Nie m\u00f3j, Te\u017c lubi\u0142em, Dzie\u0144 stworzenia, Blisko, Biegaj\u0105, Niemo\u017cliwe, Pelikany (Costa Rica), Kula (Costa Rica), Nazwa, Sny, Brie, Roztropno\u015b\u0107, Osobny zeszyt \u2013 kartki odnalezione, Za\u0107mienia, Helenka, Religia Helenki, Yokimura, Drzewo\". Ksi\u0105\u017cka zdoby\u0142a Nagrod\u0119 Literack\u0105 \u201eNike\u201d w 1998 r. == Wydania polskie == * Krak\u00f3w: Znak, 1997, 1998, 1999.","start_idx":66,"end_idx":82}
{"id":"mrc_1624","question":"ile jest arab\u00f3w na \u015bwiecie?","answer":"Ocenia si\u0119, \u017ce obecnie \u017cyje na \u015bwiecie ponad 500 milion\u00f3w Arab\u00f3w","context":"Gazy), Jordania, Liban, Syria, Irak, Kuwejt, Jemen, Katar, Bahrajn, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Oman. Ocenia si\u0119, \u017ce obecnie \u017cyje na \u015bwiecie ponad 500 milion\u00f3w Arab\u00f3w, z czego najwi\u0119cej w Egipcie (66,8 miliona w 2001 roku). Du\u017ca emigracja arabska istnieje m.in. w Stanach Zjednoczonych, Francji, Niemczech i Wenezueli. W\u015br\u00f3d Arab\u00f3w istnieje podzia\u0142 na Fellah\u00f3w (ludno\u015b\u0107 osiad\u0142\u0105) i Beduin\u00f3w (koczownik\u00f3w). Grupy te r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy sob\u0105 nie tylko stylem \u017cycia, ale tak\u017ce obyczajami, a nawet sposobem m\u00f3wienia. == Historia == Wed\u0142ug przekaz\u00f3w Biblii i Koranu, Arabowie s\u0105 potomkami Sema. Praojcami tego ludu, wed\u0142ug \u015bredniowiecznych historyk\u00f3w, byli Kahtan (biblijny Joktan), od kt\u00f3rego wywodz\u0105 si\u0119 \"al-\u2019Arab al-\u2019ariba\" \u2013 mieszka\u0144cy po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego, pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 j\u0119zykiem po\u0142udniowoarabskim \u2013 i Adnan, od kt\u00f3rego wywodz\u0105 si\u0119","start_idx":108,"end_idx":172}
{"id":"mrc_1625","question":"kto jest uwa\u017cany za najwa\u017cniejszego ideologa komunizmu?","answer":"Najbardziej wp\u0142ywowa wersja komunizmu zosta\u0142a sformu\u0142owana przez W\u0142odzimierza Lenina i funkcjonowa\u0142a pod nazw\u0105 marksizmu-leninizmu.","context":"do w\u0142adzy. Najbardziej wp\u0142ywowa wersja komunizmu zosta\u0142a sformu\u0142owana przez W\u0142odzimierza Lenina i funkcjonowa\u0142a pod nazw\u0105 marksizmu-leninizmu. Lenin wprowadzi\u0142 do marksizmu poj\u0119cia imperializmu jako wy\u017cszej formy kapitalizmu jednocze\u015bnie w praktyce odchodz\u0105c od jego utopijnych za\u0142o\u017ce\u0144. Marksizm-leninizm sta\u0142 si\u0119 ideologiczn\u0105 podstaw\u0105 dzia\u0142alno\u015bci partii bolszewickiej, a po rewolucji pa\u017adziernikowej (1917 r.), tak\u017ce oficjaln\u0105 ideologi\u0105 pa\u0144stwa (od 1922 r. nazywaj\u0105cego si\u0119 Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich). Leninizm by\u0142 wprowadzany tak\u017ce w innych krajach, po zdobyciu tam w\u0142adzy przez komunist\u00f3w. Obowi\u0105zywa\u0142 a\u017c do rozpadu bloku wschodniego w latach 1989\u20131991 r. Po \u015bmierci Lenina ruch komunistyczny w ZSRR uleg\u0142 roz\u0142amowi; po doj\u015bciu do w\u0142adzy J\u00f3zefa Stalina wprowadzona zosta\u0142a odmiana marksizmu zwana stalinizmem, zawieraj\u0105ca tez\u0119 o \u201ezaostrzaniu si\u0119 walki klas w miar\u0119 post\u0119pu rewolucji\u201d, w praktyce przyzwalaj\u0105c\u0105 na","start_idx":11,"end_idx":142}
{"id":"mrc_1626","question":"jakie cz\u0105steczki s\u0105 dipolami?","answer":"Przyk\u0142adem takiej cz\u0105steczki jest woda","context":"w innym, dzi\u0119ki czemu staje si\u0119 ona dipolem elektrycznym. Przyk\u0142adem takiej cz\u0105steczki jest woda (). Elektrony w wi\u0105zaniach s\u0105 silnie przesuni\u0119te w stron\u0119 atomu tlenu, co powoduje, \u017ce na tym atomie zbiera si\u0119 cz\u0105stkowy \u0142adunek ujemny, a na atomach wodoru cz\u0105stkowy dodatni. K\u0105t wi\u0105za\u0144 to ok. 104,5\u00b0. To powoduje, \u017ce od strony atomu tlenu cz\u0105steczka wody jest na\u0142adowana ujemnie, a od strony atom\u00f3w wodoru dodatnio. W przypadku wielu zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych pomimo tego, \u017ce wi\u0105zania s\u0105 spolaryzowane, na skutek symetrii budowy cz\u0105steczka mo\u017ce pozostawa\u0107 apolarna, np. dwutlenek w\u0119gla , tetrachlorek w\u0119gla , benzen . Polarne zwi\u0105zki maj\u0105 szereg w\u0142asno\u015bci, kt\u00f3rych nie maj\u0105 cz\u0105steczki apolarne. S\u0105 one np. w stanie solwatowa\u0107, czyli otacza\u0107 inne cz\u0105steczki, o ile te inne cz\u0105steczki te\u017c wykazuj\u0105","start_idx":58,"end_idx":96}
{"id":"mrc_1627","question":"co jest udar m\u00f3zgu?","answer":"zesp\u00f3\u0142 objaw\u00f3w klinicznych zwi\u0105zanych z nag\u0142ym wyst\u0105pieniem ogniskowego lub uog\u00f3lnionego zaburzenia czynno\u015bci m\u00f3zgu, powsta\u0142y w wyniku zaburzenia kr\u0105\u017cenia m\u00f3zgowego i utrzymuj\u0105cy si\u0119 ponad 24 godziny.","context":"Udar m\u00f3zgu, zdarzenie m\u00f3zgowonaczyniowe, dawniej tak\u017ce apopleksja (gr. \u2013 parali\u017c; \u0142ac. \"apoplexia cerebri\", \"insultus cerebri\") \u2013 zesp\u00f3\u0142 objaw\u00f3w klinicznych zwi\u0105zanych z nag\u0142ym wyst\u0105pieniem ogniskowego lub uog\u00f3lnionego zaburzenia czynno\u015bci m\u00f3zgu, powsta\u0142y w wyniku zaburzenia kr\u0105\u017cenia m\u00f3zgowego i utrzymuj\u0105cy si\u0119 ponad 24 godziny. Udar m\u00f3zgu mo\u017ce by\u0107 krwotoczny (wywo\u0142any wylewem krwi do m\u00f3zgu) lub niedokrwienny (wywo\u0142any zatrzymaniem dop\u0142ywu krwi do m\u00f3zgu), przy czym udar niedokrwienny mo\u017ce by\u0107 r\u00f3wnie\u017c wt\u00f3rnie ukrwotoczniony. Do udar\u00f3w krwotocznych zalicza si\u0119 krwotoki \u015br\u00f3dm\u00f3zgowe i podpaj\u0119czyn\u00f3wkowe. Objawy udaru zale\u017c\u0105 od lokalizacji miejsca uszkodzenia. W wielu przypadkach udar m\u00f3zgu jest stanem zagra\u017caj\u0105cym \u017cyciu, jako zaburzenie wymaga bezwzgl\u0119dnie hospitalizacji, najlepiej na wyspecjalizowanym oddziale udarowym. == Epidemiologia == Ryzyko udaru m\u00f3zgu ro\u015bnie wraz z wiekiem. Udary m\u00f3zgu wyst\u0119puj\u0105 g\u0142\u00f3wnie u os\u00f3b starszych","start_idx":130,"end_idx":330}
{"id":"mrc_1628","question":"kto odby\u0142 podr\u00f3\u017c dooko\u0142a \u015bwiata?","answer":"Magellana","context":"handlarzy niewolnik\u00f3w ze swojej rodzinnej wyspy, sta\u0142 si\u0119 pierwszym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3ry op\u0142yn\u0105\u0142 glob. Enrique zosta\u0142 zwi\u0105zany umow\u0105 przez Magellana w czasie jego wcze\u015bniejszych podr\u00f3\u017cy do Malakki i by\u0142 u jego boku w czasie walk w Afryce, w czasie konfliktu Magellana z dworem portugalskim i wtedy, gdy organizowano flot\u0119. Jednak po wydarzeniach na Mactan i \u015bmierci Magellana pozostali kapitanowie statk\u00f3w odm\u00f3wili uwolnienia Enrique. Ten zerwa\u0142 umow\u0119 i zdo\u0142a\u0142 zbiec. Jednak Antonio Pigafetta robi\u0142 ca\u0142y czas notatki j\u0119zykowe i najwyra\u017aniej by\u0142 w stanie prowadzi\u0107 komunikacj\u0119 z miejscowymi w trakcie dalszej podr\u00f3\u017cy. Trzy pozosta\u0142e statki pop\u0142yn\u0119\u0142y na zach\u00f3d do Palawan, kt\u00f3ry opu\u015bci\u0142y 12 czerwca 1521 roku, kierowane do Brunei na Borneo przez pilot\u00f3w Moro, potrafi\u0105cych nawigowa\u0107 na p\u0142ytkich wodach. Zakotwiczy\u0142y na 35 dni","start_idx":137,"end_idx":146}
{"id":"mrc_1629","question":"wed\u0142ug jakiego kryterium s\u0105d administracyjny dokonuje kontroli administracji publicznej?","answer":"W polskim s\u0105downictwie administracyjnym przedmiotem s\u0105dowej kontroli administracji jest jedynie strona formalna dzia\u0142a\u0144 administracji","context":"S\u0105dowa kontrola administracji \u2013 kontrola administracji dokonywana przez s\u0105dy. W polskim s\u0105downictwie administracyjnym przedmiotem s\u0105dowej kontroli administracji jest jedynie strona formalna dzia\u0142a\u0144 administracji; s\u0105d nie ma mo\u017cliwo\u015bci dzia\u0142a\u0144 merytorycznych w obr\u0119bie prawa administracyjnego. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy modele s\u0105dowej kontroli administracji. W pierwszym dokonuj\u0105 j\u0105 s\u0105dy powszechne, w drugim wy\u0142\u0105cznie s\u0105dy administracyjne, w trzecim zar\u00f3wno jedne, jak i drugie. W Polsce od 1980 roku obowi\u0105zuje model mieszany. == Kontrola administracji przez s\u0105dy powszechne w Polsce == === Kontrola bezpo\u015brednia === W tej kontroli s\u0105dy powszechne mog\u0105 na mocy szczeg\u00f3lnego przepisu rozpoznawa\u0107 \u015brodki zaskar\u017cenia decyzji administracyjnej, a tak\u017ce wydawa\u0107 nowe rozstrzygni\u0119cie co do istoty. W Polsce bezpo\u015brednia kontrola administracji ma miejsce w nast\u0119puj\u0105cych sprawach: * z zakresu ubezpiecze\u0144 spo\u0142ecznych \u2013 od decyzji","start_idx":78,"end_idx":211}
{"id":"mrc_1630","question":"do czego s\u0142u\u017cy aparat ortodontyczny?","answer":"y do przywracania w\u0142a\u015bciwego, fizjologicznego zwarcia mi\u0119dzy szcz\u0119k\u0105 a \u017cuchw\u0105, wyr\u00f3wnywania i w\u0142a\u015bciwego ustawiania z\u0119b\u00f3w w \u0142ukach z\u0119bowych, leczenia wad zgryzu.","context":"Aparat ortodontyczny, aparat na z\u0119by, klamerki na z\u0119by (\"z grec. orthos \u2013 prosty i odous \u2013 z\u0105b\") \u2013 aparat s\u0142u\u017c\u0105cy do przywracania w\u0142a\u015bciwego, fizjologicznego zwarcia mi\u0119dzy szcz\u0119k\u0105 a \u017cuchw\u0105, wyr\u00f3wnywania i w\u0142a\u015bciwego ustawiania z\u0119b\u00f3w w \u0142ukach z\u0119bowych, leczenia wad zgryzu. Istniej\u0105 aparaty ruchome oraz sta\u0142e. Stosuje si\u0119 je odpowiednio do wady pacjenta. Aparat ruchomy zaleca si\u0119 dla dzieci mi\u0119dzy 4 a 12 rokiem \u017cycia, w trakcie wymiany z\u0119b\u00f3w mlecznych na sta\u0142e. Zbudowany jest on z akrylowej p\u0142ytki, klamer i \u0142uk\u00f3w z drutu, dopasowanych do z\u0119b\u00f3w. Aparat sta\u0142y zaleca si\u0119 dla m\u0142odzie\u017cy i doros\u0142ych, do z\u0119b\u00f3w sta\u0142ych. Pozwala na korygowanie wad znacznie powa\u017cniejszych ni\u017c aparat ruchomy. Zbudowany jest z zamk\u00f3w i pier\u015bcieni, kt\u00f3re s\u0105 mocowane do szkliwa specjalnym klejem. Do nich","start_idx":112,"end_idx":273}
{"id":"mrc_1631","question":"jak nazywa si\u0119 osoba kt\u00f3ra zmienia p\u0142e\u0107?","answer":"osob\u0119 transp\u0142ciow\u0105","context":"Operacje korekty p\u0142ci (ang. \"gender confirmation surgeries',\" dawniej \"sex reassignment surgery\") \u2013 grupa zabieg\u00f3w chirurgicznych, poprzez kt\u00f3re zmienia si\u0119 wygl\u0105d fizyczny i funkcje posiadanych przez osob\u0119 transp\u0142ciow\u0105 cech p\u0142ciowych, tak aby przypomina\u0142y one te, kt\u00f3re s\u0105 spo\u0142ecznie przypisywane p\u0142ci, z kt\u00f3r\u0105 si\u0119 uto\u017csamiaj\u0105. Jest to cz\u0119\u015b\u0107 leczenia w przypadku dysforii p\u0142ciowej u os\u00f3b transp\u0142ciowych. Operacja korekty p\u0142ci jest cz\u0119\u015bci\u0105 szerszego procesu tranzycji p\u0142ciowej. == Historia == W USA w 1917 roku dr Alan L. Hart, ameryka\u0144ski specjalista w dziedzinie gru\u017alicy, sta\u0142 si\u0119 jedn\u0105 z pierwszych os\u00f3b transp\u0142ciowych, kt\u00f3re podda\u0142y si\u0119 histerektomii i gonadektomii w celu z\u0142agodzenia dysforii p\u0142ciowej. W Berlinie w 1931 r. Dora Richter jako pierwsza znana transp\u0142ciowa kobieta podda\u0142a si\u0119 zabiegowi waginoplastyki. W 1951 roku dr Harold Gillies,","start_idx":201,"end_idx":219}
{"id":"mrc_1632","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142 ukrzy\u017cowany jezus?","answer":"Nieustalona jest natomiast dok\u0142adna data \u015bmierci Jezusa \u2013 szacunki wahaj\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy 27 a 33 rokiem.","context":"Ukrzy\u017cowanie Jezusa Chrystusa \u2013 najwa\u017cniejsze, obok zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, wydarzenie opisane w Nowym Testamencie, dotycz\u0105ce ukrzy\u017cowania Jezusa Chrystusa. W chrze\u015bcija\u0144stwie jest uwa\u017cane za wydarzenie o charakterze zbawczym i stanowi (obok zmartwychwstania) g\u0142\u00f3wny temat nauki o odkupieniu. == Data == Istnieje konsensus, \u017ce \u015bmier\u0107 Jezusa nast\u0105pi\u0142a w pi\u0105tek. Nieustalona jest natomiast dok\u0142adna data \u015bmierci Jezusa \u2013 szacunki wahaj\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy 27 a 33 rokiem. Problematyczne jest r\u00f3wnie\u017c ustalenie, czy \u015bmier\u0107 Jezusa nast\u0105pi\u0142a w \u015bwi\u0119to Paschy, czy te\u017c w jego przeddzie\u0144, a wi\u0119c 15 czy 14 nisan. Za pierwsz\u0105 dat\u0105 przemawia relacja synoptyk\u00f3w, kt\u00f3re uto\u017csamiaj\u0105 Ostatni\u0105 Wieczerz\u0119 Jezusa z uczt\u0105 paschaln\u0105, za drug\u0105 relacja Ewangelii Jana, zgodnie z kt\u00f3r\u0105 \u015bmier\u0107 Jezusa nast\u0105pi\u0142a podczas zabijania barank\u00f3w paschalnych w \u015bwi\u0105tyni. Oba uj\u0119cia maj\u0105 motywacje","start_idx":372,"end_idx":474}
{"id":"mrc_1633","question":"kto przewodzi\u0142 obrz\u0119dowi dziad\u00f3w cz 2?","answer":"Gu\u015blarz","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 II \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w latach 1821\u20131822 w Kownie. Opublikowany zosta\u0142 w roku 1823 w drugim tomie \"Poezji\" wraz z wierszem \"Upi\u00f3r\" i dramatem \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 IV\". Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady wile\u0144sko-kowie\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Dzie\u0144 Zaduszny z dnia 1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebra\u0142a si\u0119 grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w, kt\u00f3remu przewodniczy Gu\u015blarz. Zebrani wzywaj\u0105 kolejno dusze czy\u015b\u0107cowe chc\u0105c ul\u017cy\u0107 im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywaj\u0105 \"trzy rodzaje duch\u00f3w\": * \"lekkie\" \u2013 J\u00f3zio i R\u00f3zia (s\u0105 to dzieci, kt\u00f3re nie do\u015bwiadczy\u0142y cierpienia i dlatego nie mog\u0105 dosta\u0107 si\u0119 do","start_idx":530,"end_idx":537}
{"id":"mrc_1634","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142 si\u0119 romantyzm?","answer":"lat 40. XIX wieku.","context":"Romantyzm (z fr. \"romantisme\", od \"roman\" \u2013 powie\u015b\u0107, opowie\u015b\u0107) \u2013 szeroki nurt w kulturze, kt\u00f3ry da\u0142 nazw\u0119 epoce w historii sztuki i historii literatury trwaj\u0105cej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm rozwin\u0105\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo w Europie i wyra\u017ca\u0142 si\u0119 w r\u00f3\u017cnych obszarach kultury, m.in. poezji, malarstwie i muzyce. Powsta\u0142 jako reakcja na zmiany spo\u0142eczne i polityczne wywo\u0142ane rewolucj\u0105 przemys\u0142ow\u0105 i rewolucj\u0105 francusk\u0105 z 1789 roku. By\u0142 form\u0105 buntu przeciwko ustalonym regu\u0142om spo\u0142ecznym, kt\u00f3re rz\u0105dzi\u0142y spo\u0142ecze\u0144stwami epoki O\u015bwiecenia \u2013 przeciw sztywnym zasadom \u017cycia arystokracji i mieszcza\u0144stwa, ustalonym regu\u0142om \u017cycia politycznego oraz przeciw naukowemu podej\u015bciu do natury i cz\u0142owieka. Naczelne has\u0142o Rewolucji Francuskiej \u2013 \u201ewolno\u015b\u0107, r\u00f3wno\u015b\u0107, braterstwo\u201d sta\u0142o si\u0119 drogowskazem dla nowego kierunku my\u015blenia, kt\u00f3ry zakwestionowa\u0142 podstawy","start_idx":188,"end_idx":206}
{"id":"mrc_1635","question":"kto jest ministrem spraw wewn\u0119trznych?","answer":"Mariusz Kami\u0144ski","context":"Ministerstwo Spraw Wewn\u0119trznych i Administracji (MSWiA) \u2013 polski urz\u0105d administracji rz\u0105dowej utworzony w 2015, obs\u0142uguj\u0105cy ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw trzech dzia\u0142\u00f3w administracji rz\u0105dowej: administracja publiczna, sprawy wewn\u0119trzne, wyznania religijne oraz mniejszo\u015bci narodowe i etniczne. Ministerstwo pod t\u0105 nazw\u0105 istnia\u0142o tak\u017ce w latach 1997\u20132011. == Utworzenie ministerstwa == Ministerstwo zosta\u0142o utworzone na mocy rozporz\u0105dzenia Rady Ministr\u00f3w z 20 listopada 2015 (obowi\u0105zuj\u0105cego od 16 listopada 2015) dokonano przekszta\u0142cenia ministerstwa poprzez przekazanie cz\u0119\u015bci jego kom\u00f3rek i pracownik\u00f3w (obs\u0142uguj\u0105cych sprawy geodezji i kartografii) do Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa. == Kierownictwo == * Mariusz Kami\u0144ski (PiS) \u2013 minister spraw wewn\u0119trznych i administracji od 14 sierpnia 2019 (od 9 do 14 sierpnia 2019 jako pe\u0142ni\u0105cy obowi\u0105zki ministra), koordynator s\u0142u\u017cb specjalnych od 16 listopada 2015 * Pawe\u0142","start_idx":716,"end_idx":732}
{"id":"mrc_1636","question":"jakiej sztuki walki ucza w wojsku?","answer":"Odmiana militarna krav magi","context":"cel: w wersji cywilnej priorytetem jest obrona przed zagro\u017ceniem, w wersji wojskowej celem jest tak\u017ce zabicie przeciwnika. Odmiana militarna krav magi wykorzystuje bro\u0144 jako element wyposa\u017cenia, podczas gdy cywilna zak\u0142ada wykorzystanie no\u017ca lub pa\u0142ki jedynie po odebraniu ich przeciwnikowi. Odmiany militarnej naucza si\u0119 wy\u0142\u0105cznie w\u015br\u00f3d tzw. s\u0142u\u017cb mundurowych (w szczeg\u00f3lno\u015bci w wojsku i policji). Przy jej opracowywaniu kierowano si\u0119 spostrze\u017ceniem, \u017ce klasyczne sztuki walki by\u0142y przeznaczone do walki przeciwko innej broni ni\u017c dzisiaj stosowana. === Zasady === Krav maga stosuje gradacj\u0119 obrony w zale\u017cno\u015bci od intensywno\u015bci ataku i sytuacji broni\u0105cego si\u0119, czemu s\u0142u\u017c\u0105 cztery zasady: * I zasada: Unikaj miejsc i sytuacji niebezpiecznych. * II zasada: Je\u017celi znajdziesz si\u0119 w niebezpiecznym miejscu lub niebezpiecznej sytuacji, to oddal si\u0119 jak najszybciej.","start_idx":123,"end_idx":150}
{"id":"mrc_1637","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w polsce w 2007?","answer":"Po wyborach PO zawar\u0142a koalicj\u0119 z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem zosta\u0142 przewodnicz\u0105cy PO Donald Tusk.","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku \u2013 wybory do Sejmu i Senatu zosta\u0142y przeprowadzone w dniu 21 pa\u017adziernika 2007, w zwi\u0105zku z podj\u0119ciem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej V kadencji \"Uchwa\u0142y z dnia 7 wrze\u015bnia 2007 r. w sprawie skr\u00f3cenia kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej\" i wydanym w jej nast\u0119pstwie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia. Wybory te zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Platformy Obywatelskiej. W wyniku wybor\u00f3w do Sejmu wesz\u0142y 4 komitety wyborcze oraz pose\u0142 Mniejszo\u015bci Niemieckiej, natomiast do Senatu weszli kandydaci PO i PiS oraz kandydat niezale\u017cny W\u0142odzimierz Cimoszewicz (cz\u0142onek SLD). Po wyborach PO zawar\u0142a koalicj\u0119 z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem zosta\u0142 przewodnicz\u0105cy PO Donald Tusk. Stanowisko wicepremiera i ministra gospodarki przypad\u0142o Waldemarowi Pawlakowi (prezesowi PSL). == Termin wybor\u00f3w == Zgodnie z","start_idx":635,"end_idx":746}
{"id":"mrc_1638","question":"co oznacza\u0142o ss?","answer":"Schutzstaffel, w skr\u00f3cie: SS (runami \"\u16cb\u16cb\", niem. \"Die Schutzstaffel der NSDAP\", pol. \u201eoddzia\u0142 ochronny NSDAP\u201d) \u2013 paramilitarna i pocz\u0105tkowo elitarna niemiecka formacja nazistowska, podleg\u0142a Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotnik\u00f3w (NSDAP)","context":"Schutzstaffel, w skr\u00f3cie: SS (runami \"\u16cb\u16cb\", niem. \"Die Schutzstaffel der NSDAP\", pol. \u201eoddzia\u0142 ochronny NSDAP\u201d) \u2013 paramilitarna i pocz\u0105tkowo elitarna niemiecka formacja nazistowska, podleg\u0142a Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotnik\u00f3w (NSDAP), w 1947 zdelegalizowana i uznana za organizacj\u0119 zbrodnicz\u0105. == Historia == === Organizacja === W 1924 roku powsta\u0142 \"Stosstrupp Adolf Hitler\" \u2013 oddzia\u0142 maj\u0105cy chroni\u0107 Adolfa Hitlera przed ewentualnymi atakami ze strony ma\u0142o zdyscyplinowanych oddzia\u0142\u00f3w SA. 1 kwietnia 1925 roku Julius Schreck otrzyma\u0142 od Hitlera polecenie utworzenia nowej jednostki, kt\u00f3ra mia\u0142a przej\u0105\u0107 ochron\u0119 sal (niem. \"Saalschutz\"), w kt\u00f3rych odbywa\u0142y si\u0119 spotkania NSDAP. Powsta\u0142a ona 4 kwietnia 1925 roku z by\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w jednostki \"Sto\u00dftrupp Adolf Hitler\". Wkr\u00f3tce zacz\u0119\u0142y powstawa\u0107 podobne jednostki w ca\u0142ych Niemczech, ale nosi\u0142y pocz\u0105tkowo r\u00f3\u017cne nazwy (np. \"Schutzkommando\" czy","start_idx":0,"end_idx":251}
{"id":"mrc_1639","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 biegi w samochodzie?","answer":"do efektywnego przekazywania mocy wytwarzanej przez silnik do nap\u0119du maszyny roboczej lub pojazdu.","context":"Skrzynia bieg\u00f3w \u2013 mechanizm umo\u017cliwiaj\u0105cy zmian\u0119 prze\u0142o\u017cenia, a przez to s\u0142u\u017c\u0105cy do efektywnego przekazywania mocy wytwarzanej przez silnik do nap\u0119du maszyny roboczej lub pojazdu. Prze\u0142o\u017ceniem nazywa si\u0119 stosunek pr\u0119dko\u015bci obrotowej na wale wyj\u015bciowym, do pr\u0119dko\u015bci obrotowej na wale wej\u015bciowym. Zmiana prze\u0142o\u017cenia jest wprost proporcjonalna do zmiany przekazywanego momentu obrotowego. Skrzynie bieg\u00f3w nie mog\u0105ce przenosi\u0107 obci\u0105\u017cenia podczas zmiany bieg\u00f3w \u0142\u0105czone s\u0105 z silnikiem (nap\u0119dem) za pomoc\u0105 sprz\u0119g\u0142a, albo s\u0105 prze\u0142\u0105czane na postoju urz\u0105dzenia. Biegiem w skrzyni bieg\u00f3w nazywa si\u0119 realizowanie konkretnego prze\u0142o\u017cenia. == Rodzaje skrzy\u0144 bieg\u00f3w == * mechaniczne \u2013 zmian\u0119 prze\u0142o\u017ce\u0144 uzyskuje si\u0119 za pomoc\u0105 przek\u0142adni z\u0119batych. S\u0105 to popularne skrzynie z r\u0119czn\u0105 d\u017awigni\u0105 zmiany bieg\u00f3w. Ko\u0142a przek\u0142adni pozostaj\u0105 w ci\u0105g\u0142ym zaz\u0119bieniu. Odpowiednie prze\u0142o\u017cenie, a zatem i drog\u0119 przep\u0142ywu mocy","start_idx":81,"end_idx":179}
{"id":"mrc_1640","question":"w jakim muzeum jest dama z \u0142asiczk\u0105?","answer":"Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie.","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":328,"end_idx":392}
{"id":"mrc_1641","question":"w jakim okresie tworzy\u0142 william blake?","answer":"prekursor romantyzmu.","context":"William Blake (ur. 28 listopada 1757 w Londynie, zm. 12 sierpnia 1827 tam\u017ce) \u2013 angielski artysta: poeta, pisarz, rytownik, malarz, drukarz i mistyk, prekursor romantyzmu. Przez wsp\u00f3\u0142czesnych nazywany cz\u0119sto \"Mad Blake\" (szalony Blake), zaliczany czasem do grona poet\u00f3w wykl\u0119tych w literaturze angielskiej. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 na Broad Street, Golden Square, w domu pod numerem 28, w rodzinie \u015bredniozamo\u017cnego po\u0144czosznika. W dzieci\u0144stwie ujawni\u0142 si\u0119 jego talent rysownika, co sk\u0142oni\u0142o rodzic\u00f3w do pos\u0142ania dziesi\u0119cioletniego Williama do szko\u0142y rysunku. Ju\u017c w tym okresie zacz\u0119\u0142o go interesowa\u0107 rytownictwo \u2013 zacz\u0105\u0142 sam tworzy\u0107 oraz kolekcjonowa\u0107 sztychy. W r. 1771, jako 15-letni zacz\u0105\u0142 pobiera\u0107 nauki w warsztacie rytowniczym Henry\u2019ego Basire\u2019a. Decyzja ta musia\u0142a by\u0107 bardzo przemy\u015blana, gdy\u017c profesja rytownika nie cieszy\u0142a si\u0119 w\u00f3wczas szacunkiem","start_idx":149,"end_idx":170}
{"id":"mrc_1642","question":"ilu zawodnik\u00f3w gra w jednej dru\u017cynie podczas meczu koszyk\u00f3wki?","answer":"pi\u0119ciu","context":"W koszyk\u00f3wk\u0119 graj\u0105 dwie dru\u017cyny, po pi\u0119ciu zawodnik\u00f3w ka\u017cda. Celem ka\u017cdej z dru\u017cyn jest zdobywanie punkt\u00f3w za celne rzuty do kosza przeciwnika i zapobieganie zdobywaniu punkt\u00f3w przez dru\u017cyn\u0119 przeciwn\u0105. Nad w\u0142a\u015bciwym przebiegiem gry czuwaj\u0105 s\u0119dziowie, s\u0119dziowie stolikowi i komisarz. Zwyci\u0119zc\u0105 meczu zostaje dru\u017cyna, kt\u00f3ra na koniec czasu gry uzyska wi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w. Kosze umieszczone s\u0105 na wysoko\u015bci 3,05 metra. Punkty otrzymuje si\u0119 za umieszczenie pi\u0142ki w koszu: * 1 punkt za celny rzut wolny z linii rzut\u00f3w wolnych * 2 punkty za celny rzut z akcji wykonany z odleg\u0142o\u015bci mniejszej ni\u017c linia rzut\u00f3w za trzy punkty * 3 punkty za celny rzut zza linii rzut\u00f3w za trzy punkty (6,75 m, w NBA 7,24 m) Boisko do gry to p\u0142aska, twarda","start_idx":36,"end_idx":42}
{"id":"mrc_1643","question":"jakie tereny zamieszkiwali aztekowie?","answer":"Aztekowie osiedlili si\u0119 na bagnistej wysepce na jeziorze Texcoco.","context":"ze sk\u00f3ry, w kt\u00f3r\u0105 ubra\u0142 si\u0119 jeden z kap\u0142an\u00f3w. Uciekaj\u0105c przed zemst\u0105 jej ojca, Aztekowie osiedlili si\u0119 na bagnistej wysepce na jeziorze Texcoco. Dopiero po niemal 200 latach od przybycia do Tuli, po ci\u0105g\u0142ym poszukiwaniu miejsca do zamieszkania w okolicach jeziora, b\u00f3g Huitzilopochtli wskaza\u0142 Aztekom miejsce na ostateczn\u0105 siedzib\u0119 \u2013 wed\u0142ug azteckiego kalendarza by\u0142 to rok 1325 \u2013 na niewielkiej wyspie u \u017ar\u00f3de\u0142 strumienia. Pod ska\u0142\u0105, z kt\u00f3rej wyp\u0142ywa\u0142, ujrzeli Aztekowie kaktus, na kt\u00f3rym orze\u0142 po\u017cera\u0142 w\u0119\u017ca. Kap\u0142ani og\u0142osili, i\u017c jest to d\u0142ugo oczekiwany znak od Huitzilopochtli, wobec czego Aztekowie na wyspie za\u0142o\u017cyli miasto Tenochtitl\u00e1n \u2013 Miejsce Owocu Kaktusa lub Kaktusowa Ska\u0142a. W rzeczywisto\u015bci pow\u00f3d za\u0142o\u017cenia miasta na wyspie m\u00f3g\u0142 by\u0107 o wiele bardziej prozaiczny: teren wok\u00f3\u0142 jeziora w chwili","start_idx":79,"end_idx":144}
{"id":"mrc_1644","question":"co studiowa\u0142 karol wojty\u0142a?","answer":"studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego.","context":"Karol Wojty\u0142a wybra\u0142 studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego. Studia rozpocz\u0105\u0142 w pa\u017adzierniku 1938. W pierwszym roku studi\u00f3w przeprowadzi\u0142 si\u0119 wraz z ojcem do rodzinnego domu matki przy ul. Tynieckiej 10 w Krakowie. Pozosta\u0142 wierny swej pasji \u2013 pi\u0142ce no\u017cnej, ucz\u0119szcza\u0142 na mecze Cracovii. Od pa\u017adziernika 1938 do lutego 1941 studiowa\u0142, ucz\u0119szcza\u0142 na spotkania grupy literackiej, a tak\u017ce tworzy\u0142 poezj\u0119. W lutym 1940 pozna\u0142 Jana Tyranowskiego, kt\u00f3ry prowadzi\u0142 dla m\u0142odzie\u017cy m\u0119skiej ko\u0142o wiedzy religijnej. Uczestnicz\u0105cy w nim Wojty\u0142a pozna\u0142 w\u00f3wczas i po raz pierwszy czyta\u0142 pisma \u015bw. Jana od Krzy\u017ca. 18 lutego 1941 po d\u0142ugiej chorobie zmar\u0142 jego ojciec. W 1942 i 1943, jako reprezentant krakowskiej spo\u0142eczno\u015bci akademickiej, udawa\u0142 si\u0119 do Cz\u0119stochowy, by odnowi\u0107 \u015aluby Jasnog\u00f3rskie. Wojna odebra\u0142a Karolowi","start_idx":21,"end_idx":97}
{"id":"mrc_1645","question":"za pomoc\u0105 czego wyznaczamy kierunki \u015bwiata?","answer":"r\u00f3wnole\u017cnikami i po\u0142udnikami","context":"\u015bwiata, do wyznaczania kierunk\u00f3w nale\u017cy si\u0119 pos\u0142ugiwa\u0107 nie tyle ramkami mapy, co r\u00f3wnole\u017cnikami i po\u0142udnikami. == Po\u015brednie kierunki geograficzne == Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 kierunki po\u015brednie pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia. Kierunki po\u015brednie pierwszego stopnia to: * p\u00f3\u0142nocno-wschodni (NE) \u2013 azymut 45\u00b0 * po\u0142udniowo-wschodni (SE) \u2013 azymut 135\u00b0 * p\u00f3\u0142nocno-zachodni (NW) \u2013 azymut 315\u00b0 * po\u0142udniowo-zachodni (SW) \u2013 azymut 225\u00b0. Pe\u0142ny zestaw obejmuje 32 kierunki i powsta\u0142 na podstawie skali rumbowej, kt\u00f3ra dzieli obw\u00f3d ko\u0142a na 32 rumby. Ka\u017cdy rumb jest cz\u0119\u015bci\u0105 obwodu r\u00f3wn\u0105 11\u00b015' (11,25\u00b0). Opr\u00f3cz wy\u017cej wymienionych okre\u015ble\u0144, stosowane s\u0105 przez niekt\u00f3rych autor\u00f3w polskich ju\u017c od XIX wieku nazwy typu \"po\u0142udnio-zach\u00f3d\". Oba cz\u0142ony nazwy, jako nale\u017c\u0105ce do tej samej kategorii, mianowicie kierunk\u00f3w, s\u0105 r\u00f3wnorz\u0119dne, zatem po\u0142\u0105czone dywizem. Ponadto taki zapis","start_idx":81,"end_idx":109}
{"id":"mrc_1646","question":"co zawdzi\u0119czamy fenicjanom?","answer":"Najdonio\u015blejszym wynalazkiem jest niew\u0105tpliwie pismo alfabetyczne, powsta\u0142e w II po\u0142owie II tysi\u0105clecia p.n.e. na obszarach Syrii i Fenicji.","context":"i zaawansowane rolnictwo. Fenicjanie s\u0142yn\u0119li zw\u0142aszcza z eksportu towar\u00f3w luksusowych, takich jak przedmioty wytapiane z metali czy szk\u0142a (sztuk\u0119 wytapiania przej\u0119li z Egiptu). Fenicjanie handlowali te\u017c ko\u015bci\u0105 s\u0142oniow\u0105, barwionymi tkaninami (s\u0142awna purpura tyryjska). Stworzyli na stokach g\u00f3rskich tarasowy system uprawy sad\u00f3w owocowych i winnic. Fenicjanie jako zap\u0142at\u0119 uzyskiwali najcz\u0119\u015bciej szlachetne kruszce, cynk, cyn\u0119, mied\u017a, o\u0142\u00f3w. Na bardzo du\u017c\u0105 skal\u0119 prowadzono handel niewolnikami. Najwa\u017cniejszym \u017ar\u00f3d\u0142em dochodu miast fenickich by\u0142 dalekomorski handel metalami, jak: srebro, cyna i o\u0142\u00f3w \u2013 sprowadzanymi z Hiszpanii, cyna \u2013 z Wysp Brytyjskich, mied\u017a \u2013 z Cypru, czy z\u0142oto \u2013 z Afryki i Hiszpanii. == Wynalazki i wytw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Najdonio\u015blejszym wynalazkiem jest niew\u0105tpliwie pismo alfabetyczne, powsta\u0142e w II po\u0142owie II tysi\u0105clecia p.n.e. na obszarach Syrii i Fenicji. Ponadto","start_idx":735,"end_idx":875}
{"id":"mrc_1647","question":"od kiedy istnieje polska?","answer":"Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest.","context":"\u015bwiecie, a 5. w Unii Europejskiej. Polska podzielona jest na 16 wojew\u00f3dztw. Jej najwi\u0119kszym miastem i jednocze\u015bnie stolic\u0105 jest Warszawa. Inne metropolie to Krak\u00f3w, Wroc\u0142aw, \u0141\u00f3d\u017a, Pozna\u0144, Gda\u0144sk, Szczecin. Najwi\u0119ksz\u0105 polsk\u0105 aglomeracj\u0105 policentryczn\u0105 jest konurbacja g\u00f3rno\u015bl\u0105ska. Polska jest krajem jednolitym etnicznie \u2013 97% ludno\u015bci deklaruje narodowo\u015b\u0107 polsk\u0105. Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest. W 1025 powsta\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie, kt\u00f3rego pierwszym kr\u00f3lem by\u0142 syn Mieszka I, Boles\u0142aw I Chrobry. W 1385 Polska zawar\u0142a porozumienie z Wielkim Ksi\u0119stwem Litewskim, podpisuj\u0105c akt unii w Krewie; zwi\u0105zek ten zacie\u015bni\u0142a unia lubelska z 1569, w wyniku czego powsta\u0142a Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w, jedno z najwi\u0119kszych i","start_idx":364,"end_idx":559}
{"id":"mrc_1648","question":"kto by\u0142 za\u0142o\u017cycielem gromu?","answer":"S\u0142awomir Petelicki","context":"G.R.O.M., a jej pomys\u0142odawc\u0105 by\u0142 S\u0142awomir Petelicki. Nale\u017c\u0105 do niej byli cz\u0142onkowie elitarnych jednostek specjalnych, kt\u00f3rzy oferuj\u0105 szersze wykorzystanie swoich umiej\u0119tno\u015bci i do\u015bwiadczenia. Prezesem fundacji jest pp\u0142k rez. Adam Lizo\u0144, a w sk\u0142adzie zasiadaj\u0105 m.in. Romuald Szeremietiew i Janusz Cisek. 24 stycznia 2011 powsta\u0142a Fundacja \u201eSprzymierzeni z GROM\u201d, kt\u00f3rej podstawowym celem jest pomoc weteranom i \u017co\u0142nierzom g\u0142ownie si\u0142 specjalnych oraz funkcjonariuszom innych s\u0142u\u017cb mundurowych, a tak\u017ce wspieranie edukacji historycznej m\u0142odzie\u017cy. W Radzie Fundacji zasiada m.in. Piotr G\u0105sta\u0142, by\u0142y dow\u00f3dca JW GROM. == W kulturze masowej == * W 2001 ksi\u0105\u017cka Huberta Kr\u00f3likowskiego pt. \"Wojskowa Formacja Specjalna GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej\" by\u0142a na li\u015bcie dziesi\u0119ciu najlepiej sprzedaj\u0105cych si\u0119 ksi\u0105\u017cek polskich autor\u00f3w. * Jednostka ta pojawi\u0142a si\u0119 w grze komputerowej","start_idx":33,"end_idx":51}
{"id":"mrc_1649","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142y pos\u0105gi na wyspie wielkanocnej?","answer":"rodzaj pos\u0105g\u00f3w wykonanych przez mieszka\u0144c\u00f3w Wyspy Wielkanocnej z tufu wulkanicznego.","context":"Moai \u2013 rodzaj pos\u0105g\u00f3w wykonanych przez mieszka\u0144c\u00f3w Wyspy Wielkanocnej z tufu wulkanicznego. Rze\u017aby s\u0105 monolityczne. Niekt\u00f3re wa\u017c\u0105 ponad 18 ton i maj\u0105 ponad 6 metr\u00f3w wysoko\u015bci. Najwi\u0119kszy z moai \u2013 tak zwany \"Paro\" mia\u0142 oko\u0142o 10 metr\u00f3w wysoko\u015bci i wa\u017cy\u0142 75 ton. Znaleziono niedoko\u0144czon\u0105 figur\u0119 o wysoko\u015bci 21 metr\u00f3w i wadze oko\u0142o 270 ton. Mniej ni\u017c 1/5 pos\u0105g\u00f3w, kt\u00f3re zosta\u0142y przemieszczone na miejsca obrz\u0119d\u00f3w, mia\u0142a na pocz\u0105tku \"pukao\", czyli specjalne polinezyjskie czerwone koki (te\u017c wykonane z tufu), przypominaj\u0105ce kapelusze. Oko\u0142o 95% z 887 znanych moai zosta\u0142o wyrze\u017abionych ze ska\u0142 wulkanicznych w kamienio\u0142omie Rano Raraku, gdzie nadal jest 394 moai. Kamienio\u0142om Rano Raraku z niewiadomych powod\u00f3w zosta\u0142 nagle opuszczony, a rze\u017abiarze pozostawili wiele niedoko\u0144czonych pos\u0105g\u00f3w. Figury wyrze\u017abione w tym kamienio\u0142omie by\u0142y","start_idx":7,"end_idx":91}
{"id":"mrc_1650","question":"na jakiej wysoko\u015bci s\u0105 chmury?","answer":"Podstawa chmur tego rodzaju znajduje si\u0119 na wysoko\u015bci 2\u20133 km, natomiast g\u00f3rny ich pu\u0142ap w strefie mi\u0119dzyzwrotnikowej mo\u017ce przekracza\u0107 20 km.","context":"Podstawa chmur tego rodzaju znajduje si\u0119 na wysoko\u015bci 2\u20133 km, natomiast g\u00f3rny ich pu\u0142ap w strefie mi\u0119dzyzwrotnikowej mo\u017ce przekracza\u0107 20 km. Z\u0142o\u017cone w dolnej cz\u0119\u015bci z kropel wody, a w g\u00f3rnej z kryszta\u0142k\u00f3w lodu (chmura mieszana) \u2013 s\u0105 to chmury najbardziej rozbudowane w kierunku pionowym, dlatego zjawiska fizyczne w nich wyst\u0119puj\u0105ce s\u0105 bardzo gwa\u0142towne. Chmury tego rodzaju mog\u0105 by\u0107 \u017ar\u00f3d\u0142em gwa\u0142townych opad\u00f3w deszczu, \u015bniegu lub gradu, kt\u00f3rym cz\u0119sto towarzysz\u0105 wy\u0142adowania elektryczne (burze). Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 tego rodzaju chmury jest wyst\u0119powanie silnego wiatru tu\u017c przed rozpocz\u0119ciem opadu. Wiatr ten nosi nazw\u0119 \"szkwa\u0142u\" i wyst\u0119puje w \u201eprzedniej cz\u0119\u015bci chmury\u201d. W chmurach tego typu wyst\u0119puj\u0105 bardzo silne pr\u0105dy wznosz\u0105ce (jak i zst\u0119puj\u0105ce). Ich pr\u0119dko\u015b\u0107 mo\u017ce dochodzi\u0107 nawet do kilkudziesi\u0119ciu metr\u00f3w na sekund\u0119. Spotykane pr\u0119dko\u015bci","start_idx":0,"end_idx":140}
{"id":"mrc_1651","question":"za jakie przest\u0119pstwo \u015bw. walenty trafi\u0142 do wi\u0119zienia?","answer":"z\u0142ama\u0142 biskup Walenty i b\u0142ogos\u0142awi\u0142 \u015bluby m\u0142odych legionist\u00f3w.","context":"z\u0142ama\u0142 biskup Walenty i b\u0142ogos\u0142awi\u0142 \u015bluby m\u0142odych legionist\u00f3w. Zosta\u0142 za to wtr\u0105cony do wi\u0119zienia, gdzie zakocha\u0142 si\u0119 w niewidomej c\u00f3rce swojego stra\u017cnika. Legenda m\u00f3wi, \u017ce jego narzeczona pod wp\u0142ywem tej mi\u0142o\u015bci odzyska\u0142a wzrok. Gdy o tym dowiedzia\u0142 si\u0119 cesarz, kaza\u0142 zabi\u0107 Walentego. W przeddzie\u0144 egzekucji Walenty napisa\u0142 list do swojej ukochanej, kt\u00f3ry podpisa\u0142: \u201eOd Twojego Walentego\u201d. Egzekucj\u0119 wykonano 14 lutego 269 roku. Ju\u017c w IV wieku gr\u00f3b \u015bwi\u0119tego otoczony by\u0142 kultem. Papie\u017c Juliusz I wybudowa\u0142 nad tym grobem bazylik\u0119, a papie\u017c Teodor I odrestaurowa\u0142 j\u0105. == Patronat == Wskutek splotu zwyczaj\u00f3w ludowych, folkloru i legend by\u0142 uwa\u017cany za obro\u0144c\u0119 przed ci\u0119\u017ckimi chorobami (zw\u0142aszcza umys\u0142owymi, nerwowymi i epilepsj\u0105), a w Stanach Zjednoczonych, Anglii i wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w Polsce zosta\u0142 uznany za patrona","start_idx":0,"end_idx":62}
{"id":"mrc_1652","question":"ile by\u0142o ofiar ii wojny \u015bwiatowej?","answer":"pomi\u0119dzy 50 milionami a ponad 80 milionami ofiar.","context":"II wojna \u015bwiatowa zebra\u0142a najobfitsze \u017cniwo \u017cycia ludzkiego w historii \u015bwiata. W ci\u0105gu 6 lat wojny zgin\u0119\u0142o ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda). Poni\u017csze tabele przedstawiaj\u0105 straty ludzkie poniesione przez poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa. Liczba ofiar \u015bmiertelnych jest szacunkowa i waha si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3d\u0142a, pomi\u0119dzy 50 milionami a ponad 80 milionami ofiar. Wy\u017csza warto\u015b\u0107 \u2013 80 milion\u00f3w ofiar \u015bmiertelnych zawiera tak\u017ce zmar\u0142ych w wyniku chor\u00f3b i g\u0142odu zwi\u0105zanych z konfliktem zbrojnym. Ca\u0142kowita liczba zabitych cywil\u00f3w wynios\u0142a oko\u0142o 50\u201355 milion\u00f3w ludzi, z czego 19\u201328 milion\u00f3w zmar\u0142o w wyniku g\u0142odu i chor\u00f3b. Ca\u0142kowita liczba ofiar militarnych wynosi\u0142a 21\u201325 milion\u00f3w, w tym oko\u0142o 5 milion\u00f3w zmar\u0142ych w niewoli je\u0144c\u00f3w wojennych. Ostatnie badania naukowe","start_idx":373,"end_idx":422}
{"id":"mrc_1653","question":"w kt\u00f3rym roku polska zdoby\u0142a mistrzostwo olimpijskie w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"1972","context":"promocji Polski spotkaniach zawodnicy G\u00f3rskiego pokonali Bu\u0142gar\u00f3w, a amatorska reprezentacja Hiszpanii z nimi zremisowa\u0142a. W pierwszej rundzie igrzysk Polacy odnie\u015bli komplet zwyci\u0119stw, pokonuj\u0105c Kolumbi\u0119, Ghan\u0119 i Niemcy Wschodnie. W drugiej rundzie zremisowali z Dani\u0105 oraz pokonali Zwi\u0105zek Radziecki i Maroko. W rozegranym 10 wrze\u015bnia 1972 finale Polacy wygrali z dru\u017cyn\u0105 W\u0119gier 2:1 i zdobyli tytu\u0142 mistrza olimpijskiego. Kazimierz Deyna z 9 bramkami zosta\u0142 kr\u00f3lem strzelc\u00f3w turnieju. Po powrocie do kraju wszyscy pi\u0142karze kadry i trenerzy zostali odznaczeni Z\u0142otymi Odznakami PZPN, a w\u0142adze centralne zwi\u0105zku podj\u0119\u0142y uchwa\u0142\u0119 o ustanowieniu 10 wrze\u015bnia \u201eDniem Polskiego Pi\u0142karza\u201d. W 1973 Polacy rywalizowali z Walijczykami i Anglikami o awans do M\u015a 1974. Eliminacje rozpocz\u0119li od przegranej w Cardiff, natomiast w kolejnym meczu, 6 czerwca 1973 na","start_idx":337,"end_idx":341}
{"id":"mrc_1654","question":"jakie cechy posiadaj\u0105 osoby z autyzmem?","answer":"odznaczaj\u0105 si\u0119 wybitn\u0105 zdolno\u015bci\u0105 zapami\u0119tywania tekst\u00f3w, ci\u0105g\u00f3w liczb, dat wydarze\u0144, ponadprzeci\u0119tn\u0105 umiej\u0119tno\u015bci\u0105 liczenia, bardzo wczesnym opanowaniem umiej\u0119tno\u015bci czytania (nierzadko bez rozumienia czytanego tekstu), rozpoznawania i zapami\u0119tywania melodii lub d\u017awi\u0119k\u00f3w.","context":"przewy\u017csza\u0107 przeci\u0119tn\u0105 sprawno\u015b\u0107 os\u00f3b nieautystycznych. Odnotowuje si\u0119 przypadki os\u00f3b autystycznych, kt\u00f3re odznaczaj\u0105 si\u0119 wybitn\u0105 zdolno\u015bci\u0105 zapami\u0119tywania tekst\u00f3w, ci\u0105g\u00f3w liczb, dat wydarze\u0144, ponadprzeci\u0119tn\u0105 umiej\u0119tno\u015bci\u0105 liczenia, bardzo wczesnym opanowaniem umiej\u0119tno\u015bci czytania (nierzadko bez rozumienia czytanego tekstu), rozpoznawania i zapami\u0119tywania melodii lub d\u017awi\u0119k\u00f3w. === Rozw\u00f3j mowy === U dzieci z rozpoznaniem autyzmu dzieci\u0119cego rozw\u00f3j mowy odbiega istotnie od norm rozwojowych. Do czasu uko\u0144czenia trzeciego roku \u017cycia wi\u0119kszo\u015b\u0107 nieautystycznych dzieci ma ju\u017c za sob\u0105 podstawowe etapy rozwoju mowy. Jednym z pierwszych jest gaworzenie. Do pierwszych urodzin typowe dziecko m\u00f3wi pojedyncze s\u0142owa, odwraca si\u0119, kiedy s\u0142yszy swoje imi\u0119, wskazuje interesuj\u0105ce je zabawki, a gdy zaproponowa\u0107 mu co\u015b niesmacznego, to odpowied\u017a \"\u201enie\u201d\" brzmi bardzo jednoznacznie. W przeciwie\u0144stwie do nieautystycznych dzieci oko\u0142o po\u0142owa dzieci autystycznych w og\u00f3le","start_idx":107,"end_idx":380}
{"id":"mrc_1655","question":"co obiecano polakom w akcie 5 listopada?","answer":"obietnic\u0119 powstania Kr\u00f3lestwa Polskiego, pozostaj\u0105cego w niesprecyzowanej \u201e\u0142\u0105czno\u015bci z obu sprzymierzonymi mocarstwami\u201d.","context":"5 listopada 1916 w wyniku konferencji w Pszczynie w\u0142adze niemieckie i austro-w\u0119gierskie wyda\u0142y proklamacj\u0119, z podpisami swych generalnych gubernator\u00f3w von Beselera i Kuka, zawieraj\u0105c\u0105 obietnic\u0119 powstania Kr\u00f3lestwa Polskiego, pozostaj\u0105cego w niesprecyzowanej \u201e\u0142\u0105czno\u015bci z obu sprzymierzonymi mocarstwami\u201d. W akcie tym nie okre\u015blono granic przysz\u0142ej monarchii, a jej status wyra\u017ca\u0142o s\u0142owo \u201esamodzielne\u201d zamiast \u201eniepodleg\u0142e\u201d, co nie satysfakcjonowa\u0142o m.in. polskich dzia\u0142aczy narodowych na \u015al\u0105sku, kt\u00f3rzy uznali og\u0142oszenie tego aktu za dzia\u0142anie pozorne. Dokument ten zawiera\u0142 natomiast sformu\u0142owania dotycz\u0105ce utworzenia armii polskiej. Po bitwie pod Ko\u015bciuchn\u00f3wk\u0105, w kt\u00f3rej I Brygada Legion\u00f3w Polskich walcz\u0105ca po stronie Austro-W\u0119gier zapobieg\u0142a przerwaniu frontu przez wojska rosyjskie, genera\u0142 Erich Ludendorff, generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego, napisa\u0142 list do w\u0142adz w Berlinie, postuluj\u0105c utworzenie zale\u017cnego od Niemiec pa\u0144stwa polskiego i","start_idx":184,"end_idx":304}
{"id":"mrc_1656","question":"kiedy kwitnie len zwyczajny?","answer":"Kwitnie od czerwca do lipca.","context":"Zawieraj\u0105 od 10 do 12 sp\u0142aszczonych oleistych nasion (patrz siemi\u0119 lniane). == Biologia i ekologia == Ro\u015blina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do lipca. Liczba chromosom\u00f3w 2n = 30, 32. W klasyfikacji zbiorowisk ro\u015blinnych gatunek charakterystyczny dla All. \"Lolio-Linion\", Ass. \"Spergulo-Lolietum\". === W\u0142asno\u015bci truj\u0105ce === W niedojrza\u0142ych nasionach wyst\u0119puje toksyczny aminokwas \u2013 linatyna, kt\u00f3ry w przewodzie pokarmowym ulega rozk\u0142adowi m.in. na silnie truj\u0105cy kwas cyjanowodorowy. Gdy spo\u017cywa si\u0119 ca\u0142e nasiona powstaj\u0105 go bardzo niewielkie, \u015bladowe ilo\u015bci. Jednak przy spo\u017cywaniu nasion rozdrobnionych kwasu tego powstaje znacznie wi\u0119cej, w\u00f3wczas bowiem limaryna trawiona jest znacznie \u0142atwiej. Dlatego te\u017c zmielonego siemienia lnianego nie nale\u017cy jednorazowo spo\u017cywa\u0107 wi\u0119cej ni\u017c dwie \u0142y\u017cki. U ludzi zatrucia siemieniem lnianym zdarzaj\u0105 si\u0119 rzadko, zdarza\u0142y si\u0119 czasami dawniej, gdy dzieciom dawano","start_idx":123,"end_idx":151}
{"id":"mrc_1657","question":"jaki stopie\u0144 wojskowy po wat?","answer":"przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 wyj\u0105tkowo prymusi byli promowani na stopie\u0144 porucznika, a w pierwszych promocjach WAT \u2013 nawet na stopie\u0144 kapitana, np. kpt. Kazimierz Palski","context":"w\u0142\u0105cznie), za\u015b tytu\u0142 podchor\u0105\u017cego jest u\u017cywany wraz ze stopniem wojskowym \u2013 bezpo\u015brednio po stopniu (np. kapral podchor\u0105\u017cy). Studia w wy\u017cszej szkole oficerskiej lub w akademii wojskowej zako\u0144czone s\u0105 ceremoni\u0105 promocji na pierwszy stopie\u0144 oficerski (zwykle podporucznika, przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 wyj\u0105tkowo prymusi byli promowani na stopie\u0144 porucznika, a w pierwszych promocjach WAT \u2013 nawet na stopie\u0144 kapitana, np. kpt. Kazimierz Palski). W przypadku Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej S\u0142u\u017cby Po\u017carniczej absolwenci po promocji otrzymuj\u0105 tytu\u0142 m\u0142odszego kapitana po\u017carnictwa. Podchor\u0105\u017cowie w Polsce obchodz\u0105 swoje \u015bwi\u0119to 29 listopada, na pami\u0105tk\u0119 Nocy Listopadowej. == Oznaczenia == Zgodnie z przepisami mundurowymi Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej podchor\u0105\u017cowie nosz\u0105 naramienniki dodatkowo obszyte sznureczkiem bia\u0142ym albo bia\u0142o-czerwonym (jest to tradycja z lat przedwojennych). Sznureczek bia\u0142o-czerwony oznacza\u0142 studenta-s\u0142uchacza studium wojskowego, potem","start_idx":272,"end_idx":436}
{"id":"mrc_1658","question":"jakie gatunki w\u0119\u017cy wyst\u0119puj\u0105 w polsce?","answer":"* gniewosz plamisty (\"Coronella austriaca\") * w\u0105\u017c Eskulapa (\"Elaphe longissima\") * zaskroniec zwyczajny (\"Natrix natrix\") * zaskroniec rybo\u0142\u00f3w (\"Natrix tesselata\") * \u017cmija zygzakowata (\"Vipera berus\")","context":"maj\u0105 dwa), wyd\u0142u\u017con\u0105 w\u0105trob\u0119, nerki u\u0142o\u017cone jedna za drug\u0105. Maj\u0105 dobrze rozwini\u0119ty narz\u0105d Jacobsona. W\u0119\u017ce s\u0105 grup\u0105 monofiletyczn\u0105. Rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 p\u0142ciowo. W bazie danych \"The Reptile Database\" 18 stycznia 2009 figurowa\u0142o 3149 gatunk\u00f3w. W Polsce wyst\u0119puje 5 gatunk\u00f3w: * gniewosz plamisty (\"Coronella austriaca\") * w\u0105\u017c Eskulapa (\"Elaphe longissima\") * zaskroniec zwyczajny (\"Natrix natrix\") * zaskroniec rybo\u0142\u00f3w (\"Natrix tesselata\") * \u017cmija zygzakowata (\"Vipera berus\") W\u0119\u017ce s\u0105 mi\u0119so\u017cerne. Po\u0142ykaj\u0105 ofiary w ca\u0142o\u015bci, mimo \u017ce cz\u0119sto s\u0105 one wi\u0119ksze od samego w\u0119\u017ca. Po\u0142ykanie polega na nasuwaniu si\u0119 w\u0119\u017ca na swoj\u0105 ofiar\u0119. Jest to mo\u017cliwe dzi\u0119ki bardzo ruchliwej trzewioczaszce oraz specyficznemu u\u0142o\u017ceniu podsk\u00f3rnych naczy\u0144 krwiono\u015bnych, kt\u00f3re tworz\u0105 sie\u0107 zmieniaj\u0105cych kszta\u0142t romb\u00f3w. W\u015br\u00f3d w\u0119\u017cy wyst\u0119puj\u0105 gatunki jadowite. Szacuje si\u0119, \u017ce stanowi\u0105 one 10-25% wszystkich gatunk\u00f3w","start_idx":267,"end_idx":467}
{"id":"mrc_1659","question":"co robi trener sousa?","answer":"\u0142 selekcjonerem reprezentacji Polski.","context":"lat, z powodu wielu powa\u017cnych kontuzji, z kt\u00f3rymi zmaga\u0142 si\u0119 na przestrzeni lat. == Trener == Po zako\u0144czeniu kariery pi\u0142karskiej Sousa przez p\u00f3\u0142 roku by\u0142 asystentem selekcjonera reprezentacji Portugalii, Carlosa Queiroza. W latach 2008\u20132010 prowadzi\u0142 dru\u017cyny angielskiej Championship Queens Park Rangers, Swansea City i Leicester. W latach 2011\u20132013 by\u0142 szkoleniowcem w\u0119gierskiego Videoton FC, nast\u0119pnie Maccabi Tel Awiw i FC Basel, z kt\u00f3rymi si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwa kraju. W latach 2015\u20132017 prowadzi\u0142 w\u0142osk\u0105 ACF Fiorentin\u0119. W nast\u0119pnych latach Sousa trenowa\u0142 chi\u0144ski Tianjin Tianhai oraz francuski Girondins Bordeaux. 21 stycznia 2021 zosta\u0142 selekcjonerem reprezentacji Polski. Zast\u0105pi\u0142 na tym stanowisku Jerzego Brz\u0119czka. Poprowadzi\u0142 reprezentacj\u0119 na Mistrzostwach Europy 2020, gdzie Polska po remisie z Hiszpani\u0105 (1:1) i pora\u017ckach ze S\u0142owacj\u0105 (1:2) oraz Szwecj\u0105 (2:3) zaj\u0119\u0142a","start_idx":641,"end_idx":678}
{"id":"mrc_1660","question":"kiedy sentino ma urodziny?","answer":"8 czerwca 1983","context":"Sentino, w\u0142a\u015bc. Sebastian Enrique Alvarez Pa\u0142ucki (ur. 8 czerwca 1983 w Berlinie) \u2013 niemiecko-polski raper pochodzenia chilijsko-polskiego. Tworzy teksty w czterech j\u0119zykach: niemieckim, polskim, hiszpa\u0144skim i angielskim. == Kariera == Sebastian Enrique Alvarez Pa\u0142ucki urodzi\u0142 si\u0119 w 1983 roku w Berlinie jako syn Chilijczyka i Polki. Dorasta\u0142 w dzielnicy Pankow. Kiedy mia\u0142 5 lat, jego rodzice rozwiedli si\u0119, od tego czasu wychowywa\u0142a go tylko matka. Przez kr\u00f3tki czas wraz z matk\u0105 mieszka\u0142 u rodziny w Warszawie. Sentino do\u015b\u0107 wcze\u015bnie rzuci\u0142 szko\u0142\u0119. W wieku 15 lat wyst\u0105pi\u0142 w walce freestylowej. Dzi\u0119ki temu trafi\u0142 na rapera Joe Rilla z grupy Analphabeten, nast\u0119pnie przez wyst\u0119p pozna\u0142 Kool Savasa. W 1999 roku Sebastian mia\u0142 kontrakt w wytw\u00f3rni Def Jam Recordings, kt\u00f3ra mia\u0142 wyda\u0107 jego","start_idx":55,"end_idx":69}
{"id":"mrc_1661","question":"kto skomponowa\u0142 hymn polski?","answer":"Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":265,"end_idx":355}
{"id":"mrc_1662","question":"kim by\u0142 jankiel?","answer":"jeden z bohater\u00f3w eposu \"Pan Tadeusz\" Adama Mickiewicza, \"\u017byd stary i powszechnie znany z poczciwo\u015bci\", karczmarz.","context":"Jankiel \u2013 jeden z bohater\u00f3w eposu \"Pan Tadeusz\" Adama Mickiewicza, \"\u017byd stary i powszechnie znany z poczciwo\u015bci\", karczmarz. Dzier\u017cawca dw\u00f3ch karczm (arendarz) w dobrach Soplic\u00f3w. By\u0142 wielkim polskim patriot\u0105 i bezb\u0142\u0119dnie m\u00f3wi\u0142 po polsku. Zna\u0142 dziesi\u0105tki narodowych pie\u015bni. Anga\u017cowa\u0142 si\u0119 w dzia\u0142alno\u015b\u0107 konspiracyjn\u0105, by\u0142 cz\u0142owiekiem uczciwym i szanowanym. By\u0142 zast\u0119pc\u0105 rabina nowogr\u00f3dzkiego i emisariuszem napoleo\u0144skim, najbli\u017cszym wsp\u00f3\u0142pracownikiem ksi\u0119dza Robaka, od pocz\u0105tku wtajemniczonym w spraw\u0119 jego to\u017csamo\u015bci. Pr\u00f3bowa\u0142 uspokaja\u0107 szlacht\u0119 podburzan\u0105 przez Gerwazego R\u0119baj\u0142o. Prawdopodobnie to on zawiadomi\u0142 Robaka o zaje\u017adzie Soplicowa. Po bitwie przepad\u0142 bez wie\u015bci, by pojawi\u0107 si\u0119 z g\u0142\u00f3wnym sztabem wojska polskiego. S\u0142yn\u0105\u0142 w ca\u0142ej okolicy z nadzwyczajnej gry na cymba\u0142ach. W XII ksi\u0119dze gra s\u0142ynny koncert ilustruj\u0105cy losy Rzeczypospolitej w czasach rozbior\u00f3w. Jest prawdopodobne, \u017ce posta\u0107 Jankiela","start_idx":10,"end_idx":124}
{"id":"mrc_1663","question":"w jakim celu powsta\u0142o \u015bwi\u0119te przymierze?","answer":"Deklarowanym celem \u015awi\u0119tego Przymierza by\u0142a promocja zasad chrze\u015bcija\u0144skich w polityce zagranicznej i wewn\u0119trznej pa\u0144stw.","context":"\u015awi\u0119te Przymierze \u2013 sojusz zawarty przez Austri\u0119, Prusy i Rosj\u0119 26 wrze\u015bnia 1815 w Pary\u017cu, po zako\u0144czeniu wojen napoleo\u0144skich. == Historia == Przymierze zosta\u0142o zawarte z inicjatywy cara Rosji Aleksandra I, przez: Imperium Rosyjskie, Cesarstwo Austriackie (w osobie cesarza Franciszka I) i przez Kr\u00f3lestwo Prus (w osobie kr\u00f3la Fryderyka Wilhelma III). W latach 1816\u20131817 do \u015awi\u0119tego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyj\u0105tkiem Turcji, jako kraju niechrze\u015bcija\u0144skiego. W 1818 do \u015awi\u0119tego Przymierza przyst\u0105pi\u0142o Kr\u00f3lestwo Francji. Deklarowanym celem \u015awi\u0119tego Przymierza by\u0142a promocja zasad chrze\u015bcija\u0144skich w polityce zagranicznej i wewn\u0119trznej pa\u0144stw. W praktyce cel ten przek\u0142ada\u0142 si\u0119 na obron\u0119 legitymizmu i d\u0105\u017cenie do r\u00f3wnowagi si\u0142 pomi\u0119dzy mocarstwami. Podpisania aktu \u015awi\u0119tego Przymierza odm\u00f3wili: papie\u017c Pius VII i regent Wielkiej Brytanii \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 Jerzy,","start_idx":547,"end_idx":668}
{"id":"mrc_1664","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 c\u00f3rka kochanowskiego?","answer":"Urszula","context":"Urszula Kochanowska (tak\u017ce: Orszula Kochanowska) z rodziny Kochanowskich (ur. 1575, zm. 1578) \u2013 c\u00f3rka poety Jana Kochanowskiego i Doroty Podlodowskiej, wnuczka Piotra Kochanowskiego. == \u017byciorys == Urszula Kochanowska znana jest tylko z informacji zawartych w \"Trenach\" Jana Kochanowskiego \u2013 nie istniej\u0105 inne zewn\u0119trzne \u017ar\u00f3d\u0142a potwierdzaj\u0105ce jej istnienie. Dlatego te\u017c formu\u0142owane by\u0142y tezy, \u017ce by\u0107 mo\u017ce jest ona tylko fikcyjn\u0105 bohaterk\u0105 utworu literackiego. Wed\u0142ug informacji poety zawartych w \"Trenach\", Urszula ju\u017c w wieku dw\u00f3ch lat przejawia\u0142a zdolno\u015bci poetycko-literackie, przez co rodzina i przyjaciele Kochanowskiego uznali j\u0105 za jego godn\u0105 nast\u0119pczyni\u0119. Zmar\u0142a w wieku dw\u00f3ch i p\u00f3\u0142 lat, prawdopodobnie na tyfus, w roku 1578 lub 1579. Jej \u015bmier\u0107 stanowi\u0142a dla Jana Kochanowskiego inspiracj\u0119 do napisania \"Tren\u00f3w\".","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_1665","question":"czym jest izotop?","answer":"odmienne postacie atom\u00f3w pierwiastka chemicznego, r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 liczb\u0105 neutron\u00f3w w j\u0105drze (z definicji atomy tego samego pierwiastka maj\u0105 t\u0119 sam\u0105 liczb\u0119 proton\u00f3w w j\u0105drze).","context":"Izotopy \u2013 odmienne postacie atom\u00f3w pierwiastka chemicznego, r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 liczb\u0105 neutron\u00f3w w j\u0105drze (z definicji atomy tego samego pierwiastka maj\u0105 t\u0119 sam\u0105 liczb\u0119 proton\u00f3w w j\u0105drze). Izotopy tego samego pierwiastka r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 liczb\u0105 masow\u0105 (\u0142\u0105czn\u0105 liczb\u0105 neutron\u00f3w i proton\u00f3w w j\u0105drze), ale maj\u0105 t\u0119 sam\u0105 liczb\u0119 atomow\u0105 (liczb\u0119 proton\u00f3w w j\u0105drze). Izotopy tego samego pierwiastka na og\u00f3\u0142 maj\u0105 zbli\u017cone w\u0142asno\u015bci fizyczne i chemiczne. Jednak im wi\u0119ksza jest r\u00f3\u017cnica mas atomowych izotop\u00f3w, tym wi\u0119ksze mog\u0105 by\u0107 r\u00f3\u017cnice ich w\u0142asno\u015bci fizycznych lub chemicznych. Izotopy danego pierwiastka mog\u0105 mie\u0107 inn\u0105 g\u0119sto\u015b\u0107, temperatur\u0119 wrzenia, topnienia i sublimacji. R\u00f3\u017cnice te wyst\u0119puj\u0105 tak\u017ce w zwi\u0105zkach chemicznych tworzonych przez te izotopy. R\u00f3\u017cnice mas atomowych izotop\u00f3w powoduj\u0105 wyst\u0119powanie niewielkich r\u00f3\u017cnic w reaktywno\u015bci izotop\u00f3w. Nie ma ona wp\u0142ywu na","start_idx":10,"end_idx":181}
{"id":"mrc_1666","question":"ile wierzcho\u0142k\u00f3w maj\u0105 rysy?","answer":"posiada trzy wierzcho\u0142ki.","context":"Rysy (, , ) \u2013 g\u00f3ra zlokalizowana na granicy polsko-s\u0142owackiej, w Tatrach Wysokich (jednej z cz\u0119\u015bci Tatr). Ma trzy wierzcho\u0142ki, z kt\u00f3rych najwy\u017cszy jest \u015brodkowy (2501 m n.p.m.), znajduj\u0105cy si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium S\u0142owacji. Wierzcho\u0142ek p\u00f3\u0142nocno-zachodni, przez kt\u00f3ry biegnie granica, stanowi najwy\u017cej po\u0142o\u017cony punkt Polski (wed\u0142ug wi\u0119kszo\u015bci najbardziej wiarygodnych \u017ar\u00f3de\u0142 2499 m \u2013 wi\u0119cej informacji w sekcji \u201eTopografia\u201d) i nale\u017cy do Korony Europy. == Topografia == Masyw Rys\u00f3w posiada trzy wierzcho\u0142ki. Na granicy polsko-s\u0142owackiej znajduje si\u0119 \u015bredni co do wysoko\u015bci wierzcho\u0142ek p\u00f3\u0142nocno-zachodni, kt\u00f3rego r\u00f3\u017cne pomiary da\u0142y wysoko\u015b\u0107 od 2498,7 do 2499,6 m (zgodn\u0105 z tradycyjnie uznawan\u0105 warto\u015bci\u0105 2499 m). Wierzcho\u0142ek ten jest najwy\u017cej po\u0142o\u017conym punktem Polski. Spo\u015br\u00f3d klasycznych pomiar\u00f3w geodezyjnych wykonanych dla tego wierzcho\u0142ka najdok\u0142adniejsze przeprowadzono w 1988 r.,","start_idx":483,"end_idx":508}
{"id":"mrc_1667","question":"kto stoi na czele sejmu?","answer":"Marsza\u0142ek Sejmu","context":"Marsza\u0142ek Sejmu \u2013 w Polsce pose\u0142, b\u0119d\u0105cy najwy\u017cszym przedstawicielem izby ni\u017cszej (Sejmu) polskiego parlamentu, stoi na stra\u017cy praw i godno\u015bci Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i kieruje jego pracami. == Wyb\u00f3r == Wybierany jest spo\u015br\u00f3d pos\u0142\u00f3w na pierwszym posiedzeniu Sejmu. Po z\u0142o\u017ceniu przez pos\u0142\u00f3w \u015blubowania marsza\u0142ek senior przeprowadza wyb\u00f3r marsza\u0142ka Sejmu. Kandydatur\u0119 zg\u0142osi\u0107 mo\u017ce grupa 15 pos\u0142\u00f3w, a wyboru dokonuje si\u0119 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 bezwzgl\u0119dn\u0105 w g\u0142osowaniu imiennym. Je\u017celi \u017caden z kandydat\u00f3w nie uzyska wymaganej wi\u0119kszo\u015bci, w\u00f3wczas przeprowadza si\u0119 kolejn\u0105 tur\u0119 g\u0142osowania, skre\u015blaj\u0105c z listy kandydat\u00f3w tego, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 najmniejsz\u0105 liczb\u0119 g\u0142os\u00f3w. Po wyborze marsza\u0142ka dokonuje si\u0119 wyboru jego zast\u0119pc\u00f3w \u2013 wicemarsza\u0142k\u00f3w. W przypadku \u015bmierci albo rezygnacji z funkcji marsza\u0142ka Sejmu jego obowi\u0105zki wynikaj\u0105ce z regulaminu Sejmu sprawuje najstarszy wiekiem wicemarsza\u0142ek Sejmu a\u017c do","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_1668","question":"w kt\u00f3rym roku wydano quo vadis?","answer":"1896 roku","context":"Quo vadis: Powie\u015b\u0107 z czas\u00f3w Nerona \u2013 powie\u015b\u0107 historyczna Henryka Sienkiewicza. Publikowana najpierw w odcinkach w warszawskiej \u201eGazecie Polskiej\u201d (lata 1895\u20131896) i \u2013 z minimalnym op\u00f3\u017anieniem w stosunku do \u201eGazety\u201d \u2013 tak\u017ce w krakowskim dzienniku \u201eCzas\u201d i \u201eDzienniku Pozna\u0144skim\u201d. Wkr\u00f3tce powie\u015b\u0107 zosta\u0142a wydana w formie druku zwartego, jej premiera odby\u0142a si\u0119 w Krakowie, w 1896 roku. Powie\u015b\u0107 odnios\u0142a \u015bwiatowy sukces i zosta\u0142a przet\u0142umaczona na ponad pi\u0119\u0107dziesi\u0105t j\u0119zyk\u00f3w. Pe\u0142ny tekst powie\u015bci \"Quo vadis\" znajduje si\u0119 w r\u0119kopisie Biblioteki Narodowej, a we wroc\u0142awskim Ossolineum znajduje si\u0119 39 lu\u017anych kart pierwszego szkicu powie\u015bci. R\u0119kopis BN zosta\u0142 zakupiony od spadkobierc\u00f3w Leopolda Kronenberga. Karty znajduj\u0105ce si\u0119 w zbiorach Ossolineum pochodz\u0105 ze zbior\u00f3w rodziny pisarza z Obl\u0119gorka. Henryk Sienkiewicz dosta\u0142 Literack\u0105 Nagrod\u0119 Nobla za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci.","start_idx":373,"end_idx":382}
{"id":"mrc_1669","question":"jak by\u0142y podzielone niemcy?","answer":"Dosz\u0142o wi\u0119c do utworzenia dw\u00f3ch pa\u0144stw niemieckich: 7 wrze\u015bnia 1949 Republiki Federalnej Niemiec i 7 pa\u017adziernika 1949 Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz enklawy Berlin Zachodni.","context":"strefa zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w Bizoni\u0119. W czerwcu 1948 roku mia\u0142a miejsce narada w Londynie, podczas kt\u00f3rej pa\u0144stwa zachodnie odrzuci\u0142y propozycj\u0119 ZSRR, zmierzaj\u0105c\u0105 do utworzenia jednego rz\u0105du og\u00f3lnoniemieckiego. Sta\u0142o si\u0119 jasne, i\u017c Niemcy zostan\u0105 podzielone na dwa odr\u0119bne pa\u0144stwa, kt\u00f3re dostan\u0105 si\u0119 w r\u00f3\u017cne strefy wp\u0142yw\u00f3w. Dosz\u0142o wi\u0119c do utworzenia dw\u00f3ch pa\u0144stw niemieckich: 7 wrze\u015bnia 1949 Republiki Federalnej Niemiec i 7 pa\u017adziernika 1949 Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz enklawy Berlin Zachodni. Kraj powsta\u0142y na zachodzie graniczy\u0142 z NRD, Czechos\u0142owacj\u0105, Austri\u0105, Szwajcari\u0105, Francj\u0105, Luksemburgiem, Belgi\u0105, Holandi\u0105 i Dani\u0105 oraz Saar\u0105 (kt\u00f3ra w 1957 roku przyst\u0105pi\u0142a do RFN). Stolic\u0105 by\u0142o Bonn. == Demografia == == Niemcy Zachodnie == Proces powstawania RFN przyspieszy\u0142y: reforma walutowa (20 VI 1948), pierwszy kryzys berli\u0144ski (1948/1949 \u2013 blokada berli\u0144ska)","start_idx":321,"end_idx":506}
{"id":"mrc_1670","question":"kiedy utworzono mks?","answer":"16 sierpnia 1980","context":"Mi\u0119dzyzak\u0142adowy Komitet Strajkowy przekszta\u0142cony z Miejskiego Komitetu Strajkowego 16 sierpnia 1980 pod przewodnictwem Lecha Wa\u0142\u0119sy. 17 sierpnia 1980 w Stoczni Gda\u0144skiej im. Lenina sformu\u0142owa\u0142 21 postulat\u00f3w MKS. == Prezydium MKS == ; Przewodnicz\u0105cy * Lech Wa\u0142\u0119sa \u2013 elektromonter (bezrobotny) ; Wiceprzewodnicz\u0105cy * Andrzej Ko\u0142odziej \u2013 spawacz (Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni) * Bogdan Lis \u2013 pracownik fizyczny (Elmor) ; Cz\u0142onkowie * Lech B\u0105dkowski \u2013 publicysta, * Joanna Duda-Gwiazda \u2013 in\u017cynier (CETO) * Wojciech Gruszecki \u2013 nauczyciel akademicki (Politechnika Gda\u0144ska) * Andrzej Gwiazda \u2013 in\u017cynier (Elmor) * Stefan Izdebski \u2013 doker (Port Gdynia) * Lech Jendruszewski \u2013 monter (Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni) * Jerzy Kmiecik \u2013 kad\u0142ubowiec (Stocznia P\u00f3\u0142nocna) * Zdzis\u0142aw Kobyli\u0144ski \u2013 magazynier (PKS Gda\u0144sk) * Henryka","start_idx":83,"end_idx":99}
{"id":"mrc_1671","question":"kto reprezentowa\u0142 polsk\u0119 na soborze w konstancji?","answer":"Pawe\u0142 W\u0142odkowic zosta\u0142 na nim cz\u0142onkiem poselstwa polskiego, uczestnicz\u0105c w obradach soboru przez ca\u0142y jego czas.","context":"jako pe\u0142nomocnik ksi\u0119cia Janusza Mazowieckiego, wraz z pe\u0142nomocnikiem kr\u00f3la Polski Andrzejem \u0141askarzem, kt\u00f3rego zna\u0142 ze studi\u00f3w w Pradze i Padwie, bra\u0142 udzia\u0142 w sporze mi\u0119dzy Polsk\u0105 a zakonem krzy\u017cackim, tocz\u0105cym si\u0119 w Budzie przed rozjemc\u0105 cesarzem Zygmuntem Luksemburskim. W 1414-1415 pe\u0142ni\u0142 funkcje rektora Akademii Krakowskiej. W latach 1414-1418 trwa\u0142 sob\u00f3r w Konstancji. Pawe\u0142 W\u0142odkowic zosta\u0142 na nim cz\u0142onkiem poselstwa polskiego, uczestnicz\u0105c w obradach soboru przez ca\u0142y jego czas. Pozosta\u0142 w Konstancji wraz z reszt\u0105 poselstwa r\u00f3wnie\u017c po soborze i wr\u00f3ci\u0142 do kraju w maju 1418. W trakcie soboru, bra\u0142 udzia\u0142 w opracowywaniu pism poselstwa polskiego, w szczeg\u00f3lno\u015bci za\u015b by\u0142 autorem g\u0142\u00f3wnych pism prezentuj\u0105cych stanowisko strony polskiej w sporze z zakonem krzy\u017cackim. G\u0142\u00f3wnymi antagonistami Paw\u0142a W\u0142odkowica ze strony krzy\u017cackiej by\u0142 dominikanin","start_idx":377,"end_idx":490}
{"id":"mrc_1672","question":"kim byl thomas cook?","answer":"Thomas Cook (ur. 22 listopada 1808 w Melbourne, zm. 18 lipca 1892) \u2013 brytyjski przedsi\u0119biorca, za\u0142o\u017cyciel pierwszego biura podr\u00f3\u017cy, wykorzystuj\u0105c mo\u017cliwo\u015bci kolei zorganizowa\u0142 pierwsze publiczne wycieczki, do 1865 roku za\u0142o\u017cy\u0142 biura podr\u00f3\u017cy w wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw Europy. Opracowa\u0142 te\u017c jedne z pierwszych przewodnik\u00f3w turystycznych.","context":"Thomas Cook (ur. 22 listopada 1808 w Melbourne, zm. 18 lipca 1892) \u2013 brytyjski przedsi\u0119biorca, za\u0142o\u017cyciel pierwszego biura podr\u00f3\u017cy, wykorzystuj\u0105c mo\u017cliwo\u015bci kolei zorganizowa\u0142 pierwsze publiczne wycieczki, do 1865 roku za\u0142o\u017cy\u0142 biura podr\u00f3\u017cy w wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw Europy. Opracowa\u0142 te\u017c jedne z pierwszych przewodnik\u00f3w turystycznych. Napis na jego nagrobku g\u0142osi \u201eCz\u0142owiek, kt\u00f3ry uczyni\u0142 podr\u00f3\u017cowanie \u0142atwiejszym.\u201d == \u017byciorys == Ze szko\u0142y zrezygnowa\u0142 w wieku 10 lat, pracowa\u0142 w wielu zawodach, m.in. by\u0142 stolarzem oraz nauczycielem w szk\u00f3\u0142ce niedzielnej. Walczy\u0142 z alkoholizmem. W 1841 roku zorganizowa\u0142 pierwsz\u0105 wycieczk\u0119 turystyczn\u0105 na trasie Leicester \u2013 Loughborough. By\u0142a to wyprawa dla 570 os\u00f3b, kt\u00f3re chcia\u0142y dotrze\u0107 na wiec abstynent\u00f3w, w kt\u00f3rym sam Cook bra\u0142 udzia\u0142. Uwa\u017ca\u0142, \u017ce lepszym pomys\u0142em b\u0119dzie fakt, \u017ce ludzie wydadz\u0105 pieni\u0105dze na wycieczk\u0119","start_idx":0,"end_idx":329}
{"id":"mrc_1673","question":"gdzie wyst\u0119puje rafa koralowa?","answer":"w morzach i oceanach, w kt\u00f3rych temperatura wody utrzymuje si\u0119 powy\u017cej 18 \u00b0C, a g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 dochodzi do 50 m (obecnie na obszarach od 30\u00b030\u2032 szeroko\u015bci geograficznej p\u00f3\u0142nocnej do 35\u00b0 szeroko\u015bci geograficznej po\u0142udniowej).","context":"Rafa koralowa \u2013 rafa b\u0119d\u0105ca nagromadzeniem szkielet\u00f3w organizm\u00f3w rafotw\u00f3rczych. Rafy koralowe powstaj\u0105 w morzach i oceanach, w kt\u00f3rych temperatura wody utrzymuje si\u0119 powy\u017cej 18 \u00b0C, a g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 dochodzi do 50 m (obecnie na obszarach od 30\u00b030\u2032 szeroko\u015bci geograficznej p\u00f3\u0142nocnej do 35\u00b0 szeroko\u015bci geograficznej po\u0142udniowej). Rafy stanowi\u0105 jedne z najbardziej wra\u017cliwych na zmiany klimatu ekosystemy. Modele klimatyczne wskazuj\u0105, \u017ce do 2050 roku rafy b\u0119d\u0105 co roku poddawane stresowi temperaturowemu powoduj\u0105cemu blakni\u0119cie. Rafy koralowe le\u017c\u0105 najcz\u0119\u015bciej u wybrze\u017cy w strefie szelfu kontynentalnego, ale bywaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c samotne, na przyk\u0142ad w kszta\u0142cie atolu. Zajmuj\u0105 ok. 0,1% dna morskiego, ale w r\u00f3\u017cnym stopniu zale\u017cy od nich ok. 25% wszystkich morskich gatunk\u00f3w. Korale potrzebuj\u0105 ciep\u0142ej wody o temperaturze od 18 \u00b0C, dlatego nie spotyka si\u0119 ich","start_idx":103,"end_idx":322}
{"id":"mrc_1674","question":"w jakich filmach wyst\u0119puje loki?","answer":"Avengers: Koniec gry","context":"Loki \u2013 ameryka\u0144ski superbohaterski serial na podstawie postaci o tym samym imieniu z komiks\u00f3w wydawnictwa Marvel Comics. Tw\u00f3rc\u0105 serialu jest Michael Waldron, kt\u00f3ry odpowiada\u0142 za scenariusz pierwszego sezonu, re\u017cyseri\u0105 zaj\u0119\u0142a si\u0119 Kate Herron. Tytu\u0142ow\u0105 rol\u0119 zagra\u0142 Tom Hiddleston, a obok niego w g\u0142\u00f3wnych rolach wyst\u0105pili: Sophia Di Martino, Gugu Mbatha-Raw, Wunmi Mosaku, Eugene Cordero, Sasha Lane, Jack Veal, DeObia Oparei, Tara Strong i Owen Wilson. Po kradzie\u017cy Tesseraktu w \"Avengers: Koniec gry\", Loki zostaje pojmany przez tajemnicz\u0105 organizacj\u0119 o nazwie Agencja Ochrony Chronostruktury i podr\u00f3\u017cuje w czasie zmieniaj\u0105c histori\u0119 ludzko\u015bci uwi\u0119ziony we w\u0142asnym thrillerze kryminalnym. Pierwszy sezon \"Lokiego\" wchodzi w sk\u0142ad IV Fazy franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela, natomiast drugi \u2013 V Fazy. Stanowi\u0105 one cz\u0119\u015b\u0107 jej drugiego rozdzia\u0142u zatytu\u0142owanego \"The","start_idx":479,"end_idx":499}
{"id":"mrc_1675","question":"jakich symboli u\u017cywamy przy chrzcie \u015bwi\u0119tym?","answer":"Zanurzanie w wodzie symbolizuje \u015bmier\u0107 dla grzechu, za\u015b wynurzanie \u2013 odrodzenie dla nowego \u017cycia.","context":"imi\u0119 Tr\u00f3jcy \u015awi\u0119tej. Materi\u0105 tego sakramentu jest woda, a form\u0105 s\u0142owa: \"N. ja Ciebie chrzcz\u0119 w imi\u0119 Ojca i Syna i Ducha \u015awi\u0119tego\". Syna chrzestnego nazywa si\u0119 chrze\u015bniakiem, a c\u00f3rk\u0119 chrzestn\u0105 \u2013 chrze\u015bniaczk\u0105 lub chrze\u015bnic\u0105. === Ko\u015bcio\u0142y prawos\u0142awne === W prawos\u0142awiu chrzest jest znakiem oczyszczenia z grzechu, odrodzenia duchowego oraz zjednoczenia z Ko\u015bcio\u0142em. W Ko\u015bcio\u0142ach prawos\u0142awnych mo\u017ce on nast\u0105pi\u0107 najwcze\u015bniej w \u00f3smym dniu po narodzeniu i jest dokonywany poprzez trzykrotne zanurzenie, rzadziej polanie wod\u0105, oraz wypowiedzenie formu\u0142y \"Chrzczony jest s\u0142uga Bo\u017cy (imi\u0119) w imi\u0119 Ojca \u2013 amen i Syna \u2013 amen i \u015awi\u0119tego Ducha \u2013 amen\". Zanurzanie w wodzie symbolizuje \u015bmier\u0107 dla grzechu, za\u015b wynurzanie \u2013 odrodzenie dla nowego \u017cycia. Bezpo\u015brednio po chrzcie ochrzczony otrzymuje bia\u0142\u0105 szat\u0119 \u2013 znak czysto\u015bci","start_idx":640,"end_idx":737}
{"id":"mrc_1676","question":"w jakim pa\u0144stwie le\u017cy miasto triest?","answer":"W\u0142oszech","context":"Triest (w\u0142. \"Trieste\", s\u0142owe\u0144. i chorw. \"Trst\", niem. \"Triest\") \u2013 portowe miasto w p\u00f3\u0142nocno-wschodnich W\u0142oszech, nad Morzem Adriatyckim. Jest stolic\u0105 regionu autonomicznego Friuli-Wenecja Julijska. Wed\u0142ug danych na 2007 rok gmin\u0119 zamieszkiwa\u0142o 208 614 os\u00f3b, 2469,1 os./km\u00b2. == Geografia == Triest le\u017cy u p\u00f3\u0142nocnych wybrze\u017cy Adriatyku, nad Zatok\u0105 Trieste\u0144sk\u0105, kt\u00f3ra stanowi najbardziej na p\u00f3\u0142noc wysuni\u0119t\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Miasto po\u0142o\u017cone jest u p\u00f3\u0142nocno-wschodnich granic W\u0142och, tu\u017c przy granicy ze S\u0142oweni\u0105. Zajmuje amfiteatralnie opadaj\u0105c\u0105 ku morzu kraw\u0119d\u017a p\u0142askowy\u017cu Kras zamykaj\u0105c p\u00f3\u0142nocn\u0105 kraw\u0119d\u017a wybrze\u017ca Dalmacji. Najwy\u017cszy punkt tego p\u0142askowy\u017cu przy granicy z miastem si\u0119ga 458 m n.p.m. Klimat Triestu jest stosunkowo ciep\u0142y \u2013 jest to najbardziej na p\u00f3\u0142noc wysuni\u0119te miejsce na ziemi o klimacie \u015br\u00f3dziemnomorskim. \u015arednia temperatura stycznia wynosi ok. 6 \u00b0C,","start_idx":103,"end_idx":111}
{"id":"mrc_1677","question":"kto napisa\u0142 powie\u015b\u0107 grona gniewu?","answer":"John Steinbeck","context":"Grona gniewu (ang. \"The Grapes of Wrath\") \u2013 ameryka\u0144ska powie\u015b\u0107 realistyczna, kt\u00f3rej autorem jest John Steinbeck. Wydana zosta\u0142a 14 kwietnia 1939. Autor zdoby\u0142 dzi\u0119ki niej coroczn\u0105 National Book Award, Nagrod\u0119 Pulitzera; przyczyni\u0142a si\u0119 ona do przyznania mu Nagrody Nobla. Mi\u0119dzy innymi tej w\u0142a\u015bnie powie\u015bci zawdzi\u0119cza Steinbeck swoj\u0105 pozycj\u0119 w kanonie literatury XX wieku. Akcja toczy si\u0119 w czasach wielkiego kryzysu. Rodzina najemnych farmer\u00f3w zostaje wysiedlona ze swojego domu w Oklahomie za przyczyn\u0105 wielkiej suszy, trudno\u015bci ekonomicznych oraz zmian w przemy\u015ble rolniczym. Podobnie jak wielu im podobnych wyruszaj\u0105 do Kalifornii. Tam planuj\u0105 szuka\u0107 pracy, ziemi, godno\u015bci i przysz\u0142o\u015bci. \"Grona gniewu\" by\u0142y sz\u00f3st\u0105 powie\u015bci\u0105 Steinbecka. Prace nad utworem trwa\u0142y od 31 maja do 26 pa\u017adziernika 1938. == Opis fabu\u0142y == Tom Joad","start_idx":98,"end_idx":112}
{"id":"mrc_1678","question":"dlaczego w chinach wprowadzono program kontroli urodze\u0144?","answer":"Jej celem by\u0142o ograniczenie przyrostu naturalnego Chi\u0144czyk\u00f3w.","context":"Polityka jednego dziecka (chi\u0144.: \u8ba1\u5212\u751f\u80b2\u653f\u7b56 pinyin: j\u00echu\u00e0 sh\u0113ngy\u00f9 zh\u00e8ngc\u00e8; dos\u0142ownie \u201epolityka planowania urodzin\u201d) \u2013 polityka kontroli populacji Chi\u0144skiej Republiki Ludowej obowi\u0105zuj\u0105ca w latach 1977\u20132015. Jej celem by\u0142o ograniczenie przyrostu naturalnego Chi\u0144czyk\u00f3w. Zgodnie z promowanym przez ni\u0105 modelem, ka\u017cda para w Chinach powinna mie\u0107 tylko jedno dziecko \u2013 posiadanie wi\u0119kszej liczby potomstwa nie by\u0142o zakazane, ale obarczone wieloma dolegliwo\u015bciami prawnymi, przede wszystkim tzw. \"op\u0142atami za obs\u0142ug\u0119\" (chi\u0144. upr.: \u793e\u4f1a\u629a\u517b\u8d39, chi\u0144. trad.: \u793e\u6703\u64ab\u990a\u8cbb, pinyin: sh\u00e8hu\u00ec f\u00fay\u01ceng f\u00e8i). Polityka jednego dziecka promowa\u0142a pary maj\u0105ce tylko jedno dziecko na obszarach wiejskich i miejskich, rodzice posiadaj\u0105cy ich wi\u0119cej znajdowali si\u0119 w gorszej sytuacji prawnej. Mo\u017cliwe by\u0142o uzyskanie pozwolenia na posiadanie wi\u0119kszej liczby dzieci, pod warunkiem uiszczenia odpowiedniej op\u0142aty. W p\u00f3\u017aniejszym okresie trwania polityki, ma\u0142\u017ce\u0144stwo mia\u0142o","start_idx":203,"end_idx":264}
{"id":"mrc_1679","question":"w jakim celu przeprowadza si\u0119 wywiad sample z poszkodowanym?","answer":"Wywiad ten obejmuje zebranie informacji b\u0105d\u017a ustalenie fakt\u00f3w o zaistnia\u0142ym zdarzeniu np. przyczynach zachorowania, mechanizmach wywo\u0142uj\u0105cych uraz czy te\u017c oszacowanie si\u0142y powoduj\u0105cej obra\u017cenia, itp.","context":"SAMPLE \u2013 wyraz mnemotechniczny u\u0142atwiaj\u0105cy prowadzenie wywiadu ratowniczego. Rozwijaj\u0105c ten skr\u00f3t nawet w ogromnym stresie zwi\u0105zanym z prowadzonymi dzia\u0142aniami, ratownik korzystaj\u0105c z konstrukcji wyrazu rozwija znaczenie kolejnych liter. Wywiad ten obejmuje zebranie informacji b\u0105d\u017a ustalenie fakt\u00f3w o zaistnia\u0142ym zdarzeniu np. przyczynach zachorowania, mechanizmach wywo\u0142uj\u0105cych uraz czy te\u017c oszacowanie si\u0142y powoduj\u0105cej obra\u017cenia, itp.","start_idx":238,"end_idx":437}
{"id":"mrc_1680","question":"jakie sprawy rozpatruje europejski trybuna\u0142 praw cz\u0142owieka?","answer":"Orzeka w sprawach praw cz\u0142owieka zapisanych w Konwencji i protoko\u0142ach dodatkowych do niej, rozpatruj\u0105c skargi obywateli 46 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich Rady Europy, kt\u00f3re ratyfikowa\u0142y Konwencj\u0119.","context":"Europejski Trybuna\u0142 Praw Cz\u0142owieka (ETPC) (ang. \"European Court of Human Rights\", fr. \"Cour europ\u00e9enne des droits de l\u2019homme\") \u2013 europejski organ s\u0105downictwa mi\u0119dzynarodowego powo\u0142any w 1959. Siedziba Trybuna\u0142u znajduje si\u0119 w Strasburgu, we Francji. W nast\u0119pstwie zmian wprowadzonych Protoko\u0142em 11, w 1998 Trybuna\u0142 sta\u0142 si\u0119 jedynym i dzia\u0142aj\u0105cym w pe\u0142nym wymiarze czasu (ang. \"full-time\") organem s\u0105dowym Europejskiej konwencji praw cz\u0142owieka (EKPC), zast\u0119puj\u0105c w tym zakresie Europejsk\u0105 Komisj\u0119 Praw Cz\u0142owieka i Trybuna\u0142 Praw Cz\u0142owieka. Orzeka w sprawach praw cz\u0142owieka zapisanych w Konwencji i protoko\u0142ach dodatkowych do niej, rozpatruj\u0105c skargi obywateli 46 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich Rady Europy, kt\u00f3re ratyfikowa\u0142y Konwencj\u0119. Trybuna\u0142 jest organem Rady Europy. W 2010 wesz\u0142y w \u017cycie rozwi\u0105zania zawarte w Protokole 14, kt\u00f3rych celem by\u0142o zapewnienie efektywno\u015bci dzia\u0142ania Trybuna\u0142u. Siedziba","start_idx":538,"end_idx":724}
{"id":"mrc_1681","question":"z jakiego kraju pochodzi firma samsung?","answer":"Korei Po\u0142udniowej","context":"Samsung Electronics \u2013 jedno z najwi\u0119kszych na \u015bwiecie przedsi\u0119biorstw bran\u017cy elektronicznej. Centrala znajduje si\u0119 w Seulu w Korei Po\u0142udniowej, jest cz\u0119\u015bci\u0105 grupy Samsung. Ma oddzia\u0142y w 58 krajach, a jej zyski w 2006 przekroczy\u0142y 8,3 miliarda USD. S\u0142owo \"samsung\" w j\u0119zyku korea\u0144skim znaczy \"trzy gwiazdy\" lub \"tr\u00f3jgwiazda\". Grupa Samsung zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w 1938 przez Lee Byung-chula (1910-1987). W 1951 sta\u0142a si\u0119 Samsung Corporation. Sp\u00f3\u0142ka c\u00f3rka Samsung Electronics, zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w Daegu w Korei Po\u0142udniowej. Samsung Electronics zanotowa\u0142 rekordowe przychody i zyski w 2004. == Sprzeda\u017c produkt\u00f3w Samsung == == Produkty == * telewizory * monitory * odtwarzacz DVD * dyski twarde * drukarki * telefony kom\u00f3rkowe, m.in. Samsung Galaxy, Samsung Wave, Samsung Omnia * pami\u0119ci DRAM * pami\u0119ci SRAM *","start_idx":125,"end_idx":142}
{"id":"mrc_1682","question":"kim by\u0142 pawe\u0142 z tarsu?","answer":"\u017byd z Tarsu, \u015bwi\u0119ty chrze\u015bcija\u0144ski, m\u0119czennik za wiar\u0119.","context":"Pawe\u0142 z Tarsu, Pawe\u0142 Aposto\u0142, Szawe\u0142, \"Szaul ha-Tarsi\" (ur. ok. 5\u201310 w Tarsie w Cylicji, zm. ok. 64\u201367 w Rzymie) \u2013 \u017byd z Tarsu, \u015bwi\u0119ty chrze\u015bcija\u0144ski, m\u0119czennik za wiar\u0119. Wprawdzie nie nale\u017ca\u0142 do grona dwunastu aposto\u0142\u00f3w, ani uczni\u00f3w Jezusa, jednak tradycja chrze\u015bcija\u0144ska nada\u0142a mu tytu\u0142 Aposto\u0142a Narod\u00f3w. Przed swoim nawr\u00f3ceniem by\u0142 faryzeuszem i prze\u015bladowc\u0105 chrze\u015bcijan. Sta\u0142 za ukamienowaniem \u015bw. Szczepana. Dokona\u0142 radykalnej konwersji w nast\u0119pstwie nadprzyrodzonego widzenia Chrystusa pod Damaszkiem. Podczas swoich podr\u00f3\u017cy misyjnych przemierzy\u0142 l\u0105dem i morzem ponad trzydzie\u015bci tysi\u0119cy kilometr\u00f3w. W okresie od po\u0142owy lat 30. do po\u0142owy lat 50. naszej ery za\u0142o\u017cy\u0142 kilka wsp\u00f3lnot chrze\u015bcija\u0144skich w Azji Mniejszej i Europie. Powszechnie uchodzi za tw\u00f3rc\u0119 uniwersalnego modelu Ko\u015bcio\u0142a, w kt\u00f3rym dost\u0119p do \u0142aski maj\u0105 poganie na r\u00f3wni z","start_idx":115,"end_idx":170}
{"id":"mrc_1683","question":"kim by\u0142 mistrz w mistrzu i ma\u0142gorzacie?","answer":"Mistrz by\u0142 autorem powie\u015bci o Poncjuszu Pi\u0142acie i Jeszui.","context":"poznaje pisarza, przedstawiaj\u0105cego si\u0119 jako Mistrz, i wys\u0142uchuje jego historii. Mistrz by\u0142 autorem powie\u015bci o Poncjuszu Pi\u0142acie i Jeszui. By\u0142 z wzajemno\u015bci\u0105 zakochany w niejakiej Ma\u0142gorzacie, jednak niemo\u017cno\u015b\u0107 opublikowania swojej powie\u015bci i k\u0142opoty z tego wynikaj\u0105ce przywiod\u0142y go do szale\u0144stwa, opu\u015bci\u0142 wi\u0119c ukochan\u0105, aby nie nara\u017ca\u0107 jej na uczestnictwo w jego upadku, i sam uda\u0142 si\u0119 do szpitala psychiatrycznego. Tymczasem ukochana Mistrza wci\u0105\u017c za nim t\u0119skni. W parku spotyka innego z towarzyszy Wolanda \u2013 Asasella, kt\u00f3ry ofiarowuje jej tajemnicz\u0105 ma\u015b\u0107 i sk\u0142ania do nocnego spotkania z tajemniczym cudzoziemcem. Ma\u0142gorzata opiera si\u0119, ale do zgody sk\u0142ania j\u0105 obietnica spotkania z Mistrzem. Po natarciu si\u0119 ma\u015bci\u0105 Ma\u0142gorzata zmienia si\u0119 w czarownic\u0119, leci nad miastem na miotle i niszczy mieszkanie \u0141atu\u0144skiego, krytyka literackiego,","start_idx":80,"end_idx":137}
{"id":"mrc_1684","question":"czym jest tren?","answer":"utw\u00f3r liryczny o charakterze \u017ca\u0142obnym, wywodz\u0105cy si\u0119 ze starogreckiej poezji funeralnej, blisko spokrewniony z elegi\u0105, a tak\u017ce epicedium; wa\u017cny element struktury tragedii greckiej; odmiana pie\u015bni lamentacyjnej.","context":"Tren, lament, p\u0142acz (\u017ca\u0142obny) \u2013 utw\u00f3r liryczny o charakterze \u017ca\u0142obnym, wywodz\u0105cy si\u0119 ze starogreckiej poezji funeralnej, blisko spokrewniony z elegi\u0105, a tak\u017ce epicedium; wa\u017cny element struktury tragedii greckiej; odmiana pie\u015bni lamentacyjnej. Utwory takie by\u0142y po\u015bwi\u0119cane zmar\u0142ej osobie i wyra\u017ca\u0142y \u017cal oraz smutek z powodu jej odej\u015bcia, a tak\u017ce przedstawia\u0142y jej cnoty. Tw\u00f3rcami tren\u00f3w byli m.in. Symonides z Keos i Pindar (w Grecji) oraz Newiusz i Owidiusz (w Rzymie). Do antycznej tw\u00f3rczo\u015bci trenodycznej nawi\u0105zywali poeci renesansowi (m.in. Francesco Petrarca). W liryce polskiej szczeg\u00f3lnie znany jest wydany w 1580 roku cykl 19 \"Tren\u00f3w\" Jana Kochanowskiego, powsta\u0142ych po \u015bmierci jego c\u00f3rki Urszulki. Kochanowski przeci\u0105gn\u0105\u0142 na ca\u0142y cykl swoich utwor\u00f3w klasyczny porz\u0105dek epicedium: # \"exordium\" \u2013 wyjawienie przyczyny b\u00f3lu # \"laudatio\" \u2013 wyliczenie zas\u0142ug","start_idx":32,"end_idx":242}
{"id":"mrc_1685","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 instalacja odgromowa?","answer":"Instalacje piorunochronne sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 ze: * zwod\u00f3w bezpo\u015brednio przyjmuj\u0105cych wy\u0142adowania * przewod\u00f3w odprowadzaj\u0105cych, \u0142\u0105cz\u0105cych zwody z przewodami uziemiaj\u0105cymi * przewod\u00f3w uziemiaj\u0105cych, \u0142\u0105cz\u0105cych przewody odprowadzaj\u0105ce z uziomem * zacisk\u00f3w probierczych \u2013 stanowi\u0105 roz\u0142\u0105czane po\u0142\u0105czenia \u015brubowe przewodu odprowadzaj\u0105cego i przewodu uziemiaj\u0105cego w celu umo\u017cliwienia pomiaru rezystancji uziomu lub sprawdzenia ci\u0105g\u0142o\u015bci galwanicznej cz\u0119\u015bci nadziemnej instalacji odgromowej * uziomu, odprowadzaj\u0105cego \u0142adunek elektryczny do metalowych cz\u0119\u015bci umieszczonych w gruncie.","context":"Instalacja odgromowa (z ang. LPS \u2013 \"Lightning Protection System\", pop. piorunochron) \u2013 instalacja chroni\u0105ca obiekty przed pora\u017ceniami wynik\u0142ymi z wy\u0142adowa\u0144 piorunowych. == Wst\u0119p == Instalacje piorunochronne sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 ze: * zwod\u00f3w bezpo\u015brednio przyjmuj\u0105cych wy\u0142adowania * przewod\u00f3w odprowadzaj\u0105cych, \u0142\u0105cz\u0105cych zwody z przewodami uziemiaj\u0105cymi * przewod\u00f3w uziemiaj\u0105cych, \u0142\u0105cz\u0105cych przewody odprowadzaj\u0105ce z uziomem * zacisk\u00f3w probierczych \u2013 stanowi\u0105 roz\u0142\u0105czane po\u0142\u0105czenia \u015brubowe przewodu odprowadzaj\u0105cego i przewodu uziemiaj\u0105cego w celu umo\u017cliwienia pomiaru rezystancji uziomu lub sprawdzenia ci\u0105g\u0142o\u015bci galwanicznej cz\u0119\u015bci nadziemnej instalacji odgromowej * uziomu, odprowadzaj\u0105cego \u0142adunek elektryczny do metalowych cz\u0119\u015bci umieszczonych w gruncie. Zadaniem instalacji odgromowej jest przej\u0119cie pr\u0105du piorunowego za pomoc\u0105 uk\u0142adu zwod\u00f3w, odprowadzenie go do ziemi oraz rozproszenie za pomoc\u0105 uk\u0142adu uziomowego bez szkody dla chronionego obiektu i w spos\u00f3b bezpieczny dla przebywaj\u0105cych","start_idx":181,"end_idx":750}
{"id":"mrc_1686","question":"kiedy zsrr toczy\u0142 wojn\u0119 z finlandi\u0105?","answer":"od 30 listopada 1939 roku do 13 marca 1940 roku (104 dni).","context":"Wojna zimowa (\"wojna sowiecko-fi\u0144ska\", \"wojna radziecko-fi\u0144ska 1939\u20131940\", , ) \u2013 konflikt zbrojny mi\u0119dzy ZSRR a Finlandi\u0105, trwaj\u0105cy od 30 listopada 1939 roku do 13 marca 1940 roku (104 dni). Agresja ZSRR i metody wojenne Armii Czerwonej, szczeg\u00f3lnie bombardowanie miast i obiekt\u00f3w cywilnych przez lotnictwo radzieckie, zosta\u0142y pot\u0119pione mi\u0119dzynarodowo, wskutek czego 14 grudnia 1939 roku Liga Narod\u00f3w wykluczy\u0142a ZSRR ze swego sk\u0142adu. Finlandia, pomimo utraty cz\u0119\u015bci terytorium, zdo\u0142a\u0142a obroni\u0107 niezale\u017cno\u015b\u0107. Wojna ukaza\u0142a wszystkie s\u0142abo\u015bci Armii Czerwonej, kt\u00f3ra ponios\u0142a ogromne straty. == Geneza konfliktu == Wojna zimowa by\u0142a skutkiem wykonywania przez rz\u0105d ZSRR postanowie\u0144 tajnego protoko\u0142u do paktu Ribbentrop-Mo\u0142otow z 23 sierpnia 1939, w kt\u00f3rym III Rzesza uzna\u0142a za stref\u0119 wp\u0142yw\u00f3w ZSRR kraje ba\u0142tyckie, Finlandi\u0119 i po\u0142ow\u0119 \u00f3wczesnej Polski i jednoczesnej odmowy","start_idx":132,"end_idx":190}
{"id":"mrc_1687","question":"co trzyma lew w herbie pucka?","answer":"\u0142ososia","context":"Herb Pucka \u2013 jeden z symboli miasta Puck w postaci herbu. == Wygl\u0105d i symbolika == Herb przedstawia na niebieskim tle lwa trzymaj\u0105cego \u0142ososia. Wizerunek herbowy wskazuje na rybacki charakter miasta. == Historia == Herb Pucka ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 w XIV. Wed\u0142ug jednej tezy lew pochodzi od symbolu Szwecji, gdy\u017c w latach 1457\u20131460 Puck nale\u017ca\u0142 do kr\u00f3lewskiego wygna\u0144ca ze Szwecji: Karola Knutsona Bonde. Druga teza jest zwi\u0105zana z okolicznym miastem \u2013 Gda\u0144skiem. Puck jako wie\u015b (gr\u00f3d) podleg\u0142a temu miastu u\u017cyczy\u0142a sobie jednego z lw\u00f3w, widniej\u0105cego na herbie Gda\u0144ska. == Legenda == Legenda ta zosta\u0142a rozpowszechniona przez poet\u0119 Krzysztofa W\u00f3jcickiego w tomie \"Bajki i Ba\u015bnie Puckie\". Do umieszczenia na herbie pretendowa\u0142y dwie ryby: w\u0119gorz i \u0142oso\u015b. \u0141oso\u015b z racji swojej wielkiej paszczy","start_idx":135,"end_idx":142}
{"id":"mrc_1688","question":"kto to jest oficer?","answer":"\u017co\u0142nierz zawodowy lub \u017co\u0142nierz rezerwy posiadaj\u0105cy stopie\u0144 wojskowy co najmniej podporucznika, pe\u0142ni\u0105cy zazwyczaj s\u0142u\u017cb\u0119 na stanowisku dow\u00f3dcy, instruktora, cz\u0142onka sztabu, a tak\u017ce na stanowisku szczeg\u00f3lnym (np. s\u0119dzia s\u0105du wojskowego, prokurator wojskowy, lekarz, pilot) lub na innym stanowisku.","context":"Oficer (z \u0142ac. \"officialis\" 'urz\u0119dowy' od \"officium\" 'grzeczno\u015b\u0107; powinno\u015b\u0107; s\u0142u\u017cba; funkcja; urz\u0105d') \u2212 \u017co\u0142nierz zawodowy lub \u017co\u0142nierz rezerwy posiadaj\u0105cy stopie\u0144 wojskowy co najmniej podporucznika, pe\u0142ni\u0105cy zazwyczaj s\u0142u\u017cb\u0119 na stanowisku dow\u00f3dcy, instruktora, cz\u0142onka sztabu, a tak\u017ce na stanowisku szczeg\u00f3lnym (np. s\u0119dzia s\u0105du wojskowego, prokurator wojskowy, lekarz, pilot) lub na innym stanowisku. W wieku XVIII oraz w ludowym Wojsku Polskim w latach 1943-1957 najni\u017cszym stopniem oficerskim by\u0142 stopie\u0144 chor\u0105\u017cego. W XXI wieku wszyscy oficerowie s\u0142u\u017cby czynnej s\u0105 \u017co\u0142nierzami zawodowymi i tworz\u0105 korpus oficer\u00f3w zawodowych, do kt\u00f3rego zalicza si\u0119: : a) oficer\u00f3w m\u0142odszych, : b) oficer\u00f3w starszych, : c) genera\u0142\u00f3w i admira\u0142\u00f3w. Na pierwszy stopie\u0144 oficerski \u017co\u0142nierz jest pasowany szabl\u0105 przez genera\u0142a w czasie uroczystej promocji oficerskiej w nawi\u0105zaniu do tradycji rycerskiej. Dawniej","start_idx":104,"end_idx":400}
{"id":"mrc_1689","question":"co to jest wst\u0105\u017cka w excelu?","answer":"Wst\u0105\u017cka to pasek przycisk\u00f3w i ikon posegregowanych w tematyczne karty.","context":"pojawi\u0142a si\u0119 w pakiecie biurowym Microsoft Office 2007, zast\u0105pi\u0142a paski narz\u0119dzi i menu. Wed\u0142ug firmy Microsoft mia\u0142a ona uporz\u0105dkowa\u0107 wszystkie funkcje w spos\u00f3b, aby by\u0142y bardziej podr\u0119czne. Nowy interfejs nie zosta\u0142 jednak umieszczony we wszystkich programach \u2013 obecny jest w tylko w Word, Excel, PowerPoint, Access oraz w niekt\u00f3rych elementach Outlooka. Wst\u0105\u017cka to pasek przycisk\u00f3w i ikon posegregowanych w tematyczne karty. Ka\u017cda aplikacja posiada inny uk\u0142ad kart, w zale\u017cno\u015bci od funkcji, kt\u00f3re dany program oferuje. Na przyk\u0142ad Word oferuje kart\u0119 zwi\u0105zan\u0105 z prac\u0105 z korespondencj\u0105 seryjn\u0105 i tworzeniem list\u00f3w, podczas gdy Excel posiada kart\u0119 u\u0142atwiaj\u0105c\u0105 korzystanie z kom\u00f3rek. Niekt\u00f3re karty dost\u0119pne s\u0105 tylko w okre\u015blonych momentach. Np. karty pomagaj\u0105ce w formatowaniu obraz\u00f3w pojawiaj\u0105 si\u0119, gdy zaznaczymy obraz. == Wst\u0105\u017cka \u2013","start_idx":357,"end_idx":427}
{"id":"mrc_1690","question":"gdzie znajduje si\u0119 \u017co\u0142\u0105dek?","answer":"U cz\u0142owieka \u017co\u0142\u0105dek znajduje si\u0119 w jamie brzusznej na wysoko\u015bci od 11. kr\u0119gu piersiowego (Th11), gdzie po\u0142o\u017cony jest wpust \u017co\u0142\u0105dka do 3. b\u0105d\u017a 4. kr\u0119gu l\u0119d\u017awiowego (L3-L4).","context":"odpowiada za trawienie bia\u0142ek. \u017bo\u0142\u0105dek wydziela kwas solny, kt\u00f3ry uaktywnia enzymy trawienne oraz zabija drobnoustroje. U kr\u0119gowc\u00f3w jest to rozszerzona cz\u0119\u015b\u0107 pomi\u0119dzy prze\u0142ykiem i jelitem. W zale\u017cno\u015bci od budowy mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107: * \u017co\u0142\u0105dek jednokomorowy ** \u017co\u0142\u0105dek jednokomorowy prosty ** \u017co\u0142\u0105dek jednokomorowy z\u0142o\u017cony * \u017co\u0142\u0105dek wielokomorowy \u2013 \u017co\u0142\u0105dek prze\u017cuwacza == Po\u0142o\u017cenie == U cz\u0142owieka \u017co\u0142\u0105dek znajduje si\u0119 w jamie brzusznej na wysoko\u015bci od 11. kr\u0119gu piersiowego (Th11), gdzie po\u0142o\u017cony jest wpust \u017co\u0142\u0105dka do 3. b\u0105d\u017a 4. kr\u0119gu l\u0119d\u017awiowego (L3-L4). == Budowa == \u017bo\u0142\u0105dek jest workiem mi\u0119\u015bniowym o hakowatym kszta\u0142cie, z prze\u0142ykiem \u0142\u0105czy si\u0119 przez wpust \u017co\u0142\u0105dka (\"cardia\"), a z dwunastnic\u0105\" (duodenum)\" \u0142\u0105czy go od\u017awiernik (\"pylorus\"), otw\u00f3r otoczony siln\u0105 mi\u0119\u015bni\u00f3wk\u0105 okr\u0119\u017cn\u0105, kt\u00f3ra rozszerza si\u0119 i zw\u0119\u017ca w zale\u017cno\u015bci od r\u00f3\u017cnicy pH mi\u0119dzy","start_idx":379,"end_idx":550}
{"id":"mrc_1691","question":"jaki by\u0142 pierwszy polski komputer?","answer":"XYZ","context":"Andrzej Wakulicz. W pocz\u0105tku 1956 roku wszystkie si\u0142y GAM zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w jeden zesp\u00f3\u0142, kierowany przez Leona \u0141ukaszewicza, z zadaniem ponowienia pr\u00f3by zbudowania komputera. W rezultacie zosta\u0142 zaprojektowany, wykonany i w roku 1958 uruchomiony pierwszy komputer dzia\u0142aj\u0105cy w Polsce, nazwany XYZ. Wydarzenie to, jedno z wa\u017cniejszych w historii polskiej informatyki, dowodzi\u0142o, ze budowa takich komputer\u00f3w w kraju jest mo\u017cliwa. Wywo\u0142a\u0142o ono zainteresowanie szerszych kr\u0119g\u00f3w spo\u0142ecze\u0144stwa, o\u015brodk\u00f3w naukowych, a r\u00f3wnie\u017c w\u0142adz gospodarczych. Przydzielono wi\u0119c znaczne \u015brodki na rozw\u00f3j komputer\u00f3w. W zespole projektuj\u0105cym XYZ wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 Leon \u0141ukaszewicz, jako jego kierownik, a r\u00f3wnie\u017c Stanis\u0142aw Majerski, Zdzis\u0142aw Pawlak, Jerzy Fiett, Wojciech Jaworski i Zygmunt Sawicki. Na bazie XYZ powo\u0142ano Biuro Oblicze\u0144 i Program\u00f3w, kr\u00f3tko BOP. By\u0142 to pierwszy w Polsce og\u00f3lnie dost\u0119pny o\u015brodek","start_idx":296,"end_idx":299}
{"id":"mrc_1692","question":"gdzie s\u0105 po\u0142o\u017cone kaszuby?","answer":"wzd\u0142u\u017c Pars\u0119ty (od Ko\u0142obrzegu i Koszalina), a\u017c do granicy z Wielkopolsk\u0105.","context":"W XIII wieku ziemia zwana Kaszubi\u0105, by\u0142a po\u0142o\u017cona (wg \u00f3wczesnych dokument\u00f3w) wzd\u0142u\u017c Pars\u0119ty (od Ko\u0142obrzegu i Koszalina), a\u017c do granicy z Wielkopolsk\u0105. \u0179r\u00f3d\u0142a XII-XIV wieczne z Pomorza Gda\u0144skiego nie zawieraj\u0105 wzmianek o ludno\u015bci kaszubskiej. Wynika wi\u0119c z tego, \u017ce w p\u00f3\u017anym \u015bredniowieczu mianem \u201eKaszuby\u201d okre\u015blano ziemie po\u0142o\u017cone na zach\u00f3d od Pomorza Gda\u0144skiego. Wykracza\u0142y wi\u0119c one daleko poza wsp\u00f3\u0142czesny zasi\u0119g ziem kaszubskich (wg dokumentu ksi\u0119cia gda\u0144skiego \u015awi\u0119tope\u0142ka, w 1248 r. mia\u0142 on by\u0107 zaatakowany przez wojska ksi\u0105\u017c\u0105t zachodniopomorskich, na kt\u00f3rych czele sta\u0142y oddzia\u0142y kaszubskie), chocia\u017c zasi\u0119g j\u0119zykowy kaszubszczyzny m\u00f3g\u0142 obejmowa\u0107 ca\u0142e Pomorze. Wed\u0142ug Edwina Rozenkranza, okre\u015blenie \u201eKaszuby\u201d wprowadzili na Pomorze Gda\u0144skie s\u0142owia\u0144scy przesiedle\u0144cy z Pomorza Zachodniego (g\u0142\u00f3wnie by\u0142o to rycerstwo), kt\u00f3rzy z czasem musieli ust\u0119powa\u0107 miejsca niemieckim kolonistom. Nazwa ta przyleg\u0142a","start_idx":77,"end_idx":150}
{"id":"mrc_1693","question":"kiedy miko\u0142ajki?","answer":"Miko\u0142ajki \u2013 ze\u015bwiecczona nazwa dnia \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja obchodzonego 6 grudnia w katolicyzmie i prawos\u0142awiu","context":"Miko\u0142ajki \u2013 ze\u015bwiecczona nazwa dnia \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja obchodzonego 6 grudnia w katolicyzmie i prawos\u0142awiu, ku czci \u015bwi\u0119tego Miko\u0142aja, biskupa Miry. Do XIX wieku by\u0142 to na ziemiach polskich dzie\u0144 wolny od pracy. W 1969 roku w Ko\u015bciele katolickim zniesiono \u015bwi\u0119to, jest to ju\u017c tylko tzw. \"wspomnienie dowolne\". Od \u015bredniowiecza w wigili\u0119 tego dnia \u015bwi\u0119ty Miko\u0142aj (a w\u0142a\u015bciwie osoba przebrana za niego) przynosi\u0142 dzieciom prezenty. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w Polsce noc\u0105 podk\u0142ada si\u0119 dzieciom drobne upominki, ma\u0142e zabawki, a przede wszystkim s\u0142odycze. W XIX i XX wieku obdarzaj\u0105cy dzieci podarkami w swoje \u015bwi\u0119to Miko\u0142aj zosta\u0142 przekszta\u0142cony w ba\u015bniow\u0105 posta\u0107 rozdaj\u0105c\u0105 prezenty w Bo\u017ce Narodzenie, wykorzystywan\u0105 w kulturze masowej. == Historia == Od IX wieku Miko\u0142aj by\u0142 wielbiony w chrze\u015bcija\u0144stwie wschodnim i zachodnim jako","start_idx":0,"end_idx":105}
{"id":"mrc_1694","question":"kto sprawowa\u0142 funkcj\u0119 prezesa wo\u015bp od 14 do 19 stycznia 2019?","answer":"Piotr Burczy\u0144ski","context":"z funkcji prezesa WO\u015aP, wyja\u015bniaj\u0105c m.in., \u017ce jego decyzja jest spowodowana tym, \u017ce za \u015bmier\u0107 prezydenta Gda\u0144ska Paw\u0142a Adamowicza zosta\u0142a oskar\u017cona fundacja oraz on sam, mimo i\u017c fundacja nie by\u0142a w stanie lepiej zabezpieczy\u0107 imprezy. Jako przyczyn\u0119 swojego odej\u015bcia Owsiak poda\u0142 rosn\u0105c\u0105 fal\u0119 nienawi\u015bci skierowan\u0105 wobec jego osoby. W zwi\u0105zku z rezygnacj\u0105 Jerzego Owsiaka z pe\u0142nienia funkcji prezesa Fundacji, od 14 do 19 stycznia 2019 roku, funkcj\u0119 t\u0119 sprawowa\u0142 wiceprezes zarz\u0105du fundacji Piotr Burczy\u0144ski. 19 stycznia, po pogrzebie Adamowicza, Owsiak zdecydowa\u0142 si\u0119 powr\u00f3ci\u0107 na stanowisko prezesa WO\u015aP. === Transmisje z Fina\u0142\u00f3w === Transmisje z Fina\u0142\u00f3w nadawane by\u0142y od 1993 do 2016 na antenach TVP, a od 2008 do 2011 r\u00f3wnie\u017c w TVN. W 2010 transmisje z XVIII Fina\u0142u WO\u015aP pokazywa\u0142","start_idx":490,"end_idx":506}
{"id":"mrc_1695","question":"z jakiej rodziny jest lis?","answer":"rodzinie psowatych.","context":"Lis \u2013 nazwa zwyczajowa oznaczaj\u0105ca drapie\u017cnego ssaka z rodzaju \"Vulpes\", najcz\u0119\u015bciej stosowana w odniesieniu do gatunku \"Vulpes vulpes\" (w j\u0119zyku polskim zwanego lisem pospolitym, lisem rudym lub po prostu lisem), a tak\u017ce przedstawicieli innych gatunk\u00f3w, podobnych do lisa, a zaliczanych do rodzaj\u00f3w: \"Alopex\", \"Dusicyon\" i \"Urocyon\". W klasyfikacji biologicznej nazw\u0105 \"lisy\" okre\u015blane jest plemi\u0119 Vulpini w rodzinie psowatych. Lisie futro by\u0142o i jest cenione ze wzgl\u0119du na puszysty w\u0142os i kolor \u2013 w zale\u017cno\u015bci od gatunku: od \u015bnie\u017cnobia\u0142ego, srebrzystego poprzez jasnorudy a\u017c do czarnego. Lis cz\u0119sto symbolizuje spryt i przebieg\u0142o\u015b\u0107 w wielu kulturach, wyst\u0119puje w licznych bajkach (Ezop, Krasicki, Mickiewicz, Collodi) i podaniach, przys\u0142owiach i filmach, a tak\u017ce w kartach Lenormand (karta 14).","start_idx":408,"end_idx":427}
{"id":"mrc_1696","question":"kiedy rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 21 wiek?","answer":"XXI wiek rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 1 stycznia 2001 roku (wbrew cz\u0119stemu mniemaniu i uroczystej oprawie nadej\u015bcia roku 2000)","context":"2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 ---- XXI wiek \u2013 obecny wiek naszej ery, pierwszy wiek trzeciego tysi\u0105clecia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego. XXI wiek rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 1 stycznia 2001 roku (wbrew cz\u0119stemu mniemaniu i uroczystej oprawie nadej\u015bcia roku 2000) i zako\u0144czy si\u0119 31 grudnia 2100 roku. Wed\u0142ug periodyzacji stosowanej w pracach historycznych, XXI wiek niekoniecznie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w 2001 roku. Ze wzgl\u0119du na przemiany w r\u00f3\u017cnych dziedzinach \u017cycia za dat\u0119 graniczn\u0105 uznaje si\u0119 cz\u0119\u015bciej 1989 lub 1991 rok. W niekt\u00f3rych najnowszych opracowaniach za pocz\u0105tek nowego wieku (lub nawet epoki) uznaje si\u0119 te\u017c niekiedy 11 wrze\u015bnia 2001 roku. Wspomniane daty s\u0105 na razie propozycjami i nie przenikn\u0119\u0142y jeszcze na sta\u0142e do og\u00f3lnie przyj\u0119tej","start_idx":186,"end_idx":297}
{"id":"mrc_1697","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 upadku pa\u0144stwa wielkomorawskiego?","answer":"os\u0142abienia wewn\u0119trznego i w\u0119gierskiego najazdu","context":"Wydarzenia te os\u0142abi\u0142y pozycj\u0119 Wielkich Moraw. W 894, po \u015bmierci \u015awi\u0119tope\u0142ka, kraj zosta\u0142 podzielony mi\u0119dzy dw\u00f3ch jego syn\u00f3w, Mojmira II i \u015awi\u0119tope\u0142ka II, kt\u00f3rzy w nast\u0119pnych latach zacz\u0119li walk\u0119 o tron. Os\u0142abione walkami wewn\u0119trznymi, pa\u0144stwo nie by\u0142o w stanie obroni\u0107 si\u0119 przed najazdem koczowniczych W\u0119gr\u00f3w, kt\u00f3rzy zaatakowali od strony Niziny Pano\u0144skiej. W konsekwencji os\u0142abienia wewn\u0119trznego i w\u0119gierskiego najazdu pa\u0144stwo wielkomorawskie upad\u0142o na pocz\u0105tku X wieku, ok. 906, po 87 latach istnienia. Na cz\u0119\u015bci obszar\u00f3w by\u0142ego ju\u017c imperium morawskiego miejscowa ludno\u015b\u0107 powr\u00f3ci\u0142a do poga\u0144stwa. == W\u0142adza == Ustr\u00f3j pa\u0144stwa wielkomorawskiego zaliczany jest do monarchii wczesnofeudalnych. Najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie sprawowa\u0142 w\u0142adca pochodz\u0105cy z rodzimej dynastii Mojmirowic\u00f3w. W \u017ar\u00f3d\u0142ach okre\u015blany jako: \"k\u044cn\u0119dz\u044c\", \"princeps\", \"rex\", \"dux\", \"vladyka\", \"comes\". Znacz\u0105c\u0105 pozycj\u0119 w rz\u0105dzeniu krajem","start_idx":374,"end_idx":420}
{"id":"mrc_1698","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie jest cz\u0119stochowa?","answer":"wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim","context":"Cz\u0119stochowa \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, siedziba powiatu cz\u0119stochowskiego. W latach 1975\u20131998 stolica i siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa cz\u0119stochowskiego. Cz\u0119stochowa, pomimo tego \u017ce znajduje si\u0119 w granicach wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego, historycznie i kulturowo nale\u017cy do Ma\u0142opolski. O\u015brodek akademicki (5 uczelni) w tym dwie najwi\u0119ksze uczelnie publiczne w regionie o randze Politechniki i Uniwersytetu. Stale poszerzaj\u0105cy swoj\u0105 ofert\u0119 edukacyjn\u0105, przy czym nie bez znaczenia dla rangi regionu jest utworzenie w 2022 roku kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Humanistyczno - Przyrodniczym im. Jana D\u0142ugosza w Cz\u0119stochowie. Cz\u0119stochowa jest centralnym miastem aglomeracji cz\u0119stochowskiej, a tak\u017ce najwi\u0119kszym o\u015brodkiem gospodarczym, kulturalnym i administracyjnym w subregionie p\u00f3\u0142nocnym wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego. Cz\u0119stochowa jest po\u0142o\u017cona w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego, nad rzek\u0105 Wart\u0105, w trzech mezoregionach","start_idx":64,"end_idx":84}
{"id":"mrc_1699","question":"dlaczego siewki wi\u0119dn\u0105?","answer":"Powodowana jest przez grzyby, kt\u00f3re obejmuj\u0105 swym pora\u017ceniem szyj\u0119 korzeniow\u0105.","context":"oraz li\u015bciach w\u0142a\u015bciwych. Powodowana jest przez grzyby, kt\u00f3re obejmuj\u0105 swym pora\u017ceniem szyj\u0119 korzeniow\u0105. Siewki kie\u0142kuj\u0105, ale s\u0142abo rosn\u0105, wi\u0119dn\u0105, \u017c\u00f3\u0142kn\u0105 i przewa\u017cnie obumieraj\u0105. W miejscu infekcji nast\u0119puje najcz\u0119\u015bciej silne przew\u0119\u017cenie prowadz\u0105ce do obumierania ro\u015bliny. Zgorzel siewek jest jednym z objaw\u00f3w fuzariozy zb\u00f3\u017c. == Etiologia == Grzyby i grzybopodobne organizmy najcz\u0119\u015bciej wywo\u0142uj\u0105ce zgorzel siewek (nazwy naukowe na podstawie aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum: * rodzaj \"Alternaria\": \"Alternaria brassicae\", \"Alternaria brassicicola\", \"Alternaria radicina\", \"Alternaria dauci\". Ta grupa chor\u00f3b nazywana jest alternarioz\u0105 * rodzaj \"Aphanomyces\": \"Aphanomyces cochlioides\" powoduj\u0105cy zgnilizn\u0119 korzeni buraka, \"Aphanomyces euteiches\" powoduj\u0105cy zgnilizn\u0119 korzeni ro\u015blin str\u0105czkowych * rodzaj \"Botrytis\": \"Borytis cinerea\" * rodzaj \"Didymella\": \"Didymella pinodella\", \"Didymella pinodes\" * rodzaj \"Fusarium\": \"Fusarium avenaceum\", \"Fusarium graminearum\", \"Fusarium oxysporum\", \"Fusarium culmorum\", \"Fusarium solani\" wywo\u0142uj\u0105","start_idx":26,"end_idx":104}
{"id":"mrc_1700","question":"kim jest przedstawiciel dyplomatyczny?","answer":"oficjalny przedstawiciel pa\u0144stwa za granic\u0105, czyli zatrudniony w dyplomacji.","context":"Dyplomata lub przedstawiciel dyplomatyczny (, , ) \u2013 oficjalny przedstawiciel pa\u0144stwa za granic\u0105, czyli zatrudniony w dyplomacji. Pa\u0144stwo, kt\u00f3re dyplomata reprezentuje, nazywamy \"pa\u0144stwem wysy\u0142aj\u0105cym\", za\u015b pa\u0144stwo, w kt\u00f3rym jest akredytowany \u2013 \"pa\u0144stwem przyjmuj\u0105cym\". Wszyscy przedstawiciele dyplomatyczni akredytowani w okre\u015blonym pa\u0144stwie tworz\u0105 jego korpus dyplomatyczny. == Historia == Pocz\u0105tki dzia\u0142alno\u015bci, kt\u00f3r\u0105 dzi\u015b nazywamy s\u0142u\u017cb\u0105 zagraniczn\u0105, si\u0119gaj\u0105 czas\u00f3w staro\u017cytnych. Staro\u017cytna Grecja i Rzym pos\u0142ugiwa\u0142y si\u0119 wys\u0142annikami w celu za\u0142atwienia konkretnych spraw, za\u0142agodzenia sporu, uzgodnienia umowy, itp. W Grecji nazywano ich \"presbeis\", za\u015b w Rzymie \"oratores\" lub \"legati\". Podstawowymi umiej\u0119tno\u015bciami, kt\u00f3rymi musieli si\u0119 oznacza\u0107 wys\u0142annicy, by\u0142y umiej\u0119tno\u015bci krasom\u00f3wcze oraz znajomo\u015b\u0107 retoryki i erystyki. Rzym staro\u017cytny posiada\u0142 tak\u017ce szczeg\u00f3lny rodzaj s\u0142u\u017cby zagranicznej \u2013 \"feciales\". Wysy\u0142ano ich wtedy, gdy domagano si\u0119 wyja\u015bnie\u0144 i odszkodowania od","start_idx":52,"end_idx":128}
{"id":"mrc_1701","question":"dok\u0105d prowadzi droga nr 7?","answer":"z \u017bukowa k. Gda\u0144ska przez Warszaw\u0119 do granicy ze S\u0142owacj\u0105 w Chy\u017cnem.","context":"} |1. \u0142\u0105cznik - nazwa = Wschodnia obwodnica Krakowa (S7) |1. \u0142\u0105cznik - trasa = |commons = Category:National road 7 (Poland) |wikinews = |www = }} Droga krajowa nr 7 \u2013 droga krajowa klasy S, klasy GP oraz G prowadz\u0105ca z \u017bukowa k. Gda\u0144ska przez Warszaw\u0119 do granicy ze S\u0142owacj\u0105 w Chy\u017cnem. Jest ona cz\u0119\u015bci\u0105 mi\u0119dzynarodowej drogi europejskiej E77 prowadz\u0105c\u0105 dalej przez S\u0142owacj\u0119 do stolicy W\u0119gier, Budapesztu oraz na odcinku Gda\u0144sk \u2013 w\u0119ze\u0142 Elbl\u0105g Wsch\u00f3d cz\u0119\u015bci\u0105 trasy E28. Fragment z Krakowa do Rabki jest tak\u017ce cz\u0119\u015bci\u0105 trasy tzw. \"Zakopianki\", czyli najcz\u0119\u015bciej ucz\u0119szczanej przez turyst\u00f3w drogi w Tatry. Trasa przebiega przez pi\u0119\u0107 wojew\u00f3dztw: pomorskie, warmi\u0144sko-mazurskie, mazowieckie, \u015bwi\u0119tokrzyskie i ma\u0142opolskie. Arteria bywa czasem nazywana \"drog\u0105 E7\", ze wzgl\u0119du na to, \u017ce przed","start_idx":217,"end_idx":285}
{"id":"mrc_1702","question":"kt\u00f3ra cz\u0119\u015b\u0107 mikroskopu umo\u017cliwia zmian\u0119 obiektywu?","answer":"\u201erewolwer\u201d","context":"Mikroskop umo\u017cliwia\u0142 10-krotne powi\u0119kszenie. We wsp\u00f3\u0142czesnych mikroskopach optycznych jest osi\u0105gane powi\u0119kszenie 1500-krotne. == Budowa == Podstawowymi cz\u0119\u015bciami mikroskopu optycznego s\u0105: * okular, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy do powi\u0119kszenia obrazu tworzonego przez obiektyw mikroskopu, * tubus, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy do formowania powi\u0119kszonego obrazu po\u015bredniego, * \u015bruba makrometryczna, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do wst\u0119pnej regulacji ostro\u015bci, * \u015bruba mikrometryczna, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do precyzyjnego ustalenia ostro\u015bci (zob. mikrometr), * \u201erewolwer\u201d, kt\u00f3ry umo\u017cliwia prost\u0105 zmian\u0119 obiektywu, * obiektywy, kt\u00f3re zbieraj\u0105 \u015bwiat\u0142o pochodz\u0105ce od przedmiotu i tworz\u0105 jego powi\u0119kszony obraz po\u015bredni, * stolik przedmiotowy, na kt\u00f3rym umieszcza si\u0119 preparat, np. na szkie\u0142ku podstawowym, przykryty szkie\u0142kiem nakrywkowym, * kondensor, kt\u00f3ry koncentruje \u015bwiat\u0142o formuj\u0105c z niego sto\u017cek, * \u017ar\u00f3d\u0142o \u015bwiat\u0142a (dawniej zwierciad\u0142o, obecnie najcz\u0119\u015bciej \u017car\u00f3wka halogenowa), kt\u00f3re s\u0142u\u017cy do na\u015bwietlania badanego obiektu.","start_idx":499,"end_idx":509}
{"id":"mrc_1703","question":"kto m\u00f3g\u0142 bra\u0107 udzia\u0142 w staro\u017cytnych igrzyskach olimpijskich?","answer":"m\u0119\u017cczy\u017ani.","context":"Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie ( \u2013 \u015bwi\u0119te igrzyska olimpijskie) \u2013 panhelle\u0144skie igrzyska odbywaj\u0105ce si\u0119 w cyklu czteroletnim ku czci boga Zeusa. Organizowano je w Olimpii (st\u0105d nazwa igrzysk), mie\u015bcie na P\u00f3\u0142wyspie Peloponeskim. Mogli w nich uczestniczy\u0107 wy\u0142\u0105cznie m\u0119\u017cczy\u017ani. == Historia == Nie s\u0105 znane dok\u0142adne pocz\u0105tki igrzysk olimpijskich. Data pierwszych igrzysk w Olimpii przyjmowana jest na rok 776 p.n.e., a zwyci\u0119zc\u0105 w nich by\u0142 Koroibos z Elidy. Wed\u0142ug mit\u00f3w ich inicjatorem by\u0142 Herakles Idajski, jeden z braci Kuret\u00f3w, kt\u00f3rzy opiekowali si\u0119 Zeusem. To w\u0142a\u015bnie Herakles wezwa\u0142 pozosta\u0142ych braci do rywalizacji w biegach, a zwyci\u0119zc\u0119 udekorowa\u0142 ga\u0142\u0105zk\u0105 oliwn\u0105. Igrzyska organizowano zawsze w czasie drugiej pe\u0142ni Ksi\u0119\u017cyca po przesileniu letnim, czyli na prze\u0142omie lipca i sierpnia. Miesi\u0105c przed oraz podczas igrzysk olimpijskich w","start_idx":265,"end_idx":275}
{"id":"mrc_1704","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142o zes\u0142anie ducha \u015bwi\u0119tego?","answer":"mia\u0142o miejsce w pierwsze po zmartwychwstaniu Jezusa \u015awi\u0119to Tygodni.","context":"Zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego (gr. \u03c0\u03b5\u03bd\u03c4\u03b7\u03ba\u03bf\u03c3\u03c4\u03ae [\u1f21\u03bc\u03ad\u03c1\u03b1], pentekost\u0113 [h\u0113mera], \u0142ac. Pentecoste), Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnica, potocznie Zielone \u015awi\u0119ta lub Zielone \u015awi\u0105tki (lokalnie tak\u017ce Czerwona Pascha) \u2013 wed\u0142ug Dziej\u00f3w Apostolskich wydarzenie, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce w pierwsze po zmartwychwstaniu Jezusa \u015awi\u0119to Tygodni. Na zebranych w wieczerniku aposto\u0142\u00f3w i Mari\u0119 z Nazaretu zst\u0105pi\u0142 Duch \u015awi\u0119ty. Aposto\u0142owie zacz\u0119li przemawia\u0107 w wielu j\u0119zykach (ksenolalia) oraz otrzymali inne dary duchowe \u2013 charyzmaty (Dz 2,1\u221211). Wydarzenie to zosta\u0142o zapowiedziane przez Jezusa przed jego Wniebowst\u0105pieniem. Uroczysto\u015b\u0107 Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego nale\u017cy \u2212 obok uroczysto\u015bci Narodzenia i Zmartwychwstania Pa\u0144skiego \u2212 do najwa\u017cniejszych \u015bwi\u0105t w chrze\u015bcija\u0144skim cyklu rocznym. W Ko\u015bciele katolickim uroczysto\u015b\u0107 ko\u0144czy okres wielkanocny. == Historia Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy == Pierwowzorem chrze\u015bcija\u0144skiego \u015bwi\u0119towania pi\u0119\u0107dziesi\u0119ciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej by\u0142o \u015awi\u0119to Tygodni (Szawuot), jedno z trzech \u015bwi\u0105t","start_idx":232,"end_idx":299}
{"id":"mrc_1705","question":"z czego zbudowany jest cep?","answer":"Cep zbudowany jest z dw\u00f3ch kij\u00f3w: dzier\u017caka (d\u0142u\u017cszego) i bijaka (kr\u00f3tszego, zwykle d\u0119bowego).","context":"Cep \u2013 narz\u0119dzie rolnicze s\u0142u\u017c\u0105ce do r\u0119cznego m\u0142\u00f3cenia zbo\u017ca, czyli oddzielania ziarna od k\u0142os\u00f3w. == Budowa == Cep zbudowany jest z dw\u00f3ch kij\u00f3w: dzier\u017caka (d\u0142u\u017cszego) i bijaka (kr\u00f3tszego, zwykle d\u0119bowego). Ich cie\u0144sze ko\u0144ce po\u0142\u0105czone s\u0105 rzemieniem (czasem wysuszon\u0105 sk\u00f3r\u0105 z w\u0119gorza) \u2013 zwanym g\u0105zw\u0105 lub gackiem, a na Zamojszczy\u017anie kapic\u0105 \u2013 lub metalowym przegubem, nazywanym \u00f3semk\u0105. Encyklopedia rolnictwa z 1898 roku podaje: == M\u0142ocka == M\u0142\u00f3cono, trzymaj\u0105c cep za dzier\u017cak i uderzaj\u0105c bijakiem w roz\u0142o\u017cone na klepisku (lub innym twardym p\u0142askim pod\u0142o\u017cu) zbo\u017ce. M\u0142\u00f3c\u0105cy musia\u0142 tak uderza\u0107 cepem, aby za ka\u017cdym razem bijak uderza\u0142 ca\u0142\u0105 swoj\u0105 d\u0142ugo\u015bci\u0105 w warstw\u0119 zbo\u017ca na klepisku (w przeciwnym wypadku pojawia\u0142y si\u0119 znaczne si\u0142y reakcji na dzier\u017cak oraz mog\u0142o nast\u0105pi\u0107 zgniatanie ziaren). Zalet\u0105 cepa by\u0142a","start_idx":110,"end_idx":204}
{"id":"mrc_1706","question":"czym od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 szerszenie?","answer":"Szersze\u0144 europejski \u017cywi si\u0119 owadami, owocami oraz sokami niekt\u00f3rych drzew.","context":"10\u00b0C. Opuszczone gniazdo (mniej wi\u0119cej 15-20 wrze\u015bnia) s\u0142u\u017cy do zimowania skorkom, a tak\u017ce sk\u00f3rnikom i innym owadom wyjadaj\u0105cym pozosta\u0142e w nim resztki. Szersze\u0144 europejski \u017cywi si\u0119 owadami, owocami oraz sokami niekt\u00f3rych drzew. Szerszenie korzystaj\u0105ce ze skrzynek l\u0119gowych dla ptak\u00f3w zajmuj\u0105 te same gniazda w kolejnych latach, je\u015bli nie maj\u0105 w swoim zasi\u0119gu innych miejsc (np. nowych, pustych skrzynek). Zwi\u0119kszenie liczby dost\u0119pnych skrzynek badanych roj\u00f3w skutkowa\u0142o zak\u0142adaniem gniazd w nowych skrzynkach. W warunkach naturalnych nie stwierdzano wykorzystywania starych gniazd. == Znaczenie gospodarcze == Rola szerszeni w gospodarce cz\u0142owieka nie jest jednoznaczna, zale\u017cna od lokalnych warunk\u00f3w. \u017bywi\u0105c si\u0119 innymi owadami (zw\u0142aszcza much\u00f3wkami) mog\u0105 pe\u0142ni\u0107 po\u017cyteczn\u0105 rol\u0119, gdy zjadaj\u0105 owady uznawane przez cz\u0142owieka za szkodniki, ale szerszenie zjadaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c owady po\u017cyteczne, np. pszczo\u0142y,","start_idx":153,"end_idx":228}
{"id":"mrc_1707","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142y organizacje zrzeszaj\u0105ce rzemie\u015blnik\u00f3w?","answer":"cechy","context":"cech\u00f3w. Obecnie cechy, jako organizacje zrzeszaj\u0105ce przedstawicieli zawod\u00f3w rzemie\u015blniczych trac\u0105 na znaczeniu. Organizacjami, kt\u00f3re obecnie spe\u0142niaj\u0105 rol\u0119 cech\u00f3w, ale w stosunku do przedstawicieli wolnych zawod\u00f3w s\u0105 powo\u0142ywane w drodze ustawy samorz\u0105dy zawodowe np. samorz\u0105d lekarski, farmaceut\u00f3w, adwokacki, radc\u00f3w prawnych, architekt\u00f3w i urbanist\u00f3w. == Rys historyczny == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 rzemie\u015blnicza wi\u0105\u017ce si\u0119 z powstaniem pierwszych miast. Ju\u017c Kodeks Hammurabiego z XVIII w. p.n.e. pierwszy przewidzia\u0142 odpowiedzialno\u015b\u0107 karn\u0105 b\u0105d\u017a cywiln\u0105 za straty wynik\u0142e z b\u0142\u0119d\u00f3w w dzia\u0142alno\u015bci zawodowej. Dowodzi to, \u017ce dzia\u0142alno\u015b\u0107 taka istnia\u0142a, brak danych, czy posiada\u0142a ramy organizacyjne. W p\u00f3\u017anym Imperium Rzymskim rzemie\u015blnicy byli przypisywani (\u0142ac. \"adscripti\") do zak\u0142ad\u00f3w pracy, przymusowo zrzeszani w zwi\u0105zkach zwanych \"corpora\" (l.pl. \"corpus\" \u0142ac. \u201ecia\u0142o\u201d). Cechy jako organizacje zrzeszaj\u0105ce pokrewne warsztaty powsta\u0142y w \u015bredniowieczu najpierw przy","start_idx":16,"end_idx":21}
{"id":"mrc_1708","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa hymnu polskiego?","answer":"zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":223,"end_idx":264}
{"id":"mrc_1709","question":"kogo obroni\u0142 ksi\u0105dz robak?","answer":"Hrabiego","context":"si\u0119gn\u0105\u0142 po karabin zabitego Rosjanina i zastrzeli\u0142 Stolnika. Zosta\u0142 uznany za zdrajc\u0119 i stronnika Moskali, kt\u00f3rzy chcieli go za \u00f3w czyn uhonorowa\u0107, on si\u0119 jednak nie zgodzi\u0142. By odpokutowa\u0107 za swe czyny, odda\u0142 swego syna na wychowanie, wyjecha\u0142 z kraju i wst\u0105pi\u0142 do Legion\u00f3w Polskich genera\u0142a D\u0105browskiego. Wraz z nimi walczy\u0142 w kampanii w\u0142oskiej, z po\u015bwi\u0119ceniem oddaj\u0105c si\u0119 sprawie. Niezdolny do walki wskutek odniesionych ran, wst\u0105pi\u0142 do zakonu bernardyn\u00f3w pod imieniem Robak i zosta\u0142 tajnym emisariuszem Napoleona. Z zadaniem wszcz\u0119cia powstania na Litwie przedosta\u0142 si\u0119 przez granic\u0119 i rozpocz\u0105\u0142 agitacj\u0119 w\u015br\u00f3d szlachty i ch\u0142op\u00f3w. Uratowa\u0142 dwa razy Hrabiego (pierwszy raz, zabijaj\u0105c nied\u017awiedzia, drugi os\u0142aniaj\u0105c go w\u0142asnym cia\u0142em przed kul\u0105). Posta\u0107 Jacka Soplicy powszechnie uwa\u017cana jest za wyraz zmiany sposobu my\u015blenia","start_idx":653,"end_idx":661}
{"id":"mrc_1710","question":"jakie represje stosowali komuni\u015bci?","answer":"masowe aresztowania grup ludno\u015bci dokonywane w imi\u0119 przekonania o odpowiedzialno\u015bci zbiorowej okre\u015blonego spo\u0142ecze\u0144stwa.","context":"cywil\u00f3w. Zarz\u0105d NKWD cz\u0119\u015b\u0107 je\u0144c\u00f3w (ok. 40 tys.. == Aresztowania 1939\u20131941 == Podstawowym instrumentem radzieckiej polityki wobec narod\u00f3w ujarzmionych by\u0142y masowe aresztowania grup ludno\u015bci dokonywane w imi\u0119 przekonania o odpowiedzialno\u015bci zbiorowej okre\u015blonego spo\u0142ecze\u0144stwa. W latach 1939\u20131941 aresztowano na wschodnich obszarach II RP 110 tysi\u0119cy os\u00f3b. Los aresztowanych by\u0142 r\u00f3\u017cny. Oko\u0142o 40 tysi\u0119cy os\u00f3b trafi\u0142o do oboz\u00f3w pracy na Workucie. Grup\u0119 aresztowanych znajduj\u0105cych si\u0119 w wi\u0119zieniach na Bia\u0142orusi oraz Ukrainie wymordowano wiosn\u0105 1940 roku w Bykowni pod Kijowem oraz Kuropatach pod Mi\u0144skiem (\u0142\u0105cznie 7305 os\u00f3b). Oko\u0142o 10 tysi\u0119cy wi\u0119\u017ani\u00f3w wymordowano podczas ewakuacji wi\u0119zie\u0144 przed nadchodz\u0105c\u0105 armi\u0105 niemieck\u0105 latem 1941 roku. Los wielu wi\u0119\u017ani\u00f3w pozostaje nieznany. == Prze\u015bladowania Ko\u015bcio\u0142a == Komuni\u015bci radzieccy widzieli w Ko\u015bciele katolickim ostoj\u0119 polskiej to\u017csamo\u015bci, co \u0142\u0105cznie z","start_idx":155,"end_idx":275}
{"id":"mrc_1711","question":"w jakim kraju powsta\u0142a \u017cabka?","answer":"Polsce","context":"\u017babka \u2013 sie\u0107 niewielkich sklep\u00f3w spo\u017cywczych (typu convenience) dzia\u0142aj\u0105cych w Polsce na zasadzie franczyzy, utworzona w 1998 roku. 8812 sklep\u00f3w prowadzonych jest przez przesz\u0142o 7400 franczyzobiorc\u00f3w. Centrala sp\u00f3\u0142ki \"\u017babka Polska sp. z o.o.\" prowadz\u0105cej sie\u0107 mie\u015bci si\u0119 w Poznaniu. Sie\u0107 sklep\u00f3w \u017babka obs\u0142ugiwana jest przez siedem centr\u00f3w logistycznych, kt\u00f3re zlokalizowane s\u0105 w Plewiskach, Tychach, Nadarzynie, Pruszczu Gda\u0144skim, Sza\u0142szy, Komornikach oraz Ty\u0144cu Ma\u0142ym. == Historia == W 1998 roku w Poznaniu i Swarz\u0119dzu powsta\u0142o pierwszych siedem eksperymentalnych sklep\u00f3w \u017babka. W tym samym roku podj\u0119to decyzj\u0119 o stworzeniu og\u00f3lnopolskiej sieci sklep\u00f3w typu convenience. Sie\u0107 ta zosta\u0142a stworzona przez Mariusza \u015awitalskiego, by\u0142ego w\u0142a\u015bciciela firmy Elektromis oraz za\u0142o\u017cyciela hurtowni Eurocash oraz sklep\u00f3w Biedronka. Punkty sprzeda\u017cy \u017babki otwierane by\u0142y w miejscowo\u015bciach powy\u017cej 5 tys. mieszka\u0144c\u00f3w","start_idx":79,"end_idx":85}
{"id":"mrc_1712","question":"gdzie walczy\u0142 latarnik?","answer":"w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd)","context":"latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas","start_idx":683,"end_idx":760}
{"id":"mrc_1713","question":"ile rozdzia\u0142\u00f3w ma stary testament?","answer":"1103 (kanon prawos\u0142awny) * 1067 (kanon katolicki)","context":"18. Ksi\u0119ga Joba (\"Hioba\") : 19. Ksi\u0119ga Psalm\u00f3w : 20. Przypowie\u015bci Salomona (\"Ksi\u0119ga Przys\u0142\u00f3w\") : 21. Ksi\u0119ga Kaznodziei Salomona (\"Ksi\u0119ga Koheleta\") : 22. Pie\u015b\u0144 nad pie\u015bniami Ksi\u0119gi prorockie * Prorocy wi\u0119ksi : 23. Ksi\u0119ga Izajasza : 24. Ksi\u0119ga Jeremiasza : 25. Treny Jeremiasza (\"Lamentacje\") : 26. Ksi\u0119ga Ezechiela : 27. Ksi\u0119ga Daniela * Prorocy mniejsi : 28. Ksi\u0119ga Ozeasza : 29. Ksi\u0119ga Joela : 30. Ksi\u0119ga Amosa : 31. Ksi\u0119ga Abdiasza : 32. Ksi\u0119ga Jonasza : 33. Ksi\u0119ga Micheasza : 34. Ksi\u0119ga Nahuma : 35. Ksi\u0119ga Habakuka : 36. Ksi\u0119ga Sofoniasza : 37. Ksi\u0119ga Aggeusza : 38. Ksi\u0119ga Zachariasza : 39. Ksi\u0119ga Malachiasza == Tabela ksi\u0105g Starego Testamentu == \u0141\u0105czna liczba rozdzia\u0142\u00f3w: * 1103 (kanon prawos\u0142awny) * 1067 (kanon katolicki)","start_idx":683,"end_idx":732}
{"id":"mrc_1714","question":"jak zmar\u0142 avicii?","answer":"Niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105, \u017ce zmar\u0142 w wyniku utraty sporej ilo\u015bci krwi po poci\u0119ciu si\u0119 szk\u0142em z pot\u0142uczonej butelki po winie.","context":"przyczyn\u0119 \u015bmierci i szerszy kontekst sprawy \u2013 Avicii zmaga\u0142 si\u0119 z d\u0142ugotrwa\u0142ymi atakami paniki, kt\u00f3re wywo\u0142ywa\u0142y u niego \u201eobezw\u0142adniaj\u0105cy niepok\u00f3j\u201d przed koncertami na \u017cywo. Przyczyn\u0105 odebrania \u017cycia, wbrew wcze\u015bniejszym spekulacjom, by\u0142y prawdopodobnie problemy psychiczne u artysty. Niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105, \u017ce zmar\u0142 w wyniku utraty sporej ilo\u015bci krwi po poci\u0119ciu si\u0119 szk\u0142em z pot\u0142uczonej butelki po winie. Pochowany zosta\u0142 8 czerwca na cmentarzu Skogskyrkog\u00e5rden w Sztokholmie podczas prywatnego pogrzebu jedynie z rodzin\u0105 i najbli\u017cszymi przyjaci\u00f3\u0142mi. Po jego \u015bmierci zosta\u0142a za\u0142o\u017cona fundacja \u201eTim Bergling Foundation\u201d, kt\u00f3ra pomaga osobom chorym na depresj\u0119. 19 maja 2021 roku og\u0142oszono, \u017ce hala Globen b\u0119dzie odt\u0105d nosi\u0142a nazw\u0119 Avicii Arena, w ho\u0142dzie zmar\u0142emu. Celem zmiany nazwy jest zwr\u00f3cenie uwagi na choroby psychiczne w\u015br\u00f3d m\u0142odych ludzi, na kt\u00f3re","start_idx":285,"end_idx":407}
{"id":"mrc_1715","question":"dlaczego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 staffa mo\u017cemy nazwa\u0107 klasyczn\u0105?","answer":"jej centrum zawsze stanowi\u0142 kult humanizmu i klasycznych warto\u015bci","context":"zas\u0142u\u017conych (gr\u00f3b 68/69) na cmentarzu Pow\u0105zkowskim. == Poezja == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 poetycka Leopolda Staffa oceniana jest z perspektywy czasu jako trudna do jednoznacznego zaklasyfikowania. Chocia\u017c jej centrum zawsze stanowi\u0142 kult humanizmu i klasycznych warto\u015bci, to jednocze\u015bnie charakteryzowa\u0142o j\u0105 wewn\u0119trzne napi\u0119cie, sk\u0142onno\u015b\u0107 do przeciwie\u0144stw (\u201es\u0142odycz smutna\u201d, \u201edobro\u0107 chora\u201d, \u201epogodny smutkiem\u201d) i skrajno\u015bci. Z afirmacj\u0105 t\u0105 na og\u00f3\u0142 zwyk\u0142o si\u0119 kojarzy\u0107 autora \"Ga\u0142\u0119zi kwitn\u0105cej\". Ponadto, Staff generacyjnie przynale\u017ca\u0142 do trzech epok literackich, w ka\u017cdej z nich odnajdywa\u0142 si\u0119 jako autorytet i wz\u00f3r dla m\u0142odych pisarzy. Zdaniem wielu, swoim wej\u015bciem na aren\u0119 literack\u0105 wype\u0142ni\u0142 on luk\u0119, jaka powsta\u0142a w poezji polskiej po odej\u015bciu romantyk\u00f3w i pozytywistycznych parnasist\u00f3w. W okresie M\u0142odej Polski, razem z Janem Kasprowiczem, postrzegany by\u0142 jako najwybitniejszy reprezentant nowej poezji i najwi\u0119kszy,","start_idx":190,"end_idx":255}
{"id":"mrc_1716","question":"kto tworzy prawo?","answer":"We wsp\u00f3\u0142czesnych pa\u0144stwach demokratycznych tworzenie prawa jest podstawowym zadaniem parlamentu","context":"W\u0142adza ustawodawcza, legislatywa, w\u0142adza prawodawcza \u2013 element teorii podzia\u0142u w\u0142adz Johna Locke'a, a nast\u0119pnie Monteskiusza. Domen\u0105 w\u0142adzy ustawodawczej jest wed\u0142ug nich stanowienie powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego prawa. We wsp\u00f3\u0142czesnych pa\u0144stwach demokratycznych tworzenie prawa jest podstawowym zadaniem parlamentu, ale to nie jedyny organ w\u0142adzy do tego upowa\u017cniony. Parlament jest jedynym organem upowa\u017cnionym do tworzenia najwy\u017cszych akt\u00f3w prawnych \u2013 ustaw \u2013 na podstawie kt\u00f3rych ustala si\u0119 inne akty prawne. W ten spos\u00f3b parlament wp\u0142ywa na zasady dzia\u0142ania pa\u0144stwa i na \u017cycie obywateli.","start_idx":217,"end_idx":312}
{"id":"mrc_1717","question":"kto napisa\u0142 dekalog?","answer":"Zgodnie z przekazem biblijnym tekst dekalogu, zapisany w Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia (Drugiej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej), s\u0142owo po s\u0142owie zosta\u0142 podyktowany przez Boga Jahwe Moj\u017ceszowi na g\u00f3rze Synaj","context":"Dekalog ( \"dekalogos\", \"dziesi\u0119\u0107 s\u0142\u00f3w\") inaczej Dziesi\u0119\u0107 przykaza\u0144 (w tradycji \u017cydowskiej Dziesi\u0119\u0107 O\u015bwiadcze\u0144 \u05e2\u05e9\u05e8\u05ea \u05d4\u05d3\u05d9\u05d1\u05e8\u05d5\u05ea, \"Aseret ha-Dibrot\") \u2013 zbi\u00f3r podstawowych nakaz\u00f3w moralnych obowi\u0105zuj\u0105cych pierwotnie wyznawc\u00f3w judaizmu, a nast\u0119pnie przyj\u0119ty w zmienionej formie przez chrze\u015bcijan. == Historia == Zgodnie z przekazem biblijnym tekst dekalogu, zapisany w Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia (Drugiej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej), s\u0142owo po s\u0142owie zosta\u0142 podyktowany przez Boga Jahwe Moj\u017ceszowi na g\u00f3rze Synaj (w Ksi\u0119dze Powt\u00f3rzonego Prawa (Pi\u0105tej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej) g\u00f3ra ta nazwana jest Horeb) w trakcie w\u0119dr\u00f3wki Izraelit\u00f3w z Egiptu do Kanaanu. Na p\u0142aszczy\u017anie historycznej w Dekalogu mo\u017cna zaobserwowa\u0107 pewne tre\u015bci pojawiaj\u0105ce si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w 42 negatywnych o\u015bwiadczeniach oraz kulcie egipskiej bogini Maat. Wed\u0142ug Biblii, tre\u015b\u0107 Dekalogu i innych s\u0142\u00f3w Boga wyg\u0142oszonych na g\u00f3rze zosta\u0142a spisana przez Moj\u017cesza (Wj 24,4),","start_idx":304,"end_idx":485}
{"id":"mrc_1718","question":"ile polak\u00f3w mieszka w chicago?","answer":"180 282 osoby","context":"3,3% spo\u0142eczno\u015bci USA uwa\u017ca si\u0119 za Polak\u00f3w (9 962 334 os\u00f3b). Dla por\u00f3wnania: do pochodzenia w\u0142oskiego przyznaje si\u0119 5,9%, a do irlandzkiego a\u017c 12,2% spo\u0142ecze\u0144stwa. 92,4% spo\u015br\u00f3d tych, kt\u00f3rzy ankiety wype\u0142nili, posiada obywatelstwo ameryka\u0144skie. W Chicago urodzeni za granic\u0105 stanowi\u0105 9,7% wszystkich mieszka\u0144c\u00f3w (510 980 os\u00f3b). W Chicago uwa\u017ca si\u0119 za Polak\u00f3w 180 282 osoby, czyli 6,4% mieszka\u0144c\u00f3w. W Stanie Illinois jest ich 911 253, co daje 7,4% populacji licz\u0105cej 12 279 027 os\u00f3b. Rozmieszczenie Polak\u00f3w mo\u017cna prze\u015bledzi\u0107, badaj\u0105c dane z poszczeg\u00f3lnych okr\u0119g\u00f3w wyborczych. Po\u0142udniowo-zachodni chicagowski okr\u0119g wyborczy reprezentowany przez kongresmena Billa Lipi\u0144skiego posiada najwi\u0119kszy odsetek wyborc\u00f3w o polskich korzeniach \u2013 17,1%. Nieco tylko mniej mieszka w 5 okr\u0119gu kongr. Rahma Emanuela (15,5%), w 13 okr\u0119gu kongr. Judy Biggert (13,4%),","start_idx":359,"end_idx":372}
{"id":"mrc_1719","question":"kiedy wesz\u0142o w \u017cycie 500+?","answer":"1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":43,"end_idx":58}
{"id":"mrc_1720","question":"w jakiej miejscowo\u015bci jest zamek czocha?","answer":"Sucha","context":"Zamek Czocha (dawniej: \"Czajk\u00f3w,\" 1329: \"castrum Caychow,\" niem. \"Tzschocha\"), przed 1945 \u2013 obronny zamek graniczny po\u0142o\u017cony w miejscowo\u015bci Sucha, gmina Le\u015bna, powiat luba\u0144ski, nad Zalewem Le\u015bnia\u0144skim na Kwisie w polskiej cz\u0119\u015bci \u0141u\u017cyc G\u00f3rnych. Zamek posadowiony jest na gnejsowych ska\u0142ach nale\u017c\u0105cych do metamorfiku izerskiego. Najstarsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 jest, stoj\u0105cy przy g\u0142\u00f3wnych bramach (istniej\u0105 dwie, starsza dolna i nowa g\u00f3rna), sto\u0142p \u2013 p\u00f3\u017aniej obudowany cz\u0119\u015bci\u0105 mieszkaln\u0105. Z cz\u0119\u015bci mieszkalnej najstarszy jest p\u00f3\u0142nocny fragment. == Historia zamku == Powsta\u0142 jako warownia graniczna na pograniczu \u015bl\u0105sko-\u0142u\u017cyckim w latach 1241\u20131247 z rozkazu Piast\u00f3w \u015bl\u0105skich, b\u0105d\u017a kr\u00f3la czeskiego Wac\u0142awa I Przemy\u015blidy. Ze wzgl\u0119du na swoje strategiczne po\u0142o\u017cenie cz\u0119sto zmienia\u0142 przynale\u017cno\u015b\u0107. W 1253 roku zdobyty przez Marchi\u0119 Brandenbursk\u0105 i przekazany w lenno biskupowi mi\u015bnie\u0144skiemu von Weisenow. W 1319","start_idx":140,"end_idx":145}
{"id":"mrc_1721","question":"kiedy zakwitaj\u0105 wrzosy?","answer":"kwitnienie jest wyd\u0142u\u017cone i trwa\u0107 mo\u017ce w sumie od ko\u0144ca czerwca do listopada.","context":"sierpnia. U odmian ogrodowych kwitnienie jest wyd\u0142u\u017cone i trwa\u0107 mo\u017ce w sumie od ko\u0144ca czerwca do listopada. Kwiaty s\u0105 s\u0142abo przedpr\u0105tne. Po przekwitnieniu listki okwiatu zasychaj\u0105 i utrzymuj\u0105 si\u0119 na ro\u015blinie okrywaj\u0105c owoce przez ca\u0142\u0105 zim\u0119. Kwiaty s\u0105 owadopylne i s\u0105 zapylane przez owady z r\u00f3\u017cnych grup systematycznych (patrz sekcja \u201eInterakcje mi\u0119dzygatunkowe\u201d). Do zap\u0142odnienia mo\u017ce doj\u015b\u0107 tak\u017ce w wyniku wiatropylno\u015bci i samopylno\u015bci, przy czym ostatni spos\u00f3b rzadko jest skuteczny. Wrzos rozprzestrzenia si\u0119 g\u0142\u00f3wnie za pomoc\u0105 nasion \u2013 mimo zdolno\u015bci do korzenienia si\u0119 p\u0119d\u00f3w, zr\u00f3\u017cnicowanie genetyczne populacji \u015bwiadczy o niewielkim znaczeniu rozmna\u017cania wegetatywnego. W wyniku dzia\u0142ania ognia, ale tylko u osobnik\u00f3w stosunkowo m\u0142odych \u2013 maj\u0105cych do 15\u201320 lat. Warunkiem jest te\u017c to, \u017ce temperatura podczas po\u017caru w rejonie nasady p\u0119du nie","start_idx":30,"end_idx":107}
{"id":"mrc_1722","question":"jakim g\u0142osem \u015bpiewa ewa podle\u015b?","answer":"kontralt","context":"Ewa Maria Podle\u015b (ur. 26 kwietnia 1952 w Warszawie) \u2013 polska \u015bpiewaczka operowa, kontralt. == \u017byciorys == Uko\u0144czy\u0142a studia muzyczne w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie pod kierunkiem Aliny Bolechowskiej. Debiutowa\u0142a w 1976 rol\u0105 Rozyny w \"Cyruliku sewilskim\" Gioacchino Rossiniego na deskach Opery Warszawskiej. Zdobycie nagr\u00f3d na konkursach \u015bpiewaczych w Moskwie, Tuluzie i Barcelonie otworzy\u0142o jej wrota do mi\u0119dzynarodowej kariery. W 1984 debiutowa\u0142a w Metropolitan Opera (w \"Rinaldo\" Haendla, \u015bpiewaj\u0105c parti\u0119 tytu\u0142ow\u0105 na zmian\u0119 z Marilyn Horne), za\u015b w 1993 w mediola\u0144skiej La Scali (partia tytu\u0142owa w \"Tankredzie\" Rossiniego). Wyst\u0119puje na najwi\u0119kszych teatrach operowych \u015bwiata, m.in. Seattle Opera, San Diego Opera, San Francisco Opera, Houston Grand Opera, Dallas Opera, Milwaukee\u2019s Florentine Opera, Michigan Opera Theatre, Minnesota Opera, Atlanta","start_idx":81,"end_idx":89}
{"id":"mrc_1723","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa w australii?","answer":"kr\u00f3l Karol III","context":"Monarcha Australii \u2013 tytu\u0142 g\u0142owy pa\u0144stwa australijskiego, kt\u00f3r\u0105 obecnie jest kr\u00f3l Karol III. Australia jest jednym z kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty Narod\u00f3w (\"Commonwealth Realm\"), podobnie jak Kanada czy Nowa Zelandia, kt\u00f3ra zwi\u0105zana jest uni\u0105 personaln\u0105 z Koron\u0105 brytyjsk\u0105. == Tytulatura == Tytu\u0142 Karola III jako kr\u00f3la Australii brzmi: * \"Charles III, by the Grace of God, King of Australia and His other Realms and Territories, Head of the Commonwealth\" * \"Karol III, Z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3l Australii i jego innych Kr\u00f3lestw i Terytori\u00f3w, g\u0142owa Wsp\u00f3lnoty Narod\u00f3w\". Kr\u00f3la w Australii zast\u0119puje gubernator generalny oraz gubernatorzy w poszczeg\u00f3lnych prowincjach, u kt\u00f3rych kadencja trwa 5 lat. == Monarchowie Australii == Kategoria:Polityka Australii","start_idx":77,"end_idx":91}
{"id":"mrc_1724","question":"kiedy kr\u00f3lowa el\u017cbieta wzi\u0119\u0142a \u015blub?","answer":"20 listopada 1947","context":"na wzg\u00f3rzu w zamku Balmoral. 9 lipca 1947 nast\u0105pi\u0142o oficjalne og\u0142oszenie zar\u0119czyn El\u017cbiety i Filipa. \u015alub odby\u0142 si\u0119 20 listopada 1947 w Opactwie Westminsterskim, dok\u0105d po \u015blubie Filip wyjecha\u0142, by kontynuowa\u0107 s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105. Z Filipem mia\u0142a czworo potomk\u00f3w, s\u0105 nimi: * Karol III (ur. 14 listopada 1948), ksi\u0105\u017c\u0119 Walii, kr\u00f3l Wielkiej Brytanii od 2022 roku * Anna (ur. 15 sierpnia 1950), ksi\u0119\u017cniczka kr\u00f3lewska, \u017cona Marka Phillipsa, nast\u0119pnie Timothy\u2019ego Laurence\u2019a * Andrzej (ur. 19 lutego 1960), ksi\u0105\u017c\u0119 Yorku * Edward (ur. 10 marca 1964), hrabia Wesseksu Filip zmar\u0142 9 kwietnia 2021 w zamku w Windsorze w wieku 99 lat. == Wst\u0105pienie na tron == Choroba ojca \u2013 zdiagnozowano u niego raka gard\u0142a \u2013 sprawia\u0142a, \u017ce ksi\u0119\u017cniczka El\u017cbieta przej\u0119\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 jego obowi\u0105zk\u00f3w.","start_idx":116,"end_idx":133}
{"id":"mrc_1725","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 arystoteles?","answer":"Arystoteles urodzi\u0142 si\u0119 w roku 384 p.n.e. w Stagirze, greckiej kolonii le\u017c\u0105cej na P\u00f3\u0142wyspie Chalcydyckim.","context":"i nauk przyrodniczych, szczeg\u00f3lnie astronomii, fizyki i biologii. Zbyt rygorystyczna akceptacja tych teorii przez przedstawicieli filozofii scholastycznej sta\u0142a si\u0119 jedn\u0105 z przyczyn op\u00f3\u017anienia rozwoju tych nauk w Europie. Cho\u0107 ostatecznie wiele jego teorii naukowych okaza\u0142o si\u0119 b\u0142\u0119dnych, to znacz\u0105co przyczyni\u0142y si\u0119 one do poszukiwania nowych hipotez. == \u017bycie == Arystoteles urodzi\u0142 si\u0119 w roku 384 p.n.e. w Stagirze, greckiej kolonii le\u017c\u0105cej na P\u00f3\u0142wyspie Chalcydyckim. Stagira zosta\u0142a za\u0142o\u017cona przez osadnik\u00f3w z Andros i Chalkis, m\u00f3wi\u0105cych r\u00f3\u017cnymi dialektami jo\u0144skimi. Na pocz\u0105tku IV wieku miasto i okolice zamieszkiwa\u0142a jeszcze w zwartych skupiskach ludno\u015b\u0107 przedgrecka, g\u0142\u00f3wnie tracka. W historiografii podejmowano pr\u00f3by wykazania, \u017ce Arystoteles pochodzi\u0142 ze zhellenizowanej rodziny niegreckiej. T\u0142umaczy\u0142oby to pewne cechy jego charakteru oraz niekt\u00f3re pogl\u0105dy i decyzje polityczne. Tezy tej nie","start_idx":365,"end_idx":470}
{"id":"mrc_1726","question":"z kim przyja\u017ani\u0142 si\u0119 gandalf?","answer":"Gandalf spotka\u0142 Aragorna, co da\u0142o pocz\u0105tek ich przyja\u017ani.","context":"Mrocznej Puszczy. Nie ujawni\u0142 im, \u017ce musia\u0142 w tym czasie walczy\u0107 wraz z Bia\u0142\u0105 Rad\u0105 z Sauronem w Dol Guldur. Gandalf powr\u00f3ci\u0142 w momencie, kiedy krasnoludy mia\u0142y rozpocz\u0105\u0107 walk\u0119 z elfami i lud\u017ami o skarb Smauga, akurat aby jej zapobiec. Po Bitwie Pi\u0119ciu Armii wr\u00f3ci\u0142 z Bilbem do Shire. === Przed Wojn\u0105 o Pier\u015bcie\u0144 === W roku 2956 TE Gandalf spotka\u0142 Aragorna, co da\u0142o pocz\u0105tek ich przyja\u017ani. Na po\u017cegnalnym przyj\u0119ciu Bilba, w jego 111 urodziny (w roku 3001 TE), pom\u00f3g\u0142 mu opu\u015bci\u0107 Shire i zostawi\u0107, zdobyty pod G\u00f3rami Mglistymi, pier\u015bcie\u0144 Frodowi. Jednak zachowanie hobbita zaniepokoi\u0142o Gandalfa (nazwanie pier\u015bcienia \u201emoim skarbem\u201c tak, jak wcze\u015bniej Gollum i Isildur), dlatego z pomoc\u0105 Stra\u017cnik\u00f3w P\u00f3\u0142nocy, rozpocz\u0105\u0142 ochron\u0119 Shire oraz Froda, kt\u00f3rego od 3004 do","start_idx":331,"end_idx":388}
{"id":"mrc_1727","question":"co oznacza\u0142o s\u0142owo senior w \u015bredniowieczu?","answer":"w \u015bredniowiecznym feudalizmie europejskim okre\u015blano tak osob\u0119, kt\u00f3ra wesz\u0142a w osobisty stosunek zwierzchni z wasalem.","context":"Senior \u2013 w \u015bredniowiecznym feudalizmie europejskim okre\u015blano tak osob\u0119, kt\u00f3ra wesz\u0142a w osobisty stosunek zwierzchni z wasalem. We wczesnym \u015bredniowieczu by\u0142a to osoba wolna, kt\u00f3rej wasal odda\u0142 si\u0119 pod do\u017cywotni\u0105 opiek\u0119 i s\u0142u\u017cb\u0119 w akcie komendacji w zamian za dzier\u017cawienie beneficjum. P\u00f3\u017aniej, w czasach ustroju lennego, seniorem stawa\u0142o si\u0119 poprzez zawarcie kontraktu lennego, w kt\u00f3rym wyst\u0105pi\u0142o si\u0119 jako strona zwierzchnia. We Francji system wasalstwa-senioratu by\u0142 tak popularny, \u017ce w kapitularzu z Meerssen z 847 roku wprowadzono przymus wybrania sobie seniora obejmuj\u0105cy wszystkich wolnych, a wszyscy seniorzy mieli sta\u0107 si\u0119 wasalami monarchy. Mo\u017cliwo\u015b\u0107 zmiany seniora ograniczona by\u0142a do \u015bci\u015ble okre\u015blonych przyczyn zawinionych przez seniora (na\u0142o\u017cenie na wasala bezzasadnych obowi\u0105zk\u00f3w, nastawanie na jego \u017cycie, uwodzenie jego \u017cony b\u0105d\u017a bezpodstawana odmowa jego ochrony),","start_idx":9,"end_idx":126}
{"id":"mrc_1728","question":"kiedy powsta\u0142y tablety?","answer":"Urz\u0105dzenia kt\u00f3re wed\u0142ug dzisiejszej definicji mo\u017cna by nazwa\u0107 tabletami zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 dopiero w latach 60. XX wieku.","context":"H.E. Goldberga i powsta\u0142 on dopiero w 1915 roku. Urz\u0105dzenia kt\u00f3re wed\u0142ug dzisiejszej definicji mo\u017cna by nazwa\u0107 tabletami zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 dopiero w latach 60. XX wieku. Wielk\u0105 popularno\u015b\u0107 tablety zdoby\u0142y po wprowadzeniu w 2010 roku przez Apple iPada. === Kalendarium === ==== XIX wiek ==== 1888 rok * W USA zosta\u0142o opatentowane przez Elish\u0119 Graya elektryczne urz\u0105dzenie do przechwytywania za pomoc\u0105 rysika pisma odr\u0119cznego oraz przekazywania go na odleg\u0142o\u015b\u0107 za pomoc\u0105 impulsu elektromagnetycznego zwane teleautografem. ==== XX wiek ==== 1914 * H.E. Goldberg opatentowa\u0142 urz\u0105dzenie rozpoznaj\u0105ce odr\u0119czne pismo wprowadzane za pomoc\u0105 rysika zwane \u201eController\u201d. 1942 * Opatentowano ekran dotykowy za pomoc\u0105 kt\u00f3rego mo\u017cna by\u0142o wprowadza\u0107 r\u0119cznie pisane dane. Tzw. Teleutograph System. 1945 * Vannevar Bush opisa\u0142 Memex \u2013 urz\u0105dzenie","start_idx":49,"end_idx":172}
{"id":"mrc_1729","question":"gdzie odbywa\u0142y si\u0119 walki gladiator\u00f3w?","answer":"na arenie, na przyk\u0142ad w staro\u017cytnym Rzymie.","context":"Gladiator (\u0142ac. \"gladiator\", l.mn. \"gladiatores\", od \"gladius\" \u2013 miecz) \u2013 najcz\u0119\u015bciej niewolnik tocz\u0105cy walk\u0119 na arenie, na przyk\u0142ad w staro\u017cytnym Rzymie. Zwyczaj walk gladiator\u00f3w Rzymianie przej\u0119li od Etrusk\u00f3w i Samnit\u00f3w. Wywodzi\u0142 si\u0119 on z rytualnych ofiar z ludzi, sk\u0142adanych podczas uroczysto\u015bci pogrzebowych. Herodot wskazywa\u0142 na Scyt\u00f3w jako prekursor\u00f3w tych krwawych rytua\u0142\u00f3w. W Etrurii opr\u00f3cz walk mi\u0119dzy wojownikami popularne by\u0142y walki gladiator\u00f3w ze zwierz\u0119tami i walki zwierz\u0105t (zob. te\u017c walka byk\u00f3w, walki kogut\u00f3w). W Rzymie pierwsze walki gladiator\u00f3w (\"munus\") odby\u0142y si\u0119 w III wieku p.n.e., w okresie wojen punickich. W 105 p.n.e. odby\u0142y si\u0119 pierwsze zawody gladiatorskie, zorganizowane z urz\u0119du przez konsul\u00f3w. Gladiatorzy zazwyczaj wywodzili si\u0119 z je\u0144c\u00f3w wojennych, g\u0142\u00f3wnie z Trak\u00f3w, Gal\u00f3w i German\u00f3w, ale do szk\u00f3\u0142 trafiali r\u00f3wnie\u017c przest\u0119pcy","start_idx":110,"end_idx":154}
{"id":"mrc_1730","question":"jakie czynno\u015bci wykonuje \u017co\u0142nierz podczas pe\u0142nienia s\u0142u\u017cby wartowniczej?","answer":"ochronie wyznaczonych obiekt\u00f3w, rejon\u00f3w lub os\u00f3b.","context":"Warta \u2013 uzbrojony pododdzia\u0142, wyznaczony rozkazem dziennym, do pe\u0142nienia s\u0142u\u017cby wartowniczej, polegaj\u0105cej na ochronie wyznaczonych obiekt\u00f3w, rejon\u00f3w lub os\u00f3b. Warta sk\u0142ada si\u0119 z dow\u00f3dcy, jego pomocnika, rozprowadzaj\u0105cych i wartownik\u00f3w. Wed\u0142ug uregulowa\u0144 przyj\u0119tych w Wojsku Polskim s\u0142u\u017cb\u0119 wartownicz\u0105 mog\u0105 pe\u0142ni\u0107 \u017co\u0142nierze, kt\u00f3rzy z\u0142o\u017cyli przysi\u0119g\u0119 wojskow\u0105, zdali egzamin z prawa u\u017cycia broni oraz przeszli badania lekarskie i instrukta\u017c. ==Bibliografia == * Kategoria:S\u0142u\u017cba wojskowa w Polsce","start_idx":109,"end_idx":158}
{"id":"mrc_1731","question":"w jakim klimacie jest sawanna?","answer":"formacja trawiasta strefy mi\u0119dzyzwrotnikowej o klimacie gor\u0105cym, z wyra\u017anie zaznaczon\u0105 por\u0105 such\u0105 oraz por\u0105 deszczow\u0105.","context":"Sawanna \u2013 formacja trawiasta strefy mi\u0119dzyzwrotnikowej o klimacie gor\u0105cym, z wyra\u017anie zaznaczon\u0105 por\u0105 such\u0105 oraz por\u0105 deszczow\u0105. W szacie ro\u015blinnej dominuj\u0105 k\u0119py sucholubnych traw (np. afryka\u0144ska trawa s\u0142oniowa dochodz\u0105ca do 3 m wysoko\u015bci). Na niekt\u00f3rych sawannach rosn\u0105 nieliczne drzewa, np. akacje, baobaby, palmy, kt\u00f3re zwykle zrzucaj\u0105 li\u015bcie w porze suchej. Wi\u0119ksze skupiska drzew wyst\u0119puj\u0105 tylko nad ciekami wodnymi, tworz\u0105c tzw. lasy galeriowe. W krajobrazie nie ma wyra\u017anej granicy mi\u0119dzy wilgotnym lasem r\u00f3wnikowym, a trawiast\u0105 sawann\u0105. W strefie przej\u015bciowej w miar\u0119 posuwania si\u0119 w stron\u0119 sawanny las staje si\u0119 coraz rzadszy, a drzewa coraz ni\u017csze. Sawanny wyst\u0119puj\u0105 na znacznych obszarach Afryki, pokrywaj\u0105 ponad 1/3 powierzchni Afryki, i Ameryki Po\u0142udniowej na p\u00f3\u0142noc i po\u0142udnie od strefy las\u00f3w r\u00f3wnikowych, a tak\u017ce w Indiach,","start_idx":10,"end_idx":128}
{"id":"mrc_1732","question":"jaki charakter mia\u0142y walki w powstaniu styczniowym?","answer":"Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej","context":"mi\u0119dzynarodowej opinii publicznej. Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej, w kt\u00f3rej stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddzia\u0142y powstania styczniowego przewin\u0119\u0142o si\u0119 oko\u0142o 200 tys. os\u00f3b, zar\u00f3wno z rodzin szlacheckich, jak te\u017c w mniejszym stopniu z ch\u0142opstwa i mieszcza\u0144stwa. W niekt\u00f3rych rejonach ziem zabranych, np. na \u017bmudzi i rozrzuconych o\u015brodkach na Bia\u0142orusi i w Inflantach Polskich zryw przybra\u0142 charakter masowy. Mimo pocz\u0105tkowych sukces\u00f3w zako\u0144czy\u0142o si\u0119 przegran\u0105 powsta\u0144c\u00f3w, z kt\u00f3rych ok. 10-20 tysi\u0119cy poleg\u0142o w walkach, blisko 1 tys. stracono, ok. 38 tys. skazano na katorg\u0119 lub zes\u0142anie na Syberi\u0119, a ok. 10 tys. wyemigrowa\u0142o. Wojska rosyjskie pacyfikowa\u0142y powstanie z du\u017c\u0105 determinacj\u0105 i okrucie\u0144stwem. Miejscowo\u015bci, kt\u00f3re udzieli\u0142y schronienia powsta\u0144com, by\u0142y palone, zdarza\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c przypadki rzezi ludno\u015bci cywilnej. Niszczono dobra kultury, np.","start_idx":35,"end_idx":70}
{"id":"mrc_1733","question":"z jakich kolor\u00f3w powstaje fioletowy?","answer":"na monitorze fiolet powstaje, kiedy obok siebie dwa punkty luminoforu \u015bwiec\u0105 na czerwono i niebiesko.","context":"Barwa fioletowa (fiolet) \u2013 \u015bwiat\u0142o o d\u0142ugo\u015bci od 380 do 450 nm. Kolor fioletowy mo\u017cna uzyska\u0107 na kilka sposob\u00f3w: * jako monochromatyczny \u2013 emituj\u0105c \u015bwiat\u0142o o d\u0142ugo\u015bci 380 do 450 nm. * poprzez dodawanie barw \u2013 np. na monitorze fiolet powstaje, kiedy obok siebie dwa punkty luminoforu \u015bwiec\u0105 na czerwono i niebiesko. * poprzez odejmowanie barw \u2013 np. nak\u0142adaj\u0105c na bia\u0142\u0105 p\u0142aszczyzn\u0119 p\u00f3\u0142prze\u017aroczysty filtr (farb\u0119) w kolorze \u017c\u00f3\u0142tym i drugi w kolorze zielono-niebieskim. == Historia i symbolika == Fioletowy od zawsze kojarzy\u0142 si\u0119 z w\u0142adz\u0105, uduchowieniem i szlachetno\u015bci\u0105. Podobna do fioletu purpura by\u0142a bardzo cennym barwnikiem naturalnym, uzyskiwanym z niekt\u00f3rych gatunk\u00f3w \u015blimak\u00f3w, u\u017cywano jej w staro\u017cytno\u015bci, a p\u00f3\u017aniej w \u015bredniowieczu, do farbowania p\u0142aszczy os\u00f3b piastuj\u0105cych wysokie stanowiska. W religii purpura","start_idx":213,"end_idx":314}
{"id":"mrc_1734","question":"kiedy zacz\u0119\u0142y si\u0119 objawienia w medjugorie?","answer":"Objawienia maryjne z Medziugoria \u2013 seria domniemanych objawie\u0144 maryjnych, kt\u00f3re mia\u0142y rozpocz\u0105\u0107 si\u0119 w Medziugoriu w czerwcu 1981","context":"Objawienia maryjne z Medziugoria \u2013 seria domniemanych objawie\u0144 maryjnych, kt\u00f3re mia\u0142y rozpocz\u0105\u0107 si\u0119 w Medziugoriu w czerwcu 1981 i zgodnie z relacj\u0105 sze\u015bciu os\u00f3b widz\u0105cych objawienia maj\u0105 trwa\u0107 do dzi\u015b. Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki bada prawdziwo\u015b\u0107 tych objawie\u0144. Do tej pory ich nie odrzuci\u0142 ani nie potwierdzi\u0142. == Historia objawie\u0144 == === Pierwsze dni objawie\u0144 === Pierwsze objawienie dzieciom mia\u0142o mie\u0107 miejsce w godzinach wieczornych 24 czerwca 1981 we wsi Bijakovi\u0107i, na wzg\u00f3rzu Crnica nale\u017c\u0105cym do parafii Medziugorie, w cz\u0119\u015bci tego wzg\u00f3rza zwanej Podbrdo. Nast\u0119pnego dnia dzieci wr\u00f3ci\u0142y na to samo miejsce, dwoje z nich nie przysz\u0142o, a w zamian za nich przysz\u0142o dwoje innych. Tego dnia, tj. 25 czerwca 1981, ukszta\u0142towa\u0142a si\u0119 sz\u00f3stka tzw. \"widz\u0105cych\". Nast\u0119pnego dnia (26 czerwca) ukazuj\u0105ca si\u0119","start_idx":0,"end_idx":128}
{"id":"mrc_1735","question":"kto ma przeciwstawny kciuk?","answer":"u naczelnych pierwszy palec r\u0119ki","context":"Kciuk (\u0142ac. \"pollex\") \u2013 u naczelnych pierwszy palec r\u0119ki przeciwstawny czterem pozosta\u0142ym. Od pozosta\u0142ych palc\u00f3w r\u00f3\u017cni si\u0119 tak\u017ce tym, \u017ce sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch, a nie trzech paliczk\u00f3w \u2013 w tym podobny jest do palucha stopy. Kciuk zapewnia chwytno\u015b\u0107 d\u0142oni. == Etymologia == Pierwotnie w j\u0119zyku polskim kciuk nazywany by\u0142 palcem \u2013 st\u0105d zgrubienie \"paluch\" i powiedzenie: \"Sam jak palec\". Za\u015b pozosta\u0142e palce okre\u015blane by\u0142y form\u0105 pochodn\u0105 o pras\u0142owia\u0144skiego \"*p\u044crst\u044a\" (por. , czy ) \u2013 st\u0105d s\u0142owa naparstek i pier\u015bcie\u0144. Zmiana nazwy nast\u0105pi\u0142a pod wp\u0142ywem religii chrze\u015bcija\u0144skiej. Paluch jest bowiem palcem u\u017cywanym w trakcie obrz\u0119du chrztu do kre\u015blenia znaku krzy\u017ca na czole, st\u0105d powsta\u0142y dawne formy \"krzciuk\" skr\u00f3cone do wsp\u00f3\u0142czesnej \"kciuk\".","start_idx":24,"end_idx":56}
{"id":"mrc_1736","question":"kto sformu\u0142owa\u0142 prawo powszechnego ci\u0105\u017cenia?","answer":"Isaaca Newtona","context":"Prawo powszechnego ci\u0105\u017cenia, zwane tak\u017ce prawem powszechnego ci\u0105\u017cenia Newtona \u2013 prawo g\u0142osz\u0105ce, \u017ce ka\u017cdy obiekt we wszech\u015bwiecie przyci\u0105ga ka\u017cdy inny obiekt z si\u0142\u0105, kt\u00f3ra jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odleg\u0142o\u015bci mi\u0119dzy ich \u015brodkami. Jest to og\u00f3lne prawo fizyczne, bazuj\u0105ce na empirycznych obserwacjach Newtona, kt\u00f3re nazwa\u0142 on indukcj\u0105 (wp\u0142ywem). Wchodzi ono w sk\u0142ad podstaw mechaniki klasycznej i zosta\u0142o sformu\u0142owane w pracy Isaaca Newtona pt. \"Philosophiae naturalis principia mathematica\", opublikowanej po raz pierwszy 5 lipca 1687 r. W j\u0119zyku wsp\u00f3\u0142czesnym prawo to brzmi nast\u0119puj\u0105co: Matematycznie zwi\u0105zek ten wyra\u017ca si\u0119 wzorem: : \\boldsymbol F = G \\frac{m_1 m_2}{r^2} \\boldsymbol e, gdzie: : G \u2013 sta\u0142a grawitacji, : m_1 \u2013 masa pierwszego cia\u0142a, : m_2 \u2013 masa","start_idx":483,"end_idx":497}
{"id":"mrc_1737","question":"w jakim zbiorniku wodnym znajduje si\u0119 wielka rafa koralowa podaj jego pe\u0142n\u0105 nazw\u0119?","answer":"Morzu Koralowym","context":"Wielka Rafa Koralowa (ang. \"Great Barrier Reef\") \u2013 najwi\u0119ksza na \u015bwiecie rafa koralowa, po\u0142o\u017cona wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocno-wschodnich wybrze\u017cy Australii, na Morzu Koralowym. Najwi\u0119ksza na Ziemi pojedyncza struktura wytworzona przez organizmy \u017cywe, widoczna z kosmosu jako bia\u0142a smuga na tle b\u0142\u0119kitnego oceanu. Rafa znana by\u0142a Aborygenom, a przez Europejczyk\u00f3w zosta\u0142a odkryta 11 czerwca 1770 roku, kiedy brytyjski \u017ceglarz James Cook (1728\u20131779) na okr\u0119cie \u201eEndeavour\u201d przyp\u0142yn\u0105\u0142 do Australii podczas swojej pierwszej wyprawy na po\u0142udnie w latach 1768\u20131771. W 1975 roku utworzono park morski \u2013 Park Morski Wielkiej Rafy Koralowej (). W 1981 roku Wielka Rafa Koralowa zosta\u0142a wpisana na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO. == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie === Wielka Rafa Koralowa le\u017cy wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocno-wschodnich wybrze\u017cy Australii na terenie stanu Queensland. Rozci\u0105ga si\u0119","start_idx":147,"end_idx":162}
{"id":"mrc_1738","question":"ilu polak\u00f3w mieszka w rosji?","answer":"oko\u0142o 73 tys. Polak\u00f3w","context":"Polacy w Rosji \u2013 jedna z mniejszo\u015bci narodowych, zamieszkuj\u0105cych Federacj\u0119 Rosyjsk\u0105. Rosj\u0119 zamieszkuje oko\u0142o 73 tys. Polak\u00f3w, z czego 47 tys. to osoby polskoj\u0119zyczne. Setki tysi\u0119cy kolejnych mieszka\u0144c\u00f3w Rosji posiada polskie korzenie. W Rosji dzia\u0142a szereg organizacji polonijnych, do najznaczniejszych nale\u017cy Federalna Polska Autonomia Narodowo-Kulturalna \u201eKongres Polak\u00f3w w Rosji\u201d, wydawane s\u0105 tak\u017ce czasopisma polonijne, publikowane polskie ksi\u0105\u017cki i prowadzone polskoj\u0119zyczne strony internetowe. W Rosji dzia\u0142aj\u0105 tzw. polskie domy, polskie ko\u015bcio\u0142y i odbywaj\u0105 si\u0119 polskoj\u0119zyczne nabo\u017ce\u0144stwa. Historia Polak\u00f3w na ziemiach rosyjskich si\u0119ga pocz\u0105tk\u00f3w pa\u0144stwowo\u015bci rosyjskiej. Wielu wybitnych przedstawicieli kultury rosyjskiej, jak i najwy\u017cszych w\u0142adz by\u0142o polskiej narodowo\u015bci i odegra\u0142o znacz\u0105c\u0105 rol\u0119 w historii pa\u0144stwa rosyjskiego. Cz\u0119\u015b\u0107 Polak\u00f3w to tak\u017ce potomkowie carskich lub radzieckich zes\u0142a\u0144c\u00f3w z XIX i pierwszej po\u0142owy XX wieku.","start_idx":103,"end_idx":124}
{"id":"mrc_1739","question":"kto by\u0142 najwy\u017cszym prze\u0142o\u017conym lewit\u00f3w?","answer":"Arcykap\u0142an (hebr. \u05db\u05d4\u05df \u05d2\u05d3\u05d5\u05dc \"Kohen ha-Gadol\")","context":"Arcykap\u0142an (hebr. \u05db\u05d4\u05df \u05d2\u05d3\u05d5\u05dc \"Kohen ha-Gadol\") \u2013 najwy\u017cszy dostojnik religijny w staro\u017cytnym Izraelu od wyj\u015bcia z Egiptu do 70 n.e. == Urz\u0105d arcykap\u0142ana == Arcykap\u0142an (gr. \"archiereus\"), zwany te\u017c najwy\u017cszym kap\u0142anem (hebr. \"kohen ha-gadol\" \u2013 \u201ekap\u0142an wielki\u201d), g\u0142\u00f3wnym kap\u0142anem (hebr. \"kohen ha-rosz\" \u2013 \u201ekap\u0142an-g\u0142owa\u201d) i namaszczonym kap\u0142anem (hebr. \"kohen ha- mashiach \" \u2013 \u201ekap\u0142an-mesjasz\u201d) \u0142\u0105czy\u0142 w sobie funkcje najwy\u017cszego po\u015brednika mi\u0119dzy Bogiem, a Izraelem, zwierzchnika Przybytku Moj\u017ceszowego, a potem \u015awi\u0105tyni Jerozolimskiej, prze\u0142o\u017conego kap\u0142an\u00f3w i lewit\u00f3w oraz naczelnika (patriarchy) rodu Aaronit\u00f3w. Arcykap\u0142an Boga Jahwe by\u0142 osob\u0105 szczeg\u00f3lnie u\u015bwi\u0119con\u0105 i posiada\u0142 pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy kap\u0142a\u0144skiej. Tylko on i tylko raz do roku (w \u015bwi\u0119to Jom Kipur) m\u00f3g\u0142 wej\u015b\u0107 do Miejsca Naj\u015bwi\u0119tszego \u015awi\u0105tyni, aby dokona\u0107 przed Bogiem przeb\u0142agania za grzechy ca\u0142ego narodu. Obowi\u0105zywa\u0142y go","start_idx":0,"end_idx":44}
{"id":"mrc_1740","question":"jakie nagrody dosta\u0142a malala yousafzai?","answer":"Pokojowej Nagrody Nobla (2014).","context":"Malala Yousafzai (paszto \u0645\u0644\u0627\u0644\u0647 \u06cc\u0648\u0633\u0641\u0632\u06cd, \"Mal\u0101lah Y\u016bsufzay\"; urdu \u0645\u0644\u0627\u0644\u06c1 \u06cc\u0648\u0633\u0641 \u0632\u0626\u06cc, \"Mal\u0101lah Y\u016bsufzay\"; ur. 12 lipca 1997 w Mingorze) \u2013 pakista\u0144ska dzia\u0142aczka na rzecz praw kobiet, zw\u0142aszcza na rzecz ich prawa do nauki, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla (2014). == \u017byciorys == Malala urodzi\u0142a si\u0119 12 lipca 1997 roku, w prowincji Swat (znanej te\u017c jako Szwajcaria Wschodu) w rodzinie ni\u017cszej klasy \u015bredniej. Jest c\u00f3rk\u0105 Ziauddina Yousafzaia i Tor Pekai Yousafzai. Jej ojciec jest poet\u0105, nauczycielem i za\u0142o\u017cycielem sieci prywatnych szk\u00f3\u0142. Poniewa\u017c rodzina nie mia\u0142a do\u015b\u0107 pieni\u0119dzy na por\u00f3d w szpitalu, dlatego Yousafzai urodzi\u0142a si\u0119 w domu z pomoc\u0105 s\u0105siad\u00f3w. Otrzyma\u0142a imi\u0119 Malala (co oznacza \u201epogr\u0105\u017cony w smutku\u201d) po Malalai z Maiwand, poetce z plemienia Pasztun\u00f3w, wojowniczce z po\u0142udniowego Afganistanu. Jej nazwisko,","start_idx":226,"end_idx":257}
{"id":"mrc_1741","question":"kto zosta\u0142 w tr\u00f3jce?","answer":"Leszek Adamczyk, Piotr Baron, Wojciech Cejrowski, Arkadiusz Ekiert, Grzegorz Hoffmann, Pawe\u0142 Januszewski","context":"zosta\u0142 Micha\u0142 Narkiewicz-Jodko. Tym samym z rozg\u0142o\u015bni odeszli (niekt\u00f3rzy ponownie) mi\u0119dzy innymi Jan Ka\u0142ucki, Tomasz Michniewicz, Marcin Cicho\u0144ski, Beata Pawlikowska, Piotr Stelmach i Gabriela Darmetko. Do Tr\u00f3jki testowo do\u0142\u0105czyli Witold Lazar i Karol Gnat. Z rozg\u0142o\u015bni\u0105 stopniowo \u017cegnali si\u0119 kolejni wsp\u00f3\u0142pracownicy \u2013 mi\u0119dzy innymi, w pa\u017adzierniku o swoim odej\u015bciu z Tr\u00f3jki poinformowa\u0142 Kuba Strzyczkowski, w listopadzie Tomasz Gorazdowski, a w styczniu 2021 roku Janusz Deblessem. Odeszli r\u00f3wnie\u017c Krystian Hanke i Ernest Zozu\u0144, a tak\u017ce Piotr Metz, kontynuuj\u0105cy jednak wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z innymi rozg\u0142o\u015bniami Polskiego Radia. ==== Po zmianie dyrektora ==== Po bardzo intensywnych zmianach kadrowych w stacji pozosta\u0142o kilkunastu dziennikarzy, kt\u00f3rzy pracowali w niej przed 2020 rokiem, mi\u0119dzy innymi Leszek Adamczyk, Piotr Baron, Wojciech Cejrowski, Arkadiusz Ekiert, Grzegorz Hoffmann, Pawe\u0142 Januszewski,","start_idx":794,"end_idx":898}
{"id":"mrc_1742","question":"kto przewodzi\u0142 obrz\u0119dowi dziad\u00f3w?","answer":"Gu\u015blarz (Ko\u017alarz, Huslar)","context":"na cmentarzu. Obrz\u0119dowi przewodniczy Gu\u015blarz (Ko\u017alarz, Huslar), wyg\u0142aszaj\u0105cy rytualne formu\u0142y i przywo\u0142uj\u0105cy dusze zmar\u0142ych przebywaj\u0105ce w czy\u015b\u0107cu. Maj\u0105 one powiedzie\u0107, czego potrzeba im do osi\u0105gni\u0119cia zbawienia i posili\u0107 si\u0119 przeniesionymi dla nich potrawami. Badania etnologiczne oraz literaturoznawcze wskazuj\u0105 jednoznacznie, \u017ce w utworze Mickiewicza mamy do czynienia ze stylizacj\u0105. Autor zaczerpn\u0105\u0142 z folkloru bia\u0142oruskiego liczne elementy, podda\u0142 je artystycznej obr\u00f3bce i stworzy\u0142 oryginalny obraz. W rzeczywisto\u015bci obrz\u0119dy dziad\u00f3w odbywa\u0142y si\u0119 za czas\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich albo w domach, albo na cmentarzach przy grobach przodk\u00f3w lub te\u017c w miejscach zwi\u0105zanych archetypowo (a cz\u0119sto r\u00f3wnie\u017c i lokalizacyjnie) z dawnymi o\u015brodkami kultu \u2013 na wzg\u00f3rzach, wzniesieniach, pod \u015bwi\u0119tymi drzewami, w miejscach uwa\u017canych za \u015bwi\u0119te (czasem rzeczywi\u015bcie przy kaplicach, kt\u00f3re cz\u0119sto by\u0142y budowane na dawnych miejscach kultu","start_idx":37,"end_idx":62}
{"id":"mrc_1743","question":"jakie tytu\u0142y nosili w\u0142adcy polski?","answer":"tytu\u0142 kr\u00f3la.","context":"kr\u00f3la Czech i Polski. Od 1320 do 1795 roku wszyscy polscy w\u0142adcy nosili tytu\u0142 kr\u00f3la. Ich ma\u0142\u017conkom przys\u0142ugiwa\u0142 tytu\u0142 kr\u00f3lowych, u\u017cywa\u0142y go czasami jeszcze mi\u0119dzy \u015blubem a koronacj\u0105, a czasami nawet mimo braku tej ostatniej. Z \u017con polskich kr\u00f3l\u00f3w po 1320 roku koronacji nie dost\u0105pi\u0142y Helena, \u017cona Aleksandra Jagiello\u0144czyka, i Krystyna Eberhardyna, \u017cona Augusta II Mocnego. Od 1815 do 1831 roku, czyli do detronizacji kr\u00f3la Miko\u0142aja I Romanowa, kr\u00f3lowymi polskimi by\u0142y rosyjskie caryce, po tym okresie tytu\u0142 kr\u00f3lowej zosta\u0142 w\u0142\u0105czony w sk\u0142ad tytu\u0142\u00f3w carskich i by\u0142 w u\u017cyciu do 1917 roku. \"Kursyw\u0105 oznaczono kr\u00f3lowe niekoronowane lub kt\u00f3rych koronacja jest niepewna.\" \"Wyt\u0142uszczeniem oznaczono kr\u00f3lowe, kt\u00f3rym przys\u0142ugiwa\u0142 tak\u017ce tytu\u0142 kr\u00f3la.\" == Dynastia piastowska == == Dynastia andegawe\u0144ska == == Dynastia jagiello\u0144ska ==","start_idx":72,"end_idx":84}
{"id":"mrc_1744","question":"kiedy zosta\u0142o wydane quo vadis?","answer":"premiera odby\u0142a si\u0119 w Krakowie, w 1896 roku.","context":"Quo vadis: Powie\u015b\u0107 z czas\u00f3w Nerona \u2013 powie\u015b\u0107 historyczna Henryka Sienkiewicza. Publikowana najpierw w odcinkach w warszawskiej \u201eGazecie Polskiej\u201d (lata 1895\u20131896) i \u2013 z minimalnym op\u00f3\u017anieniem w stosunku do \u201eGazety\u201d \u2013 tak\u017ce w krakowskim dzienniku \u201eCzas\u201d i \u201eDzienniku Pozna\u0144skim\u201d. Wkr\u00f3tce powie\u015b\u0107 zosta\u0142a wydana w formie druku zwartego, jej premiera odby\u0142a si\u0119 w Krakowie, w 1896 roku. Powie\u015b\u0107 odnios\u0142a \u015bwiatowy sukces i zosta\u0142a przet\u0142umaczona na ponad pi\u0119\u0107dziesi\u0105t j\u0119zyk\u00f3w. Pe\u0142ny tekst powie\u015bci \"Quo vadis\" znajduje si\u0119 w r\u0119kopisie Biblioteki Narodowej, a we wroc\u0142awskim Ossolineum znajduje si\u0119 39 lu\u017anych kart pierwszego szkicu powie\u015bci. R\u0119kopis BN zosta\u0142 zakupiony od spadkobierc\u00f3w Leopolda Kronenberga. Karty znajduj\u0105ce si\u0119 w zbiorach Ossolineum pochodz\u0105 ze zbior\u00f3w rodziny pisarza z Obl\u0119gorka. Henryk Sienkiewicz dosta\u0142 Literack\u0105 Nagrod\u0119 Nobla za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci.","start_idx":339,"end_idx":383}
{"id":"mrc_1745","question":"jak nazywa si\u0119 prezes pzpn?","answer":"Cezary Kulesza","context":"* Walne Zgromadzenie Delegat\u00f3w ; Obsada personalna Zarz\u0105du PZPN * Cezary Kulesza \u2013 prezes * Henryk Kula \u2013 \"wiceprezes ds. organizacyjno-finansowych\" * Maciej Mate\u0144ko \u2013 \"wiceprezes ds. szkoleniowych\" * Mieczys\u0142aw Golba \u2013 \"wiceprezes ds. zagranicznych\" * Wojciech Cygan \u2013 \"wiceprezes ds. pi\u0142karstwa profesjonalnego\" * Adam Ka\u017amierczak \u2013 \"wiceprezes ds. pi\u0142karstwa amatorskiego\" * Zbigniew Bartnik \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Tomasz Garbowski \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Karol Klimczak \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * S\u0142awomir Kopczewski \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Tomasz Lisi\u0144ski \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Marcin Janicki \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Eugeniusz Nowak \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Rados\u0142aw Michalski \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * S\u0142awomir Pietrzyk \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Robert Skowron \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Jakub Tabisz \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Pawe\u0142 Wojtala","start_idx":66,"end_idx":80}
{"id":"mrc_1746","question":"ile medali olimpijskich zdoby\u0142a justyna kowalczyk?","answer":"Dzi\u0119ki zdobyciu w sumie 5 medali olimpijskich, jest najwybitniejszym","context":"Justyna Maria Kowalczyk-Tekieli (ur. 19 stycznia 1983 w Limanowej) \u2013 polska biegaczka narciarska, mistrzyni i multimedalistka olimpijska, mistrzyni i multimedalistka mistrzostw \u015bwiata, czterokrotna zdobywczyni Pucharu \u015awiata w biegach narciarskich. W latach 2018\u20132021 asystentka trenera g\u0142\u00f3wnego Narodowej Kadry Kobiet w biegach narciarskich. Od 26 marca 2021 roku do 12 pa\u017adziernika 2022 roku by\u0142a dyrektorem sportowym Polskiego Zwi\u0105zku Biathlonu. Jedna z dw\u00f3ch biegaczek narciarskich w historii tej dyscypliny (obok Finki Marjo Matikainen), kt\u00f3re zdobywa\u0142y Puchar \u015awiata trzy razy z rz\u0119du. Jako jedyna w historii zdoby\u0142a 4 Puchary \u015awiata w ci\u0105gu pi\u0119ciu lat. Jedyna zawodniczka, kt\u00f3ra 4 razy z rz\u0119du zwyci\u0119\u017cy\u0142a w presti\u017cowym cyklu Tour de Ski. Zwyci\u0119\u017cczyni 91. Biegu Waz\u00f3w (2015). Dzi\u0119ki zdobyciu w sumie 5 medali olimpijskich, jest najwybitniejszym (pod wzgl\u0119dem","start_idx":782,"end_idx":850}
{"id":"mrc_1747","question":"kiedy powsta\u0142a polska partia socjalistyczna?","answer":"listopadzie 1892","context":"Polska Partia Socjalistyczna (PPS) \u2013 polska partia polityczna o charakterze niepodleg\u0142o\u015bciowym, socjalistycznym i pracowniczym (klasyfikowana w grupie partii lewicowych), za\u0142o\u017cona w listopadzie 1892 podczas tzw. zjazdu paryskiego jako Zwi\u0105zek Zagraniczny Socjalist\u00f3w Polskich. Jedna z najwa\u017cniejszych w Polsce si\u0142 politycznych do 1948. Przez niemal ca\u0142y okres Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (po wsp\u00f3\u0142tworzeniu przez krajow\u0105 organizacj\u0119 PZPR) dzia\u0142a\u0142a jako samodzielna partia na emigracji. W latach schy\u0142kowych PRL powsta\u0142o w Polsce kilka partii o nazwie \u201ePolska Partia Socjalistyczna\u201d pretenduj\u0105cych do kontynuacji tradycji przedwojennej, m.in. PPS Piotra Ikonowicza za\u0142o\u017cona w 1987 i utworzona w latach 1988\u20131989 PPS Jana J\u00f3zefa Lipskiego. Na XXV Kongresie PPS w dniach 27\u201329 pa\u017adziernika 1990 wszystkie partie odwo\u0142uj\u0105ce si\u0119 do tradycji PPS w kraju po\u0142\u0105czy\u0142y si\u0119 ze strukturami PPS na emigracji,","start_idx":182,"end_idx":198}
{"id":"mrc_1748","question":"jakiego odkrycia dokona\u0142a anna wierzbicka przebywaj\u0105c w australii?","answer":"za \"stworzenie teorii naturalnego metaj\u0119zyka semantycznego oraz odkrycie zbioru znacze\u0144 elementarnych wsp\u00f3lnych dla wszystkich j\u0119zyk\u00f3w\".","context":"W 1972 razem wyjechali do Australii. Od 1973 roku pracuje w Australian National University. Jest cz\u0142onkiem Australian Academy of Humanities, Australian Academy of Social Science, Rosyjskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiej\u0119tno\u015bci. == Nagrody i odznaczenia == * nagroda Humboldta dla Zagranicznych Badaczy w dziedzinie humanistyki (1995) * doktorat honoris causa \u2013 Uniwersytet Marii Curie-Sk\u0142odowskiej (2004) * doktorat honoris causa \u2013 Uniwersytet Warszawski (2006) * Mi\u0119dzynarodowa Nagroda Dobruszyna za rok 2010 * Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie nauk humanistycznych i spo\u0142ecznych za rok 2010, za \"stworzenie teorii naturalnego metaj\u0119zyka semantycznego oraz odkrycie zbioru znacze\u0144 elementarnych wsp\u00f3lnych dla wszystkich j\u0119zyk\u00f3w\". == Dzie\u0142a Anny Wierzbickiej == * \"Imprisoned in English: The hazards of English as a default language\" (2014)","start_idx":624,"end_idx":760}
{"id":"mrc_1749","question":"przed kim ucieka\u0142a eurydyka?","answer":"uciekaj\u0105c przed my\u015bliwym Aristajosem.","context":"Eurydyka (tak\u017ce Eurydike; gr. Euryd\u00edk\u0113, \u0142ac. Eurydice) \u2013 w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza. Zmar\u0142a od uk\u0105szenia jadowitego w\u0119\u017ca. Nast\u0105pi\u0142a na w\u0119\u017ca podczas zbierania zi\u00f3\u0142 w lesie w dolinie rzeki Penejos w pobli\u017cu Tempe w Tesalii, uciekaj\u0105c przed my\u015bliwym Aristajosem. Nimfy le\u015bne opowiedzia\u0142y o tym Orfeuszowi, kt\u00f3ry to niezw\u0142ocznie uda\u0142 si\u0119 do podziemnego \u015bwiata zmar\u0142ych. Orfeusz b\u0142aga\u0142 Hadesa o jej powr\u00f3t na ziemi\u0119: zmi\u0119kczy\u0142 wol\u0119 boga podziemi i jego \u017cony Persefony \u017ca\u0142osn\u0105 pie\u015bni\u0105. Pluton zgodzi\u0142 si\u0119 wyda\u0107 Eurydyk\u0119 pod jednym warunkiem \u2013 Orfeusz mia\u0142 z ni\u0105 wyj\u015b\u0107 z podziemi, id\u0105c pierwszy i nie ogl\u0105daj\u0105c si\u0119 za siebie. Gdy jednak ma\u0142\u017conkowie zbli\u017cali","start_idx":376,"end_idx":413}
{"id":"mrc_1750","question":"jaki dokument znosi kontrola na wewn\u0119trznych granicach pa\u0144stw cz\u0142onkowskich ue?","answer":"Uk\u0142ad z Schengen","context":"Uk\u0142ad z Schengen \u2013 porozumienie z 1985 znosz\u0105ce kontrole na granicach wewn\u0119trznych pa\u0144stw sygnatariuszy. Porozumienie zosta\u0142o zawarte 14 czerwca 1985 roku w miejscowo\u015bci Schengen w Luksemburgu. Jego stronami jest 27 pa\u0144stw (23 pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie Unii Europejskiej oraz Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein, stan na 2023). == Historia == 13 lipca 1984 roku RFN i Francja zawar\u0142y umow\u0119 z Saarbr\u00fccken. By\u0142a to dwustronna umowa w sprawie u\u0142atwiania obywatelom obu pa\u0144stw przekraczania wsp\u00f3lnej granicy. Umowa ta dotyczy\u0142a jedynie kontroli na drogowych przej\u015bciach granicznych. Umow\u0105 z Saarbr\u00fccken zainteresowa\u0142y si\u0119 kraje Beneluksu, maj\u0105ce ju\u017c do\u015bwiadczenie w funkcjonowaniu unii paszportowej. Wykorzystano wi\u0119c cz\u0119\u015b\u0107 rozwi\u0105za\u0144 z Saarbr\u00fccken i zawarto now\u0105 umow\u0119. W dniu 14 czerwca 1985 w miejscowo\u015bci Schengen podpisano porozumienie o stopniowym znoszeniu kontroli na","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_1751","question":"co uprawiano w \u015bredniowieczu?","answer":"Najpopularniejsze zbo\u017ca \u015bredniowiecza to \u017cyto, j\u0119czmie\u0144, gryka, proso i owies.","context":"zaczynu z j\u0119czmienia, \u017cyta lub owsa by\u0142 powszechniejszy na p\u00f3\u0142nocy i w rejonach wy\u017cynnych. By\u0142 on r\u00f3wnie\u017c stosowany jako prowiant dla \u017co\u0142nierzy. Najpopularniejsze zbo\u017ca \u015bredniowiecza to \u017cyto, j\u0119czmie\u0144, gryka, proso i owies. Ry\u017c by\u0142 przez ca\u0142e \u015bredniowiecze do\u015b\u0107 drogim towarem importowanym; uprawiano go wy\u0142\u0105cznie na p\u00f3\u0142nocy W\u0142och pod koniec \u015bredniowiecza. Pszenica by\u0142a uprawiana w ca\u0142ej Europie i uwa\u017cano j\u0105 za najbardziej od\u017cywcz\u0105 ze wszystkich zb\u00f3\u017c, lecz mia\u0142a bardziej presti\u017cowy charakter, przez co by\u0142a dro\u017csza. Drobno mielona i przesiewana bia\u0142a m\u0105ka, najbardziej znana wsp\u00f3\u0142czesnym Europejczykom, by\u0142a zastrze\u017cona do wypiekania chleba dla przedstawicieli klas wy\u017cszych. Id\u0105c w d\u00f3\u0142 drabiny spo\u0142ecznej napotyka\u0142o si\u0119 chleb zrobiony z grubiej mielonego ziarna, ciemniejszy, o zwi\u0119kszonej zawarto\u015bci otr\u0105b. W czasach niedostatku zb\u00f3\u017c lub kl\u0119sk g\u0142odu, do zb\u00f3\u017c","start_idx":145,"end_idx":223}
{"id":"mrc_1752","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 hobbit?","answer":"J.R.R. Tolkien","context":"Hobbit, czyli tam i z powrotem () \u2212 powie\u015b\u0107 fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana 21 wrze\u015bnia 1937 przez firm\u0119 Allen & Unwin. Polskie wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1960 w t\u0142umaczeniu Maria Skibniewskiej. Opowiada o wyprawie podj\u0119tej przez krasnolud\u00f3w tworz\u0105cych kompani\u0119 Thorina i towarzysz\u0105cego im hobbita o nazwisku Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej G\u00f3ry w celu odzyskania zagarni\u0119tych skarb\u00f3w i dawnej siedziby krasnolud\u00f3w. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pier\u015bcie\u0144, kt\u00f3ry daje mu moc bycia niewidzialnym. Po wydaniu powie\u015b\u0107 szybko zyska\u0142a uznanie czytelnik\u00f3w. Wydawca poprosi\u0142 autora o kontynuacj\u0119 zdarze\u0144, kt\u00f3ra ostatecznie ukaza\u0142a si\u0119 jako \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Zar\u00f3wno \"Hobbit\", jak i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" powsta\u0142y pod wp\u0142ywem staroskandynawskich legend, kt\u00f3rymi zajmowa\u0142 si\u0119 Tolkien. Analiza literaturoznawcza sugeruje,","start_idx":73,"end_idx":87}
{"id":"mrc_1753","question":"jakie sprawy rozpatruje s\u0105d okr\u0119gowy?","answer":"s\u0105d okr\u0119gowy orzeka w sprawach o roszczenia maj\u0105tkowe przekraczaj\u0105ce 75 tys. z\u0142 (z pewnymi wyj\u0105tkami), o roszczenia wynikaj\u0105ce z Prawa prasowego, o ochron\u0119 praw niemaj\u0105tkowych (z pewnymi wyj\u0105tkami), a tak\u017ce o wydanie orzeczenia zast\u0119puj\u0105cego uchwa\u0142\u0119 o podziale sp\u00f3\u0142dzielni, o odszkodowanie z tytu\u0142u szkody wyrz\u0105dzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem oraz w pewnych innych sprawach dotycz\u0105cych uchwa\u0142 os\u00f3b prawnych i jednostek organizacyjnych nieb\u0119d\u0105cych osobami prawnymi, kt\u00f3rym ustawa przyznaje zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105, jak r\u00f3wnie\u017c rozpoznaje sprawy o roszczenia zwi\u0105zane z naruszeniem","context":"S\u0105d okr\u0119gowy (SO, do 1998 \"wojew\u00f3dzki\", \"SW\") \u2013 w Polsce s\u0105d powszechny orzekaj\u0105cy zar\u00f3wno w pierwszej, jak i drugiej instancji. == W\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 == W polskim wymiarze sprawiedliwo\u015bci jest zasad\u0105, \u017ce w pierwszej instancji orzeka s\u0105d rejonowy. W post\u0119powaniu cywilnym procesowym s\u0105d okr\u0119gowy orzeka w sprawach o roszczenia maj\u0105tkowe przekraczaj\u0105ce 75 tys. z\u0142 (z pewnymi wyj\u0105tkami), o roszczenia wynikaj\u0105ce z Prawa prasowego, o ochron\u0119 praw niemaj\u0105tkowych (z pewnymi wyj\u0105tkami), a tak\u017ce o wydanie orzeczenia zast\u0119puj\u0105cego uchwa\u0142\u0119 o podziale sp\u00f3\u0142dzielni, o odszkodowanie z tytu\u0142u szkody wyrz\u0105dzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem oraz w pewnych innych sprawach dotycz\u0105cych uchwa\u0142 os\u00f3b prawnych i jednostek organizacyjnych nieb\u0119d\u0105cych osobami prawnymi, kt\u00f3rym ustawa przyznaje zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105, jak r\u00f3wnie\u017c rozpoznaje sprawy o roszczenia zwi\u0105zane z naruszeniem","start_idx":275,"end_idx":880}
{"id":"mrc_1754","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w ma soko\u0142\u00f3w podlaski?","answer":"18 924","context":"Soko\u0142\u00f3w Podlaski \u2013 miasto we wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, siedziba powiatu soko\u0142owskiego i siedziba w\u0142adz gminy wiejskiej Soko\u0142\u00f3w Podlaski. Le\u017cy nad rzek\u0105 Cetyni\u0105. 31 grudnia 2017 r. miasto mia\u0142o 18 924 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == Po\u0142o\u017cone jest we wschodniej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa mazowieckiego, na Po\u0142udniowym Podlasiu, w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Wysoczyzny Siedleckiej. Miasto po\u0142o\u017cone jest w odleg\u0142o\u015bci: * 99 km od Warszawy (kierunek zachodni). * 62 km od Mi\u0144ska Mazowieckiego (kierunek po\u0142udniowo-zachodni). * 17 km od W\u0119growa (kierunek zachodni). * 28 km od Siedlec (kierunek po\u0142udniowy). * 157 km od Lublina (kierunek po\u0142udniowy). * 48 km od Siemiatycz (kierunek wschodni) * 30 km od Drohiczyna (kierunek wschodni). * 160 km od Bia\u0142egostoku (kierunek p\u00f3\u0142nocno-wschodni). * 98 km od \u0141om\u017cy (kierunek p\u00f3\u0142nocny).","start_idx":214,"end_idx":220}
{"id":"mrc_1755","question":"w ilu igrzyskach olimpijskich bra\u0142a udzia\u0142 irena szewi\u0144ska?","answer":"czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich.","context":"Irena Kirszenstein-Szewi\u0144ska (ur. 24 maja 1946 w Leningradzie, zm. 29 czerwca 2018 w Warszawie) \u2013 polska lekkoatletka specjalizuj\u0105ca si\u0119 w biegach sprinterskich i skoku w dal, a po zako\u0144czeniu kariery dzia\u0142aczka krajowych i mi\u0119dzynarodowych organizacji sportowych; dama Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. Nale\u017ca\u0142a do najbardziej utytu\u0142owanych polskich sportowc\u00f3w i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawa\u0142a na podium na czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich. Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale z\u0142ote, 2 srebrne i 2 br\u0105zowe) oraz szesnastokrotna medalistka mistrzostw Europy (10 medali na otwartym stadionie i 6 w hali). W latach 1965\u20131979 zdoby\u0142a 24 medale mistrzostw Polski w biegu na 100 metr\u00f3w, 200 metr\u00f3w, 400 metr\u00f3w, w sztafecie 4 \u00d7 100 metr\u00f3w oraz w skoku w dal. W 1974 agencja prasowa United Press International","start_idx":415,"end_idx":458}
{"id":"mrc_1756","question":"jak nazywa si\u0119 najwy\u017cszy szczyt australii?","answer":"Mt Kosciuszko","context":"gazetach komunikat, \u017ce odkry\u0142 i nazwa\u0142 najwy\u017cszy szczyt Australii imieniem Mt Townsend. Jego zdaniem Mt Kosciusko by\u0142 drugim w kolejno\u015bci najwy\u017cszym szczytem Australii. W\u0142adze Nowej Po\u0142udniowej Walii zaakceptowa\u0142y wiele nazw proponowanych przez Lendenfelda, z wyj\u0105tkiem nazwy najwy\u017cszej g\u00f3ry, kt\u00f3ra ju\u017c mia\u0142a oficjaln\u0105 nazw\u0119 Mt Kosciusko. Proponowan\u0105 przez Lendenfelda nazw\u0119 Mt Townsend nadano natomiast drugiej co do wysoko\u015bci g\u00f3rze; to nazewnictwo obowi\u0105zuje do chwili obecnej. W 1892 r. postawiono na najwy\u017cszej g\u00f3rze punkt triangulacyjny. W roku 1997 w wyniku kampanii prasowej i dyplomatycznej dodano do nazwy najwy\u017cszej g\u00f3ry literk\u0119 Z i od tej pory nazywa si\u0119 ona oficjalnie Mt Kosciuszko. Australijska wymowa nazwy odbiega znacznie od jej wymowy w j\u0119zyku polskim \u2013 w przybli\u017ceniu brzmi \"kozyjosko\". Spotykane cz\u0119sto w popularnych publikacjach","start_idx":681,"end_idx":694}
{"id":"mrc_1757","question":"ile kosztowa\u0142 bitcoin w 2010?","answer":"0,063 USD","context":"za dozwolone. === Rynek === Zgodnie z za\u0142o\u017ceniami warto\u015b\u0107 bitcoina powinna w d\u0142ugim horyzoncie czasowym rosn\u0105\u0107 z powodu wbudowanego w system sztywnego ograniczenia poda\u017cy przy jednoczesnym wzro\u015bcie popytu, zwi\u0105zanym z coraz szersz\u0105 \u015bwiadomo\u015bci\u0105 istnienia tej waluty. Waluta ulega zjawisku deflacji. Bitcoin debiutowa\u0142 na Mt.Gox 17 sierpnia 2010 z cen\u0105 0,063 USD. Do pa\u017adziernika cena pozostawa\u0142a praktycznie bez zmian, by wkr\u00f3tce zacz\u0105\u0107 rosn\u0105\u0107 i w kwietniu ustabilizowa\u0107 si\u0119 na poziomie 1 USD, po czym wzrost sta\u0142 si\u0119 jeszcze bardziej dynamiczny, tak i\u017c 8 czerwca 2011 cena osi\u0105gn\u0119\u0142a 31,91 USD za BTC. Wkr\u00f3tce potem nast\u0105pi\u0142 spadek i rok 2011 zako\u0144czy\u0142 si\u0119 kursem 4,72 USD/BTC. W 2012 utrzymywa\u0142a si\u0119 tendencja wzrostowa, jednak nie tak du\u017ca jak w roku poprzednim \u2013 listopad 2012 zako\u0144czy\u0142","start_idx":352,"end_idx":361}
{"id":"mrc_1758","question":"z jakich element\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 droga?","answer":"Jej najwa\u017cniejszymi elementami na szlaku s\u0105: * podtorze i nawierzchnia kolejowa * obiekty in\u017cynieryjne * urz\u0105dzenia trakcji elektrycznej * urz\u0105dzenia sterowania ruchem kolejowym.","context":"Droga kolejowa \u2013 tor kolejowy albo tory kolejowe wraz z elementami infrastruktury z nimi funkcjonalnie po\u0142\u0105czonymi, niezale\u017cnie od tego, czy zarz\u0105dza nimi ten sam podmiot. Droga kolejowa stanowi liniowo-punktow\u0105 infrastruktur\u0119 transportu kolejowego. Jej najwa\u017cniejszymi elementami na szlaku s\u0105: * podtorze i nawierzchnia kolejowa * obiekty in\u017cynieryjne * urz\u0105dzenia trakcji elektrycznej * urz\u0105dzenia sterowania ruchem kolejowym. Podtorze mo\u017ce by\u0107 po\u0142o\u017cone, w zale\u017cno\u015bci od warunk\u00f3w terenowych, na nasypie lub w wykopie. Drogi kolejowe mog\u0105 by\u0107 jedno-, dwu- lub wielotorowe.","start_idx":250,"end_idx":428}
{"id":"mrc_1759","question":"jak nazywaj\u0105 si\u0119 wszystkie renifery miko\u0142aja?","answer":"Kometka, Amorka, Tancerza, Pysza\u0142ka, B\u0142yskawicznego, Fircyka, Z\u0142o\u015bnika, Profesorka oraz Rudolfa.","context":"Renifery \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja \u2013 renifery tworz\u0105ce zaprz\u0119g, kt\u00f3ry tradycyjnie ci\u0105gnie sanie \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja i pomaga mu dostarcza\u0107 bo\u017conarodzeniowe prezenty. Zwykle wymienia si\u0119: Kometka, Amorka, Tancerza, Pysza\u0142ka, B\u0142yskawicznego, Fircyka, Z\u0142o\u015bnika, Profesorka oraz Rudolfa. Ich imiona bazuj\u0105 na tych wymienionych w wierszu Clementa C. Moore\u2019a z 1832 roku, kt\u00f3ry prawdopodobnie przyczyni\u0142 si\u0119 do spopularyzowania renifer\u00f3w jako symboli Bo\u017cego Narodzenia. == Imiona renifer\u00f3w w kilku j\u0119zykach== == Rudolf czerwononosy == Rudolf do\u0142\u0105czy\u0142 do pozosta\u0142ych renifer\u00f3w g\u0142\u00f3wnie za spraw\u0105 piosenki \u201eRudolph the Red-Nosed Reindeer\u201d, jednak pierwsz\u0105 opowie\u015b\u0107 o nim napisa\u0142 w 1939 roku Robert L. May dla sieci sklep\u00f3w Montgomery Ward. Zosta\u0142a ona opublikowana w formie ksi\u0105\u017ckowej i by\u0142a rozdawana dzieciom, kt\u00f3re odwiedzi\u0142y sklepy w okresie \u015bwi\u0105tecznym. Wed\u0142ug tej historii, Rudolf jest synem Profesorka,","start_idx":177,"end_idx":273}
{"id":"mrc_1760","question":"co oznacza imi\u0119 joachim?","answer":"Joachim \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia biblijnego, znaczy \u201eJahwe pocieszy, pokrzepi, wywy\u017cszy\u201d.","context":"Joachim \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia biblijnego, znaczy \u201eJahwe pocieszy, pokrzepi, wywy\u017cszy\u201d. Po\u015bwiadczone w Polsce od XIV wieku w formach \"Jachym\", \"Jochym\", \"Joachym\", \"Achym\". Forma \u017ce\u0144ska: Joachima. Joachim imieniny obchodzi: * 6 lutego (wspomnienie \u015bw. Joachima Sakachibary, jednego z m\u0119czennik\u00f3w z Nagasaki +1597) * 15 lutego (wspomnienie \u015bw. Joachima Firaiama-Diz, m\u0119czennika z Japonii +1622) * 30 marca (wspomnienie \u015bw. Joachima z Fiore +1202) * 16 kwietnia (wspomnienie b\u0142. Joachima zakonnika ze Sieny +1303) * 3 czerwca (wspomnienie \u015bw. Joachima Royo, m\u0119czennika w Chinach +1747\u20131748; spotykane s\u0105 r\u00f3\u017cne dni wspomnienia tego b\u0142ogos\u0142awionego) * 26 lipca (wspomnienie \u015bw. Joachima, ojca Maryi) * 22 sierpnia (wspomnienie \u015bw. Joachima od \u015awi\u0119tej Anny, Johna Walla +1679) * 24 listopada (wspomnienie \u015bw. Joachima Hao, m\u0119czennika z Chin","start_idx":0,"end_idx":90}
{"id":"mrc_1761","question":"jak wysokie s\u0105 wiatraki w polsce?","answer":"Wysoko\u015b\u0107 kratownicowych maszt\u00f3w tych turbin wynosi 160 m","context":"wiatrowe w Polsce znajduj\u0105 si\u0119 we wsi Papro\u0107. Wysoko\u015b\u0107 kratownicowych maszt\u00f3w tych turbin wynosi 160 m, a d\u0142ugo\u015b\u0107 \u0142opat wirnika \u2013 50 m. Najwy\u017csze turbiny wiatrowe na \u015bwiecie znajduj\u0105 si\u0119 w Gaildorfie (po\u0142udniowo-wschodnie Niemcy). Zako\u0144czono tam instalacj\u0119 4 turbin wiatrowych o mocy 3,4 MW. Wiatraki, dzi\u0119ki wyj\u0105tkowo d\u0142ugim masztom, osi\u0105gn\u0119\u0142y wysoko\u015b\u0107 246,5 m. Farma wiatrowa jest tam po\u0142\u0105czona z hydroelektrowni\u0105 i magazynem energii. === Wady i zalety === Wiatrowe turbiny instalowane w wietrznych miejscach (du\u017ca liczba dni wietrznych i du\u017ca pr\u0119dko\u015b\u0107 wiatru) mog\u0105 by\u0107 op\u0142acalne ekonomicznie. Aby warunki dotycz\u0105ce wietrzno\u015bci by\u0142y spe\u0142nione, turbiny powinny by\u0107 odpowiednio wysokie (powy\u017cej 45 metr\u00f3w). To powoduje trudno\u015bci w transporcie do miejsca ich monta\u017cu. Wysokie koszty transportu oraz instalacji powoduj\u0105, \u017ce wci\u0105\u017c ma\u0142o os\u00f3b decyduje","start_idx":46,"end_idx":102}
{"id":"mrc_1762","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142a oficjalna kapitulacja?","answer":"Akt wszed\u0142 w \u017cycie 8 maja 1945 o 23:01 czasu \u015brodkowoeuropejskiego, czyli 9 maja o 1:01 czasu moskiewskiego.","context":"Kapitulacja III Rzeszy \u2013 ko\u0144cowy akcent II wojny \u015bwiatowej w Europie, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 8 maja 1945 roku o 22:43 czasu \u015brodkowoeuropejskiego, czyli 9 maja o 00:43 wed\u0142ug czasu moskiewskiego. Akt wszed\u0142 w \u017cycie 8 maja 1945 o 23:01 czasu \u015brodkowoeuropejskiego, czyli 9 maja o 1:01 czasu moskiewskiego. Dzie\u0144 wcze\u015bniej, 7 maja 1945, podpisano pierwsz\u0105 kapitulacj\u0119 nazwan\u0105 p\u00f3\u017aniej \"wst\u0119pnym protoko\u0142em kapitulacyjnym\". == Przygotowanie do kapitulacji == Na konferencji w Casablance 13 stycznia 1943 roku prezydent USA Franklin Roosevelt jako pierwszy og\u0142osi\u0142, \u017ce alianci zaakceptuj\u0105 tylko bezwarunkow\u0105 kapitulacj\u0119 Rzeszy. European Advisory Commission opracowa\u0142a zaakceptowany przez pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej dokument pt. \u201eWarunki kapitulacji Niemiec\u201d. Po \u015bmierci Adolfa Hitlera (30 kwietnia 1945) nowym kanclerzem Rzeszy zosta\u0142 Joseph Goebbels (zast\u0105piony dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej przez Ludwiga Schwerina","start_idx":188,"end_idx":296}
{"id":"mrc_1763","question":"za co by\u0142 odpowiedzialny naczelnik powstania?","answer":"Sprawowa\u0142 on najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 wojskow\u0105 nad wojskiem powsta\u0144czym.","context":"Najwy\u017cszy Naczelnik Si\u0142y Zbrojnej Narodowej \u2013 tytu\u0142 Wodza Naczelnego i dyktatora insurekcji ko\u015bciuszkowskiej, nadany 24 marca 1794 w Krakowie Tadeuszowi Ko\u015bciuszce. == Kompetencje == Sprawowa\u0142 on najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 wojskow\u0105 nad wojskiem powsta\u0144czym. Przys\u0142ugiwa\u0142o mu prawo nominowania na wszystkie stopnie wojskowe. Sprawowa\u0142 tak\u017ce najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 wykonawcz\u0105, swoje decyzje mia\u0142 konsultowa\u0107 z utworzon\u0105 dopiero 10 maja Rad\u0105 Najwy\u017csz\u0105 Narodow\u0105. Radzie przys\u0142ugiwa\u0142o te\u017c prawo do wyznaczania nast\u0119pcy Naczelnika w razie jego \u015bmierci lub dostania si\u0119 do niewoli. 12 pa\u017adziernika nowym Naczelnikiem zosta\u0142 wybrany Tomasz Wawrzecki. == Najwy\u017csi Naczelnicy Si\u0142y Zbrojnej Narodowej == * Tadeusz Ko\u015bciuszko (od 24 marca do 10/12 pa\u017adziernika 1794) * Tomasz Wawrzecki (od 12 pa\u017adziernika do 16 listopada 1794)","start_idx":183,"end_idx":247}
{"id":"mrc_1764","question":"kto namalowa\u0142 obraz kabalarka?","answer":"Norblin","context":"rozmaitych stroi\u00f3w polskich/Costumes polonais 1817\"), przedstawiaj\u0105ce \u017cycie wsi i miasteczek polskich przy ko\u0144cu XVIII wieku. Z wa\u017cniejszych prac wymieni\u0107 nale\u017cy obrazy olejne: \"Jase\u0142ka polskie\", \"Kabalarka\", sceny w rodzaju Watteau (by\u0142y w Galerii Stanis\u0142awa Augusta), krajobrazy (widoki Arkadii, \u0141azienek) itd., dalej z dekoracji w Pow\u0105zkach zachowane 3 wielkie krajobrazy parkowe z festynami. W Arkadii pod Nieborowem zachowa\u0142a si\u0119 freskowa dekoracja plafonu (\"Jutrzenka\"). Norblin by\u0142 r\u00f3wnie\u017c rytownikiem. Znanych jest 94 p\u0142yt, przewa\u017cnie akwafort, widoczny jest w nich silny wp\u0142yw Rembrandta. Przewa\u017caj\u0105 sceny historyczne (\"Powo\u0142anie Przemys\u0142awa na kr\u00f3la\", \"Ofiarowanie korony Piastowi\"), portrety, typy polskie, studia g\u0142\u00f3w i popiersi, krajobrazy wiejskie i kompozycje (\"Wynalezienie rysunku\"). Najciekawsze jego prace z pocz\u0105tkowego okresu tw\u00f3rczo\u015bci w Polsce to rysunki rodzajowe, scenki z \u017cycia ulicy, tzw. typy uliczne,","start_idx":477,"end_idx":484}
{"id":"mrc_1765","question":"kiedy zachodzi ruch jednostajnie zmienny?","answer":"ruch prostoliniowy, w kt\u00f3rym warto\u015b\u0107 przyspieszenia jest sta\u0142a","context":"Ruch jednostajnie zmienny \u2013 ruch prostoliniowy, w kt\u00f3rym warto\u015b\u0107 przyspieszenia jest sta\u0142a, czyli: :: a = \\mathrm{const}. Jest to og\u00f3lny przypadek ruchu jednostajnie przyspieszonego (a>0) i op\u00f3\u017anionego (a<0). W ruchu jednostajnie przyspieszonym szybko\u015b\u0107 wzrasta w ka\u017cdej jednostce czasu o tak\u0105 sam\u0105 warto\u015b\u0107, czyli liniowo. Obliczaj\u0105c pole pod wykresem v(t) sporz\u0105dzonym dla rozwa\u017canego przypadku ruchu, obliczamy drog\u0119 przebyt\u0105 przez cia\u0142o tym ruchem. Je\u017celi v pocz\u0105tkowe r\u00f3wne jest zeru, to obliczamy pole tr\u00f3jk\u0105ta. Je\u017celi v pocz\u0105tkowe nie jest r\u00f3wne zeru, obliczamy pole trapezu. == Definicje == Przemieszczenie :: \\Delta x={x_2}-{x_1}. Jest to wielko\u015b\u0107 wektorowa. Znak przemieszczenia \u015bwiadczy o tym, w kt\u00f3r\u0105 stron\u0119 osi x przesun\u0119\u0142o si\u0119 cia\u0142o. Pr\u0119dko\u015b\u0107 \u015brednia Je\u015bli cia\u0142o w czasie \\Delta t przesun\u0119\u0142o si\u0119 o \\Delta x, to: ::","start_idx":28,"end_idx":90}
{"id":"mrc_1766","question":"jak daleko od ziemi jest teleskop webba?","answer":"oko\u0142o 1,5 mln km od Ziemi","context":"w 4 r\u00f3\u017cnych trybach obserwacji. == Orbita == Teleskop jest umieszczony na wok\u00f3\u0142s\u0142onecznej orbicie, w pobli\u017cu punktu libracyjnego L2 uk\u0142adu S\u0142o\u0144ce-Ziemia, odleg\u0142ego oko\u0142o 1,5 mln km od Ziemi, zapewniaj\u0105cego niemal sta\u0142e po\u0142o\u017cenie urz\u0105dzenia wzgl\u0119dem \u015brodka Ziemi, zawsze niemal naprzeciw S\u0142o\u0144ca. By unika\u0107 cienia Ziemi i Ksi\u0119\u017cyca zak\u0142\u00f3caj\u0105cego dzia\u0142anie baterii s\u0142onecznych teleskop nie mo\u017ce by\u0107 umieszczony dok\u0142adnie w punkcie L2, ale obiega go w ci\u0105gu oko\u0142o p\u00f3\u0142 roku, w odleg\u0142o\u015bci zmieniaj\u0105cej si\u0119 od do km od niego. W trakcie misji orbita b\u0119dzie korygowana silnikami rakietowymi. Na stronie teleskopu mo\u017cna \u015bledzi\u0107 jego po\u0142o\u017cenie w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym w czasie rzeczywistym. == Historia projektu == Pierwotnie zak\u0142adano, \u017ce koszt projektu wyniesie 1,6 mld USD, a wystrzelenie JWST w kosmos mia\u0142o nast\u0105pi\u0107 w 2011. Ci\u0105g\u0142e","start_idx":164,"end_idx":189}
{"id":"mrc_1767","question":"kiedy arkadiusza?","answer":"Arkadiusz imieniny obchodzi 12 stycznia, 26 stycznia, 4 marca, 5 pa\u017adziernika, 13 listopada.","context":"\u2013 \u0410\u0440\u043a\u0430\u0434\u0437\u044c/Arkad\u017a (te\u017c \u0410\u0440\u043a\u0430\u0434\u044b\u045e\u0448/Arkadyusz) * j\u0119zyk w\u0119gierski \u2013 Ark\u00e1d, \u00c1rk\u00e1d (starsza wersja \u00c1rkos) * j\u0119zyk czeski \u2013 Ark\u00e1d * j\u0119zyk rumu\u0144ski \u2013 Arcadie * j\u0119zyk ukrai\u0144ski \u2013 Arkadij () Arkadiusz imieniny obchodzi 12 stycznia, 26 stycznia, 4 marca, 5 pa\u017adziernika, 13 listopada. == Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Arkadiusz == === \u015awi\u0119ci === * Arkadiusz z Mauretanii, m\u0119czennik (\u2020305). * Arkadiusz, biskup Bourges. * Arkadiusz z Salamanki, m\u0119czennik (\u2020457). * Arkadiusz z Konstantynopola, mnich i m\u0119czennik. * Arkadiusz z Cypru, biskup i m\u0119czennik. === Inne osoby === * Arkadiusz \u2013 cesarz wschodniorzymski * Arkadiusz Trochanowski \u2013 biskup * Arkadiusz Bazak \u2013 aktor * Arkadiusz Iwaniak \u2013 polityk * Arkadiusz Jakubik \u2013 aktor * Arkadiusz Janiczek \u2013 aktor * Arkadiusz G\u0142owacki \u2013","start_idx":179,"end_idx":271}
{"id":"mrc_1768","question":"co umo\u017cliwiaj\u0105 sieci komputerowe?","answer":"wzajemne przekazywanie informacji oraz udost\u0119pnianie zasob\u00f3w w\u0142asnych mi\u0119dzy pod\u0142\u0105czonymi do niej urz\u0105dzeniami, zwanymi punktami sieci.","context":"Sie\u0107 komputerowa \u2013 zbi\u00f3r komputer\u00f3w i innych urz\u0105dze\u0144 po\u0142\u0105czonych z sob\u0105 kana\u0142ami komunikacyjnymi oraz oprogramowanie wykorzystywane w tej sieci. Umo\u017cliwia ona wzajemne przekazywanie informacji oraz udost\u0119pnianie zasob\u00f3w w\u0142asnych mi\u0119dzy pod\u0142\u0105czonymi do niej urz\u0105dzeniami, zwanymi punktami sieci. == Przeznaczenie == G\u0142\u00f3wnym przeznaczeniem sieci komputerowej \u2013 ide\u0105, dla kt\u00f3rej zosta\u0142a stworzona \u2013 jest u\u0142atwienie komunikacji mi\u0119dzy lud\u017ami (b\u0119d\u0105cymi faktycznymi u\u017cytkownikami sieci). Sie\u0107 umo\u017cliwia \u0142atwy i szybki dost\u0119p do publikowanych danych, jak r\u00f3wnie\u017c otwiera techniczn\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 tworzenia i korzystania ze wsp\u00f3lnych zasob\u00f3w informacji i zasob\u00f3w danych. W sensie prawnym, i w pewnym przybli\u017ceniu, u\u017cytkownicy sieci komputerowej s\u0105 r\u00f3wnie\u017c jej beneficjentami. == Cechy u\u017cytkowe == Poni\u017cej wyszczeg\u00f3lniono niekt\u00f3re u\u017cytkowe cechy sieci komputerowej: * u\u0142atwienie komunikacji mi\u0119dzy lud\u017ami. Korzystaj\u0105c z sieci, ludzie mog\u0105 komunikowa\u0107 si\u0119","start_idx":160,"end_idx":295}
{"id":"mrc_1769","question":"kiedy obchodzony jest dzie\u0144 nauczyciela?","answer":"\u015awiatowy Dzie\u0144 Nauczyciela (ang. \"World Teacher\u2019s Day\") pod patronatem UNESCO obchodzony jest 5 pa\u017adziernika.","context":"maja (w dniu urodzin kr\u00f3la Sejonga Wielkiego). W jednych pa\u0144stwach ma on charakter oficjalny, w innych zwyczajowy. Dzie\u0144 ten, podobnie jak w Polsce, zwi\u0105zany jest z lokalnymi wydarzeniami. == \u015awiatowy Dzie\u0144 Nauczyciela == \u015awiatowy Dzie\u0144 Nauczyciela (ang. \"World Teacher\u2019s Day\") pod patronatem UNESCO obchodzony jest 5 pa\u017adziernika. Dzie\u0144 ten proklamowany zosta\u0142 w 1994 r. na pami\u0105tk\u0119 podpisania w 1966 r. \u201eRekomendacji w sprawie statusu nauczyciela\u201d, opracowanej przez UNESCO i Mi\u0119dzynarodow\u0105 Organizacj\u0119 Pracy. Jest okazj\u0105 do podkre\u015blenia wiod\u0105cej roli nauczycieli w zapewnieniu najwy\u017cszej jako\u015bci edukacji na wszystkich poziomach nauczania. W Polsce od 1997 roku 5 pa\u017adziernika r\u00f3wnie\u017c jest obchodzony \u015awiatowy Dzie\u0144 Nauczyciela przez nauczycieli reprezentuj\u0105cych sektor nauki i szkolnictwa wy\u017cszego. 5 pa\u017adziernika Dzie\u0144 Nauczyciela obchodzony jest w Rosji i na Litwie.","start_idx":222,"end_idx":331}
{"id":"mrc_1770","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono kodeks honorowy?","answer":"1919","context":"\"Polski kodeks honorowy\" (znany te\u017c jako \"kodeks Boziewicza\") \u2013 publikacja z 1919 dotycz\u0105ca zasad post\u0119powania honorowego, a w tym odbywania pojedynk\u00f3w, autorstwa W\u0142adys\u0142awa Boziewicza. W Polsce mi\u0119dzywojennej podstawowy dokument (cho\u0107 pozaprawny) reguluj\u0105cy te zasady. Do 1939 doczeka\u0142 si\u0119 o\u015bmiu wyda\u0144 == Geneza == Autor opar\u0142 si\u0119 na w\u0142oskim kodeksie Gelliego, jak r\u00f3wnie\u017c na niemieckich kodeksach honorowych K\u00fchlbachera, Barbassettiego oraz Bolgara. == Struktura == Dzie\u0142o sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: * \"Zasady pokojowego post\u0119powania honorowego\", * \"Pojedynek\" (cz\u0119\u015b\u0107 ta t\u0142umaczy w 404 artyku\u0142ach regu\u0142y pojedynkowania si\u0119). Wed\u0142ug Boziewicza \"przedmiotem ka\u017cdej sprawy honorowej jest obraza i jej zado\u015b\u0107uczynienie honorowe\". Dzieli\u0142 obrazy na trzy stopnie: * I: obraza lekka - lekcewa\u017c\u0105ce wyra\u017cenie si\u0119 o kim\u015b. Obra\u017conemu przys\u0142ugiwa\u0142o prawo wyboru broni, a obra\u017caj\u0105cemu prawo","start_idx":77,"end_idx":81}
{"id":"mrc_1771","question":"do jakiego pa\u0144stwa nale\u017cy tajwan?","answer":"Republiki Chi\u0144skiej (Tajwanu)","context":"* Tajwan \u2013 kr\u00f3tka nazwa pa\u0144stwa obejmuj\u0105cego wysp\u0119 Tajwan i wyspy s\u0105siednie, nosz\u0105cego oficjaln\u0105 nazw\u0119 Republika Chi\u0144ska *Tajwan (dawniej Formoza) \u2013 wyspa u wschodnich wybrze\u017cy Chin * Tajwan \u2013 jedna z dw\u00f3ch prowincji Republiki Chi\u0144skiej (Tajwanu) * Tajwan \u2013 prowincja Chi\u0144skiej Republiki Ludowej * Republika Tajwanu \u2013 pa\u0144stwo historyczne == Pozosta\u0142e == * Tajwan \u2013 osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. tucholskim, w gminie Tuchola","start_idx":217,"end_idx":246}
{"id":"mrc_1772","question":"co niszczy freon?","answer":"niszczenia warstwy ozonowej.","context":"do niszczenia warstwy ozonowej. Po przej\u015bciu do ozonosfery freony rozk\u0142adaj\u0105 si\u0119 pod wp\u0142ywem promieniowania ultrafioletowego na pierwiastki: w\u0119giel, fluor i chlor. Swobodne jony chlorowe s\u0105 katalizatorami rozk\u0142adu ozonu w zwyk\u0142y tlen dwuatomowy. Po tym jak w pierwszej po\u0142owie lat osiemdziesi\u0105tych nad Antarktyd\u0105 zaobserwowano spadki koncentracji ozonu do wcze\u015bniej nienotowanych poziom\u00f3w. Ostatnie wyniki analiz, opracowane na podstawie przeprowadzonych symulacji komputerowych klimatu w dw\u00f3ch wariantach: bez emisji freon\u00f3w oraz z masow\u0105 emisj\u0105 freon\u00f3w do atmosfery rozpocz\u0119t\u0105 w latach 50., sugeruj\u0105, \u017ce st\u0119\u017cenie tych substancji mia\u0142o i ma wp\u0142yw r\u00f3wnie\u017c na dwukrotne wi\u0119ksze tempo wzrostu \u015bredniej temperatury w obszarach podbiegunowych w por\u00f3wnaniu z innymi rejonami kuli ziemskiej. Prze\u0142o\u017cy\u0142o si\u0119 to bezpo\u015brednio na tempo topnienia pokrywy lodowej, kt\u00f3re w \u201emodelu freonowym\u201d post\u0119puje o wiele","start_idx":3,"end_idx":31}
{"id":"mrc_1773","question":"kim s\u0105 osoby panseksualne?","answer":"zaanga\u017cowanie psychoemocjonalne skierowane jest do przedstawicieli dowolnych p\u0142ci i to\u017csamo\u015bci p\u0142ciowych, w tym do os\u00f3b niebinarnych czy agenderowych. Osoby panseksualne abstrahuj\u0105 od kategorii to\u017csamo\u015bciowych i sztywnych podzia\u0142\u00f3w, odrzucaj\u0105c podej\u015bcie oparte na binarnych poj\u0119ciach dotycz\u0105cych p\u0142ci (m\u0119skie/kobiece) i p\u0142ci (m\u0119\u017cczyzna/kobieta), twierdz\u0105c, \u017ce nie maj\u0105 one znaczenia przy odczuwaniu mi\u0142o\u015bci lub poci\u0105gu seksualnego","context":"prze\u0142omie XX i XXI wieku, w 2010 powsta\u0142a flaga os\u00f3b panseksualnych, a sam termin zosta\u0142 znacznie rozpowszechniony m.in. dzi\u0119ki mediom i deklaracjom gwiazd, w tym Miley Cyrus i Janelle Mon\u00e1e. U os\u00f3b okre\u015blaj\u0105cych si\u0119 jako osoby panseksualne zaanga\u017cowanie psychoemocjonalne skierowane jest do przedstawicieli dowolnych p\u0142ci i to\u017csamo\u015bci p\u0142ciowych, w tym do os\u00f3b niebinarnych czy agenderowych. Osoby panseksualne abstrahuj\u0105 od kategorii to\u017csamo\u015bciowych i sztywnych podzia\u0142\u00f3w, odrzucaj\u0105c podej\u015bcie oparte na binarnych poj\u0119ciach dotycz\u0105cych p\u0142ci (m\u0119skie/kobiece) i p\u0142ci (m\u0119\u017cczyzna/kobieta), twierdz\u0105c, \u017ce nie maj\u0105 one znaczenia przy odczuwaniu mi\u0142o\u015bci lub poci\u0105gu seksualnego. W takim uj\u0119ciu panseksualno\u015b\u0107 r\u00f3\u017cni si\u0119 od to\u017csamo\u015bci biseksualnej, w kt\u00f3rej poci\u0105g skierowany jest do os\u00f3b obu p\u0142ci w podziale binarnym (m\u0119\u017cczyzna \u2014 kobieta) i od poliseksualnej, w kt\u00f3rej poci\u0105g jest skierowany","start_idx":241,"end_idx":671}
{"id":"mrc_1774","question":"gdzie nocuj\u0105 jask\u00f3\u0142ki?","answer":"Nocuje w gromadach w koronach drzew i krzewach.","context":"materia\u0142 budulcowy (b\u0142oto) na gniazdo. Chodzi po niej niezgrabnymi krokami. Nocuje w gromadach w koronach drzew i krzewach. Migruje r\u00f3wnie\u017c zwykle grupowo. Nie boi si\u0119 cz\u0142owieka (w bezpo\u015bredniej jego obecno\u015bci zak\u0142ada gniazda), cho\u0107 pozostaje wobec niego ostro\u017cna. === Wymiary \u015brednie === Doros\u0142a jask\u00f3\u0142ka z zachodniego podgatunku nominatywnego mierzy 13 cm. Rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142 od 26 do 29 cm, masa jej cia\u0142a to \u015brednio 18,3 g. === G\u0142os === Jej \u015bpiew s\u0142ycha\u0107 g\u0142\u00f3wnie na dachach i gdy leci w powietrzu. Jej cichy \u015bwiergot jest mniej melodyjny ni\u017c u dym\u00f3wki. G\u0142os wabi\u0105cy brzmi jak \u201eczrr czrr sier sier\u201d, a w locie \u201ecrip\u201d. Zawo\u0142anie alarmowe to przenikliwe \u201etsir\u201d. == Biotop == Gatunek uleg\u0142 silnej synantropizacji. Pojawia si\u0119 na najbardziej zurbanizowanych terenach \u2013 zamieszkuje osiedla","start_idx":76,"end_idx":123}
{"id":"mrc_1775","question":"ile pi\u0119ter mia\u0142y wie\u017ce world trade center?","answer":"Ka\u017cda z wie\u017c liczy\u0142a 110 pi\u0119ter","context":"World Trade Center, skr\u00f3towo WTC () \u2013 kompleks siedmiu budynk\u00f3w w dzielnicy Lower Manhattan w Nowym Jorku, w tym Twin Towers (bli\u017aniacze wie\u017ce), zaprojektowany przez ameryka\u0144skiego architekta japo\u0144skiego pochodzenia Minoru Yamasakiego, kt\u00f3remu pomaga\u0142 Antonio Brittiochi. Budowa rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 5 sierpnia 1966, a oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 4 kwietnia 1973. W \u015awiatowym Centrum Handlu by\u0142o zatrudnionych oko\u0142o 25 tysi\u0119cy os\u00f3b. Zosta\u0142o ono zniszczone 11 wrze\u015bnia 2001 roku w wyniku zamachu terrorystycznego, o kt\u00f3ry NATO oskar\u017cy\u0142o Al-Ka\u2019id\u0119. == Twin Towers == Bli\u017aniacze wie\u017ce by\u0142y g\u0142\u00f3wnymi cz\u0119\u015bciami \u015awiatowego Centrum Handlu. Przez dwa lata od uko\u0144czenia by\u0142y najwy\u017cszymi budynkami na \u015bwiecie. P\u00f3\u0142nocna wie\u017ca mierzy\u0142a do dachu 417 metr\u00f3w (wraz z masztem telewizyjnym 527 metr\u00f3w), a po\u0142udniowa 415 metr\u00f3w. Ka\u017cda z wie\u017c liczy\u0142a 110 pi\u0119ter, spo\u015br\u00f3d","start_idx":807,"end_idx":838}
{"id":"mrc_1776","question":"w jaki spos\u00f3b powsta\u0142 r\u00f3g obfito\u015bci?","answer":"Pewnego razu, kiedy zwierz\u0119 u\u0142ama\u0142o r\u00f3g, ma\u0142y b\u00f3g wzi\u0105\u0142 go do r\u0119ki i pob\u0142ogos\u0142awi\u0142, tak powsta\u0142 r\u00f3g obfito\u015bci.","context":"R\u00f3g obfito\u015bci (tak\u017ce r\u00f3g Amaltei; gr. \u03ba\u03ad\u03c1\u03b1\u03c2 \u1f08\u03bc\u03b1\u03bb\u03b8\u03b5\u03af\u03b1\u03c2 \"k\u00e9ras Am\u00e1ltheias\", \u0142ac. \"cornu copiae\") \u2013 zwi\u0105zek frazeologiczny, pochodz\u0105cy z mitologii greckiej. Wyra\u017cenie to ma zwi\u0105zek z powstaniem \u015bwiata wed\u0142ug Grek\u00f3w. Podczas, gdy Kronos, kt\u00f3ry by\u0142 bogiem \u015bwiata Hellen\u00f3w, panowa\u0142 na niebie, ma\u0142y Zeus, jego syn, kt\u00f3ry nie zosta\u0142 przez niego zjedzony, wychowywa\u0142 si\u0119 pod okiem kozy Amaltei. Pewnego razu, kiedy zwierz\u0119 u\u0142ama\u0142o r\u00f3g, ma\u0142y b\u00f3g wzi\u0105\u0142 go do r\u0119ki i pob\u0142ogos\u0142awi\u0142, tak powsta\u0142 r\u00f3g obfito\u015bci. Nape\u0142nia\u0142 si\u0119 on wszystkim, czego zapragn\u0105\u0142 jego posiadacz. Dzisiaj jest to symbol dostatku i dobrobytu. Wyra\u017cenie jest cz\u0119sto u\u017cywane w literaturze, np.: \u201eZa\u0142o\u017cona przez nich firma okaza\u0142a si\u0119 istnym rogiem obfito\u015bci\u201d. Rogiem obfito\u015bci nazywa si\u0119 tak\u017ce tyt\u0119. W staro\u017cytno\u015bci termin ten odnosi\u0142 si\u0119 do ziem pomi\u0119dzy","start_idx":386,"end_idx":496}
{"id":"mrc_1777","question":"kto tworzy gospodarstwo domowe?","answer":"zesp\u00f3\u0142 os\u00f3b spokrewnionych lub niespokrewnionych, wsp\u00f3lnie utrzymuj\u0105cych si\u0119 i podejmuj\u0105cych decyzje o zagospodarowaniu \u015brodk\u00f3w w cz\u0119\u015bci lub w ca\u0142o\u015bci wniesionych do bud\u017cetu domowego.","context":"Gospodarstwo domowe \u2013 w naukach ekonomicznych definiuje si\u0119 jako podstawow\u0105 jednostk\u0119 gospodaruj\u0105c\u0105, kt\u00f3rej celem jest zaspokojenie wsp\u00f3lnych i osobistych potrzeb jego cz\u0142onk\u00f3w. Jest to jednostka ekonomiczna o walorach spo\u0142ecznych, zg\u0142aszaj\u0105cych zapotrzebowanie na dobra i us\u0142ugi. Gospodarstwo domowe to autonomiczna jednostka ekonomiczna, trwale uprawiaj\u0105ca dzia\u0142alno\u015b\u0107. To zar\u00f3wno jednoosobowy, jak i wieloosobowy zesp\u00f3\u0142 os\u00f3b spokrewnionych lub niespokrewnionych, wsp\u00f3lnie utrzymuj\u0105cych si\u0119 i podejmuj\u0105cych decyzje o zagospodarowaniu \u015brodk\u00f3w w cz\u0119\u015bci lub w ca\u0142o\u015bci wniesionych do bud\u017cetu domowego. Jedn\u0105 z kategorii wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cych gospodarstwo domowe jest mieszkanie \u2013 gospodarstwo domowe to zesp\u00f3\u0142 os\u00f3b zamieszkuj\u0105cych jedno mieszkanie. Podstawowe przychody gospodarstw domowych pochodz\u0105 z: * wynagrodze\u0144 pracownik\u00f3w; * dochod\u00f3w z tytu\u0142u w\u0142asno\u015bci; * transfer\u00f3w otrzymywanych z innych sektor\u00f3w; * sprzeda\u017cy produkt\u00f3w rynkowych; * przypisanych umownie przychod\u00f3w z produkcji","start_idx":416,"end_idx":599}
{"id":"mrc_1778","question":"co to jest wst\u0105\u017cka?","answer":"element interfejsu u\u017cytkownika, zast\u0119puj\u0105cy tradycyjne menu i paski narz\u0119dzi.","context":"Wst\u0105\u017cka (, ) \u2013 element interfejsu u\u017cytkownika, zast\u0119puj\u0105cy tradycyjne menu i paski narz\u0119dzi. Wst\u0105\u017cka po raz pierwszy pojawi\u0142a si\u0119 w pakiecie biurowym Microsoft Office 2007. Ide\u0105 wst\u0105\u017cki by\u0142o stworzenie funkcjonalnej cz\u0119\u015bci interfejsu u\u017cytkownika, kt\u00f3ra umie\u015bci\u0142aby wszystkie funkcje oprogramowania w jednym miejscu, czyni\u0105c je \u0142atwymi do znalezienia i u\u017cytkowania. == Wst\u0105\u017cka w Microsoft Office 2007 == Wst\u0105\u017cka, kiedy po raz pierwszy pojawi\u0142a si\u0119 w pakiecie biurowym Microsoft Office 2007, zast\u0105pi\u0142a paski narz\u0119dzi i menu. Wed\u0142ug firmy Microsoft mia\u0142a ona uporz\u0105dkowa\u0107 wszystkie funkcje w spos\u00f3b, aby by\u0142y bardziej podr\u0119czne. Nowy interfejs nie zosta\u0142 jednak umieszczony we wszystkich programach \u2013 obecny jest w tylko w Word, Excel, PowerPoint, Access oraz w niekt\u00f3rych elementach Outlooka. Wst\u0105\u017cka to pasek przycisk\u00f3w i ikon posegregowanych w tematyczne","start_idx":15,"end_idx":92}
{"id":"mrc_1779","question":"na jakiej pozycji gra\u0142 maldini?","answer":"obro\u0144cy","context":"Paolo Maldini (ur. 26 czerwca 1968 w Mediolanie) \u2013 w\u0142oski pi\u0142karz, kt\u00f3ry wyst\u0119powa\u0142 na pozycji obro\u0144cy. Przez ca\u0142\u0105 karier\u0119 gra\u0142 w A.C. Milan, kt\u00f3rego jest wychowankiem i by\u0142 r\u00f3wnie\u017c kapitanem tej dru\u017cyny. By\u0142 tak\u017ce reprezentantem W\u0142och z kt\u00f3r\u0105 zdoby\u0142 wicemistrzostwo \u015bwiata 1994, br\u0105zowy medal mistrzostw \u015bwiata 1990 i wicemistrzostwo europy 2000. Dla dru\u017cyny narodowej rozegra\u0142 \u0142\u0105cznie 126 mecz\u00f3w. == Kariera == Debiut w klubie zaliczy\u0142 w wieku 17 lat, 20 stycznia 1985 roku w zremisowanym 1:1 meczu z Udinese Calcio. Ju\u017c od nast\u0119pnego sezonu, Maldini stale gra\u0142 w jedenastce zespo\u0142u, rywalizuj\u0105c na murawie z zawodnikami takimi jak m. in. pi\u0142karze Juventusu, Zbigniew Boniek czy Michel Platini. Zagra\u0142 wtedy w 27 meczach w\u0142oskiej Serie A. W sezonie 1987/88, razem z Milanem","start_idx":95,"end_idx":102}
{"id":"mrc_1780","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142 antyperski sojusz?","answer":"Zwi\u0105zek Morski, Zwi\u0105zek Ate\u0144ski lub Zwi\u0105zek Delijski, w\u0142a\u015bc. Symmachia Ate\u0144ska","context":"Zwi\u0105zek Morski, Zwi\u0105zek Ate\u0144ski lub Zwi\u0105zek Delijski, w\u0142a\u015bc. Symmachia Ate\u0144ska (gr. \"sym\" \"wsp\u00f3\u0142\" i \"machos\" \"walka\") \u2013 sojusz zaczepno-obronny poleis staro\u017cytnej Grecji, kt\u00f3rego hegemonem by\u0142y Ateny. == Historia == Zwi\u0105zek powsta\u0142 pod koniec wojen perskich oko\u0142o roku 478 p.n.e. g\u0142\u00f3wnie z pa\u0144stw obszaru Morza Egejskiego. Mia\u0142 na celu obron\u0119 miast jo\u0144skich przed Persj\u0105. Po rozpocz\u0119ciu II wojny peloponeskiej (431\u2013404 p.n.e.) przeciwnikiem sojuszu sta\u0142a si\u0119 Sparta. Zwi\u0105zek z czasem sta\u0142 si\u0119 podstaw\u0105 ate\u0144skiego imperium morskiego. Ka\u017cdy cz\u0142onek by\u0142 zobowi\u0105zany do p\u0142acenia corocznej sk\u0142adki (\"foros\") lub dostarczania okr\u0119t\u00f3w w zamian za gwarancje bezpiecze\u0144stwa. By\u0142a ona przeznaczona na finansowanie kampanii wojennych zwi\u0105zku. Z biegiem lat pieni\u0105dze te Ateny zacz\u0119\u0142y przeznacza\u0107 na powi\u0119kszenie swej pot\u0119gi militarnej. Pocz\u0105tkowo zwi\u0105zkiem kierowa\u0142a rada zwi\u0105zkowa (Zgromadzenie Sprzymierzonych), kt\u00f3rej","start_idx":0,"end_idx":78}
{"id":"mrc_1781","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 film w pustyni i w puszczy?","answer":"W\u0142adys\u0142awa \u015alesickiego","context":"W pustyni i w puszczy \u2013 polski fabularny film przygodowy dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy z 1973 w re\u017cyserii W\u0142adys\u0142awa \u015alesickiego, ekranizacja powie\u015bci \"W pustyni i w puszczy\" (1911) Henryka Sienkiewicza. W 1974 z materia\u0142\u00f3w powsta\u0142ych w trakcie kr\u0119cenia filmu stworzono czteroodcinkowy miniserial pod tym samym tytu\u0142em. Nie jest on jednak identyczny \u2013 wykorzystano inne uj\u0119cia tych samych scen, a dialogi lekko zmodyfikowano. Kilka scen dodano, b\u0105d\u017a usuni\u0119to. == Obsada == * Tomasz M\u0119drzak \u2013 Sta\u015b Tarkowski * Monika Rosca \u2013 Nel Rawlison * Stanis\u0142aw Jasiukiewicz \u2013 W\u0142adys\u0142aw Tarkowski ** Jerzy Laskowski, Tomasz M\u0119drzak \u2013 W\u0142adys\u0142aw Tarkowski (dublerzy w ko\u0144cowych scenach), ** Jerzy Kamas \u2013 W\u0142adys\u0142aw Tarkowski (g\u0142os w ko\u0144cowych scenach) * Edmund Fetting \u2013 George Rawlison * Zygmunt Hobot \u2013","start_idx":99,"end_idx":121}
{"id":"mrc_1782","question":"ile dyscyplin sportowych zaprezentuje si\u0119 w pekinie na zimowej olimpiadzie?","answer":"15","context":"Pekinie w 2022 roku rywalizowa\u0107 b\u0119d\u0105 w 109 konkurencjach w 15 dyscyplinach sportowych. Po raz pierwszy w historii na igrzyskach zostan\u0105 rozegrane nast\u0119puj\u0105ce konkurencje: kobiecy monobob, Big Air w narciarstwie dowolnym, oraz zawody mieszane w: skokach akrobatycznych, skokach narciarskich, Snowcrossie, oraz short tracku. == Pa\u0144stwa bior\u0105ce udzia\u0142 w XXIV Zimowych Igrzyskach Olimpijskich == Na XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie zakwalifikowali si\u0119 reprezentanci 91 pa\u0144stw. Na zimowych igrzyskach w Pekinie zadebiutowali reprezentanci 2 pa\u0144stw: Arabii Saudyjskiej oraz Haiti. == Kalendarz == W poni\u017cszym kalendarzu zaprezentowano dni, w kt\u00f3rych rozdane zostan\u0105 medale w danej dyscyplinie (\u017c\u00f3\u0142ty kolor), rozegrane zostan\u0105 eliminacje (niebieski kolor), odb\u0119dzie si\u0119 gala \u0142y\u017cwiarzy figurowych (jasno\u017c\u00f3\u0142ty), ceremonia otwarcia (zielony) i zamkni\u0119cia igrzysk (czerwony). == Klasyfikacja medalowa == == Transmisje telewizyjne ==","start_idx":59,"end_idx":61}
{"id":"mrc_1783","question":"co jest obszarem chronionym?","answer":"wydzielony geograficznie obszar, kt\u00f3ry obj\u0119ty jest ochron\u0105 lub specjalnym zagospodarowaniem maj\u0105cym na celu jego ochron\u0119.","context":"Obszar chroniony \u2013 wydzielony geograficznie obszar, kt\u00f3ry obj\u0119ty jest ochron\u0105 lub specjalnym zagospodarowaniem maj\u0105cym na celu jego ochron\u0119. Tworzony jest na terenie o ciekawym krajobrazie lub o du\u017cych walorach przyrodniczych i podlega ochronie prawnej. W prawie wodnym obszar chroniony, to obszar o specjalnym u\u017cytkowaniu, wobec kt\u00f3rego obowi\u0105zuj\u0105 wzmo\u017cone regulacje prawne, np. uj\u0119cie wody pitnej, tak\u017ce obszar chroniony ze wzgl\u0119d\u00f3w przyrodniczych. Obszary chronione to jedna z form ochrony przyrody. Istnieje du\u017ca rozmaito\u015b\u0107 form i zakresu tej ochrony. W \u015bcis\u0142ych rezerwatach przyrody wykluczona jest jakakolwiek ingerencja cz\u0142owieka, a nawet cz\u0119sto s\u0105 one niedost\u0119pne dla turyst\u00f3w. W obszarach chronionego krajobrazu ludzie normalnie mieszkaj\u0105, prowadz\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 rolnicz\u0105 i inn\u0105, ochrona sprowadza si\u0119 tylko do wykluczenia niekt\u00f3rych form tej dzia\u0142alno\u015bci, np. zak\u0142adania du\u017cych kopalni odkrywkowych","start_idx":19,"end_idx":140}
{"id":"mrc_1784","question":"w jakim celu powsta\u0142y legiony polskie?","answer":"by\u0142a walka o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski.","context":"Legiony Polskie we W\u0142oszech \u2013 polskie formacje wojskowe, tworzone na terenie wsp\u00f3\u0142czesnych W\u0142och, kt\u00f3rych celem by\u0142a walka o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski. Walcz\u0105ce u boku wojsk francuskich i w\u0142oskich w latach 1797\u20131807, utworzone z inicjatywy Jana Henryka D\u0105browskiego przez Francuz\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Legiony polskie posi\u0142kuj\u0105ce Lombardi\u0119 == Po III rozbiorze nast\u0105pi\u0142a emigracja \u017co\u0142nierzy i oficer\u00f3w z Polski do W\u0142och i Francji. Dzi\u0119ki wp\u0142ywom Napoleona, za po\u015brednictwem Agencji (polska organizacja emigracyjna za\u0142o\u017cona w Pary\u017cu po upadku powstania ko\u015bciuszkowskiego w 1794) Jan Henryk D\u0105browski podpisa\u0142 9 stycznia 1797 umow\u0119 z nowym rz\u0105dem Republiki Lombardzkiej. Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcami Legion\u00f3w byli Karol Kniaziewicz, J\u00f3zef Wybicki i Antoni Amilkar Kosi\u0144ski. Oddzia\u0142y otrzyma\u0142y nazw\u0119 Legion\u00f3w Polskich. Mundury i sztandary by\u0142y zbli\u017cone do polskich, j\u0119zyk komend i stopnie wojskowe","start_idx":112,"end_idx":146}
{"id":"mrc_1785","question":"gdzie \u017cyje lew?","answer":"Mo\u017cna go spotka\u0107 w ca\u0142ej Afryce, g\u0142\u00f3wnie subsaharyjskiej, z wyj\u0105tkiem teren\u00f3w pustynnych i las\u00f3w r\u00f3wnikowych.","context":"we wschodniej i po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Afryki. Na przek\u00f3r popularnemu okre\u015bleniu \u201ekr\u00f3l d\u017cungli\u201d lew jest zwierz\u0119ciem otwartych r\u00f3wnin. Mo\u017cna go spotka\u0107 w ca\u0142ej Afryce, g\u0142\u00f3wnie subsaharyjskiej, z wyj\u0105tkiem teren\u00f3w pustynnych i las\u00f3w r\u00f3wnikowych. Lwy dobrze si\u0119 adaptuj\u0105 do wielu \u015brodowisk, lecz preferuj\u0105 sawanny bogate w ssaki kopytne, gdzie \u2013 obok hieny c\u0119tkowanej \u2013 s\u0105 drugim wielkim drapie\u017cnikiem. Zasiedlaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c tereny krzaczaste, g\u00f3rskie i p\u00f3\u0142pustynne. W g\u00f3rach Bale w Etiopii populacja lw\u00f3w \u017cyje na wysoko\u015bci 4240 m n.p.m. W Afryce Po\u0142udniowej zosta\u0142y wyt\u0119pione, z wyj\u0105tkiem osobnik\u00f3w chronionych w parkach narodowych Krugera i Kalahari Gemsbok. Nieliczna obecnie populacja lw\u00f3w azjatyckich (\"Panthera leo persica\"), kt\u00f3re w czasach historycznych \u017cy\u0142y na Ba\u0142kanach, lasach Grecji przez Persj\u0119, a\u017c do Indii, wyst\u0119puje wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie tylko w lesie Gir","start_idx":131,"end_idx":240}
{"id":"mrc_1786","question":"kim by\u0142 eurypides?","answer":"jeden z najwybitniejszych dramaturg\u00f3w staro\u017cytnej Grecji.","context":"Eurypides (gr. \"Eurip\u00edd\u0113s\", ur. oko\u0142o 480 p.n.e., zm. 406 p.n.e.) \u2013 jeden z najwybitniejszych dramaturg\u00f3w staro\u017cytnej Grecji. == \u017byciorys == Urodzony na Salaminie syn ate\u0144skiego ziemianina Mnesarchosa i Klejto. Odebra\u0142 staranne wykszta\u0142cenie atletyczne, muzyczne (obejmowa\u0142o ono poza muzyk\u0105 umiej\u0119tno\u015bci poetyckie i choreograficzne) oraz filozoficzne. Pr\u00f3bowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c swoich si\u0142 w malarstwie. Wiadomo, \u017ce by\u0142 kap\u0142anem Zeusa we Flyi, bra\u0142 tak\u017ce udzia\u0142 w poselstwie Aten do Syrakuz, pe\u0142ni\u0142 obowi\u0105zki proksenosa obywateli Magnezji w Atenach. Eurypides o\u017ceni\u0142 si\u0119 dwa razy. Jego pierwsz\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a Melito, drug\u0105 natomiast Chojrine, z kt\u00f3r\u0105 doczeka\u0142 si\u0119 trzech syn\u00f3w. Oko\u0142o 408 r. p.n.e. wyprowadzi\u0142 si\u0119 z Aten, najpierw skierowa\u0142 si\u0119 do Magnezji w Tesalii, p\u00f3\u017aniej do Pelli, gdzie zmar\u0142 na dworze kr\u00f3la Macedonii Archelaosa I \u015bmierci\u0105 tragiczn\u0105 w","start_idx":68,"end_idx":125}
{"id":"mrc_1787","question":"co to jest str\u00f3j ludowy?","answer":"ubi\u00f3r wyra\u017caj\u0105cy to\u017csamo\u015b\u0107 z odniesieniem do regionu geograficznego lub okresu w historii; mo\u017ce te\u017c odnosi\u0107 si\u0119 do statusu socjalnego, ma\u0142\u017ce\u0144skiego lub religijnego.","context":"Str\u00f3j ludowy \u2013 ubi\u00f3r wyra\u017caj\u0105cy to\u017csamo\u015b\u0107 z odniesieniem do regionu geograficznego lub okresu w historii; mo\u017ce te\u017c odnosi\u0107 si\u0119 do statusu socjalnego, ma\u0142\u017ce\u0144skiego lub religijnego. Najcz\u0119\u015bciej spotykany w dw\u00f3ch odmianach: codziennej i od\u015bwi\u0119tnej. W rejonach, w kt\u00f3rych zachodni styl ubierania sta\u0142 si\u0119 norm\u0105, stroje tradycyjne s\u0105 noszone podczas \u015bwi\u0105t lub uroczysto\u015bci, maj\u0105c za zadanie podkre\u015bli\u0107 dziedzictwo regionu, tradycje kulturowe lub wyra\u017ca\u0107 dum\u0119 z pochodzenia. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie istniej\u0105 kraje (regiony), gdzie noszenie ich jest wymagane przez prawo. W Bhutanie stroje typu \"gho\" i \"kera\" dla m\u0119\u017cczyzn oraz \"kira\" i \"toego\" dla kobiet s\u0105 obowi\u0105zkowe dla wszystkich obywateli, bez wzgl\u0119du na t\u0142o kulturowe. W Arabii Saudyjskiej kobiety podczas przebywania w miejscach publicznych musz\u0105 mie\u0107 na sobie tradycyjn\u0105 wersj\u0119 hid\u017cabu. Polskie stroje ludowe u\u017cywane","start_idx":15,"end_idx":179}
{"id":"mrc_1788","question":"kiedy odby\u0142 si\u0119 kongres wiede\u0144ski?","answer":"trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":120,"end_idx":183}
{"id":"mrc_1789","question":"kto napisa\u0142 rot\u0119?","answer":"Marii Konopnickiej","context":"Rota \u2013 opublikowany w 1908 r. wiersz Marii Konopnickiej, a tak\u017ce pie\u015b\u0144 hymniczna. Dok\u0142adny czas i miejsce powstania \"Roty\" pozostaj\u0105 nieznane, cho\u0107 podejmowano wiele pr\u00f3b ustalenia. Wiersz sk\u0142ada si\u0119 z czterech zwrotek, z czego trzy stanowi\u0105 kanon jednej z polskich pie\u015bni patriotycznych pod tym samym tytu\u0142em, do kt\u00f3rej w styczniu 1910 roku muzyk\u0119 napisa\u0142 Feliks Nowowiejski, polski kompozytor pochodz\u0105cy z zaboru pruskiego, z Warmii. Melodia powsta\u0142a w domu przy ul. Floria\u0144skiej 20 w Krakowie, gdzie mieszka\u0142 w\u00f3wczas Nowowiejski. Pierwotnie pie\u015b\u0144 mia\u0142a by\u0107 przeznaczona dla krakowskich \"soko\u0142\u00f3w\". Pie\u015b\u0144 zosta\u0142a po raz pierwszy publicznie wykonana przez kilkuset ch\u00f3rzyst\u00f3w z teren\u00f3w obj\u0119tych zaborami 15 lipca 1910 w czasie uroczysto\u015bci ods\u0142oni\u0119cia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, zorganizowanej w rocznic\u0119 500-lecia zwyci\u0119stwa Polski w bitwie pod","start_idx":37,"end_idx":55}
{"id":"mrc_1790","question":"jaki jest obszar ra\u017cenia bomby atomowej?","answer":"Si\u0142a ra\u017cenia jest daleko wi\u0119ksza ni\u017c w przypadku konwencjonalnego materia\u0142u wybuchowego \u2013 najwi\u0119ksze bomby s\u0105 zdolne zniszczy\u0107 ca\u0142e miasta.","context":"broni\u0105 j\u0105drow\u0105; * 12 lutego 2013 \u2013 udana (podziemna) pr\u00f3ba detonacji bomby atomowej na terenie Korei P\u00f3\u0142nocnej przez tamtejszych naukowc\u00f3w. == Plany u\u017cycia broni j\u0105drowej == Dzi\u0119ki istnieniu tej broni powsta\u0142o przekonanie o mo\u017cliwo\u015bci pokonania przeciwnika bez u\u017cycia ogromnych armii, do zadania du\u017cych zniszcze\u0144 na obszarze przeciwnika wystarczy samolot bombowy, pocisk artyleryjski lub rakieta przenosz\u0105ca atomowe g\u0142owice bojowe. Si\u0142a ra\u017cenia jest daleko wi\u0119ksza ni\u017c w przypadku konwencjonalnego materia\u0142u wybuchowego \u2013 najwi\u0119ksze bomby s\u0105 zdolne zniszczy\u0107 ca\u0142e miasta. Bomby atomowe zosta\u0142y zastosowane dwukrotnie w celach wojennych przez armi\u0119 Stan\u00f3w Zjednoczonych przeciwko japo\u0144skim miastom Hiroszima i Nagasaki, w trakcie II wojny \u015bwiatowej. Od tego czasu u\u017cyto ich oko\u0142o 2000 razy, jedynie w ramach test\u00f3w, przeprowadzanych przez osiem pa\u0144stw (Stany Zjednoczone, Zwi\u0105zek Radziecki,","start_idx":432,"end_idx":571}
{"id":"mrc_1791","question":"jaki uk\u0142ad wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych obowi\u0105zuje w polsce?","answer":"Uk\u0142ad wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych 2000","context":"Uk\u0142ad wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych 2000 (Pa\u0144stwowy Uk\u0142ad Wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych Geodezyjnych 2000, PL-2000) \u2013 uk\u0142ad wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych p\u0142askich prostok\u0105tnych zwany \"uk\u0142adem \u201e2000\u201d\", powsta\u0142y w wyniku zastosowania odwzorowania Gaussa-Kr\u00fcgera dla elipsoidy GRS 80 (obecnie WGS 84) w czterech trzystopniowych strefach o po\u0142udnikach osiowych 15\u00b0E, 18\u00b0E, 21\u00b0E i 24\u00b0E, oznaczone odpowiednio numerami \u2013 5, 6, 7 i 8. Skala d\u0142ugo\u015bci odwzorowania na po\u0142udnikach osiowych wynosi \"m\"0 = 0,999923. Zniekszta\u0142cenia na po\u0142udniku osiowym wynosz\u0105 \u22127,7 cm/km za\u015b na styku stref +7 cm/km. Uk\u0142ad 2000 zosta\u0142 wprowadzony Rozporz\u0105dzeniem Rady Ministr\u00f3w w sprawie pa\u0144stwowego systemu odniesie\u0144 przestrzennych z 8 sierpnia 2000, od 1 stycznia 2010 jest to jedyny uk\u0142ad wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych geodezyjnych obowi\u0105zuj\u0105cy w Polsce. Uk\u0142ad stosuje si\u0119 na potrzeby wykonywania map w skalach wi\u0119kszych od 1:10 000 \u2013 w szczeg\u00f3lno\u015bci","start_idx":0,"end_idx":24}
{"id":"mrc_1792","question":"na kt\u00f3rych igrzyskach olimpijskich polska zdoby\u0142a najwi\u0119cej z\u0142otych medali?","answer":"najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie.","context":"na jednych igrzyskach po dwa z\u0142ote medale: Witold Woyda w indywidualnym i dru\u017cynowym turnieju florecist\u00f3w w 1972 r., Arkadiusz Skrzypaszek w 1992 r. w pi\u0119cioboju nowoczesnym \u2013 indywidualnie i dru\u017cynowo oraz Robert Korzeniowski w chodzie na 20 i 50 km w 2000 r. Najwi\u0119cej medali (32) Polska zdoby\u0142a na Igrzyskach w Moskwie w 1980, za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci nie bra\u0142a udzia\u0142u w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udzia\u0142u w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w bloku wschodniego, zbojkotowa\u0142a Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medali\u015bci olimpijscy otrzymuj\u0105 po zako\u0144czeniu kariery \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne zwane emerytur\u0105 olimpijsk\u0105. ==","start_idx":334,"end_idx":451}
{"id":"mrc_1793","question":"w jaki spos\u00f3b umiera neron?","answer":"Neron pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo 9 czerwca.","context":"nazw\u0119 \"Z\u0142oty Dom\". Wed\u0142ug Tacyta Neron, chc\u0105c odci\u0105gn\u0105\u0107 od siebie podejrzenia, win\u0105 za po\u017car obarczy\u0142 zamieszkuj\u0105cych w Rzymie chrze\u015bcijan, co sta\u0142o si\u0119 przyczyn\u0105 fali krwawych represji. O owych represjach wspomina Swetoniusz: \u201eUkarano torturami chrze\u015bcijan, wyznawc\u00f3w nowego i zbrodniczego zabobonu\u201d. === \u015amier\u0107 Nerona === Despotyzm Nerona wywo\u0142ywa\u0142 coraz wi\u0119ksze niezadowolenie w kr\u0119gach arystokracji, patrycjusz\u00f3w i bogatych warstwach spo\u0142ecznych. W marcu w Galii zbuntowa\u0142 si\u0119 przeciwko niemu Windeks, powstania wybuch\u0142y w Hiszpanii i Judei. Ju\u017c na pocz\u0105tku kwietnia 68 r. wojska w Hiszpanii obwo\u0142a\u0142y cesarzem Galb\u0119. Jak podaje rzymski historyk Eutropiusz: \"\u201e\u015awiat rzymski go przekl\u0105\u0142 i wszyscy jednocze\u015bnie opu\u015bcili, a senat uzna\u0142 go za wroga\u201d\". Opuszczony nawet przez gwardi\u0119 pretoria\u0144sk\u0105, zdradzony przez najbli\u017cszych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w, Neron pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo 9 czerwca. Jego ostatnie s\u0142owa","start_idx":843,"end_idx":880}
{"id":"mrc_1794","question":"kim byli karbonariusze?","answer":"cz\u0142onkowie w\u0142oskiego tajnego stowarzyszenia skierowanego przeciw si\u0142om okupacyjnym w okresie wojen napoleo\u0144skich, kt\u00f3re przekszta\u0142caj\u0105c si\u0119 w ruch rewolucyjny, odegra\u0142o du\u017c\u0105 rol\u0119 w procesie zjednoczenia W\u0142och.","context":"Karbonariusze (\"w\u0119glarze\", \"zakon w\u0119glarzy\", \"dobrzy kuzyni\") \u2013 cz\u0142onkowie w\u0142oskiego tajnego stowarzyszenia skierowanego przeciw si\u0142om okupacyjnym w okresie wojen napoleo\u0144skich, kt\u00f3re przekszta\u0142caj\u0105c si\u0119 w ruch rewolucyjny, odegra\u0142o du\u017c\u0105 rol\u0119 w procesie zjednoczenia W\u0142och. == Historia == Istnieje wiele teorii dotycz\u0105cych powstania karbonaryzmu. Tw\u00f3rcami w\u0119glarstwa mieli by\u0107 francuscy masoni (\"charbonniers\" \u2013 francuska nazwa wypalaczy w\u0119gla drzewnego) nastawieni opozycyjnie do oficjalnej masonerii lub masoni obrz\u0105dku szwedzkiego, kt\u00f3rzy zawsze zwalczali masoneri\u0119 oficjaln\u0105. Karbonaryzm m\u00f3g\u0142 te\u017c powsta\u0107 w kr\u0119gu oficer\u00f3w wojskowych nie nale\u017c\u0105cych do masonerii, a wyznaj\u0105cych pogl\u0105dy demokratyczne w stylu Jana Jakuba Rousseau. Ci oficerowie, kt\u00f3rzy przybyli do W\u0142och z J\u00f3zefem Bonapartem i Muratem, mieli rozpropagowa\u0107 tam karbonaryzm w celu zwalczania wp\u0142yw\u00f3w Ferdynanda IV (w rzeczywisto\u015bci karbonariusze rozpocz\u0119li walk\u0119 z panowaniem francuskim). Istnieje tak\u017ce","start_idx":64,"end_idx":273}
{"id":"mrc_1795","question":"w kt\u00f3rej cz\u0119\u015bci oka powstaje obraz?","answer":"Na siatk\u00f3wce","context":"odbite wewn\u0105trz oka. Na siatk\u00f3wce powstaje obraz rzeczywisty, pomniejszony i odwr\u00f3cony. === Warstwy siatk\u00f3wki === W budowie histologicznej siatk\u00f3wki mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 10 warstw: # warstwa barwnikowa = nab\u0142onek barwnikowy - nab\u0142onek jednowarstwowy sze\u015bcienny le\u017c\u0105cy na b\u0142onie podstawnej; kom\u00f3rki barwnikowe w szczytowej cz\u0119\u015bci cytoplazmy zawieraj\u0105 ziarna melaniny chroni\u0105ce przed odbijaniem si\u0119 \u015bwiat\u0142a wewn\u0105trz ga\u0142ki ocznej # warstwa pr\u0119cik\u00f3w i czopk\u00f3w = warstwa nab\u0142onka wzrokowego (utworzona przez zewn\u0119trzne segmenty czopk\u00f3w i pr\u0119cik\u00f3w) # b\u0142ona graniczna glejowa zewn\u0119trzna # warstwa j\u0105drzasta (ziarnista) zewn\u0119trzna # warstwa splotowata zewn\u0119trzna # warstwa j\u0105drzasta (ziarnista) wewn\u0119trzna # warstwa splotowata wewn\u0119trzna # warstwa kom\u00f3rek zwojowych = warstwa zwojowa # warstwa w\u0142\u00f3kien nerwowych # warstwa graniczna glejowa wewn\u0119trzna Kom\u00f3rki wzrokowe obecne s\u0105 w warstwach 2.-5., neurony drugie w warstwach","start_idx":21,"end_idx":33}
{"id":"mrc_1796","question":"ile jest wysp w norwegii?","answer":"Wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca kontynentalnej Norwegii le\u017cy ponad 239 tys. wysp","context":"uwagi na swoje po\u0142o\u017cenie Norwegia posiada jedn\u0105 z najd\u0142u\u017cszych i najbardziej rozbudowanych linii brzegowych spo\u015br\u00f3d wszystkich kraj\u00f3w \u015bwiata \u2013 jej ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 to 103 000 km (wliczaj\u0105c wyspy). Wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca kontynentalnej Norwegii le\u017cy ponad 239 tys. wysp, przy czym najwi\u0119ksz\u0105 z nich jest Hinn\u00f8ya (2 204 km\u00b2). Najwi\u0119ksz\u0105 wysp\u0105 Kr\u00f3lestwa Norwegii jest Spitsbergen w archipelagu Svalbard (37 814 km\u00b2). Norwegia jest te\u017c jednym z najbardziej wysuni\u0119tych na p\u00f3\u0142noc kraj\u00f3w \u015bwiata. Kontynentalna cz\u0119\u015b\u0107 Norwegii rozci\u0105ga si\u0119 od 58\u00b0 do 71\u00b0N, (wraz ze Svalbardem do 81\u00b0N) i od 5\u00b0E do 31\u00b0E (wraz z wysp\u0105 Jan Mayen od 9\u00b0W, a wraz z wysp\u0105 Wysp\u0105 Bia\u0142\u0105 do 33\u00b0E). Norwegia graniczy ze Szwecj\u0105 na wschodzie (1666 km) oraz z Finlandi\u0105 (709 km) i Rosj\u0105 (191","start_idx":198,"end_idx":262}
{"id":"mrc_1797","question":"jaki post obowi\u0105zuje w \u015brod\u0119 popielcow\u0105?","answer":"post \u015bcis\u0142y (mi\u0119dzy 18. a 60. rokiem \u017cycia), czyli ograniczenie liczby posi\u0142k\u00f3w do dw\u00f3ch lekkich i jednego do syta w ci\u0105gu dnia.","context":"Popielec, \u015aroda Popielcowa (staropolska nazwa: Wst\u0119pna \u015aroda) \u2212 w kalendarzu katolickim pierwszy dzie\u0144 wielkiego postu, przypadaj\u0105cy 46 dni (40-dniowy okres postu po wy\u0142\u0105czeniu niedziel) przed Wielkanoc\u0105, czyli mi\u0119dzy 4 lutego a 10 marca. Jest to dzie\u0144 pokuty \u2212 obowi\u0105zuje wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015b\u0107 od pokarm\u00f3w mi\u0119snych (od 14. roku \u017cycia) i post \u015bcis\u0142y (mi\u0119dzy 18. a 60. rokiem \u017cycia), czyli ograniczenie liczby posi\u0142k\u00f3w do dw\u00f3ch lekkich i jednego do syta w ci\u0105gu dnia. Wierni nie s\u0105 zobowi\u0105zani do uczestniczenia w tym dniu we mszy \u015bwi\u0119tej. == Rys historyczny == W pierwszych wiekach chrze\u015bcija\u0144stwa poszczono przez okres 40 godzin w Wielki Pi\u0105tek i Wielk\u0105 Sobot\u0119. Post trwaj\u0105cy przez 40 dni poprzedzaj\u0105cych \u015bwi\u0119to Zmartwychwstania prawdopodobnie rozpowszechni\u0142 si\u0119 w pierwszej po\u0142owie IV wieku. Zgodnie z kanonem","start_idx":333,"end_idx":461}
{"id":"mrc_1798","question":"jak inaczej nazywamy wyrazy bliskoznaczne?","answer":"Synonimy","context":"\"tytka\" i og\u00f3lnopolska \"torebka\", krakowska \"r\u0105czka\" i og\u00f3lnopolska \"obsadka\", podhala\u0144ska \"watra\" i og\u00f3lnopolskie \"ognisko\", augustowski \"legat\" i og\u00f3lnopolski \"le\u0144\"; wielkopolskie \"pyry\" i og\u00f3lnopolskie \"kartofle\" i \"ziemniaki; \"toru\u0144skie\" jo \"i og\u00f3lnopolskie \"tak\". Synonimy r\u00f3\u017cnordzenne nie nale\u017c\u0105 do jednej rodziny wyrazowej, np. \u201eawantura, k\u0142\u00f3tnia, zaj\u015bcie, burda\u201d; \u201ezawierucha, burza, nawa\u0142nica\u201d; Synonimy wsp\u00f3lnordzenne s\u0105 za\u015b powi\u0105zane ze sob\u0105 pod wzgl\u0119dem s\u0142owotw\u00f3rczo-etymologicznym. Synonimy te tworzy si\u0119 za pomoc\u0105 formant\u00f3w wsp\u00f3lnofunkcyjnych, np. od jednej podstawy rzeczownikowej powstaje cz\u0119sto kilka przymiotnik\u00f3w: od \u201ewiek\u201d \u2013 \u201ewiekowy, wieczny, wieczysty\u201d. Rozr\u00f3\u017cnia\u0107 mo\u017cna te\u017c synonimy bli\u017csze i dalsze, w zale\u017cno\u015bci od zakresu poj\u0119ciowego. Z wyraz\u00f3w bliskoznacznych maj\u0105cy znaczenie szersze jest hiperonimem, za\u015b w\u0119\u017csze \u2013 hiponimem. Np. \u201elokomotywa\u201d i \u201eelektrow\u00f3z\u201d (ka\u017cdy elektrow\u00f3z jest lokomotyw\u0105, lecz lokomotywa mo\u017ce mie\u0107 inny nap\u0119d ni\u017c elektryczny).","start_idx":269,"end_idx":277}
{"id":"mrc_1799","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 koronacja el\u017cbiety ii?","answer":"2 czerwca 1953 roku","context":"Koronacja El\u017cbiety II \u2013 ceremonia koronacyjna kr\u00f3lowej El\u017cbiety II z dynastii Windsor\u00f3w. Odby\u0142a si\u0119 2 czerwca 1953 roku w Opactwie Westminsterskim w Londynie. El\u017cbieta II wst\u0105pi\u0142a na tron w wieku 25 lat po \u015bmierci swojego ojca, Jerzego VI (6 lutego 1952); wkr\u00f3tce potem zosta\u0142a og\u0142oszona kr\u00f3low\u0105. W uroczysto\u015bci, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 w St. James\u2019s Palace, wzi\u0119li udzia\u0142 m.in. cz\u0142onkowie Tajnej Rady Wielkiej Brytanii i lord mer Londynu. Da\u0142o to r\u00f3wnie\u017c komisjom planistycznym odpowiednio d\u0142ugi czas na przygotowanie si\u0119 do ceremonii. Podczas nabo\u017ce\u0144stwa El\u017cbieta z\u0142o\u017cy\u0142a przysi\u0119g\u0119, zosta\u0142a namaszczona krzy\u017cmem przez arcybiskupa Canterbury, ubrana w szaty, przekazano jej r\u00f3wnie\u017c insygnia kr\u00f3lewskie (ber\u0142o i jab\u0142ko) oraz koronowano na kr\u00f3low\u0105 Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, Zwi\u0105zku Po\u0142udniowej Afryki, Pakistanu i Cejlonu (obecnie Sri","start_idx":100,"end_idx":119}
{"id":"mrc_1800","question":"jak okre\u015blamy wiek?","answer":"100 latom, liczona od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \"01\" do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami","context":"Wiek, stulecie (skr\u00f3t: w.) \u2013 jednostka miary czasu r\u00f3wna 100 latom, liczona od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \"01\" do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami, np. od 1501 do 1600 to wiek XVI. W odniesieniu do lat przed nasz\u0105 er\u0105 (p.n.e.) wiek zaczyna si\u0119 rokiem z dwoma zerami, a ko\u0144czy cyframi \"01\", np. od 500 p.n.e. do 401 p.n.e. to wiek V wiek p.n.e. Numery wiek\u00f3w w j\u0119zyku polskim zapisuje si\u0119 zwyczajowo cyframi rzymskimi.","start_idx":57,"end_idx":160}
{"id":"mrc_1801","question":"czego nale\u017cy u\u017cy\u0107 aby potwierdzi\u0107 nienasycony charakter kwasu oleinowego?","answer":"wod\u0119 bromow\u0105","context":"Kwas oleinowy (, od ' \u2013 olej) \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy jednonienasyconych kwas\u00f3w t\u0142uszczowych typu omega-9. Jest \"cis\"-izomerem kwasu elaidynowego. Naturalnie kwas ten wyst\u0119puje w t\u0142uszczach (jest g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem oliwy z oliwek i tranu), z kt\u00f3rych jest ekstrahowany i wykorzystywany w przemy\u015ble tekstylnym (zapewnia on \u015blisko\u015b\u0107 w\u0142\u00f3kien). Poprzez katalityczne uwodornienie (przy\u0142\u0105czenie dw\u00f3ch atom\u00f3w wodoru do wi\u0105zania podw\u00f3jnego) kwas oleinowy przechodzi w kwas stearynowy. Reakcja ta nazywana jest \u201eutwardzaniem t\u0142uszczu\u201d. W\u0142a\u015bciwo\u015bci: * ciemnieje w powietrzu (utlenianie), * odbarwia wod\u0119 bromow\u0105 i , co \u015bwiadczy o jego nienasyconym charakterze chemicznym, * reaguje z wodorotlenkami, Jest u\u017cywany do produkcji m.in. smar\u00f3w i \u015brodk\u00f3w pior\u0105cych. Jego s\u00f3l glinowa, oleinian glinu, by\u0142 stosowany jako sk\u0142adnik zag\u0119stnik\u00f3w w napalmie.","start_idx":604,"end_idx":616}
{"id":"mrc_1802","question":"kto zajmuje si\u0119 magi\u0105?","answer":"Osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 magi\u0105 (mag, czarownik, szaman)","context":"Magia, czary \u2013 og\u00f3\u0142 wierze\u0144 i praktyk opartych na przekonaniu o istnieniu si\u0142 nadprzyrodzonych, kt\u00f3re mo\u017cna opanowa\u0107 za pomoc\u0105 odpowiednich zakl\u0119\u0107 i okre\u015blonych czynno\u015bci. Osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 magi\u0105 (mag, czarownik, szaman) stosuje r\u00f3\u017cnorakie gesty, wypowiada zakl\u0119cia (inkantacje) i wykonuje czynno\u015bci o cechach rytua\u0142u maj\u0105ce da\u0107 mu w\u0142adz\u0119 nad si\u0142ami nadprzyrodzonymi, i kt\u00f3re w jego przekonaniu umo\u017cliwiaj\u0105 mu kszta\u0142towanie rzeczywisto\u015bci. Brak mo\u017cliwo\u015bci stwierdzenia powi\u0105zania mi\u0119dzy zastosowanym \u015brodkiem a ewentualnym efektem powoduje, \u017ce skuteczno\u015b\u0107 dzia\u0142a\u0144 magicznych i istnienie postulowanych przez ni\u0105 si\u0142 nadprzyrodzonych pozostaj\u0105 w sferze wiary. == Etymologia == S\u0142owo \u201emagia\u201d pochodzi od Mag\u00f3w (staroperskie \"magu\u0161\", gr. \"\u03bc\u03ac\u03b3\u03bf\u03c2\"), astrolog\u00f3w-kap\u0142an\u00f3w zoroastryzmu z ludu Med\u00f3w i jest pokrewne polskiemu \u201emoc\u201d, \u201emocarz\u201d, greckiemu \"\u03bc\u03ac\u03b3\u03bf\u03c2\" (\"magos\"), \"\u03bc\u03b1\u03b3\u03b9\u03ba\u03cc\u03c2\" (\"magikos\", \u0142ac. \"magicus\") typowo wyst\u0119puj\u0105cy w rodzaju \u017ce\u0144skim,","start_idx":172,"end_idx":222}
{"id":"mrc_1803","question":"w jaki spos\u00f3b umar\u0142 petroniusz?","answer":"otworzy\u0142 sobie \u017cy\u0142y i zacisn\u0105\u0142 je opask\u0105, aby op\u00f3\u017ani\u0107 zgon.","context":"go mianem \"arbiter elegantiae\" (albo \"arbiter elegantiarum\"). Sw\u00f3j wp\u0142yw na cesarza przyp\u0142aci\u0142 nie tylko niech\u0119ci\u0105 Seneki, ale r\u00f3wnie\u017c nienawi\u015bci\u0105 prefekta pretorian\u00f3w Ofoniusza Tygellinusa, kt\u00f3ry wykorzysta\u0142 spisek na \u017cycie Nerona (65) do oskar\u017cenia Petroniusza o kontakty z jednym z przyw\u00f3dc\u00f3w spisku, Gajuszem Pizonem. W zwi\u0105zku z tym, podobnie jak Seneka i Lukan, zmuszony by\u0142 pope\u0142ni\u0107 samob\u00f3jstwo. Spodziewaj\u0105c si\u0119 nieuchronnego wyroku \u015bmierci, urz\u0105dzi\u0142 uczt\u0119, w trakcie kt\u00f3rej otworzy\u0142 sobie \u017cy\u0142y i zacisn\u0105\u0142 je opask\u0105, aby op\u00f3\u017ani\u0107 zgon. Przez kilka godzin dokonywa\u0142 dyspozycji maj\u0105tkowych, ucztowa\u0142, rozmawia\u0142 z przyjaci\u00f3\u0142mi, s\u0142ucha\u0142 recytacji i muzyki. W ko\u0144cu zapad\u0142 w sen wieczny, Petroniusz jest jednym z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w powie\u015bci \"Quo vadis\" Henryka Sienkiewicza. W t\u0119 posta\u0107 wcielili si\u0119: w ameryka\u0144skim filmie z 1951 Leo Genn, w ameryka\u0144skim","start_idx":483,"end_idx":542}
{"id":"mrc_1804","question":"jaki tytu\u0142 nosi kamila?","answer":"Kr\u00f3lowa Ma\u0142\u017conka Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa","context":"podkre\u015blaj\u0105c przy tym dzia\u0142alno\u015b\u0107 Kamili na rzecz monarchii. Pod\u0142o\u017cy\u0142o to podwaliny pod p\u00f3\u017aniejsze o\u015bwiadczenie El\u017cbiety II, kt\u00f3re wyda\u0142a z okazji 70. rocznicy swojego wst\u0105pienia na tron, w kt\u00f3rym oznajmi\u0142a, \u017ce chcia\u0142aby \u2013 gdy nadejdzie czas \u2013 aby Kamila otrzyma\u0142a tytu\u0142 \u201ekr\u00f3lowej ma\u0142\u017conki\u201d (ang. \"Queen Consort\"), a nie \u2013 jak by\u0142o to zapowiedziane wcze\u015bniej \u2013 \u201eksi\u0119\u017cnej ma\u0142\u017conki\u201d (ang. \"Princess Consort\"). Zosta\u0142a sportretowana w serialu komediowym \"The Windsors\", w kt\u00f3rym zagra\u0142a j\u0105 Haydn Gwynne, a tak\u017ce w serialu \"The Crown\", gdzie w jej rol\u0119 wcieli\u0142y si\u0119 Emerald Fennell i Olivia Williams. == Kr\u00f3lowa Ma\u0142\u017conka Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa == Po \u015bmierci kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, Kamila jako \u017cona nowego monarchy, kr\u00f3la Karola III, otrzyma\u0142a tytu\u0142 Kr\u00f3lowej Ma\u0142\u017conki Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa. Jej dotychczasowe tytu\u0142y \u2013 ksi\u0119\u017cnej Walii,","start_idx":600,"end_idx":640}
{"id":"mrc_1805","question":"jakie obowi\u0105zki mia\u0142a szlachta wobec kr\u00f3la i ojczyzny?","answer":"W niekt\u00f3rych krajach (np. w Polsce) szlachectwo zobowi\u0105zywa\u0142o do s\u0142u\u017cby wojskowej w pospolitym ruszeniu.","context":"prawa dziedziczenia obok osobistych tytu\u0142\u00f3w honorowych, dost\u0119pnych wy\u0142\u0105cznie dla szlachty dziedzicznej (jak mia\u0142o to miejsce w Polsce). W niekt\u00f3rych krajach (np. w Polsce) szlachectwo zobowi\u0105zywa\u0142o do s\u0142u\u017cby wojskowej w pospolitym ruszeniu. Jest to zwi\u0105zane z prawem feudalnym zobowi\u0105zuj\u0105cym baron\u00f3w kr\u00f3la do s\u0142u\u017cby rycerskiej w zamian za otrzyman\u0105 od niego ziemi\u0119. Wielko\u015b\u0107 posiadanego maj\u0105tku ziemskiego w praktyce by\u0142a bardzo zr\u00f3\u017cnicowana. W Polsce dzielenie ziemi mi\u0119dzy spadkobierc\u00f3w prowadzi\u0142o do przekszta\u0142cania ubo\u017cszej szlachty w szlacht\u0119 zagrodow\u0105. W zachodniej Europie, gdzie cz\u0119\u015bciej dziedziczono wed\u0142ug prawa primogenitury, m\u0142odsi synowie, cz\u0119sto nieposiadaj\u0105cy w\u0142asno\u015bci ziemskiej, po\u015bwi\u0119cali si\u0119 s\u0142u\u017cbie wojskowej lub duchownej. Na drugim biegunie funkcjonowa\u0142y olbrzymie maj\u0105tki magnackie, sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z kilkudziesi\u0119ciu lub wi\u0119cej wsi, miast, dysponuj\u0105ce w\u0142asnymi oddzia\u0142ami wojska. == Nazwisko == W wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w nazwiska","start_idx":136,"end_idx":240}
{"id":"mrc_1806","question":"kto zosta\u0142 premierem po wyborach czerwcowych?","answer":"Czes\u0142aw Kiszczak z PZPR nie zdo\u0142a\u0142 utworzy\u0107 gabinetu.","context":"posiedzeniem Senatu pojawi\u0142a si\u0119 konieczno\u015b\u0107 rozpisania pierwszych wybor\u00f3w uzupe\u0142niaj\u0105cych do izby wy\u017cszej \u2013 29 czerwca 1989, przed z\u0142o\u017ceniem \u015blubowania, zmar\u0142 bowiem Grzegorz Bia\u0142kowski. == Konsekwencje i znaczenie wybor\u00f3w == Skala zwyci\u0119stwa opozycji solidarno\u015bciowej i jednoczesny stopie\u0144 kl\u0119ski komunistycznej w\u0142adzy doprowadzi\u0142y do powstania ca\u0142kowicie nowej sytuacji politycznej. W ich wyniku, a zw\u0142aszcza wobec upadku listy krajowej, poza parlamentem znalaz\u0142a si\u0119 wi\u0119kszo\u015b\u0107 czo\u0142owych postaci obozu w\u0142adzy. Przyw\u00f3dca komunist\u00f3w, Wojciech Jaruzelski, zosta\u0142 ostatecznie wybrany na urz\u0105d prezydenta przez Zgromadzenie Narodowe wi\u0119kszo\u015bci\u0105 jednego g\u0142osu. Jednak zaproponowany przez niego na premiera Czes\u0142aw Kiszczak z PZPR nie zdo\u0142a\u0142 utworzy\u0107 gabinetu. Umo\u017cliwi\u0142o to zawi\u0105zanie koalicji pomi\u0119dzy OKP a ZSL i SD, a nast\u0119pnie powo\u0142anie pierwszego niekomunistycznego rz\u0105du, na czele kt\u00f3rego stan\u0105\u0142 wywodz\u0105cy si\u0119 z \u201eSolidarno\u015bci\u201d Tadeusz Mazowiecki.","start_idx":703,"end_idx":756}
{"id":"mrc_1807","question":"o co oskar\u017cono chrze\u015bcijan w rzymie?","answer":"niesk\u0142adanie ofiar panteonowi rzymskich bog\u00f3w, pomawiano o grupowe orgie seksualne, rytualne zabijanie dzieci, kult genitali\u00f3w Jezusa, uprawianie czarnej magii i czczenie os\u0142a.","context":"Rzymskim === ==== Za Nerona i Domicjana ==== Pierwsze zorganizowane prze\u015bladowania chrze\u015bcijan przez rzymskie w\u0142adze rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 za panowania Nerona, gdy to w 64 roku po\u017car spustoszy\u0142 Rzym, a Neron zosta\u0142 oskar\u017cony o podpalenie i, jak twierdzi Tacyt, chc\u0105c si\u0119 oczy\u015bci\u0107, skierowa\u0142 oskar\u017cenie na chrze\u015bcijan, kt\u00f3rych wed\u0142ug Tacyta torturowano, w tym rzucano psom na po\u017carcie, krzy\u017cowano i podpalano. Z drugiej strony rzymski historyk Swetoniusz nie wspomina za\u015b o \u017cadnych prze\u015bladowaniach. Druga fala prze\u015bladowa\u0144 mia\u0142a miejsce pod rz\u0105dami cesarza Domicjana (81\u201396), gdy chrze\u015bcijan skazywano za niesk\u0142adanie ofiar panteonowi rzymskich bog\u00f3w, pomawiano o grupowe orgie seksualne, rytualne zabijanie dzieci, kult genitali\u00f3w Jezusa, uprawianie czarnej magii i czczenie os\u0142a. ==== II i III wiek ==== W drugim wieku mia\u0142y miejsce sekciarskie przypadki ataku","start_idx":598,"end_idx":774}
{"id":"mrc_1808","question":"w jakim j\u0119zyku m\u00f3wi si\u0119 w islandii?","answer":"J\u0119zyk islandzki","context":"J\u0119zyk islandzki (isl. \"\u00edslenska\") \u2013 j\u0119zyk z grupy j\u0119zyk\u00f3w nordyckich, kt\u00f3rym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 mieszka\u0144cy Islandii. Pos\u0142uguje si\u0119 nim oko\u0142o 320 tys. os\u00f3b, g\u0142\u00f3wnie Islandczyk\u00f3w w kraju i na emigracji. Zapisywany jest alfabetem \u0142aci\u0144skim. == Historia == Etapy rozwoju j\u0119zyka islandzkiego to okres staroislandzki (do 1550 r.) i nowoislandzki (po 1550 r.). Pocz\u0105tkowo by\u0142 to j\u0119zyk osadnik\u00f3w norweskich, tzw. \"norse\", czyli j\u0119zyk staronordyjski. Z tego pierwotnego j\u0119zyka wykszta\u0142ci\u0142y si\u0119 islandzki i norweski. Jednak ze wzgl\u0119du na izolacj\u0119 wyspy, j\u0119zyk islandzki zmieni\u0142 si\u0119 nieznacznie od pocz\u0105tku drugiego tysi\u0105clecia, dlatego wsp\u00f3\u0142cze\u015bni Islandczycy mog\u0105 bez wcze\u015bniejszego przygotowania czyta\u0107 sagi spisane w XII i XIII wieku. Zasz\u0142y jednak g\u0142\u0119bokie zmiany w artykulacji i wymowie wyraz\u00f3w. Umiej\u0119tno\u015b\u0107 pisania i czytania by\u0142a na Islandii powszechna, nawet w\u015br\u00f3d","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_1809","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 \u015blub diany i karola?","answer":"29 lipca 1981 w katedrze \u015bw. Paw\u0142a w Londynie","context":"w\u00f3wczas ksi\u0119ciem Walii znana jako Diana, ksi\u0119\u017cna Walii (). Diana sta\u0142a si\u0119 osob\u0105 publiczn\u0105 w 1980, b\u0119d\u0105c wymienian\u0105 jako potencjalna kandydatka na \u017con\u0119 dla Karola, nast\u0119pcy tronu Wielkiej Brytanii. Ich \u015blub, maj\u0105cy miejsce 29 lipca 1981 w katedrze \u015bw. Paw\u0142a w Londynie, sta\u0142 si\u0119 mi\u0119dzynarodowym wydarzeniem spo\u0142ecznym, cz\u0119sto okre\u015blanym jako \u201ebajkowy \u015blub\u201d lub \u201e\u015blub stulecia\u201d. W pierwszej po\u0142owie lat 90. XX w. prasa ujawni\u0142a kulisy ma\u0142\u017ce\u0144stwa ksi\u0119stwa Walii, publikuj\u0105c materia\u0142y kompromituj\u0105ce zar\u00f3wno Karola, jak i Dian\u0119. W 1992 para og\u0142osi\u0142a separacj\u0119, co by\u0142o jednym z powod\u00f3w og\u0142oszenia przez El\u017cbiet\u0119 II tego roku jako \"annus horribilis\". Rozw\u00f3d pary orzeczono w 1996. Zar\u00f3wno w trakcie zwi\u0105zku z Karolem, jak i po rozwodzie ksi\u0119\u017cnej Dianie towarzyszy\u0142o du\u017ce zainteresowanie medi\u00f3w, kt\u00f3re w 1997 doprowadzi\u0142o","start_idx":223,"end_idx":268}
{"id":"mrc_1810","question":"od kiedy istnieje facebook?","answer":"Zosta\u0142 uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda","context":"Facebook (skr. fb) \u2013 serwis spo\u0142eczno\u015bciowy, w ramach kt\u00f3rego zarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 tworzy\u0107 sieci i grupy, dzieli\u0107 si\u0119 wiadomo\u015bciami i zdj\u0119ciami oraz korzysta\u0107 z aplikacji, b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 Meta Platforms z siedzib\u0105 w Menlo Park. Serwis by\u0142 notowany w rankingu Alexa na miejscu 7. Zosta\u0142 uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda i by\u0142 pocz\u0105tkowo przeznaczony przede wszystkim dla os\u00f3b studiuj\u0105cych na tej uczelni. Jego g\u0142\u00f3wnym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pe\u0142ni on funkcj\u0119 dyrektora generalnego). W pa\u017adzierniku 2010 na ekrany kin wszed\u0142 film \"The Social Network\" ukazuj\u0105cy histori\u0119 portalu Facebook (pierwotnie TheFacebook. W czerwcu 2017 liczba u\u017cytkownik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie wynosi\u0142a prawie 2 miliardy, a dziennie aktywnych jest prawie 1,3 mld os\u00f3b. \u015aredni wiek u\u017cytkownika serwisu w 2012 roku wynosi\u0142","start_idx":292,"end_idx":350}
{"id":"mrc_1811","question":"czym zajmowali si\u0119 majowie?","answer":"Prowadzili precyzyjne obserwacje astronomiczne, m.in. przewidywali za\u0107mienia S\u0142o\u0144ca i Ksi\u0119\u017cyca, wschody i zachody Wenus, w\u0119dr\u00f3wk\u0119 konstelacji zodiaku przez pory roku oraz obliczyli czas obrotu Ksi\u0119\u017cyca dooko\u0142a Ziemi (mierzony w dniach) z dok\u0142adno\u015bci\u0105 do trzeciego miejsca po przecinku. Pos\u0142ugiwali si\u0119 r\u00f3wnie\u017c skomplikowanymi systemami rachuby czasu.","context":"Wywodzili si\u0119 oni cz\u0119sto z kr\u00f3lewskich rod\u00f3w. W p\u00f3\u017anej epoce postklasycznej Majowie w\u0142\u0105czyli do swej sztuki elementy charakterystyczne dla centralnego Meksyku \u2013 freski \u015bcienne o wp\u0142ywach Mistek\u00f3w. Ostatni taki fresk powsta\u0142 w Tulum oko\u0142o roku 1450, a wi\u0119c nied\u0142ugo przed konkwist\u0105. === Nauka === Nauka Maj\u00f3w, to przede wszystkim astronomia. Prowadzili precyzyjne obserwacje astronomiczne, m.in. przewidywali za\u0107mienia S\u0142o\u0144ca i Ksi\u0119\u017cyca, wschody i zachody Wenus, w\u0119dr\u00f3wk\u0119 konstelacji zodiaku przez pory roku oraz obliczyli czas obrotu Ksi\u0119\u017cyca dooko\u0142a Ziemi (mierzony w dniach) z dok\u0142adno\u015bci\u0105 do trzeciego miejsca po przecinku. Pos\u0142ugiwali si\u0119 r\u00f3wnie\u017c skomplikowanymi systemami rachuby czasu. Kalendarz liturgiczny by\u0142 wykorzystywany przede wszystkim do przewidywania przysz\u0142o\u015bci i okre\u015blania szcz\u0119\u015bliwych i pechowych dni dla rozpoczynania najr\u00f3\u017cniejszych przedsi\u0119wzi\u0119\u0107, przede wszystkim prowadzenia wojen. Majowie rozwin\u0119li dwudziestkowy","start_idx":341,"end_idx":691}
{"id":"mrc_1812","question":"w jakich miastach w polsce je\u017cd\u017c\u0105 trolejbusy?","answer":"Trolejbusy je\u017cd\u017c\u0105 w trzech polskich miastach: Gdyni, Lublinie oraz Tychach.","context":"z uwarunkowaniami urbanistycznymi, ale tak\u017ce ze wzgl\u0119dami ekonomicznymi. === Trolejbusy w Polsce === Trolejbusy je\u017cd\u017c\u0105 w trzech polskich miastach: Gdyni, Lublinie oraz Tychach. ==== Gdynia i Sopot ==== W 1943 roku firma \"Danziger Elektrische Strassenbahnen AG\" (Gda\u0144skie Tramwaje Elektryczne Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna), w czasie II wojny \u015bwiatowej odpowiedzialna za funkcjonowanie komunikacji miejskiej na terenie okupowanej Gdyni, wybudowa\u0142a i uruchomi\u0142a pierwsz\u0105 lini\u0119 trolejbusow\u0105 na trasie Chylonia \u2013 Centrum, przed\u0142u\u017con\u0105 wkr\u00f3tce do Or\u0142owa. Do podj\u0119cia tej inwestycji zmusi\u0142y gda\u0144skie tramwaje rosn\u0105ce potrzeby przewozowe na terenie miasta, kt\u00f3rym nie mo\u017cna by\u0142o sprosta\u0107 wykorzystuj\u0105c tabor autobusowy ze wzgl\u0119du na wojenny kryzys paliwowy. Wiosn\u0105 1945 roku szturm Armii Czerwonej na Gdyni\u0119 z\u0142ama\u0142 op\u00f3r wojsk hitlerowskich, przy okazji tabor i urz\u0105dzenia sieci trakcyjnej uleg\u0142y podczas walk powa\u017cnym","start_idx":101,"end_idx":176}
{"id":"mrc_1813","question":"czym by\u0142a rabacja galicyjska?","answer":"ruchy ch\u0142opskie na terenach zachodniej Galicji w drugiej po\u0142owie lutego i marcu 1846 roku, maj\u0105ce charakter antyszlachecki i antypa\u0144szczy\u017aniany.","context":"Rze\u017a galicyjska, rze\u017a tarnowska, rabacja galicyjska, rabacja ch\u0142opska \u2013 ruchy ch\u0142opskie na terenach zachodniej Galicji w drugiej po\u0142owie lutego i marcu 1846 roku, maj\u0105ce charakter antyszlachecki i antypa\u0144szczy\u017aniany. W swojej pierwszej fazie charakteryzowa\u0142y si\u0119 napadami na dwory oraz pogromami ludno\u015bci ziemia\u0144skiej, urz\u0119dnik\u00f3w dworskich i rz\u0105dowych, a tak\u017ce ksi\u0119\u017cy. Najbardziej znanym przyw\u00f3dc\u0105 ch\u0142opskich oddzia\u0142\u00f3w by\u0142 Jakub Szela. == Przyczyny == W XIX wieku stosunki pomi\u0119dzy szlacht\u0105 a poddanymi ulega\u0142y narastaj\u0105cemu napi\u0119ciu (co szczeg\u00f3lnie uwidoczni\u0142o si\u0119 w Galicji) z powodu bezwzgl\u0119dnego egzekwowania powinno\u015bci feudalnych, przede wszystkim pa\u0144szczyzny. Pomimo \u017ce obowi\u0105zuj\u0105ce prawo nie zezwala\u0142o ju\u017c szlachcie na bicie ch\u0142opa, a jedynie na jego uwi\u0119zienie, szlachta nie zwraca\u0142a na to uwagi i cz\u0119sto ch\u0142osta ko\u0144czy\u0142a si\u0119 nawet \u015bmierci\u0105 poddanego, a skutki kary zale\u017ca\u0142y jedynie","start_idx":72,"end_idx":216}
{"id":"mrc_1814","question":"kt\u00f3ry filozof jest tw\u00f3rc\u0105 stoicyzmu?","answer":"Zenon z Kition","context":"Stoicyzm \u2013 szko\u0142a filozoficzna, kt\u00f3ra powsta\u0142a jednocze\u015bnie z epikureizmem w ko\u0144cu IV wieku p.n.e. i przetrwa\u0142a a\u017c do zamkni\u0119cia wszystkich szk\u00f3\u0142 filozoficznych przez cesarza Justyniana w 529 roku. Szko\u0142\u0119 t\u0119 zapocz\u0105tkowa\u0142 w Atenach Zenon z Kition. Do ostatecznej formy doprowadzi\u0142 j\u0105 Chryzyp. Szko\u0142a wywar\u0142a znaczny wp\u0142yw na rozw\u00f3j chrze\u015bcija\u0144stwa, w pewnym stopniu oddzia\u0142ywa\u0142a na my\u015bl \u015bredniowieczn\u0105, od\u017cy\u0142a w nowej formie w filozofii nowo\u017cytnej, np. u Justusa Lipsiusa, a wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie na fali odrodzenia zainteresowania etyk\u0105 cn\u00f3t dzi\u0119ki m.in. pracy Lawrence C. Beckera. Modelem cz\u0142owieka by\u0142 m\u0119drzec \u017cyj\u0105cy w zgodzie z natur\u0105, kieruj\u0105cy si\u0119 rozumem. Stoicyzm stworzy\u0142 kompletny system filozoficzny, kt\u00f3ry w teorii bytu by\u0142 monistyczny, zasadniczo materialistyczny i deterministyczny, a w teorii poznania sk\u0142ania\u0142 si\u0119 ku empiryzmowi, ale najbardziej jest znany","start_idx":232,"end_idx":246}
{"id":"mrc_1815","question":"kiedy odby\u0142y sie pierwsze igrzyska olimpijskie?","answer":"od 6 do 15 kwietnia 1896 roku","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":131,"end_idx":160}
{"id":"mrc_1816","question":"ile mieszkancow liczy swinoujscie?","answer":"40 696","context":"30 czerwca 2021 r., \u015awinouj\u015bcie liczy\u0142o 40 696 mieszka\u0144c\u00f3w. Granice \u015awinouj\u015bcia obejmuj\u0105 powierzchni\u0119 197,23 km\u00b2 (2. miejsce w wojew\u00f3dztwie i 9. w kraju), z czego 91,23 km\u00b2 to powierzchnia l\u0105dowa, a 106 km\u00b2 to powierzchnia w\u00f3d, w tym Zalewu Szczeci\u0144skiego, w wyniku czego miasto jest jednym z najwi\u0119kszych pod wzgl\u0119dem obszaru miast Polski. Miasto systematycznie powi\u0119ksza swoj\u0105 powierzchni\u0119 w wyniku sztorm\u00f3w oraz pog\u0142\u0119biania portu i toru wodnego. Wed\u0142ug danych geodezyjnych z 30.03.2017 roku powierzchnia miasta wynosi 19 999,8 ha, czyli niemal 200 km\u00b2. == Po\u0142o\u017cenie == Miasto po\u0142o\u017cone jest nad cie\u015bnin\u0105 \u015awin\u0105, kt\u00f3ra w p\u00f3\u0142nocnej jego cz\u0119\u015bci \u0142\u0105czy si\u0119 z Morzem Ba\u0142tyckim, a po\u0142udniowej z Zalewem Szczeci\u0144skim. Le\u017cy na trzech zamieszkanych wyspach: Uznam (35 712 mieszka\u0144c\u00f3w w 2010 r.), Wolin","start_idx":40,"end_idx":46}
{"id":"mrc_1817","question":"w jakiej dru\u017cynie gra lewandowski?","answer":"w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":117,"end_idx":178}
{"id":"mrc_1818","question":"kto wraz z janem styk\u0105 by\u0142 autorem panoramy rac\u0142awickiej?","answer":"Wojciecha Kossaka","context":"Panorama Rac\u0142awicka \u2013 muzeum sztuki we Wroc\u0142awiu, oddzia\u0142 Muzeum Narodowego we Wroc\u0142awiu, za\u0142o\u017cone w 1893 we Lwowie, od 1980 we Wroc\u0142awiu; eksponuje cykloramiczny obraz \"Bitwa pod Rac\u0142awicami\" namalowany w latach 1893\u20131894 przez zesp\u00f3\u0142 malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Obraz olejny przedstawia bitw\u0119 pod Rac\u0142awicami (1794), jeden z epizod\u00f3w insurekcji ko\u015bciuszkowskiej, zwyci\u0119stwo wojsk polskich pod dow\u00f3dztwem gen. Tadeusza Ko\u015bciuszki nad wojskami rosyjskimi pod dow\u00f3dztwem gen. Aleksandra Tormasowa. Obok \"Panoramy siedmiogrodzkiej\", \"Golgoty\" oraz \"M\u0119cze\u0144stwa chrze\u015bcijan w cyrku Nerona\" jest to jedna z czterech XIX\u2013wiecznych panoram, namalowanych pod kierownictwem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Po II wojnie \u015bwiatowej, dzi\u0119ki staraniom w\u0142adz polskich, uda\u0142o si\u0119 odzyska\u0107 od Zwi\u0105zku Radzieckiego cz\u0119\u015b\u0107 lwowskich dzie\u0142 sztuki. \u00d3wczesny polski Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej postanowi\u0142 zbiory","start_idx":272,"end_idx":289}
{"id":"mrc_1819","question":"jakie nagrody dosta\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznan\u0105 przez Polsk\u0105 Akademi\u0119 Umiej\u0119tno\u015bci.","context":"ze wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycieli Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. W 1916 otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznan\u0105 przez Polsk\u0105 Akademi\u0119 Umiej\u0119tno\u015bci. Cz\u0142onek Warszawskiego Towarzystwa Cyklist\u00f3w, Towarzystwa Historycznego we Lwowie. Henryk Sienkiewicz by\u0142 cz\u0142onkiem zagranicznym Czeskiej i Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk. Zmar\u0142 wieczorem 15 listopada 1916 na anewryzm serca w Vevey i zosta\u0142 tam pochowany. Na jego pogrzeb w katedrze wawelskiej nie zgodzi\u0142 si\u0119 biskup krakowski Adam Sapieha. W 1924, ju\u017c w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczy\u015bcie sprowadzono do Polski. W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii i Czechos\u0142owacji sk\u0142adano mu ho\u0142d. 27 pa\u017adziernika 1924 odby\u0142a si\u0119 uroczysto\u015b\u0107 obok pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie przem\u00f3wienie okoliczno\u015bciowe wyg\u0142osi\u0142 Stanis\u0142aw Wojciechowski. Na koniec prochy z\u0142o\u017cono w specjalnie przygotowanej krypcie","start_idx":94,"end_idx":194}
{"id":"mrc_1820","question":"jak\u0105 pojemno\u015b\u0107 ma p\u0142yta cd?","answer":"P\u0142yty CD-R maj\u0105 pojemno\u015b\u0107 od 50 MB (w wersji tzw. wizyt\u00f3wki) do 870 MB, najcz\u0119\u015bciej produkowane p\u0142yty maj\u0105 pojemno\u015b\u0107 700 MB i 200 MB (mini 8 cm).","context":"CD-R (ang. \"Compact Disc \u2013 Recordable\", nagrywalna p\u0142yta kompaktowa) \u2013 p\u0142yta kompaktowa (p\u0142yta CD) z mo\u017cliwo\u015bci\u0105 jednokrotnego zapisu (za pomoc\u0105 odpowiedniej nagrywarki komputerowej) oraz wielokrotnego odczytu (ang. \"Write Once Read Many\", WORM, zapisz raz czytaj wiele razy). == Dane techniczne == P\u0142yty CD-R maj\u0105 pojemno\u015b\u0107 od 50 MB (w wersji tzw. wizyt\u00f3wki) do 870 MB, najcz\u0119\u015bciej produkowane p\u0142yty maj\u0105 pojemno\u015b\u0107 700 MB i 200 MB (mini 8 cm). Poliw\u0119glanowy kr\u0105\u017cek, z kt\u00f3rego wykonana jest p\u0142yta CD-R, posiada spiralny rowek, kt\u00f3ry prowadzi wi\u0105zk\u0119 lasera w trakcie odczytu lub zapisu danych. Po stronie z rowkiem, na kr\u0105\u017cek naniesiona jest bardzo cienka warstwa specjalnego barwnika, a na ni\u0105 cienka warstwa srebra, stopu srebra lub z\u0142ota (w p\u0142ycie CD-ROM zamiast warstwy barwnika wyst\u0119puje warstwa","start_idx":299,"end_idx":444}
{"id":"mrc_1821","question":"kto by\u0142 ostatnim kr\u00f3lem polski?","answer":"Stanis\u0142aw II August","context":"Stanis\u0142aw II August, urodzony jako Stanis\u0142aw Antoni Poniatowski herbu Cio\u0142ek (ur. 17 stycznia 1732 w Wo\u0142czynie, zm. 12 lutego 1798 w Petersburgu) \u2013 kr\u00f3l Polski w latach 1764\u20131795, ostatni w\u0142adca Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Ocena jego panowania pozostaje przedmiotem spor\u00f3w. Doceniany jako inicjator i wsp\u00f3\u0142autor reform ustrojowych przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni, jeden z g\u0142\u00f3wnych autor\u00f3w Konstytucji 3 maja oraz jako mecenas nauki i sztuki, Stanis\u0142aw August by\u0142 r\u00f3wnocze\u015bnie krytykowany jako kr\u00f3l wybrany na tron polski dzi\u0119ki poparciu cesarzowej Imperium Rosyjskiego Katarzyny II, oraz za to, \u017ce nie zdo\u0142a\u0142 zapobiec rozbiorom Rzeczypospolitej i przyst\u0105pi\u0142 do konfederacji targowickiej. Od 1755 by\u0142 stolnikiem wielkim litewskim, a nast\u0119pnie w latach 1756\u20131764 starost\u0105 przemyskim. W latach 1755\u20131758, przebywaj\u0105c na dworze petersburskim, nawi\u0105za\u0142 romans z ksi\u0119\u017cn\u0105 Katarzyn\u0105","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_1822","question":"kim byli fenicjanie?","answer":"narodem najwi\u0119kszych \u017ceglarzy staro\u017cytno\u015bci i kupc\u00f3w.","context":"w 395 r. n.e. Fenicja znalaz\u0142a si\u0119 we wschodniej cz\u0119\u015bci imperium. W VII w. zosta\u0142a podbita przez Arab\u00f3w i uleg\u0142a arabizacji. Obecnie za potomk\u00f3w Fenicjan uwa\u017ca si\u0119 Liba\u0144czyk\u00f3w, przede wszystkim chrze\u015bcijan-maronit\u00f3w. == Fenicjanie i morze == Fenicjanie byli przede wszystkim narodem najwi\u0119kszych \u017ceglarzy staro\u017cytno\u015bci i kupc\u00f3w. Znana by\u0142a powszechnie staro\u017cytnym odwaga i przedsi\u0119biorczo\u015b\u0107 Fenicjan, kt\u00f3re sk\u0142ania\u0142y ich do \u017ceglugi po otwartym oceanie i odkrywania nowych l\u0105d\u00f3w. Przodowali oni w budownictwie okr\u0119towym, dzi\u0119ki czemu mogli si\u0119 przemieszcza\u0107 po ca\u0142ym basenie Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Panowanie na morzu nale\u017ca\u0142o pierwotnie do Krety i dopiero po upadku krete\u0144skiej pot\u0119gi przesz\u0142o ono na Fenicjan (po XII w. p.n.e.). Najdawniejszym celem wypraw fenickich (oraz miejscem zak\u0142adania kolonii) by\u0142 Cypr. P\u00f3\u017aniej przysz\u0142a kolej na inne wyspy Morza \u015ar\u00f3dziemnego:","start_idx":275,"end_idx":328}
{"id":"mrc_1823","question":"gdzie jest pa\u0142ac wersalski?","answer":"w Wersalu, na przedmie\u015bciach Pary\u017ca","context":"Pa\u0142ac wersalski (fr. \"ch\u00e2teau de Versailles\") \u2013 pa\u0142ac kr\u00f3lewski w Wersalu, na przedmie\u015bciach Pary\u017ca, symbol francuskiej monarchii absolutnej tzw. \"ancien r\u00e9gime\". Pa\u0142ac projektowali architekci kr\u00f3lewscy Louis Le Vau i Jules Hardouin-Mansart. Wn\u0119trza projektowa\u0142 Charles Le Brun, a Andr\u00e9 Le N\u00f4tre zaprojektowa\u0142 ogrody. W 1682 pa\u0142ac w Wersalu sta\u0142 si\u0119 oficjaln\u0105 rezydencj\u0105 kr\u00f3la Francji i Wersal przej\u0105\u0142 rol\u0119 faktycznej stolicy kraju. W XVIII w. w parku wersalskim wzniesiono dwa mniejsze pa\u0142ace: Grand Trianon i Petit Trianon. Pa\u0142ac jest odwiedzany przez ponad 7 milion\u00f3w zwiedzaj\u0105cych rocznie i jest trzeci\u0105 najwi\u0119ksz\u0105 atrakcj\u0105 turystyczn\u0105 Francji. Posiada \u0142\u0105czn\u0105 powierzchni\u0119 63154 m2. Znajduje si\u0119 w nim 2300 pomieszcze\u0144, z kt\u00f3rych 1000 udost\u0119pnia si\u0119 publiczno\u015bci. == Historia == === Zamek my\u015bliwski Ludwika XIII === W obfituj\u0105cym w","start_idx":64,"end_idx":99}
{"id":"mrc_1824","question":"czym \u017cywi\u0142 si\u0119 cz\u0142owiek pierwotny?","answer":"Podstawowym pokarmem ludzi w okresie paleolitu by\u0142y prawdopodobnie dzikie owoce i jadalne cz\u0119\u015bci ro\u015blin, zjadane g\u0142\u00f3wnie na surowo. Zak\u0142ada si\u0119, \u017ce po\u017cywiali si\u0119 oni du\u017c\u0105 liczb\u0105 r\u00f3\u017cnorodnych gatunk\u00f3w, wyst\u0119puj\u0105cych sezonowo, niepodobnych do gatunk\u00f3w owoc\u00f3w i warzyw, jakie znamy wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie. Przodkowie ludzi jedli te\u017c twarde pokarmy, li\u015bcie, drewno, kor\u0119, trawy i turzyce.","context":"do niedoboru wapnia w organizmie. === Pokarm ro\u015blinny === Podstawowym pokarmem ludzi w okresie paleolitu by\u0142y prawdopodobnie dzikie owoce i jadalne cz\u0119\u015bci ro\u015blin, zjadane g\u0142\u00f3wnie na surowo. Zak\u0142ada si\u0119, \u017ce po\u017cywiali si\u0119 oni du\u017c\u0105 liczb\u0105 r\u00f3\u017cnorodnych gatunk\u00f3w, wyst\u0119puj\u0105cych sezonowo, niepodobnych do gatunk\u00f3w owoc\u00f3w i warzyw, jakie znamy wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie. Przodkowie ludzi jedli te\u017c twarde pokarmy, li\u015bcie, drewno, kor\u0119, trawy i turzyce. Ro\u015bliny zawieraj\u0105 r\u00f3\u017cnorodne zwi\u0105zki fitochemiczne, z kt\u00f3rych cz\u0119\u015b\u0107 poprawia zdrowie organizmu. Szczeg\u00f3lnie bogate w te zwi\u0105zki s\u0105 owoce i warzywa, tak\u017ce owoce ro\u015blin zjadanych przez ludzi w czasach paleolitu. Istniej\u0105 mocne dowody na to, \u017ce zjadanie pi\u0119ciu porcji surowych warzyw i owoc\u00f3w dziennie minimalizuje ryzyko przedwczesnej \u015bmierci i zmniejsza ryzyko chor\u00f3b chronicznych i cywilizacyjnych. === Mi\u0119so === Ludzie w okresie","start_idx":58,"end_idx":432}
{"id":"mrc_1825","question":"jakie medale zdoby\u0142a polska w tokio?","answer":"najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio","context":"na jednych igrzyskach po dwa z\u0142ote medale: Witold Woyda w indywidualnym i dru\u017cynowym turnieju florecist\u00f3w w 1972 r., Arkadiusz Skrzypaszek w 1992 r. w pi\u0119cioboju nowoczesnym \u2013 indywidualnie i dru\u017cynowo oraz Robert Korzeniowski w chodzie na 20 i 50 km w 2000 r. Najwi\u0119cej medali (32) Polska zdoby\u0142a na Igrzyskach w Moskwie w 1980, za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci nie bra\u0142a udzia\u0142u w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udzia\u0142u w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w bloku wschodniego, zbojkotowa\u0142a Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medali\u015bci olimpijscy otrzymuj\u0105 po zako\u0144czeniu kariery \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne zwane emerytur\u0105 olimpijsk\u0105. ==","start_idx":334,"end_idx":413}
{"id":"mrc_1826","question":"na kim by\u0142 wzorowany kmicic?","answer":"Faktyczny literacki pierwowz\u00f3r postaci Kmicica i jego \u201ekompanii\u201d stworzy\u0142 jednak J\u00f3zef Ignacy Kraszewski w powie\u015bci \"Sza\u0142awi\u0142a\" (1870) w osobie znanego awanturnika Zbis\u0142awa Wierzchowskiego i jego towarzyszy.","context":"Faktyczny literacki pierwowz\u00f3r postaci Kmicica i jego \u201ekompanii\u201d stworzy\u0142 jednak J\u00f3zef Ignacy Kraszewski w powie\u015bci \"Sza\u0142awi\u0142a\" (1870) w osobie znanego awanturnika Zbis\u0142awa Wierzchowskiego i jego towarzyszy. Jeden z nich \u2013 najbli\u017cszy przyjaciel, Jan \u017bubr przypomina swymi zasadniczymi cechami posta\u0107 Jaromira Kokosi\u0144skiego, a ich pijacka biesiada w \u017burowie to pomys\u0142 na\u015bladowany w \"Potopie\" przez Sienkiewicza hulank\u0105 w Lubiczu. Na zapo\u017cyczenia te zwr\u00f3ci\u0142 ju\u017c uwag\u0119 prof. Wincenty Danek. == Film i muzyka == * W filmie \"Obrona Cz\u0119stochowy\" (1913, re\u017c. Edward Puchalski) posta\u0107 t\u0119 zagra\u0142 Bronis\u0142aw Oranowski. * W rosyjskiej produkcji \"Potop (\u041f\u043e\u0442\u043e\u043f)\" (1915, re\u017c. Piotr Czardynin) jako Kmicic wyst\u0105pi\u0142 Iwan Moz\u017cuchin. * W adaptacji filmowej \"Potopu\" (1974, re\u017c. Jerzy Hoffman) w posta\u0107 wcieli\u0142 si\u0119 Daniel Olbrychski. * O tej postaci opowiada","start_idx":0,"end_idx":207}
{"id":"mrc_1827","question":"jaki j\u0119zyk w szwecji?","answer":"J\u0119zyk szwedzki","context":"J\u0119zyk szwedzki (szw. , ) - j\u0119zyk z grupy skandynawskiej j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, ojczysty dla ponad 10 milion\u00f3w os\u00f3b, g\u0142\u00f3wnie na terenie Szwecji i niekt\u00f3rych cz\u0119\u015bci Finlandii. Jest tak\u017ce j\u0119zykiem urz\u0119dowym na terenie tych pa\u0144stw (w Finlandii obok j\u0119zyka fi\u0144skiego). Stosunkowo podobny do j\u0119zyka norweskiego, w mniejszym stopniu do j\u0119zyka du\u0144skiego. Jest cz\u0119\u015bciowo rozumiany przez osoby biegle pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 tymi j\u0119zykami. Dialekty tych trzech j\u0119zyk\u00f3w tworz\u0105 ze sob\u0105 kontinuum dialektalne. J\u0119zyk standardowy w Szwecji, tzw. rikssvenska (szwedzki pa\u0144stwowy), opiera si\u0119 na dialektach regionu sztokholmskiego. W sytuacjach nieformalnych powszechnie u\u017cywane s\u0105 zr\u00f3\u017cnicowane dialekty nieliterackie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich jest jednak dobrze zrozumia\u0142a dla pozosta\u0142ych u\u017cytkownik\u00f3w j\u0119zyka szwedzkiego. Obecnie mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 dwa zespo\u0142y dialekt\u00f3w: szwedzki i finlandzki (tzw. fi\u0144ska odmiana j\u0119zyka szwedzkiego). Istnieje te\u017c","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_1828","question":"kto re\u017cyserowa\u0142 film sami swoi?","answer":"Sylwestra Ch\u0119ci\u0144skiego","context":"Sami swoi \u2013 polski film komediowy z 1967 roku w re\u017cyserii Sylwestra Ch\u0119ci\u0144skiego, powsta\u0142y na podstawie scenariusza Andrzeja Mularczyka. Film \u015bledzi losy skonfliktowanych ze sob\u0105 rodzin Pawlak\u00f3w i Karguli, kt\u00f3re zmuszone s\u0105 wyjecha\u0107 z Kres\u00f3w Wschodnich i osiedli\u0107 si\u0119 na Ziemiach Odzyskanych. Sukces kasowy filmu doprowadzi\u0142 do powstania trylogii, sk\u0142adaj\u0105cej si\u0119 r\u00f3wnie\u017c z film\u00f3w \"Nie ma mocnych\" (1974) i \"Kochaj albo rzu\u0107\" (1977). Film, pocz\u0105tkowo w wersji czarno-bia\u0142ej, zosta\u0142 skoloryzowany w 2001 roku przez hollywoodzk\u0105 firm\u0119 Dynacs Digital Studios na zlecenie Polsatu i Studia Filmowego \u201eOko\u201d. Wersja kolorowana nie by\u0142a dystrybuowana w kinach, a premier\u0119 telewizyjn\u0105 mia\u0142a 1 kwietnia 2002 roku w telewizji Polsat. == Fabu\u0142a == Film opowiada o losach dw\u00f3ch zwa\u015bnionych rodzin Pawlak\u00f3w i Karguli, kt\u00f3re kr\u00f3tko po","start_idx":58,"end_idx":80}
{"id":"mrc_1829","question":"jaka jest geneza balladyny?","answer":"Dramat mia\u0142 by\u0107 prawdopodobnie jedn\u0105 z sze\u015bciu cz\u0119\u015bci planowanego przez S\u0142owackiego cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu (kontynuacj\u0119 zamys\u0142u stanowi\u0142a \"Lilla Weneda\").","context":"Balladyna \u2013 dramat romantyczny w pi\u0119ciu aktach, napisany przez Juliusza S\u0142owackiego w Genewie w 1834 roku, a wydany w Pary\u017cu w roku 1839. == Opis dramatu == Dramat mia\u0142 by\u0107 prawdopodobnie jedn\u0105 z sze\u015bciu cz\u0119\u015bci planowanego przez S\u0142owackiego cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu (kontynuacj\u0119 zamys\u0142u stanowi\u0142a \"Lilla Weneda\"). Na pocz\u0105tku utworu znajduje si\u0119 list dedykacyjny (\"Apologon\") po\u015bwi\u0119caj\u0105cy \"Balladyn\u0119\" Zygmuntowi Krasi\u0144skiemu, autorowi \"Irydiona\", kt\u00f3ry wysoko ceni\u0142 utw\u00f3r S\u0142owackiego. Prapremiera sceniczna \"Balladyny\" odby\u0142a si\u0119 7 marca 1862 w Teatrze im. Stanis\u0142awa hr. Skarbka we Lwowie. Balladyna to r\u00f3wnie\u017c imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki wspomnianego utworu. Utw\u00f3r S\u0142owackiego to opowie\u015b\u0107 o \u017c\u0105dzy w\u0142adzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza. Nie przypadkiem imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki nawi\u0105zuje do ballady, w kt\u00f3rej zazwyczaj pojawiaj\u0105 si\u0119 motywy fantastyczne","start_idx":157,"end_idx":330}
{"id":"mrc_1830","question":"co zamierza\u0142 zrobi\u0107 twardowski po zjawieniu si\u0119 biesa?","answer":"mia\u0142 modli\u0107 si\u0119 do Marii (lub wed\u0142ug innej wersji \u015bpiewa\u0107 ko\u015bcieln\u0105 pie\u015b\u0144), przez co diabe\u0142 zgubi\u0142 go po drodze.","context":"w zamian za wielk\u0105 wiedz\u0119 i znajomo\u015b\u0107 magii. Chcia\u0142 jednak\u017ce przechytrzy\u0107 diab\u0142a, wi\u0119c do podpisanego z nim cyrografu doda\u0142 paragraf m\u00f3wi\u0105cy o tym, \u017ce diabe\u0142 mo\u017ce zabra\u0107 jego dusz\u0119 do piek\u0142a jedynie w Rzymie, do kt\u00f3rego wcale nie planowa\u0142 si\u0119 udawa\u0107. Z pomoc\u0105 czarta Twardowski zyska\u0142 bogactwo i s\u0142aw\u0119, w ko\u0144cu staj\u0105c si\u0119 dworzaninem kr\u00f3la Zygmunta Augusta. Kr\u00f3l \u00f3w po \u015bmierci swej ma\u0142\u017conki otoczy\u0142 si\u0119 astrologami, alchemikami i magami. Jak g\u0142osz\u0105 legendy, Twardowskiemu uda\u0142o si\u0119 wywo\u0142a\u0107 ducha zmar\u0142ej Barbary dzi\u0119ki zastosowaniu magicznego Lustra Twardowskiego. Po wielu latach, w karczmie pod nazw\u0105 \"Rzym\", bies dopad\u0142 w ko\u0144cu Twardowskiego. W czasie uprowadzenia ten\u017ce mia\u0142 modli\u0107 si\u0119 do Marii (lub wed\u0142ug innej wersji \u015bpiewa\u0107 ko\u015bcieln\u0105 pie\u015b\u0144), przez co diabe\u0142 zgubi\u0142 go po drodze.","start_idx":674,"end_idx":786}
{"id":"mrc_1831","question":"kto jest przedsi\u0119biorca?","answer":"przedsi\u0119biorc\u0105 jest podmiot prawa, kt\u00f3ry prowadzi we w\u0142asnym imieniu dzia\u0142alno\u015b\u0107 gospodarcz\u0105 (lub zawodow\u0105).","context":"Przedsi\u0119biorca () \u2013 w potocznym uj\u0119ciu to osoba podejmuj\u0105ca si\u0119 przedsi\u0119wzi\u0119cia dla cel\u00f3w zarobkowych. W polskim systemie prawa nie ma jednolitej definicji przedsi\u0119biorcy. Funkcjonuj\u0105ce definicje sprowadza si\u0119 do tego, \u017ce przedsi\u0119biorc\u0105 jest podmiot prawa, kt\u00f3ry prowadzi we w\u0142asnym imieniu dzia\u0142alno\u015b\u0107 gospodarcz\u0105 (lub zawodow\u0105). W rozumieniu prawnym \u201eprzedsi\u0119biorca\u201d najcz\u0119\u015bciej nie jest synonimem przedsi\u0119biorstwa, ani firmy. == Rys historyczny == S\u0142owo \"entrepreneur\" pochodzi z j\u0119zyka francuskiego, pojawi\u0142o si\u0119 po raz pierwszy w \"Dictionnaire de la langue francaise\" w 1437. Kluczowe dla norm reguluj\u0105cych prawo gospodarcze jest okre\u015blenie podmiotu prowadz\u0105cego tak\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107. W mi\u0119dzywojennej Polsce przyj\u0119to to rozwi\u0105zanie, wprowadzaj\u0105c w art. 2 \u00a7 1 kodeksu handlowego poj\u0119cie kupca. Po II wojnie \u015bwiatowej zast\u0105piono je poj\u0119ciem jednostki gospodarczej i wyr\u00f3\u017cniano jednostki gospodarki uspo\u0142ecznionej oraz","start_idx":222,"end_idx":330}
{"id":"mrc_1832","question":"co powsta\u0142o po rozpadzie zsrr?","answer":"wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami.","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":306,"end_idx":416}
{"id":"mrc_1833","question":"kto chcia\u0142 g\u0142owy jana chrzciciela?","answer":"Salome po konsultacji z matk\u0105","context":"\u017cyczenie. Salome po konsultacji z matk\u0105 za\u017c\u0105da\u0142a g\u0142owy Jana Chrzciciela. Herod Antypas kaza\u0142 \u015bci\u0105\u0107 Jana Chrzciciela. Wed\u0142ug \"Dawnych dziej\u00f3w Izraela\" J\u00f3zefa Flawiusza tetrarcha Galilei i Perei obawia\u0142 si\u0119, \u017ce Jan Chrzciciel mo\u017ce poci\u0105gn\u0105\u0107 lud do buntu. Kaza\u0142 go uwi\u0119zi\u0107 w twierdzy Macheront na wschodnim wybrze\u017cu Morza Martwego i tam straci\u0107. == Dalsze losy Herodiady == W 37 roku nowy cesarz rzymski Kaligula mianowa\u0142 swojego ulubie\u0144ca Heroda Agrypp\u0119 I, brata Herodiady, kr\u00f3lem Batanei, Gaulanitydy, Trachonu i Paneas (dawnej tetrarchii Filipa). Ambitna Herodiada nam\u00f3wi\u0142a swojego m\u0119\u017ca, aby uda\u0142 si\u0119 do Rzymu i stara\u0142 si\u0119 o tytu\u0142 kr\u00f3lewski. W mi\u0119dzyczasie Herod Agryppa I doni\u00f3s\u0142 Kaliguli, \u017ce Antypas gromadzi wielkie zapasy broni. Ten na miejscu nie potrafi\u0142 si\u0119 z tego wyt\u0142umaczy\u0107 przed cesarzem. Nie","start_idx":10,"end_idx":39}
{"id":"mrc_1834","question":"kiedy zlikwidowano fundusz alimentacyjny?","answer":"Na mocy ustawy o \u015bwiadczeniach rodzinnych autorstwa Jolanty Banach (SDPL, wtedy w SLD), przyj\u0119tej przez Sejm IV kadencji III RP w dniu 28 listopada 2003","context":"Fundusz Alimentacyjny \u2013 fundusz przeznaczony do zabezpieczania wyp\u0142acania aliment\u00f3w, kt\u00f3rych p\u0142atnicy okazali si\u0119 niewyp\u0142acalni lub uchylali si\u0119 od ich p\u0142acenia. W dniu 18 lipca 1974 r. Sejm uchwali\u0142 ustaw\u0119 o funduszu alimentacyjnym. Fundusz Alimentacyjny powsta\u0142 na pocz\u0105tku 1975. Administratorem (dysponentem) funduszu by\u0142 ZUS. Na mocy ustawy o \u015bwiadczeniach rodzinnych autorstwa Jolanty Banach (SDPL, wtedy w SLD), przyj\u0119tej przez Sejm IV kadencji III RP w dniu 28 listopada 2003, Fundusz Alimentacyjny zosta\u0142 zlikwidowany i zast\u0105piony szeroko krytykowan\u0105 zaliczk\u0105 alimentacyjn\u0105. Reaktywacja Funduszu Alimentacyjnego w nieco zmienionej formie nast\u0105pi\u0142a w pa\u017adzierniku 2008 r. moc\u0105 ustawy z dnia 7 wrze\u015bnia 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do aliment\u00f3w. Nowa ustawa uchyli\u0142a dotychczasow\u0105 ustaw\u0119 z 22 kwietnia 2005 r. o post\u0119powaniu wobec d\u0142u\u017cnik\u00f3w alimentacyjnych oraz","start_idx":330,"end_idx":482}
{"id":"mrc_1835","question":"pod jakie ministerstwo podlega policja?","answer":"w\u0142a\u015bciwy ds. wewn\u0119trznych","context":"Policja \u2013 umundurowana (s\u0142u\u017cba mundurowa) i uzbrojona formacja s\u0142u\u017c\u0105ca spo\u0142ecze\u0144stwu i przeznaczona do ochrony bezpiecze\u0144stwa ludzi oraz do utrzymywania bezpiecze\u0144stwa publicznego i porz\u0105dku publicznego; jeden z organ\u00f3w \u015bcigania. Zosta\u0142a utworzona na mocy Ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku. Nadz\u00f3r nad Policj\u0105 sprawuje minister w\u0142a\u015bciwy ds. wewn\u0119trznych. Zwierzchnikiem wszystkich funkcjonariuszy i pracownik\u00f3w cywilnych formacji jest Komendant G\u0142\u00f3wny Policji. Od kwietnia 2016 r. funkcj\u0119 t\u0119 pe\u0142ni gen. insp. Jaros\u0142aw Szymczyk. W ca\u0142ej Polsce istnieje telefoniczne przekierowanie z numeru 997 do centrum powiadamiania ratunkowego, kt\u00f3re dzia\u0142a zar\u00f3wno z telefonu kom\u00f3rkowego, jak i stacjonarnego. Centrum powiadamiania ratunkowego obs\u0142uguje zg\u0142oszenia alarmowe kierowane do numer\u00f3w alarmowych 112, 997, 998 i 999, umo\u017cliwiaj\u0105c przekazanie zg\u0142oszenia alarmowego w celu zaanga\u017cowania w\u0142a\u015bciwych s\u0142u\u017cb ratowniczych. Jednolitym numerem","start_idx":339,"end_idx":364}
{"id":"mrc_1836","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa do piosenki p\u00f3jd\u0119 boso?","answer":"Autorami tekstu s\u0105 Sebastian Karpiel-Bu\u0142ecka i Bart\u0142omiej Kudasik","context":"Boso \u2013 pierwszy singel zespo\u0142u Zakopower z albumu \"Boso\", wydany w 2011 roku. == Opis == Autorami tekstu s\u0105 Sebastian Karpiel-Bu\u0142ecka i Bart\u0142omiej Kudasik, kompozytorem jest Mateusz Pospieszalski, a wykonawc\u0105 utworu jest Zakopower. Utw\u00f3r zajmowa\u0142 w 2011 roku 1. miejsce na listach przeboj\u00f3w Programu Trzeciego, Polish Airplay Chart, Wietrznego Radia, RDN Ma\u0142opolski, Szczeci\u0144skiej Listy Przeboj\u00f3w, POPLi\u015bcie oraz zosta\u0142a u\u017cyta w reklamie wody \u017bywiec. Utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 tak\u017ce na p\u0142ytach: Boso (2011), 30 lat Listy Przeboj\u00f3w Tr\u00f3jki 2007\u20132011 (2012), 50 najwi\u0119kszych przeboj\u00f3w (2013), Muzyka Radia Zet (2011). Covery utworu wykonali: Magdalena Steczkowska, Ch\u00f3r Mezo w programie \"Bitwa na g\u0142osy\", Natasza Urba\u0144ska i Mieczys\u0142aw Szcze\u015bniak. W 2022 Nosowska wyda\u0142a w\u0142asn\u0105 interpretacj\u0119 piosenki, nagran\u0105 w ramach akcji Kayax XX Rework, a Karpiel-Bu\u0142ecka wyst\u0105pi\u0142","start_idx":89,"end_idx":154}
{"id":"mrc_1837","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwa wzi\u0119\u0142y udzia\u0142 w drugim rozbiorze polski?","answer":"Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus","context":"II rozbi\u00f3r Polski (1793) \u2013 drugi z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Dokonany przez Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus, bez udzia\u0142u Austrii. == Historia == Wykorzystuj\u0105c kapitulacj\u0119 Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przej\u0119cie rz\u0105d\u00f3w w Polsce przez targowiczan, 25 pa\u017adziernika 1792 kr\u00f3l pruski Fryderyk Wilhelm II za\u017c\u0105da\u0142 wcielenia Wielkopolski do Kr\u00f3lestwa Prus. Mia\u0142a by\u0107 ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. \u017b\u0105danie to warunkowa\u0142 gro\u017ab\u0105 wycofania si\u0119 Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 ono w propozycj\u0119 II rozbioru cz\u0119\u015bci ziem Rzeczypospolitej pomi\u0119dzy Rosj\u0119 i Prusy. 23 stycznia 1793 dosz\u0142o do podpisania traktatu podzia\u0142owego mi\u0119dzy Katarzyn\u0105 II a Fryderykiem","start_idx":117,"end_idx":152}
{"id":"mrc_1838","question":"kto to jest kieruj\u0105cy?","answer":"osoba, kt\u00f3ra kieruje pojazdem lub zespo\u0142em pojazd\u00f3w, a tak\u017ce osoba, kt\u00f3ra prowadzi kolumn\u0119 pieszych, jedzie wierzchem albo p\u0119dzi zwierz\u0119ta pojedynczo lub w stadzie.","context":"Kieruj\u0105cy \u2013 w Polsce osoba, kt\u00f3ra kieruje pojazdem lub zespo\u0142em pojazd\u00f3w, a tak\u017ce osoba, kt\u00f3ra prowadzi kolumn\u0119 pieszych, jedzie wierzchem albo p\u0119dzi zwierz\u0119ta pojedynczo lub w stadzie. Poj\u0119cie kieruj\u0105cego reguluje art. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, natomiast wymagania stawiane wobec kieruj\u0105cych pojazdami, zasady uzyskiwania uprawnie\u0144 do kierowania pojazdami, cofania tych uprawnie\u0144 oraz zatrzymywania dokument\u00f3w stwierdzaj\u0105cych posiadanie tych uprawnie\u0144 okre\u015bla ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kieruj\u0105cych pojazdami ().","start_idx":21,"end_idx":185}
{"id":"mrc_1839","question":"jak nazywali si\u0119 rodzice maryi?","answer":"Joachim i Anna.","context":"rodzicami Marii byli Joachim i Anna. Ma\u0142\u017conkowie d\u0142ugo nie mogli doczeka\u0107 si\u0119 potomka. Przysi\u0119gli Panu, \u017ce je\u017celi da im dziecko, oddadz\u0105 je na s\u0142u\u017cb\u0119 Bogu. Pewnego dnia Annie ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142, kt\u00f3ry oznajmi\u0142, \u017ce dziecko, kt\u00f3re urodzi, b\u0119dzie wielbione przez ca\u0142y \u015bwiat. Dziewi\u0119\u0107 miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej na \u015bwiat przysz\u0142a c\u00f3rka, kt\u00f3rej zgodnie z wol\u0105 anio\u0142a nadano imi\u0119 Maria. W wieku trzech lat zosta\u0142a ona oddana przez rodzic\u00f3w na wychowanie kap\u0142anom i niewiastom us\u0142uguj\u0105cym w \u015bwi\u0105tyni. Anna, \u017cona Joachima, mia\u0142a by\u0107 siostr\u0105 El\u017cbiety, matki Jana Chrzciciela, czyli zgodnie z t\u0105 tradycj\u0105 Maria by\u0142a siostrzenic\u0105 El\u017cbiety. Niekt\u00f3rzy uwa\u017caj\u0105, \u017ce siostr\u0105 Marii by\u0142a te\u017c Salome, \u017cona Zebedeusza, kt\u00f3rej dwaj synowie, Jakub i Jan, byli uczniami Jezusa. === Ma\u0142\u017ce\u0144stwo z J\u00f3zefem === W \"Protoewangelii Jakuba\"","start_idx":21,"end_idx":36}
{"id":"mrc_1840","question":"kto zagra\u0142 rol\u0119 tytu\u0142owej bohaterki produkcji kr\u00f3lowa bona?","answer":"Aleksandra \u015al\u0105ska","context":"Kr\u00f3lowa Bona \u2013 polski serial historyczny w re\u017cyserii Janusza Majewskiego, emitowany przez Telewizj\u0119 Polsk\u0105 od 24 grudnia 1980 do 24 maja 1981. Serial realizowany by\u0142 mi\u0119dzy innymi na Wawelu, w Malborku i na Zamku w Lidzbarku Warmi\u0144skim. == Fabu\u0142a == Bohaterk\u0105 dwunastoodcinkowego serialu jest Bona Sforza, kt\u00f3ra by\u0142a c\u00f3rk\u0105 tytularnego ksi\u0119cia Mediolanu, Giana Galeazzo Sforzy, a w 1518 roku zosta\u0142a \u017con\u0105 Zygmunta I Starego i kr\u00f3low\u0105 Polski. Serial to rozpisany na odcinki fresk historyczny, przedstawiaj\u0105cy dzieje Polski i Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego w pierwszej po\u0142owie XVI wieku. Film ukazuje Bon\u0119 jako kobiet\u0119 tward\u0105, rozs\u0105dn\u0105 w\u0142adczyni\u0119, z uporem d\u0105\u017c\u0105c\u0105 do wyznaczonych sobie cel\u00f3w. == G\u0142\u00f3wni bohaterowie == * Aleksandra \u015al\u0105ska \u2013 kr\u00f3lowa Bona Sforza * Zdzis\u0142aw Kozie\u0144 \u2013 kr\u00f3l Zygmunt I Stary","start_idx":717,"end_idx":734}
{"id":"mrc_1841","question":"jakie rodzaje linii rysunkowych wyst\u0119puj\u0105 w rysunku technicznym?","answer":"W rysunku technicznym maszynowym stosuje si\u0119 linie cienkie, grube i bardzo grube.","context":"technicznym maszynowym stosuje si\u0119 podzia\u0142ki rysunkowe zgodne z norm\u0105 PN-80/N-01610, tj.: * zwi\u0119kszaj\u0105ce 50:1, 20:1, 10:1, 5:1, 2:1 * naturaln\u0105 1:1 * zmniejszaj\u0105ce 1:2, 1:5, 1:10, 1:20, 1:50 itd. Dopuszcza si\u0119 stosowanie podzia\u0142ek po\u015brednich oraz rozszerzenie skali przez podzia\u0142ki b\u0119d\u0105ce wielokrotno\u015bci\u0105 10. W rysunku technicznym wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 podzia\u0142k\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 (wpisywan\u0105 do tabliczki rysunkowej) oraz podzia\u0142ki pomocnicze pisanymi nad szczeg\u00f3\u0142ami przestawianymi w innej podzia\u0142ce ni\u017c g\u0142\u00f3wna. === Linie rysunkowe === W rysunku technicznym maszynowym stosuje si\u0119 linie cienkie, grube i bardzo grube. Linia cienka ma oko\u0142o 1/2 grubo\u015bci linii grubej. W epoce rysunku r\u0119cznego zr\u00f3\u017cnicowania grubo\u015bci linii dokonywa\u0142o si\u0119 stosuj\u0105c o\u0142\u00f3wki o r\u00f3\u017cnej twardo\u015bci lub r\u00f3\u017cne pi\u00f3rka tuszowe. Wsp\u00f3\u0142czesne systemy komputerowego wspomagania projektowania daj\u0105 mo\u017cliwo\u015bci dok\u0142adnego okre\u015blania grubo\u015bci linii. \u00b9 \u2013","start_idx":517,"end_idx":598}
{"id":"mrc_1842","question":"ile jest set\u00f3w w siatk\u00f3wce?","answer":"Set\u00f3w w ca\u0142ym meczu mo\u017ce by\u0107 od 3 do 5","context":"wygra\u0142a najwi\u0119cej z nich. == Siatk\u00f3wka == Set w pi\u0142ce siatkowej to partia gry kt\u00f3r\u0105 wygrywa ta dru\u017cyna, kt\u00f3ra pierwsza zdob\u0119dzie odpowiedni\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w (15 lub zazwyczaj 25). Set\u00f3w w ca\u0142ym meczu mo\u017ce by\u0107 od 3 do 5, poniewa\u017c dru\u017cyna, kt\u00f3ra wygra 3 sety, wygrywa ca\u0142y mecz. Seta (z wyj\u0105tkiem seta decyduj\u0105cego - pi\u0105tego) wygrywa zesp\u00f3\u0142, kt\u00f3ry pierwszy uzyska 25 punkt\u00f3w z r\u00f3\u017cnic\u0105 minimum dw\u00f3ch punkt\u00f3w. W przypadku r\u00f3wno\u015bci 24:24, gra jest kontynuowana a\u017c do uzyskania r\u00f3\u017cnicy dw\u00f3ch punkt\u00f3w (26:24; 27:25; ...). W przypadku r\u00f3wno\u015bci wygranych set\u00f3w 2:2, decyduj\u0105cy set (pi\u0105ty - tie-break) rozgrywany jest do momentu uzyskania przez jeden z zespo\u0142\u00f3w 15 punkt\u00f3w z r\u00f3\u017cnic\u0105 minimum dw\u00f3ch punkt\u00f3w. == Badminton == Set w badmintonie jest parti\u0105 do uko\u0144czenia kt\u00f3rej","start_idx":179,"end_idx":217}
{"id":"mrc_1843","question":"z ilu utwor\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 cykl tren\u00f3w jana kochanowskiego?","answer":"cykl tren\u00f3w Jana Kochanowskiego sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 19 wierszy","context":"Treny \u2013 cykl tren\u00f3w Jana Kochanowskiego sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 19 wierszy, po\u015bwi\u0119conych jego zmar\u0142ej w dzieci\u0144stwie c\u00f3rce Urszuli. \"Treny\" by\u0142y pisane przez kilka lub kilkana\u015bcie miesi\u0119cy. Zosta\u0142y wydane w 1580 r. w Krakowie (wznowione w 1583 i 1585). == Tre\u015b\u0107 cyklu == Poeta napisa\u0142 19 tren\u00f3w, numerowanych cyframi rzymskimi. Poprzedzi\u0142 je dedykacj\u0105: \u201eOrszuli Kochanowskiej, wdzi\u0119cznej, uciesznej, niepospolitej dziecinie...\u201d, za\u015b w drugim wydaniu do\u0142\u0105czy\u0142 utw\u00f3r \"Epitafium Hannie Kochanowskiej\" (po\u015bwi\u0119cony zmar\u0142ej nied\u0142ugo po Urszuli c\u00f3rce Hannie). S\u0105 to utwory o charakterze lamentacyjno-refleksyjnym. Rozpami\u0119tywanie \u015bmierci dwuip\u00f3\u0142letniej c\u00f3rki prowadzi do rozwa\u017ca\u0144 nad nieprzydatno\u015bci\u0105 filozofii stoickiej jako remedium na rozpacz, a tak\u017ce do kryzysu wiary, kt\u00f3ry poeta pr\u00f3buje przezwyci\u0119\u017cy\u0107 w ostatnich utworach zbioru. W ostatnim trenie ukazuje mu si\u0119 matka, kt\u00f3ra pociesza go wizj\u0105 \u017cycia","start_idx":8,"end_idx":67}
{"id":"mrc_1844","question":"kiedy wybuch\u0142o i powstanie \u015bl\u0105skie?","answer":"w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r.","context":"I powstanie \u015bl\u0105skie \u2013 wyst\u0105pienie zbrojne zorganizowane przez Polsk\u0105 Organizacj\u0119 Wojskow\u0105 G\u00f3rnego \u015al\u0105ska maj\u0105ce na celu przy\u0142\u0105czenie G\u00f3rnego \u015al\u0105ska do Polski. Rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 z rozkazu Maksymiliana Iksala lub osoby z kr\u0119g\u00f3w dow\u00f3dczych POW G\u00f3rnego \u015al\u0105ska wbrew woli rz\u0105du polskiego i Wojciecha Korfantego w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci powiatu pszczy\u0144skiego w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r. i trwa\u0142o do 24 sierpnia tego roku. Powsta\u0144cami niezadowolonymi z terroru i represji niemieckich dowodzi\u0142 Alfons Zgrzebniok. Powstanie obj\u0119\u0142o powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczy\u0144ski, rybnicki, tarnog\u00f3rski oraz cz\u0119\u015b\u0107 raciborskiego. Zaanga\u017cowanie militarne od 14 lutego 1919 r. w wojn\u0119 z Rosj\u0105 sowieck\u0105 na wschodzie Polski uniemo\u017cliwi\u0142o rz\u0105dowi poparcie tego powstania. Dlatego zako\u0144czy\u0142o si\u0119 ono przegran\u0105 i ucieczk\u0105 powsta\u0144c\u00f3w przed represjami na teren Polski. W 1920 r.","start_idx":344,"end_idx":378}
{"id":"mrc_1845","question":"kto powiedzia\u0142 przyby\u0142em zobaczy\u0142em zwyci\u0119\u017cy\u0142em?","answer":"Gajusz Juliusz Cezar","context":"Veni, vidi, vici (\u0142ac. \u201ePrzyby\u0142em, zobaczy\u0142em, zwyci\u0119\u017cy\u0142em\u201d) \u2013 wed\u0142ug Plutarcha i Swetoniusza tymi s\u0142owami Gajusz Juliusz Cezar przekaza\u0142 (47 p.n.e.) senatowi wiadomo\u015b\u0107 o swym zwyci\u0119stwie nad Farnakesem II, kr\u00f3lem Pontu, w bitwie pod Zel\u0105. Podkre\u015bla\u0142y one nie tyle sam wynik wojny, co jej b\u0142yskawiczne zako\u0144czenie. S\u0142owa te zosta\u0142y sparafrazowane przez Jana III Sobieskiego, kt\u00f3ry po odsieczy wiede\u0144skiej wys\u0142a\u0142 do papie\u017ca Innocentego XI list ze s\u0142owami \"Venimus, vidimus, Deus vicit\", czyli \u201ePrzybyli\u015bmy, zobaczyli\u015bmy, B\u00f3g zwyci\u0119\u017cy\u0142\u201d. == Kultura masowa == Do zwrotu wielokro\u0107 odwo\u0142ywa\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c kultura masowa, kilku wykonawc\u00f3w nawi\u0105zuje do niego w tytu\u0142ach swoich p\u0142yt (np. zesp\u00f3\u0142 The Hives \"Veni Vidi Vicious\") i piosenek, cz\u0119sto podawanym przyk\u0142adem jest te\u017c wykorzystanie s\u0142\u00f3w \"Veni, Vidi, Vici\" przez koncern Philip Morris International.","start_idx":107,"end_idx":127}
{"id":"mrc_1846","question":"co wynale\u017ali staro\u017cytni chi\u0144czycy?","answer":": druk, kompas, papier i proch","context":"Cztery Wielkie Wynalazki \u2013 poj\u0119cie u\u017cywane w Chinach jako symbol pot\u0119gi naukowej i technologicznej tego kraju. S\u0105 to: druk, kompas, papier i proch, wszystkie one po raz pierwszy pojawi\u0142y si\u0119 w Chinach. Pierwsze wzmianki o u\u017cywaniu magnetytu w celu okre\u015blania kierunk\u00f3w geograficznych pojawi\u0142y si\u0119 w chi\u0144skiej literaturze w IV w. p.n.e. Michel Westphal uwa\u017ca, \u017ce Chi\u0144czycy u\u017cywali kompasu od 121, a do Europy dotar\u0142 on w XII w. Pierwszy by\u0142 papier wynaleziony wed\u0142ug tradycji w 105, ale wytwarzany II w. p.n.e. W II w. n.e. pojawi\u0142 si\u0119 proch. Druk wynaleziono w VII wieku. Papier i proch trafi\u0142y do Europy drog\u0105 l\u0105dow\u0105, co trwa\u0142o po kilkaset lat.","start_idx":116,"end_idx":146}
{"id":"mrc_1847","question":"gdzie zamieszkiwali majowie?","answer":"zamieszkuj\u0105cych po\u0142udniowo-wschodni Meksyk (p\u00f3\u0142wysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemal\u0119, Belize i zach. Honduras.","context":"Majowie \u2013 grupa lud\u00f3w india\u0144skich m\u00f3wi\u0105cych j\u0119zykami z rodziny maja, zamieszkuj\u0105cych po\u0142udniowo-wschodni Meksyk (p\u00f3\u0142wysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemal\u0119, Belize i zach. Honduras. == Historia == Majowie byli tw\u00f3rcami wysoko rozwini\u0119tej cywilizacji, kt\u00f3rej pocz\u0105tki si\u0119gaj\u0105 okresu preklasycznego p\u00f3\u017anego (400 p.n.e.\u2013250 n.e.), wed\u0142ug chronologii przyj\u0119tej dla kultur Mezoameryki. * Okres wczesnoklasyczny (250\u2013400 n.e.) charakteryzowa\u0142o powstawanie miast (m.in. Tikal oraz Uaxact\u00fan) spe\u0142niaj\u0105cych funkcje sakralno-administracyjne, z monumentalnymi zespo\u0142ami architektonicznymi. * W okresie \u015brednioklasycznym (400\u2013700) wyst\u0105pi\u0142y lokalne kryzysy polityczne, w konsekwencji kt\u00f3rych w okresie p\u00f3\u017anoklasycznym (700\u2013900) rozwin\u0119\u0142y si\u0119 style regionalne w architekturze i sztuce, a cywilizacja Maj\u00f3w osi\u0105gn\u0119\u0142a swe apogeum. Pod koniec tego okresu w rejonie centrum dosz\u0142o do za\u0142amania rozwoju cywilizacyjnego i opustoszenia miast. * W okresie poklasycznym wczesnym (900\u20131200) pn. cz\u0119\u015b\u0107 Jukatanu","start_idx":69,"end_idx":182}
{"id":"mrc_1848","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki ch\u0142opcy z placu broni?","answer":"Moln\u00e1r","context":"Ch\u0142opcy z Placu Broni (, dos\u0142. \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\") \u2013 powie\u015b\u0107 w\u0119gierskiego pisarza Ferenca Moln\u00e1ra, kt\u00f3ra ukazywa\u0142a si\u0119 od 1906 w odcinkach w gazecie \"Tanul\u00f3k Lapja\" (w\u0119g., dos\u0142. \"Gazetka uczniowska\"), a w 1907 jako ksi\u0105\u017cka pt. \"A P\u00e1l utcai fi\u00fak\" (w\u0119g., dos\u0142. \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\", przyleg\u0142ej do placu Broni). == Informacje og\u00f3lne == Powie\u015b\u0107 w\u0119gierska ciesz\u0105ca si\u0119 s\u0142aw\u0105 w skali \u015bwiatowej, nale\u017c\u0105ca do klasyki literatury dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy. Zosta\u0142a przet\u0142umaczona na co najmniej 42 j\u0119zyki, by\u0142a tak\u017ce podstaw\u0105 kilku ekranizacji i adaptacji scenicznych. Najbardziej znan\u0105 adaptacj\u0105 filmow\u0105 jest koprodukcja w\u0119giersko-ameryka\u0144ska z 1969. Istniej\u0105 dwa przek\u0142ady powie\u015bci na j\u0119zyk polski: pochodz\u0105ce z 1913 roku t\u0142umaczenie Janiny Mortkowiczowej z przek\u0142adu niemieckiego oraz opublikowany w roku 1989 przek\u0142ad Tadeusza Olsza\u0144skiego","start_idx":95,"end_idx":101}
{"id":"mrc_1849","question":"kto napisa\u0142 miko\u0142ajka?","answer":"Ren\u00e9 Goscinn","context":"Miko\u0142ajek () \u2013 seria ksi\u0105\u017cek napisana przez Ren\u00e9 Goscinnego i zilustrowana przez Jean-Jacques'a Semp\u00e9go. Miko\u0142ajek by\u0142 pierwotnie bohaterem pask\u00f3w komiksowych publikowanych przez duet Goscinny-Semp\u00e9 w belgijskim magazynie \"La Moustique\" w roku 1956. Seria zosta\u0142a jednak do\u015b\u0107 szybko zaprzestana. Kilka lat p\u00f3\u017aniej Goscinny zdecydowa\u0142 si\u0119 pisa\u0107 o Miko\u0142ajku proz\u0105, w formie kr\u00f3tkich opowiada\u0144 do kt\u00f3rych Semp\u00e9 tworzy\u0142 odr\u0119bne ilustracje. Pierwsza historyjka o przygodach Miko\u0142ajka pt. \"L\u2019\u0153uf de P\u00e2ques\" zosta\u0142a opublikowana 29 marca 1959 roku na \u0142amach francuskiego dziennika \u201eSud-Ouest Dimanche\u201d. Pocz\u0105tkowo autorzy nie planowali jej kontynuacji, jednak \u017cywy odzew ze strony czytelnik\u00f3w spowodowa\u0142, \u017ce zdecydowali si\u0119 stworzy\u0107 kolejne opowiadania. Odt\u0105d Goscinny i Semp\u00e9 a\u017c do 1965 roku publikowali kolejne historyjki w \u201eSud-Ouest\u201d i \u201ePilote\u201d. W ci\u0105gu sze\u015bciu lat stworzyli ich 221.","start_idx":44,"end_idx":56}
{"id":"mrc_1850","question":"gdzie nagrywano w pierwszego tenisa?","answer":"Pierwsze mecze tenisowe rozgrywali na trawniku do gry w krokieta w posiad\u0142o\u015bci Gema w Birmingham.","context":"=== Narodziny wsp\u00f3\u0142czesnej gry === Tenis w obecnej postaci mo\u017ce by\u0107 wywodzony z dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142. Mi\u0119dzy 1859 a 1865 major Harry Gem wraz ze swoim przyjacielem Augurio Parer\u0105 opracowali gr\u0119 b\u0119d\u0105c\u0105 mieszank\u0105 sport\u00f3w rakietowych i baskijskiej gry \"peloty\". Pierwsze mecze tenisowe rozgrywali na trawniku do gry w krokieta w posiad\u0142o\u015bci Gema w Birmingham. W 1872 razem z dwoma miejscowymi lekarzami, Fredericiem Haynesem i Arthurem Tomkinem za\u0142o\u017cyli pierwszy na \u015bwiecie klub tenisowy w Leamington Spa. W grudniu 1873 major Walter Clopton Wingfield opracowa\u0142 podobn\u0105 gr\u0119, w kt\u00f3r\u0105 grano podczas przyj\u0119\u0107 w ogrodzie jego walijskiej posiad\u0142o\u015bci Nantclwyd. W 1874 roku major opatentowa\u0142 t\u0119 gr\u0119 nadaj\u0105c jej greck\u0105 nazw\u0119 \"sphairistike\", znan\u0105 r\u00f3wnie\u017c jako \"lawn tennis\". Do jej opisu Wingfield zapo\u017cyczy\u0142 znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":259,"end_idx":356}
{"id":"mrc_1851","question":"kto jest szefem onz?","answer":"Sekretarz generalny Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych","context":"Sekretarz generalny Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych kieruje pracami Sekretariatu ONZ. Wybierany jest na kadencj\u0119 pi\u0119cioletni\u0105 przez Zgromadzenie Og\u00f3lne na wniosek Rady Bezpiecze\u0144stwa. Do kompetencji sekretarza generalnego nale\u017cy zarz\u0105dzanie maj\u0105tkiem ONZ i prawo uczestniczenia w posiedzeniach wszystkich organ\u00f3w organizacji. Obowi\u0105zki Sekretarza # administracja i zarz\u0105dzanie sekretariatem; # reprezentowanie ONZ wobec wszystkich pa\u0144stw i organizacji; # utrzymywanie sta\u0142ych kontakt\u00f3w ze wszystkimi pa\u0144stwami cz\u0142onkowskimi; # prezentacja dzia\u0142ania ONZ \u015bwiatowej opinii publicznej; # koordynacja dzia\u0142ania systemu ONZ; # kreowanie nowych koncepcji i strategii; # po\u015brednictwo w sporach mi\u0119dzynarodowych; # nadz\u00f3r nad przestrzeganiem praw cz\u0142owieka; # nadz\u00f3r nad akcjami humanitarnymi. Sekretariat sk\u0142ada si\u0119 z wielu biur i departament\u00f3w zajmuj\u0105cych si\u0119 bie\u017c\u0105c\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 ONZ. Sekretariat ma swoje biura w Genewie, Wiedniu i Nairobi. W sekretariacie pracuje ok.","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_1852","question":"jaki kszta\u0142t ma ksi\u0119\u017cyc?","answer":"w pobli\u017cu r\u00f3wnika Ksi\u0119\u017cyc mo\u017ce przybra\u0107 kszta\u0142t \u201e\u0142\u00f3dki\u201d.","context":"od szeroko\u015bci geograficznej obserwatora; w pobli\u017cu r\u00f3wnika Ksi\u0119\u017cyc mo\u017ce przybra\u0107 kszta\u0142t \u201e\u0142\u00f3dki\u201d. Podobnie do S\u0142o\u0144ca, Ksi\u0119\u017cyc powoduje r\u00f3\u017cne efekty atmosferyczne, takie jak 22-stopniowej wielko\u015bci halo oraz mniejsze korony obserwowane cz\u0119\u015bciej przez warstw\u0119 cienkich chmur. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, i\u017c Ksi\u0119\u017cyc jest widoczny na nocnym niebie tylko przez kilka godzin. Wyj\u0105tkiem s\u0105 tylko dni w okolicach pe\u0142ni, kiedy Ksi\u0119\u017cyc go\u015bci na niebie przez ca\u0142\u0105 noc. W pierwszej kwadrze widoczny jest wieczorem i zachodzi oko\u0142o p\u00f3\u0142nocy, a w ostatniej kwadrze wschodzi dopiero oko\u0142o p\u00f3\u0142nocy. Kolejnym b\u0142\u0119dnym pogl\u0105dem na temat obserwacji Ksi\u0119\u017cyca jest ten, \u017ce pe\u0142nia jest najlepszym momentem na obserwacje. W rzeczywisto\u015bci przy obserwacji terminatora (linii wschodu lub zachodu S\u0142o\u0144ca na Ksi\u0119\u017cycu), mo\u017cna dostrzec wyra\u017aniej rze\u017ab\u0119 terenu Ksi\u0119\u017cyca,","start_idx":41,"end_idx":97}
{"id":"mrc_1853","question":"jak obecnie nazywa si\u0119 holandia?","answer":"Kr\u00f3lestwo Niderland\u00f3w","context":"Holandia (, wym. ), oficjalnie Kr\u00f3lestwo Niderland\u00f3w () \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w zachodniej Europie i po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Karaiby), b\u0119d\u0105ce monarchi\u0105 konstytucyjn\u0105, z\u0142o\u017cone z czterech kraj\u00f3w sk\u0142adowych: Holandii (cz\u0119\u015b\u0107 europejska), Aruby, Cura\u00e7ao i Sint Maarten oraz trzech gmin zamorskich: Bonaire, Saba i Sint Eustatius (cz\u0119\u015b\u0107 karaibska). Jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej (UE), Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych (ONZ) i Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego (NATO). Europejska cz\u0119\u015b\u0107 Holandii stanowi obszar g\u0119sto zaludniony, a oko\u0142o jednej czwartej tego terytorium le\u017cy poni\u017cej poziomu morza \u2013 na terenie depresji. W Holandii maj\u0105 swoj\u0105 siedzib\u0119: Sta\u0142y Trybuna\u0142 Arbitra\u017cowy, Mi\u0119dzynarodowy Trybuna\u0142 Sprawiedliwo\u015bci, Mi\u0119dzynarodowy Trybuna\u0142 Karny oraz Mi\u0119dzynarodowy Trybuna\u0142 Karny dla by\u0142ej Jugos\u0142awii. == Etymologia nazwy pa\u0144stwa == Nazwa \"Holandia\" (w j\u0119zyku niderlandzkim: \"Holland)\" wywodzi si\u0119 z wczesnego \u015bredniowiecza; pierwszy","start_idx":31,"end_idx":52}
{"id":"mrc_1854","question":"kto wydaje polecenia na statku rybackim?","answer":"Bosman okr\u0119towy ma prawo wydawa\u0107 za\u0142odze polecenia zwi\u0105zane z przestrzeganiem przepis\u00f3w okr\u0119towych, utrzymaniem porz\u0105dku na okr\u0119cie oraz wykorzystaniem sprz\u0119tu i urz\u0105dze\u0144 pok\u0142adowych.","context":"rodzaju prac, jak r\u00f3wnie\u017c w utrzymaniu i wykorzystaniu motor\u00f3wek i \u0142odzi okr\u0119towych. Bosman okr\u0119towy ma prawo wydawa\u0107 za\u0142odze polecenia zwi\u0105zane z przestrzeganiem przepis\u00f3w okr\u0119towych, utrzymaniem porz\u0105dku na okr\u0119cie oraz wykorzystaniem sprz\u0119tu i urz\u0105dze\u0144 pok\u0142adowych. Szef dzia\u0142u /grupy/ podlega bezpo\u015brednio dow\u00f3dcy dzia\u0142u /grupy/. Je\u015bli etat okr\u0119tu nie przewiduje szefa dzia\u0142u, jego obowi\u0105zki wykonuje wyznaczony szef grupy. Dow\u00f3dca dru\u017cyny (d.dr.) podlega bezpo\u015brednio dow\u00f3dcy grupy lub szefowi dzia\u0142u i jest prze\u0142o\u017conym obsady dru\u017cyny. Na niekt\u00f3rych okr\u0119tach i p.j.p. dow\u00f3dcy dru\u017cyn podlegaj\u0105 bezpo\u015brednio d.dz., k.m. lub dow\u00f3dcy pomocniczej jednostki p\u0142ywaj\u0105cej. Marynarz podlega bezpo\u015brednio dow\u00f3dcy dru\u017cyny i jest odpowiedzialny za dok\u0142adne i terminowe wykonywanie obowi\u0105zk\u00f3w okre\u015blonych w rozk\u0142adach okr\u0119towych, a tak\u017ce za utrzymanie zawiadywanego uzbrojenia i sprz\u0119tu technicznego. Z chwil\u0105 zaokr\u0119towania ka\u017cdy etatowy podoficer i","start_idx":85,"end_idx":268}
{"id":"mrc_1855","question":"jaki j\u0119zyk w polsce?","answer":"J\u0119zyk polski","context":"J\u0119zyk polski, polszczyzna \u2013 j\u0119zyk lechicki z grupy zachodnios\u0142owia\u0144skiej (do kt\u00f3rej nale\u017c\u0105 r\u00f3wnie\u017c czeski, kaszubski, s\u0142owacki i j\u0119zyki \u0142u\u017cyckie), stanowi\u0105cej cz\u0119\u015b\u0107 rodziny indoeuropejskiej. Jest j\u0119zykiem urz\u0119dowym w Polsce oraz nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w Unii Europejskiej. Ocenia si\u0119, \u017ce jest mow\u0105 ojczyst\u0105 ok. 44 mln ludzi na \u015bwiecie (w literaturze naukowej mo\u017cna spotka\u0107 szacunki od 39 do 48 mln). J\u0119zykiem tym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 przede wszystkim mieszka\u0144cy Polski oraz przedstawiciele tak zwanej Polonii, czyli ludno\u015bci polskiej zamieszka\u0142ej za granic\u0105. Z punktu widzenia typologii jest j\u0119zykiem fleksyjnym, z rozbudowan\u0105 fleksj\u0105 w zakresie morfologii. Akcent w j\u0119zyku polskim pada zwykle na drug\u0105 sylab\u0119 od ko\u0144ca, a w zdaniu przewa\u017ca szyk SVO (podmiot orzeczenie dope\u0142nienie). J\u0119zyk polski ma obecnie najwi\u0119ksz\u0105 spo\u0142eczno\u015b\u0107 u\u017cytkownik\u00f3w w\u015br\u00f3d przedstawicieli s\u0142owia\u0144szczyzny","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_1856","question":"z czym jest rogal swietomarcinski?","answer":"z nadzieniem z bia\u0142ego maku","context":"Rogal \u015bwi\u0119tomarci\u0144ski \u2013 rogal z nadzieniem z bia\u0142ego maku tradycyjnie przygotowywany w Poznaniu i niekt\u00f3rych innych cz\u0119\u015bciach Wielkopolski z okazji Dnia \u015awi\u0119tego Marcina (11 listopada). Rogale \u015bwi\u0119tomarci\u0144skie s\u0105 g\u0142\u00f3wnym wypiekiem podczas obchod\u00f3w dnia ulicy \u015awi\u0119ty Marcin w Poznaniu. == Historia == Tradycja ta wywodzi si\u0119 z czas\u00f3w poga\u0144skich, gdy podczas jesiennego \u015bwi\u0119ta sk\u0142adano bogom ofiary z wo\u0142\u00f3w lub, w zast\u0119pstwie, z ciasta zwijanego w wole rogi. Ko\u015bci\u00f3\u0142 \u0142aci\u0144ski przej\u0105\u0142 ten zwyczaj, \u0142\u0105cz\u0105c go z postaci\u0105 \u015bw. Marcina. Kszta\u0142t ciasta interpretowano jako nawi\u0105zanie do podkowy, kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 zgubi\u0107 ko\u0144 \u015bwi\u0119tego. W Poznaniu tradycja wypieku rogali \u015bwi\u0119tomarci\u0144skich na 11 listopada istnia\u0142a ju\u017c na pewno w 1860 roku, kiedy to opublikowano w \u201eDzienniku Pozna\u0144skim\u201d najstarsz\u0105 dzi\u015b znan\u0105 reklam\u0119 rogala \u015bwi\u0119tomarci\u0144skiego. Popularna jest jednak","start_idx":30,"end_idx":57}
{"id":"mrc_1857","question":"kiedy by\u0142a druga wojna \u015bwiatowa?","answer":"a od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":86,"end_idx":136}
{"id":"mrc_1858","question":"ile medali zdoby\u0142a polska na mistrzostwach europy?","answer":"Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych.","context":"roku \u2013 tylko tr\u00f3jka. Najwi\u0119cej 6 razy na mistrzostwach Starego Kontynentu Polsk\u0119 reprezentowa\u0142 Szymon Zi\u00f3\u0142kowski (w latach 1998 \u2013 2014). == Dorobek Polski na mistrzostwach Europy == W ci\u0105gu 84-letniej historii mistrzostw Europy Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych. Dotychczas reprezentanci Polski na mistrzostwach Europy zajmowali pozycje medalowe w 26 konkurencjach. Najwi\u0119cej medali, a\u017c 16 (w tym 7 z\u0142otych) wywalczyli w rzucie m\u0142otem. === Wed\u0142ug mistrzostw === \u0179r\u00f3d\u0142o: informator statystyczny organizatora mistrzostw (do 2022). n/s \u2013 nie sklasyfikowano w klasyfikacji medalowej === Wed\u0142ug konkurencji === \u0179r\u00f3d\u0142o: == Multimedali\u015bci == Poni\u017csza tabela prezentuje reprezentant\u00f3w Polski, kt\u00f3rzy zdobyli co najmniej jeden z\u0142oty medal oraz w sumie co najmniej 2 kr\u0105\u017cki podczas lekkoatletycznych mistrzostw Europy.","start_idx":228,"end_idx":300}
{"id":"mrc_1859","question":"w jakim stylu wznoszono budowle w polsce za czas\u00f3w stanis\u0142awa augusta poniatowskiego?","answer":"Styl Stanis\u0142awa Augusta, in. styl stanis\u0142awowski \u2013 samodzielna, polska odmiana sztuki wczesnego klasycyzmu","context":"Styl Stanis\u0142awa Augusta, in. styl stanis\u0142awowski \u2013 samodzielna, polska odmiana sztuki wczesnego klasycyzmu, zwi\u0105zana z mecenatem kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego (st\u0105d jej nazwa). Styl obecny w architekturze, dekoracji wn\u0119trz, malarstwie, rze\u017abie i sztuce zdobniczej. Termin ten zosta\u0142 wprowadzony przez W\u0142adys\u0142awa Tatarkiewicza w pracy \"Historia budowy \u0141azienek\" (1916). Problem stylu stanis\u0142awowskiego badali nast\u0119pnie m.in. A. Lauterbach (\"Styl Stanis\u0142awa Augusta. Klasycyzm warszawski wieku XVIII\", 1918), ponownie W\u0142adys\u0142aw Tatarkiewicz (\"Rz\u0105dy artystyczne Stanis\u0142awa Augusta\", 1919) i Marek Kwiatkowski (\"Stanis\u0142aw August Poniatowski \u2013 kr\u00f3l architekt\", 1983). Najwybitniejszymi tw\u00f3rcami stylu Stanis\u0142awa Augusta byli Dominik Merlini, Jan Chrystian Kamsetzer, Marcello Bacciarelli, Jean-Baptiste Pillement, Jan Bogumi\u0142 Plersch i Andr\u00e9 Le Brun. == Ramy czasowe == Ramy czasowe dla stylu nie s\u0105 jednoznacznie wyznaczone, albowiem badacze r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 w","start_idx":0,"end_idx":106}
{"id":"mrc_1860","question":"kto jest producentem lexusa?","answer":"Toyota Motor Corporation","context":"Lexus (jap. \u30ec\u30af\u30b5\u30b9 - \"Rekusasu\") \u2013 marka premium samochod\u00f3w osobowych nale\u017c\u0105ca do japo\u0144skiego koncernu motoryzacyjnego Toyota Motor Corporation, za\u0142o\u017cona w 1989 roku. Siedzib\u0105 firmy Lexus jest miejscowo\u015b\u0107 Nagoya w Japonii. Firma posiada dwa centra operacyjne: w Brukseli oraz w Plano. Na pocz\u0105tku 2019 roku Lexus osi\u0105gn\u0105\u0142 \u0142\u0105czn\u0105 sprzeda\u017c 10 mln samochod\u00f3w, w tym 1,45 mln hybryd. W samym 2019 roku producent sprzeda\u0142 765 330 samochod\u00f3w, w tym oko\u0142o 250 tys. aut z nap\u0119dem hybrydowym. W pierwszych trzech kwarta\u0142ach 2022 roku hybrydy stanowi\u0142y 98% sprzeda\u017cy marki w Unii Europejskiej i pozosta\u0142ych krajach Europy Zachodniej. == Geneza i historia marki == W 1983 roku prezes koncernu Toyota Motor Corporation Eiji Toyoda rzuci\u0142 swoim projektantom i in\u017cynierom wyzwanie stworzenia luksusowego pojazdu mog\u0105cego konkurowa\u0107","start_idx":117,"end_idx":141}
{"id":"mrc_1861","question":"gdzie jest liechtenstein?","answer":"Liechtenstein ([], ), Ksi\u0119stwo Liechtensteinu (niem. , ) \u2013 pa\u0144stwo unitarne po\u0142o\u017cone w Europie Zachodniej, w dolinie g\u00f3rnego Renu, w Alpach Retyckich, mi\u0119dzy Austri\u0105 a Szwajcari\u0105.","context":"Liechtenstein ([], ), Ksi\u0119stwo Liechtensteinu (niem. , ) \u2013 pa\u0144stwo unitarne po\u0142o\u017cone w Europie Zachodniej, w dolinie g\u00f3rnego Renu, w Alpach Retyckich, mi\u0119dzy Austri\u0105 a Szwajcari\u0105. Powierzchnia Liechtensteinu wynosi 160,44 km\u00b2, co daje mu 189. miejsce na \u015bwiecie, a zamieszkiwane jest przez 39 711 os\u00f3b, co z kolei daje 187. miejsce na \u015bwiecie. Liechtenstein sk\u0142ada si\u0119 z jedenastu gmin, posiadaj\u0105cych szerok\u0105 autonomi\u0119, ale pozostaj\u0105cych pod zwierzchnictwem w\u0142adzy centralnej. Siedzib\u0105 w\u0142adz pa\u0144stwowych i konstytucyjn\u0105 stolic\u0105 pa\u0144stwa jest Vaduz. Pa\u0144stwo jest monarchi\u0105 konstytucyjn\u0105, na kt\u00f3rej czele stoi Ksi\u0105\u017c\u0119 Liechtensteinu. Obecnie panuj\u0105cym ksi\u0119ciem jest Jan Adam II. Podstaw\u0105 ustroju Liechtensteinu jest konstytucja z 1921 r. W\u0142adz\u0119 ustawodawcz\u0105 sprawuje jednoizbowy (unikameralizm) parlament \u2013 Landtag. Ksi\u0119stwo Liechtensteinu powsta\u0142o w 1719 r. z po\u0142\u0105czenia maj\u0105tk\u00f3w Schellenberg","start_idx":0,"end_idx":179}
{"id":"mrc_1862","question":"ilu zawodnik\u00f3w gra w siatk\u00f3wk\u0119?","answer":"dwa zespo\u0142y po 7 zawodnik\u00f3w w ka\u017cdym","context":"Pi\u0142ka siatkowa, siatk\u00f3wka \u2013 sport dru\u017cynowy, w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142 dwa zespo\u0142y po 7 zawodnik\u00f3w w ka\u017cdym (rozgrywaj\u0105cy, atakuj\u0105cy, dw\u00f3ch \u015brodkowych i dw\u00f3ch przyjmuj\u0105cych, libero). Na boisku przebywa jednak tylko sze\u015bciu zawodnik\u00f3w, libero zmienia si\u0119 ze \u015brodkowym b\u0119d\u0105cym w linii obrony, gdy dru\u017cyna przyjmuje zagrywk\u0119. == Historia == Pomys\u0142odawc\u0105 regu\u0142 gry w pi\u0142k\u0119 siatkow\u0105 by\u0142 William G. Morgan \u2013 na co dzie\u0144 nauczyciel wychowania fizycznego w Young Men's Christian Associaton (YMCA) w Holyoke w Massachusetts. 9 lutego 1895 odby\u0142 si\u0119 w tamtejszej sali gimnastycznej premierowy pokaz stworzonej przez niego dyscypliny, kt\u00f3r\u0105 w\u00f3wczas nazywano \"Minonette\". W dniach 18\u201320 kwietnia 1947, podczas Kongresu w Pary\u017cu, powo\u0142ano do \u017cycia Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Pi\u0142ki Siatkowej (FIVB). Jej pierwszym prezesem zosta\u0142 Paul Libaud (sprawowa\u0142 on t\u0119","start_idx":67,"end_idx":103}
{"id":"mrc_1863","question":"jak nazywa si\u0119 w\u00f3dz kt\u00f3ry zwyci\u0119\u017cy\u0142 w bitwie pod kannami?","answer":"Hannibala","context":"Bitwa pod Kannami \u2013 najwi\u0119ksze zwyci\u0119stwo wojsk kartagi\u0144skich nad rzymskimi podczas II wojny punickiej. Do starcia obu armii dosz\u0142o 2 sierpnia 216 p.n.e. pod miejscowo\u015bci\u0105 Kanny (\u0142ac. \"Cannae\") w Apulii. Dzi\u0119ki zastosowaniu nowatorskiej taktyki mniej liczne wojska Hannibala odnios\u0142y mia\u017cd\u017c\u0105ce zwyci\u0119stwo nad armi\u0105 dowodzon\u0105 przez Lucjusza Emiliusza Paulusa i Terencjusza Warrona. == Przed bitw\u0105 == === Preludium === Po sforsowaniu Alp przez Hannibala i jego b\u0142yskotliwych zwyci\u0119stwach nad Trebi\u0105 i nad Jeziorem Trazyme\u0144skim Rzymianie zdecydowali si\u0119 powo\u0142a\u0107 Fabiusza Maximusa na stanowisko dyktatora. Prowadzi\u0142 on polityk\u0119 unikania walnej bitwy z Kartagi\u0144czykami, n\u0119ka\u0142 przeciwnika licznymi podjazdami, czym zdoby\u0142 sobie przydomek \u201eCunctator\u201d. Jednak ta wyczerpuj\u0105ca dla ludu (olbrzymie spustoszenia prowincji) taktyka szybko spowodowa\u0142a, \u017ce Rzymianie zmusili w\u0142adze do dzia\u0142ania. Cho\u0107 armia Hannibala topnia\u0142a,","start_idx":265,"end_idx":274}
{"id":"mrc_1864","question":"kto wybudowa\u0142 gazoport?","answer":"Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r.","context":"Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczy\u0144skiego w \u015awinouj\u015bciu (popularnie okre\u015blany jako gazoport) \u2013 polski terminal prze\u0142adunkowy i regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego (LNG) w \u015awinouj\u015bciu. Po\u0142o\u017cony jest w prawobrze\u017cnej cz\u0119\u015bci miasta, Warszowie, na wyspie Wolin, przy ulicy Ku Morzu 1. Otwarty w 2015, pierwszy gazowiec wp\u0142yn\u0105\u0142 11 grudnia 2015. Operatorem terminala jest sp\u00f3\u0142ka OGP Gaz-System S.A. (do 31 marca 2021 r. poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a","start_idx":698,"end_idx":773}
{"id":"mrc_1865","question":"kiedy by\u0142a bitwa o angli\u0119?","answer":"w okresie od 10 lipca do 31 pa\u017adziernika 1940 roku.","context":"Bitwa o Angli\u0119 lub bitwa o Wielk\u0105 Brytani\u0119 (ang. \"Battle of Britain\", niem. \"Luftschlacht um England\") \u2013 kampania powietrzna g\u0142\u00f3wnie nad po\u0142udniow\u0105 i centraln\u0105 Angli\u0105, toczona mi\u0119dzy niemieckim lotnictwem Luftwaffe a brytyjskim RAF-em w czasie II wojny \u015bwiatowej, w okresie od 10 lipca do 31 pa\u017adziernika 1940 roku. By\u0142a to pierwsza kampania toczona wy\u0142\u0105cznie za pomoc\u0105 lotnictwa. Przedzia\u0142 czasowy bitwy od 10 lipca do 31 pa\u017adziernika wprowadzili historycy brytyjscy; odnosi si\u0119 on do okresu najintensywniejszych nalot\u00f3w, odbywaj\u0105cych si\u0119 w trakcie dnia. Historycy niemieccy cz\u0119\u015bciej u\u017cywaj\u0105 za\u015b przedzia\u0142u czasowego od sierpnia 1940 do maja 1941 roku (w\u00f3wczas Niemcy wycofali swoje jednostki lotnicze z tych rejon\u00f3w i przerzucili je na wsch\u00f3d, w\u0142\u0105czaj\u0105c je do planu \u201eBarbarossa\u201d). == Przyczyny starcia == Po pokonaniu","start_idx":264,"end_idx":315}
{"id":"mrc_1866","question":"kiedy stosowany jest respirator?","answer":"Maszyna umo\u017cliwia sztuczne, wymuszone oddychanie, wykorzystywane w sytuacjach ustania czynno\u015bci oddechowej (w wyniku urazu, choroby lub zastosowania lek\u00f3w blokuj\u0105cych przewodnictwo nerwowo-mi\u0119\u015bniowe), b\u0105d\u017a celem jej u\u0142atwienia (gdy pacjent wprawdzie oddycha samodzielnie, lecz czynno\u015b\u0107 ta jest utrudniona lub ze wzgl\u0119du na stan pacjenta nie zaspokaja zapotrzebowania organizmu na tlen).","context":"Respirator (sztuczne p\u0142uco) \u2013 urz\u0105dzenie medyczne wspomagaj\u0105ce lub zast\u0119puj\u0105ce mi\u0119\u015bnie pacjenta w wykonywaniu pracy oddechowej. Maszyna umo\u017cliwia sztuczne, wymuszone oddychanie, wykorzystywane w sytuacjach ustania czynno\u015bci oddechowej (w wyniku urazu, choroby lub zastosowania lek\u00f3w blokuj\u0105cych przewodnictwo nerwowo-mi\u0119\u015bniowe), b\u0105d\u017a celem jej u\u0142atwienia (gdy pacjent wprawdzie oddycha samodzielnie, lecz czynno\u015b\u0107 ta jest utrudniona lub ze wzgl\u0119du na stan pacjenta nie zaspokaja zapotrzebowania organizmu na tlen). == Historia == Projekty urz\u0105dzenia dzia\u0142aj\u0105cego jak respirator sporz\u0105dzi\u0142 w XV wieku Leonardo da Vinci. Natomiast pierwszego opisu wentylacji przerywanym ci\u015bnieniem dokona\u0142 Andreas Vesalius w 1555 roku. Pierwszy dzia\u0142aj\u0105cy respirator by\u0142 wynalazkiem Jeana-Fran\u00e7ois Pil\u00e2tre de Roziera, dokonanym na pocz\u0105tku lat 80. XVIII wieku. Model ten wykorzysta\u0142 nast\u0119pnie z powodzeniem na potrzeby pruskiego g\u00f3rnictwa Alexander von Humboldt, by\u0142 on","start_idx":128,"end_idx":514}
{"id":"mrc_1867","question":"jakie programy prowadzi\u0142 kurzajewski?","answer":"prowadzi\u0142 program informacyjny TVP1 \"Sportowy Express\" (2002\u20132006) i by\u0142 gospodarzem \"Sportu\" po g\u0142\u00f3wnym wydaniu \"Wiadomo\u015bci\"","context":"Maciej Kurzajewski (ur. 29 stycznia 1973 w Kaliszu) \u2013 polski dziennikarz sportowy i prezenter radiowo-telewizyjny. == \u017byciorys == Jest synem Teresy i Czes\u0142awa Kurzajewskich, dziennikarza sportowego. Uko\u0144czy\u0142 Szko\u0142\u0119 Podstawow\u0105 nr 3 im. Juliusza S\u0142owackiego oraz III Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Miko\u0142aja Kopernika w Kaliszu. W m\u0142odo\u015bci trenowa\u0142 kolarstwo torowe i taniec nowoczesny. W grudniu 1987 zosta\u0142 uhonorowany tytu\u0142em \u201ekr\u00f3la gier\u201d przez czasopismo \u201eBajtek\u201d. Studiowa\u0142 prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Na pierwszym roku studi\u00f3w wygra\u0142 konkurs na dziennikarzy i prezenter\u00f3w redakcji sportowej Telewizji Polskiej, w kt\u00f3rej podj\u0105\u0142 prac\u0119 w 1993. W 1997 zosta\u0142 wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rc\u0105 dzia\u0142u sportowego w TVN. Nast\u0119pnie wr\u00f3ci\u0142 do Telewizji Polskiej, dla kt\u00f3rej prowadzi\u0142 program informacyjny TVP1 \"Sportowy Express\" (2002\u20132006) i by\u0142 gospodarzem \"Sportu\" po g\u0142\u00f3wnym wydaniu \"Wiadomo\u015bci\". Jednocze\u015bnie z prac\u0105","start_idx":751,"end_idx":876}
{"id":"mrc_1868","question":"co to s\u0105 wi\u0119zy krwi?","answer":"potoczne okre\u015blenie na pokrewie\u0144stwo","context":"* wi\u0119zy krwi \u2013 potoczne okre\u015blenie na pokrewie\u0144stwo Seriale: * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Kindred: The Embraced\") \u2013 ameryka\u0144ski serial telewizyjny z 1996 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" \u2013 polski serial telewizyjny z 2001 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Blood Ties\") \u2013 kanadyjski serial telewizyjny z 2006 roku Film: * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Les Liens de sang\") \u2013 francusko-kanadyjski film z 1978 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Blood Link\") \u2013 niemiecko-w\u0142osko-ameryka\u0144ski film z 1982 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Blood Relation\") \u2013 kanadyjski film z 1998 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Settle the Score\") \u2013 ameryka\u0144ski film z 1989 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Vervonal\") \u2013 polsko-portugalsko-w\u0119gierski film z 1993 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"The Wharf Rat\") \u2013 ameryka\u0144ski film z 1995 roku * \"Wi\u0119zy krwi\" (\"Blood Ties\") \u2013","start_idx":15,"end_idx":51}
{"id":"mrc_1869","question":"kiedy mia\u0142a miejsce pierwsza projekcja filmu braci lumi\u00e8re?","answer":"Pierwsza publiczna projekcja ich film\u00f3w mia\u0142a miejsce 28 grudnia 1895 roku w paryskim \"Salonie Indyjskim Grand Cafe\".","context":"Kinematograf (inaczej kinomatograf) \u2013 aparat do realizacji ekranowej projekcji ruchomych obraz\u00f3w. S\u0142owo \u201ekinematograf\u201d pochodzi od greckich s\u0142\u00f3w: \"kinematos\" (oznaczaj\u0105cego \u201eruch\u201d) i \"gr\u00e1phein\" (t\u0142umaczonego jako \u201episa\u0107\u201d). Skonstruowali go w roku 1895 we Francji bracia Louis i August Lumi\u00e8re (patent z 13 lutego 1895). Pierwsza publiczna projekcja ich film\u00f3w mia\u0142a miejsce 28 grudnia 1895 roku w paryskim \"Salonie Indyjskim Grand Cafe\". Wy\u015bwietlono w\u00f3wczas m.in.: \"Wyj\u015bcie robotnik\u00f3w z fabryki Lumi\u00e8re w Lyonie\", \"\u015aniadanie\", \"Polewacz polany\".","start_idx":320,"end_idx":437}
{"id":"mrc_1870","question":"co oznacza s\u0142owo biblia?","answer":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga.","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":0,"end_idx":273}
{"id":"mrc_1871","question":"jak\u0105 wysoko\u015b\u0107 ma pa\u0142ac kultury?","answer":"integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 iglicy, ma wysoko\u015b\u0107 237 metr\u00f3w.","context":"integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 iglicy, ma wysoko\u015b\u0107 237 metr\u00f3w. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 wielu przedsi\u0119biorstw i instytucji u\u017cyteczno\u015bci publicznej, w tym czterech teatr\u00f3w (Studio, Dramatyczny, Lalka, 6. pi\u0119tro), dw\u00f3ch muze\u00f3w (Narodowego Muzeum Techniki i Muzeum Ewolucji PAN), kina \u201eKinoteka\u201d, Collegium Civitas, w\u0142adz Polskiej Akademii Nauk oraz Rady Doskona\u0142o\u015bci Naukowej. Organizowane s\u0105 tam tak\u017ce r\u00f3\u017cnego typu wystawy i targi \u2013 od 1958 przez wiele lat odbywa\u0142y si\u0119 tam Mi\u0119dzynarodowe Targi Ksi\u0105\u017cki i towarzysz\u0105ce im kiermasze, a tak\u017ce przez kilka lat (na prze\u0142omie XX i XXI wieku) targi Komputer Expo. Mie\u015bci si\u0119 w nim sala konferencyjno-widowiskowa na 3000 os\u00f3b (Sala Kongresowa, nieczynna od 2014) oraz Pa\u0142ac M\u0142odzie\u017cy z basenem. Przed g\u0142\u00f3wnym wej\u015bciem (od strony ul. Marsza\u0142kowskiej) znajduj\u0105 si\u0119 dwie rze\u017aby: Adama Mickiewicza d\u0142uta Stanis\u0142awa Horno-Pop\u0142awskiego","start_idx":0,"end_idx":50}
{"id":"mrc_1872","question":"kim jest mistrz?","answer":"tytu\u0142 przyznawany osobie, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a najwy\u017cszy stopie\u0144 wiedzy lub umiej\u0119tno\u015bci w danej dziedzinie; ciesz\u0105ca si\u0119 swoistym autorytetem i b\u0119d\u0105ca wzorem do na\u015bladowania (nauczyciel, guru) dzi\u0119ki czemu posiada pozycj\u0119/stanowisko, kt\u00f3re wyr\u00f3\u017cnia j\u0105 spo\u015br\u00f3d og\u00f3\u0142u.","context":"Mistrz \u2013 tytu\u0142 przyznawany osobie, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a najwy\u017cszy stopie\u0144 wiedzy lub umiej\u0119tno\u015bci w danej dziedzinie; ciesz\u0105ca si\u0119 swoistym autorytetem i b\u0119d\u0105ca wzorem do na\u015bladowania (nauczyciel, guru) dzi\u0119ki czemu posiada pozycj\u0119/stanowisko, kt\u00f3re wyr\u00f3\u017cnia j\u0105 spo\u015br\u00f3d og\u00f3\u0142u. Odpowiednikiem \u017ce\u0144skiego tytu\u0142u jest mistrzyni, rzadziej miss. == Rzemios\u0142o == Mistrz rzemios\u0142a \u2013 najwy\u017cszy stopie\u0144 kszta\u0142cenia zawodowego, o kt\u00f3ry mog\u0105 si\u0119 ubiega\u0107 osoby posiadaj\u0105ce: * tytu\u0142 czeladnika * 6-letnie do\u015bwiadczenie zawodowe * kt\u00f3re uko\u0144czy\u0142y co najmniej szko\u0142\u0119 zawodow\u0105 Po uko\u0144czeniu kursu pedagogicznego dla mistrz\u00f3w instruktor\u00f3w praktycznej nauki zawodu, mistrz ma prawo do szkolenia uczni\u00f3w w zak\u0142adzie rzemie\u015blniczym Egzaminy mistrzowskie przeprowadzaj\u0105 komisje egzaminacyjne izb rzemie\u015blniczych. Dawniej: uprawnia\u0142 do prowadzenia w\u0142asnego warsztatu, np. mistrz kowalstwa. Osoby posiadaj\u0105ce ten tytu\u0142 maj\u0105 prawo do kszta\u0142cenia uczni\u00f3w, kt\u00f3rzy w dawniej","start_idx":9,"end_idx":271}
{"id":"mrc_1873","question":"jak zgin\u0105\u0142 bandera?","answer":"Stepan Bandera zgin\u0105\u0142 15 pa\u017adziernika 1959 roku w zamachu przeprowadzonym w Monachium przez agenta KGB Bohdana Staszynskiego.","context":"w\u0142adz sowieckich. W 1957 r. Nikita Chruszczow nakaza\u0142 zab\u00f3jstwo lider\u00f3w emigracyjnego OUN \u2013 Lwa Rebeta z OUN-Z i Stepana Bandery. === \u015amier\u0107 === Stepan Bandera zgin\u0105\u0142 15 pa\u017adziernika 1959 roku w zamachu przeprowadzonym w Monachium przez agenta KGB Bohdana Staszynskiego. 15 pa\u017adziernika Bandera w towarzystwie swojej sekretarki pojecha\u0142 na rynek po zakupy, p\u00f3\u017aniej uda\u0142 si\u0119 do domu bez niej. Odprawi\u0142 te\u017c ochroniarzy. Otworzywszy kluczem drzwi klatki schodowej wszed\u0142 do domu przy Kreitmayrstrasse 7, gdzie mieszka\u0142 wraz z rodzin\u0105. Tam czeka\u0142 na niego Bohdan Staszynski, kt\u00f3ry \u015bledzi\u0142 Bander\u0119 ju\u017c od stycznia. Narz\u0119dzie zab\u00f3jstwa \u2013 specjalny pistolet rozpylaj\u0105cy cyjanek ukry\u0142 w zwini\u0119tej w rulon gazecie. Dwa lata wcze\u015bniej za pomoc\u0105 podobnego narz\u0119dzia zabi\u0142 Lwa Rebeta. Wbrew intencjom zamachowc\u00f3w sekcja zw\u0142ok potwierdzi\u0142a obecno\u015b\u0107","start_idx":145,"end_idx":270}
{"id":"mrc_1874","question":"gdzie le\u017cy dubaj?","answer":"y na po\u0142udniowym wybrze\u017cu Zatoki Perskiej.","context":"Dubaj (arab. \u062f\u0628\u064a, \"trl. Dubayy, trb. Dubajj\") \u2013 najwi\u0119ksze miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Stolica emiratu Dubaj. Jest po\u0142o\u017cony na po\u0142udniowym wybrze\u017cu Zatoki Perskiej. W 2023 liczy\u0142 ok. 3,55 mln mieszka\u0144c\u00f3w. Znacz\u0105cy o\u015brodek turystyczny. W 2019 Dubaj odwiedzi\u0142o 16,3 mln turyst\u00f3w, by\u0142o to si\u00f3dme najcz\u0119\u015bciej odwiedzane miasto \u015bwiata. == Demografia == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 populacji Dubaju stanowi\u0105 obcokrajowcy m.in. z Azji Po\u0142udniowej i Azji Po\u0142udniowo-Wschodniej, 25% populacji ma korzenie ira\u0144skie. W Dubaju mieszka tak\u017ce m.in. ponad 100 tys. Brytyjczyk\u00f3w. Jednak\u017ce naturalizacja jest znacznie utrudniona.{ \"version\": 2, \"width\": 500, \"height\": 200, \"data\": [ { \"name\": \"table\", \"values\": [ { \"x\": 1822, \"y\": 1200 }, { \"x\": 1900, \"y\": 10000 }, { \"x\": 1930, \"y\": 20000 }, { \"x\": 1940, \"y\": 38000 }, {","start_idx":138,"end_idx":180}
{"id":"mrc_1875","question":"kiedy powsta\u0142o po?","answer":"Platforma Obywatelska powsta\u0142a w styczniu 2001.","context":"cz\u0142onkini\u0105 jest PO. == Historia PO == === Geneza === Platforma Obywatelska powsta\u0142a w styczniu 2001. Jej powstanie wi\u0105za\u0142o si\u0119 m.in. z konfliktami w ramach koalicyjnego ugrupowania Akcja Wyborcza Solidarno\u015b\u0107, niezadowoleniem w szeregach Unii Wolno\u015bci oraz wynikami wybor\u00f3w prezydenckich w 2000. Inicjatorami nowego przedsi\u0119wzi\u0119cia by\u0142o trzech polityk\u00f3w \u2013 Donald Tusk (kt\u00f3ry przegra\u0142 wcze\u015bniej walk\u0119 o przyw\u00f3dztwo w UW stosunkiem g\u0142os\u00f3w 261:338 z Bronis\u0142awem Geremkiem, po czym wraz z grup\u0105 swoich zwolennik\u00f3w, g\u0142\u00f3wnie wywodz\u0105cych si\u0119 z dawnego KLD, opu\u015bci\u0142 parti\u0119), Maciej P\u0142a\u017cy\u0144ski (\u00f3wczesny marsza\u0142ek Sejmu, kt\u00f3ry opu\u015bci\u0142 rz\u0105dz\u0105c\u0105 Akcj\u0119 Wyborcz\u0105 Solidarno\u015b\u0107 i parti\u0119 Ruch Spo\u0142eczny AWS) oraz Andrzej Olechowski (kt\u00f3ry rok wcze\u015bniej ubiega\u0142 si\u0119 o urz\u0105d prezydenta jako kandydat niezale\u017cny, zajmuj\u0105c 2. miejsce). 24 stycznia 2001 w Hali Olivia w Gda\u0144sku","start_idx":53,"end_idx":100}
{"id":"mrc_1876","question":"co rozpoczyna wielki post?","answer":"rozpoczyna si\u0119 w Ko\u015bciele katolickim w \u015arod\u0119 Popielcow\u0105","context":"roku okres wielkiego postu rozpoczyna si\u0119 w Ko\u015bciele katolickim w \u015arod\u0119 Popielcow\u0105 i trwa do Wielkiego Czwartku, do wieczornej Mszy \u015bw. Wieczerzy Pa\u0144skiej, kt\u00f3ra rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego. Wielki post w Ko\u015bciele katolickim jest traktowany jako czas pokuty i nawr\u00f3cenia. Jego zaleceniami s\u0105 post, ja\u0142mu\u017cna i modlitwa. W okresie wielkiego postu z ko\u015bcio\u0142a znikaj\u0105 kwiaty przy o\u0142tarzu, nastr\u00f3j pokuty podkre\u015bla skromniejszy wystr\u00f3j \u015bwi\u0105tyni. Kolorem liturgicznym jest fiolet, w czwart\u0105 niedziel\u0119 (je\u015bli jest taki zwyczaj w danej parafii) r\u00f3\u017c, a w niedziel\u0119 M\u0119ki Pa\u0144skiej (Palmow\u0105) czerwie\u0144. Aktualna, watyka\u0144ska lista Przykaza\u0144 ko\u015bcielnych zawiera wskazanie, by w dni wyznaczone przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 powstrzymywa\u0107 si\u0119 od jedzenia mi\u0119sa i przestrzeg\u0107 postu. Taki czas ascezy i pokuty, ma stanowi\u0107 przygotowanie do \u015bwi\u0105t liturgicznych. Szczeg\u00f3\u0142y precyzuj\u0105 lokalne","start_idx":27,"end_idx":82}
{"id":"mrc_1877","question":"jak nazywa si\u0119 \u015bwi\u0105tynia muzu\u0142ma\u0144ska?","answer":"meczecie","context":"si\u0119 \"\u015bciana kibli\", kt\u00f3ra w prawid\u0142owo zbudowanym meczecie jest prostopad\u0142a do linii \u0142\u0105cz\u0105cej meczet z Kaab\u0105 w Mekce. Wierni ustawiaj\u0105 si\u0119 rz\u0119dami r\u00f3wnoleg\u0142ymi do \u015bciany kibli, twarz\u0105 w stron\u0119 Mekki. Na \u015brodku \u015bciany kibli znajduje si\u0119 wg\u0142\u0119bienie zwane \"mihrab\", gdzie podczas pi\u0105tkowych mod\u0142\u00f3w staje imam. W mihrabie mo\u017cna umie\u015bci\u0107 minbar, analogiczny do katolickiej ambony. === Udogodnienia === Ablucja poprzedza wszystkie muzu\u0142ma\u0144skie rytua\u0142y; meczety cz\u0119sto maj\u0105 specjalne, dostosowane do tego fontanny lub inne urz\u0105dzenia. Jednak, w mniejszych meczetach wierni cz\u0119sto musz\u0105 dokonywa\u0107 ablucji w \u0142azience. Troska o czysto\u015b\u0107 nakazuje r\u00f3wnie\u017c zdejmowanie but\u00f3w przed wej\u015bciem do miejsca kultu. Niekt\u00f3re \u015bwi\u0105tynie maj\u0105 nawet specjalne p\u00f3\u0142ki na buty. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, w celu przyci\u0105gni\u0119cia wi\u0119kszej ilo\u015bci wiernych, meczety wyposa\u017cane s\u0105 czasem w biblioteki czy sale gimnastyczne.","start_idx":50,"end_idx":58}
{"id":"mrc_1878","question":"czym pokryty jest papier do pieczenia?","answer":"powleczone s\u0105 r\u00f3\u017cnymi t\u0142uszczami lub silikonem.","context":"Papier do pieczenia \u2013 rodzaj papieru o gramaturze 40-41 g/m2 wykonany z w\u0142\u00f3kien celulozowych, kt\u00f3re powleczone s\u0105 r\u00f3\u017cnymi t\u0142uszczami lub silikonem. Papier taki przeznaczony jest do pieczenia bezt\u0142uszczowego. Papier do pieczenia charakteryzuje si\u0119 du\u017c\u0105 wytrzyma\u0142o\u015bci\u0105 na wysokie temperatury (gramatura 41 g/m2 do 230 \u00b0C, gramatura 40 g/m2 do 220 \u00b0C).","start_idx":100,"end_idx":147}
{"id":"mrc_1879","question":"sk\u0105d nazwa go\u0142\u0105bki?","answer":"Pochodzenie nazwy potrawy nie jest pewne.","context":"Litwie \u2013 , a w Rosji \u2013 . W Niemczech znane s\u0105 w jako b\u0105d\u017a . Dotar\u0142y tak\u017ce do Szwecji, gdzie nazywaj\u0105 si\u0119 , a w Finlandii . Znajomo\u015b\u0107 go\u0142\u0105bk\u00f3w w Szwecji prawdopodobnie zawdzi\u0119cza si\u0119 osma\u0144skim wierzycielom kr\u00f3la szwedzkiego Karola XII, kt\u00f3rzy rezydowali w XVIII wieku w Sztokholmie. Na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim i w Rumunii podobnymi potrawami s\u0105 \"sarme\" (w Rumunii ) czy te\u017c \"dolmades\", chocia\u017c tutaj u\u017cywa si\u0119 przede wszystkim li\u015bci winoro\u015bli lub kiszonej kapusty. Pochodzenie nazwy potrawy nie jest pewne. Max Vasmer przyjmuje pochodzenie dos\u0142owne, to znaczy od s\u0142owa \u201ego\u0142\u0105b\u201d, co t\u0142umaczy zbie\u017cno\u015bci\u0105 kszta\u0142tu potrawy i ptaka. Polski j\u0119zykoznawca Marek Stachowski uznaje ten wyw\u00f3d za semantycznie w\u0105tpliwy. On sam wyci\u0105ga hipotez\u0119, \u017ce s\u0142owo to jest po\u017cyczk\u0105 orientaln\u0105, argumentuj\u0105c to","start_idx":461,"end_idx":502}
{"id":"mrc_1880","question":"jaki samolot uderzy\u0142 w wtc?","answer":"linii United Airlines","context":"samolot, linii United Airlines, uderzy\u0142 w po\u0142udniow\u0105 wie\u017c\u0119 World Trade Center. Oba 110-pi\u0119trowe budynki zawali\u0142y si\u0119 w ci\u0105gu godziny i 41 minut, powoduj\u0105c niemal\u017ce ca\u0142kowite zawalenie si\u0119 lub powa\u017cne uszkodzenie ca\u0142ego pozosta\u0142ego kompleksu World Trade Center le\u017c\u0105cego pod wie\u017cami, w tym budynku World Trade Center 7. Trzeci z samolot\u00f3w, linii American Airlines, lec\u0105cy z portu lotniczego Dulles International Airport, zosta\u0142 uprowadzony nad Ohio. O 9:37 rozbi\u0142 si\u0119 na zachodnim skrzydle Pentagonu (siedziby koordynacji dzia\u0142a\u0144 ameryka\u0144skich wojsk) w hrabstwie Arlington w Wirginii, powoduj\u0105c cz\u0119\u015bciowe zawalenie si\u0119 skrzyd\u0142a. Ostatni z uprowadzonych samolot\u00f3w, linii United Airlines, lecia\u0142 w okolicach Waszyngtonu w momencie ataku. Kiedy pasa\u017cerowie dowiedzieli si\u0119 o atakach na budynki w Nowym Jorku i Waszyngtonie, zaatakowali napastnik\u00f3w, pr\u00f3buj\u0105c przej\u0105\u0107 kontrol\u0119 nad samolotem;","start_idx":9,"end_idx":30}
{"id":"mrc_1881","question":"kto nale\u017cy do grupy g20?","answer":"pa\u0144stwa b\u0119d\u0105ce wysoko w rankingu nominalnego produktu krajowego brutto (bez uwzgl\u0119dnienia si\u0142y nabywczej, szarej strefy i pracy nieodp\u0142atnej stanowi\u0105cej wi\u0119kszo\u015b\u0107 produkcji po\u0142udnia) na \u015bwiecie, jednak reprezentacj\u0119 w G20 ma te\u017c kilka kraj\u00f3w niemieszcz\u0105cych si\u0119 w rzeczywistej pierwszej dwudziestce wi\u0119kszo\u015bci ranking\u00f3w gospodarczych, natomiast nie posiada jej kilka kraj\u00f3w rzeczywi\u015bcie si\u0119 do niej zaliczaj\u0105cych.","context":"G20 \u2013 grupa 19 pa\u0144stw oraz Unia Europejska, kt\u00f3rej celem jest dyskusja nad wsp\u00f3ln\u0105 polityk\u0105 finansow\u0105. Cz\u0142onkowie spotykaj\u0105 si\u0119 raz do roku, a ich reprezentantami s\u0105 ministrowie finans\u00f3w. Z zasady nale\u017c\u0105 pa\u0144stwa b\u0119d\u0105ce wysoko w rankingu nominalnego produktu krajowego brutto (bez uwzgl\u0119dnienia si\u0142y nabywczej, szarej strefy i pracy nieodp\u0142atnej stanowi\u0105cej wi\u0119kszo\u015b\u0107 produkcji po\u0142udnia) na \u015bwiecie, jednak reprezentacj\u0119 w G20 ma te\u017c kilka kraj\u00f3w niemieszcz\u0105cych si\u0119 w rzeczywistej pierwszej dwudziestce wi\u0119kszo\u015bci ranking\u00f3w gospodarczych, natomiast nie posiada jej kilka kraj\u00f3w rzeczywi\u015bcie si\u0119 do niej zaliczaj\u0105cych. Ze wzgl\u0119du na sw\u00f3j niedemokratyczny charakter dzia\u0142alno\u015b\u0107 grupy wzbudza wiele protest\u00f3w, zw\u0142aszcza ze strony alterglobalist\u00f3w. Wielu z nich krytykuje r\u00f3wnie\u017c m.in. fakt, \u017ce chocia\u017c Unia Europejska jest teoretycznie reprezentowana jako ca\u0142o\u015b\u0107 na ka\u017cdym szczycie, to trzech jej","start_idx":204,"end_idx":617}
{"id":"mrc_1882","question":"ile wa\u017cy spadochron?","answer":"masa spadochronu oko\u0142o 17 kg.","context":"kt\u00f3rego jest wykonana czasza oraz zak\u0142adanej pr\u0119dko\u015bci opadania) * Pr\u0119dko\u015b\u0107 opadania skoczka wynosi 4,5-5,5 m/s * No\u015bno\u015b\u0107 brutto oko\u0142o 120 kg * masa spadochronu oko\u0142o 17 kg. W wyniku zastosowania urz\u0105dze\u0144 op\u00f3\u017aniaj\u0105cych otwieranie czaszy spadochronu mo\u017cna na nim wykonywa\u0107 skoki przy pr\u0119dko\u015bci do 400 km/h. === Budowa spadochronu g\u0142\u00f3wnego desantowego === * czasza wraz z linkami no\u015bnymi * uprz\u0105\u017c * pokrowiec * os\u0142ona czaszy * spadochron stabilizuj\u0105cy (u\u017cywany tylko do skok\u00f3w przy pr\u0119dko\u015bci samolotu powy\u017cej 270-280 km/h) * os\u0142ona spadochronu stabilizuj\u0105cego * spadochron wyci\u0105gaj\u0105cy (najcz\u0119\u015bciej kulisty) * w\u0119\u017ce os\u0142aniaj\u0105ce linki * linki wyzwalaj\u0105ce * uchwyt wyzwalaj\u0105cy g\u0142\u00f3wny * uchwyt wyzwalaj\u0105cy awaryjny z dwiema linkami * zamek dwusto\u017ckowy * worek transportowy * poduszka plecowa. * Do ka\u017cdego s.g.d. do\u0142\u0105czona by\u0142a metryka","start_idx":144,"end_idx":173}
{"id":"mrc_1883","question":"ile metr\u00f3w ma pa\u0142ac kultury?","answer":"ma wysoko\u015b\u0107 237 metr\u00f3w.","context":"integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 iglicy, ma wysoko\u015b\u0107 237 metr\u00f3w. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 wielu przedsi\u0119biorstw i instytucji u\u017cyteczno\u015bci publicznej, w tym czterech teatr\u00f3w (Studio, Dramatyczny, Lalka, 6. pi\u0119tro), dw\u00f3ch muze\u00f3w (Narodowego Muzeum Techniki i Muzeum Ewolucji PAN), kina \u201eKinoteka\u201d, Collegium Civitas, w\u0142adz Polskiej Akademii Nauk oraz Rady Doskona\u0142o\u015bci Naukowej. Organizowane s\u0105 tam tak\u017ce r\u00f3\u017cnego typu wystawy i targi \u2013 od 1958 przez wiele lat odbywa\u0142y si\u0119 tam Mi\u0119dzynarodowe Targi Ksi\u0105\u017cki i towarzysz\u0105ce im kiermasze, a tak\u017ce przez kilka lat (na prze\u0142omie XX i XXI wieku) targi Komputer Expo. Mie\u015bci si\u0119 w nim sala konferencyjno-widowiskowa na 3000 os\u00f3b (Sala Kongresowa, nieczynna od 2014) oraz Pa\u0142ac M\u0142odzie\u017cy z basenem. Przed g\u0142\u00f3wnym wej\u015bciem (od strony ul. Marsza\u0142kowskiej) znajduj\u0105 si\u0119 dwie rze\u017aby: Adama Mickiewicza d\u0142uta Stanis\u0142awa Horno-Pop\u0142awskiego","start_idx":27,"end_idx":50}
{"id":"mrc_1884","question":"gdzie mo\u017cna spotka\u0107 kapibary?","answer":"W Kolumbii, Wenezueli i Argentynie","context":"masowych hodowli kapibar wielkich jest rzadkim zjawiskiem, jednak w Kolumbii mo\u017cna napotka\u0107 farmy zajmuj\u0105ce si\u0119 hodowl\u0105 przemys\u0142ow\u0105 tych zwierz\u0105t z przeznaczeniem na sk\u00f3ry. Hodowla oswojonych egzemplarzy kapibary wielkiej jest bardzo rzadko spotykana. == Znaczenie gospodarcze == W Kolumbii, Wenezueli i Argentynie kapibary wielkie s\u0105 zwierz\u0119tami \u0142ownymi. S\u0105 tam przedmiotem zar\u00f3wno legalnych, jak i nielegalnych polowa\u0144 ze wzgl\u0119du na mi\u0119so oraz sk\u00f3r\u0119. === Wykorzystanie kulinarne === Mi\u0119so kapibary wielkiej by\u0142o od wiek\u00f3w po\u017cywieniem lokalnych Indian. Ich mi\u0119so w wygl\u0105dzie przypomina wo\u0142owin\u0119, ale opisywane jako podobne w smaku do mi\u0119sa ryb. Wenezuelczycy jadaj\u0105 je wi\u0119c mocno nasolone. Podaje si\u0119 je cz\u0119sto z ry\u017cem i warzywami, z ry\u017cem z curry, czy nawet jako nadzienie do ravioli. Ceniona jest tak\u017ce szynka z kapibary, spo\u017cywana","start_idx":280,"end_idx":314}
{"id":"mrc_1885","question":"kto przewodniczy\u0142 hotelowi lambert?","answer":"ks. Adam Jerzy Czartoryski","context":"Hotel Lambert \u2013 powsta\u0142y w 1833 roku monarchistyczny ob\u00f3z konserwatywno-liberalny dzia\u0142aj\u0105cy na emigracji po powstaniu listopadowym, skupia\u0142 g\u0142\u00f3wnie bogate kr\u0119gi spo\u0142ecze\u0144stwa Wielkiej Emigracji. Politycznie opiera\u0142 si\u0119 na postanowieniach Konstytucji 3 Maja. Liczy\u0142 na interwencj\u0119 pa\u0144stw zachodnich w sprawie polskiej. Kierowa\u0142 nim ks. Adam Jerzy Czartoryski, a po jego \u015bmierci syn W\u0142adys\u0142aw Czartoryski. Nazwa wzi\u0119\u0142a si\u0119 od siedziby ksi\u0119cia w Pary\u017cu, pa\u0142acu znajduj\u0105cego si\u0119 na Wyspie \u015bw. Ludwika. == Powstanie obozu i jego cele == Zrzesza\u0142 cywilne i wojskowe kierownictwo powstania listopadowego oraz cz\u0119\u015b\u0107 inteligencji. Konserwaty\u015bci uwa\u017cali, \u017ce Polska mo\u017ce odzyska\u0107 niepodleg\u0142o\u015b\u0107 tylko dzi\u0119ki wielkiej wojnie mocarstw europejskich. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 ich polega\u0142a przede wszystkim na prowadzeniu dzia\u0142a\u0144 dyplomatycznych. Pr\u00f3bowali przekona\u0107 Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119, \u017ce Rosja z\u0142ama\u0142a jedn\u0105 z zasad kongresu wiede\u0144skiego","start_idx":332,"end_idx":358}
{"id":"mrc_1886","question":"kto zosta\u0142 premierem wielkiej brytanii?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w za pierwszego Premiera Wielkiej Brytanii uwa\u017ca Sir Roberta Walpole\u2019a","context":"Parti\u0105 Konserwatywn\u0105. Poprzednia koalicja w Wielkiej Brytanii zosta\u0142a stworzona w 1940 roku przez \u00f3wczesnego Premiera, Winstona Churchilla, kt\u00f3ry wsp\u00f3lnie z Clementem Attlee utworzyli Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej, maj\u0105cy na celu przeprowadzenie Wielkiej Brytanii przez Drug\u0105 Wojn\u0119 \u015awiatow\u0105. Attlee jako pierwszy w historii zaj\u0105\u0142 wtedy stanowisko Wicepremiera Wielkiej Brytanii. == \u201ePierwszy\u201d Premier Wielkiej Brytanii == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w za pierwszego Premiera Wielkiej Brytanii uwa\u017ca Sir Roberta Walpole\u2019a, kt\u00f3ry zosta\u0142 mianowany Pierwszym lordem skarbu w 1721 roku. W 1720 roku South Sea Company, kt\u00f3ra powsta\u0142a z inicjatywy rz\u0105du by prowadzi\u0107 handel bawe\u0142n\u0105 i niewolnikami, upad\u0142a, powoduj\u0105c zrujnowanie finansowe i zostawiaj\u0105c wielu inwestor\u00f3w na skraju bankructwa. Jednym z takich inwestor\u00f3w by\u0142 Kr\u00f3l Jerzy I Hanowerski, kt\u00f3ry wezwa\u0142 Walpole\u2019a, znanego ze swoich politycznych i finansowych ekspertyz,","start_idx":416,"end_idx":505}
{"id":"mrc_1887","question":"kto jest w\u0142a\u015bcicielem biedronki?","answer":"portugalskie konsorcjum Jer\u00f3nimo Martins.","context":"Biedronka \u2013 sie\u0107 sklep\u00f3w nale\u017c\u0105ca do sp\u00f3\u0142ki akcyjnej \"Jer\u00f3nimo Martins Polska\" (JMP), kt\u00f3rej w\u0142a\u015bcicielem jest portugalskie konsorcjum Jer\u00f3nimo Martins. == Charakterystyka == Biedronka generuje 65% dochod\u00f3w JMP (wrzesie\u0144 2014). Pod wzgl\u0119dem liczby sklep\u00f3w jest to najwi\u0119ksza sie\u0107 handlowa w Polsce. Biedronka posiada\u0142a na koniec 2017 roku 2823 sklepy, a na koniec pierwszego p\u00f3\u0142rocza 2019 r. liczba ta wzros\u0142a do 2916. Jeronimo Martins Polska (w\u0142a\u015bciciel Biedronki oraz sklep\u00f3w drogeryjnych Hebe) jest jednym z najwi\u0119kszych podatnik\u00f3w w Polsce. W 2013 roku kwota odprowadzonych podatk\u00f3w przez JMP to oko\u0142o 700 milion\u00f3w z\u0142otych, w tym podatek CIT w wysoko\u015bci ponad 305 milion\u00f3w z\u0142otych. Przychody w 2012 roku wynios\u0142y oko\u0142o 29 miliard\u00f3w z\u0142otych, z kolei w 2013 ju\u017c 32 miliardy z\u0142otych. Od 1995 do 2013","start_idx":111,"end_idx":152}
{"id":"mrc_1888","question":"kto zdoby\u0142 mount everest?","answer":"Nowozelandczyk Edmund Hillary oraz pochodz\u0105cy z Nepalu Tenzing Norgay","context":"Brytyjska ekspedycja na Mount Everest z 1953 roku by\u0142a dziewi\u0105t\u0105 pr\u00f3b\u0105 zdobycia najwy\u017cszego szczytu na Ziemi i pierwsz\u0105, kt\u00f3ra zako\u0144czy\u0142a si\u0119 powodzeniem. 29 maja 1953 roku Nowozelandczyk Edmund Hillary oraz pochodz\u0105cy z Nepalu Tenzing Norgay zdobyli wierzcho\u0142ek Mount Everestu. Wyprawa zosta\u0142a zorganizowana i sfinansowana przez Komitet Himalajski. Na jej czele stan\u0105\u0142 pu\u0142kownik John Hunt. == Przygotowania == Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku rozgorza\u0142a mi\u0119dzynarodowa rywalizacja o zdobycie Mount Everestu. W latach 1922\u20131952 wielokrotnie pr\u00f3bowano osi\u0105gn\u0105\u0107 ten cel. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 spo\u015br\u00f3d kilkunastu ekspedycji zorganizowali Brytyjczycy. W roku 1952 pierwsz\u0105 wypraw\u0119 na Mount Everest zorganizowali Szwajcarzy. Jej uczestnicy dotarli do wysoko\u015bci niemal\u017ce 8600 m n.p.m. Francuscy badacze otrzymali od rz\u0105du Nepalu pozwolenie na wspinaczk\u0119 w roku 1954, za\u015b Szwajcarzy planowali organizacj\u0119 kolejnej","start_idx":173,"end_idx":242}
{"id":"mrc_1889","question":"ile \u017cyj\u0105 gryzonie?","answer":"Golce piaskowe s\u0105 najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cymi znanymi gryzoniami, o d\u0142ugo\u015bci \u017cycia dochodz\u0105cej do 28 lat.","context":"innej kolonii w celu wymiany gen\u00f3w. == D\u0142ugowieczno\u015b\u0107 == Golce piaskowe s\u0105 najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cymi znanymi gryzoniami, o d\u0142ugo\u015bci \u017cycia dochodz\u0105cej do 28 lat. Przyczyny tej d\u0142ugowieczno\u015bci nie s\u0105 dok\u0142adnie znane i stanowi\u0105 obiekt bada\u0144 naukowych. W ramach tych bada\u0144 w 2011 roku zsekwencjonowano genom golca. W\u015br\u00f3d obecnie znanych przystosowa\u0144 umo\u017cliwiaj\u0105cych golcom d\u0142ugie \u017cycie wymienia si\u0119: * umiej\u0119tno\u015b\u0107 hibernowania w czasie trudnych warunk\u00f3w, * dodatkowy mechanizm wykrywania kom\u00f3rek nowotworowych oparty na genie p16Ink4a, opr\u00f3cz istniej\u0105cego r\u00f3wnie\u017c u myszy i u ludzi mechanizmu opartego na genach p27Kip1, * wi\u0119ksza odporno\u015b\u0107 na raka dzi\u0119ki mutacji w genie HAS2 kt\u00f3ry bierze udzia\u0142 w produkcji wielkocz\u0105steczkowego kwasu hialuronowego (HMW-HA) * kilkukrotnie aktywniejsze proteasomy ni\u017c u innych ssak\u00f3w. Kiedy\u015b wierzono, \u017ce golce s\u0105 ca\u0142kowicie odporne na","start_idx":57,"end_idx":153}
{"id":"mrc_1890","question":"kiedy nagrano janosika?","answer":"Serial kr\u0119cono od 8 kwietnia 1972 do marca 1973.","context":"Janosik \u2013 polski serial telewizyjny z 1973 w re\u017cyserii Jerzego Passendorfera emitowany w TVP1 od 26 lipca do 18 pa\u017adziernika 1974, lu\u017ano nawi\u0105zuj\u0105c do postaci karpackiego zb\u00f3jnika Juraja J\u00e1no\u0161\u00edka, kt\u00f3ry \u017cy\u0142 na prze\u0142omie XVII i XVIII w. (w serialu pojawia si\u0119 kwestia, z kt\u00f3rej wynika, \u017ce g\u0142\u00f3wny bohater nie jest legendarnym Janosikiem, a tylko nazywany jest jego imieniem). Ponadto fabu\u0142a serialu zawiera wiele element\u00f3w humorystycznych. == Produkcja == Serial kr\u0119cono od 8 kwietnia 1972 do marca 1973. Zdj\u0119cia realizowano: w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, w zamku na Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (Czechos\u0142owacja), w D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze,","start_idx":454,"end_idx":502}
{"id":"mrc_1891","question":"kto dowodzi\u0142 w bitwie pod ostro\u0142\u0119k\u0105?","answer":"genera\u0142a Jana Skrzyneckiego","context":"Bitwa pod Ostro\u0142\u0119k\u0105 \u2013 bitwa powstania listopadowego, stoczona 26 maja 1831 roku pod Ostro\u0142\u0119k\u0105, w kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wne si\u0142y wojsk polskich pod dow\u00f3dztwem genera\u0142a Jana Skrzyneckiego star\u0142y si\u0119 z wojskami rosyjskimi Iwana Dybicza. == Wst\u0119p == Na skutek przed\u0142u\u017caj\u0105cej si\u0119 przerwy w dzia\u0142aniach Skrzynecki pod wp\u0142ywem opinii publicznej opracowa\u0142 plan wyprawy w sile 45 tys. \u017co\u0142nierzy przeciwko licz\u0105cemu 30 tys. \u017co\u0142nierzy korpusowi rosyjskiemu, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 mi\u0119dzy Ostro\u0142\u0119k\u0105 a \u0141om\u017c\u0105. By pozorowa\u0107 obecno\u015b\u0107 g\u0142\u00f3wnych si\u0142 polskich na szosie brzeskiej naprzeciwko armii Dybicza, pozostawiono licz\u0105cy 11 tys. \u017co\u0142nierzy korpus Jana Umi\u0144skiego. Pomimo nieporadno\u015bci Skrzyneckiego realizacja planu przebiega\u0142a pomy\u015blnie, jednak 18 maja z nieznanych przyczyn Skrzynecki nie zdecydowa\u0142 si\u0119 na zaatakowanie pod \u015aniadowem otoczonej ju\u017c gwardii rosyjskiej, kt\u00f3ra dzi\u0119ki temu ocala\u0142a i usz\u0142a","start_idx":146,"end_idx":173}
{"id":"mrc_1892","question":"co zawdzi\u0119czamy staro\u017cytnym rzymianom?","answer":"Cywilizacja rzymska, nazywana te\u017c niekiedy grecko-rzymsk\u0105, razem z pochodz\u0105c\u0105 z Bliskiego Wschodu religi\u0105 \u2013 chrze\u015bcija\u0144stwem, stworzy\u0142a podstawy p\u00f3\u017aniejszej cywilizacji europejskiej.","context":"Staro\u017cytny Rzym \u2013 cywilizacja rozwijaj\u0105ca si\u0119 w basenie Morza \u015ar\u00f3dziemnego i cz\u0119\u015bci Europy. Jej kolebk\u0105 by\u0142o miasto i p\u00f3\u017aniejsza stolica: Rzym le\u017c\u0105ce w Italii, kt\u00f3re w pewnym momencie swoich dziej\u00f3w rozpocz\u0119\u0142o ekspansj\u0119, rozszerzaj\u0105c swoje panowanie na znaczne obszary i wch\u0142aniaj\u0105c m.in. kultur\u0119 staro\u017cytnej Grecji. Cywilizacja rzymska, nazywana te\u017c niekiedy grecko-rzymsk\u0105, razem z pochodz\u0105c\u0105 z Bliskiego Wschodu religi\u0105 \u2013 chrze\u015bcija\u0144stwem, stworzy\u0142a podstawy p\u00f3\u017aniejszej cywilizacji europejskiej. Miasto Rzym zacz\u0119\u0142o kszta\u0142towa\u0107 si\u0119 w VIII wieku p.n.e., natomiast kres stworzonego przez nie pa\u0144stwa nast\u0105pi\u0142 formalnie w 1453 roku n.e. (wraz z upadkiem Konstantynopola i tym samym Cesarstwa bizanty\u0144skiego), cho\u0107 dosy\u0107 cz\u0119sto jako koniec staro\u017cytnego Rzymu przyjmuje si\u0119 rok 476 n.e., w kt\u00f3rym upad\u0142o Cesarstwo zachodniorzymskie. == Periodyzacja dziej\u00f3w == * Kr\u00f3lestwo rzymskie \u2013 od","start_idx":317,"end_idx":499}
{"id":"mrc_1893","question":"do czego s\u0142u\u017cy elektroskop?","answer":"do wykrywania \u0142adunku elektrycznego, a w\u0142a\u015bciwie napi\u0119cia elektrycznego.","context":"Elektroskop \u2013 aparat do wykrywania \u0142adunku elektrycznego, a w\u0142a\u015bciwie napi\u0119cia elektrycznego. Prosty elektroskop listkowy sk\u0142ada si\u0119 z pionowego, metalowego pr\u0119ta, na kt\u00f3rego ko\u0144cu s\u0105 przymocowane przegubowo dwa prostok\u0105tne listki z cienkiej i lekkiej folii przewodz\u0105cej pr\u0105d. Wykorzystuje zjawisko odpychania si\u0119 jednoimiennych \u0142adunk\u00f3w elektrycznych. Przy zetkni\u0119ciu pr\u0119ta z obiektem na\u0142adowanym elektrycznie cz\u0119\u015b\u0107 \u0142adunku przep\u0142ywa z tego obiektu do elektroskopu, listki folii odpychaj\u0105 si\u0119, wielko\u015b\u0107 odchylenia listk\u00f3w zale\u017cy od zgromadzonego na nich \u0142adunku. Dok\u0142adnie skonstruowany oraz wycechowany taki przyrz\u0105d nazywa si\u0119 elektrometrem. Mo\u017ce on s\u0142u\u017cy\u0107 do mierzenia wysokich napi\u0119\u0107 sta\u0142ych. W oparciu o zasad\u0119 dzia\u0142ania elektroskopu konstruowany jest przyrz\u0105d do pomiaru promieniowania jonizacyjnego zwany tak\u017ce elektroskopem. Przyrz\u0105d ten jest elektroskopem do kt\u00f3rego wprowadzono elektrod\u0119 elektryzuj\u0105c\u0105 listek elektroskopu wtedy, gdy listek opadnie. Po","start_idx":21,"end_idx":93}
{"id":"mrc_1894","question":"gdzie jest po\u0142o\u017cona albania?","answer":"Albania, Republika Albanii () \u2013 pa\u0144stwo w po\u0142udniowo-wschodniej Europie na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim.","context":"Albania, Republika Albanii () \u2013 pa\u0144stwo w po\u0142udniowo-wschodniej Europie na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim. Albania na zachodzie ma dost\u0119p do Morza Adriatyckiego, a na po\u0142udniowym zachodzie do Morza Jo\u0144skiego. Od W\u0142och oddziela j\u0105 cie\u015bnina Otranto o szeroko\u015bci ok. 72 km. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych wynosi 720 km, natomiast wybrze\u017ca morskiego \u2013 362 km. Graniczy z: Grecj\u0105 (282 km), Czarnog\u00f3r\u0105 (173 km), Macedoni\u0105 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (151 km) oraz Serbi\u0105/Kosowem (114 km). Jest cz\u0142onkiem ONZ, NATO, OBWE, Rady Europy, WTO oraz jednym z za\u0142o\u017cycieli Unii na rzecz Regionu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Od 2014 roku Albania ma status kandydata do Unii Europejskiej. Albania ma system parlamentarny. Stolic\u0105 kraju jest Tirana, jest to r\u00f3wnie\u017c finansowe centrum kraju. Reformy wolnego rynku otworzy\u0142y kraj na inwestycje zagraniczne, zw\u0142aszcza w rozw\u00f3j","start_idx":0,"end_idx":96}
{"id":"mrc_1895","question":"jakie wydarzenie sta\u0142o si\u0119 \u017ar\u00f3d\u0142em dzisiejszych bieg\u00f3w marato\u0144skich?","answer":"zwyci\u0119skiej dla Grek\u00f3w bitwie z Persami pod Maratonem w 490 r. p.n.e.","context":"Bieg marato\u0144ski (maraton) \u2013 bieg na dystansie 42 195 m. == Pochodzenie nazwy == Nazwa pochodzi od miejscowo\u015bci Maraton w Grecji. Wed\u0142ug Herodota po zwyci\u0119skiej dla Grek\u00f3w bitwie z Persami pod Maratonem w 490 r. p.n.e., armia perska zaokr\u0119towa\u0142a i wyp\u0142yn\u0119\u0142a w kierunku bezbronnych Aten. Widz\u0105c to, Grecy udali si\u0119 co si\u0142 w nogach do miasta, przybywaj\u0105c praktycznie r\u00f3wnocze\u015bnie z okr\u0119tami perskimi. Bieg ten sta\u0142 si\u0119 podstaw\u0105 romantycznych historii, wed\u0142ug kt\u00f3rych pos\u0142aniec Filippides pobieg\u0142 do Aten, by opowiedzie\u0107 o zwyci\u0119stwie i poinformowa\u0107 Ate\u0144czyk\u00f3w, \u017ce p\u0142ynie ku nim flota perska. Po przekazaniu tej wiadomo\u015bci pad\u0142 martwy. W 1879 r. brytyjski poeta Robert Browning napisa\u0142 na kanwie tej historii znany wiersz \"Filippides\" (ang. \"Pheidippides\"). Michel Br\u00e9al, francuski filolog, zainspirowany histori\u0105 marszu zasugerowa\u0142","start_idx":148,"end_idx":217}
{"id":"mrc_1896","question":"co oznacza poj\u0119cie cz\u0142owiek renesansu?","answer":"poj\u0119cie \u201eCz\u0142owieka renesansu\u201d, oznaczaj\u0105ce uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach.","context":"Bacon (1214 \u2013 ok. 1292) \u2013 filozof, teolog, fizyk i matematyk === Czasy nowo\u017cytne === XV wiek we W\u0142oszech przyni\u00f3s\u0142 nowy typ polihistora, \u0142\u0105cz\u0105cego znajomo\u015b\u0107 nauk matematycznych i technicznych z bieg\u0142o\u015bci\u0105 w zakresie sztuk plastycznych. W\u00f3wczas te\u017c narodzi\u0142o si\u0119 poj\u0119cie \u201eCz\u0142owieka renesansu\u201d, oznaczaj\u0105ce uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach. * Leon Battista Alberti (1404\u20131472) \u2013 malarz, poeta, filozof, kartograf, muzyk i architekt * Leonardo da Vinci (1452\u20131519) \u2013 malarz, architekt, filozof, muzyk, pisarz, odkrywca, matematyk, mechanik, anatom, wynalazca, geolog * Erazm z Rotterdamu (ok. 1469\u20131536) \u2013 filolog, filozof, literat, teolog i pedagog * Miko\u0142aj Kopernik (1473\u20131543) \u2013 astronom, prawnik, matematyk, poeta, ekonomista i lekarz * Galileusz (1564\u20131642) \u2013 astronom, astrolog, fizyk i filozof * Juan Caramuel y Lobkowitz (1606\u20131682)","start_idx":262,"end_idx":356}
{"id":"mrc_1897","question":"w jakim celu powsta\u0142a liga narod\u00f3w?","answer":"Celem Ligi Narod\u00f3w by\u0142o utrzymanie pokoju i wsp\u00f3\u0142pracy na \u015bwiecie, a impulsem do jej utworzenia by\u0142 wielki rozlew krwi podczas I wojny \u015bwiatowej.","context":"Liga Narod\u00f3w (, ) \u2013 istniej\u0105ca w latach 1920-1946 organizacja mi\u0119dzynarodowa powsta\u0142a z inicjatywy prezydenta Stan\u00f3w Zjednoczonych Woodrowa Wilsona podczas paryskiej konferencji pokojowej ko\u0144cz\u0105cej I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105. Statut Ligi zosta\u0142 przyj\u0119ty przez parysk\u0105 konferencj\u0119 pokojow\u0105. Sta\u0142 si\u0119 on pierwsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 podpisanego 28 czerwca 1919 traktatu wersalskiego i wszed\u0142 w \u017cycie 10 stycznia 1920, wraz z innymi postanowieniami traktatu. Celem Ligi Narod\u00f3w by\u0142o utrzymanie pokoju i wsp\u00f3\u0142pracy na \u015bwiecie, a impulsem do jej utworzenia by\u0142 wielki rozlew krwi podczas I wojny \u015bwiatowej. Siedzib\u0105 organizacji by\u0142a Genewa. W zwi\u0105zku z powstaniem Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych w 1945 r., Liga Narod\u00f3w zosta\u0142a formalnie rozwi\u0105zana w 1946 roku, cho\u0107 faktycznie przesta\u0142a funkcjonowa\u0107 ju\u017c podczas II wojny \u015bwiatowej. Ustanowienie Ligi Narod\u00f3w sta\u0142o si\u0119 przyczyn\u0105 odmowy ratyfikacji","start_idx":434,"end_idx":579}
{"id":"mrc_1898","question":"w jakich filmach gra\u0142 tom holland?","answer":"Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach.","context":"Thomas Stanley Holland (ur. 1 czerwca 1996 w Kingston upon Thames) \u2013 brytyjski aktor, odtw\u00f3rca m.in. roli Spider-Mana. Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Rodzina i edukacja === Urodzi\u0142 si\u0119 w Kingston upon Thames w Londynie, jako syn Nicoli \u201eNikki\u201d Elizabeth (z domu Frost) i Dominica Anthony\u2019ego Hollanda. Jego matka by\u0142a fotografk\u0105, a ojciec \u2013 komikiem i autorem. Jego dziadkowie ze strony ojca urodzili si\u0119 odpowiednio na wyspie Man i Tipperary w Irlandii. Ma trzech m\u0142odszych braci: bli\u017aniak\u00f3w \u2013 Harry\u2019ego i Sama (ur. 1999) oraz Patricka \u201ePaddy\u2019ego\u201d (ur. 2004). Ucz\u0119szcza\u0142 do","start_idx":119,"end_idx":355}
{"id":"mrc_1899","question":"kto zwo\u0142uje zgromadzenie narodowe?","answer":"Obrady Zgromadzenia Narodowego zwo\u0142uje marsza\u0142ek Sejmu w drodze postanowienia.","context":"na rzecz w\u0142adzy wykonawczej, zamieniono ZN na Zgromadzenie Elektor\u00f3w. === Posiedzenia Zgromadzenia Narodowego II Rzeczypospolitej === == III Rzeczpospolita == Zgromadzenie Narodowe zosta\u0142o wprowadzone ponownie do polskiego systemu organ\u00f3w w\u0142adzy w 1989. W dniu 19 lipca 1989 dokona\u0142o wyboru jedynego prezydenta PRL. Obrady Zgromadzenia Narodowego zwo\u0142uje marsza\u0142ek Sejmu w drodze postanowienia. Obradom przewodniczy marsza\u0142ek Sejmu, a w jego zast\u0119pstwie marsza\u0142ek Senatu. Parlamentarzy\u015bci podczas posiedzenia Zgromadzenia Narodowego s\u0105 sobie r\u00f3wni (brak rozr\u00f3\u017cnienia na pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w). Zgromadzenie nie ma okre\u015blonego harmonogramu posiedze\u0144; dzia\u0142a na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu; jest zwo\u0142ywane jedynie do wype\u0142nienia kt\u00f3rej\u015b z kompetencji okre\u015blonych w Konstytucji (art. 114 ust. 1 Konstytucji): * przyj\u0119cia przysi\u0119gi prezydenckiej (art. 130 Konstytucji), * uznania trwa\u0142ej niezdolno\u015bci prezydenta do sprawowania urz\u0119du ze","start_idx":316,"end_idx":394}
{"id":"mrc_1900","question":"jak inaczej nazywamy hermafrodytyzm?","answer":"obojnactwo, dwup\u0142ciowo\u015b\u0107, obup\u0142ciowo\u015b\u0107, androgynia","context":"Hermafrodytyzm, inaczej obojnactwo, dwup\u0142ciowo\u015b\u0107, obup\u0142ciowo\u015b\u0107, androgynia \u2013 zjawisko wyst\u0119powania w ciele jednego osobnika jednocze\u015bnie m\u0119skich i \u017ce\u0144skich gruczo\u0142\u00f3w rozrodczych albo wyst\u0119powanie w jego ciele gruczo\u0142u obojnaczego wytwarzaj\u0105cego jaja i plemniki. Obojnactwo wyst\u0119puje cz\u0119sto u zwierz\u0105t bezkr\u0119gowych i u ro\u015blin wy\u017cszych, rzadziej u kr\u0119gowc\u00f3w. U osobnik\u00f3w hermafrodytycznych najcz\u0119\u015bciej zachodzi zap\u0142odnienie krzy\u017cowe, rzadziej samozap\u0142odnienie \u2013 u ro\u015blin nazywane samopylno\u015bci\u0105. Historycznie termin \u201ehermafrodyta\u201d by\u0142 r\u00f3wnie\u017c u\u017cywany do opisywania wieloznaczno\u015bci genitali\u00f3w i gonadalnego mozaicyzmu u osobnik\u00f3w gatunk\u00f3w rozdzielnop\u0142ciowych, zw\u0142aszcza u cz\u0142owieka. Poj\u0119cie interp\u0142ciowo\u015bci sta\u0142o si\u0119 preferowanym okre\u015bleniem dla cz\u0142owieka, poniewa\u017c s\u0142owo \u201ehermafrodyta\u201d jest uwa\u017cane za wprowadzaj\u0105ce w b\u0142\u0105d i stygmatyzuj\u0105ce, jak r\u00f3wnie\u017c \u201enaukowo zwodnicze i klinicznie problematyczne\u201d. == Etymologia == Termin wywodzi si\u0119 od s\u0142owa , starogreckiego: (\"hermaphroditos)\", co z kolei wywodzi si\u0119 od","start_idx":24,"end_idx":74}
{"id":"mrc_1901","question":"co to \u015bwiat\u0142owody?","answer":"przezroczysta zamkni\u0119ta struktura z w\u0142\u00f3kna szklanego wykorzystywana do propagacji \u015bwiat\u0142a jako no\u015bnika informacji.","context":"\u015awiat\u0142ow\u00f3d \u2013 przezroczysta zamkni\u0119ta struktura z w\u0142\u00f3kna szklanego wykorzystywana do propagacji \u015bwiat\u0142a jako no\u015bnika informacji. \u015awiat\u0142owody s\u0105 tak\u017ce u\u017cywane w celach medycznych, na przyk\u0142ad w technice endoskopowej, dekoracyjnych, w telekomunikacji, telewizji kablowej, technice laserowej, optoelektronice i jako sk\u0142adniki zintegrowanych uk\u0142ad\u00f3w optycznych. Medium transmisyjnym jest w\u0142\u00f3kno \u015bwiat\u0142owodowe o \u015brednicy nieco wi\u0119kszej od \u015brednicy ludzkiego w\u0142osa. Jego zalety to zasi\u0119g i pasmo transmisji wi\u0119ksze ni\u017c dla innych medi\u00f3w transmisji. W 1977 roku zosta\u0142 stworzony pierwszy na \u015bwiecie \u015bwiat\u0142ow\u00f3d telekomunikacyjny, d\u0142ugo\u015bci 9 km, \u0142\u0105cz\u0105cy dwie centrale telefoniczne w Turynie we W\u0142oszech. W Polsce pierwszy kabel \u015bwiat\u0142owodowy zosta\u0142 zaprojektowany i stworzony w 1978 przez pracownik\u00f3w naukowych Uniwersytetu Marii Sk\u0142odowskiej-Curie w Lublinie. W styczniu 2017 najwi\u0119ksza polska sie\u0107 \u015bwiat\u0142owodowa nale\u017ca\u0142a do Orange Polska, a jej","start_idx":13,"end_idx":127}
{"id":"mrc_1902","question":"gdzie si\u0119 znajduje park wodny suntago?","answer":"w pobli\u017cu Mszczonowa i \u017byrardowa, oko\u0142o 50 kilometr\u00f3w od centrum Warszawy i ponad 100 kilometr\u00f3w od \u0141odzi.","context":"\u015awinice, dzia\u0142a \"Suntago Village\", kompleks 100 dom\u00f3w typu bungalow. ; Hotel : Planowany jest czterogwiazdkowy hotel z 240 pokojami oraz salami konferencyjnymi, bezpo\u015brednio po\u0142\u0105czony z Suntago Wodny \u015awiat. == Miejsce w rankingach == Park of Poland zaj\u0105\u0142 w 2020 roku 10. miejsce w rankingu \u201eEuropean Star Award\u201d dla najlepszych park\u00f3w wodnych w Europie. == Dojazd == Kompleks zlokalizowany jest w pobli\u017cu Mszczonowa i \u017byrardowa, oko\u0142o 50 kilometr\u00f3w od centrum Warszawy i ponad 100 kilometr\u00f3w od \u0141odzi. Park of Poland znajduje si\u0119 pomi\u0119dzy drog\u0105 ekspresow\u0105 S8 i autostrad\u0105 A2. W 2018 gminy Mszczon\u00f3w i Radziejowice, dzi\u0119ki dotacji ze \u015brodk\u00f3w wojew\u00f3dztwa mazowieckiego, wybudowa\u0142y drog\u0119 dojazdow\u0105 \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 obiekt z drog\u0105 krajow\u0105 nr 50 w S\u0142abomierzu. Park posiada po\u0142\u0105czenia autobusowe z Warszaw\u0105 i \u017byrardowem.","start_idx":395,"end_idx":501}
{"id":"mrc_1903","question":"kiedy obchodzi sie swieto pracy?","answer":"corocznie 1 maja.","context":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Solidarno\u015bci Ludzi Pracy, popularnie zwany \u015awi\u0119tem Pracy lub po prostu 1 Maja \u2013 mi\u0119dzynarodowe \u015bwi\u0119to klasy robotniczej, obchodzone od 1890 corocznie 1 maja. W Polsce \u015awi\u0119to Pracy jest \u015bwi\u0119tem pa\u0144stwowym od 1950. \u015awi\u0119to wprowadzi\u0142a w 1889 II Mi\u0119dzynarod\u00f3wka dla upami\u0119tnienia wydarze\u0144 z pierwszych dni maja 1886 w Chicago, w Stanach Zjednoczonych podczas strajku b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 og\u00f3lnokrajowej kampanii na rzecz wprowadzenia 8-godzinnego dnia pracy. == Geneza == Sytuacja w Chicago by\u0142a napi\u0119ta ju\u017c kilka lat przed wydarzeniami z 1886. Fatalne warunki pracy, niskie p\u0142ace i praca do dwunastu godzin na dob\u0119 by\u0142y standardem. Dodatkowo antykapitalistyczne nastroje by\u0142y podsycane przez agitator\u00f3w, walcz\u0105cych m.in. o o\u015bmiogodzinny dzie\u0144 pracy. Op\u00f3r robotnik\u00f3w skierowa\u0142 si\u0119 przeciwko w\u0142a\u015bcicielowi firmy McCormick Harvester Co., kt\u00f3ry zamierza\u0142 modernizowa\u0107","start_idx":161,"end_idx":178}
{"id":"mrc_1904","question":"kto korzysta z gis?","answer":"Szerok\u0105 grup\u0119 zastosowa\u0144 GIS stanowi wszelkiego typu ewidencja \u2013 grunt\u00f3w, budynk\u00f3w, a og\u00f3lnie rzecz bior\u0105c, wszelkiego rodzaju zasob\u00f3w. Szczeg\u00f3\u0142owe informacje tego typu wykorzystuj\u0105 urbani\u015bci, geodeci, konstruktorzy.","context":"ploter oraz drukarka (mozaikowa lub laserowa). == Zastosowania GIS == Szerok\u0105 grup\u0119 zastosowa\u0144 GIS stanowi wszelkiego typu ewidencja \u2013 grunt\u00f3w, budynk\u00f3w, a og\u00f3lnie rzecz bior\u0105c, wszelkiego rodzaju zasob\u00f3w. Szczeg\u00f3\u0142owe informacje tego typu wykorzystuj\u0105 urbani\u015bci, geodeci, konstruktorzy. Zastosowanie warstwowej organizacji map umo\u017cliwia \u0142atw\u0105 modyfikacj\u0119 jedynie wybranych obiekt\u00f3w, bez konieczno\u015bci przerysowywania ca\u0142ej mapy. Komputerowa ewidencja w\u0142asno\u015bci grunt\u00f3w z powodzeniem mo\u017ce zast\u0105pi\u0107 tradycyjn\u0105, prowadzon\u0105 za pomoc\u0105 rejestr\u00f3w i map geodezyjnych (katastralnych). Inn\u0105 grup\u0119 zastosowa\u0144 stanowi wykorzystanie GIS do przetwarzania informacji o lokalizacji wszelkiego rodzaju zjawisk, zw\u0142aszcza tych cechuj\u0105cych si\u0119 znaczn\u0105 zmienno\u015bci\u0105 w czasie. GIS s\u0105 bardzo wygodnym narz\u0119dziem w rejestracji poziom\u00f3w emisji wszelkiego rodzaju zanieczyszcze\u0144. Dla potrzeb monitoringu \u015brodowiska naturalnego akwizycja danych dla GIS mo\u017ce by\u0107 prowadzona z wykorzystaniem zdalnych czujnik\u00f3w i urz\u0105dze\u0144","start_idx":70,"end_idx":286}
{"id":"mrc_1905","question":"kto jest m\u0119\u017cem eleni?","answer":"Fotis Tzokas","context":"Edycja \u015awi\u0119tego Paw\u0142a, Cz\u0119stochowa 2006). Ksi\u0105\u017cka jest rozmow\u0105 z o. Robertem Miros\u0142awem \u0141ukaszukiem z biura prasowego klasztoru jasnog\u00f3rskiego o jej \u017cyciu, mi\u0142o\u015bci, cierpieniu i rozmowach z Bogiem. Od 2018 roku prowadzi\u0142a kana\u0142 YouTube, kt\u00f3ry do kwietnia 2021 zdoby\u0142 ponad 13 tysi\u0119cy subskrybent\u00f3w i ponad milion wy\u015bwietle\u0144. Zosta\u0142 on jednak usuni\u0119ty \u201ez uwagi na zagra\u017caj\u0105ce niebezpiecze\u0144stwo\u201d wraz z ponad setk\u0105 teledysk\u00f3w. 22 maja 2022 Eleni za\u0142o\u017cy\u0142a drugi kana\u0142. Piosenkarka mieszka w Poznaniu. === \u017bycie prywatne === M\u0119\u017cem Eleni jest Fotis Tzokas \u2013 brat za\u0142o\u017cyciela zespo\u0142u Prometheus, Kostasa Tzokasa. Zawarli zwi\u0105zek ma\u0142\u017ce\u0144ski w 1976 roku. == Dyskografia == === Albumy studyjne === * \"Po s\u0142onecznej stronie \u017cycia\" 1978 * \"S\u2019agapo \u2013 moja mi\u0142o\u015b\u0107\" 1979 * \"Buzuki disco\" 1980 * \"Ty \u2013 jak","start_idx":538,"end_idx":550}
{"id":"mrc_1906","question":"w jakiej erze \u017cyjemy?","answer":"antropocenu","context":"nowa epoka geologiczna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 ju\u017c 200 lat temu. Postulatora antropocenu poparli geologowie Jan Zalasiewicz i Mark Williams z Uniwersytetu w Leicester w Wielkiej Brytanii oraz Daniel Richter z Uniwersytetu Duke'a w USA. Uczeni ci wezwali Mi\u0119dzynarodow\u0105 Komisj\u0119 Stratygraficzn\u0105, by og\u0142osi\u0142a, \u017ce \u017cyjemy w epoce antropocenu. == Datacja == Proponuje si\u0119 wiele dat rozpocz\u0119cia epoki antropocenu. Wed\u0142ug cz\u0119\u015bci badaczy, rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 wraz z rewolucj\u0105 neolityczn\u0105, czyli ok. \u2013 p.n.e. (co wyklucza\u0142oby istnienie holocenu). Inni wskazuj\u0105 rewolucj\u0119 przemys\u0142ow\u0105 z ko\u0144ca XVIII wieku, b\u0105d\u017a pocz\u0105tek ery atomu, czyli lata czterdzieste i pi\u0119\u0107dziesi\u0105te XX wieku. == Charakterystyka epoki == Antropocen charakteryzuje szereg unikalnych cech. === Zanik bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci === Jednym z najbardziej drastycznych objaw\u00f3w antropocenu jest znacz\u0105cy zanik bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci, czasem nazywany nawet sz\u00f3stym wymieraniem.","start_idx":68,"end_idx":79}
{"id":"mrc_1907","question":"kiedy zmar\u0142 andrzej wajda?","answer":"9 pa\u017adziernika 2016","context":"Andrzej Witold Wajda (ur. 6 marca 1926 w Suwa\u0142kach, zm. 9 pa\u017adziernika 2016 w Warszawie) \u2013 polski re\u017cyser filmowy i teatralny, w m\u0142odo\u015bci aktywny jako malarz. W sezonie 1989/1990 dyrektor artystyczny Teatru Powszechnego w Warszawie. Czterokrotnie jego filmy by\u0142y nominowane do Oscara dla najlepszego filmu nieangloj\u0119zycznego. W latach 1989\u20131991 senator I kadencji. Kawaler Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. Popularno\u015b\u0107 przynios\u0142y mu filmy inicjuj\u0105ce tzw. polsk\u0105 szko\u0142\u0119 filmow\u0105: \"Kana\u0142\" oraz \"Popi\u00f3\u0142 i diament\", w kt\u00f3rych dokonywa\u0142 rozrachunku z czasami II wojny \u015bwiatowej. Dokona\u0142 ekranizacji wielu dzie\u0142 literackich, jak \"Popio\u0142y\", \"Brzezina\", \"Wesele\", \"Ziemia obiecana\", \"Panny z Wilka\" i \"Pan Tadeusz\". Wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 kino moralnego niepokoju, w kt\u00f3rego ramach powsta\u0142y osadzone w tematyce spo\u0142ecznej, demaskuj\u0105ce patologie systemu komunistycznego w Polsce filmy: \"Cz\u0142owiek z marmuru\" i jego","start_idx":56,"end_idx":75}
{"id":"mrc_1908","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 ma odra?","answer":"Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona).","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":298,"end_idx":421}
{"id":"mrc_1909","question":"kto stworzy\u0142 pierwszy telefon kom\u00f3rkowy?","answer":"Pierwszy prototyp telefonu kom\u00f3rkowego wykona\u0142a szwedzka firma Ericsson w 1956.","context":"Telefon kom\u00f3rkowy, pot. kom\u00f3rka \u2013 telefon dzia\u0142aj\u0105cy w oparciu o telefoni\u0119 kom\u00f3rkow\u0105. Obecnie absolutna wi\u0119kszo\u015b\u0107 telefon\u00f3w kom\u00f3rkowych dzia\u0142a w systemach cyfrowych (np. GSM, DCS, PCS, UMTS). W starszych rozwi\u0105zaniach stosowano sieci analogowe (NMT, AMPS). == Historia == Pr\u00f3by stworzenia telefon\u00f3w kom\u00f3rkowych mia\u0142y miejsce ju\u017c w latach 40. i 50. W 1946 w USA zbudowano sie\u0107 i rozpocz\u0119to eksploatacj\u0119 mobilnych telefon\u00f3w radiowych Motorola dla klient\u00f3w prywatnych w samochodach osobowych co by\u0142o poprzednikiem telefonii kom\u00f3rkowej. By\u0142 to jedyny kraj \u015bwiata gdzie system zosta\u0142 zaakceptowany i zdoby\u0142 popularno\u015b\u0107 w\u015br\u00f3d cywil\u00f3w. Ameryka\u0144ska policja u\u017cywa komunikacji bezprzewodowej od 1928. Pierwszy prototyp telefonu kom\u00f3rkowego wykona\u0142a szwedzka firma Ericsson w 1956. Telefon wa\u017cy\u0142 40 kilogram\u00f3w, a kszta\u0142tem przypomina\u0142 walizk\u0119. Urz\u0105dzenie to kosztowa\u0142o tyle co samoch\u00f3d. Telefon wa\u017cy\u0142","start_idx":691,"end_idx":770}
{"id":"mrc_1910","question":"kto kreuje pieni\u0105dz?","answer":"bank centralny, jak i banki komercyjne.","context":"Kreacja pieni\u0105dza \u2212 proces, w wyniku kt\u00f3rego poda\u017c pieni\u0105dza w danym pa\u0144stwie (lub regionie o wsp\u00f3lnej walucie jak np. strefa euro) podlega zwi\u0119kszeniu. W warunkach wsp\u00f3\u0142czesnych system\u00f3w bankowych dokona\u0107 tego mog\u0105 zar\u00f3wno bank centralny, jak i banki komercyjne. Bank centralny jako jedyna instytucja posiada uprawnienia do emisji pieni\u0105dza i mo\u017ce wprowadzi\u0107 nowe pieni\u0105dze do gospodarki (tzw. \"ekspansywna polityka pieni\u0119\u017cna\") poprzez zakup aktyw\u00f3w finansowych lub udzielanie po\u017cyczek dla instytucji finansowych. Banki komercyjne zwi\u0119kszaj\u0105 ilo\u015b\u0107 pieni\u0105dza w obiegu poprzez udzielanie kredyt\u00f3w. Banki centralne monitoruj\u0105 i kontroluj\u0105 ilo\u015bci pieni\u0105dza w gospodarce poprzez pomiar agregat\u00f3w pieni\u0119\u017cnych, takich jak M2 czy M3. Banki centralne wp\u0142ywaj\u0105 na akcj\u0119 kredytow\u0105 bank\u00f3w komercyjnych poprzez stopy procentowe, w tym stop\u0119 rezerwy obowi\u0105zkowej. Luzowanie ilo\u015bciowe stosowane jest w sytuacjach kryzysowych","start_idx":224,"end_idx":263}
{"id":"mrc_1911","question":"kiedy zdobyto mount everest?","answer":"29 maja 1953 roku","context":"Brytyjska ekspedycja na Mount Everest z 1953 roku by\u0142a dziewi\u0105t\u0105 pr\u00f3b\u0105 zdobycia najwy\u017cszego szczytu na Ziemi i pierwsz\u0105, kt\u00f3ra zako\u0144czy\u0142a si\u0119 powodzeniem. 29 maja 1953 roku Nowozelandczyk Edmund Hillary oraz pochodz\u0105cy z Nepalu Tenzing Norgay zdobyli wierzcho\u0142ek Mount Everestu. Wyprawa zosta\u0142a zorganizowana i sfinansowana przez Komitet Himalajski. Na jej czele stan\u0105\u0142 pu\u0142kownik John Hunt. == Przygotowania == Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku rozgorza\u0142a mi\u0119dzynarodowa rywalizacja o zdobycie Mount Everestu. W latach 1922\u20131952 wielokrotnie pr\u00f3bowano osi\u0105gn\u0105\u0107 ten cel. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 spo\u015br\u00f3d kilkunastu ekspedycji zorganizowali Brytyjczycy. W roku 1952 pierwsz\u0105 wypraw\u0119 na Mount Everest zorganizowali Szwajcarzy. Jej uczestnicy dotarli do wysoko\u015bci niemal\u017ce 8600 m n.p.m. Francuscy badacze otrzymali od rz\u0105du Nepalu pozwolenie na wspinaczk\u0119 w roku 1954, za\u015b Szwajcarzy planowali organizacj\u0119 kolejnej","start_idx":155,"end_idx":172}
{"id":"mrc_1912","question":"u jakich zwierz\u0105t ci\u0105\u017ca trwa oko\u0142o 20 miesi\u0119cy?","answer":"samice s\u0142oniowatych","context":"gryzoni (20\u201330 dni). Najd\u0142u\u017csz\u0105 ci\u0105\u017c\u0119 (ok. 22 miesi\u0119cy) przechodz\u0105 samice s\u0142oniowatych. Na odchylenia w czasie trwania ci\u0105\u017cy mog\u0105 mie\u0107 wp\u0142yw indywidualne cechy osobnicze oraz warunki otoczenia, np. od\u017cywianie. Odchylenia te u poszczeg\u00f3lnych osobnik\u00f3w danego gatunku si\u0119gaj\u0105 kilku procent. Ci\u0105\u017ca pojedyncza wyst\u0119puje w\u00f3wczas, gdy w organizmie matki rozwija si\u0119 jeden p\u0142\u00f3d. Taka ci\u0105\u017ca jest typowa dla nietoperzy, p\u0142etwonogich, wi\u0119kszo\u015bci kopytnych oraz wy\u017cszych naczelnych. Przy wi\u0119kszej liczbie p\u0142od\u00f3w ci\u0105\u017ca nazywana jest mnog\u0105 lub wielop\u0142odow\u0105. Miot mo\u017ce liczy\u0107 kilka do kilkunastu, a w przypadku tenreka zwyczajnego do 32 m\u0142odych. W niekorzystnych warunkach p\u0142ody znajduj\u0105ce si\u0119 w macicy mog\u0105 ulega\u0107 resorpcji. W ko\u0144cowym etapie ci\u0105\u017cy w gruczo\u0142ach mlecznych pojawia si\u0119 siara, zanika cia\u0142ko \u017c\u00f3\u0142te, a w wyniku uwolnienia oksytocyny nast\u0119puj\u0105 skurcze macicy i por\u00f3d","start_idx":67,"end_idx":86}
{"id":"mrc_1913","question":"kiedy wydano hobbita?","answer":"wydana 21 wrze\u015bnia 1937","context":"Hobbit, czyli tam i z powrotem () \u2212 powie\u015b\u0107 fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana 21 wrze\u015bnia 1937 przez firm\u0119 Allen & Unwin. Polskie wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1960 w t\u0142umaczeniu Maria Skibniewskiej. Opowiada o wyprawie podj\u0119tej przez krasnolud\u00f3w tworz\u0105cych kompani\u0119 Thorina i towarzysz\u0105cego im hobbita o nazwisku Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej G\u00f3ry w celu odzyskania zagarni\u0119tych skarb\u00f3w i dawnej siedziby krasnolud\u00f3w. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pier\u015bcie\u0144, kt\u00f3ry daje mu moc bycia niewidzialnym. Po wydaniu powie\u015b\u0107 szybko zyska\u0142a uznanie czytelnik\u00f3w. Wydawca poprosi\u0142 autora o kontynuacj\u0119 zdarze\u0144, kt\u00f3ra ostatecznie ukaza\u0142a si\u0119 jako \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Zar\u00f3wno \"Hobbit\", jak i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" powsta\u0142y pod wp\u0142ywem staroskandynawskich legend, kt\u00f3rymi zajmowa\u0142 si\u0119 Tolkien. Analiza literaturoznawcza sugeruje,","start_idx":90,"end_idx":113}
{"id":"mrc_1914","question":"jak\u0105 religi\u0119 wyznawali tatarzy?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 mieszka\u0144c\u00f3w Tatarstanu wyznaje islam, wielu prawos\u0142awie, podczas gdy Tatarzy krymscy islam sunnicki wprowadzony przez chana Ozbega jako religia pa\u0144stwowa Z\u0142otej Ordy w roku 1313.","context":"Tatarzy s\u0105 potomkami plemion tworz\u0105cych Z\u0142ot\u0105 Ord\u0119. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 mieszka\u0144c\u00f3w Tatarstanu wyznaje islam, wielu prawos\u0142awie, podczas gdy Tatarzy krymscy islam sunnicki wprowadzony przez chana Ozbega jako religia pa\u0144stwowa Z\u0142otej Ordy w roku 1313. Niewielkie spo\u0142eczno\u015bci Tatar\u00f3w osiedli\u0142y si\u0119 na Litwie. Spo\u0142eczno\u015bci tatarskie mo\u017cna obecnie spotka\u0107 w Polsce, na Litwie i Bia\u0142orusi. Tatarzy w Polsce najliczniej zamieszkuj\u0105 Podlasie (w tym Bia\u0142ystok, gdzie \u017cyje ich oko\u0142o dw\u00f3ch tysi\u0119cy) oraz Tr\u00f3jmiasto. W Bohonikach i Kruszynianach na Bia\u0142ostocczy\u017anie oraz w Gda\u0144sku znajduj\u0105 si\u0119 ich meczety. Tatarzy cz\u0119sto uto\u017csamiani s\u0105 b\u0142\u0119dnie z Mongo\u0142ami. Faktem jest, \u017ce wsp\u00f3\u0142tworzyli oni imperium mongolskie Czyngis-chana, by po jego rozpadzie utworzy\u0107 Z\u0142ot\u0105 Ord\u0119, ale ich pokrewie\u0144stwo z Mongo\u0142ami wynika jedynie z podobnego stylu \u017cycia. R\u00f3\u017cnice j\u0119zykowe s\u0105 oczywiste, a oba narody","start_idx":52,"end_idx":240}
{"id":"mrc_1915","question":"kt\u00f3ry o\u015bmiotysi\u0119cznik jest naj\u0142atwiejszy?","answer":"Czo Oju","context":"Czo Oju (8188 lub 8201 m n.p.m.) \u2013 o\u015bmiotysi\u0119cznik w g\u0142\u00f3wnej grani Himalaj\u00f3w Wysokich, na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Mount Everestu, na granicy chi\u0144sko-nepalskiej. W t\u0142umaczeniu tybeta\u0144ska nazwa oznacza \"Turkusow\u0105 bogini\u0119\". Indyjska S\u0142u\u017cba Topograficzna, mimo wykonania przez Brytyjczyk\u00f3w ogromu prac geodezyjnych podczas pomiar\u00f3w Indii, nie przypisa\u0142a Czo Oju \u017cadnego numeru. Wydawa\u0142o si\u0119 bowiem, \u017ce g\u00f3ra ta jest ni\u017csza w por\u00f3wnaniu z gigantami widniej\u0105cymi na horyzoncie Nepalu od Makalu a\u017c po Dhaulagiri. P\u00f3\u017aniej szczyt ten oznaczono numerem T45. Szczyt opada w kierunku po\u0142udniowo-wschodnim strom\u0105 \u015bcian\u0105 o wysoko\u015bci 2800 metr\u00f3w. Wysoko\u015b\u0107 wzgl\u0119dna g\u00f3ry wynosi do oko\u0142o 3,5 kilometra. Jest naj\u0142atwiejszym technicznie do zdobycia ze wszystkich czternastu o\u015bmiotysi\u0119cznik\u00f3w. Odsetek wypadk\u00f3w \u015bmiertelnych jest na nim najni\u017cszy ze wszystkich g\u00f3r o\u015bmiotysi\u0119cznych. == Historia zdobycia == Pierwszymi","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_1916","question":"jako pierwsza redagowa\u0142a pismo walka m\u0142odych?","answer":"Hanny Szapiro","context":"Walka M\u0142odych \u2013 tygodnik spo\u0142eczno-polityczny dla m\u0142odzie\u017cy, wydawany w latach 1943\u20131944 w Warszawie jako konspiracyjny organ Zwi\u0105zku Walki M\u0142odych pod redakcj\u0105 Hanny Szapiro i Jana Krasickiego. Pismo publikowa\u0142o dokumenty Zwi\u0105zku, proz\u0119, poezj\u0119, relacje z walk przeciw okupantowi niemieckiemu. Tygodnik pod tym samym tytu\u0142em zosta\u0142 wznowiony przez Zarz\u0105d G\u0142\u00f3wny Zwi\u0105zku Walki M\u0142odych w 1944 roku w Lublinie, nast\u0119pnie wydawany w \u0141odzi (redakcja mie\u015bci\u0142a si\u0119 przy ul. F.D. Roosevelta 17) i Warszawie do 22 lipca 1948 roku, kiedy nast\u0105pi\u0142o zjednoczenie 4 organizacji m\u0142odzie\u017cowych w Polsce (ZWM, OMTUR, ZMW \u201eWici\u201d i ZMD) w jeden Zwi\u0105zek M\u0142odzie\u017cy Polskiej. P\u00f3\u017aniej by\u0142 wydawany jako dwutygodnik Zarz\u0105du G\u0142\u00f3wnego Zwi\u0105zku M\u0142odzie\u017cy Polskiej, od roku 1957 organ Zwi\u0105zku M\u0142odzie\u017cy Socjalistycznej, od 1976 organ Zwi\u0105zku Socjalistycznej M\u0142odzie\u017cy Polskiej jako tygodnik","start_idx":161,"end_idx":174}
{"id":"mrc_1917","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni insulina?","answer":"anaboliczny hormon peptydowy o dzia\u0142aniu og\u00f3lnoustrojowym odgrywaj\u0105cy zasadnicz\u0105 rol\u0119 w metabolizmie w\u0119glowodan\u00f3w, a tak\u017ce bia\u0142ek i t\u0142uszcz\u00f3w","context":"Insulina ( - pol. \"wyspa\") \u2013 anaboliczny hormon peptydowy o dzia\u0142aniu og\u00f3lnoustrojowym odgrywaj\u0105cy zasadnicz\u0105 rol\u0119 w metabolizmie w\u0119glowodan\u00f3w, a tak\u017ce bia\u0142ek i t\u0142uszcz\u00f3w wydzielany przez cz\u0119\u015b\u0107 wewn\u0105trzwydzielnicz\u0105 trzustki, a dok\u0142adniej przez kom\u00f3rki beta wysp Langerhansa. == Odkrycie == Insulina zosta\u0142a odkryta w 1922 roku przez Fredericka Bantinga i jego asystent\u00f3w Charlesa Besta, oraz Jamesa Collipa i Johna Macleoda. W 1923 za odkrycie insuliny Banting otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Nobla. Za wsp\u00f3\u0142prac\u0119 w tym odkryciu razem z nim wyr\u00f3\u017cniono nagrod\u0105 jego zwierzchnika, Johna Macleoda, natomiast pomini\u0119to Besta oraz Jamesa Collipa, chocia\u017c sam Banting uwa\u017ca\u0142, \u017ce nale\u017ca\u0142a si\u0119 ona Bestowi bardziej ni\u017c Macleodowi. W akcie solidarno\u015bci Banting podzieli\u0142 si\u0119 premi\u0105 finansow\u0105 z Bestem. Kolejn\u0105 Nagrod\u0119 Nobla zwi\u0105zan\u0105 z insulin\u0105 odebra\u0142 w 1958 roku Frederick","start_idx":29,"end_idx":170}
{"id":"mrc_1918","question":"z jakiego pa\u0144stwa pochodzi papie\u017c franciszek?","answer":"Argentyny","context":"Franciszek (, , ; w\u0142a\u015bc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) \u2013 argenty\u0144ski duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998\u20132013, kardyna\u0142 prezbiter w latach 2001\u20132013, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005\u20132011, 266. papie\u017c i 8. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrant\u00f3w i uchod\u017ac\u00f3w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Cz\u0142owieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ci\u0119\u017ckiej chorobie, w 1958 wst\u0105pi\u0142 do zakonu jezuit\u00f3w. \u015awi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie przyj\u0105\u0142 w 1969, a w latach 1973\u20131979 by\u0142 prowincja\u0142em jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku zosta\u0142 arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany","start_idx":179,"end_idx":188}
{"id":"mrc_1919","question":"jakie pogl\u0105dy ma pis?","answer":"Ideologia partii stanowi po\u0142\u0105czenie konserwatyzmu spo\u0142ecznego i narodowego, solidaryzmu, interwencjonizmu, chrze\u015bcija\u0144skiej demokracji.","context":"Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 (PiS) \u2013 polska partia polityczna za\u0142o\u017cona na kongresie 29 maja 2001 przez braci Lecha i Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skich, zarejestrowana s\u0105downie 13 czerwca 2001. Powsta\u0142a na fali popularno\u015bci uzyskanej przez Lecha Kaczy\u0144skiego podczas sprawowania przez niego funkcji ministra sprawiedliwo\u015bci i prokuratora generalnego w rz\u0105dzie Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107. Ideologia partii stanowi po\u0142\u0105czenie konserwatyzmu spo\u0142ecznego i narodowego, solidaryzmu, interwencjonizmu, chrze\u015bcija\u0144skiej demokracji. Partia okre\u015blana jest przez cz\u0119\u015b\u0107 komentator\u00f3w politycznych i medi\u00f3w jako ugrupowanie populistyczne i eurosceptyczne, przy czym od pocz\u0105tku opowiada si\u0119 za cz\u0142onkostwem Polski w Unii Europejskiej i popiera rozszerzanie jej struktur, jednak uwa\u017ca, \u017ce UE powinna by\u0107 zreformowana. Polityk\u0119 europejsk\u0105 PiS mo\u017cna okre\u015bli\u0107 jako konfederacyjn\u0105 i popieraj\u0105c\u0105 Europ\u0119 narod\u00f3w. Partia podj\u0119\u0142a wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z narodowo-katolickim Radiem Maryja. Wskazuje si\u0119 na odej\u015bcie","start_idx":370,"end_idx":505}
{"id":"mrc_1920","question":"ile razy urugwaj by\u0142 mistrzem \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"dw\u00f3ch","context":"Najwi\u0119kszymi sukcesami urugwajskiej pi\u0142ki no\u017cnej, opr\u00f3cz dw\u00f3ch tytu\u0142\u00f3w mistrza \u015bwiata, s\u0105 pi\u0119tnastokrotne zwyci\u0119stwa w rozgrywkach o Copa Am\u00e9rica i dwukrotne w igrzyskach olimpijskich (w 1924 i 1928 roku). 24.07.2011 reprezentacja Urugwaju po raz 15 si\u0119gn\u0119\u0142a po tytu\u0142 mistrza Ameryki Po\u0142udniowej w pi\u0142ce no\u017cnej. W fina\u0142owym meczu pokona\u0142a reprezentacj\u0119 Paragwaju 3:0. === Lata 1900\u20131945 === ==== Chrzest bojowy ==== 16 maja 1901 w Montevideo, \"Charr\u00faas\" stoczyli sw\u00f3j premierowy oficjalny pojedynek mi\u0119dzypa\u0144stwowy z p\u00f3\u017aniejszym odwiecznym rywalem zza miedzy \u2013 Argentyn\u0105, ulegaj\u0105c stosunkiem bramek 2:3. ==== Copa Am\u00e9rica 1916 ==== Pierwsze mistrzostwa Ameryki Po\u0142udniowej Copa Am\u00e9rica 1916 przynios\u0142y zarazem pierwszy mi\u0119dzynarodowy tryumf \u201eUrus\u00f3w\u201d. W argenty\u0144skim turnieju gra\u0142y 4 dru\u017cyny systemem ka\u017cdy, z ka\u017cdym, a o zwyci\u0119stwie decydowa\u0142a ko\u0144cowa tabela. Ekipa dowodzona przez trenera","start_idx":57,"end_idx":62}
{"id":"mrc_1921","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 freddie mercury?","answer":"Zmar\u0142 w swoim domu Garden Lodge w Londynie 24 listopada 1991","context":"temat. 4 maja 1986 na \u0142amach dziennika \u201eThe Sun\u201d ukaza\u0142 si\u0119 artyku\u0142 pt. \"AIDS zabija dw\u00f3ch kochank\u00f3w Freddiego\" opatrzony komentarzem Paula Prentera, kt\u00f3ry ujawni\u0142 gazecie za 32 tys. funt\u00f3w, \u017ce Mercury l\u0119ka si\u0119 przed zachorowaniem. Artysta uzna\u0142 wyznanie mened\u017cera za zdrad\u0119 i wkr\u00f3tce po tym zerwa\u0142 z nim znajomo\u015b\u0107. Dopiero dzie\u0144 przed \u015bmierci\u0105, 23 listopada 1991, wyda\u0142 o\u015bwiadczenie, w kt\u00f3rym napisa\u0142 o swojej chorobie. Tekst komunikatu stworzy\u0142 dzie\u0144 wcze\u015bniej wsp\u00f3lnie ze swoim mened\u017cerem Jimem Beachem, napisa\u0142: === \u015amier\u0107 === Zmar\u0142 w swoim domu Garden Lodge w Londynie 24 listopada 1991 ok. godz. 19:20 na grzybicze zapalenie p\u0142uc w zwi\u0105zku z os\u0142abieniem odporno\u015bci wywo\u0142anym AIDS. Mia\u0142 45 lat. Zw\u0142oki zosta\u0142y skremowane w londy\u0144skim krematorium 27 listopada. Podczas pogrzebu, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119","start_idx":531,"end_idx":591}
{"id":"mrc_1922","question":"z jakimi pa\u0144stwami graniczy polska?","answer":"Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie.","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":106,"end_idx":244}
{"id":"mrc_1923","question":"kim z zawodu jest kuba sienkiewicz?","answer":"lekarz neurolog","context":"Jakub Wojciech Sienkiewicz (ur. 24 listopada 1961 w Warszawie) \u2013 polski muzyk rockowy, wokalista, gitarzysta i autor tekst\u00f3w, z wykszta\u0142cenia lekarz neurolog, posiadaj\u0105cy stopie\u0144 doktora nauk medycznych. W latach 80. dzia\u0142acz Niezale\u017cnego Zrzeszenia Student\u00f3w. Przewodnicz\u0105cy Rady Polskiej Fundacji Muzycznej. Lider zespo\u0142u Elektryczne Gitary, z kt\u00f3rym wylansowa\u0142 kilka przeboj\u00f3w oraz sprzeda\u0142 ponad 1 mln p\u0142yt == Kariera muzyczna == W 1977 wraz z Piotrem \u0141ojkiem sformowa\u0142 akustyczn\u0105 grup\u0119 pod prze\u015bmiewcz\u0105 nazw\u0105 SPIARDL (\"Stowarzyszenie Piosenkarzy i Artyst\u00f3w Robotniczych Dzia\u0142aczy Ludowych\"); grali prawie wy\u0142\u0105cznie w domu i nagrywali na magnetofon szpulowy. Z tego okresu (1978) pochodzi utw\u00f3r \u201eDziki\u201d (najstarsza piosenka Elektrycznych Gitar, napisana przez Piotra \u0141ojka), a tak\u017ce piosenki: \u201eTatusia\u201d (1979), \u201ePiosenka polityczna\u201d i \u201eTrzecia Macocha\u201d (najstarsze piosenki Sienkiewicza) oraz numer \u201eG\u0142owy Lenina\u201d","start_idx":142,"end_idx":157}
{"id":"mrc_1924","question":"co to jest wyra\u017cenie arytmetyczne?","answer":"Wyra\u017cenie arytmetyczne \u2013 w j\u0119zykach programowania dowolne wyra\u017cenie typu liczbowego.","context":"Wyra\u017cenie arytmetyczne \u2013 w j\u0119zykach programowania dowolne wyra\u017cenie typu liczbowego. Mo\u017ce by\u0107 ono z\u0142o\u017cone ze zmiennych, liczb, funkcji, symboli dzia\u0142a\u0144 itp. W matematyce podobne znaczenie (cho\u0107 bez mo\u017cliwo\u015bci u\u017cycia funkcji) ma poj\u0119cie wyra\u017cenia algebraicznego. Niekt\u00f3rzy uwa\u017caj\u0105, \u017ce wyra\u017cenie arytmetyczne to wyra\u017cenie matematyczne, kt\u00f3re w odr\u00f3\u017cnieniu od wyra\u017cenia algebraicznego, nie zawiera zmiennych, tylko sta\u0142e. Jeszcze inni uznaj\u0105 wyra\u017cenie arytmetyczne za synonim wyra\u017cenia algebraicznego.","start_idx":0,"end_idx":84}
{"id":"mrc_1925","question":"jakie ugrupowania wchodz\u0105 w sk\u0142ad konfederacji?","answer":"Ugrupowania wchodz\u0105ce w sk\u0142ad Konfederacji reprezentuj\u0105 pogl\u0105dy nale\u017c\u0105ce do r\u00f3\u017cnych prawicowych nurt\u00f3w (g\u0142\u00f3wnie narodowy konserwatyzm i konserwatywny libertarianizm, tak\u017ce narodowy liberalizm).","context":"Konfederacji do\u0142\u0105czy\u0142 tak\u017ce pose\u0142 niezrzeszony Stanis\u0142aw Tyszka (kt\u00f3ry wcze\u015bniej opu\u015bci\u0142 Kukiz\u201915). Nast\u0119pnego dnia wst\u0105pi\u0142 tak\u017ce do ko\u0142a poselskiego Konfederacji. 29 listopada tego samego roku KORWiN przemianowa\u0142a si\u0119 na Now\u0105 Nadziej\u0119. 14 grudnia 2022 Jakub Kulesza zosta\u0142 odwo\u0142any z funkcji przewodnicz\u0105cego ko\u0142a poselskiego Konfederacji, a na jego nast\u0119pc\u0119 zosta\u0142 wybrany Krzysztof Bosak. == Program == Ugrupowania wchodz\u0105ce w sk\u0142ad Konfederacji reprezentuj\u0105 pogl\u0105dy nale\u017c\u0105ce do r\u00f3\u017cnych prawicowych nurt\u00f3w (g\u0142\u00f3wnie narodowy konserwatyzm i konserwatywny libertarianizm, tak\u017ce narodowy liberalizm). Wed\u0142ug tw\u00f3rc\u00f3w koalicji ide\u0105 partii jest skupienie \u015brodowisk deklaruj\u0105cych pogl\u0105dy wolno\u015bciowe, narodowe, konserwatywne i proobywatelskie. Spoiwem koalicji s\u0105 postulaty eurosceptyczne. Przedstawiciele Konfederacji okre\u015blaj\u0105 swe ugrupowanie \u201euniosceptycznym\u201d, co ma na celu podkre\u015blenie sceptycznego podej\u015bcia do Unii Europejskiej, a nie Europy. Opowiadaj\u0105 si\u0119 za demonta\u017cem UE, jednocze\u015bnie","start_idx":406,"end_idx":599}
{"id":"mrc_1926","question":"kto zmieni\u0142 dekalog?","answer":"chrze\u015bcijan","context":"Dekalog ( \"dekalogos\", \"dziesi\u0119\u0107 s\u0142\u00f3w\") inaczej Dziesi\u0119\u0107 przykaza\u0144 (w tradycji \u017cydowskiej Dziesi\u0119\u0107 O\u015bwiadcze\u0144 \u05e2\u05e9\u05e8\u05ea \u05d4\u05d3\u05d9\u05d1\u05e8\u05d5\u05ea, \"Aseret ha-Dibrot\") \u2013 zbi\u00f3r podstawowych nakaz\u00f3w moralnych obowi\u0105zuj\u0105cych pierwotnie wyznawc\u00f3w judaizmu, a nast\u0119pnie przyj\u0119ty w zmienionej formie przez chrze\u015bcijan. == Historia == Zgodnie z przekazem biblijnym tekst dekalogu, zapisany w Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia (Drugiej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej), s\u0142owo po s\u0142owie zosta\u0142 podyktowany przez Boga Jahwe Moj\u017ceszowi na g\u00f3rze Synaj (w Ksi\u0119dze Powt\u00f3rzonego Prawa (Pi\u0105tej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej) g\u00f3ra ta nazwana jest Horeb) w trakcie w\u0119dr\u00f3wki Izraelit\u00f3w z Egiptu do Kanaanu. Na p\u0142aszczy\u017anie historycznej w Dekalogu mo\u017cna zaobserwowa\u0107 pewne tre\u015bci pojawiaj\u0105ce si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w 42 negatywnych o\u015bwiadczeniach oraz kulcie egipskiej bogini Maat. Wed\u0142ug Biblii, tre\u015b\u0107 Dekalogu i innych s\u0142\u00f3w Boga wyg\u0142oszonych na g\u00f3rze zosta\u0142a spisana przez Moj\u017cesza (Wj 24,4),","start_idx":276,"end_idx":287}
{"id":"mrc_1927","question":"jaki powiat w warszawie?","answer":"Powiat warszawski","context":"Powiat warszawski \u2013 utworzony 1 stycznia 1999 roku w ramach reformy podzia\u0142u terytorialnego pa\u0144stwa, zlikwidowany 27 pa\u017adziernika 2002 r. now\u0105 tzw. ustaw\u0105 warszawsk\u0105. Obejmowa\u0142 obszar m.st. Warszawy, \u015bci\u015blej \u2013 obszar 11 \u00f3wczesnych gmin warszawskich. Egzystowa\u0142 r\u00f3wnolegle z m.st. Warszaw\u0105 (zwi\u0105zkiem komunalnym). Od 1 stycznia do 27 pa\u017adziernika 2002 powiat obejmowa\u0142 tak\u017ce podwarszawskie miasta Weso\u0142a oraz Sulej\u00f3wek, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 od 27 pa\u017adziernika 2002 roku w powiecie mi\u0144skim. W wyniku planowanego wprowadzenia zmian w ustroju stolicy (likwidacja gmin warszawskich, likwidacja powiatu, utworzenie miasta na prawach powiatu) mieszka\u0144cy tych dw\u00f3ch miast w drodze referendum zdecydowali o przysz\u0142o\u015bci swoich gmin. Weso\u0142a decyzj\u0105 mieszka\u0144c\u00f3w sta\u0142a si\u0119 18. dzielnic\u0105 Warszawy, a Sulej\u00f3wek pozosta\u0142 samodzielnym miastem, przeniesionym z powrotem do powiatu mi\u0144skiego. Starost\u0105 powiatu by\u0142 Edmund","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_1928","question":"kogo po\u015blubi\u0142 edyp?","answer":"w\u0142asn\u0105 matk\u0119","context":"Edyp (gr. \"Oidipous\" \u2013 wed\u0142ug tradycyjnej etymologii \u201eo obrz\u0119k\u0142ych kostkach u n\u00f3g\u201d, od \"oideo\" \u201enabrzmiewa\u0107, puchn\u0105\u0107\u201d i \"pus\" \u201estopa\u201d) \u2013 w mitologii greckiej syn Lajosa i Jokasty. Wyrocznia oznajmi\u0142a Lajosowi, \u017ce jego syn ma go zabi\u0107 i po\u015blubi\u0107 w\u0142asn\u0105 matk\u0119. Kiedy urodzi\u0142 mu si\u0119 syn, Lajos przebi\u0142 mu (Edypowi) stopy \u017celaznymi gwo\u017ad\u017ami, sp\u0119ta\u0142 i nakaza\u0142 s\u0142u\u017c\u0105cemu Forabasowi zostawi\u0107 go w g\u00f3rach. Ten jednak uratowa\u0142 Edypa, przekazuj\u0105c go pasterzom, kt\u00f3rzy zanie\u015bli go do bezdzietnego kr\u00f3la Koryntu Polibosa i jego \u017cony Merope. Kiedy Edyp dor\u00f3s\u0142, uda\u0142 si\u0119 do wyroczni delfickiej, kt\u00f3ra wyjawi\u0142a mu, \u017ce zabije w\u0142asnego ojca i po\u015blubi matk\u0119. Przera\u017cony tym Edyp, przekonany, \u017ce jego ojcem jest kr\u00f3l Koryntu, postanowi\u0142 uda\u0107 si\u0119 do odleg\u0142ej krainy, aby zapobiec spe\u0142nieniu si\u0119 przepowiedni. W","start_idx":245,"end_idx":257}
{"id":"mrc_1929","question":"jakie budowle znajdowaly sie w akropolu?","answer":"Partenon, Erechtejon, Propyleje i \u015awi\u0105tynia Ateny Nike.","context":"sztuki i architektury jako narz\u0119dzi propagandowych dla wzmocnienia wizerunku imperium . W\u00f3wczas na Akropolu powsta\u0142y monumentalne budowle, m.in. Partenon, Erechtejon, Propyleje i \u015awi\u0105tynia Ateny Nike. Wed\u0142ug Plutarcha (ok. 50\u2013125 n.e.) Fidiasz nadzorowa\u0142 prace nad budow\u0105 akropolu. Ok. 460 roku p.n.e. mi\u0119dzy Propylejami a Erechtejonem postawiono ogromny (ok. 7\u201316 m) pos\u0105g z br\u0105zu autorstwa Fidiasza przedstawiaj\u0105cy bogini\u0119 Aten\u0119, stoj\u0105c\u0105 z tarcz\u0105 trzyman\u0105 lew\u0105 r\u0119k\u0105, z praw\u0105 wspart\u0105 na w\u0142\u00f3czni, kt\u00f3rej grot, po\u0142yskuj\u0105cy w s\u0142o\u0144cu, by\u0142 widoczny dla okr\u0119t\u00f3w zbli\u017caj\u0105cych si\u0119 do Pireusu. W czasach rzymskich status sanktuarium Akropolu zosta\u0142 utrzymany. W 27 roku p.n.e. wzniesiono niewielk\u0105 \u015bwi\u0105tyni\u0119 dedykowan\u0105 Augusta i Romy po wschodniej stronie Partenonu. Po inwazji Herul\u00f3w w III w. n.e. fortyfikacje wzg\u00f3rza zosta\u0142y wzmocnione \u2013 wzniesiono nowy mur z","start_idx":145,"end_idx":200}
{"id":"mrc_1930","question":"kiedy wprowadzono krus?","answer":"ustaw\u0105 z 20 grudnia 1990.","context":"Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo\u0142ecznego (KRUS) \u2013 instytucja pa\u0144stwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie spo\u0142eczne rolnik\u00f3w, uregulowane ustaw\u0105 z 20 grudnia 1990. Centrala KRUS znajduje si\u0119 przy alei Niepodleg\u0142o\u015bci 190 w Warszawie. == Typy ubezpiecze\u0144 rolnik\u00f3w == W ubezpieczeniu spo\u0142ecznym rolnik\u00f3w funkcjonuj\u0105 na odr\u0119bnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia: * ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci z dotacji bud\u017cetowej, uzupe\u0142nionej dochodami ze sk\u0142adek ubezpieczonych rolnik\u00f3w; * ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzy\u0144skie, realizacj\u0119 \u015bwiadcze\u0144 z tego ubezpieczenia gwarantuj\u0105 jedynie sk\u0142adki od rolnik\u00f3w, gromadzone w Funduszu Sk\u0142adkowym Ubezpieczenia Spo\u0142ecznego Rolnik\u00f3w. Fundusz ten jest osob\u0105 prawn\u0105, funkcje zarz\u0105du pe\u0142ni z urz\u0119du Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolnik\u00f3w. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 KRUS == Kasa prowadzi dzia\u0142alno\u015b\u0107 prewencyjn\u0105 (np. konkurs \"Bezpieczne Gospodarstwo Rolne\"), rehabilitacj\u0119 lecznicz\u0105 i wydzielone orzecznictwo lekarskie,","start_idx":136,"end_idx":161}
{"id":"mrc_1931","question":"kim by\u0142a balladyna przedstaw posta\u0107?","answer":"Balladyna \u2013 g\u0142\u00f3wna (tytu\u0142owa) bohaterka; c\u00f3rka ubogiej wdowy; rozpieszczana i faworyzowana przez matk\u0119; bezwzgl\u0119dnie d\u0105\u017c\u0105ca do w\u0142adzy; ukochana Grabca; \u017cona Kirkora; kochanka Fon Kostryna, kt\u00f3rego zabi\u0142a; wyda\u0142a na siebie wyrok \u015bmierci (zosta\u0142a u\u015bmiercona przez uderzenie piorunem). Mia\u0142a czarne w\u0142osy, ciemne oczy i alabastrow\u0105 cer\u0119.","context":"jest wyrodn\u0105 c\u00f3rk\u0105. Zmuszona przez kanclerza do wydania wyroku ponownie orzeka kar\u0119 \u015bmierci. Ten potr\u00f3jny wyrok na Balladynie wykonuje sam B\u00f3g \u2013 uderza piorunem, zabijaj\u0105c j\u0105. == Bohaterowie dramatu == === Postacie realistyczne === * Balladyna \u2013 g\u0142\u00f3wna (tytu\u0142owa) bohaterka; c\u00f3rka ubogiej wdowy; rozpieszczana i faworyzowana przez matk\u0119; bezwzgl\u0119dnie d\u0105\u017c\u0105ca do w\u0142adzy; ukochana Grabca; \u017cona Kirkora; kochanka Fon Kostryna, kt\u00f3rego zabi\u0142a; wyda\u0142a na siebie wyrok \u015bmierci (zosta\u0142a u\u015bmiercona przez uderzenie piorunem). Mia\u0142a czarne w\u0142osy, ciemne oczy i alabastrow\u0105 cer\u0119. * Alina \u2013 m\u0142odsza siostra Balladyny. By\u0142a szczer\u0105, uczciw\u0105 oraz niezwykle pracowit\u0105 dziewczyn\u0105 o dobrym sercu. Zawsze skora do \u017cart\u00f3w i u\u015bmiechu. Kocha\u0142a matk\u0119 i siostr\u0119 ponad wszystko. Podczas zbierania malin, uzbiera\u0142a dzban owoc\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142a nawet gotowa odda\u0107 siostrze, gdyby","start_idx":234,"end_idx":568}
{"id":"mrc_1932","question":"jak si\u0119 nazywa owoc tarniny?","answer":"Fructus Pruni spinose","context":"\u201eciernista, kolczasta\u201d i wywodzi si\u0119 z \u0142aci\u0144skiego s\u0142owa \"spina\" (=kolec, cier\u0144). Gatunek posiada w j\u0119zyku polskim liczne nazwy zwyczajowe \u2013 regionalne i dawne: ciarka, ciarki, cierniaki, ciernie, ciernie czarne, dzika \u015bliwa, kopcipka (korcipka), ostr\u0119\u017ce, ostrz\u0119\u017ce, \u015bliwa dzika, \u015bliwa tarka, \u015bliwa tar\u0144, tarka, tarki, tarn, tar\u0144, tarnina, tarnka, tarnki, ternkowe drzewo, tarno\u015bliw, tarno\u015bliwa, tarno\u015bliwka, tarn\u00f3wka, \u017carno\u015bliwa. == Zastosowanie == === Ro\u015blina lecznicza === ; Surowiec zielarski: Kwiat tarniny \u2013 \"Flos Pruni spinose\"; owoc tarniny \u2013 \"Fructus Pruni spinose\". ; Zbi\u00f3r: Kwiaty zbiera si\u0119 ostro\u017cnie \u2013 natychmiast po zakwitni\u0119ciu i suche \u2013 s\u0105 one bardzo delikatne, \u0142atwo si\u0119 gniot\u0105 i czerniej\u0105. Suszy si\u0119 je w temperaturze ok. 35 \u00b0C lub na s\u0142o\u0144cu przy du\u017cym przewiewie. Dobrze wysuszone powinny mie\u0107 barw\u0119 kremowo- lub","start_idx":551,"end_idx":572}
{"id":"mrc_1933","question":"gdzie le\u017cy zanzibar?","answer":"Zanzibar (znany tak\u017ce jako \"Unguja\") \u2013 wyspa na Oceanie Indyjskim. Jest najwi\u0119ksz\u0105 wysp\u0105 Archipelagu Zanzibar. Nale\u017cy w ca\u0142o\u015bci do Tanzanii i wchodzi w sk\u0142ad jej autonomicznej cz\u0119\u015bci, Zanzibaru.","context":"Zanzibar (znany tak\u017ce jako \"Unguja\") \u2013 wyspa na Oceanie Indyjskim. Jest najwi\u0119ksz\u0105 wysp\u0105 Archipelagu Zanzibar. Nale\u017cy w ca\u0142o\u015bci do Tanzanii i wchodzi w sk\u0142ad jej autonomicznej cz\u0119\u015bci, Zanzibaru. Powierzchnia wyspy wynosi 1658 km\u00b2, co czyni j\u0105 najwi\u0119ksz\u0105 wysp\u0105 tanza\u0144sk\u0105. Najwi\u0119kszym miastem na wyspie jest Zanzibar. == Historia == Pierwszymi mieszka\u0144cami wyspy byli Afrykanie z kontynentu. W wiekach VIII \u2013 X obszar uleg\u0142 kolonizacji Arab\u00f3w i Pers\u00f3w. Rz\u0105dy portugalskie na wyspie trwa\u0142y do XVII \u2013 XVIII wieku, kiedy to Portugalczycy zostali wyparci przez su\u0142tan\u00f3w Omanu. Wyspa rozkwit\u0142a w pierwszej po\u0142owie XIX wieku pod rz\u0105dami su\u0142tana Sayida Saida. Pod jego rz\u0105dami Zanzibar sta\u0142 si\u0119 centrum imperium Omanu (w 1840 roku przeniesiono do\u0144 stolic\u0119). Od pocz\u0105tku XIX wieku wprowadzono uprawy plantacyjne. W 1856","start_idx":0,"end_idx":194}
{"id":"mrc_1934","question":"kto wyprodukowa\u0142 smerfy?","answer":"studio Hanna-Barbera","context":"Smerfy (, ) \u2013 ameryka\u0144sko-belgijski serial animowany dla dzieci powsta\u0142y na podstawie komiks\u00f3w \"Smerfy\" autorstwa Peyo i stworzony przez studio Hanna-Barbera dla stacji NBC. W Polsce serial zago\u015bci\u0142 po raz pierwszy na antenie Pierwszego Programu Telewizji Polskiej w 1987 roku. W p\u00f3\u017aniejszych latach animacj\u0119 emitowa\u0142y b\u0105d\u017a emituj\u0105 takie stacje telewizyjne, jak m.in.: TVP1, TVP ABC, teleTOON+, Puls 2. == Fabu\u0142a == Serial, kt\u00f3rego akcja rozgrywa si\u0119 w \u015bredniowieczu, opowiada o przygodach niebieskich stworze\u0144 zwanych Smerfami. Ich g\u0142\u00f3wnym wrogiem jest z\u0142y czarnoksi\u0119\u017cnik Gargamel, kt\u00f3ry wraz ze swoim kotem Klakierem i asystentem Nicponiem (od 6. serii) pr\u00f3buje je z\u0142apa\u0107. W sumie wyprodukowano 258 odcink\u00f3w kresk\u00f3wki, na kt\u00f3re sk\u0142ada si\u0119 ok. 420 epizod\u00f3w (niekt\u00f3re 12-, inne 22-minutowe). W czasie produkcji \u201eSmerf\u00f3w\u201d powsta\u0142 tak\u017ce","start_idx":137,"end_idx":157}
{"id":"mrc_1935","question":"jak\u0105 si\u0142\u0119 ma bro\u0144 nuklearna?","answer":"Moc bomby mo\u017ce waha\u0107 si\u0119 w granicach od kilku kiloton do kilkunastu megaton.","context":"\u015bwiat\u0142a, * ska\u017cenie promieniotw\u00f3rcze \u2013 w przypadku wybuchu powietrznego wyzwala si\u0119 ok. 10% energii wybuchu. == Rodzaje broni nuklearnej == Bro\u0144 nuklearna (bomba j\u0105drowa) jest oparta na wykorzystaniu reakcji j\u0105drowej materia\u0142\u00f3w rozszczepialnych lub reakcji kombinowanej: rozszczepienie-synteza. Pod wzgl\u0119dem budowy zewn\u0119trznej, rozmiar\u00f3w i ci\u0119\u017caru bomba j\u0105drowa zbli\u017cona jest do konwencjonalnej bomby lotniczej. Zasadniczymi elementami s\u0105: * \u0142adunek j\u0105drowy; * urz\u0105dzenie zap\u0142onowe; * pow\u0142oka metalowa. W zale\u017cno\u015bci od mocy \u0142adunku bomby j\u0105drowej mog\u0105 by\u0107 stosowane przez lotnictwo bezpo\u015brednio na polu walki lub zrzucane na obiekty o znaczeniu operacyjnym albo operacyjno-strategicznym. Moc bomby mo\u017ce waha\u0107 si\u0119 w granicach od kilku kiloton do kilkunastu megaton. Ze wzgl\u0119du na spos\u00f3b dzia\u0142ania wyr\u00f3\u017cnia si\u0119: * bomb\u0119 rozszczepieniow\u0105 (F od \"fission\") \u2013 najprostsza, jednostopniowa bomba z materia\u0142em","start_idx":688,"end_idx":764}
{"id":"mrc_1936","question":"gdzie znajdowa\u0142 si\u0119 wo\u0142y\u0144?","answer":"w dorzeczu g\u00f3rnego Bugu oraz dop\u0142yw\u00f3w Dniepru: Prypeci, Styru, Horynia i S\u0142uczy, obecnie cz\u0119\u015b\u0107 Ukrainy \u2013 obwody wo\u0142y\u0144ski i r\u00f3wie\u0144ski, zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 \u017cytomierskiego i p\u00f3\u0142nocne cz\u0119\u015bci tarnopolskiego i chmielnickiego.","context":"Wo\u0142y\u0144 () \u2013 kraina historyczna w dorzeczu g\u00f3rnego Bugu oraz dop\u0142yw\u00f3w Dniepru: Prypeci, Styru, Horynia i S\u0142uczy, obecnie cz\u0119\u015b\u0107 Ukrainy \u2013 obwody wo\u0142y\u0144ski i r\u00f3wie\u0144ski, zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 \u017cytomierskiego i p\u00f3\u0142nocne cz\u0119\u015bci tarnopolskiego i chmielnickiego. Wed\u0142ug Jana D\u0142ugosza nazwa pochodzi od zamku Wo\u0142y\u0144 nad Bugiem (obecnie Gr\u00f3dek ko\u0142o Hrubieszowa). Wed\u0142ug Nestora nazwa wywodzi si\u0119 od s\u0142owia\u0144skiego plemienia Wo\u0142ynian. Patronem Wo\u0142ynia jest \u015bw. Jacek Odrow\u0105\u017c. G\u0142\u00f3wne miasta: \u0141uck, Kowel, Dubno, R\u00f3wne, Krzemieniec, Zwiahel, W\u0142odzimierz, Ostr\u00f3g, Owrucz, Zas\u0142aw, Starokonstantyn\u00f3w. == Geografia == === Klimat === Klimat kontynentalny, ze znaczn\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105 temperatur mi\u0119dzy upalnym latem a mro\u017an\u0105 zim\u0105. Wiosna i jesie\u0144 bardzo kr\u00f3tkie. W ci\u0105gu roku cz\u0119sto nag\u0142e skoki temperatury zale\u017cne od kierunku wiatr\u00f3w. === Krainy geograficzne === W cz\u0119\u015bci p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 Polesie","start_idx":30,"end_idx":245}
{"id":"mrc_1937","question":"ile miot\u00f3w ma mysz?","answer":"Liczba miot\u00f3w wynosi mi\u0119dzy 5-8, a nawet do 10 rocznie.","context":"zwierz\u0119cym) bez szkody dla zdrowia. Myszy cz\u0119sto gryz\u0105 przedmioty niejadalne, np. materia\u0142y w\u0142\u00f3kiennicze, ksi\u0105\u017cki, papiery, a odgryzione fragmenty s\u0142u\u017c\u0105 im do budowy gniazd. Nie robi\u0105 zapas\u00f3w na zim\u0119. Przedstawiciele tego gatunku \u017cyj\u0105 w grupach rodzin, kt\u00f3re broni\u0105 wsp\u00f3lnie zajmowanego terytorium. == Biologia == Mysz domowa jest gatunkiem poliestralnym (wielorujowym) nale\u017c\u0105cym do gniazdownik\u00f3w. Dojrzewa w wieku 2\u20133 miesi\u0119cy, a w sprzyjaj\u0105cych warunkach rozmna\u017ca si\u0119 przez ca\u0142y rok. Cykl p\u0142ciowy trwa 4\u20135 dni, a ruja od kilku do kilkunastu godzin. Liczba miot\u00f3w wynosi mi\u0119dzy 5-8, a nawet do 10 rocznie. Ci\u0105\u017ca trwa 20\u201321 dni, w miocie jest zwykle od 4 do 9 m\u0142odych (najwi\u0119kszy udokumentowany miot liczy\u0142 19 osobnik\u00f3w). Ruja poporodowa pojawia si\u0119 zazwyczaj dob\u0119 po porodzie. Kolejna ci\u0105\u017ca mo\u017ce wyd\u0142u\u017cy\u0107 si\u0119","start_idx":551,"end_idx":606}
{"id":"mrc_1938","question":"jak du\u017cy by\u0142 marlin?","answer":"Najwi\u0119ksze osobniki mog\u0105 natomiast dorasta\u0107 do 5,5 m d\u0142ugo\u015bci cia\u0142a przy ci\u0119\u017carze do 820 kg.","context":"Makaira b\u0142\u0119kitna, marlin b\u0142\u0119kitny, marlin niebieski, makajra b\u0142\u0119kitna, makaira niebieska oraz (jako \"M. mazara\") \u2013 makaira smugowa i marlin smugowy (\"Makaira nigricans\") \u2013 gatunek ryby okoniokszta\u0142tnej z rodziny \u017caglicowatych (Istiophoridae). Jedyny przedstawiciel rodzaju \"Makaira\". == Morfologia == \u015arednia masa cia\u0142a makairy b\u0142\u0119kitnej to oko\u0142o 100 kg. Najwi\u0119ksze osobniki mog\u0105 natomiast dorasta\u0107 do 5,5 m d\u0142ugo\u015bci cia\u0142a przy ci\u0119\u017carze do 820 kg. Cz\u0119sto padaj\u0105 one jednak ofiar\u0105 silniejszych ryb, a tak\u017ce w\u0119dkarzy przez co tak du\u017ce osobniki s\u0105 rzadko\u015bci\u0105. Maj\u0105 niebieski grzbiet i srebrzysty brzuch, kt\u00f3re s\u0105 od siebie wyra\u017anie oddzielone lini\u0105 biegn\u0105c\u0105 wzd\u0142u\u017c cia\u0142a. Na sk\u00f3rze mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 pionowe pasy, podobnie jak u marlina pasiastego, s\u0105 one jednak mniej widoczne i zanikaj\u0105 po \u015bmierci ryby. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 s\u0105 dwie p\u0142etwy","start_idx":355,"end_idx":447}
{"id":"mrc_1939","question":"jak\u0105 inn\u0105 nazw\u0119 nosi lilak pospolity?","answer":"Syringa vulgaris","context":"Lilak pospolity (\"Syringa vulgaris\" L.) \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny oliwkowatych. Pochodzi z rejon\u00f3w P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego. Jest powszechnie uprawiany w wielu krajach \u015bwiata. Sta\u0142 si\u0119 szerzej znany w Europie w XVI wieku, kiedy zosta\u0142 sprowadzony z Imperium Osma\u0144skiego. W Polsce jest pospolicie uprawiany, do\u015b\u0107 cz\u0119sto dziczeje. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Szeroko rozga\u0142\u0119ziony krzew o wysoko\u015bci do 7 m. ; Li\u015bcie: Szerokojajowate, o d\u0142ugo\u015bci ok. 12 cm, obustronnie nagie, ciemnozielone. ; Kwiaty: Niebieskawofioletowe, przyjemnie pachn\u0105ce, zebrane w wiechy o d\u0142ugo\u015bci ok. 15 cm (u odmian szlachetnych jeszcze d\u0142u\u017csze). == Biologia i ekologia == Kwitnie w maju. Preferuje miejsca nas\u0142onecznione, ale mo\u017ce rosn\u0105\u0107 tak\u017ce w cieniu. == Zastosowanie == Ro\u015blina ozdobna. Pospolicie uprawiany krzew w parkach, przydomowych ogr\u00f3dkach, na skwerach. Bez","start_idx":18,"end_idx":34}
{"id":"mrc_1940","question":"kto jest reprezentantem onz?","answer":"Rad\u0119 Gospodarcz\u0105 i Spo\u0142eczn\u0105","context":"uprawnienia koordynacyjne, co ma na celu zapobie\u017cenie dublowaniu prawa i osi\u0105gni\u0119ciu wi\u0119kszej efektywno\u015bci dzia\u0142ania. W tej dziedzinie ONZ jest reprezentowana przez Rad\u0119 Gospodarcz\u0105 i Spo\u0142eczn\u0105, kt\u00f3ra \u201emo\u017ce uzgadnia\u0107 dzia\u0142alno\u015b\u0107 organizacji wyspecjalizowanych w drodze porozumiewania si\u0119 z nimi i udzielania im zalece\u0144, jak r\u00f3wnie\u017c w drodze udzielania zalece\u0144 Zgromadzeniu Og\u00f3lnemu i cz\u0142onkom Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych\u201d (art. 63 ust. 2 Karty NZ). Ponadto z ONZ s\u0105 zwi\u0105zane inne organizacje o charakterze powszechnym, m.in.: * Mi\u0119dzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) * \u015awiatowa Organizacja Handlu (WTO) == Operacje pokojowe ONZ == * 1950-1953, Korea \u2013 utrzymanie podzia\u0142u P\u00f3\u0142wyspu Korea\u0144skiego, zahamowanie ekspansji komunizmu * 1960-1964, Kongo (dzi\u015b Demokratyczna Republika Konga) \u2013 interwencja ONZ doprowadzi\u0142a do utrzymania niepodleg\u0142o\u015bci kraju i jego integralno\u015bci terytorialnej; w efekcie wynios\u0142a","start_idx":165,"end_idx":193}
{"id":"mrc_1941","question":"gdzie kr\u0119cono ranczo?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal.","context":"Wilkowyje \u2013 fikcyjna miejscowo\u015b\u0107 w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie radzy\u0144skim, w kt\u00f3rej rozgrywa si\u0119 akcja serialu \"Ranczo\" (2006\u20132016) oraz filmu \"Ranczo Wilkowyje\" (2007), siedziba fikcyjnej gminy Wilkowyje. W serialu miejscowo\u015b\u0107 le\u017cy nad rzek\u0105 Wilczank\u0105. Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal. W weekendy, a szczeg\u00f3lnie w wakacje, miejscowo\u015b\u0107 ta prze\u017cywa najazd turyst\u00f3w. W\u0142adze planowa\u0142y przeprowadzi\u0107 rewitalizacj\u0119 rynku, jednak nowe bruki, parking, skwerek z \u0142awkami oraz latarniami nie komponowa\u0142y si\u0119 z zamys\u0142em tw\u00f3rc\u00f3w serialu, kt\u00f3rzy woleli zachowa\u0107 na ekranie charakter miejscowo\u015bci nieco sennej i peryferyjnej. Obecnie rynek zosta\u0142 wyremontowany, nawet zosta\u0142o to zaakcentowane w 2. serii serialu. == Faktyczne miejsca == Poni\u017csza lista podaje faktyczn\u0105 lokalizacj\u0119 budynk\u00f3w i miejsc, w kt\u00f3rych kr\u0119cono serial","start_idx":261,"end_idx":356}
{"id":"mrc_1942","question":"kiedy ukraina sta\u0142a si\u0119 pa\u0144stwem?","answer":"proklamowania niepodleg\u0142o\u015bci 24 sierpnia 1991 roku","context":"God\u0142o wyst\u0119puje w odmianie ma\u0142ej jako herb pa\u0144stwowy. Znane s\u0105 tak\u017ce projekty tzw. odmiany wielkiej herbu. Projekty te jednak jeszcze nie zosta\u0142y oficjalnie zatwierdzone. == Ustr\u00f3j polityczny == Od proklamowania niepodleg\u0142o\u015bci 24 sierpnia 1991 roku Ukraina jest republik\u0105 parlamentarn\u0105. 8 grudnia 1991 roku wraz z Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105 i Bia\u0142orusi\u0105 podpisa\u0142a porozumienie o utworzeniu Wsp\u00f3lnoty Niepodleg\u0142ych Pa\u0144stw. Zgodnie z konstytucj\u0105 uchwalon\u0105 w czerwcu 1996 roku przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa jest prezydent wybierany w g\u0142osowaniu powszechnym na 5-letni\u0105 kadencj\u0119. Najwy\u017cszym organem w\u0142adzy pa\u0144stwowej jest jednoizbowy parlament \u2013 Rada Najwy\u017csza Ukrainy, w kt\u00f3rej sk\u0142ad wchodzi 450 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5 lat (od 2006 roku, wcze\u015bniej kadencja trwa\u0142a 4 lata). Organem w\u0142adzy wykonawczej jest rz\u0105d (Gabinet Ministr\u00f3w), na kt\u00f3rego czele","start_idx":198,"end_idx":248}
{"id":"mrc_1943","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 zatoni\u0119cia titanica?","answer":"istnieje szereg teorii upatruj\u0105cych przyczyn zatoni\u0119cia statku w kl\u0105twie przewo\u017conej mumii, wy\u0142udzeniach finansowych, mistyfikacjach, malwersacjach i niepopartych faktami powi\u0105zaniach numer\u00f3w i zdarze\u0144.","context":"\u201eTitanica\u201d). Tu\u017c po katastrofie irlandzkie plotki donosi\u0142y, \u017ce dosz\u0142o do niej z powodu dziwnego przes\u0142ania w numerze seryjnym statku \u2013 390904 \u2013 co czytane w odbiciu lustrzanym przy pewnej dozie wyrozumia\u0142o\u015bci daje wyraz \"NO POPE\" \u2013 \u201ePrecz z papie\u017cem!\u201d Jednak \u201eTitanic\u201d nigdy takiego numeru nie mia\u0142 \u2013 zar\u00f3wno w Brytyjskiej Izbie Handlowej, jak i w stoczni Harlanda i Wolffa otrzyma\u0142 inne numery. Opr\u00f3cz tego istnieje szereg teorii upatruj\u0105cych przyczyn zatoni\u0119cia statku w kl\u0105twie przewo\u017conej mumii, wy\u0142udzeniach finansowych, mistyfikacjach, malwersacjach i niepopartych faktami powi\u0105zaniach numer\u00f3w i zdarze\u0144. == Titanic w kulturze == Historia \u201eTitanica\u201d doczeka\u0142a si\u0119 kilku ekranizacji filmowych \u2013 najs\u0142ynniejsz\u0105 z nich jest nagrodzony jedenastoma Oscarami film Jamesa Camerona z 1997 roku, kt\u00f3rego fabu\u0142a skupia si\u0119 w\u0105tku mi\u0142osnym g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w","start_idx":408,"end_idx":610}
{"id":"mrc_1944","question":"jakie zwierz\u0119ta s\u0105 sta\u0142ocieplne?","answer":"ssaki i ptaki","context":"Zwierz\u0119 sta\u0142ocieplne, inaczej: ciep\u0142okrwiste, endotermiczne, homojotermiczne (gr. \"homoios\" \u2018podobny\u2019) \u2013 zwierz\u0119, kt\u00f3rego temperatura (zwana te\u017c ciep\u0142ot\u0105 cia\u0142a) jest wzgl\u0119dnie sta\u0142a i w znacznym stopniu niezale\u017cna od temperatury otoczenia, a jej dobowe wahania nie s\u0105 wi\u0119ksze od kilku stopni. Zwierz\u0119ta te zwykle utrzymuj\u0105 wysok\u0105 temperatur\u0119 cia\u0142a (np. ssaki ok. 37 \u00b0C, ptaki ok. 40 \u00b0C) i wykazuj\u0105 aktywno\u015b\u0107 zar\u00f3wno przy niskich, jak i wysokich temperaturach otoczenia (w przeciwie\u0144stwie do zwierz\u0105t zmiennocieplnych). To tradycyjne poj\u0119cie jest przyk\u0142adem taksonu polifiletycznego i jako takie jest silnie ugruntowane w literaturze, lecz z drugiej strony nie\u015bcis\u0142e, a czasami myl\u0105ce \u2013 od przytoczonej wy\u017cej definicji s\u0105 bowiem wyj\u0105tki. Do zwierz\u0105t sta\u0142ocieplnych zalicza si\u0119 ssaki i ptaki (cho\u0107 niekt\u00f3re gatunki rodz\u0105 si\u0119 zmiennocieplne i dopiero z wiekiem staj\u0105","start_idx":776,"end_idx":789}
{"id":"mrc_1945","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a policja?","answer":"Zosta\u0142a utworzona na mocy Ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku.","context":"Policja \u2013 umundurowana (s\u0142u\u017cba mundurowa) i uzbrojona formacja s\u0142u\u017c\u0105ca spo\u0142ecze\u0144stwu i przeznaczona do ochrony bezpiecze\u0144stwa ludzi oraz do utrzymywania bezpiecze\u0144stwa publicznego i porz\u0105dku publicznego; jeden z organ\u00f3w \u015bcigania. Zosta\u0142a utworzona na mocy Ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku. Nadz\u00f3r nad Policj\u0105 sprawuje minister w\u0142a\u015bciwy ds. wewn\u0119trznych. Zwierzchnikiem wszystkich funkcjonariuszy i pracownik\u00f3w cywilnych formacji jest Komendant G\u0142\u00f3wny Policji. Od kwietnia 2016 r. funkcj\u0119 t\u0119 pe\u0142ni gen. insp. Jaros\u0142aw Szymczyk. W ca\u0142ej Polsce istnieje telefoniczne przekierowanie z numeru 997 do centrum powiadamiania ratunkowego, kt\u00f3re dzia\u0142a zar\u00f3wno z telefonu kom\u00f3rkowego, jak i stacjonarnego. Centrum powiadamiania ratunkowego obs\u0142uguje zg\u0142oszenia alarmowe kierowane do numer\u00f3w alarmowych 112, 997, 998 i 999, umo\u017cliwiaj\u0105c przekazanie zg\u0142oszenia alarmowego w celu zaanga\u017cowania w\u0142a\u015bciwych s\u0142u\u017cb ratowniczych. Jednolitym numerem","start_idx":230,"end_idx":301}
{"id":"mrc_1946","question":"czego dotyczy\u0142a 2 konwencja genewska?","answer":"dotyczy\u0142a polepszenia losu rannych, chorych i rozbitk\u00f3w si\u0142 zbrojnych na morzu","context":"ich przez stron\u0119 bior\u0105c\u0105 udzia\u0142 w wojnie (wypowiedzenie nabiera\u0142o mocy po up\u0142ywie roku od zawarcia traktatu pokojowego). == Konwencje genewskie z 12 sierpnia 1949 roku o ochronie ofiar wojny == * I Konwencja genewska, dotyczy\u0142a polepszenia losu rannych i chorych w armiach czynnych na l\u0105dzie; * II Konwencja genewska, dotyczy\u0142a polepszenia losu rannych, chorych i rozbitk\u00f3w si\u0142 zbrojnych na morzu; * III Konwencja genewska, dotyczy\u0142a traktowania je\u0144c\u00f3w; * IV Konwencja genewska, dotyczy\u0142a ochrony os\u00f3b cywilnych podczas wojny. Konwencje obowi\u0105zuj\u0105 w ka\u017cdym przypadku, gdy tocz\u0105 si\u0119 dzia\u0142ania wojenne, niezale\u017cnie od tego czy wojn\u0119 wypowiedziano, czy nie. Nie ma tu znaczenia kwalifikacja konfliktu zbrojnego przez jego uczestnik\u00f3w (mo\u017ce wi\u0119c by\u0107 to wojna obronna, napastnicza, sprawiedliwa b\u0105d\u017a niesprawiedliwa). Pr\u00f3cz wojny Konwencje dotycz\u0105 te\u017c","start_idx":318,"end_idx":396}
{"id":"mrc_1947","question":"czym charakteryzowa\u0142 si\u0119 symbolizm?","answer":"zak\u0142ada\u0142, \u017ce \u015bwiat poznawany zmys\u0142ami (materialny) jest z\u0142ud\u0105 skrywaj\u0105c\u0105 prawdziwy, idealny \u015bwiat, kt\u00f3rego zmys\u0142ami i rozumem nie mo\u017cna zinterpretowa\u0107.","context":"Symbolizm (, t\u0142um. znak umowny) \u2013 kierunek w poezji i sztukach plastycznych, powsta\u0142y we Francji i Belgii w drugiej po\u0142owie XIX wieku, zak\u0142ada\u0142, \u017ce \u015bwiat poznawany zmys\u0142ami (materialny) jest z\u0142ud\u0105 skrywaj\u0105c\u0105 prawdziwy, idealny \u015bwiat, kt\u00f3rego zmys\u0142ami i rozumem nie mo\u017cna zinterpretowa\u0107. Poj\u0119\u0107 ze \u015bwiata prawdziwego nie da si\u0119 opisa\u0107 za pomoc\u0105 zwyk\u0142ego j\u0119zyka, mo\u017ce to zrobi\u0107 tylko symbol. W poezji symboli\u015bci d\u0105\u017cyli do wywo\u0142ania nastroju nie poprzez efekty malarskie, jak parnasi\u015bci, ale poprzez rytm i melodyk\u0119 wiersza. == Historia == Za prekursora symbolizmu uznawany jest rosyjski poeta Jewgienij Baratynski. Po raz pierwszy nazwa symbolizm pojawi\u0142a si\u0119 w 1886 r. w tytule manifestu programowego m\u0142odych poet\u00f3w francuskich. Jesieni\u0105 1886 na \u0142amach paryskiego dziennika \u201eLe Figaro\u201d. Jean Mor\u00e9as og\u0142osi\u0142 pierwszy manifest symbolizmu","start_idx":135,"end_idx":286}
{"id":"mrc_1948","question":"kto by\u0142 przyw\u00f3dc\u0105 powstania krakowskiego?","answer":"dow\u00f3dca Franciszek Wola\u0144ski (rysownik i skryptor Wincentego Pola)","context":"austriacki wkroczy\u0142 do Krakowa (by\u0142 to oddzia\u0142 genera\u0142a Ludwiga Collina w sile: 1200 piechoty, 300 kawalerii, 9 dzia\u0142), w\u0142adze powsta\u0144cze postanowi\u0142y odwo\u0142a\u0107 termin powstania, potem jednak \u2013 nie wiedz\u0105c o rozpocz\u0119tej ju\u017c tego dnia rzezi galicyjskiej \u2013 postanowi\u0142y utrzyma\u0107 go. 20 lutego 1846 r. \u2013 w Kro\u015bnie, w mieszkaniu kupca Marcelego Myczkowskiego, dow\u00f3dca Franciszek Wola\u0144ski (rysownik i skryptor Wincentego Pola), po otrzymaniu od Rz\u0105du Narodowego decyzji, og\u0142osi\u0142 odezw\u0119 o wybuchu powstania w nocy z 21/22 lutego. W wyznaczonym czasie powsta\u0144cy rozpocz\u0119li ostrzeliwanie oddzia\u0142\u00f3w zaborczych. W Krakowie przera\u017cony Ludwik Collin wyprowadzi\u0142 je z miasta. Tego dnia Rz\u0105d Narodowy og\u0142osi\u0142 Manifest do narodu. 24 lutego 1846 w\u0142adz\u0119 dyktatora obj\u0105\u0142 Jan Tyssowski zwany Tyssowieckim, kt\u00f3rego posuni\u0119ciami kierowa\u0142 rewolucjonista Edward Dembowski. == Rozw\u00f3j powstania","start_idx":352,"end_idx":417}
{"id":"mrc_1949","question":"kiedy mia\u0142a miejsce akcja pod arsena\u0142em?","answer":"26 marca 1943","context":"Akcja pod Arsena\u0142em \u2013 akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szereg\u00f3w o kryptonimie \u201eMeksyk II\u201d przeprowadzona 26 marca 1943 w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara \u201eRudego\u201d oraz 20 innych wi\u0119\u017ani\u00f3w przewo\u017conych po przes\u0142uchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do wi\u0119zienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja zosta\u0142a zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d. Jej dow\u00f3dc\u0105 by\u0142 Stanis\u0142aw Broniewski ps. \u201eOrsza\u201d. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowa\u0142o dow\u00f3dc\u0119 Hufca \u201ePraga\u201d warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego \u201eHe\u0144ka\u201d wraz z jego po\u015blubion\u0105 kilka tygodni wcze\u015bniej \u017con\u0105 Walentyn\u0105. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znale\u017ali materia\u0142y wybuchowe, bro\u0144 i","start_idx":111,"end_idx":124}
{"id":"mrc_1950","question":"w jakiej jednostce podajemy moc ka\u017cdej lampy b\u0142yskowej?","answer":"watosekundach (Ws)","context":"fotograficznych (na tzw. gor\u0105cej stopce), mog\u0105 by\u0107 te\u017c montowane na specjalnych podstawkach lub statywach. Bardziej zaawansowane modele mog\u0105 by\u0107 sterowane zdalnie (np. poprzez fotocel\u0119 lub sterowanie radiowe) i pracowa\u0107 w grupach. * lampy studyjne. S\u0105 znacznie wi\u0119ksze i ci\u0119\u017csze od lamp reporterskich. Montowane s\u0105 na specjalnych statywach, a zasilane z akumulator\u00f3w lub bezpo\u015brednio z sieci energetycznej. Posiadaj\u0105 bardzo du\u017c\u0105 moc \u015bwiat\u0142a mierzon\u0105 w watosekundach (Ws). S\u0105 przystosowane do wsp\u00f3\u0142pracy z szerok\u0105 gam\u0105 modyfikator\u00f3w o\u015bwietlenia typu softbox, parasolka fotograficzna itp. == Historia == Prekursorem lamp b\u0142yskowych by\u0142 proszek b\u0142yskowy, zwany magnezj\u0105, podpalany przez fotografa w chwili robienia zdj\u0119cia. Poniewa\u017c u\u017cywane w\u00f3wczas (XIX wiek) p\u0142yty fotograficzne mia\u0142y niewielk\u0105 czu\u0142o\u015b\u0107, wykonanie zdj\u0119cia odbywa\u0142o si\u0119 przez ods\u0142oni\u0119cie na kilka sekund otworu obiektywu; w tym","start_idx":452,"end_idx":470}
{"id":"mrc_1951","question":"z kim walczy\u0142 pi\u0142sudski?","answer":"partiami politycznymi i starymi podzia\u0142ami","context":"arystokracji. Dzia\u0142ania te by\u0142y elementem walki marsza\u0142ka z partiami politycznymi i starymi podzia\u0142ami. Sam Pi\u0142sudski nie chcia\u0142 by\u0107 ju\u017c w tym czasie, jak pisa\u0142: W czasie sprawowania funkcji szefa rz\u0105du, Pi\u0142sudski skupia\u0142 si\u0119 jednak przede wszystkim na sprawach wojskowych, uwa\u017caj\u0105c armi\u0119 za jedyn\u0105 si\u0142\u0119 zdoln\u0105 do ochrony suwerenno\u015bci pa\u0144stwa. M.in. w celu unikni\u0119cia w si\u0142ach zbrojnych kumoterstwa i nepotyzmu, na szefa Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych mianowa\u0142 pu\u0142kownika Bohdana Hulewicza, wywodz\u0105cego si\u0119 z armii pruskiej. W grudniu 1926 na Litwie mia\u0142 miejsce zamach stanu, w wyniku kt\u00f3rego dyktatorem zosta\u0142 Antanas Smetona. Rozpocz\u0105\u0142 on represyjne dzia\u0142ania wobec mniejszo\u015bci polskiej, w odpowiedzi zamkni\u0119to litewskie seminarium nauczycielskie na Wile\u0144szczy\u017anie. 9 grudnia J\u00f3zef Pi\u0142sudski pojawi\u0142 si\u0119 w Genewie, na posiedzeniu Ligi Narod\u00f3w. Tam spotka\u0142","start_idx":60,"end_idx":102}
{"id":"mrc_1952","question":"kto przy\u0142\u0105czy\u0142 grody czerwie\u0144skie do polski?","answer":"Najp\u00f3\u017aniej podczas powrotu z drugiej wyprawy kijowskiej (1078) Boles\u0142aw przy\u0142\u0105czy\u0142 ponownie do Polski ziemi\u0119 czerwie\u0144sk\u0105.","context":"spowinowaconego z Piastami (poprzez ma\u0142\u017ce\u0144stwo z Gertrud\u0105, c\u00f3rk\u0105 Mieszka II). Najp\u00f3\u017aniej podczas powrotu z drugiej wyprawy kijowskiej (1078) Boles\u0142aw przy\u0142\u0105czy\u0142 ponownie do Polski ziemi\u0119 czerwie\u0144sk\u0105. Za panowania W\u0142adys\u0142awa Hermana, oko\u0142o 1085 roku, nast\u0105pi\u0142a jednak utrata Grod\u00f3w. Trafi\u0142y one zn\u00f3w pod panowanie ksi\u0105\u017c\u0105t ruskich, wchodz\u0105c nast\u0119pnie w sk\u0142ad ksi\u0119stwa halicko-w\u0142odzimierskiego. W latach 1084\u20131141 ksi\u0119stwo to uleg\u0142o podzia\u0142owi na ksi\u0119stwa przemyskie, trembowlskie i d\u017awinogradzkie. W okresie rozbicia dzielnicowego nadal trwa\u0142a rywalizacja polsko-ruska o obszar Grod\u00f3w Czerwie\u0144skich, cho\u0107 \u017ar\u00f3d\u0142a historyczne przestaj\u0105 pos\u0142ugiwa\u0107 si\u0119 t\u0105 nazw\u0105. Na ziemie te wyprawiali si\u0119 jako w\u0142adcy Ma\u0142opolski mi\u0119dzy innymi Kazimierz Sprawiedliwy (1182, 1187, 1188) i jego syn Leszek Bia\u0142y (1199), kt\u00f3rzy zdobywali Halicz i wspierali tam jako ksi\u0119cia Romana Halickiego. Po zmianie sojusz\u00f3w przez Romana i jego","start_idx":78,"end_idx":199}
{"id":"mrc_1953","question":"co produkowano w fabryce norblina?","answer":"Wytwarzano w nim \u015bwieczniki, wazony, ozdoby sto\u0142owe i sprz\u0119t do gotowania.","context":"Norblina de la Gourdaine \u2013 Aleksander Jan Konstanty Norblin wraz z V. Zierem za\u0142o\u017cy\u0142 zak\u0142ad br\u0105zowniczy \u201eNorblin i Sp\u00f3\u0142ka\u201d. Pocz\u0105tkowo mie\u015bci\u0142 si\u0119 przy ul. D\u0142ugiej. W 1823 zosta\u0142 przeniesiony na Krakowskie Przedmie\u015bcie. Wytwarzano w nim \u015bwieczniki, wazony, ozdoby sto\u0142owe i sprz\u0119t do gotowania. Wykonano tak\u017ce cyborium z krucyfiksem i pokryw\u0119 ze z\u0142oconego br\u0105zu do chrzcielnicy dla ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Aleksandra. W 1821 zak\u0142ad otrzyma\u0142 medal na wystawie w Ratuszu. W 1834 zosta\u0142 przeniesiony na ul. Ch\u0142odn\u0105. Przy zak\u0142adzie funkcjonowa\u0142 sklep z wyrobami srebrnymi, platerowymi i br\u0105zowymi. W 1841 zosta\u0142 odznaczony z\u0142otym medalem na wystawie w Petersburgu. W 1843 Jan Fryderyk Wilhelm Meylert zosta\u0142 wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bcicielem firmy. W 1853 fabryk\u0119 unowocze\u015bniono: wprowadzono maszyn\u0119 parow\u0105 o mocy 10 KM, a tak\u017ce maszyn\u0119 galwanizuj\u0105c\u0105. Zatrudniano","start_idx":220,"end_idx":294}
{"id":"mrc_1954","question":"gdzie jest bystrzyca k\u0142odzka?","answer":"Bystrzyca K\u0142odzka (; , dial. \"Hoabeschwerde\", ) \u2013 miasto w po\u0142udniowo-zachodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie k\u0142odzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bystrzyca K\u0142odzka.","context":"Bystrzyca K\u0142odzka (; , dial. \"Hoabeschwerde\", ) \u2013 miasto w po\u0142udniowo-zachodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie k\u0142odzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bystrzyca K\u0142odzka. Historycznie by\u0142o po\u0142o\u017cone w hrabstwie k\u0142odzkim. Bystrzyca K\u0142odzka le\u017cy w Rowie G\u00f3rnej Nysy, przy uj\u015bciu Bystrzycy do Nysy K\u0142odzkiej. Jedno z najwa\u017cniejszych miast krainy historycznej zwanej ziemi\u0105 k\u0142odzk\u0105. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto mia\u0142o 10 047 mieszka\u0144c\u00f3w. == \u015arodowisko naturalne == === Geografia === Bystrzyca K\u0142odzka (przy wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych ) le\u017cy w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego, w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci powiatu k\u0142odzkiego, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci gminy Bystrzyca K\u0142odzka. Trzecie co do liczby ludno\u015bci miasto po Nowej Rudzie powiatu k\u0142odzkiego, le\u017cy w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci historycznego hrabstwa k\u0142odzkiego, u uj\u015bcia rzeki Bystrzycy do Nysy K\u0142odzkiej, na wysoko\u015bci","start_idx":0,"end_idx":190}
{"id":"mrc_1955","question":"kto ma imieniny 1 stycznia?","answer":"Almachiusz, Eufrozyna, Fulgencjusz, Fulgenty, J\u00f3zef, Konkordiusz, Maria, Mas\u0142aw, Miecis\u0142aw, Mieczys\u0142aw, Mieczys\u0142awa, Mies\u0142aw, Mieszko, Mojs\u0142aw, Odylon, Odys, Odyseusz, Piotr, Walenty, Walentyn, Wilhelm i Wincenty","context":"== \u015awi\u0119ta == * Imieniny obchodz\u0105: Almachiusz, Eufrozyna, Fulgencjusz, Fulgenty, J\u00f3zef, Konkordiusz, Maria, Mas\u0142aw, Miecis\u0142aw, Mieczys\u0142aw, Mieczys\u0142awa, Mies\u0142aw, Mieszko, Mojs\u0142aw, Odylon, Odys, Odyseusz, Piotr, Walenty, Walentyn, Wilhelm i Wincenty * Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny, anglika\u0144ski \u2013 Obrzezanie Pa\u0144skie * Mi\u0119dzynarodowe: ** Nowy Rok (pierwszy dzie\u0144 roku kalendarzowego), w Polsce dzie\u0144 wolny od pracy ** Dzie\u0144 Domeny Publicznej (m.in. Kanada, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Polska) * Wspomnienia i \u015bwi\u0119ta w Ko\u015bciele katolickim: ** \u015awiatowy Dzie\u0144 Pokoju ** Uroczysto\u015b\u0107 \u015awi\u0119tej Bo\u017cej Rodzicielki Maryi (dawn. \"Obrzezania Pa\u0144skiego\") (\u015bwi\u0119to nakazane) ** \u015bw. Almachiusz (m\u0119czennik) ** \u015bw. Fulgencjusz z Ruspe (ojciec Ko\u015bcio\u0142a) ** \u015bw. Grzegorz z Nazjanzu (Starszy), ojciec \u015bw. Grzegorza Teologa ** \u015bw. J\u00f3zef Maria Tomasi (kardyna\u0142-prezbiter) ** \u015bw. Odylon z Cluny (opat) * W Ko\u015bcio\u0142ach mariawickich:","start_idx":34,"end_idx":246}
{"id":"mrc_1956","question":"jaka by\u0142a najwi\u0119ksza katastrofa morska?","answer":"Najwi\u0119ksz\u0105 katastrof\u0105 morsk\u0105 w czasach pokoju by\u0142a kolizja promu \"Do\u00f1a Paz\" z tankowcem \"Vector\", 20 grudnia 1987","context":"Katastrofa morska \u2013 ka\u017cdy wypadek morski, w kt\u00f3rym ginie wiele os\u00f3b lub zostaje utracony, czy te\u017c uszkodzony w znacznym stopniu statek, lub zostaje wyrz\u0105dzona du\u017ca szkoda w \u015brodowisku naturalnym. Najwi\u0119ksz\u0105 katastrof\u0105 morsk\u0105 w czasach pokoju by\u0142a kolizja promu \"Do\u00f1a Paz\" z tankowcem \"Vector\", 20 grudnia 1987, oko\u0142o godziny 22.00. Prom p\u0142yn\u0105\u0142 z filipi\u0144skiego portu Catbalogan do stolicy kraju \u2013 Manili. W cie\u015bninie Tablas, w wyniku fatalnego w skutkach po\u017caru, prom \u2013 kt\u00f3rym podr\u00f3\u017cowa\u0142o 4750 os\u00f3b (znacznie powy\u017cej normy), zd\u0105\u017caj\u0105cych na \u015bwi\u0119ta do rodzin \u2013 sp\u0142on\u0105\u0142 doszcz\u0119tnie, a uratowa\u0142o si\u0119 jedynie 24 ludzi, dryfuj\u0105c w kierunku brzeg\u00f3w (nie spuszczono ani jednej tratwy ratunkowej). Nigdy nie poznano dok\u0142adnej liczby ofiar. Z trzynastoosobowej za\u0142ogi tankowca zgin\u0119\u0142o 11 ludzi, \u015bmier\u0107 ponios\u0142a tak\u017ce ca\u0142a \u2013","start_idx":196,"end_idx":309}
{"id":"mrc_1957","question":"dok\u0105d prowadzi s5?","answer":"S7 (Ostr\u00f3da, w\u0119ze\u0142 \"Ostr\u00f3da Po\u0142udnie\") \u2013 A8 (Wroc\u0142aw) \u2013 S3 (Bolk\u00f3w)","context":"Droga ekspresowa S5 \u2013 budowana etapami polska droga ekspresowa o przebiegu po\u0142udnikowym: S7 (Ostr\u00f3da, w\u0119ze\u0142 \"Ostr\u00f3da Po\u0142udnie\") \u2013 A8 (Wroc\u0142aw) \u2013 S3 (Bolk\u00f3w). Droga po\u0142\u0105czy Olsztyn, autostrad\u0119 A1 (w\u0119ze\u0142 Nowe Marzy) oraz Bydgoszcz, Pozna\u0144 i Wroc\u0142aw. Lokalnie stanowi m.in. wschodni\u0105 obwodnic\u0119 Poznania, a tak\u017ce p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 obwodnic\u0119 Bydgoszczy. Razem z S8, S3 oraz czesk\u0105 D11 utworzy najszybsz\u0105 tras\u0119 pomi\u0119dzy Warszaw\u0105 a Prag\u0105. Pierwotnym przebiegiem trasy zdefiniowanym przez rozporz\u0105dzenie Rady Ministr\u00f3w w sprawie sieci autostrad i dr\u00f3g ekspresowych z dnia 15 maja 2004 by\u0142 odcinek Nowe Marzy (A1) \u2013 Wroc\u0142aw (A8). Ca\u0142o\u015b\u0107 drogi na tym odcinku ma zosta\u0107 uko\u0144czona do 2022 roku, a koszt realizacji brakuj\u0105cych odcink\u00f3w mo\u017ce si\u0119gn\u0105\u0107 11 mld z\u0142. 29 pa\u017adziernika 2015 zosta\u0142o opublikowane rozporz\u0105dzenie wyd\u0142u\u017caj\u0105ce planowany przebieg trasy","start_idx":89,"end_idx":156}
{"id":"mrc_1958","question":"czym charakteryzowa\u0142 si\u0119 \u015bwiat w kt\u00f3rym \u017cyli nasi przodkowie?","answer":"dzielili si\u0119 rolami spo\u0142ecznymi ze wzgl\u0119du na p\u0142e\u0107.","context":"tym lepiej. == Paleolityczne spo\u0142ecze\u0144stwo == Przodkowie ludzi z okresu paleolitu najprawdopodobniej dzielili si\u0119 rolami spo\u0142ecznymi ze wzgl\u0119du na p\u0142e\u0107. W warunkach tych pomi\u0119dzy rolami seksualnymi m\u0119\u017cczyzn i kobiet wyst\u0119puje konflikt, dlatego pojawi\u0142y si\u0119 przypuszczenia, \u017ce ludzie, szczeg\u00f3lnie m\u0119\u017cczy\u017ani, s\u0105 nieprzystosowani do \u017cycia w d\u0142ugotrwa\u0142ych, monogamicznych zwi\u0105zkach. Badania i obserwacje podwa\u017cy\u0142y t\u0119 hipotez\u0119. Stosunek \u015bredniej wielko\u015bci j\u0105der do masy cia\u0142a u m\u0119\u017cczyzn nie wskazuje na siln\u0105 rywalizacj\u0119, charakterystyczn\u0105 dla naczelnych praktykuj\u0105cych promiskuityzm. W\u015br\u00f3d wsp\u00f3\u0142czesnych spo\u0142ecze\u0144stw konflikt p\u0142ciowy na tle rodzicielstwa nie wyst\u0119puje, je\u015bli dost\u0119pne s\u0105 zasoby umo\u017cliwiaj\u0105ce przetrwanie. Tak\u017ce zachowania homoseksualne pomi\u0119dzy kobietami i m\u0119\u017cczyznami znajduj\u0105 swoje uzasadnienie w strukturze spo\u0142ecznej zbiorowisk pierwszych ludzi. M\u0119\u017cczy\u017ani dzielili si\u0119 \u0142upem zdobytym w czasie polowa\u0144 z potomstwem i kobietami, prawdopodobnie buduj\u0105c w ten","start_idx":101,"end_idx":152}
{"id":"mrc_1959","question":"jakie nagrody otrzyma\u0142a malala?","answer":"otrzyma\u0142a Pokojow\u0105 Nagrod\u0119 Nobla","context":"Kailashem Satyarthim, otrzyma\u0142a Pokojow\u0105 Nagrod\u0119 Nobla, b\u0119d\u0105c najm\u0142odsz\u0105 osob\u0105 wyr\u00f3\u017cnion\u0105 w jej historii. W uznaniu swojej dzia\u0142alno\u015bci 29 pa\u017adziernika 2016 zosta\u0142a odznaczona Orderem U\u015bmiechu i tym samym zosta\u0142a najm\u0142odsz\u0105 wyr\u00f3\u017cnion\u0105 w jego historii. Jej imieniem zosta\u0142 nazwany park w Cubillos del Sil we wsp\u00f3lnocie autonomicznej Kastylia i Leon. W 2017 roku napisa\u0142a ksi\u0105\u017ck\u0119 dla dzieci \"Malala\u2019s Magic Pencil\". Opowiada ona histori\u0119 \u017cycia Malali i niesie ze sob\u0105 przes\u0142anie: \u201eJedno dziecko, jeden nauczyciel, jedna ksi\u0105\u017cka i jedno pi\u00f3ro mo\u017ce zmieni\u0107 \u015bwiat.\u201d Ksi\u0105\u017cka ukaza\u0142a si\u0119 na polskim rynku nak\u0142adem Wydawnictwa Tekturka. Jej premiera mia\u0142a miejsce 28 listopada 2018 roku. Polski tytu\u0142 ksi\u0105\u017cki brzmi: \"Malala i jej czarodziejski o\u0142\u00f3wek\". W 2021 roku po\u015blubi\u0142a Assera Malika, kt\u00f3ry kieruje narodow\u0105 dru\u017cyn\u0105 krykieta Pakistan Cricket Board.","start_idx":22,"end_idx":54}
{"id":"mrc_1960","question":"gdzie wynaleziono ko\u0142o?","answer":"Wynalezione w po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. w Mezopotamii.","context":"Ko\u0142o \u2013 nazwa elementu maszyny lub urz\u0105dzenia o geometrycznym kszta\u0142cie ko\u0142a, cz\u0119sto stosowane w transporcie. Wynalezione w po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. w Mezopotamii. Najstarsze znane pisemne \u015bwiadectwa pochodz\u0105 z cywilizacji sumeryjskiej (XXXII wiek p.n.e.). Prawie r\u00f3wnocze\u015bnie dotar\u0142o do Europy. Najstarsze znaleziono w S\u0142owenii datowane na 3200 lat p.n.e. Aby u\u0142atwi\u0107 transport ci\u0119\u017ckich przedmiot\u00f3w (np. blok\u00f3w kamiennych), podk\u0142adano pod nie okr\u0105g\u0142e belki. Najstarsze wykopaliska udowadniaj\u0105, \u017ce ju\u017c staro\u017cytni Egipcjanie u\u017cywali tej metody do budowy piramid. Najstarszy na \u015bwiecie wizerunek pojazdu ko\u0142owego znaleziono w Polsce podczas wykopalisk w Bronocicach \u2013 badanie radiow\u0119glowe 3635\u20133370 r. p.n.e. (wed\u0142ug innej teorii, miano to nale\u017cy si\u0119 znalezisku z Tell Halaf). W XX wieku p.n.e. ze wzgl\u0119du na konieczno\u015b\u0107 zmniejszenia ci\u0119\u017caru zosta\u0142y wynalezione ko\u0142a szprychowe. Ich szerokie","start_idx":109,"end_idx":167}
{"id":"mrc_1961","question":"kto przyczyni\u0142 si\u0119 do zjednoczenia w\u0142och?","answer":"W\u0142adca Kr\u00f3lestwa Piemontu i Sardynii, Wiktor Emanuel II","context":"Zjednoczenie W\u0142och (, dos\u0142. \"odradzanie si\u0119\") \u2013 proces jednoczenia pa\u0144stw P\u00f3\u0142wyspu Apeni\u0144skiego pod w\u0142adz\u0105 Kr\u00f3lestwa Sardynii, zapocz\u0105tkowany w 1859 r. i stanowi\u0105cy kilkunastoletni okres w historii W\u0142och. == Wydarzenia poprzedzaj\u0105ce == Po okresie Wiosny Lud\u00f3w utrzymane zosta\u0142y d\u0105\u017cenia ludno\u015bci pa\u0144stw w\u0142oskich do odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci. Na ca\u0142ym P\u00f3\u0142wyspie Apeni\u0144skim w\u0142adz\u0119 obj\u0119\u0142y rz\u0105dy powo\u0142ane po kongresie wiede\u0144skim, a obalone w okresie wyst\u0105pie\u0144 Wiosny Lud\u00f3w. Str\u00f3\u017cem dotychczasowego uk\u0142adu si\u0142 by\u0142o Cesarstwo Austrii, kt\u00f3re utrzymywa\u0142o wp\u0142ywy w kilku ksi\u0119stwach oraz Pa\u0144stwie Ko\u015bcielnym. W wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw w\u0142oskich rz\u0105dzili konserwaty\u015bci, a spo\u0142ecze\u0144stwo by\u0142o pozbawione praw politycznych. W\u0142adca Kr\u00f3lestwa Piemontu i Sardynii, Wiktor Emanuel II (ur. 1820, zm. 1878), stara\u0142 si\u0119 o rozszerzenie swoich wp\u0142yw\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. Aby osi\u0105gn\u0105\u0107 cel, odwo\u0142a\u0142 si\u0119 do poczucia \u015bwiadomo\u015bci narodowej","start_idx":702,"end_idx":757}
{"id":"mrc_1962","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwo w europie ma najmniej mieszka\u0144c\u00f3w?","answer":"Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w).","context":"terenie Europy znajduje si\u0119 46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si\u0119 siedem terytori\u00f3w zale\u017cnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Najwi\u0119kszym europejskim pa\u0144stwem jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), natomiast najwi\u0119kszym pa\u0144stwem znajduj\u0105cym si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km\u00b2). Najludniejszym pa\u0144stwem na kontynencie europejskim r\u00f3wnie\u017c jest Rosja (142 021 981 mieszka\u0144c\u00f3w), a najludniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w ca\u0142o\u015bci w Europie s\u0105 Niemcy (84 316 622 mieszka\u0144c\u00f3w). Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w). == Mapa polityczna == == Lista pa\u0144stw == == Lista pa\u0144stw o ograniczonym uznaniu mi\u0119dzynarodowym == == Lista terytori\u00f3w zale\u017cnych ==","start_idx":610,"end_idx":720}
{"id":"mrc_1963","question":"w jakich miejscach mo\u017cna zobaczy\u0107 god\u0142o polski?","answer":"Jego wizerunek widnieje na budynkach administracji publicznej wszystkich szczebli. Jest obecny w szko\u0142ach oraz s\u0105dach. Ponadto jest reprezentowany na awersach polskich monet, a tak\u017ce koszulkach sportowc\u00f3w reprezentuj\u0105cych Polsk\u0119.","context":"r\u00f3\u017cni si\u0119 m.in. poz\u0142acanymi nogami do linii upierzenia oraz kszta\u0142tem skrzyde\u0142, kt\u00f3re sta\u0142y si\u0119 lustrzanymi odbiciami. == U\u017cycie i ochrona == Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jest to chroniony prawem symbol pa\u0144stwa polskiego. Jego wizerunek widnieje na budynkach administracji publicznej wszystkich szczebli. Jest obecny w szko\u0142ach oraz s\u0105dach. Ponadto jest reprezentowany na awersach polskich monet, a tak\u017ce koszulkach sportowc\u00f3w reprezentuj\u0105cych Polsk\u0119. Niemniej jednak w Polsce pojawia si\u0119 wiele pyta\u0144 o granic\u0119 eksponowania oraz dowolnego interpretowania symbolu narodowego, a tak\u017ce traktowania jako pami\u0105tkowy gad\u017cet. Zniewa\u017cenie, niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie god\u0142a Polski to wyst\u0119pek zagro\u017cony kar\u0105 grzywny, kar\u0105 ograniczenia wolno\u015bci albo kar\u0105 pozbawienia wolno\u015bci do roku. Art. 137 \u00a7 1 Kodeksu karnego w tym samym zakresie obejmuje ochron\u0105 flag\u0119, sztandar, chor\u0105giew, bander\u0119, flag\u0119 lub inny polski","start_idx":206,"end_idx":435}
{"id":"mrc_1964","question":"w kt\u00f3rym roku za\u0142o\u017cono zakon templariuszy?","answer":"Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona, czyli templariuszy, powsta\u0142 w 1118 roku (albo - jak s\u0105dzi cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w - w 1119 lub dopiero w 1120 roku)","context":"Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona () \u2013 \u015bredniowieczny katolicki zakon rycerski, dzia\u0142aj\u0105cy od XII do XIV wieku. == Pocz\u0105tki == Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona, czyli templariuszy, powsta\u0142 w 1118 roku (albo - jak s\u0105dzi cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w - w 1119 lub dopiero w 1120 roku), kiedy rycerz z Szampanii Hugo de Payens i jego towarzysze: Godfryd de Saint-Omer, Godfryd d\u2019Eygorande, Nicolas de Neuvic, Jean d\u2019Ussel, Jean de Meymac i Pierre d\u2019Orlean z\u0142o\u017cyli przed Gormondem de Picquigny, patriarch\u0105 Jerozolimy, \u015bluby ub\u00f3stwa, czysto\u015bci, pos\u0142usze\u0144stwa i walki za wiar\u0119 wed\u0142ug regu\u0142y cysterskiej (\u015bw. Bernarda z Clairvaux). Rycerze-zakonnicy zobowi\u0105zali si\u0119 broni\u0107 pielgrzym\u00f3w i chroni\u0107 szlaki pielgrzymkowe. W 1120 roku od kr\u00f3la Jerozolimy, Baldwina II, otrzymali stoj\u0105cy na wzg\u00f3rzu \u015bwi\u0105tynnym, przebudowany","start_idx":145,"end_idx":306}
{"id":"mrc_1965","question":"kiedy pojawi\u0142y si\u0119 pierwsze ssaki?","answer":"Pierwsze ssaki pojawi\u0142y si\u0119 na Ziemi pod koniec triasu, czyli oko\u0142o 200 milion\u00f3w lat temu.","context":"u drobnych ssak\u00f3w (np. u drobnych gryzoni ci\u0105\u017ca trwa oko\u0142o 3 tygodni), a d\u0142u\u017cszy u du\u017cych (u s\u0142onia indyjskiego oko\u0142o 22 miesi\u0105ce). == Pochodzenie == Pierwsze ssaki pojawi\u0142y si\u0119 na Ziemi pod koniec triasu, czyli oko\u0142o 200 milion\u00f3w lat temu. Wywodzi\u0142y si\u0119 z gad\u00f3w ssakokszta\u0142tnych z rz\u0119du terapsyd\u00f3w (Therapsida), \u017cyj\u0105cych w permie i triasie. == Systematyka == Szczeg\u00f3\u0142owa systematyka ssak\u00f3w przedstawiona zosta\u0142a w odr\u0119bnym artykule. === Rz\u0119dy wed\u0142ug Katalogu \u017bycia === Podzia\u0142 z 2018 roku: * afrosorkowce (Afrosoricida) 51 gat. * brzegowce (Sirenia) 5 gat. * drapie\u017cne (Carnivora) 288 gat. * dwuprzodoz\u0119bowce (Diprotodontia) 143 gat. * dydelfokszta\u0142tne (Didelphimorphia) 87 gat. * g\u00f3ralkowce (Hyracoidea) 4 gat. * gryzonie (Rodentia) 2368 gat. * jamrajokszta\u0142tne (Peramelemorphia) 21 gat. * je\u017cokszta\u0142tne (Erinaceomorpha) 24 gat.","start_idx":150,"end_idx":240}
{"id":"mrc_1966","question":"kto sprowadzi\u0142 do polski arrasy?","answer":"Zygmunta II Augusta","context":"Arrasy wawelskie (\"Arrasy Jagiello\u0144skie\", \"Arrasy Zygmuntowskie\") \u2013 arrasy znajduj\u0105ce si\u0119 na Zamku Kr\u00f3lewskim na Wawelu, zam\u00f3wione, zakupione i sprowadzone przez Zygmunta II Augusta w Brukseli, b\u0119d\u0105cej w XVI wieku g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem tego typu tkactwa. Wykonane wed\u0142ug projekt\u00f3w artyst\u00f3w niderlandzkich, reprezentuj\u0105 najwy\u017cszy poziom artystyczny; s\u0105 tkane we\u0142n\u0105, jedwabiem, ni\u0107mi srebrnymi i z\u0142otymi (g\u0119sto\u015b\u0107 tkania 7 do 8 nici osnowy na 1 cm). Widniej\u0105 na nich znaki tkackie warsztat\u00f3w wykonuj\u0105cych zam\u00f3wienia wielkich osobisto\u015bci \u00f3wczesnej Europy, cesarzy, kr\u00f3l\u00f3w, dostojnik\u00f3w \u015bwieckich i ko\u015bcielnych. S\u0105 to znaki Pietera van Aelsta, Jana de Kempeneera, Willema de Kempeneera, Jana van Tieghema; pozosta\u0142e s\u0105 b\u0105d\u017a identyfikowane hipotetycznie, b\u0105d\u017a pozostaj\u0105 anonimowe. Kolekcja wykonana w Brukseli dla polskiego kr\u00f3la w latach od ko\u0142o 1550 do 1560 pierwotnie mog\u0142a liczy\u0107 oko\u0142o","start_idx":162,"end_idx":181}
{"id":"mrc_1967","question":"sk\u0105d przybyli w\u0119grzy?","answer":"Mi\u0119dzy V a IX wiekiem n.e. wi\u0119kszo\u015b\u0107 pra-W\u0119gr\u00f3w wyw\u0119drowa\u0142a z dotychczasowej siedziby na stepach poduralskich na po\u0142udniowy zach\u00f3d.","context":"(co sugeruj\u0105 zapo\u017cyczenia ala\u0144skie w w\u0119gierskim) albo mi\u0119dzy \u015brodkow\u0105 Wo\u0142g\u0105 a Uralem (co sugeruj\u0105 znaleziska archeologiczne, zw\u0142aszcza cmentarzysko Bolsze Tigany w dzisiejszym Tatarstanie). Obie te hipotezy s\u0105 zasadnie krytykowane. Mi\u0119dzy V a IX wiekiem n.e. wi\u0119kszo\u015b\u0107 pra-W\u0119gr\u00f3w wyw\u0119drowa\u0142a z dotychczasowej siedziby na stepach poduralskich na po\u0142udniowy zach\u00f3d. Pierwsza faza tej w\u0119dr\u00f3wki zako\u0144czy\u0142a si\u0119 osiedleniem na stepach na p\u00f3\u0142nocnym wybrze\u017cu Morza Czarnego u granic pa\u0144stwa chazarskiego \u2013 gdzie\u015b mi\u0119dzy dolnym Donem a dolnym Dunajem. Ich obecno\u015b\u0107 tam jest po\u015bwiadczona dla lat 30. IX wieku przez (do\u015b\u0107 niepewne czasowo) wzmianki w itinerarium \"Kit\u0101b al-A'l\u0101k an-Naf\u012bsa\" perskiego podr\u00f3\u017cnika Ahmada ibn Rusty i w bizantyjskiej kronice \"Georgius monachus continuatus\". Brak wiadomo\u015bci co do trasy tej w\u0119dr\u00f3wki: mo\u017cliwe, \u017ce pra-W\u0119grzy przybyli tu od razu spod","start_idx":232,"end_idx":363}
{"id":"mrc_1968","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 matka jezusa?","answer":"Maria z Nazaretu","context":"Maria z Nazaretu (hebr. Miriam, \"Mariam\"; , \"Mari\u00e1m\", \"Mar\u00eda\"; \"Marjam\") (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie lub Seforis, zm. po 30 n.e. wed\u0142ug tradycji w Efezie) \u2013 matka Jezusa Chrystusa, \u017cona J\u00f3zefa z Nazaretu, jedna z g\u0142\u00f3wnych os\u00f3b w wierze wielu wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich, znana tak\u017ce w innych religiach (np. w islamie, bahaizmie i kaodaizmie). Maria wymieniana jest w Modlitwie Eucharystycznej () Kanonu rzymskiego, a tak\u017ce w ka\u017cdej pozosta\u0142ej Modlitwie eucharystycznej. Tej postaci przydawany jest tytu\u0142 Theotokos, czyli Matki Bo\u017cej, kt\u00f3ry przyzna\u0142 jej sob\u00f3r efeski. == \u017bycie Marii w Biblii i tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej == === Pochodzenie, dzieci\u0144stwo, rodzina === Biblia nie m\u00f3wi jednoznacznie o przynale\u017cno\u015bci Marii do kt\u00f3regokolwiek pokolenia Izraela. Komentarz w Biblii Tysi\u0105clecia interpretuje \u0141k 1,32 i Rz 1,3 jako","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_1969","question":"jakie miejsce zaj\u0105\u0142 polak na eurowizji?","answer":"12. miejsce","context":"bukmacherskich do wygrania Eurowizji, przed koncertem p\u00f3\u0142fina\u0142owym Polska pozostawa\u0142a w gronie faworyt\u00f3w do zwyci\u0119stwa. 3 maja reprezentant rozpocz\u0105\u0142 w Turynie pr\u00f3by kamerowe do konkursu, a tak\u017ce wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w uroczystej ceremonii otwarcia Eurowizji 2022. 12 maja wyst\u0105pi\u0142 jako czternasty w kolejno\u015bci w drugim p\u00f3\u0142finale konkursu i z sz\u00f3stego miejsca zakwalifikowa\u0142 si\u0119 do fina\u0142u, kt\u00f3ry zosta\u0142 rozegrany 14 maja. Zaj\u0105\u0142 w nim 12. miejsce po zdobyciu 151 punkt\u00f3w, w tym 105 pkt od telewidz\u00f3w (9. miejsce) i 46 pkt od juror\u00f3w (14. miejsce). 19 wrze\u015bnia 2022 TVP poinformowa\u0142a, \u017ce reprezentant kraju zostanie wy\u0142oniony za po\u015brednictwem krajowych eliminacji oraz rozpocz\u0119\u0142a nab\u00f3r propozycji... Zg\u0142oszenia do konkursu przyjmowane s\u0105 do 15 stycznia 2023 roku.. 12 stycznia poinformowano o przed\u0142u\u017ceniu terminu do 10 lutego 2023..","start_idx":426,"end_idx":437}
{"id":"mrc_1970","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywaj\u0105 legendy w \u017cyciu spo\u0142ecze\u0144stwa?","answer":"Obok mit\u00f3w, to w\u0142a\u015bnie legendy formu\u0142owa\u0142y w atrakcyjny i przyst\u0119pny spos\u00f3b zasady wsp\u00f3\u0142\u017cycia spo\u0142ecznego.","context":"nie umie ta\u0144czy\u0107 i utyt\u0142a\u0142 si\u0119 w b\u0142ocie, a o wszystkich innych jego w\u0142a\u015bciwo\u015bciach milcze\u0107\". Obrona wiarygodno\u015bci legend jest zwi\u0105zana, zdaniem antropolog\u00f3w, z rol\u0105 jak\u0105 odgrywaj\u0105 one w \u017cyciu spo\u0142ecze\u0144stw. Obok mit\u00f3w, to w\u0142a\u015bnie legendy formu\u0142owa\u0142y w atrakcyjny i przyst\u0119pny spos\u00f3b zasady wsp\u00f3\u0142\u017cycia spo\u0142ecznego. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, wraz z obni\u017ceniem tradycyjnej roli mitu, to legendy o s\u0142ynnych ludziach przej\u0119\u0142y rol\u0119 opowie\u015bci o tym, co jednostka powinna wiedzie\u0107, albo w co powinna wierzy\u0107 w celu dzia\u0142ania w spo\u0142ecze\u0144stwie w spos\u00f3b mo\u017cliwy do zaakceptowania przez innych jego cz\u0142onk\u00f3w. Wraz z przemianami spo\u0142ecznymi przeobra\u017ceniom ulegaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c legendy. Na miejsce dawnych pojawiaj\u0105 si\u0119 nowe, w kt\u00f3rych prawdziwo\u015b\u0107 wierz\u0105 ca\u0142e grupy spo\u0142eczne. Pr\u00f3ba naukowej weryfikacji wiarygodno\u015bci takich legend jest cz\u0119sto odbierana jako zamach na wa\u017cne warto\u015bci spo\u0142eczne.","start_idx":206,"end_idx":312}
{"id":"mrc_1971","question":"jakie wojskowe zas\u0142ugi mia\u0142 hrabia?","answer":"Pod koniec utworu wst\u0105pi\u0142 do wojska i w\u0142asnym kosztem wystawi\u0142 ca\u0142y pu\u0142k jazdy; wkr\u00f3tce po tym zosta\u0142 awansowany na stopie\u0144 pu\u0142kownika.","context":"Hrabia Horeszko \u2013 posta\u0107 z poematu Adama Mickiewicza \"Pan Tadeusz\". Hrabia by\u0142 dalekim krewnym Stolnika Horeszki; na pocz\u0105tku chcia\u0142 ust\u0105pi\u0107 zamek Soplicom, jednak mi\u0119dzy innymi dzi\u0119ki opowie\u015bci Gerwazego zmieni\u0142 zdanie. By\u0142 bogaty i dobry nawet dla ch\u0142op\u00f3w i \u017cyd\u00f3w. By\u0142 romantykiem i kosmopolit\u0105; uwielbia\u0142 sztuk\u0119, zw\u0142aszcza malarstwo. Powszechnie uwa\u017cano go za dziwaka. Hrabia dwukrotnie zosta\u0142 uratowany przez Jacka Soplic\u0119. W m\u0142odo\u015bci odwiedzi\u0142 Sycyli\u0119 i Palermo. Bra\u0142 udzia\u0142 w zaje\u017adzie na Soplicowo. Pod koniec utworu wst\u0105pi\u0142 do wojska i w\u0142asnym kosztem wystawi\u0142 ca\u0142y pu\u0142k jazdy; wkr\u00f3tce po tym zosta\u0142 awansowany na stopie\u0144 pu\u0142kownika. W adaptacji filmowej Pana Tadeusza z 1999 r. w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy w posta\u0107 Hrabiego wcieli\u0142 si\u0119 Marek Kondrat.","start_idx":506,"end_idx":641}
{"id":"mrc_1972","question":"co oznacza tytu\u0142 przedwio\u015bnie?","answer":"Ma charakter wybitnie metaforyczny. W dos\u0142ownym rozumieniu \u201eprzedwio\u015bnie\u201d jest okresem po\u015brednim pomi\u0119dzy zim\u0105 a wiosn\u0105, kiedy mimo niskich temperatur i wci\u0105\u017c zalegaj\u0105cego \u015bniegu pojawiaj\u0105 si\u0119 pierwsze oznaki powrotu przyrody do \u017cycia. Znaczenie przeno\u015bne mo\u017cna rozumie\u0107 jako czas, w kt\u00f3rym kszta\u0142towa\u0142o si\u0119 pa\u0144stwo polskie po okresie zabor\u00f3w, a w kraju panowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015bciowy entuzjazm.","context":"opcje polityczne. == Tytu\u0142 == Ma charakter wybitnie metaforyczny. W dos\u0142ownym rozumieniu \u201eprzedwio\u015bnie\u201d jest okresem po\u015brednim pomi\u0119dzy zim\u0105 a wiosn\u0105, kiedy mimo niskich temperatur i wci\u0105\u017c zalegaj\u0105cego \u015bniegu pojawiaj\u0105 si\u0119 pierwsze oznaki powrotu przyrody do \u017cycia. Znaczenie przeno\u015bne mo\u017cna rozumie\u0107 jako czas, w kt\u00f3rym kszta\u0142towa\u0142o si\u0119 pa\u0144stwo polskie po okresie zabor\u00f3w, a w kraju panowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015bciowy entuzjazm. Okoliczno\u015bci\u0105 nie bez znaczenia jest, \u017ce symbolika oraz ideowa wymowa tytu\u0142u po\u015brednio nawi\u0105zuje do powie\u015bci E. Zoli \"Germinal\", kt\u00f3ry w oparciu o podobn\u0105 ideologi\u0119, we francuskim kalendarzu rewolucyjnym r\u00f3wnie\u017c oznacza\u0142 miesi\u0105c przedwio\u015bnia. == Postacie == Poza Cezarym Baryk\u0105 do wa\u017cniejszych bohater\u00f3w powie\u015bci nale\u017c\u0105: * Jadwiga z D\u0105browskich Baryka i Seweryn Baryka \u2013 rodzice Cezarego * Szymon Gajowiec \u2013 przyjaciel z lat m\u0142odo\u015bci matki","start_idx":30,"end_idx":420}
{"id":"mrc_1973","question":"co opr\u00f3cz temperatury wp\u0142ywa na parowanie?","answer":"ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105.","context":"Parowanie (ewaporacja) \u2013 proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciek\u0142ej danej substancji w faz\u0119 gazow\u0105 (par\u0119) zachodz\u0105cy z regu\u0142y na powierzchni cieczy. Mo\u017ce odbywa\u0107 si\u0119 w ca\u0142ym zakresie ci\u015bnie\u0144 i temperatur, w kt\u00f3rych mog\u0105 wsp\u00f3\u0142istnie\u0107 z sob\u0105 obie fazy. Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105. Gdy ci\u015bnienie pary jest r\u00f3wne ci\u015bnieniu pary nasyconej w danej temperaturze, to parowanie nie zachodzi. Stan te\u017c okre\u015bla si\u0119 jako r\u00f3wnowag\u0119 mi\u0119dzy parowaniem a skraplaniem. Obni\u017cenie ci\u015bnienia oraz nap\u0142yw gazu o mniejszym st\u0119\u017ceniu pary, zwi\u0119ksza szybko\u015b\u0107 parowania. Gdy ci\u015bnienie pary nasyconej zr\u00f3wna si\u0119 z ci\u015bnieniem otoczenia, w\u00f3wczas proces parowania \u2013 zwany w\u00f3wczas wrzeniem \u2013 zaczyna zachodzi\u0107 r\u00f3wnie\u017c w ca\u0142ej obj\u0119to\u015bci cieczy. Parowanie zachodzi wtedy, gdy cz\u0105steczka ma dostatecznie","start_idx":322,"end_idx":360}
{"id":"mrc_1974","question":"kto pisa\u0142 o szklanych domach?","answer":"Stefana \u017beromskiego","context":"Przedwio\u015bnie \u2013 powie\u015b\u0107 polityczna Stefana \u017beromskiego wydana w 1924 (datowana 1925) w Warszawie w wydawnictwie Jakuba Mortkowicza. Utw\u00f3r podzielony na trzy cz\u0119\u015bci (\u201eSzklane domy\u201d, \u201eNaw\u0142o\u0107\u201d, \u201eWiatr od wschodu\u201d), opowiada o \u017cyciu Cezarego Baryki \u2013 przedstawiciela m\u0142odego pokolenia, urodzonego i wychowanego w carskiej Rosji (Baku), kt\u00f3ry przybywa do \u201ePolski marze\u0144\u201d, odrodzonej po I wojnie \u015bwiatowej. \"Przedwio\u015bnie\" jest powie\u015bci\u0105 ukazuj\u0105c\u0105 konkretne \u00f3wczesne opcje polityczne. == Tytu\u0142 == Ma charakter wybitnie metaforyczny. W dos\u0142ownym rozumieniu \u201eprzedwio\u015bnie\u201d jest okresem po\u015brednim pomi\u0119dzy zim\u0105 a wiosn\u0105, kiedy mimo niskich temperatur i wci\u0105\u017c zalegaj\u0105cego \u015bniegu pojawiaj\u0105 si\u0119 pierwsze oznaki powrotu przyrody do \u017cycia. Znaczenie przeno\u015bne mo\u017cna rozumie\u0107 jako czas, w kt\u00f3rym kszta\u0142towa\u0142o si\u0119 pa\u0144stwo polskie po okresie zabor\u00f3w, a w kraju panowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015bciowy entuzjazm. Okoliczno\u015bci\u0105 nie bez","start_idx":34,"end_idx":53}
{"id":"mrc_1975","question":"kiedy zmar\u0142 wojciech karolak?","answer":"23 czerwca 2021","context":"Wojciech Krzysztof Karolak (ur. 28 maja 1939 w Warszawie, zm. 23 czerwca 2021) \u2013 polski muzyk jazzowy, pianista, kompozytor, saksofonista altowy i tenorowy, aran\u017cer, wirtuoz organ\u00f3w Hammonda. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie jako syn profesora Akademii Sztuk Pi\u0119knych Jerzego Karolaka i Marii z domu Kotschy-Orwid, c\u00f3rki J\u00f3zefa Orwida. Kariera muzyczna Wojciecha Karolaka zacz\u0119\u0142a si\u0119 w 1958, kiedy nawi\u0105za\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z zespo\u0142em Jazz Believers, jako saksofonista. W zespole tym wyst\u0119powali tak\u017ce Jan Ptaszyn Wr\u00f3blewski oraz Krzysztof Komeda. W latach 1959\u20131960 gra\u0142 na saksofonie w grupie The Wreckers pod kierownictwem Andrzeja Trzaskowskiego. W 1961 po\u015bwi\u0119ci\u0142 si\u0119 grze na fortepianie w zespole Andrzeja Kurylewicza. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 tak\u017ce ze Swingtetem Jerzego Matuszkiewicza. By\u0142 te\u017c aran\u017cerem i kompozytorem Studia M-2 i Big Bandem Polskiego","start_idx":62,"end_idx":77}
{"id":"mrc_1976","question":"kto jest pierwszy na spotify?","answer":"Od 1 stycznia 2023 roku na szczycie rankingu znajduje si\u0119 \"Blinding Lights\" od The Weeknda.","context":"Lista poni\u017cej zawiera ranking Top 50 najpopularniejszych utwor\u00f3w (polskich i tych zagranicznych) w serwisie strumieniowym Spotify, cotygodniowe notowania, najpopularniejszych artyst\u00f3w w historii platformy oraz rekordy piosenek i album\u00f3w. Od 1 stycznia 2023 roku na szczycie rankingu znajduje si\u0119 \"Blinding Lights\" od The Weeknda. Album z najwi\u0119ksz\u0105 ilo\u015bci\u0105 stream\u00f3w to \u00f7 (Divide Deluxe) od Eda Sheerana. Najpopularniejszym utworem polskiego artysty jest \"Kiss cam\" od Maty. == Rekordy i osi\u0105gni\u0119cia utwor\u00f3w == === Top 50 utwor\u00f3w pod wzgl\u0119dem stream\u00f3w na Spotify. === Stan na 7 stycznia 2023 roku. ==== Arty\u015bci z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 utwor\u00f3w powy\u017cej miliarda stream\u00f3w. ==== === Utwory numer jeden na \u015bwiecie. === Na podstawie cotygodniowego notowania najcz\u0119\u015bciej odtwarzanych piosenek. Okres przed 29 wrze\u015bnia 2013 roku jest niedost\u0119pny do zweryfikowania.","start_idx":238,"end_idx":329}
{"id":"mrc_1977","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 w przesz\u0142o\u015bci kapelmistrz?","answer":"urz\u0119dnik dworski odpowiedzialny za rozrywki muzyczne, nadz\u00f3r nad wykonawcami oraz dostarczanie nowych utwor\u00f3w.","context":"Kapelmistrz (\"Kapellmeister\") \u2013 urz\u0119dnik dworski odpowiedzialny za rozrywki muzyczne, nadz\u00f3r nad wykonawcami oraz dostarczanie nowych utwor\u00f3w. Do XVI wieku zwykle chodzi\u0142o o muzyk\u0119 sakraln\u0105 (fr. \"chapelle\", niem. \"Kapelle \u2013\"\u201ekaplica\u201d) p\u00f3\u017aniej funkcja ta kojarzy\u0142a si\u0119 przede wszystkim z muzyk\u0105 \u015bwieck\u0105. == Znani kapelmistrzowie == Johann Sebastian Bach pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 \"Kapellmeistra\" w latach dwudziestych XVIII wieku w Weimarze, Johann Georg Pisendel od roku 1728 w Dre\u017anie, Christoph Graupner od 1710 w Darmstadt, Johan Joachim Agrell w Norymberdze od 1746 roku, a Carl Heinrich Graun w latach 1740-1759 w Berlinie.","start_idx":32,"end_idx":142}
{"id":"mrc_1978","question":"gdzie le\u017cy malta?","answer":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej, na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, 81 km na po\u0142udnie od W\u0142och.","context":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej, na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, 81 km na po\u0142udnie od W\u0142och. Obejmuje ca\u0142y archipelag Wysp Malta\u0144skich, jednak\u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci mieszka na g\u0142\u00f3wnej wyspie o tej samie nazwie, w zespole miejskim Valletty \u2013 stolicy Malty. Malta ma histori\u0119 si\u0119gaj\u0105c\u0105 tysi\u0119cy lat. Cywilizacja na Malcie zacz\u0119\u0142a rozwija\u0107 si\u0119 ponad 7000 lat temu Pierwsze wi\u0119ksze budowle na Malcie \u2013 megalityczne \u015bwi\u0105tynie zacz\u0119to budowa\u0107 oko\u0142o 3600 r. p.n.e. S\u0105 one najstarszymi stoj\u0105cymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na \u015bwiecie, s\u0105 starsze ni\u017c piramidy w Egipcie. W podobnym okresie powsta\u0142o Hypogeum \u0126al Saflieni. Spu\u015bcizn\u0105 tych budowli jest kilkana\u015bcie ruin, z czego siedem zosta\u0142o wpisane na list\u0119 \u015bwiatowego","start_idx":0,"end_idx":190}
{"id":"mrc_1979","question":"kto pierwszy zdoby\u0142 nanga parbat?","answer":"4 lipca uczestnicy wyprawy czechos\u0142owackiej (Andrej Belica, Jozef Just, Juraj Za\u0165ko i Mari\u00e1n Za\u0165ko) zdobyli jako pierwsi p\u00f3\u0142nocny szczyt Nanga Parbat (7816 m n.p.m.) drog\u0105 przez \u015bcian\u0119 Diamir.","context":"\u2013 Austriacy Hanns Schell, Robert Schauer, Siegfried Gimpel i Hilmar Sturm zdobyli wierzcho\u0142ek drog\u0105 na lewo od flanki Rupal * 1978 \u2013 4 lipca uczestnicy wyprawy czechos\u0142owackiej (Andrej Belica, Jozef Just, Juraj Za\u0165ko i Mari\u00e1n Za\u0165ko) zdobyli jako pierwsi p\u00f3\u0142nocny szczyt Nanga Parbat (7816 m n.p.m.) drog\u0105 przez \u015bcian\u0119 Diamir. * 1978 \u2013 9 sierpnia Reinhold Messner dokona\u0142 pierwszego samotnego wej\u015bcia now\u0105 drog\u0105 na flance Diamir; wracaj\u0105c wytyczy\u0142 kolejn\u0105 now\u0105 drog\u0119. Polskie wej\u015bcia: * 13 lipca 1985 \u2013 Zygmunt Andrzej Heinrich, Jerzy Kukuczka, S\u0142awomir \u0141obodzi\u0144ski i Meksykanin Carlos Carsolio now\u0105 drog\u0105 po\u0142udniowo-wschodnim filarem flanki Rupal; podczas tej wyprawy zgin\u0105\u0142 w lawinie Piotr Kalmus, * 15 lipca 1985 \u2013 Anna Czerwi\u0144ska, Krystyna Palmowska, Wanda Rutkiewicz (pierwszy zesp\u00f3\u0142 kobiecy na szczycie) oraz","start_idx":133,"end_idx":325}
{"id":"mrc_1980","question":"kto wyprowadzi\u0142 wojska rosyjskie z polski?","answer":"Koordynatorem wycofania Wojsk Radzieckich z Polski by\u0142, organizacyjnie podporz\u0105dkowany szefowi Urz\u0119du Rady Ministr\u00f3w, pe\u0142nomocnik Rz\u0105du ds. pobytu SZ Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Polsce (p\u00f3\u017aniej SZ Federacji Rosyjskiej w Polsce) gen. bryg. Zdzis\u0142aw Ostrowski.","context":"Ka\u0142uska, Siedlce, Czeremcha. Koordynatorem wycofania Wojsk Radzieckich z Polski by\u0142, organizacyjnie podporz\u0105dkowany szefowi Urz\u0119du Rady Ministr\u00f3w, pe\u0142nomocnik Rz\u0105du ds. pobytu SZ Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Polsce (p\u00f3\u017aniej SZ Federacji Rosyjskiej w Polsce) gen. bryg. Zdzis\u0142aw Ostrowski. Organem wykonawczym by\u0142o Biuro Pe\u0142nomocnika Rz\u0105du Do Spraw Pobytu Wojsk Radzieckich (p\u00f3\u017aniej Wojsk Federacji Rosyjskiej) w Polsce. Biuro mia\u0142o swoj\u0105 siedzib\u0119 w Warszawie na ul. \u017burawiej 2 (obecnie gmach Uniwersytetu Warszawskiego), p\u00f3\u017aniej na ul. Litewskiej 2, a w ko\u0144cowym etapie wycofania na ul. F. Chopina (obecnie siedziba s\u0105du). Biurem kierowa\u0142 p\u0142k dypl. Jerzy Lotkowski \u2013 dyrektor Biura. Biuro mia\u0142o 3 wydzia\u0142y: Wydzia\u0142 Organizacyjno-operacyjny, Wydzia\u0142 Kwaterunkowo-budowlany, Wydzia\u0142 Prawno-odszkodowawczy i Sekretariat pe\u0142nomocnika Rz\u0105du z obs\u0142ug\u0105. Wydzia\u0142ami kierowali: * Organizacyjno-operacyjnym: p\u0142k dypl. Stefan Go\u0142\u0119biowski (do pa\u017adziernika","start_idx":29,"end_idx":307}
{"id":"mrc_1981","question":"co to by\u0142y legiony polskie?","answer":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji.","context":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji. W 1916 r. przekszta\u0142cona w Polski Korpus Posi\u0142kowy. Legiony Polskie bra\u0142y udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej po stronie pa\u0144stw centralnych. == Historia == 16 sierpnia 1914 roku powsta\u0142 w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, Naczelny Komitet Narodowy (NKN) z Juliuszem Leo \u2013 prezydentem Krakowa, kt\u00f3ry kierowa\u0142 Polskim Stronnictwem Demokratycznym i by\u0142 ugodowym prezesem Ko\u0142a Polskiego w Wiedniu, p\u00f3\u017aniej W\u0142adys\u0142awem Jaworskim \u2013 ze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN mia\u0142 by\u0107 \u2013 co uznali szybko Austriacy \u2013 \"najwy\u017csz\u0105 instancj\u0105 w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych si\u0142 polskich\", a kierownictwo Departamentu Wojskowego obj\u0119li W\u0142adys\u0142aw Sikorski (Krak\u00f3w) i Aleksander Skarbek","start_idx":0,"end_idx":173}
{"id":"mrc_1982","question":"z jakim pa\u0144stwem polska ma najd\u0142u\u017csz\u0105 granice?","answer":"z Czechami","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":420,"end_idx":430}
{"id":"mrc_1983","question":"kto stworzy\u0142 j\u0119zyk esperanto?","answer":"Ludwik Zamenhof","context":"Esperanto (esperanto: \"osoba maj\u0105ca nadziej\u0119\", pierwotnie Lingvo Internacia, w t\u0142um. \"j\u0119zyk mi\u0119dzynarodowy\") \u2013 najbardziej rozpowszechniony na \u015bwiecie mi\u0119dzynarodowy j\u0119zyk pomocniczy. Jego nazwa pochodzi od pseudonimu \u201eDr. Esperanto\u201d (\"doktor maj\u0105cy nadziej\u0119\"), pod kt\u00f3rym Ludwik Zamenhof opublikowa\u0142 w 1887 podstawy j\u0119zyka w ksi\u0105\u017cce \"J\u0119zyk mi\u0119dzynarodowy. Przedmowa i podr\u0119cznik kompletny\". Jego celem by\u0142o stworzenie neutralnego i \u0142atwego do nauki j\u0119zyka, przydatnego do mi\u0119dzynarodowej komunikacji, nie zast\u0119puj\u0105cego jednak innych j\u0119zyk\u00f3w narodowych. Pomimo \u017ce \u017cadne pa\u0144stwo nie uznaje esperanto za sw\u00f3j j\u0119zyk urz\u0119dowy, jest ono u\u017cywane przez mi\u0119dzynarodow\u0105 wsp\u00f3lnot\u0119, kt\u00f3rej wielko\u015b\u0107, wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142, szacowana jest na od stu tysi\u0119cy do dw\u00f3ch milion\u00f3w u\u017cytkownik\u00f3w (zale\u017cnie od poziomu opanowania j\u0119zyka); dla oko\u0142o tysi\u0105ca z nich esperanto jest pierwszym j\u0119zykiem. Esperanto doczeka\u0142o si\u0119 tak\u017ce mi\u0119dzynarodowego uznania, w","start_idx":273,"end_idx":288}
{"id":"mrc_1984","question":"do jakiego kr\u00f3lestwa nale\u017cy pieczarka?","answer":"Fungi","context":"\"Agaricus\" L. (pieczarka) \u2013 rodzaj grzyb\u00f3w nale\u017c\u0105cy do rodziny pieczarkowatych (\"Agaricaceae\"). Uprawiany i sprzedawany w sklepach jest jeden z jej gatunk\u00f3w \u2013 pieczarka dwuzarodnikowa. == Systematyka i nazewnictwo == Pozycja w klasyfikacji wed\u0142ug Index Fungorum: \"Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi\". Zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej (dotycz\u0105cej tak\u017ce grzyb\u00f3w) przyj\u0119to, \u017ce rodzaj \"Agaricus\" zosta\u0142 poprawnie opisany po raz pierwszy przez Karola Linneusza (jako \"Agaricus campester\") w \"\"Species Plantarum\"\" z 1753 r. Pieczarka jest typem nomenklatorycznym rz\u0119du pieczarkowc\u00f3w (\"Agaricales\") i rodziny pieczarkowatych (\"Agaricaceae\"), natomiast jej gatunkiem typowym jest pieczarka \u0142\u0105kowa (\"Agaricus campestris\") Synonimy naukowe: \"Agaricus\" trib. \"Psalliota\" Fr., \"Amanita\" Dill. ex Boehm., \"Fungus\" Tourn. ex Adans., \"Hypophyllum\" Paulet, \"Myces\" Paulet, \"Pratella\" (Pers.) Gray, \"Psalliota\" (Fr.) P. Kumm. Nazw\u0119 polsk\u0105 poda\u0142","start_idx":355,"end_idx":360}
{"id":"mrc_1985","question":"jakie decyzje w sprawie polski zapad\u0142y na konferencji w teheranie?","answer":"Ustalono now\u0105 granic\u0119 wschodni\u0105 Polski","context":"Konferencja tehera\u0144ska \u2013 spotkanie przyw\u00f3dc\u00f3w koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej tr\u00f3jki): prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla i przyw\u00f3dcy ZSRR J\u00f3zefa Stalina w Teheranie w dniach 28 listopada \u2013 1 grudnia 1943 roku. By\u0142a to pierwsza z trzech \u2013 po\u015bwi\u0119conych walce z hitlerowsk\u0105 III Rzesz\u0105 \u2013 konferencji wielkiej tr\u00f3jki. Po niej odby\u0142y si\u0119 jeszcze dwie: konferencja ja\u0142ta\u0144ska (luty 1945) oraz konferencja poczdamska (lipiec-sierpie\u0144 1945). == Postanowienia == * USA i Wielka Brytania zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 do: ** utworzenia drugiego frontu we Francji, w maju 1944 roku. ** udzielenia pomocy oddzia\u0142om Tity w Jugos\u0142awii, przy jednoczesnym wycofaniu poparcia dla czetnik\u00f3w i rezygnacji z inwazji na Ba\u0142kanach (poza Grecj\u0105 przydzielon\u0105 do brytyjskiej strefy operacyjnej). * Ustalono now\u0105 granic\u0119 wschodni\u0105 Polski","start_idx":824,"end_idx":862}
{"id":"mrc_1986","question":"kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 bitwa pod ziele\u0144cami?","answer":"18 czerwca 1792","context":"Bitwa pod Ziele\u0144cami \u2013 bitwa stoczona 18 czerwca 1792 w czasie wojny polsko-rosyjskiej pomi\u0119dzy wojskami polskimi (15,5 tys.) pod dow\u00f3dztwem ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego i Tadeusza Ko\u015bciuszki a wojskami rosyjskimi (11 tys.), dowodzonymi przez gen. Herkulesa Morkowa. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem Polak\u00f3w. Za namow\u0105 ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego kr\u00f3l Stanis\u0142aw August Poniatowski ustanowi\u0142 po bitwie odznaczenie wojskowe Virtuti Militari. == Przed bitw\u0105 == 10 maja 1792 roku ksi\u0105\u017c\u0119 J\u00f3zef Poniatowski przyby\u0142 do Tulczyna i zarz\u0105dzi\u0142 koncentracj\u0119 rozproszonych oddzia\u0142\u00f3w. Uda\u0142o mu si\u0119 zebra\u0107 ok. 17 000 wojska, w trakcie walk do\u0142\u0105czy\u0142a do niego dywizja Micha\u0142a Lubomirskiego (4 500 ludzi) w Zas\u0142awiu i korpus rezerwowy genera\u0142a majora J\u00f3zefa Zaj\u0105czka (5 500 ludzi) pod Ziele\u0144cami. W trakcie przemarszu ros\u0142a te\u017c si\u0142a jego artylerii \u2013","start_idx":38,"end_idx":53}
{"id":"mrc_1987","question":"ile lat wed\u0142ug biblii \u017cy\u0142 moj\u017cesz?","answer":"120 lat","context":"Moj\u017cesz (, hebr. \"\u05de\u05b9\u05e9\u05b6\u05c1\u05d4\" \"Mosze\", arab. \"\u0645\u0648\u0633\u0649,\" \"Musa\", cs. \"Prorok Bogowidiec Moisiej\") \u2013 posta\u0107 biblijna, przyw\u00f3dca Izraelit\u00f3w w okresie ich wyj\u015bcia z Egiptu i w\u0119dr\u00f3wki do Ziemi Obiecanej, \u015bwi\u0119ty prorok. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u017cy\u0142 prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e. (wed\u0142ug Biblii 120 lat). Syn Amrama i Jokebed (Amram by\u0142 bratankiem swojej \u017cony Jokabed \u2013 Wj 6:20), brat Aarona i Miriam. S\u0105 tak\u017ce badacze, kt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce Moj\u017cesz nie jest postaci\u0105 historyczn\u0105, nie wykluczaj\u0105c jednocze\u015bnie mo\u017cliwo\u015bci istnienia innej osoby, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jego pierwowzorem. == Imi\u0119 == Wed\u0142ug tradycyjnej etymologii imi\u0119 \"Moj\u017cesz\" pochodzi od rdzenia \u05de\u05e9\u05d4 \"wyci\u0105ga\u0107, wyjmowa\u0107, wyj\u0105\u0107\", jako \u017ce zosta\u0142 wyci\u0105gni\u0119ty z rzeki (Nilu) przez c\u00f3rk\u0119 faraona. J\u00f3zef Flawiusz w \"Dawnych dziejach Izraela\" (ks. I 228) uwa\u017ca, \u017ce etymologia","start_idx":286,"end_idx":293}
{"id":"mrc_1988","question":"czym by\u0142o liberum veto?","answer":"Liberum veto (z \u0142ac. \u201ewolne nie pozwalam\u201d) \u2013 zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, daj\u0105ca prawo ka\u017cdemu z pos\u0142\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w obradach Sejmu do zerwania go i uniewa\u017cnienia podj\u0119tych na nim uchwa\u0142.","context":"Liberum veto (z \u0142ac. \u201ewolne nie pozwalam\u201d) \u2013 zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, daj\u0105ca prawo ka\u017cdemu z pos\u0142\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w obradach Sejmu do zerwania go i uniewa\u017cnienia podj\u0119tych na nim uchwa\u0142. == Historia == === Geneza === Zasada ta powsta\u0142a z zasady jednomy\u015blno\u015bci, a ta z kolei ze wsp\u00f3lnotowego charakteru Rzeczypospolitej, kt\u00f3ra w istocie rzeczy stanowi\u0142a federacj\u0119 ziem. Ka\u017cdy z pos\u0142\u00f3w by\u0142 wybrany przez lokalny sejmik i reprezentowa\u0142 jeden okr\u0119g. Tym samym bra\u0142 na siebie odpowiedzialno\u015b\u0107 wobec sejmiku za wszystkie decyzje, kt\u00f3re zapadn\u0105 na Sejmie. Natomiast podejmowanie decyzji przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 wbrew woli mniejszo\u015bci (cho\u0107by t\u0105 mniejszo\u015bci\u0105 by\u0142 tylko jeden sejmik) uznawano za \u0142amanie zasady r\u00f3wno\u015bci ustrojowej. Za zasad\u0105 jednomy\u015blno\u015bci przemawia\u0142y istotne wzgl\u0119dy praktyczne. W dawnej Polsce nie istnia\u0142 bowiem","start_idx":0,"end_idx":214}
{"id":"mrc_1989","question":"ile liczy\u0142a armia czerwona?","answer":"W maju 1945 roku RKKA liczy\u0142a 11 milion\u00f3w 400 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy.","context":"maja 1941 r. === Armia Czerwona na froncie wschodnim === W maju 1945 roku RKKA liczy\u0142a 11 milion\u00f3w 400 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy. W czasie wojny w sk\u0142ad Armii Czerwonej wchodzi\u0142o 70 armii og\u00f3lnowojskowych, 18 armii lotniczych, 5 uderzeniowych, 11 gwardyjskich i 6 gwardyjskich pancernych. Ponadto istnia\u0142y armie NKWD, armie obrony powietrznej kraju, gwardyjska armia powietrznodesantowa i 10 armii saperskich. === Ludob\u00f3jstwo niemieckie === Niemieccy agresorzy w pierwszej fazie wojny wzi\u0119li do niewoli ogromn\u0105 liczb\u0119 broni\u0105cych kraju \u017co\u0142nierzy. Znaczna cz\u0119\u015b\u0107 spo\u015br\u00f3d tych je\u0144c\u00f3w wojennych zgin\u0119\u0142a, zar\u00f3wno na skutek z\u0142ych warunk\u00f3w panuj\u0105cych w obozach jenieckich (g\u0142\u00f3d, choroby), jak i bezpo\u015bredniej eksterminacji. Nawet do 3,3 miliona je\u0144c\u00f3w radzieckich zosta\u0142o zg\u0142adzonych w wyniku polityki ludob\u00f3jstwa nazistowskiego III Rzesza formalnie by\u0142a sygnatariuszem szeregu konwencji reguluj\u0105cych status","start_idx":57,"end_idx":121}
{"id":"mrc_1990","question":"jakie informacje s\u0105 w akcie zgonu?","answer":"Akt zgonu zawiera: * dane osobowe zmar\u0142ego * dat\u0119 i godzin\u0119 zgonu (albo znalezienia zw\u0142ok) * dane osobowe jego rodzic\u00f3w i ewentualnie jego ma\u0142\u017conka * dane osobowe zg\u0142aszaj\u0105cego zgon * ewentualnie dane osobowe bieg\u0142ego lub t\u0142umacza.","context":"wystawionej przez lekarza lub zak\u0142ad ochrony zdrowia. Osoba zg\u0142aszaj\u0105ca zgon jest obowi\u0105zana zwr\u00f3ci\u0107 dow\u00f3d osobisty zmar\u0142ego. Kierownik urz\u0119du stanu cywilnego wydaje osobie zg\u0142aszaj\u0105cej zgon jeden bezp\u0142atny egzemplarz odpisu skr\u00f3conego aktu zgonu. Do ko\u0144ca 2015 r. akt zgonu by\u0142 cz\u0119\u015bci\u0105 ksi\u0119gi stanu cywilnego. Przechowywano go w urz\u0119dzie stanu cywilnego lub archiwum pa\u0144stwowym. Od 2015 r. akty zgonu s\u0105 przenoszone do rejestru stanu cywilnego. Obywatele mog\u0105 w uzasadnionych przypadkach otrzyma\u0107 odpis aktu zgonu lub jego kserokopi\u0119. Odpisy takie potocznie nazywane s\u0105 \"aktem zgonu\". Akt zgonu zawiera: * dane osobowe zmar\u0142ego * dat\u0119 i godzin\u0119 zgonu (albo znalezienia zw\u0142ok) * dane osobowe jego rodzic\u00f3w i ewentualnie jego ma\u0142\u017conka * dane osobowe zg\u0142aszaj\u0105cego zgon * ewentualnie dane osobowe bieg\u0142ego lub t\u0142umacza. == Galeria ==","start_idx":586,"end_idx":817}
{"id":"mrc_1991","question":"jakie pa\u0144stwo istnia\u0142o na ziemiach polskich?","answer":"pa\u0144stwo Wi\u015blan, wok\u00f3\u0142 Krakowa i pa\u0144stwo Polan, wok\u00f3\u0142 Gniezna i Poznania.","context":"kultura unietycka przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w pastersk\u0105 kultur\u0119 przed\u0142u\u017cyck\u0105, na kt\u00f3r\u0105 ok. 300 lat p\u00f3\u017aniej na\u0142o\u017cy\u0142a si\u0119 wysoko rozwini\u0119ta kultura \u0142u\u017cycka, z kt\u00f3r\u0105 wi\u0105\u017ce si\u0119 umiej\u0119tno\u015b\u0107 wytopu \u017celaza. == Historia Polski == === Pa\u0144stwo pierwszych Piast\u00f3w (do 1138) === ==== Historia ==== Oko\u0142o IX w. na ziemiach polskich zacz\u0119\u0142y si\u0119 tworzy\u0107 silne organizmy polityczne. Do najwi\u0119kszego znaczenia dosz\u0142y dwa \u2014 pa\u0144stwo Wi\u015blan, wok\u00f3\u0142 Krakowa i pa\u0144stwo Polan, wok\u00f3\u0142 Gniezna i Poznania. Pa\u0144stwo Wi\u015blan znalaz\u0142o si\u0119 przypuszczalnie w drugiej po\u0142owie wieku pod panowaniem wielkomorawskim, a potem, mi\u0119dzy 936 a 945 rokiem, czeskim. Z panowaniem wielkomorawskim wi\u0105za\u0107 mo\u017cna wspominany w \u017ar\u00f3d\u0142ach chrzest ksi\u0119cia Wi\u015blan. Oko\u0142o 930\u2013940 roku na p\u00f3\u0142nocy w\u0142adcy Polan pocz\u0119li pr\u0119\u017cnie przy\u0142\u0105cza\u0107 okoliczne ziemie, do ok. 960 roku panowali ju\u017c nad","start_idx":399,"end_idx":471}
{"id":"mrc_1992","question":"kto kieruje przygotowaniami do spektaklu?","answer":"Do obowi\u0105zk\u00f3w inspicjenta nale\u017cy: * prowadzenie pr\u00f3b produkcyjnych spektaklu poprzez koordynacj\u0119 dzia\u0142a\u0144 zespo\u0142u aktorskiego, realizator\u00f3w i zespo\u0142u technicznego","context":"i spektakli. Do obowi\u0105zk\u00f3w inspicjenta nale\u017cy: * prowadzenie pr\u00f3b produkcyjnych spektaklu poprzez koordynacj\u0119 dzia\u0142a\u0144 zespo\u0142u aktorskiego, realizator\u00f3w i zespo\u0142u technicznego; kontrola wszystkich element\u00f3w wchodz\u0105cych w sk\u0142ad powstaj\u0105cego spektaklu, tj. scenografii, rekwizyt\u00f3w, kostium\u00f3w, zmian technicznych, ruchu scenicznego. * w trakcie pr\u00f3b produkcyjnych do spektaklu inspicjenci tworz\u0105 egzemplarz inspicjencki spektaklu, w kt\u00f3rym znajduj\u0105 si\u0119 wszystkie zmiany techniczne spektaklu, wej\u015bcia i zej\u015bcia aktor\u00f3w, ruch sceniczny, plan scenografii, opis rekwizyt\u00f3w, opis kostium\u00f3w i inne informacje dotycz\u0105ce przebiegu spektaklu; * prowadzenie pr\u00f3b wznowieniowych i spektakli poprzez kontrol\u0119 stanu przygotowania sceny i kulis do spektaklu w tym scenografii, rekwizyt\u00f3w, kostium\u00f3w, \u015bwiat\u0142a, d\u017awi\u0119ku, wideo i innych element\u00f3w technicznych; koordynacja przebiegu spektaklu poprzez kontrol\u0119 zmian \u015bwiat\u0142a, o\u015bwietlenia i wideo; w trakcie spektaklu inspicjenci wpuszczaj\u0105 aktor\u00f3w na scen\u0119 w","start_idx":13,"end_idx":174}
{"id":"mrc_1993","question":"w jakiej szkole uczy\u0142 si\u0119 fryderyk chopin?","answer":"warszawskiej Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Muzyki","context":"W latach 1826\u20131829 by\u0142 studentem warszawskiej Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Muzyki, b\u0119d\u0105cej cz\u0119\u015bci\u0105 Konserwatorium, kt\u00f3ra zwi\u0105zana by\u0142a z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie podj\u0105\u0142 nauk\u0119 harmonii i kontrapunktu u J\u00f3zefa Elsnera. Zosta\u0142 zwolniony z przedmiotu instrumentu, poniewa\u017c zauwa\u017cono nieprzeci\u0119tny spos\u00f3b i charakter gry Chopina. Ten okres w jego tw\u00f3rczo\u015bci charakteryzuje fascynacja muzyk\u0105 ludow\u0105. Powsta\u0142y w\u00f3wczas \"Sonata c-moll\" op. 4, \"Wariacje B-dur na temat \"L\u00e0 ci darem la mano\" z \"Don Juana\" W.A. Mozarta\" op. 2 na fortepian i orkiestr\u0119, \"Trio g-moll\" op. 8 i pierwsze \"Mazurki\" (op. 6, 7) oraz oparte na motywach ludowych \"Rondo c-moll\" op. 1 i \"Rondo \u00e0 la Krakowiak\" F-dur op. 14. W raporcie po trzecim roku nauki J\u00f3zef Elsner zapisa\u0142: \u201eTrzecioletni Szopen Fryderyk \u2013 szczeg\u00f3lna zdatno\u015b\u0107, geniusz muzyczny\u201d. W","start_idx":33,"end_idx":67}
{"id":"mrc_1994","question":"ile lat trwa kadencja prezydenta?","answer":"kadencja prezydencka trwa 5 lat","context":"kadencja prezydencka trwa 5 lat i mo\u017cna j\u0105 powt\u00f3rzy\u0107 tylko raz, a tak\u017ce w art 128 pkt 1, w kt\u00f3rym okre\u015bla si\u0119, \u017ce kadencja prezydencka rozpoczyna si\u0119 w dniu obj\u0119cia przez niego urz\u0119du; * Rozdziale VIII dotycz\u0105cym S\u0105d\u00f3w i Trybuna\u0142\u00f3w, gdzie art. 183 ust. 3 okre\u015bla, \u017ce kadencja Pierwszego Prezesa S\u0105du Najwy\u017cszego trwa 6 lat, art. 185 wskazuje, \u017ce kadencja Prezesa Naczelnego S\u0105du Administracyjnego trwa r\u00f3wnie\u017c 6 lat, art. 187 ust. 3 okre\u015bla, \u017ce kadencja wybranych cz\u0142onk\u00f3w Krajowej Rady S\u0105downictwa trwa 4 lata. * Rozdziale X dotycz\u0105cym Finans\u00f3w Publicznych, gdzie w art. 227 ust. 3 okre\u015bla si\u0119, \u017ce kadencja Prezesa Narodowego Banku Polskiego trwa 6 lat. == Limity kadencyjno\u015bci == Niekt\u00f3re urz\u0119dy \u2013 np. w\u00f3jt, prezydent miasta i inne urz\u0119dy","start_idx":0,"end_idx":31}
{"id":"mrc_1995","question":"kto pom\u00f3g\u0142 jezusowi nie\u015b\u0107 krzy\u017c?","answer":"Szymon z Cyreny","context":"Jezus upada pod krzy\u017cem po raz pierwszy. # Pan Jezus spotyka swoj\u0105 Matk\u0119. #Szymon z Cyreny pomaga nie\u015b\u0107 krzy\u017c Jezusowi. #\u015awi\u0119ta Weronika ociera twarz Pana Jezusa. # Pan Jezus upada pod krzy\u017cem po raz drugi. # Pan Jezus pociesza p\u0142acz\u0105ce niewiasty. # Pan Jezus upada pod krzy\u017cem po raz trzeci. # Pan Jezus z szat obna\u017cony. # Pan Jezus przybity do krzy\u017ca. #Pan Jezus umiera na krzy\u017cu. # Pan Jezus zdj\u0119ty z krzy\u017ca. # Pan Jezus z\u0142o\u017cony do grobu. Nast\u0119pnie uczestnicy nabo\u017ce\u0144stwa kl\u0119kaj\u0105 i na wezwanie prowadz\u0105cego: \"K\u0142aniamy Ci si\u0119, Panie Jezu Chryste, i b\u0142ogos\u0142awimy Tobie\" odpowiadaj\u0105: \"\u017be\u015b przez Krzy\u017c i M\u0119k\u0119 swoj\u0105 \u015bwiat odkupi\u0107 raczy\u0142,\" albo: \"\u017be\u015b przez Krzy\u017c sw\u00f3j \u015bwi\u0119ty \u015bwiat odkupi\u0107 raczy\u0142\". Nast\u0119puje rozwa\u017canie danej stacji. Po","start_idx":75,"end_idx":90}
{"id":"mrc_1996","question":"z jakich kolor\u00f3w powstaje r\u00f3\u017cowy?","answer":"przewagi sk\u0142adowej niebieskiej nad zielon\u0105.","context":"Barwa r\u00f3\u017cowa \u2013 barwa po\u015brednia mi\u0119dzy bia\u0142\u0105 a czerwon\u0105. W uk\u0142adzie RGB wymaga prawie zawsze przewagi sk\u0142adowej niebieskiej nad zielon\u0105. Cz\u0119sto nawet magent\u0119 zalicza si\u0119 do odcieni r\u00f3\u017cowego. Kategoria:Teoria koloru","start_idx":92,"end_idx":135}
{"id":"mrc_1997","question":"kto to bodyguard?","answer":"(z ang.) osobisty ochroniarz","context":"* Bodyguard \u2013 (z ang.) osobisty ochroniarz == Filmy == * Bodyguard \u2013 film z 1948 roku * Bodyguard \u2013 film z 1992 roku * Bodyguard \u2013 film z 2011 roku * Bodyguard \u2013 miniserial stacji BBC One == Muzyka == * Bodyguard \u2013 \u015bcie\u017cka d\u017awi\u0119kowa do filmu z 1992 roku","start_idx":14,"end_idx":42}
{"id":"mrc_1998","question":"jaki genera\u0142 zgin\u0105\u0142 w bieszczadach?","answer":"Karol \u015awierczewski","context":"zezna\u0144 \u015bwiadk\u00f3w schwytanych przez wojsko okaza\u0142o si\u0119 jednak, \u017ce by\u0142y to czoty z sotni \u201eChrina\u201d i \u201eStacha\u201d. Potwierdzi\u0142 to historyk Grzegorz Motyka w swojej publikacji pt. \"Tak by\u0142o w Bieszczadach\" (1999). 29 wrze\u015bnia 1952 zosta\u0142 aresztowany przez GZI MON pod fa\u0142szywym zarzutem udzia\u0142u, z inspiracji wywiadu francuskiego, w spisku na \u017cycie gen. \u015awierczewskiego, Jan Gerhard. Inicjatorami spisku mieli by\u0107 rzekomo Marian Spychalski oraz marsza\u0142ek Micha\u0142 \u017bymierski. Gerhard zosta\u0142 zwolniony w 1954. Wed\u0142ug historyka Grzegorza Motyki hipoteza o tym zamachu jest nieuprawniona. Komisja dochodzeniowa oficjalnie poda\u0142a, i\u017c Karol \u015awierczewski zgin\u0105\u0142 od dw\u00f3ch kul \u2013 tymczasem na mundurze genera\u0142a zachowanym w Muzeum Wojska Polskiego wskazano \u015blady trzech kul (r\u00f3wnie\u017c na p\u0142aszczu, kt\u00f3rego zdj\u0119cie opublikowano w albumie po\u015bwi\u0119conym genera\u0142owi z 1971) oraz dodatkowo","start_idx":618,"end_idx":636}
{"id":"mrc_1999","question":"kim by\u0142 tata stasia tarkowskiego?","answer":"polskiego in\u017cyniera zatrudnionego przy budowie i konserwacji Kana\u0142u Sueskiego.","context":"Sta\u015b Tarkowski, w\u0142a\u015bc. Stanis\u0142aw Tarkowski \u2013 fikcyjna posta\u0107, g\u0142\u00f3wny bohater powie\u015bci \"W pustyni i w puszczy\" (1911) Henryka Sienkiewicza i jej filmowych adaptacji. == Charakterystyka postaci == Bohater powie\u015bci by\u0142 14-letnim ch\u0142opcem, synem polskiego in\u017cyniera zatrudnionego przy budowie i konserwacji Kana\u0142u Sueskiego. Jego matka, z pochodzenia Francuzka, zmar\u0142a przy jego porodzie. Na tle swoich r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 zar\u00f3wno zr\u0119czno\u015bci\u0105 i si\u0142\u0105, jak i zdolno\u015bci\u0105 do \u0142atwego uczenia si\u0119, w tym nauki j\u0119zyk\u00f3w obcych. Dobrze je\u017adzi\u0142 konno i p\u0142ywa\u0142. By\u0142 on tak\u017ce wy\u017cszy od r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w. Zdawa\u0142 sobie spraw\u0119 ze swych zdolno\u015bci, zdarza\u0142o mu si\u0119 wi\u0119c popada\u0107 w zarozumia\u0142o\u015b\u0107. Postawa Stasia uleg\u0142a stopniowej przemianie po porwaniu jego oraz jego towarzyszki, Nel Rawlison, przez derwisz\u00f3w. Do wychodzenia z kolejnych opresji i przezwyci\u0119\u017cania problem\u00f3w","start_idx":242,"end_idx":320}
{"id":"mrc_2000","question":"kiedy dokonano 1 rozbioru polski?","answer":"1772 roku","context":"I rozbi\u00f3r Polski \u2013 cesja terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w dokonana w 1772 roku na rzecz Kr\u00f3lestwa Prus, Monarchii Habsburg\u00f3w i Imperium Rosyjskiego. Pierwszy z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. == T\u0142o historyczne rozbioru == Idea rozbioru jednego pa\u0144stwa w celu zaspokojenia roszcze\u0144 i interes\u00f3w innych nie by\u0142a czym\u015b nowym. Podobne plany rodzi\u0142y si\u0119 wobec Austrii podczas wojny o sukcesj\u0119 austriack\u0105, Prus w czasie trwania wojny siedmioletniej, czy Turcji w trakcie VI wojny rosyjsko-tureckiej. R\u00f3\u017cnica polega\u0142a na tym, \u017ce Rzeczpospolita by\u0142a jedynym pa\u0144stwem, kt\u00f3re nie by\u0142o w stanie odeprze\u0107 \u017cadnego konfliktu zbrojnego z innym pa\u0144stwem, poniewa\u017c by\u0142a ca\u0142kowicie bezbronna i nie mog\u0142a - w przeciwie\u0144stwie do wy\u017cej wymienionych pa\u0144stw - broni\u0107 w\u0142asnych interes\u00f3w. Koncepcja rozbioru pa\u0144stwa","start_idx":79,"end_idx":88}
{"id":"mrc_2001","question":"jak nazywali si\u0119 synowie w\u0142adys\u0142awa jagie\u0142\u0142y?","answer":"W\u0142adys\u0142aw, Kazimierz (zmar\u0142 rok po narodzeniu) oraz Kazimierz Andrzej.","context":"czwarty \u2013 z Zofi\u0105 Holsza\u0144sk\u0105, c\u00f3rk\u0105 ksi\u0119cia Andrzeja Holsza\u0144skiego. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa z ni\u0105 narodzili si\u0119 trzej synowie: W\u0142adys\u0142aw, Kazimierz (zmar\u0142 rok po narodzeniu) oraz Kazimierz Andrzej. Jagie\u0142\u0142o pod wzgl\u0119dem osobowo\u015bci by\u0142 r\u00f3\u017cnie oceniany przez wsp\u00f3\u0142czesnych. O ile mistrz Miko\u0142aj Koz\u0142owski ocenia\u0142 go jako osob\u0119 wstrzemi\u0119\u017aliw\u0105 i \u0142agodn\u0105, o tyle Jan D\u0142ugosz przedstawia\u0142 go jako cz\u0142owieka ograniczonego, \u201eprostaka\u201d i \u201ebarbarzy\u0144c\u0119\u201d, krytykuj\u0105c r\u00f3wnie\u017c jego zami\u0142owanie do polowa\u0144; kronikarz docenia\u0142 jednak \u0142agodno\u015b\u0107 Jagie\u0142\u0142y, skromno\u015b\u0107 jego ubioru i abstynencj\u0119. By\u0142 ostro\u017cny i roztropny w dzia\u0142aniu. Posiada\u0142 wielk\u0105 trze\u017awo\u015b\u0107 umys\u0142u i niech\u0119\u0107 do zewn\u0119trznej pompy w\u0142adzy. By\u0142 m\u0105dry i rycerski. Podawany jest tak\u017ce w w\u0105tpliwo\u015b\u0107 przekaz D\u0142ugosza o barbarzy\u0144stwie kr\u00f3la; na podstawie rachunk\u00f3w kr\u00f3lewskich wnosi si\u0119, \u017ce kr\u00f3l ubiera\u0142 si\u0119 i jada\u0142 zgodnie z \u00f3wczesn\u0105","start_idx":116,"end_idx":186}
{"id":"mrc_2002","question":"kiedy chinski nowy rok?","answer":"\u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to w kalendarzu chi\u0144skim, przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego.","context":"Chi\u0144ski Nowy Rok () \u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to w kalendarzu chi\u0144skim, przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego. Od najdawniejszych czas\u00f3w jest w Chinach najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem publicznym i prywatnym, zapo\u017cyczy\u0142y je r\u00f3wnie\u017c zamieszkuj\u0105ce w Chinach mniejszo\u015bci narodowe. Ostateczny kszta\u0142t \u015awi\u0119ta Wiosny ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 na pocz\u0105tku naszej ery w wyniku z\u0142\u0105czenia si\u0119 kilku \u015bwi\u0105t. Tradycyjnie trwa ono pi\u0119tna\u015bcie dni i ko\u0144czy si\u0119 \u015awi\u0119tem Latarni. Do dzi\u015b pozosta\u0142o najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem, pomimo wprowadzenia w 1912 roku w Chinach kalendarza gregoria\u0144skiego. W Chi\u0144skiej Republice Ludowej pierwsze 3 dni chi\u0144skiego Nowego Roku s\u0105 dniami wolnymi od pracy. Przygotowania do \u015awi\u0119ta Wiosny rozpoczynaj\u0105 si\u0119 ju\u017c na pocz\u0105tku ostatniego miesi\u0105ca starego roku. W \u00f3smy dzie\u0144 tego miesi\u0105ca ca\u0142a rodzina przyst\u0119puje do generalnych porz\u0105dk\u00f3w w domu, celem wygnania","start_idx":20,"end_idx":121}
{"id":"mrc_2003","question":"kt\u00f3re drzewa \u017cyj\u0105 najd\u0142u\u017cej?","answer":"Sosna d\u0142ugowieczna","context":"Nevadzie oraz w Kalifornii na terenie lasu narodowego Inyo w wydzielonym obszarze chronionym \u201eAncient Bristlecone Pine Forest\u201d. == Zastosowanie == ; Dendrochronologia: Najstarsze okazy tego gatunku, jako jedne z najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cych ro\u015blin, s\u0105 przedmiotem bada\u0144 w ramach dendrochronologii. Na podstawie pr\u00f3bek, zbieranych z \u017cyj\u0105cych okaz\u00f3w oraz starszych szcz\u0105tk\u00f3w, opracowywane s\u0105 skale dendrochronologiczne regionu, kt\u00f3re s\u0142u\u017c\u0105 p\u00f3\u017aniej do datowania dendrochronologicznego. Niekt\u00f3re skale obejmuj\u0105 chronologi\u0119 ponad 9 tys. lat wstecz. Wyniki analiz wykorzystywane s\u0105 do kalibrowania metody datowania radiow\u0119glowego. Sosna d\u0142ugowieczna i jej skale dendrochronologiczne s\u0105 tak\u017ce cennym \u017ar\u00f3d\u0142em danych dla innych ga\u0142\u0119zi nauki, w tym dendroklimatologii, archeologii, geologii i astronomii. Ze wzgl\u0119du na wp\u0142yw, jaki wywar\u0142a na nauk\u0119, sosna d\u0142ugowieczna zosta\u0142a nazwana \u201edrzewem, kt\u00f3re napisa\u0142o histori\u0119 od nowa\u201d (ang. \"\u201ethe tree","start_idx":615,"end_idx":633}
{"id":"mrc_2004","question":"co postulowali czarty\u015bci?","answer":"przeprowadzanie rokrocznie wybor\u00f3w na podstawie powszechnego prawa wyborczego dla m\u0119\u017cczyzn powy\u017cej 21. roku \u017cycia, zniesienie cenzusu maj\u0105tkowego dla kandydat\u00f3w na pos\u0142\u00f3w, tajno\u015b\u0107 g\u0142osowania, przyznanie pos\u0142om diet i podzia\u0142 kraju na 200 r\u00f3wnych okr\u0119g\u00f3w wyborczych.","context":"Czartyzm (ang. \"chartism\", od charter \u2013 karta) \u2013 masowy i radykalny ruch polityczny w latach 1836-49 w Wielkiej Brytanii, kt\u00f3ry zmierza\u0142 do wprowadzenia demokratycznych zmian w systemie wyborczym oraz poprawy sytuacji finansowej robotnik\u00f3w. == Historia == Pierwszy dokument czartyst\u00f3w to wydana w 1837 Karta praw ludu (The People's Charter, st\u0105d nazwa ruchu) stworzona w Londy\u0144skim Stowarzyszeniu Robotniczym, zapocz\u0105tkowanym przez londy\u0144skiego rzemie\u015blnika Williama Lovetta. Karta zawiera\u0142a postulaty wyborcze: przeprowadzanie rokrocznie wybor\u00f3w na podstawie powszechnego prawa wyborczego dla m\u0119\u017cczyzn powy\u017cej 21. roku \u017cycia, zniesienie cenzusu maj\u0105tkowego dla kandydat\u00f3w na pos\u0142\u00f3w, tajno\u015b\u0107 g\u0142osowania, przyznanie pos\u0142om diet i podzia\u0142 kraju na 200 r\u00f3wnych okr\u0119g\u00f3w wyborczych. Aby wywalczy\u0107 te postulaty, proponowano 2 drogi dzia\u0142ania: pokojow\u0105 oraz przy u\u017cyciu si\u0142y. Lovett nale\u017ca\u0142 do zwolennik\u00f3w pierwszej koncepcji,","start_idx":512,"end_idx":777}
{"id":"mrc_2005","question":"ile miejsc siedz\u0105cych ma autobus?","answer":"zwykle 40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60)","context":"i Mi\u0119dzynarodowego Forum Transportu jest to pasa\u017cerski mechaniczny pojazd drogowy przeznaczony do przewozu wi\u0119cej ni\u017c 24 os\u00f3b (wliczaj\u0105c kierowc\u0119) i posiadaj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie miejsca siedz\u0105ce. Autokary mog\u0105 by\u0107 pojazdami pi\u0119trowymi, a sporadycznie przegubowymi. Pojazdy tego typu posiadaj\u0105 zwykle 40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60), przewa\u017cnie u\u0142o\u017conych rz\u0119dami i zwr\u00f3conych w kierunku jazdy. Autokary mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce wyposa\u017cone w miejsca le\u017c\u0105ce. Pojazdy te posiadaj\u0105 zazwyczaj wydzielon\u0105 przestrze\u0144 baga\u017cow\u0105, znajduj\u0105c\u0105 si\u0119, w przypadku autokar\u00f3w jednopoziomowych, pod pok\u0142adem pasa\u017cerskim. Autokary wyposa\u017cone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej w szereg udogodnie\u0144, maj\u0105cych zwi\u0119kszy\u0107 komfort podr\u00f3\u017cuj\u0105cych, jak np. klimatyzacj\u0119, p\u00f3\u0142ki na baga\u017c podr\u0119czny, toalet\u0119, minibarek, telewizj\u0119 pok\u0142adow\u0105, indywidualne o\u015bwietlenie czy podn\u00f3\u017cki. Do g\u0142\u00f3wnych producent\u00f3w autobus\u00f3w turystycznych nale\u017c\u0105 m.in. Mercedes-Benz, Neoplan, Setra oraz Van Hool.","start_idx":286,"end_idx":381}
{"id":"mrc_2006","question":"do jakiego gatunku literackiego nale\u017cy latarnik?","answer":"nowela","context":"Latarnik \u2013 nowela Henryka Sienkiewicza opublikowana w 1881 w dwutygodniku \u201eNiwa\u201d, wydana w 1882 w Warszawie przez wydawnictwo \u201eGebethner i Wolff\u201d w 5. tomie \"Pism Henryka Sienkiewicza\"; przedstawia histori\u0119 Skawi\u0144skiego, polskiego emigranta politycznego, kt\u00f3ry obs\u0142ugiwa\u0142 latarni\u0119 morsk\u0105 po\u0142o\u017con\u0105 na wyspie. \"Latarnik\" uchodzi za jedn\u0105 z najlepszych polskich nowel; r\u0119kopis noweli przechowuje Zak\u0142ad Narodowy im. Ossoli\u0144skich (sygn. 12442/II). == Okoliczno\u015bci powstania == Utw\u00f3r powsta\u0142 w Stanach Zjednoczonych podczas podr\u00f3\u017cy Sienkiewicza po tym kraju. Pisarz wyjecha\u0142 tam w 1876. Wysy\u0142a\u0142 do Polski, b\u0119d\u0105cej wtedy pod zaborami, korespondencje drukowane w \u201eGazecie Polskiej\u201d. O powstaniu noweli Sienkiewicz poinformowa\u0142 w przypisach: \"Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o kt\u00f3rym pisa\u0142 w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki\". Pierwowzorem postaci","start_idx":11,"end_idx":17}
{"id":"mrc_2007","question":"jakie tre\u015bci zawierane s\u0105 w dokumentach typu eula?","answer":"okre\u015blaj\u0105ca warunki udzielenia licencji na korzystanie z oprogramowania.","context":"EULA (od ) \u2013 umowa lub wzorzec umowy pomi\u0119dzy licencjodawc\u0105 (producentem lub dystrybutorem oprogramowania) a tzw. u\u017cytkownikiem ko\u0144cowym, okre\u015blaj\u0105ca warunki udzielenia licencji na korzystanie z oprogramowania. Kategoria:Licencje oprogramowania","start_idx":138,"end_idx":210}
{"id":"mrc_2008","question":"ile pieni\u0119dzy mia\u0142 walter white?","answer":"oko\u0142o 11 mln dolar\u00f3w","context":"Hanka, zabiera Jessego celem przes\u0142uchania oraz zabiera Waltowi beczki z pieni\u0119dzmi, zostawiaj\u0105c mu jedn\u0105, zawieraj\u0105c\u0105 oko\u0142o 11 mln dolar\u00f3w. Walt zostaje zdemaskowany \u2013 przy pomocy osoby zajmuj\u0105cej si\u0119 zmian\u0105 to\u017csamo\u015bci zostaje zakwaterowany w odludnej chatce na terenie rezerwatu w g\u00f3rach w stanie New Hampshire, gdzie ukrywa si\u0119 przez kilka miesi\u0119cy walcz\u0105c z nowotworem. Czuj\u0105c zbli\u017caj\u0105c\u0105 si\u0119 \u015bmier\u0107, postanawia powr\u00f3ci\u0107 do Albuquerque aby uporz\u0105dkowa\u0107 swoje sprawy. Udaje mu si\u0119 zamordowa\u0107 Jacka Welkera i jego ekip\u0119 oraz uwolni\u0107 Jessego po wcze\u015bniejszym zabezpieczeniu finansowym swej rodziny, jednak w wyniku odniesionych obra\u017ce\u0144 podczas strzelaniny, \u015bmiertelnie ranny Walter osuwa si\u0119 na ziemi\u0119 i umiera w laboratorium. == Postacie == === G\u0142\u00f3wne === * Walter White (Bryan Cranston) \u2013 nauczyciel chemii w liceum. Po zdiagnozowaniu u","start_idx":119,"end_idx":139}
{"id":"mrc_2009","question":"jak zgin\u0105\u0142 ojciec michaela jordana?","answer":"W sierpniu 1993 jego ojciec James Jordan zosta\u0142 znaleziony martwy w jeziorze w pobli\u017cu Bennettsville z ranami postrza\u0142owymi.","context":"Jordan nigdy nie potwierdzi\u0142 ani nie zaprzeczy\u0142 tym informacjom. Thomas nie zosta\u0142 wybrany do pierwszego Dream Teamu, w 1992, prawdopodobnie ze wzgl\u0119du na niech\u0119\u0107 Jordana do wyst\u0119powania z nim w jednym zespole, b\u0119d\u0105c\u0105 konsekwencj\u0105 wcze\u015bniejszych zatarg\u00f3w mi\u0119dzy koszykarzami. == \u017bycie prywatne == W sierpniu 1993 jego ojciec James Jordan zosta\u0142 znaleziony martwy w jeziorze w pobli\u017cu Bennettsville z ranami postrza\u0142owymi. We wrze\u015bniu 1989 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Juanit\u0105 Vanoy. Maj\u0105 dw\u00f3ch syn\u00f3w, Jeffreya Michaela (ur. 1988) i Marcusa Jamesa (ur. 1990) oraz c\u00f3rk\u0119 Jasmine (ur. 1992). Jordanowie z\u0142o\u017cyli pozew o rozw\u00f3d 4 stycznia 2002, ale odst\u0105pili od tego zamiaru. Ostatecznie jednak rozwiedli si\u0119 29 grudnia 2006. Na skutek decyzji s\u0105du Juanita Jordan otrzyma\u0142a po rozwodzie sum\u0119 168 mln dol.. Obaj jego","start_idx":297,"end_idx":421}
{"id":"mrc_2010","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142y legiony polskie?","answer":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r.","context":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji. W 1916 r. przekszta\u0142cona w Polski Korpus Posi\u0142kowy. Legiony Polskie bra\u0142y udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej po stronie pa\u0144stw centralnych. == Historia == 16 sierpnia 1914 roku powsta\u0142 w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, Naczelny Komitet Narodowy (NKN) z Juliuszem Leo \u2013 prezydentem Krakowa, kt\u00f3ry kierowa\u0142 Polskim Stronnictwem Demokratycznym i by\u0142 ugodowym prezesem Ko\u0142a Polskiego w Wiedniu, p\u00f3\u017aniej W\u0142adys\u0142awem Jaworskim \u2013 ze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN mia\u0142 by\u0107 \u2013 co uznali szybko Austriacy \u2013 \"najwy\u017csz\u0105 instancj\u0105 w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych si\u0142 polskich\", a kierownictwo Departamentu Wojskowego obj\u0119li W\u0142adys\u0142aw Sikorski (Krak\u00f3w) i Aleksander Skarbek","start_idx":0,"end_idx":116}
{"id":"mrc_2011","question":"co oznacza pi\u0119\u0107 k\u00f3\u0142 olimpijskich?","answer":"Okr\u0119gi w rzeczywisto\u015bci symbolizuj\u0105 pi\u0119\u0107 kontynent\u00f3w.","context":"wci\u0105gni\u0119to na maszt podczas VII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Antwerpii w 1920 \u2013 pierwszy egzemplarz znajduje si\u0119 obecnie w Muzeum Olimpijskim w Lozannie. Okr\u0119gi w rzeczywisto\u015bci symbolizuj\u0105 pi\u0119\u0107 kontynent\u00f3w. Sze\u015b\u0107 barw (pi\u0119\u0107 powy\u017cszych plus bia\u0142a) ma oznacza\u0107 kolory obecne w roku 1913 na wszystkich flagach pa\u0144stw \u015bwiata, na przyk\u0142ad Grecji, Szwecji, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Stan\u00f3w Zjednoczonych, Niemiec, W\u0142och, Belgii i W\u0119gier. Kolory k\u00f3\u0142 na fladze symbolizuj\u0105 r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 i jedno\u015b\u0107 ludzi. Poszczeg\u00f3lne kolory symbolizuj\u0105 kontynenty: * niebieski - Europ\u0119 * czarny - Afryk\u0119 * \u017c\u00f3\u0142ty - Azj\u0119 * czerwony - Ameryk\u0119 * zielony - Australi\u0119 i Oceani\u0119 Pierre de Coubertin nawi\u0105zywa\u0142 r\u00f3wnie\u017c do nowatorskiej flagi Brazylii i Australii, oraz staro\u017cytnych symboli Japonii i jemu wsp\u00f3\u0142czesnych Chin. Flaga olimpijska jest chroniona","start_idx":156,"end_idx":209}
{"id":"mrc_2012","question":"z kt\u00f3rym pa\u0144stwem polska ma najd\u0142u\u017csz\u0105 granic\u0119?","answer":"z Czechami","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":420,"end_idx":430}
{"id":"mrc_2013","question":"kto zbudowa\u0142 pierwsz\u0105 lokomotyw\u0119 parow\u0105?","answer":"Richard Trevithick","context":"Lokomotywa parowa (parow\u00f3z) \u2013 lokomotywa nap\u0119dzana silnikami parowymi. Para pochodzi z kot\u0142a opalanego najcz\u0119\u015bciej w\u0119glem kamiennym. Pierwsz\u0105 lokomotyw\u0119 parow\u0105 zbudowa\u0142 w 1802 roku Richard Trevithick. Za wynalazc\u0119 wsp\u00f3\u0142czesnej lokomotywy parowej uwa\u017ca si\u0119 George\u2019a Stephensona. Jego parow\u00f3z Rakieta (\"Rocket\") z 1829 r. sta\u0142 si\u0119 pierwowzorem wszystkich dalszych konstrukcji. Ostatni\u0105 regularn\u0105 lini\u0119 zwyk\u0142ego ruchu pasa\u017cerskiego w Europie obs\u0142ugiwan\u0105 przez lokomotywy parowe zamkni\u0119to 31 marca 2014. By\u0142o to po\u0142\u0105czenie Wolsztyn \u2013 Leszno w Polsce. == Klasyfikacja == Pod wzgl\u0119dem przeznaczenia lokomotywy parowe mo\u017cna podzieli\u0107 og\u00f3lnie na osobowe (pasa\u017cerskie) i towarowe. Podzia\u0142owi temu, oznaczaj\u0105cemu do prowadzenia jakich poci\u0105g\u00f3w s\u0105 przystosowane, odpowiadaj\u0105 ich cechy konstrukcyjne, przede wszystkim uk\u0142ad osi i wielko\u015b\u0107 k\u00f3\u0142. Poci\u0105gi osobowe s\u0105 l\u017cejsze, natomiast wymagana jest dla nich wi\u0119ksza pr\u0119dko\u015b\u0107, przez co","start_idx":181,"end_idx":199}
{"id":"mrc_2014","question":"z jakimi pa\u0144stwami graniczy ukraina?","answer":"Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Bia\u0142orusi\u0105, od zachodu z Polsk\u0105, S\u0142owacj\u0105 i W\u0119grami, od po\u0142udnia z Rumuni\u0105 i Mo\u0142dawi\u0105 oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu i wschodu z Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105.","context":"Ukraina (, \"Ukrajina\") \u2013 pa\u0144stwo unitarne, po\u0142o\u017cone w Europie Wschodniej. Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Bia\u0142orusi\u0105, od zachodu z Polsk\u0105, S\u0142owacj\u0105 i W\u0119grami, od po\u0142udnia z Rumuni\u0105 i Mo\u0142dawi\u0105 oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu i wschodu z Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105. Stolic\u0105 Ukrainy jest Kij\u00f3w. Ukraina jest cz\u0142onkiem za\u0142o\u017cycielskim ONZ, cz\u0142onkiem \u015awiatowej Organizacji Handlu, Rady Europy, Mi\u0119dzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Pog\u0142\u0119bionej i Ca\u0142o\u015bciowej Strefy Wolnego Handlu (DCFTA) oraz organizacji regionalnych i subregionalnych, tj. OBWE, GUAM i Organizacji Wsp\u00f3\u0142pracy Gospodarczej Pa\u0144stw Morza Czarnego. Ukraina jest pa\u0144stwem suwerennym od 1991 roku; w 2009 przyst\u0105pi\u0142a do programu Partnerstwo Wschodnie, od 2014 jest krajem stowarzyszonym z Uni\u0105 Europejsk\u0105, a od 1 stycznia 2016 jest cz\u0142onkiem strefy wolnego handlu z Uni\u0105 Europejsk\u0105. Wed\u0142ug raportu","start_idx":74,"end_idx":274}
{"id":"mrc_2015","question":"w jakim j\u0119zyku napisano bibli\u0119?","answer":"pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":122,"end_idx":209}
{"id":"mrc_2016","question":"z jakiego pa\u0144stwa pochodzi astrazeneca?","answer":"brytyjsko-szwedzki koncern farmaceutyczny","context":"AstraZeneca plc \u2013 brytyjsko-szwedzki koncern farmaceutyczny z siedzib\u0105 w Londynie. Koncern powsta\u0142 w 1999 r. z po\u0142\u0105czenia brytyjskiej sp\u00f3\u0142ki Zeneca Ltd i szwedzkiej Astra AB. Sp\u00f3\u0142ka jest notowana na gie\u0142dach w Nowym Jorku, Sztokholmie i Londynie. Jej g\u0142\u00f3wni konkurenci na rynku lek\u00f3w to Pfizer, GlaxoSmithKline, Sanofi, Novartis, Roche, Johnson & Johnson. Firma produkuje leki na potrzeby siedmiu dzia\u0142\u00f3w medycyny: onkologii, pulmonologii, gastroenterologii, kardiologii, neurologii, anestezjologii oraz antybiotykoterapii. . Firma zatrudnia na ca\u0142ym \u015bwiecie ponad 60 tys. pracownik\u00f3w, w tym ok. 1500 w Polsce. Fabryki koncernu znajduj\u0105 si\u0119 w 18 krajach. == Produkty == * \"AZD1222\" \u2013 szczepionka przeciw COVID-19 * \"Acerbon\" (Lisinopril) * \"Antra MUPS\" (Omeprazol) * \"Arimidex\" (Anastrozol) * \"Arimidex\" (anastrozol) \u2013 leczenie raka piersi * \"AscoTop\" (Zolmitriptan) *","start_idx":18,"end_idx":59}
{"id":"mrc_2017","question":"z ilu biegaczy sk\u0142ada si\u0119 sztafeta olimpijska 4x400 metr\u00f3w?","answer":"4","context":"Sztafeta 4 \u00d7 400 metr\u00f3w \u2013 konkurencja lekkoatletyczna, jeden z dw\u00f3ch rodzaj\u00f3w bieg\u00f3w sztafetowych rozgrywanych na mi\u0119dzynarodowych seniorskich zawodach lekkoatletycznych (drugi to sztafeta 4 \u00d7 100 metr\u00f3w). == Rekordzi\u015bci == === m\u0119\u017cczy\u017ani === * wynik ameryka\u0144skiej sztafety 2:54,20 z 1998 roku (sk\u0142ad: Young, Pettigrew, Washington, Johnson) zosta\u0142 wymazany z tabel z powodu dopingu Pettigrew. === kobiety === === mieszane === == Najszybsze sztafety w historii == === kobiety === === m\u0119\u017cczy\u017ani === \u017ar\u00f3d\u0142o: == Rekordzi\u015bci w hali == === kobiety === === m\u0119\u017cczy\u017ani === * 10.03.2018 sztafeta Uniwersytetu Po\u0142udniowej Kalifornii uzyska\u0142a na halowych mistrzostwach NCAA czas 3:00,77, nie zosta\u0142 on jednak uznany za rekord \u015bwiata, poniewa\u017c biegacze nie byli reprezentantami jednego kraju. Na tych samych zawodach jeszcze dwa zespo\u0142y pobieg\u0142y","start_idx":9,"end_idx":10}
{"id":"mrc_2018","question":"jak d\u0142ugo \u017cyje agama brodata?","answer":"\"Pogona vitticeps\" \u017cyje ok. 11 lat (maks. do 20)","context":"Pogona vitticeps \u2013 gatunek jaszczurki z rodziny agamowatych, w j\u0119zyku polskim okre\u015blana nazw\u0105 agama brodata. ; Opis : Wok\u00f3\u0142 g\u0142owy i grzbiet pokrywaj\u0105 ostre \u0142uski, kt\u00f3re tworz\u0105 kolczast\u0105 brod\u0119, gdy podra\u017cnione zwierz\u0119 nadyma podgardle. Ubarwienie zmienne, zale\u017cne od nastroju jaszczurki - od \u017c\u00f3\u0142toszarego i oliwkowobr\u0105zowego, gdy jest spokojna do jaskrawo\u017c\u00f3\u0142tej z pomara\u0144czowym podczas dobrego nastroju i nagrzania cia\u0142a. Reszt\u0119 cia\u0142a pokrywaj\u0105 ma\u0142e i szorstkie \u0142uski. ; D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia : \"Pogona vitticeps\" \u017cyje ok. 11 lat (maks. do 20) ; Rozmiary : D\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a 45-55 cm, w tym po\u0142ow\u0119 stanowi ogon. ; Biotop : Suche i ciep\u0142e sawanny i stepy pokryte traw\u0105. ; Terrarium : Dla pojedynczego osobnika ok. 120x60x60 cm o uk\u0142adzie poziomym z dost\u0119pem do korzeni lub \u015bcianek, po","start_idx":486,"end_idx":534}
{"id":"mrc_2019","question":"gdzie le\u017cy fid\u017ci?","answer":"Fid\u017ci jest pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oceanu Spokojnego, w pacyficznej cz\u0119\u015bci zwanej Melanezj\u0105.","context":"Fid\u017ci jest pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oceanu Spokojnego, w pacyficznej cz\u0119\u015bci zwanej Melanezj\u0105. Wyspy Fid\u017ci cechuj\u0105 si\u0119 r\u00f3\u017cnorodno\u015bci\u0105 geologiczn\u0105 i krajobrazow\u0105. Panuje na nich tropikalny klimat, a szata ro\u015blinna jest dobrze zachowana. == Powierzchnia i skrajne punkty == Powierzchnia - 18 272 km2 Wyspy le\u017c\u0105 pomi\u0119dzy 15\u00b0S a 22\u00b0S, oraz pomi\u0119dzy 177\u00b0W a 176\u00b0E. Wyspy rozci\u0105gaj\u0105 si\u0119 obszarze o szeroko\u015bci oko\u0142o 500 km i d\u0142ugo\u015bci oko\u0142o 400 km. Wyspy le\u017c\u0105 oko\u0142o 2 000 km na po\u0142udnie od r\u00f3wnika, mi\u0119dzy wyspami Melanezji i Polinezji. Linia brzegowa - 1 130 km == Ukszta\u0142towanie poziome == Pa\u0144stwo Fid\u017ci sk\u0142ada si\u0119 322 wysp, gdzie dwie najwi\u0119ksze: Viti Levu i Vanua Levu stanowi\u0105 87% powierzchni wszystkich wysp. Powierzchnia wi\u0119kszo\u015bci wysp nie przekracza 1 km2.","start_idx":0,"end_idx":116}
{"id":"mrc_2020","question":"kt\u00f3ry budynek powsta\u0144cy zaatakowali jako pierwszy?","answer":"Belweder","context":"Atak na Belweder \u2013 atak grupy cywilnych spiskowych (belwederczyk\u00f3w) na siedzib\u0119 wielkiego ksi\u0119cia Konstantego w Warszawie, przeprowadzony wieczorem 29 listopada 1830 roku. Jego celem by\u0142o zabicie lub pojmanie \u2013 jako zak\u0142adnika \u2013 wielkiego ksi\u0119cia. Belwederczycy nie zdo\u0142ali zrealizowa\u0107 zamierzonego planu, jednak w nast\u0119pstwie ataku oraz dalszego rozwoju ruch\u00f3w powsta\u0144czych wielki ksi\u0105\u017c\u0119 na zawsze opu\u015bci\u0142 Belweder, a nast\u0119pnie Warszaw\u0119 i Kr\u00f3lestwo Polskie. W wyniku ataku zgin\u0119\u0142y dwie do czterech os\u00f3b, co najmniej pi\u0119\u0107 odnios\u0142o rany. Atak by\u0142 pierwszym zbrojnym wyst\u0105pieniem powsta\u0144c\u00f3w listopadowych. == Geneza == Zamys\u0142 ataku na wielkiego ksi\u0119cia pojawia\u0142 si\u0119 w planach insurekcyjnych Sprzysi\u0119\u017cenia Wysockiego od samego pocz\u0105tku istnienia tej organizacji, tj. od po\u0142owy grudnia 1828. Atak mia\u0142 by\u0107 elementem szerszej, skoordynowanej akcji powsta\u0144czej zorganizowanej w kilku najwa\u017cniejszych punktach","start_idx":8,"end_idx":16}
{"id":"mrc_2021","question":"kto prowadzi\u0142 zwierzyniec?","answer":"Gospodarzem programu by\u0142 Micha\u0142 Sumi\u0144ski","context":"Zwierzyniec \u2013 przyrodniczy program telewizyjny skierowany do dzieci i m\u0142odzie\u017cy. By\u0142 emitowany w Telewizji Polskiej w latach 1968-1988 w pa\u015bmie popo\u0142udniowym w poniedzia\u0142ki, typowo od 16:30 do 17:30. Gospodarzem programu by\u0142 Micha\u0142 Sumi\u0144ski, my\u015bliwy i mi\u0142o\u015bnik zwierz\u0105t. == Opis == W sk\u0142ad \"Zwierzy\u0144ca\" wchodzi\u0142y gaw\u0119dy Pana Micha\u0142a, opowie\u015bci o zwierz\u0119tach Marii So\u0142ty\u0144skiej, filmy przyrodnicze. Na koniec wy\u015bwietlano kresk\u00f3wki wytw\u00f3rni Hanna-Barbera, m.in: Pies Huckleberry, Pixie, Dixie i Pan Jinks, Mi\u015b Yogi, Goryl Magilla, Wally Gator. Program rozpoczyna\u0142 si\u0119 piosenk\u0105 o s\u0142owach: \"I kud\u0142ate i \u0142aciate, pr\u0119gowane i skrzydlate. Te, co skacz\u0105 i fruwaj\u0105 na nasz program zapraszaj\u0105\". Autork\u0105 tekstu by\u0142a Maria Terlikowska.","start_idx":200,"end_idx":240}
{"id":"mrc_2022","question":"kiedy wysz\u0142y wojska rosyjskie z polski?","answer":"28 pa\u017adziernika 1992","context":"z planami w\u0142asnymi strony radzieckiej. 28 pa\u017adziernika 1992 w \u015awinouj\u015bciu nast\u0105pi\u0142o wycofanie ostatniej jednostki bojowej z terytorium Polski. Port opu\u015bci\u0142y ostatnie kutry 24 Brygady Kutr\u00f3w Torpedowych Floty Ba\u0142tyckiej. Strona rosyjska przekaza\u0142a map\u0119 dyslokacji wojsk Federacji Rosyjskiej pozostaj\u0105cych na terytorium Polski w 1993. Na 1993 mia\u0142o pozosta\u0107 w Polsce (oficjalna informacja PGW): * dow\u00f3dztwo PGW, * Brygad \u0141\u0105czno\u015bci 2, * pododdzia\u0142\u00f3w \u0142\u0105czno\u015bci 16, * sk\u0142ad\u00f3w 10, * szpitali 1, * przedstawicielstw S\u0142u\u017cby Komunikacji Wojskowej 9, * oddzia\u0142\u00f3w lotniczych 1, * oficer\u00f3w i \u017co\u0142nierzy 5980, * samochod\u00f3w 1956, * samolot\u00f3w 4, * \u015bmig\u0142owc\u00f3w 2. 29 pa\u017adziernika 1992 pe\u0142nomocnik Rady Ministr\u00f3w ds. pobytu i wycofania wojsk FR gen. Zdzis\u0142aw Ostrowski z\u0142o\u017cy\u0142 w Urz\u0119dzie Rady Ministr\u00f3w \u00f3wczesnej Prezes RM Hannie Suchockiej oficjalny meldunek o","start_idx":39,"end_idx":59}
{"id":"mrc_2023","question":"ile ludzi wchodzi do samolotu?","answer":"Samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 w stanie przewie\u017a\u0107 od kilku do kilkuset os\u00f3b.","context":"Samolot pasa\u017cerski \u2013 samolot przystosowany do transportu ludzi. Samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 w stanie przewie\u017a\u0107 od kilku do kilkuset os\u00f3b. W chwili obecnej najwi\u0119kszym samolotem pasa\u017cerskim \u015bwiata jest Airbus A380, wyprzedzaj\u0105c Boeinga 747, zwanego r\u00f3wnie\u017c \u201eJumbo Jetem\u201d. Najwi\u0119kszymi firmami produkuj\u0105cymi samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 mi\u0119dzy innymi: Boeing, Airbus, Embraer, Bombardier Aviation, Cessna, Learjet, ATR. Standardowe samoloty pasa\u017cerskie lataj\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 800\u20131000 km/h (220\u2013280 m/s). Na koniec roku 2018 w u\u017cytku by\u0142o 25 830 samolot\u00f3w pasa\u017cerskich. == Rodzaje samolot\u00f3w pasa\u017cerskich == === Samoloty szerokokad\u0142ubowe === S\u0105 to najwi\u0119ksze samoloty pasa\u017cerskie, zwykle u\u017cywane do lot\u00f3w d\u0142ugodystansowych: transkontynentalnych i transoceanicznych. Do kategorii tej zaliczaj\u0105 si\u0119 m.in. Boeing 747, 747-400, 747-8, 767, 777, 787, Airbus A300, A310, A330, A340, A350, A380, Lockheed L-1011, McDonnell Douglas DC-10,","start_idx":64,"end_idx":133}
{"id":"mrc_2024","question":"kiedy imieniny kazimierza?","answer":"Kazimierz imieniny obchodzi: 4 marca, 22 marca i 12 czerwca.","context":"by\u0142 Kazimierz Odnowiciel, syn Mieszka II i Rychezy; ostatnim \u2013 Kazimierz II, ksi\u0105\u017c\u0119 cieszy\u0144ski, zm. w 1528 roku. Imi\u0119 to by\u0142o tak\u017ce nadawane w dynastii Jagiellon\u00f3w. Kazimierz imieniny obchodzi: 4 marca, 22 marca i 12 czerwca. \u017be\u0144ski odpowiednik: Kazimiera Imi\u0119 Kazimierz nosili kr\u00f3lowie i ksi\u0105\u017c\u0119ta: * Kazimierz I: ** Kazimierz I Odnowiciel * Kazimierz II ** Kazimierz II Sprawiedliwy ** Kazimierz II cieszy\u0144ski ** Kazimierz II zatorski * Kazimierz III: ** Kazimierz III p\u0142ocki ** Kazimierz III Wielki * Kazimierz IV Jagiello\u0144czyk * Kazimierz IV ksi\u0105\u017c\u0119 S\u0142upski * \u015awi\u0119ty Kazimierz kr\u00f3lewicz * Kazimierz \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 kozielski w latach 1336 \u2013 po 1342 W czasie II wojny \u015bwiatowej na obszarze Kraju Warty ka\u017cdy urodzony ch\u0142opiec otrzymywa\u0142 na drugi\u0119 imi\u0119 Kazimierz. ==","start_idx":165,"end_idx":225}
{"id":"mrc_2025","question":"kto rozwi\u0105za\u0142 armi\u0119 krajow\u0105?","answer":"gen. Leopold Okulicki","context":"Armii Krajowej == Operacja wi\u015bla\u0144sko-odrza\u0144ska zacz\u0119ta przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 12 stycznia 1945 roku uwolni\u0142a przedwojenne terytorium pa\u0144stwa polskiego spod okupacji niemieckiej. Dzia\u0142ania zbrojne AK na tym obszarze mia\u0142y ograniczony zasi\u0119g, \u201eBurz\u0119\u201d zast\u0105piono akcj\u0105 \u201eDeszcz\u201d. Staj\u0105c w obliczu niebezpiecze\u0144stwa, zwi\u0105zanego z dalszym trwaniem AK w strefie dzia\u0142ania Armii Czerwonej, gen. Leopold Okulicki 19 stycznia 1945 roku wyda\u0142 rozkaz rozwi\u0105zuj\u0105cy Armi\u0119 Krajow\u0105. Jednocze\u015bnie Okulicki w tym samym dniu skierowa\u0142 do najwy\u017cszych dow\u00f3dc\u00f3w AK tajny rozkaz, w kt\u00f3rym poleci\u0142 im nie ujawnia\u0107 si\u0119. Ich zadaniem mia\u0142o by\u0107 zachowanie ma\u0142ych, dobrze zakonspirowanych sztab\u00f3w i ca\u0142ej sieci radiowej. Akt rozwi\u0105zania Armii Krajowej potwierdzi\u0142o przem\u00f3wienie radiowe Prezydenta RP z dnia 8 lutego 1945, kt\u00f3rego pierwsze zdanie brzmia\u0142o: \u201eZ chwil\u0105 wyparcia niemieckiego naje\u017ad\u017acy z Polski przez Armi\u0119","start_idx":380,"end_idx":401}
{"id":"mrc_2026","question":"co wp\u0142ywa na szybko\u015b\u0107 parowania wody?","answer":"Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105.","context":"Parowanie (ewaporacja) \u2013 proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciek\u0142ej danej substancji w faz\u0119 gazow\u0105 (par\u0119) zachodz\u0105cy z regu\u0142y na powierzchni cieczy. Mo\u017ce odbywa\u0107 si\u0119 w ca\u0142ym zakresie ci\u015bnie\u0144 i temperatur, w kt\u00f3rych mog\u0105 wsp\u00f3\u0142istnie\u0107 z sob\u0105 obie fazy. Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105. Gdy ci\u015bnienie pary jest r\u00f3wne ci\u015bnieniu pary nasyconej w danej temperaturze, to parowanie nie zachodzi. Stan te\u017c okre\u015bla si\u0119 jako r\u00f3wnowag\u0119 mi\u0119dzy parowaniem a skraplaniem. Obni\u017cenie ci\u015bnienia oraz nap\u0142yw gazu o mniejszym st\u0119\u017ceniu pary, zwi\u0119ksza szybko\u015b\u0107 parowania. Gdy ci\u015bnienie pary nasyconej zr\u00f3wna si\u0119 z ci\u015bnieniem otoczenia, w\u00f3wczas proces parowania \u2013 zwany w\u00f3wczas wrzeniem \u2013 zaczyna zachodzi\u0107 r\u00f3wnie\u017c w ca\u0142ej obj\u0119to\u015bci cieczy. Parowanie zachodzi wtedy, gdy cz\u0105steczka ma dostatecznie","start_idx":268,"end_idx":360}
{"id":"mrc_2027","question":"kt\u00f3re kraje maj\u0105 euro?","answer":"oficjaln\u0105 walut\u0105 w Andorze, Czarnog\u00f3rze i Kosowie.","context":"w eurolandzie. == Euro a inne kraje == Pojawiaj\u0105ce si\u0119 natomiast na rynku numizmatycznym tak zwane pr\u00f3bne monety euro z Danii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Polski (istniej\u0105 nawet dwa warianty \u2013 bite na S\u0142owacji na zlecenie polskich kupc\u00f3w numizmatycznych oraz w Wielkiej Brytanii na zlecenie firmy zagranicznej) i innych kraj\u00f3w wst\u0119puj\u0105cych do Unii Europejskiej s\u0105 produktem prywatnym, od kt\u00f3rych banki emisyjne (w tym Narodowy Bank Polski) zdecydowanie si\u0119 odcinaj\u0105; nie przeszkadza to jednak w handlu tymi monetami po dosy\u0107 wyg\u00f3rowanych cenach. Istniej\u0105 nawet \u201epr\u00f3bne monety euro\u201d ze Szwajcarii, kt\u00f3ra do Unii nie nale\u017cy, a nawet Szkocji i Padanii. Euro jest te\u017c oficjaln\u0105 walut\u0105 w Andorze, Czarnog\u00f3rze i Kosowie. Zale\u017cny od euro jest tak\u017ce kurs marki transferowej, oficjalnej waluty Bo\u015bni i Hercegowiny","start_idx":664,"end_idx":714}
{"id":"mrc_2028","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 konfliktu z r\u00f3\u017c\u0105?","answer":"walka o w\u0142adz\u0119 pomi\u0119dzy dwoma rodami: Lancaster\u00f3w (maj\u0105cych w herbie r\u00f3\u017c\u0119 czerwon\u0105) oraz York\u00f3w (r\u00f3\u017c\u0119 bia\u0142\u0105).","context":"Wojna Dw\u00f3ch R\u00f3\u017c ( \u201eWojny R\u00f3\u017c\u201d) \u2013 wojna domowa, tocz\u0105ca si\u0119 w Anglii w latach 1455\u20131485. Uwa\u017cana jest za swoiste przed\u0142u\u017cenie wojny stuletniej. W jej trakcie stoczono 18 bitew l\u0105dowych i 1 potyczk\u0119 morsk\u0105. By\u0142a to walka o w\u0142adz\u0119 pomi\u0119dzy dwoma rodami: Lancaster\u00f3w (maj\u0105cych w herbie r\u00f3\u017c\u0119 czerwon\u0105) oraz York\u00f3w (r\u00f3\u017c\u0119 bia\u0142\u0105). Wojna ta zacz\u0119\u0142a si\u0119 w roku 1455, kiedy to Ryszard z rodu York\u00f3w zebra\u0142 swoje wojska w okolicach Londynu i 22 maja doprowadzi\u0142 do bitwy pod St Albans. Kr\u00f3l Henryk VI, prawdopodobnie po swoim francuskim dziadku, odziedziczy\u0142 chorob\u0119 umys\u0142ow\u0105, dlatego te\u017c r\u00f3d York\u00f3w oczekiwa\u0142 na pewne przej\u0119cie tronu. Niespodziewanie kr\u00f3lowa \u2013 Ma\u0142gorzata Andegawe\u0144ska \u2013 urodzi\u0142a syna, ale by\u0142o niemal oczywiste, \u017ce nie jest to dziecko Henryka VI (g\u0142o\u015bne","start_idx":213,"end_idx":322}
{"id":"mrc_2029","question":"kim by\u0142 juan carlos?","answer":"kr\u00f3l Hiszpanii z dynastii Burbon\u00f3w w latach 1975\u20132014.","context":"Jan Karol I, w\u0142a\u015bc. Juan Carlos I Alfonso V\u00edctor Mar\u00eda de Borb\u00f3n y Borb\u00f3n-Dos Sicilias (ur. 5 stycznia 1938 w Rzymie) \u2013 kr\u00f3l Hiszpanii z dynastii Burbon\u00f3w w latach 1975\u20132014. Syn Juana de Borb\u00f3n, hrabiego Barcelony i Marii de las Mercedes de Borb\u00f3n, ksi\u0119\u017cniczki Obojga Sycylii. Urodzi\u0142 si\u0119 w ameryka\u0144skim szpitalu w Rzymie, 5 stycznia 1938, jako pierwszy syn hrabiego Barcelony, wnuk kr\u00f3la Hiszpanii \u2013 Alfonsa XIII. Otrzyma\u0142 imiona na cze\u015b\u0107 ojca i dziadka Karola Tankreda (\"Carlosa Tancredi\"). Juan Carlos ma dwie siostry: starsz\u0105 Pilar (ur. 1936) i m\u0142odsz\u0105 Ma\u0142gorzat\u0119 (ur. 1939). Mia\u0142 tak\u017ce m\u0142odszego brata Alfonsa (1941\u20131956), kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 tragicznie, czyszcz\u0105c rewolwer. == Imi\u0119 == Zar\u00f3wno w polskoj\u0119zycznych mediach jak i w literaturze naukowej przyj\u0119\u0142o si\u0119 zapisywa\u0107 jego imi\u0119","start_idx":120,"end_idx":174}
{"id":"mrc_2030","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 porosty?","answer":"Porosty s\u0105 bardzo rozpowszechnione, wyst\u0119puj\u0105 niemal\u017ce na wszystkich d\u0142ugo\u015bciach i szeroko\u015bciach geograficznych. Na terenach o dobrych warunkach wegetacji ro\u015blinnej porosty s\u0105 rzadkie \u2013 s\u0105 bowiem zag\u0142uszane przez szybciej rozwijaj\u0105ce si\u0119 ro\u015bliny. Najbardziej widoczne s\u0105 na terenach o ci\u0119\u017ckich warunkach \u015brodowiskowych z ubog\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105 \u2013 w tundrze, na pustyniach, stepach, wysoko w g\u00f3rach, na ska\u0142ach.","context":"historii \u017cycia na ziemi proces ten odbywa\u0142 si\u0119 wielokrotnie. Obecnie porosty stanowi\u0105 oko\u0142o 20% liczby gatunk\u00f3w grzyb\u00f3w. == Wyst\u0119powanie i siedlisko == Porosty s\u0105 bardzo rozpowszechnione, wyst\u0119puj\u0105 niemal\u017ce na wszystkich d\u0142ugo\u015bciach i szeroko\u015bciach geograficznych. Na terenach o dobrych warunkach wegetacji ro\u015blinnej porosty s\u0105 rzadkie \u2013 s\u0105 bowiem zag\u0142uszane przez szybciej rozwijaj\u0105ce si\u0119 ro\u015bliny. Najbardziej widoczne s\u0105 na terenach o ci\u0119\u017ckich warunkach \u015brodowiskowych z ubog\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105 \u2013 w tundrze, na pustyniach, stepach, wysoko w g\u00f3rach, na ska\u0142ach. Zasi\u0119g pionowy porost\u00f3w si\u0119ga od poziomu morza a\u017c po najwy\u017csze szczyty, brak ich tylko na obszarach pokrytych wiecznym \u015bniegiem i lodem. G\u0142\u00f3wn\u0105 cech\u0105 porost\u00f3w umo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 im \u017cycie w nieprzyjaznych dla ro\u015blin warunkach jest ich poikilohydryczno\u015b\u0107, czyli zdolno\u015b\u0107 do przetrwania w warunkach braku wody. Przy","start_idx":152,"end_idx":557}
{"id":"mrc_2031","question":"kiedy powsta\u0142a poczta polska?","answer":"Powsta\u0142a 1 stycznia 1992 w wyniku rozwi\u0105zania przedsi\u0119biorstwa Polska Poczta, Telegraf i Telefon.","context":"Poczta Polska S.A. \u2013 jednoosobowa sp\u00f3\u0142ka Skarbu Pa\u0144stwa, zajmuj\u0105ca si\u0119 \u015bwiadczeniem us\u0142ug pocztowych (listy i paczki), bankowo-ubezpieczeniowych \u2013 poprzez sp\u00f3\u0142ki z Grupy Kapita\u0142owej Poczty Polskiej (Bank Pocztowy i Pocztowe Towarzystwo Ubezpiecze\u0144 Wzajemnych) oraz us\u0142ug logistycznych. Sp\u00f3\u0142ka rozwija tak\u017ce obszar us\u0142ug cyfrowych (neoznaczek, neolist, neokartka) realizowanych poprzez platform\u0119 internetow\u0105 \u2013 Envelo. Powsta\u0142a 1 stycznia 1992 w wyniku rozwi\u0105zania przedsi\u0119biorstwa Polska Poczta, Telegraf i Telefon. == W\u0142a\u015bciciel Poczty Polskiej == W 2009 r. Poczta Polska sta\u0142a si\u0119 jednoosobow\u0105 sp\u00f3\u0142k\u0105 akcyjn\u0105 Skarbu Pa\u0144stwa o nazwie Poczta Polska S.A., co stanowi efekt komercjalizacji przedsi\u0119biorstwa. Za\u0142o\u017cycielem i jedynym akcjonariuszem Sp\u00f3\u0142ki jest Skarb Pa\u0144stwa reprezentowany obecnie przez Prezesa Rady Ministr\u00f3w. Wcze\u015bniej Skarb Pa\u0144stwa reprezentowany by\u0142 przez ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw \u0142\u0105czno\u015bci: * Ministra Infrastruktury (od 2009\u20132011),","start_idx":417,"end_idx":514}
{"id":"mrc_2032","question":"gdzie sta\u0142 pomnik nike?","answer":"Pomnik Bohater\u00f3w Warszawy (Warszawska Nike) \u2013 monument znajduj\u0105cy si\u0119 przy ul. Nowy Przejazd (przy skrzy\u017cowaniu z alej\u0105 \u201eSolidarno\u015bci\u201d) w Warszawie.","context":"Pomnik Bohater\u00f3w Warszawy (Warszawska Nike) \u2013 monument znajduj\u0105cy si\u0119 przy ul. Nowy Przejazd (przy skrzy\u017cowaniu z alej\u0105 \u201eSolidarno\u015bci\u201d) w Warszawie. == Historia == 30 lipca 1956 Sto\u0142eczna Rada Narodowa podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 o budowie w stolicy pomnika Bohater\u00f3w Warszawy. Na og\u0142oszony w lutym 1957 pierwszy konkurs wp\u0142yn\u0119\u0142o a\u017c 196 prac z kraju i zagranicy, jednak nie przyni\u00f3s\u0142 on rozstrzygni\u0119cia. W styczniu 1959 rozpisano drugi konkurs z udzia\u0142em laureat\u00f3w i autor\u00f3w prac wyr\u00f3\u017cnionych w pierwszym konkursie. Spo\u015br\u00f3d 106 projekt\u00f3w zwyci\u0119\u017cy\u0142a praca \"Nike Warszawy\" rze\u017abiarza Mariana Koniecznego oraz architekt\u00f3w Zagremmy i Adama Koniecznych. W mitologii greckiej Nike to bogini zwyci\u0119stwa. Pomnik przedstawia p\u00f3\u0142le\u017c\u0105c\u0105 posta\u0107 wznosz\u0105cej si\u0119 kobiety z mieczem uniesionym nad g\u0142ow\u0105 i wzniesion\u0105 do g\u00f3ry lew\u0105 r\u0119k\u0105. 10-tonowa rze\u017aba ma wysoko\u015b\u0107 7","start_idx":0,"end_idx":148}
{"id":"mrc_2033","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 bia\u0142y mi\u015b?","answer":"Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119","context":"Bia\u0142y mi\u015b \u2013 kojarzona z popularn\u0105 w Polsce w latach 90. muzyk\u0105 disco polo piosenka, b\u0119d\u0105ca jednym z najwi\u0119kszych hit\u00f3w muzycznych pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku dla \u00f3wczesnej sympatii, wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki. Autorem s\u0142\u00f3w do drugiej zwrotki piosenki jest Wies\u0142aw Chrzanowski, cz\u0142onek zespo\u0142u Badyle. Utw\u00f3r nigdy nie zosta\u0142 zarejestrowany w ZAiKS-ie, do rejestracji potrzebny jest prawomocny wyrok s\u0105du. Poczt\u00f3wk\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 i ta\u015bm\u0119 z nagraniem utworu z roku 1964 posiada Janusz Kreft, dawniej Idzik, kt\u00f3ry gra\u0142 z Tark\u0105 w zespole Badyle. W latach 2006\u20132013 ukaza\u0142o si\u0119 kilka dziennikarskich materia\u0142\u00f3w opisuj\u0105cych, \u017ce piosenka zosta\u0142a napisana przez podchor\u0105\u017cego Miros\u0142awa G\u00f3rskiego podczas pe\u0142nienia zasadniczej","start_idx":196,"end_idx":215}
{"id":"mrc_2034","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 mia\u0142a najwi\u0119ksza ryba na \u015bwiecie?","answer":"Najwi\u0119kszy wiarygodnie zmierzony osobnik tego gatunku mierzy\u0142 18,8 m d\u0142ugo\u015bci.","context":"Rekin wielorybi (\"Rhincodon typus\") \u2013 gatunek morskiej ryby chrz\u0119stnoszkieletowej, jedyny przedstawiciel monotypowej rodziny Rhincodontidae, najwi\u0119kszy przedstawiciel rekin\u00f3w, \u0142atwo rozpoznawalny po specyficznym ubarwieniu. Jest te\u017c najwi\u0119ksz\u0105 znan\u0105 ryb\u0105. Najwi\u0119kszy wiarygodnie zmierzony osobnik tego gatunku mierzy\u0142 18,8 m d\u0142ugo\u015bci. Masa cia\u0142a rekina wielorybiego si\u0119ga 13,6 t (niepotwierdzone dot\u0105d pog\u0142oski m\u00f3wi\u0105 o osobnikach nawet 20-metrowej d\u0142ugo\u015bci, wa\u017c\u0105cych ponad 30 ton). Na wielu obszarach maksymalna odnotowana d\u0142ugo\u015b\u0107 nie przekracza jednak 10\u201312 m. Pomimo imponuj\u0105cych rozmiar\u00f3w i gro\u017anie brzmi\u0105cej nazwy, rekin wielorybi jest ryb\u0105 \u0142agodn\u0105 i nie stanowi zagro\u017cenia dla cz\u0142owieka. Jest jednym z trzech znanych rekin\u00f3w \u017cywi\u0105cych si\u0119 planktonem. Pozosta\u0142e dwa to d\u0142ugoszpar i rekin wielkog\u0119bowy. Rekin wielorybi do\u017cywa ponad 70 lat. Jest po\u0142awiany gospodarczo, jego mi\u0119so osi\u0105ga wysokie ceny. == Zasi\u0119g wyst\u0119powania ==","start_idx":256,"end_idx":334}
{"id":"mrc_2035","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy film d\u017awi\u0119kowy?","answer":"premiera odby\u0142a si\u0119 6 pa\u017adziernika 1927 roku.","context":"\u015apiewak jazzbandu (org. \"The Jazz Singer\") \u2013 ameryka\u0144ski film muzyczny w re\u017cyserii Alana Croslanda, kt\u00f3rego premiera odby\u0142a si\u0119 6 pa\u017adziernika 1927 roku. Film powszechnie uwa\u017ca si\u0119 za pierwszy film d\u017awi\u0119kowy w historii kina. Rok wcze\u015bniej, w sierpniu 1926, odby\u0142a si\u0119 premiera filmu \"Don Juan\", gdzie ta\u015bm\u0119 filmow\u0105 ud\u017awi\u0119kowiono p\u0142ytami gramofonowymi z muzyk\u0105 lecz bez dialog\u00f3w. Metod\u0119 ud\u017awi\u0119kowienia ta\u015bmy filmowej opracowano i opatentowano w 1922 roku. Jednak ju\u017c wcze\u015bniej powstawa\u0142y pr\u00f3by \u0142\u0105czenia filmu z d\u017awi\u0119kiem, synchronizuj\u0105c obraz z d\u017awi\u0119kiem z p\u0142yt gramofonowych. Na przyk\u0142ad w roku 1914 zacz\u0119to wy\u015bwietla\u0107 \"Fotodram\u0119 stworzenia\", opracowan\u0105 przez Badaczy Pisma \u015awi\u0119tego. W\u0142a\u015bciwie \"\u015apiewak jazzbandu\" by\u0142 klasycznym filmem niemym (dialogi przedstawiano na tablicach z napisami) jednak na ud\u017awi\u0119kowionej ta\u015bmie filmowej opr\u00f3cz muzyki pojawiaj\u0105 si\u0119 obszerne wstawki \u015bpiewane","start_idx":108,"end_idx":153}
{"id":"mrc_2036","question":"kto mo\u017ce by\u0107 moderatorem?","answer":"posiadaj\u0105ca dost\u0119p do narz\u0119dzi technicznych, zarz\u0105dzania tre\u015bci\u0105 oraz kontami uczestnik\u00f3w na poziomie wy\u017cszym ni\u017c zwykli uczestnicy","context":"Moderator \u2013 osoba oceniaj\u0105ca komentarze oraz inne tre\u015bci wprowadzane na stronie WWW, kanale IRC, li\u015bcie dyskusyjnej, serwisie spo\u0142eczno\u015bciowym lub na forum, zazwyczaj posiadaj\u0105ca dost\u0119p do narz\u0119dzi technicznych, zarz\u0105dzania tre\u015bci\u0105 oraz kontami uczestnik\u00f3w na poziomie wy\u017cszym ni\u017c zwykli uczestnicy (jak np. edytowanie lub trwa\u0142e usuwanie komentarzy/post\u00f3w, blokowanie kont). Celem moderacji jest zapobieganie trollowaniu, nadu\u017cyciu systemu komentarzy, zapewnieniu, \u017ce wpisy nie b\u0119d\u0105 powodowa\u0107 k\u0142\u00f3tni i rozstrzyganie spor\u00f3w mi\u0119dzy u\u017cytkownikami. Moderatorzy dbaj\u0105 o przestrzeganie zasad netykiety, a czasami r\u00f3wnie\u017c o czysto\u015b\u0107 j\u0119zyka polskiego u\u017cywanego w dyskusji poprzez zwracanie uwagi lub poprawianie b\u0142\u0119d\u00f3w ortograficznych. Moderowanie mo\u017ce by\u0107 wykonywane w trybie prewencyjnym \u2013 publikacja tre\u015bci zale\u017cy wtedy od moderatora. == Moderator a administrator == Og\u00f3lnie poj\u0119ta administracja r\u00f3\u017cnych internetowych kana\u0142\u00f3w jest wykonywana przez administrator\u00f3w zajmuj\u0105cych","start_idx":167,"end_idx":298}
{"id":"mrc_2037","question":"jakie cechy posiada\u0142a atena?","answer":"Cechowa\u0142a si\u0119 wielkim wzrostem, ogromn\u0105 si\u0142\u0105, ale tak\u017ce niez\u0142omnym hartem ducha. By\u0142a surowa i niedost\u0119pna. Odziedziczy\u0142a po matce rozwag\u0119. By\u0142a niezwykle m\u0105dra, inteligentna, a tak\u017ce subtelna, umiarkowana.","context":"wieszczk\u00f3w == Cechy i rola == === Bogini m\u0105dro\u015bci === Atena znana jest jako bogini m\u0105dro\u015bci. Uto\u017csamiano j\u0105 niekiedy z Rozwag\u0105, kiedy indziej nazywaj\u0105c tak jej matk\u0119. Parandowski ju\u017c w chwili narodzin z g\u0142owy Zeusa okre\u015bla Aten\u0119 mianem dorodnej. Cechowa\u0142a si\u0119 wielkim wzrostem, ogromn\u0105 si\u0142\u0105, ale tak\u017ce niez\u0142omnym hartem ducha. By\u0142a surowa i niedost\u0119pna. Odziedziczy\u0142a po matce rozwag\u0119. By\u0142a niezwykle m\u0105dra, inteligentna, a tak\u017ce subtelna, umiarkowana. Nale\u017ca\u0142a do 12 bog\u00f3w Olimpu. Zajmowa\u0142a jednak szczeg\u00f3lne miejsce w\u015br\u00f3d dzieci Zeusa, b\u0119d\u0105c jego ulubienic\u0105. Ojciec liczy\u0142 si\u0119 z jej opini\u0105 i zapewni\u0142 jej wysokie miejsce w radzie bog\u00f3w. Zdarzy\u0142o si\u0119 i jej wyst\u0105pi\u0107 przeciwko ojcu. Hera pragn\u0119\u0142a bowiem zatrzyma\u0107 swego m\u0119\u017ca przed zej\u015bciem na ziemi\u0119 w celu zdrady ma\u0142\u017ce\u0144skiej. Planowa\u0142a zaku\u0107 go w","start_idx":246,"end_idx":452}
{"id":"mrc_2038","question":"do ilu lat mo\u017cna gra\u0107 w reprezentacji?","answer":"w wieku poni\u017cej 21 lat (niekt\u00f3rzy gracze mog\u0105 zatem pozosta\u0107 w dru\u017cynie do uko\u0144czenia 23. roku \u017cycia)","context":"Reprezentacja Polski U-21 w pi\u0142ce no\u017cnej, Polska U-21 \u2013 dru\u017cyna pi\u0142karska reprezentuj\u0105ca Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w zawodach mi\u0119dzynarodowych. Powo\u0142ywana jest przez selekcjonera, mog\u0105 w niej wyst\u0119powa\u0107 wy\u0142\u0105cznie zawodnicy posiadaj\u0105cy obywatelstwo polskie, b\u0119d\u0105cy na pocz\u0105tku roku kalendarzowego, w kt\u00f3rym rozpoczynaj\u0105 si\u0119 eliminacje mistrzostw Europy do lat 21 w wieku poni\u017cej 21 lat (niekt\u00f3rzy gracze mog\u0105 zatem pozosta\u0107 w dru\u017cynie do uko\u0144czenia 23. roku \u017cycia). Dru\u017cyna powsta\u0142a w wyniku zmian w rozgrywkach m\u0142odzie\u017cowych UEFA w 1976, za jej funkcjonowanie odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki No\u017cnej, organ zarz\u0105dzaj\u0105cy pi\u0142k\u0105 no\u017cn\u0105 w Polsce. Polska U-21 nie rozgrywa spotka\u0144 w roli gospodarza na jednym domowym stadionie, lecz na obiektach rozmieszczonych w r\u00f3\u017cnych miastach. Ze wzgl\u0119du na mniejsze zapotrzebowanie w por\u00f3wnaniu z dru\u017cyn\u0105 senior\u00f3w, wykorzystywane s\u0105 stadiony","start_idx":358,"end_idx":459}
{"id":"mrc_2039","question":"w jaki spos\u00f3b porusza si\u0119 pan kleks?","answer":"Potrafi unosi\u0107 si\u0119 w powietrzu","context":"(by\u0142o ich 23). Ich imiona zaczyna\u0142y si\u0119 na liter\u0119 A. * Pan Kleks \u2013 na imi\u0119 ma Ambro\u017cy i jest bohaterem tak\u017ce innych ksi\u0105\u017cek Jana Brzechwy. Potrafi unosi\u0107 si\u0119 w powietrzu, przyrz\u0105dza\u0107 potrawy z kolorowych szkie\u0142ek, powi\u0119ksza\u0107 i zmniejsza\u0107 przedmioty, trzyma\u0107 p\u0142omyki \u015bwiec w swoich kieszeniach bez dna. Ma na twarzy kolorowe piegi i twierdzi, \u017ce piegi s\u0105 pi\u0119kne i modne. Ubiera si\u0119 w cytrynowo-\u017c\u00f3\u0142t\u0105 kamizelk\u0119 (\u201eZrobion\u0105 chyba z samych kieszeni\u201d). Uczy przedmiot\u00f3w takich jak kleksografia czy prz\u0119dzenie liter. Ma szpaka Mateusza. Na ko\u0144cu bajki Alojzy, syn Golarza Filipa, niszczy mu sekrety. W\u00f3wczas okazuje si\u0119, \u017ce Pan Kleks jest zamienionym przez doktora Paj-Chi-Wo w cz\u0142owieka guzikiem od czapki Bogdychan\u00f3w, dzi\u0119ki kt\u00f3remu szpak Mateusz zmienia si\u0119 w autora opowie\u015bci o Panu","start_idx":139,"end_idx":169}
{"id":"mrc_2040","question":"kto zamkn\u0105\u0142 stocznie?","answer":"rz\u0105d premiera Mieczys\u0142awa Rakowskiego","context":"licz\u0105cych si\u0119 stoczni polskich, Stocznia Gda\u0144ska zosta\u0142a postawiona w stan likwidacji przez rz\u0105d premiera Mieczys\u0142awa Rakowskiego pod pretekstem s\u0142abych wynik\u00f3w ekonomicznych.Unikatowy \u017caglowy statek wycieczkowy \u201eGwarek\u201d budowany w tym okresie z braku funduszy nie zosta\u0142 uko\u0144czony. Jego kad\u0142ub przez kilka lat rdzewia\u0142 w jednym z basen\u00f3w Stoczni Gda\u0144skiej, po czym zosta\u0142 sprzedany za granic\u0119, przebudowany na luksusowy statek wycieczkowy jako pi\u0119ciomasztowy \u017caglowiec, kt\u00f3ry p\u0142ywa od 2001 po morzach \u015bwiata jako \u201eRoyal Clipper\u201d * Pod koniec lat 80. wzros\u0142a znowu aktywno\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwa, domagaj\u0105cego si\u0119 legalizacji NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d i powrotu na drog\u0119 demokratycznych przemian. Mia\u0142y miejsce kolejne demonstracje robotnicze z udzia\u0142em przyj\u0119tego ponownie po stanie wojennym do pracy Lecha Wa\u0142\u0119sy, laureata pokojowej Nagrody Nobla z 1982, grupowe przemarsze pod Pomnik Poleg\u0142ych Stoczniowc\u00f3w i","start_idx":92,"end_idx":129}
{"id":"mrc_2041","question":"w jakim teatrze gra cezary \u017cak?","answer":"Teatrze Wsp\u00f3\u0142czesnym we Wroc\u0142awiu (1985\u20131986 i 1990\u20131995)","context":"Cezary \u017bak (ur. 22 sierpnia 1961 w Brzegu Dolnym) \u2013 polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy, scenarzysta oraz re\u017cyser. == \u017byciorys == === Edukacja === \u017bak obla\u0142 egzamin wst\u0119pny na romanistyk\u0119. W 1985 roku uko\u0144czy\u0142 studia na Wydziale Aktorskim wroc\u0142awskiej filii PWST w Krakowie. === Kariera === W teatrze zadebiutowa\u0142 15 marca 1986 rol\u0105 \"Dzia\u0142acza spo\u0142ecznego\" w sztuce \"Panna Tutli Putli\" Stanis\u0142awa Ignacego Witkiewicza wystawianej przez Wroc\u0142awski Teatr Wsp\u00f3\u0142czesny. W 1993 roku otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Towarzystwa Przyjaci\u00f3\u0142 Teatru we Wroc\u0142awiu dla m\u0142odego aktora. W 1994 otrzyma\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie za \"Kontrabasist\u0119\" w re\u017c. Susskinda i Trofeum od Prezydenta Torunia na XXVIII Og\u00f3lnopolskim Festiwalu Teatr\u00f3w Jednego Aktora w Toruniu. Gra\u0142 w Teatrze Wsp\u00f3\u0142czesnym we Wroc\u0142awiu (1985\u20131986 i 1990\u20131995), Teatrze im. Norwida w Jeleniej","start_idx":751,"end_idx":808}
{"id":"mrc_2042","question":"kt\u00f3ry cesarz rzymski zakaza\u0142 wyznawania innych religii ni\u017c chrze\u015bcija\u0144stwo?","answer":"Teodozjusz","context":"podaj\u0105 380 oraz 395 rok) zakaza\u0142 wyznawania innych religii ni\u017c chrze\u015bcija\u0144stwo, podnosz\u0105c je do rangi religii pa\u0144stwowej. Zakaza\u0142 organizacji staro\u017cytnych igrzysk olimpijskich (393), uznaj\u0105c je za relikt poga\u0144stwa. == Konflikt z biskupem Ambro\u017cym == W 388 roku Teodozjusz dowiedzia\u0142 si\u0119 z raportu komesa orienti, \u017ce w Kallinikum, w Mezopotamii, mnisi zach\u0119cili t\u0142um chrze\u015bcijan do zniszczenia synagogi i kaplicy nale\u017c\u0105cej do sekty walentynian. Cesarz nakaza\u0142 biskupowi Kallinikum odbudowa\u0107 synagog\u0119. Biskup Ambro\u017cy zareagowa\u0142 bardzo ostro, o\u015bwiadczaj\u0105c, \u017ce nie odprawi mszy \u015bwi\u0119tej w obecno\u015bci cesarza, je\u015bli ten nie odwo\u0142a rozkazu. Teodozjusz ust\u0105pi\u0142. W 390 roku na rozkaz Teodozjusza dosz\u0142o do masakry ludno\u015bci Thessaloniki. Wcze\u015bniej cesarz wyda\u0142 ustaw\u0119 przewiduj\u0105c\u0105 kar\u0119 \u015bmierci za uprawianie seksu homoseksualnego. Na jej podstawie magister millitum, dow\u00f3dca oddzia\u0142\u00f3w wojskowych Buteryk","start_idx":261,"end_idx":271}
{"id":"mrc_2043","question":"w co wierz\u0105 talibowie?","answer":"fundamentalistyczne ugrupowanie islamistyczne (sunnickie)","context":"Talibowie, Taliban ( \"Taliban\" z , ' \u2013 \u201estudent, ucze\u0144\u201d), okre\u015blaj\u0105cy si\u0119 mianem Islamskiego Emiratu Afganistanu (IEA) \u2013 fundamentalistyczne ugrupowanie islamistyczne (sunnickie), powsta\u0142e we wrze\u015bniu 1994 w Kandaharze w Afganistanie. == Pocz\u0105tki == Zal\u0105\u017ckiem ruchu by\u0142a grupa ok. 30 student\u00f3w medresy (szko\u0142y koranicznej) w Kandaharze, skupiona wok\u00f3\u0142 mu\u0142\u0142y Mohammada Omara. Grupa ta w po\u0142owie lat 90. by\u0142a jedn\u0105 z wielu nieformalnych organizacji planuj\u0105cych zbrojne przej\u0119cie w\u0142adzy w kraju i wprowadzenie nowego ustroju, opartego na prawie koranicznym. Stopniowo popularno\u015b\u0107 talib\u00f3w ros\u0142a; do ruchu przy\u0142\u0105cza\u0142y si\u0119 kolejne osoby. Wynik\u0142o to zar\u00f3wno z powszechnego rozczarowania postkomunistyczn\u0105 rzeczywisto\u015bci\u0105 Afganistanu i zniech\u0119ceniem do rz\u0105du prezydenta Burhanuddina Rabbaniego, kt\u00f3ry nie potrafi\u0142 rozwi\u0105za\u0107 problem\u00f3w kraju, jak te\u017c z osobowo\u015bci i zdolno\u015bci organizacyjnych mu\u0142\u0142y Omara. Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce","start_idx":121,"end_idx":178}
{"id":"mrc_2044","question":"jak nazywa si\u0119 druga cz\u0119\u015b\u0107 harrego pottera?","answer":"\"Harry\u2019ego Pottera i Komnat\u0119 Tajemnic","context":"W trakcie zdj\u0119\u0107 do drugiego, \"Harry\u2019ego Pottera i Komnat\u0119 Tajemnic\", podj\u0105\u0142 jednak decyzj\u0119, \u017ce nie wyre\u017cyseruje trzeciej cz\u0119\u015bci, co uzasadni\u0142 zm\u0119czeniem i ch\u0119ci\u0105 sp\u0119dzenia wi\u0119kszej ilo\u015bci czasu z dzie\u0107mi. Warner Bros. prowadzi\u0142 rozmowy w sprawie re\u017cyserii trzeciego filmu, \"Harry\u2019ego Pottera i wi\u0119\u017ania Azkabanu\", mi\u0119dzy innymi z Guillermo del Toro, Markiem Forstrerem i M. Nightem Shyamalanem. Del Toro by\u0142 zniech\u0119cony dwoma pierwszymi cz\u0119\u015bciami, kt\u00f3re uwa\u017ca\u0142 za zbyt kolorowe, weso\u0142e i pozytywne, cho\u0107 sam postrzega\u0142 \"Harry\u2019ego Pottera\" w dickensowskim stylu. Forstrer, kt\u00f3ry niedawno sko\u0144czy\u0142 kr\u0119ci\u0107 \"Marzyciela\", nie chcia\u0142 zn\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z aktorami dzieci\u0119cymi, za\u015b Shyamalan by\u0142 zaj\u0119ty filmem \"Osada\". Na ostatecznej li\u015bcie kandydat\u00f3w rozwa\u017canych przez studio znale\u017ali si\u0119 Callie Khouri, Kenneth Branagh (kt\u00f3ry zagra\u0142 Gilderoya Lockharta w drugiej cz\u0119\u015bci) i Alfonso Cuar\u00f3n.","start_idx":29,"end_idx":66}
{"id":"mrc_2045","question":"kim by\u0142 kalifowie?","answer":"w islamie sunnickim tytu\u0142 nast\u0119pc\u00f3w Mahometa, czyli przyw\u00f3dc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich spo\u0142eczno\u015bci pa\u0144stwowo-religijnych zwanych kalifatami.","context":"Kalif (arab. \"\u0127alifa\", \u201enast\u0119pca\u201d) \u2013 w islamie sunnickim tytu\u0142 nast\u0119pc\u00f3w Mahometa, czyli przyw\u00f3dc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich spo\u0142eczno\u015bci pa\u0144stwowo-religijnych zwanych kalifatami. Wed\u0142ug sunnit\u00f3w pierwszym kalifem po \u015bmierci Mahometa w 632 roku zosta\u0142 Abu Bakr, po kt\u00f3rego wyborze dosz\u0142o do sporu o sukcesj\u0119, a nast\u0119pnie do roz\u0142amu wewn\u0105trz wyznawc\u00f3w islamu na szyit\u00f3w i sunnit\u00f3w. Kalifowie szybko zacz\u0119li traci\u0107 w\u0142adz\u0119 polityczn\u0105 nad rozrastaj\u0105cym si\u0119 imperium muzu\u0142ma\u0144skim. W 909 powsta\u0142 szyicki kalifat w Kairze, zniszczony przez Saladyna w 1171. W 929 roku emir Kordoby, Abd ar-Rahman III, og\u0142osi\u0142 si\u0119 kalifem, jednak jego kalifat rozpad\u0142 si\u0119 ju\u017c w 1031. W 1258 po zdobyciu Bagdadu przez Mongo\u0142\u00f3w zgin\u0105\u0142 kalif Al-Mustasim. Instytucj\u0119 kalifatu przywr\u00f3cono dopiero trzy lata p\u00f3\u017aniej w Kairze, jednak odt\u0105d kalif nie sprawowa\u0142 ju\u017c \u017cadnej w\u0142adzy politycznej.","start_idx":37,"end_idx":168}
{"id":"mrc_2046","question":"gdzie le\u017cy majorka?","answer":"na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym","context":"Majorka (hiszp. i kat. \"Mallorca\") \u2013 najwi\u0119ksza w archipelagu Balear\u00f3w wyspa hiszpa\u0144ska na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym o d\u0142ugo\u015bci oko\u0142o 100 km i powierzchni 3640 km\u00b2. Zamieszkuje j\u0105 859 289 mieszka\u0144c\u00f3w. G\u0142\u00f3wnym miastem i stolic\u0105 wyspy jest Palma de Mallorca. == Geografia == Po\u0142udniowo-wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wyspy zajmuje wy\u017cyna z rozwini\u0119t\u0105 rze\u017ab\u0105 krasow\u0105, cz\u0119\u015b\u0107 centralna natomiast ma charakter nizinny. Le\u017cy w strefie klimatu \u015br\u00f3dziemnomorskiego z suchym latem i opadami w zimie, si\u0119gaj\u0105cymi 650 mm rocznie. Wyspa jest zbudowana g\u0142\u00f3wnie z wapieni mezozoicznych. Wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocno-zachodnich wybrze\u017cy wyspy rozci\u0105ga si\u0119 skrasowia\u0142e pasmo g\u00f3rskie \"Serra de Tramuntana\", z najwy\u017cszym szczytem Puig Major, wznosz\u0105cym si\u0119 na wysoko\u015b\u0107 1445 m n.p.m. Drugim co do wysoko\u015bci szczytem jest Puig de Massanella \u2013 1367 m n.p.m. == Historia == Jako","start_idx":88,"end_idx":108}
{"id":"mrc_2047","question":"kto zabil papale?","answer":"W kwietniu 2012 Prokuratura Okr\u0119gowa w \u0141odzi og\u0142osi\u0142a, \u017ce zab\u00f3jstwo nadinspektora Marka Papa\u0142y by\u0142o wynikiem przypadkowego strza\u0142u oddanego przez z\u0142odzieja samochod\u00f3w i \u015bwiadka koronnego Igora \u0141. pseudonim \"Patyk\".","context":"miejsca. W lutym 2010 w S\u0105dzie Okr\u0119gowym w Warszawie odby\u0142a si\u0119 kolejna rozprawa w sprawie zab\u00f3jstwa genera\u0142a, na \u0142awie oskar\u017conych zasiedli Andrzej Zieli\u0144ski ps. S\u0142owik i Ryszard Bogucki. W kwietniu 2012 Prokuratura Okr\u0119gowa w \u0141odzi og\u0142osi\u0142a, \u017ce zab\u00f3jstwo nadinspektora Marka Papa\u0142y by\u0142o wynikiem przypadkowego strza\u0142u oddanego przez z\u0142odzieja samochod\u00f3w i \u015bwiadka koronnego Igora \u0141. pseudonim \"Patyk\". Motywem ataku mia\u0142a by\u0107 pr\u00f3ba kradzie\u017cy nale\u017c\u0105cego do Papa\u0142y samochodu Daewoo Espero. Wersja ta spotka\u0142a si\u0119 z aprobat\u0105 ze strony by\u0142ego Ministra Spraw Wewn\u0119trznych Marka Biernackiego, . Z uwagi na liczne nie\u015bcis\u0142o\u015bci w przedstawionej wersji \u015bledczej skrytykowali j\u0105 byli funkcjonariusze policji oraz dziennikarze \u015bledczy zajmuj\u0105cy si\u0119 spraw\u0105 zab\u00f3jstwa nadinspektora Marka Papa\u0142y: Jerzy Jachowicz i Kazimierz Turali\u0144ski. Wskazywano na niezgodne z modus operandi z\u0142odziei samochod\u00f3w","start_idx":189,"end_idx":403}
{"id":"mrc_2048","question":"w jakim celu powsta\u0142a organizacja wyzwolenia palestyny?","answer":"ma na celu utworzenie niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa Palestyny.","context":"Organizacja Wyzwolenia Palestyny (arab. \u0645\u0646\u0638\u0645\u0629 \u0627\u0644\u062a\u062d\u0631\u064a\u0631 \u0627\u0644\u0641\u0644\u0633\u0637\u064a\u0646\u064a\u0629, trl. Muna\u1e93\u1e93amat at-Ta\u1e25r\u012br al-Filas\u1e6d\u012bnijjah) \u2212 organizacja polityczna uwa\u017caj\u0105ca si\u0119 za reprezentacj\u0119 narodu palesty\u0144skiego, kt\u00f3ra ma na celu utworzenie niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa Palestyny. == Historia == Powo\u0142ana w 1964 roku na I Palesty\u0144skim Kongresie Narodowym we Wschodniej Jerozolimie. Inicjatorem sformowania organizacji by\u0142a Liga Pa\u0144stw Arabskich. G\u0142\u00f3wnym celem utworzenia OWP by\u0142o zintegrowanie dzia\u0142alno\u015bci ugrupowa\u0144 palesty\u0144skich, d\u0105\u017c\u0105cych do budowy niepodleg\u0142ej, \u015bwieckiej i demokratycznej Palestyny. Pierwszym przewodnicz\u0105cym OWP zosta\u0142 Ahmad asz-Szukajri. Wraz z OWP sformowano Armi\u0119 Wyzwolenia Palestyny, b\u0119d\u0105c\u0105 oficjalnymi si\u0142ami zbrojnymi organizacjami. Od 1967 roku wiod\u0105c\u0105 rol\u0119 w OWP pe\u0142ni al-Fatah. W 1968 roku przyj\u0119to \"Palesty\u0144sk\u0105 kart\u0119 narodow\u0105\", b\u0119d\u0105c\u0105 programem ruchu oraz statut OWP. W 1969 roku nowym przewodnicz\u0105cym OWP zosta\u0142 Jasir Arafat z al-Fatahu. Od ko\u0144ca","start_idx":195,"end_idx":249}
{"id":"mrc_2049","question":"w jakim pa\u015bmie g\u00f3rskim le\u017cy \u015bnie\u017cka?","answer":"Karkonoszy oraz Sudet\u00f3w","context":"\u015anie\u017cka (, niem. \"Schneekoppe\") \u2013 najwy\u017cszy szczyt Karkonoszy oraz Sudet\u00f3w, jak r\u00f3wnie\u017c Czech, wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego, a tak\u017ce ca\u0142ego \u015al\u0105ska. Najwybitniejszy szczyt Polski i Czech (MDW 1203 m). Jego oficjalna wysoko\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna to 1602 m n.p.m. (wed\u0142ug Karkonoskiego Parku Narodowego, a tak\u017ce najnowszych pomiar\u00f3w warto\u015b\u0107 ta wynosi jednak 1603,296 m n.p.m.). Zlokalizowana na granicy polsko-czeskiej, g\u00f3ruje nad Kotlin\u0105 Jeleniog\u00f3rsk\u0105 (deniwelacja wynosz\u0105ca oko\u0142o 1200 metr\u00f3w), wystaj\u0105c 200 metr\u00f3w ponad R\u00f3wni\u0119 pod \u015anie\u017ck\u0105. Po stronie polskiej znajduje si\u0119 w granicach administracyjnych Karpacza oraz na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. Po stronie czeskiej na terenie Krkono\u0161sk\u00e9ho n\u00e1rodn\u00edho parku (KRNAP). Widoczno\u015b\u0107 z wierzcho\u0142ka przy sprzyjaj\u0105cych warunkach przekracza 200 km. Nale\u017cy do Korony Europy, Korony G\u00f3r Polski, Korony Sudet\u00f3w, Korony Sudet\u00f3w Polskich i Korony Sudet\u00f3w Czeskich. Jest","start_idx":51,"end_idx":74}
{"id":"mrc_2050","question":"gdzie i kiedy odby\u0142a si\u0119 koronacja przemys\u0142a ii na kr\u00f3la polski?","answer":"Do koronacji kr\u00f3lewskiej Przemys\u0142a i jego trzeciej \u017cony Ma\u0142gorzaty dosz\u0142o w katedrze gnie\u017anie\u0144skiej 26 czerwca 1295","context":"ksi\u0105\u017c\u0119 wielkopolski nie odwa\u017cy\u0142 si\u0119 koronowa\u0107. Dopiero \u015bmier\u0107 M\u015bciwoja II i zwi\u0105zane z tym wzmocnienie pozycji Przemys\u0142a II sk\u0142oni\u0142y w\u0142adc\u0119 do podj\u0119cia wsp\u00f3lnie z arcybiskupem decyzji o koronacji. === Przemys\u0142 II kr\u00f3lem Polski. Sprawa zgody papieskiej i zasi\u0119gu terytorialnego === Do koronacji kr\u00f3lewskiej Przemys\u0142a i jego trzeciej \u017cony Ma\u0142gorzaty dosz\u0142o w katedrze gnie\u017anie\u0144skiej 26 czerwca 1295, w niedziel\u0119, w dniu \u015bwi\u0119tych Jana i Paw\u0142a. Nie wiadomo, wed\u0142ug jakiego \"ordinis cororandi\" (porz\u0105dku ceremonii koronacyjnej) si\u0119 odby\u0142a. By\u0142a to pierwsza koronacja w\u0142adcy polskiego po 219 latach. Wsp\u00f3\u0142koronatorami w\u0142adcy Wielkopolski i Pomorza Gda\u0144skiego wed\u0142ug \"Rocznika wielkopolskiego\" zostali biskupi: lubuski Konrad, pozna\u0144ski Jan Gerbicz, w\u0142oc\u0142awski Wis\u0142aw i p\u0142ocki Gedko. Z polskiego episkopatu na uroczysto\u015b\u0107 nie przybyli wy\u0142\u0105cznie biskupi: wroc\u0142awski Jan Romka i krakowski Jan","start_idx":281,"end_idx":396}
{"id":"mrc_2051","question":"jaki wyrok wyda\u0142 kreon na antygone?","answer":"Antygona zostaje skazana na \u015bmier\u0107 przez apodyktycznego w\u0142adc\u0119 Teb.","context":"umowie Eteokles po roku rz\u0105d\u00f3w nie przekaza\u0142 tronu bratu. Polinik sprowadzi\u0142 obce wojska, aby odzyska\u0107 tron. Mi\u0119dzy bra\u0107mi rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 walka o w\u0142adz\u0119, w kt\u00f3rej obaj zgin\u0119li. W\u0142adc\u0105 zosta\u0142 ich wuj Kreon. Kreon uzna\u0142 Polinika za zdrajc\u0119 i wyda\u0142 zakaz grzebania jego zw\u0142ok. Eteoklesowi za\u015b zosta\u0142 wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawi\u0142a si\u0119 rozkazowi Kreona i pochowa\u0142a zw\u0142oki Polinika. Spowodowa\u0142o to ci\u0105g tragicznych wydarze\u0144: Antygona zostaje skazana na \u015bmier\u0107 przez apodyktycznego w\u0142adc\u0119 Teb. Na wie\u015b\u0107 o tym jego syn Hajmon, kt\u00f3ry jest narzeczonym Antygony, i \u017cona Kreona, Eurydyka, pope\u0142niaj\u0105 samob\u00f3jstwo. Kreon, cho\u0107 w\u0142adca, traci najbli\u017cszych i zostaje sam z poczuciem winy. Staje si\u0119 to dla niego najwi\u0119ksz\u0105 kar\u0105. Przeciwstawieniem Antygony \u2013 symbolu buntu, \u015bmia\u0142o\u015bci i odwagi \u2013","start_idx":474,"end_idx":541}
{"id":"mrc_2052","question":"z ilu par \u017cy\u0142 sk\u0142ada si\u0119 kabel typu skr\u0119tka?","answer":"z jednej lub wi\u0119kszej liczby par kabli skr\u0119conych ze sob\u0105","context":"Skr\u0119tka \u2013 rodzaj przewodu sygna\u0142owego s\u0142u\u017c\u0105cego do przesy\u0142ania informacji, kt\u00f3ry zbudowany jest z jednej lub wi\u0119kszej liczby par kabli skr\u0119conych ze sob\u0105 w celu eliminacji wp\u0142ywu zak\u0142\u00f3ce\u0144 elektromagnetycznych oraz zak\u0142\u00f3ce\u0144 wzajemnych, zwanych przes\u0142uchami. Skr\u0119cenie \u017cy\u0142 powoduje jednocze\u015bnie zaw\u0119\u017cenie pasma transmisyjnego. Wynalazc\u0105 tego rozwi\u0105zania jest Alexander Graham Bell. Skr\u0119tki maj\u0105 zastosowanie w \u0142\u0105czach telekomunikacyjnych oraz sieciach komputerowych \u2013 obecnie najcz\u0119\u015bciej wykorzystywane s\u0105 w telefonii stacjonarnej oraz w sieciach Ethernet. Skr\u0119tka ma zastosowanie przy przesy\u0142aniu danych zar\u00f3wno w postaci analogowej, jak i cyfrowej. == Rodzaje skr\u0119tki == Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 skr\u0119tk\u0119 nieekranowan\u0105 (U/UTP), ekranowan\u0105 foli\u0105, kt\u00f3ra posiada dodatkowe p\u0142aszcze z folii (F/UTP i U/FTP) oraz z metalowej siatki (SF/UTP, S/FTP i SF/FTP). Norma ISO/IEC 11801:2002 opisuje spos\u00f3b oznaczania kabli. Okre\u015bla ona, \u017ce przewody","start_idx":96,"end_idx":153}
{"id":"mrc_2053","question":"gdzie stosuje si\u0119 kondensatory?","answer":"kondensatory sprz\u0119gaj\u0105ce s\u0105 stosowane na wej\u015bciach i wyj\u015bciach wzmacniaczy i ich poszczeg\u00f3lnych stopni.","context":"szczeg\u00f3lno\u015bci, kondensatory sprz\u0119gaj\u0105ce s\u0105 stosowane na wej\u015bciach i wyj\u015bciach wzmacniaczy i ich poszczeg\u00f3lnych stopni. Kondensator sprz\u0119gaj\u0105cy powinien mie\u0107 jak najmniejsz\u0105 up\u0142ywno\u015b\u0107 i jak najwi\u0119ksz\u0105 (w praktyce: odpowiedni\u0105 do dolnej granicy przenoszonego pasma cz\u0119stotliwo\u015bci sygna\u0142u) pojemno\u015b\u0107. === Kondensatory do filtr\u00f3w i uk\u0142ad\u00f3w czasowych === Kondensatory s\u0105 podstawowymi elementami uk\u0142ad\u00f3w elektronicznych filtr\u00f3w pasywnych i aktywnych, s\u0142u\u017c\u0105cych do kszta\u0142towania charakterystyki cz\u0119stotliwo\u015bciowej okre\u015blonych cz\u0119\u015bci uk\u0142ad\u00f3w (np. wzmacniaczy). Filtry i uk\u0142ady czasowe zbudowane w oparciu o kondensatory i rezystory nosz\u0105 nazw\u0119 uk\u0142ad\u00f3w RC za\u015b filtry zawieraj\u0105ce r\u00f3wnie\u017c cewki (w szczeg\u00f3lno\u015bci, uk\u0142ady rezonansowe) to uk\u0142ady RLC. Od kondensator\u00f3w wchodz\u0105cych w sk\u0142ad takich uk\u0142ad\u00f3w oczekuje si\u0119 najcz\u0119\u015bciej wysokiej stabilno\u015bci temperaturowej i d\u0142ugoczasowej, niskich strat w obszarze przenoszonych cz\u0119stotliwo\u015bci, a tak\u017ce doskona\u0142ej liniowo\u015bci charakterystyki (izolatory u\u017cywane do budowy","start_idx":15,"end_idx":118}
{"id":"mrc_2054","question":"kiedy wybuch\u0142o powstanie warszawskie?","answer":"1 sierpnia \u2013 3 pa\u017adziernika 1944","context":"Powstanie warszawskie (1 sierpnia \u2013 3 pa\u017adziernika 1944) \u2013 wyst\u0105pienie zbrojne przeciwko okupuj\u0105cym Warszaw\u0119 wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armi\u0119 Krajow\u0105 w ramach akcji \u201eBurza\u201d, po\u0142\u0105czone z ujawnieniem si\u0119 i oficjaln\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 najwy\u017cszych struktur Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego. Najwi\u0119ksza operacja militarna Armii Krajowej. Swoim maksymalnym zasi\u0119giem obj\u0119\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 lewobrze\u017cnych dzielnic miasta, niewielki obszar prawobrze\u017cnej Warszawy, a tak\u017ce Puszcz\u0119 Kampinosk\u0105, Legionowo i okolice Marek. By\u0142a to najwi\u0119ksza bitwa stoczona podczas II wojny \u015bwiatowej przez organizacj\u0119 podziemn\u0105 z wojskami okupacyjnymi. Powstanie warszawskie by\u0142o wymierzone militarnie przeciw Niemcom, a politycznie przeciw ZSRR oraz podporz\u0105dkowanym mu polskim komunistom. Dow\u00f3dztwo AK planowa\u0142o samodzielnie wyzwoli\u0107 stolic\u0119 jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej, licz\u0105c, \u017ce uda si\u0119 w ten spos\u00f3b wzmocni\u0107 mi\u0119dzynarodow\u0105 pozycj\u0119 rz\u0105du Rzeczypospolitej Polskiej na uchod\u017astwie oraz powstrzyma\u0107","start_idx":23,"end_idx":55}
{"id":"mrc_2055","question":"dlaczego w\u0105\u017c zjada sw\u00f3j ogon?","answer":"Gryz\u0105cy w\u0142asny ogon w\u0105\u017c wskazuje, \u017ce koniec w procesie wiecznego powtarzania odpowiada pocz\u0105tkowi.","context":"jaka mia\u0142a op\u0142ywa\u0107 Ziemi\u0119, niemaj\u0105cej \u017ar\u00f3de\u0142, ani uj\u015bcia, do kt\u00f3rej wlewa\u0142y si\u0119 wody wszystkich rzek i m\u00f3rz na \u015bwiecie. Jest to symbol niesko\u0144czono\u015bci, wiecznego powrotu i zjednoczenia przeciwie\u0144stw (\"coincidentia oppositorum\" lub \"coniunctio oppositorum\"). Gryz\u0105cy w\u0142asny ogon w\u0105\u017c wskazuje, \u017ce koniec w procesie wiecznego powtarzania odpowiada pocz\u0105tkowi. Mamy tu do czynienia z symbolik\u0105 cyklicznego powtarzania \u2013 obiegu czasu, odnawiania si\u0119 \u015bwiata i \u015bwiat\u00f3w, \u015bmierci i odrodzenia; wieczno\u015bci. W symbolice alchemicznej urobor to symbol zamkni\u0119tego, stale si\u0119 powtarzaj\u0105cego procesu przemiany materii \u2013 procesu, kt\u00f3ry w formie faz podgrzewania, parowania, ch\u0142odzenia i kondensacji cieczy ma prowadzi\u0107 do sublimacji substancji. Urobor to odpowiednik kamienia filozoficznego. W psychologii analitycznej Carla Gustava Junga urobor to metafora wczesnodzieci\u0119cej fazy rozwoju, w kt\u00f3rej jeszcze nie zaszed\u0142 proces r\u00f3\u017cnicowania","start_idx":258,"end_idx":356}
{"id":"mrc_2056","question":"ile medali zdobyli polacy na mistrzostwach?","answer":"\u0141\u0105czna liczba wszystkich medali wywalczonych przez polskich zawodnik\u00f3w wynosi trzydzie\u015bci jeden","context":"czterokrotnie stawali na podium mistrzostw \u015bwiata, natomiast w latach 2003 i 2009 uzyskali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 z\u0142otych medali \u2013 po dwa. \u0141\u0105czna liczba wszystkich medali wywalczonych przez polskich zawodnik\u00f3w wynosi trzydzie\u015bci jeden, z czego osiemna\u015bcie w skokach narciarskich, jedena\u015bcie w biegach oraz dwa w kombinacji norweskiej. == Medali\u015bci chronologicznie == W tabeli zebrani s\u0105 polscy medali\u015bci mistrzostw \u015bwiata w kolejno\u015bci chronologicznej. Do zestawienia w\u0142\u0105czeni zostali dwaj medali\u015bci olimpijscy \u2013 Franciszek G\u0105sienica Gro\u0144 i Wojciech Fortuna (w tabeli wyr\u00f3\u017cnieni kursyw\u0105), kt\u00f3rzy, zgodnie z obowi\u0105zuj\u0105c\u0105 do 1980 roku zasad\u0105 \u201epodw\u00f3jnego mistrzostwa\u201d, zostali jednocze\u015bnie medalistami igrzysk olimpijskich i mistrzostw \u015bwiata. == Medali\u015bci wed\u0142ug dyscyplin == === Biegi narciarskie === === Skoki narciarskie === === Kombinacja norweska === == Liczba medali wed\u0142ug lat == Polscy","start_idx":134,"end_idx":229}
{"id":"mrc_2057","question":"gdzie zmar\u0142 jan pawe\u0142 ii?","answer":"2 kwietnia 2005 w Watykanie","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":62,"end_idx":89}
{"id":"mrc_2058","question":"ile jest obecnie kraj\u00f3w w unii europejskiej?","answer":"27","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":29,"end_idx":31}
{"id":"mrc_2059","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 syn krawczyka?","answer":"Katowicach","context":"Miko\u0142aj Krawczyk (ur. 27 stycznia 1981 w Katowicach) \u2013 polski aktor telewizyjny, filmowy i teatralny, wokalista. == Wczesne lata == Urodzi\u0142 si\u0119 w Katowicach jako syn pary aktorskiej, Marii i Miros\u0142awa Krawczyk\u00f3w. Kiedy mia\u0142 sze\u015b\u0107 lat, wraz z rodzin\u0105 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Gda\u0144ska. Wychowywa\u0142 si\u0119 wraz z m\u0142odsz\u0105 siostr\u0105 Magdalen\u0105. Przez dziewi\u0119\u0107 lat ucz\u0119szcza\u0142 do szko\u0142y baletowej. W 2005 uko\u0144czy\u0142 studia magisterskie na Wydziale Aktorskim PWSFTviT w \u0141odzi. == Kariera aktorska == Maj\u0105c 13 lat, wyst\u0105pi\u0142 w roli Johna w przedstawieniu Jamesa Matthew Barrie \"Piotru\u015b Pan\" (1994) na scenie Teatru Wybrze\u017ce w Gda\u0144sku. 6 pa\u017adziernika 2001 zadebiutowa\u0142 na profesjonalnej scenie teatralnej rol\u0105 pazia w sztuce Williama Szekspira \"Romeo i Julii\" wystawianej przez Teatr im. Stefana Jaracza w \u0141odzi. 13 maja","start_idx":41,"end_idx":51}
{"id":"mrc_2060","question":"kiedy wyemitowano pierwszy odcinek rancza?","answer":"5 marca 2006","context":"Ranczo \u2013 polski serial komediowo-obyczajowy w re\u017cyserii Wojciecha Adamczyka, emitowany w TVP1 od 5 marca 2006 do 27 listopada 2016. == Historia i opis == Akcja rozgrywa si\u0119 w fikcyjnej, niewielkiej miejscowo\u015bci Wilkowyje, po\u0142o\u017conej w okolicach Radzynia Podlaskiego. Sceny nagrywane by\u0142y g\u0142\u00f3wnie w miejscowo\u015bci Jeruzal oraz m.in. w Latowiczu i Sokulach (gdzie mie\u015bci si\u0119 serialowy dworek g\u0142\u00f3wnej bohaterki, Lucy). Pocz\u0105tkowo planowano zako\u0144czy\u0107 produkcj\u0119 serialu w 2009 po czterech seriach, jednak w zwi\u0105zku z olbrzymi\u0105 popularno\u015bci\u0105 produkcji powsta\u0142y kolejne odcinki. Po sukcesie pi\u0105tej serii, wyemitowanej w 2011, producent \"Rancza\" zapowiedzia\u0142 kontynuacj\u0119 serialu. Ogl\u0105dalno\u015b\u0107 premierowego odcinka sz\u00f3stej serii wynios\u0142a 7,3 mln widz\u00f3w. TVP og\u0142osi\u0142a, \u017ce powstan\u0105 co najmniej kolejne dwie serie, tj. si\u00f3dma i \u00f3sma. W lipcu 2014 rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 zdj\u0119cia do","start_idx":97,"end_idx":109}
{"id":"mrc_2061","question":"kim jest anna?","answer":"Anna Sorokin (ros. \u0410\u043d\u043d\u0430 \u0412\u0430\u0434\u0438\u043c\u043e\u0432\u043d\u0430 \u0421\u043e\u0440\u043e\u043a\u0438\u043d\u0430), znana jako Anna Delvey (ur. 23 stycznia 1991 w Domodiedowie) \u2013 rosyjska oszustka","context":"Anna Sorokin (ros. \u0410\u043d\u043d\u0430 \u0412\u0430\u0434\u0438\u043c\u043e\u0432\u043d\u0430 \u0421\u043e\u0440\u043e\u043a\u0438\u043d\u0430), znana jako Anna Delvey (ur. 23 stycznia 1991 w Domodiedowie) \u2013 rosyjska oszustka, kt\u00f3ra wy\u0142udzi\u0142a \u0142\u0105cznie 200 tys. dolar\u00f3w. Podawa\u0142a si\u0119 za pochodz\u0105c\u0105 z Niemiec dziedziczk\u0119 fortuny. Zosta\u0142a aresztowana w 2017 r. i postawiono jej osiem zarzut\u00f3w. Zosta\u0142a skazana na 4 do 12 lat wi\u0119zienia, na wolno\u015b\u0107 wysz\u0142a 11 lutego 2021 roku. Nied\u0142ugo po jej uwolnieniu zosta\u0142a jednak aresztowana przez ICE (U.S. Immigration and Customs Enforcement), przez co grozi jej deportacja do Niemiec. Na podstawie historii jej \u017cycia Netflix stworzy\u0142 serial \u201eKim jest Anna?\u201d, p\u0142ac\u0105c jej 320 tys. dolar\u00f3w. == \u017byciorys == Anna urodzi\u0142a si\u0119 w rosyjskim mie\u015bcie Domodiedowo, cho\u0107 wi\u0119kszo\u015b\u0107 dzieci\u0144stwa sp\u0119dzi\u0142a w Niemczech. Jej ojciec by\u0142 kierowc\u0105 ci\u0119\u017car\u00f3wki, a jej matka by\u0142a","start_idx":0,"end_idx":125}
{"id":"mrc_2062","question":"ile lat temu \u017cy\u0142y dinozaury?","answer":"oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu.","context":"Dinozaury (Dinosauria) \u2013 zr\u00f3\u017cnicowany klad zauropsyd\u00f3w. Pojawi\u0142y si\u0119 w triasie, oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu. Stanowi\u0142y dominuj\u0105c\u0105 grup\u0119 kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych od pocz\u0105tku jury (oko\u0142o 201 milion\u00f3w lat temu) przez 135 milion\u00f3w lat, do ko\u0144ca kredy (66 milion\u00f3w lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczaj\u0105ce granic\u0119 kreda-trzeciorz\u0119d i koniec mezozoiku) doprowadzi\u0142o do znikni\u0119cia wi\u0119kszo\u015bci linii. Zapis kopalny wskazuje, \u017ce w jurze ptaki wyewoluowa\u0142y z dinozaur\u00f3w zaliczanych do teropod\u00f3w, wobec czego przez literatur\u0119 przedmiotu wydan\u0105 w XXI wieku uznawane s\u0105 za grup\u0119 dinozaur\u00f3w. Prze\u017cywaj\u0105c katastrof\u0119 sprzed 66 milion\u00f3w lat, dzi\u0119ki swym potomkom sta\u0142y si\u0119 kontynuatorami linii dinozaur\u00f3w po czasy wsp\u00f3\u0142czesne. Do ostatnich dziesi\u0119cioleci XX wieku wszystkie grupy dinozaur\u00f3w uznawano za wymar\u0142e. Jednak\u017ce zapis kopalny wskazuje, \u017ce ptaki, nazywane dzi\u015b w j\u0119zyku angielskim \"avian","start_idx":80,"end_idx":108}
{"id":"mrc_2063","question":"do chor\u00f3b wirusowych zalicza si\u0119?","answer":"grypa, ospa wietrzna, \u015bwinka oraz r\u00f3\u017cyczka.","context":"Choroby wirusowe, infekcje wirusowe \u2014 choroby zaka\u017ane wywo\u0142ywane przez obecno\u015b\u0107 wirus\u00f3w w organizmie. W zale\u017cno\u015bci od rodzaju wirusa oraz stanu zdrowia zaka\u017conej osoby, wirusy mog\u0105 zakazi\u0107 prawie ka\u017cd\u0105 kom\u00f3rk\u0119 oraz tkank\u0119 cia\u0142a, od m\u00f3zgu do sk\u00f3ry. Choroby wirusowe nie mog\u0105 by\u0107 leczone za pomoc\u0105 typowych antybiotyk\u00f3w (antybiotyk\u00f3w antybakteryjnych). W istocie, w niekt\u00f3rych przypadkach u\u017cycie antybiotyku antybakteryjnego mo\u017ce wywo\u0142a\u0107 skutki uboczne, komplikuj\u0105ce chorob\u0119 zaka\u017an\u0105. Du\u017ca cz\u0119\u015b\u0107 ludzkich chor\u00f3b wirusowych mo\u017ce zosta\u0107 zwalczona za pomoc\u0105 uk\u0142adu odporno\u015bciowego, z mniej znaczn\u0105 pomoc\u0105 w\u0142a\u015bciwej diety, nawodnienia oraz odpoczynku. W przypadku innych chor\u00f3b wirusowych leczenie jest zale\u017cne od rodzaju oraz po\u0142o\u017cenia wirusa; mo\u017ce obejmowa\u0107 tak\u017ce u\u017cycie antybiotyk\u00f3w antywirusowych lub innych lek\u00f3w. Przyk\u0142adowymi chorobami wirusowymi s\u0105 grypa, ospa wietrzna, \u015bwinka oraz r\u00f3\u017cyczka.","start_idx":850,"end_idx":893}
{"id":"mrc_2064","question":"ilu rom\u00f3w mieszka w polsce?","answer":"17 049 os\u00f3b","context":"Polscy Romowie \u2013 mniejszo\u015b\u0107 etniczna uznana w prawie polskim. Wed\u0142ug Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku narodowo\u015b\u0107 romsk\u0105 zadeklarowa\u0142o 17 049 os\u00f3b, z czego 9899 jako jedyn\u0105. Natomiast wed\u0142ug \u201eEthnologue\u201d w Polsce j\u0119zykiem romskim pos\u0142uguje si\u0119 ponad 35 tysi\u0119cy os\u00f3b. == Historia == Pierwsze wzmianki o obecno\u015bci Rom\u00f3w w Europie pojawiaj\u0105 si\u0119 w XI wieku w \u201e\u017bywocie \u015bwi\u0119tego Jerzego\u201d a nazwiska \"Cygan\" i \"Czygan\" widniej\u0105ce na pi\u0119tnastowiecznych spisach ludno\u015bci, mog\u0105 sugerowa\u0107 pierwsze korowody woz\u00f3w romskich na terenach Kr\u00f3lestwa Polskiego. Lud koczowniczy, \u017cyj\u0105cy g\u0142\u00f3wnie z wr\u00f3\u017cbiarstwa i \u0142upiestwa z czasem zacz\u0105\u0142 sia\u0107 niepok\u00f3j w Europie Zachodniej i rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 migracje na wsch\u00f3d Europy. Nast\u0105pi\u0142 pewien zwrot w stosunkach polsko-romskich wraz z pocz\u0105tkiem wieku XVI, kiedy to Europa wr\u0119cz wrza\u0142a od edykt\u00f3w","start_idx":143,"end_idx":154}
{"id":"mrc_2065","question":"w kt\u00f3rej izbie polskiego parlamentu zasiada wi\u0119cej os\u00f3b?","answer":"Sejm jako izba ni\u017csza","context":"Parlament Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 dwuizbowy parlament, organ w\u0142adzy ustawodawczej w Rzeczypospolitej Polskiej. W sk\u0142ad parlamentu wchodz\u0105 Sejm jako izba ni\u017csza oraz Senat jako izba wy\u017csza. Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w izb okre\u015bla Konstytucja RP (art. 96: 460 pos\u0142\u00f3w na Sejm, art. 97: 100 senator\u00f3w). Gmach Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej znajduje si\u0119 w Warszawie przy ulicy Wiejskiej. W przypadkach okre\u015blonych w Konstytucji (art. 114) cz\u0142onkowie obu izb obraduj\u0105c razem, tworz\u0105 Zgromadzenie Narodowe zwo\u0142ywane przez marsza\u0142ka Sejmu. == Wybory w III RP == Wybory parlamentarne zarz\u0105dza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 98 Konstytucji RP i na warunkach w niej okre\u015blonych. Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej odbywaj\u0105 si\u0119 co 4 lata w okr\u0119gach wyborczych, za\u015b do Senatu odbywaj\u0105 si\u0119 w jednomandatowych okr\u0119gach wyborczych i s\u0105 powszechne,","start_idx":142,"end_idx":163}
{"id":"mrc_2066","question":"ile trzeba g\u0142os\u00f3w aby odrzucenia poprawek senatu?","answer":"bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w.","context":"odrzuci\u0107 uchwa\u0142\u0119 Senatu albo poprawki bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w. Je\u015bli poprawki Senatu nie zostan\u0105 odrzucone, uwzgl\u0119dnia si\u0119 je w ostatecznym tek\u015bcie ustawy. Gdy Sejm nie odrzuci uchwa\u0142y Senatu o odrzuceniu ustawy, post\u0119powanie ustawodawcze zostaje zako\u0144czone, a ustawa odrzucona. === Rola Prezydenta RP w procesie legislacyjnym === Kolejnym etapem jest przedstawienie przez Marsza\u0142ka Sejmu uchwalonej ustawy do podpisu Prezydenta RP, kt\u00f3ry w ci\u0105gu 21 dni (7 dla ustawy bud\u017cetowej i dla ustawy w trybie pilnym) zarz\u0105dza jej og\u0142oszenie w Dzienniku Ustaw RP. Prezydentowi RP przys\u0142uguj\u0105 jednak dodatkowe kompetencje. Mo\u017ce on przed podpisaniem ustawy wyst\u0105pi\u0107 do Trybuna\u0142u Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie oceny jej zgodno\u015bci z Konstytucj\u0105 (je\u017celi jest zgodna, musi j\u0105 podpisa\u0107). Je\u017celi ustawa jest","start_idx":38,"end_idx":120}
{"id":"mrc_2067","question":"kto to pisarz?","answer":"Pisarz \u2013 osoba tworz\u0105ca dzie\u0142a literackie.","context":"Pisarz \u2013 osoba tworz\u0105ca dzie\u0142a literackie. == Opis == Pisarz jest oficjalnie zarejestrowanym zawodem w Polsce. Otrzyma\u0142 symbol 264102 (wyszukiwarka Wortalu Publicznych S\u0142u\u017cb Zatrudnienia). Z charakterystyki zawodu: pisarz pisze proz\u0105 powie\u015bci, nowele, opowiadania, biografie, monografie, pami\u0119tniki; pisze utwory poetyckie i dramaty, przeznaczone do realizacji na scenie np. w teatrze, w radiu lub w telewizji. W utworach podejmuje r\u00f3\u017cnorodn\u0105 tematyk\u0119 \u2013 psychologiczn\u0105, romantyczn\u0105, religijn\u0105, obyczajow\u0105, kryminalno-sensacyjn\u0105. == Zadania zawodowe == Do zada\u0144 zawodowych pisarza nale\u017cy m.in. oddzia\u0142ywanie estetyczne i artystyczne na czytelnik\u00f3w poprzez opisywanie prze\u017cy\u0107 wewn\u0119trznych, stan\u00f3w psychicznych, dozna\u0144, refleksji, pogl\u0105d\u00f3w za pomoc\u0105 formy fabularnej, pami\u0119tnika, autobiografii, wiersza, dramatu etc.","start_idx":0,"end_idx":42}
{"id":"mrc_2068","question":"w jakich krajach u\u017cywa si\u0119 cyrylicy?","answer":"cyrylica rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 z Bu\u0142garii na tereny Serbii oraz Rusi Kijowskiej.","context":"ci\u0105gu X\u2013XII w. cyrylica rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 z Bu\u0142garii na tereny Serbii oraz Rusi Kijowskiej. Cyrylica u\u017cywana wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dla zapisu rozmaitych j\u0119zyk\u00f3w jest alfabetem cz\u0119\u015bciowo zreformowanym i unowocze\u015bnionym w stosunku do wersji pierwotnej i nosi nazw\u0119 \"gra\u017cdanki\" (ros. skr\u00f3t od \"gra\u017cdanskij szrift\", tj. pismo obywatelskie, \u015bwieckie). Reformy cyrylicy dokonano w Rosji na pocz\u0105tku XVIII wieku za spraw\u0105 Piotra Wielkiego. Projekt reformy z osobistymi uwagami cara pochodzi z roku 1709. Pocz\u0105tkowo zreformowanego pisma u\u017cywano wy\u0142\u0105cznie w kancelarii carskiej dla zapisu oficjalnych dokument\u00f3w pa\u0144stwowych, p\u00f3\u017aniej jej u\u017cycie rozszerzy\u0142o si\u0119 tak\u017ce na inne sfery pi\u015bmiennictwa, najpierw rosyjskiego, a nast\u0119pnie tak\u017ce po\u0142udniowos\u0142owia\u0144skiego. Przy pierwotnej wersji cyrylicy pozosta\u0142a cerkiew prawos\u0142awna, wykorzystuj\u0105ca zapisane tym alfabetem ksi\u0119gi liturgiczne w j\u0119zyku cerkiewnos\u0142owia\u0144skim. W Serbii reformy pisma dokona\u0142 w pierwszej","start_idx":15,"end_idx":94}
{"id":"mrc_2069","question":"co trzyma tamburmajor?","answer":"bu\u0142aw\u0105","context":"Polsce popularne s\u0105 orkiestry g\u00f3rnicze, obecnie najwi\u0119cej takich orkiestr skupiaj\u0105 Ochotnicze Stra\u017ce Po\u017carne (zob. Orkiestra OSP Nadarzyn M\u0142odzie\u017cowa Orkiestra D\u0119ta OSP Kaski, Orkiestra D\u0119ta \u201eKWK Borynia\u201d), M\u0142odzie\u017cowa Orkiestra D\u0119ta w P\u0142o\u0144sku. Orkiestr\u0105 dyryguje dyrygent (\"tamburmajor\") wskazuj\u0105cy rytm bu\u0142aw\u0105 (g\u0142\u00f3wnie w przypadku maszeruj\u0105cej orkiestry) lub batut\u0105. Puls jest realizowany przez g\u0142\u00f3wny b\u0119ben, kt\u00f3ry pomaga koordynowa\u0107 krok. Zwykle akcent, przypadaj\u0105cy na pierwsz\u0105 miar\u0119 taktu, zsynchronizowany jest z lew\u0105 nog\u0105, druga miara taktu z praw\u0105. W czasie, gdy orkiestra akurat nie gra, a ci\u0105gle maszeruje, gra tylko b\u0119ben tzw. kadencj\u0119 (nie myli\u0107 z kadencj\u0105 akordem), cz\u0119sto rytmicznie do\u015b\u0107 skomplikowan\u0105. == Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwa rodzaje zastosowa\u0144 orkiestr marszowych == * marsz polny \u2013 zwykle uprawiany na stadionach lub b\u0142oniach, w czasie uroczysto\u015bci otwarcia imprez","start_idx":305,"end_idx":311}
{"id":"mrc_2070","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 wojna w wietnamie?","answer":"1975","context":"Wojna wietnamska (zwana te\u017c drug\u0105 wojn\u0105 indochi\u0144sk\u0105, wojn\u0105 ameryka\u0144sko-wietnamsk\u0105, ameryka\u0144sk\u0105 interwencj\u0105 w Wietnamie) \u2013 dzia\u0142ania militarne na P\u00f3\u0142wyspie Indochi\u0144skim w latach 1955\u20131975. W konflikt zaanga\u017cowane by\u0142y z jednej strony komunistyczna Demokratyczna Republika Wietnamu (Wietnam P\u00f3\u0142nocny, wspierany przez inne kraje socjalistyczne, g\u0142. Zwi\u0105zek Radziecki oraz Chiny, ale te\u017c w mniejszym stopniu przez niekt\u00f3re kraje niesocjalistyczne, np. Szwecj\u0119) i wspierane przez to pa\u0144stwo organizacje komunistyczne w Wietnamie Po\u0142udniowym, Laosie i Kambod\u017cy, a z drugiej strony Republika Wietnamu wraz z mi\u0119dzynarodow\u0105 koalicj\u0105 obejmuj\u0105c\u0105 Stany Zjednoczone i ich sojusznik\u00f3w \u2013 Kore\u0119 Po\u0142udniow\u0105, Tajlandi\u0119, Australi\u0119, Now\u0105 Zelandi\u0119 i Filipiny. Wbrew swojej woli stronami konfliktu sta\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c Kambod\u017ca i Laos. Walki toczy\u0142y si\u0119 na terytorium Wietnamu Po\u0142udniowego, Laosu i Kambod\u017cy. Ameryka\u0144skie naloty bombowe obj\u0119\u0142y tak\u017ce","start_idx":182,"end_idx":186}
{"id":"mrc_2071","question":"w jakim celu utworzono zwi\u0105zek morski?","answer":"Mia\u0142 na celu obron\u0119 miast jo\u0144skich przed Persj\u0105.","context":"Zwi\u0105zek Morski, Zwi\u0105zek Ate\u0144ski lub Zwi\u0105zek Delijski, w\u0142a\u015bc. Symmachia Ate\u0144ska (gr. \"sym\" \"wsp\u00f3\u0142\" i \"machos\" \"walka\") \u2013 sojusz zaczepno-obronny poleis staro\u017cytnej Grecji, kt\u00f3rego hegemonem by\u0142y Ateny. == Historia == Zwi\u0105zek powsta\u0142 pod koniec wojen perskich oko\u0142o roku 478 p.n.e. g\u0142\u00f3wnie z pa\u0144stw obszaru Morza Egejskiego. Mia\u0142 na celu obron\u0119 miast jo\u0144skich przed Persj\u0105. Po rozpocz\u0119ciu II wojny peloponeskiej (431\u2013404 p.n.e.) przeciwnikiem sojuszu sta\u0142a si\u0119 Sparta. Zwi\u0105zek z czasem sta\u0142 si\u0119 podstaw\u0105 ate\u0144skiego imperium morskiego. Ka\u017cdy cz\u0142onek by\u0142 zobowi\u0105zany do p\u0142acenia corocznej sk\u0142adki (\"foros\") lub dostarczania okr\u0119t\u00f3w w zamian za gwarancje bezpiecze\u0144stwa. By\u0142a ona przeznaczona na finansowanie kampanii wojennych zwi\u0105zku. Z biegiem lat pieni\u0105dze te Ateny zacz\u0119\u0142y przeznacza\u0107 na powi\u0119kszenie swej pot\u0119gi militarnej. Pocz\u0105tkowo zwi\u0105zkiem kierowa\u0142a rada zwi\u0105zkowa (Zgromadzenie Sprzymierzonych), kt\u00f3rej","start_idx":323,"end_idx":371}
{"id":"mrc_2072","question":"jakie zadanie otrzyma\u0142 jonasz od pana boga?","answer":"Jonasz zostaje wys\u0142any przez Boga do Niniwy, kt\u00f3rej mieszka\u0144com ma og\u0142osi\u0107 wyrok Bo\u017cy (ca\u0142kowita zag\u0142ada miasta), za z\u0142o kt\u00f3rego si\u0119 dopuszczaj\u0105 je\u015bli nie oka\u017c\u0105 skruchy.","context":"Dodatkowo autor ksi\u0119gi na\u015bladuje styl innych ksi\u0105g biblijnych, kt\u00f3re datuje si\u0119 na lata znacznie wcze\u015bniejsze ni\u017c lata \u017cycia historycznego proroka Jonasza. == Tre\u015b\u0107 == Jonasz zostaje wys\u0142any przez Boga do Niniwy, kt\u00f3rej mieszka\u0144com ma og\u0142osi\u0107 wyrok Bo\u017cy (ca\u0142kowita zag\u0142ada miasta), za z\u0142o kt\u00f3rego si\u0119 dopuszczaj\u0105 je\u015bli nie oka\u017c\u0105 skruchy. Jonasz postanawia zrezygnowa\u0107 z tego zadania i ucieka. Wsiada na statek, kt\u00f3ry p\u0142ynie do Tarszisz. Na pe\u0142nym morzu statkiem zaczyna miota\u0107 sztorm. Marynarze przestraszeni, pr\u00f3buj\u0105 ustali\u0107 kto/co jest przyczyn\u0105 ich nieszcz\u0119\u015b\u0107. Dopiero wtedy Jonasz przyznaje, \u017ce jest on Hebrajczykiem, czcicielem Jahwe, i \u017ce ucieka od zadania, kt\u00f3re mu wyznaczy\u0142 B\u00f3g. M\u00f3wi, by wyrzucili go do morza, co oni po nieskutecznych pr\u00f3bach ratowania statku czyni\u0105, wtedy morze si\u0119 uspokaja. B\u00f3g posy\u0142a wielk\u0105","start_idx":168,"end_idx":337}
{"id":"mrc_2073","question":"w jakim ta\u0144cu wyst\u0119puje synkopa?","answer":"W polskiej muzyce ludowej \"synkopa\" jest charakterystyczna dla krakowiaka.","context":"Synkopa (gr. \"synkop\u1e17\" \u201eobci\u0119cie\u201d, od \"synk\u00f3pt\u014d\" \u201eprzycina\u0107\u201d) \u2013 rodzaj zaburzenia metro-rytmicznego w toku utworu, wykorzystywany jako \u015brodek stylistyczny. Rytm synkopowy jest cz\u0119sto stosowany w muzyce jazzowej i bluesie, a tak\u017ce w muzyce elektronicznej z gatunku Drum and bass. W polskiej muzyce ludowej \"synkopa\" jest charakterystyczna dla krakowiaka. Przyk\u0142ad zastosowania rytmu synkopowego zawiera utw\u00f3r \u201eNo Excuses\u201d zespo\u0142u Alice in Chains oraz B\u00e9li Bart\u00f3ka \u201eSynkopowy taniec\u201d.","start_idx":279,"end_idx":353}
{"id":"mrc_2074","question":"gdzie studiowa\u0142 adam mickiewicz?","answer":"Cesarskim Uniwersytecie Wile\u0144skim","context":"domu Mickiewicz\u00f3w prawdopodobnie zatrzyma\u0142 si\u0119 szef poczty polowej. Kilka miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej ta sama Wielka Armia, pokonana przez Rosjan, zatrzyma\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Nowogr\u00f3dku. W 1815 Mickiewicz wyjecha\u0142 do Wilna w celu podj\u0119cia studi\u00f3w. Studiowa\u0142 nauki humanistyczne na Cesarskim Uniwersytecie Wile\u0144skim \u2013 czo\u0142owej uczelni dla ziem Rzeczypospolitej zaj\u0119tych przez Imperium Rosyjskie. Studia podj\u0105\u0142 na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych, ucz\u0119szczaj\u0105c jednocze\u015bnie na wyk\u0142ady Wydzia\u0142u Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Trudna sytuacja materialna rodziny po \u015bmierci ojca sk\u0142oni\u0142a go do podj\u0119cia nauki w uniwersyteckim Seminarium Nauczycielskim, co gwarantowa\u0142o p\u00f3\u017aniej zatrudnienie w szko\u0142ach carskich. Studia uko\u0144czy\u0142 w 1819 ze stopniem magistra. Jeszcze w czasie studi\u00f3w, w 1817, wraz z Tomaszem Zanem i grup\u0105 przyjaci\u00f3\u0142 za\u0142o\u017cy\u0142 Towarzystwo Filomatyczne, kt\u00f3re z","start_idx":267,"end_idx":300}
{"id":"mrc_2075","question":"jakie nagrody zdoby\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznan\u0105 przez Polsk\u0105 Akademi\u0119 Umiej\u0119tno\u015bci.","context":"ze wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycieli Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. W 1916 otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznan\u0105 przez Polsk\u0105 Akademi\u0119 Umiej\u0119tno\u015bci. Cz\u0142onek Warszawskiego Towarzystwa Cyklist\u00f3w, Towarzystwa Historycznego we Lwowie. Henryk Sienkiewicz by\u0142 cz\u0142onkiem zagranicznym Czeskiej i Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk. Zmar\u0142 wieczorem 15 listopada 1916 na anewryzm serca w Vevey i zosta\u0142 tam pochowany. Na jego pogrzeb w katedrze wawelskiej nie zgodzi\u0142 si\u0119 biskup krakowski Adam Sapieha. W 1924, ju\u017c w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczy\u015bcie sprowadzono do Polski. W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii i Czechos\u0142owacji sk\u0142adano mu ho\u0142d. 27 pa\u017adziernika 1924 odby\u0142a si\u0119 uroczysto\u015b\u0107 obok pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie przem\u00f3wienie okoliczno\u015bciowe wyg\u0142osi\u0142 Stanis\u0142aw Wojciechowski. Na koniec prochy z\u0142o\u017cono w specjalnie przygotowanej krypcie","start_idx":94,"end_idx":194}
{"id":"mrc_2076","question":"gdzie rozgrywa si\u0119 akcja quo vadis?","answer":"Akcja rozgrywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Rzymie","context":"W 2016 Sienkiewiczowsk\u0105 powie\u015b\u0107 odczytywano publicznie podczas akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury narodowej \u2013 Narodowe Czytanie Quo vadis. Z tej okazji 3 wrze\u015bnia r\u0119kopis powie\u015bci opu\u015bci\u0142 na jeden dzie\u0144 skarbiec Biblioteki Narodowej i mo\u017cna go by\u0142o ogl\u0105da\u0107 w warszawskim Pa\u0142acu Rzeczypospolitej. == Miejsce i czas akcji == Akcja rozgrywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Rzymie, podczas ko\u0144cowych 6 lat panowania Nerona (63\u201368 r.), akcja epilogu \u2013 ok. 68 r. Wydarzenia pozwalaj\u0105ce okre\u015bli\u0107 czas akcji to: przybycie Winicjusza do Rzymu po zawarciu pokoju z Partami (63 r.), po\u017car Rzymu (64 r.), \u015bmier\u0107 Petroniusza (66 r.), \u015bmier\u0107 Nerona (68 r.). Rzym by\u0142 w\u00f3wczas miastem wielonarodowo\u015bciowym, bardzo zr\u00f3\u017cnicowanym. == Opis fabu\u0142y == G\u0142\u00f3wnym w\u0105tkiem powie\u015bci jest mi\u0142o\u015b\u0107 Winicjusza i Ligii. Nale\u017c\u0105 oni do dw\u00f3ch odr\u0119bnych","start_idx":339,"end_idx":374}
{"id":"mrc_2077","question":"kto jest nazywany ojcem polskiego teatru narodowego?","answer":"Wojciech Romuald Bogus\u0142awski","context":"Wojciech Romuald Bogus\u0142awski herbu \u015awinka, ps. i krypt.: \"Autor \"Fraskatanki\", Autor \"Mieszczek modnych\", Autor \"\u015alubu modnego\", R. W... B...\" (ur. 9 kwietnia 1757 w Glinnie, zm. 23 lipca 1829 w Warszawie) \u2013 polski aktor, \u015bpiewak operowy, re\u017cyser, pisarz, dramatopisarz, t\u0142umacz, propagator ideologii o\u015bwiecenia, wolnomularz; dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie i za\u0142o\u017cyciel teatru w Kaliszu; ojciec teatru polskiego; teoretyk i historyk teatru, ojciec Stanis\u0142awa i dziadek W\u0142adys\u0142awa. == \u017byciorys == By\u0142 synem Leopolda Andrzeja z Bogus\u0142awic, herbu \u015awinka (ur. kr\u00f3tko przed 16 listopada 1723, zm. 11 stycznia 1793), regenta ziemskiego pozna\u0144skiego a p\u00f3\u017aniej grodzkiego krakowskiego, dziedzica Glinna z Okalewem, i jego \u017cony Anny Teresy Linowskiej (ur. przed 24 pa\u017adziernika 1734, zm. przed 1770), c\u00f3rki Stanis\u0142awa, podstolego wschowskiego. Od roku 1769 kszta\u0142ci\u0142","start_idx":0,"end_idx":28}
{"id":"mrc_2078","question":"ile kilogram\u00f3w ma funt?","answer":"funt r\u00f3wny 0,453 592 37 kg","context":"Funt ( lub , od staroangielskiego \"pund\", kt\u00f3re wywodzi si\u0119 z germa\u0144skiej adaptacji \u0142aci\u0144skiego \"(libra) pondo\" \u2013 \"Pfund\"; lb, lb\"m\", lbm, \u2114) \u2013 pozauk\u0142adowa jednostka masy wywodz\u0105ca si\u0119 od rzymskiej libry. Miara funta by\u0142a r\u00f3\u017cna na przestrzeni wiek\u00f3w w r\u00f3\u017cnych pa\u0144stwach, zwykle wynosi\u0142a pomi\u0119dzy 0,4 a 0,5 kilograma. Obecnie w pa\u0144stwach anglosaskich jest przyj\u0119ty mi\u0119dzynarodowy funt r\u00f3wny 0,453 592 37 kg oraz stosowany jest skr\u00f3t lb (od \"libra\", liczba mnoga w j\u0119z. angielskim: lbs). == Wsp\u00f3\u0142czesne rodzaje funta == * funt brytyjski (\"avoirdupois\", powszechnie u\u017cywany np. w USA), ang. \"pound\": 1 lb = 0,453 592 37 kg = 16 oz (uncji) = 7000 gran\u00f3w (ziaren) :: 1 kilogram = 2,204 62 funta Masa funta \"avoirdupois\" zosta\u0142a okre\u015blona przez kupc\u00f3w w","start_idx":380,"end_idx":406}
{"id":"mrc_2079","question":"gdzie mieszkaj\u0105 muminki?","answer":"pewn\u0105 dolin\u0119 gdzie\u015b w Finlandii","context":"Muminki () \u2013 fikcyjne istoty o antropomorficznej budowie cia\u0142a (nieco podobne do hipopotam\u00f3w, ale dwuno\u017cne), zamieszkuj\u0105ce pewn\u0105 dolin\u0119 gdzie\u015b w Finlandii, bohaterowie cyklu dziewi\u0119ciu ksi\u0105\u017cek i dwudziestu dw\u00f3ch komiks\u00f3w fi\u0144skiej (pisz\u0105cej po szwedzku) autorki Tove Jansson, oraz pi\u0119\u0107dziesi\u0119ciu dw\u00f3ch komiks\u00f3w brata Tove, Larsa Janssona. S\u0105 one odmian\u0105 trolli. Pierwsza ksi\u0105\u017cka o Muminkach, \"Ma\u0142e trolle i du\u017ca pow\u00f3d\u017a\", zosta\u0142a opublikowana przez Tove Jansson w 1945 (pierwsza wersja powsta\u0142a ju\u017c zim\u0105 1939 roku), a pierwszy komiks \"Mumintrollet och jordens underg\u00e5ng \"zacz\u0105\u0142 ukazywa\u0107 si\u0119 w cz\u0119\u015bciach w 1947 roku w szwedzkoj\u0119zycznym lewicowym czasopi\u015bmie \u201eNy Tid\u201d. Wszystkie ksi\u0105\u017cki o Muminkach odnios\u0142y sukces: zosta\u0142y prze\u0142o\u017cone na ponad trzydzie\u015bci j\u0119zyk\u00f3w. \"Muminki\" doczeka\u0142y si\u0119 te\u017c swojej wersji teatralnej, filmowej (mi\u0119dzy innymi serial zrealizowany w Polsce w Studio","start_idx":123,"end_idx":154}
{"id":"mrc_2080","question":"kto zmar\u0142 na ki\u0142\u0119?","answer":"kr\u00f3lowie Polski: Jan I Olbracht (zm. 1501) i Aleksander Jagiello\u0144czyk (zm. 1506) oraz ich brat, prymas Polski i kardyna\u0142 Fryderyk Jagiello\u0144czyk (zm. 1503).","context":"w Rzymie. Kr\u00f3tko potem, prawdopodobnie w wyniku zachorowa\u0144 na ki\u0142\u0119, zmarli kr\u00f3lowie Polski: Jan I Olbracht (zm. 1501) i Aleksander Jagiello\u0144czyk (zm. 1506) oraz ich brat, prymas Polski i kardyna\u0142 Fryderyk Jagiello\u0144czyk (zm. 1503). Istniej\u0105 jednak przypuszczenia na temat wcze\u015bniejszego wyst\u0119powania tej choroby w Europie, tak\u017ce na terenach dzisiejszej Polski. Przes\u0142ank\u0105 mo\u017ce by\u0107 jedna z postaci w o\u0142tarzu Wita Stwosza w Krakowie (1477\u20131489), wyrze\u017abiona z charakterystycznym dla ki\u0142y nosem siode\u0142kowatym. Anonimowy autor \"Compendium medicum auctum...\" z 1719 roku da\u0142 wierszowany obraz tej choroby: W Polsce ki\u0142\u0119 leczono m.in. w Krakowie, gdzie chorych przyjmowano w Szpitalu \u015bw. Sebastiana i Rocha (powsta\u0142 w 1528 roku w rejonie dzisiejszej ul. \u015bw. Sebastiana), za murami miasta. Leczenie polega\u0142o na wcieraniu szaruchy, p\u00f3\u017aniej podawano tak\u017ce","start_idx":75,"end_idx":230}
{"id":"mrc_2081","question":"czym by\u0142a rewolucja neolityczna?","answer":"proces przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji \u017cywno\u015bci, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia","context":"Rewolucja neolityczna \u2013 proces przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji \u017cywno\u015bci, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia, trwaj\u0105cy w naszym kr\u0119gu cywilizacyjnym w latach ok. \u2013 4000 p.n.e. Rewolucja neolityczna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 na obszarze tzw. \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca na Bliskim Wschodzie, gdzie wyst\u0119powali dzicy przodkowie wielu wsp\u00f3\u0142czesnych ro\u015blin uprawnych i zwierz\u0105t hodowlanych. Nowe umiej\u0119tno\u015bci rozprzestrzeni\u0142y si\u0119 na zach\u00f3d, po\u0142udnie i wsch\u00f3d \u2013 do Europy, Afryki i Azji Po\u0142udniowej. W kilku innych miejscach globu (Azja Wschodnia, niekt\u00f3re rejony Ameryki, Nowa Gwinea) rolnictwo, a niekiedy i hodowla zwierz\u0105t, rozwin\u0119\u0142y si\u0119 niezale\u017cnie . Na Bliskim Wschodzie, pocz\u0105tek tego procesu zbieg\u0142 si\u0119 w czasie z nastaniem neolitu, zwanego wcze\u015bniej \"epok\u0105 kamienia g\u0142adzonego\". Nowe efektywne sposoby pozyskiwania \u017cywno\u015bci spowodowa\u0142y znaczny wzrost","start_idx":24,"end_idx":173}
{"id":"mrc_2082","question":"o czym by\u0142 makbet?","answer":"archetypiczn\u0105 opowie\u015bci\u0105 o niebezpiecze\u0144stwach zwi\u0105zanych z \u017c\u0105dz\u0105 w\u0142adzy","context":"Makbet () \u2013 tragedia Williama Shakespeare\u2019a napisana oko\u0142o roku 1606, nale\u017cy do najcz\u0119\u015bciej wystawianych i adaptowanych sztuk szekspirowskich, jest r\u00f3wnie\u017c najkr\u00f3tsz\u0105 tragedi\u0105 jego autorstwa. Sztuka oparta zosta\u0142a na przekazach historycznych dotycz\u0105cych kr\u00f3la szkockiego Makbeta spisanych w kronice Raphaela Holinsheda (ok. 1570\u20131577), a po\u015brednio na kronice \"Historia gentis Scotorum\" (1527) Hectora Boece (kt\u00f3ra by\u0142a \u017ar\u00f3d\u0142em dla Holinsheda). Na j\u0119zyk polski t\u0142umaczony by\u0142 \"Makbet\" wielokrotnie, m.in. przez Stanis\u0142awa Egberta Ko\u017amiana, J\u00f3zefa Paszkowskiego, Leona Ulricha, Jana Kasprowicza, Krystyn\u0119 Berwi\u0144sk\u0105 i Jerzego Sit\u0119, lecz wed\u0142ug krytyk\u00f3w, takich jak Jan Kott czy Tadeusz \u0141omnicki, najlepiej przet\u0142umaczy\u0142 go Stanis\u0142aw Bara\u0144czak. Na scenie polskiej \"Makbet\" zosta\u0142 po raz pierwszy wystawiony w roku 1812 w teatrze Wojciecha Bogus\u0142awskiego. Sztuka jest archetypiczn\u0105 opowie\u015bci\u0105 o niebezpiecze\u0144stwach zwi\u0105zanych z \u017c\u0105dz\u0105 w\u0142adzy","start_idx":863,"end_idx":935}
{"id":"mrc_2083","question":"jak nazywa si\u0119 tata felixa?","answer":"panem Polonem","context":"w\u0142osach, ojciec Neta. Doskona\u0142y informatyk, od trzeciego tomu pracuje w Instytucie Bada\u0144 Nadzwyczajnych. Przyja\u017ani si\u0119 z panem Polonem, ojcem Felixa. Denerwuje go nadopieku\u0144cze podej\u015bcie \u017cony do bli\u017ani\u0105t. ==== Liliana Bielecka ==== Czarnow\u0142osa kobieta, matka Neta. Jest malark\u0105, zakochan\u0105 w minimalizmie, cho\u0107 sama maluje abstrakcje. W 3 tomie pogr\u0105\u017cy\u0142a si\u0119 w \u015bpi\u0105czce, jako jeden z wi\u0119\u017ani\u00f3w Pa\u0142acu Sn\u00f3w. Dzi\u0119ki Felixowi, Netowi i Nice zostaje uwolniona razem z innymi. Dla swoich nowo narodzonych dzieci jest bardzo nadopieku\u0144cza, co powoduje spi\u0119cia mi\u0119dzy ni\u0105 a m\u0119\u017cem, a p\u00f3\u017aniej mi\u0119dzy ni\u0105 i jej matk\u0105. ==== Pompek i Prumcia ==== Bli\u017ani\u0119ta, rodze\u0144stwo Neta, nazywane przez Neta przed ich narodzeniem \u201ebratosiostr\u0105\u201d. Na pocz\u0105tku Net za nimi nie przepada\u0142, ale pod koniec 6 tomu sta\u0142 si\u0119 wobec nich","start_idx":121,"end_idx":134}
{"id":"mrc_2084","question":"ile kreg\u00f3w ma piek\u0142o dantego?","answer":"dziewi\u0119ciu kr\u0119g\u00f3w","context":"si\u0119 jako przewodnika przez za\u015bwiaty, gdy\u017c jest to jedyna droga, kt\u00f3r\u0105 mo\u017ce on opu\u015bci\u0107 puszcz\u0119. === Piek\u0142o === Wergiliusz oprowadza Dantego po piekle. Ma ono kszta\u0142t gigantycznego, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z dziewi\u0119ciu kr\u0119g\u00f3w sto\u017cka zw\u0119\u017caj\u0105cego si\u0119 ku do\u0142owi; na ka\u017cdym kr\u0119gu piekielnym osadzeni s\u0105 coraz wi\u0119ksi grzesznicy, a na samym dnie jest Lucyfer. Nad bram\u0105 piek\u0142a widnieje z\u0142owieszczy napis: Ju\u017c w \"Pie\u015bni III\" poeta zawar\u0142 przejmuj\u0105cy og\u00f3lny obraz owej krainy pot\u0119pienia: Cz\u0119\u015b\u0107 ta obfituje w szczeg\u00f3\u0142owe opisy przer\u00f3\u017cnych okropno\u015bci (s\u0142ynne sceny dantejskie), takie jak motyw toczenia cieni\u00f3w przez plugawe robactwo: Czy te\u017c rzeki wrz\u0105cej krwi: Za bram\u0105 piek\u0142a znajduje si\u0119 Przedpiekle \u2013 miejsce przeznaczone dla gnu\u015bnych, kt\u00f3rym za \u017cycia r\u00f3wnie oboj\u0119tne by\u0142o i dobro, i z\u0142o. W\u015br\u00f3d nich Dante spotyka posta\u0107,","start_idx":199,"end_idx":216}
{"id":"mrc_2085","question":"kto stworzy\u0142 muzyk\u0119 do pirat\u00f3w z karaib\u00f3w?","answer":"Hans Zimmer.","context":"Pirates of the Caribbean: At World's End \u2013 p\u0142yta zawieraj\u0105ca \u015bcie\u017ck\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 do filmu Piraci z Karaib\u00f3w: Na kra\u0144cu \u015bwiata. Muzyk\u0119 skomponowa\u0142 Hans Zimmer. Album zosta\u0142 wydany 22 maja 2007. == Lista utwor\u00f3w ==","start_idx":144,"end_idx":156}
{"id":"mrc_2086","question":"jaka cywilizacja wymy\u015bli\u0142a ko\u0142o?","answer":"cywilizacji sumeryjskiej","context":"Ko\u0142o \u2013 nazwa elementu maszyny lub urz\u0105dzenia o geometrycznym kszta\u0142cie ko\u0142a, cz\u0119sto stosowane w transporcie. Wynalezione w po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. w Mezopotamii. Najstarsze znane pisemne \u015bwiadectwa pochodz\u0105 z cywilizacji sumeryjskiej (XXXII wiek p.n.e.). Prawie r\u00f3wnocze\u015bnie dotar\u0142o do Europy. Najstarsze znaleziono w S\u0142owenii datowane na 3200 lat p.n.e. Aby u\u0142atwi\u0107 transport ci\u0119\u017ckich przedmiot\u00f3w (np. blok\u00f3w kamiennych), podk\u0142adano pod nie okr\u0105g\u0142e belki. Najstarsze wykopaliska udowadniaj\u0105, \u017ce ju\u017c staro\u017cytni Egipcjanie u\u017cywali tej metody do budowy piramid. Najstarszy na \u015bwiecie wizerunek pojazdu ko\u0142owego znaleziono w Polsce podczas wykopalisk w Bronocicach \u2013 badanie radiow\u0119glowe 3635\u20133370 r. p.n.e. (wed\u0142ug innej teorii, miano to nale\u017cy si\u0119 znalezisku z Tell Halaf). W XX wieku p.n.e. ze wzgl\u0119du na konieczno\u015b\u0107 zmniejszenia ci\u0119\u017caru zosta\u0142y wynalezione ko\u0142a szprychowe. Ich szerokie","start_idx":215,"end_idx":239}
{"id":"mrc_2087","question":"jaki wz\u00f3r opisuje si\u0142\u0119 spr\u0119\u017cysto\u015bci?","answer":"\\vec{F}=-k\\Delta \\vec{x}","context":"Si\u0142a spr\u0119\u017cysto\u015bci \u2013 si\u0142a, kt\u00f3ra powoduje powr\u00f3t odkszta\u0142conego cia\u0142a do pierwotnego kszta\u0142tu. Dla ma\u0142ych odkszta\u0142ce\u0144 si\u0142a spr\u0119\u017cysto\u015bci jest proporcjonalna do odkszta\u0142cenia, co wyra\u017ca prawo Hooke\u2019a, kt\u00f3re dla odkszta\u0142cenia liniowego mo\u017cna przedstawi\u0107 wzorem: :: \\vec{F}=-k\\Delta \\vec{x}, gdzie: : \\Delta \\vec{x} \u2013 wektor wyd\u0142u\u017cenia (skr\u00f3cenia) cia\u0142a, : k \u2013 wsp\u00f3\u0142czynnik spr\u0119\u017cysto\u015bci spr\u0119\u017cyny wyra\u017cany w N/m, : \\vec{F} \u2013 si\u0142a spr\u0119\u017cysto\u015bci. Minus we wzorze oznacza, \u017ce si\u0142a spr\u0119\u017cysto\u015bci ma zwrot przeciwny do zwrotu wektora wyd\u0142u\u017cenia (skr\u00f3cenia) cia\u0142a. Si\u0142a ta przeciwdzia\u0142a wi\u0119c odkszta\u0142caniu cia\u0142a i powoduje powr\u00f3t do stanu nieodkszta\u0142conego gdy przestan\u0105 dzia\u0142a\u0107 si\u0142y zewn\u0119trzne, odkszta\u0142caj\u0105ce cia\u0142o. W og\u00f3lnym przypadku dowolnej bry\u0142y o dowolnej strukturze, si\u0142y spr\u0119\u017cysto\u015bci cia\u0142a maj\u0105 bardziej skomplikowany charakter, zar\u00f3wno przestrzenny, jak i co do kierunku, a zamiast wsp\u00f3\u0142czynnika spr\u0119\u017cysto\u015bci stosuje","start_idx":261,"end_idx":285}
{"id":"mrc_2088","question":"ile wierzcho\u0142k\u00f3w ma masyw rys\u00f3w?","answer":"Masyw Rys\u00f3w posiada trzy wierzcho\u0142ki.","context":"nale\u017cy do Korony Europy. == Topografia == Masyw Rys\u00f3w posiada trzy wierzcho\u0142ki. Na granicy polsko-s\u0142owackiej znajduje si\u0119 \u015bredni co do wysoko\u015bci wierzcho\u0142ek p\u00f3\u0142nocno-zachodni, kt\u00f3rego r\u00f3\u017cne pomiary da\u0142y wysoko\u015b\u0107 od 2498,7 do 2499,6 m (zgodn\u0105 z tradycyjnie uznawan\u0105 warto\u015bci\u0105 2499 m). Wierzcho\u0142ek ten jest najwy\u017cej po\u0142o\u017conym punktem Polski. Spo\u015br\u00f3d klasycznych pomiar\u00f3w geodezyjnych wykonanych dla tego wierzcho\u0142ka najdok\u0142adniejsze przeprowadzono w 1988 r., kiedy metod\u0105 precyzyjnej niwelacji trygonometrycznej wyznaczono, niezale\u017cnie od strony polskiej oraz s\u0142owackiej, wysoko\u015b\u0107 punktu geodezyjnego zlokalizowanego 60 cm poni\u017cej szczytu. Otrzymano wynik 2498,712 m od strony polskiej i 2498,724 m od strony s\u0142owackiej (r\u00f3\u017cnica jedynie 1,2 cm) \u2013 a wi\u0119c wysoko\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocno-zachodniego wierzcho\u0142ka Rys\u00f3w wynosz\u0105c\u0105 (po zaokr\u0105gleniu do 0,1 m) 2499,3 m. Pierwsze pomiary wysoko\u015bci Rys\u00f3w przeprowadzono oko\u0142o po\u0142owy XIX","start_idx":42,"end_idx":79}
{"id":"mrc_2089","question":"w jakim zakonie powsta\u0142 r\u00f3\u017caniec?","answer":"R\u00f3\u017caniec (koronka) Naj\u015bwi\u0119tszego Imienia Jezus \u2013 zapocz\u0105tkowany w zakonie dominikan\u00f3w.","context":"i dekady r\u00f3\u017ca\u0144cowe. Na zako\u0144czenie odmawia si\u0119 antyfon\u0119 \"Witaj Kr\u00f3lowo\" (\"Salve Regina\") lub Litani\u0119 Loreta\u0144sk\u0105 do Naj\u015bw. Maryi Panny. R\u00f3\u017caniec jest oficjaln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 habitu dominikan\u00f3w, noszon\u0105 z boku i umocowan\u0105 na sk\u00f3rzanym pasku. ; R\u00f3\u017caniec (koronka) Naj\u015bwi\u0119tszego Imienia Jezus R\u00f3\u017caniec (koronka) Naj\u015bwi\u0119tszego Imienia Jezus \u2013 zapocz\u0105tkowany w zakonie dominikan\u00f3w. Budowa tego r\u00f3\u017ca\u0144ca jest taka sama jak \"R\u00f3\u017ca\u0144ca Naj\u015bwi\u0119tszej Panny Maryi\", z t\u0105 tylko r\u00f3\u017cnic\u0105, \u017ce w \"R\u00f3\u017ca\u0144cu o Imieniu Jezus\" nie odmawia si\u0119 \"Zdrowa\u015b\", ale na to miejsce 10 razy: \"Jezusie, Synu Dawida, zmi\u0142uj si\u0119 nad nami\" (Ewangelie synoptyczne) lub \"Jezusie, Synu Boga \u017bywego, zmi\u0142uj si\u0119 nad nami\" i na ko\u0144cu ka\u017cdej z cz\u0119\u015bci (radosnej, \u015bwiat\u0142a, bolesnej, chwalebnej) lub ca\u0142ego r\u00f3\u017ca\u0144ca odmawia si\u0119 tradycyjnie \"Litani\u0119 o Imieniu Jezus\". ; Koronka","start_idx":283,"end_idx":369}
{"id":"mrc_2090","question":"jak du\u017ce jest serce cz\u0142owieka?","answer":"Serce jest cz\u0119sto przyr\u00f3wnywane rozmiarem do pi\u0119\u015bci: 12 cm d\u0142ugo\u015bci, 8 cm szeroko\u015bci i 6 cm grubo\u015bci.","context":"wi\u0119ksze i silniejsze ni\u017c prawe. Stanowi to przystosowanie do pompowania krwi do wszystkich cz\u0119\u015bci cia\u0142a. Poniewa\u017c serce le\u017cy pomi\u0119dzy p\u0142ucami, lewe p\u0142uco jest nieco mniejsze ni\u017c prawe. Posiada te\u017c wci\u0119cie, w kt\u00f3rym mie\u015bci si\u0119 serce. Serce jest cz\u0119sto przyr\u00f3wnywane rozmiarem do pi\u0119\u015bci: 12 cm d\u0142ugo\u015bci, 8 cm szeroko\u015bci i 6 cm grubo\u015bci. Dzi\u0119ki efektowi jaki na mi\u0119sie\u0144 sercowy wywieraj\u0105 \u0107wiczenia, wytrenowani sportowcy mog\u0105 mie\u0107 du\u017co wi\u0119ksze serca. Jest to mechanizm podobny do tego, w jakim nast\u0119puje zwi\u0119kszenie masy mi\u0119\u015bni szkieletowych. === Jamy serca === Serce posiada cztery jamy, dwa po\u0142o\u017cone wy\u017cej przedsionki, jamy przyjmuj\u0105ce krew i dwie ni\u017cej le\u017c\u0105ce komory, wypompowuj\u0105ce krew. Przedsionki otwieraj\u0105 si\u0119 do kom\u00f3r przez zastawki przedsionkowo-komorowe. Podzia\u0142 na przedsionki i komory jest tak\u017ce widoczny na powierzchni","start_idx":233,"end_idx":334}
{"id":"mrc_2091","question":"kim byli jezuici?","answer":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119.","context":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jego charyzmatu jest dyspozycyjno\u015b\u0107 do s\u0142u\u017cenia papie\u017cowi we wszelkich mo\u017cliwych dziedzinach, a zw\u0142aszcza w zadaniach najtrudniejszych; w zwi\u0105zku z tym nie ma \u015bci\u015ble ustalonego zakresu dzia\u0142ania, gdy\u017c wyznaczaj\u0105 go \"znaki czasu\". Da\u0142o Ko\u015bcio\u0142owi 1 papie\u017ca, 47 kardyna\u0142\u00f3w, 5 patriarch\u00f3w, 88 arcybiskup\u00f3w i 269 biskup\u00f3w oraz 50 \u015bwi\u0119tych i 180 b\u0142ogos\u0142awionych. == G\u0142\u00f3wne elementy charyzmatu == Od pocz\u0105tku istnienia jezuit\u00f3w podstawowymi zasadami odr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi ich od innych zakon\u00f3w by\u0142y: * akcentowanie pos\u0142usze\u0144stwa wobec papie\u017ca i prze\u0142o\u017conych. Jak pisa\u0142 Ignacy Loyola w \"\u0106wiczeniach duchownych\" w ramach \"Regu\u0142 o trzymaniu z Ko\u015bcio\u0142em\": \"Trzeba by\u0107 zawsze gotowym wierzy\u0107, \u017ce to, co ja widz\u0119 jako bia\u0142e, jest czarne,","start_idx":0,"end_idx":122}
{"id":"mrc_2092","question":"jak inaczej nazywano albigens\u00f3w?","answer":"Katarzy","context":"Katarzy (katarowie) (od gr. , \u201eczy\u015bci\u201d) lub albigensi \u2013 przedstawiciele dualistycznego ruchu religijnego dzia\u0142aj\u0105cego w XI\u2013XIII wieku w po\u0142udniowej Francji i p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech, skierowanego przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii ko\u015bcielnej. G\u0142\u00f3wnym punktem doktryny katar\u00f3w by\u0142o przekonanie, \u017ce \u015bwiat materialny jest z\u0142y, pozostaje we w\u0142adzy z\u0142ego Boga i jest przeciwstawny \u015bwiatu duchowemu nale\u017c\u0105cemu do dobrego Boga. Katarzy negowali wcielenie i m\u0119cze\u0144stwo Jezusa i odrzucali wszystko, co uznawali za materialne (pokarmy pochodzenia zwierz\u0119cego, kontakty seksualne). Zwalczani przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki (m.in. przez krucjaty, inkwizycj\u0119), kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142 ich za heretyk\u00f3w. Represje doprowadzi\u0142y do zaniku ruchu. Ruch katarski mia\u0142 du\u017cy wp\u0142yw w XII i XIII wieku, przyci\u0105gaj\u0105c do siebie ludzi wszystkich warstw spo\u0142ecznych, zw\u0142aszcza w Hrabstwie Tuluzy (obecnie Langwedocja). Autorytet duchowy ruchu wzr\u00f3s\u0142 na gruncie","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_2093","question":"kto by\u0142 za\u0142o\u017cycielem towarzystwa filomat\u00f3w?","answer":"Cz\u0142onkami za\u0142o\u017cycielami Towarzystwa Filomatycznego by\u0142o sze\u015bciu zaprzyja\u017anionych student\u00f3w: J\u00f3zef Je\u017cowski (prezes), Erazm Poluszy\u0144ski (wiceprezes i skarbnik), Tomasz Zan (sekretarz), Adam Mickiewicz, Onufry Pietraszkiewicz i Brunon Suchecki.","context":"Towarzystwo Filomatyczne, potocznie: Towarzystwo Filomat\u00f3w, filomaci (z gr. mi\u0142o\u015bnicy nauki) \u2013 polskie tajne stowarzyszenie student\u00f3w i absolwent\u00f3w Uniwersytetu Wile\u0144skiego dzia\u0142aj\u0105ce w latach 1817\u20131821, a nast\u0119pnie bez nazwy i ze zmienion\u0105 organizacj\u0105 wewn\u0119trzn\u0105 do 1823. Pierwotnym celem zwi\u0105zku by\u0142o samokszta\u0142cenie, wzajemna pomoc w nauce oraz \u0107wiczenie si\u0119 w sztuce pisania. Towarzystwo Filomatyczne wypracowa\u0142o w\u0142asny program moralny oraz stworzy\u0142o sie\u0107 zwi\u0105zk\u00f3w zale\u017cnych o rozbudowanych celach i programie dzia\u0142ania. Kres istnieniu Towarzystwa Filomatycznego po\u0142o\u017cy\u0142o \u015bledztwo w sprawie tajnych zwi\u0105zk\u00f3w m\u0142odzie\u017cy i student\u00f3w Uniwersytetu Wile\u0144skiego prowadzone przez kuratora Niko\u0142aja Nowosilcowa w latach 1823\u20131824. Cz\u0142onkami za\u0142o\u017cycielami Towarzystwa Filomatycznego by\u0142o sze\u015bciu zaprzyja\u017anionych student\u00f3w: J\u00f3zef Je\u017cowski (prezes), Erazm Poluszy\u0144ski (wiceprezes i skarbnik), Tomasz Zan (sekretarz), Adam Mickiewicz, Onufry Pietraszkiewicz i Brunon Suchecki. Og\u00f3\u0142em towarzystwo liczy\u0142o oko\u0142o 20","start_idx":726,"end_idx":968}
{"id":"mrc_2094","question":"jak du\u017cy by\u0142 titanic?","answer":"najkr\u00f3tszym cho\u0107 najwi\u0119kszym by\u0142 \u201eTitanic\u201d (268,99 m.)","context":"marca 1909 * wodowanie: 31 maja 1911 * pocz\u0105tek dziewiczego rejsu: 10 kwietnia 1912 == Fakty i mity na temat Titanica == * Najwi\u0119kszy \u00f3wcze\u015bnie statek pasa\u017cerski \u015bwiata \u2013 \u201eTitanic\u201d by\u0142 jednym z najwi\u0119kszych, gdy\u017c nale\u017ca\u0142 do serii trzech statk\u00f3w, z kt\u00f3rych najd\u0142u\u017cszy by\u0142 \u201eGigantic\u201d (269,01 m), nast\u0119pnie \u201eOlympic\u201d (269,00 m), a najkr\u00f3tszym cho\u0107 najwi\u0119kszym by\u0142 \u201eTitanic\u201d (268,99 m.); Jest on najwi\u0119kszy z \u201ewielkiego tria\u201d ze wzgl\u0119du na wyporno\u015b\u0107, mas\u0119, szeroko\u015b\u0107 oraz wysoko\u015b\u0107. Oceniaj\u0105c wielko\u015b\u0107 statku zawsze najpierw pod uwag\u0119 bierze si\u0119 wyporno\u015b\u0107. Dla por\u00f3wnania bli\u017aniacze \u201eRMS Mauretania\u201d i \u201eRMS Lusitania\u201d \u201eCunarda\u201d mia\u0142y po 232,31 m. \u201eCunard\u201d konstruowa\u0142 przeci\u0119tne wielko\u015bciowo jednostki. * Stal z kt\u00f3rej zbudowano \u201eTitanica\u201d by\u0142a z\u0142ej jako\u015bci \u2013 wed\u0142ug wsp\u00f3\u0142czesnych standard\u00f3w stal by\u0142a krucha i podatna na","start_idx":328,"end_idx":382}
{"id":"mrc_2095","question":"kto by\u0142 drugim m\u0119\u017cem anny dymnej?","answer":"Zbigniewa Szot\u0119","context":"\u201eAlbertiana\u201d, a tak\u017ce buduj\u0105c\u0105 nowoczesne o\u015brodki rehabilitacyjno-terapeutyczne. W 2003 na antenie TVP2 zacz\u0119\u0142a prowadzi\u0107 cykliczny program \"Anna Dymna \u2013 Spotkajmy si\u0119\", obejmuj\u0105cy rozmowy z zaproszonymi do studia osobami niepe\u0142nosprawnymi oraz ci\u0119\u017cko chorymi na temat mi\u0142o\u015bci, akceptacji, samotno\u015bci, szcz\u0119\u015bcia, wiary i nadziei. Program by\u0142 dwukrotnie nominowany do Nagrody im. Andrzeja Wojciechowskiego. == \u017bycie prywatne == W trakcie studi\u00f3w zosta\u0142a \u017con\u0105 artysty Wies\u0142awa Dymnego. Po jego \u015bmierci wysz\u0142a za Zbigniewa Szot\u0119, z kt\u00f3rym ma syna Micha\u0142a. Jej trzecim m\u0119\u017cem zosta\u0142 aktor i re\u017cyser teatralny Krzysztof Orzechowski. Zamieszka\u0142a w Rz\u0105sce pod Krakowem. == Wybrane role == === Teatr === === Filmografia === == Odznaczenia i wyr\u00f3\u017cnienia == ; Ordery i odznaczenia * Krzy\u017c Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2014) * Krzy\u017c Oficerski Orderu Odrodzenia","start_idx":510,"end_idx":525}
{"id":"mrc_2096","question":"ile ewangelii ma nowy testament?","answer":"cztery","context":"Termin Ewangelia jest tak\u017ce okre\u015bleniem gatunku literatury stosowanej, pisma chrze\u015bcija\u0144skiego opisuj\u0105cego \u017cycie, \u015bmier\u0107 i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Ewangelie kanoniczne wchodz\u0105 w sk\u0142ad Nowego Testamentu. Wsp\u00f3\u0142czesne ko\u015bcio\u0142y chrze\u015bcija\u0144skie za natchnione uznaj\u0105 cztery ewangelie, powsta\u0142e prawdopodobnie w nast\u0119puj\u0105cych latach: * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. Marka: ok. 68\u201373 r. lub ok. 65-70 * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. Mateusza: ok. 70\u2013100 lub ok. 80-85. Niekt\u00f3rzy badacze utrzymuj\u0105, \u017ce powsta\u0142a przed rokiem 70. * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. \u0141ukasza: ok. 80\u2013100, wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy podaje rok 85 lub ok. 80-85 * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. Jana: ok. 90-100 lub ok. 90\u2013110. Przewa\u017ca pogl\u0105d, \u017ce Ewangelia ta by\u0142a pisana etapami, wi\u0119c nie ma konkretnej daty opracowania ca\u0142o\u015bci. Sk\u0142ad ten ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 prawdopodobnie w pierwszej po\u0142owie II wieku. W pismach patrystycznych po","start_idx":272,"end_idx":278}
{"id":"mrc_2097","question":"co wed\u0142ug osoby m\u00f3wi\u0105cej w wierszu jest najwa\u017cniejszym dobrem dla patrioty i jego obowi\u0105zkiem?","answer":"celem dzia\u0142a\u0144 oraz powinno\u015bci\u0105 ka\u017cdego obywatela powinien by\u0107 po\u017cytek ojczyzny z wykorzystaniem posiadanych talent\u00f3w.","context":"\u015bwiadczy nie tylko m\u0119stwo okazane na polu bitwy, ale r\u00f3wnie\u017c wykorzystanie innych talent\u00f3w darowanych przez Boga: inteligencji, nieugi\u0119to\u015bci charakteru czy daru pi\u0119knej wymowy. \u201eS\u0142u\u017cymy poczciwej s\u0142awie, a jako kto mo\u017ce, Niech ku po\u017cytku dobra wsp\u00f3lnego pomo\u017ce\u201d. Wed\u0142ug Kochanowskiego celem dzia\u0142a\u0144 oraz powinno\u015bci\u0105 ka\u017cdego obywatela powinien by\u0107 po\u017cytek ojczyzny z wykorzystaniem posiadanych talent\u00f3w. \u201e(...)narodowi zwr\u00f3ci\u0107 winiene\u015b w postaci wytwor\u00f3w pracy w\u0142asnej to, co wzi\u0105\u0142e\u015b od cz\u0105stek narodu w nim te\u017c powsta\u0142ych, przeze\u0144 wy\u017cywionych i mo\u017cno\u015bci\u0105 tworzenia i darzenia zaopatrzonych. (...) obowi\u0105zek ten stosuje si\u0119 nie tylko do przys\u0142ug i prac materialnych, lecz tak\u017ce moralnych i umys\u0142owych. (...) z prostej i jasnej tej prawdy wynika ca\u0142y szereg patriotycznych obowi\u0105zk\u00f3w, nakazuj\u0105cych prac\u0119 nie ju\u017c tylko nad wytwarzaniem bogactwa materialnego, ale te\u017c nad umoralnianiem","start_idx":285,"end_idx":402}
{"id":"mrc_2098","question":"jak\u0105 rol\u0119 pe\u0142ni inwokacja w iliadzie?","answer":"rozbudowana apostrofa otwieraj\u0105ca utw\u00f3r literacki (zazwyczaj poemat epicki), w kt\u00f3rej zwykle autor zwraca si\u0119 do muzy, b\u00f3stwa lub duchowego patrona z pro\u015bb\u0105 o natchnienie, pomoc w tworzeniu dzie\u0142a.","context":"Inwokacja ( \u2013 wezwanie) \u2013 rozbudowana apostrofa otwieraj\u0105ca utw\u00f3r literacki (zazwyczaj poemat epicki), w kt\u00f3rej zwykle autor zwraca si\u0119 do muzy, b\u00f3stwa lub duchowego patrona z pro\u015bb\u0105 o natchnienie, pomoc w tworzeniu dzie\u0142a. Przez wieki (tak\u017ce w epoce nowo\u017cytnej) za wzorcowe uwa\u017cano inwokacje otwieraj\u0105ce \"Iliad\u0119\" (\"Gniew Achilla, bogini, g\u0142o\u015b, obfity w szkody\" (...), t\u0142um. Dmochowskiego) i \"Odysej\u0119\" (\"Muzo! M\u0119\u017ca wy\u015bpiewaj, co \u015bwi\u0119ty gr\u00f3d Troi / Zburzywszy, d\u0142ugo b\u0142\u0105dzi\u0142 i w tu\u0142aczce swojej\" (...), t\u0142um. Lucjana Siemie\u0144skiego). Inwokacja sta\u0142a si\u0119 podstawowym \u015brodkiem stylistycznym otwieraj\u0105cym eposy. W \u015bredniowieczu zast\u0105piono b\u00f3stwa greckie symbolami chrze\u015bcija\u0144skimi, a inwokacja rozpoczyna\u0142a ju\u017c nie tylko eposy bohaterskie, ale tak\u017ce kr\u00f3tsze utwory, dialogi etc. Przyk\u0142adami mog\u0105 by\u0107 np.: \"Rozmowa Mistrza Polikarpa ze \u015amierci\u0105\" (\"Gospodzinie Wszechmog\u0105cy, / Nade wszystko stworzenie","start_idx":26,"end_idx":223}
{"id":"mrc_2099","question":"ile izomer\u00f3w ma heptan?","answer":"Poza heptanem istnieje jeszcze osiem jego izomer\u00f3w konstytucyjnych","context":"Heptan, \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy alkan\u00f3w. Ma posta\u0107 bezbarwnej, lotnej i \u0142atwopalnej cieczy, jest nierozpuszczalny w wodzie, a rozpuszcza si\u0119 w rozpuszczalnikach organicznych. Otrzymuje si\u0119 go przez destylacj\u0119 frakcjonuj\u0105c\u0105 ropy naftowej. Stanowi wzorzec o warto\u015bci 0 do oznaczania liczby oktanowej. Stosowany jako rozpuszczalnik, \u015brodek znieczulaj\u0105cy i reagent. W wyniku cyklizacji i aromatyzacji mo\u017cna z niego otrzymywa\u0107 toluen, jednak nie jest to metoda op\u0142acalna ekonomicznie. == Izomery == Poza heptanem istnieje jeszcze osiem jego izomer\u00f3w konstytucyjnych, kt\u00f3rych liczba oktanowa zwi\u0119ksza si\u0119 w miar\u0119 wzrostu rozga\u0142\u0119zienia \u0142a\u0144cucha: * heptan (\"n\"-heptan), LO = 0 * 2-metyloheksan, LO = 42,4 * 3-metyloheksan, LO = 52,0 * 2,2-dimetylopentan, LO = 92,8 * 2,3-dimetylopentan, LO = 91,1 * 2,4-dimetylopentan, LO = 83,1 * 3,3-dimetylopentan,","start_idx":509,"end_idx":575}
{"id":"mrc_2100","question":"co zak\u0142ada\u0142 traktat wersalski?","answer":"Traktat ustali\u0142 wiele granic mi\u0119dzypa\u0144stwowych w Europie oraz wprowadzi\u0142 nowy \u0142ad polityczny.","context":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone. Dokumenty ratyfikacji z\u0142o\u017cono 10 stycznia 1920 r. w Pary\u017cu i z t\u0105 dat\u0105 wszed\u0142 w \u017cycie. Traktat ustali\u0142 wiele granic mi\u0119dzypa\u0144stwowych w Europie oraz wprowadzi\u0142 nowy \u0142ad polityczny. Traktat wersalski zosta\u0142 zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwaj\u0105cej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 r. Bra\u0142o w niej udzia\u0142 27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw. Polska by\u0142a reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Pa\u0144stwa pokonane w I wojnie \u015bwiatowej (Niemcy, Austro-W\u0119gry, Imperium Osma\u0144skie, Bu\u0142garia) nie zosta\u0142y dopuszczone do konferencji, a jedynie przedstawiono im traktaty do podpisania. Rosja Sowiecka r\u00f3wnie\u017c nie zosta\u0142a zaproszona, gdy\u017c mocarstwa Ententy nie uznawa\u0142y","start_idx":261,"end_idx":354}
{"id":"mrc_2101","question":"jak zgin\u0105\u0142 john lennon?","answer":"zosta\u0142 zastrzelony w bramie Dakoty, rezydencji w kt\u00f3rej mieszka\u0142","context":"Morderstwo Johna Lennona \u2013 zab\u00f3jstwo dokonane 8 grudnia 1980 roku w godzinach wieczornych w Nowym Jorku. Brytyjski muzyk John Lennon, cz\u0142onek zespo\u0142u The Beatles, zosta\u0142 zastrzelony w bramie Dakoty, rezydencji w kt\u00f3rej mieszka\u0142, oraz tekstami p\u00f3\u017aniejszych piosenek muzyka \u2013 \u201eGod\u201d i \u201eImagine\u201d. Chapman powiedzia\u0142 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce zainspirowa\u0142a go fikcyjna posta\u0107 Holdena Caulfielda z powie\u015bci J.D. Salingera \"Buszuj\u0105cy w zbo\u017cu\". Chapman planowa\u0142 to zab\u00f3jstwo od kilku miesi\u0119cy. Rankiem 8 grudnia czeka\u0142 na Lennona przy Dakocie. Tego samego dnia osobi\u015bcie spotka\u0142 swojego idola, kt\u00f3ry podpisa\u0142 dla niego kopi\u0119 albumu \"Double Fantasy\". Wcze\u015bniej muzyk pojecha\u0142 z \u017con\u0105 Yoko Ono na sesj\u0119 nagraniow\u0105 w Record Plant Studio. P\u00f3\u017anym wieczorem Lennon i Ono wr\u00f3cili do Dakoty. Gdy para sz\u0142a w kierunku bramy budynku, Chapman wystrzeli\u0142","start_idx":163,"end_idx":227}
{"id":"mrc_2102","question":"jakie czyny nie ulegaj\u0105 przedawnieniu?","answer":"Zbrodnie przeciwko ludzko\u015bci i zbrodnie wojenne nie ulegaj\u0105 przedawnieniu.","context":"czyn stanowi wyst\u0119pek zagro\u017cony kar\u0105 pozbawienia wolno\u015bci przekraczaj\u0105c\u0105 3 lata, * 5 lat \u2013 gdy chodzi o pozosta\u0142e wyst\u0119pki. Zbrodnie przeciwko ludzko\u015bci i zbrodnie wojenne nie ulegaj\u0105 przedawnieniu. Karalno\u015b\u0107 przest\u0119pstwa \u015bciganego z oskar\u017cenia prywatnego ustaje z up\u0142ywem roku od dowiedzenia si\u0119 pokrzywdzonego o osobie sprawcy przest\u0119pstwa, lecz nie p\u00f3\u017aniej ni\u017c z up\u0142ywem 3 lat od pope\u0142nienia czynu. Wymienione wy\u017cej terminy niekiedy s\u0105 nazywane w literaturze przedawnieniem \u015bcigania (art. 101 \u00a7 2 k.k.). Do 1 lipca 2015 w razie wszcz\u0119cia post\u0119powania przeciwko osobie termin przedawnienia wyd\u0142u\u017ca\u0142 si\u0119 o 10 lat dla zbrodni i wyst\u0119pk\u00f3w zagro\u017conych kar\u0105 pozbawienia wolno\u015bci przekraczaj\u0105c\u0105 3 lata, albo o 5 lat w wypadku innych przest\u0119pstw. Od 1 lipca 2015 do 1 marca 2016 r. obowi\u0105zywa\u0142 ujednolicony termin","start_idx":124,"end_idx":198}
{"id":"mrc_2103","question":"kiedy powsta\u0142a republika federalna niemiec (rfn)?","answer":"8 maja 1949 r.","context":"pa\u017adziernika 1949 Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz enklawy Berlin Zachodni. Kraj powsta\u0142y na zachodzie graniczy\u0142 z NRD, Czechos\u0142owacj\u0105, Austri\u0105, Szwajcari\u0105, Francj\u0105, Luksemburgiem, Belgi\u0105, Holandi\u0105 i Dani\u0105 oraz Saar\u0105 (kt\u00f3ra w 1957 roku przyst\u0105pi\u0142a do RFN). Stolic\u0105 by\u0142o Bonn. == Demografia == == Niemcy Zachodnie == Proces powstawania RFN przyspieszy\u0142y: reforma walutowa (20 VI 1948), pierwszy kryzys berli\u0144ski (1948/1949 \u2013 blokada berli\u0144ska) i pomoc Zachodu (m.in. plan Marshalla). Opracowany przez Rad\u0119 Parlamentarn\u0105 projekt ustawy zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec zosta\u0142 zaakceptowany 8 maja 1949 r. przez naczelnych komendant\u00f3w zachodnich stref okupacyjnych. Ustawa zasadnicza zosta\u0142a og\u0142oszona 23 maja 1949 roku i wesz\u0142a w \u017cycie 25 maja 1949 roku. Do dzisiaj funkcjonuje ona jako konstytucja Niemiec. Stolic\u0105 nowego pa\u0144stwa zosta\u0142o prowincjonalne miasto Bonn na zachodzie","start_idx":605,"end_idx":619}
{"id":"mrc_2104","question":"na jakich p\u0142ytach litosfery le\u017cy islandia?","answer":"na granicy mi\u0119dzy p\u0142ytami tektonicznymi: p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144sk\u0105 (na zachodzie) i euroazjatyck\u0105 (na wschodzie)","context":"Ocean Atlantycki. Od po\u0142o\u017conej od niej na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d Grenlandii oddziela j\u0105 Cie\u015bnina Du\u0144ska. Punkty skrajne: * N \u2013 Rifstangi, 66\u00b032,3\u2032 N * S \u2013 K\u00f6tlutangi, 63\u00b023,6\u2032 N * W \u2013 Bjargtangar, 24\u00b032,1\u2032 W * E \u2013 Gerpir, 13\u00b029,6\u2032 W == Budowa geologiczna == Islandia le\u017cy na Grzbiecie \u015ar\u00f3datlantyckim \u2013 na granicy mi\u0119dzy p\u0142ytami tektonicznymi: p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144sk\u0105 (na zachodzie) i euroazjatyck\u0105 (na wschodzie), przez co cechuje j\u0105 wysoka aktywno\u015b\u0107 wulkaniczna. Islandia jest zbudowana g\u0142\u00f3wnie ze ska\u0142 wulkanicznych, przewa\u017cnie trzeciorz\u0119dowych. W\u015br\u00f3d ska\u0142 dominuj\u0105 bazalty, brekcje, tufy bazaltowe i popio\u0142y. === Okres trzeciorz\u0119du === Pocz\u0105tek trzeciorz\u0119du by\u0142 burzliwym okresem dziej\u00f3w Islandii. Orogeneza alpejska wywo\u0142a\u0142a zmiany tektoniczne w obr\u0119bie Atlantyku i pobudzi\u0142a aktywno\u015b\u0107 wulkaniczn\u0105 tego obszaru. Wielokrotne wylewy wulkaniczne doprowadzi\u0142y do utworzenia wielowarstwowego pomostu","start_idx":296,"end_idx":402}
{"id":"mrc_2105","question":"jak powstaje szad\u017a?","answer":"osad lodu powstaj\u0105cy przy zamarzaniu ma\u0142ych, przech\u0142odzonych kropelek wody (mg\u0142y lub chmury) w momencie zetkni\u0119cia kropelki z powierzchni\u0105 przedmiotu lub powierzchni\u0105 wcze\u015bniej naros\u0142ej szadzi.","context":"Szad\u017a (sad\u017a) \u2013 osad lodu powstaj\u0105cy przy zamarzaniu ma\u0142ych, przech\u0142odzonych kropelek wody (mg\u0142y lub chmury) w momencie zetkni\u0119cia kropelki z powierzchni\u0105 przedmiotu lub powierzchni\u0105 wcze\u015bniej naros\u0142ej szadzi. Sk\u0142ada si\u0119 ze zlepionych kryszta\u0142k\u00f3w lodu narastaj\u0105c niekiedy do stosunkowo znacznych grubo\u015bci. Osadzaj\u0105ca si\u0119 na ga\u0142\u0119ziach drzew mo\u017ce powodowa\u0107 ich \u0142amanie si\u0119. Na gruncie i w pobli\u017cu gruntu szad\u017a osadza si\u0119 na przedmiotach po stronie nawietrznej \u2013 na ich kraw\u0119dziach i miejscach ostro zako\u0144czonych. W atmosferze swobodnej szad\u017a mo\u017ce wyst\u0119powa\u0107 na nawietrznych cz\u0119\u015bciach samolotu. Szad\u017a jest mylona ze szronem. R\u00f3\u017cnica polega przede wszystkim na tym, \u017ce szron sk\u0142ada si\u0119 z ma\u0142ych igie\u0142ek lodowych, kt\u00f3re mog\u0105 si\u0119 rozga\u0142\u0119zia\u0107, jednak nie tworz\u0105 bry\u0142y, natomiast szad\u017a tworz\u0105 pozlepiane ze sob\u0105 kryszta\u0142ki lodu. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 szad\u017a mi\u0119kk\u0105","start_idx":15,"end_idx":208}
{"id":"mrc_2106","question":"ile gatunk\u00f3w ptak\u00f3w \u017cyje w polsce?","answer":"467","context":"Liczba gatunk\u00f3w ptak\u00f3w (Aves) stwierdzonych w Polsce i wpisanych na list\u0119 krajowej awifauny wynosi\u0142a 31 grudnia 2021 r. 467 (wed\u0142ug podzia\u0142u przyj\u0119tego przez Komisj\u0119 Faunistyczn\u0105 Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, kt\u00f3ra zajmuje si\u0119 weryfikacj\u0105 obserwacji). S\u0105 to ptaki, kt\u00f3re wed\u0142ug klasyfikacji AERC zosta\u0142y zaliczone do kategorii A, B i C (pojaw naturalny lub wt\u00f3rnie naturalny). Komisja Faunistyczna przy opracowywaniu swej listy stosuje od 2018 roku taksonomi\u0119 wed\u0142ug Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Ornitologicznego (IOC), kt\u00f3rej zalet\u0105 jest \u0142atwa dost\u0119pno\u015b\u0107 (publikowana w Internecie) i cykliczna aktualizacja. Na li\u015bcie gatunk\u00f3w polskiej awifauny znajduj\u0105 si\u0119 trzy taksony uznawane przez cz\u0119\u015b\u0107 badaczy (np. w \"Kompletnej li\u015bcie ptak\u00f3w \u015bwiata\" P. Mielczarka i M. Kuziemki) za podgatunki: cyraneczka karoli\u0144ska (podgatunek cyraneczki zwyczajnej), g\u0119\u015b tundrowa (podgatunek g\u0119si zbo\u017cowej) i czeczotka","start_idx":120,"end_idx":123}
{"id":"mrc_2107","question":"czym mierzymy kierunek wiatru?","answer":"Niekt\u00f3re anemometry wskazuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c kierunek ruchu.","context":"Anemometr, tak\u017ce wiatromierz \u2013 przyrz\u0105d s\u0142u\u017c\u0105cy do mierzenia pr\u0119dko\u015bci ruchu gaz\u00f3w i cieczy, a zw\u0142aszcza wiatru. Niekt\u00f3re anemometry wskazuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c kierunek ruchu. Anemometr, kt\u00f3ry rejestruje graficznie pr\u0119dko\u015b\u0107 lub kierunek wiatru, nazywa si\u0119 anemografem. Obecnie anemografy s\u0105 coraz cz\u0119\u015bciej wspierane przez komputerowy zapis danych. Istniej\u0105 r\u00f3\u017cne rodzaje anemometr\u00f3w: * obrotowe (rotacyjne) \u2013 posiadaj\u0105 element ruchomy wprawiany w ruch przez wiatr ** wiatrakowe ** czaszowe \u2013 (przedstawiony na drugiej fotografii) na pionowej osi obrotu umieszczony jest krzy\u017cak na ramionach kt\u00f3rego umieszczone s\u0105 p\u00f3\u0142kuliste czasze. Szybko\u015b\u0107 obrotu uk\u0142adu jest proporcjonalna do pr\u0119dko\u015bci wiatru. * wychy\u0142owe \u2013 wiej\u0105cy wiatr odchyla od pionu prostok\u0105tn\u0105 p\u0142ytk\u0119. * ci\u015bnieniowe \u2013 (rurka Pitota) wykorzystuj\u0105 zmian\u0119 ci\u015bnienia w poruszaj\u0105cym si\u0119 p\u0142ynie * cieplne (elektryczne) \u2013 wykorzystuj\u0105 zmian\u0119 odbioru ciep\u0142a","start_idx":113,"end_idx":165}
{"id":"mrc_2108","question":"kto jest g\u0142\u00f3wnym bohaterem w panu tadeuszu?","answer":"Tadeusz Soplica","context":"Tadeusz Soplica (\"pan Tadeusz\") \u2013 posta\u0107 literacka, tytu\u0142owy bohater poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek S\u0119dziego, dziedzic Soplicowa. M\u0142ody, przystojny, zakochany w Zosi, wpl\u0105tuje si\u0119 w perypetie mi\u0142osne z jej opiekunk\u0105 Telimen\u0105. Ostatecznie zar\u0119cza si\u0119 z Zosi\u0105. == Dzieci\u0144stwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszk\u0119 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z pierwsz\u0105 napotkan\u0105 \u201edziewczyn\u0105 ubog\u0105\u201d). Urodzi\u0142 si\u0119 zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cze\u015b\u0107 Tadeusza Ko\u015bciuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizm\u00f3w, syn Jacka urodzi\u0142 si\u0119 rok wcze\u015bniej, kiedy s\u0142awa Ko\u015bciuszki nie mog\u0142a jeszcze dotrze\u0107 na Litw\u0119). Osierocony wcze\u015bnie przez matk\u0119. Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu. Tadeusz, przekonany o \u015bmierci ojca, dorasta, otoczony trosk\u0105 wszystkich","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_2109","question":"kim jest bratowa?","answer":"bratowa to \u017cona brata.","context":"bratowa to \u017cona brata. Zwyczajowo nazywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c szwagrem brata bratowej lub szwagra albo m\u0119\u017ca szwagierki, analogicznie szwagierk\u0105 siostr\u0119 bratowej, szwagra lub szwagierki albo \u017con\u0119 szwagra. Os\u00f3b tych nie \u0142\u0105czy ju\u017c jednak stosunek prawny powinowactwa. Ma\u0142\u017conek kuzyna, kuzynki, wujka i cioci nazywa si\u0119 na og\u00f3\u0142 \"tak samo\", np. m\u0105\u017c kuzynki (czyli cioteczny lub stryjeczny szwagier) to po prostu kuzyn. \u017bon\u0105 stryja jest stryjenka lub stryjna. \u017bona wuja to wujenka lub wujna. Wujek jest to okre\u015blenie na m\u0119\u017ca ciotki. Zanik\u0142o obecnie swoiste okre\u015blenie m\u0119\u017ca ciotki \"pociot\" (rzadziej \"naciot\"), po kt\u00f3rym zosta\u0142o tylko s\u0142owo \"pociotek\", oznaczaj\u0105ce \u017cartobliwie dalekiego krewnego lub powinowatego. Rzadko stosuje si\u0119 jakie\u015b inne, swoiste wyrazy dla np. dziadka od \u017cony, wujka od m\u0119\u017ca, m\u0119\u017ca babci ciotecznej itp. Bardzo cz\u0119sto","start_idx":0,"end_idx":22}
{"id":"mrc_2110","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie jest wroc\u0142aw?","answer":"wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego","context":"( lub \"Wratislavia\" lub \"Budorgis\", , ) \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowo-zachodniej Polsce, siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego i powiatu wroc\u0142awskiego. Po\u0142o\u017cone w Europie \u015arodkowej, na Nizinie \u015al\u0105skiej, nad Odr\u0105 i czterema jej dop\u0142ywami. Jest historyczn\u0105 stolic\u0105 Dolnego \u015al\u0105ska, a tak\u017ce ca\u0142ego \u015al\u0105ska. Jest g\u0142\u00f3wnym miastem aglomeracji wroc\u0142awskiej, a tak\u017ce najwi\u0119kszym miastem le\u017c\u0105cym na Ziemiach Odzyskanych. Trzecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto w Polsce (po Warszawie i Krakowie) \u2013 oficjalnie wg spisu powszechnego 672 929 mieszka\u0144c\u00f3w (2021), pi\u0105te pod wzgl\u0119dem powierzchni \u2013 292,82 km\u00b2. Miasto by\u0142o stolic\u0105 ksi\u0119stwa wroc\u0142awskiego, siedzib\u0105 w\u0142adz pruskiej prowincji \u015al\u0105sk i rejencji wroc\u0142awskiej. Od 28 czerwca 1946 stolica wojew\u00f3dztwa wroc\u0142awskiego. Od 1 stycznia 1999 stolica wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego, nale\u017cy do Unii Metropolii Polskich i Eurocities. ==","start_idx":115,"end_idx":141}
{"id":"mrc_2111","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy moskwa?","answer":"Moskwa","context":"Moskwa (ros. \"\u041c\u043e\u0441\u043a\u0432\u0430\") \u2013 rzeka w europejskiej cz\u0119\u015bci Rosji. Wi\u0119ksze miasta po\u0142o\u017cone nad rzek\u0105 to Moskwa i Ko\u0142omna. Moskwa jest po\u0142\u0105czona z g\u00f3rn\u0105 Wo\u0142g\u0105 kana\u0142em imienia Moskwy. Rzeka jest wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej. Znajduje si\u0119 na niej ponad 50 most\u00f3w, z czego ponad 20 na terenie miasta Moskwa. == Dane geograficzne == G\u0142\u0119boko\u015b\u0107 rzeki waha si\u0119 od 3 do 14 metr\u00f3w, w najszerszym miejscu mierzy 120 metr\u00f3w. Przebiega przez sze\u015b\u0107 dzielnic stolicy Rosji oraz znajduj\u0105cy si\u0119 pod Moskw\u0105 Park Narodowy \u201e\u0141osinyj ostrow\u201d. G\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107 dorzecza le\u017cy na Grz\u0119dzie Smole\u0144sko-Moskiewskiej. Najwi\u0119ksze dop\u0142ywy to: Ruza, Istra, Jauza i Pachra. Obecny bieg rzeki ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 12 tysi\u0119cy lat temu, za\u015b pierwsze \u015blady osadnictwa pochodz\u0105 z VIII wieku p.n.e. == Nabrze\u017ca w stolicy","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_2112","question":"co robi s\u0142oni?","answer":"wykonuje niebezpieczne gesty, takie jak zwijanie tr\u0105by czy wzbijanie tuman\u00f3w kurzu.","context":"tylko dostrze\u017ce, \u017ce ten wykonuje niebezpieczne gesty, takie jak zwijanie tr\u0105by czy wzbijanie tuman\u00f3w kurzu. W takich chwilach mo\u017cna te\u017c us\u0142ysze\u0107 charakterystyczne dla s\u0142oni tr\u0105bienie. Gesty te wykonywane s\u0105 tak\u017ce dla odstraszenia przeciwnika. === Po\u017cywienie === S\u0142onie s\u0105 wy\u0142\u0105cznie ro\u015blino\u017cerne. Po\u017ceraj\u0105 r\u00f3\u017cnego rodzaju trawy, li\u015bcie, mniejsze ga\u0142\u0119zie i konary oraz owoce. Nieliczne z\u0119by, jakie posiadaj\u0105 s\u0142onie, wykorzystywane s\u0105 do rozdrabniania po\u017cywienia. S\u0142onie najcz\u0119\u015bciej umieraj\u0105 \u015bmierci\u0105 g\u0142odow\u0105 w 70. roku \u017cycia z powodu straty wszystkich z\u0119b\u00f3w. Uniemo\u017cliwia im to dalsze pobieranie pokarmu. Dzienne zapotrzebowanie pokarmowe u wi\u0119kszych osobnik\u00f3w przekracza 200 kg. Zapotrzebowanie na wod\u0119 si\u0119ga 200 l w ci\u0105gu dnia. Dziennie s\u0142o\u0144 wydala ok. 80\u201390 kg ka\u0142u. === Rozmna\u017canie === S\u0142onie osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105 w wieku 14\u201315 lat. Zaloty polegaj\u0105 na","start_idx":24,"end_idx":107}
{"id":"mrc_2113","question":"jakie s\u0105 funkcje krwinki bia\u0142e?","answer":"Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami, takimi jak wirusy i bakterie.","context":"Leukocyty, krwinki bia\u0142e \u2013 elementy morfotyczne krwi. S\u0105 niemal bezbarwne i mniej liczne od erytrocyt\u00f3w, posiadaj\u0105 zdolno\u015b\u0107 ruchu. \u017byj\u0105 od kilku dni (granulocyty) nawet do 20 lat (limfocyty B pami\u0119ci immunologicznej). Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami, takimi jak wirusy i bakterie. Wszystkie leukocyty wykazuj\u0105 ekspresj\u0119 cz\u0105steczki CD45. == Podstawowe cechy leukocyt\u00f3w == * ich liczba waha si\u0119 od 4 do 10 w litrze krwi (podaj\u0105c inaczej: 4\u201310 tys./mm\u00b3 lub 4\u201310 G/L) * s\u0105 wi\u0119ksze od krwinek czerwonych * w ich kom\u00f3rkach wyst\u0119puje j\u0105dro (maj\u0105 sw\u00f3j w\u0142asny metabolizm i mo\u017cliwo\u015b\u0107 podzia\u0142u) * u du\u017cej cz\u0119\u015bci krwinek bia\u0142ych (granulocyty) w cytoplazmie wyst\u0119puje charakterystyczna ziarnisto\u015b\u0107 (s\u0105 to np. lizosomy, kt\u00f3re zawieraj\u0105 enzymy) Leukocyty s\u0105 podstawowym elementem uk\u0142adu odporno\u015bciowego. Ich funkcja odporno\u015bciowa","start_idx":218,"end_idx":301}
{"id":"mrc_2114","question":"jak si\u0119 nazywa w\u0142adca \u015bwiata umar\u0142ych?","answer":"Ozyrys","context":"Ozyrys (egip. \"Isir\" lub \"Iszir\") \u2013 w mitologii egipskiej b\u00f3g \u015bmierci i odrodzonego \u017cycia, Wielki S\u0119dzia zmar\u0142ych. Syn bogini Nut i boga Geba, brat Seta, Izydy i Neftydy. Po\u015blubi\u0142 Izyd\u0119, by\u0142 w\u0142adc\u0105 ziemi, podziemi i krainy umar\u0142ych (Pola Jaru). Mia\u0142 dw\u00f3ch syn\u00f3w: Anubisa z Neftyd\u0105 i Horusa z Izyd\u0105. G\u0142\u00f3wny o\u015brodek kultu: Abydos i Busiris. == Historia == Przed wiekami nauczy\u0142 ludzi uprawy roli. Wed\u0142ug mitu zosta\u0142 zabity lub utopiony przez swojego brata Seta, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej mia\u0142 rozszarpa\u0107 jego cia\u0142o na 14 cz\u0119\u015bci oraz rozrzuci\u0107 je po ca\u0142ym Egipcie. Jednak Izyda znalaz\u0142a i posk\u0142ada\u0142a w mumi\u0119 wszystkie cz\u0119\u015bci cia\u0142a Ozyrysa z wyj\u0105tkiem pr\u0105cia. Organ ten bowiem zagin\u0105\u0142 na dnie Nilu, gdzie wrzuci\u0142 je brat morderca (ten epizod gwarantowa\u0142 i t\u0142umaczy\u0142","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_2115","question":"jaki obraz \u015bwiata zosta\u0142 przedstawiony we fragmencie rok na cztery cz\u0119\u015bci rozdzielon?","answer":"Przedstawia on wyidealizowany obraz \u017cycia ziemianina na wsi oraz czynno\u015bci przypadaj\u0105cych na ka\u017cd\u0105 por\u0119 roku.","context":"jest na trzy ksi\u0119gi, a te na rozdzia\u0142y nazywane \u201ekapitulum\u201d: * \"Ksi\u0119ga I\" rozpoczyna si\u0119 nawi\u0105zaniem do stworzenia \u015bwiata. Dalej m\u00f3wi o przykazaniach i rozumie otrzymanym od Boga, sposobach wychowywania dzieci, rozwa\u017cania nad wyborem stanu oraz kwestie teologiczne. * \"Ksi\u0119ga II\" rozwa\u017ca takie zagadnienia, jak ma\u0142\u017ce\u0144stwo, obowi\u0105zki pos\u0142\u00f3w, senatu, w\u0142adcy, cz\u0142owieka poczciwego w og\u00f3lno\u015bci, a zw\u0142aszcza szlachcica. Opisuje niekt\u00f3re grzechy g\u0142\u00f3wne (\u0142akomstwo, pycha, gniew). Zawiera tak\u017ce pochwa\u0142\u0119 \u017cycia na wsi. Przedostatni rozdzia\u0142 tej ksi\u0119gi, \u201eRok na czterzy cz\u0119\u015bci rozdzielon\u201d, mo\u017cna traktowa\u0107 jako punkt kulminacyjny \"\u017bywota\". Przedstawia on wyidealizowany obraz \u017cycia ziemianina na wsi oraz czynno\u015bci przypadaj\u0105cych na ka\u017cd\u0105 por\u0119 roku. * \"Ksi\u0119ga III\" po\u015bwi\u0119cona jest staro\u015bci i \u015bmierci, kt\u00f3ra przedstawiona jest tu jako naturalny kres, kt\u00f3ry nale\u017cy przyj\u0105\u0107 ze spokojem.","start_idx":631,"end_idx":740}
{"id":"mrc_2116","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142 wynaleziony dynamit?","answer":"Dynamit \u2013 materia\u0142 wybuchowy wynaleziony przez szwedzkiego chemika Alfreda Nobla (opatentowany w 1867 roku).","context":"Dynamit \u2013 materia\u0142 wybuchowy wynaleziony przez szwedzkiego chemika Alfreda Nobla (opatentowany w 1867 roku). Pocz\u0105tkowo zawiera\u0142 75% nitrogliceryny i 25% ziemi okrzemkowej. Wykorzystanie tego ostatniego sk\u0142adnika i wytworzenie dynamitu by\u0142o w\u0142a\u015bciwie dzie\u0142em przypadku \u2013 ziemia okrzemkowa zwykle s\u0142u\u017cy\u0142a do uszczelniania metalowych naczy\u0144, w kt\u00f3rych przechowywano alkoholowy roztw\u00f3r nitrogliceryny. Ziemia okrzemkowa nasycona nitrogliceryn\u0105 ma ciastowat\u0105 konsystencj\u0119 i mo\u017cna j\u0105 rolowa\u0107 w laski bez ryzyka przedwczesnego wybuchu. Nowoczesny dynamit zawiera ok. 10% nitrogliceryny, a pozosta\u0142ymi sk\u0142adnikami u\u017cytymi w jego produkcji mog\u0105 by\u0107: materia\u0142 porowaty (ziemia okrzemkowa lub w\u0119glan magnezu), materia\u0142 palny (np. m\u0105czka drzewna) oraz substancje wybuchowe (nitroceluloza i azotan amonu). Materia\u0142 wybuchowy typowo owini\u0119ty jest os\u0142onk\u0105 warstwow\u0105, posiada sp\u0142onk\u0119, lont, a dodatkowe laski dynamitu przymocowane s\u0105 ta\u015bmami. Dynamit jest materia\u0142em, kt\u00f3ry","start_idx":0,"end_idx":108}
{"id":"mrc_2117","question":"ile g\u0142os\u00f3w do odrzucenia weta senatu?","answer":"odrzuci\u0107 uchwa\u0142\u0119 Senatu albo poprawki bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w.","context":"odrzuci\u0107 uchwa\u0142\u0119 Senatu albo poprawki bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w. Je\u015bli poprawki Senatu nie zostan\u0105 odrzucone, uwzgl\u0119dnia si\u0119 je w ostatecznym tek\u015bcie ustawy. Gdy Sejm nie odrzuci uchwa\u0142y Senatu o odrzuceniu ustawy, post\u0119powanie ustawodawcze zostaje zako\u0144czone, a ustawa odrzucona. === Rola Prezydenta RP w procesie legislacyjnym === Kolejnym etapem jest przedstawienie przez Marsza\u0142ka Sejmu uchwalonej ustawy do podpisu Prezydenta RP, kt\u00f3ry w ci\u0105gu 21 dni (7 dla ustawy bud\u017cetowej i dla ustawy w trybie pilnym) zarz\u0105dza jej og\u0142oszenie w Dzienniku Ustaw RP. Prezydentowi RP przys\u0142uguj\u0105 jednak dodatkowe kompetencje. Mo\u017ce on przed podpisaniem ustawy wyst\u0105pi\u0107 do Trybuna\u0142u Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie oceny jej zgodno\u015bci z Konstytucj\u0105 (je\u017celi jest zgodna, musi j\u0105 podpisa\u0107). Je\u017celi ustawa jest","start_idx":0,"end_idx":120}
{"id":"mrc_2118","question":"kto by\u0142 pierwszym kr\u00f3lem elekcyjnym?","answer":"Pierwsza udokumentowana elekcja na tron Polski odby\u0142a si\u0119 w roku 1386, a osob\u0105 kt\u00f3ra zosta\u0142a wybrana na w\u0142adc\u0119 \u00f3wczesnego pa\u0144stwa polskiego by\u0142 W\u0142adys\u0142aw Jagie\u0142\u0142o.","context":"Waz\u00f3w nabra\u0142a charakteru monarchii dziedziczno-elekcyjnej. Od zawarcia unii lubelskiej (1569) ka\u017cdy nowo koronowany kr\u00f3l Polski zostawa\u0142 w\u0142adc\u0105 Litwy z urz\u0119du i nigdy nie by\u0142 podnoszony na Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. == Rys historyczny == Pierwsza udokumentowana elekcja na tron Polski odby\u0142a si\u0119 w roku 1386, a osob\u0105 kt\u00f3ra zosta\u0142a wybrana na w\u0142adc\u0119 \u00f3wczesnego pa\u0144stwa polskiego by\u0142 W\u0142adys\u0142aw Jagie\u0142\u0142o. Kr\u00f3l Zygmunt I Stary wyda\u0142 dwa statuty w latach 1530 i 1538, kt\u00f3rymi ustanowi\u0142 raz na zawsze elekcj\u0119 \"viritim\". Na elekcj\u0119 m\u00f3g\u0142 przyby\u0107 ka\u017cdy kto by chcia\u0142 (\"unusquisque qui vellet\") a elekcja ma by\u0107 wolna (\"electio Regis libera\"). Ostatni kr\u00f3l z dynastii Jagiellon\u00f3w \u2013 Zygmunt II August zmar\u0142 7 lipca 1572 roku. Otwiera\u0142o to nowy okres w dziejach monarchii w Rzeczypospolitej \u2013 w","start_idx":239,"end_idx":402}
{"id":"mrc_2119","question":"kim by\u0142 \u015bw. pawe\u0142 przed swoim nawr\u00f3ceniem?","answer":"Przed swoim nawr\u00f3ceniem by\u0142 faryzeuszem i prze\u015bladowc\u0105 chrze\u015bcijan.","context":"Pawe\u0142 z Tarsu, Pawe\u0142 Aposto\u0142, Szawe\u0142, \"Szaul ha-Tarsi\" (ur. ok. 5\u201310 w Tarsie w Cylicji, zm. ok. 64\u201367 w Rzymie) \u2013 \u017byd z Tarsu, \u015bwi\u0119ty chrze\u015bcija\u0144ski, m\u0119czennik za wiar\u0119. Wprawdzie nie nale\u017ca\u0142 do grona dwunastu aposto\u0142\u00f3w, ani uczni\u00f3w Jezusa, jednak tradycja chrze\u015bcija\u0144ska nada\u0142a mu tytu\u0142 Aposto\u0142a Narod\u00f3w. Przed swoim nawr\u00f3ceniem by\u0142 faryzeuszem i prze\u015bladowc\u0105 chrze\u015bcijan. Sta\u0142 za ukamienowaniem \u015bw. Szczepana. Dokona\u0142 radykalnej konwersji w nast\u0119pstwie nadprzyrodzonego widzenia Chrystusa pod Damaszkiem. Podczas swoich podr\u00f3\u017cy misyjnych przemierzy\u0142 l\u0105dem i morzem ponad trzydzie\u015bci tysi\u0119cy kilometr\u00f3w. W okresie od po\u0142owy lat 30. do po\u0142owy lat 50. naszej ery za\u0142o\u017cy\u0142 kilka wsp\u00f3lnot chrze\u015bcija\u0144skich w Azji Mniejszej i Europie. Powszechnie uchodzi za tw\u00f3rc\u0119 uniwersalnego modelu Ko\u015bcio\u0142a, w kt\u00f3rym dost\u0119p do \u0142aski maj\u0105 poganie na r\u00f3wni z","start_idx":307,"end_idx":374}
{"id":"mrc_2120","question":"czym s\u0105 liczby ca\u0142kowite?","answer":"liczby naturalne \\mathbb{N}=\\{1, 2, 3, \\dots\\} oraz liczby przeciwne do nich \\{-1, -2, -3, \\dots\\}, a tak\u017ce liczba zero.","context":"Liczby ca\u0142kowite \u2013 liczby naturalne \\mathbb{N}=\\{1, 2, 3, \\dots\\} oraz liczby przeciwne do nich \\{-1, -2, -3, \\dots\\}, a tak\u017ce liczba zero. S\u0105 uog\u00f3lnieniem zbioru liczb naturalnych na zbi\u00f3r, w kt\u00f3rym wykonalne jest odejmowanie. Uog\u00f3lnieniem liczb ca\u0142kowitych s\u0105 liczby wymierne. Zbi\u00f3r liczb ca\u0142kowitych oznaczamy w matematyce symbolem \\mathbb Z (od niem. \"Zahlen\" \u2013 liczby). W Polsce w wi\u0119kszo\u015bci szk\u00f3\u0142 podstawowych i \u015brednich, w celu u\u0142atwienia skojarzenia z polsk\u0105 nazw\u0105, stosuje si\u0119 symbol \\mathbf C, przy czym MEN zaleca u\u017cywanie oznaczenia \\mathbb Z. == Definicja formalna == Zbi\u00f3r liczb ca\u0142kowitych mo\u017cna zdefiniowa\u0107 jako zbi\u00f3r klas abstrakcji zbioru \\mathbb N_0 \\times \\mathbb N_0 relacji r\u00f3wnowa\u017cno\u015bci : (a, b) \\sim (c, d) \\iff a+d = b+c. Intuicyjnie (a, b) reprezentuje r\u00f3\u017cnic\u0119 a-b. Niech","start_idx":19,"end_idx":139}
{"id":"mrc_2121","question":"ile linii metra jest w londynie?","answer":"Metro londy\u0144skie liczy 12 linii","context":"Metro w Londynie () \u2013 system lokalnych linii kolejowych przebiegaj\u0105cych w podziemnych tunelach oraz na powierzchni, obs\u0142uguj\u0105cych wi\u0119kszo\u015b\u0107 obszaru Wielkiego Londynu. Jest najstarszym metrem na \u015bwiecie \u2013 pierwsi podr\u00f3\u017cni skorzystali z niego 10 stycznia 1863 roku. Angielska nazwa wskazuje na podziemne po\u0142o\u017cenie, jednak oko\u0142o 55% d\u0142ugo\u015bci tras nie znajduje si\u0119 pod ziemi\u0105. Metro londy\u0144skie liczy 12 linii, 272 stacji (w tym 14 poza administracyjnymi granicami Wielkiego Londynu) oraz 402 km tras. Codziennie korzysta z niego ok. 3,67 miliona podr\u00f3\u017cnych. Od 2003 jest podporz\u0105dkowane jednostce organizacyjnej zwanej Transport for London, zarz\u0105dzaj\u0105cej w imieniu w\u0142adz Wielkiego Londynu wi\u0119kszo\u015bci\u0105 komunikacji miejskiej. == Historia == Pierwsze po\u0142\u0105czenie podziemnej kolejki w Londynie zosta\u0142o uruchomione 10 stycznia 1863 przez sp\u00f3\u0142k\u0119 \"Metropolitan Railway\". Decyzja o budowie tuneli","start_idx":373,"end_idx":404}
{"id":"mrc_2122","question":"gdzie obradowa\u0142 sejm wielki?","answer":"w Warszawie","context":"Sejm Czteroletni, Sejm Wielki \u2013 sejm walny zwo\u0142any 6 pa\u017adziernika 1788 za zgod\u0105 cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, obraduj\u0105cy do 29 maja 1792 pod w\u0119z\u0142em konfederacji pod lask\u0105 marsza\u0142ka konfederacji koronnej Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego. Od grudnia 1790 roku obradowa\u0142 w podwojonym sk\u0142adzie. Kolejny sejm, aktem oblatowanym w Grodnie 23 listopada 1793 roku, uzna\u0142 Sejm Czteroletni za nieby\u0142y i uchyli\u0142 wszystkie ustanowione na nim akty prawne. == T\u0142o mi\u0119dzynarodowe == Od 1768 roku Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w by\u0142a nieprzerwanie protektoratem Imperium Rosyjskiego, kt\u00f3re moc\u0105 odnowionego w 1775 traktatu gwarancyjnego zapewnia\u0142o nienaruszalno\u015b\u0107 ustroju pa\u0144stwa polskiego. W 1787 roku Rosja zosta\u0142a zaatakowana przez Imperium Osma\u0144skie, wybuch\u0142a wojna rosyjsko-turecka. U jej boku przeciwko Turcji wyst\u0105pi\u0142a Austria. Katarzyna II rozpocz\u0119\u0142a starania o pomoc zbrojn\u0105 Rzeczypospolitej przeciw","start_idx":110,"end_idx":121}
{"id":"mrc_2123","question":"jak nazywa si\u0119 dziennik internetowy?","answer":"Dziennik elektroniczny, e-dziennik","context":"Dziennik elektroniczny, e-dziennik \u2013 program komputerowy lub serwis internetowy s\u0142u\u017c\u0105cy do rejestracji przebiegu nauczania. W wielu szko\u0142ach jest cz\u0119sto stosowany, jako dodatkowy element kontaktu z rodzicami, ponadto zakres informacji przechowywanych w dziennikach elektronicznych jest przewa\u017cnie wi\u0119kszy ni\u017c w tradycyjnych szkolnych dziennikach. W 2009 r. MEN usankcjonowa\u0142o stosowanie dziennik\u00f3w elektronicznych umo\u017cliwiaj\u0105c szko\u0142om prowadzenie wy\u0142\u0105cznie dziennika elektronicznego w miejsce ich papierowych poprzednik\u00f3w pod warunkiem spe\u0142nienia wymaga\u0144: # Musi umo\u017cliwia\u0107 jednoznaczne zidentyfikowanie osoby wprowadzaj\u0105cej b\u0105d\u017a modyfikuj\u0105cej dane. # Musi by\u0107 zgodny z og\u00f3lnym rozporz\u0105dzeniem o ochronie danych oraz ustaw\u0105 o \u015bwiadczeniu us\u0142ug drog\u0105 elektroniczn\u0105 \u2014 w przypadku serwis\u00f3w internetowych. # Musi zachowywa\u0107 histori\u0119 wszystkich zmian wprowadzanych w dzienniku wraz z informacj\u0105 o osobie zmieniaj\u0105cej dane. # Musi umo\u017cliwia\u0107 eksport danych dziennika w formacie","start_idx":0,"end_idx":34}
{"id":"mrc_2124","question":"kim by\u0142 eurydyka?","answer":"w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza.","context":"Eurydyka (tak\u017ce Eurydike; gr. Euryd\u00edk\u0113, \u0142ac. Eurydice) \u2013 w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza. Zmar\u0142a od uk\u0105szenia jadowitego w\u0119\u017ca. Nast\u0105pi\u0142a na w\u0119\u017ca podczas zbierania zi\u00f3\u0142 w lesie w dolinie rzeki Penejos w pobli\u017cu Tempe w Tesalii, uciekaj\u0105c przed my\u015bliwym Aristajosem. Nimfy le\u015bne opowiedzia\u0142y o tym Orfeuszowi, kt\u00f3ry to niezw\u0142ocznie uda\u0142 si\u0119 do podziemnego \u015bwiata zmar\u0142ych. Orfeusz b\u0142aga\u0142 Hadesa o jej powr\u00f3t na ziemi\u0119: zmi\u0119kczy\u0142 wol\u0119 boga podziemi i jego \u017cony Persefony \u017ca\u0142osn\u0105 pie\u015bni\u0105. Pluton zgodzi\u0142 si\u0119 wyda\u0107 Eurydyk\u0119 pod jednym warunkiem \u2013 Orfeusz mia\u0142 z ni\u0105 wyj\u015b\u0107 z podziemi, id\u0105c pierwszy i nie ogl\u0105daj\u0105c si\u0119 za siebie. Gdy jednak ma\u0142\u017conkowie zbli\u017cali","start_idx":57,"end_idx":238}
{"id":"mrc_2125","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 pierogi?","answer":"z Chin, sk\u0105d przez Ru\u015b dotar\u0142 do Polski, a nast\u0119pnie rozpowszechni\u0142 si\u0119 dalej na Zach\u00f3d a\u017c do Francji.","context":"zosta\u0142o powi\u0105zane przez etymologi\u0119 ludow\u0105 ze s\u0142owem \"pir\" - \u015bwi\u0119to.\" === Historia === Wed\u0142ug legendy Jacek Odrow\u0105\u017c zachwyci\u0142 si\u0119 ich smakiem podczas bytno\u015bci w Kijowie i dzi\u0119ki niemu zago\u015bci\u0142y w Polsce. Mia\u0142 on karmi\u0107 pierogami polsk\u0105 biedot\u0119. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie pierogi s\u0105 uwa\u017cane przez Polak\u00f3w, jak i cudzoziemc\u00f3w, za potraw\u0119 typowo polsk\u0105, narodow\u0105, jednak przyjmuje si\u0119, \u017ce pomys\u0142 nadziewania kawa\u0142k\u00f3w ciasta makaronowego r\u00f3\u017cnymi rodzajami farszu i ich gotowania, pieczenia lub sma\u017cenia pochodzi z Chin, sk\u0105d przez Ru\u015b dotar\u0142 do Polski, a nast\u0119pnie rozpowszechni\u0142 si\u0119 dalej na Zach\u00f3d a\u017c do Francji. Podobno pierogi znano ju\u017c w XIII wieku. Pocz\u0105tkowo przygotowywano je wy\u0142\u0105cznie na specjalne okazje i \u015bwi\u0119ta. Takie od\u015bwi\u0119tne i specjalne pirogi r\u00f3\u017cni\u0142y si\u0119 mi\u0119dzy sob\u0105 smakiem i kszta\u0142tem oraz posiada\u0142y w\u0142asne nazwy,","start_idx":494,"end_idx":596}
{"id":"mrc_2126","question":"czym si\u0119 \u017cywi lasica?","answer":"Podstawowym pokarmem \u0142asicy s\u0105 drobne zwierz\u0119ta, g\u0142\u00f3wnie myszy, kt\u00f3re \u0142owi w norach. Zjada tak\u017ce ptasie jaja, \u017caby, jaszczurki, drobne ptaki, czasem kr\u00f3liki.","context":"ma\u0142ym rozmiarom dostaje si\u0119 bez trudu do kryj\u00f3wek swych ofiar. Podstawowym pokarmem \u0142asicy s\u0105 drobne zwierz\u0119ta, g\u0142\u00f3wnie myszy, kt\u00f3re \u0142owi w norach. Zjada tak\u017ce ptasie jaja, \u017caby, jaszczurki, drobne ptaki, czasem kr\u00f3liki. Przy wi\u0119kszej dost\u0119pno\u015bci pokarmu robi zapasy. Dzienne zapotrzebowanie pokarmowe wynosi dla samc\u00f3w 33 g (27% masy cia\u0142a), dla samic 23 g (30% masy cia\u0142a). \u0141asica pospolita gniazduje w norach. Ma 1-2 mioty rocznie w r\u00f3\u017cnych porach roku. Ci\u0105\u017ca trwa ok. 35 dni. Jednorazowo rodzi si\u0119 3-9 m\u0142odych. Laktacja trwa 6-8 tygodni, ale m\u0142ode \u0142asice ju\u017c po 14 dniach pobieraj\u0105 sta\u0142y pokarm. Samodzielno\u015b\u0107 uzyskuj\u0105 po 12-16 tygodniach, za\u015b dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105 po oko\u0142o 4 miesi\u0105cach. D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia \u0142asicy na swobodzie wynosi oko\u0142o 3 lata, w niewoli do\u017cywa do 6 lat.","start_idx":63,"end_idx":220}
{"id":"mrc_2127","question":"w jakim kraju znajduje si\u0119 wilno?","answer":"Litwy","context":"Wilno (lit. \"Vilnius\" , bia\u0142. \u0412\u0456\u043b\u044c\u043d\u044f, \u0412\u0456\u043b\u044c\u043d\u044e\u0441, ros. \u0412\u0438\u043b\u044c\u043d\u044e\u0441, \u0412\u0438\u043b\u044c\u043d\u0430, \u0142ot. \"Vi\u013c\u0146a\", jid. \u05d5\u05d5\u05d9\u05dc\u05e0\u05e2 = \"Wilne\", hebr. \u05d5\u05d9\u05dc\u05e0\u05d4 = \"Wilna\", \u0142ac. \"Vilna\") \u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Litwy, po\u0142o\u017cone na Pojezierzu Litewskim u uj\u015bcia rzeki Wilejki do Wilii. Historyczna stolica Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego, a nast\u0119pnie jedno z wi\u0119kszych miast I Rzeczypospolitej. Ju\u017c za czas\u00f3w I Rzeczypospolitej w Wilnie, obok Krakowa i Lwowa, dzia\u0142a\u0142 jeden z najwa\u017cniejszych polskich uniwersytet\u00f3w za\u0142o\u017cony w 1579 roku przez polskiego kr\u00f3la Stefana Batorego. Uniwersytet Wile\u0144ski by\u0142 drugim najstarszym polskim uniwersytetem, po krakowskim za\u0142o\u017conym w 1364 r. oraz przed lwowskim za\u0142o\u017conym w 1661 r. i warszawskim za\u0142o\u017conym w 1816 roku, pozosta\u0142e wa\u017cne polskie uniwersytety zosta\u0142y otwarte ju\u017c po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci po 1918 roku oraz po wojnie od","start_idx":173,"end_idx":178}
{"id":"mrc_2128","question":"jaka by\u0142a tematyka ksi\u0105\u017cek pot\u0119pianych przez ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki?","answer":"nauki niezgodne z nauczaniem Ko\u015bcio\u0142a.","context":"by\u0142o przeciwdzia\u0142anie rozpowszechnianiu pism podwa\u017caj\u0105cych nauczanie Ko\u015bcio\u0142a. Aby zatamowa\u0107 \u201epot\u0119\u017cn\u0105 pow\u00f3d\u017a ska\u017conych ksi\u0105g\u201d Ko\u015bci\u00f3\u0142 stworzy\u0142 list\u0119 zakazanych publikacji, kt\u00f3ra obowi\u0105zywa\u0142aby wszystkich katolik\u00f3w. Kiedy w 1555 roku Generalny Inkwizytor, Giovanni Pietro Carafa, zosta\u0142 papie\u017cem Paw\u0142em IV, poleci\u0142 sporz\u0105dzi\u0107 wykaz dzie\u0142, kt\u00f3rych nie wolno rozpowszechnia\u0107, posiada\u0107 ani czyta\u0107. W ten spos\u00f3b w roku 1559 po raz pierwszy ukaza\u0142 si\u0119 powszechny indeks ksi\u0105g zakazanych. Umieszczono w nim tytu\u0142y dzie\u0142 oraz nazwiska autor\u00f3w rozpowszechniaj\u0105cych nauki niezgodne z nauczaniem Ko\u015bcio\u0142a. Na mocy bulli papieskiej Paw\u0142a IV z 5 stycznia 1559 odwo\u0142ano wszelkie pozwolenia na czytanie zakazanych dzie\u0142. Spowiednicy mieli obowi\u0105zek dowiadywa\u0107 si\u0119, kto je czyta i rozpowszechnia \u2013 chodzi\u0142o szczeg\u00f3lnie o publikacje lutera\u0144skie. Od zakazu nikt nie by\u0142 zwolniony, pod gro\u017ab\u0105 ekskomuniki obowi\u0105zywa\u0142 on urz\u0119dnik\u00f3w","start_idx":556,"end_idx":594}
{"id":"mrc_2129","question":"kiedy powsta\u0142 pz\u0142?","answer":"Utworzony w 1923 roku w Warszawie","context":"Polski Zwi\u0105zek \u0141owiecki \u2013 og\u00f3lnokrajowa organizacja zrzeszaj\u0105ca polskich my\u015bliwych i ko\u0142a \u0142owieckie. Jego geneza si\u0119ga XIX wieku i dzia\u0142alno\u015bci pierwszych na ziemiach polskich towarzystw \u0142owieckich. Utworzony w 1923 roku w Warszawie Centralny Zwi\u0105zek Polskich Stowarzysze\u0144 \u0141owieckich, przekszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w Polski Zwi\u0105zek Stowarzysze\u0144 \u0141owieckich (1929 r.), a nast\u0119pnie przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 Polski Zwi\u0105zek \u0141owiecki (1936 r.). == Historia == PZ\u0141 zrzesza\u0142 w\u00f3wczas zaledwie 11 700 os\u00f3b z 50 000 uprawiaj\u0105cych my\u015blistwo na terenie kraju. W chwili utworzenia Zwi\u0105zku obowi\u0105zywa\u0142o Rozporz\u0105dzenie Prezydenta RP z 3 grudnia 1927 roku \u201eO prawie \u0142owieckim\u201d. Po II wojnie \u015bwiatowej i reaktywowaniu PZ\u0141 podstaw\u0119 prawn\u0105 do dzia\u0142alno\u015bci \u0142owieckiej okre\u015bla\u0142 dekret \u201eO prawie \u0142owieckim\u201d wydany przez Boles\u0142awa Bieruta w 1952 roku zlikwidowa\u0142 dotychczasowy Polski Zwi\u0105zek \u0141owiecki powo\u0142a\u0142 nowy \u2013","start_idx":199,"end_idx":232}
{"id":"mrc_2130","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwo sta\u0142o na czele zwi\u0105zku niemieckiego?","answer":"cesarz Austrii","context":"dla agresywnej polityki Francji i Rosji. Zwi\u0105zek mia\u0142 zast\u0105pi\u0107 rozwi\u0105zane w 1806 r. \u015awi\u0119te Cesarstwo Rzymskie. W jego sk\u0142ad wchodzi\u0142y pocz\u0105tkowo 35 pa\u0144stw (ksi\u0119stwa, kr\u00f3lestwa i Cesarstwo Austriackie) i 4 wolne miasta: Brema, Hamburg, Frankfurt nad Menem i Lubeka. Z racji posiadania ziem na terytorium Zwi\u0105zku Niemieckiego cz\u0142onkami Zwi\u0105zku by\u0142y te\u017c Wielka Brytania (Hanower, do 1837), Holandia (Luksemburg, do 1867) i Dania (Holsztyn, do 1864). Zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 Wielkiego Ksi\u0119stwa Luksemburga zosta\u0142a w 1839 przy\u0142\u0105czona do Belgii. Prezydentem Zwi\u0105zku zostawa\u0142 ka\u017cdorazowo cesarz Austrii. Zwi\u0105zek zosta\u0142 powo\u0142any w celu zapewnienia bezpiecze\u0144stwa wewn\u0119trznego oraz zewn\u0119trznego pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Wszystkie pa\u0144stwa by\u0142y zobowi\u0105zane do dostarczania kontyngent\u00f3w wojskowych. W razie wojny Zwi\u0105zek wybiera\u0142 dow\u00f3dc\u0119 wsp\u00f3lnych si\u0142 zbrojnych. Jednak wsp\u00f3lna akcja zaczepna ze strony Zwi\u0105zku nie by\u0142a","start_idx":573,"end_idx":587}
{"id":"mrc_2131","question":"gdzie znajdowa\u0142o si\u0119 miasto eleusis?","answer":"w Grecji w Attyce","context":"Eleusis (tak\u017ce \"Elefsis\" i \"Elefsina\"; gr. \"\u0395\u03bb\u03b5\u03c5\u03c3\u03af\u03bd\u03b1\" = \"Elefsina\"; staro\u017c. \"Eleusis\" albo \"Eleuzis\") \u2013 miasto przemys\u0142owe w Grecji w Attyce, w Polsce znane tak\u017ce pod greck\u0105 nazw\u0105 \"Elefsina\", po\u0142o\u017cone o 20 km od Aten nad zatok\u0105 nosz\u0105c\u0105 greck\u0105 nazw\u0119 Kolpos Elefsinas, u zbiegu dw\u00f3ch autostrad i trasy szybkiego ruchu, w administracji zdecentralizowanej Attyka, w regionie Attyka, w jednostce regionalnej Attyka Zachodnia. Siedziba gminy Eleusis. W 2011 roku liczy\u0142o 24 910 mieszka\u0144c\u00f3w. Miasto znane jest ze stanowiska archeologicznego i muzeum, portu dalekomorskiego, znacznie rozbudowanej, w ostatnim okresie, rafinerii ropy naftowej, cywilnych i wojskowych zespo\u0142\u00f3w magazyn\u00f3w produkt\u00f3w naftowych, du\u017cego zespo\u0142u stoczniowego, fabryki betonu, stanowi\u0105cej cz\u0119\u015b\u0107 zespo\u0142u cementowni \u201eTytan\u201d, zak\u0142ad\u00f3w zbrojeniowych, nale\u017c\u0105cych do grupy Greckie Systemy Obronne (E.A.\u03a3.), wojskowej bazy lotniczej i licznych","start_idx":123,"end_idx":140}
{"id":"mrc_2132","question":"kto zdecydowa\u0142 o pochowaniu kaczy\u0144skiego na wawelu?","answer":"Kardyna\u0142 Dziwisz przyzna\u0142, i\u017c decyzj\u0119 o pochowaniu Lecha Kaczy\u0144skiego na Wawelu konsultowa\u0142 z Bronis\u0142awem Komorowskim i Micha\u0142em Bonim, za\u015b wcze\u015bniej zosta\u0142 poproszony o poch\u00f3wek prezydenta w tym miejscu przez \"ministr\u00f3w\".","context":"rodziny zmar\u0142ych i \u017ce pochowanie pary prezydenckiej na Wawelu by\u0142oby zaszczytem dla Krakowa; doda\u0142, \u017ce zwraca\u0142o si\u0119 do niego wiele instytucji i \u015brodowisk, kt\u00f3re podkre\u015bla\u0142y, \u017ce Prezydent RP i jego ma\u0142\u017conka zgin\u0119li, pe\u0142ni\u0105c s\u0142u\u017cb\u0119 dla Narodu. W listopadzie 2013 roku Kardyna\u0142 Dziwisz przyzna\u0142, i\u017c decyzj\u0119 o pochowaniu Lecha Kaczy\u0144skiego na Wawelu konsultowa\u0142 z Bronis\u0142awem Komorowskim i Micha\u0142em Bonim, za\u015b wcze\u015bniej zosta\u0142 poproszony o poch\u00f3wek prezydenta w tym miejscu przez \"ministr\u00f3w\". Przed og\u0142oszeniem decyzji o refleksj\u0119 apelowa\u0142 biskup Tadeusz Pieronek. Andrzej Wajda i Krystyna Zachwatowicz wystosowali list otwarty do w\u0142adz ko\u015bcielnych, w kt\u00f3rym zaapelowali o rezygnacj\u0119 z pogrzebu Lecha Kaczy\u0144skiego na Wawelu. Sceptycznie do projektu odnie\u015bli si\u0119 m.in. prof. Andrzej Chwalba czy te\u017c zwi\u0105zany m.in. z \u201eTygodnikiem Powszechnym\u201d prof. Andrzej Romanowski,","start_idx":266,"end_idx":488}
{"id":"mrc_2133","question":"czym jest dzie\u0142o sztuki?","answer":"ca\u0142o\u015bciowy i syntetyczny wytw\u00f3r artystyczny o okre\u015blonym sensie, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 wysokimi walorami estetycznymi (pi\u0119kno).","context":"Dzie\u0142o sztuki \u2013 ca\u0142o\u015bciowy i syntetyczny wytw\u00f3r artystyczny o okre\u015blonym sensie, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 wysokimi walorami estetycznymi (pi\u0119kno). Poza funkcj\u0105 estetyczn\u0105 mo\u017ce pe\u0142ni\u0107 r\u00f3wnie\u017c inne funkcje (np. wychowawcz\u0105, poznawcz\u0105, u\u017cytkow\u0105 lub religijn\u0105). Jego tw\u00f3rc\u0105 jest cz\u0142owiek \u2013 istota wyposa\u017cona w specyficzn\u0105 wra\u017cliwo\u015b\u0107 (bez autora nie ma dzie\u0142a sztuki). Wytw\u00f3r ten stara si\u0119 ukaza\u0107 za pomoc\u0105 okre\u015blonej konwencji (formy) pewn\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107 fizyczn\u0105 lub psychiczn\u0105 (tre\u015b\u0107). Dzie\u0142o sztuki ustanawia szczeg\u00f3lny wgl\u0105d w \u015bwiat widzialny lub emocjonalny, kt\u00f3ry mo\u017ce by\u0107 wynikiem namys\u0142u filozoficznego autora lub spontaniczn\u0105 reakcj\u0105 chwili. Dzie\u0142a sztuki pod wzgl\u0119dem mobilno\u015bci dziel\u0105 si\u0119 na dwie grupy: Dzie\u0142o sztuki ruchome \u2013 wszystkie elementy, kt\u00f3re dzi\u0119ki swej warto\u015bci kulturowej, estetycznej lub u\u017cytkowej uznane zosta\u0142y za dzie\u0142a sztuki lub zosta\u0142y obj\u0119te ochron\u0105 konserwatorsk\u0105, w przypadku","start_idx":16,"end_idx":142}
{"id":"mrc_2134","question":"gdzie mieszkaj\u0105 tygrysy?","answer":"r\u00f3\u017cnorodne siedliska \u2013 od wiecznie zielonych tropikalnych las\u00f3w deszczowych, przez namorzyny i po\u0142udniowe zbocza Himalaj\u00f3w po za\u015bnie\u017con\u0105 tajg\u0119 syberyjsk\u0105.","context":"wschodzie Rosji i na Sumatrze. Na przestrzeni ostatnich 100 lat utraci\u0142 oko\u0142o 93% z dawnego zasi\u0119gu. Zajmuje r\u00f3\u017cnorodne siedliska \u2013 od wiecznie zielonych tropikalnych las\u00f3w deszczowych, przez namorzyny i po\u0142udniowe zbocza Himalaj\u00f3w po za\u015bnie\u017con\u0105 tajg\u0119 syberyjsk\u0105. Preferuje tereny z dost\u0119pem do wody, g\u0119sto poro\u015bni\u0119te wysok\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105, zasobne w du\u017ce ssaki kopytne. == Budowa == Tygrys jest najpot\u0119\u017cniejszym przedstawicielem rodziny kotowatych i jednym z najwi\u0119kszych drapie\u017cnik\u00f3w l\u0105dowych. Osi\u0105gana przez doros\u0142e samce masa \u2013 w zale\u017cno\u015bci od podgatunku \u2013 mo\u017ce przekracza\u0107 300 kg przy ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci cia\u0142a ponad 3 m. Nieco wi\u0119ksze od niego by\u0142y wymar\u0142e smilodony i lwy jaskiniowe, a wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jedynie legrysy, pochodz\u0105ce ze skrzy\u017cowania tygrysicy z lwem, osi\u0105gaj\u0105 wi\u0119ksze rozmiary. Rozmiary tygrys\u00f3w zmieniaj\u0105 si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od wysoko\u015bci zajmowanych","start_idx":109,"end_idx":263}
{"id":"mrc_2135","question":"kto zmartwychwsta\u0142?","answer":"Dla chrze\u015bcijan paradygmatem zmartwychwstania jest powstanie z martwych Jezusa.","context":"Zmartwychwstanie lub wskrzeszenie zmar\u0142ych (z \u0142ac. \"resurrectio mortuorum\"; gr. \"\u03b1\u03bd\u03ac\u03c3\u03c4\u03b1\u03c3\u03b9\u03c2 \u03bd\u03b5\u03ba\u03c1\u03c9\u03bd\" /\"anastasis nekron\"/) \u2013 przywr\u00f3cenie do \u017cycia cia\u0142 os\u00f3b zmar\u0142ych. Poj\u0119cie spotykane w religiach. Ma ono r\u00f3\u017cne znaczenia i r\u00f3\u017cny przypisywany stopie\u0144 wa\u017cno\u015bci. Najwi\u0119ksz\u0105 wag\u0119 nadaj\u0105 mu religie abrahamowe: judaizm, chrze\u015bcija\u0144stwo i islam. W zmodyfikowanym znaczeniu wyst\u0119puje te\u017c w religiach nurtu gnostyckiego. W religiach maj\u0105cych swe korzenie w wierze Abrahama jest ono jednym z podstawowych element\u00f3w eschatologii \u2013 dotyczy wskrzeszenia wszystkich zmar\u0142ych tak\u017ce w ich cielesno\u015bci w Dniu Bo\u017cym. Dla chrze\u015bcijan paradygmatem zmartwychwstania jest powstanie z martwych Jezusa. Zmartwychwstanie w tych religiach jest rozumiane jako wydarzenie, kt\u00f3rego nale\u017cy oczekiwa\u0107 w historii. Religie gnostyckie, ze wzgl\u0119du na dualistyczn\u0105 wizj\u0119 rzeczywisto\u015bci, umieszczaj\u0105c\u0105 materi\u0119 i cielesno\u015b\u0107 po stronie si\u0142 ciemno\u015bci i z\u0142a, rozumiej\u0105","start_idx":598,"end_idx":677}
{"id":"mrc_2136","question":"kto by\u0142 za\u0142o\u017cycielem chrze\u015bcija\u0144stwa?","answer":"Chrze\u015bcija\u0144stwo powsta\u0142o w I po\u0142owie I wieku w rzymskiej prowincji Judei w\u015br\u00f3d wyznawc\u00f3w judaizmu, jako wynik dzia\u0142alno\u015bci Jezusa z Nazaretu.","context":"Historia chrze\u015bcija\u0144stwa \u2013 okres historii obejmuj\u0105cy czas od narodzin Jezusa Chrystusa (pocz\u0105tek rozwoju religii chrze\u015bcija\u0144skiej) a\u017c do dzi\u015b. Badaniem tego okresu w spos\u00f3b naukowy zajmuje si\u0119 Historia Ko\u015bcio\u0142a jako ga\u0142\u0105\u017a teologii. == Pocz\u0105tki chrze\u015bcija\u0144stwa == Chrze\u015bcija\u0144stwo powsta\u0142o w I po\u0142owie I wieku w rzymskiej prowincji Judei w\u015br\u00f3d wyznawc\u00f3w judaizmu, jako wynik dzia\u0142alno\u015bci Jezusa z Nazaretu. Skazany na \u015bmier\u0107 (przed 36 r. n.e.) przez rzymskiego namiestnika Judei Poncjusza Pi\u0142ata umar\u0142 w Jerozolimie wed\u0142ug tradycji 14 dnia Nisan . Cz\u0119\u015b\u0107 uczni\u00f3w Jezusa \u2013 pod wp\u0142ywem opisanego w Nowym Testamencie do\u015bwiadczenia osobistego kontaktu z cudownie powsta\u0142ym z martwych Jezusem \u2013 zacz\u0119\u0142a oczekiwa\u0107 jego ponownego przyj\u015bcia i obiecanego udzia\u0142u w zbawieniu. Zmartwychwstanie by\u0142o od pocz\u0105tku centraln\u0105 tez\u0105 wiary chrze\u015bcija\u0144skiej i motywem dzia\u0142ania pierwszych chrze\u015bcijan.","start_idx":263,"end_idx":404}
{"id":"mrc_2137","question":"czego dotyczy\u0142 akt 5 listopada?","answer":"sformu\u0142owania dotycz\u0105ce utworzenia armii polskiej.","context":"\u015al\u0105sku, kt\u00f3rzy uznali og\u0142oszenie tego aktu za dzia\u0142anie pozorne. Dokument ten zawiera\u0142 natomiast sformu\u0142owania dotycz\u0105ce utworzenia armii polskiej. Po bitwie pod Ko\u015bciuchn\u00f3wk\u0105, w kt\u00f3rej I Brygada Legion\u00f3w Polskich walcz\u0105ca po stronie Austro-W\u0119gier zapobieg\u0142a przerwaniu frontu przez wojska rosyjskie, genera\u0142 Erich Ludendorff, generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego, napisa\u0142 list do w\u0142adz w Berlinie, postuluj\u0105c utworzenie zale\u017cnego od Niemiec pa\u0144stwa polskiego i zbudowanie polskiej armii. Jego zdaniem mog\u0142o to da\u0107 Niemcom zwyci\u0119stwo na froncie wschodnim. Wydanie aktu wi\u0105za\u0142o si\u0119 z faktem, \u017ce przed\u0142u\u017caj\u0105ca si\u0119 I wojna \u015bwiatowa zmusi\u0142a pa\u0144stwa centralne do pr\u00f3by wykorzystania na swoj\u0105 rzecz zasob\u00f3w mobilizacyjnych Kr\u00f3lestwa Kongresowego. == Reakcje pa\u0144stw Ententy i Stan\u00f3w Zjednoczonych == Akt 5 listopada wywo\u0142a\u0142 protesty pa\u0144stw Ententy. Rz\u0105d rosyjski 15 listopada 1916 zaprotestowa\u0142 przeciw","start_idx":97,"end_idx":147}
{"id":"mrc_2138","question":"jakie polskie imi\u0119 \u017ce\u0144skie nie ko\u0144czy si\u0119 na a?","answer":"Beatrycze","context":"Beatrycze \u2014 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia w\u0142oskiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142owa oznaczaj\u0105cego \"przynosz\u0105ca szcz\u0119\u015bcie\". U\u017cyte w \"Boskiej komedii\" Dantego. Beatrycze imieniny obchodzi 18 stycznia, 13 lutego, 10 maja, 29 lipca, 29 sierpnia, 1 wrze\u015bnia i 25 listopada. Beatrycze jest jednym z nielicznych \u017ce\u0144skich imion w j\u0119zyku polskim, kt\u00f3re nie ko\u0144czy si\u0119 na liter\u0119 \u201ea\u201d i kt\u00f3re si\u0119 nie odmienia. ; Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 \"Beatrycze\" (Beatrice, Beatrix, Beatrize): * \u015bw. Beatrycze z Silvy * b\u0142. Beatrycze d'Este (wspomnienie 10 maja) * b\u0142. Beatrycze II d'Este (wspomnienie 18 stycznia; w zakonie benedyktynek \u2013 28 lutego) * b\u0142. Beatrycze z Nazaretu (wspomnienie 29 sierpnia; w zakonie cysters\u00f3w - 30 sierpnia) * b\u0142. Beatrycze z Ornacieu (wspomnienie 25 listopada) * Beatrycze Arago\u0144ska \u2013 kr\u00f3lowa","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_2139","question":"kto dowodzi\u0142 wojskami polskimi w bitwie pod beresteczkiem?","answer":"Jana Kazimierza","context":"Bitwa pod Beresteczkiem \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew l\u0105dowych XVII-wiecznej Europy, rozegra\u0142a si\u0119 w dniach 28 czerwca \u2013 10 lipca 1651 roku pod Beresteczkiem na Wo\u0142yniu, w trakcie powstania Chmielnickiego, mi\u0119dzy wojskami polskimi pod dow\u00f3dztwem Jana Kazimierza a si\u0142ami tatarsko-kozackimi. Bitwa zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem strony polskiej, kt\u00f3re by\u0142o zas\u0142ug\u0105 dowodz\u0105cego wojskami polskimi Jana Kazimierza. Kr\u00f3l w trzecim dniu bitwy zastosowa\u0142 skuteczn\u0105 taktyk\u0119 szachownicow\u0105, kt\u00f3ra polega\u0142a na ustawieniu oddzia\u0142\u00f3w piechoty na przemian z jazd\u0105. W decyduj\u0105cej fazie bitwy wa\u017cne okaza\u0142o si\u0119 te\u017c wykorzystanie przez piechot\u0119, znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 w centrum ugrupowania polskiego, si\u0142y ognia muszkiet\u00f3w i artylerii. 28 czerwca rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 pierwsze walki, kt\u00f3re trwa\u0142y przez dwa dni. W tej fazie niewielki sukces odnie\u015bli powsta\u0144cy, pokonuj\u0105c kilkukrotnie oddzia\u0142y jazdy polskiej. 30 czerwca","start_idx":245,"end_idx":260}
{"id":"mrc_2140","question":"kim by\u0142 ted bundy?","answer":"Ted Bundy, w\u0142a\u015bc. Theodore Robert Bundy (ur. 24 listopada 1946 w Burlington, Vermont, zm. 24 stycznia 1989 w Raiford, Floryda) \u2013 ameryka\u0144ski seryjny morderca.","context":"Ted Bundy, w\u0142a\u015bc. Theodore Robert Bundy (ur. 24 listopada 1946 w Burlington, Vermont, zm. 24 stycznia 1989 w Raiford, Floryda) \u2013 ameryka\u0144ski seryjny morderca. By\u0142 jednym z najkrwawszych seryjnych morderc\u00f3w w historii USA. W latach 1974\u20131978 zabi\u0142 wiele m\u0142odych kobiet (potwierdzono 30, zidentyfikowano 20 z nich), zwykle przy u\u017cyciu t\u0119pego narz\u0119dzia, czasami przez uduszenie. Cz\u0119sto wykorzystywa\u0142 seksualnie swe ofiary, przed morderstwem i po morderstwie, dopuszczaj\u0105c si\u0119 nekrofilii. Po ponad dekadzie usilnego wypierania si\u0119, w ko\u0144cu przyzna\u0142 si\u0119 do 30 zab\u00f3jstw (na terenie 6 stan\u00f3w), jednak ich ca\u0142kowita liczba jest nieznana. Dwukrotnie uda\u0142o mu si\u0119 uciec z budynk\u00f3w wymiaru sprawiedliwo\u015bci. Zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107 i stracony na krze\u015ble elektrycznym. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 === Bundy urodzi\u0142 si\u0119 jako","start_idx":0,"end_idx":158}
{"id":"mrc_2141","question":"kim by\u0142 sta\u015b?","answer":"Sta\u015b Tarkowski, w\u0142a\u015bc. Stanis\u0142aw Tarkowski \u2013 fikcyjna posta\u0107, g\u0142\u00f3wny bohater powie\u015bci \"W pustyni i w puszczy\" (1911) Henryka Sienkiewicza i jej filmowych adaptacji.","context":"Sta\u015b Tarkowski, w\u0142a\u015bc. Stanis\u0142aw Tarkowski \u2013 fikcyjna posta\u0107, g\u0142\u00f3wny bohater powie\u015bci \"W pustyni i w puszczy\" (1911) Henryka Sienkiewicza i jej filmowych adaptacji. == Charakterystyka postaci == Bohater powie\u015bci by\u0142 14-letnim ch\u0142opcem, synem polskiego in\u017cyniera zatrudnionego przy budowie i konserwacji Kana\u0142u Sueskiego. Jego matka, z pochodzenia Francuzka, zmar\u0142a przy jego porodzie. Na tle swoich r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 zar\u00f3wno zr\u0119czno\u015bci\u0105 i si\u0142\u0105, jak i zdolno\u015bci\u0105 do \u0142atwego uczenia si\u0119, w tym nauki j\u0119zyk\u00f3w obcych. Dobrze je\u017adzi\u0142 konno i p\u0142ywa\u0142. By\u0142 on tak\u017ce wy\u017cszy od r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w. Zdawa\u0142 sobie spraw\u0119 ze swych zdolno\u015bci, zdarza\u0142o mu si\u0119 wi\u0119c popada\u0107 w zarozumia\u0142o\u015b\u0107. Postawa Stasia uleg\u0142a stopniowej przemianie po porwaniu jego oraz jego towarzyszki, Nel Rawlison, przez derwisz\u00f3w. Do wychodzenia z kolejnych opresji i przezwyci\u0119\u017cania problem\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":164}
{"id":"mrc_2142","question":"z czego zbudowane s\u0105 gwiazdy?","answer":"Gwiazdy powstaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie z wodoru i helu, lecz w trakcie \u017cycia przybywa w nich atom\u00f3w ci\u0119\u017cszych pierwiastk\u00f3w (tzw. metali).","context":"Gwiazda \u2013 kuliste cia\u0142o niebieskie, stanowi\u0105ce skupisko powi\u0105zanej grawitacyjnie materii. Przynajmniej przez cz\u0119\u015b\u0107 swojego istnienia emituje w spos\u00f3b stabilny promieniowanie elektromagnetyczne (w szczeg\u00f3lno\u015bci \u015bwiat\u0142o widzialne). Gwiazdy powstaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie z wodoru i helu, lecz w trakcie \u017cycia przybywa w nich atom\u00f3w ci\u0119\u017cszych pierwiastk\u00f3w (tzw. metali). Gwiazda powstaje wskutek zapadania grawitacyjnego chmury materii z\u0142o\u017conej g\u0142\u00f3wnie z wodoru. Gdy j\u0105dro gwiazdy osi\u0105gnie dostatecznie du\u017c\u0105 temperatur\u0119 i g\u0119sto\u015b\u0107, rozpoczyna si\u0119 reakcja fuzji j\u0105drowej stopniowo zamieniaj\u0105ca wod\u00f3r w hel. Wytworzona w tym procesie energia jest przenoszona ku powierzchni poprzez promieniowanie oraz drog\u0105 konwekcji. Ci\u015bnienie wewn\u0119trzne zapobiega dalszemu zapadaniu si\u0119 pod wp\u0142ywem grawitacji. Gdy wod\u00f3r w j\u0105drze ulegnie wyczerpaniu, dalszy rozw\u00f3j gwiazdy zale\u017cy od jej masy \u2013 mo\u017ce zako\u0144czy\u0107 si\u0119 np. w stadium bia\u0142ego kar\u0142a b\u0105d\u017a","start_idx":230,"end_idx":353}
{"id":"mrc_2143","question":"gdzie odbywa\u0142y si\u0119 letnie igrzyska olimpijskie?","answer":"w Sydney, w Australii.","context":"XXVII Letnie Igrzyska Olimpijskie (oficjalnie Igrzyska XXVII Olimpiady) odby\u0142y si\u0119 w 2000 roku w Sydney, w Australii. Sydney zosta\u0142o wybrane do tej roli 24 wrze\u015bnia 1993, kiedy to okaza\u0142o si\u0119 lepszym kandydatem od Pekinu, Berlina, Stambu\u0142u i Manchesteru. W lipcu 1991 ch\u0119\u0107 organizacji igrzysk wyrazi\u0142 r\u00f3wnie\u017c Mediolan, ale w marcu 1993 wycofa\u0142 swoj\u0105 kandydatur\u0119. W igrzyskach wzi\u0119li udzia\u0142 przedstawiciele 199 pa\u0144stw, a ca\u0142a impreza odbywa\u0142a si\u0119 w dniach 15 wrze\u015bnia \u2013 1 pa\u017adziernika. Prezydent MKOl Juan Antonio Samaranch triumfalnie oznajmi\u0142, \u017ce XXVII igrzyska by\u0142y najwspanialszymi w historii imprezy, a potwierdzeniem tych s\u0142\u00f3w mia\u0142y by\u0107 kolejne rekordy organizacyjne \u2013 rekordowa liczba kraj\u00f3w uczestnicz\u0105cych, sportowc\u00f3w, dyscyplin oraz konkurencji. Medale zdobyli reprezentanci 80 kraj\u00f3w. W Sydney po raz pierwszy przeprowadzono rywalizacj\u0119 w taekwondo,","start_idx":95,"end_idx":117}
{"id":"mrc_2144","question":"jaki surowiec eksploatowany jest w okolicach olkusza?","answer":"rud cynkowo-o\u0142owiowych","context":"funkcjonuje powsta\u0142a w 1907 roku Olkuska Fabryka Naczy\u0144 Emaliowanych \u201eEmalia\u201d SA, w\u0142a\u015bciciel marki \u201eOlkusz\u201d. Olkusz to jeden z o\u015brodk\u00f3w g\u00f3rnictwa rud cynkowo-o\u0142owiowych w Polsce (kopalnia \"Olkusz \u2013 Pomorzany\", nieopodal w Bukownie \"Zak\u0142ady G\u00f3rniczo-Hutnicze \u201eBoles\u0142aw\u201d\"), drobny przemys\u0142 i rzemios\u0142o; lokalny o\u015brodek handlowy i kulturalny. Dzia\u0142a tu Centrum Handlowe Atrium, a tak\u017ce sklepy znanych sieci spo\u017cywczych. Od 2015 roku dzia\u0142a miejska strefa aktywno\u015bci gospodarczej. Do najwi\u0119kszych pod wzgl\u0119dem zatrudnienia nale\u017c\u0105: * Oddzia\u0142 firmy Creaton Polska, produkcja dach\u00f3wek * IMI Hydronic Engineering, produkcja zawor\u00f3w, regulator\u00f3w oraz urz\u0105dze\u0144 pomiarowych. * Intermag, produkcja wyrob\u00f3w u\u017cywanych w rolnictwie oraz hodowli zwierz\u0105t. * Plast-Met Automotive Systems, produkcja wyrob\u00f3w metalowych. * Owent, produkcja wentylator\u00f3w. == Edukacja == === Przedszkola === * Przedszkole Publiczne nr 1 ul. Mickiewicza *","start_idx":146,"end_idx":168}
{"id":"mrc_2145","question":"z jakich element\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 jednostka centralna?","answer":"jednostka systemowa zawiera najcz\u0119\u015bciej: zasilacz, p\u0142yt\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 z procesorem, dysk twardy wraz z zainstalowanym systemem operacyjnym, pami\u0119\u0107 RAM (pami\u0119\u0107 operacyjn\u0105) oraz porty do komunikacji z pozosta\u0142ymi elementami zestawu komputerowego.","context":"Jednostka systemowa (zwana tak\u017ce \"jednostk\u0105 centraln\u0105\" lub po prostu \"komputerem\") \u2013 zasadnicza cz\u0119\u015b\u0107 zestawu komputerowego zawieraj\u0105ca najwa\u017cniejsze jego elementy sk\u0142adowe, umieszczone we wsp\u00f3lnej obudowie. Poj\u0119cie to zosta\u0142o wprowadzone w celu wyeliminowania wieloznaczno\u015bci, poniewa\u017c ju\u017c wcze\u015bniej w kontek\u015bcie \u015bci\u015ble informatycznym jednostk\u0105 centraln\u0105 nazywano procesor (ang. CPU \u2013 \"Central Processing Unit\"). W zale\u017cno\u015bci od konstrukcji danego typu komputera, jednostka systemowa zawiera najcz\u0119\u015bciej: zasilacz, p\u0142yt\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 z procesorem, dysk twardy wraz z zainstalowanym systemem operacyjnym, pami\u0119\u0107 RAM (pami\u0119\u0107 operacyjn\u0105) oraz porty do komunikacji z pozosta\u0142ymi elementami zestawu komputerowego. W sk\u0142ad jednostki systemowej mog\u0105 wchodzi\u0107 r\u00f3wnie\u017c dalsze podzespo\u0142y umieszczane najcz\u0119\u015bciej w postaci kart rozszerze\u0144. Od czas\u00f3w wprowadzenia na rynek charakterystycznej wizualnie serii komputer\u00f3w iMac wygl\u0105d jednostki systemowej sta\u0142 si\u0119 przedmiotem zainteresowania producent\u00f3w i u\u017cytkownik\u00f3w","start_idx":465,"end_idx":703}
{"id":"mrc_2146","question":"jak powsta\u0142 \u015bwiat w biblii?","answer":"Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6).","context":"Stworzenie \u015bwiata \u2013 poj\u0119cie biblijne wyja\u015bniaj\u0105ce natur\u0119 i spos\u00f3b powstania wszech\u015bwiata. W uj\u0119ciu judeo-chrze\u015bcija\u0144skim zar\u00f3wno niebo (materialne i duchowe), jak i ziemia i wszystko co istnieje jest dzie\u0142em Boga-Stw\u00f3rcy. Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6). Dwa rozpoczynaj\u0105ce ca\u0142\u0105 Bibli\u0119 opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdzia\u0142ach Ksi\u0119gi Rodzaju, przedstawiaj\u0105 pochodzenie wszech\u015bwiata i cz\u0142owieka od Stw\u00f3rcy, zale\u017cno\u015bci mi\u0119dzy Bogiem, cz\u0142owiekiem i \u015bwiatem oraz podkre\u015blaj\u0105 zasadnicz\u0105 dobro\u0107 tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opis\u00f3w stworzenia jest r\u00f3\u017cna w zale\u017cno\u015bci od wyznania. Przyjmuje si\u0119, \u017ce nie zawieraj\u0105 one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz s\u0105 opowiadaniami symbolicznymi, kt\u00f3rych zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest poj\u0119cie \"stworzenia z","start_idx":222,"end_idx":381}
{"id":"mrc_2147","question":"kto wynalaz\u0142 lamp\u0119 naftow\u0105?","answer":"polski farmaceuta Ignacy \u0141ukasiewicz","context":"Lampa naftowa \u2013 lampa, kt\u00f3ra emituje \u015bwiat\u0142o przez spalanie nafty. By\u0142a efektem prac nad destylacj\u0105 ropy naftowej. Odkrycie to mia\u0142o bezpo\u015bredni wp\u0142yw na rozw\u00f3j przemys\u0142u naftowego. Pierwsz\u0105 lamp\u0119 naftow\u0105 skonstruowa\u0142 polski farmaceuta Ignacy \u0141ukasiewicz w 1853 we Lwowie. == Wydestylowanie nafty == Wynalezienie lampy naftowej wi\u0105\u017ce si\u0119 z pr\u00f3bami, szczeg\u00f3lnie intensywnymi w pierwszej po\u0142owie XIX wieku, otrzymania paliwa wydajniejszego i ta\u0144szego ni\u017c dotychczas stosowane r\u00f3\u017cne gatunki olej\u00f3w i ich mieszanin. Nafta zosta\u0142a po raz pierwszy wytworzona z naturalnego asfaltu przez Abrahama Gesnera, kt\u00f3ry u\u017cy\u0142 j\u0105 jako paliwo w lampach na olej. Z ropy naftowej jako pierwszy wydestylowa\u0142 j\u0105 i zbada\u0142 jej w\u0142a\u015bciwo\u015bci polski chemik Filip Walter. Badania nad przer\u00f3bk\u0105 ropy prowadzi\u0142 nast\u0119pnie Ignacy \u0141ukasiewicz. Stosuj\u0105c destylacj\u0119 frakcyjn\u0105 uzyska\u0142 w temperaturze","start_idx":218,"end_idx":254}
{"id":"mrc_2148","question":"do jakiej partii nale\u017ca\u0142 roman dmowski?","answer":"Narodowej Demokracji (endecji, ruchu narodowego)","context":"Roman Stanis\u0142aw Dmowski (ur. 9 sierpnia 1864 w Kamionku, zm. 2 stycznia 1939 w Drozdowie) \u2013 polski polityk, publicysta polityczny, minister spraw zagranicznych, pose\u0142 na Sejm Ustawodawczy II Rzeczypospolitej, pose\u0142 II i III Dumy Pa\u0144stwowej Imperium Rosyjskiego. Wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel Narodowej Demokracji (endecji, ruchu narodowego), g\u0142\u00f3wny ideolog polskiego nacjonalizmu. Polski dzia\u0142acz niepodleg\u0142o\u015bciowy, zwi\u0105zany z ruchem neoslawistycznym, postuluj\u0105cy w pierwszym etapie zjednoczenie wszystkich ziem polskich i uzyskanie autonomii w ramach Imperium Rosyjskiego, a p\u00f3\u017aniej odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci w oparciu o sojusz z Rosj\u0105 i entent\u0105, w opozycji do Niemiec. Jak wielu Polak\u00f3w, Dmowski idealizowa\u0142 Zach\u00f3d i jego instytucje polityczne i spo\u0142eczne. Wyobra\u017ca\u0142 te\u017c sobie, \u017ce Polska odrodzona wprowadzi je u siebie. Koncepcja pro rosyjska zdaniem Dmowskiego wynika\u0142a z przekonania, \u017ce spo\u015br\u00f3d wielkich s\u0105siad\u00f3w Polski","start_idx":278,"end_idx":326}
{"id":"mrc_2149","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 satelity starlink?","answer":"G\u0142\u00f3wnym celem dzia\u0142ania systemu jest dostarczanie \u0142\u0105czno\u015bci internetowej na ca\u0142ym globie.","context":"Starlink \u2013 telekomunikacyjny system satelitarny budowany przez ameryka\u0144sk\u0105 firm\u0119 SpaceX. System ma docelowo sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z oko\u0142o 12 tys. satelit\u00f3w umieszczonych na tzw. niskiej orbicie oko\u0142oziemskiej (ang. \"Low Earth Orbit\", LEO) na trzech wysoko\u015bciach \u2013 340 km (ok. 7500 satelit\u00f3w), 550 km (ok. 1600 satelit\u00f3w) oraz 1150 km (ok. 2800 satelit\u00f3w) nad Ziemi\u0105. G\u0142\u00f3wnym celem dzia\u0142ania systemu jest dostarczanie \u0142\u0105czno\u015bci internetowej na ca\u0142ym globie. Pierwsze satelity systemu zosta\u0142y umieszczone na orbicie w maju 2019 roku. Do po\u0142owy 2020 roku umieszczono na orbicie kilkaset satelit\u00f3w. Zako\u0144czenie budowy systemu (umieszczenie wszystkich 12 tys. urz\u0105dze\u0144) jest planowane na rok 2027, lecz ju\u017c w roku 2020 planowane by\u0142o testowe uruchomienie systemu w niekt\u00f3rych punktach globu. Do maja 2021 umieszczono w sumie ponad 1500 satelit\u00f3w.","start_idx":357,"end_idx":446}
{"id":"mrc_2150","question":"jaki ocean jest najwi\u0119kszy?","answer":"Ocean Spokojny, Pacyfik, Ocean Wielki","context":"Ocean Spokojny, Pacyfik, Ocean Wielki \u2013 najwi\u0119kszy, najg\u0142\u0119bszy i najstarszy, obok Atlantyku, zbiornik wodny na Ziemi. Z powierzchni\u0105 r\u00f3wn\u0105 155,6 mln km\u00b2. == Po\u0142o\u017cenie i obszar == Najwi\u0119ksz\u0105 rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikow\u0105 osi\u0105ga mi\u0119dzy arktycznym Morzem Beringa a Morzem Rossa (w obr\u0119bie Oceanu Po\u0142udniowego) przy brzegach Antarktydy, gdzie wynosi ona a\u017c 15,5 tys. km. Z kolei najwi\u0119ksz\u0105 rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 r\u00f3wnole\u017cnikow\u0105 ma mi\u0119dzy wybrze\u017cem Indonezji a Kolumbii i Peru \u2013 jest to 19,8 tys. km, czyli prawie po\u0142owa obwodu kuli ziemskiej i pi\u0119\u0107 razy wi\u0119cej ni\u017c \u015brednica Ksi\u0119\u017cyca. Granicami oceanu s\u0105 wybrze\u017ca: Ameryki P\u00f3\u0142nocnej i Po\u0142udniowej na wschodzie, Azji i Australii na zachodzie oraz lody Arktyki i Antarktyki odpowiednio na p\u00f3\u0142nocy i po\u0142udniu. Pojemno\u015b\u0107 oceanu szacowana jest na 764,836 mln km\u00b3, co stanowi 46%","start_idx":0,"end_idx":37}
{"id":"mrc_2151","question":"z kt\u00f3rego wieku pochodzi biblia kr\u00f3lowej zofii?","answer":"Jedyny \u015bredniowieczny r\u0119kopis Starego Testamentu (a mo\u017ce i ca\u0142ej Biblii) pochodz\u0105cy z drugiej po\u0142owy XV wieku nosi\u0142 nazw\u0119 \"Biblii kr\u00f3lowej Zofii\" lub \"Biblii szaroszpatackiej.","context":"Unglera (redakcja Sandeckiego-Maleckiego) \u0142\u0105czy cechy obu redakcji. Jedyny \u015bredniowieczny r\u0119kopis Starego Testamentu (a mo\u017ce i ca\u0142ej Biblii) pochodz\u0105cy z drugiej po\u0142owy XV wieku nosi\u0142 nazw\u0119 \"Biblii kr\u00f3lowej Zofii\" lub \"Biblii szaroszpatackiej.\" Z dwu tom\u00f3w do XX wieku zachowa\u0142a si\u0119 cz\u0119\u015b\u0107 pierwszego (w bibliotece kolegium kalwi\u0144skiego w S\u00e1rospatak \u2013 zagin\u0119\u0142a w czasie II wojny \u015bwiatowej) i trzy karty drugiego (dwie we Wroc\u0142awiu i jedna w Pradze). Tekst znany jest z kilku wyda\u0144 i kopii. Ponadto zachowa\u0142o si\u0119 kilka drobnych fragment\u00f3w \u015bredniowiecznego polskiego przek\u0142adu Starego Testamentu, m.in.: fragment Ksi\u0119gi Rodzaju, Przek\u0142ad Ksi\u0119gi Wyj\u015bcia i Ksi\u0119gi Kap\u0142a\u0144skiej. Stanis\u0142aw Sarnicki h. \u015alepowron (1532\u20131595) powiada\u0142, \u017ce w Rzeczypospolitej, w dawnych czasach Biblia znajdowa\u0142a si\u0119 tylko w trzech miejscach: u kr\u00f3la, u arcybiskupa i w domu","start_idx":68,"end_idx":243}
{"id":"mrc_2152","question":"jak\u0105 wysoko\u015b\u0107 ma mount everest?","answer":"8848 m n.p.m. z czap\u0105 lodow\u0105 i 8844 m n.p.m. bez czapy.","context":"2005 roku pozwoli\u0142y ustali\u0107 9 pa\u017adziernika 2005 roku wysoko\u015b\u0107 Mount Everestu na 8844,43 (z dok\u0142adno\u015bci\u0105 do 0,21 m) m n.p.m. Wynik ten jest zdaniem Chi\u0144czyk\u00f3w wolny od b\u0142\u0119du zwi\u0105zanego z obecno\u015bci\u0105 pokrywy \u015bnie\u017cnej na wierzcho\u0142ku i dotyczy czystej ska\u0142y. Chi\u0144czycy oszacowali wysoko\u015b\u0107 powierzchni ska\u0142y na podstawie do\u015b\u0107 kontrowersyjnego pomiaru grubo\u015bci warstwy lodowej wyst\u0119puj\u0105cej na szczycie g\u00f3ry. Warto jednak zauwa\u017cy\u0107, \u017ce ska\u0142a pod lodem ulega stopniowemu \u015bcieraniu \u2013 st\u0105d wysoko\u015b\u0107 powierzchni ska\u0142y r\u00f3wnie\u017c mo\u017ce si\u0119 zmienia\u0107 z czasem. Nepalczycy nie uznawali chi\u0144skich pomiar\u00f3w i ci\u0105gle podawali warto\u015b\u0107 8848. W 2010 Chi\u0144czycy i Nepalczycy uzgodnili, \u017ce b\u0119d\u0105 podawa\u0107 w atlasach dwie wysoko\u015bci: 8848 m n.p.m. z czap\u0105 lodow\u0105 i 8844 m n.p.m. bez czapy. 8 grudnia 2020 r. w\u0142adze obu kraj\u00f3w poda\u0142y,","start_idx":700,"end_idx":755}
{"id":"mrc_2153","question":"gdzie tworzy sie dna?","answer":"U eukariont\u00f3w zlokalizowany jest przede wszystkim w j\u0105drach kom\u00f3rek, u prokariont\u00f3w \u2013 bezpo\u015brednio w cytoplazmie, natomiast u wirus\u00f3w \u2013 w kapsydach.","context":"Kwas deoksyrybonukleinowy, DNA (z ), \"kwas dezoksyrybonukleinowy\" \u2013 wielkocz\u0105steczkowy organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy kwas\u00f3w nukleinowych. U eukariont\u00f3w zlokalizowany jest przede wszystkim w j\u0105drach kom\u00f3rek, u prokariont\u00f3w \u2013 bezpo\u015brednio w cytoplazmie, natomiast u wirus\u00f3w \u2013 w kapsydach. Pe\u0142ni rol\u0119 no\u015bnika informacji genetycznej organizm\u00f3w \u017cywych oraz wirus\u00f3w. == Sk\u0142ad i budowa == DNA jest liniowym, nierozga\u0142\u0119zionym biopolimerem, kt\u00f3rego monomerami s\u0105 deoksyrybonukleotydy. Ich cz\u0105steczki zbudowane s\u0105 z pi\u0119ciow\u0119glowego cukru deoksyrybozy, kt\u00f3rego grupa hydroksylowa znajduj\u0105ca si\u0119 przy ostatnim atomie w\u0119gla (5\u2032) jest zestryfikowana reszt\u0105 fosforanow\u0105, a pierwszy atom w\u0119gla (1\u2032) po\u0142\u0105czony jest wi\u0105zaniem \"N\"-glikozydowym z jedn\u0105 z czterech zasad azotowych, dw\u00f3ch purynowych \u2013 adenin\u0105 (Ade lub A) i guanin\u0105 (Gua lub G) \u2013 oraz dw\u00f3ch pirymidynowych: cytozyn\u0105 (Cyt lub C) i tymin\u0105 (Thy","start_idx":145,"end_idx":293}
{"id":"mrc_2154","question":"jakie szczyty zdoby\u0142 jerzy kukuczka?","answer":"Koron\u0119 Himalaj\u00f3w i Karakorum \u2013 wszystkie 14 g\u0142\u00f3wnych szczyt\u00f3w o wysoko\u015bci ponad 8 tysi\u0119cy metr\u00f3w","context":"J\u00f3zef Jerzy Kukuczka (ur. 24 marca 1948 w Katowicach, zm. 24 pa\u017adziernika 1989 na Lhotse w Nepalu) \u2013 polski taternik, alpinista i himalaista, jako drugi cz\u0142owiek na Ziemi zdoby\u0142 Koron\u0119 Himalaj\u00f3w i Karakorum \u2013 wszystkie 14 g\u0142\u00f3wnych szczyt\u00f3w o wysoko\u015bci ponad 8 tysi\u0119cy metr\u00f3w (pierwszy by\u0142 Reinhold Messner, kt\u00f3remu zaj\u0119\u0142o to szesna\u015bcie lat i cztery miesi\u0105ce, Kukuczce niespe\u0142na osiem lat). Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych himalaist\u00f3w w historii. == \u017byciorys == By\u0142 beskidzkim g\u00f3ralem, kt\u00f3rego rodzina pochodzi z Istebnej. Wyznawa\u0142 katolicyzm. W szkole \u015bredniej uprawia\u0142 przez pewien czas podnoszenie ci\u0119\u017car\u00f3w, a\u017c do momentu, kiedy dosta\u0142 zakaz lekarski uprawiania tego sportu. W 1965 roku zosta\u0142 cz\u0142onkiem Harcerskiego Klubu Taternickiego im. gen. Mariusza Zaruskiego w Katowicach. HKT, nale\u017c\u0105cy do Hufca Katowice-Zach\u00f3d,","start_idx":178,"end_idx":274}
{"id":"mrc_2155","question":"jakie by\u0142y zas\u0142ugi arab\u00f3w dla zachowania wiedzy staro\u017cytnych grek\u00f3w?","answer":"Arabowie podj\u0119li dorobek greckiego antyku g\u0142\u00f3wnie przejmuj\u0105c nauki Hipokratesa i Galena, ale modyfikowali go w ci\u0105gu co najmniej czterech wiek\u00f3w, tak \u017ce w ko\u0144cu wieku XI medycyna arabska by\u0142a ju\u017c medycyn\u0105 inn\u0105 ni\u017c ta przej\u0119ta od staro\u017cytnych.","context":"\u015aredniowieczna medycyna \u015bwiata islamu - kontynuacja medycyny greckiej. Arabowie podj\u0119li dorobek greckiego antyku g\u0142\u00f3wnie przejmuj\u0105c nauki Hipokratesa i Galena, ale modyfikowali go w ci\u0105gu co najmniej czterech wiek\u00f3w, tak \u017ce w ko\u0144cu wieku XI medycyna arabska by\u0142a ju\u017c medycyn\u0105 inn\u0105 ni\u017c ta przej\u0119ta od staro\u017cytnych. Lekarze rekrutowali si\u0119 spo\u015br\u00f3d Syryjczyk\u00f3w, Pers\u00f3w i Grek\u00f3w; nie wszyscy zatem byli muzu\u0142manami i Arabami. Ich aktywno\u015b\u0107 translatorska by\u0142a intensywna: dzie\u0142a Galena i Hipokratesa najpierw t\u0142umaczono na syryjski a potem na arabski. Potem dopiero na \u0142aci\u0144ski w ci\u0105gu ca\u0142ego \u015bredniowiecza. Arabowie zajmowali si\u0119 szeroko post\u0119pem w medycynie wschodniej od wieku X do XVI. Wielcy medycy arabscy znale\u017ali si\u0119 na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim, w uniwersyteckich miastach hiszpa\u0144skich. Wymieni\u0107 mo\u017cna Awenzoara (1090 \u2013 1162) w Sewilli czy Abul\u2013Kassisa","start_idx":71,"end_idx":313}
{"id":"mrc_2156","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 kr\u00f3lowa saby?","answer":"Makeda","context":"Makeda \u2013 pierwsza znana kr\u00f3lowa Saby. Makeda to imi\u0119 wywodz\u0105ce si\u0119 z tradycji etiopskiej; w islamskich przekazach nazywana by\u0142a Bilkis (\u0628\u0644\u0642\u064a\u0633 \"Bilq\u012bs\"). Inne wersje jej imienia to Nikaule oraz Nicaula. Biblijna 1 Ksi\u0119ga Kr\u00f3lewska oraz 2 Ksi\u0119ga Kronik (por. 1 Krl 10,1-13 oraz 2 Krn 9,1-12) informuj\u0105, \u017ce Makeda z\u0142o\u017cy\u0142a wizyt\u0119 kr\u00f3lowi izraelskiemu Salomonowi, s\u0142ysz\u0105c o jego m\u0105dro\u015bci i bogactwach. Wizyta ta mia\u0142a prawdopodobnie miejsce w po\u0142owie wieku X p.n.e. Jej celem by\u0142o najprawdopodobniej pog\u0142\u0119bienie dwustronnej wymiany handlowej. Wed\u0142ug tradycji etiopskiej Salomon i Makeda sp\u0142odzili Menelika I, kt\u00f3ry jest uwa\u017cany za pierwszego cesarza Etiopii i za\u0142o\u017cyciela jej staro\u017cytnej stolicy \u2013 Aksum. W wieku IV p.n.e. Kr\u00f3lestwo Saby zosta\u0142o podbite przez arabski lud Himjaryt\u00f3w. W tak zwanych \u201eProroctwach kr\u00f3lowej Saby\u201d wyraz","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_2157","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 jan kochanowski?","answer":"Sycyn","context":"Jan Kochanowski, (ur. ok. 1530 w Sycynie, zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie) \u2013 polski poeta epoki renesansu, t\u0142umacz, prepozyt kapitu\u0142y katedralnej pozna\u0144skiej w latach 1564\u20131574, poeta nadworny Stefana Batorego w 1579 roku, sekretarz kr\u00f3lewski Zygmunta Augusta i Stefana Batorego, wojski sandomierski w latach 1579\u20131584. Uwa\u017cany jest za jednego z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w renesansu w Europie i poet\u0119, kt\u00f3ry najbardziej przyczyni\u0142 si\u0119 do rozwoju polskiego j\u0119zyka literackiego. == \u017byciorys == Dok\u0142adna data urodzenia Jana Kochanowskiego nie jest znana. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy wskazuje na 1530 rok. Ojcem by\u0142 Piotr Kochanowski herbu Korwin, komornik graniczny radomski i s\u0119dzia ziemski sandomierski a matk\u0105 \u2013 Anna, c\u00f3rka Jakuba Bia\u0142aczowskiego herbu Odrow\u0105\u017c z D\u0105br\u00f3wki Podl\u0119\u017cnej. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa Piotra i Anny urodzi\u0142o si\u0119 jedena\u015bcioro dzieci \u2013 cztery c\u00f3rki","start_idx":33,"end_idx":38}
{"id":"mrc_2158","question":"jakie \u015bwi\u0119to jest 11 pa\u017adziernika?","answer":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewczynek, r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewcz\u0105t","context":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewczynek, r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewcz\u0105t (ang. \" International Day of the Girl Child\") \u2013 coroczne \u015bwi\u0119to obchodzone 11 pa\u017adziernika, ustanowione w 2011 roku przez Zgromadzenie Og\u00f3lne ONZ (rezolucja A/RES/66/170 z 19 grudnia 2011). To \u015bwi\u0119to ma na celu przybli\u017cenie spo\u0142ecze\u0144stwu szczeg\u00f3lnych wyzwa\u0144, przed jakimi stoj\u0105 dziewczynki na ca\u0142ym \u015bwiecie.","start_idx":0,"end_idx":72}
{"id":"mrc_2159","question":"ile liczy kompania?","answer":"od 60 do 110 \u017co\u0142nierzy, podoficer\u00f3w i oficer\u00f3w.","context":"Kompania () \u2013 pododdzia\u0142 wojska licz\u0105cy od 60 do 110 \u017co\u0142nierzy, podoficer\u00f3w i oficer\u00f3w. Sk\u0142ada si\u0119 zazwyczaj z pododdzia\u0142u dowodzenia, 3\u20134 pluton\u00f3w zasadniczego rodzaju wojsk, ewentualnie plutonu wsparcia. Zazwyczaj trzy, rzadziej dwie lub cztery kompanie wchodz\u0105 w sk\u0142ad batalionu. Kompanie czasami mog\u0105 wchodzi\u0107 w sk\u0142ad pu\u0142ku, a nawet brygad czy dywizji (jak np. kompania zaopatrzenia, obs\u0142ugi). Obecnie w SZ RP, jak i w wi\u0119kszo\u015bci si\u0142 zbrojnych \u015bwiata, etatowym dow\u00f3dc\u0105 kompanii (baterii) jest oficer w stopniu kapitana. == Rodzaje kompanii == W zale\u017cno\u015bci od rodzaju wojsk oraz przeznaczenia mog\u0105 istnie\u0107 kompanie: * piechoty, * piechoty zmotoryzowanej, * piechoty morskiej, * g\u00f3rskie, * czo\u0142g\u00f3w, * powietrznodesantowe, *specjalne, *szturmowe, * dowodzenia, * \u0142\u0105czno\u015bci, * chemiczne, * wojsk in\u017cynieryjnych, * rozpoznawcze, * logistyczne, *","start_idx":40,"end_idx":87}
{"id":"mrc_2160","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 ko\u015bci\u00f3\u0142?","answer":"Wed\u0142ug Ko\u015bcio\u0142a katolickiego w Nowym Testamencie za\u0142o\u017cenie Ko\u015bcio\u0142a zosta\u0142o zapowiedziane przez Jezusa Chrystusa","context":"powa\u017cny podzia\u0142 nast\u0105pi\u0142 dopiero w 1054 (Schizma wschodnia). Histori\u0119 Ko\u015bcio\u0142a katolickiego na tle innych Ko\u015bcio\u0142\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich wida\u0107 najlepiej poprzez histori\u0119 kwestii Prymatu \u015awi\u0119tego Piotra. === I\u2013IV w. === Wed\u0142ug Ko\u015bcio\u0142a katolickiego w Nowym Testamencie za\u0142o\u017cenie Ko\u015bcio\u0142a zosta\u0142o zapowiedziane przez Jezusa Chrystusa, kt\u00f3ry w s\u0142owach skierowanych do \u015bw. Piotra mia\u0142 powiedzie\u0107: \"Ty jeste\u015b Piotr [czyli Opoka] i na tej opoce zbuduj\u0119 Ko\u015bci\u00f3\u0142 m\u00f3j, a bramy piekielne go nie przemog\u0105\" (Mt 16,18). Pierwotny Ko\u015bci\u00f3\u0142, kt\u00f3ry traktowany by\u0142 jako stronnictwo religijno-polityczne, nie by\u0142 jednolity i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z wielu grup (Ko\u015bcio\u0142\u00f3w lokalnych), tzw. gmin chrze\u015bcija\u0144skich. Jego wyznawcy mieli jednak \u015bwiadomo\u015b\u0107 przynale\u017cno\u015bci do jednej wsp\u00f3lnoty: \u201eJeden jest Pan, jedna wiara, jeden chrzest\u201d (List do Efezjan 4,5). Na czele pierwszej z nich, za\u0142o\u017conej w Jerozolimie","start_idx":215,"end_idx":327}
{"id":"mrc_2161","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 jezus?","answer":"Jezus Chrystus urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 8 p.n.e. a 4 p.n.e., najprawdopodobniej w 5 p.n.e.","context":"Data narodzin Jezusa Chrystusa \u2013 Jezus Chrystus urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 8 p.n.e. a 4 p.n.e., najprawdopodobniej w 5 p.n.e. == \u0179r\u00f3d\u0142a == Jedyne \u017ar\u00f3d\u0142a, jakie pozwalaj\u0105 w przybli\u017ceniu datowa\u0107 narodziny Jezusa, to dwie spo\u015br\u00f3d ewangelii Nowego Testamentu: Ewangelia Mateusza i \u0141ukasza, kt\u00f3re podaj\u0105 nieliczne informacje na temat narodzin Jezusa. Pozosta\u0142e ewangelie nowotestamentowe nie wspominaj\u0105 nic na ten temat, pozakanoniczne za\u015b ewangelie apokryficzne, zw\u0142aszcza Ewangelie dzieci\u0144stwa, uwa\u017cane s\u0105 przez historyk\u00f3w za niewiarygodne jako \u017ar\u00f3d\u0142a dla rekonstrukcji historycznej. Problemem, na jaki napotykaj\u0105 historycy badaj\u0105cy oba \u017ar\u00f3d\u0142a, s\u0105 rozbie\u017cno\u015bci w przek\u0142adach poszczeg\u00f3lnych wersji. Wedle Ewangelii Mateusza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 jeszcze za \u017cycia kr\u00f3la Heroda, podczas gdy wedle Ewangelii \u0141ukasza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w czasie trwania spisu ludno\u015bci, kiedy w\u0142adc\u0105 Syrii","start_idx":33,"end_idx":126}
{"id":"mrc_2162","question":"ile gatunk\u00f3w ptak\u00f3w \u017cyje?","answer":"ponad 10 tys. gatunk\u00f3w ptak\u00f3w","context":"Ptaki (Aves) \u2013 gromada sta\u0142ocieplnych zwierz\u0105t z podtypu kr\u0119gowc\u00f3w. Jest najbardziej zr\u00f3\u017cnicowan\u0105 spo\u015br\u00f3d gromad kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych \u2013 istnieje ponad 10 tys. gatunk\u00f3w ptak\u00f3w, kt\u00f3re zamieszkuj\u0105 ekosystemy na ca\u0142ym \u015bwiecie. Ich wielko\u015b\u0107 waha si\u0119 od 5 cm u koliberka hawa\u0144skiego do 2,7 m u strusia. Badania genetyczne i zapis kopalny wskazuj\u0105 na to, \u017ce ptaki s\u0105 nowoczesnymi dinozaurami, kt\u00f3re ewoluowa\u0142y od wcze\u015bniej upierzonych dinozaur\u00f3w z grupy teropod\u00f3w. Najbli\u017cszymi \u017cyj\u0105cymi krewnymi ptak\u00f3w s\u0105 krokodyle. Charakterystyczne dla ptak\u00f3w nowoczesnych (Neornithes) s\u0105: sk\u00f3ra wytwarzaj\u0105ca pi\u00f3ra, przednie ko\u0144czyny przekszta\u0142cone w skrzyd\u0142a, szcz\u0119ki okryte rogowym dziobem, u wsp\u00f3\u0142czesnych przedstawicieli pozbawionym z\u0119b\u00f3w, lekki, mocny szkielet i czterodzia\u0142owe serce. Ptaki s\u0105 zazwyczaj zdolne do lotu (cho\u0107 niekt\u00f3re gatunki s\u0105 wt\u00f3rnie nielotne) \u2013 ich uk\u0142ad pokarmowy oraz oddechowy s\u0105","start_idx":143,"end_idx":172}
{"id":"mrc_2163","question":"jak du\u017ce jest morze ba\u0142tyckie?","answer":"Bez Kattegatu Ba\u0142tyk zajmuje 392 979 km\u00b2.","context":"415 266 km\u00b2. Bez Kattegatu Ba\u0142tyk zajmuje 392 979 km\u00b2. Powierzchnia zlewni wynosi 1 721 233 km\u00b2. Obj\u0119to\u015b\u0107 morza wynosi 21 721 km\u00b3. === Linia brzegowa === Linia brzegowa Ba\u0142tyku o d\u0142ugo\u015bci ok. 8100 km jest mocno rozwini\u0119ta i urozmaicona. Sk\u0142ada si\u0119 na to du\u017ca liczba zalew\u00f3w, zatok, p\u00f3\u0142wysp\u00f3w oraz wysp i wysepek, szczeg\u00f3lnie licznych przy wybrze\u017cach p\u00f3\u0142nocnym i zachodnim. === Podzia\u0142 === Zar\u00f3wno wyznaczenie granic mi\u0119dzy Morzem P\u00f3\u0142nocnym a Ba\u0142tyckim oraz jego podzia\u0142 na mniejsze jednostki zale\u017cy od przyj\u0119tej konwencji. Mi\u0119dzynarodowe Biuro Hydrograficzne Cie\u015bniny Du\u0144skie uznaje za akwen odr\u0119bny od m\u00f3rz, kt\u00f3re \u0142\u0105cz\u0105. W tym uj\u0119ciu granica Morza Ba\u0142tyckiego biegnie od punktu Falsh\u00f6ft w Nieby na P\u00f3\u0142wyspie Jutlandzkim (54\u00b049'N, 9\u00b057'E), a nast\u0119pnie dotyka wysp \u00c6r\u00f8, Langeland, Lolland, Falster i","start_idx":13,"end_idx":54}
{"id":"mrc_2164","question":"z czego zbudowany jest paznokie\u0107?","answer":"Paznokie\u0107 jest jednym z wytwor\u00f3w nask\u00f3rka, a jego g\u0142\u00f3wnym budulcem s\u0105 keratyny.","context":"Paznokie\u0107 jest jednym z wytwor\u00f3w nask\u00f3rka, a jego g\u0142\u00f3wnym budulcem s\u0105 keratyny. == Budowa == P\u0142ytka paznokciowa zbudowana jest z blaszki grzbietowej i blaszki podeszwowej. Blaszka grzbietowa sk\u0142ada si\u0119 z korzenia paznokcia, kt\u00f3ry jest zag\u0142\u0119biony w sk\u00f3rze, i w\u0142a\u015bciwego paznokcia, wyrastaj\u0105cego na zewn\u0105trz. Nasad\u0119 paznokcia, z niekiedy widocznym ob\u0142\u0105czkiem, otacza od zewn\u0105trz wa\u0142 paznokciowy wraz z obr\u0105bkiem nask\u00f3rkowym. Paznokcie powstaj\u0105 w macierzy i, rosn\u0105c, przylegaj\u0105 do \u0142o\u017cyska. Paznokcie u r\u0105k rosn\u0105 oko\u0142o 0,15 mm na dob\u0119, natomiast u n\u00f3g niemal dwa razy wolniej. == Odpowiedniki == Paznokcie s\u0105 tworami homologicznymi do pazur\u00f3w, kt\u00f3re wyst\u0119puj\u0105 mi\u0119dzy innymi u drapie\u017cnych kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych, oraz kopyt, wyst\u0119puj\u0105cych u kopytnych. Pazur r\u00f3\u017cni si\u0119 od paznokcia przede wszystkim brakiem blaszki podeszwowej i s\u0142abszym rozwojem blaszki grzbietowej.","start_idx":0,"end_idx":79}
{"id":"mrc_2165","question":"ile kilometr\u00f3w ma maraton?","answer":"W pierwszych igrzyskach bieg marato\u0144ski by\u0142 rozgrywany na dystansie 40 km.","context":"Pierre'owi de Coubertinowi, by w\u0142\u0105czy\u0142 bieg na dystansie odpowiadaj\u0105cym odleg\u0142o\u015bci z Maratonu do Aten do programu pierwszych nowo\u017cytnych igrzysk olimpijskich w Atenach. == Dyscyplina olimpijska == W pierwszych igrzyskach bieg marato\u0144ski by\u0142 rozgrywany na dystansie 40 km. W rzeczywisto\u015bci dystans mi\u0119dzy Maratonem a Atenami wynosi 37 km, jednak postanowiono t\u0119 liczb\u0119 zaokr\u0105gli\u0107. Na igrzyskach w Londynie dystans zwi\u0119kszono o 2195 metr\u00f3w (przesuwaj\u0105c met\u0119 w pobli\u017ce miejsca, gdzie na trybunach siedzia\u0142 brytyjski kr\u00f3l, Edward VII). Bieg marato\u0144ski m\u0119\u017cczyzn tradycyjnie ko\u0144czy ka\u017cde igrzyska olimpijskie. Maraton kobiet zosta\u0142 w\u0142\u0105czony do programu igrzysk olimpijskich dopiero w 1984 roku w Los Angeles. == Masowy bieg uliczny == Od przesz\u0142o 100 lat na ulicach najwi\u0119kszych miast \u015bwiata rozgrywane s\u0105 masowe biegi uliczne m.in. na dystansie marato\u0144skim.","start_idx":197,"end_idx":271}
{"id":"mrc_2166","question":"ile by\u0142o cz\u0119\u015bci hobbita?","answer":"Pocz\u0105tkowo \"Hobbit\" mia\u0142 sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, jednak w lipcu 2012 roku Peter Jackson poinformowa\u0142, i\u017c w zwi\u0105zku ze spor\u0105 ilo\u015bci\u0105 wci\u0105\u017c niezrealizowanego materia\u0142u literackiego, ekipa wr\u00f3ci na plan i nakr\u0119ci dodatkowe zdj\u0119cia, ca\u0142o\u015b\u0107 za\u015b zostanie zaprezentowana w trzech filmach.","context":"Hobbit () \u2013 trylogia filmowa produkcji ameryka\u0144sko-nowozelandzkiej, \u0142\u0105cz\u0105ca gatunek fantasy z filmem przygodowym. Jest to filmowa adaptacja powie\u015bci \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\" autorstwa J.R.R. Tolkiena, wprowadzana do kin jako prequel trylogii filmowej \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Producentem, wsp\u00f3\u0142scenarzyst\u0105 i re\u017cyserem ca\u0142ego projektu jest Peter Jackson. Pocz\u0105tkowo \"Hobbit\" mia\u0142 sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, jednak w lipcu 2012 roku Peter Jackson poinformowa\u0142, i\u017c w zwi\u0105zku ze spor\u0105 ilo\u015bci\u0105 wci\u0105\u017c niezrealizowanego materia\u0142u literackiego, ekipa wr\u00f3ci na plan i nakr\u0119ci dodatkowe zdj\u0119cia, ca\u0142o\u015b\u0107 za\u015b zostanie zaprezentowana w trzech filmach. \u015awiatowa premiera pierwszego obrazu z serii, zatytu\u0142owanego \"Hobbit: Niezwyk\u0142a podr\u00f3\u017c\" (\"The Hobbit: An Unexpected Journey\"), mia\u0142a miejsce 28 listopada 2012 roku. Drugi film, \"Hobbit: Pustkowie Smauga\" (\"The Hobbit: The Desolation of Smaug\"), pojawi\u0142 si\u0119","start_idx":358,"end_idx":643}
{"id":"mrc_2167","question":"do czego odnosi si\u0119 prawo cywilne?","answer":"ga\u0142\u0105\u017a prawa obejmuj\u0105ca zesp\u00f3\u0142 norm prawnych reguluj\u0105cych stosunki mi\u0119dzy podmiotami prawa prywatnego, stanowi\u0105ca zarazem trzon prawa prywatnego.","context":"Prawo cywilne (\u0142ac. \"ius civile\") \u2013 ga\u0142\u0105\u017a prawa obejmuj\u0105ca zesp\u00f3\u0142 norm prawnych reguluj\u0105cych stosunki mi\u0119dzy podmiotami prawa prywatnego, stanowi\u0105ca zarazem trzon prawa prywatnego. Normy prawa cywilnego wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 spo\u015br\u00f3d innych norm prawnych tym, \u017ce reguluj\u0105 stosunki mi\u0119dzy autonomicznymi podmiotami. Oznacza to, \u017ce nie wyst\u0119puje charakterystyczny dla prawa publicznego stosunek podporz\u0105dkowania jednego podmiotu innemu podmiotowi. Ze stosunk\u00f3w cywilnoprawnych wynika zasada autonomiczno\u015bci podmiot\u00f3w, kt\u00f3ra oznacza, \u017ce samodzielnie kszta\u0142tuj\u0105 one relacje mi\u0119dzy sob\u0105. Normy prawa cywilnego wyznaczaj\u0105 tylko og\u00f3lne granice autonomii podmiot\u00f3w, uwzgl\u0119dniaj\u0105c interes powszechny. == Prawo polskie == Podstawowym \u017ar\u00f3d\u0142em prawa cywilnego jest Kodeks cywilny \u2013 ustawa z 23 kwietnia 1964, obowi\u0105zuj\u0105ca od 1 stycznia 1965. Jego art. 1 stanowi, \u017ce kodeks cywilny \u201ereguluje stosunki cywilnoprawne\u201d. Przyjmuje si\u0119, \u017ce wed\u0142ug prawa polskiego","start_idx":36,"end_idx":180}
{"id":"mrc_2168","question":"ile trwa\u0142o obl\u0119\u017cenie leningradu?","answer":"trwa\u0142o 2,5 roku od 8 wrze\u015bnia 1941 do 27 stycznia 1944 roku","context":"Blokada Leningradu \u2013 okres obl\u0119\u017cenia Leningradu (obecnie Petersburg) w czasie II wojny \u015bwiatowej przez wojska niemieckie, kt\u00f3re trwa\u0142o 2,5 roku od 8 wrze\u015bnia 1941 do 27 stycznia 1944 roku i poch\u0142on\u0119\u0142o oko\u0142o 1,5 miliona ofiar po stronie wojsk radzieckich oraz cywilnych mieszka\u0144c\u00f3w miasta. == T\u0142o i si\u0142y obu stron == Leningrad, \u00f3wcze\u015bnie 2,9 milionowe miasto po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Zatok\u0105 Fi\u0144sk\u0105 a jeziorem \u0141adoga, oddalone w 1941 roku oko\u0142o 100 km od granicy z Finlandi\u0105, by\u0142 obok zaj\u0119cia Moskwy i Kaukazu jednym z trzech g\u0142\u00f3wnych cel\u00f3w niemieckiej operacji \u201eBarbarossa\u201d. Zadanie zdobycia miasta otrzyma\u0142a Grupa Armii \u201eP\u00f3\u0142noc\u201d pod dow\u00f3dztwem feldmarsza\u0142ka Wilhelma von Leeba, w kt\u00f3rej sk\u0142ad wchodzi\u0142y 16. Armia (gen. Busch), 18. Armia (gen. von K\u00fcchler) oraz 4. Grupa Pancerna (genera\u0142 Erich Hoepner).","start_idx":128,"end_idx":187}
{"id":"mrc_2169","question":"jakie cele ma onz?","answer":"# Utrzymanie mi\u0119dzynarodowego pokoju i bezpiecze\u0144stwa za pomoc\u0105 zbiorowych i pokojowych wysi\u0142k\u00f3w. # Rozwijanie przyjaznych stosunk\u00f3w mi\u0119dzy narodami na zasadach samostanowienia i suwerennej r\u00f3wno\u015bci. # Rozwi\u0105zywanie konkretnych problem\u00f3w mi\u0119dzynarodowych (gospodarczych, spo\u0142ecznych, kulturowych, humanitarnych czy dotycz\u0105cych praw cz\u0142owieka) na zasadzie wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzynarodowej oraz uznania r\u00f3wno\u015bci ras, p\u0142ci, j\u0119zyk\u00f3w i wyzna\u0144. # Stanowienie o\u015brodka uzgadniania dzia\u0142a\u0144 narod\u00f3w w imi\u0119 wsp\u00f3lnych cel\u00f3w.","context":"ONZ mie\u015bci\u0142a si\u0119 w Nowym Jorku, co zosta\u0142o zaakceptowane. Budynek siedziby g\u0142\u00f3wnej otwarto 9 stycznia 1951 roku na terenach podarowanych ONZ przez Johna Rockefellera Jr., gdzie mie\u015bci si\u0119 do dzi\u015b. Cz\u0119\u015b\u0107 instytucji funkcjonuje jednak w innych miastach \u015bwiata, m.in. w Genewie, Hadze, Nairobi i Wiedniu. == Cele ONZ == # Utrzymanie mi\u0119dzynarodowego pokoju i bezpiecze\u0144stwa za pomoc\u0105 zbiorowych i pokojowych wysi\u0142k\u00f3w. # Rozwijanie przyjaznych stosunk\u00f3w mi\u0119dzy narodami na zasadach samostanowienia i suwerennej r\u00f3wno\u015bci. # Rozwi\u0105zywanie konkretnych problem\u00f3w mi\u0119dzynarodowych (gospodarczych, spo\u0142ecznych, kulturowych, humanitarnych czy dotycz\u0105cych praw cz\u0142owieka) na zasadzie wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzynarodowej oraz uznania r\u00f3wno\u015bci ras, p\u0142ci, j\u0119zyk\u00f3w i wyzna\u0144. # Stanowienie o\u015brodka uzgadniania dzia\u0142a\u0144 narod\u00f3w w imi\u0119 wsp\u00f3lnych cel\u00f3w. == Cz\u0142onkostwo ONZ == Cz\u0142onkiem ONZ, wed\u0142ug artyku\u0142u 4. Karty NZ mo\u017ce","start_idx":317,"end_idx":823}
{"id":"mrc_2170","question":"kto jest przewodnicz\u0105cym komisji europejskiej?","answer":"Ursuli von der Leyen","context":"Przewodnicz\u0105cy Komisji Europejskiej \u2013 stanowisko w Unii Europejskiej. Nominuje on komisarzy spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w Komisji, mo\u017ce te\u017c w razie potrzeby zmienia\u0107 ich stanowiska, b\u0105d\u017a ich zwalnia\u0107. Determinuje porz\u0105dek obrad KE, tylko on jest r\u00f3wnie\u017c upowa\u017cniony do zg\u0142oszenia nowego prawa wsp\u00f3lnotowego. Stanowisko to powsta\u0142o w roku 1957 na mocy traktat\u00f3w rzymskich. Obecne prawo przewiduje pi\u0119cioletni\u0105 kadencj\u0119 z mo\u017cliwo\u015bci\u0105 jednorazowego powt\u00f3rzenia. Z dniem 1 grudnia 2019 sko\u0144czy\u0142 kadencj\u0119 Jean-Claude Juncker, cz\u0142onek Europejskiej Partii Ludowej i by\u0142y premier Luksemburga. 1 grudnia 2019 rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 kadencja aktualnej przewodnicz\u0105cej (trzynastej) \u2013 Ursuli von der Leyen, cz\u0142onkini Europejskiej Partii Ludowej i minister w rz\u0105dzie Angeli Merkel w latach 2005\u20132019. Przewodnicz\u0105cymi by\u0142o: trzech Luksemburczyk\u00f3w, dw\u00f3ch W\u0142och\u00f3w, dw\u00f3ch Francuz\u00f3w, dwoje Niemc\u00f3w (w tym jedyna kobieta), Belg, Holender, Brytyjczyk, Hiszpan","start_idx":652,"end_idx":672}
{"id":"mrc_2171","question":"jak sprawdzi\u0107 czy populacja jest w stanie r\u00f3wnowagi?","answer":"testuje si\u0119 przy pomocy test\u00f3w statystycznych (chi^2, test Fishera) lub z wykorzystaniem metod MCMC.","context":"testuje si\u0119 przy pomocy test\u00f3w statystycznych (chi^2, test Fishera) lub z wykorzystaniem metod MCMC. Ze wzgl\u0119du na relatywnie du\u017ce prawdopodobie\u0144stwo pope\u0142nienia b\u0142\u0119du pierwszego rodzaju przy stosowaniu testu \\chi^2 opracowano nowe narz\u0119dzia do testowania tego, czy populacja znajduje si\u0119 w stanie r\u00f3wnowagi H-W. Testy takie dost\u0119pne s\u0105 w internecie i w pakietach oprogramowania s\u0142u\u017c\u0105cych do analiz genetyki populacyjnej. ==== Przyk\u0142ad: Oszacowanie cz\u0119sto\u015bci nosicieli fenyloketonurii ==== Fenyloketonuria jest chorob\u0105 metaboliczn\u0105 o pod\u0142o\u017cu genetycznym (autosomaln\u0105 recesywn\u0105) \u2013 choroba rozwija si\u0119 u homozygot z uszkodzonymi obydwoma kopiami genu hydroksylazy fenyloalaninowej (\"PAH\"). Wyst\u0119puje z cz\u0119sto\u015bci\u0105 1:7000 \u2013 1:8000 os\u00f3b w populacji zamieszkuj\u0105cej Polsk\u0119. Znaj\u0105c t\u0119 cz\u0119sto\u015b\u0107 i zak\u0142adaj\u0105c, \u017ce locus odpowiedzialne za t\u0119 chorob\u0119 jest w r\u00f3wnowadze H-W, mo\u017cna oszacowa\u0107 na podstawie prawa H-W, jak\u0105","start_idx":0,"end_idx":100}
{"id":"mrc_2172","question":"w kt\u00f3rym roku polska przyst\u0105pi\u0142a do unii europejskiej?","answer":"1 maja 2004","context":"Polska w Unii Europejskiej \u2013 Polska jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004 na mocy Traktatu akcesyjnego podpisanego 16 kwietnia 2003 roku w Atenach stanowi\u0105cego prawn\u0105 podstaw\u0119 przyst\u0105pienia (akcesji) Polski do Unii Europejskiej. Faktyczny proces integracji Polski rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w Atenach 8 kwietnia 1994 roku z chwil\u0105 z\u0142o\u017cenia przez Polsk\u0119 wniosku o cz\u0142onkostwo w Unii Europejskiej i potwierdzenia go przez wszystkie pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie podczas konferencji w Essen 9\u201310 grudnia 1994 roku. == Stosunki pomi\u0119dzy Polsk\u0105 a Uni\u0105 Europejsk\u0105 == Nawi\u0105zanie stosunk\u00f3w dyplomatycznych pomi\u0119dzy Polsk\u0105 a w\u00f3wczas Wsp\u00f3lnot\u0105 Europejsk\u0105 nast\u0105pi\u0142o 16 wrze\u015bnia 1988 roku. Rok p\u00f3\u017aniej, 19 wrze\u015bnia 1989 roku w Warszawie, podczas pierwszej wizyty w Polsce Przewodnicz\u0105cego Rady Ministr\u00f3w Komisji EWG podpisano negocjacje w sprawie umowy o handlu i","start_idx":72,"end_idx":83}
{"id":"mrc_2173","question":"czym jest beatyfikacja?","answer":"akt ko\u015bcielny wydawany przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki, uznaj\u0105cy osob\u0119 zmar\u0142\u0105 za b\u0142ogos\u0142awion\u0105, zezwalaj\u0105cy na publiczny kult, ale o charakterze lokalnym (np. w diecezji).","context":"Beatyfikacja ( \u201ewyr\u00f3\u017cnia\u0107\u201d) \u2013 akt ko\u015bcielny wydawany przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki, uznaj\u0105cy osob\u0119 zmar\u0142\u0105 za b\u0142ogos\u0142awion\u0105, zezwalaj\u0105cy na publiczny kult, ale o charakterze lokalnym (np. w diecezji). Akt taki wydaje si\u0119 po pozytywnym rozpatrzeniu procesu beatyfikacyjnego. We wczesnym \u015bredniowieczu beatyfikacji dokonywano spontanicznie, p\u00f3\u017aniej wymagana by\u0142a zgoda Synodu Biskup\u00f3w i Stolicy Apostolskiej. Od roku 1515 (Dekret Leona X aprobuj\u0105cy kult Konrada z Piacenzy) beatyfikacj\u0119 mo\u017ce zatwierdzi\u0107 tylko papie\u017c. == Przebieg procesu beatyfikacyjnego == Proces beatyfikacyjny mo\u017ce si\u0119 rozpocz\u0105\u0107 najwcze\u015bniej 5 lat po \u015bmierci kandydata (decyzj\u0105 papie\u017ca okres ten mo\u017ce ulec skr\u00f3ceniu \u2013 tak by\u0142o w przypadku procesu Matki Teresy z Kalkuty, Jana Paw\u0142a II i \u0141ucji dos Santos). Przes\u0142uchania \u015bwiadk\u00f3w na temat \u017cycia os\u00f3b otoczonych kultem prywatnym (w wypadku, gdy istnieje obawa,","start_idx":30,"end_idx":193}
{"id":"mrc_2174","question":"gdzie le\u017c\u0105 g\u00f3ry sowie?","answer":"w Sudetach \u015arodkowych w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski na terenie wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego.","context":"G\u00f3ry Sowie (332.44; , ) \u2013 pasmo g\u00f3rskie w Polsce w Sudetach \u015arodkowych w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski na terenie wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego. W G\u00f3rach Sowich opr\u00f3cz grzbietu g\u0142\u00f3wnego wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 pasmo Garbu Dzikowca i Wzg\u00f3rz Wyr\u0119bi\u0144skich, kt\u00f3re znajduj\u0105 si\u0119 na po\u0142udnie od g\u0142\u00f3wnego grzbietu. == Opis == G\u00f3ry Sowie zajmuj\u0105 powierzchni\u0119 ok. 200 km\u00b2, rozci\u0105gaj\u0105 si\u0119 na d\u0142ugo\u015bci 26 km (35 km licz\u0105c po linii grzbietowej) ulokowane s\u0105 mi\u0119dzy g\u00f3rami: Wa\u0142brzyskimi i Pog\u00f3rzem Wa\u0142brzyskim od zachodu a Bardzkimi od wschodu. Na wschodzie granic\u0105 jest Prze\u0142\u0119cz Srebrna, a na zachodzie dolina rzeki Bystrzycy. Od p\u00f3\u0142nocy ograniczone s\u0105 Kotlin\u0105 Dzier\u017coniowsk\u0105, a od po\u0142udnia Obni\u017ceniem Noworudzkim i Wzg\u00f3rzami W\u0142odzickimi. W okolicach G\u0142uszycy granicz\u0105 z G\u00f3rami Kamiennymi. S\u0105 to g\u00f3ry bardzo zr\u00f3\u017cnicowane pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci,","start_idx":49,"end_idx":147}
{"id":"mrc_2175","question":"kt\u00f3re kraje w europie nie zmieniaj\u0105 czasu?","answer":"Islandia, Rosja i Bia\u0142oru\u015b.","context":"roku, p\u00f3\u017aniej w czasie II wojny \u015bwiatowej, podczas okupacji hitlerowskiej. Czas letni stosowany jest w prawie siedemdziesi\u0119ciu krajach na \u015bwiecie (mi\u0119dzy innymi prawie we wszystkich pa\u0144stwach w Europie). Zmiany czasu w Europie nie przeprowadzaj\u0105 Islandia, Rosja i Bia\u0142oru\u015b. W stanie Indiana (USA) do 2006 roku czas letni obowi\u0105zywa\u0142 jedynie w niekt\u00f3rych obszarach. === Czas zimowy === W Czechos\u0142owacji, zim\u0105 1946/1947 zastosowano czas zimowy, kiedy od 1 grudnia 1946 do 23 lutego 1947 czas zosta\u0142 przesuni\u0119ty o 1 godzin\u0119 do ty\u0142u w stosunku do czasu strefowego (wi\u0119c w odwrotnym kierunku ni\u017c czas letni). === Zaprzestanie zmiany czasu w Unii Europejskiej === W roku 2018 Unia Europejska przeprowadzi\u0142a internetow\u0105 ankiet\u0119, w kt\u00f3rej zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 ankietowanych opowiedzia\u0142a si\u0119 za zaprzestaniem zmian czasu. W","start_idx":246,"end_idx":273}
{"id":"mrc_2176","question":"gdzie le\u017cy s\u0142owacja?","answer":"S\u0142owacja znajduje si\u0119 po po\u0142udniowej stronie wododzia\u0142owego \u0142uku Karpat i \u2013 w niewielkiej cz\u0119\u015bci \u2013 na nizinach naddunajskich.","context":"pomostu mi\u0119dzy wschodem i zachodem, czyli \u2013 mi\u0119dzy by\u0142ym Zwi\u0105zkiem Radzieckim a Europ\u0105 Zachodni\u0105 oraz mi\u0119dzy p\u00f3\u0142noc\u0105 a po\u0142udniem, tj. pomi\u0119dzy Skandynawi\u0105 a Ba\u0142kanami. S\u0142owacja znajduje si\u0119 po po\u0142udniowej stronie wododzia\u0142owego \u0142uku Karpat i \u2013 w niewielkiej cz\u0119\u015bci \u2013 na nizinach naddunajskich. Jest krajem g\u00f3rskim, poniewa\u017c 61% jej powierzchni zajmuj\u0105 liczne pasma Karpat Zachodnich, takie jak: Tatry, Bia\u0142e Karpaty, Ma\u0142e Karpaty, Ni\u017cne Tatry, Rudawy S\u0142owackie, Wielka Fatra, Ma\u0142a Fatra oraz Karpat Wschodnich, takie jak: Bieszczady i Wyhorlat. Najwy\u017cszy punkt S\u0142owacji stanowi tatrza\u0144ski szczyt g\u00f3rski Gerlach (2655 m n.p.m.). G\u00f3ry obfituj\u0105 w rozleg\u0142e kotliny \u015br\u00f3dg\u00f3rskie, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze to: Kotlina Koszycka i Kotlina Liptowska. Tereny nizinne zajmuj\u0105 stosunkowo niewielk\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 powierzchni kraju. Stanowi\u0105 je trzy niziny: najmniejsza, Nizina Zahorska na po\u0142udniowo-zachodnim","start_idx":168,"end_idx":293}
{"id":"mrc_2177","question":"kto u\u017cywa\u0142 myd\u0142a z ludzkiego t\u0142uszczu?","answer":"sam Spanner i inni pracownicy Instytutu Anatomii.","context":"do masy t\u0142uszczowej otrzymywanej w czasie wygotowywania ludzkich zw\u0142ok dodawano preparat chemiczny \"Bilzo\", stosowany w procesie wytwarzania myd\u0142a nadaj\u0105cego si\u0119 do mycia i prania. Zezna\u0142 te\u017c i\u017c myd\u0142a u\u017cywa\u0142 sam Spanner i inni pracownicy Instytutu Anatomii. W pa\u017adzierniku 2006 Instytut Pami\u0119ci Narodowej ostatecznie stwierdzi\u0142 w toku post\u0119powania, prowadzonego od 2000 roku, i\u017c w laboratorium prof. Spannera produkowano myd\u0142o z ludzkich zw\u0142ok, maj\u0105cego cechy u\u017cytkowe (nadaj\u0105ce si\u0119 do mycia, prania itd.), w uzasadnieniu IPN stwierdzi\u0142 m.in.: Jak stwierdzili prokuratorzy IPN i badaj\u0105cy pr\u00f3bki ekspert z warszawskiego SGGW, prof. dr hab. in\u017c. Andrzej Sto\u0142yhwo \u2013 procesem naturalnym jest i\u017c myd\u0142o z t\u0142uszczu ludzkiego jest ubocznym procesem przy wygotowywaniu zw\u0142ok ludzkich w roztworze wodorotlenku sodu (tzw. soda \u017cr\u0105ca) i potasu. Proces ten mia\u0142","start_idx":208,"end_idx":257}
{"id":"mrc_2178","question":"z jakim numerem gra\u0142 ronaldinho?","answer":"49","context":"na Twitterze Olegario V\u00e1zquez Aldir, prezes w\u0142a\u015bciciela klubu \u2013 przedsi\u0119biorstwa Grupo Imagen. W nowym klubie zagwarantowano mu roczn\u0105 pensj\u0119 w wysoko\u015bci dw\u00f3ch milion\u00f3w dolar\u00f3w. W dru\u017cynie Quer\u00e9taro zawodnik wybra\u0142 numer 49 na koszulce. W Quer\u00e9taro Ronaldinho zadebiutowa\u0142 17 wrze\u015bnia 2014 w przegranym 0:1 spotkaniu z Tigres UANL w ramach krajowego pucharu (Copa MX), kiedy to wyst\u0105pi\u0142 w pe\u0142nym wymiarze czasowym i nie wykorzysta\u0142 rzutu karnego. W lidze meksyka\u0144skiej (Liga MX) pierwszy mecz rozegra\u0142 natomiast cztery dni p\u00f3\u017aniej, przeciwko Chivas de Guadalajara, strzelaj\u0105c gola z rzutu karnego i notuj\u0105c asyst\u0119 przy trafieniu Camilo Sanvezzo, a Quer\u00e9taro wygra\u0142o ostatecznie 4:1. W wiosennym sezonie Clausura 2015 zdoby\u0142 ze swoj\u0105 dru\u017cyn\u0105 wicemistrzostwo Meksyku, a nieca\u0142y miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej rozwi\u0105za\u0142 swoj\u0105 umow\u0119 z Quer\u00e9taro. === Fluminense","start_idx":221,"end_idx":223}
{"id":"mrc_2179","question":"w kt\u00f3rym muzeum jest dama z \u0142asiczk\u0105?","answer":"Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie.","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":328,"end_idx":392}
{"id":"mrc_2180","question":"kto by\u0142 kapitanem tajnej policji?","answer":"M\u00f3wi\u0105cy wilk,","context":"M\u00f3wi\u0105cy wilk, s\u0142ugus Jadis \u2013 Bia\u0142ej Czarownicy, kapitan Tajnej Policji. Posta\u0107 bardzo z\u0142a i okrutna. Lubi zabija\u0107. Osobi\u015bcie aresztowa\u0142 fauna Tumnusa (rodze\u0144stwo Pevensie znalaz\u0142o list napisany przez Maugrima, uzasadniaj\u0105cy aresztowanie Tumnusa). Potem, kiedy Edmund zjawi\u0142 si\u0119 w pa\u0142acu Jadis, Maugrim zameldowa\u0142 jej o tym. Nast\u0119pnym zadaniem Maugrima by\u0142o zabicie Piotra, Zuzanny i \u0141ucji. Wyruszy\u0142 wi\u0119c do domu Bobr\u00f3w z najszybszym wilkiem w Policji. Sp\u00f3\u017anili si\u0119, wi\u0119c zgodnie z poleceniem Jadis ruszyli pod Kamienny St\u00f3\u0142 i zaczaili si\u0119 tam. Maugrim mia\u0142 zabi\u0107 cho\u0107 jedno dziecko z rodze\u0144stwa. Na swoj\u0105 ofiar\u0119 wybra\u0142 Zuzann\u0119, wi\u0119c szybko wdar\u0142 si\u0119 do obozu i j\u0105 zaatakowa\u0142. Zgin\u0105\u0142 chwil\u0119 p\u00f3\u017aniej z r\u0119ki Piotra, kt\u00f3rego Zuzanna wezwa\u0142a na pomoc. Kategoria:Fikcyjni p\u0142atni mordercy Kategoria:Postacie z serii Opowie\u015bci z Narnii","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_2181","question":"kt\u00f3ry most si\u0119 spali\u0142 w warszawie?","answer":"\u0141azienkowskiego","context":"prowadzonego \u015bledztwa, Prokuratura Okr\u0119gowa Warszawa-Praga potwierdzi\u0142a celowe podpalenie mostu 14 lutego 2015, ale w grudniu 2015 umorzy\u0142a post\u0119powanie z powodu niewykrycia sprawc\u00f3w. Fragment spalonego mostu \u0141azienkowskiego w 2016 zosta\u0142 umieszczony w \"Pontiseum\" na terenie Instytutu Badawczego Dr\u00f3g i Most\u00f3w. W sierpniu 2017 pod mostem otwarto dwie k\u0142adki: dla rowerzyst\u00f3w i pieszych (po stronie p\u00f3\u0142nocnej) oraz dla rowerzyst\u00f3w (po stronie po\u0142udniowej). Wcze\u015bniej most by\u0142 nieprzystosowany dla os\u00f3b niepe\u0142nosprawnych ruchowo i do ruchu rowerowego \u2014 chodniki by\u0142y w\u0105skie, nie by\u0142o drogi rowerowej, a po obu stronach mostu chodniki ko\u0144czy\u0142y si\u0119 d\u0142ugimi schodami. == Pozosta\u0142e informacje == * Mimo przywr\u00f3cenia w 1998 obecnej nazwy, do marca 2015 na mo\u015bcie (od strony \u015ar\u00f3dmie\u015bcia) znajdowa\u0142y si\u0119 dwie tablice z nazw\u0105 \"Most imienia genera\u0142a Zygmunta Berlinga\"","start_idx":209,"end_idx":224}
{"id":"mrc_2182","question":"z czym po\u0142\u0105czony jest woreczek \u017c\u00f3\u0142ciowy?","answer":"Jest po\u0142\u0105czony z w\u0105trob\u0105 i dwunastnic\u0105 poprzez drogi \u017c\u00f3\u0142ciowe.","context":"P\u0119cherzyk \u017c\u00f3\u0142ciowy (\u0142ac. \"vesica fellea\") (b\u0142\u0119dnie nazywany te\u017c woreczkiem \u017c\u00f3\u0142ciowym) \u2013 gruszkowaty narz\u0105d s\u0142u\u017c\u0105cy do magazynowania i zag\u0119szczania \u017c\u00f3\u0142ci do czasu, a\u017c b\u0119dzie potrzebna do emulgacji t\u0142uszczy. == Anatomia == P\u0119cherzyk \u017c\u00f3\u0142ciowy ma d\u0142ugo\u015b\u0107 10 centymetr\u00f3w i wygl\u0105da ciemniej od w\u0105troby ze wzgl\u0119du na du\u017c\u0105 zawarto\u015b\u0107 \u017c\u00f3\u0142ci. Jest po\u0142\u0105czony z w\u0105trob\u0105 i dwunastnic\u0105 poprzez drogi \u017c\u00f3\u0142ciowe. Anatomicznie, p\u0119cherzyk dzielimy na trzy cz\u0119\u015bci: * dno (\u0142ac. \"fundus\") * trzon (\u0142ac. \"corpus\") * szyjk\u0119 (\u0142ac. \"collum\") przechodz\u0105c\u0105 w przew\u00f3d p\u0119cherzykowy. == Unaczynienie i odp\u0142yw ch\u0142onki == P\u0119cherzyk \u017c\u00f3\u0142ciowy jest unaczyniony przez t\u0119tnic\u0119 p\u0119cherzykow\u0105 (\"a. cystica\") odchodz\u0105c\u0105 od prawej ga\u0142\u0119zi t\u0119tnicy w\u0105trobowej w\u0142a\u015bciwej (od t\u0119tnicy w\u0105trobowej wsp\u00f3lnej od pnia trzewnego). Odp\u0142yw krwi odbywa si\u0119 przez \u017cy\u0142\u0119 p\u0119cherzykow\u0105 (\"v. cystica\") uchodz\u0105c\u0105 do \u017c. wrotnej","start_idx":332,"end_idx":394}
{"id":"mrc_2183","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142 rozpad czechos\u0142owacji?","answer":"Rozpad dokona\u0142 si\u0119 31 grudnia 1992","context":"Rozpad Czechos\u0142owacji (, ) \u2013 podzia\u0142 Czeskiej i S\u0142owackiej Republiki Federacyjnej (Czechos\u0142owacji) na dwa suwerenne pa\u0144stwa: Republik\u0119 Czesk\u0105 i Republik\u0119 S\u0142owack\u0105. Czechos\u0142owacja przesta\u0142a istnie\u0107 po 74 latach i 64 dniach od jej utworzenia. Rozpad dokona\u0142 si\u0119 31 grudnia 1992, a 1 stycznia 1993 by\u0142 pierwszym dniem istnienia obydwu jej pa\u0144stw-sukcesor\u00f3w. Za autor\u00f3w decyzji o podziale Czechos\u0142owacji powszechnie uwa\u017ca si\u0119 premiera Republiki S\u0142owackiej \u2013 Vladim\u00edra Me\u010diara oraz premiera Republiki Czeskiej \u2013 V\u00e1clava Klausa, dw\u00f3ch niezwykle ambitnych polityk\u00f3w, kt\u00f3rzy uzyskali dominuj\u0105c\u0105 pozycj\u0119 w swych republikach i nie chcieli dzieli\u0107 si\u0119 w\u0142adz\u0105. Obaj byli roz\u0142amowcami \u2013 rozsadzili od wewn\u0105trz swoje partie, by przy wykorzystaniu radykalnych hase\u0142 ugra\u0107 wi\u0119cej g\u0142os\u00f3w w kolejnych wyborach. Obaj te\u017c wierzyli, \u017ce naj\u0142atwiej osi\u0105gn\u0105 ten cel poprzez odwo\u0142ywanie si\u0119","start_idx":241,"end_idx":275}
{"id":"mrc_2184","question":"czym by\u0142a wojna b\u0142yskawiczna?","answer":"termin oznaczaj\u0105cy b\u0142yskawiczne uderzenie wojskowymi si\u0142ami zbrojnymi (powietrznymi, morskimi i l\u0105dowymi) na dany kraj.","context":"Blitzkrieg (niem. \"wojna b\u0142yskawiczna\") \u2013 termin oznaczaj\u0105cy b\u0142yskawiczne uderzenie wojskowymi si\u0142ami zbrojnymi (powietrznymi, morskimi i l\u0105dowymi) na dany kraj. == Za\u0142o\u017cenia == Najwa\u017cniejszym elementem wojny b\u0142yskawicznej jest wykorzystanie momentu zaskoczenia poprzez napad w skali strategicznej oraz d\u0105\u017cenie do maksymalnego zmasowania g\u0142\u00f3wnych si\u0142 w kierunku pierwszego uderzenia. Nieprzyjaciel powinien zosta\u0107 obustronnie oskrzydlony przez si\u0142y pancerne, a jego g\u0142\u00f3wne si\u0142y okr\u0105\u017cone i zniszczone przez piechot\u0119 i artyleri\u0119 w pocz\u0105tkowym okresie wojny. Tw\u00f3rc\u0105 blitzkriegu by\u0142 Alfred von Schlieffen. Na pocz\u0105tku I wojny \u015bwiatowej tzw. plan Schlieffena zak\u0142ada\u0142 pokonanie Francji w ci\u0105gu 6 tygodni, dzi\u0119ki czemu mo\u017cliwe mia\u0142o by\u0107 przerzucenie wszystkich si\u0142 na front wschodni, przeciwko Rosji. Teoretyczne podstawy \"blitzkriegu\" z u\u017cyciem czo\u0142g\u00f3w zosta\u0142y opracowane i po raz pierwszy zaprezentowane przez Heinza Guderiana w","start_idx":42,"end_idx":161}
{"id":"mrc_2185","question":"co mia\u0142o wp\u0142yw na rozw\u00f3j fotoreporta\u017cu?","answer":"Powstanie fotoreporta\u017cu umo\u017cliwi\u0142o pojawienie si\u0119 pism wysokonak\u0142adowych, kt\u00f3re zacz\u0119\u0142y u\u017cywa\u0107 obrazu do przekazywania informacji.","context":"w XIX wieku. Roger Fenton fotografowa\u0142 wojn\u0119 krymsk\u0105 (1853-1856), a p\u00f3\u017aniej Mathew Brady oraz Timothy O\u2019Sullivan wojn\u0119 secesyjn\u0105 (1861-1865). Wtedy jeszcze nie mo\u017cna by\u0142o tego nazwa\u0107 fotoreporta\u017cem, poniewa\u017c relacje te nie zawiera\u0142y tekstu pisanego, by\u0142a to bardziej fotografia reporta\u017cowa. Powstanie fotoreporta\u017cu umo\u017cliwi\u0142o pojawienie si\u0119 pism wysokonak\u0142adowych, kt\u00f3re zacz\u0119\u0142y u\u017cywa\u0107 obrazu do przekazywania informacji. Jednym z pierwszych tego typu tytu\u0142\u00f3w by\u0142 ameryka\u0144ski \u201eLife\u201d. Henry Luce w 1936 roku wierz\u0105c, \u017ce samo zdj\u0119cie mo\u017ce opowiedzie\u0107 histori\u0119 zakupi\u0142 prawa do tego czasopisma. Pismo odnios\u0142o ogromny sukces sprzedaj\u0105c trzy miliony egzemplarzy w ci\u0105gu pierwszych trzech lat dzia\u0142ania. Za sukcesem \u201eLife\u201d pod\u0105\u017cy\u0142y kolejno: w USA \u201eLook\u201d i \u201eHoliday\u201d, we Francji \u201eParis Match\u201d, a w Niemczech \u201eDer Spiegel\u201d. Ze wzgl\u0119du na subiektywny charakter tego typu publikacji,","start_idx":291,"end_idx":421}
{"id":"mrc_2186","question":"co powoduje rzekomob\u0142oniaste zapalenie jelit?","answer":"Rzekomob\u0142oniaste zapalenie jelit jest spowodowane dzia\u0142aniem toksyn A i B wytwarzanych przez bakteri\u0119 Gram-dodatni\u0105 \"Clostridium difficile\".","context":"Rzekomob\u0142oniaste zapalenie jelit (RzZJ, , ) \u2013 ostra choroba biegunkowa jelita cienkiego lub grubego. Charakterystyczna dla niej jest obecno\u015b\u0107 szaro\u017c\u00f3\u0142tych b\u0142on rzekomych na powierzchni b\u0142ony \u015bluzowej. == Etiologia i patogeneza == Rzekomob\u0142oniaste zapalenie jelit jest spowodowane dzia\u0142aniem toksyn A i B wytwarzanych przez bakteri\u0119 Gram-dodatni\u0105 \"Clostridium difficile\". Nadmierne rozmna\u017canie drobnoustroju w jelitach jest spowodowane zaburzeniem r\u00f3wnowagi naturalnej flory jelitowej spowodowane stosowaniem antybiotyk\u00f3w o szerokim spektrum dzia\u0142ania. == Czynniki ryzyka == * antybiotykoterapia \u2013 ampicylina, amoksycylina, klindamycyna, linkomycyna, cefalosporyny * z\u0142amania kr\u0119gos\u0142upa * niedro\u017cno\u015b\u0107 jelit * rak okr\u0119\u017cnicy, bia\u0142aczki i inne nowotwory * chemioterapia * ci\u0119\u017ckie oparzenia * wstrz\u0105s * mocznica * zaka\u017cenia o ci\u0119\u017ckim przebiegu * niedokrwienne zapalenie jelita grubego * choroba Hirschsprunga == Objawy kliniczne i przebieg == U","start_idx":230,"end_idx":370}
{"id":"mrc_2187","question":"jak wygl\u0105da flaga ukrainy?","answer":"Jest prostok\u0105tem podzielonym na dwa poziome pasy: niebieski i \u017c\u00f3\u0142ty.","context":"Flaga Ukrainy \u2013 jeden z symboli pa\u0144stwowych Ukrainy. Jest prostok\u0105tem podzielonym na dwa poziome pasy: niebieski i \u017c\u00f3\u0142ty. Kolor b\u0142\u0119kitny, nawi\u0105zuj\u0105cy do barwy nieba, interpretowano jako symbol pokoju, a \u017c\u00f3\u0142ty, kolor zbo\u017ca, jako symbol bogactwa ziemi. == Historia == === Od \u015bredniowiecza do XIX w. === Barwy pa\u0144stwowe Ukrainy pochodz\u0105 z herbu Ksi\u0119stwa Halicko-Wo\u0142y\u0144skiego, w kt\u00f3rym \u017c\u00f3\u0142ty lew umieszczony by\u0142 na ciemnoniebieskiej tarczy. Barwy te zosta\u0142y najprawdopodobniej nadane przez W\u0142adys\u0142awa Opolczyka, ksi\u0119cia opolskiego, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 stanowisko namiestnika z r\u0105k w\u0119gierskich na Rusi Halickiej. Pod \u017c\u00f3\u0142to-niebieskim sztandarem z wizerunkiem lwa wspinaj\u0105cego si\u0119 na ska\u0142\u0119 walczy\u0142 pu\u0142k ziemi lwowskiej w bitwie pod Grunwaldem. Flaga Ksi\u0119stwa Ruskiego, istniej\u0105cego przez rok w latach 1658\u20131659, przedstawia\u0142a prostok\u0105tny p\u0142at tkaniny o barwach \u017c\u00f3\u0142tych i niebieskich, zako\u0144czony","start_idx":53,"end_idx":121}
{"id":"mrc_2188","question":"ilu pos\u0142\u00f3w w sejmie ma kukiz 15?","answer":"uzyskali 6 mandat\u00f3w poselskich","context":"Kukiz\u201915 otrzymali \u0142\u0105cznie 206 530 g\u0142os\u00f3w (1,12% w skali kraju) i uzyskali 6 mandat\u00f3w poselskich, kt\u00f3re zdobyli Pawe\u0142 Kukiz, Jaros\u0142aw Sachajko, Pawe\u0142 Szramka, Agnieszka \u015acigaj, Stanis\u0142aw Tyszka i Stanis\u0142aw \u017buk. Pawe\u0142 Kukiz stan\u0105\u0142 na czele powo\u0142anej 12 listopada rady Koalicji Polskiej, a Jaros\u0142aw Sachajko zosta\u0142 jednym z wiceprzewodnicz\u0105cych klubu parlamentarnego, kt\u00f3rzy przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 Koalicja Polska \u2013 PSL-Kukiz15. Pod koniec 2019 walne zgromadzenie stowarzyszenia Kukiz\u201915 podj\u0119\u0142o decyzj\u0119 o powo\u0142aniu partii politycznej. Wniosek o rejestracj\u0119 partii K\u201915 zosta\u0142 z\u0142o\u017cony (przez Paw\u0142a Kukiza, Piotra Kubiczka i Roberta Herdzika) 27 maja 2020, a S\u0105d Okr\u0119gowy w Warszawie zarejestrowa\u0142 parti\u0119 31 lipca. W styczniu 2020 cz\u0119\u015b\u0107 dzia\u0142aczy Kukiz\u201915 (w tym byli pos\u0142owie Barbara Chrobak i Andrzej Kobylarz) do\u0142\u0105czy\u0142a do Solidarnej Polski. Zar\u00f3wno w pierwszych, jak","start_idx":66,"end_idx":96}
{"id":"mrc_2189","question":"kim jest czarna wdowa?","answer":"posta\u0107 fikcyjna (pierwotnie z\u0142oczy\u0144ca, p\u00f3\u017aniej superbohaterka) pojawiaj\u0105ca si\u0119 w komiksach publikowanych przez Marvel Comics.","context":"Czarna Wdowa (Natalia Romanova) (\u0427\u0451\u0440\u043d\u0430\u044f \u0432\u0434\u043e\u0432\u0430; 'Chernaya Vdova'; Natasha Romanoff, Nadine Roman, \u201eNat,\u201d Tsarina, Oktober, Laura Matthers, Nancy Rushman, Black Pearl, Natalia Shostakova, Natuska, Czarina) prawdziwe nazwisko Natalia \u201eNatasha\u201d Alianovna Romanova \u2013 posta\u0107 fikcyjna (pierwotnie z\u0142oczy\u0144ca, p\u00f3\u017aniej superbohaterka) pojawiaj\u0105ca si\u0119 w komiksach publikowanych przez Marvel Comics. Stworzona przez edytora i tw\u00f3rc\u0119 Stana Lee, scenarzyst\u0119 Dona Rico i artyst\u0119 Dona Hecka. Po raz pierwszy ukazuje si\u0119 w zeszycie \"Tales of Suspense vol. 1 #52\" (kwiecie\u0144 1964). Na pocz\u0105tku jest wprowadzona jako sowiecki szpieg, antagonistka superbohatera Iron Mana. Potem uciek\u0142a do Stan\u00f3w Zjednoczonych, staj\u0105c si\u0119 agentem T.A.R.C.Z.Y. (S.H.I.E.L.D.), fikcyjnej agencji szpiegowskiej, i cz\u0142onkiem zespo\u0142u superbohater\u00f3w Avengers. Cz\u0119sto przedstawiana jako femme fatale, Czarna Wdowa zaj\u0119\u0142a 31 miejsce w rankingu na najseksowniejsz\u0105 kobiet\u0119 w","start_idx":262,"end_idx":387}
{"id":"mrc_2190","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 jan pawe\u0142 ii?","answer":"18 maja 1920","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":31,"end_idx":43}
{"id":"mrc_2191","question":"jak\u0105 dziedzin\u0105 jest etyka?","answer":"Etyka (z \"ethos\" \u201esta\u0142e miejsce zamieszkanie, obyczaj, zwyczaj\u201d) \u2013 dyscyplina filozoficzna","context":"Etyka (z \"ethos\" \u201esta\u0142e miejsce zamieszkanie, obyczaj, zwyczaj\u201d) \u2013 dyscyplina filozoficzna obejmuj\u0105ca zesp\u00f3\u0142 zagadnie\u0144 zwi\u0105zanych z okre\u015bleniem istoty powinno\u015bci moralnej (dobra lub z\u0142a moralnego), z determinacj\u0105 jej szczeg\u00f3\u0142owej tre\u015bci (s\u0142uszno\u015bci), ostatecznym wyja\u015bnieniem faktu powinno\u015bci moralnej dzia\u0142ania oraz genez\u0105 z\u0142a moralnego i sposobami jego przezwyci\u0119\u017cenia. == Etyka == Etyka jest analiz\u0105 dlaczego powinni\u015bmy dzia\u0142a\u0107 w okre\u015blony spos\u00f3b (powinno\u015b\u0107 moralna). Terminem \u201eetyka\u201d oznacza si\u0119 : (1) teori\u0119 powinno\u015bci moralnej lub moralnej warto\u015bci post\u0119powania. Czasami nazywan\u0105 etyk\u0105 normatywn\u0105 jako przeciwstawienie etyce opisowej; pierwotne i w\u0142a\u015bciwe znaczenie terminu zapocz\u0105tkowane przez Sokratesa - ojca etyki; (2) teori\u0119 faktycznie uznawanych w okre\u015blonym \u015brodowisku spo\u0142ecznym (etos), a cz\u0119sto tak\u017ce praktykowanych w nim, norm moralnych post\u0119powania (moralno\u015b\u0107); okre\u015blan\u0105 jako etyka opisowa, rzadziej jako \"etologia\". W tym przypadku etyk\u0119","start_idx":0,"end_idx":90}
{"id":"mrc_2192","question":"co to jest motyw przewodni w muzyce filmowej?","answer":"Motyw muzyczny \u2013 przewodni, najbardziej rozpoznawalny utw\u00f3r muzyczny z filmu, programu telewizyjnego czy gry komputerowej, kojarzony z dan\u0105 produkcj\u0105.","context":"Motyw muzyczny \u2013 przewodni, najbardziej rozpoznawalny utw\u00f3r muzyczny z filmu, programu telewizyjnego czy gry komputerowej, kojarzony z dan\u0105 produkcj\u0105. Zwykle jest tworzony specjalnie na potrzeby filmu, cho\u0107 nie jest to regu\u0142a. Motyw muzyczny cz\u0119sto towarzyszy czo\u0142\u00f3wce lub napisom ko\u0144cowym. Pierwsze motywy muzyczne pojawi\u0142y si\u0119 ju\u017c zaraz po powstaniu radia. Motywy muzyczne s\u0105 u\u017cywane, by wprowadzi\u0107 widza w nastr\u00f3j i wskaza\u0107 mu jaki b\u0119dzie charakter danego filmu lub programu. Obecnie wi\u0119kszo\u015b\u0107 film\u00f3w i program\u00f3w posiada w\u0142asny motyw muzyczny. == Przyk\u0142ady == Do najbardziej rozpoznawalnych motyw\u00f3w muzycznych nale\u017c\u0105 mi\u0119dzy innymi: === Film === === Telewizja === === Gry ===","start_idx":0,"end_idx":150}
{"id":"mrc_2193","question":"kto powo\u0142uje i odwo\u0142uje wojewod\u0119?","answer":"Wojewod\u0119 powo\u0142uje i odwo\u0142uje Prezes Rady Ministr\u00f3w na wniosek ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw administracji publicznej","context":"r. o wojewodzie i administracji rz\u0105dowej w wojew\u00f3dztwie. === Powo\u0142ywanie, odwo\u0142ywanie i nadz\u00f3r === Wojewod\u0119 powo\u0142uje i odwo\u0142uje Prezes Rady Ministr\u00f3w na wniosek ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw administracji publicznej (art. 6.). Sejmik wojew\u00f3dztwa b\u0119d\u0105cy organem samorz\u0105du wojew\u00f3dztwa nie jest pytany o opini\u0119 na temat kandydata maj\u0105cego obj\u0105\u0107 stanowisko wojewody. Premier jest te\u017c prze\u0142o\u017conym wojewody, uprawnionym do kierowania do wojewody zarz\u0105dze\u0144 i polece\u0144 (art. 8 ust. 1). Nadz\u00f3r nad dzia\u0142alno\u015bci\u0105 wojewody sprawuje Prezes Rady Ministr\u00f3w i minister w\u0142a\u015bciwy do spraw administracji publicznej. Nadz\u00f3r ten ma gwarantowa\u0107 przestrzeganie przez wojewod\u0119 nie tylko prawa, ale i polityki rz\u0105du, rzetelno\u015bci i gospodarno\u015bci, przestrzeganie przez niego polece\u0144 i wytycznych otrzymanych od premiera (art. 8. ust. 2 i 3). === Status i kompetencje === W my\u015bl","start_idx":99,"end_idx":214}
{"id":"mrc_2194","question":"w jakim filmie zagra\u0142a doda?","answer":"\"Pitbull. Ostatni pies\" (2018)","context":"podczas 54. KFPP w Opolu; wykona\u0142a utw\u00f3r \u201eDam\u0105 by\u0107\u201d z Rodowicz i Cleo oraz solowo \u201eNiech \u017cyje bal\u201d. W drugiej po\u0142owie pa\u017adziernika rozpocz\u0119\u0142a prac\u0119 na planie filmu \"Pitbull. Ostatni pies\" (2018) w re\u017cyserii W\u0142adys\u0142awa Pasikowskiego, w kt\u00f3rym wcieli\u0142a si\u0119 w posta\u0107 Miry; by\u0142a r\u00f3wnie\u017c odpowiedzialna za produkcj\u0119 filmu. W listopadzie 2017 utw\u00f3r \u201eMi\u0119dzy nami pok\u00f3j\u201d, nagrany przez Dod\u0119 w duecie z Bohdanem \u0141azuk\u0105, zosta\u0142 wydany na jego p\u0142ycie \"Nocny Bohdan \u2013 Duety\". W tym samym miesi\u0105cu telewizja Polsat wyemitowa\u0142a 12. odcinek serialu \"Daleko od noszy. Reanimacja\", w kt\u00f3rym Doda go\u015bcinnie wyst\u0105pi\u0142a w roli Anieli. W 2018 rozpocz\u0119\u0142a prac\u0119 nad trzecim solowym albumem, kt\u00f3ry nagra\u0142a w ho\u0142dzie zmar\u0142ej babci. Wydawnictwo pt. \"Dorota\" z\u0142o\u017cy\u0142o si\u0119 m.in. na nowe interpretacje jej ulubionych piosenek","start_idx":164,"end_idx":194}
{"id":"mrc_2195","question":"kim z zawodu by\u0142a bohaterka opowiadania kamizelka?","answer":"nauczycielka","context":"sprz\u0105czk\u0119, aby nie martwi\u0107 \u017cony, drug\u0105 skraca\u0142a ona, \u017ceby doda\u0107 mu otuchy. Tym sposobem oszukiwali si\u0119 nawzajem w dobrej wierze. Po \u015bmierci m\u0119\u017ca kobieta wyjecha\u0142a z miasta. == Bohaterowie == * Pan \u2013 by\u0142 urz\u0119dnikiem najemnym, jego choroba by\u0142a g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 dramatu noweli. By\u0142 t\u0119gim, pracowitym urz\u0119dnikiem, cz\u0119sto wype\u0142niaj\u0105cym dokumenty do p\u00f3\u017anej nocy. Zmar\u0142 w pa\u017adzierniku na gru\u017alic\u0119, kt\u00f3rej pierwsze objawy wyst\u0105pi\u0142y u niego w lipcu. * Pani \u2013 nauczycielka, dorabiaj\u0105ca szyciem. By\u0142a szczuplejsza od m\u0119\u017ca. W utworze cechowa\u0142a si\u0119 silnym charakterem, ale bardzo ba\u0142a si\u0119 o m\u0119\u017ca, dlatego uciek\u0142a si\u0119 do podst\u0119pu z kamizelk\u0105. Troszczy\u0142a si\u0119 o swojego m\u0119\u017ca i by\u0142a bardzo zapracowan\u0105 kobiet\u0105. * Narrator \u2013 s\u0105siad ma\u0142\u017conk\u00f3w. Widzia\u0142 ich mieszkanie z okna. Lubi\u0142 kolekcjonowa\u0107 r\u00f3\u017cne rzeczy, dlatego","start_idx":451,"end_idx":463}
{"id":"mrc_2196","question":"co to s\u0105 utwory literackie?","answer":"tekst s\u0142owny, pisany (najcz\u0119\u015bciej) lub ustny (np. eposy Homera, utwory z kr\u0119gu folkloru), ukszta\u0142towany za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w, jakimi dysponuje j\u0119zyk, na spos\u00f3b artystyczny.","context":"Utw\u00f3r literacki, dzie\u0142o literackie \u2013 tekst s\u0142owny, pisany (najcz\u0119\u015bciej) lub ustny (np. eposy Homera, utwory z kr\u0119gu folkloru), ukszta\u0142towany za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w, jakimi dysponuje j\u0119zyk, na spos\u00f3b artystyczny. Jego szczeg\u00f3lny charakter polega na tym, \u017ce odpowiada on na estetyczne oczekiwania odbiorc\u00f3w. Tak rozumiane dzie\u0142o literackie ma szczeg\u00f3lny charakter. Jest odmienne od dzie\u0142a naukowego lub utworu u\u017cytkowego. Teksty spoza literatury pi\u0119knej, spe\u0142niaj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie cele u\u017cytkowe, sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na literatur\u0119 stosowan\u0105. Literatura pi\u0119kna i literatura stosowana sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na ca\u0142o\u015b\u0107 literatury.","start_idx":37,"end_idx":206}
{"id":"mrc_2197","question":"z ilu czesci sklada sie dyptyk?","answer":"dw\u00f3ch","context":"Dyptyk (z gr. \u03b4\u03b9\u03c0\u03c4\u03c5\u03c7\u03bf\u03c2 \u2013 \"diptichos\" \u2013 \u201epodw\u00f3jnie sk\u0142adany\u201d) \u2013 w sztuce sakralnej rodzaj artystycznego obiektu s\u0142u\u017c\u0105cego celom dewocyjnym, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z dw\u00f3ch, po\u0142\u0105czonych zawiasami, tabliczek (zwanych skrzyd\u0142ami), sk\u0142adanych na podobie\u0144stwo ksi\u0105\u017cki, zwykle przeno\u015bnego, niewielkich rozmiar\u00f3w. Na tabliczkach umieszczone s\u0105 malowane lub p\u0142askorze\u017abione przedstawienia o tre\u015bciach religijnych. Niewielkie dyptyki s\u0142u\u017cy\u0142y prywatnemu nabo\u017ce\u0144stwu, np. w podr\u00f3\u017cy. Dyptyk malowany pojawi\u0142 si\u0119 najpierw w bizantyjskim malarstwie ikonowym, do sztuki chrze\u015bcija\u0144stwa zachodniego przenikn\u0105\u0142 w XIII wieku we W\u0142oszech. Pocz\u0105tkowo na dyptykach przedstawiano g\u0142\u00f3wnie Madonn\u0119 na jednym ze skrzyde\u0142, a Ukrzy\u017cowanie lub Chrystusa jako M\u0119\u017ca bole\u015bci na drugim. W XIV i XV wieku rozpowszechni\u0142 si\u0119 w Europie jako wa\u017cne zjawisko w rozwoju sztuki dewocyjnej. Obok typowych dawniej dyptyk\u00f3w z Madonn\u0105 i um\u0119czonym Chrystusem pojawi\u0142y si\u0119","start_idx":158,"end_idx":163}
{"id":"mrc_2198","question":"jakie religie podlegaj\u0105 papie\u017cowi?","answer":"katolicy","context":"jak i 331 z Kodeksu prawa kanonicznego zaznacza, i\u017c katolicy podlegaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c bezpo\u015brednio papie\u017cowi. Wi\u0119kszo\u015b\u0107, ale nie wszyscy, katolicy wschodni podlegaj\u0105 tak\u017ce bezpo\u015brednio patriarsze, g\u0142\u00f3wnemu arcybiskupowi lub metropolicie, kt\u00f3rzy maj\u0105 w\u0142adz\u0119 nad wszystkimi biskupami i innymi wiernymi podlegaj\u0105cymi pod ich obrz\u0105dek lub autonomiczny Ko\u015bci\u00f3\u0142 partykularny (kanony 56 i 151 Kodeksu kanon\u00f3w Ko\u015bcio\u0142\u00f3w wschodnich). Tytu\u0142y katolickich patriarch\u00f3w i g\u0142\u00f3wnych arcybiskup\u00f3w wywodz\u0105 si\u0119 z biskupstw miast: Aleksandrii (Koptowie), Antiochii (Syryjczycy, Melchici, Maronici), Babilonu (Chaldejczycy), Cylicji (Ormianie), Kijowa \u2013 Halicza (Ukrai\u0144cy), Ernakulamu \u2013 Angamali (Syromalabarczycy), Thiruvananthapuram (Syromalankarczycy), i Fogarasz-Alba Iulia (Rumuni). == T\u0142o historyczne == Jedno\u015b\u0107 mi\u0119dzy Ko\u015bcio\u0142ami chrze\u015bcija\u0144skimi zosta\u0142a zerwana na skutek kwestii dotycz\u0105cej wiary, w\u00f3wczas ka\u017cda strona oskar\u017ca\u0142a drug\u0105 o herezj\u0119 lub odsuni\u0119cie si\u0119 od prawdziwej wiary (ortodoksji). Roz\u0142am jedno\u015bci nast\u0105pi\u0142","start_idx":52,"end_idx":60}
{"id":"mrc_2199","question":"kiedy ptaki opuszczaj\u0105 gniazda?","answer":"natychmiast po inkubacji","context":"natychmiast po inkubacji opuszczaj\u0105 gniazdo i odt\u0105d musz\u0105 radzi\u0107 sobie same. Piskl\u0119ta s\u0105 bezbronne dop\u00f3ki nie osi\u0105gn\u0105 wagi oko\u0142o 680 g (1,75 funta), co zajmuje oko\u0142o 17-20 tygodni. Dlatego wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich ginie przed up\u0142ywem tego okresu. Wiek, w kt\u00f3rym ptak mo\u017ce ju\u017c przyst\u0105pi\u0107 do l\u0119gu, r\u00f3\u017cni si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od gatunku, nawet w tym samym rz\u0119dzie. Przyk\u0142adowo, go\u0142\u0119bie miejskie mog\u0105 si\u0119 rozmna\u017ca\u0107 ju\u017c po 6 miesi\u0105cach, a nale\u017c\u0105ce do tego samego rz\u0119du go\u0142\u0119biowych grzywacze dopiero po roku. S\u0119py mog\u0105 rozmna\u017ca\u0107 si\u0119 dopiero po pi\u0119ciu, a nawet sze\u015bciu latach. == Ochrona gniazda i m\u0142odych == W przypadku zagro\u017cenia wi\u0119kszo\u015b\u0107 ptak\u00f3w woli zostawi\u0107 swoje jaja i z\u0142o\u017cy\u0107 nast\u0119pne. Niekt\u00f3re gatunki, np. polskie sieweczki, broni\u0105 jednak gniazda. Udaj\u0105 na przyk\u0142ad, \u017ce maj\u0105","start_idx":0,"end_idx":24}
{"id":"mrc_2200","question":"kto okrad\u0142 wojnara?","answer":"gangstera","context":"\u2013 zorientowawszy si\u0119, \u017ce Janusz nie po\u015blubi\u0142 jej z mi\u0142o\u015bci, a jedynie po to, by otrzyma\u0107 nowy samoch\u00f3d. Jak si\u0119 okazuje, Kasia jest w ci\u0105\u017cy z innym m\u0119\u017cczyzn\u0105, a Janusz zgodzi\u0142 si\u0119 na ma\u0142\u017ce\u0144stwo z ni\u0105, przekonany przez Wojnara obietnic\u0105 sprezentowania mu luksusowego auta. W przyp\u0142ywie z\u0142o\u015bci Kasia niszczy sprezentowany pojazd, a nast\u0119pnie ucieka z Mateuszem. Wojnar zostaje okaleczony przez gangstera (ten odstrzeliwuje mu palec u d\u0142oni) i okradziony ze wszystkich zaoszcz\u0119dzonych pieni\u0119dzy. Po burzliwej nocy pojawia si\u0119 rano pijany na sali, og\u0142asza koniec wesela i wulgarnie wyprasza go\u015bci, po czym wszyscy odje\u017cd\u017caj\u0105. == Obsada == == Produkcja == Po sukcesie \"Kuracji\", spektaklu Teatru Telewizji wed\u0142ug ksi\u0105\u017cki Jacka G\u0142\u0119bskiego, Smarzowski mia\u0142 w planach realizacj\u0119 \"Domu z\u0142ego\". Poniewa\u017c jednak nie znalaz\u0142","start_idx":392,"end_idx":401}
{"id":"mrc_2201","question":"jak\u0105 funkcje pe\u0142ni\u0105 sole mineralne?","answer":"Sole mineralne s\u0105 wa\u017cnym sk\u0142adnikiem diety cz\u0142owieka, spe\u0142niaj\u0105 bowiem rol\u0119 budulcow\u0105 oraz regulacyjn\u0105.","context":"Sole mineralne \u2013 nieorganiczne zwi\u0105zki chemiczne z grupy soli. Poj\u0119cie to cz\u0119sto odnosi si\u0119 do soli spotykanych w naturze (w organizmach \u017cywych, po\u017cywieniu itp.). Sole mineralne s\u0105 wa\u017cnym sk\u0142adnikiem diety cz\u0142owieka, spe\u0142niaj\u0105 bowiem rol\u0119 budulcow\u0105 oraz regulacyjn\u0105. Stanowi\u0105 oko\u0142o 4\u20135% organizmu cz\u0142owieka (przy czym najwa\u017cniejsze to chlorek sodu, a tak\u017ce sole wapnia i magnezu). Niedostateczna ilo\u015b\u0107 soli mineralnych w diecie mo\u017ce prowadzi\u0107 do powa\u017cnych zaburze\u0144 w organizmie cz\u0142owieka. Przyczyny niedoboru soli mineralnych: * nieprawid\u0142owe, nieurozmaicone od\u017cywianie * du\u017ca potliwo\u015b\u0107 (np. utrata soli w trakcie uprawiania sportu) * biegunka, nudno\u015bci i wymioty * nadmierne wydalanie lub zmniejszone przyjmowanie p\u0142yn\u00f3w W sk\u0142ad soli mineralnych wchodz\u0105 pierwiastki chemiczne (w formie kation\u00f3w lub anion\u00f3w), kt\u00f3re mo\u017cna podzieli\u0107 na dwie grupy: * makroelementy \u2013 wyst\u0119puj\u0105","start_idx":163,"end_idx":266}
{"id":"mrc_2202","question":"kto jest najwyzej na uczelni?","answer":"Rektorem uczelni publicznej","context":"(przedrostek \"pro\" oznacza po \u0142acinie \u201ezamiast\u201d, \u201ezast\u0119puj\u0105cy\u201d). == Funkcja rektora w Polsce == Rektorem uczelni publicznej mo\u017ce by\u0107 osoba posiadaj\u0105ca co najmniej stopie\u0144 naukowy doktora, zatrudniona w uczelni jako podstawowym miejscu pracy. Rektora zwyczajowo tytu\u0142uje si\u0119 \"Jego/Jej Magnificencja\" (skr\u00f3t: JM). W stroju reprezentacyjnym wyst\u0119puje w czerwonym lub purpurowym p\u0142aszczu (todze) z gronostajowego lub sobolowego futra (lub jego namiastce), cz\u0119sto z ber\u0142em oraz ozdobnym \u0142a\u0144cuchem z symbolami kierowanej uczelni. Na najstarszej w Polsce politechnice \u2013 Politechnice Gda\u0144skiej stroje r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 i maj\u0105 charakter skromniejszy, bez ozd\u00f3b w postaci ko\u0142nierza i p\u0142aszcza utrzymanego w kolorze purpury. Prorektorzy na oficjalnych uroczysto\u015bciach ubrani s\u0105 w tak\u0105 sam\u0105 tog\u0119, lecz z mniejsz\u0105 liczb\u0105 ozd\u00f3b (najcz\u0119\u015bciej bez futra). T\u00f3g nie nosz\u0105 np. rektorzy uczelni wojskowych i","start_idx":96,"end_idx":123}
{"id":"mrc_2203","question":"ile os\u00f3b pracowa\u0142o w wtc?","answer":"W \u015awiatowym Centrum Handlu by\u0142o zatrudnionych oko\u0142o 25 tysi\u0119cy os\u00f3b.","context":"World Trade Center, skr\u00f3towo WTC () \u2013 kompleks siedmiu budynk\u00f3w w dzielnicy Lower Manhattan w Nowym Jorku, w tym Twin Towers (bli\u017aniacze wie\u017ce), zaprojektowany przez ameryka\u0144skiego architekta japo\u0144skiego pochodzenia Minoru Yamasakiego, kt\u00f3remu pomaga\u0142 Antonio Brittiochi. Budowa rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 5 sierpnia 1966, a oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 4 kwietnia 1973. W \u015awiatowym Centrum Handlu by\u0142o zatrudnionych oko\u0142o 25 tysi\u0119cy os\u00f3b. Zosta\u0142o ono zniszczone 11 wrze\u015bnia 2001 roku w wyniku zamachu terrorystycznego, o kt\u00f3ry NATO oskar\u017cy\u0142o Al-Ka\u2019id\u0119. == Twin Towers == Bli\u017aniacze wie\u017ce by\u0142y g\u0142\u00f3wnymi cz\u0119\u015bciami \u015awiatowego Centrum Handlu. Przez dwa lata od uko\u0144czenia by\u0142y najwy\u017cszymi budynkami na \u015bwiecie. P\u00f3\u0142nocna wie\u017ca mierzy\u0142a do dachu 417 metr\u00f3w (wraz z masztem telewizyjnym 527 metr\u00f3w), a po\u0142udniowa 415 metr\u00f3w. Ka\u017cda z wie\u017c liczy\u0142a 110 pi\u0119ter, spo\u015br\u00f3d","start_idx":359,"end_idx":427}
{"id":"mrc_2204","question":"kto napisa\u0142 muzyk\u0119 do filmu gladiator?","answer":"Muzyk\u0119 skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard","context":"Gladiator \u2013 Music From The Motion Picture \u2013 p\u0142yta zawieraj\u0105ca \u015bcie\u017ck\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 do filmu Gladiator. Muzyk\u0119 skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard, otrzymuj\u0105c za ni\u0105 Z\u0142oty Glob oraz nominacje do nagrody BAFTA i Oskara. Album zosta\u0142 wydany w 2001 roku. == Lista utwor\u00f3w == Opracowano na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego. == Listy sprzeda\u017cy ==","start_idx":100,"end_idx":146}
{"id":"mrc_2205","question":"czego dokona\u0142 sokrates?","answer":"Dokona\u0142 ca\u0142kowitej reorientacji zainteresowa\u0144 filozoficznych z \"physis\" (filozofia przyrody), na cz\u0142owieka wyposa\u017conego w dusz\u0119 (\"psyche\").","context":"postaci\u0105 dla staro\u017cytnej filozofii greckiej. Dokona\u0142 ca\u0142kowitej reorientacji zainteresowa\u0144 filozoficznych z \"physis\" (filozofia przyrody), na cz\u0142owieka wyposa\u017conego w dusz\u0119 (\"psyche\"). Chocia\u017c taka zmiana zainteresowa\u0144 dokona\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c u sofist\u00f3w, to podej\u015bcie Sokratesa jest znacznie g\u0142\u0119bsze \u2013 potraktowa\u0142 on cz\u0142owieka z jego \u017cyciem wewn\u0119trznym jako odr\u0119bny od natury kosmos \u2013 jedyny, kt\u00f3ry warto bada\u0107. Sokratejskie has\u0142o, by \u201epozna\u0107 samego siebie\u201d, wskazywa\u0142o, \u017ce nale\u017cy odej\u015b\u0107 od problematyki jo\u0144skiej filozofii przyrody i zwr\u00f3ci\u0107 si\u0119 ku problematyce antropologicznej i etycznej. Wed\u0142ug Sokratesa to dusza jest w\u0142a\u015bciwym cz\u0142owiekiem, jego \u201eja\u201d. To ona odr\u00f3\u017cnia go bowiem od \u015bwiata zwierz\u0105t. Ka\u017cdy cz\u0142owiek jest wyposa\u017cony w indywidualn\u0105 dusz\u0119, kt\u00f3ra jest siedzib\u0105 cn\u00f3t (\"aret\u00e9\"). Dla Sokratesa cnota by\u0142a dobrem bezwzgl\u0119dnym, czym przeciwstawia\u0142 si\u0119 relatywizmowi sofist\u00f3w. Jest te\u017c dobrem najwy\u017cszym,","start_idx":45,"end_idx":184}
{"id":"mrc_2206","question":"co ustalono na konferencji ja\u0142ta\u0144skiej?","answer":"Na konferencji rozstrzygni\u0119to spraw\u0119 Niemiec: ZSRR, USA, Wielka Brytania i Francja b\u0119d\u0105 okupowa\u0142y wyznaczone na konferencji 4 strefy Niemiec (jedna dla ka\u017cdego pa\u0144stwa).","context":"Konferencja ja\u0142ta\u0144ska, znana tak\u017ce jako konferencja krymska \u2013 przebiegaj\u0105ce od 4 do 11 lutego 1945 roku spotkanie przyw\u00f3dc\u00f3w koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej tr\u00f3jki): przyw\u00f3dcy ZSRR J\u00f3zefa Stalina, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla oraz prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta. Odby\u0142a si\u0119 w pa\u0142acu cesarskim w Liwadii le\u017c\u0105cej opodal Ja\u0142ty na Krymie. By\u0142a to jedna z konferencji wielkiej tr\u00f3jki, mia\u0142a miejsce po konferencji tehera\u0144skiej (listopad\u2013grudzie\u0144 1943), a przed konferencj\u0105 poczdamsk\u0105 (lipiec\u2013sierpie\u0144 1945). Wielka tr\u00f3jka odby\u0142a wiele konferencji, jednak na konferencjach tehera\u0144skiej, ja\u0142ta\u0144skiej oraz poczdamskiej zapad\u0142y decyzje najwy\u017cszej wagi. Mia\u0142a decyduj\u0105ce znaczenie dla powojennego kszta\u0142tu Europy. == Postanowienia == * Na konferencji rozstrzygni\u0119to spraw\u0119 Niemiec: ZSRR, USA, Wielka Brytania i Francja b\u0119d\u0105 okupowa\u0142y wyznaczone na konferencji 4 strefy Niemiec (jedna dla ka\u017cdego pa\u0144stwa).","start_idx":766,"end_idx":935}
{"id":"mrc_2207","question":"czyim patronem jest anio\u0142 gabriel?","answer":"Archanio\u0142 Gabriel w katolicyzmie jest patronem filatelist\u00f3w, pracownik\u00f3w \u0142\u0105czno\u015bci, pocztowc\u00f3w, dyplomat\u00f3w, teledetekcji, radia i telewizji.","context":"mniejszych skrzyde\u0142. Gdy B\u00f3g nakaza\u0142 D\u017cibrilowi zniszczy\u0107 miasta lub niewiernych ludzi, rozpo\u015bciera\u0142 on tylko dwa zielone skrzyd\u0142a. Posta\u0107 D\u017cibrila swoj\u0105 wielko\u015bci\u0105 wype\u0142nia\u0142a przestrze\u0144 mi\u0119dzy wschodem i zachodem. W Koranie nazywany cz\u0119sto \"Czarnym Anio\u0142em.\" == Patron == Archanio\u0142 Gabriel w katolicyzmie jest patronem filatelist\u00f3w, pracownik\u00f3w \u0142\u0105czno\u015bci, pocztowc\u00f3w, dyplomat\u00f3w, teledetekcji, radia i telewizji. == Dzie\u0144 obchod\u00f3w == Ko\u015bci\u00f3\u0142 rzymskokatolicki wspomina Gabriela wraz z archanio\u0142ami Micha\u0142em i Rafa\u0142em 29 wrze\u015bnia nadaj\u0105c temu dniowi rang\u0119 \u015bwi\u0119ta. Ko\u015bcio\u0142y starokatolickie, mariawickie i tradycjonali\u015bci katoliccy obchodz\u0105 wspomnienie \u015bw. Gabriela Archanio\u0142a 24 marca. Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny wspomina archanio\u0142a trzykrotnie: * 26 marca/8 kwietnia, tj. 8 kwietnia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego (\"Sob\u00f3r archanio\u0142a Gabriela\"), * 13/26 lipca (\"Sob\u00f3r archanio\u0142a Gabriela\"), * 8/21 listopada (\"Sob\u00f3r arch. Micha\u0142a i wszystkich \u015bw. mocy niebios\").","start_idx":273,"end_idx":413}
{"id":"mrc_2208","question":"na jakiej pozycji gra\u0142 pele?","answer":"na pozycji napastnika.","context":"Pel\u00e9, w\u0142a\u015bc. Edson Arantes do Nascimento (ur. 23 pa\u017adziernika 1940 w Tr\u00eas Cora\u00e7\u00f5es, zm. 29 grudnia 2022 w S\u00e3o Paulo) \u2013 brazylijski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika. Trzykrotny mistrz \u015bwiata (1958, 1962 i 1970). Dzia\u0142acz sportowy, polityk, honorowy prezydent New York Cosmos, w latach 1995\u20131998 minister sportu Brazylii. Wieloletni zawodnik brazylijskiego klubu Santos FC. W 1974 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do New York Cosmos, gdzie w 1977 zako\u0144czy\u0142 karier\u0119. Powszechnie uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy wszech czas\u00f3w. W 2000 roku wraz z Diego Maradon\u0105 zosta\u0142 wybrany najlepszym pi\u0142karzem XX wieku. Zdobywaj\u0105c \u015brednio prawie gola na mecz w ca\u0142ej swojej karierze, Pel\u00e9 by\u0142 bieg\u0142y w uderzaniu pi\u0142ki obiema stopami, a tak\u017ce przewidywa\u0142 ruchy przeciwnik\u00f3w na boisku. Chocia\u017c by\u0142 g\u0142\u00f3wnie napastnikiem, odgrywa\u0142 r\u00f3wnie\u017c","start_idx":151,"end_idx":173}
{"id":"mrc_2209","question":"kiedy trwa\u0142o o\u015bwiecenie?","answer":"O\u015bwiecenie, in. wiek O\u015bwiecenia (), jako \"wiek rozumu\" czy \"wiek filozof\u00f3w\" \u2013 nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadaj\u0105cy na koniec XVII wieku do pocz\u0105tku XIX wieku","context":"O\u015bwiecenie, in. wiek O\u015bwiecenia (), jako \"wiek rozumu\" czy \"wiek filozof\u00f3w\" \u2013 nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadaj\u0105cy na koniec XVII wieku do pocz\u0105tku XIX wieku, szerz\u0105cy deizm, indyferentyzm religijny, naturalizm i krytyk\u0119 Ko\u015bcio\u0142a. W rozumieniu szerszym: epoka w dziejach kultury europejskiej mi\u0119dzy barokiem a romantyzmem ze sztandarowym dzie\u0142em encyklopedi\u0105 powszechn\u0105 i mottem: Wszystkie nazwy oddaj\u0105 prze\u0142omowy charakter tej epoki. O\u015bwiecony, czyli wyzwolony z wszelkich wi\u0119z\u00f3w, rozum ludzki ma by\u0107 \u015bwiat\u0142em rozja\u015bniaj\u0105cym drog\u0119 do poznania prawdy o \u015bwiecie i cz\u0142owieku, cechuj\u0105cy si\u0119: * naturalizmem \u2013 przeciwnym wszelkiej nadprzyrodzono\u015bci, przez co ludzie O\u015bwiecenia poprzestawali jedynie na tym co mo\u017cna do\u015bwiadczy\u0107 lub sprawdzi\u0107. Taka postawa sprzyja\u0142a mi\u0119dzy innymi rozwojowi nauk ekonomicznych i politycznych * racjonalizmem \u2013 kt\u00f3ry uznaje tylko to","start_idx":0,"end_idx":178}
{"id":"mrc_2210","question":"jaka jest funkcja j\u0119zyk\u00f3w programowania?","answer":"\"funkcja\": j\u0119zyk programowania s\u0142u\u017cy do tworzenia program\u00f3w komputerowych, kt\u00f3rych zadaniem jest przetwarzanie danych, wykonywanie oblicze\u0144 i algorytm\u00f3w oraz kontrolowanie/obs\u0142uga zewn\u0119trznych urz\u0105dze\u0144, np. drukarek, robot\u00f3w itd.","context":"pisemn\u0105 specyfikacj\u0119 swojej sk\u0142adni oraz semantyki, lecz inne zdefiniowane s\u0105 jedynie przez oficjalne implementacje. J\u0119zyk programowania pozwala na precyzyjny zapis algorytm\u00f3w oraz innych zada\u0144, jakie komputer ma wykona\u0107. W niekt\u00f3rych pracach poj\u0119cie \"j\u0119zyka programowania\" jest ograniczane wy\u0142\u0105cznie do tych j\u0119zyk\u00f3w, w kt\u00f3rych mo\u017cna zapisa\u0107 wszystkie istniej\u0105ce algorytmy \u2013 od strony matematycznej oznacza to, \u017ce j\u0119zyk musi by\u0107 przynajmniej kompletny w sensie Turinga, jednak mo\u017cna si\u0119 tak\u017ce spotka\u0107 z wykorzystaniem tego poj\u0119cia na okre\u015blenie r\u00f3wnie\u017c bardziej ograniczonych j\u0119zyk\u00f3w. == Definicje == J\u0119zyk programowania mo\u017ce by\u0107 zdefiniowany ze wzgl\u0119du na kilka cech: * \"funkcja\": j\u0119zyk programowania s\u0142u\u017cy do tworzenia program\u00f3w komputerowych, kt\u00f3rych zadaniem jest przetwarzanie danych, wykonywanie oblicze\u0144 i algorytm\u00f3w oraz kontrolowanie/obs\u0142uga zewn\u0119trznych urz\u0105dze\u0144, np. drukarek, robot\u00f3w itd. * \"przeznaczenie\": j\u0119zyki naturalne","start_idx":671,"end_idx":900}
{"id":"mrc_2211","question":"jakie tereny zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 mianem ziemie zabrane?","answer":"wschodnie wojew\u00f3dztwa I Rzeczypospolitej zagarni\u0119te w wyniku rozbior\u00f3w Polski (1772\u20131795) przez Imperium Rosyjskie","context":"Ziemie zabrane (r\u00f3wnie\u017c Kraj Zabrany) \u2013 wschodnie wojew\u00f3dztwa I Rzeczypospolitej zagarni\u0119te w wyniku rozbior\u00f3w Polski (1772\u20131795) przez Imperium Rosyjskie, stanowi\u0105ce obszar zaboru rosyjskiego z wy\u0142\u0105czeniem terytorium pa\u0144stwowego Kr\u00f3lestwa Polskiego, utworzonego w 1815 r. Termin \u201eziemie zabrane\u201d wprowadzi\u0142 do obiegu naukowego i publicystyki Maurycy Mochnacki w 1834 r. W 1914 r. ziemie zabrane zamieszkiwa\u0142o 2,5 mln Polak\u00f3w, stanowi\u0105cych wi\u0119kszo\u015b\u0107 tamtejszego ziemia\u0144stwa i inteligencji. == Obszar ziem zabranych == Obszar ziem zabranych obejmowa\u0142 utracone w wyniku I rozbioru (1772) wojew\u00f3dztwo inflanckie, p\u00f3\u0142nocn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wojew\u00f3dztwa po\u0142ockiego, wojew\u00f3dztwa m\u015bcis\u0142awskie, witebskie i po\u0142udniowo-wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wojew\u00f3dztwa mi\u0144skiego (ok. 92 tys. km\u00b2); utracone w II rozbiorze (1793) wojew\u00f3dztwo kijowskie, brac\u0142awskie, cz\u0119\u015b\u0107 podolskiego, wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wo\u0142y\u0144skiego i brzeskiego, pozosta\u0142\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wojew\u00f3dztwa mi\u0144skiego i cz\u0119\u015b\u0107 wile\u0144skiego (ok. 250 tys.","start_idx":40,"end_idx":154}
{"id":"mrc_2212","question":"co pozosta\u0142o na wawelu z czas\u00f3w renesansu?","answer":"Zesp\u00f3\u0142 arras\u00f3w w komnatach Zamku Kr\u00f3lewskiego na Wawelu","context":"170 sztuk, obecnie \u2013 138. Zygmunt II August posiada\u0142 tak\u017ce inne tapiserie, lecz o nich zachowa\u0142y si\u0119 tylko przekazy archiwalne. Zesp\u00f3\u0142 arras\u00f3w w komnatach Zamku Kr\u00f3lewskiego na Wawelu jest jedyn\u0105 ruchom\u0105 pozosta\u0142o\u015bci\u0105 wyposa\u017cenia wn\u0119trz krakowskiego zamku z czas\u00f3w renesansu. Sk\u0142ada si\u0119 z kilku serii o r\u00f3\u017cnych tematach, przedstawieniach, wymiarach i formatach, kt\u00f3re zosta\u0142y wykonane w r\u00f3\u017cnych warsztatach. Stanowi jednak zwart\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107 \u2013 \u0142\u0105czy je ten sam szlak ornamentacyjny, utworzony z przeplataj\u0105cych si\u0119 wst\u0119g i wyst\u0119puj\u0105cy na wszystkich tkaninach, wsp\u00f3lne cechy techniczne i materia\u0142owe. == Serie == ; Seria biblijna 19 wielkich arras\u00f3w przedstawiaj\u0105cych sceny ze Starego Testamentu wed\u0142ug Ksi\u0119gi Rodzaju. Jest dzielona na: Dzieje Pierwszych Rodzic\u00f3w (6 arras\u00f3w), Dzieje Noego (9), Dzieje wie\u017cy Babel (4). Tw\u00f3rc\u0105 karton\u00f3w by\u0142 Michael Coxcie","start_idx":128,"end_idx":183}
{"id":"mrc_2213","question":"co nosi biskup na g\u0142owie?","answer":"nakrycie g\u0142owy podobne do tego, kt\u00f3rego w religii moj\u017ceszowej u\u017cywa\u0142 arcykap\u0142an. By\u0142a to ozdobna przepaska noszona na g\u0142owie.","context":"od prezbiter\u00f3w, biskupi przyj\u0119li nakrycie g\u0142owy podobne do tego, kt\u00f3rego w religii moj\u017ceszowej u\u017cywa\u0142 arcykap\u0142an. By\u0142a to ozdobna przepaska noszona na g\u0142owie. Brak jest szczeg\u00f3\u0142owych relacji, jak wygl\u0105da\u0142o w\u00f3wczas owo nakrycie g\u0142owy. Mog\u0142a by\u0107 to zar\u00f3wno z\u0142ota obr\u0119cz, jak i przepaska na czo\u0142o, czy te\u017c zakrywaj\u0105ca g\u0142ow\u0119. Z pewno\u015bci\u0105 \u00f3wczesne mitry nie by\u0142y u\u017cywane wsz\u0119dzie i przez wszystkich biskup\u00f3w. Tak\u017ce wygl\u0105dem odbiega\u0142y od infu\u0142 \u015bredniowiecznych, czy te\u017c wsp\u00f3\u0142czesnych. Pierwowzorem tiary oraz mitry w jej obecnej formie m\u00f3g\u0142 by\u0107 \"camelaucum\" (gr. \u03ba\u03b1\u03bc\u03b9\u03bb\u03b1\u03cd\u03ba\u03b9\u03bf\u03bd, kami\u0142awka). By\u0142o to nakrycie g\u0142owy urz\u0119dnik\u00f3w Cesarstwa Bizantyjskiego. W p\u00f3\u017anym okresie imperium sta\u0142 si\u0119 form\u0105 korony, u\u017cywan\u0105 przez cesarzy bizantyjskich i wysokich dostojnik\u00f3w pa\u0144stwowych. W Rzymie mitra by\u0142a w u\u017cyciu od pocz\u0105tk\u00f3w chrze\u015bcija\u0144stwa, poza Wiecznym Miastem za\u015b wesz\u0142a do","start_idx":33,"end_idx":158}
{"id":"mrc_2214","question":"jakie s\u0105 obszary chronione w polsce?","answer":"formami ochrony przyrody w Polsce s\u0105: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, u\u017cytki ekologiczne, zespo\u0142y przyrodniczo-krajobrazowe oraz ochrona gatunkowa ro\u015blin, zwierz\u0105t, grzyb\u00f3w.","context":"powsta\u0142o kr\u00f3lewskie rozporz\u0105dzenie nakazuj\u0105ce ochron\u0119 gin\u0105cego tura, kt\u00f3re by\u0142o pierwsz\u0105 w pe\u0142ni \u015bwiadom\u0105 ochron\u0105. Wed\u0142ug ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody formami ochrony przyrody w Polsce s\u0105: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, u\u017cytki ekologiczne, zespo\u0142y przyrodniczo-krajobrazowe oraz ochrona gatunkowa ro\u015blin, zwierz\u0105t, grzyb\u00f3w. Pierwszymi podstawami prawnymi, jakie odnosz\u0105 si\u0119 do sieci Natura 2000 s\u0105 dwa akty prawne UE: * Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. dyrektywa ptasia \u2013 Obszary Specjalnej Ochrony); * Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa \u2013 Specjalne Obszary Ochrony). Dokumenty te zawieraj\u0105","start_idx":171,"end_idx":434}
{"id":"mrc_2215","question":"kt\u00f3ry rok jest w chinach?","answer":"Obecnie (2021) trwa Rok Ziemskiego Bawo\u0142u","context":"Roku Tygrysa w \u017bywiole Drzewa, a ko\u0144czy na Roku \u015awini w \u017bywiole Wody. Tygrys reprezentuje Drzewo, \u015awinia jest reprezentantem Wody. Kalendarz od pocz\u0105tku opiera si\u0119 na precyzyjnej obserwacji wysoko\u015bci s\u0142o\u0144ca oraz faz ksi\u0119\u017cyca. Chi\u0144ski Nowy Rok Lunarny jest ruchom\u0105 dat\u0105, przypadaj\u0105c\u0105 na stycze\u0144 lub luty. Obecnie (2021) trwa Rok Ziemskiego Bawo\u0142u, nast\u0119pne po nim b\u0119d\u0105 obchodzone lata: Tygrysa, Zaj\u0105ca, Smoka, W\u0119\u017ca, Konia, Kozy, Ma\u0142py, Koguta, Psa, \u015awini i Szczura i tak ka\u017cdy cykl si\u0119 powtarza. Chi\u0144ski Nowy Rok Solarny zaczyna si\u0119 zwykle 4 lutego naszego kalendarza gregoria\u0144skiego, (czasem 3 lutego, jak np.: w 2017 r.), a moment rozpocz\u0119cia zale\u017cy od punktu w czasie, kt\u00f3rym jest po\u0142owa odleg\u0142o\u015bci czasowej od przesilenia zimowego i r\u00f3wnonocy wiosennej na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej. To w\u0142a\u015bnie pocz\u0105tek","start_idx":304,"end_idx":345}
{"id":"mrc_2216","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 jezus?","answer":"Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy.","context":"lecz przez Ducha \u015awi\u0119tego w \u0142onie Marii (por. \u0141k 1,35 i Mt 1,18). Ewangelia \u0141ukasza i Mateusza zgodne s\u0105 co do tego, \u017ce Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy. Wed\u0142ug Ewangelii \u0141ukasza J\u00f3zef wraz z ma\u0142\u017conk\u0105 Mari\u0105 udali si\u0119 na spis powszechny zarz\u0105dzony przez cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, a gdy tam dotarli, Maria urodzi\u0142a Jezusa (por. \u0141k 2,1\u20137). Jak ka\u017cde \u017cydowskie dziecko p\u0142ci m\u0119skiej, Jezus zosta\u0142 obrzezany \u00f3smego dnia po narodzeniu. Po porodzie, kt\u00f3ry \u2013 wedle Ewangelii \u0141ukasza \u2013 mia\u0142 miejsce w ubogiej stodole (lub grocie), w nieokre\u015blonym bli\u017cej czasie rodzina wr\u00f3ci\u0142a do Nazaretu, ma\u0142ej wioski w Galilei. Ewangelia Mateusza w\u015br\u00f3d wydarze\u0144 zwi\u0105zanych z narodzinami Jezusa opowiada o odwiedzinach m\u0119drc\u00f3w ze Wschodu, prowadzonych przez gwiazd\u0119 betlejemsk\u0105, dla oddania","start_idx":120,"end_idx":177}
{"id":"mrc_2217","question":"kto jest obecnie prymasem polski?","answer":"abp Wojciech Polak.","context":"Prymas Polski (\u0142ac. \"Primas Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 przys\u0142uguj\u0105cy urz\u0119duj\u0105cym arcybiskupom metropolitom gnie\u017anie\u0144skim od 1417, podkre\u015blaj\u0105cy ich pierwsze\u0144stwo w polskim episkopacie i historyczn\u0105 rol\u0119, jak\u0105 pe\u0142ni\u0142 prymas jako interrex i pierwszy ksi\u0105\u017c\u0119 Senatu I Rzeczypospolitej. Obecnym, 59. z kolei, prymasem Polski jest abp Wojciech Polak. == Historia == === Od ko\u0144ca \u015bredniowiecza do XIX wieku === Do 1367 metropolia gnie\u017anie\u0144ska by\u0142a jedyn\u0105 tego typu prowincj\u0105 ko\u015bcieln\u0105 w Polsce, dlatego te\u017c arcybiskupa gnie\u017anie\u0144skiego uznawano za jedynego zwierzchnika ca\u0142ego polskiego Ko\u015bcio\u0142a. Po powstaniu metropolii w Haliczu, przeniesionej p\u00f3\u017aniej do Lwowa, zaistnia\u0142a konieczno\u015b\u0107 rozwi\u0105zania kwestii pierwsze\u0144stwa w\u015br\u00f3d biskup\u00f3w tytu\u0142em prymasa. Prawdopodobnie na synodzie prowincjonalnym w Wieluniu w 1414 ustalono zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa metropolity gnie\u017anie\u0144skiego przed lwowskim ze wzgl\u0119du na starsze\u0144stwo Gniezna. W\u0142a\u015bciwe ustanowienie godno\u015bci prymasowskiej","start_idx":317,"end_idx":336}
{"id":"mrc_2218","question":"czym si\u0119 r\u00f3\u017cni\u0105 sieci lokalne od rozleg\u0142ych?","answer":"G\u0142\u00f3wne r\u00f3\u017cnice LAN w por\u00f3wnaniu z WAN to wy\u017cszy wska\u017anik transferu danych i mniejszy obszar geograficzny.","context":"Lokalna sie\u0107 komputerowa, LAN (ang. \"local area network\") \u2013 sie\u0107 komputerowa \u0142\u0105cz\u0105ca komputery na okre\u015blonym obszarze (blok, szko\u0142a, laboratorium, biuro). Sie\u0107 LAN mo\u017ce by\u0107 wydzielona zar\u00f3wno fizycznie, jak i logicznie w ramach innej sieci. G\u0142\u00f3wne r\u00f3\u017cnice LAN w por\u00f3wnaniu z WAN to wy\u017cszy wska\u017anik transferu danych i mniejszy obszar geograficzny. W przesz\u0142o\u015bci u\u017cywane by\u0142y ARCNet, \"token ring\" i inne standardy, ale obecnie najpopularniejszymi technologiami u\u017cywanymi do budowy sieci LAN s\u0105 Ethernet oraz Wi-Fi. == Historia == Wzrastaj\u0105ce zapotrzebowanie i u\u017cywanie komputer\u00f3w na wy\u017cszych uczelniach oraz laboratoriach pod koniec lat 60. stworzy\u0142o konieczno\u015b\u0107 zapewnienia \u0142\u0105czy mi\u0119dzy komputerami o du\u017cej szybko\u015bci. Dobrym wyznacznikiem sytuacji by\u0142 raport z 1970 roku z Laboratorium Berkeley, w kt\u00f3rym opisano rozw\u00f3j sieci nazwanej Octopus. Sie\u0107 Cambridge Ring","start_idx":241,"end_idx":346}
{"id":"mrc_2219","question":"kt\u00f3ry rodzaj grafiki wykorzystuje siatk\u0119 odpowiednio kolorowanych pikseli?","answer":"Grafika rastrowa (potocznie bitmapa)","context":"Grafika rastrowa (potocznie bitmapa) \u2013 prezentacja obrazu za pomoc\u0105 matrycy punkt\u00f3w w postaci prostok\u0105tnej siatki odpowiednio kolorowanych pikseli na monitorze komputera, drukarce lub innym urz\u0105dzeniu wyj\u015bciowym. W systemach komputerowych grafika rastrowa jest przechowywana w spos\u00f3b skompresowany (stratnie lub bezstratnie) albo nieskompresowany w wielu formatach plik\u00f3w graficznych. Grafika rastrowa zosta\u0142a opatentowana pierwszy raz przez firm\u0119 Texas Instruments w latach 70. i aktualnie jest wszechobecn\u0105 form\u0105 przedstawiania obrazu cyfrowego. Zdj\u0119cia z aparatu cyfrowego s\u0105 przyk\u0142adem grafiki rastrowej. == Charakterystyka grafik rastrowych == Bez zastosowania kompresji kolor ka\u017cdego piksela jest definiowany pojedynczo tworz\u0105c map\u0119 bitow\u0105, kt\u00f3r\u0105 charakteryzuj\u0105 trzy podstawowe liczby \u2013 wysoko\u015b\u0107 i szeroko\u015b\u0107 mapy bitowej, liczone w pikselach, oraz kolor w danym trybie koloru. Obrazki z g\u0142\u0119bi\u0105 kolor\u00f3w RGB cz\u0119sto sk\u0142adaj\u0105 si\u0119","start_idx":0,"end_idx":36}
{"id":"mrc_2220","question":"ilu \u017co\u0142nierzy niemieckich zgine\u0142o w 2 wojnie \u015bwiatowej?","answer":"militarne straty ludzkie Niemiec \u2013 zabitych i zaginionych wynios\u0142y 5,3 miliona os\u00f3b.","context":"5,6 a 5,8 miliona ludzi. Historyk R\u00fcdiger Overmans z Milit\u00e4rgeschichtliches Forschungsamt (MGFA) opublikowa\u0142 w 2000 roku badanie, w kt\u00f3rym szacuje, \u017ce militarne straty ludzkie Niemiec \u2013 zabitych i zaginionych wynios\u0142y 5,3 miliona os\u00f3b. == Klasyfikacja ofiar == Szacowanie liczby zgon\u00f3w wywo\u0142anych wojn\u0105 lub innymi brutalnymi konfliktami jest kontrowersyjne. R\u00f3\u017cni historycy przedstawiaj\u0105 wiele r\u00f3\u017cnych szacunk\u00f3w liczby ofiar II wojny \u015bwiatowej. Autorzy ksi\u0105\u017cki \u201e\"Oxford Companion to World War II\u201d\" utrzymuj\u0105, \u017ce \u201eszacunki liczby zabitych s\u0105 notorycznie zawodne\u201d. Poni\u017csza tabela przedstawia informacje na temat liczby ofiar z ka\u017cdego pa\u0144stwa wraz z informacj\u0105 na temat liczby ludno\u015bci, w celu zaprezentowania relatywnego wp\u0142ywu strat ludzkich na populacj\u0119. W przypadku, gdy \u017ar\u00f3d\u0142a r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 w szacunkach liczby ofiar, podano zakres warto\u015bci w celu zaznaczenia, \u017ce nad","start_idx":151,"end_idx":235}
{"id":"mrc_2221","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa ameryka?","answer":"Nazw\u0119 Ameryki zaproponowa\u0142 w 1507 roku niemiecki kartograf, pochodz\u0105cy z Alzacji, Martin Waldseem\u00fcller. Przypisywa\u0142 on odkrycie Nowego \u015awiata, jak w\u00f3wczas okre\u015blano nowo odkryty l\u0105d, Amerigo Vespucciemu i na jego cze\u015b\u0107 nada\u0142 mu miano \"America\".","context":"Ameryk u\u017cywa si\u0119 tak\u017ce okre\u015ble\u0144 Nowy \u015awiat lub p\u00f3\u0142kula zachodnia. Powierzchnia Ameryki wynosi 42 mln km\u00b2, a zamieszkuje j\u0105 ponad 916 milion\u00f3w ludzi, co stanowi 13% ludno\u015bci \u015bwiata. Nazw\u0119 Ameryki zaproponowa\u0142 w 1507 roku niemiecki kartograf, pochodz\u0105cy z Alzacji, Martin Waldseem\u00fcller. Przypisywa\u0142 on odkrycie Nowego \u015awiata, jak w\u00f3wczas okre\u015blano nowo odkryty l\u0105d, Amerigo Vespucciemu i na jego cze\u015b\u0107 nada\u0142 mu miano \"America\". Istniej\u0105 tak\u017ce inne teorie na temat pochodzenia tej nazwy, ale nie zyska\u0142y one uznania. Jednym z najstarszych globus\u00f3w, na kt\u00f3rym pojawi\u0142a si\u0119 nazwa \"Ameryka\", jest Globus Jagiello\u0144ski z 1508 roku. W wielu krajach, m.in. w Polsce, nazwa \"Ameryka\" stosowana jest potocznie jako synonim Stan\u00f3w Zjednoczonych Ameryki. Podobnie \"Amerykanin\" to obywatel Stan\u00f3w Zjednoczonych (w Polsce jest to oficjalne okre\u015blenie).","start_idx":181,"end_idx":425}
{"id":"mrc_2222","question":"jak nazywa\u0142o si\u0119 drzewo na kt\u00f3re wspi\u0105\u0142 si\u0119 zacheusz?","answer":"sykomor","context":"Jezus Chrystus, wspi\u0105\u0142 si\u0119 na sykomor\u0119, aby go zobaczy\u0107. Jezus pozdrowi\u0142 go i zapowiedzia\u0142 swoj\u0105 wizyt\u0119 w jego domu. Zacheusz o\u015bwiadczy\u0142 na to, \u017ce rozdaje po\u0142ow\u0119 swojego maj\u0105tku ubogim, a skrzywdzonych przez siebie wynagradza poczw\u00f3rnie. Po tej deklaracji Jezus okre\u015bli\u0142 go jako prawdziwego syna Abrahama. Istnieje kilka przekaz\u00f3w m\u00f3wi\u0105cych o dalszych losach Zacheusza. Wed\u0142ug Pseudo-Klemensa towarzyszy\u0142 \u015bw. Piotrowi, kt\u00f3ry mianowa\u0142 go pierwszym biskupem Cezarei Nadmorskiej. Klemens Aleksandryjski identyfikowa\u0142 go z aposto\u0142em Mateuszem. Dionizy Bar Salibi i \"Ksi\u0119ga Pszcz\u00f3\u0142\" Salomona z Bosry podaj\u0105, \u017ce poni\u00f3s\u0142 \u015bmier\u0107 w Hauran. Lokalna tradycja w Bagat-en-Quercy m\u00f3wi, \u017ce po rozes\u0142aniu aposto\u0142\u00f3w Zacheusz uda\u0142 si\u0119 do Galii i tam pod imieniem Amator (Amadour) g\u0142osi\u0142 ewangeli\u0119 w miejscowo\u015bci Rocamadour, kt\u00f3r\u0105 nazwano od jego imienia. Kategoria:Postacie Nowego Testamentu","start_idx":30,"end_idx":37}
{"id":"mrc_2223","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 towarzystwo filomat\u00f3w?","answer":"Cz\u0142onkami za\u0142o\u017cycielami Towarzystwa Filomatycznego by\u0142o sze\u015bciu zaprzyja\u017anionych student\u00f3w: J\u00f3zef Je\u017cowski (prezes), Erazm Poluszy\u0144ski (wiceprezes i skarbnik), Tomasz Zan (sekretarz), Adam Mickiewicz, Onufry Pietraszkiewicz i Brunon Suchecki.","context":"Towarzystwo Filomatyczne, potocznie: Towarzystwo Filomat\u00f3w, filomaci (z gr. mi\u0142o\u015bnicy nauki) \u2013 polskie tajne stowarzyszenie student\u00f3w i absolwent\u00f3w Uniwersytetu Wile\u0144skiego dzia\u0142aj\u0105ce w latach 1817\u20131821, a nast\u0119pnie bez nazwy i ze zmienion\u0105 organizacj\u0105 wewn\u0119trzn\u0105 do 1823. Pierwotnym celem zwi\u0105zku by\u0142o samokszta\u0142cenie, wzajemna pomoc w nauce oraz \u0107wiczenie si\u0119 w sztuce pisania. Towarzystwo Filomatyczne wypracowa\u0142o w\u0142asny program moralny oraz stworzy\u0142o sie\u0107 zwi\u0105zk\u00f3w zale\u017cnych o rozbudowanych celach i programie dzia\u0142ania. Kres istnieniu Towarzystwa Filomatycznego po\u0142o\u017cy\u0142o \u015bledztwo w sprawie tajnych zwi\u0105zk\u00f3w m\u0142odzie\u017cy i student\u00f3w Uniwersytetu Wile\u0144skiego prowadzone przez kuratora Niko\u0142aja Nowosilcowa w latach 1823\u20131824. Cz\u0142onkami za\u0142o\u017cycielami Towarzystwa Filomatycznego by\u0142o sze\u015bciu zaprzyja\u017anionych student\u00f3w: J\u00f3zef Je\u017cowski (prezes), Erazm Poluszy\u0144ski (wiceprezes i skarbnik), Tomasz Zan (sekretarz), Adam Mickiewicz, Onufry Pietraszkiewicz i Brunon Suchecki. Og\u00f3\u0142em towarzystwo liczy\u0142o oko\u0142o 20","start_idx":726,"end_idx":968}
{"id":"mrc_2224","question":"jakie zjawiska \u015bwiadcz\u0105 o falowej naturze \u015bwiat\u0142a?","answer":"wyniki obserwacji interferencji, dyfrakcji i polaryzacji \u015bwiat\u0142a","context":"Falowa teoria \u015bwiat\u0142a \u2013 teoria, zgodnie z kt\u00f3r\u0105 \u015bwiat\u0142o traktuje si\u0119 jako fal\u0119 elektromagnetyczn\u0105. Uwa\u017ca si\u0119 dzi\u015b, \u017ce zjawiska charakterystyczne dla fal, jak na przyk\u0142ad interferencj\u0119 \u015bwiat\u0142a mo\u017cna wyja\u015bni\u0107 tylko za jej pomoc\u0105. Jednak\u017ce w przeciwie\u0144stwie do opozycyjnej teorii korpuskularnej teoria falowa nie jest w stanie wyja\u015bni\u0107 innych zjawisk, jak na przyk\u0142ad efektu fotoelektrycznego. Przyjmuje si\u0119 wi\u0119c, i\u017c \u015bwiat\u0142o ma natur\u0119 dualn\u0105. == Historia == Pierwszymi przes\u0142ankami \u015bwiadcz\u0105cymi o falowej naturze \u015bwiat\u0142a by\u0142y wyniki obserwacji interferencji, dyfrakcji i polaryzacji \u015bwiat\u0142a uzyskane przez Francesco Mari\u0119 Grimaldiego. On te\u017c jako jeden z pierwszych zacz\u0105\u0142 podejrzewa\u0107, i\u017c \u015bwiat\u0142o jest fal\u0105. Jego opini\u0119 podziela\u0142 Robert Hooke, jednak w\u0142a\u015bciwym pocz\u0105tkiem teorii falowej by\u0142 rok 1678, gdy Christiaan Huygens przed\u0142o\u017cy\u0142 Akademii Paryskiej prac\u0119 pt. \u201eTrait\u00e9 de","start_idx":523,"end_idx":587}
{"id":"mrc_2225","question":"przez ile kraj\u00f3w przep\u0142ywa dunaj?","answer":"Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119","context":"kamienn\u0105 fontann\u0119, kt\u00f3ra symbolizuje pocz\u0105tek Dunaju. D\u0142ugo\u015b\u0107 mierzona od styku Brigach i Bregu wynosi 2845 km, a od \u017ar\u00f3de\u0142 Bregu w Furtwangen im Schwarzwald 2888 km. Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu), aby w Rumunii i na Ukrainie rozbudowan\u0105 delt\u0105 uj\u015b\u0107 do Morza Czarnego. W delcie, kt\u00f3ra jest dawn\u0105 zatok\u0105 wype\u0142nion\u0105 osadami rzecznymi, Dunaj dzieli si\u0119 na 3 g\u0142\u00f3wne ramiona: Kilia, Sulina i \u015awi\u0119ty Jerzy (\"Bra\u021bul Sf\u00e2ntu Gheorghe\"). W czasach staro\u017cytnych Dunaj () stanowi\u0142 p\u00f3\u0142nocn\u0105 granic\u0119 Cesarstwa Rzymskiego. == Hydrografia == Dunaj jest jedyn\u0105 w Europie wi\u0119ksz\u0105 rzek\u0105, kt\u00f3ra p\u0142ynie z zachodu na wsch\u00f3d. Po przep\u0142yni\u0119ciu 2888 km na pograniczu Rumunii i","start_idx":167,"end_idx":303}
{"id":"mrc_2226","question":"gdzie zamieszkuj\u0105 \u0142owiczanie?","answer":"na terenie historycznego ksi\u0119stwa \u0142owickiego, na po\u0142udniowo-zachodnim Mazowszu.","context":"Ksi\u0119\u017cacy \u0142owiccy (\u0141owiczanie) \u2013 grupa etnograficzna ludno\u015bci polskiej na terenie historycznego ksi\u0119stwa \u0142owickiego, na po\u0142udniowo-zachodnim Mazowszu. Przez wieki ludno\u015b\u0107 ta zamieszkiwa\u0142a dobra arcybiskupstwa gnie\u017anie\u0144skiego, okre\u015blane jako ksi\u0119stwo \u0142owickie. Jako poddani arcybiskupa Ksi\u0119\u017cacy korzystali z wi\u0119kszych swob\u00f3d, dzi\u0119ki czemu wykszta\u0142cili oryginaln\u0105 kultur\u0119 materialn\u0105. Wi\u0119ksza zamo\u017cno\u015b\u0107 i swoboda Ksi\u0119\u017cak\u00f3w, a tak\u017ce wcze\u015bniejsze uw\u0142aszczenie ch\u0142op\u00f3w ni\u017c w pozosta\u0142ych ziemiach polskich ukszta\u0142towa\u0142y w nich poczucie odr\u0119bno\u015bci, kt\u00f3re podkre\u015blaj\u0105 szczeg\u00f3lnie barwnym i bogatym strojem ludowym. Jan Stanis\u0142aw Bystro\u0144 przedstawia\u0142 Ksi\u0119\u017cak\u00f3w \u0142owickich jako najlepszy przyk\u0142ad wielkiego wp\u0142ywu stosunk\u00f3w spo\u0142ecznych na kszta\u0142towanie si\u0119 odr\u0119bno\u015bci etnograficznych.","start_idx":70,"end_idx":149}
{"id":"mrc_2227","question":"z czego zbudowany jest atom?","answer":"Sk\u0142ada si\u0119 z ma\u0142ego dodatnio na\u0142adowanego j\u0105dra o du\u017cej g\u0119sto\u015bci i otaczaj\u0105cej go chmury elektronowej o ujemnym \u0142adunku elektrycznym.","context":"Atom \u2013 podstawowy sk\u0142adnik materii. Sk\u0142ada si\u0119 z ma\u0142ego dodatnio na\u0142adowanego j\u0105dra o du\u017cej g\u0119sto\u015bci i otaczaj\u0105cej go chmury elektronowej o ujemnym \u0142adunku elektrycznym. S\u0142owo \"atom\" pochodzi z greckiego \u2013 \"\u00e1tomos\" (od \u03b1-, \u201enie-\u201d + \u03c4\u03ad\u03bc\u03bd\u03c9 \u2013 \"temno\", \u201eci\u0105\u0107\u201d), oznaczaj\u0105cego co\u015b, czego nie da si\u0119 przeci\u0105\u0107 ani podzieli\u0107. Idea istnienia niepodzielnych sk\u0142adnik\u00f3w materii pojawi\u0142a si\u0119 ju\u017c w pismach staro\u017cytnych filozof\u00f3w indyjskich i greckich. W XVII i XVIII wieku chemicy potwierdzili te przypuszczenia, identyfikuj\u0105c pierwiastki chemiczne i pokazuj\u0105c, \u017ce reaguj\u0105 one ze sob\u0105 w \u015bci\u015ble okre\u015blonych proporcjach. W XIX wieku odkryto ruchy Browna, b\u0119d\u0105ce po\u015brednim dowodem ziarnisto\u015bci materii. Na pocz\u0105tku XX wieku fizycy zbadali wewn\u0119trzn\u0105 struktur\u0119 atom\u00f3w, pokazuj\u0105c tym samym, \u017ce s\u0105 one podzielne. Teorie mechaniki kwantowej pozwoli\u0142y stworzy\u0107 matematyczne modele","start_idx":36,"end_idx":169}
{"id":"mrc_2228","question":"kiedy zacz\u0119to produkowa\u0107 fiata 126p?","answer":"6 czerwca 1973","context":"Fiat 126 potocznie \u201eMaluch\u201d (w\u0142. centoventisei) \u2013 samoch\u00f3d osobowy klasy aut najmniejszych, konstrukcji w\u0142oskiego producenta Fiat, produkowany w latach 1972\u20132000. Produkowany by\u0142 przez Fiata oraz na licencji przez polsk\u0105 Fabryk\u0119 Samochod\u00f3w Ma\u0142olitra\u017cowych (od 1992 cz\u0119\u015b\u0107 koncernu Fiat jako Fiat Auto Poland) jako Polski Fiat 126p (we W\u0142oszech do 1980, w Polsce w okresie od 6 czerwca 1973 do 22 wrze\u015bnia 2000). Fiat 126 by\u0142 nast\u0119pc\u0105 i rozwini\u0119ciem technicznym produkowanego od 1957 modelu 500 Nuova. Zachowano og\u00f3ln\u0105 koncepcj\u0119 samochodu, nap\u0119dzanego benzynowym, czterosuwowym, ch\u0142odzonym powietrzem silnikiem typu R2, umieszczonym w tylnej cz\u0119\u015bci pojazdu. Nap\u0119d by\u0142 przenoszony poprzez 4-biegow\u0105 r\u0119czn\u0105 skrzyni\u0119 bieg\u00f3w na ko\u0142a tylne. Opr\u00f3cz podstawowego modelu z 2-drzwiowym nadwoziem typu fastback, nap\u0119dzanego pocz\u0105tkowo silnikiem o pojemno\u015bci skokowej 594 cm\u00b3 i mocy","start_idx":374,"end_idx":388}
{"id":"mrc_2229","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 wojewoda skonfliktowany z w\u0142adys\u0142awem?","answer":"Piotr W\u0142ostowic","context":"i zawi\u015bci \u017cony W\u0142adys\u0142awa \u2013 Agnieszki \u2013 Piotr mia\u0142 popa\u015b\u0107 w ksi\u0105\u017c\u0119c\u0105 nie\u0142ask\u0119. W\u0142adys\u0142aw rozpocz\u0105\u0142 dzia\u0142ania wojenne przeciw braciom w 1142. Tymczasem coraz bardziej narasta\u0142 konflikt pomi\u0119dzy W\u0142adys\u0142awem II a Piotrem W\u0142ostowicem. Skargi na W\u0142adys\u0142awa i jego czyny wobec m\u0142odszych braci i podleg\u0142ych im dzielnic dociera\u0142y do Piotra, a\u017c ten wstawi\u0142 si\u0119 za uciemi\u0119\u017conymi. Postawa taka nie odpowiada\u0142a W\u0142adys\u0142awowi, domagaj\u0105cemu si\u0119 jednoznacznego opowiedzenia si\u0119 palatyna po kt\u00f3rej\u015b ze stron, tym bardziej, \u017ce coraz cz\u0119\u015bciej my\u015bla\u0142 o koncepcji ca\u0142kowitego usuni\u0119cia przyrodnich braci z ich dzielnic. Piotr W\u0142ostowic, kt\u00f3ry sta\u0142 na stra\u017cy przestrzegania statutu Krzywoustego na takie rozwi\u0105zanie zgodzi\u0107 si\u0119 nie m\u00f3g\u0142 zw\u0142aszcza, \u017ce po usuni\u0119ciu junior\u00f3w nic ju\u017c by nie sta\u0142o na przeszkodzie, by pozby\u0107 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c wszechw\u0142adnego wojewody. Czyn ten","start_idx":599,"end_idx":614}
{"id":"mrc_2230","question":"ile os\u00f3b gra w fortnite?","answer":"Wed\u0142ug danych z marca 2019 liczba graczy wynios\u0142a prawie 250 milion\u00f3w.","context":"ni\u017c rok, a co najmniej 40 milion\u00f3w graczy gra\u0142o w t\u0119 gr\u0119 raz na miesi\u0105c. Wed\u0142ug danych z marca 2019 liczba graczy wynios\u0142a prawie 250 milion\u00f3w. W 2017 roku gra zosta\u0142a nominowana do nagrody w kategorii \u201enajlepszej gry w trybie kooperacji\u201d przez PC Gamer. W kwietniu tego samego roku gra zosta\u0142a nominowana do nagrody British Academy Games Awards w dw\u00f3ch kategoriach \u2013 dla najlepiej rozwijaj\u0105cej si\u0119 gry oraz dla gry z najlepszym trybem wieloosobowym. W 2018 roku gra otrzyma\u0142a nagrod\u0119 w kategorii \u201enajlepiej rozwijaj\u0105cej si\u0119 gry\u201d oraz \u201enajlepszej gry wieloosobowej\u201d. W marcu 2018 roku \"Fortnite Battle Royale\" by\u0142 najcz\u0119\u015bciej streamowan\u0105 i ogl\u0105dan\u0105 gr\u0105 na Twitchu, wyprzedzaj\u0105c dotychczasow\u0105, r\u00f3wnie\u017c zawieraj\u0105c\u0105 tryb battle royale, gr\u0119 PlayerUnknown\u2019s Battlegrounds. 2 lutego 2019 DJ Marshmello","start_idx":73,"end_idx":143}
{"id":"mrc_2231","question":"czyim patronem jest archanio\u0142 gabriel?","answer":"Archanio\u0142 Gabriel w katolicyzmie jest patronem filatelist\u00f3w, pracownik\u00f3w \u0142\u0105czno\u015bci, pocztowc\u00f3w, dyplomat\u00f3w, teledetekcji, radia i telewizji.","context":"mniejszych skrzyde\u0142. Gdy B\u00f3g nakaza\u0142 D\u017cibrilowi zniszczy\u0107 miasta lub niewiernych ludzi, rozpo\u015bciera\u0142 on tylko dwa zielone skrzyd\u0142a. Posta\u0107 D\u017cibrila swoj\u0105 wielko\u015bci\u0105 wype\u0142nia\u0142a przestrze\u0144 mi\u0119dzy wschodem i zachodem. W Koranie nazywany cz\u0119sto \"Czarnym Anio\u0142em.\" == Patron == Archanio\u0142 Gabriel w katolicyzmie jest patronem filatelist\u00f3w, pracownik\u00f3w \u0142\u0105czno\u015bci, pocztowc\u00f3w, dyplomat\u00f3w, teledetekcji, radia i telewizji. == Dzie\u0144 obchod\u00f3w == Ko\u015bci\u00f3\u0142 rzymskokatolicki wspomina Gabriela wraz z archanio\u0142ami Micha\u0142em i Rafa\u0142em 29 wrze\u015bnia nadaj\u0105c temu dniowi rang\u0119 \u015bwi\u0119ta. Ko\u015bcio\u0142y starokatolickie, mariawickie i tradycjonali\u015bci katoliccy obchodz\u0105 wspomnienie \u015bw. Gabriela Archanio\u0142a 24 marca. Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny wspomina archanio\u0142a trzykrotnie: * 26 marca/8 kwietnia, tj. 8 kwietnia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego (\"Sob\u00f3r archanio\u0142a Gabriela\"), * 13/26 lipca (\"Sob\u00f3r archanio\u0142a Gabriela\"), * 8/21 listopada (\"Sob\u00f3r arch. Micha\u0142a i wszystkich \u015bw. mocy niebios\").","start_idx":273,"end_idx":413}
{"id":"mrc_2232","question":"w jakim budynku odbywa si\u0119 konkurs wieniawskiego?","answer":"Auli UAM","context":"w Poznaniu. Od tej chwili konkurs odbywa si\u0119 zazwyczaj co pi\u0119\u0107 lat w Auli UAM, a organizatorem jest pozna\u0144skie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego. W 2021 roku pandemia spowodowa\u0142a, \u017ce konkurs odby\u0142 si\u0119 po 6-letniej przerwie w 2022 roku. Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego jest r\u00f3wnie\u017c najstarszym europejskim konkursem skrzypcowym oraz cz\u0142onkiem i wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielem \u015awiatowej Federacji Mi\u0119dzynarodowych Konkurs\u00f3w Muzycznych z siedzib\u0105 w Genewie. Od 1957 roku konkursowi skrzypcowemu towarzyszy Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Lutniczy im. Henryka Wieniawskiego. W jury konkursu zasiadali m.in. Yehudi Menuhin (1996), Louis Persinger (1957 i 1962), Shlomo Mintz (2001), Neville Marriner (2006), Ida Haendel (2006), a tak\u017ce Irena Dubiska, Gra\u017cyna Bacewicz, Konstanty Andrzej Kulka, Igor Ojstrach i Henryk Szeryng, Maksim Wiengierow (2011 i 2016). == Laureaci ==","start_idx":69,"end_idx":77}
{"id":"mrc_2233","question":"gdzie by\u0142a mezopotamia?","answer":"Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119.","context":"Mezopotamia, , w znaczeniu dos\u0142ownym \"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\") \u2013 staro\u017cytna kraina na Bliskim Wschodzie le\u017c\u0105ca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuuj\u0105ce jednak wsp\u00f3lne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenach Mezopotamii narodzi\u0142a si\u0119 pierwsza cywilizacja. == Po\u0142o\u017cenie geograficzno-historyczne == Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119. W innym, bardziej precyzyjnym uj\u0119ciu, mo\u017cna Mezopotami\u0119 zamkn\u0105\u0107 w tr\u00f3jk\u0105cie: Aleppo \u2013 jezioro Urmia na p\u00f3\u0142nocy i uj\u015bcie rzeki","start_idx":538,"end_idx":742}
{"id":"mrc_2234","question":"co oznacza uko\u015bnik w j\u0119zyku polskim?","answer":"uko\u015bnik oznacza tutaj \u201ew\u201d, a czytany jest jako \u201eprzez\u201d lub \u201e\u0142amane przez\u201d","context":"Uko\u015bnik \u2013 znak pisarski maj\u0105cy posta\u0107 uko\u015bnej kreski. W zale\u017cno\u015bci od tego, w kt\u00f3r\u0105 stron\u0119 pochylony jest uko\u015bnik, ma on r\u00f3\u017cne nazwy: : / \u2013 uko\u015bnik, prawy uko\u015bnik (z ang.: \"slash\" lub \"forward slash\"), : \\ \u2013 uko\u015bnik wsteczny, lewy uko\u015bnik (z ang.: \"backslash\"), : \u2044 \u2013 uko\u015bnik u\u0142amkowy (z ang.: \"fraction slash\"). == Typowe przyk\u0142ady u\u017cycia == * \"liczba/liczba\" \u2013 uko\u015bnik oznacza tutaj \u201ew\u201d, a czytany jest jako \u201eprzez\u201d lub \u201e\u0142amane przez\u201d, np. w zapisie adresu (\u201eul. D\u0142uga 102/11\u201d \u2013 co czyta si\u0119: \u201eulica D\u0142uga sto dwa przez jedena\u015bcie\u201d, co oznacza mieszkanie nr 11 w budynku 102), w numeracji posesji stosowany jest r\u00f3wnie\u017c w przypadkach, gdy budynek zajmuje kilka numer\u00f3w, np. \u201eul. D\u0142uga 102/104\u201d. * \"liczba/liczba\" \u2013 symbol dzielenia,","start_idx":363,"end_idx":436}
{"id":"mrc_2235","question":"kto pierwszy u\u017cy\u0142 s\u0142owa filozofia?","answer":"Poj\u0119cia \"filozofii\" i \"filozofa\" pojawi\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej Grecji ok. VI/V w. p.n.e. Po raz pierwszy po\u015bwiadczone s\u0105 u Herodota.","context":"Filozofia ( od: \u2013 \u201emi\u0142y, ukochany\u201d i \u2013 \u201em\u0105dro\u015b\u0107\u201d, t\u0142umaczone jako \u201eumi\u0142owanie m\u0105dro\u015bci\u201d) \u2013 systematyczne i krytyczne rozwa\u017cania na temat podstawowych problem\u00f3w i idei, d\u0105\u017c\u0105ce do poznania ich istoty, a tak\u017ce do ca\u0142o\u015bciowego zrozumienia \u015bwiata. == R\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 filozofii == Poj\u0119cia \"filozofii\" i \"filozofa\" pojawi\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej Grecji ok. VI/V w. p.n.e. Po raz pierwszy po\u015bwiadczone s\u0105 u Herodota. Pocz\u0105tkowo oznacza\u0142y szeroko rozumian\u0105 ciekawo\u015b\u0107 intelektualn\u0105 i poszukiwanie wiedzy. \u015aci\u015blejszy sens terminom nada\u0142 Sokrates, Platon, a za nim Arystoteles. Celem filozofii mia\u0142a by\u0107 teoria (, \"theor\u03afa)\", czyli poznanie prawdziwej rzeczywisto\u015bci, w odr\u00f3\u017cnieniu od wiedzy pozornej czy przemijaj\u0105cej (, \"doksa\"), a tak\u017ce od wiedzy praktycznej (, \"praksis\"). W dalszym swoim rozwoju, znaczenie terminu \"filozofia\" ulega\u0142o znacz\u0105cym zmianom i nie mo\u017cna go definiowa\u0107","start_idx":272,"end_idx":401}
{"id":"mrc_2236","question":"ile mistrzostw polski ma wis\u0142a krak\u00f3w?","answer":"Wis\u0142a wywalczy\u0142a 13 tytu\u0142\u00f3w mistrza Polski","context":"Towarzystwo Sportowe Wis\u0142a Krak\u00f3w Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna \u2013 polski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Krakowie, wyst\u0119puj\u0105cy w sezonie 2022/2023 w I lidze, po raz pierwszy po 26 sezonach gry w Ekstraklasie. Kontynuator tradycji pi\u0142karskich wielosekcyjnego \"TS Wis\u0142a Krak\u00f3w,\" za\u0142o\u017conego wiosn\u0105 1906 roku przez profesora Tadeusza \u0141opusza\u0144skiego, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z uczni\u00f3w II szko\u0142y realnej w Krakowie. W grudniu 1997 roku wydzielono sekcj\u0119 pi\u0142ki no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn, tworz\u0105c sportow\u0105 sp\u00f3\u0142k\u0119 akcyjn\u0105 (SSA), kt\u00f3ra w 2007 roku przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w sp\u00f3\u0142k\u0119 akcyjn\u0105. W swojej historii Wis\u0142a wywalczy\u0142a 13 tytu\u0142\u00f3w mistrza Polski, 13 tytu\u0142\u00f3w wicemistrza Polski, 4 Puchary Polski, 1 Puchar Ligi Polskiej oraz 1 Superpuchar Polski. Klub zajmuje 2. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w Ekstraklasy. W rozgrywkach mi\u0119dzynarodowych Bia\u0142a Gwiazda dociera\u0142a do 1/4 fina\u0142u Pucharu","start_idx":557,"end_idx":599}
{"id":"mrc_2237","question":"czym jest wojew\u00f3dztwo?","answer":"Wojew\u00f3dztwo \u2013 jednostka podzia\u0142u administracyjnego najwy\u017cszego stopnia w Polsce, od 1990 r. jednostka zasadniczego podzia\u0142u terytorialnego administracji rz\u0105dowej, a od 1999 r. tak\u017ce jednostka samorz\u0105du terytorialnego.","context":"Wojew\u00f3dztwo \u2013 jednostka podzia\u0142u administracyjnego najwy\u017cszego stopnia w Polsce, od 1990 r. jednostka zasadniczego podzia\u0142u terytorialnego administracji rz\u0105dowej, a od 1999 r. tak\u017ce jednostka samorz\u0105du terytorialnego. Podzia\u0142 kraju na wojew\u00f3dztwa ma swoje korzenie w okresie rozbicia dzielnicowego, st\u0105d ich zr\u00f3\u017cnicowanie pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Pierwsze wojew\u00f3dztwa powstawa\u0142y na prze\u0142omie XIV i XV w. Pierwotnie by\u0142y to samodzielne zgromadzenia wojskowe na okre\u015blonych terenach Polski, kt\u00f3rymi zarz\u0105dzali wyznaczani przez w\u0142adc\u0119 wojewodowie (od: \"wodzi\u0107 woje\"). Status wojew\u00f3dztwa reguluje w Polsce ustawa o samorz\u0105dzie wojew\u00f3dztwa z dnia 5 czerwca 1998 r. == Liczba wojew\u00f3dztw == * 1582\u20131634 \u2013 34 (+ 1 ksi\u0119stwo, 1 biskupstwo, 1 ziemia) * 1634\u20131660 \u2013 35 (+ 1 ksi\u0119stwo, 1 biskupstwo, 1 ziemia) * 1660\u20131717 \u2013","start_idx":0,"end_idx":217}
{"id":"mrc_2238","question":"ilu cywil\u00f3w zgin\u0119\u0142o w powstaniu warszawskim?","answer":"co najmniej 63 tys. cywilnych mieszka\u0144c\u00f3w stolicy","context":"formacje policyjne i wojskowe. Maja Motyl i Stanis\u0142aw Rutkowski, autorzy opracowania \"Powstanie Warszawskie \u2013 rejestr miejsc i fakt\u00f3w zbrodni\", obliczyli, \u017ce w okresie powstania zgin\u0119\u0142o poza dzia\u0142aniami bojowymi co najmniej 63 tys. cywilnych mieszka\u0144c\u00f3w stolicy. Nagminnie mordowani byli r\u00f3wnie\u017c wzi\u0119ci do niewoli powsta\u0144cy, mimo i\u017c prowadzili walk\u0119 w spos\u00f3b otwarty i mieli przewidziane prawem oznaki \u017co\u0142nierskie \u2013 a wi\u0119c walczyli zgodnie z konwencj\u0105 hask\u0105. Zbrodnie na je\u0144cach i ludno\u015bci cywilnej by\u0142y dokonywane przez Niemc\u00f3w ju\u017c od pierwszych dni powstania. Pocz\u0105wszy od 2 sierpnia gestapowcy i policjanci z alei Szucha przeprowadzali masowe egzekucje na terenie Ogr\u00f3dka Jordanowskiego przy ul. Bagatela oraz w ruinach gmachu Generalnego Inspektoratu Si\u0142 Zbrojnych przy Al. Ujazdowskich. Do upadku powstania zamordowano tam od 5 tys. do 10","start_idx":212,"end_idx":261}
{"id":"mrc_2239","question":"gdzie rosn\u0105 \u017co\u0142\u0119dzie?","answer":"Owoce d\u0119b\u00f3w rozwijaj\u0105 si\u0119","context":"\u017bo\u0142\u0105d\u017a, \u017co\u0142\u0119d\u017a (okre\u015blenie gwarowe, czasem te\u017c obecne w publikacjach specjalistycznych) \u2013 nazwa okre\u015blaj\u0105ca owoc szupinkowy (pozorny) ro\u015blin z rodzaju d\u0105b (\"Quercus\") sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z orzecha i miseczki owocowej, ewentualnie odnosz\u0105ca si\u0119 do samego orzecha, czyli owocu w\u0142a\u015bciwego. == Budowa == Owoce d\u0119b\u00f3w rozwijaj\u0105 si\u0119 w zmi\u0119\u015bnia\u0142ej i drewniej\u0105cej miseczce (kupuli, szupince) powstaj\u0105cej z wie\u0144ca li\u015bci przykwiatowych. Kupula ta ma u r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w r\u00f3\u017cn\u0105 wielko\u015b\u0107 i kszta\u0142t (od g\u0142\u0119bokiej czarki po p\u0142ytk\u0105 miseczk\u0119) i zwykle obejmuje tylko nasad\u0119 orzecha, czasem te\u017c obrasta go w znacznej cz\u0119\u015bci lub nawet w ca\u0142o\u015bci. Od zewn\u0105trz na kupuli znajduj\u0105 si\u0119 mniej lub bardziej wydatne \u0142useczki przylegaj\u0105ce (ko\u0144ce li\u015bci przykwiatowych), odstaj\u0105ce lub odgi\u0119te, niekiedy fr\u0119dzlowate, ale nigdy niezako\u0144czone haczykowato. Sam orzech jest kulisty lub owalny, zawsze","start_idx":295,"end_idx":320}
{"id":"mrc_2240","question":"w jakim mie\u015bcie znajduje si\u0119 siedziba parlamentu europejskiego?","answer":"Oficjaln\u0105 siedzib\u0105 Parlamentu Europejskiego jest Strasburg","context":"Parlament Europejski (PE) \u2013 instytucja Unii Europejskiej b\u0119d\u0105ca odpowiednikiem jednoizbowego parlamentu, kt\u00f3rej cz\u0142onkowie s\u0105 wybierani przez obywateli pa\u0144stw nale\u017c\u0105cych do UE na pi\u0119cioletni\u0105 kadencj\u0119. Oficjaln\u0105 siedzib\u0105 Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, ale wi\u0119kszo\u015b\u0107 prac legislacyjnych ma miejsce w Brukseli, gdzie mieszcz\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c komisje parlamentarne, biura poselskie oraz w\u0142adze klub\u00f3w. Sekretariat, Biblioteka i cz\u0119\u015b\u0107 zaplecza technicznego Parlamentu znajduj\u0105 si\u0119 w Luksemburgu. == Historia == Korzenie obecnego Parlamentu Europejskiego si\u0119gaj\u0105 1952, kiedy na mocy Traktatu paryskiego powsta\u0142a Europejska Wsp\u00f3lnota W\u0119gla i Stali. Traktaty rzymskie z 1957 (a \u015bci\u015blej do\u0142\u0105czona do nich konwencja) przekszta\u0142ci\u0142y je w organ wszystkich trzech Wsp\u00f3lnot Europejskich. Pocz\u0105tkowo by\u0142 nazywany Zgromadzeniem, a p\u00f3\u017aniej Zgromadzeniem Parlamentarnym. Nazw\u0119 Parlament Europejski przyj\u0105\u0142 on w 1962, co zaakceptowa\u0142 jednolity akt europejski. Pocz\u0105tkowo deputowani","start_idx":202,"end_idx":260}
{"id":"mrc_2241","question":"z jakiego miasta pochodzi pizza?","answer":"Z Neapolu","context":"imienia pizza ta do dzisiaj zwana jest \"margerit\u0105\", chocia\u017c wariant z mozzarell\u0105 na pewno znany by\u0142 i spo\u017cywany wcze\u015bniej, nie by\u0142a to wi\u0119c zupe\u0142na innowacja Esposito. Z Neapolu pizza trafi\u0142a do Stan\u00f3w Zjednoczonych, gdzie wypiekano j\u0105 ju\u017c pod koniec XIX wieku. W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci W\u0142och spopularyzowa\u0142a si\u0119 jednak dopiero po II wojnie \u015bwiatowej dzi\u0119ki robotnikom z po\u0142udnia p\u00f3\u0142wyspu emigruj\u0105cym za prac\u0105 w p\u00f3\u0142nocne rejony kraju. We W\u0142oszech wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwie charakterystyczne odmiany pizzy: neapolita\u0144sk\u0105 i rzymsk\u0105. Pizza rzymska ma grubsze ciasto \u2013 od 1 do 2 cm, aby dobrze podtrzymywa\u0142o sk\u0142adniki, oraz mocno zarumienione i podniesione brzegi. Pizza neapolita\u0144ska jest bardzo cienka (maksymalnie 3 mm) i nie ma zaokr\u0105glonych brzeg\u00f3w. == Rodzaje pizzy == Istnieje wiele odmian pizzy z licznymi","start_idx":168,"end_idx":177}
{"id":"mrc_2242","question":"kiedy antoniego?","answer":"Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia.","context":"Antoni \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego. Pochodzi od \"Antonii\" (Antoniusz\u00f3w), znacz\u0105cego rodu w staro\u017cytnym Rzymie. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Antoni w 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 r. zajmowa\u0142 1. miejsce w grupie imion m\u0119skich. W ca\u0142ej populacji Polak\u00f3w Antoni zajmowa\u0142 w 2017 r. 51. miejsce (130 174 nada\u0144). Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia. \u017be\u0144ska forma: Antonia == Odpowiedniki w","start_idx":336,"end_idx":714}
{"id":"mrc_2243","question":"co robi trener personalny?","answer":"osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 uk\u0142adaniem indywidualnego zestawu \u0107wicze\u0144 oraz uczeniem ich prawid\u0142owego wykonywania. Jego rol\u0105 jest r\u00f3wnie\u017c motywacja klienta i monitorowanie jego wynik\u00f3w.","context":"Trener personalny, trener osobisty \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 uk\u0142adaniem indywidualnego zestawu \u0107wicze\u0144 oraz uczeniem ich prawid\u0142owego wykonywania. Jego rol\u0105 jest r\u00f3wnie\u017c motywacja klienta i monitorowanie jego wynik\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105c z trenerem personalnym mo\u017cna znacz\u0105co skr\u00f3ci\u0107 czas niezb\u0119dny do uzyskania okre\u015blonego celu sylwetkowego. Zaw\u00f3d trenera personalnego sensu stricto nigdy nie by\u0142 zdefiniowany i regulowany ustawowo. Wraz z wej\u015bciem w \u017cycie ustawy o sporcie z 25 czerwca 2010 roku () dzia\u0142alno\u015b\u0107 rekreacyjna, czyli np. prowadzenie trening\u00f3w personalnych w fitness klubie, przesta\u0142a by\u0107 regulowana. Tytu\u0142 zawodowy instruktora rekreacji ruchowej przesta\u0142 funkcjonowa\u0107. Od 2010 roku wykonywanie zawodu trenera personalnego nie wymaga \u017cadnych uprawnie\u0144 pa\u0144stwowych, sko\u0144czenia kursu b\u0105d\u017a spe\u0142nienia dodatkowych kryteri\u00f3w.","start_idx":37,"end_idx":213}
{"id":"mrc_2244","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142 kolumb?","answer":"w\u0142oski","context":"Krzysztof Kolumb, lub , , (ur. prawdopodobnie mi\u0119dzy 25 sierpnia a 31 pa\u017adziernika 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) \u2013 w\u0142oski \u017ceglarz, podr\u00f3\u017cnik i nawigator, tercjarz franciszka\u0144ski. Kapitan wyprawy, kt\u00f3ra p\u0142yn\u0119\u0142a na trzech statkach: \u201eSanta Mar\u00eda\u201d, \u201eNi\u00f1a\u201d i \u201ePinta\u201d pod flag\u0105 Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii, gdy\u017c pod t\u0105 nazw\u0105 w jego czasach rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udniowego, po\u0142udniowo-wschodniego i wschodniego wybrze\u017ca Azji a\u017c po Kataj \u2013 dzisiejsze Chiny \u2013 i Cipangu \u2013 dzisiejsz\u0105 Japoni\u0119). Jako pierwsza wyprawa w historii nowo\u017cytnych odkry\u0107 geograficznych pokona\u0142a zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 pa\u017adziernika 1492 dotar\u0142a do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie. Za dokonania zosta\u0142 mianowany admira\u0142em","start_idx":130,"end_idx":136}
{"id":"mrc_2245","question":"kto przygotowuje przedstawienie?","answer":"Koordynatorem i w\u0142a\u015bciwym tw\u00f3rc\u0105 widowiska teatralnego jest przewa\u017cnie re\u017cyser.","context":"Spektakl lub widowisko teatralne (, ) \u2013 utw\u00f3r dramatyczny lub inne dzie\u0142o sztuki teatralnej odegrane przez aktor\u00f3w przed zgromadzon\u0105 w tym celu publiczno\u015bci\u0105. Widowisko teatralne stanowi efekt po\u0142\u0105czenia r\u00f3\u017cnych sztuk \u2013 literatury (w wypadku przedstawienia dramatu), sztuki aktorskiej, muzyki (zw\u0142aszcza w przedstawieniach muzycznych, jak opera lub operetka), choreografii (zw\u0142aszcza w przypadku widowisk baletowych). Koordynatorem i w\u0142a\u015bciwym tw\u00f3rc\u0105 widowiska teatralnego jest przewa\u017cnie re\u017cyser. Widowisko teatralne jest z\u0142o\u017conym systemem znak\u00f3w. Do jego najwa\u017cniejszych element\u00f3w znacz\u0105cych nale\u017c\u0105: * gra aktorska realizowana g\u0142osowo * aktorska ekspresja motoryczna ** aktorska ekspresja mimiczna ** gestyka \u2013 ruch aktora na scenie * w\u0142a\u015bciwo\u015bci wygl\u0105du aktora: jego typ urody, charakteryzacja, kostium lub maska * w\u0142a\u015bciwo\u015bci przestrzeni scenicznej ** dekoracja ** o\u015bwietlenie ** rekwizyty teatralne * efekty akustyczne i","start_idx":418,"end_idx":497}
{"id":"mrc_2246","question":"do czego wykorzystywany jest rozrusznik?","answer":"urz\u0105dzenie do uruchamiania silnika spalinowego.","context":"thumb|350px|Elementy typowego rozrusznika: 1. Cz\u0119\u015b\u0107 obudowy, 2. Mechanizm sprz\u0119gaj\u0105cy (bendiks), 3. Wirnik, 4. Cewki stojana, 5. Szczotkotrzymacz, 6. Elektromagnes za\u0142\u0105czaj\u0105cy wraz z ci\u0119g\u0142em wide\u0142ek. Rozrusznik \u2013 urz\u0105dzenie do uruchamiania silnika spalinowego. Najcz\u0119\u015bciej stosowanymi s\u0105 rozruszniki elektryczne, cho\u0107 spotyka si\u0119 te\u017c pneumatyczne, jak i ma\u0142e silniki spalinowe. Rozrusznik elektryczny to silnik pr\u0105du sta\u0142ego, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy do obracania wa\u0142u korbowego silnika i nadawania mu odpowiedniej pr\u0119dko\u015bci obrotowej, przy kt\u00f3rej silnik mo\u017ce rozpocz\u0105\u0107 samodzieln\u0105 prac\u0119. Rozrusznik elektryczny silnika spalinowego jest odbiornikiem pobieraj\u0105cym najwi\u0119cej energii elektrycznej z akumulatora, lecz tylko w kr\u00f3tkich okresach podczas uruchamiania silnika. Pob\u00f3r pr\u0105du w chwili uruchamiania silnika w samochodach osobowych wynosi 200-600 A. W zale\u017cno\u015bci od rodzaju pojazdu moc rozrusznika wynosi 0,4-10 kW. Aby rozrusznik spe\u0142nia\u0142 swe zadania, musi","start_idx":213,"end_idx":260}
{"id":"mrc_2247","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 nazwy dni tygodnia?","answer":"Nazwy dni tygodnia, jak r\u00f3wnie\u017c tydzie\u0144, w j\u0119zyku polskim, podobnie jak w wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich, wywodz\u0105 si\u0119 z czas\u00f3w pocz\u0105tk\u00f3w chrystianizacji S\u0142owian przez misjonarzy w VII wieku, a nazwy dni zosta\u0142y utworzone w spos\u00f3b numeryczny \u201eodliczaj\u0105c\u201d ich kolejno\u015b\u0107 po niedzieli","context":"Nazwy dni tygodnia, jak r\u00f3wnie\u017c tydzie\u0144, w j\u0119zyku polskim, podobnie jak w wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich, wywodz\u0105 si\u0119 z czas\u00f3w pocz\u0105tk\u00f3w chrystianizacji S\u0142owian przez misjonarzy w VII wieku, a nazwy dni zosta\u0142y utworzone w spos\u00f3b numeryczny \u201eodliczaj\u0105c\u201d ich kolejno\u015b\u0107 po niedzieli, kt\u00f3ra pierwotnie by\u0142a pocz\u0105tkiem tygodnia, jednak w potocznym u\u017cyciu, nazwy te zosta\u0142y uznane za numer dnia w tygodniu, czego skutkiem jest uznanie poniedzia\u0142ku za pierwszy dzie\u0144 tygodnia. Miejsce i czas powstania siedmiodniowego tygodnia nie s\u0105 znane. Przypuszcza si\u0119, \u017ce zosta\u0142 on wprowadzony w kulturze babilo\u0144skiej, w kt\u00f3rej system nazewnictwa kolejnych dni pochodzi\u0142 od nazw siedmiu planet (tj. ruchomych obiekt\u00f3w) znanych w staro\u017cytno\u015bci, z kt\u00f3rymi zwi\u0105zane by\u0142y jednocze\u015bnie odpowiadaj\u0105ce im b\u00f3stwa. Siedmiodniowy cykl zosta\u0142 zaadaptowany w kulturze hebrajskiej, jednak Izraelici nie","start_idx":0,"end_idx":281}
{"id":"mrc_2248","question":"co zas\u0142ania ksi\u0119\u017cyc podczas za\u0107mienia?","answer":"sto\u017cek cienia Ziemi.","context":"Za\u0107mienie Ksi\u0119\u017cyca \u2013 zjawisko astronomiczne powstaj\u0105ce, gdy Ziemia znajduje si\u0119 mi\u0119dzy S\u0142o\u0144cem, a Ksi\u0119\u017cycem b\u0119d\u0105cym w pe\u0142ni i Ksi\u0119\u017cyc \u201ewejdzie\u201d w sto\u017cek cienia Ziemi. Dla wyja\u015bnienia poj\u0119cia za\u0107mienia ca\u0142kowitego i cz\u0119\u015bciowego Ksi\u0119\u017cyca konieczne jest zrozumienie poj\u0119\u0107: \u201esto\u017cek cienia ca\u0142kowitego\u201d i \u201esto\u017cek p\u00f3\u0142cienia\u201d. * Sto\u017cek cienia ca\u0142kowitego to miejsce geometryczne tych punkt\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 po przeciwnej stronie Ziemi ni\u017c S\u0142o\u0144ce, z kt\u00f3rych S\u0142o\u0144ce jest ca\u0142kowicie niewidoczne. * Sto\u017cek p\u00f3\u0142cienia to miejsce geometryczne tych punkt\u00f3w, z kt\u00f3rych tylko cz\u0119\u015b\u0107 S\u0142o\u0144ca jest widoczna, a cz\u0119\u015b\u0107 zas\u0142oni\u0119ta przez Ziemi\u0119. Je\u017celi Ksi\u0119\u017cyc, kt\u00f3ry kr\u0105\u017cy dooko\u0142a Ziemi, znajduje si\u0119 w ca\u0142o\u015bci w obszarze sto\u017cka cienia ca\u0142kowitego Ziemi, to promienie s\u0142oneczne w og\u00f3le nie dochodz\u0105 bezpo\u015brednio do jego powierzchni. Ca\u0142a powierzchnia Ksi\u0119\u017cyca jest wtedy ciemna i m\u00f3wimy","start_idx":146,"end_idx":166}
{"id":"mrc_2249","question":"jakie s\u0105 wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne geograficzne warszawy?","answer":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N.","context":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N. Stolica stanowi g\u0142\u00f3wne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszka\u0144c\u00f3w, zale\u017cnie od sposobu zdefiniowania jej granic, wynosi od 2,6 do 3,5 mln. Jest to najwi\u0119ksze po aglomeracji \u015bl\u0105skiej skupisko ludno\u015bci w Polsce. Na obszarze aglomeracji warszawskiej znajduje si\u0119 oko\u0142o 20 miast. == Warunki naturalne == === Rze\u017aba terenu === Charakterystyczna dla krajobrazu miasta jest wysoka na 6\u201325 m skarpa wi\u015blana, stanowi\u0105ca lewobrze\u017cn\u0105 kraw\u0119d\u017a erozyjn\u0105 R\u00f3wniny Warszawskiej. W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Warszawy skarpa biegnie w pobli\u017cu Wis\u0142y natomiast w po\u0142udniowej (Mokot\u00f3w, Ursyn\u00f3w) odsuwa si\u0119 od rzeki. Najwy\u017csz\u0105 wysoko\u015b\u0107 (ok. 25 m) ma w cz\u0119\u015bci \u015brodkowej, na odcinku od ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Anny do Belwederu. Na obszarze miasta znajduje","start_idx":0,"end_idx":124}
{"id":"mrc_2250","question":"kto zasiad\u0142 na tronie po \u015bmierci popiela?","answer":"Siemowita","context":"Siemowita. Wed\u0142ug Galla na postrzy\u017cynach u Piasta mia\u0142 by\u0107 obecny r\u00f3wnie\u017c sam Popiel, gdy\u017c \"ksi\u0105\u017c\u0119 wcale nie uwa\u017ca\u0142 sobie za ujm\u0119 zaj\u015b\u0107 do swojego wie\u015bniaka\". Gdy Siemowit dor\u00f3s\u0142, mia\u0142 usun\u0105\u0107 Popiela z tronu i zosta\u0107 ksi\u0119ciem. Gall uzupe\u0142nia swoj\u0105 relacj\u0119 histori\u0105, kt\u00f3r\u0105 \"opowiadaj\u0105 starcy s\u0119dziwi\", wed\u0142ug kt\u00f3rej wygnany z kr\u00f3lestwa Popiel mia\u0142 by\u0107 prze\u015bladowany przez myszy, przed kt\u00f3rymi schroni\u0142 si\u0119 w drewnianej wie\u017cy na wyspie. Tam mia\u0142 zosta\u0107 przez myszy zagryziony. == Popiel II u Wincentego Kad\u0142ubka == Wincenty Kad\u0142ubek w swojej \"Kronice\" rozbudowa\u0142 znacznie legend\u0119 o Popielu (nazywanym przeze\u0144 Pompiliuszem II), kt\u00f3rego uczyni\u0142 synem Popiela I i wnukiem Leszka III. Wed\u0142ug Kad\u0142ubka mia\u0142 by\u0107 w\u0142adc\u0105 gnu\u015bnym, tch\u00f3rzliwym, zniewie\u015bcia\u0142ym i zdradzieckim. Za namow\u0105 \u017cony mia\u0142 wytru\u0107 swoich dwudziestu stryj\u00f3w (syn\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_2251","question":"czym jest tolerancja religijna?","answer":"postawa tolerancji dla pogl\u0105d\u00f3w religijnych innych os\u00f3b i uznawanie ich prawa do wyznawania religii odmiennej od religii przez siebie wyznawanej b\u0105d\u017a do \u015bwiatopogl\u0105du bezreligijnego; przeciwie\u0144stwo fanatyzmu religijnego.","context":"Tolerancja religijna \u2013 postawa tolerancji dla pogl\u0105d\u00f3w religijnych innych os\u00f3b i uznawanie ich prawa do wyznawania religii odmiennej od religii przez siebie wyznawanej b\u0105d\u017a do \u015bwiatopogl\u0105du bezreligijnego; przeciwie\u0144stwo fanatyzmu religijnego. ==Historia== Prekursorem tolerancji religijnej nawet w stosunku do pogan by\u0142 Pawe\u0142 W\u0142odkowic. W\u0142odkowic g\u0142osi\u0142, \u017ce nikomu nie wolno dyskryminowa\u0107 innowierc\u00f3w \u017cyj\u0105cych spokojnie we w\u0142asnym pa\u0144stwie, zw\u0142aszcza pod pretekstem \u201eszerzenia wiary\u201d si\u0142\u0105 \u201enawraca\u0107\u201d pogan na chrze\u015bcija\u0144stwo. Pierwszym dokumentem prawnym gwarantuj\u0105cym wolno\u015b\u0107 religijn\u0105 (dok\u0142adnie \"pok\u00f3j mi\u0119dzy r\u00f3\u017cnowiercami\", ) by\u0142 Akt Konfederacji Warszawskiej uchwalony na pierwszym sejmie konwokacyjnym w 1573 w Warszawie. Zosta\u0142 on w\u0142\u0105czony do artyku\u0142\u00f3w henrykowskich. ==Tolerancja religijna obecnie== W wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw zagwarantowana jest prawnie wolno\u015b\u0107 religijna i dotyczy ona wszystkich wyst\u0119puj\u0105cych religii. Akt Konfederacji Warszawskiej (1573) jest uwa\u017cany za pocz\u0105tek","start_idx":23,"end_idx":243}
{"id":"mrc_2252","question":"kiedy zlikwidowano pgr?","answer":"ostatecznie wszystkie PGR-y postawiono w stan likwidacji do 31 grudnia 1993.","context":"1991 roku. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 PGR-\u00f3w postawiono w stan likwidacji w roku 1992, a ostatecznie wszystkie PGR-y postawiono w stan likwidacji do 31 grudnia 1993. Na ich bazie utworzono 1794 Gospodarstwa Rolne Skarbu Pa\u0144stwa (GRSP), kt\u00f3re nast\u0119pnie by\u0142y zarz\u0105dzane przez tymczasowych zarz\u0105dc\u00f3w lub administrator\u00f3w, a docelowo likwidowane (do 1995 roku zlikwidowano 699 gospodarstw). Nast\u0119pnie d\u0105\u017cono do sprzeda\u017cy lub dzier\u017cawy gospodarstw i maj\u0105tku towarzysz\u0105cego gospodarstwom takim jak mieszkania, o\u015brodki wczasowe, baza socjalna itp. Dokonano tak\u017ce sprzeda\u017cy cz\u0119\u015bci ziemi indywidualnym rolnikom. Cz\u0119\u015b\u0107 maj\u0105tku odzyskali przedwojenni w\u0142a\u015bciciele (np. Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki zyska\u0142 PGR Szczyrzyc). Cz\u0119\u015b\u0107 najs\u0142abszych ziem pozosta\u0142a niezagospodarowana przez kilka lat. Proces sprzeda\u017cy i dzier\u017cawy popegeerowskiej ziemi trwa w dalszym ci\u0105gu. Agencja W\u0142asno\u015bci Rolnej Skarbu Pa\u0144stwa przej\u0119\u0142a wszystkie 1666 pa\u0144stwowych przedsi\u0119biorstw gospodarki rolnej. W sk\u0142ad","start_idx":72,"end_idx":148}
{"id":"mrc_2253","question":"jaki budynek jest najwy\u017cszy w polsce?","answer":"Varso Tower (230 m)","context":"w Poznaniu. Najstarszym budynkiem w Polsce o wysoko\u015bci przekraczaj\u0105cej 100 m jest wybudowana w roku 1565 katedra \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w \u015awidnicy. Najwy\u017cszym istniej\u0105cym budynkiem sakralnym w Polsce jest bazylika Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Liche\u0144skiej. Budynek zajmuje 7. miejsce w kategorii najwy\u017cszych ko\u015bcio\u0142\u00f3w na \u015bwiecie. Najwy\u017cej po\u0142o\u017cony taras widokowy w budynku w Polsce znajduje si\u0119 w Varso Tower w Warszawie (na wysoko\u015bci 230 m). B\u0119dzie on dost\u0119pny dla odwiedzaj\u0105cych od 2023 roku. Najwy\u017cszy budynek w Polsce mierzony do wysoko\u015bci dolnej kraw\u0119dzi dachu to Varso Tower (230 m). == Ranking najwy\u017cszych budynk\u00f3w == Lista najwy\u017cszych budynk\u00f3w w Polsce: == Budynki w trakcie budowy lub zatwierdzone == Lista najwy\u017cszych budynk\u00f3w w Polsce (min. 77 metr\u00f3w), kt\u00f3rych budowa si\u0119 rozpocz\u0119\u0142a lub rozpocznie:","start_idx":570,"end_idx":589}
{"id":"mrc_2254","question":"jaki kraj jest ojczyzn\u0105 tanga?","answer":"Tango \u2013 taniec towarzyski pochodz\u0105cy z Buenos Aires w Argentynie i Montevideo w Urugwaju.","context":"Tango \u2013 taniec towarzyski pochodz\u0105cy z Buenos Aires w Argentynie i Montevideo w Urugwaju. Tango jest tak\u017ce rodzajem muzyki. Obecnie istnieje wiele form tanga, zar\u00f3wno muzycznych jak i ta\u0144ca \u2013 tango argenty\u0144skie (i jego odmiany tango vals, tango nuevo, milonga), tango ameryka\u0144skie, tango warszawskie, tango fi\u0144skie, tango mi\u0119dzynarodowe. == Muzyka == Najbardziej znane tanga to: * na \u015bwiecie: ** \"La Cumparsita\" \u2013 Gerardo Matos Rodr\u00edguez ** \"El Choclo\" \u2013 \u00c1ngel Villoldo ** \"A Media Luz\" - Donato ** \"Jalousie\" \u2013 Jacob Gade ** \"Ole guapa\" \u2013 Anton Malando ** \"Tango milonga\" jako \"Oh, Donna Clara\" \u2013 Jerzy Petersburski ** Libertango - Astor Piazzolla * w Polsce: ** \"Tango milonga\" \u2013 Jerzy Petersburski ** \"To ostatnia niedziela\" \u2013 Jerzy Petersburski **","start_idx":0,"end_idx":89}
{"id":"mrc_2255","question":"gdzie spoczywaj\u0105 prochy george'a harrisona?","answer":"jego prochy zosta\u0142y wrzucone do rzeki Ganges w Waranasi.","context":"Big Band\" w listopadzie 2001. Daj\u0105c wyraz swemu czarnemu poczuciu humoru, scedowa\u0142 prawa autorskie do tej piosenki na rzecz nieistniej\u0105cej firmy o nazwie R.I.P. Ltd. (\u201eNiech spoczywa w pokoju Sp. z o.o.\u201d). == \u017bycie prywatne == Na planie filmu \"Noc po ci\u0119\u017ckim dniu\" w 1964 pozna\u0142 aktork\u0119 Pattie Boyd, z kt\u00f3r\u0105 zar\u0119czy\u0142 si\u0119 25 grudnia 1965 i kt\u00f3r\u0105 po\u015blubi\u0142 21 stycznia 1966 w urz\u0119dzie stanu cywilnego w Esher. Ma\u0142\u017ce\u0144stwo rozpad\u0142o si\u0119 w czerwcu 1974. == Choroba i \u015bmier\u0107 == W sierpniu 1997 zdiagnozowano u Harrisona pocz\u0105tki raka krtani, jednak dzi\u0119ki szybkiemu zastosowaniu radioterapii zahamowano rozw\u00f3j choroby. W 2001 nast\u0105pi\u0142y przerzuty raka najpierw do p\u0142uc, nast\u0119pnie do m\u00f3zgu. Zmar\u0142 29 listopada 2001, jego prochy zosta\u0142y wrzucone do rzeki Ganges w Waranasi.","start_idx":706,"end_idx":762}
{"id":"mrc_2256","question":"jaki silnik do nap\u0119du strugowodnego?","answer":"pompa osiowa (w wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w jest to \u015bruba nap\u0119dowa Kaplana) lub pompa od\u015brodkowa","context":"a nast\u0119pnie wyt\u0142aczana przez dysz\u0119 z pewn\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 w kierunku przeciwnym do zamierzonego kierunku ruchu jednostki p\u0142ywaj\u0105cej. W innych wariantach do nap\u0119du u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c strumienia wody wytworzonego za pomoc\u0105 dyszy Korta. Strumie\u0144 wody o du\u017cej pr\u0119dko\u015bci i kontrolowanym kierunku nap\u0119dza jednostk\u0119 i nadaje jej po\u017c\u0105dany kierunek bez u\u017cycia steru. == Konstrukcja == Do podstawowych element\u00f3w konstrukcyjnych p\u0119dnika strugowodnego zaliczamy: * kana\u0142 dolotowy wraz z os\u0142on\u0105, * pier\u015bcie\u0144 roboczy, * pompa osiowa (w wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w jest to \u015bruba nap\u0119dowa Kaplana) lub pompa od\u015brodkowa, * prowadnice, kt\u00f3rych zadaniem jest likwidacja pr\u0119dko\u015bci obwodowych strumienia wody powstaj\u0105cego za \u015brub\u0105 (cz\u0119sto zjawisko to niweluje si\u0119 te\u017c poprzez zastosowanie dw\u00f3ch \u015brub w uk\u0142adzie osiowym przeciwbie\u017cnym), * kana\u0142 wylotowy (konfuzor), * zastawki do sterowania kierunkiem wyp\u0142ywu","start_idx":501,"end_idx":591}
{"id":"mrc_2257","question":"ile os\u00f3b liczy kancelaria prezydenta?","answer":"Przeci\u0119tne zatrudnienie w przeliczeniu na pe\u0142ne etaty wynios\u0142o 420 osoby","context":"== Szefowie Gabinetu Prezydenta == == Kierownictwo Kancelarii Prezydenta == == Bud\u017cet, zatrudnienie i wynagrodzenia == Wydatki i dochody Kancelarii Prezydenta s\u0105 realizowane w cz\u0119\u015bci 01 bud\u017cetu pa\u0144stwa. W ramach jej bud\u017cetu finansowana jest m.in. dzia\u0142alno\u015b\u0107 Biura Bezpiecze\u0144stwa Narodowego oraz s\u0105 przekazywane dotacje dla Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytk\u00f3w Krakowa. Z bud\u017cetu Kancelarii wyp\u0142acane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c uposa\u017cenia oraz \u015brodki na utrzymanie biur by\u0142ych prezydent\u00f3w Rzeczypospolitej Polskiej. W 2020 wydatki Kancelarii Prezydenta wynios\u0142y (wraz z wydatkami niewygasaj\u0105cymi) 188,8 mln z\u0142, a dochody 0,7 mln z\u0142. Przeci\u0119tne zatrudnienie w przeliczeniu na pe\u0142ne etaty wynios\u0142o 420 osoby, a \u015brednie miesi\u0119czne wynagrodzenie brutto 10 680 z\u0142. W ustawie bud\u017cetowej na 2021 wydatki Kancelarii Prezydenta zaplanowano w wysoko\u015bci 205 mln z\u0142, a dochody 0,5 mln z\u0142.","start_idx":623,"end_idx":695}
{"id":"mrc_2258","question":"co pomaga w poznawaniu siebie?","answer":"ludzie buduj\u0105 samowiedz\u0119 tak\u017ce w oparciu o tak zwane lustro spo\u0142eczne, por\u00f3wnania spo\u0142eczne, wnioskowanie ze schemat\u00f3w ja i dokonuj\u0105 introspekcji.","context":"wnioskuj\u0119. Co prawda w trakcie poznawania siebie mamy wgl\u0105d w informacje niedost\u0119pne zewn\u0119trznemu obserwatorowi (w zwi\u0105zku z czym nasze wnioski i wnioski obserwator\u00f3w, kt\u00f3rzy widz\u0105 te same zachowania mog\u0105 si\u0119 bardzo r\u00f3\u017cni\u0107) lecz sam proces samopoznawania jest taki sam. St\u0105d nazwa teorii. Ma ona szerokie poparcie empiryczne. Naturalnie, obserwacja swojego zachowania nie jest jedynym \u017ar\u00f3d\u0142em wiedzy o sobie: ludzie buduj\u0105 samowiedz\u0119 tak\u017ce w oparciu o tak zwane lustro spo\u0142eczne, por\u00f3wnania spo\u0142eczne, wnioskowanie ze schemat\u00f3w ja i dokonuj\u0105 introspekcji. Pojawi\u0142o si\u0119 w zwi\u0105zku z tym pytanie o to, kiedy (w jakich warunkach) opieramy swoje wnioski o obserwacj\u0119 w\u0142asnych zachowa\u0144, a kiedy poznajemy siebie inaczej. Bem uwa\u017ca\u0142, \u017ce wnioskowanie oparte na samoobserwacji jest szczeg\u00f3lnie prawdopodobne gdy: # Wskaz\u00f3wki wewn\u0119trzne s\u0105 niejasne lub","start_idx":409,"end_idx":555}
{"id":"mrc_2259","question":"jaka era jest teraz?","answer":"ko\u0144czy si\u0119 Era Ryb, a zaczyna Era Wodnika","context":"Wed\u0142ug astrolog\u00f3w ery te maj\u0105 zwi\u0105zek z duchowym rozwojem ludzko\u015bci. W obecnych czasach ko\u0144czy si\u0119 Era Ryb, a zaczyna Era Wodnika . Termin Era Wodnika zosta\u0142 rozpropagowany przez ruch New Age, oba terminy s\u0105 u\u017cywane cz\u0119sto zamiennie. W niekt\u00f3rych od\u0142amach New Age ma charakter millenarystyczny i jest zapowiedzi\u0105 Ery Wodnika, kt\u00f3ra ma by\u0107 pocz\u0105tkiem z\u0142otego wieku pe\u0142nego obfito\u015bci i wzajemnego zrozumienia. Wed\u0142ug tych pogl\u0105d\u00f3w Era Wodnika b\u0119dzie okresem g\u0142\u0119bokich przemian spo\u0142ecznych, pa\u0144stw bez granic, \u015bwiadomo\u015bci planetarnej. Era Wodnika jest symbolicznie przedstawiana w postaci m\u0142odego cz\u0142owieka wylewaj\u0105cego wod\u0119 z dzbana na kul\u0119 ziemsk\u0105. Zwolennicy kr\u0119g\u00f3w wodnikowych bazuj\u0105 zasadniczo na astrologii ezoterycznej, zajmuj\u0105cej si\u0119 uk\u0142adaniem horoskop\u00f3w i badaniem wp\u0142ywu, jaki cia\u0142a niebieskie wywieraj\u0105 na sprawy doczesne. Jednym z pierwszych ludzi, kt\u00f3rzy wykorzystywali","start_idx":88,"end_idx":129}
{"id":"mrc_2260","question":"z czyjej inicjatywy utworzono legiony polskie?","answer":"z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji","context":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji. W 1916 r. przekszta\u0142cona w Polski Korpus Posi\u0142kowy. Legiony Polskie bra\u0142y udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej po stronie pa\u0144stw centralnych. == Historia == 16 sierpnia 1914 roku powsta\u0142 w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, Naczelny Komitet Narodowy (NKN) z Juliuszem Leo \u2013 prezydentem Krakowa, kt\u00f3ry kierowa\u0142 Polskim Stronnictwem Demokratycznym i by\u0142 ugodowym prezesem Ko\u0142a Polskiego w Wiedniu, p\u00f3\u017aniej W\u0142adys\u0142awem Jaworskim \u2013 ze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN mia\u0142 by\u0107 \u2013 co uznali szybko Austriacy \u2013 \"najwy\u017csz\u0105 instancj\u0105 w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych si\u0142 polskich\", a kierownictwo Departamentu Wojskowego obj\u0119li W\u0142adys\u0142aw Sikorski (Krak\u00f3w) i Aleksander Skarbek","start_idx":117,"end_idx":172}
{"id":"mrc_2261","question":"ile rosnie ostryga?","answer":"mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 d\u0142ugo\u015b\u0107 ponad 20 cm.","context":"Ostryga jadalna (\"Ostrea edulis\") \u2013 gatunek osiad\u0142ego ma\u0142\u017ca nitkoskrzelnego z rodziny ostrygowatych (Ostreidae), opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku w \"Systema Naturae\", najcenniejszy mi\u0119czak jadalny, obecny w diecie cz\u0142owieka co najmniej od staro\u017cytno\u015bci. Stanowi warto\u015bciowy i zdrowy pokarm. == Wyst\u0119powanie == Wyst\u0119puje w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Oceanu Atlantyckiego \u2013 wzd\u0142u\u017c wybrze\u017cy Europy (st\u0105d spotykana czasem nazwa \"ostryga europejska\"), od Norwegii po okolice Maroko \u2013 oraz w ca\u0142ym basenie Morza \u015ar\u00f3dziemnego, a\u017c po Morze Czarne. W latach 40. i 50. XX wieku zosta\u0142a celowo introdukowana w zachodniej cz\u0119\u015bci Atlantyku, gdzie utworzy\u0142a trwa\u0142e populacje u wybrze\u017cy Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. == Budowa i biologia == Muszla ostrygi jadalnej jest owalna lub ma kszta\u0142t gruszki, mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 d\u0142ugo\u015b\u0107 ponad 20 cm. Jej powierzchnia jest szorstka.","start_idx":785,"end_idx":818}
{"id":"mrc_2262","question":"jakie aspekty charakteryzuj\u0105 konflikt?","answer":". Poj\u0119cie konfliktu mo\u017cna rozpatrywa\u0107 w r\u00f3\u017cnych aspektach, np. jako proces, w kt\u00f3rym jednostka lub grupa d\u0105\u017cy do osi\u0105gni\u0119cia w\u0142asnych cel\u00f3w przez wyeliminowanie, podporz\u0105dkowanie sobie b\u0105d\u017a zniszczenie jednostki lub grupy d\u0105\u017c\u0105cej do cel\u00f3w podobnych lub identycznych.","context":"Konflikt (z \u0142aciny \"conflictus\" \u2013 zderzenie) \u2013 niezgodno\u015b\u0107, sprzeczno\u015b\u0107 interes\u00f3w, pogl\u0105d\u00f3w, sp\u00f3r, zatarg. Konflikt to zjawisko powszechne, nieuchronnie zwi\u0105zane z \u017cyciem spo\u0142ecznym. Poj\u0119cie konfliktu mo\u017cna rozpatrywa\u0107 w r\u00f3\u017cnych aspektach, np. jako proces, w kt\u00f3rym jednostka lub grupa d\u0105\u017cy do osi\u0105gni\u0119cia w\u0142asnych cel\u00f3w przez wyeliminowanie, podporz\u0105dkowanie sobie b\u0105d\u017a zniszczenie jednostki lub grupy d\u0105\u017c\u0105cej do cel\u00f3w podobnych lub identycznych. Wyst\u0105pienie realnych problem\u00f3w nie jest jednak konieczne do powstania konfliktu. Niejednokrotnie wystarczy ju\u017c samo przekonanie zaanga\u017cowanych stron o wrogim nastawieniu przeciwnika. Zasadnicza w\u0142asno\u015b\u0107 konfliktu to odr\u00f3\u017cnienie konfliktu od wsp\u00f3\u0142zawodnictwa, rywalizacji. Konflikt nie mo\u017ce istnie\u0107 je\u015bli nie zostan\u0105 spe\u0142nione poni\u017csze warunki: * konflikt wymaga istnienia co najmniej dw\u00f3ch stron; * konflikt wyrasta w sytuacji niedostatku d\u00f3br; * zachowania konfliktowe maj\u0105 na celu zniszczenie lub","start_idx":181,"end_idx":447}
{"id":"mrc_2263","question":"do jakiego uk\u0142adu narz\u0105d\u00f3w nale\u017cy jelito?","answer":"uk\u0142adu pokarmowego","context":"\u015blin\u0119, kt\u00f3ra zawiera amylaz\u0119 \u015blinow\u0105. B\u0142ona \u015bluzowa \u017co\u0142\u0105dka wydziela sok sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z kwasu solnego i pepsyny, jelito cienkie \u2013 tzw. sok jelitowy. Soki te r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 sk\u0142adem i czynno\u015bci\u0105. Opr\u00f3cz tego do jelit wydzielaj\u0105 dwa wa\u017cne gruczo\u0142y \u2013 w\u0105troba (\u017c\u00f3\u0142\u0107) i trzustka (sok trzustkowy). Strawione sk\u0142adniki pokarmu ulegaj\u0105 wch\u0142anianiu; odbywa si\u0119 ono g\u0142\u00f3wnie w jelicie cienkim, a w jelicie grubym wch\u0142aniane s\u0105 tylko niekt\u00f3re substancje, jak np. woda i sole mineralne. == Narz\u0105dy uk\u0142adu pokarmowego cz\u0142owieka == * jama ustna * gard\u0142o * prze\u0142yk * \u017co\u0142\u0105dek Jelito cienkie: * dwunastnica * jelito czcze * jelito kr\u0119te Jelito grube: * wyrostek robaczkowy * jelito \u015blepe (k\u0105tnica) * okr\u0119\u017cnica * odbytnica Gruczo\u0142y przewodu pokarmowego: * \u015blinianki * w\u0105troba * trzustka","start_idx":490,"end_idx":508}
{"id":"mrc_2264","question":"z kt\u00f3rym krajem polska ma najd\u0142u\u017csz\u0105 granic\u0119?","answer":"z Czechami","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":420,"end_idx":430}
{"id":"mrc_2265","question":"co le\u017cy wewn\u0105trzotrzewnowo?","answer":"\u017co\u0142\u0105dek, cz\u0119\u015b\u0107 g\u00f3rna dwunastnicy, jelito czcze i jelito kr\u0119te, w\u0105troba, jelito \u015blepe, wyrostek robaczkowy, okr\u0119\u017cnica poprzeczna, esica, g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107 odbytnicy, \u015bledziona i jajniki.","context":"w jakim stopniu narz\u0105dy wewn\u0119trzne s\u0105 pokryte przez otrzewn\u0105, m\u00f3wimy o r\u00f3\u017cnym po\u0142o\u017ceniu albo stosunku do otrzewnej. Jedne narz\u0105dy s\u0105 pokryte otrzewn\u0105 ze wszystkich stron, inne tylko cz\u0119\u015bciowo, a do niekt\u00f3rych otrzewna przylega tylko z jednej strony. O pierwszych m\u00f3wimy \u017ce s\u0105 po\u0142o\u017cone wewn\u0105trzotrzewnowo. Nale\u017c\u0105 tu: \u017co\u0142\u0105dek, cz\u0119\u015b\u0107 g\u00f3rna dwunastnicy, jelito czcze i jelito kr\u0119te, w\u0105troba, jelito \u015blepe, wyrostek robaczkowy, okr\u0119\u017cnica poprzeczna, esica, g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107 odbytnicy, \u015bledziona i jajniki. Do drugiej grupy nale\u017c\u0105 narz\u0105dy pierwotnie po\u0142o\u017cone wewn\u0105trzotrzewnowo; w trakcie rozwoju osobniczego znalaz\u0142y si\u0119 wt\u00f3rnie w po\u0142o\u017ceniu cz\u0119\u015bciowo pozaotrzewnowym, kt\u00f3re nazywamy po\u0142o\u017ceniem \u015br\u00f3dotrzewnowym; nale\u017c\u0105 tu: \u015brodkowa cz\u0119\u015b\u0107 odbytnicy, okr\u0119\u017cnica wst\u0119puj\u0105ca i zst\u0119puj\u0105ca, trzustka i cz\u0119\u015b\u0107 zst\u0119puj\u0105ca wraz z cz\u0119\u015bci\u0105 doln\u0105 dwunastnicy. Wreszcie po\u0142o\u017cenie pozaotrzewnowe maj\u0105 nerki, nadnercza, moczow\u00f3d i p\u0119cherz moczowy.","start_idx":316,"end_idx":495}
{"id":"mrc_2266","question":"gdzie powstaje rna?","answer":"rRNA powstaje w wyniku procesu transkrypcji DNA. U organizm\u00f3w eukariontycznych za jego transkrypcj\u0119 odpowiada polimeraza RNA I (pol I). Wyj\u0105tkiem jest 5S rRNA transkrybowany przez polimeraz\u0119 RNA III (pol III). rRNA wyst\u0119puje w rybosomach, a u eukariont\u00f3w tak\u017ce w j\u0105drze kom\u00f3rkowym (g\u0142. w j\u0105derku, gdzie odbywa si\u0119 jego synteza).","context":"rRNA \u2013 rybosomalny, rybosomowy RNA (z ang. Ribosomal RNA). Cz\u0105steczki kwasu rybonukleinowego wchodz\u0105ce w sk\u0142ad rybosom\u00f3w, kt\u00f3re bior\u0105 udzia\u0142 w procesie biosyntezy polipeptyd\u00f3w rRNA powstaje w wyniku procesu transkrypcji DNA. U organizm\u00f3w eukariontycznych za jego transkrypcj\u0119 odpowiada polimeraza RNA I (pol I). Wyj\u0105tkiem jest 5S rRNA transkrybowany przez polimeraz\u0119 RNA III (pol III). rRNA wyst\u0119puje w rybosomach, a u eukariont\u00f3w tak\u017ce w j\u0105drze kom\u00f3rkowym (g\u0142. w j\u0105derku, gdzie odbywa si\u0119 jego synteza). Jego struktura przestrzenna jest bardzo rozbudowana, tworzy go 100-4500 nukleotyd\u00f3w. W jego budowie wyst\u0119puj\u0105 zar\u00f3wno fragmenty dwuniciowej spirali jak i \u0142a\u0144cuch\u00f3w jednoniciowych. rRNA stanowi ok. 80% ca\u0142kowitego RNA kom\u00f3rki. Rybosomalny RNA wyst\u0119puje w kilku rodzajach (najcz\u0119\u015bciej trzech u prokariont\u00f3w i czterech u eukariont\u00f3w). U prokariont\u00f3w ma\u0142a podjednostka rybosomu","start_idx":176,"end_idx":504}
{"id":"mrc_2267","question":"jak zako\u0144czy\u0142 si\u0119 potop?","answer":"Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660.","context":"Potop szwedzki, wojna polsko-szwedzka (1655\u20131660), VI wojna polsko-szwedzka \u2013 najazd Szwecji na Rzeczpospolit\u0105 w latach 1655\u20131660 b\u0119d\u0105cy jedn\u0105 z ods\u0142on II wojny p\u00f3\u0142nocnej. Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczy\u0142a si\u0119 r\u00f3wnolegle z wojn\u0105 polsko-rosyjsk\u0105 1654\u20131667. Potop szwedzki by\u0142 jedn\u0105 z ods\u0142on wojen prowadzonych przez Szwecj\u0119, kt\u00f3ra d\u0105\u017cy\u0142a do ca\u0142kowitej dominacji nad Morzem Ba\u0142tyckim, wynikiem czego by\u0142y wcze\u015bniejsze wojny z Polsk\u0105 o uj\u015bcie Wis\u0142y i Inflanty. Konflikt mia\u0142 r\u00f3wnie\u017c swoje korzenie w sporze o tron Szwecji w obr\u0119bie dynastii Waz\u00f3w, do czego zg\u0142aszali pretensje kr\u00f3lowie polscy z tej dynastii. Do najazdu wojsk szwedzkich dosz\u0142o, gdy Rzeczpospolita prowadzi\u0142a wyniszczaj\u0105c\u0105 wojn\u0119 obronn\u0105 z Rosj\u0105, kt\u00f3ra wiosn\u0105 i latem 1654 roku najecha\u0142a ponad po\u0142ow\u0119 jej terytorium (\"potop","start_idx":172,"end_idx":225}
{"id":"mrc_2268","question":"co przedstawia pieta?","answer":"To s\u0142ynne dzie\u0142o przedstawia Maryj\u0119 trzymaj\u0105c\u0105 w ramionach zdj\u0119tego z krzy\u017ca Jezusa.","context":"Piet\u00e0 watyka\u0144ska lub Piet\u00e0 \u2013 rze\u017aba Micha\u0142a Anio\u0142a powsta\u0142a w latach 1498\u20131500 i znajduj\u0105ca si\u0119 w bazylice \u015bw. Piotra w Rzymie. == Opis == Jest to pierwsza z czterech piet Micha\u0142a Anio\u0142a. Dzie\u0142o zosta\u0142o wykonane z marmuru, kt\u00f3ry artysta wybra\u0142 osobi\u015bcie, udaj\u0105c si\u0119 w tym celu do Carrary. Transport bry\u0142y do Rzymu trwa\u0142 dziewi\u0119\u0107 miesi\u0119cy. To s\u0142ynne dzie\u0142o przedstawia Maryj\u0119 trzymaj\u0105c\u0105 w ramionach zdj\u0119tego z krzy\u017ca Jezusa. Madonna jest w typie nordyckim, lecz Micha\u0142 Anio\u0142 nada\u0142 jej indywidualne rysy. Rze\u017aba odznacza si\u0119 wyj\u0105tkow\u0105 harmoni\u0105, stanowi\u0105c klasyczny przyk\u0142ad renesansowego podej\u015bcia do dzie\u0142a sztuki. Madonna jest niewzruszona, nie ukazuj\u0105ca specyficznych cech ani uczu\u0107. Rze\u017aba jest wyko\u0144czona, co j\u0105 odr\u00f3\u017cnia od pozosta\u0142ych dzie\u0142 Micha\u0142a Anio\u0142a. Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce artysta nada\u0142 Piecie elegancki wygl\u0105d","start_idx":339,"end_idx":423}
{"id":"mrc_2269","question":"co symbolizuj\u0105 s\u0142oneczniki?","answer":"Symbolizowa\u0142 on rado\u015b\u0107 \u017cycia i idealizm.","context":"ci\u0119ty s\u0142onecznik sta\u0142 si\u0119 popularnym kwiatem u\u017cywanym do dekoracji. Symbolizowa\u0142 on rado\u015b\u0107 \u017cycia i idealizm. Sta\u0142 si\u0119 te\u017c popularnym motywem w malarstwie. Kiedy van Gogh studiowa\u0142 w Antwerpii dzie\u0142a flamandzkich mistrz\u00f3w doby baroku, widzia\u0142 obrazy ze s\u0142onecznikami. Pierwsze obrazy ze s\u0142onecznikami jako motywem namalowa\u0142 van Gogh p\u00f3\u017anym latem 1887 w czasie gdy mieszka\u0142 w Pary\u017cu. O dw\u00f3ch z nich (\"Dwa \u015bci\u0119te s\u0142oneczniki (II)\" i \"(III)\") wspomnia\u0142 dopiero 17 stycznia 1889 w li\u015bcie do brata, napisanym po gwa\u0142townym rozstaniu si\u0119 z Paulem Gauguinem: : \"\"A je\u015bli on jest niezadowolony z wymiany, jakiej dokonali\u015bmy, mo\u017ce zabra\u0107 sw\u00f3j ma\u0142y obrazek z Martyniki i sw\u00f3j portret, kt\u00f3ry wys\u0142a\u0142 mi z Bretanii i niech odda mi z powrotem zar\u00f3wno m\u00f3j portret jak i dwa p\u0142\u00f3tna,","start_idx":68,"end_idx":108}
{"id":"mrc_2270","question":"ile niemc\u00f3w mieszka w polsce?","answer":"147,8 tys. os\u00f3b deklaruj\u0105cych przynale\u017cno\u015b\u0107 niemieck\u0105","context":"(69,9% wszystkich zamieszka\u0142ych w Polsce Niemc\u00f3w) oraz w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim \u2013 31 882 os\u00f3b (20,8% og\u00f3\u0142u Niemc\u00f3w w Polsce), w pozosta\u0142ych wojew\u00f3dztwach mieszka ich \u0142\u0105cznie 14 160 (9,3% og\u00f3\u0142u Niemc\u00f3w w Polsce). Znacz\u0105cy udzia\u0142 w og\u00f3le mieszka\u0144c\u00f3w Niemcy maj\u0105 tylko w wojew\u00f3dztwie opolskim \u2013 10%. W pozosta\u0142ych wojew\u00f3dztwach stanowi\u0105 niewielki odsetek mieszka\u0144c\u00f3w: 0,67% w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, 0,32% w warmi\u0144sko-mazurskim i 0,1% w pomorskim. Najni\u017cszy odsetek (0,005%) Niemcy stanowi\u0105 w wojew\u00f3dztwie lubelskim i \u015bwi\u0119tokrzyskim. === Dane statystyczne (2011) === Zgodnie z informacjami zawartymi w Narodowym Spisie Powszechnym Ludno\u015bci i Mieszka\u0144 z 2011 r. odnotowano w sumie 147,8 tys. os\u00f3b deklaruj\u0105cych przynale\u017cno\u015b\u0107 niemieck\u0105 (jak\u0105 jedyn\u0105 narodowo\u015b\u0107 niemieck\u0105 wskaza\u0142o jedynie 44,5 tys. os\u00f3b, 103,3 tys. os\u00f3b po\u0142\u0105czy\u0142o narodowo\u015b\u0107 niemieck\u0105 z polsk\u0105, 74,5 tys.","start_idx":673,"end_idx":726}
{"id":"mrc_2271","question":"ile procent tlenu jest w wodzie?","answer":"35,6%","context":"wodzie wynosi 23 mg/l (25 \u00b0C, 1 atm.); powietrze rozpuszczone w wodzie zawiera 35,6% tlenu. == Historia == Uznaje si\u0119, \u017ce tlen zosta\u0142 odkryty przez Carla Scheelego przed 1773, ale odkrycie nie zosta\u0142o opublikowane do 1777. W tym czasie za odkrywc\u0119 tlenu od dw\u00f3ch lat uznawany by\u0142 Joseph Priestley, kt\u00f3ry og\u0142osi\u0142 jego odkrycie w Royal Society 23 marca 1775. Otrzyma\u0142 on tlen 1 sierpnia 1774, ogrzewaj\u0105c tlenek rt\u0119ci(II) i zbieraj\u0105c wydzielaj\u0105cy si\u0119 gaz. Historyk alchemii Roman Bugaj wskaza\u0142, \u017ce tlen zosta\u0142 odkryty ju\u017c w XVII wieku przez Micha\u0142a S\u0119dziwoja, kt\u00f3ry nazywa\u0142 go, mi\u0119dzy innymi, \u201epokarmem \u017cywota\u201d (\u0142ac. ') i \u201educhem \u015bwiata\u201d (\u0142ac. '). S\u0119dziw\u00f3j wiedzia\u0142, \u017ce \u201epokarm \u017cywota, ukryty w powietrzu\u201d jest niezb\u0119dny do \u017cycia i \u017ce przedostaje si\u0119 z","start_idx":79,"end_idx":84}
{"id":"mrc_2272","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy drezno?","answer":"\u0141ab\u0105","context":"Drezno (, , , dawniej \"Drezdno\") \u2013 miasto we wschodnich Niemczech, na Pog\u00f3rzu Zachodniosudeckim, po\u0142o\u017cone nad \u0141ab\u0105, stolica kraju zwi\u0105zkowego Saksonia. Aglomeracja drezde\u0144ska liczy ok. 1,036 mln mieszka\u0144c\u00f3w (2004). Analiza \u015blad\u00f3w archeologicznych wskazuje na to, \u017ce zasiedlenie obszaru, na kt\u00f3rym powsta\u0142o miasto, nast\u0105pi\u0142o ju\u017c w epoce kamienia. W dokumentach zachowanych z 1206 nadmieniono po raz pierwszy istnienie Drezna, kt\u00f3re nast\u0119pnie awansowa\u0142o do rangi miasta-rezydencji Elektor\u00f3w Rzeszy, kr\u00f3la Polski, a nast\u0119pnie kr\u00f3la Saksonii. Drezno pe\u0142ni rol\u0119 gospodarczego i kulturalnego centrum Saksonii. Stanowi du\u017cy w\u0119ze\u0142 komunikacyjny (lotnisko mi\u0119dzynarodowe), z o\u015brodkami przemys\u0142u maszynowego, produkcji klisz fotograficznych, przemys\u0142u chemicznego i farmaceutycznego. Miasto jest o\u015brodkiem turystycznym, zwanym \u201emiastem baroku\u201d lub \u201eFlorencj\u0105 P\u00f3\u0142nocy\u201d, znajduje si\u0119 tu wiele zabytk\u00f3w i muze\u00f3w, s\u0142ynna jest Galeria Obraz\u00f3w (\"Gem\u00e4ldegalerie Alte","start_idx":110,"end_idx":114}
{"id":"mrc_2273","question":"kim by\u0142 tomasz z akwinu?","answer":"Tomasz z Akwinu, tak\u017ce Akwinata (; ur. w 1224 albo w 1225 w Roccasecca, zm. 7 marca 1274 w Fossanuova) \u2013 w\u0142oski filozof scholastyczny, teolog, cz\u0142onek zakonu dominikan\u00f3w.","context":"Tomasz z Akwinu, tak\u017ce Akwinata (; ur. w 1224 albo w 1225 w Roccasecca, zm. 7 marca 1274 w Fossanuova) \u2013 w\u0142oski filozof scholastyczny, teolog, cz\u0142onek zakonu dominikan\u00f3w. By\u0142 jednym z najwybitniejszych my\u015blicieli w dziejach chrze\u015bcija\u0144stwa. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego; jeden z doktor\u00f3w Ko\u015bcio\u0142a, kt\u00f3ry nauczaj\u0105c \"przekazywa\u0142 owoce swej kontemplacji\" (\u0142ac. \"contemplata aliis tradere\"). == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w 1224 albo 1225 roku w zamku Roccasecca ko\u0142o Neapolu. Pochodzi\u0142 z arystokratycznej rodziny \u2013 jego rodzicami byli hrabia Akwinu Landulf i Teodora Caracciolo. Nauk\u0119 pocz\u0105tkow\u0105 odebra\u0142 w klasztorze benedykty\u0144skim na Monte Cassino, a w 1239 roku podj\u0105\u0142 studia w zakresie sztuk wyzwolonych w Neapolu. Pi\u0119\u0107 lat p\u00f3\u017aniej postanowi\u0142 wst\u0105pi\u0107 do zakonu dominikan\u00f3w i wyruszy\u0142 do Pary\u017ca kontynuowa\u0107 nauk\u0119. Jego rodzina nie","start_idx":0,"end_idx":170}
{"id":"mrc_2274","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 serial droga?","answer":"Sylwestra Ch\u0119ci\u0144skiego","context":"Droga \u2013 polski czarno-bia\u0142y serial telewizyjny z 1973 roku w re\u017cyserii Sylwestra Ch\u0119ci\u0144skiego, z Wies\u0142awem Go\u0142asem w g\u0142\u00f3wnej roli kierowcy warszawskiego PKS-u. Serial mia\u0142 premier\u0119 w styczniu 1975 w programie pierwszym TVP, a wi\u0119kszo\u015b\u0107 odcink\u00f3w by\u0142a pokazywana w niedziele, po \"Bajce dla doros\u0142ych\". Zosta\u0142 wydany na DVD w 2007 roku przez TVP. == Opis fabu\u0142y == Serial opowiada perypetie i przygody warszawskiego kierowcy bazy transportowej PKS, odbywaj\u0105cego kursy samochodem ci\u0119\u017carowym marki Jelcz b\u0105d\u017a autobusem Autosan. Ka\u017cdy jego wyjazd w teren to pretekst do pokazania innych ludzi i nowych spraw \u00f3wczesnej rzeczywisto\u015bci Polski. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 ka\u017cdej z nowel serii jest zaprezentowanie r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w filmowych \u2013 ukazane s\u0105 w\u0105tki melodramatyczne, komediowe, serial nosi te\u017c znamiona dramatu obyczajowego i krymina\u0142u. G\u0142\u00f3wny bohater Marianek","start_idx":71,"end_idx":93}
{"id":"mrc_2275","question":"w jakiej rzece zosta\u0142 ochrzczony jezus?","answer":"Jordanu","context":"ze \u015bwi\u0119tem chrztu Chrystusa ko\u0144czy si\u0119 liturgicznie okres Bo\u017cego Narodzenia. W Polsce jednak jest dawny zwyczaj ko\u0144czenia tego czasu \u015bwi\u0119tem Ofiarowania Pa\u0144skiego (\"Matki Bo\u017cej Gromnicznej\") 2 lutego. Dlatego do tego czasu mo\u017cna zachowa\u0107 szopk\u0119 w ko\u015bciele i \u015bpiewa\u0107 kol\u0119dy. == Miejsce chrztu Jezusa Chrystusa == \u015aw. Jan Aposto\u0142 podaje miejsce, gdzie mia\u0142 by\u0107 ochrzczony Jezus: \"\u201eDzia\u0142o si\u0119 to w Betanii po drugiej stronie Jordanu, gdzie Jan udziela\u0142 chrztu\u201d\" (J 1, 28). Jako dawn\u0105 Betani\u0119 Zajorda\u0144sk\u0105 (by\u0142a bowiem tak\u017ce Betania Przedjorda\u0144ska ok. 3 km od Jerozolimy, gdzie mieszka\u0142 \u0141azarz z Mari\u0105 i Mart\u0105) wskazuje si\u0119 dzisiejsze Al-Maghtas. Gdzie znajduje si\u0119 potok, wp\u0142ywaj\u0105cy do Jordanu, maj\u0105cy wod\u0119 nawet w upalne lata. Po stronie izraelskiej jest to Kasr al-Jahud. Tu wed\u0142ug biblist\u00f3w mia\u0142","start_idx":422,"end_idx":429}
{"id":"mrc_2276","question":"kiedy zosta\u0142a za\u0142o\u017cona akademia krakowska?","answer":"zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku","context":"Uniwersytet Jagiello\u0144ski, skr. UJ \u2013 polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytet\u00f3w na \u015bwiecie. Uniwersytet (\"studium generale\") zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo z trzech wydzia\u0142\u00f3w: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Dopiero w 1817 r. nadano mu nazw\u0119 \u201eJagiello\u0144ski\u201d, by podkre\u015bli\u0107 zwi\u0105zki uniwersytetu z dynasti\u0105 Jagiellon\u00f3w. W XV i na pocz\u0105tku XVI w. Akademia Krakowska prze\u017cywa\u0142a okres rozkwitu, jednak ju\u017c w wieku XVI znalaz\u0142a si\u0119 w kryzysie, trac\u0105c pozycj\u0119 i presti\u017c. Kryzys ten pog\u0142\u0119bia\u0142 si\u0119 w wieku XVII i XVIII. W 1777 roku Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj, wyst\u0119puj\u0105c jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podj\u0105\u0142 pr\u00f3b\u0119 zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni \u2013 w\u00f3wczas Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Koronnej. Reforma","start_idx":185,"end_idx":212}
{"id":"mrc_2277","question":"kto jest kompozytorem baletu jezioro \u0142ab\u0119dzie?","answer":"Piotra Czajkowskiego","context":"Jezioro \u0142ab\u0119dzie (ros. \"\u041b\u0435\u0431\u0435\u0434\u0438\u043d\u043e\u0435 o\u0437\u0435\u0440\u043e\") \u2013 skomponowany przez Piotra Czajkowskiego w 1876 roku balet klasyczny w czterech aktach. Autorami libretta byli W\u0142adimir Biegiczew i Wasilij Gelcer. Prapremiera \"Jeziora \u0142ab\u0119dziego\" w choreografii Wentzela Reisingera mia\u0142a miejsce w Teatrze Bolszoj w Moskwie 4 marca 1877, ale uznana zosta\u0142a jako nieudana, dlatego przez kilkana\u015bcie lat balet nie zyska\u0142 zainteresowania innych teatr\u00f3w. Premiera petersburska, z librettem przerobionym przez Modesta Czajkowskiego (brata zmar\u0142ego kompozytora), w nowej redakcji muzycznej Riccarda Drigo, w s\u0142ynnej choreografii Mariusa Petipy (akty I i III) i Lwa Iwanowa (akty II i IV), odby\u0142a si\u0119 15 stycznia 1895. Dopiero ona odnios\u0142a sukces i sta\u0142a si\u0119 wzorcem dla wielu p\u00f3\u017aniejszych choreograf\u00f3w, kt\u00f3rzy przerabiali czasem libretto, zmieniali redakcj\u0119 muzyczn\u0105 partytury, dodawali nowe postacie, a","start_idx":63,"end_idx":83}
{"id":"mrc_2278","question":"gdzie mo\u017cna odnale\u017a\u0107 skamienia\u0142o\u015bci amonit\u00f3w?","answer":"W Polsce mo\u017cna je znale\u017a\u0107 m.in.: w ska\u0142ach mezozoicznych Tatr (np. w ska\u0142ach pod Ciemniakiem), w dewo\u0144skich utworach G\u00f3r \u015awi\u0119tokrzyskich oraz w ska\u0142ach mezozoicznych ich os\u0142ony, w ska\u0142ach jurajskich Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej, a tak\u017ce w ska\u0142ach kredowych Wy\u017cyny Miechowskiej, w dolinie Wis\u0142y mi\u0119dzy Annopolem a Pu\u0142awami, na Roztoczu i Wy\u017cynie Lubelskiej.","context":"przetrwa\u0107 katastrof\u0119 kredow\u0105. Z 9 rz\u0119d\u00f3w amonitowatych, najwa\u017cniejsze s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce rz\u0119dy: * Goniatitida (goniatyty, dewon-perm) * Clymeniida (klymenie, dewon p\u00f3\u017any: fran, famen) * Ceratitida (ceratyty, perm-trias) * Lytoceratida (lytocerasy), jura \u2013 kreda * Phylloceratida (fyllocerasy), trias \u2013 kreda * Ammonitida (amonity w\u0142a\u015bciwe, jura, kreda) * Ancyloceratida (ankyloceratidy), kreda Systematyka amonitowatych jest jeszcze w ci\u0105g\u0142ej dyskusji naukowej. W Polsce mo\u017cna je znale\u017a\u0107 m.in.: w ska\u0142ach mezozoicznych Tatr (np. w ska\u0142ach pod Ciemniakiem), w dewo\u0144skich utworach G\u00f3r \u015awi\u0119tokrzyskich oraz w ska\u0142ach mezozoicznych ich os\u0142ony, w ska\u0142ach jurajskich Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej, a tak\u017ce w ska\u0142ach kredowych Wy\u017cyny Miechowskiej, w dolinie Wis\u0142y mi\u0119dzy Annopolem a Pu\u0142awami, na Roztoczu i Wy\u017cynie Lubelskiej. Goniatyty i klymenie pojawiaj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Sudetach w ska\u0142ach dewo\u0144skich okolic Nowej Rudy.","start_idx":458,"end_idx":818}
{"id":"mrc_2279","question":"kt\u00f3ry zamek w polsce nawiedza \u017c\u00f3\u0142ta dama?","answer":"zamku liwskim","context":"zamku. Warowny kasztel w Liwie mia\u0142 pono\u0107 zbudowa\u0107 jaki\u015b ksi\u0105\u017c\u0119 polski lub litewski dla swojej pi\u0119knej branki, przywiezionej z wojennej wyprawy. Mo\u017cnow\u0142adca ten pozostawi\u0142 j\u0105 w Liwie, poniewa\u017c by\u0142o tu wielu duchownych, kt\u00f3rych zadaniem by\u0142o nawr\u00f3cenie dziewczyny na wiar\u0119 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105. * Legenda o \u015bpi\u0105cych rycerzach. W pag\u00f3rkach jarnickich \u015bpi\u0105 podobno polscy rycerze czekaj\u0105cy na kr\u00f3la szwedzkiego, kt\u00f3ry ma tu powr\u00f3ci\u0107 po sw\u00f3j kapelusz, zgubiony podczas bitwy. Gdy Szwed ponownie si\u0119 pojawi, rycerze powstan\u0105 i rozpoczn\u0105 b\u00f3j tak straszny, \u017ce w pobliskim W\u0119growie powypadaj\u0105 szyby z okien, a Liwcem zamiast wody pop\u0142ynie krew. * Legenda o \u017b\u00f3\u0142tej Damie. Mieszka\u0142a niegdy\u015b w zamku liwskim Ludwika z Szujskich Kuczy\u0144ska, \u017cona Marcina Kuczy\u0144skiego, kasztelana liwskiego. Zazdrosny ma\u0142\u017conek pos\u0105dza\u0142 j\u0105 o flirty z m\u0142odymi dworzanami,","start_idx":677,"end_idx":690}
{"id":"mrc_2280","question":"kiedy powsta\u0142o zsrr?","answer":"Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich zosta\u0142 utworzony 30 grudnia 1922 roku.","context":"Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich zosta\u0142 utworzony 30 grudnia 1922 roku. Najwi\u0119kszym cz\u0142onem pa\u0144stwowym, kt\u00f3ry wszed\u0142 w sk\u0142ad ZSRR, by\u0142a powsta\u0142a w wyniku rewolucji pa\u017adziernikowej Rosyjska FSRR. Kolejnymi pa\u0144stwami, kt\u00f3re wesz\u0142y w sk\u0142ad pa\u0144stwa zwi\u0105zkowego, by\u0142y rz\u0105dzone przez bolszewik\u00f3w republiki narodowe: Ukrai\u0144ska SRR, Bia\u0142oruska SRR i Zakaukaska FSRR. Utworzenie ZSRR poprzedzi\u0142y sukcesy bolszewik\u00f3w w wojnie domowej w Rosji, nieudana pr\u00f3ba poszerzenia rewolucji na Zach\u00f3d (kl\u0119ska w wojnie z Polsk\u0105) i stabilizacja gospodarcza Rosyjskiej FSRR. Dosz\u0142o do niej poprzez zarzucenie doktryny komunizmu wojennego, wprowadzenie Nowej Polityki Ekonomicznej i uznanie ograniczonego sektora prywatnego za legalny[17]. Od pocz\u0105tku istnienia ZSRR jednopartyjn\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie obj\u0119\u0142a Rosyjska Komunistyczna Partia (bolszewik\u00f3w). Partia ta wp\u0142yn\u0119\u0142a na powstanie odr\u0119bnej ideologii komunizmu przez utworzenie w 1919 roku Mi\u0119dzynarod\u00f3wki Komunistycznej.","start_idx":0,"end_idx":84}
{"id":"mrc_2281","question":"na czym oparto nowa definicja kilograma?","answer":"Jest ona zdefiniowana poprzez przyj\u0119cie ustalonej warto\u015bci liczbowej sta\u0142ej Plancka h","context":"Kilogram, oznaczenie kg \u2013 jednostka masy, jednostka podstawowa uk\u0142adu SI. Na pocz\u0105tku XXI w. jest to jedyna jednostka podstawowa posiadaj\u0105ca przedrostek (kilo). == Definicja == Od 20 maja 2019 obowi\u0105zuje nast\u0119puj\u0105ca definicja kilograma: : Kilogram, oznaczenie kg, to jednostka masy w SI. Jest ona zdefiniowana poprzez przyj\u0119cie ustalonej warto\u015bci liczbowej sta\u0142ej Plancka h, wynosz\u0105cej 6,62607015\u22c510\u221234, wyra\u017conej w jednostce J\u00b7s, kt\u00f3ra jest r\u00f3wna kg\u22c5m2\u22c5s\u22121, przy czym metr i sekunda zdefiniowane s\u0105 za pomoc\u0105 c i . Zatem uwzgl\u0119dniaj\u0105c warto\u015bci : \\Delta v_{Cs} = 9192631770 \\cdot [Hz = 1/s] \\qquad \\rightarrow \\qquad s = 9192631770\\cdot \\frac{1}{\\Delta v_{Cs}} : c = 299792458 \\cdot m/s \\qquad \\rightarrow \\qquad m = \\frac{c\\cdot s}{299792458} = \\frac{656616555 }{ 21413747} \\cdot \\frac{c}{\\Delta v_{Cs}} : h = 6{,}62607015 \\cdot","start_idx":288,"end_idx":373}
{"id":"mrc_2282","question":"gdzie mieszka\u0142 jezus z rodzicami?","answer":"Po porodzie, kt\u00f3ry \u2013 wedle Ewangelii \u0141ukasza \u2013 mia\u0142 miejsce w ubogiej stodole (lub grocie), w nieokre\u015blonym bli\u017cej czasie rodzina wr\u00f3ci\u0142a do Nazaretu, ma\u0142ej wioski w Galilei.","context":"lecz przez Ducha \u015awi\u0119tego w \u0142onie Marii (por. \u0141k 1,35 i Mt 1,18). Ewangelia \u0141ukasza i Mateusza zgodne s\u0105 co do tego, \u017ce Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy. Wed\u0142ug Ewangelii \u0141ukasza J\u00f3zef wraz z ma\u0142\u017conk\u0105 Mari\u0105 udali si\u0119 na spis powszechny zarz\u0105dzony przez cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, a gdy tam dotarli, Maria urodzi\u0142a Jezusa (por. \u0141k 2,1\u20137). Jak ka\u017cde \u017cydowskie dziecko p\u0142ci m\u0119skiej, Jezus zosta\u0142 obrzezany \u00f3smego dnia po narodzeniu. Po porodzie, kt\u00f3ry \u2013 wedle Ewangelii \u0141ukasza \u2013 mia\u0142 miejsce w ubogiej stodole (lub grocie), w nieokre\u015blonym bli\u017cej czasie rodzina wr\u00f3ci\u0142a do Nazaretu, ma\u0142ej wioski w Galilei. Ewangelia Mateusza w\u015br\u00f3d wydarze\u0144 zwi\u0105zanych z narodzinami Jezusa opowiada o odwiedzinach m\u0119drc\u00f3w ze Wschodu, prowadzonych przez gwiazd\u0119 betlejemsk\u0105, dla oddania","start_idx":465,"end_idx":639}
{"id":"mrc_2283","question":"kogo zeus zamienil w skale?","answer":"Niobe","context":"Leto (Laton\u0119) \u2013 matk\u0119 Apollina i Artemidy. Kiedy Manto, c\u00f3rka Tejrezjasza, wezwa\u0142a Tebanki do z\u0142o\u017cenia ofiary Leto i jej dzieciom, kr\u00f3lowa odm\u00f3wi\u0142a lekcewa\u017c\u0105c ofiar\u0119 dla bogini maj\u0105cej tylko dwoje dzieci. Zniewag\u0119 t\u0119 pom\u015bci\u0142y one same, zabijaj\u0105c Niobid\u00f3w z \u0142uk\u00f3w na oczach matki. Rozpaczaj\u0105c\u0105 Niobe Zeus z lito\u015bci zamieni\u0142 w ska\u0142\u0119, kt\u00f3r\u0105 wicher przeni\u00f3s\u0142 do Azji Mniejszej, gdzie pozosta\u0142a na zawsze jako g\u00f3ra Sipylos. Na wie\u015b\u0107 o stracie syn\u00f3w \u015bmier\u0107 mia\u0142 zada\u0107 sobie r\u00f3wnie\u017c Amfion. Przy \u017cyciu pozosta\u0142o jedynie dwoje z dzieci Niobe: Chloris i Amyklas. Istnieje r\u00f3wnie\u017c inna wersja mitu, w kt\u00f3rym Niobe jest c\u00f3rk\u0105 nie Amfiona, a Asaona, i \u017con\u0105 Filottosa z Asyrii. Po \u015bmierci m\u0119\u017ca na polowaniu Assaon zapragn\u0105\u0142 posi\u0105\u015b\u0107 sw\u0105 c\u00f3rk\u0119, wbrew jej woli. Assaon zaprosi\u0142 wi\u0119c","start_idx":293,"end_idx":298}
{"id":"mrc_2284","question":"kto stworzy\u0142 tablice mendelejewa?","answer":"Mendelejew","context":"standardowej. * tablica Mendelejewa \u2013 oryginalna tablica Mendelejewa by\u0142a w zasadzie prost\u0105 tabel\u0105 z list\u0105 pierwiastk\u00f3w wed\u0142ug wzrastaj\u0105cej masy atomowej i przypisaniem do okre\u015blonego okresu; czasami przez tablic\u0119 Mendelejewa rozumie si\u0119 tzw. kr\u00f3tk\u0105 form\u0119 uk\u0142adu okresowego, kt\u00f3ra zosta\u0142a prawdopodobnie sporz\u0105dzona we wsp\u00f3\u0142czesnej wersji po raz pierwszy przez Ramsaya; * tablica Wernera \u2013 wprowadzona przez Alfreda Wernera w 1905 roku jest d\u0142ug\u0105 form\u0105 uk\u0142adu, z wydzielonymi blokami s, p i d; sam Werner stworzy\u0142 j\u0105, aby wyra\u017aniej rozdzieli\u0107 grupy g\u0142\u00f3wne i poboczne, nie maj\u0105c \u015bwiadomo\u015bci, \u017ce podzieli\u0142 pierwiastki na bloki uzasadnione kszta\u0142tem ich orbitali walencyjnych; * uk\u0142ad Bohra \u2013 wsp\u00f3\u0142czesny wygl\u0105d uk\u0142adu okresowego w oparciu o tablic\u0119 Wernera; tym razem Bohr nie\u015bwiadomie podzieli\u0142 uk\u0142ad wed\u0142ug elektroujemno\u015bci pierwiastk\u00f3w, co wykorzysta\u0142 Linus Pauling;","start_idx":24,"end_idx":34}
{"id":"mrc_2285","question":"z jakiego drzewa s\u0105 kasztany?","answer":"W potocznym j\u0119zyku polskim kasztan to okre\u015blenie nasion i drzew kasztanowca (\"Aesculus\")","context":"zaliczany do podrodziny \"Quercoideae\", w kt\u00f3rej najbli\u017cej spokrewniony jest z rodzajami \"Quercus\" i \"Castanopsis\". ; Wykaz gatunk\u00f3w: * \"Castanea crenata\" Siebold & Zucc. \u2013 kasztan japo\u0144ski, kasztan karbowany * \"Castanea dentata\" (Marshall) Borkh. \u2013 kasztan ameryka\u0144ski, kasztan z\u0119baty * \"Castanea\" \u00d7\"fleetii\" A. Camus [= \"C. crenata\" \u00d7 \"C. pumila\"] * \"Castanea henryi\" (Skan) Rehder & E. H. Wilson * \"Castanea mollissima\" Blume \u2013 kasztan chi\u0144ski * \"Castanea\" \u00d7\"neglecta\" Dode [= \"C. dentata\" \u00d7 \"C. pumila\"] \u2013 kasztan zaniedbany * \"Castanea ozarkensis\" Ashe * \"Castanea pumila\" (L.) Mill. \u2013 kasztan niski * \"Castanea sativa\" Mill. \u2013 kasztan jadalny * \"Castanea seguinii\" Dode \u2013 kasztan Seguina W potocznym j\u0119zyku polskim kasztan to okre\u015blenie nasion i drzew kasztanowca (\"Aesculus\"), nale\u017c\u0105cego do rz\u0119du mydle\u0144cowatych.","start_idx":693,"end_idx":781}
{"id":"mrc_2286","question":"kto to redaktor?","answer":"Redaktor \u2013 osoba dokonuj\u0105ca redakcji tekstu (ksi\u0105\u017cki, artyku\u0142\u00f3w w czasopismach, encyklopediach i na stronach WWW, jak r\u00f3wnie\u017c w programach radiowych i telewizyjnych).","context":"Redaktor \u2013 osoba dokonuj\u0105ca redakcji tekstu (ksi\u0105\u017cki, artyku\u0142\u00f3w w czasopismach, encyklopediach i na stronach WWW, jak r\u00f3wnie\u017c w programach radiowych i telewizyjnych). Cz\u0119sto ma znaczny wp\u0142yw na ostateczn\u0105 posta\u0107 publikacji \u2013 a czasami decyduje te\u017c o tym, czy dan\u0105 publikacj\u0119 odrzuci\u0107, czy przyj\u0105\u0107 do druku. Najwa\u017cniejsz\u0105 pozycj\u0119 w\u015br\u00f3d redaktor\u00f3w zajmuje redaktor naczelny, podejmuj\u0105cy strategiczne decyzje w sprawach danego pisma. W czasopismach i encyklopediach redaktorzy pracuj\u0105 zwykle w zespo\u0142ach, tworz\u0105c tzw. rady redakcyjne, kt\u00f3re decyduj\u0105 wsp\u00f3lnie o ostatecznym kszta\u0142cie tych wydawnictw. Pracy redaktora (nazywanego czasem edytorem) nie nale\u017cy myli\u0107 z prac\u0105 korektora, kt\u00f3rego zadaniem jest jedynie sprawdzenie, czy publikacja ju\u017c skierowana do druku nie zawiera usterek ortograficznych, j\u0119zykowych i typograficznych. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 kilka specjalizacji redaktor\u00f3w: * redaktor merytoryczny, * redaktor naczelny,","start_idx":0,"end_idx":166}
{"id":"mrc_2287","question":"kim by\u0142y mojry?","answer":"w mitologii greckiej boginie losu","context":"Mojry (gr. \"Moirai\") \u2013 w mitologii greckiej boginie losu, uto\u017csamiane przez Rzymian z Parkami. W r\u00f3\u017cnych literackich przekazach wywodzono odmienne ich pochodzenie. U Homera jest jedna Mojra, natomiast wed\u0142ug Hezjoda by\u0142y one trzema c\u00f3rkami Zeusa i Temidy, nosz\u0105cymi imiona: Kloto (\u201ePrz\u0105dka\u201d nici \u017cywota), Lachesis (\u201eUdzielaj\u0105ca\u201d, kt\u00f3ra tej nici strze\u017ce) i Atropos (\u201eNieodwracalna\u201d, kt\u00f3ra j\u0105 przecina). Wed\u0142ug innych \u017ar\u00f3de\u0142 by\u0142y one c\u00f3rkami Nocy i Erebu lub Kronosa, albo Gai i Okeanosa. Symbolizowa\u0142y starogreckie poj\u0119cia filozoficzno-mitologiczne dotycz\u0105ce losu ludzkiego i porz\u0105dku \u015bwiata. Ich siostrami by\u0142y Hory i Charyty. By\u0142y boginiami \u017cycia i \u015bmierci oraz zna\u0142y przysz\u0142o\u015b\u0107 ludzi i bog\u00f3w. Jedyne ponad bogami olimpijskimi, kt\u00f3rych rozkazom nie podlega\u0142y. Pierwotnie \"mojra\" by\u0142o raczej poj\u0119ciem filozoficznym i oznacza\u0142o przeznaczenie i los cz\u0142owieka oraz og\u00f3lne, nieub\u0142agane","start_idx":23,"end_idx":56}
{"id":"mrc_2288","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142y prezerwatywy?","answer":"1912 roku","context":"prezerwatywa lateksowa zosta\u0142a wyprodukowana w 1912 roku przez Juliusa Fromma. == Zak\u0142adanie prezerwatywy m\u0119skiej == Aby bezpiecznie za\u0142o\u017cy\u0107 prezerwatyw\u0119 nale\u017cy upewni\u0107 si\u0119 czy opakowanie nie jest uszkodzone. \u0141apie si\u0105 j\u0105 za zbiorniczek na ko\u0144cu i rozwija na cz\u0142onku. Za\u0142o\u017cona prezerwatywa naci\u0105gni\u0119ta jest na ca\u0142\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 penisa, zazwyczaj cz\u0119\u015b\u0107 zostaje zrolowana. Na jej ko\u0144cu zwykle znajduje si\u0119 wypustka, kt\u00f3ra wype\u0142ni si\u0119 nasieniem w czasie wytrysku. Dzi\u0119ki temu plemniki znajduj\u0105ce si\u0119 w nasieniu nie dostan\u0105 si\u0119 do pochwy partnerki. == Wady i zalety == W dzisiejszych czasach prezerwatywa, opr\u00f3cz swych podstawowych funkcji, ma za zadanie urozmaicenie \u017cycia seksualnego. W tym celu producenci tworz\u0105: prezerwatywy smakowe (przeznaczone do fellatio), kolorowe, z r\u00f3\u017cnego rodzaju wypustkami (maj\u0105cymi zwi\u0119kszy\u0107 doznania partnerki/partnera). Do wielu tak\u017ce dodaje si\u0119","start_idx":47,"end_idx":56}
{"id":"mrc_2289","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 premiera filmu?","answer":"1977 roku","context":"== Filmy == === G\u0142\u00f3wne filmy kinowe === === Spin-offy === === Historia === Pomys\u0142 \"Gwiezdnych wojen\" powsta\u0142 we wczesnych latach 70. XX wieku i w tym czasie by\u0142 wielokrotnie zmieniany. Oryginalny film \"Gwiezdne wojny\" (jeszcze bez podtytu\u0142u \"Cz\u0119\u015b\u0107 IV: Nowa nadzieja\", kt\u00f3ry dodano w 1981 roku) mia\u0142 premier\u0119 w 1977 roku, ale rok wcze\u015bniej wydano adaptacj\u0119 ksi\u0105\u017ckow\u0105 autorstwa Alana Deana Fostera (jako ghostwritera). Zgodnie z wypowiedzi\u0105 Fostera udzielon\u0105 magazynowi \"Empire\", w przypadku, gdyby film nie odni\u00f3s\u0142 znacz\u0105cego sukcesu, planowano jego niskobud\u017cetow\u0105 kontynuacj\u0119 w oparciu o ksi\u0105\u017ck\u0119 \"Spotkanie na Mimban\". \"Gwiezdne wojny\" okaza\u0142y si\u0119 jednak przebojem, co pozwoli\u0142o na nakr\u0119cenie dw\u00f3ch kolejnych film\u00f3w, o uprzednio zaplanowanej fabule. W 1993 roku og\u0142oszono, \u017ce powstanie kolejna trylogia \u2013 prequele uzupe\u0142niaj\u0105ce histori\u0119 Anakina","start_idx":310,"end_idx":319}
{"id":"mrc_2290","question":"kiedy wojska radzieckie wysz\u0142y z polski?","answer":"28 pa\u017adziernika 1992","context":"z planami w\u0142asnymi strony radzieckiej. 28 pa\u017adziernika 1992 w \u015awinouj\u015bciu nast\u0105pi\u0142o wycofanie ostatniej jednostki bojowej z terytorium Polski. Port opu\u015bci\u0142y ostatnie kutry 24 Brygady Kutr\u00f3w Torpedowych Floty Ba\u0142tyckiej. Strona rosyjska przekaza\u0142a map\u0119 dyslokacji wojsk Federacji Rosyjskiej pozostaj\u0105cych na terytorium Polski w 1993. Na 1993 mia\u0142o pozosta\u0107 w Polsce (oficjalna informacja PGW): * dow\u00f3dztwo PGW, * Brygad \u0141\u0105czno\u015bci 2, * pododdzia\u0142\u00f3w \u0142\u0105czno\u015bci 16, * sk\u0142ad\u00f3w 10, * szpitali 1, * przedstawicielstw S\u0142u\u017cby Komunikacji Wojskowej 9, * oddzia\u0142\u00f3w lotniczych 1, * oficer\u00f3w i \u017co\u0142nierzy 5980, * samochod\u00f3w 1956, * samolot\u00f3w 4, * \u015bmig\u0142owc\u00f3w 2. 29 pa\u017adziernika 1992 pe\u0142nomocnik Rady Ministr\u00f3w ds. pobytu i wycofania wojsk FR gen. Zdzis\u0142aw Ostrowski z\u0142o\u017cy\u0142 w Urz\u0119dzie Rady Ministr\u00f3w \u00f3wczesnej Prezes RM Hannie Suchockiej oficjalny meldunek o","start_idx":39,"end_idx":59}
{"id":"mrc_2291","question":"ile sztuk ma mendel?","answer":"15 sztuk","context":"Mendel (z niem. \"mandel\") \u2013 zwyczajowa miara liczbowa: 15 sztuk, czyli 1/4 kopy, stosowane w Polsce od XIV wieku. Gdzieniegdzie mendel liczy\u0142 16 (mendel ch\u0142opski). Miara stosowana w odniesieniu do produkt\u00f3w rolnych np. jajek, drobiu. Okre\u015blenie to bywa jeszcze spotykane na bazarach. Na Podkarpaciu specyficznie uk\u0142adano snopy zbo\u017ca w mendle. W niekt\u00f3rych okolicach mendlami nazywa\u0142o si\u0119 b\u0142\u0119dnie sztygi.","start_idx":55,"end_idx":63}
{"id":"mrc_2292","question":"czym wyr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 \u015bw. szczepan w\u015br\u00f3d innych diakon\u00f3w?","answer":"m\u0119\u017ca pe\u0142nego wiary i Ducha \u015awi\u0119tego","context":"Ducha i m\u0105dro\u015bci. Im zlecimy to zadanie. (4) My za\u015b oddamy si\u0119 wy\u0142\u0105cznie modlitwie i pos\u0142udze s\u0142owa. (5) Spodoba\u0142y si\u0119 te s\u0142owa wszystkim zebranym i wybrali Szczepana, m\u0119\u017ca pe\u0142nego wiary i Ducha \u015awi\u0119tego, Filipa, Prochora, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Miko\u0142aja, prozelit\u0119 z Antiochii. (6) Przedstawili ich Aposto\u0142om, kt\u00f3rzy modl\u0105c si\u0119 w\u0142o\u017cyli na nich r\u0119ce. Pocz\u0105tkowo, zgodnie z tradycj\u0105, powo\u0142ywano przy siedzibach biskupich po siedmiu diakon\u00f3w. Z czasem przestano przestrzega\u0107 tej zasady. Diakoni pe\u0142nili r\u00f3wnie\u017c szczeg\u00f3lne funkcje liturgiczne. Odczytywali Ewangeli\u0119, podawali intencje modlitw, rozdzielali wiernym Eucharysti\u0119, a tak\u017ce pomagali biskupowi w udzielaniu sakramentu chrztu. === Diakonisy w pocz\u0105tkach Ko\u015bcio\u0142a === We wczesnych wiekach istnia\u0142a w Ko\u015bciele instytucja diakonis. Zachowane teksty obrz\u0119d\u00f3w ich ustanowienia r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 od obrz\u0119d\u00f3w stosowanych przy wy\u015bwi\u0119caniu m\u0119\u017cczyzn,","start_idx":168,"end_idx":203}
{"id":"mrc_2293","question":"w kt\u00f3rym roku zmieniono nazw\u0119 pa\u0144stwa na polska rzeczpospolita ludowa?","answer":"1952","context":"Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) \u2013 oficjalna nazwa pa\u0144stwa polskiego w latach 1952\u20131989. W latach 1944\u20131952 funkcjonowa\u0142o jako Rzeczpospolita Polska. W okresie 1944\u20131989, propagandowo, potocznie i niekiedy w oficjalnych aktach w\u0142adz nazywane by\u0142o Polsk\u0105 Ludow\u0105. W okresie tym Polska by\u0142a pa\u0144stwem niesuwerennym oraz pa\u0144stwem satelickim pozostaj\u0105cym pod polityczn\u0105 dominacj\u0105 ZSRR. Rz\u0105dy sprawowa\u0142a komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a nast\u0119pnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, jako partia hegemoniczna, przy formalnym istnieniu ugrupowa\u0144 satelickich, tzw. \u201estronnictw sojuszniczych\u201d (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Demokratyczne). == Powstanie == Zgodnie z postanowieniami konferencji ja\u0142ta\u0144skiej legitymizacja w\u0142adzy w Polsce mia\u0142a si\u0119 dokona\u0107 na drodze demokratycznych wybor\u00f3w w jak najkr\u00f3tszym terminie. Do tego czasu rz\u0105dzi\u0107 mia\u0142 Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej powo\u0142any w trakcie konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945, pod nadzorem trzech","start_idx":80,"end_idx":84}
{"id":"mrc_2294","question":"kiedy kwitnie rzepik?","answer":"Kwitnie od czerwca do sierpnia, a czasami do pa\u017adziernika.","context":"charakterystyczny dla zespo\u0142u zbiorowisk (All.) \"Trifolion medii\" i s\u0142abo dla zespo\u0142u ro\u015blinno\u015bci (Ass.) \"Trifolio-Agrimonietum\". Kwitnie od czerwca do sierpnia, a czasami do pa\u017adziernika. == Zmienno\u015b\u0107 == Tworzy miesza\u0144ce z rzepikiem wonnym (\"A. x wirtgenii\" A. et Gr.) oraz z rzepikiem szczeciniastym. == Zastosowanie == === Ro\u015blina lecznicza === ; Surowiec zielarski: Ziele rzepiku (\"Herba Agrimoniae\") \u2013 wysuszone kwitn\u0105ce szczyty p\u0119d\u00f3w. Surowiec powinien zawiera\u0107 nie mniej ni\u017c 2,0% garbnik\u00f3w w przeliczeniu na pirogalol. Ziele ponadto zawiera m.in. gorycze, olejek eteryczny, flawonoidy i kwas salicylowy. ; Zbi\u00f3r i suszenie: ; Dzia\u0142anie i zastosowanie: === Ro\u015blina kosmetyczna === Napar, po rozcie\u0144czeniu etanolem stosowany jest do oczyszczania sk\u00f3ry t\u0142ustej, sk\u0142onnej do tr\u0105dziku, o rozszerzonych porach. Napar po\u0142\u0105czony z torfem u\u017cywany jest do maseczek kosmetycznych.","start_idx":130,"end_idx":188}
{"id":"mrc_2295","question":"jaki stopie\u0144 po szkole oficerskiej?","answer":"Pierwszym stopniem oficerskim jest w polskich Si\u0142ach Zbrojnych stopie\u0144 podporucznika","context":"Pierwszy stopie\u0144 oficerski nadaje w Polsce Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej, natomiast mianowanie na ten stopie\u0144 stanowi element ceremonia\u0142u wojskowego, nawi\u0105zuj\u0105cy do \u015bredniowiecznej tradycji rycerskiej \u2013 pasowania na rycerza. == Historia == Pierwszym stopniem oficerskim jest w polskich Si\u0142ach Zbrojnych stopie\u0144 podporucznika; przyznawany jest on \u2013 w warunkach pokoju \u2013 po uko\u0144czeniu uczelni wojskowej, uczelni cywilnej wraz ze studium wojskowym lub przeszkoleniem wojskowym oraz uko\u0144czeniu kursu oficerskiego (obecnie absolwent uczelni musi uko\u0144czy\u0107 jedynie kurs, uczelniane studium wojskowe i przeszkolenie wojskowe zlikwidowano), absolwentom uczelni instytucji podleg\u0142ych Ministerstwu Spraw Wewn\u0119trznych i Administracji np. Szko\u0142a G\u0142\u00f3wna S\u0142u\u017cby Po\u017carniczej. Na stopie\u0144 podporucznika mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce mianowani podoficerowie zawodowi, kt\u00f3rzy w wyniku uko\u0144czenia studi\u00f3w nabyli odpowiednie kwalifikacje i z\u0142o\u017cyli stosowne egzaminy. Mo\u017ce","start_idx":283,"end_idx":367}
{"id":"mrc_2296","question":"kto sfinansowa\u0142 wypraw\u0119 krzysztofa kolumba?","answer":"Wyprawa by\u0142a finansowana cz\u0119\u015bciowo przez dw\u00f3r, cz\u0119\u015bciowo przez kupieck\u0105 rodzin\u0119 Pinzon\u00f3w.","context":"znajduje si\u0119 zaledwie o kilkana\u015bcie dni \u017ceglugi. Kolumb swoj\u0105 wiar\u0119 pragn\u0105\u0142 zaszczepi\u0107 kr\u00f3lowi Portugalii Janowi II. Odes\u0142a\u0142 on genue\u0144czyka do swoich doradc\u00f3w \"Junta dos Mathem\u00e1ticos\", kt\u00f3rzy, prawdopodobnie na pocz\u0105tku 1485 roku, odrzucili plan Kolumba. W lecie 1485 Krzysztof Kolumb przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Hiszpanii. Sprawi\u0142, \u017ce jego pomys\u0142ami zainteresowali si\u0119 dygnitarze Enrique de Guzm\u00e1n, a p\u00f3\u017aniej Luis de la Cerda. Idee Kolumba znalaz\u0142y pos\u0142uch na dworze kr\u00f3lewskim, lecz dopiero gdy Hiszpania upora\u0142a si\u0119 z rekonkwist\u0105 w 1492, mo\u017cna by\u0142o je zrealizowa\u0107. Izabela Kastylijska nam\u00f3wiona przez dworzanina Luisa de Sant\u00e1ngel zezwoli\u0142a Kolumbowi na zorganizowanie wyprawy, kt\u00f3ra mia\u0142a pop\u0142yn\u0105\u0107 pod bander\u0105 korony hiszpa\u0144skiej. Wyprawa by\u0142a finansowana cz\u0119\u015bciowo przez dw\u00f3r, cz\u0119\u015bciowo przez kupieck\u0105 rodzin\u0119 Pinzon\u00f3w. Kolumbowi przyrzeczono dziedziczny tytu\u0142 Wielkiego Admira\u0142a, Wicekr\u00f3la odkrytych ziem","start_idx":724,"end_idx":813}
{"id":"mrc_2297","question":"kim s\u0105 bohaterowie pie\u015bni nad pie\u015bniami?","answer":"Bohaterami \"Pie\u015bni nad pie\u015bniami\" s\u0105 wi\u0119c pan m\u0142ody i panna m\u0142oda.","context":"religii. Odczytywana dos\u0142ownie jest ona po prostu lirycznym poematem mi\u0142osnym, a konkretnie dialogiem dwojga bohater\u00f3w, kt\u00f3rzy s\u0105 nam znani jako Oblubieniec i Oblubienica. Istniej\u0105 r\u00f3\u017cne interpretacje ksi\u0119gi. === Interpretacja naturalna === Interpretacja naturalna uznaje \"Pie\u015b\u0144 nad pie\u015bniami\" za zbi\u00f3r pojedynczych pie\u015bni mi\u0142osnych, wt\u00f3rnie po\u0142\u0105czonych w do\u015b\u0107 przypadkowy spos\u00f3b. Wed\u0142ug W.H. Schmidta \"Sitz im Leben\" tematem przynajmniej wi\u0119kszo\u015bci tych pie\u015bni by\u0142y wielodniowe (nierzadko siedmiodniowe) uroczysto\u015bci weselne. W \"Pie\u015bni nad pie\u015bniami\" dostrzec mo\u017cna motywy zwi\u0105zane z uczt\u0105 weseln\u0105 (por. , , ). Bohaterami \"Pie\u015bni nad pie\u015bniami\" s\u0105 wi\u0119c pan m\u0142ody i panna m\u0142oda. Pie\u015bni arabskie (\"wasf\") potwierdzaj\u0105, \u017ce pan m\u0142ody bywa\u0142 nazywany kr\u00f3lem. Poniewa\u017c pie\u015bni wchodz\u0105ce w sk\u0142ad ksi\u0119gi nie oddaj\u0105 j\u0119zyka potocznego, lecz posiadaj\u0105 du\u017ce walory artystyczne, by\u0142y to prawdopodobnie utwory","start_idx":612,"end_idx":678}
{"id":"mrc_2298","question":"jak wed\u0142ug biblii powsta\u0142 \u015bwiat?","answer":"Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6).","context":"Stworzenie \u015bwiata \u2013 poj\u0119cie biblijne wyja\u015bniaj\u0105ce natur\u0119 i spos\u00f3b powstania wszech\u015bwiata. W uj\u0119ciu judeo-chrze\u015bcija\u0144skim zar\u00f3wno niebo (materialne i duchowe), jak i ziemia i wszystko co istnieje jest dzie\u0142em Boga-Stw\u00f3rcy. Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6). Dwa rozpoczynaj\u0105ce ca\u0142\u0105 Bibli\u0119 opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdzia\u0142ach Ksi\u0119gi Rodzaju, przedstawiaj\u0105 pochodzenie wszech\u015bwiata i cz\u0142owieka od Stw\u00f3rcy, zale\u017cno\u015bci mi\u0119dzy Bogiem, cz\u0142owiekiem i \u015bwiatem oraz podkre\u015blaj\u0105 zasadnicz\u0105 dobro\u0107 tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opis\u00f3w stworzenia jest r\u00f3\u017cna w zale\u017cno\u015bci od wyznania. Przyjmuje si\u0119, \u017ce nie zawieraj\u0105 one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz s\u0105 opowiadaniami symbolicznymi, kt\u00f3rych zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest poj\u0119cie \"stworzenia z","start_idx":222,"end_idx":381}
{"id":"mrc_2299","question":"z ilu atom\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 ziemia?","answer":"Ziemia zbudowana jest z oko\u0142o 1,33 atom\u00f3w","context":"na Ziemi. Maj\u0105 one czasy po\u0142owicznego rozpadu wielokrotnie mniejsze od czasu istnienia Ziemi, dlatego nieokre\u015blone ich ilo\u015bci mog\u0142y si\u0119 w przesz\u0142o\u015bci rozpa\u015b\u0107 na l\u017cejsze pierwiastki. Naturalnie wyst\u0119puj\u0105ce j\u0105dra plutonu i neptunu powsta\u0142y w wyniku wychwytu neutronu przez j\u0105dra uranu. Ziemia zbudowana jest z oko\u0142o 1,33 atom\u00f3w, g\u0142\u00f3wnie z atom\u00f3w \u017celaza (35% masy), tlenu (30%), krzemu (15%) i magnezu (12%). === Rzadkie i teoretyczne atomy === Cho\u0107 wszystkie nuklidy o liczbie atomowej wi\u0119kszej ni\u017c 82 (o\u0142\u00f3w) s\u0105 radioaktywne, teoretyczne modele przewiduj\u0105 istnienie \u201ewyspy stabilno\u015bci\u201d \u2013 zbioru pierwiastk\u00f3w o liczbach atomowych powy\u017cej 103, kt\u00f3re mia\u0142yby stosunkowo stabilne izotopy. Najbardziej stabilnym pierwiastkiem w tym zbiorze mia\u0142by by\u0107 niezsyntetyzowany dotychczas unbiheks, o 126 protonach i 184 neutronach w j\u0105drze. == Uk\u0142ady cz\u0105stek podobne do","start_idx":284,"end_idx":325}
{"id":"mrc_2300","question":"jakie konsekwencje dla ziemi ma wycinanie las\u00f3w?","answer":"Mo\u017ce prowadzi\u0107 do powodzi, susz, osuni\u0119\u0107 ziemi i lawin b\u0142otnych.","context":"Wylesianie, deforestacja, wyci\u0119cie \u2013 proces zmniejszania udzia\u0142u teren\u00f3w le\u015bnych w og\u00f3lnej powierzchni danego obszaru, zazwyczaj wskutek antropopresji (np. nadmierne wykorzystanie gospodarcze las\u00f3w, zanieczyszczenie \u015brodowiska itp.). Mo\u017ce prowadzi\u0107 do powodzi, susz, osuni\u0119\u0107 ziemi i lawin b\u0142otnych. == Przyczyny wylesiania == # pozyskiwanie grunt\u00f3w do uprawy roli i hodowli (np. w Brazylii, gdzie wielkie obszary le\u015bne przekszta\u0142cono w pastwiska, tak\u017ce w Azji i Afryce); # pozyskiwanie drewna jako surowca dla przemys\u0142u i budownictwa; # pozyskiwanie drewna na opa\u0142 (g\u0142\u00f3wnie w rozwijaj\u0105cych si\u0119 krajach Afryki i Azji); # naturalne b\u0105d\u017a sztucznie wywo\u0142ane wymarcie danego gatunku drzewa. # po\u017cary las\u00f3w spowodowane ocieplaniem si\u0119 klimatu przez dzia\u0142alno\u015b\u0107 cz\u0142owieka. == Skutki wylesiania == # niszczenie naturalnych siedlisk wielu ssak\u00f3w i ptak\u00f3w, co prowadzi do zmniejszania ich","start_idx":234,"end_idx":298}
{"id":"mrc_2301","question":"kto to zleceniodawca?","answer":"zlecaj\u0105cy wykonanie okre\u015blonych czynno\u015bci","context":"Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa si\u0119 zleceniodawc\u0105 (zlecaj\u0105cy wykonanie okre\u015blonych czynno\u015bci) i zleceniobiorc\u0105 (wykonuj\u0105cym zlecenie). == Przedmiot umowy == Przedmiotem umowy zlecenia jest wykonywanie okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej na rzecz innego podmiotu. Umow\u0119 zlecenia okre\u015bla si\u0119 jako \"umow\u0119 starannego dzia\u0142ania\" i przeciwstawia \"umowie o dzie\u0142o\" okre\u015blanej umow\u0105 rezultatu. Oznacza to, i\u017c w umowie zlecenia wa\u017cna jest wykonywana praca (wykonywanie czynno\u015bci) na rzecz zleceniodawcy, kt\u00f3ra niekoniecznie b\u0119dzie prowadzi\u0107 do okre\u015blonego rezultatu \u2013 co jest przedmiotem umowy o dzie\u0142o. Zleceniobiorca ma obowi\u0105zek informowa\u0107 zleceniodawc\u0119 o przebiegu wykonywania umowy, a na zako\u0144czenie \u2013 przedstawi\u0107 mu sprawozdanie z jej wykonania. == Forma umowy == Umowa w przeciwie\u0144stwie do umowy o prac\u0119 nie musi by\u0107 zawarta na pi\u015bmie. Strony mog\u0105 zawrze\u0107 umow\u0119-zlecenie tak\u017ce w formie ustnej,","start_idx":60,"end_idx":101}
{"id":"mrc_2302","question":"co to wykluczenie?","answer":"Marginalizacja spo\u0142eczna, wykluczenie spo\u0142eczne \u2013 wy\u0142\u0105czenie z udzia\u0142u w \u017cyciu spo\u0142ecznym jednostek, grup spo\u0142ecznych lub w uj\u0119ciu globalnym spo\u0142ecze\u0144stw w stosunku do ich otoczenia spo\u0142ecznego.","context":"Marginalizacja spo\u0142eczna, wykluczenie spo\u0142eczne \u2013 wy\u0142\u0105czenie z udzia\u0142u w \u017cyciu spo\u0142ecznym jednostek, grup spo\u0142ecznych lub w uj\u0119ciu globalnym spo\u0142ecze\u0144stw w stosunku do ich otoczenia spo\u0142ecznego. Mo\u017ce odnosi\u0107 si\u0119 do procesu wykluczania jednostek i grup albo do stanu wykluczenia. == Geneza i charakterystyka == Wykluczenie spo\u0142eczne jest rozumiane jako niemo\u017cliwo\u015b\u0107 bycia uczestnikiem wa\u017cnych aspekt\u00f3w \u017cycia spo\u0142ecznego, zw\u0142aszcza gospodarczego, politycznego lub kulturowego. Przy wykluczaniu spo\u0142ecznym jednostek czynnikami maj\u0105cymi na to najwi\u0119kszy wp\u0142yw jest bezrobocie i bieda. Je\u017celi dochodzi do koncentracji tego typu ludno\u015bci w ograniczonej przestrzeni topograficznej, w\u00f3wczas tworzy\u0107 si\u0119 mo\u017ce specyficzna subkultura ub\u00f3stwa oraz podklasa spo\u0142eczna, w kt\u00f3rej wzory zachowa\u0144 i systemy warto\u015bci cz\u0119sto podlegaj\u0105 dziedziczeniu w nast\u0119pnych pokoleniach. Pod wp\u0142ywem marginalizacji na obszarach miejskich mog\u0105 pojawia\u0107 si\u0119 getta. Jednostka jest","start_idx":0,"end_idx":194}
{"id":"mrc_2303","question":"kto stworzy\u0142 minecrafta?","answer":"Tw\u00f3rca gry \"Minecraft\", Markus Persson,","context":"trybie jednoosobowym, b\u0105d\u017a wieloosobowym (poprzez sie\u0107). W 2013 roku Microsoft uruchomi\u0142 us\u0142ug\u0119 prostych w obs\u0142udze serwer\u00f3w gry (\u201eMinecraft Realms\u201d), kt\u00f3rych uruchomienie \u2013 w przeciwie\u0144stwie do zewn\u0119trznych dostawc\u00f3w \u2013 nie wymaga\u0142o \u017cadnej wiedzy technicznej. == Produkcja == Tw\u00f3rca gry \"Minecraft\", Markus Persson, pracowa\u0142 wcze\u015bniej nad Wurm Online oraz przez ponad cztery lata jako deweloper gier dla king.com. Rozw\u00f3j \"Minecrafta\" rozpocz\u0105\u0142 on 10 maja 2009 roku i wkr\u00f3tce p\u00f3\u017aniej zrezygnowa\u0142 z pracy dla king.com, aby skoncentrowa\u0107 si\u0119 na w\u0142asnym projekcie. Do stworzenia gry zainspirowa\u0142y go takie tytu\u0142y jak \"Dwarf Fortress\" (autorstwa Bay 12 Games), \"Infiniminer\" (aut. Zachtronics Industries) i \"Dungeon Keeper\" (aut. Bullfrog Productions). Po odkryciu gry \"Infiniminer\" Persson o\u015bwiadczy\u0142, \u017ce w\u0142a\u015bnie tak\u0105 gr\u0119 chce stworzy\u0107. \"Infiniminer\" mia\u0142 ogromny wp\u0142yw na styl","start_idx":276,"end_idx":315}
{"id":"mrc_2304","question":"gdzie p\u0142ynie ren?","answer":", p\u0142ynie przez Jezioro Bode\u0144skie, dalej na p\u00f3\u0142noc, tworz\u0105c granic\u0119 mi\u0119dzy Francj\u0105 a Niemcami. Ren uchodzi poprzez Delt\u0119 Renu i Mozy do Morza P\u00f3\u0142nocnego na zach\u00f3d od Rotterdamu w Holandii.","context":"Ren (, , nid. \"Rijn\", ret. \"Rein\", ) \u2013 jedna z najd\u0142u\u017cszych rzek w Europie, licz\u0105ca 1233 km. Ren wyp\u0142ywa z Alp Szwajcarskich (gdzie ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142o), p\u0142ynie przez Jezioro Bode\u0144skie, dalej na p\u00f3\u0142noc, tworz\u0105c granic\u0119 mi\u0119dzy Francj\u0105 a Niemcami. Ren uchodzi poprzez Delt\u0119 Renu i Mozy do Morza P\u00f3\u0142nocnego na zach\u00f3d od Rotterdamu w Holandii. == Etymologia nazwy == Nazwa rzeki pochodzi od praindoeuropejskiego rdzenia \"reie-\", oznaczaj\u0105cego \u201eporusza\u0107 si\u0119, p\u0142yn\u0105\u0107\u201d, kt\u00f3ry jest r\u00f3wnie\u017c podstaw\u0105 takich s\u0142\u00f3w, jak polskie \"rzeka\" czy angielskie \"river\". Podobn\u0105 etymologi\u0119 ma m.in. rzeka Reno we W\u0142oszech. === Nazwa \u201eRen\u201d === Nazwa Ren (\"Rijn\") u\u017cywana jest dla ma\u0142ych potok\u00f3w na p\u00f3\u0142nocy, gdzie znajdowa\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wny nurt Renu w czasach rzymskich. Nie nios\u0105 one jednak w dzisiejszych","start_idx":148,"end_idx":335}
{"id":"mrc_2305","question":"zgodnie z jak\u0105 zasad\u0105 rozda\u0142 pan talenty s\u0142ugom?","answer":"wed\u0142ug ich zdolno\u015bci.","context":"Jeden otrzymuje 5 talent\u00f3w, drugi 2, a trzeci jeden talent, wed\u0142ug ich zdolno\u015bci. Po powrocie, pan pyta s\u0142ugi o ich zarz\u0105d nad powierzon\u0105 w\u0142asno\u015bci\u0105. Pierwsi dwaj podwoili stan posiadania i otrzymali odpowiedni\u0105 nagrod\u0119: Trzeci cz\u0142owiek zmarnowa\u0142 sw\u00f3j talent i otrzyma\u0142 kar\u0119: Kontekstem przypowie\u015bci jest mowa dotycz\u0105ca paruzji Chrystusa, a kara spotykaj\u0105ca trzeciego s\u0142ug\u0119 jest uto\u017csamiona z s\u0105dem ostatecznym. Przypowie\u015b\u0107 interpretowano w historii na r\u00f3\u017cne sposoby. Martin Dibelius uto\u017csamia\u0142 trzeciego s\u0142ug\u0119 z ludem \u017cydowskim, kt\u00f3remu powierzono liczne dary, kt\u00f3re jednak nie wyda\u0142y w\u0142a\u015bciwych owoc\u00f3w. Charles Harold Dodd widzia\u0142 w nim faryzeuszy, kt\u00f3rzy szukali osobistego bezpiecze\u0144stwa w restrykcyjnym wype\u0142nianiu prawa, jednak ich religia uleg\u0142a skoncentrowanemu na sobie zaw\u0119\u017ceniu, przez co sta\u0142a si\u0119 bezowocna. Joachim Jeremias natomiast za s\u0142ugi uwa\u017ca\u0142 uczonych w Pi\u015bmie,","start_idx":60,"end_idx":81}
{"id":"mrc_2306","question":"ile ofiar poch\u0142on\u0119\u0142a ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"ponad 60 milion\u00f3w ludzi","context":"II wojna \u015bwiatowa zebra\u0142a najobfitsze \u017cniwo \u017cycia ludzkiego w historii \u015bwiata. W ci\u0105gu 6 lat wojny zgin\u0119\u0142o ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda). Poni\u017csze tabele przedstawiaj\u0105 straty ludzkie poniesione przez poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa. Liczba ofiar \u015bmiertelnych jest szacunkowa i waha si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3d\u0142a, pomi\u0119dzy 50 milionami a ponad 80 milionami ofiar. Wy\u017csza warto\u015b\u0107 \u2013 80 milion\u00f3w ofiar \u015bmiertelnych zawiera tak\u017ce zmar\u0142ych w wyniku chor\u00f3b i g\u0142odu zwi\u0105zanych z konfliktem zbrojnym. Ca\u0142kowita liczba zabitych cywil\u00f3w wynios\u0142a oko\u0142o 50\u201355 milion\u00f3w ludzi, z czego 19\u201328 milion\u00f3w zmar\u0142o w wyniku g\u0142odu i chor\u00f3b. Ca\u0142kowita liczba ofiar militarnych wynosi\u0142a 21\u201325 milion\u00f3w, w tym oko\u0142o 5 milion\u00f3w zmar\u0142ych w niewoli je\u0144c\u00f3w wojennych. Ostatnie badania naukowe","start_idx":107,"end_idx":130}
{"id":"mrc_2307","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy cz\u0119stochowa?","answer":"wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim","context":"Cz\u0119stochowa \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, siedziba powiatu cz\u0119stochowskiego. W latach 1975\u20131998 stolica i siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa cz\u0119stochowskiego. Cz\u0119stochowa, pomimo tego \u017ce znajduje si\u0119 w granicach wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego, historycznie i kulturowo nale\u017cy do Ma\u0142opolski. O\u015brodek akademicki (5 uczelni) w tym dwie najwi\u0119ksze uczelnie publiczne w regionie o randze Politechniki i Uniwersytetu. Stale poszerzaj\u0105cy swoj\u0105 ofert\u0119 edukacyjn\u0105, przy czym nie bez znaczenia dla rangi regionu jest utworzenie w 2022 roku kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Humanistyczno - Przyrodniczym im. Jana D\u0142ugosza w Cz\u0119stochowie. Cz\u0119stochowa jest centralnym miastem aglomeracji cz\u0119stochowskiej, a tak\u017ce najwi\u0119kszym o\u015brodkiem gospodarczym, kulturalnym i administracyjnym w subregionie p\u00f3\u0142nocnym wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego. Cz\u0119stochowa jest po\u0142o\u017cona w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego, nad rzek\u0105 Wart\u0105, w trzech mezoregionach","start_idx":64,"end_idx":84}
{"id":"mrc_2308","question":"co stoi u podstaw sposobu my\u015blenia japo\u0144czyk\u00f3w?","answer":"konfucja\u0144skie zasady, \"bushid\u014d\", czyli \u201edroga wojownika\u201d, a tak\u017ce buddyzm zen stanowi\u0142y podstaw\u0119 specyficznego systemu my\u015blenia i sposobu postrzegania \u015bwiata przez Japo\u0144czyk\u00f3w.","context":"spor\u00f3w mi\u0119dzyludzkich. To w\u0142a\u015bnie konfucja\u0144skie zasady, \"bushid\u014d\", czyli \u201edroga wojownika\u201d, a tak\u017ce buddyzm zen stanowi\u0142y podstaw\u0119 specyficznego systemu my\u015blenia i sposobu postrzegania \u015bwiata przez Japo\u0144czyk\u00f3w. Za ich spraw\u0105 ongi\u015b samuraj, kt\u00f3ry okry\u0142 si\u0119 ha\u0144b\u0105 i stawa\u0142 si\u0119 \"r\u014dninem\", zwraca\u0142 jeden ze swych mieczy przeciw sobie i pope\u0142nia\u0142 rytualne samob\u00f3jstwo \u2013 \"seppuku\". One te\u017c przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 pomog\u0142y stworzy\u0107 kult boskiego cesarza oraz pozwoli\u0142y japo\u0144skim \u017co\u0142nierzom gardzi\u0107 \u015bmierci\u0105 w czasie samob\u00f3jczych atak\u00f3w \"kamikaze\". Poczucie honoru nakazywa\u0142o walczy\u0107 do ko\u0144ca, gdy\u017c niewola czy kapitulacja nie wchodzi\u0142y w rachub\u0119. === J\u0119zyk === Ponad 99% mieszka\u0144c\u00f3w Japonii pos\u0142uguje si\u0119 j\u0119zykiem japo\u0144skim. Jego pochodzenie jest nieznane. Prezentowane s\u0105 r\u00f3\u017cne hipotezy dot. jego korzeni, m.in. pokrewie\u0144stwo z rodzinami j\u0119zyk\u00f3w uralskich i a\u0142tajskich, do kt\u00f3rych nale\u017c\u0105:","start_idx":34,"end_idx":210}
{"id":"mrc_2309","question":"jaki by\u0142 status austrii w dniu 13 marca 1938?","answer":"13 marca niczym nieskr\u0119powani nazi\u015bci austriaccy og\u0142osili zatwierdzon\u0105 nast\u0119pnie przez Hitlera ustaw\u0119, kt\u00f3ra w\u0142\u0105cza\u0142a Austri\u0119 do Wielkiej Rzeszy jako Marchi\u0119 Wschodni\u0105 (\"Ostmark\").","context":"w Austrii === W pocz\u0105tku 1938 rz\u0105d i prezydent Austrii stawili op\u00f3r przej\u0119ciu w\u0142adzy przez miejscowych nazist\u00f3w. Kanclerz Kurt Schuschnigg 9 marca 1938 og\u0142osi\u0142 przeprowadzenie 13 marca referendum, w kt\u00f3rym Austriacy mieliby si\u0119 wypowiedzie\u0107 na temat przysz\u0142o\u015bci swego kraju. W tej sytuacji na polecenie Hitlera 12 marca 1938 Wehrmacht wkroczy\u0142 do Austrii (plan \u201eOtto\u201d). Tego te\u017c dnia do Wiednia przyby\u0142 Adolf Hitler. Urz\u0105d kanclerza obj\u0105\u0142 Arthur Seyss-Inquart, kt\u00f3remu nast\u0119pnego dnia prezydent Wilhelm Miklas przekaza\u0142 tak\u017ce swoje obowi\u0105zki. 13 marca niczym nieskr\u0119powani nazi\u015bci austriaccy og\u0142osili zatwierdzon\u0105 nast\u0119pnie przez Hitlera ustaw\u0119, kt\u00f3ra w\u0142\u0105cza\u0142a Austri\u0119 do Wielkiej Rzeszy jako Marchi\u0119 Wschodni\u0105 (\"Ostmark\"). Niemcy zaanga\u017cowali do akcji zaj\u0119cia Austrii oko\u0142o 105 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy Wehrmachtu, 35\u201340 tysi\u0119cy SS-man\u00f3w oraz policjant\u00f3w i jednostki lotnicze (\u0142\u0105cznie 180\u2013200","start_idx":543,"end_idx":723}
{"id":"mrc_2310","question":"kto wynalaz\u0142 penicylin\u0119?","answer":"Walter Florey oraz Ernst Boris Chain","context":"Walter Florey oraz Ernst Boris Chain, wyizolowa\u0142a sk\u0142adnik czynny i rok p\u00f3\u017aniej za\u0142o\u017cy\u0142a pierwsz\u0105 na \u015bwiecie wytw\u00f3rni\u0119 penicyliny. Za swoje odkrycie zostali oni uhonorowani w 1945 r. Nagrod\u0105 Nobla. == Mechanizm i zakres dzia\u0142ania == Mechanizm dzia\u0142ania penicylin jako antybiotyk\u00f3w polega na blokowaniu aktywno\u015bci enzym\u00f3w bakteryjnych \u2013 transpeptydaz (PBP) bior\u0105cych udzia\u0142 w ostatnim etapie syntezy peptydoglikanu \u015bciany kom\u00f3rki bakteryjnej. Do zablokowania PBP mo\u017ce doj\u015b\u0107 dzi\u0119ki strukturalnemu podobie\u0144stwu penicylin do naturalnego substratu dla enzymu, czyli uk\u0142adu dw\u00f3ch reszt alaniny b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 podstawowej jednostki buduj\u0105cej murein\u0119 \u2013 sk\u0142adnika \u015bciany kom\u00f3rkowej bakterii. Penicylina \u0142\u0105czy si\u0119 z transpeptydaz\u0105 w jej centrum aktywnym i w ten spos\u00f3b blokuje jej aktywno\u015b\u0107. Kom\u00f3rka bakteryjna pozbawiona prawid\u0142owo dzia\u0142aj\u0105cego enzymu nie jest w stanie syntetyzowa\u0107 \u015bciany bakteryjnej. Prowadzi to","start_idx":0,"end_idx":36}
{"id":"mrc_2311","question":"ile pa\u0144stw jest w nato?","answer":"30","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":177,"end_idx":179}
{"id":"mrc_2312","question":"do wytwarzania energii elektrycznej podczas pracy silnika s\u0142u\u017cy?","answer":"uzwojenie wzbudzenia sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z jednej lub kilku cewek indukcyjnych lub przez magnesy trwa\u0142e","context":"silniki) jest wytwarzany przez uzwojenie wzbudzenia sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z jednej lub kilku cewek indukcyjnych lub przez magnesy trwa\u0142e, np. magnesy neodymowe stosowane ze wzgl\u0119du na du\u017cy strumie\u0144 magnetyczny przy stosunkowo niewielkiej masie. Je\u015bli uzwojenie wzbudzenia nie jest zasilane, nie pojawia si\u0119 strumie\u0144 magnetyczny, a w konsekwencji wirnik generatora mo\u017ce obraca\u0107 si\u0119 nie wytwarzaj\u0105c energii elektrycznej. W elektrowniach, w przypadku du\u017cych generator\u00f3w, stosowane s\u0105 pomocnicze ma\u0142e generatory lub baterie akumulator\u00f3w wraz z odpowiednimi uk\u0142adami elektronicznymi \u2013 przekszta\u0142tnikami DC/AC pozwalaj\u0105cymi zasili\u0107 uzwojenia wzbudzenia w przypadku rozruchu w trybie awaryjnym, po za\u0142amaniu si\u0119 systemu energetycznego (tzw. black out) lub w przypadku pracy wyspowej, czyli pracy bez po\u0142\u0105czenia z reszt\u0105 Krajowej Sieci Energetycznej bezpo\u015brednio na zapotrzebowanie wydzielonej sieci energetycznej. Generatory awaryjne zwykle nap\u0119dzane s\u0105","start_idx":31,"end_idx":129}
{"id":"mrc_2313","question":"z ilu zawodnik\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 dru\u017cyna siatkarska?","answer":"Mecze siatk\u00f3wki rozgrywane s\u0105 przez dwa sze\u015bcioosobowe zespo\u0142y, a \u0142\u0105cznie z rezerwowymi jeden zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 si\u0119 maksymalnie z 14 zawodnik\u00f3w","context":"parametry, czyli obw\u00f3d, ci\u0119\u017car, ci\u015bnienie, typ, kolor. === Sk\u0142ad zespo\u0142u i jego ustawienie === Mecze siatk\u00f3wki rozgrywane s\u0105 przez dwa sze\u015bcioosobowe zespo\u0142y, a \u0142\u0105cznie z rezerwowymi jeden zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 si\u0119 maksymalnie z 14 zawodnik\u00f3w, trenera, dw\u00f3ch asystent\u00f3w trenera, lekarza i fizjoterapeuty. Podstawowymi pozycjami w siatk\u00f3wce s\u0105: przyjmuj\u0105cy, atakuj\u0105cy, \u015brodkowy, rozgrywaj\u0105cy i libero. Kapitanem zespo\u0142u mo\u017ce zosta\u0107 jeden z zawodnik\u00f3w. Poprzednio nie m\u00f3g\u0142 nim by\u0107 libero, co zosta\u0142o zmienione na trzydziestym si\u00f3dmym \u015awiatowym Kongresie FIVB; od 1 stycznia 2022 roku libero mo\u017ce zosta\u0107 kapitanem. Je\u015bli wyznaczony kapitan znajduje si\u0119 na \u0142awce rezerwowych, wyznaczany jest \"graj\u0105cy kapitan\", kt\u00f3ry traci uprawnienia automatycznie z powrotem wyznaczonego kapitana na boisko i tylko oni (kapitan wyznaczony lub graj\u0105cy) maj\u0105 prawo w imieniu dru\u017cyny poprosi\u0107 s\u0119dziego","start_idx":95,"end_idx":240}
{"id":"mrc_2314","question":"ile miejsc ma autokar?","answer":"40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60)","context":"Autokar (autobus turystyczny, autobus dalekobie\u017cny) \u2013 autobus przystosowany do przewoz\u00f3w pasa\u017cerskich na du\u017ce odleg\u0142o\u015bci, na trasach mi\u0119dzymiastowych i mi\u0119dzynarodowych. Wed\u0142ug definicji Europejskiej Komisji Gospodarczej, Eurostatu i Mi\u0119dzynarodowego Forum Transportu jest to pasa\u017cerski mechaniczny pojazd drogowy przeznaczony do przewozu wi\u0119cej ni\u017c 24 os\u00f3b (wliczaj\u0105c kierowc\u0119) i posiadaj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie miejsca siedz\u0105ce. Autokary mog\u0105 by\u0107 pojazdami pi\u0119trowymi, a sporadycznie przegubowymi. Pojazdy tego typu posiadaj\u0105 zwykle 40-50 miejsc siedz\u0105cych (w przypadku autokar\u00f3w pi\u0119trowych liczba ta mo\u017ce przekracza\u0107 60), przewa\u017cnie u\u0142o\u017conych rz\u0119dami i zwr\u00f3conych w kierunku jazdy. Autokary mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce wyposa\u017cone w miejsca le\u017c\u0105ce. Pojazdy te posiadaj\u0105 zazwyczaj wydzielon\u0105 przestrze\u0144 baga\u017cow\u0105, znajduj\u0105c\u0105 si\u0119, w przypadku autokar\u00f3w jednopoziomowych, pod pok\u0142adem pasa\u017cerskim. Autokary wyposa\u017cone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej w szereg udogodnie\u0144, maj\u0105cych zwi\u0119kszy\u0107 komfort podr\u00f3\u017cuj\u0105cych, jak np. klimatyzacj\u0119,","start_idx":525,"end_idx":613}
{"id":"mrc_2315","question":"co przedstawia tak zwana krzywa oboj\u0119tno\u015bci?","answer":"krzywa oboj\u0119tno\u015bci \u0142\u0105czy punkty na wykresie, kt\u00f3re reprezentuj\u0105 r\u00f3\u017cne ilo\u015bci dw\u00f3ch d\u00f3br, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi konsument jest oboj\u0119tny.","context":"Krzywa oboj\u0119tno\u015bci \u2013 zbi\u00f3r takich kombinacji d\u00f3br i us\u0142ug, kt\u00f3re sprawiaj\u0105 konsumentowi jednakowe zadowolenie, czyli dostarczaj\u0105 mu takiej samej u\u017cyteczno\u015bci ca\u0142kowitej. W ekonomii krzywa oboj\u0119tno\u015bci \u0142\u0105czy punkty na wykresie, kt\u00f3re reprezentuj\u0105 r\u00f3\u017cne ilo\u015bci dw\u00f3ch d\u00f3br, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi konsument jest oboj\u0119tny. Oznacza to, \u017ce dowolne kombinacje dw\u00f3ch produkt\u00f3w wskazanych przez krzyw\u0105 zapewni\u0105 konsumentowi r\u00f3wne poziomy u\u017cyteczno\u015bci, a konsument nie b\u0119dzie preferowa\u0142 jednej kombinacji lub pakietu towar\u00f3w w stosunku do innej kombinacji na tej samej krzywej. S\u0105 to r\u00f3wnie\u017c kombinacje d\u00f3br zapewniaj\u0105ce jednakow\u0105 u\u017cyteczno\u015b\u0107. Innymi s\u0142owy, krzywa oboj\u0119tno\u015bci jest to zbi\u00f3r r\u00f3\u017cnych punkt\u00f3w ukazuj\u0105cych kombinacje dw\u00f3ch d\u00f3br, kt\u00f3re zapewniaj\u0105 konsumentowi t\u0119 sam\u0105 u\u017cyteczno\u015b\u0107. U\u017cyteczno\u015b\u0107 jest wi\u0119c pewnym narz\u0119dziem reprezentuj\u0105cym preferencje, a nie czynnikiem stwarzaj\u0105cym je. g\u0142\u00f3wnym zastosowaniem krzywych oboj\u0119tno\u015bci jest reprezentowanie potencjalnie","start_idx":181,"end_idx":309}
{"id":"mrc_2316","question":"kim z wykszta\u0142cenia jest kosiniak kamysz?","answer":"polski lekarz","context":"W\u0142adys\u0142aw Marcin Kosiniak-Kamysz (ur. 10 sierpnia 1981 w Krakowie) \u2013 polski lekarz, samorz\u0105dowiec i polityk, od 2015 prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego. Doktor nauk medycznych, w latach 2011\u20132015 minister pracy i polityki spo\u0142ecznej, pose\u0142 na Sejm VIII i IX kadencji (od 2015). Kandydat na urz\u0105d prezydenta RP w pierwszych i drugich wyborach w 2020. == \u017byciorys == === Wykszta\u0142cenie i dzia\u0142alno\u015b\u0107 zawodowa === Absolwent II Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego im. Kr\u00f3la Jana III Sobieskiego w Krakowie. W 2006 uko\u0144czy\u0142 studia na Wydziale Lekarskim Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego. Zosta\u0142 asystentem w Katedrze Chor\u00f3b Wewn\u0119trznych i Medycyny Wsi CM UJ. W 2010 na macierzystej uczelni uzyska\u0142 stopie\u0144 doktora nauk medycznych na podstawie pracy zatytu\u0142owanej \"Zwi\u0105zek zmienno\u015bci genu koduj\u0105cego cyklohydrolaz\u0119 GTP l z funkcj\u0105 \u015br\u00f3db\u0142onka naczyniowego","start_idx":69,"end_idx":82}
{"id":"mrc_2317","question":"kto powiedzia\u0142 carpe diem?","answer":"Horac","context":"Carpe diem , dos\u0142ownie \u201echwytaj (skub) dzie\u0144\u201d \u2013 sentencja pochodz\u0105ca z poezji Horacego, zawarta w \"Pie\u015bniach\" (1, 11, 8). \u201eChwytaj dzie\u0144, bo przecie\u017c nikt si\u0119 nie dowie, jak\u0105 nam przysz\u0142o\u015b\u0107 zgotuj\u0105 bogowie\u2026\u201d","start_idx":78,"end_idx":83}
{"id":"mrc_2318","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142 si\u0119 sejm rozbiorowy?","answer":"Sejm Rozbiorowy \u2013 sejm skonfederowany dzia\u0142aj\u0105cy w latach 1773\u20131775","context":"Sejm Rozbiorowy \u2013 sejm skonfederowany dzia\u0142aj\u0105cy w latach 1773\u20131775, powo\u0142any przez trzy o\u015bcienne mocarstwa zaborcze: Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119, w celu zatwierdzenia cesji terytorium Rzeczypospolitej w czasie I rozbioru Polski. == T\u0142o historyczne == W p\u00f3\u017anym XVII i pocz\u0105tkiem XVIII wieku Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w zosta\u0142a zredukowana ze swojego statusu g\u0142\u00f3wnej pot\u0119gi europejskiej do rosyjskiego protektoratu. Rosyjscy w\u0142adcy przy wykorzystaniu wolnej elekcji decydowali o wyborze monarch\u00f3w Kr\u00f3lestwa Polskiego oraz o polityce wewn\u0119trznej kraju. Dla przyk\u0142adu Sejm repninowski bierze sw\u0105 nazw\u0119 od rosyjskiego ambasadora Niko\u0142aja Repnina, kt\u00f3ry nieoficjalnie przewodzi\u0142 obradom. Sejm Rozbiorowy oraz I rozbi\u00f3r Polski nast\u0105pi\u0142y w wyniku zmiany r\u00f3wnowagi si\u0142 w Europie b\u0119d\u0105cej nast\u0119pstwem rosyjskich zwyci\u0119stw nad Osmanami w wojnie rosyjsko-tureckiej (1768\u20131774). Przyczyni\u0142y si\u0119 one do wzmocnienia Rosji i w","start_idx":0,"end_idx":67}
{"id":"mrc_2319","question":"jak inaczej nazywano ruch wolnomularski?","answer":"masoneria b\u0105d\u017a sztuka kr\u00f3lewska","context":"Wolnomularstwo, masoneria b\u0105d\u017a sztuka kr\u00f3lewska \u2013 mi\u0119dzynarodowy ruch spo\u0142eczny o charakterze dyskretnym, maj\u0105cy na celu duchowe doskonalenie cz\u0142owieka i braterstwa ludzi r\u00f3\u017cnych religii, narodowo\u015bci i pogl\u0105d\u00f3w, ruch etyczny, g\u0142osz\u0105cy osi\u0105gni\u0119cie celu dzi\u0119ki przekazywaniu na drodze inicjacyjnej szczeg\u00f3lnej metody wewn\u0119trznego i spo\u0142ecznego rozwoju. Ruch ten charakteryzuje si\u0119 istnieniem tr\u00f3jk\u0105t\u00f3w maso\u0144skich, l\u00f3\u017c wolnomularskich, obediencji oraz rozbudowanej symboliki i rytua\u0142\u00f3w. Masoneria obros\u0142a licznymi legendami i bywa pi\u0119tnowana przez rozmaite spiskowe teorie na sw\u00f3j temat. Nauka badaj\u0105ca histori\u0119 wolnomularsk\u0105 i idee wolnomularskie nazywa si\u0119 masonologi\u0105. Wolnomularstwo nie jest jedn\u0105 organizacj\u0105, lecz swoistym nurtem wyznaj\u0105cym pewne przekonania metafizyczne oraz d\u0105\u017c\u0105cym do zmiany cz\u0142owieka i spo\u0142ecze\u0144stwa wed\u0142ug zasad uznawanych przez mason\u00f3w za wa\u017cne. Wolnomularstwo jest wewn\u0119trznie bardzo zr\u00f3\u017cnicowane: tworz\u0105 je zar\u00f3wno organizacje umiarkowanie liberalne, mistyczno-ezoteryczne, jak","start_idx":16,"end_idx":47}
{"id":"mrc_2320","question":"kiedy podpisano traktat z niemcami?","answer":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone.","context":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone. Dokumenty ratyfikacji z\u0142o\u017cono 10 stycznia 1920 r. w Pary\u017cu i z t\u0105 dat\u0105 wszed\u0142 w \u017cycie. Traktat ustali\u0142 wiele granic mi\u0119dzypa\u0144stwowych w Europie oraz wprowadzi\u0142 nowy \u0142ad polityczny. Traktat wersalski zosta\u0142 zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwaj\u0105cej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 r. Bra\u0142o w niej udzia\u0142 27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw. Polska by\u0142a reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Pa\u0144stwa pokonane w I wojnie \u015bwiatowej (Niemcy, Austro-W\u0119gry, Imperium Osma\u0144skie, Bu\u0142garia) nie zosta\u0142y dopuszczone do konferencji, a jedynie przedstawiono im traktaty do podpisania. Rosja Sowiecka r\u00f3wnie\u017c nie zosta\u0142a zaproszona, gdy\u017c mocarstwa Ententy nie uznawa\u0142y","start_idx":0,"end_idx":173}
{"id":"mrc_2321","question":"co to ruchomo\u015bci?","answer":"w doktrynie w spos\u00f3b negatywny jako wszystko to, co nie jest nieruchomo\u015bci\u0105.","context":"Ruchomo\u015b\u0107 \u2013 rzecz ruchoma. Kodeks cywilny nie zawiera definicji ruchomo\u015bci. Jest ona definiowana w doktrynie w spos\u00f3b negatywny jako wszystko to, co nie jest nieruchomo\u015bci\u0105. Ruchomo\u015b\u0107, w przeciwie\u0144stwie do nieruchomo\u015bci, mo\u017cna fizycznie przenie\u015b\u0107.","start_idx":97,"end_idx":173}
{"id":"mrc_2322","question":"jaki przemys\u0142 wykorzystuje rt\u0119\u0107?","answer":"Du\u017ce ilo\u015bci rt\u0119ci zu\u017cywane s\u0105 w procesie zwanym amalgamacj\u0105 do wydobywania z\u0142ota i srebra (zw\u0142aszcza w z\u0142o\u017cach o du\u017cym rozdrobnieniu kruszc\u00f3w; metale rozpuszczaj\u0105 si\u0119 w rt\u0119ci, tworz\u0105c amalgamaty, z kt\u00f3rych s\u0105 odzyskiwane przez odparowanie rt\u0119ci) oraz do elektrolizy litowc\u00f3w i produkcji materia\u0142\u00f3w wybuchowych. Opr\u00f3cz tego metaliczna rt\u0119\u0107 jest stosowana: * do wytwarzania amalgamat\u00f3w, wykorzystywanych m.in. do wykonywania plomb dentystycznych * przy produkcji \u015bwietl\u00f3wek i lamp rt\u0119ciowych.","context":"=== Rt\u0119\u0107 znalaz\u0142a zastosowanie do wype\u0142niania termometr\u00f3w, barometr\u00f3w, manometr\u00f3w, pomp pr\u00f3\u017cniowych itp. Du\u017ce ilo\u015bci rt\u0119ci zu\u017cywane s\u0105 w procesie zwanym amalgamacj\u0105 do wydobywania z\u0142ota i srebra (zw\u0142aszcza w z\u0142o\u017cach o du\u017cym rozdrobnieniu kruszc\u00f3w; metale rozpuszczaj\u0105 si\u0119 w rt\u0119ci, tworz\u0105c amalgamaty, z kt\u00f3rych s\u0105 odzyskiwane przez odparowanie rt\u0119ci) oraz do elektrolizy litowc\u00f3w i produkcji materia\u0142\u00f3w wybuchowych. Opr\u00f3cz tego metaliczna rt\u0119\u0107 jest stosowana: * do wytwarzania amalgamat\u00f3w, wykorzystywanych m.in. do wykonywania plomb dentystycznych * przy produkcji \u015bwietl\u00f3wek i lamp rt\u0119ciowych. W epoce wczesnonowo\u017cytnej (co najmniej od XVI wieku, do 1843 r.) rt\u0119ci u\u017cywano do produkcji luster. W zwi\u0105zku z tym wielu ludzi chorowa\u0142o z powodu zatrucia tym metalem. Stosowano j\u0105 r\u00f3wnie\u017c do leczenia ki\u0142y, poprzez podawanie rt\u0119ci doustnie, w zastrzykach i przez","start_idx":105,"end_idx":595}
{"id":"mrc_2323","question":"co wynalaz\u0142 john kay?","answer":"mechanicznego cz\u00f3\u0142enka.","context":"John Kay (ur. 17 czerwca 1704 w Bury, zm. ok. 1780 we Francji) \u2013 angielski sukiennik i wynalazca. Odegra\u0142 kluczow\u0105 rol\u0119 w rewolucji przemys\u0142owej jako wynalazca mechanicznego cz\u00f3\u0142enka.","start_idx":160,"end_idx":183}
{"id":"mrc_2324","question":"z jakich ska\u0142 zbudowane s\u0105 tatry?","answer":"Trzon krystaliczny g\u0142\u00f3wnego grzbietu Tatr Zachodnich (a tak\u017ce Wysokich) stanowi\u0105 g\u0142\u0119binowe ska\u0142y magmowe (granity) oraz ska\u0142y metamorficzne (gnejs i \u0142upki krystaliczne, amfibolity, migmatyty, mylonity).","context":"Liptowska, dolina Hlina, Dolina Kamienista), Dolina Bystra, Dolina W\u0105ska, Dolina Raczkowa (i jej odga\u0142\u0119zienia: Dolina Gaborowa, Dolina Zadnia Raczkowa), Dolina Jamnicka, Dolina Tarnowiecka, Dolina \u017barska, Dolina Ja\u0142owiecka (i jej odga\u0142\u0119zienia: Parzychwost, Dolina Bobrowiecka Liptowska), Dolina Sucha Sielnicka, Dolina Juraniowa, Dolina Bobrowiecka Orawska, Dolina Zuberska (i jej odga\u0142\u0119zienia: Dolina \u0141atana, Dolina Rohacka), Dolina Siwa, Dolina Borowej Wody. == Budowa geologiczna == Trzon krystaliczny g\u0142\u00f3wnego grzbietu Tatr Zachodnich (a tak\u017ce Wysokich) stanowi\u0105 g\u0142\u0119binowe ska\u0142y magmowe (granity) oraz ska\u0142y metamorficzne (gnejs i \u0142upki krystaliczne, amfibolity, migmatyty, mylonity). Na zboczach Trzydniowia\u0144skiego Wierchu i na D\u0142ugim Up\u0142azie dostrzec mo\u017cna z daleka kilka bia\u0142ych, l\u015bni\u0105cych kwarcyt\u00f3w wystaj\u0105cych ponad powierzchni\u0119. P\u00f3\u0142nocne stoki Tatr Zachodnich, podobnie jak Wysokich oraz Tatry Bielskie, zbudowane s\u0105 ze ska\u0142 osadowych. Wyst\u0119powanie tutaj","start_idx":486,"end_idx":688}
{"id":"mrc_2325","question":"jakich odkry\u0107 dokona\u0142a maria sk\u0142odowska-curie?","answer":"Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu.","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":509,"end_idx":677}
{"id":"mrc_2326","question":"kto wys\u0142a\u0142 poselstwo z dwoma nagimi mieczami do przeciwnika?","answer":"wielkiego mistrza zakonu krzy\u017cackiego Ulricha von Jungingena.","context":"Miecze grunwaldzkie \u2013 dwa nagie miecze przekazane kr\u00f3lowi polskiemu W\u0142adys\u0142awowi II Jagielle i wielkiemu ksi\u0119ciu litewskiemu Witoldowi przez herold\u00f3w wielkiego mistrza zakonu krzy\u017cackiego Ulricha von Jungingena. Wr\u0119czenie mieczy by\u0142o symbolicznym pretekstem do rozpocz\u0119cia bitwy pod Grunwaldem (1410). == Historia mieczy grunwaldzkich == Wed\u0142ug tradycji miecze mia\u0142 przywie\u017a\u0107 na pole bitwy grunwaldzkiej komtur tucholski, Heinrich von Schwelborn. Miecze grunwaldzkie stanowi\u0105ce symbol zwyci\u0119stwa kr\u00f3la polskiego nad zakonem krzy\u017cackim znalaz\u0142y si\u0119 po bitwie w Skarbcu Koronnym na Wawelu w Krakowie. Od ko\u0144ca XV wieku kr\u00f3lowie polscy zacz\u0119li traktowa\u0107 je jako insygnia w\u0142adzy. Podniesiono ich znaczenie do rangi mieczy pa\u0144stwowych Korony i Litwy. Podczas koronacji kr\u00f3lewskich by\u0142y niesione przed kr\u00f3lem jako symbol Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Miecze grunwaldzkie by\u0142y prostymi \u015bredniowiecznymi mieczami bojowymi i nie","start_idx":150,"end_idx":211}
{"id":"mrc_2327","question":"kto jest autorem hymnu niemieckiego?","answer":"Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben.","context":"Das Deutschlandlied (pol. Pie\u015b\u0144 Niemiec), nazywany tak\u017ce jako Das Lied der Deutschen (pol. Pie\u015b\u0144 Niemc\u00f3w) \u2013 pie\u015b\u0144 b\u0119d\u0105ca hymnem pa\u0144stwowym Republiki Weimarskiej (1918\u20131933), III Rzeszy (1933\u20131945), Republiki Federalnej Niemiec (od r. 1952). == Historia == Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w 1841 na wyspie Helgoland. Sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z trzech zwrotek, z kt\u00f3rych pierwsza zaczyna\u0142a si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"Deutschland, Deutschland \u00fcber alles\". Zapo\u017cyczono melodi\u0119 z \u00f3wczesnego hymnu austriackiego \"Kaiserlied\", kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Joseph Haydn. Pie\u015b\u0144 ta pisana by\u0142a w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywa\u0142a do porzucenia partykularyzm\u00f3w w d\u0105\u017ceniu do jedno\u015bci. W 1922 za hymn oficjalnie uzna\u0142 j\u0105 pierwszy prezydent Republiki Weimarskiej, Friedrich Ebert \u2013 wcze\u015bniej, w czasach Cesarstwa","start_idx":256,"end_idx":369}
{"id":"mrc_2328","question":"kto przet\u0142umaczy\u0142 bibli\u0119?","answer":"jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka","context":"Biblia Jakuba Wujka \u2013 przek\u0142ad Biblii na j\u0119zyk polski wykonany przez jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka, wydany w ca\u0142o\u015bci po raz pierwszy w roku 1599. Wujek pracowa\u0142 nad nim w latach 1584\u20131595. == Geneza oraz okoliczno\u015bci wydania == Pod koniec XVI wieku istnia\u0142y ju\u017c dwa katolickie przek\u0142ady Pisma \u015awi\u0119tego z \u0142aciny na j\u0119zyk polski. By\u0142a to r\u0119kopi\u015bmienna Biblia kr\u00f3lowej Zofii uko\u0144czona w latach 1453\u20131455 i obejmuj\u0105ca co najmniej Stary Testament oraz drukowana Biblia Leopolity z 1561. Istnia\u0142y ju\u017c te\u017c przek\u0142ady protestanckie z j\u0119zyk\u00f3w oryginalnych na j\u0119zyk polski: Nowy Testament kr\u00f3lewiecki z 1552, Biblia brzeska z 1563 czy Biblia nie\u015bwieska z 1572. Przek\u0142ad Jakuba Wujka by\u0142 kolejn\u0105 pr\u00f3b\u0105 przet\u0142umaczenia Biblii z \u0142aciny na narodowy czyli na j\u0119zyk polski. Dokonano go na zlecenie","start_idx":69,"end_idx":94}
{"id":"mrc_2329","question":"jak inaczej nazwa\u0107 romb?","answer":"rzadziej uko\u015bnik","context":"Romb (rzadziej uko\u015bnik) \u2013 czworok\u0105t o bokach r\u00f3wnej d\u0142ugo\u015bci. Ka\u017cdy romb jest r\u00f3wnoleg\u0142obokiem, i jednocze\u015bnie jest deltoidem, kt\u00f3rego przek\u0105tne przecinaj\u0105 si\u0119 w swoich \u015brodkach. Szczeg\u00f3lnym przypadkiem rombu jest kwadrat, kt\u00f3ry jest rombem o k\u0105tach prostych i jednocze\u015bnie jest rombem o przek\u0105tnych tej samej d\u0142ugo\u015bci. == Wzory == Niech a oznacza d\u0142ugo\u015b\u0107 boku rombu, h jego wysoko\u015b\u0107 (tzn. odleg\u0142o\u015b\u0107 mi\u0119dzy dwoma r\u00f3wnoleg\u0142ymi bokami), d, f d\u0142ugo\u015bci odpowiednio kr\u00f3tszej i d\u0142u\u017cszej przek\u0105tnej rombu, \\alpha miar\u0119 k\u0105ta ostrego albo prostego pomi\u0119dzy bokami rombu. W\u00f3wczas prawdziwe s\u0105 poni\u017csze wzory: * pole powierzchni, *: P = ah = a^2 \\sin \\alpha = \\tfrac{1}{2} df, * obw\u00f3d, *: O = 4a, * promie\u0144 okr\u0119gu wpisanego, *: r = \\tfrac{1}{2} a \\sin \\alpha, * d\u0142ugo\u015bci przek\u0105tnych wyra\u017cone","start_idx":6,"end_idx":22}
{"id":"mrc_2330","question":"kt\u00f3r\u0119dy przebiega baltic pipe?","answer":"Norwegi\u0119, Dani\u0119 i Polsk\u0119","context":"Baltic Pipe (\"Korytarz Ba\u0142tycki\", \"Gazoci\u0105g Ba\u0142tycki\") \u2013 system gazoci\u0105g\u00f3w \u0142\u0105cz\u0105cych Norwegi\u0119, Dani\u0119 i Polsk\u0119 o przepustowo\u015bci 10 mld m\u00b3 rocznie uruchomiony 27 wrze\u015bnia 2022. Za\u0142o\u017ceniem przedsi\u0119wzi\u0119cia by\u0142o powstanie nowego korytarza dostaw gazu ziemnego do Danii i Polski oraz kraj\u00f3w s\u0105siednich ze z\u0142\u00f3\u017c na szelfie norweskim \u2013 gdzie 19 koncesji wydobywczych nale\u017cy do firmy Polskie G\u00f3rnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG). Baltic Pipe jest cz\u0119\u015bci\u0105 szerszego zamys\u0142u tzw. \"Bramy P\u00f3\u0142nocnej\", maj\u0105cej na celu pe\u0142ne zr\u00f3\u017cnicowanie dostaw gazu do Polski poprzez Gazoci\u0105g Ba\u0142tycki oraz terminal gazu p\u0142ynnego w \u015awinouj\u015bciu \u2013 tzw. gazoport. == Historia == Zr\u00f3\u017cnicowanie dostaw gazu do Polski poprzez import z Norwegii dyskutowano od 1991 roku. Pomys\u0142 budowy gazoci\u0105gu \u0142\u0105cz\u0105cego Polsk\u0119 z norweskimi z\u0142o\u017cami pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w 2001","start_idx":85,"end_idx":109}
{"id":"mrc_2331","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do w\u0142adcy pier\u015bcieni?","answer":"Howard Leslie Shore","context":"Howard Leslie Shore (ur. 18 pa\u017adziernika 1946 w Toronto) \u2013 kanadyjski kompozytor muzyki filmowej i dyrygent. Zdobywca trzech Oscar\u00f3w. == Kariera == Studiowa\u0142 muzyk\u0119 w Berklee College of Music w Bostonie. W latach 1975\u20131980 by\u0142 dyrektorem muzycznym pierwszych pi\u0119ciu serii programu \"Saturday Night Live\" telewizji NBC. Shore jest autorem muzyki do ponad 50 film\u00f3w, z kt\u00f3rych najbardziej znane s\u0105 \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\", \"Hobbit\", \"Filadelfia\", \"Siedem\", \"Klient\", \"Ed Wood\", \"Pani Doubtfire\", \"Milczenie owiec\", \"Gra\", \"Gangi Nowego Jorku\" i \"Aviator\". == Nagrody == Pierwszego Oscara zdoby\u0142 w 2002 roku za muzyk\u0119 do pierwszej z cz\u0119\u015bci trylogii \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" \u2013 \"Dru\u017cyny Pier\u015bcienia\". Kolejne dwie Nagrody Akademii w 2004 roku za muzyk\u0119 i piosenk\u0119 do trzeciej cz\u0119\u015bci sagi \u2013 \"Powrotu kr\u00f3la\". Zdoby\u0142 trzy Z\u0142ote Globy.","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_2332","question":"w jakim klubie gra\u0142 pele?","answer":"Wieloletni zawodnik brazylijskiego klubu Santos FC.","context":"Pel\u00e9, w\u0142a\u015bc. Edson Arantes do Nascimento (ur. 23 pa\u017adziernika 1940 w Tr\u00eas Cora\u00e7\u00f5es, zm. 29 grudnia 2022 w S\u00e3o Paulo) \u2013 brazylijski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika. Trzykrotny mistrz \u015bwiata (1958, 1962 i 1970). Dzia\u0142acz sportowy, polityk, honorowy prezydent New York Cosmos, w latach 1995\u20131998 minister sportu Brazylii. Wieloletni zawodnik brazylijskiego klubu Santos FC. W 1974 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do New York Cosmos, gdzie w 1977 zako\u0144czy\u0142 karier\u0119. Powszechnie uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy wszech czas\u00f3w. W 2000 roku wraz z Diego Maradon\u0105 zosta\u0142 wybrany najlepszym pi\u0142karzem XX wieku. Zdobywaj\u0105c \u015brednio prawie gola na mecz w ca\u0142ej swojej karierze, Pel\u00e9 by\u0142 bieg\u0142y w uderzaniu pi\u0142ki obiema stopami, a tak\u017ce przewidywa\u0142 ruchy przeciwnik\u00f3w na boisku. Chocia\u017c by\u0142 g\u0142\u00f3wnie napastnikiem, odgrywa\u0142 r\u00f3wnie\u017c","start_idx":329,"end_idx":380}
{"id":"mrc_2333","question":"jakiego j\u0119zyka pochodzi nazwa barok?","answer":"portugalskiego","context":"przez takich tw\u00f3rc\u00f3w jak Piotr Kochanowski, Samuel Twardowski, Wespazjan Kochowski i Wac\u0142aw Potocki. Rozwija\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c poezja nowo\u0142aci\u0144ska (Maciej Kazimierz Sarbiewski), a tak\u017ce moralistyka (Stanis\u0142aw Herakliusz Lubomirski, Andrzej Maksymilian Fredro). == Wiadomo\u015bci og\u00f3lne == === Termin === Termin \u201ebarok\u201d, kt\u00f3rego geneza jest wci\u0105\u017c niewyja\u015bniona, najprawdopodobniej pochodzi od portugalskiego \"barroco\", kt\u00f3re oznacza per\u0142\u0119 o nieregularnym kszta\u0142cie. W takim znaczeniu po raz pierwszy u\u017cy\u0142 go przyrodnik Garcia de Orta. Istnieje tak\u017ce teoria, jakoby termin ten wywodzi\u0142 si\u0119 z nazwy niepoprawnego sylogizmu, i wskazywa\u0142 pierwotnie na dziwactwa formalne jako najbardziej charakterystyczn\u0105 cech\u0119 sztuki barokowej. Pocz\u0105tkowo sporadycznie u\u017cywana nazwa \u201ebarok\u201d by\u0142a terminem o charakterze pejoratywnym. W XVIII wieku tak nazywano wszelkie odst\u0119pstwa od normy (m.in. nowych tendencji w rze\u017abie Micha\u0142a Anio\u0142a i Rafaela Santiego),","start_idx":384,"end_idx":398}
{"id":"mrc_2334","question":"jakie zagro\u017cenie wi\u0105\u017ce si\u0119 z elektryczno\u015bci\u0105 statyczn\u0105?","answer":"elektryczno\u015bci\u0105 statyczn\u0105 s\u0105 spowodowane bezpo\u015brednim oddzia\u0142ywaniem pola elektrycznego wytwarzanego przez naelektryzowane obiekty lub oddzia\u0142ywaniem wy\u0142adowa\u0144 elektrostatycznych. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy rodzaje zagro\u017ce\u0144: * niekorzystne oddzia\u0142ywanie na cz\u0142owieka * zak\u0142\u00f3cenia proces\u00f3w technologicznych * po\u017carowo-wybuchowe.","context":"niezr\u00f3wnowa\u017conego \u0142adunku elektrycznego na materia\u0142ach o ma\u0142ej przewodno\u015bci elektrycznej (dielektrykach, materia\u0142ach izolacyjnych) lub na odizolowanych od Ziemi obiektach przewodz\u0105cych (np. ciele cz\u0142owieka, elementach urz\u0105dze\u0144, itp.). \u0141adunki te wytwarzaj\u0105 wok\u00f3\u0142 siebie pole elektrostatyczne o nat\u0119\u017ceniu tym wi\u0119kszym, im wi\u0119ksza jest warto\u015b\u0107 \u0142adunku. == Zagro\u017cenia elektryczno\u015bci\u0105 statyczn\u0105 == Zagro\u017cenia elektryczno\u015bci\u0105 statyczn\u0105 s\u0105 spowodowane bezpo\u015brednim oddzia\u0142ywaniem pola elektrycznego wytwarzanego przez naelektryzowane obiekty lub oddzia\u0142ywaniem wy\u0142adowa\u0144 elektrostatycznych. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy rodzaje zagro\u017ce\u0144: * niekorzystne oddzia\u0142ywanie na cz\u0142owieka * zak\u0142\u00f3cenia proces\u00f3w technologicznych * po\u017carowo-wybuchowe. == Ochrona odgromowa == Ochrona odgromowa to inaczej ochrona przed wy\u0142adowaniami elektrycznymi w powietrzu (piorunami). Zadaniem urz\u0105dze\u0144 odgromowych jest ochrona \u017cycia i zdrowia ludzi oraz ich mienia przed niszcz\u0105cym dzia\u0142aniem wy\u0142adowa\u0144 atmosferycznych. Pierwsze i do dzi\u015b u\u017cywane piorunochrony wykorzystuj\u0105 zasad\u0119 dzia\u0142ania","start_idx":405,"end_idx":723}
{"id":"mrc_2335","question":"gdzie powsta\u0142a pierwsza publiczna linia kolejowa?","answer":"Pierwsza publiczna linia kolejowa powsta\u0142a w 1825 r. w Anglii","context":"Historia kolei na ziemiach polskich Pierwsza publiczna linia kolejowa powsta\u0142a w 1825 r. w Anglii, w ci\u0105gu kilkunastu nast\u0119pnych lat w wielu pa\u0144stwach europejskich oraz Stanach Zjednoczonych zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 nowe linie. == Pocz\u0105tki == === Prusy === Pierwsza linia kolejowa na ziemiach polskich, w obecnych granicach, zosta\u0142a otwarta 22 maja 1842. Linia ta \u0142\u0105czy\u0142a Wroc\u0142aw z O\u0142aw\u0105. W tym samym roku linia zosta\u0142a przed\u0142u\u017cona do Brzegu. W 1843 r. kolej \u017celazna dociera\u0142a ju\u017c do Opola. Druga po\u0142owa lat 40. XIX wieku przynios\u0142a wielki rozw\u00f3j kolei na Dolnym \u015al\u0105sku. Linie te s\u0142u\u017cy\u0142y przede wszystkim do transportu w\u0119gla kamiennego ze \u015bl\u0105skich kopal\u0144 w g\u0142\u0105b Niemiec. Nieco p\u00f3\u017aniej kolej zacz\u0119\u0142a si\u0119 rozwija\u0107 na Pomorzu i Wielkopolsce. W 1843 zosta\u0142a oddana do u\u017cytku","start_idx":36,"end_idx":97}
{"id":"mrc_2336","question":"kto by\u0142 pierwszym koronowanym kr\u00f3lem polski?","answer":"Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025.","context":"Kr\u00f3l Polski (\u0142ac. \"rex Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 monarszy koronowanych w\u0142adc\u00f3w Kr\u00f3lestwa Polskiego, Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. == Historia == Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025. Tytu\u0142 kr\u00f3lewski by\u0142 zwi\u0105zany na sta\u0142e z osob\u0105 polskiego monarchy od koronacji W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego (1795). Od zawarcia unii lubelskiej (1569) ka\u017cdy nowo koronowany kr\u00f3l Polski zostawa\u0142 w\u0142adc\u0105 Litwy z urz\u0119du i nigdy nie by\u0142 podnoszony na Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. Ostatnim wielkim ksi\u0119ciem litewskim by\u0142 Zygmunt II August. == Koronacja == Koronacje kr\u00f3l\u00f3w Polski odbywa\u0142y si\u0119 do 1300 w archikatedrze Wniebowzi\u0119cia NMP w Gnie\u017anie, od 1320 w katedrze \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w Krakowie, w latach 1705 i 1764","start_idx":155,"end_idx":221}
{"id":"mrc_2337","question":"kto zarz\u0105dza drogami krajowymi?","answer":"Od 1 kwietnia 2002 system dr\u00f3g krajowych w Polsce podlega Generalnej Dyrekcji Dr\u00f3g Krajowych i Autostrad (GDDKiA).","context":"Drogi krajowe w Polsce \u2013 g\u0142\u00f3wna sie\u0107 dr\u00f3g ko\u0142owych w Polsce, najwy\u017csza z kategorii dr\u00f3g publicznych, umo\u017cliwiaj\u0105ca krajow\u0105 i mi\u0119dzynarodow\u0105 komunikacj\u0119 ko\u0142ow\u0105 pomi\u0119dzy du\u017cymi miastami oraz og\u00f3lnodost\u0119pnymi przej\u015bciami granicznymi, rekomendowana do ruchu d\u0142ugodystansowego i tranzytowego. Obejmuje r\u00f3wnie\u017c autostrady i drogi ekspresowe. Od 1 kwietnia 2002 system dr\u00f3g krajowych w Polsce podlega Generalnej Dyrekcji Dr\u00f3g Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Wyj\u0105tkiem s\u0105 miasta na prawach powiatu, na terenie kt\u00f3rych znajduj\u0105ce si\u0119 drogi krajowe (opr\u00f3cz autostrad i dr\u00f3g ekspresowych) s\u0105 zarz\u0105dzane przez samorz\u0105d miejski (prezydent\u00f3w miast). Obecna numeracja ewidencyjna dr\u00f3g krajowych obowi\u0105zuje \u2013 z drobnymi zmianami \u2013 od 9 maja 2001. Polskie drogi krajowe numeruje si\u0119 bia\u0142ymi cyframi na czerwonym tle (znak E-15a). Drogowskazy na drogach krajowych (opr\u00f3cz autostrad) maj\u0105 zielone t\u0142o. Od","start_idx":336,"end_idx":450}
{"id":"mrc_2338","question":"kto jest za\u0142o\u017cycielem kfc?","answer":"Harland David Sanders","context":"Harland David Sanders (ur. 9 wrze\u015bnia 1890 w Henryville, zm. 16 grudnia 1980 w Louisville) \u2013 ameryka\u0144ski przedsi\u0119biorca, za\u0142o\u017cyciel sieci KFC. Jego portret jest u\u017cywany jako logo tej firmy. Harland Sanders znany r\u00f3wnie\u017c jako pu\u0142kownik Sanders urodzi\u0142 si\u0119 9 wrze\u015bnia 1890 roku w Henryville w stanie Indiana. W 1896 roku zmar\u0142 jego ojciec. Na utrzymanie rodziny pracowa\u0142a jego matka i Sanders podczas jej nieobecno\u015bci przygotowywa\u0142 posi\u0142ki dla ca\u0142ej rodziny. W m\u0142odym wieku zrezygnowa\u0142 z kszta\u0142cenia i zacz\u0105\u0142 prac\u0119 jako stra\u017cak, a p\u00f3\u017aniej sternik parowca, sprzedawca ubezpiecze\u0144, pracownik kolei i farmer. W 1907 roku zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do armii Stan\u00f3w Zjednoczonych na Kubie. W wieku 40 lat rozpocz\u0105\u0142 sprzeda\u017c potraw z kurczaka w Corbin w stanie Kentucky. Szybko jego dania zyska\u0142y popularno\u015b\u0107.","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_2339","question":"do jakiej rodziny ro\u015blin nale\u017c\u0105 bambusy?","answer":"rodzaj ro\u015blin wieloletnich o drewniej\u0105cych \u0142odygach, nale\u017c\u0105cy do rodziny wiechlinowatych.","context":"Bambus (\"Bambusa\" Shreb.) \u2013 rodzaj ro\u015blin wieloletnich o drewniej\u0105cych \u0142odygach, nale\u017c\u0105cy do rodziny wiechlinowatych. Stanowi jeden z kilkudziesi\u0119ciu rodzaj\u00f3w zwyczajowo okre\u015blanych mianem \u201ebambus\u00f3w\u201d, wchodz\u0105cych w sk\u0142ad podrodziny bambusowych (\"Bambusoideae\"). Rodzaj liczy ok. 130 gatunk\u00f3w wyst\u0119puj\u0105cych w tropikalnej i subtropikalnej cz\u0119\u015bci Azji, poza tym niekt\u00f3re gatunki s\u0105 szeroko rozpowszechnione w uprawie. == Morfologia == Ro\u015bliny drewniej\u0105ce o p\u0119dach wzniesionych lub wspinaj\u0105cych si\u0119 i przewisaj\u0105cych, o pokroju krzewiastym lub nawet drzewiastym i wysoko\u015bci od 1 do 20 m. Mo\u017ce by\u0107 drzewiasty, p\u0142o\u017c\u0105cy si\u0119, k\u0119piasty b\u0105d\u017a krzewiasty. Odga\u0142\u0119zienia boczne od kilku do wielu, przy czym dominuj\u0105cych p\u0119d\u00f3w jest zwykle od 1 do 3. Pochwy li\u015bciowe odpadaj\u0105ce, czasem trwa\u0142e. Li\u015bcie zwykle wyprostowane, r\u00f3\u017cnych rozmiar\u00f3w. Kwiaty zebrane w silnie rozga\u0142\u0119ziony kwiatostan. == Systematyka == ;","start_idx":28,"end_idx":117}
{"id":"mrc_2340","question":"ile kilometr\u00f3w kwadratowych ma polska?","answer":"312 685 km\u00b2","context":"tabelach statystycznych) jako powierzchni\u0119 Polski podaje si\u0119 warto\u015b\u0107 312 685 km\u00b2. Jest to powierzchnia obszaru administracyjnego Polski. Obszar administracyjny Polski, to obszar znajduj\u0105cy si\u0119 w granicach administracyjnych jednostek podzia\u0142u terytorialnego (gmin, powiat\u00f3w i wojew\u00f3dztw). W odr\u00f3\u017cnieniu od wi\u0119kszo\u015bci innych pa\u0144stw, gdzie jednostki administracyjne obejmuj\u0105 wy\u0142\u0105cznie obszary l\u0105dowe pa\u0144stw, w Polsce w sk\u0142ad obszaru kilku jednostek administracyjnych wchodzi r\u00f3wnie\u017c obszar morskich w\u00f3d wewn\u0119trznych: * gmina (miasto na prawach powiatu) \u015awinouj\u015bcie obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i obszar \u015awiny * gmina Mi\u0119dzyzdroje obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Wolin obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Kamie\u0144 Pomorski obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Dziwn\u00f3w obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Stepnica obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Police obejmuje","start_idx":69,"end_idx":80}
{"id":"mrc_2341","question":"kiedy niemcy zaatakowali warszawe?","answer":"9 wrze\u015bnia o godz. 7.00 rano","context":"Ochoty dotar\u0142y do obrze\u017cy Warszawy gdzie wesz\u0142y w styczno\u015b\u0107 bojow\u0105 z obro\u0144cami. Niemcy wycofali si\u0119 jednak przek\u0142adaj\u0105c atak na kolejny dzie\u0144. 9 wrze\u015bnia o godz. 7.00 rano od tej samej strony rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 atak Wehrmachtu na Warszaw\u0119. Niemcy pr\u00f3bowali zdoby\u0107 stolic\u0119 z zaskoczenia si\u0142ami dw\u00f3ch dywizji pancernych (1 i 4 DPanc), kt\u00f3re 6 wrze\u015bnia dokona\u0142y skutecznego prze\u0142amania frontu polskiego pod Piotrkowem i Tomaszowem. 9 wrze\u015bnia powstrzymano poranny atak piechoty i czo\u0142g\u00f3w niemieckich, utrzymuj\u0105c pozycje obronne w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta. Tego samego dnia pu\u0142kownik dyplomowany Marian Porwit mianowany zosta\u0142 dow\u00f3dc\u0105 Odcinka \u201eWarszawa-Zach\u00f3d\u201d. Do miasta w dalszym ci\u0105gu nap\u0142ywa\u0142a fala uchod\u017ac\u00f3w z Polski zachodniej i centralnej oraz \u017co\u0142nierze z rozbitych oddzia\u0142\u00f3w. Pomimo umieszczenia na dachach warszawskich szpitali znak\u00f3w Czerwonego Krzy\u017ca by\u0142y one","start_idx":143,"end_idx":171}
{"id":"mrc_2342","question":"w kt\u00f3rym roku odzyskali\u015bmy niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"1918","context":"Odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918 \u2013 ci\u0105g zdarze\u0144 skutkuj\u0105cych ostatecznie odzyskaniem suwerenno\u015bci przez Polsk\u0119 po 123 latach zabor\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie upami\u0119tniaj\u0105ce ten fakt pa\u0144stwowe Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone jest 11 listopada, w rocznic\u0119 przekazania w\u0142adzy wojskowej J\u00f3zefowi Pi\u0142sudskiemu, jednak lewica postuluje \u015bwi\u0119towanie w dniu 7 listopada, tj. w rocznic\u0119 utworzenia pierwszego rz\u0105du niepodleg\u0142ej Polski. == Kalendarium == ; 1916 * 5 listopada \u2013 wydanie przez w\u0142adze niemieckie i austriackie Aktu 5 listopada, gwarantuj\u0105cego powstanie marionetkowego Kr\u00f3lestwa Polskiego w 1918 roku * ; ;1917 * 14 stycznia \u2013 rozpocz\u0119cie dzia\u0142alno\u015bci Tymczasowej Rady Stanu, oznaczaj\u0105ce formalne zaistnienie Kr\u00f3lestwa Polskiego * 12 wrze\u015bnia \u2013 przej\u0119cie obowi\u0105zk\u00f3w g\u0142owy pa\u0144stwa przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 ; ;1918 * 8 stycznia \u2013 w swoim or\u0119dziu do Kongresu prezydent","start_idx":41,"end_idx":45}
{"id":"mrc_2343","question":"kto by\u0142 legendarnym za\u0142o\u017cycielem gniezna?","answer":"Lech","context":"i za\u0142o\u017cy\u0142 Gniezno, mo\u017cna rozwa\u017cy\u0107 hipotez\u0119, \u017ce wyruszyli w VII wieku z Moraw, podczas s\u0142owia\u0144skiej rewolty przeciw panowaniu Awar\u00f3w (dla por\u00f3wnania: czeska historiografia podawa\u0142a tradycyjnie dat\u0119 \u015bmierci Praojca Czecha na 661 rok). Wed\u0142ug p\u00f3\u017aniejszej legendy Lech podczas postoju na terenach dzisiejszej Wielkopolski ujrza\u0142 pod wiecz\u00f3r sporych rozmiar\u00f3w gniazdo na drzewie. Znajdowa\u0142 si\u0119 w nim bia\u0142y orze\u0142 z dwoma piskl\u0119tami. Gdy Lech przygl\u0105da\u0142 si\u0119 jemu, orze\u0142 rozpostar\u0142 skrzyd\u0142a na tle nieba czerwonego od zachodz\u0105cego s\u0142o\u0144ca. Lech zachwyci\u0142 si\u0119 i postanowi\u0142 osi\u0105\u015b\u0107 w tym miejscu. Na pami\u0105tk\u0119 w swoim herbie umie\u015bci\u0142 bia\u0142ego or\u0142a na czerwonym tle, a miejsce nazwa\u0142 Gnieznem od s\u0142owa gniazdo. Legenda ta wyst\u0119puje w kilku wersjach, r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 szczeg\u00f3\u0142ami i dok\u0142adno\u015bci\u0105 opisu. Obecnie opowie\u015b\u0107 o Lechu, Czechu i Rusie","start_idx":260,"end_idx":264}
{"id":"mrc_2344","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 pierwszy polski komputer?","answer":"XYZ","context":"== Historia polskich komputer\u00f3w, lata 1948\u20131967 == === Wst\u0119p === W roku 1958 zbudowany zosta\u0142 w Polsce pierwszy komputer nazwany XYZ. W roku 1961 ruszy\u0142a seryjna produkcja komputer\u00f3w ZAM 2, a w roku 1963 \u2013 komputer\u00f3w Odra 1003. W okresie tu omawianym komputery nazywane by\u0142y w Polsce \"maszynami matematycznymi\". Do roku 1967 najbardziej znacz\u0105cymi jednostkami organizacyjnymi w zakresie budowy komputer\u00f3w by\u0142y: Instytut Maszyn Matematycznych, kr\u00f3tko IMM, jednostka Polskiej Akademii Nauk (PAN), Katedra Budowy Maszyn Matematycznych, kr\u00f3tko Katedra BMM, jednostka Politechniki Warszawskiej (PW), oraz Wroc\u0142awskie Zak\u0142ady Elektroniczne ELWRO. === Instytut Maszyn Matematycznych PAN === Za pocz\u0105tek procesu powstawania komputer\u00f3w w Polsce mo\u017cna uzna\u0107 seminarium entuzjast\u00f3w, kt\u00f3re odby\u0142o si\u0119 w gmachu Instytutu Fizyki Do\u015bwiadczalnej, przy ulicy Ho\u017cej w Warszawie, dnia 23 grudnia","start_idx":129,"end_idx":132}
{"id":"mrc_2345","question":"kiedy powsta\u0142y polskie wody?","answer":"Pa\u0144stwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) \u2013 pa\u0144stwowa osoba prawna obejmuj\u0105ca struktur\u0119 polskich organ\u00f3w administracji wodnej, utworzona 1 stycznia 2018 roku","context":"Pa\u0144stwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) \u2013 pa\u0144stwowa osoba prawna obejmuj\u0105ca struktur\u0119 polskich organ\u00f3w administracji wodnej, utworzona 1 stycznia 2018 roku na podstawie przepis\u00f3w ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne oraz rozporz\u0105dzenia Ministra \u015arodowiska z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie nadania statutu Pa\u0144stwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie. Odpowiada za zagospodarowanie w\u00f3d. Organem kieruj\u0105cym struktur\u0105 jest prezes W\u00f3d Polskich. Centraln\u0105 jednostk\u0105 organizacyjn\u0105 jest Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej. PGW WP finansowane jest ze \u015brodk\u00f3w pochodz\u0105cych z op\u0142at za pob\u00f3r w\u00f3d, op\u0142at z us\u0142ug wodnych oraz dotacji pochodz\u0105cych z bud\u017cetu pa\u0144stwa. == Struktura == W sk\u0142ad Pa\u0144stwowego Gospodarstwa Wodnego wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce jednostki: # Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej z siedzib\u0105 w Warszawie, # Regionalne zarz\u0105dy gospodarki wodnej z","start_idx":0,"end_idx":166}
{"id":"mrc_2346","question":"kiedy trwa\u0142a 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"a od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":90,"end_idx":129}
{"id":"mrc_2347","question":"kiedy antoni ma imieniny?","answer":"Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia.","context":"Antoni \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego. Pochodzi od \"Antonii\" (Antoniusz\u00f3w), znacz\u0105cego rodu w staro\u017cytnym Rzymie. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Antoni w 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 r. zajmowa\u0142 1. miejsce w grupie imion m\u0119skich. W ca\u0142ej populacji Polak\u00f3w Antoni zajmowa\u0142 w 2017 r. 51. miejsce (130 174 nada\u0144). Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia. \u017be\u0144ska forma: Antonia == Odpowiedniki w","start_idx":336,"end_idx":714}
{"id":"mrc_2348","question":"kto wys\u0142a\u0142 sms?","answer":"Neil Papworth","context":"znak, d\u0142ugo\u015b\u0107 wiadomo\u015bci zmniejszy si\u0119 ze 160 do zaledwie 70 znak\u00f3w. Jednak dzi\u0119ki temu w jednym SMS-ie mo\u017cemy u\u017cywa\u0107 dowolnych alfabet\u00f3w \u015bwiata. == Historia == Pierwszy w historii tekst SMS-em zosta\u0142 wys\u0142any 3 grudnia 1992 r. z Wielkiej Brytanii. Neil Papworth, pracownik Vodafone, sk\u0142ada\u0142 w nim \u017cyczenia z okazji \u015awi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia swoim kolegom. Pocz\u0105tkowo teksty wysy\u0142ane SMS-em mia\u0142y s\u0142u\u017cy\u0107 operatorom do informowania klient\u00f3w o awariach sieci, zmianach w cenniku operatora i o temu podobnych sytuacjach. Nie istnia\u0142a te\u017c technologia umo\u017cliwiaj\u0105ca przesy\u0142anie tekst\u00f3w SMS-em do innych sieci, nie przewidziano wi\u0119c, \u017ce wiadomo\u015bci tego typu mog\u0105 si\u0119 sta\u0107 powszechn\u0105 form\u0105 komunikacji. Zmieni\u0142o si\u0119 to jednak kiedy odkryto, \u017ce wiadomo\u015bci tekstowe ciesz\u0105 si\u0119 niezwyk\u0142\u0105 popularno\u015bci\u0105 w\u015br\u00f3d nastolatk\u00f3w. To w\u0142a\u015bnie ta grupa klient\u00f3w","start_idx":248,"end_idx":261}
{"id":"mrc_2349","question":"gdzie s\u0105 po\u0142o\u017cone malediwy?","answer":"po\u0142o\u017cone na Oceanie Indyjskim, ok. 500 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od po\u0142udniowego kra\u0144ca Indii.","context":"Malediwy (, \"Diwehi Rad\u017ad\u017ae\"; ofic. Republika Malediw\u00f3w, maled. , \"Diwehi Rad\u017ad\u017aege D\u017aumhurijja\") \u2013 archipelag oraz pa\u0144stwo wyspiarskie o tej samej nazwie, po\u0142o\u017cone na Oceanie Indyjskim, ok. 500 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od po\u0142udniowego kra\u0144ca Indii. W XVI wieku wyspami starali si\u0119 zaw\u0142adn\u0105\u0107 Portugalczycy i Holendrzy. Od roku 1796 (a formalnie od 1887) sta\u0142y si\u0119 brytyjskim protektoratem. W 1965 roku Malediwy uzyska\u0142y niepodleg\u0142o\u015b\u0107, jako monarchia (su\u0142tanat). Po trzech latach przeprowadzono referendum (w marcu 1968) i w listopadzie tego\u017c roku proklamowano republik\u0119. Malediwy s\u0105 krajem muzu\u0142ma\u0144skim. == Geografia == Archipelag to ok. 1190 wysepek osadzonych na 26 atolach koralowych naros\u0142ych na podmorskim \u0142a\u0144cuchu wulkanicznym, ci\u0105gn\u0105cym si\u0119 przez 820 km z p\u00f3\u0142nocy na po\u0142udnie i 120 km ze wschodu na zach\u00f3d, 202 z","start_idx":156,"end_idx":248}
{"id":"mrc_2350","question":"ile szczytow jest w polsce?","answer":"651","context":"Tysi\u0119czniki polskie \u2013 z za\u0142o\u017cenia \"kompletna\" lista 651 szczyt\u00f3w g\u00f3rskich po\u0142o\u017conych na obszarze Polski, o wysoko\u015bci przekraczaj\u0105cej 1000 m n.p.m. W przeciwie\u0144stwie do wielu innych list, nie jest to \"lista miejsc nazwanych\", ale szczyt\u00f3w o \u201ezauwa\u017calnym\u201d wyniesieniu ponad otoczenie, rozumianym jako odpowiednia wybitno\u015b\u0107, czyli minimalna deniwelacja wzgl\u0119dna (mdw). Parametr ten jest uwa\u017cany za jedno z najw\u0142a\u015bciwszych kryteri\u00f3w klasyfikacji wierzcho\u0142k\u00f3w. Nieuwzgl\u0119dnienie go prowadzi do konieczno\u015bci rozwa\u017cania ka\u017cdego kamienia wy\u017cszego od s\u0105siednich kamieni. Przyk\u0142adowo, w 1992 roku Alan Dawson opublikowa\u0142 \"Istotne wzg\u00f3rza brytyjskie\", list\u0119 wszystkich wzniesie\u0144 Wielkiej Brytanii o mdw przekraczaj\u0105cym 500 cali (czyli oko\u0142o 12,5 m). W naszym systemie metrycznym za dolny pr\u00f3g mdw sensownie jest przyjmowa\u0107 15, 10 lub 5 m. Na poni\u017cszej li\u015bcie umieszczono \"wszystkie\" polskie tysi\u0119czniki o mdw","start_idx":52,"end_idx":55}
{"id":"mrc_2351","question":"ile razy kopuluje lew?","answer":"kilkadziesi\u0105t razy dziennie","context":"ca\u0142y rok. Gdy samica wchodzi w ruj\u0119, jej gruczo\u0142y zaczynaj\u0105 wydziela\u0107 intensywn\u0105 wo\u0144. Samiec wyczuwa j\u0105 w\u0119chem, w czym pomaga mu narz\u0105d Jacobsona. Samica wybiera partnera spo\u015br\u00f3d doros\u0142ych lw\u00f3w ze stada, a nast\u0119pnie oddala si\u0119 z nim na kilka dni. Przez ten czas para kopuluje kilkadziesi\u0105t razy dziennie, w przerwach li\u017c\u0105c si\u0119 i \u0142asz\u0105c do siebie. Podczas samej kopulacji samica le\u017cy, a samiec kuca nad ni\u0105, przytrzymuj\u0105c partnerk\u0119 z\u0119bami za kark. M\u0142ode rodz\u0105 si\u0119 w liczbie od 1 do 6 (w wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w od 1 do 4). Nowo narodzone lwi\u0105tka maj\u0105 c\u0119tki. Wa\u017c\u0105 od 1 do 2 kg. M\u0142odymi opiekuje si\u0119 ca\u0142e stado. Cz\u0119sto, gdy lwice ruszaj\u0105 na polowanie, lwi\u0105tka pozostaj\u0105 pod opiek\u0105 jednej lub dw\u00f3ch \u201eciotek\u201d, kt\u00f3re troszcz\u0105 si\u0119","start_idx":276,"end_idx":303}
{"id":"mrc_2352","question":"w kt\u00f3rym roku w polsce by\u0142a denominacja?","answer":"1995","context":"Denominacja z\u0142otego w 1995 roku \u2013 reforma walutowa wprowadzaj\u0105ca w Polsce 1 stycznia 1995 now\u0105 jednostk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 o nazwie \u201ez\u0142oty\u201d i symbolu PLN, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a \u201estarego z\u0142otego\u201d (PLZ). Jeden nowy z\u0142oty odpowiada 10 000 starych z\u0142otych. == Przyczyny przeprowadzenia denominacji == W latach 80. z powodu kryzysu gospodarczego i za\u0142amania systemu gospodarki planowej w Polsce zacz\u0119\u0142o dochodzi\u0107 do coraz wy\u017cszej inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z","start_idx":22,"end_idx":26}
{"id":"mrc_2353","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142a zmiana pieni\u0119dzy w polsce?","answer":"1 stycznia 1995","context":"Denominacja z\u0142otego w 1995 roku \u2013 reforma walutowa wprowadzaj\u0105ca w Polsce 1 stycznia 1995 now\u0105 jednostk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 o nazwie \u201ez\u0142oty\u201d i symbolu PLN, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a \u201estarego z\u0142otego\u201d (PLZ). Jeden nowy z\u0142oty odpowiada 10 000 starych z\u0142otych. == Przyczyny przeprowadzenia denominacji == W latach 80. z powodu kryzysu gospodarczego i za\u0142amania systemu gospodarki planowej w Polsce zacz\u0119\u0142o dochodzi\u0107 do coraz wy\u017cszej inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z","start_idx":74,"end_idx":89}
{"id":"mrc_2354","question":"ile os\u00f3b mieszka w rosji?","answer":"143 369 806","context":"Wed\u0142ug wst\u0119pnych danych Federalnej S\u0142u\u017cby Statystyki Pa\u0144stwowej na stycze\u0144 2013 liczba sta\u0142ych mieszka\u0144c\u00f3w Rosji wynios\u0142a 143 369 806, g\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia 8,39 os./km\u00b2 (2013), a udzia\u0142 mieszka\u0144c\u00f3w miast w og\u00f3lnej liczbie ludno\u015bci \u2013 74,03%. W styczniu 2012 wska\u017anik przyrostu naturalnego wyni\u00f3s\u0142 0,06, jednak wed\u0142ug Urz\u0119du Statystycznego w okresie od stycznia do grudnia 2012 nast\u0105pi\u0142 spadek liczby ludno\u015bci, a wska\u017anik przyrostu naturalnego by\u0142 r\u00f3wny 0,02 na 1000 mieszka\u0144c\u00f3w. == Migracje historyczne == Czynnikiem decyduj\u0105cym zasiedlania terytorium Rosji by\u0142a ekspansja polityczna pa\u0144stwa rosyjskiego i b\u0119d\u0105ca jej konsekwencj\u0105 ekspansja migracyjna. Ju\u017c od VIII w. n.e. tereny Rosji Centralnej (dzisiejsze regiony: Centralny, Centralno-Czarnoziemny i Wo\u0142\u017ca\u0144sko-Wiacki) zasiedlane by\u0142o przez S\u0142owian. Po wojnach mongolsko-tatarskich w XIII w. powsta\u0142o tam nowe centrum ziem ruskich z g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem, Moskw\u0105.","start_idx":122,"end_idx":133}
{"id":"mrc_2355","question":"z kt\u00f3rej dziedzin\u0105 sztuki zwi\u0105zany jest tryl?","answer":"muzy","context":"Tryl \u2013 rodzaj ozdobnika, kt\u00f3ry polega na szybkim naprzemiennym graniu d\u017awi\u0119ku w\u0142a\u015bciwego i jego g\u00f3rnej sekundy (ma\u0142ej lub wielkiej, w zale\u017cno\u015bci od tonacji lub znak\u00f3w chromatycznych). W nowoczesnej notacji muzycznej tryl jest g\u0142\u00f3wnie zaznaczany literami \"tr\" nad trylowan\u0105 nut\u0105. Czasem s\u0105 one z falist\u0105 lini\u0105, dawniej u\u017cywano jedynie falistej linii. Nast\u0119puj\u0105ce dwie notacje s\u0105 r\u00f3wnoznaczne: Zar\u00f3wno \u201etr\u201d, jak i linia falista s\u0105 niezb\u0119dne dla klarowno\u015bci, gdy oczekuje si\u0119, i\u017c tryl b\u0119dzie stosowany na co najmniej dw\u00f3ch nutach. Tak\u017ce, gdy jest do\u0142\u0105czony do nuty w jednej cz\u0119\u015bci, kt\u00f3ra reprezentuje mniejsze warto\u015bci nut w innych cz\u0119\u015bciach, nie ma w\u0105tpliwo\u015bci je\u015bli zar\u00f3wno litery, jak i linia s\u0105 u\u017cyte. Na powy\u017cszym obrazku przedstawiono przybli\u017cony spos\u00f3b wykonywania trylu. W wielu przypadkach pr\u0119dko\u015b\u0107 trylu nie jest","start_idx":206,"end_idx":210}
{"id":"mrc_2356","question":"kiedy zosta\u0142a wynaleziona \u017car\u00f3wka?","answer":"Pierwsze lampy \u017carowe konstruowano w po\u0142owie XIX w.","context":"\u017bar\u00f3wka, lampa \u017carowa \u2013 elektryczne \u017ar\u00f3d\u0142o \u015bwiat\u0142a, w kt\u00f3rym cia\u0142em \u015bwiec\u0105cym jest silnie rozgrzane przep\u0142ywem pr\u0105du w\u0142\u00f3kno wykonane z trudno topliwego materia\u0142u (pierwotnie grafit, obecnie wolfram). Drut wolframowy jest umieszczony w szklanej ba\u0144ce wype\u0142nionej mieszanin\u0105 gaz\u00f3w szlachetnych (np. argon z 10-procentow\u0105 domieszk\u0105 azotu) lub pr\u00f3\u017cni\u0105. W\u0142\u00f3kno osi\u0105ga temperatur\u0119 2500\u20133000 K. Pierwsze lampy \u017carowe konstruowano w po\u0142owie XIX w. Standardowa \u017car\u00f3wka sk\u0142ada si\u0119 z ba\u0144ki typu A (kszta\u0142t gruszki) oraz trzonka E27. Ba\u0144ka typu A cz\u0119sto oznaczana jest skr\u00f3towcem GLS (ang. \"General Lighting Service\"), natomiast trzonek E27 oznaczany ES (ang. \"Edison screw\"). Najpowszechniej stosowane s\u0105 \u017car\u00f3wki z ba\u0144kami A55 i A60 oraz trzonkiem E27 (typ ba\u0144ki \u2013 A, max. \u015brednica baniek \u2013 55 i 60 mm; gwint Edisona \u2013 E, zew.","start_idx":388,"end_idx":439}
{"id":"mrc_2357","question":"jakie zwierz\u0119ta hoduje si\u0119 w polsce?","answer":"W polskim ustawodawstwie zwierz\u0119tami gospodarskimi uznawane s\u0105: * konie i os\u0142y * byd\u0142o domowe i bawo\u0142y * jeleniowate z gatunk\u00f3w jele\u0144 szlachetny, jele\u0144 wschodni i daniel, utrzymywane w warunkach fermowych * dr\u00f3b \u2013 kury, kaczki (kaczka domowa i kaczka pi\u017cmowa), g\u0119si (g\u0119\u015b domowa, g\u0119\u015b garbonosa), indyki, przepi\u00f3rka japo\u0144ska, perlice oraz utrzymywane w warunkach fermowych strusie * \u015bwinie * owce * kozy","context":"Zwierz\u0119ta gospodarskie \u2013 zwierz\u0119ta chowane w gospodarstwie rolnym w celu uzyskania produkcji towarowej lub si\u0142y poci\u0105gowej. Wykorzystywane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c jako materia\u0142 reprodukcyjny. Znajomo\u015b\u0107 liczby zwierz\u0105t gospodarskich ma du\u017ce znaczenie dla polityki \u017cywno\u015bciowej kraju, utrzymania w\u0142a\u015bciwej proporcji mi\u0119dzy produkcj\u0105 ro\u015blinn\u0105 (pasze) a produkcj\u0105 zwierz\u0119c\u0105, sposobu wykorzystanie u\u017cytk\u00f3w rolnych (\u0142\u0105k i pastwisk) oraz kszta\u0142towania poziomu dochod\u00f3w gospodarstw rolnych. ==W Polsce== W polskim ustawodawstwie zwierz\u0119tami gospodarskimi uznawane s\u0105: * konie i os\u0142y * byd\u0142o domowe i bawo\u0142y * jeleniowate z gatunk\u00f3w jele\u0144 szlachetny, jele\u0144 wschodni i daniel, utrzymywane w warunkach fermowych * dr\u00f3b \u2013 kury, kaczki (kaczka domowa i kaczka pi\u017cmowa), g\u0119si (g\u0119\u015b domowa, g\u0119\u015b garbonosa), indyki, przepi\u00f3rka japo\u0144ska, perlice oraz utrzymywane w warunkach fermowych strusie * \u015bwinie * owce * kozy *","start_idx":483,"end_idx":884}
{"id":"mrc_2358","question":"jakie by\u0142y obietnice henryka walezego?","answer":"Henryk obiecywa\u0142 pos\u0142om sejmowym szybki powr\u00f3t.","context":"utraci tron. Henryk obiecywa\u0142 pos\u0142om sejmowym szybki powr\u00f3t. W kraju mia\u0142y dzia\u0142a\u0107 do tego czasu konfederacje szlacheckie i kapturowe, podobnie jak w czasie poprzedniego bezkr\u00f3lewia. Henryk Walezy nie spe\u0142ni\u0142 obietnicy powrotu, uznano wi\u0119c tron za pusty i zapowiedziano now\u0105 elekcj\u0119. Henryk nigdy nie zrzek\u0142 si\u0119 w\u0142adzy w Rzeczypospolitej i po detronizacji do ko\u0144ca \u017cycia uwa\u017ca\u0142 si\u0119 za jej prawowitego monarch\u0119. U\u017cywa\u0142 m.in. herb\u00f3w z polskim Or\u0142em i litewsk\u0105 Pogoni\u0105. === Zderzenie kultur === Kr\u00f3tkie panowanie Henryka Walezego na Wawelu by\u0142o prawdziwym zderzeniem cywilizacyjnym pomi\u0119dzy rzeczywisto\u015bci\u0105 polsk\u0105 a francusk\u0105. M\u0142odego kr\u00f3la i jego francusk\u0105 \u015bwit\u0119 dziwi\u0142y urz\u0105dzane przez polskich poddanych pijatyki, rozczarowa\u0142o ub\u00f3stwo polskich wsi i surowy klimat kraju. Polacy natomiast uwa\u017cali Francuz\u00f3w za zniewie\u015bcia\u0142ych, a w\u0142adcy mieli za z\u0142e cudzoziemskie","start_idx":13,"end_idx":60}
{"id":"mrc_2359","question":"co zawiera \u017celazo?","answer":"mi\u0119so (w tym mi\u0119so ryb), w\u0105troba, \u017c\u00f3\u0142tko jaj, twar\u00f3g, orzechy, mleko, warzywa str\u0105czkowe, broku\u0142y, krewetki.","context":"ni\u017c wynosi jego zapotrzebowanie przez organizm. \u0179r\u00f3d\u0142a \u017celaza w diecie cz\u0142owieka to: mi\u0119so (w tym mi\u0119so ryb), w\u0105troba, \u017c\u00f3\u0142tko jaj, twar\u00f3g, orzechy, mleko, warzywa str\u0105czkowe, broku\u0142y, krewetki. Szpinak, wbrew obiegowym opiniom, zawiera umiarkowane ilo\u015bci \u017celaza na dodatek w formie s\u0142abo przyswajalnej przez cz\u0142owieka. Suplementacj\u0119 preparatami \u017celaza powinno si\u0119 stosowa\u0107 m.in. u os\u00f3b po zabiegach operacyjnych z du\u017c\u0105 utrat\u0105 krwi, u os\u00f3b z krwawieniami z przewodu pokarmowego, z dr\u00f3g rodnych, kobiet ci\u0119\u017carnych, karmi\u0105cych, przy obfitych menstruacjach, u wcze\u015bniak\u00f3w, u dzieci po konflikcie serologicznym, u os\u00f3b z zaburzeniami wch\u0142aniania \u017celaza. Cz\u0119\u015b\u0107 bada\u0144 wskazuje, \u017ce podawanie \u017celaza mo\u017ce zmniejsza\u0107 nat\u0119\u017cenie objaw\u00f3w u dzieci z ADHD maj\u0105cych niedobory tego pierwiastka. Rola suplementacji \u017celaza w tej chorobie nie jest jednak potwierdzona i wymaga dalszych bada\u0144.","start_idx":85,"end_idx":193}
{"id":"mrc_2360","question":"co zadecydowa\u0142o o polskim zwyci\u0119stwie w bitwie warszawskiej?","answer":"kontrofensywa Wojska Polskiego na lewe skrzyd\u0142o nacieraj\u0105cej na Warszaw\u0119 i na p\u00f3\u0142noc od niej Armii Czerwonej.","context":"Bitwa Warszawska \u2013 operacja wojskowa stoczona w dniach 13\u201325 sierpnia 1920 roku pomi\u0119dzy nacieraj\u0105c\u0105 na Warszaw\u0119 i na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od niej Armi\u0105 Czerwon\u0105 a Wojskiem Polskim, zgrupowanym nad Wis\u0142\u0105 i Wieprzem, decyduj\u0105ca bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Znalaz\u0142szy si\u0119 w krytycznej sytuacji, u progu spodziewanej przez wielu kl\u0119ski, oddzia\u0142y Wojska Polskiego zdo\u0142a\u0142y odepchn\u0105\u0107 i pokona\u0107 nacieraj\u0105ce wojska Frontu Zachodniego Armii Czerwonej, dowodzone przez Michai\u0142a Tuchaczewskiego. Zwyci\u0119stwo strony polskiej w bitwie radykalnie zmieni\u0142o przebieg wojny, pozwoli\u0142o zachowa\u0107 niepodleg\u0142o\u015b\u0107 odradzaj\u0105cej si\u0119 Rzeczypospolitej, a tak\u017ce przekre\u015bli\u0142o radzieckie plany ustanowienia w Polsce republiki sowieckiej, ofensywy na Europ\u0119 Zachodni\u0105 oraz plany wywo\u0142ania mi\u0119dzynarodowej rewolucji. Kluczow\u0105 rol\u0119 odegra\u0142a kontrofensywa Wojska Polskiego na lewe skrzyd\u0142o nacieraj\u0105cej na Warszaw\u0119 i na p\u00f3\u0142noc od niej Armii Czerwonej. Plan bitwy zosta\u0142","start_idx":808,"end_idx":917}
{"id":"mrc_2361","question":"do jakiego pa\u0144stwa nale\u017cy korsyka?","answer":"Korsyka tworzy odr\u0119bny francuski region administracyjny.","context":"Korsyka (kors. \"Corsica\", fr. \"Corse\") \u2013 wyspa na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, po\u0142o\u017cona na zach\u00f3d od W\u0142och i na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od kontynentalnej cz\u0119\u015bci Francji. Cie\u015bnina \u015awi\u0119tego Bonifacego oddziela j\u0105 od po\u0142o\u017conej na po\u0142udniu w\u0142oskiej Sardynii. Korsyka tworzy odr\u0119bny francuski region administracyjny. == Podzia\u0142 administracyjny == W 1975 wysp\u0119 podzielono na dwa departamenty: Korsyk\u0119 Po\u0142udniow\u0105 (2A) i G\u00f3rn\u0105 Korsyk\u0119 (2B). Wcze\u015bniej Korsyka tworzy\u0142a jeden departament o numerze 20. Powsta\u0142e departamenty s\u0105 w wi\u0119kszym stopniu wyrazem ambicji dw\u00f3ch najwi\u0119kszych miast Korsyki \u2013 Bastii i Ajaccio \u2013 ni\u017c rozs\u0105dnej polityki regionalnej, bowiem oba maj\u0105 niewielki potencja\u0142 ludno\u015bciowy i ekonomiczny. == Geografia == G\u0142\u00f3wn\u0105 rzek\u0105 wyspy jest Golo (d\u0142. 89,6 km; dorzecze 926 km\u00b2; \u015br. przep\u0142yw 14,1 m\u00b3/s). Wn\u0119trze wyspy jest bardzo g\u00f3rzyste. Ponad 20","start_idx":239,"end_idx":295}
{"id":"mrc_2362","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w liczy unia europejska?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_2363","question":"kto wprowadzi\u0142 pierwszego aktora?","answer":"grecki poeta, tw\u00f3rca tragedii i aktor Tespis","context":"zarazem jako \u017cywy cz\u0142owiek, posiadaj\u0105cy w\u0142asn\u0105 rzeczywist\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107 i biografi\u0119. == Historia == W czasach staro\u017cytnych, w 534 p.n.e., grecki poeta, tw\u00f3rca tragedii i aktor Tespis wprowadzi\u0142 w swej sztuce, obok ch\u00f3ru, pierwszego aktora. Wystawienie jej odby\u0142o si\u0119 podczas Wielkich Dionizj\u00f3w (prawdopodobnie 23 pa\u017adziernika) i tym samym sta\u0142 si\u0119 on pierwszym, kt\u00f3ry wypowiedzia\u0142 tekst nie w trzeciej osobie, ale jako posta\u0107 z przedstawienia. Zrewolucjonizowa\u0142o to spos\u00f3b prezentowania opowie\u015bci: przedtem u\u017cywano ch\u00f3r\u00f3w, narratora, nie odgrywano jednak roli postaci. Pomi\u0119dzy aktorem a ch\u00f3rem lub aktorem a koryfeuszem zaistnia\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 prowadzenia dialogu, m\u00f3g\u0142 si\u0119 wi\u0119c pojawi\u0107 konflikt dramatyczny. Drugiego aktora wprowadzi\u0142 Ajschylos, a trzeciego \u2013 Sofokles. == Sztuka aktorska == Od aktor\u00f3w oczekuje si\u0119 zwykle ca\u0142ego zestawu umiej\u0119tno\u015bci, m.in. dobrej emisji g\u0142osu, dykcji,","start_idx":135,"end_idx":179}
{"id":"mrc_2364","question":"ile zwrotek mia\u0142 pierwotnie w oryginale polski hymn narodowy?","answer":"W oryginalnym r\u0119kopisie Wybickiego wyst\u0119puje czwarta zwrotka, kt\u00f3rej brak we wsp\u00f3\u0142czesnym hymnie.","context":"polskiego w czasie potopu szwedzkiego w XVII wieku i m.in. przeprawy na wysp\u0119 Als. W oryginalnym r\u0119kopisie Wybickiego wyst\u0119puje czwarta zwrotka, kt\u00f3rej brak we wsp\u00f3\u0142czesnym hymnie. W zwrotce tej autor doradza, i\u017c jedynym warunkiem obronienia si\u0119 przed dwoma najwi\u0119kszymi zaborcami, tj. Prusami (\"Niemiec\") i Rosj\u0105 (\"Moskal\"), b\u0119dzie og\u00f3lnonarodowa zgoda. Czwarta zwrotka (pi\u0105ta wed\u0142ug r\u0119kopisu) stanowi\u0142a dla pozostaj\u0105cych na emigracji legionist\u00f3w obraz Polak\u00f3w pozostaj\u0105cych w Ojczy\u017anie i wys\u0142uchuj\u0105cych tarabanu na znak zbli\u017caj\u0105cych si\u0119 polskich wojsk. Roman Kaleta zwraca uwag\u0119, \u017ce aby odda\u0107 intencje autora fragment \u2013 \"Ju\u017c tam ojciec do swej Basi m\u00f3wi zap\u0142akany...\" powinien by\u0107 rozumiany \u2013 \"Ju\u017c tam ojciec do swej Basi m\u00f3wi zap\u0142akanej\". W wielu gwarach ko\u0144cowe -ej by\u0142o i jest wymawiane i zapisywane jako -y, np. zamiast","start_idx":83,"end_idx":180}
{"id":"mrc_2365","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa w hiszpanii?","answer":"kr\u00f3l Filip VI.","context":"Hiszpania jest dziedziczn\u0105 monarchi\u0105 parlamentarn\u0105. Na czele Kr\u00f3lestwa Hiszpanii stoi wywodz\u0105cy si\u0119 z dynastii Burbon\u00f3w kr\u00f3l Filip VI. Monarcha, mimo i\u017c cieszy si\u0119 ogromnym autorytetem w spo\u0142ecze\u0144stwie nie ma w swych r\u0119kach \u017cadnej realnej w\u0142adzy, cho\u0107 przys\u0142uguje mu prawo \u0142aski, mo\u017ce te\u017c na wniosek premiera rozwi\u0105za\u0107 ka\u017cd\u0105 z izb parlamentu oraz nie podpisa\u0107 ustawy. Mianuje on szefa rz\u0105du, kt\u00f3ry zawsze wywodzi si\u0119 ze zwyci\u0119skiego ugrupowania. Mo\u017ce wyg\u0142asza\u0107 or\u0119dzia do narodu (w wyj\u0105tkowych sytuacjach). Jest r\u00f3wnie\u017c najwy\u017cszym dow\u00f3dc\u0105 wojska. Kr\u00f3l przeznacza 1/3 czasu na sprawy wojskowe, organizuje manewry i przyjmuje genera\u0142\u00f3w i admira\u0142\u00f3w na audiencjach (mo\u017ce te\u017c promowa\u0107 wojskowych na te stanowiska). == Konstytucja == Konstytucja Hiszpanii uchwalona zosta\u0142a dnia 31 pa\u017adziernika 1978 roku przez Nowe Kortezy. 6 grudnia 1978 roku","start_idx":120,"end_idx":134}
{"id":"mrc_2366","question":"ile os\u00f3b mieszka w kanadzie?","answer":"33 476 688 mieszka\u0144c\u00f3w","context":"2011 r. Kanad\u0119 zamieszkiwa\u0142a rekordowa liczba 33 476 688 mieszka\u0144c\u00f3w, co oznacza\u0142o wzrost o 7,9% w por\u00f3wnaniu z rokiem 2001. G\u0142\u00f3wnym czynnikiem wzrostu jest liczne osiedlanie si\u0119 imigrant\u00f3w na terytorium Kanady, a w mniejszym stopniu przyrost naturalny. Oko\u0142o 3/4 Kanadyjczyk\u00f3w mieszka w odleg\u0142o\u015bci do 150 km od granicy z USA. Najwi\u0119cej ludzi mieszka w du\u017cych miastach, szczeg\u00f3lnie w Toronto, Montrealu, Ottawie, Vancouver i ich przedmie\u015bciach. G\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia Kanady wynosi 3,5 osoby na km\u00b2, co czyni Kanad\u0119 jednym z najrzadziej zaludnionych kraj\u00f3w na \u015bwiecie. Najg\u0119\u015bciej zaludnionym obszarem jest tzw. Korytarz Qu\u00e9bec-Windsor po\u0142o\u017cony wzd\u0142u\u017c linii o d\u0142ugo\u015bci 1150 km mi\u0119dzy tymi miastami, w pobli\u017cu Wielkich Jezior i Rzeki \u015awi\u0119tego Wawrzy\u0144ca, w kt\u00f3rym mieszka 57% ludno\u015bci kraju. Kanada jest krajem bardzo zr\u00f3\u017cnicowanym pod","start_idx":46,"end_idx":68}
{"id":"mrc_2367","question":"w ktorym kosciele kreca ojca mateusza?","answer":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Wawrzy\u0144ca w Gliniance","context":"Parafia \u015awi\u0119tego Wawrzy\u0144ca w Gliniance \u2013 parafia rzymskokatolicka w dekanacie otwockim diecezji warszawsko-praskiej. Erygowana w 1556. Mie\u015bci si\u0119 przy ulicy Wawrzynieckiej. Prowadz\u0105 j\u0105 ksi\u0119\u017ca diecezji warszawsko - praskiej. Ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Wawrzy\u0144ca w Gliniance \u201egra rol\u0119\u201d ko\u015bcio\u0142a parafialnego (ko\u015bcio\u0142a MB Nieustaj\u0105cej Pomocy) ks. Mateusza \u017bmigrodzkiego w serialu Ojciec Mateusz. 10 wrze\u015bnia 2017 roku ks. abp. Henryk Hoser, po wieloletnich staraniach ksi\u0119dza proboszcza Krzysztofa Krzesi\u0144skiego, podczas pe\u0142nienia funkcji proboszcza parafii przez ksi\u0119dza Piotra B\u0142a\u017cejczyka, ukoronowa\u0142 obraz MB Glinieckiej, kt\u00f3ry umieszczony jest w prawym o\u0142tarzu.","start_idx":224,"end_idx":257}
{"id":"mrc_2368","question":"jakie kierunki wyznaczaj\u0105 r\u00f3wnole\u017cniki?","answer":"wskazuj\u0105 kierunek wschodni i zachodni","context":"Ka\u017cdemu punktowi na kuli ziemskiej mo\u017cna przypisa\u0107 r\u00f3wnole\u017cnik, kt\u00f3ry przebiega przez ten punkt; jego po\u0142o\u017cenie (w pionie) wyznacza tzw. szeroko\u015b\u0107 geograficzna tego punktu. Podawana jest najcz\u0119\u015bciej w mierze k\u0105towej \u2013 w stopniach, ewentualnie te\u017c dok\u0142adniej, w minutach lub sekundach. R\u00f3wnik le\u017cy na szeroko\u015bci geograficznej zerowej, biegun po\u0142udniowy \u2013 na 90 stopniach szeroko\u015bci geograficznej po\u0142udniowej (90\u00b0 szer. geogr. pd., 90\u00b0 S), biegun p\u00f3\u0142nocny \u2013 na 90\u00b0 szeroko\u015bci geograficznej p\u00f3\u0142nocnej (90\u00b0 N). Centrum Warszawy znajduje si\u0119 na r\u00f3wnole\u017cniku 52\u00b013' szer. geogr. pn. (w skr\u00f3cie angielskim, w zapisie mi\u0119dzynarodowym: 52\u00b013' N). == Cechy r\u00f3wnole\u017cnik\u00f3w == * maj\u0105 kszta\u0142t okr\u0119g\u00f3w * im dalej od r\u00f3wnika tym s\u0105 kr\u00f3tsze * wskazuj\u0105 kierunek wschodni i zachodni * r\u00f3wnole\u017cniki przecinaj\u0105 po\u0142udniki pod k\u0105tem prostym * najd\u0142u\u017cszy r\u00f3wnole\u017cnik","start_idx":726,"end_idx":763}
{"id":"mrc_2369","question":"co to sta\u0142a dysocjacji?","answer":"sta\u0142a r\u00f3wnowagi reakcji dysocjacji, czyli rozpadu zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych na poszczeg\u00f3lne jony, zwykle pod wp\u0142ywem rozpuszczalnika lub silnego pola elektrycznego.","context":"Sta\u0142a dysocjacji (sta\u0142a jonizacji) \u2013 sta\u0142a r\u00f3wnowagi reakcji dysocjacji, czyli rozpadu zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych na poszczeg\u00f3lne jony, zwykle pod wp\u0142ywem rozpuszczalnika lub silnego pola elektrycznego. Przyk\u0142adowo dla kwasu HA, ulegaj\u0105cemu reakcji dysocjacji w wodzie: HA + H2O \u21cc H3O+ + A\u2212, sta\u0142a r\u00f3wnowagi \"K\" ma posta\u0107: :: K=\\frac{[H_3 O^+][A^-]}{[HA][H_2 O]} przy czym dla rozcie\u0144czonych roztwor\u00f3w, dla kt\u00f3rych st\u0119\u017cenie wody jest praktycznie sta\u0142e, dla uproszczenia sta\u0142\u0105 dysocjacji definiuje si\u0119 jako: :: K_a=K[H_2 O]=\\frac{[H_3 O^+][A^-]}{[HA]} Podobnie dla zasady B, ulegaj\u0105cej reakcji: B + H2O \u21cc BH+ + OH\u2212, sta\u0142a dysocjacji w rozcie\u0144czonym roztworze ma posta\u0107: :: K_b=K[H_2 O]=\\frac{[BH^+][OH^-]}{[B]} Nawiasy kwadratowe oznaczaj\u0105 st\u0119\u017cenie molowe danej substancji. Zamiast sta\u0142ej dysocjacji mo\u017cna poda\u0107 warto\u015b\u0107 p\"K\"a lub p\"K\"b, kt\u00f3re s\u0105 miar\u0105 mocy odpowiednio kwasu i zasady. Dla","start_idx":37,"end_idx":196}
{"id":"mrc_2370","question":"kto by\u0142 autorem opowie\u015bci z narnii?","answer":"C.S. Lewis","context":"Opowie\u015bci z Narnii () \u2013 cykl siedmiu powie\u015bci fantasy napisanych przez C.S. Lewisa. Uwa\u017cany za klasyk\u0119 literatury dzieci\u0119cej oraz najlepsz\u0105 prac\u0119 autora, sprzeda\u0142 si\u0119 w ponad stu dwudziestu milionach egzemplarzy w czterdziestu jeden j\u0119zykach. Napisany przez Lewisa pomi\u0119dzy rokiem 1949 a 1954 i zilustrowany przez Pauline Baynes, zosta\u0142 kilkukrotnie zaadaptowany, cz\u0119\u015bciowo lub w ca\u0142o\u015bci, na potrzeby radia, telewizji, teatru i kina. Opr\u00f3cz du\u017cej liczby motyw\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, cykl zapo\u017cycza postaci i idee z mitologii greckiej oraz rzymskiej, jak r\u00f3wnie\u017c z tradycyjnych ba\u015bni brytyjskich i irlandzkich. \"Opowie\u015bci z Narnii\" opowiadaj\u0105 o przygodach dzieci, kt\u00f3re odkrywaj\u0105 histori\u0119 \u015bwiata, miejsca, gdzie zwierz\u0119ta m\u00f3wi\u0105, magia jest powszechna, a dobro walczy ze z\u0142em. W ka\u017cdej z ksi\u0105\u017cek, z wyj\u0105tkiem \"Konia i jego ch\u0142opca\", protagonistami s\u0105 postaci","start_idx":71,"end_idx":81}
{"id":"mrc_2371","question":"sk\u0105d jest pieprz?","answer":"Wywodzi si\u0119 z po\u0142udniowo-wschodnich Indii","context":"Pieprz czarny (\"Piper nigrum\" L.) \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny pieprzowatych. Wywodzi si\u0119 z po\u0142udniowo-wschodnich Indii, jest uprawiany w wielu krajach strefy tropikalnej. Pieprz czarny uprawiany jest jako ro\u015blina u\u017cytkowa w tropikalnych rejonach o klimacie gor\u0105cym i wilgotnym. Uprawia si\u0119 go dla owoc\u00f3w (pestkowc\u00f3w), z kt\u00f3rych otrzymuje si\u0119 znany pieprz przyprawowy. Znany jest tak\u017ce od dawna jako ro\u015blina pokojowa. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Tropikalne pn\u0105cze o drewniej\u0105cych dolnych cz\u0119\u015bciach. Osi\u0105ga do 15 m wysoko\u015bci, zar\u00f3wno pie\u0144 jak i rozga\u0142\u0119zienia s\u0105 zgrubia\u0142e w w\u0119z\u0142ach. \u0141odygi, zdrewnia\u0142e u nasady, osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 7 m i maj\u0105 liczne, wyrastaj\u0105ce w w\u0119z\u0142ach korzenie powietrzne, kt\u00f3re \u0142atwo zakorzeniaj\u0105 si\u0119 w ziemi. ; Li\u015bcie: Nieco sk\u00f3rzaste, zimozielone, troch\u0119 ja\u015bniejsze pod spodem, d\u0142ugo\u015bci oko\u0142o 8 cm, ogonkowe,","start_idx":77,"end_idx":118}
{"id":"mrc_2372","question":"kiedy krzysztof krawczyk zmar\u0142?","answer":"5 kwietnia 2021","context":"Krzysztof January Krawczyk (ur. 8 wrze\u015bnia 1946 w Katowicach, zm. 5 kwietnia 2021 w \u0141odzi) \u2013 polski wokalista obdarzony barytonowym g\u0142osem, gitarzysta i kompozytor. W latach 1963\u20131973 i 1976 wokalista zespo\u0142u Trubadurzy, od 1973 artysta solowy. Podczas jego kariery wydano 129 oficjalnych p\u0142yt z jego muzyk\u0105 (nie licz\u0105c nagranych z Trubadurami oraz bez p\u0142yt dodawanych do r\u00f3\u017cnych magazyn\u00f3w, gazet i czasopism). Nazywany by\u0142 stachanowcem na rynku muzycznym. Wylansowa\u0142 wiele przeboj\u00f3w, takich jak m.in. \u201eByle by\u0142o tak\u201d, \u201eParostatek\u201d, \u201eRysunek na szkle\u201d, \u201ePami\u0119tam ciebie z tamtych lat\u201d, \u201eJak min\u0105\u0142 dzie\u0144\u201d, \u201eTo co da\u0142 nam \u015bwiat\u201d, \u201eM\u00f3j przyjacielu\u201d (duet z Goranem Bregoviciem), \u201eBo jeste\u015b ty\u201d i \u201eTrudno tak\u201d (duet z Edyt\u0105 Bartosiewicz). Jego utwory doczeka\u0142y si\u0119 wielu cover\u00f3w \u015bpiewanych przez innych wykonawc\u00f3w, takich","start_idx":66,"end_idx":81}
{"id":"mrc_2373","question":"w kogo wierz\u0105 protestanci?","answer":"G\u0142\u00f3wn\u0105 cech\u0105 wyzna\u0144 protestanckich jest uznanie Jezusa Chrystusa za jedynego po\u015brednika mi\u0119dzy Bogiem a lud\u017ami","context":"okre\u015bla\u0107 go mianem \u015bwi\u0119tego czy heretyka. W swych dzia\u0142aniach przypomina\u0142 posta\u0107 Jana Kalwina, przez co cz\u0119\u015b\u0107 protestant\u00f3w postrzega w nim prekursora reformacji. === Ruch reformacyjny w XVI wieku === G\u0142\u00f3wn\u0105 cech\u0105 wyzna\u0144 protestanckich jest uznanie Jezusa Chrystusa za jedynego po\u015brednika mi\u0119dzy Bogiem a lud\u017ami (zasada \"Solus Christus\"), odrzucenie Tradycji przyjmowanej przez katolicyzm za r\u00f3wnorz\u0119dn\u0105 z Pismem \u015awi\u0119tym podstaw\u0119 wiary (zasada \"Sola Scriptura\"), przyj\u0119cie, \u017ce podstaw\u0105 zbawienia jest \u0142aska (zasada \"Sola Gratia\"), przyjmowana przez wiar\u0119, a nie przez dobre uczynki albo praktyki religijne (zasada \"Sola Fide\"). Ponadto protestanci odrzucali odpusty, doktryn\u0119 czy\u015b\u0107ca, kult maryjny i \u015bwi\u0119tych, celibat ksi\u0119\u017cy, w\u0142adz\u0119 papiesk\u0105 i liturgi\u0119 w j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim. Dyskusje w\u015br\u00f3d teolog\u00f3w protestanckich dotyczy\u0142y m.in. znaczenia sakramentu eucharystii (realnego czy symbolicznego), predestynacji b\u0105d\u017a udzia\u0142u woli","start_idx":200,"end_idx":310}
{"id":"mrc_2374","question":"kto obchodzi imieniny 19 maja?","answer":"Augustyn, Bernarda, Celestyn, Cyriaka, Dunstan, Iwo, Iwon, Iwona, Jan, Kryspin, Miko\u0142aj, P\u0119kos\u0142aw, P\u0119kos\u0142awa, Piotr, Potencjana, Potencjanna, Pudencjana, Pudencjanna, Urban i Teofil.","context":"== \u015awi\u0119ta == * Imieniny obchodz\u0105: Augustyn, Bernarda, Celestyn, Cyriaka, Dunstan, Iwo, Iwon, Iwona, Jan, Kryspin, Miko\u0142aj, P\u0119kos\u0142aw, P\u0119kos\u0142awa, Piotr, Potencjana, Potencjanna, Pudencjana, Pudencjanna, Urban i Teofil. * \u015awiatowy Dzie\u0144 Lekarza Rodzinnego *Polska \u2013 Dzie\u0144 Dobrych Uczynk\u00f3w (Fundacja Ekologiczna Arka, od 2005) * Turcja \u2013 Dzie\u0144 M\u0142odzie\u017cy * Wietnam \u2013 Urodziny H\u1ed3 Ch\u00ed Minha * Grecja \u2013 Dzie\u0144 Pami\u0119ci: Ludob\u00f3jstwo Grek\u00f3w Pontyjskich * Wspomnienia i \u015bwi\u0119ta w Ko\u015bciele katolickim obchodz\u0105: ** b\u0142. Alkuin (benedyktyn, teolog i poeta) ** \u015bw. Dunstan (arcybiskup) ** \u015bw. Iwo z Bretanii (prawnik i kap\u0142an) ** b\u0142. J\u00f3zefina Suriano ** \u015bw. Kryspin z Viterbo (kapucyn) ** \u015bw. Maria Bernarda B\u00fctler (zakonnica) ** b\u0142. R\u00f3\u017ca Czacka (zakonnica) ** \u015bw. Urban I (papie\u017c) == Wydarzenia w Polsce ==","start_idx":34,"end_idx":216}
{"id":"mrc_2375","question":"w jakim celu powsta\u0142o onz?","answer":"ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpiecze\u0144stwa mi\u0119dzynarodowego, rozw\u00f3j wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy narodami oraz popieranie przestrzegania praw cz\u0142owieka.","context":"Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych, ONZ (ang. \"United Nations\", \"UN\"; fr. \"Organisation des Nations Unies\"; hiszp. \"Organizaci\u00f3n de las Naciones Unidas\"; ros. \u041e\u0440\u0433\u0430\u043d\u0438\u0437\u0430\u0446\u0438\u044f \u041e\u0431\u044a\u0435\u0434\u0438\u043d\u0451\u043d\u043d\u044b\u0445 \u041d\u0430\u0446\u0438\u0439, \"Organizacyja Objedinionnych Nacyj\"; arab. \u0627\u0644\u0623\u0645\u0645 \u0627\u0644\u0645\u062a\u062d\u062f\u0629, \"al-Umam al-Muttahida\"; chi\u0144. \u8054\u5408\u56fd, \"Li\u00e1nh\u00e9gu\u00f3\") \u2013 uniwersalna (z wyj\u0105tkiem narod\u00f3w niereprezentowanych) organizacja mi\u0119dzynarodowa, z siedzib\u0105 w Nowym Jorku, powsta\u0142a 24 pa\u017adziernika 1945 roku w wyniku wej\u015bcia w \u017cycie podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych. ONZ jest nast\u0119pczyni\u0105 Ligi Narod\u00f3w. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpiecze\u0144stwa mi\u0119dzynarodowego, rozw\u00f3j wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy narodami oraz popieranie przestrzegania praw cz\u0142owieka. == Historia == Idea powo\u0142ania nowej organizacji \u015bwiatowej powsta\u0142a jeszcze w czasie trwania II wojny \u015bwiatowej. Za pierwsze dokumenty zapowiadaj\u0105ce utworzenie ONZ uznawane s\u0105 Karta Atlantycka podpisana 14 sierpnia","start_idx":574,"end_idx":732}
{"id":"mrc_2376","question":"kim jest asystent rodziny?","answer":"osoba przez pewien czas wspieraj\u0105ca rodzin\u0119, aby w przysz\u0142o\u015bci samodzielnie potrafi\u0142a pokonywa\u0107 trudno\u015bci \u017cyciowe, zw\u0142aszcza dotycz\u0105ce opieki i wychowania dzieci.","context":"Asystent rodziny \u2013 osoba przez pewien czas wspieraj\u0105ca rodzin\u0119, aby w przysz\u0142o\u015bci samodzielnie potrafi\u0142a pokonywa\u0107 trudno\u015bci \u017cyciowe, zw\u0142aszcza dotycz\u0105ce opieki i wychowania dzieci. Termin asystent zosta\u0142 wyprowadzony od s\u0142owa \u201easysta\u201d, kt\u00f3re jest okre\u015bleniem na osob\u0119 towarzysz\u0105c\u0105 komu\u015b, wsp\u00f3\u0142obecn\u0105, pomagaj\u0105c\u0105, b\u0119d\u0105c\u0105 w pogotowiu. Asystent rodziny towarzyszy rodzicom we wprowadzeniu zmian w swoim my\u015bleniu, zachowaniu oraz otoczeniu, koniecznych do tego, aby \u015brodowisko rodzinne sprzyja\u0142o bezpiecze\u0144stwu i prawid\u0142owemu rozwojowi dzieci. Asystentura rodziny polega na zindywidualizowanej pracy \"w rodzinie, z rodzin\u0105, dla rodziny (na jej rzecz), przy dominowaniu pracy z rodzin\u0105\". Cechami charakterystycznymi asystowania jest indywidualizacja pracy wynikaj\u0105ca z ma\u0142ej liczby odbiorc\u00f3w, dostosowanie do okre\u015blonych grup beneficjent\u00f3w i ich realnych potrzeb, dawanie mo\u017cliwo\u015bci skierowania do nich dedykowanego wsparcia Istot\u0119 asystentury rodziny trafnie opisano na","start_idx":19,"end_idx":181}
{"id":"mrc_2377","question":"co chcieli osi\u0105gn\u0105\u0107 niemcy przez naloty na wielk\u0105 brytani\u0119?","answer":"Niemcy liczyli na to, \u017ce Brytyjczycy dadz\u0105 si\u0119 sprowokowa\u0107 i zaanga\u017cuj\u0105 w walk\u0119 z nimi powa\u017cne si\u0142y w\u0142asne, co napastnikom stworzy szanse na du\u017ce przetrzebienie si\u0142 wroga.","context":"znalaz\u0142a si\u0119 armada a\u017c 723 samolot\u00f3w my\u015bliwskich Bf 109 i Bf 110. Niemcy liczyli na to, \u017ce Brytyjczycy dadz\u0105 si\u0119 sprowokowa\u0107 i zaanga\u017cuj\u0105 w walk\u0119 z nimi powa\u017cne si\u0142y w\u0142asne, co napastnikom stworzy szanse na du\u017ce przetrzebienie si\u0142 wroga. Kiedy dow\u00f3dztwo Royal Air Force zorientowa\u0142o si\u0119 w zamiarach przeciwnika, rozkaza\u0142o wycofa\u0107 wi\u0119kszo\u015b\u0107 dywizjon\u00f3w poderwanych do walki. W wyniku niezbyt licznych walk powietrznych obie strony straci\u0142y \u0142\u0105cznie 26 maszyn, przy niewielkiej przewadze zwyci\u0119stw pilot\u00f3w brytyjskich. Nast\u0119pnego dnia Niemcy pr\u00f3bowali tej samej taktyki, z takim samym skutkiem. Po\u015br\u00f3d licznych nalot\u00f3w bombowych uda\u0142o si\u0119 im jednak osi\u0105gn\u0105\u0107 powa\u017cny sukces w postaci uszkodzenia lotniska Biggin Hill. Brytyjczycy zdo\u0142ali w\u00f3wczas zniszczy\u0107 a\u017c 36 nieprzyjacielskich samolot\u00f3w, trac\u0105c 9 pilot\u00f3w i 22 zniszczone samoloty w\u0142asne. W ostatnim","start_idx":66,"end_idx":237}
{"id":"mrc_2378","question":"kiedy wznowiono igrzyska olimpijskie?","answer":"23 czerwca 1894 r.","context":"formu\u0142owania idei wskrzeszenia Igrzysk. Jako pierwszy pomys\u0142 odnowienia staro\u017cytnej rywalizacji sportowej z udzia\u0142em zawodnik\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata postulowa\u0142 w 1888 r. Francuz Pascal Grousset. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b koncepcja, kt\u00f3rej or\u0119downikiem sta\u0142 si\u0119 francuski baron Pierre de Coubertin. Z jego inicjatywy w czerwcu 1894 r. zwo\u0142ano w Pary\u017cu Mi\u0119dzynarodowy Kongres dla Wskrzeszenia Igrzysk Olimpijskich z udzia\u0142em 79 delegat\u00f3w i 2000 zaproszonych go\u015bci. 23 czerwca 1894 r. powo\u0142ano do \u017cycia Igrzyska Olimpijskie ery nowo\u017cytnej. Dla kontroli przebiegu I Igrzysk Olimpijskich, kt\u00f3re pocz\u0105tkowo mia\u0142y odbywa\u0107 si\u0119 co 2 lata, powo\u0142ano Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wesz\u0142o pi\u0119tnastu przedstawicieli dwunastu kraj\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w posiedzeniu Kongresu. Pierwszym prezesem MKOl zosta\u0142 wybrany Grek Dimitrios Wikielas, kt\u00f3ry zabiega\u0142, by pierwsze igrzyska odby\u0142a si\u0119 w","start_idx":454,"end_idx":472}
{"id":"mrc_2379","question":"czym jest gra?","answer":"czynno\u015b\u0107 o ustalonych zasadach, w kt\u00f3rej udzia\u0142 bierze jedna lub wi\u0119cej os\u00f3b.","context":"Gra \u2013 czynno\u015b\u0107 o ustalonych zasadach, w kt\u00f3rej udzia\u0142 bierze jedna lub wi\u0119cej os\u00f3b. Od innych rozrywek gr\u0119 odr\u00f3\u017cnia istnienie \u015bcis\u0142ego zbioru zasad gry, kodyfikuj\u0105cych czynno\u015bci z ni\u0105 zwi\u0105zane. Termin gra jest te\u017c u\u017cywany w wielu (niepowi\u0105zanych z sob\u0105) dziedzinach nauki, a jego znaczenie zale\u017cy od rozwa\u017canej dyscypliny. == Gry jako forma rozrywki == Gry mog\u0105 mie\u0107 charakter zar\u00f3wno fizyczny (gra w pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105) jak te\u017c umys\u0142owy (szachy) b\u0105d\u017a hazardowy (ruletka). Wiele gier ma charakter po\u015bredni mi\u0119dzy tymi kategoriami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gier, cho\u0107 nie wszystkie, ma charakter konkurencyjny i celem gracza b\u0105d\u017a grupy graczy jest pokonanie pozosta\u0142ych uczestnik\u00f3w. Wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3wnie\u017c gry komputerowe, kt\u00f3re w dzisiejszych czasach zdominowa\u0142y to poj\u0119cie. Wszystkich gier jest bardzo wiele, ale mo\u017cna je pogrupowa\u0107 w kilka du\u017cych","start_idx":6,"end_idx":83}
{"id":"mrc_2380","question":"kto jest autorem listu do hebrajczyk\u00f3w?","answer":"Imi\u0119 autora nie jest w li\u015bcie wymienione i od pocz\u0105tku stanowi\u0142o kwesti\u0119 sporn\u0105.","context":"List do Hebrajczyk\u00f3w [Hbr], List do \u017byd\u00f3w [\u017byd] \u2013 jeden z list\u00f3w Nowego Testamentu, zamieszczany w wydaniach Biblii przed Listami powszechnymi. Imi\u0119 autora nie jest w li\u015bcie wymienione i od pocz\u0105tku stanowi\u0142o kwesti\u0119 sporn\u0105. Przez d\u0142ugie lata autorstwo przypisywano Paw\u0142owi z Tarsu, pogl\u0105d ten jest jednak obecnie zarzucony. R\u00f3wnie\u017c kanoniczno\u015b\u0107 Listu budzi\u0142a w\u0105tpliwo\u015bci. Obecnie kwestie autorstwa i kanoniczno\u015bci nie znajduj\u0105 si\u0119 w centrum zainteresowa\u0144 biblist\u00f3w, poruszane s\u0105 natomiast zagadnienia takie jak struktura Listu, t\u0142o religijno-historyczne i g\u0142\u00f3wne w\u0105tki my\u015bli teologicznej. List do Hebrajczyk\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 spo\u015br\u00f3d innych pism Nowego Testamentu specyficznym j\u0119zykiem, nawi\u0105zuj\u0105cym do teologii Starego Testamentu. Szczeg\u00f3lne znaczenie maj\u0105 w nim poj\u0119cia takie jak przymierze, kap\u0142a\u0144stwo czy ofiara. Ma to na celu wykazanie wype\u0142nienia si\u0119 starego przymierza w osobie","start_idx":144,"end_idx":224}
{"id":"mrc_2381","question":"kto zniszczy\u0142 bibliotek\u0119 aleksandryjsk\u0105?","answer":"Lucjusz Domicjusz Aurelian","context":"Biblioteka Aleksandryjska (, ) \u2013 najwi\u0119ksza biblioteka \u015bwiata staro\u017cytnego, istniej\u0105ca w Aleksandrii, za\u0142o\u017cona przez Ptolemeusza I Sotera. Biblioteka Aleksandryjska funkcjonowa\u0142a przy Muzeum Aleksandryjskim w okresie od III wieku p.n.e. do IV wieku n.e. Nie znaleziono \u017cadnego tekstu, kt\u00f3ry by\u0142by sporz\u0105dzony w obr\u0119bie biblioteki. Dok\u0142adna lokalizacja biblioteki jest nieznana. Istnia\u0142y dwa zbiory biblioteczne: * G\u0142\u00f3wny zbi\u00f3r znajdowa\u0142 si\u0119 w Bruchejonie, w pa\u0142acu kr\u00f3lewskim. W 48 roku p.n.e. zosta\u0142 cz\u0119\u015bciowo zniszczony podczas dzia\u0142a\u0144 wojennych Juliusza Cezara w Egipcie. W 273 roku Lucjusz Domicjusz Aurelian doszcz\u0119tnie zniszczy\u0142 dzielnic\u0119 Bruchejon wraz z g\u0142\u00f3wnym ksi\u0119gozbiorem. * Pomocniczy zbi\u00f3r (filia) przechowywany by\u0142 w \u015bwi\u0105tyni Serapisa \u2013 Serapejonie. Sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z og\u00f3lnodost\u0119pnych pozycji i literatury edukacyjnej. W XVII wieku upowszechni\u0142a si\u0119 wersja, \u017ce cz\u0119\u015b\u0107 Serapejonu by\u0142a zniszczona","start_idx":586,"end_idx":612}
{"id":"mrc_2382","question":"kiedy zlikwidowano pgr-y?","answer":"ostatecznie wszystkie PGR-y postawiono w stan likwidacji do 31 grudnia 1993.","context":"1991 roku. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 PGR-\u00f3w postawiono w stan likwidacji w roku 1992, a ostatecznie wszystkie PGR-y postawiono w stan likwidacji do 31 grudnia 1993. Na ich bazie utworzono 1794 Gospodarstwa Rolne Skarbu Pa\u0144stwa (GRSP), kt\u00f3re nast\u0119pnie by\u0142y zarz\u0105dzane przez tymczasowych zarz\u0105dc\u00f3w lub administrator\u00f3w, a docelowo likwidowane (do 1995 roku zlikwidowano 699 gospodarstw). Nast\u0119pnie d\u0105\u017cono do sprzeda\u017cy lub dzier\u017cawy gospodarstw i maj\u0105tku towarzysz\u0105cego gospodarstwom takim jak mieszkania, o\u015brodki wczasowe, baza socjalna itp. Dokonano tak\u017ce sprzeda\u017cy cz\u0119\u015bci ziemi indywidualnym rolnikom. Cz\u0119\u015b\u0107 maj\u0105tku odzyskali przedwojenni w\u0142a\u015bciciele (np. Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki zyska\u0142 PGR Szczyrzyc). Cz\u0119\u015b\u0107 najs\u0142abszych ziem pozosta\u0142a niezagospodarowana przez kilka lat. Proces sprzeda\u017cy i dzier\u017cawy popegeerowskiej ziemi trwa w dalszym ci\u0105gu. Agencja W\u0142asno\u015bci Rolnej Skarbu Pa\u0144stwa przej\u0119\u0142a wszystkie 1666 pa\u0144stwowych przedsi\u0119biorstw gospodarki rolnej. W sk\u0142ad","start_idx":72,"end_idx":148}
{"id":"mrc_2383","question":"kto wygral eurowizje w 2010?","answer":"Konkurs wygra\u0142a Lena Meyer-Landrut, reprezentantka Niemiec z utworem \u201eSatellite\u201d Julie Frost i Johna Gordona, za kt\u00f3ry zdoby\u0142a 246 punkt\u00f3w.","context":"55. Konkurs Piosenki Eurowizji zosta\u0142 zorganizowany 25, 27 i 29 maja 2010 roku w Telenor Arena w B\u00e6rum (w pobli\u017cu Oslo) przez norweskiego nadawc\u0119 publicznego Norsk Rikskringkasting dzi\u0119ki zwyci\u0119stwu Alexandra Rybaka, reprezentanta kraju podczas konkursu w 2009 roku. Koncert fina\u0142owy poprowadzili Erik Solbakken, Haddy Jatou N\u2019jie i Nadia Hasnaoui. Konkurs wygra\u0142a Lena Meyer-Landrut, reprezentantka Niemiec z utworem \u201eSatellite\u201d Julie Frost i Johna Gordona, za kt\u00f3ry zdoby\u0142a 246 punkt\u00f3w. == Lokalizacja == Dzi\u0119ki wygraniu poprzedniego konkursu przez reprezentanta Norwegii, Alexandra Rybaka, prawo do organizacji konkursu w 2010 otrzyma\u0142 norweski nadawca publiczny Norsk Rikskringkasting (NRK). 18 maja 2009 roku na spotkaniu norweskiego ministra kultury Tronda Giske\u2019a oraz szefa krajowego nadawcy NRK Hansa-Torea Bjerkaasa oszacowano, \u017ce wybudowanie areny b\u0119d\u0105cej miejscem organizacji 55. Konkursu","start_idx":349,"end_idx":488}
{"id":"mrc_2384","question":"ile linii ma metro w londynie?","answer":"Metro londy\u0144skie liczy 12 linii","context":"Metro w Londynie () \u2013 system lokalnych linii kolejowych przebiegaj\u0105cych w podziemnych tunelach oraz na powierzchni, obs\u0142uguj\u0105cych wi\u0119kszo\u015b\u0107 obszaru Wielkiego Londynu. Jest najstarszym metrem na \u015bwiecie \u2013 pierwsi podr\u00f3\u017cni skorzystali z niego 10 stycznia 1863 roku. Angielska nazwa wskazuje na podziemne po\u0142o\u017cenie, jednak oko\u0142o 55% d\u0142ugo\u015bci tras nie znajduje si\u0119 pod ziemi\u0105. Metro londy\u0144skie liczy 12 linii, 272 stacji (w tym 14 poza administracyjnymi granicami Wielkiego Londynu) oraz 402 km tras. Codziennie korzysta z niego ok. 3,67 miliona podr\u00f3\u017cnych. Od 2003 jest podporz\u0105dkowane jednostce organizacyjnej zwanej Transport for London, zarz\u0105dzaj\u0105cej w imieniu w\u0142adz Wielkiego Londynu wi\u0119kszo\u015bci\u0105 komunikacji miejskiej. == Historia == Pierwsze po\u0142\u0105czenie podziemnej kolejki w Londynie zosta\u0142o uruchomione 10 stycznia 1863 przez sp\u00f3\u0142k\u0119 \"Metropolitan Railway\". Decyzja o budowie tuneli","start_idx":373,"end_idx":404}
{"id":"mrc_2385","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 henryk sienkiewicz?","answer":"5 maja 1846","context":"Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk, pseudonim \u201eLitwos\u201d, \u201eMusagetes\u201d, \u201eJuliusz Polkowski\u201d, \u201eK. Dobrzy\u0144ski\u201d (ur. 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej, zm. 15 listopada 1916 w Vevey) \u2013 polski nowelista, powie\u015bciopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905) za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy prze\u0142omu XIX i XX w. == \u017byciorys == === Rodzina === Henryk Sienkiewicz urodzi\u0142 si\u0119 we wsi Wola Okrzejska, w zubo\u017ca\u0142ej rodzinie szlacheckiej, piecz\u0119tuj\u0105cej si\u0119 herbem Oszyk, znanej na \u017bmudzi od XVI wieku, wedle niekt\u00f3rych genealog\u00f3w po mieczu wywodz\u0105cej si\u0119 z Tatar\u00f3w osiad\u0142ych na Litwie, czego nie potwierdzaj\u0105 jednak zachowane dokumenty. Jego rodzicami byli J\u00f3zef Sienkiewicz (1813\u20131896) i Stefania Sienkiewicz z domu Cieciszowska (1820\u20131873). Matka, Stefania pochodzi\u0142a ze starej i maj\u0119tnej rodziny","start_idx":128,"end_idx":139}
{"id":"mrc_2386","question":"z kt\u00f3rego roku jest iphone xr?","answer":"zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2018","context":"iPhone XR \u2013 nast\u0119pca telefonu iPhone X firmy Apple. Jest sugerowany jako model ta\u0144szy, odpowiednik dla iPhone XS. Dost\u0119pny jest w 6 edycjach kolorystycznych: bia\u0142ym, czarnym, niebieskim, \u017c\u00f3\u0142tym, koralowym i specjalnej edycji (PRODUCT)RED\u2122. Smartfon zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2018, podczas konferencji Apple September Event 2018 w Cupertino. iPhone XR jest dost\u0119pny w sprzeda\u017cy od 19 pa\u017adziernika 2018. Design iPhone'a XR jest zbli\u017cony do modelu iPhone X, lecz nie posiada podw\u00f3jnego aparatu z ty\u0142u oraz ekranu OLED, zamiast kt\u00f3rego go\u015bci 6.1\" calowy ekran Liquid Retina o rozdzielczo\u015bci 1792\u2022828. Smartfon posiada lepsze zabezpieczenia biometryczne oraz ulepszony procesor Apple A12 Bionic. Do zestawu nie jest do\u0142\u0105czony adapter Mini Jack 3.5mm na Lightning.","start_idx":249,"end_idx":287}
{"id":"mrc_2387","question":"kt\u00f3ry polski ksi\u0105\u017c\u0119 poleg\u0142 w bitwie pod legnic\u0105?","answer":"ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobo\u017cny","context":"Bitwa pod Legnic\u0105 \u2013 bitwa, kt\u00f3ra rozegra\u0142a si\u0119 9 kwietnia 1241 w czasie I najazdu mongolskiego na Polsk\u0119 pomi\u0119dzy rycerstwem dolno- i g\u00f3rno\u015bl\u0105skim, ma\u0142o- i wielkopolskim, w liczbie ok. 6 tysi\u0119cy wojownik\u00f3w oraz posi\u0142kami cudzoziemskimi, w tym morawskimi i niemieckimi w liczbie ok. 2 tysi\u0119cy zbrojnych, a Mongo\u0142ami (Tatarami), w liczbie od 3 tysi\u0119cy do 8 tysi\u0119cy wojownik\u00f3w. Wojska chrze\u015bcija\u0144skie ponios\u0142y kl\u0119sk\u0119 \u2013 zgin\u0119li dowodz\u0105cy nimi ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobo\u017cny oraz dwaj dow\u00f3dcy hufc\u00f3w: cudzoziemski Boles\u0142aw Dypoldowic i ma\u0142opolski Sulis\u0142aw. Wskutek najazdu mongolskiego i tej bitwy pa\u0144stwo Henryk\u00f3w \u015bl\u0105skich rozpad\u0142o si\u0119. Zjednoczenie pa\u0144stew dzielnicowych zosta\u0142o na kilkadziesi\u0105t lat zahamowane. == Data i miejsce bitwy == Bitwa rozegra\u0142a si\u0119 9 kwietnia 1241 w odleg\u0142o\u015bci ok. 7 kilometr\u00f3w","start_idx":439,"end_idx":496}
{"id":"mrc_2388","question":"kto pisa\u0142 fraszki?","answer":"wielu znanych polskich poet\u00f3w, mi\u0119dzy innymi Jan Kochanowski i Wac\u0142aw Potocki, w literaturze wsp\u00f3\u0142czesnej Julian Tuwim czy Jan Sztaudynger.","context":"Fraszka (w\u0142. \"frasca\" \u2013 ga\u0142\u0105zka, drobiazg, bagatela, b\u0142ahostka) \u2013 kr\u00f3tki utw\u00f3r liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany, o r\u00f3\u017cnorodnej tematyce, cz\u0119sto humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej). Cz\u0119sto ko\u0144czy si\u0119 wyra\u017an\u0105 puent\u0105. Fraszka wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytno\u015bci, swoimi korzeniami si\u0119ga do epigramatu, kt\u00f3rego tw\u00f3rc\u0105 by\u0142 Symonides z Keos. By\u0142y to kr\u00f3tkie napisy na kamieniach nagrobnych (epitafium) i przedmiotach codziennego u\u017cytku. Autorami fraszek by\u0142o wielu znanych polskich poet\u00f3w, mi\u0119dzy innymi Jan Kochanowski i Wac\u0142aw Potocki, w literaturze wsp\u00f3\u0142czesnej Julian Tuwim czy Jan Sztaudynger. Fraszk\u0119 do literatury polskiej wprowadzi\u0142 Jan Kochanowski. Opr\u00f3cz tematyki \u017cartobliwej, np. fraszka \"O doktorze Hiszpanie\", pisywa\u0142 tak\u017ce fraszki refleksyjne (\"O \u017cywocie ludzkim\"), pochwalne, biesiadne, mi\u0142osne (\"Do Kasi\"). Bardzo znane s\u0105: \"Na dom w Czarnolesie\", \"Na lip\u0119\", \"Raki\". Do dzi\u015b zachowa\u0142o si\u0119","start_idx":466,"end_idx":605}
{"id":"mrc_2389","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0105 lipidy?","answer":"G\u0142\u00f3wne biologiczne funkcje lipid\u00f3w to magazynowanie energii, tworzenie b\u0142on biologicznych i udzia\u0142 w przesy\u0142aniu sygna\u0142\u00f3w.","context":"Lipidy (gr. \u03bb\u03af\u03c0\u03bf\u03c2, t\u0142uszcz) \u2013 szeroka grupa wyst\u0119puj\u0105cych w naturze zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych. Zalicza si\u0119 do nich t\u0142uszcze, woski, sterole (w tym cholesterol), rozpuszczalne w t\u0142uszczach witaminy (A, D, E, K), monoacyloglicerole, diacyloglicerole, fosfolipidy i wiele innych substancji. G\u0142\u00f3wne biologiczne funkcje lipid\u00f3w to magazynowanie energii, tworzenie b\u0142on biologicznych i udzia\u0142 w przesy\u0142aniu sygna\u0142\u00f3w. Chocia\u017c cz\u0142owiek i zwierz\u0119ta maj\u0105 r\u00f3\u017cnorodne szlaki metaboliczne zdolne do syntezy i rozk\u0142adu lipid\u00f3w, niekt\u00f3re kluczowe z nich nie mog\u0105 powstawa\u0107 w ten spos\u00f3b i musz\u0105 by\u0107 dostarczane z diet\u0105. Zwi\u0105zki te mo\u017cna szeroko zdefiniowa\u0107 jako niewielkie hydrofobowe lub amfifilowe cz\u0105steczki, amfifilowo\u015b\u0107 niekt\u00f3rych z nich pozwala im w \u015brodowisku wodnym tworzy\u0107 p\u0119cherzyki, liposomy, czy b\u0142ony. Biologiczne lipidy powstaj\u0105 w ca\u0142o\u015bci lub cz\u0119\u015bciowo z dw\u00f3ch odr\u0119bnych typ\u00f3w podjednostek (\u201ecegie\u0142ek\u201d):","start_idx":283,"end_idx":405}
{"id":"mrc_2390","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 najwa\u017cniejsza morska bitwa mi\u0119dzy grekami a persami?","answer":"Bitwa pod Salamin\u0105 rozegra\u0142a si\u0119 w w\u0105skiej cie\u015bninie pomi\u0119dzy wysp\u0105 Salamina (gr. \"Salamis\") a wybrze\u017cem Aten w Zatoce Saro\u0144skiej niedaleko Aten","context":"Bitwa pod Salamin\u0105 rozegra\u0142a si\u0119 w w\u0105skiej cie\u015bninie pomi\u0119dzy wysp\u0105 Salamina (gr. \"Salamis\") a wybrze\u017cem Aten w Zatoce Saro\u0144skiej niedaleko Aten 28 wrze\u015bnia 480 roku p.n.e. mi\u0119dzy flotami greck\u0105 i persk\u0105 w czasie wojen perskich. Zwyci\u0119stwo o ponad po\u0142ow\u0119 mniejszej liczebnie floty greckiej nad persk\u0105, zadecydowa\u0142o o dalszych losach wojny. Bitwa ta jest uwa\u017cana za jedn\u0105 z tych, kt\u00f3re zmieni\u0142y bieg historii. == Przygotowania == Po pora\u017cce pod Termopilami, wobec zbli\u017caj\u0105cej si\u0119 do miasta armii perskiej, Ate\u0144czycy opu\u015bcili miasto, wkr\u00f3tce zaj\u0119te przez Pers\u00f3w. Flota grecka, licz\u0105ca 378 jednostek, po wycofaniu si\u0119 spod Artemizjonu schroni\u0142a si\u0119 w Zatoce Eleuzyjskiej. Miejsce to by\u0142o \u2013 zdaniem obraduj\u0105cych na Istmie cz\u0142onk\u00f3w Kongresu Hellen\u00f3w \u2013 odpowiednie jako morska os\u0142ona Koryntu, ponadto bezpieczne, bowiem \u0142\u0105cz\u0105ce j\u0105","start_idx":0,"end_idx":144}
{"id":"mrc_2391","question":"gdzie nietoperze wij\u0105 gniazda?","answer":"Nietoperze nie buduj\u0105 gniazd ani innych schronie\u0144, lecz korzystaj\u0105 z ju\u017c istniej\u0105cych kryj\u00f3wek","context":"przez troskliwe matki mlekiem. Ta niska, jak na tak ma\u0142e zwierz\u0119, rozrodczo\u015b\u0107, rekompensowana jest d\u0142ugowieczno\u015bci\u0105. Krajowy rekord nale\u017cy do podkowca ma\u0142ego, kt\u00f3ry prze\u017cy\u0142 21 lat, za\u015b \u015bwiatowy rekord \u017cycia nietoperza w og\u00f3le nale\u017cy do nocka Brandta i wynosi 38 lat. Nietoperze nie buduj\u0105 gniazd ani innych schronie\u0144, lecz korzystaj\u0105 z ju\u017c istniej\u0105cych kryj\u00f3wek, przy czym wybieraj\u0105 przede wszystkim miejsca ciep\u0142e i zaciszne. Kryj\u00f3wkami zajmowanymi przez kolonie rozrodcze s\u0105 najcz\u0119\u015bciej strychy lub inne zakamarki budynk\u00f3w oraz dziuple drzew, a cz\u0119sto r\u00f3wnie\u017c budki o specjalnej konstrukcji, wieszane na \u015bcianach budynk\u00f3w lub pniach drzew. Po wychowaniu m\u0142odych, p\u00f3\u017anym latem i jesieni\u0105, dla nietoperzy nastaje czas god\u00f3w. \u017byj\u0105ce dot\u0105d samotnie samce zaczynaj\u0105 odwiedza\u0107 miejsca przebywania samic, lub \u2013 zajmuj\u0105c pobliskie kryj\u00f3wki \u2013 przywabiaj\u0105 je","start_idx":267,"end_idx":361}
{"id":"mrc_2392","question":"kt\u00f3ry cesarz rzymski zwo\u0142a\u0142 pierwszy sob\u00f3r powszechny w nicei?","answer":"cesarza Konstantyna","context":"Sob\u00f3r nicejski I \u2013 zgromadzenie biskup\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich Cesarstwa Rzymskiego zwo\u0142ane przez cesarza Konstantyna do Nicei w Bitynii, trwaj\u0105ce od 19 do 25 lipca 325 roku. Zgromadzenie to zosta\u0142o uznane na soborze efeskim w 431 roku za pierwszy sob\u00f3r powszechny. Jest uwa\u017cane za sob\u00f3r przez Ko\u015bcio\u0142y katolickie, prawos\u0142awne, przedefeskie, przedchalcedo\u0144skie i protestanckie. \u015awiatowa Rada Ko\u015bcio\u0142\u00f3w stwierdzi\u0142a w 1948 roku, \u017ce termin \"chrze\u015bcija\u0144stwo\" odnosi si\u0119 jedynie do tych wyzna\u0144, kt\u00f3re zaakceptowa\u0142y decyzje doktrynalne z Nicei. Postanowienia soboru uwa\u017cane s\u0105 za jeden z fundament\u00f3w cywilizacji europejskiej. Zako\u0144czy\u0142y one polityczny, spo\u0142eczny i naukowy konflikt mi\u0119dzy chrze\u015bcija\u0144skim monoteizmem a pa\u0144stwem rzymskim oraz filozofi\u0105 staro\u017cytn\u0105 Wywar\u0142y znacz\u0105cy wp\u0142yw na dalszy rozw\u00f3j religii, kultury i nauki, a tak\u017ce d\u0142ugotrwale oddzia\u0142a\u0142y na wydarzenia polityczne. W zgromadzeniu, kt\u00f3re obradowa\u0142o","start_idx":93,"end_idx":112}
{"id":"mrc_2393","question":"kto jest szefem s\u0142u\u017cby cywilnej?","answer":"Dobros\u0142aw Dowiat-Urba\u0144ski","context":"Szef S\u0142u\u017cby Cywilnej \u2013 centralny organ administracji rz\u0105dowej sprawuj\u0105cy nadz\u00f3r nad s\u0142u\u017cb\u0105 cywiln\u0105. Szef s\u0142u\u017cby cywilnej m.in.: czuwa nad przestrzeganiem zasad s\u0142u\u017cby cywilnej, kieruje procesem zarz\u0105dzania zasobami ludzkimi w s\u0142u\u017cbie cywilnej, gromadzi informacje o korpusie s\u0142u\u017cby cywilnej, przygotowuje projekty akt\u00f3w normatywnych dotycz\u0105cych s\u0142u\u017cby cywilnej, monitoruje i nadzoruje wykorzystanie \u015brodk\u00f3w finansowych przeznaczonych na wynagrodzenia i szkolenia cz\u0142onk\u00f3w korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej. W latach 2006\u20132009 stanowisko nie istnia\u0142o w zwi\u0105zku z obowi\u0105zywaniem ustawy o pa\u0144stwowym zasobie kadrowym. == Szefowie s\u0142u\u017cby cywilnej == * Jan Szachu\u0142owicz (1997) * Jan Pastwa (1997\u20132006) * S\u0142awomir Brodzi\u0144ski (2009\u20132014) * Dagmir D\u0142ugosz (2014, jako osoba zast\u0119puj\u0105ca \"szefa s\u0142u\u017cby cywilnej\") * Claudia Torres-Bartyzel (2014\u20132015) * Dobros\u0142aw Dowiat-Urba\u0144ski (od 2016)","start_idx":833,"end_idx":858}
{"id":"mrc_2394","question":"czym si\u0119 zajmuje cie\u015bla?","answer":"wykonywaniu element\u00f3w konstrukcji, cz\u0119\u015bci wyposa\u017cenia oraz detali z drewna, trwale zwi\u0105zanych z obiektem dzia\u0142ania (budynek, budowla, okr\u0119t).","context":"Cie\u015bla \u2013 zaw\u00f3d zwi\u0105zany z obr\u00f3bk\u0105 drewna, kt\u00f3ry polega na wykonywaniu element\u00f3w konstrukcji, cz\u0119\u015bci wyposa\u017cenia oraz detali z drewna, trwale zwi\u0105zanych z obiektem dzia\u0142ania (budynek, budowla, okr\u0119t). Niejednokrotnie zawody cie\u015bli oraz stolarza (zw\u0142aszcza stolarza budowlanego) s\u0105 mylone. Cie\u015bla \u2013 w odr\u00f3\u017cnieniu od stolarza \u2013 zajmuje si\u0119 wykonywaniem konstrukcji wie\u0144cowej (zr\u0119bu) budynku, wi\u0119\u017aby dachowej, a stolarz budowlany pod\u0142ogi, drzwi, okien. W pracy wykorzystuje zestaw narz\u0119dzi ciesielskich, wykonuj\u0105c w przygotowanym materiale odpowiednie po\u0142\u0105czenia. Zwykle do prac ciesielskich niezb\u0119dna jest znajomo\u015b\u0107 czytania rysunk\u00f3w technicznych. == Historia == Wzmianki o obiektach ciesielskich si\u0119gaj\u0105 zar\u00f3wno czas\u00f3w biblijnych (Arka i jej tw\u00f3rca Noe), jak i mitologicznych (Argo, ko\u0144 troja\u0144ski). Drewno jest jednym z najstarszych materia\u0142\u00f3w budowlanych ludzko\u015bci. Technika ciesielska udoskonala\u0142a si\u0119 wraz z post\u0119pem technologicznym od","start_idx":58,"end_idx":199}
{"id":"mrc_2395","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca uczyni\u0142 z babilonu znacz\u0105ce miasto w 18 wieku przed nasz\u0105 er\u0105?","answer":"Rola miasta wzros\u0142a znacznie za panowania Hammurabiego (1792\u20131750 p.n.e.), sz\u00f3stego w\u0142adcy z tej dynastii, kt\u00f3ry stworzy\u0142 du\u017ce imperium ze stolic\u0105 w Babilonie.","context":"w. p.n.e. W okresie monarchii III dynastii z Ur (2113\u20132005 p.n.e.) mie\u015bci\u0142a si\u0119 tu siedziba ensich \u2013 zarz\u0105dc\u00f3w niewielkiej prowincji. W roku 1894 p.n.e. Sumu-abum (1894\u20131881 p.n.e.), przyw\u00f3dca jednego z plemion amoryckich, obra\u0142 Babilon za swoj\u0105 siedzib\u0119, zak\u0142adaj\u0105c s\u0142ynn\u0105 I dynasti\u0119 z Babilonu. Rola miasta wzros\u0142a znacznie za panowania Hammurabiego (1792\u20131750 p.n.e.), sz\u00f3stego w\u0142adcy z tej dynastii, kt\u00f3ry stworzy\u0142 du\u017ce imperium ze stolic\u0105 w Babilonie. W 1595 r. p.n.e. miasto zosta\u0142o zdobyte, z\u0142upione i spalone przez Mursilisa I, kr\u00f3la hetyckiego, by nast\u0119pnie wpa\u015b\u0107 w r\u0119ce Kasyt\u00f3w, ludu z g\u00f3r Zagros, kt\u00f3rym w XVI w. p.n.e. uda\u0142o si\u0119 przej\u0105\u0107 kontrol\u0119 nad Babiloni\u0105 i utworzy\u0107 tu w\u0142asne pa\u0144stwo o nazwie Karduniasz. W\u0142adali oni Babiloni\u0105 przez nast\u0119pne 400 lat, a Babilon \u2013 stolica","start_idx":297,"end_idx":456}
{"id":"mrc_2396","question":"gdzie rozpocz\u0119\u0142a sie rewolucja przemys\u0142owa?","answer":"Rewolucja przemys\u0142owa \u2013 proces zmian technologicznych, gospodarczych, spo\u0142ecznych i kulturalnych, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w XVIII wieku w Anglii i Szkocji.","context":"Rewolucja przemys\u0142owa \u2013 proces zmian technologicznych, gospodarczych, spo\u0142ecznych i kulturalnych, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w XVIII wieku w Anglii i Szkocji. By\u0142 zwi\u0105zany z przej\u015bciem od gospodarki opartej na rolnictwie oraz produkcji manufakturowej b\u0105d\u017a rzemie\u015blniczej do opieraj\u0105cej si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na mechanicznej produkcji fabrycznej na du\u017c\u0105 skal\u0119 (przemys\u0142ow\u0105). == Etymologia == Najprawdopodobniej jako pierwszy u\u017cy\u0142 terminu \u201erewolucja przemys\u0142owa\u201d francuski dyplomata Louis-Guillaume Otto w swoim li\u015bcie z 1799 r., stwierdzaj\u0105c, \u017ce Francja do\u0142\u0105czy\u0142a do wy\u015bcigu w industrializacji. Fakt, \u017ce istotna zmiana sposobu produkcji powoduje r\u00f3wnie\u017c zmiany porz\u0105dku spo\u0142ecznego by\u0142 oczywisty dla Roberta Owena i Roberta Southeya w drugim dziesi\u0119cioleciu XIX wieku, a domy\u015blali si\u0119 tego ju\u017c William Blake w latach 90. XVIII wieku i William Wordsworth na prze\u0142omie wiek\u00f3w. Termin \u201erewolucja przemys\u0142owa\u201d stosowany","start_idx":0,"end_idx":159}
{"id":"mrc_2397","question":"gdzie le\u017cy polesie?","answer":"Polesie (, , ) (845) \u2013 kraina geograficzna i historyczna, le\u017c\u0105ca g\u0142\u00f3wnie na terytorium obecnej Bia\u0142orusi i Ukrainy oraz cz\u0119\u015bciowo Polski i Rosji.","context":"Polesie (, , ) (845) \u2013 kraina geograficzna i historyczna, le\u017c\u0105ca g\u0142\u00f3wnie na terytorium obecnej Bia\u0142orusi i Ukrainy oraz cz\u0119\u015bciowo Polski i Rosji. Stanowi po\u0142udniowo-zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Ni\u017cu Wschodnioeuropejskiego. G\u0142\u00f3wne miasta to Brze\u015b\u0107, Pi\u0144sk, Mozyrz i Homel, Czernih\u00f3w. == Geografia == Polesie jest r\u00f3wnin\u0105 w dorzeczu Prypeci i Bugu, wznosz\u0105c\u0105 si\u0119 100\u2013250 m nad poziom morza (maks. 316 m). Rozci\u0105ga si\u0119 mi\u0119dzy wysoczyznami bia\u0142oruskimi na p\u00f3\u0142nocy a Wy\u017cyn\u0105 Wo\u0142y\u0144sk\u0105 na po\u0142udniu. Wody gruntowe zalegaj\u0105ce tu\u017c pod powierzchni\u0105 tworz\u0105 p\u0142ytkie jeziora i rozleg\u0142e bagna. Na terenie Polesia wyst\u0119puj\u0105 liczne rzeki, a miejscami w\u015br\u00f3d bagien nieco wy\u017csze r\u00f3wniny morenowe i lodowcowo-wodne oraz utrwalone wydmy. Na po\u0142udniu wzniesienia ze ska\u0142 starszego pod\u0142o\u017ca (margle kredowe i granity). Od pocz\u0105tku XX w., zw\u0142aszcza w okolicach Saren,","start_idx":0,"end_idx":145}
{"id":"mrc_2398","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142 rozpad zsrr?","answer":"przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991.","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":249,"end_idx":291}
{"id":"mrc_2399","question":"jak\u0105 bro\u0144 posiada polska?","answer":"Lista uzbrojenia i sprz\u0119tu bojowego u\u017cywanego przez Wojska L\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych RP. == Bro\u0144 indywidualna == === Pistolety === === Pistolety maszynowe === === Strzelby === === Karabinki automatyczne === === Karabiny wyborowe === === Karabiny maszynowe === == Bro\u0144 wybuchowa == === Granaty === === Granatniki === === Miny === === Mo\u017adzierze === === R\u0119czne przeciwpancerne i przeciwlotnicze zestawy rakietowe === == Pojazdy bojowe == === Czo\u0142gi === === Bojowe wozy piechoty === === Wozy rozpoznawcze === === Systemy dowodzenia i \u0142\u0105czno\u015bci === === Stacje radiolokacyjne/Systemy walki elektronicznej === === Samobie\u017cne wyrzutnie pocisk\u00f3w przeciwpancernych === === Artyleria samobie\u017cna === === Bro\u0144 przeciwlotnicza === == Sprz\u0119t ci\u0119\u017cki i logistyka == === Wozy zabezpieczenia technicznego === === Sprz\u0119t in\u017cynieryjny ===","context":"Lista uzbrojenia i sprz\u0119tu bojowego u\u017cywanego przez Wojska L\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych RP. == Bro\u0144 indywidualna == === Pistolety === === Pistolety maszynowe === === Strzelby === === Karabinki automatyczne === === Karabiny wyborowe === === Karabiny maszynowe === == Bro\u0144 wybuchowa == === Granaty === === Granatniki === === Miny === === Mo\u017adzierze === === R\u0119czne przeciwpancerne i przeciwlotnicze zestawy rakietowe === == Pojazdy bojowe == === Czo\u0142gi === === Bojowe wozy piechoty === === Wozy rozpoznawcze === === Systemy dowodzenia i \u0142\u0105czno\u015bci === === Stacje radiolokacyjne/Systemy walki elektronicznej === === Samobie\u017cne wyrzutnie pocisk\u00f3w przeciwpancernych === === Artyleria samobie\u017cna === === Bro\u0144 przeciwlotnicza === == Sprz\u0119t ci\u0119\u017cki i logistyka == === Wozy zabezpieczenia technicznego === === Sprz\u0119t in\u017cynieryjny === ===","start_idx":0,"end_idx":813}
{"id":"mrc_2400","question":"ile turcji jest w europie?","answer":"3%","context":"Turcja (tur. \"T\u00fcrkiye\"), Republika Turcji (tur. \"T\u00fcrkiye Cumhuriyeti\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w Azji Zachodniej na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza, a cz\u0119\u015bciowo r\u00f3wnie\u017c w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej, ze stolic\u0105 w Ankarze. Graniczy w Europie z Bu\u0142gari\u0105 i Grecj\u0105, natomiast w Azji z Syri\u0105, Irakiem, Iranem, Azerbejd\u017canem, Armeni\u0105 i Gruzj\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 europejska \u2013 wschodnia Tracja \u2013 stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od cz\u0119\u015bci azjatyckiej Morzem Marmara oraz cie\u015bninami Bosfor i Dardanele. Turcj\u0119 od p\u00f3\u0142nocy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i Morze Marmara, a od po\u0142udnia Morze \u015ar\u00f3dziemne (nazywane w j\u0119zyku tureckim Morzem Bia\u0142ym). Republika Turcji zosta\u0142a proklamowana w 1923 roku, poprzedzaj\u0105cym j\u0105 pa\u0144stwem by\u0142o Imperium Osma\u0144skie. == Geografia == === Ukszta\u0142towanie poziome === Turcja le\u017cy na dw\u00f3ch kontynentach: azjatyckim (w 97%","start_idx":373,"end_idx":375}
{"id":"mrc_2401","question":"w kt\u00f3rym pa\u0144stwie dosz\u0142o do krwawego konfliktu mi\u0119dzy plemionami hutu i tutsi?","answer":"Rwanda","context":"Konga dzia\u0142aj\u0105 boj\u00f3wki FLDR. == T\u0142o == Napi\u0119cia mi\u0119dzy plemionami Hutu i Tutsi by\u0142y widoczne ju\u017c podczas dzia\u0142alno\u015bci kolonialnej Niemc\u00f3w, a p\u00f3\u017aniej celowo podsycane przez Belg\u00f3w. Podczas dw\u00f3ch dekad niepodleg\u0142o\u015bci Rwandy dochodzi\u0142o do gwa\u0142townych zamieszek i czystek etnicznych mi\u0119dzy Hutu i Tutsi. Rwand\u0119 zamieszkuj\u0105 trzy grupy etniczne: Hutu (88%), Tutsi (11%), pigmeje Twa (1%). Rwanda uzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 w 1962 roku. W wyniku wybor\u00f3w Hutu uzyskali w\u0142adz\u0119 w wi\u0119kszo\u015bci region\u00f3w. Dodatkowym katalizatorem nienawi\u015bci by\u0142y masakry Hutu dokonywane przez rz\u0105dz\u0105cych w Burundi Tutsich w latach 1963 i 1973. W 1973 w Rwandzie zamachu stanu dokona\u0142 Juvenal Habyarimana, kt\u00f3ry pi\u0119\u0107 lat p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 wybrany prezydentem. Kierowany przez niego rz\u0105d z\u0142o\u017cony z cz\u0142onk\u00f3w Hutu (MRND), uciska\u0142 Tutsich. Nie mieli oni prawie \u017cadnych przedstawicieli w","start_idx":383,"end_idx":389}
{"id":"mrc_2402","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy tablet?","answer":"Urz\u0105dzenia kt\u00f3re wed\u0142ug dzisiejszej definicji mo\u017cna by nazwa\u0107 tabletami zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 dopiero w latach 60. XX wieku.","context":"mo\u017cna uzna\u0107, i\u017c okre\u015blenia \"tablet\" i \"tablet PC\" s\u0105 ze sob\u0105 to\u017csame. == Historia tablet\u00f3w == Historia tablet\u00f3w si\u0119ga ko\u0144ca XIX wieku, kiedy w 1888 roku Elisha Gray opatentowa\u0142 elektryczne urz\u0105dzenie do przechwytywania wprowadzanego za pomoc\u0105 rysika pisma odr\u0119cznego i przekazywania go na odleg\u0142o\u015b\u0107 za pomoc\u0105 impulsu elektromagnetycznego nazwane Teleautografem. Jednak pierwszy opatentowany system rozpoznawania r\u0119cznie wprowadzanego tekstu nale\u017ca\u0142 do H.E. Goldberga i powsta\u0142 on dopiero w 1915 roku. Urz\u0105dzenia kt\u00f3re wed\u0142ug dzisiejszej definicji mo\u017cna by nazwa\u0107 tabletami zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 dopiero w latach 60. XX wieku. Wielk\u0105 popularno\u015b\u0107 tablety zdoby\u0142y po wprowadzeniu w 2010 roku przez Apple iPada. === Kalendarium === ==== XIX wiek ==== 1888 rok * W USA zosta\u0142o opatentowane przez Elish\u0119 Graya elektryczne urz\u0105dzenie do przechwytywania","start_idx":501,"end_idx":624}
{"id":"mrc_2403","question":"jak ustalany jest wibor?","answer":"Wyznaczana jest jako \u015brednia arytmetyczna wielko\u015bci oprocentowania podawanych przez najwi\u0119ksze banki dzia\u0142aj\u0105ce w Polsce, kt\u00f3re s\u0105 uczestnikami panelu WIBOR, po odrzuceniu wielko\u015bci skrajnych.","context":"WIBOR () \u2013 referencyjna wysoko\u015b\u0107 oprocentowania po\u017cyczek na polskim rynku mi\u0119dzybankowym. Wyznaczana jest jako \u015brednia arytmetyczna wielko\u015bci oprocentowania podawanych przez najwi\u0119ksze banki dzia\u0142aj\u0105ce w Polsce, kt\u00f3re s\u0105 uczestnikami panelu WIBOR, po odrzuceniu wielko\u015bci skrajnych. Banki podaj\u0105 stawki oprocentowania (w uj\u0119ciu rocznym), po jakich s\u0105 gotowe z\u0142o\u017cy\u0107 u siebie depozyt, o godz. 11:00 ka\u017cdego dnia roboczego. Proces wyznaczania warto\u015bci WIBOR nazywany jest fixingiem WIBOR. WIBOR jest wyznaczany dla nast\u0119puj\u0105cych termin\u00f3w: * ON (ang. \"overnight\") \u2013 depozyt na jeden dzie\u0144, pocz\u0105wszy od dnia zawarcia transakcji (od dzisiaj na jeden dzie\u0144); * TN (ang. \"tomorrow/next\") \u2013 depozyt na jeden dzie\u0144, pocz\u0105wszy od nast\u0119pnego dnia roboczego po zawarciu transakcji (od jutra na jeden dzie\u0144); * SW (ang. \"spot week\") \u2013 depozyt na tydzie\u0144, pocz\u0105wszy","start_idx":90,"end_idx":282}
{"id":"mrc_2404","question":"co stworzy\u0142 b\u00f3g?","answer":"ca\u0142y wszech\u015bwiat","context":"jednoznacznie stwierdza, \u017ce to B\u00f3g \u201ena pocz\u0105tku\u201d stworzy\u0142 ca\u0142y wszech\u015bwiat. I \u017ce dokona\u0142o si\u0119 to przez wypowiedzenie s\u0142owa: \"fiat, niechaj si\u0119 stanie\". \u015awiat widzialny powsta\u0142 jako skutek tego s\u0142owa. Dalej papie\u017c m\u00f3wi\u0142 o znaczeniu religijno-teologicznym tego fragmentu biblijnego, oraz \u017ce nie ma w nim \u017cadnej istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych i nie sprzeciwia si\u0119 teorii ewolucji. Podkre\u015bli\u0142 jednak konieczno\u015b\u0107 uznania Boga jako przyczyny powstania wszech\u015bwiata: Opis stworzenia zawiera przede wszystkim wiar\u0119, \u017ce cz\u0142owiek i wszech\u015bwiat maj\u0105 swe \u017ar\u00f3d\u0142o wy\u0142\u0105cznie w Bogu. Wiara w stworzenie \u015bwiata i cz\u0142owieka przez Boga ma znaczenie fundamentalne, poniewa\u017c w niej znajduje si\u0119 odpowied\u017a na pytania dotycz\u0105ce wszechmocy i mi\u0142o\u015bci Boga, pochodzenia cz\u0142owieka, wzajemnej relacji Boga i cz\u0142owieka oraz cz\u0142owieka do \u015bwiata i przyrody. Daj\u0105c","start_idx":58,"end_idx":74}
{"id":"mrc_2405","question":"co jest obj\u0119te podatkiem akcyzowym?","answer":"wyroby energetyczne i energia elektryczna, inne wyroby ropopochodne, napoje alkoholowe oraz alkohol etylowy, wyroby tytoniowe, samochody osobowe.","context":"Podatek akcyzowy w Polsce (akcyza w Polsce) \u2013 podatek po\u015bredni, kt\u00f3ry reguluje ustawa o podatku akcyzowym (). W Polsce opodatkowaniem akcyz\u0105 podlegaj\u0105: wyroby energetyczne i energia elektryczna, inne wyroby ropopochodne, napoje alkoholowe oraz alkohol etylowy, wyroby tytoniowe, samochody osobowe. W 2015 roku akcyza by\u0142a drugim co do wielko\u015bci \u017ar\u00f3d\u0142em wp\u0142yw\u00f3w bud\u017cetowych. Producentem banderol akcyzowych na napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe oraz Systemu Informacji o Banderolach Akcyzowych jest Polska Wytw\u00f3rnia Papier\u00f3w Warto\u015bciowych. == Podmiot opodatkowania == Podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemaj\u0105ca osobowo\u015bci prawnej, kt\u00f3ra dokonuje czynno\u015bci podlegaj\u0105cych opodatkowaniu akcyz\u0105 lub wobec kt\u00f3rej zaistnia\u0142 stan faktyczny podlegaj\u0105cy opodatkowaniu akcyz\u0105, w tym podmiot: # nabywaj\u0105cy lub posiadaj\u0105cy wyroby akcyzowe znajduj\u0105ce si\u0119 poza procedur\u0105 zawieszenia poboru akcyzy, je\u017celi","start_idx":152,"end_idx":297}
{"id":"mrc_2406","question":"jakiego kraju stolic\u0105 jest astana?","answer":"Kazachstan","context":"Astana (kaz. cyr. i ros. ; 1824\u20131961 Akmoli\u0144sk, 1961\u20131992 Celinograd, 1992\u20131998 Akmo\u0142a, 1998\u20132019 Astana, 2019\u20132022 Nur-Su\u0142tan) \u2013 stolica i drugie co do liczby ludno\u015bci miasto w Kazachstanie, po\u0142o\u017cone nad rzek\u0105 Iszym, w p\u00f3\u0142nocno-\u015brodkowej cz\u0119\u015bci kraju na Pog\u00f3rzu Kazachskim. == Historia == * 1824 \u2013 Rosjanie zbudowali fortec\u0119 Akmoli\u0144sk (od kazachskiego \u201eAkmo\u0142y\u201d \u2013 \"bia\u0142a mogi\u0142a\"), warownia s\u0142u\u017cy\u0142a r\u00f3wnie\u017c jako o\u015brodek handlowy, bowiem znajdowa\u0142 si\u0119 tu punkt zborny dla karawan z Taszkentu i Buchary do Rosji. * 1862 \u2013 osada otrzyma\u0142a prawa miejskie. * 1868 \u2013 Akmoli\u0144sk pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 centrum administracyjnego dla obwodu akmoli\u0144skiego. * 2 marca 1918 \u2013 w\u0142adz\u0119 w mie\u015bcie przej\u0119\u0142a rada delegat\u00f3w robotniczych, ch\u0142opskich i \u017co\u0142nierskich. * 25 maja 1918 \u2013 od Kazania do W\u0142adywostoku wybuch\u0142o powstanie Bia\u0142ej Gwardii,","start_idx":178,"end_idx":188}
{"id":"mrc_2407","question":"gdzie dzieje si\u0119 akcja ch\u0142opcy z placu broni?","answer":"Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 na prze\u0142omie XIX i XX wieku w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier.","context":"ju\u017c z j\u0119zyka w\u0119gierskiego. Ukaza\u0142o si\u0119 ponad 20 polskoj\u0119zycznych wyda\u0144 tej powie\u015bci. W polskich szko\u0142ach jest to lektura obowi\u0105zkowa w drugim etapie edukacyjnym (w klasach IV\u2013VI szko\u0142y podstawowej). Wiele podobie\u0144stw do tej powie\u015bci w konstrukcji fabu\u0142y daje si\u0119 dostrzec w \"Awanturze w Niek\u0142aju\" autorstwa Edmunda Niziurskiego. == Opis fabu\u0142y == Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 na prze\u0142omie XIX i XX wieku w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier. O\u015b fabu\u0142y stanowi\u0105 walki o plac pomi\u0119dzy dwiema grupami ch\u0142opc\u00f3w. Grupa broni\u0105ca swego prawa do placu to \"Ch\u0142opcy z Placu Broni\" (w oryginale i innych j\u0119zykach nosi tytu\u0142 \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\"), natomiast ich przeciwnicy, chc\u0105cy zaj\u0105\u0107 teren, by gra\u0107 na nim w palanta, to \"Czerwone Koszule\" (w pierwszej wersji polskiego t\u0142umaczenia nazwa grupy, wywodz\u0105ca si\u0119","start_idx":347,"end_idx":433}
{"id":"mrc_2408","question":"czym s\u0105 dinozaury?","answer":"Dinozaury (Dinosauria) \u2013 zr\u00f3\u017cnicowany klad zauropsyd\u00f3w.","context":"Dinozaury (Dinosauria) \u2013 zr\u00f3\u017cnicowany klad zauropsyd\u00f3w. Pojawi\u0142y si\u0119 w triasie, oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu. Stanowi\u0142y dominuj\u0105c\u0105 grup\u0119 kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych od pocz\u0105tku jury (oko\u0142o 201 milion\u00f3w lat temu) przez 135 milion\u00f3w lat, do ko\u0144ca kredy (66 milion\u00f3w lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczaj\u0105ce granic\u0119 kreda-trzeciorz\u0119d i koniec mezozoiku) doprowadzi\u0142o do znikni\u0119cia wi\u0119kszo\u015bci linii. Zapis kopalny wskazuje, \u017ce w jurze ptaki wyewoluowa\u0142y z dinozaur\u00f3w zaliczanych do teropod\u00f3w, wobec czego przez literatur\u0119 przedmiotu wydan\u0105 w XXI wieku uznawane s\u0105 za grup\u0119 dinozaur\u00f3w. Prze\u017cywaj\u0105c katastrof\u0119 sprzed 66 milion\u00f3w lat, dzi\u0119ki swym potomkom sta\u0142y si\u0119 kontynuatorami linii dinozaur\u00f3w po czasy wsp\u00f3\u0142czesne. Do ostatnich dziesi\u0119cioleci XX wieku wszystkie grupy dinozaur\u00f3w uznawano za wymar\u0142e. Jednak\u017ce zapis kopalny wskazuje, \u017ce ptaki, nazywane dzi\u015b w j\u0119zyku angielskim \"avian","start_idx":0,"end_idx":55}
{"id":"mrc_2409","question":"gdzie walczy\u0142 major hubal?","answer":"w okolicach wsi Anielin (po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Inow\u0142odzem a Studziann\u0105).","context":"oddzia\u0142y 372. Dywizji Wehrmachtu w okolicach wsi Anielin (po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Inow\u0142odzem a Studziann\u0105). W gwa\u0142townej walce oddzia\u0142 uleg\u0142 rozproszeniu, a sam \u201eHubal\u201d poleg\u0142 z broni\u0105 w r\u0119ku; kula z serii z karabinu maszynowego trafi\u0142a majora prosto w serce. Miejsce jego \u015bmierci oznaczy\u0142 nied\u0142ugo potem 16-letni w\u00f3wczas mieszkaniec Studziannej \u2013 Zygmunt Laskowski. Niemcy zmasakrowali cia\u0142o \u201eHubala\u201d i wystawili je na widok publiczny, a nast\u0119pnie wywie\u017ali do Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie prawdopodobnie spalili lub pochowali w nieznanym miejscu. Istnieje hipoteza, \u017ce by\u0142 to teren koszar wojskowych 372 jednostki Wehrmachtu w Tomaszowie Mazowieckim. Niedobitki oddzia\u0142u mjra \u201eHubala\u201d walczy\u0142y do 25 czerwca 1940. W tym dniu oddzia\u0142 zosta\u0142 ostatecznie rozwi\u0105zany niedaleko W\u0142oszczowy. W 1966 mjr Henryk Dobrza\u0144ski zosta\u0142 po\u015bmiertnie odznaczony Krzy\u017cem Z\u0142otym Orderu Wojennego Virtuti","start_idx":33,"end_idx":100}
{"id":"mrc_2410","question":"jaka cywilizacja powsta\u0142a oko\u0142o 1600 roku przed nasz\u0105 er\u0105?","answer":"Kultura (cywilizacja) myke\u0144ska (ok. 1700/1600 \u2013 1150 p.n.e.)","context":"Kultura (cywilizacja) myke\u0144ska (ok. 1700/1600 \u2013 1150 p.n.e.) \u2013 najstarsza greckoj\u0119zyczna kultura rozwijaj\u0105ca si\u0119 w p\u00f3\u017anej epoce br\u0105zu na terenie Grecji kontynentalnej (stopniowo rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 na inne obszary regionu egejskiego), ostatnia faza kultury helladzkiej. Nazwa pochodzi od wa\u017cnego o\u015brodka tej cywilizacji \u2013 Myken w Argolidzie. Szczyt jej rozwoju nast\u0105pi\u0142 w tzw. okresie pa\u0142acowym, kiedy rozleg\u0142e pa\u0142ace myke\u0144skie sta\u0142y si\u0119 o\u015brodkami w\u0142adzy, kultu i centrami gospodarczymi. Kultur\u0119 t\u0119 poznano dok\u0142adniej dopiero pod koniec XIX wieku dzi\u0119ki pracom wykopaliskowym prowadzonym przez archeologa Heinricha Schliemanna w 1874 roku, a p\u00f3\u017aniej przez jego nast\u0119pc\u00f3w. == Periodyzacja == Najcz\u0119\u015bciej wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy (r\u00f3\u017cnie nazywane) fazy rozwoju kultury myke\u0144skiej: * okres wczesnomyke\u0144ski (przedpa\u0142acowy, grob\u00f3w szybowych) \u2013 ok. 1700\u20131450 p.n.e. * okres \u015brodkowomyke\u0144ski (pa\u0142acowy) \u2013 ok. 1450\u20131225","start_idx":0,"end_idx":60}
{"id":"mrc_2411","question":"kto jest patronem kierowc\u00f3w?","answer":"\u015bwi\u0119tego Krzysztofa","context":"torturom, zanim zosta\u0142 ostatecznie \u015bci\u0119ty mieczem lub spalony na stosie. ; Patronat Krzysztof sta\u0142 si\u0119 patronem most\u00f3w, miast po\u0142o\u017conych nad rzekami, przewo\u017anik\u00f3w, flisak\u00f3w, biegaczy i \u017ceglarzy, podr\u00f3\u017cnik\u00f3w i pielgrzym\u00f3w, jest r\u00f3wnie\u017c patronem dobrej \u015bmierci \u2013 szczeg\u00f3lnie na Wschodzie, obecnie patronuje kierowcom. == Dzie\u0144 obchod\u00f3w == Wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele lutera\u0144skim obchodzone jest 24 lipca, a w Ko\u015bciele rzymskokatolickim 25 lipca. W wielu parafiach rzymskokatolickich w dzie\u0144 \u015bwi\u0119tego Krzysztofa odbywa si\u0119 po\u015bwi\u0119cenie pojazd\u00f3w (\"autosacrum\"). Tego samego dnia w polskim Ko\u015bciele obchodzony jest Dzie\u0144 Bezpiecznego Kierowcy z inicjatywy m.in. \"Duszpasterstwa Kierowc\u00f3w\", a tydzie\u0144 w kt\u00f3rym on przypada obchodzony jest jako \"Tydzie\u0144 \u015bw. Krzysztofa\". Cerkiew prawos\u0142awna wspomina m\u0119czennika 9/22 maja, tj. 22 maja wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego. === Usuni\u0119cie z kalendarza \u015bwi\u0105t liturgicznych ===","start_idx":496,"end_idx":515}
{"id":"mrc_2412","question":"z ilu d\u017awi\u0119k\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 gama c?","answer":"Osiem","context":"B). D\u017awi\u0119ki posiadaj\u0105 te\u017c nazwy solmizacyjne kolejno: do, re, mi, fa, sol, la, si. Kolejne C jest pierwszym d\u017awi\u0119kiem nast\u0119pnej oktawy. Osiem d\u017awi\u0119k\u00f3w wyst\u0119puj\u0105cych w gamie C-dur zwane jest naturalnym szeregiem diatonicznym. D\u017awi\u0119ki te odpowiadaj\u0105 bia\u0142ym klawiszom fortepianu. Podstawowym d\u017awi\u0119kiem ka\u017cdej oktawy jest d\u017awi\u0119k C. Ka\u017cde C jest oddalone od poprzedniego o interwa\u0142 oktawy, tzn. cz\u0119stotliwo\u015bci kolejnych d\u017awi\u0119k\u00f3w C s\u0105 2 razy wi\u0119ksze ka\u017cda od poprzedniej, czyli s\u0105 elementami ci\u0105gu geometrycznego o ilorazie 2, przy czym najni\u017cszemu C odpowiada w przybli\u017ceniu d\u017awi\u0119k o cz\u0119stotliwo\u015bci 16 Hz. To samo dotyczy pozosta\u0142ych d\u017awi\u0119k\u00f3w, np. kolejne D jest wy\u017csze (ni\u017csze) od poprzedniego o oktaw\u0119 i ma 2 razy wi\u0119ksz\u0105 (mniejsz\u0105) cz\u0119stotliwo\u015b\u0107. O interwa\u0142ach pomi\u0119dzy d\u017awi\u0119kami o r\u00f3\u017cnych nazwach np. C i D patrz","start_idx":136,"end_idx":141}
{"id":"mrc_2413","question":"kiedy powsta\u0142a polska?","answer":"Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest.","context":"\u015bwiecie, a 5. w Unii Europejskiej. Polska podzielona jest na 16 wojew\u00f3dztw. Jej najwi\u0119kszym miastem i jednocze\u015bnie stolic\u0105 jest Warszawa. Inne metropolie to Krak\u00f3w, Wroc\u0142aw, \u0141\u00f3d\u017a, Pozna\u0144, Gda\u0144sk, Szczecin. Najwi\u0119ksz\u0105 polsk\u0105 aglomeracj\u0105 policentryczn\u0105 jest konurbacja g\u00f3rno\u015bl\u0105ska. Polska jest krajem jednolitym etnicznie \u2013 97% ludno\u015bci deklaruje narodowo\u015b\u0107 polsk\u0105. Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest. W 1025 powsta\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie, kt\u00f3rego pierwszym kr\u00f3lem by\u0142 syn Mieszka I, Boles\u0142aw I Chrobry. W 1385 Polska zawar\u0142a porozumienie z Wielkim Ksi\u0119stwem Litewskim, podpisuj\u0105c akt unii w Krewie; zwi\u0105zek ten zacie\u015bni\u0142a unia lubelska z 1569, w wyniku czego powsta\u0142a Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w, jedno z najwi\u0119kszych i","start_idx":364,"end_idx":559}
{"id":"mrc_2414","question":"kto jest autorem ksi\u0119gi rodzaju?","answer":"Wed\u0142ug tradycyjnej teorii przyjmuj\u0105cej autorstwo Moj\u017cesza ksi\u0119ga zosta\u0142a napisana w XIII-XII wieku p.n.e.","context":"biblist\u00f3w, ksi\u0119ga ta zosta\u0142a zredagowana z kilku \u017ar\u00f3de\u0142, st\u0105d niekt\u00f3re wydarzenia s\u0105 opisane na kilka r\u00f3\u017cnych sposob\u00f3w (tak\u017ce sprzecznie, np. wed\u0142ug 6,19 Noe mia\u0142 zabra\u0107 na ark\u0119 po parze zwierz\u0105t ka\u017cdego rodzaju, za\u015b 7,2 m\u00f3wi o siedmiu parach zwierz\u0105t czystych i 1 parze nieczystych). Zgodnie z inn\u0105 hipotez\u0105, przedstawion\u0105 przez Wisemana, zwan\u0105 teori\u0105 tabliczek, tw\u00f3rc\u0105 Ksi\u0119gi Rodzaju by\u0142 prawdopodobnie jednak Moj\u017cesz, kt\u00f3ry zestawi\u0142 w niej zapisy z tabliczek glinianych pozostawionych przez bohater\u00f3w ksi\u0119gi. Podstaw\u0105 do tego sformu\u0142owania by\u0142 dow\u00f3d w postaci analogicznych tabliczek znajdowanych masowo na terenie Mezopotamii. Hipoteza ta jest jednak odrzucana przez biblist\u00f3w. Wed\u0142ug tradycyjnej teorii przyjmuj\u0105cej autorstwo Moj\u017cesza ksi\u0119ga zosta\u0142a napisana w XIII-XII wieku p.n.e. Wed\u0142ug teorii \u017ar\u00f3de\u0142 Ksi\u0119ga Rodzaju kszta\u0142towa\u0142a si\u0119 mi\u0119dzy IX (tradycja jahwistyczna) i","start_idx":682,"end_idx":787}
{"id":"mrc_2415","question":"w jakiej dzielnicy jest stadion narodowy?","answer":"Jest zlokalizowana w dzielnicy Praga-P\u00f3\u0142noc","context":"Stadion Narodowy \u2013 stacja warszawskiego metra obs\u0142uguj\u0105ca lini\u0119 M2 oraz planowana stacja przesiadkowa do linii M3. Jest zlokalizowana w dzielnicy Praga-P\u00f3\u0142noc, pod ul. Sokol\u0105, w pobli\u017cu skrzy\u017cowania z ul. Zamoyskiego, w okolicach przystanku kolejowego Warszawa Stadion i Portu Praskiego. Pozwolenie na budow\u0119 stacji zosta\u0142o wydane pod koniec maja 2011, a w\u0142a\u015bciwe prace budowlane rozpocz\u0119to w czerwcu 2011. W maju i czerwcu 2013 do stacji dotar\u0142y dwie tarcze TBM dr\u0105\u017c\u0105ce tunele od stacji Dworzec Wile\u0144ski. Do ko\u0144ca wrze\u015bnia 2014 wykonawca uko\u0144czy\u0142 wszystkie prace budowlane, wyko\u0144czeniowe i instalacyjne oraz zg\u0142osi\u0142 obiekt jako gotowy do odbior\u00f3w technicznych. 27 lutego 2015 zosta\u0142o wydane pozwolenie na u\u017cytkowanie stacji, a 8 marca 2015 stacja zosta\u0142a uruchomiona. == Historia == === Projekt === 24 listopada 2005 Rada","start_idx":115,"end_idx":158}
{"id":"mrc_2416","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 siedzib\u0105 radia wolna europa?","answer":"Mia\u0142o siedzib\u0119 w Monachium przy Oettingenstr. 67","context":"Europy\u201d. Mia\u0142o siedzib\u0119 w Monachium przy Oettingenstr. 67, do 1972 roku dostawa\u0142o \u015brodki przez CIA, po 1972 roku by\u0142o finansowane przez Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych. Radio Wolna Europa nadawa\u0142o audycje do kraj\u00f3w bloku wschodniego (tzw. \u201edemokracji ludowej\u201d), kt\u00f3re po 1945 roku by\u0142y pod dominacj\u0105 Moskwy oraz republik ba\u0142tyckich (Stany Zjednoczone nie uzna\u0142y ich wcielenia do ZSRR). Radio Swoboda transmitowa\u0142o swoje audycje do pozosta\u0142ych 12 republik ZSRR. Audycje RWE/RS by\u0142y intensywnie zag\u0142uszane przez s\u0142u\u017cby bezpiecze\u0144stwa i struktury si\u0142 zbrojnych pa\u0144stw komunistycznych. Jak podaje w swoich wspomnieniach Jan Nowak-Jeziora\u0144ski, koszty zag\u0142uszania by\u0142y mniej wi\u0119cej trzy razy wy\u017csze od koszt\u00f3w nadawania audycji. Ze wzgl\u0119du na spos\u00f3b propagacji fal kr\u00f3tkich zag\u0142uszanie nigdy nie by\u0142o w stanie zak\u0142\u00f3ci\u0107 wszystkich audycji. 28 czerwca 1956 roku, jedn\u0105 z","start_idx":9,"end_idx":57}
{"id":"mrc_2417","question":"kto walczyl z pudzianem?","answer":"stoczy\u0142 walk\u0119 z Karolem Bedorfem.","context":"zagranicznej gali \"KSW 40\" w Dublinie Mariusz Pudzianowski mia\u0142 si\u0119 zmierzy\u0107 z wywodz\u0105cym si\u0119 z kickboxingu Jamesem McSweeneyem. Jednak ze wzgl\u0119du na zablokowanie Anglika przez Irlandzk\u0105 organizacj\u0119 zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 zdrowiem zawodnik\u00f3w SafeMMA Pudzianowski stoczy\u0142 pojedynek ze znanym z trylogii z by\u0142ym mistrzem KSW Micha\u0142em Materl\u0105, Jayem Silv\u0105. Po widowiskowym starciu Pudzian wygra\u0142 walk\u0119 przez wi\u0119kszo\u015bciow\u0105 decyzj\u0119 s\u0119dzi\u00f3w. 9 czerwca 2018 podczas gali \"KSW 44\" w ERGO Arenie w Gda\u0144sku stoczy\u0142 walk\u0119 z Karolem Bedorfem. Walka by\u0142a eliminatorem do walki o mistrzostwo KSW w wadze ci\u0119\u017ckiej. \u201ePudzian\u201d przegra\u0142 w drugiej minucie pierwszej rundy przez poddanie (kimura). 23 marca 2019 na gali \"KSW 47: The X -Warriors\" przegra\u0142 w pierwszej rundzie z by\u0142ym sztangist\u0105 Szymonem Ko\u0142eckim przez kontuzj\u0119 zerwania mi\u0119\u015bnia dwug\u0142owego uda.","start_idx":488,"end_idx":521}
{"id":"mrc_2418","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 zimna wojna?","answer":"trwaj\u0105cego w latach 1947\u20131991","context":"Zimna wojna \u2013 umowna nazwa trwaj\u0105cego w latach 1947\u20131991 stanu napi\u0119cia oraz rywalizacji ideologicznej, politycznej i militarnej pomi\u0119dzy blokiem wschodnim, czyli ZSRR i jego pa\u0144stwami satelickimi skupionymi od 1955 roku w Uk\u0142adzie Warszawskim i pa\u0144stwami pozaeuropejskimi sprzymierzonymi z ZSRR, a \"blokiem zachodnim\", czyli pa\u0144stwami niekomunistycznymi skupionymi od 1949 roku w NATO i paralelnych blokach obronnych (SEATO, CENTO) pod przyw\u00f3dztwem Stan\u00f3w Zjednoczonych. Zimnej wojnie towarzyszy\u0142 wy\u015bcig zbroje\u0144 obu blok\u00f3w militarnych. Konflikt zosta\u0142 rozpocz\u0119ty polityk\u0105 ZSRR d\u0105\u017c\u0105cego do rozszerzania zasi\u0119gu ekspansji terytorialnej i swojej strefy dominialnej oraz narzuceniem si\u0142\u0105 ustroju komunistycznego krajom Europy \u015arodkowo-Wschodniej. Zimnej wojnie towarzyszy\u0142 wy\u015bcig zbroje\u0144, wy\u015bcig kosmiczny i gospodarczy. Najwa\u017cniejszymi wydarzeniami okresu konfliktu by\u0142y: praski zamach stanu 1948, blokada Berlina, wojna korea\u0144ska, kryzys sueski, operacja Ajax, kryzys berli\u0144ski","start_idx":27,"end_idx":56}
{"id":"mrc_2419","question":"kiedy zorganizowano pierwsz\u0105 gal\u0119 ksw?","answer":"Pierwsza gala KSW odby\u0142a si\u0119 27 lutego 2004","context":"Polsce. By\u0142a to tak\u017ce druga na \u015bwiecie impreza MMA pod wzgl\u0119dem liczebno\u015bci publiczno\u015bci. == Historia == === Pocz\u0105tki w Champions === Pierwsza gala KSW odby\u0142a si\u0119 27 lutego 2004 w restauracji Champions mieszcz\u0105cej si\u0119 w warszawskim hotelu Marriott. Miejsce to nie by\u0142o przypadkowe \u2013 wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel KSW, Martin Lewandowski pracowa\u0142 na stanowisku managera ds. promocji w Marriott. W tej lokalizacji zorganizowanych zosta\u0142o w sumie 4 gale. KSW 5 odby\u0142a si\u0119 w patio warszawskiej restauracji Wook i zgromadzi\u0142a oko\u0142o tysi\u0105ca kibic\u00f3w. Nast\u0119pnie, ze wzgl\u0119du na rosn\u0105c\u0105 popularno\u015b\u0107 wydarze\u0144, KSW przeniesiono na Torwar. KSW 7 by\u0142o pierwsz\u0105 gal\u0105 zorganizowan\u0105 poza Warszaw\u0105 \u2013 we Wroc\u0142awiu. Od 1 grudnia 2011 (KSW 17) przyznawane s\u0105 bonusy finansowe w kategoriach \u2013 nokaut, poddanie i walka wieczoru. Od","start_idx":134,"end_idx":177}
{"id":"mrc_2420","question":"gdzie zmar\u0142 janusz radziwi\u0142\u0142?","answer":"31 grudnia 1655 w Tykocinie","context":"Janusz Radziwi\u0142\u0142 (m\u0142odszy) herbu Tr\u0105by (ur. 12 grudnia 1612 w Popielu, zm. 31 grudnia 1655 w Tykocinie) \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 na Bir\u017cach i Dubinkach, hetman wielki litewski od 1654, wojewoda wile\u0144ski od 1653, marsza\u0142ek Trybuna\u0142u G\u0142\u00f3wnego Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego w 1648 roku, starosta generalny \u017cmudzki i hetman polny litewski od 1646, ciwun retowski w latach 1644\u20131655, podkomorzy wielki litewski od 1633, starosta m\u015bcis\u0142awski w latach 1643\u20131645, kamieniecki, starosta kazimierski od 1638 roku, starosta sejwejski, ambasador nadzwyczajny Rzeczypospolitej w Republice Zjednoczonych Prowincji w 1633 roku. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Janusz Radziwi\u0142\u0142 urodzi\u0142 si\u0119 12 grudnia 1612 roku w Popielu (powiat wi\u0142komierski) w kalwi\u0144skiej rodzinie magnat\u00f3w litewskich Krzysztofa Radziwi\u0142\u0142a i Anny z Kiszk\u00f3w. Spo\u015br\u00f3d sze\u015bciorga ich dzieci dzieci\u0144stwo prze\u017cy\u0142 tylko on i jego m\u0142odsza","start_idx":75,"end_idx":102}
{"id":"mrc_2421","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy gda\u0144sk?","answer":"Mot\u0142awa","context":"oraz najwi\u0119kszy z dop\u0142yw\u00f3w Mot\u0142awy, Radunia. Rzeka skr\u0119ca na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d i wp\u0142ywa w granice administracyjne Gda\u0144ska, stanowi\u0105c granic\u0119 dzielnic Olszynka i Orunia \u2013 \u015aw. Wojciech \u2013 Lipce. W Gda\u0144sku Mot\u0142awa pocz\u0105tkowo biegnie pomi\u0119dzy ulicami Przybrze\u017cn\u0105 i Olszynk\u0105. Nast\u0119pnie jest sztucznie podzielona na trzy nurty: Star\u0105 Mot\u0142aw\u0119, Now\u0105 Mot\u0142aw\u0119 i Op\u0142yw Mot\u0142awy. Stara Mot\u0142awa p\u0142ynie obok Starego Przedmie\u015bcia i G\u0142\u00f3wnego Miasta. Po op\u0142yni\u0119ciu Wyspy Spichrz\u00f3w Stara i Nowa Mot\u0142awa \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119, wcze\u015bniej od Nowej Mot\u0142awy oddziela si\u0119 Kana\u0142 na St\u0119pce, kt\u00f3ry poni\u017cej O\u0142owianki \u0142\u0105czy si\u0119 z g\u0142\u00f3wnym nurtem Mot\u0142awy, i wsp\u00f3lnie wpadaj\u0105 do Martwej Wis\u0142y ko\u0142o Polskiego Haka. == Dorzecze == Mot\u0142awa wyp\u0142ywa z Jeziora Szp\u0119gawskiego Po\u0142udniowego na Pojezierzu Starogardzkim, na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Starogardu Gda\u0144skiego. Najwi\u0119kszymi dop\u0142ywami s\u0105 Radunia,","start_idx":200,"end_idx":207}
{"id":"mrc_2422","question":"jak ksi\u0105dz robak uratowa\u0142 hrabiego?","answer":"Uratowa\u0142 dwa razy Hrabiego (pierwszy raz, zabijaj\u0105c nied\u017awiedzia, drugi os\u0142aniaj\u0105c go w\u0142asnym cia\u0142em przed kul\u0105).","context":"si\u0119gn\u0105\u0142 po karabin zabitego Rosjanina i zastrzeli\u0142 Stolnika. Zosta\u0142 uznany za zdrajc\u0119 i stronnika Moskali, kt\u00f3rzy chcieli go za \u00f3w czyn uhonorowa\u0107, on si\u0119 jednak nie zgodzi\u0142. By odpokutowa\u0107 za swe czyny, odda\u0142 swego syna na wychowanie, wyjecha\u0142 z kraju i wst\u0105pi\u0142 do Legion\u00f3w Polskich genera\u0142a D\u0105browskiego. Wraz z nimi walczy\u0142 w kampanii w\u0142oskiej, z po\u015bwi\u0119ceniem oddaj\u0105c si\u0119 sprawie. Niezdolny do walki wskutek odniesionych ran, wst\u0105pi\u0142 do zakonu bernardyn\u00f3w pod imieniem Robak i zosta\u0142 tajnym emisariuszem Napoleona. Z zadaniem wszcz\u0119cia powstania na Litwie przedosta\u0142 si\u0119 przez granic\u0119 i rozpocz\u0105\u0142 agitacj\u0119 w\u015br\u00f3d szlachty i ch\u0142op\u00f3w. Uratowa\u0142 dwa razy Hrabiego (pierwszy raz, zabijaj\u0105c nied\u017awiedzia, drugi os\u0142aniaj\u0105c go w\u0142asnym cia\u0142em przed kul\u0105). Posta\u0107 Jacka Soplicy powszechnie uwa\u017cana jest za wyraz zmiany sposobu my\u015blenia","start_idx":635,"end_idx":748}
{"id":"mrc_2423","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w polsce w 1992?","answer":"Rada Ministr\u00f3w Hanny Suchockiej (1992\u20131993)","context":"Kolejne rz\u0105dy by\u0142y powo\u0142ywane przez Prezydenta RP, a Sejm udziela\u0142 im jedynie wotum zaufania, zgodnie z zapisami Ma\u0142ej Konstytucji z 17 pa\u017adziernika 1992 (cho\u0107 istnia\u0142a te\u017c mo\u017cliwo\u015b\u0107 wyboru rz\u0105du przez Sejm, np. w drodze tzw. konstruktywnego wotum nieufno\u015bci; tak wybrany rz\u0105d prezydent mia\u0142 obowi\u0105zek powo\u0142a\u0107). Podobne zapisy znalaz\u0142y si\u0119 w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997. == Rada Ministr\u00f3w Hanny Suchockiej (1992\u20131993) == == W dniu zaprzysi\u0119\u017cenia 11 lipca 1992 == * Hanna Suchocka (UD) \u2013 prezes Rady Ministr\u00f3w * Henryk Goryszewski (ZChN) \u2013 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w * Pawe\u0142 \u0141\u0105czkowski (PChD) \u2013 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w * Andrzej Arendarski (KLD) \u2013 minister wsp\u00f3\u0142pracy gospodarczej z zagranic\u0105 * Jan Bielecki (KLD) \u2013 minister-cz\u0142onek Rady Ministr\u00f3w * Andrzej Bratkowski (zwi\u0105zany z UP) \u2013","start_idx":379,"end_idx":422}
{"id":"mrc_2424","question":"kiedy wynaleziono ko\u0142o?","answer":"Wynalezione w po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. w Mezopotamii.","context":"Ko\u0142o \u2013 nazwa elementu maszyny lub urz\u0105dzenia o geometrycznym kszta\u0142cie ko\u0142a, cz\u0119sto stosowane w transporcie. Wynalezione w po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. w Mezopotamii. Najstarsze znane pisemne \u015bwiadectwa pochodz\u0105 z cywilizacji sumeryjskiej (XXXII wiek p.n.e.). Prawie r\u00f3wnocze\u015bnie dotar\u0142o do Europy. Najstarsze znaleziono w S\u0142owenii datowane na 3200 lat p.n.e. Aby u\u0142atwi\u0107 transport ci\u0119\u017ckich przedmiot\u00f3w (np. blok\u00f3w kamiennych), podk\u0142adano pod nie okr\u0105g\u0142e belki. Najstarsze wykopaliska udowadniaj\u0105, \u017ce ju\u017c staro\u017cytni Egipcjanie u\u017cywali tej metody do budowy piramid. Najstarszy na \u015bwiecie wizerunek pojazdu ko\u0142owego znaleziono w Polsce podczas wykopalisk w Bronocicach \u2013 badanie radiow\u0119glowe 3635\u20133370 r. p.n.e. (wed\u0142ug innej teorii, miano to nale\u017cy si\u0119 znalezisku z Tell Halaf). W XX wieku p.n.e. ze wzgl\u0119du na konieczno\u015b\u0107 zmniejszenia ci\u0119\u017caru zosta\u0142y wynalezione ko\u0142a szprychowe. Ich szerokie","start_idx":109,"end_idx":167}
{"id":"mrc_2425","question":"kto walczy\u0142 z bandami upa?","answer":"partyzantom polskim i radzieckim (1943","context":"Ukrai\u0144ska Powsta\u0144cza Armia, Ukrai\u0144ska Armia Powsta\u0144cza, UPA (, \u0423\u041f\u0410; \"Ukrajin\u015bka powstan\u015bka armija\", \"UPA\") \u2013 formacja zbrojna stworzona przez frakcj\u0119 banderowsk\u0105 Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w pod koniec 1942 roku i przez ni\u0105 kierowana. Dzia\u0142a\u0142a g\u0142\u00f3wnie na Wo\u0142yniu, w Galicji Wschodniej i na terenach na zach\u00f3d od linii Curzona. Hymnem UPA by\u0142 \u201eMarsz Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w\u201d. Organizacja Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w nie uzna\u0142a granic ustanowionych na konferencji tehera\u0144skiej i ja\u0142ta\u0144skiej. Dzia\u0142acze OUN, wiedz\u0105c, \u017ce tereny zamieszkane przez ludno\u015b\u0107 ukrai\u0144sk\u0105 zostan\u0105 podzielone i wejd\u0105 w sk\u0142ad Polski oraz ZSRR, i nie uznaj\u0105c tego faktu, pr\u00f3bowali utworzy\u0107 w\u0142asn\u0105 jednostk\u0119 terytorialn\u0105 pod nazw\u0105 \"Zakerzo\u0144ski Kraj\". Celem UPA by\u0142o powstanie niepodleg\u0142ego, monoetnicznego (jednonarodowego) pa\u0144stwa ukrai\u0144skiego. Walczy\u0142a w tym celu przeciwko okupacyjnym w\u0142adzom niemieckim, partyzantom polskim i radzieckim (1943\u20131945), Armii Czerwonej","start_idx":884,"end_idx":922}
{"id":"mrc_2426","question":"kim jest piosenkarka daria?","answer":"polska piosenkarka, kompozytorka, autorka tekst\u00f3w piosenek i producentka muzyczna.","context":"Daria Marx Marcinkowska, wyst\u0119puj\u0105ca jako Daria (zapis stylizowany: DARIA) (ur. 25 pa\u017adziernika 1995 w Miko\u0142owie) \u2013 polska piosenkarka, kompozytorka, autorka tekst\u00f3w piosenek i producentka muzyczna. == \u017byciorys == Pochodzi z \u0141azisk G\u00f3rnych. W wieku siedmiu lat zapisa\u0142a si\u0119 do przyko\u015bcielnej scholi. W wieku 18 lat wyjecha\u0142a do Londynu na pi\u0119cioletnie studia w . Jesieni\u0105 2019 uczestniczy\u0142a w 10. edycji talent show TVP2 \"The Voice of Poland\"; odpad\u0142a na etapie tzw. bitew. Po udziale w programie podpisa\u0142a kontrakt p\u0142ytowy z niemieck\u0105 wytw\u00f3rni\u0105 Pelican Songs. W kwietniu 2020 wyda\u0142a singiel \u201eLeave a Sign\u201d, kt\u00f3ry nagra\u0142a z Carsky\u2019im. 26 marca 2021 wyda\u0142a utw\u00f3r \u201eLove Blind\u201d, kt\u00f3ry podbi\u0142 polskie listy przeboj\u00f3w, a tak\u017ce dosta\u0142 si\u0119 do streamingowych list m.in. w Brazylii, Norwegii czy Belgii.","start_idx":116,"end_idx":198}
{"id":"mrc_2427","question":"kto to decydent?","answer":"Decydent \u2013 poj\u0119cie z zakresu teorii decyzji, oznaczaj\u0105ce podmiot procesu decyzyjnego, czyli podmiot dokonuj\u0105cy wyboru ostatecznego wariantu decyzji.","context":"Decydent \u2013 poj\u0119cie z zakresu teorii decyzji, oznaczaj\u0105ce podmiot procesu decyzyjnego, czyli podmiot dokonuj\u0105cy wyboru ostatecznego wariantu decyzji. Decydentem mo\u017ce by\u0107 na przyk\u0142ad: * cz\u0142owiek - np. osoba, kt\u00f3ra zastanawia si\u0119 w sklepie, jaki prezent kupi\u0107 * grupa os\u00f3b - np. rada miasta * maszyna - np. sterownik ustalaj\u0105cy optymaln\u0105 temperatur\u0119 w piecu hutniczym. W przypadku kiedy decydent jest zbiorowy, nale\u017cy ustali\u0107 odpowiednie procedury umo\u017cliwiaj\u0105ce podj\u0119cie decyzji w przypadku, kiedy poszczeg\u00f3lne osoby uwa\u017caj\u0105 r\u00f3\u017cne warianty za optymalne (np. g\u0142osowanie).","start_idx":0,"end_idx":148}
{"id":"mrc_2428","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 wprowadzenia stanu wojennego?","answer":"Oficjalnym powodem stanu wojennego by\u0142a pogarszaj\u0105ca si\u0119 sytuacja gospodarcza kraju, kt\u00f3rej przejawami by\u0142y m.in. brak zaopatrzenia w sklepach (tak\u017ce \u017cywno\u015bci), reglamentacja (od kwietnia do pa\u017adziernika 1981 ponownie obj\u0119to systemem tzw. kartek \u017cywno\u015bciowych wiele istotnych towar\u00f3w np. mi\u0119so, mas\u0142o, t\u0142uszcze, m\u0105ka, ry\u017c, mleko dla niemowl\u0105t itd.) oraz zagro\u017cenie bezpiecze\u0144stwa energetycznego w kraju wobec zbli\u017caj\u0105cej si\u0119 zimy.","context":"Polski przyj\u0119\u0142a komunikat \u017c\u0105daj\u0105cy w ostrych s\u0142owach od w\u0142adz zaprzestania represji zwi\u0105zanych ze stanem wojennym. Na apel w\u0142adz w zwi\u0105zku z napi\u0119t\u0105 sytuacj\u0105 w kraju w\u0142adze ko\u015bcielne zgodzi\u0142y si\u0119 na nieodczytywanie komunikatu z ambon w ko\u015bcio\u0142ach. === Przyczyny wprowadzenia stanu wojennego === Oficjalnym powodem stanu wojennego by\u0142a pogarszaj\u0105ca si\u0119 sytuacja gospodarcza kraju, kt\u00f3rej przejawami by\u0142y m.in. brak zaopatrzenia w sklepach (tak\u017ce \u017cywno\u015bci), reglamentacja (od kwietnia do pa\u017adziernika 1981 ponownie obj\u0119to systemem tzw. kartek \u017cywno\u015bciowych wiele istotnych towar\u00f3w np. mi\u0119so, mas\u0142o, t\u0142uszcze, m\u0105ka, ry\u017c, mleko dla niemowl\u0105t itd.) oraz zagro\u017cenie bezpiecze\u0144stwa energetycznego w kraju wobec zbli\u017caj\u0105cej si\u0119 zimy. Ca\u0142kowicie za\u0142ama\u0142 si\u0119 skup produkt\u00f3w rolnych. Przesta\u0142y oddzia\u0142ywa\u0107 na producent\u00f3w podwy\u017cki cen skupu, gdy\u017c rolnicy stracili zaufanie do pieni\u0105dza, za kt\u00f3ry zreszt\u0105 nie","start_idx":295,"end_idx":725}
{"id":"mrc_2429","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142 judasz?","answer":"miasta Kariot (po\u0142udniowa Judea \u2013 Joz 15,25)","context":"pochodzenia Judasza \u2013 miasta Kariot (po\u0142udniowa Judea \u2013 Joz 15,25); pogl\u0105d ten potwierdza fakt, \u017ce Judasz by\u0142 te\u017c nazywany synem Szymona Iskarioty (J 13,26); wedle tej opinii by\u0142by jedynym z Dwunastu, kt\u00f3ry nie pochodzi\u0142 z Galilei, # zwi\u0105zany jest ze s\u0142owem \"sicarius\", co znaczy\u0142oby, \u017ce Judasz by\u0142 zwi\u0105zany z sykariuszami, skrajnym od\u0142amem zelot\u00f3w (pogl\u0105d odrzucany lub przyjmowany za najbardziej prawdopodobny), # pochodzi od aramejskiego s\u0142owa \"iszkarja\" (k\u0142amca) \u2013 w my\u015bl tej teorii zosta\u0142 on nadany Judaszowi dopiero przez tradycj\u0119 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105. \u0179r\u00f3d\u0142a przypisuj\u0105 Judaszowi r\u00f3\u017cne sposoby pope\u0142nienia samob\u00f3jstwa. Mt 27,5: \u201eRzuciwszy srebrniki ku przybytkowi oddali\u0142 si\u0119, potem poszed\u0142 i powiesi\u0142 si\u0119\u201d. Wed\u0142ug Piotra (Dz 1,18) \u201espad\u0142szy g\u0142ow\u0105 na d\u00f3\u0142, p\u0119k\u0142\u201d. Natomiast wed\u0142ug Papiasza \u201ezdrajca tak si\u0119 rozty\u0142, i\u017c nie m\u00f3g\u0142 tam,","start_idx":22,"end_idx":66}
{"id":"mrc_2430","question":"na jakiej pozycji gra nicola zalewski?","answer":"na pozycji pomocnika","context":"Nicola Zalewski (ur. 23 stycznia 2002 w Tivoli) \u2013 w\u0142osko-polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji pomocnika we w\u0142oskim klubie AS Roma oraz w reprezentacji Polski. Uczestnik Mistrzostw \u015awiata 2022. == \u017bycie prywatne == Urodzi\u0142 i wychowa\u0142 si\u0119 we w\u0142oskim mie\u015bcie Tivoli jako syn polskich emigrant\u00f3w, kt\u00f3rzy w 1989 emigrowali z \u0141om\u017cy do W\u0142och, by osiedli\u0107 si\u0119 w miejscowo\u015bci Poli. Zalewski mieszka w Rzymie. Ma starsz\u0105 siostr\u0119 Jessic\u0119. Jego pi\u0142karskim idolem jest Daniele De Rossi. == Kariera klubowa == Zaczyna\u0142 w szk\u00f3\u0142ce USD Zagarolo, jednak szybko trafi\u0142 do juniorskich zespo\u0142\u00f3w AS Roma. Krok po kroku przechodzi\u0142 kolejne szczeble w dru\u017cynach m\u0142odzie\u017cowych. Regularnie wyst\u0119powa\u0142 w dru\u017cynie Primavery. Z czasem zosta\u0142 w\u0142\u0105czony do kadry pierwszej dru\u017cyny w\u0142oskiego klubu. 6 maja 2021 w rewan\u017cowym meczu","start_idx":85,"end_idx":105}
{"id":"mrc_2431","question":"co wytwarza pr\u0105d?","answer":"pole magnetyczne","context":"sk\u0142ada si\u0119 ze stojana wytwarzaj\u0105cego sta\u0142e pole magnetyczne oraz obracaj\u0105cego si\u0119 wirnika, na kt\u00f3rym nawini\u0119to uzwojenia. W ma\u0142ych maszynach \u2013 pr\u0105dnicach pole magnetyczne wytwarzane jest przez jeden lub wi\u0119cej magnes\u00f3w sta\u0142ych. W wi\u0119kszych sta\u0142e pole magnetyczne jest wytwarzane przez cewki indukcyjne, w kt\u00f3rych p\u0142ynie pr\u0105d sta\u0142y. Cewka taka zwana jest tak\u017ce uzwojeniem wzbudzenia lub twornikiem. W przesz\u0142o\u015bci zanim upowszechni\u0142 si\u0119 pr\u0105d zmienny, pr\u0105dnice o du\u017cych mocach by\u0142y podstawowym \u017ar\u00f3d\u0142em energii elektrycznej. Dynamo zwi\u0105zane jest z szeregiem przypadkowych odkry\u0107, w tym z: z silnikiem elektrycznym pr\u0105du sta\u0142ego, alternatorem pr\u0105du zmiennego, silnikami asynchronicznym i synchronicznym oraz przekszta\u0142tnikami elektromechanicznymi. Ze wzgl\u0119du na z\u0142o\u017cono\u015b\u0107 budowy pr\u0105dnice pr\u0105du sta\u0142ego nie s\u0105 obecnie wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej du\u017cych mocy. Powodem jest fakt, \u017ce komutator nie","start_idx":43,"end_idx":59}
{"id":"mrc_2432","question":"czym \u017cywi si\u0119 wiewi\u00f3rka?","answer":"Po\u017cywienie wiewi\u00f3rki pospolitej stanowi\u0105 nasiona (w tym z szyszek, bukwi, \u017co\u0142\u0119dzie i orzechy) i p\u0105czki drzew, grzyby, owoce, ale tak\u017ce owady, jaja i piskl\u0119ta.","context":"Francji (\"n\"=65, \"S. v. fuscoater\") 47,9 mm, za\u015b dla osobnik\u00f3w z Japonii (\"n\"=5, \"S. v. lis\") 45,1 mm. == Ekologia == Po\u017cywienie wiewi\u00f3rki pospolitej stanowi\u0105 nasiona (w tym z szyszek, bukwi, \u017co\u0142\u0119dzie i orzechy) i p\u0105czki drzew, grzyby, owoce, ale tak\u017ce owady, jaja i piskl\u0119ta. Obserwowano je r\u00f3wnie\u017c przy zdrapywaniu kory drzew iglastych i spijaniu \u017cywicy. Przeci\u0119tnie zim\u0105 spo\u017cywaj\u0105 oko\u0142o 35 g pokarmu / dzie\u0144, wiosn\u0105 oko\u0142o 80 g / dzie\u0144. Jesieni\u0105 gromadz\u0105 zapasy \u017cywno\u015bci. Na wiewi\u00f3rki poluj\u0105 kuny i ptaki drapie\u017cne. W mieszkach w\u0142osowych wiewi\u00f3rki pospolitej \u017cyje nu\u017ceniec \"Demodex sciurinus\". == Tryb \u017cycia == Wiewi\u00f3rka pospolita zamieszkuje dziuple, kt\u00f3re utyka porostami i mchami, lub gniazda ptak\u00f3w, dobudowuj\u0105c zadaszenie lub sama buduje gniazda z ga\u0142\u0119zi. Gniazda te buduje w koronach","start_idx":118,"end_idx":276}
{"id":"mrc_2433","question":"kto sta\u0142 na czele zakonu krzy\u017cackiego?","answer":"Wielki mistrz zakonu krzy\u017cackiego","context":"Wielki mistrz zakonu krzy\u017cackiego (niem. \"der Hochmeister\") \u2013 oficjalny tytu\u0142 zwierzchnika zakonu krzy\u017cackiego w latach 1198\u20131929. Wielki mistrz by\u0142 obierany do\u017cywotnio przez kapitu\u0142\u0119 generaln\u0105 z\u0142o\u017con\u0105 z mistrz\u00f3w krajowych, dostojnik\u00f3w zakonu oraz cz\u0142onk\u00f3w konwentu sto\u0142ecznego. Wielki mistrz by\u0142 kierownikiem zakonu i w\u0142adc\u0105 pa\u0144stwa zakonu krzy\u017cackiego, nadto naczelnym wodzem wojsk krzy\u017cackich. W\u0142adza jego nie by\u0142a nieograniczona. Musia\u0142 si\u0119 liczy\u0107 z opini\u0105 kapitu\u0142y generalnej, zbieraj\u0105cej si\u0119 co roku 14 wrze\u015bnia, oraz z g\u0142osem konwentu sto\u0142ecznego, kt\u00f3rego sam by\u0142 komturem. Towarzyszy\u0142 mu stale kontroler tzw. kompan. Po przyje\u017adzie wielkich mistrz\u00f3w do Malborka utworzy\u0142a si\u0119 u boku wielkiego mistrza, nie przewidziana w statucie, rada dostojnik\u00f3w zakonnych, sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z 5 dygnitarzy: wielkiego komtura, wielkiego marsza\u0142ka, wielkiego szpitalnika, wielkiego szatnego, wielkiego skarbnika oraz jednego z komtur\u00f3w.","start_idx":0,"end_idx":33}
{"id":"mrc_2434","question":"ile z\u0142otych pi\u0142ek ma ronaldo?","answer":"Cristiano Ronaldo zdoby\u0142 j\u0105 pi\u0119\u0107 razy.","context":"tej sytuacji tak\u017ce France Football reaktywowa\u0142o formu\u0142\u0119 sprzed 2010 roku, delikatnie tylko modyfikuj\u0105c zasady. Tylko Lionel Messi zdoby\u0142 to trofeum siedem razy. Messi jako jedyny dokona\u0142 tego cztery razy z rz\u0119du. Cristiano Ronaldo zdoby\u0142 j\u0105 pi\u0119\u0107 razy. Trzem zawodnikom uda\u0142o si\u0119 zdoby\u0107 j\u0105 trzy razy. S\u0105 to: Johan Cruijff, Michel Platini i Marco van Basten. Ronaldo jest pierwszym brazylijskim zawodnikiem uhonorowanym t\u0105 nagrod\u0105. Ostatnim zdobywc\u0105 tego trofeum jest Karim Benzema, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0119 w 2022 roku. W 2020 po raz pierwszy w historii plebiscytu Z\u0142ota Pi\u0142ka nie zosta\u0142a przyznana, powodem tego by\u0142a pandemia COVID-19. Najwy\u017cej sklasyfikowanym polskim zawodnikiem w historii plebiscytu jest Robert Lewandowski, kt\u00f3ry zaj\u0105\u0142 drugie miejsce w 2021 roku. Wcze\u015bniej na podium uplasowali si\u0119 tak\u017ce Kazimierz Deyna","start_idx":213,"end_idx":251}
{"id":"mrc_2435","question":"ilu \u017co\u0142nierzy niemieckich zgin\u0119\u0142o w kampanii wrze\u015bniowej?","answer":"45 000 \u017co\u0142nierzy niemieckich zosta\u0142o zabitych lub rannych","context":"pancernych z czego zniszczonych zosta\u0142o 217 czo\u0142g\u00f3w (reszta wymaga\u0142a remont\u00f3w), 370. 45 000 \u017co\u0142nierzy niemieckich zosta\u0142o zabitych lub rannych \u2013 Hitler osobi\u015bcie przyzna\u0142, i\u017c piechota niemiecka w Polsce: \u201enie spe\u0142ni\u0142a pok\u0142adanych w niej nadziei\u201d, a intensywno\u015b\u0107 walk spowodowa\u0142a, i\u017c niemieckim si\u0142om l\u0105dowym i powietrznym pozosta\u0142o zapas\u00f3w amunicji na ok. 2 tygodnie walki. Pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci, kampania wrze\u015bniowa trwa\u0142a zaledwie tydzie\u0144 kr\u00f3cej ni\u017c bitwa o Francj\u0119 w 1940, mimo i\u017c wojska koalicji francusko-angielskiej by\u0142y znacznie bardziej, ni\u017c Wojsko Polskie, zbli\u017cone liczebno\u015bci\u0105 w sprz\u0119cie i ludziach do wojsk niemieckich. Stosunkowo wysokie straty niemieckie w kampanii wrze\u015bniowej w Polsce, by\u0142y jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn op\u00f3\u017anienia ofensywy na froncie zachodnim, poniewa\u017c uzupe\u0142nienie strat w wyposa\u017ceniu wymaga\u0142o kilku miesi\u0119cy pracy fabryk wojskowych \u2013 dzi\u0119ki temu","start_idx":85,"end_idx":142}
{"id":"mrc_2436","question":"z czego zas\u0142yn\u0105\u0142 stanis\u0142aw moniuszko?","answer":"autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej.","context":"Stanis\u0142aw Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) \u2013 polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej. Tworzy\u0142 muzyk\u0119 nacechowan\u0105 narodowo, wplataj\u0105c w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i ta\u0144ce ludowe) oraz wykorzystuj\u0105c utwory polskich poet\u00f3w (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Jeden z najwybitniejszych kompozytor\u00f3w polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem \u201epolskiej opery narodowej\u201d. == Edukacja == Pocz\u0105tkowo w kierunku muzycznym kszta\u0142ci\u0142a go matka, El\u017cbieta z domu Mad\u017carska, m.in. graj\u0105c swemu synowi na klawikordzie \"\u015apiewy historyczne\" Juliana Ursyna Niemcewicza. Gdy w 1827 rodzina przenios\u0142a si\u0119 do Warszawy, o\u015bmioletni Moniuszko rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 muzyki u Augusta Freyera, organisty","start_idx":144,"end_idx":273}
{"id":"mrc_2437","question":"czego symbolem jest t\u0119cza?","answer":"t\u0119cza jest symbolem przymierza pomi\u0119dzy Bogiem i cz\u0142owiekiem","context":"t\u0119cza jest symbolem przymierza pomi\u0119dzy Bogiem i cz\u0142owiekiem, jest obietnic\u0105 z\u0142o\u017con\u0105 przez Boga Jahwe Noemu, \u017ce Ziemi nie nawiedzi ju\u017c wi\u0119cej wielka pow\u00f3d\u017a (Stary Testament, Rdz 9,13). T\u0119cza sta\u0142a si\u0119 nawet symbolem ruchu w judaizmie, zwanego B'nei Noah. Cz\u0142onkami B\u2019nei Noah s\u0105 nie-\u017cydzi, kt\u00f3rzy kontynuuj\u0105 drog\u0119 wielkiego przodka, jakim by\u0142 Noe. Ruch ten ma korzenie w tradycji \u017cydowskiej, a szczeg\u00f3lnie w Talmudzie. Jest tak\u017ce wymieniona w M\u0105dro\u015bci Syracha jako jeden z przejaw\u00f3w stworzenia, kt\u00f3re domaga si\u0119 oddawania Bogu czci (Syr 43,11-13). * W Nowym Testamencie t\u0119cza pojawia si\u0119 w Ap 4: \"A Zasiadaj\u0105cy by\u0142 podobny z wygl\u0105du do jaspisu i do krwawnika, a t\u0119cza doko\u0142a tronu \u2013 podobna z wygl\u0105du do szmaragdu\" oraz Ap 10: \"I ujrza\u0142em innego pot\u0119\u017cnego anio\u0142a,","start_idx":0,"end_idx":60}
{"id":"mrc_2438","question":"jakie jest najwa\u017cniejsze przykazanie?","answer":"B\u0119dziesz mi\u0142owa\u0142 Pana Boga swego ca\u0142ym swoim sercem, ca\u0142\u0105 swoj\u0105 dusz\u0105 i ca\u0142ym swoim umys\u0142em. To jest najwi\u0119ksze i pierwsze przykazanie.","context":"Prawie jest najwi\u0119ksze: : \"Odpowiedzia\u0142: B\u0119dziesz mi\u0142owa\u0142 Pana Boga swego ca\u0142ym swoim sercem, ca\u0142\u0105 swoj\u0105 dusz\u0105 i ca\u0142ym swoim umys\u0142em. To jest najwi\u0119ksze i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: B\u0119dziesz mi\u0142owa\u0142 swego bli\u017aniego jak siebie samego. Na tych dw\u00f3ch przykazaniach opiera si\u0119 ca\u0142e Prawo i Prorocy\". Podobny epizod ma miejsce w Ewangelii Marka oraz w Ewangelii \u0141ukasza. W relacji Mateusza i Marka Jezus odpowiada na klasyczny dylemat prawny poruszany przez \u017cydowskich nauczycieli, a dotycz\u0105cy priorytet\u00f3w w stosowaniu Prawa. U \u0141ukasza pytanie jest kontynuacj\u0105 historii bogatego m\u0142odzie\u0144ca i poprzedzone przez pytanie o \u017cycie wieczne, natomiast kontynuacj\u0105 jest \"przypowie\u015b\u0107 o mi\u0142osiernym Samarytaninie\", b\u0119d\u0105ca jednocze\u015bnie interpretacj\u0105 przykazania mi\u0142o\u015bci bli\u017aniego. Oba przykazania zacytowane przez Jezusa pochodz\u0105 z Pi\u0119cioksi\u0119gu, w przypadku Ewangelii Mateusza","start_idx":41,"end_idx":176}
{"id":"mrc_2439","question":"ile most\u00f3w ma wroc\u0142aw?","answer":"Wed\u0142ug obecnych rachunk\u00f3w (opartych na nieco innych kryteriach, ni\u017c przedwojenne) jest ich 118 (w tym 27 k\u0142adek)(wed\u0142ug spisu ZDiUM 101 most\u00f3w i 33 k\u0142adki).","context":"Wroc\u0142awskie mosty i k\u0142adki \u2013 przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 by\u0142y w obecnych granicach miasta Wroc\u0142awia 303 mosty i k\u0142adki r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci. Wed\u0142ug obecnych rachunk\u00f3w (opartych na nieco innych kryteriach, ni\u017c przedwojenne) jest ich 118 (w tym 27 k\u0142adek)(wed\u0142ug spisu ZDiUM 101 most\u00f3w i 33 k\u0142adki). Najwi\u0119ksze i najwa\u017cniejsze z nich przerzucone s\u0105 nad g\u0142\u00f3wnym i pobocznymi nurtami rzeki Odry (Stara Odra, Odra P\u00f3\u0142nocna i Po\u0142udniowa) i kana\u0142\u00f3w: Powodziowego, \u017beglugowego, Bocznego, Miejskiego, Granicznego, Odp\u0142ywowego i kilku pozosta\u0142ych, kt\u00f3rych nazw w powszechnym obiegu si\u0119 nie u\u017cywa. W obr\u0119bie Wroc\u0142awia przep\u0142ywa te\u017c kilka mniejszych rzek, na og\u00f3\u0142 dop\u0142yw\u00f3w Odry: \u015al\u0119za, O\u0142awa (kt\u00f3ra rozdziela si\u0119 tu na dwa nurty \u2013 O\u0142aw\u0119 G\u00f3rn\u0105 i Doln\u0105), Bystrzyca, Widawa, Dobra (dop\u0142yw Widawy), a z pomniejszych \u2013 \u0141ugowina,","start_idx":133,"end_idx":289}
{"id":"mrc_2440","question":"ile os\u00f3b p\u00f3jdzie do nieba?","answer":"144 tysi\u0105ce","context":"w niebie (Rzymian 8:19\u201321; 1 Jana 2:2). == Niebo == \u015awiadkowie Jehowy uwa\u017caj\u0105, \u017ce do nieba idzie \u015bci\u015ble okre\u015blona liczba os\u00f3b: 144 tysi\u0105ce (Objawienie 7:4; por. z Objawienie 7:9,14). Grupa ta ma rz\u0105dzi\u0107 wsp\u00f3lnie z Chrystusem (Objawienie 14:1, 3; 20:6). Maj\u0105 r\u00f3wnie\u017c spe\u0142nia\u0107 pos\u0142ugi kap\u0142a\u0144skie (1 Piotra 2:5\u20139). S\u0105 uto\u017csamiani m.in. z \"Izraelem Bo\u017cym\" (Galat\u00f3w 6:16), \"ma\u0142\u0105 trz\u00f3dk\u0105\" (\u0141ukasza 12:32), metonimicznie \"zborem\" (Hebrajczyk\u00f3w 12:32), \"synami Bo\u017cymi\" (Galat\u00f3w 3:26). Obj\u0119ci s\u0105 \"nowym przymierzem\" (Jeremiasza 31:31\u201334; \u0141ukasza 22:20; 2 Koryntian 3:6; Hebrajczyk\u00f3w 7:22). \u015awiadkowie Jehowy s\u0105 przekonani, i\u017c zbieranie (kompletowanie) cz\u0142onk\u00f3w grupy rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 w dniu Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy 33 roku n.e. (Dzieje Apostolskie 2:1\u20134; 2 Koryntian 1:21, 22) i trwa nadal (Objawienie 7:1\u20138). Aby dost\u0105pi\u0107 mo\u017cliwo\u015bci uzyskania nagrody w niebie, trzeba: wierzy\u0107 w","start_idx":127,"end_idx":138}
{"id":"mrc_2441","question":"czego stolic\u0105 jest dubaj?","answer":"Stolica emiratu Dubaj.","context":"Dubaj (arab. \u062f\u0628\u064a, \"trl. Dubayy, trb. Dubajj\") \u2013 najwi\u0119ksze miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Stolica emiratu Dubaj. Jest po\u0142o\u017cony na po\u0142udniowym wybrze\u017cu Zatoki Perskiej. W 2023 liczy\u0142 ok. 3,55 mln mieszka\u0144c\u00f3w. Znacz\u0105cy o\u015brodek turystyczny. W 2019 Dubaj odwiedzi\u0142o 16,3 mln turyst\u00f3w, by\u0142o to si\u00f3dme najcz\u0119\u015bciej odwiedzane miasto \u015bwiata. == Demografia == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 populacji Dubaju stanowi\u0105 obcokrajowcy m.in. z Azji Po\u0142udniowej i Azji Po\u0142udniowo-Wschodniej, 25% populacji ma korzenie ira\u0144skie. W Dubaju mieszka tak\u017ce m.in. ponad 100 tys. Brytyjczyk\u00f3w. Jednak\u017ce naturalizacja jest znacznie utrudniona.{ \"version\": 2, \"width\": 500, \"height\": 200, \"data\": [ { \"name\": \"table\", \"values\": [ { \"x\": 1822, \"y\": 1200 }, { \"x\": 1900, \"y\": 10000 }, { \"x\": 1930, \"y\": 20000 }, { \"x\": 1940, \"y\": 38000 }, {","start_idx":103,"end_idx":125}
{"id":"mrc_2442","question":"jak barwi sie fenoloftaleina?","answer":"na malinowoczerwon\u0105 w \u015brodowisku umiarkowanie zasadowym","context":"Fenoloftaleina (\u0142ac. \"Phenolophthaleinum\") \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny, stosowany g\u0142\u00f3wnie jako wska\u017anik pH. W stanie czystym jest to bezbarwna substancja krystaliczna, s\u0142abo rozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w alkoholach. W laboratoriach spotykana jest g\u0142\u00f3wnie jako ok. 1% bezbarwny roztw\u00f3r w etanolu. Fenoloftaleina jest wska\u017anikiem alkacymetrycznym, tzn. zmienia form\u0119 z bezbarwnej w \u015brodowisku umiarkowanie kwasowym lub oboj\u0119tnym na malinowoczerwon\u0105 w \u015brodowisku umiarkowanie zasadowym. Zalecana g\u0142\u00f3wnie do miareczkowania roztwor\u00f3w s\u0142abych kwas\u00f3w mocnymi zasadami, gorsze wyniki uzyskiwane s\u0105 dla miareczkowania silnie rozcie\u0144czonych mocnych kwas\u00f3w mocnymi zasadami (i odwrotnie); dla pozosta\u0142ych uk\u0142ad\u00f3w miareczkowania nie nadaje si\u0119 na wska\u017anik. Jest te\u017c stosowana przy produkcji tzw. papierk\u00f3w uniwersalnych. Zakres pH zmiany barwy: 8,3\u201310,0. W skrajnych warto\u015bciach pH zachodz\u0105 dodatkowe zmiany barwy: w roztworach silnie kwasowych (pH<0) przybiera kolor","start_idx":440,"end_idx":495}
{"id":"mrc_2443","question":"kto wybudowa\u0142 petersburg?","answer":"cara i wielkiego ksi\u0119cia Piotra Aleksiejewicza","context":"budowl\u0105 wzniesion\u0105 na obszarze Wyspy Zaj\u0119czej by\u0142a Twierdza Pietropaw\u0142owska, kt\u00f3r\u0105 rozpocz\u0119to wznosi\u0107 na mocy rozkazu cara z dnia 16 maja (27 maja wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego) 1703. Dzie\u0144 ten jest uznawany za dat\u0119 za\u0142o\u017cenia miasta. Na p\u0142ycie kamiennej specjalnie przygotowanej na t\u0119 uroczysto\u015b\u0107 wyryto nast\u0119puj\u0105cy napis: : \"Roku pa\u0144skiego 1703, 16 maja za\u0142o\u017cone zosta\u0142o przez cara i wielkiego ksi\u0119cia Piotra Aleksiejewicza miasto Sankt-Petersburg.\" Caryca El\u017cbieta kaza\u0142a wybudowa\u0107 sobie w Petersburgu pa\u0142ac, wzorowany na francuskim Wersalu \u2013 tzw. Pa\u0142ac Zimowy. Jako pierwsza zamieszka\u0142a w nim cesarzowa Katarzyna II. === Wiek XIX === * dekabry\u015bci * deklaracja petersburska === Wiek XX === * krwawa niedziela (Petersburg 1905) * rewolucja lutowa (1917) * rewolucja pa\u017adziernikowa * zamach na Siergieja Kirowa rozpocz\u0105\u0142 wielki terror, wiele","start_idx":382,"end_idx":428}
{"id":"mrc_2444","question":"kto jest zast\u0119pca prezydenta polski?","answer":"W Polsce nie ma wiceprezydenta pa\u0144stwa. W razie niedyspozycji lub opr\u00f3\u017cnienia tego urz\u0119du przed ko\u0144cem kadencji, rol\u0119 t\u0119 pe\u0142ni marsza\u0142ek Sejmu. Wtedy otrzymuje tytu\u0142: \"pe\u0142ni\u0105cy obowi\u0105zki prezydenta\".","context":"* wiceprezydenci Liberii * wiceprezydenci Nepalu * wiceprezydenci Paragwaju * wiceprezydenci Stan\u00f3w Zjednoczonych * wiceprezydenci Sudanu Po\u0142udniowego * Wiceprezydenci Po\u0142udniowej Afryki * Wiceprezydent Szwajcarii nie jest zast\u0119pc\u0105 g\u0142owy pa\u0144stwa, a wiceprzewodnicz\u0105cym Rady Zwi\u0105zkowej. Przyk\u0142ady historyczne: * Wiceprezydent Skonfederowanych Stan\u00f3w Ameryki == \"Zast\u0119pca\" prezydenta w Polsce == W Polsce nie ma wiceprezydenta pa\u0144stwa. W razie niedyspozycji lub opr\u00f3\u017cnienia tego urz\u0119du przed ko\u0144cem kadencji, rol\u0119 t\u0119 pe\u0142ni marsza\u0142ek Sejmu. Wtedy otrzymuje tytu\u0142: \"pe\u0142ni\u0105cy obowi\u0105zki prezydenta\". == Zast\u0119pca prezydenta miasta == W Polsce urz\u0119dnikami powo\u0142anymi do pomocy prezydentom miasta s\u0105 na mocy art. 26a ustawy z 8 marca 1990 o samorz\u0105dzie gminnym - zast\u0119pcy. Powo\u0142ywani s\u0105 oni przez prezydenta na mocy wydanego zarz\u0105dzenia. Cz\u0119st\u0105 praktyk\u0105 jest nadawanie im w takich zarz\u0105dzeniach tytu\u0142\u00f3w wiceprezydenta.","start_idx":394,"end_idx":593}
{"id":"mrc_2445","question":"od jakiego roku \u017cycia jest si\u0119 nastolatkiem?","answer":"mi\u0119dzy 11. a 19. rokiem \u017cycia.","context":"M\u0142odzie\u017c \u2013 kategoria spo\u0142eczna os\u00f3b m\u0142odych, czyli znajduj\u0105cych si\u0119 w stanie przej\u015bciowym mi\u0119dzy dzieci\u0144stwem, a doros\u0142o\u015bci\u0105 (dojrza\u0142o\u015bci\u0105). Jej definicje s\u0105 zr\u00f3\u017cnicowane pod wzgl\u0119dem przedzia\u0142u wiekowego, poniewa\u017c w przeciwie\u0144stwie do okresu dojrzewania, okres m\u0142odzie\u0144czy jest konstruktem spo\u0142ecznym r\u00f3\u017cnie rozumianym w zale\u017cno\u015bci od czasu i kultury. Jego pocz\u0105tku i ko\u0144ca nie mo\u017cna po\u0142\u0105czy\u0107 z okre\u015blonymi czynno\u015bciami, takimi jak podj\u0119cie nieodp\u0142atnej pracy lub nawi\u0105zywanie relacji seksualnych. Pod wzgl\u0119dem faz rozwoju cz\u0142owieka przyjmuje si\u0119 granice wiekowe dla m\u0142odzie\u017cy mi\u0119dzy 11. a 19. rokiem \u017cycia. W okresie wiekowym, do kt\u00f3rego zalicza si\u0119 m\u0142odzie\u017c nast\u0119puje gwa\u0142towne dojrzewanie, wzrost. Jest to okres, w kt\u00f3rym cz\u0142owiek rozwija swoje umiej\u0119tno\u015bci, zainteresowania, wiedz\u0119 o \u015bwiecie (praktyczn\u0105 i teoretyczn\u0105). M\u0142odzie\u017cy przys\u0142uguj\u0105 prawa ustalone przez w\u0142adze pa\u0144stwa (ograniczone w\u0142adz\u0105 opiekuna). == Fazy","start_idx":578,"end_idx":608}
{"id":"mrc_2446","question":"czym jest fursona?","answer":"Fursona \u2013 wyimaginowana posta\u0107 furry, kt\u00f3ra mo\u017ce odgrywa\u0107 r\u00f3\u017cne role, od zwyk\u0142ego bohatera opowiadania czy modela dla rysunku, przez posta\u0107 odgrywan\u0105 w trakcie sesji RPG i gier internetowych, takich jak VRChat, Furcadia, Second Life czy MUCK, do wewn\u0119trznego, bardziej zwierz\u0119cego alter-ego lub, jak wy\u017cej, obiektu do na\u015bladowania dla danej osoby nale\u017c\u0105cej do spo\u0142eczno\u015bci furry.","context":"kt\u00f3ry stawia sobie za obiekt do na\u015bladowania. Pod wzgl\u0119dem wygl\u0105du mo\u017ce wykorzystywa\u0107 do tego fursuity lub, znacznie rzadziej, bodypainting. == Fursona == Fursona \u2013 wyimaginowana posta\u0107 furry, kt\u00f3ra mo\u017ce odgrywa\u0107 r\u00f3\u017cne role, od zwyk\u0142ego bohatera opowiadania czy modela dla rysunku, przez posta\u0107 odgrywan\u0105 w trakcie sesji RPG i gier internetowych, takich jak VRChat, Furcadia, Second Life czy MUCK, do wewn\u0119trznego, bardziej zwierz\u0119cego alter-ego lub, jak wy\u017cej, obiektu do na\u015bladowania dla danej osoby nale\u017c\u0105cej do spo\u0142eczno\u015bci furry. Cz\u0119sto furry odczuwaj\u0105 bardzo g\u0142\u0119bok\u0105 wi\u0119\u017a ze swoj\u0105 postaci\u0105. Niekiedy nawet do tego stopnia, \u017ce uwa\u017caj\u0105 j\u0105 za \u017ar\u00f3d\u0142o w\u0142asnej duchowej inspiracji. Fursona nie zawsze musi si\u0119 sprowadza\u0107 do gier i zabaw. Niekt\u00f3rzy uwa\u017caj\u0105 nawet, \u017ce w ich ludzkim ciele uwi\u0119ziona jest prawdziwa zwierz\u0119ca","start_idx":155,"end_idx":534}
{"id":"mrc_2447","question":"kto jest rezyserem dziewczyny z dubaju?","answer":"Marii Sadowskiej","context":"Dziewczyny z Dubaju, ang. Girls to Buy \u2013 dramat erotyczno-sensacyjny z 2021 w re\u017cyserii Marii Sadowskiej, ekranizacja ksi\u0105\u017cki Piotra Krysiaka o tym samym tytule. Inspiracj\u0105 do powstania filmu by\u0142a tzw. afera dubajska. Film mia\u0142 premier\u0119 26 listopada 2021. W pierwszy weekend po premierze obejrza\u0142o go 278 tys. 893 widz\u00f3w, co by\u0142o najlepszym wynikiem polskiego filmu w 2021. 4 stycznia 2022 poinformowano, \u017ce film obejrza\u0142o w kinach ponad 1 mln os\u00f3b; ostatecznie by\u0142 najcz\u0119\u015bciej ogl\u0105dan\u0105 polsk\u0105 produkcj\u0105 w kinach w 2021, za co zosta\u0142 nagrodzony Bursztynowymi Lwami podczas 47. FPFF w Gdyni. == Obsada == * Paulina Ga\u0142\u0105zka-Sandemo jako Emi * Katarzyna Figura jako Dorota Kinia * Katarzyna Sawczuk jako Marianna Kinia, c\u00f3rka Doroty * Olga Kalicka jako Kamila * Giulio","start_idx":88,"end_idx":104}
{"id":"mrc_2448","question":"kto kieruje akcj\u0105 ratownicz\u0105?","answer":"Kieruj\u0105cy Akcj\u0105 Ratownicz\u0105 (KAR) lub Kieruj\u0105cy Dzia\u0142aniami Ratowniczymi (KDR)","context":"Kieruj\u0105cy Akcj\u0105 Ratownicz\u0105 (KAR) lub Kieruj\u0105cy Dzia\u0142aniami Ratowniczymi (KDR) \u2013 osoba oddzia\u0142uj\u0105ca na podleg\u0142e si\u0142y podmiot\u00f3w systemu na miejscu zdarzenia, zgodnie z przyj\u0119tymi procedurami i planami ratowniczymi, w celu wykonania okre\u015blonych czynno\u015bci ratowniczych. Kierowanie to prowadzone jest jednoosobowo przez uprawnion\u0105 osob\u0119 z chwil\u0105 przybycia na miejsce zdarzenia i jest przekazywane osobom uprawnionym do jego przej\u0119cia. \u0179r\u00f3d\u0142o: na podstawie rozporz\u0105dzenia MSWiA Kategoria:Po\u017carnictwo","start_idx":0,"end_idx":77}
{"id":"mrc_2449","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa do piosenki dziwny jest ten \u015bwiat?","answer":"Czes\u0142awa Niemena","context":"Dziwny jest ten \u015bwiat \u2013 piosenka autorstwa Czes\u0142awa Niemena z 1967 roku, inspirowana przebojami \"When a Man Loves a Woman\" Percy\u2019ego Sledge\u2019a i \"It's a Man's Man's Man's World\" Jamesa Browna z 1966 r. Pochodzi z p\u0142yty d\u0142ugograj\u0105cej \"Dziwny jest ten \u015bwiat\". Ma charakterystyczny organowy wst\u0119p, skomponowany i zagrany przez Mariana Zimi\u0144skiego. Niemen zdoby\u0142 za t\u0119 piosenk\u0119 nagrod\u0119 na V Festiwalu Piosenki w Opolu w czerwcu 1967 roku. Bywa ona okre\u015blany jako pierwszy polski protest song, cho\u0107 w rzeczywisto\u015bci jego inspiracj\u0105 by\u0142y stosunki mi\u0119dzyludzkie. W 1969 wytw\u00f3rnia Compagnia Generale del Disco wyda\u0142a singiel \u201eIo senza lei / Acrobaleno\u201d \u201eIo senza lei\u201d jest traktowana jak w\u0142oskoj\u0119zyczna wersja piosenki, cho\u0107 ma zupe\u0142nie zmieniony tekst. W\u0142oski tytu\u0142 oznacza \"Ja bez niej\", a tekst","start_idx":43,"end_idx":59}
{"id":"mrc_2450","question":"jakie jednostki tworz\u0105 system pa\u0144stwowego ratownictwa medycznego w polsce?","answer":"szpitalne oddzia\u0142y ratunkowe i zespo\u0142y ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespo\u0142y ratownictwa medycznego.","context":"ratunkowych i leczenia. Podstaw\u0119 dzia\u0142ania ratownictwa medycznego w Polsce stanowi ustawa z dnia 8 wrze\u015bnia 2006 roku o Pa\u0144stwowym Ratownictwie Medycznym () i rozporz\u0105dzenia wykonawcze. System sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch pion\u00f3w. Pierwszym s\u0105 organy administracji rz\u0105dowej w\u0142a\u015bciwe w zakresie wykonywania zada\u0144 systemu, czyli wojewodowie. Ich zadaniem jest organizowanie, planowanie, koordynowanie i nadz\u00f3r realizacji zada\u0144 systemu oraz cz\u0119\u015bciowo finansowanie jednostek systemu. Drugi pion stanowi\u0105 jednostki systemu. Ustawa o Pa\u0144stwowym Ratownictwie Medycznym z 2006 roku wskazuje dwa typy jednostek systemu, czyli szpitalne oddzia\u0142y ratunkowe i zespo\u0142y ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespo\u0142y ratownictwa medycznego. Jednostki systemu musz\u0105 ze sob\u0105 wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 i si\u0119 uzupe\u0142nia\u0107. Warunkiem uczestnictwa tych jednostek w systemie jest zawarcie przez ich dysponenta umowy o udzielanie przez nie \u015bwiadcze\u0144 opieki zdrowotnej","start_idx":606,"end_idx":715}
{"id":"mrc_2451","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 \u015bw wojciech?","answer":"Miejsce \u015bmierci, znajduj\u0105ce si\u0119 wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 w pobli\u017cu pruskiego grodu \"Cholin\" lub \"Chollinun\" lokalizuje si\u0119 albo na po\u0142udniowych brzegach jeziora Dru\u017cno (tradycyjnie w pobli\u017cu wsi \u015awi\u0119ty Gaj ko\u0142o Pas\u0142\u0119ka w powiecie elbl\u0105skim lub wed\u0142ug Gerarda Labudy w pobli\u017cu wsi Pacho\u0142y ko\u0142o Dzierzgonia w powiecie sztumskim) albo na Sambii (dzi\u015b w obwodzie kaliningradzkim, np. w miejscowo\u015bci Tenkity, dzi\u015b Letnoje, lub Rybaki, dzi\u015b Primorsk).","context":"kwietnia 997 roku odprawili rano msz\u0119 na polanie, a nast\u0119pnie odpoczywali. Nast\u0119pnie otoczy\u0142 ich agresywny miejscowy t\u0142um, kt\u00f3ry zacz\u0105\u0142 ich atakowa\u0107. Wojciech zgin\u0105\u0142 od wielu ran w\u0142\u00f3czniami, kt\u00f3re rzucono na rozkaz poga\u0144skiego kap\u0142ana Sicco. Potem tubylcy odci\u0119li g\u0142ow\u0119 biskupa i nadziali j\u0105 na pal. Radzima i Benedykta Prusi pu\u015bcili wolno. Miejsce \u015bmierci, znajduj\u0105ce si\u0119 wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 w pobli\u017cu pruskiego grodu \"Cholin\" lub \"Chollinun\" lokalizuje si\u0119 albo na po\u0142udniowych brzegach jeziora Dru\u017cno (tradycyjnie w pobli\u017cu wsi \u015awi\u0119ty Gaj ko\u0142o Pas\u0142\u0119ka w powiecie elbl\u0105skim lub wed\u0142ug Gerarda Labudy w pobli\u017cu wsi Pacho\u0142y ko\u0142o Dzierzgonia w powiecie sztumskim) albo na Sambii (dzi\u015b w obwodzie kaliningradzkim, np. w miejscowo\u015bci Tenkity, dzi\u015b Letnoje, lub Rybaki, dzi\u015b Primorsk). G\u0142ow\u0119 z pala zdj\u0105\u0142 potajemnie i przewi\u00f3z\u0142 do","start_idx":341,"end_idx":775}
{"id":"mrc_2452","question":"z jakiego pa\u0144stwa wyp\u0142ywa rzeka odra?","answer":"we wschodnich Czechach","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":525,"end_idx":547}
{"id":"mrc_2453","question":"kto stworzy\u0142 harcerstwo na ziemiach polskich?","answer":"Polskie Towarzystwo Gimnastyczne \u201eSok\u00f3\u0142\u201d","context":"* umo\u017cliwienie nawi\u0105zywania kontakt\u00f3w mi\u0119dzyludzkich ponad wszelkimi podzia\u0142ami, * propagowanie wiedzy na temat przyrody, ekologii oraz kszta\u0142towanie potrzeby kontaktu z przyrod\u0105. == Historia == W Polsce harcerstwo inspirowane by\u0142o angielskim ruchem skautowym zainicjowanym przez Roberta Badena-Powella, kt\u00f3ry w 1908 wyda\u0142 klasyczny podr\u0119cznik skautingu Scouting for Boys. Po raz pierwszy na terenie ziem polskich znajduj\u0105cych si\u0119 pod zaborami skauting promowa\u0142o Polskie Towarzystwo Gimnastyczne \u201eSok\u00f3\u0142\u201d w zaborze austriackim. Ruch skautowy zacz\u0105\u0142 si\u0119 tam rozwija\u0107 ju\u017c w 1910. Znacz\u0105cy wp\u0142yw na powstanie ruchu skautowego mieli dzia\u0142acze Soko\u0142a oraz Organizacji M\u0142odzie\u017cy Niepodleg\u0142o\u015bciowej \u201eZarzewie\u201d. Formalnie Zwi\u0105zek Harcerstwa Polskiego powsta\u0142 na zje\u017adzie zjednoczeniowym w Lublinie w listopadzie 1918. W latach 20. XX wieku ZHP by\u0142 wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielem \u015awiatowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM) i \u015awiatowego Stowarzyszenia Przewodniczek i","start_idx":463,"end_idx":503}
{"id":"mrc_2454","question":"ilu pos\u0142\u00f3w w sejmie ma solidarna polska?","answer":"9 cz\u0142onk\u00f3w partii","context":"dzia\u0142acze Solidarnej Polski, zgodnie z umow\u0105, wystartowali z list PiS (nieliczni cz\u0142onkowie partii kandydowali ponadto bez powodzenia z list komitet\u00f3w Grzegorza Brauna i Paw\u0142a Kukiza). Do Sejmu z list Prawa i Sprawiedliwo\u015bci zosta\u0142o wybranych 9 cz\u0142onk\u00f3w partii: Tadeusz Cyma\u0144ski (Gda\u0144sk), Patryk Jaki (Opole), Beata Kempa (Wroc\u0142aw), Arkadiusz Mularczyk (Nowy S\u0105cz), Edward Siarka (Nowy S\u0105cz), Piotr Uruski (Krosno), Tadeusz Wo\u017aniak (Sieradz), Micha\u0142 W\u00f3jcik (Katowice) i Zbigniew Ziobro (Kielce). Ponadto Mieczys\u0142aw Golba i Jacek W\u0142osowicz zdobyli mandaty senatorskie w okr\u0119gach odpowiednio przemyskim i koneckim. Tadeusz Cyma\u0144ski zosta\u0142 jednym z wiceprzewodnicz\u0105cych klubu PiS. Solidarna Polska wesz\u0142a w sk\u0142ad koalicji rz\u0105dz\u0105cej wraz z PiS i Polsk\u0105 Razem. Zbigniew Ziobro zosta\u0142 ministrem sprawiedliwo\u015bci, Beata Kempa ministrem bez teki i szefow\u0105 Kancelarii Premiera, a Patryk Jaki","start_idx":243,"end_idx":260}
{"id":"mrc_2455","question":"czego dotyczy\u0142 sp\u00f3r o inwestyture?","answer":"Sp\u00f3r o inwestytur\u0119 \u2013 sp\u00f3r mi\u0119dzy cesarstwem a papiestwem o mianowanie biskup\u00f3w.","context":"Sp\u00f3r o inwestytur\u0119 \u2013 sp\u00f3r mi\u0119dzy cesarstwem a papiestwem o mianowanie biskup\u00f3w. Sp\u00f3r ten w istocie dotyczy\u0142 przyw\u00f3dztwa w \u00f3wczesnym \u015bwiecie chrze\u015bcija\u0144skim, poniewa\u017c obozy papieski (gregoria\u0144ski) i cesarski chcia\u0142y realizowa\u0107 sprzeczne wizje uniwersalistycznej Europy. ==Geneza== Reformy kongregacji Cluny oraz wzmo\u017cona chrystianizacja przyczyni\u0142y si\u0119 do powstania w\u015br\u00f3d dostojnik\u00f3w ko\u015bcielnych idei uniwersalizmu papieskiego, czyli zwierzchno\u015bci papie\u017ca nad w\u0142adz\u0105 cesarsk\u0105. Decyduj\u0105ce mog\u0142o mie\u0107 przekonanie, \u017ce spo\u0142eczno\u015b\u0107 chrze\u015bcijan musi \u201efunkcjonowa\u0107\u201d, by w ten spos\u00f3b zwi\u0119kszy\u0107 sw\u0105 skuteczno\u015b\u0107. Na podstawie tego przekonania pojawi\u0142 si\u0119 pogl\u0105d, \u017ce spo\u0142ecze\u0144stwo dzieli si\u0119 na r\u00f3\u017cne stany, kt\u00f3re wype\u0142niaj\u0105 swoje zadania \u2013 ch\u0142opi troszczyli si\u0119 o wy\u017cywienie, rycerze bronili kr\u00f3lestwa i zapewniali bezpiecze\u0144stwo, a kler zajmowa\u0142 si\u0119 zbawieniem dusz ludzkich. Ka\u017cda by\u0142a zobowi\u0105zana do jak najlepszego wype\u0142niania swoich obowi\u0105zk\u00f3w oraz","start_idx":0,"end_idx":79}
{"id":"mrc_2456","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142a si\u0119 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":112,"end_idx":129}
{"id":"mrc_2457","question":"jakie wydarzenie upami\u0119tnia po\u015bwi\u0119cenie palm?","answer":"\u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione na pami\u0105tk\u0119 przybycia Chrystusa do Jerozolimy.","context":"Niedziela Palmowa (\u201eNiedziela M\u0119ki Pa\u0144skiej\u201d, zwana te\u017c \u201eKwietn\u0105\u201d lub \u201eWierzbn\u0105\u201d, w formie nadzwyczajnej rytu rzymskiego: \u201eDruga Niedziela M\u0119ki Pa\u0144skiej\u201d) \u2013 \u015bwi\u0119to ruchome w kalendarzu chrze\u015bcija\u0144skim przypadaj\u0105ce 7 dni przed Wielkanoc\u0105. Rozpoczyna Wielki Tydzie\u0144. Mo\u017ce wypa\u015b\u0107 pomi\u0119dzy 15 marca a 18 kwietnia. == Historia == \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione na pami\u0105tk\u0119 przybycia Chrystusa do Jerozolimy. Rozpoczyna okres przygotowania duchowego do \u015bwi\u0105t, b\u0119d\u0105cego wyciszeniem, skupieniem i prze\u017cywaniem m\u0119ki Chrystusa. Pierwsze znane zapisy dotycz\u0105ce \u015bwi\u0119ta pochodz\u0105 z dziennika p\u0105tniczki Egerii, a datowane s\u0105 na lata osiemdziesi\u0105te IV wieku. Z Jerozolimy procesja Niedzieli Palmowej rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 na kraje chrze\u015bcija\u0144skiego Wschodu. Niedziela Palmowa obchodzona jest w Polsce od \u015bredniowiecza. Wed\u0142ug obrz\u0119d\u00f3w katolickich tego dnia wierni przynosz\u0105 do ko\u015bcio\u0142a palemki, symbol odradzaj\u0105cego si\u0119 \u017cycia. Od 1986, zgodnie","start_idx":325,"end_idx":398}
{"id":"mrc_2458","question":"gdzie \u017cyje glista ludzka?","answer":"W jelicie cz\u0142owieka","context":"z ka\u0142em \u017cywiciela wydostaj\u0105 si\u0119 na zewn\u0105trz. Po kilku tygodniach w jajach rozwijaj\u0105 si\u0119 larwy i w takiej postaci czekaj\u0105 na po\u0142kni\u0119cie przez \u017cywiciela. Poniewa\u017c glista jest paso\u017cytem monoksenicznym (wyst\u0119puj\u0105 tylko u jednego \u017cywiciela), kolejnym \u017cywicielem jest r\u00f3wnie\u017c cz\u0142owiek. W jelicie cz\u0142owieka larwy wydostaj\u0105 si\u0119 z os\u0142on jajowych. Uwolnione larwy przez \u015bcianki jelita przedostaj\u0105 si\u0119 do naczy\u0144 krwiono\u015bnych i rozpoczynaj\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0119 do p\u0142uc. Jest to konieczne, poniewa\u017c do dalszego rozwoju potrzebuj\u0105 tlenu. Docieraj\u0105 wi\u0119c do p\u0119cherzyk\u00f3w p\u0142ucnych. Tam dwukrotnie liniej\u0105. Po osi\u0105gni\u0119ciu 2 mm d\u0142ugo\u015bci zaczynaj\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0119 w g\u00f3r\u0119 przez oskrzeliki, oskrzela, tchawic\u0119 do krtani, sk\u0105d odruchowo prze\u0142kni\u0119te, dostaj\u0105 si\u0119 do \u017co\u0142\u0105dka i st\u0105d do jelita. Tu dorastaj\u0105. Po ok. 2 miesi\u0105cach od zaka\u017cenia zaczynaj\u0105 w jelicie rozmna\u017ca\u0107 si\u0119 p\u0142ciowo.","start_idx":280,"end_idx":299}
{"id":"mrc_2459","question":"kto byl dyrektorem przed dumbledorem?","answer":"Albus zosta\u0142 mianowany dyrektorem szko\u0142y po odej\u015bciu na emerytur\u0119 Armando Dippeta.","context":"Albus Percival Wulfryk Brian Dumbledore (ur. w lipcu lub sierpniu 1881, zm. prawdopodobnie 30 czerwca 1997) \u2013 posta\u0107 fikcyjna wyst\u0119puj\u0105ca w serii ksi\u0105\u017cek o Harrym Potterze autorstwa angielskiej pisarki Joanne K. Rowling. Dumbledore by\u0142 dyrektorem Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie i zarazem najpot\u0119\u017cniejszym czarodziejem swoich czas\u00f3w (tylko jego l\u0119ka\u0142 si\u0119 Lord Voldemort). Albus zosta\u0142 mianowany dyrektorem szko\u0142y po odej\u015bciu na emerytur\u0119 Armando Dippeta. Wcze\u015bniej Dumbledore by\u0142 tam nauczycielem transmutacji. Mia\u0142 poczucie humoru i nie przejmowa\u0142 si\u0119 opiniami na sw\u00f3j temat. Lubi\u0142 muzyk\u0119 kameraln\u0105 i kr\u0119gle. Nie przepada\u0142 za fasolkami Bertiego Botta, poniewa\u017c w m\u0142odo\u015bci trafi\u0142 na fasolk\u0119 o smaku wymiocin, a jego ulubionymi mugolskimi s\u0142odyczami by\u0142y cytrynowe dropsy. Jego ulubiona konfitura mia\u0142a smak malin. Posiada\u0142 feniksa, kt\u00f3rego nazwa\u0142 Fawkes.","start_idx":382,"end_idx":464}
{"id":"mrc_2460","question":"czym jest bushido?","answer":"niepisany zbi\u00f3r zasad etycznych japo\u0144skich samuraj\u00f3w; kodeks wojskowy okresu feudalizmu.","context":"\u2013 niepisany zbi\u00f3r zasad etycznych japo\u0144skich samuraj\u00f3w; kodeks wojskowy okresu feudalizmu. Kodeks ten mia\u0142 na celu uzale\u017cnienie lennik\u00f3w od pan\u00f3w, czyni\u0105c z nich mo\u017cliwie doskona\u0142ych \u017co\u0142nierzy i s\u0142ugi. Etos samurajski kszta\u0142towa\u0142 si\u0119 od okresu Heian do restauracji Meiji, kiedy zlikwidowano podzia\u0142 klasowy. Zawiera w sobie elementy m.in. konfucjanizmu, zen oraz rodzimej religii shint\u014d. == Sprawiedliwo\u015b\u0107 i prawo\u015b\u0107 == Spos\u00f3b uj\u0119cia tego terminu w bushid\u014d wyra\u017ca si\u0119 w cytacie, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c przywo\u0142uje w swojej pracy dr Inaz\u014d Nitobe: \u201ePrawo\u015b\u0107 jest si\u0142\u0105 wej\u015bcia bez wahania na drog\u0119, kt\u00f3r\u0105 wskazuje rozum, kt\u00f3ra ka\u017ce umrze\u0107, gdy trzeba umrze\u0107, uderzy\u0107, gdy trzeba uderzy\u0107\u201d. Samuraj J\u014dch\u014d Yamamoto (tak\u017ce Tsunetomo Yamamoto, 1659\u20131719) w swoich zapiskach zatytu\u0142owanych Hagakure przestrzega, aby idea sprawiedliwo\u015bci nie przewy\u017csza\u0142a w mniemaniu bushi innych","start_idx":2,"end_idx":90}
{"id":"mrc_2461","question":"jak dzia\u0142a lokomotywa parowa?","answer":"Na skutek spalania paliwa, w kotle wytwarzana jest pod ci\u015bnieniem para wodna, a energia cieplna pary zamieniana jest w silniku parowym na energi\u0119 mechaniczn\u0105, przenoszon\u0105 przez mechanizm nap\u0119dowy na ko\u0142a podwozia.","context":"oboj\u0119tne). == Budowa lokomotyw parowych == Lokomotywa parowa sk\u0142ada si\u0119 og\u00f3lnie z trzech podstawowych zespo\u0142\u00f3w: kot\u0142a, podwozia i silnika parowego wraz z mechanizmem ruchu. Na skutek spalania paliwa, w kotle wytwarzana jest pod ci\u015bnieniem para wodna, a energia cieplna pary zamieniana jest w silniku parowym na energi\u0119 mechaniczn\u0105, przenoszon\u0105 przez mechanizm nap\u0119dowy na ko\u0142a podwozia. Ponadto parow\u00f3z posiada na og\u00f3\u0142 budk\u0119 maszynisty, samodzielne urz\u0105dzenia pomocnicze, oraz zapas paliwa i wody, przewo\u017cony najcz\u0119\u015bciej w specjalnym wagonie \u2013 tendrze. Poni\u017cej opisane s\u0105 typowe podzespo\u0142y u\u017cywane w wi\u0119kszo\u015bci typ\u00f3w parowoz\u00f3w. === Kocio\u0142 === Kocio\u0142 parowozu s\u0142u\u017cy do wytwarzania pary wodnej i w swojej wykszta\u0142conej postaci sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch zasadniczych cz\u0119\u015bci \u2013 walczaka (poziomego kot\u0142a cylindrycznego) i stojaka (kot\u0142a skrzyniowego), w kt\u00f3rym umieszczone","start_idx":173,"end_idx":386}
{"id":"mrc_2462","question":"z jakiej dynastii pochodzi\u0142 w\u0142adys\u0142aw jagie\u0142\u0142o?","answer":"dynastii Jagiellon\u00f3w.","context":"W\u0142adys\u0142aw II Jagie\u0142\u0142o (ur. ok. 1362 lub ok. 1352, zm. 1 czerwca 1434 w Gr\u00f3dku) \u2013 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski w latach 1377\u20131381 i 1382\u20131401, \"iure uxoris\" kr\u00f3l Polski, najwy\u017cszy ksi\u0105\u017c\u0119 litewski 1401\u20131434. Syn wielkiego ksi\u0119cia Olgierda i jego drugiej \u017cony Julianny, c\u00f3rki ksi\u0119cia twerskiego Aleksandra, wnuk Giedymina. Ojciec kr\u00f3la Kazimierza IV i W\u0142adys\u0142awa III. Za\u0142o\u017cyciel dynastii Jagiellon\u00f3w. By\u0142 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym polskim monarch\u0105. Obj\u0105\u0142 tron wielkoksi\u0105\u017c\u0119cy w Wilnie po \u015bmierci ojca w 1377. Pocz\u0105tkowo wspierany przez swego stryja Kiejstuta, p\u00f3\u017aniej popad\u0142 z nim w konflikt i pozbawi\u0142 wszelkiej w\u0142adzy. W 1385 zawar\u0142 z Koron\u0105 Kr\u00f3lestwa Polskiego uni\u0119 w Krewie, zobowi\u0105zuj\u0105c si\u0119 do przyj\u0119cia chrztu i chrystianizacji Litwy oraz po\u015blubienia kr\u00f3lowej polskiej Jadwigi w zamian za tron polski, kt\u00f3ry obj\u0105\u0142 rok p\u00f3\u017aniej.","start_idx":370,"end_idx":391}
{"id":"mrc_2463","question":"jak nosi si\u0119 beret wojskowy?","answer":"beret nosi si\u0119 lekko przechylony na prawe ucho w taki spos\u00f3b, by znak Or\u0142a Wojskowego znajdowa\u0142 si\u0119 nad lew\u0105 brwi\u0105. Praw\u0105 kraw\u0119d\u017a beretu opuszcza si\u0119 w d\u00f3\u0142 nieco ku ty\u0142owi, tak aby przys\u0142ania\u0142 ucho.","context":"nieco ku ty\u0142owi, tak by nie przys\u0142ania\u0142a ucha. W Wojskach Specjalnych i Wojskach Obrony Terytorialnej beret nosi si\u0119 lekko przechylony na prawe ucho w taki spos\u00f3b, by znak Or\u0142a Wojskowego znajdowa\u0142 si\u0119 nad lew\u0105 brwi\u0105. Praw\u0105 kraw\u0119d\u017a beretu opuszcza si\u0119 w d\u00f3\u0142 nieco ku ty\u0142owi, tak aby przys\u0142ania\u0142 ucho. Przy wyst\u0105pieniach bez nakrycia g\u0142owy beret nosi si\u0119 w lewej kieszeni spodni, kt\u00f3ra ma by\u0107 otwarta i orze\u0142ek ma by\u0107 skierowany ku przodowi (mundur wz.2010). Oznaki stopni wojskowych na beretach wykonane s\u0105 technik\u0105 haftu lub termonadruku. Na beretach genera\u0142\u00f3w, a tak\u017ce w sk\u0142adzie ubioru galowego i wyj\u015bciowego \u017bandarmerii Wojskowej, w jednostkach powietrznodesantowych i kawalerii powietrznej, jednostkach obrony wybrze\u017ca oraz 11 Dywizji Kawalerii Pancernej - haftowane srebrzystym bajorkiem. Oznak stopni wojskowych nie","start_idx":102,"end_idx":300}
{"id":"mrc_2464","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 syn abrahama?","answer":"Izaak","context":"nazywa\u0107. Jej nowym imieniem mia\u0142o by\u0107 Sara. Abrahamowi za rok mia\u0142 urodzi\u0107 si\u0119 syn, chocia\u017c jego \u017cona w to nie wierzy\u0142a. Jednak B\u00f3g ukaza\u0142 jej \u0142askawo\u015b\u0107 i uczyni\u0142 to, co zapowiedzia\u0142. Sara urodzi\u0142a syna dok\u0142adnie w tym czasie, jaki zosta\u0142 wyznaczony. Abraham da\u0142 synowi imi\u0119 Izaak. === Pr\u00f3ba wiary === Po tych wydarzeniach B\u00f3g-Elohim (jednak wed\u0142ug t\u0142umaczenia Sartre\u2019a anio\u0142, hebrajskie \u05d5\u05d4\u05d0\u05dc\u05d4\u05d9\u05dd, w Torze: veha'elohim, w Koranie: sen) spowodowa\u0142 pr\u00f3b\u0119 (wed\u0142ug innych interpretacji prowokowanie, kuszenie) Abrahama. Kaza\u0142 mu na jednym z pag\u00f3rk\u00f3w z\u0142o\u017cy\u0107 w ofierze swojego syna. Abraham nazajutrz podj\u0105\u0142 decyzj\u0119. Nar\u0105ba\u0142 drzewa dla spalenia ofiary i wyruszy\u0142 w drog\u0119. Na g\u00f3rze Moria zbudowa\u0142 o\u0142tarz, zwi\u0105za\u0142 syna i si\u0119gn\u0105\u0142 r\u0119k\u0105 po n\u00f3\u017c. Ale wtedy ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142 (dos\u0142owne t\u0142umaczenie anio\u0142 Jahwe)","start_idx":275,"end_idx":280}
{"id":"mrc_2465","question":"co spowodowa\u0142o \u015bmier\u0107 alka?","answer":"Rana postrza\u0142owa brzucha okaza\u0142a si\u0119 bardzo powa\u017cna i wymaga\u0142a natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Dawidowski zosta\u0142 przewieziony do Szpitala Dzieci\u0105tka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej. Jego stan bardzo szybko si\u0119 pogarsza\u0142, podczas operacji konieczne by\u0142o wyci\u0119cie 6 metr\u00f3w jelit. Zmar\u0142 w szpitalu 30 marca.","context":"Wehrmachtu, kt\u00f3ra zablokowa\u0142a ulic\u0119 D\u0142ug\u0105 przy placu Krasi\u0144skich. \u201eAlek\u201d przez uchylone drzwi rzuci\u0142 w kierunku Niemc\u00f3w granat, co umo\u017cliwi\u0142o bezpieczny odwr\u00f3t. Na w\u0142asn\u0105 pro\u015bb\u0119 zamiast do sanitariatu zorganizowanego dla potrzeb akcji przy ul. Ursynowskiej 46 na Mokotowie zosta\u0142 przewieziony do mieszkania swego przyjaciela Andrzeja Zawadowskiego przy alei Wojska Polskiego 3 m.1 na \u017boliborzu. Rana postrza\u0142owa brzucha okaza\u0142a si\u0119 bardzo powa\u017cna i wymaga\u0142a natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Dawidowski zosta\u0142 przewieziony do Szpitala Dzieci\u0105tka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej. Jego stan bardzo szybko si\u0119 pogarsza\u0142, podczas operacji konieczne by\u0142o wyci\u0119cie 6 metr\u00f3w jelit. Zmar\u0142 w szpitalu 30 marca. Tego samego dnia w Szpitalu Wolskim przy ul. P\u0142ockiej 26 zmar\u0142 tak\u017ce Jan Bytnar \u201eRudy\u201d. Maciej Aleksy Dawidowski zosta\u0142 pochowany pod przybranym nazwiskiem Aleksego Czerwi\u0144skiego na","start_idx":395,"end_idx":707}
{"id":"mrc_2466","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a chorwacja?","answer":"Nieco ponad miesi\u0105c po og\u0142oszeniu przez Chorwacj\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci, 10 wrze\u015bnia 1991 roku","context":"tym 15 z\u0142otych. Nieco ponad miesi\u0105c po og\u0142oszeniu przez Chorwacj\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci, 10 wrze\u015bnia 1991 roku, powsta\u0142 Chorwacki Komitet Olimpijski oraz 29 chorwackich zwi\u0105zk\u00f3w sportowych. 2 dni po uznaniu tego kraju przez Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105 za w pe\u0142ni niepodleg\u0142e i suwerenne pa\u0144stwo, 17 stycznia 1992 roku, Chorwacki Komitet Olimpijski zosta\u0142 oficjalnie cz\u0142onkiem Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, kt\u00f3ry zaprosi\u0142 Chorwat\u00f3w do udzia\u0142u w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1992 roku, odbywaj\u0105cych si\u0119 w Albertville i Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1992 roku, odbywaj\u0105cych si\u0119 w Barcelonie. Pierwsze olimpijskie medale Chorwacja zdoby\u0142a podczas tych drugich zawod\u00f3w. Od 1992 roku kraj ten bierze udzia\u0142 w ka\u017cdych kolejnych igrzyskach olimpijskich. Dotychczas (sierpie\u0144 2012 roku) zdoby\u0142 21 medali letnich igrzysk (5 z\u0142otych) oraz 10 medali igrzysk zimowych (4 z\u0142ote). W","start_idx":16,"end_idx":103}
{"id":"mrc_2467","question":"czym byla wielka schizma?","answer":"roz\u0142am w chrze\u015bcija\u0144stwie na Ko\u015bci\u00f3\u0142 wschodni i zachodni.","context":"Wielka schizma wschodnia \u2013 roz\u0142am w chrze\u015bcija\u0144stwie na Ko\u015bci\u00f3\u0142 wschodni i zachodni. Za symboliczn\u0105 dat\u0119 tego wydarzenia przyjmuje si\u0119 rok 1054. Nie by\u0142 to jednorazowy akt, lecz proces, kt\u00f3ry rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 w szerokich ramach chronologicznych, trwaj\u0105cy a\u017c do XIII w. Wtedy wiele os\u00f3b nie zdawa\u0142o sobie sprawy z istnienia schizmy. Win\u0105 za jej powstanie obarcza si\u0119 zar\u00f3wno Rzym, jak i Konstantynopol. Wielk\u0105 schizm\u0119 poprzedzi\u0142y dwie inne: schizma akacja\u0144ska (484\u2013519) i schizma Focjusza (861\u2013867). == Geneza == Podzia\u0142 Ko\u015bcio\u0142a na cz\u0119\u015b\u0107 wschodni\u0105 i zachodni\u0105 si\u0119ga\u0142 czas\u00f3w Imperium Rzymskiego, kiedy to cesarz Teodozjusz I Wielki w 395 r. podzieli\u0142 cesarstwo na zachodniorzymskie i wschodniorzymskie. Sta\u0142o si\u0119 tak, poniewa\u017c tereny imperium by\u0142y zbyt rozleg\u0142e i wykazywa\u0142y du\u017c\u0105 odmienno\u015b\u0107 kulturow\u0105. Zach\u00f3d by\u0142 \u015bwiatem \u0142aciny","start_idx":27,"end_idx":84}
{"id":"mrc_2468","question":"co to folklor?","answer":"symboliczno-artystyczna dziedzina kultury ludowej, maj\u0105ca charakter wielosk\u0142adnikowy, niejednolity i synkretyczny.","context":"Folklor (ang. \"folk-lore\" \u201ewiedza ludu\u201d) \u2013 symboliczno-artystyczna dziedzina kultury ludowej, maj\u0105ca charakter wielosk\u0142adnikowy, niejednolity i synkretyczny. == Historia poj\u0119cia i jego zakres == Termin \u201efolklor\u201d wprowadzi\u0142 do obiegu naukowego brytyjski pisarz William Thoms w 1846 roku, okre\u015blaj\u0105c nim najstarsze sk\u0142adniki kultury takie jak \u201epradawne zwyczaje, obyczaje, obrz\u0119dy, zabobony, ballady, przys\u0142owia etc.\u201d. Z biegiem czasu termin ten upowszechni\u0142 si\u0119 na ca\u0142ym \u015bwiecie, a zw\u0142aszcza w Europie, gdzie sprzyja\u0142y mu panuj\u0105ce w\u00f3wczas pr\u0105dy umys\u0142owe, a w szczeg\u00f3lno\u015bci gloryfikuj\u0105cy kultur\u0119 ludow\u0105 romantyzm. Pocz\u0105tkowo badania folkloru prowadzono w ramach etnografii, literaturoznawstwa, historii sztuki, religioznawstwa, j\u0119zykoznawstwa i muzykologii. Dopiero w latach 30. XX wieku, za spraw\u0105 uczonych europejskich wyodr\u0119bni\u0142a si\u0119 folklorystyka \u2013 samodzielna dyscyplina naukowa, kt\u00f3rej przedmiotem poznania jest folklor. Od samego pocz\u0105tku istnienia terminu","start_idx":43,"end_idx":157}
{"id":"mrc_2469","question":"z jak\u0105 postaci\u0105 historyczn\u0105 jest kojarzony wygl\u0105d giewontu?","answer":"Giewont to g\u00f3ra-symbol, kt\u00f3rej zarys kojarzony jest z sylwetk\u0105 \u015bpi\u0105cego rycerza.","context":"od s\u0142owa \"Wand\" (\u2018\u015bciana, ska\u0142a\u2019). Pierwotna forma brzmia\u0142a zapewne \"Gewand\" (grupa ska\u0142) b\u0105d\u017a \"G\u00e4hwand\" (\u2018stroma ska\u0142a\u2019). Jednak wed\u0142ug Mariusza Zaruskiego podobnie jak wiele innych nazw tatrza\u0144skich, nazwa g\u00f3ry pochodzi od nazwiska g\u00f3ralskiego \u2013 \u017cyje do tej pory r\u00f3d Giewont\u00f3w. Giewont to g\u00f3ra-symbol, kt\u00f3rej zarys kojarzony jest z sylwetk\u0105 \u015bpi\u0105cego rycerza. Jedna z wersji legendy o rycerzach \u015bpi\u0105cych pod Tatrami, kt\u00f3rzy obudz\u0105 si\u0119, gdy Polska znajdzie si\u0119 w wielkim zagro\u017ceniu, umiejscawia ich w\u0142a\u015bnie pod Giewontem. Zwi\u0105zane jest to z licznymi w \u015bcianach Giewontu jaskiniami, m.in. Jaskinia Zawaliskowa w D\u0142ugim Giewoncie, Studnia w Giewoncie, Jaskinia Juhaska, Jaskinia \u015api\u0105cych Rycerzy, Jaskinia \u015api\u0105cych Rycerzy Wy\u017cnia, Kozia Grota, Dziura w Szczerbie, Ruda Ny\u017ca, Dziura nad Dolin\u0105 Str\u0105\u017cysk\u0105. P\u00f3\u0142nocne \u015bciany Giewontu s\u0105 atrakcyjnym celem wspinaczkowym dla","start_idx":280,"end_idx":360}
{"id":"mrc_2470","question":"ile jest linii metra w warszawie?","answer":"System sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch linii (M1 i M2)","context":"Lista stacji metra w Warszawie \u2013 lista istniej\u0105cych i planowanych stacji systemu kolei podziemnej w Warszawie. System sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch linii (M1 i M2) i 38 stacji (w tym stacji przesiadkowej \u015awi\u0119tokrzyska). \u0141\u0105czy centraln\u0105 dzielnic\u0119 \u015ar\u00f3dmie\u015bcie z Bielanami, \u017boliborzem, Mokotowem, Ursynowem, Wol\u0105, Prag\u0105-P\u00f3\u0142noc, Targ\u00f3wkiem i Bemowem. Docelowo uko\u0144czona linia M2 ma przebiega\u0107 dalej przez Bemowo, a jej odnoga, kt\u00f3ra nazywana jest lini\u0105 M3, ma r\u00f3wnie\u017c biec przez Prag\u0119-Po\u0142udnie. Systemem sto\u0142ecznej kolei podziemnej zarz\u0105dza nale\u017c\u0105ca do miasta sp\u00f3\u0142ka Metro Warszawskie. == W eksploatacji == == Planowane ==","start_idx":111,"end_idx":152}
{"id":"mrc_2471","question":"gdzie zawarty jest b\u0142onnik?","answer":"b\u0142onnik pokarmowy \u2013 zawarty w produktach ro\u015blinnych","context":"rozga\u0142\u0119zienia), ** gumy (m.in. \u03b2-glukany), ** \u015bluzy ro\u015blinne, ** polisacharydy algowe; * nierozpuszczalne w wodzie: ** celuloza, ** hemicelulozy ekstrahowane z roztwor\u00f3w kwa\u015bnych, ** lignina, ** sk\u0142adniki towarzysz\u0105ce (kutyna, suberyna, krzemionka). W medycynie i dietetyce u\u017cywa si\u0119 podzia\u0142u funkcjonalnego na: * b\u0142onnik pokarmowy \u2013 zawarty w produktach ro\u015blinnych, * b\u0142onnik suplementarny (funkcjonalny) \u2013 wyizolowany z produkt\u00f3w naturalnych (w tym zwierz\u0119cych np. chitozan), maj\u0105cy korzystny wp\u0142yw na zdrowie i jako\u015b\u0107 \u017cycia cz\u0142owieka. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == Na pocz\u0105tku b\u0142onnik by\u0142 traktowany jako substancja balastowa, ze wzgl\u0119du na ma\u0142e wykorzystanie przez organizm. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie uwa\u017cany jest za sk\u0142adnik diety maj\u0105cy korzystny wp\u0142yw na zdrowie i zapobiegaj\u0105cy wielu chorobom, w tym nowotworom przewodu pokarmowego. B\u0142onnik przyczynia si\u0119 m.in. do: * mniejszego wch\u0142aniania cholesterolu i tr\u00f3jgliceryd\u00f3w;","start_idx":314,"end_idx":365}
{"id":"mrc_2472","question":"czym jest swiadek koronny?","answer":"to podejrzany, kt\u00f3ry zosta\u0142 dopuszczony do sk\u0142adania zezna\u0144 w charakterze \u015bwiadka na zasadach i w trybie okre\u015blonych ustaw\u0105.","context":"defendant, Kronzeuge, Aufkl\u00e4rungsgehilfe, pentito\"). Generalnie przyjmuje si\u0119, \u017ce \u015bwiadkiem koronnym jest sprawca czynu, kt\u00f3ry przyj\u0105\u0142 korzystn\u0105 propozycj\u0119 w zakresie \u015bcigania (co do wy\u0142\u0105czenia odpowiedzialno\u015bci karnej) lub ukarania (co do wy\u0142\u0105czenia lub ograniczenia karnych konsekwencji pope\u0142nionego czynu) w zamian za zeznania obci\u0105\u017caj\u0105ce innych wsp\u00f3\u0142uczestnik\u00f3w, sprawc\u00f3w. Chodzi tu g\u0142\u00f3wnie o prze\u0142amanie zmowy milczenia, o cenne \u017ar\u00f3d\u0142o informacji, nowy \u015brodek dowodowy, kt\u00f3ry ma podnie\u015b\u0107 wykrywalno\u015b\u0107 i skuteczno\u015b\u0107 \u015bcigania karnego najpowa\u017cniejszych przest\u0119pstw i ich sprawc\u00f3w oraz dostarczy\u0107 brakuj\u0105cego materia\u0142u dowodowego. == \u015awiadek koronny w \u015bwietle polskiego prawa == W Polsce, zgodnie z art. 2 ustawy o \u015bwiadku koronnym z dnia 25 czerwca 1997 r. (), jest to podejrzany, kt\u00f3ry zosta\u0142 dopuszczony do sk\u0142adania zezna\u0144 w charakterze \u015bwiadka na zasadach i w trybie okre\u015blonych ustaw\u0105.","start_idx":768,"end_idx":892}
{"id":"mrc_2473","question":"do kogo nale\u017cy \u017cabka?","answer":"Sie\u0107 ta zosta\u0142a stworzona przez Mariusza \u015awitalskiego, by\u0142ego w\u0142a\u015bciciela firmy Elektromis oraz za\u0142o\u017cyciela hurtowni Eurocash oraz sklep\u00f3w Biedronka.","context":"\u017babka \u2013 sie\u0107 niewielkich sklep\u00f3w spo\u017cywczych (typu convenience) dzia\u0142aj\u0105cych w Polsce na zasadzie franczyzy, utworzona w 1998 roku. 8812 sklep\u00f3w prowadzonych jest przez przesz\u0142o 7400 franczyzobiorc\u00f3w. Centrala sp\u00f3\u0142ki \"\u017babka Polska sp. z o.o.\" prowadz\u0105cej sie\u0107 mie\u015bci si\u0119 w Poznaniu. Sie\u0107 sklep\u00f3w \u017babka obs\u0142ugiwana jest przez siedem centr\u00f3w logistycznych, kt\u00f3re zlokalizowane s\u0105 w Plewiskach, Tychach, Nadarzynie, Pruszczu Gda\u0144skim, Sza\u0142szy, Komornikach oraz Ty\u0144cu Ma\u0142ym. == Historia == W 1998 roku w Poznaniu i Swarz\u0119dzu powsta\u0142o pierwszych siedem eksperymentalnych sklep\u00f3w \u017babka. W tym samym roku podj\u0119to decyzj\u0119 o stworzeniu og\u00f3lnopolskiej sieci sklep\u00f3w typu convenience. Sie\u0107 ta zosta\u0142a stworzona przez Mariusza \u015awitalskiego, by\u0142ego w\u0142a\u015bciciela firmy Elektromis oraz za\u0142o\u017cyciela hurtowni Eurocash oraz sklep\u00f3w Biedronka. Punkty sprzeda\u017cy \u017babki otwierane by\u0142y w miejscowo\u015bciach powy\u017cej 5 tys. mieszka\u0144c\u00f3w","start_idx":674,"end_idx":823}
{"id":"mrc_2474","question":"jak powsta\u0142a czarna herbata?","answer":"Proces powstawania czarnej herbaty sk\u0142ada si\u0119 z kilku etap\u00f3w: * zbi\u00f3r li\u015bci z krzew\u00f3w herbacianych * wi\u0119dni\u0119cie * skr\u0119canie * fermentacja (dzia\u0142anie enzym\u00f3w na polifenole katechinowe w li\u015bciach) * suszenie * sortowanie li\u015bci","context":"Z tego powodu od dawna by\u0142a przedmiotem handlu, a sprasowane \u201eceg\u0142y\u201d czarnej herbaty s\u0142u\u017cy\u0142y jeszcze w XIX wieku jako forma waluty w Mongolii, Tybecie i na Syberii. Czarna herbata jest jednym z g\u0142\u00f3wnych produkt\u00f3w w \u015bwiatowym obrocie handlowym. == Proces powstawania == Proces powstawania czarnej herbaty sk\u0142ada si\u0119 z kilku etap\u00f3w: * zbi\u00f3r li\u015bci z krzew\u00f3w herbacianych * wi\u0119dni\u0119cie * skr\u0119canie * fermentacja (dzia\u0142anie enzym\u00f3w na polifenole katechinowe w li\u015bciach) * suszenie * sortowanie li\u015bci == Rodzaje i nazwy == Nazwy odmian czarnej herbaty pochodz\u0105 g\u0142\u00f3wnie od rejonu uprawy, np.: * Chiny: herbata Yunnan (Dianhong), miejsce uprawy \u2013 prowincja Junnan * Indie: herbata Assam, miejsce uprawy \u2013 stan Asam * Indie: herbata Darjeeling, miejsce uprawy \u2013 Dard\u017cyling * Sri Lanka:","start_idx":269,"end_idx":493}
{"id":"mrc_2475","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwo posiada\u0142o najwi\u0119ksze imperium kolonialne na \u015bwiecie?","answer":"Wielka Brytania","context":"Sp\u00f3r o kolonie wielokrotnie prowadzi\u0142 do wojen, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze znaczenie mia\u0142y: * wojna siedmioletnia * wojna rosyjsko-japo\u0144ska * I wojna \u015bwiatowa Najwi\u0119ksze posiad\u0142o\u015bci kolonialne mia\u0142a w XIX wieku Wielka Brytania. Pod koniec stulecia do Korony Brytyjskiej nale\u017ca\u0142a czwarta cz\u0119\u015b\u0107 kuli ziemskiej, m.in. Indie, Australia, Kanada, Egipt i Afryka Po\u0142udniowa. Pot\u0119\u017cne imperia mia\u0142y r\u00f3wnie\u017c Francja i Rosja. Po pojawieniu si\u0119 w XIX wieku dw\u00f3ch nowych pa\u0144stw aspiruj\u0105cych do miana mocarstw, Niemiec i W\u0142och, r\u00f3wnie\u017c one zapragn\u0119\u0142y mie\u0107 posiad\u0142o\u015bci zamorskie. Poniewa\u017c jednak wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w dost\u0119pnych do skolonizowania by\u0142a ju\u017c pod kontrol\u0105 innych pa\u0144stw, doprowadzi\u0142o to do agresywnej polityki tych dw\u00f3ch nowych graczy na arenie mi\u0119dzynarodowej, a co za tym idzie, do wielu konflikt\u00f3w (np. incydenty w Maroku) oraz sta\u0142o si\u0119","start_idx":205,"end_idx":220}
{"id":"mrc_2476","question":"do operacji przetwarzania danych osobowych zaliczamy?","answer":"zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porz\u0105dkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przegl\u0105danie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przes\u0142anie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udost\u0119pnianie, dopasowywanie lub \u0142\u0105czenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie","context":"Przetwarzanie danych osobowych \u2013 poj\u0119cie zwi\u0105zane z ochron\u0105 danych osobowych Zgodnie z art. 4 pkt. 2 og\u00f3lnego rozporz\u0105dzenia o ochronie danych RODO przetwarzanie danych oznacza \"operacj\u0119 lub zestaw operacji wykonywanych na danych osobowych lub zestawach danych osobowych w spos\u00f3b zautomatyzowany lub niezautomatyzowany, tak\u0105 jak zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porz\u0105dkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przegl\u0105danie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przes\u0142anie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udost\u0119pnianie, dopasowywanie lub \u0142\u0105czenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie\" Przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem, gdy opiera si\u0119 co najmniej jednej z poni\u017cszych przes\u0142anek: # osoba, kt\u00f3rej dane dotycz\u0105 wyrazi\u0142a zgod\u0119 na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub wi\u0119kszej liczbie okre\u015blonych cel\u00f3w; # przetwarzanie jest niezb\u0119dne do wykonania umowy, kt\u00f3rej stron\u0105 jest osoba, kt\u00f3rej dane dotycz\u0105, lub","start_idx":329,"end_idx":620}
{"id":"mrc_2477","question":"jak nazywa si\u0119 wojewoda \u0142\u00f3dzki?","answer":"Tobiasz Adam Boche\u0144ski","context":"Tobiasz Adam Boche\u0144ski (ur. 15 grudnia 1987 w \u0141odzi) \u2013 polski prawnik, badacz doktryn polityczno-prawnych, nauczyciel akademicki i urz\u0119dnik pa\u0144stwowy, od 2019 wojewoda \u0142\u00f3dzki. == \u017byciorys == Jest synem profesora Tomasza Boche\u0144skiego. Uko\u0144czy\u0142 studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu \u0141\u00f3dzkiego. W 2012 obj\u0105\u0142 stanowisko sekretarza do spraw naukowych Centrum My\u015bli Polityczno-Prawnej im. Alexisa de Tocqueville\u2019a. W pracy naukowej zaj\u0105\u0142 si\u0119 badaniami nad anglosask\u0105 my\u015bl\u0105 republika\u0144sk\u0105 i liberaln\u0105. W doktoracie przeprowadzi\u0142 analiz\u0119 osiemnastowiecznej doktryny polityczno-prawnej autorstwa i , wyra\u017con\u0105 w zbiorze esej\u00f3w ', upatruj\u0105c w niej syntez\u0119 wczesnego liberalizmu i nowo\u017cytnego republikanizmu. Od grudnia 2015 by\u0142 asystentem, a nast\u0119pnie doradc\u0105 wojewody \u0142\u00f3dzkiego Zbigniewa Raua. W lipcu 2017 powo\u0142any na stanowisko dyrektora Biura Wojewody w \u0141\u00f3dzkim Urz\u0119dzie Wojew\u00f3dzkim. == \u017bycie","start_idx":0,"end_idx":22}
{"id":"mrc_2478","question":"kiedy zawieszono dzwon zygmunta?","answer":"Prace zwi\u0105zane z zawieszeniem dzwonu zako\u0144czy\u0142y si\u0119 13 lipca","context":"wie\u017cy. Wci\u0105gni\u0119cie dzwonu odby\u0142o si\u0119 bardzo szybko (trwa\u0142o oko\u0142o godziny), wykorzystano przy tym konstrukcj\u0119 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z lin, wielokr\u0105\u017ck\u00f3w i przeciwwagi, kt\u00f3r\u0105 by\u0142a skrzynia lub skrzynie nape\u0142nione kamieniami. Umieszczaniu dzwonu na wie\u017cy przygl\u0105da\u0142 si\u0119 kr\u00f3l, kr\u00f3lowa i dw\u00f3r. Przedtem prawdopodobnie odby\u0142a si\u0119 konsekracja i tzw. chrzest dzwonu. Prace zwi\u0105zane z zawieszeniem dzwonu zako\u0144czy\u0142y si\u0119 13 lipca, tego\u017c dnia Krak\u00f3w po raz pierwszy us\u0142ysza\u0142 jego g\u0142os. Ju\u017c w 1524 elementy zawieszenia dzwonu wymaga\u0142y remontu. W\u00f3wczas na nowo wykonano \u017celazne obejmy \u0142\u0105cz\u0105ce koron\u0119 dzwonu z przeciwwag\u0105 oraz wykonano nowe \u0142o\u017cyska. Poprawiono r\u00f3wnie\u017c zawieszenie serca dzwonu. 5 listopada 1525 roku opracowany zosta\u0142 dokument reguluj\u0105cy zasady obs\u0142ugi \u201ewielkiego dzwonu\u201d. Zgodnie z nim dzwon Zygmunt mia\u0142 dzwoni\u0107 120 razy w roku w sta\u0142ych terminach liturgicznych","start_idx":351,"end_idx":411}
{"id":"mrc_2479","question":"kto jest aktualnym mistrzem \u015bwiata w szachach?","answer":"Magnus Carlsen.","context":"Mistrzostwa \u015bwiata w szachach rozgrywane w r\u00f3\u017cnych formach od ko\u0144ca XIX wieku s\u0105 najwa\u017cniejszymi sportowymi rozgrywkami w szachach. Obecnie opr\u00f3cz \"otwartych\" mistrzostw \u015bwiata, w kt\u00f3rych mog\u0105 uczestniczy\u0107 wszyscy szachi\u015bci bez wzgl\u0119du na wiek i p\u0142e\u0107, organizuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c mistrzostwa \u015bwiata kobiet, junior\u00f3w (w kilku grupach wiekowych), senior\u00f3w, a tak\u017ce komputer\u00f3w. Obecnym mistrzem \u015bwiata od 2013 roku jest Magnus Carlsen. == Wielcy mistrzowie XIX wieku == Historia mistrzostw \u015bwiata w szachach si\u0119ga XIX wieku. Do po\u0142owy tego stulecia nie rozgrywano turniej\u00f3w mi\u0119dzynarodowych. Najs\u0142awniejsi szachi\u015bci spotykali si\u0119 w meczach. Nieoficjalnymi mistrzami \u015bwiata byli: * Alexandre Deschapelles w latach 1800\u20131821. * Louis de la Bourdonnais w latach 1821\u20131840. W 1821 pokona\u0142 Deschapellesa +6 -1 =0. Potwierdzi\u0142 sw\u00f3j prymat w meczach z Aleksandrem McDonnellem","start_idx":412,"end_idx":427}
{"id":"mrc_2480","question":"co to by\u0142y dymarki?","answer":"dawny piec hutniczy, w kt\u00f3rym przez redukcj\u0119 tlenkowych rud \u017celaza za pomoc\u0105 w\u0119gla drzewnego otrzymywano \u017celazo w postaci g\u0105bczastej, zawieraj\u0105cej \u017cu\u017cel.","context":"Dymarka, piec dymarkowy \u2013 dawny piec hutniczy, w kt\u00f3rym przez redukcj\u0119 tlenkowych rud \u017celaza za pomoc\u0105 w\u0119gla drzewnego otrzymywano \u017celazo w postaci g\u0105bczastej, zawieraj\u0105cej \u017cu\u017cel. \u017belazo nadaj\u0105ce si\u0119 do wyrobu narz\u0119dzi, broni itp. uzyskiwano przez usuni\u0119cie z \u0142upki \u017cu\u017cla na drodze wielokrotnego przekuwania. Tzw. proces dymarkowy znany by\u0142 od bardzo dawna (w Europie od ok. II w. p.n.e., na ziemiach polskich od ok. I w. n.e.). == Historia == W pocz\u0105tkowym okresie dymarki by\u0142y wy\u0142o\u017conymi glin\u0105 zag\u0142\u0119bieniami w ziemi (ogniska dymarskie), p\u00f3\u017aniej piecami jednorazowego u\u017cytku, cz\u0119\u015bciowo zag\u0142\u0119bionymi w ziemi; po zako\u0144czeniu procesu cz\u0119\u015b\u0107 nadziemna by\u0142a niszczona, cz\u0119\u015b\u0107 zag\u0142\u0119bion\u0105 wraz z \u017cu\u017clem pozostawiano \u2013 pozosta\u0142o\u015bci te stanowi\u0105 dzisiaj cenne \u017ar\u00f3d\u0142o informacji o \u00f3wczesnej metalurgii \u017celaza. W Polsce odkryto je na terenie","start_idx":26,"end_idx":179}
{"id":"mrc_2481","question":"z czego jest cha\u0142wa?","answer":"wyr\u00f3b cukierniczy z karmelu oraz miazgi nasion oleistych pochodz\u0105cy z Iranu","context":"Cha\u0142wa (sanskryt \"halawa\", hebr. \"halwa\", arab. \"halawi\", tur. \"helva\", gr. ) \u2013 wyr\u00f3b cukierniczy z karmelu oraz miazgi nasion oleistych pochodz\u0105cy z Iranu. Popularny w wielu innych rejonach \u015bwiata \u2013 na Ba\u0142kanach, w krajach \u015br\u00f3dziemnomorskich i zachodniej Azji. Istnieje bardzo wiele odmian cha\u0142wy, r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 rodzajem u\u017cytych nasion np. sezam (Iran, Turcja, Lewant), mak, orzechy, nasiona s\u0142onecznika (Rosja, Ukraina), dodatkami (aromaty, bakalie) oraz konsystencj\u0105 (cha\u0142wa krucha i p\u00f3\u0142p\u0142ynna). Cha\u0142wa z po\u0142udniowej Azji zawiera kasz\u0119 mann\u0119, odmiany \u015br\u00f3dziemnomorskie wytwarzane s\u0105 g\u0142\u00f3wnie z nasion sezamu. Jedn\u0105 z odmian cha\u0142wy indyjskiej (Gajjar Karrah) robi si\u0119 z tartej marchwi, gotowanej w mleku z przyprawami. Przy produkcji niekt\u00f3rych gatunk\u00f3w cha\u0142wy dla u\u0142atwienia spienienia masy karmelowej stosowany jest ekstrakt z mydlnicy lekarskiej. Ze wzgl\u0119du na zawarto\u015b\u0107","start_idx":80,"end_idx":155}
{"id":"mrc_2482","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a sie wojna w obronie konstytucji?","answer":"1792 roku","context":"Wojna polsko-rosyjska w 1792 roku, in. wojna w obronie Konstytucji 3 maja \u2013 niewypowiedziana wojna wojsk Rzeczypospolitej z wojskami Imperium Rosyjskiego, interweniuj\u0105cymi militarnie pod pretekstem wsparcia zawi\u0105zanej w Petersburgu konfederacji targowickiej, w celu obalenia ustroju wprowadzonego w Rzeczypospolitej przez Sejm Czteroletni Konstytucj\u0105 3 maja 1791. == Przyczyny == Korzystaj\u0105c z zaanga\u017cowania Rosji w wojnie z Turcj\u0105 i Szwecj\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 szlachty uchwali\u0142a podczas Sejmu Czteroletniego szereg reform zmierzaj\u0105cych do naprawy ustroju Rzeczypospolitej. Uchwalono powo\u0142anie 100-tysi\u0119cznej armii. Prusy w 1789 wzmocni\u0142y armi\u0119 Rzeczypospolitej, sprzedaj\u0105c 15 tysi\u0119cy karabin\u00f3w dla piechoty koronnej i nieokre\u015blon\u0105 liczb\u0119 karabink\u00f3w dla Kawalerii Narodowej oraz 11 136 karabin\u00f3w, 2261 par pistolet\u00f3w i 3927 szabel dla armii litewskiej. 29 marca 1790 zawarto sojusz zaczepno-odporny z Prusami. Uchwalaj\u0105c 3 maja 1791","start_idx":24,"end_idx":33}
{"id":"mrc_2483","question":"co wydobywa si\u0119 w turowie?","answer":"W\u0119giel brunatny, jako paliwo podstawowe","context":"kt\u00f3ry poza dwoma z\u0142o\u017cami obejmowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c elektrowni\u0119 ciepln\u0105 w Turoszowie. Roczne wydobycie to ok. 12 mln ton w\u0119gla; dodatkowo zdejmowane jest 30 mln m\u00b3 nadk\u0142adu. Powierzchnia odkrywki wynosi 2400 ha. W\u0119giel brunatny, jako paliwo podstawowe, dostarczany jest przeno\u015bnikami ta\u015bmowymi do Elektrowni Tur\u00f3w. Kopalnia Tur\u00f3w i Elektrownia Tur\u00f3w wchodz\u0105 w sk\u0142ad holdingu Polska Grupa Energetyczna. == Legalno\u015b\u0107 == Koncesja kopalni mia\u0142a wygasn\u0105\u0107 w kwietniu 2020 r., ale w marcu 2020 r. \u2013 po uprzednim przeprowadzeniu przez GDO\u015a post\u0119powania transgranicznego pn. \"Kontynuacja eksploatacji kopalni w\u0119gla brunatnego Tur\u00f3w\" \u2013 polski rz\u0105d przed\u0142u\u017cy\u0142 j\u0105 o kolejne sze\u015b\u0107 lat; rz\u0105d zgodzi\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na wol\u0119 kontynuowania przez Grup\u0119 PGE wydobycia na tym terenie do 2044 roku, kiedy spodziewane jest ca\u0142kowite wyczerpanie zasob\u00f3w w\u0119gla. P\u00f3\u017aniej polski","start_idx":203,"end_idx":242}
{"id":"mrc_2484","question":"kiedy nagrano film wielka woda?","answer":"Wielka woda \u2013 polski serial katastroficzny z 2022 roku","context":"Wielka woda \u2013 polski serial katastroficzny z 2022 roku w re\u017cyserii Jana Holoubka i Bart\u0142omieja Ignaciuka na podstawie scenariusza Kaspra Bajona i Kingi Krzemi\u0144skiej, wyprodukowany przez Netflix i Telemark. Pomys\u0142odawczyni\u0105 i producentk\u0105 serialu jest Anna K\u0119pi\u0144ska. Serial zosta\u0142 udost\u0119pniony na platformie Netflix 5 pa\u017adziernika 2022. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w lipcu 1997 roku, kiedy to do Wroc\u0142awia zbli\u017ca si\u0119 wielka fala powodziowa. Produkcja jest inspirowana powodzi\u0105 tysi\u0105clecia z 1997 roku, kt\u00f3ra dotkn\u0119\u0142a zar\u00f3wno stolic\u0119 Dolnego \u015al\u0105ska, jak i okolice. Hydrolog Ja\u015bmina Tremer powraca po latach do Wroc\u0142awia, aby bra\u0107 udzia\u0142 w pracach sztabu kryzysowego. Na miejscu wsp\u00f3\u0142pracuje z przyjacielem z dawnych lat, wicewojewod\u0105 Jakubem Marczakiem. Bohaterowie w obliczu niebezpiecze\u0144stwa musz\u0105 zmierzy\u0107 si\u0119 z niekompetencj\u0105 urz\u0119dnik\u00f3w, a","start_idx":0,"end_idx":54}
{"id":"mrc_2485","question":"jak rozmna\u017ca si\u0119 stu\u0142bia?","answer":"Rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 bezp\u0142ciowo przez p\u0105czkowanie i p\u0142ciowo.","context":"p\u0142yn\u0105cych. Stu\u0142bia oddycha ca\u0142\u0105 powierzchni\u0105 cia\u0142a. Wyst\u0119puje w postaci polipa. Jego cia\u0142o ma d\u0142ugo\u015b\u0107 od kilku milimetr\u00f3w do 3 cm. \u017byje pojedynczo, przyczepiaj\u0105c si\u0119 do pod\u0142o\u017ca za pomoc\u0105 stopy. Polip ma kszta\u0142t worka. W jego cz\u0119\u015bci dolnej wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 stop\u0119, a w g\u00f3rnej otw\u00f3r g\u0119bowy, pe\u0142ni\u0105cy jednocze\u015bnie funkcj\u0119 otworu odbytowego. Wok\u00f3\u0142 otworu g\u0119bowego wyst\u0119puj\u0105 ramiona, na kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 kom\u00f3rki parzyde\u0142kowe zawieraj\u0105ce p\u0142yn, za kt\u00f3rego pomoc\u0105 stu\u0142bie parali\u017cuj\u0105 schwytane drobne zwierz\u0119ta. Kom\u00f3rka parzyde\u0142kowa mo\u017ce by\u0107 u\u017cyta tylko raz i zast\u0105piona jest zaraz nast\u0119pn\u0105. Stu\u0142bie \u017cywi\u0105 si\u0119 drobnymi skorupiakami, pier\u015bcienicami i larwami owad\u00f3w. Rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 bezp\u0142ciowo przez p\u0105czkowanie i p\u0142ciowo. W dolnej cz\u0119\u015bci pojawiaj\u0105 si\u0119 uwypuklenia, tworz\u0105c zgrubienie zwane p\u0105czkiem. P\u0105czek ten ro\u015bnie i powstaje z niego nowa stu\u0142bia. Po pewnym","start_idx":656,"end_idx":710}
{"id":"mrc_2486","question":"co symbolizuje stu\u0142a?","answer":"Stu\u0142a kap\u0142ana jest symbolem belki krzy\u017ca, kt\u00f3r\u0105 ni\u00f3s\u0142 Chrystus oraz \u0142aski u\u015bwi\u0119caj\u0105cej, kt\u00f3ra zdobi dusz\u0119 kap\u0142ana.","context":"Stu\u0142a od \u0142ac. \"stola\" (d\u0142uga szata) \u2013 szata liturgiczna u\u017cywana w liturgii wielu Ko\u015bcio\u0142\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich. W liturgii rzymskiej rodzaj szarfy zak\u0142adanej przez kap\u0142ana (na szyj\u0119, ko\u0144ce zwisaj\u0105 swobodnie na piersiach) i diakona (uko\u015bnie, na lewym ramieniu) do mszy i wszelkich innych czynno\u015bci liturgicznych. Do mszy zak\u0142adana jest pod ornat, mo\u017ce by\u0107 skrzy\u017cowana na piersiach i przewi\u0105zywana cingulum. Diakoni przepasuj\u0105 si\u0119 stu\u0142\u0105 uko\u015bnie, z lewego ramienia na praw\u0105 stron\u0119. Kolor stu\u0142y, podobnie, jak barwa ornatu czy kapy, zale\u017cy albo od obchodu liturgicznego danego dnia, albo od spe\u0142nianego obrz\u0119du. Dla przyk\u0142adu, przy spowiedzi u\u017cywa si\u0119 stu\u0142y fioletowej. Stu\u0142a kap\u0142ana jest symbolem belki krzy\u017ca, kt\u00f3r\u0105 ni\u00f3s\u0142 Chrystus oraz \u0142aski u\u015bwi\u0119caj\u0105cej, kt\u00f3ra zdobi dusz\u0119 kap\u0142ana. Papie\u017c jako jedyny duchowny mo\u017ce u\u017cywa\u0107 stu\u0142y poza liturgi\u0105.","start_idx":663,"end_idx":777}
{"id":"mrc_2487","question":"gdzie ro\u015bnie boczniak?","answer":"wyst\u0119puj\u0105cy na martwym drewnie gatunk\u00f3w drzew li\u015bciastych, takich jak: grab, buk, wierzba, topola, robinia akacjowa, brzoza i orzech w\u0142oski.","context":"tak\u017ce na wielu wyspach. W Polsce jest pospolity. Grzyb nadrzewny wyst\u0119puj\u0105cy na martwym drewnie gatunk\u00f3w drzew li\u015bciastych, takich jak: grab, buk, wierzba, topola, robinia akacjowa, brzoza i orzech w\u0142oski. Zazwyczaj ro\u015bnie w postaci skupionych grup. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 one z wielu wi\u0119kszych i mniejszych okaz\u00f3w, cz\u0119sto k\u0119pkowato pozrastanych, przypominaj\u0105cych \u0142awice ostryg, sk\u0105d pochodzi nazwa tego gatunku. Jest do\u015b\u0107 wytrzyma\u0142y na mr\u00f3z, jednak w okresie wytwarzania owocnik\u00f3w potrzebuje du\u017co \u015bwiat\u0142a. Przy zbyt ma\u0142ej jego ilo\u015bci nie wytwarza owocnik\u00f3w lub s\u0105 one ma\u0142e. == Fizjologia == Boczniak ostrygowaty jest saprotrofem rosn\u0105cym na martwym drewnie, ale r\u00f3wnie\u017c paso\u017cytem atakuj\u0105cym jeszcze \u017cywe drzewa, zazwyczaj jednak stare, os\u0142abione lub uszkodzone. Boczniak ostrygowaty jest tak\u017ce grzybem drapie\u017cnym. Nicienie zasiedlaj\u0105ce pr\u00f3chniej\u0105ce drewno s\u0105 parali\u017cowane substancjami chemicznymi wydzielanymi przez","start_idx":65,"end_idx":205}
{"id":"mrc_2488","question":"ile galaktyk jest w kosmosie?","answer":"widzialnym Wszech\u015bwiecie istnieje 350 miliard\u00f3w du\u017cych galaktyk oraz 3,5 biliona galaktyk kar\u0142owatych.","context":"mi\u0119dzy galaktykami si\u0119gaj\u0105 milion\u00f3w lat \u015bwietlnych. Szacuje si\u0119, \u017ce w widzialnym Wszech\u015bwiecie istnieje 350 miliard\u00f3w du\u017cych galaktyk oraz 3,5 biliona galaktyk kar\u0142owatych. Wszystkie te galaktyki tworz\u0105 25 miliard\u00f3w grup galaktyk zawartych w 10 milionach supergromad galaktyk. Galaktyka, wewn\u0105trz kt\u00f3rej znajduje si\u0119 Uk\u0142ad S\u0142oneczny, to Droga Mleczna. Najdalsza znana obecnie galaktyka (o potwierdzonej odleg\u0142o\u015bci) to HD1. Najwi\u0119ksz\u0105 znan\u0105 galaktyk\u0105 jest IC 1101. Aby wyt\u0142umaczy\u0107 obserwowane efekty (np. grawitacyjn\u0105 sp\u00f3jno\u015b\u0107 rozleg\u0142ych galaktyk o ma\u0142ej widocznej masie), przypuszcza si\u0119, \u017ce zasadnicz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 masy galaktyk stanowi hipotetyczna ciemna materia, czyli cz\u0105stki lub obiekty emituj\u0105ce zbyt ma\u0142o promieniowania, by mog\u0142y by\u0107 wykryte. Zgodnie z tym modelem, z oblicze\u0144 wynika, \u017ce ciemna materia stanowi ponad 90% masy galaktyk. Mimo to jej natura nie jest znana. Istniej\u0105","start_idx":70,"end_idx":172}
{"id":"mrc_2489","question":"kto jest matk\u0105 mateusza gesslera?","answer":"Joanny Fedorowicz-Roqueblave","context":"Mateusz Adam Gessler (ur. 31 lipca 1980 w Warszawie) \u2013 polski kucharz, restaurator i osobowo\u015b\u0107 medialna. == \u017byciorys == Jest synem restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave, wnukiem Zbigniewa Gesslera i Jacka Fedorowicza. Ma przyrodniego brata, Adama. Wyjecha\u0142 w stanie wojennym do Francji ze swoj\u0105 matk\u0105. Wychowywa\u0142a go ze swoim drugim m\u0119\u017cem, Patrice\u2019em. Uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 gastronomiczn\u0105 w Lozannie. Jest w\u0142a\u015bcicielem trzech restauracji w Warszawie: Warszawa Wschodnia (od 2012), \u0106ma (od 2016) i Warszawski Sen (od 2017). Napisa\u0142 dwie ksi\u0105\u017cki kucharskie: \"Moja Kuchnia Polska\" i \"Smaki dzieci\u0144stwa\". W styczniu 2014 dosta\u0142 propozycj\u0119 prowadzenia polskiej edycji programu kulinarnego Polsatu \"Hell\u2019s Kitchen. Piekielna kuchnia\", jednak zrezygnowa\u0142 z niej z powod\u00f3w osobistych. W latach 2016\u20132021 by\u0142 jednym z juror\u00f3w polskiej edycji programu TVN \"MasterChef","start_idx":161,"end_idx":189}
{"id":"mrc_2490","question":"czym by\u0142a rewolucja przemys\u0142owa?","answer":"proces zmian technologicznych, gospodarczych, spo\u0142ecznych i kulturalnych, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w XVIII wieku w Anglii i Szkocji.","context":"Rewolucja przemys\u0142owa \u2013 proces zmian technologicznych, gospodarczych, spo\u0142ecznych i kulturalnych, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w XVIII wieku w Anglii i Szkocji. By\u0142 zwi\u0105zany z przej\u015bciem od gospodarki opartej na rolnictwie oraz produkcji manufakturowej b\u0105d\u017a rzemie\u015blniczej do opieraj\u0105cej si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na mechanicznej produkcji fabrycznej na du\u017c\u0105 skal\u0119 (przemys\u0142ow\u0105). == Etymologia == Najprawdopodobniej jako pierwszy u\u017cy\u0142 terminu \u201erewolucja przemys\u0142owa\u201d francuski dyplomata Louis-Guillaume Otto w swoim li\u015bcie z 1799 r., stwierdzaj\u0105c, \u017ce Francja do\u0142\u0105czy\u0142a do wy\u015bcigu w industrializacji. Fakt, \u017ce istotna zmiana sposobu produkcji powoduje r\u00f3wnie\u017c zmiany porz\u0105dku spo\u0142ecznego by\u0142 oczywisty dla Roberta Owena i Roberta Southeya w drugim dziesi\u0119cioleciu XIX wieku, a domy\u015blali si\u0119 tego ju\u017c William Blake w latach 90. XVIII wieku i William Wordsworth na prze\u0142omie wiek\u00f3w. Termin \u201erewolucja przemys\u0142owa\u201d stosowany","start_idx":24,"end_idx":159}
{"id":"mrc_2491","question":"kto by\u0142 przeciwnikiem unii lubelskiej?","answer":"magnaci litewscy","context":"na Litwie kolejnych zwolennik\u00f3w \u015bcis\u0142ego zwi\u0105zku obu pa\u0144stw. Dodatkowo ci\u0119\u017car wojny ponosi\u0142a g\u0142\u00f3wnie szlachta litewska, stanowi\u0105ca pospolite ruszenie, i domagaj\u0105ca si\u0119 z tego tytu\u0142u wzorem jej koronnej odpowiedniczki wi\u0119kszego wp\u0142ywu na rz\u0105dy w pa\u0144stwie. Niespodziewanie, przeciwni zawarciu nowej unii pozostali tylko magnaci litewscy, kt\u00f3rzy mogli najwi\u0119cej straci\u0107 na skutek nowego zwi\u0105zku. == Sejm w Lublinie == 10 stycznia 1569 obrady na Zamku Lubelskim rozpocz\u0105\u0142 sejm koronny pod lask\u0105 Stanis\u0142awa S\u0119dziwoja Czarnkowskiego. R\u00f3wnolegle obradowa\u0142 te\u017c sejm litewski. Podstaw\u0105 negocjacji by\u0142 projekt biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego, zak\u0142adaj\u0105cy zawarcie bardzo lu\u017anego zwi\u0105zku w formie unii personalnej (wsp\u00f3lna elekcja), jedynie w celu prowadzenia wsp\u00f3lnej polityki obronnej. Nawet jednak i taka propozycja nie zosta\u0142a przyj\u0119ta przez sejm litewski, zdominowany przez magnat\u00f3w. 1 marca cz\u0119\u015b\u0107 mo\u017cnow\u0142adc\u00f3w","start_idx":318,"end_idx":334}
{"id":"mrc_2492","question":"w jakim j\u0119zyku \u015bpiewa lisa gerrard?","answer":"Piosenki najcz\u0119\u015bciej wykonywane s\u0105 w jej w\u0142asnym indywidualnym j\u0119zyku kt\u00f3ry wymy\u015bli\u0142a i udoskonala\u0142a od 12 roku \u017cycia.","context":"Lisa Gerrard (ur. 12 kwietnia 1961 w Melbourne) \u2013 australijska wokalistka i kompozytorka. == \u017byciorys == W 1981 do\u0142\u0105czy\u0142a do Brendana Perry'ego i za\u0142o\u017conej przez niego grupy Dead Can Dance. W latach 80. bra\u0142a udzia\u0142 w przedsi\u0119wzi\u0119ciu This Mortal Coil. W po\u0142owie lat 90. rozpocz\u0119\u0142a karier\u0119 solow\u0105. Obecnie jest znana g\u0142\u00f3wnie jako kompozytorka muzyki filmowej. W 2001 wraz z Hansem Zimmerem otrzyma\u0142a Z\u0142oty Glob oraz by\u0142a nominowana do Oscara za muzyk\u0119 do filmu \"Gladiator\" (2000). W 2005 wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142a z Ennio Morricone przy muzyce do filmu \"Los utracony\" na podstawie ksi\u0105\u017cki Imre Kert\u00e9sza. \u015apiewa kontraltem. Piosenki najcz\u0119\u015bciej wykonywane s\u0105 w jej w\u0142asnym indywidualnym j\u0119zyku kt\u00f3ry wymy\u015bli\u0142a i udoskonala\u0142a od 12 roku \u017cycia. \"Wierzy\u0142am \u017ce rozmawiam z Bogiem, kiedy \u015bpiewa\u0142am w tym","start_idx":611,"end_idx":729}
{"id":"mrc_2493","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 park narodowy?","answer":"1 marca 1872 roku","context":"Wrony i Szoszoni. Ze wzgl\u0119du na unikatowo\u015b\u0107 przyrodnicz\u0105 i geologiczn\u0105 Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych za prezydentury Ulyssesa Granta utworzy\u0142 Park Narodowy w dniu 1 marca 1872 roku. Jednym z gor\u0105cych or\u0119downik\u00f3w powstania parku by\u0142 ameryka\u0144ski geolog Ferdinand Hayden, kt\u00f3rego nazwiskiem zosta\u0142a p\u00f3\u017aniej nazwana jedna z wi\u0119kszych dolin. Pocz\u0105tkowo park by\u0142 chroniony przez regularny oddzia\u0142 wojska stacjonuj\u0105cy w Mammoth Hot Springs w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci parku, a od 1917 roku, czyli rok po utworzeniu instytucji park\u00f3w narodowych ochron\u0105 i administracj\u0105 zaj\u0119\u0142a si\u0119 National Park Service. == Flora i fauna == Park wchodzi w sk\u0142ad wi\u0119kszego ekosystemu uznawanego za ostatni du\u017cy i niemal nienaruszony ekosystem w klimacie umiarkowanym na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej. === Flora === Na terenie parku wyst\u0119puje oko\u0142o 1100 gatunk\u00f3w ro\u015blin naczyniowych. 2/3","start_idx":162,"end_idx":179}
{"id":"mrc_2494","question":"kto zosta\u0142 trenerem reprezentacji polski w siatk\u00f3wce?","answer":"Nikola Grbi\u0107","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":398}
{"id":"mrc_2495","question":"jakie s\u0105 kom\u00f3rki eukariotyczne?","answer":"przynajmniej na pewnym etapie rozwoju j\u0105dro kom\u00f3rkowe ograniczone otoczk\u0105 j\u0105drow\u0105, zawieraj\u0105ce DNA z histonami upakowane w chromosomy (eucyty maj\u0105 zazwyczaj tylko jedno j\u0105dro, cho\u0107 np. kom\u00f3rki mi\u0119\u015bniowe czy megakariocyty maj\u0105 wiele j\u0105der, orz\u0119ski maj\u0105 dwa r\u00f3\u017cne j\u0105dra: mikro- i makronukleus, za\u015b czerwone krwinki ssak\u00f3w i cz\u0142ony rurek sitowych ro\u015blin trac\u0105 w trakcie rozwoju j\u0105dra).","context":"Kom\u00f3rka eukariotyczna \u2013 kom\u00f3rka maj\u0105ca przynajmniej na pewnym etapie rozwoju j\u0105dro kom\u00f3rkowe ograniczone otoczk\u0105 j\u0105drow\u0105, zawieraj\u0105ce DNA z histonami upakowane w chromosomy (eucyty maj\u0105 zazwyczaj tylko jedno j\u0105dro, cho\u0107 np. kom\u00f3rki mi\u0119\u015bniowe czy megakariocyty maj\u0105 wiele j\u0105der, orz\u0119ski maj\u0105 dwa r\u00f3\u017cne j\u0105dra: mikro- i makronukleus, za\u015b czerwone krwinki ssak\u00f3w i cz\u0142ony rurek sitowych ro\u015blin trac\u0105 w trakcie rozwoju j\u0105dra). Inn\u0105 cech\u0105 odr\u00f3\u017cniaj\u0105c\u0105 kom\u00f3rki eukariotyczne od prokariotycznych (bakterie, archeony) jest wysoce skomplikowana struktura wewn\u0119trzna. Eukarionty maj\u0105 bowiem cytoszkielet, skomplikowany system organelli b\u0142onowych (retikulum endoplazmatyczne, aparat Golgiego itd.) i organelli p\u00f3\u0142autonomicznych (mitochondria, chloroplasty). Kom\u00f3rki eukariotyczne mog\u0105 by\u0107 samodzielnymi organizmami, tworzy\u0107 kolonie lub agregaty wielokom\u00f3rkowe. == Podzia\u0142 == Kom\u00f3rki eukariotyczne dziel\u0105 si\u0119 zwykle mitotycznie lub mejotycznie. R\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 struktur i funkcji jak\u0105 mog\u0105 pe\u0142ni\u0107","start_idx":39,"end_idx":421}
{"id":"mrc_2496","question":"kiedy antoni obchodzi imieniny?","answer":"Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia.","context":"Antoni \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego. Pochodzi od \"Antonii\" (Antoniusz\u00f3w), znacz\u0105cego rodu w staro\u017cytnym Rzymie. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Antoni w 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 r. zajmowa\u0142 1. miejsce w grupie imion m\u0119skich. W ca\u0142ej populacji Polak\u00f3w Antoni zajmowa\u0142 w 2017 r. 51. miejsce (130 174 nada\u0144). Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia. \u017be\u0144ska forma: Antonia == Odpowiedniki w","start_idx":336,"end_idx":714}
{"id":"mrc_2497","question":"kto zosta\u0142 przewodnicz\u0105cym po?","answer":"Grzegorz Schetyna","context":"og\u0142oszono, \u017ce w wyniku g\u0142osowania, w kt\u00f3rym wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 oko\u0142o 52% uprawnionych dzia\u0142aczy PO, nowym przewodnicz\u0105cym ugrupowania zosta\u0142 Grzegorz Schetyna, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 91% g\u0142os\u00f3w. Wcze\u015bniej z kandydowania na to stanowisko zrezygnowali Tomasz Siemoniak i Borys Budka. Z inicjatywy nowego przewodnicz\u0105cego, przy partii powo\u0142ano na terenie ca\u0142ego kraju Kluby Obywatelskie, kt\u00f3rych dzia\u0142alno\u015b\u0107 zainaugurowano 7 marca 2016. 20 lipca tego samego roku z PO wykluczeni zostali m.in. pos\u0142owie Jacek Protasiewicz, Stanis\u0142aw Huskowski i Micha\u0142 Kami\u0144ski (prezentuj\u0105c nastawienie bardziej opozycyjne wobec rz\u0105du Beaty Szyd\u0142o). 21 wrze\u015bnia tego samego roku, wraz ze Stefanem Niesio\u0142owskim, kt\u00f3ry tego dnia wyst\u0105pi\u0142 z partii, za\u0142o\u017cyli oni ko\u0142o poselskie (pocz\u0105tkowo pod nazw\u0105 Europejscy Demokraci), a w listopadzie wsp\u00f3\u0142tworzyli parti\u0119 Unia Europejskich Demokrat\u00f3w (powsta\u0142\u0105 z przekszta\u0142cenia Partii Demokratycznej). Ponadto w","start_idx":136,"end_idx":153}
{"id":"mrc_2498","question":"dlaczego zwo\u0142ano sob\u00f3r trydencki?","answer":"Sob\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 na narastaj\u0105c\u0105 potrzeb\u0119 reform w Ko\u015bciele katolickim, wynikaj\u0105c\u0105 z reformacji.","context":"Sob\u00f3r trydencki \u2013 sob\u00f3r powszechny Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, kt\u00f3ry mia\u0142 miejsce w latach 1545\u20131563. Sob\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 na narastaj\u0105c\u0105 potrzeb\u0119 reform w Ko\u015bciele katolickim, wynikaj\u0105c\u0105 z reformacji. Jest uznawany za pocz\u0105tek kontrreformacji. Odby\u0142 si\u0119 w Trydencie, mie\u015bcie w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Zwo\u0142anie soboru == Wo\u0142ania o sob\u00f3r powszechny zacz\u0119\u0142y rozlega\u0107 si\u0119 coraz g\u0142o\u015bniej od wyst\u0105pienia Lutra w roku 1517 oraz 1520. Pierwsz\u0105 pr\u00f3b\u0119 zwo\u0142ania soboru w Trydencie podj\u0105\u0142 cesarz Karol V w roku 1524, jednak polityka papiestwa (przede wszystkim Klemensa VII) polega\u0142a w tym okresie na zwlekaniu i powo\u0142ywaniu si\u0119 na niekt\u00f3re obiektywne trudno\u015bci, co w efekcie prowadzi\u0142o do trwaj\u0105cego ponad dwa dziesi\u0119ciolecia impasu. Impas ten postanowi\u0142 przerwa\u0107 Pawe\u0142 III, zwo\u0142uj\u0105c pocz\u0105tkowo sob\u00f3r w Mantui w 1537 r., jednak ustawiczne przeci\u0105ganie","start_idx":97,"end_idx":197}
{"id":"mrc_2499","question":"jakie wykszta\u0142cenie po technikum?","answer":"Wykszta\u0142cenie \u015brednie","context":"Wykszta\u0142cenie \u015brednie \u2013 wykszta\u0142cenie, jakie zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. \u2013 Prawo o\u015bwiatowe \u2013 posiada osoba, kt\u00f3ra: * uko\u0144czy\u0142a liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce (profilowane), technikum albo bran\u017cow\u0105 szko\u0142\u0119 II stopnia; * uzyska\u0142a w szkole artystycznej realizuj\u0105cej kszta\u0142cenie og\u00f3lne w zakresie liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego, w wyniku klasyfikacji rocznej w klasie, kt\u00f3rej zakres nauczania odpowiada ostatniej klasie liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego, ze wszystkich obowi\u0105zkowych zaj\u0119\u0107 edukacyjnych og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych pozytywne oceny klasyfikacyjne, o kt\u00f3rych mowa w przepisach wydanych na podstawie ustawy o systemie o\u015bwiaty; * uko\u0144czy\u0142a szko\u0142\u0119 ponadpodstawow\u0105 z wyj\u0105tkiem szk\u00f3\u0142 zawodowych, bran\u017cowych szk\u00f3\u0142 I stopnia oraz szk\u00f3\u0142 specjalnych przysposabiaj\u0105cych do pracy dla uczni\u00f3w z niepe\u0142nosprawno\u015bci\u0105 umys\u0142ow\u0105 w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczni\u00f3w z niepe\u0142nosprawno\u015bciami sprz\u0119\u017conymi; * uko\u0144czy\u0142a szko\u0142\u0119 ponadpodstawow\u0105 albo","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_2500","question":"kto zdoby\u0142 3 oscary?","answer":"Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012).","context":"i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich prac\u0119 w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewi\u0119ciu m\u0119\u017cczyzn wygra\u0142o Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejno\u015bci chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwyci\u0119zcami, kt\u00f3rzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rz\u0119du. Aktorzy, kt\u00f3rzy otrzymali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier","start_idx":76,"end_idx":189}
{"id":"mrc_2501","question":"kiedy powsta\u0142a pierwsza lod\u00f3wka?","answer":"Pierwsz\u0105 ch\u0142odziark\u0119 opracowa\u0142 australijski wynalazca (z zawodu drukarz) James Harrison. Jego ch\u0142odziarki pojawi\u0142y si\u0119 w sprzeda\u017cy ju\u017c w 1862.","context":"Ch\u0142odziarka (zwycz. lod\u00f3wka) \u2013 urz\u0105dzenie (maszyna cieplna), kt\u00f3rego zadaniem jest obni\u017cenie temperatury \u015brodowiska ch\u0142odzonego, kosztem doprowadzonej energii. W ch\u0142odziarkach absorpcyjnych energia odprowadzana jest w postaci ciep\u0142a, natomiast w pozosta\u0142ych (spr\u0119\u017carkowych, strumienicowych, termoelektrycznych) w postaci pracy. Ch\u0142odzonym czynnikiem mo\u017ce by\u0107 powietrze, woda lub inny czynnik po\u015brednicz\u0105cy (ch\u0142odziwo). == Historia == Pierwsz\u0105 ch\u0142odziark\u0119 opracowa\u0142 australijski wynalazca (z zawodu drukarz) James Harrison. Jego ch\u0142odziarki pojawi\u0142y si\u0119 w sprzeda\u017cy ju\u017c w 1862. Nast\u0119pnym krokiem Harrisona by\u0142o opracowanie instalacji ch\u0142odz\u0105cej w browarze Bendigo w stanie Wiktoria. Jednak w wi\u0119kszo\u015bci \u017ar\u00f3de\u0142 wynalazc\u0105 ch\u0142odziarki jest bawarski in\u017cynier Carl von Linde, kt\u00f3ry w 1871 roku zastosowa\u0142 system ch\u0142odzenia w browarze Spaten w Monachium, aby umo\u017cliwi\u0107 produkcj\u0119 piwa latem. \u015arodkiem sch\u0142adzaj\u0105cym by\u0142 eter dimetylowy lub amoniak (eter metylowy zastosowa\u0142","start_idx":434,"end_idx":576}
{"id":"mrc_2502","question":"kto podklada glos myszce miki?","answer":"G\u0142osu postaci Myszki Miki udzieli\u0142 sam Walt Disney","context":"Myszka Miki (w oryginale \"Mickey Mouse\") \u2013 fikcyjna posta\u0107 z film\u00f3w animowanych, stworzona w studiu Walta Disneya. Jego pierwowzorem by\u0142 Kr\u00f3lik Oswald. Gdy Disney straci\u0142 prawa do tej postaci, powsta\u0142 Miki. W wi\u0119kszo\u015bci przyg\u00f3d Mikiemu towarzyszy jego pies Pluto. Ma dziewczyn\u0119, kt\u00f3r\u0105 jest Myszka Minnie. Najlepszymi przyjaci\u00f3\u0142mi Myszki s\u0105 Kaczor Donald (w komiksach rzadko si\u0119 spotykaj\u0105) oraz pies Goofy i ko\u0144 Horacy. == Historia == Pierwszy raz posta\u0107 ta pojawi\u0142a si\u0119 w filmie \"Plane Crazy\" z 15 maja 1928 r. W tym samym roku na ekranie kina \"Colony\" w Nowym Jorku mia\u0142 premier\u0119 pierwszy animowany film d\u017awi\u0119kowy pt. \"Parowiec Willie\" (\"Steamboat Willie\") z 18 listopada 1928. G\u0142osu postaci Myszki Miki udzieli\u0142 sam Walt Disney, kt\u00f3ry w 1931/1932 otrzyma\u0142 za jej","start_idx":679,"end_idx":729}
{"id":"mrc_2503","question":"kto odpowiada\u0142 za gospodark\u0119 kr\u00f3lestwa?","answer":"Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki","context":"panika i wi\u0119kszo\u015b\u0107 pieni\u0119dzy wymieniono na kruszec. Powsta\u0142e w 1815 r. Kr\u00f3lestwo Polskie (tzw. kongresowe) znajdowa\u0142o si\u0119 w trudnej sytuacji finansowej. Z zadaniem jej poprawy w 1821 r. na ministra skarbu mianowany zosta\u0142 Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. Opr\u00f3cz uszczelnienia systemu podatkowego, inwestycji, kt\u00f3rych celem by\u0142o uniezale\u017cnienie od Prus, zwi\u0119kszenia podatk\u00f3w konsumpcyjnych i budowy monopoli skarbowych, Drucki-Lubecki zajmowa\u0142 si\u0119 stymulowaniem rozwoju polskiego przemys\u0142u (m.in. w Zag\u0142\u0119biu Staropolskim i \u0141odzi) i zdo\u0142a\u0142 w 1822 r. wywalczy\u0107 zniesienie granicy celnej mi\u0119dzy Polsk\u0105 i Rosj\u0105, co pozwoli\u0142o na ekspansj\u0119 polskich przedsi\u0119biorstw. Jego polityka doprowadzi\u0142a do zlikwidowania deficytu bud\u017cetowego i wytworzenia nadwy\u017cki. Cz\u0119\u015bci\u0105 planu naprawy gospodarki i finans\u00f3w Polski by\u0142o powo\u0142anie w 1825 r. przez Druckiego-Lubeckiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, kt\u00f3re mia\u0142o udziela\u0107 po\u017cyczek polskim ziemianom. Jednocze\u015bnie","start_idx":222,"end_idx":255}
{"id":"mrc_2504","question":"co zawiera\u0142 tajny protok\u00f3\u0142 do\u0142\u0105czony do paktu ribbentrop-mo\u0142otow?","answer":"rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii.","context":"Pakt Ribbentrop\u2013Mo\u0142otow, te\u017c: \"pakt Hitler\u2013Stalin\" \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa z 23 sierpnia 1939 roku, b\u0119d\u0105ca formalnie paktem o nieagresji pomi\u0119dzy III Rzesz\u0105 i Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, kt\u00f3ra zgodnie z tajnym protoko\u0142em dodatkowym, stanowi\u0105cym za\u0142\u0105cznik do oficjalnego dokumentu umowy, dotyczy\u0142a rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii. Bywa tak\u017ce okre\u015blany jako IV rozbi\u00f3r Polski. == Geneza paktu i okoliczno\u015bci podpisania == 3 maja 1939 J\u00f3zef Stalin odwo\u0142a\u0142 ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Maksima Litwinowa, zwolennika tzw. zbiorowego bezpiecze\u0144stwa, a na jego miejsce mianowa\u0142 tego samego dnia Wiaczes\u0142awa Mo\u0142otowa \u2013 jednego ze swych najbardziej zaufanych ludzi i \u015bci\u015ble z nim wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cego, kt\u00f3ry od dawna by\u0142 zwolennikiem porozumienia z Niemcami. Litwinow opowiada\u0142 si\u0119 za ewentualnym sojuszem","start_idx":317,"end_idx":443}
{"id":"mrc_2505","question":"na co chorowa\u0142a el\u017cbieta i?","answer":"El\u017cbieta zachorowa\u0142a na osp\u0119","context":"po kl\u0119sce ekspedycji angielskiej w Hawrze. Nie zrzek\u0142a si\u0119 jednak roszcze\u0144 do korony francuskiej, kt\u00f3re wywodzi\u0142y si\u0119 jeszcze z czas\u00f3w Edwarda III (patrz: wojna stuletnia), a usta\u0142y dopiero w XVIII w. za czas\u00f3w Jerzego III. == Spiski i powstania == W ko\u0144cu 1562 r. El\u017cbieta zachorowa\u0142a na osp\u0119, ale zosta\u0142a wyleczona przez Burkota \u2013 lekarza pochodzenia \u015bl\u0105skiego. W 1563 r. parlament, zaalarmowany jej chorob\u0105, za\u017c\u0105da\u0142, aby po\u015blubi\u0142a kogo\u015b lub mianowa\u0142a swojego dziedzica, zapobiegaj\u0105c tym samym wojnie domowej po swojej \u015bmierci. El\u017cbieta odrzuci\u0142a obydwie pro\u015bby i zawiesi\u0142a funkcjonowanie parlamentu, kt\u00f3ry nie zbiera\u0142 si\u0119 a\u017c do 1566 r., kiedy potrzebna by\u0142a jego zgoda na podniesienie podatk\u00f3w. Izba Gmin zagrozi\u0142a, \u017ce wstrzyma finansowanie skarbu kr\u00f3lewskiego, dop\u00f3ki El\u017cbieta nie rozstrzygnie sprawy swego nast\u0119pstwa. Ona","start_idx":265,"end_idx":293}
{"id":"mrc_2506","question":"gdzie odkryto kawe?","answer":"Prawdopodobnie kaw\u0119 odkry\u0142 lud Oromo, zamieszkuj\u0105cy etiopski region Kaffa.","context":"Spo\u017cywano je gotowane z dodatkiem mas\u0142a i soli, lecz nie uprawiano, tylko zbierano ze stanowisk naturalnych. Prawdopodobnie kaw\u0119 odkry\u0142 lud Oromo, zamieszkuj\u0105cy etiopski region Kaffa. Przypuszczalnie w XIII lub XIV wieku przywiezione zosta\u0142y przez kupc\u00f3w arabskich do Jemenu, kt\u00f3ry do dzi\u015b dostarcza najdro\u017csz\u0105 kaw\u0119. Prawdopodobnie tam opracowano metod\u0119 preparowania nasion przez pra\u017cenie i wytwarzanie z nich napoju, kt\u00f3ry Beduini rozpowszechnili w ca\u0142ej Arabii. Z odkryciem kawy wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 dwie legendy. Pierwsza przypisuje zwi\u0105zane z tym zas\u0142ugi sufiemu Szejchowi asz-Szadhiliemu. Mia\u0142 on w czasie swojej w\u0119dr\u00f3wki po Afryce przypadkiem natrafi\u0107 na stado wyj\u0105tkowo pobudzonych k\u00f3z. Z ciekawo\u015bci spr\u00f3bowa\u0142 zjadanych przez nie owoc\u00f3w, poznaj\u0105c ich niezwyk\u0142y wp\u0142yw na organizm cz\u0142owieka. Druga, bardzo podobna historia jako odkrywc\u0119 podaje etiopskiego pasterza o imieniu Kaldi.","start_idx":109,"end_idx":183}
{"id":"mrc_2507","question":"gdzie s\u0105 \u015bwi\u0119toch\u0142owice?","answer":"po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowej Polsce, na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim","context":"\u015awi\u0119toch\u0142owice ( , ) \u2013 miasto na prawach powiatu, po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowej Polsce, na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, w centrum G\u00f3rno\u015bl\u0105skiego Okr\u0119gu Przemys\u0142owego. Miasto le\u017cy nad rzek\u0105 Raw\u0105, w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Wy\u017cyny \u015al\u0105skiej \u2013 Wy\u017cynie Katowickiej. Jest to trzecie najg\u0119\u015bciej zaludnione miasto w Polsce (3708,7 os\u00f3b/km\u00b2), a jednocze\u015bnie najmniejsze z miast na prawach powiatu pod wzgl\u0119dem zajmowanej powierzchni \u2013 13,31 km\u00b2. Ustr\u00f3j miejski \u015awi\u0119toch\u0142owice uzyska\u0142y z dniem 1 stycznia 1940 roku na mocy ustawy Sejmu \u015al\u0105skiego z 10 lipca 1939 roku. Z powodu okupacji niemieckiej wprowadzono go w \u017cycie dopiero z dniem 1 stycznia 1947 roku. Do intensywnego rozwoju miasta przyczyni\u0142 si\u0119 przemys\u0142 ci\u0119\u017cki, g\u0142\u00f3wnie g\u00f3rniczy i hutniczy. Obecnie w wyniku procesu restrukturyzacji kopalnie w\u0119gla kamiennego zosta\u0142y zlikwidowane. Do","start_idx":50,"end_idx":121}
{"id":"mrc_2508","question":"gdzie mo\u017cna zobaczy\u0107 orki?","answer":"Od roku 1965 mo\u017cna ogl\u0105da\u0107 orki w delfinariach i parkach morskich.","context":"(np. uderzania zwierzyny ogonem) lub nauka m\u0142odych osobnik\u00f3w. Najwi\u0119kszym wyczynem zaobserwowanym i nagranym podczas takich \u0107wicze\u0144 by\u0142o wyrzucenie przez ork\u0119 ogonem foki w powietrze na wysoko\u015b\u0107 80 st\u00f3p (ok. 25 m) ponad wod\u0119. === Orki i ludzie === Od roku 1965 mo\u017cna ogl\u0105da\u0107 orki w delfinariach i parkach morskich. Do tego celu z\u0142apano ju\u017c ponad 200 tych waleni \u017cyj\u0105cych na wolno\u015bci. Od 1984 nie ma potrzeby polowa\u0107 na orki \u017cyj\u0105ce w naturalnych warunkach, gdy\u017c m\u0142odsze, kolejne pokolenia orek rodz\u0105 si\u0119 w niewoli. Krytycy s\u0105 zdania, i\u017c ma\u0142y basen w delfinarium nie jest w stanie zast\u0105pi\u0107 zwierz\u0119tom ich naturalnego \u015brodowiska. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 orek \u017cyj\u0105cych w niewoli cierpi na r\u00f3\u017cnego rodzaju choroby. Cz\u0119stym zjawiskiem u orek w niewoli jest skrzywiona p\u0142etwa grzbietowa. Dzieje","start_idx":248,"end_idx":314}
{"id":"mrc_2509","question":"co bada grafolog?","answer":"wiele parametr\u00f3w pisma, zar\u00f3wno formalnych (np. cechy strukturalne pisma, wi\u0105zanie liter) i j\u0119zykowych (s\u0142ownictwo), jak i tre\u015bciowych.","context":"Grafologia \u2013 technika \u015bledcza polegaj\u0105ca na badaniu autentyczno\u015bci pisma i ustalania to\u017csamo\u015bci jego autora. Spos\u00f3b pisania jest swojego rodzaju indywidualnym nawykiem, odzwierciedlaj\u0105cym stan psychofizyczny osoby pisz\u0105cej. W badaniach grafologicznych uwzgl\u0119dnia si\u0119 wiele parametr\u00f3w pisma, zar\u00f3wno formalnych (np. cechy strukturalne pisma, wi\u0105zanie liter) i j\u0119zykowych (s\u0142ownictwo), jak i tre\u015bciowych. Na ich podstawie grafolog jest w stanie okre\u015bli\u0107 m.in. p\u0142e\u0107, wiek, czy zaw\u00f3d autora, a cz\u0119sto tak\u017ce i inne jego cechy (odmienno\u015b\u0107 pisma u alkoholik\u00f3w, narkoman\u00f3w, samob\u00f3jc\u00f3w oraz os\u00f3b chorych psychicznie). == Grafologia w II Rzeczypospolitej == W Polsce oraz innych krajach w latach 20. i 30. XX wieku, kiedy w pe\u0142ni rozwin\u0119\u0142y si\u0119 wspomniane nauki, ukazywa\u0142o si\u0119 kilka czasopism, w kt\u00f3rych publikowano wyniki najnowszych bada\u0144 naukowych zawieraj\u0105cych wiele cennych materia\u0142\u00f3w, wskaz\u00f3wek","start_idx":267,"end_idx":402}
{"id":"mrc_2510","question":"kto to jest cesarz?","answer":"monarcha, kt\u00f3remu przypisuje si\u0119 rang\u0119 i honor wy\u017csze od kr\u00f3la.","context":"Cesarz (od ) \u2013 monarcha, kt\u00f3remu przypisuje si\u0119 rang\u0119 i honor wy\u017csze od kr\u00f3la. == Pochodzenie tytu\u0142u == Termin \u201ecesarz\u201d pochodzi od przydomka (ostatniego cz\u0142onu nazwiska) dyktatora Republiki Rzymskiej Gajusza Juliusza Cezara. Pierwszym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rego uznaje si\u0119 za cesarza, jest Oktawian August, kt\u00f3ry u\u017cywa\u0142 tytu\u0142\u00f3w: imperator (co znaczy \"w\u00f3dz\", \"zwierzchnik armii\") i august (\u201eobdarzony autorytetem przez bog\u00f3w w drodze auspicj\u00f3w\u201d, \u201e\u015bwi\u0119ty\u201d). Wbrew obiegowym opiniom termin \"Cezar\", u\u017cywany przez Oktawiana Augusta nie stanowi\u0142 nazwy godno\u015bci, ale funkcjonowa\u0142 jako nazwisko rodowe, co by\u0142o spowodowane faktem, i\u017c jako adoptowany syn Juliusza Cezara odziedziczy\u0142 jego nazwisko (przed adopcj\u0105 nazywa\u0142 si\u0119 Gajusz Oktawiusz, po adopcji \u2013 Gajusz Juliusz Cezar Oktawianus). Nazwisko to naturaln\u0105 kolej\u0105 rzeczy dziedziczyli potomkowie Augusta, czyli kolejni w\u0142adcy z dynastii julijsko-klaudyjskiej. Linia","start_idx":15,"end_idx":78}
{"id":"mrc_2511","question":"jak wygl\u0105da japo\u0144ska flaga?","answer":"czerwony dysk na bia\u0142ym tle, co symbolizuje wschodz\u0105ce s\u0142o\u0144ce i bogini\u0119 Amaterasu.","context":"\u2013 znany potocznie w Japonii jako \"Hinomaru\", czerwony dysk na bia\u0142ym tle, co symbolizuje wschodz\u0105ce s\u0142o\u0144ce i bogini\u0119 Amaterasu. == Ustawa == Flaga z symbolem s\u0142o\u0144ca jest u\u017cywana w Japonii od setek lat, ale dopiero 13 sierpnia 1999 roku parlament przyj\u0105\u0142 \u201eUstaw\u0119 dotycz\u0105c\u0105 flagi pa\u0144stwowej i hymnu pa\u0144stwowego\u201d (jap. \u56fd\u65d7\u53ca\u3073\u56fd\u6b4c\u306b\u95a2\u3059\u308b\u6cd5\u5f8b, \"Kokki oyobi kokka ni kansuru h\u014dritsu\"), nadaj\u0105c jej oficjalny charakter. Funkcjonowa\u0142a oficjalnie ju\u017c wcze\u015bniej dla statk\u00f3w jako bandera cywilna, okre\u015blona 27 lutego 1870 roku (27 lutego 3 roku ery Meiji) przez O\u015bwiadczenie nr 57 cesarskiego urz\u0119du Daij\u014d-kan. == Opis == Proporcja wysoko\u015bci flagi do jej szeroko\u015bci wynosi 2:3. \u015arednica tarczy s\u0142onecznej, umieszczonej dok\u0142adnie w centrum bia\u0142ego pola, wynosi 3/5 wysoko\u015bci flagi. S\u0142oneczna symbolika flagi (\"hi-no-maru\") jest wynikiem inspiracji wschodem s\u0142o\u0144ca","start_idx":45,"end_idx":127}
{"id":"mrc_2512","question":"kiedy trwa\u0142o \u015bredniowiecze?","answer":"\u015aredniowiecze \u2013 epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku","context":"\u015aredniowiecze \u2013 epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwa\u0142a do epoki renesansu i wielkich odkry\u0107 geograficznych. Jest \u015brodkowym okresem w tradycyjnym podziale historii Europy na staro\u017cytno\u015b\u0107, \u015bredniowiecze i nowo\u017cytno\u015b\u0107. Dzieli si\u0119 na wczesne, pe\u0142ne (dojrza\u0142e) i p\u00f3\u017ane \u015bredniowiecze. Schy\u0142ek staro\u017cytno\u015bci i pocz\u0105tek \u015bredniowiecza charakteryzowa\u0142y si\u0119 spadkiem liczby ludno\u015bci, upadkiem miast i najazdami plemion barbarzy\u0144skich. Na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego plemiona barbarzy\u0144skie (w tym r\u00f3\u017cne ludy germa\u0144skie) tworzy\u0142y nowe pa\u0144stwa. W VII wieku Afryka P\u00f3\u0142nocna i Bliski Wsch\u00f3d, b\u0119d\u0105ce dot\u0105d cz\u0119\u015bci\u0105 cesarstwa wschodniorzymskiego (Cesarstwa Bizanty\u0144skiego), zosta\u0142y podbite przez Arab\u00f3w i sta\u0142y si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 kalifatu. Chocia\u017c nast\u0105pi\u0142a znacz\u0105ca zmiana stosunk\u00f3w spo\u0142ecznych i struktur politycznych, nie dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zerwania z","start_idx":0,"end_idx":65}
{"id":"mrc_2513","question":"czym by\u0142a falanga?","answer":"zwarty liniowy szyk bojowy piechoty greckiej, a potem macedo\u0144skiej i hellenistycznej.","context":"Falanga ( \"phalanks\", dope\u0142niacz \"phalangos\") \u2013 zwarty liniowy szyk bojowy piechoty greckiej, a potem macedo\u0144skiej i hellenistycznej. Znany ju\u017c na Wschodzie w III tysi\u0105cleciu p.n.e. (Sumerowie), w pa\u0144stwach Grecji przyj\u0105\u0142 si\u0119 w VII wieku p.n.e. dla formacji hoplit\u00f3w. == Falanga grecka == Tworzyli j\u0105 hoplici ustawieni w 8\u201316 szeregach jeden za drugim. Gdy zgin\u0105\u0142 hoplita z pierwszego szeregu, na jego miejsce wchodzi\u0142 \u017co\u0142nierz z drugiego. Falanga najcz\u0119\u015bciej przyst\u0119powa\u0142a do bitwy w szyku zamkni\u0119tym (\u03c3\u03c5\u03bd\u03b1\u03c3\u03c0\u03b9\u03c3\u03bc\u03cc\u03c2), gdzie ka\u017cdy z hoplit\u00f3w os\u0142ania\u0142 lew\u0105 po\u0142ow\u0105 swej tarczy (hoplonem) swojego towarzysza. Podczas starcia walczy\u0142y jedynie dwa pierwsze szeregi, pozostali za\u015b nadawali impet natarciu, napieraj\u0105c na swych poprzednik\u00f3w i uniemo\u017cliwiaj\u0105c im odwr\u00f3t. Falang\u0119 greck\u0105 udoskonali\u0142 teba\u0144ski wojskowy i polityk Epaminondas, kt\u00f3ry wprowadzi\u0142 tzw. szyk uko\u015bny. Przeni\u00f3s\u0142","start_idx":48,"end_idx":133}
{"id":"mrc_2514","question":"kiedy powsta\u0142 genshin impact?","answer":"Gra zosta\u0142a wydana 28 wrze\u015bnia 2020 na platformach Microsoft Windows, PlayStation 4, Android i iOS oraz 28 kwietnia 2021 na PlayStation 5.","context":"Genshin Impact \u2013 fabularna gra akcji w konwencji fantasy, z mo\u017cliwo\u015bci\u0105 eksploracji otwartego \u015bwiata, wyprodukowana i wydana przez chi\u0144skie studio miHoYo. Gra jest oparta na systemie walki z wykorzystaniem magii \u017cywio\u0142\u00f3w i mo\u017cliwo\u015bci\u0105 prze\u0142\u0105czania postaci. \"Genshin Impact\" dost\u0119pna jest tylko w trybie online i zawiera ograniczony tryb wieloosobowy, umo\u017cliwiaj\u0105cy wsp\u00f3ln\u0105 zabaw\u0119 maksymalnie czterem graczom. Gra zosta\u0142a wydana 28 wrze\u015bnia 2020 na platformach Microsoft Windows, PlayStation 4, Android i iOS oraz 28 kwietnia 2021 na PlayStation 5. Planowana jest r\u00f3wnie\u017c wersja na Nintendo Switcha. Produkcja spotka\u0142a si\u0119 z pozytywnym przyj\u0119ciem recenzent\u00f3w, aczkolwiek monetyzacja wykorzystuj\u0105ca system gacha zosta\u0142a uznana za kontrowersyjn\u0105. == Fabu\u0142a == Akcja \"Genshin Impact\" rozgrywa si\u0119 w fantastycznym \u015bwiecie Teyvat, kt\u00f3ry jest domem dla siedmiu r\u00f3\u017cnych narod\u00f3w, z kt\u00f3rych","start_idx":409,"end_idx":547}
{"id":"mrc_2515","question":"co by\u0142o podstaw\u0105 braminizmu?","answer":"si\u0119 na Wedach (g\u0142\u00f3wnie Jad\u017aurwedzie i Atharwawedzie), brahmanach, upaniszadach i przenikaj\u0105cych do ju\u017c p\u00f3\u017anego wedyzmu wierzeniach ludowych.","context":"Braminizm, brahmanizm \u2013 etap rozwoju religii indyjskiej mi\u0119dzy wedyzmem a w\u0142a\u015bciwym hinduizmem. Obejmuje rozpowszechnione mi\u0119dzy X\u2013VI w. p.n.e. formy \u017cycia religijnego, opieraj\u0105ce si\u0119 na Wedach (g\u0142\u00f3wnie Jad\u017aurwedzie i Atharwawedzie), brahmanach, upaniszadach i przenikaj\u0105cych do ju\u017c p\u00f3\u017anego wedyzmu wierzeniach ludowych. Nazwa pochodzi od warstwy spo\u0142ecznej \"bramin\u00f3w\" (kap\u0142an\u00f3w), kt\u00f3rzy odgrywali w \u00f3wczesnym spo\u0142ecze\u0144stwie dominuj\u0105c\u0105 rol\u0119. Termin wprowadzony w XIX wieku do religioznawstwa przez uczonych europejskich Braminizm kontynuuje cz\u0119\u015bciowo tradycje wedyjskie, wprowadza jednak te\u017c nowe elementy. Obok wa\u017cnych b\u00f3stw wymienianych ju\u017c przez Rygwed\u0119, pojawiaj\u0105 si\u0119 nowe b\u00f3stwa, na pierwszy plan wybijaj\u0105 si\u0119 b\u00f3stwa dotychczas marginalne, np. Rudra-\u015aiwa, Prad\u017aapati \u2013 demiurg i pierwszy ofiarnik. Ofiara (\"jad\u017a\u0144a\") nabiera jeszcze g\u0142\u0119bszego znaczenia filozoficznego, zostaje rozbudowana, a rz\u0105dz\u0105ce ni\u0105 regu\u0142y staj\u0105 si\u0119 niezwykle sztywne \u2013 religia jest","start_idx":180,"end_idx":320}
{"id":"mrc_2516","question":"gdzie powsta\u0142 pierwszy mcdonald?","answer":"Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i \u015awi\u0119tokrzyskiej","context":"== Rozmowy na temat uruchomienia w Polsce bar\u00f3w McDonald\u2019s by\u0142y prowadzone ju\u017c pod koniec lat 70. XX wieku. Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i \u015awi\u0119tokrzyskiej, w dobudowanej od strony p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Sp\u00f3\u0142dzielczego Domu Handlowego \u201eSezam\u201d. Koszt budowy wyni\u00f3s\u0142 milion dolar\u00f3w. W dniu otwarcia ustanowiony zosta\u0142 rekord \u015bwiata w liczbie transakcji: dokonano ich 13 300 (). Bar zamkni\u0119to 1 pa\u017adziernika 2014 r. W grudniu 2019 r. w 435 polskich lokalach tej sieci, znajduj\u0105cych si\u0119 w ponad 150 miejscowo\u015bciach, zatrudnionych by\u0142o ponad 24 tysi\u0105ce pracownik\u00f3w. W Polsce McDonald\u2019s rozwija si\u0119 na zasadzie franczyzy, w grudniu 2019 roku w\u0142a\u015bcicielami 380 bar\u00f3w (87%) byli polscy franczyzobiorcy. == Krytyka McDonald\u2019s Corporation == Przedsi\u0119biorstwu zarzuca si\u0119 wykorzystywanie pracy","start_idx":108,"end_idx":206}
{"id":"mrc_2517","question":"w jakim kraju odby\u0142 si\u0119 fina\u0142 ligi narod\u00f3w 2020/21?","answer":"W\u0142ochy","context":"== W turnieju fina\u0142owym Ligi Narod\u00f3w 2020/2021 bior\u0105 udzia\u0142 4 zespo\u0142y, kt\u00f3re wygra\u0142y swoje grupy w dywizji A: * * * * Gospodarzem tych rozgrywek zosta\u0142y W\u0142ochy (zwyci\u0119zca grupy 1 dywizji A). Mecze tej fazy Ligi Narod\u00f3w s\u0105 rozgrywane w pa\u017adzierniku 2021 roku. Ze wzgl\u0119du na udzia\u0142 w turnieju fina\u0142owym, jego uczestnicy trafili do grup 5-zespo\u0142owych w eliminacjach do Mistrzostw \u015awiata 2022. === P\u00f3\u0142fina\u0142y === ---- === Mecz o 3. miejsce === === Fina\u0142 === == Strzelcy == \"Lista strzelc\u00f3w we wszystkich dywizjach aktualna na dzie\u0144 10 pa\u017adziernika 2021 po zako\u0144czeniu meczu Hiszpania\u2013Francja\"Statystyka nie obejmuje mecz\u00f3w: * Rumunia\u2013Norwegia z 15 listopada 2020 o 20:45, 18 listopada podj\u0119to decyzj\u0119 o walkowerze dla reprezentacji Rumunii * Szwajcaria\u2013Ukraina z 17 listopada 2020 o","start_idx":153,"end_idx":159}
{"id":"mrc_2518","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142 si\u0119 komunizm w polsce?","answer":"1989 roku","context":"Historia Polski (1945\u20131989) \u2013 historia Polski obejmuj\u0105ca okres komunizmu zwanego demokracj\u0105 ludow\u0105 od 1945 roku, poprzez powstanie PRL, do obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u w 1989 roku. == Okres stalinowski (1944\u20131956) == W nocy z 31 grudnia 1943 roku na 1 stycznia 1944 roku powo\u0142ano w Warszawie Krajow\u0105 Rad\u0119 Narodow\u0105, ta pozornie ponadpartyjna organizacja, w rzeczywisto\u015bci reprezentowa\u0142a jedynie PPR i partie satelickie RPPS i SL \u201eWola Ludu\u201d. Jednocze\u015bnie przekszta\u0142cono Gwardi\u0119 Ludow\u0105 w Armi\u0119 Ludow\u0105 \u2013 w jej sk\u0142ad mia\u0142y wej\u015b\u0107 wojska 1 Korpusu. W odpowiedzi ugrupowania niepodleg\u0142o\u015bciowe powo\u0142a\u0142y 9 stycznia Rad\u0119 Jedno\u015bci Narodowej, na jej czele stan\u0105\u0142 przewodnicz\u0105cy PPS-WRN Kazimierz Pu\u017cak. Utworzona w lipcu 1944 Krajowa Rada Ministr\u00f3w jako integralna cz\u0119\u015b\u0107 rz\u0105du RP na uchod\u017astwie mia\u0142a przej\u0105\u0107 w\u0142adz\u0119 w kraju momencie zako\u0144czenia","start_idx":163,"end_idx":172}
{"id":"mrc_2519","question":"kt\u00f3ry samoch\u00f3d jest najszybszy na \u015bwiecie?","answer":"Aspark Owl 1,69 s (2020)","context":"Lista ta zawiera najszybsze samochody osobowe, kt\u00f3re s\u0105 dopuszczane do ruchu na drogach publicznych, a nie obejmuje samochod\u00f3w wy\u015bcigowych, u\u017cytkowanych jedynie na torach wy\u015bcigowych (np. Formu\u0142y 1). == Najszybsze samochody wed\u0142ug kraju produkcji == == Najszybsze samochody wed\u0142ug przyspieszenia 0-100 km/h == * Aspark Owl 1,69 s (2020) *Tesla Model S P100D Ludicrous+ 2,28 s (2017) *Dodge Challenger SRT Demon 2,3s (2017) * Porsche 918 2,3 s (2014) * Tesla Model S P100D Ludicrous 2,4 s (2016) * Bugatti Chiron 2,4 s (2017) * Bugatti Veyron Super Sport 2,5 s (2010) * Bugatti 16.4 Veyron 2,5 s (2004) * Caparo T1 2,5 s (2007) * Dauer 962 LM 2,6 s (1994) * SSC Ulitmate Aero TT 2,78 s (2007) *","start_idx":312,"end_idx":336}
{"id":"mrc_2520","question":"kto reprezentowa\u0142 polsk\u0119 na eurowizji?","answer":"Kasia Kowalska","context":"\u0141a\u0144cucki, Edyta G\u00f3rniak, Mariusz Jagoda, Janusz Rzeszewski, Justyna Kucharska, Czes\u0142aw Niemen, Miros\u0142awa Zamojska, Janusz Stok\u0142osa, Agnieszka Jako\u0142cewicz, Robert Janson i Wies\u0142awa Siudara, a sekretarzem jury zosta\u0142 Jan Chojnacki. W 1996 TVP wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 w finale 41. Konkursu Piosenki Eurowizji organizowanym w Oslo. Pocz\u0105tkowo rozwa\u017cano, by reprezentantk\u0105 Polski by\u0142a Violetta Brzezi\u0144ska. W trakcie audycji w Programie III Polskiego Radia og\u0142oszono, \u017ce w konkursie wyst\u0105pi Kasia Kowalska z utworem \u201eChc\u0119 zna\u0107 sw\u00f3j grzech...\u201d, kt\u00f3ry napisa\u0142a we wsp\u00f3\u0142pracy z Robertem Amirianem. 11 maja wraz z reszt\u0105 delegacji przylecia\u0142a do Oslo, gdzie wkr\u00f3tce rozpocz\u0119\u0142a pr\u00f3by sceniczne do wyst\u0119pu. Podczas wyst\u0119pu na scenie towarzyszyli jej Adam Cegielski, Bogdan Ho\u0142ownia, Dorota Mi\u015bkiewicz i Anna Serafi\u0144ska, a tak\u017ce orkiestra, kt\u00f3r\u0105 dyrygowa\u0142 Wies\u0142aw Pieregor\u00f3lka. Konkurs komentowa\u0142a Dorota Osman.","start_idx":475,"end_idx":489}
{"id":"mrc_2521","question":"kiedy nadany jest regon?","answer":"Numer REGON otrzymuje si\u0119 po z\u0142o\u017ceniu wniosku o za\u0142o\u017cenie dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej.","context":"sam\u0105 lub inn\u0105), ich 9-cyfrowy numer REGON pozostanie niezmieniony. Numer REGON otrzymuje si\u0119 po z\u0142o\u017ceniu wniosku o za\u0142o\u017cenie dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej. REGON wydawany jest bezp\u0142atnie niezale\u017cnie od formy prawnej za\u0142o\u017conej firmy. Informacja o nadanym nr REGON wysy\u0142ana jest drog\u0105 pocztow\u0105 na adres podany we wniosku w ci\u0105gu dw\u00f3ch tygodni od momentu z\u0142o\u017cenia wniosku. Od 2009 roku nie ma obowi\u0105zku umieszczania REGON na fakturach, dokumentach sk\u0142adanych do urz\u0119d\u00f3w. Nr REGON obecnie wykorzystywany jest do cel\u00f3w informacyjnych i statystycznych. Dzi\u0119ki bazie REGON G\u0142\u00f3wny Urz\u0105d Statystyczny uzyskuje rzetelne dane dot. np. liczby za\u0142o\u017conych firm, rodzaju bran\u017c, formie prawnej. == Historia == Pierwsz\u0105 regulacj\u0119 prawa wprowadzaj\u0105c\u0105 numery statystyczne w jednostkach gospodarki podj\u0119to w lipcu 1966 r. T\u0119 uchwa\u0142\u0119 9 lat p\u00f3\u017aniej uchyli\u0142a kolejna uchwa\u0142a rz\u0105dowa","start_idx":67,"end_idx":151}
{"id":"mrc_2522","question":"jakie osi\u0105gni\u0119cia mia\u0142 hawking?","answer":"G\u0142\u00f3wne osi\u0105gni\u0119cia Hawkinga dotycz\u0105 teoretycznej kosmologii oraz grawitacji kwantowej.","context":"w Cambridge odby\u0142y si\u0119 uroczysto\u015bci pogrzebowe. Natomiast 15 czerwca urna z prochami Hawkinga zosta\u0142a z\u0142o\u017cona w Opactwie Westminsterskim w Londynie obok grob\u00f3w Izaaka Newtona i Karola Darwina. == Dorobek naukowy == G\u0142\u00f3wne osi\u0105gni\u0119cia Hawkinga dotycz\u0105 teoretycznej kosmologii oraz grawitacji kwantowej. === Grawitacja klasyczna === W pierwszym \u201eklasycznym\u201d okresie kariery, w p\u00f3\u017anych latach 60. wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z Rogerem Penrose\u2019em, Robertem Gerochem, Brandonem Carterem oraz George\u2019em Ellisem. Podsumowanie bada\u0144 z tego okresu znajduje si\u0119 w technicznej ksi\u0105\u017cce \"Wielkoskalowa struktura czasoprzestrzeni\" (\"The Large Scale Structure of Spacetime\"). Dzi\u0119ki zastosowaniu z\u0142o\u017conych modeli matematycznych wyprowadzonych z og\u00f3lnej teorii wzgl\u0119dno\u015bci dowiedli, \u017ce istnienie osobliwo\u015bci (jakimi s\u0105 np. czarne dziury) w czasoprzestrzeni jest normalnym zjawiskiem niewymagaj\u0105cym szczeg\u00f3lnych warunk\u00f3w. Razem z Brandonem Carterem, Wernerem Israelem i Davidem C. Robinsonem","start_idx":215,"end_idx":301}
{"id":"mrc_2523","question":"dlaczego dzie\u0144 edukacji narodowej obchodzimy 14 pa\u017adziernika?","answer":"Upami\u0119tnia rocznic\u0119 powstania Komisji Edukacji Narodowej, kt\u00f3ra zosta\u0142a utworzona z inicjatywy kr\u00f3la Stanis\u0142awa II Augusta Poniatowskiego i zrealizowana przez Sejm Rozbiorowy w dniu 14 pa\u017adziernika 1773 roku.","context":"Dzie\u0144 Edukacji Narodowej \u2013 polskie \u015bwi\u0119to o\u015bwiaty i szkolnictwa wy\u017cszego ustanowione 27 kwietnia 1972 roku, okre\u015blone ustaw\u0105 \u2013 \"Karta praw i obowi\u0105zk\u00f3w nauczyciela\" jako Dzie\u0144 Nauczyciela. Od 1982 roku na mocy ustawy \"Karta Nauczyciela\" obchodzone jako Dzie\u0144 Edukacji Narodowej. Upami\u0119tnia rocznic\u0119 powstania Komisji Edukacji Narodowej, kt\u00f3ra zosta\u0142a utworzona z inicjatywy kr\u00f3la Stanis\u0142awa II Augusta Poniatowskiego i zrealizowana przez Sejm Rozbiorowy w dniu 14 pa\u017adziernika 1773 roku. Potocznie dzie\u0144 ten nadal zwany jest Dniem Nauczyciela. == Rys historyczny == Historia Dnia Nauczyciela w Polsce ma swoje pocz\u0105tki w 1957 roku. Podczas \u015awiatowej Konferencji Nauczycielskiej w Warszawie ustalono, \u017ce dzie\u0144 20 listopada b\u0119dzie Mi\u0119dzynarodowym Dniem \"Karty Nauczyciela\" i \u015bwi\u0119tem nauczycieli. Konferencja zosta\u0142a zorganizowana przez Zwi\u0105zek Nauczycielstwa Polskiego. Ustawa z dnia 27 kwietnia","start_idx":279,"end_idx":487}
{"id":"mrc_2524","question":"ilu by\u0142o bog\u00f3w olimpijskich?","answer":"By\u0142o ich dwunastu.","context":"Bogowie olimpijscy \u2013 bogowie zamieszkuj\u0105cy g\u00f3r\u0119 Olimp w mitologii greckiej. Sprawowali wszelk\u0105 w\u0142adz\u0119 nad lud\u017ami i decydowali o ich istnieniu, \u017cyciu lub \u015bmierci. Pili boski nektar i jedli ambrozj\u0119, kt\u00f3ra dawa\u0142a im nie\u015bmiertelno\u015b\u0107 i urod\u0119. By\u0142o ich dwunastu. Sk\u0142ad owej dwunastki nie zawsze by\u0142 jednak jednakowy. W ka\u017cdym \u017ar\u00f3dle wymieniano jednak: Afrodyt\u0119, Apollo, Aresa, Artemid\u0119, Aten\u0119, Hefajstosa, Her\u0119, Hermesa, Posejdona, Zeusa. Pozosta\u0142e dwa miejsca w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3de\u0142 uzupe\u0142niaj\u0105: Hades, Demeter, Dionizos oraz Hestia. Dynasti\u0119 bog\u00f3w zapocz\u0105tkowali: Uranos (niebo) i Gaja (ziemia), kt\u00f3ra narodzi\u0142a si\u0119 z Chaosu i sama z siebie urodzi\u0142a Uranosa we \u015bnie. Ich potomstwem byli: tytani i tytanidy, hekatonchejrowie oraz cyklopi niebia\u0144scy. Kronos po\u015blubi\u0142 Rej\u0119, nast\u0119pnie okaleczy\u0142 i pozbawi\u0142 swojego ojca w\u0142adzy. Uranos przekl\u0105\u0142 Kronosa i przepowiedzia\u0142,","start_idx":239,"end_idx":257}
{"id":"mrc_2525","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 system logistyczny?","answer":"takich podsystem\u00f3w, jak: zaopatrzenie, produkcja, transport i magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami pomi\u0119dzy podsystemami i mi\u0119dzy ich w\u0142asno\u015bciami, ze sta\u0142\u0105 d\u0105\u017cno\u015bci\u0105 do wzrostu stopnia zorganizowania systemu.","context":"System logistyczny \u2013 celowo zorganizowany i po\u0142\u0105czony zesp\u00f3\u0142 takich element\u00f3w (podsystem\u00f3w) jak: produkcja, transport, magazynowanie, odbiorca \u2013 wraz z relacjami mi\u0119dzy nimi zachodz\u0105cymi oraz ich w\u0142asno\u015bciami, warunkuj\u0105cymi przep\u0142yw strumieni towar\u00f3w, \u015brodk\u00f3w finansowych i informacji. Wed\u0142ug E. Go\u0142embskiej system logistyczny zdefiniowa\u0107 mo\u017cna ze wzgl\u0119du na: * relacje pomi\u0119dzy elementami systemu: : \"System logistyczny to zbi\u00f3r takich podsystem\u00f3w, jak: zaopatrzenie, produkcja, transport i magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami pomi\u0119dzy podsystemami i mi\u0119dzy ich w\u0142asno\u015bciami, ze sta\u0142\u0105 d\u0105\u017cno\u015bci\u0105 do wzrostu stopnia zorganizowania systemu.\" * dynamik\u0119 systemu logistycznego oraz przep\u0142ywy w nim: : \"System logistyczny to celowo zorganizowany i po\u0142\u0105czony w obr\u0119bie okre\u015blonego uk\u0142adu gospodarczego fizyczny przep\u0142yw strumieni towar\u00f3w, kt\u00f3remu towarzyszy przep\u0142yw \u015brodk\u00f3w fizycznych i informacji\" System logistyczny mo\u017cna rozpatrywa\u0107 wyr\u00f3\u017cniaj\u0105c w nim trzy","start_idx":430,"end_idx":640}
{"id":"mrc_2526","question":"gdzie gra philippe coutinho?","answer":"a w angielskim klubie Aston Villa oraz w reprezentacji Brazylii.","context":"Philippe Coutinho Correia (wym. []; ur. 12 czerwca 1992 w Rio de Janeiro) \u2013 brazylijski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji pomocnika w angielskim klubie Aston Villa oraz w reprezentacji Brazylii. == M\u0142odo\u015b\u0107 i kariera juniorska == Coutinho wychowywa\u0142 si\u0119 w dzielnicy Rocha w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Rio de Janeiro, w pobli\u017cu faweli Mangueira. Przygod\u0119 z pi\u0142k\u0105 rozpoczyna\u0142 od futsalu i pobliskiego betonowego boiska. W czerwcu 1998 roku za namow\u0105 babci kolegi sze\u015bcioletni Philippe zosta\u0142 zapisany do szk\u00f3\u0142ki Clube dos Sargentos. Ju\u017c w marcu 1999 roku Coutinho zosta\u0142 zg\u0142oszony przez klub Mangueira do federacji futsalowej Rio de Janeiro i jako najm\u0142odszy zawodnik dru\u017cyny pom\u00f3g\u0142 swojemu zespo\u0142owi w zdobyciu mistrzostwa stanu w kategorii \"Fraldinha\" (7\u20139 lat). W tym samym roku zosta\u0142 zauwa\u017cony przez skaut\u00f3w","start_idx":127,"end_idx":191}
{"id":"mrc_2527","question":"kto zlikwidowa\u0142 gimnazja?","answer":"Likwidacj\u0119 gimnazj\u00f3w postulowa\u0142a w swoim programie istniej\u0105ca w latach 2010\u20132013 partia polityczna Polska Jest Najwa\u017cniejsza i powsta\u0142a na jej bazie Polska Razem Jaros\u0142awa Gowina, a w 2013 roku postulat ten sformu\u0142owa\u0142a partia polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz popiera\u0142a koalicja wyborcza Zjednoczona Lewica.","context":"strajki pracownik\u00f3w o\u015bwiaty w 1999 roku i zebranie 230 tys. podpis\u00f3w przeciwnik\u00f3w reformy. Likwidacj\u0119 gimnazj\u00f3w postulowa\u0142a w swoim programie istniej\u0105ca w latach 2010\u20132013 partia polityczna Polska Jest Najwa\u017cniejsza i powsta\u0142a na jej bazie Polska Razem Jaros\u0142awa Gowina, a w 2013 roku postulat ten sformu\u0142owa\u0142a partia polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz popiera\u0142a koalicja wyborcza Zjednoczona Lewica. == Za\u0142o\u017cenia reformy == Docelowa struktura szk\u00f3\u0142 obejmuje: * 8-letni\u0105 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105 a nast\u0119pnie (do wyboru): * 4-letnie liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce * 5-letnie technikum * 3-letni\u0105 szko\u0142\u0119 bran\u017cow\u0105 I stopnia * 2-letni\u0105 szko\u0142\u0119 bran\u017cow\u0105 II stopnia. Od roku szkolnego 2017/18 nie przeprowadza si\u0119 rekrutacji do klas I dotychczasowego gimnazjum oraz zasadniczej szko\u0142y zawodowej (przekszta\u0142canej w szko\u0142\u0119 bran\u017cow\u0105 I stopnia). 31 sierpnia 2019 roku by\u0142 ostatnim dniem","start_idx":91,"end_idx":410}
{"id":"mrc_2528","question":"kto prowadzi wywiady w rmf fm?","answer":"Do czerwca 2006 wywiady w programie prowadzi\u0142 tylko Kamil Durczok. Nast\u0119pnie od wrze\u015bnia 2006 do czerwca 2007 program prowadzili na zmian\u0119 Konrad Piasecki i Kamil Durczok. Od wrze\u015bnia 2007 do czerwca 2016 gospodarzem audycji by\u0142 tylko Konrad Piasecki.","context":"Kontrwywiad RMF FM \u2013 poranna audycja publicystyczna w radiu RMF FM, nadawana od 5 wrze\u015bnia 2005 do 24 czerwca 2016. Do czerwca 2006 wywiady w programie prowadzi\u0142 tylko Kamil Durczok. Nast\u0119pnie od wrze\u015bnia 2006 do czerwca 2007 program prowadzili na zmian\u0119 Konrad Piasecki i Kamil Durczok. Od wrze\u015bnia 2007 do czerwca 2016 gospodarzem audycji by\u0142 tylko Konrad Piasecki. Audycja polega\u0142a na rozmowie z politykami oraz lud\u017ami z pierwszych stron gazet (np. ze \u015bwiata sportu). Pierwszym go\u015bciem by\u0142 Wojciech Brochwicz. \"Kontrwywiad RMF FM\" nadawany by\u0142 od poniedzia\u0142ku do pi\u0105tku, tu\u017c po godzinie \u00f3smej rano, w porannych \"Faktach RMF FM\". Od 30 marca 2007 program mo\u017cna by\u0142o ogl\u0105da\u0107 w internecie. Od wrze\u015bnia 2016 program zosta\u0142 zast\u0105piony przez nadawan\u0105 o tej samej porze","start_idx":116,"end_idx":367}
{"id":"mrc_2529","question":"kto napisa\u0142 potop?","answer":"Henryka Sienkiewicza","context":"Potop \u2013 polski film historyczny z 1974 roku w re\u017cyserii Jerzego Hoffmana, b\u0119d\u0105cy trzeci\u0105 ekranizacj\u0105 powie\u015bci Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytu\u0142em. Akcja filmu toczy si\u0119 podczas potopu szwedzkiego w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, a jego g\u0142\u00f3wnym bohaterem jest awanturniczy chor\u0105\u017cy Andrzej Kmicic, kt\u00f3ry zostaje okryty ha\u0144b\u0105 wskutek podpalenia wsi oraz kolaboracji ze \u015brodowiskami proszwedzkimi; wskutek tego zmienia swe nazwisko, pod kt\u00f3rym pr\u00f3buje naprawi\u0107 swe krzywdy i prze\u017cywa zmian\u0119 swej osobowo\u015bci. Pomys\u0142 na ekranizacj\u0119 \"Potopu\" zrodzi\u0142 si\u0119 w 1969 roku, gdy Jerzy Hoffman wraz z historykiem Adamem Kerstenem przygotowa\u0142 scenariusz do adaptacji, skracaj\u0105c lub usuwaj\u0105c liczne oryginalne w\u0105tki zawarte w powie\u015bci. Na realizacj\u0119 filmu przeznaczono bud\u017cet w wysoko\u015bci 100 milion\u00f3w \u00f3wczesnych z\u0142otych. W czasie realizacji film by\u0142 najwi\u0119kszym przedsi\u0119wzi\u0119ciem produkcyjnym w","start_idx":110,"end_idx":130}
{"id":"mrc_2530","question":"kto prze\u0142o\u017cy\u0142 bibli\u0119 z \u0142aciny na j\u0119zyk polski?","answer":"jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka","context":"Biblia Jakuba Wujka \u2013 przek\u0142ad Biblii na j\u0119zyk polski wykonany przez jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka, wydany w ca\u0142o\u015bci po raz pierwszy w roku 1599. Wujek pracowa\u0142 nad nim w latach 1584\u20131595. == Geneza oraz okoliczno\u015bci wydania == Pod koniec XVI wieku istnia\u0142y ju\u017c dwa katolickie przek\u0142ady Pisma \u015awi\u0119tego z \u0142aciny na j\u0119zyk polski. By\u0142a to r\u0119kopi\u015bmienna Biblia kr\u00f3lowej Zofii uko\u0144czona w latach 1453\u20131455 i obejmuj\u0105ca co najmniej Stary Testament oraz drukowana Biblia Leopolity z 1561. Istnia\u0142y ju\u017c te\u017c przek\u0142ady protestanckie z j\u0119zyk\u00f3w oryginalnych na j\u0119zyk polski: Nowy Testament kr\u00f3lewiecki z 1552, Biblia brzeska z 1563 czy Biblia nie\u015bwieska z 1572. Przek\u0142ad Jakuba Wujka by\u0142 kolejn\u0105 pr\u00f3b\u0105 przet\u0142umaczenia Biblii z \u0142aciny na narodowy czyli na j\u0119zyk polski. Dokonano go na zlecenie","start_idx":69,"end_idx":94}
{"id":"mrc_2531","question":"od kiedy istnieje internet?","answer":"Historia Internetu zaczyna si\u0119 29 pa\u017adziernika 1969 roku","context":"III wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, wykonanym na zlecenie Ameryka\u0144skich Si\u0142 Zbrojnych. === ARPANET === Historia Internetu zaczyna si\u0119 29 pa\u017adziernika 1969 roku, kiedy to w Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA), a wkr\u00f3tce potem w trzech nast\u0119pnych uniwersytetach zainstalowano w ramach eksperymentu finansowanego przez ARPA (\"Advanced Research Project Agency\"), zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 koordynowaniem bada\u0144 naukowych na potrzeby wojska, pierwsze w\u0119z\u0142y sieci ARPANET \u2013 bezpo\u015bredniego przodka dzisiejszego Internetu. Eksperyment mia\u0142 zbada\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 zbudowania sieci komputerowej bez wyr\u00f3\u017cnionego punktu centralnego, kt\u00f3ra mog\u0142aby funkcjonowa\u0107 nawet pomimo uszkodzenia pewnej jej cz\u0119\u015bci. Wszystkie istniej\u0105ce wcze\u015bniej sieci zarz\u0105dzane by\u0142y przez jeden g\u0142\u00f3wny komputer, kt\u00f3rego awaria pozbawia\u0142a mo\u017cliwo\u015bci pracy ca\u0142\u0105 sie\u0107. Sie\u0107 taka nie nadawa\u0142a si\u0119 do dowodzenia armi\u0105 podczas wojny, gdy\u017c g\u0142\u00f3wny w\u0119ze\u0142 sieci by\u0142by pierwszym celem ataku przeciwnika.","start_idx":87,"end_idx":143}
{"id":"mrc_2532","question":"jakie miasto za\u0142o\u017cy\u0142 jan zamoyski?","answer":"Zamo\u015b\u0107","context":"== Maj\u0105tek == W ci\u0105gu swojego \u017cycia zd\u0105\u017cy\u0142 bardzo si\u0119 wzbogaci\u0107. Pozostawi\u0142 swojemu spadkobiercy 11 miast i ponad 200 wsi oraz jako dzier\u017cawca d\u00f3br kr\u00f3lewskich 12 miast i 612 wsi. Jego roczny doch\u00f3d szacowany by\u0142 na 200 000 z\u0142otych. W 1580 za\u0142o\u017cy\u0142 miasto Zamo\u015b\u0107, a w 1589, w celu utrzymania pozycji rodu i zapobie\u017cenia rozdrobnieniu maj\u0105tku, utworzy\u0142 Ordynacj\u0119 Zamojsk\u0105, kt\u00f3r\u0105 zarz\u0105dza\u0142o po nim kolejno pi\u0119tnastu ordynat\u00f3w i kt\u00f3ra przetrwa\u0142a do 1944 r. Zamoyski dba\u0142 o racjonalne wydawanie pieni\u0119dzy, oferowa\u0142 rzemie\u015blnikom tanie kredyty, sprowadza\u0142 kupc\u00f3w, budowa\u0142 huty \u017celaza i szk\u0142a oraz cegielnie. W 1595 r. ufundowa\u0142 Akademi\u0119 Zamojsk\u0105. Posiada\u0142 w\u0142asne wojsko, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o 4000 piechoty (g\u0142\u00f3wnie piechoty w\u0119gierskiej) oraz 2000 jazdy. == Stosunek do religii == Jan Zamoyski patrzy\u0142","start_idx":255,"end_idx":261}
{"id":"mrc_2533","question":"jaki kszta\u0142t maj\u0105 gwiazdy?","answer":"Gwiazdy maj\u0105 kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego","context":"oraz obiekty sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 na uk\u0142ady planetarne: planety i ich ksi\u0119\u017cyce, asteroidy, komety czy drobiny py\u0142u kosmicznego. Pierwszy pozas\u0142oneczny system planetarny odkryto w 1992 wok\u00f3\u0142 pulsara PSR 1257+12, od tego czasu potwierdzono istnienie ponad 4000 egzoplanet. == Budowa == Gwiazdy maj\u0105 kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego, poniewa\u017c si\u0142a grawitacji d\u0105\u017cy do tego, aby materia osi\u0105gn\u0119\u0142a najmniejszy mo\u017cliwy potencja\u0142 grawitacyjny, czyli znalaz\u0142a si\u0119 jak najbli\u017cej \u015brodka masy. Na kszta\u0142t gwiazdy wp\u0142ywaj\u0105 tak\u017ce jej obr\u00f3t, wywo\u0142uj\u0105cy sp\u0142aszczenie biegunowe, oraz obecno\u015b\u0107 w pobli\u017cu innych cia\u0142 o znacznej masie, powoduj\u0105ca zniekszta\u0142cenie p\u0142ywowe. Model matematyczny wn\u0119trza gwiazdy oparty jest na za\u0142o\u017ceniach stabilno\u015bci i r\u00f3wnowagi hydrostatycznej, uwzgl\u0119dniaj\u0105cych procesy wytwarzania energii we wn\u0119trzu gwiazdy oraz jej przep\u0142ywu z wewn\u0119trznych do zewn\u0119trznych warstw gwiazdy. Wn\u0119trze stabilnej gwiazdy znajduje si\u0119","start_idx":278,"end_idx":320}
{"id":"mrc_2534","question":"ile g\u0142os\u00f3w musi mie\u0107 petycja?","answer":"Ustawa nie okre\u015bla, ile podpis\u00f3w powinno si\u0119 zebra\u0107 pod petycj\u0105 w formie pisemnej (w przeciwie\u0144stwie do wniosku o zarz\u0105dzenie referendum og\u00f3lnokrajowego albo lokalnego, a tak\u017ce obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej), aby nada\u0107 jej bieg.","context":"mieszcz\u0105cych si\u0119 w zakresie zada\u0144 i kompetencji adresata petycji. Dopuszcza si\u0119 wnoszenie petycji w formie pisemnej lub elektronicznej. Nie przewiduje si\u0119 formy ustnej. Petycja sk\u0142adana za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w komunikacji elektronicznej mo\u017ce by\u0107 opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym oraz powinna zawiera\u0107 tak\u017ce adres poczty elektronicznej podmiotu wnosz\u0105cego petycj\u0119. Ustawa nie okre\u015bla, ile podpis\u00f3w powinno si\u0119 zebra\u0107 pod petycj\u0105 w formie pisemnej (w przeciwie\u0144stwie do wniosku o zarz\u0105dzenie referendum og\u00f3lnokrajowego albo lokalnego, a tak\u017ce obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej), aby nada\u0107 jej bieg. Wobec powy\u017cszego jest mo\u017cliwe z\u0142o\u017cenie petycji w tej formie, nawet je\u015bli podpisa\u0142a si\u0119 pod ni\u0105 jedna osoba fizyczna. Aby petycja zosta\u0142a rozpatrzona, powinna zawiera\u0107: * oznaczenie podmiotu wnosz\u0105cego petycj\u0119; je\u017celi podmiotem wnosz\u0105cym petycj\u0119 jest grupa podmiot\u00f3w, w petycji nale\u017cy wskaza\u0107 oznaczenie ka\u017cdego","start_idx":374,"end_idx":611}
{"id":"mrc_2535","question":"ile kosztuje tramwaj pesa?","answer":"Tramwaj Pesy zosta\u0142 kupiony za ok. 1,5 mln euro po po\u0142owie z kasy miasta i regionu.","context":"szyn). Do Kaliningradu tramwaj dotar\u0142 21 grudnia 2012, a na ulice wyjecha\u0142 28 grudnia, na lini\u0119 nr 5 Bassiejnaja \u2013 Miasokombinat. Tramwaj Pesy zosta\u0142 kupiony za ok. 1,5 mln euro po po\u0142owie z kasy miasta i regionu. Wagon serii BKM-62103 (ros. \"\u0411\u041a\u041c-62103\") zaproponowany przez Bie\u0142kommunmasz mia\u0142 kosztowa\u0107 ok. 600 tys. euro. 14 sierpnia 2014 w\u0142adze federalne zakaza\u0142y w\u0142adzom Kaliningradu zakupu kolejnych tramwaj\u00f3w z Pesy. W czerwcu 2015, po przejechaniu 94 tys. km, kaliningradzki Swing zosta\u0142 odstawiony do naprawy, po kt\u00f3rej bezpo\u015brednio nie powr\u00f3ci\u0142 do eksploatacji. Wagon jest zbyt ci\u0119\u017cki, by wje\u017cd\u017ca\u0107 na znajduj\u0105ce si\u0119 w mie\u015bcie drewniane mosty w z\u0142ym stanie technicznym, jak r\u00f3wnie\u017c zbyt szeroki, by pojawi\u0107 si\u0119 na przebudowanej ul. 9 Kwietnia. Ponadto po zmianach w organizacji ruchu","start_idx":130,"end_idx":213}
{"id":"mrc_2536","question":"czym by\u0142a liberum veto?","answer":"Liberum veto (z \u0142ac. \u201ewolne nie pozwalam\u201d) \u2013 zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, daj\u0105ca prawo ka\u017cdemu z pos\u0142\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w obradach Sejmu do zerwania go i uniewa\u017cnienia podj\u0119tych na nim uchwa\u0142.","context":"Liberum veto (z \u0142ac. \u201ewolne nie pozwalam\u201d) \u2013 zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, daj\u0105ca prawo ka\u017cdemu z pos\u0142\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w obradach Sejmu do zerwania go i uniewa\u017cnienia podj\u0119tych na nim uchwa\u0142. == Historia == === Geneza === Zasada ta powsta\u0142a z zasady jednomy\u015blno\u015bci, a ta z kolei ze wsp\u00f3lnotowego charakteru Rzeczypospolitej, kt\u00f3ra w istocie rzeczy stanowi\u0142a federacj\u0119 ziem. Ka\u017cdy z pos\u0142\u00f3w by\u0142 wybrany przez lokalny sejmik i reprezentowa\u0142 jeden okr\u0119g. Tym samym bra\u0142 na siebie odpowiedzialno\u015b\u0107 wobec sejmiku za wszystkie decyzje, kt\u00f3re zapadn\u0105 na Sejmie. Natomiast podejmowanie decyzji przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 wbrew woli mniejszo\u015bci (cho\u0107by t\u0105 mniejszo\u015bci\u0105 by\u0142 tylko jeden sejmik) uznawano za \u0142amanie zasady r\u00f3wno\u015bci ustrojowej. Za zasad\u0105 jednomy\u015blno\u015bci przemawia\u0142y istotne wzgl\u0119dy praktyczne. W dawnej Polsce nie istnia\u0142 bowiem","start_idx":0,"end_idx":214}
{"id":"mrc_2537","question":"jakie konkurencje s\u0105 strzelane na 10 m wg issf?","answer":"Karabin pneumatyczny (Kpn)","context":"w kt\u00f3rej trzyma si\u0119 bro\u0144, i specjalne buty. Wygl\u0105d i cechy ka\u017cdego z element\u00f3w ubioru s\u0105 dok\u0142adnie okre\u015blone przez regulamin ISSF. * Karabin pneumatyczny (Kpn); zawodnicy oddaj\u0105 strza\u0142y w pozycji stoj\u0105cej do tarcz ustawionych w odleg\u0142o\u015bci 10 m. Zale\u017cnie od kategorii (kobiety lub m\u0119\u017cczy\u017ani, juniorzy lub seniorzy) s\u0105 to najcz\u0119\u015bciej cztery lub sze\u015b\u0107 serii po dziesi\u0119\u0107 strza\u0142\u00f3w. Czas konkurencji Kpn40 to 50 min w przypadku tarcz elektronicznych lub 60 min w przypadku papierowych plus 15 min na seri\u0119 pr\u00f3bn\u0105, w Kpn60 jest to odpowiednio 75 min i 90 min oraz 15 min na strza\u0142y pr\u00f3bne. * Karabin sportowy/dowolny (ma\u0142y kaliber) le\u017c\u0105c (Ksp/Kdw); zawodnicy oddaj\u0105 strza\u0142y do tarcz umieszczonych w odleg\u0142o\u015bci 50 m. Oddawanych jest zazwyczaj 60 strza\u0142\u00f3w w czasie 50","start_idx":133,"end_idx":159}
{"id":"mrc_2538","question":"gdzie le\u017c\u0105 nieborowice?","answer":"Nieborowice (niem. \"Nieborowitz\")\u2013 wie\u015b so\u0142ecka w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice.","context":"Nieborowice (niem. \"Nieborowitz\")\u2013 wie\u015b so\u0142ecka w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice. Nazwa wsi pochodzi od imienia Niebora. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa katowickiego. == Po\u0142o\u017cenie == Nieborowice s\u0105siaduj\u0105 z Ku\u017ani\u0105 Nieborowsk\u0105 i \u017bernic\u0105. == Nazwa == W alfabetycznym spisie miejscowo\u015bci na terenie \u015al\u0105ska wydanym w 1830 roku we Wroc\u0142awiu przez Johanna Knie wie\u015b wyst\u0119puje pod obecnie u\u017cywan\u0105, polsk\u0105 nazw\u0105 \"Nieborowice\" oraz zgermanizowan\u0105 - \"Nieborowitz\". Spis wymienia r\u00f3wnie\u017c cz\u0119\u015bci i przysi\u00f3\u0142ki wsi: \"Nieborowitzer Hammer\", \"Muschagora\", \"Ungerschutz\" oraz \"Wydzyrow\". == Historia == Wie\u015b wzmiankowana po raz pierwszy w 1407 roku. W po\u0142owie XIX wieku w miejscowo\u015bci dominowa\u0142a ludno\u015b\u0107 polska. Topograficzny opis G\u00f3rnego \u015al\u0105ska z 1865 roku notuje stosunki ludno\u015bciowe na terenie wsi -","start_idx":0,"end_idx":132}
{"id":"mrc_2539","question":"kto wprowadzi\u0142 aktor\u00f3w do teatru greckiego?","answer":"Po raz pierwszy aktora wprowadzi\u0142 w 534 roku p.n.e. Tespis.","context":"Dionizosa \u2013 wykszta\u0142ci\u0142 si\u0119 dialog koryfeusza (czyli przewodnika ch\u00f3ru) z ch\u00f3rem. Koryfeusz sta\u0142 si\u0119 te\u017c prototypem aktora. Z Dionizji Wielkich, czyli obrz\u0119d\u00f3w i procesji urz\u0105dzanych wiosn\u0105 w miastach narodzi\u0142a si\u0119 tragedia. Z kolei Dionizje Ma\u0142e, \u015bwi\u0119ta ku czci Dionizosa obchodzone jesieni\u0105 na wsiach, da\u0142y pocz\u0105tek komedii. Po raz pierwszy aktora wprowadzi\u0142 w 534 roku p.n.e. Tespis. P\u00f3\u017aniej Ajschylos do\u0142\u0105czy\u0142 drugiego aktora, a Sofokles uzna\u0142 za stosowne wprowadzenie aktora trzeciego. W jednym czasie na scenie starogreckiego teatru nie pojawia\u0142o si\u0119 wi\u0119cej ni\u017c trzech aktor\u00f3w. Aktorzy wyst\u0119powali w kolorowych maskach, kt\u00f3re odzwierciedla\u0142y nastr\u00f3j granej przez nich postaci. ==== Miejsce spektakli, ich czas trwania ==== Pierwsze przedstawienia odbywa\u0142y si\u0119 po prostu tam, gdzie mogliby si\u0119 zebra\u0107 mieszka\u0144cy ca\u0142ego miasta i obejrze\u0107 du\u017ce widowisko,","start_idx":327,"end_idx":386}
{"id":"mrc_2540","question":"co to charakteryzacja?","answer":"Charakteryzacja w literaturze jest to proces tworzenia postaci, kt\u00f3rych cechy zewn\u0119trzne i wewn\u0119trzne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zazwyczaj od cech autora.","context":"Charakteryzacja w literaturze jest to proces tworzenia postaci, kt\u00f3rych cechy zewn\u0119trzne i wewn\u0119trzne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zazwyczaj od cech autora. Dzi\u0119ki temu pisarz mo\u017ce prowadzi\u0107 narracj\u0119 np. z punktu widzenia dziecka, osoby przeciwnej p\u0142ci, przedstawiciela innej rasy lub kultury, lub dowolnej postaci, kt\u00f3ra r\u00f3\u017cni si\u0119 od tw\u00f3rcy wygl\u0105dem i osobowo\u015bci\u0105. Dzi\u0119ki dobrze przeprowadzonej charakteryzacji, postaci literackie sprawiaj\u0105 wra\u017cenie kompletnych i z\u0142o\u017conych (mimo tego, \u017ce cechy i pogl\u0105dy autora mog\u0105 by\u0107 zupe\u0142nie inne), co prowadzi do zwi\u0119kszenia realizmu dzie\u0142a. Charakteryzacja mo\u017ce obejmowa\u0107 r\u00f3\u017cne cechy, takie jak wygl\u0105d, wiek, p\u0142e\u0107, poziom wykszta\u0142cenia, zaw\u00f3d lub zaj\u0119cie, status finansowy, stan cywilny, hobby, pogl\u0105dy religijne, ambicje, motywacje, itp. Zwykle cechy te nie s\u0105 przedstawione czytelnikowi jako bezpo\u015bredni opis, lecz wynikaj\u0105 one stopniowo z czyn\u00f3w i j\u0119zyka","start_idx":0,"end_idx":138}
{"id":"mrc_2541","question":"co nazywamy ciep\u0142em parowania?","answer":"ilo\u015b\u0107 energii potrzebnej do odparowania jednostki masy danej substancji przy sta\u0142ym ci\u015bnieniu i temperaturze.","context":"Ciep\u0142o parowania \u2013 ilo\u015b\u0107 energii potrzebnej do odparowania jednostki masy danej substancji przy sta\u0142ym ci\u015bnieniu i temperaturze. W uk\u0142adzie SI jednostk\u0105 ciep\u0142a parowania jest J/kg. Stosuje si\u0119 te\u017c jednostk\u0119 J/mol. Ciep\u0142o parowania zale\u017cy silnie od ci\u015bnienia (i temperatury) malej\u0105c wraz ze wzrostem temperatury i osi\u0105gaj\u0105c 0 w punkcie krytycznym. Je\u017celi nie podano dla jakiego ci\u015bnienia okre\u015blono ciep\u0142o parowania, to uznaje si\u0119, \u017ce okre\u015blono je dla ci\u015bnienia atmosferycznego. == Ciep\u0142o parowania dla niekt\u00f3rych substancji ==","start_idx":19,"end_idx":128}
{"id":"mrc_2542","question":"kiedy odby\u0142 si\u0119 sob\u00f3r watyka\u0144ski 2?","answer":"od 11 pa\u017adziernika 1962 do 8 grudnia 1965.","context":"Sob\u00f3r watyka\u0144ski II \u2013 dwudziesty pierwszy sob\u00f3r powszechny Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, obraduj\u0105cy w czterech sesjach od 11 pa\u017adziernika 1962 do 8 grudnia 1965. Pierwszej przewodniczy\u0142 Jan XXIII, za\u015b jego nast\u0119pca Pawe\u0142 VI trzem kolejnym. Sob\u00f3r zosta\u0142 zwo\u0142any z inicjatywy Jana XXIII w celu uwsp\u00f3\u0142cze\u015bnienia (\"aggiornamento\") Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. W chwili \u015bmierci papie\u017ca \u2013 3 czerwca 1963 \u2013 zosta\u0142 zawieszony. Po swoim wyborze Pawe\u0142 VI zapowiedzia\u0142 kontynuacj\u0119 soboru, a tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej wyznaczy\u0142 dat\u0119 rozpocz\u0119cia drugiej sesji. Sob\u00f3r zako\u0144czy\u0142 si\u0119 8 grudnia 1965 uroczystym publicznym posiedzeniem na placu przed bazylik\u0105 \u015bw. Piotra, msz\u0105 \u015bwi\u0119t\u0105 celebrowan\u0105 przez Paw\u0142a VI, or\u0119dziem Papie\u017ca i ojc\u00f3w Soboru oraz odczytaniem papieskiego breve \"In Spiritu Sancto\". W obradach Soboru uczestniczy\u0142o 3058 ojc\u00f3w soborowych, czyli 108 kardyna\u0142\u00f3w, 5 patriarch\u00f3w, 9 prymas\u00f3w,","start_idx":112,"end_idx":154}
{"id":"mrc_2543","question":"za co by\u0142 odpowiedzialny hades?","answer":"Hades by\u0142 bogiem \u015bwiata podziemnego i zmar\u0142ych","context":"Hades (tak\u017ce Pluton; gr. / \"H\u00e1id\u0113s\", \"\u00c1id\u0113s\", \"A\u1e2fd\u0113s\" \u2018niewidzialny\u2019, \u0142ac. \"Pluto\") \u2013 w mitologii greckiej b\u00f3g podziemnego \u015bwiata zmar\u0142ych. Z czasem zacz\u0119to r\u00f3wnie\u017c nazywa\u0107 jego krain\u0119 Hadesem. Hades by\u0142 bogiem \u015bwiata podziemnego i zmar\u0142ych; nazywany by\u0142 tak\u017ce Plutonem (gr. \"Plo\u00fat\u014dn\", od wyrazu \"plo\u00fbtos\" \u2013 \u201ebogactwo\u201d) i pod tym imieniem wyst\u0119powa\u0142 w mitologii rzymskiej (\u0142ac. \"Pluto\"). Imi\u0119 to nadane mu zosta\u0142o ze wzgl\u0119du na niezmierzone bogactwa \u015bwiata podziemnego. Nazywano go tak\u017ce Agesandros ( \"Ag\u1e17sandros\" \u2013 \u201eprowadz\u0105cy ludzi\u201d). Hades czasami jest zaliczany do grona bog\u00f3w olimpijskich, mimo \u017ce nie uczestniczy\u0142 w biesiadach olimpijskich. Staro\u017cytni Grecy nie uwa\u017cali Hadesa za si\u0142\u0119 z\u0142a, w przeciwie\u0144stwie do p\u00f3\u017aniejszej koncepcji szatana w chrze\u015bcija\u0144stwie. Niew\u0105tpliwie by\u0142 to b\u00f3g surowy i budz\u0105cy strach, ale przy tym bardzo sprawiedliwy.","start_idx":194,"end_idx":240}
{"id":"mrc_2544","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa szczytu k2?","answer":"Nazwa K2 pochodzi od numeracji szczyt\u00f3w podczas pomiar\u00f3w geodezyjnych. K1, K2, K3, ... K12.","context":"si\u0119 w wa\u017cnym obszarze w\u0119z\u0142owym \u0142\u0105cz\u0105cym wielkie \u0142a\u0144cuchy g\u00f3rskie jak: Himalaje, Hindukusz, Kunlun, Pamir. Najwy\u017cszy szczyt, K2, jest drugim co do wysoko\u015bci szczytem na \u015bwiecie. W swojej historii g\u00f3ra mia\u0142a liczne nazwy: Czogori, Godwin Austen, Dapsang, Lamba Pahar, Szczyt Cesarzewicza Miko\u0142aja. Nazwa K2 pochodzi od numeracji szczyt\u00f3w podczas pomiar\u00f3w geodezyjnych. K1, K2, K3, ... K12. Szczyt K1 to obecnie Maszerbrum (7821 m), pozosta\u0142e g\u00f3ry \"K\" znajduj\u0105 si\u0119 po kolei na wsch\u00f3d do niego. Autorem tej numeracji by\u0142 brytyjski badacz Thomas George Montgomerie. == Wa\u017cniejsze szczyty == * K2 (8611 m n.p.m.) \u2013 pierwsze wej\u015bcie \u2013 wyprawa w\u0142oska 31 lipca 1954: Achille Compagnoni, Lino Lacedelli; * Gaszerbrum I (8068 m) \u2013 pierwsze wej\u015bcie \u2013 wyprawa ameryka\u0144ska 5 lipca 1958: Andrew Kauffman,","start_idx":296,"end_idx":387}
{"id":"mrc_2545","question":"co jest przedmiotem wiary?","answer":"pierwszym i najwa\u017cniejszym przedmiotem wiary jest poznanie \"pierwszej prawdy\", czyli \"Boga\" \u2013 tak jak On si\u0119 objawia w swoim s\u0142owie","context":"jako objawionych przez Boga (\"credere Deo\"). Jest wierzeniem w Boga i zawierzeniem si\u0119 Mu przez wiar\u0119 (\"credere in Deum\"). Wed\u0142ug Tomasza, pierwszym i najwa\u017cniejszym przedmiotem wiary jest poznanie \"pierwszej prawdy\", czyli \"Boga\" \u2013 tak jak On si\u0119 objawia w swoim s\u0142owie /por. 1 Tes 2,13/ (STh II-II q1 a1). Dlatego mo\u017cna j\u0105 umie\u015bci\u0107 po\u015brodku, mi\u0119dzy wiedz\u0105 a opini\u0105 (STh II-II q1 a2). Ze wzgl\u0119du na autorytet s\u0142owa Bo\u017cego, jest ona pewniejsza od ludzkiej wiedzy (STh II-II q4 a8). Wiara odnosz\u0105c cz\u0142owieka do Boga sprawia, \u017ce zdolny jest on posi\u0105\u015b\u0107 wieczne szcz\u0119\u015bcie / \"beatitudo\"/ (STh II-II q2 a5 oraz 6 ad1). Dzi\u0119ki niej bowiem przyjmuje \u0142ask\u0119 zbawienia od grzechu i \u015bmierci. Wys\u0142u\u017cy\u0142 je Chrystus przez swoje wcielenie oraz m\u0119k\u0119 i zmartwychwstanie","start_idx":139,"end_idx":270}
{"id":"mrc_2546","question":"gdzie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 proces demokratyzacji pa\u0144stw bloku wschodniego?","answer":"W Polsce i krajach Europy \u015arodkowo-Wschodniej","context":"Demokratyzacja \u2013 proces zmierzaj\u0105cy do przekszta\u0142cenia dotychczasowej formy rz\u0105d\u00f3w w ustr\u00f3j demokratyczny. W wyniku g\u0142\u0119bokich reform w sferze spo\u0142ecznej i politycznej mechanizm ustrojowy pa\u0144stwa zaczyna funkcjonowa\u0107 w oparciu o zasady demokracji. Demokratyzacja mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c zachodzi\u0107 w ramach struktury partyjnej lub instytucjonalnej doprowadzaj\u0105c do wzrostu realnego wp\u0142yw\u00f3w cz\u0142onk\u00f3w danej organizacji na jej funkcjonowanie. Proces rozszerzania spo\u0142ecznych \u017ar\u00f3de\u0142 rekrutacji elit r\u00f3wnie\u017c nosi cechy demokratyzacji. W Polsce i krajach Europy \u015arodkowo-Wschodniej proces demokratyzacji rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w latach 1989\u20131990, zachodzi\u0142 w ramach transformacji ustrojowej \u2013 przechodzenia od systemu \u201crealnego socjalizmu\u201d do kapitalizmu i gospodarki rynkowej, decentralizacji w\u0142adzy pa\u0144stwowej, odradzania si\u0119 parlamentaryzmu i reaktywowania samorz\u0105du terytorialnego. Demokratyzacj\u0119 najcz\u0119\u015bciej poprzedza liberalizacja.","start_idx":517,"end_idx":562}
{"id":"mrc_2547","question":"jaka instytucja nadaje nip?","answer":"Nadawany jest przez naczelnika urz\u0119du skarbowego.","context":"Numer identyfikacji podatkowej (NIP) \u2013 dziesi\u0119ciocyfrowy kod, s\u0142u\u017c\u0105cy do identyfikacji podatnik\u00f3w w Polsce. Wprowadzi\u0142a go ustawa z pa\u017adziernika 1995, a zacz\u0105\u0142 obowi\u0105zywa\u0107 od 1996. Nadawany jest przez naczelnika urz\u0119du skarbowego. Od 1 wrze\u015bnia 2011 roku osoby fizyczne nieprowadz\u0105ce dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej u\u017cywaj\u0105 numeru PESEL jako identyfikatora podatkowego. == Znaczenie numeru == Prefiks \u2013 trzy pierwsze cyfry ka\u017cdego NIP oznaczaj\u0105 kod urz\u0119du skarbowego, kt\u00f3ry nada\u0142 dany numer. W kodzie tym pocz\u0105tkowo wyst\u0119powa\u0142y wy\u0142\u0105cznie cyfry od 1 do 9. W roku 2004 wprowadzono kilkadziesi\u0105t nowych urz\u0119d\u00f3w skarbowych, uczyniono wyj\u0105tek od dotychczasowej regu\u0142y i dano nowym urz\u0119dom kody z zerem na drugiej pozycji. Tak wi\u0119c np. kod 106 oznacza Ma\u0142opolski Urz\u0105d Skarbowy w Krakowie \u2013 nadany przez niego NIP 106-00-00-062 jest prawid\u0142owy. W przesz\u0142o\u015bci","start_idx":181,"end_idx":230}
{"id":"mrc_2548","question":"jaki tryb \u017cycia prowadzi je\u017c?","answer":"Je\u017c prowadzi nocny tryb \u017cycia.","context":"je\u017cy wyst\u0119puj\u0105cych w cieplejszych klimatach, je\u017c europejski mo\u017ce hibernowa\u0107 podczas zimy. == Tryb \u017cycia == Je\u017c prowadzi nocny tryb \u017cycia. Zaniepokojony zwija si\u0119 w kulk\u0119, broni\u0105c si\u0119 przed drapie\u017cnikami dzi\u0119ki kolcom; podczas pr\u00f3by dotkni\u0119cia, je\u017c zaczyna si\u0119 trz\u0105\u015b\u0107 \u2013 ma to na celu ugodzenie kolcami drapie\u017cnika. Je\u017ce s\u0105 aktywne w czasie sezonu wegetacyjnego, zapadaj\u0105c w niekorzystnej dla nich porze roku w sen zimowy. Przygotowuj\u0105 si\u0119 do niego, gdy temperatura otoczenia spada w przeci\u0105gu kilku dni poni\u017cej 10 \u00b0C. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 proces\u00f3w fizjologicznych w ich organizmie ulega spowolnieniu. Ciep\u0142ota cia\u0142a do\u015b\u0107 d\u0142ugo obni\u017ca si\u0119, a\u017c osi\u0105gnie ok. 5\u20136 \u00b0C. Jest ona regulowana o tyle, \u017ce przy znacznych spadkach temperatury zewn\u0119trznej wzmagaj\u0105 si\u0119 odpowiednie procesy przemiany materii, utrzymuj\u0105c j\u0105 na sta\u0142ym poziomie. \u201eAutomatyczny","start_idx":107,"end_idx":137}
{"id":"mrc_2549","question":"czym charakteryzowa\u0142a si\u0119 demokracja w staro\u017cytnych atenach?","answer":"Podstaw\u0105 demokracji ate\u0144skiej by\u0142y rz\u0105dy wi\u0119kszo\u015bci, rotacyjno\u015b\u0107","context":"[[plik:Akropolis by Leo von Klenze.jpg|thumb|300px|Ateny - obraz autorstwa [[Leo von Klenze|Lea von Klenze]]]] Demokracja ate\u0144ska \u2013 forma ustroju \"polis\" ate\u0144skiej, po\u0142o\u017conej w greckiej krainie Attyce. Zazwyczaj uwa\u017ca si\u0119, \u017ce trwa\u0142a od pocz\u0105tk\u00f3w VI do po\u0142owy IV wieku p.n.e., z przerwami w V wieku p.n.e. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych ocen, w Atenach okresu Peryklesa, obywatele z prawem g\u0142osu \"(demotes)\" stanowili oko\u0142o 40 tysi\u0119cy, spo\u015br\u00f3d oko\u0142o 120 tysi\u0119cy og\u00f3\u0142u ludno\u015bci. By\u0142o to jedno z wi\u0119kszych miast, gdy\u017c w tamtych czasach sporej wielko\u015bci miasta liczy\u0142y ok. 10 tys. obywateli. Pa\u0144stwo to by\u0142o pierwsz\u0105 i w czasach staro\u017cytnych najwa\u017cniejsz\u0105 z demokracji. W j\u0119zyku greckim s\u0142owo \"demokracja\" od staro\u017cytno\u015bci do dzi\u015b pe\u0142ni te\u017c funkcj\u0119 okre\u015blenia \"republika\". == G\u0142\u00f3wne cechy == Podstaw\u0105 demokracji ate\u0144skiej by\u0142y rz\u0105dy wi\u0119kszo\u015bci, rotacyjno\u015b\u0107","start_idx":775,"end_idx":839}
{"id":"mrc_2550","question":"jaka metoda jest modyfikacj\u0105 \u201eburzy m\u00f3zg\u00f3w?","answer":"technika Philips 66, technika 635","context":"zmiany tematu na niezwi\u0105zany z zadaniem, itp. (zobacz: syndrom grupowego my\u015blenia). Powsta\u0142o wiele modyfikacji oryginalnej burzy m\u00f3zg\u00f3w np. technika Philips 66, technika 635, w kt\u00f3rych uczestnik\u00f3w sesji dzieli si\u0119 na mniejsze grupy lub wr\u0119cz uczestnicy na pocz\u0105tku pracuj\u0105 indywidualnie. Nast\u0119pnie konfrontuje si\u0119 wyniki ich prac. Dzia\u0142ania te maj\u0105 pom\u00f3c w zwi\u0119kszeniu efektywno\u015bci sesji oraz wyeliminowa\u0107 wymienione czynniki niszcz\u0105ce. == Burza m\u00f3zg\u00f3w w dydaktyce == Metoda ta znana jest tak\u017ce pod nazwami \"gie\u0142da pomys\u0142\u00f3w\" lub \"fabryka pomys\u0142\u00f3w\". Anga\u017cuje wszystkich uczni\u00f3w, ka\u017cdemu daj\u0105c mo\u017cliwo\u015b\u0107 nieskr\u0119powanej wypowiedzi. Jest to metoda, kt\u00f3ra polega na mo\u017cliwo\u015bci szybkiego zgromadzenia wielu hipotez rozwi\u0105zania postawionego problemu w kr\u00f3tkim czasie. === Przygotowanie materia\u0142u === Burz\u0119 m\u00f3zg\u00f3w stosuje si\u0119 \u0142atwo, a jej przygotowanie nie wymaga d\u0142ugiego czasu. Od nauczyciela wymaga","start_idx":140,"end_idx":173}
{"id":"mrc_2551","question":"kto zwyci\u0119\u017cy\u0142 pod wiedniem?","answer":"wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III","context":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683 pod Wiedniem mi\u0119dzy wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego a armi\u0105 Imperium Osma\u0144skiego pod wodz\u0105 wezyra Kara Mustafy. Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy. == Geneza == Imperium Osma\u0144skie od chwili powstania opiera\u0142o si\u0119 na podbojach. Na przestrzeni wiek\u00f3w kolejne pa\u0144stwa by\u0142y naje\u017cd\u017cane i podbijane przez su\u0142tanat turecki. W po\u0142owie XIV wieku Turcy podj\u0119li planowy podb\u00f3j Ba\u0142kan\u00f3w opanowuj\u0105c Bizancjum, Bu\u0142gari\u0119, Albani\u0119 i Serbi\u0119. W roku 1541 interweniowali na W\u0119grzech w czasie wojny mi\u0119dzy Habsburgami a Zapolyami, wspieraj\u0105c najpierw tych drugich, a","start_idx":143,"end_idx":199}
{"id":"mrc_2552","question":"jak nosi si\u0119 szkaplerz?","answer":"na szkaplerz nak\u0142ada si\u0119 pelerynk\u0119 z przyszytym do niej kapturem i p\u0142aszcz.","context":"m\u0119skich na szkaplerz nak\u0142ada si\u0119 pelerynk\u0119 z przyszytym do niej kapturem i p\u0142aszcz. Szkaplerza nie ma w habitach franciszkan\u00f3w, franciszkan\u00f3w konwentualnych, kapucyn\u00f3w, ani klarysek, ale spotykany jest nieraz jako cz\u0119\u015b\u0107 habitu w niekt\u00f3rych zgromadzeniach franciszka\u0144skich trzeciego zakonu regularnego. Kukulla \u2013 wierzchnia szeroka tunika z d\u0142ugim kapturem i szerokimi r\u0119kawami, nak\u0142adana na tunik\u0119 ze szkaplerzem, noszona podczas modlitw ch\u00f3rowych przez profes\u00f3w wieczystych z zakon\u00f3w mniszych (benedykty\u0144skich): benedyktyni, cystersi, trapi\u015bci, kartuzi, sylwestryni. Najbardziej znane i popularne szkaplerze noszone obecnie przez wiernych \u015bwieckich, to: br\u0105zowy Szkaplerz karmelita\u0144ski i niebieski Szkaplerz Niepokalanego Pocz\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny. == Rys historyczny == W nocy z 15 na 16 lipca 1251 w Aylesford w hrabstwie Kent w Anglii \u015bw. Szymon Stock, prze\u0142o\u017cony generalny zakonu karmelit\u00f3w, mia\u0142 otrzyma\u0107","start_idx":8,"end_idx":83}
{"id":"mrc_2553","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0142 faraon?","answer":"Egipski w\u0142adca pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 najwy\u017cszego kap\u0142ana, s\u0119dziego, wodza naczelnego","context":"== Rola w pa\u0144stwie == Faraon by\u0142 \u201ebogiem na ziemi\u201d, czyli niekwestionowanym kr\u00f3lem; nale\u017ca\u0142 do niebios i by\u0142 po\u015brednikiem pomi\u0119dzy ludem a panteonem. Faraon to wcielenie \"Pana Niebios\" i \u017cyznej ziemi Horusa, przedstawianego w postaci soko\u0142a z rozpostartymi skrzyd\u0142ami, a p\u00f3\u017aniej r\u00f3wnie\u017c synem boga Re. Po \u015bmierci faraona stawa\u0142 si\u0119 Ozyrysem. Mocno nawi\u0105zywa\u0142o to do mitologii egipskiej, w kt\u00f3rej Horus w\u0142ada\u0142 ziemi\u0105, a Ozyrys \u015bwiatem zmar\u0142ych. Jak stwierdzi\u0142 wezyr Rechmire z czas\u00f3w Totmesa III: \"ka\u017cdy kr\u00f3l G\u00f3rnego i Dolnego Egiptu jest bogiem, dzi\u0119ki wskazaniom kt\u00f3rego mo\u017cliwe jest \u017cycie, ojcem i matk\u0105 wszystkich ludzi i nie ma sobie r\u00f3wnych\". Pierwszym kr\u00f3lem nosz\u0105cym tytu\u0142 \"syna Re\" by\u0142 nast\u0119pca Cheopsa, D\u017cedefre z IV dynastii. Egipski w\u0142adca pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 najwy\u017cszego kap\u0142ana, s\u0119dziego, wodza naczelnego","start_idx":736,"end_idx":813}
{"id":"mrc_2554","question":"kim jest oficer?","answer":"\u017co\u0142nierz zawodowy lub \u017co\u0142nierz rezerwy posiadaj\u0105cy stopie\u0144 wojskowy co najmniej podporucznika, pe\u0142ni\u0105cy zazwyczaj s\u0142u\u017cb\u0119 na stanowisku dow\u00f3dcy, instruktora, cz\u0142onka sztabu, a tak\u017ce na stanowisku szczeg\u00f3lnym (np. s\u0119dzia s\u0105du wojskowego, prokurator wojskowy, lekarz, pilot) lub na innym stanowisku.","context":"Oficer (z \u0142ac. \"officialis\" 'urz\u0119dowy' od \"officium\" 'grzeczno\u015b\u0107; powinno\u015b\u0107; s\u0142u\u017cba; funkcja; urz\u0105d') \u2212 \u017co\u0142nierz zawodowy lub \u017co\u0142nierz rezerwy posiadaj\u0105cy stopie\u0144 wojskowy co najmniej podporucznika, pe\u0142ni\u0105cy zazwyczaj s\u0142u\u017cb\u0119 na stanowisku dow\u00f3dcy, instruktora, cz\u0142onka sztabu, a tak\u017ce na stanowisku szczeg\u00f3lnym (np. s\u0119dzia s\u0105du wojskowego, prokurator wojskowy, lekarz, pilot) lub na innym stanowisku. W wieku XVIII oraz w ludowym Wojsku Polskim w latach 1943-1957 najni\u017cszym stopniem oficerskim by\u0142 stopie\u0144 chor\u0105\u017cego. W XXI wieku wszyscy oficerowie s\u0142u\u017cby czynnej s\u0105 \u017co\u0142nierzami zawodowymi i tworz\u0105 korpus oficer\u00f3w zawodowych, do kt\u00f3rego zalicza si\u0119: : a) oficer\u00f3w m\u0142odszych, : b) oficer\u00f3w starszych, : c) genera\u0142\u00f3w i admira\u0142\u00f3w. Na pierwszy stopie\u0144 oficerski \u017co\u0142nierz jest pasowany szabl\u0105 przez genera\u0142a w czasie uroczystej promocji oficerskiej w nawi\u0105zaniu do tradycji rycerskiej. Dawniej","start_idx":104,"end_idx":400}
{"id":"mrc_2555","question":"kiedy powsta\u0142 facebook?","answer":"Zosta\u0142 uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda","context":"Facebook (skr. fb) \u2013 serwis spo\u0142eczno\u015bciowy, w ramach kt\u00f3rego zarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 tworzy\u0107 sieci i grupy, dzieli\u0107 si\u0119 wiadomo\u015bciami i zdj\u0119ciami oraz korzysta\u0107 z aplikacji, b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 Meta Platforms z siedzib\u0105 w Menlo Park. Serwis by\u0142 notowany w rankingu Alexa na miejscu 7. Zosta\u0142 uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda i by\u0142 pocz\u0105tkowo przeznaczony przede wszystkim dla os\u00f3b studiuj\u0105cych na tej uczelni. Jego g\u0142\u00f3wnym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pe\u0142ni on funkcj\u0119 dyrektora generalnego). W pa\u017adzierniku 2010 na ekrany kin wszed\u0142 film \"The Social Network\" ukazuj\u0105cy histori\u0119 portalu Facebook (pierwotnie TheFacebook. W czerwcu 2017 liczba u\u017cytkownik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie wynosi\u0142a prawie 2 miliardy, a dziennie aktywnych jest prawie 1,3 mld os\u00f3b. \u015aredni wiek u\u017cytkownika serwisu w 2012 roku wynosi\u0142","start_idx":292,"end_idx":350}
{"id":"mrc_2556","question":"w kt\u00f3rych krajach s\u0105 kr\u00f3lowie?","answer":"sze\u015b\u0107 z dwunastu monarchii jest cz\u0142onkami Unii Europejskiej: Belgia, Dania, Hiszpania, Holandia, Luksemburg oraz Szwecja.","context":"* Zjednoczone Kr\u00f3lestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej * Pa\u0144stwo-Miasto Watyka\u0144skie. Prawie wszystkie monarchie w Europie nale\u017c\u0105 do monarchii konstytucyjnych w\u0142a\u015bciwych lub monarchii parlamentarnych. W pierwszym przypadku oznacza to, \u017ce monarcha sprawuje w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie wsp\u00f3lnie z parlamentem. W drugim przypadku oznacza to, \u017ce monarcha nie ma wp\u0142ywu na polityk\u0119 pa\u0144stwa, lub ma to prawnie zabronione albo monarcha nie korzysta z przywilej\u00f3w politycznych. Wyj\u0105tkiem jest Pa\u0144stwo Watyka\u0144skie, b\u0119d\u0105ce monarchi\u0105 absolutn\u0105. Obecnie nie ma du\u017cych kampanii na rzecz zniesienia monarchii (patrz monarchizm oraz republikanizm) w \u017cadnym z dwunastu pa\u0144stw. Obecnie sze\u015b\u0107 z dwunastu monarchii jest cz\u0142onkami Unii Europejskiej: Belgia, Dania, Hiszpania, Holandia, Luksemburg oraz Szwecja. == Obecni monarchowie == Belgia jest kr\u00f3lestwem od 21 lipca 1831, kiedy to odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 od","start_idx":666,"end_idx":787}
{"id":"mrc_2557","question":"ile procent ludzi ma blond w\u0142osy?","answer":"26.3%","context":"Blond \u2013 kolor w\u0142os\u00f3w, wyst\u0119puj\u0105cy u niekt\u00f3rych ssak\u00f3w, wywo\u0142any przez niewielk\u0105 ilo\u015b\u0107 barwnika \u2013 melaniny. Zazwyczaj przez kolor ten rozumie si\u0119 odcienie od jasnego br\u0105zu poprzez \u017c\u00f3\u0142ty a\u017c do niemal\u017ce bia\u0142ego. Ocenia si\u0119, \u017ce w populacji ludzkiej na ca\u0142ym \u015bwiecie wyst\u0119puje ok. 26.3% os\u00f3b z r\u00f3\u017cnymi odmianami jasnych w\u0142os\u00f3w. Opr\u00f3cz cz\u0142owieka w\u0142osy blond spotyka si\u0119 u m.in. kot\u00f3w. == Etymologia s\u0142owa == Samo s\u0142owo \"blond\" wywodzi si\u0119 ze starofrancuskiego \u2013 \"blont\", kt\u00f3re pierwotnie oznacza\u0142o barw\u0119 pomi\u0119dzy z\u0142otym a jasnokasztanowym odcieniem. Co do pochodzenia samego okre\u015blenia \"blont\" istniej\u0105 dwie koncepcje. Wed\u0142ug pierwszej s\u0142owo to pochodzi ze zniekszta\u0142conej \"\u015bredniowiecznej \u0142aciny\" \u2013 a dok\u0142adniej od wyrazu \"blundus\", kt\u00f3ry znaczy \"\u017c\u00f3\u0142ty\". Wed\u0142ug drugiej pocz\u0105tek s\u0142owu blond da\u0142o starofrankijskie \"blund\", oznaczaj\u0105ce kolor siwy. == Wykszta\u0142cenie","start_idx":276,"end_idx":281}
{"id":"mrc_2558","question":"z kt\u00f3rych j\u0119zyk\u00f3w zapo\u017cyczono podane wyrazy sputnik?","answer":"rosyjskie","context":"Sputnik (ros. \u0421\u043f\u0443\u0442\u043d\u0438\u043a \u2013 \u201etowarzysz podr\u00f3\u017cy\u201d) \u2013 seria pierwszych radzieckich sztucznych satelit\u00f3w Ziemi. To rosyjskie okre\u015blenie przyj\u0119\u0142o si\u0119 obecnie w wielu j\u0119zykach jako synonim sztucznego satelity Ziemi. == Sputnik 1 == Pierwszy w historii sztuczny satelita Ziemi wyniesiony na orbit\u0119 4 pa\u017adziernika 1957 o godzinie 19:28 GMT z kosmodromu Bajkonur przez rakiet\u0119 no\u015bn\u0105 Sputnik 8K71PS zaprojektowan\u0105 przez Siergieja Korolowa, przeznaczon\u0105 do przenoszenia g\u0142owic atomowych. Pocz\u0105tkowo okr\u0105\u017ca\u0142 Ziemi\u0119 w swym wirowym locie 15 razy na dob\u0119 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 7,57 km/s \u015brednio 587 km nad ziemi\u0105 (apogeum, czyli najwy\u017cszy punkt jego orbity wynosi\u0142 962 km, za\u015b perygeum, czyli najni\u017cszy punkt jego orbity 212 km). Obserwacji optycznych obiegu satelity na tle gwiazd dokonano blisko 400 razy. Misja zako\u0144czy\u0142a si\u0119 4 stycznia 1958 po","start_idx":107,"end_idx":116}
{"id":"mrc_2559","question":"kt\u00f3ra cz\u0119\u015b\u0107 m\u00f3zgu odpowiada za emocje?","answer":"cia\u0142a migda\u0142owatego","context":"odr\u0119bna cz\u0119\u015b\u0107 m\u00f3zgowia na pocz\u0105tku XIX wieku, a nazwa zosta\u0142a nadana ze wzgl\u0119du na podobie\u0144stwo kszta\u0142tu do migda\u0142\u00f3w. Og\u00f3lnie zasadne jest stwierdzenie, i\u017c odgrywa pewn\u0105 rol\u0119 w generowaniu \"negatywnych\" emocji i agresji oraz odpowiada za reakcje obronne, poniewa\u017c pobudza uk\u0142ad wsp\u00f3\u0142czulny. Odgrywa wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w przetwarzaniu informacji w sferze kontakt\u00f3w mi\u0119dzyludzkich, o czym \u015bwiadczy fakt, \u017ce obj\u0119to\u015b\u0107 cia\u0142a migda\u0142owatego u ludzi jest pozytywnie skorelowana z wielko\u015bci\u0105 sieci spo\u0142ecznej. W komorze bocznej swoim przebiegiem wywo\u0142a\u0107 mo\u017ce guzek migda\u0142owaty. == Cz\u0119\u015bci cia\u0142a migda\u0142owatego == W obr\u0119bie cia\u0142a migda\u0142owatego wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwie cz\u0119\u015bci: * korowo-przy\u015brodkow\u0105 \u2013 starsza filogenetycznie; spe\u0142nia rol\u0119 pobudzaj\u0105c\u0105. Przylega do zakr\u0119tu p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cycowatego (ang. \"semilunar gyrus\") i dzi\u0119ki temu posiada po\u0142\u0105czenie do pr\u0105\u017cka w\u0119chowego bocznego. Zbudowana jest z trzech g\u0142\u00f3wnych kompleks\u00f3w","start_idx":406,"end_idx":425}
{"id":"mrc_2560","question":"kto by\u0142 m\u0119\u017cem ksi\u0119\u017cnej diany?","answer":"Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii","context":"Diana Frances Spencer (ur. 1 lipca 1961 w Sandringham, zm. 31 sierpnia 1997 w Pary\u017cu) \u2013 cz\u0142onkini brytyjskiej rodziny kr\u00f3lewskiej, pierwsza \u017cona Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii, syna kr\u00f3lowej Wielkiej Brytanii El\u017cbiety II i Filipa, ksi\u0119cia Edynburga. Matka Wilhelma, ksi\u0119cia Walii oraz Henryka, ksi\u0119cia Sussexu, odpowiednio 1. i 5. osoby w sukcesji do tronu brytyjskiego. Po \u015blubie z Karolem III, w\u00f3wczas ksi\u0119ciem Walii znana jako Diana, ksi\u0119\u017cna Walii (). Diana sta\u0142a si\u0119 osob\u0105 publiczn\u0105 w 1980, b\u0119d\u0105c wymienian\u0105 jako potencjalna kandydatka na \u017con\u0119 dla Karola, nast\u0119pcy tronu Wielkiej Brytanii. Ich \u015blub, maj\u0105cy miejsce 29 lipca 1981 w katedrze \u015bw. Paw\u0142a w Londynie, sta\u0142 si\u0119 mi\u0119dzynarodowym wydarzeniem spo\u0142ecznym, cz\u0119sto okre\u015blanym jako \u201ebajkowy \u015blub\u201d lub \u201e\u015blub stulecia\u201d. W pierwszej po\u0142owie lat 90.","start_idx":145,"end_idx":180}
{"id":"mrc_2561","question":"kto zarz\u0105dza parkami narodowymi?","answer":"Kieruje nim dyrektor parku narodowego.","context":"narodowego. Dla parku sporz\u0105dza si\u0119 i realizuje plan ochrony. Kieruje nim dyrektor parku narodowego. W Polsce istniej\u0105 23 parki narodowe. == Na \u015bwiecie == Na \u015bwiecie parki narodowe istniej\u0105 w wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw \u015bwiata. Najwi\u0119kszym jest Park Narodowy Grenlandii obejmuj\u0105cy 972 000 km\u00b2. W ka\u017cdym kraju zasady dzia\u0142ania park\u00f3w narodowych si\u0119 r\u00f3\u017cni\u0105, jednak niemal zawsze jest to jedna z czo\u0142owych wielkopowierzchniowych form ochrony przyrody. Liczne parki narodowe zosta\u0142y wpisane na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa przyrodniczego UNESCO, jak np.: * Bia\u0142owieski Park Narodowy (Polska) * Park Narodowy Bizona Le\u015bnego (Kanada) * Park Narodowy Canaima (Wenezuela) * Park Narodowy Delta du Saloum (Senegal) * Park Narodowy Do\u00f1ana (Hiszpania) * Park Narodowy Durmitor (Czarnog\u00f3ra) * Park Narodowy Everglades (USA) * Park Narodowy G\u00f3ry Sto\u0142owej (RPA)","start_idx":62,"end_idx":100}
{"id":"mrc_2562","question":"jak mia\u0142o wygl\u0105da\u0107 upozorowanie \u015bmierci julii?","answer":"Julia wypija otrzyman\u0105 od ojca Laurentego mikstur\u0119, kt\u00f3ra wprawia j\u0105 w stan podobny do \u015bmierci.","context":"Romeo, dochodzi do kolejnego pojedynku, tym razem pomi\u0119dzy tytu\u0142owym bohaterem a Tybaltem, w kt\u00f3rym Tybalt ginie. Kar\u0105 za \u015bmier\u0107 Tybalta ma by\u0107 wygnanie Romea. Pani Capuleti informuje Juli\u0119, \u017ce ta wyjdzie za m\u0105\u017c za Parysa. Nie chc\u0105c pope\u0142ni\u0107 bigamii, Julia wypija otrzyman\u0105 od ojca Laurentego mikstur\u0119, kt\u00f3ra wprawia j\u0105 w stan podobny do \u015bmierci. Laurenty chce poinformowa\u0107 o ca\u0142ej sytuacji Romea, jednak\u017ce wie\u015bci te nie docieraj\u0105 do niego. Na cmentarzu, po zobaczeniu Julii spoczywaj\u0105cej w trumnie, zrozpaczony Romeo podejmuje decyzje o samob\u00f3jstwie. Dochodzi do przebudzenia Julii, kt\u00f3ra \u2013 widz\u0105c \u015bmier\u0107 Romea \u2013 postanawia przebi\u0107 swoj\u0105 pier\u015b sztyletem i r\u00f3wnie\u017c umiera. Ojciec Laurenty t\u0142umaczy przyby\u0142ym na miejsce cz\u0142onkom rodzin ca\u0142e zaj\u015bcie, co prowadzi do pojednania pomi\u0119dzy rodami Montecchich i Capuletich. ==","start_idx":251,"end_idx":346}
{"id":"mrc_2563","question":"kto napisa\u0142 konrada wallenroda?","answer":"Adama Mickiewicza","context":"Konrad Wallenrod, powie\u015b\u0107 historyczna z dziej\u00f3w litewskich i pruskich \u2013 powie\u015b\u0107 poetycka napisana przez Adama Mickiewicza na zsy\u0142ce w Moskwie, prawdopodobnie mi\u0119dzy rokiem 1825 a 1828, wydana za\u015b w lutym 1828 przez drukarni\u0119 Karola Kraya; uwa\u017cana za jeden z najbardziej znanych poemat\u00f3w polskiego romantyzmu. Orygina\u0142 wys\u0142any z Moskwy zosta\u0142 ocenzurowany przez rosyjskiego cenzora Bazylego Anastasewicza. Mickiewicz musia\u0142 usun\u0105\u0107 wers \"Ty\u015b niewolnik, jedyna bro\u0144 niewolnik\u00f3w jest zdrada\", a w drugim wydaniu po wprowadzeniu zmian w przedmowie car Miko\u0142aj I nazywany jest przez poet\u0119 \"Ojcem tylu lud\u00f3w\". == Informacje og\u00f3lne == Poniewa\u017c autor wykorzysta\u0142 w dziele tzw. historyzm maski, rozgrywaj\u0105ca si\u0119 w \u015bredniowieczu akcja w istocie porusza jednak problemy patriotyczne Polski XIX wieku. Za pierwowz\u00f3r literackiego Konrada Wallenroda pos\u0142u\u017cy\u0142a autentyczna posta\u0107 \u017cyj\u0105cego","start_idx":104,"end_idx":121}
{"id":"mrc_2564","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa szk\u0142o jenajskie?","answer":"Szk\u0142o jenajskie zwane te\u017c szk\u0142em boro-krzemianowym \u2013 wynalezione w Jenie","context":"\u00b0C), co podwy\u017csza koszty jego wytwarzania. Stosowane jest do wyrobu aparatury laboratoryjnej ze wzgl\u0119du na du\u017c\u0105 odporno\u015b\u0107 na nag\u0142e zmiany temperatury oraz dzia\u0142anie kwas\u00f3w. U\u017cywane jest r\u00f3wnie\u017c do wyrobu naczy\u0144 laboratoryjnych przepuszczaj\u0105cych promieniowanie UV. * Szk\u0142o budowlane: p\u0142askie walcowane i ci\u0105gnione, zespolone, hartowane, barwne nieprzejrzyste, piankowe, szk\u0142a budowlane s\u0105 zazwyczaj szk\u0142ami sodowo-wapniowo-potasowo-krzemianowymi. * Szk\u0142o jenajskie zwane te\u017c szk\u0142em boro-krzemianowym \u2013 wynalezione w Jenie, cechuj\u0105ce si\u0119 stosunkowo nisk\u0105 temperatur\u0105 topnienia (ok. 400 \u00b0C), \u0142atwo\u015bci\u0105 formowania i jednocze\u015bnie wysok\u0105 odporno\u015bci\u0105 na nag\u0142e zmiany temperatury. Jest ono stosowane w sprz\u0119cie laboratoryjnym i kuchennym. Jego odmian\u0105 jest szk\u0142o pyrex, kt\u00f3re ma sk\u0142ad znacznie ulepszony w stosunku do szk\u0142a jenajskiego. * Szk\u0142o o\u0142owiowe (kryszta\u0142owe) \u2013 przepuszczalne dla ultrafioletu, o bardzo wysokim wsp\u00f3\u0142czynniku za\u0142amania \u015bwiat\u0142a. Jest","start_idx":448,"end_idx":520}
{"id":"mrc_2565","question":"co jest cech\u0105 cienkich klient\u00f3w?","answer":"Cech\u0105 szczeg\u00f3ln\u0105 \"cienkiego klienta\" jest niezale\u017cno\u015b\u0107 od obs\u0142ugiwanej aplikacji serwerowej (jej zmiana nie poci\u0105ga za sob\u0105 konieczno\u015bci wymiany oprogramowania klienta).","context":"Cienki klient (ang. \"thin client\") \u2013 komputer b\u0105d\u017a specjalizowane urz\u0105dzenie (terminal komputerowy) wraz z odpowiednim oprogramowaniem typu klient, umo\u017cliwiaj\u0105ce obs\u0142ug\u0119 aplikacji stworzonej w architekturze klient-serwer. Cech\u0105 szczeg\u00f3ln\u0105 \"cienkiego klienta\" jest niezale\u017cno\u015b\u0107 od obs\u0142ugiwanej aplikacji serwerowej (jej zmiana nie poci\u0105ga za sob\u0105 konieczno\u015bci wymiany oprogramowania klienta). Dodatkowym atutem jest niewielkie zapotrzebowanie na moc przetwarzania. == Zalety == * centralne zarz\u0105dzanie oprogramowaniem * niewielkie wymagania dla urz\u0105dze\u0144 klienckich * brak konieczno\u015bci modyfikacji (rozbudowy) urz\u0105dze\u0144 klienckich mimo wzrostu wymaga\u0144 funkcjonalnych aplikacji == Wady == * ograniczona funkcjonalno\u015b\u0107, limitowana stosowanym protoko\u0142em * op\u00f3\u017aniona interakcja z u\u017cytkownikiem zwi\u0105zana z op\u00f3\u017anieniami sieci == Przyk\u0142ady == * przegl\u0105darki internetowe * Telnet * NX Przyk\u0142adem cienkiego klienta mo\u017ce by\u0107 korzystanie z witryny WWW z serwisem transakcyjnym banku internetowego.","start_idx":222,"end_idx":391}
{"id":"mrc_2566","question":"jak powsta\u0142a ziemia?","answer":"Ziemia powsta\u0142a jako cz\u0119\u015b\u0107 tworz\u0105cego si\u0119 Uk\u0142adu S\u0142onecznego, kt\u00f3ry uformowa\u0142 si\u0119 z wielkiej wiruj\u0105cej chmury gazu, py\u0142u i ska\u0142.","context":"dwie \"doby\" przed rozpocz\u0119ciem historii Ziemi. == Powstanie Ziemi == Ziemia powsta\u0142a jako cz\u0119\u015b\u0107 tworz\u0105cego si\u0119 Uk\u0142adu S\u0142onecznego, kt\u00f3ry uformowa\u0142 si\u0119 z wielkiej wiruj\u0105cej chmury gazu, py\u0142u i ska\u0142. Zawarty w mg\u0142awicy wod\u00f3r i hel pochodzi\u0142y g\u0142\u00f3wnie z Wielkiego Wybuchu. Ci\u0119\u017csze pierwiastki a\u017c do \u017celaza mog\u0142y powsta\u0107 w wyniku syntezy termoj\u0105drowej w gwiazdach, a pierwiastki o wi\u0119kszych liczbach atomowych powsta\u0142y podczas wybuch\u00f3w supernowych. Oznacza to, \u017ce przynajmniej cz\u0119\u015b\u0107 materii obecnego Uk\u0142adu S\u0142onecznego pochodzi z wcze\u015bniejszych gwiazd, w tym i z supernowych. Oko\u0142o 4,5 miliarda lat temu prawdopodobnie nieodleg\u0142a gwiazda zapad\u0142a si\u0119 w supernow\u0105, wyrzucaj\u0105c z siebie z du\u017c\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 zewn\u0119trzne fragmenty. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b fala uderzeniowa (strumie\u0144 materii), przechodz\u0105c przez mg\u0142awic\u0119 s\u0142oneczn\u0105, zainicjowa\u0142a zag\u0119szczanie si\u0119 materii, wprawiaj\u0105c j\u0105 w","start_idx":69,"end_idx":197}
{"id":"mrc_2567","question":"gdzie \u017cyj\u0105 ptaki?","answer":"Ptaki \u017cyj\u0105 i rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 w prawie wszystkich ziemskich biotopach na ka\u017cdym z siedmiu kontynent\u00f3w.","context":"Ratitae) *** Nadrz\u0105d: Neognathae (prawie dawne Carinatae) == Wyst\u0119powanie == Ptaki \u017cyj\u0105 i rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 w prawie wszystkich ziemskich biotopach na ka\u017cdym z siedmiu kontynent\u00f3w. Najbardziej na po\u0142udnie wysuni\u0119tym siedliskiem s\u0105 kolonie l\u0119gowe petrela \u015bnie\u017cnego znajduj\u0105ce si\u0119 do 440 kilometr\u00f3w w g\u0142\u0119bi Antarktydy. Najwy\u017csza r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 gatunkowa ptak\u00f3w wyst\u0119puje w regionach tropikalnych \u2013 co mo\u017ce by\u0107 wynikiem og\u00f3lnie wy\u017cszego stopnia specjacji w warunkach tropikalnych albo cz\u0119stszych przypadk\u00f3w wymierania gatunk\u00f3w na szeroko\u015bciach geograficznych z umiarkowanym klimatem. Niekt\u00f3re z rodzin ptak\u00f3w przystosowa\u0142y si\u0119 do \u017cycia na oceanach, jak i w ich wodach, np. pingwiny obserwowano na g\u0142\u0119boko\u015bciach do 300 m p.p.m. Kilka gatunk\u00f3w ptak\u00f3w morskich pojawia si\u0119 na l\u0105dzie jedynie w okresie l\u0119gowym. Wiele gatunk\u00f3w ptak\u00f3w stworzy\u0142o populacje w regionach, do kt\u00f3rych zosta\u0142y","start_idx":77,"end_idx":177}
{"id":"mrc_2568","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 adam mickiewicz?","answer":"26 listopada 1855","context":"Adam Bernard Mickiewicz (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogr\u00f3dku, zm. 26 listopada 1855 w Stambule) \u2013 polski poeta, dzia\u0142acz polityczny, publicysta, t\u0142umacz, filozof, dzia\u0142acz religijny, mistyk, organizator i dow\u00f3dca wojskowy, nauczyciel akademicki. Obok Juliusza S\u0142owackiego i Zygmunta Krasi\u0144skiego uwa\u017cany za najwi\u0119kszego poet\u0119 polskiego romantyzmu (zaliczany do grona tzw. Trzech Wieszcz\u00f3w) oraz literatury polskiej, a nawet za jednego z najwi\u0119kszych na skal\u0119 europejsk\u0105. Okre\u015blany te\u017c przez innych, jako \"poeta przeobra\u017ce\u0144\" oraz \"bard s\u0142owia\u0144ski\". Cz\u0142onek i za\u0142o\u017cyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista zwi\u0105zany z Ko\u0142em Sprawy Bo\u017cej Andrzeja Towia\u0144skiego. Jeden z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w dramatu romantycznego w Polsce, zar\u00f3wno w ojczy\u017anie, jak i w zachodniej Europie por\u00f3wnywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Pary\u017cu by\u0142 wyk\u0142adowc\u0105 literatury s\u0142owia\u0144skiej w Coll\u00e8ge de","start_idx":74,"end_idx":91}
{"id":"mrc_2569","question":"ile mia\u0142 lat michael jackson?","answer":"Zmar\u0142 25 czerwca 2009, w wieku 50 lat","context":"(znanego jako \u201eBlanket\u201d). Zmar\u0142 25 czerwca 2009, w wieku 50 lat, wskutek \u201enag\u0142ego zatrzymania akcji serca\u201d. W 2020 po raz dziewi\u0105ty z rz\u0119du znalaz\u0142 si\u0119 na szczycie listy magazynu \u201eForbes\u201d jako najlepiej zarabiaj\u0105cy nie\u017cyj\u0105cy artysta, generuj\u0105c zyski w wysoko\u015bci 400 mln dolar\u00f3w. Tym samym ustanawiaj\u0105c rekord, ponad 2 mld dolar\u00f3w zarobionych w ci\u0105gu 11 lat od \u015bmierci. == \u017byciorys == === 1958\u20131977: Dzieci\u0144stwo i pocz\u0105tki kariery === Michael Jackson urodzi\u0142 si\u0119 w Gary w stanie Indiana. By\u0142 si\u00f3dmym z dziewi\u0119ciorga dzieci, a zarazem pi\u0105tym z sze\u015bciu syn\u00f3w w robotniczej rodzinie Josepha (1928-2018) i Katherine Jackson (ur. 1930). Katherine, b\u0119d\u0105ca \u015awiadkiem Jehowy, wychowywa\u0142a dzieci w swej wierze bez udzia\u0142u ojca. W wieku 17 lat Michael Jackson zosta\u0142 ochrzczonym \u015awiadkiem Jehowy (potem","start_idx":26,"end_idx":63}
{"id":"mrc_2570","question":"jaka japo\u0144ska wyspa jest najwi\u0119ksza?","answer":"Honsiu (Honsh\u016b) 227 939,66 km2","context":"Oceanu Spokojnego, rozci\u0105gaj\u0105cy si\u0119 wzd\u0142u\u017c wschodniego wybrze\u017ca Azji, tworz\u0105cy \u0142uk d\u0142ugo\u015bci 2990 km. Wyspy Japo\u0144skie wchodz\u0105 w sk\u0142ad pa\u0144stwa Japonii, do kt\u00f3rej nale\u017c\u0105 te\u017c inne archipelagi, m.in. Riukiu (Nansei-shot\u014d) i Ogasawara. Razem z Archipelagiem Malajskim zamykaj\u0105 cztery wielkie morza przybrze\u017cne: Ochockie, Japo\u0144skie, \u017b\u00f3\u0142te i Wschodniochi\u0144skie. W sk\u0142ad archipelagu Wysp Japo\u0144skich wchodzi oko\u0142o czterech tysi\u0119cy wysp. Cztery najwi\u0119ksze to (wymieniaj\u0105c od p\u00f3\u0142nocy): * Hokkaido (Hokkaid\u014d) 77 984,49 km2 * Honsiu (Honsh\u016b) 227 939,66 km2 * Sikoku (Shikoku) 18 297,32 km2 * Kiusiu (Ky\u016bsh\u016b) 36 782,11 km2 Zamieszkanych jest te\u017c oko\u0142o 550 mniejszych wysp, z kt\u00f3rych wa\u017cniejsze to: * Okinawa 1 208,48 km2 * Cuszima (Tsushima) 695,74 km2 * Awaji 592,44 km2 * Sado (Sado-ga-shima) 854,81 km2 Oko\u0142o 3000 wysp jest niezamieszka\u0142ych.","start_idx":511,"end_idx":541}
{"id":"mrc_2571","question":"czym jest honor?","answer":"Honor to postawa, dla kt\u00f3rej charakterystyczne jest po\u0142\u0105czenie silnego poczucia w\u0142asnej warto\u015bci z wiar\u0105 w wyznawane zasady moralne, religijne lub spo\u0142eczne.","context":"Honor (\u0142ac. \"honor\" \u2013 cze\u015b\u0107) \u2013 poj\u0119cie dotycz\u0105ce moralno\u015bci i obyczajowo\u015bci. Wyst\u0119puje w skali jednostkowej i spo\u0142ecznej w okre\u015blonym czasie i na okre\u015blonym terytorium. == Definicja == Honor to postawa, dla kt\u00f3rej charakterystyczne jest po\u0142\u0105czenie silnego poczucia w\u0142asnej warto\u015bci z wiar\u0105 w wyznawane zasady moralne, religijne lub spo\u0142eczne. Naruszenie zasad honoru przez siebie lub innych odbierane bywa jako \u201edyshonor\u201d lub \u201eha\u0144ba\u201d. W wielu spo\u0142ecze\u0144stwach takie naruszenie poci\u0105ga za sob\u0105 natychmiastow\u0105, osobist\u0105 reakcj\u0119 \"zha\u0144bionego\" lub innego cz\u0142onka tej samej grupy. Takie podej\u015bcie odr\u00f3\u017cnia honor od poj\u0119cia godno\u015bci osobistej \u2013 wed\u0142ug niego godno\u015b\u0107 nie wymaga zemsty, honor tak. Mo\u017cna te\u017c spotka\u0107 opinie, \u017ce godno\u015b\u0107 traci si\u0119 w ci\u0119\u017ckich warunkach bytowych, za\u015b honor (jako d\u0105\u017cenie do jej odzyskania) mo\u017ce si\u0119 nawet wzmacnia\u0107. Honoru","start_idx":185,"end_idx":342}
{"id":"mrc_2572","question":"kt\u00f3ry ko\u015bci\u00f3\u0142 nie uwa\u017ca ma\u0142\u017ce\u0144stwa za sakrament?","answer":"Teologia protestancka (poza anglikanizmem)","context":"Ma\u0142\u017ce\u0144stwo sakramentalne \u2013 usankcjonowany religijnie zwi\u0105zek monogamiczny m\u0119\u017cczyzny i kobiety b\u0119d\u0105cy sakramentalnym znakiem mi\u0142o\u015bci Chrystusa i Ko\u015bcio\u0142a (por. Ef 5, 32). Tak rozumiany jest w ko\u015bcio\u0142ach katolickim, starokatolickim, prawos\u0142awnym oraz anglika\u0144skim. Teologia protestancka (poza anglikanizmem) nie uwa\u017ca ma\u0142\u017ce\u0144stwa za sakrament, cho\u0107 podkre\u015bla jego \u015bwi\u0119to\u015b\u0107. == Historia sakramentu ma\u0142\u017ce\u0144stwa == === Stary Testament === Zwi\u0105zek ma\u0142\u017ce\u0144ski mia\u0142 ju\u017c charakter sakramentalny na pocz\u0105tku biblijnego rodzaju ludzkiego. Mi\u0142o\u015b\u0107 pierwszych rodzic\u00f3w, Adama i Ewy, by\u0142a \"pra-sakramentem\", to znaczy czyni\u0142a widzialnym \"Niewidzialne\" \u2013 Mi\u0142o\u015b\u0107 Stw\u00f3rcy do stworzenia. Pisa\u0142 o tym Jan Pawe\u0142 II w \"Tryptyku rzymskim\", medytacji poetyckiej, ale jednocze\u015bnie teologicznej: === I w.: Nowy Testament === Jezus Chrystus przypomnia\u0142 o powo\u0142aniu m\u0119\u017cczyzny do z\u0142\u0105czenia si\u0119 z kobiet\u0105 w sta\u0142ym, nierozerwalnym zwi\u0105zku: \u201e\"Czy nie czytali\u015bcie,","start_idx":263,"end_idx":305}
{"id":"mrc_2573","question":"kiedy podpisano pakiet klimatyczny?","answer":"zosta\u0142 przyj\u0119ty przez Parlament Europejski w grudniu 2008 roku.","context":"Pakiet energetyczno-klimatyczny (znany tak\u017ce jako pakiet klimatyczny, pakiet \u201e3x20\u201d lub \u201e20-20-20\u201d) jest zbiorem wi\u0105\u017c\u0105cych ustaw maj\u0105cych na celu zapewnienie realizacji za\u0142o\u017ce\u0144 Unii Europejskiej dotycz\u0105cych przeciwdzia\u0142ania zmianom klimatycznym. Pakiet zosta\u0142 przedstawiony po raz pierwszy w marcu 2007 roku i po miesi\u0105cach negocjacji pomi\u0119dzy pa\u0144stwami cz\u0142onkowskimi, zosta\u0142 przyj\u0119ty przez Parlament Europejski w grudniu 2008 roku. Dokumenty wchodz\u0105ce w sk\u0142ad pakietu skupiaj\u0105 si\u0119 na trzech kluczowych celach: ograniczeniu emisji gaz\u00f3w cieplarnianych, promowaniu stosowania energii ze \u017ar\u00f3de\u0142 odnawialnych i podnoszeniu sprawno\u015bci energetycznej Unii Europejskiej. == Historia == === Wst\u0119pne propozycje === Rada UE na spotkaniach w dniach 8-9 marca 2007 roku, przyj\u0119\u0142a nowe za\u0142o\u017cenia dotycz\u0105ce przeciwdzia\u0142ania zmianom klimatycznym, bardziej ambitne ni\u017c te zawarte w protokole z Kioto. Plan potocznie zwany \u201e3x20\u201d w rzeczywisto\u015bci zawiera\u0142","start_idx":369,"end_idx":432}
{"id":"mrc_2574","question":"na jakiej wyspie znajduje si\u0119 g\u00f3ra fuji?","answer":"Honsiu","context":"Hokusai powt\u00f3rzy\u0142 ten temat w ilustrowanej ksi\u0105\u017cce wydanej w trzech tomach pt. \u201eSto widok\u00f3w g\u00f3ry Fuji\u201d w latach 1834\u20131849. Fud\u017ci jest te\u017c \u015bwi\u0119t\u0105 g\u00f3r\u0105 dla wyznawc\u00f3w shint\u014d \u2013 jako \u017ce\u0144skie b\u00f3stwo Konohana-no-sakuyahime-no-mikoto. Zbudowano na niej trzy bramy torii i dwa chramy. Do 1868 roku obowi\u0105zywa\u0142 zakaz wst\u0119pu na g\u00f3r\u0119 dla kobiet. Projektanci wie\u017cowca X-Seed 4000 opracowali konstrukcj\u0119 przypominaj\u0105c\u0105 kszta\u0142tem g\u00f3r\u0119 Fud\u017ci. Budynek (gdyby powsta\u0142) by\u0142by 200 metr\u00f3w wy\u017cszy od g\u00f3ry. == Poligon wojskowy == Od strony wschodniej u st\u00f3p Fud\u017ci znajduje si\u0119 kilka obiekt\u00f3w wojskowych w tym Poligon L\u0105dowych Si\u0142 Samoobrony Fud\u017ci-Wsch\u00f3d (\"Rikuj\u014d Jieitai Higashi-Fuji Ensh\u016bj\u014d\"), g\u0142\u00f3wny na wyspie Honsiu (\"Honsh\u016b\"). Jego \u0142\u0105czna powierzchnia wynosi 88,09 km\u00b2. == Cmentarz == U wschodnich podn\u00f3\u017cy g\u00f3ry usytuowano tak\u017ce cmentarz (\"Fuji Reien\"), kt\u00f3ry","start_idx":689,"end_idx":695}
{"id":"mrc_2575","question":"w jakich serialach gra\u0142a joanna brodzik?","answer":"\"Graczykowie\", \"Kasia i Tomek\", \"Magda M.\" oraz \"Dom nad Rozlewiskiem\" (i jego kontynuacjach, tj.: \"Mi\u0142o\u015b\u0107 nad rozlewiskiem\", \"\u017bycie nad rozlewiskiem\", \"Nad rozlewiskiem\", \"Cisza nad rozlewiskiem\" i \"Pensjonat nad rozlewiskiem\").","context":"Joanna Honorata Brodzik (ur. 11 stycznia 1973 w Kro\u015bnie Odrza\u0144skim) \u2013 polska aktorka, znana z seriali \"Graczykowie\", \"Kasia i Tomek\", \"Magda M.\" oraz \"Dom nad Rozlewiskiem\" (i jego kontynuacjach, tj.: \"Mi\u0142o\u015b\u0107 nad rozlewiskiem\", \"\u017bycie nad rozlewiskiem\", \"Nad rozlewiskiem\", \"Cisza nad rozlewiskiem\" i \"Pensjonat nad rozlewiskiem\"). == \u017byciorys == Jest absolwentk\u0105 Szko\u0142y Podstawowej nr 3 w Lubsku i VII Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego w Zielonej G\u00f3rze. W 1996 uko\u0144czy\u0142a warszawsk\u0105 PWST. W 2003 otrzyma\u0142a nagrod\u0119 dla najlepszej aktorki komediowej na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Tr\u00f3jmie\u015bcie, a w 2004 odebra\u0142a Wiktora dla najlepszej aktorki za rol\u0119 w serialu \"Kasia i Tomek\", kt\u00f3ry zapewni\u0142 jej og\u00f3lnopolsk\u0105 popularno\u015b\u0107. By\u0142a laureatk\u0105 konkursu \u201eZ Cinema do Cannes\u201d. W 2006 odcisn\u0119\u0142a swoj\u0105 d\u0142o\u0144 na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd podczas","start_idx":102,"end_idx":331}
{"id":"mrc_2576","question":"kiedy j\u00f3zefa?","answer":"J\u00f3zef imieniny obchodzi: 1 stycznia, 19 stycznia, 29 stycznia, 4 lutego, 14 lutego, 15 lutego, 19 lutego, 28 lutego, 1 marca, 17 marca, 19 marca, 23 marca, 24 marca, 3 kwietnia, 4 kwietnia, 7 kwietnia, 17 kwietnia, 27 kwietnia, 30 kwietnia, 1 maja, 9 czerwca, 23 czerwca, 28 czerwca, 3 lipca, 4 lipca, 7 lipca, 22 lipca, 25 sierpnia, 27 sierpnia, 31 sierpnia, 18 wrze\u015bnia, 24 pa\u017adziernika, 27 pa\u017adziernika, 8 listopada, 14 listopada, 15 listopada, 25","context":"J\u00f3zef (hebr. \u05d9\u05d5\u05e1\u05e3 \u2013 Josef) \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia biblijnego. Wywodzi si\u0119 od patriarchy J\u00f3zefa, syna Jakuba i Racheli; oznacza ono \u201eniech przyda Jahwe\u201d. Jest to skr\u00f3cona forma imienia Josifiasz: \u201e(by) Jah doda\u0142 (pomno\u017cy\u0142)\u201d. W zdrobnieniach wyst\u0119puje w formach: J\u00f3zek, J\u00f3zefek, J\u00f3zu\u015b, Ziutek, J\u00f3zio. J\u00f3zef imieniny obchodzi: 1 stycznia, 19 stycznia, 29 stycznia, 4 lutego, 14 lutego, 15 lutego, 19 lutego, 28 lutego, 1 marca, 17 marca, 19 marca, 23 marca, 24 marca, 3 kwietnia, 4 kwietnia, 7 kwietnia, 17 kwietnia, 27 kwietnia, 30 kwietnia, 1 maja, 9 czerwca, 23 czerwca, 28 czerwca, 3 lipca, 4 lipca, 7 lipca, 22 lipca, 25 sierpnia, 27 sierpnia, 31 sierpnia, 18 wrze\u015bnia, 24 pa\u017adziernika, 27 pa\u017adziernika, 8 listopada, 14 listopada, 15 listopada, 25","start_idx":302,"end_idx":752}
{"id":"mrc_2577","question":"w kt\u00f3rym roku wyemitowano pierwszy odcinek serialu przyjaciele?","answer":"1994","context":"Przyjaciele () \u2013 ameryka\u0144ski serial komediowy o grupie przyjaci\u00f3\u0142 mieszkaj\u0105cych na Manhattanie, w Nowym Jorku, emitowany przez ameryka\u0144sk\u0105 stacj\u0119 telewizyjn\u0105 NBC w latach 1994\u20132004. Serial wy\u015bwietlano w ponad 100 krajach. Ostatni odcinek w Stanach Zjednoczonych obejrza\u0142o 51,1 mln widz\u00f3w. Przez dziesi\u0119\u0107 lat produkcji otrzyma\u0142 6 nagr\u00f3d Emmy, w tym dla najlepszego serialu komediowego, a tak\u017ce Z\u0142oty Glob, dwie nagrody Stowarzyszenia Aktor\u00f3w Filmowych oraz 56 innych nagr\u00f3d i 152 nominacje. Po 25 latach od premiery zaplanowano nakr\u0119cenie odcinka specjalnego. Jego realizacja mia\u0142a si\u0119 odby\u0107 w roku 2020, ale ze wzgl\u0119d\u00f3w pandemicznych zosta\u0142a prze\u0142o\u017cona. Wst\u0119pna data premiery to pocz\u0105tek marca 2021 roku. Premiera Friends: Reunion odby\u0142a si\u0119 27 maja 2021 roku na platformie HBO Max. W Polsce serial po raz pierwszy emitowany","start_idx":171,"end_idx":175}
{"id":"mrc_2578","question":"ile najwi\u0119cej wygrano w postaw na milion?","answer":"najwy\u017csza jak dot\u0105d wygrana pad\u0142a w odcinku wyemitowanym 16 kwietnia 2011 r. Panie Marta i Joanna ocali\u0142y w\u00f3wczas 300 000 z\u0142.","context":"przezroczyst\u0105 walizk\u0119 z u\u0142o\u017conym w kilkunastu plikach milionem z\u0142otych, na kt\u00f3rej spoczywa napis \u201ePostaw na milion\u201d. ; Muzyka Oryginaln\u0105 \u015bcie\u017ck\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 formatu skomponowa\u0142 Marc Sylvan. == Gra planszowa \u201ePostaw na milion\u201d == Firma Ravensburger wyda\u0142a gr\u0119 planszow\u0105 \u201ePostaw na milion\u201d, kt\u00f3ra by\u0142a r\u00f3wnie\u017c nagrod\u0105 dodatkow\u0105 dla uczestnik\u00f3w (serie od 2 do oko\u0142o 10 i od 14 do 17). Dost\u0119pna jest w dw\u00f3ch rodzajach: standardowej i rozszerzonej. Ta druga zawiera mo\u017cliwo\u015b\u0107 roz\u0142o\u017cenia planszy w taki spos\u00f3b, aby wyci\u0105gaj\u0105c kartonik, pieni\u0105dze spada\u0142y pod plansz\u0119. W wersji podstawowej usuwane pliki nale\u017cy zsuwa\u0107 d\u0142oni\u0105. == Rekordy i sytuacje nadzwyczajne == W polskiej wersji najwy\u017csza jak dot\u0105d wygrana pad\u0142a w odcinku wyemitowanym 16 kwietnia 2011 r. Panie Marta i Joanna ocali\u0142y w\u00f3wczas 300 000 z\u0142.","start_idx":672,"end_idx":797}
{"id":"mrc_2579","question":"ile gatunk\u00f3w ptak\u00f3w \u017cyje na \u015bwiecie?","answer":"ponad 10 tys. gatunk\u00f3w ptak\u00f3w, kt\u00f3re zamieszkuj\u0105 ekosystemy na ca\u0142ym \u015bwiecie.","context":"Ptaki (Aves) \u2013 gromada sta\u0142ocieplnych zwierz\u0105t z podtypu kr\u0119gowc\u00f3w. Jest najbardziej zr\u00f3\u017cnicowan\u0105 spo\u015br\u00f3d gromad kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych \u2013 istnieje ponad 10 tys. gatunk\u00f3w ptak\u00f3w, kt\u00f3re zamieszkuj\u0105 ekosystemy na ca\u0142ym \u015bwiecie. Ich wielko\u015b\u0107 waha si\u0119 od 5 cm u koliberka hawa\u0144skiego do 2,7 m u strusia. Badania genetyczne i zapis kopalny wskazuj\u0105 na to, \u017ce ptaki s\u0105 nowoczesnymi dinozaurami, kt\u00f3re ewoluowa\u0142y od wcze\u015bniej upierzonych dinozaur\u00f3w z grupy teropod\u00f3w. Najbli\u017cszymi \u017cyj\u0105cymi krewnymi ptak\u00f3w s\u0105 krokodyle. Charakterystyczne dla ptak\u00f3w nowoczesnych (Neornithes) s\u0105: sk\u00f3ra wytwarzaj\u0105ca pi\u00f3ra, przednie ko\u0144czyny przekszta\u0142cone w skrzyd\u0142a, szcz\u0119ki okryte rogowym dziobem, u wsp\u00f3\u0142czesnych przedstawicieli pozbawionym z\u0119b\u00f3w, lekki, mocny szkielet i czterodzia\u0142owe serce. Ptaki s\u0105 zazwyczaj zdolne do lotu (cho\u0107 niekt\u00f3re gatunki s\u0105 wt\u00f3rnie nielotne) \u2013 ich uk\u0142ad pokarmowy oraz oddechowy s\u0105","start_idx":143,"end_idx":220}
{"id":"mrc_2580","question":"kiedy podpisano konkordat?","answer":"28 lipca 1993","context":"Konkordat mi\u0119dzy Stolic\u0105 Apostolsk\u0105 i Rzecz\u0105pospolit\u0105 Polsk\u0105 \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa zawarta 28 lipca 1993 w siedzibie Rady Ministr\u00f3w przez arcybiskupa J\u00f3zefa Kowalczyka, \u00f3wczesnego nuncjusza apostolskiego w Polsce, i Krzysztofa Skubiszewskiego, \u00f3wczesnego ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w rz\u0105dzie Hanny Suchockiej. Ustawa o wyra\u017ceniu zgody na ratyfikacj\u0119 konkordatu zosta\u0142a zg\u0142oszona do Sejmu III kadencji w dniu 8 stycznia 1998 r. i poddana pod g\u0142osowanie w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji RP, co oznacza\u0142o, \u017ce przyj\u0119cie ustawy wymaga\u0142o zwyk\u0142ej wi\u0119kszo\u015bci g\u0142os\u00f3w. Za przyj\u0119ciem ustawy g\u0142osowali g\u0142\u00f3wnie pos\u0142owie koalicji rz\u0105dowej AWS-UW oraz PSL, ROP i pos\u0142\u00f3w niezrzeszonych. Przeciw zag\u0142osowali pos\u0142owie SLD (273 za, 161 przeciw, 2 g\u0142osy wstrzymuj\u0105ce si\u0119). Ustawa zosta\u0142a nast\u0119pnie przyj\u0119ta przez Senat (bez poprawek, 67 g\u0142os\u00f3w za, 24 przeciw,","start_idx":92,"end_idx":105}
{"id":"mrc_2581","question":"co zrobi\u0142a matka teresa z kalkuty?","answer":"Od 1948 do \u015bmierci w 1997 prowadzi\u0142a hospicja dla umieraj\u0105cych, ubogich, chorych i sierot.","context":"Matka Teresa z Kalkuty MC, w\u0142a\u015bc. Agnes Gonxha Bojaxhiu (ur. 26 sierpnia 1910 w Skopje w Imperium Osma\u0144skim, zm. 5 wrze\u015bnia 1997 w Kalkucie w Indiach) \u2013 alba\u0144ska zakonnica, za\u0142o\u017cycielka zgromadzenia Misjonarek Mi\u0142o\u015bci, laureatka Nagrody Templetona oraz Pokojowej Nagrody Nobla w roku 1979, \u015bwi\u0119ta Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Od 1948 do \u015bmierci w 1997 prowadzi\u0142a hospicja dla umieraj\u0105cych, ubogich, chorych i sierot. W 1979 roku otrzyma\u0142a Pokojow\u0105 Nagrod\u0119 Nobla, a rok p\u00f3\u017aniej najwy\u017csze indyjskie odznaczenie pa\u0144stwowe \u2013 order Bharat Ratna \u2013 za prac\u0119 humanitarn\u0105. Misjonarki Mi\u0142o\u015bci systematycznie rozwija\u0142y si\u0119 i w roku jej \u015bmierci obs\u0142ugiwa\u0142y 610 misji w 123 krajach (hospicja, domy dla zaka\u017conych HIV/AIDS, tr\u0105dem i gru\u017alic\u0105, jad\u0142odajnie, programy wspieraj\u0105ce dzieci i rodziny, domy dziecka i szko\u0142y). == Dzieci\u0144stwo == Agnes","start_idx":320,"end_idx":410}
{"id":"mrc_2582","question":"gdzie jest rog\u00f3wka oka?","answer":"Rog\u00f3wka (\u0142ac. \"cornea\") \u2013 wypuk\u0142a zewn\u0119trzna warstwa ga\u0142ki ocznej w jej przedniej cz\u0119\u015bci.","context":"Rog\u00f3wka (\u0142ac. \"cornea\") \u2013 wypuk\u0142a zewn\u0119trzna warstwa ga\u0142ki ocznej w jej przedniej cz\u0119\u015bci. Ludzka rog\u00f3wka ma ok. 11,5 mm \u015brednicy i grubo\u015b\u0107 0,5-0,6 mm w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci oraz 0,6-0,8 mm w cz\u0119\u015bci obwodowej. Za rog\u00f3wk\u0105 znajduje si\u0119 ciecz wodnista, a za ni\u0105 soczewka. Rog\u00f3wka nie jest unaczyniona, naczynia upo\u015bledza\u0142yby jej przezierno\u015b\u0107. Od\u017cywia si\u0119 dzi\u0119ki dyfuzji \u2013 przez \u0142zy i ciecz wodnist\u0105 ga\u0142ki ocznej, a tak\u017ce dzi\u0119ki neurotrofinom dostarczanym przez unerwienie rog\u00f3wki. Posiada du\u017co zako\u0144cze\u0144 b\u00f3lowych, w\u0142\u00f3kien bezrdzennych. == Warstwy rog\u00f3wki == Rog\u00f3wka sk\u0142ada si\u0119 z sze\u015bciu warstw. W kolejno\u015bci od przodu ku ty\u0142owi s\u0105 to: * Nab\u0142onek przedni rog\u00f3wki (\u0142ac. \"epithelium anterius corneae\") \u2013 sk\u0142ada si\u0119 z 5-6 warstw nab\u0142onka wielowarstwowego p\u0142askiego nierogowaciej\u0105cego, nawil\u017canego przez \u0142zy. Kom\u00f3rki tego nab\u0142onka szybko","start_idx":0,"end_idx":89}
{"id":"mrc_2583","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 brat karola wojty\u0142y?","answer":"Edmund Wojty\u0142a","context":"ludzko\u015bci\". Obecnie jego cia\u0142o spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty) (). W 1934 cia\u0142o Edmunda zosta\u0142o przeniesione do wybudowanego grobowca wraz z cia\u0142em matki oraz jej rodzic\u00f3w. Dla m\u0142odszego o 14 lat Karola by\u0142 mentorem i opiekunem, towarzyszem jego zabaw i w\u0119dr\u00f3wek g\u00f3rskich. Na biurku Jana Paw\u0142a II w jego watyka\u0144skim apartamencie papieskim do ko\u0144ca jego pontyfikatu spoczywa\u0142 stetoskop brata z bielskiego szpitala. == Upami\u0119tnienie == W 2006 roku zosta\u0142 nakr\u0119cony film o Edmundzie Wojtyle pt. \u201eBrat papie\u017ca\u201d w re\u017cyserii Stanis\u0142awa Janickiego. Jego imieniem nazwano Szpital Og\u00f3lny w Bielsku-Bia\u0142ej, a tak\u017ce Ma\u0142opolski Szpital Chor\u00f3b P\u0142uc i Rehabilitacji w Jaroszowcu. Edmund Wojty\u0142a jest r\u00f3wnie\u017c patronem ulicy w Wadowicach. Rok 2022 w Wadowicach by\u0142 rokiem Edmunda Wojty\u0142y.","start_idx":718,"end_idx":732}
{"id":"mrc_2584","question":"ile rozdzia\u0142\u00f3w ma pan tadeusz?","answer":"Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem","context":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego. Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu. Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem, trzynastozg\u0142oskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812. Epopeja jest sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 na polskiej li\u015bcie lektur szkolnych. W 2012 by\u0142a publicznie odczytywana w akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie \"Pana Tadeusza\". R\u0119kopis \"Pana Tadeusza\" od 1999 znajduje si\u0119 w zbiorach Zak\u0142adu Narodowego im. Ossoli\u0144skich. W 2014 zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Tre\u015b\u0107 poematu == === W\u0105tki === * w\u0105tek mi\u0142osny Tadeusza","start_idx":240,"end_idx":285}
{"id":"mrc_2585","question":"kto nada\u0142 konstytucj\u0119 ksi\u0119stwu warszawskiemu?","answer":"Napoleona Bonaparte","context":"Konstytucja Ksi\u0119stwa Warszawskiego \u2013 najwy\u017cszy akt prawny reguluj\u0105cy podstawy funkcjonowania Ksi\u0119stwa Warszawskiego. Nadana zosta\u0142a w Dre\u017anie 22 lipca 1807 przez Napoleona Bonaparte. Wraz z wprowadzonym r\u00f3wnocze\u015bnie Kodeksem Cywilnym Napoleona obali\u0142a dawn\u0105 nier\u00f3wno\u015b\u0107 stanow\u0105. G\u0142osz\u0105c zasad\u0119 r\u00f3wno\u015bci wobec prawa (art. 4), likwidowa\u0142a odr\u0119bne s\u0105dy na rzecz jednolitego s\u0105downictwa dla wszystkich obywateli kraju. Przy wyborach do Sejmu zapewnia\u0142a jednak przewag\u0119 szlachcie (art. 35). Znosi\u0142a podda\u0144stwo ch\u0142op\u00f3w, zapewniaj\u0105c im wolno\u015b\u0107 osobist\u0105; nie podj\u0119to jednak decyzji o ich uw\u0142aszczeniu ani nie zniesiono pa\u0144szczyzny. P\u00f3\u017aniejszy dekret z 21 grudnia 1807 przyznawa\u0142 dziedzicom pe\u0142ne prawo w\u0142asno\u015bci ch\u0142opskich gospodarstw i pozwala\u0142 na usuwanie ch\u0142opa z ziemi. Zasady Konstytucji Ksi\u0119stwa Warszawskiego wzorowane by\u0142y w du\u017cej mierze na ustroju Cesarstwa Francuskiego. Rz\u0105d mianowany by\u0142 i odwo\u0142ywany przez kr\u00f3la i","start_idx":162,"end_idx":181}
{"id":"mrc_2586","question":"czym si\u0119 odznacza\u0142y trolle z hobbita?","answer":"S\u0105 oni przedstawieni jako istoty silne, znacznego wzrostu i ma\u0142o inteligentne, pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 Westronem. Pod wp\u0142ywem \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego zamieniaj\u0105 si\u0119 w kamie\u0144.","context":"Trolle \u2013 jedna z ras ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia. Rasa ta zosta\u0142a wyhodowana przez Morgotha w Pierwszej Erze. W \"Hobbicie\" pojawiaj\u0105 si\u0119 trzy trolle: Tom, Bert i William. S\u0105 oni przedstawieni jako istoty silne, znacznego wzrostu i ma\u0142o inteligentne, pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 Westronem. Pod wp\u0142ywem \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego zamieniaj\u0105 si\u0119 w kamie\u0144. Robert Foster w swojej \"Encyklopedii \u015ar\u00f3dziemia\" proponuje wydzielenie ich do osobnego gatunku. Pod koniec Trzeciej Ery Sauron wyhodowa\u0142 w\u0142asn\u0105 podras\u0119 trolli, Olog-hai (CM. \"rasa trolli\"). Jej przedstawiciele wyst\u0119powali w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Mrocznej Puszczy i w g\u00f3rach na pograniczu Mordoru. Olog-hai byli silni, wytrwali i (w przeciwie\u0144stwie do zwyk\u0142ych trolli) bardzo przebiegli. Dzi\u0119ki wsparciu woli Saurona mogli porusza\u0107 si\u0119 w \u015bwietle s\u0142o\u0144ca. Jedynym j\u0119zykiem, jaki znali, by\u0142a Czarna","start_idx":200,"end_idx":362}
{"id":"mrc_2587","question":"jaki obszar ma polska?","answer":"jako powierzchni\u0119 Polski podaje si\u0119 warto\u015b\u0107 312 685 km\u00b2.","context":"tabelach statystycznych) jako powierzchni\u0119 Polski podaje si\u0119 warto\u015b\u0107 312 685 km\u00b2. Jest to powierzchnia obszaru administracyjnego Polski. Obszar administracyjny Polski, to obszar znajduj\u0105cy si\u0119 w granicach administracyjnych jednostek podzia\u0142u terytorialnego (gmin, powiat\u00f3w i wojew\u00f3dztw). W odr\u00f3\u017cnieniu od wi\u0119kszo\u015bci innych pa\u0144stw, gdzie jednostki administracyjne obejmuj\u0105 wy\u0142\u0105cznie obszary l\u0105dowe pa\u0144stw, w Polsce w sk\u0142ad obszaru kilku jednostek administracyjnych wchodzi r\u00f3wnie\u017c obszar morskich w\u00f3d wewn\u0119trznych: * gmina (miasto na prawach powiatu) \u015awinouj\u015bcie obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i obszar \u015awiny * gmina Mi\u0119dzyzdroje obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Wolin obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Kamie\u0144 Pomorski obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Dziwn\u00f3w obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Stepnica obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Police obejmuje","start_idx":25,"end_idx":81}
{"id":"mrc_2588","question":"o co walczy\u0142 janusz korczak?","answer":"na rzecz praw dziecka-cz\u0142owieka.","context":"Janusz Korczak, w\u0142a\u015bc. Henryk Goldszmit, ps. \u201eStary Doktor\u201d lub \u201ePan Doktor\u201d (ur. 22 lipca 1878 lub 1879 w Warszawie, zm. w sierpniu 1942, prawdopodobnie 7 sierpnia 1942, w Treblince) \u2013 polsko-\u017cydowski lekarz, pedagog, pisarz, publicysta i dzia\u0142acz spo\u0142eczny. Teoretyk i praktyk wychowania, tw\u00f3rca oryginalnego systemu pracy z dzie\u0107mi, opartego na partnerstwie, samorz\u0105dnych procedurach i instytucjach oraz pobudzaniu samowychowania. Badacz \u015bwiata dzieci. By\u0142 pionierem dzia\u0142a\u0144 w dziedzinie diagnozowania wychowawczego oraz prekursorem dzia\u0142a\u0144 na rzecz praw dziecka-cz\u0142owieka. W 1926 zainicjowa\u0142 pierwsze pismo redagowane w wi\u0119kszo\u015bci przez dzieci \u2013 \u201eMa\u0142y Przegl\u0105d\u201d. Jako \u017byd-Polak poczuwa\u0142 si\u0119 do podw\u00f3jnej identyfikacji narodowej. == M\u0142odo\u015b\u0107 i edukacja == Janusz Korczak urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie w zasymilowanej rodzinie \u017cydowskiej, jako syn adwokata J\u00f3zefa Goldszmita (1844\u20131896) i Cecylii z","start_idx":544,"end_idx":576}
{"id":"mrc_2589","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 magik?","answer":"wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach.","context":"o sytuacji w grupie wypowiedzia\u0142 si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === \u015amier\u0107 === 26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach. W stanie ci\u0119\u017ckim zosta\u0142 przetransportowany do szpitala, gdzie oko\u0142o godziny 6:45 zmar\u0142. Domnieman\u0105 przes\u0142ank\u0105 jego dzia\u0142ania by\u0142a pr\u00f3ba unikni\u0119cia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej poprzez symulowanie z\u0142ego stanu zdrowia psychicznego, kt\u00f3re w konsekwencji doprowadzi\u0142o do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu. O \u015bmierci rapera wypowiedzieli si\u0119 (kolejno) jego przyjaciele: Sebastian \u201eRahim\u201d Salbert i Wojciech \u201eFokus\u201d Alszer w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: == Teksty == Magik by\u0142 autorem i wsp\u00f3\u0142autorem kilkudziesi\u0119ciu tekst\u00f3w na potrzeby grup Paktofonika i Kaliber 44. Samodzielnie napisa\u0142 m.in. utwory \u201ePlus i minus\u201d i \u201eUs\u0142ysz m\u00f3j g\u0142os\u201d,","start_idx":174,"end_idx":259}
{"id":"mrc_2590","question":"czym jest osoba prawna?","answer":"Osob\u0119 prawn\u0105 definiuje si\u0119 zazwyczaj jako trwa\u0142e zespolenie ludzi i \u015brodk\u00f3w materialnych w celu realizacji okre\u015blonych zada\u0144, wyodr\u0119bnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposa\u017conej przez prawo (przepisy prawa cywilnego) w osobowo\u015b\u0107 prawn\u0105.","context":"Osoba prawna \u2013 jeden z rodzaj\u00f3w podmiot\u00f3w prawa cywilnego. Osob\u0119 prawn\u0105 definiuje si\u0119 zazwyczaj jako trwa\u0142e zespolenie ludzi i \u015brodk\u00f3w materialnych w celu realizacji okre\u015blonych zada\u0144, wyodr\u0119bnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposa\u017conej przez prawo (przepisy prawa cywilnego) w osobowo\u015b\u0107 prawn\u0105. Taka jednostka organizacyjna ma wtedy pe\u0142ni\u0119 podmiotowo\u015bci prawnej, w szczeg\u00f3lno\u015bci nabywa zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105 oraz zdolno\u015b\u0107 do czynno\u015bci prawnych (oraz odpowiednio zdolno\u015b\u0107 s\u0105dow\u0105 i procesow\u0105). Osob\u0119 prawn\u0105 charakteryzuje nazwa i siedziba. Osoby prawne nie maj\u0105 wielu praw i obowi\u0105zk\u00f3w o charakterze cywilnym. Nie mog\u0105 na przyk\u0142ad sporz\u0105dza\u0107 testament\u00f3w czy by\u0107 spadkodawc\u0105. Osoba prawna zawsze ma pe\u0142n\u0105 zdolno\u015b\u0107 do podejmowania czynno\u015bci prawnych, czyli nie mo\u017ce zosta\u0107 ich pozbawiona i nie mo\u017cna jej tych zdolno\u015bci ograniczy\u0107. == Historia i koncepcje os\u00f3b prawnych ==","start_idx":59,"end_idx":303}
{"id":"mrc_2591","question":"kto to byli \u017co\u0142nierze wykl\u0119ci?","answer":"antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce.","context":"\u017bo\u0142nierze wykl\u0119ci, \u017co\u0142nierze niez\u0142omni, polskie powojenne podziemie niepodleg\u0142o\u015bciowe i antykomunistyczne \u2013 antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce. Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje si\u0119 na 120\u2013180 tysi\u0119cy os\u00f3b. W ostatnich dniach II wojny \u015bwiatowej na terenie Polski dzia\u0142a\u0142o 80 tysi\u0119cy partyzant\u00f3w antykomunistycznych. Ostatni cz\u0142onek ruchu oporu \u2013 J\u00f3zef Franczak ps. \u201eLalek\u201d z oddzia\u0142u kpt. Zdzis\u0142awa Bro\u0144skiego \u201eUskoka\u201d \u2013 zgin\u0105\u0142 w ob\u0142awie w Majdanie Kozic G\u00f3rnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemna\u015bcie lat po wojnie \u2013 21 pa\u017adziernika 1963 roku. Powszechnie si\u0119 uznaje, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 niepodleg\u0142o\u015bciowych organizacji zbrojnych upad\u0142a na skutek braku reakcji USA i Wielkiej Brytanii i gwarant\u00f3w postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej.","start_idx":108,"end_idx":314}
{"id":"mrc_2592","question":"ile bramek strzeli\u0142 ibrahimovic?","answer":"14 bramek","context":"== Ibrahimovi\u0107 jest wychowankiem klubu Malm\u00f6 FF, w kt\u00f3rym debiutowa\u0142 w szwedzkiej ekstraklasie w 1999. W 2001, za 10,8 mln euro przeszed\u0142 do Ajaxu Amsterdam, z kt\u00f3rym dwukrotnie zdoby\u0142 mistrzostwo Holandii, a tak\u017ce Puchar Holandii i Superpuchar Holandii. Od 31 sierpnia 2004 gra\u0142 w Serie A w Juventusie, kt\u00f3ry zap\u0142aci\u0142 za jego transfer 19 mln euro. W debiutanckim sezonie by\u0142 najlepszym pi\u0142karzem Juventusu, w 2004 w rankingu FIFA zosta\u0142 wybrany \u00f3smym pi\u0142karzem na \u015bwiecie. Sezon 2005/2006 by\u0142 ju\u017c znacznie mniej udany dla Ibrahimovicia ni\u017c poprzedni. Gra\u0142 wprawdzie bardzo dobrze, jednak strzeli\u0142 \u201etylko\u201d 14 bramek. Mimo to \u00f3wczesny trener Juventusu, Fabio Capello, wci\u0105\u017c stawia\u0142 na niego, cz\u0119sto kosztem Alessandro Del Piero, podstawowego zawodnika Juventusu. Kiedy Juventus zosta\u0142 zdegradowany do Serie B","start_idx":606,"end_idx":615}
{"id":"mrc_2593","question":"co oznacza imi\u0119 amelia?","answer":"pochodz\u0105ce od starogerma\u0144skiego s\u0142owa \"amel/amal\" \u2013 'pracowity', 'niezmordowany', od kt\u00f3rego wyprowadza si\u0119 imiona \"Amelberga\" i \"Amalberga\".","context":"Amalia, Amelia \u2013 imi\u0119 pochodz\u0105ce od starogerma\u0144skiego s\u0142owa \"amel/amal\" \u2013 'pracowity', 'niezmordowany', od kt\u00f3rego wyprowadza si\u0119 imiona \"Amelberga\" i \"Amalberga\". Kilkakrotnie w historii zdobywa\u0142o du\u017c\u0105 popularno\u015b\u0107. W Polsce pojawi\u0142o si\u0119 ju\u017c w XIV wieku. Cz\u0119sto spotykane by\u0142o w epoce romantyzmu. Od kilku lat znowu nale\u017cy do popularnych. Amalia imieniny obchodzi 24 maja i 28 wrze\u015bnia. Amelia imieniny obchodzi: 28 stycznia, 30 marca, 20 kwietnia. Odpowiedniki w innych j\u0119zykach: * ang. \u2013 Amelia, Amalie, Emelie * franc. \u2013 Am\u00e9lie * niem. \u2013 Amalia, Amalie * ros. \u2013 Amelija * w\u0142. \u2013 Amalia, Amelie, Emmelina Znane osoby o imieniu Amelia lub Amalia: * Am\u00e9lie Cocheteux * Amelia Earhart * Am\u00e9lie Mauresmo * Amalie Emmy Noether \u2013 niemiecka matematyczka * Am\u00e9lie Nothomb *","start_idx":22,"end_idx":163}
{"id":"mrc_2594","question":"gdzie pracowa\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"Aspinwall","context":"od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas wielu zawod\u00f3w \u2013 by\u0142 m.in. harpunnikiem, poszukiwaczem diament\u00f3w i w\u0142a\u015bcicielem fabryki cygar. Wszystkie te stanowiska traci\u0142 w tajemniczych okoliczno\u015bciach, sam sobie t\u0142umaczy\u0142 to prze\u015bladuj\u0105cym go pechem. Prze\u0142omowym momentem w jego \u017cyciu by\u0142o obj\u0119cie pracy latarnika w Aspinwall. Tam odnalaz\u0142 sw\u00f3j upragniony spok\u00f3j i wi\u00f3d\u0142 ascetyczne \u017cycie, praktycznie nie wychodz\u0105c z latarni. W lekturze nie ma informacji o jego imieniu. ===","start_idx":693,"end_idx":702}
{"id":"mrc_2595","question":"jak mia\u0142y na imi\u0119 c\u00f3rki marii sk\u0142odowskiej-curie?","answer":"\u00c8ve Curie i Ir\u00e8ne Joliot-Curie.","context":"otrzyma\u0142y nagrody w r\u00f3\u017cnych dyscyplinach. W tej czw\u00f3rce jest te\u017c jedyn\u0105 kobiet\u0105 oraz jedynym uczonym uhonorowanym w dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych naukach przyrodniczych. Mimo polskiej narodowo\u015bci i sentyment\u00f3w do kraju, nigdy nie otrzyma\u0142a polskiego obywatelstwa. Maria Sk\u0142odowska-Curie to pierwsza kobieta, kt\u00f3ra spocz\u0119\u0142a w paryskim Panteonie w dow\u00f3d uznania zas\u0142ug naukowych. Z m\u0119\u017cem Pierre\u2019em Curie mia\u0142a dwie c\u00f3rki, kt\u00f3re do\u017cy\u0142y doros\u0142o\u015bci: \u00c8ve Curie i Ir\u00e8ne Joliot-Curie. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 w Kr\u00f3lestwie Polskim === Maria Sk\u0142odowska urodzi\u0142a si\u0119 w Warszawie (wtedy znajduj\u0105cej si\u0119 w Kr\u00f3lestwie Polskim, b\u0119d\u0105cym cz\u0119\u015bci\u0105 Imperium Rosyjskiego) jako pi\u0105te i ostatnie dziecko w rodzinie nauczycielskiej, wywodz\u0105cej si\u0119 z drobnej szlachty. Jej ojciec W\u0142adys\u0142aw, pochodzi\u0142 z rodziny, kt\u00f3ra mia\u0142a prawo do pos\u0142ugiwania si\u0119 herbem Do\u0142\u0119ga, za\u015b matka z","start_idx":429,"end_idx":460}
{"id":"mrc_2596","question":"w jakich wodach \u017cyje rozwielitka?","answer":"w szerokim spektrum siedlisk s\u0142odkowodnych, od ma\u0142ych tymczasowych basen\u00f3w do wielkich trwa\u0142ych jezior.","context":"cyklem \u017cycia, szerok\u0105 plastyczno\u015bci\u0105 fenotypow\u0105 i zdolno\u015bci\u0105 do wytwarzania form przetrwalnych. Kr\u00f3tka \u017cywotno\u015b\u0107 i heterogoniczno\u015b\u0107 reprodukcji s\u0105 typowymi cechami rozwielitki w szerokim spektrum siedlisk s\u0142odkowodnych, od ma\u0142ych tymczasowych basen\u00f3w do wielkich trwa\u0142ych jezior. Jednak\u017ce, w niekt\u00f3rych miejscach mog\u0105 by\u0107 obserwowane odchylenia od tego typowego schematu \u017cycia do aseksualno\u015bci lub przed\u0142u\u017conej \u017cywotno\u015bci. Rozwielitki spotykane s\u0105 tak\u017ce w wodach o du\u017cym zasoleniu, np. gatunek \"Daphnia barbata\" wyst\u0119puje w okresowo wysychaj\u0105cych pozosta\u0142o\u015bciach po jeziorze Makgadikgadi (Afryka). == Cykl \u017cyciowy == U wi\u0119kszo\u015bci gatunk\u00f3w rozwielitek wyst\u0119puje cykliczna partenogeneza, czyli na przemian: partenogenetyczna reprodukcja i rozmna\u017canie p\u0142ciowe. Przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 okresu wzrostu samice wytwarzaj\u0105 po kilka jaj przy ka\u017cdym linieniu. Komory l\u0119gowe mog\u0105 zawiera\u0107 od 1\u20132 jaj u mniejszych gatunk\u00f3w (np. \"D. cucullata\") do 100 u","start_idx":176,"end_idx":279}
{"id":"mrc_2597","question":"gdzie piotrowice?","answer":"cz\u0119\u015b\u0107 Katowic, po\u0142o\u017cona w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci miasta, w dzielnicy Piotrowice-Ochojec.","context":"Piotrowice (, ) \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 Katowic, po\u0142o\u017cona w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci miasta, w dzielnicy Piotrowice-Ochojec. Jest to jedna z najstarszych osad w granicach wsp\u00f3\u0142czesnych Katowic, kt\u00f3rego historia si\u0119ga historycznej osady Uniczowy. Pierwsza za\u015b wzmianka o wsi Piotrowice pojawia si\u0119 za\u015b w dokumencie z po\u0142owy XV wieku. Piotrowice by\u0142o do pocz\u0105tk\u00f3w XX wieku osad\u0105 typowo rolnicz\u0105, w kt\u00f3rej dzia\u0142a\u0142y tak\u017ce m\u0142yny, w tym kilka na \u015alepiotce. Z biegiem czasu wie\u015b ta przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w osad\u0119 przemys\u0142ow\u0105, ros\u0142a tak\u017ce liczba mieszka\u0144c\u00f3w, a wraz z tym rozwija\u0142a si\u0119 dzia\u0142alno\u015b\u0107 o\u015bwiatowo-kulturalna. W 1907 roku uruchomiono w Piotrowicach fabryk\u0119 maszyn g\u00f3rniczych \u2013 p\u00f3\u017aniejszy \u201eFamur\u201d. W kwietniu 1951 roku Piotrowice w\u0142\u0105czono do Katowic, a w czasach Polski Ludowej powstawa\u0142y w dzielnicy nowe osiedla mieszkaniowe: Targowisko i Odrodzenia.","start_idx":18,"end_idx":112}
{"id":"mrc_2598","question":"w jakim sporcie rzucamy pi\u0142k\u0119?","answer":"futbol ameryka\u0144ski i kanadyjski","context":"podaje lub rzuca pi\u0142k\u0119 pomi\u0119dzy swoimi nogami do innego zawodnika, zazwyczaj do rozgrywaj\u0105cego (\"quarterback\"). Atak mo\u017ce zdobywa\u0107 pole graj\u0105c pi\u0142k\u0105 na dwa sposoby: * biegn\u0105c z ni\u0105, tzw. gra do\u0142em (\"rushing\"); nios\u0105cy pi\u0142k\u0119 mo\u017ce przekaza\u0107 j\u0105 innemu zawodnikowi z r\u0105k do r\u0105k, co nazywa si\u0119 przekazaniem (\"handoff\"), * rzucaj\u0105c pi\u0142k\u0119 do innego zawodnika, tzw. gra g\u00f3r\u0105 (\"passing\"); podanie do przodu (\"forward pass\") jest kluczowym poj\u0119ciem odr\u00f3\u017cniaj\u0105cym futbol ameryka\u0144ski i kanadyjski od innych dyscyplin z rodziny sport\u00f3w futbolowych; atak mo\u017ce poda\u0107 pi\u0142k\u0119 do przodu tylko raz i tylko spoza linii wznowienia gry; pi\u0142ka mo\u017ce by\u0107 rzucona, pchni\u0119ta lub podrzucona w bok i do ty\u0142u w dowolnym momencie; ten rodzaj zagrywki zwany jest podaniem bocznym (\"lateral pass\") i jest w futbolu stosowany","start_idx":453,"end_idx":484}
{"id":"mrc_2599","question":"kto beatyfikowa\u0142 jana paw\u0142a ii?","answer":"Papie\u017c Benedykt XVI","context":"S\u0142ug Bo\u017cych. * 14 stycznia 2011 Papie\u017c Benedykt XVI podpisa\u0142 dekret o cudzie, wyznaczy\u0142 na dzie\u0144 1 maja 2011 beatyfikacj\u0119 papie\u017ca Jana Paw\u0142a II, kt\u00f3rej dokona\u0142 osobi\u015bcie w Watykanie na placu \u015bw. Piotra. * 1 maja 2011 nast\u0105pi\u0142a beatyfikacja Jana Paw\u0142a II podczas uroczystej mszy \u015bwi\u0119tej na placu \u015bw. Piotra w Rzymie. Nabo\u017ce\u0144stwo prowadzi\u0142 papie\u017c Benedykt XVI, uroczyst\u0105 msz\u0119 koncelebrowa\u0142o kilka tysi\u0119cy kardyna\u0142\u00f3w, arcybiskup\u00f3w i biskup\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata. Polsk\u0119 reprezentowa\u0142 prezydent Bronis\u0142aw Komorowski wraz z ma\u0142\u017conk\u0105, w\u015br\u00f3d obecnych na placu byli r\u00f3wnie\u017c prezydenci: W\u0142och Giorgio Napolitano, Meksyku Felipe Calder\u00f3n, Bo\u015bni Bakir Izetbegovi\u0107, Albanii Bamir Topi, Estonii Toomas Hendrik Ilves, Beninu Thomas Yayi Boni, Kamerunu Paul Biya, Demokratycznej Republiki Konga Denis Sassou-Nguesso oraz Hondurasu Porfirio Lobo Sosa. We w\u0142oskiej delegacji","start_idx":32,"end_idx":51}
{"id":"mrc_2600","question":"jak nazywa si\u0119 internetowy odsy\u0142acz?","answer":"link","context":"us\u0142ugi internetowej (www), # rozszerzenie (domena) wskazuj\u0105ce kraj, w kt\u00f3rym zosta\u0142a zarejestrowana witryna. Je\u015bli link odsy\u0142a do podstrony to niezb\u0119dne tre\u015bci wyst\u0119puj\u0105 w adresie URL w dalszej kolejno\u015bci, po uko\u015bniku. * Link dok\u0142adny \u2013 odno\u015bnik w postaci s\u0142\u00f3w kluczowych, bezpo\u015brednio identyfikuj\u0105cych tre\u015bci ukryte pod odsy\u0142aczem. To link o charakterze \u201edofollow\u201d, a wi\u0119c przekazuje ze sob\u0105 moc oraz zaufanie linkowanych stron. Ze wzgl\u0119du na to ma najwi\u0119ksz\u0105 warto\u015b\u0107 je\u015bli chodzi o pozycjonowanie. * Link rozszerzony \u2013 jest przewa\u017cnie rozszerzeniem linku dok\u0142adnego, w kt\u00f3rym zamiast jednego s\u0142owa kluczowego wyst\u0119puje ca\u0142a fraza. * Link z inn\u0105 tre\u015bci\u0105 \u2013 odsy\u0142acz w postaci tekstu niezwi\u0105zanego z tre\u015bci\u0105 strony internetowej. S\u0105 to proste s\u0142owa lub sformu\u0142owania (wi\u0119cej, ta strona), a tak\u017ce motywuj\u0105ce formy, np. czasowniki w","start_idx":115,"end_idx":119}
{"id":"mrc_2601","question":"o co walczyli zolnierze wykleci?","answer":"antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR","context":"\u017bo\u0142nierze wykl\u0119ci, \u017co\u0142nierze niez\u0142omni, polskie powojenne podziemie niepodleg\u0142o\u015bciowe i antykomunistyczne \u2013 antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce. Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje si\u0119 na 120\u2013180 tysi\u0119cy os\u00f3b. W ostatnich dniach II wojny \u015bwiatowej na terenie Polski dzia\u0142a\u0142o 80 tysi\u0119cy partyzant\u00f3w antykomunistycznych. Ostatni cz\u0142onek ruchu oporu \u2013 J\u00f3zef Franczak ps. \u201eLalek\u201d z oddzia\u0142u kpt. Zdzis\u0142awa Bro\u0144skiego \u201eUskoka\u201d \u2013 zgin\u0105\u0142 w ob\u0142awie w Majdanie Kozic G\u00f3rnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemna\u015bcie lat po wojnie \u2013 21 pa\u017adziernika 1963 roku. Powszechnie si\u0119 uznaje, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 niepodleg\u0142o\u015bciowych organizacji zbrojnych upad\u0142a na skutek braku reakcji USA i Wielkiej Brytanii i gwarant\u00f3w postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej.","start_idx":108,"end_idx":226}
{"id":"mrc_2602","question":"gdzie le\u017cy w\u0142oszczowa?","answer":"W\u0142oszczowa \u2013 miasto powiatowe w Polsce w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim.","context":"W\u0142oszczowa \u2013 miasto powiatowe w Polsce w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim. Siedziba w\u0142adz gminy W\u0142oszczowa i powiatu w\u0142oszczowskiego. Po\u0142o\u017cone na Wy\u017cynie Przedborskiej. W mie\u015bcie funkcjonuje drobny przemys\u0142 drzewny, spo\u017cywczy, obr\u00f3bki aluminium, budowlany oraz elektryczny. Wed\u0142ug danych z 1 stycznia 2018 W\u0142oszczowa liczy\u0142a 10 096 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == W\u0142oszczowa znajduje si\u0119 we wschodniej cz\u0119\u015bci Niecki W\u0142oszczowskiej na Wy\u017cynie Przedborskiej. P\u00f3\u0142nocno-wschodni\u0105 granic\u0119 miasta wyznacza rzeka Czarna Struga nale\u017c\u0105ca do dorzecza Pilicy. W po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci miasta znajduje si\u0119 niewielkie wapienne wzniesienie nazywane Czarneck\u0105 lub Ewi\u0144sk\u0105 G\u00f3r\u0105 \u2013 najwy\u017cszy punkt w granicach miasta \u2013 271 m n.p.m. Wed\u0142ug danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosi\u0142a 30,30 km\u00b2. W\u0142oszczowa jest po\u0142o\u017cona w historycznej Ma\u0142opolsce, le\u017ca\u0142a w ziemi sandomierskiej, nast\u0119pnie w powiecie ch\u0119ci\u0144skim w wojew\u00f3dztwie","start_idx":0,"end_idx":69}
{"id":"mrc_2603","question":"kiedy \u017cy\u0142 abraham?","answer":"\u017by\u0142 ok. II tysi\u0105clecia p.n.e.","context":"Abraham ( \"\u2019Awr\u0101h\u0101m\", akad. A-bi-ra-mu, \"Ibr\u0101h\u012bm\", dos\u0142. \u201ekochaj\u0105cy ojciec\u201d) \u2013 pierwotnie zwany Abramem, pierwszy z hebrajskich patriarch\u00f3w. \u017by\u0142 ok. II tysi\u0105clecia p.n.e. Zgodnie z przekazami biblijnymi Abraham by\u0142 praojcem narodu \u017cydowskiego, arabskiego, edomickiego i tak\u017ce innych. Z woli Boga Jahwe wyruszy\u0142 z Mezopotamii do Palestyny. M\u0105\u017c Sary i Hagar, ojciec Izaaka i Izmaela. == Historia biblijna == === Powo\u0142anie === Abram razem z ojcem Terachem, \u017con\u0105 Saraj (kt\u00f3ra by\u0142a jego przyrodni\u0105 siostr\u0105) i bratankiem Lotem mieszka\u0142 pocz\u0105tkowo w Ur chaldejskim. P\u00f3\u017aniej zamieszkiwa\u0142 w krainie Charan, w celu dotarcia do Kanaanu. Stary Testament pocz\u0105tkowo nie podaje przyczyny opuszczenia Ur. Przyczyn\u0105 mog\u0142a by\u0107 niespokojna sytuacja po upadku III dynastii z Ur wywo\u0142ana konfliktami pomi\u0119dzy autochtonami i amoryckimi imigrantami. Deuterokanoniczna Ksi\u0119ga Judyty podaje","start_idx":141,"end_idx":170}
{"id":"mrc_2604","question":"ile lat mia\u0142 tomek sawyer?","answer":"jest oko\u0142o jedenastoletnim lub dwunastoletnim ch\u0142opcem","context":"kt\u00f3rego pozna\u0142 w San Francisco, pracuj\u0105c jako dziennikarz. Osobowo\u015b\u0107 bohatera autor stworzy\u0142 na wz\u00f3r trzech ch\u0142opc\u00f3w, kt\u00f3rych zna\u0142 w dzieci\u0144stwie. == Charakterystyka postaci == Tom jest oko\u0142o jedenastoletnim lub dwunastoletnim ch\u0142opcem, sierot\u0105. Mieszka wraz ze swym m\u0142odszym, przyrodnim bratem Sidem, kuzynk\u0105 Mary i ciotk\u0105 Polly, kt\u00f3ra sprawuje nad nimi opiek\u0119, w ma\u0142ym miasteczku St. Petersburg po\u0142o\u017conym nad rzek\u0105 Missisipi w stanie Missouri. Jest sprytnym i inteligentnym ch\u0142opcem, jednak nauka w szkole nie idzie mu najlepiej. Nie lubi wykonywa\u0107 poleconych mu przez ciotk\u0119 prac. Najlepszym przyjacielem Tomka jest biedny ch\u0142opak z marginesu spo\u0142eczno\u015bci, Huckleberry Finn. Tomek jest te\u017c zaprzyja\u017aniony z Joe Harperem. == W kulturze == Powsta\u0142o kilkadziesi\u0105t film\u00f3w fabularnych oraz seriali telewizyjnych, w kt\u00f3rych Tom Sawyer jest postaci\u0105 pierwszoplanow\u0105 b\u0105d\u017a","start_idx":181,"end_idx":235}
{"id":"mrc_2605","question":"ile pluton ma ksi\u0119\u017cyc\u00f3w?","answer":"pi\u0119\u0107","context":"Ksi\u0119\u017cyce Plutona \u2013 pi\u0119\u0107 naturalnych satelit\u00f3w planety kar\u0142owatej Pluton. Powsta\u0142y prawdopodobnie w trakcie jego zderzenia z innym cia\u0142em o podobnych rozmiarach w pocz\u0105tkowym okresie formowania si\u0119 Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Zderzenie to odrzuci\u0142o na orbit\u0119 Plutona materi\u0119, kt\u00f3ra po\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 w obiekty o r\u00f3\u017cnych rozmiarach, tworz\u0105c rodzin\u0119 satelit\u00f3w. Opr\u00f3cz najwi\u0119kszego Charona, tworz\u0105cego z Plutonem uk\u0142ad podw\u00f3jny, znane s\u0105 jeszcze cztery ma\u0142e satelity tej planety kar\u0142owatej. == Charon == Charon po raz pierwszy zosta\u0142 zaobserwowany w 1978 roku. Jego odkrywc\u0105 by\u0142 James Christy. Jest on stosunkowo du\u017cych rozmiar\u00f3w, przez co uk\u0142ad Pluton-Charon mo\u017ce by\u0107 uznawany za podw\u00f3jn\u0105 planet\u0119 kar\u0142owat\u0105. Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 tego uk\u0142adu jest to, \u017ce cia\u0142a te wiruj\u0105 wok\u00f3\u0142 wsp\u00f3lnego \u015brodka masy znajduj\u0105cego si\u0119 ponad powierzchni\u0105 Plutona. Dlatego nie wszyscy uznaj\u0105 za","start_idx":19,"end_idx":23}
{"id":"mrc_2606","question":"co wynika z obywatelstwa dla pa\u0144stwa i obywatela?","answer":"jednostka ma okre\u015blone prawa i obowi\u0105zki wobec pa\u0144stwa, a pa\u0144stwo \u2013 analogicznie \u2013 ma obowi\u0105zki i prawa wobec jednostki.","context":"Obywatelstwo (ang. \"citizenship\", fr. \"citoyennet\u00e9\", niem. \"Staatsb\u00fcrgerschaft\", ros. \"\u0433\u0440\u0430\u0436\u0434\u0430\u043d\u0441\u0442\u0432\u043e\") \u2013 przynale\u017cno\u015b\u0107 osoby do okre\u015blonego pa\u0144stwa, na mocy kt\u00f3rej jednostka ma okre\u015blone prawa i obowi\u0105zki wobec pa\u0144stwa, a pa\u0144stwo \u2013 analogicznie \u2013 ma obowi\u0105zki i prawa wobec jednostki. Okre\u015blenie spraw zwi\u0105zanych z obywatelstwem, a w szczeg\u00f3lno\u015bci sposob\u00f3w jego nabycia i ewentualnie tak\u017ce utraty, nale\u017cy do samego pa\u0144stwa \u2013 jest to jego kompetencja wy\u0142\u0105czna. Istniej\u0105 tak\u017ce regulacje prawa mi\u0119dzynarodowego dotycz\u0105ce spraw zwi\u0105zanych z obywatelstwem, a w szczeg\u00f3lno\u015bci unikania sytuacji bezpa\u0144stwowo\u015bci i wielokrotnego obywatelstwa. W opinii na temat dekret\u00f3w o obywatelstwie w Tunisie i Maroku (1923) Sta\u0142y Trybuna\u0142 Sprawiedliwo\u015bci Mi\u0119dzynarodowej uzna\u0142 \"zagadnienie, czy dana sprawa nale\u017cy, czy te\u017c nie wy\u0142\u0105cznie do jurysdykcji wewn\u0119trznej danego Pa\u0144stwa, jest pytaniem zasadniczo wzgl\u0119dnym; odpowied\u017a jest uzale\u017cniona od","start_idx":162,"end_idx":282}
{"id":"mrc_2607","question":"co przyczyni\u0142o si\u0119 do powstania cywilizacji egipskiej?","answer":"Regularne wylewy Nilu i w efekcie wysoka urodzajno\u015b\u0107 gleby by\u0142y korzystne dla rozwoju rolnictwa.","context":"okresie p\u00f3\u017aniejszym staro\u017cytna Grecja, sprzyja\u0142a wymianie idei. Jednoczesna \u0142atwo\u015b\u0107 obrony przed zagro\u017ceniami p\u0142yn\u0105cymi z tego s\u0105siedztwa dzi\u0119ki warunkom naturalnym (Pustynia Arabska, Morze Czerwone, pustynie P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego na wschodzie; Morze \u015ar\u00f3dziemne na p\u00f3\u0142nocy; Sahara na zachodzie) prowadzi\u0142a do trwa\u0142o\u015bci i jednorodno\u015bci kultury egipskiej. Regularne wylewy Nilu i w efekcie wysoka urodzajno\u015b\u0107 gleby by\u0142y korzystne dla rozwoju rolnictwa. Utrzymanie skomplikowanego systemu irygacyjnego rodzi\u0142o potrzeb\u0119 nadzoru administracyjnego, co z kolei prowadzi\u0142o do powstania silnej w\u0142adzy centralnej, z czasem zideologizowanej religijnie, oraz powstania pisma (hieroglify). Blisko\u015b\u0107 kopal\u0144 miedzi, z\u0142ota i kamieni szlachetnych (Synaj, Nubia) przyczyni\u0142a si\u0119 do rozwoju rzemios\u0142a i wymiany handlowej z s\u0105siadami, a og\u00f3lna dost\u0119pno\u015b\u0107 trwa\u0142ego materia\u0142u budowlanego w postaci kamienia sprzyja\u0142a rozwojowi budownictwa. Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 wyr\u00f3\u017cniaj\u0105c\u0105 Egipt na tle innych cywilizacji","start_idx":352,"end_idx":448}
{"id":"mrc_2608","question":"kim by\u0142a atena?","answer":"Atena (gr. Athene, Athenaie, \u0142ac. Minerva) \u2013 w mitologii greckiej bogini m\u0105dro\u015bci, sztuki, sprawiedliwej wojny oraz opiekunka miast, m.in. Aten i Sparty. Jest jedn\u0105 z dwunastu g\u0142\u00f3wnych bog\u00f3w olimpijskich.","context":"Atena (gr. Athene, Athenaie, \u0142ac. Minerva) \u2013 w mitologii greckiej bogini m\u0105dro\u015bci, sztuki, sprawiedliwej wojny oraz opiekunka miast, m.in. Aten i Sparty. Jest jedn\u0105 z dwunastu g\u0142\u00f3wnych bog\u00f3w olimpijskich. Jej atrybutami s\u0105: w\u0142\u00f3cznia, tarcza i \u0142uk. Jej \u015bwi\u0119tym zwierz\u0119ciem jest sowa, a ro\u015blin\u0105 \u2013 oliwka. Jej rzymskim odpowiednikiem jest Minerwa. == Geneza == Geneza Ateny nie zosta\u0142a jednoznacznie ustalona. Wiadomo jednak\u017ce, \u017ce istnia\u0142a ju\u017c za czas\u00f3w przedgreckich. Teksty zapisane pismem linearnym B wskazuj\u0105 na jej du\u017c\u0105 rol\u0119 w okresie myke\u0144skim. Mia\u0142aby wtedy opiekowa\u0107 si\u0119 w\u0142adcami i pa\u0142acami kr\u00f3l\u00f3w, co wi\u0105za\u0142oby si\u0119 z jej p\u00f3\u017aniejsz\u0105 rol\u0105 patronki miast i rod\u00f3w bohaterskich. == Rodow\u00f3d i narodziny == Jest to drzewo genologiczne rodziny bog\u00f3w. Atena przysz\u0142a na \u015bwiat inaczej ni\u017c inni bogowie greccy.","start_idx":0,"end_idx":204}
{"id":"mrc_2609","question":"czym by\u0142a dziwna wojna?","answer":"kolokwialna definicja sytuacji, jaka mia\u0142a miejsce w pierwszym okresie II wojny \u015bwiatowej na froncie zachodnim po formalnym wypowiedzeniu przez Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119 3 wrze\u015bnia 1939 roku wojny III Rzeszy po zaprzestaniu faktycznych dzia\u0142a\u0144 wojennych na l\u0105dzie (tzw. ofensywa w Saarze) w okresie od pa\u017adziernika 1939 r. do kampanii francuskiej w maju 1940 roku.","context":"Dziwna wojna (, \u2013 dos\u0142. \"udawana wojna\", \u2013 dos\u0142. \"wojna na siedz\u0105co\") \u2013 kolokwialna definicja sytuacji, jaka mia\u0142a miejsce w pierwszym okresie II wojny \u015bwiatowej na froncie zachodnim po formalnym wypowiedzeniu przez Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119 3 wrze\u015bnia 1939 roku wojny III Rzeszy po zaprzestaniu faktycznych dzia\u0142a\u0144 wojennych na l\u0105dzie (tzw. ofensywa w Saarze) w okresie od pa\u017adziernika 1939 r. do kampanii francuskiej w maju 1940 roku. == Geneza i pod\u0142o\u017ce == Pod\u0142o\u017ce wydarze\u0144 stanowi\u0142a decyzja podj\u0119ta 12 wrze\u015bnia 1939 przez Najwy\u017csz\u0105 Rad\u0119 Wojenn\u0105 francusko-brytyjsk\u0105 w Abbeville, o niepodejmowaniu generalnej ofensywy l\u0105dowej na froncie zachodnim i dzia\u0142a\u0144 powietrznych RAF nad Niemcami i o, niedokonanym ostatecznie (aby nie prowokowa\u0107 Mussoliniego, z uwagi na niedu\u017c\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 od W\u0142och), rozlokowaniu anglo-francuskich si\u0142 militarnych","start_idx":72,"end_idx":436}
{"id":"mrc_2610","question":"gdzie luter przybi\u0142 swoje tezy?","answer":"w przedsionku ko\u015bcio\u0142a zamkowego w Wittenberdze","context":"scholasticam theologiam\". Jego tezy nie znalaz\u0142y jednak wi\u0119kszego odzewu w\u015br\u00f3d teolog\u00f3w i hierarchii ko\u015bcielnej. Wobec tego Luter postanowi\u0142 skatalogowa\u0107 swoje my\u015bli i przes\u0142a\u0107 je bezpo\u015brednio do arcybiskupa Moguncji i biskupa Brandenburgii. 31 pa\u017adziernika 1517 roku, nie przeciwko samym odpustom, ale w\u0142a\u015bnie takim nadu\u017cyciom, Marcin Luter og\u0142osi\u0142 95 tez, wzywaj\u0105c do dysputy nad nimi. Zgodnie z utrwalon\u0105 legend\u0105, zanim wys\u0142a\u0142 swoje tezy do biskup\u00f3w niemieckich, wpierw przybi\u0142 je w przedsionku ko\u015bcio\u0142a zamkowego w Wittenberdze. Pierwszymi hierarchami, kt\u00f3rzy otrzymali od Lutra jego tezy, byli arcybiskup Magdeburga (jako papieski komisarz odpustowy) i biskup Brandenburgii (jako kompetentny biskup diecezjalny). R\u00f3wnocze\u015bnie Luter przes\u0142a\u0142 95 tez w\u0142asnemu prze\u0142o\u017conemu zakonnemu Staupitzowi, do\u0142\u0105czaj\u0105c list do papie\u017ca i wyra\u017caj\u0105c gotowo\u015b\u0107 poddania ich teologicznemu rozstrzygni\u0119ciu ze strony papie\u017ca. Ten, na","start_idx":484,"end_idx":531}
{"id":"mrc_2611","question":"dok\u0105d przenios\u0142y si\u0119 w\u0142adze polskie na uchod\u017astwie po kapitulacji francji?","answer":"Siedzib\u0105 rz\u0105du by\u0142 Pary\u017c, p\u00f3\u017aniej Angers (na zasadzie eksterytorialno\u015bci), a od ko\u0144ca czerwca 1940 (po upadku Francji) \u2013 Londyn","context":"Rz\u0105d Rzeczypospolitej Polskiej na uchod\u017astwie \u2013 rz\u0105d Rzeczypospolitej Polskiej istniej\u0105cy w latach 1939\u20131990, b\u0119d\u0105cy legaln\u0105 kontynuacj\u0105 w\u0142adz II Rzeczypospolitej, zmuszonych opu\u015bci\u0107 Polsk\u0119 po agresji III Rzeszy i ZSRR na ni\u0105 we wrze\u015bniu 1939 i okupacji ca\u0142ego terytorium Polski przez agresor\u00f3w. Siedzib\u0105 rz\u0105du by\u0142 Pary\u017c, p\u00f3\u017aniej Angers (na zasadzie eksterytorialno\u015bci), a od ko\u0144ca czerwca 1940 (po upadku Francji) \u2013 Londyn (st\u0105d te\u017c cz\u0119sto bywa on potocznie nazywany rz\u0105dem londy\u0144skim). Do 5 lipca 1945 r. by\u0142 powszechnie uznawany na arenie mi\u0119dzynarodowej (z wyj\u0105tkiem ZSRR oraz III Rzeszy i jej sojusznik\u00f3w) za jedyny legalny rz\u0105d Polski; po tej dacie utraci\u0142 status podmiotu prawa mi\u0119dzynarodowego, jednak mimo to funkcjonowa\u0142 nadal, a\u017c do pierwszych powszechnych wybor\u00f3w prezydenckich w Polsce w 1990 r. W\u0142adze RP na","start_idx":296,"end_idx":423}
{"id":"mrc_2612","question":"jaki jest utw\u00f3r liryczny?","answer":"jeden z trzech rodzaj\u00f3w literackich, obok dramatu i epiki. Obejmuje utwory, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wnym przedmiotem przedstawienia s\u0105 prze\u017cycia wewn\u0119trzne, przekazywane za po\u015brednictwem wypowiedzi monologicznej (rzadziej dialogu), odznaczaj\u0105cej si\u0119 subiektywizmem, podporz\u0105dkowanej funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej j\u0119zyka.","context":"Liryka (gr. \"lyrik\u00f3s\" \u201eodnosz\u0105cy si\u0119 do liry\u201d) \u2013 jeden z trzech rodzaj\u00f3w literackich, obok dramatu i epiki. Obejmuje utwory, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wnym przedmiotem przedstawienia s\u0105 prze\u017cycia wewn\u0119trzne, przekazywane za po\u015brednictwem wypowiedzi monologicznej (rzadziej dialogu), odznaczaj\u0105cej si\u0119 subiektywizmem, podporz\u0105dkowanej funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej j\u0119zyka. Centralnym elementem utworu lirycznego jest tzw. podmiot liryczny. Niezale\u017cnie od gatunku j\u0119zyk liryki oznacza si\u0119 (w por\u00f3wnaniu z dramatem i epik\u0105) wysokim zmetaforyzowaniem. Jej nazwa wywodzi si\u0119 od nazwy starogreckiego instrumentu muzycznego \u2013 liry. Przy jej wt\u00f3rze antyczni poeci \u015bpiewali swoje pie\u015bni. == Gatunki liryki == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 takich europejskich gatunk\u00f3w lirycznych wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytno\u015bci \u2013 z poezji helle\u0144skiej lub rzymskiej, niekt\u00f3re tak\u017ce ze Starego Testamentu. W \u015bredniowieczu gatunki liryczne powstawa\u0142y g\u0142\u00f3wnie w kr\u0119gu liryki dworskiej (np.","start_idx":49,"end_idx":371}
{"id":"mrc_2613","question":"jaka mia\u0142a by\u0107 kara za z\u0142amanie kontraktu o ma\u0142\u017ce\u0144stwie?","answer":"z\u0142amanie przysi\u0119gi ma\u0142\u017ce\u0144skiej mog\u0142o by\u0107 karane zgodnie z prawem ko\u015bcielnym \u2013 jak cho\u0107by ekskomunik\u0105, lub z prawem \u015bwieckim \u2013 ch\u0142ost\u0105 lub nawet \u015bmierci\u0105 zadan\u0105 przez ma\u0142\u017conka.","context":"pogardza\u0142 wierno\u015bci\u0105 ma\u0142\u017ce\u0144sk\u0105, a Ko\u015bci\u00f3\u0142 nie potrafi\u0142 ukr\u00f3ci\u0107 jej seksualnej swobody ani zapobiec orgiom. Na europejskich dworach kwit\u0142y prostytucja i obyczaj otaczania si\u0119 utrzymankami. Wi\u0119kszy wp\u0142yw Ko\u015bci\u00f3\u0142 uzyska\u0142 na prosty lud. Tutaj z\u0142amanie przysi\u0119gi ma\u0142\u017ce\u0144skiej mog\u0142o by\u0107 karane zgodnie z prawem ko\u015bcielnym \u2013 jak cho\u0107by ekskomunik\u0105, lub z prawem \u015bwieckim \u2013 ch\u0142ost\u0105 lub nawet \u015bmierci\u0105 zadan\u0105 przez ma\u0142\u017conka. Kwitn\u0105ce w nowo powsta\u0142ych miastach i niejednokrotnie wspierane przez w\u0142adze domy publiczne oraz \u0142a\u017anie erotyczne zosta\u0142y w p\u00f3\u017anym \u015bredniowieczu pozamykane. === Ma\u0142\u017ce\u0144stwo od XVI do XIX wieku === Reformacja protestancka w XVI stuleciu odrzuci\u0142a dominuj\u0105c\u0105 wcze\u015bniej koncepcj\u0119 ma\u0142\u017ce\u0144stwa razem z wieloma innymi doktrynami katolickimi. Marcin Luter zadeklarowa\u0142, \u017ce ma\u0142\u017ce\u0144stwo jest \"spraw\u0105 ziemsk\u0105..., kt\u00f3ra przynale\u017cy do sfery pa\u0144stwowej\". Podobn\u0105 opini\u0119 wyra\u017ca\u0142 pastor protestancki","start_idx":239,"end_idx":414}
{"id":"mrc_2614","question":"co powiedzia\u0142 cambronne?","answer":"\u201eGwardia umiera, ale nie poddaje si\u0119","context":"Pierre Jacques \u00c9tienne Cambronne (ur. 26 grudnia 1770 w Saint-S\u00e9bastien-sur-Loire, zm. 29 stycznia 1842 w Nantes) \u2013 francuski genera\u0142. W bitwie pod Waterloo, dowodz\u0105c dywizj\u0105 gwardii, zosta\u0142 ranny. Przypisywane s\u0105 mu s\u0142owa, kt\u00f3re mia\u0142 wypowiedzie\u0107 w czasie bitwy pod Waterloo. Na wezwanie Brytyjczyk\u00f3w do poddania si\u0119 mia\u0142 odpowiedzie\u0107: (\u201eGwardia umiera, ale nie poddaje si\u0119\u201d), podczas gdy jeden z jego \u017co\u0142nierzy doda\u0142: (dos\u0142. \u201eG\u00f3wno!\u201d). W p\u00f3\u017aniejszym okresie otrzyma\u0142 tytu\u0142 wicehrabiego (1820) oraz pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 komendanta Lille. == Nawi\u0105zania w kulturze == S\u0142owa Cambronne\u2019a spod Waterloo przytacza Victor Hugo w \u201eN\u0119dznikach\u201d (gdzie przypisywana mu jest wersja ze s\u0142owem ). Nawi\u0105zanie do postaci Cambronne\u2019a i jego s\u0142\u00f3w pojawia si\u0119 w wierszu W\u0142adys\u0142awa Broniewskiego pt. \"Bagnet na bro\u0144\", napisanym w kwietniu 1939: : \"Bagnet","start_idx":338,"end_idx":374}
{"id":"mrc_2615","question":"ile mia\u0142o trwa\u0107 powstanie warszawskie?","answer":"Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego obrotu spraw b\u0119d\u0105 mog\u0142y wytrwa\u0107 w obronie maksymalnie przez 14 dni","context":"wrze\u015bnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Genera\u0142 Jerzy Kirchmayer podzieli\u0142 natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1\u20134 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego obrotu spraw b\u0119d\u0105 mog\u0142y wytrwa\u0107 w obronie maksymalnie przez 14 dni (przy za\u0142o\u017ceniu, \u017ce mo\u017cliwe b\u0119dzie uzyskanie broni ze zdobyczy i zrzut\u00f3w). W rzeczywisto\u015bci walki trwa\u0142y 63 dni. === Godzina \u201eW\u201d === 1 sierpnia o godz. 17.00 jednostki Okr\u0119gu Warszawskiego AK oraz oddzia\u0142y dyspozycyjne KG AK zaatakowa\u0142y niemieckie obiekty we wszystkich dzielnicach okupowanej Warszawy. Po\u0142o\u017cenie wyj\u015bciowe powsta\u0144c\u00f3w by\u0142o niezwykle trudne.","start_idx":196,"end_idx":509}
{"id":"mrc_2616","question":"z jakiego j\u0119zyka pochodzi s\u0142owo ewangelia?","answer":"z gr","context":"Ewangelia (z gr. , \"euangelion\", dos\u0142. \u201edobra nowina\u201d) \u2013 w pierwotnym chrze\u015bcija\u0144stwie termin ten oznacza\u0142 przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadej\u015bcia Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i pojawienia si\u0119 Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza. Centralnym tematem by\u0142 kerygmat o tajemnicy paschalnej, \u015bmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa uroczy\u015bcie wspominanych w liturgii przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 Chrystusa. W drugim, najbardziej rozpowszechnionym dzi\u015b znaczeniu \"ewangelia\", to dzie\u0142o pisane m\u00f3wi\u0105ce o Jezusie Chrystusie lub jego fragment czytany w trakcie liturgii s\u0142owa. Nazw\u0119 t\u0119 nosz\u0105 cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana. S\u0142owo to wyst\u0119powa\u0142o tak\u017ce w Grece pozabiblijnej, jako dobra wiadomo\u015b\u0107 (Luc.). U Homera zosta\u0142o u\u017cyte w sensie nagrody dla osoby przynosz\u0105cej dobr\u0105 wie\u015b\u0107: \u201eniech mi to b\u0119dzie \"ewangelion\"\u201d (\u03b5\u1f50\u03b1\u03b3\u03b3\u03ad\u03bb\u03b9\u03bf\u03bd \u03b4\u03ad \u03bc\u03bf\u03b9 \u1f14\u03c3\u03c4\u03c9). Znane by\u0142o tak\u017ce","start_idx":11,"end_idx":15}
{"id":"mrc_2617","question":"co by\u0142o herbem rodu horeszk\u00f3w?","answer":"\"Na tarczy w polu czerwonym g\u0142owa o\u015bla wprost, srebrna.","context":"go w \"Panu Tadeuszu\" fikcyjnej rodzinie Horeszk\u00f3w. == Opis herbu == === Opis historyczny === Kasper Niesiecki blazonuje herb nast\u0119puj\u0105co: ==== Informacje dodatkowe ==== Pierwotnym klejnotem by\u0142a o\u015bla g\u0142owa z szyj\u0105, god\u0142u nadawano ponadto r\u00f3\u017cne barwy na przestrzeni lat (patrz sekcja: Ewolucja wizerunku). === Opis wsp\u00f3\u0142czesny === Opis skonstruowany wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie brzmi nast\u0119puj\u0105co: \"Na tarczy w polu czerwonym g\u0142owa o\u015bla wprost, srebrna.\" \"W klejnocie p\u00f3\u0142 koz\u0142a srebrnego.\" \"Labry herbowe czerwone, podbite z\u0142otem.\" == Geneza == === Najwcze\u015bniejsze wzmianki === Najstarsz\u0105 jest piecz\u0119\u0107 Miko\u0142aja s\u0119dziego ziemskiego krakowskiego, kt\u00f3ra wisi u dokumentu z 1354 przechowywanego w archiwum Cysters\u00f3w w Mogile. Jana starosty \u0142\u0119czyckiego z lat 1370 i 1384, potem nast\u0119puj\u0105 piecz\u0119cie Micha\u0142a s\u0119dziego ziemskiego krakowskiego z roku 1398, za\u015b najstarszy zapis pochodzi z","start_idx":381,"end_idx":436}
{"id":"mrc_2618","question":"ilu astronaut\u00f3w zgin\u0119\u0142o w kosmosie?","answer":"kosmonaut\u00f3w, z czego przynajmniej dw\u00f3ch zgin\u0119\u0142o podczas tych pr\u00f3b.","context":"Zaginieni kosmonauci \u2013 teoria spiskowa, wed\u0142ug kt\u00f3rej ZSRR w latach 50. i 60. XX wieku ukrywa\u0142 nieudane pr\u00f3by wys\u0142ania cz\u0142owieka w kosmos. Podczas tych misji mia\u0142o zgin\u0105\u0107 kilku kosmonaut\u00f3w, jednak nigdy nie podano tych informacji do publicznej wiadomo\u015bci. W\u0142adze radzieckie, a nast\u0119pnie rosyjskie zaprzecza\u0142y jednak tym pog\u0142oskom. Zwolennicy tej teorii spiskowej przyjmuj\u0105, \u017ce pierwszym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3ry prze\u017cy\u0142 lot w przestrze\u0144 kosmiczn\u0105, by\u0142 Jurij Gagarin, jednak uwa\u017caj\u0105, \u017ce przed nim ZSRR usi\u0142owa\u0142 wys\u0142a\u0107 kilku innych kosmonaut\u00f3w, z czego przynajmniej dw\u00f3ch zgin\u0119\u0142o podczas tych pr\u00f3b. Inny kosmonauta, W\u0142adimir Iljuszyn, mia\u0142 prze\u017cy\u0107 lot, jednak podczas powrotu na Ziemi\u0119 jego statek mia\u0142 zboczy\u0107 z kursu i wyl\u0105dowa\u0107 na terytorium Chin, gdzie rzekomo zosta\u0142 zatrzymany przez miejscowe w\u0142adze. Poniewa\u017c trwa\u0142a zimna wojna, Zwi\u0105zek Radziecki przypuszczalnie","start_idx":524,"end_idx":590}
{"id":"mrc_2619","question":"na jakiej pozycji gra lewandowski w barcelonie?","answer":"\u015brodkowego napastnika","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":95,"end_idx":116}
{"id":"mrc_2620","question":"jaki organ wydaje prawo jazdy?","answer":"Organem wydaj\u0105cym prawo jazdy jest starosta powiatowy w\u0142a\u015bciwy dla miejsca zamieszkania kierowcy, a w przypadku miast na prawach powiatu \u2013 prezydent miasta, za\u015b w Warszawie organem wydaj\u0105cym prawo jazdy jest Prezydent miasta sto\u0142ecznego Warszawy \u2013 w\u0142a\u015bciwy urz\u0105d dzielnicy.","context":"jazdy oraz ich personalizacj\u0105 zajmuje si\u0119 Polska Wytw\u00f3rnia Papier\u00f3w Warto\u015bciowych S.A. Organem wydaj\u0105cym prawo jazdy jest starosta powiatowy w\u0142a\u015bciwy dla miejsca zamieszkania kierowcy, a w przypadku miast na prawach powiatu \u2013 prezydent miasta, za\u015b w Warszawie organem wydaj\u0105cym prawo jazdy jest Prezydent miasta sto\u0142ecznego Warszawy \u2013 w\u0142a\u015bciwy urz\u0105d dzielnicy. == Unijne prawo jazdy == W 2006 roku Parlament Europejski przyj\u0105\u0142 dyrektyw\u0119 2006/126/EEC ustanawiaj\u0105c\u0105 jednolity wz\u00f3r prawa jazdy we wszystkich pa\u0144stwach cz\u0142onkowskich. W Polsce nowe prawo jazdy wprowadza ustawa z 5 stycznia 2011 r. o kieruj\u0105cych pojazdami. Wydawane od stycznia 2013 roku prawa jazdy s\u0105 wa\u017cne przez 15 lat \u2013 dla kierowc\u00f3w zawodowych 5 lat (kategorie C1, C, D1, D, C1+E, C+E, D1+E, D+E), podczas gdy w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w cz\u0142onkowskich okres","start_idx":87,"end_idx":360}
{"id":"mrc_2621","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 wo\u0142odyjowski?","answer":"Zgin\u0105\u0142 26 sierpnia 1672 w wybuchu prochu w Baszcie Czarnej w Zamku G\u00f3rnym w Kamie\u0144cu Podolskim","context":"by\u0142 komendantem stanicy rycerskiej w Chreptiowie (miejscowo\u015b\u0107 mi\u0119dzy Kamie\u0144cem a Mohylowem Podolskim). Zgin\u0105\u0142 26 sierpnia 1672 w wybuchu prochu w Baszcie Czarnej w Zamku G\u00f3rnym w Kamie\u0144cu Podolskim bezpo\u015brednio po jej kapitulacji przed oblegaj\u0105cymi j\u0105 Turkami. Okoliczno\u015bci wybuchu nie s\u0105 jasne, nast\u0105pi\u0142 on przypadkowo (wed\u0142ug wersji Cypriana Tomaszewicza) lub te\u017c spowodowany by\u0142 przez oficera artylerii fortecznej Hejkinga (wersja Stanis\u0142awa Makowieckiego), kt\u00f3ry podpali\u0142 200 beczek prochu i spowodowa\u0142 zniszczenie Zamku G\u00f3rnego, zabijaj\u0105c przy tym 500 do 800 ludzi, g\u0142\u00f3wnie komputowych Kozak\u00f3w. Wo\u0142odyjowski zosta\u0142 ugodzony przez kartacz w g\u0142ow\u0119 i zgin\u0105\u0142 na miejscu. Jego zw\u0142oki z\u0142o\u017cono w podziemiach ko\u015bcio\u0142a franciszkan\u00f3w w Kamie\u0144cu Podolskim. Jego \u017cona, Krystyna Jeziorkowska, wcze\u015bniej trzykrotnie zam\u0119\u017cna, po \u015bmierci Wo\u0142odyjowskiego wysz\u0142a pi\u0105ty raz za m\u0105\u017c, za pisarza, Franciszka Dziewanowskiego.","start_idx":103,"end_idx":197}
{"id":"mrc_2622","question":"kto kieruje statkiem?","answer":"Dow\u00f3dca okr\u0119tu (d.o.)","context":"na dwie burty \u2013 praw\u0105 i lew\u0105 \u2013 oraz w miar\u0119 mo\u017cliwo\u015bci na trzy wachty \u2013 pierwsz\u0105, drug\u0105 i trzeci\u0105, tak aby zapewni\u0107 najlepsz\u0105 obs\u0142ug\u0119 stanowisk dowodzenia i stanowisk bojowych w rozk\u0142adach okr\u0119towych. Za\u0142ogi okr\u0119t\u00f3w nie dzieli si\u0119 na burty i wachty, je\u015bli bezpiecze\u0144stwo \u017ceglugi wymaga sta\u0142ej obecno\u015bci ca\u0142ej za\u0142ogi na SB. Dow\u00f3dca okr\u0119tu (d.o.) jest prze\u0142o\u017conym za\u0142ogi i os\u00f3b czasowo zaokr\u0119towanych, z wyj\u0105tkiem swych prze\u0142o\u017conych. Post\u0119puje zgodnie z regulaminami i rozkazami prze\u0142o\u017conych oraz przepisami prawa mi\u0119dzynarodowego, a w wypadkach nie przewidzianych \u2013 wed\u0142ug w\u0142asnego uznania, maj\u0105c na wzgl\u0119dzie dobro s\u0142u\u017cby i obron\u0119 interes\u00f3w pa\u0144stwa. Powinien wykazywa\u0107 samodzielno\u015b\u0107 w podejmowaniu szybkich i zdecydowanych dzia\u0142a\u0144 niezb\u0119dnych dla zapewnienia bezpiecze\u0144stwa za\u0142odze i okr\u0119towi, a w czasie wojny \u2013 dla wykonania zada\u0144. Zast\u0119pca","start_idx":323,"end_idx":344}
{"id":"mrc_2623","question":"w kt\u00f3rych j\u0119zykach pisze si\u0119 od prawej do lewej?","answer":"arabski czy hebrajski","context":"oraz na p\u00f3\u0142nocno-wschodnich wybrze\u017cach Afryki. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie do najwa\u017cniejszych j\u0119zyk\u00f3w rodziny semickiej zaliczaj\u0105 si\u0119: * j\u0119zyk amharski, * j\u0119zyk arabski, * j\u0119zyk hebrajski, * j\u0119zyk malta\u0144ski * j\u0119zyk tigrinia Wsp\u00f3\u0142czesne \u017cywe j\u0119zyki semickie, np. arabski czy hebrajski, ze wzgl\u0119du na charakterystyczn\u0105 dla j\u0119zyk\u00f3w afroazjatyckich budow\u0119 sp\u00f3\u0142g\u0142oskowo-rdzeniow\u0105 (zob. alternacja), u\u017cywaj\u0105 sp\u00f3\u0142g\u0142oskowych pism alfabetycznych (abd\u017cad\u00f3w), zwyczajowo pisanych od prawej do lewej. Fonetycznie charakteryzuj\u0105 si\u0119 du\u017c\u0105 liczb\u0105 sp\u00f3\u0142g\u0142osek gard\u0142owych. J\u0119zyki semickie wykazuj\u0105 te\u017c wiele cech typologicznych wsp\u00f3lnych z j\u0119zykami indoeuropejskimi, co \u015bwiadczy o kontaktach tych dw\u00f3ch rodzin w g\u0142\u0119bokiej staro\u017cytno\u015bci. == Klasyfikacja j\u0119zyk\u00f3w semickich == Powszechnie u\u017cywa si\u0119 i akceptuje si\u0119 rozr\u00f3\u017cnienie j\u0119zyk\u00f3w semickich ze wzgl\u0119du na podzia\u0142 geograficzny (wschodnie, p\u00f3\u0142nocno-wschodnie i po\u0142udniowo-zachodnie), cho\u0107 takie podej\u015bcie jest w \u015bwietle nowych bada\u0144 przestarza\u0142e. : j\u0119zyki","start_idx":247,"end_idx":268}
{"id":"mrc_2624","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 kompas?","answer":"Kompas sk\u0142ada si\u0119 z w\u0105skiego, d\u0142ugiego i lekkiego magnesu (tzw. ig\u0142y magnetycznej) u\u0142o\u017cyskowanego na pionowej osi oraz tarczy z podzia\u0142k\u0105 k\u0105tow\u0105 (tzw. r\u00f3\u017cy wiatr\u00f3w).","context":"Kompas magnetyczny \u2013 przyrz\u0105d nawigacyjny s\u0142u\u017c\u0105cy do wyznaczania kierunku po\u0142udnika magnetycznego. W kompasie wykorzystywane jest zjawisko ustawiania si\u0119 swobodnie zawieszonego magnesu wzd\u0142u\u017c linii ziemskiego pola magnetycznego. Kompas sk\u0142ada si\u0119 z w\u0105skiego, d\u0142ugiego i lekkiego magnesu (tzw. ig\u0142y magnetycznej) u\u0142o\u017cyskowanego na pionowej osi oraz tarczy z podzia\u0142k\u0105 k\u0105tow\u0105 (tzw. r\u00f3\u017cy wiatr\u00f3w). Wsp\u00f3\u0142czesne kompasy wype\u0142nione s\u0105 p\u0142ynem (zwykle alkoholem), co zapobiega drganiu ig\u0142y utrudniaj\u0105cemu odczyt. Kompasy magnetyczne \u017ale dzia\u0142aj\u0105 w pobli\u017cu: * magnes\u00f3w i przedmiot\u00f3w z ferromagnetyk\u00f3w (stal, \u017celiwo) * przewod\u00f3w przewodz\u0105cych pr\u0105d o du\u017cym nat\u0119\u017ceniu, gdy\u017c obiekty te zak\u0142\u00f3caj\u0105 naturalne pole magnetyczne Ziemi, a w rezultacie zniekszta\u0142caj\u0105 wskazania kompasu. Do kompas\u00f3w nie mo\u017cna te\u017c zbli\u017ca\u0107 cia\u0142 silnie naelektryzowanych. Pomimo tego, \u017ce metalowa obudowa przeciwdzia\u0142a elektryzowaniu ig\u0142y, w szczeg\u00f3lnych przypadkach na ig\u0142\u0119","start_idx":229,"end_idx":394}
{"id":"mrc_2625","question":"czym zajmowa\u0142a si\u0119 komisja edukacji narodowej?","answer":"pierwsz\u0105 w Polsce jak i w ca\u0142ej Europie w\u0142adz\u0105 o\u015bwiatow\u0105 o charakterze wsp\u00f3\u0142czesnego ministerstwa o\u015bwiaty publicznej.","context":"Komisja Edukacji Narodowej (KEN), w\u0142a\u015bc. Komisja nad Edukacj\u0105 M\u0142odzi Szlacheckiej Doz\u00f3r Maj\u0105ca \u2013 centralny organ w\u0142adzy o\u015bwiatowej w Polsce, zale\u017cny tylko od kr\u00f3la i Sejmu, powo\u0142any w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w przez Sejm Rozbiorowy 14 pa\u017adziernika 1773 na wniosek kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego, za zgod\u0105 rosyjskiego pos\u0142a nadzwyczajnego i ministra pe\u0142nomocnego Ottona Magnusa von Stackelberga. Komisja Edukacji Narodowej by\u0142a zarazem pierwsz\u0105 w Polsce jak i w ca\u0142ej Europie w\u0142adz\u0105 o\u015bwiatow\u0105 o charakterze wsp\u00f3\u0142czesnego ministerstwa o\u015bwiaty publicznej. == Geneza == Komisja zosta\u0142a powo\u0142ana g\u0142\u00f3wnie dlatego, \u017ce do 1773 roku edukacja podstawowa i \u015brednia by\u0142y w Rzeczypospolitej organizowane przez zakon jezuit\u00f3w. Taki system edukacji nakierowany by\u0142 przede wszystkim na kszta\u0142cenie w zakresie teologii katolickiej przy pomocy \u0142aciny, przy czym inne przedmioty by\u0142y traktowane","start_idx":450,"end_idx":567}
{"id":"mrc_2626","question":"w jakim stanie jest los angeles?","answer":"ameryka\u0144skiego stanu Kalifornia","context":"Los Angeles, oficjalnie City of Los Angeles, cz\u0119sto skracane do L.A. () \u2013 najludniejsze miasto ameryka\u0144skiego stanu Kalifornia, a zarazem drugie pod wzgl\u0119dem liczby mieszka\u0144c\u00f3w miasto w Stanach Zjednoczonych (za Nowym Jorkiem), za spraw\u0105 populacji licz\u0105cej ok. 4 mln mieszka\u0144c\u00f3w. Wielkie Los Angeles to po\u0142\u0105czony obszar statystyczny (\"combined statistical area\") z liczb\u0105 mieszka\u0144c\u00f3w wynosz\u0105c\u0105 18,8 mln. Los Angeles jest siedzib\u0105 hrabstwa Los Angeles, czyli najbardziej zaludnionego i jednego z najbardziej zr\u00f3\u017cnicowanych etnicznie hrabstw w Stanach Zjednoczonych. Z kolei obszar samego Los Angeles uznany zosta\u0142 za najbardziej zr\u00f3\u017cnicowane etnicznie ameryka\u0144skie miasto. Mieszka\u0144cy Los Angeles cz\u0119sto okre\u015blani s\u0105 mianem \u201eAngelenos\u201d. Los Angeles zosta\u0142o za\u0142o\u017cone 4 wrze\u015bnia 1781 roku przez hiszpa\u0144skiego gubernatora Felipe de Neve\u2019a. Po zako\u0144czeniu wojny o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Meksyku, w 1821","start_idx":95,"end_idx":126}
{"id":"mrc_2627","question":"kiedy podpisano traktat wersalski?","answer":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone.","context":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone. Dokumenty ratyfikacji z\u0142o\u017cono 10 stycznia 1920 r. w Pary\u017cu i z t\u0105 dat\u0105 wszed\u0142 w \u017cycie. Traktat ustali\u0142 wiele granic mi\u0119dzypa\u0144stwowych w Europie oraz wprowadzi\u0142 nowy \u0142ad polityczny. Traktat wersalski zosta\u0142 zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwaj\u0105cej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 r. Bra\u0142o w niej udzia\u0142 27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw. Polska by\u0142a reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Pa\u0144stwa pokonane w I wojnie \u015bwiatowej (Niemcy, Austro-W\u0119gry, Imperium Osma\u0144skie, Bu\u0142garia) nie zosta\u0142y dopuszczone do konferencji, a jedynie przedstawiono im traktaty do podpisania. Rosja Sowiecka r\u00f3wnie\u017c nie zosta\u0142a zaproszona, gdy\u017c mocarstwa Ententy nie uznawa\u0142y","start_idx":0,"end_idx":173}
{"id":"mrc_2628","question":"jaki zwi\u0105zek chemiczny jest produktem reakcji addycji wody do acetylenu?","answer":"aldehydu octowego","context":"Reakcja Kuczerowa \u2013 reakcja chemiczna odkryta w 1881 roku przez rosyjskiego chemika Michai\u0142a Kuczerowa, polegaj\u0105ca na addycji wody do acetylenu, prowadz\u0105ca do aldehydu octowego. Zachodzi ona przy obecno\u015bci katalizatora (soli rt\u0119ciowych w \u015brodowisku kwasowym). W pierwszym etapie powstaje enol, kt\u00f3ry ulega szybkiej tautomeryzacji ketonowo-enolowej do formy aldehydowej: : : W podobny spos\u00f3b z innych alkin\u00f3w powstaj\u0105 ketony, np.: : : Reakcja ta by\u0142a pierwsz\u0105 przemys\u0142ow\u0105 metod\u0105 syntezy acetaldehydu. P\u00f3\u017aniej zosta\u0142a wyparta przez proces Wackera.","start_idx":159,"end_idx":176}
{"id":"mrc_2629","question":"gdzie zosta\u0142 pochowany mickiewicz?","answer":"pochowane na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency","context":"\u017ce m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 otruty arszenikiem lub dozna\u0107 udaru m\u00f3zgu). Nie tylko niejasna przyczyna \u015bmierci wywo\u0142ywa\u0142a kontrowersje. Powodem \u201epot\u0119pie\u0144czych swar\u00f3w\u201d nad trumn\u0105 poety sta\u0142o si\u0119 jego miejsce spoczynku \u2013 tymczasowe, poniewa\u017c zak\u0142adano, \u017ce ostatecznie jego cia\u0142o spocznie w ojczy\u017anie. Proponowano konstantynopolski ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Benedykta lub gr\u00f3b w tworzonej w\u0142a\u015bnie osadzie polskiej, nazwanej p\u00f3\u017aniej Adampolem, ksi\u0105\u017c\u0119 Czartoryski przes\u0105dzi\u0142 jednak o poch\u00f3wku we Francji. Zabalsamowane zw\u0142oki umieszczono w trzech trumnach: cynkowej i dw\u00f3ch drewnianych. Zanim jednak wyprawiono je w drog\u0119 do Francji, min\u0105\u0142 ponad miesi\u0105c. Dnia 30 grudnia 1855 cia\u0142o Mickiewicza wyruszy\u0142o z Konstantynopola na pok\u0142adzie francuskiego parowca Eufrat. Do Marsylii przyby\u0142o 7 stycznia 1856 Nast\u0119pnie zosta\u0142o przewiezione do Pary\u017ca i pochowane na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency, 4 lipca 1890 przeniesione na","start_idx":810,"end_idx":860}
{"id":"mrc_2630","question":"w jakim j\u0119zyku m\u00f3wi si\u0119 w holandii?","answer":"J\u0119zyk urz\u0119dowy, u\u017cywany w szkolnictwie i administracji, nosi nazw\u0119 \"niderlandzkiego j\u0119zyka standardowego\" (\"Standaardnederlands\").","context":"tysi\u0119cy student\u00f3w potrafi czyta\u0107 w tym j\u0119zyku. W 2005 niderlandzkiego naucza\u0142o 500 wyk\u0142adowc\u00f3w na ponad 220 uniwersytetach w 40 krajach. === Holandia === J\u0119zyk urz\u0119dowy, u\u017cywany w szkolnictwie i administracji, nosi nazw\u0119 \"niderlandzkiego j\u0119zyka standardowego\" (\"Standaardnederlands\"). Oficjalnie pos\u0142uguje si\u0119 nim ponad 16 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w Holandii (Kr\u00f3lestwa Niderland\u00f3w). Status j\u0119zyka urz\u0119dowego uzyska\u0142 dopiero w 1995 roku, na mocy nowelizacji ustawy \"Og\u00f3lne prawo administracyjne\" (\"Algemene wet bestuursrecht\"). Nowelizacja taki sam status przyzna\u0142a j\u0119zykowi fryzyjskiemu. Jak wskazuj\u0105 wyniki badania z 2005 roku, przeprowadzonego na zlecenie Unii J\u0119zyka Niderlandzkiego, mniejszo\u015bci narodowe pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie j\u0119zykami: tureckim (192 tys. os\u00f3b), maroka\u0144skim arabskim (100 tys.), papiamento (80 tys.), indonezyjskim (45 tys.) oraz surinamskim (7 tys.). Niderlandzki okre\u015bla si\u0119 czasami, nie zawsze poprawnie, jako flamandzki (w Belgii),","start_idx":154,"end_idx":284}
{"id":"mrc_2631","question":"ile razy lech by\u0142 mistrzem polski?","answer":"Lech zosta\u0142 pi\u0105ty raz mistrzem Polski","context":"1993 \u2013 Lech zosta\u0142 pi\u0105ty raz mistrzem Polski po uniewa\u017cnieniu przez PZPN wybranych wynik\u00f3w ostatniej kolejki. * 16 czerwca 1994 \u2013 po 37 latach zmieniono nazw\u0119 na Pozna\u0144ski Klub Pi\u0142karski Lech Pozna\u0144. * 9 lipca 1998 \u2013 jedenasta z kolei zmiana nazwy klubu \u2013 powsta\u0142 Wielkopolski Klub Pi\u0142karski Lech Pozna\u0144. * 2000 \u2013 po 28 latach Lech Pozna\u0144 spad\u0142 z I ligi. * 23 marca 2002 \u2013 na 80-lecie istnienia klubu Lech wygra\u0142 z T\u0142okami Gorzyce 3:0. * 2002 \u2013 po 2 sezonach w II lidze zesp\u00f3\u0142 powr\u00f3ci\u0142 do I ligi. * 27 lipca 2003 \u2013 zosta\u0142 rozegrany Puchar Lecha 2003, w meczu fina\u0142owym Maccabi Tel Awiw po rzutach karnych pokona\u0142o M\u00e1laga CF 5:4 * 2003 \u2013 rozpocz\u0119cie prac na","start_idx":7,"end_idx":44}
{"id":"mrc_2632","question":"kto wprowadzi\u0142 tr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adzy?","answer":"Monteskiusz","context":"oskar\u017conemu stanem. Egzekucj\u0119 wyrok\u00f3w s\u0105d\u00f3w Monteskiusz zaliczy\u0142 do zada\u0144 w\u0142adzy wykonawczej. Termin \u201etr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adzy\u201d wymy\u015bli\u0142 Tadeusz Boy-\u017bele\u0144ski, w oryginale Monteskiusz pisa\u0142 o dystrybucji trzech w\u0142adz. == Zastosowanie == Koncepcja Monteskiusza zyska\u0142a uznanie jeszcze w XVIII wieku. Zosta\u0142a wyra\u017cona w \"Deklaracji Praw Cz\u0142owieka i Obywatela\", konstytucji Stan\u00f3w Zjednoczonych, Konstytucji 3 maja i pierwszej konstytucji francuskiej. Tr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adz zna\u0142y tak\u017ce konstytucje dziewi\u0119tnasto- i dwudziestowieczne. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie z tej koncepcji wyprowadza si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce wnioski: w\u0142adza ustawodawcza, wykonawcza i s\u0105downicza s\u0105 wyodr\u0119bnione i sprawowane przez osobne organy pa\u0144stwowe, \u0142\u0105czenie kompetencji organ\u00f3w i stanowisk r\u00f3\u017cnych w\u0142adz jest niedopuszczalne, w\u0142adze te maj\u0105 wzajemnie oddzia\u0142ywa\u0107 na siebie i si\u0119 hamowa\u0107. Jednak postulaty podzia\u0142u i r\u00f3wno\u015bci w\u0142adz s\u0105 trudne do \u015bcis\u0142ego przestrzegania. Organy w\u0142adzy wykonawczej realizuj\u0105 zadania z zakresu","start_idx":44,"end_idx":55}
{"id":"mrc_2633","question":"jaki by\u0142 cel akcji wis\u0142a?","answer":"w celu odci\u0119cia walcz\u0105cych oddzia\u0142\u00f3w UPA od naturalnego zaplecza","context":"Akcja \u201eWis\u0142a\u201d, operacja \u201eWis\u0142a\u201d (, w j\u0119zyku polskich Ukrai\u0144c\u00f3w zwykle ) \u2013 akcja pacyfikacyjna o charakterze polityczno-wojskowym przeprowadzona w latach 1947\u20131950 przez struktury pa\u0144stwowe Polski Ludowej przeciwko Ukrai\u0144skiej Powsta\u0144czej Armii i Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cym na terytorium pa\u0144stwowym RP, w celu odci\u0119cia walcz\u0105cych oddzia\u0142\u00f3w UPA od naturalnego zaplecza. Polega\u0142a ona na masowej deportacji \u2013 wysiedleniu ca\u0142ych wsi i osad oraz rozproszeniu ludno\u015bci cywilnej z teren\u00f3w Polski po\u0142udniowo-wschodniej (obszary na wsch\u00f3d od Rzeszowa i Lublina), g\u0142\u00f3wnie na Ziemie Zachodnie, kt\u00f3ra obj\u0119\u0142a Ukrai\u0144c\u00f3w, Bojk\u00f3w, Dolinian i \u0141emk\u00f3w oraz mieszane rodziny polsko-ukrai\u0144skie. Akcja przeprowadzona zosta\u0142a przez ludowe Wojsko Polskie, Korpus Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego i inne struktury Ministerstwa Bezpiecze\u0144stwa Publicznego oraz agendy cywilne (Pa\u0144stwowy Urz\u0105d Repatriacyjny). Formaln\u0105 decyzj\u0119 o akcji \u201eWis\u0142a\u201d podj\u0119\u0142o Biuro Polityczne KC","start_idx":325,"end_idx":389}
{"id":"mrc_2634","question":"co to ateizm?","answer":"brak wiary w istnienie jednego b\u0105d\u017a wielu bog\u00f3w czy te\u017c odrzucaj\u0105cy wiar\u0119 w stw\u00f3rc\u0119; ewentualnie odrzucenie teizmu.","context":"Ateizm (z gr. \u201ebezbo\u017cny\u201d \u2013 \"a-\", \u201ebez\u201d oraz , \"theos\", \u201eb\u00f3g\u201d) \u2013 brak wiary w istnienie jednego b\u0105d\u017a wielu bog\u00f3w czy te\u017c odrzucaj\u0105cy wiar\u0119 w stw\u00f3rc\u0119; ewentualnie odrzucenie teizmu. Mo\u017ce uznawa\u0107 religi\u0119 za sprzeczn\u0105 z nauk\u0105, sprzeczn\u0105 z rozumem lub niepotrzebn\u0105. Kwestionowanie wiary w bog\u00f3w-stw\u00f3rc\u00f3w mo\u017cna odnale\u017a\u0107 ju\u017c w hymnach Rygwedy oraz w pogl\u0105dach my\u015blicieli antycznych takich jak Diagoras z Melos. Ateistami na przestrzeni dziej\u00f3w by\u0142y okre\u015blane osoby, kt\u00f3re uznano za wierz\u0105ce w fa\u0142szywych bog\u00f3w, niewierz\u0105ce w bog\u00f3w lub wyznaj\u0105ce doktryny wchodz\u0105ce w konflikt z lokalnie dominuj\u0105cymi religiami. Wraz z upowszechnianiem si\u0119 wolnomy\u015blicielstwa, sceptycyzmu i p\u00f3\u017aniejszego nasilenia krytyki religii, stosowanie tego okre\u015blenia zaw\u0119\u017ca\u0142o zasi\u0119g. Pierwsze osoby, kt\u00f3re same okre\u015bla\u0142y si\u0119 jako \"atei\u015bci\", pojawi\u0142y si\u0119 w XVIII wieku podczas epoki o\u015bwiecenia","start_idx":64,"end_idx":179}
{"id":"mrc_2635","question":"kiedy obchodzony jest dzie\u0144 m\u0119\u017cczyzny?","answer":"19 listopada","context":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 M\u0119\u017cczyzn ( \u2013 IMD) \u2013 dzie\u0144 obchodzony jest 19 listopada w ponad 80 pa\u0144stwach (stan na 2021 rok). Tradycja obchodzenia tego dnia zosta\u0142a zapocz\u0105tkowana w 1999 w Trynidadzie i Tobago. Dzie\u0144 ten jest po\u015bwi\u0119cony promowaniu warto\u015bci, jak\u0105 m\u0119\u017cczy\u017ani wnosz\u0105 do \u015bwiata, i podkre\u015blaniu pozytywnych wzorc\u00f3w do na\u015bladowania. Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 M\u0119\u017cczyzn s\u0142u\u017cy tak\u017ce zwracaniu uwagi na problemy takie, jak wyst\u0119puj\u0105ce u m\u0119\u017cczyzn zaburzenia psychiczne i rosn\u0105ca liczba samob\u00f3jstw. W tym kontek\u015bcie bywa r\u00f3wnie\u017c wzmiankowana walka z tak zwan\u0105 \u201etoksyczn\u0105 m\u0119sko\u015bci\u0105\u201d poprzez promowanie zdrowych wzorc\u00f3w zachowa\u0144 m\u0119\u017cczyzn. Ma tak\u017ce s\u0142u\u017cy\u0107 mi\u0119dzy innymi poprawie relacji mi\u0119dzy p\u0142ciami oraz promowaniu r\u00f3wno\u015bci p\u0142ci zar\u00f3wno dla m\u0119\u017cczyzn, jak i kobiet.","start_idx":63,"end_idx":75}
{"id":"mrc_2636","question":"w jakim kraju znajduje si\u0119 zapora hoovera?","answer":"Stanach Zjednoczonych","context":"Zapora Hoovera (ang. \"Hoover Dam\", oficjalna nazwa w latach 1933\u20131947 \"Boulder Dam\") \u2013 betonowa zapora wodna typu grawitacyjno-\u0142ukowego, zbudowana w Czarnym Kanionie na rzece Kolorado w Stanach Zjednoczonych, na granicy stan\u00f3w Arizona i Nevada. W chwili uko\u0144czenia w 1936 by\u0142a zar\u00f3wno najwi\u0119ksz\u0105 na \u015bwiecie elektrowni\u0105 wodn\u0105, jak i najwi\u0119ksz\u0105 na \u015bwiecie konstrukcj\u0105 betonow\u0105. Zosta\u0142a pokonana pod oboma wzgl\u0119dami przez zapor\u0119 Grand Coulee w 1945. Obecnie jest to 38. elektrownia wodna pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci na \u015bwiecie. Zapora znajduje si\u0119 48 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Las Vegas. Tama ma wysoko\u015b\u0107 224,1 m i d\u0142ugo\u015b\u0107 379,2 m. Szeroko\u015b\u0107 u podstawy wynosi 200 m, a na g\u00f3rze 15 m. Maksymalna moc elektrowni wodnej wynosi 2074 MW. Powy\u017cej zapory znajduje si\u0119 sztuczne jezioro Mead.","start_idx":186,"end_idx":207}
{"id":"mrc_2637","question":"jaki polski serial ma najwi\u0119cej odcink\u00f3w?","answer":"Klan","context":"Klan \u2013 polski codzienny serial obyczajowy emitowany na antenie TVP1 od 22 wrze\u015bnia 1997. Jest to najd\u0142u\u017cszy serial polskiej produkcji. == Fabu\u0142a == Serial opowiada o losach trzypokoleniowej rodziny Lubicz\u00f3w, kt\u00f3rej seniorami s\u0105 Maria i W\u0142adys\u0142aw Lubiczowie. Maria by\u0142a w\u0142a\u015bcicielk\u0105 rodzinnej apteki \u201ePod Modrzewiem\u201d, a W\u0142adys\u0142aw \u2013 kuratorem s\u0105dowym do spraw nieletnich. W czasie 50 lat po\u017cycia dochowali si\u0119 pi\u0105tki dzieci, a nast\u0119pnie gromadki wnucz\u0105t i kilku prawnuk\u00f3w. Najstarsz\u0105 c\u00f3rk\u0105 Lubicz\u00f3w jest El\u017cbieta, kt\u00f3ra prowadzi\u0142a z matk\u0105 aptek\u0119. Zwi\u0105za\u0142a si\u0119 z Jerzym Chojnickim, z kt\u00f3rym ma dw\u00f3jk\u0119 dzieci, Beat\u0119 i Micha\u0142a. Bratem-bli\u017aniakiem El\u017cbiety jest Pawe\u0142, kt\u00f3ry jest chirurgiem i wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bcicielem prywatnej kliniki w Warszawie \u201eEl-Med\u201d. Jego \u017con\u0105 by\u0142a Krystyna, wyk\u0142adowczyni slawistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Doczekali si\u0119 dw\u00f3ch c\u00f3rek, Agnieszki i","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_2638","question":"gdzie znajduje si\u0119 nowy jork?","answer":"Nowy Jork wywiera znacz\u0105cy wp\u0142yw na \u015bwiatowy biznes, finanse, media, sztuk\u0119, mod\u0119, badania naukowe, technologi\u0119, edukacj\u0119 oraz rozrywk\u0119. B\u0119d\u0105c mi\u0119dzy innymi siedzib\u0105 Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, stanowi wa\u017cne centrum spraw mi\u0119dzynarodowych i jest powszechnie uwa\u017cany za kulturaln\u0105 stolic\u0119 \u015bwiata. Po\u0142o\u017cony jest na wybrze\u017cu Atlantyku, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych i sk\u0142ada si\u0119 z pi\u0119ciu okr\u0119g\u00f3w b\u0119d\u0105cych oddzielnymi hrabstwami (\"boroughs): \"Bronksu, Brooklynu, Manhattanu, Queens i Staten Island.","context":"Nowy Jork (ang. \"City of New York\", r\u00f3wnie\u017c \"New York\", \"New York City\") \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych o najwi\u0119kszej liczbie mieszka\u0144c\u00f3w, a zarazem centrum jednej z najludniejszych aglomeracji na \u015bwiecie. Nowy Jork wywiera znacz\u0105cy wp\u0142yw na \u015bwiatowy biznes, finanse, media, sztuk\u0119, mod\u0119, badania naukowe, technologi\u0119, edukacj\u0119 oraz rozrywk\u0119. B\u0119d\u0105c mi\u0119dzy innymi siedzib\u0105 Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, stanowi wa\u017cne centrum spraw mi\u0119dzynarodowych i jest powszechnie uwa\u017cany za kulturaln\u0105 stolic\u0119 \u015bwiata. Po\u0142o\u017cony jest na wybrze\u017cu Atlantyku, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych i sk\u0142ada si\u0119 z pi\u0119ciu okr\u0119g\u00f3w b\u0119d\u0105cych oddzielnymi hrabstwami (\"boroughs): \"Bronksu, Brooklynu, Manhattanu, Queens i Staten Island. Za spraw\u0105 populacji, kt\u00f3rej liczebno\u015b\u0107 wynosi ponad 8 620 000 os\u00f3b (lipiec 2017), zamieszkuj\u0105cej 790 km\u00b2, Nowy Jork jest najg\u0119\u015bciej zaludnionym miastem na terenie","start_idx":208,"end_idx":729}
{"id":"mrc_2639","question":"kto opracowa\u0142 zasady gry w koszyk\u00f3wk\u0119?","answer":"James Naismith opracowa\u0142","context":"Springfield w stanie Massachusetts, gdy protestancki pastor i ameryka\u0144ski nauczyciel wychowania fizycznego (pochodzenia kanadyjskiego) w YMCA James Naismith opracowa\u0142 now\u0105 gr\u0119 zespo\u0142ow\u0105. Naismith chcia\u0142 stworzy\u0107 gr\u0119, kt\u00f3ra minimalizowa\u0142aby kontakt fizyczny, ale zawiera\u0142a du\u017co skakania, biegania oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej zwi\u0105zanej z posiadaniem pi\u0142ki w d\u0142oniach. Wygra\u0142 projekt dr. Jamesa Naismitha, kt\u00f3ry napisa\u0142: Gra polega\u0142a na rzucaniu pi\u0142ki do wiklinowych koszy zawieszonych na balkonach sali gimnastycznej. Kosze te nie mia\u0142y dziury na ich dnie, wi\u0119c po ka\u017cdym celnym rzucie pi\u0142k\u0119 nale\u017ca\u0142o wyci\u0105ga\u0107 specjalnymi kijami. Pocz\u0105tkowo do gry w koszyk\u00f3wk\u0119 u\u017cywano zwyk\u0142ej pi\u0142ki futbolowej. Pierwsza pi\u0142ka przeznaczona wy\u0142\u0105cznie do koszyk\u00f3wki powsta\u0142a w 1894 roku. Naismith stworzy\u0142 podstawowe zasady gry w koszyk\u00f3wk\u0119: * Okr\u0105g\u0142\u0105 pi\u0142k\u0105 nale\u017ca\u0142o gra\u0107 wy\u0142\u0105cznie przy u\u017cyciu r\u0105k. Pi\u0142ka powinna by\u0107","start_idx":142,"end_idx":166}
{"id":"mrc_2640","question":"kiedy dok\u0142adnie ukaza\u0142 si\u0119 pierwszy odcinek serialu 07 zg\u0142o\u015b si\u0119?","answer":"25 listopada 1976","context":"07 zg\u0142o\u015b si\u0119 \u2013 polski serial kryminalny wyprodukowany przez Telewizj\u0119 Polsk\u0105 i emitowany przez TVP1 w pi\u0119ciu seriach od 25 listopada 1976 do 25 maja 1989. G\u0142\u00f3wnym re\u017cyserem, a tak\u017ce wsp\u00f3\u0142autorem scenariusza tego serialu by\u0142 Krzysztof Szmagier. W g\u0142\u00f3wnej roli \u2013 porucznika S\u0142awomira Borewicza \u2013 wyst\u0105pi\u0142 Bronis\u0142aw Cie\u015blak. Serial i jego g\u0142\u00f3wny bohater cieszyli si\u0119 w Polsce du\u017c\u0105 popularno\u015bci\u0105. Muzycznym motywem przewodnim serialu jest utw\u00f3r Alicji Majewskiej \u201ePrzed noc\u0105 i mg\u0142\u0105\u201d, a w\u0142a\u015bciwie wykonywana przez W\u0142odzimierza Korcza sekcja na saksofonie z tego utworu. Pe\u0142na wersja piosenki pojawi\u0142a si\u0119 w serialu tylko w odcinku \u201eStrza\u0142 na dancingu\u201d. == Produkcja == Przy decyzji wskazuj\u0105cej osob\u0119 odgrywaj\u0105c\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105 rol\u0119 porucznika Borewicza re\u017cyser Krzysztof Szmagier mia\u0142 do dyspozycji aktor\u00f3w zawodowych, aczkolwiek wybra\u0142 wykonuj\u0105cego zaw\u00f3d","start_idx":120,"end_idx":137}
{"id":"mrc_2641","question":"od kiedy francja jest republik\u0105?","answer":"od 22 wrze\u015bnia 1792 roku","context":"I Republika Francuska () \u2013 okres w historii Francji od 22 wrze\u015bnia 1792 roku (zniesienie monarchii i og\u0142oszenie nowej konstytucji) do 9 listopada 1799 roku (zamach 18 brumaire\u2019a), a formalnie do 2 grudnia 1804 roku (koronacja Napoleona I).","start_idx":52,"end_idx":76}
{"id":"mrc_2642","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 film harry potter?","answer":"seria o\u015bmiu brytyjsko-ameryka\u0144skich film\u00f3w fantasy z lat 2001\u20132011","context":"Harry Potter \u2013 seria o\u015bmiu brytyjsko-ameryka\u0144skich film\u00f3w fantasy z lat 2001\u20132011, produkowanych i dystrybuowanych przez wytw\u00f3rni\u0119 Warner Bros. Pictures. Cykl stanowi adaptacj\u0119 serii siedmiu powie\u015bci pod tym samym tytu\u0142em autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling (si\u00f3dma ksi\u0105\u017cka zosta\u0142a zekranizowana w dw\u00f3ch filmach). Seria jest cz\u0119\u015bci\u0105 franczyzy medialnej Wizarding World, stworzonej na podstawie tw\u00f3rczo\u015bci Rowling. Fabu\u0142a film\u00f3w jest osadzona w \u015bwiecie magii, a jego g\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 nastoletni uczniowie Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie: Harry Potter, Ron Weasley i Hermiona Granger. Najwa\u017cniejszym w\u0105tkiem jest walka spo\u0142eczno\u015bci czarodziejskiej z czarnoksi\u0119\u017cnikiem Lordem Voldemortem. Producentem ca\u0142ej serii jest David Heyman. Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci). Autorem","start_idx":15,"end_idx":81}
{"id":"mrc_2643","question":"ile goli ma robert lewandowski?","answer":"Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych.","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":346,"end_idx":426}
{"id":"mrc_2644","question":"w jakiej strefie czasowej jest polska utc?","answer":"UTC+01:00","context":"UTC+01:00 (A \u2013 Alpha) \u2013 strefa czasowa, odpowiadaj\u0105ca czasowi s\u0142onecznemu po\u0142udnika 15\u00b0E. Do strefy czasowej UTC+01:00 nale\u017cy czas \u015brodkowoeuropejski (\"CET\", \"Central European Time\"), czas zachodnioafryka\u0144ski (\"WAT\", \"West Africa Time\"), czas zachodnioeuropejski letni (\"WEST\", \"Western European Summer Time\"), czas brytyjski letni (\"BST\", \"British Summer Time\"). W strefie znajduje si\u0119 m.in. Amsterdam, Berlin, Bruksela, Casablanca, Kinszasa, Lagos, Madryt, Oslo, Pary\u017c, Rzym, Warszawa i Wiede\u0144. == Strefa ca\u0142oroczna == Afryka: * * * * * (Kinszasa oraz prowincje: Kongo \u015arodkowe, Kwango, Kwilu, Mai-Ndombe, Mongala, Prowincja R\u00f3wnikowa, Tshuapa, Ubangi P\u00f3\u0142nocne i Ubangi Po\u0142udniowe) * * * * * (opr\u00f3cz Ramadanu) * * * * == Czas standardowy (zimowy) na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej == Europa: * * * * * * * * * * *","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_2645","question":"kto napisa\u0142 o skutecznym rad sposobie?","answer":"Stanis\u0142awa Konarskiego","context":"\"O Skutecznym Rad Sposobie Albo O Utrzymywaniu Ordynaryinych Seymow\" \u2013 czterotomowy traktat polityczny autorstwa Stanis\u0142awa Konarskiego, wydany w latach 1761-1763 po 15 latach prac. Analizuj\u0105c ustr\u00f3j pa\u0144stw demokratycznych (Anglii, Holandii, Szwajcarii i Wenecji) i stawiaj\u0105c szczeg\u00f3lnie Angli\u0119 za wz\u00f3r organizacji w\u0142adzy ustawodawczej i cz\u0119\u015bciowo tak\u017ce wykonawczej, Konarski przedstawia\u0142 wady ustrojowe w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. W pierwszym tomie (1761 r.) Konarski wskazywa\u0142 sposoby przeciwdzia\u0142ania nadu\u017cywaniu zasady \"liberum veto\" w nieprzystaj\u0105cych sytuacjach, w drugim (1761 r.) argumentowa\u0142 za stosowaniem zasady wi\u0119kszo\u015bci w g\u0142osowaniach w Sejmie. Tom trzeci (1762 r.) by\u0142 opisem nieefektywno\u015bci dzia\u0142ania Sejmu pocz\u0105wszy od XVI w. z powodu braku zasady wi\u0119kszo\u015bci i sporu o pozycj\u0119 monarchy. W czwartym tomie (1763 r.) autor podsumowa\u0142 dotychczasowe argumenty, zebra\u0142 kontrargumenty, przedstawi\u0142 opisy ustroju","start_idx":113,"end_idx":135}
{"id":"mrc_2646","question":"jakie ludy tworzy\u0142y pismo kipu?","answer":"cz\u0142onkowie klasy panuj\u0105cej oraz specjalni rachmistrze (w j\u0119zyku keczua \"khipukamayuq\") z imperium Ink\u00f3w oraz \u2013 jak wynika z nowych odkry\u0107 \u2013 tak\u017ce wcze\u015bniejsze kultury Indian Ameryki Po\u0142udniowej","context":"Kipu, quipu, khipu (w j\u0119zyku \u201ew\u0119ze\u0142\u201d) \u2013 forma tr\u00f3jwymiarowego zapisu stosowana przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Po\u0142udniowej. Nazywane \u201epismem w\u0119ze\u0142kowym\u201d, ze wzgl\u0119du na swoj\u0105 form\u0119: zbi\u00f3r wykonanych z bawe\u0142ny lub w\u0142osia lamy i alpaki kolorowych sznurk\u00f3w z supe\u0142kami. ==Charakterystyka== S\u0142u\u017cy\u0142o do zapami\u0119tywania liczb (najprawdopodobniej w systemie dziesi\u0119tnym), a zapewne tak\u017ce i innych informacji. Opisane w magazynie \"Science\" z 12 sierpnia 2005 wyniki bada\u0144 wskazuj\u0105, \u017ce kipu mog\u0142o przechowywa\u0107 tak\u017ce dane nienumeryczne, takie jak nazwy geograficzne, imi\u0119 tw\u00f3rcy lub w\u0142a\u015bciciela oraz przedmiot oblicze\u0144, co czyni\u0142oby z niego pierwotny rodzaj pisma. Pos\u0142ugiwali si\u0119 nim cz\u0142onkowie klasy panuj\u0105cej oraz specjalni rachmistrze (w j\u0119zyku keczua \"khipukamayuq\") z imperium Ink\u00f3w oraz \u2013 jak wynika z nowych odkry\u0107 \u2013 tak\u017ce wcze\u015bniejsze kultury Indian Ameryki Po\u0142udniowej z obszaru","start_idx":679,"end_idx":872}
{"id":"mrc_2647","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 zjazd gnie\u017anie\u0144ski?","answer":"Zjazd odby\u0142 si\u0119 w marcu 1000 roku.","context":"Zjazd gnie\u017anie\u0144ski \u2013 inaczej nazywany te\u017c synodem gnie\u017anie\u0144skim. By\u0142a to pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu \u015bw. Wojciecha, a tak\u017ce spotkanie z ksi\u0119ciem Polski Boles\u0142awem w \u00f3wczesnej stolicy pa\u0144stwa \u2013 Gnie\u017anie. Zjazd odby\u0142 si\u0119 w marcu 1000 roku. == Cele zjazdu == Otton III przyby\u0142 do Gniezna, aby pomodli\u0107 si\u0119 przy grobie pierwszego polskiego m\u0119czennika \u2013 \u015bw. Wojciecha, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 trzy lata wcze\u015bniej z r\u0105k poga\u0144skich Prus\u00f3w. Cesarz spotka\u0142 si\u0119 tam r\u00f3wnie\u017c z ksi\u0119ciem Boles\u0142awem \u2013 \u00f3wczesnym w\u0142adc\u0105 Polski. Celem tego spotkania by\u0142o pozyskanie przez cesarza przychylno\u015bci i poparcia ksi\u0119cia do utworzenia zachodniego cesarstwa uniwersalistycznego, na kt\u00f3re mia\u0142y z\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 prowincje, ka\u017cda z kr\u00f3lem, podlegaj\u0105cym cesarzowi: Galia, Italia, Germania, S\u0142owia\u0144szczyzna. == Przebieg i skutki zjazdu == Zjazd odby\u0142 si\u0119 mi\u0119dzy","start_idx":215,"end_idx":249}
{"id":"mrc_2648","question":"jak\u0105 technik\u0105 zosta\u0142 wykonany obraz w\u0119drowiec nad morzem mg\u0142y?","answer":"obraz olejny","context":"W\u0119drowiec nad morzem mg\u0142y () \u2013 obraz olejny niemieckiego malarza okresu romantyzmu Caspara Davida Friedricha, namalowany w 1818. S\u0142ynny obraz Friedricha przedstawia posta\u0107 samotnego w\u0119drowca, odwr\u00f3conego do widza plecami, stoj\u0105cego spokojnie na skalistym szczycie nad przepa\u015bci\u0105. Poni\u017cej w\u0119drowca zalega \u201emorze mgie\u0142\u201d zas\u0142aniaj\u0105ce ziemski \u015bwiat.","start_idx":31,"end_idx":43}
{"id":"mrc_2649","question":"co zjada borsuk?","answer":"Ssaki, na kt\u00f3re poluje to m.in. zaj\u0105ce, szczury, myszy, norniki, ryj\u00f3wki, krety i je\u017ce oraz przydomowe zwierz\u0119ta znajduj\u0105ce si\u0119 na terenie \u0142owieckim borsuka, tj. koty, kr\u00f3liki. Do owad\u00f3w zalicza si\u0119 chrz\u0105szcze, w tym biegaczowate i gnojarzowate, g\u0105sienice, komarnice oraz gniazda os i trzmieli. Ze zb\u00f3\u017c preferuje: pszenic\u0119, owies, kukurydz\u0119 oraz sporadycznie j\u0119czmie\u0144. Do owoc\u00f3w, kt\u00f3re zjada nale\u017c\u0105: jab\u0142ka, gruszki i \u015bliwki, je\u017cyny, bor\u00f3wki, maliny, truskawki, \u017co\u0142\u0119dzie, buczyna i dzikie bulwy ro\u015blin z rodzaju \"Arum\". Sporadycznie zjada tak\u017ce ptaki gniazduj\u0105ce na ziemi, \u017caby, ropuchy, traszki, w\u0119\u017ce, jaszczurki, \u015blimaki, grzyby i zielenin\u0119 \u2013 koniczyn\u0119 i trawy \u2013 zw\u0142aszcza w zimie i podczas suszy.","context":"Ssaki, na kt\u00f3re poluje to m.in. zaj\u0105ce, szczury, myszy, norniki, ryj\u00f3wki, krety i je\u017ce oraz przydomowe zwierz\u0119ta znajduj\u0105ce si\u0119 na terenie \u0142owieckim borsuka, tj. koty, kr\u00f3liki. Do owad\u00f3w zalicza si\u0119 chrz\u0105szcze, w tym biegaczowate i gnojarzowate, g\u0105sienice, komarnice oraz gniazda os i trzmieli. Ze zb\u00f3\u017c preferuje: pszenic\u0119, owies, kukurydz\u0119 oraz sporadycznie j\u0119czmie\u0144. Do owoc\u00f3w, kt\u00f3re zjada nale\u017c\u0105: jab\u0142ka, gruszki i \u015bliwki, je\u017cyny, bor\u00f3wki, maliny, truskawki, \u017co\u0142\u0119dzie, buczyna i dzikie bulwy ro\u015blin z rodzaju \"Arum\". Sporadycznie zjada tak\u017ce ptaki gniazduj\u0105ce na ziemi, \u017caby, ropuchy, traszki, w\u0119\u017ce, jaszczurki, \u015blimaki, grzyby i zielenin\u0119 \u2013 koniczyn\u0119 i trawy \u2013 zw\u0142aszcza w zimie i podczas suszy. == Wyst\u0119powanie i biotop == Borsuk wyst\u0119puje w lasach Eurazji (w ca\u0142ej Polsce). Za ostoj\u0119 obiera okolice lesiste, w","start_idx":0,"end_idx":699}
{"id":"mrc_2650","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 edward gierek?","answer":"29 lipca 2001","context":"Edward Gierek (ur. 6 stycznia 1913 w Por\u0105bce, zm. 29 lipca 2001 w Cieszynie) \u2013 polski robotnik, polityk, od 1946 cz\u0142onek Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (usuni\u0119ty w 1981), w latach 1970\u20131980 I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w latach 1971\u20131981 cz\u0142onek prezydium Og\u00f3lnopolskiego Komitetu Frontu Jedno\u015bci Narodu, w latach 1976\u20131980 cz\u0142onek Rady Pa\u0144stwa, pose\u0142 na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952\u20131980). \u201eDekada gierkowska\u201d, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka w\u0142adzy w latach 1970\u20131980, charakteryzowa\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju spo\u0142eczno-gospodarczego kraju, kt\u00f3ry w wyniku wzrastaj\u0105cego zad\u0142u\u017cenia zagranicznego i b\u0142\u0119dnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszed\u0142 w okres d\u0142ugotrwa\u0142ego kryzysu gospodarczego, kt\u00f3ry z kolei doprowadzi\u0142 do kryzysu","start_idx":50,"end_idx":63}
{"id":"mrc_2651","question":"czym jest gatunek?","answer":"w biologii podstawowa jednostka taksonomiczna, jedna z kategorii systematycznych oraz jednostka r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej.","context":"Gatunek \u2013 w biologii podstawowa jednostka taksonomiczna, jedna z kategorii systematycznych oraz jednostka r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej. Ustalenie wyczerpuj\u0105cej definicji gatunku okaza\u0142o si\u0119 trudne. Pr\u00f3by takie s\u0105 nadal podejmowane, poniewa\u017c jest to poj\u0119cie kluczowe dla praktyki badawczej naukowc\u00f3w i dzia\u0142a\u0144 ruchu na rzecz ochrony przyrody. Karol Linneusz (a za nim wielu innych) przyjmowa\u0142, \u017ce gatunki s\u0105 czym\u015b sta\u0142ym, jednak obecnie wiadomo, \u017ce procesy ewolucyjne powoduj\u0105 ich przemiany i stopniowe przechodzenie jednych gatunk\u00f3w w inne. Cz\u0119sto gatunek definiuje si\u0119 jako najwi\u0119ksz\u0105 grup\u0119 organizm\u00f3w, spo\u015br\u00f3d kt\u00f3rej dwa osobniki s\u0105 w stanie rozmno\u017cy\u0107 si\u0119 (zazwyczaj p\u0142ciowo), wydaj\u0105c p\u0142odne potomstwo. Jest to definicja og\u00f3lnie trafna, jednak b\u0142\u0119dna w wielu szczeg\u00f3lnych przypadkach. Przyk\u0142adowo nie znajduje ona zastosowania dla miesza\u0144c\u00f3w, w kompleksach gatunk\u00f3w z\u0142o\u017conych z setek podobnych mikrogatunk\u00f3w","start_idx":10,"end_idx":133}
{"id":"mrc_2652","question":"jak nazywa si\u0119 pierwszy album studyjny taylor swift?","answer":"Taylor Swift","context":"Taylor Swift \u2013 debiutancki album studyjny ameryka\u0144skiej piosenkarki country i autorki tekst\u00f3w Taylor Swift. Album zosta\u0142 wydany 24 pa\u017adziernika 2006 przez Big Machine Records. Swift napisa\u0142a piosenki na album podczas pierwszego roku nauki w liceum, a niekt\u00f3re z nich napisa\u0142a m.in. z Liz Rose. Producentem albumu zosta\u0142 Nathan Chapman. Muzycznie i lirycznie album jest stylizowany na muzyk\u0119 country, piosenki m\u00f3wi\u0105 o romantycznych zwi\u0105zkach, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych znalaz\u0142y si\u0119 takie, kt\u00f3re Swift obserwowa\u0142a. Album zosta\u0142 dobrze odebrany przez krytyk\u00f3w, kt\u00f3rzy chwalili talent Swift. Album odni\u00f3s\u0142 komercyjny sukces: w Stanach Zjednoczonych zaj\u0105\u0142 pi\u0105te miejsce w notowaniu \"Billboard 200\", znalaz\u0142 si\u0119 na li\u015bcie \"Top Country Albums\" i pozosta\u0142 na niej przez 24 tygodnie z rz\u0119du, a tak\u017ce zosta\u0142 uznany pi\u0119ciokrotnie platynowym przez RIAA. Kr\u0105\u017cek","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_2653","question":"czym si\u0119 r\u00f3\u017cni gazeta.pl od wyborcza.pl?","answer":"Gazeta.pl to masowy portal informacyjny dzia\u0142aj\u0105cy w modelu darmowym, kt\u00f3rego cz\u0119\u015bci\u0105 s\u0105 serwisy tematyczne, spo\u0142eczno\u015bciowe i us\u0142ugi (np. poczta e-mail). Wyborcza.pl to serwis internetowy \"Gazety Wyborczej\", kt\u00f3ry dzia\u0142a w modelu p\u0142atnych tre\u015bci (paywall metryczny) i zawiera artyku\u0142y z papierowego wydania oraz bie\u017c\u0105ce newsy i komentarze o aktualnych zdarzeniach.","context":"wynosi\u0142 1:26 minuty - najwi\u0119cej w\u015br\u00f3d polskich wydawc\u00f3w portali horyzontalnych. Gazeta.pl konsekwentnie rozwija obszar privacy management. W odpowiedzi na informacj\u0119 o likwidacji 3rd party cookies w przegl\u0105darce Chrome portal wraz z partnerami (firm\u0105 Adform, Grup\u0105 \u017bywiec, firm\u0105 Yieldbird i domem mediowym Starcom) \u2013 jako pierwszy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie \u2013 zrealizowa\u0142 kampani\u0119 z wykorzystaniem danych 1st party i targetowania w oparciu o nie. == Gazeta.pl a Wyborcza.pl == Gazeta.pl to masowy portal informacyjny dzia\u0142aj\u0105cy w modelu darmowym, kt\u00f3rego cz\u0119\u015bci\u0105 s\u0105 serwisy tematyczne, spo\u0142eczno\u015bciowe i us\u0142ugi (np. poczta e-mail). Wyborcza.pl to serwis internetowy \"Gazety Wyborczej\", kt\u00f3ry dzia\u0142a w modelu p\u0142atnych tre\u015bci (paywall metryczny) i zawiera artyku\u0142y z papierowego wydania oraz bie\u017c\u0105ce newsy i komentarze o aktualnych zdarzeniach.","start_idx":490,"end_idx":855}
{"id":"mrc_2654","question":"czym jest hiperbola?","answer":"trop retoryczny u\u017cywany w wypowiedziach, polegaj\u0105cy na zast\u0105pieniu cech \u2013 przypisanych do fakt\u00f3w, os\u00f3b czy poj\u0119\u0107 \u2013 innymi, dowolnymi cechami.","context":"Hiperbola (, ), tak\u017ce przesadnia lub przesada \u2013 trop retoryczny u\u017cywany w wypowiedziach, polegaj\u0105cy na zast\u0105pieniu cech \u2013 przypisanych do fakt\u00f3w, os\u00f3b czy poj\u0119\u0107 \u2013 innymi, dowolnymi cechami. Cech\u0105 w hiperboli jest zmienna, kt\u00f3ra mo\u017ce przybra\u0107 dowoln\u0105 warto\u015b\u0107; natomiast fakt, osob\u0119 lub poj\u0119cie oddaje nazwa, kt\u00f3rej tre\u015b\u0107 by\u0142aby niew\u0142a\u015bciwa, je\u017celi zosta\u0142aby u\u017cyta w ca\u0142ym swoim zakresie znaczeniowym. Dlatego hiperbola wykracza poza granice prawdy lub prawdopodobie\u0144stwa. Teori\u0105 hiperboli zajmuje si\u0119 retoryka. Zastosowanie hiperbol analizowane jest mi\u0119dzy innymi w j\u0119zykoznawstwie, teorii literatury, politologii, reklamie, public relations, czy semiologii. Hiperbole s\u0105 bowiem bardzo cz\u0119sto u\u017cywane w debacie publicznej, na przyk\u0142ad pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 nimi slogany reklamowe i polityczne. Hiperbola wyst\u0119puje w dw\u00f3ch formach \u2013 powi\u0119kszenia lub pomniejszenia. W hiperboli powi\u0119kszeniu lub pomniejszeniu podlega jedna","start_idx":48,"end_idx":189}
{"id":"mrc_2655","question":"gdzie znajduje si\u0119 muzeum wsi radomskiej?","answer":"si\u0119 w Radomiu, w wojew\u00f3dztwie mazowieckim.","context":"Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu \u2013 skansen znajduj\u0105cy si\u0119 w Radomiu, w wojew\u00f3dztwie mazowieckim. Usytuowany w malowniczym, pofa\u0142dowanym terenie na po\u0142udniowo-zachodnich obrze\u017cach miasta, w dolinie Mlecznej. Na obszarze 32 ha zgromadzono ponad 60 obiekt\u00f3w architektury ludowej, g\u0142\u00f3wnie drewnianej. Muzeum prezentuje kultur\u0119 oraz budownictwo regionu radomskiego. W\u015br\u00f3d unikatowych zbior\u00f3w znajduj\u0105 si\u0119 tak\u017ce wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie zrekonstruowane zabudowania. Na terenie Muzeum wyznaczono \u015bcie\u017ck\u0119 przyrodnicz\u0105 biegn\u0105c\u0105 pomostami ponad mokrad\u0142ami. Nad jednym ze staw\u00f3w znajduje si\u0119 wie\u017ca widokowa. == Historia == Muzeum powsta\u0142o w 1977 roku na obrze\u017cach Radomia, skupiaj\u0105c w jednym miejscu zabytki okr\u0119gu oraz ukazuj\u0105c charakterystyk\u0119 zabudowa\u0144 w dawniejszych czasach. G\u0142\u00f3wn\u0105 rol\u0105 plac\u00f3wki jest gromadzenie i prezentacja zabytk\u00f3w architektury ludowej oraz dom\u00f3w bogatszych mieszka\u0144c\u00f3w (dwory). Wyodr\u0119bniona cz\u0119\u015b\u0107 ekspozycji to skansen bartniczo-pszczelarski. Najstarszym z zabytk\u00f3w","start_idx":53,"end_idx":95}
{"id":"mrc_2656","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142y organizacje zrzeszaj\u0105ce kupc\u00f3w?","answer":"gildie","context":"Gildia (niem. \"Gilde\" \u2013 zwi\u0105zek); tak\u017ce konfraternia (z \u0142ac. \"wsp\u00f3\u0142bractwo\") \u2013 w \u015bredniowiecznej Europie stowarzyszenie o charakterze obronnym, religijnym lub towarzyskim. W XI w. kupiectwo sta\u0142o si\u0119 najbogatsz\u0105 warstw\u0105 miejskiej spo\u0142eczno\u015bci. Wobec du\u017cego zagro\u017cenia, jakie stanowi\u0142y na drogach bandy rabusi\u00f3w, kupcy organizowali si\u0119 w gildie, wsp\u00f3lnie ponosz\u0105c koszty organizowania podr\u00f3\u017cy i gromadzenia towar\u00f3w, dzi\u0119ki czemu rozk\u0142ada\u0142o si\u0119 ryzyko zwi\u0105zane z handlem. Nazw\u0105 t\u0105 okre\u015blano w p\u00f3\u0142nocnej Europie tak\u017ce cechy rzemie\u015blnicze. Polska nazwa \u201egie\u0142da\u201d pochodzi od dolnoniemieckiego s\u0142owa \u201edie Gilde\u201d, a ta ze staroskandynawskiego \"gildi\" \u2013 oznaczaj\u0105ca zebranie, stowarzyszenie, nast\u0119pnie cech rzemie\u015blniczy. == Gildie kupieckie == Gildie kupieckie (dzisiejsze kongregacje kupieckie) istnia\u0142y na ziemiach polskich od czas\u00f3w przedlokacyjnych, a nast\u0119pnie od XIV do XIX w., kiedy je wypar\u0142y nowoczesne organizacje o","start_idx":337,"end_idx":343}
{"id":"mrc_2657","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 uniwersytet jagiello\u0144ski w krakowie?","answer":"zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego","context":"Uniwersytet Jagiello\u0144ski, skr. UJ \u2013 polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytet\u00f3w na \u015bwiecie. Uniwersytet (\"studium generale\") zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo z trzech wydzia\u0142\u00f3w: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Dopiero w 1817 r. nadano mu nazw\u0119 \u201eJagiello\u0144ski\u201d, by podkre\u015bli\u0107 zwi\u0105zki uniwersytetu z dynasti\u0105 Jagiellon\u00f3w. W XV i na pocz\u0105tku XVI w. Akademia Krakowska prze\u017cywa\u0142a okres rozkwitu, jednak ju\u017c w wieku XVI znalaz\u0142a si\u0119 w kryzysie, trac\u0105c pozycj\u0119 i presti\u017c. Kryzys ten pog\u0142\u0119bia\u0142 si\u0119 w wieku XVII i XVIII. W 1777 roku Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj, wyst\u0119puj\u0105c jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podj\u0105\u0142 pr\u00f3b\u0119 zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni \u2013 w\u00f3wczas Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Koronnej. Reforma","start_idx":185,"end_idx":261}
{"id":"mrc_2658","question":"kiedy zosta\u0142 wynaleziony papier?","answer":"Papier (wed\u0142ug chi\u0144skich kronik) zosta\u0142 wynaleziony w Chinach przez kancelist\u0119 na dworze cesarza He Di z dynastii Han, eunucha Cai Lun, oko\u0142o 105 r. n.e.","context":"skrobia ziemniaczana i wype\u0142niacze nieorganiczne \u2013 mineralne: kaolin, talk, gips, kreda oraz niekiedy substancje chemiczne typu hydrosulfit oraz barwniki. Wype\u0142niacze poprawiaj\u0105 w\u0142a\u015bciwo\u015bci papieru (g\u0142adko\u015b\u0107, samozerwalno\u015b\u0107, nieprzezroczysto\u015b\u0107, bia\u0142o\u015b\u0107, odcie\u0144). Rodzaj w\u0142\u00f3kien, wype\u0142niaczy oraz proporcje ich u\u017cycia okre\u015bla \"receptura papieru\", zale\u017cna od rodzaju i przeznaczenia papieru. == Historia papieru na \u015bwiecie == Papier (wed\u0142ug chi\u0144skich kronik) zosta\u0142 wynaleziony w Chinach przez kancelist\u0119 na dworze cesarza He Di z dynastii Han, eunucha Cai Lun, oko\u0142o 105 r. n.e. Kancelista eksperymentowa\u0142 z kor\u0105 drzew, jedwabiem, a nawet sieciami rybackimi, a\u017c trafi\u0142 na w\u0142a\u015bciw\u0105 metod\u0119 (papier czerpany) z u\u017cyciem szmat jedwabnych i lnianych. Cesarz He Di w uznaniu donios\u0142o\u015bci wynalazku podni\u00f3s\u0142 go do godno\u015bci ministra rolnictwa. Wyniki bada\u0144 archeologicznych pokazuj\u0105 jednak, \u017ce papier by\u0142 ju\u017c","start_idx":424,"end_idx":577}
{"id":"mrc_2659","question":"kim by\u0142 pawe\u0142 w\u0142odkowic?","answer":"polski kap\u0142an katolicki, uczony, prawnik, pisarz religijny i prawno-polityczny, rektor Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego, obro\u0144ca interes\u00f3w Polski w sporach z Krzy\u017cakami, prekursor tolerancji religijnej.","context":"Pawe\u0142 W\u0142odkowic z Brudzenia herbu Do\u0142\u0119ga, te\u017c: \"Pawe\u0142 z Brudzenia\", (ur. pomi\u0119dzy 1370 a 1373 w Brudzeniu Du\u017cym, zm. pod koniec 1435 r. w Krakowie) \u2013 polski kap\u0142an katolicki, uczony, prawnik, pisarz religijny i prawno-polityczny, rektor Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego, obro\u0144ca interes\u00f3w Polski w sporach z Krzy\u017cakami, prekursor tolerancji religijnej. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 1370 a 1373, jako syn W\u0142odzimierza z rodu Do\u0142\u0119g\u00f3w, w Brudzeniu, nale\u017c\u0105cym do Stanis\u0142awa My\u015bliborskiego. R\u00f3d Paw\u0142a W\u0142odkowica mia\u0142 posiad\u0142o\u015bci ziemskie w ziemi dobrzy\u0144skiej i by\u0142 spokrewniony z rodem Lasot\u00f3w/Lasockich z Mazowsza (do kt\u00f3rego nale\u017celi m.in. Miko\u0142aj Lasota, skarbnik i cze\u015bnik Konrada Mazowieckiego, dyplomata Miko\u0142aj Lasocki i Jan z Lasotek, skarbnik dobrzy\u0144ski). Przypuszcza si\u0119, \u017ce wyb\u00f3r kariery duchownego, spowodowany by\u0142 niezamo\u017cno\u015bci\u0105 rodziny, lub mo\u017cliw\u0105 wczesn\u0105","start_idx":150,"end_idx":348}
{"id":"mrc_2660","question":"co okre\u015bla ryzyko zawodowe?","answer":"prawdopodobie\u0144stwo wyst\u0105pienia niepo\u017c\u0105danych zdarze\u0144 (zagro\u017ce\u0144) zwi\u0105zanych z wykonywan\u0105 prac\u0105, powoduj\u0105cych straty oraz ich skutk\u00f3w dla zdrowia lub \u017cycia pracownik\u00f3w w postaci chor\u00f3b zawodowych i wypadk\u00f3w przy pracy","context":"Ryzyko zawodowe, wed\u0142ug Ministerstwa Pracy, rozumiane jest jako: : \"\"prawdopodobie\u0144stwo wyst\u0105pienia niepo\u017c\u0105danych zdarze\u0144 (zagro\u017ce\u0144) zwi\u0105zanych z wykonywan\u0105 prac\u0105, powoduj\u0105cych straty oraz ich skutk\u00f3w dla zdrowia lub \u017cycia pracownik\u00f3w w postaci chor\u00f3b zawodowych i wypadk\u00f3w przy pracy\"\" Zgodnie z Rozporz\u0105dzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrze\u015bnia 1997 r. w sprawie og\u00f3lnych przepis\u00f3w bezpiecze\u0144stwa i higieny pracy (; tekst jednolity: ) poprzez ryzyko zawodowe rozumie si\u0119: : \"\"prawdopodobie\u0144stwo wyst\u0105pienia niepo\u017c\u0105danych zdarze\u0144 zwi\u0105zanych z wykonywan\u0105 prac\u0105, powoduj\u0105cych straty, w szczeg\u00f3lno\u015bci wyst\u0105pienia u pracownik\u00f3w niekorzystnych skutk\u00f3w zdrowotnych w wyniku zagro\u017ce\u0144 zawodowych wyst\u0119puj\u0105cych w \u015brodowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy\"\" Poj\u0119cie \"ryzyka zawodowego\" zosta\u0142o ustalone w dyrektywie unijnej z dnia 12 czerwca 1989 roku \"o wprowadzeniu \u015brodk\u00f3w w celu zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa i","start_idx":69,"end_idx":284}
{"id":"mrc_2661","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa pierogi ruskie?","answer":"nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia).","context":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia). Nazwy nie nale\u017cy \u0142\u0105czy\u0107, jak to cz\u0119sto si\u0119 czyni, z Rosj\u0105, gdzie ten typ pierog\u00f3w nie jest znany. Dawniej popularne w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w mieszkaj\u0105cych na terenach Rusi (wojew\u00f3dztwa ruskiego Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, nast\u0119pnie w Rzeczypospolitej). Na Ukrainie pierogi te bywaj\u0105 zwane \u201epolskimi\u201d. Ciasto przygotowuje si\u0119 z m\u0105ki, wody i soli (czasem tak\u017ce jaj), a farsz z masy twarogowo-ziemniaczanej z dodatkiem soli, pieprzu i podsma\u017conej cebuli. Ciasto rozwa\u0142kowuje si\u0119 do grubo\u015bci oko\u0142o 2 mm, farsz oblepia si\u0119 ciastem i gotuje w wodzie. Potraw\u0119 podaje si\u0119 ze skwarkami, sma\u017con\u0105 cebul\u0105 lub \u015bmietan\u0105. We Lwowie popularne by\u0142o podawanie pierog\u00f3w ruskich posypanych kminkiem.","start_idx":85,"end_idx":141}
{"id":"mrc_2662","question":"w jakiej reprezentacji gra neymar?","answer":"reprezentacji Brazylii.","context":"Neymar, w\u0142a\u015bc. Neymar da Silva Santos J\u00fanior (ur. 5 lutego 1992 w Mogi das Cruzes) \u2013 brazylijski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Brazylii. Karier\u0119 seniorsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w Santosie FC, w kt\u00f3rym zadebiutowa\u0142 w 2009. W ci\u0105gu pi\u0119cioletniego pobytu w brazylijskim klubie dwukrotnie zdoby\u0142 Campeonato Paulista, raz Copa do Brasil i Copa Libertadores. W 2013 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do FC Barcelony, z kt\u00f3r\u0105 zdoby\u0142 potr\u00f3jn\u0105 koron\u0119 w sezonie 2014/2015, wygrywaj\u0105c Primera Divisi\u00f3n, Copa del Rey i rozgrywki Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2017, za rekordow\u0105 kwot\u0119, zosta\u0142 zakupiony przez Paris Saint-Germain. Z paryskim klubem cztery razy zdobywa\u0142 mistrzostwo Francji, trzy razy Puchar Francji, dwa razy Puchar Ligi Francuskiej i trzy razy Superpuchar Francji, a w","start_idx":188,"end_idx":211}
{"id":"mrc_2663","question":"jakie to wykszta\u0142cenie wy\u017csze?","answer":"wykszta\u0142cenie uzyskane w uniwersytecie, uniwersytecie technicznym (politechnika) lub w innych o\u015brodkach szkolnictwa wy\u017cszego.","context":"Wykszta\u0142cenie wy\u017csze \u2013 wykszta\u0142cenie uzyskane w uniwersytecie, uniwersytecie technicznym (politechnika) lub w innych o\u015brodkach szkolnictwa wy\u017cszego. Poj\u0119cie wykszta\u0142cenia wy\u017cszego obejmuje sko\u0144czenie studi\u00f3w wy\u017cszych (po szkole \u015bredniej) oraz dalsze studia lub badania prowadz\u0105ce do uzyskania stopnia naukowego. Systemy szkolnictwa wy\u017cszego r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy krajami, ale system nostryfikacji dyplom\u00f3w opisuje r\u00f3wnowa\u017cno\u015b\u0107 stopni i tytu\u0142\u00f3w naukowych. System wykszta\u0142cenia wy\u017cszego i stopni naukowych w Europie jest harmonizowany na podstawie tzw. procesu bolo\u0144skiego, kt\u00f3rego celem jest utworzenie europejskiego systemu stopni naukowych opartych na identycznych standardach i jako\u015bci. Deklaracja zosta\u0142a podpisana w 1999 roku. System ten b\u0119dzie oparty na trzech stopniach: baka\u0142arz (licencjat \u2013 3 lata nauki lub in\u017cynier \u2013 3,5 \u2013 4 lata nauki), magister (2 lata nauki) i doktor (4 lata nauki). Podobny system","start_idx":23,"end_idx":148}
{"id":"mrc_2664","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono 500+?","answer":"1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":43,"end_idx":58}
{"id":"mrc_2665","question":"jakie by\u0142o znaczenie wielkich odkry\u0107 geograficznych?","answer":"Wyprawy mia\u0142y tak\u017ce wp\u0142yw na przemiany umys\u0142owe zachodz\u0105ce w Europie.","context":"teraz sta\u0142 si\u0119 oceaniczny. Dotychczasowe pot\u0119gi handlowe, takie jak miasta w\u0142oskie czy hanzeatyckie, zacz\u0119\u0142y traci\u0107 na znaczeniu, a zyskiwa\u0142y o\u015brodki takie jak Kadyks, Sewilla, Lizbona, Antwerpia. Wyprawy mia\u0142y tak\u017ce wp\u0142yw na przemiany umys\u0142owe zachodz\u0105ce w Europie. == T\u0142o historyczne == === \u015aredniowieczna geografia i nawigacja === Warunkiem wielkich odkry\u0107 geograficznych by\u0142a rozbudzona ciekawo\u015b\u0107, ch\u0119\u0107 podr\u00f3\u017cowania o na wp\u00f3\u0142 awanturniczym charakterze oraz wiedza geograficzna i warunki techniczne, kt\u00f3re umo\u017cliwia\u0142yby dalek\u0105 eksploracj\u0119 podr\u00f3\u017cnicz\u0105. Wszystkie te warunki zosta\u0142y spe\u0142nione wskutek kumulacji wiedzy i post\u0119pu technicznego w Europie p\u00f3\u017anego \u015bredniowiecza. Wiedza geograficzna Europy Zachodniej wczesnego \u015bredniowiecza nie wysz\u0142a poza osi\u0105gni\u0119cia Ptolemeusza i Strabona i, podobnie jak wiedza staro\u017cytna, mia\u0142a cz\u0119\u015bciowo charakter legendarny. Wskutek upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, a p\u00f3\u017aniej odizolowania Europy Zachodniej przez pa\u0144stwa muzu\u0142ma\u0144skie,","start_idx":197,"end_idx":266}
{"id":"mrc_2666","question":"kto napisa\u0142 tekst do autobiografii?","answer":"autorem s\u0142\u00f3w jest Bogdan Olewicz.","context":"Autobiografia \u2013 piosenka polskiej grupy rockowej Perfect zamieszczona pierwotnie na drugim albumie studyjnym zespo\u0142u \"UNU\". Muzyk\u0119 skomponowa\u0142 Zbigniew Ho\u0142dys, autorem s\u0142\u00f3w jest Bogdan Olewicz. Utw\u00f3r znajdowa\u0142 si\u0119 wielokrotnie na pierwszym miejscu Listy Przeboj\u00f3w Programu Trzeciego, w drugim oraz trzecim Polskim Topie Wszech Czas\u00f3w uplasowa\u0142 si\u0119 na miejscu drugim, po utworze Czes\u0142awa Niemena \"Dziwny jest ten \u015bwiat\". W \u00f3smym Polskim Topie Wszech Czas\u00f3w w 2015 roku utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 na pierwszym miejscu. Powt\u00f3rzy\u0142 to osi\u0105gni\u0119cie w dziesi\u0105tym wydaniu Topu w 2017 roku. Jan Skaradzi\u0144ski w \"Encyklopedii polskiego rocka\" z 1996 napisa\u0142: == Historia piosenki == Utw\u00f3r zawiera elementy autobiograficzne; przyjaciele, kt\u00f3rzy planowali \u201emie\u0107 u st\u00f3p ca\u0142y \u015bwiat\u201d, to Zbigniew Ho\u0142dys, Andrzej Mogielnicki i Bogdan Olewicz. Pocz\u0105tkowo wers \u201ewiatr odnowy wia\u0142\u201d brzmia\u0142","start_idx":160,"end_idx":193}
{"id":"mrc_2667","question":"czym jest suma algebraiczna?","answer":"Wielomian (inaczej suma algebraiczna) \u2013 wyra\u017cenie algebraiczne b\u0119d\u0105ce sum\u0105 jednomian\u00f3w","context":"Wielomian (inaczej suma algebraiczna) \u2013 wyra\u017cenie algebraiczne b\u0119d\u0105ce sum\u0105 jednomian\u00f3w; u\u017cywane w wielu dzia\u0142ach matematyki. Przyk\u0142adowo w analizie matematycznej pomocne jest przedstawienie funkcji danego rodzaju w postaci ci\u0105gu wielomian\u00f3w (b\u0105d\u017a szeregu), w algebrze s\u0105 one centralnym punktem zainteresowa\u0144 w teorii Galois, a st\u0105d s\u0142u\u017c\u0105 w geometrii jako \u015brodek dowodowy przy wykazywaniu konstruowalno\u015bci r\u00f3\u017cnych obiekt\u00f3w; s\u0142u\u017c\u0105 te\u017c kodowaniu w\u0142asno\u015bci rozmaitych obiekt\u00f3w (np. wielomian charakterystyczny przekszta\u0142cenia liniowego). == Definicja == Dla danej nieujemnej liczby ca\u0142kowitej \"n\" wielomianem stopnia \"n\" zmiennej \"x\" jest wyra\u017cenie w postaci: : a_nx^n+a_{n-1}x^{n-1}+\\dots+a_1x+a_0=\\sum_{i=0}^na_ix^i, gdzie a_0, a_1, \\dots, a_n s\u0105 wsp\u00f3\u0142czynnikami wielomianu oraz a_n \\neq 0. == Zarys == Niezerowy wielomian mo\u017cna zapisa\u0107 jako \"wyraz\" lub sum\u0119 \"wyraz\u00f3w\", przy czym ich liczba musi by\u0107 sko\u0144czona. Ka\u017cdy z takich wyraz\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":86}
{"id":"mrc_2668","question":"kto jest autorem s\u0142\u00f3w mazurka d\u0105browskiego?","answer":"J\u00f3zefa Wybickiego","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":246,"end_idx":263}
{"id":"mrc_2669","question":"jak wygl\u0105da serce ludzkie?","answer":"Serce cz\u0142owieka jest narz\u0105dem czterojamowym, sk\u0142ada si\u0119 z 2 przedsionk\u00f3w i 2 kom\u00f3r.","context":"Serce (\u0142ac. \"cor\", \"cordis\") \u2013 centralny narz\u0105d uk\u0142adu krwiono\u015bnego po\u0142o\u017cony w klatce piersiowej, w \u015br\u00f3dpiersiu \u015brodkowym, wewn\u0105trz worka osierdziowego. == Budowa og\u00f3lna == Serce cz\u0142owieka jest narz\u0105dem czterojamowym, sk\u0142ada si\u0119 z 2 przedsionk\u00f3w i 2 kom\u00f3r. Przedsionek prawy (\u0142ac. \"atrium dextrum\") - zbiera krew z ca\u0142ego organizmu opr\u00f3cz p\u0142uc. Uchodz\u0105 do niego: * \u017cy\u0142a g\u0142\u00f3wna g\u00f3rna (\u0142ac. \"vena cava superior\") - zasadniczo zbiera krew z nadprzeponowej cz\u0119\u015bci cia\u0142a * \u017cy\u0142a g\u0142\u00f3wna dolna (\u0142ac. \"vena cava inferior\") - zbiera krew z podprzeponowej cz\u0119\u015bci cia\u0142a * zatoka wie\u0144cowa (\u0142ac. \"sinus coronarius\") - uchodz\u0105 do niej \u017cy\u0142y du\u017ce i \u015brednie serca. Rozwojowo przedsionek prawy powstaje z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: * ko\u0144cowego odcinka embrionalnej zatoki \u017cylnej - do niej uchodz\u0105 obie \u017cy\u0142y g\u0142\u00f3wne i zatoka","start_idx":173,"end_idx":256}
{"id":"mrc_2670","question":"kto by\u0142 gospodarzem zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego?","answer":"Boles\u0142awa Chrobrego","context":"zjazdu by\u0142o utworzenie metropolii gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 pierwszej metropolii ko\u015bcielnej w Polsce podleg\u0142ej wy\u0142\u0105cznie papie\u017cowi, na czele kt\u00f3rej postawiono brata \u015bw. Wojciecha \u2013 Radzima Gaudentego. Wraz z powstaniem nowej metropolii utworzono podleg\u0142e Gnieznu nowe biskupstwa - sufraganie: krakowsk\u0105 z biskupem Popponem, ko\u0142obrzesk\u0105 z biskupem Reinbernem i wroc\u0142awsk\u0105 z biskupem Janem. Biskupstwo pozna\u0144skie pozosta\u0142o poza metropoli\u0105 gnie\u017anie\u0144sk\u0105 a\u017c do \u015bmierci biskupa Ungera. Zjazd z pewno\u015bci\u0105 przyczyni\u0142 si\u0119 do umocnienia pozycji Boles\u0142awa wobec w\u0142adc\u00f3w pa\u0144stw s\u0105siaduj\u0105cych z Polsk\u0105. Tradycj\u0119 synodu gnie\u017anie\u0144skiego (w jego wymiarze ko\u015bcielnym i europejskim) obecnie podtrzymuje Fundacja \u015bw. Wojciecha, kt\u00f3ra organizuje od 1997 roku kolejne zjazdy gnie\u017anie\u0144skie. O przyj\u0119ciu Ottona III przez Boles\u0142awa Chrobrego napisa\u0142 w swej kronice z pocz\u0105tku XI w. niemiecki biskup Thietmar: To wydarzenie opisa\u0142 r\u00f3wnie\u017c w","start_idx":789,"end_idx":808}
{"id":"mrc_2671","question":"kto utworzy\u0142 \u015bwi\u0119te przymierze?","answer":"Przymierze zosta\u0142o zawarte z inicjatywy cara Rosji Aleksandra I, przez: Imperium Rosyjskie, Cesarstwo Austriackie (w osobie cesarza Franciszka I) i przez Kr\u00f3lestwo Prus (w osobie kr\u00f3la Fryderyka Wilhelma III).","context":"\u015awi\u0119te Przymierze \u2013 sojusz zawarty przez Austri\u0119, Prusy i Rosj\u0119 26 wrze\u015bnia 1815 w Pary\u017cu, po zako\u0144czeniu wojen napoleo\u0144skich. == Historia == Przymierze zosta\u0142o zawarte z inicjatywy cara Rosji Aleksandra I, przez: Imperium Rosyjskie, Cesarstwo Austriackie (w osobie cesarza Franciszka I) i przez Kr\u00f3lestwo Prus (w osobie kr\u00f3la Fryderyka Wilhelma III). W latach 1816\u20131817 do \u015awi\u0119tego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyj\u0105tkiem Turcji, jako kraju niechrze\u015bcija\u0144skiego. W 1818 do \u015awi\u0119tego Przymierza przyst\u0105pi\u0142o Kr\u00f3lestwo Francji. Deklarowanym celem \u015awi\u0119tego Przymierza by\u0142a promocja zasad chrze\u015bcija\u0144skich w polityce zagranicznej i wewn\u0119trznej pa\u0144stw. W praktyce cel ten przek\u0142ada\u0142 si\u0119 na obron\u0119 legitymizmu i d\u0105\u017cenie do r\u00f3wnowagi si\u0142 pomi\u0119dzy mocarstwami. Podpisania aktu \u015awi\u0119tego Przymierza odm\u00f3wili: papie\u017c Pius VII i regent Wielkiej Brytanii \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 Jerzy,","start_idx":142,"end_idx":351}
{"id":"mrc_2672","question":"kto dolaczyl do ue w 2004?","answer":"Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, \u0141otwa, Malta, Polska, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry.","context":"maja 2004, gdy do wsp\u00f3lnoty do\u0142\u0105czy\u0142o dziesi\u0119\u0107 pa\u0144stw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, \u0141otwa, Malta, Polska, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry. Norwegowie dwukrotnie, w latach 1972 i 1994, sprzeciwili si\u0119 akcesji i do tej pory do niej nie dosz\u0142o. Po kolejnym rozszerzeniu, w roku 2007, liczba cz\u0142onk\u00f3w Unii Europejskiej wzros\u0142a do 27 \u2013 do wsp\u00f3lnoty do\u0142\u0105czy\u0142y Rumunia i Bu\u0142garia. W roku 2013 do Unii Europejskiej do\u0142\u0105czy\u0142a Chorwacja. Trwaj\u0105 tak\u017ce negocjacje z innymi krajami. Proces rozszerze\u0144 jest cz\u0119sto nazywany \"integracj\u0105 europejsk\u0105\", jednak terminu tego u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w odniesieniu do zacie\u015bniania wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy pa\u0144stwami nale\u017c\u0105cymi do UE. O p\u00f3\u0142nocy z 31 stycznia na 1 lutego 2020 r. Wielka Brytania, jako pierwsze pa\u0144stwo cz\u0142onkowskie, opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105. == Historia rozszerze\u0144 == == Etapy rozszerzania","start_idx":55,"end_idx":134}
{"id":"mrc_2673","question":"jaki jest rekord skoku w dal?","answer":"Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m","context":"Skok w dal \u2013 konkurencja lekkoatletyczna, w kt\u00f3rej zawodnicy wykonuj\u0105 rozbieg, odbijaj\u0105 si\u0119 z jednej nogi z belki i l\u0105duj\u0105 na piaszczystej cz\u0119\u015bci skoczni. Na kraw\u0119dzi belki znajduje si\u0119 listwa z plastelin\u0105. Je\u015bli zawodnik podczas odbicia dotknie butem plasteliny, skok jest niewa\u017cny (decyduje \u015blad na plastelinie). Wynik skoku jest mierzony od linii mi\u0119dzy plastelin\u0105 a belk\u0105 do pierwszego (najbli\u017cszego belce) \u015bladu pozostawionego na piasku pod k\u0105tem prostym. Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m, cho\u0107 Iv\u00e1n Pedroso skoczy\u0142 8,96 m, lecz podczas zawod\u00f3w wyst\u0105pi\u0142y w\u0105tpliwo\u015bci do pomiaru si\u0142y wiatru, zatem tego rezultatu nie mo\u017cna by\u0142o uzna\u0107 za rekord \u015bwiata. Zwykle podczas zawod\u00f3w (fina\u0142owych) wszyscy zawodnicy wykonuj\u0105 trzy pr\u00f3by, a najlepszych o\u015bmiu jeszcze trzy skoki fina\u0142owe. O zwyci\u0119stwie decyduje","start_idx":461,"end_idx":515}
{"id":"mrc_2674","question":"ile trwa\u0142a wojna stuletnia?","answer":"116 lat","context":"Wojna stuletnia \u2013 nazwa nadana przez XIX-wiecznych historyk\u00f3w serii konflikt\u00f3w zbrojnych, kt\u00f3re toczy\u0142y si\u0119 przez 116 lat (z przerwami) w XIV i XV wieku mi\u0119dzy Angli\u0105 a Francj\u0105. Podstawow\u0105 przyczyn\u0105 konfliktu by\u0142 sp\u00f3r feudalny wok\u00f3\u0142 statusu kr\u00f3la angielskiego wobec francuskiego w kontek\u015bcie posiadania przez tego pierwszego lenn w Gujennie, narastaj\u0105cy od traktatu paryskiego z 1259, kt\u00f3ry na pewien czas uregulowa\u0142 owe stosunki. Drug\u0105 przyczyn\u0105, kt\u00f3ra nabra\u0142a znaczenia jednak dopiero w p\u00f3\u017aniejszej fazie wojny, by\u0142 konflikt sukcesyjny, powsta\u0142y po \u015bmierci w 1328 ostatniego z najstarszej linii Kapetyng\u00f3w Karola IV. Do tronu po zmar\u0142ym w\u0142adcy zg\u0142osi\u0142o roszczenia trzech pretendent\u00f3w: dwaj bratankowie Filipa Pi\u0119knego i jego wnuk ze strony c\u00f3rki Izabeli, kr\u00f3l Anglii Edward III. Bior\u0105c pod uwag\u0119 d\u0142ugo\u015b\u0107 i z\u0142o\u017cono\u015b\u0107 wojny stuletniej,","start_idx":114,"end_idx":121}
{"id":"mrc_2675","question":"kiedy jan pawe\u0142 ii zosta\u0142 kanonizowany?","answer":"27 kwietnia 2014","context":"Kanonizacja Jana XXIII i Jana Paw\u0142a II (r\u00f3wnie\u017c kanonizacja stulecia) \u2013 uroczysto\u015b\u0107 religijna, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce 27 kwietnia 2014 w Watykanie na placu \u015awi\u0119tego Piotra, podczas kt\u00f3rej dwaj papie\u017ce XX wieku \u2013 b\u0142ogos\u0142awiony Jan XXIII oraz b\u0142ogos\u0142awiony Jan Pawe\u0142 II \u2013 zostali og\u0142oszeni \u015bwi\u0119tymi Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. 5 lipca 2013 w Watykanie mia\u0142o miejsce oficjalne wydanie dekretu w sprawie cudu za wstawiennictwem b\u0142. Jana Paw\u0142a II. Za cud uznano, jak poinformowa\u0142 ks. Federico Lombardi, zatwierdzone przez lekarzy i teolog\u00f3w z Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych i w ich opinii niewyt\u0142umaczalne z medycznego punktu widzenia uzdrowienie Floribeth Mory Diaz \u2013 Kostarykanki cierpi\u0105cej na nieoperacyjnego t\u0119tniaka m\u00f3zgu. Jako cud opisano sytuacj\u0119, w kt\u00f3rej kobieta, ogl\u0105daj\u0105c beatyfikacj\u0119 Jana Paw\u0142a II, zacz\u0119\u0142a si\u0119 do niego modli\u0107, po","start_idx":115,"end_idx":131}
{"id":"mrc_2676","question":"kiedy wesz\u0142o gimnazjum?","answer":"gimnazja pojawi\u0142y si\u0119 po reformie w latach trzydziestych XX wieku i funkcjonowa\u0142y do roku 1948 oraz w latach 1999\u20132019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105.","context":"Gimnazjum (\u0142ac. \"gymnasium\" z gr. \"gymn\u00e1sion\", \u201emiejsce s\u0142u\u017c\u0105ce gimnastyce\u201d) \u2013 typ szko\u0142y wyst\u0119puj\u0105cy w systemach edukacji niekt\u00f3rych pa\u0144stw \u015bwiata. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, pocz\u0105wszy od czas\u00f3w renesansu gimnazja to r\u00f3\u017cnego typu szko\u0142y \u015brednie, og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce i zawodowe, mi\u0119dzy innymi w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii. W Polsce gimnazja pojawi\u0142y si\u0119 po reformie w latach trzydziestych XX wieku i funkcjonowa\u0142y do roku 1948 oraz w latach 1999\u20132019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105. S\u0142ownik j\u0119zyka polskiego wydawnictwa PWN definiuje gimnazjum jako szko\u0142\u0119 ponadpodstawow\u0105 przygotowuj\u0105c\u0105 uczni\u00f3w do nauki w liceum lub szkole zawodowej. Na przestrzeni wiek\u00f3w gimnazja kszta\u0142ci\u0142y w zasadzie tylko m\u0142odzie\u017c m\u0119sk\u0105. Gimnazja dla dziewcz\u0105t powsta\u0142y w XIX wieku. W r\u00f3\u017cnych krajach szko\u0142a okre\u015blana jako \"gimnazjum\" zajmuje r\u00f3\u017cne miejsce w","start_idx":334,"end_idx":538}
{"id":"mrc_2677","question":"dok\u0105d p\u0142yn\u0105\u0142 titanic?","answer":"wyp\u0142yn\u0105\u0142 w kierunku Nowego Jorku \u2013 celu jego dziewiczego rejsu.","context":"r\u00f3wnie\u017c woleli wysi\u0105\u015b\u0107 w porcie w Queenstown. === Przebieg rejsu === Kolejne etapy rejsu przebiega\u0142y bezproblemowo. Z Southampton \u201eTitanic\u201d wzi\u0105\u0142 kurs na Cherbourg we Francji, sk\u0105d zabra\u0142 na pok\u0142ad oko\u0142o 150 pasa\u017cer\u00f3w z mniejszego statku \u201eNomadica\u201d. Po godzinie 20:00 skierowa\u0142 si\u0119 na ostatni przystanek w Europie \u2013 irlandzkie Queenstown. Na pe\u0142ny ocean wyp\u0142yn\u0105\u0142 rano, zabieraj\u0105c wcze\u015bniej dostaw\u0119 poczty oraz wysadzaj\u0105c pasa\u017cer\u00f3w, kt\u00f3rzy wykupili bilet jedynie na t\u0119 cz\u0119\u015b\u0107 rejsu. 11 kwietnia 1912 r. \u201eTitanic\u201d wyp\u0142yn\u0105\u0142 w kierunku Nowego Jorku \u2013 celu jego dziewiczego rejsu. O godzinie 13:30 wok\u00f3\u0142 statku rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 ju\u017c tylko niczym nie zm\u0105cony widok oceanu. Czwarty dzie\u0144 rejsu by\u0142 dniem niepogodnym, aczkolwiek ocean by\u0142 spokojny. Po popo\u0142udniowym lunchu pasa\u017cerowie korzystali z wszelkich udogodnie\u0144 oferowanych przez luksusow\u0105 jednostk\u0119","start_idx":511,"end_idx":574}
{"id":"mrc_2678","question":"kto jest wydawc\u0105 rzeczpospolitej?","answer":"Sp\u00f3\u0142dzielnia Wydawnicza \u201eCzytelnik\u201d","context":"si\u0119 nieregularny periodyk zwi\u0105zany z jednym z nurt\u00f3w polskiego podziemia \u2013 Polsk\u0105 Ludow\u0105 Akcj\u0105 Niepodleg\u0142o\u015bciow\u0105. Jeszcze w czasie trwania dzia\u0142a\u0144 wojennych, 23 lipca 1944 r., ukaza\u0142 si\u0119 w Che\u0142mie pierwszy numer \u201eRzeczpospolitej\u201d \u2013 organu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Ca\u0142\u0105 pierwsz\u0105 stron\u0119 zajmowa\u0142 dekret Krajowej Rady Narodowej oraz manifest PKWN. Pomys\u0142odawc\u0105, i zarazem jej pierwszym redaktorem naczelnym, zosta\u0142 organizator prasy z ramienia Polskiej Partii Robotniczej, Jerzy Borejsza, w latach mi\u0119dzywojennych dzia\u0142acz komunistyczny i publicysta, po wybuchu wojny wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cy z Rosjanami przed ich wkroczeniem na tereny Polski. Jego teksty na \u0142amach gazety przedstawia\u0142y stanowisko zbie\u017cne z zamierzeniami Kremla. Wydawnictwo krytykowa\u0142o dow\u00f3dztwo AK i jego decyzj\u0119 o wybuchu powstania warszawskiego, popiera\u0142o nacjonalizacj\u0119 i reform\u0119 roln\u0105. Po wojnie \u201eRzeczpospolit\u0105\u201d zacz\u0119\u0142a wydawa\u0107 Sp\u00f3\u0142dzielnia Wydawnicza \u201eCzytelnik\u201d,","start_idx":907,"end_idx":942}
{"id":"mrc_2679","question":"co zak\u0142ada\u0142 plan burza?","answer":"zak\u0142ada\u0142 uderzenie ZSRR na sojusznicze Niemcy w 1941 przy u\u017cyciu sze\u015bciu armii na dw\u00f3ch frontach w okresie, gdy b\u0119d\u0105 one zaanga\u017cowane w inwazj\u0119 na Angli\u0119 (Operacja \u201eLew Morski\u201d).","context":"Plan \u201eBurza\u201d lub plan mobilizacyjny MP-41, ros. \u043c\u043e\u0431\u0438\u043b\u0438\u0437\u0430\u0446\u0438\u043e\u043d\u043d\u044b\u0439 \u043f\u043b\u0430\u043d 41 (\u041c\u041f-41) \u2013 domniemany niezrealizowany plan inwazji Zwi\u0105zku Radzieckiego na Niemcy hitlerowskie, opracowany w 1940. Teza o istnieniu takiego planu jest podnoszona przez cz\u0119\u015b\u0107 publicyst\u00f3w historycznych i rosyjskich historyk\u00f3w, niemniej nie jest ona powszechnie przyj\u0119ta w historiografii i brak jest bezpo\u015brednich dowod\u00f3w na istnienie i szczeg\u00f3\u0142y takiego planu. == Historia == Prawdopodobnie plan \u201eBurza\u201d zak\u0142ada\u0142 uderzenie ZSRR na sojusznicze Niemcy w 1941 przy u\u017cyciu sze\u015bciu armii na dw\u00f3ch frontach w okresie, gdy b\u0119d\u0105 one zaanga\u017cowane w inwazj\u0119 na Angli\u0119 (Operacja \u201eLew Morski\u201d). Pierwsza wersja planu ataku na III Rzesz\u0119 zosta\u0142a podpisana 18 wrze\u015bnia 1940 przez szefa Sztabu Generalnego ZSRR genera\u0142a Kiri\u0142\u0142a Mierieckowa oraz Ludowego Komisarza Obrony ZSRR marsza\u0142ka Siemiona Timoszenk\u0119. Plan","start_idx":473,"end_idx":651}
{"id":"mrc_2680","question":"gdzie znajduje si\u0119 korsyka?","answer":"wyspa na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, po\u0142o\u017cona na zach\u00f3d od W\u0142och i na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od kontynentalnej cz\u0119\u015bci Francji.","context":"Korsyka (kors. \"Corsica\", fr. \"Corse\") \u2013 wyspa na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, po\u0142o\u017cona na zach\u00f3d od W\u0142och i na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od kontynentalnej cz\u0119\u015bci Francji. Cie\u015bnina \u015awi\u0119tego Bonifacego oddziela j\u0105 od po\u0142o\u017conej na po\u0142udniu w\u0142oskiej Sardynii. Korsyka tworzy odr\u0119bny francuski region administracyjny. == Podzia\u0142 administracyjny == W 1975 wysp\u0119 podzielono na dwa departamenty: Korsyk\u0119 Po\u0142udniow\u0105 (2A) i G\u00f3rn\u0105 Korsyk\u0119 (2B). Wcze\u015bniej Korsyka tworzy\u0142a jeden departament o numerze 20. Powsta\u0142e departamenty s\u0105 w wi\u0119kszym stopniu wyrazem ambicji dw\u00f3ch najwi\u0119kszych miast Korsyki \u2013 Bastii i Ajaccio \u2013 ni\u017c rozs\u0105dnej polityki regionalnej, bowiem oba maj\u0105 niewielki potencja\u0142 ludno\u015bciowy i ekonomiczny. == Geografia == G\u0142\u00f3wn\u0105 rzek\u0105 wyspy jest Golo (d\u0142. 89,6 km; dorzecze 926 km\u00b2; \u015br. przep\u0142yw 14,1 m\u00b3/s). Wn\u0119trze wyspy jest bardzo g\u00f3rzyste. Ponad 20","start_idx":41,"end_idx":153}
{"id":"mrc_2681","question":"czym jest unicorn?","answer":"startup wyceniany na co najmniej miliard dolar\u00f3w ameryka\u0144skich.","context":"Unicorn (pol. \u201ejednoro\u017cec\u201d) \u2013 startup wyceniany na co najmniej miliard dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Tw\u00f3rc\u0105 terminu jest Aileen Lee. Wed\u0142ug CB Insights w czerwcu 2022 na \u015bwiecie istnia\u0142o ponad 1100 jednoro\u017cc\u00f3w.","start_idx":30,"end_idx":93}
{"id":"mrc_2682","question":"gdzie i kiedy zosta\u0142 podpisany traktat o unii europejskiej?","answer":"Traktat z Maastricht, oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej (, ), TUE \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa parafowana 11 grudnia 1991, podpisana 7 lutego 1992 w Maastricht w Holandii.","context":"Traktat z Maastricht, oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej (, ), TUE \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa parafowana 11 grudnia 1991, podpisana 7 lutego 1992 w Maastricht w Holandii. TUE wszed\u0142 w \u017cycie 1 listopada 1993 roku po przeprowadzonych referendach w 12 krajach cz\u0142onkowskich. Zosta\u0142 zmieniony postanowieniami um\u00f3w z Amsterdamu, Nicei i Lizbony. == G\u0142\u00f3wne cele i postanowienia == * umocnienie sp\u00f3jno\u015bci gospodarczej i spo\u0142ecznej (kohezji) * utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej * wprowadzenie wsp\u00f3lnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku * okre\u015blenie kryteri\u00f3w konwergencji * potwierdzenie to\u017csamo\u015bci Unii na arenie mi\u0119dzynarodowej * prowadzenie wsp\u00f3lnej polityki zagranicznej * prowadzenie wsp\u00f3lnej polityki bezpiecze\u0144stwa * wzmocnienie ochrony praw cz\u0142owieka i swob\u00f3d obywatelskich * wzmocnienie ochrony interes\u00f3w obywateli pa\u0144stw cz\u0142onkowskich * ustanowienie obywatelstwa Unii Europejskiej","start_idx":0,"end_idx":170}
{"id":"mrc_2683","question":"o czym by\u0142a balladyna?","answer":"to opowie\u015b\u0107 o \u017c\u0105dzy w\u0142adzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza.","context":"Balladyna \u2013 dramat romantyczny w pi\u0119ciu aktach, napisany przez Juliusza S\u0142owackiego w Genewie w 1834 roku, a wydany w Pary\u017cu w roku 1839. == Opis dramatu == Dramat mia\u0142 by\u0107 prawdopodobnie jedn\u0105 z sze\u015bciu cz\u0119\u015bci planowanego przez S\u0142owackiego cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu (kontynuacj\u0119 zamys\u0142u stanowi\u0142a \"Lilla Weneda\"). Na pocz\u0105tku utworu znajduje si\u0119 list dedykacyjny (\"Apologon\") po\u015bwi\u0119caj\u0105cy \"Balladyn\u0119\" Zygmuntowi Krasi\u0144skiemu, autorowi \"Irydiona\", kt\u00f3ry wysoko ceni\u0142 utw\u00f3r S\u0142owackiego. Prapremiera sceniczna \"Balladyny\" odby\u0142a si\u0119 7 marca 1862 w Teatrze im. Stanis\u0142awa hr. Skarbka we Lwowie. Balladyna to r\u00f3wnie\u017c imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki wspomnianego utworu. Utw\u00f3r S\u0142owackiego to opowie\u015b\u0107 o \u017c\u0105dzy w\u0142adzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza. Nie przypadkiem imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki nawi\u0105zuje do ballady, w kt\u00f3rej zazwyczaj pojawiaj\u0105 si\u0119 motywy fantastyczne","start_idx":691,"end_idx":753}
{"id":"mrc_2684","question":"gdzie mo\u017cna spotka\u0107 rekiny?","answer":"Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych.","context":"Rekiny (fr. \"requin\") \u2013 og\u00f3lna nazwa grupy gatunk\u00f3w, rodzaj\u00f3w, a nawet rodzin drapie\u017cnych ryb chrz\u0119stnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzuj\u0105cych si\u0119 op\u0142ywowym, wrzecionowatym tu\u0142owiem, heterocerkaln\u0105 p\u0142etw\u0105 ogonow\u0105, 5\u20137 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tu\u017c za g\u0142ow\u0105. W zapisie kopalnym szcz\u0105tki rekin\u00f3w znane s\u0105 z warstw dewonu. Wiele gatunk\u00f3w jest po\u0142awianych dla mi\u0119sa, sk\u00f3r i tranu. Niekt\u00f3re s\u0105 niebezpieczne dla ludzi ze wzgl\u0119du na mo\u017cliwo\u015b\u0107 pogryzienia \u2013 nawet \u015bmiertelnego. == Wyst\u0119powanie == Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych. == Charakterystyka og\u00f3lna == Rekiny osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 od 0,15 m do 20 m, a mas\u0119 cia\u0142a nawet do 12 ton. Najgro\u017aniejsze gatunki, np. \u017car\u0142acz bia\u0142y czy tygrysi maj\u0105 ostre i spiczaste","start_idx":520,"end_idx":675}
{"id":"mrc_2685","question":"gdzie panuje kr\u00f3l wielkiej brytanii?","answer":"Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej","context":"Monarchia brytyjska (ang. \"Monarchy of the United Kingdom\", tak\u017ce \"British monarchy\") \u2013 monarchia parlamentarna Wielkiej Brytanii oraz jej terytori\u00f3w zamorskich. Obecnie panuj\u0105cy, kr\u00f3l Karol III, obj\u0105\u0142 koron\u0119 8 wrze\u015bnia 2022. Zar\u00f3wno on, jak i cz\u0142onkowie jego najbli\u017cszej rodziny pe\u0142ni\u0105 wiele obowi\u0105zk\u00f3w zwi\u0105zanych z urz\u0119dem, reprezentacj\u0105 i ceremonia\u0142em dworskim. Karol III formalnie jest kr\u00f3lem Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, g\u0142ow\u0105 Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego, Wsp\u00f3lnoty Brytyjskiej oraz zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, jednak\u017ce jak przysta\u0142o na monarch\u0119 konstytucyjnego, kr\u00f3l pe\u0142ni funkcje bezpartyjne, ograniczone do nadawania odznacze\u0144, mo\u017cliwo\u015bci rozwi\u0105zania parlamentu i nominacji premiera. Cho\u0107 ostateczna, zwierzchnia w\u0142adza wykonawcza (nad w\u0142adz\u0105 wykonawcz\u0105 pe\u0142nion\u0105 przez rz\u0105d) jest w dalszym ci\u0105gu kr\u00f3lewskim przywilejem, to w praktyce dotyczy ona tylko praw uchwalonych przez Parlament, czy te\u017c zwi\u0105zanych z","start_idx":397,"end_idx":435}
{"id":"mrc_2686","question":"na kt\u00f3rym r\u0119ku obr\u0105czka?","answer":"Obr\u0105czka \u015blubna noszona jest na serdecznym palcu prawej r\u0119ki","context":"== Spos\u00f3b noszenia == Obr\u0105czka \u015blubna noszona jest na serdecznym palcu prawej r\u0119ki, m.in. w Polsce, Austrii, Niemczech, Norwegii, Danii, Grecji, Hiszpanii, Indiach, Chile, Wenezueli, Rosji, Ukrainie, Bia\u0142orusi, Litwie, \u0141otwie, W\u0119grzech, Holandii, Islandii, Serbii, Macedonii P\u00f3\u0142nocnej, Czarnog\u00f3rze, i Bu\u0142garii. Na lewej r\u0119ce nosi si\u0119 obr\u0105czk\u0119 \u015blubn\u0105 m.in. w nast\u0119puj\u0105cych pa\u0144stwach: Francja, Belgia, Szwajcaria, Irlandia, Wielka Brytania, Walia, Szkocja, Szwecja, Finlandia, Czechy, S\u0142owacja, Rumunia, Mo\u0142dawia, Chorwacja, W\u0142ochy, S\u0142owenia, Turcja, Cypr, Brazylia, Portugalia, Egipt, Iran, Meksyk, USA, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Japonia, Chiny, i Korei Po\u0142udniowej. == Obr\u0105czki \u015blub\u00f3w zakonnych == Obr\u0105czk\u0119 lub sygnet nosz\u0105 tak\u017ce numerariusze i przy\u0142\u0105czeni \u2013 \u015bwieccy cz\u0142onkowie Opus Dei, \u017cyj\u0105cy w celibacie, po z\u0142o\u017ceniu zobowi\u0105zania na ca\u0142e \u017cycie. Zakonnice nosz\u0105 obr\u0105czki na znak przynale\u017cno\u015bci do Jezusa Chrystusa.","start_idx":22,"end_idx":82}
{"id":"mrc_2687","question":"dlaczego britannic zaton\u0105\u0142?","answer":"\u201eBritannic\u201d wpad\u0142 na min\u0119 postawion\u0105 przez niemiecki okr\u0119t podwodny SM U-73","context":"w swoim sz\u00f3stym rejsie po Morzu Egejskim \u201eBritannic\u201d wpad\u0142 na min\u0119 postawion\u0105 przez niemiecki okr\u0119t podwodny SM U-73 i zaton\u0105\u0142 w ci\u0105gu 55 minut. Kapitan Charles Alfred Bartlett uruchomi\u0142 silniki w pr\u00f3bie dotarcia na pla\u017c\u0119. Gdy dzi\u00f3b statku wbi\u0142 si\u0119 w dno, \u201eBritannic\u201d przechyli\u0142 si\u0119 na sterburt\u0119 i od\u0142ama\u0142 si\u0119 od dziobu. Wrak osiad\u0142 na dnie o 9:07. Jego pozycja to . Liczba ofiar by\u0142a niewielka ze wzgl\u0119du na wystarczaj\u0105c\u0105 liczb\u0119 szalup, blisko\u015b\u0107 l\u0105du i stosunkowo ciep\u0142e wody Morza Egejskiego. O 10:00 na miejsce katastrofy dop\u0142yn\u0105\u0142 niszczyciel HMS \u201eScourge\u201d i uratowa\u0142 rozbitk\u00f3w. Na statku by\u0142o oko\u0142o 1300 ludzi, a zgin\u0119\u0142o 30, wi\u0119kszo\u015b\u0107 wskutek wci\u0105gni\u0119cia przez wci\u0105\u017c pracuj\u0105ce \u015bruby statku. Wrak \u201eBritannica\u201d odkry\u0142 Jacques Cousteau w 1975 roku niedaleko greckiej wyspy","start_idx":41,"end_idx":116}
{"id":"mrc_2688","question":"jak wygl\u0105da\u0142y \u0142apanki?","answer":"jednego z g\u0142\u00f3wnych sposob\u00f3w u\u017cywanych przez Niemc\u00f3w podczas II wojny \u015bwiatowej dla zatrzymania na ulicach okupowanych miast wi\u0119kszej liczby przypadkowych przechodni\u00f3w w celu uwi\u0119zienia ich, przesiedlenia, umieszczenia w obozach koncentracyjnych b\u0105d\u017a skierowania na przymusowe roboty do Niemiec.","context":"\u0141apanka \u2013 nazwa (pierwotnie potoczna) jednego z g\u0142\u00f3wnych sposob\u00f3w u\u017cywanych przez Niemc\u00f3w podczas II wojny \u015bwiatowej dla zatrzymania na ulicach okupowanych miast wi\u0119kszej liczby przypadkowych przechodni\u00f3w w celu uwi\u0119zienia ich, przesiedlenia, umieszczenia w obozach koncentracyjnych b\u0105d\u017a skierowania na przymusowe roboty do Niemiec. == Zasi\u0119g == \u0141apanki by\u0142y organizowane przez Ordnungspolizei oraz Wehrmacht w Niemczech oraz ca\u0142ej okupowanej Europie. We Francji znane by\u0142y pod terminem \u201erafle\u201d, lecz ich obiektem byli g\u0142\u00f3wnie francuscy \u017bydzi wy\u0142apywani przez niemieckie w\u0142adze okupacyjne oraz funkcjonariuszy francuskiej policji w czasie tzw. Ob\u0142awy Vel d\u2019Hiv. W Danii natomiast podobne praktyki okre\u015blano jako \u201eRazzia\u201d. Czasem u\u017cywa si\u0119 tego okre\u015blenia r\u00f3wnie\u017c w odniesieniu do podobnych praktyk wy\u0142apywania ludno\u015bci cywilnej dokonywanej przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 na terenach przedwojennej wschodniej Polski, kt\u00f3rych ludno\u015b\u0107","start_idx":38,"end_idx":332}
{"id":"mrc_2689","question":"na jakich cz\u0119stotliwo\u015bciach nadaje radio eska?","answer":"na cz\u0119stotliwo\u015bci 90,1 MHz.","context":"Radio ESKA \u0141\u00f3d\u017a \u2013 rozg\u0142o\u015bnia radiowa nadaj\u0105ca w \u0141odzi na cz\u0119stotliwo\u015bci 90,1 MHz. Niegdy\u015b dzia\u0142a\u0142a jako Radio Manhattan. W 2000 roku przyst\u0105pi\u0142a do sieci Radia Eska, zmieniaj\u0105c sw\u00f3j dotychczasowy charakter. Od czasu przyst\u0105pienia do sieci Radio Eska, zacz\u0119to starania o zmian\u0119 formatu stacji na wybitnie muzyczny i bardziej m\u0142odzie\u017cowy. Jeszcze przez kilka lat ta stacja mia\u0142a w\u0142asn\u0105 samodzielno\u015b\u0107 programow\u0105 i zatrudnia\u0142a kilkunastu DJ\u00f3w. Od 2000 roku, przez 11 lat, nadajnik Radia Eska zamontowany by\u0142 na dachu wie\u017cowca na rogu alei Pi\u0142sudskiego i ulicy Sienkiewicza. ESKA \u0141\u00f3d\u017a przesz\u0142a z cz\u0119stotliwo\u015bci 99,8 MHz z moc\u0105 nadajnika 0,6 na cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 90,1 MHz z moc\u0105 2 kW. Zmiana ta wi\u0105za\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c z now\u0105 lokalizacj\u0105 anten nadawczych, kt\u00f3re znajduj\u0105 si\u0119 teraz na szczycie ponad","start_idx":54,"end_idx":81}
{"id":"mrc_2690","question":"gdzie obecnie gra ronaldo?","answer":"w saudyjskim klubie Al-Nassr","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":159,"end_idx":187}
{"id":"mrc_2691","question":"gdzie le\u017ca\u0142a troja?","answer":"Troja, Ilion (gr. oraz lub \"Ilios\", \u0142ac. \"Ilium\") \u2013 staro\u017cytne miasto po\u0142o\u017cone w Troadzie u zachodnich wybrze\u017cy Azji Mniejszej nad rzek\u0105 Skamander.","context":"Troja, Ilion (gr. oraz lub \"Ilios\", \u0142ac. \"Ilium\") \u2013 staro\u017cytne miasto po\u0142o\u017cone w Troadzie u zachodnich wybrze\u017cy Azji Mniejszej nad rzek\u0105 Skamander. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie stanowisko archeologiczne w Turcji, na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k w pobli\u017cu wsi Tevfikiye, w prowincji \u00c7anakkale. == W warstwie mitologicznej == Powsta\u0142e na trawiastej r\u00f3wninie Troady, u podn\u00f3\u017ca g\u00f3ry Ida i w pobli\u017cu rzeki Skamander, miasto staro\u017cytne za\u0142o\u017cone zosta\u0142o przez Ilosa, syna Trosa. Sami bogowie \u2013 Apollo i Posejdon, mieli pomaga\u0107 we wznoszeniu jego pot\u0119\u017cnych mur\u00f3w obronnych za panowania syna Ilosa \u2013 Laomedonta, kt\u00f3rego nast\u0119pc\u0105 by\u0142 Priam. Klasyczny mit troja\u0144ski znalaz\u0142 p\u00f3\u017aniejsze odbicie i swoist\u0105 kontynuacj\u0119 w mitologii bryta\u0144skich Celt\u00f3w, w kt\u00f3rej prawnuk ocala\u0142ego z Troi Eneasza \u2013 Brutus, uznany jest za protoplast\u0119 Bryt\u00f3w i pierwszego ich w\u0142adc\u0119. Wed\u0142ug","start_idx":0,"end_idx":147}
{"id":"mrc_2692","question":"co by\u0142o celem konfederacji barskiej?","answer":"Celem konfederacji by\u0142o zniesienie ustaw narzuconych przez Rosj\u0119, zw\u0142aszcza zapewniaj\u0105cych r\u00f3wnouprawnienie innowiercom.","context":"Konfederacja barska (1768\u20131772) \u2013 zbrojny zwi\u0105zek szlachty polskiej, utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku z zaprzysi\u0119\u017ceniem aktu za\u0142o\u017cycielskiego w obronie wiary katolickiej i niepodleg\u0142o\u015bci Rzeczypospolitej, skierowany przeciwko: protektoratowi Imperium Rosyjskiego, kr\u00f3lowi Stanis\u0142awowi Augustowi Poniatowskiemu i popieraj\u0105cym go wojskom rosyjskim. Celem konfederacji by\u0142o zniesienie ustaw narzuconych przez Rosj\u0119, zw\u0142aszcza zapewniaj\u0105cych r\u00f3wnouprawnienie innowiercom. Przez niekt\u00f3rych historyk\u00f3w uwa\u017cana jest za pierwsze polskie powstanie narodowe. Og\u00f3ln\u0105 nazw\u0105 konfederacji barskiej okre\u015bla si\u0119 66 lokalnych konfederacji Korony i Litwy. Przedstawiciele tych 66 cz\u0105stkowych zwi\u0105zk\u00f3w tworzyli zorganizowany pod koniec pa\u017adziernika 1769 naczelny organ w\u0142adzy zwany Generalno\u015bci\u0105. == T\u0142o == Narzucony przez Rosj\u0119 kandydat do polskiego tronu, Stanis\u0142aw August Poniatowski, rozpocz\u0105\u0142 w 1764 zmiany ustrojowe, kt\u00f3re zrywa\u0142y z dotychczasowym systemem demokracji szlacheckiej. Szczeg\u00f3lnie wiele kontrowersji","start_idx":362,"end_idx":482}
{"id":"mrc_2693","question":"gdzie znajduj\u0105 si\u0119 relikwie \u015bwi\u0119tego floriana?","answer":"Obecnie relikwie \u015awi\u0119tego Floriana znajduj\u0105 si\u0119 na Wawelu, w bazylice \u015bw. Floriana w Krakowie i w Chorzowie.","context":"tak d\u0142ugo nie chcia\u0142y ruszy\u0107 z miejsca, a\u017c zdecydowano o wybudowaniu \u015bwi\u0105tyni. Kult \u015bw. Floriana rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 zw\u0142aszcza od czasu po\u017caru Kleparza, kiedy ko\u015bci\u00f3\u0142 jako jedyny z tamtejszych budynk\u00f3w cudownie ocala\u0142. Obecnie relikwie \u015awi\u0119tego Floriana znajduj\u0105 si\u0119 na Wawelu, w bazylice \u015bw. Floriana w Krakowie i w Chorzowie. 4 maja 2004 roku relikwie trafi\u0142y do bazyliki katedralnej \u015bw. Micha\u0142a Archanio\u0142a i \u015bw. Floriana w Warszawie. 29 listopada 2008 roku uroczy\u015bcie wprowadzono relikwie do ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Floriana w Chodzie\u017cy, w grudniu 2013 roku do sanktuarium \u015bw. Wojciecha w Bielinach, od 9 listopada 2014 roku s\u0105 w Kolbuszowej i od 2 maja 2015 r. w Dobrzechowie. 4 czerwca 2021 r. do ko\u015bcio\u0142a parafialnego w Kuczynie w wojew\u00f3dztwie podlaskim zosta\u0142y wprowadzone jego relikwie.","start_idx":219,"end_idx":327}
{"id":"mrc_2694","question":"kt\u00f3ry pose\u0142 mia\u0142 romans z modelk\u0105?","answer":"Stanis\u0142aw Pi\u0119ta","context":"\u015bledczej ds. Amber Gold. Znany by\u0142 z kontrowersyjnych wypowiedzi publicznych obra\u017caj\u0105cych przeciwnik\u00f3w politycznych, grupy spo\u0142eczne oraz mniejszo\u015bci seksualne, a tak\u017ce o charakterze nacjonalistycznym i rasistowskim. W maju 2018, po publikacjach prasowych dotycz\u0105cych jego pozama\u0142\u017ce\u0144skiego romansu, cz\u0119\u015b\u0107 medi\u00f3w krytykowa\u0142a rozbie\u017cno\u015b\u0107 pomi\u0119dzy opisanym zachowaniem polityka a g\u0142oszonymi przez niego konserwatywnymi pogl\u0105dami dotycz\u0105cymi rodziny. Romans wraz z korespondencj\u0105 jego dotycz\u0105c\u0105 zosta\u0142 ujawniony w mediach przez porzucon\u0105 partnerk\u0119, modelk\u0119 z Gdyni, r\u00f3wnie\u017c cz\u0142onkini\u0119 PiS. Na jego skutek w czerwcu Stanis\u0142aw Pi\u0119ta zosta\u0142 zawieszony w prawach cz\u0142onka PiS i klubu parlamentarnego tej partii, zostaj\u0105c pos\u0142em niezrzeszonym; ugrupowanie cofn\u0119\u0142o mu te\u017c rekomendacj\u0119 do komisji \u015bledczej i do Komisji do Spraw S\u0142u\u017cb Specjalnych, pozosta\u0142 natomiast wiceprzewodnicz\u0105cym dw\u00f3ch sta\u0142ych komisji sejmowych. Nie wystartowa\u0142 w kolejnych wyborach w 2019.","start_idx":611,"end_idx":626}
{"id":"mrc_2695","question":"jak d\u0142uga jest amazonka?","answer":"wed\u0142ug innych \u017ar\u00f3de\u0142 jest to pierwsza rzeka na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (7040 km)","context":"Amazonka (, ) \u2013 rzeka Ameryki Po\u0142udniowej o najwi\u0119kszym \u015brednim przep\u0142ywie na Ziemi. Jej d\u0142ugo\u015b\u0107 jest spraw\u0105 kontrowersyjn\u0105, jednak wed\u0142ug innych \u017ar\u00f3de\u0142 jest to pierwsza rzeka na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (7040 km), o 390 km d\u0142u\u017csza od Nilu. Amazonka ma najwi\u0119ksze na \u015bwiecie dorzecze (o powierzchni ok. 7 mln km\u00b2) i najwi\u0119ksze zasoby wodne, w jej dorzeczu wyrastaj\u0105 najwi\u0119ksze lasy tropikalne. Nazwa najprawdopodobniej pochodzi od b\u0142\u0119dnie t\u0142umaczonej nazwy \"amacunu\" \u2013 \u201enied\u017awied\u017a wodnych chmur\u201d, kt\u00f3r\u0105 rozpropagowa\u0142 w Europie, po roku 1540 Hiszpan, Francisco de Orellana, kt\u00f3ry jako pierwszy przep\u0142yn\u0105\u0142 rzek\u0119 z And\u00f3w do uj\u015bcia. D\u0142ugo\u015b\u0107 rzeki od wiek\u00f3w by\u0142a sporna. Utrudnia\u0142 j\u0105 nie tylko dylemat wyodr\u0119bnienia spo\u015br\u00f3d ponad 200 dop\u0142yw\u00f3w w\u0142a\u015bciwej rzeki, ale i dotarcie do ukrytych w niedost\u0119pnym terenie","start_idx":132,"end_idx":218}
{"id":"mrc_2696","question":"gdzie znajduje si\u0119 babia g\u00f3ra?","answer":"Babia G\u00f3ra () \u2013 masyw g\u00f3rski w Pa\u015bmie Babiog\u00f3rskim nale\u017c\u0105cym do Beskidu \u017bywieckiego w Beskidach Zachodnich (wed\u0142ug s\u0142owackiej terminologii s\u0105 to Oravsk\u00e9 Beskydy).","context":"Babia G\u00f3ra () \u2013 masyw g\u00f3rski w Pa\u015bmie Babiog\u00f3rskim nale\u017c\u0105cym do Beskidu \u017bywieckiego w Beskidach Zachodnich (wed\u0142ug s\u0142owackiej terminologii s\u0105 to Oravsk\u00e9 Beskydy). Najwy\u017cszym szczytem jest Diablak (1725 m, wed\u0142ug Geoportalu 1722,9, , czyli \"Diabelski Szczyt\"), cz\u0119sto nazywany r\u00f3wnie\u017c Babi\u0105 G\u00f3r\u0105, jak ca\u0142y masyw. Jest najwy\u017cszym szczytem Beskid\u00f3w Zachodnich i poza Tatrami najwy\u017cszym szczytem w Polsce, drugim co do wybitno\u015bci (po \u015anie\u017cce). Zaliczany jest do Korony G\u00f3r Polski. == Pochodzenie nazwy i legendy == Pochodzenie nazwy Babia G\u00f3ra t\u0142umacz\u0105 liczne legendy ludowe. Jedna z nich m\u00f3wi, \u017ce jest to kupa kamieni wysypanych przed cha\u0142up\u0105 przez bab\u0119 \u2013 olbrzymk\u0119, wed\u0142ug innej to kochanka zb\u00f3jnika, kt\u00f3ra skamienia\u0142a z \u017calu widz\u0105c, jak nios\u0105 jej zabitego ukochanego. Wed\u0142ug innych legend nazwa g\u00f3ry pochodzi od","start_idx":0,"end_idx":162}
{"id":"mrc_2697","question":"kto ustali\u0142 granice ukrainy?","answer":"Rada Ministr\u00f3w zatwierdzi\u0142a dekret Prezydenta Ukrainy \u2013 jednostronnego wyznaczenia granicy ukrai\u0144sko-rosyjskiej.","context":"2014 Rada Ministr\u00f3w zatwierdzi\u0142a dekret Prezydenta Ukrainy \u2013 jednostronnego wyznaczenia granicy ukrai\u0144sko-rosyjskiej. Projekt o nazwie \"Europejskie drzewo\". Obecnie granica jest strze\u017cona. Na wi\u0119kszo\u015bci swej d\u0142ugo\u015bci znajduj\u0105 si\u0119 posterunki graniczne. Przekraczanie granicy jest dozwolone tylko na przej\u015bciach granicznych, kt\u00f3rych liczba jest ograniczona. Wiele dr\u00f3g lokalnych na pograniczu ci\u0105gn\u0105cych do granicy jest rozkopana lub zatarasowana z niemo\u017cliwo\u015bci\u0105 przejazdu. Spory graniczne przed 2014 r.: * Konflikt o Tuz\u0142\u0119 Od 2014 roku Federacja Rosyjska prowadzi dzia\u0142ania na rzecz trwa\u0142ych zmian terytorialnych kosztem Ukrainy. Po aneksji Krymu rozpocz\u0119to dzia\u0142ania wspieraj\u0105ce ruchy separatystyczne na Ukrainie, w tym w szczeg\u00f3lno\u015bci wobec samozwa\u0144czych republik (Doniecka Republika Ludowa i \u0141uga\u0144ska Republika Ludowa) w trakcie wojny w Donbasie. Kwestia Donbasu sta\u0142a si\u0119 pretekstem do rozpocz\u0119cia rosyjskiej inwazji w lutym 2022.","start_idx":5,"end_idx":117}
{"id":"mrc_2698","question":"kto zamordowa\u0142 cezara?","answer":"Zamordowany w idy marcowe przez senator\u00f3w pod przyw\u00f3dztwem Brutusa oraz Gajusza Kasjusza.","context":"Gajusz Juliusz Cezar, (ur. 12 lipca 100 p.n.e. lub 13 lipca 102 p.n.e. (koncepcja Mommsena i Diona) w Rzymie, zm. 15 marca 44 p.n.e. tam\u017ce) \u2013 rzymski polityk, w\u00f3dz, dyktator i pisarz. Jeden z cz\u0142onk\u00f3w stronnictwa popular\u00f3w, spowinowacony z Cynn\u0105 i Mariuszem. Po ich \u015bmierci piastowa\u0142 kolejno urz\u0119dy kwestora, edyla, pretora, konsula, imperatora oraz dyktatora. S\u0142aw\u0119 zdoby\u0142 dzi\u0119ki namiestnictwu w Galii. Dzi\u0119ki pomocy swych \u017co\u0142nierzy uda\u0142o mu si\u0119 pokona\u0107 opozycj\u0119, skupion\u0105 wok\u00f3\u0142 senatu i Pompejusza \u2013 tzw. optymat\u00f3w, aby nast\u0119pnie, po wieloletnich walkach, przej\u0105\u0107 pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy w Rzymie. Zamordowany w idy marcowe przez senator\u00f3w pod przyw\u00f3dztwem Brutusa oraz Gajusza Kasjusza. W testamencie adoptowa\u0142 syna swojej siostrzenicy Gajusza Oktawiusza, p\u00f3\u017aniejszego Oktawiana Augusta, wyznaczaj\u0105c go na swego spadkobierc\u0119. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Cezar","start_idx":590,"end_idx":679}
{"id":"mrc_2699","question":"przez kogo zosta\u0142 wydany akt 5 listopada?","answer":"w\u0142adze niemieckie i austro-w\u0119gierskie","context":"5 listopada 1916 w wyniku konferencji w Pszczynie w\u0142adze niemieckie i austro-w\u0119gierskie wyda\u0142y proklamacj\u0119, z podpisami swych generalnych gubernator\u00f3w von Beselera i Kuka, zawieraj\u0105c\u0105 obietnic\u0119 powstania Kr\u00f3lestwa Polskiego, pozostaj\u0105cego w niesprecyzowanej \u201e\u0142\u0105czno\u015bci z obu sprzymierzonymi mocarstwami\u201d. W akcie tym nie okre\u015blono granic przysz\u0142ej monarchii, a jej status wyra\u017ca\u0142o s\u0142owo \u201esamodzielne\u201d zamiast \u201eniepodleg\u0142e\u201d, co nie satysfakcjonowa\u0142o m.in. polskich dzia\u0142aczy narodowych na \u015al\u0105sku, kt\u00f3rzy uznali og\u0142oszenie tego aktu za dzia\u0142anie pozorne. Dokument ten zawiera\u0142 natomiast sformu\u0142owania dotycz\u0105ce utworzenia armii polskiej. Po bitwie pod Ko\u015bciuchn\u00f3wk\u0105, w kt\u00f3rej I Brygada Legion\u00f3w Polskich walcz\u0105ca po stronie Austro-W\u0119gier zapobieg\u0142a przerwaniu frontu przez wojska rosyjskie, genera\u0142 Erich Ludendorff, generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego, napisa\u0142 list do w\u0142adz w Berlinie, postuluj\u0105c utworzenie zale\u017cnego od Niemiec pa\u0144stwa polskiego i","start_idx":50,"end_idx":87}
{"id":"mrc_2700","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 koronacja boles\u0142awa chrobrego?","answer":"Niekt\u00f3rzy historycy uwa\u017caj\u0105, \u017ce Chrobry od 1000 roku stara\u0142 si\u0119 o papiesk\u0105 zgod\u0119 na koronacj\u0119, potwierdzaj\u0105c\u0105 akt dokonany podczas zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego. Niezale\u017cne \u017ar\u00f3d\u0142a proweniencji niemieckiej jednoznacznie potwierdzaj\u0105, \u017ce Boles\u0142aw, korzystaj\u0105c z kr\u00f3tkiego bezkr\u00f3lewia w Niemczech po \u015bmierci Henryka II, kaza\u0142 si\u0119 koronowa\u0107 w 1025 roku","context":"zrzucenie \u015awi\u0119tope\u0142ka z tronu \u015bwiadczy\u0142o o jego nieudolno\u015bci). Chrobry popar\u0142 Jaros\u0142awa M\u0105drego jako godnego w\u0142adc\u0119 i podpisa\u0142 z nim pakt o nieagresji. == Koronacja == Trwa sp\u00f3r co do daty koronacji. Niekt\u00f3rzy historycy uwa\u017caj\u0105, \u017ce Chrobry od 1000 roku stara\u0142 si\u0119 o papiesk\u0105 zgod\u0119 na koronacj\u0119, potwierdzaj\u0105c\u0105 akt dokonany podczas zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego. Niezale\u017cne \u017ar\u00f3d\u0142a proweniencji niemieckiej jednoznacznie potwierdzaj\u0105, \u017ce Boles\u0142aw, korzystaj\u0105c z kr\u00f3tkiego bezkr\u00f3lewia w Niemczech po \u015bmierci Henryka II, kaza\u0142 si\u0119 koronowa\u0107 w 1025 roku (dok\u0142adna data ani miejsce nie jest znane). . Przeciwko temu pogl\u0105dowi protestuje Jerzy Wyrozumski, kt\u00f3ry zaznacza, \u017ce w \u015bwietle tekstu z epitafium w\u0142adcy, jak r\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug p\u00f3\u017aniejszej polskiej tradycji, symboliczny akt w\u0142o\u017cenia diademu cesarskiego na g\u0142ow\u0119 polskiego w\u0142adcy przez Ottona III w 1000 roku","start_idx":200,"end_idx":541}
{"id":"mrc_2701","question":"kiedy marianna ma imieniny?","answer":"Marianna imieniny obchodzi 17 lutego, 2 czerwca i 8 wrze\u015bnia.","context":"te\u017c symbolem Republiki Francuskiej. Marianna imieniny obchodzi 17 lutego, 2 czerwca i 8 wrze\u015bnia. Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Marianna: * Marianna Biernacka (\u20201943), ofiara okupacji hitlerowskiej, b\u0142ogos\u0142awiona katolicka. * Mariana D\u00edaz-Oliva, argenty\u0144ska tenisistka. * Marianne Faithfull, brytyjska piosenkarka. * Marianne Haslum, norweska curlerka. * Marianna Longa, w\u0142oska biegaczka narciarska. * Mariana Mazzucato, w\u0142osko-ameryka\u0144ska ekonomistka. * Marianne Moore, ameryka\u0144ska pisarka i poetka. * Marianna Oklejak, polska ilustratorka i graficzka, autorka ksi\u0105\u017cek dla dzieci. * Marianna Ora\u0144ska, XIX-wieczna kr\u00f3lewna niderlandzka. * Marianna Habsburg, kr\u00f3lowa Hiszpanii jako druga \u017cona ostatniego kr\u00f3la z dynastii Habsburg\u00f3w. * Marianna Lubomirska, polska ksi\u0119\u017cna. * Marianne Weber, niemiecka socjolog i dzia\u0142aczka praw kobiet. Zdrobnienia: Mania, Marianka Zobacz te\u017c: * Marianka - miejscowo\u015bci w Polsce (ujednoznacznienie) Kategoria:\u017be\u0144skie imiona \u0142aci\u0144skie","start_idx":36,"end_idx":97}
{"id":"mrc_2702","question":"kto sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 w prl?","answer":"Rz\u0105dy sprawowa\u0142a komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a nast\u0119pnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza","context":"Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) \u2013 oficjalna nazwa pa\u0144stwa polskiego w latach 1952\u20131989. W latach 1944\u20131952 funkcjonowa\u0142o jako Rzeczpospolita Polska. W okresie 1944\u20131989, propagandowo, potocznie i niekiedy w oficjalnych aktach w\u0142adz nazywane by\u0142o Polsk\u0105 Ludow\u0105. W okresie tym Polska by\u0142a pa\u0144stwem niesuwerennym oraz pa\u0144stwem satelickim pozostaj\u0105cym pod polityczn\u0105 dominacj\u0105 ZSRR. Rz\u0105dy sprawowa\u0142a komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a nast\u0119pnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, jako partia hegemoniczna, przy formalnym istnieniu ugrupowa\u0144 satelickich, tzw. \u201estronnictw sojuszniczych\u201d (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Demokratyczne). == Powstanie == Zgodnie z postanowieniami konferencji ja\u0142ta\u0144skiej legitymizacja w\u0142adzy w Polsce mia\u0142a si\u0119 dokona\u0107 na drodze demokratycznych wybor\u00f3w w jak najkr\u00f3tszym terminie. Do tego czasu rz\u0105dzi\u0107 mia\u0142 Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej powo\u0142any w trakcie konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945, pod nadzorem trzech","start_idx":382,"end_idx":487}
{"id":"mrc_2703","question":"kiedy wybrano papie\u017ca franciszka?","answer":"13 marca 2013","context":"chorym na AIDS. Jest kibicem i honorowym cz\u0142onkiem argenty\u0144skiego klubu pi\u0142karskiego CA San Lorenzo de Almagro (za\u0142o\u017conego w 1908 r. przez salezjanina, ksi\u0119dza Lorenzo Mass\u0119 SDB i nazwanego na cze\u015b\u0107 \u015bwi\u0119tego Wawrzy\u0144ca). === Wyb\u00f3r na papie\u017ca === 13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwo\u0142anego po rezygnacji papie\u017ca Benedykta XVI, w pi\u0105tym g\u0142osowaniu zosta\u0142 wybrany biskupem Rzymu \u2013 266. papie\u017cem. Tradycyjny bia\u0142y dym, obwieszczaj\u0105cy \u015bwiatu wyb\u00f3r nowej g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a, pojawi\u0142 si\u0119 o godz. 19:06 czasu rzymskiego. Franciszek na pocz\u0105tku inauguracyjnego wyst\u0105pienia odm\u00f3wi\u0142 Modlitw\u0119 Pa\u0144sk\u0105 za swojego poprzednika, Benedykta XVI. Nast\u0119pnie poprosi\u0142 wiernych o odm\u00f3wienie modlitwy za sw\u00f3j pontyfikat, po czym udzieli\u0142 pierwszego b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwa Urbi et Orbi. Wezwa\u0142 te\u017c do modlitwy o og\u00f3lno\u015bwiatowe braterstwo. Wyb\u00f3r imienia podyktowany zosta\u0142 ch\u0119ci\u0105 zaj\u0119cia si\u0119","start_idx":245,"end_idx":258}
{"id":"mrc_2704","question":"kiedy powsta\u0142a kamera?","answer":"Aparat zosta\u0142 skonstruowany przez Kazimierza Pr\u00f3szy\u0144skiego w roku 1908 jako prototyp kamery reporterskiej.","context":"Konstruktor pracowa\u0142 nad jego budow\u0105 w Polsce oraz we Francji w latach 1907\u20131910. P\u00f3\u017aniej tak\u017ce kilkukrotnie go ulepsza\u0142 oraz modernizowa\u0142. Arthur Kingston, angielski wynalazca kinematograficzny, wspominaj\u0105c swoje spotkanie z Kazimierzem Pr\u00f3szy\u0144skim w Londynie stwierdzi\u0142: Aparat zosta\u0142 skonstruowany przez Kazimierza Pr\u00f3szy\u0144skiego w roku 1908 jako prototyp kamery reporterskiej. Opatentowany zosta\u0142 najpierw we Francji (patent nr 408.435 z 22 stycznia 1909), a potem w 1910 w Wielkiej Brytanii (patent numer 1.032.956). W 1911 urz\u0105dzenie zosta\u0142o r\u00f3wnie\u017c opatentowane przez konstruktora w Stanach Zjednoczonych. Pierwsza publiczna prezentacja urz\u0105dzenia odby\u0142a si\u0119 27 grudnia 1910 w Pary\u017cu, na posiedzeniu Francuskiej Akademii Nauk. Aparat prezentowa\u0142 profesor fizyki oraz laureat nagrody Nobla z roku 1908, Gabriel Lippmann. Kolejna publiczna prezentacja kamery, podczas kt\u00f3rej Kazimierz Pr\u00f3szy\u0144ski wyg\u0142osi\u0142 r\u00f3wnie\u017c referat","start_idx":273,"end_idx":379}
{"id":"mrc_2705","question":"jaki to j\u0119zyk staro\u017cytny?","answer":"Sanskryt","context":"Sanskryt (dewanagari: \u0938\u0902\u0938\u094d\u0915\u0943\u0924\u092e\u094d sa\u1e43sk\u1e5btam; sa.msk.rt\u0101 bh\u0101.s\u0101, od sa.m+k.r: zestawia\u0107, sk\u0142ada\u0107; bh\u0101.s\u0101: j\u0119zyk; \"j\u0119zyk uporz\u0105dkowany\", w przeciwie\u0144stwie do j\u0119zyk\u00f3w naturalnych prakryt\u00f3w, tzn. ludowych o \"nieuporz\u0105dkowanej\" gramatyce) \u2013 j\u0119zyk literacki staro\u017cytnych, \u015bredniowiecznych i wczesnonowo\u017cytnych Indii. Nale\u017cy do indoaryjskiej ga\u0142\u0119zi indoira\u0144skiej grupy rodziny j\u0119zyk\u00f3w indoeuropejskich. Pomimo powszechnego w Europie przekonania, \u017ce jest j\u0119zykiem martwym, jak \u0142acina, zasadniczo nim nie jest, gdy\u017c nie tylko jest jeszcze stale u\u017cywany w ceremoniach religijnych hinduizmu, ale tak\u017ce istniej\u0105 niewielkie grupy os\u00f3b deklaruj\u0105ce go jako ich jedyny j\u0119zyk ojczysty (wed\u0142ug spis\u00f3w ludno\u015bci z 1999 roku \u2013 ok. 3000 os\u00f3b na 900 mln ludno\u015bci Indii). Czynione s\u0105 te\u017c pr\u00f3by rewitalizacji tego j\u0119zyka poprzez tworzenie sanskryckich neologizm\u00f3w na okre\u015blenie wsp\u00f3\u0142czesnych termin\u00f3w, np. technicznych (np. telewizja, sanskr. \"duuradarshana\"). Jest te\u017c uznawany","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_2706","question":"do kiedy funkcjonowa\u0142y gimnazja?","answer":"2019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105.","context":"Gimnazjum (\u0142ac. \"gymnasium\" z gr. \"gymn\u00e1sion\", \u201emiejsce s\u0142u\u017c\u0105ce gimnastyce\u201d) \u2013 typ szko\u0142y wyst\u0119puj\u0105cy w systemach edukacji niekt\u00f3rych pa\u0144stw \u015bwiata. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, pocz\u0105wszy od czas\u00f3w renesansu gimnazja to r\u00f3\u017cnego typu szko\u0142y \u015brednie, og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce i zawodowe, mi\u0119dzy innymi w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii. W Polsce gimnazja pojawi\u0142y si\u0119 po reformie w latach trzydziestych XX wieku i funkcjonowa\u0142y do roku 1948 oraz w latach 1999\u20132019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105. S\u0142ownik j\u0119zyka polskiego wydawnictwa PWN definiuje gimnazjum jako szko\u0142\u0119 ponadpodstawow\u0105 przygotowuj\u0105c\u0105 uczni\u00f3w do nauki w liceum lub szkole zawodowej. Na przestrzeni wiek\u00f3w gimnazja kszta\u0142ci\u0142y w zasadzie tylko m\u0142odzie\u017c m\u0119sk\u0105. Gimnazja dla dziewcz\u0105t powsta\u0142y w XIX wieku. W r\u00f3\u017cnych krajach szko\u0142a okre\u015blana jako \"gimnazjum\" zajmuje r\u00f3\u017cne miejsce w","start_idx":448,"end_idx":538}
{"id":"mrc_2707","question":"kto jest autorem wiersza z kt\u00f3rego pochodzi cytat \u201ekto ty jeste\u015b polak ma\u0142y?","answer":"W\u0142adys\u0142aw Be\u0142za","context":"\u201ePolska mowa\u201d, \u201eZiemia rodzinna\u201d. Jest autorem s\u0142ynnego wiersza (napisanego w 1900 r.) pt. \"\u201eWyznanie wiary dzieci\u0119cia polskiego\u201d (\u201eKatechizm polskiego dziecka\u201d)\", zaczynaj\u0105cego si\u0119 s\u0142owami: \" \u2013 Kto Ty jeste\u015b? / \u2013 Polak ma\u0142y. / \u2013 Jaki znak tw\u00f3j? / \u2013 Orze\u0142 bia\u0142y.\" Przez wiele lat by\u0142 jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych osobisto\u015bci lwowskiego Ossolineum \u2013 energiczny, pogodny, tryskaj\u0105cy dowcipem, a jednocze\u015bnie nadzwyczaj skromny. W\u0142adys\u0142aw Be\u0142za w ostatnich latach \u017cycia mieszka\u0142 niedaleko siedziby \"Ossolineum\" przy ulicy Zimorowicza (obecnie ul. Dudajewa 16), gdzie zmar\u0142. Pochowany zosta\u0142 w Alei Zas\u0142u\u017conych na miejscowym Cmentarzu \u0141yczakowskim. == Upami\u0119tnienie == * Na pocz\u0105tku listopada 1933 na kamienicy, w kt\u00f3rej mieszka\u0142 W\u0142adys\u0142aw Be\u0142za przy ulicy Zimorowicza 16 we Lwowie, zosta\u0142a ustanowiona tablica upami\u0119tniaj\u0105ca. * W Iwoniczu Zdroju, w dolinie Na","start_idx":414,"end_idx":429}
{"id":"mrc_2708","question":"co znaczy prohibicja?","answer":"cz\u0119\u015bciowy lub pe\u0142ny zakaz produkcji i dystrybucji napoj\u00f3w alkoholowych","context":"Prohibicja (fr. \"prohibition\", z \u0142ac. \"prohibitio\" 'zakaz') \u2013 cz\u0119\u015bciowy lub pe\u0142ny zakaz produkcji i dystrybucji napoj\u00f3w alkoholowych. Najcz\u0119\u015bciej rozumie si\u0119 pod tym poj\u0119ciem okres w historii USA (lata 1920\u20131933). W szerszym znaczeniu mo\u017ce odnosi\u0107 si\u0119 tak\u017ce do podobnego zakazu dotycz\u0105cego narkotyk\u00f3w. == Prohibicja w Stanach Zjednoczonych == Prohibicja (jako prawo federalne; poprzednio r\u00f3wnie\u017c legislatury stanowe reglamentowa\u0142y obr\u00f3t alkoholem) projektu kongresmena Andrew Volsteada wprowadzona zosta\u0142a przez 18. poprawk\u0119 do Konstytucji Stan\u00f3w Zjednoczonych. Poprawka ta, ratyfikowana 16 stycznia 1919, zakazywa\u0142a produkcji, importu i eksportu, przewozu oraz sprzeda\u017cy wszelkich napoj\u00f3w alkoholowych na terenie USA. Co istotne, ustawa nie zakazywa\u0142a kupowania ani picia tych napoj\u00f3w. Wprowadzenie prohibicji w \u017cycie w 1920 by\u0142o ogromnym sukcesem Ameryka\u0144skiego Towarzystwa Krzewienia Wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015bci oraz ruchu sufra\u017cystek (r\u00f3wnocze\u015bnie bieg\u0142a ratyfikacja","start_idx":62,"end_idx":132}
{"id":"mrc_2709","question":"co wchodzi\u0142o w sk\u0142ad folwarku?","answer":"Opr\u00f3cz ziemi (pole orne, \u0142\u0105ki, pastwiska, nieu\u017cytki itp.) w sk\u0142ad wielu du\u017cych folwark\u00f3w wchodzi\u0142y budynki: dwory, oficyny, czworaki, stodo\u0142y, spichlerze, szopy, wozownie, stajnie, owczarnie, chlewy, gorzelnie, browary, m\u0142yny, karczmy, ku\u017anie i inne.","context":"ch\u0142opskich. W\u0142a\u015bciciele folwark\u00f3w szukaj\u0105c nowych \u017ar\u00f3de\u0142 dochod\u00f3w, zamieniali pa\u0144szczyzn\u0119 na czynsz, ograniczali kontakty swoich poddanych z rynkiem zbytu, rozwijali propinacj\u0119 (obowi\u0105zek nabywania alkoholu przez poddanych tylko w pa\u0144skiej karczmie). Opr\u00f3cz ziemi (pole orne, \u0142\u0105ki, pastwiska, nieu\u017cytki itp.) w sk\u0142ad wielu du\u017cych folwark\u00f3w wchodzi\u0142y budynki: dwory, oficyny, czworaki, stodo\u0142y, spichlerze, szopy, wozownie, stajnie, owczarnie, chlewy, gorzelnie, browary, m\u0142yny, karczmy, ku\u017anie i inne. . Przywracanie produkcji do momentu sprzed okresu wojen, trwa\u0142a oko\u0142o 50 lat. W XVII wieku folwark sta\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em dochodu z d\u00f3br posiadanych przez szlacht\u0119, kler i kr\u00f3la. Nale\u017c\u0105cy do feuda\u0142a folwark opiera\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na darmowej i przymusowej pracy ch\u0142op\u00f3w pa\u0144szczy\u017anianych uzupe\u0142nion\u0105 prac\u0105 najemn\u0105, oraz najmem przymusowym i darmochami. W niekt\u00f3rych krajach m.in. w Polsce w wyniku","start_idx":251,"end_idx":501}
{"id":"mrc_2710","question":"co to wid\u017cety?","answer":"Wid\u017cet \u2013 podstawowy element graficznego interfejsu u\u017cytkownika (na przyk\u0142ad okno, pole edycji, suwak, przycisk).","context":"Wid\u017cet \u2013 podstawowy element graficznego interfejsu u\u017cytkownika (na przyk\u0142ad okno, pole edycji, suwak, przycisk). Termin ten jest szczeg\u00f3lnie popularny w\u015br\u00f3d u\u017cytkownik\u00f3w system\u00f3w operacyjnych z rodziny UNIX, natomiast u\u017cytkownicy system\u00f3w MS Windows u\u017cywaj\u0105 w tym kontek\u015bcie terminu kontrolka lub element kontrolny. W produktach firmy Microsoft (Visual Studio, .NET, Office itp.) u\u017cywana jest nazwa formant. W pewnych kontekstach synonimem wid\u017cetu jest \"okno\". == Etymologia == S\u0142owo \"widget\" w j\u0119zyku angielskim pojawi\u0142o si\u0119 w latach 20. XX wieku i oznacza u\u017cyteczny przedmiot, zw\u0142aszcza w kontek\u015bcie jego komercyjnej produkcji. Po raz pierwszy wykorzystano je do nazwania element\u00f3w graficznego interfejsu u\u017cytkownika podczas prac nad projektem Athena w latach 80. XX wieku, gdy\u017c przypomina zbitk\u0119 wyrazow\u0105 \"window\" (okno) plus \"gadget\" (przyrz\u0105d, narz\u0119dzie, urz\u0105dzenie), a ponadto \u201ewszystkie","start_idx":0,"end_idx":112}
{"id":"mrc_2711","question":"kto by\u0142 najd\u0142u\u017cej w kosmosie?","answer":"Siergiej Krikalow","context":"== \u0141\u0105czny czas w kosmosie == * Siergiej Krikalow przebywa\u0142 najd\u0142u\u017cej ze wszystkich ludzi w kosmosie: 803 dni, 9 godzin i 39 minut. Na czas ten z\u0142o\u017cy\u0142o si\u0119 sze\u015b\u0107 lot\u00f3w kosmicznych w latach 1988-2005, podczas kt\u00f3rych przebywa\u0142 w ramach sta\u0142ych za\u0142\u00f3g mi\u0119dzy innymi na stacjach kosmicznych Mir i ISS. Krikalow nie jest ju\u017c aktywnym zawodowo astronaut\u0105. * Spo\u015br\u00f3d aktywnych astronaut\u00f3w najd\u0142u\u017cszy \u0142\u0105czny pobyt w kosmosie ma Aleksandr Kaleri, kt\u00f3ry w latach 1992-2011 przebywa\u0142 w Kosmosie przez 769 dni, 6 godzin i 35 minut w trakcie pi\u0119ciu lot\u00f3w kosmicznych. == \u0141\u0105cznie za\u0142ogowe loty kosmiczne wed\u0142ug kraju == : Stan na 8 kwietnia 2006 : * Michael Foale, posiadaj\u0105cy podw\u00f3jne obywatelstwo, zosta\u0142 wliczony do obu kraj\u00f3w. == Wa\u017cniejsze wydarzenia lot\u00f3w bezza\u0142ogowych ==","start_idx":31,"end_idx":48}
{"id":"mrc_2712","question":"ile zwyci\u0119stw ma adam ma\u0142ysz?","answer":"Ma\u0142ysz, maj\u0105c na koncie 39 zwyci\u0119stw,","context":"=== == Mistrzostwa \u015bwiata w lotach narciarskich == === Indywidualnie === === Dru\u017cynowo === === Starty A. Ma\u0142ysza na mistrzostwach \u015bwiata w lotach \u2013 szczeg\u00f3\u0142owo === == Mistrzostwa \u015bwiata junior\u00f3w == === Indywidualnie === === Dru\u017cynowo === === Starty A. Ma\u0142ysza na mistrzostwach \u015bwiata junior\u00f3w \u2013 szczeg\u00f3\u0142owo === == Puchar \u015awiata == Adam Ma\u0142ysz, kt\u00f3ry w sumie ma na swoim koncie 39 wygranych w Pucharze \u015awiata, jest jednym z dw\u00f3ch skoczk\u00f3w narciarskich w historii (obok Mattiego Nyk\u00e4nena \u2013 46 wygranych konkurs\u00f3w), kt\u00f3ry czterokrotnie zwyci\u0119\u017cy\u0142 w klasyfikacji generalnej Pucharu \u015awiata. === Miejsca w klasyfikacji generalnej === === Zwyci\u0119stwa w konkursach indywidualnych Pucharu \u015awiata chronologicznie === Ma\u0142ysz, maj\u0105c na koncie 39 zwyci\u0119stw, jest trzecim zawodnikiem w historii pod wzgl\u0119dem liczby zwyci\u0119stw w","start_idx":705,"end_idx":742}
{"id":"mrc_2713","question":"jakie pa\u0144stwa mia\u0142y najwi\u0119cej kolonii?","answer":"Najwi\u0119ksze posiad\u0142o\u015bci kolonialne mia\u0142a w XIX wieku Wielka Brytania. Po","context":"Sp\u00f3r o kolonie wielokrotnie prowadzi\u0142 do wojen, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze znaczenie mia\u0142y: * wojna siedmioletnia * wojna rosyjsko-japo\u0144ska * I wojna \u015bwiatowa Najwi\u0119ksze posiad\u0142o\u015bci kolonialne mia\u0142a w XIX wieku Wielka Brytania. Pod koniec stulecia do Korony Brytyjskiej nale\u017ca\u0142a czwarta cz\u0119\u015b\u0107 kuli ziemskiej, m.in. Indie, Australia, Kanada, Egipt i Afryka Po\u0142udniowa. Pot\u0119\u017cne imperia mia\u0142y r\u00f3wnie\u017c Francja i Rosja. Po pojawieniu si\u0119 w XIX wieku dw\u00f3ch nowych pa\u0144stw aspiruj\u0105cych do miana mocarstw, Niemiec i W\u0142och, r\u00f3wnie\u017c one zapragn\u0119\u0142y mie\u0107 posiad\u0142o\u015bci zamorskie. Poniewa\u017c jednak wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w dost\u0119pnych do skolonizowania by\u0142a ju\u017c pod kontrol\u0105 innych pa\u0144stw, doprowadzi\u0142o to do agresywnej polityki tych dw\u00f3ch nowych graczy na arenie mi\u0119dzynarodowej, a co za tym idzie, do wielu konflikt\u00f3w (np. incydenty w Maroku) oraz sta\u0142o si\u0119","start_idx":153,"end_idx":224}
{"id":"mrc_2714","question":"w jakim kraju znajduje si\u0119 medjugorie?","answer":"Bo\u015bni i Hercegowinie","context":"Medziugorie () \u2013 miasto w Bo\u015bni i Hercegowinie, w Federacji Bo\u015bni i Hercegowiny, w kantonie hercegowi\u0144sko-neretwia\u0144skim, w gminie \u010citluk. Le\u017cy w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Hercegowiny, 25 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Mostaru. W 2013 roku liczy\u0142o 2265 mieszka\u0144c\u00f3w, z czego wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowili Chorwaci. Znane przede wszystkim dzi\u0119ki rzekomym objawieniom maryjnym (zapocz\u0105tkowanymi w 1981 roku), nadal badanymi przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki i do tej pory nie potwierdzonymi, ani nie odrzuconymi. W 2019 roku jednak, mimo tych w\u0105tpliwo\u015bci, papie\u017c Franciszek przyzwoli\u0142 na organizowanie oficjalnych pielgrzymek do Medziugoria, na podstawie raportu sporz\u0105dzonego przez arcybiskupa Henryka Hosera. == Nazwa == W j\u0119zyku u\u017cywanym przez miejscow\u0105 ludno\u015b\u0107 nazwa wsi jest zapisywana jako (wymawiana: [m\u00ead\u0291u\u0261o\u02d0rje]). Cz\u0119sto, gdy nie mo\u017cna u\u017cy\u0107 znaku '\u0111', na gruncie wielu j\u0119zyk\u00f3w stosuje si\u0119","start_idx":26,"end_idx":46}
{"id":"mrc_2715","question":"jak\u0105 pojemno\u015b\u0107 ma pendrive?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105cymi pojemno\u015bciami s\u0105 8 GB, 16 GB, 32 GB, 64 GB i 128 GB; rzadziej 256 GB i 512 GB.","context":"breloczk\u00f3w do wymy\u015blnych figurek. Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105cymi pojemno\u015bciami s\u0105 8 GB, 16 GB, 32 GB, 64 GB i 128 GB; rzadziej 256 GB i 512 GB. == Bezpiecze\u0144stwo danych == Najnowsze pendrive\u2019y s\u0105 coraz bardziej wytrzyma\u0142e, odporne na wstrz\u0105sy, a nawet na upadek z wysoko\u015bci kilkudziesi\u0119ciu metr\u00f3w. Produkowane s\u0105 tak\u017ce wersje wodoodporne i ognioodporne. Mo\u017cna te\u017c zakupi\u0107 pendrive\u2019y wyposa\u017cone we wbudowane oprogramowanie, kt\u00f3re wymaga wpisania has\u0142a przed odczytaniem danych z urz\u0105dzenia (cz\u0119sto s\u0105 one szyfrowane odpowiednimi algorytmami kryptograficznymi), a dla bardziej wymagaj\u0105cych istniej\u0105 wersje wyposa\u017cone w czytnik linii papilarnych, uniemo\u017cliwiaj\u0105cy nieupowa\u017cnionym osobom na dost\u0119p do plik\u00f3w zapisanych na takim pendrive\u2019ie. == Medium dla wirus\u00f3w oraz innych typ\u00f3w szkodliwego oprogramowania == Pami\u0119ci USB s\u0105 jednym z medi\u00f3w (jak wcze\u015bniej dyskietki) rozprzestrzeniania si\u0119","start_idx":34,"end_idx":138}
{"id":"mrc_2716","question":"jaki kszta\u0142t ma widnokr\u0105g?","answer":"W terenie otwartym widnokr\u0105g jest zbli\u017cony kszta\u0142tem do okr\u0119gu.","context":"Widnokr\u0105g \u2013 granica widoczno\u015bci w p\u0142aszczy\u017anie horyzontu. Linia pozornego zetkni\u0119cia niebosk\u0142onu z powierzchni\u0105 Ziemi. W terenie otwartym widnokr\u0105g jest zbli\u017cony kszta\u0142tem do okr\u0119gu. W terenie zabudowanym lub pofa\u0142dowanym, widnokr\u0105g stanowi\u0105 najdalsze widoczne elementy krajobrazu. Poj\u0119cie widnokr\u0119gu jest \u015bci\u015ble zwi\u0105zane z obserwatorem. Im wy\u017cej ponad powierzchni\u0119 terenu lub akwenu jest wzniesiony obserwator, tym odleglejszy jest jego widnokr\u0105g. Pod wzgl\u0119dem j\u0119zykowym znaczenie s\u0142owa \u201ewidnokr\u0105g\u201d cz\u0119\u015bciowo pokrywa si\u0119 ze znaczeniem s\u0142owa \u201ehoryzont\u201d; \u201ehoryzont\u201d obejmuje jednak dodatkowo inne znaczenia, w tym tak\u017ce przeno\u015bne.","start_idx":119,"end_idx":182}
{"id":"mrc_2717","question":"kto napisa\u0142 scenariusz do filmu rocky?","answer":"\u201eNajlepszy scenariusz oryginalny\u201d \u2013 Sylvester Stallone","context":"Shire, \u201eNajlepszy aktor drugoplanowy\u201d \u2013 Burgess Meredith, \u201eNajlepszy aktor drugoplanowy\u201d \u2013 Burt Young, \u201eNajlepszy scenariusz oryginalny\u201d \u2013 Sylvester Stallone, \u201eNajlepsza piosenka\u201d \u2013 \"Gonna Fly Now\" wyk. Deetta West i Nelson Pigford i \u201eNajlepszy d\u017awi\u0119k\u201d \u2013 Bud Alper, Harry W. Tetrick, Lyle J. Burbridge i William L. McCaughey. Z\u0142oty Glob dla Najlepszego filmu dramatycznego (1976). == Gra == Gra \"Rocky\" zosta\u0142a przedstawiona w 2002 roku na GameCube, PlayStation 2 oraz na Xbox. == Nak\u0142ady na produkcj\u0119 wersji filmu == * \"Rocky\": US$ 1,1 miliona * \"Rocky II\": US$ 950 tysi\u0119cy * \"Rocky III\": US$ 12.5 miliona * \"Rocky IV\": US$ 31 milion\u00f3w * \"Rocky V\": US$ 50 milion\u00f3w * \"Rocky Balboa (Rocky VI)\": US$ 24 miliony * \"Creed\": US$ 35 milion\u00f3w","start_idx":103,"end_idx":157}
{"id":"mrc_2718","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w ma onz?","answer":"193","context":"w Londynie, za\u015b Zwi\u0105zek Radziecki uznawa\u0142 podporz\u0105dkowany sobie Rz\u0105d Tymczasowy w Warszawie. === Obecni cz\u0142onkowie === Obecnie cz\u0142onkami ONZ s\u0105 193 pa\u0144stwa. Do ONZ nie nale\u017c\u0105 podmioty mi\u0119dzynarodowe, kt\u00f3re maj\u0105: \"Status pa\u0144stwa-obserwatora\" * Stolica Apostolska (Watykan) * Palestyna (uznawana przez 127 pa\u0144stw) \"Status niepa\u0144stwowego obserwatora:\" * Zakon Malta\u0144ski (uznawany jako podmiot prawa mi\u0119dzynarodowego przez 104 pa\u0144stwa), * Mi\u0119dzynarodowy Komitet Czerwonego Krzy\u017ca \u2013 ma on status obserwatora w ONZ, oraz \u2013 jako organizacja neutralna \u2013 prowadzi te\u017c mediacje z rz\u0105dami (mimo \u017ce formalnie nie utrzymuje z nimi kontakt\u00f3w dyplomatycznych) na temat wymiany je\u0144c\u00f3w, a tak\u017ce zawar\u0142 porozumienia z niekt\u00f3rymi organizacjami i instytucjami mi\u0119dzynarodowymi dzia\u0142aj\u0105cymi na polu humanitarnym. Watykan pozostaje jedynym w pe\u0142ni suwerennym i powszechnie uznanym na arenie mi\u0119dzynarodowej pa\u0144stwem, kt\u00f3re","start_idx":144,"end_idx":147}
{"id":"mrc_2719","question":"jakie pouczenia wynikaj\u0105 z biblijnej opowie\u015bci o stworzeniu \u015bwiata?","answer":"pochodzenie wszech\u015bwiata i cz\u0142owieka od Stw\u00f3rcy, zale\u017cno\u015bci mi\u0119dzy Bogiem, cz\u0142owiekiem i \u015bwiatem oraz podkre\u015blaj\u0105 zasadnicz\u0105 dobro\u0107 tego, co stworzone.","context":"Stworzenie \u015bwiata \u2013 poj\u0119cie biblijne wyja\u015bniaj\u0105ce natur\u0119 i spos\u00f3b powstania wszech\u015bwiata. W uj\u0119ciu judeo-chrze\u015bcija\u0144skim zar\u00f3wno niebo (materialne i duchowe), jak i ziemia i wszystko co istnieje jest dzie\u0142em Boga-Stw\u00f3rcy. Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6). Dwa rozpoczynaj\u0105ce ca\u0142\u0105 Bibli\u0119 opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdzia\u0142ach Ksi\u0119gi Rodzaju, przedstawiaj\u0105 pochodzenie wszech\u015bwiata i cz\u0142owieka od Stw\u00f3rcy, zale\u017cno\u015bci mi\u0119dzy Bogiem, cz\u0142owiekiem i \u015bwiatem oraz podkre\u015blaj\u0105 zasadnicz\u0105 dobro\u0107 tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opis\u00f3w stworzenia jest r\u00f3\u017cna w zale\u017cno\u015bci od wyznania. Przyjmuje si\u0119, \u017ce nie zawieraj\u0105 one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz s\u0105 opowiadaniami symbolicznymi, kt\u00f3rych zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest poj\u0119cie \"stworzenia z","start_idx":501,"end_idx":652}
{"id":"mrc_2720","question":"z czego pozyskuje si\u0119 wit d3?","answer":"Ocenia si\u0119, \u017ce ok. 80\u2013100% potrzebnej dla organizmu ilo\u015bci witaminy D3 pochodzi z biosyntezy w sk\u00f3rze, a tylko w niewielkim stopniu wspomagane jest to przez \u017ar\u00f3d\u0142a pokarmowe.","context":"na \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne, poniewa\u017c w takiej sytuacji nadmiar prewitaminy i witaminy jest rozk\u0142adany. Ocenia si\u0119, \u017ce ok. 80\u2013100% potrzebnej dla organizmu ilo\u015bci witaminy D3 pochodzi z biosyntezy w sk\u00f3rze, a tylko w niewielkim stopniu wspomagane jest to przez \u017ar\u00f3d\u0142a pokarmowe. Jednak na produkcj\u0119 w sk\u00f3rze ma wp\u0142yw wiele czynnik\u00f3w, m.in.: pora roku i dnia, zachmurzenie i zanieczyszczenia powietrza, szeroko\u015b\u0107 geograficzna, stosowanie krem\u00f3w z filtrem, powierzchnia cia\u0142a wystawiona na s\u0142o\u0144ce, pigmentacja oraz starzenie si\u0119 sk\u00f3ry. Sk\u00f3rna produkcja witaminy D cz\u0119sto nie jest wystarczaj\u0105ca dla zaspokojenia dobowego zapotrzebowania przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 dni w roku, szczeg\u00f3lnie w krajach wysoko uprzemys\u0142owionych. Chole- i ergokalcyferol w po\u0142\u0105czeniu z bia\u0142kiem wi\u0105\u017c\u0105cym witamin\u0119 D s\u0105 transportowane do w\u0105troby, odpowiednio: z jelita cienkiego, gdzie s\u0105 wch\u0142aniane i ze sk\u00f3ry,","start_idx":97,"end_idx":271}
{"id":"mrc_2721","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142y pierwsze miasta?","answer":"Pierwszej lokacji dokona\u0142 w 1211 r. ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski Henryk Brodaty udzielaj\u0105c Z\u0142otoryi przywileju korzystania z prawa nadanego w 1188 r. mieszczanom magdeburskim.","context":"Lokacje na prawie niemieckim, polegaj\u0105ce na organizacji i zabudowie miast nowego typu, to najbardziej charakterystyczne i najwa\u017cniejsze zjawisko w historii gospodarczej i spo\u0142ecznej ziem polskich XIII wieku. Inicjatywa lokacyjna nale\u017ca\u0142a do w\u0142adcy (ksi\u0119cia zwierzchniego, kr\u00f3la) oraz rycerzy i duchowie\u0144stwa. Pierwszej lokacji dokona\u0142 w 1211 r. ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski Henryk Brodaty udzielaj\u0105c Z\u0142otoryi przywileju korzystania z prawa nadanego w 1188 r. mieszczanom magdeburskim. Poni\u017csza lista przedstawia najstarsze miasta Polski pod wzgl\u0119dem prawnym, czyli roku uzyskania przez nie praw miejskich. == Miasta lokowane w XIII w. w ksi\u0119stwach piastowskich i na Pomorzu Gda\u0144skim == W XIII w. lokowano w ksi\u0119stwach rz\u0105dzonych przez dynast\u00f3w piastowskich oraz na Pomorzu Gda\u0144skim 230 miast. Na \u015al\u0105sku 128 (101 lokacji ksi\u0105\u017c\u0119cych, 21 ko\u015bcielnych, 6 rycerskich), w Wielkopolsce 38","start_idx":309,"end_idx":469}
{"id":"mrc_2722","question":"o czym opowiada utw\u00f3r \u015bmier\u0107 pu\u0142kownika?","answer":"Emilii Plater, bohaterce powstania listopadowego","context":"\u015amier\u0107 pu\u0142kownika \u2013 wiersz Adama Mickiewicza po\u015bwi\u0119cony Emilii Plater, bohaterce powstania listopadowego. Utw\u00f3r jest zbudowany z pi\u0119ciu zwrotek. Trzy z nich maj\u0105 po osiem wers\u00f3w, czwarta ma ich siedem, a ostatnia tylko pi\u0119\u0107. Rymy uk\u0142adaj\u0105 si\u0119 w schemat krzy\u017cowy. Wiersz jest napisany dziesi\u0119ciozg\u0142oskowcem o rytmie anapestycznym (ssSssSssSs). Dopiero w ostatniej zwrotce poeta odkrywa, \u017ce umieraj\u0105cy pu\u0142kownik to kobieta. \"Lecz ten w\u00f3dz, cho\u0107 w \u017co\u0142nierskiej odzie\u017cy,\" \"Jakie pi\u0119kne dziewicze ma lica?\" \"Jak\u0105 pier\u015b? \u2013 Ach, to by\u0142a dziewica,\" \"To Litwinka, dziewica-bohater,\" \"W\u00f3dz Powsta\u0144c\u00f3w \u2013 Emilija Plater!\"","start_idx":56,"end_idx":104}
{"id":"mrc_2723","question":"jak nazywa si\u0119 japo\u0144ski drwal?","answer":"Toku","context":"Toku \u2013 drwal z mitologii japo\u0144skiej. Znany jest z lekcewa\u017cenia lis\u00f3w, za co spotka\u0142a go kara. Opowie\u015b\u0107 o nim nale\u017cy do licznych japo\u0144skich regionalnych historii o sprytnych lisach, oszukuj\u0105cych ludzi. Mitologia japo\u0144ska obfituje w historie, w kt\u00f3rych wyst\u0119puj\u0105 te stworzenia, Jednym z najcz\u0119stszych motyw\u00f3w jest przybieranie przez lisa postaci ludzkiej, zazwyczaj m\u0142odej, \u0142adnej dziewczyny. Jest on obecny w opowie\u015bci o Toku. B\u0119d\u0105c m\u0142odzie\u0144cem, Toku lekcewa\u017cy\u0142 sobie pot\u0119g\u0119 lis\u00f3w. Jego towarzysze wyra\u017cali niepok\u00f3j z tego powodu. Jego zachowanie bardzo ich te\u017c denerwowa\u0142o. W ko\u0144cu postanowili wystawi\u0107 go na pr\u00f3b\u0119. Za\u0142o\u017cyli si\u0119 z nim o beczu\u0142k\u0119 sake, \u017ce nie wytrzyma bez uszczerbku jednej nocy na znanym miejscu lisich spotka\u0144, uroczysku Maki. Toku podj\u0105\u0142 wyzwanie. Gdy zmierzcha\u0142o, m\u0142ody drwal przyby\u0142 na miejsce. Gdy","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_2724","question":"kto napisa\u0142 kr\u00f3la edypa?","answer":"Sofoklesa","context":"Kr\u00f3l Edyp () \u2013 tragedia grecka napisana ok. 427 p.n.e. przez Sofoklesa. Obok innych dw\u00f3ch sztuk Sofoklesa \u2013 \"Edypa w Kolonie\" i \"Antygony\" nale\u017cy do tak zwanego cyklu Teba\u0144skiego. Tragedia przedstawia bezsilno\u015b\u0107 wobec nieodgadnionych praw losu. Ukazuje histori\u0119 Edypa, cz\u0142owieka pr\u00f3buj\u0105cego oszuka\u0107 przeznaczenie, chc\u0105cego \u017cy\u0107 spokojnie, w zgodzie ze \u015bwiatem. Nad Edypem ci\u0105\u017cy kl\u0105twa, od kt\u00f3rej nie da si\u0119 uwolni\u0107. Kazirodztwo i ojcob\u00f3jstwo s\u0105 niewybaczalnymi przewinieniami. Pi\u0119tno pozostaje tak\u017ce na dzieciach (rodze\u0144stwie) Edypa. Sofoklesa do napisania sztuki zainspirowa\u0142y \u00f3wczesne wydarzenia polityczne, a zw\u0142aszcza straszliwa zaraza, jaka dotkn\u0119\u0142a Ateny na pocz\u0105tku wojny peloponeskiej. Prototypem postaci Edypa m\u00f3g\u0142 by\u0107 Perykles, wielki przyw\u00f3dca Aten nale\u017c\u0105cy jednak do rodu Alkmeonid\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 przekl\u0119ty za dopuszczenie si\u0119 tzw. \u201eZmazy kylo\u0144skiej\u201d.","start_idx":61,"end_idx":70}
{"id":"mrc_2725","question":"kto to setnik?","answer":"dow\u00f3dca oddzia\u0142u wojskowego, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 ze stu os\u00f3b","context":"Setnik to: * dow\u00f3dca oddzia\u0142u wojskowego, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 ze stu os\u00f3b: ** centurion dowodz\u0105cy centuri\u0105 w armii rzymskiej, ** dowodz\u0105cy sotni\u0105 w armii kozackiej, ** dowodz\u0105cy setk\u0105 piechoty wybranieckiej w wojsku polskim (XVI-XVII w.), ** dow\u00f3dca stu konnych w armii Czyngis-Chana, * urz\u0119dnik na Hetma\u0144szczyznie, dow\u00f3dca sotni \u2013 jednostki administracyjno-wojskowej. Kategoria:Historia wojskowo\u015bci","start_idx":13,"end_idx":70}
{"id":"mrc_2726","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 atom?","answer":"Sk\u0142ada si\u0119 z ma\u0142ego dodatnio na\u0142adowanego j\u0105dra o du\u017cej g\u0119sto\u015bci i otaczaj\u0105cej go chmury elektronowej o ujemnym \u0142adunku elektrycznym.","context":"Atom \u2013 podstawowy sk\u0142adnik materii. Sk\u0142ada si\u0119 z ma\u0142ego dodatnio na\u0142adowanego j\u0105dra o du\u017cej g\u0119sto\u015bci i otaczaj\u0105cej go chmury elektronowej o ujemnym \u0142adunku elektrycznym. S\u0142owo \"atom\" pochodzi z greckiego \u2013 \"\u00e1tomos\" (od \u03b1-, \u201enie-\u201d + \u03c4\u03ad\u03bc\u03bd\u03c9 \u2013 \"temno\", \u201eci\u0105\u0107\u201d), oznaczaj\u0105cego co\u015b, czego nie da si\u0119 przeci\u0105\u0107 ani podzieli\u0107. Idea istnienia niepodzielnych sk\u0142adnik\u00f3w materii pojawi\u0142a si\u0119 ju\u017c w pismach staro\u017cytnych filozof\u00f3w indyjskich i greckich. W XVII i XVIII wieku chemicy potwierdzili te przypuszczenia, identyfikuj\u0105c pierwiastki chemiczne i pokazuj\u0105c, \u017ce reaguj\u0105 one ze sob\u0105 w \u015bci\u015ble okre\u015blonych proporcjach. W XIX wieku odkryto ruchy Browna, b\u0119d\u0105ce po\u015brednim dowodem ziarnisto\u015bci materii. Na pocz\u0105tku XX wieku fizycy zbadali wewn\u0119trzn\u0105 struktur\u0119 atom\u00f3w, pokazuj\u0105c tym samym, \u017ce s\u0105 one podzielne. Teorie mechaniki kwantowej pozwoli\u0142y stworzy\u0107 matematyczne modele","start_idx":36,"end_idx":169}
{"id":"mrc_2727","question":"o czym opowiada ksi\u0119ga hioba?","answer":"Tre\u015bci\u0105 tej ksi\u0119gi jest opis cierpienia sprawiedliwego Hioba (\u05d0\u05d9\u05d5\u05d1, Ijow) i jego dyskusji z przyjaci\u00f3\u0142mi, do kt\u00f3rej w\u0142\u0105cza si\u0119 sam B\u00f3g. W istocie autor porusza dwie wa\u017cne kwestie: * Dlaczego niewinni cierpi\u0105? * Dlaczego B\u00f3g pozwala, by na ziemi istnia\u0142o z\u0142o?","context":"Ksi\u0119ga Hioba [Hi], Ksi\u0119ga Joba [Job] \u2013 (hebr. \u05d0\u05d9\u05d5\u05d1 \"Ijow\") dydaktyczny poemat stanowi\u0105cy jedn\u0105 z ksi\u0105g Biblii. Umieszczana jest mi\u0119dzy ksi\u0119g\u0105 Estery a Psalmami. Ksi\u0119ga zawiera 42 rozdzia\u0142y pisane oryginaln\u0105 form\u0105 j\u0119zyka hebrajskiego, r\u00f3\u017cnie datowan\u0105. Tradycja rabinistyczna przypisywa\u0142a autorstwo Moj\u017ceszowi. Tre\u015bci\u0105 tej ksi\u0119gi jest opis cierpienia sprawiedliwego Hioba (\u05d0\u05d9\u05d5\u05d1, Ijow) i jego dyskusji z przyjaci\u00f3\u0142mi, do kt\u00f3rej w\u0142\u0105cza si\u0119 sam B\u00f3g. W istocie autor porusza dwie wa\u017cne kwestie: * Dlaczego niewinni cierpi\u0105? * Dlaczego B\u00f3g pozwala, by na ziemi istnia\u0142o z\u0142o? Ksi\u0119ga Hioba to ksi\u0119ga dydaktyczna, inaczej m\u0105dro\u015bciowa. Zgodnie z powszechnym pogl\u0105dem biblist\u00f3w powsta\u0142a ona w V-III w.p.n.e. po zburzeniu Jerozolimy i po okresie niewoli babilo\u0144skiej. Z chrze\u015bcija\u0144skiego punktu widzenia Hioba mo\u017cna uwa\u017ca\u0107 za prefiguracj\u0119 Chrystusa. Prefiguracja to zjawisko, zdarzenie,","start_idx":309,"end_idx":567}
{"id":"mrc_2728","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142y grody w pa\u0144stwie pierwszych piast\u00f3w?","answer":"spe\u0142nia\u0142 funkcje obronno-mieszkalne.","context":"W IX/X w. zacz\u0119to budowa\u0107 siedziby rycerskie lub feudalne tzw. gr\u00f3dki lub grody sto\u017ckowate. Budowano je na og\u00f3\u0142 w dolinach na niewielkich wzniesieniach, otaczano rowem lub fos\u0105. Z wybieranej ziemi usypywano kolisty kopiec. Po wyr\u00f3wnaniu i otoczeniu wa\u0142em ziemnym, na kt\u00f3rym wznoszono palisady, stawiano wewn\u0105trz budynki na planie prostok\u0105ta. Gr\u00f3dek taki spe\u0142nia\u0142 funkcje obronno-mieszkalne. Grody budowano w celu zapewnienia bezpiecze\u0144stwa jego mieszka\u0144com i posiadanemu dobytkowi wykorzystuj\u0105c naturaln\u0105 budow\u0119 terenu (rzeki, wzg\u00f3rza, w\u0105wozy itp.) oraz wznoszono umocnienia \u2013 wa\u0142y, fosy, palisady, cz\u0119stoko\u0142y. Na terenie wok\u00f3\u0142 grodu pojawia\u0142y si\u0119 podgrodzia. Grody z jednej strony spe\u0142nia\u0142y funkcj\u0119 sprawowania w\u0142adzy ksi\u0119cia (kr\u00f3la) na posiadanym terytorium, a tak\u017ce cz\u0119sto by\u0142y to obronne grody graniczne. Kolejnym etapem w \u017cyciu grodu mog\u0142o by\u0107 miasto. Pozosta\u0142o\u015bci po grodach","start_idx":354,"end_idx":390}
{"id":"mrc_2729","question":"ile czo\u0142g\u00f3w maj\u0105 niemcy?","answer":"4166 czo\u0142g\u00f3w bojowych","context":"kt\u00f3rymi liczebno\u015b\u0107 wojsk b\u0119dzie wynosi\u0107 350 tys. \u017co\u0142nierzy. Niemcy b\u0119d\u0105 mog\u0142y posiada\u0107: 4166 czo\u0142g\u00f3w bojowych, 3446 bojowych woz\u00f3w opancerzonych, 2707 jednostek artylerii o kalibrze powy\u017cej 100 mm, 900 samolot\u00f3w bojowych, 306 \u015bmig\u0142owc\u00f3w uderzeniowych. W zrealizowanej po 1992 r. reformie, p.n. Bundeswehra 2000, si\u0142y zbrojne Niemiec sk\u0142adaj\u0105 z dw\u00f3ch kategorii: wi\u0119kszej cz\u0119\u015bci przeznaczonej do obrony terytorium Niemiec i obszaru NATO oraz mniejszej \u2013 maksymalnie mobilnych i utrzymuj\u0105cych sta\u0142\u0105 gotowo\u015b\u0107 bojow\u0105 si\u0142 szybkiego reagowania (7 brygad l\u0105dowych, cz\u0119\u015b\u0107 si\u0142 powietrznych i morskich). \u0141\u0105czna liczba \u017co\u0142nierzy wynosi\u0142a w 2000 r. ok. 308,4 tys.; zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa we wszystkich rodzajach wojsk trwa\u0142a 9 mies.; si\u0142y l\u0105dowe liczy\u0142y 211,8 tys. \u017co\u0142nierzy, marynarka \u2013 26 tys., lotnictwo \u2013 70,5 tys. Do roku 2011 nab\u00f3r do Bundeswehry","start_idx":88,"end_idx":109}
{"id":"mrc_2730","question":"kiedy zaczeto stosowac szyby?","answer":"Technika wytwarzania cienkich, p\u0142askich szyb okiennych zosta\u0142a udoskonalona w XIV wieku we francuskiej Normandii.","context":"Szyba \u2013 przezroczysta tafla, zwykle szklana, przymocowana do ramy lub uchwytu. Najcz\u0119\u015bciej umieszczana w oknie b\u0105d\u017a w drzwiach. == Dawna metoda wytwarzania szyb okiennych == Technika wytwarzania cienkich, p\u0142askich szyb okiennych zosta\u0142a udoskonalona w XIV wieku we francuskiej Normandii. Rzemie\u015blnicy wydmuchiwali w\u00f3wczas pojedyncze szyby, zwane gom\u00f3\u0142kami szklanymi. Wytrawny szklarz by\u0142 w stanie wydmucha\u0107 ok. tuzina szyb dziennie i dlatego w \u015bredniowieczu szklane okna by\u0142y kosztownym luksusem. Aby wydmucha\u0107 szyb\u0119, nale\u017cy najpierw wydmucha\u0107 rozgrzane szk\u0142o w du\u017c\u0105 ba\u0144k\u0119 za pomoc\u0105 piszczeli szklarskiej. Nast\u0119pnie ba\u0144k\u0119 sp\u0142aszcza si\u0119 i przyczepia do ko\u0144c\u00f3wki \u017celaznego pr\u0119ta o nazwie przylepiak, kt\u00f3ry rzemie\u015blnik obraca najszybciej, jak potrafi. Sp\u0142aszczona ba\u0144ka szk\u0142a rozk\u0142ada si\u0119 jak wachlarz i tworzy ko\u0142o o \u015brednicy od 1 do 2 m. Z okr\u0105g\u0142ych, p\u0142askich","start_idx":174,"end_idx":287}
{"id":"mrc_2731","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 szare szeregi?","answer":"Szare Szeregi zosta\u0142y powo\u0142ane 27 wrze\u015bnia 1939 w Warszawie przez grono cz\u0142onk\u00f3w Naczelnej Rady Harcerskiej w mieszkaniu Stanis\u0142awa Borowieckiego","context":"Szare Szeregi \u2013 kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP, potocznie tak\u017ce ca\u0142ego Zwi\u0105zku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny \u015bwiatowej 1939\u20131945. Szare Szeregi zosta\u0142y powo\u0142ane 27 wrze\u015bnia 1939 w Warszawie przez grono cz\u0142onk\u00f3w Naczelnej Rady Harcerskiej w mieszkaniu Stanis\u0142awa Borowieckiego, Szefa G\u0142\u00f3wnej Kwatery M\u0119skiej, przy ul. Noakowskiego 12. Szare Szeregi wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142y z Delegatur\u0105 Rz\u0105du Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komend\u0105 G\u0142\u00f3wn\u0105 Armii Krajowej. == Struktura == Organizacja harcerzy opiera\u0142a si\u0119 na strukturze przedwojennego ZHP, pos\u0142ugiwano si\u0119 kryptonimami: * G\u0142\u00f3wna Kwatera \u2013 \"pasieka\", * chor\u0105gwie \u2013 \"ule\", * hufce \u2013 \"roje\", * dru\u017cyny \u2013 \"rodziny\", * zast\u0119py \u2013 \"pszczo\u0142y\". Na czele organizacji harcerzy sta\u0142 Naczelnik z G\u0142\u00f3wn\u0105 Kwater\u0105 \"Pasiek\u0105\". Naczelnicy Szarych Szereg\u00f3w: * Florian Marciniak (27 wrze\u015bnia 1939 \u2013","start_idx":188,"end_idx":333}
{"id":"mrc_2732","question":"jakiego koloru jest narcyz?","answer":"\u017c\u00f3\u0142tej","context":"Narcyz \u017conkil, \u017conkil (\"Narcissus jonquilla\" L.) \u2013 gatunek ro\u015blin z rodziny amarylkowatych. Nazwa pochodzi od francuskiego s\u0142owa \"jonquille\" (\u017conkil, \u017c\u00f3\u0142ty narcyz), kt\u00f3re to s\u0142owo wywodzi si\u0119 z kolei od hiszpa\u0144skiego \"junquillo\" \u2013 zdrobnienia od \"junco\" (trzcina, sitowie). Na naturalnych stanowiskach ro\u015bnie dziko w Portugalii i Hiszpanii. Od gatunku tego pochodzi wiele miesza\u0144c\u00f3w, kt\u00f3re ogrodnicy zaliczaj\u0105 do 7 grupy narcyz\u00f3w (miesza\u0144ce jonquilla). == Morfologia == U typowej formy gatunku na jednym p\u0119dzie osadzonych jest 2-6 pachn\u0105cych kwiat\u00f3w, barwy \u017c\u00f3\u0142tej i maj\u0105 \u017c\u00f3\u0142ty przykoronek kr\u00f3tszy od p\u0142askich listk\u00f3w okwiatu. Miesza\u0144ce jonquila zachowuj\u0105 te cechy gatunku macierzystego. Na p\u0119dzie znajduje si\u0119 zwykle 2 lub wi\u0119cej kwiat\u00f3w, a wysoko\u015b\u0107 ca\u0142ego p\u0119du wraz z kwiatami wynosi do 38 cm. == Zastosowanie == Ze wzgl\u0119du na","start_idx":557,"end_idx":563}
{"id":"mrc_2733","question":"od kiedy produkowano c 330?","answer":"latach 1967","context":"Ursus C-330 \u2013 lekki ci\u0105gnik rolniczy produkowany w latach 1967\u20131987 przez zak\u0142ady mechaniczne Ursus w Warszawie. == Charakterystyka == ; Przeznaczenie Ci\u0105gnik Ursus C330 jest przeznaczony g\u0142\u00f3wnie do wykonywania prac w rolnictwie. Mo\u017ce mie\u0107 r\u00f3wnie\u017c zastosowanie w transporcie gospodarczym. Ci\u0105gnik C330 jest przystosowany do wsp\u00f3\u0142pracy z maszynami i narz\u0119dziami przyczepianymi i zawieszanymi oraz nap\u0119dzanymi wa\u0142em odbioru mocy lub ko\u0142em pasowym. ; Budowa i dane techniczne Ursus C330 jest ci\u0105gnikiem czteroko\u0142owym o konstrukcji bezramowej, z nap\u0119dem na tyln\u0105 o\u015b. Jest wyposa\u017cony w silnik S312, S312a, S312b, S312c i S312d wysokopr\u0119\u017cny, czterosuwowy, 2-cylindrowy, z bezpo\u015brednim wtryskiem paliwa, o pojemno\u015bci skokowej 1960 cm\u00b3, stopniu spr\u0119\u017cania 17 i ci\u015bnieniu wtrysku 13,2 MPa (135 kG/cm\u00b2). Jednostkowe zu\u017cycie paliwa wynosi 265 g/kWh (195 g/KMh). Silnik ma","start_idx":51,"end_idx":62}
{"id":"mrc_2734","question":"za co wis\u0142awa szymborska dosta\u0142a nagrod\u0119 nobla?","answer":"\u201eza poezj\u0119, kt\u00f3ra z ironiczn\u0105 precyzj\u0105 pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukaza\u0107 si\u0119 we fragmentach ludzkiej rzeczywisto\u015bci\u201d.","context":"Nagroda Nobla w dziedzinie literatury (przyznana 3 pa\u017adziernika 1996, wr\u0119czona w Sztokholmie 9 grudnia 1996). Komitet Noblowski w uzasadnieniu przyznania poetce nagrody napisa\u0142: \u201eza poezj\u0119, kt\u00f3ra z ironiczn\u0105 precyzj\u0105 pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukaza\u0107 si\u0119 we fragmentach ludzkiej rzeczywisto\u015bci\u201d. * tytu\u0142 Cz\u0142owiek Roku tygodnika \u201eWprost\u201d (1996) * Honorowe Obywatelstwo Sto\u0142ecznego Kr\u00f3lewskiego Miasta Krakowa (1997) * Dzieci\u0119ca Nagroda \u201eSerca\u201d za pomoc dla \u015bwidnickich dzieci. Za po\u015brednictwem Jacka Kuronia i jego Fundacji \u201ePomoc Spo\u0142eczna SOS\u201d przekaza\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 Nagrody Nobla na zakup okien do budowanego w \u015awidnicy Europejskiego Centrum Przyja\u017ani Dzieci\u0119cej. * Z\u0142oty Medal Honorowy za Zas\u0142ugi dla Wojew\u00f3dztwa Ma\u0142opolskiego (2012, po\u015bmiertnie) * Nagroda Miasta Krakowa (1954) == Laudacja Noblowska == \u201eW Wis\u0142awie Szymborskiej Szwedzka Akademia chce uhonorowa\u0107 przedstawicielk\u0119 niezwyk\u0142ej czysto\u015bci i","start_idx":178,"end_idx":318}
{"id":"mrc_2735","question":"ile os\u00f3b zgin\u0119\u0142o w tatrach?","answer":"5 os\u00f3b zgin\u0119\u0142o (4 po stronie polskiej i 1 po stronie s\u0142owackiej)","context":"Burza nad Tatrami \u2013 burza, kt\u00f3ra przesz\u0142a w czwartek 22 sierpnia 2019 roku wczesnym popo\u0142udniem przez Tatry Zachodnie. W wyniku uderze\u0144 co najmniej kilku doziemnych wy\u0142adowa\u0144 atmosferycznych (piorun\u00f3w) pora\u017ceni zostali tury\u015bci, wi\u0119kszo\u015b\u0107 ofiar przebywa\u0142a w tym czasie w okolicy szczytu Wielkiego Giewontu. 5 os\u00f3b zgin\u0119\u0142o (4 po stronie polskiej i 1 po stronie s\u0142owackiej), a 157 zosta\u0142o rannych. Najwi\u0119cej ofiar spowodowa\u0142 piorun, kt\u00f3ry ok. 13:25 uderzy\u0142 w ska\u0142y i \u0142a\u0144cuchy w pobli\u017cu krzy\u017ca na Giewoncie. Wielu turyst\u00f3w dozna\u0142o pora\u017cenia, gdy trzymali si\u0119 metalowych \u0142a\u0144cuch\u00f3w, ponadto pr\u0105d przep\u0142yn\u0105\u0142 po mokrych ska\u0142ach. Cz\u0119\u015b\u0107 poszkodowanych dozna\u0142a obra\u017ce\u0144 (m.in. z\u0142ama\u0144 i st\u0142ucze\u0144) w wyniku upadku z du\u017cej wysoko\u015bci, poza tym w wyniku uderzenia pioruna kamienie r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci odprys\u0142y, rani\u0105c kolejne osoby. \u015amier\u0107 ponios\u0142y dwie","start_idx":306,"end_idx":370}
{"id":"mrc_2736","question":"ile kosztuje twitter?","answer":"oko\u0142o 44 miliardy dolar\u00f3w","context":"po pierwotnej cenie 54,20 dolar\u00f3w za akcj\u0119, czyli oko\u0142o 44 miliardy dolar\u00f3w. Umowa zosta\u0142a zamkni\u0119ta 27 pa\u017adziernika, czyni\u0105c Muska w\u0142a\u015bcicielem sp\u00f3\u0142ki i usuwaj\u0105c Twittera z nowojorskiej gie\u0142dy. Tego samego dnia miliarder zwolni\u0142 dyrektora generalnego Paraga Agrawala oraz dyrektora finansowego Neda Segala. === Logo === Oficjalne logo Twittera zosta\u0142o nazwane Larry the Bird. Nazwa zosta\u0142a nadana na cze\u015b\u0107 ameryka\u0144skiego koszykarza Larry\u2019ego Birda. == Wykorzystanie == Twitter jest ch\u0119tnie wykorzystywany przez osoby publiczne, w tym m.in. przez polityk\u00f3w, dyplomat\u00f3w, publicyst\u00f3w i dziennikarzy. Swoje profile na Twitterze maj\u0105 tak\u017ce gazety, czasopisma, instytucje pa\u0144stwowe, przedsi\u0119biorstwa i celebryci. Konta na Twitterze nale\u017c\u0105ce do znanych os\u00f3b mog\u0105 prowadzi\u0107 specjali\u015bci ds. komunikacji. Od pocz\u0105tku dzia\u0142alno\u015bci Twittera testuje si\u0119 mo\u017cliwo\u015b\u0107 wykorzystania wpis\u00f3w jako \u017ar\u00f3d\u0142a danych socjologicznych. Testowane jest","start_idx":50,"end_idx":75}
{"id":"mrc_2737","question":"jakie wydarzenie wyznacza pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej?","answer":"Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej.","context":"os\u00f3b. Jako ostatni, 24 wrze\u015bnia 622 roku, Mekk\u0119 opu\u015bci\u0142 Mahomet wraz ze swoim doradc\u0105 i przyjacielem Abu Bakrem. Uchod\u017acy towarzysz\u0105cy Mahometowi, nazywani \"muhad\u017cirami\" (arab. \"muhad\u017cirun \u2013 ci, kt\u00f3rzy razem wyw\u0119drowali\"), ze wzgl\u0119du na swoje zas\u0142ugi dla religii zaj\u0119li potem najwy\u017csze pozycje w \"ummie\", pierwszej gminie wyznawc\u00f3w islamu. == Znaczenie == Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej. Od tego momentu liczy si\u0119 lata w rachubie kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego oraz kalendarza ira\u0144skiego. Hid\u017cr\u0119 nazywa si\u0119 czasami \"wielk\u0105\", w odr\u00f3\u017cnieniu od \"ma\u0142ej\", czyli pierwszej fali emigracji, gdy w 615 roku kilkudziesi\u0119ciu wyznawc\u00f3w, by unikn\u0105\u0107 prze\u015bladowa\u0144, uda\u0142o si\u0119 do chrze\u015bcija\u0144skiej Etiopii. Kategoria:Islam Kategoria:Wydarzenia 622","start_idx":356,"end_idx":527}
{"id":"mrc_2738","question":"kt\u00f3ry gatunek hominida jako pierwszy potrafi\u0142 pos\u0142ugiwa\u0107 si\u0119 ogniem?","answer":"\"Homo erectus\"","context":"przedstawiciel tego gatunku okre\u015blany jest tak\u017ce jako \"Homo ergaster\". \"Homo erectus\" jako pierwszy opanowa\u0142 sztuk\u0119 pos\u0142ugiwania si\u0119 ogniem. == Odkrycie i stanowiska == Pierwsze szcz\u0105tki \"Homo erectus\" odkry\u0142 Holender Eug\u00e8ne Dubois w 1891 roku w Trinil na Jawie; on te\u017c nada\u0142 mu nazw\u0119 \"pitekantrop\" (dos\u0142ownie: \"ma\u0142polud\", z po\u0142\u0105czenia gr. wyraz\u00f3w \"pithekos\" () \u2013 ma\u0142pa, i \"anthropos\" () \u2013 cz\u0142owiek), wymy\u015blon\u0105 (\"Pithecanthropus alalus\") przez niemieckiego biologa Ernsta Haeckela jeszcze przed odkryciem jakichkolwiek kopalnych szcz\u0105tk\u00f3w pracz\u0142owieka. Obecnie \"Homo erectus\" znany jest z licznych, cho\u0107 na og\u00f3\u0142 bardzo u\u0142amkowych znalezisk ze wszystkich 3 kontynent\u00f3w Starego \u015awiata. Znaleziska pochodz\u0105 g\u0142\u00f3wnie z Jawy i p\u00f3\u0142nocnych Chin. \"Homo erectus\" nie by\u0142 pierwszym prymitywnym hominidem, kt\u00f3ry wyemigrowa\u0142 z afryka\u0144skiej kolebki ewolucyjnej \u2013 dokona\u0142 tego \"Homo georgicus\" oko\u0142o","start_idx":71,"end_idx":85}
{"id":"mrc_2739","question":"co powsta\u0142o na ziemiach polskich po kongresie wiede\u0144skim?","answer":"Kr\u00f3lestwo Polskie","context":"wchodzi\u0142y w sk\u0142ad Ksi\u0119stwa Warszawskiego. Sprawa polska ponios\u0142a na kongresie ogromn\u0105 szkod\u0119. Chocia\u017c bowiem Aleksander I stworzy\u0142 \u2013 i to wbrew woli wi\u0119kszo\u015bci uczestnik\u00f3w obrad \u2013 Kr\u00f3lestwo Polskie, a s\u0142owo \u201ePolska\u201d, wymazane w roku 1795 z j\u0119zyka politycznego, zosta\u0142o przywr\u00f3cone, to jednak w\u015br\u00f3d narod\u00f3w Europy ugruntowa\u0142o si\u0119 przekonanie, \u017ce Polska to w\u0142a\u015bnie to miniaturowe Kr\u00f3lestwo i \u017ce poza nim i \u201eniepodleg\u0142ym\u201d Krakowem sprawa polska nie istnieje. == Kwestia niemiecka == Problem Niemiec by\u0142 jedn\u0105 z kluczowych kwestii kongresu wiede\u0144skiego. Jeszcze przed jego otwarciem powsta\u0142o wiele projekt\u00f3w proponuj\u0105cych, na przyk\u0142ad, przywr\u00f3cenie przednapoleo\u0144skiego \"status quo\" na obszarze Niemiec; utworzenie federacji czy te\u017c zjednoczonego pa\u0144stwa narodowego. Prowadzone w ko\u0144cu 1813 i na pocz\u0105tku 1814 roku negocjacje wykaza\u0142y jednak, i\u017c ich realno\u015b\u0107 zale\u017cy przede","start_idx":180,"end_idx":197}
{"id":"mrc_2740","question":"co \u0142\u0105czy polsk\u0119 i litw\u0119?","answer":"unia personalna","context":"Stosunki polsko-litewskie \u2013 relacje mi\u0119dzynarodowe \u0142\u0105cz\u0105ce Polsk\u0119 i Litw\u0119. Pocz\u0105tki historii stosunk\u00f3w pomi\u0119dzy tymi pa\u0144stwami si\u0119gaj\u0105 wieku XIII, gdy zjednoczone przez Mendoga pa\u0144stwo, zagarn\u0105wszy cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w Rusi, wda\u0142o si\u0119 w pierwsze zatargi s\u0105siedzkie z ksi\u0105\u017c\u0119tami polskimi. Epoka wzajemnych walk i najazd\u00f3w, cho\u0107 na kr\u00f3tko przerwana sojuszem W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka z Giedyminem, trwa\u0142a w praktyce do roku 1385, gdy zawarto pierwsz\u0105 polsko-litewsk\u0105 uni\u0119 personaln\u0105 \u2013 uni\u0119 w Krewie \u2013 cz\u0119sto interpretowan\u0105 jako akt inkorporacji Litwy przez Polsk\u0119. Uni\u0119 krewsk\u0105 w 1385 roku uznaje si\u0119 zaledwie za akt pa\u0144stwowy, nie b\u0119d\u0105cy uni\u0105, w kt\u00f3rym Jagie\u0142\u0142o zobowi\u0105za\u0142 si\u0119 w\u0142\u0105czy\u0107 Litw\u0119 do Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego jako jej cz\u0119\u015b\u0107 sk\u0142adow\u0105. Od 1401 do 1569 roku \u0142\u0105czy\u0142a Polsk\u0119 i Litw\u0119 jedynie unia personalna, zrywana w latach 1440\u20131447,","start_idx":784,"end_idx":799}
{"id":"mrc_2741","question":"kt\u00f3ry rok uznaje si\u0119 za pocz\u0105tek internetu?","answer":"1969","context":"III wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, wykonanym na zlecenie Ameryka\u0144skich Si\u0142 Zbrojnych. === ARPANET === Historia Internetu zaczyna si\u0119 29 pa\u017adziernika 1969 roku, kiedy to w Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA), a wkr\u00f3tce potem w trzech nast\u0119pnych uniwersytetach zainstalowano w ramach eksperymentu finansowanego przez ARPA (\"Advanced Research Project Agency\"), zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 koordynowaniem bada\u0144 naukowych na potrzeby wojska, pierwsze w\u0119z\u0142y sieci ARPANET \u2013 bezpo\u015bredniego przodka dzisiejszego Internetu. Eksperyment mia\u0142 zbada\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 zbudowania sieci komputerowej bez wyr\u00f3\u017cnionego punktu centralnego, kt\u00f3ra mog\u0142aby funkcjonowa\u0107 nawet pomimo uszkodzenia pewnej jej cz\u0119\u015bci. Wszystkie istniej\u0105ce wcze\u015bniej sieci zarz\u0105dzane by\u0142y przez jeden g\u0142\u00f3wny komputer, kt\u00f3rego awaria pozbawia\u0142a mo\u017cliwo\u015bci pracy ca\u0142\u0105 sie\u0107. Sie\u0107 taka nie nadawa\u0142a si\u0119 do dowodzenia armi\u0105 podczas wojny, gdy\u017c g\u0142\u00f3wny w\u0119ze\u0142 sieci by\u0142by pierwszym celem ataku przeciwnika.","start_idx":134,"end_idx":138}
{"id":"mrc_2742","question":"jak mia\u0142 na imi\u0119 pan kleks?","answer":"Pan Kleks \u2013 na imi\u0119 ma Ambro\u017cy","context":"(by\u0142o ich 23). Ich imiona zaczyna\u0142y si\u0119 na liter\u0119 A. * Pan Kleks \u2013 na imi\u0119 ma Ambro\u017cy i jest bohaterem tak\u017ce innych ksi\u0105\u017cek Jana Brzechwy. Potrafi unosi\u0107 si\u0119 w powietrzu, przyrz\u0105dza\u0107 potrawy z kolorowych szkie\u0142ek, powi\u0119ksza\u0107 i zmniejsza\u0107 przedmioty, trzyma\u0107 p\u0142omyki \u015bwiec w swoich kieszeniach bez dna. Ma na twarzy kolorowe piegi i twierdzi, \u017ce piegi s\u0105 pi\u0119kne i modne. Ubiera si\u0119 w cytrynowo-\u017c\u00f3\u0142t\u0105 kamizelk\u0119 (\u201eZrobion\u0105 chyba z samych kieszeni\u201d). Uczy przedmiot\u00f3w takich jak kleksografia czy prz\u0119dzenie liter. Ma szpaka Mateusza. Na ko\u0144cu bajki Alojzy, syn Golarza Filipa, niszczy mu sekrety. W\u00f3wczas okazuje si\u0119, \u017ce Pan Kleks jest zamienionym przez doktora Paj-Chi-Wo w cz\u0142owieka guzikiem od czapki Bogdychan\u00f3w, dzi\u0119ki kt\u00f3remu szpak Mateusz zmienia si\u0119 w autora opowie\u015bci o Panu","start_idx":55,"end_idx":85}
{"id":"mrc_2743","question":"jak\u0105 wysoko\u015b\u0107 ma pos\u0105g kt\u00f3ry ustawiono na postumencie?","answer":"Wysoko\u015b\u0107: 46,5 m","context":"si\u0119 na terenie obj\u0119tym jurysdykcj\u0105 stanu Nowy Jork. Na postumencie znajduje si\u0119 p\u0142yta z tekstem sonetu Emmy Lazarus \"Nowy kolos\". == Dane == * Wysoko\u015b\u0107: 46,5 m * Wysoko\u015b\u0107 wraz z coko\u0142em: 93 m * Waga: 229 ton * Szeroko\u015b\u0107 w talii: 11 m * Konstrukcja: ze stali i miedzi, wewn\u0105trz znajduj\u0105 si\u0119 dwa ci\u0105gi spiralnych schod\u00f3w prowadz\u0105cych do punktu widokowego. Trzeci ci\u0105g schod\u00f3w do pochodni nie jest dost\u0119pny dla zwiedzaj\u0105cych *: Autorem konstrukcji stalowej i podstawy by\u0142 Gustave Eiffel. * Piedesta\u0142 (projektu ameryka\u0144skiego architekta Richarda Morrisa Hunta) wysoko\u015bci 47 m Pos\u0105g sta\u0142 si\u0119 symbolem wolnej i bogatej Ameryki dla wielu emigrant\u00f3w przybywaj\u0105cych do Nowego Jorku. Statua stoi na zerwanym \u0142a\u0144cuchu, dzier\u017c\u0105c w prawej r\u0119ce pochodni\u0119, w lewej za\u015b tablic\u0119","start_idx":143,"end_idx":159}
{"id":"mrc_2744","question":"co straci\u0142 hiob?","answer":"utraci\u0142 maj\u0105tek, dzieci i zachorowa\u0142 na tr\u0105d","context":"fakt, osoba zawieraj\u0105ca cechy czego\u015b, co nast\u0105pi\u0142o p\u00f3\u017aniej i b\u0119d\u0105ce jednocze\u015bnie pewnego rodzaju zapowiedzi\u0105 tego. Hiob by\u0142 wiernym i sprawiedliwym czcicielem Boga. Chocia\u017c zosta\u0142 skazany na ci\u0119\u017ck\u0105 pr\u00f3b\u0119 (utraci\u0142 maj\u0105tek, dzieci i zachorowa\u0142 na tr\u0105d) nie straci\u0142 wiary w Bo\u017c\u0105 sprawiedliwo\u015b\u0107. Jest on symbolem cierpienia niezawinionego. Przyjaciele Hioba przy spotykaj\u0105cych go nieszcz\u0119\u015bciach radzili mu, aby uzna\u0142 swoj\u0105 win\u0119, gdy\u017c s\u0105dzili, \u017ce tragedie, kt\u00f3re go dotkn\u0119\u0142y, s\u0105 kar\u0105 za grzechy. Hiob jednak by\u0142 przekonany o swojej prawo\u015bci i broni\u0142 jej odwa\u017cnie. Hiob wierzy\u0142 w istnienie Sprawiedliwego. Dyskutowa\u0142 z nim, pyta\u0142 dlaczego te dramaty spotka\u0142y w\u0142a\u015bnie jego, lamentowa\u0142 nad sensem swojego \u017cycia, ale pozosta\u0142 wierny Bogu. Jest on przyk\u0142adem archetypu cz\u0142owieka ci\u0119\u017cko do\u015bwiadczonego przez los. Autorem jednego z przek\u0142ad\u00f3w Ksi\u0119gi Hioba na","start_idx":205,"end_idx":249}
{"id":"mrc_2745","question":"kto to jest opat?","answer":"wy\u017cszy prze\u0142o\u017cony w m\u0119skich zakonach katolickich nale\u017c\u0105cych do kr\u0119gu zakon\u00f3w mniszych.","context":"Opat ( \u2013 \u201eojciec\u201d, \"abba\" \u2013 \u201eojciec\u201d) \u2013 wy\u017cszy prze\u0142o\u017cony w m\u0119skich zakonach katolickich nale\u017c\u0105cych do kr\u0119gu zakon\u00f3w mniszych. Odpowiednikiem w zakonach \u017ce\u0144skich jest ksieni. Opatowi przys\u0142uguj\u0105 tak\u017ce niekt\u00f3re uprawnienia liturgiczne. Mo\u017ce on mianowicie u\u017cywa\u0107 infu\u0142y (czyli mniej uroczystej mitry) oraz pastora\u0142u \u2013 pastora\u0142 jednak musi zosta\u0107 przys\u0142oni\u0119ty welonem, co ukazuje, \u017ce opat nie ma w\u0142adzy \"pro foro externo, \"czyli poza swoj\u0105 wsp\u00f3lnot\u0105 zakonn\u0105. Ma natomiast zwyczajn\u0105 w\u0142adz\u0119 ordynariusza wobec swoich podw\u0142adnych, co do jurysdykcji. \u015awi\u0119ce\u0144 mo\u017ce udziela\u0107, je\u015bli sam jest biskupem.","start_idx":40,"end_idx":126}
{"id":"mrc_2746","question":"ile lat temu powsta\u0142 wszech\u015bwiat?","answer":"13,82 mld lat","context":"lat. Od lat 70. XX wieku powszechnie uznawano, \u017ce wiek Wszech\u015bwiata wynosi kilkana\u015bcie miliard\u00f3w lat, cho\u0107 w latach 90. w astrofizyce na kr\u00f3tko powsta\u0142 problem znany jako \"age crisis\" (\u201ekryzys z wiekiem\u201d). Wed\u0142ug \u00f3wczesnego modelu, Wszech\u015bwiat mia\u0142 oko\u0142o dziesi\u0119ciu miliard\u00f3w lat, a najstarsze znane obiekty astronomiczne mia\u0142y 13\u201318 mld lat. Misja satelity naukowego WMAP, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w 2001 roku, wyznaczy\u0142a wiek Wszech\u015bwiata na 13,75 \u00b1 0,11 \u00b7 109 lat. Badania WMAP kontynuowane by\u0142y przez satelit\u0119 Planck, kt\u00f3rej pomiary pozwoli\u0142y w 2013 roku ustali\u0107 wiek Kosmosu na obecnie obowi\u0105zuj\u0105c\u0105 warto\u015b\u0107 13,82 mld lat. Obecnie przyjmowany wiek Wszech\u015bwiata zgadza si\u0119 z wiedz\u0105 na temat wieku najstarszych znanych gwiazd. Wiek najstarszej znanej gwiazdy, WASP-29, szacowany jest na 15 \u00b1 8 mld lat.","start_idx":608,"end_idx":621}
{"id":"mrc_2747","question":"jakiej wielko\u015bci jest \u017co\u0142\u0105dek?","answer":"D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka cz\u0142owieka: 25\u201330 cm Szeroko\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka: 12\u201314 cm Pojemno\u015b\u0107: 1000\u20133000 ml","context":"\u015brodowiskami. === Wielko\u015b\u0107 === Wielko\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka jest zmienna i zale\u017cy od jego wype\u0142nienia, napi\u0119cia \u015bcian oraz pozycji cia\u0142a. D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka cz\u0142owieka: 25\u201330 cm Szeroko\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka: 12\u201314 cm Pojemno\u015b\u0107: 1000\u20133000 ml === Podzia\u0142 anatomiczny === W budowie makroskopowej \u017co\u0142\u0105dka mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 nast\u0119puj\u0105ce elementy: * wpust \u017co\u0142\u0105dka (\u0142ac. \"cardia ventriculi\") * dno \u017co\u0142\u0105dka (\"fundus ventriculi\") * trzon \u017co\u0142\u0105dka (\"corpus ventriculi\") ** krzywizna mniejsza (\"curvatura minor\") ** krzywizna wi\u0119ksza (\"curvatura major\") * cz\u0119\u015b\u0107 przedod\u017awiernikow\u0105 (\"pars prepylorica\") * od\u017awiernik (\"pylorus ventriculi\"). === Budowa histologiczna === \u015aciana \u017co\u0142\u0105dka zbudowana jest z nast\u0119puj\u0105cych warstw (od wewn\u0105trz): * b\u0142ony \u015bluzowej * b\u0142ony pod\u015bluzowej * b\u0142ony mi\u0119\u015bniowej (mi\u0119\u015bni\u00f3wka) * b\u0142ony surowiczej. Mi\u0119\u015bni\u00f3wka \u017co\u0142\u0105dka zbudowana jest z trzech warstw mi\u0119\u015bni; (od zewn\u0105trz) pod\u0142u\u017cnej, okr\u0119\u017cnej i sko\u015bnej. Warto zauwa\u017cy\u0107, \u017ce","start_idx":126,"end_idx":213}
{"id":"mrc_2748","question":"od jakiego roku jest 500+?","answer":"1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":43,"end_idx":58}
{"id":"mrc_2749","question":"kt\u00f3ry ocean jest najmniejszy?","answer":"Ocean Arktyczny","context":"Ocean Arktyczny (tak\u017ce: Morze Arktyczne, Morze Lodowate, Ocean P\u00f3\u0142nocny) \u2013 najmniejszy i najp\u0142ytszy, a by\u0107 mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c najm\u0142odszy ocean na Ziemi, uznawany dawniej za cz\u0119\u015b\u0107 Oceanu Atlantyckiego. Rozci\u0105ga si\u0119 wok\u00f3\u0142 bieguna p\u00f3\u0142nocnego w Arktyce, mi\u0119dzy kontynentem Eurazji, a Ameryk\u0105 P\u00f3\u0142nocn\u0105. Granica mi\u0119dzy Oceanem Arktycznym a Atlantykiem biegnie mi\u0119dzy Ziemi\u0105 Baffina a Grenlandi\u0105 w rejonie Cie\u015bniny Davisa; od Grenlandii do p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Islandii; od p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Islandii do po\u0142udniowego Spitsbergenu i od Spitsbergenu do Przyl\u0105dka P\u00f3\u0142nocnego. Z Oceanem Spokojnym \u0142\u0105czy go Cie\u015bnina Beringa. Oficjalna polska nazwa tego oceanu, zatwierdzona przez Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych brzmi \u201eOcean Arktyczny\u201d. == Geografia == G\u0142\u00f3wna cz\u0119\u015b\u0107 Oceanu Arktycznego zajmuje w du\u017cym przybli\u017ceniu okr\u0105g\u0142y basen o powierzchni oko\u0142o 14 056 000 km\u00b2 ze wszystkich stron otoczony masami l\u0105dowymi.","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_2750","question":"jakie silniki w f1?","answer":"Dostawcami silnik\u00f3w do Formu\u0142y 1 s\u0105: Renault, Ferrari, Mercedes oraz od 2015 roku Honda.","context":"na rzecz sterowania komputerowego. Dostawcami silnik\u00f3w do Formu\u0142y 1 s\u0105: Renault, Ferrari, Mercedes oraz od 2015 roku Honda. \u0141\u0105cznie zaopatruj\u0105 one 10 zespo\u0142\u00f3w w stawce. === D\u0142ugo\u015b\u0107 pracy silnik\u00f3w === W sezonie 2004 dozwolona by\u0142a wymiana silnika przy ka\u017cdym wy\u015bcigu Grand Prix, ale obowi\u0105zywa\u0142 zakaz zmieniania silnika w trakcie jednego weekendu (obejmuj\u0105cego treningi, kwalifikacje i wy\u015bcig). Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi od sezonu 2005 jeden silnik jest stosowany przez co najmniej dwa kolejne Grand Prix. W przypadku zmiany silnika w tym czasie pozycja startowa kierowcy zostaje obni\u017cona o 10 pozycji w stosunku do wynik\u00f3w kwalifikacji do danego wy\u015bcigu. W sezonie 2007 przepisy zosta\u0142y zmodyfikowane i zezwoli\u0142y na u\u017cywanie dowolnej liczby jednostek podczas dw\u00f3ch pierwszych trening\u00f3w przed wy\u015bcigiem bez konsekwencji. Nie mo\u017ce","start_idx":35,"end_idx":123}
{"id":"mrc_2751","question":"w jaki spos\u00f3b zgin\u0105\u0142 neron?","answer":"Neron pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo 9 czerwca.","context":"nazw\u0119 \"Z\u0142oty Dom\". Wed\u0142ug Tacyta Neron, chc\u0105c odci\u0105gn\u0105\u0107 od siebie podejrzenia, win\u0105 za po\u017car obarczy\u0142 zamieszkuj\u0105cych w Rzymie chrze\u015bcijan, co sta\u0142o si\u0119 przyczyn\u0105 fali krwawych represji. O owych represjach wspomina Swetoniusz: \u201eUkarano torturami chrze\u015bcijan, wyznawc\u00f3w nowego i zbrodniczego zabobonu\u201d. === \u015amier\u0107 Nerona === Despotyzm Nerona wywo\u0142ywa\u0142 coraz wi\u0119ksze niezadowolenie w kr\u0119gach arystokracji, patrycjusz\u00f3w i bogatych warstwach spo\u0142ecznych. W marcu w Galii zbuntowa\u0142 si\u0119 przeciwko niemu Windeks, powstania wybuch\u0142y w Hiszpanii i Judei. Ju\u017c na pocz\u0105tku kwietnia 68 r. wojska w Hiszpanii obwo\u0142a\u0142y cesarzem Galb\u0119. Jak podaje rzymski historyk Eutropiusz: \"\u201e\u015awiat rzymski go przekl\u0105\u0142 i wszyscy jednocze\u015bnie opu\u015bcili, a senat uzna\u0142 go za wroga\u201d\". Opuszczony nawet przez gwardi\u0119 pretoria\u0144sk\u0105, zdradzony przez najbli\u017cszych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w, Neron pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo 9 czerwca. Jego ostatnie s\u0142owa","start_idx":843,"end_idx":880}
{"id":"mrc_2752","question":"jaka liczba jest podzielna przez 13?","answer":"liczba 85527 jest podzielna przez 13.","context":"podzieln\u0105 przez 11. Nie ma znaczenia, czy miejsca parzyste i nieparzyste liczymy od lewej, czy od prawej. Przyk\u0142ad: :: Liczba 854073 \u2192 (8+4+7) \u2013 (5+0+3) = 19 \u2013 8 = 11 :: 854073 jest podzielna przez 11 : Przepis ten funkcjonuje nie tylko w zapisie dziesi\u0119tnym, ale r\u00f3wnie\u017c dla zapis\u00f3w o innych ni\u017c 10 podstawach, jako kryterium podzielno\u015bci przez liczb\u0119 o 1 wi\u0119ksz\u0105 od podstawy. * przez 12, je\u015bli jest podzielna zar\u00f3wno przez 3, jak i przez 4. * przez 13, je\u015bli r\u00f3\u017cnica liczby z\u0142o\u017conej z trzech ostatnich cyfr i liczby z\u0142o\u017conej z pozosta\u0142ych cyfr jest podzielna przez 13, np. dla 85527 mamy 527 \u2013 85 = 442, 442 / 13 = 34, wi\u0119c liczba 85527 jest podzielna przez 13.","start_idx":626,"end_idx":663}
{"id":"mrc_2753","question":"jaki kolor maj\u0105 znaki informacyjne?","answer":"niebieskie (ewentualnie z bia\u0142ym","context":"si\u0119 na 7 grup: # Znaki ostrzegawcze (typ A) \u2013 tr\u00f3jk\u0105tne skierowane wierzcho\u0142kiem do g\u00f3ry w czerwonym obramowaniu. Symbole maj\u0105 kolor czarny na \u017c\u00f3\u0142tym tle; wyj\u0105tkiem jest znak A-29 (sygna\u0142y \u015bwietlne), kt\u00f3ry przedstawia 3-kolorow\u0105 sygnalizacj\u0119 \u015bwietln\u0105. # Znaki zakazu (typ B) \u2013 okr\u0105g\u0142e w czerwonym obramowaniu, czarny (w niekt\u00f3rych znakach \u2013 kolorowy) symbol na bia\u0142ym tle. W przypadku znak\u00f3w odwo\u0142uj\u0105cych zakaz nie ma czerwonego obramowania, a symbol jest szary i przekre\u015blony grub\u0105 czarn\u0105 lini\u0105. # Znaki nakazu (typ C) \u2013 okr\u0105g\u0142e, niebieskie, z bia\u0142ym symbolem na niebieskim tle. Wyj\u0105tkiem jest znak C-17 (nakazany kierunek jazdy pojazd\u00f3w z materia\u0142ami niebezpiecznymi), kt\u00f3ry jest namalowany jest na prostok\u0105tnej tablicy o bia\u0142ym tle. # Znaki informacyjne (typ D) \u2013 prostok\u0105tne, niebieskie (ewentualnie z bia\u0142ym","start_idx":780,"end_idx":812}
{"id":"mrc_2754","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa do piosenki jeszcze w zielone gramy?","answer":"Wojciecha M\u0142ynarskiego","context":"Jeszcze w zielone gramy \u2013 piosenka poetycka napisana przez Wojciecha M\u0142ynarskiego, a skomponowana przez Jerzego \"Dudusia\" Matuszkiewicza. == Wersja Darii Zawia\u0142ow == Jeszcze w zielone gramy \u2013 piosenka z filmu \u201ePlan B\u201d to interpretacja utworu M\u0142ynarskiego w wykonaniu Darii Zawia\u0142ow. Singel wydany zosta\u0142 przez Next Film dnia 1 grudnia 2017, a teledysk opublikowano 9 grudnia 2017. Piosenka czterokrotnie zdoby\u0142a szczyt Listy Przeboj\u00f3w Tr\u00f3jki oraz uzyska\u0142a nominacj\u0119 do Fryderyka 2018 w kategorii Utw\u00f3r Roku.","start_idx":59,"end_idx":81}
{"id":"mrc_2755","question":"kto plecie kosze?","answer":"koszykarze-plecionkarze","context":"lub dwa uchwyty i s\u0142u\u017c\u0105 one do przenoszenia przedmiot\u00f3w. Inne s\u0105 stosunkowo niskie i pe\u0142ni\u0105 rol\u0105 podobn\u0105 do naczynia stawianego na stole. Dawniej bardzo rozpowszechnione by\u0142y kosze z jednym uchwytem z boku, posiadaj\u0105ce okre\u015blon\u0105 obj\u0119to\u015b\u0107 i s\u0142u\u017c\u0105ce jako miarki, na przyk\u0142ad do odmierzania ziarna. Wykonywaniem koszy i innych wyrob\u00f3w plecionych zajmuj\u0105 si\u0119 koszykarze-plecionkarze, a nazwa tego rzemios\u0142a to koszykarstwo. Zaw\u00f3d ten istnia\u0142 pierwotnie jako rzemios\u0142o ludowe, a obecnie nale\u017cy tak\u017ce do sztuki u\u017cytkowej. Kosze wykonuje si\u0119 najcz\u0119\u015bciej z dw\u00f3ch \u0142\u0105czonych ze sob\u0105 cz\u0119\u015bci: dna opartego na promienistym lub r\u00f3wnoleg\u0142ym szkielecie oraz \u015bcianki opartej na osnowie. Stosuje si\u0119 przy tym kilka rodzaj\u00f3w splot\u00f3w: w\u0119\u017cykowy, sko\u015bny, osnowowy. Uprawa wikliny przeznaczonej do wyrob\u00f3w koszykarskich to osobny zaw\u00f3d nazywany wikliniarstwem. Kategoria:Przedmioty codziennego u\u017cytku Kategoria:Pojemniki","start_idx":355,"end_idx":378}
{"id":"mrc_2756","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 system komputerowy?","answer":"dw\u00f3ch sk\u0142adowych: sprz\u0119tu komputerowego oraz oprogramowania, dzia\u0142aj\u0105cych coraz cz\u0119\u015bciej r\u00f3wnie\u017c w ramach sieci komputerowej. Mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o nast\u0119puj\u0105cych poziomach takiego systemu: sprz\u0119t komputerowy, system operacyjny (oprogramowanie systemowe), oprogramowanie u\u017cytkowe (aplikacje).","context":"System komputerowy (ang. \"computer system\") \u2013 uk\u0142ad wsp\u00f3\u0142dzia\u0142ania dw\u00f3ch sk\u0142adowych: sprz\u0119tu komputerowego oraz oprogramowania, dzia\u0142aj\u0105cych coraz cz\u0119\u015bciej r\u00f3wnie\u017c w ramach sieci komputerowej. Mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o nast\u0119puj\u0105cych poziomach takiego systemu: sprz\u0119t komputerowy, system operacyjny (oprogramowanie systemowe), oprogramowanie u\u017cytkowe (aplikacje). W pe\u0142ni zautomatyzowany system komputerowy dzia\u0142a bez udzia\u0142u cz\u0142owieka. Organizacja systemu komputerowego to opis zale\u017cno\u015bci sprz\u0119towych, przedstawienie poszczeg\u00f3lnych podzespo\u0142\u00f3w komputera, kt\u00f3ry funkcjonuje wed\u0142ug pewnych regu\u0142 i zasad, wsp\u00f3\u0142pracuje ze sob\u0105 \u2013 by osi\u0105gn\u0105\u0107 okre\u015blony cel. Organizacja systemu komputerowego okre\u015bla zasady, regu\u0142y, cele oraz spos\u00f3b wspomagania dzia\u0142a\u0144 poszczeg\u00f3lnych podzespo\u0142\u00f3w. == Warstwy systemu komputerowego == Struktura systemu komputerowego sk\u0142ada si\u0119 z pi\u0119ciu zasadniczych warstw tj. warstwa sprz\u0119towa, system operacyjny, programy narz\u0119dziowe, programy u\u017cytkowe i u\u017cytkownicy: # Sprz\u0119t \u2013 zapewnia podstawowe mo\u017cliwo\u015bci obliczeniowe (procesor, pami\u0119\u0107,","start_idx":67,"end_idx":350}
{"id":"mrc_2757","question":"czym jest draft?","answer":"spos\u00f3b wybierania nowych graczy do lig zawodowych, najcz\u0119\u015bciej spo\u015br\u00f3d m\u0142odych zawodnik\u00f3w, rozpoczynaj\u0105cych karier\u0119 profesjonaln\u0105","context":"Draft (ang. \u2013 \"zaci\u0105g\", \"pob\u00f3r\") \u2013 w sporcie spos\u00f3b wybierania nowych graczy do lig zawodowych, najcz\u0119\u015bciej spo\u015br\u00f3d m\u0142odych zawodnik\u00f3w, rozpoczynaj\u0105cych karier\u0119 profesjonaln\u0105. Ma na celu \u2013 przynajmniej teoretycznie \u2013 wyr\u00f3wnanie poziomu dru\u017cyn w obr\u0119bie ligi. Popularny przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych. Standardowy draft polega na tym, \u017ce z puli zawodnik\u00f3w zg\u0142oszonych do naboru (zwykle du\u017co wi\u0119kszej ni\u017c miejsc w drafcie), dru\u017cyny po kolei wybieraj\u0105 jednego. Gdy wszystkie ekipy dokonaj\u0105 wyboru, nast\u0119puje kolejna runda, a\u017c do osi\u0105gni\u0119cia maksymalnej liczby rund przewidzianej w regulaminie konkretnego draftu. Przyk\u0142adowo, w lidze NBA odbywaj\u0105 si\u0119 2 rundy (60 graczy), ale w MLB jest ich 40. Kolejno\u015b\u0107 wyboru ustalana jest najcz\u0119\u015bciej na podstawie wynik\u00f3w w poprzednim sezonie, a jako pierwsze wybieraj\u0105 najs\u0142absze ekipy. Po zako\u0144czeniu zaci\u0105gu","start_idx":45,"end_idx":174}
{"id":"mrc_2758","question":"jaki samolot uderzy\u0142 w pentagon?","answer":"Boeinga 757-223","context":"z portu lotniczego Waszyngton-Dulles do Los Angeles. 11 wrze\u015bnia 2001 pomi\u0119dzy godzin\u0105 08:51 a 08:54 samolot zosta\u0142 uprowadzony, a o 9:37 rozbity przez pilota-terroryst\u0119 Haniego Hand\u017cura o budynek Pentagonu jako cz\u0119\u015b\u0107 zamachu z 11 wrze\u015bnia. Kapitanem Boeinga 757-223 u\u017cytego do lotu tego dnia by\u0142 Charles Burlingame, pierwszym oficerem Dave Charlebois, szefow\u0105 pok\u0142adu Renee May za\u015b reszt\u0119 personelu pok\u0142adowego stanowili Michele Heidenberger, Jennifer Lewis i Kenneth Lewis. W katastrofie zgin\u0119\u0142y wszystkie 64 osoby na pok\u0142adzie samolotu (w tym pi\u0119cioro porywaczy i sze\u015bcioro cz\u0142onk\u00f3w za\u0142ogi) oraz 125 os\u00f3b na ziemi. By\u0142 to trzeci rozbity tego poranka samolot, trzydzie\u015bci minut po uderzeniu drugiego samolotu w World Trade Center. Na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Pentagonu znajduje si\u0119 Pentagon Memorial po\u015bwi\u0119cony ofiarom zamachu. == Galeria ==","start_idx":251,"end_idx":266}
{"id":"mrc_2759","question":"ilu ludzi zgin\u0119\u0142o w powstaniu warszawskim?","answer":"120-150 tys. ludzi","context":"i dzia\u0142 du\u017cego kalibru sprawia\u0142y ponadto, \u017ce niemieckie ci\u0119\u017ckie \u015brodki ogniowe razi\u0142y nie tylko walcz\u0105cych powsta\u0144c\u00f3w, ale tak\u017ce w bezbronn\u0105 ludno\u015b\u0107. Po wojnie przyjmowano najcz\u0119\u015bciej \u017ce og\u00f3lne straty poleg\u0142ych w powstaniu warszawskim wynios\u0142y oko\u0142o 200 tysi\u0119cy ludzi, wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dokonano rewizji tych ustale\u0144 oceniaj\u0105c ofiary cywilne powstania na 120-150 tys. ludzi, cho\u0107 niejednokrotnie przyjmuje si\u0119 tak\u017ce liczby w zakresie 150-180 tys. W tej liczbie mie\u015bci si\u0119 r\u00f3wnie\u017c najbardziej warto\u015bciowa i aktywna m\u0142odzie\u017c stolicy, kt\u00f3ra stanowi\u0142a czo\u0142o polskiego ruchu oporu. Zgin\u0119\u0142o tak\u017ce wielu przedstawicieli polskiego \u017cycia kulturalnego, jak np. poeci Krzysztof Kamil Baczy\u0144ski, Tadeusz Gajcy, Juliusz Krzy\u017cewski i Krystyna Krahelska, aktorzy Franciszek Brodniewicz, Maria Przyby\u0142ko-Potocka, Mariusz Maszy\u0144ski i J\u00f3zef Orwid, malarze Karol Kry\u0144ski i Wiktor Mazurowski oraz pisarze Juliusz Kaden-Bandrowski, Wanda Mi\u0142aszewska,","start_idx":350,"end_idx":368}
{"id":"mrc_2760","question":"co obejmuje umowa zlecenie?","answer":"Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowi\u0105zanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej (np. us\u0142ugi) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach okre\u015blonych w umowie.","context":"Umowa zlecenia (\"pot\". umowa-zlecenie) \u2013 umowa cywilnoprawna uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym (art. 734\u2013751). Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowi\u0105zanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej (np. us\u0142ugi) dla innego podmiotu (zleceniodawcy), na warunkach okre\u015blonych w umowie. == Strony umowy == Stronami umowy zlecenia mog\u0105 by\u0107 dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne (pod warunkiem posiadania zdolno\u015bci do czynno\u015bci prawnych). Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa si\u0119 zleceniodawc\u0105 (zlecaj\u0105cy wykonanie okre\u015blonych czynno\u015bci) i zleceniobiorc\u0105 (wykonuj\u0105cym zlecenie). == Przedmiot umowy == Przedmiotem umowy zlecenia jest wykonywanie okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej na rzecz innego podmiotu. Umow\u0119 zlecenia okre\u015bla si\u0119 jako \"umow\u0119 starannego dzia\u0142ania\" i przeciwstawia \"umowie o dzie\u0142o\" okre\u015blanej umow\u0105 rezultatu. Oznacza to, i\u017c w umowie zlecenia wa\u017cna jest wykonywana praca (wykonywanie czynno\u015bci) na","start_idx":117,"end_idx":318}
{"id":"mrc_2761","question":"kto zarz\u0105dza\u0142 koloni\u0105 w imieniu korony brytyjskiej?","answer":"gubernatora wyznaczanego przez monarch\u0119","context":"Kolonia korony brytyjskiej () lub, w XVII wieku kolonia kr\u00f3lewska (ang. \"royal colony\") \u2212 rodzaj administracji kolonialnej w angielskich terytoriach zamorskich, a nast\u0119pnie w imperium brytyjskim. ==Rys og\u00f3lny== Kolonie korony, czy te\u017c kolonie kr\u00f3lewskie, by\u0142y zarz\u0105dzane przez gubernatora wyznaczanego przez monarch\u0119. Do po\u0142owy XIX wieku w\u0142adca mianowa\u0142 gubernator\u00f3w kr\u00f3lewskich na wniosek ministerstwa kolonii. Pod nazw\u0105 \u201ekolonii kr\u00f3lewskiej\u201d, pierwsza z tych, kt\u00f3re mia\u0142y sta\u0107 si\u0119 p\u00f3\u017aniej \"koloniami korony\", by\u0142a od roku 1624 angielska Kolonia Wirginia (obecnie stan USA, Wirginia), kiedy to odwo\u0142any zosta\u0142 edykt kr\u00f3lewski przyznaj\u0105cy ziemie w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej osadniczo-handlowej Kompanii Wirginijskiej, a \"korona\" przej\u0119\u0142a administracj\u0119 w swoje r\u0119ce. Do po\u0142owy XIX wieku termin \"kolonia korony\" by\u0142 u\u017cywany przede wszystkim w odniesieniu do tych kolonii, kt\u00f3re zosta\u0142y pozyskane w wyniku","start_idx":277,"end_idx":316}
{"id":"mrc_2762","question":"po co jest bierzmowanie?","answer":"Jego istot\u0105 jest przekazanie wiernym \u201eZnamienia daru Ducha \u015awi\u0119tego\u201d i umocnienie ich wiary. Jednoczy \u015bci\u015blej z Jezusem Chrystusem.","context":"Bierzmowanie, chryzmacja lub miropomazanie \u2013 jeden z trzech sakrament\u00f3w wtajemniczenia chrze\u015bcija\u0144skiego w Ko\u015bciele katolickim, prawos\u0142awnym, starokatolickim i anglika\u0144skim. Zgodnie z tradycj\u0105 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 bierzmowanie uwa\u017cane jest za drugi po chrzcie sakrament inicjacji chrze\u015bcija\u0144skiej. Przez Katechizm Ko\u015bcio\u0142a katolickiego jest zaliczany do pierwszej z trzech grup siedmiu sakrament\u00f3w \u2013 \u201esakrament\u00f3w wtajemniczenia chrze\u015bcija\u0144skiego\u201d. Jego istot\u0105 jest przekazanie wiernym \u201eZnamienia daru Ducha \u015awi\u0119tego\u201d i umocnienie ich wiary. Jednoczy \u015bci\u015blej z Jezusem Chrystusem. W Ko\u015bciele rzymskokatolickim bierzmowanie jest udzielane kandydatom w wieku mi\u0119dzy 14. a 18. rokiem \u017cycia, a wi\u0119c ju\u017c po przyj\u0119ciu Pierwszej komunii \u015bwi\u0119tej. Cerkiew prawos\u0142awna i Katolickie Ko\u015bcio\u0142y wschodnie udzielaj\u0105 chryzmacji wkr\u00f3tce po chrzcie (czyli niemowl\u0119tom). Sakrament bierzmowania przyjmuje si\u0119 tylko jeden raz w \u017cyciu. == Istota i znaczenie bierzmowania == W Ko\u015bcio\u0142ach:","start_idx":442,"end_idx":573}
{"id":"mrc_2763","question":"co doprowadzi\u0142o do upadku rzeczypospolitej?","answer":"chaotyczne dzia\u0142ania trwaj\u0105cej cztery lata wojny partyzanckiej zrujnowa\u0142y Polsk\u0119 i wywo\u0142a\u0142y tureck\u0105 interwencj\u0119 antyrosyjsk\u0105.","context":"w kt\u00f3rym zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 do wsp\u00f3lnego wyst\u0105pienia zbrojnego przeciwko Rzeczypospolitej, gdy strony uznaj\u0105, \u017ce zagro\u017cone s\u0105 ich interesy w tym kraju. Ostatecznie Rzeczpospolit\u0105 katastrofalnie os\u0142abi\u0142a wojna domowa, b\u0119d\u0105ca efektem zbrojnego protestu niekt\u00f3rych republikan\u00f3w przeciwko ingerencjom Rosji, zapocz\u0105tkowanego w twierdzy Bar. Po nieudanych pr\u00f3bach politycznego spacyfikowania Konfederacji barskiej stacjonuj\u0105ce w Rzeczypospolitej wojska rosyjskie i koronne wypar\u0142y Konfederat\u00f3w z Ukrainy, jednak\u017ce chaotyczne dzia\u0142ania trwaj\u0105cej cztery lata wojny partyzanckiej zrujnowa\u0142y Polsk\u0119 i wywo\u0142a\u0142y tureck\u0105 interwencj\u0119 antyrosyjsk\u0105. Turcja za\u017c\u0105da\u0142a od Rosji zaprzestania ingerencji w sprawy Rzeczypospolitej, wycofania wojsk i w pa\u017adzierniku 1768 r. wypowiedzia\u0142a wojn\u0119. == Bezpo\u015brednie przyczyny rozbior\u00f3w == === Przyczyny I rozbioru 1772 r. === W sierpniu 1769 r. podczas spotkania na Nysie cesarz Austrii J\u00f3zef II i kr\u00f3l Prus Fryderyk II","start_idx":506,"end_idx":631}
{"id":"mrc_2764","question":"ile zwrotek ma rota?","answer":"Wiersz sk\u0142ada si\u0119 z czterech zwrotek","context":"Rota \u2013 opublikowany w 1908 r. wiersz Marii Konopnickiej, a tak\u017ce pie\u015b\u0144 hymniczna. Dok\u0142adny czas i miejsce powstania \"Roty\" pozostaj\u0105 nieznane, cho\u0107 podejmowano wiele pr\u00f3b ustalenia. Wiersz sk\u0142ada si\u0119 z czterech zwrotek, z czego trzy stanowi\u0105 kanon jednej z polskich pie\u015bni patriotycznych pod tym samym tytu\u0142em, do kt\u00f3rej w styczniu 1910 roku muzyk\u0119 napisa\u0142 Feliks Nowowiejski, polski kompozytor pochodz\u0105cy z zaboru pruskiego, z Warmii. Melodia powsta\u0142a w domu przy ul. Floria\u0144skiej 20 w Krakowie, gdzie mieszka\u0142 w\u00f3wczas Nowowiejski. Pierwotnie pie\u015b\u0144 mia\u0142a by\u0107 przeznaczona dla krakowskich \"soko\u0142\u00f3w\". Pie\u015b\u0144 zosta\u0142a po raz pierwszy publicznie wykonana przez kilkuset ch\u00f3rzyst\u00f3w z teren\u00f3w obj\u0119tych zaborami 15 lipca 1910 w czasie uroczysto\u015bci ods\u0142oni\u0119cia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, zorganizowanej w rocznic\u0119 500-lecia zwyci\u0119stwa Polski w bitwie pod","start_idx":182,"end_idx":218}
{"id":"mrc_2765","question":"ile lat \u017cyje dzi\u0119cio\u0142?","answer":"Dzi\u0119cio\u0142y czarne \u017cyj\u0105 maksymalnie ok. 14 lat","context":"cia\u0142a: ok. 45\u201355 cm ; Rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142: ok. 67\u201373 cm ; D\u0142ugo\u015b\u0107 dzioba: ok. 5 cm === Masa cia\u0142a === : ok. 250\u2013370 g === D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia === Dzi\u0119cio\u0142y czarne \u017cyj\u0105 maksymalnie ok. 14 lat, jednak cz\u0119sto gin\u0105 szybciej, co jest spowodowane mi\u0119dzy innymi atakami ptak\u00f3w drapie\u017cnych jak np. soko\u0142\u00f3w, jastrz\u0119bi czy puchaczy. Wiek, opr\u00f3cz r\u00f3\u017cnicy w upierzeniu pomi\u0119dzy m\u0142odymi i doros\u0142ymi ptakami, rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 te\u017c po czarnym zako\u0144czeniu dzioba u doros\u0142ych i \u017c\u00f3\u0142tawobia\u0142ym na ca\u0142ej d\u0142ugo\u015bci u osobnik\u00f3w m\u0142odocianych. === G\u0142os === Jego odg\u0142osy s\u0105 metaliczne, kwil\u0105ce i wibruj\u0105ce. W locie wo\u0142a g\u0142o\u015bno i wielokrotnie \u201ekjur-kjur-kjur\u201d, a kiedy siedzi, odzywa si\u0119 inaczej \u2013 daleko nios\u0105cy si\u0119 okrzyk \u201ekijaa\u201d. Jego obecno\u015b\u0107 s\u0142ycha\u0107 te\u017c po g\u0142o\u015bnym i dono\u015bnym b\u0119bnieniu w grube","start_idx":140,"end_idx":184}
{"id":"mrc_2766","question":"kiedy powsta\u0142a piosenka kasztany?","answer":"(1956)","context":"Markiewicz i Jerzy Mart, s\u0142. Bogus\u0142aw Choi\u0144ski i Jan Ga\u0142kowski) * Dziesi\u0119\u0107 lilii * Foxtrot deszczowy \u2013 (muz. E. Mai, s\u0142. Bogus\u0142aw Choi\u0144ski i S. Werner) * Ja nie mog\u0119 tamtej drugiej znie\u015b\u0107 * Jesienna rumba * Jo i wiatr (A. Guzi\u0144ski, T. \u015aliwiak) * Jutro * Ju-bi-ju-ba * Kakaowe mambo \u2013 (muz. Waldemar Kazanecki, s\u0142. Anna Jakowska) razem z Januszem Gniatkowskim * Karnawa\u0142 w Rio \u2013 (muz. Waldemar Kazanecki, s\u0142. Anna Jakowska) razem z Januszem Gniatkowskim * Kasztany \u2013 (muz. Zbigniew Korepta, s\u0142. Krystyna Wodnicka) (1956) * Klementynka bawi si\u0119 \u2013 (muz. Andrzej Markiewicz i Jerzy Mart, s\u0142. Bogus\u0142aw Choi\u0144ski i Jan Ga\u0142kowski) (1960) * Klipsy (muz. Hanna Skalska, s\u0142. Kazimierz Szemioth) (1958) * Kobieta i m\u0119\u017cczyzna (J. Gleason,","start_idx":513,"end_idx":519}
{"id":"mrc_2767","question":"kim by\u0142y sufra\u017cystki?","answer":"Sufra\u017cystkami nazywano w szczeg\u00f3lno\u015bci cz\u0142onkinie za\u0142o\u017conej w roku 1903 w Wielkiej Brytanii organizacji Women's Social and Political Union.","context":"Sufra\u017cyzm ( \u2013 g\u0142os wyborczy) \u2013 ruch aktywistyczny dzia\u0142aj\u0105cy w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych walcz\u0105cy o prawa wyborcze dla kobiet w ko\u0144cu XIX i na pocz\u0105tku XX wieku, zw\u0142aszcza przed rozpocz\u0119ciem I wojny \u015bwiatowej. Sufra\u017cystkami nazywano w szczeg\u00f3lno\u015bci cz\u0142onkinie za\u0142o\u017conej w roku 1903 w Wielkiej Brytanii organizacji Women's Social and Political Union. Celem ruchu sufra\u017cystek by\u0142o przyznanie pe\u0142nych lub cz\u0119\u015bciowych praw wyborczych kobietom. Ruch sufra\u017cystek by\u0142 cz\u0119\u015bci\u0105 pierwszej fali feminizmu, kt\u00f3ra ko\u0144czy si\u0119 wraz z realizacj\u0105 postulat\u00f3w ruchu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 sufra\u017cystek stosowa\u0142a metody niepos\u0142usze\u0144stwa obywatelskiego, protesty, petycje, d\u0105\u017cy\u0142a do przemian \u015bwiadomo\u015bciowych. Wyodr\u0119bni\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c skrzyd\u0142o radykalne, zwane sufra\u017cetkami, stosuj\u0105ce ostre formy protestu i przemoc. Ucieka\u0142y si\u0119 one do takich dzia\u0142a\u0144 jak przykuwanie si\u0119 \u0142a\u0144cuchami do ogrodze\u0144, przerywanie wyst\u0105pie\u0144 przeciwnik\u00f3w politycznych","start_idx":226,"end_idx":365}
{"id":"mrc_2768","question":"jak powstaje t\u0119cza?","answer":"w wyniku rozszczepienia \u015bwiat\u0142a widzialnego, zwykle promieniowania s\u0142onecznego, za\u0142amuj\u0105cego si\u0119 i odbijaj\u0105cego wewn\u0105trz licznych kropli wody (np. deszczu i mg\u0142y) maj\u0105cych kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego.","context":"T\u0119cza \u2013 zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), wyst\u0119puj\u0105ce w postaci charakterystycznego wielobarwnego \u0142uku powstaj\u0105cego w wyniku rozszczepienia \u015bwiat\u0142a widzialnego, zwykle promieniowania s\u0142onecznego, za\u0142amuj\u0105cego si\u0119 i odbijaj\u0105cego wewn\u0105trz licznych kropli wody (np. deszczu i mg\u0142y) maj\u0105cych kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego. Rozszczepienie \u015bwiat\u0142a jest wynikiem zjawiska dyspersji, powoduj\u0105cego r\u00f3\u017cnice w k\u0105cie za\u0142amania \u015bwiat\u0142a o r\u00f3\u017cnej d\u0142ugo\u015bci fali przy przej\u015bciu z powietrza do wody i z wody do powietrza. \u015awiat\u0142o widzialne jest postrzegaln\u0105 wzrokiem cz\u0119\u015bci\u0105 widma promieniowania elektromagnetycznego i w zale\u017cno\u015bci od d\u0142ugo\u015bci fali postrzegane jest w r\u00f3\u017cnych barwach. Kiedy \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza \u015bwiat\u0142o bia\u0142e (mieszanin\u0119 fal o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach) na sk\u0142adowe o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach fal (r\u00f3\u017cnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy \u0142uk. Pomimo faktu, \u017ce w","start_idx":132,"end_idx":334}
{"id":"mrc_2769","question":"ile kraj\u00f3w jest w nato?","answer":"30","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":177,"end_idx":179}
{"id":"mrc_2770","question":"kiedy premiera m jak mi\u0142o\u015b\u0107?","answer":"4 listopada 2000","context":"M jak mi\u0142o\u015b\u0107 \u2013 polska telenowela obyczajowa emitowana na antenie TVP2 od 4 listopada 2000. Najpopularniejszy polski serial i najch\u0119tniej ogl\u0105dany program telewizyjny w Polsce. Wed\u0142ug danych AGB Nielsen Media Research, w marcu 2005 serial osi\u0105gn\u0105\u0142 rekordow\u0105 widowni\u0119 ponad 12,5 mln. Tw\u00f3rcy \"M jak mi\u0142o\u015b\u0107\" byli nagrodzeni Telekamer\u0105 \u201eTeleTygodnia\u201d w kategorii \"Serial\" w 2004, 2005 i 2006, za co w 2007 odebrali Z\u0142ot\u0105 Telekamer\u0119; poza tym w 2013 z okazji 1000. odcinka otrzymali Platynow\u0105 Telekamer\u0119. == Fabu\u0142a == Serial przedstawia histori\u0119 kilkupokoleniowej rodziny Mostowiak\u00f3w. Akcja rozpoczyna si\u0119, gdy Barbara i Lucjan Mostowiakowie obchodz\u0105 40. rocznic\u0119 \u015blubu, a ich c\u00f3rki szykuj\u0105 im z tej okazji przyj\u0119cie w domu w Grabinie. Maria wraz z m\u0119\u017cem Krzysztofem i synami-bli\u017aniakami \u2013 Piotrem i Paw\u0142em","start_idx":73,"end_idx":89}
{"id":"mrc_2771","question":"jaki ptak buduje gniazda w trawie?","answer":"Zwykle wr\u00f3blowe buduj\u0105 gniazdo na drzewie, na ziemi w trawie albo w krzewie","context":"mog\u0105 zapl\u0105ta\u0107 si\u0119 w sznurki, dusz\u0105 si\u0119 albo ich nogi ulegaj\u0105 martwicy. Zazwyczaj ptaki staraj\u0105 si\u0119 umie\u015bci\u0107 gniazdo w jakim\u015b niedost\u0119pnym miejscu. Nur rdzawoszyi swoje gniazdo buduje na wodzie, przez co jest ono niedost\u0119pne dla drapie\u017cnik\u00f3w. Perkozy, schodz\u0105c z gniazda, przykrywaj\u0105 jaja wodorostami. Rzadko\u015bci\u0105 jest kopanie nor. Robi\u0105 to m.in. ohary. Zwykle wr\u00f3blowe buduj\u0105 gniazdo na drzewie, na ziemi w trawie albo w krzewie, szponiaste na drzewie. Wyj\u0105tkiem jest b\u0142otniak zbo\u017cowy, kt\u00f3ry zak\u0142ada gniazdo w wysokiej ro\u015blinno\u015bci na ziemi. Okn\u00f3wka pocz\u0105tkowo swoje gniazdo buduje tylko z ma\u0142\u0105 dziur\u0105, kt\u00f3ra po wybudowaniu ca\u0142ego gniazda dopiero po uko\u0144czeniu budowy jest poszerzana i s\u0142u\u017cy za otw\u00f3r wlotowy. U wi\u0119kszo\u015bci gatunk\u00f3w gniazdo buduje samica, ale u wielu samiec troch\u0119 jej pomaga. Nie ma og\u00f3lnej","start_idx":352,"end_idx":427}
{"id":"mrc_2772","question":"kiedy kwa\u015bniewski zosta\u0142 prezydentem?","answer":"23 grudnia 1995","context":"ziemi. Zachowanie to zosta\u0142o przez cz\u0119\u015b\u0107 komentator\u00f3w uznane za parodiowanie papie\u017ca Jana Paw\u0142a II. W g\u0142osowaniu z 8 pa\u017adziernika 2000 zdoby\u0142 53,9% g\u0142os\u00f3w, uzyskuj\u0105c reelekcj\u0119 ju\u017c w pierwszej turze. === Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej === 23 grudnia 1995 Aleksander Kwa\u015bniewski zosta\u0142 zaprzysi\u0119\u017cony na urz\u0105d Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, nast\u0119pnego dnia po zako\u0144czeniu kadencji Lecha Wa\u0142\u0119sy. Tego samego dnia z\u0142o\u017cy\u0142 \u015blubowanie jako Zwierzchnik Si\u0142 Zbrojnych w 1. Pu\u0142ku Lotnictwa My\u015bliwskiego \u201eWarszawa\u201d w Mi\u0144sku Mazowieckim. Na drug\u0105 kadencj\u0119 przed Zgromadzeniem Narodowym Aleksander Kwa\u015bniewski zosta\u0142 zaprzysi\u0119\u017cony 23 grudnia 2000. Tego samego dnia na Okr\u0119cie Muzeum ORP B\u0142yskawica w Gdyni ponownie formalnie obj\u0105\u0142 zwierzchnictwo nad Si\u0142ami Zbrojnymi RP. ==== Polityka zagraniczna ==== ===== Wizyty zagranicznych g\u0142\u00f3w pa\u0144stw w Polsce ===== Jako prezydent podejmowa\u0142 w Polsce m.in.","start_idx":243,"end_idx":258}
{"id":"mrc_2773","question":"kto zdecydowa\u0142 o budowie gazoportu?","answer":"Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r.","context":"poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a ona nast\u0119pnie realizowana w latach 2010\u20132015 roku, za czas\u00f3w pierwszego i drugiego rz\u0105du Donalda Tuska oraz rz\u0105du Ewy Kopacz. Terminal LNG w \u015awinouj\u015bciu jest pierwsz\u0105 tego typu inwestycj\u0105 w Europie \u015arodkowo-Wschodniej i regionie Morza Ba\u0142tyckiego. Do jego budowy i eksploatacji zosta\u0142a powo\u0142ana sp\u00f3\u0142ka Polskie LNG S.A., nale\u017c\u0105ca do OGP Gaz-System S.A. Gaz-System by\u0142 odpowiedzialny za koordynacj\u0119 budowy terminalu LNG, przy\u0142\u0105czenie","start_idx":274,"end_idx":349}
{"id":"mrc_2774","question":"jaki jest g\u0142\u00f3wny sk\u0142adnik benzyny?","answer":"g\u0142\u00f3wnymi sk\u0142adnikami benzyn s\u0105 w\u0119glowodory alifatyczne o liczbie atom\u00f3w w\u0119gla od 5 do 12.","context":"Benzyna (od \u0142ac. \"benzoe\" \u2192 nazwa \u017cywicy jednego z drzew egzotycznych) \u2013 mieszanina ciek\u0142ych w\u0119glowodor\u00f3w, jeden z g\u0142\u00f3wnych rodzaj\u00f3w paliwa stosowanego do nap\u0119du samochod\u00f3w, samolot\u00f3w i niekt\u00f3rych innych urz\u0105dze\u0144 posiadaj\u0105cych silnik spalinowy. Stosowana tak\u017ce jako rozpuszczalnik. Z chemicznego punktu widzenia, g\u0142\u00f3wnymi sk\u0142adnikami benzyn s\u0105 w\u0119glowodory alifatyczne o liczbie atom\u00f3w w\u0119gla od 5 do 12. Wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3wnie\u017c \u015bladowe ilo\u015bci w\u0119glowodor\u00f3w nienasyconych oraz aromatycznych. Benzyna dostarcza energii silnikowi poprzez spalanie si\u0119, czyli reakcj\u0119 chemiczn\u0105 z tlenem pochodz\u0105cym z atmosfery. Ze wzgl\u0119du na to, \u017ce benzyna jest w silnikach spalana w bardzo kr\u00f3tkich cyklach, proces ten musi przebiega\u0107 maksymalnie szybko i r\u00f3wnomiernie w ca\u0142ej obj\u0119to\u015bci cylindr\u00f3w silnika. Osi\u0105ga si\u0119 to poprzez mieszanie benzyny z powietrzem tworz\u0105c tzw. mieszanin\u0119 paliwowo-powietrzn\u0105, czyli zawiesin\u0119 (mg\u0142\u0119) bardzo","start_idx":313,"end_idx":402}
{"id":"mrc_2775","question":"w jakich latach trwa\u0142a ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"a od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":86,"end_idx":136}
{"id":"mrc_2776","question":"kto zaj\u0105\u0142 pierwsze miejsce w eurowizji?","answer":"Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d.","context":"Zwyci\u0119zcy Konkursu Piosenki Eurowizji \u2013 zdobywcy pierwszego miejsca podczas corocznego Konkursu Piosenki Eurowizji, paneuropejskiego widowiska muzycznego organizowanego od 1956 przez Europejsk\u0105 Uni\u0119 Nadawc\u00f3w (EBU). Laureatem konkursu zostaje reprezentacja kraju, kt\u00f3ry zdobywa najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w od innych pa\u0144stw. Na przestrzeni lat zwyci\u0119zcy wybierani byli za pomoc\u0105 r\u00f3\u017cnych metod g\u0142osowania. Konkurs wygra\u0142y \u0142\u0105cznie 66 piosenki. Inauguracyjny, 1. Konkurs Piosenki Eurowizji wygra\u0142a Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d. Od 1956 zorganizowano 63 konkursy, a ka\u017cdy koncert fina\u0142owy wygrywa\u0142 jeden reprezentant, z wyj\u0105tkiem fina\u0142u w 1969, kiedy to pierwsze miejsce z tak\u0105 sam\u0105 liczb\u0105 punkt\u00f3w zaj\u0119\u0142y cztery reprezentacje: Francji, Holandii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Krajem z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 siedmiu zwyci\u0119stw jest Irlandia i 1987 (z \u201eHold Me Now\u201d), a w 1992 wygra\u0142 jako","start_idx":491,"end_idx":549}
{"id":"mrc_2777","question":"jaki zesp\u00f3\u0142 \u015bpiewa\u0142 jak si\u0119 masz kochanie?","answer":"Happy End","context":"Happy End \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 pop-rockow\u0105, grupa wokalno-instrumentalna. Powsta\u0142 w \u0141odzi w styczniu 1975 roku. Wylansowa\u0142 przeb\u00f3j \u201eJak si\u0119 masz, kochanie?\u201d. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 zespo\u0142u == Inicjatorem utworzenia grupy by\u0142 Zbigniew Nowak. Happy End zadebiutowa\u0142 wiosn\u0105 roku 1975 w Rozg\u0142o\u015bni \u0141\u00f3dzkiej Polskiego Radia. W latach 70. bra\u0142 udzia\u0142 w licznych imprezach estradowych i programach telewizyjnych. Zdoby\u0142 kilka nagr\u00f3d. Koncertowa\u0142 w wielu krajach Europy (Czechos\u0142owacja, Finlandia, Norwegia, NRD, Szwecja, ZSRR), a tak\u017ce w o\u015brodkach polonijnych w Kanadzie i USA. Zesp\u00f3\u0142 wyst\u0119powa\u0142 na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej G\u00f3rze. W roku 1979 zmieni\u0142 sw\u00f3j sk\u0142ad, a w 1981 rozwi\u0105za\u0142 si\u0119. Nowakowie wyjechali do Stan\u00f3w Zjednoczonych, gdzie Zbigniew pracowa\u0142 jako pianista, a w duecie wyst\u0119powali pod nazw\u0105 Danny & Didi. Reaktywacja nast\u0105pi\u0142a","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_2778","question":"jak ustala\u0107 stopie\u0144 utlenienia?","answer":"Stopie\u0144 utlenienia oblicza si\u0119 jako bilans wszystkich elektron\u00f3w przekazanych i przyj\u0119tych przez wybrany atom w ramach danej cz\u0105steczki.","context":"i liczby rzymskie (tj. wyra\u017ca\u0107 stopie\u0144 utlenienia za pomoc\u0105 liczb utlenienia) == Spos\u00f3b ustalania == Stopie\u0144 utlenienia oblicza si\u0119 jako bilans wszystkich elektron\u00f3w przekazanych i przyj\u0119tych przez wybrany atom w ramach danej cz\u0105steczki. W praktyce oblicza si\u0119 formalny \u0142adunek na atomie przy za\u0142o\u017ceniu, \u017ce ka\u017cde wi\u0105zanie jest jonowe, czyli \u017ce dla ka\u017cdej pary zwi\u0105zanych atom\u00f3w, elektrony tworz\u0105ce wi\u0105zanie nale\u017c\u0105 w ca\u0142o\u015bci do atomu bardziej elektroujemnego. Stopie\u0144 utlenienia nie jest jednoznaczny z warto\u015bciowo\u015bci\u0105. Np. w warto\u015bciowo\u015b\u0107 atomu platyny wynosi 6 (bo \u0142\u0105czy si\u0119 z sze\u015bcioma atomami chloru poprzez wi\u0105zania pojedyncze), za\u015b jego stopie\u0144 utlenienia wynosi tylko +4, gdy\u017c w anionie platyna oddaje formalnie sze\u015b\u0107 elektron\u00f3w atomom chloru, wi\u0119c uwzgl\u0119dniaj\u0105c sumaryczny \u0142adunek 2\u2212 otrzymuje si\u0119 stopie\u0144 utlenienia +4. Stopie\u0144 utlenienia mo\u017cna tak\u017ce","start_idx":101,"end_idx":237}
{"id":"mrc_2779","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142 si\u0119 pierwszy rozbi\u00f3r polski?","answer":"1772 roku","context":"I rozbi\u00f3r Polski \u2013 cesja terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w dokonana w 1772 roku na rzecz Kr\u00f3lestwa Prus, Monarchii Habsburg\u00f3w i Imperium Rosyjskiego. Pierwszy z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. == T\u0142o historyczne rozbioru == Idea rozbioru jednego pa\u0144stwa w celu zaspokojenia roszcze\u0144 i interes\u00f3w innych nie by\u0142a czym\u015b nowym. Podobne plany rodzi\u0142y si\u0119 wobec Austrii podczas wojny o sukcesj\u0119 austriack\u0105, Prus w czasie trwania wojny siedmioletniej, czy Turcji w trakcie VI wojny rosyjsko-tureckiej. R\u00f3\u017cnica polega\u0142a na tym, \u017ce Rzeczpospolita by\u0142a jedynym pa\u0144stwem, kt\u00f3re nie by\u0142o w stanie odeprze\u0107 \u017cadnego konfliktu zbrojnego z innym pa\u0144stwem, poniewa\u017c by\u0142a ca\u0142kowicie bezbronna i nie mog\u0142a - w przeciwie\u0144stwie do wy\u017cej wymienionych pa\u0144stw - broni\u0107 w\u0142asnych interes\u00f3w. Koncepcja rozbioru pa\u0144stwa","start_idx":79,"end_idx":88}
{"id":"mrc_2780","question":"jak nazywa si\u0119 uroczysty wst\u0119p do konstytucji?","answer":"Preambu\u0142a","context":"Preambu\u0142a (\u0142ac. \"praeambulum\", od \"praeambulare\" \u201ei\u015b\u0107 wcze\u015bniej\u201d) \u2013 wst\u0119p do aktu prawnego, zwykle o istotnym znaczeniu politycznym (umowy mi\u0119dzynarodowe, konstytucje, rzadziej ustawy i akty ni\u017cszego rz\u0119du), opisuj\u0105cy okoliczno\u015bci wydania aktu oraz okre\u015blaj\u0105cy cele, jakim powinien on s\u0142u\u017cy\u0107. Przyk\u0142adem mog\u0105 by\u0107 preambu\u0142y do Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych, Powszechnej Deklaracji Praw Cz\u0142owieka, Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej czy Konstytucji Stan\u00f3w Zjednoczonych a tak\u017ce do ustawy o j\u0119zyku polskim. == W Polsce == Formu\u0142a cz\u0119sto u\u017cywana w czasach PRL (np. preambu\u0142a do kodeksu pracy jako ideologiczna wyk\u0142adnia normatywnego charakteru ustawy), dzi\u015b rzadziej stosowana przez ustawodawc\u0119 i zarezerwowana w szczeg\u00f3lno\u015bci dla akt\u00f3w o szczeg\u00f3lnym charakterze. Istniej\u0105 dwa pogl\u0105dy na temat jej znaczenia w akcie prawnym: # odmawiaj\u0105cy preambule jakiegokolwiek znaczenia prawnego, oraz # uznaj\u0105cy, \u017ce preambu\u0142a jest","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_2781","question":"kiedy za\u0142o\u017cono kij\u00f3w?","answer":"Kij\u00f3w zosta\u0142 za\u0142o\u017cony na pocz\u0105tku V wieku jako plac\u00f3wka handlowa.","context":"Historia Kijowa \u2013 stolicy i najwi\u0119kszego miasta Ukrainy, si\u0119ga V wieku. Na przestrzeni wiek\u00f3w miasto prze\u017cywa\u0142o lata \u015bwietno\u015bci, lecz kilkakrotnie stawa\u0142o te\u017c na skraju ca\u0142kowitego zniszczenia. == Faktoria wiking\u00f3w == Kij\u00f3w zosta\u0142 za\u0142o\u017cony na pocz\u0105tku V wieku jako plac\u00f3wka handlowa. Potem znany by\u0142 jako K\u00f6nugard, stanowi\u0105c centrum wiki\u0144skiego handlu na Rusi na szlaku od Wareg\u00f3w do Grek\u00f3w. By\u0142 jednocze\u015bnie g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adem daniny, \u015bci\u0105ganej przez Wareg\u00f3w z plemion s\u0142owia\u0144skich. St\u0105d Waregowie sp\u0142awiali towary i niewolnik\u00f3w szlakiem greckim w d\u00f3\u0142 Dniepru na Morze Czarne. Wed\u0142ug starej, zapisanej ju\u017c w VIII wieku legendy, nazwa miasta wywodzi si\u0119 od imienia pierwszego legendarnego miejscowego ksi\u0119cia \u2013 Kija. Naukowcy widz\u0105 w niej jednak raczej zwi\u0105zek ze \u017ar\u00f3d\u0142os\u0142owem: Kujaw zwi\u0105zanym z Kuciem, co znajduje potwierdzenie w \u017ar\u00f3d\u0142ach","start_idx":218,"end_idx":283}
{"id":"mrc_2782","question":"gdzie mia\u0142a miejsce akcja pod arsena\u0142em?","answer":"w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie.","context":"Akcja pod Arsena\u0142em \u2013 akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szereg\u00f3w o kryptonimie \u201eMeksyk II\u201d przeprowadzona 26 marca 1943 w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara \u201eRudego\u201d oraz 20 innych wi\u0119\u017ani\u00f3w przewo\u017conych po przes\u0142uchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do wi\u0119zienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja zosta\u0142a zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d. Jej dow\u00f3dc\u0105 by\u0142 Stanis\u0142aw Broniewski ps. \u201eOrsza\u201d. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowa\u0142o dow\u00f3dc\u0119 Hufca \u201ePraga\u201d warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego \u201eHe\u0144ka\u201d wraz z jego po\u015blubion\u0105 kilka tygodni wcze\u015bniej \u017con\u0105 Walentyn\u0105. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znale\u017ali materia\u0142y wybuchowe, bro\u0144 i","start_idx":125,"end_idx":202}
{"id":"mrc_2783","question":"czego dokonali ariowie?","answer":"Ariowie prowadzili p\u00f3\u0142koczowniczy tryb \u017cycia, a \u017ar\u00f3d\u0142em ich przewagi militarnej by\u0142 udomowiony przez nich p\u00f3\u0142nocny ko\u0144, kt\u00f3rego zaprz\u0119gali do po\u0142udniowych rydwan\u00f3w.","context":"wp\u0142ywa\u0107, b\u0105d\u017a \u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 z j\u0119zykami po\u0142udniowych Indii, co doprowadzi\u0142o do ekspansji j\u0119zyka hindi na po\u0142udnie. Za Ari\u00f3w historycznie uwa\u017ca si\u0119 ca\u0142\u0105 ludno\u015b\u0107 m\u00f3wi\u0105c\u0105 tym j\u0119zykiem i jego starymi formami, tak\u017ce nieposiadaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocnego pochodzenia. Ariowie prowadzili p\u00f3\u0142koczowniczy tryb \u017cycia, a \u017ar\u00f3d\u0142em ich przewagi militarnej by\u0142 udomowiony przez nich p\u00f3\u0142nocny ko\u0144, kt\u00f3rego zaprz\u0119gali do po\u0142udniowych rydwan\u00f3w. Ich spo\u0142ecze\u0144stwo dzieli\u0142o si\u0119 na trzy klasy \u2013 kap\u0142an\u00f3w, wojownik\u00f3w i wytw\u00f3rc\u00f3w, odpowiadaj\u0105ce p\u00f3\u017aniejszym hinduskim braminom, kszatrijom i waj\u015bjom. Obecno\u015b\u0107 klasy kap\u0142an\u00f3w wi\u0105\u017ce si\u0119 z silnie zrytualizowanym charakterem ich religii, kt\u00f3ra opiera\u0142a si\u0119 na sk\u0142adaniu krwawych ofiar i sprawowaniu obrz\u0119d\u00f3w zwi\u0105zanych z kultem \u015bwi\u0119tego napoju haomy (indyjskiej somy). Wierzyli oni tak\u017ce w \u017cycie pozagrobowe i czcili rozbudowany panteon b\u00f3stw. W nauce walcz\u0105 ze sob\u0105 zwolennicy","start_idx":248,"end_idx":412}
{"id":"mrc_2784","question":"ile minut s\u0119dzia mo\u017ce doliczy\u0107 do meczu?","answer":"S\u0119dzia mo\u017ce przed\u0142u\u017cy\u0107 ka\u017cd\u0105 po\u0142ow\u0119 meczu stosownie do przerw w grze.","context":"ten strzeli bramk\u0119 \u2013 zostanie ona uznana; gdy obro\u0144ca dotknie pi\u0142ki r\u0119k\u0105, a mimo to dru\u017cyna atakuj\u0105ca po chwili strzeli bramk\u0119 \u2013 r\u00f3wnie\u017c zostaje ona uznana. === Czas trwania i wy\u0142anianie zwyci\u0119zcy === Czas gry wynosi zazwyczaj 90 minut (dwie po\u0142owy, ka\u017cda po 45 minut). Przerwa mi\u0119dzy po\u0142owami wynosi 15 minut. S\u0119dzia mo\u017ce przed\u0142u\u017cy\u0107 ka\u017cd\u0105 po\u0142ow\u0119 meczu stosownie do przerw w grze. Po up\u0142ywie doliczonego czasu gry zwyci\u0119zc\u0105 jest ta dru\u017cyna, kt\u00f3ra zdoby\u0142a wi\u0119cej bramek. W przypadku rozgrywania mecz\u00f3w systemem ligowym, za wygran\u0105 zwyci\u0119zca zdobywa 3 punkty (w niekt\u00f3rych ligach 2 punkty), przegrany nie zdobywa \u017cadnego. Remis natomiast obu dru\u017cynom daje po jednym punkcie. W systemie ligowym dru\u017cyny graj\u0105 ze sob\u0105 ka\u017cdy z ka\u017cdym po dwa razy, jednak np. w","start_idx":311,"end_idx":380}
{"id":"mrc_2785","question":"jak zako\u0144czy\u0142y si\u0119 walki polsko-ukrai\u0144skie o lw\u00f3w?","answer":"zniesieniem ukrai\u0144skiego okr\u0105\u017cenia.","context":"Bitwa o Lw\u00f3w, w polskiej narracji czasem obrona Lwowa \u2013 polsko-ukrai\u0144ski konflikt zbrojny o Lw\u00f3w, trwaj\u0105cy od 1 listopada 1918 do 22 maja 1919 roku, zako\u0144czony zniesieniem ukrai\u0144skiego okr\u0105\u017cenia. Obrona Lwowa w 1918 by\u0142a cz\u0119\u015bci\u0105 wojny polsko-ukrai\u0144skiej (1918\u20131919). Walki rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 od opanowania 1 listopada przez \u017co\u0142nierzy austro-w\u0119gierskich pochodzenia ukrai\u0144skiego wi\u0119kszo\u015bci gmach\u00f3w publicznych we Lwowie oraz proklamacji utworzenia Zachodnioukrai\u0144skiej Republiki Ludowej. Przeciw temu wyst\u0105pi\u0142y polskie organizacje konspiracyjne, polscy mieszka\u0144cy Lwowa, w tym m\u0142odzie\u017c, nazwana p\u00f3\u017aniej Orl\u0119tami Lwowskimi. W p\u00f3\u017aniejszym okresie wsparcia udzieli\u0142o im powstaj\u0105ce Wojsko Polskie. Pierwszy etap konfliktu 1918\u20131919 roku zako\u0144czy\u0142 si\u0119 w nocy z 22 na 23 listopada 1918 roku, gdy oddzia\u0142y Armii Halickiej wycofa\u0142y si\u0119 ze Lwowa, rozpoczynaj\u0105c r\u00f3wnocze\u015bnie jego obl\u0119\u017cenie. Wobec ofensywy Wojska Polskiego wojska ukrai\u0144skie","start_idx":160,"end_idx":195}
{"id":"mrc_2786","question":"kto jest fundatorem nagrody nobla?","answer":"Alfreda Nobla, szwedzkiego przemys\u0142owca i","context":"Nagroda Nobla \u2013 wyr\u00f3\u017cnienie przyznawane od pocz\u0105tku XX wieku za wybitne zas\u0142ugi dla ludzko\u015bci: naukowe, literackie lub w dzia\u0142aniach na rzecz pokoju. Zosta\u0142o ustanowione ostatni\u0105 wol\u0105 fundatora \u2013 Alfreda Nobla, szwedzkiego przemys\u0142owca i wynalazcy dynamitu. Pocz\u0105tkowo by\u0142o przyznawane w pi\u0119ciu dziedzinach, jednak w latach 60. ustanowiono dodatkow\u0105 nagrod\u0119 z ekonomii. Laureaci s\u0105 wy\u0142aniani corocznie, cho\u0107 zdarza\u0142y si\u0119 lata bez wyr\u00f3\u017cnionych. S\u0105 nimi osoby \u017cyj\u0105ce, najwy\u017cej trzy w ka\u017cdej z dziedzin, nie licz\u0105c przypadk\u00f3w, kiedy nagrod\u0119 pokojow\u0105 otrzymuj\u0105 ca\u0142e instytucje. Nagroda Nobla nie by\u0142a pierwszym wyr\u00f3\u017cnieniem tego typu \u2013 ju\u017c w XVIII wieku brytyjskie Towarzystwo Kr\u00f3lewskie (ang. \"Royal Society\") ustanowi\u0142o Medal Copleya dla naukowc\u00f3w, a r\u00f3wnolegle przyznawano odznaczenia pa\u0144stwowe jak polski Order Or\u0142a Bia\u0142ego za rozmaite zas\u0142ugi. Mimo to Nagroda Nobla","start_idx":196,"end_idx":237}
{"id":"mrc_2787","question":"kt\u00f3ry szczyt nie zdobyty?","answer":"Gangkhar Puensum","context":"Gangkhar Puensum (Gangkar Punsum, Gankar Punzum) \u2013 g\u00f3ra o wysoko\u015bci 7570 m n.p.m; najwy\u017cszy szczyt Bhutanu, 47. szczyt Ziemi i jednocze\u015bnie najwy\u017cszy niezdobyty szczyt \u015bwiata. Od 1983 (od kiedy Bhutan zezwoli\u0142 na wspinaczki) mia\u0142y miejsce cztery ekspedycje, w 1985 i 1986 roku, wszystkie zako\u0144czone niepowodzeniem. Gangkhar Puensum znaczy \u201eBia\u0142y szczyt trzech duchowych braci\u201d. Jego wysoko\u015b\u0107 zosta\u0142a zmierzona po raz pierwszy w 1922 roku. Ksi\u0105\u017cka brytyjskiej ekspedycji z 1986 roku podaje, \u017ce szczyt ma wysoko\u015b\u0107 24770 st\u00f3p (oko\u0142o 7550 metr\u00f3w) i znajduje si\u0119 w Bhutanie (podczas gdy s\u0105siedni Kulha-k\u02bdangri znajduje si\u0119 w Tybecie). Kulha-k\u02bdangri (7554 metr\u00f3w) jest oddalony o 30 km na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d i wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 le\u017cy w Tybecie lub Bhutanie. Prawdopodobnie Gangkhar Puensum przez jaki\u015b czas zachowa sw\u00f3j","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_2788","question":"kto wynalaz\u0142 czajnik?","answer":"Charles Carpenter","context":"Czajnik elektryczny \u2013 urz\u0105dzenie do gotowania wody za pomoc\u0105 energii elektrycznej. Pierwszy czajnik elektryczny powsta\u0142 w 1891 roku i zosta\u0142 wyprodukowany przez firm\u0119 \"Carpenter Electric Company of. St. Paul\" z Minnesoty. Wymy\u015bli\u0142 go Charles Carpenter. Niezale\u017cnie w tym samym czasie czajniki zacz\u0119\u0142a produkowa\u0107 firma Crompton&Co w Wielkiej Brytanii. Pierwsze takie czajniki gotowa\u0142y wolno oraz posiada\u0142y niewymienialne elementy grzewcze umieszczone w podstawach, podnosi\u0142y one temperatur\u0119 \u015bcianek naczynia. W 1922 roku firma Swan Company opracowa\u0142a czajniki z grza\u0142k\u0105 umieszczon\u0105 bezpo\u015brednio w komorze wodnej, natomiast brytyjska firma Russel Hobbs w latach 50. XX wieku zacz\u0119\u0142a produkowa\u0107 pierwsze czajniki z automatycznym wy\u0142\u0105cznikiem, kt\u00f3ry odcina dop\u0142yw energii elektrycznej w momencie wrzenia wody. Obecnie czajniki elektryczne gotuj\u0105 wod\u0119 bardzo szybko i nie powoduj\u0105 du\u017cych koszt\u00f3w eksploatacji.","start_idx":234,"end_idx":251}
{"id":"mrc_2789","question":"przy jakiej ulicy mie\u015bci si\u0119 akademia pana kleksa?","answer":"ulicy Czekoladowej","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":578,"end_idx":596}
{"id":"mrc_2790","question":"gdzie le\u017cy niemen?","answer":"rzeka p\u0142yn\u0105ca przez Bia\u0142oru\u015b, Litw\u0119 i Rosj\u0119 (obw\u00f3d kaliningradzki)","context":"Niemen ( \u2013 \"Nioman\", lit. ', \u2013 \"Nieman\", ) \u2013 rzeka p\u0142yn\u0105ca przez Bia\u0142oru\u015b, Litw\u0119 i Rosj\u0119 (obw\u00f3d kaliningradzki) o d\u0142ugo\u015bci 937 km. Wyp\u0142ywa z okolic Mi\u0144ska. W g\u00f3rnym biegu ma kr\u0119ty, meandruj\u0105cy przebieg, w dolnym tworzy zakola i progi. Dzieli si\u0119 na dwa ramiona (Matrosowk\u0119 i Rusn\u0117), uchodzi o\u015bmioramienn\u0105 delt\u0105 do Zalewu Kuro\u0144skiego (Morze Ba\u0142tyckie). Najwi\u0119ksze miasta po\u0142o\u017cone nad Niemnem to Grodno, Druskieniki, Olita, Kowno i Sowieck. Niegdy\u015b rzeka by\u0142a \u017ceglowna na odcinku 670 km, od Bielicy do uj\u015bcia. ale wybudowana w latach 1955-1959 zapora wodna w Kownie, tworz\u0105ca Zbiornik Kowie\u0144ski, przerwa\u0142a \u017ceglowno\u015b\u0107 Niemna - przy zaporze nie ma \u015bluzy. Dzi\u0119ki systemowi kana\u0142\u00f3w g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107 Niemna (powy\u017cej Zbiornika Kowie\u0144skiego) ma po\u0142\u0105czenie z dorzeczem Dniepru (przez Kana\u0142 Ogi\u0144skiego z Prypeci\u0105)","start_idx":45,"end_idx":111}
{"id":"mrc_2791","question":"kiedy odkryto dna?","answer":"DNA zosta\u0142o odkryte w roku 1869 przez Fryderyka Mieschera","context":"* struktury: ** jednoniciowy DNA (ssDNA) ** dwuniciowy DNA (dsDNA) w formach: A-DNA, B-DNA, C-DNA, E-DNA, H-DNA P-DNA, i Z-DNA ** tr\u00f3jniciowy DNA ** czteroniciowy DNA. Najwa\u017cniejsze z nich przedstawiono w tabeli: == Historia poznania == DNA zosta\u0142o odkryte w roku 1869 przez Fryderyka Mieschera, lecz przez prawie 100 lat jego struktura pozostawa\u0142a zagadk\u0105. Autorami modelu podw\u00f3jnej helisy DNA s\u0105 James Watson i Francis Crick, na podstawie zdj\u0119\u0107 z rentgenowskich bada\u0144 strukturalnych wykonanych przez Rosalind Franklin oraz Maurice\u2019a Wilkinsa. Pracowali oni wtedy w Medical Reserch Council Unity w Cavendish Laboratory w Cambridge. Za odkrycie w roku 1953 struktury DNA Watson, Crick i Wilkins otrzymali w 1962 Nagrod\u0119 Nobla (Rosalind Franklin zmar\u0142a na raka w 1958). W 1961 mia\u0142o miejsce odkrycie","start_idx":237,"end_idx":294}
{"id":"mrc_2792","question":"gdzie nale\u017cy uciska\u0107 klatk\u0119 piersiow\u0105 prowadz\u0105c resuscytacj\u0119 kr\u0105\u017ceniowo-oddechow\u0105?","answer":"uciskaj mostek na g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 1/3 wymiaru przednio-tylnego.","context":"5 wdech\u00f3w ratowniczych. # Wykonaj 30 uci\u015bni\u0119\u0107 klatki piersiowej \u2013 uciskaj mostek na g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 1/3 wymiaru przednio-tylnego. U niemowl\u0105t jedynie dwoma palcami. # Wykonaj 2 oddechy ratownicze. # Po up\u0142ywie 2 cykli (2 razy po 2 wdechy i 2 razy po 30 uci\u015bni\u0119\u0107) wo\u0142aj, zadzwo\u0144 lub udaj si\u0119 po pomoc. # Kontynuuj resuscytacj\u0119 a\u017c do przyjazdu karetki. ==== Resuscytacja bez wentylacji ==== Je\u017celi wykonanie oddech\u00f3w ratowniczych jest niemo\u017cliwe z r\u00f3\u017cnych przyczyn, np. z powodu zakrwawionych ust, nale\u017cy wykonywa\u0107 resuscytacj\u0119 bez wentylacji. Takie post\u0119powanie jest r\u00f3wnie\u017c wysoce skuteczne i ma znaczny wp\u0142yw na zmniejszenie ryzyka zgonu. ==== Usuni\u0119cie cia\u0142a obcego ==== Cia\u0142o obce w drogach oddechowych nale\u017cy usuwa\u0107 jedynie w przypadku, gdy mo\u017cna je zobaczy\u0107 i dokona\u0107 usuni\u0119cia go pod kontrol\u0105","start_idx":66,"end_idx":123}
{"id":"mrc_2793","question":"w jakich przypadkach stosujemy pozycj\u0119 boczn\u0105 bezpieczn\u0105?","answer":"Stosuje si\u0119 j\u0105 u poszkodowanych nieurazowych, posiadaj\u0105cych oddech i inne funkcje \u017cyciowe.","context":"z pozycji bezpiecznych, umo\u017cliwiaj\u0105ca bezpieczne bezprzyrz\u0105dowe utrzymanie dro\u017cno\u015bci g\u00f3rnych dr\u00f3g oddechowych. Stosuje si\u0119 j\u0105 u poszkodowanych nieurazowych, posiadaj\u0105cych oddech i inne funkcje \u017cyciowe. Pozycja boczna ustalona uniemo\u017cliwia zapadanie si\u0119 j\u0119zyka na tyln\u0105 \u015bcian\u0119 gard\u0142a, co u nieprzytomnego mo\u017ce spowodowa\u0107 niedro\u017cno\u015b\u0107 dr\u00f3g oddechowych i w wyniku tego \u015bmier\u0107. Dzi\u0119ki jej zastosowaniu zmniejsza si\u0119 ryzyko zad\u0142awienia si\u0119 osoby poszkodowanej tre\u015bci\u0105 ewentualnych wymiocin, b\u0105d\u017a p\u0142yn\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 w jamie ustnej, kt\u00f3re (je\u015bli zaistniej\u0105) samoistnie z niej wyp\u0142ywaj\u0105. Kobiety w ci\u0105\u017cy nale\u017cy uk\u0142ada\u0107 na lewym boku w celu unikni\u0119cia zespo\u0142u aortalno-\u017cylnego (aortalno-kawalnego) \u2013 upo\u015bledzenia kr\u0105\u017cenia w aorcie brzusznej i \u017cyle g\u0142\u00f3wnej dolnej ze wzgl\u0119du na nacisk wywierany przez p\u0142\u00f3d. Nauka u\u0142o\u017cenia osoby w pozycji bocznej ustalonej jest cz\u0119\u015bci\u0105 szkolenia w wykonywaniu resuscytacji kr\u0105\u017ceniowo-oddechowej (RKO).","start_idx":111,"end_idx":201}
{"id":"mrc_2794","question":"jakie najwa\u017cniejsze informacje s\u0105 w biosie?","answer":"informacje dotycz\u0105ce daty, czasu oraz danych na temat wszystkich urz\u0105dze\u0144 zainstalowanych w komputerze.","context":"BIOS (akronim \u2013 podstawowy system wej\u015bcia-wyj\u015bcia) \u2013 zapisany w pami\u0119ci sta\u0142ej zestaw podstawowych procedur po\u015brednicz\u0105cych pomi\u0119dzy systemem operacyjnym a sprz\u0119tem. Jest wyposa\u017cony w pami\u0119\u0107 konfiguracji, w kt\u00f3rej znajduj\u0105 si\u0119 informacje dotycz\u0105ce daty, czasu oraz danych na temat wszystkich urz\u0105dze\u0144 zainstalowanych w komputerze. Jest to program zapisany w pami\u0119ci ROM p\u0142yty g\u0142\u00f3wnej oraz innych kart rozszerze\u0144 takich, jak np. karta graficzna. Oryginalny BIOS firmy IBM wyr\u00f3\u017cnia zawarcie w nim j\u0119zyka programowania ROM Basic. Od po\u0142owy lat 90. XX w. a\u017c do zast\u0105pienia tego typu uk\u0142ad\u00f3w przez UEFI, wi\u0119kszo\u015b\u0107 BIOS-\u00f3w umieszczano w pami\u0119ciach typu flash, co umo\u017cliwia\u0142o ich p\u00f3\u017aniejsz\u0105 aktualizacj\u0119. == Dzia\u0142anie == W wypadku p\u0142yty g\u0142\u00f3wnej BIOS przeprowadza POST, zajmuje si\u0119 wst\u0119pn\u0105 obs\u0142ug\u0105 urz\u0105dze\u0144 wej\u015bcia/wyj\u015bcia, kontroluje transfer danych pomi\u0119dzy komponentami takimi","start_idx":227,"end_idx":330}
{"id":"mrc_2795","question":"w pobli\u017cu tej miejscowo\u015bci rozegra\u0142a si\u0119 bitwa nazywana polskimi termopilami?","answer":"Walki pod Persenk\u00f3wk\u0105 pod koniec 1918 w trakcie wojny polsko-ukrai\u0144skiej, kt\u00f3re podczas ods\u0142oni\u0119cia pomnika Obro\u0144c\u00f3w Lwowa na Persenk\u00f3wce 28 wrze\u015bnia 1924 zosta\u0142y okre\u015blone przez gen. Tadeusza Rozwadowskiego \u201eczynem polskich Termopil\u201d.","context":"w\u0142asnych. * Walki pod Persenk\u00f3wk\u0105 pod koniec 1918 w trakcie wojny polsko-ukrai\u0144skiej, kt\u00f3re podczas ods\u0142oni\u0119cia pomnika Obro\u0144c\u00f3w Lwowa na Persenk\u00f3wce 28 wrze\u015bnia 1924 zosta\u0142y okre\u015blone przez gen. Tadeusza Rozwadowskiego \u201eczynem polskich Termopil\u201d. * Bitwa pod Zadw\u00f3rzem (17 sierpnia 1920 r.) \u2013 bitwa stoczona w trakcie wojny polsko-bolszewickiej we wsi Zadw\u00f3rze, gdzie batalion polskich wojsk, z\u0142o\u017cony z ochotnik\u00f3w spo\u015br\u00f3d lwowskiej m\u0142odzie\u017cy, zagrodzi\u0142 drog\u0119 na Lw\u00f3w oddzia\u0142om 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego. Z 330 polskich \u017co\u0142nierzy poleg\u0142o 318, kilkunastu rannych dosta\u0142o si\u0119 do niewoli. Dow\u00f3dca batalionu kpt. Boles\u0142aw Zaj\u0105czkowski, pope\u0142ni\u0142 z kilkoma \u017co\u0142nierzami samob\u00f3jstwo. Zw\u0142oki pi\u0119ciu oficer\u00f3w, kt\u00f3re uda\u0142o si\u0119 zidentyfikowa\u0107, pochowano na cmentarzu Orl\u0105t we Lwowie; pozostali spocz\u0119li na miejscu swej bohaterskiej \u015bmierci, gdzie zosta\u0142 usypany kurhan i umieszczona tablica pami\u0105tkowa","start_idx":12,"end_idx":247}
{"id":"mrc_2796","question":"jak ma na imi\u0119 \u017cona lewandowskiego?","answer":"Anna Maria","context":"Anna Maria Lewandowska, z domu Stachurska (ur. 7 wrze\u015bnia 1988 w \u0141odzi) \u2013 polska sportsmenka i dzia\u0142aczka sportowa, bizneswoman, coach, trenerka personalna, dietetyczka, prezenterka telewizyjna i osobowo\u015b\u0107 medialna. Wielokrotna medalistka mistrzostw \u015bwiata, Europy i Polski w karate tradycyjnym, w ramach organizacji World Fudokan Federation (WFF). Prezes Olimpiad Specjalnych Polska. \u017bona pi\u0142karza Roberta Lewandowskiego. == \u017byciorys == Urodzi\u0142a si\u0119 7 wrze\u015bnia 1988 w \u0141odzi jako c\u00f3rka Marii i Bogdana Stachurskich, kostiumografki i producentki zewn\u0119trznej TVP oraz operatora filmowego. === Kariera sportowa === W wieku 11 lat zacz\u0119\u0142a treningi karate za namow\u0105 m.in. wuja, Paw\u0142a Krzywa\u0144skiego (wielokrotnego medalisty zawod\u00f3w rangi mi\u0119dzynarodowej) i jego c\u00f3rki \u2013 Katarzyny, kt\u00f3ra by\u0142a mistrzyni\u0105 \u015bwiata, Europy i Polski w karate indywidualnym. Dwa lata p\u00f3\u017aniej zapisa\u0142a si\u0119 do","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_2797","question":"kto napisa\u0142 opowie\u015b\u0107 wigilijna?","answer":"Charlesa Dickensa","context":"Opowie\u015b\u0107 wigilijna (tyt. oryg. \"A Christmas Carol\") \u2013 opowiadanie Charlesa Dickensa nawi\u0105zuj\u0105ce do Wigilii Bo\u017cego Narodzenia. Ksi\u0105\u017cka ukaza\u0142a si\u0119 po raz pierwszy 19 grudnia 1843 roku z ilustracjami Johna Leecha. T\u0142umaczona wielokrotnie i wydawana jako \"Opowie\u015b\u0107 wigilijna\" (cz\u0119\u015bciej) lub zgodnie z oryginalnym tytu\u0142em jako \"Kol\u0119da proz\u0105\". Opowiadanie Charlesa Dickensa jest napisane w stylu wiktoria\u0144skim. Pokazuje g\u0142\u0119bokie do\u015bwiadczenie i przemian\u0119 sk\u0105pca Ebenezera Scrooge\u2019a, zachodz\u0105c\u0105 w czasie nocy wigilijnej. Jest on samotnikiem, nielubi\u0105cym ludzi, a dbaj\u0105cym jedynie o pomna\u017canie swojego maj\u0105tku. W noc wigilijn\u0105 ukazuje mu si\u0119 duch Jakuba Marleya \u2013 jego zmar\u0142ego partnera w interesach, cierpi\u0105cego pod ci\u0119\u017carem \u0142a\u0144cucha win, kt\u00f3ry wyku\u0142 sobie za \u017cycia. Ta wizyta ma uchroni\u0107 Scrooge\u2019a przed podobnym losem. Pocz\u0105tkowo nieufny, Ebenezer zmienia zdanie pod wp\u0142ywem wizyt","start_idx":66,"end_idx":83}
{"id":"mrc_2798","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 pierwszy komputer?","answer":"W roku 1958","context":"== Historia polskich komputer\u00f3w, lata 1948\u20131967 == === Wst\u0119p === W roku 1958 zbudowany zosta\u0142 w Polsce pierwszy komputer nazwany XYZ. W roku 1961 ruszy\u0142a seryjna produkcja komputer\u00f3w ZAM 2, a w roku 1963 \u2013 komputer\u00f3w Odra 1003. W okresie tu omawianym komputery nazywane by\u0142y w Polsce \"maszynami matematycznymi\". Do roku 1967 najbardziej znacz\u0105cymi jednostkami organizacyjnymi w zakresie budowy komputer\u00f3w by\u0142y: Instytut Maszyn Matematycznych, kr\u00f3tko IMM, jednostka Polskiej Akademii Nauk (PAN), Katedra Budowy Maszyn Matematycznych, kr\u00f3tko Katedra BMM, jednostka Politechniki Warszawskiej (PW), oraz Wroc\u0142awskie Zak\u0142ady Elektroniczne ELWRO. === Instytut Maszyn Matematycznych PAN === Za pocz\u0105tek procesu powstawania komputer\u00f3w w Polsce mo\u017cna uzna\u0107 seminarium entuzjast\u00f3w, kt\u00f3re odby\u0142o si\u0119 w gmachu Instytutu Fizyki Do\u015bwiadczalnej, przy ulicy Ho\u017cej w Warszawie, dnia 23 grudnia","start_idx":65,"end_idx":76}
{"id":"mrc_2799","question":"jak\u0105 armi\u0105 dysponuje polska?","answer":"trzeci\u0105 najsilniejsz\u0105 armi\u0105 w Unii Europejskiej (po Francji i W\u0142oszech), oraz sz\u00f3st\u0105 najsilniejsz\u0105 armi\u0105 w NATO.","context":"na cele obronne Polski wynosi 20,66 mld dolar\u00f3w, co stawia Polsk\u0119 na 18 miejscu na \u015bwiecie pod tym wzgl\u0119dem. Wojsko Polskie jest te\u017c trzeci\u0105 najsilniejsz\u0105 armi\u0105 w Unii Europejskiej (po Francji i W\u0142oszech), oraz sz\u00f3st\u0105 najsilniejsz\u0105 armi\u0105 w NATO. == Historia Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej == Na pocz\u0105tku 1990 roku, podczas uzgodnie\u0144 z dow\u00f3dztwem Zjednoczonych Si\u0142 Zbrojnych Uk\u0142adu Warszawskiego usankcjonowano zmiany, jakie zasz\u0142y w sk\u0142adzie Si\u0142 Zbrojnych PRL. W sk\u0142adzie Frontu Nadmorskiego utrzymywano nadal dwie armie, jeden korpus i odw\u00f3d og\u00f3lnowojskowy. Lotnictwo dysponowa\u0142o dywizj\u0105 lotnictwa my\u015bliwskiego, dwoma dywizjami lotnictwa my\u015bliwsko-bombowego, pu\u0142kiem lotnictwa rozpoznania taktycznego i dwoma pu\u0142kami \u015bmig\u0142owc\u00f3w bojowych. Marynarka Wojenna wydziela\u0142a flotyll\u0119 okr\u0119t\u00f3w i dwie flotylle obrony wybrze\u017ca Po rozwi\u0105zaniu Uk\u0142adu Warszawskiego, uznano potrzeb\u0119 utrzymywania dotychczasowego potencja\u0142u militarnego w","start_idx":133,"end_idx":245}
{"id":"mrc_2800","question":"jaki aktor gra\u0142 thora?","answer":"Christopher Hemsworth","context":"Christopher Hemsworth (ur. 11 sierpnia 1983 w Melbourne) \u2013 australijski aktor telewizyjny i filmowy. Wyst\u0119powa\u0142 w roli komiksowego bohatera Marvela, Thora w produkcjach franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela oraz roli Kima Hyde\u2019a w australijskiej operze mydlanej \"Zatoka serc\". Brat Liama i Luke\u2019a. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 i wychowa\u0142 w Melbourne, w Australii, jako syn Leony (z domu van Os), nauczycielki j\u0119zyka angielskiego, i Craiga Hemswortha, doradcy spo\u0142eczno-us\u0142ugowego. Dorasta\u0142 tak\u017ce w Outback w Bulman ze starszym bratem Lukiem (ur. 5 listopada 1981) i m\u0142odszym Liamem (ur. 13 stycznia 1990). Od wczesnej m\u0142odo\u015bci fascynowa\u0142y go sztuki walki, trenowa\u0142 boks i kick-boxing. Ucz\u0119szcza\u0142 do Heathmont Secondary College w Melbourne. P\u00f3\u017aniej przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 z rodzin\u0105 do Phillip Island, na po\u0142udnie","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_2801","question":"kto pod koniec \u017cycia otrzyma\u0142 hetma\u0144sk\u0105 bu\u0142aw\u0119?","answer":"Pomimo tego, \u017ce dzi\u0119ki swoim wielkim zas\u0142ugom przebi\u0142 si\u0119 przez przeszkody stawiane mu przez stare rody magnackie, bu\u0142aw\u0119 hetma\u0144sk\u0105 otrzyma\u0142 dopiero na \u0142o\u017cu \u015bmierci.","context":"== === Recepcja postaci === Stefan Czarniecki, pochodz\u0105cy ze \u015bredniej szlachty, ca\u0142e \u017cycie d\u0105\u017cy\u0142 do za\u0142o\u017cenia pot\u0119\u017cnego rodu, lecz nie doczeka\u0142 si\u0119 nigdy syna. Tak\u017ce \u017caden z jego o\u015bmiu braci opr\u00f3cz Marcina nie doczeka\u0142 si\u0119 m\u0119skiego potomka. Jak \u017caden z wy\u017cszych dow\u00f3dc\u00f3w odni\u00f3s\u0142 liczne rany, co nie uratowa\u0142o go przed nienawi\u015bci\u0105 rodak\u00f3w w czasie walk o reformy \"vivente rege\". Pomimo tego, \u017ce dzi\u0119ki swoim wielkim zas\u0142ugom przebi\u0142 si\u0119 przez przeszkody stawiane mu przez stare rody magnackie, bu\u0142aw\u0119 hetma\u0144sk\u0105 otrzyma\u0142 dopiero na \u0142o\u017cu \u015bmierci. P\u00f3\u017aniejsze badania historyczne pr\u00f3bowa\u0142y odbr\u0105zowi\u0107 t\u0119 posta\u0107. W ustaleniach nie brano jednak pod uwag\u0119 kontekstu historycznego. Okrucie\u0144stwo i po\u0142\u0105czony z bezwzgl\u0119dno\u015bci\u0105 odwet by\u0142y w XVII wieku w r\u00f3wnym stopniu stosowane przez wszystkie \u00f3wczesne armie europejskie. Czarniecki jest","start_idx":378,"end_idx":543}
{"id":"mrc_2802","question":"co to jest paradoks k\u0142amcy?","answer":"Paradoks k\u0142amcy zwany tak\u017ce paradoksem Eubulidesa lub antynomi\u0105 k\u0142amcy, m\u00f3wi o niemo\u017cliwo\u015bci zdefiniowania poj\u0119cia prawdy w obr\u0119bie j\u0119zyka, do kt\u00f3rego to poj\u0119cie si\u0119 odnosi.","context":"Paradoks k\u0142amcy zwany tak\u017ce paradoksem Eubulidesa lub antynomi\u0105 k\u0142amcy, m\u00f3wi o niemo\u017cliwo\u015bci zdefiniowania poj\u0119cia prawdy w obr\u0119bie j\u0119zyka, do kt\u00f3rego to poj\u0119cie si\u0119 odnosi. Paradoks (pozbawiony historycznych kontekst\u00f3w) brzmi nast\u0119puj\u0105co: \"Pewien cz\u0142owiek twierdzi: \u201eja teraz k\u0142ami\u0119\u201d. Je\u015bli zadamy sobie pytanie, czy jest on k\u0142amc\u0105 czy te\u017c twierdzi prawd\u0119 dojdziemy niechybnie do sprzeczno\u015bci. Je\u015bli k\u0142amie, to stwierdzaj\u0105c \u201eja teraz k\u0142ami\u0119\u201d wypowiada prawd\u0119, a wi\u0119c nie jest k\u0142amc\u0105. Je\u015bli natomiast twierdzi prawd\u0119, to znaczy, \u017ce k\u0142amie, bo to oznacza wypowiadane przez niego zdanie.\" Nale\u017cy rozr\u00f3\u017cni\u0107 k\u0142amstwo od fa\u0142szu (jednego ze stan\u00f3w logicznych). Fa\u0142sz to brak prawdy (obiektywnej). Natomiast k\u0142amstwo to zdanie intencjonalnie niezgodne z przekonaniami osoby je wypowiadaj\u0105cej \u2013 k\u0142amstwo zatem jest przedmiotem zainteresowania pragmatyki. W powy\u017cszym przyk\u0142adzie poj\u0119cie \u201ek\u0142ama\u0107\u201d u\u017cyte jest","start_idx":0,"end_idx":173}
{"id":"mrc_2803","question":"kto prowadzi wywiad?","answer":"osoba przeprowadzaj\u0105ca wywiad","context":"Wywiad \u2013 rozmowa pomi\u0119dzy dwoma osobami, lub prowadz\u0105cym i grup\u0105 os\u00f3b, podczas kt\u00f3rej osoba przeprowadzaj\u0105ca wywiad zadaje pytania w celu uzyskania pewnych informacji, dotycz\u0105cych na przyk\u0142ad jakiego\u015b wa\u017cnego wydarzenia. == Gatunek == Wywiad \u2013 rozmowa ma struktur\u0119, w kt\u00f3rej naprzemiennie zadaje si\u0119 pytania (lub wypowiada zdania maj\u0105ce funkcj\u0119 pyta\u0144) i uzyskuje na nie odpowiedzi. Wywiad jako gatunek prasowy cechuje si\u0119 tym, \u017ce ma za zadanie zbieranie informacji pozostaj\u0105cych w kr\u0119gu zainteresowania opinii publicznej. Inne gatunki nie musz\u0105 w ten spos\u00f3b zachowywa\u0107 dynamiki procesu zasi\u0119gania informacji. Wywiad nale\u017cy do tzw. gatunk\u00f3w interakcyjnych, opartych na dialogu. == Historia == Wywiad prasowy jest gatunkiem, kt\u00f3rego moment narodzin mo\u017cna okre\u015bli\u0107 z du\u017c\u0105 dok\u0142adno\u015bci\u0105. Pierwszym opublikowanym wywiadem by\u0142 wywiad Jamesa Gordona Bennetta Sr. (1795\u20131872), ojca","start_idx":86,"end_idx":115}
{"id":"mrc_2804","question":"na podstawie czyjej ksi\u0105\u017cki powsta\u0142 film noce i dnie?","answer":"Marii D\u0105browskiej","context":"Noce i dnie \u2013 polski dramat filmowy z 1975 w re\u017cyserii Jerzego Antczaka, b\u0119d\u0105cy adaptacj\u0105 powie\u015bci \"Noce i dnie\" (1931\u20131934) Marii D\u0105browskiej. \"Noce i dnie\" s\u0105 sag\u0105 przedstawiaj\u0105c\u0105 losy dw\u00f3ch pokole\u0144 rodziny Niechcic\u00f3w na tle Polski pod zaborami na prze\u0142omie XIX i XX wieku. Opr\u00f3cz wersji kinowej powsta\u0142 tak\u017ce serial telewizyjny o takim samym tytule, zrealizowany w 1977. G\u0142\u00f3wn\u0105 o\u015b fabularn\u0105 filmu stanowi \u017cywot ma\u0142\u017ce\u0144stwa ziemian, Barbary Ostrze\u0144skiej (Jadwiga Bara\u0144ska) oraz jej m\u0119\u017ca Bogumi\u0142a Niechcica (Jerzy Bi\u0144czycki). Realizacja filmu, trwaj\u0105ca blisko dw\u00f3ch i p\u00f3\u0142 roku, stanowi\u0142a spore wyzwanie dla \u00f3wczesnej kinematografii. Ostateczny bud\u017cet filmu wyni\u00f3s\u0142 130 milion\u00f3w \u00f3wczesnych z\u0142otych polskich. Zdj\u0119cia do filmu zrealizowa\u0142 operator Stanis\u0142aw Loth, natomiast za monta\u017c odpowiada\u0142a Janina Nied\u017awiecka. Sentymentalny walc do filmu skomponowa\u0142 Waldemar Kazanecki.","start_idx":125,"end_idx":142}
{"id":"mrc_2805","question":"co produkowano w azowstalu?","answer":"By\u0142 monopolist\u0105 na Ukrainie w produkcji niekt\u00f3rych rodzaj\u00f3w wyrob\u00f3w walcowanych.","context":"Azowstal () \u2013 ukrai\u0144ski kombinat metalurgiczny, za\u0142o\u017cony 2 lutego 1930, zlokalizowany w Mariupolu nad brzegiem Morza Azowskiego u uj\u015bcia rzeki Kalmius, nale\u017c\u0105cy do Grupy Metinvest, kontrolowanej przez najbogatszego Ukrai\u0144ca \u2013 Rinata Achmetowa. By\u0142 monopolist\u0105 na Ukrainie w produkcji niekt\u00f3rych rodzaj\u00f3w wyrob\u00f3w walcowanych. W trakcie rosyjskiej inwazji na Ukrain\u0119 s\u0142u\u017cy\u0142 jako fort. Zosta\u0142 znacznie uszkodzony podczas walk w 2022 roku.","start_idx":244,"end_idx":324}
{"id":"mrc_2806","question":"kto pe\u0142ni funkcje rzecznika praw obywatelskich?","answer":"Od 23 lipca 2021 urz\u0105d ten pe\u0142ni Marcin Wi\u0105cek.","context":"Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) \u2013 polski jednoosobowy organ pa\u0144stwowy ustanowiony w 1987, utworzony w 1988. Rzecznik praw obywatelskich pe\u0142ni funkcj\u0119 ombudsmana. Urz\u0105d RPO zosta\u0142 utworzony 1 stycznia 1988. Pierwszym rzecznikiem zosta\u0142a Ewa \u0141\u0119towska, powo\u0142ana przez Sejm 19 listopada 1987. Od 23 lipca 2021 urz\u0105d ten pe\u0142ni Marcin Wi\u0105cek. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 Rzecznika reguluje Konstytucja RP (art. 208\u2013212) oraz ustawa z dnia 15 lipca 1987 o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Jednostk\u0105 pomocnicz\u0105 Rzecznika Praw Obywatelskich jest Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Jego siedziba g\u0142\u00f3wna znajduje si\u0119 przy al. \u201eSolidarno\u015bci\u201d 77 w Warszawie, cz\u0119\u015b\u0107 jednostek organizacyjnych Biura mie\u015bci si\u0119 przy ul. D\u0142ugiej 23/25. == Rzecznicy praw obywatelskich == == Zast\u0119pcy rzecznika praw obywatelskich == * Stanis\u0142aw Trociuk \u2013 od 1 stycznia 2002 * dr Valeri Vachev","start_idx":291,"end_idx":338}
{"id":"mrc_2807","question":"ile miejsc siedz\u0105cych w tramwaju?","answer":"pasa\u017cerski pojazd drogowy o miejscach siedz\u0105cych dla wi\u0119cej ni\u017c dziewi\u0119ciu os\u00f3b (\u0142\u0105cznie z motorniczym)","context":"Tramwaj (z \u2013 linia tramwajowa, \u2013 tramwaj) \u2013 pasa\u017cerski pojazd drogowy o miejscach siedz\u0105cych dla wi\u0119cej ni\u017c dziewi\u0119ciu os\u00f3b (\u0142\u0105cznie z motorniczym) i d\u0142ugo\u015bci nie wi\u0119kszej ni\u017c 65 metr\u00f3w, pod\u0142\u0105czony do przewod\u00f3w elektrycznych lub nap\u0119dzany silnikiem spalinowym oraz poruszaj\u0105cy si\u0119 po szynach. Wed\u0142ug innej definicji tramwaje to drogowe pojazdy pasa\u017cerskie lub towarowe zaprojektowane do eksploatacji na liniach tramwajowych. Wiele nowo wybudowanych system\u00f3w tramwajowych u\u017cywa wsp\u00f3\u0142czesnego terminu \u201elekka kolej\u201d (ang. \"light rail\") np. w Sydney. Tramwaj mo\u017cna r\u00f3wnie\u017c definiowa\u0107 jako lekki pojazd szynowy komunikacji miejskiej o nap\u0119dzie elektrycznym przystosowany do poruszania si\u0119 w ruchu ulicznym. Tramwaj mo\u017ce porusza\u0107 si\u0119 zar\u00f3wno w ruchu mieszanym, po szynach wbudowanych w jezdni\u0119, jak i po wydzielonych torowiskach, r\u00f3wnie\u017c z odcinkami ca\u0142kowicie bezkolizyjnymi lub podziemnymi. Tramwaje","start_idx":44,"end_idx":147}
{"id":"mrc_2808","question":"kto uwi\u0119zi\u0142 dedala?","answer":"Minos","context":"Labirynt, budowl\u0119 maj\u0105c\u0105 by\u0107 siedzib\u0105 Minotaura, potwora o kszta\u0142cie p\u00f3\u0142 cz\u0142owieka, p\u00f3\u0142 byka, sp\u0142odzonego przez \u017con\u0119 Minosa Pazyfae i byka \u2013 by\u0142a to kara zes\u0142ana na w\u0142adc\u0119 przez Posejdona. Minos nie chcia\u0142 wypu\u015bci\u0107 z wyspy Dedala, gdy\u017c kowal pom\u00f3g\u0142 Pazyfae w odbyciu stosunku z bykiem buduj\u0105c dla niej przebranie krowy. Uwi\u0119zi\u0142 go wraz z synem w Labiryncie \u2013 Pazyfae pomog\u0142a mu jednak w ucieczce. Poniewa\u017c morze i l\u0105d by\u0142o pilnie strze\u017cone przez wojska krete\u0144skie, Dedal postanowi\u0142 wraz z Ikarem uciec z wyspy, wzbijaj\u0105c si\u0119 w powietrze za pomoc\u0105 w\u0142asnor\u0119cznie skonstruowanych skrzyde\u0142. Skrzyd\u0142a te zbudowane by\u0142y z pi\u00f3r spojonych woskiem. Ojciec przestrzeg\u0142 syna przed niebezpiecze\u0144stwem spowodowanym zbyt wysokim lotem. Ikar jednak wzbi\u0142 si\u0119 zbyt wysoko, a wtedy s\u0142o\u0144ce roztopi\u0142o wosk, kt\u00f3rym","start_idx":117,"end_idx":122}
{"id":"mrc_2809","question":"z kim rozmawia\u0142 b\u00f3g na g\u00f3rze synaj?","answer":"Moj\u017ceszowi","context":"Synaj (2637 m n.p.m.). == Biblijna g\u00f3ra Synaj == W pobli\u017cu g\u00f3ry nazywanej w Starym Testamencie Synaj Moj\u017ceszowi ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142 Boga w p\u0142on\u0105cym krzewie i poleci\u0142 mu wyprowadzi\u0107 Izraelit\u00f3w zniewolonych w Egipcie (Wj 3:1-10; Dz 7:30). Rok po tym zdarzeniu Moj\u017cesz otrzyma\u0142 \"Dziesi\u0119\u0107 S\u0142\u00f3w\" i zawar\u0142 z Bogiem przymierze. Po stuleciach do g\u00f3ry mia\u0142 przyby\u0107 prorok Eliasz, uciekaj\u0105c przed kr\u00f3low\u0105 Izebel (1Krl 19:8). Eliasz mieszka\u0142 w jednej z jaski\u0144. Pisarze biblijni na okre\u015blenie tej g\u00f3ry pos\u0142ugiwali si\u0119 zamiennie tak\u017ce nazw\u0105 Horeb, czasami te\u017c u\u017cywali terminu \"g\u00f3ra Jahwe\" lub \"g\u00f3ra prawdziwego Boga\", by podkre\u015bli\u0107, \u017ce Jahwe objawi\u0142 tu sw\u0105 obecno\u015b\u0107 (Wj 3:1; Lb 10:33). Moj\u017cesz w rejonie tej g\u00f3ry mia\u0142 pozna\u0107 swoj\u0105 \u017con\u0119 Sefor\u0119 (Wj 2,15-22). Kwestia, kt\u00f3ra g\u00f3ra by\u0142a","start_idx":101,"end_idx":111}
{"id":"mrc_2810","question":"z jakimi reprezentacjami polska odnios\u0142a najwi\u0119ksze zwyci\u0119stwo?","answer":"Czechos\u0142owacj\u0105 (1948)","context":"rozegra\u0142a 11 czerwca 1947 w Oslo, przegrywaj\u0105c 1:3 z Norwegi\u0105. Najwi\u0119kszym sukcesem Polak\u00f3w w pierwszych powojennych latach by\u0142o towarzyskie zwyci\u0119stwo 3:1 nad jedn\u0105 z czo\u0142owych w\u00f3wczas dru\u017cyn europejskich, Czechos\u0142owacj\u0105 (1948). W tym samym roku, 26 czerwca 1948 w Kopenhadze reprezentacja Polski dozna\u0142a najwy\u017cszej pora\u017cki w swojej historii, przegrywaj\u0105c z Dani\u0105 0:8. Do po\u0142owy lat 50. reprezentacja narodowa rozegra\u0142a tylko jedno spotkanie o wy\u017csz\u0105 stawk\u0119. Dosz\u0142o do niego w 1952 w 1/8 fina\u0142u igrzysk olimpijskich w Finlandii przeciwko Danii, a zako\u0144czy\u0142 si\u0119 on pora\u017ck\u0105 0:2 (wcze\u015bniej Polska pokona\u0142a wyst\u0119puj\u0105cy w kategorii amatorskiej zesp\u00f3\u0142 Francji). Jednym z najwa\u017cniejszych pi\u0142karzy w sk\u0142adzie reprezentacji by\u0142 w\u00f3wczas Gerard Cie\u015blik. Polska mia\u0142a przyst\u0105pi\u0107 do eliminacji M\u015a 1954, ale po wylosowaniu W\u0119gier (jednej z najsilniejszych dru\u017cyn na","start_idx":207,"end_idx":228}
{"id":"mrc_2811","question":"co to ruch?","answer":"Ruch w fizyce \u2013 zmiana po\u0142o\u017cenia cia\u0142a odbywaj\u0105ca si\u0119 w czasie wzgl\u0119dem okre\u015blonego uk\u0142adu odniesienia. Tak\u017ce: zmiana p\u00f3l fizycznych \u2013 rozchodzenie si\u0119 ich zaburze\u0144.","context":"Ruch w fizyce \u2013 zmiana po\u0142o\u017cenia cia\u0142a odbywaj\u0105ca si\u0119 w czasie wzgl\u0119dem okre\u015blonego uk\u0142adu odniesienia. Tak\u017ce: zmiana p\u00f3l fizycznych \u2013 rozchodzenie si\u0119 ich zaburze\u0144. Parametry opisuj\u0105ce ruch: * przemieszczenie (zmiana po\u0142o\u017cenia) \u2013 r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy po\u0142o\u017ceniem ko\u0144cowym a pocz\u0105tkowym, * tor \u2013 linia, po kt\u00f3rej porusza si\u0119 cia\u0142o: ** w ruchu prostoliniowym torem jest linia prosta, ** w ruchu krzywoliniowym torem jest linia krzywa, * droga \u2013 d\u0142ugo\u015b\u0107 odcinka toru, * czas \u2013 r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy chwil\u0105 ko\u0144cow\u0105 a pocz\u0105tkow\u0105 ruchu, * pr\u0119dko\u015b\u0107 - przyrost drogi w jednostce czasu, * przy\u015bpieszenie - przyrost pr\u0119dko\u015bci w jednostce czasu. Podstawowe prawa rz\u0105dz\u0105ce ruchem sformu\u0142owa\u0142 Izaak Newton i uznawano je za dok\u0142adne do ko\u0144ca XIX wieku. Obecnie ruch cia\u0142 fizycznych opisuj\u0105 trzy teorie: * mechanika","start_idx":0,"end_idx":165}
{"id":"mrc_2812","question":"co wsp\u00f3lnego mia\u0142a polska i litwa po unii lubelskiej?","answer":"wsp\u00f3lnym monarch\u0105","context":"Unia lubelska \u2013 porozumienie pomi\u0119dzy stanami Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego zawarte 1 lipca 1569 na sejmie walnym w Lublinie. Okre\u015blana jako unia realna, w odr\u00f3\u017cnieniu od poprzednich, wi\u0105\u017c\u0105cych oba pa\u0144stwa tylko osob\u0105 w\u0142adcy (unia personalna). Zosta\u0142a przyj\u0119ta 28 czerwca, a podpisana 1 lipca 1569, ostatecznie ratyfikowana przez kr\u00f3la 4 lipca 1569. Artyku\u0142 3 potwierdzenia unii lubelskiej przez Zygmunta II Augusta z 4 lipca 1569 roku g\u0142osi\u0142, \"i\u017c ju\u017c Kr\u00f3lestwo polskie i Wielkie Ksi\u0119stwo litewskie jest jedno nierozdzielne i niero\u017cne cia\u0142o, a tak\u017ce niero\u017cna, ale jedna a spolna Rzeczpospolita, kt\u00f3ra si\u0119 ze dwu pa\u0144stw i narod\u00f3w w jeden lud znios\u0142a i spoi\u0142a\". W jej wyniku powsta\u0142o pa\u0144stwo znane w historiografii jako Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w \u2013 ze wsp\u00f3lnym monarch\u0105,","start_idx":783,"end_idx":800}
{"id":"mrc_2813","question":"kiedy je\u017c jest aktywny?","answer":"Je\u017ce s\u0105 aktywne w czasie sezonu wegetacyjnego, zapadaj\u0105c w niekorzystnej dla nich porze roku w sen zimowy.","context":"je\u017cy wyst\u0119puj\u0105cych w cieplejszych klimatach, je\u017c europejski mo\u017ce hibernowa\u0107 podczas zimy. == Tryb \u017cycia == Je\u017c prowadzi nocny tryb \u017cycia. Zaniepokojony zwija si\u0119 w kulk\u0119, broni\u0105c si\u0119 przed drapie\u017cnikami dzi\u0119ki kolcom; podczas pr\u00f3by dotkni\u0119cia, je\u017c zaczyna si\u0119 trz\u0105\u015b\u0107 \u2013 ma to na celu ugodzenie kolcami drapie\u017cnika. Je\u017ce s\u0105 aktywne w czasie sezonu wegetacyjnego, zapadaj\u0105c w niekorzystnej dla nich porze roku w sen zimowy. Przygotowuj\u0105 si\u0119 do niego, gdy temperatura otoczenia spada w przeci\u0105gu kilku dni poni\u017cej 10 \u00b0C. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 proces\u00f3w fizjologicznych w ich organizmie ulega spowolnieniu. Ciep\u0142ota cia\u0142a do\u015b\u0107 d\u0142ugo obni\u017ca si\u0119, a\u017c osi\u0105gnie ok. 5\u20136 \u00b0C. Jest ona regulowana o tyle, \u017ce przy znacznych spadkach temperatury zewn\u0119trznej wzmagaj\u0105 si\u0119 odpowiednie procesy przemiany materii, utrzymuj\u0105c j\u0105 na sta\u0142ym poziomie. \u201eAutomatyczny","start_idx":314,"end_idx":420}
{"id":"mrc_2814","question":"z czego zbudowany jest lodowiec?","answer":"Lodowiec stanowi wolno p\u0142yn\u0105ca masa lodu powsta\u0142ego z przekszta\u0142cenia pok\u0142ad\u00f3w wiecznego \u015bniegu.","context":"Lodowiec \u2013 masa lodu powsta\u0142a z nagromadzonego \u015bniegu powy\u017cej linii wiecznego \u015bniegu. Lodowiec stanowi wolno p\u0142yn\u0105ca masa lodu powsta\u0142ego z przekszta\u0142cenia pok\u0142ad\u00f3w wiecznego \u015bniegu. Lodowce s\u0105 najwi\u0119kszym rezerwuarem wody s\u0142odkiej na Ziemi i drugim po oceanach wody na \u015bwiecie. Badaniem lodowc\u00f3w zajmuje si\u0119 glacjologia. == Powstawanie lodowc\u00f3w == Gromadz\u0105cy si\u0119 \u015bnieg \u2013 pod wp\u0142ywem panuj\u0105cej temperatury, przy du\u017cej wilgotno\u015bci powietrza i pod wp\u0142ywem ci\u015bnienia nadleg\u0142ych warstw \u015bniegu \u2013 zmniejsza sw\u0105 obj\u0119to\u015b\u0107, cz\u0119\u015bciowo krystalizuje i stopniowo przekszta\u0142ca si\u0119 wpierw w firn, a nast\u0119pnie w l\u00f3d firnowy i lodowcowy. Lodowce powstaj\u0105 tam, gdzie ukszta\u0142towanie terenu sprzyja gromadzeniu si\u0119 du\u017cej ilo\u015bci \u015bniegu, a jednocze\u015bnie jest zbyt ch\u0142odno lub jest zbyt ma\u0142e nas\u0142onecznienie, aby ca\u0142y zgromadzony \u015bnieg topi\u0142 si\u0119 w ci\u0105gu lata. Warunki takie","start_idx":86,"end_idx":182}
{"id":"mrc_2815","question":"gdzie le\u017cy nasielsk?","answer":"gmina miejsko-wiejska w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, w powiecie nowodworskim.","context":"Nasielsk \u2013 gmina miejsko-wiejska w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, w powiecie nowodworskim. W latach 1975\u20131998 gmina administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa ciechanowskiego. Siedziba gminy to Nasielsk. Odleg\u0142o\u015b\u0107 do Warszawy wynosi 50 km. Wed\u0142ug danych z 31 marca 2013 gmin\u0119 zamieszkiwa\u0142o 19 787 os\u00f3b. Na terenie gminy funkcjonuje l\u0105dowisko Chrcynno. == Struktura powierzchni == Wed\u0142ug danych z roku 2013 gmina Nasielsk ma obszar 205,77 km\u00b2, w tym: * u\u017cytki rolne: 82% * u\u017cytki le\u015bne:11,7% Gmina stanowi 29,62% powierzchni powiatu. == Demografia == Dane z 31 marca 2013: * Piramida wieku mieszka\u0144c\u00f3w gminy Nasielsk w 2014 roku. == So\u0142ectwa == Aleksandrowo, Andzin, Borkowo, Broninek, Budy Siennickie, Cegielnia Psucka, Chechn\u00f3wka, Chlebiotki, Chrcynno, Cieksyn, Czajki, D\u0105browa, D\u0119binki, Dobra Wola, G\u0142odowo Wielkie, Jackowo Dworskie, Jackowo","start_idx":11,"end_idx":103}
{"id":"mrc_2816","question":"jak jest podawana temperatura?","answer":"Temperatur\u0119 podaje si\u0119 w stopniach Celsjusza [\u00b0C], Fahrenheita [\u00b0F] lub kelwinach [K].","context":"Temperatura powietrza \u2013 jeden z podstawowych element\u00f3w meteorologicznych, okre\u015blaj\u0105cy stan cieplny atmosfery. Dane o temperaturze powietrza zbierane s\u0105 przez stacje meteorologiczne. Pomiaru dokonuje si\u0119 na wysoko\u015bci 2 m nad gruntem za pomoc\u0105 termometru, os\u0142oni\u0119tego przed bezpo\u015brednim promieniowaniem s\u0142onecznym w klatce meteorologicznej. Osobnymi termometrami dokonuje si\u0119 pomiaru temperatury maksymalnej i minimalnej \u2013 odpowiednio termometrem maksymalnym i minimalnym. Temperatur\u0119 podaje si\u0119 w stopniach Celsjusza [\u00b0C], Fahrenheita [\u00b0F] lub kelwinach [K]. R\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy najwy\u017csz\u0105 a najni\u017csz\u0105 temperatur\u0105 w danym okresie to amplituda temperatury powietrza. ; Czynniki, od kt\u00f3rych zale\u017cy rozk\u0142ad temperatury na Ziemi * szeroko\u015b\u0107 geograficzna (k\u0105t wysoko\u015bci S\u0142o\u0144ca) * wysoko\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna (ka\u017cde 100 m wy\u017cej to 0,6\u00f71,0 \u00b0C mniej \u2013 w zale\u017cno\u015bci od wilgotno\u015bci powietrza) * rodzaj pod\u0142o\u017ca atmosfery (woda czy l\u0105d;","start_idx":471,"end_idx":557}
{"id":"mrc_2817","question":"jakie tereny zamieszkiwali majowie?","answer":"zamieszkuj\u0105cych po\u0142udniowo-wschodni Meksyk (p\u00f3\u0142wysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemal\u0119, Belize i zach. Honduras.","context":"Majowie \u2013 grupa lud\u00f3w india\u0144skich m\u00f3wi\u0105cych j\u0119zykami z rodziny maja, zamieszkuj\u0105cych po\u0142udniowo-wschodni Meksyk (p\u00f3\u0142wysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemal\u0119, Belize i zach. Honduras. == Historia == Majowie byli tw\u00f3rcami wysoko rozwini\u0119tej cywilizacji, kt\u00f3rej pocz\u0105tki si\u0119gaj\u0105 okresu preklasycznego p\u00f3\u017anego (400 p.n.e.\u2013250 n.e.), wed\u0142ug chronologii przyj\u0119tej dla kultur Mezoameryki. * Okres wczesnoklasyczny (250\u2013400 n.e.) charakteryzowa\u0142o powstawanie miast (m.in. Tikal oraz Uaxact\u00fan) spe\u0142niaj\u0105cych funkcje sakralno-administracyjne, z monumentalnymi zespo\u0142ami architektonicznymi. * W okresie \u015brednioklasycznym (400\u2013700) wyst\u0105pi\u0142y lokalne kryzysy polityczne, w konsekwencji kt\u00f3rych w okresie p\u00f3\u017anoklasycznym (700\u2013900) rozwin\u0119\u0142y si\u0119 style regionalne w architekturze i sztuce, a cywilizacja Maj\u00f3w osi\u0105gn\u0119\u0142a swe apogeum. Pod koniec tego okresu w rejonie centrum dosz\u0142o do za\u0142amania rozwoju cywilizacyjnego i opustoszenia miast. * W okresie poklasycznym wczesnym (900\u20131200) pn. cz\u0119\u015b\u0107 Jukatanu","start_idx":69,"end_idx":182}
{"id":"mrc_2818","question":"ile gatunk\u00f3w zwierz\u0105t wymiera rocznie?","answer":"Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych ocen, wymiera od 5 tysi\u0119cy do 500 tysi\u0119cy gatunk\u00f3w rocznie.","context":"jest niewielkie, szacowane na wymarcie jednego gatunku co kilkaset lat. Wp\u0142ywem cywilizacji ludzkiej t\u0142umaczy si\u0119 zwi\u0119kszone tempo wymierania gatunk\u00f3w dokumentowane od kilkudziesi\u0119ciu tysi\u0119cy lat, zw\u0142aszcza w okresie ostatnich kilkuset lat. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych ocen, wymiera od 5 tysi\u0119cy do 500 tysi\u0119cy gatunk\u00f3w rocznie. == Przyczyny wygini\u0119\u0107 == Istniej\u0105 r\u00f3\u017cne przyczyny, kt\u00f3re bezpo\u015brednio lub po\u015brednio mog\u0105 doprowadzi\u0107 do wygini\u0119cia gatunku. Najpro\u015bciej mo\u017cna tu m\u00f3wi\u0107 o niemo\u017cno\u015bci przetrwania lub reprodukcji w danym \u015brodowisku naturalnym oraz niemo\u017cno\u015bci przemieszczenia si\u0119 do nowego, gdzie przetrwanie i rozmna\u017canie by\u0142oby mo\u017cliwe. Wymarcie mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 nagle, np. przez toksyczne zanieczyszczenie siedliska lub te\u017c stopniowo, kiedy gatunek przegrywa we wsp\u00f3\u0142zawodnictwie o pokarm z innym, silniejszym i lepiej przystosowanym gatunkiem (z tego powodu co roku wymieraj\u0105 \u015brednio trzy gatunki ptak\u00f3w).","start_idx":241,"end_idx":329}
{"id":"mrc_2819","question":"jak wygl\u0105da ry\u015b?","answer":"Ry\u015b euroazjatycki jest najwi\u0119kszym przedstawicielem rodzaju \"Lynx\". Osi\u0105ga rozmiary doros\u0142ego owczarka niemieckiego \u2013 d\u0142. cia\u0142a ok. 100\u2013150 cm (najcz\u0119\u015bciej do 130 cm) i wysoko\u015b\u0107 w k\u0142\u0119bie ok. 50\u201375 cm. Ma okr\u0105g\u0142\u0105 g\u0142ow\u0119, kr\u0119pe cia\u0142o osadzone na d\u0142ugich, silnych \u0142apach i palce zako\u0144czone wysuwalnymi pazurami. Wierzch czarno-\u017c\u00f3\u0142torudy z brunatnymi plamkami (wyra\u017aniejsze u populacji g\u00f3rskich i prawie w og\u00f3le niewidoczne u nizinnych). Brzuch jest bia\u0142y.","context":"Pojezierzu Drawskim i I\u0144skim, a tak\u017ce - po 44 latach przerwy - na Powi\u015blu w rejonie Kwidzyna. W listopadzie 2022 zaobserwowano rysia na terenie nadle\u015bnictwa G\u00f3ra \u015al\u0105ska. W Polsce wed\u0142ug danych z ok. 2011 r. populacja wynosi\u0142a 296 osobnik\u00f3w, a w okresie 1950-1970 roczn\u0105 populacj\u0119 szacowano na 150 osobnik\u00f3w. == Morfologia == Ry\u015b euroazjatycki jest najwi\u0119kszym przedstawicielem rodzaju \"Lynx\". Osi\u0105ga rozmiary doros\u0142ego owczarka niemieckiego \u2013 d\u0142. cia\u0142a ok. 100\u2013150 cm (najcz\u0119\u015bciej do 130 cm) i wysoko\u015b\u0107 w k\u0142\u0119bie ok. 50\u201375 cm. Ma okr\u0105g\u0142\u0105 g\u0142ow\u0119, kr\u0119pe cia\u0142o osadzone na d\u0142ugich, silnych \u0142apach i palce zako\u0144czone wysuwalnymi pazurami. Wierzch czarno-\u017c\u00f3\u0142torudy z brunatnymi plamkami (wyra\u017aniejsze u populacji g\u00f3rskich i prawie w og\u00f3le niewidoczne u nizinnych). Brzuch jest bia\u0142y. U wi\u0119kszo\u015bci osobnik\u00f3w w\u0142osy na","start_idx":325,"end_idx":776}
{"id":"mrc_2820","question":"z jakich kolor\u00f3w powstaje br\u0105zowy?","answer":"przez zmieszanie ma\u0142o intensywnych barwnik\u00f3w: czerwonego z zielonym, pomara\u0144czowego z niebieskim lub \u017c\u00f3\u0142tego z fioletem.","context":"Barwa br\u0105zowa (br\u0105z) \u2013 barwa tworzona przez zmieszanie ma\u0142o intensywnych barwnik\u00f3w: czerwonego z zielonym, pomara\u0144czowego z niebieskim lub \u017c\u00f3\u0142tego z fioletem. Kiedy brakuje kontrastu z innymi barwami, mo\u017ce by\u0107 postrzegany jako pomara\u0144czowy lub \u017c\u00f3\u0142ty. Barwa br\u0105zowa jest to bowiem w rzeczywisto\u015bci bardzo ciemna barwa pomara\u0144czowa lub \u017c\u00f3\u0142ta. Ciemny i jasny to poj\u0119cia wynikaj\u0105ce z por\u00f3wnania danej barwy z otoczeniem, w kt\u00f3rym dan\u0105 barw\u0119 ogl\u0105damy. Ta sama barwa br\u0105zowa ogl\u0105dana na bia\u0142ym tle b\u0119dzie sprawia\u0107 wra\u017cenie ciemniejszej ni\u017c ogl\u0105dana na czarnym tle, gdzie mo\u017ce sprawia\u0107 wra\u017cenie pomara\u0144czowej.","start_idx":38,"end_idx":158}
{"id":"mrc_2821","question":"kiedy powsta\u0142a chorwacja?","answer":"W 925 powsta\u0142o Kr\u00f3lestwo Chorwacji.","context":"do imperium Karola Wielkiego. Od VII do VIII wieku naje\u017cd\u017ca\u0142y je plemiona Ostrogot\u00f3w, Awar\u00f3w i S\u0142owian. W p\u00f3\u017aniejszym czasie tereny Chorwacji sta\u0142y si\u0119 miejscem rywalizacji o wp\u0142ywy: papiestwa, Wenecji i W\u0119gier. W 925 powsta\u0142o Kr\u00f3lestwo Chorwacji. W 1102 dosz\u0142o do unii personalnej z W\u0119grami. Od XIV wieku i ko\u0144ca panowania Andegawen\u00f3w na W\u0119grzech (1308\u20131395) nast\u0105pi\u0142 okres walk wewn\u0119trznych. Po bitwie pod Mohaczem w 1526 Chorwacja dosta\u0142a si\u0119 pod panowanie Habsburg\u00f3w. Cz\u0119\u015b\u0107 ziem znalaz\u0142a si\u0119 pod panowaniem Turk\u00f3w osma\u0144skich, a stopniowy ich nap\u00f3r spowodowa\u0142 zaj\u0119cie praktycznie ca\u0142ego terytorium. W XVIII wieku wp\u0142ywy tureckie s\u0142ab\u0142y, a w latach 1809\u20131813 Napoleon utworzy\u0142 Prowincje Iliryjskie. W XIX wieku Chorwacja znalaz\u0142a si\u0119 w Cesarstwie Austriackim, a p\u00f3\u017aniej w strefie wp\u0142yw\u00f3w W\u0119gier (po 1867 w Krajach","start_idx":212,"end_idx":247}
{"id":"mrc_2822","question":"kto poleci\u0142 opracowa\u0107 niemiecki generalny plan wsch\u00f3d?","answer":"najwy\u017cszych w\u0142adz III Rzeszy","context":"metod\u0105 wstrzymania przyrostu naturalnego Polak\u00f3w w charakterze niewolniczej si\u0142y roboczej. Plany te cz\u0119\u015bciowo opiera\u0142y si\u0119 na wcze\u015bniejszych koncepcjach i za\u0142o\u017ceniach Niemiec z I wojny \u015bwiatowej (takich jak tzw. polski pas graniczny), kt\u00f3re r\u00f3wnie\u017c przewidywa\u0142y podobne rozwi\u0105zania jak wyp\u0119dzenia Polak\u00f3w i \u017byd\u00f3w oraz osadnictwo niemieckie na terenach Europy \u015arodkowo-Wschodniej. == Dokumentacja == \"Generalplan Ost\" zosta\u0142 opracowany na zlecenie najwy\u017cszych w\u0142adz III Rzeszy. Powsta\u0142 w G\u0142\u00f3wnym Urz\u0119dzie Bezpiecze\u0144stwa Rzeszy pod kierunkiem Heinricha Himmlera w roku 1941. Autorem planu by\u0142 SS-Standartenf\u00fchrer, dr med. Hans Ehlich. GPO jako dokument \u015bci\u015ble tajny zosta\u0142 skopiowany w kilku egzemplarzach, kt\u00f3re zniszczono po II wojnie \u015bwiatowej. Nigdy nie odnaleziono orygina\u0142u dokumentu. Tre\u015b\u0107 planu odtworzono na podstawie zezna\u0144 Ehlicha i innych niemieckich funkcjonariuszy na procesach norymberskich, oraz komentarzy i","start_idx":447,"end_idx":475}
{"id":"mrc_2823","question":"gdzie pochowano pi\u0142sudskiego?","answer":"z\u0142o\u017cono je w krypcie \u015bw. Leonarda na Wawelu.","context":"Pogrzeb J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego \u2013 uroczysty pogrzeb J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w dniach 13\u201318 maja 1935; cia\u0142o zmar\u0142ego przewieziono kolej\u0105 z Warszawy do Krakowa, gdzie z\u0142o\u017cono je w krypcie \u015bw. Leonarda na Wawelu. Uroczysto\u015bci te by\u0142y ogromn\u0105 manifestacj\u0105 kultu Pi\u0142sudskiego, spot\u0119gowanego jeszcze po jego \u015bmierci. Ocenia si\u0119, \u017ce pogrzeb Pi\u0142sudskiego by\u0142 prawdopodobnie najwi\u0119ksz\u0105 tego typu uroczysto\u015bci\u0105, jaka kiedykolwiek odby\u0142a si\u0119 w Polsce. == \u015amier\u0107 == Informacj\u0119 o z\u0142ym stanie zdrowia J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego podano oficjalnie po uroczysto\u015bciach \u015awi\u0119ta Niepodleg\u0142o\u015bci 11 listopada 1934. Podczas uroczysto\u015bci dosz\u0142o do zas\u0142abni\u0119cia marsza\u0142ka. W zwi\u0105zku z tym skr\u00f3cono cz\u0119\u015b\u0107 oficjaln\u0105. Konsylium lekarskie postanowi\u0142o sprowadzi\u0107 do Polski z Wiednia prof. Karela Wenckebacha. Przylecia\u0142 on do Warszawy wiosn\u0105 1935 (samolotem pilotowanym przez Jerzego Bajana). Stwierdzi\u0142 chorob\u0119 nowotworow\u0105 i","start_idx":175,"end_idx":219}
{"id":"mrc_2824","question":"ile gatunk\u00f3w ro\u015blin jest na \u015bwiecie?","answer":"ok. 500 tysi\u0119cy","context":"Dotychczas poznano ok. 310 tysi\u0119cy gatunk\u00f3w ro\u015blin, szacuje si\u0119 ich liczb\u0119 na ok. 500 tysi\u0119cy. Najbardziej zr\u00f3\u017cnicowane gatunkowo taksony to: okrytonasienne (259 tys. gatunk\u00f3w), paprotniki (20 tys.), mszaki (15 tys.), krasnorosty (5 tys.), zielenice (2 tys.), wid\u0142akowe (1,2 tys.), nagonasienne (0,7 tys.). Obok nazw pospolitych (zwyczajowych) w j\u0119zykach narodowych ro\u015bliny posiadaj\u0105 unikalne nazwy naukowe. Nazwy te tworzone s\u0105 wed\u0142ug zasad i zalece\u0144 zebranych w aktualizowanym co kilka lat Mi\u0119dzynarodowym Kodeksie Nomenklatury Botanicznej. Ich stosowanie u\u0142atwia porozumiewanie si\u0119 w gronie botanik\u00f3w ca\u0142ego \u015bwiata i docieranie do poszukiwanych informacji (przeszukiwanie baz danych). W gatunkowych nazwach naukowych pierwszy wyraz (rzeczownik pisany wielk\u0105 liter\u0105) oznacza nazw\u0119 rodzaju, drugi (przymiotnik pisany ma\u0142\u0105 liter\u0105) wraz z poprzednim oznacza gatunek. Nazwy naukowe zapisywane, czytane i odmieniane s\u0105","start_idx":78,"end_idx":93}
{"id":"mrc_2825","question":"na granicy jakich dw\u00f3ch p\u0142yt tektonicznych le\u017cy uskok san andreas?","answer":"Uskok San Andreas oddziela dwie, poruszaj\u0105ce si\u0119 w przeciwnych kierunkach, p\u0142yty litosfery: pacyficzna (po po\u0142udniowo-zachodniej stronie) i p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144ska (po p\u00f3\u0142nocno-wschodniej).","context":"Uskok San Andreas () \u2013 uskok transformacyjny przebiegaj\u0105cy przez zachodni\u0105 i po\u0142udniow\u0105 Kaliforni\u0119. Nale\u017cy do pacyficznego systemu roz\u0142am\u00f3w skorupy ziemskiej, ci\u0105gn\u0105cego si\u0119 wok\u00f3\u0142 Oceanu Spokojnego. Biegnie od Przyl\u0105dka Mendocino na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie po Zatok\u0119 Kalifornijsk\u0105 na po\u0142udniowym wschodzie i przed\u0142u\u017ca si\u0119 prawdopodobnie pod wodami Zatoki Kalifornijskiej w kierunku po\u0142udniowo-wschodnim. Uskok San Andreas oddziela dwie, poruszaj\u0105ce si\u0119 w przeciwnych kierunkach, p\u0142yty litosfery: pacyficzna (po po\u0142udniowo-zachodniej stronie) i p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144ska (po p\u00f3\u0142nocno-wschodniej). Miasto San Francisco znajduje si\u0119 na p\u00f3\u0142nocno-wschodnim skrzydle uskoku, tam, gdzie wychodzi ono w ocean, natomiast miasto Los Angeles \u2013 na skrzydle po\u0142udniowo-zachodnim (pacyficznym). Na podstawie wieloletnich obserwacji stwierdzono, \u017ce w czasach historycznych wzd\u0142u\u017c uskoku San Andreas zachodzi g\u0142\u00f3wnie ruch poziomy \u2013 taki uskok nazywa si\u0119 przesuwnym. W ci\u0105gu ostatnich 30-40","start_idx":400,"end_idx":585}
{"id":"mrc_2826","question":"czyj\u0105 patronk\u0105 jest \u015bwi\u0119ta katarzyna?","answer":"zakonu katarzynek, Nowego Targu, Bytowa, Dzierzgonia, Dzia\u0142dowa, wyspy Cypr, nauki, paryskiej Sorbony, uniwersytet\u00f3w, filozof\u00f3w, filozof\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, teolog\u00f3w, uczonych, nauczycieli, uczni\u00f3w, studentek, dziewic, \u017con, m\u00f3wc\u00f3w, adwokat\u00f3w, notariuszy, bractw literackich, literat\u00f3w, bibliotekarzy, drukarzy, zecer\u00f3w, \u017ceglarzy, wo\u017anic\u00f3w, przewo\u017anik\u00f3w, polskich kolejarzy, ko\u0142odziej\u00f3w, garncarzy, garbarzy, m\u0142ynarzy, piekarzy, prz\u0105dek, szwaczek, krawcowych, powro\u017anik\u00f3w, fryzjer\u00f3w,","context":"Rafaela, Caravaggio i Hansa Memlinga. Na szczycie G\u00f3ry \u015awi\u0119tej Katarzyny na Synaju znajduje si\u0119 niewielka \"kaplica \u015bw. Katarzyny\", gdzie wed\u0142ug tradycji cia\u0142o 18-letniej \u015bwi\u0119tej Katarzyny zosta\u0142o umieszczone przez anio\u0142\u00f3w na najwy\u017cszym szczycie. W X w. zosta\u0142o przeniesione przez mnich\u00f3w-pustelnik\u00f3w na d\u00f3\u0142 g\u00f3ry i umieszczone w z\u0142otej trumnie w wybudowanym klasztorze \u015bw. Katarzyny. Od tego czasu szczyt nazwany zosta\u0142 na jej cze\u015b\u0107, a miejsce to zacz\u0119to \u0142\u0105czy\u0107 z jej kultem. === Patronat === Patronka zakonu katarzynek, Nowego Targu, Bytowa, Dzierzgonia, Dzia\u0142dowa, wyspy Cypr, nauki, paryskiej Sorbony, uniwersytet\u00f3w, filozof\u00f3w, filozof\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, teolog\u00f3w, uczonych, nauczycieli, uczni\u00f3w, studentek, dziewic, \u017con, m\u00f3wc\u00f3w, adwokat\u00f3w, notariuszy, bractw literackich, literat\u00f3w, bibliotekarzy, drukarzy, zecer\u00f3w, \u017ceglarzy, wo\u017anic\u00f3w, przewo\u017anik\u00f3w, polskich kolejarzy, ko\u0142odziej\u00f3w, garncarzy, garbarzy, m\u0142ynarzy, piekarzy, prz\u0105dek, szwaczek, krawcowych, powro\u017anik\u00f3w, fryzjer\u00f3w,","start_idx":501,"end_idx":983}
{"id":"mrc_2827","question":"gdzie sta\u0142 szlezwik holsztyn?","answer":"w Wilhelmshaven","context":"po zawieszeniu broni, w Kilonii. Po I wojnie \u015bwiatowej zezwolono Niemcom zachowa\u0107 6 przestarza\u0142ych pancernik\u00f3w, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi by\u0142 \u201eSchleswig-Holstein\u201d. Pocz\u0105tkowo jednak u\u017cywany by\u0142 w dalszym ci\u0105gu jako hulk, po czym zosta\u0142 odstawiony w Wilhelmshaven. Zim\u0105 1927/28 ponadto po\u0142\u0105czono pierwszy komin z drugim, w celu zmniejszenia zadymiania nadbud\u00f3wki i okr\u0119t sta\u0142 si\u0119 z trzykominowego dwukominowym. Okr\u0119t ponownie wszed\u0142 do s\u0142u\u017cby 1 lutego 1926, staj\u0105c si\u0119 okr\u0119tem flagowym floty niemieckiej (do 22 wrze\u015bnia 1935 roku). W kolejnych latach bra\u0142 udzia\u0142 w \u0107wiczeniach i odbywa\u0142 rejsy po wodach p\u00f3\u0142nocnoeuropejskich i Atlantyku. Na pocz\u0105tku 1929 roku s\u0142u\u017cy\u0142 jako lodo\u0142amacz na Ba\u0142tyku. 29 pa\u017adziernika 1929 odni\u00f3s\u0142 uszkodzenia w kolizji z torpedowcem \u201eLeopard\u201d na Ba\u0142tyku. Mi\u0119dzy styczniem a marcem 1936 \u201eSchleswig-Holstein\u201d zosta\u0142 przebudowany w Wilhelmshaven na","start_idx":236,"end_idx":251}
{"id":"mrc_2828","question":"jak si\u0119 nazywa w\u00f3dz plemienny?","answer":"Pontiac","context":"Pontiac \u2013 w\u00f3dz Indian z plemienia Ottawa. Urodzi\u0142 si\u0119 oko\u0142o 1720 r. Jego ojciec pochodzi\u0142 z plemienia Ottawa, matka za\u015b \u2013 z plemienia Od\u017cibwej\u00f3w. Oko\u0142o 1755 roku Pontiac zosta\u0142 wodzem plemienia Ottawa. Imi\u0119 Pontiac pochodzi od algonki\u0144skiego s\u0142owa \"obwendiyaq\" oznaczaj\u0105cego \u201eTen Kt\u00f3ry U\u015bmierza B\u00f3l\u201d. By\u0142 wyznawc\u0105 pogl\u0105d\u00f3w Neolina, proroka z plemienia Delaware, kt\u00f3ry zach\u0119ca\u0142 Indian do porzucenia wszystkich brytyjskich d\u00f3br i obyczaj\u00f3w. Pontiac walczy\u0142 po stronie Francuz\u00f3w podczas tzw. wojny Francuz\u00f3w i Indian z Anglikami (1754\u20131763). Bitwa nad Monongahel\u0105 w roku 1755 unaoczni\u0142a Brytyjczykom s\u0142abo\u015b\u0107 oddzia\u0142\u00f3w europejskich walcz\u0105cych w szyku liniowym przeciwko partyzanckiej taktyce Indian. Podobnie jak inni wodzowie Pontiac odczuwa\u0142 wyra\u017an\u0105 wrogo\u015b\u0107 do Brytyjczyk\u00f3w, kt\u00f3rych obwinia\u0142 za grabie\u017c ziem nale\u017c\u0105cych do Indian i ograniczenie handlu z osadnikami. Nie zmieni\u0142o","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_2829","question":"kto produkuje silniki do f1?","answer":"Renault, Ferrari, Mercedes oraz od 2015 roku Honda.","context":"na rzecz sterowania komputerowego. Dostawcami silnik\u00f3w do Formu\u0142y 1 s\u0105: Renault, Ferrari, Mercedes oraz od 2015 roku Honda. \u0141\u0105cznie zaopatruj\u0105 one 10 zespo\u0142\u00f3w w stawce. === D\u0142ugo\u015b\u0107 pracy silnik\u00f3w === W sezonie 2004 dozwolona by\u0142a wymiana silnika przy ka\u017cdym wy\u015bcigu Grand Prix, ale obowi\u0105zywa\u0142 zakaz zmieniania silnika w trakcie jednego weekendu (obejmuj\u0105cego treningi, kwalifikacje i wy\u015bcig). Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi od sezonu 2005 jeden silnik jest stosowany przez co najmniej dwa kolejne Grand Prix. W przypadku zmiany silnika w tym czasie pozycja startowa kierowcy zostaje obni\u017cona o 10 pozycji w stosunku do wynik\u00f3w kwalifikacji do danego wy\u015bcigu. W sezonie 2007 przepisy zosta\u0142y zmodyfikowane i zezwoli\u0142y na u\u017cywanie dowolnej liczby jednostek podczas dw\u00f3ch pierwszych trening\u00f3w przed wy\u015bcigiem bez konsekwencji. Nie mo\u017ce","start_idx":72,"end_idx":123}
{"id":"mrc_2830","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 film znachor?","answer":"Jerzego Hoffmana","context":"Znachor \u2013 polski melodramat filmowy z 1982 roku w re\u017cyserii Jerzego Hoffmana na podstawie powie\u015bci Tadeusza Do\u0142\u0119gi-Mostowicza z 1937 nosz\u0105cej ten sam tytu\u0142. Jest to druga filmowa adaptacja ksi\u0105\u017cki po wersji Micha\u0142a Waszy\u0144skiego z 1937 roku. == Fabu\u0142a == Film sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci o odr\u0119bnych podtytu\u0142ach: \"Antoni Kosiba\" i \"Maria Jolanta Wilczur\". Pierwsz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 otwiera scena operacji dokonywanej przez profesora Rafa\u0142a Wilczura (Jerzy Bi\u0144czycki), najs\u0142ynniejszego kardiochirurga tamtych czas\u00f3w, oraz jego asystenta \u2013 docenta Dobranieckiego (Piotr Fronczewski). Po operacji profesor po\u015bpiesznie opuszcza klinik\u0119, by \u015bwi\u0119towa\u0107 z \u017con\u0105 \u00f3sm\u0105 rocznic\u0119 \u015blubu. Jednak po przybyciu do swojej posiad\u0142o\u015bci nie zastaje \u017cony, a jedynie list po\u017cegnalny od niej. W li\u015bcie wyznaje ona, \u017ce nie potrafi\u0142a d\u0142u\u017cej znie\u015b\u0107 jego s\u0142awy, nie czuje si\u0119","start_idx":60,"end_idx":76}
{"id":"mrc_2831","question":"kto tworzy zgromadzenie narodowe?","answer":"sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w obraduj\u0105cych wsp\u00f3lnie.","context":"Zgromadzenie Narodowe \u2013 organ konstytucyjny sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w obraduj\u0105cych wsp\u00f3lnie. Zgromadzenie Narodowe wywodzi si\u0119 z II Republiki Francuskiej i zosta\u0142o potem przej\u0119te, jako instytucja, przez wiele kraj\u00f3w demokratycznych, w tym i Polsk\u0119. Zgromadzeniem Narodowym nie s\u0105 wsp\u00f3lne posiedzenia Sejmu i Senatu zwo\u0142ywane w innych przypadkach, np. z okazji wizyt szef\u00f3w pa\u0144stw czy uczczenia wa\u017cnych wydarze\u0144. == II Rzeczpospolita == W okresie mi\u0119dzywojennym Zgromadzenie Narodowe zosta\u0142o ustanowione w konstytucji marcowej z 1921 r. Dokonywa\u0142o ono wyboru prezydenta Rzeczypospolitej (bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w) i przyjmowa\u0142o od niego przysi\u0119g\u0119. Ponadto artyku\u0142 125 Konstytucji przewidywa\u0142, \u017ce co 25 lat Konstytucja ma by\u0107 poddana rewizji przez Zgromadzenie Narodowe. Instytucja Zgromadzenia Narodowego zosta\u0142a nast\u0119pnie zniesiona przez konstytucj\u0119 kwietniow\u0105 z 1935 r., os\u0142abiaj\u0105c\u0105 w\u0142adz\u0119 parlamentu","start_idx":44,"end_idx":102}
{"id":"mrc_2832","question":"w jakiej ksi\u0119dze znajduje si\u0119 opis stworzenia \u015bwiata?","answer":"pierwszych trzech rozdzia\u0142ach Ksi\u0119gi Rodzaju","context":"Stworzenie \u015bwiata \u2013 poj\u0119cie biblijne wyja\u015bniaj\u0105ce natur\u0119 i spos\u00f3b powstania wszech\u015bwiata. W uj\u0119ciu judeo-chrze\u015bcija\u0144skim zar\u00f3wno niebo (materialne i duchowe), jak i ziemia i wszystko co istnieje jest dzie\u0142em Boga-Stw\u00f3rcy. Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6). Dwa rozpoczynaj\u0105ce ca\u0142\u0105 Bibli\u0119 opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdzia\u0142ach Ksi\u0119gi Rodzaju, przedstawiaj\u0105 pochodzenie wszech\u015bwiata i cz\u0142owieka od Stw\u00f3rcy, zale\u017cno\u015bci mi\u0119dzy Bogiem, cz\u0142owiekiem i \u015bwiatem oraz podkre\u015blaj\u0105 zasadnicz\u0105 dobro\u0107 tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opis\u00f3w stworzenia jest r\u00f3\u017cna w zale\u017cno\u015bci od wyznania. Przyjmuje si\u0119, \u017ce nie zawieraj\u0105 one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz s\u0105 opowiadaniami symbolicznymi, kt\u00f3rych zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest poj\u0119cie \"stworzenia z","start_idx":441,"end_idx":485}
{"id":"mrc_2833","question":"jakie wojska by\u0142y w afganistanie?","answer":"Sojusz P\u00f3\u0142nocnoatlantycki i niekt\u00f3re pa\u0144stwa nieb\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami NATO","context":"Wojna w Afganistanie \u2013 zesp\u00f3\u0142 zapocz\u0105tkowanych 7 pa\u017adziernika 2001 roku militarnych i niemilitarnych operacji wojskowych prowadzonych przez Sojusz P\u00f3\u0142nocnoatlantycki i niekt\u00f3re pa\u0144stwa nieb\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami NATO na terytorium Afganistanu, w dzia\u0142aniach skierowanych pocz\u0105tkowo przeciwko kierowanemu przez talib\u00f3w i uznawanemu jedynie przez Pakistan, Arabi\u0119 Saudyjsk\u0105 i Zjednoczone Emiraty Arabskie rz\u0105dowi Afganistanu oraz jego si\u0142om zbrojnym. Po militarnym rozbiciu si\u0142 sprawuj\u0105cych dotychczas faktyczn\u0105 w\u0142adz\u0119 nad Afganistanem, kt\u00f3re zdoby\u0142y j\u0105 w wojnie domowej z si\u0142ami Sojuszu P\u00f3\u0142nocnego, oraz po przeprowadzonych wyborach parlamentarnych i prezydenckich, dzia\u0142ania ukierunkowane s\u0105 na stabilizacj\u0119 sytuacji politycznej i spo\u0142ecznej w Afganistanie oraz budow\u0119 infrastruktury kraju. Z uwagi na zak\u0142\u00f3cenia procesu stabilizacji powtarzaj\u0105cymi si\u0119 zamachami terrorystycznymi na ludno\u015b\u0107 cywiln\u0105 oraz atakami zbrojnymi na oddzia\u0142y wojskowe NATO obecny konflikt w Afganistanie jest","start_idx":140,"end_idx":209}
{"id":"mrc_2834","question":"czym jest pomoc prawna?","answer":"Pomoc prawna \u2013 szczeg\u00f3lnego rodzaju us\u0142ugi \u015bwiadczone podmiotom stosunk\u00f3w prawnych w celu ochrony ich prawnie chronionych interes\u00f3w.","context":"Pomoc prawna \u2013 szczeg\u00f3lnego rodzaju us\u0142ugi \u015bwiadczone podmiotom stosunk\u00f3w prawnych w celu ochrony ich prawnie chronionych interes\u00f3w. W Polsce pomoc prawn\u0105 \u015bwiadcz\u0105 adwokaci, radcy prawni, notariusze oraz (w niepe\u0142nym zakresie) doradcy podatkowi i prawni. == Us\u0142ugi == Us\u0142ugi w zakresie pomocy prawnej: * poradnictwo prawne, * opracowywanie akt\u00f3w prawnych, * zast\u0119pstwo procesowe b\u0105d\u017a pozaprocesowe, * obrona w sprawach karnych, * inne us\u0142ugi. Pomoc prawna jest \u015bwiadczona w ramach zawod\u00f3w zaufania publicznego oraz zawodu doradcy prawnego. == Prawo polskie == === Nieodp\u0142atna pomoc prawna === W Polsce od 1 stycznia 2016 w zwi\u0105zku z wej\u015bciem w \u017cycie ustawy o nieodp\u0142atnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej w ramach powiatowych punkt\u00f3w bezp\u0142atnego poradnictwa prawnego prowadzenie po\u0142owy punkt\u00f3w nieodp\u0142atnej pomocy prawnej powierzone zostanie organizacjom","start_idx":0,"end_idx":132}
{"id":"mrc_2835","question":"kto jest redaktorem naczelnym gazety wyborczej?","answer":"Adam Michnik.","context":"\u201eGazeta Wyborcza\u201d \u2013 og\u00f3lnopolski opiniotw\u00f3rczy dziennik spo\u0142eczno-polityczny o profilu centro-liberalnym, wydawany od 1989 w Warszawie przez sp\u00f3\u0142k\u0119 Agora. Redaktorem naczelnym od pocz\u0105tku jego istnienia jest Adam Michnik. \u201eGazeta Wyborcza\u201d powsta\u0142a na podstawie uzgodnie\u0144 Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u jako organ prasowy Komitetu Obywatelskiego \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d w kampanii wyborczej przed wyborami parlamentarnymi w 1989 roku. Po zerwaniu wsp\u00f3\u0142pracy przez zwi\u0105zek kontynuowa\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 jako niezale\u017cny dziennik. Siedziba redakcji \u201eGazety Wyborczej\u201d mie\u015bci si\u0119 w siedzibie sp\u00f3\u0142ki Agora, wzniesionej w latach 2000\u20132002 wed\u0142ug projektu zespo\u0142u architekt\u00f3w biura architektonicznego JEMS Architekci. Z ko\u0144cem kwietnia 2020 wydawca dziennika poinformowa\u0142, \u017ce \u201eGazeta Wyborcza\u201d posiada ponad 240 tys. sta\u0142ych subskrybent\u00f3w, kt\u00f3rzy prenumeruj\u0105 wydanie elektroniczne gazety, a z ko\u0144cem grudnia 2021 r. ta liczba przekroczy\u0142a 280 tys. W czerwcu 2022 by\u0142o to 290","start_idx":208,"end_idx":221}
{"id":"mrc_2836","question":"co to wa\u0142y przeciwpowodziowe?","answer":"Wa\u0142 przeciwpowodziowy \u2013 sztuczne usypisko w kszta\u0142cie pryzmy najcz\u0119\u015bciej o trapezowym przekroju poprzecznym. Wznoszone wzd\u0142u\u017c rzeki w pewnym oddaleniu od jej koryta, kt\u00f3re otaczaj\u0105c tereny zalewowe wzd\u0142u\u017c rzeki (mi\u0119dzywale) tworzy wi\u0119ksze koryto (a w praktyce czasami tak\u017ce pewien rezerwuar) dla przewidywanych w\u00f3d powodziowych, przeciwdzia\u0142aj\u0105c jednocze\u015bnie rozlaniu si\u0119 tych w\u00f3d na chronione w ten spos\u00f3b tereny s\u0105siednie (zobacz: polder).","context":"Wa\u0142 przeciwpowodziowy \u2013 sztuczne usypisko w kszta\u0142cie pryzmy najcz\u0119\u015bciej o trapezowym przekroju poprzecznym. Wznoszone wzd\u0142u\u017c rzeki w pewnym oddaleniu od jej koryta, kt\u00f3re otaczaj\u0105c tereny zalewowe wzd\u0142u\u017c rzeki (mi\u0119dzywale) tworzy wi\u0119ksze koryto (a w praktyce czasami tak\u017ce pewien rezerwuar) dla przewidywanych w\u00f3d powodziowych, przeciwdzia\u0142aj\u0105c jednocze\u015bnie rozlaniu si\u0119 tych w\u00f3d na chronione w ten spos\u00f3b tereny s\u0105siednie (zobacz: polder). Zazwyczaj ma znaczn\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107, odpowiednio do ukszta\u0142towania doliny i chronionych przed zalaniem teren\u00f3w zagospodarowanych. == Konstrukcja == Wa\u0142 mo\u017ce mie\u0107 r\u00f3\u017cn\u0105 konstrukcj\u0119, zale\u017cn\u0105 od dost\u0119pnych materia\u0142\u00f3w oraz warunk\u00f3w lokalnych. Generalnie przyjmuje form\u0119 trapezoidaln\u0105 z rdzeniem wykonanym z nieprzepuszczalnego materia\u0142u np. gliny, zastosowaniem \u015bcianki szczelnej, maty bentonitowej b\u0105d\u017a innych materia\u0142\u00f3w. Odpowiednia szeroko\u015b\u0107 oraz w\u0142a\u015bciwe zag\u0119szczenie materia\u0142u stanowi\u0105cego pryzm\u0119 wok\u00f3\u0142 rdzenia maj\u0105 na celu","start_idx":0,"end_idx":441}
{"id":"mrc_2837","question":"kto gra w reprezentacji polski?","answer":"W reprezentacji mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 wy\u0142\u0105cznie zawodnicy posiadaj\u0105cy obywatelstwo polskie.","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn \u2013 dru\u017cyna pi\u0142karska reprezentuj\u0105ca Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w zawodach mi\u0119dzynarodowych. Za jej funkcjonowanie odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki No\u017cnej, organ zarz\u0105dzaj\u0105cy pi\u0142k\u0105 no\u017cn\u0105 w Polsce. W reprezentacji mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 wy\u0142\u0105cznie zawodnicy posiadaj\u0105cy obywatelstwo polskie. Reprezentacja Polski sw\u00f3j pierwszy mecz mi\u0119dzypa\u0144stwowy rozegra\u0142a w 1921 przeciwko W\u0119grom. G\u0142\u00f3wnym stadionem, na kt\u00f3rym podejmuje rywali w roli gospodarza, jest obecnie Stadion Narodowy w Warszawie. Z kolei jedynym obiektem posiadaj\u0105cym nadane przez PZPN miano \"narodowego\" jest Stadion \u015al\u0105ski w Chorzowie. Polska bierze udzia\u0142 w rozgrywkach Pucharu \u015awiata FIFA (mistrzostw \u015bwiata) oraz mistrzostw Europy UEFA (EURO), kt\u00f3re odbywaj\u0105 si\u0119 naprzemiennie co dwa lata. Uczestniczy\u0142a w o\u015bmiu z dwudziestu jeden turniej\u00f3w fina\u0142owych M\u015a oraz w czterech z szesnastu turniej\u00f3w fina\u0142owych ME. Najlepszym","start_idx":243,"end_idx":328}
{"id":"mrc_2838","question":"do jakiego typu ro\u015blin nale\u017cy s\u0142onecznik?","answer":"rodzaj ro\u015blin z rodziny astrowatych.","context":"S\u0142onecznik (\"Helianthus\" L.) \u2013 rodzaj ro\u015blin z rodziny astrowatych. Obejmuje ponad 50 gatunk\u00f3w. Wyst\u0119puj\u0105 one naturalnie w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej na obszarze od Kanady po po\u0142udniowy Meksyk. Poza tym rozprzestrzenione zosta\u0142y na wszystkich kontynentach z wyj\u0105tkiem obszar\u00f3w r\u00f3wnikowych. S\u0142onecznik zwyczajny jest wa\u017cn\u0105 ekonomicznie ro\u015blin\u0105 oleist\u0105 \u2013 jego nasiona zawieraj\u0105 25\u201332% t\u0142uszcz\u00f3w. Jest te\u017c ro\u015blin\u0105 jadaln\u0105, ozdobn\u0105 i wykorzystywan\u0105 leczniczo. Jadalnych bulw dostarcza s\u0142onecznik bulwiasty. R\u00f3\u017cne gatunki uprawiane s\u0105 jako ro\u015bliny ozdobne. Nazwa naukowa rodzaju nawi\u0105zuje do kszta\u0142tu koszyczk\u00f3w i utworzona zosta\u0142a z greckich s\u0142\u00f3w \"helios\" znacz\u0105cego s\u0142o\u0144ce i \"anthos\" znacz\u0105cego kwiat. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Ro\u015bliny jednoroczne i byliny o \u0142odygach wyprostowanych, czasem p\u0142o\u017c\u0105cych i podnosz\u0105cych si\u0119, osi\u0105gaj\u0105cych od kilku cm do 3 m, rzadko nawet 5 m wysoko\u015bci. P\u0119dy","start_idx":31,"end_idx":67}
{"id":"mrc_2839","question":"kiedy by\u0142 okr\u0105g\u0142y st\u00f3\u0142 w polsce?","answer":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989","context":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli w\u0142adz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, demokratycznej opozycji oraz stron ko\u015bcielnych (przedstawiciele Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego). Prowadzone by\u0142y w kilku miejscach, a ich rozpocz\u0119cie i zako\u0144czenie odby\u0142o si\u0119 w siedzibie Urz\u0119du Rady Ministr\u00f3w PRL w Pa\u0142acu Namiestnikowskim (obecnie Pa\u0142ac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespo\u0142\u00f3w, podzespo\u0142\u00f3w i grup roboczych bra\u0142o udzia\u0142 ok. 717 os\u00f3b (uczestnik\u00f3w, ekspert\u00f3w i obserwator\u00f3w). Jedno z najwa\u017cniejszych wydarze\u0144 w najnowszej historii Polski, od kt\u00f3rego rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym cz\u0119\u015bciowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. == Geneza Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u == 3 czerwca 1988 Stanis\u0142aw Ciosek przedstawi\u0142 ks. Alojzemu Orszulikowi zarys reformy politycznej, kt\u00f3ra zak\u0142ada\u0142a cz\u0119\u015bciowo wolne","start_idx":0,"end_idx":67}
{"id":"mrc_2840","question":"jak\u0105 rol\u0119 podczas obrony jasnej g\u00f3ry odegra\u0142 augustyn kordecki?","answer":"dow\u00f3dca obrony klasztoru podczas jego obl\u0119\u017cenia (1655) w czasie potopu szwedzkiego","context":"Augustyn Kordecki, w\u0142a\u015bc. Klemens Kordecki (ur. 16 listopada 1603 w Iwanowicach, zm. 20 marca 1673 w Wieruszowie) \u2013 zakonnik, prezbiter, paulin, przeor klasztoru paulin\u00f3w na Jasnej G\u00f3rze i dow\u00f3dca obrony klasztoru podczas jego obl\u0119\u017cenia (1655) w czasie potopu szwedzkiego (1655\u20131660), prowincja\u0142, wikariusz generalny oraz definitor prowincji zakonu paulin\u00f3w w Polsce. == \u017byciorys == Klemens Kordecki urodzi\u0142 si\u0119 w Iwanowicach w \u00f3wczesnym wojew\u00f3dztwie kaliskim, w mieszcza\u0144skiej rodzinie Marcina i Doroty Kordeckich (Klemens mia\u0142 starsz\u0105 siostr\u0119 Katarzyn\u0119 i m\u0142odszego brata Tomasza). Jego ojciec w latach 1615\u20131616 piastowa\u0142 urz\u0105d burmistrza Iwanowic. 16 listopada 1603 zosta\u0142 ochrzczony w ko\u015bciele \u015bw. Katarzyny w Iwanowicach, a rodzicami chrzestnymi byli Maciej, syn w\u00f3jta, i El\u017cbieta Olbi\u0144ska. Przy ul. Garbarskiej 14 w Iwanowicach sta\u0142a stara, drewniana chata z","start_idx":189,"end_idx":271}
{"id":"mrc_2841","question":"kiedy obraz jest rzeczywisty?","answer":"obraz przedmiotu, kt\u00f3ry powstaje w wyniku przeci\u0119cia si\u0119 promieni przechodz\u0105cych przez uk\u0142ad optyczny.","context":"Obraz rzeczywisty \u2013 obraz przedmiotu, kt\u00f3ry powstaje w wyniku przeci\u0119cia si\u0119 promieni przechodz\u0105cych przez uk\u0142ad optyczny. Je\u017celi w p\u0142aszczy\u017anie ogniskowania umieszczony zostanie ekran, w\u00f3wczas b\u0119dzie na nim widoczny obraz rzeczywisty. thumb|400x400px|Obraz rzeczywisty powsta\u0142y po przej\u015bciu promieni przez soczewk\u0119 skupiaj\u0105c\u0105 == Przyk\u0142ady == Obrazem rzeczywistym jest obraz powsta\u0142y w wyniku: * odbicia \u015bwiat\u0142a od zwierciad\u0142a wkl\u0119s\u0142ego; * przechodzenia promieni przez soczewk\u0119 skupiaj\u0105c\u0105 wtedy, gdy odleg\u0142o\u015b\u0107 przedmiotu od soczewki jest wi\u0119ksza ni\u017c ogniskowa soczewki.","start_idx":20,"end_idx":122}
{"id":"mrc_2842","question":"kto napisal slowa do piosenki i ciebie te\u017c bardzo?","answer":"ali Daria Zawia\u0142ow, Dawid Podsiad\u0142o, Mateusz Dopieralski, Bartosz Dziedzic i Aleksander Krzy\u017canowski.","context":"I Ciebie te\u017c, bardzo \u2013 singel supergrupy M\u0119skie Granie Orkiestra 2021, w sk\u0142ad kt\u00f3rej weszli Daria Zawia\u0142ow, Dawid Podsiad\u0142o i Vito Bambino. Singel zosta\u0142 wydany 30 czerwca 2021 jako hymn festiwalu M\u0119skie Granie 2021. Piosenka by\u0142a nominowana do nagrody polskiego przemys\u0142u fonograficznego Fryderyka w kategorii \u201eteledysk roku\u201d i zosta\u0142a laureatem w kategorii \u201eutw\u00f3r roku\u201d. Kompozycja znalaz\u0142a si\u0119 na 1. miejscu listy AirPlay \u2013 Top, najcz\u0119\u015bciej odtwarzanych utwor\u00f3w w polskich rozg\u0142o\u015bniach radiowych. Nagranie otrzyma\u0142o w Polsce status diamentowego singla, przekraczaj\u0105c liczb\u0119 250 tysi\u0119cy sprzedanych kopii. == Geneza utworu i historia wydania == Utw\u00f3r napisali i skomponowali Daria Zawia\u0142ow, Dawid Podsiad\u0142o, Mateusz Dopieralski, Bartosz Dziedzic i Aleksander Krzy\u017canowski. Singel ukaza\u0142 si\u0119 w formacie digital download 30 czerwca 2021 w Polsce za po\u015brednictwem","start_idx":674,"end_idx":775}
{"id":"mrc_2843","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 titanica?","answer":"Jamesa Camerona","context":"Titanic (wym. ang. ) \u2013 film fabularny produkcji ameryka\u0144skiej z 1997, oparty na historycznym wydarzeniu \u2013 zatoni\u0119ciu \u201eTitanica\u201d w 1912. Zosta\u0142 wyre\u017cyserowany na podstawie w\u0142asnego scenariusza przez Jamesa Camerona. Produkcj\u0105 zaj\u0119\u0142y si\u0119 studia filmowe 20th Century Fox, Paramount Pictures i Lightstorm Entertainment. Film zdoby\u0142 11 Nagr\u00f3d Ameryka\u0144skiej Akademii Filmowej, w tym za najlepszy film. Jest trzecim na najbardziej kasowym filmem w historii kina \u2013 jako pierwszy przekroczy\u0142 barier\u0119 1 mld dol. przychod\u00f3w (w sumie ponad 2 mld dol.). == Produkcja == Prace nad filmem rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w 1995, kiedy to re\u017cyser James Cameron zwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do wytw\u00f3rni 20th Century Fox z propozycj\u0105 zekranizowania katastrofy liniowca z 1912. Otrzymawszy zgod\u0119, zacz\u0105\u0142 kompletowa\u0107 obsad\u0119. Do g\u0142\u00f3wnej roli Jacka Dawsona proponowano m.in. Chrisa","start_idx":198,"end_idx":213}
{"id":"mrc_2844","question":"kto reprezentowa\u0142 austrie na kongresie wiede\u0144skim?","answer":"ministrowie spraw zagranicznych","context":"roku, gdy podpisany zosta\u0142 \"Akt ko\u0144cowy Kongresu Wiede\u0144skiego\". Pocz\u0105tkowo rol\u0119 dominuj\u0105c\u0105 odgrywali przedstawiciele wy\u0142\u0105cznie czterech mocarstw zwyci\u0119skich, czyli ministrowie spraw zagranicznych Rosji, Wielkiej Brytanii, Austrii i Prus. Dyplomaci francuscy i hiszpa\u0144scy otrzymali jedynie prawo opiniowania ich decyzji. Spotka\u0142o si\u0119 to ze sprzeciwem Talleyranda, kt\u00f3ry utrzymywa\u0142, \u017ce rz\u0105dzona przez Burbon\u00f3w Francja nale\u017cy do koalicji zwyci\u0119zc\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym utworzono \"Komitet O\u015bmiu\", do kt\u00f3rego dokooptowano pozosta\u0142ych sygnatariuszy I pokoju paryskiego, czyli Francj\u0119, Hiszpani\u0119, Portugali\u0119 i Szwecj\u0119. Komitet ten powo\u0142a\u0142 dziesi\u0119\u0107 komisji roboczych: prawn\u0105, statystyczn\u0105, ds. Polski, Saksonii, Niemiec, W\u0142och, Szwajcarii, rang i stopni dyplomatycznych, handlu niewolnikami i \u017ceglugi \u015br\u00f3dl\u0105dowej. Najistotniejsze decyzje nadal jednak zapada\u0142y wy\u0142\u0105cznie przy uzyskaniu aprobaty \"Komitetu Czterech\", a po intrydze styczniowej \"Komitetu Pi\u0119ciu\", gdy na znaczeniu zyska\u0142 g\u0142os","start_idx":164,"end_idx":195}
{"id":"mrc_2845","question":"do czego s\u0142u\u017cy aparat fotograficzny?","answer":"do wykonywania zdj\u0119\u0107 fotograficznych.","context":"Aparat fotograficzny (potocznie aparat) \u2013 urz\u0105dzenie s\u0142u\u017c\u0105ce do wykonywania zdj\u0119\u0107 fotograficznych. Pierwowzorem aparatu fotograficznego by\u0142a \"camera obscura\". Klasyczny aparat fotograficzny jest urz\u0105dzeniem przystosowanym do na\u015bwietlania materia\u0142u \u015bwiat\u0142oczu\u0142ego, umieszczanego we wn\u0119trzu aparatu w postaci zwini\u0119tej b\u0142ony, wymiennej kasety z b\u0142onami ci\u0119tymi lub te\u017c kliszy szklanej. Obecnie aparaty fotograficzne na b\u0142ony ma\u0142oobrazkowe zosta\u0142y prawie ca\u0142kowicie wyparte przez aparaty cyfrowe, gdzie elementem \u015bwiat\u0142oczu\u0142ym jest matryca z elementami fotoelektrycznymi. == Najwa\u017cniejsze etapy rozwoju == * ok. 1020 \u2013 pierwszy naukowy opis ciemni optycznej (Alhazen z Basry) \u2013 camera obscura * 1550 \u2013 zast\u0105pienie otworu pojedyncz\u0105 soczewk\u0105 skupiaj\u0105c\u0105 (Girolamo Cardano) * 1569 \u2013 opisanie zasady dzia\u0142ania przys\u0142ony (Daniello Barbaro) * 1887\u20131889 \u2013 wprowadzenie b\u0142ony zwojowej (H. Goodwin, G. Eastman) * 1925 \u2013 aparat ma\u0142oobrazkowy na","start_idx":61,"end_idx":98}
{"id":"mrc_2846","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 magik?","answer":"26 grudnia 2000 roku","context":"o sytuacji w grupie wypowiedzia\u0142 si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === \u015amier\u0107 === 26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach. W stanie ci\u0119\u017ckim zosta\u0142 przetransportowany do szpitala, gdzie oko\u0142o godziny 6:45 zmar\u0142. Domnieman\u0105 przes\u0142ank\u0105 jego dzia\u0142ania by\u0142a pr\u00f3ba unikni\u0119cia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej poprzez symulowanie z\u0142ego stanu zdrowia psychicznego, kt\u00f3re w konsekwencji doprowadzi\u0142o do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu. O \u015bmierci rapera wypowiedzieli si\u0119 (kolejno) jego przyjaciele: Sebastian \u201eRahim\u201d Salbert i Wojciech \u201eFokus\u201d Alszer w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: == Teksty == Magik by\u0142 autorem i wsp\u00f3\u0142autorem kilkudziesi\u0119ciu tekst\u00f3w na potrzeby grup Paktofonika i Kaliber 44. Samodzielnie napisa\u0142 m.in. utwory \u201ePlus i minus\u201d i \u201eUs\u0142ysz m\u00f3j g\u0142os\u201d,","start_idx":74,"end_idx":94}
{"id":"mrc_2847","question":"kto \u017cy\u0142 najd\u0142u\u017cej na \u015bwiecie?","answer":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni.","context":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni. Najstarszym m\u0119\u017cczyzn\u0105 by\u0142 Japo\u0144czyk Jiroemon Kimura (1897\u20132013), kt\u00f3ry \u017cy\u0142 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR).","start_idx":0,"end_idx":160}
{"id":"mrc_2848","question":"gdzie mieszkaj\u0105 kangury?","answer":"Kangur olbrzymi wyst\u0119puje we wschodniej Australii od p\u00f3\u0142wyspu Jork, w p\u00f3\u0142nocno-wschodnim Queenslandzie, od po\u0142udnia daleko w po\u0142udniowo-wschodniej Australii Po\u0142udniowej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Tasmanii; r\u00f3wnie\u017c na wyspach Bribie, Curtis, Wielkiej Wyspie Piaszczystej i North Stradbroke (Queensland) oraz Little Snake, Rotamah i Sunday (Wiktoria).","context":"siedlisko == Kangur olbrzymi wyst\u0119puje we wschodniej Australii od p\u00f3\u0142wyspu Jork, w p\u00f3\u0142nocno-wschodnim Queenslandzie, od po\u0142udnia daleko w po\u0142udniowo-wschodniej Australii Po\u0142udniowej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Tasmanii; r\u00f3wnie\u017c na wyspach Bribie, Curtis, Wielkiej Wyspie Piaszczystej i North Stradbroke (Queensland) oraz Little Snake, Rotamah i Sunday (Wiktoria). Typowe siedlisko kangura olbrzymiego to otwarte tereny lesiste i trawiaste, ze stosunkowo du\u017cymi opadami deszcz\u00f3w, ale coraz cz\u0119\u015bciej spotykany jest na terenach p\u00f3\u0142pustynnych, gdzie zosta\u0142 zepchni\u0119ty na skutek rozwoju gospodarki cz\u0142owieka. == Taksonomia == Gatunek po raz pierwszy naukowo opisa\u0142 w 1790 roku brytyjski przyrodnik George Shaw nadaj\u0105c mu nazw\u0119 \"Macropus giganteus\". Jako miejsce typowe od\u0142owu holotypu wskaza\u0142 Kings Plains, w Cooktown, w Queenslandzie, w Australii. Populacja tasma\u0144ska jest cz\u0119sto uznawana za odr\u0119bny podgatunek, jednak badania genetyczne","start_idx":13,"end_idx":357}
{"id":"mrc_2849","question":"komu przyznaje si\u0119 medal sprawiedliwy w\u015br\u00f3d narod\u00f3w \u015bwiata?","answer":"najwy\u017csze izraelskie odznaczenie cywilne nadawane nie-\u017bydom","context":"Sprawiedliwy w\u015br\u00f3d Narod\u00f3w \u015awiata ( \"Chasid Umot ha-Olam\") \u2013 najwy\u017csze izraelskie odznaczenie cywilne nadawane nie-\u017bydom, przyznawane przez Instytut Pami\u0119ci M\u0119czennik\u00f3w i Bohater\u00f3w Holokaustu Jad Waszem w Jerozolimie. == Historia == Termin \"Sprawiedliwy w\u015br\u00f3d Narod\u00f3w \u015awiata\" oznacza\u0142 pierwotnie w \u017cydowskiej tradycji osoby pochodzenia nie\u017cydowskiego, kt\u00f3re by\u0142y dobrymi, bogobojnymi lud\u017ami. Wed\u0142ug tej tradycji wielki zestaw praw i nakaz\u00f3w zawartych w Torze, ale tak\u017ce w ksi\u0119gach Miszna, Gemara i ustnej tradycji (micwa), odnosi si\u0119 tylko do \u017byd\u00f3w, kt\u00f3rzy odziedziczyli powinno\u015bci po swoich przodkach. W przeciwie\u0144stwie do nich nie-\u017bydzi powinni przestrzega\u0107 jedynie prostych i oczywistych, niemal powszechnie przyj\u0119tych Siedmiu Praw Noego, ustanowionych po potopie, jak zakaz zabijania ludzi czy spo\u017cywania mi\u0119sa wyci\u0119tego z \u017cywego zwierz\u0119cia. Judaizm naucza, \u017ce \u201eje\u015bli cz\u0142owiek niszczy jedno \u017cycie, to","start_idx":61,"end_idx":120}
{"id":"mrc_2850","question":"kto obecnie sprawuje w\u0142adz\u0119 w wielkiej brytanii?","answer":"kr\u00f3l Karol III","context":"Monarchia brytyjska (ang. \"Monarchy of the United Kingdom\", tak\u017ce \"British monarchy\") \u2013 monarchia parlamentarna Wielkiej Brytanii oraz jej terytori\u00f3w zamorskich. Obecnie panuj\u0105cy, kr\u00f3l Karol III, obj\u0105\u0142 koron\u0119 8 wrze\u015bnia 2022. Zar\u00f3wno on, jak i cz\u0142onkowie jego najbli\u017cszej rodziny pe\u0142ni\u0105 wiele obowi\u0105zk\u00f3w zwi\u0105zanych z urz\u0119dem, reprezentacj\u0105 i ceremonia\u0142em dworskim. Karol III formalnie jest kr\u00f3lem Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, g\u0142ow\u0105 Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego, Wsp\u00f3lnoty Brytyjskiej oraz zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, jednak\u017ce jak przysta\u0142o na monarch\u0119 konstytucyjnego, kr\u00f3l pe\u0142ni funkcje bezpartyjne, ograniczone do nadawania odznacze\u0144, mo\u017cliwo\u015bci rozwi\u0105zania parlamentu i nominacji premiera. Cho\u0107 ostateczna, zwierzchnia w\u0142adza wykonawcza (nad w\u0142adz\u0105 wykonawcz\u0105 pe\u0142nion\u0105 przez rz\u0105d) jest w dalszym ci\u0105gu kr\u00f3lewskim przywilejem, to w praktyce dotyczy ona tylko praw uchwalonych przez Parlament, czy te\u017c zwi\u0105zanych z","start_idx":180,"end_idx":194}
{"id":"mrc_2851","question":"ile kontener\u00f3w na kontenerowcu?","answer":"najwi\u0119ksze kontenerowce potrafi\u0105 przewozi\u0107 ponad 10 000 TEU","context":"Kontenerowiec, dawniej pojemnikowiec \u2013 statek specjalnie wyposa\u017cony w prowadnice i przeznaczony do przewozu kontener\u00f3w, przy za\u0142o\u017ceniu ich pionowego za\u0142adunku i wy\u0142adunku. Pierwszym statkiem przeznaczonym do przewozu kontener\u00f3w by\u0142 ameryka\u0144ski MS \u201eIdeal-X\u201d, przebudowany z tankowca w 1956 roku. M\u00f3g\u0142 przewozi\u0107 53 kontenery 35-stopowe. Wraz z olbrzymi\u0105 popularno\u015bci\u0105 transportu drobnicy w kontenerach oraz stopniowym zwi\u0119kszaniem si\u0119 wymiany handlowej na \u015bwiecie, ro\u015bnie popularno\u015b\u0107 kontenerowc\u00f3w. Obecnie najwi\u0119ksze kontenerowce potrafi\u0105 przewozi\u0107 ponad 10 000 TEU i ledwo mieszcz\u0105 si\u0119 w klasie wymiar\u00f3w panamax. Niekt\u00f3re statki ju\u017c t\u0119 klas\u0119 przekroczy\u0142y, w zwi\u0105zku z tym s\u0105 eksploatowane na trasach, kt\u00f3re nie wymagaj\u0105 przechodzenia przez Kana\u0142 Panamski, np. Chiny \u2013 Zachodnie Wybrze\u017ce Stan\u00f3w Zjednoczonych. Od 2012 roku najbardziej pojemnym kontenerowcem na \u015bwiecie by\u0142 MS CMA CGM Marco Polo","start_idx":505,"end_idx":564}
{"id":"mrc_2852","question":"jak d\u0142ugo trwa\u0142y igrzyska?","answer":"Igrzyska trwa\u0142y 5 dni","context":"Igrzyska olimpijskie \u2013 najstarsza i zarazem najwi\u0119ksza mi\u0119dzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zar\u00f3wno letnie, jak i zimowe, ale w odst\u0119pie 2 lat od siebie) w r\u00f3\u017cnych krajach, pod has\u0142em szlachetnego wsp\u00f3\u0142zawodnictwa i braterstwa wszystkich narod\u00f3w Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. == Historia == === Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie === Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji co cztery lata, st\u0105d w staro\u017cytnej Grecji termin \"olimpiada\", kt\u00f3ry oznacza\u0142 czteroletni okres mi\u0119dzy kolejnymi igrzyskami. Pierwsze udokumentowane igrzyska odby\u0142y si\u0119 w roku 776 p.n.e. Na czas igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen. Podczas trwania konflikt\u00f3w og\u0142aszano \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d i wojny wstrzymywane by\u0142y na 2 miesi\u0105ce. Igrzyska trwa\u0142y 5 dni, reszta czasu by\u0142a przeznaczona na wyruszenie i powr\u00f3t z igrzysk przez widz\u00f3w i zawodnik\u00f3w. Pierwszym","start_idx":750,"end_idx":771}
{"id":"mrc_2853","question":"kto ukaza\u0142 si\u0119 kobietom?","answer":"wyja\u015bnienia anio\u0142\u00f3w i samego Jezusa zmartwychwsta\u0142ego","context":"Pusty gr\u00f3b \u2013 w chrze\u015bcija\u0144stwie okre\u015blenie grobu Jezusa, kt\u00f3ry kobiety nios\u0105ce wonne zio\u0142a (Maria Magdalena, Maria Matka Jakuba (Kleofasowa) i Salome) zasta\u0142y pustym. Od opowiadania o pustym grobie zaczyna si\u0119 ewangeliczna historia o zmartwychwstaniu Jezusa. . Pierwsz\u0105 reakcj\u0105 kobiet na widok pustego grobu nie jest my\u015bl, \u017ce oto Jezus m\u00f3g\u0142 powsta\u0107 z martwych. Przychodzi im na my\u015bl zbezczeszczenie grobu, a Maria Magdalena zostaje przedstawiona we \u0142zach: \u201eZabrano Pana mego i nie wiem, gdzie Go po\u0142o\u017cono\u201d (J 20, 13). Dopiero wyja\u015bnienia anio\u0142\u00f3w i samego Jezusa zmartwychwsta\u0142ego objawi\u0142y kobietom prawd\u0119 o zmartwychwstaniu. Zdaniem jezuickiego teologa Johna O\u2019Collinsa, bez pustego grobu zmartwychwstanie Jezusa straci\u0142oby swoj\u0105 wymow\u0119 i znaczenie. Bez opowie\u015bci o pustym grobie nie ma teologicznego \u0142\u0105cznika mi\u0119dzy uwielbieniem i wywy\u017cszeniem Jezusa a","start_idx":526,"end_idx":579}
{"id":"mrc_2854","question":"kto jest autorem psalm\u00f3w?","answer":"tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a kr\u00f3lowi Dawidowi.","context":"inne. Psalmy s\u0105 wybitnym pomnikiem literatury staro\u017cytnego Izraela, lecz przede wszystkim stanowi\u0105 dokument pobo\u017cno\u015bci \u017cydowskiej czas\u00f3w staro\u017cytnych. Chrze\u015bcijanie upatruj\u0105 w wielu psalmach proroctw dotycz\u0105cych \u017cycia i mesja\u0144skiego pos\u0142annictwa Jezusa Chrystusa. Psalmy sta\u0142y si\u0119 wzorem dla chrze\u015bcija\u0144skiej poezji religijnej, by\u0142y te\u017c t\u0142umaczone przez wybitnych poet\u00f3w. == Autorstwo Ksi\u0119gi Psalm\u00f3w == Zebranie psalm\u00f3w i autorstwo wielu z nich tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a kr\u00f3lowi Dawidowi. Cz\u0119\u015b\u0107 psalm\u00f3w zawiera w pierwszym wierszu imiona r\u00f3\u017cnych os\u00f3b. S\u0105 one poprzedzone przyimkiem \"le\" (np. \"leDawid\"), kt\u00f3ry interpretowano tradycyjnie jako \"lamed auctoris\" tzn. oznaczaj\u0105cy autora. O dawnej tradycji \u015bwiadczy przek\u0142ad Wulgaty, w kt\u00f3rym imiona znalaz\u0142y si\u0119 w dope\u0142niaczu (np. \u201eDawidowy\u201d), mimo \u017ce Septuaginta stosowa\u0142a w tym miejscu celownik. Najwi\u0119cej, bo 73 psalmy, ma w tytule imi\u0119 Dawida.","start_idx":445,"end_idx":510}
{"id":"mrc_2855","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 fortnite?","answer":"zosta\u0142a wydana w formie wczesnego dost\u0119pu 25 lipca 2017","context":"Fortnite: Ratowanie \u015bwiata \u2013 komputerowa gra survivalowa rozwijana przez studio People Can Fly oraz Epic Games. Gra zosta\u0142a wydana w formie wczesnego dost\u0119pu 25 lipca 2017, a 30 czerwca 2020 ukaza\u0142a si\u0119 jej pe\u0142na wersja. 26 wrze\u015bnia 2017 Epic Games wyda\u0142 osobn\u0105, darmow\u0105 wersj\u0119 gry z trybem battle royale \u2013 \"Fortnite Battle Royale\". == Rozgrywka == Rozgrywka w trybie kooperacji opiera si\u0119 na badaniach, gromadzeniu zasob\u00f3w, budowaniu ufortyfikowanych budynk\u00f3w i walce z falami nacieraj\u0105cych potwor\u00f3w. Gracze mog\u0105 wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 ze sob\u0105 w celu zbierania przedmiot\u00f3w potrzebnych do budowy fortu, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej s\u0142u\u017cy do obrony przed atakuj\u0105cymi przeciwnikami (w grze nazywanymi \u201epustakami\u201d). Skrzynie z zaopatrzeniem i przedmioty w grze s\u0105 generowane na mapie losowo, a gracze otrzymuj\u0105 r\u00f3\u017cne rodzaje broni palnej, na","start_idx":116,"end_idx":171}
{"id":"mrc_2856","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 millie bobby brown?","answer":"19 lutego 2004","context":"ma\u0142y|upright=0.85|Millie Bobby Brown (2018) Millie Bobby Brown (ur. 19 lutego 2004 w Marbelli) \u2013 brytyjska aktorka i modelka. Gra\u0142a m.in. w serialu \"Stranger Things\", a tak\u017ce filmach \"Enola Holmes\", \"Godzilla II: Kr\u00f3l potwor\u00f3w\" i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142a si\u0119 w mie\u015bcie Marbella w Hiszpanii jako trzecie z czworga dzieci Kelly i Roberta Brown\u00f3w. Wychowywa\u0142a si\u0119 z bratem Charleyem oraz dwiema siostrami \u2013 Paige i Av\u0105. Jej ojciec jest po\u015brednikiem w obrocie nieruchomo\u015bciami. Rodzina przeprowadzi\u0142a si\u0119 do Bournemouth w Wielkiej Brytanii, kiedy Millie mia\u0142a cztery lata. Cztery lata p\u00f3\u017aniej przeprowadzili si\u0119 do Orlando w Stanach Zjednoczonych. === Kariera === W 2013 zadebiutowa\u0142a na ma\u0142ym ekranie w roli m\u0142odej Alicji w serialu fantasy produkcji ABC, pt.","start_idx":68,"end_idx":82}
{"id":"mrc_2857","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a nazwa niemcy?","answer":"Etnonim \u201eNiemiec\u201d pochodzi od ps\u0142. \"*n\u011bm\u044cc\u044c\" (\u201eniezdolny do m\u00f3wienia\u201d, \u201emamrocz\u0105cy\u201d, \u201em\u00f3wi\u0105cy niezrozumiale\u201d) z ps\u0142. \"*n\u011bm\u044a\" (\u201eniemy\u201d) i sufiksu \"-\u044cc\u044c\", co podkre\u015bla barier\u0119 j\u0119zykow\u0105 a wr\u0119cz ideologiczn\u0105 mi\u0119dzy j\u0119zykami germa\u0144skimi (\u201ecudzymi\u201d) a s\u0142owia\u0144skimi (\u201enaszymi\u201d, \u201es\u0142ownymi\u201d) od ps\u0142. \"*slov\u011bnin\u044a\".","context":"gospodarka stanowi jedn\u0105 z najwi\u0119kszych na \u015bwiecie. Niemcy maj\u0105 tak\u017ce bogat\u0105 histori\u0119 i dziedzictwo kulturowe. == Etymologia i pole semantyczne == Etnonim \u201eNiemiec\u201d pochodzi od ps\u0142. \"*n\u011bm\u044cc\u044c\" (\u201eniezdolny do m\u00f3wienia\u201d, \u201emamrocz\u0105cy\u201d, \u201em\u00f3wi\u0105cy niezrozumiale\u201d) z ps\u0142. \"*n\u011bm\u044a\" (\u201eniemy\u201d) i sufiksu \"-\u044cc\u044c\", co podkre\u015bla barier\u0119 j\u0119zykow\u0105 a wr\u0119cz ideologiczn\u0105 mi\u0119dzy j\u0119zykami germa\u0144skimi (\u201ecudzymi\u201d) a s\u0142owia\u0144skimi (\u201enaszymi\u201d, \u201es\u0142ownymi\u201d) od ps\u0142. \"*slov\u011bnin\u044a\". Ta dychotomia sw\u00f3j-obcy jest homologiczna do (\"b\u00e1rbaros\", \u201eobcy\u201d, \u201edziwny\u201d, \u201ebe\u0142kocz\u0105cy\u201d, st\u0105d barbarzy\u0144ca), a tak\u017ce (\"ajam\", \u201eniemy\u201d), kt\u00f3re do dzisiaj stosuje si\u0119 do osoby niew\u0142adaj\u0105cej arabskim od urodzenia i kt\u00f3re po arabskim podboju Persji rozszerzy\u0142o swoje znaczenie na pejoratywne okre\u015blenie podbitych lud\u00f3w. S\u0142owo \u201eNiemiec\u201d odnale\u017a\u0107 mo\u017cna we wszystkich j\u0119zykach s\u0142owia\u0144skich, a nawet w w\u0119gierskim zapo\u017cyczeniu \"n\u00e9met.\" Termin \u201eNiemcy\u201d wyst\u0119puje na przyk\u0142ad w \"\u017bywocie","start_idx":147,"end_idx":451}
{"id":"mrc_2858","question":"w jakim przedziale czasowym powinien by\u0107 uchwalony bud\u017cet pa\u0144stwa?","answer":"bud\u017cet pa\u0144stwa jest uchwalany w formie ustawy bud\u017cetowej na okres roku zwanego rokiem bud\u017cetowym, kt\u00f3ry pokrywa si\u0119 z rokiem kalendarzowym.","context":"pa\u0144stwa inwestycji prywatnych. == Bud\u017cet pa\u0144stwa w Polsce == W Polsce bud\u017cet pa\u0144stwa jest uchwalany w formie ustawy bud\u017cetowej na okres roku zwanego rokiem bud\u017cetowym, kt\u00f3ry pokrywa si\u0119 z rokiem kalendarzowym. Nast\u0119pnie bud\u017cet jest og\u0142aszany w Dzienniku Ustaw jako ustawa bud\u017cetowa i staje si\u0119 w\u00f3wczas aktem prawnym umo\u017cliwiaj\u0105cym organom wykonawczym jego realizacj\u0119. W wyj\u0105tkowych sytuacjach, np. z powodu trudno\u015bci politycznych, gospodarczych, czy te\u017c kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych, gdy Rada Ministr\u00f3w nie mo\u017ce w ustawowym terminie przedstawi\u0107 parlamentowi projektu ustawy bud\u017cetowej na ca\u0142y rok, w\u00f3wczas przedk\u0142ada parlamentowi projekt ustawy o prowizorium bud\u017cetowym, czyli przej\u015bciowym planem finansowym, w kt\u00f3rym dochody i wydatki s\u0105 uj\u0119te w okresie kr\u00f3tszym ni\u017c rok. Prowizorium traci moc z chwil\u0105 uchwalenia ustawy bud\u017cetowej. === Kwoty dochod\u00f3w i wydatk\u00f3w zapisane w","start_idx":70,"end_idx":209}
{"id":"mrc_2859","question":"kto steruje statkiem?","answer":"\u201esternik manewrowy\u201d \u2013 jeden z do\u015bwiadczonych starszych marynarzy lub marynarzy, steruj\u0105cy statkiem podczas manewr\u00f3w portowych (stanowisko nieoficjalne)","context":"zdobywaj\u0105cy praktyk\u0119 morsk\u0105. * cie\u015bla okr\u0119towy \u2013 posiada\u0142 \u015bwiadectwo bosmana, zast\u0119powa\u0142 (uzupe\u0142nia\u0142) go w niekt\u00f3rych pracach pok\u0142adowych, odpowiedzialny za sondowanie zbiornik\u00f3w statkowych, zaopatrzenie w wod\u0119. * \u201esternik manewrowy\u201d \u2013 jeden z do\u015bwiadczonych starszych marynarzy lub marynarzy, steruj\u0105cy statkiem podczas manewr\u00f3w portowych (stanowisko nieoficjalne) === Za\u0142oga maszynowa === * starszy mechanik \u2013 \u201echief maszyny\u201d . * I mechanik \u2013 praca w systemie dni\u00f3wkowym, nadz\u00f3r nad prac\u0105 dejman\u00f3w w maszynie, prowadzenie kart pracy dzia\u0142u maszynowego oraz cz\u0119\u015bci dokumentacji maszynowej. * II mechanik \u2013 odpowiedzialny za silnik g\u0142\u00f3wny. * III mechanik \u2013 \u201etrzeci ciep\u0142y\u201d, nadzorowa\u0142 prac\u0119 agregat\u00f3w pomocniczych w si\u0142owni okr\u0119towej. * III mechanik \u2013 \u201etrzeci zimny\u201d, nadzorowa\u0142 urz\u0105dzenia poza si\u0142owni\u0105, przede wszystkim ch\u0142odnie statkowe, klimatyzacj\u0119. * asystent \u2013 funkcja szkoleniowa na statku,","start_idx":214,"end_idx":365}
{"id":"mrc_2860","question":"jakiego pierwiastka jest najwi\u0119cej w skorupie ziemskiej?","answer":"tlen (O) 46,1%","context":"oceaniczn\u0105 oraz suboceaniczn\u0105. Mi\u0105\u017cszo\u015b\u0107 skorupy ziemskiej waha si\u0119 od 5\u2013km w cz\u0119\u015bci oceanicznej do 35\u201340 km na og\u00f3\u0142 w cz\u0119\u015bci kontynentalnej (pod Himalajami osi\u0105ga maksymalnie 80 km). G\u0119sto\u015b\u0107 waha si\u0119 od 2,7\u20132,8 g/cm\u00b3 w cz\u0119\u015bci kontynentalnej do 3 g/cm\u00b3 w cz\u0119\u015bci oceanicznej. Skorupa ziemska sk\u0142ada si\u0119 z kilkunastu p\u0142yt tektonicznych o grubo\u015bci kilku\u2013kilkudziesi\u0119ciu kilometr\u00f3w. Rozpoznaniem i wyja\u015bnianiem zjawisk zwi\u0105zanych z powstawaniem i ruchem p\u0142yt zajmuj\u0105 si\u0119 teorie geotektoniczne, np. tektonika p\u0142yt. == Sk\u0142ad chemiczny skorupy ziemskiej (wagowo)== * tlen (O) 46,1% * krzem (Si) 27,72% * glin (Al) 8,13% * \u017celazo (Fe) 5,0% * wap\u0144 (Ca) 3,63% * s\u00f3d (Na) 2,83% * potas (K) 2,60% * magnez (Mg) 2,08% * tytan (Ti) 0,44% * wod\u00f3r (H) 0,14% * pozosta\u0142e 1,5%","start_idx":560,"end_idx":574}
{"id":"mrc_2861","question":"w jakich sytuacjach w mi\u0119\u015bniach powstaje kwas mlekowy?","answer":"w trakcie intensywnego wysi\u0142ku fizycznego, kiedy dochodzi do procesu beztlenowego oddychania zwanego fermentacj\u0105 mleczanow\u0105.","context":"Kwas mlekowy, kwas 2-hydroksypropanowy (), E270 \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy hydroksykwas\u00f3w, obecny w skwa\u015bnia\u0142ym mleku (sk\u0105d pochodzi jego nazwa) oraz powstaj\u0105cy w mi\u0119\u015bniach w trakcie intensywnego wysi\u0142ku fizycznego, kiedy dochodzi do procesu beztlenowego oddychania zwanego fermentacj\u0105 mleczanow\u0105. Sole tego kwasu to mleczany. Ze wzgl\u0119du na to, \u017ce atom w\u0119gla, do kt\u00f3rego przy\u0142\u0105cza si\u0119 grupa hydroksylowa, jest asymetryczny, kwas mlekowy wykazuje chiralno\u015b\u0107 i ma dwa enancjomery: * L(+) (o konfiguracji absolutnej \"S\"): kwas (\"S\")-2-hydroksypropanowy * D(\u2013) (o konfiguracji absolutnej \"R\"): kwas (\"R\")-2-hydroksypropanowy W organizmie ludzkim wyst\u0119puje wy\u0142\u0105cznie forma L(+). == Kwas mlekowy w mi\u0119\u015bniach == Powstawanie kwasu mlekowego w mi\u0119\u015bniach jest zwi\u0105zane z procesem spalania glukozy. W warunkach braku tlenu glikoliza jest jedynym mo\u017cliwym sposobem wytworzenia energii dla kom\u00f3rki","start_idx":185,"end_idx":309}
{"id":"mrc_2862","question":"czym zajmuje si\u0119 mendel gda\u0144ski?","answer":"Mendel Gda\u0144ski \u2013 stary \u017byd pracuj\u0105cy jako introligator.","context":"Mendel Gda\u0144ski \u2013 nowela Marii Konopnickiej opublikowana po raz pierwszy w 1890 roku na \u0142amach czasopisma \u201ePrzegl\u0105d Literacki\u201d, a trzy lata p\u00f3\u017aniej w zbiorku nowel \"Na drodze\". Utw\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 pisarki na fal\u0119 antysemityzmu, jaka przetacza\u0142a si\u0119 w\u00f3wczas przez ziemie polskie. Jego powstanie cz\u0119\u015bciowo zainspirowa\u0142a Eliza Orzeszkowa, kt\u00f3ra w 1890 wystosowa\u0142a do Marii Konopnickiej list, w kt\u00f3rym prosi\u0142a: \"czy proz\u0105, czy wierszem, napisz jedn\u0105 lub dziesi\u0119\u0107 kartek, s\u0142owo Twoje wiele zawa\u017cy, u wielu wiar\u0119 znajdzie, wiele uczu\u0107 wzbudzi, z\u0142ych u\u015bpi\u2026.\" == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Warszawie w II po\u0142owie XIX wieku. Bohaterem jest Mendel Gda\u0144ski \u2013 stary \u017byd pracuj\u0105cy jako introligator. Mendel od urodzenia mieszka na ziemiach polskich i czuje si\u0119 Polakiem. Dziwi\u0105 go pojawiaj\u0105ce si\u0119 ruchy antysemickie","start_idx":632,"end_idx":687}
{"id":"mrc_2863","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do filmu gladiator?","answer":"Muzyk\u0119 skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard","context":"Gladiator \u2013 Music From The Motion Picture \u2013 p\u0142yta zawieraj\u0105ca \u015bcie\u017ck\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 do filmu Gladiator. Muzyk\u0119 skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard, otrzymuj\u0105c za ni\u0105 Z\u0142oty Glob oraz nominacje do nagrody BAFTA i Oskara. Album zosta\u0142 wydany w 2001 roku. == Lista utwor\u00f3w == Opracowano na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego. == Listy sprzeda\u017cy ==","start_idx":100,"end_idx":146}
{"id":"mrc_2864","question":"przez jakie miasta przep\u0142ywa odra?","answer":"Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole.","context":"p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela si\u0119 na dwa nurty: Odr\u0119 Wschodni\u0105 (kt\u00f3ra przechodzi w Regalic\u0119 do jeziora D\u0105bie) i Odr\u0119 Zachodni\u0105. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomi\u0119dzy Regalic\u0119 i Sko\u015bnic\u0119, gdzie Sko\u015bnica \u0142\u0105czy si\u0119 z Odr\u0105 Zachodni\u0105 i tworzy g\u0142\u00f3wny nurt Odry. Odra p\u0142ynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro D\u0105bie, jednak\u017ce jej wody rozdzielaj\u0105 si\u0119","start_idx":73,"end_idx":207}
{"id":"mrc_2865","question":"kiedy projekt ustawy wchodzi w \u017cycie?","answer":"Ustawa wchodzi w \u017cycie po up\u0142ywie 14 dni od dnia jej og\u0142oszenia, chyba \u017ce sama stanowi inaczej.","context":"prezydent RP ma obowi\u0105zek podpisa\u0107 j\u0105 w ci\u0105gu 7 dni, po czym zarz\u0105dza jej publikacj\u0119 w Dzienniku Ustaw. Je\u017celi ustawa nie zostanie ponownie uchwalona, post\u0119powanie ustawodawcze jest zako\u0144czone, a ustawa odrzucona. === Promulgacja i wej\u015bcie w \u017cycie ustawy === Publikacja w Dzienniku Ustaw RP jest warunkiem wej\u015bcia ustawy w \u017cycie. Ustawa wchodzi w \u017cycie po up\u0142ywie 14 dni od dnia jej og\u0142oszenia, chyba \u017ce sama stanowi inaczej. == Statystyki akt\u00f3w prawnych == W 2016 r. w \u017cycie wesz\u0142o 31.906 stron maszynopisu ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 (w 2015 r. by\u0142o to 29.843), tj. najwi\u0119cej od 1989 r., gdy wydano 1.186 stron, czyli \u015brednio 7 nowych akt\u00f3w prawnych z tego rodzaju. Produkcja akt\u00f3w prawnych w Polsce jest ponad 50-krotnie wi\u0119ksza ni\u017c w Szwecji.","start_idx":330,"end_idx":425}
{"id":"mrc_2866","question":"jak nazywa si\u0119 m\u0142ody \u0142o\u015b?","answer":"\u0142oszak","context":"o poro\u017cu w formie \u0142opat (zobacz: badylarz) * \u0142osza \u2013 samica \u0142osia, \"kl\u0119pa\" * \u0142oszak \u2013 m\u0142ody \u0142o\u015b * \u0142owiec \u2013 stara nazwa my\u015bliwego * \u0142y\u017cka \u2013 ucho zwierzyny p\u0142owej ---- === M === * mai\u017c \u2013 m\u0142ody orze\u0142, jastrz\u0105b lub sok\u00f3\u0142 kt\u00f3rego zacz\u0119to wprawia\u0107 do polowania * marczak \u2013 m\u0142ody zaj\u0105c urodzony w marcu * medalion \u2013 trofeum w formie spreparowanej g\u0142owy z szyj\u0105 zwierz\u0119cia * micha\u0142ek \u2013 m\u0142ody zaj\u0105c urodzony jesieni\u0105 (nazimek) * mi\u0119siarz \u2013 nieetyczny my\u015bliwy, kieruj\u0105cy si\u0119 g\u0142\u00f3wnie ch\u0119ci\u0105 pozyskania tuszy * mikot \u2013 wabik u\u017cywany do wabienia \"koz\u0142\u00f3w\" * miot \u2013 kolejne z p\u0119dze\u0144 na polowaniu zbiorowym * mnich \u2013 samiec zwierzyny p\u0142owej nie wykszta\u0142caj\u0105cy poro\u017ca * murzyn \u2013 m\u0142ody samiec cietrzewia przechodz\u0105cy na doros\u0142e","start_idx":77,"end_idx":83}
{"id":"mrc_2867","question":"jakiego koloru jest dom prezydenta?","answer":"Bia\u0142y","context":"Bia\u0142y Dom (z ang. \"White House\") \u2013 oficjalna rezydencja i miejsce pracy prezydent\u00f3w USA, po\u0142o\u017cona w Waszyngtonie, Dystrykt Kolumbia. Nazwa ta zosta\u0142a nadana budynkowi 14 wrze\u015bnia 1901 r. przez prezydenta Roosevelta. Wcze\u015bniej nazywany by\u0142 \"Pa\u0142acem Prezydenckim\", \"Domem Prezydenckim\" i \"Siedzib\u0105 W\u0142adz Wykonawczych\". == Historia == W grudniu 1790 r. prezydent Waszyngton podpisa\u0142 Act of Congress, stanowi\u0105cy, \u017ce rz\u0105d federalny b\u0119dzie rezydowa\u0142 w okr\u0119gu, kt\u00f3rego powierzchnia \"nie b\u0119dzie przekracza\u0142a dziesi\u0119ciu mil kwadratowych u wybrze\u017cy Potomaku\". Prezydent Waszyngton wybra\u0142 wraz z architektem miejskim Pierre\u2019em L\u2019Enfantem miejsce, w kt\u00f3rym mia\u0142 powsta\u0107 budynek. Rozpisany konkurs wygra\u0142 projekt architektoniczny autorstwa Jamesa Hobana. Budynek, po\u0142o\u017cony w Waszyngtonie przy 1600 Pennsylvania Avenue, zacz\u0105\u0142 powstawa\u0107 w pa\u017adzierniku 1792 roku. Uroczyste oddanie do u\u017cytku nast\u0105pi\u0142o 1 listopada 1800. Pierwszym","start_idx":0,"end_idx":5}
{"id":"mrc_2868","question":"na czym obecnie opiera si\u0119 gospodarka niemiec?","answer":"Do najlepiej rozwini\u0119tych ga\u0142\u0119zi przemys\u0142u w Niemczech nale\u017c\u0105: przemys\u0142 elektromaszynowy, rafineryjny, energetyczny oraz hutniczy i chemiczny.","context":"Niemczech zarejestrowanych by\u0142o 1 000 385 przedsi\u0119biorstw. Zatrudnianych w nich by\u0142o oko\u0142o 5 156 807 os\u00f3b. Obr\u00f3t wyni\u00f3s\u0142 497 271 miliard\u00f3w euro. Do najlepiej rozwini\u0119tych ga\u0142\u0119zi przemys\u0142u w Niemczech nale\u017c\u0105: przemys\u0142 elektromaszynowy, rafineryjny, energetyczny oraz hutniczy i chemiczny. Na ca\u0142ym \u015bwiecie cenione s\u0105 tak\u017ce niemieckie wyroby z dziedzin przemys\u0142u odzie\u017cowego (Adidas), a tak\u017ce z dziedzin optyki i zaawansowanych technologii (high-tech). Niemiecki przemys\u0142 chemiczny osi\u0105gn\u0105\u0142 czo\u0142ow\u0105 pozycj\u0119 na \u015bwiecie, jego g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem jest Ludwigshafen am Rhein (siedziba firmy BASF). Ku tej samej pozycji w \u015bwiecie zmierza tak\u017ce motoryzacja. Niemcy s\u0105 najwi\u0119kszym eksploatatorem w\u0119gla brunatnego i soli potasowych na \u015bwiecie. Znamienn\u0105 rol\u0119 w gospodarce odgrywa Nadre\u0144ski Okr\u0119g Przemys\u0142owy, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi Zag\u0142\u0119bie Ruhry \u2013 jeden z najwi\u0119kszych obszar\u00f3w przemys\u0142owych \u015bwiata. Du\u017ce","start_idx":145,"end_idx":287}
{"id":"mrc_2869","question":"co si\u0119 sta\u0142o z pancernikiem schleswig-holstein?","answer":"Zatopiony podczas nalotu na Gdyni\u0119 w 1944 roku przez lotnictwo brytyjskie, po wojnie by\u0142 podniesiony i u\u017cywany przez ZSRR jako okr\u0119t-cel.","context":"Schleswig-Holstein (wym. ) \u2013 niemiecki pancernik typu \"Deutschland\", generacji przeddrednot\u00f3w, z okresu obu wojen \u015bwiatowych. Bra\u0142 udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej, po czym by\u0142 jednym z okr\u0119t\u00f3w, kt\u00f3re zezwolono Niemcom zatrzyma\u0107 po wojnie. W 1936 roku zosta\u0142 przebudowany na okr\u0119t szkolny. Podczas II wojny \u015bwiatowej, od rana 1 wrze\u015bnia 1939 roku wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w ostrzeliwaniu Westerplatte, staj\u0105c si\u0119 jednym z najbardziej znanych symboli ataku na Polsk\u0119. Zatopiony podczas nalotu na Gdyni\u0119 w 1944 roku przez lotnictwo brytyjskie, po wojnie by\u0142 podniesiony i u\u017cywany przez ZSRR jako okr\u0119t-cel. == Historia == By\u0142 to jeden z 5 pancernik\u00f3w typu \"Deutschland\" (jednym z jego okr\u0119t\u00f3w bli\u017aniaczych by\u0142 \u201eSchlesien\u201d). Klasyfikowany by\u0142 oryginalnie jako okr\u0119t liniowy (niem. \"Linienschiff\"). Nazwa okr\u0119tu pochodzi od jednej z \u00f3wczesnych","start_idx":450,"end_idx":587}
{"id":"mrc_2870","question":"od czego pochodzi nazwa piotrkowa trybunalskiego?","answer":"od imienia \"Piotr\", zdrobnionego do \"Piotrek\", w j\u0119zyku staropolskim tak\u017ce \"Pietrek\". Drugi cz\u0142on nazwy, \"Trybunalski\", wywodzi si\u0119 od faktu, \u017ce w mie\u015bcie urz\u0119dowa\u0142 trybuna\u0142 koronny.","context":"Piotrk\u00f3w Trybunalski \u2013 miasto na prawach powiatu w centralnej Polsce. Piotrk\u00f3w by\u0142 miastem kr\u00f3lewskim w starostwie piotrkowskim w powiecie piotrkowskim wojew\u00f3dztwa sieradzkiego w ko\u0144cu XVI wieku. Dope\u0142nienie nazwy o przymiotnik \"Trybunalski\" nast\u0105pi\u0142o po II wojnie \u015bwiatowej. W latach 1975\u20131998 miasto by\u0142o stolic\u0105 wojew\u00f3dztwa piotrkowskiego. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 r., Piotrk\u00f3w Trybunalski liczy\u0142 72 250 mieszka\u0144c\u00f3w. == Toponimia == Nazwa miasta notowana jest od XIII wieku jako \"Piotrk\u00f3w\" i \"Pietrk\u00f3w\", od XIV wieku spotyka si\u0119 tak\u017ce \"Piotrkowo\". Pochodzi ona od imienia \"Piotr\", zdrobnionego do \"Piotrek\", w j\u0119zyku staropolskim tak\u017ce \"Pietrek\". Drugi cz\u0142on nazwy, \"Trybunalski\", wywodzi si\u0119 od faktu, \u017ce w mie\u015bcie urz\u0119dowa\u0142 trybuna\u0142 koronny. Nazwa Piotrkowa w innych j\u0119zykach brzmi: j\u0119zyk rosyjski \u2013 dzi\u015b \u041f\u0451\u0442\u0440\u043a\u0443\u0432-\u0422\u0440\u0438\u0431\u0443\u043d\u0430\u043b\u044c\u0441\u043a\u0438, za czas\u00f3w Kr\u00f3lestwa","start_idx":575,"end_idx":757}
{"id":"mrc_2871","question":"czym tradycyjnie rozpoczyna si\u0119 wieczerz\u0119 wigilijna?","answer":"wieczerza wigilijna rozpoczyna si\u0119 wraz z \u201epierwsz\u0105 gwiazdk\u0105 na niebie\u201d.","context":"postu\u201d. W takim przypadku wieczerz\u0119 wigilijn\u0105 urz\u0105dzano ju\u017c w sobot\u0119, a Bo\u017ce Narodzenie \u015bwi\u0119towa\u0142o si\u0119 przez trzy dni. Zgodnie z tradycj\u0105 w Polsce wieczerza wigilijna rozpoczyna si\u0119 wraz z \u201epierwsz\u0105 gwiazdk\u0105 na niebie\u201d. Jest to symboliczne nawi\u0105zanie do Gwiazdy Betlejemskiej zwiastuj\u0105cej narodziny Jezusa, kt\u00f3r\u0105 wed\u0142ug Biblii na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Kr\u00f3lowie. Wieczerz\u0119, jak ka\u017ce obyczaj, postn\u0105, rozpoczyna si\u0119 modlitw\u0105 i czytaniem fragmentu Ewangelii Mateusza, \u0141ukasza lub Jana w cz\u0119\u015bci dotycz\u0105cej narodzin Jezusa. Potem uczestnicy wieczerzy wzajemnie prze\u0142amuj\u0105 si\u0119 op\u0142atkiem, jednocze\u015bnie sk\u0142adaj\u0105c sobie \u017cyczenia. Na stole przykrytym bia\u0142ym obrusem z wi\u0105zk\u0105 sianka pod spodem ustawia si\u0119 o jedno nakrycie wi\u0119cej, ni\u017c wynosi liczba zgromadzonych os\u00f3b. Dodatkowe miejsce przy stole wigilijnym przeznaczone jest dla niezapowiedzianego go\u015bcia, a zwyczaj ten upowszechni\u0142","start_idx":147,"end_idx":219}
{"id":"mrc_2872","question":"kto wygra\u0142 wybory prezydenckie w 2020 roku?","answer":"Andrzeja Dudy","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":694,"end_idx":707}
{"id":"mrc_2873","question":"ile razy by\u0142 \u017conaty cezary pazura?","answer":"Trzykrotnie","context":"i Jadwigi Pazur\u00f3w (22.06.1937-13.01.2023), kt\u00f3rzy pobrali si\u0119 w sierpniu 1961. Ma m\u0142odszego o siedem lat brata Rados\u0142awa, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c jest aktorem. Jego matka by\u0142a technikiem normowania w Wytw\u00f3rni Wyrob\u00f3w Precyzyjnych \u201eNiewiad\u00f3w Predom Prespol\u201d, a ojciec by\u0142 nauczycielem muzyki w Szkole Podstawowej w Osiedlu Niewiad\u00f3w oraz prowadzi\u0142 teatr amatorski. Jego rodzicami chrzestnymi s\u0105 Marian Stackiewicz i Tola Piasecka, kt\u00f3ra zmar\u0142a na raka piersi, gdy Cezary mia\u0142 osiem lat. Trzykrotnie \u017conaty. 1 maja 2009 po\u015blubi\u0142 m\u0142odsz\u0105 o 26 lat Edyt\u0119 Zaj\u0105c. Maj\u0105 troje dzieci, Ameli\u0119 (ur. 2009), Antoniego J\u00f3zefa (ur. 2012) i Rit\u0119 (ur. 2018). Jest katolikiem. W 2000 popar\u0142 Aleksandra Kwa\u015bniewskiego przed wyborami prezydenckimi. Dekad\u0119 p\u00f3\u017aniej w wywiadzie dla magazynu \u201ePlayboy\u201d uzna\u0142, \u017ce \u017ca\u0142uje wyra\u017cenia publicznego poparcia dla kandydata, bo \u201earty\u015bcie","start_idx":476,"end_idx":487}
{"id":"mrc_2874","question":"gdzie jest uczelnia oxford?","answer":"w Oksfordzie","context":"Uniwersytet Oksfordzki (, ), oficjalnie The Chancellor, Masters and Scholars of the University of Oxford \u2013 brytyjska uczelnia publiczna w Oksfordzie, za\u0142o\u017cona przed 1167 rokiem, najstarszy uniwersytet w Wielkiej Brytanii i krajach anglosaskich. Obok Uniwersytetu w Cambridge, jest to najbardziej renomowana uczelnia w Wielkiej Brytanii, wysoko ceniona w Europie i na \u015bwiecie. Stale zajmuje miejsce w pierwszej dziesi\u0105tce wszelkich \u015bwiatowych ranking\u00f3w uczelni, tak w klasyfikacji og\u00f3lnej, jak i w poszczeg\u00f3lnych dziedzinach nauki. Wed\u0142ug rankingu sporz\u0105dzonego w 2016 przez czasopismo \"Times Higher Education\" Uniwersytet Oksfordzki zajmuje pierwsz\u0105 pozycj\u0119 na \u015bwiecie. W Akademickim Rankingu Uniwersytet\u00f3w \u015awiata (opracowanym w tym samym roku przez Instytut Szkolnictwa Wy\u017cszego Uniwersytetu Jiao Tong w Szanghaju) Oksford zajmuje 7. miejsce na \u015bwiecie, a w QS World University Rankings","start_idx":136,"end_idx":148}
{"id":"mrc_2875","question":"w kt\u00f3rym j\u0119zyku pisze si\u0119 od prawej do lewej?","answer":"arabski czy hebrajski, ze wzgl\u0119du na charakterystyczn\u0105 dla j\u0119zyk\u00f3w afroazjatyckich budow\u0119 sp\u00f3\u0142g\u0142oskowo-rdzeniow\u0105 (zob. alternacja), u\u017cywaj\u0105 sp\u00f3\u0142g\u0142oskowych pism alfabetycznych (abd\u017cad\u00f3w), zwyczajowo pisanych od prawej do lewej.","context":"oraz na p\u00f3\u0142nocno-wschodnich wybrze\u017cach Afryki. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie do najwa\u017cniejszych j\u0119zyk\u00f3w rodziny semickiej zaliczaj\u0105 si\u0119: * j\u0119zyk amharski, * j\u0119zyk arabski, * j\u0119zyk hebrajski, * j\u0119zyk malta\u0144ski * j\u0119zyk tigrinia Wsp\u00f3\u0142czesne \u017cywe j\u0119zyki semickie, np. arabski czy hebrajski, ze wzgl\u0119du na charakterystyczn\u0105 dla j\u0119zyk\u00f3w afroazjatyckich budow\u0119 sp\u00f3\u0142g\u0142oskowo-rdzeniow\u0105 (zob. alternacja), u\u017cywaj\u0105 sp\u00f3\u0142g\u0142oskowych pism alfabetycznych (abd\u017cad\u00f3w), zwyczajowo pisanych od prawej do lewej. Fonetycznie charakteryzuj\u0105 si\u0119 du\u017c\u0105 liczb\u0105 sp\u00f3\u0142g\u0142osek gard\u0142owych. J\u0119zyki semickie wykazuj\u0105 te\u017c wiele cech typologicznych wsp\u00f3lnych z j\u0119zykami indoeuropejskimi, co \u015bwiadczy o kontaktach tych dw\u00f3ch rodzin w g\u0142\u0119bokiej staro\u017cytno\u015bci. == Klasyfikacja j\u0119zyk\u00f3w semickich == Powszechnie u\u017cywa si\u0119 i akceptuje si\u0119 rozr\u00f3\u017cnienie j\u0119zyk\u00f3w semickich ze wzgl\u0119du na podzia\u0142 geograficzny (wschodnie, p\u00f3\u0142nocno-wschodnie i po\u0142udniowo-zachodnie), cho\u0107 takie podej\u015bcie jest w \u015bwietle nowych bada\u0144 przestarza\u0142e. : j\u0119zyki","start_idx":247,"end_idx":473}
{"id":"mrc_2876","question":"kiedy powsta\u0142 kabaretu?","answer":"Pierwszy taki lokal otworzono 18 listopada 1881 roku w Pary\u017cu","context":"i historyczny, narodowy i kosmopolityczny, j\u0119zykowy i sytuacyjny, profesjonalny i amatorski, dla doros\u0142ych i dla dzieci, egalitarny i elitarny. == Pocz\u0105tki kabaretu == Histori\u0119 kabaretu na Zachodzie przedstawi\u0142a Lisa Appignanesi. W Rosji kabaret okre\u015blany jest terminami \"tieatr estrady\" (\u0442\u0435\u0430\u0442\u0440 \u044d\u0441\u0442\u0440\u0430\u0434\u044b) i \"tieatr miniatiur\" (\u0442\u0435\u0430\u0442\u0440 \u043c\u0438\u043d\u0438\u0430\u0442\u044e\u0440). === Francja === Pocz\u0105tkowo nazwa kabaret nie by\u0142a bezpo\u015brednio zwi\u0105zana ze sztuk\u0105 teatraln\u0105 czy wyst\u0119pem artyst\u00f3w. By\u0142 to lokal gromadz\u0105cy noc\u0105 artystyczny \u015bwiatek. Pierwszy taki lokal otworzono 18 listopada 1881 roku w Pary\u017cu przy ulicy Boulevard Rouchechouart 84 w dzielnicy Montmartre, kt\u00f3ra w\u00f3wczas jeszcze znajdowa\u0142a si\u0119 na peryferiach miasta i kojarzona by\u0142a z przest\u0119pcami, prostytutkami i bezrobotnymi. Pomys\u0142odawc\u0105 przedsi\u0119wzi\u0119cia by\u0142 artysta Rodolphe Salis. Pocz\u0105tkowo imprezy odbywa\u0142y si\u0119 pod nazw\u0105 \"cabaret artistique\", wkr\u00f3tce jednak lokal nazwano","start_idx":508,"end_idx":569}
{"id":"mrc_2877","question":"jak mo\u017cna okre\u015bli\u0107 zgromadzenie ludzi?","answer":"o \"zgrupowanie os\u00f3b na otwartej przestrzeni dost\u0119pnej dla nieokre\u015blonych imiennie os\u00f3b w okre\u015blonym miejscu w celu odbycia wsp\u00f3lnych obrad lub w celu wsp\u00f3lnego wyra\u017cenia stanowiska w sprawach publicznych\".","context":"Zgromadzenie \u2013 w \u015bwietle przepis\u00f3w polskiej Konstytucji wolno\u015b\u0107 zgromadze\u0144 jest zaliczana do wolno\u015bci o charakterze politycznym. Ustawa \u2013 Prawo o zgromadzeniach \u2013 definiuje zgromadzenie jako \"zgrupowanie os\u00f3b na otwartej przestrzeni dost\u0119pnej dla nieokre\u015blonych imiennie os\u00f3b w okre\u015blonym miejscu w celu odbycia wsp\u00f3lnych obrad lub w celu wsp\u00f3lnego wyra\u017cenia stanowiska w sprawach publicznych\". Na wolno\u015b\u0107 zgromadze\u0144 sk\u0142ada si\u0119: * aspekt czynny \u2013 mo\u017cliwo\u015b\u0107 organizowania zgromadzenia (ka\u017cdy z pe\u0142n\u0105 zdolno\u015bci\u0105 do czynno\u015bci prawnych, osoby prawne, organizacje, grupy os\u00f3b) * aspekt bierny \u2013 mo\u017cliwo\u015b\u0107 uczestniczenia w zgromadzeniu (ka\u017cdy, z wyj\u0105tkiem os\u00f3b posiadaj\u0105cych przy sobie bro\u0144, materia\u0142y wybuchowe, materia\u0142y pirotechniczne lub inne niebezpieczne narz\u0119dzia). Zgromadzenie organizowane na otwartej przestrzeni, dost\u0119pnej dla nieokre\u015blonych imiennie os\u00f3b w celu wyra\u017cania wymaga uprzedniego zawiadomienia organu gminy najwcze\u015bniej na","start_idx":189,"end_idx":394}
{"id":"mrc_2878","question":"kto gra\u0142 wokulskiego w lalce?","answer":"Jerzy Kamas (Stanis\u0142aw Wokulski)","context":"kinowej adaptacji \"Lalki\" (1968) w re\u017cyserii Wojciecha Jerzego Hasa. == Obsada == === Role g\u0142\u00f3wne === * Jerzy Kamas (Stanis\u0142aw Wokulski) ** Andrzej Precigs (Stanis\u0142aw Wokulski w m\u0142odo\u015bci), dubbing \u2013 Jerzy Kamas * Ma\u0142gorzata Braunek (Izabela \u0141\u0119cka) * Bronis\u0142aw Pawlik (Ignacy Rzecki) === Role drugoplanowe === === Postacie epizodyczne === == Plenery == Warszawa (w tym Bazylika \u015awi\u0119tego Krzy\u017ca \u2013 sceny w czasie Wielkiego Postu), Wroc\u0142aw, Janowiec (filmowe ruiny zamku w Zas\u0142awiu), Niebor\u00f3w, Zabor\u00f3w (pa\u0142acyk prezesowej Zas\u0142awskiej), Czerwi\u0144sk nad Wis\u0142\u0105, Piotrk\u00f3w Trybunalski (stacja kolejowa). == Odbi\u00f3r == Jacek Fuksiewicz uzna\u0142 \"Lalk\u0119\" za jeden z najwybitniejszych polskich seriali telewizyjnych XX wieku. == Nagrody == * 1978 \u2013 Bronis\u0142aw Pawlik: (Festiwal Polskiej Tw\u00f3rczo\u015bci Telewizyjnej, Olsztyn) nagroda aktorska * 1978 \u2013 W\u0142odzimierz Boru\u0144ski:","start_idx":104,"end_idx":136}
{"id":"mrc_2879","question":"jakie wyspy odkry\u0142 kolumb?","answer":"28 pa\u017adziernika odkry\u0142 Kub\u0119, a 6 grudnia Haiti (Hispaniol\u0119)","context":"\"Guanahani\"), niewielkiej wyspie grupy Bahama. U krajowc\u00f3w zauwa\u017cono z\u0142ote ozdoby. Indagowani o ich pochodzenie, wskazali kierunek na po\u0142udnie. Wnioskuj\u0105c z tego, \u017ce znajduje si\u0119 na p\u00f3\u0142noc od g\u0142\u00f3wnego l\u0105du, Kolumb obra\u0142 nowy kurs na po\u0142udniowy zach\u00f3d i 28 pa\u017adziernika odkry\u0142 Kub\u0119, a 6 grudnia Haiti (Hispaniol\u0119), kt\u00f3r\u0105 to wysp\u0119, urzeczony jej pi\u0119knem, wybra\u0142 na swoj\u0105 kwater\u0119. Gdy okr\u0119t flagowy Santa Mar\u00eda rozbi\u0142 si\u0119, a w czasie burzy stracono kontakt z Pint\u0105, Kolumb na Ni\u00f1i postanowi\u0142 osobi\u015bcie dostarczy\u0107 wiadomo\u015b\u0107 o odkryciu drogi do Ameryki na dw\u00f3r kr\u00f3lewski. 16 grudnia, pozostawiwszy w ufortyfikowanym forcie Navidad na Hispanioli 43 ochotnik\u00f3w z za\u0142ogi, wyp\u0142yn\u0105\u0142 w drog\u0119 powrotn\u0105. 15 marca 1493 roku zawin\u0105\u0142 do portu w Palos, sk\u0105d w triumfalnym pochodzie uda\u0142 si\u0119 na dw\u00f3r","start_idx":253,"end_idx":312}
{"id":"mrc_2880","question":"kiedy powsta\u0142a czechos\u0142owacja?","answer":"Czechos\u0142owacja powsta\u0142a 28 pa\u017adziernika 1918 roku","context":"Pierwsza Republika Czechos\u0142owacka (, , \"\u010cSR\") \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, istniej\u0105ce w latach 1918\u20131938, zwane \"Pierwsz\u0105 Republik\u0105\" . == Historia == Czechos\u0142owacja powsta\u0142a 28 pa\u017adziernika 1918 roku w ramach wykonania plan\u00f3w opartych na umowie pittsburskiej \u2013 porozumieniu o utworzeniu wsp\u00f3lnego pa\u0144stwa, zawartym w Stanach Zjednoczonych 30 maja 1918 roku mi\u0119dzy emigrantami czeskimi i s\u0142owackimi. W sk\u0142ad Czechos\u0142owacji wesz\u0142y ziemie by\u0142ego Cesarstwa Austriackiego: Czechy, Morawy, \u015al\u0105sk Opawski, Kr\u00f3lestwa W\u0119gier: S\u0142owacja i Ru\u015b Podkarpacka (\u201eG\u00f3rne W\u0119gry\u201d) oraz Cesarstwa Niemieckiego: \u015al\u0105sk Hulczy\u0144ski. U podstaw pa\u0144stwa leg\u0142y idee pans\u0142owia\u0144skie, popularne w\u00f3wczas w Czechach, oraz d\u0105\u017cenie elit s\u0142owackich do wyrwania si\u0119 spod dominacji w\u0119gierskiej (\u2192madziaryzacja). G\u0142\u00f3wnym architektem zjednoczenia by\u0142 czeski polityk i pierwszy prezydent Tom\u00e1\u0161 Garrigue Masaryk, pozosta\u0142ymi tw\u00f3rcami tego pa\u0144stwa byli Czech","start_idx":161,"end_idx":210}
{"id":"mrc_2881","question":"jak nazywa si\u0119 firma minecraft?","answer":"Mojang AB","context":"rozgrywki, kt\u00f3rej efektem by\u0142 \"Minecraft\", w tym widzenie z perspektywy pierwszej osoby i \u201eblokowy\u201d styl wizualny. \"Minecraft\" po raz pierwszy zosta\u0142 udost\u0119pniony publicznie 17 maja 2009 roku jako wersja, kt\u00f3r\u0105 p\u00f3\u017aniej nazwano Classic. Persson z pocz\u0105tku pracowa\u0142 na pe\u0142ny etat w Jalbum.net, ale p\u00f3\u017aniej pracowa\u0142 w niepe\u0142nym wymiarze godzin, aby skupi\u0107 si\u0119 na pracy nad \"Minecraftem\". Zgodnie z zapowiedzi\u0105 tw\u00f3rcy aktualizacje gry, dodaj\u0105ce nowe elementy, maj\u0105 by\u0107 wydawane tak d\u0142ugo, jak d\u0142ugo gra b\u0119dzie mie\u0107 aktywnych u\u017cytkownik\u00f3w. We wrze\u015bniu 2010 roku Persson zapowiedzia\u0142, \u017ce wraz ze znajomym za\u0142o\u017cy\u0142 w\u0142asne przedsi\u0119biorstwo, Mojang AB, z pieni\u0119dzy zarobionych ze sprzeda\u017cy \"Minecrafta\". W 2010 roku Persson zatrudni\u0142 w przedsi\u0119biorstwie cztery dodatkowe osoby: Jensa Bergenstena, Daniela Kaplana, Jakoba Porsera oraz Markusa Toivonena. Plany sp\u00f3\u0142ki Perssona","start_idx":632,"end_idx":641}
{"id":"mrc_2882","question":"jak rozwija\u0142o si\u0119 pismo?","answer":"Pismo ewoluowa\u0142o od najstarszego stadium \u2013 piktografii, poprzez ideografi\u0119, pismo analityczne, a\u017c do najm\u0142odszego \u2013 pisma fonetycznego.","context":"Pismo \u2013 system umownych znak\u00f3w graficznych, za pomoc\u0105 kt\u00f3rych przedstawiany jest j\u0119zyk m\u00f3wiony. Jako jeden z ludzkich wynalazk\u00f3w intelektualnych jest \u015brodkiem porozumiewania si\u0119 oraz odzwierciedleniem mowy i my\u015bli. Zanim powsta\u0142o pismo, do przekazywania mowy s\u0142u\u017cy\u0142y obrazki, r\u00f3\u017cne \u015brodki mnemotechniczne oraz zrozumia\u0142e dla danej spo\u0142eczno\u015bci, przedtem uzgodnione i odpowiednio spreparowane, symbole. Pismo ewoluowa\u0142o od najstarszego stadium \u2013 piktografii, poprzez ideografi\u0119, pismo analityczne, a\u017c do najm\u0142odszego \u2013 pisma fonetycznego. == Historia pisma jako dziedzina naukowa == Pismo jest g\u0142\u00f3wnym \u015brodkiem przekazu dorobku cywilizacyjnego. Historia pisma nie jest odr\u0119bn\u0105 dyscyplin\u0105 naukow\u0105, stanowi jedynie element pomocniczy takich dziedzin, jak: epigrafika \u2013 nauka, zajmuj\u0105ca si\u0119 odczytywaniem i interpretacj\u0105 inskrypcji, wyrytych w materialne twardym (np. w kamieniu), paleografia \u2013 dziedzina, zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem tekst\u00f3w, pisanych farb\u0105","start_idx":402,"end_idx":537}
{"id":"mrc_2883","question":"kiedy powsta\u0142 kana\u0142 augustowski?","answer":"O budowie Kana\u0142u Augustowskiego zdecydowano w celu omini\u0119cia pruskich kom\u00f3r celnych przy tranzycie zbo\u017ca do Gda\u0144ska, w trakcie polsko-pruskiej wojny celnej.","context":"wycofano w 2010 w celu poprawienia). Kana\u0142 Augustowski w\u0142\u0105czony zosta\u0142 w Europejski Szlak Tematyczny Transport i Komunikacja, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemys\u0142owego. O budowie Kana\u0142u Augustowskiego zdecydowano w celu omini\u0119cia pruskich kom\u00f3r celnych przy tranzycie zbo\u017ca do Gda\u0144ska, w trakcie polsko-pruskiej wojny celnej. == Informacje og\u00f3lne == D\u0142ugo\u015b\u0107 kana\u0142u: 101 km, w tym 82 km w granicach Polski. Kana\u0142, opr\u00f3cz \u015bluz, kt\u00f3rych jest 18, tworz\u0105: * Netta (w g\u00f3rnym biegu od \u017ar\u00f3d\u0142a do jeziora Necko \u2013 Rospuda) \u2013 rzeka w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polsce, prawy dop\u0142yw Biebrzy, d\u0142. 102 km, dorzecze 1336 km\u00b2. \u0179r\u00f3d\u0142a w pobli\u017cu jez. Rospuda, przep\u0142ywa przez jez. Garba\u015b, Sumowo, Bolesty i Necko. * Czarna Ha\u0144cza \u2013 najwi\u0119ksza rzeka Wigierskiego Parku Narodowego oraz jedna z wa\u017cniejszych rzek Suwalszczyzny.","start_idx":189,"end_idx":345}
{"id":"mrc_2884","question":"kiedy podpisano konstytucje?","answer":"16 lipca 1997 roku","context":"zako\u0144czy\u0142y si\u0119 na pocz\u0105tku 1997 roku. 2 kwietnia 1997 roku, po d\u0142ugotrwa\u0142ej dyskusji, zosta\u0142a ona przyj\u0119ta przez Zgromadzenie Narodowe (451 g\u0142os\u00f3w za, 40 przeciw, 6 wstrzymuj\u0105cych si\u0119), kt\u00f3re uwzgl\u0119dni\u0142o wi\u0119kszo\u015b\u0107 poprawek prezydenta. 25 maja 1997 odby\u0142o si\u0119 referendum, w kt\u00f3rym spo\u0142ecze\u0144stwo wi\u0119kszo\u015bci\u0105 53,45% g\u0142os\u00f3w opowiedzia\u0142o si\u0119 za przyj\u0119ciem Konstytucji. Frekwencja w referendum wynios\u0142a 42,86%. 16 lipca 1997 roku prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwa\u015bniewski podpisa\u0142 tekst Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i zarz\u0105dzi\u0142 jej opublikowanie w Dzienniku Ustaw. 16 lipca 1997 roku ukaza\u0142 si\u0119 Dziennik Ustaw Nr 78 z tekstem Konstytucji. 17 pa\u017adziernika 1997 roku Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wesz\u0142a w \u017cycie po 3 miesi\u0105cach od daty jej og\u0142oszenia (art. 243 nowej konstytucji). Jednocze\u015bnie straci\u0142y moc obowi\u0105zuj\u0105ce nadal niekt\u00f3re przepisy Konstytucji PRL z 22","start_idx":405,"end_idx":423}
{"id":"mrc_2885","question":"kto wygra\u0142 mistrzostwa w siatk\u00f3wce 2022?","answer":"reprezentacj\u0105 W\u0142och","context":"Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce Siatkowej M\u0119\u017cczyzn 2022 \u2013 20. edycja mi\u0119dzynarodowego turnieju siatkarskiego, maj\u0105cego na celu wy\u0142onienie najlepszej reprezentacji narodowej na \u015bwiecie, zorganizowana pod egid\u0105 FIVB od 26 sierpnia 2022 do 11 wrze\u015bnia 2022 przez Polsk\u0119 i S\u0142oweni\u0119. Tytu\u0142u mistrzowskiego broni\u0142a reprezentacja Polski, kt\u00f3ra przegra\u0142a w finale 1:3 z reprezentacj\u0105 W\u0142och, kt\u00f3ra zdoby\u0142a go po 24 latach przerwy i po raz czwarty w historii. Zgodnie z decyzj\u0105 FIVB pierwotnie turniej mia\u0142 si\u0119 odby\u0107 w Rosji. Pod koniec lutego 2022 r., w zwi\u0105zku z inwazj\u0105 Rosji na Ukrain\u0119, pojawi\u0142y si\u0119 oczekiwania, by - w ramach sankcji - organizacja mistrzostw zosta\u0142a temu pa\u0144stwu odebrana. Pocz\u0105tkowo FIVB nie wyrazi\u0142a na to zgody og\u0142aszaj\u0105c, \u017ce \"\u201eFIVB uwa\u017ca, \u017ce sport powinien zawsze pozostawa\u0107 oddzielony od","start_idx":357,"end_idx":376}
{"id":"mrc_2886","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 przyssawki pijawki?","answer":"Przyssawki s\u0142u\u017c\u0105 pijawkom do przytwierdzenia si\u0119 do pod\u0142o\u017ca, a gatunkom krwiopijnym wy\u0142\u0105cznie do wbicia si\u0119 pod sk\u00f3r\u0119 ofiary.","context":"umi\u0119\u015bnionej gardzieli i prze\u0142yku. Przyssawki s\u0142u\u017c\u0105 pijawkom do przytwierdzenia si\u0119 do pod\u0142o\u017ca, a gatunkom krwiopijnym wy\u0142\u0105cznie do wbicia si\u0119 pod sk\u00f3r\u0119 ofiary. W ubarwieniu cia\u0142a dominuj\u0105 odcienie br\u0105zu i zieleni z domieszk\u0105 czerni. == Biologia i ekologia == W wodzie pijawki p\u0142ywaj\u0105 falistymi, w\u0119\u017cowymi ruchami. Po l\u0105dzie, po dnie zbiornika lub podwodnych ro\u015blinach krocz\u0105 ruchem podobnym do ruchu g\u0105sienic motyli miernikowc\u00f3w, przemieszczaj\u0105c si\u0119 przy pomocy terminalnych przyssawek. Wysuwaj\u0105 cia\u0142o do przodu, przyczepiaj\u0105 si\u0119 przedni\u0105 przyssawk\u0105 do pod\u0142o\u017ca i podkurczaj\u0105 pod siebie reszt\u0119 cia\u0142a. Pijawki \u017cywi\u0105 si\u0119 wy\u0142\u0105cznie pokarmem zwierz\u0119cym. Znaczna ich cz\u0119\u015b\u0107 to gatunki paso\u017cytnicze, od\u017cywiaj\u0105ce si\u0119 p\u0142ynami ustrojowymi swych \u017cywicieli \u2013 krwi\u0105 kr\u0119gowc\u00f3w lub p\u0142ynami ustrojowymi bezkr\u0119gowc\u00f3w. S\u0105 okresowymi lub sta\u0142ymi paso\u017cytami zewn\u0119trznymi, rzadziej wewn\u0119trznymi. Pozosta\u0142e to gatunki drapie\u017cne,","start_idx":34,"end_idx":159}
{"id":"mrc_2887","question":"kto wynalaz\u0142 wycieraczki samochodowe?","answer":"Mary Anderson oraz Irlandczykowi Jamesowi Henry'emu Apjohnowi, w 1911 kapitanowi Gladstone'owi Adamsowi, a w 1917 Charlotte Bridgwood. Jedn\u0105 z os\u00f3b, kt\u00f3rym przypisuje si\u0119 ten wynalazek, by\u0142 Polak, J\u00f3zef Hofmann (1876\u20131957)","context":"Wycieraczka \u2013 element wyposa\u017cenia samochodu albo innego pojazdu wyposa\u017conego w przedni\u0105 szyb\u0119 (tramwaj, autobus, trolejbus, lokomotywa, poci\u0105g, samolot, a tak\u017ce statek, prom, barka, koparka, \u0142adowarka, kombajn albo ci\u0105gnik rolniczy), maj\u0105cy za zadanie \u015bcieranie z niej deszczu, m\u017cawki, gradu, \u015bniegu i b\u0142ota podczas jazdy. Pierwsze projekty pojawi\u0142y si\u0119 na pocz\u0105tku XX wieku, w 1903 patent zosta\u0142 przyznany Mary Anderson oraz Irlandczykowi Jamesowi Henry'emu Apjohnowi, w 1911 kapitanowi Gladstone'owi Adamsowi, a w 1917 Charlotte Bridgwood. Jedn\u0105 z os\u00f3b, kt\u00f3rym przypisuje si\u0119 ten wynalazek, by\u0142 Polak, J\u00f3zef Hofmann (1876\u20131957), kt\u00f3rego pomys\u0142 wdro\u017cony zosta\u0142 do seryjnej produkcji w fabryce Forda. == Budowa i dzia\u0142anie == Najcz\u0119\u015bciej stosowana konstrukcja to d\u0142ugi cienki pasek gumy, zwany pi\u00f3rem, rozci\u0105gni\u0119ty na metalowym lub plastikowym uchwycie, kt\u00f3ry przesuwany jest","start_idx":407,"end_idx":629}
{"id":"mrc_2888","question":"kiedy zorganizowano igrzyska olimpijskie?","answer":"od 6 do 15 kwietnia 1896 roku.","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":131,"end_idx":161}
{"id":"mrc_2889","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 fryderyk chopin?","answer":"w \u017belazowej Woli","context":"Fryderyk Franciszek Chopin (), forma spolszczona: Szopen (ur. 22 lutego lub 1 marca 1810\u2193 w \u017belazowej Woli, zm. 17 pa\u017adziernika 1849 w Pary\u017cu) \u2013 polski kompozytor i pianista. Od pa\u017adziernika 1831 roku mieszka\u0142 we Francji. Jest uwa\u017cany za jednego z najwybitniejszych kompozytor\u00f3w romantycznych, a tak\u017ce za jednego z najwa\u017cniejszych polskich kompozytor\u00f3w w historii. By\u0142 jednym z najs\u0142ynniejszych pianist\u00f3w swoich czas\u00f3w, cz\u0119sto nazywany \"poet\u0105 fortepianu\". Elementem charakterystycznym dla utwor\u00f3w Chopina jest pog\u0142\u0119biona ekspresja oraz czerpanie z wzorc\u00f3w stylistycznych polskiej muzyki ludowej. Z okazji 150-lecia urodzin Fryderyka Chopina uchwa\u0142\u0105 Rady Pa\u0144stwa z 8 maja 1958 rok 1960 zosta\u0142 og\u0142oszony Rokiem Chopinowskim. Z okazji jubileuszu 200-lecia urodzin Chopina zar\u00f3wno uchwa\u0142\u0105 Sejmu RP z 9 maja 2008, jak i uchwa\u0142\u0105 Senatu RP z 7","start_idx":90,"end_idx":106}
{"id":"mrc_2890","question":"na jakim instrumencie gra\u0142 jankiel?","answer":"Jankiel gra na cymba\u0142ach tylko przez chwil\u0119, co stanowi jedynie wst\u0119p do pe\u0142noorkiestrowej formy Poloneza.","context":"materia\u0142 na osobny film. To by rozbi\u0142o ca\u0142\u0105 dramaturgi\u0119.\" \u2013 Wojciech Kilar W filmie Jankiel gra na cymba\u0142ach tylko przez chwil\u0119, co stanowi jedynie wst\u0119p do pe\u0142noorkiestrowej formy Poloneza. Cymba\u0142y Jankiela na \u015bcie\u017cce d\u017awi\u0119kowej odgrywa\u0142a artystka folkowa, perkusistka i cymbalistka Marta Ma\u015blanka-Stanis\u0142awska Utw\u00f3r zosta\u0142 wykonany z okazji inauguracji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, ale tak\u017ce dwustulecia rozpocz\u0119cia akcji \u201ePana Tadeusza\u201d. Prapremiera utworu odby\u0142a si\u0119 3 lipca w Filharmonii Narodowej w Warszawie dla upami\u0119tnienia 200. rocznicy przyjazdu Tadeusza do Soplicowa, w\u0105tku rozpoczynaj\u0105cego akcj\u0119 poematu Adama Mickiewicza. W prawykonaniu \u201eKoncertu Jankiela\u201d wyst\u0105pi\u0142a orkiestra Sinfonia Varsovia z udzia\u0142em cymbalist\u00f3w z bia\u0142oruskiego zespo\u0142u Wasilinki z Bia\u0142oruskiej Pa\u0144stwowej Akademii, a poprowadzi\u0142 dyrygent Marc Minkowski. Kompozytor \u015bwiadomie zrezygnowa\u0142 w swojej wersji \u201eKoncertu Jankiela\u201d z pod\u0105\u017cania","start_idx":84,"end_idx":190}
{"id":"mrc_2891","question":"co to planety?","answer":"Planeta \u2013 zgodnie z definicj\u0105 Mi\u0119dzynarodowej Unii Astronomicznej \u2013 obiekt astronomiczny okr\u0105\u017caj\u0105cy gwiazd\u0119 lub pozosta\u0142o\u015bci gwiezdne, w kt\u00f3rego wn\u0119trzu nie zachodz\u0105 reakcje termoj\u0105drowe, wystarczaj\u0105co du\u017cy, aby uzyska\u0107 prawie kulisty kszta\u0142t oraz osi\u0105gn\u0105\u0107 dominacj\u0119 w przestrzeni wok\u00f3\u0142 swojej orbity.","context":"Planeta \u2013 zgodnie z definicj\u0105 Mi\u0119dzynarodowej Unii Astronomicznej \u2013 obiekt astronomiczny okr\u0105\u017caj\u0105cy gwiazd\u0119 lub pozosta\u0142o\u015bci gwiezdne, w kt\u00f3rego wn\u0119trzu nie zachodz\u0105 reakcje termoj\u0105drowe, wystarczaj\u0105co du\u017cy, aby uzyska\u0107 prawie kulisty kszta\u0142t oraz osi\u0105gn\u0105\u0107 dominacj\u0119 w przestrzeni wok\u00f3\u0142 swojej orbity. W odr\u00f3\u017cnieniu od gwiazd, \u015bwiec\u0105cych \u015bwiat\u0142em w\u0142asnym, planety \u015bwiec\u0105 \u015bwiat\u0142em odbitym. Planety dzielone s\u0105 na dwie kategorie: du\u017ce gazowe olbrzymy o ma\u0142ej g\u0119sto\u015bci oraz mniejsze planety skaliste. Wed\u0142ug definicji IAU, w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym znanych jest 8 planet: cztery wewn\u0119trzne \u2013 Merkury, Wenus, Ziemia, Mars i cztery zewn\u0119trzne \u2013 Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. Z wyj\u0105tkiem Merkurego i Wenus, wok\u00f3\u0142 ka\u017cdej z nich kr\u0105\u017cy jeden lub wi\u0119cej ksi\u0119\u017cyc\u00f3w. Do 26 grudnia 2017 roku \"Encyklopedia pozas\u0142onecznych uk\u0142ad\u00f3w planetarnych\" stwierdza\u0142a istnienie 3727 planet pozas\u0142onecznych. ==","start_idx":0,"end_idx":301}
{"id":"mrc_2892","question":"kim by\u0142 saba\u0142a?","answer":"Saba\u0142a lub Sabalik, w\u0142a\u015bc. Jan Krzeptowski (ur. 26 stycznia 1809 w Ko\u015bcielisku, zm. 8 grudnia 1894 w Zakopanem) \u2013 polski g\u00f3ral, honorowy przewodnik tatrza\u0144ski, muzykant, my\u015bliwy, gaw\u0119dziarz i pie\u015bniarz.","context":"Saba\u0142a lub Sabalik, w\u0142a\u015bc. Jan Krzeptowski (ur. 26 stycznia 1809 w Ko\u015bcielisku, zm. 8 grudnia 1894 w Zakopanem) \u2013 polski g\u00f3ral, honorowy przewodnik tatrza\u0144ski, muzykant, my\u015bliwy, gaw\u0119dziarz i pie\u015bniarz. Przydomki \u201eSaba\u0142a\u201d, \u201eSablik\u201d, \u201eFaktor\u201d, \u201eKozica\u201d i \u201eKoziar\u201d pozwala\u0142y orientowa\u0107 si\u0119 w rozleg\u0142ych koligacjach rod\u00f3w g\u00f3ralskich, kt\u00f3re nosi\u0142y te same nazwiska (wci\u0105\u017c wyst\u0119puj\u0105 w rodzinach g\u00f3ralskich). Krzeptowski jest nazwiskiem przybranym \u2013 wcze\u015bniej zar\u00f3wno Jan, jak i jego bracia nosili nazwisko G\u0105sienica. == \u017byciorys == W m\u0142odo\u015bci by\u0142 k\u0142usownikiem, a podobno tak\u017ce zb\u00f3jnikiem. Po upadku powstania chocho\u0142owskiego, w kt\u00f3rym bra\u0142 udzia\u0142, przez kr\u00f3tki czas siedzia\u0142 w austriackim wi\u0119zieniu. Korzysta\u0142 tak\u017ce go\u015bcinnie w tym okresie z kryj\u00f3wek Tomasza Tatara. Porzuciwszy my\u015blistwo, nie osiad\u0142 na gospodarstwie, lecz zaj\u0105\u0142 si\u0119 gaw\u0119dziarstwem i muzykowaniem. Z tego powodu","start_idx":0,"end_idx":202}
{"id":"mrc_2893","question":"czyim synem by\u0142 orfeusz?","answer":"boga Apollina albo trackiego boga Ojagrosa i muzy Kalliope.","context":"Orfeusz (gr. \"Orphe\u00fas\", \u0142ac. \"Orpheus\") \u2013 w mitologii greckiej tracki \u015bpiewak i poeta, tw\u00f3rca orfizmu. Uchodzi\u0142 za syna boga Apollina albo trackiego boga Ojagrosa i muzy Kalliope. Wymienia si\u0119 go niekiedy jako w\u0142adc\u0119 jednego z lud\u00f3w tej g\u00f3rzystej krainy. Uwa\u017cany za najwi\u0119kszego \u015bpiewaka, muzyka i poet\u0119 greckiego. Wt\u00f3rowa\u0142 on swej pie\u015bni gr\u0105 na lirze lub kitarze, kt\u00f3r\u0105 ulepszy\u0142, powi\u0119kszaj\u0105c liczb\u0119 jej strun z siedmiu do dziewi\u0119ciu. Mity wspominaj\u0105 o cudownym oddzia\u0142ywaniu \u015bpiewu Orfeusza. Jego muzyka oddzia\u0142ywa\u0142a nie tylko na ludzi: mog\u0142a ona u\u015bmierza\u0107 hucz\u0105ce fale morza i sprawia\u0142a, \u017ce ku \u015bpiewakowi pochyla\u0142y si\u0119 drzewa, a dzikie bestie sz\u0142y za nim \u0142agodne jak baranki. Orfeusz jest r\u00f3wnie\u017c uwa\u017cany za tw\u00f3rc\u0119 orfizmu, mistycznego nurtu religijnego, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym elementem by\u0142a wiara w w\u0119dr\u00f3wk\u0119","start_idx":120,"end_idx":179}
{"id":"mrc_2894","question":"kt\u00f3re jednostki i grupy spo\u0142eczne uznano za potencjalnie niebezpieczne dla republiki?","answer":"Ustawa wyszczeg\u00f3lnia\u0142a jako potencjalnych wrog\u00f3w rewolucji (podejrzanych) wszystkich ksi\u0119\u017cy odmawiaj\u0105cych z\u0142o\u017cenia przysi\u0119gi na konstytucj\u0119 cywiln\u0105 kleru, by\u0142ych arystokrat\u00f3w oraz ich rodziny, rodziny emigrant\u00f3w, spekulant\u00f3w, oficer\u00f3w podejrzewanych o niedostateczn\u0105 lojalno\u015b\u0107 wobec republiki, a tak\u017ce ka\u017cdego, kto swoim zachowaniem, pogl\u0105dami wyra\u017conymi w mowie lub pi\u015bmie m\u00f3g\u0142 budzi\u0107 podejrzenia o popieranie monarchii lub federalizmu (tj. \u017cyrondyst\u00f3w).","context":"Dekret o podejrzanych (fr. \"Loi des suspects\") \u2013 dekret Konwentu Narodowego przeg\u0142osowany 17 wrze\u015bnia 1793. Rozpoczyna\u0142 on faz\u0119 zaostrzonych represji wymierzonych w przeciwnik\u00f3w rewolucji. Autorami projektu dekretu byli jakobini Philippe-Antoine Merlin de Douai i Jean-Jacques-R\u00e9gis de Cambac\u00e9r\u00e8s. Ustawa wyszczeg\u00f3lnia\u0142a jako potencjalnych wrog\u00f3w rewolucji (podejrzanych) wszystkich ksi\u0119\u017cy odmawiaj\u0105cych z\u0142o\u017cenia przysi\u0119gi na konstytucj\u0119 cywiln\u0105 kleru, by\u0142ych arystokrat\u00f3w oraz ich rodziny, rodziny emigrant\u00f3w, spekulant\u00f3w, oficer\u00f3w podejrzewanych o niedostateczn\u0105 lojalno\u015b\u0107 wobec republiki, a tak\u017ce ka\u017cdego, kto swoim zachowaniem, pogl\u0105dami wyra\u017conymi w mowie lub pi\u015bmie m\u00f3g\u0142 budzi\u0107 podejrzenia o popieranie monarchii lub federalizmu (tj. \u017cyrondyst\u00f3w). W odr\u00f3\u017cnieniu od wcze\u015bniejszych akt\u00f3w prawnych poruszaj\u0105cych kwesti\u0119 \u201epodejrzanych\u201d, ustawa ta nie tylko zaleca\u0142a szczeg\u00f3lny nadz\u00f3r nad nimi, ale wr\u0119cz obligowa\u0142a do dokonania ich natychmiastowych aresztowa\u0144. Zasada ta zosta\u0142a jeszcze","start_idx":298,"end_idx":753}
{"id":"mrc_2895","question":"kiedy zosta\u0142 wyemitowany pierwszy odcinek serialu \u015bwiat wed\u0142ug kiepskich?","answer":"16 marca 1999","context":"\u015awiat wed\u0142ug Kiepskich \u2013 polski serial komediowy emitowany na antenie Polsatu od 16 marca 1999 do 16 listopada 2022 i produkowany przez ATM Grup\u0119. By\u0142 jednym z najd\u0142u\u017cej emitowanych polskich seriali. Serial pi\u0119tnowa\u0142 r\u00f3\u017cne wady (wulgaryzmy, lenistwo, egoizm, alkoholizm, patologie, apatie, chamstwo) oraz stereotypowy model \u017cycia polskiej rodziny, pos\u0142uguj\u0105c si\u0119 prostym humorem i zabawnym j\u0119zykiem bohater\u00f3w. Serial by\u0142 emitowany r\u00f3wnie\u017c na Ukrainie jako \"Sprawy Kiepskich\" () przez ICTV, a w 2010 doczeka\u0142 si\u0119 tam w\u0142asnego odpowiednika nazwanego \"Niepruchi\". W czerwcu 2022 telewizja Polsat poinformowa\u0142a o zako\u0144czeniu produkcji serialu. == Fabu\u0142a == Serial opowiada o perypetiach \u017cyciowych rodziny Kiepskich i ich s\u0105siad\u00f3w, mieszkaj\u0105cych w starej kamienicy na osiedlu Kosmonaut\u00f3w, przy ulicy \u0106wiartki 3/4 we Wroc\u0142awiu. Bohaterowie staraj\u0105 si\u0119 zdoby\u0107 pieni\u0105dze najmniejszym","start_idx":81,"end_idx":94}
{"id":"mrc_2896","question":"jakie panstwo wygralo eurowizje 2021?","answer":"zesp\u00f3\u0142 M\u00e5neskin, reprezentanci W\u0142och","context":"65. Konkurs Piosenki Eurowizji odby\u0142 si\u0119 18, 20 i 22 maja 2021 w hali Ahoy w Rotterdamie. Koncerty zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w oraz holenderscy nadawcy publiczni: AVROTROS, Nederlandse Omroep Stichting (NOS) oraz Nederlandse Publieke Omroep (NPO). By\u0142 to pi\u0105ty konkurs, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w Holandii. Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 M\u00e5neskin, reprezentanci W\u0142och z piosenk\u0105 \u201eZitti e buoni\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 524 punkty w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Holenderska telewizja otrzyma\u0142a prawa do organizacji 65. Konkursu Piosenki Eurowizji po konkursie w 2019, dzi\u0119ki wygranej Duncana Laurence\u2019a, reprezentanta Holandii. Nadawca pocz\u0105tkowo mia\u0142 zorganizowa\u0107 konkurs w 2020, zosta\u0142 on jednak odwo\u0142any z powodu pandemii COVID-19. 16 maja 2020 podczas programu \u015awiat\u0142o dla Europy og\u0142oszono,","start_idx":331,"end_idx":367}
{"id":"mrc_2897","question":"kiedy by\u0142y pierwsze wolne wybory w polsce?","answer":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 roku \u2013 odby\u0142y si\u0119 27 pa\u017adziernika i by\u0142y to pierwsze w Polsce po II wojnie \u015bwiatowej ca\u0142kowicie wolne wybory parlamentarne, gdy\u017c wybory w 1989 by\u0142y tylko cz\u0119\u015bciowo wolne.","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 roku \u2013 odby\u0142y si\u0119 27 pa\u017adziernika i by\u0142y to pierwsze w Polsce po II wojnie \u015bwiatowej ca\u0142kowicie wolne wybory parlamentarne, gdy\u017c wybory w 1989 by\u0142y tylko cz\u0119\u015bciowo wolne. Walka o wszystkie mandaty poselskie (460) i senatorskie (100) mia\u0142a charakter otwarty i demokratyczny. Wybory te zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Unii Demokratycznej. Polska sta\u0142a si\u0119 jednym z ostatnich pa\u0144stw tzw. bloku wschodniego, w kt\u00f3rym przeprowadzono wolne wybory. W wyniku wybor\u00f3w do Sejmu wesz\u0142o 29 komitet\u00f3w, z czego 11 posiada\u0142o zaledwie jednego pos\u0142a. Fragmentacja sceny politycznej spowodowa\u0142a destabilizacj\u0119, kt\u00f3ra spowodowa\u0142a zmiany w ordynacji wyborczej w nast\u0119pnych wyborach parlamentarnych. == T\u0142o wybor\u00f3w == Mi\u0119dzy rokiem 1928 a 1989 w Polsce nie by\u0142o wolnych wybor\u00f3w. System partyjny po II wojnie","start_idx":0,"end_idx":207}
{"id":"mrc_2898","question":"iloma taliami gra sie w pokera?","answer":"najcz\u0119\u015bciej 1 tali\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z 52 kart (cho\u0107 mo\u017cliwa jest tak\u017ce gra kilkoma taliami)","context":"Poker \u2013 gra karciana, rozgrywana najcz\u0119\u015bciej 1 tali\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z 52 kart (cho\u0107 mo\u017cliwa jest tak\u017ce gra kilkoma taliami), kt\u00f3rej celem jest wygranie pieni\u0119dzy (lub \u017ceton\u00f3w w wersji sportowej) od pozosta\u0142ych uczestnik\u00f3w dzi\u0119ki skompletowaniu najlepszego uk\u0142adu lub za pomoc\u0105 tzw. blefu. Nie ma ograniczenia liczby graczy przy jednym stole, ale ze wzgl\u0119d\u00f3w praktycznych nie gra si\u0119 w wi\u0119cej ni\u017c dziesi\u0119\u0107 os\u00f3b. == Historia == Historia pokera nie jest jednoznaczna. Jako pierwszy gr\u0119 t\u0119 opisa\u0142 Jonathan H. Green w 1834 roku w ksi\u0105\u017cce J. HIldretha z 1836 roku pod tytu\u0142em \u201eKampanie Dragoon do G\u00f3r Skalistych\u201d. Dwa p\u00f3\u017aniejsze dzie\u0142a literackie wskazuj\u0105 jednak, \u017ce gra mog\u0142a by\u0107 znana jeszcze przed 1829 rokiem. Wspomnienia o pokerze w swoich zapiskach zawar\u0142 Jonathan H. Green","start_idx":33,"end_idx":123}
{"id":"mrc_2899","question":"ile os\u00f3b zosta\u0142o odznaczonych orderem or\u0142a bia\u0142ego?","answer":"25","context":"Duda odznaczy\u0142 w\u00f3wczas po\u015bmiertnie Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego 25 polskich przedstawicieli kultury, nauki, sportu, dzia\u0142aczy politycznych, spo\u0142ecznych i religijnych. Wed\u0142ug informacji medialnych przyj\u0119cia Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego odm\u00f3wi\u0142 w 1994 Jerzy Giedroyc (postanowienie o nadaniu mu tego orderu nie zosta\u0142o formalnie wydane). Przyj\u0119cia przyznanych po\u015bmiertnie przez Aleksandra Kwa\u015bniewskiego order\u00f3w odm\u00f3wi\u0142y rodziny Kazimierza Pu\u017caka (1996) i Zbigniewa Herberta (1998). Nadane w\u00f3wczas ordery zosta\u0142y przekazane przedstawicielom ich rodzin dopiero przez Lecha Kaczy\u0144skiego, odpowiednio w 2009 i w 2007. == Prezydenci i statystyka odznacze\u0144 == == Odznaczeni Polacy == === Przez Lecha Wa\u0142\u0119s\u0119 === === Przez Aleksandra Kwa\u015bniewskiego === === Przez Lecha Kaczy\u0144skiego === === Przez Bronis\u0142awa Komorowskiego === === Przez Andrzeja Dud\u0119 === == Odznaczeni cudzoziemcy == === Przez Lecha Wa\u0142\u0119s\u0119 === === Przez","start_idx":56,"end_idx":58}
{"id":"mrc_2900","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 siostra balladyny?","answer":"Alina","context":"zabi\u0142a; wyda\u0142a na siebie wyrok \u015bmierci (zosta\u0142a u\u015bmiercona przez uderzenie piorunem). Mia\u0142a czarne w\u0142osy, ciemne oczy i alabastrow\u0105 cer\u0119. * Alina \u2013 m\u0142odsza siostra Balladyny. By\u0142a szczer\u0105, uczciw\u0105 oraz niezwykle pracowit\u0105 dziewczyn\u0105 o dobrym sercu. Zawsze skora do \u017cart\u00f3w i u\u015bmiechu. Kocha\u0142a matk\u0119 i siostr\u0119 ponad wszystko. Podczas zbierania malin, uzbiera\u0142a dzban owoc\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142a nawet gotowa odda\u0107 siostrze, gdyby ta poprosi\u0142a. Zosta\u0142a jednak zamordowana przez Balladyn\u0119. Alina by\u0142a bardzo pi\u0119kna. Mia\u0142a d\u0142ugi, z\u0142ocisty warkocz, weso\u0142e, niebieskie oczy i r\u00f3\u017cane policzki. * Wdowa \u2013 matka Balladyny i Aliny; stara wdowa; wygnana z zamku; o\u015blepiona przez piorun; ginie na torturach nie chc\u0105c wyjawi\u0107 imienia z\u0142ej c\u00f3rki, gdy\u017c wie \u017ce skaza\u0142aby w ten spos\u00f3b Balladyn\u0119 na \u015bmier\u0107. * Kirkor \u2013 bogaty ksi\u0105\u017c\u0119,","start_idx":140,"end_idx":145}
{"id":"mrc_2901","question":"kto wed\u0142ug konstytucji kr\u00f3lestwa polskiego by\u0142 jego kr\u00f3lem?","answer":"ka\u017cdy kolejny cesarz rosyjski","context":"\u2013 ka\u017cdy kolejny cesarz rosyjski mia\u0142 by\u0107 kr\u00f3lem polskim na mocy wi\u0105\u017c\u0105cej go konstytucji. Do rozleg\u0142ych prerogatyw kr\u00f3la nale\u017ca\u0142y: polityka zagraniczna, wy\u0142\u0105czna inicjatywa ustawodawcza, zwierzchnictwo nad si\u0142ami zbrojnymi, mianowanie wy\u017cszych urz\u0119dnik\u00f3w, prawo weta wobec uchwa\u0142 Sejmu itp. W jego imieniu dzia\u0142a\u0142 obecny stale w kr\u00f3lestwie namiestnik; pierwszym namiestnikiem zosta\u0142 w 1815 gen. Wasilij \u0141anskoj, w tym samym roku kr\u00f3l mianowa\u0142 na namiestnika gen. J\u00f3zefa Zaj\u0105czka; po jego \u015bmierci w 1826 kr\u00f3l nie mianowa\u0142 kolejnego namiestnika a kompetencje namiestnika przekaza\u0142 Radzie Administracyjnej. Jednak po st\u0142umieniu powstania listopadowego (1830\u20131831) car (zdetronizowany kr\u00f3l) Miko\u0142aj I Romanow mianowa\u0142 nowego namiestnika, kt\u00f3rym zosta\u0142 gen. Iwan Paskiewicz. == Terytorium i ludno\u015b\u0107 == Kr\u00f3lestwo Polskie zosta\u0142o utworzone na terytorium Ksi\u0119stwa Warszawskiego, od kt\u00f3rego oderwano zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Wielkopolski","start_idx":2,"end_idx":31}
{"id":"mrc_2902","question":"kim jest steve jobs?","answer":"Steven Paul Jobs (ur. 24 lutego 1955 w San Francisco, zm. 5 pa\u017adziernika 2011 w Palo Alto) \u2013 jeden z trzech za\u0142o\u017cycieli, by\u0142y prezes i przewodnicz\u0105cy rady dyrektor\u00f3w Apple Inc.","context":"Steven Paul Jobs (ur. 24 lutego 1955 w San Francisco, zm. 5 pa\u017adziernika 2011 w Palo Alto) \u2013 jeden z trzech za\u0142o\u017cycieli, by\u0142y prezes i przewodnicz\u0105cy rady dyrektor\u00f3w Apple Inc. By\u0142 jedn\u0105 z pierwszych os\u00f3b, kt\u00f3ra zauwa\u017cy\u0142a potencja\u0142 tkwi\u0105cy w wynalazku laboratori\u00f3w przedsi\u0119biorstwa Xerox, czyli \u015brodowisku graficznym i myszy komputerowej, dzi\u0119ki czemu sukces odnios\u0142y p\u00f3\u017aniej komputery Macintosh oraz ich graficzny system operacyjny Mac OS. Jobs by\u0142 tw\u00f3rc\u0105 przedsi\u0119biorstwa NeXT Inc. (zosta\u0142o przej\u0119te przez Apple Computer Inc, obecnie Apple Inc.). == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Jego ojciec Abdul Fattah Jandali (Abdulfattah John Jandali) urodzi\u0142 si\u0119 w syryjskim mie\u015bcie Hims. Studiowa\u0142 na Uniwersytecie Ameryka\u0144skim w Bejrucie, nast\u0119pnie wyjecha\u0142 do Stan\u00f3w Zjednoczonych, aby kontynuowa\u0107 nauk\u0119. Tam pozna\u0142 Joanne Carole Schieble.","start_idx":0,"end_idx":176}
{"id":"mrc_2903","question":"ilu zawodnik\u00f3w liczy dru\u017cyna pi\u0142ki r\u0119cznej?","answer":"dwie dru\u017cyny po 7 zawodnik\u00f3w ka\u017cda.","context":"Pi\u0142ka r\u0119czna (potocznie pol. szczypiorniak, ) \u2013 zespo\u0142owa dyscyplina sportu (gra dru\u017cynowa), uprawiana na ca\u0142ym \u015bwiecie \u2013 zar\u00f3wno przez kobiety, jak i przez m\u0119\u017cczyzn \u2013 w kt\u00f3rej bior\u0105 udzia\u0142 dwie dru\u017cyny po 7 zawodnik\u00f3w ka\u017cda. Celem gry jest zdobycie jak najwi\u0119kszej liczby bramek. Pi\u0142ka mo\u017ce by\u0107 rzucana, popychana, \u0142apana, uderzana i zatrzymywana. Zawodnicy, opr\u00f3cz bramkarzy, nie maj\u0105 prawa zrobi\u0107 wi\u0119cej ni\u017c 3 kroki z pi\u0142k\u0105 w r\u0119kach, co wymusza bieg z koz\u0142owaniem i liczne podania. Bramkarze wychodz\u0105c z pola bramkowego, staj\u0105 si\u0119 zawodnikami ofensywnymi i obowi\u0105zuj\u0105 ich w\u00f3wczas identyczne prawa jak pozosta\u0142ych zawodnik\u00f3w (\u0142\u0105cznie z brakiem mo\u017cliwo\u015bci powrotu z pi\u0142k\u0105 w pole karne). == Historia == \u0179r\u00f3de\u0142 pi\u0142ki r\u0119cznej nale\u017cy szuka\u0107 w dalekiej przesz\u0142o\u015bci. Gry takie jak: \"urania\" w staro\u017cytnej","start_idx":190,"end_idx":225}
{"id":"mrc_2904","question":"w jakim mie\u015bcie odby\u0142a si\u0119 koronacja w\u0142adys\u0142awa \u0142okietka?","answer":"Krak\u00f3w","context":"wawelskiej arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski Janis\u0142aw koronowa\u0142 W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka na kr\u00f3la Polski. Miejsce koronacji, Krak\u00f3w zamiast Gniezna, wybrane zosta\u0142o najprawdopodobniej w wyniku nacisk\u00f3w ze strony kurii papieskiej, pragn\u0105cej unikni\u0119cia konfliktu z Janem Luksemburskim, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c ro\u015bci\u0142 sobie prawa do korony. Dokonanie obrz\u0119du koronacji w Krakowie spowodowa\u0142o jednak kwestionowanie przez Luksemburga jej legalno\u015bci. W zwi\u0105zku z dzier\u017ceniem tytu\u0142u kr\u00f3la Polski przez Jana Luksemburskiego, na arenie mi\u0119dzynarodowej \u0141okietek by\u0142 uwa\u017cany za kr\u00f3la Krakowa, nie za\u015b ca\u0142ego kraju. Rok 1320 by\u0142 wa\u017cny dla polityki W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka r\u00f3wnie\u017c z innych powod\u00f3w. 14 kwietnia 1320 w Inowroc\u0142awiu, a nast\u0119pnie w Brze\u015bciu Kujawskim rozpocz\u0105\u0142 obrady s\u0105d papieski, maj\u0105cy rozs\u0105dzi\u0107 spraw\u0119 zaboru Pomorza Gda\u0144skiego przez Krzy\u017cak\u00f3w. Proces wygra\u0142 \u0141okietek. Po przes\u0142uchaniu dwudziestu pi\u0119ciu \u015bwiadk\u00f3w strony polskiej s\u0119dziowie w dniu","start_idx":110,"end_idx":116}
{"id":"mrc_2905","question":"kiedy powsta\u0142a tajemnica \u015bwiat\u0142a?","answer":"zosta\u0142y zaprezentowane przez Jana Paw\u0142a II 16 pa\u017adziernika 2002.","context":"\u015awi\u0105tyni\" ; Tajemnice \u015bwiat\u0142a Tajemnice te zosta\u0142y zaprezentowane przez Jana Paw\u0142a II 16 pa\u017adziernika 2002. # \"Chrzest Pana Jezusa w Jordanie\" # \"Cud w Kanie Galilejskiej (lub te\u017c: Objawienie si\u0119 Pana Jezusa na weselu w Kanie)\" # \"G\u0142oszenie Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i wzywanie do nawr\u00f3cenia\" # \"Przemienienie na g\u00f3rze Tabor (lub te\u017c Przemienienie si\u0119 Pana Jezusa na G\u00f3rze Tabor)\" # \"Ustanowienie Eucharystii b\u0119d\u0105cej sakramentalnym wyrazem misterium paschalnego\" ; Tajemnice bolesne # \"Modlitwa Pana Jezusa w Ogr\u00f3jcu\" # \"Biczowanie Pana Jezusa\" # \"Cierniem ukoronowanie Pana Jezusa\" # \"Droga Krzy\u017cowa Pana Jezusa\" # \"Ukrzy\u017cowanie Pana Jezusa (lub te\u017c: Ukrzy\u017cowanie i \u015amier\u0107 Pana Jezusa)\" ; Tajemnice chwalebne # \"Zmartwychwstanie Pana Jezusa\" # \"Wniebowst\u0105pienie Pana Jezusa\" # \"Zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego\" # \"Wniebowzi\u0119cie Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny\"","start_idx":43,"end_idx":107}
{"id":"mrc_2906","question":"z jakich element\u00f3w zbudowany jest staw?","answer":"Typowymi elementami stawu s\u0105: * powierzchnia stawowa \u2013 czyli g\u0142\u00f3wka (cz\u0119\u015b\u0107 wypuk\u0142a) i panewka stawowa (cz\u0119\u015b\u0107 wkl\u0119s\u0142a), bywaj\u0105 tak\u017ce powierzchnie stawowe p\u0142askie \u2013 ko\u015b\u0107 krzy\u017cowa z miednic\u0105 * torebka stawowa \u2013 otacza ca\u0142y staw, odgraniczaj\u0105c go od otoczenia; zapobiega nadmiernym przesuni\u0119ciom ko\u015bci oraz stabilizuje staw * jama stawowa Staw mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c zawiera\u0107: * wi\u0119zad\u0142a stawowe * obr\u0105bek stawowy * \u0142\u0105kotki * kaletki maziowe * trzeszczki * kosmki maziowe","context":"panewkowy (staw kulisty panewkowy) == ko\u0144czyna dolna: * staw biodrowy == Staw p\u0142aski == ko\u0144czyna g\u00f3rna: * staw \u015br\u00f3dnadgarstkowy * stawy mi\u0119dzynadgarstkowe * staw ko\u015bci grochowatej * stawy nadgarstkowo-\u015br\u00f3dr\u0119czne * stawy mi\u0119dzy\u015br\u00f3dr\u0119czne ko\u0144czyna dolna: * staw piszczelowo-strza\u0142kowy * staw klinowo-\u0142\u00f3dkowy * stawy st\u0119powo-\u015br\u00f3dstopne * stawy mi\u0119dzy\u015br\u00f3dstopne == Budowa po\u0142\u0105cze\u0144 maziowych == Typowymi elementami stawu s\u0105: * powierzchnia stawowa \u2013 czyli g\u0142\u00f3wka (cz\u0119\u015b\u0107 wypuk\u0142a) i panewka stawowa (cz\u0119\u015b\u0107 wkl\u0119s\u0142a), bywaj\u0105 tak\u017ce powierzchnie stawowe p\u0142askie \u2013 ko\u015b\u0107 krzy\u017cowa z miednic\u0105 * torebka stawowa \u2013 otacza ca\u0142y staw, odgraniczaj\u0105c go od otoczenia; zapobiega nadmiernym przesuni\u0119ciom ko\u015bci oraz stabilizuje staw * jama stawowa Staw mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c zawiera\u0107: * wi\u0119zad\u0142a stawowe * obr\u0105bek stawowy * \u0142\u0105kotki * kaletki maziowe * trzeszczki * kosmki maziowe *","start_idx":390,"end_idx":847}
{"id":"mrc_2907","question":"co zawiera\u0142 kodeks napoleona?","answer":"zesp\u00f3\u0142 przepis\u00f3w i norm prawnych prawa cywilnego","context":"Kodeks Napoleona (fr. \"Code Napol\u00e9on, Code civil des Fran\u00e7ais\") \u2013 zesp\u00f3\u0142 przepis\u00f3w i norm prawnych prawa cywilnego wprowadzony we Francji w 1804 roku przez Napoleona Bonaparte. By\u0142a to pierwsza wielka kodyfikacja prawa francuskiego, po upadku \"ancien r\u00e9gime'u\" w wyniku rewolucji francuskiej. Wprowadza\u0142 wiele nowoczesnych rozwi\u0105za\u0144, jednak zachowywa\u0142 elementy poprzedniego stanu prawnego. Utrzyma\u0142 kar\u0119 \u015bmierci cywilnej, kt\u00f3ra orzeczona przez s\u0105d wywo\u0142ywa\u0142a do\u015b\u0107 nieszcz\u0119sne skutki dla skazanego (pozbawia\u0142a wszelkich praw, maj\u0105tek skazanego by\u0142 konfiskowany lub przypada\u0142 spadkobiercom itp.). Ogranicza\u0142 prawa kobiet (m.in. m\u0105\u017c m\u00f3g\u0142 \u017c\u0105da\u0107 rozwodu, gdy \u017cona cudzo\u0142o\u017cy\u0142a, lecz je\u015bli dopuszcza\u0142 si\u0119 tego m\u0105\u017c, \u017cona mia\u0142a prawo do rozwodu tylko wtedy, gdy kochanka by\u0142a utrzymywana we wsp\u00f3lnym domu ma\u0142\u017conk\u00f3w; kobieta pozostawa\u0142a przez ca\u0142e \u017cycie pod opiek\u0105 najbli\u017cszego m\u0119skiego krewnego lub m\u0119\u017ca","start_idx":66,"end_idx":114}
{"id":"mrc_2908","question":"kto ustanowi\u0142 sakramenty?","answer":"tylko nieliczne z nich, a mianowicie dwa, zosta\u0142y ustanowione przez samego Chrystusa, niekt\u00f3re ustanowili Aposto\u0142owie","context":"tekst, \"Libellus de sacramentis\", m\u00f3wi\u0142: \u201e\u015awi\u0119ta i powszechna Matka Ko\u015bci\u00f3\u0142... przyjmuje wiele sakrament\u00f3w. Jednak tylko nieliczne z nich, a mianowicie dwa, zosta\u0142y ustanowione przez samego Chrystusa, niekt\u00f3re ustanowili Aposto\u0142owie\u201d. Szeroki zakres semantyczny terminu \"sakrament\", powszechny w epoce Ojc\u00f3w Ko\u015bcio\u0142a, w pismach teolog\u00f3w XII wieku zosta\u0142 stopniowo utracony. D\u0105\u017cyli oni do zaw\u0119\u017cenia znaczenia w celu osi\u0105gni\u0119cia wi\u0119kszej precyzji, zgodnej z przyj\u0119tymi kryteriami. Opr\u00f3cz Hugona ze \u015bw. Wiktora (1096 ok. - 1141) oraz Abelarda (1079\u20131142), przede wszystkim Piotr Lombard (ok. 1100\u20131160) sformu\u0142owa\u0142 trzy kryteria konstytutywne dla ka\u017cdego sakramentu. Mianowicie mia\u0142 to by\u0107 (1) \"znak\" (2) ustanowiony przez wol\u0119 Bo\u017c\u0105 i (3) b\u0119d\u0105cy przyczyn\u0105 \u0142aski, kt\u00f3rej jest znakiem. W \u015bwietle tych trzech kryteri\u00f3w ustalono, \u017ce spo\u015br\u00f3d wszystkich obrz\u0119d\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich tylko siedem zas\u0142uguje na","start_idx":115,"end_idx":232}
{"id":"mrc_2909","question":"sk\u0105d nazwa \u0142azienki kr\u00f3lewskie?","answer":"Nazwa pochodzi od barokowego pawilonu \u0141a\u017ani, wzniesionego w latach 80. XVII wieku przez Stanis\u0142awa Herakliusza Lubomirskiego i przebudowanego przez Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego na pa\u0142ac Na Wyspie.","context":"\u0141azienki Kr\u00f3lewskie \u2013 zesp\u00f3\u0142 pa\u0142acowo-ogrodowy w Warszawie za\u0142o\u017cony w XVIII wieku przez Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego. Nazwa pochodzi od barokowego pawilonu \u0141a\u017ani, wzniesionego w latach 80. XVII wieku przez Stanis\u0142awa Herakliusza Lubomirskiego i przebudowanego przez Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego na pa\u0142ac Na Wyspie. Opr\u00f3cz budynk\u00f3w, pawilon\u00f3w oraz wolnostoj\u0105cych rze\u017ab znajduj\u0105 si\u0119 tam cztery ogrody: Kr\u00f3lewski, Romantyczny, Modernistyczny oraz Chi\u0144ski. Od 1960 zesp\u00f3\u0142 jest siedzib\u0105 Muzeum \u0141azienki Kr\u00f3lewskie. == Historia == === \u0141azienki do 1798 === W \u015bredniowieczu w miejscu \u0141azienek znajdowa\u0142 si\u0119 zwierzyniec s\u0142u\u017c\u0105cy jako teren polowa\u0144 ksi\u0105\u017c\u0105t mazowieckich. W latach 80. XVII wieku w\u0142a\u015bciciel tego terenu, marsza\u0142ek wielki koronny Stanis\u0142aw Herakliusz Lubomirski, zbudowa\u0142 tam dwa pawilony: Ermita\u017c oraz bogato dekorowany pawilon \u0141a\u017ani. Obydwa zosta\u0142y zaprojektowane przez Tylmana z Gameren. We wrze\u015bniu","start_idx":123,"end_idx":324}
{"id":"mrc_2910","question":"co wynalaz\u0142 johannes gutenberg?","answer":"pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie.","context":"Johannes Gutenberg, w\u0142a\u015bc. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (ur. ok. 1400 w Moguncji, zm. 3 lutego 1468 tam\u017ce) \u2013 niemiecki rzemie\u015blnik, z\u0142otnik i drukarz, tw\u00f3rca pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie. Nie ma zgody w\u015br\u00f3d badaczy, czy pierwsze druki powsta\u0142y ju\u017c podczas jego pobytu w Strasburgu (1434\u20131444), czy dopiero w drukarni za\u0142o\u017conej przez niego w 1448 roku w Moguncji. R\u00f3\u017cne lata s\u0105 przyjmowane umownie jako rok, w kt\u00f3rym po raz pierwszy Gutenberg u\u017cy\u0142 ruchomej czcionki \u2013 najcz\u0119\u015bciej 1440 albo 1450. Jego najdoskonalsz\u0105 publikacj\u0105 by\u0142a Biblia 42-wierszowa, znana jako Biblia Gutenberga, drukowana w latach 1452\u20131455. Gutenberg opracowa\u0142 w\u0142asn\u0105 wersj\u0119 czcionek, wykonanych z metalu, ale ich technika pozostaje niejasna. Skonstruowa\u0142 aparat do ich odlewania, w kt\u00f3rym nowo\u015bci\u0105 by\u0142o u\u017cywanie wymiennych matryc.","start_idx":174,"end_idx":221}
{"id":"mrc_2911","question":"kto przetlumaczyl biblie na polski?","answer":"jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka","context":"Biblia Jakuba Wujka \u2013 przek\u0142ad Biblii na j\u0119zyk polski wykonany przez jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka, wydany w ca\u0142o\u015bci po raz pierwszy w roku 1599. Wujek pracowa\u0142 nad nim w latach 1584\u20131595. == Geneza oraz okoliczno\u015bci wydania == Pod koniec XVI wieku istnia\u0142y ju\u017c dwa katolickie przek\u0142ady Pisma \u015awi\u0119tego z \u0142aciny na j\u0119zyk polski. By\u0142a to r\u0119kopi\u015bmienna Biblia kr\u00f3lowej Zofii uko\u0144czona w latach 1453\u20131455 i obejmuj\u0105ca co najmniej Stary Testament oraz drukowana Biblia Leopolity z 1561. Istnia\u0142y ju\u017c te\u017c przek\u0142ady protestanckie z j\u0119zyk\u00f3w oryginalnych na j\u0119zyk polski: Nowy Testament kr\u00f3lewiecki z 1552, Biblia brzeska z 1563 czy Biblia nie\u015bwieska z 1572. Przek\u0142ad Jakuba Wujka by\u0142 kolejn\u0105 pr\u00f3b\u0105 przet\u0142umaczenia Biblii z \u0142aciny na narodowy czyli na j\u0119zyk polski. Dokonano go na zlecenie","start_idx":69,"end_idx":94}
{"id":"mrc_2912","question":"jak barwi si\u0119 papierek uniwersalny?","answer":"Po zwil\u017ceniu roztworem badanym przyjmuje barw\u0119 pozwalaj\u0105c\u0105 okre\u015bli\u0107 przybli\u017con\u0105 warto\u015b\u0107 pH roztworu z dok\u0142adno\u015bci\u0105 do 1\u20132 jednostek pH.","context":"Papierek uniwersalny === Papierek do oznaczania pH roztworu. Po zwil\u017ceniu roztworem badanym przyjmuje barw\u0119 pozwalaj\u0105c\u0105 okre\u015bli\u0107 przybli\u017con\u0105 warto\u015b\u0107 pH roztworu z dok\u0142adno\u015bci\u0105 do 1\u20132 jednostek pH. Stosowane s\u0105 papierki zar\u00f3wno w pe\u0142nym zakresie pH (1\u201314), jak i zaw\u0119\u017conych zakresach np. 1\u201310, a nawet w bardzo w\u0105skich przedzia\u0142ach skali o wi\u0119kszej dok\u0142adno\u015bci np. pH 2,0\u20134,0. === Papierek kongo === Papierek nas\u0105czony roztworem czerwieni kongo stosowany do wykrywania \u015brodowiska kwasowego. Zmiana barwy nast\u0119puje w zakresie pH 3,0\u20135,2 z niebieskiej na czerwon\u0105. === Papierek lakmusowy === Papierek nas\u0105czony roztworem lakmusu, stosowany jest do okre\u015blania odczynu roztworu (pH). Papierki lakmusowe s\u0105 coraz rzadziej stosowane, gdy\u017c obecnie pH oznacza si\u0119 przy pomocy papierk\u00f3w uniwersalnych lub pH-metr\u00f3w. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy rodzaje papierk\u00f3w lakmusowych: lakmusowy czerwony \u2013","start_idx":61,"end_idx":196}
{"id":"mrc_2913","question":"od kiedy obowi\u0105zuje kodeks pracy?","answer":"Obecnie w Polsce obowi\u0105zuje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. \u2013 Kodeks pracy","context":"Kodeks pracy \u2013 akt normatywny stanowi\u0105cy zbi\u00f3r przepis\u00f3w reguluj\u0105cych prawa i obowi\u0105zki obj\u0119te stosunkiem pracy w odniesieniu do wszystkich pracownik\u00f3w, bez wzgl\u0119du na podstaw\u0119 prawn\u0105 ich zatrudnienia (w niekt\u00f3rych przypadkach tylko w zakresie nieuregulowanym przez ustawodawstwo szczeg\u00f3lne, np. ustawa o s\u0142u\u017cbie cywilnej) oraz pracodawc\u00f3w. Obecnie w Polsce obowi\u0105zuje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. \u2013 Kodeks pracy (). Zgodnie z jego art. 1 \u2013 \u201eKodeks pracy okre\u015bla prawa i obowi\u0105zki pracownik\u00f3w i pracodawc\u00f3w\u201d. Niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r. by\u0142y art. 237 \u00a7 1 pkt 2 i 3 Kodeksu pracy w zakresie, w jakim nie okre\u015bla\u0142y wytycznych dotycz\u0105cych tre\u015bci rozporz\u0105dzenia oraz wykonawcze do tych przepis\u00f3w rozporz\u0105dzenie Rady Ministr\u00f3w z dnia 30 lipca 2002 r.","start_idx":341,"end_idx":416}
{"id":"mrc_2914","question":"ile jest tramwaj\u00f3w we wroc\u0142awiu?","answer":"W sumie po Wroc\u0142awiu kursuje 254 tramwaje (stan na lipiec 2022).","context":"* 36: Osobowice \u2013 Grabiszynek (nocna, zlikwidowana w 2003 r.) * 37: Krzyki \u2013 Le\u015bnica (nocna, zlikwidowana w 2003 r.) * 40: linia ok\u00f3lna (nocna, zlikwidowana w 2003 r.) == Tabor == Obecnie (stan na koniec 2022 r.) we Wroc\u0142awiu eksploatuje si\u0119 liniowo siedem typ\u00f3w tramwaj\u00f3w: Protram 105NWr, Protram 204WrAs, \u0160koda 16 T, \u0160koda 19 T, Pesa Twist, Moderus Beta oraz Moderus Gamma. Wagony typu Konstal 105Na oraz Protram 205WrAs zosta\u0142y poddane modernizacji (po modernizacji s\u0105 oznaczane odpowiednio jako Protram 105NWr oraz Moderus Beta MF 17 AC). W sumie po Wroc\u0142awiu kursuje 254 tramwaje (stan na lipiec 2022). W latach 2005\u20132008 dokonano zakupu 6 dwuwagonowych sk\u0142ad\u00f3w Protram 204WrAs i 18 w przynajmniej jednym cz\u0142onie niskopod\u0142ogowych sk\u0142ad\u00f3w Protram 205WrAs, wyprodukowanych w","start_idx":543,"end_idx":607}
{"id":"mrc_2915","question":"jak w j\u0119zyku c++ definiuje si\u0119 wska\u017aniki?","answer":"jest instrukcj\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z nazwy typu zmiennej, znaku * (u\u017cywanego te\u017c w innym kontek\u015bcie jako operator wy\u0142uskania) i identyfikatora nowo tworzonego wska\u017anika: TYP * zmienna;","context":"pe\u0142nej kontroli nad pami\u0119ci\u0105 i uniemo\u017cliwiaj\u0105 wykorzystanie wska\u017anik\u00f3w do szybkiego poruszania si\u0119 po tablicy. == Definicja wska\u017anika na obiekt lub (prost\u0105) zmienn\u0105 == W j\u0119zykach C/C++ definicja wska\u017anika jest instrukcj\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z nazwy typu zmiennej, znaku * (u\u017cywanego te\u017c w innym kontek\u015bcie jako operator wy\u0142uskania) i identyfikatora nowo tworzonego wska\u017anika: TYP * zmienna; Przyk\u0142ady: int* p; // 'p' jest zmienn\u0105 wska\u017anikow\u0105 przechowuj\u0105c\u0105 adres liczby typu 'int' double* q; // 'q' jest zmienn\u0105 wska\u017anikow\u0105 przechowuj\u0105c\u0105 adres liczby typu 'double' struct X; // deklaracja struktury X* pp; // definicja wska\u017anika na obiekt/struktur\u0119 typu X W j\u0119zyku C tradycyjnie znak * umieszcza si\u0119 tu\u017c przy nazwie zmiennej (co uwypukla nazw\u0119 typu, na kt\u00f3ry wskazuje wska\u017anik); w C++ tu\u017c przy nazwie typu (co","start_idx":205,"end_idx":385}
{"id":"mrc_2916","question":"kiedy powsta\u0142o demokracja?","answer":"Pierwsza demokracja powsta\u0142a w\u0142a\u015bnie w Atenach pod przyw\u00f3dztwem Klejstenesa w latach 508\u2013507 roku p.n.e.","context":"Namibia, Panama, Papua-Nowa Gwinea, Paragwaj, Peru, Polska, Portugalia, Po\u0142udniowa Afryka, Republika Zielonego Przyl\u0105dka, Rumunia, Salwador, Serbia, S\u0142owacja, S\u0142owenia, Sri Lanka, Surinam, Tajlandia, Tajwan, Timor Wschodni, Trynidad i Tobago, W\u0119gry, W\u0142ochy, Zambia. == Historia == === Staro\u017cytno\u015b\u0107 === Termin \u201edemokracja\u201d wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytnej my\u015bli politycznej i filozoficznej i pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w Atenach. Pierwsza demokracja powsta\u0142a w\u0142a\u015bnie w Atenach pod przyw\u00f3dztwem Klejstenesa w latach 508\u2013507 roku p.n.e. St\u0105d te\u017c Klejstenesa nazywa si\u0119 niekiedy \u201eojcem demokracji ate\u0144skiej\u201d. Demokracja ate\u0144ska mia\u0142a form\u0119 demokracji bezpo\u015bredniej, o dw\u00f3ch cechach charakterystycznych: losowym wyborze obywateli na niekt\u00f3re urz\u0119dy administracyjne i s\u0105dowe, oraz Zgromadzenie Ludowe (Eklezj\u0119) o uprawnieniach prawodawczych, sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z wszystkich obywateli. Z obywatelstwa wykluczone by\u0142y kobiety, niewolnicy, cudzoziemcy (\u03bc\u03ad\u03c4\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03b9, metojkowie) i ch\u0142opcy","start_idx":424,"end_idx":528}
{"id":"mrc_2917","question":"gdzie budowano v2?","answer":"Nordhausen w g\u00f3rach Harz","context":"do ogromnej podziemnej fabryki w Nordhausen w g\u00f3rach Harz, funkcjonuj\u0105cej pod kryptonimem \"Dora\" (filia obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie). Zar\u00f3wno \u017ceby zbudowa\u0107 system tuneli w tej fabryce, jak i zbudowa\u0107 rakiety V-2 w ogromnej ilo\u015bci Niemcy wykorzystali do tego robotnik\u00f3w przymusowych pochodz\u0105cych g\u0142\u00f3wnie z oboz\u00f3w koncentracyjnych. Do tego celu Niemcy zatrudnili 60 tys. wi\u0119\u017ani\u00f3w, z kt\u00f3rych wielu zmar\u0142o z powodu g\u0142odu, zimna i chor\u00f3b. Pr\u00f3by poligonowe rakiety V-2 przeniesione zosta\u0142y w rejon Pustk\u00f3w\u2013Blizna (niem. \"Heidelager Blizna\") na po\u0142udniu Polski. Pierwsz\u0105 rakiet\u0119 na nowym poligonie odpalono 5 listopada 1943 roku. Micha\u0142 Kasza z Niwisk, komendant gminny BCh, kt\u00f3ry zebra\u0142 i dostarczy\u0142 13 cz\u0119\u015bci rakiety, w tym jedn\u0105 o specjalnym przeznaczeniu, otrzyma\u0142 podzi\u0119kowanie od Komendy G\u0142\u00f3wnej Armii Krajowej. W dniu 20 maja 1944","start_idx":33,"end_idx":57}
{"id":"mrc_2918","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 miko\u0142aj kopernik?","answer":"Miko\u0142aj Kopernik urodzi\u0142 si\u0119 19 lutego 1473 w Toruniu, przy \u00f3wczesnej ul. \u015bw. Anny (p\u00f3\u017aniej ul. Kopernika nr 15, cho\u0107 wed\u0142ug niekt\u00f3rych badaczy jak np. Karol G\u00f3rski istnieje pogl\u0105d, \u017ce by\u0142 to dom nr 17)","context":"seri\u0119 opowiada\u0144, co najmniej dwie powie\u015bci, dwa pe\u0142nometra\u017cowe filmy fabularne, serial oraz dwie kompozycje muzyczne. Kopernik i jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 sta\u0142y si\u0119 tematem ca\u0142ej dziedziny badawczej zwanej kopernikologi\u0105. == \u017byciorys == === Pochodzenie === Miko\u0142aj Kopernik urodzi\u0142 si\u0119 19 lutego 1473 w Toruniu, przy \u00f3wczesnej ul. \u015bw. Anny (p\u00f3\u017aniej ul. Kopernika nr 15, cho\u0107 wed\u0142ug niekt\u00f3rych badaczy jak np. Karol G\u00f3rski istnieje pogl\u0105d, \u017ce by\u0142 to dom nr 17), w rodzinie kupca Miko\u0142aja i Barbary pochodz\u0105cej z rodziny Watzenrod\u00f3w (zm. po 1495 r.). Mia\u0142 troje starszego rodze\u0144stwa: brata Andrzeja (ur. ok. 1465 r.), siostry Barbar\u0119 (ur. ok. 1469 r.) oraz Katarzyn\u0119 (ur. ok. 1471 r.). R\u00f3d Kopernik\u00f3w pochodzi\u0142 przypuszczalnie ze \u015bl\u0105skiej wsi Koperniki, po\u0142o\u017conej mi\u0119dzy Nys\u0105 i Prudnikiem lub z samej","start_idx":246,"end_idx":448}
{"id":"mrc_2919","question":"kim by\u0142a ewa?","answer":"Ewa Horeszk\u00f3wna \u2013 posta\u0107 fikcyjna w poemacie Adama Mickiewicza \"Pan Tadeusz\".","context":"Ewa Horeszk\u00f3wna \u2013 posta\u0107 fikcyjna w poemacie Adama Mickiewicza \"Pan Tadeusz\". By\u0142a c\u00f3rk\u0105 stolnika Horeszki. Zakocha\u0142a si\u0119 w g\u0142\u00f3wnym bohaterze utworu Jacku Soplicy, jednak jej ojciec nie zezwoli\u0142 na \u015blub. W czasie obl\u0119\u017cenia zamku Horeszk\u00f3w przez wojska rosyjskie Jacek Soplica zabi\u0142 Horeszk\u0119. Ewa wysz\u0142a za m\u0105\u017c za kasztelana litewskiego, z kt\u00f3rym mia\u0142a jedn\u0105 c\u00f3rk\u0119 Zosi\u0119. P\u00f3\u017aniej wraz z m\u0119\u017cem zosta\u0142a zes\u0142ana na Syberi\u0119, gdzie wkr\u00f3tce umar\u0142a.","start_idx":0,"end_idx":77}
{"id":"mrc_2920","question":"na jakich wyspach le\u017cy \u015bwinouj\u015bcie?","answer":"jedyne w Polsce miasto po\u0142o\u017cone na 3 du\u017cych wyspach: Uznam, Wolin, Karsib\u00f3r oraz na kilkudziesi\u0119ciu (\u0142\u0105cznie 44) wyspach i wysepkach.","context":"\u015awinouj\u015bcie () \u2013 miasto na prawach powiatu, uzdrowisko w p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Polski, najdalej wysuni\u0119te na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d miasto w kraju, w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim z portem morskim i k\u0105pieliskiem, po\u0142o\u017cone nad cie\u015bnin\u0105 \u015awin\u0105 oraz nad Morzem Ba\u0142tyckim, jedyne w Polsce miasto po\u0142o\u017cone na 3 du\u017cych wyspach: Uznam, Wolin, Karsib\u00f3r oraz na kilkudziesi\u0119ciu (\u0142\u0105cznie 44) wyspach i wysepkach. Wed\u0142ug danych GUS z 30 czerwca 2021 r., \u015awinouj\u015bcie liczy\u0142o 40 696 mieszka\u0144c\u00f3w. Granice \u015awinouj\u015bcia obejmuj\u0105 powierzchni\u0119 197,23 km\u00b2 (2. miejsce w wojew\u00f3dztwie i 9. w kraju), z czego 91,23 km\u00b2 to powierzchnia l\u0105dowa, a 106 km\u00b2 to powierzchnia w\u00f3d, w tym Zalewu Szczeci\u0144skiego, w wyniku czego miasto jest jednym z najwi\u0119kszych pod wzgl\u0119dem obszaru miast Polski. Miasto systematycznie powi\u0119ksza swoj\u0105 powierzchni\u0119 w wyniku","start_idx":267,"end_idx":400}
{"id":"mrc_2921","question":"za jakie przest\u0119pstwa jest list go\u0144czy?","answer":"o poszukiwaniu os\u00f3b podejrzanych o pope\u0142nienie przest\u0119pstwa lub os\u00f3b zbieg\u0142ych samowolnie z aresztu lub wi\u0119zienia oraz tych kt\u00f3rzy nie stawili si\u0119 na odbycie kary pozbawienia wolno\u015bci po uprawomocnieniu si\u0119 wyroku skazuj\u0105cego lub nie powr\u00f3cili do wi\u0119zienia po up\u0142ywie przepustki lub przerwy w odbyciu kary pozbawienia wolno\u015bci","context":"List go\u0144czy \u2013 urz\u0119dowe og\u0142oszenie, zamieszczane w gazetach lub (rzadziej) rozklejane w formie plakat\u00f3w, pokazywane w telewizji w porach najwi\u0119kszej ogl\u0105dalno\u015bci, og\u0142aszane czasem te\u017c przez radio, a tak\u017ce dostarczane do jednostek policji, stra\u017cy granicznej itp., informuj\u0105ce o poszukiwaniu os\u00f3b podejrzanych o pope\u0142nienie przest\u0119pstwa lub os\u00f3b zbieg\u0142ych samowolnie z aresztu lub wi\u0119zienia oraz tych kt\u00f3rzy nie stawili si\u0119 na odbycie kary pozbawienia wolno\u015bci po uprawomocnieniu si\u0119 wyroku skazuj\u0105cego lub nie powr\u00f3cili do wi\u0119zienia po up\u0142ywie przepustki lub przerwy w odbyciu kary pozbawienia wolno\u015bci, celem przymusowego doprowadzenia do zak\u0142adu karnego. Najcz\u0119\u015bciej jest to rodzaj publicznego og\u0142oszenia przez prokuratora, \u017ce wyda\u0142 nakaz aresztowania podejrzanego. W li\u015bcie go\u0144czym zazwyczaj zamieszcza si\u0119 wizerunek poszukiwanego (jego zdj\u0119cie lub rysunek, czasem tylko portret pami\u0119ciowy), rysopis i inne","start_idx":274,"end_idx":600}
{"id":"mrc_2922","question":"w jakim zespole gra messi?","answer":"a we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Argentyny","context":"Lionel Messi, Leo Messi, w\u0142a\u015bc. Lionel Andr\u00e9s Messi Cuccittini (wym. []; ur. 24 czerwca 1987 w Rosario) \u2013 argenty\u0144ski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika lub ofensywnego pomocnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Argentyny, kt\u00f3rej jest kapitanem. Karier\u0119 seniorsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w m\u0142odzie\u017cowym zespole FC Barcelony (FC Barcelona C), sk\u0105d przeszed\u0142 do drugiego zespo\u0142u katalo\u0144skiego klubu. W 2004 zanotowa\u0142 debiut dla pierwszej dru\u017cyny. W sezonie 2008/2009 sta\u0142 si\u0119 kluczowym pi\u0142karzem swojej dru\u017cyny, kt\u00f3ra po raz pierwszy w historii si\u0119gn\u0119\u0142a po potr\u00f3jn\u0105 koron\u0119, zdobywaj\u0105c mistrzostwo Hiszpanii, puchar Hiszpanii i rozgrywki Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W sezonie 2014/2015 powt\u00f3rzy\u0142 osi\u0105gni\u0119cie z 2008/2009. W 2018 zosta\u0142 kapitanem FC Barcelony. Do 2021 zdoby\u0142 z klubem 35 trofe\u00f3w: 10 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Hiszpanii, cztery puchary Ligi","start_idx":185,"end_idx":258}
{"id":"mrc_2923","question":"jaka jest definicja szcz\u0119\u015bcia?","answer":"Szcz\u0119\u015bcie jest emocj\u0105, spowodowan\u0105 do\u015bwiadczeniami ocenianymi przez podmiot jako pozytywne.","context":"Szcz\u0119\u015bcie jest emocj\u0105, spowodowan\u0105 do\u015bwiadczeniami ocenianymi przez podmiot jako pozytywne. Psychologia wydziela w poj\u0119ciu \"szcz\u0119\u015bcie\" rozbawienie i zadowolenie. W rozwa\u017caniach o jego naturze szcz\u0119\u015bcie najcz\u0119\u015bciej okre\u015blane jest w dwu aspektach: * mie\u0107 szcz\u0119\u015bcie oznacza: ** sprzyjaj\u0105cy zbieg, splot okoliczno\u015bci; ** pomy\u015blny los, fortuna, dola, traf, przypadek; ** powodzenie w realizacji cel\u00f3w \u017cyciowych, korzystny bilans do\u015bwiadcze\u0144 \u017cyciowych. * odczuwa\u0107 szcz\u0119\u015bcie oznacza: ** (chwilowe) odczucie bezgranicznej rado\u015bci, przyjemno\u015bci, euforii, zadowolenia, upojenia; ** (trwa\u0142e) zadowolenie z \u017cycia po\u0142\u0105czone z pogod\u0105 ducha i optymizmem; ocena w\u0142asnego \u017cycia jako udanego, warto\u015bciowego, sensownego. S\u0105 to aspekty rozdzielne. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych neurolog\u00f3w szcz\u0119\u015bcie pozostaje w \u015bcis\u0142ym zwi\u0105zku z poziomem serotoniny w synapsach j\u0105der szwu, a tak\u017ce dopaminy w j\u0105drze p\u00f3\u0142le\u017c\u0105cym oraz endorfin. Jako dow\u00f3d przytacza si\u0119 odczuwanie szcz\u0119\u015bcia","start_idx":0,"end_idx":91}
{"id":"mrc_2924","question":"kto gra\u0142 \u015bwi\u0119tego?","answer":"Roger Moore.","context":"\u015awi\u0119ty \u2013 kryminalno-sensacyjny brytyjski serial telewizyjny realizowany od 1962 do 1969 roku, powsta\u0142y na podstawie ksi\u0105\u017cki opowiadaj\u0105cej o przygodach Simona Templara, kt\u00f3rych autorem by\u0142 Leslie Charteris. Produkcja trafi\u0142a do stacji telewizyjnych w ponad 60 krajach \u015bwiata, r\u00f3wnie\u017c w Polsce. W rol\u0119 tytu\u0142owego bohatera wcieli\u0142 si\u0119 Roger Moore. == O serialu == === G\u0142\u00f3wny bohater i fabu\u0142a === Simon Templar, tytu\u0142owy \"\u015awi\u0119ty\" to maj\u0119tny detektyw odznaczaj\u0105cy si\u0119 niezwyk\u0142\u0105 elegancj\u0105, wysok\u0105 kultur\u0105 osobist\u0105, znajomo\u015bci\u0105 zasad savoir-vivre'u i erudycj\u0105. Opr\u00f3cz angielskiego z \u0142atwo\u015bci\u0105 pos\u0142uguje si\u0119 kilkoma innymi j\u0119zykami, m.in.: w\u0142oskim, francuskim, czy niemieckim. Jest tak\u017ce niezwykle szarmancki wobec kobiet, kt\u00f3re licznie si\u0119 w nim podkochuj\u0105. Z drugiej jednak strony to tak\u017ce nietypowy z\u0142odziej - okrada wy\u0142\u0105cznie kryminalist\u00f3w i doprowadza do osadzenia ich w","start_idx":332,"end_idx":344}
{"id":"mrc_2925","question":"z jakim miastem zwi\u0105zana jest legenda o z\u0142otej kaczce?","answer":"Warszawie","context":"Legenda o z\u0142otej kaczce \u2013 warszawska legenda o zakl\u0119tej w kaczk\u0119 kr\u00f3lewnie, kt\u00f3ra \u017cyje w jeziorze pod Zamkiem Ostrogskich. \u015amia\u0142kowi, kt\u00f3rzy j\u0105 tam odnajdzie, stawia zadanie roztrwonienia w kr\u00f3tkim czasie du\u017cej sumy pieni\u0119dzy na w\u0142asne przyjemno\u015bci. Bohater oddaje jednak ostatni grosz \u017cebrakowi, przez co traci szans\u0119 na bogactwa z\u0142otej kaczki. == Warianty legendy == Najstarszy dow\u00f3d na funkcjonowanie legendy o z\u0142otej kaczce w Warszawie pochodzi z 1830 roku. Wtedy to Andrzej S\u0142owaczy\u0144ski wykorzysta\u0142 jej fabu\u0142\u0119 w wodewilu \"Ch\u0142opiec studukatowy\". Jak wynika z jednej z recenzji przedstawienia, \"bajka [...] o zakl\u0119tej ksi\u0119\u017cniczce na Ordynackiem\" by\u0142a ju\u017c w\u00f3wczas dobrze znana w Warszawie. W 1852 roku legend\u0119 przytoczy\u0142 Roman Zmorski w swoich \"Podaniach i ba\u015bniach ludu w Mazowszu\". W jego wersji z\u0142ota kaczka","start_idx":430,"end_idx":439}
{"id":"mrc_2926","question":"ilu braci ma pudzianowski?","answer":"Ma dw\u00f3ch braci Krystiana i starszego od siebie Dominika","context":"Mariusz Zbigniew Pudzianowski ps. \"Pudzian\", \"Dominator\", \"Pyton\", \"Pudzilla\" (ur. 7 lutego 1977 w Bia\u0142ej Rawskiej) \u2013 polski zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA), wcze\u015bniej utytu\u0142owany strongman i rugbysta. Obecny nr. 5 rankingu KSW w wadze ci\u0119\u017ckiej. O\u015bmiokrotny Mistrz Polski Strongman. Sze\u015bciokrotny Mistrz Europy Strongman w latach 2002\u20132004 i 2007\u20132009. Pi\u0119ciokrotny Mistrz \u015awiata Strongman w latach 2002, 2003, 2005, 2007 i 2008. Trzykrotny dru\u017cynowy Mistrz \u015awiata Par Strongman w latach 2003\u20132005. Mistrz Super Serii w sezonach 2003/2004, 2005\u20132007. Zwyci\u0119zca i finalista wielu innych zawod\u00f3w si\u0142aczy. == \u017byciorys == Ma dw\u00f3ch braci Krystiana i starszego od siebie Dominika, kt\u00f3rzy tak\u017ce s\u0105 zwi\u0105zani ze sportami si\u0142owymi. Jest synem Marii Pudzianowskiej i sztangisty Wojciecha Pudzianowskiego, kt\u00f3ry by\u0142 jego pierwszym trenerem sport\u00f3w si\u0142owych. Rozpocz\u0105\u0142 treningi si\u0142owe,","start_idx":624,"end_idx":679}
{"id":"mrc_2927","question":"w jakim mie\u015bcie urodzi\u0142 si\u0119 robert lewandowski?","answer":"Urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie","context":"wed\u0142ug magazynu \u201eForbes\u201d. W 2021 zosta\u0142 odznaczony Krzy\u017cem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za \u201ewybitne osi\u0105gni\u0119cia sportowe i promowanie Polski na arenie mi\u0119dzynarodowej\u201d. == M\u0142odo\u015b\u0107 i wykszta\u0142cenie == Urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie jako drugie dziecko Iwony (z d. Dembek) i Krzysztofa Lewandowskich. Pochodzi z rodziny o sportowych tradycjach \u2013 ojciec uprawia\u0142 judo i gra\u0142 w pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105 w trzecioligowym Hutniku Warszawa, a matka by\u0142a siatkark\u0105 pierwszoligowego AZS Warszawa oraz lekkoatletk\u0105, a po \u015bmierci m\u0119\u017ca w 2005 obj\u0119\u0142a po nim funkcj\u0119 kierownika hali sportowej w Lesznie, nast\u0119pnie pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 wiceprezesa miejscowego klubu Partyzant i by\u0142a nauczycielk\u0105 wychowania fizycznego. Robert ma starsz\u0105 o trzy lata siostr\u0119, Milen\u0119, kt\u00f3ra nale\u017ca\u0142a do kadry narodowej juniorek w siatk\u00f3wce. Wychowywa\u0142 si\u0119 w Lesznie, ale w 2005 \u2013","start_idx":208,"end_idx":231}
{"id":"mrc_2928","question":"gdzie zosta\u0142 pochowany pi\u0142sudski?","answer":"z\u0142o\u017cono je w krypcie \u015bw. Leonarda na Wawelu.","context":"Pogrzeb J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego \u2013 uroczysty pogrzeb J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w dniach 13\u201318 maja 1935; cia\u0142o zmar\u0142ego przewieziono kolej\u0105 z Warszawy do Krakowa, gdzie z\u0142o\u017cono je w krypcie \u015bw. Leonarda na Wawelu. Uroczysto\u015bci te by\u0142y ogromn\u0105 manifestacj\u0105 kultu Pi\u0142sudskiego, spot\u0119gowanego jeszcze po jego \u015bmierci. Ocenia si\u0119, \u017ce pogrzeb Pi\u0142sudskiego by\u0142 prawdopodobnie najwi\u0119ksz\u0105 tego typu uroczysto\u015bci\u0105, jaka kiedykolwiek odby\u0142a si\u0119 w Polsce. == \u015amier\u0107 == Informacj\u0119 o z\u0142ym stanie zdrowia J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego podano oficjalnie po uroczysto\u015bciach \u015awi\u0119ta Niepodleg\u0142o\u015bci 11 listopada 1934. Podczas uroczysto\u015bci dosz\u0142o do zas\u0142abni\u0119cia marsza\u0142ka. W zwi\u0105zku z tym skr\u00f3cono cz\u0119\u015b\u0107 oficjaln\u0105. Konsylium lekarskie postanowi\u0142o sprowadzi\u0107 do Polski z Wiednia prof. Karela Wenckebacha. Przylecia\u0142 on do Warszawy wiosn\u0105 1935 (samolotem pilotowanym przez Jerzego Bajana). Stwierdzi\u0142 chorob\u0119 nowotworow\u0105 i","start_idx":175,"end_idx":219}
{"id":"mrc_2929","question":"w jakim mie\u015bcie jest sagrada familia?","answer":"Barcelonie","context":"Sagrada Fam\u00edlia (w\u0142a\u015bc. hiszp. \"Templo Expiatorio de la Sagrada Familia\", katal. \"Temple Expiatori de la Sagrada Fam\u00edlia\", \u015awi\u0105tynia Pokutna \u015awi\u0119tej Rodziny) \u2013 secesyjny ko\u015bci\u00f3\u0142 w Barcelonie w Katalonii o statusie bazyliki mniejszej, uwa\u017cany za g\u0142\u00f3wne osi\u0105gni\u0119cie projektanta Antoniego Gaud\u00edego. == Historia == W za\u0142o\u017ceniu architekta sama konstrukcja budowli mia\u0142a przypomina\u0107 jeden wielki organizm. Budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni rozpocz\u0119to w 1882 roku. Pocz\u0105tkowo jej projekt zlecono innemu architektowi, ale ten wszed\u0142 w konflikt ze stowarzyszeniem finansuj\u0105cym budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni. W\u00f3wczas zlecenie na budow\u0119 otrzyma\u0142 Gaud\u00ed, kt\u00f3ry ca\u0142kowicie zmieni\u0142 projekt, nadaj\u0105c mu w\u0142asny styl. Przez nast\u0119pne cztery dekady pracowa\u0142 intensywnie nad konstrukcj\u0105, po\u015bwi\u0119caj\u0105c jej ca\u0142kowicie ostatnie 15 lat \u017cycia. Podczas prac nieustannie dostosowywa\u0142 i zmienia\u0142 pierwotne za\u0142o\u017cenia. Z wszystkich 18 wie\u017c 4 uko\u0144czono w 1920","start_idx":180,"end_idx":190}
{"id":"mrc_2930","question":"jaka ustawa reguluje zasady post\u0119powania w sprawach nieletnich?","answer":"Ustawa z dnia 26 pa\u017adziernika 1982 r. o post\u0119powaniu w sprawach nieletnich","context":"Ustawa z dnia 26 pa\u017adziernika 1982 r. o post\u0119powaniu w sprawach nieletnich \u2013 polska ustawa uchwalona przez Sejm PRL, reguluj\u0105ca kwestie prawne zwi\u0105zane z post\u0119powaniem w sprawach nieletnich, obowi\u0105zuj\u0105ca w latach 1983\u20132022. Do tego czasu obowi\u0105zywa\u0142 rozdzia\u0142 XI (art. 69 - 78) Kodeksu karnego z 1932 r. == Zakres regulacji == Ustawa okre\u015bla\u0142a: * kompetencje s\u0105du rodzinnego w post\u0119powaniu w sprawach nieletnich * \u015brodki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przest\u0119pczo\u015bci nieletnich * og\u00f3lny tryb post\u0119powania w sprawach nieletnich * tryb post\u0119powania wykonawczego i odwo\u0142awczego * zasady stosowania \u015brodk\u00f3w poprawczych, u\u017cycia \u015brodk\u00f3w przymusu bezpo\u015bredniego wobec nieletniego umieszczonego w zak\u0142adzie poprawczym, w schronisku dla nieletnich, m\u0142odzie\u017cowym o\u015brodku wychowawczym i udzielania nagr\u00f3d i stosowanie \u015brodk\u00f3w dyscyplinarnych wobec nieletnich umieszczonych w schroniskach dla nieletnich","start_idx":0,"end_idx":74}
{"id":"mrc_2931","question":"w jakim stanie le\u017cy boston?","answer":"stanu Massachusetts.","context":"Boston (wym. ) \u2013 miasto w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych (na Wschodnim Wybrze\u017cu), stolica stanu Massachusetts. Boston zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w roku 1630; jest jednym z najstarszych i ze wzgl\u0119d\u00f3w kulturowych najwa\u017cniejszych miast w Stanach Zjednoczonych. Jest wiod\u0105cym o\u015brodkiem naukowym i gospodarczym, g\u0142\u00f3wnie w dziedzinie finans\u00f3w i zaawansowanych technologii, przede wszystkim biotechnologii, przemys\u0142u zbrojeniowego (Raytheon), informatyki (m.in. laboratoria i instytuty informatyki teoretycznej, nowatorskich technologii medi\u00f3w i sztucznej inteligencji, Massachusetts Institute of Technology, setki firm informatycznych) i szkolnictwa wy\u017cszego (dzia\u0142a tu ok. 50 uniwersytet\u00f3w i college\u2019\u00f3w, z ponad 100 tys. student\u00f3w). Miasto Boston le\u017cy w centrum obszaru metropolitalnego tzw. \"Wielkiego Bostonu\" (ang. \"Greater Boston\"), w sk\u0142ad kt\u00f3rego opr\u00f3cz niego wchodz\u0105 miasta: Cambridge, Quincy, Newton, Brookline i wiele innych mniejszych miast i osiedli","start_idx":107,"end_idx":127}
{"id":"mrc_2932","question":"ile republik by\u0142o w zwi\u0105zku radzieckim?","answer":"W momencie rozpadu ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych","context":"Republiki Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich, zwane tak\u017ce republikami zwi\u0105zkowymi () \u2013 wydzielone na podstawie etnicznej jednostki podzia\u0142u administracyjnego ZSRR podporz\u0105dkowane bezpo\u015brednio w\u0142adzom centralnym. W momencie powstania ZSRR tworzy\u0142y go cztery spo\u015br\u00f3d republik radzieckich powsta\u0142ych od roku 1917. Republiki zwi\u0105zkowe, kt\u00f3re 30 grudnia 1922 zawar\u0142y umow\u0119 o utworzeniu ZSRR, to: Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka, Bia\u0142oruska Socjalistyczna Republika Radziecka, Zakaukaska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka. W momencie rozpadu ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych, kt\u00f3re w konsekwencji sta\u0142y si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Republiki ZSRR zgodnie z konstytucj\u0105 == Kolejno\u015b\u0107, w jakiej republiki zwi\u0105zkowe wymienione by\u0142y w Konstytucji Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich. # Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka # Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka # Bia\u0142oruska Socjalistyczna Republika Radziecka","start_idx":611,"end_idx":679}
{"id":"mrc_2933","question":"kogo w m jak mi\u0142o\u015b\u0107 gra\u0142 wiktor zatwarski?","answer":"pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta","context":"Wiktor Zatwarski (ur. 2 listopada 1935 w Zdo\u0142bunowie, woj. wo\u0142y\u0144skie, ob. Ukraina, zm. 31 sierpnia 2022) \u2013 piosenkarz i aktor. Zadebiutowa\u0142 w 1957 roku rol\u0105 teatraln\u0105 po uko\u0144czeniu Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szko\u0142y Teatralnej w Krakowie. W latach 1969\u20131977 wyst\u0119powa\u0142 na festiwalach piosenki w Zielonej G\u00f3rze, Ko\u0142obrzegu, Sopocie i Opolu. W 1969 roku na Festiwalu Piosenki \u017bo\u0142nierskiej w Ko\u0142obrzegu otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Br\u0105zowego Pier\u015bcienia za wykonanie piosenki \"Jak na lato\" (muzyka F. Nowak, s\u0142owa J. Urbanowicz). W tym samym roku na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu dosta\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie za piosenk\u0119 \"Srebrne wesele\" (muzyka S. Rembowski, s\u0142owa E. Fiszer). == Filmografia == * 2006: \"Kopciuszek\" \u2013 staruszek * 2005: \"M jak mi\u0142o\u015b\u0107\" \u2013 pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta *","start_idx":739,"end_idx":800}
{"id":"mrc_2934","question":"dlaczego polska przegra\u0142a powstanie warszawskie?","answer":"W ocenie wi\u0119kszo\u015bci historyk\u00f3w powstanie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 politycznym niepowodzeniem, gdy\u017c nie uda\u0142o si\u0119 utworzy\u0107 suwerennych w\u0142adz polskich kt\u00f3re mog\u0142yby wyst\u0105pi\u0107 w Warszawie przeciwko Armii Czerwonej w charakterze legalnego reprezentanta narodu, b\u0119d\u0105cego realn\u0105 alternatyw\u0105 dla stworzonego przez J\u00f3zefa Stalina marionetkowego rz\u0105du komunistycznego, PKWN.","context":"Powstanie warszawskie, b\u0119d\u0105ce najwi\u0119kszym wyst\u0105pieniem zbrojnym Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego podczas okupacji niemieckiej na terytorium Polski, mimo wielu przyk\u0142ad\u00f3w bohaterstwa, zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105. W ocenie wi\u0119kszo\u015bci historyk\u00f3w powstanie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 politycznym niepowodzeniem, gdy\u017c nie uda\u0142o si\u0119 utworzy\u0107 suwerennych w\u0142adz polskich kt\u00f3re mog\u0142yby wyst\u0105pi\u0107 w Warszawie przeciwko Armii Czerwonej w charakterze legalnego reprezentanta narodu, b\u0119d\u0105cego realn\u0105 alternatyw\u0105 dla stworzonego przez J\u00f3zefa Stalina marionetkowego rz\u0105du komunistycznego, PKWN. W efekcie upadku powstania w znacznym stopniu obni\u017cy\u0142 si\u0119 potencja\u0142 Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego i Delegatury Rz\u0105du na Kraj oraz Armii Krajowej, kt\u00f3re nie zdo\u0142a\u0142y zapobiec planom politycznym Stalina w stosunku do powojennej Polski. Mimo kl\u0119ski w wymiarze politycznym i wojskowym, ogromnych strat cywilnych oraz materialnych (walki spowodowa\u0142y zniszczenie istotnej cz\u0119\u015bci nieruchomego maj\u0105tku miasta), powstanie warszawskie jako","start_idx":203,"end_idx":557}
{"id":"mrc_2935","question":"gdzie znajduje si\u0119 mi\u0119sie\u0144 sercowy?","answer":"warstwa mi\u0119\u015bniowa pomi\u0119dzy wsierdziem a nasierdziem.","context":"Mi\u0119sie\u0144 sercowy (\u0142ac. \"myocardium\") \u2013 zasadnicza cz\u0119\u015b\u0107 strukturalna serca, warstwa mi\u0119\u015bniowa pomi\u0119dzy wsierdziem a nasierdziem. Skurcze mi\u0119\u015bnia sercowego maj\u0105 umiarkowan\u0105 si\u0142\u0119 i s\u0105 stosunkowo kr\u00f3tkie. Ponadto mi\u0119sie\u0144 sercowy cechuje si\u0119 automatyzmem: serce wyj\u0119te z ustroju i umieszczone w p\u0142ynie fizjologicznym (0,9% NaCl), wykonuje regularne skurcze (mo\u017cna to zauwa\u017cy\u0107 podczas przewo\u017cenia serc do przeszczep\u00f3w). Automatyzm zapewniaj\u0105 kom\u00f3rki uk\u0142adu bod\u017acoprzewodz\u0105cego serca znajduj\u0105ce si\u0119 w: w\u0119\u017ale zatokowo-przedsionkowym, przedsionkowo-komorowym, p\u0119czku Hisa i w\u0142\u00f3knach Purkiniego.","start_idx":75,"end_idx":127}
{"id":"mrc_2936","question":"ile razy w\u0142ochy wygra\u0142y euro?","answer":"dwukrotnie (1968, 2020)","context":"1970, 1974, 1978, 1982, 1986, 1990 \u2013 gospodarz, 1994, 1998, 2002, 2006, 2010, 2014). Zwyci\u0119\u017cyli w nich czterokrotnie (1934, 1938, 1982, 2006), dwukrotnie zaj\u0119li drugie miejsce (1970, 1994), a raz trzecie (1990). Z kolei w Mistrzostwach Europy grali dziesi\u0119ciokrotnie (1968 \u2013 gospodarz, 1980, 1988, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020) triumfuj\u0105c w nich dwukrotnie (1968, 2020), dwukrotnie zaj\u0119li w nich drugie miejsce (2000, 2012), a raz trzecie (1988). Pierwszym powa\u017cnym sukcesem by\u0142 br\u0105zowy medal na Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie w 1928. W\u0142ochy nie uczestniczy\u0142y w pierwszych fina\u0142ach w 1930. Jednak w kolejnych (1934, gdzie byli gospodarzami) pokonali w finale Czechos\u0142owacj\u0119 po dogrywce 2:1, zdobywaj\u0105c Z\u0142ot\u0105 Nike. Kolejny tytu\u0142 mistrzowski wygrali na kolejnym mundialu w 1938, po fina\u0142owym zwyci\u0119stwie nad","start_idx":358,"end_idx":381}
{"id":"mrc_2937","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 hymn polski?","answer":"1797 roku","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":54,"end_idx":63}
{"id":"mrc_2938","question":"kto zosta\u0142 wybrany prezydentem francji w 1848?","answer":"Ludwik Napoleon Bonaparte","context":"Wybory prezydenckie we Francji w 1848 roku \u2013 jedyne powszechne wybory prezydenckie we Francji przed rokiem 1965 odby\u0142y si\u0119, po proklamowaniu Drugiej Republiki w roku 1848. Wedle \u00f3wczesnego prawa prezydent Republiki by\u0142 obierany przez lud (tzn. wszystkich uprawnionych do g\u0142osowania m\u0119\u017cczyzn) na okres lat czterech i dysponowa\u0142, w przeciwie\u0144stwie np. do III i IV Republiki, bardzo rozleg\u0142ymi kompetencjami, staj\u0105c si\u0119 w praktyce szefem w\u0142adzy wykonawczej. W przypadku, gdy \u017caden z kandydat\u00f3w nie uzyska\u0142 przynajmniej jednej trzeciej g\u0142os\u00f3w, wyboru prezydenta dokonywa\u0142 parlament. == Wyniki wybor\u00f3w == G\u0142osowa\u0142o: 7 426 252 (99,68% wszystkich uprawnionych) * \"Ludwik Napoleon Bonaparte:\" 5 534 520 (74,52%) * Louis-Eug\u00e8ne Cavaignac: 1 448 302 * Alexandre Ledru-Rollin: 371 431 * Fran\u00e7ois-Vincent Raspail: 36 964 * Alphonse de Lamartine:","start_idx":657,"end_idx":682}
{"id":"mrc_2939","question":"kto dokona\u0142 podboju imperium ink\u00f3w?","answer":"oddzia\u0142u Francisco Pizarro","context":"Podb\u00f3j === Imperium Ink\u00f3w, przed najazdem oddzia\u0142u Francisco Pizarro, by\u0142o bardzo os\u0142abione wcze\u015bniejsz\u0105 wojn\u0105 domow\u0105 oraz epidemi\u0105 ospy. Pizarro wykorzysta\u0142 t\u0119 sytuacj\u0119 i zaprosi\u0142 zwyci\u0119skiego w\u0142adc\u0119 Atahualp\u0119 wraz z pi\u0119cioma tysi\u0105cami szlachcic\u00f3w inkaskich. Przybyli oni bez broni, za\u015b w czasie uczty zostali podst\u0119pnie napadni\u0119ci i wymordowani przez \u017co\u0142nierzy hiszpa\u0144skich. Z rzezi oszcz\u0119dzono i wzi\u0119to do niewoli tylko samego w\u0142adc\u0119. Obiecano mu wolno\u015b\u0107 w zamian za du\u017cy okup. Faktycznie Hiszpanie otrzymali sze\u015b\u0107 ton z\u0142ota i dwana\u015bcie ton srebra, lecz mimo to Atahualpa zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107 przez spalenie na stosie. Wed\u0142ug wierze\u0144 Ink\u00f3w spalenie cia\u0142a by\u0142o r\u00f3wnoznaczne z zabiciem duszy. Hiszpanie zgodzili si\u0119 wi\u0119c na zamian\u0119 wyroku \u015bmierci na uduszenie, wszak\u017ce pod warunkiem wcze\u015bniejszego przej\u015bcia skaza\u0144ca na chrze\u015bcija\u0144stwo. Tak te\u017c si\u0119","start_idx":42,"end_idx":68}
{"id":"mrc_2940","question":"ile mecz\u00f3w w sezonie ekstraklasy?","answer":"rozegrano 296 spotka\u0144.","context":"Ekstraklasa 2019/2020 \u2013 94. edycja oficjalnych mistrzostw Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn, po raz 86. przeprowadzona w formule ligowej, jako najwy\u017cszy szczebel w hierarchii. Organizatorem rozgrywek by\u0142a Ekstraklasa SA, a bra\u0142y w nich udzia\u0142 dru\u017cyny 16 profesjonalnych klub\u00f3w pi\u0142karskich. Sponsorem tytularnym by\u0142a Powszechna Kasa Oszcz\u0119dno\u015bci Bank Polski, w zwi\u0105zku z czym obowi\u0105zuje nazwa marketingowa PKO BP Ekstraklasa. Wzorem sze\u015bciu wcze\u015bniejszych edycji sezon sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: fazy zasadniczej (30 kolejek, 240 spotka\u0144) oraz \u2013 nast\u0119puj\u0105cej po niej \u2013 fazy fina\u0142owej w dw\u00f3ch grupach (7 kolejek, 56 mecz\u00f3w), po raz trzeci nie by\u0142y jednak dzielone punkty pomi\u0119dzy obiema fazami. Zmagania rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 19 lipca 2019, a zako\u0144czy\u0142y 19 lipca 2020. \u0141\u0105cznie rozegrano 296 spotka\u0144. Beniaminkami byli: Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa (powr\u00f3t do","start_idx":766,"end_idx":788}
{"id":"mrc_2941","question":"kiedy dosz\u0142o do szturmu na bastyli\u0119?","answer":"Rankiem 14 lipca 1789 roku","context":"kt\u00f3ry wyda\u0142 odezw\u0119 \"Do broni!\" i powo\u0142a\u0142 do \u017cycia gwardi\u0119 mieszcza\u0144sk\u0105. Masowo si\u0119 zbrojono, chc\u0105c si\u0119 obroni\u0107 przed spodziewan\u0105 kolejn\u0105 interwencj\u0105 wojska. Wiele obiekt\u00f3w pa\u0144stwowych sp\u0142on\u0119\u0142o, plac\u00f3wki administracyjne zosta\u0142y ograbione. == Pocz\u0105tek rewolucji == === Zdobycie Bastylii === Rankiem 14 lipca 1789 roku pary\u017canie udali si\u0119 w poszukiwaniu broni do arsena\u0142u Les Invalides. Zdobyli go, a w ich r\u0119ce wpad\u0142o 32 tysi\u0105ce karabin\u00f3w i 4 dzia\u0142a. Po amunicj\u0119 (kt\u00f3rej w arsenale nie by\u0142o) postanowiono uda\u0107 si\u0119 do Bastylii, \u015bredniowiecznej warowni, kt\u00f3ra od XVII wieku s\u0142u\u017cy\u0142a za wi\u0119zienie. Trafiali do niej g\u0142\u00f3wnie przeciwnicy ustroju, filozofowie i pisarze czy skazani na podstawie \"lettre de cachet\". Z tych powod\u00f3w Bastylia by\u0142a uwa\u017cana za symbol terroru ancien regime\u2019u. 14 lipca znajdowa\u0142o si\u0119 w Bastylii","start_idx":289,"end_idx":315}
{"id":"mrc_2942","question":"czego dokona\u0142 vasco da gama?","answer":"jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105.","context":"Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) \u2013 portugalski odkrywca, kt\u00f3ry jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Niewiele wiadomo o jego m\u0142odo\u015bci. Wed\u0142ug Antonio de Limy, autora \"Nobiliario\", Vasco da Gama wywodzi\u0142 si\u0119 z rodziny szlacheckiej, o kt\u00f3rej istniej\u0105 wzmianki ju\u017c z 1166 roku, jednak\u017ce m\u0119ska linia rodu bez \u201ebia\u0142ych plam\u201d prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, kt\u00f3rego potomkiem by\u0142 ojciec Vasco \u2013 Est\u00eav\u00e3o da Gama, piastuj\u0105cy funkcj\u0119 gubernatora (\"alcaide mor\") miasta Sines i s\u0119dziego (\"commendador\") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel","start_idx":169,"end_idx":305}
{"id":"mrc_2943","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywa kropka przy nucie i przy pauzie?","answer":"Pojedyncza kropka przed\u0142u\u017ca trwanie nuty lub pauzy o po\u0142ow\u0119 jej warto\u015bci","context":"Kropka przy nucie \u2013 element notacji muzycznej. Kropka umieszczona jest bezpo\u015brednio po prawej stronie nuty lub pauzy. Je\u017celi nuta zapisana jest na polu, kropka znajduje si\u0119 na tym samym polu; je\u017celi nuta zosta\u0142a zanotowana na linii, to kropka standardowo notowana jest na polu bezpo\u015brednio ponad t\u0105 lini\u0105, o ile nie jest ono zaj\u0119te przez kropk\u0119 z wy\u017cszego g\u0142osu \u2013 wtedy notuje si\u0119 kropk\u0119 na polu poni\u017cej zanotowanej nuty. W przypadku wielu g\u0142os\u00f3w o zr\u00f3\u017cnicowanej rytmice notowanych na jednej pi\u0119ciolinii, kropki przy nutach na liniach dla g\u0142os\u00f3w notowanych ogonkami w g\u00f3r\u0119 stawia si\u0119 na polu powy\u017cej linii, a dla notowanych ogonkami w d\u00f3\u0142 \u2013 poni\u017cej. Grafika:Figure rythmique equivalence noire pointee.svg Pojedyncza kropka przed\u0142u\u017ca trwanie nuty lub pauzy o po\u0142ow\u0119 jej warto\u015bci","start_idx":705,"end_idx":777}
{"id":"mrc_2944","question":"co r\u00f3\u017cni cz\u0142owieka od zwierz\u0119cia arystoteles?","answer":"dusza rozumna ( \"nous\") wyst\u0119puj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie u ludzi, najdoskonalsz\u0105 z form; jedyn\u0105, kt\u00f3ra posiad\u0142a zdolno\u015b\u0107 rozumienia \u015bwiata zewn\u0119trznego i \u015bwiadomo\u015b\u0107 samej siebie.","context":"Corpus Aristotelicum. Najwa\u017cniejszymi traktatami s\u0105 \"O cz\u0119\u015bciach zwierz\u0105t\" i \"Historia animalium\". Biologia Arystotelesa mia\u0142a charakter witalistyczny. Zak\u0142ada\u0142a, \u017ce tym, co odr\u00f3\u017cnia istoty \u017cywe od reszty rzeczywisto\u015bci jest uciele\u015bniona dusza. Stanowi ona form\u0119 \u017cycia organicznego, nadaje mu jedno\u015b\u0107 i celowo\u015b\u0107. Ka\u017cda z podstawowych kategorii istot \u017cywych, mia\u0142a przez ni\u0105 nadany inny cel naturalny (\"entelechia\"), Arystoteles wyr\u00f3\u017cnia\u0142 trzy cz\u0119\u015bci duszy, odpowiadaj\u0105ce r\u00f3\u017cnym poziomom organizacji \u017cycia: * dusza wegetatywna wi\u0105\u017ce si\u0119 z od\u017cywianiem i ro\u015bni\u0119ciem; stanowi form\u0119 ro\u015blin, zwierz\u0105t i ludzi; * dusza zmys\u0142owa czyni zdolnym do postrzegania i poruszania si\u0119; stanowi form\u0119 u zwierz\u0105t i ludzi; * dusza rozumna ( \"nous\") wyst\u0119puj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie u ludzi, najdoskonalsz\u0105 z form; jedyn\u0105, kt\u00f3ra posiad\u0142a zdolno\u015b\u0107 rozumienia \u015bwiata zewn\u0119trznego i \u015bwiadomo\u015b\u0107 samej siebie. Dusza rozumna dzieli","start_idx":705,"end_idx":872}
{"id":"mrc_2945","question":"kto gra\u0142 spidermana?","answer":"w role Takuya Yamashiro/Spider-Mana wcieli\u0142 si\u0119 japo\u0144ski aktor Shinji Tod\u014d. W wyre\u017cyserowanej przez Sama Raimiego trylogii z lat 2002\u20132007, zapocz\u0105tkowanej filmem \"Spider-Man\" tytu\u0142ow\u0105 rol\u0119 zagra\u0142 Tobey Maguire. W 2012 powsta\u0142 reboot serii, w ramach, kt\u00f3rego zosta\u0142y stworzone filmy: \"Niesamowity Spider-Man\" i \"Niesamowity Spider-Man 2\" (oba w re\u017cyserii Marca Webba), w rol\u0119 Petera Parkera/Spider-Mana wcieli\u0142 si\u0119 aktor Andrew Garfield. W 2015 og\u0142oszono w\u0142\u0105czenie postaci Spider-Mana do filmowej franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela, a jego odtw\u00f3rc\u0105 zosta\u0142 Tom Holland","context":"japo\u0144skie studio Toei Company serialu , w role Takuya Yamashiro/Spider-Mana wcieli\u0142 si\u0119 japo\u0144ski aktor Shinji Tod\u014d. W wyre\u017cyserowanej przez Sama Raimiego trylogii z lat 2002\u20132007, zapocz\u0105tkowanej filmem \"Spider-Man\" tytu\u0142ow\u0105 rol\u0119 zagra\u0142 Tobey Maguire. W 2012 powsta\u0142 reboot serii, w ramach, kt\u00f3rego zosta\u0142y stworzone filmy: \"Niesamowity Spider-Man\" i \"Niesamowity Spider-Man 2\" (oba w re\u017cyserii Marca Webba), w rol\u0119 Petera Parkera/Spider-Mana wcieli\u0142 si\u0119 aktor Andrew Garfield. W 2015 og\u0142oszono w\u0142\u0105czenie postaci Spider-Mana do filmowej franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela, a jego odtw\u00f3rc\u0105 zosta\u0142 Tom Holland, kt\u00f3ry zadebiutowa\u0142 w filmie \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\". W zestawieniu 50 najlepszych postaci komiksowych magazynu filmowego \"Empire\" Spider-Man zaj\u0105\u0142 pi\u0105te miejsce, a w zestawieniu 100 najwi\u0119kszych komiksowych bohater\u00f3w serwisu internetowego IGN zaj\u0105\u0142 on miejsce trzecie. == Historia ==","start_idx":40,"end_idx":610}
{"id":"mrc_2946","question":"ile os\u00f3b mieszka w przemy\u015blu?","answer":"59 779 mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"Przemy\u015bl (, , ) \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie podkarpackim, po\u0142o\u017cone nad Sanem przy uj\u015bciu Wiaru. Siedziba powiatu przemyskiego oraz gminy wiejskiej Przemy\u015bl. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 roku, Przemy\u015bl liczy\u0142 59 779 mieszka\u0144c\u00f3w. Przemy\u015bl by\u0142 miastem kr\u00f3lewskim I Rzeczypospolitej i stolic\u0105 ziemi przemyskiej wchodz\u0105cej w sk\u0142ad wojew\u00f3dztwa ruskiego. By\u0142 miastem sto\u0142ecznym starostwa przemyskiego w drugiej po\u0142owie XVI wieku. W czasach Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w w Przemy\u015blu mie\u015bci\u0142a si\u0119 kasa szafarzy podatk\u00f3w dla Rusi. Po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 od 23 grudnia 1920 do 18 sierpnia 1945 znajdowa\u0142 si\u0119 na terenie wojew\u00f3dztwa lwowskiego. Od 1945 do 1974 wchodzi\u0142 w sk\u0142ad wojew\u00f3dztwa rzeszowskiego. W latach 1975\u20131998 siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa przemyskiego. Przemy\u015bl to znacz\u0105cy w\u0119ze\u0142 komunikacyjny","start_idx":262,"end_idx":281}
{"id":"mrc_2947","question":"w jakich filmach gra\u0142a millie bobby brown?","answer":"Gra\u0142a m.in. w serialu \"Stranger Things\", a tak\u017ce filmach \"Enola Holmes\", \"Godzilla II: Kr\u00f3l potwor\u00f3w\" i ich kontynuacjach.","context":"ma\u0142y|upright=0.85|Millie Bobby Brown (2018) Millie Bobby Brown (ur. 19 lutego 2004 w Marbelli) \u2013 brytyjska aktorka i modelka. Gra\u0142a m.in. w serialu \"Stranger Things\", a tak\u017ce filmach \"Enola Holmes\", \"Godzilla II: Kr\u00f3l potwor\u00f3w\" i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142a si\u0119 w mie\u015bcie Marbella w Hiszpanii jako trzecie z czworga dzieci Kelly i Roberta Brown\u00f3w. Wychowywa\u0142a si\u0119 z bratem Charleyem oraz dwiema siostrami \u2013 Paige i Av\u0105. Jej ojciec jest po\u015brednikiem w obrocie nieruchomo\u015bciami. Rodzina przeprowadzi\u0142a si\u0119 do Bournemouth w Wielkiej Brytanii, kiedy Millie mia\u0142a cztery lata. Cztery lata p\u00f3\u017aniej przeprowadzili si\u0119 do Orlando w Stanach Zjednoczonych. === Kariera === W 2013 zadebiutowa\u0142a na ma\u0142ym ekranie w roli m\u0142odej Alicji w serialu fantasy produkcji ABC, pt.","start_idx":126,"end_idx":248}
{"id":"mrc_2948","question":"kto stworzy\u0142 biedronke?","answer":"Za\u0142o\u017cycielem sieci sklep\u00f3w detalicznych Biedronka by\u0142 przedsi\u0119biorca Mariusz \u015awitalski","context":"Jest to element strategii firmy og\u0142oszonej w sierpniu 2011 przez d\u0142ugoletniego prezesa grupy Jer\u00f3nimo Martins Alexandre Soares dos Santos: \u201ew ci\u0105gu najbli\u017cszych pi\u0119ciu lat zniknie r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy supermarketem a dyskontem\u201d. == Historia == Za\u0142o\u017cycielem sieci sklep\u00f3w detalicznych Biedronka by\u0142 przedsi\u0119biorca Mariusz \u015awitalski, w\u0142a\u015bciciel Elektromisu. Pierwszy sklep sieci \u201eBiedronka\u201d otwarto w Poznaniu przy ulicy Newtona 6 kwietnia 1995 roku. W 1997 roku Jer\u00f3nimo Martins odkupi\u0142o od Elektromisu 210 sklep\u00f3w Biedronka i od tego czasu dynamicznie rozwija t\u0119 sie\u0107 (w marcu 2010 roku w Poznaniu przy ul. Bobrza\u0144skiej otwarto 1500. sklep tej marki, a do 2012 roku dzia\u0142a\u0142o 2000 sklep\u00f3w). We wrze\u015bniu 2014 r. sie\u0107 uruchomi\u0142a sklep nr 2500, a w lutym 2019 r. sklep nr 3000. W 2008 nast\u0105pi\u0142o przej\u0119cie ponad","start_idx":240,"end_idx":326}
{"id":"mrc_2949","question":"kto prowadzi\u0142 program w starym kinie?","answer":"Autorem i prowadz\u0105cym program by\u0142 Stanis\u0142aw Janicki.","context":"W starym kinie \u2013 cykliczny program Telewizji Polskiej emitowany w latach 1967\u20131999, w kt\u00f3rym prezentowano starsze produkcje filmowe. Autorem i prowadz\u0105cym program by\u0142 Stanis\u0142aw Janicki. By\u0142 to najd\u0142u\u017cej nadawany program filmowy w historii polskiej telewizji. == Opis == Pocz\u0105tkowo na program sk\u0142ada\u0142y si\u0119 audycje tematyczne, po\u015bwi\u0119cone konkretnemu aktorowi czy re\u017cyserowi, w kt\u00f3rych prezentowano fragmenty starych film\u00f3w, przeplatane bogatym komentarzem autora. Z czasem formu\u0142a zmieni\u0142a si\u0119. Zacz\u0119to prezentowa\u0107 ca\u0142e filmy, poprzedzane przedmow\u0105 Stanis\u0142awa Janickiego. Obecnie autor kontynuuje tradycje \"W starym kinie\", prowadz\u0105c program W Iluzjonie nadawany przez Kino Polska, w kt\u00f3rym prezentuje i komentuje przedwojenne polskie produkcje filmowe.","start_idx":133,"end_idx":185}
{"id":"mrc_2950","question":"co to szanta\u017c?","answer":"przest\u0119pstwo przeciwko wolno\u015bci, polegaj\u0105ce na pr\u00f3bie zmuszenia osoby do okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania pod gro\u017ab\u0105 bezprawn\u0105 zastosowania przemocy lub ujawnienia pewnych, cz\u0119\u015bciowo lub w pe\u0142ni prawdziwych informacji, kt\u00f3rych ujawnienie by\u0142oby w opinii szanta\u017cuj\u0105cego du\u017c\u0105 dolegliwo\u015bci\u0105 dla ofiary.","context":"Szanta\u017c () \u2013 przest\u0119pstwo przeciwko wolno\u015bci, polegaj\u0105ce na pr\u00f3bie zmuszenia osoby do okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania pod gro\u017ab\u0105 bezprawn\u0105 zastosowania przemocy lub ujawnienia pewnych, cz\u0119\u015bciowo lub w pe\u0142ni prawdziwych informacji, kt\u00f3rych ujawnienie by\u0142oby w opinii szanta\u017cuj\u0105cego du\u017c\u0105 dolegliwo\u015bci\u0105 dla ofiary. Wed\u0142ug polskiego prawa karnego na definicj\u0119 gro\u017aby bezprawnej sk\u0142ada si\u0119 mi\u0119dzy innymi gro\u017aba \"rozg\u0142oszenia wiadomo\u015bci uw\u0142aczaj\u0105cej czci zagro\u017conego lub osoby jemu najbli\u017cszej\", przy czym nie jest wa\u017cne czy sama \u201ewiadomo\u015b\u0107\u201d jest prawdziwa czy nie. Szanta\u017cu nie nale\u017cy myli\u0107 z przest\u0119pstwem pom\u00f3wienia, czyli rozpowszechniania nieprawdziwych informacji, kt\u00f3re mo\u017ce mie\u0107 miejsce tak\u017ce w sytuacji \u201ezemsty\u201d przest\u0119pcy na ofierze, kt\u00f3ra nie spe\u0142ni\u0142a \u017c\u0105da\u0144 przest\u0119pcy. == Polskie prawo == Kodeks karny nie pos\u0142uguje si\u0119 poj\u0119ciem szanta\u017cu, stosuje poj\u0119cie \u201ezmuszenia innej osoby do okre\u015blonego dzia\u0142ania\u201d,","start_idx":13,"end_idx":317}
{"id":"mrc_2951","question":"ile wersji s\u0142onecznik\u00f3w namalowa\u0142 van gogh?","answer":"Powsta\u0142o og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w","context":"S\u0142oneczniki \u2013 seria obraz\u00f3w namalowanych przez Vincenta van Gogha, zawieraj\u0105cych motyw s\u0142onecznik\u00f3w. Powsta\u0142o og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w: 4 podczas pobytu w Pary\u017cu i 7 w Arles. Wraz z takimi obrazami jak Mona Lisa p\u0119dzla Leonarda da Vinci oraz Krzyk p\u0119dzla Edwarda Muncha, \"S\u0142oneczniki\" uznawane s\u0105 za najbardziej rozpoznawalne arcydzie\u0142a malarstwa \u015bwiatowego. == S\u0142oneczniki namalowane w Pary\u017cu == Pod koniec XIX w. ci\u0119ty s\u0142onecznik sta\u0142 si\u0119 popularnym kwiatem u\u017cywanym do dekoracji. Symbolizowa\u0142 on rado\u015b\u0107 \u017cycia i idealizm. Sta\u0142 si\u0119 te\u017c popularnym motywem w malarstwie. Kiedy van Gogh studiowa\u0142 w Antwerpii dzie\u0142a flamandzkich mistrz\u00f3w doby baroku, widzia\u0142 obrazy ze s\u0142onecznikami. Pierwsze obrazy ze s\u0142onecznikami jako motywem namalowa\u0142 van Gogh p\u00f3\u017anym latem 1887 w czasie gdy mieszka\u0142 w Pary\u017cu. O dw\u00f3ch z nich (\"Dwa","start_idx":101,"end_idx":127}
{"id":"mrc_2952","question":"ile obraz\u00f3w ze s\u0142onecznikami namalowa\u0142 van gogh?","answer":"Powsta\u0142o og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w","context":"S\u0142oneczniki \u2013 seria obraz\u00f3w namalowanych przez Vincenta van Gogha, zawieraj\u0105cych motyw s\u0142onecznik\u00f3w. Powsta\u0142o og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w: 4 podczas pobytu w Pary\u017cu i 7 w Arles. Wraz z takimi obrazami jak Mona Lisa p\u0119dzla Leonarda da Vinci oraz Krzyk p\u0119dzla Edwarda Muncha, \"S\u0142oneczniki\" uznawane s\u0105 za najbardziej rozpoznawalne arcydzie\u0142a malarstwa \u015bwiatowego. == S\u0142oneczniki namalowane w Pary\u017cu == Pod koniec XIX w. ci\u0119ty s\u0142onecznik sta\u0142 si\u0119 popularnym kwiatem u\u017cywanym do dekoracji. Symbolizowa\u0142 on rado\u015b\u0107 \u017cycia i idealizm. Sta\u0142 si\u0119 te\u017c popularnym motywem w malarstwie. Kiedy van Gogh studiowa\u0142 w Antwerpii dzie\u0142a flamandzkich mistrz\u00f3w doby baroku, widzia\u0142 obrazy ze s\u0142onecznikami. Pierwsze obrazy ze s\u0142onecznikami jako motywem namalowa\u0142 van Gogh p\u00f3\u017anym latem 1887 w czasie gdy mieszka\u0142 w Pary\u017cu. O dw\u00f3ch z nich (\"Dwa","start_idx":101,"end_idx":127}
{"id":"mrc_2953","question":"co to jest kupidyn?","answer":"Kupidyn (tak\u017ce Kupido, Amor, \u0142ac. Cupido \u2018pragnienie\u2019, \u2018po\u017c\u0105danie\u2019, Amor \u2018mi\u0142o\u015b\u0107\u2019, gr. \u00c9r\u014ds) \u2013 w mitologii rzymskiej b\u00f3g i uosobienie mi\u0142o\u015bci.","context":"Kupidyn (tak\u017ce Kupido, Amor, \u0142ac. Cupido \u2018pragnienie\u2019, \u2018po\u017c\u0105danie\u2019, Amor \u2018mi\u0142o\u015b\u0107\u2019, gr. \u00c9r\u014ds) \u2013 w mitologii rzymskiej b\u00f3g i uosobienie mi\u0142o\u015bci. Uchodzi\u0142 za syna bogini Wenus (Wenery) i boga Marsa. By\u0142 uto\u017csamiany z greckim Erosem. W sztuce przedstawiany jest jako m\u0142ody m\u0119\u017cczyzna lub nagi ch\u0142opiec ze skrzyd\u0142ami u ramion, z \u0142ukiem i ko\u0142czanem pe\u0142nym strza\u0142. Mit o Amorze (Erosie) i Psyche zainspirowa\u0142 van Dycka do namalowania obrazu o takim tytule, nazw\u0119 t\u0119 nada\u0142 r\u00f3wnie\u017c Patrick S\u00fcskind jednej z marek perfum w powie\u015bci \"Pachnid\u0142o\". Amor jest te\u017c symbolem walentynek.","start_idx":0,"end_idx":142}
{"id":"mrc_2954","question":"ilu niemieckich \u017co\u0142nierzy zgin\u0119\u0142o w bitwie o westerplatte?","answer":"oko\u0142o 50 \u017co\u0142nierzy i funkcjonariuszy","context":"Bronis\u0142aw Perucki, kapral Jan G\u0119bura, starszy strzelec W\u0142adys\u0142aw Okrasa (Okraszewski), legionista J\u00f3zef Kita, starszy legionista Ignacy Zatorski, starszy legionista Zygmunt Zi\u0119ba oraz dw\u00f3ch niezidentyfikowanych obro\u0144c\u00f3w Westerplatte. == Straty niemieckie == Obro\u0144cy oszacowali straty niemieckie na oko\u0142o 400 zabitych. W rzeczywisto\u015bci liczba ta by\u0142a z pewno\u015bci\u0105 o wiele mniejsza. Zgodnie ze stanowiskiem strony niemieckiej przyjmuje si\u0119, \u017ce w czasie walk poleg\u0142o najprawdopodobniej oko\u0142o 50 \u017co\u0142nierzy i funkcjonariuszy. Poni\u017cej przedstawiono prawdopodobne straty poszczeg\u00f3lnych jednostek, bior\u0105cych udzia\u0142 w bitwie. * 1. Kompania Szturmowa Kriegsmarine \u2013 w czasie ataku 1.09 poleg\u0142o 18 \u017co\u0142nierzy. \u0141\u0105cznie ze zmar\u0142ymi z ran zgin\u0119\u0142o prawdopodobnie 27 cz\u0142onk\u00f3w tej jednostki. Znani z nazwisk s\u0105 Wilhelm Henningsen (dow\u00f3dca kompanii), Walter Graf (dow\u00f3dca 2. plutonu), Karl Griechen i Erich Hubner. W dniach","start_idx":482,"end_idx":518}
{"id":"mrc_2955","question":"jaki symbol ma chlor?","answer":"Cl","context":"Chlor, Cl (, od \"chloros\" - \u201ezielono\u017c\u00f3\u0142ty\u201d) \u2212 pierwiastek chemiczny z grupy fluorowc\u00f3w, niemetal o liczbie atomowej 17. Izotopy stabilne to 35Cl i 37Cl. Chlor jest toksycznym \u017c\u00f3\u0142tozielonym gazem oko\u0142o dwa i p\u00f3\u0142 razy ci\u0119\u017cszym od powietrza, o nieprzyjemnym, dusz\u0105cym zapachu. Jest silnym utleniaczem, wybielaczem i \u015brodkiem dezynfekuj\u0105cym. Wchodzi w sk\u0142ad wielu powszechnie spotykanych soli oraz innych zwi\u0105zk\u00f3w. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == Wolny chlor wyst\u0119puje w postaci dwuatomowych cz\u0105steczek Cl2. W zwi\u0105zkach wyst\u0119puje na stopniach utlenienia od \u2212I do VII. Chlor jest bardzo aktywny chemicznie, chocia\u017c mniej ni\u017c fluor. W obecno\u015bci rozproszonego \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego \u0142\u0105czy si\u0119 z wodorem, tworz\u0105c chlorowod\u00f3r. W pe\u0142nym \u015bwietle s\u0142onecznym ta reakcja przebiega wybuchowo. : Cl2 + H2 \u2192 2HCl Chlor \u0142\u0105czy si\u0119 bezpo\u015brednio z wi\u0119kszo\u015bci\u0105 pierwiastk\u00f3w,","start_idx":7,"end_idx":9}
{"id":"mrc_2956","question":"pod jakimi pseudonimami tworzy\u0142 stefan \u017ceromski?","answer":"\"Maurycy Zych\", \"J\u00f3zef Katerla\" (panie\u0144skie nazwisko matki) i \"Stefan Iksmore\u017c\" (ananim)","context":"Stefan \u017beromski herbu Jelita (ur. 14 pa\u017adziernika 1864 w Strawczynie, zm. 20 listopada 1925 w Warszawie) \u2013 polski prozaik, publicysta, dramaturg; pierwszy prezes polskiego PEN Clubu, prezydent Rzeczypospolitej Zakopia\u0144skiej. Czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1921, 1922, 1923, 1924). Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich w historii. Stefan \u017beromski by\u0142 znany r\u00f3wnie\u017c pod pseudonimami \"Maurycy Zych\", \"J\u00f3zef Katerla\" (panie\u0144skie nazwisko matki) i \"Stefan Iksmore\u017c\" (ananim). Ze wzgl\u0119du na zaanga\u017cowanie spo\u0142eczne nazwany by\u0142 \u201esumieniem polskiej literatury\u201d lub \u201esumieniem narodu\u201d. == \u017byciorys == Stefan \u017beromski pochodzi\u0142 ze zubo\u017ca\u0142ej rodziny szlacheckiej Wincentego \u017beromskiego herbu Jelita i J\u00f3zefy z Katerl\u00f3w \u017beromskiej. Wychowa\u0142 si\u0119 w Ciekotach w G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich. Jego ojciec przed powstaniem utraci\u0142 maj\u0105tek i aby utrzyma\u0107 rodzin\u0119, zosta\u0142 dzier\u017cawc\u0105 folwark\u00f3w. W 1863","start_idx":423,"end_idx":511}
{"id":"mrc_2957","question":"czym jest utw\u00f3r paraboliczny?","answer":"podobna struktur\u0105 do biblijnych przypowie\u015bci (paraboli), gdzie przedstawione postacie i wydarzenia nie s\u0105 wa\u017cne ze wzgl\u0119du na swe cechy jednostkowe, ale obrazuj\u0105 pewne uniwersalne prawdy dotycz\u0105ce egzystencji ludzkiej, historii czy \u015bwiata.","context":"Powie\u015b\u0107 paraboliczna (powie\u015b\u0107 parabola) \u2013 odmiana powie\u015bci podobna struktur\u0105 do biblijnych przypowie\u015bci (paraboli), gdzie przedstawione postacie i wydarzenia nie s\u0105 wa\u017cne ze wzgl\u0119du na swe cechy jednostkowe, ale obrazuj\u0105 pewne uniwersalne prawdy dotycz\u0105ce egzystencji ludzkiej, historii czy \u015bwiata. Przypowie\u015b\u0107 jako gatunek wyst\u0119puj\u0105cy w Biblii wykorzystali pisarze dwudziestolecia mi\u0119dzywojennego, tworz\u0105c powie\u015b\u0107 paraboliczn\u0105. Wyr\u00f3\u017cnia j\u0105 jej dwupoziomowy charakter: poza traktowaniem jej jako powie\u015bci realistycznej, mo\u017cna doszuka\u0107 si\u0119 drugiej, g\u0142\u0119bszej warstwy \u2013 alegorycznej, kt\u00f3r\u0105 powinien odczyta\u0107 czytelnik. Zmusza go do tego r\u00f3wnie\u017c narrator, kt\u00f3ry stara si\u0119 by\u0107 obiektywny, nie komentuje wydarze\u0144, nie warto\u015bciuje postaci, pobudzaj\u0105c tym samym czytelnika do oceny i interpretacji przedstawionych fakt\u00f3w. Postawy bohater\u00f3w powie\u015bci i wydarzenia maj\u0105 charakter uniwersalny, s\u0105 bardziej wieloznaczne ni\u017c wskazywa\u0142yby na to czas i miejsce akcji.","start_idx":59,"end_idx":298}
{"id":"mrc_2958","question":"jakie jest napiecie w sieci?","answer":"napi\u0119cie od 100 do 240 V (w Polsce 230 V / 50 Hz \u2013 okre\u015bla to Polska Norma PN-IEC 60038).","context":"Napi\u0119cie sieciowe \u2013 napi\u0119cie elektryczne wyst\u0119puj\u0105ce w sieci niskiego napi\u0119cia danego kraju. Napi\u0119cie sieciowe ma przebieg sinusoidalny i w zale\u017cno\u015bci od kraju: cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 50 lub 60 Hz i napi\u0119cie od 100 do 240 V (w Polsce 230 V / 50 Hz \u2013 okre\u015bla to Polska Norma PN-IEC 60038). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 urz\u0105dze\u0144 powszechnego u\u017cytku jest zasilana z wykorzystaniem napi\u0119cia sieciowego lub napi\u0119ciem przetworzonym z napi\u0119cia sieciowego, przy u\u017cyciu przekszta\u0142tnik\u00f3w napi\u0119cia. Nale\u017cy zaznaczy\u0107, \u017ce warto\u015b\u0107 230 V to warto\u015b\u0107 skuteczna (RMS) napi\u0119cia przemiennego. Przy 230 V maksymalna warto\u015b\u0107 napi\u0119cia sieciowego wynosi 230 V \u00b7 \u221a2 \u2248 230 V \u00b7 (1,41) = 325 V. Dopuszczalne odchylenia wynosz\u0105 \u00b110%, czyli od 207 do 253 V dla 95% \u015brednich warto\u015bci 10-minutowych okres\u00f3w ze zbioru tygodniowego, co","start_idx":190,"end_idx":279}
{"id":"mrc_2959","question":"kim z zawodu jest pascal brodnicki?","answer":"kucharz, prezenter telewizyjny i autor ksi\u0105\u017cek kucharskich.","context":"Pascal Victor Raymond Brodnicki (ur. 5 wrze\u015bnia 1976 w Lille) \u2013 francusko-polski kucharz, prezenter telewizyjny i autor ksi\u0105\u017cek kucharskich. == \u017byciorys == Uczy\u0142 si\u0119 gotowa\u0107 we francuskich szko\u0142ach gastronomicznych. Pracowa\u0142 w wielu restauracjach (m.in. Chelsea Hotel w Nowym Jorku i \"Les Pyr\u00e9n\u00e9es\" we Francji). Od wiosny 2004 do grudnia 2009 prowadzi\u0142 w TVN program kulinarny \"Pascal: Po prostu gotuj!\". Wiosn\u0105 2005 nadawany by\u0142 r\u00f3wnie\u017c program \"Pascal Express\", w kt\u00f3rym przedstawiano przepis na jedno danie. Od listopada 2005 do po\u0142owy 2006 Brodnicki wyst\u0119powa\u0142 w kampanii reklamowej Knorr pod tytu\u0142em \"Kulinarny \u015awiat wed\u0142ug Knorr\". Od kwietnia 2012 do wiosny 2014 prowadzi\u0142 program \"Smakuj \u015bwiat z Pascalem\" (najpierw na TVN Style, a w wakacje 2012 r\u00f3wnie\u017c w TVN). Od sierpnia 2012 do sierpnia","start_idx":81,"end_idx":140}
{"id":"mrc_2960","question":"co mia\u0142a na celu konstytucja 3 maja?","answer":"Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w.","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":446,"end_idx":618}
{"id":"mrc_2961","question":"jak zgin\u0105\u0142 lepper?","answer":"Andrzej Lepper pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo poprzez powieszenie si\u0119.","context":"si\u0119 w kwietniu 2011. Status oskar\u017cyciela posi\u0142kowego otrzyma\u0142 w nim Zbigniew Ziobro. 29 maja 2011 zosta\u0142 wybrany na przewodnicz\u0105cego partii Nasz Dom Polska \u2013 Samoobrona Andrzeja Leppera przez kongres tego ugrupowania. === \u015amier\u0107 === 5 sierpnia 2011 zosta\u0142 znaleziony martwy w biurze partii w Warszawie. W toku zako\u0144czonego post\u0119powania prokuratorskiego ustalono, \u017ce Andrzej Lepper pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo poprzez powieszenie si\u0119. Wed\u0142ug ustale\u0144 \u015bledztwa polityk cierpia\u0142 na depresj\u0119 wywo\u0142an\u0105 post\u0119powaniami karnymi, upadkiem politycznym, wielotysi\u0119cznym zad\u0142u\u017ceniem i bankructwem finansowym partii. 11 sierpnia 2011 zosta\u0142 pochowany na cmentarzu w Krupach. W uroczysto\u015bciach pogrzebowych o charakterze pa\u0144stwowym wzi\u0119li udzia\u0142 m.in. by\u0142y prezydent Lech Wa\u0142\u0119sa, a tak\u017ce ambasador Bia\u0142orusi Wiktar Hajsionak. W dniu pogrzebu tablica z nazw\u0105 miejscowo\u015bci Zielnowo zosta\u0142a przepasana czarnym kirem. Po jego \u015bmierci","start_idx":366,"end_idx":426}
{"id":"mrc_2962","question":"ile cyfr ma polski numer telefonu?","answer":"9 cyfr","context":"Format i schemat wybierania numer\u00f3w telefonicznych w Polsce s\u0105 okre\u015blone przez ministra w\u0142a\u015bciwego ds. informatyzacji (obecnie Minister Cyfryzacji) w \"Planie numeracji krajowej\" (PNK). Numery telefoniczne w Polsce przydziela operatorom Prezes Urz\u0119du Komunikacji Elektronicznej (UKE). Numery abonent\u00f3w sieci stacjonarnej i ruchomej w Polsce maj\u0105 jednolit\u0105 struktur\u0119 i d\u0142ugo\u015b\u0107 (9 cyfr). Poszczeg\u00f3lne cyfry numeru oznaczane s\u0105 symbolami ABSPQMCDU, gdzie cyfry AB s\u0105 wska\u017anikiem strefy numeracyjnej (WSN) lub wyr\u00f3\u017cnikiem sieci telefonicznej (WST), np. sieci ruchomej. Przyporz\u0105dkowanie cyfr AB jako WSN dla poszczeg\u00f3lnych stref numeracyjnych jest ustalone w PNK. == Sieci stacjonarne == Numery w sieciach stacjonarnych s\u0105 pogrupowane w strefy telefoniczne, pokrywaj\u0105ce si\u0119 z niewielkimi modyfikacjami z granicami wojew\u00f3dztw sprzed reformy z 1999. Obecnie wi\u0119c nie pokrywaj\u0105 si\u0119 ani z wojew\u00f3dztwami, ani z","start_idx":376,"end_idx":382}
{"id":"mrc_2963","question":"co to torfowiska?","answer":"jeden z typ\u00f3w mokrade\u0142, siedlisk na tyle uwodnionych, \u017ce wyst\u0119puje tam specyficzna ro\u015blinno\u015b\u0107 i zachodz\u0105 procesy akumulacji osad\u00f3w organicznych.","context":"Torfowisko \u2013 jeden z typ\u00f3w mokrade\u0142, siedlisk na tyle uwodnionych, \u017ce wyst\u0119puje tam specyficzna ro\u015blinno\u015b\u0107 i zachodz\u0105 procesy akumulacji osad\u00f3w organicznych. Jest to teren stale podmok\u0142y, o pod\u0142o\u017cu trudno przepuszczalnym, pokryty zbiorowiskami ro\u015blin bagiennych i bagienno-\u0142\u0105kowych. Od innych siedlisk hydrogenicznych odr\u00f3\u017cnia si\u0119 s\u0142abym natlenieniem. Kryterium wyr\u00f3\u017cniania torfowisk zale\u017cy r\u00f3wnie\u017c od kryteri\u00f3w odr\u00f3\u017cniania torfu od innych typ\u00f3w osad\u00f3w biogenicznych, np. gytii. Akumulacja torfu zachodzi, gdy rozk\u0142ad szcz\u0105tk\u00f3w organicznych nast\u0119puje wolniej ni\u017c ich powstawanie. Na spowolnienie tempa rozk\u0142adu wp\u0142ywaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie dwa czynniki \u2013 niska temperatura i ma\u0142e napowietrzenie pod\u0142o\u017ca, czemu sprzyja jego du\u017ce uwodnienie. W niekt\u00f3rych uj\u0119ciach przyjmuje si\u0119 minimaln\u0105 mi\u0105\u017cszo\u015b\u0107 torfu (20\u201370 cm), kt\u00f3ra pozwala na okre\u015blenie siedliska torfowiskiem. Przyk\u0142adowo, Kazimierz Tobolski przyjmuje warto\u015b\u0107 30 cm. W skali \u015bwiata torfowiska stanowi\u0105","start_idx":13,"end_idx":157}
{"id":"mrc_2964","question":"na jakim dystansie rozgrywany bieg podw\u00f3jny - diaulos?","answer":"bieg rozgrywany na dystansie dw\u00f3ch stadion\u00f3w","context":"Diaulos (gr. \u03b4\u03af\u03b1\u03c5\u03bb\u03bf\u03c2) \u2013 dyscyplina sportowa uprawiana w staro\u017cytnej Grecji, bieg rozgrywany na dystansie dw\u00f3ch stadion\u00f3w \u2013 \u201ebieg tam i z powrotem\u201d. Po raz pierwszy wprowadzony do programu XIV igrzysk olimpijskich w 724 p.n.e. Pierwszym zwyci\u0119zc\u0105 by\u0142 Hypenos z Elidy. == Opis == Jeden z czterech bieg\u00f3w rozgrywanych w staro\u017cytnej Grecji \u2013 obok biegu d\u0142ugodystansowego dolichos, biegu w zbroi \u2013 hopliodromos i sprintu \u2013 stadion. Rozgrywano tylko jeden bieg z jednoczesnym udzia\u0142em do 20 zawodnik\u00f3w \u2013 w Olimpii odkryto 20 miejsc startowych. Podczas igrzysk olimpijskich, nemejskich i istmijskich w biegu brali udzia\u0142 wy\u0142\u0105cznie m\u0119\u017cczy\u017ani. Podczas igrzysk pytyjskich w biegu uczestniczy\u0107 mogli r\u00f3wnie\u017c ch\u0142opcy (gr. \u03c0\u03b1\u1fd6\u03c2). Biegacze uprawiaj\u0105cy diaulos musieli by\u0107 bardziej wytrzymali ni\u017c sprinterzy, ale l\u017cejsi ni\u017c hoplici biegaj\u0105cy ten","start_idx":76,"end_idx":120}
{"id":"mrc_2965","question":"z jakich ksi\u0105g sk\u0142ada si\u0119 biblia?","answer":"Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament.","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":366,"end_idx":437}
{"id":"mrc_2966","question":"kiedy powsta\u0142y pierwsze zdj\u0119cia?","answer":"Pierwsz\u0105 trwa\u0142\u0105 fotografi\u0105 by\u0142 obraz wyprodukowany w 1826 lub 1827 roku przez Josepha-Nic\u00e9phore'a Ni\u00e9pce'a","context":"== === Proces monochromatyczny === Pierwsz\u0105 trwa\u0142\u0105 fotografi\u0105 by\u0142 obraz wyprodukowany w 1826 lub 1827 roku przez Josepha-Nic\u00e9phore'a Ni\u00e9pce'a, francuskiego wynalazc\u0119. Obraz powsta\u0142 na wypolerowanej cynkowej p\u0142ytce pokrytej asfaltem syryjskim. Produkcja tego zdj\u0119cia wymaga\u0142a przynajmniej o\u015bmiogodzinnej ekspozycji w s\u0142oneczny dzie\u0144 (przy pr\u00f3bach odtworzenia eksperymentu uzyskiwano zwykle czasy rz\u0119du kilkunastu godzin, a w ekstremalnych przypadkach nawet 40\u201360 godzin). Bitum twardnieje pod wp\u0142ywem ekspozycji na \u015bwiat\u0142o. Nieutwardzony materia\u0142 mo\u017ce by\u0107 zmyty olejkiem lawendowym, otrzymany w ten spos\u00f3b negatyw mo\u017cna pokry\u0107 farb\u0105 litograficzn\u0105 i odcisn\u0105\u0107 na papierze tworz\u0105c druk. P\u00f3\u017aniej Ni\u00e9pce eksperymentowa\u0142 ze zwi\u0105zkami srebra, bazuj\u0105c na odkryciu Johanna Heinrich Schultza z 1724 roku. Odkrycie to polega\u0142o na tym, \u017ce chlorek srebra zmieszany z kred\u0105 ciemnieje po wystawieniu na dzia\u0142anie \u015bwiat\u0142a. Joseph-Nic\u00e9phore Ni\u00e9pce","start_idx":35,"end_idx":141}
{"id":"mrc_2967","question":"ile most\u00f3w jest we wroc\u0142awiu?","answer":"Wed\u0142ug obecnych rachunk\u00f3w (opartych na nieco innych kryteriach, ni\u017c przedwojenne) jest ich 118 (w tym 27 k\u0142adek)(wed\u0142ug spisu ZDiUM 101 most\u00f3w i 33 k\u0142adki).","context":"Wroc\u0142awskie mosty i k\u0142adki \u2013 przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 by\u0142y w obecnych granicach miasta Wroc\u0142awia 303 mosty i k\u0142adki r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci. Wed\u0142ug obecnych rachunk\u00f3w (opartych na nieco innych kryteriach, ni\u017c przedwojenne) jest ich 118 (w tym 27 k\u0142adek)(wed\u0142ug spisu ZDiUM 101 most\u00f3w i 33 k\u0142adki). Najwi\u0119ksze i najwa\u017cniejsze z nich przerzucone s\u0105 nad g\u0142\u00f3wnym i pobocznymi nurtami rzeki Odry (Stara Odra, Odra P\u00f3\u0142nocna i Po\u0142udniowa) i kana\u0142\u00f3w: Powodziowego, \u017beglugowego, Bocznego, Miejskiego, Granicznego, Odp\u0142ywowego i kilku pozosta\u0142ych, kt\u00f3rych nazw w powszechnym obiegu si\u0119 nie u\u017cywa. W obr\u0119bie Wroc\u0142awia przep\u0142ywa te\u017c kilka mniejszych rzek, na og\u00f3\u0142 dop\u0142yw\u00f3w Odry: \u015al\u0119za, O\u0142awa (kt\u00f3ra rozdziela si\u0119 tu na dwa nurty \u2013 O\u0142aw\u0119 G\u00f3rn\u0105 i Doln\u0105), Bystrzyca, Widawa, Dobra (dop\u0142yw Widawy), a z pomniejszych \u2013 \u0141ugowina,","start_idx":133,"end_idx":289}
{"id":"mrc_2968","question":"kiedy zosta\u0142y za\u0142o\u017cone zakony krzy\u017cak\u00f3w joannit\u00f3w i templariuszy?","answer":"na fali krucjat w XI i XII wieku","context":"Zakon krzy\u017cacki, zakon niemiecki, Zakon Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie () \u2013 jeden z trzech najwi\u0119kszych, obok joannit\u00f3w i templariuszy, chrze\u015bcija\u0144skich zakon\u00f3w rycerskich, kt\u00f3re powsta\u0142y na fali krucjat w XI i XII wieku. Sprowadzony w 1226 na Mazowsze przez Konrada Mazowieckiego, by zapewni\u0107 obron\u0119 posiad\u0142o\u015bci piastowskich przed Prusami, dokona\u0142 ich podboju i chrystianizacji, opanowa\u0142 militarnie obszary p\u00f3\u017aniejszych Prus Wschodnich oraz dzisiejszej \u0141otwy i Estonii tworz\u0105c z tych ziem w\u0142asne pa\u0144stwo. Zakon podbi\u0142 tak\u017ce niekt\u00f3re tereny Polski i Litwy. == Struktura zakonu w dobie jego rozkwitu w Prusach == Spo\u0142eczno\u015b\u0107 zakonna sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z braci-rycerzy, braci-kap\u0142an\u00f3w i braci-s\u0142u\u017cebnych. Rycerze sprawowali w\u0142adz\u0119 i tworzyli kast\u0119 wy\u017csz\u0105, kap\u0142ani spe\u0142niali swe pos\u0142ugi w poszczeg\u00f3lnych konwentach zakonu, za\u015b s\u0142u\u017cebnikami byli z regu\u0142y","start_idx":223,"end_idx":255}
{"id":"mrc_2969","question":"kiedy rozwi\u0105zano zsrr?","answer":"26 grudnia 1991","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":275,"end_idx":290}
{"id":"mrc_2970","question":"z jakimi miastami by\u0142 zwi\u0105zany miko\u0142aj kopernik?","answer":"Dobrym Mie\u015bcie, Lidzbarku Warmi\u0144skim, Ornecie, Pieni\u0119\u017cnie i Braniewie.","context":"bazylice katedralnej odby\u0142a si\u0119 ponowna ceremonia pogrzebowa Miko\u0142aja Kopernika. W drodze do Fromborka kondukt z sarkofagiem Kopernika zatrzyma\u0142 si\u0119 w miastach z nim zwi\u0105zanych \u2013 Dobrym Mie\u015bcie, Lidzbarku Warmi\u0144skim, Ornecie, Pieni\u0119\u017cnie i Braniewie. == Sp\u00f3r o narodowo\u015b\u0107 Kopernika == Narodowo\u015b\u0107 Miko\u0142aja Kopernika wywo\u0142ywa\u0142a spory mi\u0119dzy Polakami a Niemcami. Badacze reprezentuj\u0105cy obydwa narody starali si\u0119 udowodni\u0107, \u017ce Kopernik by\u0142 ich rodakiem, na czym nierzadko cierpia\u0142a rzetelno\u015b\u0107 naukowa. Niew\u0105tpliwie by\u0142 on przedstawicielem ludno\u015bci pogranicza; osob\u0105 niemieckoj\u0119zyczn\u0105, a r\u00f3wnocze\u015bnie \u2013 pod wzgl\u0119dem politycznym \u2013 poddanym kr\u00f3l\u00f3w polskich. Przejawem przekonania o polskich korzeniach Kopernika jest kr\u00f3tki wiersz autorstwa Jana Nepomucena Kami\u0144skiego: == Upami\u0119tnienie == === Nazewnictwo === Terminy naukowe (nie licz\u0105c lokalizacji): * Kopernikanizm w astronomii; * Przewr\u00f3t kopernika\u0144ski w historii nauki; * Zasada","start_idx":179,"end_idx":249}
{"id":"mrc_2971","question":"ilu pianist\u00f3w przechodzi do drugiego etapu?","answer":"43 pianist\u00f3w","context":"Konkursu\" do II etapu zosta\u0142o dopuszczonych 43 pianist\u00f3w (w tym 8 Polak\u00f3w) maj\u0105cych najwy\u017csz\u0105 \u015bredni\u0105 arytmetyczn\u0105 ocen punktowych wszystkich juror\u00f3w przy jednoczesnym uwzgl\u0119dnieniu procentowych wska\u017anik\u00f3w subiektywnej deklaracji dopuszczenia ich do II etapu. Dopuszczeni zostali nast\u0119puj\u0105cy piani\u015bci (list\u0119 og\u0142oszono w sali lustrzanej Filharmonii po godz. 22:00, w dniu zako\u0144czenia przes\u0142ucha\u0144 I etapu, w porz\u0105dku alfabetycznym bez podania punktacji): 9 pa\u017adziernika, po dniu przerwy 43 pianist\u00f3w przyst\u0105pi\u0142o do przes\u0142ucha\u0144 II etapu konkursu. Zgodnie z wynikami losowania obowi\u0105zuj\u0105cego r\u00f3wnie\u017c i w II etapie pierwszym pianist\u0105, kt\u00f3ry pojawi\u0142 si\u0119 na scenie by\u0142 Polak \u0141ukasz Piotr Byrdy. Piani\u015bci w dw\u00f3ch sesjach: porannej (10:00) i popo\u0142udniowej (17:00) wyst\u0119powali przez cztery dni, wykonuj\u0105c utwory w czasie ok. 30\u201340 minut. Zasady kwalifikacji do III etapu by\u0142y niemal identyczne","start_idx":44,"end_idx":56}
{"id":"mrc_2972","question":"jak\u0105 pojemno\u015b\u0107 ma \u017co\u0142\u0105dek?","answer":"Pojemno\u015b\u0107: 1000\u20133000 ml","context":"\u015brodowiskami. === Wielko\u015b\u0107 === Wielko\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka jest zmienna i zale\u017cy od jego wype\u0142nienia, napi\u0119cia \u015bcian oraz pozycji cia\u0142a. D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka cz\u0142owieka: 25\u201330 cm Szeroko\u015b\u0107 \u017co\u0142\u0105dka: 12\u201314 cm Pojemno\u015b\u0107: 1000\u20133000 ml === Podzia\u0142 anatomiczny === W budowie makroskopowej \u017co\u0142\u0105dka mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 nast\u0119puj\u0105ce elementy: * wpust \u017co\u0142\u0105dka (\u0142ac. \"cardia ventriculi\") * dno \u017co\u0142\u0105dka (\"fundus ventriculi\") * trzon \u017co\u0142\u0105dka (\"corpus ventriculi\") ** krzywizna mniejsza (\"curvatura minor\") ** krzywizna wi\u0119ksza (\"curvatura major\") * cz\u0119\u015b\u0107 przedod\u017awiernikow\u0105 (\"pars prepylorica\") * od\u017awiernik (\"pylorus ventriculi\"). === Budowa histologiczna === \u015aciana \u017co\u0142\u0105dka zbudowana jest z nast\u0119puj\u0105cych warstw (od wewn\u0105trz): * b\u0142ony \u015bluzowej * b\u0142ony pod\u015bluzowej * b\u0142ony mi\u0119\u015bniowej (mi\u0119\u015bni\u00f3wka) * b\u0142ony surowiczej. Mi\u0119\u015bni\u00f3wka \u017co\u0142\u0105dka zbudowana jest z trzech warstw mi\u0119\u015bni; (od zewn\u0105trz) pod\u0142u\u017cnej, okr\u0119\u017cnej i sko\u015bnej. Warto zauwa\u017cy\u0107, \u017ce","start_idx":190,"end_idx":213}
{"id":"mrc_2973","question":"czego dotyczy\u0142 traktat loewenwolda?","answer":"sukcesji tronu w Polsce w razie spodziewanej nied\u0142ugo \u015bmierci Augusta II.","context":"Traktat Loewenwolda,\" przymierze trzech czarnych or\u0142\u00f3w\" \u2013 podpisany 13 wrze\u015bnia 1732 roku w Wiedniu tajny uk\u0142ad, pomi\u0119dzy Austri\u0105 i Rosj\u0105 (13 grudnia do\u0142\u0105czy\u0142y do niego Prusy), dotycz\u0105cy sukcesji tronu w Polsce w razie spodziewanej nied\u0142ugo \u015bmierci Augusta II. Nigdy nie ratyfikowany, traktat ten by\u0142 w rzeczywisto\u015bci manewrem dyplomatycznym Rosji i Austrii, kt\u00f3re chcia\u0142y odci\u0105gn\u0105\u0107 Prusy od powstaj\u0105cego w\u0142a\u015bnie sojuszu sasko-francuskiego. Najwa\u017cniejszym jego celem by\u0142o niedopuszczenie do przed\u0142u\u017cenia unii polsko-saskiej. Sygnatariusze uk\u0142adu zobowi\u0105zali si\u0119 wzajemnie, \u017ce podczas wolnej elekcji po \u015bmierci Augusta II nie popr\u0105 przedstawiciela dynastii Wettyn\u00f3w ani Stanis\u0142awa Leszczy\u0144skiego. Uzgodniono wsp\u00f3lnego kandydata, kt\u00f3rym zosta\u0142 portugalski infant Don Emanuel Bragan\u00e7a. Uzgodniono tak\u017ce, \u017ce w wypadku wyga\u015bni\u0119cia w ksi\u0119stwie Kurlandii i Semigalii rodu Kettler\u00f3w, by uniemo\u017cliwi\u0107 wcielenie tych ziem do Rzeczypospolitej,","start_idx":187,"end_idx":260}
{"id":"mrc_2974","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy krak\u00f3w?","answer":"wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego","context":"cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego nad Wis\u0142\u0105; na jego terenie znajduj\u0105 si\u0119 uj\u015bcia wi\u015blanych dop\u0142yw\u00f3w: Bia\u0142uchy (dolny bieg Pr\u0105dnika), Rudawy, D\u0142ubni, Drwiny D\u0142ugiej i Wilgi. Krak\u00f3w jest po\u0142o\u017cony u zbiegu kilku krain geograficznych: Bramy Krakowskiej, Kotliny O\u015bwi\u0119cimskiej, Kotliny Sandomierskiej, Pog\u00f3rza Zachodniobeskidzkiego, Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. Po\u0142o\u017cenie Krakowa sprawia, \u017ce jest on baz\u0105 dla wycieczek w polskie g\u00f3ry, czy wypad\u00f3w do malowniczej Jury Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. Miasto ma rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikow\u0105 18 kilometr\u00f3w i r\u00f3wnole\u017cnikow\u0105 31 kilometr\u00f3w. W granicach administracyjnych Krakowa przecinaj\u0105 si\u0119 po\u0142udnik 20\u00b0E z r\u00f3wnole\u017cnikiem 50\u00b0N (jedyny przypadek przeci\u0119cia o pe\u0142nych dziesi\u0105tkach stopni w Europie). Z Krakowem s\u0105siaduj\u0105 gminy: Igo\u0142omia-Wawrze\u0144czyce, Kocmyrz\u00f3w-Luborzyca, Koniusza, Liszki, Micha\u0142owice, Mogilany, Niepo\u0142omice, Skawina, \u015awi\u0105tniki G\u00f3rne, Wieliczka, Wielka Wie\u015b, Zabierz\u00f3w, Zielonki. Gminy te nale\u017c\u0105 do trzech powiat\u00f3w s\u0105siaduj\u0105cych z Krakowem: krakowskiego, wielickiego oraz","start_idx":7,"end_idx":32}
{"id":"mrc_2975","question":"kiedy kwitnie dere\u0144 jadalny?","answer":"Kwitnie przed rozwojem li\u015bci, od marca do kwietnia.","context":"i ekologia == W swoim naturalnym \u015brodowisku ro\u015bnie zw\u0142aszcza w zaro\u015blach i na zalesionych stokach rejon\u00f3w o \u0142agodnym klimacie. Kwitnie przed rozwojem li\u015bci, od marca do kwietnia. == Zastosowanie == * Dere\u0144 jadalny uprawiany jest jako ro\u015blina ozdobna. Efektownie wygl\u0105da zw\u0142aszcza w marcu i kwietniu kiedy kwitnie, a tak\u017ce na jesieni, kiedy pojawiaj\u0105 si\u0119 jego owoce. Jest stosowany r\u00f3wnie\u017c na wysokie \u017cywop\u0142oty. Jest to krzew o skromnych wymaganiach, kt\u00f3ry dobrze si\u0119 czuje na s\u0142o\u0144cu i w p\u00f3\u0142cieniu, znosi gleby wapienne, susze i zanieczyszczone powietrze. W cieniu owocuje s\u0142abo i ma lu\u017aniejszy pokr\u00f3j. * Owoce s\u0105 s\u0142odko-kwa\u015bne, mocno cierpkie ze wzgl\u0119du na du\u017cy udzia\u0142 tanin (2,5 g/100 g). Bogate s\u0105 w polifenole, kwasy organiczne, witamin\u0119 C i antocyjany. Nadaj\u0105 si\u0119 na","start_idx":127,"end_idx":178}
{"id":"mrc_2976","question":"z jakim krajem graniczy dominikana?","answer":"Dominikana graniczy od zachodu z Haiti","context":"Dominikana jest niewielkim pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Ameryce \u015arodkowej. Dominikana zajmuje wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wyspy Haiti, kt\u00f3ra wchodzi w sk\u0142ad Wielkich Antyli. Ten g\u00f3rzysty kraj charakteryzuje si\u0119 gor\u0105cym i wilgotnym klimatem i zr\u00f3\u017cnicowan\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105. Obecna Dominikana jak i ca\u0142a wyspa zosta\u0142a odkryta przez Krzysztofa Kolumba w 1492 roku. == Powierzchnia, skrajne punkty i granice == Powierzchnia \u2013 48 734 km\u00b2 Skrajne punkty: * p\u00f3\u0142nocny: 19\u00b058'N \u2013 przyl\u0105dek Isabela * po\u0142udniowy: 17\u00b037'N \u2013 przyl\u0105dek Beata * zachodni: 72\u00b000'W \u2013 granica z Haiti przy jeziorze P\u00e9ligre * wschodni: 68\u00b018'W \u2013 przyl\u0105dek Enga\u00f1o Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa wynosi 260 km, a r\u00f3wnole\u017cnikowa 395 km. Dominikana graniczy od zachodu z Haiti, gdzie d\u0142ugo\u015b\u0107 granicy wynosi 275 km. Linia brzegowa wynosi 1288 km. == Ukszta\u0142towanie poziome == Dominikan\u0119 jak","start_idx":666,"end_idx":704}
{"id":"mrc_2977","question":"gdzie odby\u0142y si\u0119 ostatnie mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Katarze","context":"Mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej \u2013 mi\u0119dzynarodowy turniej pi\u0142karski, kt\u00f3ry rozgrywany jest od 1930 roku. W tych rozgrywkach rywalizuj\u0105 narodowe reprezentacje m\u0119\u017cczyzn, b\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami F\u00e9d\u00e9ration Internationale de Football Association (FIFA), globalnej organizacji zarz\u0105dzaj\u0105cej tym sportem. Turniej organizowany jest co cztery lata, opr\u00f3cz 1942 i 1946 roku, kiedy rywalizacj\u0119 anulowano w zwi\u0105zku z II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105. Ostatnie mistrzostwa, kt\u00f3re rozgrywane by\u0142y na boiskach w Katarze w 2022 roku, wygra\u0142a Argentyna, kt\u00f3ra pokona\u0142a Francj\u0119 (3\u20133, 4\u20132 w rzutach karnych). Fina\u0142 mistrzostw \u015bwiata jest ostatnim meczem turnieju, a reprezentacja, kt\u00f3ra wygrywa og\u0142aszana jest mistrzem \u015bwiata. Je\u015bli po 90 minutach regularnego czasu gry wynik jest nierozstrzygni\u0119ty, mecz zostaje przed\u0142u\u017cony o 30 (2\u00d715) minut. W wypadku, gdy wynik po zako\u0144czeniu dogrywki nadal jest remisowy, dyktowane","start_idx":477,"end_idx":484}
{"id":"mrc_2978","question":"co mo\u017cna obserwowa\u0107 przez lup\u0119?","answer":"drobnych blisko po\u0142o\u017conych przedmiot\u00f3w.","context":"Lupa \u2013 przyrz\u0105d optyczny s\u0142u\u017c\u0105cy do bezpo\u015bredniej obserwacji drobnych blisko po\u0142o\u017conych przedmiot\u00f3w. W \u015bcis\u0142ym znaczeniu tego s\u0142owa jest to soczewka skupiaj\u0105ca daj\u0105ca co najmniej trzykrotne powi\u0119kszenie. Soczewki daj\u0105ce mniejsze ni\u017c trzykrotne powi\u0119kszenie nazywane s\u0105 szk\u0142ami powi\u0119kszaj\u0105cymi. Lupa zbudowana jest zazwyczaj z jednej soczewki skupiaj\u0105cej lub z zespo\u0142u blisko siebie po\u0142o\u017conych soczewek umieszczonych w oprawce. Tworzy obraz prosty, pozorny i powi\u0119kszony. Obserwowany przedmiot umieszcza si\u0119 mi\u0119dzy ogniskiem a lup\u0105, tak by pozorny, prosty i powi\u0119kszony obraz by\u0142 w odleg\u0142o\u015bci dobrego widzenia oka obserwatora. == Rodzaje lup == Ze wzgl\u0119du na konstrukcj\u0119 uk\u0142adu optycznego wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 rodzaje lup: * Lupa prosta \u2013 sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z jednej soczewki. * Lupa aplanatyczna \u2013 sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z dw\u00f3ch identycznych p\u0142askowypuk\u0142ych soczewek, wypuk\u0142o\u015bciami skierowanymi do siebie.","start_idx":61,"end_idx":100}
{"id":"mrc_2979","question":"jaki rozkaz wyda\u0142 kreon?","answer":"Kreon uzna\u0142 Polinika za zdrajc\u0119 i wyda\u0142 zakaz grzebania jego zw\u0142ok.","context":"umowie Eteokles po roku rz\u0105d\u00f3w nie przekaza\u0142 tronu bratu. Polinik sprowadzi\u0142 obce wojska, aby odzyska\u0107 tron. Mi\u0119dzy bra\u0107mi rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 walka o w\u0142adz\u0119, w kt\u00f3rej obaj zgin\u0119li. W\u0142adc\u0105 zosta\u0142 ich wuj Kreon. Kreon uzna\u0142 Polinika za zdrajc\u0119 i wyda\u0142 zakaz grzebania jego zw\u0142ok. Eteoklesowi za\u015b zosta\u0142 wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawi\u0142a si\u0119 rozkazowi Kreona i pochowa\u0142a zw\u0142oki Polinika. Spowodowa\u0142o to ci\u0105g tragicznych wydarze\u0144: Antygona zostaje skazana na \u015bmier\u0107 przez apodyktycznego w\u0142adc\u0119 Teb. Na wie\u015b\u0107 o tym jego syn Hajmon, kt\u00f3ry jest narzeczonym Antygony, i \u017cona Kreona, Eurydyka, pope\u0142niaj\u0105 samob\u00f3jstwo. Kreon, cho\u0107 w\u0142adca, traci najbli\u017cszych i zostaje sam z poczuciem winy. Staje si\u0119 to dla niego najwi\u0119ksz\u0105 kar\u0105. Przeciwstawieniem Antygony \u2013 symbolu buntu, \u015bmia\u0142o\u015bci i odwagi \u2013","start_idx":206,"end_idx":273}
{"id":"mrc_2980","question":"o co by\u0142 oskar\u017cony sokrates?","answer":"o to, \u017ce nie uznaje bog\u00f3w, \"kt\u00f3rych pa\u0144stwo uznaje\", czyli religii pa\u0144stwowej.","context":"\u0142atwo znale\u017a\u0107 przyk\u0142ady os\u00f3b, kt\u00f3re \u2013 zdeprawowane \u2013 szkodzi\u0142y nie osobie odpowiedzialnej za jej zepsucie moralne, lecz innym. Sokrates tylko pozornie zbija r\u00f3wnie\u017c drugi punkt oskar\u017cenia, twierdz\u0105c, \u017ce nie mo\u017cna go oskar\u017ca\u0107 jednocze\u015bnie o bezbo\u017cno\u015b\u0107 i wprowadzanie nowych duch\u00f3w. W rzeczywisto\u015bci Anytos, Meletos i Lykon nie oskar\u017cali go o ateizm, lecz o to, \u017ce nie uznaje bog\u00f3w, \"kt\u00f3rych pa\u0144stwo uznaje\", czyli religii pa\u0144stwowej. By\u0142a to niew\u0105tpliwie prawda. Jak powiedziano, religijno\u015b\u0107 Sokratesa by\u0142a bardzo g\u0142\u0119boka, ale te\u017c ca\u0142kiem innej \u2013 og\u00f3lniejszej i bardziej refleksyjnej \u2013 natury, ni\u017c u zwyk\u0142ych Ate\u0144czyk\u00f3w. Jest te\u017c prawd\u0105, \u017ce Sokrates nie by\u0142 zwolennikiem ustroju demokratycznego. Nie m\u00f3g\u0142 zgodzi\u0107 si\u0119 z branym w Atenach za pewnik przekonaniem, \u017ce obywatele w swojej wi\u0119kszo\u015bci reprezentuj\u0105 m\u0105dro\u015b\u0107. Z drugiej strony","start_idx":354,"end_idx":432}
{"id":"mrc_2981","question":"jak mia\u0142 na imi\u0119 napoleon?","answer":"Napoleon","context":"Napoleon \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142owa oznaczaj\u0105cego \u201epochodz\u0105cy z Neapolu\u201d. Napoleon imieniny obchodzi 15 sierpnia. Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Napoleon: * Napoleon Bonaparte \u2013 cesarz francuski * Napoleon Hieronim Bonaparte * Napoleon III * Napoleon Chagnon \u2013 ameryka\u0144ski antropolog * Napoleon Cybulski \u2013 polski fizjolog, odkrywca adrenaliny * Napoleon G\u0105siorowski \u2013 lekarz bakteriolog, profesor Uniwersytetu Lwowskiego * Napoleon Kamie\u0144ski \u2013 polski ksi\u0119garz i wydawca * Lucjan Napoleon Balter \u2013 ksi\u0105dz pallotyn, profesor teologii dogmatycznej Kategoria:M\u0119skie imiona \u0142aci\u0144skie","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_2982","question":"kiedy powsta\u0142a polska grupa g\u00f3rnicza?","answer":"16 stycznia 2015","context":"Polska Grupa G\u00f3rnicza SA (w skr\u00f3cie PGG SA) \u2013 polska handlowa sp\u00f3\u0142ka kapita\u0142owa (sp\u00f3\u0142ka akcyjna) z siedzib\u0105 w Katowicach. Najwi\u0119ksze przedsi\u0119biorstwo g\u00f3rnicze w Europie i najwi\u0119kszy producent w\u0119gla kamiennego w Unii Europejskiej. Sp\u00f3\u0142ka celowa, utworzona 16 stycznia 2015 (pod nazw\u0105 Polska Grupa G\u00f3rnicza sp. z o.o.), w celu przej\u0119cia maj\u0105tku i zobowi\u0105za\u0144 bankrutuj\u0105cej Kompanii W\u0119glowej. == Historia == 16 stycznia 2015 w Katowicach za\u0142o\u017cono Polsk\u0105 Grup\u0119 G\u00f3rnicz\u0105 sp. z o.o. (PGG sp. z o.o.). 29 kwietnia 2016 PGG sp. z o.o. przej\u0119\u0142a od Kompanii W\u0119glowej: 11 kopalni w\u0119gla kamiennego, 4 zak\u0142ady, 35 tys. pracownik\u00f3w i zobowi\u0105zania finansowe. 1 kwietnia 2017 PGG sp. z o.o. naby\u0142a Katowicki Holding W\u0119glowy SA. 29 grudnia 2017 nast\u0105pi\u0142o przekszta\u0142cenie Polskiej Grupy G\u00f3rniczej ze sp\u00f3\u0142ki z","start_idx":255,"end_idx":271}
{"id":"mrc_2983","question":"czym inspirowa\u0142 si\u0119 adam mickiewicz?","answer":"Mickiewicz w pisaniu \"Historii przysz\u0142o\u015bci\" (niekt\u00f3re fragmenty powsta\u0142y w j\u0119zyku francuskim) inspirowa\u0142 si\u0119 tw\u00f3rczo\u015bci\u0105 dw\u00f3ch rosyjskich prozaik\u00f3w: Jana Tadeusza Bu\u0142haryna i W\u0142adimira Odojewskiego.","context":"najprawdopodobniej wyprzedza\u0142o ono wizje Juliusza Verne\u2019a, Herberta George\u2019a Wellsa i Jerzego \u017bu\u0142awskiego, a nawet prze\u015bciga\u0142o je w naukowo-technicznych i spo\u0142ecznych spekulacjach. Mickiewicz w pisaniu \"Historii przysz\u0142o\u015bci\" (niekt\u00f3re fragmenty powsta\u0142y w j\u0119zyku francuskim) inspirowa\u0142 si\u0119 tw\u00f3rczo\u015bci\u0105 dw\u00f3ch rosyjskich prozaik\u00f3w: Jana Tadeusza Bu\u0142haryna i W\u0142adimira Odojewskiego. === Dzia\u0142alno\u015b\u0107 przek\u0142adowa === Adam Mickiewicz wcze\u015bnie zaj\u0105\u0142 si\u0119 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 przek\u0142adow\u0105. Ju\u017c w 1817 \u201espolszczy\u0142\u201d dwie powiastki Woltera, \"\u00c9ducation d\u2019un prince\" i \"Gertrude, ou \u00c9ducation d\u2019une fille\", kt\u00f3rym nada\u0142 tytu\u0142y \"Mieszko, ksi\u0105\u017c\u0119 Nowogr\u00f3dka\" i \"Pani Aniela\", a tak\u017ce poemat tego\u017c samego autora \"Dziewica z Orleanu\". T\u0142umaczenia te by\u0142y w istocie parafraz\u0105 francuskich utwor\u00f3w, z przesuni\u0119ciem akcentu na bardziej hermetyczn\u0105, narodow\u0105 tematyk\u0119. Lata 1819\u20131829 w tw\u00f3rczo\u015bci Mickiewicza obfitowa\u0142y w liczne dalsze lub bli\u017csze orygina\u0142owi parafrazy, kt\u00f3re autor","start_idx":181,"end_idx":379}
{"id":"mrc_2984","question":"kim by\u0142a anna walentynowicz?","answer":"polska robotnica i dzia\u0142aczka spo\u0142eczna pochodzenia ukrai\u0144skiego, opozycjonistka w PRL, wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielka Wolnych Zwi\u0105zk\u00f3w Zawodowych, dzia\u0142aczka NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d.","context":"Anna Walentynowicz z domu Lubczyk (ur. 15 sierpnia 1929 w Siennem, zm. 10 kwietnia 2010 w Smole\u0144sku) \u2013 polska robotnica i dzia\u0142aczka spo\u0142eczna pochodzenia ukrai\u0144skiego, opozycjonistka w PRL, wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielka Wolnych Zwi\u0105zk\u00f3w Zawodowych, dzia\u0142aczka NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. Dama Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. == \u017byciorys == Anna Walentynowicz urodzi\u0142a si\u0119 15 sierpnia 1929 we wsi Sienne (obecnie Sadowe) na wsch\u00f3d od Tuczyna, niedaleko R\u00f3wnego na Wo\u0142yniu, na wschodzie II Rzeczypospolitej w ch\u0142opskiej rodzinie ukrai\u0144skich protestant\u00f3w (sztundyst\u00f3w) jako c\u00f3rka Nazara i Pry\u015bki Lubczyk\u00f3w. Mia\u0142a pi\u0119cioro rodze\u0144stwa \u2013 Olg\u0119, Katarzyn\u0119, Piotra, Wasyla oraz przyrodniego brata Iwana (Pry\u015bka Paszkowe\u0107 by\u0142a wdow\u0105, gdy wychodzi\u0142a za m\u0105\u017c za Nazara Lubczyka). We wrze\u015bniu 1937 zmar\u0142a jej matka. W 1940 Nazar Lubczyk ponownie o\u017ceni\u0142 si\u0119 \u2013 z Mari\u0105 Ozarczuk. Ze zwi\u0105zku","start_idx":103,"end_idx":268}
{"id":"mrc_2985","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142a kr\u00f3lowa bona?","answer":"Pochodzi\u0142a z mo\u017cnego w\u0142oskiego rodu ksi\u0105\u017c\u0105t Mediolanu \u2013 Sforz\u00f3w.","context":"Lithuaniae, Barique princeps Rossani, Russiae, Prussiae, Masoviae etc. domina.\" (Bona, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski, wielka ksi\u0119\u017cna Litwy, ksi\u0119\u017cna Bari i Rossano, pani Rusi, Prus, Mazowsza itd.). Tytulatura skr\u00f3cona: \"Bona Sfortia Dei gratia regina Poloniae\" (Bona Sforza, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sphortia regina Poloniae\" (Bona Sforza, kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sfortia de Arragonia Regina Poloniae\" (Bona Sforza d\u2019Aragona, kr\u00f3lowa Polski). == \u017byciorys == Pochodzi\u0142a z mo\u017cnego w\u0142oskiego rodu ksi\u0105\u017c\u0105t Mediolanu \u2013 Sforz\u00f3w. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 Giana Galeazza Sforzy i Izabeli Arago\u0144skiej. Mimo i\u017c jej ojcu nale\u017ca\u0142a si\u0119 w\u0142adza w Ksi\u0119stwie Mediolanu, zosta\u0142 on odsuni\u0119ty przez Ludovica il Moro. Sprawowa\u0142 on w\u0142adz\u0119 w imieniu m\u0142odego ksi\u0119cia a\u017c do jego \u015bmierci w 1494 na zamku w Pawii. Wkr\u00f3tce po tym ksi\u0119\u017cna Izabela","start_idx":467,"end_idx":531}
{"id":"mrc_2986","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 francj\u0105 do 1848?","answer":"kr\u00f3la Ludwika Filipa","context":"Rewolucja lutowa mia\u0142a miejsce we Francji, w 1848 roku. W jej wyniku wprowadzono ustr\u00f3j republika\u0144ski na miejsce monarchii lipcowej. Uwa\u017cana jest za pocz\u0105tek tzw. Wiosny Lud\u00f3w. == Historia == Jej bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142y zarz\u0105dzenia w\u0142adz zabraniaj\u0105ce publicznego bankietu na rzecz reformy prawa wyborczego, kt\u00f3rych skutkiem by\u0142y manifestacje uliczne w Pary\u017cu, rozpocz\u0119te 22 lutego. Wojsko pr\u00f3bowa\u0142o je st\u0142umi\u0107, lecz spowodowa\u0142o to ich nasilenie i zmusi\u0142o 24 lutego kr\u00f3la Ludwika Filipa do abdykacji. Po obaleniu monarchii powsta\u0142 Rz\u0105d Tymczasowy, do kt\u00f3rego weszli republikanie i socjali\u015bci utopijni, deklaruj\u0105cy idee republiki socjalnej oraz swobody demokratyczne dla ludu. Rz\u0105d ten proklamowa\u0142 25 lutego II Republik\u0119 Francusk\u0105. Zniesiono niewolnictwo w koloniach, zlikwidowano cenzur\u0119 oraz wprowadzono wolno\u015b\u0107 prasy i stowarzysze\u0144. Sprawy robotnik\u00f3w mia\u0142a rozwi\u0105za\u0107 Komisja Luksemburska pod","start_idx":469,"end_idx":489}
{"id":"mrc_2987","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwo w\u0142oskie zapocz\u0105tkowa\u0142o proces zjednoczenia w\u0142och?","answer":"Kr\u00f3lestwa Sardynii","context":"Zjednoczenie W\u0142och (, dos\u0142. \"odradzanie si\u0119\") \u2013 proces jednoczenia pa\u0144stw P\u00f3\u0142wyspu Apeni\u0144skiego pod w\u0142adz\u0105 Kr\u00f3lestwa Sardynii, zapocz\u0105tkowany w 1859 r. i stanowi\u0105cy kilkunastoletni okres w historii W\u0142och. == Wydarzenia poprzedzaj\u0105ce == Po okresie Wiosny Lud\u00f3w utrzymane zosta\u0142y d\u0105\u017cenia ludno\u015bci pa\u0144stw w\u0142oskich do odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci. Na ca\u0142ym P\u00f3\u0142wyspie Apeni\u0144skim w\u0142adz\u0119 obj\u0119\u0142y rz\u0105dy powo\u0142ane po kongresie wiede\u0144skim, a obalone w okresie wyst\u0105pie\u0144 Wiosny Lud\u00f3w. Str\u00f3\u017cem dotychczasowego uk\u0142adu si\u0142 by\u0142o Cesarstwo Austrii, kt\u00f3re utrzymywa\u0142o wp\u0142ywy w kilku ksi\u0119stwach oraz Pa\u0144stwie Ko\u015bcielnym. W wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw w\u0142oskich rz\u0105dzili konserwaty\u015bci, a spo\u0142ecze\u0144stwo by\u0142o pozbawione praw politycznych. W\u0142adca Kr\u00f3lestwa Piemontu i Sardynii, Wiktor Emanuel II (ur. 1820, zm. 1878), stara\u0142 si\u0119 o rozszerzenie swoich wp\u0142yw\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. Aby osi\u0105gn\u0105\u0107 cel, odwo\u0142a\u0142 si\u0119 do poczucia \u015bwiadomo\u015bci narodowej","start_idx":107,"end_idx":125}
{"id":"mrc_2988","question":"jak\u0105 si\u0142\u0119 ra\u017cenia ma bro\u0144 nuklearna?","answer":"Si\u0142a ra\u017cenia jest daleko wi\u0119ksza ni\u017c w przypadku konwencjonalnego materia\u0142u wybuchowego \u2013 najwi\u0119ksze bomby s\u0105 zdolne zniszczy\u0107 ca\u0142e miasta.","context":"broni\u0105 j\u0105drow\u0105; * 12 lutego 2013 \u2013 udana (podziemna) pr\u00f3ba detonacji bomby atomowej na terenie Korei P\u00f3\u0142nocnej przez tamtejszych naukowc\u00f3w. == Plany u\u017cycia broni j\u0105drowej == Dzi\u0119ki istnieniu tej broni powsta\u0142o przekonanie o mo\u017cliwo\u015bci pokonania przeciwnika bez u\u017cycia ogromnych armii, do zadania du\u017cych zniszcze\u0144 na obszarze przeciwnika wystarczy samolot bombowy, pocisk artyleryjski lub rakieta przenosz\u0105ca atomowe g\u0142owice bojowe. Si\u0142a ra\u017cenia jest daleko wi\u0119ksza ni\u017c w przypadku konwencjonalnego materia\u0142u wybuchowego \u2013 najwi\u0119ksze bomby s\u0105 zdolne zniszczy\u0107 ca\u0142e miasta. Bomby atomowe zosta\u0142y zastosowane dwukrotnie w celach wojennych przez armi\u0119 Stan\u00f3w Zjednoczonych przeciwko japo\u0144skim miastom Hiroszima i Nagasaki, w trakcie II wojny \u015bwiatowej. Od tego czasu u\u017cyto ich oko\u0142o 2000 razy, jedynie w ramach test\u00f3w, przeprowadzanych przez osiem pa\u0144stw (Stany Zjednoczone, Zwi\u0105zek Radziecki,","start_idx":432,"end_idx":571}
{"id":"mrc_2989","question":"jaka planeta jest widoczna z ziemi?","answer":"Wenus","context":"od oko\u0142o 40 mln km do oko\u0142o 259 mln km. Nazwa planety wzi\u0119\u0142a si\u0119 od rzymskiej bogini mi\u0142o\u015bci, Wenus. Na niebie planeta jest widoczna przez oko\u0142o trzy godziny przed wschodem S\u0142o\u0144ca nad wschodnim horyzontem lub po zachodzie S\u0142o\u0144ca nad zachodnim horyzontem. Nieod\u0142\u0105czna towarzyszka wschodz\u0105cego i zachodz\u0105cego S\u0142o\u0144ca, nazywana jest tak\u017ce Gwiazd\u0105 Porann\u0105 (Zarann\u0105, Porankow\u0105) lub Jutrzenk\u0105 (), kiedy zwiastuje wsch\u00f3d S\u0142o\u0144ca, albo Gwiazd\u0105 Wieczorn\u0105, kt\u00f3ra finalizuje jego zach\u00f3d. Wenus jest klasyfikowana jako planeta skalista (inaczej: typu ziemskiego) i jest czasami nazywana \u201eplanet\u0105 bli\u017aniacz\u0105\u201d albo \u201esiostr\u0105 Ziemi\u201d \u2013 ze wzgl\u0119du na podobn\u0105 wielko\u015b\u0107, mas\u0119 i sk\u0142ad chemiczny. Atmosfera Wenus jest jednak zupe\u0142nie odmienna od ziemskiej. Jest pokryta nieprzezroczyst\u0105 warstw\u0105 dobrze odbijaj\u0105cych \u015bwiat\u0142o chmur kwasu siarkowego, kt\u00f3re nie pozwalaj\u0105 na obserwacj\u0119 jej","start_idx":94,"end_idx":99}
{"id":"mrc_2990","question":"na jakiej pozycji gra neymar?","answer":"napastnika","context":"Neymar, w\u0142a\u015bc. Neymar da Silva Santos J\u00fanior (ur. 5 lutego 1992 w Mogi das Cruzes) \u2013 brazylijski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Brazylii. Karier\u0119 seniorsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w Santosie FC, w kt\u00f3rym zadebiutowa\u0142 w 2009. W ci\u0105gu pi\u0119cioletniego pobytu w brazylijskim klubie dwukrotnie zdoby\u0142 Campeonato Paulista, raz Copa do Brasil i Copa Libertadores. W 2013 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do FC Barcelony, z kt\u00f3r\u0105 zdoby\u0142 potr\u00f3jn\u0105 koron\u0119 w sezonie 2014/2015, wygrywaj\u0105c Primera Divisi\u00f3n, Copa del Rey i rozgrywki Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2017, za rekordow\u0105 kwot\u0119, zosta\u0142 zakupiony przez Paris Saint-Germain. Z paryskim klubem cztery razy zdobywa\u0142 mistrzostwo Francji, trzy razy Puchar Francji, dwa razy Puchar Ligi Francuskiej i trzy razy Superpuchar Francji, a w","start_idx":129,"end_idx":139}
{"id":"mrc_2991","question":"kto bra\u0142 udzia\u0142 w konferencji pokojowej w pary\u017cu?","answer":"27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw","context":"Konferencja pokojowa w Pary\u017cu \u2013 konferencja pokojowa, zorganizowana w Pary\u017cu po zako\u0144czeniu I wojny \u015bwiatowej, trwaj\u0105ca od 18 stycznia 1919 do 21 stycznia 1920 roku. Bra\u0142o w niej udzia\u0142 27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw. Pa\u0144stwa pokonane w I wojnie \u015bwiatowej (Niemcy, Austro-W\u0119gry, Imperium Osma\u0144skie, Bu\u0142garia) nie zosta\u0142y dopuszczone do negocjacji podczas konferencji. Przedstawiono im tylko traktaty do podpisania (w tym odr\u0119bnie dla Austrii i W\u0119gier). Rosja Radziecka nie zosta\u0142a zaproszona, gdy\u017c mocarstwa Ententy nie uznawa\u0142y rz\u0105du bolszewickiego, kt\u00f3ry podpisa\u0142 by\u0142 w marcu 1918 separatystyczny pok\u00f3j z Niemcami, za\u015b \u017caden rz\u0105d wy\u0142oniony przez Bia\u0142ych nie zosta\u0142 jednocze\u015bnie oficjalnie uznany przez Entent\u0119. W czasie konferencji zosta\u0142 podpisany traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny uk\u0142ad pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany przez Niemcy i pa\u0144stwa Ententy 28","start_idx":186,"end_idx":207}
{"id":"mrc_2992","question":"kto to krytyk?","answer":"osoba analizuj\u0105ca dzie\u0142a sztuki, literatury lub prace naukowe.","context":"Krytyk \u2013 osoba analizuj\u0105ca dzie\u0142a sztuki, literatury lub prace naukowe. Ocenia i recenzuje te\u017c ich warto\u015b\u0107 merytoryczn\u0105. Podczas analizy dzie\u0142a sztuki, literackiego lub muzycznego odbywa si\u0119 proces odwrotny wobec tworzenia. Krytyk prowadzi rekonstrukcj\u0119 granic tw\u00f3rczych, na kt\u00f3re natrafi\u0142 autor dzie\u0142a. Krytyk, oceniaj\u0105c dany utw\u00f3r, jest jednocze\u015bnie cz\u0119\u015bci\u0105 publiczno\u015bci takiego wytworu kultury. Krytykiem idealnym ma by\u0107 cz\u0142owiek, kt\u00f3rego dzie\u0142o sztuki, poprzez uczucia i my\u015bli, natchn\u0119\u0142o najmocniej. Dzieli si\u0119 tak\u017ce swoimi odczuciami z og\u00f3\u0142em spo\u0142ecze\u0144stwa. Taki krytyk zachowuje si\u0119 mo\u017cliwie ma\u0142o biernie wobec dzie\u0142a artystycznego podlegaj\u0105cego jego ocenie, ale te\u017c odkrywa najwi\u0119cej tre\u015bci w fabule przedstawionej przez autora. O krytyce dzie\u0142a sztuki mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 w\u00f3wczas, gdy czytelnik, widz albo s\u0142uchacz ma ch\u0119\u0107 uzasadnienia swojego prze\u017cycia wywo\u0142anego przeczytaniem, us\u0142yszeniem b\u0105d\u017a obejrzeniem takiego materia\u0142u.","start_idx":9,"end_idx":71}
{"id":"mrc_2993","question":"gdzie \u017cyje aksolotl?","answer":"w jeziorze Xochimilco i otaczaj\u0105cych go kana\u0142ach","context":"i genetyki. W warunkach laboratoryjnych ambystoma \u017cyje ok. 12\u201315 lat. W naturze mniej, 10\u201312 lat. == Zagro\u017cenia i ochrona == Populacja \"Ambystoma mexicanum\" w jeziorze Xochimilco i otaczaj\u0105cych go kana\u0142ach jest powa\u017cnie zagro\u017cona ze wzgl\u0119du na rozw\u00f3j miasta Meksyku i ma tendencj\u0119 spadkow\u0105. Czerwona Ksi\u0119ga Gatunk\u00f3w Zagro\u017conych klasyfikuje gatunek \"Ambystoma mexicanum\" w czerwonej li\u015bcie krytycznie zagro\u017conych o najwy\u017cszej kategorii ryzyka. Wed\u0142ug ostatnich obserwacji dzikiej populacji liczebno\u015b\u0107 aksolotla szacowana jest na 700-1200 osobnik\u00f3w, kt\u00f3re istniej\u0105 w sze\u015bciu r\u00f3\u017cnych miejscach podmok\u0142ych jeziora Xochimilco. Dzia\u0142ania ochrony tego gatunku koncentruj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na podniesieniu znaczenia jeziora Xochimilco poprzez edukacj\u0119, inicjatywy na rzecz przywr\u00f3cenia siedlisk wyst\u0119powania gatunku. Rozw\u00f3j populacji z gatunk\u00f3w hodowanych w domu, laboratoriach nie jest wskazany z uwagi na zagro\u017cenie przenoszenia r\u00f3\u017cnych chor\u00f3b,","start_idx":157,"end_idx":205}
{"id":"mrc_2994","question":"czyim dzie\u0142em jest ko\u015bci\u00f3\u0142?","answer":"Aposto\u0142\u00f3w pos\u0142anych przez Jezusa Chrystusa","context":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 ( \"ekklesia\" \u201ezwo\u0142anie, zgromadzenie\u201d od \"ek kaleo\" \u201ewo\u0142am spoza, zwo\u0142uj\u0119\u201d) \u2013 w teologii chrze\u015bcija\u0144skiej, wsp\u00f3lnota ludzi ze wszystkich narod\u00f3w, zwo\u0142anych przez Aposto\u0142\u00f3w pos\u0142anych przez Jezusa Chrystusa, by utworzy\u0107 zgromadzenie \"wybranych\", staj\u0105cych si\u0119 wolnymi obywatelami \"Kr\u00f3lestwa niebieskiego\". Wsp\u00f3lnota Ko\u015bcio\u0142a, rozumiej\u0105ca siebie jako wype\u0142nienie dziej\u00f3w i misji Narodu Wybranego Izraela. Ko\u015bcio\u0142em nazywa si\u0119 te\u017c wsp\u00f3lnot\u0119 lokaln\u0105 Ko\u015bcio\u0142a powszechnego, tzw. ko\u015bcio\u0142y lokalne, a tak\u017ce okre\u015blone wyznanie chrze\u015bcija\u0144skie. Tajemnic\u0105 Ko\u015bcio\u0142a zajmuje si\u0119 ga\u0142\u0105\u017a teologii \u2013 eklezjologia. == Ko\u015bci\u00f3\u0142 jako wype\u0142nienie historii i powo\u0142ania Izraela == Teolodzy wsp\u00f3\u0142cze\u015bni, np. metropolita Jan (Ziziulas) zwracaj\u0105 uwag\u0119, \u017ce chrze\u015bcijanie od pocz\u0105tku widzieli swoje korzenie w historii Izraela. Dlatego, zw\u0142aszcza w odniesieniu do pierwotnej eklezjologii pierwszych trzech wiek\u00f3w, Stary Testament dostarcza podstawowych danych do studium o Ko\u015bciele, rozumianym","start_idx":170,"end_idx":212}
{"id":"mrc_2995","question":"kiedy urodziny ma aleksy?","answer":"3 listopada 1920","context":"Maciej Aleksy Dawidowski, ps. \u201eAlek\u201d, \u201eGlizda\u201d, \u201eKopernicki\u201d, \u201eKozioro\u017cec\u201d (ur. 3 listopada 1920 w Drohobyczu, zm. 30 marca 1943 w Warszawie) \u2013 instruktor harcerski, podharcmistrz, cz\u0142onek Szarych Szereg\u00f3w i Grup Szturmowych, jeden z bohater\u00f3w ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego \"Kamienie na szaniec\". == M\u0142odo\u015b\u0107 == Urodzi\u0142 si\u0119 3 listopada 1920 w Drohobyczu jako syn in\u017cyniera technologa Aleksego Dawidowskiego i in\u017cynier chemik Janiny z Sagatowskich. W 1929 jego ojciec podj\u0105\u0142 prac\u0119 na stanowisku dyrektora administracyjnego w Pa\u0144stwowej Fabryce Karabin\u00f3w przy ul. Dworskiej 29/31 (obecnie ul. Kasprzaka) na warszawskiej Woli. Ucz\u0119szcza\u0142 do koedukacyjnej Prywatnej Szko\u0142y Powszechnej Zofii Szadebergowej przy ul. Ho\u017cej 48. W maju 1939 zda\u0142 w \u201eBatorym\u201d matur\u0119. W 1933 do\u0142\u0105czy\u0142 do 23 Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerzy im. Boles\u0142awa Chrobrego (23 WDH), od koloru chust","start_idx":80,"end_idx":96}
{"id":"mrc_2996","question":"jakimi narz\u0119dziami i technikami pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 arty\u015bci sztuki nowych medi\u00f3w?","answer":"dzie\u0142a tworzone s\u0105 przy u\u017cyciu technologii nowych medi\u00f3w w tym: sztuki cyfrowej, grafiki komputerowej, animacji komputerowej, sztuki wirtualnej, sztuki internetu, sztuki interaktywnej, gier wideo, robotyki, druku 3D, \"cyborg art\" i sztuki jako biotechnologii.","context":"Sztuka nowych medi\u00f3w \u2013 rodzaj sztuki, w ramach kt\u00f3rej dzie\u0142a tworzone s\u0105 przy u\u017cyciu technologii nowych medi\u00f3w w tym: sztuki cyfrowej, grafiki komputerowej, animacji komputerowej, sztuki wirtualnej, sztuki internetu, sztuki interaktywnej, gier wideo, robotyki, druku 3D, \"cyborg art\" i sztuki jako biotechnologii. Termin r\u00f3\u017cni si\u0119 ze wzgl\u0119du na powsta\u0142e w jego obr\u0119bie obiekty kulturowe i wydarzenia spo\u0142eczne, kt\u00f3re mo\u017cna postrzega\u0107 jako sprzeciw do tych wywodz\u0105cych si\u0119 z dawnych sztuk wizualnych (tj. tradycyjnego malarstwa, rze\u017aby itp.). Nacisk na medium jest kluczow\u0105 cech\u0105 sztuki wsp\u00f3\u0142czesnej i tym samym wiele szk\u00f3\u0142 artystycznych i uniwersytet\u00f3w oferuje obecnie kierunki studi\u00f3w zwi\u0105zane z nowymi mediami. Sztuka nowych medi\u00f3w cz\u0119sto wymaga interakcji mi\u0119dzy artyst\u0105 a odbiorc\u0105 lub mi\u0119dzy odbiorc\u0105 a dzie\u0142ami sztuki, kt\u00f3re maj\u0105 umiej\u0119tno\u015b\u0107 reakcji na","start_idx":54,"end_idx":313}
{"id":"mrc_2997","question":"kiedy rozpad zsrr?","answer":"przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991.","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":249,"end_idx":291}
{"id":"mrc_2998","question":"co zosta\u0142o po staro\u017cytnej grecji?","answer":"Grecka kultura, sztuka, mitologia, filozofia i nauka zosta\u0142y za po\u015brednictwem Rzymian przekazane Europie i wywiera\u0142y na jej mieszka\u0144c\u00f3w ogromny wp\u0142yw w r\u00f3\u017cnych okresach dziej\u00f3w.","context":"Staro\u017cytna Grecja \u2013 cywilizacja, kt\u00f3ra w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142a si\u0119 w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego, na wyspach m\u00f3rz Egejskiego i Jo\u0144skiego, wybrze\u017cach Azji Mniejszej, a p\u00f3\u017aniej tak\u017ce w innych rejonach Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Staro\u017cytna Grecja uwa\u017cana jest za kolebk\u0119 cywilizacji zachodniej. Grecka kultura, sztuka, mitologia, filozofia i nauka zosta\u0142y za po\u015brednictwem Rzymian przekazane Europie i wywiera\u0142y na jej mieszka\u0144c\u00f3w ogromny wp\u0142yw w r\u00f3\u017cnych okresach dziej\u00f3w. W epoce br\u0105zu powsta\u0142y na tym obszarze wysoko rozwini\u0119te kultury: minojska na wyspie Krecie, a w Grecji w\u0142a\u015bciwej myke\u0144ska, kt\u00f3ra p\u00f3\u017aniej zdominowa\u0142a Kret\u0119. Wraz z ko\u0144cem epoki br\u0105zu nast\u0105pi\u0142 gwa\u0142towny upadek cywilizacji myke\u0144skiej i nasta\u0142y tzw. \"wieki ciemne\", z kt\u00f3rych wy\u0142oni\u0142a si\u0119 (ok. VIII w. p.n.e.) kultura Grecji archaicznej z ludno\u015bci\u0105 \u017cyj\u0105c\u0105 w miastach-pa\u0144stwach zwanych polis, z","start_idx":300,"end_idx":477}
{"id":"mrc_2999","question":"z jakiej miejscowo\u015bci pochodzi robert lewandowski?","answer":"Warszaw","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":43,"end_idx":50}
{"id":"mrc_3000","question":"co mial zrobic papkin dla klary?","answer":"Ca\u0142y sw\u00f3j maj\u0105tek (gitar\u0119 angielsk\u0105 i zastawion\u0105 kolekcj\u0119 motyli) przepisuje Klarze Raptusiewicz\u00f3wnie.","context":"o\u015bwiadczy\u0142 si\u0119 Podstolinie. == Testament Papkina == Papkin, kt\u00f3ry my\u015bli, \u017ce zosta\u0142 otruty przez Rejenta Milczka, postanawia spisa\u0107 testament. Ca\u0142y sw\u00f3j maj\u0105tek (gitar\u0119 angielsk\u0105 i zastawion\u0105 kolekcj\u0119 motyli) przepisuje Klarze Raptusiewicz\u00f3wnie. Szpad\u0119 Artemiz\u0119, kt\u00f3r\u0105 najpierw chcia\u0142 da\u0107 Cze\u015bnikowi, przepisuje najdzielniejszemu rycerzowi w Europie, je\u017celi ten postawi mu pomnik na jego grobie. Pod koniec utworu, gdy dowiaduje si\u0119, \u017ce Rejent go nie otru\u0142, drze testament. == J\u00f3zef Papkin w ekranizacjach == * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego (z 1956 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Tadeusz Kondrat. * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy (z 2002 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Roman Pola\u0144ski. * W \"Zem\u015bcie\" Teatru Telewizji z 1972 r. w","start_idx":142,"end_idx":244}
{"id":"mrc_3001","question":"jak zgin\u0119\u0142a rodzina makdufa?","answer":"Z rozkazu Makbeta gin\u0105 \u017cona i dzieci Makdufa","context":"Wzg\u00f3rzu nie p\u00f3jdzie walczy\u0107 przeciw niemu\", co uspakaja kr\u00f3lob\u00f3jc\u0119. Dalsze przepowiednie dotycz\u0105ce potomstwa Banka s\u0105 niejasne, nast\u0119pnie wied\u017amy znikaj\u0105. Z rozkazu Makbeta gin\u0105 \u017cona i dzieci Makdufa, przez co synowie Dunkana decyduj\u0105 si\u0119 powr\u00f3ci\u0107 z Anglii do Szkocji i odzyska\u0107 tron. Lady Makbet podobnie jak m\u0105\u017c zaczyna traci\u0107 zmys\u0142y i pope\u0142nia samob\u00f3jstwo. Tymczasem Malkolm i Makduf gromadz\u0105 wojska w okolicy zamku dunzyna\u0144skiego i lasu Birnam. Malkolm rozkazuje ka\u017cdemu \u017co\u0142nierzowi zerwa\u0107 pojedyncz\u0105 ga\u0142\u0105zk\u0119, aby wraz z ni\u0105 maszerowa\u0142 w stron\u0119 zamku. Ma to wprowadzi\u0107 w b\u0142\u0105d co do liczby \u017co\u0142nierzy. \u017bo\u0142nierze Makbeta o\u015bwiadczaj\u0105 mu, \u017ce to Las Birnam ich zaatakowa\u0142. Dochodzi do bitwy. Podczas walki Makdufa z Makbetem ten drugi zostaje pokonany. Kr\u00f3lob\u00f3jca przypomina Makdufowi o przepowiedni, \u017ce nie mia\u0142 zgin\u0105\u0107","start_idx":155,"end_idx":199}
{"id":"mrc_3002","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142o forum romanum?","answer":"Forum Romanum by\u0142o centrum \u017cycia obywatelskiego i ekonomicznego szczeg\u00f3lnie w okresie republika\u0144skim. W okresie cesarstwa fora pe\u0142ni\u0142y raczej funkcje handlowe, rozrywkowe i reprezentacyjne.","context":"istniej\u0105cym ju\u017c Forum Romanum zwarty kompleks architektoniczny. Najbli\u017cej Forum Romanum usytuowano Forum Cezara. Opr\u00f3cz niego powsta\u0142y Forum Trajana (najwi\u0119ksze), Forum Augusta, Forum Wespazjana, Forum Nerwy. Inicjatorem tej rozbudowy by\u0142 Juliusz Cezar. Forum Romanum by\u0142o centrum \u017cycia obywatelskiego i ekonomicznego szczeg\u00f3lnie w okresie republika\u0144skim. W okresie cesarstwa fora pe\u0142ni\u0142y raczej funkcje handlowe, rozrywkowe i reprezentacyjne. === Upadek === Cho\u0107 Forum zosta\u0142o zdewastowane w czasie zdobycia Rzymu przez Wizygot\u00f3w w 410, to jeszcze w 768 zebra\u0142 tu si\u0119 lud rzymski i obwo\u0142a\u0142 papie\u017cem Stefana III(IV). Do zniszczenia mog\u0142o te\u017c przyczyni\u0107 si\u0119 trz\u0119sienie ziemi w 851 roku. W okresie \u015bredniowiecza Forum Romanum uleg\u0142o stopniowemu zniszczeniu. Prawdopodobnie w okresie IX-X wieku Forum, jak i inne pozosta\u0142o\u015bci rzymskie stanowi\u0142o kamienio\u0142om - miejsce \u0142atwego pozyskiwania budulca","start_idx":254,"end_idx":443}
{"id":"mrc_3003","question":"kto poni\u00f3s\u0142 najwi\u0119ksze straty podczas 2 wojny \u015bwiatowej?","answer":"Polska","context":"czasie II wojny \u015bwiatowej ponios\u0142a najwi\u0119ksze straty biologiczne (na ka\u017cdy tysi\u0105c mieszka\u0144c\u00f3w straci\u0142a 220 os\u00f3b) i materialne (straty rzeczowe w przeliczeniu na jednego mieszka\u0144ca, kt\u00f3re wynios\u0142y 626 dolar\u00f3w w por\u00f3wnaniu z 601 dolarami w Jugos\u0142awii). Wed\u0142ug materia\u0142\u00f3w przedstawionych na Mi\u0119dzynarodowej Konferencji Reparacyjnej w Pary\u017cu w roku 1946, straty rzeczowe w Polsce wynios\u0142y odpowiednio 16,9 mld dolar\u00f3w, w Jugos\u0142awii \u2013 9,1 mld dolar\u00f3w. 2/5 d\u00f3br kulturalnych Polski zosta\u0142o ca\u0142kowicie zniszczonych. Pod naciskiem mocarstw Polska musia\u0142a r\u00f3wnie\u017c odst\u0105pi\u0107 Zwi\u0105zkowi Radzieckiemu 48% swojego terytorium, trac\u0105c na wschodzie oko\u0142o 178 000 km\u00b2. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 powsta\u0142ych strat by\u0142a skutkiem okupacji niemieckiej, za drug\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 strat odpowiedzialne by\u0142o ZSRR. Artyku\u0142 dotyczy jedynie strat materialnych. Straty osobowe Polski w czasie II wojny \u015bwiatowej opisane s\u0105 w osobnym artykule.","start_idx":532,"end_idx":538}
{"id":"mrc_3004","question":"w jakiej postaci mo\u017cemy kupi\u0107 lody?","answer":"Lody podawane s\u0105 w r\u00f3\u017cnej postaci, najcz\u0119\u015bciej w ro\u017cku lub kubku waflowym w postaci ga\u0142ek lub w postaci zakr\u0119conego sto\u017cka (lody w\u0142oskie i ameryka\u0144skie), czy na patyku (zamro\u017cona masa lodowa utrzymuje si\u0119 na patyku wbitym w jej \u015brodek, np. lody \u201eBambino\u201d).","context":"itp. Lody podawane s\u0105 w r\u00f3\u017cnej postaci, najcz\u0119\u015bciej w ro\u017cku lub kubku waflowym w postaci ga\u0142ek lub w postaci zakr\u0119conego sto\u017cka (lody w\u0142oskie i ameryka\u0144skie), czy na patyku (zamro\u017cona masa lodowa utrzymuje si\u0119 na patyku wbitym w jej \u015brodek, np. lody \u201eBambino\u201d). Wyst\u0119puj\u0105 w ogromnej liczbie odmian i z wieloma dodatkami, z kt\u00f3rych najpopularniejszymi s\u0105: bita \u015bmietana, rurki waflowe, rodzynki, kruszone orzechy i kruszona czekolada. == Historia == Mro\u017cone desery s\u0105 znane Chi\u0144czykom od 3 tysi\u0119cy lat, a do Europy trafi\u0142y one za spraw\u0105 Arab\u00f3w, kt\u00f3rzy w X wieku przekazali receptury sorbet\u00f3w Sycylijczykom. Wsp\u00f3\u0142czesne lody stworzy\u0142 renesansowy architekt i kucharz Bernardo Buontalenti, mro\u017c\u0105c kogel-mogel z mlekiem. Najstarsza wzmianka o sorbetach w j\u0119zyku polskim pochodzi z XVII w., od dyplomat\u00f3w podr\u00f3\u017cuj\u0105cych","start_idx":5,"end_idx":261}
{"id":"mrc_3005","question":"na pami\u0105tk\u0119 jakiego wydarzenia obchodzimy niedziel\u0119 palmow\u0105?","answer":"na pami\u0105tk\u0119 przybycia Chrystusa do Jerozolimy.","context":"Niedziela Palmowa (\u201eNiedziela M\u0119ki Pa\u0144skiej\u201d, zwana te\u017c \u201eKwietn\u0105\u201d lub \u201eWierzbn\u0105\u201d, w formie nadzwyczajnej rytu rzymskiego: \u201eDruga Niedziela M\u0119ki Pa\u0144skiej\u201d) \u2013 \u015bwi\u0119to ruchome w kalendarzu chrze\u015bcija\u0144skim przypadaj\u0105ce 7 dni przed Wielkanoc\u0105. Rozpoczyna Wielki Tydzie\u0144. Mo\u017ce wypa\u015b\u0107 pomi\u0119dzy 15 marca a 18 kwietnia. == Historia == \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione na pami\u0105tk\u0119 przybycia Chrystusa do Jerozolimy. Rozpoczyna okres przygotowania duchowego do \u015bwi\u0105t, b\u0119d\u0105cego wyciszeniem, skupieniem i prze\u017cywaniem m\u0119ki Chrystusa. Pierwsze znane zapisy dotycz\u0105ce \u015bwi\u0119ta pochodz\u0105 z dziennika p\u0105tniczki Egerii, a datowane s\u0105 na lata osiemdziesi\u0105te IV wieku. Z Jerozolimy procesja Niedzieli Palmowej rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 na kraje chrze\u015bcija\u0144skiego Wschodu. Niedziela Palmowa obchodzona jest w Polsce od \u015bredniowiecza. Wed\u0142ug obrz\u0119d\u00f3w katolickich tego dnia wierni przynosz\u0105 do ko\u015bcio\u0142a palemki, symbol odradzaj\u0105cego si\u0119 \u017cycia. Od 1986, zgodnie","start_idx":352,"end_idx":398}
{"id":"mrc_3006","question":"kto w czasie obrad kongresu wiedenskiego reprezentowal najwazniejsze panstwa?","answer":"dw\u00f3ch cesarzy (austriacki i rosyjski), czterech kr\u00f3l\u00f3w (pruski, du\u0144ski, bawarski i wirtemberski)","context":"Malta i Wyspy Jo\u0144skie. Szwecja przej\u0119\u0142a Norwegi\u0119, Rosja za\u015b Besarabi\u0119, a okupowa\u0142a tak\u017ce Ksi\u0119stwo Warszawskie i Saksoni\u0119. Austrii natomiast uda\u0142o si\u0119 odzyska\u0107 Tyrol oraz Iliri\u0119. == Obrady kongresu == Pierwsze wa\u017cniejsze spotkania europejskich dyplomat\u00f3w oraz faktyczny pocz\u0105tek obrad przypad\u0142y na wrzesie\u0144. \u0141\u0105cznie w Wiedniu zgromadzi\u0142o si\u0119 dw\u00f3ch cesarzy (austriacki i rosyjski), czterech kr\u00f3l\u00f3w (pruski, du\u0144ski, bawarski i wirtemberski), wielu ksi\u0105\u017c\u0105t Rzeszy i przedstawicieli miast \u2013 \u0142\u0105cznie ponad 200 delegacji oraz oko\u0142o 100 tysi\u0119cy go\u015bci. Oficjalne rozpocz\u0119cie obrad planowano na 1 pa\u017adziernika, jednak do tej uroczysto\u015bci nie dosz\u0142o. Inauguracyjny bal maskowy odby\u0142 si\u0119 2 pa\u017adziernika. Nigdy nie nast\u0105pi\u0142o r\u00f3wnie\u017c oficjalne zako\u0144czenie kongresu, ani razu nie dosz\u0142o tak\u017ce do plenarnego spotkania wszystkich uczestnik\u00f3w. Za dzie\u0144 zako\u0144czenia konferencji uznaje si\u0119 9 czerwca 1815","start_idx":341,"end_idx":437}
{"id":"mrc_3007","question":"dlaczego obserwujemy fazy ksi\u0119\u017cyca?","answer":"Poniewa\u017c S\u0142o\u0144ce o\u015bwietla zawsze (poza za\u0107mieniami) tylko po\u0142ow\u0119 powierzchni Ksi\u0119\u017cyca, jego fazy s\u0105 rezultatem ogl\u0105dania tej po\u0142owy pod r\u00f3\u017cnymi k\u0105tami spowodowanymi r\u00f3\u017cnymi po\u0142o\u017ceniami S\u0142o\u0144ca, Ziemi i Ksi\u0119\u017cyca wzgl\u0119dem siebie.","context":"Faza Ksi\u0119\u017cyca okre\u015bla ogl\u0105dan\u0105 z Ziemi cz\u0119\u015b\u0107 Ksi\u0119\u017cyca o\u015bwietlon\u0105 przez S\u0142o\u0144ce. Poniewa\u017c S\u0142o\u0144ce o\u015bwietla zawsze (poza za\u0107mieniami) tylko po\u0142ow\u0119 powierzchni Ksi\u0119\u017cyca, jego fazy s\u0105 rezultatem ogl\u0105dania tej po\u0142owy pod r\u00f3\u017cnymi k\u0105tami spowodowanymi r\u00f3\u017cnymi po\u0142o\u017ceniami S\u0142o\u0144ca, Ziemi i Ksi\u0119\u017cyca wzgl\u0119dem siebie. == Wyr\u00f3\u017cnione fazy == * n\u00f3w (numer 1 na ilustracji): obszar zwr\u00f3cony do Ziemi nie jest o\u015bwietlony; * kwadra pierwsza (3); * pe\u0142nia (5): jest wtedy o\u015bwietlony ca\u0142y obszar zwr\u00f3cony do Ziemi; * ostatnia kwadra (7). Gdy Ksi\u0119\u017cyc jest w \"pe\u0142ni\", znajduje si\u0119 po przeciwnej stronie Ziemi ni\u017c S\u0142o\u0144ce. Jego po\u0142o\u017cenie na sferze niebieskiej jest w przybli\u017ceniu przeciwleg\u0142e do po\u0142o\u017cenia S\u0142o\u0144ca. Ksi\u0119\u017cyc w\u00f3wczas znajduje si\u0119 w kulminacji g\u00f3rnej (g\u00f3ruje) oko\u0142o p\u00f3\u0142nocy, w kulminacji dolnej za\u015b (do\u0142uje) \u2013 w po\u0142udnie. Natomiast","start_idx":79,"end_idx":304}
{"id":"mrc_3008","question":"co znajduje si\u0119 w bibliotece?","answer":"ka przechowuje 75 000 manuskrypt\u00f3w i ponad 1,1 miliona drukowanych ksi\u0105\u017cek, w tym 8500 inkunabu\u0142\u00f3w.","context":"Biblioteka Watyka\u0144ska (\"Bibliotheca Apostolica Vaticana\") \u2013 biblioteka znajduj\u0105ca si\u0119 na terenie pa\u0144stwa Watykan. Jedna z najstarszych i najbardziej znanych bibliotek. Za\u0142o\u017cona w 1448 przez papie\u017ca Miko\u0142aja V jako publiczna biblioteka miasta Rzymu i pocz\u0105tkowo zbiory zawiera\u0142y 350 greckich, \u0142aci\u0144skich i hebrajskich wolumin\u00f3w. Zbiory ros\u0142y w szybkim tempie \u2013 1455 \u2013 1200 wolumin\u00f3w, 1481 \u2013 3500 wolumin\u00f3w, 1990 \u2013 1,3 mln wolumin\u00f3w Dzisiaj biblioteka przechowuje 75 000 manuskrypt\u00f3w i ponad 1,1 miliona drukowanych ksi\u0105\u017cek, w tym 8500 inkunabu\u0142\u00f3w. Ponadto w Apostolskim Archiwum Watyka\u0144skim przechowywane jest 150 000 pozycji. Biblioteka Watyka\u0144ska jest bibliotek\u0105 naukow\u0105 w zakresie historii, prawa, filozofii, nauki i teologii, otwarta dla ka\u017cdego kto potwierdzi swoje kwalifikacje i uzasadni cel ubiegania si\u0119 o dost\u0119p do zasob\u00f3w biblioteki. Fotokopie stron ksi\u0105\u017cek","start_idx":447,"end_idx":546}
{"id":"mrc_3009","question":"ile jest w polsce ludzi?","answer":"W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b","context":"rodz\u0105 dzieci. Niemniej jednak z Polski do kraj\u00f3w UE wyemigrowa\u0142o (wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych szacunk\u00f3w) od 500 tysi\u0119cy do ponad 2 milion\u00f3w m\u0142odych ludzi, kt\u00f3rzy pragn\u0105 za\u0142o\u017cy\u0107 rodziny w nowym miejscu zamieszkania. W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b (w okresie od X 2006 do III 2009 liczba ta waha\u0142a si\u0119 w w\u0105skim przedziale 38,11\u201338,14 mln). Wed\u0142ug prognoz GUS z 2010 roku, liczba ludno\u015bci w Polsce w 2030 mia\u0142a wynie\u015b\u0107 ok. 36,8 mln. W 2008 i 2009 roku nast\u0105pi\u0142 wzrost liczby urodze\u0144. W 2008 roku w Polsce urodzi\u0142o si\u0119 414 tys. dzieci, a w 2009 roku 418 tys. Przyrost naturalny jest zr\u00f3\u017cnicowany regionalnie. Przyczyniaj\u0105 si\u0119 do tego konteksty historyczne i spo\u0142eczne \u2013 np. na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku wyst\u0119puje","start_idx":202,"end_idx":280}
{"id":"mrc_3010","question":"co to s\u0105 ewangelie?","answer":"cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana","context":"Ewangelia (z gr. , \"euangelion\", dos\u0142. \u201edobra nowina\u201d) \u2013 w pierwotnym chrze\u015bcija\u0144stwie termin ten oznacza\u0142 przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadej\u015bcia Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i pojawienia si\u0119 Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza. Centralnym tematem by\u0142 kerygmat o tajemnicy paschalnej, \u015bmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa uroczy\u015bcie wspominanych w liturgii przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 Chrystusa. W drugim, najbardziej rozpowszechnionym dzi\u015b znaczeniu \"ewangelia\", to dzie\u0142o pisane m\u00f3wi\u0105ce o Jezusie Chrystusie lub jego fragment czytany w trakcie liturgii s\u0142owa. Nazw\u0119 t\u0119 nosz\u0105 cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana. S\u0142owo to wyst\u0119powa\u0142o tak\u017ce w Grece pozabiblijnej, jako dobra wiadomo\u015b\u0107 (Luc.). U Homera zosta\u0142o u\u017cyte w sensie nagrody dla osoby przynosz\u0105cej dobr\u0105 wie\u015b\u0107: \u201eniech mi to b\u0119dzie \"ewangelion\"\u201d (\u03b5\u1f50\u03b1\u03b3\u03b3\u03ad\u03bb\u03b9\u03bf\u03bd \u03b4\u03ad \u03bc\u03bf\u03b9 \u1f14\u03c3\u03c4\u03c9). Znane by\u0142o tak\u017ce","start_idx":567,"end_idx":666}
{"id":"mrc_3011","question":"co to jest rozkaz wojsko?","answer":"polecenie okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania wydane s\u0142u\u017cbowo \u017co\u0142nierzowi przez prze\u0142o\u017conego lub uprawnionego \u017co\u0142nierza starszego stopniem","context":"podlega natychmiastowemu wykonaniu, chyba \u017ce wyra\u017anie wskazano inny termin na jego realizacj\u0119. W polskim Kodeksie karnym z 1997 roku rozkazem jest polecenie okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania wydane s\u0142u\u017cbowo \u017co\u0142nierzowi przez prze\u0142o\u017conego lub uprawnionego \u017co\u0142nierza starszego stopniem (art. 115 \u00a7 18 kk). S\u0142owo \u201eRozkaz!\u201d wypowiedziane przez dow\u00f3dc\u0119 podkre\u015bla bezwarunkowo\u015b\u0107 wydanego polecenia. To samo s\u0142owo wypowiedziane przez podw\u0142adnego wobec dow\u00f3dcy potwierdza przyj\u0119cie do wiadomo\u015bci, \u017ce w\u0142a\u015bnie otrzyma\u0142 rozkaz. O ile rozkazy wydawane s\u0105 dla konkretnych czynno\u015bci, to rozkaz dzienny na pi\u015bmie reguluje ca\u0142odzienny tok s\u0142u\u017cby wojskowej. Wyraz \u201erozkaz\u201d mo\u017ce te\u017c okre\u015bla\u0107 sam fakt posiadania podw\u0142adnych (zwrot \u201emie\u0107 pod rozkazem grup\u0119 os\u00f3b\u201d). Oznacza tak\u017ce fakt pozostawania w dyspozycji prze\u0142o\u017conego co do wykonania przysz\u0142ych rozkaz\u00f3w (zwrot: \u201estawa\u0107 na rozkaz\u201d). == Musztra == W musztrze","start_idx":147,"end_idx":287}
{"id":"mrc_3012","question":"ile znak\u00f3w ma vin?","answer":"Wsp\u00f3\u0142czesny numer VIN sk\u0142ada si\u0119 z 17 znak\u00f3w","context":"VIN (ang. \"Vehicle Identification Number\") \u2013 numer identyfikacyjny pojazdu nadany i umieszczony przez producenta. Przed 1981 nie by\u0142o zaakceptowanego standardu okre\u015blaj\u0105cego ten numer i producenci stosowali dla niego r\u00f3\u017cne formaty. Wsp\u00f3\u0142czesny numer VIN sk\u0142ada si\u0119 z 17 znak\u00f3w \u2013 cyfr i liter z wy\u0142\u0105czeniem liter I, O oraz Q. Numer VIN mo\u017cna znale\u017a\u0107 w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, w rubryce oznaczonej liter\u0105 E oraz na karoserii poni\u017cej szyby po stronie kierowcy. Numer identyfikacyjny pojazdu w dowodzie rejestracyjnym powinien by\u0107 taki sam, jak numer znajduj\u0105cy si\u0119 na poszczeg\u00f3lnych elementach samochodu. Wed\u0142ug Rozporz\u0105dzenia Unii Europejskiej numer VIN umieszcza si\u0119 po prawej stronie pojazdu == Historia numeru VIN == Numer VIN zosta\u0142 wprowadzony w \u017cycie po raz pierwszy w 1954 r., w USA. Przez","start_idx":232,"end_idx":276}
{"id":"mrc_3013","question":"kt\u00f3re lata s\u0105 przest\u0119pne?","answer":"Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032.","context":"Rok przest\u0119pny \u2013 rok kalendarzowy, kt\u00f3rego d\u0142ugo\u015b\u0107 (366 dni) \u2013 w celu dopasowania roku kalendarzowego do roku zwrotnikowego \u2013 jest zwi\u0119kszona w stosunku do lat nieprzest\u0119pnych (365 dni). Wyst\u0119puje wy\u0142\u0105cznie w kalendarzach o rachubie opartej na obiegu Ziemi dooko\u0142a S\u0142o\u0144ca lub o rachubie kombinowanej (Ksi\u0119\u017cyc i S\u0142o\u0144ce). Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032. W kalendarzu gregoria\u0144skim (obowi\u0105zuj\u0105cym m.in. w Polsce), rok przest\u0119pny jest d\u0142u\u017cszy o jeden dzie\u0144 wyst\u0119puj\u0105cy w lutym, kt\u00f3ry ma wtedy 29 dni zamiast 28 dni. Dodatkowym dniem w kalendarzu liturgicznym tradycyjnie nie jest jednak 29 lutego, ale dzie\u0144 dodawany mi\u0119dzy 23 a 24 lutego. Dodanie tego dnia powoduje przesuni\u0119cie obchodzonych w Ko\u015bciele katolickim wspomnie\u0144 \u015bwi\u0119tych w okresie 24\u201328 lutego na nast\u0119pny dzie\u0144. Wi\u0105\u017ce si\u0119","start_idx":320,"end_idx":380}
{"id":"mrc_3014","question":"dlaczego w polsce nie ma kr\u00f3la?","answer":"Polska przyj\u0119\u0142a ustr\u00f3j republika\u0144ski.","context":"na rozkaz Fryderyka Wilhelma III Pruskiego przewieziono je do Kr\u00f3lewca, gdzie w 1811, w obawie przed rewindykacj\u0105, zosta\u0142y rozbite i przetopione. Od kongresu wiede\u0144skiego (1815) tytu\u0142 kr\u00f3la Polski nosili cesarze Rosji, b\u0119d\u0105cy zarazem kr\u00f3lami Kr\u00f3lestwa Polskiego; w 1831 Sejm przyj\u0105\u0142 uchwa\u0142\u0119 o detronizacji Miko\u0142aja I Romanowa. == Kr\u00f3lowie Polski == === Okres zabor\u00f3w === W latach 1795\u20131815 tytu\u0142 kr\u00f3la Polski nie by\u0142 u\u017cywany. W latach 1815\u20131830 Kr\u00f3lestwo Polskie pozostawa\u0142o w unii personalnej z Imperium Rosyjskim, za\u015b cesarze Rosji nosili tytu\u0142 kr\u00f3la Polski i byli zobowi\u0105zani do koronacji w Warszawie: Utworzona w 1917 roku Rada Regencyjna mia\u0142a sprawowa\u0107 w\u0142adz\u0119 tymczasow\u0105 do czasu wprowadzenia na tron nowego w\u0142adcy, co w istocie nigdy nie nast\u0105pi\u0142o, gdy\u017c w 1918 roku Polska przyj\u0119\u0142a ustr\u00f3j republika\u0144ski.","start_idx":773,"end_idx":810}
{"id":"mrc_3015","question":"kto wygra\u0142 pierwsze mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Pierwszym mistrzem \u015bwiata zosta\u0142a dru\u017cyna Urugwaju","context":"15:00 miejscowego czasu. W pierwszym z nich, dru\u017cyna Francji pokona\u0142a Meksyk 4:1, a w drugim Stany Zjednoczone wygra\u0142y z Belgi\u0105 3:0. Pierwsz\u0105, historyczn\u0105, bramk\u0119 zdoby\u0142 francuski napastnik Lucien Laurent. Pierwszym mistrzem \u015bwiata zosta\u0142a dru\u017cyna Urugwaju, kt\u00f3ra pokona\u0142a Argentyn\u0119 4:2 w fina\u0142owym meczu, ogl\u0105danym przez 93 000 ludzi na stadionie w Montevideo. Pierwsze mistrzostwa rozegrano wed\u0142ug systemu, w kt\u00f3rym najpierw dru\u017cyny gra\u0142y w czterech grupach ka\u017cdy z ka\u017cdym (poniewa\u017c uczestniczy\u0142o w turnieju 13 dru\u017cyn, jedna grupa liczy\u0142a 4, a pozosta\u0142e po 3 dru\u017cyny). Zwyci\u0119zcy grup rozegrali mi\u0119dzy sob\u0105 p\u00f3\u0142fina\u0142y, a zwyci\u0119zcy p\u00f3\u0142fina\u0142\u00f3w \u2013 fina\u0142; meczu o 3. miejsce nie rozegrano. === Przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 === Ju\u017c po utworzeniu rozgrywek mistrzostw \u015bwiata, w trakcie organizacji Letnich Igrzysk Olimpijskich w roku 1932,","start_idx":206,"end_idx":256}
{"id":"mrc_3016","question":"ile hektar\u00f3w ma kilometr kwadratowy?","answer":"100 ha","context":"Kilometr kwadratowy (symbol: km\u00b2) \u2013 jednostka wielokrotna jednostki pola powierzchni \u2013 metra kwadratowego. 1 km\u00b2 jest to pole powierzchni kwadratu o boku 1000 m. 1 km\u00b2 = * 1 000 000 m\u00b2 * 10 000 dam\u00b2 = 10 000 ar\u00f3w * 100 hm\u00b2 = 100 ha * 0,386 102 mili kwadratowej * 247,105 381 akr\u00f3w Odwrotnie: * 1 m\u00b2 = 0,000 001 km\u00b2 * 1 dam\u00b2 = 1 ar = 0,0001 km\u00b2 * 1 hm\u00b2 = 1 hektar = 0,01 km\u00b2 * 1 mila kwadratowa = 2,589 988 km\u00b2 * 1 akr = 0,004 047 km\u00b2","start_idx":225,"end_idx":231}
{"id":"mrc_3017","question":"co powodowa\u0142o utrat\u0119 szlachectwa?","answer":"niemo\u017cno\u015bci udowodnienia swojego szlacheckiego pochodzenia","context":"Nagana szlachectwa (\u0142ac. \"vituperatio nobilitatis\") \u2013 \u015brodek prawny s\u0142u\u017c\u0105cy do zakwestionowania szlacheckiego pochodzenia pozwanego. Mia\u0142 on odgrodzi\u0107 stan szlachecki od innych. Skutkiem niemo\u017cno\u015bci udowodnienia swojego szlacheckiego pochodzenia by\u0142o przeniesienie 1/2 maj\u0105tku z osoby naganianej na osob\u0119 naganiaj\u0105c\u0105. Statuty Kazimierza Wielkiego wprowadza\u0142y obowi\u0105zek udowodnienia prawdziwo\u015bci swojego szlacheckiego pochodzenia poprzez przedstawienie s\u0105dowi \u015bwiadk\u00f3w: w Wielkopolsce \u2013 dw\u00f3ch z rodu ojca i czterech z dw\u00f3ch obcych rod\u00f3w, w Ma\u0142opolsce \u2013 sze\u015bciu z rodu ojca. W Koronie regulowa\u0142a to ustawa z 1633 \"O wywodzeniu szlachectwa\", w Wielkim Ksi\u0119stwie artyku\u0142 22 rozdzia\u0142u 3 Statutu z 1588. U\u017cywano tego \u015brodka prawnego tak\u017ce do innych cel\u00f3w, m.in. do umo\u017cliwiania wej\u015bcia do stanu szlacheckiego os\u00f3b zamo\u017cnych poprzez przekupywanie \u015bwiadk\u00f3w oraz do odbierania cz\u0119\u015bci maj\u0105tku osoby niew\u0105tpliwie szlacheckiego pochodzenia,","start_idx":187,"end_idx":245}
{"id":"mrc_3018","question":"kiedy odby\u0142 si\u0119 plebiscyt na g\u00f3rnym \u015bl\u0105sku?","answer":"Plebiscyt zosta\u0142 przeprowadzony 20 marca 1921 r.","context":"Plebiscyt na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku () \u2013 jeden z dw\u00f3ch plebiscyt\u00f3w dotycz\u0105cych etnicznego pogranicza polsko-niemieckiego, kt\u00f3re wyznaczono w 1919 r. w wersalskim traktacie pokojowym, ko\u0144cz\u0105cym I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105. Plebiscyt zosta\u0142 przeprowadzony 20 marca 1921 r. i poprzedzony by\u0142 dwoma powstaniami cz\u0119\u015bci ludno\u015bci G\u00f3rnego \u015al\u0105ska domagaj\u0105cej si\u0119 przy\u0142\u0105czenia regionu do Polski (powstania \u015bl\u0105skie). == Organy plebiscytowe == Plebiscyt by\u0142 nadzorowany przez Mi\u0119dzysojusznicz\u0105 Komisj\u0119 Rz\u0105dz\u0105c\u0105 i Plebiscytow\u0105 na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku z siedzib\u0105 w Opolu. Na czele tej angielsko-francusko-w\u0142oskiej Komisji sta\u0142 Francuz genera\u0142 Henri Le Rond. Zast\u0119pc\u0105 Le Ronda by\u0142 W\u0142och gen. Alberto De Marinis Stendardo di Ricigliano, Wielk\u0105 Brytani\u0119 reprezentowa\u0142 p\u0142k Harold Franz Passawer Percival. Do Komisji byli oddelegowani przedstawiciele Polski, Niemiec, Czechos\u0142owacji i Watykanu (nuncjusz apostolski abp Achille Ratti, p\u00f3\u017aniej monsignore Giovanni","start_idx":202,"end_idx":250}
{"id":"mrc_3019","question":"jakim symbolem oznacza si\u0119 g\u0119sto\u015b\u0107?","answer":"\\rho","context":"G\u0119sto\u015b\u0107 (masa w\u0142a\u015bciwa) \u2013 stosunek masy pewnej ilo\u015bci substancji do zajmowanej przez ni\u0105 obj\u0119to\u015bci. W przypadku substancji jednorodnych porcja ta mo\u017ce by\u0107 wybrana dowolnie. Je\u015bli masa r\u00f3wna jest m, a jej obj\u0119to\u015b\u0107 V, to g\u0119sto\u015b\u0107 substancji wynosi: :: \\rho = \\frac{m}{V} i nie zale\u017cy od wyboru pr\u00f3bki. G\u0119sto\u015b\u0107 substancji niejednorodnych jest zale\u017cna od miejsca w przestrzeni i okre\u015blana jest dla ka\u017cdego punktu, jako granica stosunku masy do obj\u0119to\u015bci, przy zmniejszaniu obj\u0119to\u015bci obejmuj\u0105cej dany punkt: :: \\rho = \\frac{dm}{dV}. Jednostk\u0105 g\u0119sto\u015bci w uk\u0142adzie SI jest kilogram na metr sze\u015bcienny \u2013 kg/m\u00b3. Inne jednostki to m.in. kilogram na litr \u2013 kg/l oraz gram na centymetr sze\u015bcienny \u2013 g/cm\u00b3 (w uk\u0142adzie CGS). G\u0119sto\u015b\u0107 jest wielko\u015bci\u0105 charakterystyczn\u0105 dla substancji w okre\u015blonych warunkach fizycznych. Dla","start_idx":249,"end_idx":253}
{"id":"mrc_3020","question":"kim by\u0142 jan gutenberg?","answer":"Johannes Gutenberg, w\u0142a\u015bc. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (ur. ok. 1400 w Moguncji, zm. 3 lutego 1468 tam\u017ce) \u2013 niemiecki rzemie\u015blnik, z\u0142otnik i drukarz, tw\u00f3rca pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie.","context":"Johannes Gutenberg, w\u0142a\u015bc. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (ur. ok. 1400 w Moguncji, zm. 3 lutego 1468 tam\u017ce) \u2013 niemiecki rzemie\u015blnik, z\u0142otnik i drukarz, tw\u00f3rca pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie. Nie ma zgody w\u015br\u00f3d badaczy, czy pierwsze druki powsta\u0142y ju\u017c podczas jego pobytu w Strasburgu (1434\u20131444), czy dopiero w drukarni za\u0142o\u017conej przez niego w 1448 roku w Moguncji. R\u00f3\u017cne lata s\u0105 przyjmowane umownie jako rok, w kt\u00f3rym po raz pierwszy Gutenberg u\u017cy\u0142 ruchomej czcionki \u2013 najcz\u0119\u015bciej 1440 albo 1450. Jego najdoskonalsz\u0105 publikacj\u0105 by\u0142a Biblia 42-wierszowa, znana jako Biblia Gutenberga, drukowana w latach 1452\u20131455. Gutenberg opracowa\u0142 w\u0142asn\u0105 wersj\u0119 czcionek, wykonanych z metalu, ale ich technika pozostaje niejasna. Skonstruowa\u0142 aparat do ich odlewania, w kt\u00f3rym nowo\u015bci\u0105 by\u0142o u\u017cywanie wymiennych matryc.","start_idx":0,"end_idx":221}
{"id":"mrc_3021","question":"jakie \u015bwi\u0119to obchodzimy 11 pa\u017adziernika?","answer":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewczynek, r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewcz\u0105t (ang. \" International Day of the Girl Child\")","context":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewczynek, r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Dziewcz\u0105t (ang. \" International Day of the Girl Child\") \u2013 coroczne \u015bwi\u0119to obchodzone 11 pa\u017adziernika, ustanowione w 2011 roku przez Zgromadzenie Og\u00f3lne ONZ (rezolucja A/RES/66/170 z 19 grudnia 2011). To \u015bwi\u0119to ma na celu przybli\u017cenie spo\u0142ecze\u0144stwu szczeg\u00f3lnych wyzwa\u0144, przed jakimi stoj\u0105 dziewczynki na ca\u0142ym \u015bwiecie.","start_idx":0,"end_idx":118}
{"id":"mrc_3022","question":"z kim ta\u0144czy\u0142 \u017cora?","answer":"Zawodowo ta\u0144czy\u0142 z Iness\u0105 Tanow\u0105 (1999), Weronik\u0105 Burtow\u0105 (2000) i Aleksandr\u0105 Kni\u017cko (2001).","context":"\u017bora Korolyov, \u017bora Korolow, w\u0142a\u015bc. Heorhij Korolow (ukr. \u0413\u0435\u043e\u0440\u0433\u0456\u0439 \u041a\u043e\u0440\u043e\u043b\u044c\u043e\u0432, ros. \u0413\u0435\u043e\u0440\u0433\u0438\u0439 \u041a\u043e\u0440\u043e\u043b\u0451\u0432; ur. 6 pa\u017adziernika 1987 w Odessie) \u2013 ukrai\u0144sko-polski tancerz, choreograf, przedsi\u0119biorca i aktor. == \u017byciorys == By\u0142 synem stewardesy i zawodowego pi\u0142karza. By\u0142 magistrem z zarz\u0105dzania i marketingu, uko\u0144czy\u0142 Warszawsk\u0105 Wy\u017csz\u0105 Szko\u0142\u0119 Zarz\u0105dzania. By\u0142 te\u017c absolwentem Narodowego Uniwersytetu Wychowania Fizycznego i Sportu Ukrainy na kierunku \u201echoreografia i taniec\u201d. Ta\u0144czy\u0142 od \u00f3smego roku \u017cycia. W m\u0142odo\u015bci jednocze\u015bnie \u0142\u0105czy\u0142 taniec towarzyski z pi\u0142k\u0105 no\u017cn\u0105, trenuj\u0105c i graj\u0105c w odeskiej szkole pi\u0142karskiej SKA-Odessa. Maj\u0105c 9 lat, zdoby\u0142 tytu\u0142 mistrza Ukrainy junior\u00f3w w stylu latynoameryka\u0144skim, standardowym w kombinacji 10 ta\u0144c\u00f3w. P\u00f3\u017aniej jeszcze dwukrotnie obroni\u0142 tytu\u0142y. Zawodowo ta\u0144czy\u0142 z Iness\u0105 Tanow\u0105 (1999), Weronik\u0105 Burtow\u0105 (2000) i Aleksandr\u0105 Kni\u017cko (2001). W wieku 15","start_idx":778,"end_idx":870}
{"id":"mrc_3023","question":"jak dosz\u0142o do powstania solidarno\u015bci?","answer":"\u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d powsta\u0142a 17 wrze\u015bnia 1980, w wyniku zawarcia porozumie\u0144 sierpniowych, ko\u0144cz\u0105cych fal\u0119 strajk\u00f3w w czasie Sierpnia 1980.","context":"Niezale\u017cny Samorz\u0105dny Zwi\u0105zek Zawodowy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d \u2013 og\u00f3lnopolski zwi\u0105zek zawodowy, do 1989 r. pe\u0142ni\u0105cy r\u00f3wnie\u017c rol\u0119 masowego ruchu oporu przeciw rz\u0105dom komunistycznym. \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d powsta\u0142a 17 wrze\u015bnia 1980, w wyniku zawarcia porozumie\u0144 sierpniowych, ko\u0144cz\u0105cych fal\u0119 strajk\u00f3w w czasie Sierpnia 1980. Utworzona zosta\u0142a przez porozumienie licznych komitet\u00f3w strajkowych, po\u0142\u0105czonych w Mi\u0119dzyzak\u0142adowym Komitecie Strajkowym (MKS), kt\u00f3re z czasem przekszta\u0142ci\u0142y si\u0119 w komisje za\u0142o\u017cycielskie Niezale\u017cnego Samorz\u0105dnego Zwi\u0105zku Zawodowego \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d zosta\u0142 zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. == Rok 1980 == * 8\u201311 lipca \u2013 z powodu podwy\u017cek cen mi\u0119sa robotnicy z Wytw\u00f3rni Sprz\u0119tu Komunikacyjnego PZL \u015awidnik rozpocz\u0119li strajk. W nast\u0119pnych dniach do\u0142\u0105czyli do nich pracownicy innych lubelskich zak\u0142ad\u00f3w pracy, m.in. Fabryki Maszyn Rolniczych Agromet, Lubelskie Zak\u0142ady Naprawy Samochod\u00f3w Ci\u0119\u017carowych, Lubelskie Zak\u0142ady Przemys\u0142u Sk\u00f3rzanego oraz","start_idx":171,"end_idx":303}
{"id":"mrc_3024","question":"jak\u0105 wielko\u015b\u0107 mierzy si\u0119 w amperogodzinach?","answer":"pojemno\u015bci ogniw galwanicznych, w tym akumulator\u00f3w elektrycznych.","context":"Amperogodzina [Ah] \u2013 miara pojemno\u015bci ogniw galwanicznych, w tym akumulator\u00f3w elektrycznych. Okre\u015bla ona zdolno\u015b\u0107 do zasilania przez ten akumulator obwodu elektrycznego pr\u0105dem o danym nat\u0119\u017ceniu przez okre\u015blony czas. Amperogodzin\u0119 mo\u017cna zdefiniowa\u0107 w oparciu o wz\u00f3r na \u0142adunek, jaki wyp\u0142ywa z ogniwa w czasie t, gdy nat\u0119\u017cenie wyp\u0142ywaj\u0105cego pr\u0105du wynosi I :: Q = I t, :: \\mathrm {Ah} = \\mathrm A \\cdot \\mathrm h, gdzie: : A \u2013 amper, : h \u2013 godzina. Amperogodzina jest jednostk\u0105 \u0142adunku elektrycznego i odpowiada ca\u0142kowitemu \u0142adunkowi elektrycznemu, jaki mo\u017ce wytworzy\u0107 ogniwo. :: \\mathrm{Ah = \\frac{C}{s} \\cdot 3600\\, s=3600\\, C}, gdzie: : s \u2013 sekunda, : C \u2013 kulomb.","start_idx":27,"end_idx":92}
{"id":"mrc_3025","question":"czym jest suma kontrolna?","answer":"liczba uzyskana wed\u0142ug specjalnego algorytmu s\u0142u\u017c\u0105ca do zapewnienia integralno\u015bci danych.","context":"Suma kontrolna (ang. \"checksum\") \u2013 liczba uzyskana wed\u0142ug specjalnego algorytmu s\u0142u\u017c\u0105ca do zapewnienia integralno\u015bci danych. Komputer wysy\u0142aj\u0105cy dane oblicza ich sum\u0119 kontroln\u0105 i do\u0142\u0105cza j\u0105 do pakietu danych. Komputer odbieraj\u0105cy dane r\u00f3wnie\u017c oblicza sum\u0119 kontroln\u0105, lecz z odebranych danych, i sprawdza czy suma uzyskana przez niego zgadza si\u0119 z sum\u0105 odebran\u0105 z pakietem danych. Je\u015bli nie, to znaczy, \u017ce dane uleg\u0142y przek\u0142amaniu. Szczeg\u00f3lnym przypadkiem sumy kontrolnej jest \"cyfra kontrolna\" \u2013 zwykle ostatnia cyfra identyfikatora (np. w numerach PESEL, NIP, REGON, SIMC). Jeszcze innym przypadkiem sumy kontrolnej jest \"bit parzysto\u015bci\" stosowany w transmisji szeregowej i m.in. dawniej w ta\u015bmach perforowanych. Podobnie danym zapisywanym w sektorze dysku towarzyszy suma kontrolna obliczana algorytmem CRC. Algorytmy obliczania sumy kontrolnej: * CRC, * MD5 (tzw.","start_idx":35,"end_idx":124}
{"id":"mrc_3026","question":"ile medali zdobyli polacy?","answer":"Reprezentanci Polski zdobyli \u0142\u0105cznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich.","context":"19 z 23 medali polscy olimpijczycy wywalczyli w konkurencjach indywidualnych, trzy zdobyli w \u0142y\u017cwiarskich biegach dru\u017cynowych, a jedn\u0105 w dru\u017cynowych skokach narciarskich. W klasyfikacji medalowej wszech czas\u00f3w reprezentacja Polski zajmuje 22. miejsce, bior\u0105c pod uwag\u0119 medale zimowych igrzysk olimpijskich. == Medali\u015bci chronologicznie == Reprezentanci Polski zdobyli \u0142\u0105cznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich. Polacy stali na podium zawod\u00f3w olimpijskich na dziewi\u0119ciu igrzyskach, z czego po raz pierwszy w 1956 roku. Raz zdarzy\u0142o si\u0119, \u017ce reprezentanci Polski zdobyli dwa medale w jednej konkurencji podczas jednych igrzysk olimpijskich. Mia\u0142o to miejsce w 1960 roku w \u0142y\u017cwiarskim biegu kobiet na 1500 metr\u00f3w, kiedy to srebrny medal zdoby\u0142a Elwira Seroczy\u0144ska, a br\u0105zowy \u2013 Helena Pilejczyk. Ponadto, jeszcze trzykrotnie zdarzy\u0142o si\u0119, \u017ce polscy sportowcy zdobyli wi\u0119cej","start_idx":339,"end_idx":416}
{"id":"mrc_3027","question":"w jakim kraju odbywaj\u0105 si\u0119 skoki narciarskie?","answer":"si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w krajach nordyckich i Europie \u015arodkowej, z pojedynczymi konkursami w Japonii. Sporadycznie, w wybranych latach, tak\u017ce w Stanach Zjednoczonych, Korei Po\u0142udniowej, Kanadzie, Rosji, Szwecji, Rumunii, Kazachstanie, we Francji i W\u0142oszech.","context":"Puchar \u015awiata w skokach narciarskich \u2013 rozgrywany corocznie, pomi\u0119dzy listopadem a marcem, cykl zawod\u00f3w w skokach narciarskich, przeprowadzany przez Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Narciarsk\u0105 (FIS). Odbywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w krajach nordyckich i Europie \u015arodkowej, z pojedynczymi konkursami w Japonii. Sporadycznie, w wybranych latach, tak\u017ce w Stanach Zjednoczonych, Korei Po\u0142udniowej, Kanadzie, Rosji, Szwecji, Rumunii, Kazachstanie, we Francji i W\u0142oszech. Za zaj\u0119cie odpowiedniego miejsca w pojedynczych zawodach uczestnik otrzymuje dan\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w. Ka\u017cdemu zawodnikowi, kt\u00f3ry co najmniej raz zaj\u0105\u0142 miejsce w\u015br\u00f3d 30 najlepszych w konkursie, sumuje si\u0119 zdobyte w nich punkty. Na podstawie tych punkt\u00f3w tworzona jest klasyfikacja Pucharu \u015awiata. Jest ona przej\u015bciowa, tzn. jest aktualizowana po ka\u017cdym konkursie. Jej aktualny lider w kolejnym konkursie Pucharu \u015awiata startuje w \u017c\u00f3\u0142tym plastronie. Po odbyciu si\u0119","start_idx":199,"end_idx":445}
{"id":"mrc_3028","question":"ile by\u0142o plag egipskich?","answer":"dziesi\u0119\u0107","context":"Plagi egipskie (, \"Makot Micrajim\"), plagi biblijne lub dziesi\u0119\u0107 plag (hebr. , \"Eser Ha-Makot\") \u2013 dziesi\u0119\u0107 kl\u0119sk sprowadzonych na Egipt przez Boga Jahwe, opisanych w biblijnej Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia, w rozdzia\u0142ach 7\u201312. Mia\u0142y one sk\u0142oni\u0107 faraona Ramzesa II, by zgodzi\u0142 si\u0119 na opuszczenie jego pa\u0144stwa przez Izraelit\u00f3w. == Rodzaj i kolejno\u015b\u0107 == Charakter poszczeg\u00f3lnych plag oraz ich nast\u0119pstwo wed\u0142ug Biblii: # (Wj 7,14\u201325) przemiana Nilu w ludzk\u0105 \"krew\" (\u05d3\u05b8\u05dd \u201edam\u201d) # (Wj 7,26\u20138,11) \"\u017caby\" (\u05e6\u05b0\u05bc\u05e4\u05b7\u05e8\u05b0\u05d3\u05b5\u05bc\u05d9\u05dd \u201ecfardeim\u201d, w innych wersjach przypuszcza si\u0119, i\u017c to by\u0142y \"gady\") # (Wj 8,12\u201315) komary (\u05db\u05b4\u05bc\u05e0\u05b4\u05bc\u05d9\u05dd \u201ekinim\u201d) # (Wj 8,16\u201328) \"muchy\" (\u05e2\u05b8\u05e8\u05d5\u05b9\u05d1 \u201earow\u201d) \u2013 pierwsza plaga, kt\u00f3ra nigdy nie dotkn\u0119\u0142a Izraelit\u00f3w mieszkaj\u0105cych w # (Wj 9,1\u20137) \"pom\u00f3r byd\u0142a\" (\u05d3\u05b6\u05bc\u05d1\u05b6\u05e8 \u201edewer\u201d) # (Wj 9,8\u201312) \"wrzody\" (\u05e9\u05b0\u05c1\u05d7\u05b4\u05d9\u05df \u201eszchin\u201d) #","start_idx":56,"end_idx":64}
{"id":"mrc_3029","question":"jakie wydarzenie upami\u0119tnia \u015bwi\u0119to wojska polskiego?","answer":"\u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej.","context":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zast\u0105pion\u0105 ustaw\u0105 z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). \u015awi\u0119to to przypada w dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy, poniewa\u017c 15 sierpnia jest r\u00f3wnie\u017c liturgicznym \u015bwi\u0119tem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, dla kt\u00f3rego ustawodawca wprowadzi\u0142 wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez pa\u0144stwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewn\u0119trznej strukturze podkre\u015bla\u0142o sw\u00f3j historyczny rodow\u00f3d i sw\u0105 tradycj\u0119, rozumian\u0105 jako trwanie pa\u0144stwa oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji or\u0119\u017ca polskiego by\u0142o jednym z istotnych czynnik\u00f3w integruj\u0105cych armi\u0119 oraz umacnia\u0142o","start_idx":26,"end_idx":194}
{"id":"mrc_3030","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 shreka?","answer":"Andrew Adamsona i Vicky Jenson","context":"Shrek \u2013 ameryka\u0144ski film animowany z 2001 w re\u017cyserii Andrew Adamsona i Vicky Jenson, b\u0119d\u0105cy adaptacj\u0105 ilustrowanej ksi\u0105\u017cki \"Shrek!\" autorstwa Williama Steiga. Film zosta\u0142 nagrodzony Nagrod\u0105 Akademii Filmowej w kategorii najlepszy film animowany pe\u0142nometra\u017cowy na 74. ceremonii wr\u0119czenia Oscar\u00f3w. By\u0142 to pierwszy Oscar w tej kategorii, gdy\u017c nagrod\u0119 t\u0119 zacz\u0119to przyznawa\u0107 od 2002. Piosenki w filmie \u015bpiewaj\u0105: Smash Mouth, Joan Jett, The Proclaimers, Jason Wade, The Baha Men i Rufus Wainwright. W 2020 roku film zosta\u0142 dodany Narodowego Rejestru Filmowego Stan\u00f3w Zjednoczonych i wybrany do przechowywania w Bibliotece Kongresu jako \u201efilm znacz\u0105cy kulturowo, historycznie lub estetycznie\u201d. Animacja doczeka\u0142a si\u0119 trzech pe\u0142nometra\u017cowych kontynuacji: \"Shrek 2\" (2004), \"Shrek Trzeci\" (2007) i \"Shrek Forever\" (2010), a tak\u017ce spin-off\u00f3w \u2013 \"Kot w butach\" (2011)","start_idx":54,"end_idx":84}
{"id":"mrc_3031","question":"jakie by\u0142y przyczyny wojny trzynastoletniej?","answer":"rozpocz\u0119ta na skutek poparcia przez Polsk\u0119 powstania Zwi\u0105zku Pruskiego przeciwko zakonowi krzy\u017cackiemu","context":"Wojna trzynastoletnia \u2013 stoczona w latach 1454\u20131466 wojna mi\u0119dzy pa\u0144stwem zakonu krzy\u017cackiego a Koron\u0105 Kr\u00f3lestwa Polskiego, rozpocz\u0119ta na skutek poparcia przez Polsk\u0119 powstania Zwi\u0105zku Pruskiego przeciwko zakonowi krzy\u017cackiemu, zako\u0144czona zwyci\u0119stwem Kr\u00f3lestwa Polskiego i II pokojem toru\u0144skim. Rozpocz\u0119te 4 lutego 1454 roku powstanie Zwi\u0105zku Pruskiego, organizacji grupuj\u0105cej \u015bredni\u0105 szlacht\u0119 i mieszczan, kierowanej przez patrycjat Gda\u0144ska, Torunia, Elbl\u0105ga i Che\u0142mna przeciwko kierowanemu przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausen zakonowi krzy\u017cackiemu zosta\u0142o 21 kwietnia 1454 roku poparte przez Kr\u00f3lestwo Polskie, kt\u00f3rego kr\u00f3lem by\u0142 Kazimierz IV Jagiello\u0144czyk. Zwi\u0105zkowcy zdobyli wszystkie miasta i zamki krzy\u017cackie, poza stolic\u0105 Malborkiem oraz Chojnicami. Kl\u0119ska wyprawy polskiego pospolitego ruszenia, w starciu ze z\u0142o\u017con\u0105 z czeskich i niemieckich najemnik\u00f3w armi\u0105 Zakonu w bitwie pod Chojnicami 18 wrze\u015bnia 1454 roku rozpocz\u0119\u0142a","start_idx":124,"end_idx":226}
{"id":"mrc_3032","question":"jak barwi si\u0119 fenoloftaleina w zasadach?","answer":"na malinowoczerwon\u0105 w \u015brodowisku umiarkowanie zasadowym.","context":"Fenoloftaleina (\u0142ac. \"Phenolophthaleinum\") \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny, stosowany g\u0142\u00f3wnie jako wska\u017anik pH. W stanie czystym jest to bezbarwna substancja krystaliczna, s\u0142abo rozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w alkoholach. W laboratoriach spotykana jest g\u0142\u00f3wnie jako ok. 1% bezbarwny roztw\u00f3r w etanolu. Fenoloftaleina jest wska\u017anikiem alkacymetrycznym, tzn. zmienia form\u0119 z bezbarwnej w \u015brodowisku umiarkowanie kwasowym lub oboj\u0119tnym na malinowoczerwon\u0105 w \u015brodowisku umiarkowanie zasadowym. Zalecana g\u0142\u00f3wnie do miareczkowania roztwor\u00f3w s\u0142abych kwas\u00f3w mocnymi zasadami, gorsze wyniki uzyskiwane s\u0105 dla miareczkowania silnie rozcie\u0144czonych mocnych kwas\u00f3w mocnymi zasadami (i odwrotnie); dla pozosta\u0142ych uk\u0142ad\u00f3w miareczkowania nie nadaje si\u0119 na wska\u017anik. Jest te\u017c stosowana przy produkcji tzw. papierk\u00f3w uniwersalnych. Zakres pH zmiany barwy: 8,3\u201310,0. W skrajnych warto\u015bciach pH zachodz\u0105 dodatkowe zmiany barwy: w roztworach silnie kwasowych (pH<0) przybiera kolor","start_idx":440,"end_idx":496}
{"id":"mrc_3033","question":"w wyniku jakiej wojny wielka brytania zaanektowala hong kong?","answer":"pierwszej wojny opiumowej (1839","context":"przemycane opium i karz\u0105c handlarzy. W odpowiedzi Wielka Brytania postawi\u0142a ultimatum, co doprowadzi\u0142o do pierwszej wojny opiumowej (1839\u20131842), kt\u00f3ra spowodowa\u0142a 520 ofiar ze strony brytyjskiej i do 20 tys. ofiar chi\u0144skich. W 1842 roku podpisano w Nankinie traktat ko\u0144cz\u0105cy t\u0119 wojn\u0119. Na jego podstawie wyspa Hongkong zosta\u0142a przej\u0119ta przez Wielk\u0105 Brytani\u0119. By\u0142 to pierwszy z trzech \u201enier\u00f3wnoprawnych traktat\u00f3w\u201d podpisanych przez Chiny z Wielk\u0105 Brytani\u0105. W ci\u0105gu kolejnych 56 lat obszar znacznie powi\u0119kszy\u0142 si\u0119 m.in. o Nowe Terytoria. Lata 1856\u20131860 to druga wojna opiumowa, czyli zbrojna interwencja Wielkiej Brytanii i Cesarstwa Francuskiego w Chinach. Zako\u0144czy\u0142a si\u0119 ona \u201eKonwencj\u0105 peki\u0144sk\u0105\u201d, na mocy kt\u00f3rej Chiny scedowa\u0142y p\u00f3\u0142wysep Koulun (ang. Kowloon) i wysp\u0119 Ngong Shuen Chau (ang. Stonecutters) na rzecz Wielkiej Brytanii. W 1898","start_idx":106,"end_idx":137}
{"id":"mrc_3034","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy \u0142\u00f3d\u017a?","answer":"Wojew\u00f3dztwo \u0142\u00f3dzkie","context":"Wojew\u00f3dztwo \u0142\u00f3dzkie \u2013 jedno z 16 wojew\u00f3dztw Polski, po\u0142o\u017cone w centralnej cz\u0119\u015bci kraju. Obejmuje obszar o powierzchni 18 218,95 km\u00b2. Wed\u0142ug danych z 30 czerwca 2020 roku wojew\u00f3dztwo zamieszkiwa\u0142o oko\u0142o 2,4 mln os\u00f3b. Ma najmniejsz\u0105 lesisto\u015b\u0107 w kraju. Siedzib\u0105 w\u0142adz wojew\u00f3dztwa jest \u0141\u00f3d\u017a. == Historia == Utworzone w 1999 roku z wojew\u00f3dztw poprzedniego podzia\u0142u administracyjnego: * miejskiego \u0142\u00f3dzkiego (\"w ca\u0142o\u015bci\") * sieradzkiego (\"w ca\u0142o\u015bci\") * piotrkowskiego (\"opr\u00f3cz gmin Fa\u0142k\u00f3w i Kluczewsko\") * skierniewickiego (\"opr\u00f3cz gmin powiat\u00f3w sochaczewskiego i \u017cyrardowskiego\") * p\u0142ockiego (\"tylko gminy powiat\u00f3w kutnowskiego i \u0142\u0119czyckiego oraz gmina Kiernozia\") * kaliskiego (\"tylko gminy powiatu wieruszowskiego\") * cz\u0119stochowskiego (\"tylko 5 gmin powiat\u00f3w paj\u0119cza\u0144skiego i radomszcza\u0144skiego\") * koni\u0144skiego (\"tylko gminy Uniej\u00f3w, Grab\u00f3w i \u015awinice Warckie\") * radomskiego (\"tylko gmina Drzewica\"). Administracyjne","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_3035","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142y klocki lego?","answer":"Pierwszy rodzaj klock\u00f3w wyprodukowany zosta\u0142 w 1949 roku","context":"Lego (nazwa stylizowana: LEGO) \u2013 przedsi\u0119biorstwo zabawkarskie, za\u0142o\u017cone przez Ole Kirka Christiansena 10 sierpnia 1932 roku w Billund w Danii. W pocz\u0105tkowych latach istnienia przedsi\u0119biorstwo zajmowa\u0142o si\u0119 mi\u0119dzy innymi produkcj\u0105 drewnianych zabawek, nast\u0119pnie zabawki sta\u0142y si\u0119 jedynym profilem jego dzia\u0142alno\u015bci. == Historia == Nazw\u0119 Lego przedsi\u0119biorstwo przyj\u0119\u0142o w 1934 r. Jest to skr\u00f3t utworzony od du\u0144skiego zwrotu \u201eleg godt\u201d (baw si\u0119 dobrze), natomiast jednym ze znacze\u0144 tego wyrazu po \u0142acinie jest \u201esk\u0142adam\u201d. W 1947 przedsi\u0119biorstwo Lego zacz\u0119\u0142o produkowa\u0107 zabawki z tworzywa sztucznego. Wielki \u015bwiatowy sukces przynios\u0142y przedsi\u0119biorstwu klocki-cegie\u0142ki, sk\u0142adane razem za pomoc\u0105 systemu wypustek i odpowiadaj\u0105cych im gniazd, pozwalaj\u0105ce na uzyskiwanie wielu mo\u017cliwych kombinacji po\u0142\u0105cze\u0144. Pierwszy rodzaj klock\u00f3w wyprodukowany zosta\u0142 w 1949 roku, w ci\u0105gu nast\u0119pnych lat przedsi\u0119biorstwo stopniowo poszerza\u0142o","start_idx":800,"end_idx":856}
{"id":"mrc_3036","question":"co to hydrofor?","answer":"Instalacja hydroforowa, zestaw hydroforowy, uk\u0142ad hydroforowo-pompowy, ma\u0142e instalacje nazywane s\u0105 pot. hydroforami \u2013 (\"gr.\" \"hydor\" \u2013 woda, \"phoros\" \u2013 nios\u0105cy), to zesp\u00f3\u0142 urz\u0105dze\u0144, kt\u00f3re zapewniaj\u0105 sta\u0142e ci\u015bnienie wody w sieci wodoci\u0105gowej.","context":"Instalacja hydroforowa, zestaw hydroforowy, uk\u0142ad hydroforowo-pompowy, ma\u0142e instalacje nazywane s\u0105 pot. hydroforami \u2013 (\"gr.\" \"hydor\" \u2013 woda, \"phoros\" \u2013 nios\u0105cy), to zesp\u00f3\u0142 urz\u0105dze\u0144, kt\u00f3re zapewniaj\u0105 sta\u0142e ci\u015bnienie wody w sieci wodoci\u0105gowej. == Budowa == Ma\u0142a instalacja wodoci\u0105gowa z u\u017cyciem hydroforu sk\u0142ada si\u0119 z element\u00f3w: * zamkni\u0119ty zbiornik ci\u015bnieniowy cz\u0119\u015bciowo wype\u0142niony wod\u0105, cz\u0119\u015bciowo powietrzem \u2013 hydrofor, * pompa wirowa nap\u0119dzana silnikiem elektrycznym, * sterowany ci\u015bnieniem automat w\u0142\u0105czaj\u0105cy i wy\u0142\u0105czaj\u0105cy silnik, zwany presostatem, * instalacja wodoci\u0105gowa, * elementy pomocnicze i zabezpieczaj\u0105ce: * zawory odcinaj\u0105ce, zwrotne i zaw\u00f3r bezpiecze\u0144stwa, * manometr, czasami r\u00f3wnie\u017c wodowskaz. == Zasada dzia\u0142ania == Po w\u0142\u0105czeniu pompy do zbiornika pompowana jest woda, powoduj\u0105c zmniejszenie przestrzeni zajmowanej przez powietrze, a w rezultacie spr\u0119\u017cenie powietrza. W momencie osi\u0105gni\u0119cia zadanego ci\u015bnienia presostat","start_idx":0,"end_idx":241}
{"id":"mrc_3037","question":"jakie to s\u0105 chromosomy autosomalne?","answer":"Autosomy \u2013 wszystkie chromosomy kariotypu, z wyj\u0105tkiem allosom\u00f3w (chromosom\u00f3w p\u0142ci).","context":"Autosomy \u2013 wszystkie chromosomy kariotypu, z wyj\u0105tkiem allosom\u00f3w (chromosom\u00f3w p\u0142ci). Odpowiadaj\u0105 za dziedziczenie wszystkich cech z wyj\u0105tkiem cech sprz\u0119\u017conych z p\u0142ci\u0105. U organizm\u00f3w diploidalnych autosomy wyst\u0119puj\u0105 w parach (chromosomy homologiczne), u poliploidalnych jest ich odpowiednio wi\u0119cej. U r\u00f3\u017cnych organizm\u00f3w liczba autosom\u00f3w jest r\u00f3\u017cna, np. u ludzi wyst\u0119puj\u0105 22 pary autosom\u00f3w ponumerowane od najwi\u0119kszego do najmniejszego . Ich liczba mo\u017ce ulec zmianie na skutek liczbowych aberracji chromosomowych, co mo\u017ce prowadzi\u0107 do chor\u00f3b genetycznych lub specjacji.","start_idx":0,"end_idx":84}
{"id":"mrc_3038","question":"w jakich miastach s\u0105 trolejbusy?","answer":"Trolejbusy je\u017cd\u017c\u0105 w trzech polskich miastach: Gdyni, Lublinie oraz Tychach.","context":"z uwarunkowaniami urbanistycznymi, ale tak\u017ce ze wzgl\u0119dami ekonomicznymi. === Trolejbusy w Polsce === Trolejbusy je\u017cd\u017c\u0105 w trzech polskich miastach: Gdyni, Lublinie oraz Tychach. ==== Gdynia i Sopot ==== W 1943 roku firma \"Danziger Elektrische Strassenbahnen AG\" (Gda\u0144skie Tramwaje Elektryczne Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna), w czasie II wojny \u015bwiatowej odpowiedzialna za funkcjonowanie komunikacji miejskiej na terenie okupowanej Gdyni, wybudowa\u0142a i uruchomi\u0142a pierwsz\u0105 lini\u0119 trolejbusow\u0105 na trasie Chylonia \u2013 Centrum, przed\u0142u\u017con\u0105 wkr\u00f3tce do Or\u0142owa. Do podj\u0119cia tej inwestycji zmusi\u0142y gda\u0144skie tramwaje rosn\u0105ce potrzeby przewozowe na terenie miasta, kt\u00f3rym nie mo\u017cna by\u0142o sprosta\u0107 wykorzystuj\u0105c tabor autobusowy ze wzgl\u0119du na wojenny kryzys paliwowy. Wiosn\u0105 1945 roku szturm Armii Czerwonej na Gdyni\u0119 z\u0142ama\u0142 op\u00f3r wojsk hitlerowskich, przy okazji tabor i urz\u0105dzenia sieci trakcyjnej uleg\u0142y podczas walk powa\u017cnym","start_idx":101,"end_idx":176}
{"id":"mrc_3039","question":"w sk\u0142ad szkieletu osiowego wchodz\u0105?","answer":"czaszka, kr\u0119gos\u0142up oraz \u017cebra i mostek.","context":"stanowi szkielet osiowy. w jego sk\u0142ad wchodz\u0105: czaszka, kr\u0119gos\u0142up oraz \u017cebra i mostek. Drug\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 stanowi szkielet ko\u0144czyn g\u00f3rnych oraz dolnych wraz z ich obr\u0119czami. W sk\u0142ad szkieletu wchodz\u0105: * ko\u015bci g\u0142owy ** ko\u015bci m\u00f3zgoczaszki *** ko\u015b\u0107 czo\u0142owa **** \u0142uska ko\u015bci czo\u0142owej **** cz\u0119\u015b\u0107 oczodo\u0142owa **** cz\u0119\u015b\u0107 nosowa **** zatoki czo\u0142owe *** ko\u015b\u0107 ciemieniowa prawa i lewa *** ko\u015b\u0107 potyliczna **** \u0142uska ko\u015bci potylicznej **** cz\u0119\u015b\u0107 podstawna **** dwie cz\u0119\u015bci boczne *** ko\u015b\u0107 skroniowa prawa i lewa **** cz\u0119\u015b\u0107 skalista (piramida) **** cz\u0119\u015b\u0107 \u0142uskowa (\u0142uska skroniowa) **** cz\u0119\u015b\u0107 b\u0119benkowa **** cz\u0119\u015b\u0107 sutkowa *** ko\u015b\u0107 klinowa *** ko\u015b\u0107 sitowa **** blaszka pionowa **** blaszka sitowa ** ko\u015bci twarzoczaszki *** ko\u015b\u0107 nosowa *** przegroda nosowa **** lemiesz **** blaszka pionowa ko\u015bci sitowej","start_idx":47,"end_idx":86}
{"id":"mrc_3040","question":"gdzie le\u017cy austerlitz?","answer":"stoczona 2 grudnia 1805 na zach\u00f3d od S\u0142awkowa (niem. Austerlitz) w Cesarstwie Austrii (obecnych Czechach)","context":"Bitwa pod Austerlitz, zwana tak\u017ce bitw\u0105 trzech cesarzy, rzadziej bitw\u0105 pod Brnem \u2013 jedna z najwa\u017cniejszych bitew wojen napoleo\u0144skich i decyduj\u0105ca bitwa wojny z III koalicj\u0105 antyfrancusk\u0105, stoczona 2 grudnia 1805 na zach\u00f3d od S\u0142awkowa (niem. Austerlitz) w Cesarstwie Austrii (obecnych Czechach), mi\u0119dzy francusk\u0105 Wielk\u0105 Armi\u0105, a po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami wojsk: austriackich oraz rosyjskich. == T\u0142o konfliktu == Po fiasku plan\u00f3w inwazji na Angli\u0119, Napoleon Bonaparte skierowa\u0142 swoj\u0105 Wielk\u0105 Armi\u0119 przeciwko wojskom III koalicji antyfrancuskiej (Rosja, Wielka Brytania, Austria, Szwecja i Kr\u00f3lestwo Neapolu). Najpierw w dniach 16\u201319 pa\u017adziernika 1805 w bitwie pod Ulm pokona\u0142 wojska austriackiego genera\u0142a Macka, kt\u00f3re broni\u0142y p\u00f3\u0142nocnego podej\u015bcia do Wiednia. Stolica Austrii zosta\u0142a zaj\u0119ta, a wojska napoleo\u0144skie skierowa\u0142y si\u0119 na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d, by zmierzy\u0107 si\u0119 z po\u0142\u0105czonymi","start_idx":188,"end_idx":293}
{"id":"mrc_3041","question":"kt\u00f3re polskie miasto nazywane jest wenecj\u0105 p\u00f3\u0142nocy?","answer":"Wroc\u0142aw","context":"danego miasta. Jest kilka takich miast, wobec kt\u00f3rych stosuje si\u0119 tak\u0105 form\u0119 wyr\u00f3\u017cnienia i promocji. Najbardziej znane to: Amsterdam w Holandii, Petersburg w Rosji, Sztokholm w Szwecji, a tak\u017ce polski Wroc\u0142aw. == Pierwowz\u00f3r: Wenecja == Pierwowzorem (odniesieniem) dla miast, wobec kt\u00f3rych stosowane jest okre\u015blenie Wenecja P\u00f3\u0142nocy, jest miasto Wenecja po\u0142o\u017cone na p\u00f3\u0142nocy W\u0142och nad Morzem Adriatyckim. Jest ono po\u0142o\u017cone na licznych bagnistych wyspach, z licznymi kana\u0142ami wodnymi (sie\u0107 150 kana\u0142\u00f3w, ok. 400 most\u00f3w), znaczna cz\u0119\u015b\u0107 transportu odbywa si\u0119 drogami wodnymi. Popularnym \u015brodkiem lokomocji jest vaporetto (tramwaj wodny). I te elementy w\u0142a\u015bnie s\u0105 cechami wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi, kt\u00f3re obrazowo oddaj\u0105 stosowane potocznie okre\u015blenie: \"miasto na wodzie\", i kt\u00f3re r\u00f3wnocze\u015bnie s\u0105 cechami podnoszonymi na zasadnie analogii, jako uzasadniaj\u0105ce stosowanie do wybranych miast okre\u015blenia Wenecja","start_idx":201,"end_idx":208}
{"id":"mrc_3042","question":"kto jest proboszczem parafii?","answer":"duchowny, na og\u00f3\u0142 w stopniu prezbitera, zarz\u0105dzaj\u0105cy gmin\u0105 ko\u015bcieln\u0105 (parafi\u0105).","context":"Proboszcz (z niem. \"Propst\", a to od \u0142ac. \"praepositus\", prze\u0142o\u017cony; \u0142ac. odpowiednik to \"parochus\", z gr. \"\u03c0\u03ac\u03c1\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03c2\" \"paroikos\", s\u0105siad), pleban (\u0142ac. \"plebanus\" od \"plebs\" lud) \u2013 duchowny, na og\u00f3\u0142 w stopniu prezbitera, zarz\u0105dzaj\u0105cy gmin\u0105 ko\u015bcieln\u0105 (parafi\u0105). == Stan obecny == === Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki === W Ko\u015bciele katolickim proboszcz jest mianowanym przez biskupa duszpasterzem i zarz\u0105dc\u0105 parafii. Jest wi\u0119c odpowiedzialny za duszpasterstwo parafian i dobra materialne parafii. Status proboszcza prawo kanoniczne okre\u015bla sformu\u0142owaniem: \"W\u0142asny pasterz zleconej sobie parafii pod w\u0142adz\u0105 biskupa\" (\"Pastor proprius paroeciae sibi commissae sub auctoritate Episcopi\" \u2013 kan. 519). Proboszczem zosta\u0107 mo\u017ce wy\u0142\u0105cznie prezbiter, kt\u00f3rego pogl\u0105dy s\u0105 zgodne z magisterium Ko\u015bcio\u0142a i kt\u00f3ry nie budzi zastrze\u017ce\u0144 obyczajowych i moralnych. Je\u017celi prezbiter \u017cyje w ma\u0142\u017ce\u0144stwie, jego \u017cona i dzieci","start_idx":181,"end_idx":260}
{"id":"mrc_3043","question":"ile zarobili piraci z karaib\u00f3w?","answer":"Filmy okaza\u0142y si\u0119 niezwyk\u0142ym sukcesem finansowym, przynosz\u0105c razem przesz\u0142o 3,7 mld USD.","context":"Piraci z Karaib\u00f3w \u2212 seria ameryka\u0144skich film\u00f3w przygodowych wyprodukowanych przez Jerry\u2019ego Bruckheimera i Walt Disney Pictures, z Johnnym Deppem, Keir\u0105 Knightley, Geoffreyem Rushem i Orlando Bloomem w rolach g\u0142\u00f3wnych. Seria powsta\u0142a w oparciu o przedstawienia Piraci z Karaib\u00f3w, wystawiane w Disneylandzie. Do tej pory powsta\u0142o pi\u0119\u0107 film\u00f3w: Si\u0142\u0105 sprawcz\u0105 ca\u0142ego cyklu jest producent Jerry Bruckheimer, za\u015b za scenariusz odpowiedzialni s\u0105 Terry Rossio i Ted Elliott. Fabu\u0142a czwartej cz\u0119\u015bci bazuje na powie\u015bci Tima Powersa \"On Stranger Tides\". Filmy okaza\u0142y si\u0119 niezwyk\u0142ym sukcesem finansowym, przynosz\u0105c razem przesz\u0142o 3,7 mld USD. Zdoby\u0142y 11 nominacji i jedn\u0105 statuetk\u0119 Oscara. Na podstawie film\u00f3w powsta\u0142o kilkana\u015bcie gier komputerowych, dwie serie ksi\u0105\u017cek dla m\u0142odzie\u017cy oraz liczne inne adaptacje i wykorzystania franczyzy. == Obsada ==","start_idx":543,"end_idx":631}
{"id":"mrc_3044","question":"kt\u00f3ry miesi\u0105c jest najzimniejszy?","answer":"Luty","context":"=== 1928/1929 === Luty 1929 r. zapisa\u0142 si\u0119 jako najzimniejszy w historii meteorologii w Polsce: przyni\u00f3s\u0142 nawet 40-stopniowe mrozy, za\u015b \u015brednie temperatury tego miesi\u0105ca oscylowa\u0142y w przedziale od \u221213 \u00b0C do \u221216 \u00b0C. Pad\u0142o wiele nieoficjalnych rekord\u00f3w zimna, m.in. \u221245 \u00b0C w Rabce, \u221242 \u00b0C w Czarnym Dunajcu, Dubiach i Czechowicach-Dziedzicach. Krakowski \u201eIlustrowany Kurier Codzienny\u201d donosi\u0142 tak\u017ce 23 lutego tego samego roku o \u221244 \u00b0C w Kolbuszowej i nawet \u221248 \u00b0C w K\u0105clowej ko\u0142o Grybowa. Oficjalne najni\u017csze temperatury zanotowano 10 lutego: \u221240,6 \u00b0C w \u017bywcu, \u221240,4 \u00b0C w Olkuszu, \u221240,1 \u00b0C w Siankach. Silny mr\u00f3z spowodowa\u0142 du\u017ce zak\u0142\u00f3cenia w komunikacji kolejowej z powodu p\u0119kania szyn, co spowodowa\u0142o m.in. powa\u017cny problem z dostawami w\u0119gla. Do wielu budynk\u00f3w w miastach nie dociera\u0142a","start_idx":18,"end_idx":22}
{"id":"mrc_3045","question":"ile jest obecnie kraj\u00f3w na \u015bwiecie?","answer":"194 pa\u0144stwa","context":"Lista pa\u0144stw \u015bwiata \u2013 zawiera list\u0119 pa\u0144stw niepodleg\u0142ych oraz wykaz pa\u0144stw nieuznawanych, uszeregowanych w kolejno\u015bci alfabetycznej pod wzgl\u0119dem nazwy kr\u00f3tkiej (o ile taka istnieje). U\u017cyte nazwy pa\u0144stw s\u0105 formami zalecanymi przez Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. == Pa\u0144stwa \u015bwiata == Wykaz obejmuje 194 pa\u0144stwa: 193 b\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych oraz Watykan. == Pa\u0144stwa nieuznawane (quasi-pa\u0144stwa, pa\u0144stwa \"de facto\" niepodleg\u0142e) == Wykaz pa\u0144stw nieuznawanych (quasi-pa\u0144stw, pa\u0144stw \"de facto\" niepodleg\u0142ych) obejmuje kraje, kt\u00f3re posiadaj\u0105 swoje terytoria, ludno\u015b\u0107 i rz\u0105dy sprawuj\u0105ce suwerenn\u0105 nad nimi kontrol\u0119, lecz nie uzyska\u0142y uznania swojej pa\u0144stwowo\u015bci na arenie mi\u0119dzynarodowej lub t\u0119 pa\u0144stwowo\u015b\u0107 uznaje niewielka liczba pa\u0144stw. * \u2013 Republika Abchazji * \u2013 Turecka Republika Cypru P\u00f3\u0142nocnego * \u2013 Republika G\u00f3rskiego Karabachu\u201eTerytorium, formalnie stanowi\u0105ce cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":350,"end_idx":361}
{"id":"mrc_3046","question":"kto uwi\u0119zi\u0142 tanatosa?","answer":"Syzyfa","context":"innych \u015bmiertelnych. Bogowie wybaczali jego przewinienia do czasu, gdy ten zdradzi\u0142 pewien poufny sekret Zeusa. Postanowili zabi\u0107 Syzyfa, ten jednak uwi\u0119zi\u0142 bo\u017cka \u015bmierci, Tanatosa. Kiedy zauwa\u017cony zosta\u0142 fakt nag\u0142ej nie\u015bmiertelno\u015bci ludzi, Tanatos zosta\u0142 odbity. Sprytny Syzyf zdo\u0142a\u0142 powiedzie\u0107 swej \u017conie, aby nie chowa\u0142a go zgodnie z ceremonia\u0142em greckim \u2013 tym samym jego dusza nie mog\u0142a zap\u0142aci\u0107 Charonowi za przepraw\u0119 przez Styks. Hades pozwoli\u0142 mu wi\u0119c na powr\u00f3t do krainy \u017cywych, aby dopilnowa\u0107 odpowiedniego poch\u00f3wku swojego cia\u0142a. Syzyf jednak wykorzysta\u0142 ten fakt i skry\u0142 si\u0119 przed boskim wzrokiem. \u017by\u0142 bardzo d\u0142ugo, lecz w ko\u0144cu przypomniano sobie o uciekinierze. Wtedy to bogowie zdecydowali, \u017ce ukarz\u0105 Syzyfa wieczn\u0105 i bezu\u017cyteczn\u0105 prac\u0105 \u2013 ma on wtacza\u0107 na szczyt ogromnej g\u00f3ry wielki g\u0142az, kt\u00f3ry jednak","start_idx":130,"end_idx":136}
{"id":"mrc_3047","question":"dlaczego zamkni\u0119to szlak na kominiarski wierch?","answer":"dyrekcja Tatrza\u0144skiego Parku Narodowego zamkn\u0119\u0142a szlak uzasadniaj\u0105c to potrzeb\u0105 ochrony przyrody.","context":"by\u0142o kilka sztolni, do jednej z nich dochodzono po kilkunastometrowej drabinie przymocowanej do ska\u0142. W 1892 Mieczys\u0142aw Kar\u0142owicz wyznakowa\u0142 na w\u0142asn\u0105 r\u0119k\u0119, jako 16-latek, nieistniej\u0105c\u0105 ju\u017c \u015bcie\u017ck\u0119 na Kominiarski Wierch od strony p\u00f3\u0142nocnej, spod Bramy Kraszewskiego i przez Hal\u0119 Sto\u0142y, o czym napisa\u0142 w \"Kurierze Zakopia\u0144skim\", ale wyczyn ten zosta\u0142 zignorowany przez Towarzystwo Tatrza\u0144skie (w 1908 ponowi\u0142 go znakami niebieskimi, a potem odnowi\u0142o go PTT tylko raz, w okresie mi\u0119dzywojennym). W 1901 r. oznaczono nowy szlak turystyczny od Iwaniackiej Prze\u0142\u0119czy na szczyt. By\u0142 on bardzo popularny, zwiedzany r\u00f3wnie\u017c przez liczne wycieczki szkolne z przewodnikiem. W 1987 r. dyrekcja Tatrza\u0144skiego Parku Narodowego zamkn\u0119\u0142a szlak uzasadniaj\u0105c to potrzeb\u0105 ochrony przyrody. Od 2000 r. ca\u0142y rejon zosta\u0142 zamkni\u0119ty r\u00f3wnie\u017c dla speleolog\u00f3w i naukowc\u00f3w.","start_idx":674,"end_idx":771}
{"id":"mrc_3048","question":"ile lat temu wygin\u0119\u0142y dinozaury?","answer":"oko\u0142o 66 milion\u00f3w lat temu","context":"ze skamielinami. == Wymarcie wi\u0119kszo\u015bci grup == Odkrycie, \u017ce ptaki s\u0105 dinozaurami, doprowadzi\u0142o do konstatacji, \u017ce dinozaury wcale nie wymar\u0142y, jak si\u0119 powszechnie i b\u0142\u0119dnie uwa\u017ca. Jednak\u017ce wszystkie poza ptakami grupy dinozaur\u00f3w, jak te\u017c wiele grup ptak\u00f3w, rzeczywi\u015bcie wygin\u0119\u0142o do\u015b\u0107 nagle oko\u0142o 66 milion\u00f3w lat temu, razem z wieloma innymi grupami zwierz\u0105t. Wymienia si\u0119 w\u015br\u00f3d nich amonity, mozazaury, plezjozaury, pterozaury i wiele grup ssak\u00f3w. Natomiast nie zauwa\u017cono spadku populacji owad\u00f3w, kt\u00f3re mog\u0142y wi\u0119c by\u0107 dost\u0119pne jako \u017ar\u00f3d\u0142o pokarmu. To masowe wymieranie okre\u015bla si\u0119 wymieraniem kredowym. Jego natur\u0119 badano obszernie od lat 70. XX wieku. Obecnie istnieje kilka powi\u0105zanych ze sob\u0105 teorii prezentuj\u0105cych jego wyja\u015bnienie. Panuje konsensus co do zderzenia Ziemi z innym cia\u0142em niebieskim jako pierwotnej przyczyny wygini\u0119cia nieptasich dinozaur\u00f3w,","start_idx":291,"end_idx":317}
{"id":"mrc_3049","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 mcdonald's?","answer":"zosta\u0142o za\u0142o\u017cone 15 maja 1940 r.","context":"McDonald\u2019s Corporation \u2013 ameryka\u0144ska sie\u0107 bar\u00f3w szybkiej obs\u0142ugi, sprzedaj\u0105ca g\u0142\u00f3wnie burgery, frytki i napoje. == Historia == Przedsi\u0119biorstwo zosta\u0142o za\u0142o\u017cone 15 maja 1940 r. w San Bernardino w Kalifornii przez braci Richarda i Maurice\u2019a McDonald\u00f3w. Od 1953 r. firma udziela franczyz. Prawn\u0105 form\u0119 dla systemu franczyzowego (McDonald\u2019s Systems, Inc.) stworzy\u0142 15 kwietnia 1955 r. Ray Kroc, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej przej\u0105\u0142 firm\u0119. W 1960 r. przedsi\u0119biorstwo zmieni\u0142o nazw\u0119 na McDonald\u2019s Corporation. Jako sp\u00f3\u0142ka publiczna jest ono notowane na Nowojorskiej Gie\u0142dzie Papier\u00f3w Warto\u015bciowych (NYSE) od 5 stycznia 1966 r. W 2007 r. McDonald\u2019s dysponowa\u0142 31 tysi\u0105cami bar\u00f3w szybkiej obs\u0142ugi w ponad 119 krajach na ca\u0142ym \u015bwiecie. == Model biznesowy == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 bar\u00f3w (nazywanych przez firm\u0119 \"restauracjami\") McDonald\u2019s serwuje dania zar\u00f3wno dla go\u015bci zajmuj\u0105cych","start_idx":144,"end_idx":176}
{"id":"mrc_3050","question":"w jakim mie\u015bcie mieszka\u0142 franciszek pieczka?","answer":"Godowie","context":"Franciszek Maksymilian Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 w Godowie, zm. 23 wrze\u015bnia 2022 w Warszawie) \u2013 polski aktor filmowy i teatralny. Kawaler Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. Odtw\u00f3rca roli Gustlika w serialu \"Czterej pancerni i pies\" (1966\u20131970). Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z Krzysztofem Kie\u015blowskim, Wojciechem Jerzym Hasem, Andrzejem Wajd\u0105, Jerzym Kawalerowiczem, Janem Jakubem Kolskim czy Kazimierzem Kutzem. Wyst\u0119powa\u0142 m.in. w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Zygmunta Huebnera. Jako aktor dubbingowy u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu postaciom z film\u00f3w animowanych i aktorskich, w tym Mateuszowi Cuthbertowi w \"Ani z Zielonego Wzg\u00f3rza\" (1979) i \u015awi\u0119temu Miko\u0142ajowi w \"Opowie\u015bciach z Narnii: Lwie, Czarownicy i starej szafie\" (2005). == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 i wychowywa\u0142 w Godowie, wsi po\u0142o\u017conej w powiecie wodzis\u0142awskim na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku jako najm\u0142odszy","start_idx":55,"end_idx":62}
{"id":"mrc_3051","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142a zburzona jerozolima?","answer":"zaj\u0119cie i zburzenie Jerozolimy w 587 roku p.n.e.","context":"Zdobycie Jerozolimy \u2013 zaj\u0119cie i zburzenie Jerozolimy w 587 roku p.n.e. przez wojska pa\u0144stwa nowobabilo\u0144skiego pod wodz\u0105 Nabuchodonozora II. W wyniku najazdu Nabuchodonozora II terytorium Judy wcielono do Babilonii. == Okoliczno\u015bci == W VII wieku p.n.e. w Judzie panowa\u0142a dynastia Dawida, centralne sanktuarium za\u015b znajdowa\u0142o si\u0119 w Jerozolimie. Niebezpiecze\u0144stwo zewn\u0119trzne grozi\u0142o Judejczykom jedynie ze strony Egiptu oraz plemion zajorda\u0144skich. W latach 628\u2013622 p.n.e. dosz\u0142o do reform kr\u00f3la Jozjasza, w wyniku kt\u00f3rych jedynym miejscem kultu religijnego sta\u0142a si\u0119 \u015awi\u0105tynia w Jerozolimie. Pozbyto si\u0119 kult\u00f3w poga\u0144skich, wygnano obcych kap\u0142an\u00f3w i wr\u00f3\u017cbit\u00f3w oraz w ca\u0142ej rozci\u0105g\u0142o\u015bci przywr\u00f3cono \u015bcis\u0142e respektowanie prawa religijnego. Odnowienie religijne os\u0142ab\u0142o gdy w roku 609 p.n.e. w bitwie pod Meggido faraon Necho II pokona\u0142 i zabi\u0142 Jozjasza. Ostatecznie kres Kr\u00f3lestwa","start_idx":22,"end_idx":70}
{"id":"mrc_3052","question":"jakie hormony produkuje przysadka m\u00f3zgowa?","answer":"Cz\u0119\u015b\u0107 przednia (gruczo\u0142owa) wydziela: * hormon wzrostu (GH) odpowiedzialny za rozrost organizmu, transport aminokwas\u00f3w i syntez\u0119 bia\u0142ek, wzrost poziomu glukozy we krwi, rozk\u0142ad t\u0142uszcz\u00f3w zapasowych oraz zatrzymanie jon\u00f3w wapniowych i fosforanowych potrzebnych do","context":"cz\u0119\u015bci\u0105 m\u00f3zgu \u2013 podwzg\u00f3rzem. Przysadka dzieli si\u0119 na trzy cz\u0119\u015bci: przedni\u0105 (\"adenohypophysis\"), \u015brodkow\u0105 i tyln\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 przednia i \u015brodkowa powsta\u0142y z nab\u0142onka wy\u015bcielaj\u0105cego podniebienie wt\u00f3rne, natomiast cz\u0119\u015b\u0107 tylna powsta\u0142a z podwzg\u00f3rza i funkcjonalnie jest jego cz\u0119\u015bci\u0105: nie wytwarza ona w\u0142asnych hormon\u00f3w, a jedynie magazynuje i uwalnia oksytocyn\u0119 i wazopresyn\u0119 (hormon antydiuretyczny). Przedni p\u0142at przysadki o r\u00f3\u017cowawym zabarwieniu ma w przekroju poprzecznym kszta\u0142t nerki. Niedoczynno\u015b\u0107 przysadki powoduje kar\u0142owato\u015b\u0107 i upo\u015bledzenie rozwoju biologicznego. Nadczynno\u015b\u0107 natomiast objawia si\u0119 gigantyzmem i przedwczesn\u0105 dojrza\u0142o\u015bci\u0105 p\u0142ciow\u0105 (w wieku dzieci\u0119cym) albo akromegali\u0105 (u doros\u0142ych). Cz\u0119\u015b\u0107 przednia (gruczo\u0142owa) wydziela: * hormon wzrostu (GH) odpowiedzialny za rozrost organizmu, transport aminokwas\u00f3w i syntez\u0119 bia\u0142ek, wzrost poziomu glukozy we krwi, rozk\u0142ad t\u0142uszcz\u00f3w zapasowych oraz zatrzymanie jon\u00f3w wapniowych i fosforanowych potrzebnych do","start_idx":700,"end_idx":962}
{"id":"mrc_3053","question":"w jakim mie\u015bcie znajduje si\u0119 siedziba komisji europejskiej?","answer":"Bruksela","context":"Komisja Europejska, KE \u2013 organ wykonawczy Unii Europejskiej, odpowiedzialny za bie\u017c\u0105c\u0105 polityk\u0119 Unii, nadzoruj\u0105cy prace wszystkich jej agencji i zarz\u0105dzaj\u0105cy jej funduszami. Komisja posiada wy\u0142\u0105czn\u0105 inicjatyw\u0119 legislacyjn\u0105 w zakresie prawa unijnego (o ile Traktat nie postanowi inaczej) oraz jest uprawniona do wydawania rozporz\u0105dze\u0144 wykonawczych (ang. \"Comission Regulation\"). Jej g\u0142\u00f3wn\u0105 siedzib\u0105 jest Bruksela. Funkcjonowanie komisji jest wzorowane na rz\u0105dzie gabinetowym, a 27 komisarzy odpowiada randze ministra w rz\u0105dach poszczeg\u00f3lnych pa\u0144stw. Od 2004 na ka\u017cde pa\u0144stwo cz\u0142onkowskie Unii Europejskiej przypada jeden komisarz, cho\u0107 w za\u0142o\u017ceniu maj\u0105 oni reprezentowa\u0107 interesy ca\u0142ej Unii, a nie pa\u0144stw, z kt\u00f3rych pochodz\u0105. Jeden z grona komisarzy jest wybierany przez Rad\u0119 Europejsk\u0105, a nast\u0119pnie zatwierdzany przez Parlament Europejski na przewodnicz\u0105cego Komisji (obecn\u0105 przewodnicz\u0105c\u0105 jest Ursula von der Leyen,","start_idx":403,"end_idx":411}
{"id":"mrc_3054","question":"z czego zbudowany jest mikroskop?","answer":"cz\u0119\u015bciami mikroskopu optycznego s\u0105: * okular, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy do powi\u0119kszenia obrazu tworzonego przez obiektyw mikroskopu, * tubus, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy do formowania powi\u0119kszonego obrazu po\u015bredniego, * \u015bruba makrometryczna, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do wst\u0119pnej regulacji ostro\u015bci, * \u015bruba mikrometryczna, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do precyzyjnego ustalenia ostro\u015bci (zob. mikrometr), * \u201erewolwer\u201d, kt\u00f3ry umo\u017cliwia prost\u0105 zmian\u0119 obiektywu, * obiektywy, kt\u00f3re zbieraj\u0105 \u015bwiat\u0142o pochodz\u0105ce od przedmiotu i tworz\u0105 jego powi\u0119kszony obraz po\u015bredni, * stolik przedmiotowy, na kt\u00f3rym umieszcza si\u0119 preparat, np. na szkie\u0142ku podstawowym, przykryty szkie\u0142kiem nakrywkowym, * kondensor, kt\u00f3ry koncentruje \u015bwiat\u0142o formuj\u0105c z niego sto\u017cek, * \u017ar\u00f3d\u0142o \u015bwiat\u0142a (dawniej zwierciad\u0142o, obecnie najcz\u0119\u015bciej \u017car\u00f3wka halogenowa), kt\u00f3re s\u0142u\u017cy do na\u015bwietlania badanego obiektu.","context":"Mikroskop umo\u017cliwia\u0142 10-krotne powi\u0119kszenie. We wsp\u00f3\u0142czesnych mikroskopach optycznych jest osi\u0105gane powi\u0119kszenie 1500-krotne. == Budowa == Podstawowymi cz\u0119\u015bciami mikroskopu optycznego s\u0105: * okular, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy do powi\u0119kszenia obrazu tworzonego przez obiektyw mikroskopu, * tubus, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy do formowania powi\u0119kszonego obrazu po\u015bredniego, * \u015bruba makrometryczna, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do wst\u0119pnej regulacji ostro\u015bci, * \u015bruba mikrometryczna, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy do precyzyjnego ustalenia ostro\u015bci (zob. mikrometr), * \u201erewolwer\u201d, kt\u00f3ry umo\u017cliwia prost\u0105 zmian\u0119 obiektywu, * obiektywy, kt\u00f3re zbieraj\u0105 \u015bwiat\u0142o pochodz\u0105ce od przedmiotu i tworz\u0105 jego powi\u0119kszony obraz po\u015bredni, * stolik przedmiotowy, na kt\u00f3rym umieszcza si\u0119 preparat, np. na szkie\u0142ku podstawowym, przykryty szkie\u0142kiem nakrywkowym, * kondensor, kt\u00f3ry koncentruje \u015bwiat\u0142o formuj\u0105c z niego sto\u017cek, * \u017ar\u00f3d\u0142o \u015bwiat\u0142a (dawniej zwierciad\u0142o, obecnie najcz\u0119\u015bciej \u017car\u00f3wka halogenowa), kt\u00f3re s\u0142u\u017cy do na\u015bwietlania badanego obiektu.","start_idx":152,"end_idx":964}
{"id":"mrc_3055","question":"ile lat trwa\u0142o gimnazjum?","answer":"Nauka w gimnazjum trwa\u0142a 3 lata","context":"w wieku 13\u201316 lat, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a sze\u015bcioletni\u0105 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105. Pierwszym rocznikiem, kt\u00f3ry chodzi\u0142 do gimnazjum, by\u0142 rocznik 1986, natomiast ostatnim rocznik 2003. Nauka w gimnazjum trwa\u0142a 3 lata i ko\u0144czy\u0142a si\u0119 og\u00f3lnopolskim egzaminem, od kt\u00f3rego wynik\u00f3w w du\u017cej mierze zale\u017ca\u0142 wyb\u00f3r kolejnej szko\u0142y. Pozytywne oceny opierane by\u0142y na wynikach badania wykonanego przez PISA, wg kt\u00f3rego wyniki uczni\u00f3w opuszczaj\u0105cych polskie gimnazja by\u0142y we wszystkich zakresach wy\u017csze od \u015bredniej kraj\u00f3w OECD. Krytycy funkcjonowania wprowadzonych w 1999 roku gimnazj\u00f3w zarzucali wzrost agresji w\u015br\u00f3d uczni\u00f3w i pojawienie si\u0119 najbardziej agresywnych zachowa\u0144 w\u015br\u00f3d m\u0142odzie\u017cy w wyniku ich powstania. Od 2009 do 2019 roku w szkolnym planie nauczania gimnazjum wyst\u0119powa\u0142y nast\u0119puj\u0105ce zaj\u0119cia edukacyjne: * j\u0119zyk polski (450 godzin, czyli \u015brednio 14 godzin w trzyletnim cyklu nauczania)","start_idx":169,"end_idx":200}
{"id":"mrc_3056","question":"do czego odnosi sie tytul lalka?","answer":"Prus twierdzi\u0142, \u017ce tytu\u0142 \"Lalka\" by\u0142 w\u0142a\u015bciwie przypadkowy i odnosi\u0142 si\u0119 jedynie do zabawki Heluni Stawskiej, oraz do przeczytanej w gazecie notatki o procesie za kradzie\u017c dzieci\u0119cej zabawki.","context":"naukowych). Prus twierdzi\u0142, \u017ce tytu\u0142 \"Lalka\" by\u0142 w\u0142a\u015bciwie przypadkowy i odnosi\u0142 si\u0119 jedynie do zabawki Heluni Stawskiej, oraz do przeczytanej w gazecie notatki o procesie za kradzie\u017c dzieci\u0119cej zabawki. Notatka ta podsun\u0119\u0142a mu ostateczny zarys fabularny powie\u015bci, dlatego zdecydowa\u0142 si\u0119 na nawi\u0105zuj\u0105cy do niej tytu\u0142. W \"S\u0142\u00f3wku o krytyce pozytywnej\" zaznacza\u0142 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce tytu\u0142 nie odnosi si\u0119 do Izabeli \u0141\u0119ckiej. Badacze jednak podaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c i inne interpretacje * \"Lalka\" mo\u017ce by\u0107 tytu\u0142em satyryczno-dydaktycznym. \u201eLalkami\u201d nazywano w\u00f3wczas osoby z wy\u017cszego towarzystwa. Takie znaczenie tego s\u0142owa upowszechni\u0142 J\u00f3zef Ignacy Kraszewski dzi\u0119ki swojej powie\u015bci \"Lalki. Sceny przed\u015blubne\" z 1873 roku. W podobnym znaczeniu s\u0142owa u\u017cy\u0142 Henrik Ibsen w podtytule \"Nory\" \u2013 \u201edom lalek\u201d. Tytu\u0142 powie\u015bci Prusa mo\u017ce wi\u0119c nawi\u0105zywa\u0107 do tytu\u0142u wcze\u015bniejszej powie\u015bci","start_idx":12,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3057","question":"kto jest redaktorem naczelnym newsweeka?","answer":"Tomasz Sekielski (od 1 lipca 2022)","context":"r\u00f3wnie\u017c koncern Ringier Axel Springer Polska. W marcu 2015 r. uruchomiono p\u0142atn\u0105 us\u0142ug\u0119 Newsweek Plus, umo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 dost\u0119p w internecie do tre\u015bci z papierowego wydania tygodnika. W ci\u0105gu pierwszego roku funkcjonowania us\u0142ugi skorzysta\u0142o z niej 14 tys. os\u00f3b. == Redaktorzy naczelni == * Tomasz Wr\u00f3blewski (2001\u20132004) * Jaros\u0142aw Sroka (2004) * Tomasz Wr\u00f3blewski (2005\u20132006) * Micha\u0142 Kobosko (od 2006 do czerwca 2009) * \"pe\u0142ni\u0105cy obowi\u0105zki\" Wojciech Maziarski (od czerwca 2009 do stycznia 2010) * Wojciech Maziarski (od stycznia 2010 do lutego 2012) * Tomasz Lis (od 26 marca 2012 do 24 maja 2022) * \"pe\u0142ni\u0105cy obowi\u0105zki\" Dariusz \u0106wiklak (od 24 maja 2022 do 30 czerwca 2022) * Tomasz Sekielski (od 1 lipca 2022) == G\u0142\u00f3wne dzia\u0142y i dodatki == * Peryskop","start_idx":674,"end_idx":708}
{"id":"mrc_3058","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze cz\u0119\u015bciowo wolne wybory parlamentarne?","answer":"4 i 18 czerwca 1989","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku (tzw. wybory czerwcowe, wybory kontraktowe, wybory do Sejmu kontraktowego) \u2013 wybory parlamentarne w Polsce przeprowadzone 4 i 18 czerwca 1989 w wyniku i na zasadach uzgodnionych w trakcie rozm\u00f3w Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u. W ich wyniku wybranych zosta\u0142o 460 pos\u0142\u00f3w na Sejm PRL oraz 100 senator\u00f3w do nowo utworzonego Senatu PRL. By\u0142y to pierwsze cz\u0119\u015bciowo wolne wybory w historii Polski po II wojnie \u015bwiatowej. Przedstawiciele niedemokratycznych w\u0142adz komunistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zagwarantowali rz\u0105dz\u0105cej koalicji, obejmuj\u0105cej PZPR i jej satelit\u00f3w, obsad\u0119 co najmniej 299 (65%) miejsc w Sejmie. Pozosta\u0142e mandaty poselskie w liczbie 161 (35%) zosta\u0142y przeznaczone dla kandydat\u00f3w bezpartyjnych. Walka o te miejsca oraz walka o wszystkie mandaty senatorskie (100) mia\u0142a charakter otwarty i demokratyczny.","start_idx":164,"end_idx":183}
{"id":"mrc_3059","question":"kto jest cz\u0142onkiem rady pedagogicznej?","answer":"W sk\u0142ad rady pedagogicznej wchodz\u0105 wszyscy pracownicy pedagogiczni, niekiedy r\u00f3wnie\u017c przedstawiciele rodzic\u00f3w, organizacji spo\u0142ecznych i m\u0142odzie\u017cy.","context":"Rada pedagogiczna \u2013 organ wewn\u0119trzny szko\u0142y lub innej plac\u00f3wki, zajmuj\u0105cy si\u0119 planowaniem, realizacj\u0105 i kontrol\u0105 wykonania plan\u00f3w pracy dydaktyczno-wychowawczej i organizacyjnej szko\u0142y. W sk\u0142ad rady pedagogicznej wchodz\u0105 wszyscy pracownicy pedagogiczni, niekiedy r\u00f3wnie\u017c przedstawiciele rodzic\u00f3w, organizacji spo\u0142ecznych i m\u0142odzie\u017cy. Rada pedagogiczna uchwala roczny plan i bud\u017cet szko\u0142y, dokonuje analizy osi\u0105gni\u0119\u0107 dydaktyczno-wychowawczych i podejmuje decyzje w sprawie ich doskonalenia, klasyfikuje i promuje uczni\u00f3w, organizuje samokszta\u0142cenie nauczycieli. == Przewodnicz\u0105cy i sk\u0142ad rady pedagogicznej == Ustawa o systemie o\u015bwiaty wyznacza zadania Rady Pedagogicznej jako organu szko\u0142y. Dookre\u015blane s\u0105 one w postaci szczeg\u00f3\u0142owych kompetencji w statucie szko\u0142y, w cz\u0119\u015bci dotycz\u0105cej szczeg\u00f3\u0142owych kompetencji organ\u00f3w szko\u0142y. Rada pedagogiczna jest jednym z wa\u017cniejszych element\u00f3w organ\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cych w oparciu o statut szko\u0142y. W ka\u017cdej plac\u00f3wce o\u015bwiatowo-wychowawczej podleg\u0142ej Kuratorium o\u015bwiaty","start_idx":186,"end_idx":333}
{"id":"mrc_3060","question":"gdzie odbywa si\u0119 festiwal wenecki?","answer":"si\u0119 w Wenecji w\u0142a\u015bciwej, lecz na wyspie Lido, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia.","context":"Festiwal Filmowy w Wenecji (w\u0142. \"Mostra Internazionale d'Arte Cinematografica di Venezia\") \u2013 mi\u0119dzynarodowy festiwal filmowy w Wenecji, uznawany za najstarsz\u0105 imprez\u0119 filmow\u0105 na \u015bwiecie. Festiwal zosta\u0142 utworzony w 1932 przez hrabiego Giuseppe Volpi di Misurata jako \"Esposizione Internazionale d'Arte Cinematografica\". Festiwal nie odbywa si\u0119 w Wenecji w\u0142a\u015bciwej, lecz na wyspie Lido, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia. Festiwal jest obecnie cz\u0119\u015bci\u0105 Biennale w Wenecji. G\u0142\u00f3wnymi nagrodami festiwalu s\u0105 Z\u0142oty Lew (\"Leone d'Oro\"), kt\u00f3ry otrzymuje najlepszy film oraz Puchar Volpiego (\"Coppa Volpi\") dla najlepszego aktora i aktorki. == Laureaci Z\u0142otego Lwa == Z\u0142oty Lew to najwa\u017cniejsza nagroda festiwalu dla najlepszego filmu. == Laureaci Srebrnego Lwa == Srebrny Lew to nieregularnie przyznawana nagroda dla najlepszego re\u017cysera wybranego filmu z sekcji konkursowej. Dawniej nagradzano","start_idx":340,"end_idx":419}
{"id":"mrc_3061","question":"gdzie odbywa si\u0119 polandrock?","answer":"na lotnisku Makowice-P\u0142oty w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim.","context":"Depko, Dorota Wellman, Marta Klepka, Tomasz Sekielski, Ewa Zgrabczy\u0144ska, Andrzej Mleczko, Wojciech Mann i Janusz Gajos === 27. Pol\u2019and\u2019Rock Festival (Makowice-P\u0142oty, 2021) === Dwudziesty si\u00f3dmy Pol\u2019and\u2019Rock Festival odby\u0142 si\u0119 w dniach od 29 lipca do 31 lipca. Tym razem festiwal zosta\u0142 zorganizowany na lotnisku Makowice-P\u0142oty w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim. Ze wzgl\u0119du na epidemi\u0119 koronawirusa warunkiem wst\u0119pu os\u00f3b doros\u0142ych na Pol\u2019and\u2019Rock Festival by\u0142 komplet szczepie\u0144 przeciwko COVID-19 dowoln\u0105 szczepionk\u0105 zatwierdzon\u0105 warunkowo przez EMA. Wymagane by\u0142o przedstawienie dowodu szczepienia. Na festiwalu koncerty zagrali: D\u017cem, Dubioza kolektiv, Black River, Ha\u0144ba!, Renata Przemyk, Morgane Ji, Kasia Kowalska, Pid\u017cama Porno, Slift, Raz, Dwa, Trzy, \u0141ona i Webber, Bokka, Jahcoustix, No Logo, From Today, Walu\u015bKraksaKryzys, Nietrzask, Kroke, Vavamuffin, \u0141ydka Grubasa, Tabu, Dirty Shirt, Igorrr i Cheap Tobacco.","start_idx":300,"end_idx":361}
{"id":"mrc_3062","question":"z czego pozyskuje si\u0119 szafran?","answer":"Wytwarza si\u0119 go ze znamion s\u0142upk\u00f3w ro\u015bliny przyprawowej \u2212 szafranu uprawnego.","context":"Szafran \u2212 najdro\u017csza wagowo przyprawa \u015bwiata. Szafran jest wykorzystywany od ponad 3000 lat jako cz\u0119\u015b\u0107 sk\u0142adowa przypraw, kosmetyk\u00f3w, lek\u00f3w i pigment\u00f3w koloryzuj\u0105cych. Wysuszony znany jest z cierpkiego smaku, zapachu podobnego do skoszonej trawy oraz delikatnie metalicznego po\u0142ysku. Wytwarza si\u0119 go ze znamion s\u0142upk\u00f3w ro\u015bliny przyprawowej \u2212 szafranu uprawnego. Ro\u015blina ta wyst\u0119powa\u0142a naturalnie prawdopodobnie w Azji po\u0142udniowo-zachodniej, ale jej pierwsze uprawy powsta\u0142y w Grecji. Obecnie znana jest tylko z upraw. Najwi\u0119kszym producentem szafranu jest Iran, kt\u00f3remu przypada ponad po\u0142owa jego \u015bwiatowej produkcji. Zar\u00f3wno historycznie jak i w czasach wsp\u00f3\u0142czesnych szafran jest g\u0142\u00f3wnie wykorzystywany do produkcji napoj\u00f3w i potraw, a jego rozprzestrzenienie si\u0119 zawdzi\u0119cza wykorzystywaniu przy wypiekach, przygotowaniu potraw curry czy napoj\u00f3w alkoholowych w Azji, Europie, Afryce czy obu Amerykach. Jako lekarstwo","start_idx":284,"end_idx":361}
{"id":"mrc_3063","question":"kto powo\u0142uje s\u0119dzi\u00f3w w polsce?","answer":"Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa.","context":"S\u0119dzi\u00f3w w Polsce powo\u0142uje od 1989 Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa. W Polsce pozycj\u0119 ustrojow\u0105 s\u0119dzi\u00f3w, ich prawa i obowi\u0105zki, zasady powo\u0142ywania i odwo\u0142ywania na stanowiska oraz wynagradzania reguluj\u0105: * Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, * Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o S\u0105dzie Najwy\u017cszym (), * Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. \u2013 Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w powszechnych (), * Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. \u2013 Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w administracyjnych (), * Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. \u2013 Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w wojskowych (), * Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o statusie s\u0119dzi\u00f3w Trybuna\u0142u Konstytucyjnego (), * Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (). Do podstawowych","start_idx":34,"end_idx":84}
{"id":"mrc_3064","question":"kiedy wesz\u0142o euro?","answer":"wprowadzono do obiegu dnia 1 stycznia 2002 roku.","context":"Euro (znak: \u20ac, kod ISO 4217: EUR; bu\u0142g. \"\u0435\u0432\u0440\u043e\", trb. \"ewro\"; gr. \"\u03b5\u03c5\u03c1\u03ce\"; \u0142ot. \"eiro\"; lit. \"euras\"; malt. \"ewro\"; s\u0142owe\u0144. \"evro\"; w\u0119g. \"eur\u00f3\") \u2013 nazwa waluty wprowadzonej w wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw Unii Europejskiej, a tak\u017ce innych, w miejsce walut krajowych. W formie got\u00f3wkowej walut\u0119 euro wprowadzono do obiegu dnia 1 stycznia 2002 roku. Euro jest prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym w 20 pa\u0144stwach tworz\u0105cych w Unii Europejskiej stref\u0119 euro a obejmuj\u0105c\u0105 swym obszarem oko\u0142o 341 mln Europejczyk\u00f3w. Waluta euro u\u017cywana jest tak\u017ce w 11 krajach i terytoriach nienale\u017c\u0105cych do UE. W Watykanie, Monako, San Marino i Andorze przed wprowadzeniem euro do transakcji got\u00f3wkowych obowi\u0105zywa\u0142y waluty kraj\u00f3w unijnych, z kt\u00f3rymi s\u0105siaduj\u0105. Pragmatyzm nakazywa\u0142, by i u nich obowi\u0105zywa\u0142o euro. W cz\u0119\u015bciowo uznawanym pa\u0144stwie Kosowo","start_idx":285,"end_idx":333}
{"id":"mrc_3065","question":"kto st\u0142umi\u0142 powstanie ko\u015bciuszkowskie?","answer":"Niko\u0142aja Repnina","context":"Ko\u015bciuszko za\u0142o\u017cy\u0142 ob\u00f3z w Igo\u0142omi. * 30 kwietnia 1794 szlachta sandomierska og\u0142osi\u0142a w Nowym Korczynie przyst\u0105pienie do powstania. * 3 maja 1794 Rada Najwy\u017csza Rz\u0105dowa Litewska mianowa\u0142a gen. Jakuba Jasi\u0144skiego naczelnym komendantem wojska litewskiego. Katarzyna II mianowa\u0142a Niko\u0142aja Repnina wodzem naczelnym wojsk rosyjskich wys\u0142anych dla st\u0142umienia powstania. * 5 maja 1794 Ko\u015bciuszko za\u0142o\u017cy\u0142 warowny ob\u00f3z pod Po\u0142a\u0144cem. W obozie Naczelnik oczekiwa\u0142 przybycia dywizji wielkopolskiej i dywizji wo\u0142y\u0144skiej, kt\u00f3rymi z woli \u017co\u0142nierzy dowodzi\u0142 pp\u0142k Jan Grochowski (razem ok. 6600 \u017co\u0142nierzy). Po po\u0142\u0105czeniu z dywizjami Grochowskiego, Ko\u015bciuszko planowa\u0142 rozbicie korpusu wojsk rosyjskich gen. Fiodora Denisowa. Denisow z kolei, stara\u0142 si\u0119 nie dopu\u015bci\u0107 do po\u0142\u0105czenia wojsk polskich. 13 maja Rosjanie zaatakowali wojska Ko\u015bciuszki pod Po\u0142a\u0144cem, ale zostali odparci. Oba wojska nadal si\u0119 obserwowa\u0142y.","start_idx":276,"end_idx":292}
{"id":"mrc_3066","question":"kto by\u0142 przewodnicz\u0105cym okp w 1989 roku?","answer":"Bronis\u0142aw Geremek od 23 czerwca 1989 do 8 listopada 1990","context":"Obywatelski Klub Parlamentarny (OKP) \u2013 klub parlamentarny zrzeszaj\u0105cy pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w, wybranych z listy Komitetu Obywatelskiego przy przewodnicz\u0105cym NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d w Sejmie kontraktowym w latach 1989\u20131991. Posiada\u0142 tam 161 mandat\u00f3w, czyli wszystkie mo\u017cliwe do zdobycia (35% z 460). Posiada\u0142 te\u017c pocz\u0105tkowo 99 na 100 mo\u017cliwych miejsc w Senacie I kadencji. Istnia\u0142 do ko\u0144ca kadencji Sejmu i Senatu. == Przewodnicz\u0105cy OKP == * Bronis\u0142aw Geremek od 23 czerwca 1989 do 8 listopada 1990 * Mieczys\u0142aw Gil od 8 listopada 1990 do 25 listopada 1991 == Pos\u0142owie i senatorowie == === Pos\u0142owie na Sejm X kadencji === Stan na koniec kadencji Inni pos\u0142owie OKP w Sejmie X kadencji Pos\u0142owie nale\u017c\u0105cy na ko\u0144cu kadencji do Unii Demokratycznej Pos\u0142owie nale\u017c\u0105cy na ko\u0144cu kadencji do","start_idx":432,"end_idx":488}
{"id":"mrc_3067","question":"z jakiej ro\u015bliny powstaje kasza?","answer":"jadalne nasiona zb\u00f3\u017c lub zb\u00f3\u017c rzekomych","context":"Kasza \u2013 jadalne nasiona zb\u00f3\u017c lub zb\u00f3\u017c rzekomych, cz\u0119sto w postaci lekko rozdrobnionej (lecz nie tak bardzo jak m\u0105ka) lub tylko pozbawionej twardej \u0142uski. Dzi\u0119ki wysokiej zawarto\u015bci skrobi maj\u0105 wysok\u0105 warto\u015b\u0107 od\u017cywcz\u0105. Kasze otrzymane z ziarna, kt\u00f3re zosta\u0142o jedynie ob\u0142uszczone i ewentualnie wypolerowane, zachowuj\u0105ce w przybli\u017ceniu jego kszta\u0142t, nazywane s\u0105 krupami. Najwi\u0119cej bia\u0142ka, witamin, mikro- i makroelement\u00f3w znajduje si\u0119 tu\u017c pod okryw\u0105 ziarna. Dlatego kasze z ca\u0142ego ziarna charakteryzuj\u0105 si\u0119 najwi\u0119ksz\u0105 zawarto\u015bci\u0105 tych substancji. Zawieraj\u0105 tak\u017ce wi\u0119cej b\u0142onnika a mniej skrobi w stosunku do kasz drobnych. Do szeroko ujmowanych kasz nale\u017c\u0105 te\u017c ziarna ry\u017cu. Jako kasze specjalne okre\u015blane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c inne produkty z ziaren, jak ziarna d\u0119te czy preparowane p\u0142atki zbo\u017cowe. == Historia == Od wiek\u00f3w u\u017cywane jako jeden z","start_idx":8,"end_idx":47}
{"id":"mrc_3068","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do gladiatora?","answer":"Hans Zimmer i Lisa Gerrard","context":"Gladiator \u2013 Music From The Motion Picture \u2013 p\u0142yta zawieraj\u0105ca \u015bcie\u017ck\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 do filmu Gladiator. Muzyk\u0119 skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard, otrzymuj\u0105c za ni\u0105 Z\u0142oty Glob oraz nominacje do nagrody BAFTA i Oskara. Album zosta\u0142 wydany w 2001 roku. == Lista utwor\u00f3w == Opracowano na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego. == Listy sprzeda\u017cy ==","start_idx":120,"end_idx":146}
{"id":"mrc_3069","question":"kto organizuje przetarg?","answer":"podmioty publiczne","context":"Przetarg \u2013 jeden ze sposob\u00f3w wyboru oferty w celu zawarcia umowy. Na gruncie prawa polskiego og\u00f3lne zasady prowadzenia przetarg\u00f3w zawieraj\u0105 przepisy art. 701-705 Kodeksu cywilnego, w szczeg\u00f3lno\u015bci stanowi\u0105ce o zwi\u0105zaniu ofert\u0105. Do szczeg\u00f3lnych form przetarg\u00f3w nale\u017c\u0105 m.in. przetargi na zbycie nieruchomo\u015bci przez podmioty publiczne (regulowane przepisami o gospodarce nieruchomo\u015bciami) oraz przetargi na nabycie rob\u00f3t budowlanych, dostaw lub us\u0142ug finansowanych ze \u015brodk\u00f3w publicznych lub zamawianych przez podmioty publiczne (tzw. zam\u00f3wienia publiczne, regulowane ustaw\u0105 Prawo zam\u00f3wie\u0144 publicznych).","start_idx":313,"end_idx":331}
{"id":"mrc_3070","question":"sk\u0105d wywodzi si\u0119 halloween?","answer":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d.","context":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d. W powszechnej \u015bwiadomo\u015bci Halloween kojarzone jest ze \u015bwi\u0119tem zmar\u0142ych \u2013 w rzeczywisto\u015bci zar\u00f3wno poganie, jak i wcze\u015bni chrze\u015bcijanie upami\u0119tniali zmar\u0142ych wiosn\u0105 \u2013 mi\u0119dzy marcem a majem. Druidzi (kap\u0142ani celtyccy) wierzyli, i\u017c w dzie\u0144 Samhain zaciera\u0142a si\u0119 granica mi\u0119dzy za\u015bwiatami a \u015bwiatem ludzi \u017cyj\u0105cych, za\u015b duchom, zar\u00f3wno z\u0142ym, jak i dobrym, \u0142atwiej by\u0142o si\u0119 przedosta\u0107 do \u015bwiata \u017cywych. Wierzono, \u017ce b\u00f3g \u015bmierci Samhain sprowadza\u0142 wtedy na ziemi\u0119 dusze os\u00f3b zmar\u0142ych w minionym roku, aby odpokutowa\u0142y swoje wyst\u0119pki.","start_idx":0,"end_idx":323}
{"id":"mrc_3071","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa pa\u017adziernik?","answer":"Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d.","context":"Pa\u017adziernik jest na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej miesi\u0105cem jesiennym, a na po\u0142udniowej wiosennym. Jest najd\u0142u\u017cszym miesi\u0105cem w roku kalendarzowym, poniewa\u017c wypada wtedy zmiana z czasu letniego na zimowy (jest d\u0142u\u017cszy o jedn\u0105 godzin\u0119 od pozosta\u0142ych 31-dniowych miesi\u0119cy). Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d. Obok tego funkcjonowa\u0142y r\u00f3wnie\u017c nazwy: \"pa\u017adzierzec\", \"pa\u017adzierze\u0144\", \"po\u015bciernik\", a tak\u017ce \"winnik\" (por. starogerma\u0144ska nazwa miesi\u0105ca \"Weinmond\"). \u0141aci\u0144ska nazwa \"October\" (\u201e\u00f3smy miesi\u0105c\u201d; zobacz: kalendarz rzymski) zosta\u0142a zapo\u017cyczona przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w europejskich. W pierwsz\u0105 niedziel\u0119 pa\u017adziernika w Ko\u015bcio\u0142ach mariawickich obchodzona jest uroczysto\u015b\u0107 Matki Bo\u017cej R\u00f3\u017ca\u0144cowej. 2 pa\u017adziernika jest wspomnienie liturgiczne \u015awi\u0119tych Anio\u0142\u00f3w Str\u00f3\u017c\u00f3w. 4 i 10 pa\u017adziernika maj\u0105 za patron\u00f3w \u015bwi\u0119tych Franciszk\u00f3w: Franciszka z Asy\u017cu i Franciszka Borgiasza. Na wsi","start_idx":260,"end_idx":398}
{"id":"mrc_3072","question":"jakie s\u0105 aparaty fotograficzne?","answer":". Obecnie aparaty fotograficzne na b\u0142ony ma\u0142oobrazkowe zosta\u0142y prawie ca\u0142kowicie wyparte przez aparaty cyfrowe, gdzie elementem \u015bwiat\u0142oczu\u0142ym jest matryca z elementami fotoelektrycznymi.","context":"Aparat fotograficzny (potocznie aparat) \u2013 urz\u0105dzenie s\u0142u\u017c\u0105ce do wykonywania zdj\u0119\u0107 fotograficznych. Pierwowzorem aparatu fotograficznego by\u0142a \"camera obscura\". Klasyczny aparat fotograficzny jest urz\u0105dzeniem przystosowanym do na\u015bwietlania materia\u0142u \u015bwiat\u0142oczu\u0142ego, umieszczanego we wn\u0119trzu aparatu w postaci zwini\u0119tej b\u0142ony, wymiennej kasety z b\u0142onami ci\u0119tymi lub te\u017c kliszy szklanej. Obecnie aparaty fotograficzne na b\u0142ony ma\u0142oobrazkowe zosta\u0142y prawie ca\u0142kowicie wyparte przez aparaty cyfrowe, gdzie elementem \u015bwiat\u0142oczu\u0142ym jest matryca z elementami fotoelektrycznymi. == Najwa\u017cniejsze etapy rozwoju == * ok. 1020 \u2013 pierwszy naukowy opis ciemni optycznej (Alhazen z Basry) \u2013 camera obscura * 1550 \u2013 zast\u0105pienie otworu pojedyncz\u0105 soczewk\u0105 skupiaj\u0105c\u0105 (Girolamo Cardano) * 1569 \u2013 opisanie zasady dzia\u0142ania przys\u0142ony (Daniello Barbaro) * 1887\u20131889 \u2013 wprowadzenie b\u0142ony zwojowej (H. Goodwin, G. Eastman) * 1925 \u2013 aparat ma\u0142oobrazkowy na","start_idx":382,"end_idx":568}
{"id":"mrc_3073","question":"czego dotyczy\u0142 sob\u00f3r jerozolimski?","answer":"Rozstrzygni\u0119to na nim kwesti\u0119 konieczno\u015bci przestrzegania wymog\u00f3w Prawa przez chrze\u015bcijan pochodzenia nie\u017cydowskiego \u2013 nawr\u00f3conych pogan.","context":"Sob\u00f3r jerozolimski (sob\u00f3r apostolski) \u2013 zebranie Ko\u015bcio\u0142a, kt\u00f3re odby\u0142o si\u0119 oko\u0142o 49 roku w Jerozolimie. Rozstrzygni\u0119to na nim kwesti\u0119 konieczno\u015bci przestrzegania wymog\u00f3w Prawa przez chrze\u015bcijan pochodzenia nie\u017cydowskiego \u2013 nawr\u00f3conych pogan. Wydarzenie zosta\u0142o opisane w 15 rozdziale Dziej\u00f3w Apostolskich, kt\u00f3ry jednak nie nazywa tej narady \"Aposto\u0142\u00f3w i starszych\" soborem. Przyczyn\u0105 zwo\u0142ania spotkania by\u0142o \u017c\u0105danie chrze\u015bcijan pochodzenia \u017cydowskiego z Jerozolimy, by obrzezywa\u0107 chrze\u015bcijan pochodzenia poga\u0144skiego. By rozstrzygn\u0105\u0107 spraw\u0119, Ko\u015bci\u00f3\u0142 antioche\u0144ski wys\u0142a\u0142 swoich przedstawicieli, w tym Paw\u0142a i Barnab\u0119, do Jerozolimy. Tam przedstawiciele Ko\u015bcio\u0142a jerozolimskiego, b\u0119d\u0105cy nawr\u00f3conymi faryzeuszami, ponowili sw\u00f3j postulat. Podczas narady aposto\u0142\u00f3w i starszych Piotr opowiedzia\u0142 si\u0119 przeciwko nak\u0142adaniu nadmiernych obci\u0105\u017ce\u0144 na pogan, a Pawe\u0142 i Barnaba opowiedzieli o swych sukcesach misyjnych. Ostatecznie Jakub Sprawiedliwy zaproponowa\u0142, by nie nak\u0142ada\u0107 na pogan","start_idx":105,"end_idx":242}
{"id":"mrc_3074","question":"w jakiej krainie le\u017cy kcynia?","answer":"w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Pojezierza Gnie\u017anie\u0144skiego.","context":"Kcynia () \u2013 miasto w Polsce w wojew\u00f3dztwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kcynia. Kcynia le\u017cy w odleg\u0142o\u015bci 40 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Bydgoszczy i 80 km na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Poznania, w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Pojezierza Gnie\u017anie\u0144skiego. Miasto po\u0142o\u017cone jest na szczycie wzg\u00f3rza morenowego b\u0119d\u0105cego jednym z najwy\u017cszych w Wielkopolsce (136 m n.p.m.), znajduj\u0105c si\u0119 oko\u0142o 30 m ponad okolic\u0105, widoczne jest z do\u015b\u0107 du\u017cej odleg\u0142o\u015bci. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Kcynia liczy\u0142a 4617 mieszka\u0144c\u00f3w. Miasto kr\u00f3lewskie lokowane w 1262 roku, nale\u017c\u0105ce do starostwa kcy\u0144skiego, pod koniec XVI wieku le\u017ca\u0142o w powiecie kcy\u0144skim wojew\u00f3dztwa kaliskiego. W latach 1975\u20131998 w wojew\u00f3dztwie bydgoskim. == Nazwa == Pochodzenie nazwy Kcynia nie zosta\u0142o w pe\u0142ni wyja\u015bnione. Stanis\u0142aw Rospond","start_idx":233,"end_idx":279}
{"id":"mrc_3075","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 maria sk\u0142odowska-curie?","answer":"7 listopada 1867","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":36,"end_idx":52}
{"id":"mrc_3076","question":"kt\u00f3ra cz\u0119\u015b\u0107 turcji le\u017cy w europie?","answer":"Cz\u0119\u015b\u0107 europejska \u2013 wschodnia Tracja \u2013 stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od cz\u0119\u015bci azjatyckiej Morzem Marmara oraz cie\u015bninami Bosfor i Dardanele.","context":"Turcja (tur. \"T\u00fcrkiye\"), Republika Turcji (tur. \"T\u00fcrkiye Cumhuriyeti\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w Azji Zachodniej na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza, a cz\u0119\u015bciowo r\u00f3wnie\u017c w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej, ze stolic\u0105 w Ankarze. Graniczy w Europie z Bu\u0142gari\u0105 i Grecj\u0105, natomiast w Azji z Syri\u0105, Irakiem, Iranem, Azerbejd\u017canem, Armeni\u0105 i Gruzj\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 europejska \u2013 wschodnia Tracja \u2013 stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od cz\u0119\u015bci azjatyckiej Morzem Marmara oraz cie\u015bninami Bosfor i Dardanele. Turcj\u0119 od p\u00f3\u0142nocy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i Morze Marmara, a od po\u0142udnia Morze \u015ar\u00f3dziemne (nazywane w j\u0119zyku tureckim Morzem Bia\u0142ym). Republika Turcji zosta\u0142a proklamowana w 1923 roku, poprzedzaj\u0105cym j\u0105 pa\u0144stwem by\u0142o Imperium Osma\u0144skie. == Geografia == === Ukszta\u0142towanie poziome === Turcja le\u017cy na dw\u00f3ch kontynentach: azjatyckim (w 97%","start_idx":327,"end_idx":478}
{"id":"mrc_3077","question":"do kogo nale\u017ca\u0142 zamek?","answer":"W \u015bredniowieczu w\u0142asno\u015b\u0107 mi\u0119dzy innymi ksi\u0105\u017c\u0105t opolsko-raciborskich, ksi\u0105\u017c\u0105t opawskich i ksi\u0105\u017c\u0105t cieszy\u0144skich. W latach 1548\u20131765 nale\u017ca\u0142 do \u015bl\u0105skiego rodu Promnitz\u00f3w, 1765\u20131847 ksi\u0105\u017c\u0105t Anhalt-K\u00f6then-Pless, a od 1847 ksi\u0105\u017c\u0105t Hochberg von Pless z Ksi\u0105\u017ca.","context":"Zamek w Pszczynie \u2013 w istocie pa\u0142ac, dawna rezydencja magnacka w Pszczynie (niem. Pless) na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, kt\u00f3ra powsta\u0142a w miejscu obronnego gotyckiego zamku z pocz\u0105tku XV wieku, zbudowanego zapewne w miejscu wcze\u015bniejszej fortyfikacji. Nast\u0119pnie zamek przebudowano w XVI wieku w stylu renesansowym, a w XVIII wieku w stylu barokowym i ponownie w XIX wieku w stylu francuskiego baroku z czas\u00f3w Ludwika XIII. W \u015bredniowieczu w\u0142asno\u015b\u0107 mi\u0119dzy innymi ksi\u0105\u017c\u0105t opolsko-raciborskich, ksi\u0105\u017c\u0105t opawskich i ksi\u0105\u017c\u0105t cieszy\u0144skich. W latach 1548\u20131765 nale\u017ca\u0142 do \u015bl\u0105skiego rodu Promnitz\u00f3w, 1765\u20131847 ksi\u0105\u017c\u0105t Anhalt-K\u00f6then-Pless, a od 1847 ksi\u0105\u017c\u0105t Hochberg von Pless z Ksi\u0105\u017ca. W latach 1870\u20131876 dokonali oni przebudowy zamku, na skutek kt\u00f3rej uzyska\u0142 on sw\u00f3j obecny kszta\u0142t architektoniczny w stylu neobarokowym. Wraz z zabytkowym parkiem krajobrazowym w","start_idx":409,"end_idx":662}
{"id":"mrc_3078","question":"przez jakie miasta przep\u0142ywa ren?","answer":"Konstancja, Szafuza, Bazylea, Strasburg, Karlsruhe, Spira, Mannheim, Ludwigshafen am Rhein, Wormacja, Wiesbaden, Moguncja, Koblencja, Bonn, Kolonia, D\u00fcsseldorf, Duisburg, Arnhem, Rotterdam.","context":"czasach wody Renu. == Miasta nad Renem == Nad Renem le\u017c\u0105 m.in. Konstancja, Szafuza, Bazylea, Strasburg, Karlsruhe, Spira, Mannheim, Ludwigshafen am Rhein, Wormacja, Wiesbaden, Moguncja, Koblencja, Bonn, Kolonia, D\u00fcsseldorf, Duisburg, Arnhem, Rotterdam. == Zlewnia Renu == Obecne opracowania podaj\u0105 powierzchni\u0119 zlewni Renu na 224 400 km\u00b2, wcze\u015bniejsze \u017ar\u00f3d\u0142a szacowa\u0142y j\u0105 na 252 000 km\u00b2. == Szeroko\u015b\u0107 Renu == * przed uj\u015bciem Aare: 100 m * p\u00f3\u017aniej: 200 m * przed Moguncj\u0105 (Mainz): 500 m * w \u015brodkowym biegu pomi\u0119dzy 115 a 330 metr\u00f3w * przy granicy z Holandi\u0105: 400 m, w czasie przyp\u0142ywu nawet do 1 km == Przep\u0142yw Renu == * przed Jeziorem Bode\u0144skim: 230 m\u00b3/s * na wodospadzie Rheinfall: ** \u015aredni przep\u0142yw letni: 600 m\u00b3/s ** \u015aredni przep\u0142yw","start_idx":63,"end_idx":252}
{"id":"mrc_3079","question":"co otrzyma\u0142a klara podczas \u015blubu?","answer":"maj\u0105tek przepisany zosta\u0142 na Klar\u0119, kt\u00f3ra mia\u0142a go przej\u0105\u0107 w dniu \u015blubu","context":"albo \u015blub z Klar\u0105. Kochankowie s\u0105 zaskoczeni, ale oczywi\u015bcie wyra\u017caj\u0105 zgod\u0119. W kaplicy czeka ju\u017c na nich ksi\u0105dz. U Cze\u015bnika zjawia si\u0119 Rejent \u2013 czeka\u0142 na Raptusiewicza w wyznaczonym miejscu na pojedynek, jednak Cze\u015bnik nie pojawi\u0142 si\u0119. Gdy dowiaduje si\u0119 o \u015blubie syna, wpada w furi\u0119. Sytuacj\u0119 wyja\u015bnia Podstolina, o\u015bwiadczaj\u0105c, \u017ce ca\u0142y jej maj\u0105tek przepisany zosta\u0142 na Klar\u0119, kt\u00f3ra mia\u0142a go przej\u0105\u0107 w dniu \u015blubu. By\u0142aby wi\u0119c bez grosza, gdyby nie umowa z Rejentem. Szcz\u0119\u015bliwa i wzbogacona Klara jednak obiecuje zap\u0142aci\u0107 100 000 ze swojego maj\u0105tku. Rejent i Cze\u015bnik s\u0142ysz\u0105c to, wreszcie si\u0119 godz\u0105. Szcz\u0119\u015bliwe zako\u0144czenie tej komedii jest wi\u0119c nieco cyniczne. == Ekranizacje == Komedia Fredry zosta\u0142a dwukrotnie zekranizowana: * \"Zemsta\" z 1956 roku w re\u017c. Antoniego Bohdziewicza i","start_idx":340,"end_idx":411}
{"id":"mrc_3080","question":"kto by\u0142 m\u0119\u017cem gabrieli kownackiej?","answer":"Waldemara Kownackiego","context":"teatralnych w ca\u0142ym kraju. W 2012 ukaza\u0142a si\u0119 ksi\u0105\u017cka autorstwa Romana Dziewo\u0144skiego pt. \"Gabi. Gabriela Kownacka\". == Odznaczenia i nagrody == Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 22 sierpnia 2005 \u201eza zas\u0142ugi w pracy artystycznej\u201d zosta\u0142a odznaczona Z\u0142otym Krzy\u017cem Zas\u0142ugi. W tym samym roku podczas Festiwalu Dobrego Humoru otrzyma\u0142a statuetk\u0119 \u201eMelonika\u201d dla najlepszej aktorki komediowej. W 2006 odcisn\u0119\u0142a swoj\u0105 d\u0142o\u0144 na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd podczas Festiwalu Gwiazd w Gda\u0144sku. == \u017bycie prywatne == W latach 1975\u20131985 by\u0142a \u017con\u0105 Waldemara Kownackiego. W 1983 urodzi\u0142a syna Franciszka. Zwi\u0105zana by\u0142a tak\u017ce z operatorem Witoldem Adamkiem i aktorem Krzysztofem Janczarem. W 2007 zosta\u0142a ambasadorem drugiej edycji programu \u201eSzko\u0142a bez przemocy\u201d. Zagra\u0142a tak\u017ce w reklamie ser\u00f3w Warmia. == Choroba i \u015bmier\u0107 == W 2004 aktorka zachorowa\u0142a","start_idx":539,"end_idx":560}
{"id":"mrc_3081","question":"jakie organizmy oddychaj\u0105 beztlenowo?","answer":"Zdolno\u015b\u0107 do oddychania beztlenowego jest cech\u0105 unikaln\u0105 prokariot\u00f3w.","context":"Oddychanie beztlenowe, oddychanie anaerobowe \u2013 jest to jeden ze sposob\u00f3w uzyskiwania energii u\u017cytecznej metabolicznie, oddychania kom\u00f3rkowego, w kt\u00f3rym utleniane s\u0105 zwi\u0105zki organiczne, a egzogennym akceptorem elektron\u00f3w s\u0105 pierwiastki chemiczne (na przyk\u0142ad siarka), zwi\u0105zki nieorganiczne (takie jak siarczany czy azotany), zwi\u0105zki organiczne (fumaran, tlenek trimetyloaminy) lub protony. Podczas oddychania beztlenowego przenoszenie elektron\u00f3w na \u0142a\u0144cuchu oddechowym prowadzi, tak jak w oddychaniu tlenowym, do wytworzenia gradientu elektrochemicznego, wykorzystywanego nast\u0119pnie do syntezy ATP. Zdolno\u015b\u0107 do oddychania beztlenowego jest cech\u0105 unikaln\u0105 prokariot\u00f3w. Mo\u017ce ona wyst\u0119powa\u0107 jako cecha fakultatywna, w tym przypadku organizm uzyskuje ATP na drodze fosforylacji oksydacyjnej, gdy tlen jest obecny w \u015brodowisku a przechodzi na metabolizm beztlenowy, gdy tlen przestaje by\u0107 dost\u0119pny. Przyk\u0142adem fakultatywnego anaeroba jest \u017cyj\u0105ca w ludzkim przewodzie pokarmowym \"Escherichia coli\"","start_idx":597,"end_idx":665}
{"id":"mrc_3082","question":"kim by\u0142 juliusz cezar?","answer":"rzymski polityk, w\u00f3dz, dyktator i pisarz.","context":"Gajusz Juliusz Cezar, (ur. 12 lipca 100 p.n.e. lub 13 lipca 102 p.n.e. (koncepcja Mommsena i Diona) w Rzymie, zm. 15 marca 44 p.n.e. tam\u017ce) \u2013 rzymski polityk, w\u00f3dz, dyktator i pisarz. Jeden z cz\u0142onk\u00f3w stronnictwa popular\u00f3w, spowinowacony z Cynn\u0105 i Mariuszem. Po ich \u015bmierci piastowa\u0142 kolejno urz\u0119dy kwestora, edyla, pretora, konsula, imperatora oraz dyktatora. S\u0142aw\u0119 zdoby\u0142 dzi\u0119ki namiestnictwu w Galii. Dzi\u0119ki pomocy swych \u017co\u0142nierzy uda\u0142o mu si\u0119 pokona\u0107 opozycj\u0119, skupion\u0105 wok\u00f3\u0142 senatu i Pompejusza \u2013 tzw. optymat\u00f3w, aby nast\u0119pnie, po wieloletnich walkach, przej\u0105\u0107 pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy w Rzymie. Zamordowany w idy marcowe przez senator\u00f3w pod przyw\u00f3dztwem Brutusa oraz Gajusza Kasjusza. W testamencie adoptowa\u0142 syna swojej siostrzenicy Gajusza Oktawiusza, p\u00f3\u017aniejszego Oktawiana Augusta, wyznaczaj\u0105c go na swego spadkobierc\u0119. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Cezar","start_idx":142,"end_idx":183}
{"id":"mrc_3083","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 miko\u0142aj kopernik?","answer":"tam g\u0142\u00f3wnie czytaniem, bowiem Lidzbark posiada\u0142 dobrze wyposa\u017con\u0105 bibliotek\u0119.","context":"wszelkich spraw dyplomatycznych, s\u0105dowych i administracyjnych, nie pozostawa\u0142o mu wiele czasu na sprawy naukowe. Zajmowa\u0142 si\u0119 on tam g\u0142\u00f3wnie czytaniem, bowiem Lidzbark posiada\u0142 dobrze wyposa\u017con\u0105 bibliotek\u0119. W tym okresie Kopernik doko\u0144czy\u0142 t\u0142umaczenie \"List\u00f3w\" Symokatty i sporz\u0105dzi\u0142 mapy Prus i Warmii. Prawdopodobnie \u0141ukasz Watzenrode chcia\u0142, by jeden z jego siostrze\u0144c\u00f3w obj\u0105\u0142 po nim biskupstwo, jednak Andrzej w 1507 r. zachorowa\u0142 na tr\u0105d i wyjecha\u0142 do W\u0142och na leczenie. Wobec takich okoliczno\u015bci biskup Watzenrode chcia\u0142 przygotowa\u0107 Miko\u0142aja do sakry, jednak astronom odm\u00f3wi\u0142, wybieraj\u0105c karier\u0119 naukow\u0105. Prawdopodobne jest, \u017ce brak ch\u0119ci przyj\u0119cia \u015bwi\u0119ce\u0144 kap\u0142a\u0144skich przez Miko\u0142aja Kopernika spowodowa\u0142 konflikt pomi\u0119dzy nim a wujem \u2013 na tyle ostry, \u017ce w pierwszej po\u0142owie 1510 r. astronom opu\u015bci\u0142 Lidzbark i przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Fromborka. Od 8","start_idx":129,"end_idx":206}
{"id":"mrc_3084","question":"ile ksi\u0105\u017cek napisa\u0142a agatha christie?","answer":"Christie wyda\u0142a ponad 90 powie\u015bci i sztuk teatralnych.","context":"Agatha Christie, lady Mallowan, DBE, w\u0142a\u015bc. Agatha Mary Clarissa Miller Christie (ur. 15 wrze\u015bnia 1890 w Torquay, zm. 12 stycznia 1976 w Wallingford) \u2013 brytyjska autorka powie\u015bci kryminalnych i obyczajowych. Najbardziej znana na \u015bwiecie pisarka krymina\u0142\u00f3w oraz najlepiej sprzedaj\u0105ca si\u0119 autorka wszech czas\u00f3w. Wydano ponad miliard egzemplarzy jej ksi\u0105\u017cek w j\u0119zyku angielskim oraz drugi miliard przet\u0142umaczonych na 45 j\u0119zyk\u00f3w obcych. Pod pseudonimem Mary Westmacott wyda\u0142a kilka powie\u015bci obyczajowych, kt\u00f3re r\u00f3wnie\u017c cieszy\u0142y si\u0119 popularno\u015bci\u0105. Christie wyda\u0142a ponad 90 powie\u015bci i sztuk teatralnych. Ich akcja toczy\u0142a si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w zamkni\u0119tych pomieszczeniach, a morderc\u0105 m\u00f3g\u0142 by\u0107 tylko jeden z mieszka\u0144c\u00f3w. Wnios\u0142a wiele nowych rozwi\u0105za\u0144 do tradycyjnej sztuki pisania krymina\u0142\u00f3w. Niekt\u00f3re z jej powie\u015bci maj\u0105 zaskakuj\u0105ce i wcze\u015bniej niespotykane w krymina\u0142ach rozwi\u0105zania, np. \"Zab\u00f3jstwo","start_idx":543,"end_idx":597}
{"id":"mrc_3085","question":"jakie wydarzenie przedstawia obraz jana matejki?","answer":"ho\u0142d pruski z\u0142o\u017cony przez Albrechta Hohenzollerna dnia 10 kwietnia 1525 na krakowskim Rynku G\u0142\u00f3wnym.","context":"Ho\u0142d pruski \u2013 obraz olejny Jana Matejki namalowany w latach 1879\u20131882 w Krakowie. Przedstawia ho\u0142d pruski z\u0142o\u017cony przez Albrechta Hohenzollerna dnia 10 kwietnia 1525 na krakowskim Rynku G\u0142\u00f3wnym. Ho\u0142d pruski to obraz maj\u0105cy uwidoczni\u0107 wielko\u015b\u0107 Polski, \u015bwietno\u015b\u0107 jej kultury i sprawiedliwo\u015b\u0107 jej kr\u00f3l\u00f3w. Matejko zacz\u0105\u0142 go malowa\u0107 w Wigili\u0119 1880. Po uko\u0144czeniu 7 pa\u017adziernika 1882, w czasie posiedzenia Sejmu Krajowego we Lwowie, obraz zosta\u0142 podarowany przez Matejk\u0119 krajowi dla zapocz\u0105tkowania zbior\u00f3w maj\u0105cego si\u0119 odrodzi\u0107 Zamku Kr\u00f3lewskiego na Wawelu. Wystawiany by\u0142 w Krakowie, Lwowie i Warszawie. Prezentowano go tak\u017ce w Berlinie, Rzymie, Pary\u017cu, Wiedniu i Budapeszcie. Do Krakowa powr\u00f3ci\u0142 w 1885. Zamek Kr\u00f3lewski na Wawelu w tym czasie zajmowa\u0142o wojsko austro-w\u0119gierskie. Zdecydowano, \u017ce obraz b\u0119dzie tymczasowo eksponowany w Sukiennicach. Obecnie dzie\u0142o","start_idx":94,"end_idx":194}
{"id":"mrc_3086","question":"kto wygra\u0142 wybory prezydenckie we francji?","answer":"Emmanuel Macron zdoby\u0142 58,54% g\u0142os\u00f3w, uzyskuj\u0105c tym samym reelekcj\u0119","context":"Wybory prezydenckie we Francji w 2022 \u2013 wybory na urz\u0105d prezydenta Francji w 2022; pierwsza tura wybor\u00f3w odby\u0142a si\u0119 10 kwietnia, druga tura wybor\u00f3w odby\u0142a si\u0119 24 kwietnia. W pierwszej turze wybor\u00f3w, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 10 kwietnia, troje kandydat\u00f3w zdoby\u0142o ponad 20% g\u0142os\u00f3w: Emmanuel Macron (27,84%), Marine Le Pen (23,15%) i Jean-Luc M\u00e9lenchon (21,95%), z kt\u00f3rych dwoje pierwszych przesz\u0142o do drugiej tury wybor\u00f3w. W drugiej turze wybor\u00f3w, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 24 kwietnia, Emmanuel Macron zdoby\u0142 58,54% g\u0142os\u00f3w, uzyskuj\u0105c tym samym reelekcj\u0119 (Marine Le Pen otrzyma\u0142a 41,46% g\u0142os\u00f3w). Od czasu wybor\u00f3w prezydenckich we Francji w 2002 (w kt\u00f3rych powt\u00f3rne zwyci\u0119stwo odni\u00f3s\u0142 Jacques Chirac), by\u0142y to pierwsze wybory prezydenckie, w kt\u00f3rych urz\u0119duj\u0105cy prezydent Francji uzyska\u0142 reelekcj\u0119. Kadencja prezydenta Francji trwa 5 lat.","start_idx":468,"end_idx":535}
{"id":"mrc_3087","question":"kto sprowadzi\u0142 tyto\u0144 do europy?","answer":"Hiszpanie","context":"Kolumb na wyspach Bahama w 1492 roku spotka\u0142 on tam pal\u0105cych tubylc\u00f3w. Palenie by\u0142o dla nich rytua\u0142em (fajk\u0105 pokoju). Tyto\u0144 sprowadzili do Europy po raz pierwszy Hiszpanie dopiero w XVI wieku. Francuz Jean Nicot, kt\u00f3ry pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 ambasadora w Portugalii s\u0105dzi\u0142, \u017ce tyto\u0144 ma w\u0142a\u015bciwo\u015bci lecznicze i przywi\u00f3z\u0142 go do Francji. Od nazwiska Jeana Nicota pochodzi te\u017c nazwa ro\u015bliny \"nikocjana\" i samej \"nikotyny\". Do Niemiec natomiast tyto\u0144 dotar\u0142 w 1566 roku przywieziony przez medyka augsburskiego Adolf'a Occo. == Wp\u0142yw palenia na zdrowie == Palenie tytoniu oraz nara\u017cenie na dym tytoniowy niesie powa\u017cne negatywne skutki zdrowotne. Dowodzi si\u0119, \u017ce palenie oddzia\u0142uje negatywnie prawie na ca\u0142y organizm, a palacze s\u0105 szczeg\u00f3lnie nara\u017ceni na: choroby uk\u0142adu oddechowego (przewlek\u0142a obturacyjna choroba p\u0142uc, astma, gru\u017alica,","start_idx":162,"end_idx":171}
{"id":"mrc_3088","question":"w jakim muzeum jest mona lisa?","answer":"muzeum Luwr","context":"\u2013 ksi\u0119\u017cna Mediolanu. W 2006 roku, historyk sztuki Giuseppe Pallanti w ksi\u0105\u017cce \"Mona Lisa Revealed\" potwierdzi\u0142 tez\u0119 Vasariego, opieraj\u0105c si\u0119 na gruntownych studiach nad \u017ar\u00f3d\u0142ami, jakie stanowi\u0142y dla niego zbiory dokument\u00f3w z epoki, zachowane w Archiwum Pa\u0144stwowym we Florencji. Pallanti w swojej pracy zapewnia, \u017ce ma wystarczaj\u0105ce podstawy, aby potwierdzi\u0107 istnienie Lisy Gherardini oraz jej zwi\u0105zek z obrazem. Debat\u0119 wydaje si\u0119 zamyka\u0107 ksi\u0105\u017cka wydana w 2012 roku przez muzeum Luwr pt. \"Leonardo Da Vinci at the Louvre\", w kt\u00f3rej autorzy twierdz\u0105, \u017ce odkryte w ci\u0105gu ostatnich lat dokumenty potwierdzaj\u0105, \u017ce posta\u0107 na obrazie to Lisa Gherardini. Jednym z tych dokument\u00f3w by\u0142a odr\u0119czna notatka Agostina Vespuciego sporz\u0105dzona na marginesie tomu \"Epistiutale ad familiares\" autorstwa Cycerona. Zapis datowany na 3 pa\u017adziernika 1503","start_idx":471,"end_idx":482}
{"id":"mrc_3089","question":"jakie wydarzenia historyczne opisuje koncert jankiela?","answer":"Koncert Jankiela w opisie Mickiewicza ma charakter patriotyczny i jest muzyczn\u0105 ilustracj\u0105 dziej\u00f3w rozbiorowych Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Obejmuje okres 1791\u20131797, od uchwalenia Konstytucji trzeciego maja do utworzenia Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech.","context":"Koncert Jankiela zwany tak\u017ce \u201eKoncertem nad koncertami\u201d \u2013 fragment Ksi\u0119gi XII (pt. \u201eKochajmy si\u0119!\u201d) \u201ePana Tadeusza\u201d \u2013 polskiego eposu narodowego autorstwa Adama Mickiewicza, w kt\u00f3rym poeta przypomina historyczne wydarzenia poprzedzaj\u0105ce rozbiory Polski i zach\u0119ca Polak\u00f3w do zgody. Muzyczn\u0105 ilustracj\u0105 opisywanych zdarze\u0144 Mickiewicz uczyni\u0142 koncert, wykonany z okazji zar\u0119czyn Tadeusza z Zosi\u0105 przez \u017byda \u2013 polskiego patriot\u0119 \u2013 Jankiela. Mickiewiczowski opis sta\u0142 si\u0119 inspiracj\u0105 do powstania wielu utwor\u00f3w artystycznych, w tym obraz\u00f3w i koncert\u00f3w. == Budowa Koncertu Jankiela == Koncert Jankiela w opisie Mickiewicza ma charakter patriotyczny i jest muzyczn\u0105 ilustracj\u0105 dziej\u00f3w rozbiorowych Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Obejmuje okres 1791\u20131797, od uchwalenia Konstytucji trzeciego maja do utworzenia Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech. Utw\u00f3r podzielony jest na pi\u0119\u0107 cz\u0119\u015bci, z kt\u00f3rych ka\u017cda bezpo\u015brednio odnosi","start_idx":578,"end_idx":834}
{"id":"mrc_3090","question":"kiedy powsta\u0142a nazwa \u015bredniowiecze?","answer":"Termin \u201e\u015bredniowiecze\u201d pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim w 1469 jako \"media tempestas\".","context":"przed nadej\u015bciem ko\u0144ca \u015bwiata. Kiedy m\u00f3wili o czasach, w kt\u00f3rych \u017cyli, okre\u015blali je jako \u201ewsp\u00f3\u0142czesne\u201d. W latach 30. XIV wieku humanista i poeta Petrarka okre\u015bla\u0142 czasy przedchrze\u015bcija\u0144skie jako \"antiqua\" (\u201estare\u201d, \u201estaro\u017cytne\u201d), a er\u0119 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 jako \"nova\" (\u201enowe\u201d, \u201enowo\u017cytne\u201d). Leonardo Bruni by\u0142 pierwszym historykiem, kt\u00f3ry zastosowa\u0142 podzia\u0142 historii na trzy epoki w swoim dziele \"Historiae Florentini populi\" (1442). Bruni i p\u00f3\u017aniejsi historycy uwa\u017cali, \u017ce W\u0142ochy zmieni\u0142y si\u0119 od czas\u00f3w Petrarki i dlatego dodawali trzeci\u0105 epok\u0119. Termin \u201e\u015bredniowiecze\u201d pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim w 1469 jako \"media tempestas\". Na pocz\u0105tku by\u0142o w u\u017cyciu kilka wariant\u00f3w tego terminu, w tym \"medium aevum\" po raz pierwszy u\u017cyte w 1604 i \"media saecula\" w 1625. Nazwa dyscypliny historycznej zajmuj\u0105cej si\u0119 zagadnieniami epoki","start_idx":542,"end_idx":642}
{"id":"mrc_3091","question":"kto produkowa\u0142 cyklon b?","answer":"konsorcjum Degesch, w kt\u00f3rym udzia\u0142y mia\u0142y koncerny Degussa, IG Farben i Th. Goldschmidt AG.","context":"Cyklon B (niem. \"Zyklon B\") \u2013 nazwa handlowa insektycydu niemieckiego konsorcjum Degesch, w kt\u00f3rym udzia\u0142y mia\u0142y koncerny Degussa, IG Farben i Th. Goldschmidt AG. By\u0142a to granulowana ziemia okrzemkowa nasycona cyjanowodorem (HCN), kt\u00f3ra uwalnia\u0142a ten silnie truj\u0105cy zwi\u0105zek chemiczny po wyj\u0119ciu ze szczelnych pojemnik\u00f3w. Produkowano tak\u017ce ciek\u0142y cyklon A, w kt\u00f3rym cyjanowod\u00f3r by\u0142 uwalniany w wyniku reakcji chemicznej cyjanomr\u00f3wczanu metylu z wod\u0105. == Oddzia\u0142ywanie na cz\u0142owieka == Cyjanowod\u00f3r po dostaniu si\u0119 do krwi blokuje proces uwalniania tlenu z czerwonych krwinek i dezaktywuje enzymy oddychania tkankowego (oksydaz\u0119 cytochromow\u0105). Towarzysz\u0105 temu objawy pora\u017cenia o\u015brodk\u00f3w oddechowych po\u0142\u0105czone z uczuciem l\u0119ku, zawrotami g\u0142owy i wymiotami. Przy odpowiednio wysokim st\u0119\u017ceniu cyjanowodoru w powietrzu \u015bmier\u0107 nast\u0119puje bardzo szybko, natomiast w warunkach istniej\u0105cych w niemieckim obozie zag\u0142ady","start_idx":70,"end_idx":162}
{"id":"mrc_3092","question":"jaki protok\u00f3\u0142 odpowiada za zamian\u0105 adres\u00f3w ip na adresy kontroli dost\u0119pu do no\u015bnika (mac)?","answer":"Address Resolution Protocol (ARP)","context":"Address Resolution Protocol (ARP) \u2013 protok\u00f3\u0142 sieciowy umo\u017cliwiaj\u0105cy mapowanie logicznych adres\u00f3w warstwy sieciowej (warstwa 3) na fizyczne adresy warstwy \u0142\u0105cza danych (2). Protok\u00f3\u0142 ten nie ogranicza si\u0119 tylko do kojarzenia adres\u00f3w IP z adresami MAC stosowanymi w sieciach Ethernet, lecz jest tak\u017ce wykorzystywany do odpytywania o adresy fizyczne stosowane w technologiach Token ring czy FDDI. Zdefiniowany jest w RFC 826 i jest okre\u015blany jako standard internetowy STD 37. Protok\u00f3\u0142 ARP opisuje tak\u017ce zachowanie systemu operacyjnego, kt\u00f3ry zarz\u0105dza tzw. tablic\u0105 ARP. Znajduj\u0105 si\u0119 w niej pary: adres warstwy sieciowej i przypisany do niego adres fizyczny. Zapobiega to wysy\u0142aniu zapytania ARP przy pr\u00f3bie wys\u0142ania ka\u017cdego pakietu do hosta znajduj\u0105cego si\u0119 w tej samej sieci. Protok\u00f3\u0142 ARP nie jest niezb\u0119dny do dzia\u0142ania sieci","start_idx":0,"end_idx":33}
{"id":"mrc_3093","question":"gdzie znajduje si\u0119 jemen?","answer":"pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-zachodniej Azji na P\u00f3\u0142wyspie Arabskim oraz na archipelagu Sokotra we wschodniej Afryce.","context":"Jemen (, trb. \"Al-Jaman\"), Republika Jeme\u0144ska (arab. , trb. \"Al-D\u017cumhurijja al-Jamanijja\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-zachodniej Azji na P\u00f3\u0142wyspie Arabskim oraz na archipelagu Sokotra we wschodniej Afryce. Jemen graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Arabi\u0105 Saudyjsk\u0105, a od wschodu z Omanem. Od po\u0142udnia ma dost\u0119p do Morza Arabskiego i Zatoki Ade\u0144skiej, a od zachodu Morza Czerwonego. Stolic\u0105 i jednocze\u015bnie najwi\u0119kszym miastem Jemenu jest Sana. Innymi wa\u017cniejszymi miastami s\u0105: Aden, Ta\u2019izz, Al-Hudajda oraz Al-Mukalla. Jemen nale\u017cy do Ligi Pa\u0144stw Arabskich. == Ustr\u00f3j polityczny == Podstawy ustroju politycznego Jemenu zosta\u0142y okre\u015blone w konstytucji z 16 maja 1991 z poprawkami wprowadzonymi w latach 1994 i 2001. Jemen jest republik\u0105, na czele kt\u00f3rej stoi prezydent wybierany w g\u0142osowaniu powszechnym na 7-letni\u0105 kadencj\u0119 (od 2001). W\u0142adz\u0119 ustawodawcz\u0105","start_idx":93,"end_idx":210}
{"id":"mrc_3094","question":"jakie prawa przys\u0142uguj\u0105 polakom w usa?","answer":"Dokumenty odnotowuj\u0105, \u017ce w 1619 roku odm\u00f3wiono Polakom prawa do g\u0142osowania, kt\u00f3rzy w prote\u015bcie zorganizowali strajk. W\u0142adze ugi\u0119\u0142y si\u0119 pod naciskiem i przyzna\u0142y im prawo wyborcze.","context":"smo\u0142\u0119, pota\u017c i liny okr\u0119towe. Dokumenty odnotowuj\u0105, \u017ce w 1619 roku odm\u00f3wiono Polakom prawa do g\u0142osowania, kt\u00f3rzy w prote\u015bcie zorganizowali strajk. W\u0142adze ugi\u0119\u0142y si\u0119 pod naciskiem i przyzna\u0142y im prawo wyborcze. Dla uczczenia pami\u0119ci polskich kolonist\u00f3w w Ameryce Mennica Polska wybi\u0142a w 2008 roku pami\u0105tkow\u0105 srebrn\u0105 monet\u0119 o nominale 10 z\u0142otych. === Fale imigracji === Pod koniec XVIII wieku, w czasach rozbior\u00f3w Polski, niekt\u00f3rzy polscy patrioci, w\u015br\u00f3d nich Kazimierz Pu\u0142aski i Tadeusz Ko\u015bciuszko, wyjechali do Ameryki \u017ceby pom\u00f3c w walce o jej niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Polacy zacz\u0119li emigrowa\u0107 w wi\u0119kszych liczbach do Stan\u00f3w Zjednoczonych ju\u017c w XIX wieku, po powstaniach narodowych. G\u0142\u00f3wnie osiedlali si\u0119 w stanach Nowej Anglii i w stanie Illinois. Kolejne du\u017ce fale emigracji z Polski do USA powstawa\u0142y z","start_idx":30,"end_idx":209}
{"id":"mrc_3095","question":"ilu pasa\u017cer\u00f3w obs\u0142uguje lotnisko?","answer":"10750","context":"dzia\u0142alno\u015bci lotnisko obs\u0142u\u017cy\u0142o 10750 pasa\u017cer\u00f3w. * 1937 \u2013 Zainstalowano wyposa\u017cenie radionawigacyjne w postaci radiolatarni Lorentz \u2013 do l\u0105dowania w trudniejszych warunkach atmosferycznych. * 1939 \u2013 Do wrze\u015bnia z lotniska utrzymywane by\u0142y regularne po\u0142\u0105czenia lotnicze z 6 krajowymi oraz 17 zagranicznymi lotniskami. * 1939\u20131945 \u2013 W czasie okupacji niemieckiej na terenie lotniska znajdowa\u0142y si\u0119 dwie szko\u0142y lotnicze oraz zak\u0142ad naprawczy Luftwaffe. Lotniskiem zarz\u0105dza\u0142a sp\u00f3\u0142ka Junkers utrzymuj\u0105c na nim sw\u00f3j o\u015brodek badawczy. W okresie tym wybudowano na lotnisku pierwsz\u0105 betonow\u0105 drog\u0119 startow\u0105. * 1945 \u2013 stycze\u0144 \u2013 Zniszczenie lotniska przez wycofuj\u0105ce si\u0119 wojska niemieckie. * 1969 \u2013 27 kwietnia \u2013 Uroczyste oddanie do u\u017cytku Mi\u0119dzynarodowego Dworca Lotniczego (MDL, u\u017cytkowany do 1992) i uruchomienie nowej linii autobusowej nr 175 do \u015br\u00f3dmie\u015bcia * 1975","start_idx":32,"end_idx":37}
{"id":"mrc_3096","question":"jakiego pochodzenia by\u0142 stalin?","answer":"pochodzenia gruzi\u0144skiego","context":"J\u00f3zef Stalin, w\u0142a\u015bciwie Iosif Wissarionowicz D\u017cugaszwili (, wym. ; Ioseb Besarionis Dze D\u017cughaszwili, gruz. \u10d8\u10dd\u10e1\u10d4\u10d1 \u10d1\u10d4\u10e1\u10d0\u10e0\u10d8\u10dd\u10dc\u10d8\u10e1 \u10eb\u10d4 \u10ef\u10e3\u10e6\u10d0\u10e8\u10d5\u10d8\u10da\u10d8; ps. Stalin, Koba, Iwanow, Wasiljew, Czy\u017cykow, Besoszwili; ur. w Gori, zm. 5 marca 1953 w Kuncewie) \u2013 radziecki rewolucjonista bolszewicki, dyktator, polityk i zbrodniarz komunistyczny pochodzenia gruzi\u0144skiego, odpowiedzialny za \u015bmier\u0107 milion\u00f3w ludzi. By\u0142 jednym z organizator\u00f3w zbrojnego przewrotu bolszewickiego, kt\u00f3ry przeszed\u0142 do historii jako \u201erewolucja pa\u017adziernikowa\u201d. Do 1922 by\u0142 cz\u0142onkiem Rady Komisarzy Ludowych, pe\u0142ni\u0142 w niej m.in. funkcj\u0119 komisarza do spraw narodowo\u015bciowych. W latach 1919\u20131953 by\u0142 cz\u0142onkiem Biura Politycznego KC RKP(b), nast\u0119pnie WKP(b) i KPZR. Formalnie pe\u0142ni\u0142 obieralne, kadencyjne funkcje sekretarza generalnego KPZR i jej poprzedniczek oraz premiera ZSRR, faktycznie by\u0142 do\u017cywotnim dyktatorem posiadaj\u0105cym nieograniczon\u0105 w\u0142adz\u0119. Epoka jego rz\u0105d\u00f3w w ZSRR jest","start_idx":323,"end_idx":347}
{"id":"mrc_3097","question":"ile stopni ma lawa?","answer":"Lawy zasadowe maj\u0105 zwykle temperatur\u0119 1100 \u00b0C lub wi\u0119cej, a lawy kwa\u015bne poni\u017cej 1000 \u00b0C.","context":"w du\u017cej mierze od jej sk\u0142adu chemicznego. Lawy zasadowe maj\u0105 zwykle temperatur\u0119 1100 \u00b0C lub wi\u0119cej, a lawy kwa\u015bne poni\u017cej 1000 \u00b0C. Pr\u0119dko\u015b\u0107 sp\u0142ywu lawy uwarunkowana jest jej lepko\u015bci\u0105 oraz nachyleniem pod\u0142o\u017ca. Lawy zasadowe, cieplejsze i o mniejszej ilo\u015bci gaz\u00f3w, maj\u0105 znacznie mniejsz\u0105 lepko\u015b\u0107, s\u0105 bardziej ruchliwe i przy odpowiednim nachyleniu pod\u0142o\u017ca osi\u0105gaj\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 do 50 km/h (np. pomierzono pr\u0119dko\u015bci rz\u0119du 40 km/h dla wulkan\u00f3w Mauna Kea, K\u012blauea). Lawy kwa\u015bne maj\u0105 pr\u0119dko\u015bci poruszania si\u0119 rz\u0119du kilku centymetr\u00f3w na godzin\u0119, notowano te\u017c, cho\u0107 rzadko tempo 2\u20133 m/miesi\u0105c. Obj\u0119to\u015bci lawy wyrzucanej przez wulkany s\u0105 r\u00f3\u017cne jednak zwykle w czasie erupcji wydobywa si\u0119 kilkaset metr\u00f3w sze\u015bciennych lawy. Niekiedy obj\u0119to\u015b\u0107 erupcji mo\u017ce by\u0107 znacznie wi\u0119ksza (np. erupcja wulkanu Laki na Islandii 1783\u20131784 \u2013 12","start_idx":42,"end_idx":130}
{"id":"mrc_3098","question":"do jakiej grupy zwierz\u0105t nale\u017c\u0105 maskonury?","answer":"rodziny alk (Alcidae).","context":"Maskonur zwyczajny, maskonur (\"Fratercula arctica\") \u2013 gatunek \u015bredniej wielko\u015bci ptaka wodnego z rodziny alk (Alcidae). Zamieszkuje wyspy, wybrze\u017ca i wody p\u00f3\u0142nocnego i \u015brodkowego Atlantyku oraz przyleg\u0142ych rejon\u00f3w Oceanu Arktycznego. Mimo licznej populacji uznawany jest za gatunek nara\u017cony na wygini\u0119cie. == Wyst\u0119powanie == Maskonur gniazduje na p\u00f3\u0142nocnoatlantyckim wybrze\u017cu Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (wschodnia Kanada i p\u00f3\u0142nocno-wschodnie USA), Grenlandii, Islandii, na Wyspach Owczych, Svalbardzie, Nowej Ziemi, atlantyckim wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Skandynawskiego, Wyspach Brytyjskich oraz na breto\u0144skich wybrze\u017cach Francji. Cz\u0119\u015b\u0107 w\u0119drownych populacji dolatuje na zimowiska nad zachodni\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Poza okresem l\u0119gowym spotka\u0107 go te\u017c mo\u017cna na otwartym morzu okolic p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Afryki a\u017c po Wyspy Kanaryjskie. Na polskim wybrze\u017cu pojawia si\u0119 sporadycznie, w czasie zimowych w\u0119dr\u00f3wek. Do tej pory stwierdzony 8 razy, po raz ostatni","start_idx":97,"end_idx":119}
{"id":"mrc_3099","question":"kiedy zlikwidowano stocznie w polsce?","answer":"1 listopada 1988","context":"\u201eDar Pomorza\u201d. W latach 1987-1991 w Stoczni Gda\u0144skiej wybudowano 5 du\u017cych \u017caglowc\u00f3w szkolnych typu B810 dla ZSRR (\u201eDru\u017cba\u201d, \u201eMir\u201d, \u201eCherson\u201d, \u201ePallada\u201d, \u201eNadie\u017cda\u201d). Ostatni z nich ko\u0144czony by\u0142 w okresie powa\u017cnych trudno\u015bci, jakie prze\u017cywa\u0142a Stocznia Gda\u0144ska i zosta\u0142 odebrany dopiero w 1992 roku. ==== Stocznia Gda\u0144ska im. Lenina w likwidacji ==== * 1 listopada 1988 mimo najlepszych wynik\u00f3w ekonomicznych ze wszystkich licz\u0105cych si\u0119 stoczni polskich, Stocznia Gda\u0144ska zosta\u0142a postawiona w stan likwidacji przez rz\u0105d premiera Mieczys\u0142awa Rakowskiego pod pretekstem s\u0142abych wynik\u00f3w ekonomicznych.Unikatowy \u017caglowy statek wycieczkowy \u201eGwarek\u201d budowany w tym okresie z braku funduszy nie zosta\u0142 uko\u0144czony. Jego kad\u0142ub przez kilka lat rdzewia\u0142 w jednym z basen\u00f3w Stoczni Gda\u0144skiej, po czym zosta\u0142 sprzedany za granic\u0119, przebudowany na luksusowy statek wycieczkowy jako pi\u0119ciomasztowy","start_idx":351,"end_idx":367}
{"id":"mrc_3100","question":"co robi\u0105 zaj\u0105ce jesieni\u0105?","answer":"jesieni\u0105 mog\u0105 zjada\u0107 korzonki lub inny wydobywany spod ziemi pokarm ro\u015blinny.","context":"Zim\u0105 zaj\u0105ce szaraki, zmuszone g\u0142odem, cz\u0119sto \u017ceruj\u0105 w nieogrodzonych sadach. === Tryb \u017cycia === Zaj\u0105ce szaraki s\u0105 wy\u0142\u0105cznie ro\u015blino\u017cerne. Pij\u0105 wod\u0119 ze zbiornik\u00f3w sporadycznie, najcz\u0119\u015bciej wystarcza im rosa z ro\u015blin, kt\u00f3rymi si\u0119 \u017cywi\u0105. Wiosn\u0105 i latem spo\u017cywaj\u0105 niewielkie nadziemne cz\u0119\u015bci ro\u015blin, jesieni\u0105 mog\u0105 zjada\u0107 korzonki lub inny wydobywany spod ziemi pokarm ro\u015blinny. W zimie obgryzaj\u0105 ga\u0142\u0105zki drzew i krzew\u00f3w, wczesn\u0105 wiosn\u0105 zjadaj\u0105 m\u0142ode p\u0119dy. Zaj\u0105ce szaraki nie kopi\u0105 nor. \u015api\u0105 w wyci\u015bni\u0119tych podczas le\u017cenia nieckach, kt\u00f3re nazywa si\u0119 kotlinkami. Od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno w dzie\u0144, jak i w nocy. Wzrok maj\u0105 raczej s\u0142aby. Ruch rozpoznaj\u0105 doskonale, nawet ze sporej odleg\u0142o\u015bci, ale nieruchome przedmioty rozr\u00f3\u017cniaj\u0105 s\u0142abo. W normalnych warunkach nigdy nie wydaj\u0105 g\u0142osu. Ich charakterystyczny g\u0142os, tak zwane kniazienie, mo\u017cna us\u0142ysze\u0107 tylko","start_idx":296,"end_idx":373}
{"id":"mrc_3101","question":"na jakie receptory dzia\u0142a atropina?","answer":"Antagonista pozazwojowych receptor\u00f3w muskarynowych M1-M2.","context":"Atropina () \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy alkaloid\u00f3w tropanowych, ester 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych receptor\u00f3w muskarynowych M1-M2. Nie wykazuje istotnego dzia\u0142ania na pozosta\u0142e receptory muskarynowe. Stosowana jako lek rozkurczowy i \u015brodek rozszerzaj\u0105cy \u017arenice. Jest racematem sk\u0142adaj\u0105cym si\u0119 z dw\u00f3ch enancjomer\u00f3w r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 konfiguracj\u0105 przy atomie 2 grupy fenylopropanianowej; enancjomer 2\"S\" to hioscyjamina (L-atropina), wykazuj\u0105ca silniejsze dzia\u0142anie ni\u017c racemat. Wyst\u0119puje naturalnie w wielu ro\u015blinach rodziny psiankowatych (\"Solanaceae\"), m.in.: pokrzyku wilczej jagodzie (\"Atropa belladonna\"), bieluniu dzi\u0119dzierzawie (\"Datura stramonium\") czy lulku czarnym (\"Hyoscyamus niger\"). == Wp\u0142yw na organizm == Atropina pora\u017ca zako\u0144czenia przywsp\u00f3\u0142czulnego uk\u0142adu nerwowego, blokuj\u0105c receptory muskarynowe, co skutkuje obni\u017ceniem wydzielania gruczo\u0142owego oraz rozkurczem mi\u0119\u015bni g\u0142adkich przewodu pokarmowego, oskrzeli i uk\u0142adu moczowego. Pora\u017ca akomodacj\u0119 oka i rozszerza \u017arenice, przyspiesza","start_idx":139,"end_idx":196}
{"id":"mrc_3102","question":"ile jest linii metra w londynie?","answer":"Metro londy\u0144skie liczy 12 linii","context":"Metro w Londynie () \u2013 system lokalnych linii kolejowych przebiegaj\u0105cych w podziemnych tunelach oraz na powierzchni, obs\u0142uguj\u0105cych wi\u0119kszo\u015b\u0107 obszaru Wielkiego Londynu. Jest najstarszym metrem na \u015bwiecie \u2013 pierwsi podr\u00f3\u017cni skorzystali z niego 10 stycznia 1863 roku. Angielska nazwa wskazuje na podziemne po\u0142o\u017cenie, jednak oko\u0142o 55% d\u0142ugo\u015bci tras nie znajduje si\u0119 pod ziemi\u0105. Metro londy\u0144skie liczy 12 linii, 272 stacji (w tym 14 poza administracyjnymi granicami Wielkiego Londynu) oraz 402 km tras. Codziennie korzysta z niego ok. 3,67 miliona podr\u00f3\u017cnych. Od 2003 jest podporz\u0105dkowane jednostce organizacyjnej zwanej Transport for London, zarz\u0105dzaj\u0105cej w imieniu w\u0142adz Wielkiego Londynu wi\u0119kszo\u015bci\u0105 komunikacji miejskiej. == Historia == Pierwsze po\u0142\u0105czenie podziemnej kolejki w Londynie zosta\u0142o uruchomione 10 stycznia 1863 przez sp\u00f3\u0142k\u0119 \"Metropolitan Railway\". Decyzja o budowie tuneli","start_idx":373,"end_idx":404}
{"id":"mrc_3103","question":"dlaczego cesarz karol otrzyma\u0142 przydomek wielki?","answer":"Ju\u017c wsp\u00f3\u0142cze\u015bni w uznaniu zas\u0142ug nadali mu przydomek \u201eWielki\u201d (cho\u0107 wed\u0142ug innych opinii, przydomek ten ma \u017ar\u00f3d\u0142o w ogromnym, jak na owe czasy, wzro\u015bcie w\u0142adcy \u2013 184 cm)","context":"Ju\u017c wsp\u00f3\u0142cze\u015bni w uznaniu zas\u0142ug nadali mu przydomek \u201eWielki\u201d (cho\u0107 wed\u0142ug innych opinii, przydomek ten ma \u017ar\u00f3d\u0142o w ogromnym, jak na owe czasy, wzro\u015bcie w\u0142adcy \u2013 184 cm), za\u015b w j\u0119zykach s\u0142owia\u0144skich jego imi\u0119 sta\u0142o si\u0119 synonimem godno\u015bci kr\u00f3lewskiej. Jego rozumienie w\u0142adzy kr\u00f3lewskiej i powinno\u015bci w\u0142adcy w stosunku do Ko\u015bcio\u0142a spowodowa\u0142o znaczne zacie\u015bnienie wi\u0119z\u00f3w \u0142\u0105cz\u0105cych pa\u0144stwo i ko\u015bci\u00f3\u0142. Karol Wielki za sw\u00f3j obowi\u0105zek uwa\u017ca\u0142 walk\u0119 z poganami i niewiernymi, a tak\u017ce umacnianie wiary chrze\u015bcija\u0144skiej. W 1165 roku, za aprobat\u0105 antypapie\u017ca Paschalisa III, cesarz Fryderyk Barbarossa dokona\u0142 uroczystej ekshumacji szcz\u0105tk\u00f3w Karola Wielkiego (zosta\u0142y odnalezione w Akwizgranie i przeniesione do o\u0142tarza g\u0142\u00f3wnego). W tym te\u017c roku Ra-inald z Das-sel, ar-cy-bi-skup Ko-lo-nii i kanc-lerz Fry-de-ry-ka Bar-ba-ros-sy, na \u017c\u0105-da-nie Fry-de-ry-ka i za apro-ba-t\u0105 an-ty-pa-pie-\u017ca","start_idx":0,"end_idx":169}
{"id":"mrc_3104","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142a si\u0119 maria sk\u0142odowska-curie?","answer":"7 listopada 1867","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":36,"end_idx":52}
{"id":"mrc_3105","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 pierwszy kr\u00f3l polski?","answer":"Boles\u0142aw I Chrobry","context":"Kr\u00f3l Polski (\u0142ac. \"rex Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 monarszy koronowanych w\u0142adc\u00f3w Kr\u00f3lestwa Polskiego, Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. == Historia == Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025. Tytu\u0142 kr\u00f3lewski by\u0142 zwi\u0105zany na sta\u0142e z osob\u0105 polskiego monarchy od koronacji W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego (1795). Od zawarcia unii lubelskiej (1569) ka\u017cdy nowo koronowany kr\u00f3l Polski zostawa\u0142 w\u0142adc\u0105 Litwy z urz\u0119du i nigdy nie by\u0142 podnoszony na Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. Ostatnim wielkim ksi\u0119ciem litewskim by\u0142 Zygmunt II August. == Koronacja == Koronacje kr\u00f3l\u00f3w Polski odbywa\u0142y si\u0119 do 1300 w archikatedrze Wniebowzi\u0119cia NMP w Gnie\u017anie, od 1320 w katedrze \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w Krakowie, w latach 1705 i 1764","start_idx":183,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3106","question":"kto reprezentowa\u0142 rosj\u0119 na kongresie wiede\u0144skim?","answer":"ministrowie spraw zagranicznych Rosji","context":"roku, gdy podpisany zosta\u0142 \"Akt ko\u0144cowy Kongresu Wiede\u0144skiego\". Pocz\u0105tkowo rol\u0119 dominuj\u0105c\u0105 odgrywali przedstawiciele wy\u0142\u0105cznie czterech mocarstw zwyci\u0119skich, czyli ministrowie spraw zagranicznych Rosji, Wielkiej Brytanii, Austrii i Prus. Dyplomaci francuscy i hiszpa\u0144scy otrzymali jedynie prawo opiniowania ich decyzji. Spotka\u0142o si\u0119 to ze sprzeciwem Talleyranda, kt\u00f3ry utrzymywa\u0142, \u017ce rz\u0105dzona przez Burbon\u00f3w Francja nale\u017cy do koalicji zwyci\u0119zc\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym utworzono \"Komitet O\u015bmiu\", do kt\u00f3rego dokooptowano pozosta\u0142ych sygnatariuszy I pokoju paryskiego, czyli Francj\u0119, Hiszpani\u0119, Portugali\u0119 i Szwecj\u0119. Komitet ten powo\u0142a\u0142 dziesi\u0119\u0107 komisji roboczych: prawn\u0105, statystyczn\u0105, ds. Polski, Saksonii, Niemiec, W\u0142och, Szwajcarii, rang i stopni dyplomatycznych, handlu niewolnikami i \u017ceglugi \u015br\u00f3dl\u0105dowej. Najistotniejsze decyzje nadal jednak zapada\u0142y wy\u0142\u0105cznie przy uzyskaniu aprobaty \"Komitetu Czterech\", a po intrydze styczniowej \"Komitetu Pi\u0119ciu\", gdy na znaczeniu zyska\u0142 g\u0142os","start_idx":164,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3107","question":"kiedy wesz\u0142o ofe?","answer":"Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku","context":"Otwarty fundusz emerytalny (OFE) \u2013 w Polsce osoba prawna stanowi\u0105ca odr\u0119bn\u0105 mas\u0119 maj\u0105tkow\u0105, zarz\u0105dzana i reprezentowana przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), dzia\u0142aj\u0105cy na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (). Cz\u0142onkowie OFE posiadaj\u0105 jednostki rozrachunkowe zapisane na ich indywidualnych rachunkach, kt\u00f3rych warto\u015b\u0107 jest wyceniana ka\u017cdego dnia roboczego w oparciu o aktualn\u0105 warto\u015b\u0107 rynkow\u0105 aktyw\u00f3w OFE i sum\u0119 jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunkach prowadzonych przez dane OFE. OFE inwestuje posiadane \u015brodki w instrumenty finansowe dopuszczone przez obowi\u0105zuj\u0105ce przepisy i w granicach dopuszczonych limit\u00f3w. Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku i pozwalaj\u0105 na gromadzenie \u015brodk\u00f3w pieni\u0119\u017cnych na emerytur\u0119 w tzw. II filarze. Podstaw\u0105 prawn\u0105 dla dzia\u0142alno\u015bci otwartych funduszy","start_idx":696,"end_idx":782}
{"id":"mrc_3108","question":"kto utworzy\u0142 kr\u00f3lestwo polskie?","answer":"pa\u0144stwo utworzone decyzj\u0105 kongresu wiede\u0144skiego","context":"Kr\u00f3lestwo Polskie (, \"Carstwo Polskoje\"), tzw. Kr\u00f3lestwo Kongresowe, potocznie \"Kongres\u00f3wka\" \u2013 pa\u0144stwo utworzone decyzj\u0105 kongresu wiede\u0144skiego, po\u0142\u0105czone uni\u0105 personaln\u0105 z Imperium Rosyjskim w latach 1815\u20131832 w oparciu o Konstytucj\u0119 Kr\u00f3lestwa Polskiego (1815). Od 1832 do 1917 zwi\u0105zek Kr\u00f3lestwa Polskiego z Cesarstwem Rosyjskim regulowa\u0142 Statut Organiczny (1832), cho\u0107 jego przepisy nigdy nie wesz\u0142y w \u017cycie, ze wzgl\u0119du na obowi\u0105zuj\u0105cy od 1833 do 1917 \u201estan obl\u0119\u017cenia\u201d. Utworzone formalnie na mocy traktatu rosyjsko-austriacko-pruskiego z 3 maja 1815, w kt\u00f3rym mocarstwa dokona\u0142y podzia\u0142u ziem Ksi\u0119stwa Warszawskiego. Artyku\u0142 V tego traktatu g\u0142osi\u0142, \u017ce ziemie Ksi\u0119stwa Warszawskiego pozostaj\u0105ce pod kontrol\u0105 rosyjsk\u0105 zostaj\u0105 po\u0142\u0105czone z Rosj\u0105 \"nieodzownie przez swoj\u0105 konstytucj\u0119\" i oddane \"na wieczne czasy\" w r\u0119ce \"Najja\u015bniejszego Cesarza Wszechrosji\". Traktat podzia\u0142owy wszed\u0142 p\u00f3\u017aniej do aktu ko\u0144cowego","start_idx":95,"end_idx":142}
{"id":"mrc_3109","question":"kto nazwa\u0142 dni tygodnia?","answer":"Za tw\u00f3rc\u0119 nazw dni tygodnia w j\u0119zykach s\u0142owia\u0144skich uznaje si\u0119 \u015bw. Metodego.","context":"przej\u0119li nazw dni od planet, lecz zastosowali system liczebnikowy z jednym wyr\u00f3\u017cnionym dniem odpoczynku. == J\u0119zyki s\u0142owia\u0144skie == W j\u0119zyku polskim oraz wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich tydzie\u0144 i nazewnictwo dni tygodnia zosta\u0142o wprowadzone wraz z pojawieniem si\u0119 chrze\u015bcija\u0144stwa. Za tw\u00f3rc\u0119 nazw dni tygodnia w j\u0119zykach s\u0142owia\u0144skich uznaje si\u0119 \u015bw. Metodego. Ustalone przez niego nazwy mia\u0142y nast\u0119puj\u0105ce znaczenie: * niedziela: nazwa w wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich nawi\u0105zuje do obowi\u0105zku powstrzymania si\u0119 od pracy i pochodzi od pras\u0142owia\u0144skiego \"ne d\u011blat\u012d\" \u2013 nie dzia\u0142a\u0107, nie pracowa\u0107 \u2013 oznacza dzie\u0144 odpoczynku. Zgodnie z chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 tradycj\u0105 by\u0142 to pierwszy dzie\u0144 tygodnia; * poniedzia\u0142ek: oznacza dos\u0142ownie dzie\u0144, kt\u00f3ry nast\u0119puje \u201epo niedzieli\u201d, by\u0142 to drugi dzie\u0144 tygodnia; * wtorek: jest \u201ewt\u00f3rym\u201d, czyli drugim dniem po niedzieli (\"wt\u00f3ry\" \u2013 drugi,","start_idx":279,"end_idx":355}
{"id":"mrc_3110","question":"gdzie sta\u0142 pa\u0142ac saski?","answer":"znajdowa\u0142 si\u0119 przy dzisiejszym placu marsz. J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Warszawie.","context":"Pa\u0142ac Saski \u2013 klasycystyczny pa\u0142ac, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 przy dzisiejszym placu marsz. J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Warszawie. Zosta\u0142 zniszczony przez wojska niemieckie po upadku powstania warszawskiego w grudniu 1944 roku. W 2021 roku podj\u0119to decyzj\u0119 o odbudowie pa\u0142acu. == Historia == === Powstanie pa\u0142acu i czasy saskie === Pierwotnie na miejscu pa\u0142acu sta\u0142 dw\u00f3r Tobiasza Morsztyna. Jego spadkobierca Jan Andrzej Morsztyn na miejscu dworu i cz\u0119\u015bci Wa\u0142u Zygmuntowskiego wybudowa\u0142 po 1661 roku pi\u0119trowy barokowy pa\u0142ac z czterema wie\u017cami. Pa\u0142ac ten zakupi\u0142 w 1713 roku kr\u00f3l August II Mocny, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 jego przebudow\u0119 uko\u0144czon\u0105 w 1724 roku. Pracami kierowali Carl Friedrich P\u00f6ppelmann i Joachim Daniel Jauch. Przebudowany pa\u0142ac stanowi\u0142 jedno z za\u0142o\u017ce\u0144 urbanistycznych Osi Saskiej ci\u0105gn\u0105cej si\u0119 od Krakowskiego Przedmie\u015bcia do Koszar","start_idx":42,"end_idx":118}
{"id":"mrc_3111","question":"kto trenerem reprezentacji polski w siatk\u00f3wce?","answer":"Nikola Grbi\u0107","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":398}
{"id":"mrc_3112","question":"jakie mo\u017ce by\u0107 zachowanie?","answer":"Zachowanie mo\u017ce by\u0107 \"reaktywne\" lub \"celowe\" \u2013 ukierunkowane na osi\u0105gni\u0119cie celu (czynno\u015b\u0107)","context":"Zachowanie (ang. \"behavior\") \u2013 skoordynowane post\u0119powanie organizmu w odniesieniu do okre\u015blonego otoczenia w okre\u015blonym czasie, r\u00f3\u017cnego rodzaju reakcje na bod\u017ace z otoczenia (uk\u0142ad bodziec \u2013 reakcja, ang. \"stimulus\" \u2013 \"reaction\", S\u2013R), np. wykonywane za pomoc\u0105 grup mi\u0119\u015bni reakcje ruchowe. Zachowanie mo\u017ce by\u0107 \"reaktywne\" lub \"celowe\" \u2013 ukierunkowane na osi\u0105gni\u0119cie celu (czynno\u015b\u0107): * jest rezultatem dzia\u0142ania bod\u017ac\u00f3w zewn\u0119trznych (\"behawioryzm\") * jest rezultatem dzia\u0142ania pop\u0119d\u00f3w, zdeterminowane przez wcze\u015bniejsze do\u015bwiadczenia i w du\u017cej mierze nie\u015bwiadome (\"psychoanaliza\") * jest wynikiem potrzeby eksploracji i proces\u00f3w poznawczych (\"psychologia poznawcza\") * jest rezultatem do\u015bwiadczanej akceptacji (\"psychologia humanistyczna\") * jest komunikatem pozostaj\u0105cym w sprz\u0119\u017ceniu zwrotnym, zar\u00f3wno przyczyn\u0105, jak i skutkiem (\"psychologia systemowa\") * jest usi\u0142owaniem przystosowania si\u0119 organizmu w celu przetrwania (\"psychologia ewolucyjna\") == Przyk\u0142ady zachowa\u0144 == *","start_idx":290,"end_idx":381}
{"id":"mrc_3113","question":"kto napisa\u0142 powie\u015b\u0107 faraon?","answer":"Boles\u0142awa Prusa","context":"Faraon \u2013 powie\u015b\u0107 historyczna Boles\u0142awa Prusa, uko\u0144czona w maju 1895 roku. Publikowana w odcinkach w \u201eTygodniku Illustrowanym\u201d od pa\u017adziernika 1895 roku. Akcja utworu rozgrywa si\u0119 w Staro\u017cytnym Egipcie i opowiada o losach m\u0142odego faraona, Ramzesa XIII, pr\u00f3buj\u0105cego pozna\u0107 mechanizmy zarz\u0105dzania pa\u0144stwem oraz podejmuj\u0105cego walk\u0119 o niezale\u017cno\u015b\u0107 w\u0142adzy faraona od kasty kap\u0142a\u0144skiej. == Okoliczno\u015bci powstania i publikacja powie\u015bci == Nied\u0142ugo po publikacji \"Emancypantek\" \u201eKurier Codzienny\u201d opublikowa\u0142 informacj\u0119, wed\u0142ug kt\u00f3rej Prus przymierza si\u0119 do napisania powie\u015bci zatytu\u0142owanej \"Faraon\". Poniewa\u017c pisarz znany by\u0142 ze swojej niech\u0119ci do powie\u015bci historycznych, publiczno\u015b\u0107 uwa\u017ca\u0142a pocz\u0105tkowo, \u017ce nowy utw\u00f3r b\u0119dzie mia\u0142 miejsce w realiach wsp\u00f3\u0142czesnych, a jego tytu\u0142 odnosi si\u0119 do popularnej \u00f3wcze\u015bnie gry w karty, o tej w\u0142a\u015bnie nazwie. W rzeczywisto\u015bci jednak pogl\u0105dy Prusa na tw\u00f3rczo\u015b\u0107","start_idx":29,"end_idx":44}
{"id":"mrc_3114","question":"jakie s\u0105 sk\u0142adniki pokarmowe?","answer":"Sk\u0142adniki od\u017cywcze \u2013 substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, kt\u00f3ry dostaje si\u0119 do niego poprzez uk\u0142ad pokarmowy i wydobywane s\u0105 z niego w procesie trawienia. Elementy produkt\u00f3w spo\u017cywczych s\u0105 niezb\u0119dne do prawid\u0142owego funkcjonowania organizmu. Nale\u017c\u0105 do nich: * bia\u0142ka ** pe\u0142nowarto\u015bciowe (zwierz\u0119ce oraz pochodz\u0105ce z ro\u015blin str\u0105czkowych) ** niepe\u0142nowarto\u015bciowe (ro\u015blinne) ** cz\u0119\u015bciowo niepe\u0142nowarto\u015bciowe, czyli zawieraj\u0105ce wszystkie aminokwasy egzogenne, jednak w niewystarczaj\u0105cych cz\u0142owiekowi ilo\u015bciach * t\u0142uszcze ** ro\u015blinne ** zwierz\u0119ce * w\u0119glowodany ** proste (fruktoza, glukoza, mannoza, galaktoza) ** z\u0142o\u017cone: dwucukry (laktoza, sacharoza, maltoza), wielocukry (skrobia,pektyny) * witaminy * sole mineralne **makroelementy (wap\u0144, fosfor, potas, magnez, chlor, siarka, s\u00f3d) ** mikroelementy (\u017celazo, cynk, mied\u017a, molibden, jod, mangan, kobalt, fluor, selen, chrom) * woda","context":"Sk\u0142adniki od\u017cywcze \u2013 substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, kt\u00f3ry dostaje si\u0119 do niego poprzez uk\u0142ad pokarmowy i wydobywane s\u0105 z niego w procesie trawienia. Elementy produkt\u00f3w spo\u017cywczych s\u0105 niezb\u0119dne do prawid\u0142owego funkcjonowania organizmu. Nale\u017c\u0105 do nich: * bia\u0142ka ** pe\u0142nowarto\u015bciowe (zwierz\u0119ce oraz pochodz\u0105ce z ro\u015blin str\u0105czkowych) ** niepe\u0142nowarto\u015bciowe (ro\u015blinne) ** cz\u0119\u015bciowo niepe\u0142nowarto\u015bciowe, czyli zawieraj\u0105ce wszystkie aminokwasy egzogenne, jednak w niewystarczaj\u0105cych cz\u0142owiekowi ilo\u015bciach * t\u0142uszcze ** ro\u015blinne ** zwierz\u0119ce * w\u0119glowodany ** proste (fruktoza, glukoza, mannoza, galaktoza) ** z\u0142o\u017cone: dwucukry (laktoza, sacharoza, maltoza), wielocukry (skrobia,pektyny) * witaminy * sole mineralne **makroelementy (wap\u0144, fosfor, potas, magnez, chlor, siarka, s\u00f3d) ** mikroelementy (\u017celazo, cynk, mied\u017a, molibden, jod, mangan, kobalt, fluor, selen, chrom) * woda Sk\u0142adniki od\u017cywcze spe\u0142niaj\u0105 trzy funkcje w organizmie:","start_idx":0,"end_idx":899}
{"id":"mrc_3115","question":"jak zmar\u0142 bruce lee?","answer":"Oficjalnie ustalono, \u017ce \u015bmier\u0107 Bruce\u2019a Lee nast\u0105pi\u0142a na skutek obrz\u0119ku m\u00f3zgu spowodowanego przez pomieszanie \u015brodk\u00f3w przeciwb\u00f3lowych ze \u015brodkami odurzaj\u0105cymi.","context":"(tj. nadmierne nagromadzenie p\u0142yn\u00f3w). Zator w p\u0142ucach i innych organach wyra\u017anie wskazuje na to, \u017ce obrz\u0119k m\u00f3zgu doprowadzi\u0142 najpierw do zatrzymania funkcji oddechowych, podczas gdy serce nadal t\u0142oczy\u0142o krew do t\u0119tnic, kt\u00f3re rozszerza\u0142y si\u0119 z powodu braku tlenu. Obrz\u0119k ostatecznie spowodowa\u0142 niewydolno\u015b\u0107 o\u015brodk\u00f3w sercowych w m\u00f3zgu i zatrzymanie akcji serca\u201d. Oficjalnie ustalono, \u017ce \u015bmier\u0107 Bruce\u2019a Lee nast\u0105pi\u0142a na skutek obrz\u0119ku m\u00f3zgu spowodowanego przez pomieszanie \u015brodk\u00f3w przeciwb\u00f3lowych ze \u015brodkami odurzaj\u0105cymi. Istnieje wiele popularnych hipotez i legend miejskich o przyczynach jego \u015bmierci, m.in. taka, \u017ce wszystkiemu winne s\u0105 triady lub mnisi z klasztoru Shaolin, kt\u00f3rzy to mieli zabi\u0107 go \u201eciosem wibruj\u0105cej pi\u0119\u015bci\u201d za ujawnienie tajemnic kung-fu. Bruce Lee zosta\u0142 pochowany na cmentarzu Lake View w Seattle (Stany Zjednoczone). == Wybrana filmografia ==","start_idx":361,"end_idx":519}
{"id":"mrc_3116","question":"co sie robi w laboratorium?","answer":"bada\u0144 naukowych lub analiz lekarskich.","context":"Laboratorium \u2013 pomieszczenie przeznaczone do przeprowadzania bada\u0144 naukowych lub analiz lekarskich. Wyposa\u017cone w odpowiedni do tego celu sprz\u0119t. Laboratorium postrzegane nie jako pomieszczenie, lecz jako jednostka organizacyjna, jest zespo\u0142em z\u0142o\u017conym z ludzi, pomieszczenia i sprz\u0119tu. Laboratoria przyjmuj\u0105 r\u00f3\u017cn\u0105 posta\u0107 zale\u017cnie od rodzaju eksperyment\u00f3w, jakie si\u0119 w nich wykonuje. Mog\u0105 to by\u0107 niewielkie pomieszczenia wielko\u015bci pokoju mieszkalnego, jak i hale o kubaturze zbli\u017conej do fabryk lub kompleksy badawcze wielko\u015bci du\u017cego miasta. == Rodzaje laboratori\u00f3w == === Laboratoria fizyczne === Mog\u0105 to by\u0107 zar\u00f3wno pomieszczenia podobne do laboratori\u00f3w analitycznych, jak i du\u017ce hale mieszcz\u0105ce r\u00f3\u017cnego rodzaju aparatur\u0119 o znacznych gabarytach. Ich konstrukcja i rozmiary s\u0105 uzale\u017cnione od rodzaju prowadzonych bada\u0144. Badania z dziedziny fizyki cia\u0142a sta\u0142ego czy fizyki materia\u0142owej mo\u017cna przeprowadza\u0107 w","start_idx":61,"end_idx":99}
{"id":"mrc_3117","question":"w jakich g\u00f3rach le\u017cy \u015bnie\u017cnik?","answer":"w polskiej cz\u0119\u015bci Sudet\u00f3w Wschodnich","context":"Masyw \u015anie\u017cnika (332.62, kr\u00f3tko po 1945 \"G\u00f3ry \u015anie\u017cne\", czes. \"Kr\u00e1lick\u00fd Sn\u011b\u017en\u00edk\", niem. \"Glatzer Schneegebirge\") \u2013 najwy\u017csze pasmo g\u00f3rskie w polskiej cz\u0119\u015bci Sudet\u00f3w Wschodnich, po\u0142o\u017cone po obu stronach polsko-czeskiej granicy, na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od K\u0142odzka. == Po\u0142o\u017cenie == Od zachodu Masyw ograniczony jest rowem G\u00f3rnej Nysy i Prze\u0142\u0119cz\u0105 Mi\u0119dzylesk\u0105 od G\u00f3r Bystrzyckich, a tym samym od ca\u0142ych Sudet\u00f3w \u015arodkowych. Na p\u00f3\u0142nocy granic\u0119 Masywu \u015anie\u017cnika w \u015bcis\u0142ym sensie stanowi Prze\u0142\u0119cz Puchacz\u00f3wka oraz doliny Bia\u0142ej Wody i Siennej Wody, na po\u0142udniu za\u015b przechodzi w przedg\u00f3rze Wysokiego Jesionika. Na wschodzie, poprzez Prze\u0142\u0119cz P\u0142oszczyn\u0119, graniczy z G\u00f3rami Bialskimi (czes. \"Rychlebsk\u00e9 hory\"). Obszar Masywu w wi\u0119kszo\u015bci nale\u017cy do Polski (powiat k\u0142odzki, wojew\u00f3dztwo dolno\u015bl\u0105skie) \u2013 w granicach kraju znajduje si\u0119 ok. 200 km\u00b2 \u2013 pozosta\u0142a jego cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":139,"end_idx":175}
{"id":"mrc_3118","question":"kto jest autorem piosenki bia\u0142y mi\u015b?","answer":"Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119","context":"Bia\u0142y mi\u015b \u2013 kojarzona z popularn\u0105 w Polsce w latach 90. muzyk\u0105 disco polo piosenka, b\u0119d\u0105ca jednym z najwi\u0119kszych hit\u00f3w muzycznych pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku dla \u00f3wczesnej sympatii, wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki. Autorem s\u0142\u00f3w do drugiej zwrotki piosenki jest Wies\u0142aw Chrzanowski, cz\u0142onek zespo\u0142u Badyle. Utw\u00f3r nigdy nie zosta\u0142 zarejestrowany w ZAiKS-ie, do rejestracji potrzebny jest prawomocny wyrok s\u0105du. Poczt\u00f3wk\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 i ta\u015bm\u0119 z nagraniem utworu z roku 1964 posiada Janusz Kreft, dawniej Idzik, kt\u00f3ry gra\u0142 z Tark\u0105 w zespole Badyle. W latach 2006\u20132013 ukaza\u0142o si\u0119 kilka dziennikarskich materia\u0142\u00f3w opisuj\u0105cych, \u017ce piosenka zosta\u0142a napisana przez podchor\u0105\u017cego Miros\u0142awa G\u00f3rskiego podczas pe\u0142nienia zasadniczej","start_idx":196,"end_idx":215}
{"id":"mrc_3119","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142 upadek cesarstwa rzymskiego?","answer":"476 roku","context":"Cesarstwo Rzymskie () \u2013 staro\u017cytne pa\u0144stwo obejmuj\u0105ce obszary basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego, powsta\u0142e z przekszta\u0142cenia republiki rzymskiej w system monarchiczny. Przyjmuje si\u0119, \u017ce pocz\u0105tkiem cesarstwa by\u0142 rok 27 p.n.e., kiedy Gajusz Oktawiusz otrzyma\u0142 od senatu tytu\u0142 \"augusta\" (wywy\u017cszony przez bog\u00f3w). Potwierdza\u0142o to pozycj\u0119 Oktawiana jako najwa\u017cniejszej osoby w pa\u0144stwie i przynios\u0142o definitywny koniec republice rzymskiej. Pocz\u0105tkowo form\u0105 rz\u0105d\u00f3w w cesarstwie by\u0142 pryncypat: formalnie zachowano poprzedni ustr\u00f3j, a cesarz utrzymywa\u0142 najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie, sprawuj\u0105c wszystkie najwa\u017cniejsze urz\u0119dy republiki i kontroluj\u0105c armi\u0119. W wyniku reform Dioklecjana i Konstantyna nasta\u0142a era dominatu ze znacznie mocniejsz\u0105 pozycj\u0105 cesarsk\u0105. W 395 roku cesarstwo definitywnie rozpad\u0142o si\u0119 na cz\u0119\u015b\u0107 zachodni\u0105 i wschodni\u0105. Cesarstwo zachodniorzymskie, po dwukrotnym zdobyciu Rzymu przez barbarzy\u0144c\u00f3w, upad\u0142o w 476 roku w wyniku","start_idx":906,"end_idx":914}
{"id":"mrc_3120","question":"kto wymy\u015bli\u0142 telewizj\u0119?","answer":"Tw\u00f3rc\u0105 obu wynalazk\u00f3w by\u0142 John Logie Baird.","context":"zatrze\u0107 dopiero po wprowadzeniu techniki cyfrowej i HDTV na pocz\u0105tku XXI wieku. == Historia == === Na \u015bwiecie === Pierwsza transmisja telewizyjna, z Londynu do Nowego Jorku, odby\u0142a si\u0119 27 stycznia 1928 roku. W dniu 3 lipca 1928 roku w Londynie odby\u0142a si\u0119 transmisja telewizyjna w kolorze. Tw\u00f3rc\u0105 obu wynalazk\u00f3w by\u0142 John Logie Baird. Prawdziw\u0105 popularno\u015b\u0107 telewizja uzyska\u0142a po II wojnie \u015bwiatowej. Wed\u0142ug danych szwajcarskiego departamentu poczty w 1960 r. by\u0142o na \u015bwiecie zarejestrowanych ok. 86 mln odbiornik\u00f3w telewizyjnych. W 1989 roku w Japonii uruchomiono pierwsz\u0105 na \u015bwiecie telewizj\u0119 wysokiej rozdzielczo\u015bci (HDTV) pod nazwami MUSE oraz Hi-Vision. === W Polsce === == Kryteria typologii telewizji == Istniej\u0105 r\u00f3\u017cne kryteria typologii telewizji. Do najcz\u0119\u015bciej wskazywanych mo\u017cna zaliczy\u0107 podzia\u0142 telewizji: * ze","start_idx":289,"end_idx":332}
{"id":"mrc_3121","question":"ile republik w rosji?","answer":"w sk\u0142ad Rosji wchodzi 21 republik","context":"== Republiki wchodz\u0105ce w sk\u0142ad Federacji Rosyjskiej == Zgodnie z artyku\u0142em 65 rozdzia\u0142u 3. Konstytucji Federacji Rosyjskiej, w sk\u0142ad Rosji wchodzi 21 republik: Nie wliczaj\u0105c Republiki Krymu, powy\u017csze republiki stanowi\u0105 ok. 28,6% powierzchni Federacji Rosyjskiej. Ka\u017cda republika posiada w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0119. === Nieutworzone republiki === W latach 90. XX wieku podejmowano pr\u00f3by podniesienia niekt\u00f3rych jednostek administracyjnych Rosji do rangi republiki, jak np. Kraj Nadmorski, Petersburska Republika Autonomiczna lub proklamowana 13 listopada 1990 roku Nieniecka Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka, jednak nie osi\u0119gni\u0119to tego celu. ==Zobacz te\u017c== * Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka * Rezolucja Zgromadzenia Og\u00f3lnego ONZ nr 68/262 ==Przypisy== ==Linki zewn\u0119trzne== * Kategoria:Podzia\u0142 administracyjny Rosji !","start_idx":125,"end_idx":158}
{"id":"mrc_3122","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 kr\u00f3lowa amazonek?","answer":"Hippolita (tak\u017ce Hippolyta; gr. Hippol\u00fdt\u0113, \u0142ac. Hippolyte)","context":"Hippolita (tak\u017ce Hippolyta; gr. Hippol\u00fdt\u0113, \u0142ac. Hippolyte) \u2013 mityczna kr\u00f3lowa Amazonek. C\u00f3rka boga wojny, Aresa i Otrere. Siostra Pentezylei, Antiopy i Melanippy. == Mit == Posiada\u0142a przepask\u0119, kt\u00f3ra nadawa\u0142a jej nadludzk\u0105 si\u0142\u0119. Zdobycie przepaski Hippolity by\u0142o dziewi\u0105t\u0105 prac\u0105 Heraklesa, kt\u00f3ry zebra\u0142 dru\u017cyn\u0119 z\u0142o\u017con\u0105 z najdzielniejszych wojownik\u00f3w i pop\u0142yn\u0105\u0142 do portu Amazonek. Amazonki s\u0142ysza\u0142y o Heraklesie i przyj\u0119\u0142y go ciep\u0142o, ale bogini Hera rozpu\u015bci\u0142a plotk\u0119, \u017ce wojownicy zamierzaj\u0105 porwa\u0107 kilka Amazonek (lub wed\u0142ug innej wersji \u2013 Hippolit\u0119) i Amazonki chwyci\u0142y za bro\u0144. Rozegra\u0142a si\u0119 krwawa bitwa, w wyniku kt\u00f3rej Herakles zabi\u0142 Hippolit\u0119 i zabra\u0142 jej pas. Inna wersja m\u00f3wi, \u017ce zakochana Hippolita odda\u0142a pas Heraklesowi a Hera pu\u015bci\u0142a plotk\u0119, \u017ce to w\u0142a\u015bnie Herakles chcia\u0142 zabra\u0107 Amazonk\u0119 i odda\u0107 z\u0142oty pas c\u00f3rce","start_idx":0,"end_idx":58}
{"id":"mrc_3123","question":"jaka ustawa chroni prawa autorskie w polsce?","answer":"Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych","context":"Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych \u2013 polska ustawa, uchwalona przez Sejm RP, reguluj\u0105ca kwestie prawne zwi\u0105zane z prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. == Zakres ustawy == Ustawa okre\u015bla: * przedmiot prawa autorskiego (utw\u00f3r) * podmioty prawa autorskiego (autor i in.) * autorskie prawa osobiste * autorskie prawa maj\u0105tkowe * zasady dozwolonego u\u017cytku dzie\u0142 chronionych prawem autorskim * zasady dozwolonego u\u017cytku na rzecz beneficjent\u00f3w (os\u00f3b z dysfunkcjami) * zasady okre\u015blania i wyp\u0142aty wynagrodzenia za u\u017cyczanie egzemplarzy utwor\u00f3w przez biblioteki publiczne * zasady dozwolonego u\u017cytku utwor\u00f3w osieroconych * niekt\u00f3re sposoby korzystania z utwor\u00f3w niedost\u0119pnych w obrocie handlowym * czas trwania autorskich praw maj\u0105tkowych * zasady przej\u015bcia autorskich praw maj\u0105tkowych * przepisy szczeg\u00f3lne dotycz\u0105ce utwor\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":70}
{"id":"mrc_3124","question":"ile koni mechanicznych ma bolid f1?","answer":"Moc silnik\u00f3w wynosi ok. 750 KM","context":"Samoch\u00f3d Formu\u0142y 1 (potocznie bolid) \u2013 jednomiejscowy samoch\u00f3d wy\u015bcigowy o otwartym nadwoziu i ko\u0142ach wystaj\u0105cych poza profil kokpitu, budowany \u015bci\u015ble wed\u0142ug regulacji Formu\u0142y 1 FIA. Jego specyfikacje zmienia\u0142y si\u0119 na przestrzeni lat. Koszt projektowania i budowy bolidu wymaga setek godzin w tunelu aerodynamicznym a koszty cz\u0119sto przekraczaj\u0105 100 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Na rok 2007 bud\u017cet stajni BMW Sauber wynosi\u0142 355 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Wiele pieni\u0119dzy poch\u0142ania rozw\u00f3j, badania i testy w tunelu aerodynamicznym. == Silnik == Po zmianach w przepisach w 2014 r. u\u017cywane s\u0105 turbodo\u0142adowane silniki V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra. Zast\u0105pi\u0142y one wolnoss\u0105ce, 2,4-litrowe jednostki w konfiguracji V8, kt\u00f3re by\u0142y stosowane od sezonu 2006. Moc silnik\u00f3w wynosi ok. 750 KM (stare jednostki V10 mia\u0142y moc blisk\u0105 1000 KM, s\u0105 to","start_idx":724,"end_idx":754}
{"id":"mrc_3125","question":"kim by\u0142 \u015bw. \u0142ukasz?","answer":"\u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i prawos\u0142awnego (aposto\u0142)","context":"\u0141ukasz Ewangelista () \u2013 wsp\u00f3\u0142pracownik aposto\u0142a Paw\u0142a z Tarsu, kt\u00f3remu towarzyszy\u0142 w wielu podr\u00f3\u017cach misyjnych. Wed\u0142ug tradycji wczesnochrze\u015bcija\u0144skiej jest autorem trzeciej Ewangelii, co potwierdzaj\u0105 Ireneusz z Lyonu (ok. 130\u2013ok. 202) i Orygenes (185\u2013254), oraz Dziej\u00f3w Apostolskich \u2013 trzeciej i pi\u0105tej ksi\u0119gi Nowego Testamentu; \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i prawos\u0142awnego (aposto\u0142). Najstarsza wzmianka o \u015bw. \u0141ukaszu znajduje si\u0119 w Li\u015bcie \u015bw. Paw\u0142a do Filemona, wers 24. Jest r\u00f3wnie\u017c wymieniany w Li\u015bcie do Kolosan i w Drugim li\u015bcie do Tymoteusza \u2013 obydwu dzie\u0142ach przypisywanych \u015bwi\u0119temu Paw\u0142owi. \u0141ukasz nie nale\u017ca\u0142 do grona dwunastu aposto\u0142\u00f3w Jezusa. == \u017byciorys == Tradycja ko\u015bcielna uto\u017csamia \u015bw. \u0141ukasza z autorem Ewangelii \u0141ukasza i Dziej\u00f3w Apostolskich. Wedle tradycji zawartej w pismach historyk\u00f3w ko\u015bcio\u0142a i Ojc\u00f3w Ko\u015bcio\u0142a, \u015bwi\u0119ty \u0141ukasz pochodzi\u0142 z","start_idx":330,"end_idx":384}
{"id":"mrc_3126","question":"co oznacza poj\u0119cie po\u0142udnie s\u0142oneczne?","answer":"Po\u0142udnie s\u0142oneczne (kulminacja S\u0142o\u0144ca) to chwila, gdy S\u0142o\u0144ce jest najwy\u017cej na niebie (najbli\u017cej zenitu) i przechodzi nad po\u0142udnikiem, na kt\u00f3rym znajduje si\u0119 obserwator (patrz: czas s\u0142oneczny).","context":"noc\u0105. Si\u0119gaj\u0105c do etymologii, \"a.m.\" oznacza przed po\u0142udniem (\u0142ac. \"ante meridiem\"), natomiast \"p.m.\" \u2013 po po\u0142udniu (\u0142ac. \"post meridiem\"), zatem nie jest mo\u017cliwe poprawne dopasowanie symboli. W praktyce oznacza to, \u017ce nie ma jednoznacznego stanowiska w tej kwestii i wszystko zale\u017cy od pomys\u0142odawcy lub producenta sprz\u0119tu. == Po\u0142udnie s\u0142oneczne == Po\u0142udnie s\u0142oneczne (kulminacja S\u0142o\u0144ca) to chwila, gdy S\u0142o\u0144ce jest najwy\u017cej na niebie (najbli\u017cej zenitu) i przechodzi nad po\u0142udnikiem, na kt\u00f3rym znajduje si\u0119 obserwator (patrz: czas s\u0142oneczny). Podczas po\u0142udnia s\u0142onecznego S\u0142o\u0144ce jest dok\u0142adnie nad g\u0142ow\u0105 obserwatora znajduj\u0105cego si\u0119 na r\u00f3wniku w czasie r\u00f3wnonocy wiosennej i jesiennej, na zwrotniku Raka \u2013 w czasie przesilenia letniego oraz na zwrotniku Kozioro\u017cca \u2013 w czasie przesilenia zimowego. Po\u0142udnie zegarowe i po\u0142udnie s\u0142oneczne prawie nigdy si\u0119","start_idx":349,"end_idx":541}
{"id":"mrc_3127","question":"kto opisa\u0142 losy odysa?","answer":"Homera","context":"Odyseusz (Odys, Ulisses, gr. , Odysse\u00fas, ) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3l Itaki; bohater \"Odysei\" Homera. Uchodzi\u0142 za syna herosa Laertesa i jego ma\u0142\u017conki Antyklei. Wed\u0142ug mitu by\u0142 najprzebieglejszym z kr\u00f3l\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w wojnie troja\u0144skiej, autorem podst\u0119pu, dzi\u0119ki kt\u00f3remu Grecy wygrali wojn\u0119 \u2013 konia troja\u0144skiego. W podr\u00f3\u017cy powrotnej do Itaki prze\u017cy\u0142 wiele przyg\u00f3d. Powszechnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce do ko\u0144ca pozosta\u0142 wierny swej \u017conie Penelopie, co nie jest prawd\u0105, gdy\u017c zgodnie z tre\u015bci\u0105 \"Odysei\" oraz mitologi\u0105 grecko-rzymsk\u0105 mia\u0142 potomstwo z czarodziejk\u0105 Kirke oraz sypia\u0142 z zakochan\u0105 w nim nimf\u0105 Kalipso (c\u00f3rka Atlasa), kt\u00f3ra oferowa\u0142a mu nie\u015bmiertelno\u015b\u0107. Obok Heraklesa i Tezeusza jest najbardziej znanym bohaterem greckich mit\u00f3w i legend. Synem Odyseusza by\u0142 Telemach. == Pochodzenie == Podobnie jak w przypadku wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":95,"end_idx":101}
{"id":"mrc_3128","question":"gdzie by\u0142o nagrywane ranczo?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal.","context":"Wilkowyje \u2013 fikcyjna miejscowo\u015b\u0107 w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie radzy\u0144skim, w kt\u00f3rej rozgrywa si\u0119 akcja serialu \"Ranczo\" (2006\u20132016) oraz filmu \"Ranczo Wilkowyje\" (2007), siedziba fikcyjnej gminy Wilkowyje. W serialu miejscowo\u015b\u0107 le\u017cy nad rzek\u0105 Wilczank\u0105. Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal. W weekendy, a szczeg\u00f3lnie w wakacje, miejscowo\u015b\u0107 ta prze\u017cywa najazd turyst\u00f3w. W\u0142adze planowa\u0142y przeprowadzi\u0107 rewitalizacj\u0119 rynku, jednak nowe bruki, parking, skwerek z \u0142awkami oraz latarniami nie komponowa\u0142y si\u0119 z zamys\u0142em tw\u00f3rc\u00f3w serialu, kt\u00f3rzy woleli zachowa\u0107 na ekranie charakter miejscowo\u015bci nieco sennej i peryferyjnej. Obecnie rynek zosta\u0142 wyremontowany, nawet zosta\u0142o to zaakcentowane w 2. serii serialu. == Faktyczne miejsca == Poni\u017csza lista podaje faktyczn\u0105 lokalizacj\u0119 budynk\u00f3w i miejsc, w kt\u00f3rych kr\u0119cono serial","start_idx":261,"end_idx":356}
{"id":"mrc_3129","question":"co przedstawia pomnik grunwaldzki w krakowie?","answer":"pomnik konny kr\u00f3la W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y w Krakowie, w Dzielnicy I Stare Miasto, na placu Jana Matejki, wzniesiony w 1910 z fundacji Ignacego Jana Paderewskiego wed\u0142ug projektu Antoniego Wiwulskiego i Franciszka Blacka w 500. rocznic\u0119 bitwy pod Grunwaldem (1410)","context":"Pomnik Grunwaldzki \u2013 pomnik konny kr\u00f3la W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y w Krakowie, w Dzielnicy I Stare Miasto, na placu Jana Matejki, wzniesiony w 1910 z fundacji Ignacego Jana Paderewskiego wed\u0142ug projektu Antoniego Wiwulskiego i Franciszka Blacka w 500. rocznic\u0119 bitwy pod Grunwaldem (1410); zburzony w 1939 przez Niemc\u00f3w, zrekonstruowany w 1976 wed\u0142ug projektu Mariana Koniecznego; przed pomnikiem znajduje si\u0119 Gr\u00f3b Nieznanego \u017bo\u0142nierza (1976). == Historia == Pomnik zosta\u0142 postawiony w 1910 r. dla upami\u0119tnienia pi\u0119\u0107setnej rocznicy bitwy z zakonem krzy\u017cackim. Ufundowa\u0142 go wybitny kompozytor i polityk Ignacy Jan Paderewski. Uczyni\u0142 to \u201ePraojcom na chwa\u0142\u0119 \u2013 braciom na otuch\u0119\u201d, jak mo\u017cna przeczyta\u0107 na cokole monumentu. Powstaniu pomnika towarzyszy\u0142 sp\u00f3r o miejsce jego lokalizacji. Proponowano Wawel, plac \u015bw. Ducha (zwolennikiem tej lokalizacji by\u0142","start_idx":21,"end_idx":284}
{"id":"mrc_3130","question":"co przydarzy\u0142o si\u0119 hiobowi?","answer":"Hiob zosta\u0142 pozbawiony maj\u0105tku i rodziny oraz dotkni\u0119ty tr\u0105dem","context":"Hiob, rzadziej Job (hebr. \u05d0\u05b4\u05d9\u05bc\u05d5\u05b9\u05d1) \u2013 posta\u0107 biblijna, mieszkaniec ziemi Us (spotyka si\u0119 tak\u017ce zapisy \"Uz\" i \"Uc\"), bohater starotestamentowej Ksi\u0119gi Hioba (Joba) powsta\u0142ej ok. V wieku p.n.e. \u017bycie Hioba sta\u0142o si\u0119 przedmiotem zak\u0142adu mi\u0119dzy Bogiem a Szatanem (aczkolwiek nie jest to szatan w dzisiejszym rozumieniu; jest on raczej wys\u0142annikiem bo\u017cym, oskar\u017cycielem). W wyniku tego zak\u0142adu Hiob zosta\u0142 pozbawiony maj\u0105tku i rodziny oraz dotkni\u0119ty tr\u0105dem, co mia\u0142o wystawi\u0107 jego wiar\u0119 na pr\u00f3b\u0119. Mimo dotykaj\u0105cych go nieszcz\u0119\u015b\u0107 i w\u0105tpliwo\u015bci Hiob pozosta\u0142 wierny Bogu, kt\u00f3ry nagrodzi\u0142 go za to przywr\u00f3ceniem zdrowia oraz nowym mieniem i potomstwem. Wed\u0142ug Biblii Hiob mia\u0142 10 dzieci \u2013 7 syn\u00f3w i 3 c\u00f3rki. Od jego imienia powsta\u0142 w j\u0119zyku polskim zwi\u0105zek frazeologiczny \"hiobowa wie\u015b\u0107\" \u2013 z\u0142a, tragiczna","start_idx":388,"end_idx":450}
{"id":"mrc_3131","question":"ile g\u0142os\u00f3w dosta\u0142 kononowicz?","answer":"102","context":"numer 4 (zdoby\u0142 102 g\u0142osy). Jego rzecznikiem prasowym w okresie kampanii wyborczej by\u0142 lokalny dzia\u0142acz spo\u0142eczny Adam Czeczetkowicz. Sta\u0142 si\u0119 szerzej znany po publikacji w serwisie YouTube swojego przem\u00f3wienia ze Studia Wyborczego TV Jard. Jego fragmenty pokaza\u0142y r\u00f3wnie\u017c g\u0142\u00f3wne serwisy informacyjne najwi\u0119kszych stacji telewizyjnych m.in. Fakty, Wydarzenia, Wiadomo\u015bci i Teleexpress. Fenomen kandydata Krzysztofa Kononowicza na prezydenta Bia\u0142egostoku komentowa\u0142y r\u00f3wnie\u017c najwi\u0119ksze polskie portale internetowe: Onet.pl, Interia.pl, Gazeta.pl. Popularno\u015bci\u0105 zacz\u0119\u0142y cieszy\u0107 si\u0119 liczne wypowiedzi Krzysztofa Kononowicza, takie jak: \u201e\u017ceby nie by\u0142o bandyctwa, \u017ceby nie by\u0142o z\u0142odziejstwa, \u017ceby nie by\u0142o niczego\u201d lub \u201enie b\u0119dzie biurokractwa, nie b\u0119dzie \u0142achma\u0144stwa\u201d. O osobie i fenomenie Krzysztofa Kononowicza pisa\u0142y r\u00f3wnie\u017c liczne media zagraniczne (m.in. niemiecki \u201eDer Spiegel\u201d. W 2006 za\u0142o\u017cy\u0142 Biuro Interwencji Obywatelskich, organizacj\u0119 spo\u0142eczn\u0105 dzia\u0142aj\u0105c\u0105 w","start_idx":16,"end_idx":19}
{"id":"mrc_3132","question":"jak\u0105 szko\u0142\u0119 my\u015blenia stworzy\u0142 chi\u0144ski filozof laozi?","answer":"tw\u00f3rca taoizmu.","context":"Laozi (wym. []; ); nazwisko: Li Er (\u674e\u8033); nazwisko po\u015bmiertne: Li Dan (\u674e\u8043) \u2013 p\u00f3\u0142legendarny chi\u0144ski filozof, tw\u00f3rca taoizmu. Autor \"Daodejing\", jednej z najwa\u017cniejszych ksi\u0105g taoizmu, zar\u00f3wno filozoficznego, jak i religijnego. Istnienie Laozi nie zosta\u0142o definitywnie potwierdzone historycznie. Wed\u0142ug tradycji \u017cy\u0142 w VI w. p.n.e., a wi\u0119c by\u0142 wsp\u00f3\u0142czesny Konfucjuszowi. Niekt\u00f3re przekazy m\u00f3wi\u0105, \u017ce by\u0142 jego nauczycielem, co zdaniem historyk\u00f3w mo\u017cna uzna\u0107 za taoistyczn\u0105 propagand\u0119, kt\u00f3r\u0105 mia\u0142a w ten spos\u00f3b wskazywa\u0107, \u017ce konfucjanizm jest niejako odpryskiem taoizmu. Inna legenda m\u00f3wi, \u017ce Laozi po \u015bmierci odjecha\u0142 na zach\u00f3d i przebywszy Himalaje, trafi\u0142 do Indii, gdzie zosta\u0142 nauczycielem, lub nawet ojcem Buddy. W ten spos\u00f3b taoistyczni propagandzi\u015bci dowodzili, \u017ce r\u00f3wnie\u017c buddyzm, kt\u00f3ry przyby\u0142 do Chin ok. II w. p.n.e., jest odpryskiem rodzimego","start_idx":107,"end_idx":122}
{"id":"mrc_3133","question":"czym jest sfera bud\u017cetowa?","answer":"pa\u0144stwowe jednostki bud\u017cetowe, kt\u00f3re prowadz\u0105 gospodark\u0119 finansow\u0105 na zasadach okre\u015blonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.","context":"Pa\u0144stwowa sfera bud\u017cetowa (pot. \"bud\u017cet\u00f3wka\") \u2013 pa\u0144stwowe jednostki bud\u017cetowe, kt\u00f3re prowadz\u0105 gospodark\u0119 finansow\u0105 na zasadach okre\u015blonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.","start_idx":48,"end_idx":200}
{"id":"mrc_3134","question":"gdzie le\u017ca\u0142 staro\u017cytny izrael?","answer":"na Bliskim Wschodzie (tereny dzisiejszego Izraela i Jordanii).","context":"Staro\u017cytne pa\u0144stwo \u017cydowskie istniej\u0105ce z d\u0142ugimi przerwami na Bliskim Wschodzie (tereny dzisiejszego Izraela i Jordanii). == Pocz\u0105tki narodu == === Historia biblijna === Wed\u0142ug tradycyjnych \u017byd\u00f3w i chrze\u015bcijan historyczne i religijne dzieje Izraela to ta sama historia, kt\u00f3r\u0105 opisuje Biblia. Wywodz\u0105 oni pocz\u0105tki narodu \u017cydowskiego od momentu, gdy B\u00f3g Jahwe zawar\u0142 przymierze z Abrahamem. Od tej pory, na znak przymierza z Bogiem, potomkowie Abrahama obrzezuj\u0105 napletki pr\u0105ci. Wed\u0142ug Biblii Abrahamowi, gdy mia\u0142 sto lat, urodzi\u0142 si\u0119 syn Izaak. Nast\u0119pnie, Izaakowi urodzi\u0142 si\u0119 syn Jakub. I to w\u0142a\u015bnie Jakubowi B\u00f3g zmieni\u0142 imi\u0119 na Izrael. St\u0105d wszyscy potomkowie Jakuba to w\u0142a\u015bnie nar\u00f3d Izraela. Jakubowi urodzili si\u0119 synowie: Ruben, Symeon, Lewi, Juda, Dan, Neftali, Gad, Aser, Issachar, Zabulon, J\u00f3zef, Beniamin. Jest to 12","start_idx":60,"end_idx":122}
{"id":"mrc_3135","question":"kiedy zosta\u0142a uchwalona obecna konstytucja?","answer":"2 kwietnia 1997 roku","context":"Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 najwy\u017cszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w og\u00f3lnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku, og\u0142oszony w Dzienniku Ustaw: . Konstytucja RP wesz\u0142a w \u017cycie 17 pa\u017adziernika 1997. Z\u0142o\u017cona jest z preambu\u0142y i 13 rozdzia\u0142\u00f3w obejmuj\u0105cych 243 artyku\u0142y. == T\u0142o historyczne == == Prace nad Konstytucj\u0105 == Rozpocz\u0119cie prac nad przygotowaniem konstytucji nast\u0105pi\u0142o w 1989 roku. By\u0142o to spowodowane zasadniczymi zmianami ustrojowymi, jakie rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w Polsce pod koniec lat osiemdziesi\u0105tych. Konstytucja PRL z 1952 poprzez ci\u0105g\u0142e jej zmiany (kt\u00f3rych szczeg\u00f3lnie wiele dokonano po zwyci\u0119stwie obozu \u201eSolidarno\u015bci\u201d w 1989 roku) sta\u0142a si\u0119 aktem wewn\u0119trznie niesp\u00f3jnym, a ze wzgl\u0119du na sw\u00f3j rodow\u00f3d spo\u0142ecznie nieakceptowanym. Nie odpowiada\u0142a ona potrzebom prze\u017cywaj\u0105cego","start_idx":118,"end_idx":138}
{"id":"mrc_3136","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze wybory miss polski?","answer":"Pierwszy konkurs organizowany w Warszawie odby\u0142 si\u0119 27 stycznia 1929 w hotelu Polonia.","context":"Miss Polonia \u2013 konkurs pi\u0119kno\u015bci organizowany w Polsce od 1929, z przerwami w latach 1931, 1935\u201336, 1938\u201356 i 1959\u201382. Jego laureatki reprezentuj\u0105 Polsk\u0119 w konkursach Miss Universe, Miss International, Miss Intercontinental, Miss Grand International, Miss Earth, Miss World, Miss Europe, Miss Baltic Sea, World Miss University. Nazw\u0119 konkursu wymy\u015bli\u0142 Tadeusz Boy-\u017bele\u0144ski. Pierwszy konkurs organizowany w Warszawie odby\u0142 si\u0119 27 stycznia 1929 w hotelu Polonia. Dziesi\u0119\u0107 finalistek wybrano na podstawie nades\u0142anych fotografii. Udzia\u0142 w konkursie mog\u0105 bra\u0107 bezdzietne panny w wieku od 18 do 25 lat, posiadaj\u0105ce polskie obywatelstwo oraz niemaj\u0105ce widocznych blizn ani tatua\u017cy na ciele. W 2012 fina\u0142 Miss Polonia nie odby\u0142 si\u0119 pierwszy raz od 1983. Wyb\u00f3r Miss Polonia 2012 odby\u0142 si\u0119 na gali organizowanej w lutym 2013,","start_idx":374,"end_idx":460}
{"id":"mrc_3137","question":"za kogo mia\u0142 pos\u0142u\u017cy\u0107 bilbo podczas wyprawy?","answer":"Bilbo mia\u0142 s\u0142u\u017cy\u0107 krasnoludom jako w\u0142amywacz, pomocny w przenikni\u0119ciu do wn\u0119trza G\u00f3ry i odzyskania przynajmniej cz\u0119\u015bci zagarni\u0119tych przez smoka skarb\u00f3w.","context":"Gandalf, namawiaj\u0105c go do udzia\u0142u w przygodzie. Okaza\u0142a si\u0119 ni\u0105 planowana wyprawa kompanii krasnolud\u00f3w (pod wodz\u0105 Thorina D\u0119bowej Tarczy), maj\u0105ca na celu odzyskanie ich dawnej siedziby, Samotnej G\u00f3ry (Ereboru), zajmowanej przez smoka Smauga. Zgodnie z planem Gandalfa Bilbo mia\u0142 s\u0142u\u017cy\u0107 krasnoludom jako w\u0142amywacz, pomocny w przenikni\u0119ciu do wn\u0119trza G\u00f3ry i odzyskania przynajmniej cz\u0119\u015bci zagarni\u0119tych przez smoka skarb\u00f3w. Hobbit zdecydowa\u0142 si\u0119 towarzyszy\u0107 krasnoludom, cho\u0107 ci\u0119\u017cko zni\u00f3s\u0142 rozstanie z domowymi wygodami Bag End. Gdy w trakcie przeprawy przez G\u00f3ry Mgliste krasnoludowie i Gandalf wpadli w r\u0119ce goblin\u00f3w, Bilbo b\u0142\u0105dzi\u0142 samotnie w podziemiach. Znalaz\u0142 tam pier\u015bcie\u0144, a tak\u017ce spotka\u0142 Golluma. Nie chc\u0105c pa\u015b\u0107 \u0142upem stwora, przedstawi\u0142 mu si\u0119 i zaproponowa\u0142 gr\u0119 w zagadki. Gollum przyj\u0105\u0142 wyzwanie i zgodzi\u0142 si\u0119 pokaza\u0107 Bagginsowi drog\u0119 na","start_idx":268,"end_idx":420}
{"id":"mrc_3138","question":"z kt\u00f3rego roku jest iphone 12?","answer":"iPhone 12 zosta\u0142 zaprezentowany 13 pa\u017adziernika 2020","context":"iPhone 12 \u2013 smartfon zaprojektowany, opracowany i sprzedawany przez firm\u0119 Apple. iPhone 12 zosta\u0142 zaprezentowany 13 pa\u017adziernika 2020 na specjalnym wydarzeniu firmy Apple wraz z modelami iPhone 12 mini, iPhone 12 Pro i iPhone 12 Pro Max. Smartfony posiadaj\u0105 dost\u0119p do sieci 5G. == iPhone 12 i 12 mini == Smartfon w wersji standardowej, jak i w wersji mini jest dost\u0119pny w pi\u0119ciu kolorach: czarnym, bia\u0142ym, czerwonym, fioletowym, zielonym i niebieskim. === Aparat === Telefon posiada system dw\u00f3ch aparat\u00f3w 12 MP: aparaty ultraszerokok\u0105tne i szerokok\u0105tne. Ultraszerokok\u0105tny specyfikacja: przys\u0142ona \u0192 / 2,4 i pole widzenia 120\u00b0. Szerokok\u0105tny specyfikacja: przys\u0142ona \u0192 / 1,6. Zoom optyczny 2x. Zoom cyfrowy do 5x. Posiada tryb portretowy z zaawansowanym efektem bokeh i kontrol\u0105 g\u0142\u0119bi. Aparat ultraszerokok\u0105tny","start_idx":81,"end_idx":133}
{"id":"mrc_3139","question":"na jakim stadionie gra inter mediolan?","answer":"Stadion San Siro \u201eGiuseppe Meazza\u201d","context":"Stadion San Siro \u201eGiuseppe Meazza\u201d \u2013 stadion pi\u0142karski w Mediolanie. == Opis == Budowa stadionu zosta\u0142a rozpocz\u0119ta w 1925 w mediola\u0144skiej dzielnicy San Siro, st\u0105d te\u017c jego nazwa. Pomys\u0142 jego budowy by\u0142 dzie\u0142em \u00f3wczesnego prezydenta Milanu, Piero Pirellego. Stadion zosta\u0142 zaprojektowany z my\u015bl\u0105 wy\u0142\u0105cznie o pi\u0142ce no\u017cnej \u2013 nie ma bie\u017cni lekkoatletycznej. Inauguracja odby\u0142a si\u0119 19 wrze\u015bnia 1926. W\u00f3wczas 35 000 widz\u00f3w obejrza\u0142o zwyci\u0119stwo Interu nad Milanem 6:3. Przez pierwsze lata stadion by\u0142 w\u0142asno\u015bci\u0105 Milanu i tylko Milan rozgrywa\u0142 na nim swoje domowe mecze. W 1935 obiekt zosta\u0142 kupiony przez miasto, co pozwoli\u0142o na jego renowacj\u0119. W 1947 zdecydowano, \u017ce mecze na San Siro b\u0119d\u0105 rozgrywa\u0107 zar\u00f3wno Milan, jak i Inter. Stadion nosi imi\u0119 gracza Interu (w p\u00f3\u017aniejszych latach tak\u017ce","start_idx":0,"end_idx":34}
{"id":"mrc_3140","question":"kto wymy\u015bli\u0142 nazw\u0119 solidarno\u015b\u0107?","answer":"Pomys\u0142 wykorzystania has\u0142a jako nazwy zwi\u0105zku zaproponowa\u0142 Karol Modzelewski.","context":"w Gda\u0144sku, Szczecinie i Jastrz\u0119biu porozumie\u0144 by\u0142o utworzenie \u2013 i w konsekwencji zarejestrowanie przez s\u0105d \u2013 zwi\u0105zku. Napisy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d i \u201esolidarni\u201d powtarza\u0142y si\u0119 pod r\u00f3\u017cnymi postaciami na murach strajkuj\u0105cej stoczni. 23 sierpnia ukaza\u0142 si\u0119 pierwszy numer \u201eStrajkowego Biuletynu Informacyjnego 'Solidarno\u015b\u0107'\u201d, wydawanego nak\u0142adem Wolnej Drukarni Stoczni Gda\u0144skiej. Zainspirowa\u0142o to Jerzego Janiszewskiego, studenta gda\u0144skiej Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szko\u0142y Sztuk Pi\u0119knych, do stworzenia s\u0142ynnego logo ruchu. Pomys\u0142 wykorzystania has\u0142a jako nazwy zwi\u0105zku zaproponowa\u0142 Karol Modzelewski. === \u201ePierwsza\u201d Solidarno\u015b\u0107 === 26 sierpnia 1980 roku prymas Polski Stefan Wyszy\u0144ski wyg\u0142osi\u0142 homili\u0119 w kt\u00f3rej wy\u0142o\u017cy\u0142 stanowisko Ko\u015bcio\u0142a w stosunku do rodz\u0105cego si\u0119 niezale\u017cnego ruchu zwi\u0105zkowego (kt\u00f3ra stanowi\u0142a rozczarowanie dla strajkuj\u0105cych) m\u00f3wi\u0105c wzywaj\u0105c do umiarkowania: \u201e\u017b\u0105dania mog\u0105 by\u0107 s\u0142uszne i na og\u00f3\u0142 s\u0105 s\u0142uszne, ale nigdy nie jest","start_idx":507,"end_idx":584}
{"id":"mrc_3141","question":"kim by\u0142 j\u00f3zef bem?","answer":"J\u00f3zef Zachariasz Bem herbu Bem (ur. 14 marca 1794 w Tarnowie w Austrii, zm. 10 grudnia 1850 w Aleppo w Imperium Osma\u0144skim) \u2013 polski genera\u0142, strateg, pisarz, in\u017cynier wojskowy, artylerzysta, tw\u00f3rca pierwszych oddzia\u0142\u00f3w wojsk rakietowych w Wojsku Polskim, dow\u00f3dca artylerii czynnej Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego, dzia\u0142acz polityczny Wielkiej Emigracji, za\u0142o\u017cyciel dw\u00f3ch emigracyjnych organizacji Towarzystwa Historyczno-Literackiego oraz Towarzystwa Politechnicznego Polskiego w Pary\u017cu pierwszego w historii polskiego towarzystwa in\u017cynierskiego, uczestnik Wiosny Lud\u00f3w, faktyczny cho\u0107 nieformalny dow\u00f3dca trzeciej rewolucji wiede\u0144skiej () 1848 r., naczelny w\u00f3dz powstania w\u0119gierskiego 1848\u20131849, feldmarsza\u0142ek armii Imperium Osma\u0144skiego.","context":"J\u00f3zef Zachariasz Bem herbu Bem (ur. 14 marca 1794 w Tarnowie w Austrii, zm. 10 grudnia 1850 w Aleppo w Imperium Osma\u0144skim) \u2013 polski genera\u0142, strateg, pisarz, in\u017cynier wojskowy, artylerzysta, tw\u00f3rca pierwszych oddzia\u0142\u00f3w wojsk rakietowych w Wojsku Polskim, dow\u00f3dca artylerii czynnej Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego, dzia\u0142acz polityczny Wielkiej Emigracji, za\u0142o\u017cyciel dw\u00f3ch emigracyjnych organizacji Towarzystwa Historyczno-Literackiego oraz Towarzystwa Politechnicznego Polskiego w Pary\u017cu pierwszego w historii polskiego towarzystwa in\u017cynierskiego, uczestnik Wiosny Lud\u00f3w, faktyczny cho\u0107 nieformalny dow\u00f3dca trzeciej rewolucji wiede\u0144skiej () 1848 r., naczelny w\u00f3dz powstania w\u0119gierskiego 1848\u20131849, feldmarsza\u0142ek armii Imperium Osma\u0144skiego.Bohater narodowy Polski, W\u0119gier i Turcji. == Rodzina == J\u00f3zef Bem by\u0142 synem Andrzeja Bema, wnukiem Wojciecha Bema i prawnukiem Christiana Bema, kt\u00f3ry by\u0142 synem Kacpra Behma, siodlarza pochodz\u0105cego ze","start_idx":0,"end_idx":756}
{"id":"mrc_3142","question":"kim by\u0142 budda?","answer":"Budda (sanskr. Buddha \u201eprzebudzony\u201d, \u201eo\u015bwiecony\u201d, \u201eten, kt\u00f3ry nie \u015bpi\u201d), w\u0142a\u015bc. Siddhartha Gautama urodzony jako ksi\u0105\u017c\u0119 oko\u0142o 560 p.n.e. we wsi Lumbini na terenie dzisiejszego Nepalu.","context":"Budda (sanskr. Buddha \u201eprzebudzony\u201d, \u201eo\u015bwiecony\u201d, \u201eten, kt\u00f3ry nie \u015bpi\u201d), w\u0142a\u015bc. Siddhartha Gautama urodzony jako ksi\u0105\u017c\u0119 oko\u0142o 560 p.n.e. we wsi Lumbini na terenie dzisiejszego Nepalu. Pierwsz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swojego \u017cycia sp\u0119dzi\u0142 na do\u015bwiadczaniu przyjemno\u015bci, otoczony zbytkiem i luksusem. Znudzony dotychczasowymi do\u015bwiadczeniami wyszed\u0142 z pa\u0142acu i za jego murami zobaczy\u0142 wiele cierpienia. To sk\u0142oni\u0142o go do tego, aby podj\u0105\u0107 decyzj\u0119 o porzuceniu dotychczasowego \u017cycia i staniu si\u0119 w\u0119drownym mnichem. Pewnego dnia pod drzewem Bodhi odda\u0142 si\u0119 kilkudniowej medytacji, w trakcie kt\u00f3rej osi\u0105gn\u0105\u0142 o\u015bwiecenie. Reszt\u0119 \u017cycia po\u015bwi\u0119ci\u0142 podr\u00f3\u017com po Indiach i nauczaniu ludzi. Nadrz\u0119dnym celem nauk Buddy by\u0142a pomoc ludzko\u015bci w uwolnieniu si\u0119 z cierpienia. O\u015bwieceniem Budda okre\u015bla uwolnienie si\u0119 od permanentnego cyklu odradzania i \u015bmierci (samsary) oraz od cierpienia, kt\u00f3re jest immanentn\u0105","start_idx":0,"end_idx":183}
{"id":"mrc_3143","question":"kiedy utworzono legiony polskie?","answer":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r.","context":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji. W 1916 r. przekszta\u0142cona w Polski Korpus Posi\u0142kowy. Legiony Polskie bra\u0142y udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej po stronie pa\u0144stw centralnych. == Historia == 16 sierpnia 1914 roku powsta\u0142 w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, Naczelny Komitet Narodowy (NKN) z Juliuszem Leo \u2013 prezydentem Krakowa, kt\u00f3ry kierowa\u0142 Polskim Stronnictwem Demokratycznym i by\u0142 ugodowym prezesem Ko\u0142a Polskiego w Wiedniu, p\u00f3\u017aniej W\u0142adys\u0142awem Jaworskim \u2013 ze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN mia\u0142 by\u0107 \u2013 co uznali szybko Austriacy \u2013 \"najwy\u017csz\u0105 instancj\u0105 w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych si\u0142 polskich\", a kierownictwo Departamentu Wojskowego obj\u0119li W\u0142adys\u0142aw Sikorski (Krak\u00f3w) i Aleksander Skarbek","start_idx":0,"end_idx":116}
{"id":"mrc_3144","question":"jakie ziemie zamieszkiwali kozacy?","answer":"stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich","context":"Kozacy (ukr. \"\u043a\u043e\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kozaky\", ros. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u0301\u043a\u0438\" a. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kazaki\", z tur. \"quazz\u0101q\", \"awanturnik\") \u2013 nazwa odnosz\u0105ca si\u0119 do grupy ludno\u015bci o charakterze wieloetnicznym z dominuj\u0105cym substratem ruskim, zamieszkuj\u0105cej stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich, okre\u015blaj\u0105ca p\u00f3\u017aniej tak\u017ce rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych ziemiach pogranicznych Rzeczypospolitej i Rosji. Pocz\u0105tki Kozak\u00f3w zaporoskich, czyli ni\u017cowych, si\u0119gaj\u0105 XV w. i zwi\u0105zane s\u0105 z po\u0142udniowo-wschodnimi ruskimi kresami Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego (Zaporo\u017cem), od unii lubelskiej (1569) w sk\u0142adzie Korony. Kozacy w czasach Imperium Rosyjskiego dzielili si\u0119 na: zaporoskich (do 1775), do\u0144skich, kuba\u0144skich, terskich, astracha\u0144skich, uralskich (jaickich), Siedmiorzecza, orenburskich, syberyjskich, zabajkalskich, amurskich, ussuryjskich, buskich, czarnomorskich i azowskich. Po przewrocie bolszewickim, w trakcie wojny domowej w Rosji (1918\u20131920) opowiedzieli si\u0119 w przewa\u017caj\u0105cej mierze po stronie","start_idx":224,"end_idx":269}
{"id":"mrc_3145","question":"ile gatunk\u00f3w motyli \u017cyje w polsce?","answer":"Obecnie na obszarze Polski stwierdzono 3156 gatunk\u00f3w motyli z 73 rodzin, z czego 164 gatunki to motyle dzienne","context":"* pi\u00f3rolotkowate (Pterophoridae) * pochwikowate (Coleophoridae) * rusa\u0142kowate (Nymphalidae) * pomrowicowate (Limacodidae) * powszelatkowate (Hesperiidae) * prz\u0105dkowate (Bombycidae) * przeziernikowate (Sesiidae) * s\u00f3wkowate (Noctuidae) * trociniarkowate (Cossidae) * uranidowate (Uraniidae) * wachlarzykowate (Crambidae) * zawisakowate (Sphingidae) * zw\u00f3jkowate (Tortricidae) * korow\u00f3dki (Thaumatopoeidae) * mrocznicowate (Erebidae) == Motyle w Polsce == Obecnie na obszarze Polski stwierdzono 3156 gatunk\u00f3w motyli z 73 rodzin, z czego 164 gatunki to motyle dzienne (zobacz te\u017c owady Polski). Co roku jednak wykazywane s\u0105 jeszcze pojedyncze gatunki. * Lista motyli zaliczanych do fauny Polski znajduje si\u0119 w artykule Motyle Polski Przyk\u0142adowe gatunki: * szczotecznica szarawka * agat\u00f3wka \u0142obodnica * barczatka kataks * barczatka bor\u00f3wczanka * pawica grusz\u00f3wka * przylepek brodacznik * nied\u017awiedzi\u00f3wka krasa * zmierzchnica trupia g\u0142\u00f3wka","start_idx":454,"end_idx":564}
{"id":"mrc_3146","question":"ile miejsc ma stadion narodowy w warszawie?","answer":"Na dwukondygnacyjnych trybunach znajduje si\u0119 58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b).","context":"Stadion Narodowy im. Kazimierza G\u00f3rskiego w Warszawie (do pa\u017adziernika 2021 r. Stadion Narodowy w Warszawie), od lipca 2015 r. tak\u017ce pod nazw\u0105 sponsorsk\u0105 PGE Narodowy \u2013 wielofunkcyjny stadion w Warszawie, wybudowany w latach 2008\u20132011, przed pi\u0142karskimi Mistrzostwami Europy 2012, w miejscu Stadionu Dziesi\u0119ciolecia. Oficjalnie otwarty 29 stycznia 2012. Posiada 4. (najwy\u017csz\u0105) kategori\u0119 w klasyfikacji UEFA. Na dwukondygnacyjnych trybunach znajduje si\u0119 58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b). Obiekt zosta\u0142 zaprojektowany przez konsorcjum dw\u00f3ch biur architektonicznych: JSK Architekci Sp. z o.o. z Warszawy, jako lidera konsorcjum (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Zbigniewa Pszczulnego i Mariusza Rutza) oraz hamburskiego Gerkan, Marg und Partner International GmbH (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Huberta Nienhoffa i Markusa Pfisterera), we","start_idx":408,"end_idx":551}
{"id":"mrc_3147","question":"co oznacza blm?","answer":"Black Lives Matter, BLM (dos\u0142. \u201eCzarne \u017cycia si\u0119 licz\u0105\u201d lub \u201eCzarne \u017cycia maj\u0105 znaczenie\u201d) \u2013 mi\u0119dzynarodowy ruch walcz\u0105cy o prawa os\u00f3b czarnosk\u00f3rych","context":"Black Lives Matter, BLM (dos\u0142. \u201eCzarne \u017cycia si\u0119 licz\u0105\u201d lub \u201eCzarne \u017cycia maj\u0105 znaczenie\u201d) \u2013 mi\u0119dzynarodowy ruch walcz\u0105cy o prawa os\u00f3b czarnosk\u00f3rych, wywodz\u0105cy si\u0119 ze spo\u0142eczno\u015bci afroameryka\u0144skiej, kt\u00f3rego celem jest walka z przemoc\u0105 wobec os\u00f3b czarnosk\u00f3rych i z rasizmem systemowym. Ruch regularnie organizuje protesty przeciwko brutalno\u015bci policji wobec os\u00f3b czarnosk\u00f3rych oraz przeciwko nier\u00f3wno\u015bci rasowej w ameryka\u0144skim wymiarze sprawiedliwo\u015bci. Znakiem rozpoznawalnym Black Lives Matter jest uniesiona czarna pi\u0119\u015b\u0107, zapo\u017cyczona od symbolu autonomist\u00f3w. == Pocz\u0105tki == Pocz\u0105tki ruchu si\u0119gaj\u0105 2013 roku, kiedy to w mediach spo\u0142eczno\u015bciowych zosta\u0142 rozpowszechniony hasztag \u201eBlackLivesMatter\u201d. Jego powstanie zwi\u0105zane by\u0142o z uniewinnieniem George\u2019a Zimmermana, cz\u0142onka stra\u017cy s\u0105siedzkiej, kt\u00f3ry w lutym 2012 roku podczas patrolu zabi\u0142 nieuzbrojonego czarnosk\u00f3rego nastolatka, Trayvona Martina. Hasztag zosta\u0142 stworzony przez trzy aktywistki \u2013 Alici\u0119","start_idx":0,"end_idx":148}
{"id":"mrc_3148","question":"kt\u00f3ra planeta jest najwi\u0119ksza?","answer":"Ziemia","context":"Wenus. ; Ziemia : Ziemia (1 au) jest najwi\u0119ksz\u0105 i najg\u0119stsz\u0105 z planet wewn\u0119trznych, jedyn\u0105 z pewno\u015bci\u0105 aktywn\u0105 geologicznie i jedyn\u0105 znan\u0105 planet\u0105, na kt\u00f3rej istnieje \u017cycie. Jej hydrosfera jest unikalna w\u015br\u00f3d planet skalistych. Jest tak\u017ce jedyn\u0105 planet\u0105 gdzie zosta\u0142a zaobserwowana tektonika p\u0142yt. Atmosfera ziemska jest odmienna od atmosfer pozosta\u0142ych planet i jest wci\u0105\u017c kszta\u0142towana przez procesy biologiczne, dzi\u0119ki kt\u00f3rym zawiera 21% wolnego tlenu. Ma jednego naturalnego satelit\u0119 \u2013 Ksi\u0119\u017cyc \u2013 jedynego du\u017cego satelit\u0119 po\u015br\u00f3d planet skalistych w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. Czasem wr\u0119cz okre\u015bla si\u0119 uk\u0142ad Ziemia-Ksi\u0119\u017cyc jako planet\u0119 podw\u00f3jn\u0105. ; Mars : Mars (1,5 au) jest mniejszy ni\u017c Ziemia i Wenus (0,107 masy Ziemi). Ma rzadk\u0105 atmosfer\u0119 z\u0142o\u017con\u0105 g\u0142\u00f3wnie z dwutlenku w\u0119gla. Jego powierzchnia jest usiana wieloma wulkanami takimi jak","start_idx":9,"end_idx":15}
{"id":"mrc_3149","question":"za jakie zas\u0142ugi jest przyznawany order virtuti militari?","answer":"nadawane za wybitne zas\u0142ugi bojowe.","context":"Order Wojenny Virtuti Militari (VM, \u0142ac. \"M\u0119stwu wojskowemu \u2013 (cnocie) dzielno\u015bci \u017co\u0142nierskiej\") \u2013 najwy\u017csze polskie odznaczenie wojenne, nadawane za wybitne zas\u0142ugi bojowe. Jest jednym z najstarszych order\u00f3w wojennych na \u015bwiecie. Ustanowiony przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego 22 czerwca 1792 dla uczczenia zwyci\u0119stwa w bitwie pod Ziele\u0144cami po rozpocz\u0119ciu wojny polsko-rosyjskiej przeciwko interwencji Imperium Rosyjskiego i konfederacji targowickiej, a w obronie Konstytucji 3 maja. Dewiza orderu brzmi: \"Honor i Ojczyzna\". Order by\u0142 nadawany w okresie Ksi\u0119stwa Warszawskiego. Po utworzeniu tzw. Kr\u00f3lestwa Kongresowego order, zachowuj\u0105c sw\u00f3j statut, otrzyma\u0142 nazw\u0119 Order Wojskowy Polski. Po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci w 1918 roku Sejm Ustawodawczy na mocy Ustawy z dnia 1 sierpnia 1919 roku wskrzesi\u0142 order, nadaj\u0105c mu nazw\u0119 Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Obecnie order mo\u017ce by\u0107","start_idx":138,"end_idx":173}
{"id":"mrc_3150","question":"kto dosta\u0142 nagrod\u0119 sprawiedliwy w\u015br\u00f3d narod\u00f3w \u015bwiata?","answer":"ks. Bruno Boguszewski, ks. Stanis\u0142aw Falkowski, ks. Miko\u0142aj Ferenc, ks. W\u0142adys\u0142aw G\u0142owacki, ks. Marceli Godlewski, ks. J\u00f3zef Gorajek, ks. Antoni Kania, ks. Micha\u0142 Kubacki, ks. Albin Ma\u0142ysiak, ks. Stanis\u0142aw Mazak, ks. Aleksander Osiecki, ks. Andrzej Osikowicz, ks. Jan Patrzyk, ks. Jan Pawlicki, ks. Jan Podd\u0119bniak, ks. Jan Raczkowski, ks. Jan Sielewicz, ks. Adam Ska\u0142bania, ks. Franciszek Smorczewski, ks. Witold Stolarczyk, o. Klemens Szeptycki, o. Adam Sztark, ks. Witold Szymczukiewicz, ks. Ludwik Wolski, o. Ludwik Wrodarczyk, ks. Wincenty Mieczys\u0142aw Zawadzki, ks. Jan Zawrzycki, ks. Ignacy \u017byczy\u0144ski. Odznaczone medalem sprawiedliwych zosta\u0142y tak\u017ce siostry zakonne ze Zgromadzenia Si\u00f3str Franciszkanek Rodziny Maryi, kt\u00f3re wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142y z \u017begot\u0105 w ratowaniu \u017byd\u00f3w,","context":"klasztorach m\u0119skich w Polsce. Za t\u0119 dzia\u0142alno\u015b\u0107 Medal Sprawiedliwy w\u015br\u00f3d Narod\u00f3w \u015awiata otrzyma\u0142o kilkudziesi\u0119ciu ksi\u0119\u017cy: ks. Bruno Boguszewski, ks. Stanis\u0142aw Falkowski, ks. Miko\u0142aj Ferenc, ks. W\u0142adys\u0142aw G\u0142owacki, ks. Marceli Godlewski, ks. J\u00f3zef Gorajek, ks. Antoni Kania, ks. Micha\u0142 Kubacki, ks. Albin Ma\u0142ysiak, ks. Stanis\u0142aw Mazak, ks. Aleksander Osiecki, ks. Andrzej Osikowicz, ks. Jan Patrzyk, ks. Jan Pawlicki, ks. Jan Podd\u0119bniak, ks. Jan Raczkowski, ks. Jan Sielewicz, ks. Adam Ska\u0142bania, ks. Franciszek Smorczewski, ks. Witold Stolarczyk, o. Klemens Szeptycki, o. Adam Sztark, ks. Witold Szymczukiewicz, ks. Ludwik Wolski, o. Ludwik Wrodarczyk, ks. Wincenty Mieczys\u0142aw Zawadzki, ks. Jan Zawrzycki, ks. Ignacy \u017byczy\u0144ski. Odznaczone medalem sprawiedliwych zosta\u0142y tak\u017ce siostry zakonne ze Zgromadzenia Si\u00f3str Franciszkanek Rodziny Maryi, kt\u00f3re wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142y z \u017begot\u0105 w ratowaniu \u017byd\u00f3w,","start_idx":122,"end_idx":892}
{"id":"mrc_3151","question":"kiedy islandia wycofuje swoj\u0105 kandydatur\u0119 do unii europejskiej?","answer":"12 marca 2015","context":"do rozm\u00f3w stowarzyszeniowych z UE (rozk\u0142ad g\u0142os\u00f3w: 33 g\u0142osy za przyst\u0105pieniem, 28 przeciwko, 2 pos\u0142\u00f3w wstrzyma\u0142o si\u0119). Dyrektor komisji parlamentarnej do spraw UE, \u00c1rni \u00de\u00f3r Sigur\u00f0sson, o\u015bwiadczy\u0142, \u017ce Islandia nie b\u0119dzie gotowa do\u0142\u0105czy\u0107 do UE wcze\u015bniej ni\u017c w 2013. 17 lipca 2009 wniosek o cz\u0142onkostwo w UE zosta\u0142 przekazany rz\u0105dowi Szwecji, kt\u00f3ra w\u00f3wczas sprawowa\u0142a prezydencj\u0119 w Radzie Unii Europejskiej, poprzez ambasadora Islandii w Sztokholmie. Unia Chrze\u015bcija\u0144sko-Spo\u0142eczna w Bawarii w Niemczech o\u015bwiadczy\u0142a, \u017ce jest przeciwna islandzkiej akcesji. W po\u0142owie czerwca 2013 nowy prawicowy rz\u0105d wstrzyma\u0142 negocjacje akcesyjne. 12 marca 2015 Islandia oficjalnie wycofa\u0142a swoj\u0105 kandydatur\u0119 do Unii Europejskiej. == Euro == Ze wzgl\u0119du na k\u0142opoty islandzkiej waluty, rz\u0105d ma zbada\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 przyj\u0119cia euro, bez przyst\u0119powania do UE. Unia Europejska utrzymuje jednak,","start_idx":627,"end_idx":640}
{"id":"mrc_3152","question":"kiedy by\u0142a katastrofa smole\u0144ska?","answer":"do kt\u00f3rej dosz\u0142o w Smole\u0144sku w sobot\u0119, 10 kwietnia 2010","context":"Katastrofa polskiego Tu-154 w Smole\u0144sku (r\u00f3wnie\u017c katastrofa smole\u0144ska oraz tragedia smole\u0144ska) \u2013 katastrofa lotnicza polskiego samolotu wojskowego, do kt\u00f3rej dosz\u0142o w Smole\u0144sku w sobot\u0119, 10 kwietnia 2010 o godz. 8:41 czasu \u015brodkowoeuropejskiego letniego (CEST) (10:41 czasu moskiewskiego letniego). Zgin\u0119\u0142o w niej 96 os\u00f3b, w\u015br\u00f3d nich: prezydent RP Lech Kaczy\u0144ski z ma\u0142\u017conk\u0105 Mari\u0105 Kaczy\u0144sk\u0105, ostatni prezydent RP na uchod\u017astwie Ryszard Kaczorowski, wicemarsza\u0142kowie Sejmu i Senatu, 18 parlamentarzyst\u00f3w, dow\u00f3dcy wszystkich rodzaj\u00f3w Si\u0142 Zbrojnych RP, pracownicy Kancelarii Prezydenta, szefowie instytucji pa\u0144stwowych, duchowni, przedstawiciele ministerstw, organizacji kombatanckich i spo\u0142ecznych oraz osoby towarzysz\u0105ce, stanowi\u0105cy delegacj\u0119 polsk\u0105 na uroczysto\u015bci zwi\u0105zane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katy\u0144skiej, a tak\u017ce za\u0142oga samolotu. By\u0142a to druga pod wzgl\u0119dem liczby ofiar katastrofa w historii polskiego lotnictwa i najwi\u0119ksza pod wzgl\u0119dem","start_idx":148,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3153","question":"jak\u0105 nagrod\u0119 otrzyma\u0142a alicja po sko\u0144czonym wy\u015bcigu kumotr\u00f3w?","answer":"sw\u00f3j naparstek","context":"znikni\u0119ciem. P\u0142ywa w ka\u0142u\u017cy \u0142ez i spotyka Mysz, kt\u00f3ra \u015bmiertelnie boi si\u0119 kot\u00f3w. Dop\u0142ywaj\u0105 do brzegu, gdzie spotykaj\u0105 mn\u00f3stwo ptak\u00f3w i innych zwierz\u0105t. One tak\u017ce s\u0105 przemoczone. Jeden z ptak\u00f3w, Dodo, decyduje, \u017ce zwierz\u0119ta powinny si\u0119 osuszy\u0107 w Wy\u015bcigu Kumotr\u00f3w, kt\u00f3ry nie ma \u017cadnych regu\u0142 opr\u00f3cz biegania w k\u00f3\u0142ko. Wy\u015bcig trwa p\u00f3\u0142 godziny i ka\u017cdy wygrywa, wi\u0119c ka\u017cdy powinien dosta\u0107 nagrod\u0119. Alicja oddaje swoje s\u0142odycze na nagrody, sama dostaje w nagrod\u0119 sw\u00f3j naparstek, a Mysz opowiada jej swoj\u0105 d\u0142ug\u0105 i smutn\u0105 histori\u0119 prze\u015bladowa\u0144 przez koty. Rozdzia\u0142 ko\u0144czy si\u0119, gdy Alicja opuszcza uczestnik\u00f3w wy\u015bcigu. Bia\u0142y Kr\u00f3lik myli Alicj\u0119 ze swoj\u0105 s\u0142u\u017c\u0105c\u0105, ka\u017c\u0105c jej przynie\u015b\u0107 par\u0119 r\u0119kawiczek i wachlarz. Alicja idzie do jego domu i znajduje butelk\u0119. Wypija jej zawarto\u015b\u0107 i w","start_idx":456,"end_idx":470}
{"id":"mrc_3154","question":"kto by\u0142 pierwszym sekretarzem pzpr w chwili wprowadzania stanu wojennego?","answer":"I sekretarz KW PZPR Tadeusz Fiszbach.","context":"Wa\u0142\u0119sie w jego mieszkaniu wojewoda gda\u0144ski Jerzy Ko\u0142odziejski i I sekretarz KW PZPR Tadeusz Fiszbach. Pierwszego dnia stanu wojennego, w godzinach wieczornych, za zgod\u0105 w\u0142adz, z Lechem Wa\u0142\u0119s\u0105 spotkali si\u0119 przedstawiciele Ko\u015bcio\u0142a w osobach arcybiskupa Bronis\u0142awa D\u0105browskiego i ksi\u0119dza Alojzego Orszulika. Przewodnicz\u0105cego zdelegalizowanej NSZZ \u201eS\u201d przewieziono najpierw do willi MSW w Skolimowie, potem do o\u015brodka rz\u0105dowego w Chylicach, nast\u0119pnie osadzono w Otwocku Wielkim, a ostatecznie w Ar\u0142amowie (od 11 maja 1982). Jeszcze 13 grudnia prymas Glemp wyg\u0142osi\u0142 w Cz\u0119stochowie kazanie do m\u0142odzie\u017cy w kt\u00f3rym zaapelowa\u0142 o zachowanie spokoju. Wezwa\u0142 m\u0142odzie\u017c do zachowania \u017cycia w imi\u0119 dzia\u0142a\u0144 dla dobra ojczyzny. Wieczorem podczas kolejnego kazania w Warszawie apelowa\u0142 o realizm i zaniechanie my\u015bli o walce bratob\u00f3jczej. Jednocze\u015bnie 15 grudnia Rada G\u0142\u00f3wna Episkopatu","start_idx":64,"end_idx":101}
{"id":"mrc_3155","question":"gdzie mo\u017cna us\u0142ysze\u0107 orkiestr\u0119?","answer":"filharmoniach, teatrach muzycznych oraz na wolnym powietrzu.","context":"Orkiestra symfoniczna \u2013 zesp\u00f3\u0142 instrumentalny przeznaczony do wykonywania wielkich dzie\u0142 muzycznych: symfonii, koncert\u00f3w, oper i balet\u00f3w w czasie koncert\u00f3w w filharmoniach, teatrach muzycznych oraz na wolnym powietrzu. Do po\u0142owy XVIII wieku nie istnia\u0142a standardowa obsada orkiestry. Wykszta\u0142ci\u0142a si\u0119 ona na dworze elektora Palatynatu w Mannheim w po\u0142owie XVIII wieku. Orkiestr\u0119 stanowi\u0142 zesp\u00f3\u0142 instrument\u00f3w smyczkowych; I i II skrzypce, alt\u00f3wka oraz wiolonczela zdwajana przez kontrabas. Wyra\u017anemu ograniczeniu uleg\u0142a rola d\u0119tych, kt\u00f3r\u0105 tworzy\u0142y flety, oboje i fagoty, a od 1782 roku klarnet. Instrumenty te dobarwia\u0142y brzmienie smyczk\u00f3w i dopiero w XIX wieku zacz\u0119to powierza\u0107 im partie solowe. Waltornie gra\u0142y pocz\u0105tkowo przede wszystkim fundament harmoniczny, tym wa\u017cniejszy, \u017ce na znaczeniu straci\u0142o basso continuo. Orkiestra symfoniczna nigdy nie uzyska\u0142a ustalonego sk\u0142adu. Jej konfiguracja i","start_idx":158,"end_idx":218}
{"id":"mrc_3156","question":"jak\u0105 zasad\u0105 kierowa\u0142 si\u0119 prawodawca przy wymierzaniu kar?","answer":"O wielko\u015bci kary decydowa\u0142 status: wolny czy niewolnik, posiadany maj\u0105tek lub funkcja","context":"prawa. O wielko\u015bci kary decydowa\u0142 status: wolny czy niewolnik, posiadany maj\u0105tek lub funkcja (wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 urz\u0119dnik\u00f3w \u2013 dw\u00f3r). Liczy\u0142o si\u0119, kto skar\u017cy\u0142 i kto by\u0142 oskar\u017conym. Za uszkodzenie cia\u0142a niewolnika odszkodowanie bra\u0142 jego w\u0142a\u015bciciel (odszkodowanie za utrat\u0119 zdolno\u015bci do pracy). === Przyk\u0142ady prawne w Kodeksie Hammurabiego === * \u00a7 1 Je\u015bli kto\u015b kogo\u015b oskar\u017cy\u0142 i rzuci\u0142 na niego podejrzenie o zab\u00f3jstwo, za\u015b tego mu nie udowodni\u0142, ten kto go oskar\u017cy\u0142, poniesie kar\u0119 \u015bmierci. * \u00a7 22 Je\u015bli obywatel dokona\u0142 rabunku i zosta\u0142 z\u0142apany, cz\u0142owiek ten zostanie zabity. * \u00a7 102 Je\u015bli kupiec da\u0142 agentowi handlowemu pieni\u0105dze jako po\u017cyczk\u0119 bezprocentow\u0105, a on tam, gdzie poszed\u0142, poni\u00f3s\u0142 strat\u0119, zwr\u00f3ci kupcowi kapita\u0142. * \u00a7 103 Je\u015bli podczas jego podr\u00f3\u017cy nieprzyjaciel zabierze mu wszystko,","start_idx":7,"end_idx":92}
{"id":"mrc_3157","question":"czym by\u0142 kocio\u0142 ba\u0142ka\u0144ski?","answer":"sytuacja geopolityczna na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim, szczeg\u00f3lnie w jego p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci, od po\u0142owy XIX wieku.","context":"Kocio\u0142 ba\u0142ka\u0144ski \u2013 sytuacja geopolityczna na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim, szczeg\u00f3lnie w jego p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci, od po\u0142owy XIX wieku. == Geneza konflikt\u00f3w == Przed XIX w. Ba\u0142kany - tu rozumiane przede wszystkim jako ich cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocno-zachodnia, a w mniejszym stopniu tereny Grecji i Bu\u0142garii - by\u0142y w wi\u0119kszo\u015bci pod w\u0142adz\u0105 Imperium Osma\u0144skiego. By\u0142 to teren w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkany przez S\u0142owian, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi g\u0142\u00f3wnym rozdzielnikiem by\u0142a religia. \u00d3wczesna \u015bwiadomo\u015b\u0107 narodowa by\u0142a bardzo niewielka, co wynika\u0142o z charakteru w\u0142adzy tureckiej, kt\u00f3ra nie zmusza\u0142a nikogo do wyrzekania si\u0119 swojej kultury, nie prowokuj\u0105c tym samym reakcji narodowowyzwole\u0144czej. Jednak\u017ce na skutek rozwoju \u015bwiadomo\u015bci narodowej, a co za tym idzie, nacjonalizm\u00f3w lokalnych, sytuacja stawa\u0142a si\u0119 w tym rejonie coraz bardziej niestabilna, szczeg\u00f3lnie ze wzgl\u0119du na du\u017ce wymieszanie mi\u0119dzy","start_idx":19,"end_idx":134}
{"id":"mrc_3158","question":"kto napisa\u0142 kopciuszka?","answer":"bracia Grimm","context":"\"Aschenputtel\", Wilhelm i Jacob Grimm === W\u0105tek \"Kopciuszka\" opracowali r\u00f3wnie\u017c bracia Grimm, modyfikuj\u0105c tekst ba\u015bni w kolejnych wydaniach swojego zbioru (ostatnie ukaza\u0142o si\u0119 w 1857 roku). Umieraj\u0105ca matka przykazuje c\u00f3rce, by by\u0142a pobo\u017cna i dobra. Po jej \u015bmierci ojciec \u017ceni si\u0119 powt\u00f3rnie z kobiet\u0105, kt\u00f3ra ma dwie c\u00f3rki z poprzedniego ma\u0142\u017ce\u0144stwa. Wszystkie trzy pomiataj\u0105 Kopciuszkiem. Gdy ojciec jedzie w podr\u00f3\u017c, dziewczyna prosi, by przywi\u00f3z\u0142 jej pierwsz\u0105 ga\u0142\u0105zk\u0119, kt\u00f3ra zaczepi o jego kapelusz. Z ga\u0142\u0105zki, posadzonej na grobie matki Kopciuszka, wyrasta leszczynowe drzewo. Kiedy kr\u00f3l wyprawia trzydniowy bal, dziewczyna prosi o pozwolenie, by na niego p\u00f3j\u015b\u0107. Macocha ka\u017ce jej najpierw oddzieli\u0107 soczewic\u0119 od popio\u0142u. Mimo \u017ce zadanie zostaje wykonane z pomoc\u0105 ptak\u00f3w, macocha ostatecznie nie pozwala pasierbicy jecha\u0107 na bal. Dziewczyna","start_idx":80,"end_idx":92}
{"id":"mrc_3159","question":"w jakich parkach narodowych sa wydmy?","answer":"S\u0142owi\u0144skiego Parku Narodowego","context":"Narodowego. Na jego terenie utworzono nast\u0119puj\u0105ce obszary ochrony \u015bcis\u0142ej: == Atrakcje turystyczne == * Wydmy ruchome, z najwy\u017cszymi \u2013 \u0141\u0105czk\u0105 oraz Czo\u0142pi\u0144sk\u0105 * Muzeum Przyrodnicze S\u0142owi\u0144skiego Parku Narodowego w Smo\u0142dzinie * Muzeum Wsi S\u0142owi\u0144skiej w Klukach * Latarnia morska Czo\u0142pino o wysoko\u015bci 25 m i \u015bcie\u017cka przyrodnicza \"Latarnia\" * Wzg\u00f3rze Rowok\u00f3\u0142 o wysoko\u015bci 115 m, najwy\u017csze wzniesienie na Pobrze\u017cu S\u0142owi\u0144skim, \u015bwi\u0119ta g\u00f3ra Kaszub\u00f3w, z wie\u017c\u0105 widokow\u0105 i \u015bcie\u017ck\u0105 przyrodnicz\u0105 \u201eRowok\u00f3\u0142\u201d. Do 2019 na wzg\u00f3rzu, w obr\u0119bie terenu chronionego, gmina Smo\u0142dzino zgodnie z decyzj\u0105 otrzyman\u0105 od ministra \u015brodowiska Jana Szyszki ma rozpocz\u0105\u0107 budow\u0119 drewniano-ceglanej kaplicy pw. \u015bw. Miko\u0142aja. * Poligon niemiecki z czas\u00f3w II wojny \u015bwiatowej na Mierzei \u0141ebskiej w okolicach R\u0105bki == Otulina == Wok\u00f3\u0142 S\u0142owi\u0144skiego Parku Narodowego utworzono otulin\u0119","start_idx":180,"end_idx":209}
{"id":"mrc_3160","question":"jaka jednostka wagi w usa?","answer":"funt brytyjski (\"avoirdupois\", powszechnie u\u017cywany np. w USA), ang. \"pound\"","context":"kg oraz stosowany jest skr\u00f3t lb (od \"libra\", liczba mnoga w j\u0119z. angielskim: lbs). == Wsp\u00f3\u0142czesne rodzaje funta == * funt brytyjski (\"avoirdupois\", powszechnie u\u017cywany np. w USA), ang. \"pound\": 1 lb = 0,453 592 37 kg = 16 oz (uncji) = 7000 gran\u00f3w (ziaren) :: 1 kilogram = 2,204 62 funta Masa funta \"avoirdupois\" zosta\u0142a okre\u015blona przez kupc\u00f3w w Londynie w 1303. Jego dok\u0142adna miara i spos\u00f3b ustalania zmienia\u0142y si\u0119. W 1878 zdefiniowano wzorzec funta jako odpowiadaj\u0105cy ok. 0,453 592 338 kg, w 1883 \u2013 ok. 0,453 592 427 kg, wreszcie od 1889 w zaokr\u0105gleniu jako 0,453 592 43 kg. Od 1894 funt r\u00f3wny 0,453 592 427 kg przyj\u0119to r\u00f3wnie\u017c w Stanach Zjednoczonych. Wsp\u00f3\u0142czesny funt mi\u0119dzynarodowy o mierze 0,453","start_idx":117,"end_idx":192}
{"id":"mrc_3161","question":"jaki ruch jest w irlandii?","answer":"Zasada ruchu lewostronnego","context":"Ruch lewostronny \u2013 przepis ruchu drogowego nakazuj\u0105cy pojazdom poruszanie si\u0119 w pobli\u017cu lewej kraw\u0119dzi jezdni. W zmodyfikowanej postaci obowi\u0105zywa\u0107 on mo\u017ce tak\u017ce na tramwajowych, czasem tak\u017ce kolejowych, liniach dwutorowych (w tym przypadku nakazuje jazd\u0119 lewym torem). Zasada ruchu lewostronnego obowi\u0105zuje dzi\u015b w mniejszo\u015bci kraj\u00f3w \u015bwiata: w Wielkiej Brytanii oraz w krajach niegdy\u015b od Wielkiej Brytanii zale\u017cnych lub b\u0119d\u0105cych jej by\u0142ymi koloniami, w tym w Irlandii, na Cyprze i Malcie, a tak\u017ce w Australii, Nowej Zelandii, Samoa, Indiach, Pakistanie, Sri Lance, Bangladeszu, Papui-Nowej Gwinei, Brunei, Hongkongu, Po\u0142udniowej Afryce i innych postbrytyjskich koloniach Afryki (Lesotho, Botswanie, Kenii, Tanzanii, Ugandzie, Zambii, Zimbabwe), jak r\u00f3wnie\u017c w Japonii, Malezji, Singapurze, Indonezji, Tajlandii, Makau, na Malediwach, Mauritiusie, Jamajce, Dominice oraz w Gujanie i Surinamie. Jednym z","start_idx":270,"end_idx":296}
{"id":"mrc_3162","question":"kto opiekowa\u0142 si\u0119 tadeuszem?","answer":"Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu.","context":"Tadeusz Soplica (\"pan Tadeusz\") \u2013 posta\u0107 literacka, tytu\u0142owy bohater poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek S\u0119dziego, dziedzic Soplicowa. M\u0142ody, przystojny, zakochany w Zosi, wpl\u0105tuje si\u0119 w perypetie mi\u0142osne z jej opiekunk\u0105 Telimen\u0105. Ostatecznie zar\u0119cza si\u0119 z Zosi\u0105. == Dzieci\u0144stwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszk\u0119 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z pierwsz\u0105 napotkan\u0105 \u201edziewczyn\u0105 ubog\u0105\u201d). Urodzi\u0142 si\u0119 zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cze\u015b\u0107 Tadeusza Ko\u015bciuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizm\u00f3w, syn Jacka urodzi\u0142 si\u0119 rok wcze\u015bniej, kiedy s\u0142awa Ko\u015bciuszki nie mog\u0142a jeszcze dotrze\u0107 na Litw\u0119). Osierocony wcze\u015bnie przez matk\u0119. Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu. Tadeusz, przekonany o \u015bmierci ojca, dorasta, otoczony trosk\u0105 wszystkich","start_idx":725,"end_idx":795}
{"id":"mrc_3163","question":"kogo dusi zmora?","answer":"m\u0119czy\u0142a \u015bpi\u0105cych, wysysaj\u0105c z nich krew.","context":"Zmora, zwana te\u017c mar\u0105 (st\u0105d powiedzenie \"sen mara, B\u00f3g wiara\") \u2013 w wierzeniach s\u0142owia\u0144skich i nordyckich istota p\u00f3\u0142 demoniczna, dusza cz\u0142owieka \u017cyj\u0105cego lub zmar\u0142ego, kt\u00f3ra noc\u0105 m\u0119czy\u0142a \u015bpi\u0105cych, wysysaj\u0105c z nich krew. == Etymologia == \"Mara\" \u201edemon \u015bmierci\u201d \u2013 Uosobienie \u015bmierci, demon ciemno\u015bci; diabe\u0142, \u201ez\u0142y, wsp\u00f3lny ario-s\u0142owia\u0144ski derywat\u201d z \"v\u1e5bddhi\" od \"*moro-\" \u201e\u015bmier\u0107\u201d. W etnograficznych zapisach spotyka si\u0119 te\u017c w odniesieniu do \"mary/zmory\" nazw\u0119 \"kikimora\" lub \"kukumora\", a tak\u017ce \"nocnica, dusio\u0142ek, gnieciuch, macek, siode\u0142ko\". == Opis == === Pochodzenie zm\u00f3r === Wed\u0142ug ludowych poda\u0144 zmorami zostawa\u0142y dusze grzesznych kobiet, dusze ludzi skrzywdzonych, zmar\u0142ych bez spowiedzi, pot\u0119pionych. Zmorami cz\u0119sto bywa\u0142y si\u00f3dme c\u00f3rki danego ma\u0142\u017ce\u0144stwa lub osoby, kt\u00f3rym przy chrzcie przeinaczono imi\u0119. \u201eZmorowato\u015b\u0107\u201d dotyka\u0107 te\u017c mog\u0142a osoby maj\u0105ce zro\u015bni\u0119te nad oczyma brwi","start_idx":178,"end_idx":218}
{"id":"mrc_3164","question":"z kt\u00f3rymi krajami graniczy polska?","answer":"Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie.","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":106,"end_idx":244}
{"id":"mrc_3165","question":"kto po raz pierwszy u\u017cy\u0142 poj\u0119cia \u017celazna kurtyna?","answer":"Joseph Goebbels","context":"\u017belazna kurtyna, \u2013 potoczna nazwa granicy (w okresie zimnej wojny) mi\u0119dzy Zwi\u0105zkiem Radzieckim i podporz\u0105dkowanym mu pa\u0144stwom Europy \u015arodkowej a Europ\u0105 Zachodni\u0105, kt\u00f3rej u\u017cy\u0142 w lutym 1945 roku Joseph Goebbels w odniesieniu do teren\u00f3w opanowanych przez ZSRR a powieli\u0142 Winston Churchill 5 marca 1946 roku, podczas przem\u00f3wienia w ameryka\u0144skim mie\u015bcie Fulton. Koncepcja utworzenia strefy buforowej mi\u0119dzy ZSRR a granicami Europy Zachodniej zosta\u0142a poruszona w 1945 roku w czasie konferencji w Poczdamie. J\u00f3zef Stalin zadeklarowa\u0142, \u017ce uzna Niemcy Zachodnie za stref\u0119 wp\u0142yw\u00f3w pa\u0144stw zachodnich, je\u015bli Niemcy Wschodnie pozostan\u0105 w sferze wp\u0142yw\u00f3w ZSRR. Gdy prezydent Harry Truman zapyta\u0142 go czy ma w planach utworzy\u0107 lini\u0119 dziel\u0105c\u0105 Europ\u0119 od Ba\u0142tyku po Adriatyk, J\u00f3zef Stalin odpowiedzia\u0142 twierdz\u0105co. W odpowiedzi na przedstawione stanowisko, Churchill wyg\u0142osi\u0142","start_idx":193,"end_idx":208}
{"id":"mrc_3166","question":"jak wielkie jest s\u0142o\u0144ce?","answer":"Ma \u015brednic\u0119 oko\u0142o 1 392 684 km, oko\u0142o 109 razy wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c Ziemia","context":"S\u0142o\u0144ce (\u0142ac. \"Sol\", gr. \"\u1f2d\u03bb\u03b9\u03bf\u03c2\", trb. \"H\u1e17lios\"; symbol: ) \u2013 gwiazda centralna Uk\u0142adu S\u0142onecznego, wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rej kr\u0105\u017cy Ziemia, inne planety tego uk\u0142adu, planety kar\u0142owate oraz ma\u0142e cia\u0142a Uk\u0142adu S\u0142onecznego. S\u0142o\u0144ce sk\u0142ada si\u0119 z gor\u0105cej plazmy utrzymywanej przez grawitacj\u0119 i kszta\u0142towanej przez pole magnetyczne. Jest prawie idealnie kuliste. Ma \u015brednic\u0119 oko\u0142o 1 392 684 km, oko\u0142o 109 razy wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c Ziemia, a jego masa (1,989 kg, oko\u0142o 333 tysi\u0119cy razy wi\u0119ksza ni\u017c masa Ziemi (M\u2295)) stanowi oko\u0142o 99,86% ca\u0142kowitej masy Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Oko\u0142o trzy czwarte masy S\u0142o\u0144ca stanowi wod\u00f3r, reszt\u0119 g\u0142\u00f3wnie hel. Pozosta\u0142e 1,69% (co odpowiada oko\u0142o 5600 ) tworz\u0105 ci\u0119\u017csze pierwiastki, w tym m.in. tlen, w\u0119giel, neon i \u017celazo. S\u0142o\u0144ce uformowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o 4,567 mld lat temu na skutek zapadania","start_idx":340,"end_idx":405}
{"id":"mrc_3167","question":"w jakich wodach \u017cyj\u0105 rekiny?","answer":"Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych.","context":"Rekiny (fr. \"requin\") \u2013 og\u00f3lna nazwa grupy gatunk\u00f3w, rodzaj\u00f3w, a nawet rodzin drapie\u017cnych ryb chrz\u0119stnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzuj\u0105cych si\u0119 op\u0142ywowym, wrzecionowatym tu\u0142owiem, heterocerkaln\u0105 p\u0142etw\u0105 ogonow\u0105, 5\u20137 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tu\u017c za g\u0142ow\u0105. W zapisie kopalnym szcz\u0105tki rekin\u00f3w znane s\u0105 z warstw dewonu. Wiele gatunk\u00f3w jest po\u0142awianych dla mi\u0119sa, sk\u00f3r i tranu. Niekt\u00f3re s\u0105 niebezpieczne dla ludzi ze wzgl\u0119du na mo\u017cliwo\u015b\u0107 pogryzienia \u2013 nawet \u015bmiertelnego. == Wyst\u0119powanie == Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych. == Charakterystyka og\u00f3lna == Rekiny osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 od 0,15 m do 20 m, a mas\u0119 cia\u0142a nawet do 12 ton. Najgro\u017aniejsze gatunki, np. \u017car\u0142acz bia\u0142y czy tygrysi maj\u0105 ostre i spiczaste","start_idx":520,"end_idx":675}
{"id":"mrc_3168","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 \u017cubry w polsce?","answer":"w Polsce, Litwie, Ukrainie, Rosji, Bia\u0142orusi, S\u0142owacji (Park Narodowy \u201ePo\u0142oniny\u201d) i Niemczech.","context":"cz\u0142owieka Zar\u00f3wno samice z nowo narodzonymi m\u0142odymi, jak i samce w okresie rozrodczym mog\u0105 by\u0107 agresywne w stosunku do cz\u0142owieka. == Wyst\u0119powanie i liczebno\u015b\u0107 == \u017bubry zasiedlaj\u0105 lasy mieszane z podmok\u0142ymi polanami. W stanie dzikim pod koniec XX wieku i na pocz\u0105tku XXI wieku wyst\u0119powa\u0142y w Polsce, Litwie, Ukrainie, Rosji, Bia\u0142orusi, S\u0142owacji (Park Narodowy \u201ePo\u0142oniny\u201d) i Niemczech. W 1997 roku na \u015bwiecie \u017cy\u0142o 2925 \u017cubr\u00f3w (z czego w Polsce ok. 600\u2013700 szt.). === Populacja w Polsce === W 2013 liczba zwierz\u0105t w Polsce wynosi\u0142a oko\u0142o 1400 sztuk, z czego 270 mieszkaj\u0105cych od 1963 w Bieszczadach to \u017cubry bia\u0142owiesko-kaukaskie (nieudana ich introdukcja mia\u0142a te\u017c miejsce w Gorcach), reszta to \u017cubry bia\u0142owiesko-nizinne. \u017bubry bia\u0142owiesko-kaukaskie to osobniki, kt\u00f3re maj\u0105 geny ostatniego \u017cubra kaukaskiego","start_idx":288,"end_idx":382}
{"id":"mrc_3169","question":"jakie s\u0105 cele nato?","answer":"celem Sojuszu jest zagwarantowanie \u2013 \u015brodkami politycznymi i militarnymi \u2013 wolno\u015bci i bezpiecze\u0144stwa wszystkim pa\u0144stwom cz\u0142onkowskim.","context":"celem Sojuszu jest zagwarantowanie \u2013 \u015brodkami politycznymi i militarnymi \u2013 wolno\u015bci i bezpiecze\u0144stwa wszystkim pa\u0144stwom cz\u0142onkowskim. Do osi\u0105gni\u0119cia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpiecze\u0144stwa: * zapewnia fundament trwa\u0142ego bezpiecze\u0144stwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwi\u0105zywaniu konflikt\u00f3w * zapewnia \u015brodki odstraszania i obrony przed jak\u0105kolwiek form\u0105 ataku na terytorium ka\u017cdego pa\u0144stwa cz\u0142onkowskiego * rozwija bezpiecze\u0144stwo mi\u0119dzynarodowe poprzez sta\u0142\u0105 i aktywn\u0105 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze wszystkimi pa\u0144stwami partnerskimi nale\u017c\u0105cymi do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa * wysy\u0142a swoje misje wojskowe do pa\u0144stw, na terytorium kt\u00f3rych toczy si\u0119 konflikt zbrojny, celem za\u017cegnania tego konfliktu. Niemniej jednak istotnym zapisem traktatu jest artyku\u0142 3 zobowi\u0105zuj\u0105cy ka\u017cd\u0105 ze jego stron z osobna do umacniania swoich w\u0142asnych i","start_idx":0,"end_idx":133}
{"id":"mrc_3170","question":"jakie urz\u0105dzenia nazywamy mobilnymi?","answer":"przeno\u015bne urz\u0105dzenie elektroniczne pozwalaj\u0105ce na przetwarzanie, odbieranie oraz wysy\u0142anie danych bez konieczno\u015bci utrzymywania przewodowego po\u0142\u0105czenia z sieci\u0105.","context":"Urz\u0105dzenie mobilne \u2013 przeno\u015bne urz\u0105dzenie elektroniczne pozwalaj\u0105ce na przetwarzanie, odbieranie oraz wysy\u0142anie danych bez konieczno\u015bci utrzymywania przewodowego po\u0142\u0105czenia z sieci\u0105. Urz\u0105dzenie mobilne mo\u017ce by\u0107 przenoszone przez u\u017cytkownika bez konieczno\u015bci anga\u017cowania dodatkowych \u015brodk\u00f3w (definicja zaproponowana przez M. Macutkiewicza w pracy \"Wykorzystanie rozwi\u0105za\u0144 mobilnych w systemach klasy e-commerce\"). Typowym zastosowaniem mo\u017ce by\u0107 odbieranie i wysy\u0142anie poczty elektronicznej oraz przegl\u0105danie stron sieci WWW za pomoc\u0105 aplikacji mobilnych. Urz\u0105dzenia mobilne s\u0105 r\u00f3wnoprawnym kana\u0142em dost\u0119pu do bankowo\u015bci. == Przyk\u0142ady urz\u0105dze\u0144 mobilnych == * telefon kom\u00f3rkowy, smartfon * palmtop, pocket PC \u2013 komputer kieszonkowy * tablet (komputer), notebook \u2013 osobisty komputer przeno\u015bny * odtwarzacz MP3 * odtwarzacz MP4/MTV, PMP * cyfrowy aparat fotograficzny * przeno\u015bne urz\u0105dzenia do nawigacji satelitarnej GPS * PlayStation Portable, Nintendo DS \u2013","start_idx":21,"end_idx":182}
{"id":"mrc_3171","question":"ile gwiazdek ma flaga ameryki?","answer":"50 gwiazd","context":"Flaga Stan\u00f3w Zjednoczonych Ameryki \u2013 jeden z symboli pa\u0144stwowych Stan\u00f3w Zjednoczonych Ameryki. Flaga sk\u0142ada si\u0119 z trzynastu r\u00f3wnej wysoko\u015bci poziomych pas\u00f3w, na przemian czerwonych i bia\u0142ych (czerwony na pocz\u0105tku i ko\u0144cu). W lewym g\u00f3rnym rogu flagi znajduje si\u0119 niebieski kanton z pi\u0119\u0107dziesi\u0119cioma pi\u0119cioramiennymi bia\u0142ymi gwiazdami. S\u0105 one rozmieszczone w dziewi\u0119ciu poziomych rz\u0119dach po 6 (na g\u00f3rze i dole) i 5 gwiazd przemiennie. 50 gwiazd symbolizuje 50 stan\u00f3w ameryka\u0144skich, za\u015b 13 pas\u00f3w \u2013 13 pierwotnych kolonii. Flaga USA jest potocznie zwana \"Stars and Stripes\" (Gwiazdy i pasy) lub, mniej powszechnie, \"Old Glory\" (Dawna chwa\u0142a). Druga z nazw zosta\u0142a ukuta w latach 30. XIX wieku i najcz\u0119\u015bciej u\u017cywano jej w czasach 48-gwiazdkowej wersji flagi (w latach 1912\u20131959). == Historia == Flaga przesz\u0142a","start_idx":433,"end_idx":442}
{"id":"mrc_3172","question":"czym skutkuje wzrost inflacji?","answer":"Redystrybucja si\u0142y nabywczej na korzy\u015b\u0107 emituj\u0105cego pieni\u0105dz (zwykle rz\u0105du b\u0105d\u017a podleg\u0142ej mu instytucji) kosztem reszty u\u017cytkownik\u00f3w (dlatego inflacja bywa nazywana \u201eukrytym podatkiem\u201d). * W przypadku kiedy tempo wzrostu inflacji jest wy\u017csze ni\u017c tempo wzrostu wynagrodze\u0144 \u2212 spadek realnych dochod\u00f3w obywateli. * Realny spadek warto\u015bci zobowi\u0105za\u0144 i wierzytelno\u015bci, kt\u00f3re nie podlegaj\u0105 waloryzacji. * Utrata zaufania do pieni\u0105dza jako \u015brodka przechowywania warto\u015bci.","context":"z bud\u017cetu przewy\u017cszaj\u0105 wp\u0142ywy) * przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwini\u0119cie procesu inwestycyjnego finansowanego przez pa\u0144stwo) * wadliwa struktura gospodarki * import inflacji (wraz ze wzrostem cen artyku\u0142\u00f3w importowanych przez dany kraj nast\u0119puje wzrost koszt\u00f3w produkcji, a co za tym idzie wzrost cen) == Skutki inflacji == * Redystrybucja si\u0142y nabywczej na korzy\u015b\u0107 emituj\u0105cego pieni\u0105dz (zwykle rz\u0105du b\u0105d\u017a podleg\u0142ej mu instytucji) kosztem reszty u\u017cytkownik\u00f3w (dlatego inflacja bywa nazywana \u201eukrytym podatkiem\u201d). * W przypadku kiedy tempo wzrostu inflacji jest wy\u017csze ni\u017c tempo wzrostu wynagrodze\u0144 \u2212 spadek realnych dochod\u00f3w obywateli. * Realny spadek warto\u015bci zobowi\u0105za\u0144 i wierzytelno\u015bci, kt\u00f3re nie podlegaj\u0105 waloryzacji. * Utrata zaufania do pieni\u0105dza jako \u015brodka przechowywania warto\u015bci. * Poniewa\u017c si\u0142a nabywcza pieni\u0105dza maleje, konsumenci chc\u0105 si\u0119 go pozby\u0107, zakupuj\u0105c dobra, kt\u00f3rych","start_idx":337,"end_idx":801}
{"id":"mrc_3173","question":"z jakiego j\u0119zyka pochodzi s\u0142owo mened\u017cer?","answer":"ang.","context":"Mened\u017cer, tak\u017ce menad\u017cer (ang. \"manager\") \u2013 osoba, kt\u00f3rej podstawowym zadaniem jest realizacja procesu zarz\u0105dzania \u2013 planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie \u2013 motywowanie i kontrolowanie. == Opis == Wyrazem \u201emened\u017cer\u201d mo\u017cna okre\u015bli\u0107 ka\u017cd\u0105 osob\u0119, kt\u00f3ra podejmuje decyzje, lecz najcz\u0119\u015bciej u\u017cywa si\u0119 ten wyraz dla okre\u015blenia osoby, kt\u00f3ra jest zatrudniona w r\u00f3\u017cnych przedsi\u0119biorstwach lub organizacjach i realizuje lub uczestniczy w procesie zarz\u0105dzania. Mened\u017cerowie jako przedstawiciele kadry zarz\u0105dzaj\u0105cej cechuj\u0105 si\u0119 poczuciem odpowiedzialno\u015bci, strategicznego my\u015blenia i przewidywania. Mened\u017cer\u00f3w mo\u017cna podzieli\u0107 wed\u0142ug szczebli: * najwy\u017cszego szczebla (np. prezydent, prezes) * \u015bredniego szczebla (np. kierownik dzia\u0142u) * pierwszej linii (ang. \"front line manager\") (np. brygadzista). Mened\u017cer\u00f3w mo\u017cna tak\u017ce podzieli\u0107 wed\u0142ug obszar\u00f3w zarz\u0105dzania np. mened\u017cerowie finans\u00f3w, zasob\u00f3w ludzkich, administracji i public relations. Opr\u00f3cz perspektywy mikro, czyli","start_idx":26,"end_idx":30}
{"id":"mrc_3174","question":"ilu zawodnik\u00f3w wyst\u0119puje w dru\u017cynie podczas gry w koszyk\u00f3wk\u0119?","answer":"W trakcie gry na boisku musi znajdowa\u0107 si\u0119 po 5 zawodnik\u00f3w z ka\u017cdej z dw\u00f3ch dru\u017cyn bior\u0105cych udzia\u0142 w meczu.","context":"W sk\u0142ad dru\u017cyny koszykarskiej wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce osoby: * maksymalnie 12 uprawnionych do gry cz\u0142onk\u00f3w dru\u017cyny (w tym kapitana) * trener i ewentualnie jego asystent * maksymalnie 5 os\u00f3b towarzysz\u0105cych. W trakcie gry na boisku musi znajdowa\u0107 si\u0119 po 5 zawodnik\u00f3w z ka\u017cdej z dw\u00f3ch dru\u017cyn bior\u0105cych udzia\u0142 w meczu. Osoby wchodz\u0105ce w sk\u0142ad dru\u017cyny koszykarskiej maj\u0105 prawo przebywa\u0107 w strefie \u0142awki dru\u017cyny.","start_idx":202,"end_idx":310}
{"id":"mrc_3175","question":"kiedy jest szach?","answer":"szach jest wtedy, gdy kr\u00f3l znajdzie si\u0119 w zasi\u0119gu dzia\u0142ania (bicia) bierki przeciwnika.","context":"Szach \u2013 sytuacja w partii szach\u00f3w, w kt\u00f3rej kr\u00f3l jest zagro\u017cony zabiciem w nast\u0119pnym posuni\u0119ciu. Inaczej m\u00f3wi\u0105c, szach jest wtedy, gdy kr\u00f3l znajdzie si\u0119 w zasi\u0119gu dzia\u0142ania (bicia) bierki przeciwnika. Je\u015bli przeciwnik wykona\u0142 ruch, kt\u00f3ry spowodowa\u0142 tak\u0105 sytuacj\u0119, m\u00f3wi si\u0119, \u017ce kr\u00f3l jest w \"szachu\" lub jest \"szachowany\". W szachowej notacji algebraicznej szacha oznacza si\u0119 znakiem +. Gracz, kt\u00f3rego kr\u00f3l jest w szachu ma obowi\u0105zek wyeliminowa\u0107 gro\u017ab\u0119 jedn\u0105 z trzech metod: * przesun\u0105\u0107 kr\u00f3la na pole nieb\u0119d\u0105ce w szachu; * zbi\u0107 bierk\u0119 szachuj\u0105c\u0105 kr\u00f3la; * zas\u0142oni\u0107 kr\u00f3la przed szachem w\u0142asn\u0105 bierk\u0105. Kr\u00f3la nigdy nie mo\u017cna pozostawia\u0107 w szachu. Niedozwolone jest r\u00f3wnie\u017c wykonanie posuni\u0119cia, kt\u00f3re doprowadzi do szacha w\u0142asnego kr\u00f3la. W pozycji na diagramie bia\u0142y goniec szachuje czarnego kr\u00f3la. Czarne musz\u0105","start_idx":113,"end_idx":200}
{"id":"mrc_3176","question":"dlaczego klimat w polsce jest przejsciowy?","answer":"zmienne stany pogody","context":"zazwyczaj suche lato, ch\u0142odna, wilgotna jesie\u0144 i zima, cz\u0119sto z opadami \u015bniegu). Klimat umiarkowany dzieli si\u0119 na: * umiarkowany ciep\u0142y ** wybitnie morski i morski (ma\u0142a roczna amplituda temperatury powietrza, znacz\u0105ce opady w ci\u0105gu ca\u0142ego roku, np. Europa Zachodnia) ** przej\u015bciowy (zmienne stany pogody, np. Polska) ** kontynentalny, wybitnie kontynentalny oraz kontynentalny suchy, wybitnie suchy i skrajnie suchy (du\u017ca roczna amplituda temperatury powietrza, opady ma\u0142e z dominacj\u0105 letnich, np. Ukraina, Bia\u0142oru\u015b, p\u0142d. Rosja, Kazachstan) oraz odmiany monsunowe (du\u017ca roczna amplituda temperatury, silne opady podczas monsunu letniego, np. p\u00f3\u0142nocna Japonia, p\u00f3\u0142nocno-wschodnie Chiny) * umiarkowany ch\u0142odny ** morski (ch\u0142odne lata, \u0142agodne zimy, silne opady przez ca\u0142y rok, np. \u015brodkowa Norwegia, p\u0142d. Islandia, Nowa Fundlandia, Falklandy, Wyspy Campbella, Archipelag Aleksandra) ** kontynentalny, wybitnie","start_idx":284,"end_idx":304}
{"id":"mrc_3177","question":"w jakim stanie jest chicago?","answer":"w stanie Illinois.","context":"Chicago () \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych, po\u0142o\u017cone nad jeziorem Michigan w stanie Illinois. Chicago stanowi trzecie pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci i zaludnienia miasto w Stanach Zjednoczonych, po Nowym Jorku i Los Angeles. Jest g\u0142\u00f3wnym centrum biznesowym, kulturalnym oraz naukowym \u015arodkowego Zachodu Stan\u00f3w Zjednoczonych. Najbli\u017cszymi i najwi\u0119kszymi przedmie\u015bciami Chicago s\u0105 miasta Niles, Elmhurst, Melrose Park, Franklin Park, Cicero, Joliet, Addison, Evanston, Schaumburg, Wood Dale. Chicago bywa okre\u015blane mianem \u201eWietrznego miasta\u201d (ang. \"Windy City\"). == Pochodzenie nazwy == Nazwa \"\u201eChicago\u201d\" pochodzi od francuskiego t\u0142umaczenia s\u0142owa \"shikaakwa\" pochodz\u0105cego z j\u0119zyka Miami-Illinois, oznaczaj\u0105cego dzik\u0105 cebulk\u0119 \u2013 ro\u015blin\u0119 znan\u0105 botanikom jako \"Allium tricoccum\". Pierwsz\u0105 znan\u0105 wzmiank\u0105 o miejscu obecnego miasta Chicago jako \"\u201eCh\u00e9cagou\u201d\" pochodzi od Roberta de LaSalle\u2019a z oko\u0142o 1679 roku. == Centrum ==","start_idx":76,"end_idx":94}
{"id":"mrc_3178","question":"w jakiej dzielnicy by\u0142o getto warszawskie?","answer":"w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105.","context":"W tej sytuacji rozpocz\u0119to prace nad lokalizacj\u0105 \u017cydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie. Wed\u0142ug pierwszego projektu getto mia\u0142o by\u0107 zlokalizowane na Pradze, rozwa\u017cano tak\u017ce plany utworzenia dw\u00f3ch oddzielnych gett peryferyjnych \u2013 na Kole i Grochowie. Nie zosta\u0142y one jednak zrealizowane z uwagi na konieczno\u015b\u0107 przesiedlenia ok. 600 tys. os\u00f3b. W kolejnych tygodniach prace nad planami utworzenia getta w Warszawie zosta\u0142y wstrzymane ze wzgl\u0119du na plany przesiedlenia po zako\u0144czeniu wojny wszystkich europejskich \u017byd\u00f3w na Madagaskar. Jednak ze wzgl\u0119du na sytuacj\u0119 wojenn\u0105 III Rzeszy, w sierpniu prace nad utworzeniem getta ponownie wznowiono. Ostatecznie dzielnic\u0119 zamkni\u0119t\u0105 zdecydowano si\u0119 utworzy\u0107 w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105. Proces izolowania tej cz\u0119\u015bci Warszawy ze wzgl\u0119du","start_idx":704,"end_idx":844}
{"id":"mrc_3179","question":"jak kwitnie imbir?","answer":"Kwiaty: Zebrane w k\u0142osowate kwiatostany. Maj\u0105 barw\u0119 zielonkawo\u017c\u00f3\u0142t\u0105 z fioletow\u0105. S\u0105 to kwiaty grzbieciste o bardzo ma\u0142ym kielichu i kolorowe, trzykrotnie wci\u0119tej koronie z \u017c\u00f3\u0142tymi p\u0142atkami i fioletow\u0105 war\u017ck\u0105.","context":"Imbir lekarski (\"Zingiber officinale\" Rosc.) \u2013 gatunek ro\u015bliny uprawnej z rodziny imbirowatych (\"Zingiberaceae\"). W stanie dzikim obecnie nie wyst\u0119puje. Pochodzi prawdopodobnie z Melanezji. == Morfologia == ; \u0141odyga: P\u0119dy p\u0142onne osi\u0105gaj\u0105 wysoko\u015b\u0107 od 80 do 100 cm. P\u0119dy kwiatowe kr\u00f3tsze, \u0142uskowate i bezlistne. K\u0142\u0105cze grube, mi\u0119siste, o jasnobr\u0105zowej barwie. Jest silnie rozga\u0142\u0119zione i pokryte \u0142uskowatymi li\u015b\u0107mi. ; Li\u015bcie: Du\u017ce, lancetowate, d\u0142ugimi pochwami obejmuj\u0105ce \u0142odyg\u0119. Wyrastaj\u0105 w dw\u00f3ch rz\u0119dach. ; Kwiaty: Zebrane w k\u0142osowate kwiatostany. Maj\u0105 barw\u0119 zielonkawo\u017c\u00f3\u0142t\u0105 z fioletow\u0105. S\u0105 to kwiaty grzbieciste o bardzo ma\u0142ym kielichu i kolorowe, trzykrotnie wci\u0119tej koronie z \u017c\u00f3\u0142tymi p\u0142atkami i fioletow\u0105 war\u017ck\u0105. == Zastosowanie == * Ro\u015blina uprawna. Jadalne k\u0142\u0105cze imbiru jest ro\u015blin\u0105 przyprawow\u0105, znan\u0105 w Azji ju\u017c 3000 lat temu. Stamt\u0105d przewieziony przez","start_idx":507,"end_idx":715}
{"id":"mrc_3180","question":"jak okre\u015bla si\u0119 wiek?","answer":"100 latom, liczona od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \"01\" do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami","context":"Wiek, stulecie (skr\u00f3t: w.) \u2013 jednostka miary czasu r\u00f3wna 100 latom, liczona od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \"01\" do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami, np. od 1501 do 1600 to wiek XVI. W odniesieniu do lat przed nasz\u0105 er\u0105 (p.n.e.) wiek zaczyna si\u0119 rokiem z dwoma zerami, a ko\u0144czy cyframi \"01\", np. od 500 p.n.e. do 401 p.n.e. to wiek V wiek p.n.e. Numery wiek\u00f3w w j\u0119zyku polskim zapisuje si\u0119 zwyczajowo cyframi rzymskimi.","start_idx":57,"end_idx":160}
{"id":"mrc_3181","question":"kto przej\u0105\u0142 kredyt bank?","answer":"Bank Zachodni WBK S.A.","context":"4 stycznia 2013 nast\u0105pi\u0142 wpis do KRS na mocy kt\u00f3rego Bank Zachodni WBK S.A. sta\u0142 si\u0119 nast\u0119pc\u0105 prawnym Kredyt Banku. We wrze\u015bniu 2013 roku zako\u0144czy\u0142 si\u0119 proces wycofywania marki \u201eKredyt Bank\u201d z rynku \u2013 wszystkie plac\u00f3wki oznaczone tym logo zmieni\u0142y szyldy na Bank Zachodni WBK, strona internetowa zosta\u0142a przekierowana na domen\u0119 tego banku, a zmianie uleg\u0142 tak\u017ce wygl\u0105d serwis\u00f3w transakcyjnych. W 2014 roku przeprowadzono fuzj\u0119 operacyjn\u0105 obu bank\u00f3w. Polega\u0142a ona m.in. na przeniesieniu danych z system\u00f3w informatycznych by\u0142ego Kredyt Banku do system\u00f3w BZWBK i przeniesieniu wszystkich proces\u00f3w obs\u0142ugi klient\u00f3w do aplikacji u\u017cywanych w banku przejmuj\u0105cym. == Prezesi Kredyt Banku == * Stanis\u0142aw Pacuk (1990\u20132003) * Ma\u0142gorzata Kroker-Jachiewicz (2003 \u2013 2005) * Ronnie Richardson (2005\u20132008) * Maciej Bardan (2008\u20132012) * Mateusz","start_idx":53,"end_idx":75}
{"id":"mrc_3182","question":"co znaczy ekskomunika?","answer":"najwy\u017csza kara ko\u015bcielna, polegaj\u0105ca na wykluczeniu z \u017cycia Ko\u015bcio\u0142a.","context":"Ekskomunika (z \u0142ac. \"excommunicatio\" \u2013 poza wsp\u00f3lnot\u0105, wy\u0142\u0105czenie ze wsp\u00f3lnoty, pot. kl\u0105twa, wykl\u0119cie i anatema) \u2013 w chrze\u015bcija\u0144stwie najwy\u017csza kara ko\u015bcielna, polegaj\u0105ca na wykluczeniu z \u017cycia Ko\u015bcio\u0142a. == Podstawa biblijna == Podstaw\u0105 ekskomuniki jako wykluczenia ze wsp\u00f3lnoty i konsekwencji z tym zwi\u0105zanych jest przekaz biblijny, wed\u0142ug kt\u00f3rego Jezus przedstawia spos\u00f3b post\u0119powania przy wzajemnym upominaniu. Brak w\u0142a\u015bciwej reakcji na upomnienie poci\u0105ga za sob\u0105 wi\u0105\u017c\u0105c\u0105 konsekwencj\u0119 wykluczenia. == Ojcowie Ko\u015bcio\u0142a == Augustyn z Hippony uzasadnia\u0142 wy\u0142\u0105czanie ze spo\u0142eczno\u015bci wierz\u0105cych, jak r\u00f3wnie\u017c niedopuszczanie do niej, w dzie\u0142ku \"Wiara i uczynki\" (413 r.). Jako podstaw\u0119, wskazywa\u0142 w\u0142adz\u0119 \u201ezwi\u0105zywania\u201d i \u201erozwi\u0105zywania\u201d przekazan\u0105 Ko\u015bcio\u0142owi przez Chrystusa (Mt 18,18). Wynika z niej r\u00f3wnie\u017c to, \u017ce w niekt\u00f3rych przypadkach pasterze Ko\u015bcio\u0142a s\u0105 uprawnieni, by katechumen\u00f3w nie dopu\u015bci\u0107 do","start_idx":134,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3183","question":"do kogo nale\u017ca\u0142 krym?","answer":"Krym \"de iure\" nale\u017cy do Ukrainy","context":"P\u00f3\u0142wysep Krymski, Krym (, \"Kryms\u2019kyj piwostriw\"; ; , \"Krymskij po\u0142uostrow\"; ; , ; , ) \u2013 p\u00f3\u0142wysep pomi\u0119dzy cz\u0119\u015bci\u0105 p\u00f3\u0142nocn\u0105 Morza Czarnego a cz\u0119\u015bci\u0105 zachodni\u0105 Morza Azowskiego, zwany w staro\u017cytno\u015bci Chersonezem Taurydzkim b\u0105d\u017a Tauryd\u0105, po\u0142\u0105czony jest z l\u0105dem tylko w\u0105skim Przesmykiem Perekopskim, pomi\u0119dzy Morzem Czarnym i Azowskim, a na wschodzie oddzielony od l\u0105du Cie\u015bnin\u0105 Kercze\u0144sk\u0105. Powierzchnia ponad 27 tys. km\u00b2. Krym \"de iure\" nale\u017cy do Ukrainy, \"de facto\" za\u015b w 2014 r. Rada Najwy\u017csza Republiki Autonomicznej Krymu og\u0142osi\u0142a deklaracj\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci Autonomicznej Republiki Krymu, a nast\u0119pnie Republika Krymu, po przeprowadzeniu nielegalnego i sfa\u0142szowanego referendum, zosta\u0142a anektowana przez Rosj\u0119 w postaci nowo powo\u0142anego Krymskiego Okr\u0119gu Federalnego Rosji. Ze swojej strony Rada Najwy\u017csza Ukrainy zadeklarowa\u0142a wprowadzenie na Krymie prawa reguluj\u0105cego \u017cycie na terenach","start_idx":419,"end_idx":451}
{"id":"mrc_3184","question":"co daja wiatraki?","answer":"przetwarza energi\u0119 wiatru na energi\u0119 kinetyczn\u0105 w ruchu obrotowym","context":"Wiatrak \u2013 budowla drewniana, niekiedy murowana, wyposa\u017cona w skrzyd\u0142a poruszane si\u0142\u0105 wiatru i nap\u0119dzaj\u0105ce urz\u0105dzenia. Jest najstarszym silnikiem wiatrowym \u2013 przetwarza energi\u0119 wiatru na energi\u0119 kinetyczn\u0105 w ruchu obrotowym. Jest maszyn\u0105 przep\u0142ywow\u0105 i poprzednikiem turbiny wiatrowej, kt\u00f3r\u0105 czasami r\u00f3wnie\u017c nazywa si\u0119 wiatrakiem. Wiatraki (z pionow\u0105 osi\u0105) wynaleziono w IX wieku we wschodniej Persji, za\u015b w Europie \u2013 wiatraki z osi\u0105 poziom\u0105 \u2013 pojawi\u0142y si\u0119 pod koniec XII wieku i rozpowszechni\u0142y si\u0119 w Anglii i Holandii. Pierwsze wiatraki s\u0142u\u017cy\u0142y g\u0142\u00f3wnie do mielenia zbo\u017ca, w pierwszej po\u0142owie XIV wieku na terenie obecnej Holandii zacz\u0119to u\u017cywa\u0107 wiatrak\u00f3w do nap\u0119dzania pomp osuszaj\u0105cych poldery. W p\u00f3\u017aniejszych latach pojawi\u0142y si\u0119 wiatraki tartaczne, inne me\u0142\u0142y i miesza\u0142y pigmenty, rozdrabnia\u0142y ska\u0142y na kruszywa, plot\u0142y sznury konopne, wyciska\u0142y olej,","start_idx":157,"end_idx":222}
{"id":"mrc_3185","question":"w jakim parku narodowym \u017cyj\u0105 \u017cubry?","answer":"w Puszczy Bia\u0142owieskiej","context":"\u017bubr\u00f3w wraz z zapleczem. * hodowla wolna. Pracownicy Obr\u0119bu Ochronnego O\u015brodek Hodowli \u017bubr\u00f3w zajmuj\u0105 si\u0119 hodowl\u0105 restytucyjn\u0105 \u017cubr\u00f3w bytuj\u0105cych na obszarze ca\u0142ej polskiej cz\u0119\u015bci Puszczy Bia\u0142owieskiej (oko\u0142o 130 tys. ha). Obszar Ochrony \u015acis\u0142ej Bia\u0142owieskiego Parku Narodowego w 1979 r. z racji du\u017cego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzko\u015bci, wpisano na presti\u017cow\u0105 List\u0119 \u015awiatowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. W 1992 r. UNESCO rozszerzy\u0142o status obiektu dziedzictwa \u015bwiatowego na przylegaj\u0105cy do\u0144 od wschodu fragment bia\u0142oruskiego parku narodowego \u201eBie\u0142awie\u017cskaja Puszcza\u201d, podlegaj\u0105cy ochronie \u015bcis\u0142ej (4500 ha). Tym sposobem powsta\u0142 w Puszczy Bia\u0142owieskiej jeden z siedmiu na \u015bwiecie i trzech w Europie transgraniczny obiekt dziedzictwa \u015bwiatowego. == Historia == Najstarsze \u015blady obecno\u015bci cz\u0142owieka w Puszczy Bia\u0142owieskiej pochodz\u0105 z neolitu, czyli sprzed oko\u0142o 4500 lat. S\u0105 to","start_idx":645,"end_idx":668}
{"id":"mrc_3186","question":"co by\u0142o g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em utrzymania mieszka\u0144c\u00f3w zjednoczonych emirat\u00f3w arabskich?","answer":"turystyka i bankowo\u015b\u0107","context":"turystyka i bankowo\u015b\u0107 maj\u0105 by\u0107 g\u0142\u00f3wnymi \u017ar\u00f3d\u0142ami utrzymania obywateli i pa\u0144stwa. Wielki handel (najwi\u0119kszy port kontenerowy na \u015bwiecie, w szybkim tempie rozwijaj\u0105ca si\u0119 gie\u0142da) i banki sprawi\u0142y, \u017ce kraj sta\u0142 si\u0119 us\u0142ugowym zapleczem Bliskiego Wschodu. === Przemys\u0142 === Przemys\u0142 Zjednoczonych Emirat\u00f3w Arabskich opiera si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na wydobyciu ropy naftowej. Przetw\u00f3rstwo \u201eczarnego z\u0142ota\u201d to wci\u0105\u017c g\u0142\u00f3wny dzia\u0142 przemys\u0142u. Du\u017co inwestuje si\u0119 w turystyk\u0119, a dzi\u0119ki wolnemu rynkowi i braku podatk\u00f3w i ce\u0142 r\u00f3wnie\u017c sektor finansowy. Bardzo szybko rozwija si\u0119 budownictwo. W kraju panuje boom inwestycyjny. Budowanych jest wiele dr\u00f3g, autostrad, hoteli, wie\u017cowc\u00f3w i apartament\u00f3w. === Rolnictwo === Rolnictwo w Zjednoczonych Emiratach Arabskich jest s\u0142abo rozwini\u0119te, bo u\u017cytki rolne zajmuj\u0105 tylko 2,9% powierzchni kraju. Na wybrze\u017cu i przy oazach uprawia si\u0119 najcz\u0119\u015bciej","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_3187","question":"ile dzieci mia\u0142 ksi\u0105\u017ce filip?","answer":"Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"2011 na swoje 90. urodziny otrzyma\u0142 od swojej ma\u0142\u017conki tytu\u0142 Lorda Wielkiego Admira\u0142a Marynarki (\"Lord High Admiral of the Navy\"). Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. == \u017byciorys == === Wczesne dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 na wyspie Korfu jako Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Grecji i Danii. Jedyny syn i ostatnie dziecko ksi\u0119cia Andrzeja, syna kr\u00f3la Grecji Jerzego I oraz ksi\u0119\u017cnej Alicji Battenberg. W 1922 wuj Filipa, panuj\u0105cy Konstantyn I, zosta\u0142 zmuszony do abdykacji po rewolucji 11 wrze\u015bnia, spowodowanej przez wojska rozczarowane kl\u0119sk\u0105 Grecji w wojnie z Turcj\u0105, a ksi\u0105\u017c\u0119 Andrzej aresztowany przez rz\u0105d wojskowy i wkr\u00f3tce skazany na do\u017cywotnie wygnanie oraz pozbawienie, tak jak reszta rodziny, obywatelstwa greckiego. W grudniu rodzina Filipa opu\u015bci\u0142a kraj i osiedli\u0142a","start_idx":131,"end_idx":200}
{"id":"mrc_3188","question":"jak wygl\u0105da flaga w\u0142och?","answer":"jest w kszta\u0142cie prostok\u0105ta podzielonego na trzy pionowe pasy w barwach: zielona, bia\u0142a, czerwona.","context":"Flaga W\u0142och \u2013 jeden z symboli pa\u0144stwowych Republiki W\u0142oskiej, kt\u00f3ry jest w kszta\u0142cie prostok\u0105ta podzielonego na trzy pionowe pasy w barwach: zielona, bia\u0142a, czerwona. == Symbolika == Tr\u00f3jkolorowe pasy nawi\u0105zuj\u0105 do rewolucji francuskiej, podkre\u015blaj\u0105c znaczenie \"trzeciego stanu\" w rz\u0105dzeniu pa\u0144stwem. Potocznie uwa\u017ca si\u0119 tak\u017ce, \u017ce kolory symbolizuj\u0105: zielony \u2013 wolno\u015b\u0107, nadzieja i krajobraz \u015br\u00f3dziemnomorski, bia\u0142y \u2013 wiara katolicka i o\u015bnie\u017cone szczyty Alp, czerwony \u2013 m\u0119stwo i krew tych, kt\u00f3rzy walczyli o zjednoczenie W\u0142och. Taki sam zestaw kolor\u00f3w maj\u0105 flagi pa\u0144stwowe: Meksyku, Bu\u0142garii, W\u0119gier, Iranu. == Historia == Po raz pierwszy tr\u00f3jkolorowa flaga pojawi\u0142a si\u0119 w 1795 roku w Bolonii podczas zamieszek studenckich. Oficjalnie flag\u0105 w\u0142osk\u0105 zosta\u0142a w 1796 roku dzi\u0119ki Napoleonowi, kt\u00f3ry j\u0105 przyj\u0105\u0142 dla Legionu Lombardzkiego. U\u017cywano jej od","start_idx":68,"end_idx":166}
{"id":"mrc_3189","question":"jak potocznie nazywano sojusz niemiec japonii i w\u0142och?","answer":"Pakt trzech, pakt tr\u00f3jstronny, pakt berli\u0144ski","context":"Pakt trzech, pakt tr\u00f3jstronny, pakt berli\u0144ski \u2013 porozumienie podpisane przez rz\u0105dy Niemiec, W\u0142och i Japonii 27 wrze\u015bnia 1940 roku w Berlinie, w trakcie II wojny \u015bwiatowej. Mia\u0142 za zadanie sformalizowanie wsp\u00f3\u0142pracy tych trzech pa\u0144stw, by\u0142 sojuszem obronnym. == Historia == Niemcy ju\u017c w po\u0142owie 1939 roku podj\u0119\u0142y starania o wci\u0105gni\u0119cie do niemiecko-w\u0142oskiego uk\u0142adu wojskowego r\u00f3wnie\u017c Japonii. Starania nie przynios\u0142y jednak efektu i powr\u00f3cono do nich pod koniec lata 1940. 9 wrze\u015bnia 1940 odby\u0142y si\u0119 w Tokio rozmowy niemiecko-japo\u0144skie, a 18 wrze\u015bnia w Rzymie niemiecko-w\u0142oskie. Gdy 1 wrze\u015bnia 1939 Niemcy zaatakowa\u0142y Polsk\u0119, W\u0142ochy nie by\u0142y jeszcze gotowe do dzia\u0142a\u0144 wojennych. 19 sierpnia 1939 zosta\u0142a zawarta radziecko-niemiecka umowa handlowa. Zawarty 23 sierpnia 1939 przez Niemcy i ZSRR pakt Ribbentrop-Mo\u0142otow zdawa\u0142 si\u0119 \u0142ama\u0107","start_idx":0,"end_idx":45}
{"id":"mrc_3190","question":"jaki charakter mia\u0142a unia lubelska?","answer":"Okre\u015blana jako unia realna, w odr\u00f3\u017cnieniu od poprzednich, wi\u0105\u017c\u0105cych oba pa\u0144stwa tylko osob\u0105 w\u0142adcy (unia personalna).","context":"Unia lubelska \u2013 porozumienie pomi\u0119dzy stanami Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego zawarte 1 lipca 1569 na sejmie walnym w Lublinie. Okre\u015blana jako unia realna, w odr\u00f3\u017cnieniu od poprzednich, wi\u0105\u017c\u0105cych oba pa\u0144stwa tylko osob\u0105 w\u0142adcy (unia personalna). Zosta\u0142a przyj\u0119ta 28 czerwca, a podpisana 1 lipca 1569, ostatecznie ratyfikowana przez kr\u00f3la 4 lipca 1569. Artyku\u0142 3 potwierdzenia unii lubelskiej przez Zygmunta II Augusta z 4 lipca 1569 roku g\u0142osi\u0142, \"i\u017c ju\u017c Kr\u00f3lestwo polskie i Wielkie Ksi\u0119stwo litewskie jest jedno nierozdzielne i niero\u017cne cia\u0142o, a tak\u017ce niero\u017cna, ale jedna a spolna Rzeczpospolita, kt\u00f3ra si\u0119 ze dwu pa\u0144stw i narod\u00f3w w jeden lud znios\u0142a i spoi\u0142a\". W jej wyniku powsta\u0142o pa\u0144stwo znane w historiografii jako Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w \u2013 ze wsp\u00f3lnym monarch\u0105,","start_idx":156,"end_idx":273}
{"id":"mrc_3191","question":"jakie s\u0105 cele onz?","answer":"# Utrzymanie mi\u0119dzynarodowego pokoju i bezpiecze\u0144stwa za pomoc\u0105 zbiorowych i pokojowych wysi\u0142k\u00f3w. # Rozwijanie przyjaznych stosunk\u00f3w mi\u0119dzy narodami na zasadach samostanowienia i suwerennej r\u00f3wno\u015bci. # Rozwi\u0105zywanie konkretnych problem\u00f3w mi\u0119dzynarodowych (gospodarczych, spo\u0142ecznych, kulturowych, humanitarnych czy dotycz\u0105cych praw cz\u0142owieka) na zasadzie wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzynarodowej oraz uznania r\u00f3wno\u015bci ras, p\u0142ci, j\u0119zyk\u00f3w i wyzna\u0144. # Stanowienie o\u015brodka uzgadniania dzia\u0142a\u0144 narod\u00f3w w imi\u0119 wsp\u00f3lnych cel\u00f3w.","context":"ONZ mie\u015bci\u0142a si\u0119 w Nowym Jorku, co zosta\u0142o zaakceptowane. Budynek siedziby g\u0142\u00f3wnej otwarto 9 stycznia 1951 roku na terenach podarowanych ONZ przez Johna Rockefellera Jr., gdzie mie\u015bci si\u0119 do dzi\u015b. Cz\u0119\u015b\u0107 instytucji funkcjonuje jednak w innych miastach \u015bwiata, m.in. w Genewie, Hadze, Nairobi i Wiedniu. == Cele ONZ == # Utrzymanie mi\u0119dzynarodowego pokoju i bezpiecze\u0144stwa za pomoc\u0105 zbiorowych i pokojowych wysi\u0142k\u00f3w. # Rozwijanie przyjaznych stosunk\u00f3w mi\u0119dzy narodami na zasadach samostanowienia i suwerennej r\u00f3wno\u015bci. # Rozwi\u0105zywanie konkretnych problem\u00f3w mi\u0119dzynarodowych (gospodarczych, spo\u0142ecznych, kulturowych, humanitarnych czy dotycz\u0105cych praw cz\u0142owieka) na zasadzie wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzynarodowej oraz uznania r\u00f3wno\u015bci ras, p\u0142ci, j\u0119zyk\u00f3w i wyzna\u0144. # Stanowienie o\u015brodka uzgadniania dzia\u0142a\u0144 narod\u00f3w w imi\u0119 wsp\u00f3lnych cel\u00f3w. == Cz\u0142onkostwo ONZ == Cz\u0142onkiem ONZ, wed\u0142ug artyku\u0142u 4. Karty NZ mo\u017ce","start_idx":317,"end_idx":823}
{"id":"mrc_3192","question":"ile jest park\u00f3w krajobrazowych w wielkopolsce?","answer":"w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim znajduje si\u0119 14 park\u00f3w krajobrazowych","context":"Parki krajobrazowe w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim \u2013 w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim znajduje si\u0119 14 park\u00f3w krajobrazowych, w tym 2 parki zlokalizowane s\u0105 na terenie dw\u00f3ch wojew\u00f3dztw: Dolina Baryczy (woj. wielkopolskie i dolno\u015bl\u0105skie) oraz Przem\u0119cki (woj. wielkopolskie i lubuskie). Najwi\u0119kszym parkiem krajobrazowym w Polsce jest po\u0142o\u017cony na pograniczu Wielkopolski i Dolnego \u015al\u0105ska Park Krajobrazowy Dolina Baryczy, obejmuj\u0105cy \u0142\u0105czn\u0105 powierzchni\u0119 ponad 870 km\u00b2, przy czym tylko ok. 1/5 powierzchni parku znajduje si\u0119 po stronie wielkopolskiej. Najwi\u0119kszym parkiem krajobrazowym w pe\u0142ni po\u0142o\u017conym w granicach administracyjnych wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego jest Sierakowski Park Krajobrazowy. Liczy on 304,13 km\u00b2. Najmniejszym parkiem krajobrazowym wojew\u00f3dztwa jest Miedzichowski Park Krajobrazowy, obejmuj\u0105cy obszar 14,21 km\u00b2. Najstarszym parkiem krajobrazowym utworzonym w pe\u0142ni w granicach administracyjnych obecnego wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego jest Lednicki Park Krajobrazowy, utworzony w","start_idx":50,"end_idx":116}
{"id":"mrc_3193","question":"kiedy by\u0142a bitwa pod wiedniem?","answer":"a stoczona 12 wrze\u015bnia 1683","context":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683 pod Wiedniem mi\u0119dzy wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego a armi\u0105 Imperium Osma\u0144skiego pod wodz\u0105 wezyra Kara Mustafy. Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy. == Geneza == Imperium Osma\u0144skie od chwili powstania opiera\u0142o si\u0119 na podbojach. Na przestrzeni wiek\u00f3w kolejne pa\u0144stwa by\u0142y naje\u017cd\u017cane i podbijane przez su\u0142tanat turecki. W po\u0142owie XIV wieku Turcy podj\u0119li planowy podb\u00f3j Ba\u0142kan\u00f3w opanowuj\u0105c Bizancjum, Bu\u0142gari\u0119, Albani\u0119 i Serbi\u0119. W roku 1541 interweniowali na W\u0119grzech w czasie wojny mi\u0119dzy Habsburgami a Zapolyami, wspieraj\u0105c najpierw tych drugich, a","start_idx":95,"end_idx":122}
{"id":"mrc_3194","question":"kto zniszczy\u0142 \u015bwi\u0105tynie jerozolimsk\u0105?","answer":"wojska babilo\u0144skiego kr\u00f3la Nabuchodonozora II","context":"przedchrze\u015bcija\u0144skiej. Pierwsza \u015awi\u0105tynia powsta\u0142a w latach 966-959 p.n.e. za czas\u00f3w kr\u00f3la Salomona, kt\u00f3ry podobno wzni\u00f3s\u0142 j\u0105 w ci\u0105gu 7 lat na miejscu wskazanym uprzednio przez kr\u00f3la Dawida, na wzg\u00f3rzu Moria (\u201e\u015bwi\u0119ta ska\u0142a\u201d) w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Jerozolimy, gdzie Abraham mia\u0142 z\u0142o\u017cy\u0107 w ofierze na \u017c\u0105danie Boga Jahwe swego syna Izaaka. Do \u015awi\u0105tyni, otoczonej kilkoma dziedzi\u0144cami, przylega\u0142 od po\u0142udnia zesp\u00f3\u0142 pa\u0142acowy. Najstarszym dokumentem historycznym potwierdzaj\u0105cym istnienie Pierwszej \u015awi\u0105tyni jest ostrakon Domu Jahwe pochodz\u0105cy z ok. 600 r. p.n.e. odnaleziony na stanowisku archeologicznym Tel Arad. Pierwsza \u015awi\u0105tynia zosta\u0142a zniszczona przez wojska babilo\u0144skiego kr\u00f3la Nabuchodonozora II w 587 lub 586 roku p.n.e. === Druga \u015awi\u0105tynia (520\u201320 p.n.e.) === Po zburzeniu Pierwszej \u015awi\u0105tyni i powrocie z niewoli babilo\u0144skiej (536 p.n.e.) wzniesiono Drug\u0105 \u015awi\u0105tyni\u0119 (520\u2013515 p.n.e.),","start_idx":660,"end_idx":705}
{"id":"mrc_3195","question":"czym zajmowali si\u0119 jezuici?","answer":"Wielu cz\u0142onk\u00f3w zakonu \u0142\u0105czy\u0142o pos\u0142ug\u0119 religijn\u0105 z prac\u0105 naukow\u0105.","context":"protestanckich. === Wk\u0142ad naukowy === Wielu cz\u0142onk\u00f3w zakonu \u0142\u0105czy\u0142o pos\u0142ug\u0119 religijn\u0105 z prac\u0105 naukow\u0105. Odznaczyli si\u0119 mi\u0119dzy innymi w takich dziedzinach jak astronomia, matematyka i sejsmologia, kt\u00f3ra jest czasem okre\u015blana jako \u201ejezuicka nauka\u201d. Jezuici tacy jak Christoph Clavius, Maksymilian Hell, Johann Schreck, Gyula F\u00e9nyi, Albert Curtz, Jacques de Billy, Orazio Grassi, Giovanni Battista Zupi czy Franz de Paula Triesnecker byli astronomami. Opisali lub odkryli takie zjawiska jak za\u0107mienia, okultacje, obieg planet wok\u00f3\u0142 s\u0142o\u0144ca, wp\u0142yw Ksi\u0119\u017cyca na zjawisko p\u0142yw\u00f3w, atmosfer\u0119 Jowisza czy plamy na S\u0142o\u0144cu. W uznaniu ich osi\u0105gni\u0119\u0107 Mi\u0119dzynarodowa Unia Astronomiczna nazwa\u0142a od ich imion i nazwisk kilka krater\u00f3w i row\u00f3w na Ksi\u0119\u017cycu. Jezuici przez niekt\u00f3rych historyk\u00f3w s\u0105 opisywani jako ci, kt\u00f3rzy \u201ewnie\u015bli najwi\u0119kszy wk\u0142ad w rozw\u00f3j fizyki eksperymentalnej w","start_idx":38,"end_idx":102}
{"id":"mrc_3196","question":"gdzie narodzi\u0142 si\u0119 pan jezus?","answer":"Betlejem lub 33 n.e. w Jerozolimie","context":"Jezus Chrystus (ur. ok. 8\u20134 p.n.e. w Betlejem lub 33 n.e. w Jerozolimie) \u2013 cie\u015bla i kaznodzieja z rzymskiej prowincji Judea, og\u0142oszony przez swoich \u017cydowskich uczni\u00f3w mesjaszem, centralna posta\u0107 chrze\u015bcija\u0144stwa. W wierze Ko\u015bcio\u0142a, wyra\u017conej w pierwszych credo, uznawany jest za kyriosa, kt\u00f3ry zmartwychwsta\u0142 (por. Rz 10,9), zbawiciela, powszechnego w\u0142adc\u0119 \u015bwiata i Kr\u00f3lestwa niebieskiego, wsp\u00f3\u0142istotnego Bogu Ojcu syna Boga i cz\u0142owieka. Jego narodziny przyj\u0119to za punkt zerowy naszej ery, od kt\u00f3rego podaje si\u0119 liczb\u0119 lat. Wed\u0142ug Nowego Testamentu (cz\u0119\u015bci Biblii) urodzi\u0142 si\u0119 w \u017cydowskiej rodzinie jako syn Marii po\u015blubionej J\u00f3zefowi. Jako doros\u0142y przyj\u0105\u0142 chrzest z r\u0105k Jana Chrzciciela. Nast\u0119pnie naucza\u0142 (uznaj\u0105c przykazanie mi\u0142o\u015bci za najwa\u017cniejsze) i gromadzi\u0142 wok\u00f3\u0142 siebie uczni\u00f3w (najbli\u017cszych nazwano aposto\u0142ami), dokonuj\u0105c w tym czasie cud\u00f3w. Po przyje\u017adzie do","start_idx":37,"end_idx":71}
{"id":"mrc_3197","question":"w jakich j\u0119zykach jest napisana biblia?","answer":"pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":122,"end_idx":209}
{"id":"mrc_3198","question":"jak inaczej nazywana jest pi\u0142ka r\u0119czna?","answer":"szczypiorniak","context":"Pi\u0142ka r\u0119czna (potocznie pol. szczypiorniak, ) \u2013 zespo\u0142owa dyscyplina sportu (gra dru\u017cynowa), uprawiana na ca\u0142ym \u015bwiecie \u2013 zar\u00f3wno przez kobiety, jak i przez m\u0119\u017cczyzn \u2013 w kt\u00f3rej bior\u0105 udzia\u0142 dwie dru\u017cyny po 7 zawodnik\u00f3w ka\u017cda. Celem gry jest zdobycie jak najwi\u0119kszej liczby bramek. Pi\u0142ka mo\u017ce by\u0107 rzucana, popychana, \u0142apana, uderzana i zatrzymywana. Zawodnicy, opr\u00f3cz bramkarzy, nie maj\u0105 prawa zrobi\u0107 wi\u0119cej ni\u017c 3 kroki z pi\u0142k\u0105 w r\u0119kach, co wymusza bieg z koz\u0142owaniem i liczne podania. Bramkarze wychodz\u0105c z pola bramkowego, staj\u0105 si\u0119 zawodnikami ofensywnymi i obowi\u0105zuj\u0105 ich w\u00f3wczas identyczne prawa jak pozosta\u0142ych zawodnik\u00f3w (\u0142\u0105cznie z brakiem mo\u017cliwo\u015bci powrotu z pi\u0142k\u0105 w pole karne). == Historia == \u0179r\u00f3de\u0142 pi\u0142ki r\u0119cznej nale\u017cy szuka\u0107 w dalekiej przesz\u0142o\u015bci. Gry takie jak: \"urania\" w staro\u017cytnej","start_idx":29,"end_idx":42}
{"id":"mrc_3199","question":"sk\u0105d przybyli sumerowie?","answer":"Wed\u0142ug odkrytych \u017ar\u00f3de\u0142 pisanych nazywali siebie \u201eczarnog\u0142owymi przyby\u0142ymi ze wschodu\u201d.","context":"Sumerowie (sum. \ud808\ude95\ud808\ude2a, \"sa\u011d-\u011di6-ga\", t\u0142um. \u201eczarnog\u0142owi\u201d) \u2013 staro\u017cytny lud nieznanego pochodzenia, kt\u00f3ry pod koniec IV tysi\u0105clecia p.n.e. stworzy\u0142 wysoko rozwini\u0119t\u0105 cywilizacj\u0119 w po\u0142udniowej Mezopotamii \u2013 Sumer. Pos\u0142ugiwali si\u0119 j\u0119zykiem sumeryjskim i pismem klinowym. Na pocz\u0105tku II tysi\u0105clecia p.n.e. Sumerowie zostali podbici przez nap\u0142ywaj\u0105cych Amoryt\u00f3w i wch\u0142oni\u0119ci przez nowo powsta\u0142e pa\u0144stwo \u2013 Babiloni\u0119. Z czasem ulegli semityzacji. Nazwa ludu pochodzi od akadyjskiego wyrazu \"\u0161umeru\", co okre\u015bla r\u00f3wnie\u017c po\u0142o\u017cenie geograficzne obszaru, na kt\u00f3rym zamieszkali, tj. Doln\u0105 Mezopotami\u0119. Historycy dowiedzieli si\u0119 o istnieniu ludu sumeryjskiego na pocz\u0105tku XX wieku. Jest to prawdopodobnie najstarsza znana cywilizacja. == Kwestia pochodzenia Sumer\u00f3w == Sumerowie pojawili si\u0119 w Dolnej Mezopotamii w drugiej po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. Wed\u0142ug odkrytych \u017ar\u00f3de\u0142 pisanych nazywali siebie \u201eczarnog\u0142owymi przyby\u0142ymi ze wschodu\u201d. Nie","start_idx":837,"end_idx":924}
{"id":"mrc_3200","question":"w kt\u00f3rym roku za\u0142o\u017cono akademi\u0119 krakowsk\u0105?","answer":"1364 roku","context":"Uniwersytet Jagiello\u0144ski, skr. UJ \u2013 polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytet\u00f3w na \u015bwiecie. Uniwersytet (\"studium generale\") zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo z trzech wydzia\u0142\u00f3w: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Dopiero w 1817 r. nadano mu nazw\u0119 \u201eJagiello\u0144ski\u201d, by podkre\u015bli\u0107 zwi\u0105zki uniwersytetu z dynasti\u0105 Jagiellon\u00f3w. W XV i na pocz\u0105tku XVI w. Akademia Krakowska prze\u017cywa\u0142a okres rozkwitu, jednak ju\u017c w wieku XVI znalaz\u0142a si\u0119 w kryzysie, trac\u0105c pozycj\u0119 i presti\u017c. Kryzys ten pog\u0142\u0119bia\u0142 si\u0119 w wieku XVII i XVIII. W 1777 roku Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj, wyst\u0119puj\u0105c jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podj\u0105\u0142 pr\u00f3b\u0119 zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni \u2013 w\u00f3wczas Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Koronnej. Reforma","start_idx":203,"end_idx":212}
{"id":"mrc_3201","question":"kiedy odlatuj\u0105 gawrony?","answer":"Gawron to ptak w\u0119drowny \u2013 przylatuje w marcu, a odlatuje w pa\u017adzierniku lub listopadzie.","context":"do 900 m n.p.m. Obecnie du\u017ca populacja wyst\u0119puje w Wielkopolsce \u2013 30 000 par i na \u015al\u0105sku \u2013 20 000. Do\u015b\u0107 cz\u0119ste stanowiska odnotowano na Kielecczy\u017anie, Podlasiu i Mazowszu. Licznie zamieszkuje du\u017ce miasta jak Krak\u00f3w (ponad 1000 par l\u0119gowych) i Lublin (3000). Gawron to ptak w\u0119drowny \u2013 przylatuje w marcu, a odlatuje w pa\u017adzierniku lub listopadzie. Z tej rodzimej populacji oko\u0142o 20% ptak\u00f3w pozostaje w kraju na zim\u0119, a reszta ten okres sp\u0119dza w Czechach, Austrii, Szwajcarii, Niemczech i Francji. Zim\u0105 na terenie kraju licznie przebywaj\u0105 ptaki pochodz\u0105ce z p\u00f3\u0142nocnego wschodu (przylatuj\u0105 w pa\u017adzierniku i listopadzie i odlatuj\u0105 w marcu i kwietniu), w niekt\u00f3rych miejscach ich przyloty s\u0105 masowe. : Do XIX wieku w Wielkopolsce, \u015al\u0105sku i na ziemi lubuskiej","start_idx":258,"end_idx":346}
{"id":"mrc_3202","question":"jakiej d\u0142ugo\u015bci jest most krymski?","answer":"4,5 km d\u0142ugo\u015bci","context":"Krymu. Tu\u017c po wyzwoleniu Krymu spod okupacji niemieckiej budowa mostu zosta\u0142a podj\u0119ta przez w\u0142adze radzieckie z materia\u0142\u00f3w pozostawionych przez Niemc\u00f3w. Kolejowy most zosta\u0142 ostatecznie uko\u0144czony w listopadzie 1944; mia\u0142 4,5 km d\u0142ugo\u015bci, 22 m szeroko\u015bci, a \u015brednia wysoko\u015b\u0107 wynosi\u0142a 50 m (w najwy\u017cszym punkcie 68 m). Most nie przetrwa\u0142 d\u0142ugo, poniewa\u017c ju\u017c podczas pierwszej zimy zosta\u0142 zniszczony przez kr\u0119. W 1952 utworzone zosta\u0142o w miejscu zniszczonego mostu po\u0142\u0105czenie promowe, kt\u00f3re obs\u0142ugiwane by\u0142o zar\u00f3wno przez jednostki przystosowane do przewozu poci\u0105g\u00f3w, jak i p\u00f3\u017aniej przez promy samochodowe. W latach 60. XX wieku resztki mostu sta\u0142y si\u0119 na tyle gro\u017ane dla \u017ceglugi, \u017ce zosta\u0142y ostatecznie uprz\u0105tni\u0119te. W ko\u0144cu lat 80. po\u0142\u0105czenie zosta\u0142o zawieszone. Temat odbudowy powr\u00f3ci\u0142 po rozpadzie Zwi\u0105zku Radzieckiego, jednak Cie\u015bnin\u0119 Kercze\u0144sk\u0105","start_idx":221,"end_idx":236}
{"id":"mrc_3203","question":"kto zdoby\u0142 puchar polski w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa","context":"Puchar Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn 2020/2021 \u2013 67. edycja rozgrywek, maj\u0105cych na celu wy\u0142onienie zdobywcy Pucharu Polski, kt\u00f3ry uzyska\u0142 tym samym prawo gry w kwalifikacjach Ligi Konferencji Europy 2021/2022. Ich sponsorem tytularnym by\u0142a Fortuna, w zwi\u0105zku z czym obowi\u0105zywa\u0142a nazwa marketingowa Fortuna Puchar Polski. Puchar wywalczy\u0142 Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa. Trofeum broni\u0142a . == Uczestnicy == Obja\u015bnienie: zosta\u0142 wykluczony z rozgrywek Pucharu Polski 2020/2021. == Zasady == === Uczestnictwo === Udzia\u0142 w rozgrywkach Pucharu Polski 2020/2021 na szczeblu centralnym i regionalnym (wojew\u00f3dzkich zwi\u0105zk\u00f3w pi\u0142ki no\u017cnej) mia\u0142y obowi\u0105zek wzi\u0105\u0107 dru\u017cyny wyst\u0119puj\u0105ce na sze\u015bciu najwy\u017cszych poziomach ligowych (od Ekstraklasy do klasy okr\u0119gowej), pozosta\u0142e zespo\u0142y mog\u0142y zg\u0142osi\u0107 si\u0119 do Pucharu Polski na zasadzie dobrowolno\u015bci. Dru\u017cyny, kt\u00f3re zrezygnowa\u0142y z udzia\u0142u w rozgrywkach na szczeblu centralnym","start_idx":339,"end_idx":356}
{"id":"mrc_3204","question":"czego symbolem by\u0142a ryba?","answer":"Ryba jako symbol Chrystusa","context":"\"\u03a5\u1f31\u1f78\u03c2\" (Hyi\u00f3s) \u2013 Syn : \u03a3\u03a9\u03a4\u0397\u03a1, \"\u03a3\u03c9\u03c4\u03ae\u03c1\" (S\u014dt\u00e9r) \u2013 Zbawiciel == Historia == Ryba jako symbol znana by\u0142a jeszcze wczasach przedchrze\u015bcija\u0144skich. Ju\u017c w kulturach staro\u017cytnego Wschodu wizerunek ryby mia\u0142 charakter symboliczny. W czasie prze\u015bladowa\u0144 pierwszych chrze\u015bcijan, podobizna ryby by\u0142a ich znakiem rozpoznawczym. Ryba jako symbol Chrystusa posiada dwojakie odniesienie: po pierwsze \u2013 \u0142\u0105czy si\u0119 z chrztem, gdy\u017c \u017cywio\u0142em ryby jest woda; po drugie \u2013 ma odniesienie do eucharystii, kt\u00f3ra jest \u015bwi\u0119tym pokarmem chrze\u015bcijan. Na malowid\u0142ach w katakumbach ryba jest symbolem eucharystii. Do IX wieku na wszystkich przedstawieniach Ostatniej Wieczerzy, ryba znajduje si\u0119 obok chleba i kielicha (ma to te\u017c swoje uzasadnienie w Biblii, ryba jako pokarm b\u0142ogos\u0142awiony przez Jezusa pojawia si\u0119 wielokrotnie w Ewangeliach). Jako symbol chrze\u015bcija\u0144stwa by\u0142a u\u017cywana znacznie","start_idx":314,"end_idx":340}
{"id":"mrc_3205","question":"gdzie znajdowal sie getto w warszawie?","answer":"Ostatecznie dzielnic\u0119 zamkni\u0119t\u0105 zdecydowano si\u0119 utworzy\u0107 w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105.","context":"W tej sytuacji rozpocz\u0119to prace nad lokalizacj\u0105 \u017cydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie. Wed\u0142ug pierwszego projektu getto mia\u0142o by\u0107 zlokalizowane na Pradze, rozwa\u017cano tak\u017ce plany utworzenia dw\u00f3ch oddzielnych gett peryferyjnych \u2013 na Kole i Grochowie. Nie zosta\u0142y one jednak zrealizowane z uwagi na konieczno\u015b\u0107 przesiedlenia ok. 600 tys. os\u00f3b. W kolejnych tygodniach prace nad planami utworzenia getta w Warszawie zosta\u0142y wstrzymane ze wzgl\u0119du na plany przesiedlenia po zako\u0144czeniu wojny wszystkich europejskich \u017byd\u00f3w na Madagaskar. Jednak ze wzgl\u0119du na sytuacj\u0119 wojenn\u0105 III Rzeszy, w sierpniu prace nad utworzeniem getta ponownie wznowiono. Ostatecznie dzielnic\u0119 zamkni\u0119t\u0105 zdecydowano si\u0119 utworzy\u0107 w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105. Proces izolowania tej cz\u0119\u015bci Warszawy ze wzgl\u0119du","start_idx":647,"end_idx":844}
{"id":"mrc_3206","question":"gdzie powsta\u0142a filozofia?","answer":"Poj\u0119cia \"filozofii\" i \"filozofa\" pojawi\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej Grecji ok. VI/V w. p.n.e.","context":"Filozofia ( od: \u2013 \u201emi\u0142y, ukochany\u201d i \u2013 \u201em\u0105dro\u015b\u0107\u201d, t\u0142umaczone jako \u201eumi\u0142owanie m\u0105dro\u015bci\u201d) \u2013 systematyczne i krytyczne rozwa\u017cania na temat podstawowych problem\u00f3w i idei, d\u0105\u017c\u0105ce do poznania ich istoty, a tak\u017ce do ca\u0142o\u015bciowego zrozumienia \u015bwiata. == R\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 filozofii == Poj\u0119cia \"filozofii\" i \"filozofa\" pojawi\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej Grecji ok. VI/V w. p.n.e. Po raz pierwszy po\u015bwiadczone s\u0105 u Herodota. Pocz\u0105tkowo oznacza\u0142y szeroko rozumian\u0105 ciekawo\u015b\u0107 intelektualn\u0105 i poszukiwanie wiedzy. \u015aci\u015blejszy sens terminom nada\u0142 Sokrates, Platon, a za nim Arystoteles. Celem filozofii mia\u0142a by\u0107 teoria (, \"theor\u03afa)\", czyli poznanie prawdziwej rzeczywisto\u015bci, w odr\u00f3\u017cnieniu od wiedzy pozornej czy przemijaj\u0105cej (, \"doksa\"), a tak\u017ce od wiedzy praktycznej (, \"praksis\"). W dalszym swoim rozwoju, znaczenie terminu \"filozofia\" ulega\u0142o znacz\u0105cym zmianom i nie mo\u017cna go definiowa\u0107","start_idx":272,"end_idx":357}
{"id":"mrc_3207","question":"na czym polega paradoks veblena?","answer":"wzrost wielko\u015bci popytu na dobra luksusowe mimo wzrostu cen tych d\u00f3br.","context":"Efekt Veblena, tak\u017ce efekt demonstracji, efekt presti\u017cowy i paradoks Veblena \u2212 wzrost wielko\u015bci popytu na dobra luksusowe mimo wzrostu cen tych d\u00f3br. == Opis == Efekt Veblena dotyczy najbogatszych grup spo\u0142ecznych. Posiadanie d\u00f3br luksusowych jest \u015brodkiem dowarto\u015bciowania si\u0119, dlatego popyt na nie jest tym wi\u0119kszy, im mniej ludzi je posiada i \u2013 paradoksalnie \u2013 ro\u015bnie wraz z cen\u0105. Przyczyna tego zjawiska tkwi w ch\u0119ci ukazania przez najzamo\u017cniejsze grupy spo\u0142eczne swojego statusu materialnego za spraw\u0105 posiadanych d\u00f3br luksusowych. Przyk\u0142adami tego rodzaju d\u00f3br s\u0105 rzadkie dzie\u0142a sztuki i markowe ubiory znanych projektant\u00f3w mody. Nazwa pochodzi od nazwiska socjologa Thorsteina Veblena a zosta\u0142 opisany po raz pierwszy w jego ksi\u0105\u017cce \"Teoria klasy pr\u00f3\u017cniaczej\". W ksi\u0105\u017cce autor przedstawia teori\u0119, wed\u0142ug kt\u00f3rej ludzie kupuj\u0105 dobra","start_idx":79,"end_idx":149}
{"id":"mrc_3208","question":"kim by\u0142y smoki z hobbita?","answer":"By\u0142 ognistym skrzydlatym smokiem, najwi\u0119kszym przedstawicielem tego gatunku w Trzeciej Erze, g\u0142\u00f3wnym przedstawicielem si\u0142 z\u0142a w \"Hobbicie\".","context":"Smaug \u2013 posta\u0107 ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia. By\u0142 ognistym skrzydlatym smokiem, najwi\u0119kszym przedstawicielem tego gatunku w Trzeciej Erze, g\u0142\u00f3wnym przedstawicielem si\u0142 z\u0142a w \"Hobbicie\". Wyp\u0119dzi\u0142 krasnolud\u00f3w z Samotnej G\u00f3ry i zagarn\u0105\u0142 ich bogactwa. Zgin\u0105\u0142 podczas ataku na Esgaroth 1 listopada 2941 roku. Pewne informacje na jego temat znajduj\u0105 si\u0119 te\u017c w \"Dodatkach\" do \"W\u0142adcy Pier\u015bcieni\" oraz w \"Niedoko\u0144czonych opowie\u015bciach\". == Opis postaci == === Zdobycie Ereboru === Pochodzi\u0142 ze Zwi\u0119d\u0142ych Wrzosowisk, rozci\u0105gaj\u0105cych si\u0119 w pobli\u017cu g\u00f3r Ered Mithrin. B\u0119d\u0105c jeszcze stosunkowo m\u0142odym smokiem, zn\u0119cony wie\u015bciami o bogactwie krasnolud\u00f3w z Samotnej G\u00f3ry, zaatakowa\u0142 ich siedzib\u0119 w 2770 roku. Zdoby\u0142 j\u0105 i wyp\u0119dzi\u0142 dotychczasowych mieszka\u0144c\u00f3w, zabijaj\u0105c wielu spo\u015br\u00f3d nich. Spustoszy\u0142 ca\u0142\u0105 okolic\u0119 i zniszczy\u0142 s\u0105siednie miasto ludzi, Dale. W","start_idx":73,"end_idx":212}
{"id":"mrc_3209","question":"co oznacza poj\u0119cie dziwna wojna?","answer":"kolokwialna definicja sytuacji, jaka mia\u0142a miejsce w pierwszym okresie II wojny \u015bwiatowej na froncie zachodnim po formalnym wypowiedzeniu przez Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119 3 wrze\u015bnia 1939 roku wojny III Rzeszy po zaprzestaniu faktycznych dzia\u0142a\u0144 wojennych na l\u0105dzie (tzw. ofensywa w Saarze) w okresie od pa\u017adziernika 1939 r. do kampanii francuskiej w maju 1940 roku.","context":"Dziwna wojna (, \u2013 dos\u0142. \"udawana wojna\", \u2013 dos\u0142. \"wojna na siedz\u0105co\") \u2013 kolokwialna definicja sytuacji, jaka mia\u0142a miejsce w pierwszym okresie II wojny \u015bwiatowej na froncie zachodnim po formalnym wypowiedzeniu przez Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119 3 wrze\u015bnia 1939 roku wojny III Rzeszy po zaprzestaniu faktycznych dzia\u0142a\u0144 wojennych na l\u0105dzie (tzw. ofensywa w Saarze) w okresie od pa\u017adziernika 1939 r. do kampanii francuskiej w maju 1940 roku. == Geneza i pod\u0142o\u017ce == Pod\u0142o\u017ce wydarze\u0144 stanowi\u0142a decyzja podj\u0119ta 12 wrze\u015bnia 1939 przez Najwy\u017csz\u0105 Rad\u0119 Wojenn\u0105 francusko-brytyjsk\u0105 w Abbeville, o niepodejmowaniu generalnej ofensywy l\u0105dowej na froncie zachodnim i dzia\u0142a\u0144 powietrznych RAF nad Niemcami i o, niedokonanym ostatecznie (aby nie prowokowa\u0107 Mussoliniego, z uwagi na niedu\u017c\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 od W\u0142och), rozlokowaniu anglo-francuskich si\u0142 militarnych","start_idx":72,"end_idx":436}
{"id":"mrc_3210","question":"czym \u017cywi si\u0119 nietoperz?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w nietoperzy \u017cywi si\u0119 owadami, ale s\u0105 r\u00f3wnie\u017c gatunki mi\u0119so\u017cerne, ro\u015blino\u017cerne i owoco\u017cerne.","context":"Po\u017cywienie === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w nietoperzy \u017cywi si\u0119 owadami, ale s\u0105 r\u00f3wnie\u017c gatunki mi\u0119so\u017cerne, ro\u015blino\u017cerne i owoco\u017cerne. Niekt\u00f3re ro\u015bliny (np. mango, dzikie bananowce, kakaowiec w\u0142a\u015bciwy, niekt\u00f3re kaktusowate) s\u0105 nawet zapylane przez nietoperze spijaj\u0105ce ich nektar. Trzy gatunki nietoperzy z Ameryki Po\u0142udniowej od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 krwi\u0105 ptak\u00f3w i ssak\u00f3w. === Rozr\u00f3d === Nietoperze przychodz\u0105 na \u015bwiat p\u00f3\u017an\u0105 wiosn\u0105. W tym czasie samice tworz\u0105 tzw. kolonie rozrodcze, w kt\u00f3rych rodz\u0105 i wychowuj\u0105 swoje m\u0142ode. Kolonie takie mog\u0105 liczy\u0107 od kilku do kilkuset osobnik\u00f3w, zale\u017cnie od gatunku. Samce natomiast \u017cyj\u0105 w tym czasie samotnie. Samica rodzi zwykle tylko jedno m\u0142ode w roku, za\u015b bli\u017aniaczki lub trojaczki nale\u017c\u0105 do rzadko\u015bci. M\u0142ode przychodz\u0105 na \u015bwiat nieporadne, ale ju\u017c w pe\u0142ni ukszta\u0142towane. Do czasu uzyskania samodzielno\u015bci, karmione s\u0105","start_idx":15,"end_idx":124}
{"id":"mrc_3211","question":"z kim walczyli alianci?","answer":"si\u0119 blokowi Pa\u0144stw Osi w czasie II wojny \u015bwiatowej.","context":"Alianci, od 1 stycznia 1942 nazywani tak\u017ce Narodami Zjednoczonymi \u2013 kraje, kt\u00f3re wsp\u00f3lnie przeciwstawi\u0142y si\u0119 blokowi Pa\u0144stw Osi w czasie II wojny \u015bwiatowej. Na pocz\u0105tku wojny alianci sk\u0142adali si\u0119 tylko z Polski, Francji, Wielkiej Brytanii i domini\u00f3w brytyjskich (Australia, Nowa Zelandia, Nowa Fundlandia, Kanada i Zwi\u0105zek Po\u0142udniowej Afryki), lecz wraz z eskalacj\u0105 konfliktu do sojuszu do\u0142\u0105czy\u0142y pa\u0144stwa posiadaj\u0105ce terytoria na niemal wszystkich kontynentach. Sojusz zosta\u0142 sformalizowany w Deklaracji Narod\u00f3w Zjednoczonych z 1 stycznia 1942. Jednak nazwa \u201eNarody Zjednoczone\u201d by\u0142a rzadko u\u017cywana podczas wojny. Przyw\u00f3dcy tzw. \u201ewielkiej tr\u00f3jki\u201d \u2013 Wielkiej Brytanii, Stan\u00f3w Zjednoczonych i Zwi\u0105zku Radzieckiego \u2013 koordynowali i kontrolowali dzia\u0142ania sojuszu. Stosunki mi\u0119dzy Wielk\u0105 Brytani\u0105 a Stanami Zjednoczonymi by\u0142y szczeg\u00f3lnie bliskie. == Daty przy\u0142\u0105czenia si\u0119 poszczeg\u00f3lnych pa\u0144stw do koalicji ==","start_idx":105,"end_idx":156}
{"id":"mrc_3212","question":"czym by\u0142 sztandar z ur?","answer":"drewniana skrzynia o nieznanej funkcji (prawdopodobnie s\u0142u\u017cy\u0142a jako pud\u0142o rezonansowe harfy)","context":"Sztandar z Ur \u2013 zabytek sztuki sumeryjskiej, pochodz\u0105cy z okresu wczesnodynastycznego (2900\u20132334 p.n.e.), znaleziony w po\u0142udniowej Mezopotamii w jednym z Grob\u00f3w Kr\u00f3lewskich z Ur. Jeden z najwa\u017cniejszych przyk\u0142ad\u00f3w sztuki Sumeru. Przechowywany obecnie w Muzeum Brytyjskim. Wbrew nazwie jest to drewniana skrzynia o nieznanej funkcji (prawdopodobnie s\u0142u\u017cy\u0142a jako pud\u0142o rezonansowe harfy). Pokryta jest z czterech stron mozaik\u0105 z muszli i lazurytem. Mierzy ok. 20 cm wysoko\u015bci i ok. 50 cm d\u0142ugo\u015bci. Po jednej stronie przedmiotu przedstawione zosta\u0142o \u017cycie ludno\u015bci w czasie pokoju. Wida\u0107 tu przygotowania do uczty w trzech pasach kompozycji. Po drugiej stronie uwieczniono czas wojny, a wi\u0119c rydwany z oszczepnikami, wojownik\u00f3w, jak te\u017c pokonanych je\u0144c\u00f3w. W najwy\u017cszym pasie przedstawiono samego kr\u00f3la. Panele boczne skrzyni ukazuj\u0105 ludzi i zwierz\u0119ta w","start_idx":293,"end_idx":385}
{"id":"mrc_3213","question":"jak zgin\u0105\u0142 achilles?","answer":"Achilles zgin\u0105\u0142, zanim Troja zosta\u0142a zdobyta, gdy w jedyne miejsce \u201e\u015bmiertelne\u201d \u2013 tam, gdzie matka trzyma\u0142a go za pi\u0119t\u0119, ugodzi\u0142a go strza\u0142a wypuszczona z \u0142uku przez Parysa, brata Hektora.","context":"Achilles obrazi\u0142 si\u0119 na Agamemnona za odebranie mu branki Bryzeidy i Trojanie wdarli si\u0119 ju\u017c do obozu Achaj\u00f3w i zacz\u0119li podpala\u0107 ich okr\u0119ty, Patroklos poprosi\u0142 Achillesa o po\u017cyczenie jego zbroi. Ubrany w ni\u0105 uderzy\u0142 na czele Myrmidon\u00f3w na Trojan, pobi\u0142 ich i odp\u0119dzi\u0142 pod mury Troi. Tam jednak pad\u0142 od ciosu Hektora, kt\u00f3ry zdar\u0142 z niego zbroj\u0119 i pozna\u0142, \u017ce to nie Achilles. Na drugi dzie\u0144, ubrany w now\u0105 zbroj\u0119 wykut\u0105 w nocy przez Hefajstosa Achilles pom\u015bci\u0142 jego \u015bmier\u0107 zabijaj\u0105c Hektora. Achilles zgin\u0105\u0142, zanim Troja zosta\u0142a zdobyta, gdy w jedyne miejsce \u201e\u015bmiertelne\u201d \u2013 tam, gdzie matka trzyma\u0142a go za pi\u0119t\u0119, ugodzi\u0142a go strza\u0142a wypuszczona z \u0142uku przez Parysa, brata Hektora. St\u0105d wzi\u0119\u0142o si\u0119 wyra\u017cenie \u201epi\u0119ta Achillesa\u201d oraz nazwa \u015bci\u0119gno Achillesa.","start_idx":490,"end_idx":678}
{"id":"mrc_3214","question":"za kogo mia\u0142a wyj\u015b\u0107 julia?","answer":"wyjdzie za m\u0105\u017c za Parysa.","context":"Romeo, dochodzi do kolejnego pojedynku, tym razem pomi\u0119dzy tytu\u0142owym bohaterem a Tybaltem, w kt\u00f3rym Tybalt ginie. Kar\u0105 za \u015bmier\u0107 Tybalta ma by\u0107 wygnanie Romea. Pani Capuleti informuje Juli\u0119, \u017ce ta wyjdzie za m\u0105\u017c za Parysa. Nie chc\u0105c pope\u0142ni\u0107 bigamii, Julia wypija otrzyman\u0105 od ojca Laurentego mikstur\u0119, kt\u00f3ra wprawia j\u0105 w stan podobny do \u015bmierci. Laurenty chce poinformowa\u0107 o ca\u0142ej sytuacji Romea, jednak\u017ce wie\u015bci te nie docieraj\u0105 do niego. Na cmentarzu, po zobaczeniu Julii spoczywaj\u0105cej w trumnie, zrozpaczony Romeo podejmuje decyzje o samob\u00f3jstwie. Dochodzi do przebudzenia Julii, kt\u00f3ra \u2013 widz\u0105c \u015bmier\u0107 Romea \u2013 postanawia przebi\u0107 swoj\u0105 pier\u015b sztyletem i r\u00f3wnie\u017c umiera. Ojciec Laurenty t\u0142umaczy przyby\u0142ym na miejsce cz\u0142onkom rodzin ca\u0142e zaj\u015bcie, co prowadzi do pojednania pomi\u0119dzy rodami Montecchich i Capuletich. ==","start_idx":197,"end_idx":222}
{"id":"mrc_3215","question":"kto zaj\u0105\u0142 pierwsze miejsce na eurowizji?","answer":"Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d.","context":"Zwyci\u0119zcy Konkursu Piosenki Eurowizji \u2013 zdobywcy pierwszego miejsca podczas corocznego Konkursu Piosenki Eurowizji, paneuropejskiego widowiska muzycznego organizowanego od 1956 przez Europejsk\u0105 Uni\u0119 Nadawc\u00f3w (EBU). Laureatem konkursu zostaje reprezentacja kraju, kt\u00f3ry zdobywa najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w od innych pa\u0144stw. Na przestrzeni lat zwyci\u0119zcy wybierani byli za pomoc\u0105 r\u00f3\u017cnych metod g\u0142osowania. Konkurs wygra\u0142y \u0142\u0105cznie 66 piosenki. Inauguracyjny, 1. Konkurs Piosenki Eurowizji wygra\u0142a Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d. Od 1956 zorganizowano 63 konkursy, a ka\u017cdy koncert fina\u0142owy wygrywa\u0142 jeden reprezentant, z wyj\u0105tkiem fina\u0142u w 1969, kiedy to pierwsze miejsce z tak\u0105 sam\u0105 liczb\u0105 punkt\u00f3w zaj\u0119\u0142y cztery reprezentacje: Francji, Holandii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Krajem z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 siedmiu zwyci\u0119stw jest Irlandia i 1987 (z \u201eHold Me Now\u201d), a w 1992 wygra\u0142 jako","start_idx":491,"end_idx":549}
{"id":"mrc_3216","question":"kto bra\u0142 udzia\u0142 w 2 wojnie \u015bwiatowej?","answer":"pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":420,"end_idx":740}
{"id":"mrc_3217","question":"dzi\u0119ki jakiej broni zeus zapanowa\u0142 nad \u015bwiatem?","answer":"Zeus otrzyma\u0142 od cyklop\u00f3w bro\u0144 w postaci wykutych przez nich gromu i b\u0142yskawic.","context":"Gai wsparli go cyklopi i hekatonchejrowie, wcze\u015bniej zamkni\u0119ci przez Kronosa w Tartarze. W czasie walki Zeus otrzyma\u0142 od cyklop\u00f3w bro\u0144 w postaci wykutych przez nich gromu i b\u0142yskawic. Po zwyci\u0119skiej wojnie, gdy ju\u017c przep\u0119dzono Kronosa, rodze\u0144stwo podzieli\u0142o si\u0119 w\u0142adz\u0105, losuj\u0105c dziedziny, kt\u00f3rymi mieli odt\u0105d rz\u0105dzi\u0107. Zeusowi przypad\u0142o niebo i zwierzchnictwo nad innymi bogami, Posejdon sta\u0142 si\u0119 panem morza, za\u015b Hades zosta\u0142 panem krainy umar\u0142ych. === Gigantomachia i walka z Tyfonem === Gaja wyda\u0142a gigant\u00f3w \u2013 d\u0142ugow\u0142osych i brodatych olbrzym\u00f3w o w\u0119\u017cowych splotach zamiast n\u00f3g, kt\u00f3rzy podj\u0119li walk\u0119 z bogami olimpijskimi. Wed\u0142ug proroctwa nie m\u00f3g\u0142 ich pokona\u0107 \u017caden b\u00f3g, dlatego Atena wezwa\u0142a do pomocy w walce Heraklesa. Ziemia wyda\u0142a tak\u017ce zio\u0142o, kt\u00f3re mia\u0142o zapewni\u0107 gigantom nie\u015bmiertelno\u015b\u0107, ale Zeus je znalaz\u0142 i","start_idx":104,"end_idx":183}
{"id":"mrc_3218","question":"co zawiera\u0142y artyku\u0142y henrykowskie?","answer":"By\u0142y prawami niezmiennymi, zawieraj\u0105cymi najwa\u017cniejsze uregulowania dotycz\u0105ce sprawowania w\u0142adzy w pa\u0144stwie oraz okre\u015bla\u0142y stosunki mi\u0119dzy sejmem walnym a monarch\u0105.","context":"Artyku\u0142y henrykowskie (\u0142ac. \"Articuli Henriciani\") \u2013 polsko-litewskie akty prawne sformu\u0142owane w czasie bezkr\u00f3lewia po \u015bmierci Zygmunta II Augusta, spisane na sejmie elekcyjnym 1573 roku, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym zadaniem by\u0142o wybranie monarchy. ==Znaczenie== By\u0142y prawami niezmiennymi, zawieraj\u0105cymi najwa\u017cniejsze uregulowania dotycz\u0105ce sprawowania w\u0142adzy w pa\u0144stwie oraz okre\u015bla\u0142y stosunki mi\u0119dzy sejmem walnym a monarch\u0105. By\u0142 to zbi\u00f3r przepis\u00f3w prawnych, kt\u00f3rych przestrzega\u0107 musia\u0142 ka\u017cdy kr\u00f3l Rzeczypospolitej (b\u0119d\u0105cy r\u00f3wnocze\u015bnie Wielkim Ksi\u0119ciem Litwy) wybrany w drodze wolnej elekcji. Poprzez podpisanie tych artyku\u0142\u00f3w kr\u00f3l uzale\u017cnia\u0142 si\u0119 od szlachty. Wraz z \"pacta conventa\" stanowi\u0142y podstaw\u0119 ustroju Rzeczypospolitej w dobie wolnych elekcji. Nazwa pochodzi od imienia pierwszego w\u0142adcy, kt\u00f3ry musia\u0142 ten dokument podpisa\u0107, by wst\u0105pi\u0107 na tron \u2013 Henryka Walezego. ==Tre\u015b\u0107== Artyku\u0142y: * gwarantowa\u0142y szlachcie zachowanie przywilej\u00f3w; * okre\u015bla\u0142y zasady","start_idx":251,"end_idx":415}
{"id":"mrc_3219","question":"kto gra\u0142 w teledysku always bon jovi?","answer":"tacy aktorzy jak Keri Russell, Jack Noseworthy, Carla Gugino i Jason Wiles.","context":"Always \u2013 ballada rockowa zespo\u0142u Bon Jovi, wydana na singlu w 1994 roku za po\u015brednictwem wytw\u00f3rni Mercury Records, promuj\u0105cy album \"Cross Road\". Singel sprzeda\u0142 si\u0119 w nak\u0142adzie 1,5 mln egzemplarzy na terenie Stan\u00f3w Zjednoczonych, uzyska\u0142 status platynowej p\u0142yty. Jest najlepiej sprzedaj\u0105cym si\u0119 singlem w historii grupy. Pierwotnie utw\u00f3r zosta\u0142 napisany na potrzeby filmu \"Krwawy Romeo\" (1993), jednak po ukazaniu si\u0119 niepochlebnych recenzji filmu zesp\u00f3\u0142 zdecydowa\u0142 si\u0119 wycofa\u0107 swoj\u0105 ofert\u0119. Premiera utworu mia\u0142a miejsce na albumie \"Cross Road\" (1994). W teledysku do utworu wzi\u0119li udzia\u0142 tacy aktorzy jak Keri Russell, Jack Noseworthy, Carla Gugino i Jason Wiles. == Spis utwor\u00f3w == Sporz\u0105dzono na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego. # \u201eAlways\u201d (Edit) \u2013 4:52 # \u201eAlways\u201d \u2013 5:53 # \u201eEdge of a Broken Heart\u201d","start_idx":590,"end_idx":665}
{"id":"mrc_3220","question":"kiedy \u0142\u00f3d\u017a otrzyma\u0142a prawa miejskie?","answer":"z pocz\u0105tkiem 1940 r.","context":"listopada 1939 roku. Pocz\u0105tkowo \u0141\u00f3d\u017a znalaz\u0142a si\u0119 w rejencji kaliskiej, ale ju\u017c z pocz\u0105tkiem 1940 r. otrzyma\u0142a niemieckie prawa miejskiego samorz\u0105du oraz uprawnienia miasta wydzielonego. R\u00f3wnie\u017c z Kalisza do \u0141odzi przeniesiono siedzib\u0119 rejencji, tworz\u0105c rejencj\u0119 \u0142\u00f3dzk\u0105. Z dniem 11 kwietnia 1940 r. zmieniona zosta\u0142a nazwa miasta na Litzmannstadt, na cze\u015b\u0107 niemieckiego genera\u0142a Carla von Litzmanna, dzi\u0119ki kt\u00f3rego manewrowi w listopadzie 1914 r. wojska niemieckie odnios\u0142y zwyci\u0119stwo nad wojskami rosyjskimi w bitwie pod \u0141odzi\u0105; by\u0142a to jedna z trzech najwi\u0119kszych bitew I wojny \u015bwiatowej na froncie wschodnim (dwie pozosta\u0142e: pod Tannenbergiem (Grunwaldem) oraz pod Gorlicami). Po w\u0142\u0105czeniu \u0141odzi do Rzeszy (9 listopada 1939) ulice miasta otrzyma\u0142y nowe, niemieckie nazewnictwo (korygowane p\u00f3\u017aniej trzykrotnie: w 1940, 1941 i 1942). Mi\u0119dzy innymi po ucieczce","start_idx":80,"end_idx":100}
{"id":"mrc_3221","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono religi\u0119 do szk\u00f3\u0142?","answer":"1990","context":"do 1981 by\u0142y one wci\u0105\u017c pod kontrol\u0105 w\u0142adz o\u015bwiatowych. === III RP === Po 1989 roku religi\u0119 do szk\u00f3\u0142 ponownie wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30.08.1990 r. Obecnie prawo organizacji zaj\u0119\u0107 katechetycznych w plac\u00f3wkach szkolnych gwarantowane jest przepisem art. 53 ust. 4 Konstytucji: Dodatkowo na mocy art. 12 konkordatu mi\u0119dzy Stolic\u0105 Apostolsk\u0105 i Rzecz\u0105pospolit\u0105 Polsk\u0105 z 1993 () Pa\u0144stwo polskie zagwarantowa\u0142o, \u017ce: * \u201eSzko\u0142y publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji pa\u0144stwowej i samorz\u0105dowej, organizuj\u0105 zgodnie z wol\u0105 zainteresowanych nauk\u0119 religii w ramach planu zaj\u0119\u0107 szkolnych i przedszkolnych. * Program nauczania religii katolickiej oraz podr\u0119czniki opracowuje w\u0142adza ko\u015bcielna i podaje je do wiadomo\u015bci kompetentnej w\u0142adzy pa\u0144stwowej. * W sprawach tre\u015bci nauczania i wychowania religijnego","start_idx":176,"end_idx":180}
{"id":"mrc_3222","question":"kto zasiada\u0142 w sejmie walnym?","answer":"Sejm walny sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch izb: Senatu i Izby Poselskiej oraz z trzech stan\u00f3w sejmuj\u0105cych: kr\u00f3la, pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w.","context":"Sejm walny () \u2013 nazwa parlamentu Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, a od 1569 roku Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. By\u0142o to zgromadzenie decyduj\u0105ce o wa\u017cnych sprawach w pa\u0144stwie. Sejm walny sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch izb: Senatu i Izby Poselskiej oraz z trzech stan\u00f3w sejmuj\u0105cych: kr\u00f3la, pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w. == Geneza == Sejm walny Kr\u00f3lestwa Polskiego po raz pierwszy pojawi\u0142 si\u0119 w latach 1382\u20131386, gdy na og\u00f3lnopolskie zjazdy urz\u0119dnicze zacz\u0119\u0142a przybywa\u0107 szlachta i przedstawiciele miast. 2 lutego 1386 roku na jednym z pierwszych sejm\u00f3w walnych w Lublinie Jagie\u0142\u0142o zosta\u0142 wybrany kr\u00f3lem Polski. Pierwszym sejmem walnym Kr\u00f3lestwa Polskiego z udzia\u0142em pos\u0142\u00f3w wybranych na sejmikach ziemskich by\u0142 sejm w Piotrkowie w 1468 roku. W sk\u0142ad sejmu wchodzili cz\u0142onkowie rady kr\u00f3lewskiej (odgrywaj\u0105cy najwi\u0119ksz\u0105 rol\u0119), ni\u017csi urz\u0119dnicy ziemscy","start_idx":172,"end_idx":293}
{"id":"mrc_3223","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 mata?","answer":"14 lipca 2000","context":"Mata, tak\u017ce Skute Bobo lub M\u0142ody Matczak, w\u0142a\u015bc. Micha\u0142 Matczak (ur. 14 lipca 2000 we Wroc\u0142awiu) \u2013 polski raper, piosenkarz oraz tw\u00f3rca tekst\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z takimi raperami jak: Malik Montana, White 2115, Young Leosia, \u017babson, Quebonafide, Popek, Taco Hemingway czy Bia\u0142as. Za\u0142o\u017cyciel grupy muzycznej Gombao33 (styl. GOMBAO33). == \u017byciorys == Jest synem profesora prawa Marcina Matczaka oraz Arletty \u015aliwi\u0144skiej-Matczak, wsp\u00f3\u0142prowadz\u0105cej szko\u0142\u0119 j\u0119zyka angielskiego. W 2019 zda\u0142 matur\u0119 mi\u0119dzynarodow\u0105 w II Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym z Oddzia\u0142ami Dwuj\u0119zycznymi im. Stefana Batorego w Warszawie. W trakcie egzamin\u00f3w przedstawi\u0142 m.in. esej \"Ewolucja j\u0119zyka w polskim hip-hopie w latach 2001\u20132014 na przyk\u0142adzie tw\u00f3rczo\u015bci Jacka Granieckiego ps. \u201eTede\u201d.\" Otrzyma\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie Warszawiaka Roku 2019 w plebiscycie Warszawiaki. Tw\u00f3rc\u0105 jego pseudonimu by\u0142 ojciec, kt\u00f3ry wymy\u015bli\u0142 go podczas wsp\u00f3lnych wakacji","start_idx":69,"end_idx":82}
{"id":"mrc_3224","question":"na jakim stadionie gra real madryt?","answer":"Estadio Santiago Bernab\u00e9u","context":"Estadio Santiago Bernab\u00e9u \u2013 stadion pi\u0142karski w stolicy Hiszpanii, Madrycie. Jest macierzystym obiektem Realu Madryt, mecze rozgrywa na nim tak\u017ce reprezentacja Hiszpanii. 22 maja 2010 roku odby\u0142 si\u0119 tu 55. fina\u0142 Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. == Historia == 22 czerwca 1944 roku \u00f3wczesny prezes Realu Madryt, Santiago Bernab\u00e9u, uzyska\u0142 kredyt bankowy na budow\u0119 nowego stadionu dla swojego klubu. 5 wrze\u015bnia dokonano uroczystego wyboru projektu nowego obiektu \u2013 mia\u0142 pomie\u015bci\u0107 75145 widz\u00f3w, z czego 27645 na miejscach siedz\u0105cych i 47500 na stoj\u0105cych. \u0141\u0105cznie 9125 os\u00f3b mia\u0142o mie\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 zaj\u0119cia miejsca pod dachem. 27 pa\u017adziernika rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 budowa, a oficjalna inauguracja odby\u0142a si\u0119 14 grudnia 1947. W meczu otwarcia Real Madryt pokona\u0142 CF Os Belenenses 3:1, a pierwszego gola na nowym obiekcie \u2013","start_idx":0,"end_idx":25}
{"id":"mrc_3225","question":"co dawniej oznacza\u0142o s\u0142owo ksi\u0119\u017cyc?","answer":"Staros\u0142owia\u0144ska nazwa \"ksi\u0119\u017cyc\", czyli syn ksi\u0119cia, pierwotnie odnosi\u0142a si\u0119 jedynie do m\u0142odego Ksi\u0119\u017cyca (mi\u0119dzy nowiem a pierwsz\u0105 kwadr\u0105), jako syna \u201estarego\u201d miesi\u0105ca","context":"nie ma innej polskiej nazwy ni\u017c w\u0142a\u015bnie \u201eKsi\u0119\u017cyc\u201d (pisane wielk\u0105 liter\u0105). Staros\u0142owia\u0144ska nazwa \"ksi\u0119\u017cyc\", czyli syn ksi\u0119cia, pierwotnie odnosi\u0142a si\u0119 jedynie do m\u0142odego Ksi\u0119\u017cyca (mi\u0119dzy nowiem a pierwsz\u0105 kwadr\u0105), jako syna \u201estarego\u201d miesi\u0105ca; og\u00f3ln\u0105 nazw\u0105 by\u0142 w\u00f3wczas miesi\u0105c \u2013 s\u0142owo b\u0119d\u0105ce derywatem od praindoeuropejskiej nazwy Ksi\u0119\u017cyca, kt\u00f3ra mo\u017ce mie\u0107 zwi\u0105zek z rdzeniem *m\u0113-, oznaczaj\u0105cym mierzenie (czasu). \u201eKsi\u0119\u017cyc\u201d przyj\u0105\u0142 si\u0119 jako og\u00f3lne okre\u015blenie ziemskiego satelity nieco p\u00f3\u017aniej. Nazwy niekt\u00f3rych poj\u0119\u0107 i termin\u00f3w zwi\u0105zanych z Ksi\u0119\u017cycem wywodz\u0105 si\u0119 ze s\u0142\u00f3w oznaczaj\u0105cych \u201eKsi\u0119\u017cyc\u201d po grecku ( \"Selene\") i po \u0142acinie (). S\u0142owa te by\u0142y imionami bogi\u0144 uosabiaj\u0105cych ksi\u0119\u017cyc: Selene w mitologii greckiej i Luny w mitologii rzymskiej. Pochodz\u0105ce od nich terminy to np.: selenologia, selenofizyka (fizyka ksi\u0119\u017cycowa), selenodezja (geodezja ksi\u0119\u017cycowa \u2013 termin ukuty","start_idx":74,"end_idx":241}
{"id":"mrc_3226","question":"ile most\u00f3w we wroc\u0142awiu?","answer":"Wed\u0142ug obecnych rachunk\u00f3w (opartych na nieco innych kryteriach, ni\u017c przedwojenne) jest ich 118 (w tym 27 k\u0142adek)(wed\u0142ug spisu ZDiUM 101 most\u00f3w i 33 k\u0142adki).","context":"Wroc\u0142awskie mosty i k\u0142adki \u2013 przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 by\u0142y w obecnych granicach miasta Wroc\u0142awia 303 mosty i k\u0142adki r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci. Wed\u0142ug obecnych rachunk\u00f3w (opartych na nieco innych kryteriach, ni\u017c przedwojenne) jest ich 118 (w tym 27 k\u0142adek)(wed\u0142ug spisu ZDiUM 101 most\u00f3w i 33 k\u0142adki). Najwi\u0119ksze i najwa\u017cniejsze z nich przerzucone s\u0105 nad g\u0142\u00f3wnym i pobocznymi nurtami rzeki Odry (Stara Odra, Odra P\u00f3\u0142nocna i Po\u0142udniowa) i kana\u0142\u00f3w: Powodziowego, \u017beglugowego, Bocznego, Miejskiego, Granicznego, Odp\u0142ywowego i kilku pozosta\u0142ych, kt\u00f3rych nazw w powszechnym obiegu si\u0119 nie u\u017cywa. W obr\u0119bie Wroc\u0142awia przep\u0142ywa te\u017c kilka mniejszych rzek, na og\u00f3\u0142 dop\u0142yw\u00f3w Odry: \u015al\u0119za, O\u0142awa (kt\u00f3ra rozdziela si\u0119 tu na dwa nurty \u2013 O\u0142aw\u0119 G\u00f3rn\u0105 i Doln\u0105), Bystrzyca, Widawa, Dobra (dop\u0142yw Widawy), a z pomniejszych \u2013 \u0141ugowina,","start_idx":133,"end_idx":289}
{"id":"mrc_3227","question":"ile jest odbi\u0107 siatk\u00f3wce?","answer":"Ka\u017cdy zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce wykona\u0107 trzy odbicia \u2013 odbi\u00f3r, wystawa i atak \u2013 ka\u017cde nast\u0119pne jest b\u0142\u0119dem.","context":"lat hegemoni\u0119 tej dru\u017cyny, oraz w 2018 we W\u0142oszech i Bu\u0142garii, pokonuj\u0105c w meczu fina\u0142owym zesp\u00f3\u0142 Brazylii 3:0. == Zasady gry == === Wst\u0119p === Siatk\u00f3wka polega na odbijaniu pi\u0142ki dowoln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cia\u0142a (najcz\u0119\u015bciej r\u0119koma) tak, aby przelecia\u0142a nad siatk\u0105 i dotkn\u0119\u0142a po\u0142owy boiska nale\u017c\u0105cej do przeciwnika. Ka\u017cdy zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce wykona\u0107 trzy odbicia \u2013 odbi\u00f3r, wystawa i atak \u2013 ka\u017cde nast\u0119pne jest b\u0142\u0119dem. Punkty zdobywa si\u0119 na wiele sposob\u00f3w, na przyk\u0142ad, gdy pi\u0142ka dotknie po\u0142owy boiska przeciwnika lub gdy upadnie ona poza boiskiem, a rywal dotkn\u0105\u0142 jej jako ostatni. Gra toczy si\u0119 do momentu, gdy jedna z dru\u017cyn wygra 3 sety (w grupach m\u0142odzie\u017cowych 2 \u2013 m\u0142odziczki i m\u0142odzicy) \u2013 w ka\u017cdym z nich rywalizacja toczy si\u0119 do zdobycia 25","start_idx":305,"end_idx":398}
{"id":"mrc_3228","question":"jakie imi\u0119 nosi\u0142a ostatnia kr\u00f3lowa egiptu?","answer":"Kleopatra VII Filopator, Kleopatra Wielka","context":"Kleopatra VII Filopator, Kleopatra Wielka (gr. \u039a\u03bb\u03b5\u03bf\u03c0\u03ac\u03c4\u03c1\u03b1 \u03a6\u03b9\u03bb\u03bf\u03c0\u03ac\u03c4\u03c9\u03c1, egip. Qlwpdrt \u2013 Kliupadrat; ur. 69 rok p.n.e., zm. 12 sierpnia 30 roku p.n.e. w Aleksandrii) \u2013 ostatnia kr\u00f3lowa hellenistycznego Egiptu, panuj\u0105ca w latach 51\u201330 p.n.e. Nosi\u0142a tytu\u0142y Kr\u00f3lowa, Nowa Bogini, Bogini Mi\u0142uj\u0105ca Ojca, Bogini Mi\u0142uj\u0105ca Ojczyzn\u0119. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 Ptolemeusza XII Auletesa. Po wst\u0105pieniu na tron po\u015blubi\u0142a swego brata Ptolemeusza XIII. Na skutek intryg dworskich opu\u015bci\u0142a Egipt i uda\u0142a si\u0119 do Palestyny, gdzie zdoby\u0142a poparcie Cezara, z kt\u00f3rym mia\u0142a syna, Ptolemeusza XV Cezariona. Dzi\u0119ki interwencji wojskowej Cezara powr\u00f3ci\u0142a na tron egipski. Po \u015bmierci Ptolemeusza XIII, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 na skutek zamieszek antyrzymskich w Aleksandrii, Kleopatra po\u015blubi\u0142a drugiego brata, Ptolemeusza XIV. Z nim odby\u0142a podr\u00f3\u017c do Rzymu w celu wzmocnienia wi\u0119zi politycznych pomi\u0119dzy obydwoma","start_idx":0,"end_idx":41}
{"id":"mrc_3229","question":"kim by\u0142a emilia plater?","answer":"Emilia Broel-Plater herbu Plater (ur. 13 listopada 1806 w Wilnie, zm. 23 grudnia 1831 w Justianowie) \u2013 polska hrabianka kapitan Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego, c\u00f3rka hrabiego Franciszka Ksawerego i Anny von der Mohl.","context":"Emilia Broel-Plater herbu Plater (ur. 13 listopada 1806 w Wilnie, zm. 23 grudnia 1831 w Justianowie) \u2013 polska hrabianka kapitan Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego, c\u00f3rka hrabiego Franciszka Ksawerego i Anny von der Mohl. == Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 == Rodziny Plater i von der Mohl od dawna by\u0142y osiad\u0142e w Kurlandii oraz w Inflantach Polskich (dzi\u015b \u0141otwa). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 przedstawicieli rodu Plater\u00f3w wi\u0105za\u0142a swoje osobiste i rodzinne \u017cycie ze spraw\u0105 Polski i byli gor\u0105cymi patriotami, kt\u00f3rzy wnie\u015bli znaczny wk\u0142ad w rozw\u00f3j kultury polskiej. Matka Emilii, Anna z Mohl\u00f3w, by\u0142a jak na owe czasy kobiet\u0105 wykszta\u0142con\u0105. Wczesne dzieci\u0144stwo i pierwsze lata nauki Emilia sp\u0119dzi\u0142a w wile\u0144skim domu rodzic\u00f3w. Nie by\u0142o to dzieci\u0144stwo szcz\u0119\u015bliwe, poniewa\u017c ojciec, Franciszek Ksawery Plater, prowadzi\u0142 hulaszczy tryb","start_idx":0,"end_idx":235}
{"id":"mrc_3230","question":"w jakim regionie jest warszawa?","answer":"na Nizinie \u015arodkowomazowieckiej, na Mazowszu","context":"Warszawa, miasto sto\u0142eczne Warszawa (m.st. Warszawa) \u2013 stolica Polski i wojew\u00f3dztwa mazowieckiego, najwi\u0119ksze miasto w kraju, po\u0142o\u017cone w jego centralnej cz\u0119\u015bci, na Nizinie \u015arodkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wis\u0142\u0105. Prawa miejskie uzyska\u0142a przed 1300. W 1569 moc\u0105 unii lubelskiej Warszawa zosta\u0142a ustanowiona miejscem obrad sejm\u00f3w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Od 1573 odbywa\u0142y si\u0119 tam wolne elekcje. Po 1596 do Warszawy przeniesiono dw\u00f3r kr\u00f3lewski i urz\u0119dy centralne, a w 1611 w rozbudowanym Zamku Kr\u00f3lewskim na sta\u0142e zamieszka\u0142 kr\u00f3l Zygmunt III Waza. Miejsce obrad sejmik\u00f3w generalnych wojew\u00f3dztwa mazowieckiego i sejmik\u00f3w ziemskich ziemi warszawskiej od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. Warszawa jest najwi\u0119kszym miastem w Polsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci i powierzchni. W jej sk\u0142ad wchodzi 18 jednostek pomocniczych \u2013 dzielnic m.st. Warszawy.","start_idx":161,"end_idx":205}
{"id":"mrc_3231","question":"w jakim mie\u015bcie powsta\u0142o radio wolna europa?","answer":"Radio Wolna Europa utworzono w 1949 roku w Nowym Jorku","context":"nadawane s\u0105 na falach kr\u00f3tkich, przez satelity i Internet oraz retransmitowane lokalnie na falach \u015brednich i ultrakr\u00f3tkich. RWE jest finansowana przez Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych, w 2018 roku jej bud\u017cet wyni\u00f3s\u0142 123,3 mln USD. Niezale\u017cno\u015b\u0107 redakcyjna RWE/RS jest gwarantowana ameryka\u0144skim prawem. == Historia == Radio Wolna Europa utworzono w 1949 roku w Nowym Jorku z inicjatywy \u201eNarodowego Komitetu na Rzecz Wolnej Europy\u201d. Mia\u0142o siedzib\u0119 w Monachium przy Oettingenstr. 67, do 1972 roku dostawa\u0142o \u015brodki przez CIA, po 1972 roku by\u0142o finansowane przez Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych. Radio Wolna Europa nadawa\u0142o audycje do kraj\u00f3w bloku wschodniego (tzw. \u201edemokracji ludowej\u201d), kt\u00f3re po 1945 roku by\u0142y pod dominacj\u0105 Moskwy oraz republik ba\u0142tyckich (Stany Zjednoczone nie uzna\u0142y ich wcielenia do ZSRR). Radio Swoboda transmitowa\u0142o swoje audycje","start_idx":312,"end_idx":366}
{"id":"mrc_3232","question":"w jakim celu powsta\u0142 uk\u0142ad warszawski?","answer":"Celem utworzenia Uk\u0142adu Warszawskiego by\u0142o ujednolicenie polityki zagranicznej i militarnej ZSRR i pa\u0144stw od niego uzale\u017cnionych.","context":"Uk\u0142ad Warszawski (oficjalna nazwa: Uk\u0142ad o Przyja\u017ani, Wsp\u00f3\u0142pracy i Pomocy Wzajemnej; , ) \u2013 organizacja polityczno-wojskowa pa\u0144stw bloku wschodniego z dominuj\u0105c\u0105 rol\u0105 ZSRR. Formalnie powsta\u0142 na podstawie deklaracji bukareszta\u0144skiej, jako reakcja na powstanie NATO i zawarcie uk\u0142ad\u00f3w paryskich w 1954, przewiduj\u0105cych remilitaryzacj\u0119 przyj\u0119tej do NATO w 1955 Republiki Federalnej Niemiec. Celem utworzenia Uk\u0142adu Warszawskiego by\u0142o ujednolicenie polityki zagranicznej i militarnej ZSRR i pa\u0144stw od niego uzale\u017cnionych. Sankcjonowa\u0142 istniej\u0105ce od zako\u0144czenia II wojny \u015bwiatowej podporz\u0105dkowanie ZSRR pa\u0144stw Europy \u015arodkowo-Wschodniej wraz z ich si\u0142ami zbrojnymi, stanowi\u0142 struktur\u0119 umo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 ZSRR pe\u0142n\u0105 kontrol\u0119 nad si\u0142ami zbrojnymi i polityk\u0105 obronn\u0105 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich oraz by\u0142 wykorzystywany w polityce ZSRR w konfrontacyjnych stosunkach z Zachodem. Jego formalne zasady zosta\u0142y okre\u015blone w 1955 roku przez I sekretarza KPZR","start_idx":386,"end_idx":515}
{"id":"mrc_3233","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 freddie mercury?","answer":"Stone Town","context":"Freddie Mercury (ur. jako Farrokh Bulsara 5 wrze\u015bnia 1946 w Stone Town, zm. 24 listopada 1991 w Londynie) \u2013 brytyjski muzyk, piosenkarz rockowy i autor tekst\u00f3w. Powszechnie uznawany za jednego z najlepszych wokalist\u00f3w w historii muzyki popularnej. Karier\u0119 muzyczn\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w zespole Ibex, p\u00f3\u017aniej przemianowanym na Wreckage. Od 1970 wokalista zespo\u0142u Queen, uznawanego za jedn\u0105 z najlepszych i najbardziej wp\u0142ywowych grup muzycznych wszech czas\u00f3w. Z zespo\u0142em nagra\u0142 i wyda\u0142 14 album\u00f3w studyjnych: \"Queen\" (1973), \"Queen II\" (1974), \"Sheer Heart Attack\" (1974), \"A Night at the Opera\" (1975) \"A Day at the Races\" (1976), \"News of the World\" (1977), \"Jazz\" (1978), \"The Game\" (1980), \"Hot Space\" (1982), \"The Works\" (1984), \"A Kind of Magic\" (1986), \"The Miracle\" (1989), \"Innuendo\" (1991) i","start_idx":60,"end_idx":70}
{"id":"mrc_3234","question":"jaki obrz\u0119d ukaza\u0142 autor w drugiej cz\u0119\u015bci dziad\u00f3w?","answer":"ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 II \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w latach 1821\u20131822 w Kownie. Opublikowany zosta\u0142 w roku 1823 w drugim tomie \"Poezji\" wraz z wierszem \"Upi\u00f3r\" i dramatem \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 IV\". Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady wile\u0144sko-kowie\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Dzie\u0144 Zaduszny z dnia 1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebra\u0142a si\u0119 grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w, kt\u00f3remu przewodniczy Gu\u015blarz. Zebrani wzywaj\u0105 kolejno dusze czy\u015b\u0107cowe chc\u0105c ul\u017cy\u0107 im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywaj\u0105 \"trzy rodzaje duch\u00f3w\": * \"lekkie\" \u2013 J\u00f3zio i R\u00f3zia (s\u0105 to dzieci, kt\u00f3re nie do\u015bwiadczy\u0142y cierpienia i dlatego nie mog\u0105 dosta\u0107 si\u0119 do","start_idx":486,"end_idx":507}
{"id":"mrc_3235","question":"sk\u0105d przybyli litwini?","answer":"Pierwsi mieszka\u0144cy przybyli na tereny dzisiejszej Litwy z po\u0142udniowego zachodu (Dania, Niemcy) i z po\u0142udnia (Bia\u0142oru\u015b, Polska).","context":"Historia Litwy \u2013 III tys. lat p.n.e na tereny Litwy przybyli Indoeuropejczycy. Od XIV wieku by\u0142a w Unii Personalnej z Polsk\u0105 a od XVI do XVIII wieku wchodzi\u0142a w sk\u0142ad Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Utraci\u0142a suwerenno\u015b\u0107 na skutek zabor\u00f3w i znalaz\u0142a si\u0119 pod panowaniem Rosyjskim. W pocz\u0105tkach XX wieku Litwa odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107, kt\u00f3r\u0105 utraci\u0142a na skutek II wojny \u015bwiatowej. Po II wojnie \u015bwiatowej Litwa znalaz\u0142a si\u0119 w strefie sk\u0142adzie republik ZSRR. Po 1990 Litwa odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 staj\u0105c si\u0119 republik\u0105, na czele kt\u00f3rej stoi prezydent. == Prehistoria == Pierwsi mieszka\u0144cy przybyli na tereny dzisiejszej Litwy z po\u0142udniowego zachodu (Dania, Niemcy) i z po\u0142udnia (Bia\u0142oru\u015b, Polska). Najstarsze znaleziska archeologiczne pochodz\u0105 z XI stulecia p.n.e. i reprezentuj\u0105 kultur\u0119 magdale\u0144sk\u0105, Bromme, Lyngby, ahrensbursk\u0105 oraz \u015bwidersk\u0105","start_idx":564,"end_idx":691}
{"id":"mrc_3236","question":"kto jest zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych?","answer":"Najwy\u017cszym zwierzchnikiem Si\u0142 Zbrojnych RP jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"(z Konstytucji RP r. I, art. 26, p. 1 i p. 2). \u201eSi\u0142y Zbrojne ponadto mog\u0105 bra\u0107 udzia\u0142 w zwalczaniu kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych i likwidacji ich skutk\u00f3w, dzia\u0142aniach antyterrorystycznych, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania \u017cycia ludzkiego, a tak\u017ce w oczyszczaniu teren\u00f3w z materia\u0142\u00f3w wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu\u201d. === System dowodzenia === Najwy\u017cszym zwierzchnikiem Si\u0142 Zbrojnych RP jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje zwierzchnictwo nad Si\u0142ami Zbrojnymi RP za po\u015brednictwem Ministra Obrony Narodowej. Ca\u0142okszta\u0142tem dzia\u0142alno\u015bci Si\u0142 Zbrojnych RP w czasie pokoju kieruje Minister Obrony Narodowej. Swoje zadania Minister ON wykonuje przy pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi Sztab Generalny Wojska Polskiego. Do roku 2013 Si\u0142ami Zbrojnymi RP, w czasie pokoju, w imieniu","start_idx":385,"end_idx":469}
{"id":"mrc_3237","question":"kiedy rozpad\u0142 si\u0119 zwi\u0105zek radziecki?","answer":"przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991.","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":249,"end_idx":291}
{"id":"mrc_3238","question":"czego dotyczy pierwsze prawo mendla?","answer":"ka\u017cda gameta wytwarzana przez organizm posiada tylko jeden allel z danej pary alleli genu.","context":"Prawa Mendla \u2013 regu\u0142y przekazywania cech dziedzicznych. Zosta\u0142y sformu\u0142owane w 1866 przez Gregora Mendla podczas jego bada\u0144 nad krzy\u017cowaniem ro\u015blin, g\u0142\u00f3wnie grochu zwyczajnego (\"Pisum sativum\" L.). W uwsp\u00f3\u0142cze\u015bnionej postaci, uwzgl\u0119dniaj\u0105cej nasz\u0105 obecn\u0105 wiedz\u0119 o chromosomach i genach, brzmi\u0105 nast\u0119puj\u0105co: # Pierwsze prawo Mendla (prawo czysto\u015bci gamet) \u2013 ka\u017cda gameta wytwarzana przez organizm posiada tylko jeden allel z danej pary alleli genu. Wynika z tego, \u017ce ka\u017cda kom\u00f3rka p\u0142ciowa musi zawiera\u0107 po jednym allelu z ka\u017cdej pary. # Drugie prawo Mendla (prawo niezale\u017cnej segregacji cech) \u2013 geny nale\u017c\u0105ce do jednej pary alleli s\u0105 dziedziczone niezale\u017cnie od gen\u00f3w nale\u017c\u0105cych do drugiej pary alleli, w zwi\u0105zku z czym w drugim pokoleniu potomnym (F2) obserwuje si\u0119 rozszczepienie fenotyp\u00f3w w stosunku 9:3:3:1. W czasach Mendla","start_idx":357,"end_idx":447}
{"id":"mrc_3239","question":"jak\u0105 temperatur\u0119 nazywamy zerem bezwzgl\u0119dnym?","answer":"temperatura r\u00f3wna zero w termodynamicznej skali temperatur, czyli jest to temperatura, w kt\u00f3rej wszystkie elementy uk\u0142adu termodynamicznego uzyskuj\u0105 najni\u017csz\u0105 z mo\u017cliwych energii. Temperatura ta odpowiada \u2212273,15 \u00b0C = 0 K.","context":"Zero bezwzgl\u0119dne, zero absolutne \u2013 temperatura r\u00f3wna zero w termodynamicznej skali temperatur, czyli jest to temperatura, w kt\u00f3rej wszystkie elementy uk\u0142adu termodynamicznego uzyskuj\u0105 najni\u017csz\u0105 z mo\u017cliwych energii. Temperatura ta odpowiada \u2212273,15 \u00b0C = 0 K. == Historia == Okre\u015blenie \"zero bezwzgl\u0119dne\" zosta\u0142o zaproponowane przez Guillaume\u2019a Amontonsa w 1702 r., jako wniosek z zale\u017cno\u015bci ci\u015bnienia gaz\u00f3w od ich temperatury. Zauwa\u017cy\u0142, \u017ce ci\u015bnienie jest proporcjonalne do temperatury powi\u0119kszonej o sta\u0142\u0105 warto\u015b\u0107 jednakow\u0105 dla wszystkich gaz\u00f3w. W 1848 roku Lord Kelvin zaproponowa\u0142, by temperatur\u0119 wyra\u017ca\u0107 jako temperatur\u0119 bezwzgl\u0119dn\u0105, eliminuj\u0105c w ten spos\u00f3b z wielu wzor\u00f3w sta\u0142\u0105, kt\u00f3r\u0105 trzeba dodawa\u0107 do temperatury. Temperatura zera bezwzgl\u0119dnego zosta\u0142a przez Lorda Kelvina wyznaczona na podstawie teoretycznych oblicze\u0144 temperatury kryszta\u0142u doskona\u0142ego, w kt\u00f3rym usta\u0142y wszelkie drgania tworz\u0105cych go","start_idx":35,"end_idx":257}
{"id":"mrc_3240","question":"kim jest \u015bpiewak?","answer":"Jan Dawid \u015apiewak (ur. 8 lutego 1987 w Warszawie) \u2013 polski polityk, socjolog, publicysta, dzia\u0142acz spo\u0142eczny i samorz\u0105dowy, wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rca Stowarzyszenia Miasto Jest Nasze (MJN), przewodnicz\u0105cy Stowarzyszenia Wolne Miasto Warszawa i wiceprzewodnicz\u0105cy Stowarzyszenia Energia Miast.","context":"Jan Dawid \u015apiewak (ur. 8 lutego 1987 w Warszawie) \u2013 polski polityk, socjolog, publicysta, dzia\u0142acz spo\u0142eczny i samorz\u0105dowy, wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rca Stowarzyszenia Miasto Jest Nasze (MJN), przewodnicz\u0105cy Stowarzyszenia Wolne Miasto Warszawa i wiceprzewodnicz\u0105cy Stowarzyszenia Energia Miast. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 i wykszta\u0142cenie === Jest synem historyczki i socjolo\u017cki Heleny Datner oraz profesora Paw\u0142a \u015apiewaka. Zosta\u0142 doktorantem tam\u017ce, rozpocz\u0105\u0142 pisanie pracy po\u015bwi\u0119conej klasie \u015bredniej z Miasteczka Wilan\u00f3w. Po czterech latach deklarowa\u0142 temat roli elit w reprywatyzacji, nast\u0119pnie za\u015b postaw inteligencji wobec liberalizmu w latach 80 XX wieku. By\u0142 tak\u017ce zatrudniony w Muzeum Historii \u017byd\u00f3w Polskich Polin. === Dzia\u0142alno\u015b\u0107 medialna i publicystyczna === Publikowa\u0142 m.in. w \"Kulturze Liberalnej\". By\u0142 scenarzyst\u0105 i wsp\u00f3\u0142producentem wielokrotnie nagradzanego filmu dokumentalnego w re\u017c. Ivo Krankowskiego pt. \"8 historii,","start_idx":0,"end_idx":278}
{"id":"mrc_3241","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 siostra zo\u015bki?","answer":"Anna","context":"Anna Zawadzka (ur. 8 lutego 1919 w Warszawie, zm. 22 czerwca 2004 tam\u017ce) \u2013 anglistka, nauczycielka i autorka podr\u0119cznik\u00f3w, zas\u0142u\u017cona instruktorka harcerska, siostra Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d, c\u00f3rka profesora J\u00f3zefa Zawadzkiego i Leony z domu Siemie\u0144skiej. == \u017byciorys == W latach 1937\u20131942 dru\u017cynowa 14 W\u017bDH. W latach 1942\u20131944 by\u0142a komendantk\u0105 Hufca Szarych Szereg\u00f3w \u015ar\u00f3dmie\u015bcie w Warszawie i uczestniczy\u0142a w powstaniu warszawskim. Po II wojnie \u015bwiatowej pracowa\u0142a w liceach warszawskich oraz na Uniwersytecie Warszawskim jako nauczycielka logiki i j\u0119zyka angielskiego. Po zako\u0144czeniu wojny by\u0142a nadal aktywn\u0105 uczestniczk\u0105 \u017cycia harcerskiego. W latach 1945\u20131946 zast\u0119pczyni komendantki Warszawskiej Chor\u0105gwi Harcerek ZHP, nast\u0119pnie w 1947\u20131948 cz\u0142onkini G\u0142\u00f3wnej Kwatery Harcerek ZHP. Po odrodzeniu ZHP w latach 1956\u20131958 kierowniczka Wydzia\u0142u Kszta\u0142cenia Chor\u0105gwi Warszawskiej. W latach 80. bra\u0142a udzia\u0142","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_3242","question":"kt\u00f3ra planeta \u015bwieci najja\u015bniej?","answer":"Na nocnym niebie Wenus zawsze \u015bwieci ja\u015bniej od najja\u015bniejszych gwiazd.","context":"zosta\u0142y wch\u0142oni\u0119te w ten spos\u00f3b. Alternatywnym wyja\u015bnieniem braku satelit\u00f3w s\u0105 silne p\u0142ywy s\u0142oneczne, kt\u00f3re mog\u0105 destabilizowa\u0107 orbity du\u017cych satelit\u00f3w kr\u0105\u017c\u0105cych wok\u00f3\u0142 planet wewn\u0119trznych. == Obserwacja == Na nocnym niebie Wenus zawsze \u015bwieci ja\u015bniej od najja\u015bniejszych gwiazd. Jej obserwowana wielko\u015b\u0107 gwiazdowa zmienia si\u0119 od \u22123,8 do \u22124,6. Jest wystarczaj\u0105co jasna, by obserwowa\u0107 j\u0105 nawet w \u015brodku dnia i mo\u017ce by\u0107 \u0142atwo zauwa\u017cona, gdy S\u0142o\u0144ce jest nisko nad horyzontem. Jest planet\u0105 doln\u0105 i nigdy nie oddala si\u0119 od S\u0142o\u0144ca na wi\u0119cej ni\u017c oko\u0142o 47\u00b0. Wenus \u201edogania\u201d Ziemi\u0119 na orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca co 584 dni. Zmienia si\u0119 wtedy z \u201egwiazdy wieczornej\u201d widocznej po zachodzie S\u0142o\u0144ca, w \u201egwiazd\u0119 porann\u0105\u201d widoczn\u0105 przed wschodem. O ile Merkury, druga planeta dolna, ma maksymaln\u0105 elongacj\u0119 (odchylenie od S\u0142o\u0144ca)","start_idx":206,"end_idx":277}
{"id":"mrc_3243","question":"ilu widz\u00f3w zobaczy\u0142o potop?","answer":"obejrza\u0142o go w kinach ponad 27 milion\u00f3w widz\u00f3w","context":"g\u0142osami czytelnik\u00f3w. Ostatecznie Grzelecki i Czapli\u0144ski odwo\u0142ali swe s\u0105dy wobec Olbrychskiego. Po swej premierze \"Potop\" zosta\u0142 entuzjastycznie przyj\u0119ty zar\u00f3wno przez widowni\u0119 (obejrza\u0142o go w kinach ponad 27 milion\u00f3w widz\u00f3w), jak i \u2013 pocz\u0105tkowo \u2013 przez krytyk\u00f3w. Aleksander Led\u00f3chowski na \u0142amach \u201eKina\u201d pisa\u0142, i\u017c \u201efilm Hoffmana przechwyci\u0142 to wszystko, co wa\u017cne jest dla prozy Sienkiewicza\u201d. Zdaniem Krzysztofa M\u0119traka: Krytycy przychylni dzie\u0142u Hoffmana zgodnie chwalili starann\u0105 adaptacj\u0119 utworu literackiego, bieg\u0142o\u015b\u0107 warsztatow\u0105 filmu, a tak\u017ce jego warto\u015b\u0107 patriotyczn\u0105 i kulturow\u0105. Szczeg\u00f3lne pochwa\u0142y zebra\u0142 Daniel Olbrychski za swoj\u0105 kreacj\u0119 Kmicica, kt\u00f3r\u0105 Maria Malaty\u0144ska z \u201e\u017bycia Literackiego\u201d okre\u015bli\u0142a mianem brawurowej. Bardziej sceptyczni wobec dzie\u0142a Hoffmana krytycy zarzucali mu, \u017ce przypomina bardziej romans z gatunku p\u0142aszcza i szpady ni\u017c wiern\u0105 adaptacj\u0119 pierwowzoru. Zygmunt Ka\u0142u\u017cy\u0144ski na \u0142amach","start_idx":177,"end_idx":223}
{"id":"mrc_3244","question":"jaki format grafiki?","answer":"Formaty plik\u00f3w graficznych mo\u017cna podzieli\u0107 na formaty przechowuj\u0105ce grafik\u0119 rastrow\u0105 oraz formaty przechowuj\u0105ce grafik\u0119 wektorow\u0105.","context":"Formaty plik\u00f3w graficznych mo\u017cna podzieli\u0107 na formaty przechowuj\u0105ce grafik\u0119 rastrow\u0105 oraz formaty przechowuj\u0105ce grafik\u0119 wektorow\u0105. Z kolei formaty przechowuj\u0105ce grafik\u0119 rastrow\u0105 mo\u017cna podzieli\u0107 na stosuj\u0105ce kompresj\u0119 bezstratn\u0105, stosuj\u0105ce kompresj\u0119 stratn\u0105 oraz niestosuj\u0105ce kompresji. == Formaty grafiki rastrowej == U\u017cywaj\u0105ce kompresji stratnej: * JPEG (\"Joint Photographic Experts Group\") \u2013 niew\u0105tpliwie najpopularniejszy format plik\u00f3w graficznych z kompresj\u0105 stratn\u0105; u\u017cywany zar\u00f3wno w sieci internet (obs\u0142ugiwany przez prawie wszystkie przegl\u0105darki), jak i w aparatach cyfrowych * JPS (\"JPG Stereo\") \u2013 najpopularniejszy format prezentacji obraz\u00f3w stereoskopowych, obrazy dla prawego i lewego oka zapisane s\u0105 obok siebie * JPEG 2000 \u2013 nowsza wersja formatu JPEG, oferuj\u0105ca lepsz\u0105 kompresj\u0119, * DjVu \u2013 format stworzony do przechowywania zeskanowanych dokument\u00f3w w formie elektronicznej, * TIFF (\"Tagged Image File Format\")","start_idx":0,"end_idx":130}
{"id":"mrc_3245","question":"od czego pochodzi nazwa romantyzm?","answer":"z fr. \"romantisme\", od \"roman\" \u2013 powie\u015b\u0107, opowie\u015b\u0107","context":"Romantyzm (z fr. \"romantisme\", od \"roman\" \u2013 powie\u015b\u0107, opowie\u015b\u0107) \u2013 szeroki nurt w kulturze, kt\u00f3ry da\u0142 nazw\u0119 epoce w historii sztuki i historii literatury trwaj\u0105cej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm rozwin\u0105\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo w Europie i wyra\u017ca\u0142 si\u0119 w r\u00f3\u017cnych obszarach kultury, m.in. poezji, malarstwie i muzyce. Powsta\u0142 jako reakcja na zmiany spo\u0142eczne i polityczne wywo\u0142ane rewolucj\u0105 przemys\u0142ow\u0105 i rewolucj\u0105 francusk\u0105 z 1789 roku. By\u0142 form\u0105 buntu przeciwko ustalonym regu\u0142om spo\u0142ecznym, kt\u00f3re rz\u0105dzi\u0142y spo\u0142ecze\u0144stwami epoki O\u015bwiecenia \u2013 przeciw sztywnym zasadom \u017cycia arystokracji i mieszcza\u0144stwa, ustalonym regu\u0142om \u017cycia politycznego oraz przeciw naukowemu podej\u015bciu do natury i cz\u0142owieka. Naczelne has\u0142o Rewolucji Francuskiej \u2013 \u201ewolno\u015b\u0107, r\u00f3wno\u015b\u0107, braterstwo\u201d sta\u0142o si\u0119 drogowskazem dla nowego kierunku my\u015blenia, kt\u00f3ry zakwestionowa\u0142 podstawy","start_idx":11,"end_idx":61}
{"id":"mrc_3246","question":"jaki obszar zajmuje wolinski park narodowy?","answer":"Powierzchnia parku wynosi 10 937 ha.","context":"Woli\u0144ski Park Narodowy \u2013 polski park narodowy znajduj\u0105cy si\u0119 w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim, w \u015brodkowo-zachodniej cz\u0119\u015bci wyspy Wolin, pomi\u0119dzy Zatok\u0105 Pomorsk\u0105 i Zalewem Szczeci\u0144skim. Powierzchnia parku wynosi 10 937 ha. W logo parku znajduje si\u0119 bielik zwyczajny oraz nieco bardziej schowany miko\u0142ajek nadmorski. == Historia == Pomys\u0142odawc\u0105 powstania Woli\u0144skiego Parku Narodowego by\u0142 zas\u0142u\u017cony le\u015bnik mgr in\u017c. Mieczys\u0142aw Tarchalski (w okresie II wojny \u015bwiatowej bohaterski dow\u00f3dca oddzia\u0142\u00f3w partyzanckich na Kielecczy\u017anie, mi\u0119dzy innymi I Batalionu \u201eLAS\u201d 74 Pu\u0142ku Piechoty AK). Mieczys\u0142aw Tarchalski opracowa\u0142 za\u0142o\u017cenia powstania parku, sporz\u0105dzi\u0142 dokumentacj\u0119 oraz przygotowa\u0142 projekt rozporz\u0105dzenia. Mia\u0142 zosta\u0107 pierwszym dyrektorem, jednak ze wzgl\u0119du na sytuacj\u0119 polityczn\u0105, by\u0142o nie do pomy\u015blenia aby \u201ewr\u00f3g ludu\u201d pe\u0142ni\u0142 tak\u0105 funkcj\u0119. Park utworzony zosta\u0142 w 1960 r. Wtedy zajmowa\u0142 obszar 4844 ha.","start_idx":187,"end_idx":223}
{"id":"mrc_3247","question":"kto pod koniec xix w. doprowadzi\u0142 do wznowienia igrzysk olimpijskich?","answer":"francuski baron Pierre de Coubertin","context":"formu\u0142owania idei wskrzeszenia Igrzysk. Jako pierwszy pomys\u0142 odnowienia staro\u017cytnej rywalizacji sportowej z udzia\u0142em zawodnik\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata postulowa\u0142 w 1888 r. Francuz Pascal Grousset. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b koncepcja, kt\u00f3rej or\u0119downikiem sta\u0142 si\u0119 francuski baron Pierre de Coubertin. Z jego inicjatywy w czerwcu 1894 r. zwo\u0142ano w Pary\u017cu Mi\u0119dzynarodowy Kongres dla Wskrzeszenia Igrzysk Olimpijskich z udzia\u0142em 79 delegat\u00f3w i 2000 zaproszonych go\u015bci. 23 czerwca 1894 r. powo\u0142ano do \u017cycia Igrzyska Olimpijskie ery nowo\u017cytnej. Dla kontroli przebiegu I Igrzysk Olimpijskich, kt\u00f3re pocz\u0105tkowo mia\u0142y odbywa\u0107 si\u0119 co 2 lata, powo\u0142ano Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wesz\u0142o pi\u0119tnastu przedstawicieli dwunastu kraj\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w posiedzeniu Kongresu. Pierwszym prezesem MKOl zosta\u0142 wybrany Grek Dimitrios Wikielas, kt\u00f3ry zabiega\u0142, by pierwsze igrzyska odby\u0142a si\u0119 w","start_idx":252,"end_idx":287}
{"id":"mrc_3248","question":"kto by\u0142 premierem w 1997 roku?","answer":"Jerzy Buzek","context":"31 pa\u017adziernika 1997 zosta\u0142 zaprzysi\u0119\u017cony ca\u0142y sk\u0142ad Rady Ministr\u00f3w. 10 listopada 1997 premier Jerzy Buzek wyg\u0142osi\u0142 expos\u00e9. 11 listopada Sejm udzieli\u0142 wotum zaufania. Rz\u0105d popar\u0142y w g\u0142osowaniu kluby Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107 i Unii Wolno\u015bci, kt\u00f3re tworzy\u0142y koalicj\u0119 rz\u0105dz\u0105c\u0105. Przeciw opowiedzia\u0142y si\u0119 kluby Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. W g\u0142osowaniu nie wzi\u0119li udzia\u0142u pos\u0142owie ko\u0142a Ruchu Odbudowy Polski. Unia Wolno\u015bci opu\u015bci\u0142a koalicj\u0119 6 czerwca 2000, w zwi\u0105zku z czym od tego momentu do ko\u0144ca kadencji rz\u0105dzi\u0142 rz\u0105d mniejszo\u015bciowy. Rz\u0105d Jerzego Buzka ust\u0105pi\u0142 19 pa\u017adziernika 2001 w wyniku przegranych wybor\u00f3w parlamentarnych, a prezydent powo\u0142a\u0142 rz\u0105d Leszka Millera. Jerzy Buzek by\u0142 pierwszym premierem w III RP, kt\u00f3ry sprawowa\u0142 sw\u00f3j urz\u0105d przez ca\u0142\u0105, czteroletni\u0105 kadencj\u0119 parlamentarn\u0105. == Wotum zaufania 11 listopada 1997","start_idx":95,"end_idx":106}
{"id":"mrc_3249","question":"ile bramek strzeli\u0142 pele?","answer":"Wyst\u0105pi\u0142 w 91 oficjalnych meczach reprezentacji narodowej i strzeli\u0142 w nich 77 bramek.","context":"Pel\u00e9 nie m\u00f3g\u0142 rozwin\u0105\u0107 skrzyde\u0142, gdy\u017c pada\u0142 ofiar\u0105 fauli. W czasie tych mistrzostw, Pele strzeli\u0142 jedn\u0105 bramk\u0119, a Brazylia nie wysz\u0142a z grupy. Na kolejne mistrzostwa \u015bwiata w Meksyku, mimo deklaracji, \u017ce na nich nie wyst\u0105pi, pojecha\u0142. Zdoby\u0142 tam mistrzostwo, a dru\u017cyna, w kt\u00f3rej gra\u0142, uchodzi za jedn\u0105 z najlepszych w historii. Po zako\u0144czeniu mistrzostw zrezygnowa\u0142 z wyst\u0119p\u00f3w w reprezentacji. Wyst\u0105pi\u0142 w 91 oficjalnych meczach reprezentacji narodowej i strzeli\u0142 w nich 77 bramek. Razem z dru\u017cyn\u0105 Brazylii zanotowa\u0142 66 zwyci\u0119stw, 14 remis\u00f3w i 11 pora\u017cek. Gole strzela\u0142 w 51 meczach (w 40 nie wpisa\u0142 si\u0119 na list\u0119 strzelc\u00f3w), siedmiokrotnie popisuj\u0105c si\u0119 hat trickiem (w tym dwukrotnie w meczach z Francj\u0105). Dwana\u015bcie razy zdoby\u0142 2 bramki, a 32 razy jednego gola.","start_idx":394,"end_idx":480}
{"id":"mrc_3250","question":"w jakim stanie le\u017cy detroit?","answer":"w stanie Michigan","context":"Detroit (wym. []; z fr. \"cie\u015bnina\") \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Michigan na p\u00f3\u0142nocnym brzegu rzeki Detroit \u0142\u0105cz\u0105cej jeziora St. Clair i Erie. Na po\u0142udniu s\u0105siaduje z kanadyjskim miastem Windsor w prowincji Ontario. == Historia == Za\u0142o\u017cone 24 lipca 1701 r. przez Francuza Antoine\u2019a de la Mothe Cadillaca. W 1796 r. formalnie przekazane Stanom Zjednoczonym. W 1802 r. Detroit uzyska\u0142o prawa miejskie. Po 1830 r. gwa\u0142towny rozw\u00f3j (otwarcie \u017ceglugi parowej na Wielkich Jeziorach, nap\u0142yw imigrant\u00f3w z Europy). W latach 1837\u20131847 stolica stanu Michigan. O\u015brodek abolicjonizmu i punkt przerzutowy uciekaj\u0105cych do Kanady Afroamerykan\u00f3w. Po I wojnie \u015bwiatowej dalszy nap\u0142yw imigrant\u00f3w, m.in. z Polski (ponad 1,3 mln os\u00f3b polskiego pochodzenia, w tym oko\u0142o 250 tys. m\u00f3wi\u0105cych na co dzie\u0144 po","start_idx":70,"end_idx":87}
{"id":"mrc_3251","question":"gdzie zosta\u0142 pochowany fryderyk chopin?","answer":"znajduj\u0105cy si\u0119 na cmentarzu P\u00e8re-Lachaise w Pary\u017cu.","context":"Gr\u00f3b Fryderyka Chopina \u2013 gr\u00f3b wraz z pomnikiem nagrobnym polskiego pianisty i kompozytora Fryderyka Chopina (1810\u20131849), znajduj\u0105cy si\u0119 na cmentarzu P\u00e8re-Lachaise w Pary\u017cu. Gr\u00f3b zosta\u0142 ods\u0142oni\u0119ty 17 pa\u017adziernika 1850 (w pierwsz\u0105 rocznic\u0119 \u015bmierci artysty), a autorem pomnika jest Auguste Cl\u00e9singer (m\u0105\u017c Solange Dupin, c\u00f3rki kochanki Chopina, George Sand). Sk\u0142ada si\u0119 on z coko\u0142u z marmurow\u0105 figur\u0105 muzy Euterpe, pochylonej nad z\u0142aman\u0105 lir\u0105. Na przedniej \u015bcianie coko\u0142u wykonano medalion z podobizn\u0105 muzyka z lewego profilu. Na pomniku umieszczono napisy: * na \u015bcianie frontowej nad medalionem \"A Fr\u00e9d. Chopin\" (z fr. \u201eFryderykowi Chopinowi\u201d) i pod nim \"Ses Amis\" (\u201ejego przyjaciele\u201d) * na \u015bcianie bocznej prawej \"Fr\u00e9d\u00e9ric Chopin, n\u00e9 en Pologne, \u00e0 \u017belazowa-Wola pr\u00e8s de Varsovie\" (z fr. \u201eFryderyk Chopin, urodzony w Polsce,","start_idx":121,"end_idx":172}
{"id":"mrc_3252","question":"jakie zadanie ma procesor?","answer":"pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych.","context":"Procesor (ang. \"central processing unit\", \"CPU\") \u2013 sekwencyjne urz\u0105dzenie cyfrowe, kt\u00f3re pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych. Termin ten w zaw\u0119\u017conym znaczeniu jest u\u017cywany w odniesieniu do jednostki centralnej (CPU) systemu, ale odnosi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c do innych element\u00f3w przetwarzaj\u0105cych dane zwanych koprocesorami, takich jak jednostki do oblicze\u0144 na liczbach zmiennopozycyjnych, przetwarzania grafiki (GPU). Technika wykonywania procesor\u00f3w zmienia si\u0119 wraz z rozwojem elektroniki. Pierwotnie procesory by\u0142y konstruowane przy u\u017cyciu wielu lamp pr\u00f3\u017cniowych, p\u00f3\u017aniej wielu pojedynczych tranzystor\u00f3w, kt\u00f3re zast\u0119powano uk\u0142adami scalonymi ma\u0142ej skali integracji. W latach 70. XX w. skonstruowano procesory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z jednego lub kilku uk\u0142ad\u00f3w scalonych wielkiej skali integracji okre\u015blane jako mikroprocesory. Od","start_idx":89,"end_idx":248}
{"id":"mrc_3253","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki \u201ema\u0142y ksi\u0105\u017c\u0119?","answer":"de Saint-Exup\u00e9ry","context":"Ma\u0142y Ksi\u0105\u017c\u0119 () \u2013 powiastka filozoficzna autorstwa Antoine\u2019a de Saint-Exup\u00e9ry\u2019ego, wydana w 1943 w Nowym Jorku w wydawnictwie \u201eReynal & Hitchcock\u201d; przet\u0142umaczona na ponad 300 j\u0119zyk\u00f3w b\u0105d\u017a dialekt\u00f3w, sprzedana w ponad 140 milionach egzemplarzy, nale\u017cy do klasyki \u015bwiatowej literatury. \"Ma\u0142y Ksi\u0105\u017c\u0119\" jest pozycj\u0105 szczeg\u00f3ln\u0105 r\u00f3wnie\u017c w tw\u00f3rczo\u015bci Exup\u00e9ry\u2019ego. To jedyna ksi\u0105\u017cka, kt\u00f3rej nada\u0142 form\u0119 ba\u015bni i kt\u00f3r\u0105 sam zilustrowa\u0142. Wyj\u0105tkowo\u015b\u0107 tego utworu nale\u017cy rozpatrywa\u0107 w szerszym kontek\u015bcie: tylko pozornie jest to lektura przeznaczona dla dzieci. Pod warstw\u0105 ba\u015bniowej fabu\u0142y pe\u0142nej wieloznaczno\u015bci, znajduje si\u0119 te\u017c w\u0105tek realistyczny i psychologiczny. Od pocz\u0105tku zamiarem autora by\u0142o adresowanie ksi\u0105\u017cki do doros\u0142ego czytelnika, dlatego zadedykowa\u0142 j\u0105 L\u00e9onowi Werthowi, dopisuj\u0105c: : \"Przepraszam wszystkie dzieci za po\u015bwi\u0119cenie tej ksi\u0105\u017cki doros\u0142emu. Mam wa\u017cne ku temu powody: ten doros\u0142y","start_idx":60,"end_idx":76}
{"id":"mrc_3254","question":"w jakim celu wzniesiono wielki mur?","answer":"os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu.","context":"Wielki Mur Chi\u0144ski () \u2013 zbiorcza nazwa system\u00f3w obronnych sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 z zap\u00f3r naturalnych, sieci fort\u00f3w i wie\u017c obserwacyjnych oraz (w najbardziej strategicznych miejscach) mur\u00f3w obronnych z ubitej ziemi, murowanych lub kamiennych, os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu. Tradycyjnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Wielki Mur rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 od Shanhaiguan (nad zatok\u0105 Liaodong) do Jiayuguan w g\u00f3rach Nan Shan na d\u0142ugo\u015bci ok. 2400 km. Nazywany jest te\u017c \u201eMurem 10 000 Li\u201d (10 000 nie powinno by\u0107 tutaj traktowane dos\u0142ownie i oznacza raczej \u201eniesko\u0144czon\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107\u201d muru). W 1987 roku zosta\u0142 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 og\u0142oszono go jednym z siedmiu nowych cud\u00f3w \u015bwiata. Doniesienia prasowe, wed\u0142ug kt\u00f3rych \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 budowli ma wynosi\u0107 8851,8 km i","start_idx":236,"end_idx":305}
{"id":"mrc_3255","question":"kiedy zlikwidowali gimnazjum?","answer":"sierpnia 2019 roku","context":"sierpnia 2019 roku, w wyniku reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku, gimnazja zosta\u0142y zlikwidowane, a od roku szkolnego 2017/2018 nowe roczniki nie by\u0142y przyjmowane, rozpocz\u0119to wygaszanie gimnazj\u00f3w. Ostatnie roczniki klas w latach 2017\u20132019 by\u0142y nazywane \u201eoddzia\u0142ami gimnazjalnymi\u201d. == Historia == W staro\u017cytnej Grecji gimnazjon by\u0142 najcz\u0119\u015bciej rodzajem parku wraz z budynkiem przeznaczonym do uprawiania \u0107wicze\u0144 fizycznych. Z czasem sta\u0142 si\u0119 miejscem organizowania spotka\u0144 towarzyskich i prowadzenia dysput filozoficznych i naukowych. Od czas\u00f3w Nerona instytucja tego rodzaju funkcjonowa\u0142a tak\u017ce w staro\u017cytnym Rzymie. W epoce renesansu mianem gimnazjum zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 r\u00f3\u017cnego rodzaju szko\u0142y \u015brednie, kszta\u0142c\u0105ce uczni\u00f3w z nauk bardziej zaawansowanych ni\u017c znajomo\u015b\u0107 abecad\u0142a i rachunk\u00f3w. Celem kszta\u0142cenia by\u0142 harmonijny rozw\u00f3j zdolno\u015bci ucznia w oparciu o spu\u015bcizn\u0119 kulturow\u0105 antyku poprzez studiowanie tekst\u00f3w staro\u017cytnych","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_3256","question":"na jakiej ulicy jest akademia pana kleksa?","answer":"Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej.","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":551,"end_idx":597}
{"id":"mrc_3257","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 jan zamoyski?","answer":"usz Zamoyski urodzi\u0142 si\u0119 19 marca 1542 roku","context":"Jan Sariusz Zamoyski (Jan Zamojski) herbu Jelita (ur. 19 marca 1542, zm. 3 czerwca 1605) \u2013 sekretarz kr\u00f3lewski od 1565, podkanclerzy koronny od 1576, kanclerz wielki koronny od 1578 i hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w od roku 1581. Generalny starosta krakowski w latach 1580\u20131585, starosta be\u0142ski, malborski, grodecki, jaworowski, krzeszowski, tykoci\u0144ski i dorpacki, starosta mi\u0119dzyrzecki w 1580 roku, starosta knyszy\u0144ski w 1574 roku. Doradca kr\u00f3la Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego. G\u0142\u00f3wny przeciwnik sukcesora po Batorym, Zygmunta III Wazy. Humanista-mecenas, filolog i m\u00f3wca, magnat. Jako senator bra\u0142 udzia\u0142 w sejmach: 1601, 1603 i 1605 roku. == \u017byciorys == === Wczesne lata: kr\u00f3lewskie wsparcie === Jan Saryusz Zamoyski urodzi\u0142 si\u0119 19 marca 1542 roku w Skok\u00f3wce, a jego rodzicami byli","start_idx":737,"end_idx":780}
{"id":"mrc_3258","question":"jaka dru\u017cyna gra na stadionie allianz arena?","answer":"Bayern Monachium","context":"Allianz Arena \u2013 stadion pi\u0142karski w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Monachium w Niemczech. Od sezonu 2005/2006 swoje mecze rozgrywa na nim Bayern Monachium, a tak\u017ce reprezentacja Niemiec. Do sierpnia 2017 roku swoje mecze rozgrywa\u0142 na nim r\u00f3wnie\u017c TSV 1860 Monachium. Obecnie jest to jeden z najnowocze\u015bniejszych stadion\u00f3w pi\u0142karskich na \u015bwiecie. Nazwa stadionu pochodzi od jednego z jego sponsor\u00f3w \u2013 niemieckiej firmy ubezpieczeniowej Allianz. Podczas rozgrywek Ligi Mistrz\u00f3w, z powodu przepisu UEFA m\u00f3wi\u0105cego, i\u017c w nazwie stadionu nie mo\u017ce by\u0107 nazwy sponsora, stadion przyjmuje nazw\u0119 \"Fu\u00dfball Arena M\u00fcnchen\". == Konstrukcja == Konstrukcja Allianz Areny i zastosowane tutaj rozwi\u0105zania architektoniczne i techniczne sprawiaj\u0105, \u017ce stadion ten uznawany jest za jeden z najnowocze\u015bniejszych sportowych obiekt\u00f3w \u015bwiata. Arena zosta\u0142a zaprojektowana przez Jacques Herzoga oraz Pierre de","start_idx":124,"end_idx":140}
{"id":"mrc_3259","question":"co oznacza pa\u0144stwa neutralne?","answer":"pa\u0144stwo, kt\u00f3re zadeklarowa\u0142o neutralno\u015b\u0107 w okre\u015blonym konflikcie zbrojnym. Pa\u0144stwo neutralne ma obowi\u0105zek nieuczestniczenia w konflikcie zbrojnym oraz nieudzielania pomocy \u017cadnej ze stron konfliktu.","context":"Pa\u0144stwo neutralne \u2013 pa\u0144stwo, kt\u00f3re zadeklarowa\u0142o neutralno\u015b\u0107 w okre\u015blonym konflikcie zbrojnym. Pa\u0144stwo neutralne ma obowi\u0105zek nieuczestniczenia w konflikcie zbrojnym oraz nieudzielania pomocy \u017cadnej ze stron konfliktu. Na jego terytorium nie mog\u0105 stacjonowa\u0107 oddzia\u0142y wojskowe pa\u0144stw walcz\u0105cych. Zakazany jest te\u017c werbunek do armii walcz\u0105cych w konflikcie. Z kolei pa\u0144stwa pozostaj\u0105ce w konflikcie zobowi\u0105zane s\u0105 do nienaruszania integralno\u015bci terytorialnej tego pa\u0144stwa. Wszelkie oddzia\u0142y pa\u0144stw walcz\u0105cych, kt\u00f3re przekrocz\u0105 granic\u0119 pa\u0144stwa neutralnego powinny zosta\u0107 rozbrojone i internowane. == Pa\u0144stwo wieczy\u015bcie neutralne == Pa\u0144stwo wieczy\u015bcie neutralne to pa\u0144stwo, kt\u00f3rego neutralno\u015b\u0107 jest stanem trwa\u0142ym. Do uzyskania statusu pa\u0144stwa wieczy\u015bcie neutralnego nie wystarcza jednostronna deklaracja pa\u0144stwa. Musi ona zosta\u0107 uznana przez inne pa\u0144stwa (innych cz\u0142onk\u00f3w spo\u0142eczno\u015bci mi\u0119dzynarodowej). Trwa\u0142a neutralno\u015b\u0107 wynika z umowy mi\u0119dzynarodowej lub decyzji samego pa\u0144stwa,","start_idx":20,"end_idx":218}
{"id":"mrc_3260","question":"jaki symbol ma jod?","answer":"symbolem jodu jest \u201eI\u201d","context":"znany francuski chemik Joseph Louis Gay-Lussac, kt\u00f3ry nada\u0142 temu pierwiastkowi nazw\u0119. Do pierwsze\u0144stwa ro\u015bci\u0142 sobie te\u017c prawa Humphry Davy, kt\u00f3ry pracowa\u0142 niezale\u017cnie, a opublikowa\u0142 swoje wyniki kilkana\u015bcie dni po Desormie i Cl\u00e9mencie. Zgodnie z zaleceniami IUPAC symbolem jodu jest \u201eI\u201d, jednak w starszej literaturze spotyka si\u0119 symbol \u201eJ\u201d. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == Jod w temperaturze pokojowej wyst\u0119puje w postaci sta\u0142ej, jako po\u0142yskliwa, niebiesko-czarna substancja krystaliczna. Pod ci\u015bnieniem normalnym topi si\u0119 w ok. , a wrze w ok. . W formie ciek\u0142ej ma kolor czarny. \u0141atwo sublimuje przed osi\u0105gni\u0119ciem temperatury topnienia. Sublimacja zachodzi w pewnym stopniu r\u00f3wnie\u017c w temperaturze pokojowej, co utrudnia jego dok\u0142adne nawa\u017cenie. Jego para ma kolor niebieskawy w pr\u00f3\u017cni, a br\u0105zowofioletowy w powietrzu. Ma charakterystyczn\u0105 dra\u017cni\u0105c\u0105 wo\u0144. Pary jodu","start_idx":264,"end_idx":286}
{"id":"mrc_3261","question":"w jakim muzeum znajduje si\u0119 wenus z willendorfu?","answer":"Figurka Wenus z Willendorfu stanowi obecnie cz\u0119\u015b\u0107 zbior\u00f3w Naturhistorisches Museum w Wiedniu.","context":"Wenus z Willendorfu \u2013 mierz\u0105ca 11,1 cm figurka z epoki g\u00f3rnego paleolitu przedstawiaj\u0105ca posta\u0107 kobiec\u0105. Wraz z dwiema podobnymi figurkami zosta\u0142a znaleziona w 1908 roku podczas prac drogowych w pobli\u017cu miejscowo\u015bci Willendorf w Austrii przez robotnika Johanna Verana, zidentyfikowana i opisana przez Josepha Szombathy'ego jako pochodz\u0105ca z okresu oryniackiego (od nazwy jaskini Aurignac we Francji). Wyrze\u017abiona jest z kamienia kredowego niewyst\u0119puj\u0105cego w tej okolicy i pomalowana czerwon\u0105 ochr\u0105. Obecnie figurki tego rodzaju klasyfikowane s\u0105 przez archeolog\u00f3w jako tzw. wenus paleolityczna. Zgodnie z analiz\u0105 stratygrafii stanowiska dokonan\u0105 w 1990 roku, szacuje si\u0119, \u017ce figurk\u0119 wyrze\u017abiono oko\u0142o 30 tysi\u0119cy lat temu. Figurka Wenus z Willendorfu stanowi obecnie cz\u0119\u015b\u0107 zbior\u00f3w Naturhistorisches Museum w Wiedniu. == Pochodzenie figurki == Wed\u0142ug artyku\u0142u opublikowanego 28 lutego","start_idx":721,"end_idx":814}
{"id":"mrc_3262","question":"kiedy wybuch\u0142o powstanie wielkopolskie?","answer":"Powstanie wielkopolskie wybuch\u0142o 27 grudnia 1918 w Poznaniu","context":"Powstanie wielkopolskie \u2013 powstanie polskich mieszka\u0144c\u00f3w Prowincji Pozna\u0144skiej przeciwko Republice Weimarskiej, tocz\u0105ce si\u0119 na prze\u0142omie lat 1918\u20131919. Polacy domagali si\u0119 powrotu ziem pozostaj\u0105cych pod zaborem pruskim w obr\u0119bie Prowincji Pozna\u0144skiej do Polski, umacniaj\u0105cej ju\u017c w tym czasie niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Powstanie wielkopolskie wybuch\u0142o 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w czasie wizyty powracaj\u0105cego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, kt\u00f3ry w drodze do Warszawy przyby\u0142 26 grudnia do Poznania, owacyjnie witany. Tego samego dnia Paderewski wyg\u0142osi\u0142 przem\u00f3wienie do swoich rodak\u00f3w licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. Nazajutrz, 27 grudnia, swoj\u0105 parad\u0119 wojskow\u0105 na \u015awi\u0119tym Marcinie urz\u0105dzili Niemcy \u2013 zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje \u2013 dosz\u0142o do zamieszek, w wyniku kt\u00f3rych wywi\u0105za\u0142a si\u0119 walka, podj\u0119ta nast\u0119pnie przez oddzia\u0142y kierowane przez Polsk\u0105 Organizacj\u0119","start_idx":307,"end_idx":366}
{"id":"mrc_3263","question":"kiedy by\u0142y ostatnie wybory samorz\u0105dowe?","answer":"Wybory samorz\u0105dowe w Polsce w 2018 \u2013 wybory samorz\u0105dowe, kt\u00f3re z mocy ustawy zosta\u0142y zarz\u0105dzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018 na dzie\u0144 21 pa\u017adziernika, natomiast II tura wybor\u00f3w tzw. w\u0142odarzy (w\u00f3jt\u00f3w gmin, burmistrz\u00f3w i prezydent\u00f3w miast) odby\u0142a si\u0119 dwa tygodnie p\u00f3\u017aniej \u2013 4 listopada.","context":"Wybory samorz\u0105dowe w Polsce w 2018 \u2013 wybory samorz\u0105dowe, kt\u00f3re z mocy ustawy zosta\u0142y zarz\u0105dzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018 na dzie\u0144 21 pa\u017adziernika, natomiast II tura wybor\u00f3w tzw. w\u0142odarzy (w\u00f3jt\u00f3w gmin, burmistrz\u00f3w i prezydent\u00f3w miast) odby\u0142a si\u0119 dwa tygodnie p\u00f3\u017aniej \u2013 4 listopada. W wyborach tych wybierani byli w\u00f3jtowie gmin, burmistrzowie, prezydenci miast oraz radni dzielnicowi m.st. Warszawy, gminni (w tym miejscy), powiatowi i sejmik\u00f3w wojew\u00f3dztw. == Zmiana prawa wyborczego == Wybory samorz\u0105dowe w 2018 roku odby\u0142y si\u0119 po znacz\u0105cej nowelizacji prawa wyborczego (obejmuj\u0105cego kodeks wyborczy oraz ustaw\u0119 o samorz\u0105dzie gminnym, powiatowym, wojew\u00f3dzkim i o ustroju m.st. Warszawy), wprowadzonej ustaw\u0105 z 11 stycznia 2018 o zmianie niekt\u00f3rych ustaw w celu zwi\u0119kszenia udzia\u0142u obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania","start_idx":0,"end_idx":310}
{"id":"mrc_3264","question":"co to s\u0105 liczby pierwsze?","answer":"Liczba pierwsza \u2013 liczba naturalna wi\u0119ksza od 1, kt\u00f3ra ma dok\u0142adnie dwa dzielniki naturalne: jedynk\u0119 i siebie sam\u0105.","context":"Liczba pierwsza \u2013 liczba naturalna wi\u0119ksza od 1, kt\u00f3ra ma dok\u0142adnie dwa dzielniki naturalne: jedynk\u0119 i siebie sam\u0105. Nie istnieje powszechnie przyj\u0119ty symbol zbioru wszystkich liczb pierwszych, czasami oznacza si\u0119 ten zbi\u00f3r symbolem \\mathbb{P}. Wykaz pocz\u0105tkowych liczb pierwszych: : 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83, 89, 97 itd. . W wykazie brak np. liczby 4, bowiem ma ona 3 dzielniki: 1, 2 i 4. Podobnie z liczb\u0105 6, kt\u00f3ra ma 4 dzielniki: 1, 2, 3 i 6. Liczby naturalne wi\u0119ksze od 1, kt\u00f3re nie s\u0105 pierwsze, nazywa si\u0119 liczbami z\u0142o\u017conymi. Liczby 4 i 6 s\u0105 wi\u0119c przyk\u0142adami liczb z\u0142o\u017conych. Z podanych definicji wynika,","start_idx":0,"end_idx":115}
{"id":"mrc_3265","question":"kto by\u0142 m\u0119\u017cem celine dion?","answer":"Ren\u00e9 Ang\u00e9lil","context":"Ren\u00e9 Ang\u00e9lil (ur. 16 stycznia 1942 w Montrealu, zm. 14 stycznia 2016 w Las Vegas) \u2013 kanadyjski piosenkarz i mened\u017cer. By\u0142 m\u0119\u017cem i menad\u017cerem piosenkarki C\u00e9line Dion. == \u017byciorys == By\u0142 synem Syryjczyka i Kanadyjki. Mia\u0142 brata, Andr\u00e9. Studiowa\u0142 ksi\u0119gowo\u015b\u0107, przez kr\u00f3tki czas pracowa\u0142 w banku. W 1960 zosta\u0142 wokalist\u0105 za\u0142o\u017conego przez siebie pop-rockowego zespo\u0142u Les Baronets. Z czasem rozpocz\u0105\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 jako mened\u017cer i producent muzyczny. Kierowa\u0142 karier\u0105 Ginette Reno i Ren\u00e9 Simarda, a pod koniec 1981, us\u0142yszawszy nagranie demo, zaproponowa\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 debiutantce C\u00e9line Dion, kt\u00f3rej wkr\u00f3tce zosta\u0142 mened\u017cerem. W 1987 i 1988 zdoby\u0142 nagrod\u0119 F\u00e9lix za wygran\u0105 w kategorii \u201emened\u017cer roku\u201d. W lipcu 2008 zosta\u0142 mianowany dyrektorem reality show \"Star Academie\". Zmar\u0142 nad ranem 14 stycznia 2016 po wielomiesi\u0119cznej","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_3266","question":"kiedy mia\u0142a miejsce rze\u017a wo\u0142y\u0144ska?","answer":"w okresie od lutego 1943 do lutego 1945.","context":"Rze\u017a wo\u0142y\u0144ska \u2013 ludob\u00f3jstwo dokonane przez nacjonalist\u00f3w ukrai\u0144skich przy aktywnym, cz\u0119stym wsparciu miejscowej ludno\u015bci ukrai\u0144skiej wobec mniejszo\u015bci polskiej by\u0142ego wojew\u00f3dztwa wo\u0142y\u0144skiego II RP (w czasie wojny nale\u017c\u0105cego do Komisariatu Rzeszy Ukraina), podczas okupacji teren\u00f3w II Rzeczypospolitej przez III Rzesz\u0119, w okresie od lutego 1943 do lutego 1945. Ofiarami mord\u00f3w, kt\u00f3rych kulminacja nast\u0105pi\u0142a w lecie 1943, byli Polacy, w du\u017co mniejszej skali Rosjanie, Ukrai\u0144cy, \u017bydzi, Ormianie, Czesi i przedstawiciele innych narodowo\u015bci zamieszkuj\u0105cych Wo\u0142y\u0144. Nie jest znana dok\u0142adna liczba ofiar, historycy szacuj\u0105, \u017ce zgin\u0119\u0142o ok. 50\u201360 tys. Polak\u00f3w i w odwecie 2\u20133 tysi\u0105ce Ukrai\u0144c\u00f3w. Analogiczne ludob\u00f3jstwo zosta\u0142o przeprowadzone przez oddzia\u0142y UPA w pierwszej po\u0142owie 1944 roku na terenie s\u0105siaduj\u0105cych z Wo\u0142yniem wojew\u00f3dztw: lwowskiego, tarnopolskiego i stanis\u0142awowskiego, okre\u015blanych w historiografii mianem Galicji Wschodniej","start_idx":319,"end_idx":359}
{"id":"mrc_3267","question":"jakie wydarzenia w historii zbawienia upami\u0119tnia niedziela?","answer":"niedziela jest dniem \u015bwi\u0105tecznym upami\u0119tniaj\u0105cym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, kt\u00f3ry w ten w\u0142a\u015bnie dzie\u0144 \u2013 pierwszy dzie\u0144 po szabacie \u2013 po swoim zmartwychwstaniu dwukrotnie ukaza\u0142 si\u0119 uczniom","context":"\"pozostaj\u0105 w mocy istotne motywy nakazuj\u0105ce \u015bwi\u0119towanie \u00abdnia Pa\u0144skiego\u00bb, utrwalone w uroczystych s\u0142owach Dekalogu (Pwt 5,12-15), kt\u00f3re nale\u017cy odczytywa\u0107 tak\u017ce w \u015bwietle teologii i duchowo\u015bci niedzieli\". W tre\u015bci Dekalogu znajduje si\u0119 przykazanie obchodzenia szabatu jako si\u00f3dmego dnia, w kt\u00f3rym B\u00f3g odpocz\u0105\u0142 po pracy tworzenia, kt\u00f3ry B\u00f3g po\u015bwi\u0119ci\u0142 oraz pob\u0142ogos\u0142awi\u0142. Dla g\u0142\u00f3wnego nurtu chrze\u015bcija\u0144stwa po dzi\u015b dzie\u0144 niedziela jest dniem \u015bwi\u0105tecznym upami\u0119tniaj\u0105cym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, kt\u00f3ry w ten w\u0142a\u015bnie dzie\u0144 \u2013 pierwszy dzie\u0144 po szabacie \u2013 po swoim zmartwychwstaniu dwukrotnie ukaza\u0142 si\u0119 uczniom (Ewangelia Jana 20:19 i 26) oraz \u0142ama\u0142 z nimi chleb, dzi\u0119ki czemu zosta\u0142 przez nich rozpoznany (Ewangelia \u0141ukasza 24:30 i 35). W tym te\u017c dniu gromadzi\u0142y si\u0119 pierwsze gminy chrze\u015bcija\u0144skie na nabo\u017ce\u0144stwa oraz \u0142amanie chleba (Dzieje Apostolskie 20:7).","start_idx":418,"end_idx":614}
{"id":"mrc_3268","question":"jaki obszar obejmowa\u0142a wielka grecja?","answer":"Wielka Grecja (\u0142ac. \"Magna Graecia\" z gr. \"he Hellas he Megale\") \u2013 w staro\u017cytno\u015bci po\u0142udniowa cz\u0119\u015b\u0107 P\u00f3\u0142wyspu Apeni\u0144skiego oraz wi\u0119kszo\u015b\u0107 Sycylii skolonizowanej przez Grek\u00f3w w VII/VI wieku p.n.e.","context":"Wielka Grecja (\u0142ac. \"Magna Graecia\" z gr. \"he Hellas he Megale\") \u2013 w staro\u017cytno\u015bci po\u0142udniowa cz\u0119\u015b\u0107 P\u00f3\u0142wyspu Apeni\u0144skiego oraz wi\u0119kszo\u015b\u0107 Sycylii skolonizowanej przez Grek\u00f3w w VII/VI wieku p.n.e. w okresie wielkiej kolonizacji. Inaczej nazywana Wielk\u0105 Hellad\u0105. G\u0142\u00f3wnym plemieniem kolonizuj\u0105cym te tereny byli Jonowie, st\u0105d najprawdopodobniej wywiedziona zosta\u0142a tak\u017ce nazwa oblewaj\u0105cego te tereny od wschodu i po\u0142udnia Morza Jo\u0144skiego. G\u0142\u00f3wne o\u015brodki znajdowa\u0142y si\u0119 w takich miastach jak Tarent, Kroton (Achajowie), Sybaris (Achajowie) oraz w sycylijskich Messanie i Syrakuzach. Tyrani tych ostatnich si\u0119gn\u0119li w pewnym momencie po hegemoni\u0119 na ca\u0142ym tym obszarze. W III wieku p.n.e. w Italii Wielka Grecja obejmowa\u0142a krainy: Lukania, Kalabria, Bruttium i Apulia. Wielka Grecja zosta\u0142a opanowana poprzez stopniowy podb\u00f3j przez Rzym do roku 272 p.n.e. Jednak odr\u0119bno\u015b\u0107","start_idx":0,"end_idx":194}
{"id":"mrc_3269","question":"jakiego koloru oczu jest najwi\u0119cej?","answer":"Kolor br\u0105zowy jest uwa\u017cany za najbardziej dominuj\u0105cy na \u015bwiecie.","context":"oczy. Br\u0105zowe oczy s\u0105 r\u00f3wnie cz\u0119sto spotykane w Europie, Oceanii i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, chocia\u017c w obr\u0119bie niekt\u00f3rych populacji europejskich nie s\u0105 dominuj\u0105cymi w r\u00f3wnym stopniu. Kolor br\u0105zowy jest uwa\u017cany za najbardziej dominuj\u0105cy na \u015bwiecie. === Ciemnobr\u0105zowe === Ciemnobr\u0105zowe oczy maj\u0105 najwi\u0119cej melaniny. Bardzo ciemnobr\u0105zowe t\u0119cz\u00f3wki mog\u0105 si\u0119 wydawa\u0107 czarne. === Piwne === Piwny kolor oczu jest skutkiem po\u0142\u0105czenia rozpraszania Rayleigha i \u015bredniej ilo\u015bci melaniny w przedgranicznej warstwie t\u0119cz\u00f3wki. To mo\u017ce czasami dawa\u0107 wielokolorow\u0105 t\u0119cz\u00f3wk\u0119, np. oko, kt\u00f3re jest br\u0105zowe blisko \u017arenicy, a ciemnoszare lub bursztynowe na zewn\u0119trznych partiach \u017arenicy, kiedy jest otwarte na \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne. Czasami s\u0105 trudno\u015bci w zdefiniowaniu \u201epiwnego\u201d koloru oczu, poniewa\u017c cz\u0119sto wydaje si\u0119 by\u0107 synonimem dla br\u0105zowego, a w innych przypadkach \u2013 dla zielonego. Zosta\u0142 on","start_idx":176,"end_idx":240}
{"id":"mrc_3270","question":"kiedy neil armstrong wyl\u0105dowa\u0142 na ksi\u0119\u017cycu?","answer":"Astronauci wyl\u0105dowali na Ksi\u0119\u017cycu 20 lipca 1969 roku.","context":"kt\u00f3ry zosta\u0142 od\u0142\u0105czony i rozpocz\u0105\u0142 historyczne l\u0105dowanie. Astronauci wyl\u0105dowali na Ksi\u0119\u017cycu 20 lipca 1969 roku. Wkr\u00f3tce Neil Armstrong przekaza\u0142 Ziemi radosn\u0105 wiadomo\u015b\u0107 \u2013 \u201eOrze\u0142 wyl\u0105dowa\u0142\u201d. == Pobyt na powierzchni Ksi\u0119\u017cyca == Kiedy 21 lipca 1969, o godz. 2:56 UTC, Armstrong zszed\u0142 po drabince i postawi\u0142 stop\u0119 na pokrytej py\u0142em powierzchni Srebrnego Globu, wyg\u0142osi\u0142 s\u0142owa, kt\u00f3re przesz\u0142y do historii: . Z\u0142o\u015bliwi zaznaczaj\u0105, \u017ce przej\u0119ty Armstrong zapomnia\u0142 o jednym s\u0142owie, przez co ca\u0142a fraza straci\u0142a sens: zamiast \u201eIt\u2019s one small step for a man, but one giant leap for mankind\u201d powiedzia\u0142 \u201eIt\u2019s one small step for man\u201d (bez \u201ea\u201d), przez co zdanie w rzeczywisto\u015bci oznacza\u0142o \u201eto ma\u0142y krok dla ludzko\u015bci, ale wielki skok dla ludzko\u015bci\u201d. NASA t\u0142umaczy\u0142a, \u017ce zdanie by\u0142o kompletne, a","start_idx":58,"end_idx":111}
{"id":"mrc_3271","question":"jakie imiona nosi\u0142y dzieci kronosa?","answer":"Demeter, Hestia, Hera, Hades, Posejdon i Zeus","context":"Kronos ( \"kr\u00f3nos\", \u0142ac. Saturnus) \u2013 w mitologii greckiej b\u00f3g rolnictwa, jeden z tytan\u00f3w i najm\u0142odszy syn Uranosa i Gai. Kronos uchodzi\u0142 za syna Uranosa i Gai. Czasem mylony z Chronosem. W obronie swych si\u00f3str i braci pozbawi\u0142 ojca w\u0142adzy nad \u015bwiatem. Ten przekl\u0105\u0142 go, zapowiadaj\u0105c \u017ce i jego str\u0105ci z piedesta\u0142u w\u0142asne dziecko. Jego \u017con\u0105 by\u0142a jedna z tytanid Reja. Z ich zwi\u0105zku urodzi\u0142o si\u0119 sze\u015bcioro dzieci (Demeter, Hestia, Hera, Hades, Posejdon i Zeus). Ale poniewa\u017c przepowiedziano mu, \u017ce najm\u0142odsze z dzieci pozbawi go w\u0142adzy, po\u0142yka\u0142 je zaraz po urodzeniu. Rei uda\u0142o si\u0119 uratowa\u0107 najm\u0142odszego, Zeusa, podaj\u0105c Kronosowi kamie\u0144 owini\u0119ty w pieluszki dla dzieci (omfalos). Zeus zosta\u0142 ukryty w grocie na Krecie. Reja zwo\u0142a\u0142a nimfy, aby gra\u0142y i d\u017awi\u0119cza\u0142y","start_idx":409,"end_idx":454}
{"id":"mrc_3272","question":"w jakim teatrze gra julia wieniawa?","answer":"Warsztatowej Akademii Musicalowej w Teatrze Muzycznym \u201eRoma\u201d.","context":"Julia Marta Wieniawa-Narkiewicz (ur. 23 grudnia 1998 w Warszawie) \u2013 polska aktorka, piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, kompozytorka i osobowo\u015b\u0107 medialna. Debiutowa\u0142a w wyst\u0119pach scenicznych w Warsztatowej Akademii Musicalowej w Teatrze Muzycznym \u201eRoma\u201d. Popularno\u015b\u0107 przynios\u0142a jej rola Pauliny w serialu \"Rodzinka.pl\" (2013\u20132020). W kolejnych latach zagra\u0142a g\u0142\u00f3wne role m.in. w filmach \"W lesie dzi\u015b nie za\u015bnie nikt\" (2020) i jego kontynuacji (2021), \"Wszyscy moi przyjaciele nie \u017cyj\u0105\" (2021) oraz \"Small World\" (2021), a tak\u017ce w serialu \"Zawsze warto\" (2019\u20132020). Jako wokalistka wyda\u0142a album studyjny \"Omamy\" (2022). == Wczesne lata == Jest c\u00f3rk\u0105 Konrada i Marty Wieniaw\u00f3w-Narkiewicz\u00f3w, kt\u00f3rzy s\u0105 rozwiedzeni. Jej ojciec jest projektantem graficznym, a matka pe\u0142ni funkcj\u0119 mened\u017cerki c\u00f3rki. Ma trzy m\u0142odsze, przyrodnie siostry \u2013 ze strony matki: Wiktori\u0119 i Korneli\u0119","start_idx":187,"end_idx":248}
{"id":"mrc_3273","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 pierwszy sob\u00f3r powszechny?","answer":"Nicei w Bitynii","context":"Sob\u00f3r nicejski I \u2013 zgromadzenie biskup\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich Cesarstwa Rzymskiego zwo\u0142ane przez cesarza Konstantyna do Nicei w Bitynii, trwaj\u0105ce od 19 do 25 lipca 325 roku. Zgromadzenie to zosta\u0142o uznane na soborze efeskim w 431 roku za pierwszy sob\u00f3r powszechny. Jest uwa\u017cane za sob\u00f3r przez Ko\u015bcio\u0142y katolickie, prawos\u0142awne, przedefeskie, przedchalcedo\u0144skie i protestanckie. \u015awiatowa Rada Ko\u015bcio\u0142\u00f3w stwierdzi\u0142a w 1948 roku, \u017ce termin \"chrze\u015bcija\u0144stwo\" odnosi si\u0119 jedynie do tych wyzna\u0144, kt\u00f3re zaakceptowa\u0142y decyzje doktrynalne z Nicei. Postanowienia soboru uwa\u017cane s\u0105 za jeden z fundament\u00f3w cywilizacji europejskiej. Zako\u0144czy\u0142y one polityczny, spo\u0142eczny i naukowy konflikt mi\u0119dzy chrze\u015bcija\u0144skim monoteizmem a pa\u0144stwem rzymskim oraz filozofi\u0105 staro\u017cytn\u0105 Wywar\u0142y znacz\u0105cy wp\u0142yw na dalszy rozw\u00f3j religii, kultury i nauki, a tak\u017ce d\u0142ugotrwale oddzia\u0142a\u0142y na wydarzenia polityczne. W zgromadzeniu, kt\u00f3re obradowa\u0142o","start_idx":116,"end_idx":131}
{"id":"mrc_3274","question":"kto uratowa\u0142 edmunda?","answer":"Aslan obiecuje uratowa\u0107 Edmunda","context":"brata, stwierdzaj\u0105c, \u017ce zdrada Edmunda to wina jego ostrego wobec brata zachowania (co by\u0142o zreszt\u0105 prawd\u0105). Aslan obiecuje uratowa\u0107 Edmunda, potem rozmawia z Piotrem i pokazuje mu zamek Ker Paravel. Chwil\u0119 p\u00f3\u017aniej s\u0142ycha\u0107 d\u017awi\u0119k rogu \u2013 to Zuzanna wzywa pomocy, gdy\u017c zaatakowa\u0142 j\u0105 Maugrim. Piotr zabija wilka, Zuzanna rzuca mu si\u0119 z rado\u015bci na szyj\u0119, za\u015b Aslan wysy\u0142a po\u015bcig za drugim wilkiem, kt\u00f3ry po \u015bmierci swego dow\u00f3dcy po prostu ucieka. Nast\u0119pnie za\u015b Wielki Lew pasuje Piotra na rycerza i nadaje mu przydomek \u2013 Pogromca Wilka. Rozdzia\u0142 XIII \"Wielkie czary z zamierzch\u0142ych czas\u00f3w\" \u2013 Czarownica dowiaduje si\u0119 o \u015bmierci Maugrima i jest w\u015bciek\u0142a. Ka\u017ce wezwa\u0107 na pomoc wszystkie si\u0142y ciemno\u015bci, nie ma bowiem zamiaru si\u0119 podda\u0107, chce walczy\u0107 a\u017c do ko\u0144ca.","start_idx":109,"end_idx":140}
{"id":"mrc_3275","question":"kto napisa\u0142 tekst piosenki \u0142atwopalni?","answer":"Jacek Cygan","context":"\u0141atwopalni \u2013 singel Maryli Rodowicz promuj\u0105cy album \"Tribute to Agnieszka Osiecka: \u0141atwopalni\", wydany w 1997 nak\u0142adem wydawnictwa muzycznego Universal Music Polska. S\u0142owa do piosenki napisa\u0142 Jacek Cygan, a muzyk\u0119 skomponowa\u0142 Robert Janson. Utw\u00f3r zosta\u0142 stworzony w ho\u0142dzie dla Agnieszki Osieckiej. Utw\u00f3r jest pierwsz\u0105 piosenk\u0105 w karierze Rodowicz, kt\u00f3ra dotar\u0142a na szczyt Listy przeboj\u00f3w Programu Trzeciego. Piosenka wykonywana by\u0142a przez Rodowicz m.in. w trakcie koncertu jubileuszowego \"Pami\u0119tajcie o ogrodach\" podczas 35. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu oraz podczas 35. Mi\u0119dzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie. == Lista utwor\u00f3w == Opracowano na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego. # \u201e\u0141atwopalni\u201d \u2013 3:39 == Notowania utworu ==","start_idx":192,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3276","question":"gdzie zosta\u0142y z\u0142o\u017cone prochy henryka sienkiewicza?","answer":"prochy z\u0142o\u017cono w specjalnie przygotowanej krypcie i sarkofagu wed\u0142ug projektu Konstantego Jakimowicza, w podziemiach katedry \u015bw. Jana, tu\u017c obok prezydenta Gabriela Narutowicza.","context":"pogrzeb w katedrze wawelskiej nie zgodzi\u0142 si\u0119 biskup krakowski Adam Sapieha. W 1924, ju\u017c w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczy\u015bcie sprowadzono do Polski. W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii i Czechos\u0142owacji sk\u0142adano mu ho\u0142d. 27 pa\u017adziernika 1924 odby\u0142a si\u0119 uroczysto\u015b\u0107 obok pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie przem\u00f3wienie okoliczno\u015bciowe wyg\u0142osi\u0142 Stanis\u0142aw Wojciechowski. Na koniec prochy z\u0142o\u017cono w specjalnie przygotowanej krypcie i sarkofagu wed\u0142ug projektu Konstantego Jakimowicza, w podziemiach katedry \u015bw. Jana, tu\u017c obok prezydenta Gabriela Narutowicza. W czasie trwania powstania warszawskiego w 1944 \u017co\u0142nierze niemieccy wysadzili katedr\u0119, ale sarkofag ocala\u0142. Uszkodzony zosta\u0142 dopiero p\u00f3\u017aniej \u2013 przez rodzimych szabrownik\u00f3w, kt\u00f3rzy rozbili go w kilku miejscach. Po wojnie katedr\u0119 zrekonstruowano, a sarkofag odrestaurowano. W 1935 w Obl\u0119gorku zosta\u0142 odnaleziony testament Henryka Sienkiewicza.","start_idx":398,"end_idx":574}
{"id":"mrc_3277","question":"jaki tytu\u0142 nosi\u0142 pierwszy pe\u0142nometra\u017cowy film romana pola\u0144skiego?","answer":"\"N\u00f3\u017c w wodzie\"","context":"Roman Pola\u0144ski, w\u0142a\u015bc. Rajmund Roman Thierry Pola\u0144ski, r\u00f3wnie\u017c Roman Raymond Polanski (ur. jako \"Raymond Thierry Liebling\" 18 sierpnia 1933 w Pary\u017cu) \u2013 polsko-francuski tw\u00f3rca filmowy, re\u017cyser i scenarzysta, a tak\u017ce aktor oraz producent filmowy, pochodzenia \u017cydowskiego. W trakcie II wojny \u015bwiatowej wraz z cz\u0119\u015bci\u0105 swej rodziny przetrwa\u0142 Zag\u0142ad\u0119 \u017byd\u00f3w w krakowskim getcie. Po wojnie studiowa\u0142 re\u017cyseri\u0119 w Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szkole Filmowej w \u0141odzi. Pocz\u0105tkowo zosta\u0142 doceniony przez krytyk\u00f3w za spraw\u0105 kr\u00f3tkometra\u017cowego filmu \"Dwaj ludzie z szaf\u0105\" (1958) oraz pe\u0142nometra\u017cowego debiutu \"N\u00f3\u017c w wodzie\" (1962), za kt\u00f3ry otrzyma\u0142 nominacj\u0119 do Oscara za najlepszy film nieangloj\u0119zyczny. Krytyka debiutu Pola\u0144skiego przez w\u0142adze komunistyczne, za promowanie zachodnich wzorc\u00f3w, zmusi\u0142a go do wyjazdu z Polski. Nast\u0119pne filmy kr\u0119ci\u0142 w Wielkiej Brytanii, we Francji, a tak\u017ce","start_idx":585,"end_idx":599}
{"id":"mrc_3278","question":"kto pierwszy prowadzi\u0142 wielk\u0105 gr\u0119?","answer":"Ryszarda Serafinowicza","context":"Wielka gra \u2013 polski teleturniej produkowany przez Telewizj\u0119 Polsk\u0105 od 25 listopada 1962 do 2 wrze\u015bnia 2006, emitowany na antenie TVP1, nast\u0119pnie TVP2. Prowadz\u0105cy zmieniali si\u0119 kilkakrotnie w historii programu, ostatni\u0105 z nich by\u0142a Stanis\u0142awa Ryster. Charakteryzowa\u0142 si\u0119 tym, \u017ce sprawdza\u0142 wiedz\u0119 specjalistyczn\u0105 z danej dziedziny, z kt\u00f3rej gracz musia\u0142 si\u0119 przygotowa\u0107. By\u0142 to pierwszy teleturniej w Polsce na zagranicznej licencji. == Historia == Zosta\u0142 wprowadzony 25 listopada 1962 do jedynego w\u00f3wczas programu TVP z inicjatywy Ryszarda Serafinowicza i przez niego prowadzony do 1969 z Joann\u0105 Rostock\u0105 jako asystentk\u0105. Program by\u0142 przez kilkana\u015bcie lat nadawany raz w miesi\u0105cu w niedziel\u0119 w programie I, a p\u00f3\u017aniej w sobot\u0119, co dwa tygodnie, w programie II. Pierwsza wersja teleturnieju by\u0142a opracowana na licencji","start_idx":530,"end_idx":552}
{"id":"mrc_3279","question":"kto jest tw\u00f3rc\u0105 polskiej opery narodowej?","answer":"Elsner","context":"opery nawi\u0105zuj\u0105ce do polskiej muzyki ludowej. Stworzy\u0142 w ten spos\u00f3b polsk\u0105 i pierwsz\u0105 na \u015bwiecie form\u0119 opery narodowej. W Warszawie rozpocz\u0105\u0142 sw\u0105 operow\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 napisaniem muzyki do libretta Bogus\u0142awskiego pt. \"Ishakar\". Mia\u0142 jednak w\u0105tpliwo\u015bci co do jej sukcesu, poniewa\u017c nie zna\u0142 a\u017c tak dobrze j\u0119zyka polskiego, by m\u00f3c go muzyczne wyra\u017ca\u0107. Zaj\u0105\u0142 si\u0119 te\u017c problemem zmian akcentu w tek\u015bcie \u015bpiewanym, kt\u00f3ry w wyniku zniekszta\u0142ce\u0144, m\u00f3g\u0142 by\u0107 niezrozumiany. Elsner sta\u0142 si\u0119 wkr\u00f3tce dyrektorem Opery Narodowej. W 1811 r. pojawi\u0142 si\u0119 w Warszawie Karol Kurpi\u0144ski, kt\u00f3ry zosta\u0142 dyrygentem w Operze. Elsner popad\u0142 z nim w konflikt i po trzynastu latach, na \u017c\u0105danie Kurpi\u0144skiego, zosta\u0142 zwolniony przez Rz\u0105dow\u0105 Dyrekcj\u0119 Teatru Narodowego. Zd\u0105\u017cy\u0142 jednak w tym czasie stworzy\u0107 30 oper. W 1809 roku wystawiono","start_idx":460,"end_idx":466}
{"id":"mrc_3280","question":"kim by\u0142 gandalf?","answer":"czarodziejem, jednym z Istarich, kt\u00f3rzy przybyli do \u015ar\u00f3dziemia w Trzeciej Erze.","context":"Gandalf \u2013 posta\u0107 ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w powie\u015bci \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\" i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Jest czarodziejem, jednym z Istarich, kt\u00f3rzy przybyli do \u015ar\u00f3dziemia w Trzeciej Erze. == \u017byciorys == === W Amanie === Gandalf by\u0142 jednym z Majar\u00f3w o imieniu Ol\u00f3rin. Uchodzi\u0142 za najm\u0105drzejszego w\u015br\u00f3d Majar\u00f3w mieszkaj\u0105cych w Amanie, przebywa\u0142 cz\u0119sto w L\u00f3rien, wiele w\u0119drowa\u0142 i nierzadko odwiedza\u0142 dom Nienny \u2013 od niej to nauczy\u0142 si\u0119 cierpliwo\u015bci, spokoju oraz umi\u0142owania dla wszystkich istot zamieszkuj\u0105cych Ard\u0119. Ol\u00f3rin bardzo kocha\u0142 Quendich, tak\u017ce tych przebywaj\u0105cych w \u015ar\u00f3dziemiu. Przebywa\u0142 w\u015br\u00f3d nich w postaci niewidzialnej lub przybiera\u0142 postaci jednego z nich, dzi\u0119ki temu Pierworodni nie wiedzieli, sk\u0105d pochodz\u0105 wizje oraz pomys\u0142y, kt\u00f3re do nich wtedy","start_idx":172,"end_idx":251}
{"id":"mrc_3281","question":"w jakiej cz\u0119\u015bci polski znajduje si\u0119 sanktuarium w lud\u017amierzu?","answer":"Podhala","context":"Do 1954 roku istnia\u0142a gmina Lud\u017amierz. W latach 1954-1972 wie\u015b nale\u017ca\u0142a i by\u0142a siedzib\u0105 w\u0142adz gromady Lud\u017amierz. W latach 1973\u20131976 miejscowo\u015b\u0107 by\u0142a siedzib\u0105 gminy Lasek. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa nowos\u0105deckiego. == S\u0142ynni ludzie == W Lud\u017amierzu urodzi\u0142 si\u0119 polski poeta, powie\u015bciopisarz a tak\u017ce przedstawiciel M\u0142odej Polski Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Poeta sp\u0119dzi\u0142 w Lud\u017amierzu pierwsze kilka lat \u017cycia, a nast\u0119pnie przeprowadzi\u0142 si\u0119 z rodzin\u0105 do Krakowa. Na cmentarzu w Lud\u017amierzu znajduje si\u0119 symboliczny gr\u00f3b poety. == Zabytki == W Lud\u017amierzu znajduje si\u0119 Sanktuarium Maryjne pod wezwaniem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny, kt\u00f3re 18 maja 2001 zosta\u0142o podniesione do godno\u015bci bazyliki mniejszej. Jest to religijne centrum Podhala oraz stanowi cel wielu pielgrzymek. == Wa\u017cne wydarzenia == 15 sierpnia 1963 r.","start_idx":778,"end_idx":785}
{"id":"mrc_3282","question":"jakie dzia\u0142ania by\u0142y znane ludziom przed rewolucj\u0105 neolityczn\u0105?","answer":"\u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa","context":"Rewolucja neolityczna \u2013 proces przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji \u017cywno\u015bci, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia, trwaj\u0105cy w naszym kr\u0119gu cywilizacyjnym w latach ok. \u2013 4000 p.n.e. Rewolucja neolityczna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 na obszarze tzw. \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca na Bliskim Wschodzie, gdzie wyst\u0119powali dzicy przodkowie wielu wsp\u00f3\u0142czesnych ro\u015blin uprawnych i zwierz\u0105t hodowlanych. Nowe umiej\u0119tno\u015bci rozprzestrzeni\u0142y si\u0119 na zach\u00f3d, po\u0142udnie i wsch\u00f3d \u2013 do Europy, Afryki i Azji Po\u0142udniowej. W kilku innych miejscach globu (Azja Wschodnia, niekt\u00f3re rejony Ameryki, Nowa Gwinea) rolnictwo, a niekiedy i hodowla zwierz\u0105t, rozwin\u0119\u0142y si\u0119 niezale\u017cnie . Na Bliskim Wschodzie, pocz\u0105tek tego procesu zbieg\u0142 si\u0119 w czasie z nastaniem neolitu, zwanego wcze\u015bniej \"epok\u0105 kamienia g\u0142adzonego\". Nowe efektywne sposoby pozyskiwania \u017cywno\u015bci spowodowa\u0142y znaczny wzrost","start_idx":58,"end_idx":93}
{"id":"mrc_3283","question":"sk\u0105d wywodzili si\u0119 najstarsi przodkowie cz\u0142owieka?","answer":"Najstarsi ludzie pojawili si\u0119 ponad 2,5 mln lat temu, prawdopodobnie w Po\u0142udniowej Afryce, gdzie \u017cy\u0142 najstarszy znany gatunek \"Homo gautengensis\".","context":"z\u0142o\u017conych form spo\u0142ecznych. ==== Najstarsi przedstawiciele \"Homo\" ==== Najstarsi ludzie pojawili si\u0119 ponad 2,5 mln lat temu, prawdopodobnie w Po\u0142udniowej Afryce, gdzie \u017cy\u0142 najstarszy znany gatunek \"Homo gautengensis\". Zamieszkiwany przez niego obszar sugeruje, i\u017c m\u00f3g\u0142 wywodzi\u0107 si\u0119 od \"Australopithecus africanus\". \"Gautengensis\" by\u0142 niewysoki (mierzy\u0142 ok. 90 cm), mia\u0142 jednak wi\u0119kszy m\u00f3zg od swoich przodk\u00f3w, zapewne pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 kamiennymi narz\u0119dziami. W\u015br\u00f3d nieco p\u00f3\u017aniejszych praludzi, kt\u00f3re zamieszkiwa\u0142y tereny Afryki Wschodniej znajduj\u0105 si\u0119 \"Homo habilis\" (pojawi\u0142 si\u0119 ok. 2,3 mln lat temu) i \"Homo rudolfensis\" (wyst\u0119powa\u0142 od 2,4 mln lat temu), kt\u00f3rych wzajemne pokrewie\u0144stwo, a tak\u017ce relacje z \"Homo gautengensis\" pozostaj\u0105 nieznane. Wy\u017cej wymieniony \"Homo habilis\" posiada\u0142 do\u015b\u0107 du\u017cy m\u00f3zg (ok. 750 cm\u00b3), jednak jego wysuni\u0119ta do przodu twarzoczaszka i silne wa\u0142y nadoczodo\u0142owe","start_idx":71,"end_idx":217}
{"id":"mrc_3284","question":"z ilu dzia\u0142\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 kodeks pracy?","answer":"Kodeks pracy sk\u0142ada si\u0119 z 15 dzia\u0142\u00f3w:","context":"== Zawarto\u015b\u0107 kodeksu pracy == Kodeks pracy sk\u0142ada si\u0119 z 15 dzia\u0142\u00f3w: * Dzia\u0142 pierwszy: Przepisy og\u00f3lne * Dzia\u0142 drugi: Stosunek pracy * Dzia\u0142 trzeci: Wynagrodzenie za prac\u0119 i inne \u015bwiadczenia * Dzia\u0142 czwarty: Obowi\u0105zki pracodawcy i pracownika * Dzia\u0142 pi\u0105ty: Odpowiedzialno\u015b\u0107 materialna pracownik\u00f3w * Dzia\u0142 sz\u00f3sty: Czas pracy * Dzia\u0142 si\u00f3dmy: Urlopy pracownicze * Dzia\u0142 \u00f3smy: Uprawnienia pracownik\u00f3w zwi\u0105zane z rodzicielstwem * Dzia\u0142 dziewi\u0105ty: Zatrudnianie m\u0142odocianych * Dzia\u0142 dziesi\u0105ty: Bezpiecze\u0144stwo i higiena pracy * Dzia\u0142 jedenasty: Uk\u0142ady zbiorowe pracy * Dzia\u0142 dwunasty: Rozpatrywanie spor\u00f3w o roszczenia ze stosunku pracy * Dzia\u0142 trzynasty: Odpowiedzialno\u015b\u0107 za wykroczenia przeciwko prawom pracownika * Dzia\u0142 czternasty: Przedawnienie roszcze\u0144 * Dzia\u0142 pi\u0119tnasty: Przepisy ko\u0144cowe Dzia\u0142y dziel\u0105 si\u0119 na rozdzia\u0142y, a niekt\u00f3re rozdzia\u0142y \u2013 na oddzia\u0142y.","start_idx":30,"end_idx":67}
{"id":"mrc_3285","question":"kto by\u0142 trenerem siatkarzy w 2016 roku?","answer":"Antig\u0105","context":"zwyci\u0119zcami 80. Plebiscytu Przegl\u0105du Sportowego i Telewizji Polskiej w kategorii trener roku 2014. 30 marca 2015 roku otrzyma\u0142 statuetk\u0119 Wiktora 2014 w kategorii \u201eOdkrycie Roku\u201d. 10 pa\u017adziernika 2016 roku Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej og\u0142osi\u0142 rozwi\u0105zanie kontraktu trenerskiego z Francuzem. Kilka miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej, 14 grudnia 2016 roku og\u0142oszono Antig\u0119 selekcjonerem reprezentacji Kanady, prac\u0119 rozpocz\u0105\u0142 od 1 maja nast\u0119pnego roku. W pierwszym sezonie pracy podopieczni trenera zdobyli br\u0105zowy medal Ligi \u015awiatowej. Na pocz\u0105tku pa\u017adziernika 2018 roku szkoleniowiec, z przyczyn osobistych, zrezygnowa\u0142 z posady. Od 16 maja 2019 jest trenerem \u017ce\u0144skiego klubu Developres Rzesz\u00f3w. 8 lutego 2022 klub og\u0142osi\u0142, \u017ce przed\u0142u\u017cono umow\u0119 z Antig\u0105 o kolejne 2 lata. == Sukcesy == === Jako zawodnik === ==== klubowe ==== ==== reprezentacyjne ==== ==== Nagrody","start_idx":729,"end_idx":735}
{"id":"mrc_3286","question":"jaka jest definicja biblii?","answer":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga.","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":0,"end_idx":273}
{"id":"mrc_3287","question":"co przedstawia herb wroc\u0142awia?","answer":"Wsp\u00f3\u0142czesny herb Wroc\u0142awia jest pi\u0119ciopolowy. W centrum tarczy mie\u015bci si\u0119 srebrna misa z odci\u0119t\u0105 g\u0142ow\u0105 \u015bwi\u0119tego Jana Chrzciciela, patrona katedry wroc\u0142awskiej. W prawym (heraldycznie) g\u00f3rnym rogu w czerwonym polu znajduje si\u0119 ukoronowany lew czeski \u2013 symbol przynale\u017cno\u015bci do dawnej Korony Kr\u00f3lestwa Czeskiego, w lewym g\u00f3rnym rogu czarny Orze\u0142 \u015al\u0105ski (zgorzelec) w z\u0142otym polu z bia\u0142\u0105 przepask\u0105 henrykowsk\u0105 na piersi i skrzyd\u0142ach, zwie\u0144czon\u0105 krzy\u017cem. W prawym dolnym, z\u0142otym polu znajduje si\u0119 du\u017ca litera W od \u0142aci\u0144skiej nazwy miasta \"Wratislavia\", w lewym dolnym, czerwonym polu osadzone na odwr\u00f3conej koronie popiersie \u015bwi\u0119tego Jana Ewangelisty (patrona kaplicy na ratuszu) w nimbie (czasem uznawane r\u00f3wnie\u017c za g\u0142ow\u0119 \u015bw. Doroty).","context":"Herb Wroc\u0142awia \u2013 jeden z symboli miejskich Wroc\u0142awia. == Symbolika == Wsp\u00f3\u0142czesny herb Wroc\u0142awia jest pi\u0119ciopolowy. W centrum tarczy mie\u015bci si\u0119 srebrna misa z odci\u0119t\u0105 g\u0142ow\u0105 \u015bwi\u0119tego Jana Chrzciciela, patrona katedry wroc\u0142awskiej. W prawym (heraldycznie) g\u00f3rnym rogu w czerwonym polu znajduje si\u0119 ukoronowany lew czeski \u2013 symbol przynale\u017cno\u015bci do dawnej Korony Kr\u00f3lestwa Czeskiego, w lewym g\u00f3rnym rogu czarny Orze\u0142 \u015al\u0105ski (zgorzelec) w z\u0142otym polu z bia\u0142\u0105 przepask\u0105 henrykowsk\u0105 na piersi i skrzyd\u0142ach, zwie\u0144czon\u0105 krzy\u017cem. W prawym dolnym, z\u0142otym polu znajduje si\u0119 du\u017ca litera W od \u0142aci\u0144skiej nazwy miasta \"Wratislavia\", w lewym dolnym, czerwonym polu osadzone na odwr\u00f3conej koronie popiersie \u015bwi\u0119tego Jana Ewangelisty (patrona kaplicy na ratuszu) w nimbie (czasem uznawane r\u00f3wnie\u017c za g\u0142ow\u0119 \u015bw. Doroty). == Historia == === Pocz\u0105tki","start_idx":70,"end_idx":801}
{"id":"mrc_3288","question":"kto utrzymuje szko\u0142y \u015brednie?","answer":"Zak\u0142adanie i prowadzenie publicznych szk\u00f3\u0142 ponadpodstawowych (z wy\u0142\u0105czeniem szk\u00f3\u0142 o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym) jest zadaniem w\u0142asnym powiatu (miasta na prawach powiatu).","context":"Szko\u0142a ponadpodstawowa, dawniej ponadgimnazjalna \u2013 w Polsce szko\u0142a, kt\u00f3r\u0105 ucze\u0144 mo\u017ce rozpocz\u0105\u0107 po sko\u0144czeniu 8-klasowej szko\u0142y podstawowej. Zak\u0142adanie i prowadzenie publicznych szk\u00f3\u0142 ponadpodstawowych (z wy\u0142\u0105czeniem szk\u00f3\u0142 o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym) jest zadaniem w\u0142asnym powiatu (miasta na prawach powiatu). W latach 1999\u20132017 szko\u0142y te wyst\u0119powa\u0142y pod nazw\u0105 szk\u00f3\u0142 ponadgimnazjalnych i rekrutowa\u0142y swoich uczni\u00f3w spo\u015br\u00f3d absolwent\u00f3w gimnazj\u00f3w. Przed 1999 okre\u015blana jako szko\u0142a \u015brednia, b\u0119d\u0105ca etapem nauczania po szkole podstawowej i przed szko\u0142\u0105 wy\u017csz\u0105. Na podstawie art. 18 ust. 1. pkt 2 ustawy Prawo o\u015bwiatowe do kategorii szk\u00f3\u0142 ponadpodstawowych nale\u017c\u0105: * czteroletnie liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce; * pi\u0119cioletnie technikum; * trzyletnia bran\u017cowa szko\u0142a I stopnia; * dwuletnia bran\u017cowa szko\u0142a II stopnia; * trzyletnia szko\u0142a specjalna przysposabiaj\u0105ca do pracy; * szko\u0142a policealna dla os\u00f3b posiadaj\u0105cych","start_idx":140,"end_idx":324}
{"id":"mrc_3289","question":"gdzie zosta\u0142 zawarty haniebny pok\u00f3j mi\u0119dzy rzeczpospolit\u0105 a turcj\u0105?","answer":"Buczacz","context":"dniu 27 sierpnia zaj\u0119li Podole, a nast\u0119pnie 20 wrze\u015bnia oblegli Lw\u00f3w. \u00d3wczesny kr\u00f3l Polski, Micha\u0142 Korybut Wi\u015bniowiecki, nie mog\u0105c zwo\u0142a\u0107 armii, kt\u00f3ra mog\u0142aby si\u0119 przeciwstawi\u0107 Turkom, oraz przestraszywszy si\u0119 ich pot\u0119gi, odda\u0142 wojew\u00f3dztwa podolskie, brac\u0142awskie i po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 prawobrze\u017cnego wojew\u00f3dztwa kijowskiego i zgodzi\u0142 si\u0119 p\u0142aci\u0107 haracz w wysoko\u015bci 22 000 talar\u00f3w rocznie w zamian za pok\u00f3j. P\u0142acenie go mia\u0142o ustanowi\u0107 Polsk\u0119 w r\u00f3wnym rz\u0119dzie z lennikami tureckimi takimi jak Chanat Krymski czy Wo\u0142oszczyzna. Traktat ten by\u0142 nazywany cz\u0119sto \u201ehaniebnym pokojem w Buczaczu\u201d. Rzeczpospolita sta\u0142a si\u0119 na kr\u00f3tko pa\u0144stwem teoretycznie zale\u017cnym od Imperium Osma\u0144skiego. Jednak\u017ce szlachta, przera\u017cona jego zawarciem, uchwali\u0142a na sejmie specjalne podatki na wojn\u0119 oraz odrzuci\u0142a jego ratyfikacj\u0119, co by\u0142o jednoznaczne z odrzuceniem jakiejkolwiek formy podporz\u0105dkowania si\u0119 Turcji. Rok","start_idx":574,"end_idx":581}
{"id":"mrc_3290","question":"ile pi\u0119ter ma burj khalifa?","answer":"163 pi\u0119tra","context":"Burd\u017c Chalifa (arab. \u0628\u0631\u062c \u062e\u0644\u064a\u0641\u0629, \"Bur\u01e7 \u1e2aal\u012bfa\", \"Burj Khalifa\", po polsku tak\u017ce: \"Wie\u017ca Chalify\", przed otwarciem: \"Burd\u017c Dubajj\", arab. \u0628\u0631\u062c \u062f\u0628\u064a, \"Bur\u01e7 Dubayy\", \"Burj Dubai\", pol. \"Wie\u017ca Dubaju\") \u2013 wie\u017cowiec w Dubaju, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, zbudowany przez przedsi\u0119biorstwa Samsung Constructions, BESIX i Arabtec, o wysoko\u015bci 828 metr\u00f3w. Najwy\u017cszy budynek \u015bwiata, kt\u00f3ry pobi\u0142 rekord wysoko\u015bci swojego poprzednika - Masztu radiowego w Konstantynowie (646m), polskiej budowli b\u0119d\u0105cej najwy\u017csza na \u015bwiecie w latach 1974-1991 (do momentu zawalenia). Jego nazwa pochodzi od imienia szejka Chalify ibn Zajida Al Nahajjana, by\u0142ego prezydenta Zjednoczonych Emirat\u00f3w Arabskich. Budowa, rozpocz\u0119ta 21 wrze\u015bnia 2004, zako\u0144czy\u0142a si\u0119 16 sierpnia 2009. Wysoko\u015b\u0107 827,9 metr\u00f3w zosta\u0142a osi\u0105gni\u0119ta 17 stycznia 2009, a oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 4 stycznia 2010. Budynek ma 163 pi\u0119tra","start_idx":870,"end_idx":880}
{"id":"mrc_3291","question":"kiedy by\u0142a bitwa pod cedyni\u0105?","answer":"24 czerwca 972","context":"Bitwa pod Cedyni\u0105 \u2013 starcie zbrojne stoczone 24 czerwca 972 mi\u0119dzy wojskami ksi\u0119cia polskiego Mieszka I a margrabiego Marchii \u0141u\u017cyckiej Hodona, wspomaganego przez mo\u017cnow\u0142adc\u0119 Zygfryda von Walbeck. Wyprawa by\u0142a prywatnym przedsi\u0119wzi\u0119ciem mo\u017cnow\u0142adc\u00f3w niemieckich, niezgodnym z wcze\u015bniejszymi traktatami Mieszka I z Ottonem I. Bitwa stanowi\u0142a jedyny wi\u0119kszy epizod najazdu Hodona na Pomorze Zachodnie. Informacja o bitwie zachowa\u0142a si\u0119 dzi\u0119ki \"Kronice Thietmara\" (1012\u20131018). Brak jest pewno\u015bci co do lokalizacji bitwy. Kronika podaje w \u0142aci\u0144skiej transkrypcji nazw\u0119 miejscowo\u015bci \"Cidini\". W XVIII wieku ksi\u0105dz Adam Tadeusz Naruszewicz w swojej \"Historii narodu polskiego\" identyfikowa\u0142 \"Cidini\" z obecnym Szczecinem. Wielu historyk\u00f3w lokalizowa\u0142o miejsce bitwy na lewym brzegu Odry, uto\u017csamiaj\u0105c \"Cidini\" z Zehdenick albo z Zeuthen. Jednak stanowcza wi\u0119kszo\u015b\u0107 obecnych badaczy wskazuje na jej miejsce Cedyni\u0119. ==","start_idx":45,"end_idx":59}
{"id":"mrc_3292","question":"kiedy podpisano traktat lizbo\u0144ski?","answer":"podpisana 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie.","context":"Traktat lizbo\u0144ski (oficjalnie \"Traktat z Lizbony zmieniaj\u0105cy Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiaj\u0105cy Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105\"; w wersji roboczej okre\u015blany jako \"traktat reformuj\u0105cy\") \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa zak\u0142adaj\u0105ca m.in. reform\u0119 instytucji Unii Europejskiej, podpisana 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie. Traktat wszed\u0142 w \u017cycie 1 grudnia 2009, przy czym w hierarchii \u017ar\u00f3de\u0142 prawa porz\u0105dku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej obowi\u0105zuje od chwili og\u0142oszenia w Dzienniku Ustaw, co nast\u0105pi\u0142o 2 grudnia 2009 (). Zosta\u0142a r\u00f3wnie\u017c opublikowana w Dzienniku Urz\u0119dowym Unii Europejskiej z 17 grudnia 2007. Wersja ujednolicona zmienianych traktat\u00f3w (traktatu rzymskiego z 1957 i traktatu z Maastricht z 1992) ukaza\u0142a si\u0119 w Dzienniku Urz\u0119dowym Unii Europejskiej z 9 maja 2008. == Historia == === Historia powstania \u201eKonstytucji dla Europy\u201d === 29 pa\u017adziernika 2004 r.","start_idx":271,"end_idx":313}
{"id":"mrc_3293","question":"ile os\u00f3b liczy dru\u017cyna w wojsku?","answer":"stan liczebny dru\u017cyny wynosi 3-15 os\u00f3b.","context":"stan liczebny dru\u017cyny wynosi 3-15 os\u00f3b. Dru\u017cyna \u2013 grupa doborowych wojownik\u00f3w tworz\u0105cych oddzia\u0142 przyboczny wojskowego naczelnika plemienia lub ksi\u0119cia (zobacz: dru\u017cyna ksi\u0105\u017c\u0119ca). == Sk\u0142ad dru\u017cyny zmechanizowanej == === Dla BWP-1 === * dow\u00f3dca dru\u017cyny (kbk AKM) * kierowca mechanik (PM-63) * dzia\u0142onowy operator (PM-63) * celowniczy granatnika ppanc. rgppanc-7, PM-63) * pomocnik celowniczego granatnika ppanc. (kbk AKM) * celowniczy karabinu maszynowego (km PKM) * pomocnik celowniczego karabinu maszynowego (kbk AKM) * strzelec karabinka granatnika (kbkg wz. 1960) * strzelec karabinka (kbk AKM) * strzelec wyborowy (w 3 dru\u017cynie) (SWD) Wyposa\u017cenie dru\u017cyny * karabinek automatyczny4/5 * pistolet maszynowy 2 * karabin maszynowy 1 * rgppanc 1 * karabinek-granatnik 1 * karabin wyborowy 1/0 * ppk 4 * BWP-1/BWP-2 1 === Dla","start_idx":0,"end_idx":39}
{"id":"mrc_3294","question":"kto by\u0142 re\u017cyserem filmu krzy\u017cacy?","answer":"Aleksandra Forda","context":"Krzy\u017cacy \u2013 polski barwny film historyczny z 1960 roku w re\u017cyserii Aleksandra Forda, oparty na powie\u015bci Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytu\u0142em. Osi\u0105 fabularn\u0105 filmu jest wielka wojna z zakonem krzy\u017cackim widziana oczyma Zbyszka z Bogda\u0144ca (Mieczys\u0142aw Kalenik) \u2013 zakochanego w Danusi (Gra\u017cyna Staniszewska), c\u00f3rce Juranda ze Spychowa (Andrzej Szalawski) \u2013 oraz jego stryja Ma\u0107ka z Bogda\u0144ca \"(\"Aleksander Fogiel). Film Forda by\u0142 pierwsz\u0105 polsk\u0105 superprodukcj\u0105, w kt\u00f3rej nakr\u0119cenie by\u0142y zaanga\u017cowane najwy\u017csze w\u0142adze pa\u0144stwowe. Na potrzeby filmu zaanga\u017cowano oko\u0142o tysi\u0105ca statyst\u00f3w i nakr\u0119cono z rozmachem kulminacyjn\u0105 sekwencj\u0119 bitwy pod Grunwaldem. Autorem zdj\u0119\u0107 do filmu, barwionych za pomoc\u0105 technologii Technicolor, by\u0142 Mieczys\u0142aw Jahoda, natomiast scenografie wykona\u0142 Roman Mann. Film Forda po premierze okaza\u0142 si\u0119 najbardziej dochodowym dzie\u0142em i filmem o najwi\u0119kszej ogl\u0105dalno\u015bci","start_idx":66,"end_idx":82}
{"id":"mrc_3295","question":"do czego s\u0142u\u017cy aparat golgiego?","answer":"chemicznym modyfikacjom wytwarzanych przez kom\u00f3rk\u0119 substancji, ich sortowaniu oraz dystrybucji w obr\u0119bie kom\u00f3rki.","context":"Aparat Golgiego \u2013 organellum wyst\u0119puj\u0105ce powszechnie w kom\u00f3rkach eukariotycznych, s\u0142u\u017c\u0105ce chemicznym modyfikacjom wytwarzanych przez kom\u00f3rk\u0119 substancji, ich sortowaniu oraz dystrybucji w obr\u0119bie kom\u00f3rki. Sk\u0142ada si\u0119 ze stosu sp\u0142aszczonych cystern. Organellum zosta\u0142o odkryte przez Camilla Golgiego w roku 1898. Od nazwiska odkrywcy pochodzi nazwa struktury. Znane s\u0105 dwie formy aparatu Golgiego, siateczkowa jest charakterystyczna dla kom\u00f3rek zwierz\u0105t kr\u0119gowych (nie wyst\u0119puje jedynie w oocytach i plemnikach), druga nazywana \u0142uskowat\u0105 albo diktiosomow\u0105 wyst\u0119puje w kom\u00f3rkach ro\u015blinnych oraz w kom\u00f3rkach zwierz\u0105t bezkr\u0119gowych. Specyficzn\u0105 cech\u0105 aparatu Golgiego jest to, \u017ce posiada zdolno\u015b\u0107 redukcji azotanu srebra. Enzymami markerowymi (markerami) aparatu Golgiego s\u0105: transferaza acetyloglukozaminylowa, pirofosfataza tiaminowa. == Funkcje == Wewn\u0105trz cystern zachodz\u0105 potranslacyjne modyfikacje bia\u0142ek oraz modyfikacje lipid\u00f3w przeznaczonych do eksportu. Przekszta\u0142cenia polegaj\u0105 przede wszystkim na","start_idx":90,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3296","question":"gdzie znajduje si\u0119 serca?","answer":"centralny narz\u0105d uk\u0142adu krwiono\u015bnego po\u0142o\u017cony w klatce piersiowej, w \u015br\u00f3dpiersiu \u015brodkowym, wewn\u0105trz worka osierdziowego.","context":"Serce (\u0142ac. \"cor\", \"cordis\") \u2013 centralny narz\u0105d uk\u0142adu krwiono\u015bnego po\u0142o\u017cony w klatce piersiowej, w \u015br\u00f3dpiersiu \u015brodkowym, wewn\u0105trz worka osierdziowego. == Budowa og\u00f3lna == Serce cz\u0142owieka jest narz\u0105dem czterojamowym, sk\u0142ada si\u0119 z 2 przedsionk\u00f3w i 2 kom\u00f3r. Przedsionek prawy (\u0142ac. \"atrium dextrum\") - zbiera krew z ca\u0142ego organizmu opr\u00f3cz p\u0142uc. Uchodz\u0105 do niego: * \u017cy\u0142a g\u0142\u00f3wna g\u00f3rna (\u0142ac. \"vena cava superior\") - zasadniczo zbiera krew z nadprzeponowej cz\u0119\u015bci cia\u0142a * \u017cy\u0142a g\u0142\u00f3wna dolna (\u0142ac. \"vena cava inferior\") - zbiera krew z podprzeponowej cz\u0119\u015bci cia\u0142a * zatoka wie\u0144cowa (\u0142ac. \"sinus coronarius\") - uchodz\u0105 do niej \u017cy\u0142y du\u017ce i \u015brednie serca. Rozwojowo przedsionek prawy powstaje z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: * ko\u0144cowego odcinka embrionalnej zatoki \u017cylnej - do niej uchodz\u0105 obie \u017cy\u0142y g\u0142\u00f3wne i zatoka","start_idx":31,"end_idx":152}
{"id":"mrc_3297","question":"kto jest patronem?","answer":"Patron \u2212 religijny opiekun kraju, miasta, diecezji, przedsi\u0119wzi\u0119cia, profesji, obiektu budowlanego, konkretnych os\u00f3b, grup ludzi czy zawod\u00f3w.","context":"Patron \u2212 religijny opiekun kraju, miasta, diecezji, przedsi\u0119wzi\u0119cia, profesji, obiektu budowlanego, konkretnych os\u00f3b, grup ludzi czy zawod\u00f3w. W Ko\u015bciele katolickim takimi osobami s\u0105 \u015bwi\u0119ci lub b\u0142ogos\u0142awieni, kt\u00f3rzy najcz\u0119\u015bciej staj\u0105 si\u0119 opiekunami \u015bwi\u0105ty\u0144 i poszczeg\u00f3lnych ludzi, nosz\u0105cych ich imi\u0119 (wezwanie). Ka\u017cdy ochrzczony ma \u015bwi\u0119tego patrona, kt\u00f3rego imi\u0119 otrzyma\u0142 na chrzcie \u015bwi\u0119tym i jest to \u015bci\u015ble regulowane w przepisach ko\u015bcielnych. Dob\u00f3r patron\u00f3w zale\u017cy z regu\u0142y od ich charakterystyki czy los\u00f3w biograficznych. == Lista patron\u00f3w katolickich ==","start_idx":0,"end_idx":141}
{"id":"mrc_3298","question":"kto jest obecnie papie\u017cem?","answer":"Franciszek","context":"Franciszek (, , ; w\u0142a\u015bc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) \u2013 argenty\u0144ski duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998\u20132013, kardyna\u0142 prezbiter w latach 2001\u20132013, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005\u20132011, 266. papie\u017c i 8. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrant\u00f3w i uchod\u017ac\u00f3w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Cz\u0142owieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ci\u0119\u017ckiej chorobie, w 1958 wst\u0105pi\u0142 do zakonu jezuit\u00f3w. \u015awi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie przyj\u0105\u0142 w 1969, a w latach 1973\u20131979 by\u0142 prowincja\u0142em jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku zosta\u0142 arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_3299","question":"gdzie przebywa\u0142 fryderyk chopin?","answer":"Od pa\u017adziernika 1831 roku mieszka\u0142 we Francji.","context":"Fryderyk Franciszek Chopin (), forma spolszczona: Szopen (ur. 22 lutego lub 1 marca 1810\u2193 w \u017belazowej Woli, zm. 17 pa\u017adziernika 1849 w Pary\u017cu) \u2013 polski kompozytor i pianista. Od pa\u017adziernika 1831 roku mieszka\u0142 we Francji. Jest uwa\u017cany za jednego z najwybitniejszych kompozytor\u00f3w romantycznych, a tak\u017ce za jednego z najwa\u017cniejszych polskich kompozytor\u00f3w w historii. By\u0142 jednym z najs\u0142ynniejszych pianist\u00f3w swoich czas\u00f3w, cz\u0119sto nazywany \"poet\u0105 fortepianu\". Elementem charakterystycznym dla utwor\u00f3w Chopina jest pog\u0142\u0119biona ekspresja oraz czerpanie z wzorc\u00f3w stylistycznych polskiej muzyki ludowej. Z okazji 150-lecia urodzin Fryderyka Chopina uchwa\u0142\u0105 Rady Pa\u0144stwa z 8 maja 1958 rok 1960 zosta\u0142 og\u0142oszony Rokiem Chopinowskim. Z okazji jubileuszu 200-lecia urodzin Chopina zar\u00f3wno uchwa\u0142\u0105 Sejmu RP z 9 maja 2008, jak i uchwa\u0142\u0105 Senatu RP z 7","start_idx":175,"end_idx":221}
{"id":"mrc_3300","question":"jakie postacie stworzy\u0142 stan lee?","answer":"We wsp\u00f3\u0142pracy z kilkoma artystami, m.in. Jackiem Kirbym, Steve\u2019em Ditko i swoim bratem Larrym Lieberem wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 wiele postaci z komiksowego uniwersum Marvela (to m.in. Spider-Man, Iron Man, Hulk, Doktor Strange, Fantastyczna Czw\u00f3rka, Daredevil, Czarna Pantera, Thor oraz X-Meni).","context":"Stan Lee, w\u0142a\u015bc. Stanley Martin Lieber (ur. 28 grudnia 1922 w Nowym Jorku, zm. 12 listopada 2018 w Los Angeles) \u2013 ameryka\u0144ski scenarzysta, producent komiksowy i filmowy, wieloletni prezes i cz\u0142onek zarz\u0105du Marvel Comics. W 2008 roku odznaczony zosta\u0142 Narodowym Medalem Sztuki. We wsp\u00f3\u0142pracy z kilkoma artystami, m.in. Jackiem Kirbym, Steve\u2019em Ditko i swoim bratem Larrym Lieberem wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 wiele postaci z komiksowego uniwersum Marvela (to m.in. Spider-Man, Iron Man, Hulk, Doktor Strange, Fantastyczna Czw\u00f3rka, Daredevil, Czarna Pantera, Thor oraz X-Meni). Dzi\u0119ki niemu Marvel Comics z niewielkiego lokalnego wydawcy zmieni\u0142a si\u0119 w jednego z najwi\u0119kszych wydawc\u00f3w komiksowych na \u015bwiecie. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 i pocz\u0105tki kariery === Urodzi\u0142 si\u0119 w Nowym Jorku jako Stanley Martin Lieber. Jego rodzice, Celia Solomon","start_idx":277,"end_idx":560}
{"id":"mrc_3301","question":"kto zbudowa\u0142 koloseum?","answer":"Wespazjana i Tytusa \u2013 cesarzy z dynastii Flawiusz\u00f3w.","context":"Koloseum (, ), w\u0142a\u015bciwie amfiteatr Flawiusz\u00f3w (\u0142ac. \"Amphitheatrum Flavium\") \u2013 amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa \u2013 cesarzy z dynastii Flawiusz\u00f3w. Jest to du\u017ca, eliptyczna budowla o d\u0142ugo\u015bci 188 m i szeroko\u015bci 156 m, obwodzie 524 m, wysoko\u015bci 48,5 m, z pojemn\u0105 widowni\u0105, kt\u00f3ra mog\u0142a pomie\u015bci\u0107 od 45 do 50 tysi\u0119cy widz\u00f3w; z galeriami komunikacyjnymi oraz aren\u0105 z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewn\u0119trznym zastosowano spi\u0119trzenie porz\u0105dk\u00f3w (najni\u017csza kondygnacja w porz\u0105dku toska\u0144skim, druga w jo\u0144skim, trzecia w korynckim). Trzy ni\u017csze kondygnacje zwi\u0105zane s\u0105 z konstrukcyjnym uk\u0142adem arkad, czwarta, najwy\u017csza zosta\u0142a zaopatrzona tylko w ma\u0142e okna. Od strony wewn\u0119trznej budowla jest pi\u0119ciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako uk\u0142ad pomieszcze\u0144 wydzielonych pomi\u0119dzy filarami, \u015bcianami,","start_idx":142,"end_idx":194}
{"id":"mrc_3302","question":"kto namalowa\u0142 s\u0105d parysa?","answer":"Rubensa","context":"S\u0105d Parysa () \u2013 obraz autorstwa flamandzkiego malarza Rubensa. == Geneza == Na przestrzeni ca\u0142ej kariery artystycznej, Rubens wielokrotnie podejmowa\u0142 jeden z najbardziej znanych w\u0105tk\u00f3w mitologii greckiej, b\u0119d\u0105cy przyczyn\u0105 wojny troja\u0144skiej. Mit by\u0142 opowiadany przez Homera, znalaz\u0142 si\u0119 w \"Metamorfozach\" Owidiusza oraz w jego innym dziele pt. \"Heroidy\". O legendzie wspomina\u0142y zapiski pochodz\u0105ce z II w. p.n.e. oraz rzymski pisarz Hyginus w swoich \"Fabulae\". Wed\u0142ug legendy, na \u015blub Peleusa i Tetydy, Zeus nie zaprosi\u0142 bogini niezgody Eris. Ta, ura\u017cona, przyby\u0142a na wesele i zatrzymuj\u0105c si\u0119 w bramie cisn\u0119\u0142a do wn\u0119trza jab\u0142ko m\u00f3wi\u0105c, i\u017c nale\u017cy si\u0119 ono najpi\u0119kniejszej kobiecie. Ka\u017cda z bogi\u0144: Hera, Atena i Afrodyta przypisywa\u0142y sobie tytu\u0142 najpi\u0119kniejszej. Ich sp\u00f3r nasila\u0142 si\u0119, a\u017c Zeus nakaza\u0142 im by uda\u0142y si\u0119","start_idx":54,"end_idx":61}
{"id":"mrc_3303","question":"kto to jest t\u0142umacz ksi\u0105\u017cek?","answer":"T\u0142umacz literacki \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 przek\u0142adem literackim, to znaczy t\u0142umacz\u0105ca dzie\u0142a literackie z jednego j\u0119zyka na drugi (przy czym zazwyczaj j\u0119zyk \u017ar\u00f3d\u0142owy to j\u0119zyk obcy, a j\u0119zyk docelowy to j\u0119zyk ojczysty t\u0142umacza).","context":"T\u0142umacz literacki \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 przek\u0142adem literackim, to znaczy t\u0142umacz\u0105ca dzie\u0142a literackie z jednego j\u0119zyka na drugi (przy czym zazwyczaj j\u0119zyk \u017ar\u00f3d\u0142owy to j\u0119zyk obcy, a j\u0119zyk docelowy to j\u0119zyk ojczysty t\u0142umacza). == Definicja zawodu i status t\u0142umacza literackiego == W wielu krajach europejskich, np. Francji, Hiszpanii, Niemczech, Szwecji, Wielkiej Brytanii, za t\u0142umacza literackiego uznaje si\u0119 autora przek\u0142ad\u00f3w dowolnych opublikowanych dzie\u0142 obj\u0119tych ochron\u0105 prawa autorskiego, nie tylko literatury pi\u0119knej, ale te\u017c np. ksi\u0105\u017cek naukowych, przewodnik\u00f3w czy podr\u0119cznik\u00f3w. W innych krajach, m.in. w Czechach, na Litwie, w Norwegii, Szwajcarii, a tak\u017ce w Polsce, przyjmuje si\u0119 definicj\u0119 w\u0119\u017csz\u0105: t\u0142umacz literacki to autor przek\u0142ad\u00f3w dzie\u0142 nale\u017c\u0105cych do literatury pi\u0119knej (prozy, poezji, dramat\u00f3w) oraz dzie\u0142 z gatunk\u00f3w pogranicznych, jak esej, pami\u0119tnik, wspomnienia, reporta\u017c","start_idx":0,"end_idx":224}
{"id":"mrc_3304","question":"jakie jest najwi\u0119ksze przykazanie?","answer":"B\u0119dziesz mi\u0142owa\u0142 Pana Boga swego ca\u0142ym swoim sercem, ca\u0142\u0105 swoj\u0105 dusz\u0105 i ca\u0142ym swoim umys\u0142em. To jest najwi\u0119ksze i pierwsze przykazanie.","context":"Prawie jest najwi\u0119ksze: : \"Odpowiedzia\u0142: B\u0119dziesz mi\u0142owa\u0142 Pana Boga swego ca\u0142ym swoim sercem, ca\u0142\u0105 swoj\u0105 dusz\u0105 i ca\u0142ym swoim umys\u0142em. To jest najwi\u0119ksze i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: B\u0119dziesz mi\u0142owa\u0142 swego bli\u017aniego jak siebie samego. Na tych dw\u00f3ch przykazaniach opiera si\u0119 ca\u0142e Prawo i Prorocy\". Podobny epizod ma miejsce w Ewangelii Marka oraz w Ewangelii \u0141ukasza. W relacji Mateusza i Marka Jezus odpowiada na klasyczny dylemat prawny poruszany przez \u017cydowskich nauczycieli, a dotycz\u0105cy priorytet\u00f3w w stosowaniu Prawa. U \u0141ukasza pytanie jest kontynuacj\u0105 historii bogatego m\u0142odzie\u0144ca i poprzedzone przez pytanie o \u017cycie wieczne, natomiast kontynuacj\u0105 jest \"przypowie\u015b\u0107 o mi\u0142osiernym Samarytaninie\", b\u0119d\u0105ca jednocze\u015bnie interpretacj\u0105 przykazania mi\u0142o\u015bci bli\u017aniego. Oba przykazania zacytowane przez Jezusa pochodz\u0105 z Pi\u0119cioksi\u0119gu, w przypadku Ewangelii Mateusza","start_idx":41,"end_idx":176}
{"id":"mrc_3305","question":"gdzie zmar\u0142 jan kochanowski?","answer":"Miejsce zgonu pozostaje w sferze domys\u0142\u00f3w.","context":"\u015amier\u0107 === W sierpniu 1584 roku Stefan Batory zwo\u0142a\u0142 do Lublina narad\u0119 senator\u00f3w, kt\u00f3rej przedmiotem by\u0142o ustalenie sposob\u00f3w na rozwi\u0105zanie istotnych problem\u00f3w natury politycznej. Jan Kochanowski przyjecha\u0142 do Lublina w celu interwencji w sprawie ukarania winnych \u015bmierci swego szwagra, Jakuba Podlodowskiego, kt\u00f3ry wybra\u0142 si\u0119 do Turcji celem zakupu koni do stajni kr\u00f3lewskich. Kochanowski zmar\u0142 22 sierpnia, prawdopodobnie na udar m\u00f3zgu. Miejsce zgonu pozostaje w sferze domys\u0142\u00f3w. Jedni twierdz\u0105, \u017ce nast\u0105pi\u0142 w kamienicy Macieja Krokiera, bogatego kupca lubelskiego, inni natomiast \u2013 w domu Miko\u0142aja Firleja. Najprawdopodobniej zw\u0142oki poety zosta\u0142y pochowane w Lublinie, a po roku \u017cona przewioz\u0142a je do ko\u015bcio\u0142a w Zwoleniu. W literaturze przedmiotu pojawiaj\u0105 si\u0119 informacje o dw\u00f3ch nagrobkach. Pierwszy, we Zwoleniu, zawiera\u0142 nast\u0119puj\u0105cy napis: \u201eTu spoczywa Jan Kochanowski,","start_idx":439,"end_idx":481}
{"id":"mrc_3306","question":"nad jakim morzem le\u017cy majorka?","answer":"\u015ar\u00f3dziemnym","context":"Majorka (hiszp. i kat. \"Mallorca\") \u2013 najwi\u0119ksza w archipelagu Balear\u00f3w wyspa hiszpa\u0144ska na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym o d\u0142ugo\u015bci oko\u0142o 100 km i powierzchni 3640 km\u00b2. Zamieszkuje j\u0105 859 289 mieszka\u0144c\u00f3w. G\u0142\u00f3wnym miastem i stolic\u0105 wyspy jest Palma de Mallorca. == Geografia == Po\u0142udniowo-wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wyspy zajmuje wy\u017cyna z rozwini\u0119t\u0105 rze\u017ab\u0105 krasow\u0105, cz\u0119\u015b\u0107 centralna natomiast ma charakter nizinny. Le\u017cy w strefie klimatu \u015br\u00f3dziemnomorskiego z suchym latem i opadami w zimie, si\u0119gaj\u0105cymi 650 mm rocznie. Wyspa jest zbudowana g\u0142\u00f3wnie z wapieni mezozoicznych. Wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocno-zachodnich wybrze\u017cy wyspy rozci\u0105ga si\u0119 skrasowia\u0142e pasmo g\u00f3rskie \"Serra de Tramuntana\", z najwy\u017cszym szczytem Puig Major, wznosz\u0105cym si\u0119 na wysoko\u015b\u0107 1445 m n.p.m. Drugim co do wysoko\u015bci szczytem jest Puig de Massanella \u2013 1367 m n.p.m. == Historia == Jako","start_idx":97,"end_idx":108}
{"id":"mrc_3307","question":"w kt\u00f3rym roku zako\u0144czy\u0142a si\u0119 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":112,"end_idx":129}
{"id":"mrc_3308","question":"z jakich element\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 sprawozdanie finansowe?","answer":"Na kompletne sprawozdanie finansowe sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe: * wprowadzenie do sprawozdania finansowego, * rachunek zysk\u00f3w i strat (rachunek wynik\u00f3w), * bilans, * zestawienie","context":"finansowego jest elementem ko\u0144cowego etapu cyklu rachunkowo\u015bci finansowej. Przy przygotowaniu sprawozdania finansowego istotne znaczenie maj\u0105 dwa podstawowe za\u0142o\u017cenia: kontynuacji dzia\u0142alno\u015bci i memoria\u0142u. Sprawozdania finansowe dostarczaj\u0105 wielu informacji dla ich odbiorc\u00f3w, dlatego musz\u0105 one spe\u0142nia\u0107 pewne standardy jako\u015bciowe, aby informacje w nich zawarte nie budzi\u0142y zastrze\u017ce\u0144. Dlatego powinny odznacza\u0107 si\u0119: # wiarygodno\u015bci\u0105 (rzetelno\u015bci\u0105), # zrozumia\u0142o\u015bci\u0105 dla u\u017cytkownik\u00f3w, # kompletno\u015bci\u0105, # por\u00f3wnywalno\u015bci\u0105, # sprawdzalno\u015bci\u0105, # terminowo\u015bci\u0105, # ci\u0105g\u0142o\u015bci\u0105. Sprawozdania finansowe sporz\u0105dza si\u0119 w r\u00f3\u017cnych sytuacjach i warunkach czasowych, organizacyjnych oraz kapita\u0142owych funkcjonowania podmiot\u00f3w gospodarczych. Informacje sprawozdawcze mog\u0105 by\u0107 prezentowane w odmiennych uk\u0142adach i z niejednakowym stopniem szczeg\u00f3\u0142owo\u015bci. Na kompletne sprawozdanie finansowe sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe: * wprowadzenie do sprawozdania finansowego, * rachunek zysk\u00f3w i strat (rachunek wynik\u00f3w), * bilans, * zestawienie","start_idx":839,"end_idx":1030}
{"id":"mrc_3309","question":"czyim patronem jest jan pawe\u0142 ii?","answer":"Jest patronem: rodzin, 11 miast w Polsce (Be\u0142chatowa, Bodzentyn, E\u0142ku, Kalwarii Zebrzydowskiej, Obornik, Ostro\u0142\u0119ki, Staszowa, \u015awidnicy, Szamocin, rodzinnego miasta Wadowic i Zakliczyna), powiatu tatrza\u0144skiego, wojew\u00f3dztwa kujawsko-pomorskiego i ma\u0142opolskiego, \u015awiatowych Dni M\u0142odzie\u017cy, kt\u00f3rej by\u0142 inicjatorem, Ruchu Apostolstwa M\u0142odzie\u017cy, kt\u00f3rym te\u017c by\u0142 inicjatorem, polsko-ukrai\u0144skiego pojednania oraz Akcji Katolickiej w Polsce.","context":"w 1978. We wrze\u015bniu 2014 papie\u017c Franciszek zarz\u0105dzi\u0142 wpisanie \u015bwi\u0119tego Jana Paw\u0142a II do powszechnego Kalendarza Rzymskiego w randze wspomnienia dowolnego. Jest patronem: rodzin, 11 miast w Polsce (Be\u0142chatowa, Bodzentyn, E\u0142ku, Kalwarii Zebrzydowskiej, Obornik, Ostro\u0142\u0119ki, Staszowa, \u015awidnicy, Szamocin, rodzinnego miasta Wadowic i Zakliczyna), powiatu tatrza\u0144skiego, wojew\u00f3dztwa kujawsko-pomorskiego i ma\u0142opolskiego, \u015awiatowych Dni M\u0142odzie\u017cy, kt\u00f3rej by\u0142 inicjatorem, Ruchu Apostolstwa M\u0142odzie\u017cy, kt\u00f3rym te\u017c by\u0142 inicjatorem, polsko-ukrai\u0144skiego pojednania oraz Akcji Katolickiej w Polsce. == Relikwie == * Jedn\u0105 z najbardziej warto\u015bciowych relikwii jest krew pozyskana z kliniki Gemelli, kt\u00f3ra jest przechowywana w sanktuarium \u015awi\u0119tego Jana Paw\u0142a II w Krakowie * Pas sutanny \u2013 przestrzelony po zamachu 13 maja 1981 przechowywany na Jasnej G\u00f3rze * Relikwiarze \u2013 po \u015bmierci powsta\u0142y specjalne relikwiarze Jana Paw\u0142a II","start_idx":155,"end_idx":585}
{"id":"mrc_3310","question":"z kim jakub stoczy\u0142 w nocy samotn\u0105 walk\u0119?","answer":"z anio\u0142em","context":"Walka Jakuba z anio\u0142em \u2013 obraz holenderskiego malarza Rembrandta Harmenszoona van Rijn, namalowany w 1659 roku. Rembrandt przez ca\u0142e swoje artystyczne \u017cycie czerpa\u0142 tematy dla swoich obraz\u00f3w z Biblii. W 1659 roku stworzy\u0142 dwa dzie\u0142a, w kt\u00f3rych opowiada histori\u0119 ze Starego Testamentu. Pierwszym obrazem by\u0142a \"Walka Jakuba z anio\u0142em\", drugim: \"Moj\u017cesz z tablicami prawa\". Podobnie jak obraz \"Walka Jakuba...\", zosta\u0142 zam\u00f3wiony przez w\u0142adz\u0119 miejsk\u0105 Amsterdamu. By\u0107 mo\u017ce oba dzie\u0142a mia\u0142y sk\u0142ada\u0107 si\u0119 na ca\u0142o\u015b\u0107 wi\u0119kszego cyklu po\u015bwi\u0119conego bohaterom ze Starego Testamentu. Obraz zachowa\u0142 si\u0119 w pomniejszonej wersji (p\u0142\u00f3tno zosta\u0142o przyci\u0119te). Rembrandt na bohatera swojego dzie\u0142a wybra\u0142 posta\u0107 Jakuba i jego walk\u0119 z anio\u0142em opisan\u0105 w Ksi\u0119dze Rodzaju.","start_idx":13,"end_idx":22}
{"id":"mrc_3311","question":"do jakiego pa\u0144stwa nale\u017cy wyspa wielkanocna?","answer":"Nale\u017cy do Chile","context":"Wyspa Wielkanocna (, polinez. \"Rapa Nui\", ) \u2013 wyspa na po\u0142udniowym Oceanie Spokojnym w centralnej cz\u0119\u015bci Wyniesienia Wschodniopacyficznego. Ma 7750 mieszka\u0144c\u00f3w (70% stanowi\u0105 Polinezyjczycy), jedyn\u0105 miejscowo\u015bci\u0105 jest Hanga Roa. Nale\u017cy do Chile, wchodz\u0105c w sk\u0142ad regionu Valpara\u00edso. Le\u017cy w odleg\u0142o\u015bci 2078 km od najbli\u017cszej zamieszkanej wyspy \u2013 Pitcairn i 3600 km od Chile kontynentalnego i jest jedn\u0105 z najbardziej izolowanych zamieszkanych wysp \u015bwiata, ust\u0119puj\u0105c jedynie wyspom Tristan da Cunha. Znana jest przede wszystkim z kamiennych pos\u0105g\u00f3w moai. == Historia == Wyspa zosta\u0142a zasiedlona w IV wieku n.e. przez osadnik\u00f3w z Hawaj\u00f3w. Niekt\u00f3rzy naukowcy twierdz\u0105 jednak, \u017ce mog\u0142o to nast\u0105pi\u0107 w VIII wieku n.e., na co wskazuje datowanie radiow\u0119glowe. Polinezyjczycy prawdopodobnie przybyli z Markiz\u00f3w, przywo\u017c\u0105c banany, taro, kurczaki, a tak\u017ce szczury.","start_idx":228,"end_idx":243}
{"id":"mrc_3312","question":"kto prowadzi\u0142 program 997?","answer":"Pierwszym prowadz\u0105cym w latach 1986\u20131990 by\u0142 p\u0142k/podinsp. Jan P\u0142\u00f3cienniczak, nast\u0119pnie zosta\u0142 nim Micha\u0142 Fajbusiewicz, kt\u00f3ry prowadzi\u0142 program do 2017, a w 2018 zosta\u0142 nim Dariusz Bohatkiewicz.","context":"Magazyn Kryminalny 997 \u2013 cykliczna audycja telewizyjna, emitowana z przerwami od 15 pa\u017adziernika 1986 do 5 pa\u017adziernika 2017 na antenie TVP2 i przez kr\u00f3tki czas na antenie TVP Info oraz od 8 marca 2018 na antenie TVP1. Pierwszym prowadz\u0105cym w latach 1986\u20131990 by\u0142 p\u0142k/podinsp. Jan P\u0142\u00f3cienniczak, nast\u0119pnie zosta\u0142 nim Micha\u0142 Fajbusiewicz, kt\u00f3ry prowadzi\u0142 program do 2017, a w 2018 zosta\u0142 nim Dariusz Bohatkiewicz. Celem programu jest pomoc telewidz\u00f3w w odnalezieniu poszukiwanych przest\u0119pc\u00f3w i rozwi\u0105zywaniu niewykrytych spraw kryminalnych. Pierwsza nazwa audycji \u2013 997 \u2013 pochodzi od numeru telefonu alarmowego pogotowia Policji w Polsce (do kwietnia 1990 pogotowia Milicji Obywatelskiej). Od pocz\u0105tku istnienia audycji w czo\u0142\u00f3wce wykorzystywano fragment utworu \u201eCronus (Saturn)\u201d ameryka\u0144skiego zespo\u0142u jazz-rockowego . == Historia programu == === 1986\u20131993 ===","start_idx":219,"end_idx":412}
{"id":"mrc_3313","question":"jakie miasto sta\u0142o si\u0119 stolic\u0105 cesarstwa wschodniorzymskiego?","answer":"Konstantynopol","context":"Peribleptu. Pod koniec istnienia cesarstwa miasto wyludni\u0142o si\u0119 i nie liczy\u0142o wi\u0119cej ni\u017c 50 tys. mieszka\u0144c\u00f3w. == Znaczenie miasta i jego dziedzictwo == === Kultura === W okresie p\u00f3\u017anego cesarstwa rzymskiego, g\u0142\u00f3wnie ze wzgl\u0119du na strategiczne po\u0142o\u017cenie na styku wielkich staro\u017cytnych szlak\u00f3w handlowych, Konstantynopol by\u0142 najwi\u0119kszym i najbogatszym o\u015brodkiem miejskim we wschodnim basenie Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Miasto pozostawa\u0142o stolic\u0105 wschodniej, greckoj\u0119zycznej cz\u0119\u015bci cesarstwa przez ponad tysi\u0105c lat. Konstantyn Wielki wybudowa\u0142 na wzg\u00f3rzu miasta uniwersytet, kt\u00f3ry obok Aten i Aleksandrii sta\u0142 si\u0119 nowym o\u015brodkiem nauki. Zwany by\u0142 Kapitolem (\"\u039a\u03b1\u03c0\u03b9\u03c4\u03c9\u03bb\u03b9\u03bf\u03bd\") i by\u0142 umiejscowiony przy wielkim rynku (\"Forum Tauri\"), otoczony portykami. Wyk\u0142adali tu mi\u0119dzy innymi: Akakios, Harpokration, Heliodor, Ammonios, Helladios, czy Syrianos; a tak\u017ce sofi\u015bci \u2013 Bemarchios, Zenon, Didymos, Kikokles, Gymnasios, Priscjan. Nie czyniono","start_idx":304,"end_idx":318}
{"id":"mrc_3314","question":"co znaczy okre\u015blenie cz\u0142owiek renesansu?","answer":"oznaczaj\u0105ce uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach.","context":"Bacon (1214 \u2013 ok. 1292) \u2013 filozof, teolog, fizyk i matematyk === Czasy nowo\u017cytne === XV wiek we W\u0142oszech przyni\u00f3s\u0142 nowy typ polihistora, \u0142\u0105cz\u0105cego znajomo\u015b\u0107 nauk matematycznych i technicznych z bieg\u0142o\u015bci\u0105 w zakresie sztuk plastycznych. W\u00f3wczas te\u017c narodzi\u0142o si\u0119 poj\u0119cie \u201eCz\u0142owieka renesansu\u201d, oznaczaj\u0105ce uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach. * Leon Battista Alberti (1404\u20131472) \u2013 malarz, poeta, filozof, kartograf, muzyk i architekt * Leonardo da Vinci (1452\u20131519) \u2013 malarz, architekt, filozof, muzyk, pisarz, odkrywca, matematyk, mechanik, anatom, wynalazca, geolog * Erazm z Rotterdamu (ok. 1469\u20131536) \u2013 filolog, filozof, literat, teolog i pedagog * Miko\u0142aj Kopernik (1473\u20131543) \u2013 astronom, prawnik, matematyk, poeta, ekonomista i lekarz * Galileusz (1564\u20131642) \u2013 astronom, astrolog, fizyk i filozof * Juan Caramuel y Lobkowitz (1606\u20131682)","start_idx":293,"end_idx":356}
{"id":"mrc_3315","question":"kim by\u0142 saladyn?","answer":"su\u0142tan, za\u0142o\u017cyciel dynastii Ajjubid\u00f3w, panuj\u0105cy w latach 1174\u20131193.","context":"Saladyn, fr. Saladin, od arab. \u0635\u0644\u0627\u062d \u0627\u0644\u062f\u064a\u0646 (pe\u0142ne imi\u0119: al-Malik an-Nasir Salah ad-Dunja wa-ad-Din Abu al-Muzaffar Jusuf ibn Ajjub ibn Szazi al-Kurdi), ur. 1138 w Tikricie, zm. 4 marca 1193 w Damaszku \u2013 su\u0142tan, za\u0142o\u017cyciel dynastii Ajjubid\u00f3w, panuj\u0105cy w latach 1174\u20131193. By\u0142 synem Ajjuba ibn Szaziego, Kurda s\u0142u\u017c\u0105cego wraz ze swoim bratem Szirkuhem najpierw Seld\u017cukom, a nast\u0119pnie Zengidom. Wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w wyprawach swojego wuja do Egiptu i po jego \u015bmierci w 1169 przej\u0105\u0142 po nim urz\u0105d wezyra u ostatniego Fatymidy Al-Adida, za\u015b po jego obaleniu zosta\u0142 namiestnikiem Nur ad-Dina w tym kraju. Po \u015bmierci w\u0142adcy w 1174, Saladyn wykorzysta\u0142 Egipt jako baz\u0119 do opanowania lub podporz\u0105dkowania sobie w ci\u0105gu nast\u0119pnych dwunastu lat posiad\u0142o\u015bci Zengid\u00f3w, a tak\u017ce Artukid\u00f3w i Begteginid\u00f3w, tworz\u0105c","start_idx":202,"end_idx":269}
{"id":"mrc_3316","question":"kiedy s\u0105d ostateczny?","answer":"S\u0105d ostateczny nast\u0105pi, kiedy to Ahura Mazda zst\u0105pi osobi\u015bcie na ziemi\u0119, oddzieli dobro od z\u0142a i ustanowi z powrotem doskona\u0142y porz\u0105dek, jednak z zachowaniem czasu, ognia i cielesno\u015bci.","context":"Allaha, \u015bmier\u0107 wszystkich niewiernych, zmartwychwstanie wiernych i s\u0105d nad ich czynami. == S\u0105d ostateczny w zaratusztrianizmie == Wed\u0142ug Awesty (ksi\u0119ga uwa\u017cana za natchnion\u0105 przez wyznawc\u00f3w mazdaizmu i zaratusztrianizmu) trwaj\u0105ca obecnie druga epoka, tzn. epoka walki dobra ze z\u0142em, zako\u0144czona zostanie przyj\u015bciem na \u015bwiat ostatniego Saoszjanta, czyli syna Zaratusztry, kt\u00f3ry ma poprowadzi\u0107 zast\u0119py sprawiedliwych do walki z Angra Mainju. S\u0105d ostateczny nast\u0105pi, kiedy to Ahura Mazda zst\u0105pi osobi\u015bcie na ziemi\u0119, oddzieli dobro od z\u0142a i ustanowi z powrotem doskona\u0142y porz\u0105dek, jednak z zachowaniem czasu, ognia i cielesno\u015bci. Nastanie wtedy trzecia epoka, epoka Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego na ziemi. W trakcie s\u0105du ostatecznego nast\u0105pi r\u00f3wnie\u017c zmartwychwstanie dusz przebywaj\u0105cych w niebie. == S\u0105d ostateczny w malarstwie == (Mt 24, 27\u201331; 25, 31\u201346; Mk 13, 24\u201327;","start_idx":439,"end_idx":624}
{"id":"mrc_3317","question":"po co wynaleziono pile lancuchowa?","answer":"do pozyskiwania i obr\u00f3bki drewna oraz do prac z tym zwi\u0105zanych.","context":"Pilarka \u0142a\u0144cuchowa \u2013 przeno\u015bne urz\u0105dzenie s\u0142u\u017c\u0105ce do pozyskiwania i obr\u00f3bki drewna oraz do prac z tym zwi\u0105zanych. Powszechnie stosowane w ratownictwie, ogrodnictwie oraz przemy\u015ble drzewnym. Pilarka \u0142a\u0144cuchowa sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch podstawowych element\u00f3w: \u0142a\u0144cucha tn\u0105cego poruszaj\u0105cego si\u0119 wzd\u0142u\u017c prowadnicy oraz jednostki nap\u0119dowej (silnik spalinowy lub silnik elektryczny). Specjalna konstrukcja prowadnicy oraz \u0142a\u0144cucha, pozwala na zastosowanie pilarek do rze\u017abienia w drewnie. Ponadto na rynku dost\u0119pne s\u0105 pilarki \u0142a\u0144cuchowe umo\u017cliwiaj\u0105ce ci\u0119cie betonu oraz lodu. == Historia == Pierwsze narz\u0119dzie przypominaj\u0105ce pilark\u0119 \u0142a\u0144cuchow\u0105 powsta\u0142o w latach 30. XIX w. By\u0142 to osteotom, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy\u0142 do przecinania ko\u015bci. Przyrz\u0105d ten skonstruowa\u0142 niemiecki ortopeda Bernhard Heine. Pierwsza pilarka \u0142a\u0144cuchowa z nap\u0119dem elektrycznym powsta\u0142a w roku 1926. Jej wynalazc\u0105 by\u0142 Andreas Stihl \u2013 za\u0142o\u017cyciel funkcjonuj\u0105cego do","start_idx":50,"end_idx":113}
{"id":"mrc_3318","question":"w kt\u00f3rym roku wybudowano wie\u017c\u0119 eiffla?","answer":"Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku.","context":"Wie\u017ca Eiffla (, wym. []) \u2013 najbardziej znany obiekt architektoniczny Pary\u017ca, uznawany za symbol tego miasta i niekiedy ca\u0142ej Francji. Jest najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 w Pary\u017cu, a w momencie powstania by\u0142a najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 na \u015bwiecie. \u201e\u017belazna dama\u201d stoi w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta, nad Sekwan\u0105, na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Pola Marsowego. Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku. Mia\u0142a upami\u0119tni\u0107 setn\u0105 rocznic\u0119 rewolucji francuskiej oraz zademonstrowa\u0107 poziom wiedzy in\u017cynierskiej i mo\u017cliwo\u015bci techniczne epoki, by\u0107 symbolem \u00f3wczesnej pot\u0119gi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji. Projekt podkre\u015bla\u0142 architektoniczne walory stali, wbrew dominuj\u0105cemu w XIX wieku akademizmowi, kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142 \u017celazo za prosty materia\u0142 budowlany. Projekt wykorzystywa\u0142 do\u015bwiadczenia epoki i jej konstruktora, Gustave\u2019a Eiffela, w budowie kolejowych most\u00f3w stalowych. Po 20 latach budowla mia\u0142a by\u0107 rozebrana,","start_idx":331,"end_idx":398}
{"id":"mrc_3319","question":"ile t\u0142uszczu wsi\u0105ka podczas sma\u017cenia?","answer":"wi\u0119kszo\u015b\u0107 t\u0142uszczu","context":"wi\u0119kszo\u015b\u0107 t\u0142uszczu jest wch\u0142aniana przez sma\u017con\u0105 potraw\u0119. Z tych powod\u00f3w usma\u017cy\u0107 na ma\u015ble da si\u0119 zasadniczo tylko jedn\u0105 porcj\u0119, ewentualnie kilka porcji z rz\u0119du \u2013 za jednym rozgrzaniem. Je\u015bli mas\u0142o podgrzewane jest zbyt d\u0142ugo, potrawa zaczyna si\u0119 przypala\u0107 w widoczny spos\u00f3b, co ogranicza ryzyko zjedzenia czego\u015b usma\u017conego na ma\u015ble nie\u015bwie\u017cym. Ze wzgl\u0119du na przewag\u0119 t\u0142uszcz\u00f3w nasyconych smalec poni\u017cej punktu dymienia ulega starzeniu tylko w minimalnym stopniu, a u\u017cywanie go przez d\u0142u\u017cszy czas b\u0105d\u017a wielokrotnie nie powinno mie\u0107 zauwa\u017calnych skutk\u00f3w. Zmiana koloru b\u0105d\u017a przykry zapach do\u015b\u0107 wcze\u015bnie ostrzegaj\u0105 o zu\u017cyciu tego t\u0142uszczu; tak samo wyra\u017anie przykry smak potrawy przygotowanej na starym smalcu zapobiega jej spo\u017cyciu o wiele skuteczniej ni\u017c zmiana smaku oleju \u2013 ta nast\u0119puje znacznie p\u00f3\u017aniej ni\u017c wydzielanie substancji rakotw\u00f3rczych.","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_3320","question":"ile medali zdoby\u0142a polska w mistrzostwach europy?","answer":"Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych.","context":"roku \u2013 tylko tr\u00f3jka. Najwi\u0119cej 6 razy na mistrzostwach Starego Kontynentu Polsk\u0119 reprezentowa\u0142 Szymon Zi\u00f3\u0142kowski (w latach 1998 \u2013 2014). == Dorobek Polski na mistrzostwach Europy == W ci\u0105gu 84-letniej historii mistrzostw Europy Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych. Dotychczas reprezentanci Polski na mistrzostwach Europy zajmowali pozycje medalowe w 26 konkurencjach. Najwi\u0119cej medali, a\u017c 16 (w tym 7 z\u0142otych) wywalczyli w rzucie m\u0142otem. === Wed\u0142ug mistrzostw === \u0179r\u00f3d\u0142o: informator statystyczny organizatora mistrzostw (do 2022). n/s \u2013 nie sklasyfikowano w klasyfikacji medalowej === Wed\u0142ug konkurencji === \u0179r\u00f3d\u0142o: == Multimedali\u015bci == Poni\u017csza tabela prezentuje reprezentant\u00f3w Polski, kt\u00f3rzy zdobyli co najmniej jeden z\u0142oty medal oraz w sumie co najmniej 2 kr\u0105\u017cki podczas lekkoatletycznych mistrzostw Europy.","start_idx":228,"end_idx":300}
{"id":"mrc_3321","question":"jak okre\u015bli\u0107 cz\u0119\u015bci zdania?","answer":"podstawowy element, tj. wyraz lub zwi\u0105zek wyrazowy, kt\u00f3ry mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 w zdaniu ze wzgl\u0119du na funkcj\u0119 jak\u0105 tam spe\u0142nia.","context":"Cz\u0119\u015b\u0107 zdania \u2013 podstawowy element, tj. wyraz lub zwi\u0105zek wyrazowy, kt\u00f3ry mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 w zdaniu ze wzgl\u0119du na funkcj\u0119 jak\u0105 tam spe\u0142nia. Funkcje takie okre\u015bla si\u0119 poprzez analiz\u0119 sk\u0142adniow\u0105 zdania, czyli rozbi\u00f3r logiczny. == Cz\u0119\u015bci zdania == Podmiot: Podmioty mo\u017cna podzieli\u0107 na: * gramatyczne * logiczne * domy\u015blne * szeregowe J\u0119zyk polski dopuszcza istnienie zda\u0144 bezpodmiotowych. Orzeczenie mo\u017ce funkcjonowa\u0107 jako: * czasownikowe (proste) * Z\u0142o\u017cone ** Imienne ** Fazowe (np. zaczynam czyta\u0107, ko\u0144cz\u0119 je\u015b\u0107) ** Modalne (powinnam umie\u0107, musz\u0119 wypi\u0107) == Okre\u015blenia == * Przydawka: ** rzeczowna ** przymiotna ** liczebna ** dope\u0142niaczowa ** przyimkowa * Dope\u0142nienie: ** bli\u017csze ** dalsze * Okolicznik ** miejsca ** czasu ** celu ** przyczyny ** warunku ** sposobu ** przynale\u017cno\u015bci ** stopnia i","start_idx":15,"end_idx":136}
{"id":"mrc_3322","question":"jaki ocean jest w hiszpanii?","answer":"Oceanu Atlantyckiego","context":"wrze\u015bnia 1997), Bilbao 252,6 mm (26 sierpnia 1983), Girona 233 mm (6 stycznia 1977). == Wody == Hiszpania le\u017cy na obszarze dw\u00f3ch zlewisk: Morza \u015ar\u00f3dziemnego, obejmuj\u0105cego obszary wschodniej i po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci kraju, oraz Oceanu Atlantyckiego, kt\u00f3rego zlewisko jest najwi\u0119ksze, zajmuj\u0105ce dwie trzecie powierzchni kraju i obejmuje ca\u0142\u0105 \u015brodkow\u0105, p\u00f3\u0142nocn\u0105 i zachodni\u0105 oraz po\u0142udniowo-zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kraju. Cz\u0119\u015b\u0107 rzek hiszpa\u0144skich, jak np. Tag, p\u0142yn\u0105c do Oceanu Atlantyckiego, przep\u0142ywa przez terytorium Portugalii. === Rzeki === Sie\u0107 rzeczna kraju jest do\u015b\u0107 g\u0119sta; najwi\u0119cej ciek\u00f3w skupia si\u0119 w zachodniej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci, ale rzeki liczne s\u0105 w wielu innych miejscach. G\u0142\u00f3wne rzeki Hiszpanii to Tag (731 km,), Gwadiana (778 km), Duero i Gwadalkiwir (657 km), uchodz\u0105ce do Atlantyku, oraz Ebro (930 km, najd\u0142u\u017csza rzeka w","start_idx":223,"end_idx":243}
{"id":"mrc_3323","question":"u jakich ro\u015blin wyst\u0119puje celuloza?","answer":"Jest sk\u0142adnikiem budulcowym \u015bciany kom\u00f3rkowej ro\u015blin wy\u017cszych (np. drewno zawiera zwykle 45\u201350% celulozy, za\u015b bawe\u0142na ok. 90%) oraz niekt\u00f3rych glon\u00f3w, grzyb\u00f3w i bakterii.","context":"w wodzie substancj\u0105. W \u015brodowisku wodnym rozpuszcza si\u0119 w odczynniku Schweizera. Ulega estryfikacji (podobnie jak alkohole), co wykorzystuje si\u0119 do wytwarzania azotanu oraz octanu celulozy. Jej trawienie przez prze\u017cuwaczy umo\u017cliwia grupa enzym\u00f3w zwanych celulazami. Jest sk\u0142adnikiem budulcowym \u015bciany kom\u00f3rkowej ro\u015blin wy\u017cszych (np. drewno zawiera zwykle 45\u201350% celulozy, za\u015b bawe\u0142na ok. 90%) oraz niekt\u00f3rych glon\u00f3w, grzyb\u00f3w i bakterii. Wyst\u0119puje z innymi substancjami podporowymi (np. lignin\u0105, pektyn\u0105, hemiceluloz\u0105). Najwi\u0119cej celulozy zawieraj\u0105 niekt\u00f3re w\u0142\u00f3kna, na przyk\u0142ad lnu lub juty, oraz w\u0142oski okrywaj\u0105ce nasiona bawe\u0142ny (nawet ponad 90%). Na skal\u0119 przemys\u0142ow\u0105 celuloz\u0119 otrzymuje si\u0119 z drewna metod\u0105 siarczynow\u0105 lub natronow\u0105, polegaj\u0105cymi na oddzieleniu (chemicznym roz\u0142o\u017ceniu) ligniny od celulozy. == Zastosowanie == Sproszkowana celuloza stanowi znany adsorbent stosowany w chromatografii cienkowarstwowej i kolumnowej, ma zastosowanie","start_idx":266,"end_idx":436}
{"id":"mrc_3324","question":"jako kto pracowa\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"latarnika","context":"od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas wielu zawod\u00f3w \u2013 by\u0142 m.in. harpunnikiem, poszukiwaczem diament\u00f3w i w\u0142a\u015bcicielem fabryki cygar. Wszystkie te stanowiska traci\u0142 w tajemniczych okoliczno\u015bciach, sam sobie t\u0142umaczy\u0142 to prze\u015bladuj\u0105cym go pechem. Prze\u0142omowym momentem w jego \u017cyciu by\u0142o obj\u0119cie pracy latarnika w Aspinwall. Tam odnalaz\u0142 sw\u00f3j upragniony spok\u00f3j i wi\u00f3d\u0142 ascetyczne \u017cycie, praktycznie nie wychodz\u0105c z latarni. W lekturze nie ma informacji o jego imieniu. ===","start_idx":681,"end_idx":690}
{"id":"mrc_3325","question":"co nazywamy sieci\u0105 ciepln\u0105?","answer":"ownicza \u2013 po\u0142\u0105czone ze sob\u0105 urz\u0105dzenia lub instalacje, s\u0142u\u017c\u0105ce do przesy\u0142ania i dystrybucji ciep\u0142a ze \u017ar\u00f3de\u0142 ciep\u0142a do w\u0119z\u0142\u00f3w cieplnych.","context":"Sie\u0107 ciep\u0142ownicza \u2013 po\u0142\u0105czone ze sob\u0105 urz\u0105dzenia lub instalacje, s\u0142u\u017c\u0105ce do przesy\u0142ania i dystrybucji ciep\u0142a ze \u017ar\u00f3de\u0142 ciep\u0142a do w\u0119z\u0142\u00f3w cieplnych. Stanowi zesp\u00f3\u0142 urz\u0105dze\u0144 technicznych s\u0142u\u017c\u0105cych do transportu ruroci\u0105gowego energii cieplnej od \u017ar\u00f3d\u0142a ciep\u0142a (najcz\u0119\u015bciej ciep\u0142ownia lub elektrociep\u0142ownia) do odbiorc\u00f3w, za po\u015brednictwem czynnika termodynamicznego (no\u015bnika ciep\u0142a). Sie\u0107 ciep\u0142ownicza \u0142\u0105czy z jednej strony urz\u0105dzenia do centralnego regulowania \u017ar\u00f3d\u0142a ciep\u0142a, a z drugiej strony w\u0119z\u0142y cieplne odbiorc\u00f3w ciep\u0142a. Z regu\u0142y pod poj\u0119ciem sieci cieplnej (sieci ciep\u0142owniczej) rozumie si\u0119 system techniczny s\u0142u\u017c\u0105cy tylko do transportu ciep\u0142a od \u017ar\u00f3d\u0142a ciep\u0142a do miejsca odbioru. Nie mo\u017cna jednak pomin\u0105\u0107 \u015bcis\u0142ego powi\u0105zania wszystkich zagadnie\u0144 zwi\u0105zanych z dzia\u0142aniem sieci ze sposobami pod\u0142\u0105czenia do niej odbiorc\u00f3w. Z tego powodu korzystniejsze jest okre\u015blenie schematy i uk\u0142ady system\u00f3w ciep\u0142owniczych. W literaturze","start_idx":10,"end_idx":146}
{"id":"mrc_3326","question":"kto \u015bpiewa\u0142 kawiarenki?","answer":"Ireny Jarockiej","context":"* 2010 \u2013 \"Najwi\u0119ksze przeboje 1\" \u2013 nowe nagrania najwi\u0119kszych przeboj\u00f3w, cz. 1 * 2010 \u2013 \"Najwi\u0119ksze przeboje 2\" \u2013 nowe nagrania najwi\u0119kszych przeboj\u00f3w, cz. 2 * 2011 \u2013 \"40 piosenek Ireny Jarockiej\" 16 listopada 1998 w serii p\u0142ytowej \"Z\u0142ota kolekcja\" ukaza\u0142a si\u0119 p\u0142yta \"Odp\u0142ywaj\u0105 kawiarenki\" z najwi\u0119kszymi przebojami Ireny Jarockiej, w kt\u00f3rej sk\u0142ad wesz\u0142y 23 piosenki (m.in. \u201eGondolierzy znad Wis\u0142y\u201d, \u201eWymy\u015bli\u0142am ci\u0119\u201d). == Filmografia == * 1974 \u2013 \"Ile jest \u017cycia\" (re\u017c. Zbigniew Ku\u017ami\u0144ski) \u2013 wykonanie piosenki * 1976 \u2013 \"Motylem jestem czyli romans 40-latka\" (re\u017c. Jerzy Gruza) \u2013 rola piosenkarki Ireny Orskiej oraz wykonanie piosenek * 1996 \u2013 \"Bar \u201eAtlantic\u201d\" (re\u017c. Janusz Majewski \u2013 wykonanie piosenki * 2000 \u2013 \"Twarze i maski\" (re\u017c. Feliks Falk) \u2013 wykonanie piosenki","start_idx":180,"end_idx":195}
{"id":"mrc_3327","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 sztuk\u0119 kochania?","answer":"Marii Sadowskiej","context":"Sztuka kochania. Historia Michaliny Wis\u0142ockiej \u2013 polski film biograficzny z 2017 roku w re\u017cyserii Marii Sadowskiej, o \u017cyciu lekarki Michaliny Wis\u0142ockiej. Film ukazuje trzy etapy \u017cycia Michaliny Wis\u0142ockiej, kt\u00f3re sk\u0142oni\u0142y g\u0142\u00f3wn\u0105 bohaterk\u0119 do stworzenia i opublikowania w 1978 roku bestsellerowego poradnika \"Sztuka kochania\". W 2017 \"Sztuk\u0119 kochania\" obejrza\u0142o 1,7 mln widz\u00f3w. Film zarobi\u0142 35,6 mln z\u0142otych. == Obsada == W filmie wyst\u0105pili: * Magdalena Boczarska \u2013 Michalina Wis\u0142ocka * Eryk Lubos \u2013 Jurek * Justyna Wasilewska \u2013 Wanda * Piotr Adamczyk \u2013 Stanis\u0142aw Wis\u0142ocki, m\u0105\u017c Michaliny * Ja\u015bmina Polak \u2013 redaktorka Tereska * Nikodem Kasprowicz \u2013 Jan Braun, brat Wis\u0142ockiej == Plenery == * Warszawa, Lubniewice (pa\u0142ac), \u0141\u00f3d\u017a, Zb\u0105szy\u0144, Go\u0142awice Pierwsze.","start_idx":98,"end_idx":114}
{"id":"mrc_3328","question":"ile plag zes\u0142a\u0142 b\u00f3g na egipt?","answer":"dziesi\u0119\u0107 plag","context":"Plagi egipskie (, \"Makot Micrajim\"), plagi biblijne lub dziesi\u0119\u0107 plag (hebr. , \"Eser Ha-Makot\") \u2013 dziesi\u0119\u0107 kl\u0119sk sprowadzonych na Egipt przez Boga Jahwe, opisanych w biblijnej Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia, w rozdzia\u0142ach 7\u201312. Mia\u0142y one sk\u0142oni\u0107 faraona Ramzesa II, by zgodzi\u0142 si\u0119 na opuszczenie jego pa\u0144stwa przez Izraelit\u00f3w. == Rodzaj i kolejno\u015b\u0107 == Charakter poszczeg\u00f3lnych plag oraz ich nast\u0119pstwo wed\u0142ug Biblii: # (Wj 7,14\u201325) przemiana Nilu w ludzk\u0105 \"krew\" (\u05d3\u05b8\u05dd \u201edam\u201d) # (Wj 7,26\u20138,11) \"\u017caby\" (\u05e6\u05b0\u05bc\u05e4\u05b7\u05e8\u05b0\u05d3\u05b5\u05bc\u05d9\u05dd \u201ecfardeim\u201d, w innych wersjach przypuszcza si\u0119, i\u017c to by\u0142y \"gady\") # (Wj 8,12\u201315) komary (\u05db\u05b4\u05bc\u05e0\u05b4\u05bc\u05d9\u05dd \u201ekinim\u201d) # (Wj 8,16\u201328) \"muchy\" (\u05e2\u05b8\u05e8\u05d5\u05b9\u05d1 \u201earow\u201d) \u2013 pierwsza plaga, kt\u00f3ra nigdy nie dotkn\u0119\u0142a Izraelit\u00f3w mieszkaj\u0105cych w # (Wj 9,1\u20137) \"pom\u00f3r byd\u0142a\" (\u05d3\u05b6\u05bc\u05d1\u05b6\u05e8 \u201edewer\u201d) # (Wj 9,8\u201312) \"wrzody\" (\u05e9\u05b0\u05c1\u05d7\u05b4\u05d9\u05df \u201eszchin\u201d) #","start_idx":56,"end_idx":69}
{"id":"mrc_3329","question":"w co by\u0142 ubrany plastu\u015b?","answer":"ma\u0142e, zielone, plastelinowe slipy.","context":"Plastu\u015b \u2013 fikcyjna posta\u0107, znana z tw\u00f3rczo\u015bci Marii Kownackiej (ksi\u0105\u017cek \"Plastusiowy pami\u0119tnik\" i \"Przygody Plastusia\") oraz serii film\u00f3w animowanych. == Posta\u0107 Plastusia == Jest male\u0144kim ludzikiem z plasteliny - ca\u0142ym pomara\u0144czowym, nosi ma\u0142e, zielone, plastelinowe slipy. Ulepi\u0142a go Tosia, ma\u0142a dziewczynka ucz\u0119szczaj\u0105ca do pierwszej klasy. Plastu\u015b ma du\u017ce pomara\u0144czowe uszy i ma\u0142y nosek przypominaj\u0105cy kartofelek, mieszka w Tosinym pi\u00f3rniku wraz ze swoimi s\u0105siadami: O\u0142\u00f3wkiem, Gumk\u0105 Myszk\u0105, Stal\u00f3wkami, Pi\u00f3rem, Scyzorykiem, Linijk\u0105 i Kredkami.","start_idx":239,"end_idx":273}
{"id":"mrc_3330","question":"co to zwierzchnictwo?","answer":"element suwerenno\u015bci ka\u017cdego pa\u0144stwa polegaj\u0105cy na sprawowaniu pe\u0142nej i wy\u0142\u0105cznej w\u0142adzy nad w\u0142asnym terytorium pa\u0144stwowym wraz z zamieszkuj\u0105c\u0105 to terytorium ludno\u015bci\u0105 oraz przestrzeni\u0105 powietrzn\u0105.","context":"Zwierzchnictwo terytorialne \u2013 element suwerenno\u015bci ka\u017cdego pa\u0144stwa polegaj\u0105cy na sprawowaniu pe\u0142nej i wy\u0142\u0105cznej w\u0142adzy nad w\u0142asnym terytorium pa\u0144stwowym wraz z zamieszkuj\u0105c\u0105 to terytorium ludno\u015bci\u0105 oraz przestrzeni\u0105 powietrzn\u0105. Zwierzchnictwo terytorialne dotyczy wszystkich os\u00f3b i rzeczy, kt\u00f3re podlegaj\u0105 prawu danego pa\u0144stwa. Obejmuje wszelkie dzia\u0142ania i funkcje w\u0142a\u015bciwe pa\u0144stwu, a tak\u017ce wy\u0142\u0105cza mo\u017cliwo\u015b\u0107 wykonywania tych dzia\u0142a\u0144 i funkcji przez inne pa\u0144stwa. == Aspekty zwierzchnictwa terytorialnego == Wyr\u00f3\u017cni\u0107 mo\u017cna dwa aspekty zwierzchnictwa terytorialnego: pozytywny i negatywny. Zwierzchnictwo terytorialne w aspekcie pozytywnym oznacza podporz\u0105dkowanie w\u0142adzy pa\u0144stwowej obywateli i cudzoziemc\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 na terytorium pa\u0144stwa oraz wykonywanie suwerenno\u015bci nad bogactwami naturalnymi kraju. Zwierzchnictwo terytorialne w aspekcie negatywnym oznacza wy\u0142\u0105czenie obcej w\u0142adzy przez pa\u0144stwo na swym terytorium. Wi\u0105\u017ce si\u0119 z tym monopol przymusu, jurysdykcji i organizacji s\u0142u\u017cb","start_idx":30,"end_idx":227}
{"id":"mrc_3331","question":"kiedy niemcy zaatakowali polsk\u0119?","answer":"1 wrze\u015bnia","context":"Kalendarium II wojny \u015bwiatowej \u2013 Polska \u2013 chronologiczne zestawienie najwa\u017cniejszych fakt\u00f3w z dziej\u00f3w II wojny \u015bwiatowej. == 1939 == * 23 sierpnia \u2013 podpisanie paktu Ribbentrop-Mo\u0142otow mi\u0119dzy III Rzesz\u0105 a Zwi\u0105zkiem Radzieckim o podziale stref wp\u0142yw\u00f3w w Europie \u015arodkowej. * 1 wrze\u015bnia: ** Niemcy zaatakowa\u0142y Polsk\u0119. Pocz\u0105tek dzia\u0142a\u0144 wojennych w Europie. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 II wojna \u015bwiatowa. ** wkroczenie wojsk niemieckich na terytorium Wolnego Miasta Gda\u0144sk i Polski (operacja Fall Weiss). ** o 4.34 trzy bombowce nurkuj\u0105ce z 3./StG 1, dowodzone przez Staffelkapit\u00e4na Oberleutnanta Brunona Dilleya zaatakowa\u0142y most w Tczewie. ** o 4.42 rano I dywizjon 76 Pu\u0142ku Luftwaffe bombowc\u00f3w nurkowych imienia Immelmanna, pod dow\u00f3dztwem kapitana Waltera Siegela, rozpocz\u0105\u0142 bombardowanie polskiego miasta Wielunia. ** o 4.45 niemiecki pancernik szkolny \u201eSchleswig-Holstein\u201d rozpocz\u0105\u0142","start_idx":274,"end_idx":284}
{"id":"mrc_3332","question":"jaki charakter ma p\u0142yta indyjska?","answer":"p\u0142yta tektoniczna","context":"P\u0142yta indyjska (ang. \"Indian Plate\") \u2013 p\u0142yta tektoniczna, obejmuj\u0105ca swoim zasi\u0119giem P\u00f3\u0142wysep Indyjski, Morze Arabskie i Zatok\u0119 Bengalsk\u0105 oraz niewielki fragment Oceanu Indyjskiego. Razem z p\u0142yt\u0105 australijsk\u0105 tworz\u0105 p\u0142yt\u0119 indoaustralijsk\u0105. Od p\u00f3\u0142nocy p\u0142yta indyjska graniczy z p\u0142yt\u0105 euroazjatyck\u0105. P\u0142yta arabska i p\u0142yta afryka\u0144ska tworz\u0105 jej zachodni\u0105 i po\u0142udniowo-zachodni\u0105 granic\u0119. Wschodni\u0105 i po\u0142udniowo-wschodni\u0105 granic\u0119 stanowi p\u0142yta australijska. Rezultatem napierania na siebie p\u0142yt indyjskiej i azjatyckiej s\u0105 najwy\u017csze g\u00f3ry \u015bwiata Himalaje.","start_idx":39,"end_idx":56}
{"id":"mrc_3333","question":"co oznacza nazwa halloween?","answer":"Nazwa \"Halloween\" jest najprawdopodobniej skr\u00f3conym \"All Hallows' E\u2019en\", czyli wcze\u015bniejszym \u201eAll Hallows' Eve\u201d \u2013 wigilia Wszystkich \u015awi\u0119tych.","context":"Anok\u0119 og\u0142oszono \u015bwiatow\u0105 stolic\u0105 Halloween. W drugiej po\u0142owie XX wieku \u015bwi\u0119to trafi\u0142o do zachodniej Europy, a po upadku \u017celaznej kurtyny pod koniec XX wieku to \u015bwi\u0119to trafi\u0142o do \u015brodkowej i wschodniej Europy. === Pochodzenie nazwy === Nazwa \"Halloween\" jest najprawdopodobniej skr\u00f3conym \"All Hallows' E\u2019en\", czyli wcze\u015bniejszym \u201eAll Hallows' Eve\u201d \u2013 wigilia Wszystkich \u015awi\u0119tych. == Zwyczaje == === Scary farm === M\u0142odzie\u017c i dzieci opr\u00f3cz organizowania domowych imprez cz\u0119sto odwiedza tzw. straszne farmy (ang. \"scary farm\"), czyli zaadaptowane na ten cel du\u017ce przestrzenie, gdzie tworzone s\u0105 specjalne scenerie, wygl\u0105daj\u0105ce niczym wystr\u00f3j planu film\u00f3w grozy, takich jak \"Nosferatu\", \"Drakula\", \"Frankenstein\" czy \"Mumia\". === Cukierek albo psikus === Do zabaw w Halloween zalicza si\u0119 tak\u017ce zabawa \"cukierek albo psikus\" (\"ang. trick or treat\").","start_idx":235,"end_idx":377}
{"id":"mrc_3334","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa wino?","answer":"Wyraz \"wino\" pochodzi prawdopodobnie z \u0142aciny","context":"Wyraz \"wino\" pochodzi prawdopodobnie z \u0142aciny, staro\u017cytni Rzymianie nazywali ten p\u0142yn \"vinum\". \u0141aci\u0144skie \"vinum\" z kolei mo\u017ce pochodzi\u0107 z greki (gdzie wino nazywa si\u0119 \"o\u00eenos\", w wymowie archaicznej \"wo\u00eenos\"). Istniej\u0105 teorie wskazuj\u0105ce na pierwotne \u017ar\u00f3d\u0142o w sanskrycie (\"vena\" \u2013 odurzaj\u0105cy sok z nieznanej ro\u015bliny) albo j\u0119zyku Hetyt\u00f3w (okre\u015blenie wina transkrybowane na \"we-anas\"). == Staro\u017cytno\u015b\u0107 == Winoro\u015bl pochodzi prawdopodobnie z obszaru Kaukazu, gdzie krzewy winne oplata\u0142y drzewa. Cz\u0142owiek zapewne natkn\u0105\u0142 si\u0119 na winoro\u015bl po raz pierwszy ju\u017c 2 miliony lat temu podczas migracji ze wschodniej Afryki. Pierwszy kontakt z winem cz\u0142owiek paleolitu mia\u0142 najprawdopodobniej przez przypadkowe zepsucie si\u0119 przechowywanych winogron lub przez zjedzenie przejrza\u0142ych owoc\u00f3w. Wino mog\u0142o r\u00f3wnie\u017c powstawa\u0107 przez nieudane pr\u00f3by przechowywania soku. Prymitywne formy uprawy winoro\u015bli pojawi\u0142y si\u0119 dopiero","start_idx":0,"end_idx":45}
{"id":"mrc_3335","question":"dlaczego kwas siarkowy 4 jest nietrwa\u0142y?","answer":"nietrwa\u0142y \u2013 rozk\u0142ada si\u0119 podczas ogrzewania","context":"+ == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == W\u0142a\u015bciwo\u015bci kwasu siarkawego: * nietrwa\u0142y \u2013 rozk\u0142ada si\u0119 podczas ogrzewania, * bakteriob\u00f3jczy, * grzybob\u00f3jczy, * ma w\u0142a\u015bciwo\u015bci biel\u0105ce, * niszczy ro\u015bliny, * truj\u0105cy, * silnie dra\u017cni\u0105cy, * jest elektrolitem. W przeciwie\u0144stwie do swoich soli, siarczyn\u00f3w, zastosowanie wolnego kwasu siarkawego jest znikome. W syntezie laboratoryjnej wykorzystuje si\u0119 go jako \u015brodek redukuj\u0105cy. Stosuje si\u0119 go do bielenia we\u0142ny oraz w przemy\u015ble papierniczym. Kwa\u015bny deszcz to silnie rozcie\u0144czony kwas siarkawy, kt\u00f3ry powstaje w wyniku rozpuszczania si\u0119 w kroplach deszczu dwutlenku siarki, pochodz\u0105cego g\u0142\u00f3wnie ze spalania zasiarczonych paliw kopalnianych: w\u0119gla, gazu ziemnego oraz paliw ropopochodnych. W warunkach laboratoryjnych kwas siarkawy mo\u017cna otrzyma\u0107 poprzez spalanie siarki i absorpcj\u0119 powstaj\u0105cych par w wodzie, w wyniku czego powstaje niezbyt st\u0119\u017cony roztw\u00f3r tego kwasu.","start_idx":52,"end_idx":95}
{"id":"mrc_3336","question":"co wchodzi w sk\u0142ad wielkiej brytanii?","answer":"Anglia, Walia i Szkocja po\u0142o\u017cone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia P\u00f3\u0142nocna le\u017c\u0105ca w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci wyspy Irlandia.","context":"Wielka Brytania lub Zjednoczone Kr\u00f3lestwo (), Zjednoczone Kr\u00f3lestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej () \u2013 pa\u0144stwo wyspiarskie w Europie Zachodniej, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodz\u0105: Anglia, Walia i Szkocja po\u0142o\u017cone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia P\u00f3\u0142nocna le\u017c\u0105ca w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje si\u0119 jedyna granica l\u0105dowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa z innym pa\u0144stwem \u2013 Irlandi\u0105. Poza ni\u0105 Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i p\u00f3\u0142nocy, Morze P\u00f3\u0142nocne na wschodzie, kana\u0142 La Manche na po\u0142udniu i Morze Irlandzkie na zachodzie. Wielka Brytania posiada kilkana\u015bcie terytori\u00f3w zale\u017cnych, kt\u00f3re nie s\u0105 formalnie cz\u0119\u015bci\u0105 pa\u0144stwa, ale s\u0105 z nim konstytucjonalnie powi\u0105zane i administracyjnie podleg\u0142e. Nale\u017c\u0105 do nich dependencje Korony brytyjskiej (Guernsey, Jersey i Wyspa Man) oraz brytyjskie terytoria zamorskie:","start_idx":179,"end_idx":302}
{"id":"mrc_3337","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 ma r\u00f3wnik?","answer":"40 075 kilometr\u00f3w.","context":"R\u00f3wnik \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 wsp\u00f3lna powierzchni cia\u0142a niebieskiego oraz p\u0142aszczyzny prostopad\u0142ej do osi obrotu i przechodz\u0105cej przez \u015brodek masy cia\u0142a. R\u00f3wnik Ziemi jest w przybli\u017ceniu okr\u0119giem wielkim kuli ziemskiej. Jest te\u017c jej najd\u0142u\u017cszym r\u00f3wnole\u017cnikiem. Jego szeroko\u015b\u0107 geograficzna wynosi 0\u00b0. == R\u00f3wnik kuli ziemskiej == R\u00f3wnik kuli ziemskiej dzieli j\u0105 na dwie p\u00f3\u0142kule: p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105, a jego d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi 40 075 kilometr\u00f3w.","start_idx":407,"end_idx":425}
{"id":"mrc_3338","question":"jak inaczej wyst\u0119p solisty?","answer":"recitalu","context":"Koncert (\u0142ac. \"concerto\" \u2013 \"spieram si\u0119, walcz\u0119, wsp\u00f3\u0142zawodnicz\u0119\") \u2013 wyst\u0119p artysty muzyka (b\u0105d\u017a grupy muzyk\u00f3w) na \u017cywo przed publiczno\u015bci\u0105. Je\u015bli muzyk wyst\u0119puje solo, okre\u015bla si\u0119 to mianem recitalu, w przypadku wyst\u0119pu grupy muzyk\u00f3w mo\u017ce wyst\u0119powa\u0107 orkiestra, ch\u00f3r b\u0105d\u017a grupa muzyczna. Mog\u0105 to by\u0107 tak\u017ce wyst\u0119py mieszane, np. solista z towarzyszeniem ch\u00f3ru czy orkiestry. Koncerty mog\u0105 si\u0119 odbywa\u0107 w specjalnie do tego celu przeznaczonych salach koncertowych, filharmoniach czy klubach muzycznych, ale tak\u017ce w ko\u015bcio\u0142ach, pubach, prywatnych domach oraz na otwartej przestrzeni \u2013 na stadionach czy placach. Elementem koncertu jest najcz\u0119\u015bciej odpowiednie nag\u0142o\u015bnienie, adekwatne do wielko\u015bci audytorium. Koncertom cz\u0119sto towarzyszy oprawa plastyczna: efekty \u015bwietlne, pirotechniczne, czasem tak\u017ce wyst\u0119py towarzysz\u0105cych innych artyst\u00f3w, np. tancerzy. Niekiedy koncerty, zw\u0142aszcza mi\u0119dzynarodowych gwiazd, przeradzaj\u0105 si\u0119 w prawdziwe","start_idx":191,"end_idx":199}
{"id":"mrc_3339","question":"co zagra\u017ca rafom koralowym?","answer":"zakwaszanie m\u00f3rz i ocean\u00f3w.","context":"blakni\u0119cie. === Zakwaszanie === Jako drugi pod wzgl\u0119dem wa\u017cno\u015bci czynnik zagra\u017caj\u0105cy rafom wymienia si\u0119 zakwaszanie m\u00f3rz i ocean\u00f3w. Rosn\u0105ce st\u0119\u017cenie dwutlenku w\u0119gla w atmosferze powoduje jego przenikanie i rozpuszczanie si\u0119 w wodzie, co skutkuje zmniejszeniem jej odczynnika pH \u2013 wzrostem kwasowo\u015bci. Dla koralowc\u00f3w oznacza to spowolnienie tempa kalcyfikacji ich szkielet\u00f3w. === Turystyka === Innym \u017ar\u00f3d\u0142em zagro\u017ce\u0144 jest te\u017c atrakcyjno\u015b\u0107 turystyczna raf koralowych. Rozw\u00f3j nadmorskich o\u015brodk\u00f3w turystycznych powoduje zwi\u0119kszaj\u0105ce si\u0119 zanieczyszczenie i zamulenie w\u00f3d przybrze\u017cnych; gro\u017any jest r\u00f3wnie\u017c wandalizm niekt\u00f3rych turyst\u00f3w, odrywaj\u0105cych kawa\u0142ki koralowca \u201ena pami\u0105tk\u0119\u201d. W pewnych regionach koralowce wykorzystuje si\u0119 jako materia\u0142 konstrukcyjny; cz\u0119sto te\u017c si\u0119 je wypala, aby uzyska\u0107 czyste wapno. === Rozgwiazdy === Od lat 50. XX wieku obserwuje si\u0119 okresowe eksplozje populacji rozgwiazd z gatunku korony","start_idx":104,"end_idx":131}
{"id":"mrc_3340","question":"kto zasiad\u0142 na tronie po kazimierzu wielkim?","answer":"Ludwik W\u0119gierski","context":"Po \u015bmierci Kazimierza III Wielkiego (1370) tron polski obj\u0105\u0142 Ludwik W\u0119gierski; okres rz\u0105d\u00f3w Ludwika to zarazem pocz\u0105tek politycznej supremacji szlachty, kt\u00f3rej Ludwik, w zamian za zagwarantowanie sukcesji tronu dla jednej z jego c\u00f3rek, nada\u0142 generalny przywilej koszycki (1374). Po \u015bmierci Ludwika W\u0119gierskiego (1382) nast\u0105pi\u0142o najd\u0142u\u017csze w polskiej historii bezkr\u00f3lewie. Ostatecznie kr\u00f3lem Polski 16 pa\u017adziernika 1384 zosta\u0142a c\u00f3rka Ludwika, Jadwiga Andegawe\u0144ska. W 1386 wesz\u0142a ona w zwi\u0105zek ma\u0142\u017ce\u0144ski z ksi\u0119ciem litewskim Jagie\u0142\u0142\u0105, kt\u00f3ry 4 marca 1386 zosta\u0142 koronowany na w\u0142adc\u0119 Polski. == Panowanie W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka (1320\u20131333) == Od 1318 roku przedstawiciele W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka i polskiej administracji ko\u015bcielnej podejmowali w Awinionie pr\u00f3by przekonania papie\u017ca do jego koronacji. Jan XXII ostatecznie wyrazi\u0142 zgod\u0119, zarazem jednak odm\u00f3wi\u0142 \u0141okietkowi tytu\u0142u kr\u00f3la polskiego, respektuj\u0105c tym samym","start_idx":61,"end_idx":77}
{"id":"mrc_3341","question":"czym od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 d\u017cd\u017cownice?","answer":"D\u017cd\u017cownice s\u0105 saprofagami \u2013 od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 zwi\u0105zkami organicznymi zawartymi w rozk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 ro\u015blinach i szcz\u0105tkach zwierz\u0105t.","context":"temperatur bliskich 0 \u00b0C. Zim\u0119 sp\u0119dzaj\u0105 g\u0142\u0119boko w niezamarzni\u0119tej glebie albo zapadaj\u0105 w stan odr\u0119twienia. Nieliczne gatunki przystosowa\u0142y si\u0119 do niskich temperatur i s\u0105 zdolne do prze\u017cycia w zamarzni\u0119tej glebie. === Od\u017cywianie === D\u017cd\u017cownice s\u0105 saprofagami \u2013 od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 zwi\u0105zkami organicznymi zawartymi w rozk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 ro\u015blinach i szcz\u0105tkach zwierz\u0105t. Niekt\u00f3re, \u017cyj\u0105ce w g\u0142\u0119bi gleby korzystaj\u0105 z obumieraj\u0105cych korzeni i pr\u00f3chnicy glebowej. D\u017cd\u017cownice ch\u0119tnie zjadaj\u0105 wprowadzony do gleby obornik, a tak\u017ce odchody zwierz\u0105t na pastwiskach. W dzie\u0144 d\u017cd\u017cownice \u015bci\u00f3\u0142kowe i powierzchniowe przebywaj\u0105 w glebie lub w innym ukryciu, natomiast noc\u0105 \u017ceruj\u0105, wci\u0105gaj\u0105c do chodnik\u00f3w martw\u0105 materi\u0119 organiczn\u0105. W poszukiwaniu odpowiedniego po\u017cywienia wykonuj\u0105 kilkumetrowe w\u0119dr\u00f3wki, ale p\u00f3\u017aniej cz\u0119sto wracaj\u0105 do w\u0142asnej norki. Wyb\u00f3r pokarmu nie jest przypadkowy \u2013 d\u017cd\u017cownice wykazuj\u0105 wyra\u017ane upodobania.","start_idx":232,"end_idx":360}
{"id":"mrc_3342","question":"w kt\u00f3rym kraju ucz\u0105 si\u0119 j\u0119zyka polskiego?","answer":"Polsce","context":"ok. jedna trzecia studiuje j\u0119zyk polski na uczelniach i w szko\u0142ach j\u0119zykowych w Polsce. Od 2004 roku istnieje r\u00f3wnie\u017c mo\u017cliwo\u015b\u0107 zdawania egzaminu z j\u0119zyka polskiego jako obcego na 3 poziomach: podstawowym (poziom B1), \u015brednio zaawansowanym (poziom B2) oraz na poziomie zaawansowanym (poziom C2). Egzaminy te przygotowuje Pa\u0144stwowa Komisja Po\u015bwiadczania Znajomo\u015bci J\u0119zyka Polskiego jako Obcego. Liczni s\u0105 r\u00f3wnie\u017c rodzimi u\u017cytkownicy j\u0119zyka polskiego, kt\u00f3rzy na sta\u0142e mieszkaj\u0105 w innych pa\u0144stwach. S\u0105 to cz\u0142onkowie polskiej mniejszo\u015bci narodowej albo polscy wychod\u017acy lub ich potomkowie (Polonia). Jako j\u0119zyk polskiej mniejszo\u015bci narodowej polski jest u\u017cywany przede wszystkim w krajach s\u0105siednich: na Ukrainie, Bia\u0142orusi, Litwie, S\u0142owacji i w Czechach. Najwi\u0119ksze grupy polskoj\u0119zycznej ludno\u015bci, kt\u00f3re znalaz\u0142y si\u0119 na sta\u0142e poza granicami kraju w wyniku wyjazdu z pa\u0144stwa, znajduj\u0105","start_idx":80,"end_idx":86}
{"id":"mrc_3343","question":"jak nazywa si\u0119 \u015bwi\u0119ta ksi\u0119ga prawos\u0142awia?","answer":"Biblii","context":"\u015awi\u0119tego zawieraj\u0105 r\u00f3wnie\u017c IV Ksi\u0119g\u0119 Machabejsk\u0105. Na soborach lokalnych w Jassach (1642) i w Jerozolimie (1672) zosta\u0142y one uznane za \u201eautentyczne cz\u0119\u015bci Pisma\u201d, jednak\u017ce id\u0105c za opini\u0105 Atanazego i Hieronima, wi\u0119kszo\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142czesnych prawos\u0142awnych badaczy uwa\u017ca, \u017ce cho\u0107 s\u0105 one cz\u0119\u015bci\u0105 Biblii, Ksi\u0119gi deuterokanoniczne stoj\u0105 na nieco ni\u017cszym szczeblu ni\u017c pozosta\u0142e ksi\u0119gi Starego Testamentu. Podstaw\u0105 kanonu prawos\u0142awnego, w krajach kt\u00f3re u\u017cywaj\u0105 podczas nabo\u017ce\u0144stw j\u0119zyka cerkiewno-s\u0142owia\u0144skiego, jest t\u0142umaczenie Septuaginty dokonane przez Cyryla i Metodego. Na potrzeby przek\u0142adu Pisma \u015awi\u0119tego stworzono alfabet (oparty na alfabecie greckim) zwany cyrylic\u0105. Cerkiew Prawos\u0142awna, jako jedna z nielicznych du\u017cych denominacji chrze\u015bcija\u0144skich, uznaje \u015bw. Paw\u0142a za autora Listu do Hebrajczyk\u00f3w. Przyjmuje te\u017c nieco odmienn\u0105 kolejno\u015b\u0107 ksi\u0105g ni\u017c inne denominacje przesuwaj\u0105c Listy powszechne przed Listy aposto\u0142a Paw\u0142a (Ewangelie \u2013","start_idx":285,"end_idx":291}
{"id":"mrc_3344","question":"do zada\u0144 rz\u0105du nale\u017cy?","answer":"koordynowanie dzia\u0142alno\u015bci administracyjnej i realizacja zada\u0144 pa\u0144stwa, w\u0142a\u015bciwy dla parlamentarno-gabinetowych system\u00f3w politycznych.","context":"Rz\u0105d \u2013 kolegialny organ w\u0142adzy wykonawczej, powo\u0142ywany i odwo\u0142ywany przez organ przedstawicielski. Do jego zada\u0144 nale\u017cy koordynowanie dzia\u0142alno\u015bci administracyjnej i realizacja zada\u0144 pa\u0144stwa, w\u0142a\u015bciwy dla parlamentarno-gabinetowych system\u00f3w politycznych. Rz\u0105d sk\u0142ada si\u0119 z przewodnicz\u0105cego rady ministr\u00f3w, kt\u00f3ry jest zazwyczaj nazywany premierem (pierwszym ministrem), cho\u0107 w niekt\u00f3rych krajach (np. Niemcy) jest tradycyjnie nazywany kanclerzem, oraz z ministr\u00f3w. W krajach o systemie parlamentarno-gabinetowym rz\u0105d jest wy\u0142aniany i odpowiedzialny przed parlamentem. W systemie prezydenckim pracami rz\u0105du kieruje prezydent lub osoba mianowana przez prezydenta wedle w\u0142asnego uznania. W takim systemie rz\u0105d nie jest odpowiedzialny przed parlamentem, tylko przed prezydentem. Istnieje r\u00f3wnie\u017c model p\u00f3\u0142prezydencki, kt\u00f3ry \u0142\u0105czy cechy obydwu system\u00f3w \u2013 prezydent wybiera premiera spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w partii wi\u0119kszo\u015bciowej w parlamencie oraz wskazuje rz\u0105dowi kierunki polityki. Rz\u0105d ponosi","start_idx":120,"end_idx":254}
{"id":"mrc_3345","question":"co ma biskup na g\u0142owie?","answer":"nakrycie g\u0142owy podobne do tego, kt\u00f3rego w religii moj\u017ceszowej u\u017cywa\u0142 arcykap\u0142an. By\u0142a to ozdobna przepaska noszona na g\u0142owie.","context":"od prezbiter\u00f3w, biskupi przyj\u0119li nakrycie g\u0142owy podobne do tego, kt\u00f3rego w religii moj\u017ceszowej u\u017cywa\u0142 arcykap\u0142an. By\u0142a to ozdobna przepaska noszona na g\u0142owie. Brak jest szczeg\u00f3\u0142owych relacji, jak wygl\u0105da\u0142o w\u00f3wczas owo nakrycie g\u0142owy. Mog\u0142a by\u0107 to zar\u00f3wno z\u0142ota obr\u0119cz, jak i przepaska na czo\u0142o, czy te\u017c zakrywaj\u0105ca g\u0142ow\u0119. Z pewno\u015bci\u0105 \u00f3wczesne mitry nie by\u0142y u\u017cywane wsz\u0119dzie i przez wszystkich biskup\u00f3w. Tak\u017ce wygl\u0105dem odbiega\u0142y od infu\u0142 \u015bredniowiecznych, czy te\u017c wsp\u00f3\u0142czesnych. Pierwowzorem tiary oraz mitry w jej obecnej formie m\u00f3g\u0142 by\u0107 \"camelaucum\" (gr. \u03ba\u03b1\u03bc\u03b9\u03bb\u03b1\u03cd\u03ba\u03b9\u03bf\u03bd, kami\u0142awka). By\u0142o to nakrycie g\u0142owy urz\u0119dnik\u00f3w Cesarstwa Bizantyjskiego. W p\u00f3\u017anym okresie imperium sta\u0142 si\u0119 form\u0105 korony, u\u017cywan\u0105 przez cesarzy bizantyjskich i wysokich dostojnik\u00f3w pa\u0144stwowych. W Rzymie mitra by\u0142a w u\u017cyciu od pocz\u0105tk\u00f3w chrze\u015bcija\u0144stwa, poza Wiecznym Miastem za\u015b wesz\u0142a do","start_idx":33,"end_idx":158}
{"id":"mrc_3346","question":"kiedy zacz\u0119\u0142a si\u0119 prehistoria?","answer":"najd\u0142u\u017cszy okres dziej\u00f3w ludzko\u015bci, od pojawienia si\u0119 na Ziemi cz\u0142owieka zr\u0119cznego, do powstania pisma.","context":"Prehistoria, prahistoria (\u0142ac. \"pr\u00e6\" \u2013 przedrostek oznaczaj\u0105cy uprzednio\u015b\u0107, \u201eprzed\u201d, \u201ewcze\u015bniej\u201d) \u2013 najd\u0142u\u017cszy okres dziej\u00f3w ludzko\u015bci, od pojawienia si\u0119 na Ziemi cz\u0142owieka zr\u0119cznego, do powstania pisma. Badanie tego okresu mo\u017cliwe jest jedynie metodami archeologicznymi. Na terenach Afryki zaczyna si\u0119 oko\u0142o 2 mln lat temu razem z pojawieniem si\u0119 \"Homo habilis\", na terenie Europy oko\u0142o 1 mln lat temu, natomiast na innych terenach z momentem pojawienia si\u0119 cz\u0142owieka rozumnego. Dzieli si\u0119 na sze\u015b\u0107 podstawowych epok \u2013 daty w nawiasach nak\u0142adaj\u0105 si\u0119 na siebie, ze wzgl\u0119du na to, \u017ce na r\u00f3\u017cnych terenach epoki te zaczyna\u0142y si\u0119 i ko\u0144czy\u0142y w r\u00f3\u017cnym czasie: * epoka kamienia \u2013 (ok. 2 mln lat \u2013 3400/2000 p.n.e.) ** paleolit \u2013 (ok. 2 mln lat \u2013 ok. 11000 p.n.e.)","start_idx":100,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3347","question":"z ilu utwor\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 cykl tren\u00f3w?","answer":"sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 19","context":"Treny \u2013 cykl tren\u00f3w Jana Kochanowskiego sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 19 wierszy, po\u015bwi\u0119conych jego zmar\u0142ej w dzieci\u0144stwie c\u00f3rce Urszuli. \"Treny\" by\u0142y pisane przez kilka lub kilkana\u015bcie miesi\u0119cy. Zosta\u0142y wydane w 1580 r. w Krakowie (wznowione w 1583 i 1585). == Tre\u015b\u0107 cyklu == Poeta napisa\u0142 19 tren\u00f3w, numerowanych cyframi rzymskimi. Poprzedzi\u0142 je dedykacj\u0105: \u201eOrszuli Kochanowskiej, wdzi\u0119cznej, uciesznej, niepospolitej dziecinie...\u201d, za\u015b w drugim wydaniu do\u0142\u0105czy\u0142 utw\u00f3r \"Epitafium Hannie Kochanowskiej\" (po\u015bwi\u0119cony zmar\u0142ej nied\u0142ugo po Urszuli c\u00f3rce Hannie). S\u0105 to utwory o charakterze lamentacyjno-refleksyjnym. Rozpami\u0119tywanie \u015bmierci dwuip\u00f3\u0142letniej c\u00f3rki prowadzi do rozwa\u017ca\u0144 nad nieprzydatno\u015bci\u0105 filozofii stoickiej jako remedium na rozpacz, a tak\u017ce do kryzysu wiary, kt\u00f3ry poeta pr\u00f3buje przezwyci\u0119\u017cy\u0107 w ostatnich utworach zbioru. W ostatnim trenie ukazuje mu si\u0119 matka, kt\u00f3ra pociesza go wizj\u0105 \u017cycia","start_idx":40,"end_idx":59}
{"id":"mrc_3348","question":"kiedy wyjdzie film szybcy i w\u015bciekli 9?","answer":"W USA film mia\u0142 premier\u0119 25 czerwca 2021, cho\u0107 w niekt\u00f3rych krajach pojawi\u0142 si\u0119 w kinach ju\u017c 19 maja.","context":"Szybcy i w\u015bciekli () \u2013 ameryka\u0144ski film akcji w re\u017cyserii Justina Lina z 2021 roku. Scenariusz do filmu napisali Chris Morgan oraz Daniel Casey. W g\u0142\u00f3wnych rolach wyst\u0119puj\u0105 Vin Diesel jako Dominic Toretto, Michelle Rodriguez jako Letty Ortiz, Tyrese Gibson jako Roman Pearce oraz Ludacris jako Tej Parker. W USA film mia\u0142 premier\u0119 25 czerwca 2021, cho\u0107 w niekt\u00f3rych krajach pojawi\u0142 si\u0119 w kinach ju\u017c 19 maja. Produkcja jest dziewi\u0105t\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cyklu film\u00f3w \"Szybcy i w\u015bciekli\". W planach pozostaj\u0105 jeszcze dwa filmy. == Fabu\u0142a == Po odzyskaniu syna z r\u0105k Cipher, Dominic Toretto \u017cyje szcz\u0119\u015bliwie ze swoj\u0105 rodzin\u0105 \u2013 ma\u0142ym Brianem i Letty. Ta spokojna egzystencja szybko zostaje wywr\u00f3cona do g\u00f3ry nogami gdy musi stawi\u0107 czo\u0142a nowemu przeciwnikowi \u2013 Jakobowi,","start_idx":306,"end_idx":407}
{"id":"mrc_3349","question":"jakie wydarzenia historyczne wyznacza pocz\u0105tek obecnie trwaj\u0105cej ery w kalendarzu muzu\u0142ma\u0144skim?","answer":"hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku","context":"os\u00f3b. Jako ostatni, 24 wrze\u015bnia 622 roku, Mekk\u0119 opu\u015bci\u0142 Mahomet wraz ze swoim doradc\u0105 i przyjacielem Abu Bakrem. Uchod\u017acy towarzysz\u0105cy Mahometowi, nazywani \"muhad\u017cirami\" (arab. \"muhad\u017cirun \u2013 ci, kt\u00f3rzy razem wyw\u0119drowali\"), ze wzgl\u0119du na swoje zas\u0142ugi dla religii zaj\u0119li potem najwy\u017csze pozycje w \"ummie\", pierwszej gminie wyznawc\u00f3w islamu. == Znaczenie == Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej. Od tego momentu liczy si\u0119 lata w rachubie kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego oraz kalendarza ira\u0144skiego. Hid\u017cr\u0119 nazywa si\u0119 czasami \"wielk\u0105\", w odr\u00f3\u017cnieniu od \"ma\u0142ej\", czyli pierwszej fali emigracji, gdy w 615 roku kilkudziesi\u0119ciu wyznawc\u00f3w, by unikn\u0105\u0107 prze\u015bladowa\u0144, uda\u0142o si\u0119 do chrze\u015bcija\u0144skiej Etiopii. Kategoria:Islam Kategoria:Wydarzenia 622","start_idx":394,"end_idx":438}
{"id":"mrc_3350","question":"jaki wynalazek sumer\u00f3w znalaz\u0142 zastosowanie i w transporcie i w garncarstwo?","answer":"Ko\u0142o","context":"Ko\u0142o \u2013 nazwa elementu maszyny lub urz\u0105dzenia o geometrycznym kszta\u0142cie ko\u0142a, cz\u0119sto stosowane w transporcie. Wynalezione w po\u0142owie IV tysi\u0105clecia p.n.e. w Mezopotamii. Najstarsze znane pisemne \u015bwiadectwa pochodz\u0105 z cywilizacji sumeryjskiej (XXXII wiek p.n.e.). Prawie r\u00f3wnocze\u015bnie dotar\u0142o do Europy. Najstarsze znaleziono w S\u0142owenii datowane na 3200 lat p.n.e. Aby u\u0142atwi\u0107 transport ci\u0119\u017ckich przedmiot\u00f3w (np. blok\u00f3w kamiennych), podk\u0142adano pod nie okr\u0105g\u0142e belki. Najstarsze wykopaliska udowadniaj\u0105, \u017ce ju\u017c staro\u017cytni Egipcjanie u\u017cywali tej metody do budowy piramid. Najstarszy na \u015bwiecie wizerunek pojazdu ko\u0142owego znaleziono w Polsce podczas wykopalisk w Bronocicach \u2013 badanie radiow\u0119glowe 3635\u20133370 r. p.n.e. (wed\u0142ug innej teorii, miano to nale\u017cy si\u0119 znalezisku z Tell Halaf). W XX wieku p.n.e. ze wzgl\u0119du na konieczno\u015b\u0107 zmniejszenia ci\u0119\u017caru zosta\u0142y wynalezione ko\u0142a szprychowe. Ich szerokie","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_3351","question":"czego dotyczy\u0142 ma\u0142y traktat wersalski?","answer":"Gwarantowa\u0142 poszanowanie i obron\u0119 praw mniejszo\u015bci narodowych zamieszkuj\u0105cych Polsk\u0119.","context":"Ma\u0142y traktat wersalski \u2013 traktat podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Polsk\u0119 po I wojnie \u015bwiatowej \u0142\u0105cznie z traktatem wersalskim i jako warunek jego zawarcia. Oba ratyfikowa\u0142 Naczelnik Pa\u0144stwa 1 wrze\u015bnia 1919 na podstawie ustawy z 31 lipca 1919. Gwarantowa\u0142 poszanowanie i obron\u0119 praw mniejszo\u015bci narodowych zamieszkuj\u0105cych Polsk\u0119. Art. 12 dozwala\u0142, by ka\u017cdy cz\u0142onek Rady Ligi Narod\u00f3w \"mia\u0142 prawo zwraca\u0107 uwag\u0119 Rady na przekroczenie lub niebezpiecze\u0144stwo przekroczenia kt\u00f3regokolwiek z tych zobowi\u0105za\u0144, oraz \u017ceby Rada mog\u0142a post\u0105pi\u0107 w taki spos\u00f3b i da\u0107 takie instrukcje, jakie uzna za wskazane i skuteczne w danych okoliczno\u015bciach\". Spory dotycz\u0105ce prawa lub dzia\u0142a\u0144, przewidzianych w Traktacie rozstrzyga\u0107 mia\u0142 Sta\u0142y Trybuna\u0142 Sprawiedliwo\u015bci Mi\u0119dzynarodowej. Art. 18 przewidywa\u0142 dla Wis\u0142y przepisy takie jak dla rzek mi\u0119dzynarodowych W art. 19","start_idx":247,"end_idx":332}
{"id":"mrc_3352","question":"z czym jest polaczona pepowina dziecka?","answer":"z \u0142o\u017cyskiem","context":"P\u0119powina \u2013 przew\u00f3d \u0142\u0105cz\u0105cy p\u0142\u00f3d z \u0142o\u017cyskiem wyst\u0119puj\u0105cy u ssak\u00f3w \u0142o\u017cyskowych. Znajduj\u0105ce si\u0119 w p\u0119powinie naczynia krwiono\u015bne (dwie t\u0119tnice i \u017cy\u0142a p\u0119powinowa) zespalaj\u0105 kr\u0105\u017cenie zarodka z kr\u0105\u017ceniem b\u0142on \u015bluzowych matki. W p\u0119powinie znajduje si\u0119 tak zwana galareta Whartona, kt\u00f3ra nadaje spr\u0119\u017cysto\u015b\u0107 i nie pozwala na zawi\u0105zanie si\u0119 p\u0119powiny na szyi b\u0105d\u017a ko\u0144czynie p\u0142odu. == P\u0119powina cz\u0142owieka == U cz\u0142owieka jej d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi ok. 50 cm; wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie po porodzie odcina si\u0119 j\u0105 (zabieg ten nosi nazw\u0119 odp\u0119pnienia), a jej pozosta\u0142o\u015b\u0107 tworzy p\u0119pek. Odp\u0119pnienie przeprowadza si\u0119 natychmiast lub do kilku minut po porodzie. Cz\u0119\u015b\u0107 specjalist\u00f3w uwa\u017ca, \u017ce wczesny zabieg mo\u017ce spowodowa\u0107 chwilowe niedokrwienie m\u00f3zgu i utrzymuj\u0105c\u0105 si\u0119 hipowolemi\u0119 i anemi\u0119, co w rezultacie mo\u017ce prowadzi\u0107 do nieodwracalnych uszkodze\u0144 szybko rozwijaj\u0105cych si\u0119 struktur","start_idx":32,"end_idx":43}
{"id":"mrc_3353","question":"kt\u00f3ry kr\u00f3l panowa\u0142 najd\u0142u\u017cej?","answer":"Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata","context":"do 2184 p.n.e. Innymi w\u0142adcami kt\u00f3rzy mog\u0105 by\u0107 wymieniani jako najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cy w historii to dw\u00f3ch japo\u0144skich cesarzy: K\u014dan, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 392\u2013291 p.n.e., czyli 101 lat oraz Suinin, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 29 p.n.e.-70, czyli 99 lat \u2013 lecz s\u0105 oni uznawani przez historyk\u00f3w za postacie legendarne. Z kolei Otto von Habsburg by\u0142 osob\u0105 najd\u0142u\u017cej w historii pretenduj\u0105c\u0105 do tronu \u2013 jako tytularny kr\u00f3l W\u0119gier i Czech \u2013 od \u015bmierci swego ojca Karola I w 1922 do w\u0142asnej \u015bmierci w 2011 \u2013 czyli przez 89 lat.Bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 pewn\u0105 i udokumentowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania, najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym przyw\u00f3dc\u0105 w historii by\u0142 Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata, lecz do 1921","start_idx":634,"end_idx":706}
{"id":"mrc_3354","question":"kt\u00f3ra ko\u015b\u0107 nale\u017cy do nieparzystych?","answer":"Mostek","context":"Mostek (ang./) \u2013 nieparzysta d\u0142uga p\u0142aska ko\u015b\u0107 stanowi\u0105ca \u015brodkow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 przedniej \u015bciany klatki piersiowej cz\u0142owieka. U dzieci w miejscu z\u0142\u0105czenia trzech cz\u0119\u015bci mostka wyst\u0119puje chrz\u0105stkozrost (ang./\u0142ac. ), kt\u00f3ry z wiekiem ulega kostnieniu, zamieniaj\u0105c si\u0119 w ko\u015bciozrost. Rzutuj\u0105c mostek na kr\u0119gos\u0142up, le\u017cy on na wysoko\u015bci od 2.\u20133. do 9.\u201310. kr\u0119gu piersiowego. Dodatkowo mostek wzmocniony jest siln\u0105 i bardzo elastyczn\u0105 b\u0142on\u0105 (ang. \"sternal membrane\", \u0142ac. ), kt\u00f3ra \u015bci\u015ble do niego przylegaj\u0105c zapobiega zapadaniu si\u0119 mostka podczas z\u0142amania, a tak\u017ce zapobiega przebiciu p\u0142uca przez z\u0142amany mostek. Kszta\u0142tem zbli\u017cony do krawata zwi\u0119ksza ochron\u0119 serca, p\u0142uc i g\u0142\u00f3wnych naczy\u0144 krwiono\u015bnych przed skutkami uraz\u00f3w. Jego trzy cz\u0119\u015bci to r\u0119koje\u015b\u0107, trzon mostka i wyrostek mieczykowaty. S\u0142owo \u201emostek\u201d pochodzi od staro\u017cytnego greckiego \u03c3\u03c4\u03ad\u03c1\u03bd\u03bf\u03bd (sternon), co oznacza \u201eklatk\u0119 piersiow\u0105\u201d.","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_3355","question":"jaka uroczysto\u015b\u0107 ko\u0144czy okres wielkanocny?","answer":"niedzieli Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego","context":"Okres wielkanocny (\u0142ac. \"tempus paschale\") \u2013 okres w roku liturgicznym trwaj\u0105cy od wigilii paschalnej do niedzieli Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego (to jest 50 dni). W tym okresie u\u017cywa si\u0119 w liturgii Ko\u015bcio\u0142a katolickiego bia\u0142ego koloru szat liturgicznych. Rozwa\u017ca si\u0119 w nim Zmartwychwstanie Pa\u0144skie.","start_idx":105,"end_idx":138}
{"id":"mrc_3356","question":"kt\u00f3ry spo\u015br\u00f3d wymienionych podzia\u0142\u00f3w terytorialnych odnosi si\u0119 do so\u0142ectw?","answer":"Przewa\u017cnie so\u0142ectwa s\u0105 ustanawiane na obszarach o charakterze wiejskim","context":"s\u0105: so\u0142ectwa, dzielnice i osiedla. Przewa\u017cnie so\u0142ectwa s\u0105 ustanawiane na obszarach o charakterze wiejskim, a dzielnice i osiedla w miastach. Mo\u017cliwo\u015b\u0107 utworzenia so\u0142ectwa w mie\u015bcie nie jest prawnie wykluczona i s\u0105 przypadki, gdzie t\u0119 form\u0119 si\u0119 wykorzystuje (np. Siewierz, Koniecpol, Czechowice-Dziedzice)). Mo\u017cliwe jest tak\u017ce utworzenie jednostek pomocniczych, o nazwie \"jednostka pomocnicza.\" Taka sytuacja ma miejsce np. w Katowicach. Sytuacja ustrojowo-prawna dzielnicy i osiedla jest identyczna. Jedyn\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105 jest ich wielko\u015b\u0107, co mo\u017ce wi\u0105za\u0107 si\u0119 z przyj\u0119ciem w osiedlu jako organu uchwa\u0142odawczego og\u00f3lnego zebrania mieszka\u0144c\u00f3w. Ustanowienie jednostek pomocniczych gminy jest fakultatywne i zale\u017cy od decyzji w\u0142adz lokalnych. Obszar gminy mo\u017ce by\u0107 podzielony na jednostki pomocnicze, ale nie musi \u2013 zale\u017cy to od w\u0142adz gminy i mieszka\u0144c\u00f3w. Jedynym wyj\u0105tkiem jest Warszawa, w","start_idx":35,"end_idx":105}
{"id":"mrc_3357","question":"ile linii metra jest w pary\u017cu?","answer":"Posiada 16 linii oznaczonych kolorami i numerami od 1 do 14 oraz 3 bis i 7 bis.","context":"Metro w Pary\u017cu () \u2013 system podziemnej kolei obs\u0142uguj\u0105cej Pary\u017c i jego aglomeracj\u0119 zarz\u0105dzany przez R\u00e9gie autonome des transports parisiens (RATP). Przebiega po wydzielonych, w wi\u0119kszo\u015bci podziemnych trasach o \u0142\u0105cznej d\u0142ugo\u015bci 218,2 km. Posiada 16 linii oznaczonych kolorami i numerami od 1 do 14 oraz 3 bis i 7 bis. Charakterystyczna dla paryskiego metra, kt\u00f3re sta\u0142o si\u0119 jednym z symboli miasta, jest g\u0119sto\u015b\u0107 jego sieci (245 stacji w granicach Pary\u017ca \u2013 na obszarze 86,9 km\u00b2), jak r\u00f3wnie\u017c jednolity styl stacji z wp\u0142ywami secesji. Jest drugim pod wzgl\u0119dem obci\u0105\u017cenia systemem metra w Europie, po moskiewskim \u2013 w 2013 r. metro w Pary\u017cu przewioz\u0142o 1 527 mln pasa\u017cer\u00f3w, a w 2012 r. przyjmowa\u0142o ich ponad 4,7 mln dziennie. Kompleks stacji Ch\u00e2telet \u2013","start_idx":236,"end_idx":315}
{"id":"mrc_3358","question":"za co sokrates zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107?","answer":"za niewyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych uznaje pa\u0144stwo, i wyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych nie uznaje pa\u0144stwo oraz za psucie ate\u0144skiej m\u0142odzie\u017cy.","context":"\u015amier\u0107 Sokratesa (fr. \"La Mort de Socrate\") \u2013 obraz francuskiego malarza Jacques-Louis Davida z 1787 roku. Podobnie jak wiele jego dzie\u0142 z tej dekady, obraz skupia si\u0119 na klasycznym temacie, w tym przypadku na historii egzekucji Sokratesa. W historii opisanej przez Platona w Fedonie Sokrates zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107 przez wypicie truj\u0105cej cykuty za niewyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych uznaje pa\u0144stwo, i wyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych nie uznaje pa\u0144stwo oraz za psucie ate\u0144skiej m\u0142odzie\u017cy. Sokrates nie ucieka, gdy nadarza si\u0119 okazja, zamiast tego postanawia u\u017cy\u0107 swojej \u015bmierci jako ostatecznej lekcji dla swoich uczni\u00f3w i stawia jej czo\u0142o spokojnie. Obraz obecnie znajduje si\u0119 w zbiorach Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku (zbiory Catharine Lorillard Wolfe, Fundacja Wolfe, 1931 (31.45)).","start_idx":348,"end_idx":478}
{"id":"mrc_3359","question":"z czego wykonana jest statua wolno\u015bci?","answer":"Statua Wolno\u015bci skonstruowana jest z miedzi","context":"m Pos\u0105g sta\u0142 si\u0119 symbolem wolnej i bogatej Ameryki dla wielu emigrant\u00f3w przybywaj\u0105cych do Nowego Jorku. Statua stoi na zerwanym \u0142a\u0144cuchu, dzier\u017c\u0105c w prawej r\u0119ce pochodni\u0119, w lewej za\u015b tablic\u0119 z napisem \"4 lipca 1776 Dzie\u0144 Niepodleg\u0142o\u015bci Ameryki\". Statua Wolno\u015bci skonstruowana jest z miedzi, dlatego w wyniku korozji atmosferycznej jej pow\u0142oka okry\u0142a si\u0119 patyn\u0105, przez co uzyska\u0142a grynszpanowy kolor. == Zwiedzanie == W wyniku zamach\u00f3w z 11 wrze\u015bnia 2001 zamkni\u0119to wst\u0119p dla turyst\u00f3w do tarasu widokowego w koronie statuy. 23 maja 2009 wn\u0119trze statuy zosta\u0142o przywr\u00f3cone do zwiedzania, wraz z dwoma tarasami widokowymi i prowadz\u0105cymi do nich ci\u0105gami schod\u00f3w. Wst\u0119p na najwy\u017csz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ramienia i znicza jest od 1916 niedost\u0119pny dla zwiedzaj\u0105cych. W pa\u017adzierniku 2012 ponownie otwarto koron\u0119 dla zwiedzaj\u0105cych.","start_idx":247,"end_idx":290}
{"id":"mrc_3360","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 komiks?","answer":"sekwencyjna historia obrazkowa, cz\u0119sto z dodanym tekstem","context":"Komiks \u2013 sekwencyjna historia obrazkowa, cz\u0119sto z dodanym tekstem, publikowana w prasie lub w formie osobnych zeszyt\u00f3w, kt\u00f3ra wykszta\u0142ci\u0142a si\u0119 jako odr\u0119bna forma wydawnicza na prze\u0142omie XIX i XX wieku z gazetowej grafiki satyrycznej. == Nazwa == Polski wyraz \u201ekomiks\u201d jest spolszczeniem angielskiego zwrotu \"comic strip\", kt\u00f3ry upowszechni\u0142 si\u0119 w liczbie mnogiej jako potoczny skr\u00f3towiec \"comics\". Drugi wyw\u00f3d wi\u0105\u017ce pochodzenie nazwy od satyrycznego charakteru pierwszych komiks\u00f3w. Nazwa \"comic\" oznacza w j\u0119zyku angielskim termin \"komiczny\" czyli komediowy. Nazwa ta przyj\u0119\u0142a si\u0119 tak\u017ce w innych j\u0119zykach jednak stosowane s\u0105 w nich r\u00f3wnie\u017c odr\u0119bne nazwy jak np. francuski odpowiednik \"bande dessinee\" lub w\u0142oski \"fumetti\", czyli po polsku \u201edymki\u201d. Poj\u0119cia \"the comics strip\" po raz pierwszy u\u017cy\u0142 ameryka\u0144ski pisarz Gilbert Seldes w prekursorskiej ksi\u0105\u017cce","start_idx":9,"end_idx":65}
{"id":"mrc_3361","question":"kto mieszka w palestynie?","answer":"Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy s\u0105 w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkiwane przez Palesty\u0144czyk\u00f3w (ok. 3,8 mln) stanowi\u0105cych 95% mieszka\u0144c\u00f3w (wyznaj\u0105cych g\u0142\u00f3wnie islam sunnicki, liczni s\u0105 te\u017c chrze\u015bcijanie) oraz ludno\u015b\u0107 \u017cydowska \u2013 obywatele Izraela \u2013 zamieszkuj\u0105ca oddzielne, nielegalne w \u015bwietle prawa mi\u0119dzynarodowego, osiedla (ok. 200 tys.).","context":"Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy s\u0105 w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkiwane przez Palesty\u0144czyk\u00f3w (ok. 3,8 mln) stanowi\u0105cych 95% mieszka\u0144c\u00f3w (wyznaj\u0105cych g\u0142\u00f3wnie islam sunnicki, liczni s\u0105 te\u017c chrze\u015bcijanie) oraz ludno\u015b\u0107 \u017cydowska \u2013 obywatele Izraela \u2013 zamieszkuj\u0105ca oddzielne, nielegalne w \u015bwietle prawa mi\u0119dzynarodowego, osiedla (ok. 200 tys.). Palesty\u0144czycy domagaj\u0105 si\u0119, by stolic\u0105 niezale\u017cnego pa\u0144stwa palesty\u0144skiego by\u0142a Jerozolima. Zgodnie z porozumieniami w Oslo terytoria Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy podzielono na obszary o r\u00f3\u017cnym statusie: * status A \u2013 tereny pod kontrol\u0105 Autonomii Palesty\u0144skiej: Strefa Gazy, kilka wi\u0119kszych skupie\u0144 arabskich na Zachodnim Brzegu * status B \u2013 tereny pod kontrol\u0105 mieszan\u0105: Autonomia Palesty\u0144ska sprawuje tam w\u0142adz\u0119, ale kontrol\u0119 wojskow\u0105 sprawuje armia izraelska, * status C \u2013 tereny pod kontrol\u0105 izraelsk\u0105: obejmuj\u0105 kolonie \u017cydowskie, drogi dojazdowe","start_idx":0,"end_idx":330}
{"id":"mrc_3362","question":"kiedy by\u0142y wybory prezydenckie?","answer":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020.","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":0,"end_idx":108}
{"id":"mrc_3363","question":"kto zosta\u0142 pierwszym kr\u00f3lem elekcyjnym?","answer":"osob\u0105 kt\u00f3ra zosta\u0142a wybrana na w\u0142adc\u0119 \u00f3wczesnego pa\u0144stwa polskiego by\u0142 W\u0142adys\u0142aw Jagie\u0142\u0142o.","context":"Waz\u00f3w nabra\u0142a charakteru monarchii dziedziczno-elekcyjnej. Od zawarcia unii lubelskiej (1569) ka\u017cdy nowo koronowany kr\u00f3l Polski zostawa\u0142 w\u0142adc\u0105 Litwy z urz\u0119du i nigdy nie by\u0142 podnoszony na Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. == Rys historyczny == Pierwsza udokumentowana elekcja na tron Polski odby\u0142a si\u0119 w roku 1386, a osob\u0105 kt\u00f3ra zosta\u0142a wybrana na w\u0142adc\u0119 \u00f3wczesnego pa\u0144stwa polskiego by\u0142 W\u0142adys\u0142aw Jagie\u0142\u0142o. Kr\u00f3l Zygmunt I Stary wyda\u0142 dwa statuty w latach 1530 i 1538, kt\u00f3rymi ustanowi\u0142 raz na zawsze elekcj\u0119 \"viritim\". Na elekcj\u0119 m\u00f3g\u0142 przyby\u0107 ka\u017cdy kto by chcia\u0142 (\"unusquisque qui vellet\") a elekcja ma by\u0107 wolna (\"electio Regis libera\"). Ostatni kr\u00f3l z dynastii Jagiellon\u00f3w \u2013 Zygmunt II August zmar\u0142 7 lipca 1572 roku. Otwiera\u0142o to nowy okres w dziejach monarchii w Rzeczypospolitej \u2013 w","start_idx":312,"end_idx":402}
{"id":"mrc_3364","question":"kto nadawa\u0142 lenno?","answer":"seniora","context":"Lenno (\u0142ac. \"feudum\") \u2013 w ustroju lennym maj\u0105tek b\u0119d\u0105cy przedmiotem kontraktu lennego, czyli nadawany przez seniora wasalowi w u\u017cytkowanie i pobieranie cz\u0119\u015bci po\u017cytk\u00f3w w zamian za wsparcie militarne lub finansowe. P\u00f3\u017aniej przez \"lenno\" rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 stosunk\u00f3w pomi\u0119dzy seniorem a wasalem typowych dla feudalizmu. W Europie instytucja ta wywodzi si\u0119 z po\u0142\u0105czenia wczesno\u015bredniowiecznych beneficjum i komendacji. Czeskie \"l\u00e9no\", dolnoniemiecki \"len\" czy polskie \"lenno\" wywodz\u0105 si\u0119 od wyrazu \"Lehen\" wyst\u0119puj\u0105cego zar\u00f3wno w j\u0119zyku staro-wysoko niemieckim jak i w j\u0119zyku niemieckim a oznaczaj\u0105cego pierwotnie dzier\u017caw\u0119 ziemi. Przedmiotem lenna by\u0142a z regu\u0142y nieruchomo\u015b\u0107, cho\u0107 tak\u017ce urz\u0105d lub renta feudalna. == Historia == * Polska posiada\u0142a lenna: ** Ksi\u0119stwo o\u015bwi\u0119cimskie (1563 \u2013 1564) **Kurlandia i Semigalia (1561 \u2212 1795) **Mo\u0142dawia (1387 \u2212 1453 i 1599","start_idx":108,"end_idx":115}
{"id":"mrc_3365","question":"kiedy zdobyto berlin?","answer":"mi\u0119dzy 16 kwietnia a 2 maja 1945 roku","context":"Operacja berli\u0144ska, bitwa o Berlin (w historiografii radzieckiej i rosyjskiej jako Berli\u0144ska Strategiczna Operacja Ofensywna) \u2013 operacja ofensywna Armii Czerwonej i LWP przeprowadzona mi\u0119dzy 16 kwietnia a 2 maja 1945 roku na froncie wschodnim II wojny \u015bwiatowej si\u0142ami 1 i 2 Frontu Bia\u0142oruskiego oraz 1 Frontu Ukrai\u0144skiego. Jej celem by\u0142o zdobycie Berlina. 12 stycznia 1945 roku Armia Czerwona rozpocz\u0119\u0142a operacj\u0119 wi\u015bla\u0144sko-odrza\u0144sk\u0105 i naciera\u0142a na zach\u00f3d przez Prusy Wschodnie, Dolny \u015al\u0105sk, Pomorze i G\u00f3rny \u015al\u0105sk, tymczasowo zatrzymuj\u0105c si\u0119 na linii 60 km na wsch\u00f3d od Berlina wzd\u0142u\u017c Odry. Kiedy ofensywa zosta\u0142a wznowiona, 1 Front Bia\u0142oruski i 1 Front Ukrai\u0144ski zaatakowa\u0142y Berlin od strony wschodniej i po\u0142udniowej, podczas gdy 2 Front Bia\u0142oruski otoczy\u0142 wojska niemieckie na p\u00f3\u0142noc od Berlina. Walki w Berlinie","start_idx":184,"end_idx":221}
{"id":"mrc_3366","question":"do jakiej organizacji nale\u017celi bohaterowie kamieni na szaniec?","answer":"cz\u0142onk\u00f3w m.in. Szarych Szereg\u00f3w, PLAN-u i Organizacji Ma\u0142ego Sabota\u017cu \u201eWawer\u201d","context":"\u017conie. Maszynopis otrzymali do przeczytania Tadeusz i J\u00f3zef Zawadzcy, Jan Rossman oraz inni uczestnicy i \u015bwiadkowie opisanych w niej zdarze\u0144. Celem ksi\u0105\u017cki by\u0142o upami\u0119tnienie grupy warszawskich harcerzy \u2013 cz\u0142onk\u00f3w m.in. Szarych Szereg\u00f3w, PLAN-u i Organizacji Ma\u0142ego Sabota\u017cu \u201eWawer\u201d \u2013 oraz przekazanie idea\u0142\u00f3w braterstwa i s\u0142u\u017cby. Ksi\u0105\u017cka pod pseudonimem \u201eJuliusz G\u00f3recki\u201d oraz tytu\u0142em \"Kamienie na szaniec. Opowiadanie o Wojtku i Czarnym\" ukaza\u0142a si\u0119 po raz pierwszy w lipcu 1943, w nak\u0142adzie 2 tys. egz. Wydawc\u0105 by\u0142a KOPR (Komisja Propagandy Biura Informacji i Propagandy Komendy Okr\u0119gu Warszawa Armii Krajowej), a ksi\u0105\u017ck\u0119 wydrukowa\u0142y Tajne Wojskowe Zak\u0142ady Wydawnicze (TWZW). Na ok\u0142adce zaprojektowanej przez Stanis\u0142awa Kunstettera znalaz\u0142 si\u0119 ceglany mur z namalowanym Znakiem Polski Walcz\u0105cej. Aleksander Kami\u0144ski stworzy\u0142 sw\u00f3j pseudonim przyjmuj\u0105c imi\u0119 Juliusza D\u0105browskiego, natomiast","start_idx":205,"end_idx":282}
{"id":"mrc_3367","question":"czyj\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a bona sforza?","answer":"\u017bona Zygmunta Starego","context":"Bona Sforza d\u2019Aragona (ur. 2 lutego 1494 w Vigevano, zm. 19 listopada 1557 w Bari) \u2013 od 1518 kr\u00f3lowa Polski i wielka ksi\u0119\u017cna litewska, ksi\u0119\u017cna Rusi, Prus i Mazowsza itd., ksi\u0119\u017cna Bari i Rosano, spadkobierczyni pretensji do Kr\u00f3lestwa Jerozolimy od 1524. \u017bona Zygmunta Starego, matka Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki. Pe\u0142na tytulatura kr\u00f3lowej: \"Bona Dei gratia regina Poloniae, magna dux Lithuaniae, Barique princeps Rossani, Russiae, Prussiae, Masoviae etc. domina.\" (Bona, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski, wielka ksi\u0119\u017cna Litwy, ksi\u0119\u017cna Bari i Rossano, pani Rusi, Prus, Mazowsza itd.). Tytulatura skr\u00f3cona: \"Bona Sfortia Dei gratia regina Poloniae\" (Bona Sforza, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sphortia regina Poloniae\" (Bona Sforza, kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sfortia de Arragonia Regina Poloniae\" (Bona Sforza d\u2019Aragona, kr\u00f3lowa","start_idx":253,"end_idx":274}
{"id":"mrc_3368","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142y si\u0119 pierwsze zimowe igrzyska olimpijskie?","answer":"1924","context":"nazw\u0119 I zimowych igrzysk olimpijskich. Zawody odbywa\u0142y si\u0119 od 25 stycznia do 5 lutego 1924 r. Oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 25 stycznia 1924 r. na stadionie olimpijskim w Chamonix. Dokona\u0142 tego podsekretarz stanu ministerstwa edukacji i wychowania Gaston Vidal. Nast\u0119pnie przyrzeczenie olimpijskie wypowiedzia\u0142 narciarz Camille Mandrillon. W igrzyskach startowa\u0142o 314 zawodnik\u00f3w (w tym 13 kobiet) z 19 kraj\u00f3w. W\u015br\u00f3d nich by\u0142a Polska. Zawody zosta\u0142y rozegrane w 7 dyscyplinach: bobslejach, curlingu, \u0142y\u017cwiarstwie figurowym (dyscyplina rozegrana r\u00f3wnie\u017c podczas Letnich IO w 1908 i 1920 roku), hokeju na lodzie (dyscyplina rozegrana r\u00f3wnie\u017c podczas Letnich IO w 1920 roku), patrolu wojskowym (prekursor biathlonu), narciarstwie klasycznym i \u0142y\u017cwiarstwie szybkim. Rywalizacj\u0119 w bobslejach wygra\u0142a druga osada szwajcarska z czasem 5:45:54 pokonuj\u0105c drug\u0105 osad\u0119 brytyjsk\u0105 i pierwsz\u0105 osad\u0119","start_idx":86,"end_idx":90}
{"id":"mrc_3369","question":"ile wynosi rekord \u015bwiata w skoku wzwy\u017c m\u0119\u017cczyzn?","answer":"2,30 m","context":"1932 \u2013 pierwszy rekord w skoku wzwy\u017c kobiet uznany przez IAAF (1,65), * 1941 \u2013 pokonanie granicy 2,10 m przez Amerykanina Lestera Steersa (2,11), w nowym stylu, w kt\u00f3rym poprzeczka pokonywana jest najpierw g\u0142ow\u0105 zawodnika, * 1958 \u2013 Rumunka Iolanda Bala\u0219 jako pierwsza kobieta pokonuje wysoko\u015b\u0107 1,80 m, * 1960 \u2013 Amerykanin John Thomas pokonuje po raz pierwszy granic\u0119 2,20 m (skacz\u0105c 2,22), * 1961 \u2013 pokonanie granicy 1.90 m przez Ioland\u0119 Bala\u0219, * 1968 \u2013 zapocz\u0105tkowanie na olimpiadzie w Meksyku stylu \"flop\" przez Amerykanina Dicka Fosbury\u2019ego (ang. Fosbury flop), w kt\u00f3rym skoczek przechodzi g\u0142ow\u0105 naprz\u00f3d nad poprzeczk\u0105 i przesuwa si\u0119 nad ni\u0105 twarz\u0105 do g\u00f3ry tak, aby upa\u015b\u0107 na plecy, * 1973 \u2013 pokonanie granicy 2,30 m przez Amerykanina","start_idx":712,"end_idx":718}
{"id":"mrc_3370","question":"jakim gatunkiem jest kamienie na szaniec?","answer":"Kamienie na szaniec \u2013 polski dramat wojenny","context":"Kamienie na szaniec \u2013 polski dramat wojenny w re\u017cyserii Roberta Gli\u0144skiego, zrealizowany na podstawie ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego o tym samym tytule. Okres zdj\u0119ciowy trwa\u0142 od 4 sierpnia do 3 pa\u017adziernika 2013. Premiera filmu mia\u0142a miejsce 7 marca 2014. Film obejrza\u0142o w kinach 828 013 widz\u00f3w. == Fabu\u0142a == Film jest adaptacj\u0105 napisanej jeszcze w czasie okupacji niemieckiej (1943) ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego. Opowiada on o losach grupy warszawskich harcerzy, kt\u00f3rzy w momencie wybuchu II wojny \u015bwiatowej wchodzili w okres doros\u0142o\u015bci, i kt\u00f3rych wojna postawi\u0142a przed trudnymi wyborami. G\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 trzej przyjaciele \u2013 cz\u0142onkowie Chor\u0105gwi Warszawskiej Szarych Szereg\u00f3w Jan Bytnar ps. \u201eRudy\u201d, Tadeusz Zawadzki ps. \u201eZo\u015bka\u201d oraz Aleksy Dawidowski ps. \u201eAlek\u201d. Akcja filmu toczy si\u0119 wok\u00f3\u0142 kszta\u0142towania si\u0119 Szarych Szereg\u00f3w oraz","start_idx":0,"end_idx":43}
{"id":"mrc_3371","question":"kto sta\u0142 na czele legion\u00f3w polskich we w\u0142oszech?","answer":"Jana Henryka D\u0105browskiego","context":"Legiony Polskie we W\u0142oszech \u2013 polskie formacje wojskowe, tworzone na terenie wsp\u00f3\u0142czesnych W\u0142och, kt\u00f3rych celem by\u0142a walka o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski. Walcz\u0105ce u boku wojsk francuskich i w\u0142oskich w latach 1797\u20131807, utworzone z inicjatywy Jana Henryka D\u0105browskiego przez Francuz\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Legiony polskie posi\u0142kuj\u0105ce Lombardi\u0119 == Po III rozbiorze nast\u0105pi\u0142a emigracja \u017co\u0142nierzy i oficer\u00f3w z Polski do W\u0142och i Francji. Dzi\u0119ki wp\u0142ywom Napoleona, za po\u015brednictwem Agencji (polska organizacja emigracyjna za\u0142o\u017cona w Pary\u017cu po upadku powstania ko\u015bciuszkowskiego w 1794) Jan Henryk D\u0105browski podpisa\u0142 9 stycznia 1797 umow\u0119 z nowym rz\u0105dem Republiki Lombardzkiej. Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcami Legion\u00f3w byli Karol Kniaziewicz, J\u00f3zef Wybicki i Antoni Amilkar Kosi\u0144ski. Oddzia\u0142y otrzyma\u0142y nazw\u0119 Legion\u00f3w Polskich. Mundury i sztandary by\u0142y zbli\u017cone do polskich, j\u0119zyk komend i stopnie wojskowe","start_idx":235,"end_idx":260}
{"id":"mrc_3372","question":"gdzie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 koronawirus?","answer":"si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach","context":"Pandemia COVID-19 \u2013 pandemia zaka\u017anej choroby COVID-19 wywo\u0142ywanej przez koronawirusa SARS-CoV-2. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach, a 11 marca 2020 zosta\u0142a uznana przez \u015awiatow\u0105 Organizacj\u0119 Zdrowia (WHO) za pandemi\u0119. W okresie od listopada 2019 do stycznia 2020 zachorowania pojawia\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w mie\u015bcie Wuhan, w \u015brodkowych Chinach, ale ju\u017c w po\u0142owie stycznia wirus rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 w ca\u0142ych Chinach. W drugiej po\u0142owie lutego ogniska zaka\u017ce\u0144 z setkami chorych wybuch\u0142y w Korei Po\u0142udniowej, we W\u0142oszech oraz w Iranie. Od 4 marca 2020 s\u0105 notowane zaka\u017cenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. 13 marca 2020 WHO poda\u0142a, \u017ce centrum pandemii koronawirusa sta\u0142a si\u0119 Europa. P\u00f3\u017aniej zachorowania rozla\u0142y si\u0119 na pozosta\u0142e kontynenty, a ostatnim, na","start_idx":109,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3373","question":"kiedy tom holland ma urodziny?","answer":"1 czerwca 1996","context":"Thomas Stanley Holland (ur. 1 czerwca 1996 w Kingston upon Thames) \u2013 brytyjski aktor, odtw\u00f3rca m.in. roli Spider-Mana. Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Rodzina i edukacja === Urodzi\u0142 si\u0119 w Kingston upon Thames w Londynie, jako syn Nicoli \u201eNikki\u201d Elizabeth (z domu Frost) i Dominica Anthony\u2019ego Hollanda. Jego matka by\u0142a fotografk\u0105, a ojciec \u2013 komikiem i autorem. Jego dziadkowie ze strony ojca urodzili si\u0119 odpowiednio na wyspie Man i Tipperary w Irlandii. Ma trzech m\u0142odszych braci: bli\u017aniak\u00f3w \u2013 Harry\u2019ego i Sama (ur. 1999) oraz Patricka \u201ePaddy\u2019ego\u201d (ur. 2004). Ucz\u0119szcza\u0142 do","start_idx":28,"end_idx":42}
{"id":"mrc_3374","question":"jak nazywano nerona?","answer":"Neron (\"Lucius Domitius Ahenobarbus\", po adopcji przez Klaudiusza \"Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus\"","context":"Neron (\"Lucius Domitius Ahenobarbus\", po adopcji przez Klaudiusza \"Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus\", ur. 15 grudnia 37 w Ancjum, zm. 9 czerwca 68 w Rzymie) \u2013 pi\u0105ty cesarz rzymski panuj\u0105cy w latach 54\u201368, syn Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agrypiny M\u0142odszej, p\u00f3\u017aniejszej \u017cony cesarza Klaudiusza. == \u017byciorys == Wychowanek Seneki M\u0142odszego, wbrew powszechnie panuj\u0105cej opinii (pochodz\u0105cej od historyka Tacyta) mia\u0142 du\u017cy talent poetycki i aktorski. 25 lutego 50 roku zosta\u0142 oficjalnie adoptowany przez cesarza Klaudiusza. Sta\u0142o si\u0119 tak dzi\u0119ki wp\u0142ywom Agrypiny \u2013 matki Nerona \u2013 \u00f3wczesnej \u017cony cesarza, jak i uleg\u0142o\u015bci samego Klaudiusza. Tym samym zyska\u0142 te same prawa do tronu co Brytannik, pierworodny syn cesarza, od kt\u00f3rego by\u0142 o 5 lat starszy. === Cesarz === Maj\u0105c lat 17, Neron zosta\u0142","start_idx":0,"end_idx":106}
{"id":"mrc_3375","question":"kto twierdzi ten dowodzi?","answer":"inaczej \u2013 ci\u0119\u017car dowodu danego faktu spoczywa na tym, kto si\u0119 na ten fakt powo\u0142uje","context":"inaczej \u2013 ci\u0119\u017car dowodu danego faktu spoczywa na tym, kto si\u0119 na ten fakt powo\u0142uje (chce wywodzi\u0107 z niego [korzystne dla siebie] skutki prawne). Istniej\u0105 jednak r\u00f3\u017cne domniemania (\u0142ac. praesumptiones), kt\u00f3re: * b\u0105d\u017a odwracaj\u0105 ci\u0119\u017car dowodu \u2013 jak np. domniemanie dobrej wiary , domniemanie winy przy niewykonaniu lub nienale\u017cytym wykonaniu zobowi\u0105zania umownego, domniemanie bezprawno\u015bci cudzego dzia\u0142ania, jakie zagra\u017ca czyjemu\u015b dobru osobistemu, czy domniemanie spe\u0142nienia wcze\u015bniej wymagalnych \u015bwiadcze\u0144 okresowych w razie wystawienia pokwitowania spe\u0142nienia jakiego\u015b p\u00f3\u017aniej wymagalnego od nich \u015bwiadczenia okresowego * b\u0105d\u017a powoduj\u0105, \u017ce udowodnienie jednego faktu przes\u0105dza o uznaniu innego faktu za udowodniony bez przeprowadzania jego dowodu. == Ci\u0119\u017car dowodu w prawie administracyjnym i podatkowym == W polskim prawie administracyjnym i podatkowym ci\u0119\u017car dowodu co do zasady spoczywa na","start_idx":0,"end_idx":82}
{"id":"mrc_3376","question":"kto gra\u0142 rol\u0119 bonda?","answer":"Rol\u0119 Jamesa Bonda zagra\u0142 Daniel Craig.","context":"James Bond, tak\u017ce agent 007 \u2013 posta\u0107 fikcyjna, szpieg brytyjskiej Secret Intelligence Service (MI6), bohater szeregu powie\u015bci Iana Fleminga, protagonista w wielu powie\u015bciach i opowiadaniach autorstwa Iana Fleminga. Po \u015bmierci pierwotnego autora dalsze przygody agenta 007 opisywali Kingsley Amis, John Gardner, Raymond Benson, Sebastian Faulks, Jeffery Deaver, William Boyd i Anthony Horowitz. W 2012 roku James Bond w specjalnie przygotowanym filmie eskortowa\u0142 kr\u00f3low\u0105 El\u017cbiet\u0119 II na Stadion Olimpijski w Londynie z jej pa\u0142acu w celu otwarcia XXX Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012. Kr\u00f3lowa po raz pierwszy w historii zgodzi\u0142a si\u0119 zagra\u0107 sam\u0105 siebie w filmie. Rol\u0119 Jamesa Bonda zagra\u0142 Daniel Craig. James Bond najbardziej znany jest z serii film\u00f3w. Do 2021 roku powsta\u0142o 25 oficjalnych (wytw\u00f3rni EON Productions) i 3 niezale\u017cne","start_idx":660,"end_idx":698}
{"id":"mrc_3377","question":"kiedy dosz\u0142o do zjednoczenia ziem chi\u0144skich?","answer":"Zjednoczenia dokonali w 280","context":"ono kr\u00f3lestwo Shu. W tym samym czasie w kr\u00f3lestwie Wei wzros\u0142a pot\u0119ga rodu Sima, kt\u00f3ry 265 w wyniku przewrotu pa\u0142acowego obali\u0142 dynasti\u0119 Wei i wprowadzi\u0142 na tron cesarsk\u0105 dynasti\u0119 Jin. == Dynastia Jin (265\u2013420) == W\u0142adcy dynastii Jin, po opanowaniu ziem kr\u00f3lestw Wei i Shu rozpocz\u0119li dzia\u0142ania zmierzaj\u0105ce do zjednoczenia wszystkich ziem chi\u0144skich. Zjednoczenia dokonali w 280, po pokonaniu dynastii Wu. W\u0142adali oni terytorium dawnego cesarstwa Han do 316 i czasy te nosz\u0105 nazw\u0119 okresu Zachodniej dynastii Jin. W nast\u0119pnym roku, w wyniku najazd\u00f3w plemion koczowniczych, dynastia straci\u0142a ziemie p\u00f3\u0142nocne i znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ziem zachodnich; stolic\u0119 pa\u0144stwa przeniesiono do obecnego Nankinu, i przez ponad sto lat dynastia Jin panowa\u0142a nad dawnym terytorium kr\u00f3lestwa Wu. Te czasy nosz\u0105 nazw\u0119 okresu Wschodniej","start_idx":349,"end_idx":376}
{"id":"mrc_3378","question":"jak mia\u0142 na imi\u0119 syn abrahama?","answer":"Abraham da\u0142 synowi imi\u0119 Izaak.","context":"nazywa\u0107. Jej nowym imieniem mia\u0142o by\u0107 Sara. Abrahamowi za rok mia\u0142 urodzi\u0107 si\u0119 syn, chocia\u017c jego \u017cona w to nie wierzy\u0142a. Jednak B\u00f3g ukaza\u0142 jej \u0142askawo\u015b\u0107 i uczyni\u0142 to, co zapowiedzia\u0142. Sara urodzi\u0142a syna dok\u0142adnie w tym czasie, jaki zosta\u0142 wyznaczony. Abraham da\u0142 synowi imi\u0119 Izaak. === Pr\u00f3ba wiary === Po tych wydarzeniach B\u00f3g-Elohim (jednak wed\u0142ug t\u0142umaczenia Sartre\u2019a anio\u0142, hebrajskie \u05d5\u05d4\u05d0\u05dc\u05d4\u05d9\u05dd, w Torze: veha'elohim, w Koranie: sen) spowodowa\u0142 pr\u00f3b\u0119 (wed\u0142ug innych interpretacji prowokowanie, kuszenie) Abrahama. Kaza\u0142 mu na jednym z pag\u00f3rk\u00f3w z\u0142o\u017cy\u0107 w ofierze swojego syna. Abraham nazajutrz podj\u0105\u0142 decyzj\u0119. Nar\u0105ba\u0142 drzewa dla spalenia ofiary i wyruszy\u0142 w drog\u0119. Na g\u00f3rze Moria zbudowa\u0142 o\u0142tarz, zwi\u0105za\u0142 syna i si\u0119gn\u0105\u0142 r\u0119k\u0105 po n\u00f3\u017c. Ale wtedy ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142 (dos\u0142owne t\u0142umaczenie anio\u0142 Jahwe)","start_idx":251,"end_idx":281}
{"id":"mrc_3379","question":"w jaki spos\u00f3b wed\u0142ug tradycji og\u0142osi\u0142 swoje tezy marcin luter?","answer":"Efektem sprzeciwu Lutra by\u0142o zawieszenie 31 pa\u017adziernika 1517 na drzwiach ko\u015bcio\u0142a zamkowego w Wittenberdze 95 tez","context":"w Konstancji, mimo uzyskania wcze\u015bniej listu \u017celaznego konsekwentnie odmawia\u0142 poddania si\u0119 w\u0142adzy papieskiej. == Tezy Lutra == Marcin Luter, augustia\u0144ski mnich, nie zgadza\u0142 si\u0119 z ide\u0105 sprzeda\u017cy odpust\u00f3w, gdy\u017c wed\u0142ug niego zbawienie mo\u017cliwe by\u0142o wy\u0142\u0105cznie dzi\u0119ki \u0142asce boskiej, a nie dzia\u0142aniom instytucji ko\u015bcielnych. Efektem sprzeciwu Lutra by\u0142o zawieszenie 31 pa\u017adziernika 1517 na drzwiach ko\u015bcio\u0142a zamkowego w Wittenberdze 95 tez, w kt\u00f3rych nie zaatakowa\u0142 samego odpustu, lecz wyja\u015bnia\u0142 jego znaczenie oraz istot\u0119 pokuty. Tezy zosta\u0142y napisane w j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim. Mimo zabieg\u00f3w Lutra pocz\u0105tkowo niewielu zareagowa\u0142o na jego postulaty, dopiero gdy rozes\u0142a\u0142 tezy swoim przyjacio\u0142om, a ci postarali si\u0119 upowszechni\u0107 je za pomoc\u0105 druku, nast\u0105pi\u0142 odzew. Jako pierwsi zareagowali humani\u015bci z Erazmem z Rotterdamu i Tomaszem Morusem na czele. Ten ostatni wyst\u0105pi\u0142","start_idx":318,"end_idx":432}
{"id":"mrc_3380","question":"kim jest ofiara?","answer":"Ofiary jest to osoba fizyczna, kt\u00f3rej dobro chronione prawem zosta\u0142o naruszone lub bezpo\u015brednio zagro\u017cone przez przest\u0119pstwo.","context":"Ofiara \u2013 poj\u0119cie wiktymologiczne. W rozumieniu Polskiej Karty Praw Ofiary jest to osoba fizyczna, kt\u00f3rej dobro chronione prawem zosta\u0142o naruszone lub bezpo\u015brednio zagro\u017cone przez przest\u0119pstwo. Karta zalicza do ofiar r\u00f3wnie\u017c najbli\u017cszych takiej osoby. ==Zobacz te\u017c== * multiwiktymizacja * szkoda niemaj\u0105tkowa Kategoria:Prawo karne Kategoria:Wiktymologia","start_idx":67,"end_idx":192}
{"id":"mrc_3381","question":"w jakich krajach dzia\u0142a blik?","answer":"Blika umo\u017cliwia p\u0142atno\u015bci zbli\u017ceniowe na wszystkich terminalach zbli\u017ceniowych w Polsce oraz wsz\u0119dzie na \u015bwiecie, gdzie akceptowane s\u0105 p\u0142atno\u015bci zbli\u017ceniowe kartami Mastercard.","context":"Tym samym zbli\u017ceniowa funkcjonalno\u015b\u0107 Blika umo\u017cliwia p\u0142atno\u015bci zbli\u017ceniowe na wszystkich terminalach zbli\u017ceniowych w Polsce oraz wsz\u0119dzie na \u015bwiecie, gdzie akceptowane s\u0105 p\u0142atno\u015bci zbli\u017ceniowe kartami Mastercard. P\u0142atno\u015bci zbli\u017ceniowe Blik dzia\u0142aj\u0105 w trybie offline, dost\u0119pne s\u0105 na urz\u0105dzeniach z systemem Android oraz jego pochodnym Harmony OS. 11 sierpnia 2022 roku Polski Standard P\u0142atno\u015bci, operator systemu p\u0142atno\u015bci mobilnych Blik, podpisa\u0142 umow\u0119 zakupu 100 proc. udzia\u0142\u00f3w s\u0142owackiej firmy VIAMO. Sp\u00f3\u0142ka dzia\u0142a na rynku s\u0142owackim od 2013. Ma status instytucji p\u0142atniczej i dostarcza us\u0142ugi z zakresu p\u0142atno\u015bci P2P oraz p\u0142atno\u015bci dla biznesu oparte o kody QR i linki p\u0142atnicze. Z jej us\u0142ug za pomoc\u0105 aplikacji mobilnej VIAMO Plus mog\u0105 korzysta\u0107 klienci wszystkich bank\u00f3w na S\u0142owacji. W lipcu 2022 roku Urz\u0105d Ochrony Konkurencji i Konsument\u00f3w (UOKiK)","start_idx":37,"end_idx":212}
{"id":"mrc_3382","question":"na kt\u00f3rym kontynencie le\u017cy izrael?","answer":"Izrael jest po\u0142o\u017cony na kontynencie azjatyckim","context":"przemytu broni do Strefy. Po kilku dniach Hamas zgodzi\u0142 si\u0119 na zawieszenie broni, stawiaj\u0105c warunek zniesienia blokady Strefy Gazy i otworzenia przej\u015b\u0107 granicznych. Od tamtej pory dochodzi do sporadycznych narusze\u0144 zawieszenia broni przez pojedyncze przypadki ostrza\u0142u Izraela oraz ataki na patrole izraelskiej stra\u017cy granicznej. == Geografia == Izrael jest po\u0142o\u017cony na kontynencie azjatyckim, na wschodnim wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego . Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Libanem, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu z Syri\u0105, od wschodu z Jordani\u0105 i od po\u0142udniowego zachodu z Egiptem. Zaledwie 7-kilometrowy odcinek wybrze\u017ca Morza Czerwonego zapewnia Izraelowi dost\u0119p do niego. Uznany mi\u0119dzynarodowo obszar Izraela r\u00f3\u017cni si\u0119 od oficjalnych danych tego pa\u0144stwa. CIA podaje w \u201eThe World Factbook\u201d powierzchni\u0119 Izraela: 20 770 km\u00b2 (w tym 20 330 km\u00b2 l\u0105du i 440","start_idx":346,"end_idx":392}
{"id":"mrc_3383","question":"dlaczego sta\u0144czyk na obrazie jana matejki jest smutny?","answer":"Zasmucony niepomy\u015blnymi wie\u015bciami wojennymi przybiera rol\u0119 m\u0119\u017ca stanu","context":"aby Smole\u0144sk wr\u00f3ci\u0142, je\u015bliby statecznego a wiecznego pokoju chcia\u0142. Czego, gdy odm\u00f3wi\u0142 pos\u0142owie wniwco si\u0119 dalej nie wdaj\u0105c do Litwy si\u0119 wr\u00f3clili. Przeto\u017c chyli\u0142o si\u0119 zasi\u0119 do wojny. Obraz Jana Matejki przedstawia Sta\u0144czyka g\u0142\u0119boko zadumanego nad strat\u0105 Smole\u0144ska. Jego postawa przeciwstawiona jest beztroskiemu balowi, co sugeruje alegoryczny sens dzie\u0142a: u szczytu pot\u0119gi polsko-litewskiego pa\u0144stwa jedynie kr\u00f3lewski b\u0142azen rozmy\u015bla nad przysz\u0142o\u015bci\u0105 pa\u0144stwa i narodu. Sta\u0144czyk dalekowzrocznie dostrzega skutki b\u0142\u0119d\u00f3w polskich w\u0142adc\u00f3w, kt\u00f3re doprowadzaj\u0105 do wzrostu pot\u0119gi Moskwy kosztem os\u0142abienia Polski i Litwy. Zasmucony niepomy\u015blnymi wie\u015bciami wojennymi przybiera rol\u0119 m\u0119\u017ca stanu, podczas gdy widoczni w drugiej komnacie dworzanie \u2013 w\u015br\u00f3d nich najwyra\u017aniej para kr\u00f3lewska Zygmunt Stary i kr\u00f3lowa Bona \u2013 beztrosko bawi\u0105 si\u0119. Nikt nie przerywa balu, by\u0107 mo\u017ce wydanego przez spodziewaj\u0105c\u0105","start_idx":616,"end_idx":685}
{"id":"mrc_3384","question":"dlaczego orfeuszowi nie uda\u0142o si\u0119 uwolni\u0107 eurydyki?","answer":"Orfeusz ba\u0142 si\u0119, \u017ce Hades go oszuka\u0142 i zapomniawszy o warunku, obejrza\u0142 si\u0119 za siebie i na zawsze straci\u0142 Eurydyk\u0119, poniewa\u017c zamieni\u0142a si\u0119 w kamie\u0144.","context":"Hadesa, kt\u00f3ry zwolni\u0142 Eurydyk\u0119 i pozwoli\u0142 jej p\u00f3j\u015b\u0107 za Orfeuszem z powrotem na ziemi\u0119. Hades postawi\u0142 przy tym jeden warunek: Orfeuszowi nie wolno ogl\u0105da\u0107 si\u0119 za siebie, p\u00f3ki Eurydyka nie znajdzie si\u0119 na powierzchni ziemi w \u015bwietle s\u0142o\u0144ca. Orfeusz ruszy\u0142 wi\u0119c naprz\u00f3d, podskakuj\u0105c ze szcz\u0119\u015bcia. Eurydyka sz\u0142a za nim, lecz Orfeusz ba\u0142 si\u0119, \u017ce Hades go oszuka\u0142 i zapomniawszy o warunku, obejrza\u0142 si\u0119 za siebie i na zawsze straci\u0142 Eurydyk\u0119, poniewa\u017c zamieni\u0142a si\u0119 w kamie\u0144. Gdy Orfeusz pe\u0142en rozpaczy po stracie ukochanej dowiedzia\u0142 si\u0119 o tym, \u017ce Zeus mianowa\u0142 swego syna Dionizosa bogiem olimpijskim, nie chcia\u0142 mu oddawa\u0107 czci twierdz\u0105c, \u017ce Dionizos nieodpowiednio si\u0119 zachowuje i daje z\u0142y przyk\u0142ad ludziom \u015bmiertelnym. Rozz\u0142o\u015bci\u0142 Dionizosa, kt\u00f3ry kaza\u0142 menadom (by\u0142y nimi zawsze pijane,","start_idx":322,"end_idx":470}
{"id":"mrc_3385","question":"kto jest kompozytorem muzyki?","answer":"tw\u00f3rca utworu muzycznego.","context":"Kompozytor (\u0142ac. \"compositor\") \u2013 tw\u00f3rca utworu muzycznego. Termin \"kompozytor\" odnosi si\u0119 do tw\u00f3rc\u00f3w u\u017cywaj\u0105cych notacji muzycznej, komponuj\u0105cych muzyk\u0119 powa\u017cn\u0105 lub rozrywkow\u0105. Na uczelniach muzycznych (np. w Polsce) kszta\u0142ci si\u0119 student\u00f3w na kierunku kompozycji. Kompozytor nie musi by\u0107 absolwentem takich studi\u00f3w, jednak daj\u0105 one pe\u0142ny warsztat kompozytorski, obejmuj\u0105cy harmoni\u0119, kontrapunkt, instrumentacj\u0119, analiz\u0119 dzie\u0142a muzycznego itp. Technika kompozytorska jest r\u00f3\u017cna w poszczeg\u00f3lnych okresach historycznych.","start_idx":33,"end_idx":58}
{"id":"mrc_3386","question":"jakie zwierz\u0119 widzi najwi\u0119cej kolor\u00f3w?","answer":"ustonogich z 12 r\u00f3\u017cnymi typami widmowych receptor\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cych jak wiele dwubarwnych jednostek.","context":"Inne zwierz\u0119ta == Wiele bezkr\u0119gowc\u00f3w posiada zdolno\u015b\u0107 widzenia koloru. Pszczo\u0142y i trzmiele widz\u0105 w trzech barwach, s\u0105 nieczu\u0142e na podczerwie\u0144, ale s\u0105 wra\u017cliwe na ultrafiolet. Motyle Papilio posiadaj\u0105 sze\u015b\u0107 typ\u00f3w fotoreceptor\u00f3w i mog\u0105 widzie\u0107 pentachromatycznie. Najbardziej kompleksowy system widzenia kolor\u00f3w w kr\u00f3lestwie zwierz\u0105t mo\u017cna znale\u017a\u0107 u ustonogich z 12 r\u00f3\u017cnymi typami widmowych receptor\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cych jak wiele dwubarwnych jednostek. U kr\u0119gowc\u00f3w, takich jak tropikalne ryby i ptaki wyst\u0119puj\u0105 bardziej z\u0142o\u017cone systemy widzenia kolor\u00f3w ni\u017c u ludzi. Tetrachromatyczno\u015b\u0107 osi\u0105gana jest cz\u0119sto przez a\u017c cztery rodzaje czopk\u00f3w, w zale\u017cno\u015bci od gatunku. Prawdopodobnie go\u0142\u0119bie s\u0105 pentachromatyczne. Gady i p\u0142azy posiadaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c cztery typy czopk\u00f3w (czasami nawet pi\u0119\u0107), a prawdopodobnie widz\u0105 co najmniej tak\u0105 sam\u0105 liczb\u0119 kolor\u00f3w co ludzie, a mo\u017ce i wi\u0119cej. Ponadto, niekt\u00f3re","start_idx":348,"end_idx":445}
{"id":"mrc_3387","question":"ile wynosi powierzchnia polski?","answer":"312 685 km\u00b2","context":"tabelach statystycznych) jako powierzchni\u0119 Polski podaje si\u0119 warto\u015b\u0107 312 685 km\u00b2. Jest to powierzchnia obszaru administracyjnego Polski. Obszar administracyjny Polski, to obszar znajduj\u0105cy si\u0119 w granicach administracyjnych jednostek podzia\u0142u terytorialnego (gmin, powiat\u00f3w i wojew\u00f3dztw). W odr\u00f3\u017cnieniu od wi\u0119kszo\u015bci innych pa\u0144stw, gdzie jednostki administracyjne obejmuj\u0105 wy\u0142\u0105cznie obszary l\u0105dowe pa\u0144stw, w Polsce w sk\u0142ad obszaru kilku jednostek administracyjnych wchodzi r\u00f3wnie\u017c obszar morskich w\u00f3d wewn\u0119trznych: * gmina (miasto na prawach powiatu) \u015awinouj\u015bcie obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i obszar \u015awiny * gmina Mi\u0119dzyzdroje obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Wolin obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Kamie\u0144 Pomorski obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Dziwn\u00f3w obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Stepnica obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Police obejmuje","start_idx":69,"end_idx":80}
{"id":"mrc_3388","question":"kto mia\u0142 najwi\u0119cej iq?","answer":"Marilyn vos Savant","context":"Marilyn vos Savant (ur. 11 sierpnia 1946 w St. Louis) \u2013 ameryka\u0144ska felietonistka i pisarka pochodzenia austriackiego. W okresie od 1986 do 1989 znajdowa\u0142a si\u0119 w Ksi\u0119dze rekord\u00f3w Guinnessa jako osoba z najwy\u017cszym ilorazem inteligencji (t\u0119 kategori\u0119 zniesiono w 1990 ze wzgl\u0119du na niedostateczn\u0105 miarodajno\u015b\u0107 test\u00f3w IQ oraz tym samym niemo\u017cno\u015b\u0107 wskazania pojedynczej osoby o najwy\u017cszym IQ). Wykonany przez ni\u0105 test w wieku 10 lat wykaza\u0142 IQ r\u00f3wny 228. W 1990 roku na \u0142amach czasopisma \"Parade\" poda\u0142a poprawne rozwi\u0105zanie paradoksu Monty'ego Halla. Wywo\u0142a\u0142o to wiele kontrowersji \u2013 oszacowano, \u017ce do redakcji wp\u0142yn\u0119\u0142o ponad 10 tys. list\u00f3w od os\u00f3b, kt\u00f3re uwa\u017ca\u0142y jej rozwi\u0105zanie za b\u0142\u0119dne. Marilyn zach\u0119ci\u0142a ameryka\u0144skie szko\u0142y by przeprowadzi\u0142y symulacje paradoksu, ich wynik niemal w 100% potwierdzi\u0142 jej rozwi\u0105zanie.","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_3389","question":"kto stoi na czele wojew\u00f3dztwa?","answer":"marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa (jako przewodnicz\u0105cy)","context":"Zarz\u0105d wojew\u00f3dztwa \u2013 organ wykonawczy samorz\u0105du wojew\u00f3dztwa b\u0119d\u0105cy odpowiednikiem Rady Ministr\u00f3w na poziomie regionalnym. W jego sk\u0142ad, licz\u0105cy 5 os\u00f3b, wchodzi marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa (jako przewodnicz\u0105cy), wicemarsza\u0142ek lub 2 wicemarsza\u0142k\u00f3w (wiceprzewodnicz\u0105cy) i pozostali cz\u0142onkowie. W pracach zarz\u0105du uczestniczy tak\u017ce, z g\u0142osem doradczym, skarbnik wojew\u00f3dztwa. Cz\u0142onkostwa w zarz\u0105dzie wojew\u00f3dztwa nie mo\u017cna \u0142\u0105czy\u0107 z cz\u0142onkostwem w organach gminy i powiatu, a tak\u017ce z zatrudnieniem w administracji rz\u0105dowej oraz mandatem pos\u0142a lub senatora. Marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa jest wybierany przez sejmik bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w, ustawowego sk\u0142adu sejmiku w g\u0142osowaniu tajnym. Nast\u0119pnie sejmik wybiera wicemarsza\u0142k\u00f3w oraz pozosta\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w zarz\u0105du wy\u0142\u0105cznie na wniosek marsza\u0142ka zwyk\u0142\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w g\u0142osowaniu tajnym. Marsza\u0142ek kieruje bie\u017c\u0105cymi sprawami wojew\u00f3dztwa oraz reprezentuje je na zewn\u0105trz. Marsza\u0142ek, wicemarsza\u0142kowie i pozostali cz\u0142onkowie zarz\u0105du mog\u0105 by\u0107","start_idx":160,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3390","question":"do czego nawi\u0105zuje odprawa pos\u0142\u00f3w greckich?","answer":"do antycznych tradycji tragediopisarskich, zar\u00f3wno greckich, jak i rzymskich","context":"\"Odprawa pos\u0142\u00f3w greckich\" \u2013 renesansowa tragedia autorstwa Jana Kochanowskiego, wystawiona po raz pierwszy 12 stycznia 1578 w Jazdowie pod Warszaw\u0105. Przedstawienie, kt\u00f3re mia\u0142o na celu u\u015bwietnienie uroczysto\u015bci weselnych podkanclerzego koronnego Jana Zamoyskiego oraz Krystyny Radziwi\u0142\u0142\u00f3wny, odby\u0142o si\u0119 w obecno\u015bci polskiej pary kr\u00f3lewskiej Stefana Batorego i Anny Jagiellonki. Utw\u00f3r wydano drukiem w Warszawie w tym samym roku. \u201eOdprawa...\u201d jest pierwszym polskim nowo\u017cytnym dramatem b\u0119d\u0105cym pr\u00f3b\u0105 realizacji za\u0142o\u017ce\u0144 odwo\u0142uj\u0105cych si\u0119 do antycznych tradycji tragediopisarskich, zar\u00f3wno greckich, jak i rzymskich, kt\u00f3re autor uzgadnia\u0142 z renesansow\u0105 wiedz\u0105 na temat gatunku oraz d\u0105\u017ceniem do stworzenia jego narodowego ekwiwalentu. Dramat ma budow\u0119 niezwykle regularn\u0105, cho\u0107 wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 miniaturow\u0105 obj\u0119to\u015bci\u0105. Utw\u00f3r ma charakter skierowanego do widza moralnego pouczenia o wadze postaw etycznych wobec spraw pa\u0144stwowych. T\u0142em tych","start_idx":535,"end_idx":611}
{"id":"mrc_3391","question":"kiedy pojawi\u0142y si\u0119 dinozaury?","answer":"Pojawi\u0142y si\u0119 w triasie, oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu.","context":"Dinozaury (Dinosauria) \u2013 zr\u00f3\u017cnicowany klad zauropsyd\u00f3w. Pojawi\u0142y si\u0119 w triasie, oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu. Stanowi\u0142y dominuj\u0105c\u0105 grup\u0119 kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych od pocz\u0105tku jury (oko\u0142o 201 milion\u00f3w lat temu) przez 135 milion\u00f3w lat, do ko\u0144ca kredy (66 milion\u00f3w lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczaj\u0105ce granic\u0119 kreda-trzeciorz\u0119d i koniec mezozoiku) doprowadzi\u0142o do znikni\u0119cia wi\u0119kszo\u015bci linii. Zapis kopalny wskazuje, \u017ce w jurze ptaki wyewoluowa\u0142y z dinozaur\u00f3w zaliczanych do teropod\u00f3w, wobec czego przez literatur\u0119 przedmiotu wydan\u0105 w XXI wieku uznawane s\u0105 za grup\u0119 dinozaur\u00f3w. Prze\u017cywaj\u0105c katastrof\u0119 sprzed 66 milion\u00f3w lat, dzi\u0119ki swym potomkom sta\u0142y si\u0119 kontynuatorami linii dinozaur\u00f3w po czasy wsp\u00f3\u0142czesne. Do ostatnich dziesi\u0119cioleci XX wieku wszystkie grupy dinozaur\u00f3w uznawano za wymar\u0142e. Jednak\u017ce zapis kopalny wskazuje, \u017ce ptaki, nazywane dzi\u015b w j\u0119zyku angielskim \"avian","start_idx":56,"end_idx":108}
{"id":"mrc_3392","question":"na podstawie jakiej cechy identyfikujemy granulocyty?","answer":"Poch\u0142anianie barwnik\u00f3w o okre\u015blonej kwasowo\u015bci lub zasadowo\u015bci","context":"Granulocyty (PMN lub PML \u2013 ang. \"polymorphonuclear leukocytes\", polimorfoj\u0105drowe leukocyty) \u2013 rodzaj leukocyt\u00f3w, kt\u00f3re w cytoplazmie zawieraj\u0105 liczne ziarnisto\u015bci oraz posiadaj\u0105 podzielone na segmenty (segmentowane) j\u0105dro kom\u00f3rkowe. W zale\u017cno\u015bci od poch\u0142aniania okre\u015blonych barwnik\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy rodzaje granulocyt\u00f3w: * neutrofile, czyli granulocyty oboj\u0119tnoch\u0142onne * eozynofile, czyli granulocyty kwasoch\u0142onne * bazofile, czyli granulocyty zasadoch\u0142onne Poch\u0142anianie barwnik\u00f3w o okre\u015blonej kwasowo\u015bci lub zasadowo\u015bci jest cech\u0105 r\u00f3\u017cnicuj\u0105c\u0105 te kom\u00f3rki nie tylko morfologicznie, ale tak\u017ce funkcjonalnie, dlatego ka\u017cda z subpopulacji granulocyt\u00f3w pe\u0142ni tak\u017ce okre\u015blone, odmienne od pozosta\u0142ych, funkcje w odpowiedzi immunologicznej organizmu. Ich liczba w rozmazie krwi przed 4. dniem \u017cycia i po 4. roku \u017cycia powinna przewy\u017csza\u0107 liczb\u0119 limfocyt\u00f3w. Zwi\u0119kszenie liczby granulocyt\u00f3w oboj\u0119tnoch\u0142onnych we krwi i w tkance \u015bwiadczy zwykle o infekcji bakteryjnej, zw\u0142aszcza","start_idx":461,"end_idx":523}
{"id":"mrc_3393","question":"kt\u00f3ry polski film dosta\u0142 oscara?","answer":"Film \"Ida\" z 2013 roku Paw\u0142a Pawlikowskiego jest pierwszym polskim filmem i jak dot\u0105d jedynym, kt\u00f3ry zwyci\u0119\u017cy\u0142 w tej kategorii.","context":"Polskie filmy zg\u0142oszone do rywalizacji o Oscara w kategorii filmu nieangloj\u0119zycznego \u2013 kategori\u0119 \u201efilm nieangloj\u0119zyczny\u201d wprowadzono po raz pierwszy do 29. edycji Nagr\u00f3d Akademii Filmowej, kt\u00f3rej ceremonia odby\u0142a si\u0119 w 1957 roku. Wcze\u015bniej, na prze\u0142omie lat 1948\u20131956, o\u015bmiokrotnie nagrodzono filmy zagraniczne Oscarem honorowym lub specjalnym. Statuetka wr\u0119czana jest zawsze re\u017cyserowi, aczkolwiek za oficjalnego zdobywc\u0119 nagrody uznaje si\u0119 kraj, z kt\u00f3rego pochodzi zwyci\u0119ski film. Dotychczas polskie produkcje znalaz\u0142y si\u0119 w gronie nominowanych dwunastokrotnie \u2013 pierwszy raz w 1964 roku (\"N\u00f3\u017c w wodzie\" Romana Pola\u0144skiego), ostatni \u2013 w 2020 roku (\"Bo\u017ce Cia\u0142o\" Jana Komasy). Film \"Ida\" z 2013 roku Paw\u0142a Pawlikowskiego jest pierwszym polskim filmem i jak dot\u0105d jedynym, kt\u00f3ry zwyci\u0119\u017cy\u0142 w tej kategorii. == Lista polskich film\u00f3w zg\u0142oszonych do rywalizacji w","start_idx":677,"end_idx":804}
{"id":"mrc_3394","question":"kto napisa\u0142 o rybaku i z\u0142otej rybce?","answer":"przez braci Grimm w 1812 roku w ich zbiorze \"Ba\u015bni\" (tom 1, nr 19).","context":"O rybaku i z\u0142otej rybce (niem. \"Vom Fischer und seiner Frau\") \u2013 ba\u015b\u0144 ludowa, spisana i opublikowana po raz pierwszy przez braci Grimm w 1812 roku w ich zbiorze \"Ba\u015bni\" (tom 1, nr 19). Ba\u015b\u0144 by\u0142a w Polsce publikowana pod alternatywnymi tytu\u0142ami: \"O rybaku i jego \u017conie\" oraz \"Rybak i jego \u017cona\" == Tre\u015b\u0107 == G\u0142\u00f3wnym bohaterem jest ubogi rybak, kt\u00f3ry wraz z \u017con\u0105 mieszka\u0142 w lepiance nad brzegiem morza. Codziennie wychodzi\u0142 rano i \u0142owi\u0142 ryby. Pewnego dnia wy\u0142owi\u0142 z\u0142ot\u0105 rybk\u0119. Rybka przem\u00f3wi\u0142a do niego ludzkim g\u0142osem. O\u015bwiadczy\u0142a, \u017ce nie jest ryb\u0105, tylko zaczarowanym ksi\u0119ciem, i b\u0142aga\u0142a o wypuszczenie na wolno\u015b\u0107. Rybak, s\u0142ysz\u0105c ludzki g\u0142os, natychmiast wypu\u015bci\u0142 rybk\u0119. Kiedy wr\u00f3ci\u0142 do domu i opowiedzia\u0142 o zdarzeniu \u017conie, ta oburzy\u0142a si\u0119,","start_idx":116,"end_idx":183}
{"id":"mrc_3395","question":"dlaczego hoduje sie alpaki?","answer":"Alpaki by\u0142y hodowane ze wzgl\u0119du na ich futro, z kt\u00f3rego wytwarza si\u0119 dzianiny i tkaniny.","context":"nie wyst\u0119puj\u0105 u nich problemy z aklimatyzacj\u0105 zwierz\u0119ta te wyst\u0119puj\u0105 tak\u017ce na innych kontynentach (Stany Zjednoczone, Australia, Nowa Zelandia, Kanada i Europa) gdzie zosta\u0142y importowane w latach 1980\u20131990. == Wykorzystanie == Alpaki by\u0142y hodowane ze wzgl\u0119du na ich futro, z kt\u00f3rego wytwarza si\u0119 dzianiny i tkaniny. Jest to jedwabiste w\u0142\u00f3kno naturalne, cieplejsze i bardziej delikatne od owczej we\u0142ny. W\u0142\u00f3kno alpak nie zawiera lanoliny, czyli wosku wydzielanego przez gruczo\u0142y \u0142ojowe z we\u0142ny zwierz\u0105t, dzi\u0119ki czemu jest hipoalergiczne. Proces wytwarzania w\u0142\u00f3kna alpak jest podobny do procesu wytwarzania owczej we\u0142ny. Pozyskuje si\u0119 materia\u0142, z kt\u00f3rego nast\u0119pnie produkowane s\u0105 m.in. ludowe stroje. == Charakterystyka == Cia\u0142o alpaki osi\u0105ga 114\u2013150 cm d\u0142ugo\u015bci cia\u0142a i 18\u201325 cm ogona, przy wysoko\u015bci w k\u0142\u0119bie 85\u201390 cm i masie","start_idx":227,"end_idx":315}
{"id":"mrc_3396","question":"kto napisa\u0142 w pustyni i puszczy?","answer":"Henryka Sienkiewicza","context":"W pustyni i w puszczy \u2013 powie\u015b\u0107 przygodowa dla m\u0142odzie\u017cy Henryka Sienkiewicza publikowana w odcinkach w latach 1910\u20131911 w dzienniku \u201eKurier Warszawski\u201d, wydana w 1911 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d; prze\u0142o\u017cona na 21 j\u0119zyk\u00f3w (1985), sta\u0142a si\u0119 mi\u0119dzynarodowym bestsellerem. == Fabu\u0142a == Akcja powie\u015bci zaczyna si\u0119 w roku 1884 w Port Said rozmow\u0105 14-letniego Polaka Stasia Tarkowskiego i jego towarzyszki, 8-letniej Angielki Nel. Rozmawiaj\u0105 oni o zatrzymaniu w areszcie domowym \u017cony suda\u0144skiego dozorcy Smaina \u2013 Fatmy \u2013 i jej dzieci przez Anglik\u00f3w. Smain bowiem otrzyma\u0142 pieni\u0105dze od rz\u0105du w celu wykupienia je\u0144c\u00f3w. Jednak zdradzi\u0142, przyw\u0142aszczy\u0142 sobie pieni\u0105dze i przy\u0142\u0105czy\u0142 si\u0119 do powstania Mahdyst\u00f3w. Zatrzymuj\u0105c Fatm\u0119 i jej dzieci, rz\u0105d chce zmusi\u0107 Smaina i przyw\u00f3dc\u0119 Sudanu \u2013 Mahdiego \u2013","start_idx":57,"end_idx":77}
{"id":"mrc_3397","question":"czym s\u0105 wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne geograficzne?","answer":"Wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne geograficzne \u2013 szeroko\u015b\u0107 i d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzna wyra\u017cone miar\u0105 k\u0105ta od pocz\u0105tku uk\u0142adu wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych geograficznych.","context":"Wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne geograficzne \u2013 szeroko\u015b\u0107 i d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzna wyra\u017cone miar\u0105 k\u0105ta od pocz\u0105tku uk\u0142adu wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych geograficznych. Dla Ziemi pocz\u0105tkiem uk\u0142adu jest przeci\u0119cie si\u0119 po\u0142udnika zerowego (Greenwich) z r\u00f3wnikiem. Szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 (p\u00f3\u0142noc\u2013po\u0142udnie) utar\u0142o si\u0119 oznacza\u0107 greck\u0105 liter\u0105 \u03c6, natomiast d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 (wsch\u00f3d\u2013zach\u00f3d) \u2013 liter\u0105 \u03bb. Najpierw podaje si\u0119 szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105, nast\u0119pnie d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105. Przyk\u0142adowo wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne siedziby Wikimedia Foundation to \u03c6 37\u00b0 47\u2032 21,06\u2033 N, \u03bb 122\u00b0 24\u2032 12,07\u2033 W. Litery oznaczaj\u0105ce strony \u015bwiata mog\u0105 by\u0107 zast\u0105pione znakami \"+\" (dla p\u00f3\u0142nocy i wschodu) lub \u201e\u2212\u201d (dla po\u0142udnia i zachodu) \u2013 wtedy zapis ma posta\u0107 \u03c6 = + 37\u00b0 47\u2032 21,06\u2033, \u03bb = - 122\u00b0 24\u2032 12,07\u2033 Zapisy w innych j\u0119zykach podlegaj\u0105 cz\u0119sto innym zwyczajom odno\u015bnie do stosowania liter alfabetu greckiego i separatora dziesi\u0119tnego.","start_idx":0,"end_idx":128}
{"id":"mrc_3398","question":"do jakich szk\u00f3\u0142 ucz\u0119szcza\u0142 chopin?","answer":"Chopin uczy\u0142 si\u0119 w Liceum Warszawskim, gdzie pracowa\u0142 jego ojciec.","context":"pier\u015bcie\u0144 sprzeda\u0142. W Warszawie kilkakrotnie gra\u0142 w Belwederze, b\u0119d\u0105cym od 1822 siedzib\u0105 wielkiego ksi\u0119cia Konstantego. W latach 1823\u20131826 Chopin uczy\u0142 si\u0119 w Liceum Warszawskim, gdzie pracowa\u0142 jego ojciec. W tych latach zwiedzi\u0142 znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Polski. Z pobyt\u00f3w w Szafarni (lata 1824\u20131825) wys\u0142a\u0142 swoje s\u0142ynne listy \u2013 \u201eKuriery Szafarskie\u201d do rodzic\u00f3w, b\u0119d\u0105ce parodi\u0105 \u201eKuriera Warszawskiego\u201d, kt\u00f3re rozs\u0142awi\u0142y sielankowe wakacje w maj\u0105tku Juliusza Dziewanowskiego. S\u0142ynna jest r\u00f3wnie\u017c anegdota m\u00f3wi\u0105ca, \u017ce zosta\u0142 niegdy\u015b w szkole przy\u0142apany na rysowaniu nauczyciela w czasie lekcji. Obrazek tak zadziwi\u0142 rysowanego, \u017ce ten go pochwali\u0142. Maurycy Karasowski wspomina r\u00f3wnie\u017c anegdot\u0119 z tradycji rodzinnej, w kt\u00f3rej Chopin pom\u00f3g\u0142 guwernerowi uspokoi\u0107 ha\u0142a\u015bliwych wychowank\u00f3w. Zaimprowizowa\u0142 im opowie\u015b\u0107, a potem u\u015bpi\u0142 wszystkich \u0142\u0105cznie z guwernerem ko\u0142ysank\u0105. Gdy pokaza\u0142 uroczy widok siostrom i","start_idx":139,"end_idx":205}
{"id":"mrc_3399","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 zakon benedyktyn\u00f3w?","answer":"\u015bw. Benedykta z Nursji","context":"Benedyktyni, Zakon \u015awi\u0119tego Benedykta (\u0142ac. \"Ordo Sancti Benedicti\", u\u017cywany skr\u00f3t: OSB) \u2212 najstarszy katolicki zakon mniszy na Zachodzie, za\u0142o\u017cony w 529 roku przez \u015bw. Benedykta z Nursji. Dzieli si\u0119 na ga\u0142\u0105\u017a m\u0119sk\u0105 \u2013 mnich\u00f3w, \u017ce\u0144sk\u0105 \u2013 mniszki i laikat \u2013 oblat\u00f3w, wiernych \u015bwieckich obojga p\u0142ci, zrzeszonych przy opactwach benedykty\u0144skich i \u017cyj\u0105cych wed\u0142ug Regu\u0142y \u015bw. Benedykta w \u015bwiecie. S\u0142ynne motto zakonu, przypisywane za\u0142o\u017cycielowi, brzmi: \"Ora et labora\" (M\u00f3dl si\u0119 i pracuj), za\u015b has\u0142em przewodnim jest: \"Ordo et pax\" (\u0141ad i pok\u00f3j) oraz \"Aby we wszystkim B\u00f3g by\u0142 uwielbiony\" \u2212 \"Ut in omnibus glorificetur Deus\" (RB 57,9). Opactwa benedykty\u0144skie s\u0105 niezale\u017cne jurysdykcyjnie od jakichkolwiek wy\u017cszych w\u0142adz zakonnych, chocia\u017c mog\u0105 \u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 w kongregacje. Kongregacje i niezale\u017cne opactwa tworz\u0105 Konfederacj\u0119 Benedykty\u0144sk\u0105. Istniej\u0105 tak\u017ce","start_idx":165,"end_idx":187}
{"id":"mrc_3400","question":"kiedy biblia zosta\u0142a przet\u0142umaczona na jezyk polski?","answer":"Biblia Jakuba Wujka \u2013 przek\u0142ad Biblii na j\u0119zyk polski wykonany przez jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka, wydany w ca\u0142o\u015bci po raz pierwszy w roku 1599.","context":"Biblia Jakuba Wujka \u2013 przek\u0142ad Biblii na j\u0119zyk polski wykonany przez jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka, wydany w ca\u0142o\u015bci po raz pierwszy w roku 1599. Wujek pracowa\u0142 nad nim w latach 1584\u20131595. == Geneza oraz okoliczno\u015bci wydania == Pod koniec XVI wieku istnia\u0142y ju\u017c dwa katolickie przek\u0142ady Pisma \u015awi\u0119tego z \u0142aciny na j\u0119zyk polski. By\u0142a to r\u0119kopi\u015bmienna Biblia kr\u00f3lowej Zofii uko\u0144czona w latach 1453\u20131455 i obejmuj\u0105ca co najmniej Stary Testament oraz drukowana Biblia Leopolity z 1561. Istnia\u0142y ju\u017c te\u017c przek\u0142ady protestanckie z j\u0119zyk\u00f3w oryginalnych na j\u0119zyk polski: Nowy Testament kr\u00f3lewiecki z 1552, Biblia brzeska z 1563 czy Biblia nie\u015bwieska z 1572. Przek\u0142ad Jakuba Wujka by\u0142 kolejn\u0105 pr\u00f3b\u0105 przet\u0142umaczenia Biblii z \u0142aciny na narodowy czyli na j\u0119zyk polski. Dokonano go na zlecenie","start_idx":0,"end_idx":141}
{"id":"mrc_3401","question":"jak francuzi nazywali kiedy\u015b pomidory?","answer":"Pomme de Perou","context":"w ka\u017cdym z tych j\u0119zyk\u00f3w nazwy te znaczy\u0142y \u201ez\u0142ote jab\u0142ka\u201d lub \u201ejab\u0142ka mi\u0142o\u015bci\u201d. W 1561 w\u0142oski botanik Luigi Anguillara napisa\u0142, \u017ce pomidory zwane s\u0105 przez jednych \"pomi d\u2019oro\" (z\u0142otymi jab\u0142kami), a przez innych \"pomi del Peru\" (jab\u0142ka z Peru). By\u0142o to p\u00f3\u017aniej wykorzystywane do wskazania na pochodzenia pomidor\u00f3w, ale przegl\u0105d pi\u015bmiennictwa z XVI wieku wskazuje w tym wypadku na pomy\u0142k\u0119 \u2013 okre\u015blenia tego wcze\u015bniej u\u017cywano bowiem w stosunku do bielunia dzi\u0119dzierzawy \"Datura stramonium\" (tak\u017ce we Francji, gdzie zwano je \"Pomme de Perou\"). P\u00f3\u017aniejsze \u017ar\u00f3d\u0142a powtarzaj\u0105 \"pomi del Peru\" w odniesieniu do pomidor\u00f3w wyra\u017anie za Anguillar\u0105, utrwalaj\u0105c jego b\u0142\u0105d. W\u0142a\u015bciw\u0105 ojczyzn\u0119 pochodzenia pomidor\u00f3w sprowadzonych do Europy poda\u0142 w 1572 Melchior Wieland z Padwy wskazuj\u0105c na Meksyk (Tenochtitl\u00e1n), podaj\u0105c przy tym nazw\u0119","start_idx":521,"end_idx":535}
{"id":"mrc_3402","question":"jaki by\u0142 zakres w\u0142adzy cesarza w bizancjum?","answer":"Cesarz posiada\u0142 w\u0142adz\u0119 despotyczn\u0105: stanowi\u0142 prawo, zarz\u0105dza\u0142 pa\u0144stwem i by\u0142 najwy\u017cszym s\u0119dzi\u0105.","context":"s\u0142owa \"cesarz\"). Jego nast\u0119pcy wspierali idee, \u017ce Moskwa by\u0142a w\u0142a\u015bciwym dziedzicem Rzymu i Konstantynopola (Trzeci Rzym). Koncepcja Imperium Rosyjskiego jako nowego, Trzeciego Rzymu, by\u0142a podtrzymywana a\u017c do jego obalenia przez rewolucj\u0119 w 1917. == Aspekty bizanty\u0144skiego \u015bwiata == === Cesarz === Cesarz posiada\u0142 w\u0142adz\u0119 despotyczn\u0105: stanowi\u0142 prawo, zarz\u0105dza\u0142 pa\u0144stwem i by\u0142 najwy\u017cszym s\u0119dzi\u0105. Jednocze\u015bnie formalnie by\u0142 to w\u0142adca elekcyjny. Wyb\u00f3r \u2013 zgodnie z tradycj\u0105 staro\u017cytnego Rzymu \u2013 nale\u017ca\u0142 do Senatu, wojska i ludu Konstantynopola. Uwa\u017cano, i\u017c decyzja Bizanty\u0144czyk\u00f3w by\u0142a wyrazem Bo\u017cej woli, gdy\u017c to ostatecznie B\u00f3g decydowa\u0142 o tym, kto zasi\u0105dzie na tronie cesarskim. Je\u015bli go traci\u0142, np. wskutek spisku, oznacza\u0142o to, \u017ce pozbawi\u0142 si\u0119 \u0142aski Bo\u017cej za grzechy, o kt\u00f3rych nawet nikt poza nim samym jako grzesznikiem i Bogiem","start_idx":297,"end_idx":392}
{"id":"mrc_3403","question":"kiedy zosta\u0142 zbudowany zamek w b\u0119dzinie?","answer":"Zamek B\u0119dzi\u0144ski \u2013 \u015bredniowieczna warownia obronna wzniesiona w po\u0142owie XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego","context":"Zamek B\u0119dzi\u0144ski \u2013 \u015bredniowieczna warownia obronna wzniesiona w po\u0142owie XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego w systemie tzw. Orlich Gniazd w Ma\u0142opolsce, 4,5 km od granicy ze \u015al\u0105skiem, na wzg\u00f3rzu nad Czarn\u0105 Przemsz\u0105; wielokrotnie niszczona, odbudowana w 1956. Zamek kr\u00f3lewski po\u0142o\u017cony by\u0142 w drugiej po\u0142owie XVI wieku w powiecie proszowskim wojew\u00f3dztwa krakowskiego. Udost\u0119pniony do zwiedzania. == Historia == Historia fortyfikacji w B\u0119dzinie si\u0119ga IX wieku. Ju\u017c wtedy na G\u00f3rze Zamkowej wzniesiono gr\u00f3d, prawdopodobnie nale\u017c\u0105cy do plemienia Wi\u015blan lub jego zachodniego od\u0142amu. Gr\u00f3d by\u0142 kilkakrotnie rozbudowywany: m.in. w miejsce pierwotnej palisady wzniesiono istniej\u0105cy do dzi\u015b zewn\u0119trzny wa\u0142 podgrodzia, a wewn\u0119trzny wa\u0142 podgrodzia zniwelowano celem za\u0142o\u017cenia cmentarza wczesnochrze\u015bcija\u0144skiego (XII wiek). Osadnictwo podgrodowe rozwija\u0142o si\u0119 na po\u0142udniowym stoku wzg\u00f3rza (obecne podej\u015bcie pod zamek i","start_idx":0,"end_idx":107}
{"id":"mrc_3404","question":"kto pokona\u0142 sfinksa?","answer":"Edyp","context":"Sfinks \u2013 w mitologii greckiej uskrzydlony potw\u00f3r o ciele lwa oraz g\u0142owie i piersiach kobiety. Wed\u0142ug Hezjoda c\u00f3rka Chimery i Ortrosa, w innych przekazach \u2013 c\u00f3rka Tyfona i Echidny. Pilnowa\u0142a dost\u0119pu do Teb, siedz\u0105c na skale w w\u0105wozie i po\u017ceraj\u0105c ludzi, kt\u00f3rzy nie potrafili rozwi\u0105za\u0107 jej zagadki. Zadawa\u0142a pytanie, kt\u00f3rego nauczy\u0142a si\u0119 od muz: \u201eCo to za zwierz\u0119, kt\u00f3re rano chodzi na czterech nogach, w po\u0142udnie na dw\u00f3ch, a wieczorem na trzech?\u201d Edyp po wr\u00f3\u017cebnym \u015bnie rozwi\u0105za\u0142 jej zagadk\u0119 odpowiadaj\u0105c, \u017ce to cz\u0142owiek (dzie\u0144 to \u017cycie cz\u0142owieka, kt\u00f3ry w dzieci\u0144stwie raczkuje, jako doros\u0142y chodzi na dw\u00f3ch nogach, a na staro\u015b\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa trzeciej nogi, czyli laski). Rozwi\u0105zanie zagadki spowodowa\u0142o \u015bmier\u0107 potwora, kt\u00f3ry rzuci\u0142 si\u0119 w przepa\u015b\u0107. Sfinks zadawa\u0142a jeszcze jedno","start_idx":445,"end_idx":449}
{"id":"mrc_3405","question":"kto wymy\u015bli\u0142 cyklon b?","answer":"Cyklon B zosta\u0142 wynaleziony przez Fritza Habera, niemieckiego chemika, noblist\u0119 z 1918","context":"Auschwitz-Birkenau u\u015bmiercanie trwa\u0142o 20\u201330 minut. == Historia wynalezienia i produkcja == Cyklon B zosta\u0142 wynaleziony przez Fritza Habera, niemieckiego chemika, noblist\u0119 z 1918, kt\u00f3ry ze wzgl\u0119du na swoje \u017cydowskie pochodzenie musia\u0142 emigrowa\u0107 z Niemiec w 1933. \u015arodek ten by\u0142 produkowany w czasie I wojny \u015bwiatowej przez TASCH (\"Technischer Ausschuss f\u00fcr Sch\u00e4dlingsbek\u00e4mpfung\" \u2013 Komisj\u0119 Techniczn\u0105 ds. Walki ze Szkodnikami) jako skuteczny \u015brodek do odwszawiania mundur\u00f3w i bielizny \u017co\u0142nierzy powracaj\u0105cych z frontu. Po wojnie TASCH zosta\u0142a przekszta\u0142cona w sp\u00f3\u0142k\u0119 z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 Degesch (\"Deutsche Gesellschaft f\u00fcr Sch\u00e4dlingsbek\u00e4mpfung GmbH\") z Frankfurtu nad Menem, kt\u00f3ra odegra\u0142a kluczow\u0105 rol\u0119 w produkcji cyklonu B w czasie II wojny \u015bwiatowej. Udzia\u0142y w Degesch mia\u0142o pocz\u0105tkowo wiele niemieckich przedsi\u0119biorstw chemicznych, zosta\u0142y one jednak przej\u0119te we wczesnych latach 20.","start_idx":91,"end_idx":177}
{"id":"mrc_3406","question":"do jakiego pa\u0144stwa nale\u017c\u0105 wyspy owcze?","answer":"Archipelag nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii","context":"Wyspy Owcze \u2013 region autonomiczny po\u0142o\u017cony w Europie P\u00f3\u0142nocnej, na p\u00f3\u0142noc od Wielkiej Brytanii, na Morzu Norweskim, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Atlantyckiego. Jest to archipelag z\u0142o\u017cony z 18 wysp wulkanicznych, kt\u00f3rych \u0142\u0105czna powierzchnia wynosi 1393 km\u00b2. Nie ma tam \u017cadnych granic l\u0105dowych z jakimkolwiek innym pa\u0144stwem. Archipelag nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii, ale posiada szerok\u0105 autonomi\u0119. == Og\u00f3lne dane geograficzne == * Najwy\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 archipelagu jest Sl\u00e6ttaratindur (882 m n.p.m.) * Najni\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 jest H\u00f8ganes (115 m n.p.m.) * Najni\u017cszy za\u015b punkt to Ocean Atlantycki (0 m n.p.m.) ; Najdalej na p\u00f3\u0142noc wysuni\u0119ty kraniec Wysp Owczych: 62\u00b029\u203212\u201d szer. geogr. pn. - przyl\u0105dek Enniberg, najbli\u017csza miejscowo\u015b\u0107 - Vi\u00f0arei\u00f0i, gmina Vi\u00f0arei\u00f0i, region Nor\u00f0oyar, wyspa Vi\u00f0oy. Najwy\u017cszy, nadmorski klif Europy. ; Najdalej na po\u0142udnie wysuni\u0119ty","start_idx":316,"end_idx":352}
{"id":"mrc_3407","question":"gdzie jest ostra brama?","answer":"na Starym Mie\u015bcie w Wilnie","context":"Ostra Brama (\u0142ac. \"Porta Acialis\", lit. \"A\u0161mens vartai\" lub \"Au\u0161ros Vartai\", bia\u0142. \"\u0412\u043e\u0441\u0442\u0440\u0430\u044f \u0431\u0440\u0430\u043c\u0430,\" ros. \"\u041e\u0441\u0442\u0440\u0430\u044f \u0431\u0440\u0430\u043c\u0430\") \u2013 brama miejska na Starym Mie\u015bcie w Wilnie, gotycka, wzniesiona w latach 1503\u20131514, wraz z przylegaj\u0105cym do niej fragmentem muru obronnego b\u0119d\u0105ca jedyn\u0105 pozosta\u0142o\u015bci\u0105 dawnych fortyfikacji miejskich. Od wewn\u0119trznej strony bramy znajduje si\u0119 klasycystyczna, wzniesiona w 1829, kaplica Ostrobramska z obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej Kr\u00f3lowej Korony Polskiej (Matki Boskiej Mi\u0142osierdzia). Stanowi ona zamkni\u0119cie ulicy Ostrobramskiej. == Bramy miejskie w Wilnie == W \u015bredniowieczu istnia\u0142 zwyczaj, \u017ce we wn\u0119kach wie\u017c bramnych, nad bram\u0105, umieszczano \u015bwi\u0119te obrazy. Wilno pierwotnie mia\u0142o pi\u0119\u0107 bram miejskich, w tym bram\u0119 Miednick\u0105 (od drogi prowadz\u0105cej do Miednik). Brama ta nazywa\u0142a si\u0119 te\u017c Ostr\u0105, od cz\u0119\u015bci po\u0142udniowego przedmie\u015bcia o nazwie Ostry","start_idx":137,"end_idx":163}
{"id":"mrc_3408","question":"co zosta\u0142o wybrane w plebiscycie pwn m\u0142odzie\u017cowym s\u0142owem 2017 roku?","answer":"\u201exD\u201d","context":"plebiscycie wy\u0142ania jury, oceniaj\u0105c oryginalno\u015b\u0107, pomys\u0142owo\u015b\u0107, kreatywno\u015b\u0107 oraz poprawno\u015b\u0107 j\u0119zykow\u0105 zg\u0142oszonych propozycji. Zgodnie z regulaminem, z konkursu s\u0105 eliminowane s\u0142owa, kt\u00f3re po analizie dokonanej przez jury, zosta\u0142y uznane za wulgarne, obra\u017aliwe, zawieraj\u0105ce tre\u015bci niezgodne z prawem, nawo\u0142uj\u0105ce do nietolerancji/przemocy, nale\u017c\u0105ce do mowy nienawi\u015bci b\u0105d\u017a naruszaj\u0105ce dobre obyczaje. Z konkursu eliminowane s\u0105 te\u017c wyrazy, kt\u00f3re ju\u017c zosta\u0142y wyr\u00f3\u017cnione w poprzednich edycjach. M\u0142odzie\u017cowym s\u0142owem roku 2016 by\u0142 \u201esztos\u201d. W 2017 wygra\u0142 \u2013 \u201exD\u201d, chocia\u017c wi\u0119cej razy zg\u0142aszano \u201esztos\u201d i \u201edwudzionek\u201d. Pierwszy z nich nie m\u00f3g\u0142 jednak zosta\u0107 m\u0142odzie\u017cowym s\u0142owem roku, poniewa\u017c wygra\u0142 ju\u017c w 2016, a \u201edwudzionek\u201d odpad\u0142, gdy\u017c komisja PWN uzna\u0142a, \u017ce jest to \u201es\u0142abo akceptowany purystyczny pomys\u0142\u201d zast\u0105pienia weekendu. Ponadto wyr\u00f3\u017cniono pomys\u0142 na s\u0142owo \u201esmartwica/smartfica\u201d, neologizm \u201eodjaniepawli\u0107\u201d/\u201eodjaniepawla\u0107\u201d oraz neosemantyzm \u201epocisk\u201d","start_idx":547,"end_idx":551}
{"id":"mrc_3409","question":"czym zajmowali si\u0119 w staro\u017cytnej grecji filozofowie?","answer":"si\u0119 najbardziej fundamentalnymi pytaniami dotycz\u0105cymi rzeczywisto\u015bci, cz\u0142owieka i my\u015blenia.","context":"Filozofia staro\u017cytna \u2013 dyscyplina ukszta\u0142towana w staro\u017cytnej Grecji pod koniec VII w. p.n.e., zajmuj\u0105ca si\u0119 najbardziej fundamentalnymi pytaniami dotycz\u0105cymi rzeczywisto\u015bci, cz\u0142owieka i my\u015blenia. Racjonalna forma rozwa\u017ca\u0144 odr\u00f3\u017cnia\u0142a j\u0105 od my\u015bli religijnej, mitologicznej i poezji. Z niej rozwin\u0119\u0142y si\u0119 p\u00f3\u017aniejsze formy filozofii, np. filozofia zachodniego \u015bredniowiecza, filozofia \u015bwiata islamu czy filozofia \u017cydowska. == Charakterystyka == Od swoich pocz\u0105tk\u00f3w, filozofia stara\u0142a si\u0119 wyja\u015bni\u0107 ca\u0142o\u015b\u0107 tego co istnieje, czym r\u00f3\u017cni\u0107 si\u0119 mia\u0142a od dyscyplin szczeg\u00f3\u0142owych, kt\u00f3re skupia\u0142y si\u0119 na okre\u015blonym przedmiocie lub stawia\u0142y sobie granice poznawcze. Zrozumienie to mia\u0142o mie\u0107 charakter racjonalny i uargumentowany (w oparciu o \"logos\"), czym filozofia r\u00f3\u017cni\u0142a si\u0119 zar\u00f3wno od takich form rozumienia rzeczywisto\u015bci jak religia czy mitologia, jak i od opinii (\"doksa\") czy wiedzy empirycznej. W staro\u017cytno\u015bci by\u0142a","start_idx":105,"end_idx":196}
{"id":"mrc_3410","question":"co jest tematem iliady?","answer":"Tematem utworu jest gniew Achillesa i zwi\u0105zane z nim epizody wojny troja\u0144skiej.","context":"Iliada (gr. \"Ili\u00e1s\") \u2013 obok \"Odysei\" drugi z epos\u00f3w, kt\u00f3rych autorstwo tradycja przypisuje Homerowi. Oba utwory datuje si\u0119 na VIII lub VII wiek p.n.e. \u2013 stanowi\u0105 wi\u0119c one najstarsze zabytki literatury greckiej i europejskiej w og\u00f3le. Oba poematy s\u0105 eposami heroicznymi. Powsta\u0142y prawdopodobnie w Jonii na wybrze\u017cu Azji Mniejszej \u2013 \u015bwiadczy o tym przede wszystkim ich j\u0119zyk, kt\u00f3ry mo\u017cna scharakteryzowa\u0107 jako archaiczny dialekt jo\u0144ski z elementami dialektu eolskiego. Metrum stanowi heksametr daktyliczny. Tematem utworu jest gniew Achillesa i zwi\u0105zane z nim epizody wojny troja\u0144skiej. Tytu\u0142 utworu pochodzi od wyra\u017cenia \"he Ilias poiesis\" \u2013 pie\u015b\u0144 o Ilionie (Troi). == Autorstwo i czas powstania == Datowanie utwor\u00f3w jest sporne. Panuje szeroka zgoda, \u017ce \"Iliada\" jest starsza ni\u017c \"Odyseja\". Oba utwory musz\u0105 by\u0107","start_idx":505,"end_idx":584}
{"id":"mrc_3411","question":"gdzie le\u017cy miasto turek?","answer":"miasto i gmina w Polsce w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, siedziba powiatu tureckiego oraz gminy wiejskiej Turek. Po\u0142o\u017cony na ziemi sieradzkiej, nad Kana\u0142em Folusz.","context":"Turek \u2013 miasto i gmina w Polsce w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, siedziba powiatu tureckiego oraz gminy wiejskiej Turek. Po\u0142o\u017cony na ziemi sieradzkiej, nad Kana\u0142em Folusz. By\u0142 miastem duchownym. Wed\u0142ug danych na 30 czerwca 2022 roku miasto liczy\u0142o 24 977 mieszka\u0144c\u00f3w. Miasto stanowi 1,74% powierzchni powiatu. Turek to drugi co do wielko\u015bci o\u015brodek przemys\u0142owy Koni\u0144skiego Zag\u0142\u0119bia W\u0119gla Brunatnego. Obecno\u015b\u0107 z\u0142\u00f3\u017c w\u0119gla brunatnego w pobli\u017cu miasta zadecydowa\u0142a o powstaniu Kopalni W\u0119gla Brunatnego \u201eAdam\u00f3w\u201d oraz Elektrowni \u201eAdam\u00f3w\u201d, nale\u017c\u0105cej do Zespo\u0142u Elektrowni P\u0105tn\u00f3w-Adam\u00f3w-Konin, kt\u00f3ra w latach dzia\u0142ania dostarcza\u0142a ok. 2% wytwarzanej w Polsce energii elektrycznej oraz energi\u0119 ciepln\u0105 dla cz\u0119\u015bci miasta. Elektrownia zako\u0144czy\u0142a swoje funkcjonowanie z dniem 1 stycznia 2018 roku. Przez Turek przebiegaj\u0105 drogi krajowe nr 72 (Konin \u2013 \u0141\u00f3d\u017a \u2013 Rawa Mazowiecka) i","start_idx":8,"end_idx":168}
{"id":"mrc_3412","question":"kto ustala wibor?","answer":"od dnia 30 czerwca 2017 r. nowym administratorem stawek WIBID i WIBOR jest GPW Benchmark S.A.","context":"Polska), a od dnia 30 czerwca 2017 r. nowym administratorem stawek WIBID i WIBOR jest GPW Benchmark S.A. Merytoryczny nadz\u00f3r nad wszystkimi aspektami opracowywania Stawek Referencyjnych pe\u0142ni Komitet Nadzorczy GPW Benchmark S.A. WIBOR jest podstaw\u0105 wyznaczania oprocentowania dla wi\u0119kszo\u015bci kredyt\u00f3w o zmiennym oprocentowaniu udzielanych przez polskie banki, w tym dla gospodarstw domowych i przedsi\u0119biorstw, a tak\u017ce stawk\u0105 bazow\u0105 dla obligacji i instrument\u00f3w pochodnych. Oprocentowanie kredytu jest ustalane z uwzgl\u0119dnieniem WIBOR-u obowi\u0105zuj\u0105cego w danym terminie, najcz\u0119\u015bciej jest to WIBOR 6M lub WIBOR 3M. Gie\u0142da Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w Warszawie umo\u017cliwia handel transakcjami futures na WIBOR dla termin\u00f3w 1M, 3M i 6M. Wed\u0142ug szacunk\u00f3w Instytutu Bada\u0144 nad Gospodark\u0105 Rynkow\u0105, warto\u015b\u0107 kontrakt\u00f3w opartych na stopie WIBOR wynosi ok. 7,2 bln z\u0142. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na","start_idx":11,"end_idx":104}
{"id":"mrc_3413","question":"kiedy maria obchodzi imieniny?","answer":"Maria imieniny obchodzi sze\u015b\u0107dziesi\u0105t dwa razy w roku: 1 stycznia, 23 stycznia, 28 stycznia, 2 lutego, 11 lutego, 25 marca, 2 kwietnia, 5 kwietnia, 7 kwietnia, 9 kwietnia, 14 kwietnia, 18 kwietnia, 23 kwietnia, 26 kwietnia, 28 kwietnia, 30 kwietnia, 3 maja, 13 maja, 14 maja, 24 maja, 28 maja, 29 maja, 31 maja, 2 czerwca, 6 czerwca, 8 czerwca, 27 czerwca, 5 lipca, 6 lipca, 16 lipca, 22 lipca, 29 lipca, 2 sierpnia, 4 sierpnia, 5 sierpnia, 6 sierpnia, 15 sierpnia, 20 sierpnia, 22 sierpnia, 26 sierpnia, 4 wrze\u015bnia","context":"Maria Komorowski, Jean-Marie Le Pen, Ryszard Maria Sygitowicz. Imi\u0119 Maria dodaj\u0105 do swoich imion kap\u0142ani ko\u015bcio\u0142a mariawickiego. Zagraniczne formy: ang. Mary, , , , , , itp. == Imieniny == Maria imieniny obchodzi sze\u015b\u0107dziesi\u0105t dwa razy w roku: 1 stycznia, 23 stycznia, 28 stycznia, 2 lutego, 11 lutego, 25 marca, 2 kwietnia, 5 kwietnia, 7 kwietnia, 9 kwietnia, 14 kwietnia, 18 kwietnia, 23 kwietnia, 26 kwietnia, 28 kwietnia, 30 kwietnia, 3 maja, 13 maja, 14 maja, 24 maja, 28 maja, 29 maja, 31 maja, 2 czerwca, 6 czerwca, 8 czerwca, 27 czerwca, 5 lipca, 6 lipca, 16 lipca, 22 lipca, 29 lipca, 2 sierpnia, 4 sierpnia, 5 sierpnia, 6 sierpnia, 15 sierpnia, 20 sierpnia, 22 sierpnia, 26 sierpnia, 4 wrze\u015bnia,","start_idx":189,"end_idx":704}
{"id":"mrc_3414","question":"gdzie mieszka\u0142 borewicz?","answer":"aleja Sobieskiego 70 m. 59","context":"zaprasza go do pokoju hotelowego. Oboje nie posiadaj\u0105 dzieci z ma\u0142\u017ce\u0144stwa, jednak podczas spotkania okazuje si\u0119, \u017ce Joanna by\u0142a w ci\u0105\u017cy, kt\u00f3r\u0105 usun\u0119\u0142a (przypuszczalnie z Borewiczem, gdy\u017c nie ujawni\u0142a wyra\u017anie, kto m\u00f3g\u0142 by\u0107 ojcem). Z perspektywy czasu Borewicz wyra\u017ca w\u0142asn\u0105 opini\u0119 o zawarciu ma\u0142\u017ce\u0144stwa m\u00f3wi\u0105c, i\u017c \u201emo\u017cna to zrobi\u0107 tylko raz w \u017cyciu\u201d. W odcinku 13 Borewicz podaje sw\u00f3j adres zamieszkania w Warszawie: aleja Sobieskiego 70 m. 59. Jest cz\u0142owiekiem nowoczesnym, jednak w w\u0105skich socjalistycznych ramach. Ubiera si\u0119 modnie (np. nosi polsk\u0105 kopi\u0119 ameryka\u0144skiej kurtki wojskowej M 65, koszulk\u0119 firmy Puma), u\u017cywa kosmetyk\u00f3w Old Spice. Pali papierosy i pije alkohol, aczkolwiek stanowczo odmawia, je\u015bli kieruje pojazdem. Podczas wyjazdu s\u0142u\u017cbowego goli si\u0119 w aucie przeno\u015bn\u0105 maszynk\u0105 elektryczn\u0105. Prze\u0142o\u017cony Borewicza, major Wo\u0142czyk","start_idx":417,"end_idx":443}
{"id":"mrc_3415","question":"w kt\u00f3rym roku ukraina odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"Zgromadzenie Narodowe og\u0142osi\u0142o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Ukrainy 24 sierpnia 1991.","context":"jedno pytanie \u2013 \"\u201eCzy zgadza si\u0119 Pan/Pani z Aktem og\u0142oszenia niepodleg\u0142o\u015bci Ukrainy?\u201d\". Za niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 Ukrainy opowiedzia\u0142o si\u0119 90,32% (28 804 071 przy frekwencji 84,18% z 31 891 742 og\u00f3\u0142u) wyborc\u00f3w. Zgromadzenie Narodowe og\u0142osi\u0142o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Ukrainy 24 sierpnia 1991. 2 grudnia 1991 nast\u0105pi\u0142o uznanie niepodleg\u0142o\u015bci Ukrainy przez pierwsze pa\u0144stwa \u015bwiata (najpierw przez Polsk\u0119, pi\u0119\u0107 godzin p\u00f3\u017aniej, jako drugie \u2013 przez Kanad\u0119). 8 grudnia 1991 Borys Jelcyn, \u0141eonid Krawczuk (reprezentuj\u0105cy Ukrain\u0119) oraz Stanis\u0142au Szuszkiewicz (reprezentuj\u0105cy Bia\u0142oru\u015b) podpisali uk\u0142ad bia\u0142owieski, kt\u00f3ry oznacza\u0142 likwidacj\u0119 ZSRR oraz powo\u0142anie w jego miejsce Wsp\u00f3lnoty Niepodleg\u0142ych Pa\u0144stw (WNP). Czas jego prezydentury charakteryzowa\u0142 si\u0119 g\u0142\u0119bokim kryzysem gospodarczym, b\u0119d\u0105cym skutkiem upadku gospodarki centralnie planowej systemu komunistycznego. === Prezydentura \u0141eonida Kuczmy === Wybory parlamentarne nie da\u0142y jednoznacznego rezultatu. Najwi\u0119ksz\u0105 frakcj\u0105 parlamentarn\u0105","start_idx":204,"end_idx":274}
{"id":"mrc_3416","question":"co doprowadzi\u0142o do powstania koalicji antyhitlerowskiej?","answer":"podpisanie Karty Atlantyckiej 14 sierpnia 1941 roku na pancerniku HMS \"\u201e\"Prince of Wales\u201d przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta.","context":"Sikorski-Majski. Kolejnym krokiem do budowy wielkiej koalicji antyhitlerowskiej by\u0142o podpisanie Karty Atlantyckiej 14 sierpnia 1941 roku na pancerniku HMS \"\u201e\"Prince of Wales\u201d przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta. Okre\u015bla\u0142a ona cele polityki Wielkiej Brytanii i Stan\u00f3w Zjednoczonych w okresie II wojny \u015bwiatowej i po jej zako\u0144czeniu oraz zasady powojennych stosunk\u00f3w mi\u0119dzynarodowych. Za jej najwa\u017cniejsze cele uznano prawo wszystkich narod\u00f3w do posiadania w\u0142asnych rz\u0105d\u00f3w i w\u0142asnego niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa, do rozwoju gospodarczego i \u017cycia w pokoju po pokonaniu tyranii faszystowskiej. Zdecydowanie eksponowa\u0142a zasad\u0119 pokojowego rozstrzygania spor\u00f3w mi\u0119dzynarodowych, zgodnie z zasadami sprawiedliwo\u015bci i prawa mi\u0119dzynarodowego, wyra\u017ca\u0142a nadziej\u0119 na ustanowienie po ostatecznym zniszczeniu \u201etyranii nazistowskiej\u201d trwa\u0142ego pokoju, wspomina\u0142a o potrzebie zaprowadzenia w przysz\u0142o\u015bci \u201esta\u0142ego systemu bezpiecze\u0144stwa na szersz\u0105 skal\u0119\u201d oraz o potrzebie zmniejszenia","start_idx":85,"end_idx":231}
{"id":"mrc_3417","question":"kiedy rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 covid?","answer":"Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach","context":"Pandemia COVID-19 \u2013 pandemia zaka\u017anej choroby COVID-19 wywo\u0142ywanej przez koronawirusa SARS-CoV-2. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach, a 11 marca 2020 zosta\u0142a uznana przez \u015awiatow\u0105 Organizacj\u0119 Zdrowia (WHO) za pandemi\u0119. W okresie od listopada 2019 do stycznia 2020 zachorowania pojawia\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w mie\u015bcie Wuhan, w \u015brodkowych Chinach, ale ju\u017c w po\u0142owie stycznia wirus rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 w ca\u0142ych Chinach. W drugiej po\u0142owie lutego ogniska zaka\u017ce\u0144 z setkami chorych wybuch\u0142y w Korei Po\u0142udniowej, we W\u0142oszech oraz w Iranie. Od 4 marca 2020 s\u0105 notowane zaka\u017cenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. 13 marca 2020 WHO poda\u0142a, \u017ce centrum pandemii koronawirusa sta\u0142a si\u0119 Europa. P\u00f3\u017aniej zachorowania rozla\u0142y si\u0119 na pozosta\u0142e kontynenty, a ostatnim, na","start_idx":98,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3418","question":"kto by\u0142 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym w\u0142adc\u0105 na \u015bwiecie?","answer":"Bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 pewn\u0105 i udokumentowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania, najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym przyw\u00f3dc\u0105 w historii by\u0142 Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata","context":"do 2184 p.n.e. Innymi w\u0142adcami kt\u00f3rzy mog\u0105 by\u0107 wymieniani jako najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cy w historii to dw\u00f3ch japo\u0144skich cesarzy: K\u014dan, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 392\u2013291 p.n.e., czyli 101 lat oraz Suinin, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 29 p.n.e.-70, czyli 99 lat \u2013 lecz s\u0105 oni uznawani przez historyk\u00f3w za postacie legendarne. Z kolei Otto von Habsburg by\u0142 osob\u0105 najd\u0142u\u017cej w historii pretenduj\u0105c\u0105 do tronu \u2013 jako tytularny kr\u00f3l W\u0119gier i Czech \u2013 od \u015bmierci swego ojca Karola I w 1922 do w\u0142asnej \u015bmierci w 2011 \u2013 czyli przez 89 lat.Bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 pewn\u0105 i udokumentowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania, najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym przyw\u00f3dc\u0105 w historii by\u0142 Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata, lecz do 1921","start_idx":521,"end_idx":706}
{"id":"mrc_3419","question":"kiedy oddano gazoport?","answer":"30 grudnia 2014","context":"LNG w \u015awinouj\u015bciu oraz przekazanie go do u\u017cytkowania \u2013 z ustalonym pocz\u0105tkowo terminem 30 czerwca 2014. Pod koniec 2010 zosta\u0142y przeprowadzone prace geologiczne i geodezyjne. 23 marca 2011 premier Donald Tusk dokona\u0142 oficjalnego po\u0142o\u017cenia kamienia w\u0119gielnego pod budow\u0119. We wrze\u015bniu 2013 wcze\u015bniej ustalona data oddania zosta\u0142a przesuni\u0119ta na 30 grudnia 2014. Wok\u00f3\u0142 budowy gazoportu trwa\u0142y spory dotycz\u0105ce m.in. dotacji ze strony UE oraz g\u0142\u0119boko\u015bci tras \u017ceglugowych przecinanych przez budowany Gazoci\u0105g P\u00f3\u0142nocny. Koszt gazoportu mia\u0142 wynie\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5 mld z\u0142. Przewidywano finansowanie z czterech \u017ar\u00f3de\u0142: * wk\u0142ad w\u0142asny (kapita\u0142 sp\u00f3\u0142ki) \u2013 670 mln z\u0142 (docelowo wyniesie 1 mld z\u0142) * dotacja z UE z Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej (EPENG) \u2013 55 mln \u20ac * dotacja z Programu Operacyjnego","start_idx":343,"end_idx":358}
{"id":"mrc_3420","question":"kt\u00f3ry z gatunk\u00f3w jest stenobiontem?","answer":"goryl, koralowce rafy koralowej, porosty itp.","context":"D \u2013 polistenobionty Stenobionty (gr.: \"sten\u00f3s\" \u2013 w\u0105ski) \u2013 gatunki o w\u0105skim zakresie tolerancji ekologicznej dla danego czynnika, np. goryl, koralowce rafy koralowej, porosty itp. Stenobionty s\u0105 dobrymi bioindykatorami (gatunkami wska\u017anikowymi) \u2013 ich wyst\u0119powanie \u015bwiadczy o obecno\u015bci lub dzia\u0142aniu okre\u015blonego czynnika. W praktyce gatunki wska\u017anikowe wykorzystuje si\u0119 tak\u017ce do okre\u015blania stanu \u015brodowiska (np. stopnia jego zanieczyszczenia). Stenobionty dzielimy na: * mezostenobionty \u2013 organizmy \u017cyj\u0105ce w obr\u0119bie warto\u015bci \u015brednich danego czynnika \u015brodowiskowego. * oligostenobionty \u2013 organizmy \u017cyj\u0105ce w obr\u0119bie warto\u015bci niskich danego czynnika \u015brodowiskowego. * polistenobionty \u2013 organizmy \u017cyj\u0105ce w obr\u0119bie warto\u015bci wysokich danego czynnika \u015brodowiskowego. Przyk\u0142adowe rodzaje stenobiont\u00f3w: * stenotermy \u2013 organizmy wymagaj\u0105ce do prze\u017cycia konkretnych warto\u015bci temperatury * stenohaliny \u2013 organizmy potrafi\u0105ce \u017cy\u0107 tylko w wodzie o danym zasoleniu.","start_idx":133,"end_idx":178}
{"id":"mrc_3421","question":"jak d\u0142ugo trwa\u0142o powstanie warszawskie?","answer":"walki trwa\u0142y 63 dni.","context":"wrze\u015bnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Genera\u0142 Jerzy Kirchmayer podzieli\u0142 natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1\u20134 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego obrotu spraw b\u0119d\u0105 mog\u0142y wytrwa\u0107 w obronie maksymalnie przez 14 dni (przy za\u0142o\u017ceniu, \u017ce mo\u017cliwe b\u0119dzie uzyskanie broni ze zdobyczy i zrzut\u00f3w). W rzeczywisto\u015bci walki trwa\u0142y 63 dni. === Godzina \u201eW\u201d === 1 sierpnia o godz. 17.00 jednostki Okr\u0119gu Warszawskiego AK oraz oddzia\u0142y dyspozycyjne KG AK zaatakowa\u0142y niemieckie obiekty we wszystkich dzielnicach okupowanej Warszawy. Po\u0142o\u017cenie wyj\u015bciowe powsta\u0144c\u00f3w by\u0142o niezwykle trudne.","start_idx":602,"end_idx":622}
{"id":"mrc_3422","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 m\u0105\u017c el\u017cbiety ii?","answer":"17 kwietnia 2021 r.","context":"\u017cyczy\u0142 sobie pogrzebu pa\u0144stwowego. Ceremonia pogrzebowa m\u0119\u017ca kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, odby\u0142a si\u0119 na zamku w Windsorze. Ksi\u0105\u017c\u0119 Filip zosta\u0142 pochowany w kaplicy \u015bw. Jerzego na zamku w Windsorze. Pogrzeb odby\u0142 si\u0119 8 dni po \u015bmierci ksi\u0119cia, czyli 17 kwietnia 2021 r. Pogrzeb ksi\u0119cia Filipa mia\u0142 podobny poziom oficjalno\u015bci, co pogrzeb El\u017cbiety, Kr\u00f3lowej Matki w 2002. Po \u015bmierci kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, kt\u00f3ra nast\u0105pi\u0142a 8 wrze\u015bnia 2022, cia\u0142o ksi\u0119cia Filipa zostanie przeniesione do kaplicy pami\u0119ci Jerzego VI w Windsorze. == Zami\u0142owania i osobowo\u015b\u0107 == Filip gra\u0142 w polo do 1971, kiedy zacz\u0105\u0142 startowa\u0107 w powo\u017ceniu zaprz\u0119giem i sta\u0142 si\u0119 wielkim propagatorem tej dyscypliny. Jej przepisy powstawa\u0142y pod jego nadzorem. By\u0142 zapalonym \u017ceglarzem, przyja\u017ani\u0142 si\u0119 ze s\u0142awnym entuzjast\u0105 tego sportu i projektantem Uffa","start_idx":240,"end_idx":259}
{"id":"mrc_3423","question":"jak\u0105 warto\u015bciowo\u015b\u0107 ma w\u0119giel?","answer":"W zwi\u0105zkach w\u0119giel jest zazwyczaj czterowarto\u015bciowy, rzadko dwuwarto\u015bciowy","context":"Powszechnie stosowany jest w stopach z \u017celazem (stal i \u017celiwo). W zwi\u0105zkach w\u0119giel jest zazwyczaj czterowarto\u015bciowy, rzadko dwuwarto\u015bciowy (np. w tlenku w\u0119gla oraz zwi\u0105zkach kompleksowych). Wyst\u0119puje na rozmaitych stopniach utlenienia w zakresie od \u2212IV do IV. Do najwa\u017cniejszych tlenk\u00f3w w\u0119gla nale\u017c\u0105 tlenek, dwutlenek i podtlenek. == Zastosowanie w\u0119gla == W\u0119giel jest jednym z paliw kopalnych i wa\u017cnym \u017ar\u00f3d\u0142em nieodnawialnej energii. Spalanie w\u0119gla, a tak\u017ce innych paliw kopalnych, przyczynia si\u0119 do globalnego ocieplenia. Naturalna zawarto\u015b\u0107 izotopu wykorzystywana jest do tzw. datowania radiow\u0119glowego. W czasie \u017cycia w organizmie \u017cywym przyswajane s\u0105 zwi\u0105zki z w\u0119glem i odk\u0142adane wewn\u0105trz tkanek. Po \u015bmierci w\u0119giel rozpada si\u0119. Podczas okre\u015blania wieku organizmu mierzy si\u0119 proporcj\u0119 w\u0119gla do ca\u0142kowitej ilo\u015bci w\u0119gla. Grafit jest stosowany w poligrafii do produkcji","start_idx":64,"end_idx":138}
{"id":"mrc_3424","question":"co spotka\u0142o indian ze strony hiszpa\u0144skich konkwistador\u00f3w?","answer":"zmuszali Indian do ci\u0119\u017ckiej pracy.","context":"w ci\u0105gu kilku lat ca\u0142e imperium Ink\u00f3w. Hiszpanie rych\u0142o zorganizowali w obu Amerykach wielkie kopalnie z\u0142ota i srebra oraz plantacje uprawy kukurydzy, trzciny cukrowej, kakao i bawe\u0142ny, na kt\u00f3rych zmuszali Indian do ci\u0119\u017ckiej pracy. Wst\u0119pne nadu\u017cycia konkwistador\u00f3w w systemie sprawowania w\u0142adzy i ca\u0142kowity brak odporno\u015bci na choroby zaka\u017ane, przywleczone z Europy spowodowa\u0142y olbrzymi\u0105 \u015bmiertelno\u015b\u0107 w\u015br\u00f3d tubylczej india\u0144skiej ludno\u015bci. Szacuje si\u0119, \u017ce w latach 1500\u20131548 jej liczebno\u015b\u0107 zmniejszy\u0142a si\u0119 od 50 do 90 procent. == Ewangelizacja == U boku konkwistador\u00f3w udawali si\u0119 do Ameryki ksi\u0119\u017ca i zakonnicy katoliccy, celem szerzenia wiary chrze\u015bcija\u0144skiej w\u015br\u00f3d tubylc\u00f3w. Najwi\u0119ksz\u0105 aktywno\u015b\u0107 przejawia\u0142y zakony franciszka\u0144ski i dominika\u0144ski w Meksyku, a w okresie p\u00f3\u017aniejszym tak\u017ce jezuicki w Ameryce Po\u0142udniowej i na wschodzie Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. Wiara katolicka stanowi\u0142a dla","start_idx":197,"end_idx":231}
{"id":"mrc_3425","question":"jak wczesniej nazywali sie windsorowie?","answer":"Saxe-Coburg i Gotha","context":"Windsorowie () \u2013 panuj\u0105cy r\u00f3d kr\u00f3lewski w Zjednoczonym Kr\u00f3lestwie i innych krajach Wsp\u00f3lnoty Narod\u00f3w. W 1901, po \u015bmierci kr\u00f3lowej Wiktorii, boczna linia rodu Saxe-Coburg i Gotha (sama b\u0119d\u0105ca boczn\u0105 ga\u0142\u0119zi\u0105 rodu Wettyn\u00f3w) zast\u0105pi\u0142a dynasti\u0119 hanowersk\u0105 na tronie brytyjskim wraz z koronacj\u0105 kr\u00f3la Edwarda VII, syna kr\u00f3lowej Wiktorii i ksi\u0119cia Alberta von Sachsen-Coburg und Gotha. W 1917 z powodu antyniemieckich nastroj\u00f3w w Wielkiej Brytanii podczas I wojny \u015bwiatowej nazwa domu kr\u00f3lewskiego zosta\u0142a zmieniona z niemieckobrzmi\u0105cego \"Saxe-Coburg and Gotha\" na bardziej angielskobrzmi\u0105ce \"Windsor\". Nazwa wzi\u0119\u0142a si\u0119 od jednej z g\u0142\u00f3wnych siedzib kr\u00f3lewskich, zamku w Windsorze. Od tego czasu pi\u0119ciu brytyjskich monarch\u00f3w wywodzi\u0142o si\u0119 z rodu Windsor: Jerzy V, Edward VIII, Jerzy VI, El\u017cbieta II i Karol III. Wraz ze \u015bmierci\u0105 Jerzego VI","start_idx":158,"end_idx":177}
{"id":"mrc_3426","question":"kim by\u0142a \u017cona orfeusza?","answer":"Eurydyka (tak\u017ce Eurydike; gr. Euryd\u00edk\u0113, \u0142ac. Eurydice) \u2013 w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza.","context":"Eurydyka (tak\u017ce Eurydike; gr. Euryd\u00edk\u0113, \u0142ac. Eurydice) \u2013 w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza. Zmar\u0142a od uk\u0105szenia jadowitego w\u0119\u017ca. Nast\u0105pi\u0142a na w\u0119\u017ca podczas zbierania zi\u00f3\u0142 w lesie w dolinie rzeki Penejos w pobli\u017cu Tempe w Tesalii, uciekaj\u0105c przed my\u015bliwym Aristajosem. Nimfy le\u015bne opowiedzia\u0142y o tym Orfeuszowi, kt\u00f3ry to niezw\u0142ocznie uda\u0142 si\u0119 do podziemnego \u015bwiata zmar\u0142ych. Orfeusz b\u0142aga\u0142 Hadesa o jej powr\u00f3t na ziemi\u0119: zmi\u0119kczy\u0142 wol\u0119 boga podziemi i jego \u017cony Persefony \u017ca\u0142osn\u0105 pie\u015bni\u0105. Pluton zgodzi\u0142 si\u0119 wyda\u0107 Eurydyk\u0119 pod jednym warunkiem \u2013 Orfeusz mia\u0142 z ni\u0105 wyj\u015b\u0107 z podziemi, id\u0105c pierwszy i nie ogl\u0105daj\u0105c si\u0119 za siebie. Gdy jednak ma\u0142\u017conkowie zbli\u017cali","start_idx":0,"end_idx":238}
{"id":"mrc_3427","question":"kto namalowa\u0142 obraz s\u0105d ostateczny?","answer":"Micha\u0142a Anio\u0142a","context":"S\u0105d Ostateczny \u2013 fresk w Kaplicy Syksty\u0144skiej namalowany przez w\u0142oskiego malarza, rze\u017abiarza, poet\u0119 i architekta epoki odrodzenia, Micha\u0142a Anio\u0142a. == Zam\u00f3wienie i prace przygotowawcze == W 1534 roku Micha\u0142 Anio\u0142 opu\u015bci\u0142 Florencj\u0119 i powr\u00f3ci\u0142 do Rzymu. Tam \u00f3wczesny papie\u017c, Klemens VII (Giulio de Medici), zleci\u0142 mu przerobienie \u015bciany o\u0142tarzowej Kaplicy Syksty\u0144skiej i namalowanie na niej ogromnego fresku przedstawiaj\u0105cego S\u0105d Ostateczny. W tym celu artysta musia\u0142 usun\u0105\u0107 kilka cennych malowide\u0142, mi\u0119dzy innymi freski namalowane 20 lat wcze\u015bniej przez siebie samego oraz g\u0142\u00f3wny fresk przedstawiaj\u0105cy Wniebowzi\u0119cie Matki Boskiej i kl\u0119cz\u0105cego papie\u017ca Sykstusa IV, fundatora kaplicy. Dzie\u0142o to, wykonane przez Pinturicchia, mia\u0142o podstawowe znaczenie dla pierwotnej pi\u0119tnastowiecznej koncepcji ikonograficznej kaplicy, kt\u00f3ra nosi\u0142a wezwanie Matki Bo\u017cej. Nad freskiem znajdowa\u0142y si\u0119 wizerunki niekt\u00f3rych papie\u017cy autorstwa","start_idx":131,"end_idx":145}
{"id":"mrc_3428","question":"co to znaczy gromady?","answer":"nazwa stosowana w j\u0119zyku polskim na okre\u015blenie dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych rang\u0105 kategorii systematycznych","context":"Gromada (w botanice \"divisio\", w zoologii \"classis\") \u2013 nazwa stosowana w j\u0119zyku polskim na okre\u015blenie dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych rang\u0105 kategorii systematycznych. Termin \"classis\" zosta\u0142 wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pi\u0119ciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla gromady s\u0105: * nadgromada (\"superdivisio\" dla ro\u015blin lub \"superclassis\" dla zwierz\u0105t), * podgromada (\"subdivisio\" dla ro\u015blin lub \"subclassis\" dla zwierz\u0105t) * infragromada (\"infradivisio\" dla ro\u015blin lub \"infraclassis\" dla zwierz\u0105t). == R\u00f3\u017cnice w nomenklaturze botanicznej i zoologicznej == Tradycyjna polska systematyka botaniczna mianem \u201egromady\u201d okre\u015bla kategori\u0119 \u201edivisio\u201d, b\u0119d\u0105c\u0105 odpowiednikiem typu (\u201ephylum\u201d) w \u015bwiecie zwierz\u0105t. Ostatnio zacz\u0119to jednak dopuszcza\u0107 stosowanie okre\u015blenia \u201etyp\u201d dla wszystkich organizm\u00f3w. W starszej literaturze polska \u201egromada\u201d w \u015bwiecie ro\u015blin nie odpowiada rang\u0105 \u201egromadzie\u201d w \u015bwiecie zwierz\u0105t. ===","start_idx":55,"end_idx":147}
{"id":"mrc_3429","question":"kim by\u0142 gollum?","answer":"Gollum, Sm\u00e9agol \u2013 posta\u0107 literacka, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w powie\u015bci J.R.R. Tolkiena \"Hobbit\" oraz \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" oraz ich ekranizacji.","context":"Gollum, Sm\u00e9agol \u2013 posta\u0107 literacka, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w powie\u015bci J.R.R. Tolkiena \"Hobbit\" oraz \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" oraz ich ekranizacji. == Przed \"Hobbitem\" == Sm\u00e9agol urodzi\u0142 si\u0119 w po\u0142owie trzeciego tysi\u0105clecia Trzeciej Ery na terenach le\u017c\u0105cych w \u015brodkowym biegu Anduiny. Pochodzi\u0142 z zamo\u017cnej rodziny i by\u0142 bardzo ciekawski. Jego przyjaciel, D\u00e9agol, odnalaz\u0142 na dnie rzeki Jedyny Pier\u015bcie\u0144, zagubiony od czasu \u015bmierci Isildura na wojnie Ostatniego Sojuszu. Pier\u015bcie\u0144 za po\u015brednictwem woli odzyskuj\u0105cego si\u0142y po zwyci\u0119stwie Sojuszu Saurona obudzi\u0142 w Sm\u00e9agolu zazdro\u015b\u0107 i hobbit zgodnie z obyczajem swojego plemienia (obecnym tak\u017ce pod koniec Trzeciej Ery) za\u017c\u0105da\u0142 od przyjaciela klejnotu jako urodzinowego podarunku. Gdy D\u00e9agol, uprzednio ofiarowawszy towarzyszowi prezent, odm\u00f3wi\u0142, Sm\u00e9agol udusi\u0142 go i starannie ukry\u0142 zw\u0142oki, zaw\u0142adn\u0105\u0142 Pier\u015bcieniem i po nied\u0142ugim czasie zosta\u0142","start_idx":0,"end_idx":143}
{"id":"mrc_3430","question":"po co wprowadzono stan wojenny?","answer":"wprowadzenia stanu wojennego w celu powstrzymania niepokoj\u00f3w spo\u0142ecznych i zgaszenia rodz\u0105cego si\u0119 ruchu demokratycznego.","context":"40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z dnia 25 stycznia 1982 roku. == Przygotowania == Ju\u017c w czasie fali strajk\u00f3w sierpnia 1980 w\u0142adze komunistyczne rozwa\u017ca\u0142y mo\u017cliwo\u015b\u0107 wprowadzenia stanu wojennego w celu powstrzymania niepokoj\u00f3w spo\u0142ecznych i zgaszenia rodz\u0105cego si\u0119 ruchu demokratycznego. Przyczyny, dla kt\u00f3rych w\u0142adze nie zdecydowa\u0142y si\u0119 w\u00f3wczas na podj\u0119cie tego rodzaju dzia\u0142a\u0144, nie zosta\u0142y do ko\u0144ca wyja\u015bnione. Jest mo\u017cliwe, \u017ce Biuro Polityczne KC PZPR postanowi\u0142o, \u017ce","start_idx":576,"end_idx":697}
{"id":"mrc_3431","question":"jakiej wielko\u015bci s\u0105 pluskwy?","answer":"Jest niewielki, oko\u0142o 4\u20136 mm d\u0142ugo\u015bci, i oko\u0142o 3 mm szeroko\u015bci.","context":"Pluskwa domowa (\"Cimex lectularius\") \u2013 gatunek owada nale\u017c\u0105cy do podrz\u0119du pluskwiak\u00f3w r\u00f3\u017cnoskrzyd\u0142ych, rodziny pluskwowatych. \u017bywi si\u0119 krwi\u0105 zwierz\u0105t ciep\u0142okrwistych, g\u0142\u00f3wnie cz\u0142owieka. By\u0142a prawie wyt\u0119piona w krajach rozwini\u0119tych (z u\u017cyciem DDT), ale wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie obserwowany jest jej powr\u00f3t. Potrafi by\u0107 uci\u0105\u017cliwa w warunkach domowych, cz\u0119sto poprzez aktywno\u015b\u0107 noc\u0105 w \u0142\u00f3\u017ckach. == Budowa == Jest niewielki, oko\u0142o 4\u20136 mm d\u0142ugo\u015bci, i oko\u0142o 3 mm szeroko\u015bci. Posiada czerwonobrunatne, silnie sp\u0142aszczone, owalne cia\u0142o zw\u0119\u017caj\u0105ce si\u0119 ku przodowi. Gnie\u017adzi si\u0119 w pomieszczeniach, najcz\u0119\u015bciej w meblach tapicerowanych, pod boazeri\u0105 lub tapetami. Jest paso\u017cytem, posiada narz\u0105dy g\u0119bowe typu k\u0142uj\u0105co-ss\u0105cego, \u017cywi si\u0119 krwi\u0105 ssak\u00f3w (w tym cz\u0142owieka). === Oczy === Ma\u0142e oczy s\u0142u\u017c\u0105 pluskwie g\u0142\u00f3wnie do sprawdzania, czy jest ju\u017c wystarczaj\u0105co ciemno, aby wyruszy\u0107 na poszukiwanie ofiary. === Stopy","start_idx":392,"end_idx":455}
{"id":"mrc_3432","question":"jakie cz\u0105steczki chemiczne s\u0105 w nikotynie?","answer":"z dw\u00f3ch pier\u015bcieni heterocyklicznych, pirydyny i pirolidyny","context":"Nikotyna \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy alkaloid\u00f3w pirydynowych. Naturalnie wyst\u0119puje w li\u015bciach i korzeniach tytoniu szlachetnego (\"Nicotiana tabacum\"). Zbudowana jest z dw\u00f3ch pier\u015bcieni heterocyklicznych, pirydyny i pirolidyny, kt\u00f3rej atom w\u0119gla w pozycji 2 stanowi centrum chiralne (naturalnie wyst\u0119puj\u0105ca nikotyna jest enancjomerem o konfiguracji \"S\"). == Dzia\u0142anie na organizm == Powszechnie podawan\u0105 dawk\u0105 LD50 dla cz\u0142owieka jest ok. 0,8 mg/kg masy cia\u0142a \u2013 doustnie (60 mg przyj\u0119te przez doros\u0142ego). Warto\u015b\u0107 ta zosta\u0142a jednak ustalona jeszcze w XIX wieku, w drodze bada\u0144 o ograniczonej wiarygodno\u015bci, mo\u017ce wi\u0119c odbiega\u0107 od rzeczywisto\u015bci; znane s\u0105 liczne przypadki prze\u017cycia znacznie wi\u0119kszych dawek. W \u015bwietle nowszych bada\u0144, bardziej prawdopodobna wydaje si\u0119 LD50 w przedziale 6,5\u201313 mg/kg masy cia\u0142a, co czyni\u0142oby j\u0105 zbli\u017con\u0105 do tej dla ps\u00f3w","start_idx":177,"end_idx":236}
{"id":"mrc_3433","question":"dlaczego kronos po\u0142yka\u0142 swoje dzieci?","answer":"poniewa\u017c przepowiedziano mu, \u017ce najm\u0142odsze z dzieci pozbawi go w\u0142adzy","context":"Kronos ( \"kr\u00f3nos\", \u0142ac. Saturnus) \u2013 w mitologii greckiej b\u00f3g rolnictwa, jeden z tytan\u00f3w i najm\u0142odszy syn Uranosa i Gai. Kronos uchodzi\u0142 za syna Uranosa i Gai. Czasem mylony z Chronosem. W obronie swych si\u00f3str i braci pozbawi\u0142 ojca w\u0142adzy nad \u015bwiatem. Ten przekl\u0105\u0142 go, zapowiadaj\u0105c \u017ce i jego str\u0105ci z piedesta\u0142u w\u0142asne dziecko. Jego \u017con\u0105 by\u0142a jedna z tytanid Reja. Z ich zwi\u0105zku urodzi\u0142o si\u0119 sze\u015bcioro dzieci (Demeter, Hestia, Hera, Hades, Posejdon i Zeus). Ale poniewa\u017c przepowiedziano mu, \u017ce najm\u0142odsze z dzieci pozbawi go w\u0142adzy, po\u0142yka\u0142 je zaraz po urodzeniu. Rei uda\u0142o si\u0119 uratowa\u0107 najm\u0142odszego, Zeusa, podaj\u0105c Kronosowi kamie\u0144 owini\u0119ty w pieluszki dla dzieci (omfalos). Zeus zosta\u0142 ukryty w grocie na Krecie. Reja zwo\u0142a\u0142a nimfy, aby gra\u0142y i d\u017awi\u0119cza\u0142y","start_idx":461,"end_idx":530}
{"id":"mrc_3434","question":"gdzie wis\u0142a wp\u0142ywa do morza?","answer":"Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej","context":"Wis\u0142a () \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka Polski, a tak\u017ce najd\u0142u\u017csza rzeka uchodz\u0105ca do Morza Ba\u0142tyckiego, o d\u0142ugo\u015bci 1047 km. Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej, a jej \u015brednioroczny przep\u0142yw w odcinku uj\u015bciowym wynosi 1046 m\u00b3/s. Wed\u0142ug pomiar\u00f3w z 2005 roku Wis\u0142a \u2013 b\u0119d\u0105ca najd\u0142u\u017csz\u0105 rzek\u0105 w Polsce \u2013 ma d\u0142ugo\u015b\u0107 1023,5 km. == Historia nazwy == Hydronim \u201eWis\u0142a\u201d ma ponad 2000 lat. Pierwsza wzmianka spisana po \u0142acinie pochodzi z 7\u20135 r. p.n.e. i znajduje si\u0119 na wystawionej w Porticus Vipsania mapie Marka Agrypy oraz w \"Historii naturalnej\" Pliniusza Starszego, kt\u00f3ry nazwa\u0142 rzek\u0119 \"Viscla\". Od V wieku \"Vistla\" (Divisio orbis terrarum). W okresie tym dorzecze Wis\u0142y zasiedlone by\u0142o od po\u0142udnia przez plemiona celtyckie, a od p\u00f3\u0142nocy przez plemiona wschodniogerma\u0144skie. W wiekach od II do","start_idx":113,"end_idx":139}
{"id":"mrc_3435","question":"czym s\u0105 badania naukowe?","answer":"Badania naukowe \u2013 prace podejmowane przez badacza lub zesp\u00f3\u0142 badaczy w celu osi\u0105gni\u0119cia post\u0119pu wiedzy naukowej, ustalenia nowych twierdze\u0144 naukowych, tez, aksjomat\u00f3w, uog\u00f3lnie\u0144 i definicji.","context":"Badania naukowe \u2013 prace podejmowane przez badacza lub zesp\u00f3\u0142 badaczy w celu osi\u0105gni\u0119cia post\u0119pu wiedzy naukowej, ustalenia nowych twierdze\u0144 naukowych, tez, aksjomat\u00f3w, uog\u00f3lnie\u0144 i definicji. Badania te mog\u0105 by\u0107 podejmowane w 4 zasadniczych przypadkach: * d\u0105\u017cy si\u0119 do odkrycia dot\u0105d nieustalonych nowych zale\u017cno\u015bci, kt\u00f3rych nikt wcze\u015bniej nie bada\u0142 * podwa\u017ca si\u0119 istniej\u0105cy materia\u0142 i jego twierdzenia oraz chce si\u0119 na to miejsce udowodni\u0107 funkcjonowanie innych zale\u017cno\u015bci * podejmuje si\u0119 pr\u00f3b\u0119 poszerzenia istniej\u0105cych ju\u017c bada\u0144, kt\u00f3re zosta\u0142y opublikowane cz\u0119\u015bciowo lub w znacznym stopniu wymagaj\u0105 rozszerzenia * chce si\u0119 zaktualizowa\u0107 (lub potwierdzi\u0107, \u017ce funkcjonuj\u0105 nadal) istniej\u0105ce badania i ich wyniki ze wzgl\u0119du na znaczny up\u0142yw czasu i mo\u017cliwo\u015b\u0107 ich dezaktualizacji == Rozumienie bada\u0144 naukowych == Badania naukowe to: * w szerokim znaczeniu","start_idx":0,"end_idx":190}
{"id":"mrc_3436","question":"kto to jest pieszy w ruchu drogowym?","answer":"Pieszym jest, zgodnie z kodeksem drogowym, ka\u017cdy, kto porusza si\u0119 po drodze publicznej bez \u017cadnego \u015brodka transportu.","context":"Pieszy \u2013 Pieszym jest, zgodnie z kodeksem drogowym, ka\u017cdy, kto porusza si\u0119 po drodze publicznej bez \u017cadnego \u015brodka transportu. Nawet pieszy, podobnie jak kierowcy pojazd\u00f3w, musz\u0105 przestrzega\u0107 pewnych zasad post\u0119powania, kt\u00f3re gwarantuj\u0105 bezpiecze\u0144stwo i odpowiednie wsp\u00f3\u0142istnienie r\u00f3\u017cnych u\u017cytkownik\u00f3w dr\u00f3g. Za pieszego uwa\u017ca si\u0119 r\u00f3wnie\u017c osob\u0119 prowadz\u0105c\u0105, ci\u0105gn\u0105c\u0105 lub pchaj\u0105c\u0105 rower, motorower, motocykl, hulajnog\u0119 elektryczn\u0105, urz\u0105dzenie transportu osobistego, urz\u0105dzenie wspomagaj\u0105ce ruch, w\u00f3zek dzieci\u0119cy, podr\u0119czny lub inwalidzki, osob\u0119 poruszaj\u0105c\u0105 si\u0119 w w\u00f3zku inwalidzkim, a tak\u017ce osob\u0119 w wieku do 10 lat kieruj\u0105c\u0105 rowerem pod opiek\u0105 osoby doros\u0142ej. == Historia == Ruch pieszy jest podstawow\u0105 metod\u0105 przemieszczania si\u0119 ludzi od pocz\u0105tku istnienia gatunku ludzkiego. Nasi przodkowie wyw\u0119drowali z Afryki oko\u0142o 60 000 lat temu. Przebadanie tras tej w\u0119dr\u00f3wki jest jednym z cel\u00f3w Projektu","start_idx":9,"end_idx":126}
{"id":"mrc_3437","question":"jakie narz\u0119dzie wynalaz\u0142 lu ban?","answer":"Przypisuje mu si\u0119 niezwyk\u0142e uzdolnienia i wynalezienie wielu narz\u0119dzi oraz technik stolarskich i ciesielskich, m.in. pi\u0142y.","context":"Lu Ban (ok. 507 p.n.e.-ok. 440 p.n.e.) \u2013 chi\u0144ski cie\u015bla i budowniczy \u017cyj\u0105cy w Okresie Wiosen i Jesieni, po \u015bmierci ub\u00f3stwiony. Jest wspomniany w kilku tekstach klasycznych, m.in. u Mencjusza i Mo Di. Zgodnie z podaniami urodzi\u0142 si\u0119 jako Gongshu Ban (\u516c\u8f93\u73ed) w pa\u0144stwie Lu, w rodzinie ciesielskiej. Przypisuje mu si\u0119 niezwyk\u0142e uzdolnienia i wynalezienie wielu narz\u0119dzi oraz technik stolarskich i ciesielskich, m.in. pi\u0142y. Przebywaj\u0105c na dworze w Chu skonstruowa\u0142 haki i tarany, u\u017cywane w czasie walk morskich, a tak\u017ce drabiny u\u017cywane przy obl\u0119\u017ceniach miast do szturmowania mur\u00f3w. Wiele tekst\u00f3w przypisuje mu r\u00f3wnie\u017c skonstruowanie maszyny lataj\u0105cej w kszta\u0142cie ptaka, wykonanej z drewna i bambusa, kt\u00f3ra mog\u0142a unosi\u0107 si\u0119 w powietrzu bez przerwy przez trzy dni. W p\u00f3\u017aniejszych wiekach wok\u00f3\u0142 postaci","start_idx":295,"end_idx":417}
{"id":"mrc_3438","question":"gdzie obecnie znajduje si\u0119 obraz dama z \u0142asiczk\u0105?","answer":"Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie.","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":328,"end_idx":392}
{"id":"mrc_3439","question":"w jakim filmie gra\u0142a millie bobby brown?","answer":"filmach \"Enola Holmes\", \"Godzilla II: Kr\u00f3l potwor\u00f3w\" i ich kontynuacjach.","context":"ma\u0142y|upright=0.85|Millie Bobby Brown (2018) Millie Bobby Brown (ur. 19 lutego 2004 w Marbelli) \u2013 brytyjska aktorka i modelka. Gra\u0142a m.in. w serialu \"Stranger Things\", a tak\u017ce filmach \"Enola Holmes\", \"Godzilla II: Kr\u00f3l potwor\u00f3w\" i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142a si\u0119 w mie\u015bcie Marbella w Hiszpanii jako trzecie z czworga dzieci Kelly i Roberta Brown\u00f3w. Wychowywa\u0142a si\u0119 z bratem Charleyem oraz dwiema siostrami \u2013 Paige i Av\u0105. Jej ojciec jest po\u015brednikiem w obrocie nieruchomo\u015bciami. Rodzina przeprowadzi\u0142a si\u0119 do Bournemouth w Wielkiej Brytanii, kiedy Millie mia\u0142a cztery lata. Cztery lata p\u00f3\u017aniej przeprowadzili si\u0119 do Orlando w Stanach Zjednoczonych. === Kariera === W 2013 zadebiutowa\u0142a na ma\u0142ym ekranie w roli m\u0142odej Alicji w serialu fantasy produkcji ABC, pt.","start_idx":175,"end_idx":248}
{"id":"mrc_3440","question":"ile procent os\u00f3b ma niebieskie oczy?","answer":"o 8% populacji \u015bwiata ma niebieskie oczy.","context":"W pozosta\u0142ych cz\u0119\u015bciach \u015bwiata s\u0105 stosunkowo rzadkie. Oko\u0142o 8% populacji \u015bwiata ma niebieskie oczy. Finlandia i Litwa maj\u0105 najwi\u0119kszy odsetek niebieskookich ludzi; jest to r\u00f3wnie\u017c kolor oczu bardzo powszechny w innych krajach le\u017c\u0105cych nad Morzem Ba\u0142tyckim. Pewne badanie wykaza\u0142o, \u017ce niemal 90% Islandczyk\u00f3w ma niebieskie lub zielone oczy. Badania w 2002 r. udowodni\u0142y powszechne wyst\u0119powanie niebieskiego koloru oczu w\u015br\u00f3d przedstawicieli rasy bia\u0142ej o nie-latynoskim pochodzeniu w Stanach Zjednoczonych \u2013 odsetek wynosi 33,8% dla urodzonych mi\u0119dzy 1935 a 1950 r. oraz 57,4% dla urodzonych mi\u0119dzy 1899 a 1905. Jako \u017ce produkcja melaniny ro\u015bnie w ci\u0105gu pierwszych kilku lat \u017cycia, niebieskie oczy dzieci mog\u0105 \u015bciemnie\u0107, kiedy stan\u0105 si\u0119 starsze. === Fioletowe i czerwone === Wra\u017cenie fioletowych oczu jest wynikiem zmieszania czerwonych i","start_idx":58,"end_idx":99}
{"id":"mrc_3441","question":"co oznacza roger?","answer":"Wywodzi si\u0119 od s\u0142\u00f3w oznaczaj\u0105cych \u201es\u0142awny dzi\u0119ki w\u0142adaniu oszczepem\u201d.","context":"Roger \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia germa\u0144skiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142\u00f3w oznaczaj\u0105cych \u201es\u0142awny dzi\u0119ki w\u0142adaniu oszczepem\u201d. Imieniny obchodzi: 4 stycznia, 5 stycznia, 28 stycznia, 1 marca, 15 wrze\u015bnia i 15 listopada. Znane osoby nosz\u0105ce to imi\u0119: * Roger I \u2013 hrabia Sycylii * Brat Roger (Roger Louis Schutz-Marsauche) \u2013 za\u0142o\u017cyciel wsp\u00f3lnoty z Taiz\u00e9 * Roger Bacon \u2013 angielski filozof, franciszkanin * Roger Federer \u2013 szwajcarski tenisista * Roger Guerreiro \u2013 brazylijski pi\u0142karz z polskim obywatelstwem * Roger \u0141ubie\u0144ski \u2013 podr\u00f3\u017cnik, pose\u0142 na sejm galicyjski * Ruggero Leoncavallo \u2013 w\u0142oski kompozytor * Roger Taylor \u2013 perkusista zespo\u0142u Queen * Roger Milla \u2013 kameru\u0144ski pi\u0142karz * Roger Moore \u2013 brytyjski aktor filmowy * Roger Mortimer \u2013 kochanek kr\u00f3lowej angielskiej Izabeli Francuskiej, \u017cony kr\u00f3la","start_idx":46,"end_idx":115}
{"id":"mrc_3442","question":"na jakim kontynencie le\u017cy izrael?","answer":"Izrael jest po\u0142o\u017cony na kontynencie azjatyckim","context":"przemytu broni do Strefy. Po kilku dniach Hamas zgodzi\u0142 si\u0119 na zawieszenie broni, stawiaj\u0105c warunek zniesienia blokady Strefy Gazy i otworzenia przej\u015b\u0107 granicznych. Od tamtej pory dochodzi do sporadycznych narusze\u0144 zawieszenia broni przez pojedyncze przypadki ostrza\u0142u Izraela oraz ataki na patrole izraelskiej stra\u017cy granicznej. == Geografia == Izrael jest po\u0142o\u017cony na kontynencie azjatyckim, na wschodnim wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego . Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Libanem, od p\u00f3\u0142nocnego wschodu z Syri\u0105, od wschodu z Jordani\u0105 i od po\u0142udniowego zachodu z Egiptem. Zaledwie 7-kilometrowy odcinek wybrze\u017ca Morza Czerwonego zapewnia Izraelowi dost\u0119p do niego. Uznany mi\u0119dzynarodowo obszar Izraela r\u00f3\u017cni si\u0119 od oficjalnych danych tego pa\u0144stwa. CIA podaje w \u201eThe World Factbook\u201d powierzchni\u0119 Izraela: 20 770 km\u00b2 (w tym 20 330 km\u00b2 l\u0105du i 440","start_idx":346,"end_idx":392}
{"id":"mrc_3443","question":"kim by\u0142a \u017cona trzaskowskiego?","answer":"Ma\u0142gorzat\u0105, absolwentk\u0105 Akademii Ekonomicznej w Katowicach.","context":"nauczycielem i dyrektorem szko\u0142y w Tarnowie, zak\u0142ada\u0142 pierwsze \u017ce\u0144skie gimnazja w Polsce. Rodzicami Rafa\u0142a Trzaskowskiego byli pianista i kompozytor jazzowy Andrzej Trzaskowski (zm. 1998) oraz Teresa z domu Arens (zm. 2019). Siostra matki, Izabella Skro\u0144ska, by\u0142a \u0142\u0105czniczk\u0105 Komendy G\u0142\u00f3wnej Armii Krajowej w powstaniu warszawskim. Jego przyrodni brat Piotr Ferster pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 dyrektora Piwnicy pod Baranami w Krakowie. Rafa\u0142 Trzaskowski w 1980 zagra\u0142 w serialu telewizyjnym \"Nasze podw\u00f3rko\". W czerwcu 2002 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Ma\u0142gorzat\u0105, absolwentk\u0105 Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Jego \u017cona w latach 2007\u20132019 by\u0142a zatrudniona w Urz\u0119dzie Miasta Sto\u0142ecznego Warszawy, gdzie zajmowa\u0142a si\u0119 m.in. promocj\u0105 miasta oraz pracowa\u0142a w Biurze Rozwoju Gospodarczego (w zwi\u0105zku z wyborem jej m\u0119\u017ca na prezydenta Warszawy zrezygnowa\u0142a z pracy w sto\u0142ecznym ratuszu i w","start_idx":524,"end_idx":583}
{"id":"mrc_3444","question":"jak nazywano elitarny oddzial armii perskiej?","answer":"Nie\u015bmiertelni","context":"Nie\u015bmiertelni \u2013 nazwa oddzia\u0142u wojskowego. Wed\u0142ug relacji Herodota, gwardia kr\u00f3l\u00f3w perskich z dynastii Achemenid\u00f3w. == W Persji == Wed\u0142ug Herodota, ich nazwa \u2013 Nie\u015bmiertelni (pers. \u062c\u0627\u0648\u06cc\u062f\u0627\u0646 \"j\u00e2v\u012bd\u00e2n\", gr. \u1f08\u03b8\u03ac\u03bd\u03b1\u03c4\u03bf\u03b9 \"Ath\u00e1natoi\") \u2013 pochodzi\u0142a z faktu, i\u017c gdy na skutek ran lub chor\u00f3b gin\u0105\u0142 jaki\u015b gwardzista, natychmiast kolejny zast\u0119powa\u0142 go w szeregu (mia\u0142o to mie\u0107 efekt psychologiczny \u2013 wydawa\u0142o si\u0119, \u017ce \u017caden wojownik nie zgin\u0105\u0142). Nie wiemy, jak oddzia\u0142 gwardii nazywany by\u0142 przez samych Pers\u00f3w, jednak jego istnienie potwierdzaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c historycy z okresu Aleksandra Wielkiego, w relacjach kt\u00f3rych nosz\u0105 oni okre\u015blenie \u201edzier\u017c\u0105cy jab\u0142ko\u201d (\u03bc\u03b7\u03bb\u03bf\u03c6\u03cc\u03c1\u03bf\u03b9, \"meloforoi\"). Pochodzi ono od ich broni \u2013 d\u0142ugich, ci\u0119\u017ckich w\u0142\u00f3czni, na kt\u00f3rych t\u0119pym ko\u0144cu umieszczono przypominaj\u0105c\u0105 kszta\u0142tem jab\u0142ko przeciwwag\u0119, kt\u00f3ra u\u0142atwia\u0142a operowanie t\u0105 broni\u0105. Nie wiadomo do ko\u0144ca,","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_3445","question":"jakie zastosowanie ma ig\u0142a magnetyczna?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej jest stosowana do wskazywania kierunku ziemskiego pola magnetycznego w kompasie","context":"Ig\u0142a magnetyczna \u2013 niewielki magnes trwa\u0142y, zazwyczaj w kszta\u0142cie wyd\u0142u\u017conej linii, zamocowany tak by m\u00f3g\u0142 si\u0119 obraca\u0107 wok\u00f3\u0142 pionowej osi, u\u017cywany do wskazywania kierunku linii pola magnetycznego. Najcz\u0119\u015bciej jest stosowana do wskazywania kierunku ziemskiego pola magnetycznego w kompasie, kt\u00f3ry wskazuje po\u0142udniowy biegun magnetyczny le\u017c\u0105cy w pobli\u017cu p\u00f3\u0142nocnego bieguna geograficznego. Najdawniejsze urz\u0105dzenie tego typu zosta\u0142o skonstruowane w staro\u017cytnych Chinach; nie jest wiadome, czy dotar\u0142o stamt\u0105d do Europy, czy te\u017c zosta\u0142o wynalezione niezale\u017cnie. Magnesy szkolne w tym i ig\u0142y magnetyczne malowane s\u0105 od strony bieguna p\u00f3\u0142nocnego kolorem niebieskim, a po\u0142udniowego \u2013 czerwonym.","start_idx":197,"end_idx":288}
{"id":"mrc_3446","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 druga wojna \u015bwiatowa?","answer":"aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"1978 roku. === Koniec II wojny \u015bwiatowej === Naloty dywanowe ameryka\u0144skich \u201elataj\u0105cych fortec\u201d zniszczy\u0142y Tokio i inne miasta japo\u0144skie. 8 sierpnia Zwi\u0105zek Radziecki wypowiedzia\u0142 wojn\u0119 Japonii, a radzieckie i mongolskie dywizje pod dow\u00f3dztwem marsza\u0142ka Aleksandra Wasilewskiego wkroczy\u0142y do Mand\u017curii, rozbijaj\u0105c szybko japo\u0144sk\u0105 Armi\u0119 Kwantu\u0144sk\u0105 genera\u0142a Otoz\u014d Yamady, k\u0142ad\u0105c kres istnieniu Mand\u017cukua i Mengjianu. 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroszim\u0119 i Nagasaki, co walnie przyczyni\u0142o si\u0119 do z\u0142amania ducha oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku. (1 wrze\u015bnia czasu \u015brodkowoeuropejskiego). Decyzj\u0119 o u\u017cyciu broni j\u0105drowej spowodowa\u0142y prognozowane bardzo wysokie straty w planowanej inwazji na Japoni\u0119 (operacja \u201eDownfall\u201d). Po wojnie kilka grup \u017co\u0142nierzy japo\u0144skich, cz\u0119sto nie\u015bwiadomych zako\u0144czenia konfliktu, prowadzi\u0142o op\u00f3r lub ukrywa\u0142o si\u0119","start_idx":554,"end_idx":614}
{"id":"mrc_3447","question":"gdzie magazynowana jest glukoza?","answer":"W organizmach zwierz\u0119cych jest gromadzony w w\u0105trobie, w oko\u0142o 7 razy mniejszym st\u0119\u017ceniu wyst\u0119puje te\u017c w tkance mi\u0119\u015bni poprzecznie pr\u0105\u017ckowanych (szkieletowych).","context":"Glikogen \u2013 polisacharyd (wielocukier), kt\u00f3rego cz\u0105steczki zbudowane s\u0105 z po\u0142\u0105czonych ok. 100 000 reszt D-glukozy. W organizmach zwierz\u0119cych jest gromadzony w w\u0105trobie, w oko\u0142o 7 razy mniejszym st\u0119\u017ceniu wyst\u0119puje te\u017c w tkance mi\u0119\u015bni poprzecznie pr\u0105\u017ckowanych (szkieletowych). Jednak\u017ce ze wzgl\u0119du na du\u017c\u0105 mas\u0119 mi\u0119\u015bni w ca\u0142ym organizmie, ca\u0142kowita zawarto\u015b\u0107 glikogenu w mi\u0119\u015bniach stanowi oko\u0142o trzech czwartych jego zawarto\u015bci w organizmie cz\u0142owieka. Jest g\u0142\u00f3wnym wielocukrem, kt\u00f3ry stanowi materia\u0142 zapasowy w kom\u00f3rkach zwierz\u0119cych. U ro\u015blin spotykany jest bardzo rzadko, np. w cia\u0142kach od\u017cywczych wytwarzanych na ogonkach li\u015bciowych cekropek \"Cecropia\". Ma struktur\u0119 podobn\u0105 do amylopektyny, tylko \u017ce jego cz\u0105steczki s\u0105 bardziej rozga\u0142\u0119zione, a \u0142a\u0144cuchy boczne kr\u00f3tsze. Cz\u0105steczki glukozy w prostym \u0142a\u0144cuchu po\u0142\u0105czone s\u0105 wi\u0105zaniami \u03b1-1,4-glikozydowymi. Rozga\u0142\u0119zienie tworzone jest co 8\u201312 monomer\u00f3w przez wi\u0105zanie \u03b1-1,6-glikozydowe.","start_idx":114,"end_idx":273}
{"id":"mrc_3448","question":"gdzie zimuje nied\u017awied\u017a?","answer":"e wyszukuj\u0105 jaskini\u0119 lub wykrot po\u0142o\u017cony z dala od ludzi, w wy\u017cszych partiach g\u00f3r, gdzie zima trwa d\u0142u\u017cej.","context":"miejsce na swym terytorium. Zale\u017cnie od gatunku i wielko\u015bci zwierz\u0119cia takie miejsca mog\u0105 by\u0107 bardzo zr\u00f3\u017cnicowane. Ma\u0142e nietoperze wybieraj\u0105 zakamarki o wiele od nich wi\u0119kszych jaski\u0144 lub stare schrony. Nied\u017awiedzie wyszukuj\u0105 jaskini\u0119 lub wykrot po\u0142o\u017cony z dala od ludzi, w wy\u017cszych partiach g\u00f3r, gdzie zima trwa d\u0142u\u017cej. Legowisko zimowe nied\u017awiedzi to gawra. Wiewi\u00f3rki, orzesznice, popielice itp. zimuj\u0105 w dziuplach i skrzynkach l\u0119gowych obficie wype\u0142nionych ocieplaj\u0105cymi materia\u0142ami. Cz\u0119sto zwierz\u0119ta sp\u0119dzaj\u0105 zim\u0119 w suszarniach nasion, na strychach itp. pomieszczeniach wybudowanych przez ludzi. Je\u017cowate chowaj\u0105 si\u0119 pod zwalonym pniem drzewa, w stercie li\u015bci. Padaj\u0105cy zim\u0105 \u015bnieg zwykle okrywa takie naturalne zimowisko i stanowi dodatkow\u0105 warstw\u0119 izoluj\u0105c\u0105 od wp\u0142yw\u00f3w atmosferycznych. W miejscach zimowania ssak\u00f3w temperatura wewn\u0119trzna zwykle oscyluje w granicach 2-6 \u00b0C. W przypadku","start_idx":214,"end_idx":320}
{"id":"mrc_3449","question":"kiedy mia\u0142 miejsce potop szwedzki?","answer":"najazd Szwecji na Rzeczpospolit\u0105 w latach 1655\u20131660 b\u0119d\u0105cy jedn\u0105 z ods\u0142on II wojny p\u00f3\u0142nocnej.","context":"Potop szwedzki, wojna polsko-szwedzka (1655\u20131660), VI wojna polsko-szwedzka \u2013 najazd Szwecji na Rzeczpospolit\u0105 w latach 1655\u20131660 b\u0119d\u0105cy jedn\u0105 z ods\u0142on II wojny p\u00f3\u0142nocnej. Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczy\u0142a si\u0119 r\u00f3wnolegle z wojn\u0105 polsko-rosyjsk\u0105 1654\u20131667. Potop szwedzki by\u0142 jedn\u0105 z ods\u0142on wojen prowadzonych przez Szwecj\u0119, kt\u00f3ra d\u0105\u017cy\u0142a do ca\u0142kowitej dominacji nad Morzem Ba\u0142tyckim, wynikiem czego by\u0142y wcze\u015bniejsze wojny z Polsk\u0105 o uj\u015bcie Wis\u0142y i Inflanty. Konflikt mia\u0142 r\u00f3wnie\u017c swoje korzenie w sporze o tron Szwecji w obr\u0119bie dynastii Waz\u00f3w, do czego zg\u0142aszali pretensje kr\u00f3lowie polscy z tej dynastii. Do najazdu wojsk szwedzkich dosz\u0142o, gdy Rzeczpospolita prowadzi\u0142a wyniszczaj\u0105c\u0105 wojn\u0119 obronn\u0105 z Rosj\u0105, kt\u00f3ra wiosn\u0105 i latem 1654 roku najecha\u0142a ponad po\u0142ow\u0119 jej terytorium (\"potop","start_idx":78,"end_idx":171}
{"id":"mrc_3450","question":"jaka funkcje pe\u0142ni\u0142y piramidy?","answer":"W\u0142adcy spoczywaj\u0105cy w piramidach mieli wraca\u0107 do \u015bwiata \u017cywych, aby czerpa\u0107 z niego energi\u0119. Mia\u0142y by\u0107 te\u017c \"miejscami wniebowst\u0105pienia\".","context":"wylewa\u0142, w pracy kamieniarzy, skalnik\u00f3w i robotnik\u00f3w pomagali rolnicy (kt\u00f3rych liczba dochodzi\u0142a do nawet 10 000). Piramidy by\u0142y cz\u0119\u015bci\u0105 polityki budowlanej faraon\u00f3w. W\u0142adcy spoczywaj\u0105cy w piramidach mieli wraca\u0107 do \u015bwiata \u017cywych, aby czerpa\u0107 z niego energi\u0119. Mia\u0142y by\u0107 te\u017c \"miejscami wniebowst\u0105pienia\". Kszta\u0142t grobowc\u00f3w mia\u0142 im w tym pomaga\u0107, co znajduje swoje potwierdzenie w \"Tekstach piramid\". === Historia === Za jedn\u0105 z pierwszych zachowanych piramid uwa\u017ca si\u0119 piramid\u0119 schodkow\u0105 D\u017cesera, wybudowan\u0105 ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze ko\u0142o Memfis. Zak\u0142ada si\u0119, \u017ce w okresie Starego Pa\u0144stwa powsta\u0142o osiem piramid. Gdy do w\u0142adzy doszed\u0142 Snofru, faraon z IV dynastii, dosz\u0142o do ewolucji i zacz\u0119to tworzy\u0107 piramidy o prostych \u015bcianach. Za panowania VI dynastii si\u0142a faraon\u00f3w os\u0142ab\u0142a, przez co budowle by\u0142y mniej solidne, wykonane","start_idx":167,"end_idx":303}
{"id":"mrc_3451","question":"kto ukrad\u0142 ogie\u0144 bogom?","answer":"Prometeusz","context":"Prometeusz (gr. Prom\u0113the\u00fas, \"my\u015bl\u0105cy w prz\u00f3d\") \u2013 w mitologii greckiej jeden z tytan\u00f3w. Uchodzi\u0142 za syna tytana Japeta i okeanidy Klimene (lub okeanidy Azji). By\u0142 bratem Atlasa, Epimeteusza i Menojtiosa, a tak\u017ce ojcem Deukaliona. == Stworzenie cz\u0142owieka == Wed\u0142ug mit\u00f3w greckich Prometeusz ulepi\u0142 cz\u0142owieka z gliny pomieszanej ze \u0142zami. Dusz\u0119 za\u015b da\u0142 mu z boskiego ognia, kt\u00f3rego par\u0119 iskier ukrad\u0142 z rydwanu boga Heliosa. Cz\u0142owiek Prometeusza by\u0142 o wiele s\u0142abszy od tytan\u00f3w, by\u0142 trzy razy ni\u017cszy, jego cia\u0142o ledwo si\u0119 trzyma\u0142o na w\u0105t\u0142ych nogach, a kruche ko\u015bci p\u0119ka\u0142y pod cho\u0107by najmniejszym ci\u0119\u017carem. Jedynie jego posta\u0107 r\u00f3\u017cni\u0105ca si\u0119 od innych zwierz\u0105t by\u0142a niczym \u017cywy obraz bog\u00f3w. Widz\u0105c to, Prometeusz przemyci\u0142 ogie\u0144 dla ludzi w pustym wn\u0119trzu \u0142odygi kopru. Tytan uczyni\u0142 to,","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_3452","question":"gdzie znajduje si\u0119 namys\u0142\u00f3w?","answer":"Miasto jest po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-zachodniej Polsce, w historycznych granicach Dolnego \u015al\u0105ska, w wojew\u00f3dztwie opolskim, na R\u00f3wninie Ole\u015bnickiej.","context":"osoby. == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie === Miasto jest po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-zachodniej Polsce, w historycznych granicach Dolnego \u015al\u0105ska, w wojew\u00f3dztwie opolskim, na R\u00f3wninie Ole\u015bnickiej. Przez granice administracyjne miasta przep\u0142ywa rzeka Widawa (dop\u0142yw Odry). Namys\u0142\u00f3w po\u0142o\u017cony jest na wysoko\u015bci 137 m n.p.m. === \u015arodowisko naturalne === \u015arednia temperatura roczna wynosi +8,3 \u00b0C. Pokrywa \u015bnie\u017cna wyst\u0119puje od grudnia do kwietnia. Du\u017ce zr\u00f3\u017cnicowanie dotyczy termicznych p\u00f3r roku. \u015arednie roczne opady atmosferyczne w rejonie Namys\u0142owa wynosz\u0105 566 mm, dominuj\u0105 wiatry zachodnie. === Podzia\u0142 miasta === Wed\u0142ug Krajowego Rejestru Urz\u0119dowego Podzia\u0142u Terytorialnego Kraju cz\u0119\u015bciami Namys\u0142owa s\u0105: * Podmiejskie * Stare Miasto (w\u0142\u0105czone do Namys\u0142owa z dniem 1 stycznia 1951 r., wcze\u015bniej samodzielna miejscowo\u015b\u0107), ==== Osiedla mieszkaniowe ==== Na terenie Namys\u0142owa istnieje sze\u015b\u0107 osiedli mieszkaniowych: Osiedle","start_idx":41,"end_idx":185}
{"id":"mrc_3453","question":"ile bieg\u00f3w ma maluch?","answer":"Nap\u0119d by\u0142 przenoszony poprzez 4-biegow\u0105 r\u0119czn\u0105 skrzyni\u0119 bieg\u00f3w na ko\u0142a tylne.","context":"Fiat 126 potocznie \u201eMaluch\u201d (w\u0142. centoventisei) \u2013 samoch\u00f3d osobowy klasy aut najmniejszych, konstrukcji w\u0142oskiego producenta Fiat, produkowany w latach 1972\u20132000. Produkowany by\u0142 przez Fiata oraz na licencji przez polsk\u0105 Fabryk\u0119 Samochod\u00f3w Ma\u0142olitra\u017cowych (od 1992 cz\u0119\u015b\u0107 koncernu Fiat jako Fiat Auto Poland) jako Polski Fiat 126p (we W\u0142oszech do 1980, w Polsce w okresie od 6 czerwca 1973 do 22 wrze\u015bnia 2000). Fiat 126 by\u0142 nast\u0119pc\u0105 i rozwini\u0119ciem technicznym produkowanego od 1957 modelu 500 Nuova. Zachowano og\u00f3ln\u0105 koncepcj\u0119 samochodu, nap\u0119dzanego benzynowym, czterosuwowym, ch\u0142odzonym powietrzem silnikiem typu R2, umieszczonym w tylnej cz\u0119\u015bci pojazdu. Nap\u0119d by\u0142 przenoszony poprzez 4-biegow\u0105 r\u0119czn\u0105 skrzyni\u0119 bieg\u00f3w na ko\u0142a tylne. Opr\u00f3cz podstawowego modelu z 2-drzwiowym nadwoziem typu fastback, nap\u0119dzanego pocz\u0105tkowo silnikiem o pojemno\u015bci skokowej 594 cm\u00b3 i mocy","start_idx":656,"end_idx":733}
{"id":"mrc_3454","question":"w jakim powstaniu bra\u0142 udzia\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"powstania listopadowego","context":"od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas wielu zawod\u00f3w \u2013 by\u0142 m.in. harpunnikiem, poszukiwaczem diament\u00f3w i w\u0142a\u015bcicielem fabryki cygar. Wszystkie te stanowiska traci\u0142 w tajemniczych okoliczno\u015bciach, sam sobie t\u0142umaczy\u0142 to prze\u015bladuj\u0105cym go pechem. Prze\u0142omowym momentem w jego \u017cyciu by\u0142o obj\u0119cie pracy latarnika w Aspinwall. Tam odnalaz\u0142 sw\u00f3j upragniony spok\u00f3j i wi\u00f3d\u0142 ascetyczne \u017cycie, praktycznie nie wychodz\u0105c z latarni. W lekturze nie ma informacji o jego imieniu. ===","start_idx":3,"end_idx":26}
{"id":"mrc_3455","question":"gdzie powsta\u0142 pierwszy teatr?","answer":"w Warszawie","context":"byli jednocze\u015bnie kr\u00f3lami Polski. ==== Dojrza\u0142e o\u015bwiecenie (1765-87) ==== W Polsce w 1765 roku powsta\u0142 w Warszawie pierwszy sta\u0142y publiczny teatr, kt\u00f3ry wkr\u00f3tce sta\u0142 si\u0119 scen\u0105 narodow\u0105 (zob. Teatr Narodowy). Przez wiele lat dyrektorem tej instytucji by\u0142 Wojciech Bogus\u0142awski. W teatrze tym wystawiano utwory m.in. Franciszka Bohomolca, Juliana Ursyna Niemcewicza oraz Franciszka Zab\u0142ockiego. === Teatr w XIX wieku === ==== Meininge\u0144czycy (1860-1908) ==== Mianem Meininge\u0144czyk\u00f3w okre\u015bla si\u0119 nadworny zesp\u00f3\u0142 teatralny Jerzego II, w\u0142adcy ksi\u0119stwa Sachsen\u2013Meiningen w Turyngii. Grupa zosta\u0142a utworzona w 1860 roku, kierowana by\u0142a najpierw przez barona von Steina, kt\u00f3rego miejsce zaj\u0105\u0142 w 1866 roku F. von Bodenstedt. Od 1873 roku realizatorem koncepcji Jerzego II by\u0142 Ludwig Chronegk, uwa\u017cany za pierwszego w dziejach teatru re\u017cysera we wsp\u00f3\u0142czesnym znaczeniu tego","start_idx":103,"end_idx":114}
{"id":"mrc_3456","question":"kto by\u0142 dow\u00f3dc\u0105 akcji pod arsena\u0142em?","answer":"Stanis\u0142aw Broniewski ps. \u201eOrsza\u201d.","context":"Akcja pod Arsena\u0142em \u2013 akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szereg\u00f3w o kryptonimie \u201eMeksyk II\u201d przeprowadzona 26 marca 1943 w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara \u201eRudego\u201d oraz 20 innych wi\u0119\u017ani\u00f3w przewo\u017conych po przes\u0142uchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do wi\u0119zienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja zosta\u0142a zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d. Jej dow\u00f3dc\u0105 by\u0142 Stanis\u0142aw Broniewski ps. \u201eOrsza\u201d. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowa\u0142o dow\u00f3dc\u0119 Hufca \u201ePraga\u201d warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego \u201eHe\u0144ka\u201d wraz z jego po\u015blubion\u0105 kilka tygodni wcze\u015bniej \u017con\u0105 Walentyn\u0105. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znale\u017ali materia\u0142y wybuchowe, bro\u0144 i","start_idx":489,"end_idx":522}
{"id":"mrc_3457","question":"na jakim zamku kr\u0119cono film wakacje z duchami?","answer":"Serial by\u0142 kr\u0119cony m.in. na zamku w Niedzicy.","context":"Wakacje z duchami \u2013 polski czarno-bia\u0142y serial telewizyjny dla m\u0142odzie\u017cy, zrealizowany na podstawie powie\u015bci pod tym samym tytu\u0142em autorstwa Adama Bahdaja, po raz pierwszy wyemitowany w 1971. == Fabu\u0142a == Tr\u00f3jka ch\u0142opc\u00f3w sp\u0119dza wakacje u ciotki w le\u015bnicz\u00f3wce, w pobli\u017cu starego zamku. W zamku pono\u0107 straszy, wi\u0119c bohaterowie opowie\u015bci postanawiaj\u0105 to zbada\u0107, zw\u0142aszcza \u017ce w okolicy kr\u0119c\u0105 si\u0119 r\u00f3\u017cni podejrzani osobnicy, a na wakacje do cioci w\u0142a\u015bnie przyjecha\u0142a dziewczyna (Jola \u201eDziewi\u0105tka\u201d). Wkr\u00f3tce bohaterowie wykrywaj\u0105 spiski i zmowy, o kt\u00f3rych informuj\u0105 komendanta MO. Maj\u0105 wiele przyg\u00f3d i k\u0142opot\u00f3w na drodze do rozwi\u0105zania zagadek. == Dodatkowe informacje == Pseudonimy ch\u0142opc\u00f3w r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 od ksi\u0105\u017ckowych pierwowzor\u00f3w, \u201eParagona\u201d zast\u0105pi\u0142 \u201ePikador\u201d, za\u015b \u201eMand\u017caro\u201d \u2013 \u201eMandaryn\u201d. Serial by\u0142 kr\u0119cony m.in. na zamku w Niedzicy. == Obsada","start_idx":785,"end_idx":830}
{"id":"mrc_3458","question":"gdzie jest lotnisko na malcie?","answer":"local council Luqa, 5,6 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Valletty.","context":"Mi\u0119dzynarodowy Port Lotniczy Malta (malt. \"Ajruport Internazzjonali ta' Malta\", ang. \"Malta International Airport\", IATA: MLA, ICAO: LMML) (nieoficjalnie: Luqa Airport i Valletta Airport) \u2013 mi\u0119dzynarodowy port lotniczy po\u0142o\u017cony na Malcie w local council Luqa, 5,6 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Valletty. Jest jedynym mi\u0119dzynarodowym portem lotniczym w Republice Malty (opr\u00f3cz Heliport Xewkija). Zosta\u0142 uruchomiony 7 lutego 1992 roku. Lotnisko jest cz\u0142onkiem ACI-EUROPE. == Po\u0142o\u017cenie i transport == Lotnisko le\u017cy na terenie malta\u0144skiej local council Luqa 5,6 km od centralnej cz\u0119\u015bci Valletty. Graniczy z local council: Gudja, G\u0127axaq, \u017burrieq, Safi, Kirkop, Mqabba, Si\u0121\u0121iewi. Od p\u00f3\u0142nocy i wschodu port graniczy z drog\u0105 Route 1, kt\u00f3ra na odcinku przed terminalami nosi nazw\u0119 \"Vjal l-Avjazzjoni\" (\"Aviation Avenue\"), za\u015b wzd\u0142u\u017c pasa startowego \"Triq \u0126al Far\"","start_idx":240,"end_idx":300}
{"id":"mrc_3459","question":"jaka formacja podlega pod samorz\u0105d (policja stra\u017c graniczna stra\u017c gminna)?","answer":"Stra\u017c gminna","context":"Stra\u017c gminna \u2013 funkcjonuj\u0105ca w niekt\u00f3rych krajach instytucja powo\u0142ana w celu utrzymywania porz\u0105dku publicznego i bezpiecze\u0144stwa ludzi, kt\u00f3ra podlega lokalnemu samorz\u0105dowi, a nie w\u0142adzy centralnej. Zazwyczaj stra\u017c gminna dysponuje bardziej ograniczonymi uprawnieniami w por\u00f3wnaniu z policj\u0105 pa\u0144stwow\u0105. == Historia == W \u015bredniowieczu stra\u017c miejsk\u0105 okre\u015blano mianem \u201edrab\u00f3w miejskich\u201d. == Stra\u017c miejska i stra\u017c gminna w Polsce == W Polsce stra\u017c gminna i miejska jest to umundurowana formacja tworzona przez rad\u0119 miasta (gminy) maj\u0105ca na celu ochron\u0119 porz\u0105dku publicznego na terenie miasta (gminy). Podstaw\u0105 ich dzia\u0142ania jest ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o stra\u017cach gminnych (). Zgodnie z ni\u0105 (Rozdz. I, art. 2 pkt 3) w gminach, w kt\u00f3rych organem wykonawczym jest burmistrz (prezydent miasta), stra\u017c nosi nazw\u0119 \u201estra\u017c","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_3460","question":"jak zosta\u0142o podzielone pa\u0144stwo polskie po \u015bmierci boles\u0142awa krzywoustego?","answer":"Wincenty Kad\u0142ubek w (\u0142ac.) \"Historia Polonica\" (\"Kronika polska\") wspomnia\u0142 o podziale pa\u0144stwa po \u015bmierci Boles\u0142awa Krzywoustego. Zaznaczy\u0142, \u017ce spadkobiercami zostali wszyscy synowie ksi\u0119cia, za\u015b dzielnicami ma\u0142oletnich syn\u00f3w, Henryka i Kazimierza, mieli zawiadywa\u0107 wyznaczeni opiekunowie (tzw. konsens).","context":"w historiografii == === Ustawa w polskich \u017ar\u00f3d\u0142ach \u015bredniowiecznych === * Wincenty Kad\u0142ubek w (\u0142ac.) \"Historia Polonica\" (\"Kronika polska\") wspomnia\u0142 o podziale pa\u0144stwa po \u015bmierci Boles\u0142awa Krzywoustego. Zaznaczy\u0142, \u017ce spadkobiercami zostali wszyscy synowie ksi\u0119cia, za\u015b dzielnicami ma\u0142oletnich syn\u00f3w, Henryka i Kazimierza, mieli zawiadywa\u0107 wyznaczeni opiekunowie (tzw. konsens). * Jan D\u0142ugosz w (\u0142ac.) \"Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae\" (\"Roczniki czyli kroniki s\u0142awnego Kr\u00f3lestwa Polskiego\"), podobnie jak Wincenty Kad\u0142ubek, zaznaczy\u0142, \u017ce wszyscy synowie otrzymali dzielnice. Ziemi\u0105 Kazimierza mieli zarz\u0105dza\u0107 jego opiekunowie. Kronikarz opisa\u0142 podzia\u0142 pa\u0144stwa w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === Dyskusja wok\u00f3\u0142 ustawy sukcesyjnej === Dyskusja nad postanowieniami statutu Boles\u0142awa Krzywoustego rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w II po\u0142. XIX w. (Karol B. Hoffman, A. Ma\u0142ecki, M. Kantecki, W. K\u0119trzy\u0144ski, S. Smolka i O. Balzer).","start_idx":74,"end_idx":378}
{"id":"mrc_3461","question":"ilu polak\u00f3w mieszka\u0142o na wo\u0142yniu?","answer":"liczb\u0119 Polak\u00f3w na Wo\u0142yniu na 306 tysi\u0119cy","context":"tysi\u0119cy os\u00f3b, w tym wiele jednostek przyw\u00f3dczych, o przygotowaniu wojskowym i organizacyjnym. W 1942 roku Niemcy szacowali liczb\u0119 Polak\u00f3w na Wo\u0142yniu na 306 tysi\u0119cy, co stanowi\u0142o 14,6% og\u00f3\u0142u ludno\u015bci. W 1942 bezwzgl\u0119dne post\u0119powanie w\u0142adz niemieckich (wysokie kontyngenty, rabunkowa gospodarka, egzekucje) doprowadzi\u0142o do \u017cywio\u0142owego rozwoju ruchu partyzanckiego na Wo\u0142yniu. Opr\u00f3cz grup niezwi\u0105zanych z \u017cadn\u0105 organizacj\u0105 polityczn\u0105 i partyzantki radzieckiej powsta\u0142y trzy ukrai\u0144skie formacje partyzanckie: tzw. \"pierwsza UPA\" (najwi\u0119ksza), oddzia\u0142y wojskowe OUN-M oraz drobne oddzia\u0142y OUN-SD (OUN-R, p\u00f3\u017aniej OUN-B). Oddzia\u0142y OUN-SD dzia\u0142a\u0142y jednak najbardziej dynamicznie. Jako jedyni zdecydowali si\u0119 oni na zjednoczenie wszystkich ukrai\u0144skich partyzanckich formacji zbrojnych (cz\u0119sto si\u0142\u0105) oraz na natychmiastowe podj\u0119cie walk partyzanckich. W marcu i kwietniu 1943 nast\u0105pi\u0142a na Wo\u0142yniu masowa dezercja policjant\u00f3w Ukrai\u0144skiej Policji Pomocniczej. Cz\u0119\u015b\u0107 dezerter\u00f3w zasili\u0142a","start_idx":123,"end_idx":163}
{"id":"mrc_3462","question":"jak nazywa si\u0119 \u015bwi\u0105tynia protestancka?","answer":"zb\u00f3r","context":"budynku (ko\u015bcio\u0142a lub kaplicy \u2013 okre\u015blanych te\u017c jako dom modlitwy) jako miejsca kultu. Takie nazewnictwo ma korzenie jeszcze w czasach dawnych wa\u015bni mi\u0119dzywyznaniowych, kiedy to katolicy odmawiali \u015bwi\u0105tyniom protestanckim rangi miejsca \u015bwi\u0119tego, a wi\u0119c i przys\u0142uguj\u0105cego takiemu miejscu okre\u015blenia \"ko\u015bci\u00f3\u0142\". Niemniej wyraz zb\u00f3r jako \u015bwi\u0105tynia protestancka funkcjonuje w publikacjach historycznych oraz we wsp\u00f3\u0142czesnych s\u0142ownikach j\u0119zyka polskiego i jest cz\u0119sto stosowane w mowie potocznej. Bywa te\u017c u\u017cywany w takim znaczeniu tak\u017ce przez samych protestant\u00f3w. (Oficjalnie ta nazwa dla budynku jest u\u017cywana przez Czechos\u0142owacki Ko\u015bci\u00f3\u0142 Husycki). W kr\u0119gach ewangelikalnych zdania s\u0105 podzielone \u2013 mo\u017cna napotka\u0107 niech\u0119\u0107 do okre\u015blania budynk\u00f3w zborowych mianem \u201ezbor\u00f3w\u201d, kt\u00f3ra ma pod\u0142o\u017ce teologiczne (jednak u\u017cycie tego okre\u015blenia zdarza si\u0119 cz\u0119sto w j\u0119zyku potocznym). Wynika ona z akcentowania faktu, \u017ce","start_idx":324,"end_idx":328}
{"id":"mrc_3463","question":"jakie jezioro jest w gi\u017cycku?","answer":"Pop\u00f3wka Wielka (po\u0142\u0105czona hydraulicznie z jeziorem Kisajno) oraz Pop\u00f3wka Ma\u0142a.","context":"wiele ciek\u00f3w ma\u0142opowierzchniowych jezior i teren\u00f3w podmok\u0142ych, nie wyst\u0119puj\u0105 jednak wi\u0119ksze rzeki. Na terenie samego miasta le\u017c\u0105 w ca\u0142o\u015bci jeziora Pop\u00f3wka Wielka (po\u0142\u0105czona hydraulicznie z jeziorem Kisajno) oraz Pop\u00f3wka Ma\u0142a. Wody w mie\u015bcie zajmuj\u0105 10 ha (0,7%) og\u00f3lnej powierzchni miasta. Okolice Gi\u017cycka maj\u0105 najwi\u0119ksz\u0105 w Polsce liczb\u0119 jezior, ich udzia\u0142 w og\u00f3lnej powierzchni terenu wynosi 11,89% (23 986,6 ha). W najbli\u017cszej okolicy Gi\u017cycka znajduj\u0105 si\u0119 jeziora: === Cz\u0119\u015bci miasta === * \u015br\u00f3dmie\u015bcie * osiedle Wilan\u00f3w * osiedle blok\u00f3w wielorodzinnych \u201eMamry\u201d (ul. Daszy\u0144skiego, Kazimierza Wielkiego, Kombatant\u00f3w, Kr\u00f3lowej Jadwigi, Osiedle XXX-lecia, Sm\u0119tka, Staszica, Wodoci\u0105gowa) * osiedle blok\u00f3w wielorodzinnych \u201ePolamowiec\u201d (ul. Koszarowa, Nowowiejska) * osiedle blok\u00f3w wielorodzinnych \u201eWodna\u201d (ul. Olszty\u0144ska, Owsiana) * osiedle dom\u00f3w jednorodzinnych \u201eS\u0142owia\u0144ska\u201d (ul. Bia\u0142ostocka, Gda\u0144ska, Przej\u015bciowa, S\u0142owia\u0144ska, Zielona) *","start_idx":147,"end_idx":225}
{"id":"mrc_3464","question":"co wynalaz\u0142 miko\u0142aj kopernik?","answer":"zmienno\u015b\u0107 mimo\u015brodu Ziemi i ruch apogeum s\u0142onecznego wzgl\u0119dem gwiazd sta\u0142ych.","context":"Soboru Latera\u0144skiego Kopernik w 1513 r. opracowa\u0142 i wys\u0142a\u0142 do Rzymu w\u0142asny projekt reformy kalendarza. W\u00f3wczas te\u017c otrzyma\u0142 od kapitu\u0142y warmi\u0144skiej dom we Fromborku. W 1514 r. kupi\u0142 na w\u0142asno\u015b\u0107 za 175 grzywien srebra baszt\u0119 p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 w obr\u0119bie wewn\u0119trznych mur\u00f3w warowni fromborskiej. Na zapleczu swojego domu zbudowa\u0142 p\u0142yt\u0119 obserwacyjn\u0105 (pavimentum) i sporz\u0105dzi\u0142 wzorowane na staro\u017cytnych instrumenty astronomiczne (kwadrant, triquetrum i sfer\u0119 armilarn\u0105). We Fromborku przeprowadzi\u0142 oko\u0142o 30 zarejestrowanych obserwacji astronomicznych. Obserwowa\u0142 m.in. Marsa i Saturna, przeprowadzi\u0142 seri\u0119 czterech obserwacji S\u0142o\u0144ca. Odkry\u0142 w\u00f3wczas zmienno\u015b\u0107 mimo\u015brodu Ziemi i ruch apogeum s\u0142onecznego wzgl\u0119dem gwiazd sta\u0142ych. === Ekonomia === W 1517 r. powsta\u0142a nieoficjalnie pierwsza wersja traktatu monetarnego zidentyfikowana jako napisana przez Miko\u0142aja Kopernika. W 1519 r. napisa\u0142 on drug\u0105 wersj\u0119 traktatu monetarnego, r\u00f3\u017cnie","start_idx":645,"end_idx":722}
{"id":"mrc_3465","question":"jakie ziemie utraci\u0142a polska w 3 rozbiorze?","answer":"wszystkie ziemie na wsch\u00f3d od Niemna i Bugu (120 tys. km\u00b2).","context":"III rozbi\u00f3r Polski (1795) \u2013 ostatni z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Ju\u017c w czasie trwania insurekcji ko\u015bciuszkowskiej 11 lipca 1794 pose\u0142 pruski w Petersburgu Leopold Heinrich von der Goltz pisa\u0142 w swym raporcie, \u017ce \"ca\u0142a Rosja domaga si\u0119 rozbioru Polski i wymazania imienia polskiego\". Nieca\u0142y rok po upadku insurekcji, 24 pa\u017adziernika 1795, monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a w\u0142a\u015bciwie imperium Habsburg\u00f3w) uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z kt\u00f3rym przeprowadzili ostatni, pe\u0142ny, III rozbi\u00f3r Rzeczypospolitej. Jedynie Imperium Osma\u0144skie nie uzna\u0142o nigdy rozbior\u00f3w Polski. == Podzia\u0142 terytorialny == Rosji przypad\u0142y wszystkie ziemie na wsch\u00f3d od Niemna i Bugu (120 tys. km\u00b2). Na zabranych terenach utworzono gubernie: wo\u0142y\u0144sk\u0105 ze stolic\u0105 w Izas\u0142awiu, grodzie\u0144sk\u0105, mi\u0144sk\u0105 oraz litewsk\u0105 z siedzib\u0105","start_idx":659,"end_idx":718}
{"id":"mrc_3466","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0142a agora?","answer":"Centrum wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rego toczy\u0142o si\u0119 \u017cycie polityczne, religijne, a czasami tak\u017ce handlowe.","context":"Agora (gr. , dos\u0142. \"miejsce zgromadze\u0144\") \u2013 g\u0142\u00f3wny plac, rynek w miastach staro\u017cytnej Grecji. Centrum wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rego toczy\u0142o si\u0119 \u017cycie polityczne, religijne, a czasami tak\u017ce handlowe. We wczesnym etapie rozwoju polis agor\u0105 nazywano samo zgromadzenie obywateli uprawnionych do g\u0142osowania. Pocz\u0105tkowo, w miastach z d\u0142ug\u0105 tradycj\u0105 osadnicz\u0105, by\u0142a nieplanowa, o niezbyt wyra\u017anych granicach, cz\u0119sto jej plan by\u0142 zaburzony budynkami o charakterze publicznym lub religijnym (po stronie zachodniej) i straganami (po stronie wschodniej), czy centralnie przebiegaj\u0105c\u0105 ulic\u0105. Od V wieku p.n.e. \u201eagora jo\u0144ska\u201d, zak\u0142adana wed\u0142ug systemu hippodamejskiego, mia\u0142a najcz\u0119\u015bciej kszta\u0142t prostok\u0105ta, kt\u00f3ry - pocz\u0105wszy od okresu klasycznego - otacza\u0142y portyki kolumnowe (stoa). Przez jej \u015brodek z regu\u0142y przechodzi\u0142a g\u0142\u00f3wna ulica miasta. Na agorze znajdowa\u0142y si\u0119 zazwyczaj budowle o przeznaczeniu religijnym i publicznym,","start_idx":93,"end_idx":181}
{"id":"mrc_3467","question":"kiedy odbywa si\u0119 festiwal w opolu?","answer":"najcz\u0119\u015bciej w czerwcu.","context":"Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu (KFPP Opole) \u2013 polski festiwal muzyczny organizowany od 1963 roku, corocznie w Opolu, najcz\u0119\u015bciej w czerwcu. Stanowi podsumowanie sezonu artystycznego (od Opola do Opola) polskiego \u015brodowiska tw\u00f3rc\u00f3w i wykonawc\u00f3w piosenek. Najpopularniejszy festiwal muzyczny organizowany w Polsce (wraz z posiadaj\u0105cym formu\u0142\u0119 festiwalu mi\u0119dzynarodowego festiwalem w Sopocie). Miejscem organizacji festiwalu jest Amfiteatr Tysi\u0105clecia (w 2010 roku na b\u0142oniach Politechniki Opolskiej). Festiwal tylko raz si\u0119 nie odby\u0142 \u2013 w 1982 roku nie odby\u0142 si\u0119 z powodu wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Natomiast w 1986, 2017, 2020 i 2021 roku odby\u0142y si\u0119 w p\u00f3\u017aniejszym terminie, ni\u017c pierwotnie planowano. Podczas festiwalu dokonywane s\u0105 prezentacj\u0119 utwor\u00f3w premierowych (konkurs \"Premiery\"), debiut\u00f3w estradowych (konkurs \"Debiuty\"), a w przesz\u0142o\u015bci przegl\u0105d osi\u0105gni\u0119\u0107 mijaj\u0105cego sezonu","start_idx":129,"end_idx":151}
{"id":"mrc_3468","question":"jakiej narodowo\u015bci jest andre rieu?","answer":"holenderski","context":"Andr\u00e9 L\u00e9on Marie Nicolas Rieu (ur. 1 pa\u017adziernika 1949 w Maastricht) \u2013 holenderski skrzypek, kompozytor i dyrygent, za\u0142o\u017cyciel Orkiestry Johanna Straussa. == \u017byciorys == Andr\u00e9 L\u00e9on Marie Nicolas Rieu jest synem dyrygenta Orkiestry Symfonicznej w Maastricht, zosta\u0142 wychowany w rodzinie z tradycjami muzycznymi. Od dziecka zafascynowany by\u0142 muzyk\u0105 orkiestrow\u0105, w wieku 5 lat rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 gry na skrzypcach. W latach 1968\u20131973 studiowa\u0142 w klasie skrzypiec w Konserwatorium Kr\u00f3lewskim w Li\u00e8ge i Konserwatorium w Maastricht. W latach 1974\u20131977 kontynuowa\u0142 studia u Andr\u00e9 Gertlera w brukselskim Konserwatorium Kr\u00f3lewskim, kt\u00f3re uko\u0144czy\u0142 z wyr\u00f3\u017cnieniem \"Premier Prix\". W 1987 utworzy\u0142 Orkiestr\u0119 Johanna Straussa, kt\u00f3ra pierwotnie sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z dwunastu muzyk\u00f3w. Pierwszy ich koncert zosta\u0142 zagrany 1 stycznia 1988 roku. Obecnie w sk\u0142adzie orkiestry znajduje si\u0119","start_idx":71,"end_idx":82}
{"id":"mrc_3469","question":"kto jest zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych rp?","answer":"Najwy\u017cszym zwierzchnikiem Si\u0142 Zbrojnych RP jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"(z Konstytucji RP r. I, art. 26, p. 1 i p. 2). \u201eSi\u0142y Zbrojne ponadto mog\u0105 bra\u0107 udzia\u0142 w zwalczaniu kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych i likwidacji ich skutk\u00f3w, dzia\u0142aniach antyterrorystycznych, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania \u017cycia ludzkiego, a tak\u017ce w oczyszczaniu teren\u00f3w z materia\u0142\u00f3w wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu\u201d. === System dowodzenia === Najwy\u017cszym zwierzchnikiem Si\u0142 Zbrojnych RP jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje zwierzchnictwo nad Si\u0142ami Zbrojnymi RP za po\u015brednictwem Ministra Obrony Narodowej. Ca\u0142okszta\u0142tem dzia\u0142alno\u015bci Si\u0142 Zbrojnych RP w czasie pokoju kieruje Minister Obrony Narodowej. Swoje zadania Minister ON wykonuje przy pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi Sztab Generalny Wojska Polskiego. Do roku 2013 Si\u0142ami Zbrojnymi RP, w czasie pokoju, w imieniu","start_idx":385,"end_idx":469}
{"id":"mrc_3470","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do filmu w\u0142adca pier\u015bcieni?","answer":"Howard Leslie Shore","context":"Howard Leslie Shore (ur. 18 pa\u017adziernika 1946 w Toronto) \u2013 kanadyjski kompozytor muzyki filmowej i dyrygent. Zdobywca trzech Oscar\u00f3w. == Kariera == Studiowa\u0142 muzyk\u0119 w Berklee College of Music w Bostonie. W latach 1975\u20131980 by\u0142 dyrektorem muzycznym pierwszych pi\u0119ciu serii programu \"Saturday Night Live\" telewizji NBC. Shore jest autorem muzyki do ponad 50 film\u00f3w, z kt\u00f3rych najbardziej znane s\u0105 \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\", \"Hobbit\", \"Filadelfia\", \"Siedem\", \"Klient\", \"Ed Wood\", \"Pani Doubtfire\", \"Milczenie owiec\", \"Gra\", \"Gangi Nowego Jorku\" i \"Aviator\". == Nagrody == Pierwszego Oscara zdoby\u0142 w 2002 roku za muzyk\u0119 do pierwszej z cz\u0119\u015bci trylogii \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" \u2013 \"Dru\u017cyny Pier\u015bcienia\". Kolejne dwie Nagrody Akademii w 2004 roku za muzyk\u0119 i piosenk\u0119 do trzeciej cz\u0119\u015bci sagi \u2013 \"Powrotu kr\u00f3la\". Zdoby\u0142 trzy Z\u0142ote Globy.","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_3471","question":"kt\u00f3ra jednostka definiuje poziom nat\u0119\u017cenia sygna\u0142u d\u017awi\u0119kowego?","answer":"W/m\u00b2","context":"Nat\u0119\u017cenie d\u017awi\u0119ku \u2013 miara energii fali akustycznej, r\u00f3wna \u015bredniej warto\u015bci strumienia energii akustycznej przep\u0142ywaj\u0105cego w jednostce czasu (1 s) przez jednostkowe pole powierzchni (1 m\u00b2) zorientowanej prostopadle do kierunku rozchodzenia si\u0119 fali. W uk\u0142adzie SI jednostk\u0105 nat\u0119\u017cenia d\u017awi\u0119ku jest W/m\u00b2. == Definicja == Z zasady zachowania energii wynika, \u017ce ca\u0142ka z nat\u0119\u017cenia d\u017awi\u0119ku po zamkni\u0119tej powierzchni jest r\u00f3wna energii emitowanej w ci\u0105gu jednostki czasu przez \u017ar\u00f3d\u0142o d\u017awi\u0119ku, czyli mocy akustycznej \u017ar\u00f3d\u0142a: : P=\\oint\\limits_S{\\vec{I}\\cdot \\overrightarrow{ds}}, gdzie: : \\vec{I} \u2013 nat\u0119\u017cenie d\u017awi\u0119ku o kierunku wektora falowego, : \\overrightarrow{ds} \u2013 wektor powierzchni, : S \u2013 pole zamkni\u0119tej powierzchni zawieraj\u0105cej wewn\u0105trz \u017ar\u00f3d\u0142o. Je\u017celi powierzchnia dobrana jest tak, \u017ce nat\u0119\u017cenie ma na ca\u0142ej powierzchni sta\u0142\u0105 warto\u015b\u0107 i wektor nat\u0119\u017cenia ma taki sam kierunek jak wektor","start_idx":297,"end_idx":301}
{"id":"mrc_3472","question":"kto g\u0142osi\u0142 natywizm?","answer":"Immanuela Kanta","context":"wieku - krytycznie odni\u00f3s\u0142 si\u0119 do tego drugiego p\u00f3\u017aniejszy wielki nurt filozofii nowo\u017cytnej, empiryzm nowo\u017cytny. Obejmowa\u0142 on przede wszystkim XVIII-wiecznych filozof\u00f3w brytyjskich, jak John Locke, David Hume i George Berkeley. Wed\u0142ug empiryst\u00f3w do\u015bwiadczenie jest jedynym \u017ar\u00f3d\u0142em poznania, w umy\u015ble nie istnieje nic do\u015bwiadczenie poprzedzaj\u0105cego (stanowi on \"tabula rasa\"). P\u00f3\u017aniejsz\u0105 form\u0105 natywizmu jest my\u015bl Immanuela Kanta, kontynuowana przez kantyzm. Wed\u0142ug Kanta raczej ni\u017c wiedz\u0105 wrodzon\u0105 jako pocz\u0105tkiem poznania, umys\u0142 dysponuje wrodzonymi strukturalnymi formami warunkuj\u0105cymi poznanie. Pocz\u0105tkiem wszelkiego poznania jest dla Kanta do\u015bwiadczenie zmys\u0142owe. Do\u015bwiadczenie to jest jednak zawsze uporz\u0105dkowane czasowo i przestrzennie. Uporz\u0105dkowanie to jako konieczny i uniwersalny sk\u0142adnik wszelkiego poznania nie mo\u017ce pochodzi\u0107 z do\u015bwiadczenia. Stanowi ono natomiast aprioryczn\u0105 form\u0119 intuicji zmys\u0142owej. W filozofii wsp\u00f3\u0142czesnej pogl\u0105dy zbli\u017cone do natywistycznych powi\u0105zane","start_idx":412,"end_idx":427}
{"id":"mrc_3473","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 jan pawe\u0142 ii?","answer":"Wadowic","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":46,"end_idx":53}
{"id":"mrc_3474","question":"w kt\u00f3rych krajach jest euro?","answer":"oficjaln\u0105 walut\u0105 w Andorze, Czarnog\u00f3rze i Kosowie.","context":"w eurolandzie. == Euro a inne kraje == Pojawiaj\u0105ce si\u0119 natomiast na rynku numizmatycznym tak zwane pr\u00f3bne monety euro z Danii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Polski (istniej\u0105 nawet dwa warianty \u2013 bite na S\u0142owacji na zlecenie polskich kupc\u00f3w numizmatycznych oraz w Wielkiej Brytanii na zlecenie firmy zagranicznej) i innych kraj\u00f3w wst\u0119puj\u0105cych do Unii Europejskiej s\u0105 produktem prywatnym, od kt\u00f3rych banki emisyjne (w tym Narodowy Bank Polski) zdecydowanie si\u0119 odcinaj\u0105; nie przeszkadza to jednak w handlu tymi monetami po dosy\u0107 wyg\u00f3rowanych cenach. Istniej\u0105 nawet \u201epr\u00f3bne monety euro\u201d ze Szwajcarii, kt\u00f3ra do Unii nie nale\u017cy, a nawet Szkocji i Padanii. Euro jest te\u017c oficjaln\u0105 walut\u0105 w Andorze, Czarnog\u00f3rze i Kosowie. Zale\u017cny od euro jest tak\u017ce kurs marki transferowej, oficjalnej waluty Bo\u015bni i Hercegowiny","start_idx":664,"end_idx":714}
{"id":"mrc_3475","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 ksi\u0105\u017c\u0119 karol?","answer":"14 listopada 1948","context":"Karol III (; ur. 14 listopada 1948 w Londynie) \u2013 kr\u00f3l Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej oraz 14 innych, suwerennych kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty, w tym ich terytori\u00f3w i obszar\u00f3w zale\u017cnych, od 8 wrze\u015bnia 2022. Ponadto g\u0142owa Wsp\u00f3lnoty, \u015bwiecka g\u0142owa Ko\u015bcio\u0142a Anglii (Obro\u0144ca Wiary) i naczelny dow\u00f3dca brytyjskich si\u0142 zbrojnych. Pochodzi z dynastii Windsor\u00f3w. Jest pierworodnym synem kr\u00f3lowej El\u017cbiety II i jej ma\u0142\u017conka, Filipa, ksi\u0119cia Edynburga. Od urodzenia nosi\u0142 tytu\u0142 Jego Kr\u00f3lewskiej Wysoko\u015bci Ksi\u0119cia Karola z Edynburga. Po \u015bmierci dziadka w 1952, gdy matka wst\u0105pi\u0142a na tron Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, zaj\u0105\u0142 pierwsze miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu, otrzymuj\u0105c tytu\u0142 ksi\u0119cia Kornwalii. W 1958, w wieku dziesi\u0119ciu lat, nadano mu tytu\u0142 ksi\u0119cia Walii. W 2021 zosta\u0142 ksi\u0119ciem Edynburga, przejmuj\u0105c tytu\u0142 po","start_idx":17,"end_idx":34}
{"id":"mrc_3476","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 uniwersytet w krakowie?","answer":"zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego","context":"Uniwersytet Jagiello\u0144ski, skr. UJ \u2013 polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytet\u00f3w na \u015bwiecie. Uniwersytet (\"studium generale\") zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo z trzech wydzia\u0142\u00f3w: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Dopiero w 1817 r. nadano mu nazw\u0119 \u201eJagiello\u0144ski\u201d, by podkre\u015bli\u0107 zwi\u0105zki uniwersytetu z dynasti\u0105 Jagiellon\u00f3w. W XV i na pocz\u0105tku XVI w. Akademia Krakowska prze\u017cywa\u0142a okres rozkwitu, jednak ju\u017c w wieku XVI znalaz\u0142a si\u0119 w kryzysie, trac\u0105c pozycj\u0119 i presti\u017c. Kryzys ten pog\u0142\u0119bia\u0142 si\u0119 w wieku XVII i XVIII. W 1777 roku Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj, wyst\u0119puj\u0105c jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podj\u0105\u0142 pr\u00f3b\u0119 zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni \u2013 w\u00f3wczas Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Koronnej. Reforma","start_idx":185,"end_idx":261}
{"id":"mrc_3477","question":"kiedy zalegalizowano solidarno\u015b\u0107?","answer":"17 kwietnia 1989 r.","context":"5 kwietnia. Ustalenia obejmowa\u0142y ponown\u0105 legalizacj\u0119 zwi\u0105zku oraz przeprowadzenie w dniu 4 czerwca cz\u0119\u015bciowo wolnych wybor\u00f3w, w kt\u00f3rych \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d mog\u0142a wystawi\u0107 swoich kandydat\u00f3w. 17 kwietnia 1989 r. S\u0105d Wojew\u00f3dzki w Warszawie ponownie zarejestrowa\u0142 NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. === Wybory do sejmu kontraktowego === Ordynacja wyborcza zezwala\u0142a Solidarno\u015bci na wystawienie w wyborach kandydat\u00f3w tylko do 35% miejsc w Sejmie, natomiast wybory do nowo utworzonego Senatu by\u0142y ca\u0142kowicie wolne. Powsta\u0142 Komitet Obywatelski \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. Przy Okr\u0105g\u0142ym Stole uzgodniono, \u017ce dozwolona b\u0119dzie swobodna agitacja przed wyborami (nie ustalono przy tym ciszy wyborczej \u2013 powszechnie stosowanego obecnie zakazu prowadzenia kampanii wyborczej na 24 godziny przed wyborami, tote\u017c trwa\u0142a ona nawet w dniu wybor\u00f3w, i nawet tu\u017c przy lokalach wyborczych). 8 maja 1989 wydano pierwszy numer \u201eGazety Wyborczej\u201d,","start_idx":184,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3478","question":"w jakim mie\u015bcie toczy si\u0119 akcja rojst?","answer":"Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w niewymienionym z nazwy mie\u015bcie wojew\u00f3dzkim w zachodniej Polsce.","context":"Rojst \u2013 polski serial sensacyjno-kryminalny w re\u017cyserii Jana Holoubka. Pierwsza seria, wyprodukowana przez Showmax oraz Studio Filmowe \u201eKadr\u201d, emitowana by\u0142a na platformie internetowej Showmax od 19 sierpnia 2018 do 14 wrze\u015bnia 2018, a od 21 grudnia 2019 dost\u0119pna jest na platformie Netflix. Druga seria, zatytu\u0142owana \"Rojst \u201997\", zosta\u0142a udost\u0119pniona w ca\u0142o\u015bci na Netfliksie 7 lipca 2021. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w niewymienionym z nazwy mie\u015bcie wojew\u00f3dzkim w zachodniej Polsce. S\u0142owo rojst oznacza zbiorowisko ro\u015blinnych teren\u00f3w podmok\u0142ych, wyst\u0119puj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie na Litwie; miejsce podmok\u0142e, niskie i bagniste. Tytu\u0142owym bagnem jest bowiem ca\u0142y \u015bwiat pokazany w serialu. Bohaterowie z r\u00f3\u017cnych przyczyn grz\u0119zn\u0105 w parali\u017cuj\u0105cym ich \u017cycie systemie. Szara rzeczywisto\u015b\u0107 przypomina podmok\u0142e grz\u0119zawisko \u2013 \u201eim wi\u0119cej nieprzemy\u015blanych ruch\u00f3w wykonujesz, tym","start_idx":408,"end_idx":500}
{"id":"mrc_3479","question":"w jakim j\u0119zyku powsta\u0142a biblia?","answer":"pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":122,"end_idx":209}
{"id":"mrc_3480","question":"kiedy stosunek do s\u0142u\u017cby wojskowej jest uregulowany?","answer":"Termin \"uregulowany stosunek do s\u0142u\u017cby wojskowej\" oznacza zwykle, \u017ce obywatel polski s\u0142u\u017cy\u0142 w wojsku, odby\u0142 obowi\u0105zkowe przeszkolenie wojskowe b\u0105d\u017a przeszkolenie wojskowe student\u00f3w i Wojsko","context":"Stosunek do s\u0142u\u017cby wojskowej (tak\u017ce: \"stosunek do powszechnego obowi\u0105zku obrony RP (Rzeczypospolitej Polskiej)\") \u2013 wyra\u017cenie prawne okre\u015blaj\u0105ce odniesienie obywatela polskiego podlegaj\u0105cego poborowi do czynnej s\u0142u\u017cby wojskowej. Termin \"uregulowany stosunek do s\u0142u\u017cby wojskowej\" oznacza zwykle, \u017ce obywatel polski s\u0142u\u017cy\u0142 w wojsku, odby\u0142 obowi\u0105zkowe przeszkolenie wojskowe b\u0105d\u017a przeszkolenie wojskowe student\u00f3w i Wojsko Polskie (jako instytucja) dalej nie ro\u015bci sobie w stosunku do niego praw wynikaj\u0105cych z obowi\u0105zku stawienia si\u0119 do poboru lub na przeszkolenie. \"Uregulowany stosunek do s\u0142u\u017cby wojskowej\" mo\u017ce by\u0107 jednym z warunk\u00f3w przyj\u0119cia kandydata do pracy, zw\u0142aszcza do tzw. s\u0142u\u017cb mundurowych np. w policji lub stra\u017cy granicznej. Obywatel w zale\u017cno\u015bci od stosunku do powszechnego obowi\u0105zku obrony RP mo\u017ce m.in.: # (z okre\u015blonego powodu) nie podlega\u0107 obowi\u0105zkowej s\u0142u\u017cbie wojskowej # podlega\u0107","start_idx":228,"end_idx":417}
{"id":"mrc_3481","question":"gdzie kr\u0119cono sami swoi?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 scen kr\u0119cono w Dobrzykowicach pod Wroc\u0142awiem, gdzie znajdowa\u0142y si\u0119 zagrody. Sceny w miasteczku kr\u0119cono w Lubomierzu","context":"tytu\u0142 \"I by\u0142o \u015bwi\u0119to\", jednak ostatecznie przyj\u0119to nazw\u0119 \"Sami swoi\", kt\u00f3r\u0105 antropolog Krzysztof Pe\u0142czy\u0144ski wyja\u015bnia\u0142 nast\u0119puj\u0105co: W g\u0142\u00f3wne role k\u0142\u00f3c\u0105cych si\u0119 ze sob\u0105 kresowiak\u00f3w wcielili si\u0119 Wac\u0142aw Kowalski i W\u0142adys\u0142aw Ha\u0144cza. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 scen kr\u0119cono w Dobrzykowicach pod Wroc\u0142awiem, gdzie znajdowa\u0142y si\u0119 zagrody. Sceny w miasteczku kr\u0119cono w Lubomierzu, gdzie obecnie znajduje si\u0119 muzeum Kargula i Pawlaka. == Premiera == Premiera filmu odby\u0142a si\u0119 15 wrze\u015bnia 1967 roku wraz z kr\u00f3tkometra\u017cowym dokumentem \"Stocznia\" produkcji WFD. == Odbi\u00f3r == Posta\u0107 Kazimierza Pawlaka, swojaka zza Buga, by\u0142a w recenzjach filmu jednoznacznie uto\u017csamiana z etosem sarmackim ze wzgl\u0119du na pasuj\u0105ce do wizerunku szlachcica pieniactwo i awanturnictwo. Cz\u0119sto wysuwano sugestie, i\u017c \"Sami swoi\" przypominaj\u0105 pod wzgl\u0119dem zarysu fabu\u0142y \"Zemst\u0119\" Aleksandra Fredry. Widownia odczyta\u0142a film jako","start_idx":228,"end_idx":353}
{"id":"mrc_3482","question":"kiedy wydano elementarz falskiego?","answer":"ukaza\u0142o si\u0119 w roku 1910 w Krakowie","context":"Elementarz \u2013 podr\u0119cznik Mariana Falskiego do nauki czytania i pisania dla dzieci we wczesnym wieku szkolnym. Pierwsze wydanie pod tytu\u0142em \"Nauka czytania i pisania dla dzieci\" ukaza\u0142o si\u0119 w roku 1910 w Krakowie i zrewolucjonizowa\u0142o metodyk\u0119 nauki czytania w Polsce. By\u0142 ilustrowany przez Jana Rembowskiego. Wydany zosta\u0142 w wielu wersjach i licznych wznowieniach. By\u0142 najcz\u0119\u015bciej wydawanym polskim elementarzem oraz najd\u0142u\u017cej wydawan\u0105 pozycj\u0105 tego typu na \u015bwiecie. == Historia == Marian Falski by\u0142 z wykszta\u0142cenia in\u017cynierem, a do\u015bwiadczenie pedagogiczne zdobywa\u0142, opiekuj\u0105c si\u0119 przez dwa lata synem znajomych. Tam zauwa\u017cy\u0142 pewne prawid\u0142owo\u015bci w rozwoju umiej\u0119tno\u015bci dziecka w zakresie czytania i pisania, kt\u00f3re wykorzysta\u0142, pisz\u0105c podr\u0119cznik nauki czytania i pisania. Pierwsze wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1910 roku pod tytu\u0142em \"Nauka czytania i pisania\".","start_idx":176,"end_idx":210}
{"id":"mrc_3483","question":"czego nale\u017cy u\u017cy\u0107 do zoboj\u0119tnienia kwasu?","answer":"zasad\u0119","context":"Reakcja zoboj\u0119tniania (neutralizacji) \u2013 reakcja chemiczna mi\u0119dzy kwasem a zasad\u0105, kt\u00f3ra prowadzi do zmiany pH \u015brodowiska reakcji w kierunku odczynu bardziej oboj\u0119tnego. W jej wyniku powstaje s\u00f3l i cz\u0119sto, cho\u0107 nie zawsze, woda. W innym sensie zoboj\u0119tnianie to ka\u017cda reakcja, kt\u00f3ra prowadzi do zmiany pH \u015brodowiska, niekoniecznie mi\u0119dzy kwasem i zasad\u0105, ale tak\u017ce mi\u0119dzy sol\u0105 i kwasem lub zasad\u0105, mi\u0119dzy dwoma kwasami, dwiema zasadami, a nawet dwiema solami. Reakcja zoboj\u0119tniania (neutralizacji) mo\u017ce zachodzi\u0107 w r\u00f3\u017cnych \u015brodowiskach i mie\u0107 w zwi\u0105zku z tym r\u00f3\u017cny przebieg. Jej przebieg zale\u017cy te\u017c od tego, czy do roztworu kwasu dodaje si\u0119 zasad\u0119, czy te\u017c na odwr\u00f3t, do zasady dodaje si\u0119 kwas. W tym pierwszym przypadku nast\u0119puje spadek st\u0119\u017cenia jon\u00f3w hydroniowych (H3O+), za\u015b w tym drugim","start_idx":639,"end_idx":645}
{"id":"mrc_3484","question":"co stoi w miejscu world trade center?","answer":"czterech nowojorskich wie\u017cowc\u00f3w stanowi\u0105cych cz\u0119\u015b\u0107 nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001.","context":"1 World Trade Center (wcze\u015bniej pod nazw\u0105 Freedom Tower \u2013 \"Wie\u017ca Wolno\u015bci\") \u2013 jeden z czterech nowojorskich wie\u017cowc\u00f3w stanowi\u0105cych cz\u0119\u015b\u0107 nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001. Budynek zosta\u0142 oddany do u\u017cytku i oficjalnie otwarty 3 listopada 2014 roku. Jego wysoko\u015b\u0107 wynosi 541 metr\u00f3w, czyli 1776 st\u00f3p, kt\u00f3re symbolicznie oznaczaj\u0105 dat\u0119 og\u0142oszenia Deklaracji Niepodleg\u0142o\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych. Jest to najwy\u017cszy budynek w Stanach Zjednoczonych. Drugi wie\u017cowiec planowano na 2020 rok, za\u015b trzeci wie\u017cowiec zosta\u0142 zbudowany w 2017 roku. Obecnie przyj\u0119ta wersja wygl\u0105du drapacza chmur jest wynikiem wsp\u00f3\u0142pracy Daniela Libeskinda, Davida Childsa oraz firmy architektonicznej Skidmore, Owings and Merrill. W czasie uroczysto\u015bci 4 lipca 2004 w tzw. strefie zero (ang. \"ground zero\") w","start_idx":86,"end_idx":242}
{"id":"mrc_3485","question":"kiedy zosta\u0142 wydany pan tadeusz?","answer":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego.","context":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego. Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu. Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem, trzynastozg\u0142oskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812. Epopeja jest sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 na polskiej li\u015bcie lektur szkolnych. W 2012 by\u0142a publicznie odczytywana w akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie \"Pana Tadeusza\". R\u0119kopis \"Pana Tadeusza\" od 1999 znajduje si\u0119 w zbiorach Zak\u0142adu Narodowego im. Ossoli\u0144skich. W 2014 zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Tre\u015b\u0107 poematu == === W\u0105tki === * w\u0105tek mi\u0142osny Tadeusza","start_idx":0,"end_idx":146}
{"id":"mrc_3486","question":"z czego wykonana jest rze\u017aba dawida donatello?","answer":"Praca ta jest wykonana z wypalonego br\u0105zu","context":"Dawid Donatella powsta\u0142 w latach 1430 - 40. Jest to pierwszy od czas\u00f3w antyku pos\u0105g nagiego m\u0119\u017cczyzny. Praca ta jest wykonana z wypalonego br\u0105zu, co nadaje jej po\u0142ysk w\u0142a\u015bciwy cia\u0142u nasmarowanemu olejkiem. Ten zabieg ma uwypukli\u0107 anatomi\u0119 rze\u017aby. Dzie\u0142o nawi\u0105zuje do antyku grecko-rzymskiego poprzez wygl\u0105d he\u0142mu z wie\u0144cem i bardzo wyra\u017any kontrapost. Tematyka religijna dzia\u0142a tu jak poga\u0144ski mit. Biblijny bohater przedstawiony po zwyci\u0119skiej walce z Goliatem. Wyst\u0119puje tu wyra\u017ane d\u0105\u017cenie do ukazania pi\u0119kna cia\u0142a ludzkiego poprzez ukazanie jego cech. Zachowano proporcje ludzkiego cia\u0142a (m\u0119\u017cczyzna nadnaturalnej wielko\u015bci). Artysta niezwykle dok\u0142adnie opracowa\u0142 nakrycie g\u0142owy Dawida. Rze\u017aba prawdopodobnie by\u0142a ustawiona na kolumnie, poniewa\u017c tylko patrz\u0105c z do\u0142u, mo\u017cna spojrze\u0107 Dawidowi w oczy. Kopia rze\u017aby jest wr\u0119czana jako nagroda przemys\u0142u filmowego W\u0142och David","start_idx":103,"end_idx":144}
{"id":"mrc_3487","question":"czego dotyczy konwencja bazylejska?","answer":"kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpad\u00f3w niebezpiecznych.","context":"Konwencja bazylejska \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa dotycz\u0105ca kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpad\u00f3w niebezpiecznych. Sporz\u0105dzona w Bazylei dnia 22 marca 1989 r., ratyfikowana do 2010 roku przez 170 pa\u0144stw (w tym Polsk\u0119 \u2013 10 stycznia 1992 roku).","start_idx":54,"end_idx":131}
{"id":"mrc_3488","question":"kto ochrzci\u0142 jezusa w jordanie?","answer":"Wed\u0142ug dw\u00f3ch Ewangelii Synoptycznych, to w\u0142a\u015bnie Jan mia\u0142 ochrzci\u0107 Jezusa.","context":"pustelnika na Pustyni Judzkiej, gdzie prawdopodobnie zetkn\u0105\u0142 si\u0119 z esse\u0144czykami. Na pustyni zosta\u0142 powo\u0142any na proroka, a jego g\u0142\u00f3wnym zadaniem sta\u0142o si\u0119 wzywanie ludzi do nawr\u00f3cenia oraz przygotowanie drogi do publicznej s\u0142u\u017cby Mesjasza. G\u0142osi\u0142 potrzeb\u0119 nawr\u00f3cenia wewn\u0119trznego i odnowy duchowej ludzi. Symbolem tego przygotowania by\u0142 chrzest udzielany przez proroka s\u0142uchaczom jego nauk w rzece Jordan. Wed\u0142ug dw\u00f3ch Ewangelii Synoptycznych, to w\u0142a\u015bnie Jan mia\u0142 ochrzci\u0107 Jezusa. Ewangelia \u0141ukasza nie m\u00f3wi jednoznacznie, \u017ce to w\u0142a\u015bnie Jan ochrzci\u0142 Jezusa. Cho\u0107 m\u00f3wi o tym, \u017ce Jezus zosta\u0142 ochrzczony w czasie, kiedy ca\u0142y lud przyst\u0119powa\u0142 do chrztu, to we wcze\u015bniejszych wersetach stwierdza, \u017ce Jan zosta\u0142 uwi\u0119ziony przez Heroda. Natomiast Ewangelia Jana nie informuje w og\u00f3le, czy Jezus by\u0142 ochrzczony, stwierdza tylko, \u017ce Jan da\u0142 dwa","start_idx":405,"end_idx":479}
{"id":"mrc_3489","question":"ile bieg\u00f3w w \u017cu\u017clu?","answer":"w zawodach indywidualnych \u2013 minimum 20 bieg\u00f3w, w meczu ligowym 2 dru\u017cyn \u2013 15 bieg\u00f3w, w zawodach par \u2013 21 bieg\u00f3w","context":"Sport \u017cu\u017clowy, \u017cu\u017cel (ang. \"motorcycle speedway\", tak\u017ce \"speedway\") \u2013 wy\u015bcigi motocyklowe na torach zbli\u017conych kszta\u0142tem do owalu, jedna z dyscyplin sportu motorowego. Na \u017cu\u017clu zawodnicy \u015bcigaj\u0105 si\u0119 w tzw. biegach, kt\u00f3rych liczba zale\u017cy od rodzaju zawod\u00f3w (np. w zawodach indywidualnych \u2013 minimum 20 bieg\u00f3w, w meczu ligowym 2 dru\u017cyn \u2013 15 bieg\u00f3w, w zawodach par \u2013 21 bieg\u00f3w). W biegu zawodnicy wykonuj\u0105 cztery pe\u0142ne okr\u0105\u017cenia toru, ze startu wsp\u00f3lnego, zatrzymanego (spod ta\u015bmy startowej), jad\u0105c zawsze w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskaz\u00f3wek zegara (m\u00f3wi\u0105c popularnie: \u201ew lewo\u201d). Wykorzystywane do zawod\u00f3w \u017cu\u017clowych tory posiadaj\u0105 nawierzchni\u0119 sypk\u0105, w czasach obecnych wykonywan\u0105 ze specjalnych mieszanek sjenitu lub granitu. Motocykle \u017cu\u017clowe maj\u0105 specjaln\u0105 konstrukcj\u0119, i m.in. nie posiadaj\u0105 skrzyni bieg\u00f3w ani hamulc\u00f3w. Sport ten","start_idx":261,"end_idx":372}
{"id":"mrc_3490","question":"kiedy zostal wydany akt 5 listopada?","answer":"5 listopada 1916","context":"5 listopada 1916 w wyniku konferencji w Pszczynie w\u0142adze niemieckie i austro-w\u0119gierskie wyda\u0142y proklamacj\u0119, z podpisami swych generalnych gubernator\u00f3w von Beselera i Kuka, zawieraj\u0105c\u0105 obietnic\u0119 powstania Kr\u00f3lestwa Polskiego, pozostaj\u0105cego w niesprecyzowanej \u201e\u0142\u0105czno\u015bci z obu sprzymierzonymi mocarstwami\u201d. W akcie tym nie okre\u015blono granic przysz\u0142ej monarchii, a jej status wyra\u017ca\u0142o s\u0142owo \u201esamodzielne\u201d zamiast \u201eniepodleg\u0142e\u201d, co nie satysfakcjonowa\u0142o m.in. polskich dzia\u0142aczy narodowych na \u015al\u0105sku, kt\u00f3rzy uznali og\u0142oszenie tego aktu za dzia\u0142anie pozorne. Dokument ten zawiera\u0142 natomiast sformu\u0142owania dotycz\u0105ce utworzenia armii polskiej. Po bitwie pod Ko\u015bciuchn\u00f3wk\u0105, w kt\u00f3rej I Brygada Legion\u00f3w Polskich walcz\u0105ca po stronie Austro-W\u0119gier zapobieg\u0142a przerwaniu frontu przez wojska rosyjskie, genera\u0142 Erich Ludendorff, generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego, napisa\u0142 list do w\u0142adz w Berlinie, postuluj\u0105c utworzenie zale\u017cnego od Niemiec pa\u0144stwa polskiego i","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_3491","question":"kto podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 o budowie portu w gdyni?","answer":"rz\u0105d polski","context":"Dopiero gdy kontruderzenie znad Wieprza odmieni\u0142o losy wojny, Departament Spraw Morskich m\u00f3g\u0142 rozwin\u0105\u0107 dzia\u0142alno\u015b\u0107 na rzecz wzmocnienia polskiego stanu posiadania nad Ba\u0142tykiem, skutkiem czego w pa\u017adzierniku 1920 roku rz\u0105d polski podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 o budowie portu w dolinie rzeki Chylonki w osadzie rybackiej Gdynia, kt\u00f3r\u0105 \u2013 300 lat wcze\u015bniej \u2013 wskazywa\u0142 kr\u00f3lowi W\u0142adys\u0142awowi IV hetman Stanis\u0142aw Koniecpolski i wyasygnowa\u0142 wst\u0119pnie 40 mln marek. Kierownikiem budowy zosta\u0142 Tadeusz Wenda. Budow\u0119 portu w Gdyni rozpocz\u0119to 29 maja 1921 roku. 23 wrze\u015bnia 1922 \u2013 po d\u0142ugich debatach \u2013 Sejm RP przyj\u0105\u0142 ustaw\u0119 w sprawie budowy \u201eportu morskiego przy Gdyni na Pomorzu\u201d. Budowa ruszy\u0142a, ale prowadzono j\u0105 pocz\u0105tkowo do\u015b\u0107 ospale, ograniczaj\u0105c si\u0119 do rob\u00f3t ziemnych i wzniesienia tymczasowej przystani dla okr\u0119t\u00f3w MW i schroniska dla","start_idx":218,"end_idx":229}
{"id":"mrc_3492","question":"ilu uczestnik\u00f3w tour de pologne?","answer":"na starcie stan\u0119\u0142o 71 kolarzy (do mety dojecha\u0142o 43)","context":"ich inicjatywy postanowiono p\u00f3\u017anym latem 1928 r. rozegra\u0107 \"I Bieg Kolarski dooko\u0142a Polski\" (pierwsza i oryginalna nazwa TdP). Jego historyczna, premierowa edycja odby\u0142a si\u0119 w dniach 7\u201316 wrze\u015bnia 1928, a na starcie stan\u0119\u0142o 71 kolarzy (do mety dojecha\u0142o 43), z kt\u00f3rych \u2013 po przejechaniu prawie 1500 km, podzielonych na 8 etap\u00f3w \u2013 najlepszym okaza\u0142 si\u0119 Feliks Wi\u0119cek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego (zwyci\u0119zca a\u017c 6 etap\u00f3w). Do wybuchu II wojny \u015bwiatowej odby\u0142y si\u0119 jeszcze cztery edycje narodowego touru, z kt\u00f3rych dwie \u2013 w latach 1937 i 1939 \u2013 wygra\u0142 \u201etygrys szos\u201d \u2013 Boles\u0142aw Napiera\u0142a. 4. edycja (1937) by\u0142a pierwsz\u0105, w kt\u00f3rej \u2013 opr\u00f3cz Polak\u00f3w \u2013 udzia\u0142 wzi\u0119li tak\u017ce obcokrajowcy \u2013 na starcie stan\u0119\u0142y bowiem dru\u017cyny: W\u0119gier, Rumunii oraz kombinowana (po dw\u00f3ch","start_idx":204,"end_idx":256}
{"id":"mrc_3493","question":"kogo uratowa\u0142 herkules?","answer":"tytana Prometeusza z odwiecznej m\u0119ki.","context":"cudzoziemc\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 w Egipcie i z rozkazu Busirisa zosta\u0142 stracony jako pierwszy. Kiedy Herakles zawita\u0142 do tego\u017c kraju, pojmano go i zaprowadzono pod o\u0142tarz. Tam zerwa\u0142 \u0142a\u0144cuch i sam zabi\u0142 na o\u0142tarzu kr\u00f3la i jego syna. Z Egiptu uda\u0142 si\u0119 w stron\u0119 Kaukazu. Tam uratowa\u0142 tytana Prometeusza z odwiecznej m\u0119ki. Nast\u0119pnie skierowa\u0142 si\u0119 na zach\u00f3d i na g\u00f3rze Foloe, niedaleko g\u00f3ry Erymantos, spotka\u0142 si\u0119 z du\u017c\u0105 grup\u0105 centaur\u00f3w. U dzikiego centaura Folosa otworzy\u0142 kad\u017a z winem przeznaczonym tylko dla p\u00f3\u0142 ludzi, p\u00f3\u0142 koni. Zbieraj\u0105ca si\u0119 banda centaur\u00f3w zosta\u0142a pokonana, a niedobitk\u00f3w Herakles \u015bciga\u0142, a\u017c do Maleii, gdzie z \u0142uku zabi\u0142 uciekinier\u00f3w i przez przypadek rani\u0142 Chirona \u2013 jedynego nie\u015bmiertelnego centaura, nauczyciela heros\u00f3w. W tym momencie nast\u0105pi\u0142a zamiana: Chiron odda\u0142","start_idx":279,"end_idx":316}
{"id":"mrc_3494","question":"kto pokona\u0142 goliata?","answer":"Dawida, kt\u00f3ry pokona\u0142 go wyrzuconym z procy kamieniem.","context":"Goliat (heb. \u05d2\u05b8\u05bc\u05dc\u05b0\u05d9\u05b8\u05ea \"Goly\u0101\u1e6f\"; arab. \u062c\u0627\u0644\u0648\u062a \"\u01e6\u0101l\u016bt\") \u2013 opisany w Starym Testamencie olbrzymi filisty\u0144ski wojownik pochodz\u0105cy z miasta Gat. Wed\u0142ug Biblii jego wzrost mia\u0142 wynosi\u0107 a\u017c sze\u015b\u0107 \u0142okci i jedn\u0105 pi\u0119d\u017a (ok. 3 metr\u00f3w). Zgin\u0105\u0142 z r\u0119ki Dawida, kt\u00f3ry pokona\u0142 go wyrzuconym z procy kamieniem. O postaci wspominaj\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142a starotestamentowe: Pierwsza oraz Druga Ksi\u0119ga Samuela, Pierwsza Ksi\u0119ga Kronik oraz M\u0105dro\u015b\u0107 Syracha. Goliat jest r\u00f3wnie\u017c opisany w Koranie. == Relacja biblijna == === Pierwsza Ksi\u0119ga Samuela === === Druga Ksi\u0119ga Samuela === Encyklopedia \u017bydowska wyja\u015bnia, \u017ce ten fragment Biblii odnosi si\u0119 do pierwotnej tradycji \u017cydowskiej, kt\u00f3ra g\u0142osi\u0142a, \u017ce \u015bmier\u0107 Goliata nast\u0105pi\u0142a z r\u0119ki Elchanana, syna Jaira. Z czasem jednak wydarzenie to zacz\u0119to przypisywa\u0107 Dawidowi, Elchanan natomiast pokona\u0107 mia\u0142 Lachmiego, brata Goliata","start_idx":237,"end_idx":291}
{"id":"mrc_3495","question":"w kt\u00f3rym wieku rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 epoka wielkich odkry\u0107 geograficznych?","answer":"XV i XVI wieku","context":"Wielkie odkrycia geograficzne \u2013 okre\u015blenie odkry\u0107 geograficznych dokonanych przez europejskich \u017ceglarzy na prze\u0142omie XV i XVI wieku, a w szczeg\u00f3lno\u015bci: op\u0142yni\u0119cie Przyl\u0105dka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diasa (1488), odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (12 pa\u017adziernika 1492), a nast\u0119pnie jej podb\u00f3j, podr\u00f3\u017c Vasco da Gamy do Indii (1498) oraz pierwsza podr\u00f3\u017c dooko\u0142a \u015bwiata Ferdynanda Magellana (1519\u20131522). Er\u0119 wielkich odkry\u0107 ko\u0144czy dotarcie Europejczyk\u00f3w do Australii, by\u0107 mo\u017ce dokonane przez Portugalczyk\u00f3w ju\u017c w XVI wieku i utrzymywane w tajemnicy. Pierwszym znanym z imienia Europejczykiem, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Australii (1606), zosta\u0142 uznany Holender Willem Janszoon. W ten spos\u00f3b cywilizacja zachodniej Europy zdoby\u0142a wiedz\u0119 o wszystkich zamieszka\u0142ych kontynentach, co by\u0142o pocz\u0105tkiem nieodwracalnych zmian historycznych. Nie by\u0142 to koniec odkry\u0107 nowych kontynent\u00f3w, gdy\u017c pozosta\u0142a jeszcze Antarktyda,","start_idx":117,"end_idx":131}
{"id":"mrc_3496","question":"gdzie \u017cyj\u0105 \u0142osie?","answer":"w podmok\u0142ych lasach p\u00f3\u0142nocnej Eurazji i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej.","context":"\u0141o\u015b euroazjatycki (\"Alces alces\") \u2013 najwi\u0119kszy wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie \u017cyj\u0105cy gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cy si\u0119 charakterystycznym poro\u017cem i wyj\u0105tkowo d\u0142ugimi ko\u0144czynami. \u017byje w podmok\u0142ych lasach p\u00f3\u0142nocnej Eurazji i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. Wyst\u0119puj\u0105cy w Polsce podgatunek \"A. a. alces\" \u2013 \u0142o\u015b europejski jest najwi\u0119ksz\u0105 \u017cyj\u0105c\u0105 w Polsce zwierzyn\u0105 \u0142own\u0105. Rzadki i obj\u0119ty ca\u0142orocznym okresem ochronnym. == Nazewnictwo == W polskiej literaturze zoologicznej gatunek \"Alces alces\" by\u0142 oznaczany nazw\u0105 \u201e\u0142o\u015b\u201d. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji \u201ePolskie nazewnictwo ssak\u00f3w \u015bwiata\u201d gatunkowi nadano nazw\u0119 \u201e\u0142o\u015b euroazjatycki\u201d, rezerwuj\u0105c nazw\u0119 \u201e\u0142o\u015b\u201d dla rodzaju tych prze\u017cuwaczy. == Pochodzenie == Pierwotne \u0142osie pojawi\u0142y si\u0119 w Eurazji pod koniec pliocenu lub w plejstocenie. Skamieliny najbardziej spokrewnionych ze sob\u0105 jeleniowatych przypominaj\u0105cych","start_idx":197,"end_idx":255}
{"id":"mrc_3497","question":"jakie programy prowadzi ewa drzyzga?","answer":"przygotowywa\u0142a i prowadzi\u0142a poranne serwisy informacyjne oraz prowadzi\u0142a r\u00f3\u017cne pasma programowe, m.in. \"Radio Muzyka Fakty","context":"Ewa Drzyzga (ur. 1 grudnia 1967 w Krakowie) \u2013 polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna. W latach 2000\u20132016 prowadzi\u0142a talk-show \"Rozmowy w toku\", za co zosta\u0142a nagrodzona Wiktorem w kategorii \"Osobowo\u015b\u0107 telewizyjna\", trzema Telekamerami i Z\u0142ot\u0105 Telekamer\u0105. == \u017byciorys == Jest c\u00f3rk\u0105 piel\u0119gniarki i wojskowego. Urodzi\u0142a si\u0119 i wychowa\u0142a w Krakowie, gdzie uko\u0144czy\u0142a Szko\u0142\u0119 Podstawow\u0105 nr 64, VIII LO w klasie matematyczno-fizycznej i filologi\u0119 rosyjsk\u0105 na Wy\u017cszej Szkole Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 medialn\u0105 rozpocz\u0119\u0142a w 1990, odbywaj\u0105c trzymiesi\u0119czny sta\u017c do Polskiego Radia w Krakowie. Nast\u0119pnie przesz\u0142a do RMF FM, debiutuj\u0105c na antenie w po\u0142owie 1991. Pocz\u0105tkowo przygotowywa\u0142a i prowadzi\u0142a poranne serwisy informacyjne oraz prowadzi\u0142a r\u00f3\u017cne pasma programowe, m.in. \"Radio Muzyka Fakty\", p\u00f3\u017aniej by\u0142a reporterk\u0105 stacji, ponadto przyczyni\u0142a si\u0119 do","start_idx":698,"end_idx":820}
{"id":"mrc_3498","question":"co shepard zrobi\u0142 na ksi\u0119\u017cycu?","answer":"uruchomili wiele urz\u0105dze\u0144 pomiarowych, wykonali szereg do\u015bwiadcze\u0144 i zebrali oko\u0142o","context":"oraz oprzyrz\u0105dowania naziemnego; * tworzenie jako\u015bciowych ocen naukowych i in\u017cynierskich, wspomagaj\u0105cych og\u00f3lne planowanie misji, formu\u0142owanie procedur operacyjnych, wyb\u00f3r i prowadzenie poszczeg\u00f3lnych eksperyment\u00f3w dla ka\u017cdego lotu. Shepard powr\u00f3ci\u0142 do korpusu astronaut\u00f3w w maju 1969 po przebytej uprzednio operacji koryguj\u0105cej i zastosowaniu nowo opracowanej w\u00f3wczas metodzie leczenia choroby M\u00e9ni\u00e8re\u2019a. W wieku 47 lat, jako najstarszy astronauta w \u00f3wczesnym programie, Shepard po raz drugi wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w locie kosmicznym, jako dow\u00f3dca statku Apollo 14. Misja trwa\u0142a od 31 stycznia do 9 lutego 1971. Jego partnerami w trzeciej wizycie cz\u0142owieka na Ksi\u0119\u017cycu byli: Stuart Roosa \u2013 pilot modu\u0142u dowodzenia i Edgar Mitchell \u2013 pilot l\u0105downika. Shepard i Mitchell po wyl\u0105dowaniu na Ksi\u0119\u017cycu modu\u0142em \u201eAntares\u201d, uruchomili wiele urz\u0105dze\u0144 pomiarowych, wykonali szereg do\u015bwiadcze\u0144 i zebrali oko\u0142o","start_idx":806,"end_idx":888}
{"id":"mrc_3499","question":"kiedy zsrr upad\u0142?","answer":"deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991.","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":205,"end_idx":291}
{"id":"mrc_3500","question":"dok\u0105d odlatuj\u0105 jask\u00f3\u0142ki?","answer":"na po\u0142udnie","context":"w stale rosn\u0105cych gromadach, kt\u00f3re wraz z up\u0142ywem sezonu mo\u017cna zobaczy\u0107, zbieraj\u0105ce si\u0119 na drzewach, dachach lub na drutach. Do ko\u0144ca pa\u017adziernika wi\u0119kszo\u015b\u0107 jask\u00f3\u0142ek opuszcza obszary l\u0119gowe w zachodniej i \u015brodkowej Europie, cho\u0107 widok ptak\u00f3w w listopadzie i grudniu nie jest rzadki, a dalsza migracja na po\u0142udnie i tak ko\u0144czy si\u0119 p\u00f3\u017aniej. Po po\u0142\u0105czeniu w pary pozostaj\u0105 razem, aby rozmna\u017ca\u0107 si\u0119 do ko\u0144ca \u017cycia; jednak kopulacje poza par\u0105 s\u0105 powszechne, co powoduje, \u017ce gatunek ten jest genetycznie poligamiczny, mimo \u017ce jest monogamiczny spo\u0142ecznie. Przeprowadzone w Szkocji badanie wykaza\u0142o, \u017ce 15% piskl\u0105t nie by\u0142o spokrewnionych z ich domniemanymi ojcami, a 32% l\u0119g\u00f3w zawiera\u0142o co najmniej jedn\u0105 dodatkow\u0105 par\u0119 piskl\u0105t. Samce tworz\u0105ce dodatkowe pary, zwykle z gniazd, w kt\u00f3rych ju\u017c z\u0142o\u017cone zosta\u0142y","start_idx":301,"end_idx":312}
{"id":"mrc_3501","question":"czym zas\u0142yn\u0105\u0142 miko\u0142aj kopernik w dziedzinie ekonomii?","answer":"sformu\u0142owanie ilo\u015bciowej teorii pieni\u0105dza i prawa Kopernika-Greshama w ekonomii.","context":"postulat odrzucenia wszelkiego geocentryzmu i antropocentryzmu \u2013 zasad\u0105 kopernika\u0144sk\u0105. Pozosta\u0142e osi\u0105gni\u0119cia uczonego to m.in. sformu\u0142owanie ilo\u015bciowej teorii pieni\u0105dza i prawa Kopernika-Greshama w ekonomii. W geometrii p\u0142askiej rozpowszechni\u0142 twierdzenie nazywane jego imieniem, cho\u0107 nie jest jego pierwszym autorem. Kopernik to r\u00f3wnie\u017c t\u0142umacz bizantyjskiego pisarza Teofilakta Symokatty na j\u0119zyk \u0142aci\u0144ski, autor \u0142aci\u0144skiego poematu \"Septem Sidera\" (\"Siedem Gwiazd\") oraz map Warmii i innych teren\u00f3w Prus. Astronomiczne dzie\u0142o Kopernika wi\u0105za\u0142o si\u0119 te\u017c z rewizj\u0105 fizyki Arystotelesa, b\u0119d\u0105cej cz\u0119\u015bci\u0105 jego systemu filozoficznego \u2013 otwieraj\u0105c drog\u0119 do mechaniki klasycznej, teorii grawitacji Newtona i do nowo\u017cytnej metody naukowej. Kopernik pe\u0142ni\u0142 wiele funkcji administracyjnych i urz\u0119d\u00f3w jak: * generalny administrator biskupstwa warmi\u0144skiego po zgonie biskupa Fabiana Luzja\u0144skiego, * \"komisarz Warmii\" (1521), * kanclerz kapitu\u0142y katedralnej warmi\u0144skiej (1511\u20131513, 1520,","start_idx":127,"end_idx":207}
{"id":"mrc_3502","question":"na czym polega\u0142y akcje ma\u0142ego sabota\u017cu?","answer":"na pisaniu antyhitlerowskich hase\u0142 na murach, wysy\u0142aniu ostrze\u017ce\u0144, o\u015bmieszaniu zarz\u0105dze\u0144 okupanta i dezorganizowaniu jego akcji propagandowych.","context":"Ma\u0142y sabota\u017c \u2013 kategoria akcji konspiracyjnych w czasie okupacji niemieckiej (w latach 1939\u20131945), polegaj\u0105ca na pisaniu antyhitlerowskich hase\u0142 na murach, wysy\u0142aniu ostrze\u017ce\u0144, o\u015bmieszaniu zarz\u0105dze\u0144 okupanta i dezorganizowaniu jego akcji propagandowych. Ma\u0142y sabota\u017c by\u0142 stosowany przez ruch oporu w wielu krajach okupowanej Europy. Jego znaczenie by\u0142o g\u0142\u00f3wnie psychologiczne \u2013 utwierdza\u0142 w ludno\u015bci przekonanie o istnieniu i dzia\u0142aniu ruchu oporu oraz o mo\u017cliwo\u015bci zwyci\u0119stwa mimo represji. == Dzieje poj\u0119cia == Tw\u00f3rc\u0105 poj\u0119cia \u201ema\u0142y sabota\u017c\u201d by\u0142 prawdopodobnie Aleksander Kami\u0144ski, kt\u00f3ry w listopadzie 1940 zamie\u015bci\u0142 w \"Biuletynie Informacyjnym\" artyku\u0142 pod takim w\u0142a\u015bnie tytu\u0142em. W artykule tym u\u017cycie wyra\u017cenia \u201ema\u0142y sabota\u017c\u201d odbiega\u0142o jeszcze od jego p\u00f3\u017aniejszego znaczenia. Kami\u0144ski zalicza\u0142 do przyk\u0142ad\u00f3w ma\u0142ego sabota\u017cu powoln\u0105 i niesolidn\u0105 prac\u0119 na rzecz okupanta (\"pracuj Polaku powoli\"), niedba\u0142e wykonywanie","start_idx":110,"end_idx":253}
{"id":"mrc_3503","question":"jakie s\u0105 typy promieniowania?","answer":"promieniowanie fal elektromagnetycznych (wed\u0142ug rosn\u0105cej energii) ** promieniowanie radiowe, ** promieniowanie mikrofalowe \u2013 mikrofale, ** promieniowanie t\u0142a (promieniowanie reliktowe), ** promieniowanie cieplne (termiczne) \u2013 promieniowanie elektromagnetyczne wysy\u0142ane przez ka\u017cde cia\u0142o o temperaturze wi\u0119kszej od zera bezwzgl\u0119dnego, ** promieniowanie podczerwone \u2013 podczerwie\u0144, ** promieniowanie \u015bwietlne \u2013 \u015bwiat\u0142o, ** promieniowanie s\u0142oneczne, ** promieniowanie laserowe ** promieniowanie ultrafioletowe (nadfioletowe, nadfiolet) ultrafiolet, ** promieniowanie rentgenowskie","context":"Promieniowanie \u2013 strumie\u0144 cz\u0105stek lub fal wysy\u0142anych przez cia\u0142o. Wytwarzanie promieniowania jest nazywane emisj\u0105. Pierwotnie poj\u0119cia promieniowania u\u017cywano do promieni s\u0142onecznych. Potem do tych rodzaj\u00f3w wysy\u0142anych cz\u0105steczek i fal (bez wnikania w ich natur\u0119), kt\u00f3rego w\u0105ski strumie\u0144 (promie\u0144 patrz \u015bwiat\u0142o) rozchodz\u0105c si\u0119 w przestrzeni mo\u017ce by\u0107 traktowany jak linia w geometrii (nie rozdziela si\u0119). == Rodzaje promieniowania == * promieniowanie fal elektromagnetycznych (wed\u0142ug rosn\u0105cej energii) ** promieniowanie radiowe, ** promieniowanie mikrofalowe \u2013 mikrofale, ** promieniowanie t\u0142a (promieniowanie reliktowe), ** promieniowanie cieplne (termiczne) \u2013 promieniowanie elektromagnetyczne wysy\u0142ane przez ka\u017cde cia\u0142o o temperaturze wi\u0119kszej od zera bezwzgl\u0119dnego, ** promieniowanie podczerwone \u2013 podczerwie\u0144, ** promieniowanie \u015bwietlne \u2013 \u015bwiat\u0142o, ** promieniowanie s\u0142oneczne, ** promieniowanie laserowe ** promieniowanie ultrafioletowe (nadfioletowe, nadfiolet) ultrafiolet, ** promieniowanie rentgenowskie","start_idx":432,"end_idx":1008}
{"id":"mrc_3504","question":"w kt\u00f3rym mie\u015bcie zebra\u0142o si\u0119 og\u00f3lnoniemieckie zgromadzenie narodowe?","answer":"we Frankfurcie nad Menem","context":"Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe (\"Parlament frankfurcki\", niem. \"Frankfurter Nationalversammlung\") \u2013 og\u00f3lnoniemiecki parlament, zwo\u0142any w konsekwencji Wiosny Lud\u00f3w 18 maja 1848 w celu zjednoczenia Niemiec we Frankfurcie nad Menem. Projekt powo\u0142ania parlamentu powsta\u0142 w Heidelbergu, i zosta\u0142 pozytywnie zaopiniowany przez Rad\u0119 Zwi\u0105zku Niemieckiego. W krajach austriackich wybory odby\u0142y si\u0119 w dniach 26 i 28 kwietnia 1848. Wybrani zostali tylko Niemcy, poniewa\u017c dzia\u0142acze czescy i s\u0142owe\u0144scy zbojkotowali wybory. Przewag\u0119 w parlamencie zdoby\u0142a orientacja wielkoniemiecka, d\u0105\u017c\u0105ca do utworzenia zjednoczonej Rzeszy Niemieckiej ze wszystkich kraj\u00f3w niemieckich, w tym r\u00f3wnie\u017c i Cesarstwa Austrii. Reprezentanci tej opcji wybrali regenta zwi\u0105zku (\"Reichsverweser\"), kt\u00f3rym zosta\u0142 arcyksi\u0105\u017c\u0119 Jan. Utworzy\u0142 on rz\u0105d pod przewodnictwem Antona von Schmerlinga. Reprezentanci Cesarstwa Austrii zacz\u0119li wywiera\u0107 nacisk na przyj\u0119cie do projektowanego pa\u0144stwa wszystkich kraj\u00f3w nale\u017c\u0105cych","start_idx":208,"end_idx":232}
{"id":"mrc_3505","question":"jaki sport uprawia sie na trawie?","answer":"Hokej na trawie","context":"Hokej na trawie \u2013 zespo\u0142owa gra sportowa. == Opis gry == Mecz rozgrywany jest przez dwie dru\u017cyny po 11 graczy (+5 rezerwowych). Od 2019 r., na mocy decyzji Mi\u0119dzynarodowej Federacji Hokeja na Trawie (FIH), mecz hokeja na trawie sk\u0142ada si\u0119 z czterech kwart po 15 minut. Wcze\u015bniej rozgrywano mecze 2 x 35 minut i niekt\u00f3re federacje jeszcze stosuj\u0105 ten podzia\u0142. Na igrzyskach w Tokio rozgrywano mecze trwaj\u0105ce 4 x 15 min. Odbywa si\u0119 na boisku o wymiarach 91,40 \u00d7 55 m, na kt\u00f3rym stoj\u0105 dwie bramki o wysoko\u015bci 2,14 m i szeroko\u015bci 3,66 m. Celem gry jest wbicie za pomoc\u0105 drewnianej laski okr\u0105g\u0142ej pi\u0142ki o \u015brednicy ok. 7-7,5 cm i masie ok. 160 g do bramki przeciwnika. Gracz mo\u017ce dotkn\u0105\u0107","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_3506","question":"jak oficjalnie nazywa si\u0119 big ben?","answer":"Elizabeth Tower","context":"Big Ben \u2013 nazwa zwyczajowa wie\u017cy zegarowej Elizabeth Tower w Londynie w Wielkiej Brytanii. Nazwa pocz\u0105tkowo odnosi\u0142a si\u0119 do dzwonu ze St. Stephen\u2019s Tower (z ang. Wie\u017ca \u015bw. Stefana), zwanej r\u00f3wnie\u017c \"The Clock Tower\" (ang. \u201eWie\u017ca Zegarowa\u201d), nale\u017c\u0105cej do Pa\u0142acu Westminsterskiego. Obecnie nazwa Big Ben odnosi si\u0119 cz\u0119sto zar\u00f3wno do dzwonu, jak i zegara oraz samej wie\u017cy. 12 wrze\u015bnia 2012 roku wie\u017ca zosta\u0142a oficjalnie nazwana Elizabeth Tower dla uhonorowania 60-letniego panowania El\u017cbiety II. == Historia == Budow\u0119 tej neogotyckiej wie\u017cy podj\u0119to po po\u017carze 16 pa\u017adziernika 1834 roku, kt\u00f3ry strawi\u0142 znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Pa\u0142acu. Zachowa\u0142a si\u0119 jedynie 900-letnia Westminster Hall oraz kaplica \u015bw. Stefana. Projektantami byli m.in. Charles Barry i jego asystent Augustus W. Pugin. Odbudowa trwa\u0142a do roku 1858. W obecnym","start_idx":43,"end_idx":58}
{"id":"mrc_3507","question":"czym jest zdolno\u015b\u0107 prawna?","answer":"Zdolno\u015b\u0107 prawna \u2013 zdolno\u015b\u0107 do bycia podmiotem praw i obowi\u0105zk\u00f3w w prawie cywilnym.","context":"Zdolno\u015b\u0107 prawna \u2013 zdolno\u015b\u0107 do bycia podmiotem praw i obowi\u0105zk\u00f3w w prawie cywilnym. Zdolno\u015b\u0107 prawna jest atrybutem os\u00f3b fizycznych, jednostek organizacyjnych b\u0119d\u0105cych osobami prawnymi (w szczeg\u00f3lno\u015bci Skarbu Pa\u0144stwa) oraz nieb\u0119d\u0105cych osobami prawnymi, kt\u00f3rym zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105 nadaj\u0105 przepisy szczeg\u00f3lne. Nie mo\u017cna si\u0119 jej zrzec, pozbawi\u0107 ani ograniczy\u0107. Zdolno\u015b\u0107 prawna jest na gruncie polskiego prawa niestopniowalna. Mo\u017cna j\u0105 mie\u0107 albo nie. Zakres, w jakim mo\u017cna z niej korzysta\u0107, definiuje osobny atrybut podmiotu prawa \u2013 zdolno\u015b\u0107 do czynno\u015bci prawnych. Jednak\u017ce na mocy zdolno\u015bci prawnej umowa dotycz\u0105ca drobnej bie\u017c\u0105cej sprawy \u017cycia codziennego i zawarta przez osob\u0119 fizyczn\u0105 niemaj\u0105c\u0105 zdolno\u015bci do czynno\u015bci prawnych staje si\u0119 wa\u017cna z chwil\u0105 jej ca\u0142kowitego wykonania, je\u017celi nie poci\u0105ga za sob\u0105 ra\u017c\u0105cego pokrzywdzenia tej osoby. == Nabycie zdolno\u015bci prawnej ==","start_idx":0,"end_idx":82}
{"id":"mrc_3508","question":"w kt\u00f3rym roku na rynku pojawi\u0142 si\u0119 multivan?","answer":"zaprezentowany po raz pierwszy w 2003 roku.","context":"zaprezentowany po raz pierwszy w 2003 roku. Osobowa wersja nosi nazw\u0119 Multivan. Samoch\u00f3d otrzyma\u0142 kod fabryczny T5. W 2005 roku do produkcji wprowadzono wersj\u0119 z nap\u0119dem na cztery ko\u0142a opartym na sprz\u0119gle Haldex. W 2009 roku auto przesz\u0142o face lifting, kt\u00f3ry upodobni\u0142 model do produkowanych obecnie innych modeli marki. Zmienione zosta\u0142y m.in. przednie reflektory, kt\u00f3re otrzyma\u0142y \u015bwiat\u0142a do jazdy dziennej oraz opcjonaln\u0105 funkcj\u0119 do\u015bwietlania zakr\u0119t\u00f3w. Zmienione zosta\u0142y tak\u017ce m.in. zderzaki oraz lusterka zewn\u0119trzne. Przy okazji liftingu zastosowane zosta\u0142o nowe wn\u0119trze pojazdu. Wprowadzono tak\u017ce now\u0105 skrzyni\u0119 bieg\u00f3w - 7-biegowy p\u00f3\u0142automat DSG, a do listy wyposa\u017cenia dodano m.in. system ruszania ze wzniesienia, asystenta zmiany pasa ruchu oraz czujniki cofania. W 2004 roku auto zdoby\u0142o tytu\u0142 Van of the Year, a w 2010","start_idx":0,"end_idx":43}
{"id":"mrc_3509","question":"ilu turyst\u00f3w odwiedza pary\u017c?","answer":"W 2018 r. Pary\u017c odwiedzi\u0142o 17,95 mln turyst\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata","context":"(77), Dolina Marny (94), Dolina Oise (95) oraz Yvelines (78). Miasto ma uk\u0142ad koncentryczny z rozchodz\u0105cymi si\u0119 gwia\u017adzi\u015bcie bulwarami. Jego o\u015b stanowi wci\u0119ta dolina Sekwany, kt\u00f3ra dzieli Pary\u017c na dwie cz\u0119\u015bci: prawobrze\u017cn\u0105 (p\u00f3\u0142nocn\u0105) \"Rive Droite\" oraz lewobrze\u017cn\u0105 (po\u0142udniow\u0105) \"Rive Gauche\". W 2018 r. Pary\u017c odwiedzi\u0142o 17,95 mln turyst\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata \u2013 by\u0142 trzecim najcz\u0119\u015bciej odwiedzanym miastem \u015bwiata po Bangkoku i Londynie. Wed\u0142ug danych ICCA w Pary\u017cu zorganizowano w 2018 r. najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 kongres\u00f3w mi\u0119dzynarodowych (1192). == Historia == Historyczne centrum Pary\u017ca stanowi wyspa \u00cele de la Cit\u00e9 na Sekwanie, na kt\u00f3rej po\u0142o\u017cony jest m.in. Palais de Justice oraz katedra Notre-Dame de Paris. Jest ona po\u0142\u0105czona z mniejsz\u0105 wysp\u0105 \u00cele Saint-Louis. Pary\u017c by\u0142 pierwotnie osad\u0105 celtyck\u0105, g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem plemienia Paryzj\u00f3w","start_idx":293,"end_idx":354}
{"id":"mrc_3510","question":"gdzie produkowano junaka?","answer":"Produkowany by\u0142 w SFM w Szczecinie","context":"SFM Junak \u2013 polski motocykl, produkowany przez Szczeci\u0144sk\u0105 Fabryk\u0119 Motocykli w latach 1956\u20131965. By\u0142 najci\u0119\u017cszym motocyklem oraz jedynym motocyklem z silnikiem czterosuwowym produkowanym w PRL (nie licz\u0105c \u017cu\u017clowego WSK FIS i kilku sztuk \u017cu\u017clowego STAL 001-55). == Historia == W latach 1956\u20131965 wyprodukowano \u0142\u0105cznie 91 400 motocykli Junak, w tym ok. 10 000 szt. modelu M07, a tak\u017ce rajdowe typu M07-R, crossowe typu M07-C, 2500 tr\u00f3jko\u0142owc\u00f3w typu B20 (dostawczy ze skrzyni\u0105 z plandek\u0105) oraz 8500 w\u00f3zk\u00f3w bocznych typ\u00f3w WB1 i W03. Produkowany by\u0142 w SFM w Szczecinie, silniki typu S03 do wszystkich modeli Junaka produkowane by\u0142y przez Zak\u0142ady Sprz\u0119tu Motoryzacyjnego w \u0141odzi. W latach 1956\u20131959 wyprodukowano ok. 10 tys. egzemplarzy M07. Model M10 oficjalnie wprowadzono do produkcji w grudniu 1959","start_idx":529,"end_idx":563}
{"id":"mrc_3511","question":"ile rekord\u00f3w guinnessa ma polska?","answer":"290","context":"spo\u017cyta jednorazowo\u201d. Tytu\u0142 ksi\u0119gi wywodzi si\u0119 od irlandzkiej rodziny Guinness, piwowar\u00f3w, w\u0142a\u015bcicieli browaru w Dublinie w XIX wieku. Dzi\u015b Guinness PLC z siedzib\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105 w Londynie ma swoje oddzia\u0142y w 120 krajach. Polska zajmuje drugie miejsce z liczb\u0105 290 rekord\u00f3w. Pierwsze miejsce ma USA \u2013 315, a trzecie Wielka Brytania \u2013 140 (stan na 25.01.2018). == Historia == 4 maja 1951 roku sir Hugh Beaver, dyrektor generalny browaru Guinness, uda\u0142 si\u0119 na strzelanie na bagienne tereny nad rzek\u0105 Slaney w hrabstwie Wexford w Irlandii. Zadaj\u0105c sobie wtedy pytanie o najszybszego ptaka w Europie (siewka z\u0142ota czy cietrzew), dostrzeg\u0142, \u017ce takich informacji nie mo\u017cna zweryfikowa\u0107 w \u00f3wczesnych podr\u0119cznikach. Zdaj\u0105c sobie spraw\u0119 z tego, \u017ce podobnych pyta\u0144 w pubach w Irlandii i","start_idx":254,"end_idx":257}
{"id":"mrc_3512","question":"kim jest m\u0119\u017cczyzna?","answer":"M\u0119\u017cczyzna \u2013 dojrza\u0142y p\u0142ciowo przedstawiciel gatunku Homo sapiens o p\u0142ci m\u0119skiej.","context":"M\u0119\u017cczyzna \u2013 dojrza\u0142y p\u0142ciowo przedstawiciel gatunku Homo sapiens o p\u0142ci m\u0119skiej. R\u00f3\u017cnice w genotypie kobiety i m\u0119\u017cczyzny determinuj\u0105 dymorfizm p\u0142ciowy cz\u0142owieka (\u2192 chromosomy p\u0142ci), gdy\u017c zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 m\u0119\u017cczyzn ma chromosom X i chromosom Y. U m\u0119\u017cczyzn zazwyczaj r\u00f3wnie\u017c wyst\u0119puje wy\u017cszy poziom androgen\u00f3w i ni\u017cszy estrogen\u00f3w. Wyj\u0105tek od tego stanowi\u0105 niekt\u00f3rzy transp\u0142ciowi i interp\u0142ciowi m\u0119\u017cczy\u017ani. == Anatomia m\u0119\u017cczyzny == P\u0142e\u0107 cz\u0142owieka determinowana jest w momencie zap\u0142odnienia na podstawie materia\u0142u genetycznego znajduj\u0105cego si\u0119 wewn\u0105trz plemnika. Je\u015bli plemnik nosz\u0105cy chromosom Y zap\u0142odni kom\u00f3rk\u0119 jajow\u0105, potomstwem zazwyczaj b\u0119dzie samiec (o chromosomach XY). Osoby, kt\u00f3rych anatomia lub struktura chromosom\u00f3w jest r\u00f3\u017cna od typowo m\u0119skiej i typowo \u017ce\u0144skiej, s\u0105 okre\u015blane jako osoby interp\u0142ciowe. W przypadku m\u0119\u017cczyzn, do pierwszorz\u0119dnych cech p\u0142ciowych zalicza si\u0119 penisa i j\u0105dra. Pierwszorz\u0119dne","start_idx":0,"end_idx":80}
{"id":"mrc_3513","question":"jakiego typu jest elektrownia w bogatyni?","answer":"w\u0119glowa elektrownia cieplna, kondensacyjna, blokowa z mi\u0119dzystopniowym przegrzewem pary i zamkni\u0119tym uk\u0142adem wody ch\u0142odz\u0105cej","context":"PGE G\u00f3rnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddzia\u0142 Elektrownia Tur\u00f3w \u2013 czwarta co do wielko\u015bci w Polsce w\u0119glowa elektrownia cieplna, kondensacyjna, blokowa z mi\u0119dzystopniowym przegrzewem pary i zamkni\u0119tym uk\u0142adem wody ch\u0142odz\u0105cej, opalana w\u0119glem brunatnym. Elektrownia zosta\u0142a uruchomiona 28 sierpnia 1962 r. Zak\u0142ad znajduje si\u0119 w Bogatyni (powiat zgorzelecki) na styku granic Polski, Czech oraz Niemiec. Jej moc osi\u0105galna wynosi 2029 MW. Roczna produkcja energii elektrycznej w 2021 wynios\u0142a 10,06 TWh oraz 732 tys. GJ energii cieplnej. Elektrownia Tur\u00f3w pracuje nieprzerwanie od 1962 roku. W 2005 roku zako\u0144czono jej modernizacj\u0119. Dzi\u0119ki temu jest najnowocze\u015bniejsz\u0105 w Polsce elektrowni\u0105 opalan\u0105 w\u0119glem brunatnym. Dysponuje 6 blokami z kot\u0142ami fluidalnymi. W 2020 roku jej udzia\u0142 mocy w systemie energetycznym kraju wyni\u00f3s\u0142 5%. Paliwo podstawowe \u2013 w\u0119giel","start_idx":108,"end_idx":232}
{"id":"mrc_3514","question":"w jakim zespole \u015bpiewa\u0142a agnieszka chyli\u0144ska?","answer":"2003 wokalistka zespo\u0142u O.N.A.","context":"Agnieszka Barbara Chyli\u0144ska (ur. 23 maja 1976 w Gda\u0144sku) \u2013 polska piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, felietonistka, osobowo\u015b\u0107 telewizyjna oraz autorka ksi\u0105\u017cek dla dzieci. Cz\u0142onkini Akademii Fonograficznej ZPAV. W latach 1994\u20132003 wokalistka zespo\u0142u O.N.A., kt\u00f3rego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 klasyfikowana jest jako pop-rock, hard rock i heavy metal. Nagrania formacji rozesz\u0142y si\u0119 w nak\u0142adzie kilkuset tysi\u0119cy egzemplarzy, co uplasowa\u0142o j\u0105 w czo\u0142\u00f3wce polskiego rocka. W latach 2003\u20132006 wokalistka grupy Chyli\u0144ska, projektu kontynuuj\u0105cego brzmienie z tw\u00f3rczo\u015bci O.N.A. Od 2009 artystka solowa, wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Modern Rocking\" (2009), \"Forever Child\" (2016), \"Pink Punk\" (2018) i \"Never Ending Sorry\" (2022). Pierwsze dwa wydawnictwa dotar\u0142y do pierwszego miejsca polskiej listy sprzeda\u017cy OLiS. Za sprzeda\u017c swoich album\u00f3w otrzyma\u0142a jedn\u0105 potr\u00f3jn\u0105 platynow\u0105 p\u0142yt\u0119, jedn\u0105 platynow\u0105 i dwie z\u0142ote. Laureatka czterech","start_idx":220,"end_idx":250}
{"id":"mrc_3515","question":"jakie pierwiastki ulegaj\u0105 pasywacji?","answer":"Proces pasywacji odnosi si\u0119 zasadniczo do metali.","context":"momentu ponownej pasywacji). Proces pasywacji odnosi si\u0119 zasadniczo do metali. Mo\u017ce by\u0107 procesem naturalnym, wynikaj\u0105cym z w\u0142a\u015bciwo\u015bci metalu w danym \u015brodowisku, lub te\u017c mo\u017ce by\u0107 procesem sztucznie wywo\u0142anym przez cz\u0142owieka (tworzy si\u0119 warstw\u0119 pasywn\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z tlenk\u00f3w, g\u0142\u00f3wnie tlenk\u00f3w chromu). Nie wszystkie metale ulegaj\u0105 naturalnej pasywacji, a ponadto pasywacja ta przebiega odmiennie dla r\u00f3\u017cnych \u015brodowisk. Przyk\u0142adem naturalnej pasywacji mo\u017ce by\u0107 odporno\u015b\u0107 na czynniki atmosferyczne niekt\u00f3rych metali nieb\u0119d\u0105cych metalami szlachetnymi np. wytworzenie si\u0119 patyny na pow\u0142oce miedzianej. Zjawisko pasywacji znalaz\u0142o r\u00f3wnie\u017c zastosowanie przy przewo\u017ceniu st\u0119\u017conego kwasu azotowego w cysternach wykonanych z aluminium. Metal ten reaguje ze st\u0119\u017conym kwasem azotowym, tworz\u0105c pow\u0142ok\u0119 \u2013 barier\u0119 ochronn\u0105 \u2013 kt\u00f3ra uniemo\u017cliwia dalsz\u0105 reakcj\u0119, ale nie wp\u0142ywa na w\u0142a\u015bciwo\u015bci fizyczne ani chemiczne kwasu. Kategoria:Elektrochemia Kategoria:Korozja","start_idx":29,"end_idx":78}
{"id":"mrc_3516","question":"ile wyprodukowano fiat\u00f3w 126p?","answer":"Wyprodukowano 4 671 586 egzemplarzy Fiata 126, z czego 3 318 674 w Polsce (1 152 325 w Bielsku-Bia\u0142ej, 2 166 349 w Tychach), a we W\u0142oszech 1 352 912.","context":"FSM w Tychach (190 361 egzemplarzy); * 126p Cabrio (1991\u20131995), 2-drzwiowy kabriolet bazuj\u0105cy na zespo\u0142ach wersji fastback (507 egzemplarzy). Wyprodukowano 4 671 586 egzemplarzy Fiata 126, z czego 3 318 674 w Polsce (1 152 325 w Bielsku-Bia\u0142ej, 2 166 349 w Tychach), a we W\u0142oszech 1 352 912. W latach 1975\u20131992 wyeksportowano 897 316 Polskich Fiat\u00f3w 126p. Fiat 126 uznawany jest za samoch\u00f3d, kt\u00f3ry zmotoryzowa\u0142 polskie spo\u0142ecze\u0144stwo. Jego atutami by\u0142y niska cena zakupu (by\u0142 najta\u0144szym samochodem dost\u0119pnym na polskim rynku) i prosta konstrukcja, umo\u017cliwiaj\u0105ca samodzielne naprawy. By\u0142 natomiast krytykowany za s\u0142abe osi\u0105gi, nisk\u0105 skuteczno\u015b\u0107 hamulc\u00f3w i niewielk\u0105 przestrze\u0144 u\u017cyteczn\u0105. Przez wiele lat Fiat 126 by\u0142 jednym z najcz\u0119\u015bciej spotykanych samochod\u00f3w na drogach w Polsce i doczeka\u0142 si\u0119 wielu nazw","start_idx":142,"end_idx":291}
{"id":"mrc_3517","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142o si\u0119 \u015bredniowiecze?","answer":"nie ma powszechnie uznawanej daty ko\u0144ca tej epoki.","context":"z pocz\u0105tkiem niewoli awinio\u0144skiej (1309), albo w chwili wyst\u0105pienia Marcina Lutra (1517), albo w czasie soboru trydenckiego (1545\u20131563). Natomiast epoka cesarstwa \u015bredniowiecznego na Zachodzie rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z koronacj\u0105 cesarsk\u0105 Karola Wielkiego (800), a zako\u0144czy\u0142a wraz ze \u015bmierci\u0105 Fryderyka II (1250). Za koniec \u015bredniowiecza i pocz\u0105tek czas\u00f3w nowo\u017cytnych uznawane jest r\u00f3wnie\u017c wynalezienie druku. W literaturze dominuje jednak periodyzacja oparta na przemianach politycznych. === Ramy czasowe \u015bredniowiecza === Najcz\u0119\u015bciej podawan\u0105 dat\u0105 pocz\u0105tku \u015bredniowiecza jest rok 476. Data ta zosta\u0142a u\u017cyta po raz pierwszy przez Bruniego. By\u0142 to rok detronizacji ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa. Dla Europy jako ca\u0142o\u015bci za dat\u0119 ko\u0144cow\u0105 \u015bredniowiecza jest cz\u0119sto uwa\u017cany rok 1500, ale nie ma powszechnie uznawanej daty ko\u0144ca tej epoki. W zale\u017cno\u015bci od kontekstu za","start_idx":809,"end_idx":859}
{"id":"mrc_3518","question":"gdzie krecono zdjecia do filmu pokot?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu kr\u0119cone by\u0142y m.in. w: Bystrzycy K\u0142odzkiej, Mi\u0119dzyg\u00f3rzu, Nowej Rudzie.","context":"HBO Polska oraz Agora SA. Zdj\u0119cia do filmu kr\u0119cone by\u0142y m.in. w: Bystrzycy K\u0142odzkiej, Mi\u0119dzyg\u00f3rzu, Nowej Rudzie. == Festiwale, nagrody == \"Pokot\" mia\u0142 swoj\u0105 premier\u0119 \u015bwiatow\u0105 na 67. MFF w Berlinie, gdzie zaprezentowano go w konkursie g\u0142\u00f3wnym. Jury wyr\u00f3\u017cni\u0142o go Nagrod\u0105 im. Alfreda Bauera za innowacyjno\u015b\u0107. Niekt\u00f3re wypowiedzi Agnieszki Holland i Olgi Tokarczuk na Berlinale zosta\u0142y krytycznie przyj\u0119te przez cz\u0119\u015b\u0107 prasy prawicowej w Polsce. 9 wrze\u015bnia 2017 komisja oscarowa Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej pod przewodnictwem Paw\u0142a Pawlikowskiego postanowi\u0142a zg\u0142osi\u0107 \"Pokot\" jako polskiego kandydata do Oscara dla najlepszego filmu nieangloj\u0119zycznego. Pawlikowski stwierdzi\u0142, \u017ce \u201e\"Pokot\" to uniwersalna, bardzo starannie zrealizowana opowie\u015b\u0107 niew\u0105tpliwie poszerzaj\u0105ca pole naszej wra\u017cliwo\u015bci. Ten gatunkowy patchwork jest niezwykle aktualny i sprawia, \u017ce wci\u0105\u017c warto zadawa\u0107 podstawowe pytania. To film","start_idx":26,"end_idx":112}
{"id":"mrc_3519","question":"jakiego programu wbudowanego w system windows 8 pro mo\u017cna u\u017cy\u0107 aby zaszyfrowa\u0107 dane?","answer":"BitLocker","context":"BitLocker \u2013 rozwi\u0105zanie pozwalaj\u0105ce na kryptograficzn\u0105 ochron\u0119 danych na dyskach, wbudowane w systemach operacyjnych Microsoftu \u2013 Windows Vista Enterprise, Windows Vista Ultimate, Windows 7 Ultimate, Windows 7 Enterprise, Windows Server 2008 oraz Windows Server 2008 R2, Windows 8 Pro, Windows 8 Enterprise oraz Windows 10 Pro, Windows 10 Enterprise. Mo\u017ce wykorzystywa\u0107 sprz\u0119towe modu\u0142y Trusted Platform Module. == Mechanizm dzia\u0142ania == BitLocker szyfruje przy pomocy algorytmu AES (128 lub 256 bit\u00f3w) ka\u017cdy sektor partycji. Szyfrowanie i odszyfrowanie odbywa si\u0119 w najni\u017cszej mo\u017cliwej warstwie, przez co mechanizm jest praktycznie niewidzialny dla systemu i aplikacji. Niezale\u017cnie od AES, do szyfrowania wykorzystywany jest dyfuzor, pozwalaj\u0105cy na lepsz\u0105 dyfuzj\u0119 zaszyfrowanych danych. Algorytm dyfuzora zosta\u0142 opracowany przez firm\u0119 Microsoft i jest powszechnie dost\u0119pny, jednak aby nie","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_3520","question":"ilu skoczk\u00f3w skacze w kwalifikacjach?","answer":"kwalifikuje si\u0119 dok\u0142adnie 50 zawodnik\u00f3w","context":"ma znaczenia aktualna klasyfikacja Pucharu \u015awiata), * poniewa\u017c tworzonych jest 25 par, kwalifikuje si\u0119 dok\u0142adnie 50 zawodnik\u00f3w i liczba ta nie jest powi\u0119kszana w przypadku zaj\u0119cia miejsc \"ex aequo\" przez kilku skoczk\u00f3w, * je\u015bli dw\u00f3ch lub wi\u0119cej zawodnik\u00f3w uzyska\u0142o t\u0119 sam\u0105 not\u0119, z ni\u017cszym numerem startowym wyst\u0119puje w konkursie skoczek, kt\u00f3ry w kwalifikacjach mia\u0142 wy\u017cszy numer, * je\u015bli zawodnik upad\u0142, lecz w swojej pr\u00f3bie osi\u0105gn\u0105\u0142 co najmniej 95% d\u0142ugo\u015bci najd\u0142u\u017cszego skoku kwalifikacji (obliczanej na podstawie kompensacji za warunki wietrzne i d\u0142ugo\u015b\u0107 rozbiegu), automatycznie przechodzi do konkursu g\u0142\u00f3wnego kosztem skoczka, kt\u00f3ry w innym przypadku uzyska\u0142by kwalifikacj\u0119 (powodem jest bezwzgl\u0119dny limit 50 uczestnik\u00f3w konkursu g\u0142\u00f3wnego). Przed sezonem 2017/2018 najlepsi zawodnicy danej edycji Pucharu \u015awiata byli zwolnieni z obowi\u0105zku udzia\u0142u w kwalifikacjach do","start_idx":87,"end_idx":126}
{"id":"mrc_3521","question":"kim by\u0142 charles dickens?","answer":"za najwybitniejszego przedstawiciela powie\u015bci spo\u0142eczno-obyczajowej w drugiej po\u0142owie XIX w. w Anglii.","context":"Charles John Huffam Dickens, wym. (), pseudonim \"Boz\" (ur. 7 lutego 1812 w Landport ko\u0142o Portsmouth, zm. 9 czerwca 1870 w Gadshill ko\u0142o Rochester w hrabstwie Kent) \u2013 angielski powie\u015bciopisarz. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela powie\u015bci spo\u0142eczno-obyczajowej w drugiej po\u0142owie XIX w. w Anglii. == \u017byciorys == By\u0142 synem urz\u0119dnika admiralicji. Jego ojciec zosta\u0142 w 1824 roku uwi\u0119ziony za d\u0142ugi, przez co rodzina popad\u0142a w n\u0119dz\u0119. Dickens musia\u0142 w\u00f3wczas podj\u0105\u0107 prac\u0119 zarobkow\u0105, pocz\u0105tkowo w fabryce pasty do but\u00f3w, a p\u00f3\u017aniej jako urz\u0119dnik s\u0105dowy. Zdoby\u0142 pewne wykszta\u0142cenie i w 1832 roku zacz\u0105\u0142 pracowa\u0107 jako sprawozdawca parlamentarny oraz dziennikarz w londy\u0144skich dziennikach liberalno-reformatorskich. W tym okresie zacz\u0105\u0142 pisa\u0107 pierwsze, publikowane w czasopismach, szkice, wydane jako \"Szkice Boza\" (\"Sketches by Boz\" 1836, wydanie polskie","start_idx":202,"end_idx":304}
{"id":"mrc_3522","question":"kiedy rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 kongres wiede\u0144ski?","answer":"wrze\u015bnia 1814 roku","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":132,"end_idx":150}
{"id":"mrc_3523","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 film harry potter?","answer":"Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci).","context":"Harry Potter \u2013 seria o\u015bmiu brytyjsko-ameryka\u0144skich film\u00f3w fantasy z lat 2001\u20132011, produkowanych i dystrybuowanych przez wytw\u00f3rni\u0119 Warner Bros. Pictures. Cykl stanowi adaptacj\u0119 serii siedmiu powie\u015bci pod tym samym tytu\u0142em autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling (si\u00f3dma ksi\u0105\u017cka zosta\u0142a zekranizowana w dw\u00f3ch filmach). Seria jest cz\u0119\u015bci\u0105 franczyzy medialnej Wizarding World, stworzonej na podstawie tw\u00f3rczo\u015bci Rowling. Fabu\u0142a film\u00f3w jest osadzona w \u015bwiecie magii, a jego g\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 nastoletni uczniowie Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie: Harry Potter, Ron Weasley i Hermiona Granger. Najwa\u017cniejszym w\u0105tkiem jest walka spo\u0142eczno\u015bci czarodziejskiej z czarnoksi\u0119\u017cnikiem Lordem Voldemortem. Producentem ca\u0142ej serii jest David Heyman. Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci). Autorem","start_idx":752,"end_idx":934}
{"id":"mrc_3524","question":"kto to zboczeniec?","answer":"Zboczeniec \u2013 osoba z zaburzeniem na tle seksualnym","context":"* Zboczeniec \u2013 typ osobowo\u015bci wed\u0142ug Znanieckiego * Zboczeniec \u2013 osoba z zaburzeniem na tle seksualnym","start_idx":52,"end_idx":102}
{"id":"mrc_3525","question":"jak mia\u0142 na imi\u0119 syn odyseusza?","answer":"Synem Odyseusza by\u0142 Telemach.","context":"Odyseusz (Odys, Ulisses, gr. , Odysse\u00fas, ) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3l Itaki; bohater \"Odysei\" Homera. Uchodzi\u0142 za syna herosa Laertesa i jego ma\u0142\u017conki Antyklei. Wed\u0142ug mitu by\u0142 najprzebieglejszym z kr\u00f3l\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w wojnie troja\u0144skiej, autorem podst\u0119pu, dzi\u0119ki kt\u00f3remu Grecy wygrali wojn\u0119 \u2013 konia troja\u0144skiego. W podr\u00f3\u017cy powrotnej do Itaki prze\u017cy\u0142 wiele przyg\u00f3d. Powszechnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce do ko\u0144ca pozosta\u0142 wierny swej \u017conie Penelopie, co nie jest prawd\u0105, gdy\u017c zgodnie z tre\u015bci\u0105 \"Odysei\" oraz mitologi\u0105 grecko-rzymsk\u0105 mia\u0142 potomstwo z czarodziejk\u0105 Kirke oraz sypia\u0142 z zakochan\u0105 w nim nimf\u0105 Kalipso (c\u00f3rka Atlasa), kt\u00f3ra oferowa\u0142a mu nie\u015bmiertelno\u015b\u0107. Obok Heraklesa i Tezeusza jest najbardziej znanym bohaterem greckich mit\u00f3w i legend. Synem Odyseusza by\u0142 Telemach. == Pochodzenie == Podobnie jak w przypadku wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":744,"end_idx":773}
{"id":"mrc_3526","question":"gdzie studiowa\u0142 jan kochanowski?","answer":"Akademii Krakowskiej","context":"(Katarzyna, El\u017cbieta, Jadwiga, Anna) i siedmiu syn\u00f3w (Kasper, Jan, Piotr, Miko\u0142aj \u2013 poeta, Andrzej \u2013 t\u0142umacz \"Eneidy\" Wergiliusza, Jakub, Stanis\u0142aw). Bratanek Jana Kochanowskiego, Piotr Kochanowski, prze\u0142o\u017cy\u0142 \"Orlanda szalonego\" Ludovico Ariosta i \"Jerozolim\u0119 wyzwolon\u0105\" Torquato Tassa. === M\u0142odo\u015b\u0107 i studia === W 1538 Jan Kochanowski rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 \u2013 w domu pod kierunkiem Jana Sylwiusza z Sieciechowa lub w szkole parafialnej w Zwoleniu, lub u benedyktyn\u00f3w w Sieciechowie nad Wis\u0142\u0105. M\u00f3g\u0142 mie\u0107 r\u00f3wnie\u017c prywatnego nauczyciela. Najwcze\u015bniejsze pewne wzmianki dotycz\u0105ce linii edukacyjnej poety pochodz\u0105 z roku 1544. Dokona\u0142 on w p\u00f3\u0142roczu letnim wpisu do metryki Wydzia\u0142u Artium Akademii Krakowskiej: \u201eJohannes Kochanowski Petri de Syczyn\u00f3w dioe[cesis] Cracoviensis 3 gr[ossos] s[olvit]\u201d co w t\u0142umaczeniu brzmi: \u201eJan Kochanowski [syn] Piotra z Sycyny diecezji krakowskiej, zap\u0142aci\u0142 trzy","start_idx":677,"end_idx":697}
{"id":"mrc_3527","question":"ile odcink\u00f3w serialu przysi\u0119ga?","answer":"W Turcji liczba odcink\u00f3w wynosi 503.","context":"Przysi\u0119ga () \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal 7 od 18 lutego 2019 do 9 pa\u017adziernika 2022. W Turcji liczba odcink\u00f3w wynosi 503. Polska premiera serialu odby\u0142a si\u0119 3 wrze\u015bnia 2019 na antenie TVP1, a emisja ma si\u0119 sko\u0144czy\u0107 30 marca 2023 roku. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 50\u201370 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. == Fabu\u0142a == Reyhan urodzi\u0142a si\u0119 na wsi i dorasta\u0142a w tradycyjnej rodzinie. Po \u015bmierci matki, przybrany wuj Hikmet zabiera Reyhan do Stambu\u0142u i prosi, aby po\u015blubi\u0142a jego syna, Emira. Pocz\u0105tkowo Reyhan opiera si\u0119, lecz na wie\u015b\u0107 o chorobie wuja,","start_idx":112,"end_idx":148}
{"id":"mrc_3528","question":"kt\u00f3rym z kolei papie\u017cem by\u0142 jan pawe\u0142 2?","answer":"264. papie\u017c","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":327,"end_idx":338}
{"id":"mrc_3529","question":"komu przyznaje si\u0119 tytu\u0142 sprawiedliwy w\u015br\u00f3d narod\u00f3w \u015bwiata?","answer":"najwy\u017csze izraelskie odznaczenie cywilne nadawane nie-\u017bydom","context":"Sprawiedliwy w\u015br\u00f3d Narod\u00f3w \u015awiata ( \"Chasid Umot ha-Olam\") \u2013 najwy\u017csze izraelskie odznaczenie cywilne nadawane nie-\u017bydom, przyznawane przez Instytut Pami\u0119ci M\u0119czennik\u00f3w i Bohater\u00f3w Holokaustu Jad Waszem w Jerozolimie. == Historia == Termin \"Sprawiedliwy w\u015br\u00f3d Narod\u00f3w \u015awiata\" oznacza\u0142 pierwotnie w \u017cydowskiej tradycji osoby pochodzenia nie\u017cydowskiego, kt\u00f3re by\u0142y dobrymi, bogobojnymi lud\u017ami. Wed\u0142ug tej tradycji wielki zestaw praw i nakaz\u00f3w zawartych w Torze, ale tak\u017ce w ksi\u0119gach Miszna, Gemara i ustnej tradycji (micwa), odnosi si\u0119 tylko do \u017byd\u00f3w, kt\u00f3rzy odziedziczyli powinno\u015bci po swoich przodkach. W przeciwie\u0144stwie do nich nie-\u017bydzi powinni przestrzega\u0107 jedynie prostych i oczywistych, niemal powszechnie przyj\u0119tych Siedmiu Praw Noego, ustanowionych po potopie, jak zakaz zabijania ludzi czy spo\u017cywania mi\u0119sa wyci\u0119tego z \u017cywego zwierz\u0119cia. Judaizm naucza, \u017ce \u201eje\u015bli cz\u0142owiek niszczy jedno \u017cycie, to","start_idx":61,"end_idx":120}
{"id":"mrc_3530","question":"kto jest lekarzem?","answer":"Lekarz \u2013 osoba posiadaj\u0105ca wiedz\u0119 i uprawnienia do leczenia.","context":"Lekarz \u2013 osoba posiadaj\u0105ca wiedz\u0119 i uprawnienia do leczenia. Lekarz zajmuje si\u0119 utrzymywaniem lub przywracaniem zdrowia poprzez badanie, diagnozowanie, prognozowanie i leczenie chor\u00f3b, uraz\u00f3w i innych schorze\u0144 fizycznych i umys\u0142owych. Dawniej wyrazy \u201elekarz\u201d i \u201edoktor\u201d by\u0142y s\u0142owami potocznym, kt\u00f3rymi okre\u015blano ludzi zajmuj\u0105cych si\u0119 leczeniem i piel\u0119gnowaniem, posiadaj\u0105cych wykszta\u0142cenie, ale niekoniecznie uniwersyteckie czy akademickie. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie lekarze musz\u0105 posiada\u0107 specjalistyczne wykszta\u0142cenie medyczne (lub medycyny weterynaryjnej w przypadku lekarzy weterynarii). W trakcie praktyki zawodowej mog\u0105 skupia\u0107 si\u0119 na pewnych kategoriach chor\u00f3b, rodzajach pacjent\u00f3w i metodach leczenia \u2013 zwanych specjalno\u015bciami medycznymi \u2013 lub mog\u0105 zapewnia\u0107 sta\u0142\u0105 i regularn\u0105 opiek\u0119 medyczn\u0105 osobom, rodzinom i spo\u0142eczno\u015bciom. Praktyka medyczna wymaga szczeg\u00f3\u0142owej znajomo\u015bci dyscyplin akademickich, jak anatomia i fizjologia oraz chor\u00f3b podstawowych i ich leczenia. Niezb\u0119dne dla ka\u017cdego","start_idx":0,"end_idx":60}
{"id":"mrc_3531","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 ojciec antygony?","answer":"Edypowi","context":"Antygona (gr. Antig\u00f3n\u0113, \u0142ac. Antigone) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewna teba\u0144ska. Pochodzi\u0142a z teba\u0144skiego rodu Labdakid\u00f3w. Uchodzi\u0142a za c\u00f3rk\u0119 kr\u00f3la Teb, Edypa i Jokasty (jego \u017cony i matki). By\u0142a siostr\u0105 Ismeny, Polinika i Eteoklesa. == Mit o Antygonie (w wersji Sofoklesa) == Towarzyszy\u0142a o\u015blepionemu ojcu \u2013 Edypowi \u2013 w czasie jego wygnania z Teb, gdy wi\u00f3d\u0142 \u017cycie tu\u0142acza i \u017cebra\u0142 przy drogach. Dotarli do Kolonos w Attyce, gdzie Edyp zmar\u0142. Wtedy Antygona wr\u00f3ci\u0142a do Teb, do siostry Ismeny. Wbrew zakazowi kr\u00f3la Teb, Kreona, nast\u0119pcy Edypa, Antygona pochowa\u0142a swego brata Polinejkesa (uznanego za zdrajc\u0119 ojczyzny), kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 w bratob\u00f3jczym pojedynku (z Eteoklesem, kt\u00f3ry te\u017c poni\u00f3s\u0142 \u015bmier\u0107, lecz zosta\u0142 pochowany przez Kreona) w czasie wyprawy siedmiu przeciw Tebom. Skazana za to na","start_idx":308,"end_idx":315}
{"id":"mrc_3532","question":"jak mia\u0142a na nazwisko nika?","answer":"Zanim jej rodzice si\u0119 rozwiedli mia\u0142a na nazwisko Kami\u0144ska.","context":"Nik\u0119 w k\u0142opoty, ubiorem i fryzur\u0105 podobn\u0105 do Niki \u2013 zarobi\u0142a jedynk\u0119 jako ona. Ostatecznie w sz\u00f3stym tomie Nika rozs\u0105dnymi argumentami odradzi\u0142a jej picie alkoholu i kaza\u0142a zagada\u0107 do Gilberta. W 8 tomie Eryka zwraca si\u0119 do niej \u201eekspert Frankowska\u201d (str 443). W dwunastej cz\u0119\u015bci dowiadujemy si\u0119, \u017ce jej rodzice s\u0105 rozwiedzeni. Posiada ojczyma. W tej samej cz\u0119\u015bci jej prawdziwy ojciec zosta\u0142 wrobiony w porwanie c\u00f3rki, \u017ceby matka mia\u0142a j\u0105 tylko dla siebie. Zanim jej rodzice si\u0119 rozwiedli mia\u0142a na nazwisko Kami\u0144ska. Jej mama nie chcia\u0142a, \u017ceby mia\u0142a jakikolwiek kontakt z ojcem, wi\u0119c zmieni\u0142a jej nazwisko z Kami\u0144ska na Frankowska (swoje panie\u0144skie). === Wiktor Guba\u0142a === Kolega z klasy Felixa, Neta i Niki. Najlepiej poinformowany w szkole, jego rodzice s\u0105","start_idx":457,"end_idx":516}
{"id":"mrc_3533","question":"w sk\u0142ad j\u0105dra atomu wchodz\u0105?","answer":"proton\u00f3w i neutron\u00f3w","context":"J\u0105dro atomowe \u2013 centralna cz\u0119\u015b\u0107 atomu sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z proton\u00f3w i neutron\u00f3w, powi\u0105zanych si\u0142ami j\u0105drowymi, stanowi\u0105ca niewielk\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 obj\u0119to\u015bci ca\u0142ego atomu, skupiona jest w nim prawie ca\u0142a masa. J\u0105dro atomowe jest charakteryzowane przez jego liczb\u0119 atomow\u0105 i liczb\u0119 masow\u0105. Liczba atomowa wynika z liczby proton\u00f3w w j\u0105drze, okre\u015bla \u0142adunek elektryczny j\u0105dra, kt\u00f3ry jest g\u0142\u00f3wnym czynnikiem okre\u015blaj\u0105cym struktur\u0119 poziom\u00f3w energetycznych elektron\u00f3w w atomie. Liczba masowa jest r\u00f3wna sumie liczby proton\u00f3w i neutron\u00f3w w j\u0105drze i decyduje o masie danego atomu. Badaniem j\u0105der atomowych zajmuje si\u0119 dzia\u0142 fizyki zwany fizyk\u0105 j\u0105drow\u0105. == Odkrycie == Istnienie j\u0105dra atomowego zosta\u0142o zaproponowane przez Ernesta Rutherforda w 1911 roku jako uzasadnienie g\u0142\u00f3wnie do rozpraszania wstecznego cz\u0105stek alfa w eksperymencie przeprowadzonym w 1909 r. W do\u015bwiadczeniu bombardowano","start_idx":55,"end_idx":75}
{"id":"mrc_3534","question":"w kt\u00f3rym roku zako\u0144czy\u0142a si\u0119 druga wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku","context":"1978 roku. === Koniec II wojny \u015bwiatowej === Naloty dywanowe ameryka\u0144skich \u201elataj\u0105cych fortec\u201d zniszczy\u0142y Tokio i inne miasta japo\u0144skie. 8 sierpnia Zwi\u0105zek Radziecki wypowiedzia\u0142 wojn\u0119 Japonii, a radzieckie i mongolskie dywizje pod dow\u00f3dztwem marsza\u0142ka Aleksandra Wasilewskiego wkroczy\u0142y do Mand\u017curii, rozbijaj\u0105c szybko japo\u0144sk\u0105 Armi\u0119 Kwantu\u0144sk\u0105 genera\u0142a Otoz\u014d Yamady, k\u0142ad\u0105c kres istnieniu Mand\u017cukua i Mengjianu. 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroszim\u0119 i Nagasaki, co walnie przyczyni\u0142o si\u0119 do z\u0142amania ducha oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku. (1 wrze\u015bnia czasu \u015brodkowoeuropejskiego). Decyzj\u0119 o u\u017cyciu broni j\u0105drowej spowodowa\u0142y prognozowane bardzo wysokie straty w planowanej inwazji na Japoni\u0119 (operacja \u201eDownfall\u201d). Po wojnie kilka grup \u017co\u0142nierzy japo\u0144skich, cz\u0119sto nie\u015bwiadomych zako\u0144czenia konfliktu, prowadzi\u0142o op\u00f3r lub ukrywa\u0142o si\u0119","start_idx":593,"end_idx":613}
{"id":"mrc_3535","question":"kto wr\u0119czy\u0142 oscara wajdzie?","answer":"Jane Fonda","context":"72. ceremonia rozdania Oscar\u00f3w odby\u0142a si\u0119 26 marca 2000 roku w Shrine Auditorium w Los Angeles. == Prezenterzy == * Kostiumy: Drew Barrymore, Cameron Diaz, Lucy Liu * \u201eM\u0142odzi aktorzy\u201d: Haley Joel Osment * D\u017awi\u0119k: Mike Myers, Heather Graham * Charakteryzacja: Tobey Maguire, Erykah Badu * Aktorka drugoplanowa: James Coburn * \u201eFilm o ostatnich 2 000 000 lat\u201d: Morgan Freeman * Kr\u00f3tkometra\u017cowy film aktorski: Cate Blanchett, Jude Law * Kr\u00f3tkometra\u017cowy film animowany: Billy Crystal, Michael Clarke Duncan * Piosenka: Cher * Kr\u00f3tkometra\u017cowy film animowany: Wes Bentley, Thora Birch, Mena Suvari * Film dokumentalny: Uma Thurman, Ethan Hawke * Aktor drugoplanowy: Judi Dench * Oscar honorowy dla Andrzeja Wajdy: Jane Fonda * Monta\u017c efekt\u00f3w d\u017awi\u0119kowych: Chow Yun Fat * Nagrody naukowe","start_idx":708,"end_idx":718}
{"id":"mrc_3536","question":"czym charakteryzuje si\u0119 film?","answer":"seria nast\u0119puj\u0105cych po sobie obraz\u00f3w z d\u017awi\u0119kiem lub bez d\u017awi\u0119ku, wyra\u017caj\u0105cych okre\u015blone tre\u015bci, utrwalonych na no\u015bniku wywo\u0142uj\u0105cym wra\u017cenie ruchu.","context":"Film \u2013 seria nast\u0119puj\u0105cych po sobie obraz\u00f3w z d\u017awi\u0119kiem lub bez d\u017awi\u0119ku, wyra\u017caj\u0105cych okre\u015blone tre\u015bci, utrwalonych na no\u015bniku wywo\u0142uj\u0105cym wra\u017cenie ruchu. Utw\u00f3r artystyczny wykorzystuj\u0105cy t\u0119 technik\u0119, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 ze scen, z\u0142o\u017conych z jednego lub wi\u0119cej uj\u0119\u0107. Pierwotnie filmy wy\u015bwietlano w kinach, po II wojnie \u015bwiatowej r\u00f3wnie\u017c w telewizji, w latach 80. pojawi\u0142y si\u0119 wypo\u017cyczalnie wideo, w XXI wieku wraz z rozwojem szerokopasmowego dost\u0119pu do internetu oraz telefonii trzeciej generacji nast\u0105pi\u0142 rozkwit telewizji internetowej i us\u0142ug typu VOD. == Technika filmowa == === No\u015bniki === Podstawowym no\u015bnikiem, na kt\u00f3rym by\u0142 utrwalany i z kt\u00f3rego wy\u015bwietlano film, by\u0142a \u015bwiat\u0142oczu\u0142a b\u0142ona fotograficzna 35 mm. Na ta\u015bmie filmowej obraz jest zapisany w postaci pojedynczych kadr\u00f3w, przesuwaj\u0105cych si\u0119 w projektorze kinowym z pr\u0119dko\u015bci\u0105 24 klatek","start_idx":7,"end_idx":154}
{"id":"mrc_3537","question":"jak zapisuje si\u0119 adres?","answer":"Ka\u017cdy adres pocztowy powinien zawiera\u0107: imi\u0119 i nazwisko adresata lub nazw\u0119 instytucji, po\u0142o\u017cenie w miejscowo\u015bci (w przypadku miejscowo\u015bci podzielonej na ulice: ulica, numer budynku, numer mieszkania lub lokalu; w przypadku miejscowo\u015bci niepodzielonej na ulice: nazwa miejscowo\u015bci i numer nieruchomo\u015bci), kod pocztowy oraz miejscowo\u015b\u0107, do kt\u00f3rej kierowana jest przesy\u0142ka (miejscowo\u015b\u0107 adresata, a nie urz\u0119du pocztowego).","context":"Adres pocztowy \u2013 oznaczenie miejsca dor\u0119czenia przesy\u0142ki pocztowej lub kwoty pieni\u0119\u017cnej okre\u015blonej w przekazie pocztowym wskazanego przez nadawc\u0119 albo oznaczenie miejsca ich zwrotu do nadawcy. Ka\u017cdy adres pocztowy powinien zawiera\u0107: imi\u0119 i nazwisko adresata lub nazw\u0119 instytucji, po\u0142o\u017cenie w miejscowo\u015bci (w przypadku miejscowo\u015bci podzielonej na ulice: ulica, numer budynku, numer mieszkania lub lokalu; w przypadku miejscowo\u015bci niepodzielonej na ulice: nazwa miejscowo\u015bci i numer nieruchomo\u015bci), kod pocztowy oraz miejscowo\u015b\u0107, do kt\u00f3rej kierowana jest przesy\u0142ka (miejscowo\u015b\u0107 adresata, a nie urz\u0119du pocztowego). Mo\u017cliwe jest r\u00f3wnie\u017c nadawanie przesy\u0142ek na poste restante oraz skrytki lub przegr\u00f3dki pocztowe. == Prawid\u0142owy wz\u00f3r adresowania == === Polska === * w przypadku miejscowo\u015bci podzielonej na ulice: : Janina Nowak : ul. Cicha 132 m. 16 : 62-200 GNIEZNO :","start_idx":193,"end_idx":611}
{"id":"mrc_3538","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142a w przesz\u0142o\u015bci droga zwana jedwabnym szlakiem?","answer":"dawna droga handlowa \u0142\u0105cz\u0105ca Chiny z Bliskim Wschodem i Europ\u0105.","context":"Jedwabny Szlak, jedwabny szlak \u2013 dawna droga handlowa \u0142\u0105cz\u0105ca Chiny z Bliskim Wschodem i Europ\u0105. Szlak mia\u0142 d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 12 tys. km i by\u0142 wykorzystywany od III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e., kiedy to przesta\u0142 mie\u0107 znaczenie na skutek odkrycia drogi morskiej do Chin (ok. 1650 r.). Znaczenie szlaku zmala\u0142o w VI wieku n.e., ze wzgl\u0119du na nap\u0142yw lud\u00f3w tureckich do Azji \u015arodkowej. == Nazwa == Termin \"Seidenstrasse\" (po ) zosta\u0142 po raz pierwszy u\u017cyty przez niemieckiego podr\u00f3\u017cnika i geografa Ferdinanda von Richthofena w 1877. Jedwab nie by\u0142 jednak jedynym (ani nawet g\u0142\u00f3wnym) towarem transportowanym tym szlakiem. == Przebieg == Jedwabny Szlak prowadzi\u0142 z Xi\u2019an, dawnej stolicy Chin, przez Lanzhou do oazy Dunhuang, gdzie rozdziela\u0142 si\u0119 na szlak g\u0142\u00f3wny","start_idx":33,"end_idx":96}
{"id":"mrc_3539","question":"kim by\u0142 pawe\u0142 janeczek?","answer":"porucznik Biura Ochrony Rz\u0105du, dow\u00f3dca zmiany ochrony, faktyczny szef ochrony prezydenta RP.","context":"Pawe\u0142 Janeczek, ps. \u201eJanosik\u201d (ur. 16 kwietnia 1973 w \u0141odzi, zm. 10 kwietnia 2010 w Smole\u0144sku) \u2013 porucznik Biura Ochrony Rz\u0105du, dow\u00f3dca zmiany ochrony, faktyczny szef ochrony prezydenta RP. == \u017byciorys == W 1993 roku uko\u0144czy\u0142 technikum energetyczne i rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 w Komendzie Wojew\u00f3dzkiej Policji w Radomiu w jednostce antyterrorystycznej. Po kilku latach przeprowadzi\u0142 si\u0119 do Warszawy, gdzie zacz\u0105\u0142 prac\u0119 w Biurze Ochrony Rz\u0105du. Ochrania\u0142 m.in. Ryszarda Kukli\u0144skiego (1998), papie\u017ca Jana Paw\u0142a II (1999, w czasie wizyty apostolskiej), premiera Leszka Millera (2001), Marka Belk\u0119 (2003\u20132004, w Iraku). Wiosn\u0105 2004 roku rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 w ochronie prezydenta Aleksandra Kwa\u015bniewskiego. By\u0142 dow\u00f3dc\u0105 zmiany ochrony, faktycznym szefem ochrony prezydenta Lecha Kaczy\u0144skiego. Bra\u0142 te\u017c udzia\u0142 w operacjach w Afganistanie. Biega\u0142 w maratonach, trenowa\u0142 judo, by\u0142","start_idx":97,"end_idx":189}
{"id":"mrc_3540","question":"co stabilizuje kolano?","answer":"Wi\u0119zad\u0142a poboczne","context":"czemu jest bardziej ruchoma od \u0142\u0105kotki przy\u015brodkowej. Powi\u0105zana jest natomiast ze \u015bci\u0119gnem mi\u0119\u015bnia podkolanowego. == Uk\u0142ad wi\u0119zad\u0142owy == Ze wzgl\u0119du na du\u017ce si\u0142y przenoszone przez staw kolanowy jego torebka stawowa wzmocniona jest wieloma wi\u0119zad\u0142ami. Dodatkow\u0105 stabilizacj\u0119 zapewniaj\u0105 wi\u0119zad\u0142a krzy\u017cowe i wi\u0119zad\u0142a powi\u0105zane z \u0142\u0105kotkami, otoczone przez torebk\u0119 w\u0142\u00f3knist\u0105. Z tego wzgl\u0119du w stawie kolanowym wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 wi\u0119zad\u0142a zewn\u0119trzne i wi\u0119zad\u0142a wewn\u0119trzne. === Wi\u0119zad\u0142a zewn\u0119trzne stawu kolanowego === Wi\u0119zad\u0142a poboczne (\u0142ac. \"ligamenta collateralia\") silnie wzmacniaj\u0105 staw kolanowy po obu jego stronach. S\u0105 mocno napi\u0119te, kiedy kolano jest wyprostowane. W\u00f3wczas stabilizuj\u0105 staw - na tym polega ich g\u0142\u00f3wne znaczenie. W po\u0142o\u017ceniu zgi\u0119tym rozlu\u017aniaj\u0105 si\u0119 i umo\u017cliwiaj\u0105 ruchy obrotowe (rotacyjne). Z powodu ich obecno\u015bci w stawie kolanowym niemo\u017cliwe s\u0105 ruchy odwodzenia i przywodzenia","start_idx":505,"end_idx":522}
{"id":"mrc_3541","question":"jak zgin\u0119\u0142a pierwsza \u017cona pola\u0144skiego?","answer":"B\u0119d\u0105c w dziewi\u0105tym miesi\u0105cu ci\u0105\u017cy, zgin\u0119\u0142a w swoim domu w Beverly Hills. Sharon Tate, wraz z czworgiem swoich przyjaci\u00f3\u0142, zosta\u0142a brutalnie zamordowana przez cz\u0142onk\u00f3w sekty przewodzonej przez Charlesa Mansona.","context":"Z\u0142otego Globu za rol\u0119 w \"Dolinie lalek\" (1967). Cz\u0119sto pojawia\u0142a si\u0119 tak\u017ce w czasopismach o modzie jako modelka lub dziewczyna z ok\u0142adki. W 1968 wysz\u0142a za m\u0105\u017c za re\u017cysera filmowego Romana Pola\u0144skiego. B\u0119d\u0105c w dziewi\u0105tym miesi\u0105cu ci\u0105\u017cy, zgin\u0119\u0142a w swoim domu w Beverly Hills. Sharon Tate, wraz z czworgiem swoich przyjaci\u00f3\u0142, zosta\u0142a brutalnie zamordowana przez cz\u0142onk\u00f3w sekty przewodzonej przez Charlesa Mansona. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i pocz\u0105tki aktorstwa === Sharon Tate przysz\u0142a na \u015bwiat w Dallas w stanie Teksas jako pierwsza z trzech c\u00f3rek Paula Tate\u2019a, oficera ameryka\u0144skiej armii, oraz jego \u017cony Doris. Ju\u017c jako p\u00f3\u0142roczne niemowl\u0119, Sharon zdoby\u0142a g\u0142\u00f3wn\u0105 nagrod\u0119 w konkursie pi\u0119kno\u015bci dla dzieci organizowanym w jej rodzinnym mie\u015bcie. Mimo tego sukcesu, rodzice nie wi\u0105zali przysz\u0142o\u015bci c\u00f3rki","start_idx":201,"end_idx":410}
{"id":"mrc_3542","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 w przesz\u0142o\u015bci balwierz?","answer":"mi\u0119dzy innymi goleniem, k\u0105paniem, rwaniem z\u0119b\u00f3w, nastawianiem z\u0142ama\u0144, puszczaniem krwi, a tak\u017ce nieskomplikowanymi operacjami i leczeniem lekkich chor\u00f3b.","context":"Cyrulik, balwierz, chirurg, felczer (\u0142ac. \"barbarius\") \u2013 osoba, kt\u00f3ra dawniej zajmowa\u0142a si\u0119 zawodowo mi\u0119dzy innymi goleniem, k\u0105paniem, rwaniem z\u0119b\u00f3w, nastawianiem z\u0142ama\u0144, puszczaniem krwi, a tak\u017ce nieskomplikowanymi operacjami i leczeniem lekkich chor\u00f3b. Bardziej skomplikowanymi chorobami zajmowali si\u0119 wykszta\u0142ceni na uniwersytetach medycy, natomiast balwierze wykorzystywali wiedz\u0119 ludow\u0105 i do\u015bwiadczenie. Balwierze mieli prawo wywieszania miednic, czyli znaku swojego cechu.","start_idx":101,"end_idx":254}
{"id":"mrc_3543","question":"jak zgin\u0105\u0142 magik?","answer":"26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach.","context":"o sytuacji w grupie wypowiedzia\u0142 si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === \u015amier\u0107 === 26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach. W stanie ci\u0119\u017ckim zosta\u0142 przetransportowany do szpitala, gdzie oko\u0142o godziny 6:45 zmar\u0142. Domnieman\u0105 przes\u0142ank\u0105 jego dzia\u0142ania by\u0142a pr\u00f3ba unikni\u0119cia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej poprzez symulowanie z\u0142ego stanu zdrowia psychicznego, kt\u00f3re w konsekwencji doprowadzi\u0142o do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu. O \u015bmierci rapera wypowiedzieli si\u0119 (kolejno) jego przyjaciele: Sebastian \u201eRahim\u201d Salbert i Wojciech \u201eFokus\u201d Alszer w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: == Teksty == Magik by\u0142 autorem i wsp\u00f3\u0142autorem kilkudziesi\u0119ciu tekst\u00f3w na potrzeby grup Paktofonika i Kaliber 44. Samodzielnie napisa\u0142 m.in. utwory \u201ePlus i minus\u201d i \u201eUs\u0142ysz m\u00f3j g\u0142os\u201d,","start_idx":74,"end_idx":259}
{"id":"mrc_3544","question":"kiedy el\u017cbieta ii obj\u0119\u0142a tron?","answer":"6 lutego 1952","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":177,"end_idx":190}
{"id":"mrc_3545","question":"jakie god\u0142o zaprojektowa\u0142 alfons mucha?","answer":"czechos\u0142owackie god\u0142o pa\u0144stwowe","context":"przes\u0142uchaniu przez gestapo. Mia\u0142 79 lat. Zosta\u0142 pochowany na Slavinie na Wyszehradzie w Pradze. Zaprojektowa\u0142 czechos\u0142owackie god\u0142o pa\u0144stwowe oraz pierwsze znaczki i banknoty. Sensacj\u0119 wywo\u0142a\u0142o w Czechach niedawne odkrycie ca\u0142ego zbioru nieznanych dot\u0105d dzie\u0142 Alfonsa Muchy, po\u015bwi\u0119conych tematyce wolnomularskiej. Dzie\u0142a te przez 60 lat przechowywa\u0142a w ukryciu pewna czeska rodzina, aby uchroni\u0107 je najpierw przed NSDAP, a nast\u0119pnie przed w\u0142adzami komunistycznymi. Uratowany w ten spos\u00f3b zbi\u00f3r obejmuje obrazy, malowid\u0142a i szkice regali\u00f3w maso\u0144skich oraz symboli przeznaczonych dla czeskich i s\u0142owackich l\u00f3\u017c. Znalaz\u0142a si\u0119 tam tak\u017ce cenna kolekcja zdj\u0119\u0107 wykonanych przez Much\u0119 w latach 20. XX wieku. == Publikacje == * Ormiston Rosalind, album \"Alfons Mucha i jego \u015bwiat\" (tyt. oryg. \"Alphonse Mucha: masterworks\", 2007), t\u0142um. Hanna Turczyn-Zalewska, Wydawnictwo \u201eArkady\u201d, 2010,","start_idx":111,"end_idx":142}
{"id":"mrc_3546","question":"jakim stylem jest napisana biblia?","answer":"Styl biblijny","context":"Styl biblijny \u2013 styl literacki reprezentowany i rozwijany w ksi\u0119gach Starego i Nowego Testamentu. Poniewa\u017c tre\u015b\u0107 Biblii traktowano jako natchnion\u0105, przypisywano mu te\u017c charakter sakralny. Styl nazywany biblijnym charakteryzowa\u0142 oryginalny tekst Biblii hebrajskiej i jest dzi\u015b jedynym \u015bwiadectwem przeobra\u017ce\u0144 stylistycznych j\u0119zyka hebrajskiego. Specyficzn\u0105 stylistyk\u0119 hebrajsk\u0105 podj\u0119\u0142a Septuaginta, wzbogacaj\u0105c j\u0105 o nowe sformu\u0142owania i zwroty, kt\u00f3re wykorzystane by\u0142y tak\u017ce w Nowym Testamencie oraz literaturze wczesnego chrze\u015bcija\u0144stwa. Cechy charakterystyczne stylu biblijnego przej\u0119\u0142y t\u0142umaczenia Biblii na j\u0119zyki narodowe. Stylizacj\u0119 biblijn\u0105 maj\u0105 te\u017c niekt\u00f3re utwory \u015bwieckie, kt\u00f3rych autorzy nadali im w ten spos\u00f3b podnios\u0142y charakter. == Rodzaje stylu biblijnego == Styl biblijny nie jest jednorodny. O specyfice r\u00f3\u017cnych styl\u00f3w decyduj\u0105 elementy j\u0119zykowe, ale tak\u017ce ideowe. Egzegeci wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 nast\u0119puj\u0105ce cechy: * styl objawiaj\u0105cy: u\u017cycie 1","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_3547","question":"kto jest trenerem rakowa cz\u0119stochowa?","answer":"Marek Papszun","context":"Marek Papszun (ur. 8 sierpnia 1974 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz i trener pi\u0142karski, nauczyciel, trener roku 2022 w Polsce w plebiscycie Pi\u0142ki No\u017cnej, od 2016 szkoleniowiec Rakowa Cz\u0119stochowa == \u017byciorys == Uko\u0144czy\u0142 studia na kierunku historii i podyplomowe w zakresie wychowania fizycznego oraz by\u0142 nauczycielem szkolnym obu przedmiot\u00f3w. === Wczesna kariera === W 2006 by\u0142 trenerem Dolcanu Z\u0105bki. W latach 2009\u20132016 pracowa\u0142 w GKP Targ\u00f3wek, KS \u0141omianki, Legionovii Legionowo oraz \u015awicie Nowy Dw\u00f3r Mazowiecki. Z Legionovi\u0105 awansowa\u0142 w 2013 do II ligi. === Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa === 18 kwietnia 2016 rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 w Rakowie Cz\u0119stochowa. Wraz z klubem awansowa\u0142 w 2017 do I ligi, a dwa lata p\u00f3\u017aniej do Ekstraklasy. 2 maja 2021 Rak\u00f3w pod jego wodz\u0105 zdoby\u0142 Puchar Polski,","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_3548","question":"o czym opowiada ksi\u0105\u017cka dzieci z bullerbyn?","answer":"W ksi\u0105\u017cce dziewczynka o imieniu Lisa opowiada o przygodach swoich i innych dzieci z osady (licz\u0105cej trzy zagrody) Bullerbyn w ci\u0105gu trzech kolejnych lat.","context":"\u201eDzieci z Bullerbyn\u201d (szw. \"Alla vi barn i Bullerbyn\") \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez szwedzk\u0105 pisark\u0119 Astrid Lindgren w 1947 roku. Nast\u0119pne ksi\u0105\u017cki z tej serii to \u201eWi\u0119cej o dzieciach z Bullerbyn\u201d (szw. \"Mer om oss barn i Bullerbyn\", 1949) i \u201eWeso\u0142o jest w Bullerbyn\u201d (szw. \"Bara roligt i Bullerbyn\", 1952). Polskie wydanie w przek\u0142adzie Ireny Szuch-Wyszomirskiej (pierwsze w 1957) zawiera wszystkie te trzy tytu\u0142y w jednym tomie. W ksi\u0105\u017cce dziewczynka o imieniu Lisa opowiada o przygodach swoich i innych dzieci z osady (licz\u0105cej trzy zagrody) Bullerbyn w ci\u0105gu trzech kolejnych lat. Pierwowzorem Bullerbyn jest osada Sevedstorp, gdzie rodzice przysz\u0142ej pisarki przeprowadzili si\u0119 kr\u00f3tko po jej narodzinach i gdzie sp\u0119dzi\u0142a dzieci\u0144stwo. Jeszcze dzi\u015b mo\u017cna tam ogl\u0105da\u0107 trzy po\u0142o\u017cone obok","start_idx":436,"end_idx":589}
{"id":"mrc_3549","question":"w jakiej miejscowo\u015bci nagrywano ranczo?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal.","context":"Wilkowyje \u2013 fikcyjna miejscowo\u015b\u0107 w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie radzy\u0144skim, w kt\u00f3rej rozgrywa si\u0119 akcja serialu \"Ranczo\" (2006\u20132016) oraz filmu \"Ranczo Wilkowyje\" (2007), siedziba fikcyjnej gminy Wilkowyje. W serialu miejscowo\u015b\u0107 le\u017cy nad rzek\u0105 Wilczank\u0105. Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal. W weekendy, a szczeg\u00f3lnie w wakacje, miejscowo\u015b\u0107 ta prze\u017cywa najazd turyst\u00f3w. W\u0142adze planowa\u0142y przeprowadzi\u0107 rewitalizacj\u0119 rynku, jednak nowe bruki, parking, skwerek z \u0142awkami oraz latarniami nie komponowa\u0142y si\u0119 z zamys\u0142em tw\u00f3rc\u00f3w serialu, kt\u00f3rzy woleli zachowa\u0107 na ekranie charakter miejscowo\u015bci nieco sennej i peryferyjnej. Obecnie rynek zosta\u0142 wyremontowany, nawet zosta\u0142o to zaakcentowane w 2. serii serialu. == Faktyczne miejsca == Poni\u017csza lista podaje faktyczn\u0105 lokalizacj\u0119 budynk\u00f3w i miejsc, w kt\u00f3rych kr\u0119cono serial","start_idx":261,"end_idx":356}
{"id":"mrc_3550","question":"kiedy by\u0142y pierwsze mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce No\u017cnej by\u0142y rozgrywane w dniach od 13 do 30 lipca 1930 roku w Urugwaju.","context":"I Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce No\u017cnej by\u0142y rozgrywane w dniach od 13 do 30 lipca 1930 roku w Urugwaju. Mi\u0119dzynarodowa Federacja Pi\u0142ki No\u017cnej (FIFA) wybra\u0142a ten kraj na gospodarza podczas konferencji w Barcelonie 18 maja 1929 roku, jako pa\u0144stwo obchodz\u0105ce setn\u0105 rocznic\u0119 uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci. Dodatkowym argumentem przemawiaj\u0105cym za miejscem organizacji pierwszych mistrzostw \u015bwiata by\u0142o dwukrotne zdobycie z\u0142otych medali olimpijskich przez urugwajsk\u0105 reprezentacj\u0119 na igrzyskach w 1924 w Pary\u017cu oraz w 1928 w Amsterdamie. Wszystkie mecze rozegrano w stolicy Urugwaju \u2013 Montevideo, z czego wi\u0119kszo\u015b\u0107 na stadionie Estadio Centenario, kt\u00f3ry zbudowano specjalnie na mistrzostwa. Do turnieju przyst\u0105pi\u0142o 13 reprezentacji: siedem z Ameryki Po\u0142udniowej, cztery z Europy i dwie z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. Tak ma\u0142a liczba dru\u017cyn europejskich spowodowana by\u0142a du\u017cymi kosztami d\u0142ugiej","start_idx":2,"end_idx":100}
{"id":"mrc_3551","question":"gdzie powsta\u0142 tenis ziemny?","answer":"Wsp\u00f3\u0142czesna wersja tenisa narodzi\u0142a si\u0119 w Wielkiej Brytanii","context":"Tenis, tenis ziemny \u2013 dyscyplina sportowa rozgrywana na korcie tenisowym, polegaj\u0105ca na przebijaniu rakiet\u0105 tenisow\u0105 pi\u0142ki ponad lub obok siatki na pole przeciwnika, celem zdobycia punktu bezpo\u015brednio lub po\u015brednio, w wyniku b\u0142\u0119du przeciwnika. Mo\u017ce by\u0107 rozgrywana pojedynczo (tzw. \"singiel\") lub w dwuosobowych zespo\u0142ach zawodnik\u00f3w jednej p\u0142ci (\"debel\") lub obu (\"mikst\"). Tenis nale\u017ca\u0142 do grona letnich dyscyplin olimpijskich w latach 1896\u20131924. Do ich programu powr\u00f3ci\u0142 w 1988. == Wst\u0119p == Wsp\u00f3\u0142czesna wersja tenisa narodzi\u0142a si\u0119 w Wielkiej Brytanii pod koniec XIX w. jako \"lawn tennis\" (pol. \"tenis na trawie\"). Wkr\u00f3tce po swoim powstaniu tenis rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 w\u015br\u00f3d wy\u017cszych warstw angloj\u0119zycznych spo\u0142ecze\u0144stw zanim sta\u0142 si\u0119 popularny na ca\u0142ym \u015bwiecie. Tenis jest sportem olimpijskim uprawianym na wszystkich kontynentach przez ludzi w r\u00f3\u017cnym wieku.","start_idx":492,"end_idx":551}
{"id":"mrc_3552","question":"kiedy grzegorza?","answer":"Grzegorz imieniny obchodzi 2 stycznia, 4 stycznia, 10 stycznia, 11 lutego, 13 lutego, 12 marca, 24 kwietnia, 26 kwietnia, 4 maja, 9 maja, 25 maja, 13 czerwca, 25 sierpnia, 3 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 16 pa\u017adziernika, 17 listopada, 20 listopada, 23 listopada, 28 listopada, 10 grudnia, 19 grudnia i 24 grudnia.","context":"Grzegorz \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodz\u0105ce poprzez \u0142aci\u0144sk\u0105 form\u0119 \"Gregorius\" od greckiego \"Gregorios\", wywodz\u0105cego si\u0119 ze s\u0142owa \u03b3\u03c1\u03b7\u03b3\u03bf\u03c1\u03ad\u03c9 oznaczaj\u0105cego 'by\u0107 czujnym'. W formie \u0142aci\u0144skiej u\u017cyte pierwszy raz przez papie\u017ca Grzegorza I, doktora ko\u015bcio\u0142a. Odnotowano 17 papie\u017cy o tym imieniu. Grzegorz imieniny obchodzi 2 stycznia, 4 stycznia, 10 stycznia, 11 lutego, 13 lutego, 12 marca, 24 kwietnia, 26 kwietnia, 4 maja, 9 maja, 25 maja, 13 czerwca, 25 sierpnia, 3 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 16 pa\u017adziernika, 17 listopada, 20 listopada, 23 listopada, 28 listopada, 10 grudnia, 19 grudnia i 24 grudnia. == Odpowiedniki w innych j\u0119zykach == * angielski: Gregory * bench: Dokan * bia\u0142oruski: \u0420\u044b\u0433\u043e\u0440 (Ryhor) * bu\u0142garski: \u0413\u0440\u0438\u0433\u043e\u0440 (Grigor) * chorwacki: Grgur * czeski: \u0158eho\u0159 * esperanto: Gregoro * fi\u0144ski: Reijo","start_idx":279,"end_idx":585}
{"id":"mrc_3553","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie styczniowe?","answer":"trwa\u0142o do jesieni 1864","context":"Powstanie styczniowe \u2013 polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, og\u0142oszone Manifestem 22 stycznia wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rz\u0105d Narodowy. Wybuch\u0142o 22 stycznia 1863 w Kr\u00f3lestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwa\u0142o do jesieni 1864, zasi\u0119giem obj\u0119\u0142o ziemie zaboru rosyjskiego, tj. Kr\u00f3lestwo Polskie i ziemie zabrane. By\u0142o najwi\u0119kszym i najd\u0142u\u017cej trwaj\u0105cym polskim powstaniem narodowym, spotka\u0142o si\u0119 z poparciem mi\u0119dzynarodowej opinii publicznej. Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej, w kt\u00f3rej stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddzia\u0142y powstania styczniowego przewin\u0119\u0142o si\u0119 oko\u0142o 200 tys. os\u00f3b, zar\u00f3wno z rodzin szlacheckich, jak te\u017c w mniejszym stopniu z ch\u0142opstwa i mieszcza\u0144stwa. W niekt\u00f3rych rejonach ziem zabranych, np. na \u017bmudzi i rozrzuconych o\u015brodkach na Bia\u0142orusi i w Inflantach Polskich zryw przybra\u0142 charakter masowy. Mimo","start_idx":241,"end_idx":263}
{"id":"mrc_3554","question":"gdzie po\u0142o\u017cone s\u0105 jajniki?","answer":"Jajniki le\u017c\u0105 wewn\u0105trz jamy otrzewnej przy bocznych \u015bcianach miednicy na tylnej powierzchni wi\u0105zade\u0142 szerokich macicy","context":"Jajnik () \u2013 gonada wyst\u0119puj\u0105ca u samic wi\u0119kszo\u015bci zwierz\u0105t (z wyj\u0105tkiem g\u0105bek). Zwykle parzysty narz\u0105d, wyst\u0119puj\u0105cy u samic, odpowiednik rozwojowy j\u0105der. U dojrza\u0142ej kobiety ma kszta\u0142t sp\u0142aszczonej elipsoidy o wielko\u015bci 5\u00d73\u00d71 cm i masie od 6 do 8 gram\u00f3w. Jajniki le\u017c\u0105 wewn\u0105trz jamy otrzewnej przy bocznych \u015bcianach miednicy na tylnej powierzchni wi\u0105zade\u0142 szerokich macicy, do kt\u00f3rych przywi\u0105zane s\u0105 za pomoc\u0105 kr\u00f3tkich krezek; w krezce jajnika znajduj\u0105 si\u0119 zaopatruj\u0105ce go naczynia i nerwy. Koniec maciczny jajnika \u0142\u0105czy si\u0119 z rogiem macicy poprzez wi\u0119zad\u0142o jajnika w\u0142asne. G\u00f3rne bieguny jajnik\u00f3w obj\u0119te s\u0105 przez jajowody. Jajniki s\u0142u\u017c\u0105 podw\u00f3jnemu celowi: wytwarzaniu kom\u00f3rek jajowych oraz wydzielaniu \u017ce\u0144skich hormon\u00f3w p\u0142ciowych (estrogen\u00f3w, progesteronu, relaksyny i androgen\u00f3w). Z zewn\u0105trz jajniki pokryte s\u0105 jednowarstwowym nab\u0142onkiem p\u0142ciowym, pod nim za\u015b le\u017cy","start_idx":255,"end_idx":371}
{"id":"mrc_3555","question":"ile miejsc posiada du\u017ca scena teatru capitol?","answer":"350 miejsc","context":"Teatr Capitol \u2013 prywatny teatr w Warszawie mieszcz\u0105cy si\u0119 przy ul. Marsza\u0142kowskiej 115, prowadzony przez Ann\u0119 Gornostaj i Stanis\u0142awa M\u0105czy\u0144skiego. == Opis == Teatr Capitol rozpocz\u0105\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 we wrze\u015bniu 2008 roku. Posiada dwie sceny. Du\u017ca Scena przy ul. Marsza\u0142kowskiej posiada 350 miejsc, Scena Mniejsza, otwarta od wrze\u015bnia 2012 roku, mieszcz\u0105ca si\u0119 przy ul. Przechodniej \u2013 250 miejsc. Przy teatrze dzia\u0142a r\u00f3wnie\u017c Club Capitol. Dyrektorem artystycznym od pocz\u0105tku istnienia teatru jest aktorka Anna Gornostaj. W repertuarze teatru znajduj\u0105 si\u0119 spektakle dla doros\u0142ych o charakterze komedii romantycznych, komedii kryminalnych, fars, monodram\u00f3w. W teatrze wystawiane s\u0105 bajki dla dzieci, kabarety oraz okoliczno\u015bciowe koncerty jazzowe czy wyst\u0119py ch\u00f3r\u00f3w. Teatr Capitol organizuje spektakle wyjazdowe poprzez dzia\u0142aj\u0105cy wewn\u0105trz impresariat. == Spektakle dla doros\u0142ych == ==","start_idx":287,"end_idx":297}
{"id":"mrc_3556","question":"kto wed\u0142ug legendy za\u0142o\u017cy\u0142 rzym?","answer":"Romulusa","context":"Mit o powstaniu Rzymu \u2013 opowie\u015b\u0107 mitologiczna wyja\u015bniaj\u0105ca okoliczno\u015bci za\u0142o\u017cenia Rzymu. Istnieje wiele wersji mitu o powstaniu Rzymu. Najpopularniejsza przyjmuje, \u017ce zosta\u0142 on za\u0142o\u017cony przez Romulusa. == Legenda == Wed\u0142ug jednej z najbardziej znanych wersji Romulus i Remus byli dzie\u0107mi westalki o imieniu Rea Sylwia i boga wojny Marsa. Ojciec ich matki, Numitor, kr\u00f3l dynastycznego miasta Alba Longa, zosta\u0142 str\u0105cony z tronu, przez uzurpatora, a zarazem w\u0142asnego brata Amuliusa. Nowo koronowany w\u0142adca starannie zadba\u0142 o to, aby stary kr\u00f3l nie doczeka\u0142 si\u0119 ju\u017c potomk\u00f3w. Zamkn\u0105\u0142 on Re\u0119 Sylwi\u0119 w \u015bwi\u0105tyni bogini Westy i przymusi\u0142 do s\u0142u\u017cby jako westalka, tym samym do z\u0142o\u017cenia \u015blubu czysto\u015bci (zachowania dziewictwa). Jednak\u017ce wbrew wszelkim przypuszczeniom dziewczyna sta\u0142a si\u0119 po pewnym czasie brzemienn\u0105. Rea Sylwia wskaza\u0142a","start_idx":192,"end_idx":200}
{"id":"mrc_3557","question":"kto zdradzi\u0142 spartan?","answer":"Efialtes z Trachis","context":"Efialtes z Trachis (; zm. ok. 469 p.n.e.) \u2013 Grek, syn Eurydemusa z Malis. Podczas bitwy pod Termopilami w 480 p.n.e. zdradzi\u0142 wrogiej armii perskiej g\u00f3rsk\u0105 \u015bcie\u017ck\u0119, prowadz\u0105c\u0105 na ty\u0142y wojsk Grek\u00f3w, dowodzonych przez kr\u00f3la Sparty Leonidasa. Po pora\u017cce Persji w bitwie pod Salamin\u0105 uciek\u0142 do Tesalii w obawie przed zemst\u0105 Spartan. Wed\u0142ug Herodota (\"Dzieje\" VII, 213-215) mia\u0142 przypadkowo zgin\u0105\u0107 z r\u0119ki Athenadesa z Trachis, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 nagrodzony za to przez Spartan. == W kulturze masowej == W utworach wsp\u00f3\u0142czesnej kinematografii, w filmie \"300 Spartan\" (1962) w roli zdrajcy wyst\u0105pi\u0142 Kieron Moore. Natomiast w filmie \"300\" (2007), w kt\u00f3rym rol\u0119 Efialtesa zagra\u0142 Andrew Tiernan, jest on przedstawiony jako kaleki Spartanin zdradzaj\u0105cy Leonidasa, gdy kr\u00f3l odmawia mu mo\u017cliwo\u015bci uczestniczenia w","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_3558","question":"ile linii metra ma paryz?","answer":"Posiada 16 linii oznaczonych kolorami i numerami od 1 do 14 oraz 3 bis i 7 bis.","context":"Metro w Pary\u017cu () \u2013 system podziemnej kolei obs\u0142uguj\u0105cej Pary\u017c i jego aglomeracj\u0119 zarz\u0105dzany przez R\u00e9gie autonome des transports parisiens (RATP). Przebiega po wydzielonych, w wi\u0119kszo\u015bci podziemnych trasach o \u0142\u0105cznej d\u0142ugo\u015bci 218,2 km. Posiada 16 linii oznaczonych kolorami i numerami od 1 do 14 oraz 3 bis i 7 bis. Charakterystyczna dla paryskiego metra, kt\u00f3re sta\u0142o si\u0119 jednym z symboli miasta, jest g\u0119sto\u015b\u0107 jego sieci (245 stacji w granicach Pary\u017ca \u2013 na obszarze 86,9 km\u00b2), jak r\u00f3wnie\u017c jednolity styl stacji z wp\u0142ywami secesji. Jest drugim pod wzgl\u0119dem obci\u0105\u017cenia systemem metra w Europie, po moskiewskim \u2013 w 2013 r. metro w Pary\u017cu przewioz\u0142o 1 527 mln pasa\u017cer\u00f3w, a w 2012 r. przyjmowa\u0142o ich ponad 4,7 mln dziennie. Kompleks stacji Ch\u00e2telet \u2013","start_idx":236,"end_idx":315}
{"id":"mrc_3559","question":"kim by\u0142 odoaker?","answer":"Odoaker nazywany tak\u017ce Odowac, \u0142ac. Flavius Odovacar, Odovacer albo Fl. Odovac (ok. 433\u2013493) \u2013 w\u00f3dz germa\u0144ski, prawdopodobnie z plemienia Herul\u00f3w lub Skir\u00f3w.","context":"Odoaker nazywany tak\u017ce Odowac, \u0142ac. Flavius Odovacar, Odovacer albo Fl. Odovac (ok. 433\u2013493) \u2013 w\u00f3dz germa\u0144ski, prawdopodobnie z plemienia Herul\u00f3w lub Skir\u00f3w. == Pocz\u0105tki kariery wojskowej == Odoaker by\u0142 synem ksi\u0119cia Skir\u00f3w Edicona. Ojciec Odoakra by\u0142 zaufanym wodzem i doradc\u0105 Attyli. W m\u0142odo\u015bci zosta\u0142 oficerem w \u015bwicie tego ostatniego. P\u00f3\u017aniej razem z Sasami zaj\u0105\u0142 Andegawum (dzisiejsze Angers). Karier\u0119 w wojsku rzymskim rozpocz\u0105\u0142 u boku Rycymera. P\u00f3\u017aniej nale\u017ca\u0142 do przybocznych oddzia\u0142\u00f3w cesarskich. W Cesarstwie zachodniorzymskim doszed\u0142 do najwy\u017cszych stopni wojskowych \u2013 \"magister militum\". == Przej\u0119cie w\u0142adzy == Stan\u0105\u0142 na czele spisku wojska i 23 sierpnia 476 zosta\u0142 obwo\u0142any kr\u00f3lem barbarzy\u0144skich oddzia\u0142\u00f3w zbrojnych w Italii. 4 wrze\u015bnia 476 zdetronizowa\u0142 ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa i wygna\u0142 go do dzisiejszego Neapolu (do willi","start_idx":0,"end_idx":157}
{"id":"mrc_3560","question":"kto napisa\u0142 pierwsz\u0105 oper\u0119?","answer":"Jacopo Peri","context":"akompaniowana. Autorem pierwszej kompozycji, w kt\u00f3rej poezja dominuje nad muzyk\u0105, w kt\u00f3rej deklamacyjny \u015bpiew wsparty jest harmonicznym akompaniamentem, by\u0142 Vincenzo Galilei. Tym samym da\u0142 przyk\u0142ad, jak mo\u017cna zastosowa\u0107 t\u0119 technik\u0119 w teatrze. W 1597 roku powsta\u0142a pierwsza \"dramma per musica\" (tak nazywano pierwsze opery w\u0142oskie) Jacopo Periego do libretta Ottavio Rinucciniego, cz\u0142onk\u00f3w Cameraty florenckiej, pod tytu\u0142em \"Dafne\". Niestety, partytura tego dzie\u0142a zagin\u0119\u0142a. W 1600 roku pojawi\u0142y si\u0119 dwa kolejne dzie\u0142a, napisane tak\u017ce do libretta Ottavio Rinucciniego, pt. \"Eurydyka\", skomponowane przez dw\u00f3ch kompozytor\u00f3w florenckich: Jacopo Periego i Giulio Cacciniego (obie si\u0119 zachowa\u0142y). Dzie\u0142a te zosta\u0142y napisane w stylu recytatywnym. Premiera \"Eurydyki\" by\u0142a wielkim wydarzeniem artystycznym, kt\u00f3re odbi\u0142o si\u0119 silnym echem w \u00f3wczesnych W\u0142oszech. Pocz\u0105tki opery zwi\u0105zane by\u0142y z teatrem dworskim, dlatego","start_idx":331,"end_idx":342}
{"id":"mrc_3561","question":"kt\u00f3ry region nie wchodzi w sk\u0142ad administracyjnego podzia\u0142u w\u0142och?","answer":"Jedynym regionem, kt\u00f3ry nie zosta\u0142 podzielony na prowincje jest Dolina Aosty.","context":"Od 1861 r. W\u0142ochy podzielone s\u0105 na prowincje (w\u0142. l. poj. \"provincia\", l. mn. \"province\"). Pocz\u0105tkowo by\u0142o ich 59, ale w kolejnych dekadach ich liczba systematycznie wzrasta\u0142a (do rekordowych 110 prowincji, funkcjonuj\u0105cych w latach 2009\u20132016). Od pocz\u0105tku nazwy prowincji by\u0142y to\u017csame z nazwami miast, w kt\u00f3rych znajdowa\u0142y si\u0119 siedziby w\u0142adz tego szczebla administracyjnego. Obecnie prowincje we W\u0142oszech stanowi\u0105 drugi szczebel podzia\u0142u administracyjnego kraju w tr\u00f3jstopniowej hierarchii (po regionach a przed gminami). Jedynym regionem, kt\u00f3ry nie zosta\u0142 podzielony na prowincje jest Dolina Aosty. Z uwagi na uwarunkowania historyczne, a tak\u017ce obecno\u015b\u0107 mniejszo\u015bci narodowej, obydwie prowincje w regionie Trydent-G\u00f3rna Adyga: Bolzano-Alto Adige/Bozen-S\u00fcdtirol oraz Trydent, posiadaj\u0105 status prowincji autonomicznych. Prowincj\u0105 autonomiczn\u0105 jest de facto r\u00f3wnie\u017c Dolina Aosty, w kt\u00f3rej zadania i funkcje przypisane","start_idx":522,"end_idx":599}
{"id":"mrc_3562","question":"jak nazywaj\u0105 si\u0119 zawodnicy w siatk\u00f3wce?","answer":"rozgrywaj\u0105cy, atakuj\u0105cy, dw\u00f3ch \u015brodkowych i dw\u00f3ch przyjmuj\u0105cych, libero","context":"Pi\u0142ka siatkowa, siatk\u00f3wka \u2013 sport dru\u017cynowy, w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142 dwa zespo\u0142y po 7 zawodnik\u00f3w w ka\u017cdym (rozgrywaj\u0105cy, atakuj\u0105cy, dw\u00f3ch \u015brodkowych i dw\u00f3ch przyjmuj\u0105cych, libero). Na boisku przebywa jednak tylko sze\u015bciu zawodnik\u00f3w, libero zmienia si\u0119 ze \u015brodkowym b\u0119d\u0105cym w linii obrony, gdy dru\u017cyna przyjmuje zagrywk\u0119. == Historia == Pomys\u0142odawc\u0105 regu\u0142 gry w pi\u0142k\u0119 siatkow\u0105 by\u0142 William G. Morgan \u2013 na co dzie\u0144 nauczyciel wychowania fizycznego w Young Men's Christian Associaton (YMCA) w Holyoke w Massachusetts. 9 lutego 1895 odby\u0142 si\u0119 w tamtejszej sali gimnastycznej premierowy pokaz stworzonej przez niego dyscypliny, kt\u00f3r\u0105 w\u00f3wczas nazywano \"Minonette\". W dniach 18\u201320 kwietnia 1947, podczas Kongresu w Pary\u017cu, powo\u0142ano do \u017cycia Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Pi\u0142ki Siatkowej (FIVB). Jej pierwszym prezesem zosta\u0142 Paul Libaud (sprawowa\u0142 on t\u0119","start_idx":105,"end_idx":176}
{"id":"mrc_3563","question":"na ile metr\u00f3w powinny \u015bwieci\u0107 \u015bwiat\u0142a mijania?","answer":"o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m","context":"kszta\u0142tuj\u0105 wi\u0105zk\u0119 \u015bwiat\u0142a, dzi\u0119ki czemu ich \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 w strefie cienia jest por\u00f3wnywalna lub nawet mniejsza od \u015bwiat\u0142o\u015bci przednich \u015bwiate\u0142 pozycyjnych. Przepisy wymagaj\u0105 by \u015bwiat\u0142a mijania o\u015bwietla\u0142y tylko wybrany obszar przed samochodem, na wprost przed samochodem o\u015bwietlany obszar powinien tworzy\u0107 z jezdni\u0105 k\u0105t wi\u0119kszy ni\u017c 0,1%, co odpowiada o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m, a przestrzeni nad jezdni\u0105 jeszcze bli\u017cej. \u015awiat\u0142a s\u0105 asymetryczne: konstrukcja soczewek i reflektor\u00f3w tych \u015bwiate\u0142 powoduje, \u017ce snop \u015bwiat\u0142a skierowany jest bardziej ku poboczu drogi, co zapobiega o\u015blepianiu kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka, ma tak\u017ce zapewni\u0107 o\u015bwietlenie znak\u00f3w drogowych, przeszk\u00f3d i pieszych poruszaj\u0105cych si\u0119 skrajem drogi. == \u015awiat\u0142a mijania w dzie\u0144 == W Polsce w latach 90. XX wieku \u2013 wzorem kraj\u00f3w skandynawskich, gdzie","start_idx":347,"end_idx":413}
{"id":"mrc_3564","question":"jaki sport uprawia anna lewandowska?","answer":"karate tradycyjnym","context":"Anna Maria Lewandowska, z domu Stachurska (ur. 7 wrze\u015bnia 1988 w \u0141odzi) \u2013 polska sportsmenka i dzia\u0142aczka sportowa, bizneswoman, coach, trenerka personalna, dietetyczka, prezenterka telewizyjna i osobowo\u015b\u0107 medialna. Wielokrotna medalistka mistrzostw \u015bwiata, Europy i Polski w karate tradycyjnym, w ramach organizacji World Fudokan Federation (WFF). Prezes Olimpiad Specjalnych Polska. \u017bona pi\u0142karza Roberta Lewandowskiego. == \u017byciorys == Urodzi\u0142a si\u0119 7 wrze\u015bnia 1988 w \u0141odzi jako c\u00f3rka Marii i Bogdana Stachurskich, kostiumografki i producentki zewn\u0119trznej TVP oraz operatora filmowego. === Kariera sportowa === W wieku 11 lat zacz\u0119\u0142a treningi karate za namow\u0105 m.in. wuja, Paw\u0142a Krzywa\u0144skiego (wielokrotnego medalisty zawod\u00f3w rangi mi\u0119dzynarodowej) i jego c\u00f3rki \u2013 Katarzyny, kt\u00f3ra by\u0142a mistrzyni\u0105 \u015bwiata, Europy i Polski w karate indywidualnym. Dwa lata p\u00f3\u017aniej zapisa\u0142a si\u0119 do","start_idx":276,"end_idx":294}
{"id":"mrc_3565","question":"kto podpali\u0142 \u015bwi\u0105tynie artemidy w efezie?","answer":"szewc Herostrates","context":"znale\u017ali si\u0119 mi\u0119dzy innymi: Fidiasz, Poliklet, Kresilas. Uko\u0144czenie budowli zaj\u0119\u0142o 120 lat. W 356 p.n.e. \u015bwi\u0105tyni\u0119 spali\u0142 szewc Herostrates w nadziei, \u017ce ten wyst\u0119pek unie\u015bmiertelni jego imi\u0119. \u015awi\u0105tyni\u0119 chcia\u0142 odbudowa\u0107 Aleksander Wielki. Mieszka\u0144cy Efezu nie przyj\u0119li jego warunku, jakim by\u0142o umieszczenie w \u015bwi\u0105tyni inskrypcji s\u0142awi\u0105cych jego imi\u0119. Propozycja zosta\u0142a odrzucona s\u0142owami: \u201eAleksandrze, nie wypada, \u017ceby jeden b\u00f3g stawia\u0142 \u015bwi\u0105tyni\u0119 drugiemu bogu\u201d, bowiem wyznawcy Artemidy nie widzieli mo\u017cliwo\u015bci oddawania w jednej \u015bwi\u0105tyni ho\u0142du dw\u00f3m bogom. Aleksander, mimo i\u017c nie przyj\u0119to od niego pieni\u0119dzy na pokrycie koszt\u00f3w odbudowy, zleci\u0142 swojemu architektowi, Dejnokratesowi, sporz\u0105dzenie projektu \u015bwi\u0105tyni. Koszt prac zosta\u0142 sfinansowany ze sk\u0142adek mieszka\u0144c\u00f3w Efezu i z kwot uzyskanych ze sprzeda\u017cy niekt\u00f3rych, niewykorzystanych przy odbudowie element\u00f3w spalonej \u015bwi\u0105tyni. Odbudowa \u015bwi\u0105tyni trwa\u0142a od 334 p.n.e.","start_idx":122,"end_idx":139}
{"id":"mrc_3566","question":"kim by\u0142 marcin luter?","answer":"niemiecki doktor teologii, mnich augustia\u0144ski, prezbiter katolicki, inicjator reformacji, t\u0142umacz Biblii, wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rca luteranizmu.","context":"Marcin Luter (; ur. 10 listopada 1483 w Eisleben, zm. 18 lutego 1546 tam\u017ce) \u2013 niemiecki doktor teologii, mnich augustia\u0144ski, prezbiter katolicki, inicjator reformacji, t\u0142umacz Biblii, wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rca luteranizmu. Autor 95 tez, w tym pot\u0119piaj\u0105cych praktyk\u0119 sprzeda\u017cy odpust\u00f3w, w kt\u00f3rych odrzuca\u0142 mo\u017cliwo\u015b\u0107 kupienia \u0142aski bo\u017cej. Pisa\u0142 katechezy i teksty polemiczne, skupiaj\u0105c wok\u00f3\u0142 swoich idei opozycj\u0119 Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Z grup\u0105 wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w prze\u0142o\u017cy\u0142 Bibli\u0119 na j\u0119zyk niemiecki (Biblia Lutra), by\u0142 autorem \"Postylli domowej\", \"Ma\u0142ego\" i \"Du\u017cego katechizmu\", \"Artyku\u0142\u00f3w szmalkaldzkich\" oraz pie\u015bni ko\u015bcielnych, w tym ewangelickiego hymnu: \"Warownym grodem jest nasz B\u00f3g\". Podstaw\u0119 jego nauki stanowi\u0105 has\u0142a: \"sola scriptura\" \u2013 jedynie Pismo, \"sola fide\" \u2013 jedynie wiara, \"sola gratia\" \u2013 jedynie \u0142aska, \"solus Christus\" \u2013 jedynie Chrystus, \"solum Verbum\" \u2013 jedynie S\u0142owo. Ko\u015bcio\u0142y protestanckie","start_idx":78,"end_idx":208}
{"id":"mrc_3567","question":"jaki by\u0142 skutek tego najazdu?","answer":"przy\u0142\u0105czenie do Czech \u015al\u0105ska oraz doszcz\u0119tne spustoszenie Wielkopolski.","context":"Najazd Brzetys\u0142awa \u2013 zbrojne wtargni\u0119cie wojsk czeskich dowodzonych przez ksi\u0119cia Brzetys\u0142awa I na ziemie polskie. Nast\u0119pstwem najazdu by\u0142o przy\u0142\u0105czenie do Czech \u015al\u0105ska oraz doszcz\u0119tne spustoszenie Wielkopolski. Najazd mia\u0142 miejsce w 1038 roku (wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 w 1039). == Bunt mo\u017cnych i powstanie ludowe == Kl\u0119ski ponoszone przez Polsk\u0119 za panowania Mieszka II, mocno nadwyr\u0119\u017cy\u0142y zar\u00f3wno gospodark\u0119 kraju, jak i autorytet dynastii Piast\u00f3w (w 1031 jednoczesne wyprawy zbrojne na pa\u0144stwo Piast\u00f3w ksi\u0119cia kijowskiego Jaros\u0142awa M\u0105drego i cesarza Konrada II). Po \u015bmierci Mieszka II (w 1034 roku), w\u0142adz\u0119 przej\u0105\u0142 jego syn Kazimierz. W\u00f3wczas, w bli\u017cej nieokre\u015blonych okoliczno\u015bciach dosz\u0142o do buntu mo\u017cnow\u0142adc\u00f3w. Bunt zmusi\u0142 Kazimierza oraz jego matk\u0119 Rychez\u0119 do ucieczki z kraju. W\u0142adz\u0119 na ziemiach polskich przej\u0119li mo\u017cnow\u0142adcy, kt\u00f3rzy obj\u0119li rz\u0105dy nad","start_idx":140,"end_idx":211}
{"id":"mrc_3568","question":"jak powsta\u0142 \u015bwiat wed\u0142ug mitologii hindus\u00f3w?","answer":"Wysnuwano w \u015bwi\u0119tych pismach hinduizmu r\u00f3\u017cne teorie na temat tego w jaki spos\u00f3b powsta\u0142 wszech\u015bwiat \u2013 wed\u0142ug niekt\u00f3rych powsta\u0142 ze z\u0142otego jaja, wed\u0142ug innych ze zwi\u0105zku seksualnego itp.","context":"W obr\u0119bie hinduizmu mo\u017cna spotka\u0107 dwa r\u00f3\u017cne pogl\u0105dy na ten temat: monistyczny i dualistyczny. Wed\u0142ug pierwszego \u015bwiat jest tworzony przez bog\u00f3w ca\u0142y czas. Wed\u0142ug drugiego (zak\u0142adaj\u0105cego istnienie trzech osobnych jednostek: bog\u00f3w, dusz i materii) \u015bwiat by\u0142 raz stworzony, gdy bogowie u\u0142o\u017cyli materi\u0119 w odpowiednie kszta\u0142ty. Wysnuwano w \u015bwi\u0119tych pismach hinduizmu r\u00f3\u017cne teorie na temat tego w jaki spos\u00f3b powsta\u0142 wszech\u015bwiat \u2013 wed\u0142ug niekt\u00f3rych powsta\u0142 ze z\u0142otego jaja, wed\u0142ug innych ze zwi\u0105zku seksualnego itp. Wed\u0142ug hinduizmu, pod koniec kalpy wszech\u015bwiat zostanie zniszczony, a potem po okresie kolejnej kalpy nowy wszech\u015bwiat b\u0119dzie powo\u0142any do \u017cycia. W momencie zniszczenia wszech\u015bwiata nast\u0119puje mahapralaja, czyli \u201ewielkie rozwi\u0105zanie\u201d. Inny pogl\u0105d, powszechny w\u015br\u00f3d \u015biwait\u00f3w g\u0142osi, \u017ce wszech\u015bwiat jest nieustannie niszczony i powo\u0142ywany do \u017cycia (symbolem tego jest","start_idx":323,"end_idx":509}
{"id":"mrc_3569","question":"ile mistrzostw polski ma cracovia?","answer":"196 tytu\u0142\u00f3w mistrza kraju (1 tytu\u0142 mistrza Galicji i 195 tytu\u0142\u00f3w mistrza Polski)","context":"* sekcja \u017ceglarska * sekcja \u017cu\u017clowa == Sukcesy == * 196 tytu\u0142\u00f3w mistrza kraju (1 tytu\u0142 mistrza Galicji i 195 tytu\u0142\u00f3w mistrza Polski) * 133 tytu\u0142y wicemistrza Polski * 101 trzecich miejsc w MP * 5 Puchar\u00f3w Polski * 1 rekord \u015bwiata * 1 rekord Europy * 65 rekord\u00f3w Polski Cracovia mo\u017ce si\u0119 poszczyci\u0107 tytu\u0142ami mistrza Polski w wielu popularnych dru\u017cynowych dyscyplinach sportowych, zar\u00f3wno w\u015br\u00f3d m\u0119\u017cczyzn jak i kobiet. == Encyklopedia klubu == Klub posiada tworzon\u0105 przez kibic\u00f3w niezale\u017cn\u0105, internetow\u0105 encyklopedi\u0119 wiedzy i historii klubu \u2013 WikiPasy.pl, b\u0119d\u0105ca 313. Wiki na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci oraz sz\u00f3st\u0105 encyklopedi\u0105 internetow\u0105 w Polsce. Projekt by\u0142 przygotowywany od pocz\u0105tku stycznia 2004 roku, w internecie zaistnia\u0142 w sierpniu 2004, a od pocz\u0105tku 2005 roku","start_idx":52,"end_idx":132}
{"id":"mrc_3570","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142a wynaleziona \u017car\u00f3wka?","answer":"1878","context":"w ba\u0144ce, z kt\u00f3rej wypompowano powietrze (Joseph Wilson Swan) * 1878 \u2013 pierwsza nadaj\u0105ca si\u0119 do praktycznego wykorzystania \u017car\u00f3wka, patent brytyjski (Joseph Wilson Swan) * 1878 \u2013 masowa produkcja \u017car\u00f3wek w USA (Hiram Stevens Maxim utworzy\u0142 \"United States Electric Lighting Company\") * 1879 \u2013 patent Thomasa Edisona * 1883 \u2013 po raz pierwszy na Mazowszu zastosowano o\u015bwietlenie elektryczne, mia\u0142o to miejsce w Markach w prz\u0119dzalni sp\u00f3\u0142ki Briggs & Posselt * 1890 \u2013 wolframowy \u017carnik (Aleksandr \u0141odygin) == \u015awiat\u0142o \u017car\u00f3wki == \u015awiat\u0142o uzyskiwane z \u017car\u00f3wek jest \u015bwiat\u0142em zbli\u017conym do s\u0142onecznego i cechuje si\u0119 dobrym wska\u017anikiem oddawania barw ogl\u0105danych w tym \u015bwietle przedmiot\u00f3w, \u015bwieci ca\u0142y czas jednakowo, nie powoduj\u0105c efektu stroboskopowego. Widmo \u015bwiat\u0142a emitowanego przez \u017car\u00f3wk\u0119 jest ci\u0105g\u0142e, o ni\u017cszej temperaturze barwowej","start_idx":63,"end_idx":67}
{"id":"mrc_3571","question":"kiedy nagrano sami swoi?","answer":"Sami swoi \u2013 polski film komediowy z 1967 roku","context":"Sami swoi \u2013 polski film komediowy z 1967 roku w re\u017cyserii Sylwestra Ch\u0119ci\u0144skiego, powsta\u0142y na podstawie scenariusza Andrzeja Mularczyka. Film \u015bledzi losy skonfliktowanych ze sob\u0105 rodzin Pawlak\u00f3w i Karguli, kt\u00f3re zmuszone s\u0105 wyjecha\u0107 z Kres\u00f3w Wschodnich i osiedli\u0107 si\u0119 na Ziemiach Odzyskanych. Sukces kasowy filmu doprowadzi\u0142 do powstania trylogii, sk\u0142adaj\u0105cej si\u0119 r\u00f3wnie\u017c z film\u00f3w \"Nie ma mocnych\" (1974) i \"Kochaj albo rzu\u0107\" (1977). Film, pocz\u0105tkowo w wersji czarno-bia\u0142ej, zosta\u0142 skoloryzowany w 2001 roku przez hollywoodzk\u0105 firm\u0119 Dynacs Digital Studios na zlecenie Polsatu i Studia Filmowego \u201eOko\u201d. Wersja kolorowana nie by\u0142a dystrybuowana w kinach, a premier\u0119 telewizyjn\u0105 mia\u0142a 1 kwietnia 2002 roku w telewizji Polsat. == Fabu\u0142a == Film opowiada o losach dw\u00f3ch zwa\u015bnionych rodzin Pawlak\u00f3w i Karguli, kt\u00f3re kr\u00f3tko po","start_idx":0,"end_idx":45}
{"id":"mrc_3572","question":"jakie szczyty zdobyl kukuczka?","answer":"Koron\u0119 Himalaj\u00f3w i Karakorum \u2013 wszystkie 14 g\u0142\u00f3wnych szczyt\u00f3w o wysoko\u015bci ponad 8 tysi\u0119cy metr\u00f3w","context":"J\u00f3zef Jerzy Kukuczka (ur. 24 marca 1948 w Katowicach, zm. 24 pa\u017adziernika 1989 na Lhotse w Nepalu) \u2013 polski taternik, alpinista i himalaista, jako drugi cz\u0142owiek na Ziemi zdoby\u0142 Koron\u0119 Himalaj\u00f3w i Karakorum \u2013 wszystkie 14 g\u0142\u00f3wnych szczyt\u00f3w o wysoko\u015bci ponad 8 tysi\u0119cy metr\u00f3w (pierwszy by\u0142 Reinhold Messner, kt\u00f3remu zaj\u0119\u0142o to szesna\u015bcie lat i cztery miesi\u0105ce, Kukuczce niespe\u0142na osiem lat). Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych himalaist\u00f3w w historii. == \u017byciorys == By\u0142 beskidzkim g\u00f3ralem, kt\u00f3rego rodzina pochodzi z Istebnej. Wyznawa\u0142 katolicyzm. W szkole \u015bredniej uprawia\u0142 przez pewien czas podnoszenie ci\u0119\u017car\u00f3w, a\u017c do momentu, kiedy dosta\u0142 zakaz lekarski uprawiania tego sportu. W 1965 roku zosta\u0142 cz\u0142onkiem Harcerskiego Klubu Taternickiego im. gen. Mariusza Zaruskiego w Katowicach. HKT, nale\u017c\u0105cy do Hufca Katowice-Zach\u00f3d,","start_idx":178,"end_idx":274}
{"id":"mrc_3573","question":"gdzie obecnie gra krzysztof pi\u0105tek?","answer":"we w\u0142oskim klubie US Salernitana 1919, do kt\u00f3rego jest wypo\u017cyczony z Herthy BSC.","context":"Krzysztof Pi\u0105tek (ur. 1 lipca 1995 w Dzier\u017coniowie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika we w\u0142oskim klubie US Salernitana 1919, do kt\u00f3rego jest wypo\u017cyczony z Herthy BSC. Od 2018 reprezentant Polski w pi\u0142ce no\u017cnej. Uczestnik Mistrzostw Europy U-21 2017 i Mistrzostwa \u015awiata 2022. == Kariera klubowa == === Pocz\u0105tki === Treningi pi\u0142karskie rozpocz\u0105\u0142 w dzieci\u0119cym zespole Niemczanki Niemcza, w kwietniu 2006 przeszed\u0142 do UKS Dziewi\u0105tki Dzier\u017coni\u00f3w, a w 2011 do Lechii Dzier\u017coni\u00f3w, w barwach kt\u00f3rej w wieku 17 lat zadebiutowa\u0142 w III lidze. === Zag\u0142\u0119bie Lubin === W 2013 zosta\u0142 graczem Zag\u0142\u0119bia Lubin. Pocz\u0105tkowo wyst\u0119powa\u0142 w dru\u017cynie rezerw, jednak kr\u00f3tko po zmianie trenera pierwszego zespo\u0142u z Oresta Lenczyka na Piotra Stokowca, Pi\u0105tek zacz\u0105\u0142 trenowa\u0107 z pierwsz\u0105 dru\u017cyn\u0105. 14 maja","start_idx":104,"end_idx":184}
{"id":"mrc_3574","question":"w jakiej cz\u0119\u015bci ukrainy le\u017cy zaporo\u017ce?","answer":"po\u0142udniowo-wschodniej cz\u0119\u015bci Ukrainy","context":"Zaporo\u017ce (ukr. \u0417\u0430\u043f\u043e\u0440\u0456\u0436\u0436\u044f \"Zapori\u017c\u017cia\"; do 1921 \"Aleksandrowsk\") \u2013 miasto w po\u0142udniowo-wschodniej cz\u0119\u015bci Ukrainy, nad Dnieprem, stolica obwodu zaporoskiego. Miasto jest wa\u017cnym o\u015brodkiem przemys\u0142owym, dzia\u0142a w nim wielka huta Zapori\u017cstal i du\u017ca fabryka samochod\u00f3w \u2013 AwtoZAZ. Na pocz\u0105tku 2021 roku, z liczb\u0105 mieszka\u0144c\u00f3w przekraczaj\u0105c\u0105 722 tys., Zaporo\u017ce zajmowa\u0142o sz\u00f3ste miejsce w\u015br\u00f3d najludniejszych ukrai\u0144skich miast. Wraz z okolicznymi osadami Zaporo\u017ce tworzy aglomeracj\u0119. Jest to jedno z najwi\u0119kszych centr\u00f3w administracyjnych, przemys\u0142owych i kulturalnych na po\u0142udniu Ukrainy z zaawansowan\u0105 in\u017cynieri\u0105 mechaniczn\u0105, metalurgi\u0105 \u017celaza i metali nie\u017celaznych, przemys\u0142em chemicznym i budowlanym, port rzeczny i wa\u017cny w\u0119ze\u0142 kolejowy tranzytowy. == Historia == Pocz\u0105tek miastu da\u0142a rosyjska twierdza do obrony przed najazdami Tatar\u00f3w krymskich oraz Turk\u00f3w, zbudowana w 1770 r. Twierdza Aleksandrowska \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 linii dnieprowskiej. Twierdza","start_idx":75,"end_idx":111}
{"id":"mrc_3575","question":"jakie kraje by\u0142y w kosmosie?","answer":"jak do tej pory tylko Stany Zjednoczone, ZSRR/Rosja i Chiny umieszcza\u0142y ludzi w kosmosie w ramach swoich program\u00f3w kosmicznych","context":"ku bezpo\u015bredniemu podej\u015bciu do za\u0142ogowej eksploracji, kt\u00f3re reprezentuje na przyk\u0142ad program Mars Direct. == Kolonizacja kosmosu == Kolonizacja kosmosu, zwana czasem osiedlaniem si\u0119 w kosmosie i humanizacj\u0105 kosmosu, jest sta\u0142ym i autonomicznym (samowystarczalnym) przebywaniem w miejscach poza Ziemi\u0105, zw\u0142aszcza na naturalnych satelitach lub planetach (Ksi\u0119\u017cyc, Mars itp.). == Agencje kosmiczne == Pomimo \u017ce jak do tej pory tylko Stany Zjednoczone, ZSRR/Rosja i Chiny umieszcza\u0142y ludzi w kosmosie w ramach swoich program\u00f3w kosmicznych, wiele innych kraj\u00f3w posiada w\u0142asne agencje zajmuj\u0105ce si\u0119 lotami w kosmos. Agencje te projektuj\u0105 i wystrzeliwuj\u0105 satelity, przeprowadzaj\u0105 badania naukowe i koordynuj\u0105 dob\u00f3r astronaut\u00f3w. W Europie Europejska Agencja Kosmiczna jest instytucj\u0105, kt\u00f3ra skupia wiele kraj\u00f3w. Niekt\u00f3re kraje, takie jak Indie, Japonia i Francja, umie\u015bci\u0142y na orbicie w\u0142asne satelity.","start_idx":408,"end_idx":534}
{"id":"mrc_3576","question":"ile razy ronaldo zdoby\u0142 z\u0142ot\u0105 pi\u0142k\u0119?","answer":"Cristiano Ronaldo zdoby\u0142 j\u0105 pi\u0119\u0107 razy.","context":"tej sytuacji tak\u017ce France Football reaktywowa\u0142o formu\u0142\u0119 sprzed 2010 roku, delikatnie tylko modyfikuj\u0105c zasady. Tylko Lionel Messi zdoby\u0142 to trofeum siedem razy. Messi jako jedyny dokona\u0142 tego cztery razy z rz\u0119du. Cristiano Ronaldo zdoby\u0142 j\u0105 pi\u0119\u0107 razy. Trzem zawodnikom uda\u0142o si\u0119 zdoby\u0107 j\u0105 trzy razy. S\u0105 to: Johan Cruijff, Michel Platini i Marco van Basten. Ronaldo jest pierwszym brazylijskim zawodnikiem uhonorowanym t\u0105 nagrod\u0105. Ostatnim zdobywc\u0105 tego trofeum jest Karim Benzema, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0119 w 2022 roku. W 2020 po raz pierwszy w historii plebiscytu Z\u0142ota Pi\u0142ka nie zosta\u0142a przyznana, powodem tego by\u0142a pandemia COVID-19. Najwy\u017cej sklasyfikowanym polskim zawodnikiem w historii plebiscytu jest Robert Lewandowski, kt\u00f3ry zaj\u0105\u0142 drugie miejsce w 2021 roku. Wcze\u015bniej na podium uplasowali si\u0119 tak\u017ce Kazimierz Deyna","start_idx":213,"end_idx":251}
{"id":"mrc_3577","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 gospodarz ostatniego przyjaznego domu?","answer":"Elronda","context":"Rozpadlinie G\u00f3r\". Oryginalnie w westronie, t\u0142umaczonym na angielski, nazwa tego miejsca brzmia\u0142a Karningul, co znaczy \"Wci\u0119ta dolina\" lub \"Wyr\u0105bana dolina\". Rivendell zwane by\u0142o tak\u017ce Ostatnim Przyjaznym Domem (w angielskim oryginale \u2013 The Last Homely House) i Ostatnim Przyjaznym Domem na wsch\u00f3d od Morza (The Last Homely House East of the Sea). W \"Hobbicie\" zosta\u0142o tak\u017ce nazwane Pierwszym Przyjaznym Domem, kiedy Bilbo i Gandalf wracali po pokonaniu Smauga. W przek\u0142adzie Jerzego \u0141ozi\u0144skiego Rivendell wyst\u0119puje jako \"Tajar\". == Historia == === Druga Era === Rivendell zosta\u0142o za\u0142o\u017cone w 1697 roku Drugiej Ery przez Elronda i grup\u0119 Gwaith-i-M\u00edrdain ocala\u0142\u0105 po upadku Eregionu \u2013 st\u0105d wi\u0119kszo\u015b\u0107 mieszka\u0144c\u00f3w domu Elronda by\u0142a Eldarami (m.in. Gildor, Glorfindel i Erestor) i przynajmniej niekt\u00f3rzy znali queny\u0119. Dwa lata p\u00f3\u017aniej","start_idx":619,"end_idx":626}
{"id":"mrc_3578","question":"na jakiej licencji jest linux?","answer":"Dystrybucje zawieraj\u0105 g\u0142\u00f3wnie oprogramowanie na licencjach FLOSS, jednak najcz\u0119\u015bciej zawieraj\u0105 te\u017c lub pozwalaj\u0105 na doinstalowanie pewnej liczby program\u00f3w na licencjach w\u0142asno\u015bciowych.","context":"do r\u00f3\u017cnorodnych wymaga\u0144. Dystrybucje zawieraj\u0105 g\u0142\u00f3wnie oprogramowanie na licencjach FLOSS, jednak najcz\u0119\u015bciej zawieraj\u0105 te\u017c lub pozwalaj\u0105 na doinstalowanie pewnej liczby program\u00f3w na licencjach w\u0142asno\u015bciowych. Jednym z zastosowa\u0144 Linuksa s\u0105 \u015brodowiska serwerowe, dla kt\u00f3rych komercyjne wsparcie oferuj\u0105 firmy komputerowe, jak IBM, Oracle, Dell, Microsoft, Hewlett-Packard, Red Hat i Novell. Linux instalowany jest na r\u00f3\u017cnorodnym sprz\u0119cie komputerowym, np. komputerach biurkowych, superkomputerach i systemach wbudowanych, jak telefony kom\u00f3rkowe, routery oraz telewizory (np. LG, Samsung). == Historia rozwoju == Historia Linuksa rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w 1991 roku, kiedy to fi\u0144ski programista, Linus Torvalds poinformowa\u0142 na grupie dyskusyjnej Miniksa o hobbystycznym tworzeniu przez siebie niedu\u017cego, wolnego systemu operacyjnego, przeznaczonego dla procesor\u00f3w z rodzin i386 oraz i486. Linus stworzy\u0142 jednak tylko j\u0105dro, pe\u0142ny system operacyjny potrzebowa\u0142 jeszcze","start_idx":25,"end_idx":209}
{"id":"mrc_3579","question":"niedaleko jakiej miejscowo\u015bci le\u017cy aspinwall?","answer":"Panamy","context":"latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas","start_idx":301,"end_idx":307}
{"id":"mrc_3580","question":"ile ludzi wchodzi na narodowy?","answer":"Podczas imprez sportowych obiekt jest w stanie pomie\u015bci\u0107 na trybunach 58 580 kibic\u00f3w, za\u015b w czasie imprez muzycznych \u2013 do 72 900 os\u00f3b (w tym 106 niepe\u0142nosprawnych).","context":"== Stadion Narodowy to wielofunkcyjny obiekt sportowy, umo\u017cliwiaj\u0105cy organizacj\u0119 widowisk sportowych, koncert\u00f3w muzycznych, czy wydarze\u0144 kulturalnych. Ponadto pe\u0142ni funkcje biurowe, handlowe, hotelowe, gastronomiczne (docelowo 50 bar\u00f3w szybkiej obs\u0142ugi). W efekcie, codziennie na jego terenie przebywa 2-3 tysi\u0105ce os\u00f3b. Podczas imprez sportowych obiekt jest w stanie pomie\u015bci\u0107 na trybunach 58 580 kibic\u00f3w, za\u015b w czasie imprez muzycznych \u2013 do 72 900 os\u00f3b (w tym 106 niepe\u0142nosprawnych). \u0141\u0105czna kubatura stadionu (bez dachu) wynosi ponad 1 000 000 m\u00b3. \u0141\u0105czna powierzchnia ca\u0142kowita stadionu wynosi 203 920 m\u00b2. Rozpi\u0119to\u015b\u0107 konstrukcji rozsuwanego dachu wynosi 240 \u00d7 270 m. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 dolnej promenady to 924 m. Iglica zosta\u0142a zawieszona na wysoko\u015bci 100 m ponad muraw\u0105 (112 m nad poziomem Wis\u0142y). Stadion posiada najwi\u0119ksze centrum konferencyjne w","start_idx":320,"end_idx":484}
{"id":"mrc_3581","question":"jaki przemys\u0142 najbardziej zanieczyszcza \u015brodowisko?","answer":"przemys\u0142u ci\u0119\u017ckiego","context":"tym Polska). Jednak najwi\u0119ksi truciciele nadal go nie ratyfikowa\u0142y \u2013 m.in. USA i Chiny, cho\u0107 rosn\u0105ca \u015bwiadomo\u015b\u0107 ekologiczna spo\u0142ecze\u0144stw powoduje wdra\u017canie coraz bardziej restrykcyjnych przepis\u00f3w ekologicznych. == Polska == Najbardziej zanieczyszczonym rejonem w Polsce jest Wy\u017cyna \u015al\u0105ska. Jest to spowodowane du\u017cym zag\u0119szczeniem przemys\u0142u ci\u0119\u017ckiego. Wyst\u0119puj\u0105 tu silne zanieczyszczenia powietrza, kt\u00f3rych skutkiem jest zmniejszenie nat\u0119\u017cenia promieniowania s\u0142onecznego i zwi\u0119kszenie zachmurzenia. W G\u00f3rno\u015bl\u0105skim Okr\u0119gu Przemys\u0142owym na 1 km\u00b2 opada ok. 1000 t py\u0142\u00f3w rocznie. Zgodnie z przyj\u0119tymi normami wska\u017anik ten nie powinien przekracza\u0107 200 g/m\u00b2/rok (200 t/km\u00b2/rok). === Przeciwdzia\u0142anie zanieczyszczeniom === Dzia\u0142ania, kt\u00f3re nale\u017cy podj\u0105\u0107 by przeciwdzia\u0142a\u0107 zanieczyszczeniom \u015brodowiska naturalnego: * recykling, * zmniejszenie emisji dwutlenku w\u0119gla czy py\u0142\u00f3w do atmosfery, * ograniczenie u\u017cycia paliw kopalnych, * promowanie zielonej gospodarki, w tym","start_idx":330,"end_idx":349}
{"id":"mrc_3582","question":"co powoduje wiatr?","answer":"r\u00f3\u017cnic\u0119 ci\u015bnie\u0144 oraz r\u00f3\u017cnice w ukszta\u0142towaniu powierzchni.","context":"Wiatr \u2013 poziomy lub prawie poziomy ruch powietrza wzgl\u0119dem powierzchni ziemi. Wiatr wywo\u0142any jest przez r\u00f3\u017cnic\u0119 ci\u015bnie\u0144 oraz r\u00f3\u017cnice w ukszta\u0142towaniu powierzchni. Termin wiatr jest u\u017cywany w meteorologii prawie wy\u0142\u0105cznie na okre\u015blenie horyzontalnej sk\u0142adowej wiatru. Istnieje jednak sk\u0142adowa pionowa wiatru i wtedy jest tak nazywana. Wiatr mo\u017ce wia\u0107 z obszar\u00f3w wy\u017cszego ci\u015bnienia do obszar\u00f3w ni\u017cszego ci\u015bnienia, ale w \u015brednich szeroko\u015bciach geograficznych, ze wzgl\u0119du na si\u0142\u0119 Coriolisa, wiatr wieje zazwyczaj r\u00f3wnolegle do linii takiego samego ci\u015bnienia (wiatr geostroficzny). Wiatr jest jednym ze sk\u0142adnik\u00f3w pogody, w tym celu podaje si\u0119 \"pr\u0119dko\u015b\u0107 wiatru\" (w m/s, km/h lub w w\u0119z\u0142ach) i \"kierunek\", z kt\u00f3rego wieje. Nale\u017cy zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119, \u017ce meteorolodzy pod nazw\u0105 (przyk\u0142adowo) \"wiatr zachodni\" rozumiej\u0105 wiatr wiej\u0105cy z zachodu, podczas gdy \"zachodni pr\u0105d","start_idx":104,"end_idx":162}
{"id":"mrc_3583","question":"co by\u0142o g\u0142\u00f3wnym zarzewiem wojny secesyjnej?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich uznaje sp\u00f3r o niewolnictwo za g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny secesyjnej.","context":"(ang. \"American Civil War\"). Znana jest tak\u017ce jako \u201ewojna pomi\u0119dzy stanami\u201d i \u201ewojna o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Po\u0142udnia\u201d. Zapocz\u0105tkowa\u0142o j\u0105 ostrzelanie Fortu Sumter w zatoce Charleston w Karolinie Po\u0142udniowej przez konfederat\u00f3w 12 kwietnia 1861. Trwa\u0142a do 26 maja 1865, kiedy podda\u0142y si\u0119 ostatnie zorganizowane o\u015brodki oporu konfederat\u00f3w (gdzieniegdzie walki trwa\u0142y jeszcze do czerwca). W wyniku wojny \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 620 tysi\u0119cy ludzi, zniszczono mienie o warto\u015bci 5 mld dolar\u00f3w, wolno\u015b\u0107 uzyska\u0142y 4 miliony niewolnik\u00f3w. == Przyczyny wojny == === Niewolnictwo === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich uznaje sp\u00f3r o niewolnictwo za g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny secesyjnej. Przeciwne zdanie wyra\u017ca jedynie niewielka mniejszo\u015b\u0107 negacjonist\u00f3w historycznych, ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich oraz cz\u0119\u015b\u0107 opinii publicznej. Poniewa\u017c ruch abolicjonistyczny nie cieszy\u0142 si\u0119 w latach 50. XIX wieku wystarczaj\u0105cym poparciem","start_idx":554,"end_idx":661}
{"id":"mrc_3584","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 papie\u017c w polsce?","answer":"2016","context":"1987, dwa razy w 1991, 1995, 1997, 1999 i 2002) i jeden raz Benedykt XVI (2006). By\u0142a to jedenasta wizyta urz\u0119duj\u0105cej g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego w Polsce i pierwsza Franciszka. == Przebieg podr\u00f3\u017cy == * 27 lipca 2016 (\u015broda) : Ok. 14:00 papie\u017c wylecia\u0142 samolotem z Rzymu do Krakowa; na lotnisko Krak\u00f3w-Balice przylecia\u0142 ok. godz. 15:50 czasu lokalnego. Na p\u0142ycie lotniska papie\u017c zosta\u0142 powitany przez prezydenta Andrzeja Dud\u0119 oraz przedstawicieli polskiego parlamentu i rz\u0105du. P\u00f3\u017aniej papie\u017c uda\u0142 si\u0119 na Wawel, gdzie odby\u0142a si\u0119 oficjalna ceremonia powitania z udzia\u0142em prezydenta RP. Po ceremonii papie\u017c wyg\u0142osi\u0142 przem\u00f3wienie, w kt\u00f3rym m.in. wyrazi\u0142 swoj\u0105 rado\u015b\u0107, \u017ce mo\u017ce przyby\u0107 do kraju \u015bw. Jana Paw\u0142a II. Nast\u0119pnie papie\u017c uda\u0142 si\u0119 na spotkanie z Polakami i korpusem dyplomatycznym","start_idx":219,"end_idx":223}
{"id":"mrc_3585","question":"kiedy beatyfikacja?","answer":"akt ko\u015bcielny wydawany przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki, uznaj\u0105cy osob\u0119 zmar\u0142\u0105 za b\u0142ogos\u0142awion\u0105, zezwalaj\u0105cy na publiczny kult, ale o charakterze lokalnym (np. w diecezji).","context":"Beatyfikacja ( \u201ewyr\u00f3\u017cnia\u0107\u201d) \u2013 akt ko\u015bcielny wydawany przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki, uznaj\u0105cy osob\u0119 zmar\u0142\u0105 za b\u0142ogos\u0142awion\u0105, zezwalaj\u0105cy na publiczny kult, ale o charakterze lokalnym (np. w diecezji). Akt taki wydaje si\u0119 po pozytywnym rozpatrzeniu procesu beatyfikacyjnego. We wczesnym \u015bredniowieczu beatyfikacji dokonywano spontanicznie, p\u00f3\u017aniej wymagana by\u0142a zgoda Synodu Biskup\u00f3w i Stolicy Apostolskiej. Od roku 1515 (Dekret Leona X aprobuj\u0105cy kult Konrada z Piacenzy) beatyfikacj\u0119 mo\u017ce zatwierdzi\u0107 tylko papie\u017c. == Przebieg procesu beatyfikacyjnego == Proces beatyfikacyjny mo\u017ce si\u0119 rozpocz\u0105\u0107 najwcze\u015bniej 5 lat po \u015bmierci kandydata (decyzj\u0105 papie\u017ca okres ten mo\u017ce ulec skr\u00f3ceniu \u2013 tak by\u0142o w przypadku procesu Matki Teresy z Kalkuty, Jana Paw\u0142a II i \u0141ucji dos Santos). Przes\u0142uchania \u015bwiadk\u00f3w na temat \u017cycia os\u00f3b otoczonych kultem prywatnym (w wypadku, gdy istnieje obawa,","start_idx":30,"end_idx":193}
{"id":"mrc_3586","question":"w jakim celu powsta\u0142 zwi\u0105zek zawodowy solidarno\u015b\u0107?","answer":"Niezale\u017cny Samorz\u0105dny Zwi\u0105zek Zawodowy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d \u2013 og\u00f3lnopolski zwi\u0105zek zawodowy powsta\u0142y w 1980 dla obrony praw pracowniczych","context":"Niezale\u017cny Samorz\u0105dny Zwi\u0105zek Zawodowy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d \u2013 og\u00f3lnopolski zwi\u0105zek zawodowy powsta\u0142y w 1980 dla obrony praw pracowniczych, do 1989 r\u00f3wnie\u017c jeden z g\u0142\u00f3wnych o\u015brodk\u00f3w opozycji przeciw rz\u0105dowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i komunizmowi. Pocz\u0105tkowo du\u017ce wp\u0142ywy polityczne organizacji w III Rzeczypospolitej (np. Akcja Wyborcza Solidarno\u015b\u0107 w latach 1997\u20132001) uleg\u0142y nast\u0119pnie znacznemu os\u0142abieniu, b\u0105d\u017a podzieleniu na r\u00f3\u017cne partie. \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d powsta\u0142a na bazie licznych komitet\u00f3w strajkowych (w tym Mi\u0119dzyzak\u0142adowego Komitetu Strajkowego w Gda\u0144sku), kt\u00f3re z czasem przekszta\u0142ci\u0142y si\u0119 w komisje za\u0142o\u017cycielskie Niezale\u017cnego Samorz\u0105dnego Zwi\u0105zku Zawodowego \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d zosta\u0142 zarejestrowany 10 listopada 1980 przez S\u0105d Wojew\u00f3dzki w Warszawie. Od 2006 jest cz\u0142onkiem Mi\u0119dzynarodowej Konfederacji Zwi\u0105zk\u00f3w Zawodowych. Od 2014 jej patronem jest b\u0142ogos\u0142awiony ksi\u0105dz Jerzy Popie\u0142uszko (dekret Kongregacji Kultu Bo\u017cego i Dyscypliny Sakrament\u00f3w z 25","start_idx":0,"end_idx":130}
{"id":"mrc_3587","question":"co wsp\u00f3lnego ma marcin luter z soborem trydenckim?","answer":"Wo\u0142ania o sob\u00f3r powszechny zacz\u0119\u0142y rozlega\u0107 si\u0119 coraz g\u0142o\u015bniej od wyst\u0105pienia Lutra w roku 1517 oraz 1520.","context":"Sob\u00f3r trydencki \u2013 sob\u00f3r powszechny Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, kt\u00f3ry mia\u0142 miejsce w latach 1545\u20131563. Sob\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 na narastaj\u0105c\u0105 potrzeb\u0119 reform w Ko\u015bciele katolickim, wynikaj\u0105c\u0105 z reformacji. Jest uznawany za pocz\u0105tek kontrreformacji. Odby\u0142 si\u0119 w Trydencie, mie\u015bcie w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Zwo\u0142anie soboru == Wo\u0142ania o sob\u00f3r powszechny zacz\u0119\u0142y rozlega\u0107 si\u0119 coraz g\u0142o\u015bniej od wyst\u0105pienia Lutra w roku 1517 oraz 1520. Pierwsz\u0105 pr\u00f3b\u0119 zwo\u0142ania soboru w Trydencie podj\u0105\u0142 cesarz Karol V w roku 1524, jednak polityka papiestwa (przede wszystkim Klemensa VII) polega\u0142a w tym okresie na zwlekaniu i powo\u0142ywaniu si\u0119 na niekt\u00f3re obiektywne trudno\u015bci, co w efekcie prowadzi\u0142o do trwaj\u0105cego ponad dwa dziesi\u0119ciolecia impasu. Impas ten postanowi\u0142 przerwa\u0107 Pawe\u0142 III, zwo\u0142uj\u0105c pocz\u0105tkowo sob\u00f3r w Mantui w 1537 r., jednak ustawiczne przeci\u0105ganie","start_idx":317,"end_idx":423}
{"id":"mrc_3588","question":"jaki tekst wyja\u015bni\u0142 filip etiopii?","answer":"wyja\u015bni\u0142 s\u0142owa starotestamentowego proroka Izajasza w sensie figuratywnym, typicznym \u2013 w zwi\u0105zku z Chrystusem, z perspektywy historio-zbawczej.","context":"dos\u0142ownego proces interpretacji tekstu ma odmienny charakter ni\u017c w przypadku odnajdywaniu sensu ponaddos\u0142ownego. St\u0105d termin \"egzegeza\" nale\u017cy zachowa\u0107 dla bada\u0144, maj\u0105cych na celu wydobycie znaczenia dos\u0142ownego tekstu. Poszukiwanie za\u015b adekwatnego znaczenia \"ponaddos\u0142ownego\" b\u0119dzie interpretacj\u0105 b\u0105d\u017a odczytywaniem, czyli hermeneutyk\u0105. Wed\u0142ug tego uj\u0119cia, to co uczyni\u0142 Filip w opowiadaniu z 8 rozdz. Dziej\u00f3w Apostolskich w. 30\u201331 by\u0142o nie egzegez\u0105, lecz hermeneutyk\u0105: wyja\u015bni\u0142 s\u0142owa starotestamentowego proroka Izajasza w sensie figuratywnym, typicznym \u2013 w zwi\u0105zku z Chrystusem, z perspektywy historio-zbawczej. Zapewne hermeneutyka rabinistyczna podesz\u0142aby do tekstu Izajasza inaczej, i Etiopczyk otrzyma\u0142by inn\u0105 interpretacj\u0119. == Do czego potrzebna jest hermeneutyka? == Na interpretacj\u0119 Biblii wp\u0142ywaj\u0105 za\u0142o\u017cenia teologiczne. W\u015br\u00f3d podstawowych trudno\u015bci podnoszonych w XX w., m.in. przez uczonych rozwijaj\u0105cych metod\u0119 historyczno-krytyczn\u0105 jak teolog ewangelicki Rudolf Bultmann,","start_idx":470,"end_idx":613}
{"id":"mrc_3589","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 rekiny?","answer":"Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych.","context":"Rekiny (fr. \"requin\") \u2013 og\u00f3lna nazwa grupy gatunk\u00f3w, rodzaj\u00f3w, a nawet rodzin drapie\u017cnych ryb chrz\u0119stnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzuj\u0105cych si\u0119 op\u0142ywowym, wrzecionowatym tu\u0142owiem, heterocerkaln\u0105 p\u0142etw\u0105 ogonow\u0105, 5\u20137 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tu\u017c za g\u0142ow\u0105. W zapisie kopalnym szcz\u0105tki rekin\u00f3w znane s\u0105 z warstw dewonu. Wiele gatunk\u00f3w jest po\u0142awianych dla mi\u0119sa, sk\u00f3r i tranu. Niekt\u00f3re s\u0105 niebezpieczne dla ludzi ze wzgl\u0119du na mo\u017cliwo\u015b\u0107 pogryzienia \u2013 nawet \u015bmiertelnego. == Wyst\u0119powanie == Rekiny \u017cyj\u0105 w wodach s\u0142onych. Zasiedlaj\u0105 morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne tak\u017ce wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych. == Charakterystyka og\u00f3lna == Rekiny osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 od 0,15 m do 20 m, a mas\u0119 cia\u0142a nawet do 12 ton. Najgro\u017aniejsze gatunki, np. \u017car\u0142acz bia\u0142y czy tygrysi maj\u0105 ostre i spiczaste","start_idx":520,"end_idx":675}
{"id":"mrc_3590","question":"o co zosta\u0142 oskar\u017cony sokrates?","answer":"o to, \u017ce nie uznaje bog\u00f3w, \"kt\u00f3rych pa\u0144stwo uznaje\", czyli religii pa\u0144stwowej.","context":"\u0142atwo znale\u017a\u0107 przyk\u0142ady os\u00f3b, kt\u00f3re \u2013 zdeprawowane \u2013 szkodzi\u0142y nie osobie odpowiedzialnej za jej zepsucie moralne, lecz innym. Sokrates tylko pozornie zbija r\u00f3wnie\u017c drugi punkt oskar\u017cenia, twierdz\u0105c, \u017ce nie mo\u017cna go oskar\u017ca\u0107 jednocze\u015bnie o bezbo\u017cno\u015b\u0107 i wprowadzanie nowych duch\u00f3w. W rzeczywisto\u015bci Anytos, Meletos i Lykon nie oskar\u017cali go o ateizm, lecz o to, \u017ce nie uznaje bog\u00f3w, \"kt\u00f3rych pa\u0144stwo uznaje\", czyli religii pa\u0144stwowej. By\u0142a to niew\u0105tpliwie prawda. Jak powiedziano, religijno\u015b\u0107 Sokratesa by\u0142a bardzo g\u0142\u0119boka, ale te\u017c ca\u0142kiem innej \u2013 og\u00f3lniejszej i bardziej refleksyjnej \u2013 natury, ni\u017c u zwyk\u0142ych Ate\u0144czyk\u00f3w. Jest te\u017c prawd\u0105, \u017ce Sokrates nie by\u0142 zwolennikiem ustroju demokratycznego. Nie m\u00f3g\u0142 zgodzi\u0107 si\u0119 z branym w Atenach za pewnik przekonaniem, \u017ce obywatele w swojej wi\u0119kszo\u015bci reprezentuj\u0105 m\u0105dro\u015b\u0107. Z drugiej strony","start_idx":354,"end_idx":432}
{"id":"mrc_3591","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 \u017cona moj\u017cesza?","answer":"Sefora","context":"Sefora (hebr. \u05e6\u05b4\u05e4\u05d5\u05b9\u05e8\u05b8\u05d4 Cippora, pol. \u201eptak\u201d, \u201eptaszyna\u201d, gr. \u03a3\u03b5\u03c0\u03c6\u03ce\u03c1\u03b1) \u2013 posta\u0107 biblijna z Ksi\u0119gi Wyj\u015bcia, ma\u0142\u017conka Moj\u017cesza. By\u0142a jedn\u0105 z siedmiu c\u00f3rek madianickiego kap\u0142ana Jetry. Po zab\u00f3jstwie Egipcjanina Moj\u017cesz uciek\u0142 do kraju Madianit\u00f3w, zatrzyma\u0142 si\u0119 przy studni, do kt\u00f3rej w\u0142a\u015bnie udawa\u0142y si\u0119 napoi\u0107 owce c\u00f3rki Jetry. Kiedy inni pasterze pr\u00f3bowali je przep\u0119dzi\u0107, Moj\u017cesz stan\u0105\u0142 w ich obronie. Jetro dowiedzia\u0142 si\u0119 o zaj\u015bciu i zaprosi\u0142 Moj\u017cesza do swojego domu. Ten zamieszka\u0142 u niego i po\u015blubi\u0142 Sefor\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna imieniem Gerszom (Wj 2,16-22). Ksi\u0119ga Wyj\u015bcia wzmiankuje p\u00f3\u017aniej r\u00f3wnie\u017c o ich drugim potomku, Eliezerze (Wj 18,4). Po objawieniu si\u0119 Boga Moj\u017ceszowi Sefora za zgod\u0105 ojca uda\u0142a si\u0119 wraz z m\u0119\u017cem i synami do Egiptu. Gdy podczas podr\u00f3\u017cy B\u00f3g pr\u00f3bowa\u0142 zabi\u0107 Moj\u017cesza,","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_3592","question":"gdzie s\u0105 pochowani pierwsi w\u0142adcy polski?","answer":"Bazylika archikatedralna \u015awi\u0119tych Aposto\u0142\u00f3w Piotra i Paw\u0142a w Poznaniu - Mieszko I, Boles\u0142aw I Chrobry, Mieszko II Lambert, Kazimierz I Odnowiciel, Przemys\u0142 II","context":"Lista miejsc poch\u00f3wku w\u0142adc\u00f3w Polski (kr\u00f3l\u00f3w oraz ksi\u0105\u017c\u0105t) oraz \u017con w\u0142adc\u00f3w (koronowanych kr\u00f3lowych Polski, niekoronowanych kr\u00f3lowych oraz ksi\u0119\u017cnych). == Miejsca poch\u00f3wku w\u0142adc\u00f3w Polski == * Pozna\u0144 ** Bazylika archikatedralna \u015awi\u0119tych Aposto\u0142\u00f3w Piotra i Paw\u0142a w Poznaniu - Mieszko I, Boles\u0142aw I Chrobry, Mieszko II Lambert, Kazimierz I Odnowiciel, Przemys\u0142 II * Ossiach ** Opactwo Benedyktyn\u00f3w w Ossiach - Boles\u0142aw II Szczodry (\"lokalizacja niepewna\") * P\u0142ock ** Bazylika katedralna Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w P\u0142ocku - W\u0142adys\u0142aw I Herman, Boles\u0142aw III Krzywousty, Boles\u0142aw IV K\u0119dzierzawy, Konrad I mazowiecki, Boles\u0142aw II mazowiecki * Tyniec ** Ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Piotra i \u015bw. Paw\u0142a w Ty\u0144cu - Zbigniew * Krak\u00f3w **Bazylika archikatedralna \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w Krakowie - Kazimierz II Sprawiedliwy, Mieszko I","start_idx":201,"end_idx":359}
{"id":"mrc_3593","question":"w jaki spos\u00f3b okr\u0119ty podwodne mia\u0142y pom\u00f3c niemcom w wygraniu wojny?","answer":"Wielkiej Brytanii, z u\u017cyciem okr\u0119t\u00f3w podwodnych do ataku i zatapiania wszystkich brytyjskich i neutralnych statk\u00f3w dowo\u017c\u0105cych towary na wyspy.","context":"brania na pok\u0142ad za\u0142\u00f3g i pasa\u017cer\u00f3w atakowanych statk\u00f3w, b\u0105d\u017a zapewnienia im bezpiecze\u0144stwa w inny spos\u00f3b. === Nieograniczona wojna podwodna === Wzrastaj\u0105ca liczba oficer\u00f3w niemieckiej marynarki, podobnie jak polityk\u00f3w i biznesmen\u00f3w, zacz\u0119\u0142a postulowa\u0107 \u201ekontrblokad\u0119\u201d Wielkiej Brytanii, z u\u017cyciem okr\u0119t\u00f3w podwodnych do ataku i zatapiania wszystkich brytyjskich i neutralnych statk\u00f3w dowo\u017c\u0105cych towary na wyspy. Rz\u0105d niemiecki zdawa\u0142 sobie spraw\u0119 z reperkusji wi\u0105\u017c\u0105cych si\u0119 z atakowaniem jednostek pa\u0144stw neutralnych, zw\u0142aszcza Stan\u00f3w Zjednoczonych, uzna\u0142 jednak w ko\u0144cu, \u017ce idea warta jest podj\u0119cia ryzyka. Niemiecka flota rozpocz\u0119\u0142a nieograniczon\u0105 wojn\u0119 podwodn\u0105 dysponuj\u0105c zasadniczo nie wi\u0119cej ni\u017c 25 operacyjnymi okr\u0119tami podwodnymi, z kt\u00f3rych jedynie oko\u0142o 1/3 by\u0142a w ka\u017cdym czasie na swoich pozycjach bojowych, inne za\u015b w drodze z lub do rejon\u00f3w operacji, b\u0105d\u017a te\u017c odtwarza\u0142y zdolno\u015b\u0107","start_idx":267,"end_idx":409}
{"id":"mrc_3594","question":"jaka nazw\u0119 nosi\u0142y organizacje zrzeszaj\u0105ce kupc\u00f3w?","answer":"gildie","context":"Gildia (niem. \"Gilde\" \u2013 zwi\u0105zek); tak\u017ce konfraternia (z \u0142ac. \"wsp\u00f3\u0142bractwo\") \u2013 w \u015bredniowiecznej Europie stowarzyszenie o charakterze obronnym, religijnym lub towarzyskim. W XI w. kupiectwo sta\u0142o si\u0119 najbogatsz\u0105 warstw\u0105 miejskiej spo\u0142eczno\u015bci. Wobec du\u017cego zagro\u017cenia, jakie stanowi\u0142y na drogach bandy rabusi\u00f3w, kupcy organizowali si\u0119 w gildie, wsp\u00f3lnie ponosz\u0105c koszty organizowania podr\u00f3\u017cy i gromadzenia towar\u00f3w, dzi\u0119ki czemu rozk\u0142ada\u0142o si\u0119 ryzyko zwi\u0105zane z handlem. Nazw\u0105 t\u0105 okre\u015blano w p\u00f3\u0142nocnej Europie tak\u017ce cechy rzemie\u015blnicze. Polska nazwa \u201egie\u0142da\u201d pochodzi od dolnoniemieckiego s\u0142owa \u201edie Gilde\u201d, a ta ze staroskandynawskiego \"gildi\" \u2013 oznaczaj\u0105ca zebranie, stowarzyszenie, nast\u0119pnie cech rzemie\u015blniczy. == Gildie kupieckie == Gildie kupieckie (dzisiejsze kongregacje kupieckie) istnia\u0142y na ziemiach polskich od czas\u00f3w przedlokacyjnych, a nast\u0119pnie od XIV do XIX w., kiedy je wypar\u0142y nowoczesne organizacje o","start_idx":337,"end_idx":343}
{"id":"mrc_3595","question":"na czym polega efekt dopplera?","answer":"Efekt Dopplera \u2013 zjawisko fizyczne wyst\u0119puj\u0105ce dla fal, polegaj\u0105ce na powstawaniu r\u00f3\u017cnicy cz\u0119stotliwo\u015bci fali wysy\u0142anej przez jej \u017ar\u00f3d\u0142o oraz cz\u0119stotliwo\u015bci fali rejestrowanej przez obserwatora, kt\u00f3ry porusza si\u0119 wzgl\u0119dem tego \u017ar\u00f3d\u0142a.","context":"Efekt Dopplera \u2013 zjawisko fizyczne wyst\u0119puj\u0105ce dla fal, polegaj\u0105ce na powstawaniu r\u00f3\u017cnicy cz\u0119stotliwo\u015bci fali wysy\u0142anej przez jej \u017ar\u00f3d\u0142o oraz cz\u0119stotliwo\u015bci fali rejestrowanej przez obserwatora, kt\u00f3ry porusza si\u0119 wzgl\u0119dem tego \u017ar\u00f3d\u0142a. Dla fal rozprzestrzeniaj\u0105cych si\u0119 w o\u015brodku, takich jak na przyk\u0142ad fale d\u017awi\u0119kowe, wielko\u015b\u0107 efektu zale\u017cy od pr\u0119dko\u015bci obserwatora oraz \u017ar\u00f3d\u0142a wzgl\u0119dem o\u015brodka, w kt\u00f3rym te fale si\u0119 rozchodz\u0105. W przypadku fal propaguj\u0105cych bez udzia\u0142u o\u015brodka materialnego, jak na przyk\u0142ad \u015bwiat\u0142o (w og\u00f3lno\u015bci fale elektromagnetyczne) w pr\u00f3\u017cni, znaczenie ma jedynie r\u00f3\u017cnica pr\u0119dko\u015bci \u017ar\u00f3d\u0142a oraz obserwatora. == Historia == Christian Andreas Doppler jako pierwszy w 1842 r. w swojej publikacji opisa\u0142 zaobserwowany efekt polegaj\u0105cy na zmianie koloru \u015bwiat\u0142a pod wp\u0142ywem ruchu w uk\u0142adzie gwiazd podw\u00f3jnych. Naukowe badanie efektu po raz pierwszy przeprowadzi\u0142","start_idx":0,"end_idx":234}
{"id":"mrc_3596","question":"na jakim instrumencie gra hauser?","answer":"wiolonczeli","context":"Stjepan Hauser (ur. 15 czerwca 1986 w Puli) \u2013 chorwacki wiolonczelista. Za\u0142o\u017cyciel i muzyk zespo\u0142u 2Cellos. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Puli, jest synem Mariji i Maria Hauser\u00f3w. Pochodzi z muzycznej rodziny; jego matka gra\u0142a na perkusji. Ma dwoje rodze\u0144stwa, Mirona i Nu\u0161\u0119. Chodzi\u0142 do szko\u0142y \u015bredniej w Rijece, nast\u0119pnie studiowa\u0142 w Zagrzebiu, w Londynie i w Stanach Zjednoczonych. By\u0142 cz\u0142onkiem Trio Greenwich, kt\u00f3ry wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 wraz z Lan\u0105 Trotovsek i Yoko Misumi. Zdobyli pierwsze nagrody na konkursach mi\u0119dzynarodowej muzyki kameralnej w Wielkiej Brytanii, w Belgii i we W\u0142oszech oraz wyst\u0105pili na wielu presti\u017cowych festiwalach muzycznych w Europie. W 2011 wraz z Luk\u0105 \u0160uliciem stworzy\u0142 duet muzyczny 2Cellos. Wydali pi\u0119\u0107 album\u00f3w studyjnych: \"2Cellos\" (2011), \"In2ition\" (2013), \"Celloverse\" (2015), \"Score\" (2017)","start_idx":56,"end_idx":67}
{"id":"mrc_3597","question":"jaki by\u0142 cel powo\u0142ania komisji kolonizacyjnej?","answer":"Mia\u0142a s\u0142u\u017cy\u0107 zak\u0142adaniu nowych wsi niemieckich w Wielkopolsce oraz na Pomorzu Gda\u0144skim, a wi\u0119c i wypieraniu Polak\u00f3w tam mieszkaj\u0105cych.","context":"Komisja Kolonizacyjna (niem. \"K\u00f6niglich Preu\u00dfische Ansiedlungskommission f\u00fcr Westpreu\u00dfen und Posen\") \u2013 instytucja za\u0142o\u017cona 26 kwietnia 1886 roku przez w\u0142adze pruskie, z inicjatywy Ottona von Bismarcka, pod kierownictwem nadprezydenta prowincji pozna\u0144skiej. == Historia == Dysponuj\u0105c du\u017cymi funduszami przekazywanymi przez rz\u0105d, stara\u0142a si\u0119 wykupi\u0107 ziemi\u0119 od polskiej szlachty i ch\u0142op\u00f3w, a nast\u0119pnie osadzi\u0107 na niej przybysz\u00f3w z Cesarstwa Niemieckiego. Mia\u0142a s\u0142u\u017cy\u0107 zak\u0142adaniu nowych wsi niemieckich w Wielkopolsce oraz na Pomorzu Gda\u0144skim, a wi\u0119c i wypieraniu Polak\u00f3w tam mieszkaj\u0105cych. Mimo ogromnych pieni\u0119dzy \u0142o\u017conych na ten cel przez Niemc\u00f3w, nie odnios\u0142a sukcesu, gdy\u017c mieszka\u0144cy Cesarstwa Niemieckiego niezbyt ch\u0119tnie przeprowadzali si\u0119 na wsch\u00f3d (ostatecznie osiedlono oko\u0142o 22 tysi\u0105ce rodzin). Widz\u0105c ma\u0142\u0105 skuteczno\u015b\u0107 dzia\u0142ania Komisji Kolonizacyjnej, wprowadzono w 1908 roku nakaz wykupywania ziemi od Polak\u00f3w. Protesty","start_idx":452,"end_idx":586}
{"id":"mrc_3598","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 \u017cona wokulskiego?","answer":"Ma\u0142gorzat\u0105","context":"Wokulskiego do \u015blubu z wdow\u0105 po nim \u2013 Ma\u0142gorzat\u0105 Minclow\u0105. Wiek ma\u0142\u017conki oraz jej zami\u0142owanie do eksperymentowania ze \u015brodkami poprawiaj\u0105cymi urod\u0119 ju\u017c po czterech latach doprowadzi\u0142y do owdowienia Wokulskiego. On sam zosta\u0142 w\u0142a\u015bcicielem zasobnego sklepu i maj\u0105tku w wysoko\u015bci trzydziestu tysi\u0119cy rubli. Po \u015bmierci \u017cony Stanis\u0142aw zamkn\u0105\u0142 si\u0119, ca\u0142kowicie po\u015bwi\u0119caj\u0105c pracy. W tym czasie rzadko pokazywa\u0142 si\u0119 na zewn\u0105trz. Prze\u0142om nadszed\u0142, dopiero gdy Rzecki nam\u00f3wi\u0142 go do p\u00f3j\u015bcia do teatru, gdzie Wokulski zakocha\u0142 si\u0119 od pierwszego wejrzenia w arystokratce Izabeli \u0141\u0119ckiej. By zdoby\u0107 maj\u0105tek potrzebny do wkupienia si\u0119 w \u0142aski arystokracji wyjecha\u0142 w 1877 roku do Bu\u0142garii, gdzie w\u0142a\u015bnie wybuch\u0142a wojna rosyjsko-turecka (zwana \u201ebu\u0142garsk\u0105\u201d). Maj\u0105tek ten pozwoli\u0142 mu na otworzenie nowego sklepu i za\u0142o\u017cenia wsp\u00f3lnie z arystokratami sp\u00f3\u0142ki do handlu","start_idx":38,"end_idx":48}
{"id":"mrc_3599","question":"co spotka\u0142o prometeusza?","answer":"Prometeusz ze spokojem i dum\u0105 przyjmuje kar\u0119, jaka spotka\u0142a go za obdarowanie ludzi wykradzionym z Olimpu ogniem.","context":"rozgrywa si\u0119 w momencie przykucia Prometeusza do ska\u0142 Kaukazu. Prometeusz ze spokojem i dum\u0105 przyjmuje kar\u0119, jaka spotka\u0142a go za obdarowanie ludzi wykradzionym z Olimpu ogniem. Tytanowi towarzyszy ch\u00f3r Okeanid, kt\u00f3rym opowiada on histori\u0119 swojego czynu. Prometeusz wyg\u0142asza w\u00f3wczas uwag\u0119 o przeznaczeniu, przed kt\u00f3rym nie mo\u017cna uciec. Nawet Zeus, zdaniem Prometeusza, nie jest wszechmocny i musi ulec losowi. W trzecim epejsodionie na scenie pojawia si\u0119 zamieniona przez Zeusa w krow\u0119 Io. Spotkanie tych dwu ukaranych przez Zeusa postaci jest jednocze\u015bnie zapowiedzi\u0105 niezachowanego \"Prometeusza wyzwolonego\", w kt\u00f3rym Prometeusza uwolni\u0142 potomek Io, Herakles. W fina\u0142owej scenie utworu Prometeusz zapowiada upadek Zeusa. Jedynie Prometeusz zna tajemnic\u0119, kt\u00f3ra mo\u017ce uchroni\u0107 go przed utrat\u0105 w\u0142adzy. Nie chce jednak jej wyjawi\u0107, pomimo gr\u00f3\u017ab ze strony Hermesa.","start_idx":63,"end_idx":176}
{"id":"mrc_3600","question":"kto prowadzi\u0142 program zr\u00f3b to sam?","answer":"Adam S\u0142odowy.","context":"Zr\u00f3b to sam \u2013 program telewizyjny o tematyce DIY, nadawany w Telewizji Polskiej przez 24 lata od 1959 roku do 1983 roku. Wyemitowano 505 odcink\u00f3w. Program prowadzi\u0142 Adam S\u0142odowy. Program by\u0142 cz\u0119\u015bci\u0105 czwartkowego Ekranu z bratkiem, a potem niedzielnego Teleranka. Tematyk\u0105 pierwszego odcinka \u201eZr\u00f3b to sam\u201d by\u0142a budowa karmnika dla ptak\u00f3w. Ju\u017c pierwsze odcinki okaza\u0142y si\u0119 hitem \u00f3wczesnej telewizji, a program ogl\u0105da\u0142y miliony widz\u00f3w. Autor prezentowa\u0142 w nim osobi\u015bcie, jak z og\u00f3lnie dost\u0119pnych rzeczy, takich jak kawa\u0142ek sklejki, stary wk\u0142ad do d\u0142ugopisu, blacha z puszki, szprycha rowerowa itp., robi\u0107 przedmioty u\u017cytkowe i zabawki.","start_idx":165,"end_idx":178}
{"id":"mrc_3601","question":"jak nazywano wolnych mieszka\u0144c\u00f3w sparty pozbawionych praw politycznych?","answer":"Periojkowie","context":"Periojkowie (gr. \"\u03a0\u03b5\u03c1\u03af\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03b9, perioikoi\" \u2013 \u201eci, kt\u00f3rzy mieszkaj\u0105 wok\u00f3\u0142\u201d lp. \"\u03a0\u03b5\u03c1\u03af\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03c2\" od \"\u03c0\u03b5\u03c1\u03af\" \u00abwok\u00f3\u0142\u00bb i \"\u03bf\u1f36\u03ba\u03bf\u03c2\" \u00abdom, gospodarstwo\u00bb ) \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci Sparty, . Periojkowie byli pozbawieni praw politycznych, byli jednak niezale\u017cnymi ekonomicznie lud\u017ami wolnymi. Periojkowie mieli obowi\u0105zki wojskowe i uczestniczyli w wyprawach wojennych wraz ze sparta\u0144skimi hoplitami. W oficjalnych dokumentach spartiat\u00f3w oraz periojk\u00f3w okre\u015blano mianem Lacedemo\u0144czyk\u00f3w. Tym mianem okre\u015blano te\u017c zale\u017cn\u0105 ludno\u015b\u0107 na Krecie.","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_3602","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 bitwa pod grunwaldem?","answer":"Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":763,"end_idx":849}
{"id":"mrc_3603","question":"kim jest malwina w\u0119dzikowska?","answer":"polska prezenterka telewizyjna, stylistka, scenograf i kostiumograf","context":"Malwina W\u0119dzikowska (ur. 24 lutego 1981 w \u0141odzi) \u2013 polska prezenterka telewizyjna, stylistka, scenograf i kostiumograf. == \u017byciorys == Urodzi\u0142a si\u0119 i wychowa\u0142a w \u0141odzi, gdzie w 2005 uko\u0144czy\u0142a Akademi\u0119 Sztuk Pi\u0119knych im. W\u0142adys\u0142awa Strzemi\u0144skiego. By\u0142a scenografem etiud filmowych \"\u015anieg\" oraz \"Koma\" w re\u017cyserii Micha\u0142a Sobieraja. Jako kostiumograf pracowa\u0142a mi\u0119dzy innymi przy licznych etiudach filmowych oraz produkcjach telewizyjnych, takich jak \"Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami\", \"The Voice of Poland\", \"Top Model\" czy \"Kocham ci\u0119, Polsko!\". Ponadto wesz\u0142a w sk\u0142ad obsady aktorskiej filmu \"Zamiana\", dla kt\u00f3rego tak\u017ce przygotowywa\u0142a kostiumy. By\u0142a ekspertem w programie \"Druga twarz\" i prowadzi\u0142a program \"Ostatnia szansa\" na kanale TTV. By\u0142a jurork\u0105 konkursu modowego Off Fashion w Kielcach. Jest stylistk\u0105 Maryli Rodowicz. W 2017 wyst\u0105pi\u0142a w","start_idx":51,"end_idx":118}
{"id":"mrc_3604","question":"kto reprezentowa\u0142 francj\u0119 podczas kongresu wiede\u0144skiego?","answer":"Dyplomaci francuscy","context":"roku, gdy podpisany zosta\u0142 \"Akt ko\u0144cowy Kongresu Wiede\u0144skiego\". Pocz\u0105tkowo rol\u0119 dominuj\u0105c\u0105 odgrywali przedstawiciele wy\u0142\u0105cznie czterech mocarstw zwyci\u0119skich, czyli ministrowie spraw zagranicznych Rosji, Wielkiej Brytanii, Austrii i Prus. Dyplomaci francuscy i hiszpa\u0144scy otrzymali jedynie prawo opiniowania ich decyzji. Spotka\u0142o si\u0119 to ze sprzeciwem Talleyranda, kt\u00f3ry utrzymywa\u0142, \u017ce rz\u0105dzona przez Burbon\u00f3w Francja nale\u017cy do koalicji zwyci\u0119zc\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym utworzono \"Komitet O\u015bmiu\", do kt\u00f3rego dokooptowano pozosta\u0142ych sygnatariuszy I pokoju paryskiego, czyli Francj\u0119, Hiszpani\u0119, Portugali\u0119 i Szwecj\u0119. Komitet ten powo\u0142a\u0142 dziesi\u0119\u0107 komisji roboczych: prawn\u0105, statystyczn\u0105, ds. Polski, Saksonii, Niemiec, W\u0142och, Szwajcarii, rang i stopni dyplomatycznych, handlu niewolnikami i \u017ceglugi \u015br\u00f3dl\u0105dowej. Najistotniejsze decyzje nadal jednak zapada\u0142y wy\u0142\u0105cznie przy uzyskaniu aprobaty \"Komitetu Czterech\", a po intrydze styczniowej \"Komitetu Pi\u0119ciu\", gdy na znaczeniu zyska\u0142 g\u0142os","start_idx":238,"end_idx":257}
{"id":"mrc_3605","question":"kim byli kozacy?","answer":"nazwa odnosz\u0105ca si\u0119 do grupy ludno\u015bci o charakterze wieloetnicznym z dominuj\u0105cym substratem ruskim, zamieszkuj\u0105cej stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich, okre\u015blaj\u0105ca p\u00f3\u017aniej tak\u017ce rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych ziemiach pogranicznych Rzeczypospolitej i Rosji.","context":"Kozacy (ukr. \"\u043a\u043e\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kozaky\", ros. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u0301\u043a\u0438\" a. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kazaki\", z tur. \"quazz\u0101q\", \"awanturnik\") \u2013 nazwa odnosz\u0105ca si\u0119 do grupy ludno\u015bci o charakterze wieloetnicznym z dominuj\u0105cym substratem ruskim, zamieszkuj\u0105cej stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich, okre\u015blaj\u0105ca p\u00f3\u017aniej tak\u017ce rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych ziemiach pogranicznych Rzeczypospolitej i Rosji. Pocz\u0105tki Kozak\u00f3w zaporoskich, czyli ni\u017cowych, si\u0119gaj\u0105 XV w. i zwi\u0105zane s\u0105 z po\u0142udniowo-wschodnimi ruskimi kresami Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego (Zaporo\u017cem), od unii lubelskiej (1569) w sk\u0142adzie Korony. Kozacy w czasach Imperium Rosyjskiego dzielili si\u0119 na: zaporoskich (do 1775), do\u0144skich, kuba\u0144skich, terskich, astracha\u0144skich, uralskich (jaickich), Siedmiorzecza, orenburskich, syberyjskich, zabajkalskich, amurskich, ussuryjskich, buskich, czarnomorskich i azowskich. Po przewrocie bolszewickim, w trakcie wojny domowej w Rosji (1918\u20131920) opowiedzieli si\u0119 w przewa\u017caj\u0105cej mierze po stronie","start_idx":109,"end_idx":390}
{"id":"mrc_3606","question":"co to jest panteon w pary\u017cu?","answer":"budowla w Dzielnicy \u0141aci\u0144skiej w Pary\u017cu, wzniesiona pod koniec XVIII wieku jako ko\u015bci\u00f3\u0142 pod wezwaniem \u015bwi\u0119tej Genowefy. Od 1885 roku pe\u0142ni rol\u0119 mauzoleum wybitnych Francuz\u00f3w.","context":"Panteon (fr. \"Panth\u00e9on\") \u2013 budowla w Dzielnicy \u0141aci\u0144skiej w Pary\u017cu, wzniesiona pod koniec XVIII wieku jako ko\u015bci\u00f3\u0142 pod wezwaniem \u015bwi\u0119tej Genowefy. Od 1885 roku pe\u0142ni rol\u0119 mauzoleum wybitnych Francuz\u00f3w. == Historia == Kr\u00f3l Ludwik XV przysi\u0105g\u0142 wznie\u015b\u0107 \u015bwi\u0105tyni\u0119 ku czci \u015bwi\u0119tej Genowefy, patronki Pary\u017ca, w miejscu wczesnochrze\u015bcija\u0144skiego ko\u015bcio\u0142a zbudowanego w VI wieku w zamian za przywr\u00f3cenie zdrowia. Realizacja tego przedsi\u0119wzi\u0119cia spad\u0142a na markiza Marigny, kt\u00f3ry na architekta wybra\u0142 swojego znajomego, Jacques\u2019a Germaina Soufflota. Fundamenty pod t\u0119 monumentaln\u0105 \u015bwi\u0105tyni\u0119 po\u0142o\u017cono w roku 1758, ale ostateczne uko\u0144czenie zosta\u0142o wykonane przez ucznia Soufflota, Jeana-Baptiste\u2019a Rondeleta w roku 1789. Ko\u015bci\u00f3\u0142 zosta\u0142 przekszta\u0142cony w \u015bwieck\u0105 budowl\u0119 przez architekta i masona Antoine Chrysostome'a Quatrem\u00e8re de Quincy. Od czas\u00f3w rewolucji francuskiej jest miejscem spoczynku wielu s\u0142awnych Francuz\u00f3w","start_idx":27,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3607","question":"jak nazywano osob\u0119 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 ho\u0142d lenny?","answer":"wasal","context":"Ho\u0142d lenny (\u0142ac. \"homagium\") \u2013 ceremonia uroczystego zawarcia kontraktu lennego. Podczas niej nast\u0119powa\u0142o homagium: wasal kl\u0119ka\u0142 przed swoim seniorem i sk\u0142ada\u0142 mu uroczyst\u0105 przysi\u0119g\u0119 wierno\u015bci, zobowi\u0105zuj\u0105c si\u0119 do niesienia pomocy swojemu seniorowi w radzie (\u0142ac. \"consilium\") i ofiaruj\u0105c pomoc zbrojn\u0105 (\u0142ac. \"auxilium\"). Nast\u0119powa\u0142a w\u00f3wczas inwestytura, czyli formalne przekazanie lenna wasalowi. == Znane ho\u0142dy == * Ho\u0142d lenny w Krzyszkowie * Ho\u0142dy pruskie 1469\u20131641 * Ho\u0142d pruski 1525 * Ho\u0142d Szujskich","start_idx":116,"end_idx":121}
{"id":"mrc_3608","question":"jaka firma stworzy\u0142a csgo?","answer":"Valve Corporation i Hidden Path Entertainment","context":"Counter-Strike: Global Offensive (CS:GO) \u2013 wieloosobowa strzelanka pierwszoosobowa, stworzona oraz wydana przez Valve Corporation i Hidden Path Entertainment, kt\u00f3re ju\u017c wcze\u015bniej pracowa\u0142y nad \"Counter-Strike: Source\". Jest to czwarta gra z serii \"Counter-Strike\", wydana na platformy Microsoft Windows, macOS, Xbox 360 i PlayStation 3 21 sierpnia 2012 i na Linuxa 23 wrze\u015bnia 2014. W grze do walki staj\u0105 dwie dru\u017cyny: terrory\u015bci i antyterrory\u015bci. Zadaniem ka\u017cdej z nich jest eliminacja dru\u017cyny przeciwnej lub wykonanie okre\u015blonego zadania. \"CS:GO\" opr\u00f3cz wbudowanego systemu matchmakingu, pozwalaj\u0105cego graczom na rozgrywk\u0119 na dedykowanych serwerach Valve, ma r\u00f3wnie\u017c mo\u017cliwo\u015b\u0107 tworzenia i rozgrywki na serwerach spo\u0142eczno\u015bci z niestandardowymi mapami i trybami gry. Od momentu wydania, \"CS:GO\" jest jedn\u0105 z najpopularniejszych strzelanek pierwszoosobowych rozgrywanych w ramach sportu elektronicznego. Najwa\u017cniejszymi turniejami s\u0105","start_idx":112,"end_idx":157}
{"id":"mrc_3609","question":"co jada bocian?","answer":". Do typowego po\u017cywienia zalicza si\u0119 owady (g\u0142\u00f3wnie chrz\u0105szcze, koniki polne, szara\u0144cz\u0119 i \u015bwierszcze), d\u017cd\u017cownice, gady, p\u0142azy, szczeg\u00f3lnie gatunki takich \u017cab, jak \u017caba wodna (\"Pelophylax\" kl. \"esculentus\") i \u017caba trawna (\"Rana temporaria\") oraz ma\u0142e ssaki, takie jak nornice, krety i ryj\u00f3wki. Rzadziej zjadaj\u0105 jaja ptak\u00f3w i m\u0142ode ptaki, ryby, mi\u0119czaki, skorupiaki i skorpiony.","context":"do przodu z pochylonymi ogonami i rozpostartymi skrzyd\u0142ami. == Po\u017cywienie == Bocian jest ptakiem mi\u0119so\u017cernym. Wachlarz jego po\u017cywienia jest szeroki; najch\u0119tniej \u017ceruje na \u0142\u0105kach w promieniu oko\u0142o 5 km od gniazda oraz w miejscach z ni\u017csz\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105, gdzie po\u017cywienie jest \u0142atwiej dost\u0119pne. Dieta bocian\u00f3w bia\u0142ych jest zr\u00f3\u017cnicowana w zale\u017cno\u015bci od pory roku, regionu i dost\u0119pno\u015bci po\u017cywienia. Do typowego po\u017cywienia zalicza si\u0119 owady (g\u0142\u00f3wnie chrz\u0105szcze, koniki polne, szara\u0144cz\u0119 i \u015bwierszcze), d\u017cd\u017cownice, gady, p\u0142azy, szczeg\u00f3lnie gatunki takich \u017cab, jak \u017caba wodna (\"Pelophylax\" kl. \"esculentus\") i \u017caba trawna (\"Rana temporaria\") oraz ma\u0142e ssaki, takie jak nornice, krety i ryj\u00f3wki. Rzadziej zjadaj\u0105 jaja ptak\u00f3w i m\u0142ode ptaki, ryby, mi\u0119czaki, skorupiaki i skorpiony. Poluj\u0105 g\u0142\u00f3wnie w ci\u0105gu dnia, po\u0142ykaj\u0105c mniejsz\u0105 zdobycz w ca\u0142o\u015bci, wi\u0119ksz\u0105 zabijaj\u0105","start_idx":392,"end_idx":769}
{"id":"mrc_3610","question":"co to jest gatunek biologia?","answer":"w biologii podstawowa jednostka taksonomiczna, jedna z kategorii systematycznych oraz jednostka r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej.","context":"Gatunek \u2013 w biologii podstawowa jednostka taksonomiczna, jedna z kategorii systematycznych oraz jednostka r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej. Ustalenie wyczerpuj\u0105cej definicji gatunku okaza\u0142o si\u0119 trudne. Pr\u00f3by takie s\u0105 nadal podejmowane, poniewa\u017c jest to poj\u0119cie kluczowe dla praktyki badawczej naukowc\u00f3w i dzia\u0142a\u0144 ruchu na rzecz ochrony przyrody. Karol Linneusz (a za nim wielu innych) przyjmowa\u0142, \u017ce gatunki s\u0105 czym\u015b sta\u0142ym, jednak obecnie wiadomo, \u017ce procesy ewolucyjne powoduj\u0105 ich przemiany i stopniowe przechodzenie jednych gatunk\u00f3w w inne. Cz\u0119sto gatunek definiuje si\u0119 jako najwi\u0119ksz\u0105 grup\u0119 organizm\u00f3w, spo\u015br\u00f3d kt\u00f3rej dwa osobniki s\u0105 w stanie rozmno\u017cy\u0107 si\u0119 (zazwyczaj p\u0142ciowo), wydaj\u0105c p\u0142odne potomstwo. Jest to definicja og\u00f3lnie trafna, jednak b\u0142\u0119dna w wielu szczeg\u00f3lnych przypadkach. Przyk\u0142adowo nie znajduje ona zastosowania dla miesza\u0144c\u00f3w, w kompleksach gatunk\u00f3w z\u0142o\u017conych z setek podobnych mikrogatunk\u00f3w","start_idx":10,"end_idx":133}
{"id":"mrc_3611","question":"od czego pochodzi nazwa oberek?","answer":"wywodzi si\u0119 od obracania.","context":"Oberek \u2013 polski taniec ludowy, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 rytmami mazurkowymi o metrum tr\u00f3jmiarowym i szybkim tempie. Oberek jest najszybszym z trzech mazurowych ta\u0144c\u00f3w (kujawiak, mazur, oberek). W po\u0142udniowej Polsce nazwa \u201eobertas\u201d wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c jako oznaczenie ta\u0144c\u00f3w dwumiarowych. Ta\u0144ce oberkowe s\u0105 wi\u0119c r\u00f3\u017cnorodne. Ich opracowania podj\u0119li si\u0119 m.in. O. Kolberg, H. Wieniawski, R. Statkowski, G. Bacewicz\u00f3wna, K. Szymanowski. Nazwa \u201eobertas\u201d pojawi\u0142a si\u0119 po raz pierwszy w 1697 roku. Oberek do dzi\u015b jest uznawany za jeden z najbardziej popularnych ta\u0144c\u00f3w w Polsce, szczeg\u00f3lnie na Mazowszu i Radomszczy\u017anie. Nazwa \u201eoberek\u201d wywodzi si\u0119 od obracania. Ta\u0144cowi towarzyszy\u0142y cz\u0119sto przy\u015bpiewki, okrzyki i przytupy. Lokalne nazwy nadawane by\u0142y oberkowi na podstawie obserwacji i w\u0142asnych odczu\u0107 tancerzy, kt\u00f3rzy w ten spos\u00f3b okre\u015blali jego najbardziej charakterystyczne cechy. Do nazw","start_idx":622,"end_idx":647}
{"id":"mrc_3612","question":"kto zdoby\u0142 najwi\u0119cej medali olimpijskich?","answer":"Michael Phelps","context":"Multimedali\u015bci igrzysk olimpijskich \u2013 jest list\u0105 prezentuj\u0105c\u0105 multimedalist\u00f3w igrzysk olimpijskich \u2013 zar\u00f3wno w konkurencjach indywidualnych, jak i dru\u017cynowych. Obecnie w klasyfikacji prowadzi Michael Phelps, kt\u00f3ry zgromadzi\u0142 23 z\u0142otych, 3 srebrne i 2 br\u0105zowe medale. == Klasyfikacja medalowa == Legenda: W tabeli nie s\u0105 brane pod uwag\u0119 wyniki Olimpiady Letniej 1906.","start_idx":192,"end_idx":206}
{"id":"mrc_3613","question":"kto lub co nazywane jest szatanem?","answer":"w chrze\u015bcija\u0144stwie, judaizmie i islamie jest to jeden z anio\u0142\u00f3w, kt\u00f3ry zbuntowa\u0142 si\u0119 przeciwko Bogu i poci\u0105gn\u0105\u0142 do buntu inne anio\u0142y, g\u0142\u00f3wny sprawca z\u0142a na \u015bwiecie.","context":"Szatan (, \"satan\" \u2013 \u2018przeciwnik\u2019, \u2018oskar\u017cyciel\u2019, \u2018oszczerca\u2019; , \"Satan\u00e1s\"; , \"Szajtan\") \u2013 w chrze\u015bcija\u0144stwie, judaizmie i islamie jest to jeden z anio\u0142\u00f3w, kt\u00f3ry zbuntowa\u0142 si\u0119 przeciwko Bogu i poci\u0105gn\u0105\u0142 do buntu inne anio\u0142y, g\u0142\u00f3wny sprawca z\u0142a na \u015bwiecie. Niekiedy bywa uto\u017csamiany z Lucyferem lub Belzebubem. Najcz\u0119\u015bciej uwa\u017cany jest za najwy\u017cszego rang\u0105 demona, przyw\u00f3dc\u0119 wszystkich z\u0142ych duch\u00f3w. Inne imiona Szatana to: Mastema, Gadriel, Satanael, Sama\u00ebl, Samiel, Siegel, Satan, anio\u0142 Edomu. W tradycji rabinicznej nosi on przydomek \u201eszpetny\u201d. S\u0142owo \u201eszatan\u201d (pisane ma\u0142\u0105 liter\u0105) mo\u017ce te\u017c by\u0107 rozumiane jako og\u00f3lne okre\u015blenie ka\u017cdego upad\u0142ego anio\u0142a (diab\u0142a, demona), a nie tylko najwy\u017cszego rang\u0105. Poza tym ten termin t\u0142umaczy si\u0119 czasem jako symbol, personifikacj\u0119 z\u0142a. == Judaizm == === Lb 22, 22-35 === Termin \u201eszatan\u201d po","start_idx":90,"end_idx":254}
{"id":"mrc_3614","question":"ile mia\u0142a dzieci el\u017cbieta ii?","answer":"czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"s\u0142u\u017c\u0105c w Pomocniczej S\u0142u\u017cbie Terytorialnej. W listopadzie 1947 roku po\u015blubi\u0142a Filipa Mountbattena, by\u0142ego ksi\u0119cia Grecji i Danii, a ich ma\u0142\u017ce\u0144stwo trwa\u0142o 73 lata, a\u017c do jego \u015bmierci w kwietniu 2021 roku. Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. Kiedy w lutym 1952 roku zmar\u0142 jej ojciec, El\u017cbieta \u2013 w\u00f3wczas 25-letnia \u2013 zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105 siedmiu niezale\u017cnych kraj\u00f3w Wsp\u00f3lnoty: Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, RPA, Pakistanu i Cejlonu (znanego dzi\u015b jako Sri Lanka), a tak\u017ce i pozosta\u0142\u0105 g\u0142ow\u0105 Kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty. El\u017cbieta panowa\u0142a jako monarcha konstytucyjna w czasie wielkich zmian politycznych, takich jak konflikt w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, decentralizacja w Wielkiej Brytanii, dekolonizacja Afryki oraz przyst\u0105pienie Wielkiej Brytanii do Wsp\u00f3lnot Europejskich i wyst\u0105pienie z Unii Europejskiej. Liczba jej kr\u00f3lestw zmienia\u0142a si\u0119 w","start_idx":210,"end_idx":258}
{"id":"mrc_3615","question":"gdzie ma pocz\u0105tek nil?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142ow\u0105 rzek\u0105 Nilu jest licz\u0105ca oko\u0142o 420 km d\u0142ugo\u015bci Kagera, maj\u0105ca sw\u00f3j pocz\u0105tek w miejscu po\u0142\u0105czenia si\u0119 rzek Nyawarongu, maj\u0105cej pocz\u0105tek w Rwandzie i Ruvuvu, wyp\u0142ywaj\u0105cej w Burundi.","context":"robiono to dotychczas. Wyprawa narodzi\u0142a hipotez\u0119, i\u017c Nil wyp\u0142ywa z Jeziora Wiktorii. Kolejnym podr\u00f3\u017cnikiem, kt\u00f3ry odkry\u0142 Lualab\u0119, pocz\u0105tek Konga, mylnie uznawany za pocz\u0105tek Nilu, by\u0142 David Livingstone. Rzeczywiste \u017ar\u00f3d\u0142o Nilu odnalaz\u0142 Henry Morton Stanley, kt\u00f3ry dzi\u0119ki dok\u0142adnym badaniom wok\u00f3\u0142 Jeziora Wiktorii, odnalaz\u0142 Kager\u0119. Polskim podr\u00f3\u017cnikiem zwi\u0105zanym z Nilem by\u0142 Leon Cienkowski. W 1847 r. dotar\u0142 do g\u00f3rnego biegu Nilu Bia\u0142ego. == Bieg Nilu == === Nil g\u00f3rny === \u0179r\u00f3d\u0142ow\u0105 rzek\u0105 Nilu jest licz\u0105ca oko\u0142o 420 km d\u0142ugo\u015bci Kagera, maj\u0105ca sw\u00f3j pocz\u0105tek w miejscu po\u0142\u0105czenia si\u0119 rzek Nyawarongu, maj\u0105cej pocz\u0105tek w Rwandzie i Ruvuvu, wyp\u0142ywaj\u0105cej w Burundi. Kagera przecina wy\u017cynne obrze\u017ca Wielkiego Rowu Zachodniego. P\u0142ynie na pod\u0142o\u017cu wulkanicznym i napotykaj\u0105c liczne progi skalne, tworzy wodospady. Po pokonaniu 400 km uchodzi do","start_idx":474,"end_idx":661}
{"id":"mrc_3616","question":"kiedy wprowadzono stanu wojennego?","answer":"wprowadzony 13 grudnia 1981 roku","context":"Stan wojenny w Polsce w latach 1981\u20131983 \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie ca\u0142ej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucj\u0105 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano \u0142\u0105cznie 10 131 dzia\u0142aczy zwi\u0105zanych z Niezale\u017cnym Samorz\u0105dnym Zwi\u0105zkiem Zawodowym \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a \u017cycie straci\u0142o oko\u0142o 40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z","start_idx":61,"end_idx":93}
{"id":"mrc_3617","question":"czyim synem by\u0142 boles\u0142aw chrobry?","answer":"By\u0142 synem Mieszka I, ksi\u0119cia Polski i Dobrawy, czeskiej ksi\u0119\u017cniczki.","context":"Boles\u0142aw I Chrobry (Wielki) (ur. 967, zm. 17 czerwca 1025) \u2013 w\u0142adca Polski z dynastii Piast\u00f3w w latach 992\u20131025, ksi\u0105\u017c\u0119 Polski od 992 i pierwszy koronowany kr\u00f3l Polski (od 1025), w latach 1003\u20131004 tak\u017ce ksi\u0105\u017c\u0119 Czech jako \"Boles\u0142aw IV\". By\u0142 synem Mieszka I, ksi\u0119cia Polski i Dobrawy, czeskiej ksi\u0119\u017cniczki. Ani miejsce, ani dok\u0142adna data urodzenia Boles\u0142awa nie s\u0105 znane. Obj\u0105\u0142 rz\u0105dy w 992, wyp\u0119dzaj\u0105c kr\u00f3tko potem swoj\u0105 macoch\u0119 Od\u0119 i przyrodnich braci. Wspiera\u0142 chrystianizacj\u0119 Polski oraz wyprawy misyjne Wojciecha S\u0142awnikowica, biskupa praskiego i Brunona z Kwerfurtu. M\u0119cze\u0144ska \u015bmier\u0107 tego pierwszego (997) i jego rych\u0142a kanonizacja sta\u0142y si\u0119 powodem zorganizowania zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego (1000), podczas kt\u00f3rego utworzono polskie arcybiskupstwo (metropoli\u0119 ko\u015bcieln\u0105) w Gnie\u017anie oraz biskupstwa w Krakowie, Wroc\u0142awiu i Ko\u0142obrzegu, a cesarz","start_idx":237,"end_idx":305}
{"id":"mrc_3618","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 biega hipopotam?","answer":"Ich szybko\u015b\u0107 ocenia si\u0119 na 30 km/h do 40 km/h, lub nawet 50 km/h.","context":"poka\u017anych rozmiar\u00f3w, potrafi\u0105 biec na l\u0105dzie szybciej, ni\u017c cz\u0142owiek. Ich szybko\u015b\u0107 ocenia si\u0119 na 30 km/h do 40 km/h, lub nawet 50 km/h. Hipopotamy mog\u0105 szybko biec tylko na kr\u00f3tkich dystansach (do kilkuset metr\u00f3w). D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia ocenia si\u0119 na 40 do 50 lat. Oczy, uszy i nozdrza s\u0105 umieszczone wysoko na sklepieniu czaszki. To pozwala na prawie ca\u0142kowite zanurzenie cia\u0142a w wodzie i b\u0142ocie w tropikalnych rzekach. Podczas zanurzenia stygn\u0105, co zapobiega oparzeniom s\u0142onecznym. Ich charakterystyczna budowa anatomiczna jest adaptacj\u0105 do ziemno-wodnego trybu \u017cycia. Szkielet jest przystosowany do obci\u0105\u017ce\u0144 zwi\u0105zanych z du\u017c\u0105 mas\u0105 zwierz\u0119cia. Hipopotamy, w por\u00f3wnaniu do reszty megafauny maj\u0105 kr\u00f3tkie i ma\u0142e nogi \u2013 poniewa\u017c woda w kt\u00f3rej \u017cyj\u0105 redukuje ich ci\u0119\u017car przez wyp\u00f3r cia\u0142a. Podobnie do innych","start_idx":69,"end_idx":134}
{"id":"mrc_3619","question":"co dzia\u0142o si\u0119 w europie podczas wiosny lud\u00f3w?","answer":"seria ludowych zryw\u00f3w rewolucyjnych i narodowych, jakie mia\u0142y miejsce w Europie w latach 1848\u20131849.","context":"Wiosna Lud\u00f3w \u2013 seria ludowych zryw\u00f3w rewolucyjnych i narodowych, jakie mia\u0142y miejsce w Europie w latach 1848\u20131849. W kontek\u015bcie \u201eWiosny Lud\u00f3w\u201d mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 trzy g\u0142\u00f3wne nurty: * spo\u0142eczny \u2013 dotycz\u0105cy warstw spo\u0142ecznych chc\u0105cych polepszenia warunk\u00f3w bytowych, * ustrojowy \u2013 dotycz\u0105cy spo\u0142eczno\u015bci chc\u0105cych udzia\u0142u w rz\u0105dzeniu pa\u0144stwem, * narodowy \u2013 dotycz\u0105cy narodowo\u015bci walcz\u0105cych o autonomi\u0119, niepodleg\u0142o\u015b\u0107 lub uznanie w danym pa\u0144stwie. Wiosna Lud\u00f3w obj\u0119\u0142a niemal ca\u0142\u0105 Europ\u0119. Do wyst\u0105pie\u0144 nie dosz\u0142o w Zjednoczonym Kr\u00f3lestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz w Imperium Rosyjskim, za\u015b na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim dosz\u0142o jedynie do wyst\u0105pie\u0144 ch\u0142opskich. Ruchy rewolucyjne w jednym pa\u0144stwie oddzia\u0142ywa\u0142y na inne narody. Informacje o wyst\u0105pieniach rozchodzi\u0142y si\u0119 stosunkowo szybko, prowadz\u0105c do kolejnych powsta\u0144. Mo\u017cna w takim wypadku m\u00f3wi\u0107 o rewolucji europejskiej. Wielu aktywist\u00f3w","start_idx":15,"end_idx":114}
{"id":"mrc_3620","question":"kto pom\u00f3g\u0142 jezusowi na drodze krzy\u017cowej?","answer":"Szymon z Cyreny","context":"w milczeniu. === Biblijne stacje drogi krzy\u017cowej === W Wielki Pi\u0105tek 1991 papie\u017c Jan Pawe\u0142 II zainicjowa\u0142 now\u0105 form\u0119 nabo\u017ce\u0144stwa, nazwanego biblijn\u0105 drog\u0105 krzy\u017cow\u0105. Kilkukrotnie celebrowa\u0142 drog\u0119 krzy\u017cow\u0105 w tej formie w Koloseum. Ta wersja zosta\u0142a oparta wy\u0142\u0105cznie o Pismo \u015awi\u0119te. W 2007 papie\u017c Benedykt XVI zatwierdzi\u0142 t\u0119 list\u0119 stacji do medytacji i publicznego odprawiania. Stacje biblijnej drogi krzy\u017cowej: # Jezus w ogrodzie Oliwnym. # Jezus zdradzony przez Judasza. # Jezus skazany przez Sanhedryn. # Piotr wypiera si\u0119 Jezusa. # Jezus s\u0105dzony przez Pi\u0142ata. # Jezus biczowany i koronowany cierniem. # Jezus bierze krzy\u017c na swe ramiona # Szymon z Cyreny pomaga nie\u015b\u0107 krzy\u017c Jezusowi. # Jezus spotyka niewiasty jerozolimskie. # Jezus przybity do krzy\u017ca. # Jezus obiecuje swoje Kr\u00f3lestwo","start_idx":640,"end_idx":655}
{"id":"mrc_3621","question":"ile jest rodzaj\u00f3w si\u0142 zbrojnych?","answer":"cztery","context":"si\u0142 zbrojnych. W dniu 1 wrze\u015bnia 1979 roku wesz\u0142a w \u017cycie ustawa z dnia 28 czerwca 1979 roku o zmianie ustawy o powszechnym obowi\u0105zku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, kt\u00f3ra ponownie sankcjonowa\u0142a podzia\u0142 Si\u0142 Zbrojnych na cztery rodzaje: * wojska l\u0105dowe, * wojska lotnicze, * wojska obrony powietrznej kraju, * marynark\u0119 wojenn\u0105. Ponadto ustawa stanowi\u0142a, \u017ce \u201eRodzaje Si\u0142 Zbrojnych sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z jednostek wojskowych i zwi\u0105zk\u00f3w organizacyjnych r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w i s\u0142u\u017cb\u201d. W dniu 17 pa\u017adziernika 1997 roku wesz\u0142a w \u017cycie Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, na podstawie kt\u00f3rej Prezydent RP, jako najwy\u017cszy zwierzchnik Si\u0142 Zbrojnych zosta\u0142 uprawniony do mianowania dow\u00f3dc\u00f3w rodzaj\u00f3w Si\u0142 Zbrojnych na czas okre\u015blony. W dniu 4 lipca 2007 roku wesz\u0142a w \u017cycie ustawa z","start_idx":230,"end_idx":236}
{"id":"mrc_3622","question":"kto wyda\u0142 akt supremacji?","answer":"parlament angielski","context":"Akt supremacji () \u2013 ustawa uchwalona przez parlament angielski w roku 1534 (przywr\u00f3cona p\u00f3\u017aniej w 1559), kt\u00f3ra przyzna\u0142a w\u0142adcy Anglii tytu\u0142 g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego oraz uniezale\u017cni\u0142a angielskie duchowie\u0144stwo od papiestwa. == Pierwszy akt supremacji z 1534 == W 1527 kr\u00f3l Anglii Henryk VIII wyst\u0105pi\u0142 do papie\u017ca Klemensa VII z pro\u015bb\u0105 o uniewa\u017cnienie jego ma\u0142\u017ce\u0144stwa z Katarzyn\u0105 Arago\u0144sk\u0105. G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 takiej decyzji by\u0142a mi\u0142o\u015b\u0107 do Anny Boleyn, dw\u00f3rki Katarzyny. Papie\u017c nie zgodzi\u0142 si\u0119 przez wzgl\u0105d na pokrewie\u0144stwo kr\u00f3lowej z Karolem V, cesarzem i kr\u00f3lem Hiszpanii. Papieska odmowa sta\u0142a si\u0119 pretekstem do wyst\u0105pienia Kr\u00f3lestwa Anglii przeciwko Stolicy Apostolskiej. W latach 1532-1534 uchwalono szereg akt\u00f3w prawnych, maj\u0105cych na celu uniezale\u017cnienie angielskiego duchowie\u0144stwa od papiestwa; dokumenty te m.in. zakazywa\u0142y uiszczania annat i \u015bwi\u0119topietrza (\"Act","start_idx":43,"end_idx":62}
{"id":"mrc_3623","question":"co przedstawia\u0142y malowid\u0142a naskalne?","answer":"Naskalne rysunki przedstawiaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie zwierz\u0119ta ro\u015blino\u017cerne (jelenie, byki, \u017cubry i konie).","context":"przypadkowo odkryta w roku 1940 przez czterech ch\u0142opc\u00f3w. Czas powstania malowide\u0142 okre\u015blany jest na wczesny okres kultury magdale\u0144skiej ( \u2013 lat p.n.e.). Zesp\u00f3\u0142 malowide\u0142 zdobi\u0105cy \u015bciany jaskini pochodzi z r\u00f3\u017cnych epok i przedstawia przede wszystkim zwierz\u0119ta. Na oko\u0142o 150 metrach korytarzy umieszczonych jest oko\u0142o 150 malowide\u0142 i ponad ryt\u00f3w naskalnych. Naskalne rysunki przedstawiaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie zwierz\u0119ta ro\u015blino\u017cerne (jelenie, byki, \u017cubry i konie). Szczeg\u00f3lnie interesuj\u0105ca jest tak zwana \"Sala Byk\u00f3w\", w kt\u00f3rej przedstawiono cztery monumentalne byki (tury) obrysowane czarnym, grubym konturem wype\u0142nionym plamami czerwieni i czerni. Tw\u00f3rca zastosowa\u0142 elementy tzw. perspektywy skr\u0119conej: np. w malowidle przedstawiaj\u0105cym byka (wielko\u015bci 3 m) artysta ukaza\u0142 z profilu biegn\u0105cego byka, kt\u00f3rego rogi pokazane s\u0105 od przodu. Najwi\u0119kszy fryz powsta\u0142y w okresie paleolitu, w centralnej cz\u0119\u015bci ukazuje","start_idx":356,"end_idx":449}
{"id":"mrc_3624","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 kapelmistrz?","answer":"urz\u0119dnik dworski odpowiedzialny za rozrywki muzyczne, nadz\u00f3r nad wykonawcami oraz dostarczanie nowych utwor\u00f3w.","context":"Kapelmistrz (\"Kapellmeister\") \u2013 urz\u0119dnik dworski odpowiedzialny za rozrywki muzyczne, nadz\u00f3r nad wykonawcami oraz dostarczanie nowych utwor\u00f3w. Do XVI wieku zwykle chodzi\u0142o o muzyk\u0119 sakraln\u0105 (fr. \"chapelle\", niem. \"Kapelle \u2013\"\u201ekaplica\u201d) p\u00f3\u017aniej funkcja ta kojarzy\u0142a si\u0119 przede wszystkim z muzyk\u0105 \u015bwieck\u0105. == Znani kapelmistrzowie == Johann Sebastian Bach pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 \"Kapellmeistra\" w latach dwudziestych XVIII wieku w Weimarze, Johann Georg Pisendel od roku 1728 w Dre\u017anie, Christoph Graupner od 1710 w Darmstadt, Johan Joachim Agrell w Norymberdze od 1746 roku, a Carl Heinrich Graun w latach 1740-1759 w Berlinie.","start_idx":32,"end_idx":142}
{"id":"mrc_3625","question":"w jakim celu zwo\u0142ano obrady soboru w trydencie?","answer":"Sob\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 na narastaj\u0105c\u0105 potrzeb\u0119 reform w Ko\u015bciele katolickim, wynikaj\u0105c\u0105 z reformacji.","context":"Sob\u00f3r trydencki \u2013 sob\u00f3r powszechny Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, kt\u00f3ry mia\u0142 miejsce w latach 1545\u20131563. Sob\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 na narastaj\u0105c\u0105 potrzeb\u0119 reform w Ko\u015bciele katolickim, wynikaj\u0105c\u0105 z reformacji. Jest uznawany za pocz\u0105tek kontrreformacji. Odby\u0142 si\u0119 w Trydencie, mie\u015bcie w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Zwo\u0142anie soboru == Wo\u0142ania o sob\u00f3r powszechny zacz\u0119\u0142y rozlega\u0107 si\u0119 coraz g\u0142o\u015bniej od wyst\u0105pienia Lutra w roku 1517 oraz 1520. Pierwsz\u0105 pr\u00f3b\u0119 zwo\u0142ania soboru w Trydencie podj\u0105\u0142 cesarz Karol V w roku 1524, jednak polityka papiestwa (przede wszystkim Klemensa VII) polega\u0142a w tym okresie na zwlekaniu i powo\u0142ywaniu si\u0119 na niekt\u00f3re obiektywne trudno\u015bci, co w efekcie prowadzi\u0142o do trwaj\u0105cego ponad dwa dziesi\u0119ciolecia impasu. Impas ten postanowi\u0142 przerwa\u0107 Pawe\u0142 III, zwo\u0142uj\u0105c pocz\u0105tkowo sob\u00f3r w Mantui w 1537 r., jednak ustawiczne przeci\u0105ganie","start_idx":97,"end_idx":197}
{"id":"mrc_3626","question":"co nale\u017ca\u0142o zrobi\u0107 aby charon przewi\u00f3z\u0142 dusz\u0119 na drugi brzeg?","answer":"dusze zmar\u0142ych musia\u0142y wios\u0142owa\u0107, a Charon sterowa\u0142 \u0142odzi\u0105, za\u015b za swe us\u0142ugi pobiera\u0142 op\u0142at\u0119 \u2013 monet\u0119 o warto\u015bci 1 obola, dlatego zgodnie ze zwyczajem obowi\u0105zkiem rodziny by\u0142o umieszczanie monety w ustach zmar\u0142ego.","context":"- np. Herakles za przewiezienie musia\u0142 sp\u0119dzi\u0107 rok zakuty w \u0142a\u0144cuchy. Podczas podr\u00f3\u017cy dusze zmar\u0142ych musia\u0142y wios\u0142owa\u0107, a Charon sterowa\u0142 \u0142odzi\u0105, za\u015b za swe us\u0142ugi pobiera\u0142 op\u0142at\u0119 \u2013 monet\u0119 o warto\u015bci 1 obola, dlatego zgodnie ze zwyczajem obowi\u0105zkiem rodziny by\u0142o umieszczanie monety w ustach zmar\u0142ego. W sztuce przedstawia si\u0119 Charona jako brodatego, siwego, szpetnego starca ubranego w str\u00f3j niewolnika z jednym r\u0119kawem i okr\u0105g\u0142ym kapeluszem podr\u00f3\u017cnym. Cz\u0119sto stoi w \u0142odzi z wios\u0142em. == Mitologia etruska == W mitologii etruskiej Charon to demon \u015bmierci, kt\u00f3ry zabija\u0142 konaj\u0105cego cz\u0142owieka i ci\u0105gn\u0105\u0142 go do Podziemia. Przedstawiany by\u0142 z pot\u0119\u017cnym m\u0142otem w d\u0142oni, z w\u0119\u017cami zamiast w\u0142os\u00f3w, cz\u0119sto ze skrzyd\u0142ami. == Boska komedia == W \"Boskiej komedii\" Dantego Alighieri, Charon przewozi pot\u0119pie\u0144c\u00f3w do piek\u0142a.","start_idx":86,"end_idx":301}
{"id":"mrc_3627","question":"jaki tytu\u0142 ma hymn polski?","answer":"Mazurka D\u0105browskiego","context":"Polski hymn narodowy sta\u0142 si\u0119 protoplast\u0105 dla innych s\u0142owia\u0144skich hymn\u00f3w i pie\u015bni. S\u0142owacy \u015bpiewali: \"Hej, Slov\u00e1ci, e\u0161te na\u0161a slovensk\u00e1 re\u010d \u017eije\". Autorem w 1834 r. by\u0142 Samo Tom\u00e1\u0161ik, pastor lutera\u0144ski. Ten tytu\u0142 p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 zamieniony przez Czech\u00f3w na \"Hej, Slovan\u00e9\". Pie\u015b\u0144 sta\u0142a si\u0119 pie\u015bni\u0105 wszystkich S\u0142owian po zje\u017adzie wszechs\u0142owia\u0144skim w 1848 roku w Pradze. \u0141u\u017cyczanie maj\u0105 pie\u015b\u0144 \"Hi\u0161\u0107e Serbstwo njezhubjene\" (\"Jeszcze \u0141u\u017cyce nie zgin\u0119\u0142y\") napisan\u0105 przez Handrija Zejlera w 1845 r. na wz\u00f3r \"Mazurka D\u0105browskiego\", a Chorwaci pie\u015b\u0144 \"Jo\u0161 Hrvatska ni propala\" (\"Jeszcze Chorwacja nie umar\u0142a\") z 1833 autorstwa Ferdynanda Livadicia. Tekst ukrai\u0144skiego hymnu narodowego z 1863, zaczynaj\u0105cego si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"\u0429\u0435 \u043d\u0435 \u0432\u043c\u0435\u0440\u043b\u0430 \u0423\u043a\u0440\u0430\u0457\u043d\u0430\" (\"Jeszcze nie umar\u0142a Ukraina\"), jest kolejnym przyk\u0142adem, jak polska pie\u015b\u0144 wyzwole\u0144cza, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 p\u00f3\u017aniejszym","start_idx":499,"end_idx":519}
{"id":"mrc_3628","question":"kiedy wydano pana tadeusza?","answer":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego.","context":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego. Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu. Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem, trzynastozg\u0142oskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812. Epopeja jest sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 na polskiej li\u015bcie lektur szkolnych. W 2012 by\u0142a publicznie odczytywana w akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie \"Pana Tadeusza\". R\u0119kopis \"Pana Tadeusza\" od 1999 znajduje si\u0119 w zbiorach Zak\u0142adu Narodowego im. Ossoli\u0144skich. W 2014 zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Tre\u015b\u0107 poematu == === W\u0105tki === * w\u0105tek mi\u0142osny Tadeusza","start_idx":0,"end_idx":146}
{"id":"mrc_3629","question":"co niszczy warstw\u0119 ozonow\u0105?","answer":"freony","context":"do niszczenia warstwy ozonowej. Po przej\u015bciu do ozonosfery freony rozk\u0142adaj\u0105 si\u0119 pod wp\u0142ywem promieniowania ultrafioletowego na pierwiastki: w\u0119giel, fluor i chlor. Swobodne jony chlorowe s\u0105 katalizatorami rozk\u0142adu ozonu w zwyk\u0142y tlen dwuatomowy. Po tym jak w pierwszej po\u0142owie lat osiemdziesi\u0105tych nad Antarktyd\u0105 zaobserwowano spadki koncentracji ozonu do wcze\u015bniej nienotowanych poziom\u00f3w. Ostatnie wyniki analiz, opracowane na podstawie przeprowadzonych symulacji komputerowych klimatu w dw\u00f3ch wariantach: bez emisji freon\u00f3w oraz z masow\u0105 emisj\u0105 freon\u00f3w do atmosfery rozpocz\u0119t\u0105 w latach 50., sugeruj\u0105, \u017ce st\u0119\u017cenie tych substancji mia\u0142o i ma wp\u0142yw r\u00f3wnie\u017c na dwukrotne wi\u0119ksze tempo wzrostu \u015bredniej temperatury w obszarach podbiegunowych w por\u00f3wnaniu z innymi rejonami kuli ziemskiej. Prze\u0142o\u017cy\u0142o si\u0119 to bezpo\u015brednio na tempo topnienia pokrywy lodowej, kt\u00f3re w \u201emodelu freonowym\u201d post\u0119puje o wiele","start_idx":59,"end_idx":65}
{"id":"mrc_3630","question":"jakie medale zdobyli polacy w tokio?","answer":"najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio","context":"na jednych igrzyskach po dwa z\u0142ote medale: Witold Woyda w indywidualnym i dru\u017cynowym turnieju florecist\u00f3w w 1972 r., Arkadiusz Skrzypaszek w 1992 r. w pi\u0119cioboju nowoczesnym \u2013 indywidualnie i dru\u017cynowo oraz Robert Korzeniowski w chodzie na 20 i 50 km w 2000 r. Najwi\u0119cej medali (32) Polska zdoby\u0142a na Igrzyskach w Moskwie w 1980, za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci nie bra\u0142a udzia\u0142u w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udzia\u0142u w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w bloku wschodniego, zbojkotowa\u0142a Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medali\u015bci olimpijscy otrzymuj\u0105 po zako\u0144czeniu kariery \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne zwane emerytur\u0105 olimpijsk\u0105. ==","start_idx":334,"end_idx":413}
{"id":"mrc_3631","question":"kto jest szefem fakt\u00f3w tvn?","answer":"Adam Pieczy\u0144ski","context":"redaktorem naczelnym \"Fakt\u00f3w TVN\" zosta\u0142 Adam Pieczy\u0144ski, szef stacji TVN24 i TVN24 BiS. * 1 czerwca 2015 zadebiutowa\u0142 program \"Fakty z zagranicy\" na kanale TVN24 BiS. Emitowany jest od poniedzia\u0142ku do pi\u0105tku o 19:55, prowadz\u0105 Jolanta Pie\u0144kowska i Piotr Kra\u015bko. * 6 lipca 2015 zrezygnowano z r\u00f3wnoleg\u0142ej transmisji na kanale TVN24. * 7 wrze\u015bnia 2015 dosz\u0142o do liftingu oprawy \"Fakt\u00f3w\". Od tego dnia \"Fakty\" nie maj\u0105 zwyczajnej czo\u0142\u00f3wki, jedynie logo programu pojawia si\u0119 na videowallu w studiu. Po forszpanie pojawia si\u0119 lot kamerowy, oddalaj\u0105cy si\u0119 od prezentera i pokazuj\u0105cy ca\u0142e studio. Zmodyfikowano r\u00f3wnie\u017c zako\u0144czenie \u2013 zamiast widoku na studio z korytarza MBC jest widok z g\u00f3ry studia na st\u00f3\u0142 prezenterski i videowall z widocznym w tle sto\u0142em \"Fakt\u00f3w po Faktach\".","start_idx":41,"end_idx":56}
{"id":"mrc_3632","question":"kiedy pojawi\u0142y si\u0119 pierwsze smartfony?","answer":"Pierwszy historycznie \"smartfon\" powsta\u0142 w 1992 roku \u2013 by\u0142o to prototypowe urz\u0105dzenie o nazwie Simon, kt\u00f3re IBM pokaza\u0142 na targach COMDEX i wprowadzi\u0142 na rynek w 1993 roku.","context":"Smartfon () \u2013 przeno\u015bne, multimedialne urz\u0105dzenie, \u0142\u0105cz\u0105ce w sobie funkcje telefonu kom\u00f3rkowego i komputera przeno\u015bnego (PDA \u2013 Personal Digital Assistant). == Historia == Pierwszy historycznie \"smartfon\" powsta\u0142 w 1992 roku \u2013 by\u0142o to prototypowe urz\u0105dzenie o nazwie Simon, kt\u00f3re IBM pokaza\u0142 na targach COMDEX i wprowadzi\u0142 na rynek w 1993 roku. Opr\u00f3cz funkcji telefonu kom\u00f3rkowego oferowa\u0142o ono kalendarz, ksi\u0105\u017ck\u0119 adresow\u0105, kalkulator, notatnik, poczt\u0119 elektroniczn\u0105 i gry. U\u017cytkownik korzysta\u0142 z rysika. Przez pewien czas u\u017cywane by\u0142o okre\u015blenie Palmofon (PDA Phone, Palm Phone) na okre\u015blenie palmtopa z wbudowanym modu\u0142em telefonicznym. Z biegiem lat, smartfony opr\u00f3cz funkcji telefonu, zacz\u0119\u0142y \u0142\u0105czy\u0107 funkcje poczty elektronicznej, przegl\u0105darki sieciowej, pagera, GPS, jak r\u00f3wnie\u017c cyfrowego aparatu fotograficznego, dyktafonu i kamery wideo, zarz\u0105dzania informacjami osobistymi (ang. \"Personal Information Management\")","start_idx":171,"end_idx":343}
{"id":"mrc_3633","question":"co wchodzi w zakres archiwizacji danych?","answer":"Archiwizacja danych mo\u017ce obejmowa\u0107: * dane tworzone i przechowywane bezpo\u015brednio przez u\u017cytkownika komputera, * pliki danych tworzone przez bazy danych, * dane zapisane na wybranej partycji, * dane zapisane na ca\u0142ym dysku twardym.","context":"Archiwizacja danych () \u2013 czynno\u015b\u0107 przeniesienia danych w inne miejsce w pami\u0119ci masowej, w celu ich d\u0142ugotrwa\u0142ego przechowywania. Cz\u0119sto mylone z kopi\u0105 bezpiecze\u0144stwa. W procesie archiwizacji dane starsze, rzadziej u\u017cywane, przenoszone s\u0105 na wolniejsze, ta\u0144sze no\u015bniki danych. Wykorzystuje si\u0119 przy tym tzw. hierarchiczne zarz\u0105dzanie pami\u0119ci\u0105 masow\u0105. == Zakres archiwizacji danych == Archiwizacja danych mo\u017ce obejmowa\u0107: * dane tworzone i przechowywane bezpo\u015brednio przez u\u017cytkownika komputera, * pliki danych tworzone przez bazy danych, * dane zapisane na wybranej partycji, * dane zapisane na ca\u0142ym dysku twardym. == Sposoby przeprowadzania archiwizacji danych == Archiwizacj\u0119 przeprowadza si\u0119 w regularnych odst\u0119pach czasu. Aby zmniejszy\u0107 obj\u0119to\u015b\u0107 archiwizowanych danych poddawane s\u0105 one kompresji i deduplikacji. Do przeprowadzenia archiwizacji wykorzystywane jest specjalistyczne oprogramowanie. Przed przyst\u0105pieniem do archiwizacji nale\u017cy","start_idx":384,"end_idx":614}
{"id":"mrc_3634","question":"z jakiego kraju pochodzi awokado?","answer":"pochodzi z po\u0142udniowego Meksyku","context":"Smaczliwka wdzi\u0119czna, awokado w\u0142a\u015bciwe (\"Persea americana\") \u2013 gatunek wiecznie zielonych drzew z rodziny wawrzynowatych (\"Lauraceae\"). Wykopaliska dowodz\u0105, \u017ce awokado by\u0142o ju\u017c wykorzystywane 7000 lat p.n.e. Pierwotnie pochodzi z po\u0142udniowego Meksyku, lecz stosunkowo szybko rozpowszechni\u0142o si\u0119 z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej \u2013 przez \u015arodkow\u0105 \u2013 a\u017c do Po\u0142udniowej (Peru). == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Drzewo dorastaj\u0105ce do 24 m wysoko\u015bci. ; Li\u015bcie: Sk\u00f3rzaste, lancetowate, ca\u0142obrzegie, o d\u0142ugo\u015bci do 25 cm, 2\u201312 cm szeroko\u015bci, u\u0142o\u017cone na p\u0119dzie skr\u0119tolegle lub naprzemianlegle. ; Kwiaty: \u017b\u00f3\u0142tawozielone, zebrane w wiechy na szczytach p\u0119d\u00f3w. ; Owoce: Owoc o masie do 170 g, nazywany gruszk\u0105 awokado, ma gruszkowaty, rzadziej okr\u0105g\u0142y lub jajowaty kszta\u0142t, z nasionem otoczonym cienk\u0105 \u0142upin\u0105 nasienn\u0105. Z uwagi jednak na podobie\u0144stwo morfologiczne cz\u0119\u015b\u0107 autor\u00f3w zalicza ten owoc","start_idx":218,"end_idx":249}
{"id":"mrc_3635","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono zmian\u0119 czasu?","answer":"1917 roku","context":"wcze\u015bniej). Powa\u017cnie temat zmiany czasu opisa\u0142 Brytyjczyk William Willett w broszurce \u201eWaste of Daylight\u201d, wydanej w 1907 r. Jednak pomimo znacznego lobby w rz\u0105dzie brytyjskim nie uda\u0142o mu si\u0119 przeforsowa\u0107 tego pomys\u0142u. Niekiedy jako tw\u00f3rc\u0119 tego rozwi\u0105zania podaje si\u0119 George\u2019a Vernona Hudsona, kt\u00f3ry chcia\u0142 \u201elepiej wykorzysta\u0107 d\u0142ugie dni lata\u201d. Pionierami we wprowadzeniu czasu letniego byli Niemcy. W czasie I wojny \u015bwiatowej. W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedzia\u0142ek); wskaz\u00f3wki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzeci\u0105 i czas letni obowi\u0105zywa\u0142 do nocy z 16 na 17 wrze\u015bnia. Podobnie by\u0142o w 1918 roku. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych wyja\u015bni\u0142 podzia\u0142 na strefy","start_idx":431,"end_idx":440}
{"id":"mrc_3636","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 \u017cona pieczki?","answer":"Henryka","context":"stworzy\u0142 kreacj\u0119 Ala Lewisa w przedstawieniu \"S\u0142oneczni ch\u0142opcy\" Neila Simona w re\u017cyserii Macieja Wojtyszki, na deskach Teatru Powszechnego, za kt\u00f3r\u0105 otrzyma\u0142 nagrod\u0119 im. Cypriana Norwida. Za poszczeg\u00f3lne role, a tak\u017ce wk\u0142ad w rozw\u00f3j sztuki teatralnej i filmowej by\u0142 wielokrotnie nagradzany i odznaczany. Franciszek Pieczka by\u0142 honorowym obywatelem gminy God\u00f3w (tytu\u0142 honorowego obywatela zosta\u0142 przyznany w drodze uchwa\u0142y nr XIX/165/08 Rady Gminy God\u00f3w z dnia 26 czerwca 2008 r.). W 2016 wspom\u00f3g\u0142 akcj\u0119 walki ze smogiem na rodzinnym G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, wyst\u0119puj\u0105c w klipie filmowym pt. \"Nie truj s\u0105siada!\" nagranym wsp\u00f3lnie z miastem Wodzis\u0142aw \u015al\u0105ski. 11 listopada 2017 zosta\u0142 odznaczony najwy\u017cszym polskim odznaczeniem pa\u0144stwowym, Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego. == \u017bycie osobiste == \u017bon\u0105 aktora przez 50 lat by\u0142a Henryka, kt\u00f3ra zmar\u0142a w 2004.","start_idx":801,"end_idx":808}
{"id":"mrc_3637","question":"jaki jest autor miko\u0142ajka?","answer":"Ren\u00e9 Goscinny","context":"Miko\u0142ajek () \u2013 pierwsza ksi\u0105\u017cka z serii o Miko\u0142ajku. Autorem ksi\u0105\u017cki jest Ren\u00e9 Goscinny. Ilustracje stworzy\u0142 Jean-Jacques Semp\u00e9. Na j\u0119zyk polski zosta\u0142a przet\u0142umaczona przez Tol\u0119 Markuszewicz i El\u017cbiet\u0119 Staniszkis. W Pary\u017cu Miko\u0142ajek zosta\u0142 wydany w 1960, za\u015b w Warszawie w 1964 i w 1996. == Lista opowiada\u0144 == Kategoria:Francuskie utwory dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy Kategoria:Utwory literackie z 1960","start_idx":74,"end_idx":87}
{"id":"mrc_3638","question":"czym by\u0142a rada europejska?","answer":"\u2013 instytucja Unii Europejskiej maj\u0105ca za zadanie wyznaczanie kierunk\u00f3w jej rozwoju i polityki.","context":"Rada Europejska (ang. \"European Council\") \u2013 instytucja Unii Europejskiej maj\u0105ca za zadanie wyznaczanie kierunk\u00f3w jej rozwoju i polityki. == Historia Rady Europejskiej == Rada Europejska wywodzi si\u0119 z nieformalnych spotka\u0144 szef\u00f3w rz\u0105d\u00f3w pa\u0144stw cz\u0142onkowskich wsp\u00f3lnot europejskich (tzw. spotkania na szczycie) odbywanych nieregularnie od 1961. Ich inicjatorem by\u0142 Charles de Gaulle. W czasie konferencji na szczycie w Pary\u017cu w dniach 9 i 10 grudnia 1974 zdecydowano o zinstytucjonalizowaniu tych spotka\u0144 i nazwano je Rad\u0105 Europejsk\u0105, pod silnym wp\u0142ywem Val\u00e9ry\u2019ego Giscarda d\u2019Estainga (\u00f3wczesnego prezydenta Francji). Pierwsze posiedzenie Rady mia\u0142o miejsce w Dublinie w marcu 1975. Spotkania Rady odbywa\u0142y si\u0119 odt\u0105d \u015brednio 2 lub 3 razy w roku: raz na p\u00f3\u0142 roku w pa\u0144stwie sprawuj\u0105cym aktualnie prezydencj\u0119, za\u015b ewentualne dodatkowe obrady zwykle w","start_idx":42,"end_idx":136}
{"id":"mrc_3639","question":"jak liczna jest armia ukrainy?","answer":"W 2012 roku Si\u0142y Zbrojne Ukrainy liczy\u0142y oko\u0142o 139 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy.","context":"tysi\u0119cy pracownik\u00f3w cywilnych. W 2012 roku Si\u0142y Zbrojne Ukrainy liczy\u0142y oko\u0142o 139 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy. Wyposa\u017cone s\u0105 w oko\u0142o 730 czo\u0142g\u00f3w T-84, T-80, T-64. Transportery opancerzone i BWP \u2013 do 2000 sztuk: BMP-1,2 BTR-60,70 i 80, MT-LB. 716 sztuk artylerii powy\u017cej 100 mm wspierane przez ponad 80 \u015bmig\u0142owc\u00f3w bojowych i 160 samolot\u00f3w bojowych. Marynarka wojenna liczy 22 okr\u0119ty bojowe. W pocz\u0105tkach 2014 roku Si\u0142y Zbrojne Ukrainy faktycznie liczy\u0142y 106 tys. os\u00f3b (gdy\u017c cz\u0119\u015b\u0107 etat\u00f3w pozostawa\u0142a nieobsadzonych). Zdaniem niekt\u00f3rych obserwator\u00f3w, po odliczeniu innych, niezb\u0119dnych rodzaj\u00f3w s\u0142u\u017cby i strat osobowych na Krymie, latem 2014 r. Ukraina posiada\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 skierowania do walki, teoretycznie 38-39 tysi\u0119cy, a praktycznie 32-35 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy. Wobec wyst\u0105pie\u0144 prorosyjskich separatyst\u00f3w, do grudnia 2014 liczebno\u015b\u0107 Si\u0142 Zbrojnych Ukrainy wzros\u0142a do 232","start_idx":31,"end_idx":100}
{"id":"mrc_3640","question":"co parzy w pokrzywie?","answer":"We w\u0142oskach parz\u0105cych znajduje si\u0119 zwi\u0105zek bliski kwasom \u017cywicznym, acetylocholina, histamina, serotonina i \u015bladowe ilo\u015bci kwasu mr\u00f3wkowego.","context":"C (0,1\u20130,6%), poza tym: triterpeny, sterole, oksylipiny, garbniki, glikokininy oraz 19% soli mineralnych, w tym szczeg\u00f3lnie du\u017co potasu (42,8 g w kg suchej masy), wapnia, \u017celaza (1668 mg w 1 kg suchej masy), fosforu (5,5 g w 1 kg suchej masy). Wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 te\u017c wysok\u0105 koncentracj\u0105 niekt\u00f3rych rzadkich pierwiastk\u00f3w, np. zawieraj\u0105 do 80 ppm tytanu (u innych ro\u015blin jest go zwykle ok. 1 ppm). Li\u015bcie pokrzywy zawieraj\u0105 poza tym witamin\u0119 K, B2 oraz \u015blady olejku eterycznego (antofenu). We w\u0142oskach parz\u0105cych znajduje si\u0119 zwi\u0105zek bliski kwasom \u017cywicznym, acetylocholina, histamina, serotonina i \u015bladowe ilo\u015bci kwasu mr\u00f3wkowego. Suszone p\u0119dy pokrzyw zawieraj\u0105 20,8% bia\u0142ek (w sianie bia\u0142ka strawne stanowi\u0105 10,8% masy), 2,5% t\u0142uszcz\u00f3w, 18% celulozy i kilkana\u015bcie procent soli mineralnych. ; Dzia\u0142anie toksyczne na","start_idx":484,"end_idx":624}
{"id":"mrc_3641","question":"jakie zwierz\u0119ta polecia\u0142y w kosmos?","answer":"psy Bie\u0142ka i Strie\u0142ka oraz myszy i muszki owocowe, kt\u00f3re znajdowa\u0142y si\u0119 na pok\u0142adzie satelity Sputnik 5.","context":"przystosowana do sprowadzenia jej z powrotem na Ziemi\u0119. Misja wywo\u0142a\u0142a og\u00f3lno\u015bwiatow\u0105 debat\u0119 na temat z\u0142ego traktowania zwierz\u0105t i wykorzystywania ich w badaniach naukowych. Pierwszymi zwierz\u0119tami, kt\u00f3re wr\u00f3ci\u0142y \u017cywe z lotu orbitalnego, by\u0142y psy Bie\u0142ka i Strie\u0142ka oraz myszy i muszki owocowe, kt\u00f3re znajdowa\u0142y si\u0119 na pok\u0142adzie satelity Sputnik 5. Ich lot odby\u0142 si\u0119 w dniach 19\u201320 sierpnia 1960 roku. Na pok\u0142adzie znajdowa\u0142y si\u0119 jeszcze bakterie, trzykrotka oraz nasiona wielu ro\u015blin. 29 listopada 1961 Amerykanie umie\u015bcili na orbicie oko\u0142oziemskiej szympansa o imieniu Enos. == Program Mercury == W 1957 roku Amerykanie przyst\u0105pili do realizacji programu za\u0142ogowych lot\u00f3w kosmicznych maj\u0105cego na celu wyniesienie astronaut\u00f3w na orbit\u0119 oko\u0142oziemsk\u0105. Nazwano ten program imieniem rzymskiego boga Merkurego. Program przewidywa\u0142 dwie fazy przygotowa\u0144 z udzia\u0142em zwierz\u0105t.","start_idx":242,"end_idx":346}
{"id":"mrc_3642","question":"co wydarzy\u0142o si\u0119 na prze\u0142\u0119czy diat\u0142owa?","answer":"Dziewi\u0119cioro uczestnik\u00f3w studenckiej wyprawy w g\u00f3ry Uralu ponios\u0142o \u015bmier\u0107 w niewyja\u015bnionych ostatecznie do dzi\u015b okoliczno\u015bciach.","context":"Tragedia na Prze\u0142\u0119czy Diat\u0142owa, \u015bmier\u0107 grupy Diat\u0142owa () \u2013 wydarzenie, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce prawdopodobnie w nocy z 1 na 2 lutego 1959 roku, na wschodnim stoku g\u00f3ry Cho\u0142atczachl (ros. \u0425\u043e\u043b\u0430\u0442\u0447\u0430\u0445\u043b\u044c), na Uralu P\u00f3\u0142nocnym. Dziewi\u0119cioro uczestnik\u00f3w studenckiej wyprawy w g\u00f3ry Uralu ponios\u0142o \u015bmier\u0107 w niewyja\u015bnionych ostatecznie do dzi\u015b okoliczno\u015bciach. Na cze\u015b\u0107 przyw\u00f3dcy wyprawy, Igora Diat\u0142owa, prze\u0142\u0119cz, w pobli\u017cu kt\u00f3rej dosz\u0142o do tragedii, nazwano Prze\u0142\u0119cz\u0105 Diat\u0142owa. == Uczestnicy wyprawy == 23 stycznia 1959 roku grupa dziewi\u0119ciu student\u00f3w i absolwent\u00f3w Uralskiego Instytutu Politechnicznego w Swierd\u0142owsku (obecnie Jekaterynburg) wyruszy\u0142a na narciarsk\u0105 wypraw\u0119 w p\u00f3\u0142nocn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Uralu, w towarzystwie 37-letniego przewodnika Siemiona Zo\u0142otariowa. Celem wyprawy by\u0142 szczyt Otorten; planowana trasa w porze zimowej oznaczona by\u0142a jako trasa trzeciej, najtrudniejszej kategorii. Wszyscy uczestnicy ekspedycji mieli du\u017ce","start_idx":216,"end_idx":344}
{"id":"mrc_3643","question":"w kt\u00f3rym roku zbudowano pa\u0142ac kultury?","answer":"Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955","context":"Pa\u0142ac Kultury i Nauki, PKiN (do 1956 Pa\u0142ac Kultury i Nauki im. J\u00f3zefa Stalina) \u2013 drugi pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci ca\u0142kowitej budynek w Polsce. Znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dmie\u015bciu Warszawy, przy placu Defilad 1. W\u0142a\u015bcicielem gmachu jest miasto sto\u0142eczne Warszawa, zarz\u0105dza nim miejska sp\u00f3\u0142ka Zarz\u0105d Pa\u0142acu Kultury i Nauki Sp. z o.o. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej. W 2007 budynek zosta\u0142 wpisany do rejestru zabytk\u00f3w. Pa\u0142ac stanowi\u0142 \u201edar narodu radzieckiego dla narodu polskiego\u201d. Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955 wed\u0142ug projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, kt\u00f3ry inspirowa\u0142 si\u0119 moskiewskimi drapaczami chmur (znanymi poza Rosj\u0105 jako Siedem Si\u00f3str), wzorowanymi na ameryka\u0144skich wie\u017cowcach w stylu \"art d\u00e9co\". Architektonicznie jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu. Razem ze wspornikiem antenowym, b\u0119d\u0105cym","start_idx":511,"end_idx":547}
{"id":"mrc_3644","question":"jak\u0105 decyzj\u0119 ostatecznie podj\u0105\u0142 priam?","answer":"uda\u0142 si\u0119 do obozu greckiego, by poprosi\u0107 Achillesa o wydanie zw\u0142ok.","context":"Sztuk Pi\u0119knych. Mia\u0142 w\u00f3wczas 18 lat. Podj\u0119ty przez Iwanowa temat zaczerpni\u0119ty zosta\u0142 z mitologii greckiej i \"Iliady\" Homera. Wcze\u015bniej inni tw\u00f3rcy przedstawiali Priama prosz\u0105cego o zwrot cia\u0142a syna, m.in. Felice Giani, Asmus Jacob Carstens, Alessandro Varotari. Scena by\u0142a tak\u017ce przedstawiana w sztuce antycznej (ceramika, rze\u017aba nagrobna). Ju\u017c staro\u017cytni Grecy przedstawiali Priama pe\u0142nego godno\u015bci i dostoje\u0144stwa, nosz\u0105cego na swych barkach tragedi\u0119 obleganego miasta i \u015bmier\u0107 w\u0142asnego syna, a by\u0142 dla nich wodzem wrogiego ludu. Hektor zgin\u0105\u0142 z r\u0119ki Achillesa. Achaj nie chcia\u0142 wyda\u0107 cia\u0142a pokonanego, zosta\u0142o ono nawet zbezczeszczone. Tak Achilles m\u015bci\u0142 si\u0119 za \u015bmier\u0107 kochanka Patroklosa. Priam, chc\u0105c wype\u0142ni\u0107 obowi\u0105zki rodzicielskie i zachowa\u0107 prawa boskie, uda\u0142 si\u0119 do obozu greckiego, by poprosi\u0107 Achillesa o wydanie zw\u0142ok. Priam wspomnia\u0142 ojca Achillesa","start_idx":763,"end_idx":830}
{"id":"mrc_3645","question":"jak okre\u015blano cudzoziemc\u00f3w mieszkaj\u0105cych w staro\u017cytnych atenach?","answer":"Metojkowie","context":"Metojkowie (gr. \u039c\u03ad\u03c4\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03b9 \"m\u00e9tojkoj\" dos\u0142. 'wsp\u00f3lnie mieszkaj\u0105cy' od \"met\u00e1\" 'w\u015br\u00f3d, mi\u0119dzy; \u0142\u0105cznie z; pod; z ty\u0142u; po; wed\u0142ug' i \"oikos\" 'dom, mieszkanie; gospodarstwo') \u2013 cudzoziemcy zamieszkuj\u0105cy Ateny w epoce Staro\u017cytnej Grecji. By\u0142a to wolna ludno\u015b\u0107 osiedlaj\u0105ca si\u0119 tam na czas nieokre\u015blony. Mieli podobne obowi\u0105zki jak obywatele m.in. s\u0142u\u017cyli w wojsku. Nie posiadali pe\u0142nych praw obywatelskich, m.in. nie mogli uczestniczy\u0107 w \u017cyciu politycznym, bra\u0107 udzia\u0142u w Zgromadzeniu Ludowym, piastowa\u0107 urz\u0119d\u00f3w i nabywa\u0107 ziem. Na ten okres przyznawany im zostawa\u0142 specjalny opiekun (\"prost\u00e1tes\"). Wyst\u0119powa\u0142 on w ich imieniu w sprawach publicznych i prywatnych. Ich liczba bez cz\u0142onk\u00f3w rodzin w roku 480 p.n.e. szacowana jest na oko\u0142o 4 do 5 tysi\u0119cy, w roku 432 p.n.e. na 10 do 15 tysi\u0119cy, w IV wieku","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_3646","question":"kiedy zmar\u0142 gierek?","answer":"29 lipca 2001","context":"Edward Gierek (ur. 6 stycznia 1913 w Por\u0105bce, zm. 29 lipca 2001 w Cieszynie) \u2013 polski robotnik, polityk, od 1946 cz\u0142onek Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (usuni\u0119ty w 1981), w latach 1970\u20131980 I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w latach 1971\u20131981 cz\u0142onek prezydium Og\u00f3lnopolskiego Komitetu Frontu Jedno\u015bci Narodu, w latach 1976\u20131980 cz\u0142onek Rady Pa\u0144stwa, pose\u0142 na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952\u20131980). \u201eDekada gierkowska\u201d, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka w\u0142adzy w latach 1970\u20131980, charakteryzowa\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju spo\u0142eczno-gospodarczego kraju, kt\u00f3ry w wyniku wzrastaj\u0105cego zad\u0142u\u017cenia zagranicznego i b\u0142\u0119dnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszed\u0142 w okres d\u0142ugotrwa\u0142ego kryzysu gospodarczego, kt\u00f3ry z kolei doprowadzi\u0142 do kryzysu","start_idx":50,"end_idx":63}
{"id":"mrc_3647","question":"jakiego pochodzenia jest malik montana?","answer":"pochodzenia afga\u0144skiego i polskiego.","context":"Malik Montana, w\u0142a\u015bc. Mosa Ghawsi (ur. 11 marca 1989 w Hamburgu) \u2013 niemiecko-polski raper i autor tekst\u00f3w, pochodzenia afga\u0144skiego i polskiego. == \u017byciorys == Mosa Ghawsi urodzi\u0142 si\u0119 w 1989 w niemieckim Hamburgu. Ojciec pochodzi z Afganistanu, z kolei matka ma korzenie polsko-greckie. Wychowa\u0142 si\u0119 w Niemczech, gdzie uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105. Gdy Ghawsi mia\u0142 15 lat, sam z bratem przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Polski osiedlaj\u0105c si\u0119 na warszawskim Wrzecionie. Pseudonim \"Malik Montana\" zrodzi\u0142 si\u0119 w 2008. Rozpocz\u0105\u0142 wtedy tworzenie angloj\u0119zycznego hip-hopu we wsp\u00f3\u0142pracy z niemieckim raperem Sentino. Jeszcze w 2012 jego muzyka by\u0142a tworzona w j\u0119zyku angielskim; na jego korzy\u015b\u0107 przy tworzeniu muzyki angloj\u0119zycznej przemawia\u0142 fakt, \u017ce organizowa\u0142 zagraniczne koncerty w Polsce. Z czasem z brzmie\u0144 inspirowanych ameryka\u0144skim rapem wyewoluowa\u0142a w","start_idx":107,"end_idx":143}
{"id":"mrc_3648","question":"kiedy stosowana jest chemioterapia?","answer":"Wa\u017cnym zastosowaniem chemioterapii jest leczenie paliatywne, pozwalaj\u0105ce zmniejszy\u0107 uci\u0105\u017cliwo\u015b\u0107 choroby i poprawi\u0107 komfort \u017cycia.","context":"licznymi chorobami wsp\u00f3\u0142istniej\u0105cymi. Wa\u017cnym zastosowaniem chemioterapii jest leczenie paliatywne, pozwalaj\u0105ce zmniejszy\u0107 uci\u0105\u017cliwo\u015b\u0107 choroby i poprawi\u0107 komfort \u017cycia. == Historia == Pocz\u0105tek leczenia nowotwor\u00f3w za pomoc\u0105 substancji chemicznych datuje si\u0119 na XX wiek. Wtedy to Paul Ehrlich w 1910 roku wprowadzi\u0142 salwarsan \u2013 pierwszy nowoczesny lek przeciwbakteryjny. Zapocz\u0105tkowa\u0142o to now\u0105 metod\u0119 leczenia chor\u00f3b \u2013 chemioterapi\u0119. Przed wprowadzeniem chemioterapii choroby rozrostowe by\u0142y leczone wy\u0142\u0105cznie chirurgicznie lub za pomoc\u0105 radioterapii, metody te dominowa\u0142y a\u017c do lat 60. XX wieku. Odkrycie pierwszych skutecznych lek\u00f3w przeciwnowotworowych jest zwi\u0105zane z gazem musztardowym, kt\u00f3ry podczas I wojny \u015bwiatowej by\u0142 stosowany jako bojowy \u015brodek truj\u0105cy. W\u00f3wczas lekarze wojskowi zauwa\u017cyli, \u017ce ofiary stosowania tego gazu cz\u0119sto umiera\u0142y w efekcie uszkodzenia szpiku kostnego. Prze\u0142omem w badaniach nad lekami przeciwnowotworowymi by\u0142","start_idx":38,"end_idx":167}
{"id":"mrc_3649","question":"czym zajmowa\u0142a si\u0119 komisja kolonizacyjna?","answer":"stara\u0142a si\u0119 wykupi\u0107 ziemi\u0119 od polskiej szlachty i ch\u0142op\u00f3w, a nast\u0119pnie osadzi\u0107 na niej przybysz\u00f3w z Cesarstwa Niemieckiego.","context":"Komisja Kolonizacyjna (niem. \"K\u00f6niglich Preu\u00dfische Ansiedlungskommission f\u00fcr Westpreu\u00dfen und Posen\") \u2013 instytucja za\u0142o\u017cona 26 kwietnia 1886 roku przez w\u0142adze pruskie, z inicjatywy Ottona von Bismarcka, pod kierownictwem nadprezydenta prowincji pozna\u0144skiej. == Historia == Dysponuj\u0105c du\u017cymi funduszami przekazywanymi przez rz\u0105d, stara\u0142a si\u0119 wykupi\u0107 ziemi\u0119 od polskiej szlachty i ch\u0142op\u00f3w, a nast\u0119pnie osadzi\u0107 na niej przybysz\u00f3w z Cesarstwa Niemieckiego. Mia\u0142a s\u0142u\u017cy\u0107 zak\u0142adaniu nowych wsi niemieckich w Wielkopolsce oraz na Pomorzu Gda\u0144skim, a wi\u0119c i wypieraniu Polak\u00f3w tam mieszkaj\u0105cych. Mimo ogromnych pieni\u0119dzy \u0142o\u017conych na ten cel przez Niemc\u00f3w, nie odnios\u0142a sukcesu, gdy\u017c mieszka\u0144cy Cesarstwa Niemieckiego niezbyt ch\u0119tnie przeprowadzali si\u0119 na wsch\u00f3d (ostatecznie osiedlono oko\u0142o 22 tysi\u0105ce rodzin). Widz\u0105c ma\u0142\u0105 skuteczno\u015b\u0107 dzia\u0142ania Komisji Kolonizacyjnej, wprowadzono w 1908 roku nakaz wykupywania ziemi od Polak\u00f3w. Protesty","start_idx":328,"end_idx":451}
{"id":"mrc_3650","question":"kto jako pierwszy odkry\u0142 ameryk\u0119?","answer":"Za pierwszego przedstawiciela cywilizacji europejskiej, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Ameryki, uznaje si\u0119 Leifa Erikssona (na pocz\u0105tku XI w.).","context":"Odkrycie Ameryki \u2013 popularne okre\u015blenie faktu dotarcia Krzysztofa Kolumba do tego kontynentu, w 1492 r. W rzeczywisto\u015bci pierwszymi lud\u017ami, kt\u00f3rzy dotarli do kontynentu ameryka\u0144skiego, byli cz\u0142onkowie spo\u0142eczno\u015bci \u0142owieckich, przyby\u0142ych z Azji przez Beringi\u0119 w czasie zlodowacenia, mi\u0119dzy 40 000 a 17 000 lat temu. Za pierwszego przedstawiciela cywilizacji europejskiej, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Ameryki, uznaje si\u0119 Leifa Erikssona (na pocz\u0105tku XI w.). == Historia == Udoskonalenia dokonane w pierwszej po\u0142owie XV w. w budowie statk\u00f3w (karawela) i nawigacji morskiej (np. wynalezienie busoli magnetycznej, usprawnienie astrolabium do ustalania szeroko\u015bci geograficznej) zwi\u0119kszy\u0142y znacznie zasi\u0119g i mo\u017cliwo\u015bci transportowe \u017ceglugi morskiej. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 era podr\u00f3\u017cy oceanicznych do coraz dalszych kraj\u00f3w i l\u0105d\u00f3w, dot\u0105d Europejczykom nieznanych. Pioniersk\u0105 rol\u0119 w tej dziedzinie w XV w. odegra\u0142y zw\u0142aszcza","start_idx":315,"end_idx":443}
{"id":"mrc_3651","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych.","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":476,"end_idx":641}
{"id":"mrc_3652","question":"jaki stopie\u0144 naukowy jest najwy\u017cszy?","answer":"doktora habilitowanego.","context":"Stopnie naukowe w Polsce s\u0105 uregulowane w Prawie o szkolnictwie wy\u017cszym i nauce. Ustawa przewiduje nast\u0119puj\u0105ce stopnie naukowe: * doktora, * doktora habilitowanego. Stopnie naukowe s\u0105 nadawane w jednostkach organizacyjnych, kt\u00f3rym takie uprawnienie przyzna\u0142a Rada Doskona\u0142o\u015bci Naukowej, bior\u0105c pod uwag\u0119 nast\u0119puj\u0105ce przes\u0142anki: poziom dzia\u0142alno\u015bci naukowej lub artystycznej plac\u00f3wki oraz liczb\u0119 zatrudnionych w niej naukowc\u00f3w (samodzielnych pracownik\u00f3w nauki) posiadaj\u0105cych tytu\u0142 profesora lub stopie\u0144 doktora habilitowanego. Stopie\u0144 naukowy doktora i stopie\u0144 naukowy doktora habilitowanego jest nadawany w drodze post\u0119powania wszcz\u0119tego na wniosek osoby ubiegaj\u0105cej si\u0119 o nadanie stopnia naukowego. == Stopie\u0144 naukowy doktora == Stopie\u0144 naukowy doktora nadaje si\u0119 osobie, kt\u00f3ra posiada tytu\u0142 zawodowy magistra, magistra in\u017cyniera, lekarza, lekarza weterynarii lub inny r\u00f3wnorz\u0119dny; zda\u0142a egzaminy doktorskie w zakresie okre\u015blonym przez rad\u0119 plac\u00f3wki","start_idx":141,"end_idx":164}
{"id":"mrc_3653","question":"co oznacza termin ergonomia pracy?","answer":"Ergonomia (gr. \"\u03b5\u03c1\u03b3\u03bf\u03bd\" \u2013 'praca' i \"\u03bd\u03bf\u03bc\u03bf\u03c2\" \u2013 'prawo') \u2013 nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmuj\u0105ca si\u0119 przystosowaniem narz\u0119dzi, maszyn, \u015brodowiska oraz warunk\u00f3w pracy do anatomicznych i psychofizycznych mo\u017cliwo\u015bci cz\u0142owieka.","context":"Ergonomia (gr. \"\u03b5\u03c1\u03b3\u03bf\u03bd\" \u2013 'praca' i \"\u03bd\u03bf\u03bc\u03bf\u03c2\" \u2013 'prawo') \u2013 nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmuj\u0105ca si\u0119 przystosowaniem narz\u0119dzi, maszyn, \u015brodowiska oraz warunk\u00f3w pracy do anatomicznych i psychofizycznych mo\u017cliwo\u015bci cz\u0142owieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez tak\u0105 organizacj\u0119 uk\u0142adu: cz\u0142owiek - maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona by\u0142a jak najefektywniej i przy mo\u017cliwie niskim koszcie biologicznym, co uzyskuje si\u0119 m.in. poprzez eliminacj\u0119 \u017ar\u00f3de\u0142 chor\u00f3b zawodowych. Ergonomia jest nauk\u0105 interdyscyplinarn\u0105. Korzysta z dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, antropometria oraz nauk technicznych, np. budowy maszyn. Tw\u00f3rc\u0105 terminu \"ergonomia\" (z gr. \"ergon\" - praca, \"nomos\" - zasada, prawo) jest Wojciech Jastrz\u0119bowski, kt\u00f3ry zdefiniowa\u0142 ergonomi\u0119 jako nauk\u0119 o u\u017cywaniu","start_idx":0,"end_idx":232}
{"id":"mrc_3654","question":"kiedy wybuch\u0142o powstanie listopadowe?","answer":"wybuch\u0142o w nocy z 29 na 30 listopada 1830","context":"Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830\u20131831 \u2013 polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, kt\u00f3re wybuch\u0142o w nocy z 29 na 30 listopada 1830, a zako\u0144czy\u0142o si\u0119 21 pa\u017adziernika 1831. Zasi\u0119giem swoim obj\u0119\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie i cz\u0119\u015b\u0107 ziem zabranych (Litw\u0119, \u017bmud\u017a i Wo\u0142y\u0144). Po upadku powstania cesarz Miko\u0142aj I Romanow wypowiedzia\u0142 s\u0142owa: \"Nie wiem, czy b\u0119dzie jeszcze kiedy jaka Polska, ale tego jestem pewien, \u017ce nie b\u0119dzie ju\u017c Polak\u00f3w\". W Wojsku Polskim w rocznic\u0119 wybuchu powstania obchodzony jest Dzie\u0144 Podchor\u0105\u017cego. == Geneza == G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 wybuchu powstania listopadowego by\u0142o nieprzestrzeganie przez w\u0142adc\u00f3w Imperium Rosyjskiego postanowie\u0144 konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego z 1815 roku. Aleksander I w 1819 roku zni\u00f3s\u0142 wolno\u015b\u0107 prasy i wprowadzi\u0142 cenzur\u0119 prewencyjn\u0105. W roku 1821 zawieszono wolno\u015b\u0107 zgromadze\u0144 i zakazano dzia\u0142alno\u015bci","start_idx":122,"end_idx":163}
{"id":"mrc_3655","question":"jaki orze\u0142 wyst\u0119puje w polsce?","answer":"Orze\u0142 przedni","context":"Orze\u0142 przedni, zys (\"Aquila chrysaetos\") \u2013 gatunek du\u017cego ptaka szponiastego z rodziny jastrz\u0119biowatych (Accipitridae), zamieszkuj\u0105cy p\u00f3\u0142nocn\u0105 Afryk\u0119, Azj\u0119, Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 oraz Europ\u0119. To jeden z najbardziej majestatycznych gatunk\u00f3w szponiastych. Upierzenie u osobnik\u00f3w doros\u0142ych ca\u0142kowicie br\u0105zowe. Dzi\u00f3b \u017c\u00f3\u0142ty, czarno zako\u0144czony. Samice s\u0105 wi\u0119ksze od samc\u00f3w. To najsilniejszy europejski orze\u0142. Poluje g\u0142\u00f3wnie na ma\u0142ej i \u015bredniej wielko\u015bci ssaki i ptaki, \u017cywi si\u0119 tak\u017ce padlin\u0105. Lokalnie wyspecjalizowany w polowaniu na konkretne ofiary. Pomimo mniejszych rozmiar\u00f3w, w walce zwykle pokonuje wi\u0119kszego od siebie bielika zwyczajnego. Gniazduje na niedost\u0119pnych p\u00f3\u0142kach skalnych w g\u00f3rach oraz na drzewach na nizinach. W Polsce wok\u00f3\u0142 takich miejsc nale\u017cy wyznacza\u0107 stref\u0119 ochronn\u0105, poniewa\u017c niepokojenie podczas l\u0119g\u00f3w stanowi powa\u017cne zagro\u017cenie dla tego gatunku. Zazwyczaj prze\u017cywa tylko jedno, starsze piskl\u0119. W locie","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_3656","question":"jak\u0105 mas\u0119 ma s\u0142o\u0144ce?","answer":"Masa S\u0142o\u0144ca wynosi M_{\\odot}=1{,}9884 \\times 10^{30} \\; (ok. 2 \\times 10^{30}) kg (1,9884 kwintyliona kilogram\u00f3w)","context":"Masa S\u0142o\u0144ca \"M\"\u2609 \u2013 pozauk\u0142adowa jednostka u\u017cywana w astronomii do okre\u015blania mas obiekt\u00f3w astronomicznych (gwiazd, gromad, galaktyk itp.). Masa S\u0142o\u0144ca wynosi M_{\\odot}=1{,}9884 \\times 10^{30} \\; (ok. 2 \\times 10^{30}) kg (1,9884 kwintyliona kilogram\u00f3w) i jest ponad 330 tys. razy wi\u0119ksza od masy Ziemi. Stanowi ona 99,86% masy wszystkich znanych obiekt\u00f3w Uk\u0142adu S\u0142onecznego. 1 masa S\u0142o\u0144ca odpowiada: * 27 068 703 masom Ksi\u0119\u017cyca (ML) * 332 946 masom Ziemi (M\ud83d\udf28) * 1047,35 masom Jowisza (MJ)","start_idx":139,"end_idx":252}
{"id":"mrc_3657","question":"kto nale\u017cy do tr\u00f3jmorza?","answer":"Austria, Bu\u0142garia, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, \u0141otwa, Polska, Rumunia, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry.","context":"Tr\u00f3jmorze lub Mi\u0119dzymorze (w skr\u00f3cie 3M, a tak\u017ce 3S, 3SI lub TSI od ang. \"Three Seas Initiative\" albo BABS od ang. \"Baltic, Adriatic, Black Sea Initiative;\" \u0142ac. \"Trimarium\" lub \"Intermarium\") \u2013 mi\u0119dzynarodowa inicjatywa gospodarczo-polityczna skupiaj\u0105ca 12 pa\u0144stw Unii Europejskiej po\u0142o\u017conych w pobli\u017cu m\u00f3rz Ba\u0142tyckiego, Czarnego i Adriatyckiego. W sk\u0142ad grupy wchodz\u0105: Austria, Bu\u0142garia, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, \u0141otwa, Polska, Rumunia, S\u0142owacja, S\u0142owenia i W\u0119gry. Obszar obejmuj\u0105cy pa\u0144stwa nale\u017c\u0105ce do Inicjatywy Tr\u00f3jmorza stanowi prawie jedn\u0105 trzeci\u0105 ca\u0142kowitej powierzchni Unii Europejskiej, zamieszka\u0142\u0105 przez ponad 112 milion\u00f3w ludzi. == Historia == Pierwsze spotkanie Inicjatywy mia\u0142o miejsce 29 wrze\u015bnia 2015 roku w Nowym Jorku. Idea Tr\u00f3jmorza, mimo \u017ce czasem jest \u0142\u0105czona z ide\u0105 Mi\u0119dzymorza, r\u00f3\u017cni si\u0119 od koncepcji forsowanej przez polsk\u0105 dyplomacj\u0119 w okresie","start_idx":371,"end_idx":476}
{"id":"mrc_3658","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 bank polski?","answer":"za\u0142o\u017cony z inicjatywy ksi\u0119cia Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego.","context":"Bank Polski \u2013 bank emisyjny i kredytowy, dzia\u0142aj\u0105cy w latach 1828\u20131885 w Kr\u00f3lestwie Polskim, z siedzib\u0105 w Warszawie, za\u0142o\u017cony z inicjatywy ksi\u0119cia Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego. Zakres jego dzia\u0142alno\u015bci obejmowa\u0142 m.in. emisj\u0119 pieni\u0105dza, obr\u00f3t papierami warto\u015bciowymi, nadz\u00f3r nad sektorem bankowym, obs\u0142ug\u0119 d\u0142ugu publicznego, udzielanie kredyt\u00f3w, a tak\u017ce finansowanie inwestycji w zakresie rozwoju przemys\u0142u oraz budowy dr\u00f3g publicznych. W 1885 r. Bank Polski zosta\u0142 zlikwidowany i przekszta\u0142cony w oddzia\u0142 rosyjskiego Banku Pa\u0144stwa. == Historia == === T\u0142o === Potrzeb\u0119 stworzenia narodowego banku po raz pierwszy zacz\u0119to podnosi\u0107 w drugiej po\u0142owie XVIII w.. W czasie prac Sejmu Czteroletniego nad tematem intensywnie dyskutowano w zwi\u0105zku z konieczno\u015bci\u0105 poprawy dochod\u00f3w bud\u017cetu oraz ch\u0119ci\u0105 uniezale\u017cnienia od komercyjnych bankier\u00f3w. Jednym z najbardziej przemy\u015blanych by\u0142 projekt warszawskiego","start_idx":117,"end_idx":189}
{"id":"mrc_3659","question":"kiedy wyemitowano pierwszy odcinek programu sprawa dla reportera el\u017cbiety jaworowicz?","answer":"29 stycznia 1983 roku","context":"Sprawa dla reportera \u2013 autorski program interwencyjny El\u017cbiety Jaworowicz, emitowany premierowo na antenie TVP1 oraz w serwisie TVP VOD z przerwami od 29 stycznia 1983 roku. Jego celem jest interwencja w trudnych, konfliktowych sprawach spo\u0142ecznych i potencjalne znalezienie rozwi\u0105zania trudnych sytuacji \u017cyciowych omawianych w programie. Program sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: reporterskiej, zrealizowanej na miejscu omawianego wydarzenia oraz studyjnej, kt\u00f3ra przedstawia dyskusj\u0119 zaproszonego grona znanych ekspert\u00f3w z bohaterami reporta\u017cu. W panelu eksperckim wyst\u0119powa\u0142y postacie takie, jak Piotr Ikonowicz, Krzysztof Rutkowski, Zbigniew Lew-Starowicz czy Lidia Staro\u0144. Program mia\u0142 wp\u0142yw na kultur\u0119 popularn\u0105 i sta\u0142 si\u0119 przedmiotem odniesie\u0144 artyst\u00f3w sztuki wsp\u00f3\u0142czesnej, a tak\u017ce komik\u00f3w. Krytycy zarzucali mu nierzetelno\u015b\u0107 oraz instrumentalne traktowanie bohater\u00f3w, w wyniku czego zosta\u0142o za\u0142o\u017cone stowarzyszenie Stop Nierzetelni. Do maja","start_idx":151,"end_idx":172}
{"id":"mrc_3660","question":"kogo kr\u00f3low\u0105 by\u0142a el\u017cbieta ii?","answer":"Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":90,"end_idx":173}
{"id":"mrc_3661","question":"jak nazywa si\u0119 dzie\u0144 kt\u00f3ry rozpoczyna wielki post?","answer":"\u015aroda Popielcowa","context":"wielkiego postu. == Protestantyzm == W ko\u015bcio\u0142ach protestanckich okres przygotowuj\u0105cy do uroczysto\u015bci Wielkiego Tygodnia nazywany jest czasem pasyjnym. Rozpoczyna si\u0119 on w \u201eDniu Pokuty i Modlitwy\u201d (\u015aroda Popielcowa) i trwa przez 6 tygodni, do Wielkiego Czwartku. Nazwa tego okresu stanowi nawi\u0105zanie do pasji, czyli m\u0119ki Jezusa Chrystusa. Zasadniczo okres ten nie wi\u0105\u017ce si\u0119 ze wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015bci\u0105 od jedzenia, ale ma by\u0107 czasem, kt\u00f3ry \u201epoprzez skupienie, modlitw\u0119 i koncentracj\u0119 na S\u0142owie Bo\u017cym, ma umo\u017cliwi\u0107 wierz\u0105cym weryfikacj\u0119 postaw, napraw\u0119 wyrz\u0105dzonych innym szk\u00f3d, wejrzenie w siebie, podj\u0119cie zobowi\u0105zania \u017cycia na co dzie\u0144 wed\u0142ug wskaza\u0144 Ewangelii\u201d. Jednak cz\u0119\u015b\u0107 wiernych, opieraj\u0105c si\u0119 na tradycjach rodzinnych lub historycznych, praktykuje w tym okresie tak\u017ce post polegaj\u0105cy na wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015bci od napoj\u00f3w i pokarm\u00f3w, a tak\u017ce od rozrywek czy u\u017cywek.","start_idx":198,"end_idx":214}
{"id":"mrc_3662","question":"do jakiej rodziny nale\u017cy sa\u0142ata?","answer":"astrowatych (","context":"Sa\u0142ata (\"Lactuca\" L.) \u2013 rodzaj ro\u015blin z rodziny astrowatych (\"Asteraceae\"). Obejmuje w zale\u017cno\u015bci od uj\u0119cia ok. 60 lub ponad 100 gatunk\u00f3w. Ro\u015bliny te s\u0105 szeroko rozprzestrzenione na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej oraz w Afryce na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej. W Polsce rodzaj reprezentowany jest przez ro\u015bliny uprawiane lub introdukowane. Najwa\u017cniejsz\u0105 ro\u015blin\u0105 u\u017cytkow\u0105 w obr\u0119bie rodzaju jest sa\u0142ata siewna \"L. sativa\", kt\u00f3ra w licznych odmianach uprawnych jest popularnie uprawiana i spo\u017cywana na ca\u0142ym \u015bwiecie, a zw\u0142aszcza w Azji, Europie i w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i \u015arodkowej. Jadalna jest tak\u017ce sa\u0142ata indyjska \"L. indica\". Jako ro\u015blina lecznicza wykorzystywana by\u0142a sa\u0142ata jadowita \"L. virosa\". == Rozmieszczenie geograficzne == Zasi\u0119g rodzaju jest rozleg\u0142y \u2013 obejmuje niemal ca\u0142\u0105 Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (na po\u0142udnie po Haiti i po\u0142udniowy Meksyk), Afryk\u0119, Europ\u0119 i","start_idx":48,"end_idx":61}
{"id":"mrc_3663","question":"gdzie s\u0105 po\u0142o\u017cone filipiny?","answer":"Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. \"Pilipinas\", \"Republika ng Pilipinas\"; , ; , ) \u2013 pa\u0144stwo wyspiarskie w po\u0142udniowo-wschodniej Azji, po\u0142o\u017cone na Archipelagu Filipi\u0144skim na Oceanie Spokojnym.","context":"Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. \"Pilipinas\", \"Republika ng Pilipinas\"; , ; , ) \u2013 pa\u0144stwo wyspiarskie w po\u0142udniowo-wschodniej Azji, po\u0142o\u017cone na Archipelagu Filipi\u0144skim na Oceanie Spokojnym. Od p\u00f3\u0142nocy Filipiny oblewane s\u0105 wodami cie\u015bniny Luzon, od zachodu wodami Morza Po\u0142udniowochi\u0144skiego. Archipelag oddzielony od wyspy Borneo morzem Sulu oraz morzem Celebes od pozosta\u0142ych wysp Indonezji. Od wschodu Filipiny otoczone s\u0105 wodami Morza Filipi\u0144skiego. Po\u0142o\u017cenie w strefie klimatu r\u00f3wnikowego powoduje, \u017ce Filipiny nara\u017cone s\u0105 na tajfuny. Blisko\u015b\u0107 pacyficznego pier\u015bcienia ognia powoduje trz\u0119sienia ziemi. Jest to jeden z najbogatszych obszar\u00f3w na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci. Ca\u0142y archipelag sk\u0142ada si\u0119 z kilku tysi\u0119cy wysp, ale wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 powierzchni zajmuj\u0105 Luzon i Mindanao, pomi\u0119dzy kt\u00f3rymi znajduj\u0105 si\u0119 Visayas. Stolic\u0105 kraju jest Manila \u2013 jedna z najwi\u0119kszych","start_idx":0,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3664","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"El\u017cbieta Aleksandra Maria","context":"kr\u00f3lewska Maria Windsor, ksi\u0105\u017c\u0119 Artur, lord Claude Bowes-Lyon oraz Mary Elphinstone. El\u017cbieta Aleksandra Maria pierwsze imi\u0119 otrzyma\u0142a po matce, drugie po prababce (kr\u00f3lowej Aleksandrze), a trzecie po babce (kr\u00f3lowej Marii). W m\u0142odo\u015bci by\u0142a nazywana przez najbli\u017cszych \u201eLilibet\u201d, poniewa\u017c nie potrafi\u0142a poprawnie wym\u00f3wi\u0107 swojego imienia w j\u0119zyku angielskim \u2013 \u201eElizabeth\u201d, od najm\u0142odszych lat by\u0142a przygotowywana do obj\u0119cia funkcji kr\u00f3lowej. Mia\u0142a dobre relacje ze swoim dziadkiem i \u00f3wczesnym kr\u00f3lem, Jerzym V. W 1929 na pro\u015bb\u0119 kr\u00f3la zosta\u0142a \u015bci\u0105gni\u0119ta do Bognor Regis, aby pom\u00f3c mu w powrocie do zdrowia po operacji p\u0142uc. Jej matka od najm\u0142odszych lat c\u00f3rki dba\u0142a o jej popularno\u015b\u0107 w mediach \u2013 gdy El\u017cbieta mia\u0142a trzy lata, jej zdj\u0119cie znalaz\u0142o si\u0119 na ok\u0142adce magazynu \u201eTimes\u201d, ponadto wizerunek ksi\u0119\u017cniczki drukowany by\u0142","start_idx":85,"end_idx":110}
{"id":"mrc_3665","question":"gdzie le\u017cy kraj krasnodarski?","answer":"Kraj po\u0142o\u017cony jest nad Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, w Po\u0142udniowym Okr\u0119gu Federacji Rosyjskiej.","context":"Kraj Krasnodarski (ros. \u041a\u0440\u0430\u0441\u043d\u043e\u0434\u0430\u0440\u0441\u043a\u0438\u0439 \u043a\u0440\u0430\u0439) \u2013 jednostka administracyjna w Rosji. == Geografia == Kraj po\u0142o\u017cony jest nad Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, w Po\u0142udniowym Okr\u0119gu Federacji Rosyjskiej. Pomimo stosunkowo niewielkiej powierzchni oko\u0142o 76 tys. km\u00b2 (45. miejsce w\u015br\u00f3d rosyjskich okr\u0119g\u00f3w), ma 5 125 221 mieszka\u0144c\u00f3w (oficjalne dane z roku 2002), czyni\u0105c go najludniejszym krajem w Rosji i trzecim okr\u0119giem w ca\u0142ej Rosji. Kraj Krasnodarski graniczy od po\u0142udnia z Gruzj\u0105, od wschodu z Karaczajo\u2013Czerkiesj\u0105 i Krajem Stawropolskim a od p\u00f3\u0142nocnego wschodu z obwodem rostowskim. Na terytorium Kraju znajduje si\u0119 enklawa \u2013 Republika Adygei. Stolic\u0105 kraju jest Krasnodar, z 809 000 mieszka\u0144c\u00f3w. Do innych du\u017cych miast nale\u017c\u0105 Soczi (328 800), Noworosyjsk (231 900) i Armawir (193 900). == Rejony i ich centra","start_idx":97,"end_idx":196}
{"id":"mrc_3666","question":"jak daleko skacz\u0105 kangury?","answer":"kangur zu\u017cywa mniej energii, potrafi wykonywa\u0107 skoki do 9 metr\u00f3w","context":"samic. Bardzo mocny ogon pomaga w balansowaniu cia\u0142em w szybkim biegu i stanowi podpor\u0119, kiedy kangur stoi. Tylne ko\u0144czyny s\u0105 silnie umi\u0119\u015bnione, przystosowane do skakania, zako\u0144czone szerokimi stopami dorastaj\u0105cymi do 56 cm d\u0142ugo\u015bci. Nogi zbudowane s\u0105 w taki spos\u00f3b, \u017ce poruszaj\u0105c si\u0119 szybciej kangur zu\u017cywa mniej energii, potrafi wykonywa\u0107 skoki do 9 metr\u00f3w, a na kr\u00f3tkich odcinkach mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 pr\u0119dko\u015b\u0107 do 48 km/h. Przednie ko\u0144czyny s\u0105 kr\u00f3tkie, ruchliwe, zako\u0144czone pi\u0119ciopalczast\u0105 d\u0142oni\u0105. S\u0142u\u017c\u0105 do zbierania pokarmu i podawania go do pyska oraz do drapania si\u0119. Ch\u00f3d kangura olbrzymiego robi wra\u017cenie niezgrabnego, ci\u0119\u017ckiego i utykaj\u0105cego. Maj\u0105 dobrze rozwini\u0119ty wzrok, w\u0119ch i s\u0142uch. Budowa uszu umo\u017cliwia ich obracanie w po\u017c\u0105danym kierunku. Ka\u017cdy podejrzany szelest wywo\u0142uje niepok\u00f3j i ucieczk\u0119. Uciekaj\u0105 ogromnymi susami o d\u0142ugo\u015bci","start_idx":294,"end_idx":358}
{"id":"mrc_3667","question":"w ilu krajach dzia\u0142a interpol?","answer":"Dzia\u0142a w 195 krajach (stan na grudzie\u0144 2021).","context":"Interpol (ang. \"International Criminal Police Organization\") \u2013 mi\u0119dzynarodowa organizacja policji pomagaj\u0105ca organom \u015bcigania w walce z wszelkimi formami przest\u0119pczo\u015bci. Dzia\u0142a w 195 krajach (stan na grudzie\u0144 2021). Kieruje si\u0119 czterema podstawowymi funkcjami, kt\u00f3re zapewniaj\u0105 zaawansowan\u0105 technologicznie infrastruktur\u0119 wsparcia technicznego i operacyjnego w celu umo\u017cliwienia policji na ca\u0142ym \u015bwiecie sprostania wyzwaniom przest\u0119pczo\u015bci XXI wieku. Sekretariat generalny, dzia\u0142aj\u0105cy w Lyonie pracuje 24 godziny na dob\u0119 i 7 dni w tygodniu, zapewniaj\u0105c centralny punkt kontaktowy dla National Central Bureau (NCB) w ka\u017cdym kraju cz\u0142onkowskim, w celu uzyskania pomocy lub informacji na temat dochodze\u0144 transgranicznych. Prezydentem Interpolu jest od 2021 roku Ahmed Nasser Al-Raisi ze Zjednoczonych Emirat\u00f3w Arabskich, sekretarzem generalnym jest J\u00fcrgen Stock z Niemiec. == Zarys historyczny Interpolu == W 1923 roku na","start_idx":170,"end_idx":215}
{"id":"mrc_3668","question":"ilu \u017co\u0142nierzy niemieckich zgine\u0142o w powstaniu warszawskim?","answer":"von dem Bach twierdzi\u0142 jednak, \u017ce podczas walk powsta\u0144czych Niemcy ponie\u015bli straty w wysoko\u015bci 10 tys. zabitych, 7 tys. zaginionych i 9 tys. rannych \u2013 razem 26 tys. \u017co\u0142nierzy","context":"242 oficer\u00f3w, 7054 podoficer\u00f3w i szeregowych oraz 178 \u201eobcokrajowc\u00f3w\u201d) \u2013 co dawa\u0142oby \u0142\u0105czn\u0105 liczb\u0119 9044 zabitych i rannych. W relacji z\u0142o\u017conej w lutym 1947 w wi\u0119zieniu w Warszawie von dem Bach twierdzi\u0142 jednak, \u017ce podczas walk powsta\u0144czych Niemcy ponie\u015bli straty w wysoko\u015bci 10 tys. zabitych, 7 tys. zaginionych i 9 tys. rannych \u2013 razem 26 tys. \u017co\u0142nierzy, stwierdzaj\u0105c przy tym, \u017ce \u201ew pierwszych dniach zosta\u0142y zniszczone ca\u0142e jednostki, o kt\u00f3rych losie ze strony niemieckiej nic nigdy nie mo\u017cna by\u0142o si\u0119 dowiedzie\u0107\u201d. Liczby podawane przez Bacha s\u0105 kwestionowane przez cz\u0119\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142czesnych historyk\u00f3w, chocia\u017c przyjmowane przez innych. Borkiewicz podaje, \u017ce w Warszawie oraz podczas walk ze Zgrupowaniem \u201eKampinos\u201d Niemcy utracili 3 samoloty. Utracili tak\u017ce bezpowrotnie kilkadziesi\u0105t czo\u0142g\u00f3w, dzia\u0142 pancernych i pojazd\u00f3w opancerzonych,","start_idx":180,"end_idx":354}
{"id":"mrc_3669","question":"kto wygral wybory w 2005?","answer":"Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Prawa i Sprawiedliwo\u015bci.","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2005 roku \u2013 odby\u0142y si\u0119 25 wrze\u015bnia na terenie Polski oraz w 166 obwodowych komisjach ulokowanych poza krajem. Wbrew wcze\u015bniejszym spekulacjom, nie zosta\u0142y one przeprowadzone razem z wyborami prezydenckimi i referendum w sprawie traktatu konstytucyjnego UE. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Prawa i Sprawiedliwo\u015bci. Drugie miejsce zaj\u0119\u0142a Platforma Obywatelska. Do Sejmu po raz kolejny dosta\u0142y si\u0119 Samoobrona RP, Liga Polskich Rodzin, Polskie Stronnictwo Ludowe i Sojusz Lewicy Demokratycznej. Po wyborach premierem zosta\u0142 polityk Prawa i Sprawiedliwo\u015bci Kazimierz Marcinkiewicz. == Termin wybor\u00f3w == Jesienny termin wybor\u00f3w popar\u0142a 31 stycznia 2005 Rada Krajowa SLD. Zgodnie z wcze\u015bniejszym porozumieniem, kt\u00f3re zawarli 30 grudnia 2004 prezydent Aleksander Kwa\u015bniewski i przewodnicz\u0105cy SLD J\u00f3zef Oleksy, wybory mia\u0142y odby\u0107 si\u0119 w czerwcu 2005.","start_idx":289,"end_idx":347}
{"id":"mrc_3670","question":"do jakiej grupy wirusow nalezy grypa?","answer":"do rodziny ortomyksowirus\u00f3w","context":"Wyst\u0119puj\u0105 3 rodzaje wirusa grypy nale\u017c\u0105ce do rodziny ortomyksowirus\u00f3w: A, B i C. Wirusy A i B s\u0105 przyczyn\u0105 ci\u0119\u017ckich zachorowa\u0144, kt\u00f3re mog\u0105 osi\u0105ga\u0107 rozmiary epidemii, natomiast typ C powoduje zachorowania o l\u017cejszym przebiegu i nie wywo\u0142uje epidemii. === Wirus grypy A === Wirus grypy A wyst\u0119puje u ludzi i zwierz\u0105t (\u015bwinie, konie, foki, norki, wieloryby oraz ptaki). Genom wirusa stanowi jednoniciowy RNA, maj\u0105cy 8 segment\u00f3w i charakteryzuje si\u0119 w por\u00f3wnaniu z innymi typami znaczn\u0105 genetyczn\u0105 zmienno\u015bci\u0105 zwi\u0105zan\u0105 z wyst\u0119powaniem mutacji i reasortacji genetycznej. Poszczeg\u00f3lne typy maj\u0105 zwykle zdolno\u015b\u0107 zaka\u017cania tylko jednego gospodarza. Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce rezerwuarem wirusa grypy A jest ptactwo wodne. Wirus grypy typu A mo\u017cna podda\u0107 dalszej klasyfikacji na podtypy w oparciu o rodzaj bia\u0142ek tworz\u0105cych otoczk\u0119","start_idx":42,"end_idx":69}
{"id":"mrc_3671","question":"jakie dwie organizacje spiskowe powsta\u0142y w rosji w 1821?","answer":"Towarzystwo P\u00f3\u0142nocne i Towarzystwo Po\u0142udniowe.","context":"kt\u00f3ry jako g\u0142\u00f3wny cel postawi\u0142 sobie zniesienie podda\u0144stwa ch\u0142op\u00f3w. R\u00f3\u017cnice w pogl\u0105dach przyw\u00f3dc\u00f3w organizacji doprowadzi\u0142y do jej rozpadu, jednak cz\u0119\u015b\u0107 cz\u0142onk\u00f3w ugrupowania za\u0142o\u017cy\u0142a w 1818 Zwi\u0105zek Dobra Publicznego. Program nowej organizacji by\u0142 bardziej umiarkowany, co przyci\u0105ga\u0142o do niego nowych cz\u0142onk\u00f3w spo\u015br\u00f3d m\u0142odych oficer\u00f3w, nie satysfakcjonowa\u0142 jednak bardziej radykalnych dzia\u0142aczy (na czele z Pestelem). W 1821 na zje\u017adzie w Moskwie organizacja zosta\u0142a rozwi\u0105zana. W jej miejsce powsta\u0142y dwie oddzielne tajne organizacje: Towarzystwo P\u00f3\u0142nocne i Towarzystwo Po\u0142udniowe. Niezale\u017cnie od nich na Wo\u0142yniu i Kijowszczy\u017anie powsta\u0142o Stowarzyszenie Zjednoczonych S\u0142owian, kt\u00f3re ostatecznie po\u0142\u0105czy\u0142o si\u0119 z Towarzystwem Po\u0142udniowym. Towarzystwo P\u00f3\u0142nocne dzia\u0142a\u0142o w Petersburgu, podczas gdy centrum drugiego ze stowarzysze\u0144 by\u0142 Tulczyn, kwatera 2. Armii rosyjskiej. == Program organizacji == Dekabry\u015bci nie byli jednorodnym ugrupowaniem pod","start_idx":535,"end_idx":581}
{"id":"mrc_3672","question":"gdzie sk\u0142ada jaja jaszczurka zwinka?","answer":"wykopawszy nork\u0119, sk\u0142ada w niej od 5 do 15, maksymalnie 18 jaj.","context":"przeciwie\u0144stwie do samic samce s\u0105 bardzo agresywne. Intensywne kolory maj\u0105 pokaza\u0107, \u017ce samiec jest zdrowy i gotowy do przekazania swoich gen\u00f3w. W okresie god\u00f3w praktykuje poligami\u0119, \u0142\u0105czy si\u0119 z jak najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 samic. Przed wsp\u00f3\u0142\u017cyciem samiec podgryza samic\u0119 w okolicy nasady ogona i bok\u00f3w cia\u0142a. Po kilku tygodniach samica, wykopawszy nork\u0119, sk\u0142ada w niej od 5 do 15, maksymalnie 18 jaj. Do ich wyklucia si\u0119 konieczne jest zachowanie odpowiedniej wilgotno\u015bci. Jak u wi\u0119kszo\u015bci gad\u00f3w samica nie zajmuje si\u0119 m\u0142odymi. Ma\u0142e jaszczurki wyl\u0119gaj\u0105 si\u0119 po oko\u0142o 6\u20138 tygodniach, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia, i maj\u0105 ok. 5,5\u20136,5 cm d\u0142ugo\u015bci. S\u0105 jednolicie br\u0105zowe z licznymi ma\u0142ymi plamkami po bokach cia\u0142a. === Paso\u017cyty i drapie\u017cnictwo === Chocia\u017c zwinka jest najpospolitszym gadem w Polsce,","start_idx":330,"end_idx":393}
{"id":"mrc_3673","question":"z jakiego miasta pochodzi depeche?","answer":"Basildon w Wielkiej Brytanii","context":"Depeche Mode \u2013 brytyjska grupa muzyczna z kr\u0119gu muzyki elektronicznej i alternatywnego rocka, kt\u00f3ra powsta\u0142a w 1980 w Basildon w Wielkiej Brytanii. Aktualnie cz\u0142onkami zespo\u0142u s\u0105 Dave Gahan (wokal) i Martin Gore (klawisze, gitara elektryczna i wokal). Obaj nale\u017c\u0105 do sk\u0142adu grupy od pocz\u0105tku jej istnienia. Nazwa grupy powsta\u0142a na podstawie inspiracji , zasugerowa\u0142 j\u0105 Gahan. Powstanie Depeche Mode poprzedza\u0142a grupa Composition of Sound. W 2006 zesp\u00f3\u0142 zdoby\u0142 statuetk\u0119 MTV Europe Music Awards w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142\u201d. W 1990 grupa otrzyma\u0142a nagrod\u0119 Rockbj\u00f6rnen w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142 zagraniczny\u201d. W 2020 roku Depeche Mode wprowadzono do Rock and Roll Hall of Fame. == Historia == === Wczesne lata (1977\u20131980) === W 1977 roku Vince Clarke (wokal, gitara) i Andrew Fletcher (bas)","start_idx":118,"end_idx":146}
{"id":"mrc_3674","question":"w jakim j\u0119zyku zosta\u0142 spisany stary testament?","answer":"g\u0142\u00f3wnie w j\u0119zyku hebrajskim","context":"Stary Testament \u2013 starsza cz\u0119\u015b\u0107 Biblii, przyj\u0119ta przez chrze\u015bcija\u0144stwo. \u017bydowska (a za ni\u0105 protestancka) wersja obejmuje 39 ksi\u0105g (w judaizmie liczone jako 24; spisane g\u0142\u00f3wnie w j\u0119zyku hebrajskim), katolicka zawiera 46, a prawos\u0142awna w sumie 49-51 (ksi\u0119gi hebrajskie i greckie z Septuaginty). Stary Testament razem z Nowym Testamentem tworz\u0105 Pismo \u015awi\u0119te \u2013 Bibli\u0119. == Historia Starego Testamentu == Stary Testament powstawa\u0142 w ci\u0105gu wielu wiek\u00f3w, najstarszym tekstem w nim zawartym jest Pie\u015b\u0144 Debory z Ksi\u0119gi S\u0119dzi\u00f3w, spisana w XII w. p.n.e. Ca\u0142y kanon Starego Testamentu zosta\u0142 ustalony pod koniec I w. n.e. Znanych jest kilka teorii co do wyboru ksi\u0105g kanonicznych \u2013 uwa\u017ca si\u0119 np., \u017ce do kanonu wesz\u0142y tylko te teksty, w kt\u00f3rych powstaniu dopatrywano si\u0119 interwencji (natchnienia) Boga.","start_idx":168,"end_idx":195}
{"id":"mrc_3675","question":"jak\u0105 rol\u0119 pe\u0142nili kap\u0142ani?","answer":"osoba, kt\u00f3ra spe\u0142nia w imieniu wsp\u00f3lnoty religijnej funkcje kultowe i rytualne. Funkcje te nadaj\u0105 jej rol\u0119 przynajmniej cz\u0119\u015bciowego po\u015brednika mi\u0119dzy Bogiem a lud\u017ami.","context":"Kap\u0142an \u2013 osoba, kt\u00f3ra spe\u0142nia w imieniu wsp\u00f3lnoty religijnej funkcje kultowe i rytualne. Funkcje te nadaj\u0105 jej rol\u0119 przynajmniej cz\u0119\u015bciowego po\u015brednika mi\u0119dzy Bogiem a lud\u017ami. Kap\u0142an musi poddawa\u0107 si\u0119 okre\u015blonym wymogom religijnym i zazwyczaj posiada te\u017c pewne przywileje. Kap\u0142anom cz\u0119sto powierza si\u0119 funkcje duchowej opieki nad wsp\u00f3lnotami. Kap\u0142an wybierany jest przez wsp\u00f3lnot\u0119 lub przez innych kap\u0142an\u00f3w. Dost\u0119p do kap\u0142a\u0144stwa mo\u017ce by\u0107 ograniczony pewnymi wzgl\u0119dami, takim jak np. cechy psychiczne i duchowe, zdolno\u015bci, wykszta\u0142cenie, p\u0142e\u0107. Otrzymanie statusu kap\u0142ana, zazwyczaj poprzedzone d\u0142ugim okresem nauk i pr\u00f3b, jest po\u0142\u0105czone z okre\u015blonym obrz\u0119dem i ma du\u017ce znaczenie rytualne (zob. np. sakrament \u015bwi\u0119ce\u0144).","start_idx":9,"end_idx":175}
{"id":"mrc_3676","question":"w jakiej cz\u0119\u015bci polski le\u017c\u0105 wy\u017cyny?","answer":"w po\u0142udniowej i po\u0142udniowo-wschodniej Polsce","context":"Wy\u017cyny Polskie (34) \u2013 prowincja fizycznogeograficzna Pozaalpejskiej Europy \u015arodkowej, obszar wy\u017cynny w po\u0142udniowej i po\u0142udniowo-wschodniej Polsce. Obejmuje: * Wy\u017cyna \u015al\u0105sko-Krakowska ** Wy\u017cyna \u015al\u0105ska ** Wy\u017cyna Wo\u017anicko-Wielu\u0144ska ** Wy\u017cyna Krakowsko-Cz\u0119stochowska * Wy\u017cyna Ma\u0142opolska ** Wy\u017cyna Przedborska ** Niecka Nidzia\u0144ska ** Wy\u017cyna Kielecka * Wy\u017cyna Lubelsko-Lwowska ** Wy\u017cyna Lubelska ** Roztocze","start_idx":101,"end_idx":145}
{"id":"mrc_3677","question":"jaka rzeka p\u0142ynie przez pary\u017c?","answer":"Sekwana","context":"Sekwana (fr. \"Seine\", \u0142ac. \"Sequana\") \u2013 rzeka w p\u00f3\u0142nocnej Francji. Jej d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi 774,8 km, a powierzchnia dorzecza 78,5 tys. km\u00b2. == Geografia == Sekwana swoje \u017ar\u00f3d\u0142a ma na Wy\u017cynie Langres. W g\u00f3rnym biegu Sekwana p\u0142ynie w w\u0105skiej i g\u0142\u0119bokiej dolinie, za\u015b w \u015brodkowym dolnym \u2013 w szerokiej dolinie o stromych zboczach. Uchodzi w formie estuarium do Zatoki Sekwa\u0144skiej ko\u0142o Hawru (La Manche). G\u0142\u00f3wnym miastem, przez kt\u00f3re przep\u0142ywa Sekwana, jest Pary\u017c, poza tym Rouen i Hawr. Statki morskie mog\u0105 dop\u0142yn\u0105\u0107 Sekwan\u0105 do Rouen. Kana\u0142ami po\u0142\u0105czona jest z rzekami Skalda, Sambra, Moza, Ren, Saona i Loara. Rzeka przep\u0142ywa przez obszar 13 departament\u00f3w. S\u0105 to Aube, C\u00f4te-d\u2019Or, Eure, Marna, Pary\u017c, Sekwana Nadmorska, Sekwana i Marna, Yvelines, Essonne, Hauts-de-Seine, Sekwana-Saint-Denis, Dolina Marny oraz","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_3678","question":"z jakiej broni strzela\u0142 breivik?","answer":"strzela\u0107 z broni automatycznej","context":"lipca 2011 Breivik mia\u0142 uda\u0107 si\u0119 na wysp\u0119 Ut\u00f8ya niedaleko Oslo na odbywaj\u0105cy si\u0119 tam ob\u00f3z m\u0142odzie\u017cy. Ubrany w mundur policyjny twierdzi\u0142, \u017ce jego obecno\u015b\u0107 na wyspie ma zwi\u0105zek z atakiem w Oslo, kt\u00f3ry mia\u0142 miejsce oko\u0142o dw\u00f3ch godzin wcze\u015bniej. Wed\u0142ug relacji \u015bwiadk\u00f3w mia\u0142 przez 72 minuty strzela\u0107 z broni automatycznej w kierunku ludzi, po czym dobrowolnie odda\u0142 si\u0119 w r\u0119ce przyby\u0142ej na wysp\u0119 policji. Breivik przyzna\u0142 si\u0119 do zorganizowania i przeprowadzenia obu zamach\u00f3w, jednak utrzymuje, \u017ce nie pope\u0142ni\u0142 przest\u0119pstwa. Zbrodnia by\u0142a najprawdopodobniej motywowana politycznie. BBC i Agencja Reutera poda\u0142y, i\u017c szef policji Roger Andresen okre\u015bli\u0142 Breivika jako \u201echrze\u015bcija\u0144skiego fundamentalist\u0119\u201d. W przesz\u0142o\u015bci by\u0142 cz\u0142onkiem Partii Post\u0119pu (FrP), jednak opu\u015bci\u0142 j\u0105 po tym, jak jego pogl\u0105dy sta\u0142y si\u0119 bardziej radykalne. Nale\u017ca\u0142","start_idx":288,"end_idx":318}
{"id":"mrc_3679","question":"ilu polak\u00f3w s\u0142u\u017cy\u0142o w armii niemieckiej?","answer":"Przybli\u017con\u0105 liczb\u0119 Polak\u00f3w i obywateli polskich wcielonych do armii niemieckiej szacuje si\u0119 na ok. 375 000","context":"roku 1943 do r\u00f3\u017cnych formacji s\u0142u\u017c\u0105cych na terenie Rzeszy i pa\u0144stw okupowanych. Powodem, dla kt\u00f3rego rozrzucano ich po ca\u0142ej Europie, by\u0142a obawa niemieckiej administracji przed mo\u017cliwo\u015bci\u0105 pope\u0142nienia przez wcielonych dezercji. W tym przypadku represjom podlegali r\u00f3wnie\u017c bli\u017csi i dalsi cz\u0142onkowie rodzin dezerter\u00f3w. Mo\u017cliwo\u015b\u0107 awansu dla os\u00f3b z poboru ograniczono do stopnia starszego strzelca. Poborowi o zbyt polskim nazwisku pocz\u0105tkowo musieli si\u0119 liczy\u0107 z konieczno\u015bci\u0105 jego zmiany na niemiecko brzmi\u0105ce, gdy\u017c dotychczasowe brzmienie nastr\u0119cza\u0142o jego posiadaczowi wiele trudno\u015bci. Z biegiem czasu odst\u0119powano od tego procederu, pozostawiaj\u0105c nazwisko niemal niezmienione. == Statystyka == Przybli\u017con\u0105 liczb\u0119 Polak\u00f3w i obywateli polskich wcielonych do armii niemieckiej szacuje si\u0119 na ok. 375 000, co stanowi\u0142o w sumie ok. 2% og\u00f3lnej sumy wszystkich \u017co\u0142nierzy Wehrmachtu. W liczbie","start_idx":693,"end_idx":799}
{"id":"mrc_3680","question":"gdzie s\u0105 relikwie \u015bw wojciecha?","answer":"Do dzi\u015b znajduj\u0105 si\u0119 w katedrze \u015bw. Wita w Pradze.","context":"pod wezwaniem Wniebowzi\u0119cia Marii Panny i \u015bw. Wojciecha). W katedrze r\u00f3wnie\u017c prezentuje si\u0119 relikwie \u015bw. Wojciecha, min. jego ko\u015b\u0107 ramienia. Relikwie zosta\u0142y tam zapewne przekazane przez Ottona III. W roku 1038 podczas najazdu czeskiego na Polsk\u0119 relikwie \u015bw. Wojciecha oraz jego brata Radzima zosta\u0142y wywiezione z Gniezna do Czech przez ksi\u0119cia Brzetys\u0142awa I. Do dzi\u015b znajduj\u0105 si\u0119 w katedrze \u015bw. Wita w Pradze. Nie uda\u0142o si\u0119 bowiem ich odzyska\u0107, pomimo interwencji hierarchii kleru polskiego. W czasie odbudowy katedry w Gnie\u017anie w 1088, podobno odnaleziono szcz\u0105tki zmar\u0142ego, natomiast jego g\u0142ow\u0119 rzekomo odnaleziono w 1127 (wed\u0142ug Rocznik\u00f3w Polskich), cho\u0107 by\u0142a ona przechowywana w Pradze. W 1923 skradziono z gnie\u017anie\u0144skiej katedry relikwiarz w postaci z\u0142otej puszki z rzekom\u0105 g\u0142ow\u0105 \u015bwi\u0119tego. Pomimo poszukiwa\u0144, ani","start_idx":361,"end_idx":411}
{"id":"mrc_3681","question":"gdzie korzystamy z szatni?","answer":"w szko\u0142ach, teatrach, kinach, salach gimnastycznych, basenach itp.","context":"Szatnia \u2013 miejsce, w kt\u00f3rym mo\u017cna zostawi\u0107 odzie\u017c wierzchni\u0105. Szatnie mo\u017cna spotka\u0107 w szko\u0142ach, teatrach, kinach, salach gimnastycznych, basenach itp. W przypadku obiekt\u00f3w sportowych szatnia pe\u0142ni rol\u0119 przebieralni \u2013 mo\u017cna si\u0119 tam przebra\u0107 w str\u00f3j gimnastyczny b\u0105d\u017a k\u0105pielowy i po\u0142\u0105czona jest z \u0142azienk\u0105.","start_idx":84,"end_idx":150}
{"id":"mrc_3682","question":"kim byli rodzice ludwika w\u0119gierskiego?","answer":"Jego ojcem by\u0142 kr\u00f3l W\u0119gier Karol Robert, a matk\u0105 El\u017cbieta \u0141okietk\u00f3wna, c\u00f3rka kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka i siostra Kazimierza III Wielkiego.","context":"Ludwik W\u0119gierski, na W\u0119grzech znany jako Ludwik I Wielki (w\u0119g. \"I. Nagy Lajos\"; ur. 5 marca 1326 w Wyszehradzie, zm. 10 wrze\u015bnia 1382 w Trnawie) \u2013 kr\u00f3l W\u0119gier w latach 1342\u20131382, kr\u00f3l Polski w latach 1370\u20131382. == \u017byciorys == === Pochodzenie === Ludwik pochodzi\u0142 z rodu Andegawen\u00f3w (ga\u0142\u0105\u017a Kapetyng\u00f3w) \u2013 dynastii rz\u0105dz\u0105cej W\u0119grami od 1308 do 1382. Jego ojcem by\u0142 kr\u00f3l W\u0119gier Karol Robert, a matk\u0105 El\u017cbieta \u0141okietk\u00f3wna, c\u00f3rka kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka i siostra Kazimierza III Wielkiego. Na mocy uk\u0142ad\u00f3w mi\u0119dzy W\u0119grami i Polsk\u0105, dynastia andegawe\u0144ska mia\u0142a prawo przej\u0105\u0107 tron polski, w wypadku \u015bmierci kr\u00f3la, Kazimierza Wielkiego, gdyby ten nie zostawi\u0142 dziedzica p\u0142ci m\u0119skiej. El\u017cbieta by\u0142a g\u0142\u00f3wnym doradc\u0105 Ludwika, a jej pozycja na W\u0119grzech by\u0142a bardzo silna. Ludwik","start_idx":347,"end_idx":494}
{"id":"mrc_3683","question":"kim by\u0142 ulrich von jungingen?","answer":"wielki mistrz zakonu krzy\u017cackiego w latach 1407-1410.","context":"Ulrich von Jungingen, r\u00f3wnie\u017c Ulryk von Jungingen (ur. ok. 1360 w Hohenfels, zm. 15 lipca 1410 pod Grunwaldem) \u2013 26-ty wielki mistrz zakonu krzy\u017cackiego w latach 1407-1410. \u015amier\u0107 wielkiego mistrza na polu bitwy i bardzo du\u017ce straty kadrowe po\u0142\u0105czone z du\u017cymi obci\u0105\u017ceniami finansowymi wynikaj\u0105cymi z p\u00f3\u017aniejszego traktatu pokojowego w Toruniu z 1411 stanowi\u0105 punkt zwrotny w historii pa\u0144stwa zakonnego. == \u017byciorys == Brat poprzedniego wielkiego mistrza Konrada. W 1396 zosta\u0142 komturem Ba\u0142gi, a p\u00f3\u017aniej wielkim marsza\u0142kiem i komturem Kr\u00f3lewca. Po 1398 prowadzi\u0142 trudne negocjacje z du\u0144sk\u0105 kr\u00f3low\u0105 Ma\u0142gorzat\u0105 I dotycz\u0105ce wyspy Gotlandii. Od 1407 pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 wielkiego mistrza Zakonu Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (zakonu krzy\u017cackiego). Organizowa\u0142 powtarzaj\u0105ce si\u0119 niemal corocznie wyprawy wojenne na Litw\u0119. Znane jest","start_idx":119,"end_idx":172}
{"id":"mrc_3684","question":"jak zgin\u0105\u0142 ojciec hamleta?","answer":"wyznaje m\u0142odemu Hamletowi, i\u017c zosta\u0142 zabity przez brata \u2013 obecnego kr\u00f3la","context":"po \u015bmierci ojca ksi\u0105\u017c\u0119 jest dodatkowo zgorszony post\u0119powaniem matki, kt\u00f3ra wysz\u0142a za jego stryja nied\u0142ugo po \u015bmierci poprzedniego m\u0119\u017ca (w czasach Szekspira by\u0142o to uznawane za kazirodztwo). Tymczasem na zamku zaczyna pojawia\u0107 si\u0119 duch zmar\u0142ego kr\u00f3la Hamleta. Poinformowany o tym przez swego przyjaciela Horacego i oficer\u00f3w stra\u017cy ksi\u0105\u017c\u0119 spotyka si\u0119 z Duchem. Ten wyznaje m\u0142odemu Hamletowi, i\u017c zosta\u0142 zabity przez brata \u2013 obecnego kr\u00f3la i ka\u017ce synowi przysi\u0105c, \u017ce zostanie przez niego pomszczony; zakazuje mu jednak m\u015bci\u0107 si\u0119 na matce. Hamlet ma w\u0105tpliwo\u015bci, czy Duch m\u00f3wi\u0142 prawd\u0119, m\u00f3g\u0142 by\u0107 przecie\u017c diab\u0142em, kt\u00f3ry przybra\u0142 jedynie posta\u0107 jego ojca, by go oszuka\u0107 i sprowadzi\u0107 na z\u0142\u0105 drog\u0119. Postanawia znale\u017a\u0107 dowody zbrodni. Przybiera poz\u0119 niezr\u00f3wnowa\u017conego psychicznie szale\u0144ca, kt\u00f3ry popada w apati\u0119, przerywan\u0105 niekontrolowanymi","start_idx":363,"end_idx":435}
{"id":"mrc_3685","question":"kiedy powsta\u0142y pierwsze komputery?","answer":"komputery w sensie wsp\u00f3\u0142czesnym pojawi\u0142y si\u0119 dopiero w po\u0142owie XX wieku, gdy zbudowano pierwsze komputery elektroniczne.","context":"Komputer (od ); dawniej: m\u00f3zg elektronowy, elektroniczna maszyna cyfrowa, maszyna matematyczna * \u2013 maszyna przeznaczona do przetwarzania informacji, kt\u00f3re da si\u0119 zapisa\u0107 w formie ci\u0105gu cyfr albo sygna\u0142u ci\u0105g\u0142ego. Maszyna roku tygodnika \u201eTime\u201d w 1982 roku. Mimo \u017ce mechaniczne maszyny licz\u0105ce istnia\u0142y od wielu stuleci, komputery w sensie wsp\u00f3\u0142czesnym pojawi\u0142y si\u0119 dopiero w po\u0142owie XX wieku, gdy zbudowano pierwsze komputery elektroniczne. Mia\u0142y one rozmiary sporych pomieszcze\u0144 i zu\u017cywa\u0142y kilkaset razy wi\u0119cej energii ni\u017c wsp\u00f3\u0142czesne komputery osobiste (PC), a jednocze\u015bnie mia\u0142y miliardy razy mniejsz\u0105 moc obliczeniow\u0105. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie s\u0105 prowadzone tak\u017ce badania nad komputerami biologicznymi i optycznymi. Ma\u0142e komputery mog\u0105 zmie\u015bci\u0107 si\u0119 nawet w zegarku i s\u0105 zasilane bateri\u0105. Komputery osobiste sta\u0142y si\u0119 symbolem ery informatycznej. Najliczniejszymi maszynami licz\u0105cymi s\u0105 systemy wbudowane","start_idx":319,"end_idx":439}
{"id":"mrc_3686","question":"ile gwiazdek ma kapitan?","answer":"cztery gwiazdki","context":"si\u0119 cztery gwiazdki (bez belki). W Wojsku Polskim II Rzeczypospolitej, Polskich Si\u0142ach Zbrojnych na Zachodzie oraz w Ludowym Wojsku Polskim do 1952 roku stopie\u0144 ten by\u0142 opisywany trzema gwiazdkami. Zgodnie z przepisami ubiorczymi \u017co\u0142nierzy Wojska Polskiego z 1972 roku kapitan nosi\u0142 cztery gwiazdki umieszczone na \u015brodku ta\u015bmy otokowej w linii r\u00f3wnoleg\u0142ej do kraw\u0119dzi ta\u015bmy; ramiona gwiazdek styka\u0142y si\u0119 ze sob\u0105. Na daszku czapki garnizonowej \u2013 jeden galon szeroko\u015bci 6 mm, naszyty w odleg\u0142o\u015bci 6 mm od kraw\u0119dzi daszka na ca\u0142ej d\u0142ugo\u015bci jego \u0142uku. Na beretach i fura\u017cerkach \u2013 jeden pasek na lewej stronie beretu (fura\u017cerki) d\u0142ugo\u015bci 3 cm szeroko\u015bci 5 mm, umieszczony pod k\u0105tem 45\u00b0 w stosunku do dolnej kraw\u0119dzi beretu (fura\u017cerki) oraz cztery gwiazdki rozmieszczone w linii prostej nad","start_idx":4,"end_idx":19}
{"id":"mrc_3687","question":"kto jest odbiorc\u0105?","answer":"Odbiorca \u2013 osoba lub grupa os\u00f3b, do kt\u00f3rych dociera przekaz artystyczny, intelektualny lub informacyjny.","context":"Odbiorca \u2013 osoba lub grupa os\u00f3b, do kt\u00f3rych dociera przekaz artystyczny, intelektualny lub informacyjny. W j\u0119zykoznawstwie jest to zamierzony bezpo\u015bredni adresat lub adresaci wypowiedzi autora (nadawcy). Do odbiorcy odnosz\u0105 si\u0119 morfemy drugiej osoby gramatycznej. W procesie komunikacji odbiorca pe\u0142ni rol\u0119 uczestnika. Odbiorc\u0105 jest r\u00f3wnie\u017c osoba upowa\u017cniona do odbioru czego\u015b.","start_idx":0,"end_idx":104}
{"id":"mrc_3688","question":"kiedy rozgrywa si\u0119 akcja latarnika?","answer":"Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy.","context":"latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas","start_idx":203,"end_idx":308}
{"id":"mrc_3689","question":"gdzie jozef k szuka pomocy?","answer":"\u017cony wo\u017anego s\u0105dowego (kt\u00f3ra okazuje si\u0119 prostytutk\u0105), wuja Karola, prawnika Hulda, malarza s\u0105dowego Titorelliego, innego oskar\u017conego \u2013 Blocka, w ko\u0144cu u wi\u0119ziennego kapelana","context":"bankowy, mieszkaj\u0105cy w mie\u015bcie, okre\u015blanym jako \u201estolica\u201d. Pewnego dnia budzi si\u0119 w swoim mieszkaniu i zostaje zaskoczony naj\u015bciem urz\u0119dnik\u00f3w, kt\u00f3rzy o\u015bwiadczaj\u0105 mu, \u017ce zostaje aresztowany, \"mimo i\u017c nic z\u0142ego nie pope\u0142ni\u0142\". Mimo aresztowania mo\u017ce prowadzi\u0107 normalne \u017cycie, musi jedynie pozosta\u0107 do dyspozycji s\u0105du. Pomimo pozor\u00f3w normalno\u015bci w \u017cyciu K. nast\u0119puje seria absurdalnych, niezrozumia\u0142ych wydarze\u0144. Wiadomo\u015b\u0107 o aresztowaniu dochodzi do wszystkich znajomych J\u00f3zefa, kt\u00f3ry staje si\u0119 dla nich pariasem. Na przes\u0142uchaniach K. nieudolnie protestuje przeciwko osaczeniu go przez w\u0142adz\u0119 s\u0105dow\u0105, nie udaje mu si\u0119 jednak zmieni\u0107 tej sytuacji. Wobec tego szuka pomocy u innych: \u017cony wo\u017anego s\u0105dowego (kt\u00f3ra okazuje si\u0119 prostytutk\u0105), wuja Karola, prawnika Hulda, malarza s\u0105dowego Titorelliego, innego oskar\u017conego \u2013 Blocka, w ko\u0144cu u wi\u0119ziennego kapelana (kt\u00f3ry stara si\u0119 na\u015bwietli\u0107","start_idx":678,"end_idx":852}
{"id":"mrc_3690","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca uczyni\u0142 z babilonu znacz\u0105ce miasto w xviii w. p.n.e?","answer":"Hammurabiego","context":"nast\u0119pca Sumu-abuma, Sumu-la-El, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 ekspansj\u0119 terytorialn\u0105 zajmuj\u0105c miasto Kisz, jedno z wa\u017cniejszych miast Sumeru. Do czasu p\u00f3\u017aniejszych podboj\u00f3w Hammurabiego, po\u0142udniowa Mezopotamia by\u0142a podzielona na szereg ma\u0142ych pa\u0144stw rz\u0105dzonych przez w\u0142adc\u00f3w o amoryckim rodowodzie. Okres ten charakteryzuje wzmo\u017cona rywalizacja oraz kr\u00f3tkotrwa\u0142e sojusze jakie tym konfliktom towarzyszy\u0142y. Jeden z list\u00f3w znalezionych w Mari z pocz\u0105tku XVIII w. p.n.e. przedstawia t\u0119 sytuacj\u0119 nast\u0119puj\u0105co: \"\"Nie ma kr\u00f3la, kt\u00f3ry by sam jeden by\u0142 najsilniejszy. Dziesi\u0119ciu lub pi\u0119tnastu kr\u00f3l\u00f3w idzie za Hammurabim, panem Babilonu. Tyle samo idzie za Rim-Sinem, panem Larsy, tyle samo za Ibal-pi-Elem z Esznunny, tyle samo za Amut-pi-Elem z Qatny, a dwudziestu idzie za Jarim-Limem z Jamhadu\"\" Najwi\u0119kszy zasi\u0119g terytorialny i znaczenie osi\u0105gn\u0119\u0142a Babilonia w czasie panowania Hammurabiego (1792\u20131750 p.n.e.), zajmuj\u0105c ca\u0142\u0105","start_idx":160,"end_idx":172}
{"id":"mrc_3691","question":"kto og\u0142asza referendum og\u00f3lnokrajowe?","answer":"Marsza\u0142ek Sejmu","context":"przypadku jedynym organem upowa\u017cnionym do zarz\u0105dzenia referendum jest Marsza\u0142ek Sejmu, kt\u00f3ry zarz\u0105dza je w ci\u0105gu 60 dni od otrzymania wniosku. Wniosek sk\u0142ada\u0107 mog\u0105: * co najmniej 1/5 ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w * Senat * Prezydent Rzeczypospolitej. Powy\u017cszy wniosek sk\u0142ada\u0107 mo\u017cna w ci\u0105gu 45 dni od uchwalenia przez Senat ustawy o zmianie Konstytucji. Ustawa o referendum og\u00f3lnokrajowym okre\u015bla r\u00f3wnie\u017c w art. 78 ust. 1 wz\u00f3r pytania zadawanego w tym rodzaju referendum: : \"\"Czy jeste\u015b za przyj\u0119ciem zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dokonanej ustaw\u0105 z dnia ... (tytu\u0142 ustawy)?\".\" Takie referendum, je\u017celi jest wa\u017cne, jest wi\u0105\u017c\u0105ce bez wzgl\u0119du na frekwencj\u0119. Je\u017celi wi\u0119kszo\u015b\u0107 g\u0142osuj\u0105cych opowie si\u0119 za zmian\u0105 Konstytucji, ustaw\u0119 zmieniaj\u0105c\u0105 Prezydent musi podpisa\u0107 w ci\u0105gu 21 dni od","start_idx":70,"end_idx":85}
{"id":"mrc_3692","question":"kt\u00f3ry klub pi\u0142karski jest najstarszy w polsce?","answer":"Lechia Lw\u00f3w","context":"Lechia Lw\u00f3w (oficjalna nazwa: \"Lwowski Klub Sportowy Lechia Lw\u00f3w\") \u2013 najstarszy polski klub pi\u0142karski (p\u00f3\u017aniej wielosekcyjny sportowy, m.in. z sekcj\u0105 hokeja na lodzie i boksersk\u0105), za\u0142o\u017cony we Lwowie latem 1903 przez uczni\u00f3w III i VI Gimnazjum oraz by\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w ko\u0142a futbolist\u00f3w Soko\u0142a-Macierzy. Rozwi\u0105zany podczas II wojny \u015bwiatowej. W okresie mi\u0119dzywojennym jedna z czterech pierwszoligowych dru\u017cyn (obok Pogoni, Czarnych i Hasmonei) z tego miasta. Jego cz\u0142onkowie wywodzili si\u0119 g\u0142\u00f3wnie ze \u015brodowisk kolejarskich, tote\u017c niemal przez ca\u0142y okres swego istnienia Lechia by\u0142a kojarzona w\u0142a\u015bnie z t\u0105 grup\u0105 spo\u0142eczn\u0105 (nie z wojskiem, jak w czasach PRL twierdzi\u0142o wielu). == Historia == W 1899 do Lwowa trafi\u0142a \u2013 wydana przez \"The Football Association\" i przet\u0142umaczona z j\u0119zyka angielskiego \u2013 publikacja przepis\u00f3w gry w pi\u0142k\u0119","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_3693","question":"kto jest za\u0142o\u017cycielem victoria's secret?","answer":"Firma zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w San Francisco w 1977 roku przez absolwenta Uniwersytetu Stanforda, Roya Raymonda.","context":"Victoria\u2019s Secret \u2013 ameryka\u0144skie przedsi\u0119biorstwo zajmuj\u0105ce si\u0119 produkcj\u0105 i sprzeda\u017c\u0105 damskiej bielizny, odzie\u017cy oraz kosmetyk\u00f3w. == Historia == Firma zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w San Francisco w 1977 roku przez absolwenta Uniwersytetu Stanforda, Roya Raymonda. W latach 70. temat bielizny by\u0142 kr\u0119puj\u0105cy, w tych czasach majtki i biustonosze mia\u0142y by\u0107 przede wszystkim praktyczne, wygodne i tanie, a bardziej ekskluzywne modele dost\u0119pne by\u0142y w sex shopach. Raymond podczas poszukiwania bielizny dla \u017cony uzna\u0142, \u017ce stworzy mark\u0119, kt\u00f3ra b\u0119dzie przyjazna dla kobiet, ale r\u00f3wnie\u017c i ich m\u0119\u017cczyzn. Pierwszy sklep otworzy\u0142 w centrum handlowym w Stanford, kolejnym etapem rozwoju firmy, by\u0142y trzy oddzia\u0142y wysy\u0142kowe. Podstawow\u0105 innowacj\u0105 w sklepach \"Victoria\u2019s Secret\" by\u0142o stworzenie atmosfery przyjaznej dla m\u0119\u017cczyzn, poprzez odpowiednie wyko\u0144czenie wn\u0119trza w wiktoria\u0144skim stylu oraz zapewnienie","start_idx":145,"end_idx":251}
{"id":"mrc_3694","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 w\u0142adca persji?","answer":"Cyrus II Wielki","context":"z perskiego \"szach\" \u2013 kr\u00f3l). Po podbiciu Mezopotamii w 539 p.n.e. kr\u00f3lem kr\u00f3l\u00f3w og\u0142osi\u0142 si\u0119 w\u0142adca Persji, Cyrus II Wielki, a jego nast\u0119pcy z dynastii Achemenid\u00f3w stosowali go konsekwentnie a\u017c do momentu upadku ich imperium. Tytu\u0142 wskrzesili, po opanowaniu Iranu i Mezopotamii, kr\u00f3lowie Part\u00f3w, Arsacydzi, i odt\u0105d (II w. p.n.e.) by\u0142 kojarzony g\u0142\u00f3wnie z tradycj\u0105 ira\u0144sk\u0105. W j\u0119zyku staroperskim, u\u017cywanym za Achemenid\u00f3w, formu\u0142a \u201ekr\u00f3l kr\u00f3l\u00f3w\u201d brzmia\u0142a \"X\u0161\u00e2ya\u03b8iya X\u0161\u00e2ya\u03b8iy\u00e2nam\", w \u015brednioperskim (od czas\u00f3w Part\u00f3w) przybra\u0142a znane po dzi\u015b dzie\u0144 brzmienie \"Szachin-Szach\". Po zaj\u0119ciu teren\u00f3w dzisiejszego Iranu przez Arab\u00f3w w VII w. n.e. \"szachinszachami\" tytu\u0142owali si\u0119 r\u00f3\u017cni w\u0142adcy, m.in. w Indiach, Afganistanie i Iraku. W XX wieku tytu\u0142u tego u\u017cywa\u0142a panuj\u0105ca w Iranie dynastia Pahlawich. == Cesarstwo Etiopii == Tradycyjnie w\u0142adc\u00f3w Etiopii","start_idx":107,"end_idx":122}
{"id":"mrc_3695","question":"w jakim klubie gra lewandowski?","answer":"FC Barcelona","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":138,"end_idx":150}
{"id":"mrc_3696","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 koronacja pierwszego kr\u00f3la polski?","answer":"Pierwsi kr\u00f3lowie Polski, pocz\u0105wszy od Boles\u0142awa Chrobrego w roku 1025, koronowali si\u0119 w katedrze w Gnie\u017anie.","context":"Koronacja na kr\u00f3la Polski \u2013 koronacja, podczas kt\u00f3rej dochodzi\u0142o do na\u0142o\u017cenia polskiej korony koronacyjnej (korony Chrobrego) na g\u0142ow\u0119 nowego kr\u00f3la Polski. Koronacji kr\u00f3la towarzyszy\u0142a co do zasady koronacja kr\u00f3lowej. == Miejsce koronacji == Pierwsi kr\u00f3lowie Polski, pocz\u0105wszy od Boles\u0142awa Chrobrego w roku 1025, koronowali si\u0119 w katedrze w Gnie\u017anie. Podobnie by\u0142o po wznowieniu godno\u015bci kr\u00f3lewskiej przez Przemys\u0142a II w 1295 roku. Od koronacji W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka w 1320 roku obrz\u0119d mia\u0142 miejsce w katedrze wawelskiej w Krakowie, stolicy Kr\u00f3lestwa. Mimo \u017ce w kolegiacie \u015bw. Jana w Warszawie odby\u0142y si\u0119 dwie koronacje: Stanis\u0142awa Leszczy\u0144skiego w 1705 roku i Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego w 1764 roku, to Krak\u00f3w a\u017c do czas\u00f3w rozbior\u00f3w nigdy nie utraci\u0142 formalnego prawa bycia miejscem koronacji polskich w\u0142adc\u00f3w. == Przebieg","start_idx":242,"end_idx":350}
{"id":"mrc_3697","question":"czym charakteryzowa\u0142 si\u0119 pozytywizm?","answer":"Podstawowa teza pozytywizmu g\u0142osi, \u017ce jedyn\u0105 pewn\u0105 wiedz\u0105 jest wiedza naukowa. Ta mo\u017ce by\u0107 zdobyta tylko dzi\u0119ki pozytywnej weryfikacji teorii za pomoc\u0105 empirycznej metody naukowej. Pozytywizm podkre\u015bla znaczenie wiedzy empirycznej i naukowo\u015bci, a wzorem s\u0105 w nim nauki przyrodnicze.","context":"Pozytywizm \u2013 kierunek w filozofii i literaturze zainicjowany przez Auguste'a Comte'a w drugiej po\u0142owie XIX wieku (\"Kurs filozofii pozytywnej\"). Zosta\u0142 rozwini\u0119ty przez J.S. Milla oraz H. Spencera. By\u0142 kontynuowany w XIX w. jako empiriokrytycyzm (II fala) i w XX w. jako pozytywizm logiczny (III fala). Podstawowa teza pozytywizmu g\u0142osi, \u017ce jedyn\u0105 pewn\u0105 wiedz\u0105 jest wiedza naukowa. Ta mo\u017ce by\u0107 zdobyta tylko dzi\u0119ki pozytywnej weryfikacji teorii za pomoc\u0105 empirycznej metody naukowej. Pozytywizm podkre\u015bla znaczenie wiedzy empirycznej i naukowo\u015bci, a wzorem s\u0105 w nim nauki przyrodnicze. Odrzuca przez to teologi\u0119 oraz klasyczn\u0105 metafizyk\u0119 jako nieuprawnione spekulacje (ale nie zawsze ontologi\u0119 jako og\u00f3ln\u0105 nauk\u0119 o bytach). Elementem pozytywizmu jest naturalizm, cz\u0119sto te\u017c fizykalizm i ateizm, rzadziej materializm. Pozytywizm przewa\u017cnie odrzuca istniej\u0105ce religie jako","start_idx":302,"end_idx":584}
{"id":"mrc_3698","question":"jak nazywa si\u0119 nowa p\u0142yta lady pank?","answer":"Koncertowa Lady Pank","context":"pada deszcz\u201d i \u201ePrawda i serce\u201d, do kt\u00f3rego nakr\u0119cili teledysk na Manhattanie. W marcu 1999 w klubie \u201eWolno\u015b\u0107\u201d w Krakowie zarejestrowali koncert w celu wydania go na nowej p\u0142ycie. \"Koncertowa Lady Pank\" ukaza\u0142a si\u0119 7 czerwca nak\u0142adem wytw\u00f3rni Zic Zac. P\u0142yt\u0119 zdominowa\u0142y starsze utwory, w tym m.in. rozbudowana wersja \u201eMarchewkowego pola\u201d i \u201eZawsze tam, gdzie ty\u201d, a tak\u017ce dwie nowe, studyjne piosenki: \u201eRozmowa z...\u201d i \u201eDo Moniki L.\u201d, kt\u00f3ra wykorzystana zosta\u0142a w filmie Marka Koterskiego \"Ajlawju\". Latem i jesieni\u0105 dali kolejn\u0105 seri\u0119 koncert\u00f3w. W kwietniu 2000 w studiu radiowej Tr\u00f3jki zagrali koncert wraz z grup\u0105 Perfect z okazji 18\u2013lecia \"Listy przeboj\u00f3w Programu Trzeciego\". W tym czasie pracowali te\u017c nad materia\u0142em na kolejny album. Cz\u0119\u015b\u0107 materia\u0142u z tego trzygodzinnego koncertu zarejestrowa\u0142a","start_idx":181,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3699","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w ma ue?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_3700","question":"co to jest wst\u0105\u017cka w wordzie?","answer":"Wst\u0105\u017cka to pasek przycisk\u00f3w i ikon posegregowanych w tematyczne karty.","context":"pojawi\u0142a si\u0119 w pakiecie biurowym Microsoft Office 2007, zast\u0105pi\u0142a paski narz\u0119dzi i menu. Wed\u0142ug firmy Microsoft mia\u0142a ona uporz\u0105dkowa\u0107 wszystkie funkcje w spos\u00f3b, aby by\u0142y bardziej podr\u0119czne. Nowy interfejs nie zosta\u0142 jednak umieszczony we wszystkich programach \u2013 obecny jest w tylko w Word, Excel, PowerPoint, Access oraz w niekt\u00f3rych elementach Outlooka. Wst\u0105\u017cka to pasek przycisk\u00f3w i ikon posegregowanych w tematyczne karty. Ka\u017cda aplikacja posiada inny uk\u0142ad kart, w zale\u017cno\u015bci od funkcji, kt\u00f3re dany program oferuje. Na przyk\u0142ad Word oferuje kart\u0119 zwi\u0105zan\u0105 z prac\u0105 z korespondencj\u0105 seryjn\u0105 i tworzeniem list\u00f3w, podczas gdy Excel posiada kart\u0119 u\u0142atwiaj\u0105c\u0105 korzystanie z kom\u00f3rek. Niekt\u00f3re karty dost\u0119pne s\u0105 tylko w okre\u015blonych momentach. Np. karty pomagaj\u0105ce w formatowaniu obraz\u00f3w pojawiaj\u0105 si\u0119, gdy zaznaczymy obraz. == Wst\u0105\u017cka \u2013","start_idx":357,"end_idx":427}
{"id":"mrc_3701","question":"jaki by\u0142 cel wyprawy thorina?","answer":"Jej celem by\u0142o odbicie Ereboru spod panowania Smauga.","context":"Thorina w 2941 roku Trzeciej Ery. Jej celem by\u0142o odbicie Ereboru spod panowania Smauga. Jej cz\u0142onkowie wzi\u0119li udzia\u0142 w Bitwie Pi\u0119ciu Armii. W sk\u0142ad kompanii, opr\u00f3cz Thorina, wchodzi\u0142o jeszcze dwunastu innych krasnolud\u00f3w. Za porad\u0105 Gandalfa do kompanii zosta\u0142 do\u0142\u0105czony hobbit Bilbo Baggins. == Krasnoludowie == Wymieniono ich w kolejno\u015bci, w kt\u00f3rej zostali przedstawieni czytelnikowi \"Hobbita\", gdy zbierali si\u0119 na spotkanie w Bag End. Wszystkie podane daty dotycz\u0105 Trzeciej Ery, je\u015bli nie zaznaczono inaczej. === Dwalin i Balin === Byli synami Fundina z Rodu Durina. Urodzili si\u0119 w latach 2772 (Dwalin) i 2763 (Balin), w czasie tu\u0142aczki krasnolud\u00f3w, kt\u00f3rzy uciekli z Ereboru zaj\u0119tego przez Smauga. Od 2802 roku mieszkali w Ered Luin. W latach 2841\u20132845 wzi\u0119li udzia\u0142 w nieudanej wyprawie Thr\u00e1ina","start_idx":34,"end_idx":87}
{"id":"mrc_3702","question":"kiedy antoni obchodzi urodziny?","answer":"Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia.","context":"Antoni \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego. Pochodzi od \"Antonii\" (Antoniusz\u00f3w), znacz\u0105cego rodu w staro\u017cytnym Rzymie. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Antoni w 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 r. zajmowa\u0142 1. miejsce w grupie imion m\u0119skich. W ca\u0142ej populacji Polak\u00f3w Antoni zajmowa\u0142 w 2017 r. 51. miejsce (130 174 nada\u0144). Antoni imieniny obchodzi 9 stycznia, 12 stycznia, 17 stycznia, 6 lutego, 1 marca, 8 marca, 16 marca, 3 kwietnia, 10 kwietnia, 2 maja, 10 maja, 7 czerwca, 12 czerwca, 13 czerwca, 5 lipca, 10 lipca, 25 lipca, 28 lipca, 3 wrze\u015bnia, 10 wrze\u015bnia, 23 wrze\u015bnia, 30 wrze\u015bnia, 2 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 31 pa\u017adziernika, 7 listopada, 1 grudnia, 13 grudnia, 15 grudnia i 28 grudnia. \u017be\u0144ska forma: Antonia == Odpowiedniki w","start_idx":336,"end_idx":714}
{"id":"mrc_3703","question":"jak\u0105 metod\u0119 wykorzystuje si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie do przedstawiania na mapach rze\u017aby terenu?","answer":"metoda poziomicowa (od XIX w.).","context":"Metody przedstawiania rze\u017aby terenu na mapach - grupa metod kartograficznych s\u0142u\u017c\u0105ca do przedstawiania ukszta\u0142towania pionowego powierzchni Ziemi na mapach (g\u0142\u00f3wnie og\u00f3lnogeograficznych). Wraz z rozwojem kartografii rze\u017ab\u0119 terenu przedstawiano metodami: * perspektywiczn\u0105 (od XVI w.), najcz\u0119\u015bciej by\u0142y to kopczyki, st\u0105d cz\u0119sto metoda ta nazywana jest kopczykow\u0105 * kreskowanie (od XVIII w.) polega\u0142o na przedstawieniu zboczy g\u00f3r kreskami. Najbardziej rozpowszechnion\u0105 odmian\u0105 tej metody by\u0142o kreskowanie Lehmanna (im bardziej strome zbocze tym intensywniejsze kreskowanie) oraz kreskowanie cieniuj\u0105ce * cieniowanie (od XIX w.) * metoda poziomicowa (od XIX w.). Jej modyfikacjami s\u0105 np. poziomice pogrubiane i poziomice iluminowane. Cz\u0119stym uzupe\u0142nieniem tej metody (np. na mapach topograficznych) jest rysunek ska\u0142. * metoda hipsometryczna (od XIX w.) inaczej zwana metod\u0105 warstwobarwn\u0105 * blokdiagram (od XX w.)","start_idx":628,"end_idx":659}
{"id":"mrc_3704","question":"jak\u0105 taktyk\u0119 opracowali amerykanie w wojnie na pacyfiku w 1942 r.?","answer":"akcji defensywnej przy u\u017cyciu wszystkich dost\u0119pnych na tym teatrze wojny jednostek.","context":"do zorganizowania swych si\u0142 celem przej\u015bcia do kontrofensywy. == Ofensywa taktyczna floty ameryka\u0144skiej == Mimo ci\u0119\u017ckich strat w Pearl Harbor, ameryka\u0144ska flota Pacyfiku nie by\u0142a ca\u0142kowicie unieruchomiona, tym bardziej \u017ce proces odtworzeniowy przebiega\u0142 szybciej ni\u017c pocz\u0105tkowo zak\u0142adano. W my\u015bl decyzji powzi\u0119tej 3 stycznia 1942 roku przez prezydenta Roosevelta i premiera Churchilla, aby utrzyma\u0107 si\u0119 na Pacyfiku w defensywie a\u017c do chwili pokonania Hitlera w Europie \u2013 flota ameryka\u0144ska przyst\u0105pi\u0142a do akcji defensywnej przy u\u017cyciu wszystkich dost\u0119pnych na tym teatrze wojny jednostek. Jakkolwiek wzmacnianie Filipin czy Holenderskich Indii Wschodnich by\u0142o z konieczno\u015bci niedostateczne i zbyt sp\u00f3\u017anione, by wyspy te ocali\u0107. Stany Zjednoczone d\u0105\u017cy\u0142y wobec tego do zwolnienia tempa japo\u0144skiego natarcia tu\u017c przed decyduj\u0105c\u0105 lini\u0105 obrony, biegn\u0105c\u0105 od Australii w kierunku p\u00f3\u0142nocno-wschodnim","start_idx":504,"end_idx":587}
{"id":"mrc_3705","question":"kiedy obchodzimy imieniny?","answer":"dnia \u015bwi\u0119tego lub b\u0142ogos\u0142awionego z kalendarza liturgicznego, lub innego dnia, tradycyjnie przypisywanego temu imieniu.","context":"Imieniny \u2013 zwyczaj \u015bwi\u0105tecznego obchodzenia (czasami hucznego) dnia \u015bwi\u0119tego lub b\u0142ogos\u0142awionego z kalendarza liturgicznego, lub innego dnia, tradycyjnie przypisywanego temu imieniu. Zwyczaj szczeg\u00f3lnie popularny w Polsce (z wyj\u0105tkiem G\u00f3rnego \u015al\u0105ska i Kaszub), ale tak\u017ce obecny w regionach katolickich, np. Bawarii. Imieniny obchodzi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Bu\u0142garii, w Grecji, w Szwecji, w Czechach, na W\u0119grzech i \u0141otwie, a tak\u017ce w Rosji i na Ukrainie. W Szwecji oficjaln\u0105 list\u0119 imienin publikuje Kr\u00f3lewska Szwedzka Akademia Nauk. Zwykle wi\u0105\u017ce si\u0119 ze sk\u0142adaniem \u017cycze\u0144 i wr\u0119czaniem prezent\u00f3w solenizantowi. Czasem mo\u017cna spotka\u0107 si\u0119 ze zwyczajem, \u017ce je\u015bli jest wi\u0119cej ni\u017c jeden \u015bwi\u0119ty lub b\u0142ogos\u0142awiony (patron) imienia (tj. je\u015bli jest kilka dat imienin w kalendarzu), imieniny obchodzi si\u0119 w dniu wypadaj\u0105cym jako pierwszy w kolejno\u015bci po urodzinach.","start_idx":63,"end_idx":182}
{"id":"mrc_3706","question":"czego dotyczy uk\u0142ad pokarmowy?","answer":"Najwa\u017cniejszym zadaniem uk\u0142adu pokarmowego cz\u0142owieka jest pobieranie pokarm\u00f3w i wody, trawienie i przyswajanie sk\u0142adnik\u00f3w od\u017cywczych niezb\u0119dnych do prawid\u0142owego funkcjonowania organizmu.","context":"Najwa\u017cniejszym zadaniem uk\u0142adu pokarmowego cz\u0142owieka jest pobieranie pokarm\u00f3w i wody, trawienie i przyswajanie sk\u0142adnik\u00f3w od\u017cywczych niezb\u0119dnych do prawid\u0142owego funkcjonowania organizmu. Niestrawione, zb\u0119dne resztki pokarmowe podlegaj\u0105 usuni\u0119ciu (defekacja). W sk\u0142ad uk\u0142adu pokarmowego cz\u0142owieka wchodz\u0105: * przew\u00f3d pokarmowy * trzy gruczo\u0142y: ** w\u0105troba ** trzustka ** \u015blinianki. == Przew\u00f3d pokarmowy == Przew\u00f3d pokarmowy dzieli si\u0119 na kilka po\u0142\u0105czonych ze sob\u0105 odcink\u00f3w zebranych w grupach: * jama ustna * gard\u0142o * prze\u0142yk * \u017co\u0142\u0105dek * jelito cienkie * jelito grube. === Jama ustna === W anatomii cz\u0142owieka jama ustna (\u0142ac. \"cavum oris\") jest pocz\u0105tkowym odcinkiem przewodu pokarmowego. W niej nast\u0119puje wst\u0119pna, mechaniczna obr\u00f3bka pokarmu i przygotowanie go do dalszego trawienia. Pokarm zostaje rozdrabniany, mia\u017cd\u017cony i mieszany ze \u015blin\u0105, kt\u00f3ra zawiera enzym trawienny amylaz\u0119","start_idx":0,"end_idx":186}
{"id":"mrc_3707","question":"jaki w\u0142adca panowa\u0142 najd\u0142u\u017cej na \u015bwiecie?","answer":"Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata","context":"do 2184 p.n.e. Innymi w\u0142adcami kt\u00f3rzy mog\u0105 by\u0107 wymieniani jako najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cy w historii to dw\u00f3ch japo\u0144skich cesarzy: K\u014dan, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 392\u2013291 p.n.e., czyli 101 lat oraz Suinin, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 29 p.n.e.-70, czyli 99 lat \u2013 lecz s\u0105 oni uznawani przez historyk\u00f3w za postacie legendarne. Z kolei Otto von Habsburg by\u0142 osob\u0105 najd\u0142u\u017cej w historii pretenduj\u0105c\u0105 do tronu \u2013 jako tytularny kr\u00f3l W\u0119gier i Czech \u2013 od \u015bmierci swego ojca Karola I w 1922 do w\u0142asnej \u015bmierci w 2011 \u2013 czyli przez 89 lat.Bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 pewn\u0105 i udokumentowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania, najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym przyw\u00f3dc\u0105 w historii by\u0142 Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata, lecz do 1921","start_idx":634,"end_idx":706}
{"id":"mrc_3708","question":"czyje imie nosi\u0142 dywizjon 303?","answer":"Tadeusza Ko\u015bciuszki","context":"303 Dywizjon My\u015bliwski Warszawski im. Tadeusza Ko\u015bciuszki (303 dm) \u2013 dywizjon lotnictwa my\u015bliwskiego Polskich Si\u0142 Powietrznych w Wielkiej Brytanii. == Opis jednostki == * tradycje \u2013 spadkobierca III/1 Dywizjonu My\u015bliwskiego warszawskiego (odznaka 111 Eskadry Ko\u015bciuszkowskiej, pocz\u0105tkowy personel). * zwyczaj \u2013 noszenie szkar\u0142atnych szalik\u00f3w. * rekordy: ** najskuteczniejsza jednostka Aliant\u00f3w w czasie bitwy o Angli\u0119. ** najskuteczniejsza jednostka Aliant\u00f3w w operacji \"Jubilee\" (desant pod Dieppe). * \u015bwi\u0119to dywizjonu: 1 wrze\u015bnia. * litery kodowe: RF (przezwisko \u201eRafa\u0142ki\u201d); od 2 sierpnia 1945 PD. * utworzony \u2013 2 sierpnia 1940, Northolt. * pierwszy rozkaz dzienny \u2013 2 sierpnia 1940, Northolt. * gotowo\u015b\u0107 operacyjna \u2013 31 sierpnia 1940, Northolt. * ostatnie zadanie bojowe \u2013 25 kwietnia 1945, Northolt. * rozwi\u0105zany \u2013 11 grudnia 1946, Hethel.","start_idx":38,"end_idx":57}
{"id":"mrc_3709","question":"ile galaktyka ma gwiazd?","answer":"Typowa galaktyka zawiera od 107 do 1012 gwiazd","context":"Galaktyka (z gr. \u03b3\u03ac\u03bb\u03b1, \"g\u00e1la\" \u2013 mleko) \u2013 du\u017cy, grawitacyjnie zwi\u0105zany uk\u0142ad gwiazd, py\u0142u i gazu mi\u0119dzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka zawiera od 107 do 1012 gwiazd orbituj\u0105cych wok\u00f3\u0142 wsp\u00f3lnego \u015brodka masy. Opr\u00f3cz pojedynczych gwiazd, galaktyki zawieraj\u0105 du\u017c\u0105 liczb\u0119 uk\u0142ad\u00f3w gwiazd oraz r\u00f3\u017cnego rodzaju mg\u0142awice. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 galaktyk ma rozmiary od kilku tysi\u0119cy do kilkuset tysi\u0119cy lat \u015bwietlnych. Odleg\u0142o\u015bci mi\u0119dzy galaktykami si\u0119gaj\u0105 milion\u00f3w lat \u015bwietlnych. Szacuje si\u0119, \u017ce w widzialnym Wszech\u015bwiecie istnieje 350 miliard\u00f3w du\u017cych galaktyk oraz 3,5 biliona galaktyk kar\u0142owatych. Wszystkie te galaktyki tworz\u0105 25 miliard\u00f3w grup galaktyk zawartych w 10 milionach supergromad galaktyk. Galaktyka, wewn\u0105trz kt\u00f3rej znajduje si\u0119 Uk\u0142ad S\u0142oneczny, to Droga Mleczna. Najdalsza znana obecnie galaktyka (o potwierdzonej odleg\u0142o\u015bci) to HD1. Najwi\u0119ksz\u0105 znan\u0105 galaktyk\u0105 jest IC","start_idx":149,"end_idx":195}
{"id":"mrc_3710","question":"w jakim j\u0119zyku napisano ewangelie?","answer":"Wed\u0142ug dawnej egzegezy katolickiej przyjmowano, \u017ce Ewangelia Mateusza zosta\u0142a napisana po aramejsku lub hebrajsku, a dopiero p\u00f3\u017aniej przet\u0142umaczona na grek\u0119.","context":"przyznaje, \u017ce argument ten ma niewielk\u0105 warto\u015b\u0107 egzegetyczn\u0105. France powo\u0142uje si\u0119 te\u017c na \u015bwiadectwa patrystyczne, kt\u00f3re wykluczaj\u0105 powstanie po roku 65. == Oryginalny j\u0119zyk Ewangelii == === Semicki === Wed\u0142ug dawnej egzegezy katolickiej przyjmowano, \u017ce Ewangelia Mateusza zosta\u0142a napisana po aramejsku lub hebrajsku, a dopiero p\u00f3\u017aniej przet\u0142umaczona na grek\u0119. Pogl\u0105d ten podzielali Orygenes i Ireneusz. Takie przekonanie istnia\u0142o w Ko\u015bciele od pocz\u0105tku drugiego wieku. Hebrajski tekst tej Ewangelii mia\u0142 zabra\u0107 do Indii Bart\u0142omiej. Natomiast Hieronim po\u015bwiadcza, i\u017c tekst ten jeszcze w V wieku znajdowa\u0142 si\u0119 w bibliotece w Cezarei Palesty\u0144skiej. Hebrajski tekst Mateusza by\u0142 w posiadaniu ebionit\u00f3w, kt\u00f3rzy na swoje potrzeby dokonali wielu przer\u00f3bek. Ich poprawion\u0105 wersj\u0119 nazywano \"Ewangeli\u0105 Hebrajczyk\u00f3w\" lub \"Ewangeli\u0105 Ebionit\u00f3w\". Ksi\u0119ga ta by\u0142a pisana przede wszystkim z","start_idx":202,"end_idx":359}
{"id":"mrc_3711","question":"kto z aktor\u00f3w ma najwi\u0119cej oscar\u00f3w?","answer":"Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012).","context":"i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich prac\u0119 w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewi\u0119ciu m\u0119\u017cczyzn wygra\u0142o Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejno\u015bci chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwyci\u0119zcami, kt\u00f3rzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rz\u0119du. Aktorzy, kt\u00f3rzy otrzymali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier","start_idx":76,"end_idx":189}
{"id":"mrc_3712","question":"jakim gatunkiem literackim jest iliada?","answer":"eposami heroicznymi.","context":"Iliada (gr. \"Ili\u00e1s\") \u2013 obok \"Odysei\" drugi z epos\u00f3w, kt\u00f3rych autorstwo tradycja przypisuje Homerowi. Oba utwory datuje si\u0119 na VIII lub VII wiek p.n.e. \u2013 stanowi\u0105 wi\u0119c one najstarsze zabytki literatury greckiej i europejskiej w og\u00f3le. Oba poematy s\u0105 eposami heroicznymi. Powsta\u0142y prawdopodobnie w Jonii na wybrze\u017cu Azji Mniejszej \u2013 \u015bwiadczy o tym przede wszystkim ich j\u0119zyk, kt\u00f3ry mo\u017cna scharakteryzowa\u0107 jako archaiczny dialekt jo\u0144ski z elementami dialektu eolskiego. Metrum stanowi heksametr daktyliczny. Tematem utworu jest gniew Achillesa i zwi\u0105zane z nim epizody wojny troja\u0144skiej. Tytu\u0142 utworu pochodzi od wyra\u017cenia \"he Ilias poiesis\" \u2013 pie\u015b\u0144 o Ilionie (Troi). == Autorstwo i czas powstania == Datowanie utwor\u00f3w jest sporne. Panuje szeroka zgoda, \u017ce \"Iliada\" jest starsza ni\u017c \"Odyseja\". Oba utwory musz\u0105 by\u0107","start_idx":249,"end_idx":269}
{"id":"mrc_3713","question":"kto mieszka w skolimowie?","answer":"wielu artyst\u00f3w","context":"Dom Artyst\u00f3w Weteran\u00f3w Scen Polskich w Skolimowie (\"Dom Aktora w Skolimowie\") \u2013 dom nale\u017c\u0105cy do Zwi\u0105zku Artyst\u00f3w Scen Polskich, znajduj\u0105cy si\u0119 obecnie w lewobrze\u017cnej cz\u0119\u015bci Konstancina-Jeziorny (w Skolimowie C), przy ul. Kazimierza Pu\u0142askiego 6. == Historia == Dom zosta\u0142 wybudowany w 1927 ze sk\u0142adek cz\u0142onk\u00f3w ZASP i darowizn mi\u0142o\u015bnik\u00f3w teatru, z my\u015bl\u0105 o samotnych emerytowanych artystach. Wzniesiony z inicjatywy aktora Antoniego Bednarczyka na parceli ufundowanej przez Wac\u0142awa Prekera. Do II wojny \u015bwiatowej schronisko dla aktor\u00f3w w trudnej sytuacji \u017cyciowej. Po wojnie utrzymywany dzi\u0119ki dotacjom Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz dzi\u0119ki akcjom charytatywnym organizowanym przez aktor\u00f3w, nadal jest miejscem pobytu i zamieszkania dla wielu artyst\u00f3w. W latach 80. XX wieku powi\u0119kszony o nowy budynek, dzi\u0119ki m.in. zapisom testamentowym Zofii Terne i","start_idx":739,"end_idx":753}
{"id":"mrc_3714","question":"jakim j\u0119zykiem m\u00f3wi\u0105 w portugalii?","answer":"J\u0119zykiem portugalskim","context":"J\u0119zyk portugalski (port. , ) \u2013 j\u0119zyk z grupy roma\u0144skiej j\u0119zyk\u00f3w indoeuropejskich, kt\u00f3rym pos\u0142uguje si\u0119 ponad 250 mln os\u00f3b (jako ojczystym, za\u015b w og\u00f3le po portugalsku m\u00f3wi ponad 270 mln os\u00f3b), zamieszkuj\u0105cych Portugali\u0119 oraz by\u0142e kolonie portugalskie: Brazyli\u0119, Mozambik, Angol\u0119, Gwine\u0119 Bissau, Gwine\u0119 R\u00f3wnikow\u0105, Wyspy \u015awi\u0119tego Tomasza i Ksi\u0105\u017c\u0119c\u0105, Republik\u0119 Zielonego Przyl\u0105dka, Timor Wschodni oraz Makau. We wszystkich tych krajach obj\u0119ty jest statusem j\u0119zyka urz\u0119dowego. J\u0119zykiem portugalskim m\u00f3wi si\u0119 tak\u017ce w krajach, gdzie jest pozbawiony statusu urz\u0119dowego. S\u0105 to: Stany Zjednoczone, Francja, Po\u0142udniowa Afryka, Wielka Brytania, Wenezuela, Kanada, Szwajcaria, Niemcy, Hiszpania, Australia, Luksemburg, Indie, Belgia, Urugwaj, Argentyna, Kuba, Sri Lanka, Bermudy, Holandia, Barbados i Irlandia. Kraje, w kt\u00f3rych portugalski jest j\u0119zykiem urz\u0119dowym, wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105 ze sob\u0105 w ramach za\u0142o\u017conej w 1996","start_idx":472,"end_idx":493}
{"id":"mrc_3715","question":"jak nazywa si\u0119 \u015bwi\u0119ta ksi\u0119ga islamu?","answer":"Koran","context":"z ca\u0142\u0105 za\u015b pewno\u015bci\u0105 nie bezpo\u015brednim zapo\u017cyczeniem (kt\u00f3re prawdopodobnie da\u0142oby \"masdar\" taki jak \"qiry\u0101n\")\u201d. Nazwie \"Koran\" zazwyczaj towarzyszy przymiotnik \"karim\" - \u201eszlachetny\u201d; w krajach muzu\u0142ma\u0144skich powszechnie m\u00f3wi si\u0119 i pisze \"Al-Kuran al-Karim\" (\u201eSzlachetny Koran\u201d). \"Koran\" to nie jedyna nazwa \u015bwi\u0119tej ksi\u0119gi islamu. Jak pisze Janusz Danecki: \u201ePowszechnie u\u017cywa si\u0119 znacznie wi\u0119cej nazw zar\u00f3wno o charakterze rzeczowym (odnosz\u0105cym si\u0119 do pewnych form \u015bwi\u0119tej ksi\u0119gi) jak i metaforycznych, wyra\u017caj\u0105cych muzu\u0142ma\u0144ski szacunek dla niej\u201d. \"Koran\" okre\u015bla si\u0119 jako \"Al-Kitab\", czyli po prostu \u201eKsi\u0119ga\u201d. Takie okre\u015blenie cz\u0119sto pojawia si\u0119 w samym Koranie, np. \u201eW tej ksi\u0119dze nie ma niczego, co w\u0105tpliwe\u201d (II, 2) albo \u201eOto Ksi\u0119ga; pos\u0142ali\u015bmy j\u0105 tobie, aby\u015b wyprowadzi\u0142 ludzi z ciemno\u015bci ku \u015bwiat\u0142u\u201d (XIV, 1). Inna nazwa Koranu to \"Al-Furkan\", wywodz\u0105ca","start_idx":119,"end_idx":124}
{"id":"mrc_3716","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki kamienie na szaniec?","answer":"Aleksandra Kami\u0144skiego","context":"Kamienie na szaniec \u2013 ksi\u0105\u017cka Aleksandra Kami\u0144skiego opowiadaj\u0105ca o dzia\u0142alno\u015bci grupy cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w w Warszawie podczas II wojny \u015bwiatowej. Jest oparta na prawdziwych wydarzeniach z ko\u0144ca lat 30. i okresu okupacji niemieckiej. Jej tytu\u0142 nawi\u0105zuje do fragmentu wiersza Juliusza S\u0142owackiego \"Testament m\u00f3j\". == Historia == Ksi\u0105\u017cka powsta\u0142a na podstawie kr\u00f3tkiej relacji Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d spisanej podczas \u015awi\u0105t Wielkanocnych, 25\u201326 kwietnia 1943, w maj\u0105tku Szcz\u0119sne (obecnie otulina Grodziska Mazowieckiego). Jej przygotowanie doradzi\u0142 mu J\u00f3zef Zawadzki, kt\u00f3rego niepokoi\u0142 z\u0142y stan psychiczny syna prze\u017cywaj\u0105cego \u015bmier\u0107 Jana Bytnara oraz Aleksego Dawidowskiego i Tadeusza Krzy\u017cewicza, kt\u00f3rzy ponie\u015bli \u015bmier\u0107 w wyniku zorganizowanej przez niego akcji pod Arsena\u0142em. W tek\u015bcie \u201eZo\u015bka\u201d opisa\u0142 powstanie grupy przyjaci\u00f3\u0142 z 23. Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerskiej (od koloru chust nazywanej \u201ePomara\u0144czarni\u0105\u201d), ich","start_idx":30,"end_idx":52}
{"id":"mrc_3717","question":"w kt\u00f3rym wieku powsta\u0142a modlitwa r\u00f3\u017ca\u0144cowa?","answer":"IV I V wieku","context":"z r\u00f3\u017c, czyli r\u00f3\u017ca\u0144cem. W Ko\u015bciele greckokatolickim stosuje si\u0119 nazw\u0119 \"werwycja\" (z ukr. \"\u0432\u0435\u0440\u0432\u0438\u0446\u044f,\" nitka, sznurek). W wariancie greckokatolickim modlitw\u0119 \"Zdrowa\u015b Mario\" zast\u0119puje si\u0119 \"Bogurodzico Dziewico\". == Historia == ; Geneza r\u00f3\u017ca\u0144ca Najstarsze \u017ar\u00f3d\u0142a wspominaj\u0105 o r\u00f3\u017cnych formach modlitwy r\u00f3\u017ca\u0144cowej odmawianej ju\u017c przez \u015bw. Paw\u0142a z Teb, oraz \u015bw. Benedykta, w IV I V wieku. Rozpowszechnienie si\u0119 r\u00f3\u017ca\u0144ca w Europie mo\u017ce wi\u0105za\u0107 si\u0119 z powrotem rycerzy z pierwszych wypraw krzy\u017cowych w XI wieku. Modlitwa oparta na systemie rytmicznych powt\u00f3rze\u0144 wokalnych, odmierzanych przy pomocy sznura z koralami, by\u0142a bowiem praktykowana przez mieszka\u0144c\u00f3w \u015bredniowiecznej Palestyny, tj. muzu\u0142man\u00f3w. Sznury modlitewne istnia\u0142y r\u00f3wnie\u017c w buddyzmie i hinduizmie, a ich budowa i liczba korali by\u0142a bardzo cz\u0119sto zbli\u017cona. Templariusze i duchowie\u0144stwo mogli dostrzec pozytywny aspekt","start_idx":367,"end_idx":379}
{"id":"mrc_3718","question":"kto by\u0142 przyw\u00f3dc\u0105 czerwonych koszul?","answer":"Giuseppe Garibaldi","context":"Wyprawa tysi\u0105ca (w\u0142. \"la spedizione del mille\", tak\u017ce: \"wyprawa sycylijska\") \u2013 zorganizowana w maju 1860 przez Giuseppe Garibaldiego wyprawa tysi\u0105ca ochotnik\u00f3w (Czerwonych koszul) przeciwko Kr\u00f3lestwu Obojga Sycylii. W ci\u0105gu czterech miesi\u0119cy Garibaldi podporz\u0105dkowa\u0142 sobie licz\u0105ce 9 milion\u00f3w ludzi pa\u0144stwo i zmusi\u0142 do ucieczki kr\u00f3la Obojga Sycylii Franciszka II. Sukces akcji by\u0142 skutkiem poparcia miejscowej ludno\u015bci oraz rozk\u0142adu neapolita\u0144skiej armii, kt\u00f3ra pozbawiona by\u0142a woli walki. W efekcie kr\u00f3tkiej kampanii Garibaldi sta\u0142 si\u0119 panem ca\u0142ych po\u0142udniowych W\u0142och, kt\u00f3re odda\u0142 pod w\u0142adz\u0119 Wiktora Emanuela II, kr\u00f3la Sardynii. Na prze\u0142omie 1860/1861 wojska sardy\u0144skie, przy\u0142\u0105czaj\u0105c po drodze cz\u0119\u015b\u0107 Pa\u0144stwa Ko\u015bcielnego, dotar\u0142y do Neapolu. W marcu 1861 proklamowano Kr\u00f3lestwo W\u0142och.","start_idx":111,"end_idx":129}
{"id":"mrc_3719","question":"jaki by\u0142 skutek potopu?","answer":"Wojna i okupacja prawie ca\u0142ego kraju przez \"potop\" wojsk szwedzkich spowodowa\u0142y w Rzeczypospolitej ogromne straty demograficzne na skutek dzia\u0142a\u0144 wojennych, g\u0142odu, chor\u00f3b i epidemii (nawet do 40% ca\u0142ej populacji Rzeczypospolitej) zniszczenia materialne (ponad 50% ca\u0142ego maj\u0105tku), wielkie straty d\u00f3br kulturalnych, zagrabionych przez okupanta, a wreszcie utrat\u0119 zwierzchnictwa nad Prusami Ksi\u0105\u017c\u0119cymi i przypiecz\u0119towanie tego samego odno\u015bnie do Inflant.","context":"te nie mia\u0142y charakteru ci\u0105g\u0142ego i dopiero w grudniu podj\u0119to regularne obl\u0119\u017cenie miasta. Wojn\u0119 zako\u0144czy\u0142 pok\u00f3j oliwski zawarty 3 maja 1660. == Skutki wojny == Wojna i okupacja prawie ca\u0142ego kraju przez \"potop\" wojsk szwedzkich spowodowa\u0142y w Rzeczypospolitej ogromne straty demograficzne na skutek dzia\u0142a\u0144 wojennych, g\u0142odu, chor\u00f3b i epidemii (nawet do 40% ca\u0142ej populacji Rzeczypospolitej) zniszczenia materialne (ponad 50% ca\u0142ego maj\u0105tku), wielkie straty d\u00f3br kulturalnych, zagrabionych przez okupanta, a wreszcie utrat\u0119 zwierzchnictwa nad Prusami Ksi\u0105\u017c\u0119cymi i przypiecz\u0119towanie tego samego odno\u015bnie do Inflant. Traktaty welawsko-bydgoskie pozwoli\u0142y na umocnienie Brandenburgii na arenie mi\u0119dzynarodowej. Kolejnym skutkiem wojny s\u0105 te\u017c niepowetowane straty materialne i kulturowe. Pomimo \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 polskich zamk\u00f3w i twierdz poddawa\u0142a si\u0119 Szwedom bez walki, zosta\u0142y zniszczone i z\u0142upione jako potencjalne miejsca","start_idx":159,"end_idx":611}
{"id":"mrc_3720","question":"w jakiej dyscyplinie polacy zdobyli najwi\u0119cej medali olimpijskich?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej \u2013 dziesi\u0119ciokrotnie \u2013 dokonali tego w konkurencjach skok\u00f3w narciarskich.","context":"W tabeli przedstawiono liczb\u0119 medali zdobytych przez polskich reprezentant\u00f3w na kolejnych zimowych igrzyskach olimpijskich. == Liczba medali wed\u0142ug dyscyplin == Polacy stali na podium zimowych igrzysk olimpijskich w pi\u0119ciu dyscyplinach sportowych. Najcz\u0119\u015bciej \u2013 dziesi\u0119ciokrotnie \u2013 dokonali tego w konkurencjach skok\u00f3w narciarskich. Konkurencj\u0105, w kt\u00f3rej reprezentanci Polski zdobyli najwi\u0119cej medali, s\u0105 konkursy indywidualne w skokach narciarskich na obiekcie du\u017cym \u2013 pi\u0119\u0107 medali (trzy z\u0142ote i dwa srebrne). W poni\u017cszym zestawieniu ukazano liczb\u0119 medali zdobytych przez polskich olimpijczyk\u00f3w wed\u0142ug dyscyplin i konkurencji. == Klasyfikacja medalist\u00f3w == Medale zimowych igrzysk olimpijskich zdobywa\u0142o \u0142\u0105cznie 15 polskich zawodnik\u00f3w, z czego o\u015bmioro dokona\u0142o tego wy\u0142\u0105cznie w startach dru\u017cynowych. Najwi\u0119cej medali olimpijskich zdoby\u0142a Justyna Kowalczyk \u2013 dwa z\u0142ote, jeden srebrny i dwa br\u0105zowe. Jest tak\u017ce jedyn\u0105 Polk\u0105,","start_idx":248,"end_idx":332}
{"id":"mrc_3721","question":"kim by\u0142 alek?","answer":"instruktor harcerski, podharcmistrz, cz\u0142onek Szarych Szereg\u00f3w i Grup Szturmowych, jeden z bohater\u00f3w ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego \"Kamienie na szaniec\"","context":"Maciej Aleksy Dawidowski, ps. \u201eAlek\u201d, \u201eGlizda\u201d, \u201eKopernicki\u201d, \u201eKozioro\u017cec\u201d (ur. 3 listopada 1920 w Drohobyczu, zm. 30 marca 1943 w Warszawie) \u2013 instruktor harcerski, podharcmistrz, cz\u0142onek Szarych Szereg\u00f3w i Grup Szturmowych, jeden z bohater\u00f3w ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego \"Kamienie na szaniec\". == M\u0142odo\u015b\u0107 == Urodzi\u0142 si\u0119 3 listopada 1920 w Drohobyczu jako syn in\u017cyniera technologa Aleksego Dawidowskiego i in\u017cynier chemik Janiny z Sagatowskich. W 1929 jego ojciec podj\u0105\u0142 prac\u0119 na stanowisku dyrektora administracyjnego w Pa\u0144stwowej Fabryce Karabin\u00f3w przy ul. Dworskiej 29/31 (obecnie ul. Kasprzaka) na warszawskiej Woli. Ucz\u0119szcza\u0142 do koedukacyjnej Prywatnej Szko\u0142y Powszechnej Zofii Szadebergowej przy ul. Ho\u017cej 48. W maju 1939 zda\u0142 w \u201eBatorym\u201d matur\u0119. W 1933 do\u0142\u0105czy\u0142 do 23 Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerzy im. Boles\u0142awa Chrobrego (23 WDH), od koloru chust","start_idx":144,"end_idx":296}
{"id":"mrc_3722","question":"kiedy zaton\u0105\u0142 prom heweliusz?","answer":"14 stycznia 1993","context":"Katastrofa promu Jan Heweliusz \u2013 zatoni\u0119cie polskiego promu MF Jan Heweliusz, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce 14 stycznia 1993 w godzinach wczesnorannych na Morzu Ba\u0142tyckim u wybrze\u017cy niemieckiej wyspy Rugia. Prom MF Jan Heweliusz zaton\u0105\u0142 w czasie rejsu ze \u015awinouj\u015bcia do Ystad podczas bardzo silnego sztormu o sile 12 stopni w skali Beauforta. Przechy\u0142 statku rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 ok. godz. 4:10. O godzinie 4:36 wzr\u00f3s\u0142 on do 35\u00b0 oraz dosz\u0142o do odpadania \u0142adunk\u00f3w od pok\u0142ad\u00f3w; ostatecznie prom obr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do g\u00f3ry dnem o godz. 5:12. == Przed katastrof\u0105 == 10 stycznia 1993 roku, podczas cumowania w Ystad, \u201eJan Heweliusz\u201d uszkodzi\u0142 furt\u0119 rufow\u0105. Awaria nie zosta\u0142a zg\u0142oszona organom administracji morskiej i armator promu \u2013 Euroafrica \u2013 zdecydowa\u0142, \u017ce naprawa b\u0119dzie odbywa\u0142a si\u0119 na raty","start_idx":98,"end_idx":114}
{"id":"mrc_3723","question":"kto zdobywa\u0142 z\u0142ote pi\u0142ki?","answer":"pi\u0142karzowi, kt\u00f3ry zaprezentowa\u0142 si\u0119 najlepiej w mijaj\u0105cym roku kalendarzowym.","context":"Z\u0142ota Pi\u0142ka (fr. \"Ballon d\u2019Or\", ang. \"The Golden Ball\") \u2013 coroczny plebiscyt pi\u0142karski. Trofeum przyznawane pi\u0142karzowi, kt\u00f3ry zaprezentowa\u0142 si\u0119 najlepiej w mijaj\u0105cym roku kalendarzowym. Na pomys\u0142 przyznawania Z\u0142otej Pi\u0142ki wpad\u0142 szef \u201eFrance Football\u201d Gabriel Hanot, kt\u00f3ry w 1956 roku poprosi\u0142 koleg\u00f3w z redakcji o g\u0142osowanie na najlepszego gracza w Europie. Pierwszym zwyci\u0119zc\u0105 plebiscytu zosta\u0142 Stanley Matthews graj\u0105cy w\u00f3wczas w Blackpool. Pocz\u0105tkowo dziennikarze mogli g\u0142osowa\u0107 tylko na graczy pochodz\u0105cych z Europy i dlatego te\u017c ani Diego Maradona, ani Pel\u00e9 (uwa\u017cani za jednych z najlepszych pi\u0142karzy wszech czas\u00f3w) nie mieli szans na otrzymanie tej nagrody. W 1995 postanowiono zmieni\u0107 przepisy i umo\u017cliwi\u0107 r\u00f3wnie\u017c graczom spoza Starego Kontynentu, kt\u00f3rzy graj\u0105 w europejskich klubach. Po zmianie przepis\u00f3w przyznano po jednej honorowej Z\u0142otej Pi\u0142ce dw\u00f3m","start_idx":108,"end_idx":185}
{"id":"mrc_3724","question":"kt\u00f3ry rok rozpocz\u0105\u0142 trzecie tysi\u0105clecie naszej ery?","answer":"1 stycznia 2001","context":"II tysi\u0105clecie n.e. \u2022 III tysi\u0105clecie n.e. \u2022 IV tysi\u0105clecie n.e. XXI wiek ~ XXII wiek ~ XXIII wiek ~ XXIV wiek ~ XXV wiek ~ XXVI wiek ~ XXVII wiek ~ XXVIII wiek ~ XXIX wiek ~ XXX wiek Trzecie tysi\u0105clecie naszej ery \u2013 okres 1000 lat rozpoczynaj\u0105cy si\u0119 1 stycznia 2001 i ko\u0144cz\u0105cy si\u0119 31 grudnia 3000 roku kalendarza gregoria\u0144skiego. Jest to trzecie tysi\u0105clecie naszej ery. Pierwsze dziesi\u0119ciolecie (dekada) XXI wieku jest przedmiotem zainteresowania historii. Przysz\u0142e wydarzenia trzeciego tysi\u0105clecia s\u0105 przedmiotem zainteresowa\u0144 futurologii.","start_idx":251,"end_idx":266}
{"id":"mrc_3725","question":"gdzie le\u017c\u0105 himalaje?","answer":"\u0141a\u0144cuch Himalaj\u00f3w le\u017cy w po\u0142udniowej Azji, ma ponad 2,5 tys. km d\u0142ugo\u015bci i oko\u0142o 250 km szeroko\u015bci. Rozci\u0105ga si\u0119 na terenach nale\u017c\u0105cych do Pakistanu, Indii, Chin (Tybetu), Nepalu i Bhutanu.","context":"Himalaje \u2013 najwy\u017cszy \u0142a\u0144cuch g\u00f3rski na Ziemi. \u0141a\u0144cuch Himalaj\u00f3w le\u017cy w po\u0142udniowej Azji, ma ponad 2,5 tys. km d\u0142ugo\u015bci i oko\u0142o 250 km szeroko\u015bci. Rozci\u0105ga si\u0119 na terenach nale\u017c\u0105cych do Pakistanu, Indii, Chin (Tybetu), Nepalu i Bhutanu. W Himalajach znajduje si\u0119 a\u017c 10 z 14 o\u015bmiotysi\u0119cznik\u00f3w \u015bwiata. Szczyty przekraczaj\u0105ce 8000 m n.p.m. tworz\u0105 Wielkie Himalaje, w kt\u00f3rych najni\u017csze prze\u0142\u0119cze przewa\u017cnie le\u017c\u0105 powy\u017cej 4000 m n.p.m. Najwy\u017cszy szczyt to Mount Everest o wysoko\u015bci 8848 m n.p.m. Od wschodu pasmo to ogranicza dolina Brahmaputry, a od zachodu \u2013 Indusu. Wierzcho\u0142ki Ma\u0142ych Himalaj\u00f3w si\u0119gaj\u0105 \u015brednio 2400 m n.p.m., tylko na zachodzie 4000 m n.p.m. Najni\u017csze pasmo Siwalik ci\u0105gnie si\u0119 wzd\u0142u\u017c ca\u0142ego systemu od Brahmaputry do Indusu, a jego wysoko\u015b\u0107 nie przekracza 2000 m","start_idx":46,"end_idx":235}
{"id":"mrc_3726","question":"kt\u00f3ry paj\u0105k tworzy babie lato?","answer":"m\u0142ode paj\u0105ki obu p\u0142ci, z gatunk\u00f3w o niewielkich rozmiarach, zaliczanych do wielu rodzin.","context":"W Europie \u015arodkowej jest to zwykle druga po\u0142owa wrze\u015bnia. Nici prz\u0119dne, nazywane babim latem, wytwarzane s\u0105 zwykle przez m\u0142ode paj\u0105ki obu p\u0142ci, z gatunk\u00f3w o niewielkich rozmiarach, zaliczanych do wielu rodzin. Masa cia\u0142a wi\u0119kszo\u015bci paj\u0105k\u00f3w zbadanych w aeroplanktonie USA i Australii mie\u015bci\u0142a si\u0119 w przedziale 0,2\u20131,0 mg. Na tych cienkich, d\u0142ugich nitkach paj\u0105ki, kt\u00f3re je uprz\u0119d\u0142y, biernie rozprzestrzeniaj\u0105 si\u0119 na du\u017ce odleg\u0142o\u015bci (do kilkuset kilometr\u00f3w) osi\u0105gaj\u0105c przy tym niekiedy znaczny pu\u0142ap. Ich liczebno\u015b\u0107 jest najwi\u0119ksza tu\u017c nad powierzchni\u0105 ziemi i maleje ze wzrostem wysoko\u015bci. Obserwowano je do wysoko\u015bci 1500 m. Ich w\u0119dr\u00f3wki na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej s\u0105 obserwowane przez ca\u0142y rok. Najliczniej w\u0119druj\u0105 w okresie od maja do pa\u017adziernika. Wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w locie paj\u0105k\u00f3w z wykorzystaniem nici prz\u0119dnych mo\u017ce odgrywa\u0107 elektrostatyka.","start_idx":121,"end_idx":209}
{"id":"mrc_3727","question":"gdzie kr\u0119cono zdj\u0119cia do filmu znachor?","answer":"Film by\u0142 kr\u0119cony w Bielsku Podlaskim, Radziejowicach (pa\u0142ac), Skolimowie, Piekarach i \u0141odzi.","context":"opanowa\u0142 zabu\u017ca\u0144ski akcent charakterystyczny dla Kres\u00f3w Wschodnich. Film ilustrowa\u0142a emocjonalna muzyka Piotra Marczewskiego, a operatorem filmu Hoffman mianowa\u0142 Jerzego Go\u015bcika, kt\u00f3ry cz\u0119sto na planie pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 transfokacjami. Film by\u0142 kr\u0119cony w Bielsku Podlaskim, Radziejowicach (pa\u0142ac), Skolimowie, Piekarach i \u0141odzi. == Odbi\u00f3r == \"Znachor\" by\u0142 olbrzymim sukcesem kasowym. Wed\u0142ug ustale\u0144 Emila Sowi\u0144skiego film Hoffmana zgromadzi\u0142 w kinach oko\u0142o 5,7 miliona widz\u00f3w. W chwili premiery krytycy \"Znachora\" traktowali pob\u0142a\u017cliwie. Jerzy P\u0142a\u017cewski w recenzji dla \u201eRzeczpospolitej\u201d pisa\u0142: \u201eHoffman jest jednym z dw\u00f3ch-trzech polskich re\u017cyser\u00f3w, kt\u00f3ry bez \u017cenady d\u0105\u017cy do sukcesu kasowego [\u2026]. Nie widz\u0119 w takim nastawieniu nic zdro\u017cnego\u201d. Bo\u017cena Janicka, pisz\u0105c dla magazynu \u201eFilm\u201d, nazwa\u0142a film Hoffmana \u201eba\u015bni\u0105 bardzo specjaln\u0105, wschodnioeuropejsk\u0105 w dawnym rozumieniu tego s\u0142owa\u201d. Zdaniem Odysa Korczy\u0144skiego z portalu Film.org.pl","start_idx":233,"end_idx":325}
{"id":"mrc_3728","question":"jaki jest rekord \u015bwiata w skoku w dal?","answer":"Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m","context":"Skok w dal \u2013 konkurencja lekkoatletyczna, w kt\u00f3rej zawodnicy wykonuj\u0105 rozbieg, odbijaj\u0105 si\u0119 z jednej nogi z belki i l\u0105duj\u0105 na piaszczystej cz\u0119\u015bci skoczni. Na kraw\u0119dzi belki znajduje si\u0119 listwa z plastelin\u0105. Je\u015bli zawodnik podczas odbicia dotknie butem plasteliny, skok jest niewa\u017cny (decyduje \u015blad na plastelinie). Wynik skoku jest mierzony od linii mi\u0119dzy plastelin\u0105 a belk\u0105 do pierwszego (najbli\u017cszego belce) \u015bladu pozostawionego na piasku pod k\u0105tem prostym. Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m, cho\u0107 Iv\u00e1n Pedroso skoczy\u0142 8,96 m, lecz podczas zawod\u00f3w wyst\u0105pi\u0142y w\u0105tpliwo\u015bci do pomiaru si\u0142y wiatru, zatem tego rezultatu nie mo\u017cna by\u0142o uzna\u0107 za rekord \u015bwiata. Zwykle podczas zawod\u00f3w (fina\u0142owych) wszyscy zawodnicy wykonuj\u0105 trzy pr\u00f3by, a najlepszych o\u015bmiu jeszcze trzy skoki fina\u0142owe. O zwyci\u0119stwie decyduje","start_idx":461,"end_idx":515}
{"id":"mrc_3729","question":"w jakich latach obradowa\u0142 kongres wiede\u0144ski?","answer":"od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":129,"end_idx":173}
{"id":"mrc_3730","question":"kim s\u0105 rycerze kolumba?","answer":"najwi\u0119ksza na \u015bwiecie rzymskokatolicka organizacja \u015bwiecka o charakterze charytatywnym.","context":"Zakon Rycerzy Kolumba \u2013 najwi\u0119ksza na \u015bwiecie rzymskokatolicka organizacja \u015bwiecka o charakterze charytatywnym. Obecnie zrzesza ponad 2 mln cz\u0142onk\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie. == Historia == Zakon rozpocz\u0105\u0142 oficjaln\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 w roku 1882 z inicjatywy ameryka\u0144skiego ksi\u0119dza, Michaela J. McGivneya (w roku 1997 rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 jego proces beatyfikacyjny). Beatyfikacja ks. McGivneya odby\u0142a si\u0119 31 pa\u017adziernika 2020 roku w katedrze \u015awi\u0119tego J\u00f3zefa w Hartford, w stanie Connecticut. Cud beatyfikacyjny ks. Michaela McGivneya nazywany jest \u201ecudem pro-life\u201d. Na czele zakonu stoi \"Najwy\u017cszy Rycerz\". 1 marca 2021 roku czternastym Najwy\u017cszym Rycerzem zosta\u0142 . W 1897 r. Zakon wkroczy\u0142 do Kanady (dzi\u015b 231 tys. rycerzy), w 1905 r. na Filipiny (ok. 250 tys.) i do Meksyku (7 tys.), a w 1909 r. na Kub\u0119. W","start_idx":24,"end_idx":111}
{"id":"mrc_3731","question":"kogo zrzesza\u0142o towarzystwo kr\u00f3lewskie utworzone w 1660 r. w londynie?","answer":"przedstawicieli nauk matematycznych i przyrodniczych","context":"The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge (pol. \"Kr\u00f3lewskie Towarzystwo w Londynie dla Rozszerzania Wiedzy o Przyrodzie\") popularnie nazywane The Royal Society, pol. Towarzystwo Kr\u00f3lewskie, w Londynie \u2013 brytyjskie towarzystwo naukowe pe\u0142ni\u0105ce funkcj\u0119 brytyjskiej akademii nauk. Skupia przedstawicieli nauk matematycznych i przyrodniczych, liczy 1600 cz\u0142onk\u00f3w, w tym 80 laureat\u00f3w Nagrody Nobla (stan na rok 2019). == Historia == Towarzystwo Kr\u00f3lewskie zosta\u0142o za\u0142o\u017cone w 1660 roku \u2013 28 listopada 1660 roku 12 uczonych spotka\u0142o si\u0119 po wyk\u0142adzie Christophera Wrena (1632\u20131723) w Gresham College i postanowi\u0142o za\u0142o\u017cy\u0107 towarzystwo na rzecz promocji eksperymentalnego nauczania fizyki i matematyki. W\u015br\u00f3d za\u0142o\u017cycieli byli m.in. chemik i fizyk Robert Boyle (1627\u20131691) i biskup John Wilkins (1614\u20131672). W roku 1662 Karol II wyda\u0142 akt prawny konstytuuj\u0105cy","start_idx":303,"end_idx":355}
{"id":"mrc_3732","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono stan wojenny?","answer":"1981","context":"Stan wojenny w Polsce w latach 1981\u20131983 \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie ca\u0142ej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucj\u0105 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano \u0142\u0105cznie 10 131 dzia\u0142aczy zwi\u0105zanych z Niezale\u017cnym Samorz\u0105dnym Zwi\u0105zkiem Zawodowym \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a \u017cycie straci\u0142o oko\u0142o 40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z","start_idx":31,"end_idx":35}
{"id":"mrc_3733","question":"gdzie znajduje si\u0119 serce u cz\u0142owieka?","answer":"U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej.","context":"Serce cz\u0142owieka (\u0142ac. \"cor\", \"cordis\", gr. \"kardia\") \u2013 mi\u0119\u015bniowy narz\u0105d, stanowi\u0105cy element uk\u0142adu krwiono\u015bnego, kt\u00f3rego zadaniem jest pompowanie krwi do naczy\u0144 krwiono\u015bnych. Krew dostarcza ustrojowi tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze, a tak\u017ce wsp\u00f3\u0142uczestniczy w usuwaniu produkt\u00f3w metabolizmu. U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej. U cz\u0142owieka, tak jak u innych ssak\u00f3w serce podzielone jest na cztery jamy: po\u0142o\u017cone u g\u00f3ry dwa przedsionki, prawy i lewy oraz le\u017c\u0105ce poni\u017cej nich dwie komory, praw\u0105 i lew\u0105. Prawy przedsionek i praw\u0105 komor\u0119 przyj\u0119\u0142o si\u0119 razem nazywa\u0107 \"sercem prawym\", natomiast lewy przedsionek i lewa komora s\u0105 \u0142\u0105cznie nazywane \"sercem lewym\". Dzi\u0119ki zastawkom, zapobiegaj\u0105cym cofaniu si\u0119 krwi, zdrowe serce pompuje j\u0105 tylko w jednym kierunku. Serce pompuje krew zgodnie z rytmem","start_idx":286,"end_idx":374}
{"id":"mrc_3734","question":"kogo ukrzy\u017cowano z jezusem?","answer":"dw\u00f3ch z\u0142oczy\u0144c\u00f3w","context":"Z\u0142y \u0142otr, Gestas \u2013 jeden z dw\u00f3ch z\u0142oczy\u0144c\u00f3w ukrzy\u017cowanych wraz z Jezusem na Golgocie. Jego krzy\u017c znajdowa\u0142 si\u0119 po lewej stronie Jezusa (po prawej krzy\u017c dobrego \u0142otra Dyzmy). Ukrzy\u017cowany Gestas z\u0142orzeczy\u0142 Jezusowi i drwi\u0142 z niego. Scen\u0119 t\u0119 opisano we wszystkich czterech Ewangeliach. W przekazie Ewangelii wed\u0142ug \u015bwi\u0119tego \u0141ukasza: Przekaz ten jest zgodny z opisem w apokryficznej ewangelii Nikodema, w kt\u00f3rej podane s\u0105 imiona obu \u0142otr\u00f3w: Dyzma (dobry) i Gestas (z\u0142y), nie wymieniane przez Ewangelie kanoniczne. Ewangelia Nikodema przedstawia Gestasa jako niemaj\u0105cego lito\u015bci rozb\u00f3jnika zabijaj\u0105cego w\u0119drowc\u00f3w, wieszaj\u0105cego kobiety za nogi i pij\u0105cego krew dzieci. Wed\u0142ug apokryficznej Ewangelii Dzieci\u0144stwa Arabskiej Dyzma i Gestas jako rozb\u00f3jnicy zamierzali te\u017c napa\u015b\u0107 na uciekaj\u0105cych do Egiptu J\u00f3zefa z Maryj\u0105 i ma\u0142ym Jezusem. Dyzma mia\u0142 w\u00f3wczas","start_idx":27,"end_idx":43}
{"id":"mrc_3735","question":"jak du\u017ca jest ukraina?","answer":"najwi\u0119kszym po Rosji pa\u0144stwem europejskim (604 tys. km\u00b2).","context":"pensji oraz rent i emerytur. Ukraina jest najwi\u0119kszym po Rosji pa\u0144stwem europejskim (604 tys. km\u00b2). Blisko 42,5 miliona mieszka\u0144c\u00f3w powoduje, i\u017c jest to rynek o du\u017cym potencjale. Od 2000 do 2008 roku Ukraina by\u0142a w fazie dynamicznego wzrostu (5\u20136% wzrostu PKB \u015bredniorocznie). W 2002 r. PKB wzros\u0142o o 4,6%, w 2003 r. \u2013 o 8,5%. W latach nast\u0119pnych ukrai\u0144ska gospodarka cierpia\u0142a na skutek kryzysu finansowego, niestabilno\u015bci politycznej oraz rosyjskiej agresji na Krymie i w Donbasie. W 2009 r. PKB spad\u0142o o 15%, za\u015b w 2015 r. \u2013 o 10%. 5 lutego 2008 roku zako\u0144czy\u0142y si\u0119 negocjacje o cz\u0142onkostwo tego pa\u0144stwa w WTO. 16 maja 2008 roku Ukraina oficjalnie zosta\u0142a cz\u0142onkiem WTO. S\u0142abe strony gospodarki ukrai\u0144skiej: * wolne tempo prywatyzacji i","start_idx":42,"end_idx":99}
{"id":"mrc_3736","question":"jak\u0105 metod\u0105 przerabia si\u0119 rop\u0119 naftow\u0105?","answer":"Aby wyodr\u0119bni\u0107 z ropy jej poszczeg\u00f3lne sk\u0142adniki (np. benzyn\u0119) stosuje si\u0119 destylacj\u0119 frakcyjn\u0105.","context":"Za\u0142adunek odbywa si\u0119 na FPSO, platformach eksploatacyjnych, lub przy bojach prze\u0142adunkowych, a roz\u0142adunek tankowc\u00f3w odbywa si\u0119 w terminalach naftowych. == Przetw\u00f3rstwo ropy naftowej == Przetw\u00f3rstwem ropy naftowej zajmuje si\u0119 przemys\u0142 rafineryjny, kt\u00f3ry przerabia j\u0105 w rafineriach. Aby wyodr\u0119bni\u0107 z ropy jej poszczeg\u00f3lne sk\u0142adniki (np. benzyn\u0119) stosuje si\u0119 destylacj\u0119 frakcyjn\u0105. Rop\u0119 rozdziela si\u0119 na frakcje dzi\u0119ki r\u00f3\u017cnicy w temperaturach wrzenia poszczeg\u00f3lnych jej sk\u0142adnik\u00f3w. Jako\u015b\u0107 ropy ustala si\u0119 na podstawie indeksu API. == Zastosowanie ropy naftowej == Jest podstawowym surowcem przemys\u0142u petrochemicznego stosowanym do otrzymywania m.in. benzyny, nafty, olej\u00f3w, parafiny, smar\u00f3w, asfalt\u00f3w, mazut\u00f3w, wazelin i wielu materia\u0142\u00f3w syntetycznych. == Ska\u017cenie \u015brodowiska == Ropa naftowa mo\u017ce skazi\u0107 \u015brodowisko w dw\u00f3ch sytuacjach \u2013 podczas poszukiwa\u0144 i eksploatacji, oraz w czasie transportu. O ile erupcje","start_idx":281,"end_idx":377}
{"id":"mrc_3737","question":"czym jest horyzont?","answer":"okr\u0105g powsta\u0142y w wyniku przeci\u0119cia sfery niebieskiej na dwie cz\u0119\u015bci, wyznaczaj\u0105cy granic\u0119 mi\u0119dzy przestrzeni\u0105 widoczn\u0105 dla obserwacji a zas\u0142oni\u0119t\u0105 przez Ziemi\u0119.","context":"Horyzont ( \"hor\u00edz\u014dn (k\u00fdklos)\", dos\u0142. \u201e(kr\u0105g) oddzielaj\u0105cy\u201d) \u2013 okr\u0105g powsta\u0142y w wyniku przeci\u0119cia sfery niebieskiej na dwie cz\u0119\u015bci, wyznaczaj\u0105cy granic\u0119 mi\u0119dzy przestrzeni\u0105 widoczn\u0105 dla obserwacji a zas\u0142oni\u0119t\u0105 przez Ziemi\u0119. P\u0142aszczyzna horyzontu jest zawsze prostopad\u0142a do lokalnej osi pionu. Ze wzgl\u0119du na odchylenie kszta\u0142tu Ziemi od kuli, o\u015b pionu \"nie pokrywa si\u0119\" z osi\u0105 \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 \u015brodek Ziemi z obserwatorem, z wyj\u0105tkiem r\u00f3wnika i biegun\u00f3w ziemskich. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy zasadnicze typy horyzontu: * horyzont astronomiczny \u2013 okr\u0105g wielki na sferze niebieskiej, kt\u00f3rego p\u0142aszczyzna jest prostopad\u0142a do osi pionu * horyzont prawdziwy \u2013 okr\u0105g b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 wsp\u00f3ln\u0105 podstawy sto\u017cka o wierzcho\u0142ku na wysoko\u015bci oka obserwatora i powierzchni Ziemi. Horyzont prawdziwy jest obni\u017cony wzgl\u0119dem horyzontu astronomicznego o k\u0105t:\\cos\\alpha = \\frac{R}{R+h}gdzie R jest promieniem Ziemi,","start_idx":62,"end_idx":222}
{"id":"mrc_3738","question":"w jakim j\u0119zyku m\u00f3wi si\u0119 w brazylii?","answer":"J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski","context":"0,4%; Azjaci stanowi\u0105 1,1%. J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski, kt\u00f3ry jednak r\u00f3\u017cni si\u0119 znacznie od u\u017cywanego w Portugalii. Przede wszystkim brazylijski jest bardziej mi\u0119kki i melodyjny, jest te\u017c wzbogacony szeregiem s\u0142\u00f3w i zwrot\u00f3w z j\u0119zyk\u00f3w brazylijskich Indian i by\u0142ych niewolnik\u00f3w z Afryki. R\u00f3\u017cni si\u0119 tak\u017ce pisowni\u0105. W gminie S\u00e3o Gabriel da Cachoeira j\u0119zykami urz\u0119dowymi s\u0105 dodatkowo j\u0119zyki india\u0144skie: nheengatu, tukano i baniwa. Poza tym w u\u017cyciu s\u0105 tak\u017ce j\u0119zyki w\u0142oski, hiszpa\u0144ski, niemiecki oraz polski. === Statystyki demograficzne === * Grupy etniczne: biali \u2013 47,7%, pardo \u2013 43,1%, czarni \u2013 7,6%, reszt\u0119 populacj\u0119 stanowi\u0105 g\u0142\u00f3wnie Indianie, Japo\u0144czycy, Arabowie. * J\u0119zyki: portugalski (urz\u0119dowy), w\u0142oski, hiszpa\u0144ski. == Gospodarka == Gospodarka kraju opiera si\u0119 na eksploatacji bogatych zasob\u00f3w naturalnych, rolnictwie (najwi\u0119ksza na","start_idx":28,"end_idx":80}
{"id":"mrc_3739","question":"jaki by\u0142 cel wyprawy hobbita?","answer":"odzyskania przynajmniej cz\u0119\u015bci zagarni\u0119tych przez smoka skarb\u00f3w.","context":"Gandalf, namawiaj\u0105c go do udzia\u0142u w przygodzie. Okaza\u0142a si\u0119 ni\u0105 planowana wyprawa kompanii krasnolud\u00f3w (pod wodz\u0105 Thorina D\u0119bowej Tarczy), maj\u0105ca na celu odzyskanie ich dawnej siedziby, Samotnej G\u00f3ry (Ereboru), zajmowanej przez smoka Smauga. Zgodnie z planem Gandalfa Bilbo mia\u0142 s\u0142u\u017cy\u0107 krasnoludom jako w\u0142amywacz, pomocny w przenikni\u0119ciu do wn\u0119trza G\u00f3ry i odzyskania przynajmniej cz\u0119\u015bci zagarni\u0119tych przez smoka skarb\u00f3w. Hobbit zdecydowa\u0142 si\u0119 towarzyszy\u0107 krasnoludom, cho\u0107 ci\u0119\u017cko zni\u00f3s\u0142 rozstanie z domowymi wygodami Bag End. Gdy w trakcie przeprawy przez G\u00f3ry Mgliste krasnoludowie i Gandalf wpadli w r\u0119ce goblin\u00f3w, Bilbo b\u0142\u0105dzi\u0142 samotnie w podziemiach. Znalaz\u0142 tam pier\u015bcie\u0144, a tak\u017ce spotka\u0142 Golluma. Nie chc\u0105c pa\u015b\u0107 \u0142upem stwora, przedstawi\u0142 mu si\u0119 i zaproponowa\u0142 gr\u0119 w zagadki. Gollum przyj\u0105\u0142 wyzwanie i zgodzi\u0142 si\u0119 pokaza\u0107 Bagginsowi drog\u0119 na","start_idx":356,"end_idx":420}
{"id":"mrc_3740","question":"jak daleko skoczy\u0107 w dal z miejsca?","answer":"Aktualny rekord dzier\u017cy norweski skoczek Arne Tvervaag, kt\u00f3ry odda\u0142 skok na odleg\u0142o\u015b\u0107 3,71 metra","context":"m.in. podczas: mistrzostw Polski (1920, 1921 w\u015br\u00f3d m\u0119\u017cczyzn oraz od 1927 do 1947 w\u015br\u00f3d kobiet), W\u0142och (siedmiokrotnie w latach 1913\u20131929) oraz Francji (kilkunastokrotnie, po raz ostatni na mistrzostwach kobiet w 1926), a tak\u017ce podczas halowych czempionat\u00f3w Stan\u00f3w Zjednoczonych (ostatni raz w 1931 w rywalizacji m\u0119\u017cczyzn oraz w 1964 \u2013 w rywalizacji kobiet), Polski (w okresie mi\u0119dzywojennym), Szwecji (po raz ostatni w 1965) czy Norwegii (tak\u017ce wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie). Skok w dal z miejsca rozgrywany jest podczas Olimpiad Specjalnych. Ray Ewry ustanowi\u0142 rekord \u015bwiata w skoku w dal z miejsca, skacz\u0105c na odleg\u0142o\u015b\u0107 3,47 metra w Saint Louis w 1904. Aktualny rekord dzier\u017cy norweski skoczek Arne Tvervaag, kt\u00f3ry odda\u0142 skok na odleg\u0142o\u015b\u0107 3,71 metra w Noresund 11 listopada 1968. == Medali\u015bci olimpijscy ==","start_idx":639,"end_idx":735}
{"id":"mrc_3741","question":"gdzie by\u0142 nagrywany harry potter?","answer":"Zdj\u0119cia odbywa\u0142y si\u0119 przede wszystkim w kompleksie Leavesden Studios w miejscowo\u015bci Leavesden, po\u0142o\u017conej oko\u0142o 32 kilometry od Londynu.","context":"P\u00f3\u0142krwi\", gdzie do obsady do\u0142\u0105czy\u0142 te\u017c Jim Broadbent jako Horacy Slughorn. === Zdj\u0119cia === Trwaj\u0105ce dziesi\u0119\u0107 lat zdj\u0119cia do film\u00f3w z serii odbywa\u0142y si\u0119 na terenie Wielkiej Brytanii. Steve Norris, prezes British Film Commission, powiedzia\u0142: \u201e\"Harry Potter\" jest kulturowo zakorzeniony w Wielkiej Brytanii. My\u015bl, \u017ce mia\u0142by by\u0107 kr\u0119cony gdzie\u015b indziej, wywo\u0142ywa\u0142a u wszystkich dreszcze wzd\u0142u\u017c kr\u0119gos\u0142upa\u201d. Zdj\u0119cia odbywa\u0142y si\u0119 przede wszystkim w kompleksie Leavesden Studios w miejscowo\u015bci Leavesden, po\u0142o\u017conej oko\u0142o 32 kilometry od Londynu. Cho\u0107 pocz\u0105tkowo wytw\u00f3rnia Warner Bros. rozwa\u017ca\u0142a kr\u0119cenie w kompleksie Pinewood Studios, wybrano Leavesden Studios ze wzgl\u0119du na wi\u0119ksz\u0105 powierzchni\u0119, dzi\u0119ki czemu zosta\u0142y zmieszczone liczne plany wybudowane na potrzeby zdj\u0119\u0107, kt\u00f3re sta\u0142y tam przez nast\u0119pne lata. Nieburzenie ich by\u0142o wymuszone faktem, \u017ce filmy powsta\u0142y r\u00f3wnolegle z powie\u015bciami,","start_idx":402,"end_idx":537}
{"id":"mrc_3742","question":"na czyj\u0105 cze\u015b\u0107 zosta\u0142 wzniesiony pomnik nike?","answer":"Bohaterom Warszawy 1939\u22121945","context":"1959 rozpisano drugi konkurs z udzia\u0142em laureat\u00f3w i autor\u00f3w prac wyr\u00f3\u017cnionych w pierwszym konkursie. Spo\u015br\u00f3d 106 projekt\u00f3w zwyci\u0119\u017cy\u0142a praca \"Nike Warszawy\" rze\u017abiarza Mariana Koniecznego oraz architekt\u00f3w Zagremmy i Adama Koniecznych. W mitologii greckiej Nike to bogini zwyci\u0119stwa. Pomnik przedstawia p\u00f3\u0142le\u017c\u0105c\u0105 posta\u0107 wznosz\u0105cej si\u0119 kobiety z mieczem uniesionym nad g\u0142ow\u0105 i wzniesion\u0105 do g\u00f3ry lew\u0105 r\u0119k\u0105. 10-tonowa rze\u017aba ma wysoko\u015b\u0107 7 oraz d\u0142ugo\u015b\u0107 6 metr\u00f3w. Na granitowym cokole umieszczono napis: \"Bohaterom Warszawy 1939\u22121945\". Rze\u017aba zosta\u0142a odlana w Gliwickich Zak\u0142adach Urz\u0105dze\u0144 Technicznych. Najwi\u0119kszym wyzwaniem by\u0142o odlanie sze\u015bciometrowego miecza o wadze oko\u0142o 1000 kilogram\u00f3w. Specjalna konstrukcja wtopionych wewn\u0105trz stalowych pr\u0119t\u00f3w sprawia, \u017ce przy bardzo silnym wietrze miecz mo\u017ce odchyla\u0107 si\u0119 od swego po\u0142o\u017cenia o oko\u0142o 15 centymetr\u00f3w. Monument zosta\u0142 przewieziony w dw\u00f3ch cz\u0119\u015bciach","start_idx":499,"end_idx":527}
{"id":"mrc_3743","question":"jak nazywa si\u0119 ojciec andrzeja dudy?","answer":"Jan Tadeusz Duda","context":"Jan Tadeusz Duda (ur. 29 kwietnia 1949 w Starym S\u0105czu) \u2013 polski in\u017cynier elektrotechnik, informatyk i samorz\u0105dowiec. Profesor nauk technicznych, profesor zwyczajny Akademii G\u00f3rniczo-Hutniczej im. Stanis\u0142awa Staszica w Krakowie, przewodnicz\u0105cy Sejmiku Wojew\u00f3dztwa Ma\u0142opolskiego VI kadencji. Ojciec prezydenta RP Andrzeja Dudy. == \u017byciorys == === Wykszta\u0142cenie i praca naukowa === W 1973 uko\u0144czy\u0142 elektrotechnik\u0119 na Akademii G\u00f3rniczo-Hutniczej. Po studiach zosta\u0142 zatrudniony jako in\u017cynier automatyk w krakowskim Instytucie Nafty i Gazu. Doktoryzowa\u0142 si\u0119 w 1977 na macierzystej uczelni. W okresie 1977\u20132004 pracowa\u0142 w Katedrze Automatyki na Wydziale Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH. Habilitowa\u0142 si\u0119 w 1992 r\u00f3wnie\u017c na AGH na podstawie dorobku naukowego i rozprawy pod tytu\u0142em \"Wybrane zagadnienia syntezy algorytm\u00f3w sterowania nadrz\u0119dnego wolnozmiennymi, ci\u0105g\u0142ymi procesami przemys\u0142owymi\". Tytu\u0142 naukowy profesora nauk","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_3744","question":"czym jest projekt budowlany?","answer":"opracowanie, zbi\u00f3r dokument\u00f3w i projekt\u00f3w podlegaj\u0105cy prawnemu zatwierdzeniu przedstawiaj\u0105cy plany inwestycji budowlanej w formie i zakresie okre\u015blonym w odpowiednim rozporz\u0105dzeniu stanowi\u0105cy cz\u0119\u015b\u0107 dokumentacji budowy, kt\u00f3rego zawarto\u015b\u0107 okre\u015bla ustawa Prawo budowlane.","context":"Projekt budowlany \u2013 opracowanie, zbi\u00f3r dokument\u00f3w i projekt\u00f3w podlegaj\u0105cy prawnemu zatwierdzeniu przedstawiaj\u0105cy plany inwestycji budowlanej w formie i zakresie okre\u015blonym w odpowiednim rozporz\u0105dzeniu stanowi\u0105cy cz\u0119\u015b\u0107 dokumentacji budowy, kt\u00f3rego zawarto\u015b\u0107 okre\u015bla ustawa Prawo budowlane. Projekt budowlany powinien by\u0107 sporz\u0105dzony zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub warunkami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz warunkami przepis\u00f3w prawnych w szczeg\u00f3lno\u015bci warunkami ustawy Prawo budowlane i powo\u0142anych do niej akt\u00f3w wykonawczych. W wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w zakres projektu budowlanego stanowi\u0105: * projekt zagospodarowania dzia\u0142ki lub terenu, * projekt architektoniczno-budowlany; : w przypadku drogi krajowej lub wojew\u00f3dzkiej, o\u015bwiadczenie w\u0142a\u015bciwego zarz\u0105dcy drogi o mo\u017cliwo\u015bci po\u0142\u0105czenia dzia\u0142ki z drog\u0105, zgodnie z przepisami o drogach publicznych; w zale\u017cno\u015bci od potrzeb: :* wyniki bada\u0144 geologiczno-in\u017cynierskich zawarte w dokumentacji","start_idx":20,"end_idx":288}
{"id":"mrc_3745","question":"jakie firmy ma elon musk?","answer":"za\u0142o\u017cyciel lub wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel przedsi\u0119biorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i Boring Company.","context":"Elon Reeve Musk (wym. //; ur. 28 czerwca 1971 w Pretorii) \u2013 przedsi\u0119biorca, za\u0142o\u017cyciel lub wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel przedsi\u0119biorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i Boring Company. Pochodzi z Po\u0142udniowej Afryki, mieszka i pracuje w Stanach Zjednoczonych (posiada obywatelstwo po\u0142udniowoafryka\u0144skie, kanadyjskie oraz ameryka\u0144skie). Dyrektor generalny i techniczny w SpaceX, dyrektor generalny i g\u0142\u00f3wny architekt w Tesla Inc. W styczniu 2021 zosta\u0142 uznany najbogatszym cz\u0142owiekiem \u015bwiata przez magazyn \u201eForbes\u201d i agencj\u0119 Bloomberg. Od pa\u017adziernika 2022 w\u0142a\u015bciciel Twittera. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Pochodzi z Po\u0142udniowej Afryki. Urodzi\u0142 si\u0119 i wychowa\u0142 w sto\u0142ecznej Pretorii w mieszanej narodowo\u015bciowo bia\u0142ej rodzinie. Jego ojciec, in\u017cynier Errol Musk, jest rodowitym Afrykanerem, natomiast matka, modelka i dietetyczka Maye Musk jest Po\u0142udniowoafrykank\u0105 urodzon\u0105 w Kanadzie. Kiedy mia\u0142 10","start_idx":76,"end_idx":173}
{"id":"mrc_3746","question":"kiedy anglia wysz\u0142a z ue?","answer":"Wielka Brytania opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105 31 stycznia 2020 o godz. 24:00 CET (o godzinie 23:00 czasu lokalnego \u2013 GMT).","context":"Brexit (, od \"British\" \u2013 brytyjskie i \"exit\" \u2013 wyj\u015bcie) \u2013 proces opuszczania przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 struktur Unii Europejskiej. Wielka Brytania opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105 31 stycznia 2020 o godz. 24:00 CET (o godzinie 23:00 czasu lokalnego \u2013 GMT). Do 21 marca 2019 zgodnie z traktatem lizbo\u0144skim terminem tym by\u0142 29 marca 2019, po czym, zgodnie z przyj\u0119tymi porozumieniami, do 10 kwietnia 2019 terminem by\u0142 12 kwietnia 2019, a do 28 pa\u017adziernika 2019 terminem by\u0142 31 pa\u017adziernika. == Geneza poj\u0119cia == Po raz pierwszy po\u0142\u0105czenie s\u0142\u00f3w \u201eBritain\u201d i \u201eexit\u201d pojawi\u0142o si\u0119 w 2012. Za tw\u00f3rc\u0119 terminu uznaje si\u0119 Petera Wildinga, prezesa zespo\u0142u doradc\u00f3w Influence, prowadz\u0105cego kampani\u0119 na rzecz dalszej obecno\u015bci Wielkiej Brytanii w UE. Wilding po raz pierwszy u\u017cy\u0142 tego wyra\u017cenia,","start_idx":127,"end_idx":244}
{"id":"mrc_3747","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 cyprian kamil norwid?","answer":"Cyprian urodzi\u0142 si\u0119 w maj\u0105tku matki, mazowieckiej wsi Laskowo-G\u0142uchy (w po\u0142owie drogi pomi\u0119dzy Radzyminem a Wyszkowem).","context":"=== \u0179r\u00f3d\u0142o: genealogia.okiem.pl. === M\u0142odo\u015b\u0107 === Cyprian urodzi\u0142 si\u0119 w maj\u0105tku matki, mazowieckiej wsi Laskowo-G\u0142uchy (w po\u0142owie drogi pomi\u0119dzy Radzyminem a Wyszkowem). Zosta\u0142 ochrzczony w pobliskim ko\u015bciele parafialnym w D\u0105br\u00f3wce, gdzie znajduje si\u0119 tablica pami\u0105tkowa oraz akt chrztu. Jego ojcem chrzestnym by\u0142 Cyprian Szukiewicz. Na cmentarzu parafialnym znajduje si\u0119 symboliczny nagrobek jego matki Ludwiki ze Zdzieborskich. Imi\u0119 Kamil wybra\u0142 sobie na bierzmowanie. Ojciec Norwida Jan (1784\u20131835) by\u0142 plenipotentem Radziwi\u0142\u0142\u00f3w herbu Tr\u0105by, p\u00f3\u017aniej administracji Namiestnictwa, matka Ludwika (1798\u20131825) by\u0142a jego trzeci\u0105 \u017con\u0105. Poeta, wcze\u015bnie osierocony, wychowywa\u0142 si\u0119 od 1825 r. u prababki Hilarii z Buyn\u00f3w Sobieskiej (sam Norwid ch\u0119tnie podkre\u015bla\u0142, \u017ce po k\u0105dzieli jego przodkiem by\u0142 kr\u00f3l Jan III Sobieski). Rok 1830 i powstanie listopadowe Norwidowie sp\u0119dzili w Warszawie. Razem ze","start_idx":49,"end_idx":168}
{"id":"mrc_3748","question":"jak du\u017ce s\u0105 szczury?","answer":"Jest to do\u015b\u0107 du\u017cy przedstawiciel myszy (Murinae), \u015brednio osi\u0105gaj\u0105cy d\u0142ugo\u015b\u0107 399 mm od czubka nosa do ko\u0144ca ogona.","context":"z brytyjsk\u0105 kolonizacj\u0105 Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. == \u015arodowisko == W pierwotnym obszarze wyst\u0119powania szczur w\u0119drowny zamieszkiwa\u0142 lasy i tereny poro\u015bni\u0119te krzewami, a tak\u017ce brzegi strumieni i tereny podmok\u0142e, a rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 z rozwojem rolnictwa, powstaniem kana\u0142\u00f3w irygacyjnych i p\u00f3l ry\u017cowych. Obecnie wyst\u0119puje g\u0142\u00f3wnie tam gdzie mieszkaj\u0105 ludzie, w obszarach nizinnych i na wybrze\u017cach; jest pospolitszy w ch\u0142odniejszym klimacie umiarkowanym, w tropikach zamieszkuje tylko \u015brodowiska znacznie przekszta\u0142cone lub stworzone przez cz\u0142owieka, jak budynki, kana\u0142y \u015bciekowe i porty. == Wygl\u0105d == Jest to do\u015b\u0107 du\u017cy przedstawiciel myszy (Murinae), \u015brednio osi\u0105gaj\u0105cy d\u0142ugo\u015b\u0107 399 mm od czubka nosa do ko\u0144ca ogona. Ogon jest kr\u00f3tszy od reszty cia\u0142a, ma 15\u201323 cm, podczas gdy g\u0142owa i tu\u0142\u00f3w maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 20\u201330 cm. Masa cia\u0142a to typowo 140\u2013500 g,","start_idx":591,"end_idx":705}
{"id":"mrc_3749","question":"kto wymy\u015bli\u0142 hamburgera?","answer":"Hamburgera wymy\u015bli\u0142 w 1904 roku garncarz Fletcher Davis.","context":"przyrz\u0105dzan\u0105 zw\u0142aszcza w trakcie przyj\u0119\u0107 na wolnym powietrzu (\"barbecue\"), najcz\u0119\u015bciej jednak jadany jest w barach podaj\u0105cych jedzenie typu fast food. Za spraw\u0105 takich bar\u00f3w i ich sieci, np. McDonald\u2019s, hamburgery w bu\u0142ce sta\u0142y si\u0119 symbolem jedzenia fast food i zyska\u0142y popularno\u015b\u0107 na ca\u0142ym \u015bwiecie. Jednym z najstarszych lokali serwuj\u0105cych hamburgery w USA jest restauracja Louis Lunch w New Haven, w stanie Connecticut, gdzie mi\u0119so jest pieczone na kilkudziesi\u0119cioletnich \u017celiwnych grillach gazowych i serwowane na chlebie tostowym, ewentualnie z plastrem pomidora i cebulki, natomiast bez ketchupu. . Hamburgera wymy\u015bli\u0142 w 1904 roku garncarz Fletcher Davis. Podejmowa\u0142 si\u0119 on gotowania podczas wystaw garncarskich, a tak\u017ce prowadzi\u0142 bar w Teksasie. Zaproponowa\u0142 on swoim go\u015bciom mielony kotlet na grzance z sa\u0142at\u0105, musztard\u0105 i majonezem.","start_idx":604,"end_idx":660}
{"id":"mrc_3750","question":"co to utw\u00f3r literacki?","answer":"literackie \u2013 tekst s\u0142owny, pisany (najcz\u0119\u015bciej) lub ustny (np. eposy Homera, utwory z kr\u0119gu folkloru), ukszta\u0142towany za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w, jakimi dysponuje j\u0119zyk, na spos\u00f3b artystyczny.","context":"Utw\u00f3r literacki, dzie\u0142o literackie \u2013 tekst s\u0142owny, pisany (najcz\u0119\u015bciej) lub ustny (np. eposy Homera, utwory z kr\u0119gu folkloru), ukszta\u0142towany za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w, jakimi dysponuje j\u0119zyk, na spos\u00f3b artystyczny. Jego szczeg\u00f3lny charakter polega na tym, \u017ce odpowiada on na estetyczne oczekiwania odbiorc\u00f3w. Tak rozumiane dzie\u0142o literackie ma szczeg\u00f3lny charakter. Jest odmienne od dzie\u0142a naukowego lub utworu u\u017cytkowego. Teksty spoza literatury pi\u0119knej, spe\u0142niaj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie cele u\u017cytkowe, sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na literatur\u0119 stosowan\u0105. Literatura pi\u0119kna i literatura stosowana sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na ca\u0142o\u015b\u0107 literatury.","start_idx":24,"end_idx":206}
{"id":"mrc_3751","question":"gdzie wynaleziono jedwab?","answer":"Znaleziska archeologiczne wskazuj\u0105, \u017ce jedwab wytwarzano ju\u017c w staro\u017cytnych Chinach","context":"jako pod\u0142o\u017ce malarskie, zw\u0142aszcza w sztuce orientalnej. Z w\u0142\u00f3kien jedwabnych produkowano sita s\u0142u\u017c\u0105ce w technice druku zwanej sitodrukiem. == Historia == Znaleziska archeologiczne wskazuj\u0105, \u017ce jedwab wytwarzano ju\u017c w staro\u017cytnych Chinach, oko\u0142o 3600 roku p.n.e. \u015awiadcz\u0105 o tym znalezione narz\u0119dzia do wyplatania oraz farbowana jedwabna gaza, znalezione na stanowisku archeologicznym kultury Hemudu w prowincji Zhejiang. Bardziej z\u0142o\u017cone wyroby, w tym adamaszki, zosta\u0142y odkryte na innym stanowisku w Zhejiang i datowane s\u0105 na 2700 r. p.n.e. Chi\u0144skie podanie g\u0142osi, \u017ce jedwab zosta\u0142 odkryty w ogrodzie cesarza Huang Di, \u017cyj\u0105cego w latach 2698 \u2013 2598 p.n.e. Wed\u0142ug legendy cesarz poprosi\u0142 sw\u0105 \u017con\u0119 Xi Lingshi, by sprawdzi\u0142a, jaki szkodnik niszczy drzewa morwowe. Cesarzowa zauwa\u017cy\u0142a, \u017ce s\u0105 to bia\u0142e larwy, kt\u00f3re prz\u0119d\u0105 b\u0142yszcz\u0105ce kokony.","start_idx":154,"end_idx":237}
{"id":"mrc_3752","question":"przez kt\u00f3r\u0105 krain\u0119 geograficzn\u0105 ameryki p\u00f3\u0142nocnej przebiega aleja tornad?","answer":"przez stany: Teksas, Oklahoma, Kansas, Nebraska, Iowa i Dakota Po\u0142udniowa.","context":"Aleja Tornad \u2013 nieoficjalne okre\u015blenie obszaru w Stanach Zjednoczonych, na kt\u00f3rym ze zwi\u0119kszon\u0105 cz\u0119stotliwo\u015bci\u0105 wyst\u0119puj\u0105 tr\u0105by powietrzne. Rozci\u0105ga si\u0119 on przez stany: Teksas, Oklahoma, Kansas, Nebraska, Iowa i Dakota Po\u0142udniowa. Tornada najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105 tam p\u00f3\u017an\u0105 wiosn\u0105 oraz, rzadko, wczesn\u0105 jesieni\u0105.","start_idx":156,"end_idx":230}
{"id":"mrc_3753","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 wojny secesyjnej?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich uznaje sp\u00f3r o niewolnictwo za g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny secesyjnej.","context":"mienie o warto\u015bci 5 mld dolar\u00f3w, wolno\u015b\u0107 uzyska\u0142y 4 miliony niewolnik\u00f3w. == Przyczyny wojny == === Niewolnictwo === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich uznaje sp\u00f3r o niewolnictwo za g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny secesyjnej. Przeciwne zdanie wyra\u017ca jedynie niewielka mniejszo\u015b\u0107 negacjonist\u00f3w historycznych, ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich oraz cz\u0119\u015b\u0107 opinii publicznej. Poniewa\u017c ruch abolicjonistyczny nie cieszy\u0142 si\u0119 w latach 50. XIX wieku wystarczaj\u0105cym poparciem na Po\u0142udniu, radykalne reformy nie by\u0142y realnym rozwi\u0105zaniem. Na tym etapie politycy p\u00f3\u0142nocnych stan\u00f3w kierowali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie pragnieniem zachowania Unii. Po\u0142udnie jednak czu\u0142o si\u0119 zagro\u017cone i ostatecznie og\u0142osi\u0142o secesj\u0119, maj\u0105c na celu przede wszystkim obron\u0119 instytucji niewolnictwa. Zosta\u0142o to otwarcie wyra\u017cane w deklaracjach secesji. Sam Abraham Lincoln napisa\u0142 w pojednawczym li\u015bcie do przysz\u0142ego wiceprezydenta Konfederacji, Alexandra Stephensa w grudniu 1860:","start_idx":116,"end_idx":223}
{"id":"mrc_3754","question":"kim z zawodu byli rodzice rudego?","answer":"nauczyciel","context":"Jan Roman Bytnar, ps. \u201eRudy\u201d, \u201eCzarny\u201d, \u201eJanek\u201d, \u201eKrokodyl\u201d, \u201eJan Rudy\u201d (ur. 6 maja 1921 w Kolbuszowej, zm. 30 marca 1943 w Warszawie) \u2013 podharcmistrz, cz\u0142onek Szarych Szereg\u00f3w, dow\u00f3dca hufca \u201ePo\u0142udnie\u201d Grup Szturmowych, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego \"Kamienie na szaniec\". == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === By\u0142 synem nauczycieli \u2013 by\u0142ego \u017co\u0142nierza Legion\u00f3w Polskich Stanis\u0142awa Bytnara i Zdzis\u0142awy Bytnarowej z domu Rechul. Urodzi\u0142 si\u0119 6 maja 1921 w domu rodzinnym swojej matki przy ul. Nowe Miasto w Kolbuszowej. W latach 1921\u20131926 jego rodzice pracowali w szkole w Niek\u0142aniu Wielkim (ojciec by\u0142 jej kierownikiem, matka \u2013 nauczycielk\u0105). W 1925 Stanis\u0142aw Bytnar otrzyma\u0142 propozycj\u0119 podj\u0119cia studi\u00f3w w Pa\u0144stwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jesieni\u0105 1926 ca\u0142a rodzina zamieszka\u0142a przy","start_idx":343,"end_idx":353}
{"id":"mrc_3755","question":"jakie miasto by\u0142o stolic\u0105 cesarstwa bizantyjskiego?","answer":"Konstantynopol","context":"w\u0142adzy na p\u00f3\u0142nocy P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego. Jedynym bizanty\u0144skim miastem, kt\u00f3re pozosta\u0142o wzgl\u0119dnie nienaruszone, pomimo znacz\u0105cego spadku populacji i co najmniej dw\u00f3ch wybuch\u00f3w zarazy, by\u0142 Konstantynopol. Jednak stolica imperium zmaga\u0142a si\u0119 wtenczas ze swoimi w\u0142asnymi konfliktami politycznymi i religijnymi. Konstans II kontynuowa\u0142 polityk\u0119 monoteletyzmu swojego dziadka, Herakliusza, spotykaj\u0105c si\u0119 z silnym sprzeciwem zar\u00f3wno ze strony ludno\u015bci \u015bwieckiej, jak i kleru. Najg\u0142o\u015bniejsi oponenci, Maksym Wyznawca i papie\u017c Marcin I zostali aresztowani, przywiezieni do Konstantynopola, oskar\u017ceni, torturowani i wygnani. Wydaje si\u0119, \u017ce Konstans sta\u0142 si\u0119 niezwykle niepopularny w stolicy, i przeni\u00f3s\u0142 on swoj\u0105 rezydencj\u0119 do Syrakuz, gdzie zosta\u0142 ostatecznie zamordowany przez cz\u0142onka swojego dworu. Ostatni Heraklida, Justynian II, pr\u00f3bowa\u0142 z\u0142ama\u0107 pot\u0119g\u0119 miejskiej arystokracji poprzez surowe opodatkowanie i obsadzanie stanowisk administracyjnych lud\u017ami z zewn\u0105trz. Zosta\u0142","start_idx":187,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3756","question":"kiedy powstala grupa skamander?","answer":"oko\u0142o roku 1916","context":"Skamander \u2013 grupa poetycka, kt\u00f3r\u0105 zacz\u0119li formowa\u0107 oko\u0142o roku 1916 Julian Tuwim, Antoni S\u0142onimski, Jaros\u0142aw Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzy\u0144ski oraz Jan Lecho\u0144. Wzorem dla skamandryt\u00f3w by\u0142a przede wszystkim tw\u00f3rczo\u015b\u0107 Leopolda Staffa. Skamander istnia\u0142 niemal do 1939 roku. Swoj\u0105 nazw\u0119 wzi\u0119\u0142a od rzeki Skamander op\u0142ywaj\u0105cej Troj\u0119. Jednocze\u015bnie jednak zawarta jest w niej aluzja do s\u0142ynnego zdania z \"Akropolis\" Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego: \"Skamander po\u0142yska, wi\u015blan\u0105 \u015bwietl\u0105c si\u0119 fal\u0105\". Pomimo bardzo silnego utrwalenia si\u0119 w og\u00f3lnej \u015bwiadomo\u015bci funkcjonowania poet\u00f3w Skamandra jako grupy Micha\u0142 G\u0142owi\u0144ski sformu\u0142owa\u0142 s\u0105d, \u017ce Skamandryci to grupa sytuacyjna, czyli taka, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wnym spoiwem jest rzeczywisto\u015b\u0107 pozaliteracka (wsp\u00f3lna dzia\u0142alno\u015b\u0107 kabaretowa, odczyty i dzia\u0142alno\u015b\u0107 \u201ePod Picadorem\u201d, stolik na p\u00f3\u0142pi\u0119trze w kawiarni \u201eZiemia\u0144skiej\u201d, obracanie si\u0119 w tych samych kr\u0119gach towarzyskich). == Dzieje grupy == Histori\u0119","start_idx":51,"end_idx":66}
{"id":"mrc_3757","question":"co chcia\u0142y osi\u0105gn\u0105\u0107 w\u0142adze austriackie dzi\u0119ki polskiemu powstaniu?","answer":"Austriacy d\u0105\u017cyli bowiem do wci\u0105gni\u0119cia Prus w wojn\u0119 przeciwko Francji.","context":"tych dzia\u0142a\u0144 by\u0142o rozci\u0105gni\u0119cie terenu zaj\u0119tego a\u017c pod granice Prus. Austriacy d\u0105\u017cyli bowiem do wci\u0105gni\u0119cia Prus w wojn\u0119 przeciwko Francji. Twierdza toru\u0144ska broniona pod dow\u00f3dztwem gen. Woyczy\u0144skiego opar\u0142a si\u0119 austriackim oddzia\u0142om, kt\u00f3re po tym niepowodzeniu, a wobec rozci\u0105gni\u0119cia szlak\u00f3w komunikacyjnych i wobec bierno\u015bci pruskiej, nie podj\u0119\u0142y blokady. Si\u0142y austriackie skierowa\u0142y si\u0119 w kierunku na Pozna\u0144, gdzie sta\u0142 gen. Jan Henryk D\u0105browski, a stamt\u0105d r\u00f3wnie\u017c, nie osi\u0105gaj\u0105c blokady Poznania, marszem odwrotnym skierowa\u0142y si\u0119 na Warszaw\u0119. === Powstanie polskie na Rusi === Wojska polskie kontynuowa\u0142y natarcie na po\u0142udnie, do Galicji (zaboru austriackiego), trzymaj\u0105c si\u0119 przy tym blisko Wis\u0142y tak, aby kontrolowa\u0107 sytuacj\u0119. 27 maja 1809 r. Piotr Strzy\u017cewski ze swoim oddzia\u0142em ruszy\u0142 na po\u0142udnie. Kieruj\u0105c si\u0119 na Sokal i Lw\u00f3w, mia\u0142 zamiar","start_idx":69,"end_idx":139}
{"id":"mrc_3758","question":"gdzie urodzi\u0142a si\u0119 millie bobby brown?","answer":"Urodzi\u0142a si\u0119 w mie\u015bcie Marbella w Hiszpanii","context":"ma\u0142y|upright=0.85|Millie Bobby Brown (2018) Millie Bobby Brown (ur. 19 lutego 2004 w Marbelli) \u2013 brytyjska aktorka i modelka. Gra\u0142a m.in. w serialu \"Stranger Things\", a tak\u017ce filmach \"Enola Holmes\", \"Godzilla II: Kr\u00f3l potwor\u00f3w\" i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142a si\u0119 w mie\u015bcie Marbella w Hiszpanii jako trzecie z czworga dzieci Kelly i Roberta Brown\u00f3w. Wychowywa\u0142a si\u0119 z bratem Charleyem oraz dwiema siostrami \u2013 Paige i Av\u0105. Jej ojciec jest po\u015brednikiem w obrocie nieruchomo\u015bciami. Rodzina przeprowadzi\u0142a si\u0119 do Bournemouth w Wielkiej Brytanii, kiedy Millie mia\u0142a cztery lata. Cztery lata p\u00f3\u017aniej przeprowadzili si\u0119 do Orlando w Stanach Zjednoczonych. === Kariera === W 2013 zadebiutowa\u0142a na ma\u0142ym ekranie w roli m\u0142odej Alicji w serialu fantasy produkcji ABC, pt.","start_idx":285,"end_idx":328}
{"id":"mrc_3759","question":"jak\u0105 wysoko\u015b\u0107 ma giewont?","answer":"masyw g\u00f3rski w Tatrach Zachodnich o wysoko\u015bci 1894 m n.p.m.","context":"Giewont \u2013 masyw g\u00f3rski w Tatrach Zachodnich o wysoko\u015bci 1894 m n.p.m. i d\u0142ugo\u015bci 2,7 km. Jego g\u0142\u00f3wny wierzcho\u0142ek, Wielki Giewont, jest zazwyczaj uznawany za najwy\u017cszy szczyt Tatr Zachodnich po\u0142o\u017cony w ca\u0142o\u015bci na terenie Polski; cho\u0107 wy\u017csza jest Twarda Kopa w Czerwonych Wierchach, pomija si\u0119 j\u0105 ze wzgl\u0119du na niewielk\u0105 wybitno\u015b\u0107. == Topografia == Masyw Giewontu po\u0142o\u017cony jest mi\u0119dzy Dolin\u0105 Bystrej, Dolin\u0105 Kondratow\u0105, Dolin\u0105 Ma\u0142ej \u0141\u0105ki i Dolin\u0105 Str\u0105\u017cysk\u0105. G\u00f3ruje nad Zakopanem i jest z niego znakomicie widoczny. Od strony p\u00f3\u0142nocnej Giewont jest stromy i trudno dost\u0119pny, zbocza po\u0142udniowe s\u0105 \u0142agodniejsze. Szczyt znajduje si\u0119 w p\u00f3\u0142nocnej grani Kopy Kondrackiej. Masyw Giewontu z\u0142o\u017cony jest z trzech cz\u0119\u015bci: Wielkiego Giewontu (1894 m), Ma\u0142ego Giewontu (1739 m) i D\u0142ugiego Giewontu (1868 m). Pomi\u0119dzy","start_idx":10,"end_idx":69}
{"id":"mrc_3760","question":"kto wygra\u0142 wybory prezydenckie na w\u0119grzech?","answer":"Schmitt","context":"Wybory prezydenckie na W\u0119grzech w 2010 roku \u2013 przeprowadzone zosta\u0142y 29 czerwca 2010. Parlament W\u0119gier wi\u0119kszo\u015bci\u0105 ponad 2/3 g\u0142os\u00f3w wybra\u0142 na ten urz\u0105d P\u00e1la Schmitta, deputowanego Fideszu i dotychczasowego przewodnicz\u0105cego parlamentu. == Organizacja wybor\u00f3w i kandydaci == Prezydent W\u0119gier wybierany jest na 5-letni\u0105 kadencj\u0119 przez Zgromadzenie Narodowe wi\u0119kszo\u015bci\u0105 co najmniej 2/3 g\u0142os\u00f3w wszystkich jego cz\u0142onk\u00f3w. Je\u015bli w dw\u00f3ch pierwszych turach g\u0142osowania parlament nie dokona wyboru, w trzeciej turze do wyboru wymagana jest ju\u017c zwyk\u0142a wi\u0119kszo\u015b\u0107 g\u0142os\u00f3w. Wyb\u00f3r nowej g\u0142owy pa\u0144stwa musi nast\u0105pi\u0107 co najmniej na 30 dni przed up\u0142ywem kadencji urz\u0119duj\u0105cego prezydenta. Kadencja prezydenta L\u00e1szl\u00f3 S\u00f3lyoma up\u0142ywa 5 sierpnia 2010. 7 czerwca 2010 rz\u0105dz\u0105cy Fidesz zaproponowa\u0142 przeprowadzenie g\u0142osowania w sprawie wyboru prezydenta 29 czerwca 2010. 9 czerwca 2010 przewodnicz\u0105cy parlamentu","start_idx":157,"end_idx":164}
{"id":"mrc_3761","question":"czym jest wizyt\u00f3wka?","answer":"Wizyt\u00f3wka to zazwyczaj prostok\u0105tny, podr\u0119czny kartonik, zapisany tre\u015bci\u0105 zale\u017cn\u0105 od rodzaju wizyt\u00f3wki.","context":"Wizyt\u00f3wka w sensie poligraficznym jest drukiem akcydensowym. Wizyt\u00f3wka to zazwyczaj prostok\u0105tny, podr\u0119czny kartonik, zapisany tre\u015bci\u0105 zale\u017cn\u0105 od rodzaju wizyt\u00f3wki. Towarzyszy chwilom nawi\u0105zywania znajomo\u015bci, staj\u0105c si\u0119 elementem konwenansu. Jest oznak\u0105 uprzejmo\u015bci i szacunku, a wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcje reklamowe. == Historia == Wizyt\u00f3wka pojawi\u0142a si\u0119 w XV w. w Chinach, gdzie r\u00f3wnie\u017c wynaleziono papier. Chi\u0144ski urz\u0119dnik by\u0142 zobligowany specjalnym dekretem do posiadania wizyt\u00f3wki ze specjalnego papieru czerpanego, kt\u00f3ra zawiera\u0142a jedynie imi\u0119 i nazwisko jej w\u0142a\u015bciciela oraz zajmowane stanowisko. Du\u017c\u0105 popularno\u015bci\u0105 cieszy\u0142y si\u0119 wizyt\u00f3wki we Francji w czasach Ludwika XIV. Pierwsz\u0105 drukowan\u0105 wizyt\u00f3wk\u0119 znaleziono na terenie Niemiec i pochodzi ona z ko\u0144ca XVIII wieku. W Rosji wizyt\u00f3wki rozpowszechni\u0142y si\u0119 za czas\u00f3w Katarzyny II. Pod koniec wieku XIX zacz\u0119\u0142y cieszy\u0107 si\u0119 popularno\u015bci\u0105","start_idx":61,"end_idx":163}
{"id":"mrc_3762","question":"kto jest kompozytorem hymnu niemieckiego?","answer":"Joseph Haydn","context":"Das Deutschlandlied (pol. Pie\u015b\u0144 Niemiec), nazywany tak\u017ce jako Das Lied der Deutschen (pol. Pie\u015b\u0144 Niemc\u00f3w) \u2013 pie\u015b\u0144 b\u0119d\u0105ca hymnem pa\u0144stwowym Republiki Weimarskiej (1918\u20131933), III Rzeszy (1933\u20131945), Republiki Federalnej Niemiec (od r. 1952). == Historia == Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w 1841 na wyspie Helgoland. Sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z trzech zwrotek, z kt\u00f3rych pierwsza zaczyna\u0142a si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"Deutschland, Deutschland \u00fcber alles\". Zapo\u017cyczono melodi\u0119 z \u00f3wczesnego hymnu austriackiego \"Kaiserlied\", kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Joseph Haydn. Pie\u015b\u0144 ta pisana by\u0142a w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywa\u0142a do porzucenia partykularyzm\u00f3w w d\u0105\u017ceniu do jedno\u015bci. W 1922 za hymn oficjalnie uzna\u0142 j\u0105 pierwszy prezydent Republiki Weimarskiej, Friedrich Ebert \u2013 wcze\u015bniej, w czasach Cesarstwa","start_idx":609,"end_idx":621}
{"id":"mrc_3763","question":"ile wynosi rekord \u015bwiata w skoku w dal?","answer":"Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m","context":"Skok w dal \u2013 konkurencja lekkoatletyczna, w kt\u00f3rej zawodnicy wykonuj\u0105 rozbieg, odbijaj\u0105 si\u0119 z jednej nogi z belki i l\u0105duj\u0105 na piaszczystej cz\u0119\u015bci skoczni. Na kraw\u0119dzi belki znajduje si\u0119 listwa z plastelin\u0105. Je\u015bli zawodnik podczas odbicia dotknie butem plasteliny, skok jest niewa\u017cny (decyduje \u015blad na plastelinie). Wynik skoku jest mierzony od linii mi\u0119dzy plastelin\u0105 a belk\u0105 do pierwszego (najbli\u017cszego belce) \u015bladu pozostawionego na piasku pod k\u0105tem prostym. Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m, cho\u0107 Iv\u00e1n Pedroso skoczy\u0142 8,96 m, lecz podczas zawod\u00f3w wyst\u0105pi\u0142y w\u0105tpliwo\u015bci do pomiaru si\u0142y wiatru, zatem tego rezultatu nie mo\u017cna by\u0142o uzna\u0107 za rekord \u015bwiata. Zwykle podczas zawod\u00f3w (fina\u0142owych) wszyscy zawodnicy wykonuj\u0105 trzy pr\u00f3by, a najlepszych o\u015bmiu jeszcze trzy skoki fina\u0142owe. O zwyci\u0119stwie decyduje","start_idx":461,"end_idx":515}
{"id":"mrc_3764","question":"ilu polak\u00f3w mieszka\u0142o na kresach?","answer":"od 4,3 mln do 4,6 mln","context":"Wed\u0142ug bada\u0144 CBOS z 2012 r. blisko 2% Polak\u00f3w w tamtym okresie pochodzi\u0142o z Kres\u00f3w, a ponad 12% mia\u0142o urodzonych na Kresach przodk\u00f3w w linii prostej. \u0141\u0105cznie os\u00f3b pochodz\u0105cych z Kres\u00f3w w Polsce \u017cy\u0142o od 4,3 mln do 4,6 mln, z czego 25% w woj. dolno\u015bl\u0105skim, 10% w woj. \u015bl\u0105skim, 9% w woj. lubuskim i 9% w woj. mazowieckim. Kresowe pochodzenia deklarowa\u0142o 51% mieszka\u0144c\u00f3w woj. lubuskiego, 47% woj. dolno\u015bl\u0105skiego, 30% woj. opolskiego, 25% woj. zachodniopomorskiego, 18% woj. warmi\u0144sko-mazurskiego i 17% woj. pomorskiego. == Pochodzenie i znaczenie nazwy == Zakres znaczenia terminu \u201ekresy\u201d ulega\u0142 zmianom na przestrzeni dziej\u00f3w. W XVII i XVIII wieku nazwa w\u0142asna \u201eKresy\u201d (wielk\u0105 liter\u0105) oznacza\u0142a w\u0105ski pas ziem pogranicznych (zwanych \u201eukrainnymi\u201d) w po\u0142udniowo-wschodniej cz\u0119\u015bci Rzeczypospolitej, na kt\u00f3rych","start_idx":199,"end_idx":220}
{"id":"mrc_3765","question":"ile ludzi mieszka w krakowie?","answer":"Wed\u0142ug austriackiego spisu ludno\u015bci z 1900 r. w 2099 budynkach w Krakowie na obszarze 832 hektar\u00f3w mieszka\u0142y osoby","context":"wielki po\u017car zniszczy\u0142 ok. 10% powierzchni miasta. Wed\u0142ug austriackiego spisu ludno\u015bci z 1900 r. w 2099 budynkach w Krakowie na obszarze 832 hektar\u00f3w mieszka\u0142y osoby, z czego (70,3%) by\u0142o katolikami, (28,1%) wyznawcami judaizmu, 727 (0,8%) grekokatolikami, a 717 (0,8%) innej religii lub wyznania, (86%) by\u0142o polsko-, 6576 (7,2%) niemiecko-, 219 (0,2%) rusko-, a 1092 (1,2%) innoj\u0119zycznymi. === XX wiek === ==== Pocz\u0105tek XX wieku i dwudziestolecie mi\u0119dzywojenne ==== W pocz\u0105tku nowego stulecia zasz\u0142y w Krakowie powa\u017cne zmiany \u2013 r\u00f3wnie\u017c w infrastrukturze technicznej miasta. 14 lutego 1901 r. \u2013 za prezydentury J\u00f3zefa Friedleina \u2013 otwarto miejskie wodoci\u0105gi w\u00f3wczas imienia Franciszka J\u00f3zefa. Zbiornik na wod\u0119 zbudowano u podn\u00f3\u017ca kopca Ko\u015bciuszki, 49 m nad poziomem Rynku. Woda sp\u0142ywa\u0142a do miasta rur\u0105 o \u015brednicy","start_idx":51,"end_idx":165}
{"id":"mrc_3766","question":"ile par \u017ceber ma cz\u0142owiek?","answer":"dwana\u015bcie par (niewielka cz\u0119\u015b\u0107 populacji ma \u017ceber wi\u0119cej /patrz: atawizm/ lub mniej)","context":"zr\u00f3\u017cnicowanie wykazuj\u0105 jednak tylko najbardziej zaawansowane ewolucyjnie gady. Schemat ten w pe\u0142ni odpowiada budowie przeci\u0119tnego ssaka. U ptak\u00f3w dodatkowo okolica mostka zostaje wzmocniona poprzez wyst\u0119puj\u0105cy na przykr\u0119gowej cz\u0119\u015bci \u017cebra wyrostek haczykowaty (\"processus uncinatus\"). === \u017bebra cz\u0142owieka === \u017bebra stanowi\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 uk\u0142adu kostnego cz\u0142owieka. Jest to dwana\u015bcie par (niewielka cz\u0119\u015b\u0107 populacji ma \u017ceber wi\u0119cej /patrz: atawizm/ lub mniej) p\u00f3\u0142koli\u015bcie wygi\u0119tych ko\u015bci klatki piersiowej, kt\u00f3re z jednej strony \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 z kr\u0119gami piersiowymi, a z drugiej strony, w wypadku \u017ceber I-X, z mostkiem. \u017bebra XI i XII nie s\u0105 po\u0142\u0105czone z mostkiem. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 \u017cebra prawdziwe (\"costae verae\"), b\u0119d\u0105ce pierwszymi siedmioma \u017cebrami licz\u0105c od g\u00f3ry, tj. \u017cebrami I-VII. Po\u0142\u0105czone s\u0105 one bezpo\u015brednio z mostkiem w\u0142asn\u0105 chrz\u0105stk\u0105 - chrz\u0105stk\u0105 \u017cebrow\u0105 (\"cartilago costalis\"), co","start_idx":365,"end_idx":449}
{"id":"mrc_3767","question":"kiedy pojawi\u0142a si\u0119 stonka w polsce?","answer":"wed\u0142ug \"Wielkiej ilustrowanej encyklopedii powszechnej\", wydanej w latach 1929-1938, stonka ziemniaczana wyst\u0119powa\u0142a w Polsce \u201etylko sporadycznie\u201d. Upowszechni\u0142a si\u0119 i zacz\u0119\u0142a stanowi\u0107 powa\u017cny problem w latach 50.","context":"stonki w PRL == Jeszcze wed\u0142ug \"Wielkiej ilustrowanej encyklopedii powszechnej\", wydanej w latach 1929-1938, stonka ziemniaczana wyst\u0119powa\u0142a w Polsce \u201etylko sporadycznie\u201d. Upowszechni\u0142a si\u0119 i zacz\u0119\u0142a stanowi\u0107 powa\u017cny problem w latach 50. Wed\u0142ug propagandowego komunikatu Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych zamieszczonego 1 czerwca 1950 roku w \"Trybunie Ludu\" chrz\u0105szcz ten mia\u0142 zosta\u0107 zrzucony w masowych ilo\u015bciach przez ameryka\u0144skie samoloty do Ba\u0142tyku, sk\u0105d wype\u0142z\u0142 na wybrze\u017ce i rozpleni\u0142 si\u0119 po ca\u0142ym kraju, rozpoczynaj\u0105c wymierzone w socjalistyczn\u0105 Polsk\u0119 dywersyjno-sabota\u017cowe dzia\u0142ania, polegaj\u0105ce na zach\u0142annej konsumpcji upraw ziemniaczanych. Problemem zainteresowa\u0142y si\u0119 w\u0142adze PRL: zosta\u0142o wydane rozporz\u0105dzenie Ministra Rolnictwa z 16 czerwca 1951 w sprawie zwalczania stonki ziemniaczanej oraz uchwa\u0142a Prezydium Rz\u0105du z 28 kwietnia 1951 w sprawie ochrony kraju przed stonk\u0105 ziemniaczan\u0105 w 1951. W","start_idx":24,"end_idx":237}
{"id":"mrc_3768","question":"kto zapocz\u0105tkowa\u0142 komunizm?","answer":"Marks i Engels.","context":"Powstanie wsp\u00f3\u0142czesnego komunizmu == Komunizm w nowoczesnej formie wyr\u00f3s\u0142 z ruchu socjalistycznego pod koniec XIX wieku. W okresie rewolucji przemys\u0142owej socjali\u015bci obwiniali kapitalizm za n\u0119dz\u0119 pracownik\u00f3w i promowali emancypacj\u0119 proletariatu. Najbardziej popularnymi \u00f3wczesnymi socjalistami byli Marks i Engels. W 1848 roku zaproponowali now\u0105 definicj\u0119 komunizmu i spopularyzowali j\u0105 w \"Manife\u015bcie Komunistycznym\". Ruch komunistyczny oddzieli\u0142 si\u0119 od ruchu socjalistycznego na prze\u0142omie XIX i XX wieku, uwa\u017caj\u0105c dotychczasowe metody dzia\u0142ania za nieskuteczne. Ich zdaniem partie socjalistyczne sprzeniewierzy\u0142y si\u0119 swoim idea\u0142om. Komuni\u015bci stawiali szczeg\u00f3lny nacisk na mi\u0119dzynarodow\u0105 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 proletariatu do walki z kapitalizmem. Pierwsz\u0105 mi\u0119dzynarodow\u0105 organizacj\u0105 skupiaj\u0105c\u0105 ludzi o lewicowych i radykalnie lewicowych by\u0142a I Mi\u0119dzynarod\u00f3wka powsta\u0142a w 1864 roku jednak z powodu konflikt\u00f3w mi\u0119dzy marksistami a anarchistami zosta\u0142a rozwi\u0105zana w 1876 roku,","start_idx":298,"end_idx":313}
{"id":"mrc_3769","question":"gdzie po\u0142o\u017cona jest islandia?","answer":"na p\u00f3\u0142nocy Grzbietu \u015ar\u00f3datlantyckiego, na wyspie Islandia i kilku mniejszych wyspach, m.in. archipelag Vestmannaeyjar w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Oceanu Atlantyckiego.","context":"Islandia (, wym. ; Republika Islandii, isl. ) \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone na p\u00f3\u0142nocy Grzbietu \u015ar\u00f3datlantyckiego, na wyspie Islandia i kilku mniejszych wyspach, m.in. archipelag Vestmannaeyjar w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Oceanu Atlantyckiego. Stolic\u0105 pa\u0144stwa jest Reykjav\u00edk. Islandia jest jednym z kraj\u00f3w nordyckich. == Geografia == Islandia le\u017cy na granicy Oceanu Arktycznego i Oceanu Atlantyckiego. G\u0142\u00f3wna wyspa znajduje si\u0119 na po\u0142udnie od ko\u0142a podbiegunowego. Pod wzgl\u0119dem geologicznym Islandia jest najm\u0142odszym obszarem kontynentu europejskiego, po\u0142o\u017conym na \u201egor\u0105cym punkcie\u201d Grzbietu \u015ar\u00f3datlantyckiego. Na wyspie wyst\u0119puj\u0105 liczne wulkany, z kt\u00f3rych cz\u0119\u015b\u0107 jest nadal aktywna, m.in. Hekla, Katla, Askja, Gr\u00edmsv\u00f6tn, Hvannadalshn\u00fakur (najwy\u017cszy szczyt kraju). Potwierdzeniem aktywno\u015bci wulkanicznej s\u0105 liczne gor\u0105ce \u017ar\u00f3d\u0142a oraz gejzery (samo s\u0142owo jest pochodzenia islandzkiego), wykorzystywane na du\u017c\u0105 skal\u0119 jako tania energia do ogrzewania mieszka\u0144.","start_idx":65,"end_idx":223}
{"id":"mrc_3770","question":"jakie silniki maj\u0105 bolidy f1?","answer":"Po zmianach w przepisach w 2014 r. u\u017cywane s\u0105 turbodo\u0142adowane silniki V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra.","context":"Samoch\u00f3d Formu\u0142y 1 (potocznie bolid) \u2013 jednomiejscowy samoch\u00f3d wy\u015bcigowy o otwartym nadwoziu i ko\u0142ach wystaj\u0105cych poza profil kokpitu, budowany \u015bci\u015ble wed\u0142ug regulacji Formu\u0142y 1 FIA. Jego specyfikacje zmienia\u0142y si\u0119 na przestrzeni lat. Koszt projektowania i budowy bolidu wymaga setek godzin w tunelu aerodynamicznym a koszty cz\u0119sto przekraczaj\u0105 100 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Na rok 2007 bud\u017cet stajni BMW Sauber wynosi\u0142 355 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Wiele pieni\u0119dzy poch\u0142ania rozw\u00f3j, badania i testy w tunelu aerodynamicznym. == Silnik == Po zmianach w przepisach w 2014 r. u\u017cywane s\u0105 turbodo\u0142adowane silniki V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra. Zast\u0105pi\u0142y one wolnoss\u0105ce, 2,4-litrowe jednostki w konfiguracji V8, kt\u00f3re by\u0142y stosowane od sezonu 2006. Moc silnik\u00f3w wynosi ok. 750 KM (stare jednostki V10 mia\u0142y moc blisk\u0105 1000 KM, s\u0105 to","start_idx":523,"end_idx":619}
{"id":"mrc_3771","question":"kiedy obchodzony jest dzie\u0144 seniora?","answer":"1 pa\u017adziernika","context":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Os\u00f3b Starszych (ang. International Day of Older Persons) \u2013 \u015bwi\u0119to obchodzone corocznie 1 pa\u017adziernika, ustanowione 14 grudnia 1990 roku przez Zgromadzenie Og\u00f3lne ONZ. Rezolucja 45/106 zosta\u0142a przyj\u0119ta w nast\u0119pstwie innych inicjatyw ONZ na rzecz os\u00f3b starszych, takich jak Mi\u0119dzynarodowy Wiede\u0144ski Plan Dzia\u0142ania dotycz\u0105cy Os\u00f3b Starszych, przyj\u0119ty w 1982 roku przez \u015awiatowe Zgromadzenie na Temat Os\u00f3b Starszych i zatwierdzony w tym samym roku przez Zgromadzenie Og\u00f3lne. == Obchody == === Na \u015bwiecie === Rok 1999 zosta\u0142 og\u0142oszony Mi\u0119dzynarodowym Rokiem Senior\u00f3w pod has\u0142em \u201eSpo\u0142ecze\u0144stwo otwarte dla wszystkich pokole\u0144\u201d. Drugie \u015awiatowe Zgromadzenie na temat Starzenia si\u0119 Spo\u0142ecze\u0144stw odby\u0142o si\u0119 w dniach 8\u201312 kwietnia 2002 w Madrycie. Z tej okazji Jan Pawe\u0142 II wystosowa\u0142 list papieski do uczestnik\u00f3w Zgromadzenia a Papieska Rada","start_idx":108,"end_idx":122}
{"id":"mrc_3772","question":"jak rozmna\u017ca si\u0119 pantofelek?","answer":"Rozmna\u017ca si\u0119 bezp\u0142ciowo przez poprzeczny podzia\u0142 kom\u00f3rki.","context":"znajduj\u0105cym si\u0119 na boku cia\u0142a i otoczonym d\u0142ugimi rz\u0119skami s\u0142u\u017c\u0105cymi do pobierania pokarmu i p\u0142ywania w wodzie. Pokarm wch\u0142oni\u0119ty przez cytostom tworzy przemieszczaj\u0105ce si\u0119 w cytoplazmie wodniczki pokarmowe, za\u015b po zako\u0144czeniu trawienia niestrawione resztki s\u0105 wydalane na zewn\u0105trz kom\u00f3rki przez cytopyge. Jest drapie\u017cnikiem, od\u017cywia si\u0119 bakteriami. == Wydalanie == Pantofelek ma dwie, umieszczone w biegunach kom\u00f3rki, wodniczki t\u0119tni\u0105ce, kt\u00f3re kurcz\u0105c si\u0119 wydalaj\u0105 na zewn\u0105trz nadmiar wody (osmoregulacja). == Rozmna\u017canie i genetyka == Rozmna\u017ca si\u0119 bezp\u0142ciowo przez poprzeczny podzia\u0142 kom\u00f3rki. W procesie tym makronukleus dzieli si\u0119 przez amitoz\u0119, a mikronukleus przez mitoz\u0119. Pantofelki przeprowadzaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c proces p\u0142ciowy (koniugacj\u0119) w celu rekombinacji materia\u0142u genetycznego. Koniugacja nie jest metod\u0105 rozmna\u017cania, poniewa\u017c w jej wyniku nie powstaj\u0105 nowe osobniki. Pantofelek ma oko\u0142o 40 chromosom\u00f3w.","start_idx":537,"end_idx":594}
{"id":"mrc_3773","question":"w jakim mie\u015bcie jest serce chopina?","answer":"W Warszawie","context":"Losy serca Chopina === Umieraj\u0105cy Chopin poprosi\u0142, by po \u015bmierci otwarto jego cia\u0142o i wyj\u0119te z niego serce przes\u0142ano do Warszawy. Sekcj\u0119 zw\u0142ok przeprowadzi\u0142 w dzie\u0144 po jego \u015bmierci anatomopatolog i chirurg Jean Cruveilhier w Instytucie Medycznym w Pary\u017cu. Protok\u00f3\u0142 z sekcji nie zachowa\u0142 si\u0119. S\u0142\u00f3j z sercem kompozytora zatopionym w alkoholu (prawdopodobnie w koniaku lub spirytusie) zosta\u0142 przewieziony potajemnie do Polski w styczniu 1850 przez jego starsz\u0105 siostr\u0119 Ludwik\u0119 J\u0119drzejewiczow\u0105. W Warszawie przechowywa\u0142a go przez jaki\u015b czas w swym mieszkaniu znajduj\u0105cym si\u0119 w nieistniej\u0105cej obecnie kamienicy przy ul. Podwale. Tablic\u0119 ods\u0142oni\u0119to 5 marca 1880. W czasie powstania warszawskiego w okolicach ko\u015bcio\u0142a toczy\u0142y si\u0119 ci\u0119\u017ckie walki. Kapelan wojsk niemieckich pastor Schulz nam\u00f3wi\u0142 ksi\u0119\u017cy, aby przekazali urn\u0119 Niemcom w celu jej","start_idx":491,"end_idx":502}
{"id":"mrc_3774","question":"co cechowa\u0142o konstrukcj\u0119 budowli roma\u0144skich jakie by\u0142y ich typowe elementy?","answer":"W budowlach roma\u0144skich wyst\u0119puje szereg zdobniczych element\u00f3w wystroju charakterystycznych dla tego stylu (gzymsy arkadowe, biforia i triforia, typowe g\u0142owice kostkowe i bazy kolumn i inne).","context":"kt\u00f3rym ten zamieszkuje. W budowlach roma\u0144skich wyst\u0119puje szereg zdobniczych element\u00f3w wystroju charakterystycznych dla tego stylu (gzymsy arkadowe, biforia i triforia, typowe g\u0142owice kostkowe i bazy kolumn i inne). === Budownictwo sakralne === Ko\u015bcio\u0142y roma\u0144skie planowane by\u0142y na rzucie prostok\u0105ta lub krzy\u017ca \u0142aci\u0144skiego z prezbiterium zako\u0144czonym p\u00f3\u0142kolist\u0105 absyd\u0105. By\u0142y to ko\u015bcio\u0142y bazylikowe lub halowe. Mniejsze budowle czasem rozwi\u0105zywano te\u017c na planie centralnym \u2013 krzy\u017ca greckiego lub rotundy. Wn\u0119trze ko\u015bcio\u0142a dzielono rz\u0119dami kolumn lub filar\u00f3w najcz\u0119\u015bciej na trzy nawy. Nad skrzy\u017cowaniem transeptu z naw\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105 cz\u0119sto umieszczano wie\u017ce, przez kt\u00f3re do\u015bwietlano wn\u0119trza. (kopu\u0142y wyst\u0119powa\u0142y tylko sporadycznie). Wie\u017ce wyst\u0119powa\u0142y tak\u017ce na zako\u0144czeniach naw poprzecznych, po bokach prezbiterium lub fasady. Spotykane s\u0105 tak\u017ce ko\u015bcio\u0142y dwuch\u00f3rowe (posiadaj\u0105ce absydy z przodu i z ty\u0142u ko\u015bcio\u0142a). W","start_idx":24,"end_idx":214}
{"id":"mrc_3775","question":"jaka energia do defibrylacji?","answer":"Na\u0142adowany kondensator po naci\u015bni\u0119ciu przycisku oddaje zmagazynowan\u0105 energi\u0119 od 200 J. do 360 J do elektrod.","context":"dwufazowy (polaryzacja impulsu jest odwr\u00f3cona w ostatniej fazie, aby zoptymalizowa\u0107 elektryczno\u015b\u0107 i zminimalizowa\u0107 ewentualne uszkodzenia tkanek wywo\u0142ane przez impuls elektryczny): #* pierwsze wy\u0142adowanie \u2013 od 150 do 200 J, #* drugie i kolejne wy\u0142adowania \u2013 od 150 do 360 J. == Budowa defibrylatora == Typowy defibrylator sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch elektrod oraz jednostki centralnej, kt\u00f3ra sk\u0142ada si\u0119 z akumulatora, konwertera DC w celu stabilizacji napi\u0119cia, kondensatora i jednostki steruj\u0105cej. Na\u0142adowany kondensator po naci\u015bni\u0119ciu przycisku oddaje zmagazynowan\u0105 energi\u0119 od 200 J. do 360 J do elektrod. Przy normalnych rezystancjach cia\u0142a mi\u0119dzy 50 \u03a9 a 100 \u03a9 nat\u0119\u017cenie pr\u0105du na kr\u00f3tko osi\u0105ga oko\u0142o 50 A. Jednostka centralna, zale\u017cnie od producenta oraz klasy urz\u0105dzenia, mo\u017ce znacznie r\u00f3\u017cni\u0107 si\u0119 wygl\u0105dem oraz funkcjami: * wielofunkcyjne","start_idx":490,"end_idx":598}
{"id":"mrc_3776","question":"z czego zas\u0142yn\u0105\u0142 stanis\u0142aw august poniatowski?","answer":"jako inicjator i wsp\u00f3\u0142autor reform ustrojowych przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni, jeden z g\u0142\u00f3wnych autor\u00f3w Konstytucji 3 maja oraz jako mecenas nauki i sztuki","context":"Stanis\u0142aw II August, urodzony jako Stanis\u0142aw Antoni Poniatowski herbu Cio\u0142ek (ur. 17 stycznia 1732 w Wo\u0142czynie, zm. 12 lutego 1798 w Petersburgu) \u2013 kr\u00f3l Polski w latach 1764\u20131795, ostatni w\u0142adca Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Ocena jego panowania pozostaje przedmiotem spor\u00f3w. Doceniany jako inicjator i wsp\u00f3\u0142autor reform ustrojowych przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni, jeden z g\u0142\u00f3wnych autor\u00f3w Konstytucji 3 maja oraz jako mecenas nauki i sztuki, Stanis\u0142aw August by\u0142 r\u00f3wnocze\u015bnie krytykowany jako kr\u00f3l wybrany na tron polski dzi\u0119ki poparciu cesarzowej Imperium Rosyjskiego Katarzyny II, oraz za to, \u017ce nie zdo\u0142a\u0142 zapobiec rozbiorom Rzeczypospolitej i przyst\u0105pi\u0142 do konfederacji targowickiej. Od 1755 by\u0142 stolnikiem wielkim litewskim, a nast\u0119pnie w latach 1756\u20131764 starost\u0105 przemyskim. W latach 1755\u20131758, przebywaj\u0105c na dworze petersburskim, nawi\u0105za\u0142 romans z ksi\u0119\u017cn\u0105 Katarzyn\u0105","start_idx":289,"end_idx":453}
{"id":"mrc_3777","question":"dlaczego carnage jest czerwony?","answer":"Carnage to po\u0142\u0105czenie pozaziemskiej formy \u017cycia (nazwanej czerwonym symbiontem) z cz\u0142owiekiem.","context":"Carnage, w\u0142a\u015bc. Cletus Kasady \u2013 posta\u0107 z komiks\u00f3w Marvela stworzona przez Davida Micheliniego i Marka Bagleya. Carnage to po\u0142\u0105czenie pozaziemskiej formy \u017cycia (nazwanej czerwonym symbiontem) z cz\u0142owiekiem. G\u0142\u00f3wnym nosicielem symbionta na przestrzeni lat by\u0142 Cletus Kasady. Kasady po raz pierwszy pojawi\u0142 si\u0119 w Amazing Spider-Man #344, za\u015b jako Carnage zadebiutowa\u0142 w The Amazing Spider-Man #360. == Cletus Kasady == Cletus Kasady to seryjny morderca. Jego matka zosta\u0142a pobita na \u015bmier\u0107 przez ojca Cletusa. Kasady sp\u0119dzi\u0142 dzieci\u0144stwo w domu dziecka, gdzie z powodu swojego zachowania by\u0142 prze\u015bladowany przez innych wychowank\u00f3w domu oraz wychowawc\u00f3w. Kasady zem\u015bci\u0142 si\u0119 morduj\u0105c jednego z wychowawc\u00f3w i pal\u0105c plac\u00f3wk\u0119. Zanim sko\u0144czy\u0142 dwadzie\u015bcia par\u0119 lat, zosta\u0142 oskar\u017cony o pope\u0142nienie jedenastu morderstw, ale sam przyznawa\u0142 si\u0119 do tuzina wi\u0119cej.","start_idx":111,"end_idx":205}
{"id":"mrc_3778","question":"jakie pojazdy maj\u0105 kart\u0119 pojazdu?","answer":"Ka\u017cdy pojazd mechaniczny zarejestrowany w Polsce po dniu 30 czerwca 1999 roku powinien posiada\u0107 kart\u0119 pojazdu (dla pojazd\u00f3w zarejestrowanych przed t\u0105 dat\u0105 nie jest wystawiana, z wyj\u0105tkiem aut importowanych z zagranicy).","context":"Karta pojazdu \u2013 dokument wystawiany na konkretny pojazd, zawieraj\u0105cy wszystkie niezb\u0119dne dane o poje\u017adzie, jak i o w\u0142a\u015bcicielu (zar\u00f3wno o bie\u017c\u0105cym, jak i o poprzednich). Jest to urz\u0119dowy dokument w kt\u00f3rym odnotowywane s\u0105 tak\u017ce wszelkie zmiany w poje\u017adzie \u2013 przystosowanie auta do zasilania LPG, zmiany dowodu rejestracyjnego, parametr\u00f3w technicznych pojazdu, dorobienia wt\u00f3rnik\u00f3w tablic rejestracyjnych itp. Zosta\u0142a wprowadzona 1 lipca 1999 roku na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ka\u017cdy pojazd mechaniczny zarejestrowany w Polsce po dniu 30 czerwca 1999 roku powinien posiada\u0107 kart\u0119 pojazdu (dla pojazd\u00f3w zarejestrowanych przed t\u0105 dat\u0105 nie jest wystawiana, z wyj\u0105tkiem aut importowanych z zagranicy). Karta wydawana jest w formie ksi\u0105\u017ceczki o wymiarach podobnych do wymiar\u00f3w paszportu i w ok\u0142adce o kolorze bordowym. Zosta\u0142a zniesiona 4","start_idx":490,"end_idx":709}
{"id":"mrc_3779","question":"ile metr\u00f3w g\u0142\u0119boko\u015bci ma ba\u0142tyk?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m","context":"Botnicki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 294 m * Basen Gotlandzki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 459 m * Basen Bornholmski o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 105 m \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m (G\u0142\u0119bia Landsort na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Gotlandii). Mi\u0119dzy Gotlandi\u0105 a wybrze\u017cem \u0142otewskim znajduje si\u0119 G\u0142\u0119bia Gotlandzka o maksymalnej g\u0142\u0119boko\u015bci si\u0119gaj\u0105cej 250 m. W Kattegacie g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna wynosi 109 m, ze \u015bredni\u0105 24 m. G\u0142\u0119bia po\u0142o\u017cona najbli\u017cej Polski \u2013 G\u0142\u0119bia Gda\u0144ska \u2013 liczy 118 m. Opr\u00f3cz g\u0142\u0119bi i rynien charakterystyczn\u0105 cech\u0105 rze\u017aby dna Ba\u0142tyku jest wyst\u0119powanie znacznych pod wzgl\u0119dem obszaru p\u0142ycizn, zwanych \u0142awicami. Zbudowane s\u0105 one przewa\u017cnie z materia\u0142u piaszczysto-\u017cwirowego i kamienistego, b\u0119d\u0105cego pozosta\u0142o\u015bci\u0105 dawnych moren polodowcowych. Licz\u0105c od zachodu, s\u0105 to \u0142awice: Arko\u0144ska, Orla, Odrza\u0144ska, S\u0142upska, \u015arodkowa i","start_idx":144,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3780","question":"kogo dotyczy konstytucja?","answer":"organizacj\u0119, kompetencje i spos\u00f3b powo\u0142ywania najwa\u017cniejszych organ\u00f3w pa\u0144stwowych, oraz podstawowe prawa, wolno\u015bci i obowi\u0105zki obywatela.","context":"Konstytucja (od \u201eurz\u0105dza\u0107, ustanawia\u0107, regulowa\u0107\u201d) \u2013 akt prawny, okre\u015blany tak\u017ce jako ustawa zasadnicza, kt\u00f3ry zazwyczaj ma najwy\u017csz\u0105 moc prawn\u0105 w systemie \u017ar\u00f3de\u0142 prawa w pa\u0144stwie. W sk\u0142ad materii konstytucyjnej mog\u0105 wchodzi\u0107 r\u00f3\u017cne zagadnienia. Konstytucja mo\u017ce wi\u0119c okre\u015bla\u0107: podstawy ustroju spo\u0142eczno-gospodarczego pa\u0144stwa, ponadto organizacj\u0119, kompetencje i spos\u00f3b powo\u0142ywania najwa\u017cniejszych organ\u00f3w pa\u0144stwowych, oraz podstawowe prawa, wolno\u015bci i obowi\u0105zki obywatela. Podr\u0119czniki prawnicze okre\u015blaj\u0105 konstytucj\u0119 jako ustaw\u0119 zasadnicz\u0105 charakteryzuj\u0105c\u0105 si\u0119 specjalnym, wyj\u0105tkowym procederem jej zmieniania (wed\u0142ug art. 235). Na stra\u017cy konstytucji stoi g\u0142owa pa\u0144stwa, cz\u0119sto nad jej przestrzeganiem czuwa specjalny trybuna\u0142. Konstytucja jest najwy\u017cszym aktem normatywnym. == Inne znaczenia == Niekt\u00f3re organizacje nazywaj\u0105 konstytucj\u0105 g\u0142\u00f3wny zestaw regu\u0142, kt\u00f3rymi kieruj\u0105 si\u0119 w dzia\u0142alno\u015bci. W Polsce w czasach do konstytucji 1791 okre\u015blenie \"konstytucja\" \"sejmowa\" by\u0142o synonimem","start_idx":335,"end_idx":472}
{"id":"mrc_3781","question":"w ramach jakiej organizacji przyj\u0119to ekpc?","answer":"pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie Rady Europy","context":"Europejska konwencja praw cz\u0142owieka (pe\u0142na nazwa: Konwencja o ochronie praw cz\u0142owieka i podstawowych wolno\u015bci, w skr\u00f3cie \u201eKonwencja Europejska\u201d lub EKPC) \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa z zakresu ochrony praw cz\u0142owieka zawarta przez pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie Rady Europy. Konwencja zosta\u0142a otwarta do podpisu 4 listopada 1950 roku, a po uzyskaniu niezb\u0119dnych 10 ratyfikacji wesz\u0142a w \u017cycie 3 wrze\u015bnia 1953 roku. Stronami Konwencji jest ka\u017cde z 46 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich Rady Europy (jest to obecnie warunek cz\u0142onkostwa w tej organizacji). Konwencja sporz\u0105dzona zosta\u0142a w j\u0119zykach angielskim i francuskim, depozytariuszem jest Sekretarz Generalny Rady Europy. Zgodnie z preambu\u0142\u0105 konwencji rz\u0105dy pa\u0144stw europejskich, przyjmuj\u0105c konwencj\u0119, chcia\u0142y podj\u0105\u0107 kroki w celu zbiorowego zagwarantowania niekt\u00f3rych praw zamieszczonych w Powszechnej deklaracji praw cz\u0142owieka. Na podstawie konwencji powo\u0142ano do \u017cycia Europejski Trybuna\u0142","start_idx":224,"end_idx":256}
{"id":"mrc_3782","question":"kto napisa\u0142 piotrusia pana?","answer":"J.M. Barrie","context":"Piotru\u015b Pan (, ) \u2013 powie\u015b\u0107 autorstwa szkockiego powie\u015bciopisarza i dramaturga J.M. Barriego, w Polsce znana tak\u017ce pod tytu\u0142ami \"Przygody Piotrusia Pana\" oraz \"Piotru\u015b Pan i Wendy\". Na pocz\u0105tku Barrie napisa\u0142 sztuk\u0119 teatraln\u0105 pod tytu\u0142em \"Peter Pan\", pierwszy raz wystawion\u0105 w 1904. W 1911 zaadaptowa\u0142 j\u0105 na powie\u015b\u0107, kt\u00f3rej nada\u0142 tytu\u0142 \"Peter Pan and Wendy\". == Geneza == Barrie stworzy\u0142 Piotrusia Pana na potrzeby historii, kt\u00f3re opowiada\u0142 synom Sylvii Llewelyn Davies, nale\u017c\u0105cej do grona jego najbli\u017cszych przyjaci\u00f3\u0142, a imi\u0119 postaci jest po\u0142\u0105czeniem imienia najm\u0142odszego z ch\u0142opc\u00f3w, Petera, oraz greckiego boga las\u00f3w i pasterzy Pana. Kiedy Sylvia zmar\u0142a na raka par\u0119 lat po \u015bmierci swego m\u0119\u017ca, Barrie zosta\u0142 jednym z oficjalnych opiekun\u00f3w ich syn\u00f3w. Sugeruje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce inspiracj\u0105 postaci Piotrusia","start_idx":78,"end_idx":89}
{"id":"mrc_3783","question":"ile osob miesci sie na narodowym?","answer":"58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b).","context":"58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b). Obiekt zosta\u0142 zaprojektowany przez konsorcjum dw\u00f3ch biur architektonicznych: JSK Architekci Sp. z o.o. z Warszawy, jako lidera konsorcjum (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Zbigniewa Pszczulnego i Mariusza Rutza) oraz hamburskiego Gerkan, Marg und Partner International GmbH (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Huberta Nienhoffa i Markusa Pfisterera), we wsp\u00f3\u0142pracy ze Schlaich Bergermann & Partner GmbH, odpowiedzialnym za wykonawstwo in\u017cynieryjne. Od 1 stycznia 2013 za przygotowanie instrument\u00f3w zarz\u0105dzania kompleksem sportowo-biznesowym, za zarz\u0105dzanie obiektem i zabudow\u0105 teren\u00f3w przyleg\u0142ych do niego, zapewnienie przychod\u00f3w umo\u017cliwiaj\u0105cych pokrycie koszt\u00f3w, promowanie marki Stadion Narodowy, komercjalizowanie praw marketingowych oraz reklamowych, odpowiada oficjalny operator stadionu, sp\u00f3\u0142ka Skarbu Pa\u0144stwa PL.2012+, utworzona przez Ministra Sportu i Turystyki. == Konstrukcja","start_idx":0,"end_idx":98}
{"id":"mrc_3784","question":"kiedy wyszed\u0142 wied\u017amin 3?","answer":"19 maja 2015","context":"Wied\u017amin 3: Dziki Gon (ang. \"The Witcher 3: Wild Hunt\") \u2013 fabularna gra akcji wyprodukowana i wydana przez CD Projekt Red 19 maja 2015 na platformy Microsoft Windows, PlayStation 4 i Xbox One. 14 grudnia 2022 wydano wersj\u0119 przeznaczon\u0105 na platformy PlayStation 5 i Xbox Series X/S. Gra jest kontynuacj\u0105 wydanego w 2007 roku \"Wied\u017amina\" oraz \"Wied\u017amina 2: Zab\u00f3jc\u00f3w kr\u00f3l\u00f3w\", kt\u00f3ry mia\u0142 swoj\u0105 premier\u0119 w 2011 roku. Tak jak poprzednie cz\u0119\u015bci, opowiada ona histori\u0119 tytu\u0142owego wied\u017amina \u2013 Geralta z Rivii \u2013 i jest osadzona w \u015bwiecie wied\u017amina, kt\u00f3rego tw\u00f3rc\u0105 jest Andrzej Sapkowski. Produkcja jest ostatni\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cyklu, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym bohaterem jest tytu\u0142owy wied\u017amin, razem z ni\u0105 stanowi\u0105cego trylogi\u0119. Pierwszy zwiastun produkcji zosta\u0142 zaprezentowany na konferencji Microsoftu na targach E3 w","start_idx":122,"end_idx":134}
{"id":"mrc_3785","question":"kim by\u0142 posejdon?","answer":") \u2013 w mitologii greckiej b\u00f3g m\u00f3rz, jezior, rzek, trz\u0119sie\u0144 ziemi, \u017ceglarzy, rybak\u00f3w.","context":"Posejdon ( Poseid\u014dn, ) \u2013 w mitologii greckiej b\u00f3g m\u00f3rz, jezior, rzek, trz\u0119sie\u0144 ziemi, \u017ceglarzy, rybak\u00f3w. Syn Kronosa i Rei. M\u0142odszy brat Hadesa, Hery, Demeter i Hestii, starszy brat Zeusa, m\u0105\u017c Amfitryty. Przedstawiany z tr\u00f3jz\u0119bem, (kt\u00f3ry by\u0142 jego atrybutem) na rydwanie ci\u0105gni\u0119tym przez hippokampy, w towarzystwie tryton\u00f3w, ichtiocentaur\u00f3w. By\u0142 jednym z 12 bog\u00f3w olimpijskich. Po\u015bwi\u0119cone mu zwierz\u0119ta to delfin, ko\u0144 i byk, a jego \u015bwi\u0119tym drzewem by\u0142a sosna. Jego rzymskim odpowiednikiem by\u0142 Neptun. W Teogonii Hezjoda autor nazywa go \"w\u0142adc\u0105 l\u0105du\". == Mity == === W\u0142adca m\u00f3rz === Po narodzeniu zosta\u0142 po\u0142kni\u0119ty przez swego ojca Kronosa, boj\u0105cego si\u0119 o utrat\u0119 w\u0142adzy. Uratowa\u0142 go wiele lat p\u00f3\u017aniej m\u0142odszy brat Zeus, prosz\u0105c matk\u0119, aby poda\u0142a ojcu Kronosowi \u015brodki na wymioty. Uwolniwszy si\u0119,","start_idx":21,"end_idx":104}
{"id":"mrc_3786","question":"ile republik mia\u0142 zsrr?","answer":"ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych.","context":"ZSRR. === Republiki zwi\u0105zkowe === Pod koniec swojego istnienia, w 1991 r., ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych. W latach wcze\u015bniejszych liczba republik tworz\u0105cych ten kraj by\u0142a inna \u2013 pocz\u0105tkowo by\u0142y tylko 4: Rosyjska FSRR, Ukrai\u0144ska SRR, Bia\u0142oruska SRR i Zakaukaska FSRR. W latach nast\u0119pnych, podnosz\u0105c status niekt\u00f3rych dotychczasowych republik autonomicznych, tworzono nowe republiki: Turkme\u0144ska (1925), Uzbeck\u0105 (1925) Tad\u017cyck\u0105 (1929), Kazachsk\u0105 (1936), Kirgisk\u0105 (1936). W 1936 r. zlikwidowano Zakaukask\u0105 FSRR, a tworz\u0105ce j\u0105 Arme\u0144ska SRR, Azerbejd\u017ca\u0144ska SRR i Gruzi\u0144ska SRR wesz\u0142y bezpo\u015brednio w sk\u0142ad ZSRR. W 1940 r. po aneksji pa\u0144stw ba\u0142tyckich powsta\u0142y Litewska SRR, \u0141otewska SRR i Esto\u0144ska SRR. W tym samym roku podniesiono status 2 innych republik autonomicznych: z obszar\u00f3w Karelskiej ASRR oraz wi\u0119kszo\u015bci ziem zdobytych na","start_idx":75,"end_idx":125}
{"id":"mrc_3787","question":"od kiedy trwa konflikt na granicy?","answer":"Od sierpnia","context":"w celu wsparcia s\u0142u\u017cb granicznych. === Od sierpnia do listopada === Na pocz\u0105tku sierpnia litewskie MSW zapowiedzia\u0142o, \u017ce ka\u017cdy, kto przekroczy\u0142 nielegalnie granice, a b\u0119dzie chcia\u0142 powr\u00f3ci\u0107 do kraju, z kt\u00f3rego pochodzi, otrzyma bilet lotniczy i 300 euro. 17 sierpnia dosz\u0142o do incydentu, podczas kt\u00f3rego 12 \u017co\u0142nierzy bia\u0142oruskich przekroczy\u0142o litewsk\u0105 granic\u0119 wypychaj\u0105c migrant\u00f3w ze swojej strony granicy. Przekraczaj\u0105cych zawr\u00f3cili stra\u017cnicy litewscy. 11 pa\u017adziernika w Kibartach powsta\u0142 ob\u00f3z dla imigrant\u00f3w. 5 listopada na Litwie zacz\u0119to budowa\u0107 stalow\u0105 zapor\u0119 na granicy z Bia\u0142orusi\u0105. 10 listopada litewskie w\u0142adze wprowadzi\u0142y na granicy z Bia\u0142orusi\u0105 zaostrzony stan wyj\u0105tkowy, w zwi\u0105zku z tym, \u017ce bia\u0142oruskie s\u0142u\u017cby zwi\u0119kszy\u0142y liczb\u0119 transport\u00f3w z migrantami na granic\u0119 bia\u0142orusko-litewsk\u0105. 11 listopada Seimas przyj\u0105\u0142 uchwa\u0142\u0119, wyra\u017caj\u0105c\u0105 poparcie dla Polski w obronie jej","start_idx":39,"end_idx":50}
{"id":"mrc_3788","question":"jakim j\u0119zykiem m\u00f3wi si\u0119 w brazylii?","answer":"J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski","context":"0,4%; Azjaci stanowi\u0105 1,1%. J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski, kt\u00f3ry jednak r\u00f3\u017cni si\u0119 znacznie od u\u017cywanego w Portugalii. Przede wszystkim brazylijski jest bardziej mi\u0119kki i melodyjny, jest te\u017c wzbogacony szeregiem s\u0142\u00f3w i zwrot\u00f3w z j\u0119zyk\u00f3w brazylijskich Indian i by\u0142ych niewolnik\u00f3w z Afryki. R\u00f3\u017cni si\u0119 tak\u017ce pisowni\u0105. W gminie S\u00e3o Gabriel da Cachoeira j\u0119zykami urz\u0119dowymi s\u0105 dodatkowo j\u0119zyki india\u0144skie: nheengatu, tukano i baniwa. Poza tym w u\u017cyciu s\u0105 tak\u017ce j\u0119zyki w\u0142oski, hiszpa\u0144ski, niemiecki oraz polski. === Statystyki demograficzne === * Grupy etniczne: biali \u2013 47,7%, pardo \u2013 43,1%, czarni \u2013 7,6%, reszt\u0119 populacj\u0119 stanowi\u0105 g\u0142\u00f3wnie Indianie, Japo\u0144czycy, Arabowie. * J\u0119zyki: portugalski (urz\u0119dowy), w\u0142oski, hiszpa\u0144ski. == Gospodarka == Gospodarka kraju opiera si\u0119 na eksploatacji bogatych zasob\u00f3w naturalnych, rolnictwie (najwi\u0119ksza na","start_idx":28,"end_idx":80}
{"id":"mrc_3789","question":"gdzie le\u017cy p\u0142ock?","answer":"P\u0142ock le\u017cy nad Wis\u0142\u0105 (pomi\u0119dzy ca. 629 a 633 kilometrem jej biegu), w zasi\u0119gu zbiornika wodnego utworzonego zapor\u0105 we W\u0142oc\u0142awku (\u015bluza na 674,5 kilometrze biegu Wis\u0142y), na styku dw\u00f3ch makroregion\u00f3w: prawobrze\u017cnego Pojezierza Dobrzy\u0144skiego oraz po\u0142o\u017conej na lewym brzegu rzeki strefy Kotliny P\u0142ockiej.","context":"Geografia == P\u0142ock le\u017cy nad Wis\u0142\u0105 (pomi\u0119dzy ca. 629 a 633 kilometrem jej biegu), w zasi\u0119gu zbiornika wodnego utworzonego zapor\u0105 we W\u0142oc\u0142awku (\u015bluza na 674,5 kilometrze biegu Wis\u0142y), na styku dw\u00f3ch makroregion\u00f3w: prawobrze\u017cnego Pojezierza Dobrzy\u0144skiego oraz po\u0142o\u017conej na lewym brzegu rzeki strefy Kotliny P\u0142ockiej. Klimat lokalny charakteryzuje si\u0119 nisk\u0105 sum\u0105 opad\u00f3w (510 mm rocznie), \u015brednimi temperaturami stycznia , a lipca . === Powierzchnia === P\u0142ock zajmuje powierzchni\u0119 8806 ha. G\u0142\u00f3wna cz\u0119\u015b\u0107 miasta po\u0142o\u017cona jest na wysokim, prawym brzegu Wis\u0142y (wysoko\u015b\u0107 skarpy wynosi ok. 50 m), lewobrze\u017cny P\u0142ock to dzielnice Radziwie, G\u00f3ry, Ciechomice i Pradolina Wis\u0142y. === Klimat === === Ochrona przyrody === Na terenie miasta znajduje si\u0119 9 pomnik\u00f3w przyrody (stan na rok 2004): P\u0142ock posiada 2 zespo\u0142y przyrodniczo-krajobrazowe: *","start_idx":13,"end_idx":313}
{"id":"mrc_3790","question":"kto nale\u017cy do sbm?","answer":"W\u015br\u00f3d zakontraktowanych artyst\u00f3w wytw\u00f3rni znajduj\u0105 si\u0119 m.in. raperzy: Solar, Bia\u0142as, Beteo, Jan-Rapowanie, Mata, Adi Nowak, Kinny Zimmer, Fukaj, Janusz Walczuk i zesp\u00f3\u0142 Kacperczyk oraz producenci muzyczni: Lanek, DJ Johny, Pedro i francis.","context":"SBM Label \u2013 polska wytw\u00f3rnia hip-hopowa z siedzib\u0105 w Warszawie, do 2018 roku funkcjonuj\u0105ca pod nazw\u0105 \"SB Maffija Label\". W\u015br\u00f3d zakontraktowanych artyst\u00f3w wytw\u00f3rni znajduj\u0105 si\u0119 m.in. raperzy: Solar, Bia\u0142as, Beteo, Jan-Rapowanie, Mata, Adi Nowak, Kinny Zimmer, Fukaj, Janusz Walczuk i zesp\u00f3\u0142 Kacperczyk oraz producenci muzyczni: Lanek, DJ Johny, Pedro i francis. Dawniej do SBM Label nale\u017celi r\u00f3wnie\u017c: Neile (odszed\u0142 w kwietniu 2017 r.), Bonson (odszed\u0142 w 2017 r.), Wac Toja (odszed\u0142 w 2017 r.) ADM (odszed\u0142 w 2017 r.), \u017babson (odszed\u0142 w 2017 r.), duet Avi & Louis Villain (odeszli w lutym 2018), Got Barss (odszed\u0142 w 2018 r.), Wiatr (odszed\u0142 w czerwcu 2019 r.), Nowak vel Nowaczy\u0144ski (Flint) (odszed\u0142 prawdopodobnie po wydaniu swojego pierwszego albumu), Deemz (odszed\u0142 w 2019","start_idx":121,"end_idx":360}
{"id":"mrc_3791","question":"kiedy imieniny marcina?","answer":"Marcin imieniny obchodzi 11 listopada, a tak\u017ce:12 stycznia, 30 stycznia, 2 lutego, 13 kwietnia, 27 kwietnia, 1 lipca, 19 lipca, 8 pa\u017adziernika, 12 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 3 listopada, 8 listopada, 12 listopada, 7 grudnia i 29 grudnia.","context":"581 nada\u0144. \u017be\u0144skie odpowiedniki: Martyna, Marcina Marcin imieniny obchodzi 11 listopada, a tak\u017ce:12 stycznia, 30 stycznia, 2 lutego, 13 kwietnia, 27 kwietnia, 1 lipca, 19 lipca, 8 pa\u017adziernika, 12 pa\u017adziernika, 24 pa\u017adziernika, 3 listopada, 8 listopada, 12 listopada, 7 grudnia i 29 grudnia. Odpowiedniki w innych j\u0119zykach: * \u0142acina \u2013 Martinus * j\u0119zyk angielski \u2013 Martin * j\u0119zyk bu\u0142garski \u2013 \u041c\u0430\u0440\u0442\u0438\u043d (Martin) * j\u0119zyk czeski \u2013 Martin * j\u0119zyk grecki \u2013 \u039c\u03b1\u03c1\u03c4\u03af\u03bd\u03bf\u03c2 (\"Mart\u00ednos\") * j\u0119zyk niemiecki \u2013 Martin * j\u0119zyk francuski \u2013 Martin * j\u0119zyk hiszpa\u0144ski \u2013 Mart\u00edn * j\u0119zyk fi\u0144ski \u2013 Martti * j\u0119zyk w\u0142oski \u2013 Martino * j\u0119zyk w\u0119gierski \u2013 M\u00e1rton * j\u0119zyk litewski \u2013 Martynas * j\u0119zyk \u0142otewski \u2013 Marti\u0146\u0161 * j\u0119zyk niderlandzki \u2013 Maarten, Marten, Martijn","start_idx":50,"end_idx":291}
{"id":"mrc_3792","question":"ile dzieci mia\u0142 ksiaze filip?","answer":"Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"2011 na swoje 90. urodziny otrzyma\u0142 od swojej ma\u0142\u017conki tytu\u0142 Lorda Wielkiego Admira\u0142a Marynarki (\"Lord High Admiral of the Navy\"). Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. == \u017byciorys == === Wczesne dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 na wyspie Korfu jako Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Grecji i Danii. Jedyny syn i ostatnie dziecko ksi\u0119cia Andrzeja, syna kr\u00f3la Grecji Jerzego I oraz ksi\u0119\u017cnej Alicji Battenberg. W 1922 wuj Filipa, panuj\u0105cy Konstantyn I, zosta\u0142 zmuszony do abdykacji po rewolucji 11 wrze\u015bnia, spowodowanej przez wojska rozczarowane kl\u0119sk\u0105 Grecji w wojnie z Turcj\u0105, a ksi\u0105\u017c\u0119 Andrzej aresztowany przez rz\u0105d wojskowy i wkr\u00f3tce skazany na do\u017cywotnie wygnanie oraz pozbawienie, tak jak reszta rodziny, obywatelstwa greckiego. W grudniu rodzina Filipa opu\u015bci\u0142a kraj i osiedli\u0142a","start_idx":131,"end_idx":200}
{"id":"mrc_3793","question":"jaki kraj wygra\u0142 eurowizj\u0119 2021?","answer":"Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 M\u00e5neskin, reprezentanci W\u0142och z piosenk\u0105 \u201eZitti e buoni\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 524 punkty w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w.","context":"65. Konkurs Piosenki Eurowizji odby\u0142 si\u0119 18, 20 i 22 maja 2021 w hali Ahoy w Rotterdamie. Koncerty zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w oraz holenderscy nadawcy publiczni: AVROTROS, Nederlandse Omroep Stichting (NOS) oraz Nederlandse Publieke Omroep (NPO). By\u0142 to pi\u0105ty konkurs, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w Holandii. Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 M\u00e5neskin, reprezentanci W\u0142och z piosenk\u0105 \u201eZitti e buoni\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 524 punkty w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Holenderska telewizja otrzyma\u0142a prawa do organizacji 65. Konkursu Piosenki Eurowizji po konkursie w 2019, dzi\u0119ki wygranej Duncana Laurence\u2019a, reprezentanta Holandii. Nadawca pocz\u0105tkowo mia\u0142 zorganizowa\u0107 konkurs w 2020, zosta\u0142 on jednak odwo\u0142any z powodu pandemii COVID-19. 16 maja 2020 podczas programu \u015awiat\u0142o dla Europy og\u0142oszono,","start_idx":309,"end_idx":468}
{"id":"mrc_3794","question":"ile bieg\u00f3w ma seicento?","answer":"Nap\u0119d przenoszony by\u0142 na o\u015b przedni\u0105 (w wersji Elettra \u2013 na o\u015b tyln\u0105) poprzez 5-biegow\u0105 manualn\u0105 skrzyni\u0119 bieg\u00f3w lub 5-biegow\u0105 p\u00f3\u0142automatyczn\u0105 skrzyni\u0119 Citymatic.","context":"Fiat Seicento (od 2005 Fiat 600) \u2013 samoch\u00f3d osobowy klasy aut najmniejszych produkowany przez w\u0142osk\u0105 mark\u0119 Fiat w latach 1997\u20132010 w zak\u0142adzie Fiat Auto Poland w Tychach. Seicento zosta\u0142o wprowadzone na rynek w roku 1998 jako nast\u0119pca modelu Cinquecento. Z poprzednika czerpa\u0142 tak\u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 rozwi\u0105za\u0144 technicznych. Oferowany by\u0142 z benzynowymi silnikami R4 z wtryskiem paliwa o pojemno\u015bci 0,9 L i mocy maksymalnej 29 kW (39 KM) oraz 1,1 L o mocy 40 kW (54 KM), lub z silnikiem elektrycznym o mocy 30 kW w wersji Elettra. Nap\u0119d przenoszony by\u0142 na o\u015b przedni\u0105 (w wersji Elettra \u2013 na o\u015b tyln\u0105) poprzez 5-biegow\u0105 manualn\u0105 skrzyni\u0119 bieg\u00f3w lub 5-biegow\u0105 p\u00f3\u0142automatyczn\u0105 skrzyni\u0119 Citymatic. Przez ca\u0142y okres sprzeda\u017cy oferowano wiele wersji i edycji specjalnych r\u00f3\u017cni\u0105cych","start_idx":522,"end_idx":684}
{"id":"mrc_3795","question":"w jakich okoliczno\u015bciach zgin\u0105\u0142 baczynski?","answer":"Krzysztof Kamil Baczy\u0144ski poleg\u0142 na posterunku w pa\u0142acu Blanka 4 sierpnia 1944 w godzinach popo\u0142udniowych (ok. 16), \u015bmiertelnie raniony przez strzelca wyborowego ulokowanego prawdopodobnie w gmachu Teatru Wielkiego.","context":"but\u00f3w dla oddzia\u0142u. Nie mog\u0105c przedosta\u0107 si\u0119 na miejsce koncentracji macierzystej jednostki (Wola \u2013 Dom Starc\u00f3w przy Karolkowej), przy\u0142\u0105czy\u0142 si\u0119 do oddzia\u0142u z\u0142o\u017conego z ochotnik\u00f3w, kt\u00f3rymi dowodzi\u0142 ppor. \u201eLeszek\u201d (Les\u0142aw Kossowski, dow\u00f3dca reduty \u201eRatusz-Pa\u0142ac Blanka\u201d na odcinku kpt. \u201eGozdawy\u201d). === \u015amier\u0107 === Krzysztof Kamil Baczy\u0144ski poleg\u0142 na posterunku w pa\u0142acu Blanka 4 sierpnia 1944 w godzinach popo\u0142udniowych (ok. 16), \u015bmiertelnie raniony przez strzelca wyborowego ulokowanego prawdopodobnie w gmachu Teatru Wielkiego. Pochowany pierwotnie na ty\u0142ach pa\u0142acu. Po wojnie cia\u0142o przeniesiono na Cmentarz Wojskowy na Pow\u0105zkach (kwatera A22\u20132\u201325). W powstaniu warszawskim, 1 wrze\u015bnia 1944, zgin\u0119\u0142a tak\u017ce \u017cona Baczy\u0144skiego \u2013 Barbara Drapczy\u0144ska. == Poezja == W okresie okupacji niemieckiej og\u0142osi\u0142 4 tomiki poezji: \"Zamkni\u0119ty echem\" (lato 1940), \"Dwie mi\u0142o\u015bci\" (jesie\u0144 1940), \"Wiersze wybrane\"","start_idx":312,"end_idx":527}
{"id":"mrc_3796","question":"jakie obrazy namalowa\u0142 claude monet?","answer":"\"Japo\u0144ski mostek\", \"Stogi\" (1891), \"Topole\" (1892), \"Katedra w Rouen\" (1892-1895), widoki Londynu (\"Budynek Parlamentu w Londynie\"), Wenecji oraz \"Nenufary\" (1904)","context":"1892 roku Monet po\u015blubi\u0142 wdow\u0119 po nim, Alice, z kt\u00f3r\u0105 prawdopodobnie ju\u017c wcze\u015bniej mia\u0142 romans. Rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 wspania\u0142y okres w \u017cyciu Moneta, obfituj\u0105cy r\u00f3wnie\u017c w sukcesy zawodowe. W dalszym ci\u0105gu rozwija\u0142 swoje poszukiwania kolorystyczne, tworz\u0105c serie obraz\u00f3w przedstawiaj\u0105cych ten sam motyw o r\u00f3\u017cnych porach dnia i roku, w odmiennym o\u015bwietleniu: \"Japo\u0144ski mostek\", \"Stogi\" (1891), \"Topole\" (1892), \"Katedra w Rouen\" (1892-1895), widoki Londynu (\"Budynek Parlamentu w Londynie\"), Wenecji oraz \"Nenufary\" (1904). Monet zakupi\u0142 du\u017cy obszar ziemi, gdzie stworzy\u0142 sw\u00f3j ogr\u00f3d. Dodatkowo w sierpniu 1901 roku otrzyma\u0142 pozwolenie na zmian\u0119 biegu rzeki Ru, co pozwoli\u0142o mu na zwi\u0119kszenie stawu, gdzie m\u00f3g\u0142 hodowa\u0107 ulubione przez niego nenufary, przedmiot ca\u0142ej serii dzie\u0142 malarskich jego autorstwa. Pomimo k\u0142opot\u00f3w ze zdrowiem, takich jak zawroty g\u0142owy i","start_idx":349,"end_idx":512}
{"id":"mrc_3797","question":"kiedy powsta\u0142y dziady cz\u0119\u015b\u0107 3?","answer":"Trzecia, ostatnia uko\u0144czona cz\u0119\u015b\u0107 dramatu, zosta\u0142a napisana wiosn\u0105 1832 roku (wi\u0105\u017ce si\u0119 to z pobytem Mickiewicza w Dre\u017anie).","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 III \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w roku 1832 w Dre\u017anie. Opublikowany zosta\u0142 po raz pierwszy w 1832 roku jako IV tom \"Poezji\" (w wydaniu zbiorowym), oraz rok p\u00f3\u017aniej w edycji osobnej. Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady drezde\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == \"Dziady\" cz\u0119\u015b\u0107 III == Trzecia, ostatnia uko\u0144czona cz\u0119\u015b\u0107 dramatu, zosta\u0142a napisana wiosn\u0105 1832 roku (wi\u0105\u017ce si\u0119 to z pobytem Mickiewicza w Dre\u017anie). Przez badaczy ta cz\u0119\u015b\u0107 \"Dziad\u00f3w\" jest uwa\u017cana za arcydzie\u0142o polskiego dramatu romantycznego, m.in. ze wzgl\u0119du na po\u0142\u0105czenie w jednym utworze problematyki polityczno-historycznej z metafizyczn\u0105. Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 tego dramatu jest jego nieci\u0105g\u0142o\u015b\u0107, fragmentaryczno\u015b\u0107 i otwarta, swobodna kompozycja. \u017baden z licznych w\u0105tk\u00f3w fabularnych nie zosta\u0142 uko\u0144czony, losy","start_idx":370,"end_idx":494}
{"id":"mrc_3798","question":"kt\u00f3ry \u015bwi\u0119ty zabi\u0142 smoka?","answer":"\u015aw. Jerzy","context":"\u015aw. Jerzy walcz\u0105cy ze smokiem \u2013 obraz flamandzkiego malarza Petera Paula Rubensa. Tematem obrazu jest \u015awi\u0119ty Jerzy zabijaj\u0105cy smoka. Wed\u0142ug legendy opisanej w \"Z\u0142otej legendzie\" Jakuba de Voragine opodal miasta Silene, przy \u017ar\u00f3dle wody, zamieszka\u0142 smok. Mieszka\u0144cy, by m\u00f3c korzysta\u0107 z wody, dostarczali mu owce i m\u0142ode dziewczyny. Gdy los wskaza\u0142 ksi\u0119\u017cniczk\u0119, c\u00f3rk\u0119 w\u0142adcy, pojawi\u0142 si\u0119 \u015bw. Jerzy na koniu. Zabi\u0142 on smoka i uratowa\u0142 ksi\u0119\u017cniczk\u0119. Rubens przedstawi\u0142 scen\u0119 walki Jerzego ze smokiem zgodnie z tradycj\u0105. Wybra\u0142 moment, gdy rycerz, po przebiciu potwora w\u0142\u00f3czni\u0105, dobija go ciosem miecza. Zbroja jest stylizowana na rzymsk\u0105 zgodnie z \u00f3wczesn\u0105 wiedz\u0105 na jej temat. Walka Jerzego ze smokiem by\u0142a cz\u0119sto zestawiana z tre\u015bci\u0105 religijn\u0105. Rycerz artysty siedzi na bia\u0142ym koniu, co nawi\u0105zywa\u0142o do bia\u0142ego","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_3799","question":"kiedy powsta\u0142a unia europejska?","answer":"Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":121,"end_idx":212}
{"id":"mrc_3800","question":"jaka planeta jest widoczna na niebie?","answer":"Wenus","context":"od oko\u0142o 40 mln km do oko\u0142o 259 mln km. Nazwa planety wzi\u0119\u0142a si\u0119 od rzymskiej bogini mi\u0142o\u015bci, Wenus. Na niebie planeta jest widoczna przez oko\u0142o trzy godziny przed wschodem S\u0142o\u0144ca nad wschodnim horyzontem lub po zachodzie S\u0142o\u0144ca nad zachodnim horyzontem. Nieod\u0142\u0105czna towarzyszka wschodz\u0105cego i zachodz\u0105cego S\u0142o\u0144ca, nazywana jest tak\u017ce Gwiazd\u0105 Porann\u0105 (Zarann\u0105, Porankow\u0105) lub Jutrzenk\u0105 (), kiedy zwiastuje wsch\u00f3d S\u0142o\u0144ca, albo Gwiazd\u0105 Wieczorn\u0105, kt\u00f3ra finalizuje jego zach\u00f3d. Wenus jest klasyfikowana jako planeta skalista (inaczej: typu ziemskiego) i jest czasami nazywana \u201eplanet\u0105 bli\u017aniacz\u0105\u201d albo \u201esiostr\u0105 Ziemi\u201d \u2013 ze wzgl\u0119du na podobn\u0105 wielko\u015b\u0107, mas\u0119 i sk\u0142ad chemiczny. Atmosfera Wenus jest jednak zupe\u0142nie odmienna od ziemskiej. Jest pokryta nieprzezroczyst\u0105 warstw\u0105 dobrze odbijaj\u0105cych \u015bwiat\u0142o chmur kwasu siarkowego, kt\u00f3re nie pozwalaj\u0105 na obserwacj\u0119 jej","start_idx":94,"end_idx":99}
{"id":"mrc_3801","question":"ile miejsc ma stadion narodowy?","answer":"58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b).","context":"58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b). Obiekt zosta\u0142 zaprojektowany przez konsorcjum dw\u00f3ch biur architektonicznych: JSK Architekci Sp. z o.o. z Warszawy, jako lidera konsorcjum (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Zbigniewa Pszczulnego i Mariusza Rutza) oraz hamburskiego Gerkan, Marg und Partner International GmbH (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Huberta Nienhoffa i Markusa Pfisterera), we wsp\u00f3\u0142pracy ze Schlaich Bergermann & Partner GmbH, odpowiedzialnym za wykonawstwo in\u017cynieryjne. Od 1 stycznia 2013 za przygotowanie instrument\u00f3w zarz\u0105dzania kompleksem sportowo-biznesowym, za zarz\u0105dzanie obiektem i zabudow\u0105 teren\u00f3w przyleg\u0142ych do niego, zapewnienie przychod\u00f3w umo\u017cliwiaj\u0105cych pokrycie koszt\u00f3w, promowanie marki Stadion Narodowy, komercjalizowanie praw marketingowych oraz reklamowych, odpowiada oficjalny operator stadionu, sp\u00f3\u0142ka Skarbu Pa\u0144stwa PL.2012+, utworzona przez Ministra Sportu i Turystyki. == Konstrukcja","start_idx":0,"end_idx":98}
{"id":"mrc_3802","question":"w jakim klubie gra griezmann?","answer":"Atletico Madryt","context":"Antoine Griezmann (ur. 21 marca 1991 w M\u00e2con) \u2013 francuski pi\u0142karz pochodzenia niemiecko-portugalskiego, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w hiszpa\u0144skim klubie Atletico Madryt oraz w reprezentacji Francji. Od 2014 reprezentant Francji w pi\u0142ce no\u017cnej. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy U-19 2010, Mistrzostw \u015awiata 2018 i Ligi Narod\u00f3w UEFA 2020/2021, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2016 i Mistrzostw \u015awiata 2022. Uczestnik Mistrzostw \u015awiata 2014, 2018 i 2022. == Kariera klubowa == === Pocz\u0105tki === Karier\u0119 pi\u0142karsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w rodzinnym mie\u015bcie M\u00e2con. Trenowa\u0142 w tamtejszych klubach EC M\u00e2con i UF M\u00e2con. W 2005 podczas test\u00f3w w Montpellier HSC wzbudzi\u0142 zainteresowanie Realu Sociedad i nast\u0119pnie przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do tego klubu, maj\u0105cego siedzib\u0119 w San Sebasti\u00e1n. W latach 2005\u20132009 gra\u0142 w m\u0142odzie\u017cowych zespo\u0142ach Realu. === Real Sociedad","start_idx":159,"end_idx":174}
{"id":"mrc_3803","question":"kto wylansowa\u0142 piosenk\u0119 jak si\u0119 masz kochanie?","answer":"Happy End","context":"Happy End \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 pop-rockow\u0105, grupa wokalno-instrumentalna. Powsta\u0142 w \u0141odzi w styczniu 1975 roku. Wylansowa\u0142 przeb\u00f3j \u201eJak si\u0119 masz, kochanie?\u201d. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 zespo\u0142u == Inicjatorem utworzenia grupy by\u0142 Zbigniew Nowak. Happy End zadebiutowa\u0142 wiosn\u0105 roku 1975 w Rozg\u0142o\u015bni \u0141\u00f3dzkiej Polskiego Radia. W latach 70. bra\u0142 udzia\u0142 w licznych imprezach estradowych i programach telewizyjnych. Zdoby\u0142 kilka nagr\u00f3d. Koncertowa\u0142 w wielu krajach Europy (Czechos\u0142owacja, Finlandia, Norwegia, NRD, Szwecja, ZSRR), a tak\u017ce w o\u015brodkach polonijnych w Kanadzie i USA. Zesp\u00f3\u0142 wyst\u0119powa\u0142 na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej G\u00f3rze. W roku 1979 zmieni\u0142 sw\u00f3j sk\u0142ad, a w 1981 rozwi\u0105za\u0142 si\u0119. Nowakowie wyjechali do Stan\u00f3w Zjednoczonych, gdzie Zbigniew pracowa\u0142 jako pianista, a w duecie wyst\u0119powali pod nazw\u0105 Danny & Didi. Reaktywacja nast\u0105pi\u0142a","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_3804","question":"jak zako\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie warszawskie?","answer":", mimo wielu przyk\u0142ad\u00f3w bohaterstwa, zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105.","context":"Powstanie warszawskie, b\u0119d\u0105ce najwi\u0119kszym wyst\u0105pieniem zbrojnym Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego podczas okupacji niemieckiej na terytorium Polski, mimo wielu przyk\u0142ad\u00f3w bohaterstwa, zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105. W ocenie wi\u0119kszo\u015bci historyk\u00f3w powstanie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 politycznym niepowodzeniem, gdy\u017c nie uda\u0142o si\u0119 utworzy\u0107 suwerennych w\u0142adz polskich kt\u00f3re mog\u0142yby wyst\u0105pi\u0107 w Warszawie przeciwko Armii Czerwonej w charakterze legalnego reprezentanta narodu, b\u0119d\u0105cego realn\u0105 alternatyw\u0105 dla stworzonego przez J\u00f3zefa Stalina marionetkowego rz\u0105du komunistycznego, PKWN. W efekcie upadku powstania w znacznym stopniu obni\u017cy\u0142 si\u0119 potencja\u0142 Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego i Delegatury Rz\u0105du na Kraj oraz Armii Krajowej, kt\u00f3re nie zdo\u0142a\u0142y zapobiec planom politycznym Stalina w stosunku do powojennej Polski. Mimo kl\u0119ski w wymiarze politycznym i wojskowym, ogromnych strat cywilnych oraz materialnych (walki spowodowa\u0142y zniszczenie istotnej cz\u0119\u015bci nieruchomego maj\u0105tku miasta), powstanie warszawskie jako","start_idx":143,"end_idx":202}
{"id":"mrc_3805","question":"jakie tereny odkryli portugalczycy w 1500?","answer":"Brazyli\u0119","context":"Kraj sta\u0142 si\u0119 tak\u017ce pot\u0119g\u0105 morsk\u0105. Portugalskie wyprawy inicjowane m.in. przez Henryka \u017beglarza zapocz\u0105tkowa\u0142y epok\u0119 odkry\u0107 geograficznych oraz europejski handel niewolnikami afryka\u0144skimi. Portugalczycy kolonizowali wyspy: Azory, Mader\u0119, Zielonego Przyl\u0105dka. 20 maja 1498 roku Portugalczycy za spraw\u0105 wyprawy Vasco da Gamy jako pierwsi Europejczycy dotarli drog\u0105 morsk\u0105 do Indii. W 1500 portugalska wyprawa pod przewodnictwem Pedro \u00c1lvares Cabrala odkry\u0142a Brazyli\u0119, rozpoczynaj\u0105c jej kolonizacj\u0119. == Kres \u015bwietno\u015bci == W 1580 kr\u00f3l Hiszpanii Filip II narzuci\u0142 uni\u0119 personaln\u0105. W 1640 Portugalia odzyska\u0142a niezale\u017cno\u015b\u0107, jednak imperium handlowego nie uda\u0142o si\u0119 odzyska\u0107. W 1793 Portugalia przyst\u0105pi\u0142a do koalicji antyrewolucyjnej przeciw Francji i w okresie 1807\u20131811 by\u0142a okupowana przez francuskie wojsko. W okresie 1807\u20131821 w\u0142adcy przebywali w Brazylii. W 1822 uchwalono liberaln\u0105 konstytucj\u0119, daj\u0105c\u0105 powszechne prawo","start_idx":456,"end_idx":464}
{"id":"mrc_3806","question":"ilu ameryka\u0144skich \u017co\u0142nierzy zgin\u0119\u0142o w afganistanie?","answer":"30 wojskowych elitarnej jednostki Navy SEALs","context":"2011 talibowie w prowincji Wardak zestrzelili ameryka\u0144ski \u015bmig\u0142owiec Boeing CH-47 Chinook, w wyniku czego zgin\u0119\u0142o 30 wojskowych elitarnej jednostki Navy SEALs oraz o\u015bmiu Afga\u0144czyk\u00f3w. By\u0142a to najwi\u0119ksza jednorazowa strata ameryka\u0144skich si\u0142 podczas wojny afga\u0144skiej. 30 pa\u017adziernika 2011 podczas patrolu w prowincji Kandahar afga\u0144ski \u017co\u0142nierz otworzy\u0142 ogie\u0144 do australijskich wojskowych. W ataku zgin\u0119\u0142o 11 os\u00f3b, w tym trzech australijskich \u017co\u0142nierzy. Incydent ten wywo\u0142a\u0142 pytania o sens misji wojsk ISAF w Afganistanie. Problem zabijania \u017co\u0142nierzy koalicji przez afga\u0144skich wojskowych i policjant\u00f3w powtarza\u0142 si\u0119 coraz cz\u0119\u015bciej, ponadto w spo\u0142ecze\u0144stwie ros\u0142y nastroje antyzachodnie. 26 listopada 2011 o godz. 2:00 czasu lokalnego \u015bmig\u0142owce NATO dokona\u0142y nalotu na dwa wojskowe posterunki w Agencji Mohmand w miejscowo\u015bci Salala, 2,5 km od granicy z Afganistanem. Celem nalotu mia\u0142y","start_idx":114,"end_idx":158}
{"id":"mrc_3807","question":"gdzie obecnie znajduje si\u0119 obraz bitwa pod grunwaldem?","answer":"od 1945 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (nr inw. MP 443 MNW), w latach 1976\u20131982 w depozycie w Muzeum Zamkowym w Malborku.","context":"Bitwa pod Grunwaldem \u2013 obraz olejny Jana Matejki namalowany w latach 1872\u20131878, w 1878 wystawiony w pa\u0142acu Wielopolskich w Krakowie, od 1902 w zbiorach Towarzystwa Zach\u0119ty Sztuk Pi\u0119knych, dar spo\u0142ecze\u0144stwa Kr\u00f3lestwa Polskiego; od 1945 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (nr inw. MP 443 MNW), w latach 1976\u20131982 w depozycie w Muzeum Zamkowym w Malborku. Obraz ma rozmiar 426 x 987 cm. == Opis obrazu == W\u015br\u00f3d przedstawionego na obrazie walcz\u0105cego t\u0142umu wyr\u00f3\u017cniono wiele postaci historycznych z obu stron starcia. Obraz symbolicznie przedstawia bitw\u0119 w momencie, kiedy wci\u0105\u017c tocz\u0105 si\u0119 zaci\u0119te walki, ale szala zwyci\u0119stwa przechyla si\u0119 ju\u017c na stron\u0119 polsko-litewsk\u0105. \u015arodek obrazu W centrum obrazu znajduje si\u0119 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski Witold; bez pancerza i he\u0142mu, ubrany w czerwony \u017cupan,","start_idx":227,"end_idx":358}
{"id":"mrc_3808","question":"jaki aktor gra\u0142 winnetou?","answer":"Pierre Brice","context":"Pierre Brice, w\u0142a\u015bc. Pierre Louis Baron Le Bris (ur. 6 lutego 1929 w Bre\u015bcie we Francji, zm. 6 czerwca 2015 w Pary\u017cu) \u2013 francuski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, re\u017cyser, scenarzysta, producent filmowy, piosenkarz, model, autor tekst\u00f3w oraz dzia\u0142acz charytatywny. Odtw\u00f3rca kultowej roli Winnetou z popularnej w latach 60. serii niemiecko-w\u0142osko-jugos\u0142owia\u0144skich western\u00f3w o wodzu Indian Apacz\u00f3w. We Francji by\u0142 ma\u0142o znany, najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015b\u0107 osi\u0105gn\u0105\u0142 w Austrii, Niemczech, Hiszpanii, we W\u0142oszech oraz w krajach by\u0142ego bloku wschodniego. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Bre\u015bcie w starej breto\u0144skiej rodzinie o szlacheckich korzeniach jako drugie dziecko oficera marynarki. W czasie II wojny \u015bwiatowej razem z matk\u0105 i starsz\u0105 siostr\u0105 Yvonne musia\u0142 ucieka\u0107 przed bombardowaniami do ma\u0142ej miejscowo\u015bci Lesneven i","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_3809","question":"ile by\u0142o ofiar zbrodni katy\u0144skiej?","answer":"przesz\u0142o 7 tys. os\u00f3b cywilnych, policjant\u00f3w i oficer\u00f3w bez statusu je\u0144ca, osadzonych w wi\u0119zieniach na terenie okupowanych przez ZSRR Kres\u00f3w Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"S\u0142u\u017cby Wi\u0119ziennej. Poza tym w\u015br\u00f3d ofiar by\u0142o przesz\u0142o 7 tys. os\u00f3b cywilnych, policjant\u00f3w i oficer\u00f3w bez statusu je\u0144ca, osadzonych w wi\u0119zieniach na terenie okupowanych przez ZSRR Kres\u00f3w Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej. Rodziny ofiar zbrodni przebywaj\u0105ce na tych terenach \u2013 ok. 22\u201325 tys. rodzin (ponad 60 tys. os\u00f3b) \u2013 wysiedlono w kwietniu 1940 roku do Kazachstanu na podstawie uchwa\u0142y Biura Politycznego KC WKP(b) z 2 marca 1940 roku podj\u0119tej na wniosek \u0141awrientija Berii i Nikity Chruszczowa. Ofiary zbrodni katy\u0144skiej pogrzebano w masowych grobach w Katyniu pod Smole\u0144skiem, Miednoje ko\u0142o Kalinina, Piatichatkach na przedmie\u015bciu Charkowa, Bykowni ko\u0142o Kijowa i w przypadku ok. 6\u20137 tys. ofiar w innych nieznanych miejscach (prawdopodobnie m.in. Kuropaty na Bia\u0142orusi). Rozstrzeliwa\u0144 dokonywano w \u015bcis\u0142ej tajemnicy, ale ju\u017c w 1943","start_idx":45,"end_idx":222}
{"id":"mrc_3810","question":"kto wynalaz\u0142 pierwszy samoch\u00f3d?","answer":"Carla Benza","context":"Historia samochodu \u2013 opis ewolucji technicznej samochodu od wynalezienia pojazd\u00f3w samobie\u017cnych do chwili obecnej. Za pierwszego konstruktora samobie\u017cnego pojazdu ko\u0142owego zdolnego do przewozu os\u00f3b \u2013 protoplasty samochodu \u2013 uznaje si\u0119 francuskiego in\u017cyniera Nicolasa Josepha Cugnota (1725\u20131804), kt\u00f3ry zbudowa\u0142 pojazdy o nap\u0119dzie parowym maj\u0105ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 ci\u0105gnika artyleryjskiego dla armii francuskiej \u2013 pierwszy ok. 1765 roku i kolejny ok. 1770 roku. Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje si\u0119 Carla Benza (1844\u20131929), kt\u00f3ry w 1885 roku zbudowa\u0142 samoch\u00f3d tr\u00f3jko\u0142owy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834\u20131900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 zosta\u0142 opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 \u201eFahrzeug mit Gasmotorenbetrieb\u201d zosta\u0142 wpisany na mi\u0119dzynarodow\u0105 List\u0119 UNESCO najbardziej warto\u015bciowych dokument\u00f3w \u2013 Pami\u0119\u0107 \u015awiata (ang. \"Memory of the","start_idx":504,"end_idx":515}
{"id":"mrc_3811","question":"czyj pomnik stoi w kijowie?","answer":"Matka Ojczyzna","context":"Matka Ojczyzna () \u2013 monumentalny pomnik stoj\u0105cy w Kijowie, na terenie dzielnicy Peczersk. Stanowi on cz\u0119\u015b\u0107 Muzeum historii Ukrainy w II wojnie \u015bwiatowej. Statu\u0119 wykonano ze stali nierdzewnej, jej wysoko\u015b\u0107 to 62 m, natomiast wraz z postumentem ca\u0142o\u015b\u0107 ma wysoko\u015b\u0107 102 m. Masa rze\u017aby wynosi 560 ton. Miecz trzymany w prawej r\u0119ce rze\u017aby ma 16 metr\u00f3w i wa\u017cy 9 ton, natomiast lewa r\u0119ka trzyma tarcz\u0119 o wymiarach 13x8 metr\u00f3w z god\u0142em ZSRR. Wewn\u0105trz postumentu znajduje si\u0119 sala pami\u0119ci, wy\u0142o\u017cona marmurowymi p\u0142ytami, na kt\u00f3rych wyryto imiona ponad 11 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy i 200 robotnik\u00f3w, kt\u00f3rzy otrzymali tytu\u0142y Bohatera Zwi\u0105zku Radzieckiego i Bohatera Pracy Socjalistycznej. Na wzg\u00f3rzach wok\u00f3\u0142 muzeum tradycyjnie sk\u0142ada si\u0119 kwiaty i wie\u0144ce. Obiekt jest wpisany na list\u0119 Pa\u0144stwowego Rejestru Zabytk\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_3812","question":"co jest symbolem odkupienia?","answer":"\u015bmierci Jezusa","context":"do symboliki baranka paschalnego. Chodzi o ofiar\u0119, kt\u00f3rej celem nie jest zmiana woli zagniewanego Boga (gdy\u017c B\u00f3g stale pragnie aby cz\u0142owiek pojedna\u0142 si\u0119 z Nim), ale wpisanie si\u0119 w przymierze z Bogiem umo\u017cliwiaj\u0105ce jego ludowi pojednanie si\u0119 z Nim. R\u00f3wnocze\u015bnie Nowy Testament m\u00f3wi o \u015bmierci Jezusa jako odkupieniu. Jezus jest tym, kt\u00f3ry oddaje swe \u017cycie na okup za wielu \u2013 nie dlatego, \u017ce jest zobowi\u0105zany komukolwiek co\u015b zap\u0142aci\u0107, lecz dlatego, \u017ce w nim objawia si\u0119 oblicze Boga, kt\u00f3ry jest wierny swym obietnicom, Boga, kt\u00f3ry nie mo\u017ce nas zostawi\u0107 w niewoli grzechu i \u015bmierci. To Jezus jest prawdziwym Odkupicielem cz\u0142owieka i historii, tym, kt\u00f3ry uwalnia od grzechu, ukazuje mi\u0142o\u015b\u0107 Boga troszcz\u0105cego si\u0119 o to, by \u017cadne z jego dzieci nie zgin\u0119\u0142o.","start_idx":283,"end_idx":297}
{"id":"mrc_3813","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142y si\u0119 pierwsze nowo\u017cytne igrzyska olimpijskie?","answer":"1896","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":28,"end_idx":32}
{"id":"mrc_3814","question":"w kt\u00f3rych latach rz\u0105dzi\u0142 pis?","answer":"Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 uczestniczy\u0142o w sprawowaniu w\u0142adzy w latach 2005\u20132007, tworz\u0105c rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza i rz\u0105d Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego \u2013 od 2006 do 2007 w koalicji z Samoobron\u0105 RP i Lig\u0105 Polskich Rodzin, a do 2006 i w schy\u0142kowym okresie w 2007 rz\u0105d mniejszo\u015bciowy.","context":"PiS od cz\u0119\u015bci warto\u015bci konserwatywnych w kierunku narodowo-etatystycznym oraz na cechy nacjonalistyczne ugrupowania. Po raz pierwszy Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 uczestniczy\u0142o w sprawowaniu w\u0142adzy w latach 2005\u20132007, tworz\u0105c rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza i rz\u0105d Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego \u2013 od 2006 do 2007 w koalicji z Samoobron\u0105 RP i Lig\u0105 Polskich Rodzin, a do 2006 i w schy\u0142kowym okresie w 2007 rz\u0105d mniejszo\u015bciowy. Przez dwie kolejne kadencje (2007\u20132015) PiS by\u0142o najwi\u0119ksz\u0105 parti\u0105 opozycyjn\u0105 w parlamencie. W okresie VIII kadencji Sejmu RP (2015\u20132019) PiS posiada\u0142o najwi\u0119kszy klub parlamentarny w historii III RP (rekordow\u0105 liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w \u2013 238 pos\u0142\u00f3w i 65 senator\u00f3w \u2013 liczy\u0142 w 2018, za\u015b najwi\u0119cej pos\u0142\u00f3w \u2013 240 \u2013 w 2019), kt\u00f3ry sta\u0142 si\u0119 zapleczem rz\u0105d\u00f3w Beaty Szyd\u0142o (2015\u20132017) i Mateusza Morawieckiego (od","start_idx":133,"end_idx":409}
{"id":"mrc_3815","question":"kim by\u0142 jakub szela?","answer":"przyw\u00f3dca ch\u0142opski podczas antyszlacheckich wyst\u0105pie\u0144 ch\u0142op\u00f3w w zachodniej Galicji, tzw. rabacji galicyjskiej.","context":"Jakub Szela (ur. 14 lub 15 lipca 1787 w Smarzowej, zm. 21 kwietnia 1860 w Lichtenbergu) \u2013 przyw\u00f3dca ch\u0142opski podczas antyszlacheckich wyst\u0105pie\u0144 ch\u0142op\u00f3w w zachodniej Galicji, tzw. rabacji galicyjskiej. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 === Jakub Szela urodzi\u0142 si\u0119 we wsi Smarzowa w rodzinie ch\u0142opskiej. Ochrzczony zosta\u0142 w ko\u015bciele parafialnym w Siedliskach-Bogusz 15 lipca 1787 r., a, jako \u017ce , przyjmuje si\u0119, \u017ce nast\u0105pi\u0142o to 14 lipca, w dniu jego \u201ekalendarzowego\u201d imiennika. Jego matk\u0105 by\u0142a Anna \u0141ukasz\u00f3wna (\u0141ukasik, ur. ok. 1745, zm. 12 XII 1815), ojcem za\u015b Jan (16 VI 1743, zm. 3 II 1807). Dziadkiem Jakuba by\u0142 najprawdopodobniej Andrzej (ur. 1713?) oraz Marianna z domu Nowiczonka (Nowicka). Wed\u0142ug innej wersji Krzysztof Szela, bogaty kmie\u0107 w Smarzowej. Jakub","start_idx":90,"end_idx":200}
{"id":"mrc_3816","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 ko\u0142odziej?","answer":"zajmuj\u0105cy si\u0119 wyrobem drewnianych woz\u00f3w i k\u00f3\u0142.","context":"Ko\u0142odziej, stelmach (z niem. \"Stellmacher\") \u2013 rzemie\u015blnik zajmuj\u0105cy si\u0119 wyrobem drewnianych woz\u00f3w i k\u00f3\u0142. Po zbudowaniu drewnianej cz\u0119\u015bci wozu przekazywano go do okucia kowalowi (kt\u00f3ry wykonywa\u0142 cz\u0119\u015bci metalowe).","start_idx":58,"end_idx":104}
{"id":"mrc_3817","question":"jaki metal zielenieje?","answer":"miedzi","context":"Patyna, \u015bnied\u017a, grynszpan szlachetny \u2013 produkt korozji atmosferycznej miedzi i jej stop\u00f3w w wilgotnym powietrzu. Powierzchniowa warstwa patyny tworzy pow\u0142ok\u0119 koloru od jasnozielonego do szarozielonego. Jej g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem (przy powstawaniu w niezanieczyszczonej atmosferze) jest w\u0119glan hydroksomiedzi(II) \u2013 [Cu(OH)]2CO3. Patyna jest pow\u0142ok\u0105 trwa\u0142\u0105, jako ostatni etap procesu pasywacji. Ca\u0142y proces pokrywania si\u0119 powierzchni metalu nalotem patyny trwa kilkadziesi\u0105t lat, cho\u0107 pierwsze objawy mog\u0105 zacz\u0105\u0107 pojawia\u0107 si\u0119 ju\u017c po kilku miesi\u0105cach. Sztuczne patynowanie mo\u017cna wykona\u0107 r\u00f3wnie\u017c metodami chemicznymi, np. w celach ozdobnych mo\u017cna to zrobi\u0107 zanurzaj\u0105c przedmioty w roztworze siarczanu amonu na 12 godz. i potem susz\u0105c je na wolnym powietrzu. Na du\u017cych, odkrytych powierzchniach patyna jest zjawiskiem po\u017c\u0105danym, traktowanym jako trwa\u0142a pow\u0142oka ozdobna \u2013 np. na dachach krytych miedzian\u0105 blach\u0105, oraz","start_idx":70,"end_idx":76}
{"id":"mrc_3818","question":"na jakim stanowisku jest jaros\u0142aw kaczy\u0144ski?","answer":"Prezes partii Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 (od 2003), w latach 2006\u20132007 prezes Rady Ministr\u00f3w, w latach 2020\u20132022 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w.","context":"Jaros\u0142aw Aleksander Kaczy\u0144ski (ur. 18 czerwca 1949 w Warszawie) \u2013 polski polityk i doktor nauk prawnych. Brat bli\u017aniak Lecha Kaczy\u0144skiego. Prezes partii Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 (od 2003), w latach 2006\u20132007 prezes Rady Ministr\u00f3w, w latach 2020\u20132022 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w. W okresie PRL dzia\u0142acz opozycji politycznej. Senator I kadencji (1989\u20131991), pose\u0142 na Sejm I, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji (1991\u20131993, od 1997). Od czasu wygranych przez Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 wybor\u00f3w parlamentarnych w 2015 roku, b\u0119d\u0105c pos\u0142em na Sejm RP, a nast\u0119pnie wicepremierem, jest uwa\u017cany za jedn\u0105 z najbardziej wp\u0142ywowych os\u00f3b w Polsce. Kandydat na urz\u0105d prezydenta RP w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie na \u017boliborzu. Jego ojciec,","start_idx":139,"end_idx":274}
{"id":"mrc_3819","question":"gdzie wyst\u0119puje rna?","answer":"Wyst\u0119puj\u0105 w j\u0105drach kom\u00f3rkowych i cytoplazmie, cz\u0119sto wchodz\u0105c w sk\u0142ad nukleoprotein.","context":"Kwasy rybonukleinowe, RNA (od ) \u2013 organiczne zwi\u0105zki chemiczne z grupy kwas\u00f3w nukleinowych, zbudowane z rybonukleotyd\u00f3w po\u0142\u0105czonych wi\u0105zaniami fosfodiestrowymi. Z chemicznego punktu widzenia s\u0105 polimerami kondensacyjnymi rybonukleotyd\u00f3w. Wyst\u0119puj\u0105 w j\u0105drach kom\u00f3rkowych i cytoplazmie, cz\u0119sto wchodz\u0105c w sk\u0142ad nukleoprotein. Znanych jest wiele klas kwas\u00f3w rybonukleinowych o zr\u00f3\u017cnicowanej wielko\u015bci i strukturze, pe\u0142ni\u0105cych rozmaite funkcje biologiczne. Zar\u00f3wno struktura, jak i funkcja RNA jest silnie uzale\u017cniona od sekwencji nukleotyd\u00f3w, z kt\u00f3rych zbudowana jest dana cz\u0105steczka. W\u015br\u00f3d kwas\u00f3w rybonukleinowych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 mi\u0119dzy innymi: * informacyjny lub matrycowy RNA (mRNA) * rybosomalny RNA (rRNA) * transferowy RNA (tRNA) * heterogenny j\u0105drowy RNA (hnRNA lub pre-mRNA) \u2013 g\u0142\u00f3wnie produkty transkrypcji DNA i przetwarzania surowego transkryptu do mRNA * antysensowy RNA albo interferencyjny RNA (siRNA i miRNA) \u2013","start_idx":238,"end_idx":323}
{"id":"mrc_3820","question":"jakie pa\u0144stwa wzi\u0119\u0142y udzia\u0142 w drugim rozbiorze polski?","answer":"Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus","context":"II rozbi\u00f3r Polski (1793) \u2013 drugi z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Dokonany przez Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus, bez udzia\u0142u Austrii. == Historia == Wykorzystuj\u0105c kapitulacj\u0119 Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przej\u0119cie rz\u0105d\u00f3w w Polsce przez targowiczan, 25 pa\u017adziernika 1792 kr\u00f3l pruski Fryderyk Wilhelm II za\u017c\u0105da\u0142 wcielenia Wielkopolski do Kr\u00f3lestwa Prus. Mia\u0142a by\u0107 ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. \u017b\u0105danie to warunkowa\u0142 gro\u017ab\u0105 wycofania si\u0119 Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 ono w propozycj\u0119 II rozbioru cz\u0119\u015bci ziem Rzeczypospolitej pomi\u0119dzy Rosj\u0119 i Prusy. 23 stycznia 1793 dosz\u0142o do podpisania traktatu podzia\u0142owego mi\u0119dzy Katarzyn\u0105 II a Fryderykiem","start_idx":117,"end_idx":152}
{"id":"mrc_3821","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 harry potter?","answer":"J.K. Rowling","context":"\"Harry Potter\" \u2013 seria siedmiu powie\u015bci fantasy autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling, wydawanych od 1997 do 2007 roku. Cykl przedstawia \u015bwiat magii, czyli spo\u0142eczno\u015b\u0107 czarodziej\u00f3w, istniej\u0105c\u0105 r\u00f3wnolegle do \u015bwiata niemagicznego, tak zwanego mugolskiego. G\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 nastoletni Harry Potter oraz jego przyjaciele: Ron Weasley i Hermiona Granger, uczniowie Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie. Najwa\u017cniejszym w\u0105tkiem powie\u015bci jest walka czarodziej\u00f3w, w szczeg\u00f3lno\u015bci Harry\u2019ego, z czarnoksi\u0119\u017cnikiem Lordem Voldemortem, d\u0105\u017c\u0105cym do zyskania nie\u015bmiertelno\u015bci i przej\u0119cia w\u0142adzy w \u015bwiecie magii. Seri\u0119 rozpoczyna powie\u015b\u0107 \"Harry Potter i Kamie\u0144 Filozoficzny\", wydana 10 kwietnia 1997 roku, ko\u0144czy za\u015b \"Harry Potter i Insygnia \u015amierci\", wydana 21 lipca 2007 roku. Brytyjskim wydawc\u0105 sagi jest Bloomsbury Publishing, za\u015b ameryka\u0144skim \u2013 Scholastic Corporation. W Polsce powie\u015bci ukazywa\u0142y si\u0119 po raz","start_idx":78,"end_idx":90}
{"id":"mrc_3822","question":"jak nazywaj\u0105 si\u0119 postacie z scooby doo?","answer":"G\u0142\u00f3wnymi postaciami franczyzy s\u0105 m\u00f3wi\u0105cy dog niemiecki Scooby Doo oraz czworo nastolatk\u00f3w: Fred Jones, Daphne Blake, Velma Dinkley i Kud\u0142aty Rogers, a w niekt\u00f3rych programach (g\u0142\u00f3wnie w latach 80.) dodatkowo siostrzeniec Scooby\u2019ego, Scrappy Doo.","context":"Scooby Doo (lub Scooby-Doo) \u2013 ameryka\u0144ska franczyza medialna, obejmuj\u0105ca seriale i filmy dla dzieci, w wi\u0119kszo\u015bci animowane. Pierwszy serial, \"Scooby Doo, gdzie jeste\u015b?\", zosta\u0142 stworzony w 1969 roku przez Joego Ruby\u2019ego i Kena Spearsa dla studia Hanna-Barbera. G\u0142\u00f3wnymi postaciami franczyzy s\u0105 m\u00f3wi\u0105cy dog niemiecki Scooby Doo oraz czworo nastolatk\u00f3w: Fred Jones, Daphne Blake, Velma Dinkley i Kud\u0142aty Rogers, a w niekt\u00f3rych programach (g\u0142\u00f3wnie w latach 80.) dodatkowo siostrzeniec Scooby\u2019ego, Scrappy Doo. Bohaterowie rozwi\u0105zuj\u0105 zagadki kryminalne, zwi\u0105zane z przest\u0119pcami przebranymi za duchy, rzadziej z udzia\u0142em zjawisk nadprzyrodzonych. W zwi\u0105zku z sukcesem \"Scooby Doo, gdzie jeste\u015b?\" studia Hanna-Barbera (do 2001 roku) i Warner Bros. Animation (od 1998 roku) wyprodukowa\u0142y seri\u0119 jego spin-off\u00f3w. Do 1973 roku seriale o Scoobym Doo by\u0142y emitowane przez","start_idx":262,"end_idx":507}
{"id":"mrc_3823","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 okr\u0105g\u0142y st\u00f3\u0142?","answer":"negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989","context":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli w\u0142adz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, demokratycznej opozycji oraz stron ko\u015bcielnych (przedstawiciele Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego). Prowadzone by\u0142y w kilku miejscach, a ich rozpocz\u0119cie i zako\u0144czenie odby\u0142o si\u0119 w siedzibie Urz\u0119du Rady Ministr\u00f3w PRL w Pa\u0142acu Namiestnikowskim (obecnie Pa\u0142ac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespo\u0142\u00f3w, podzespo\u0142\u00f3w i grup roboczych bra\u0142o udzia\u0142 ok. 717 os\u00f3b (uczestnik\u00f3w, ekspert\u00f3w i obserwator\u00f3w). Jedno z najwa\u017cniejszych wydarze\u0144 w najnowszej historii Polski, od kt\u00f3rego rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym cz\u0119\u015bciowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. == Geneza Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u == 3 czerwca 1988 Stanis\u0142aw Ciosek przedstawi\u0142 ks. Alojzemu Orszulikowi zarys reformy politycznej, kt\u00f3ra zak\u0142ada\u0142a cz\u0119\u015bciowo wolne","start_idx":15,"end_idx":67}
{"id":"mrc_3824","question":"kiedy mo\u017cna spotka\u0107 lajkonika w krakowie?","answer":"w Krakowie co roku w oktaw\u0119 Bo\u017cego Cia\u0142a (w pierwszy czwartek po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Cia\u0142a).","context":"Poch\u00f3d Lajkonika, Harce Lajkonika \u2013 ludowa zabawa, kt\u00f3ra odbywa si\u0119 w Krakowie co roku w oktaw\u0119 Bo\u017cego Cia\u0142a (w pierwszy czwartek po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Cia\u0142a). G\u0142\u00f3wny bohater zabawy \u2013 \"lajkonik (konik zwierzyniecki, tatarzyn)\" \u2013 brodaty je\u017adziec w pseudoorientalnym stroju poruszaj\u0105cy si\u0119 na sztucznym koniku z drewna przytwierdzonym do pasa, przemierza tradycyjny szlak ze Zwierzy\u0144ca na Rynek G\u0142\u00f3wny w Krakowie w towarzystwie kapeli Mlaskot\u00f3w oraz orszaku w\u0142\u00f3czk\u00f3w odzianych w stroje krakowskie i \u201etatarskie\u201d. W 2014 roku zabawa zosta\u0142a wpisana na \"Krajow\u0105 list\u0119 niematerialnego dziedzictwa kulturowego\". == Pochodzenie nazwy \u201eLajkonik\u201d == W kronikach klasztoru norbertanek pojawia si\u0119 sformu\u0142owanie \"dobosz z konikiem\". Ambro\u017cy Grabowski pisze o \"turku na koniu\", a Konstanty Majeranowski o \"cz\u0142owieku po tatarsku ubranym\". Po raz pierwszy s\u0142owo \"lajkonik\" zanotowa\u0142","start_idx":68,"end_idx":155}
{"id":"mrc_3825","question":"kiedy zmar\u0142 gustaw holoubek?","answer":"6 marca 2008","context":"Gustaw Teofil Holoubek (ur. 21 kwietnia 1923 w Krakowie, zm. 6 marca 2008 w Warszawie) \u2013 polski aktor teatralny i filmowy, re\u017cyser i dyrektor teatr\u00f3w, pedagog, prezes Stowarzyszenia Polskich Artyst\u00f3w Teatru i Filmu, cz\u0142onek Polskiej Akademii Umiej\u0119tno\u015bci, pose\u0142 na Sejm PRL VII i VIII kadencji (1976\u20131982), senator I kadencji (1989\u20131991). Okre\u015blany mianem jednego z najwybitniejszych polskich aktor\u00f3w oraz re\u017cyser\u00f3w teatralnych i filmowych w historii. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 i wykszta\u0142cenie === By\u0142 jedynym dzieckiem Czecha Gustawa, kt\u00f3ry osiedli\u0142 si\u0119 w Polsce po I wojnie \u015bwiatowej, \u017ceni\u0105c si\u0119 z owdowia\u0142\u0105 Eugeni\u0105 Estreicher z Krakowa. Jego ojciec uko\u0144czy\u0142 Terezja\u0144sk\u0105 Akademi\u0119 Wojskow\u0105, w czasie I wojny \u015bwiatowej s\u0142u\u017cy\u0142 w II Brygadzie Legion\u00f3w Polskich. Gustaw Holoubek mia\u0142 pi\u0105tk\u0119 przyrodniego rodze\u0144stwa. W dzieci\u0144stwie gra\u0142","start_idx":61,"end_idx":73}
{"id":"mrc_3826","question":"czym by\u0142 kodeks napoleona?","answer":"zesp\u00f3\u0142 przepis\u00f3w i norm prawnych prawa cywilnego wprowadzony we Francji w 1804 roku przez Napoleona Bonaparte.","context":"Kodeks Napoleona (fr. \"Code Napol\u00e9on, Code civil des Fran\u00e7ais\") \u2013 zesp\u00f3\u0142 przepis\u00f3w i norm prawnych prawa cywilnego wprowadzony we Francji w 1804 roku przez Napoleona Bonaparte. By\u0142a to pierwsza wielka kodyfikacja prawa francuskiego, po upadku \"ancien r\u00e9gime'u\" w wyniku rewolucji francuskiej. Wprowadza\u0142 wiele nowoczesnych rozwi\u0105za\u0144, jednak zachowywa\u0142 elementy poprzedniego stanu prawnego. Utrzyma\u0142 kar\u0119 \u015bmierci cywilnej, kt\u00f3ra orzeczona przez s\u0105d wywo\u0142ywa\u0142a do\u015b\u0107 nieszcz\u0119sne skutki dla skazanego (pozbawia\u0142a wszelkich praw, maj\u0105tek skazanego by\u0142 konfiskowany lub przypada\u0142 spadkobiercom itp.). Ogranicza\u0142 prawa kobiet (m.in. m\u0105\u017c m\u00f3g\u0142 \u017c\u0105da\u0107 rozwodu, gdy \u017cona cudzo\u0142o\u017cy\u0142a, lecz je\u015bli dopuszcza\u0142 si\u0119 tego m\u0105\u017c, \u017cona mia\u0142a prawo do rozwodu tylko wtedy, gdy kochanka by\u0142a utrzymywana we wsp\u00f3lnym domu ma\u0142\u017conk\u00f3w; kobieta pozostawa\u0142a przez ca\u0142e \u017cycie pod opiek\u0105 najbli\u017cszego m\u0119skiego krewnego lub m\u0119\u017ca","start_idx":66,"end_idx":176}
{"id":"mrc_3827","question":"kto by\u0142 autorem pierwszego gola dla polski podczas mistrzostw europy do lat 21 w 2017 roku?","answer":"Patryk Lipski","context":"do lat 21 b\u0119d\u0105 odbywa\u0142y si\u0119 w latach parzystych, zaczynaj\u0105c od 2016. We wrze\u015bniu 2013, podczas spotkania w Dubrowniku og\u0142oszono, \u017ce federacje zrzeszone w UEFA wysun\u0119\u0142y wniosek o utrzymanie dotychczasowego schematu rozgrywania Mistrzostw w latach nieparzystych. Ostateczn\u0105 decyzj\u0119 UEFA og\u0142osi\u0142a 24 stycznia 2014 przychylaj\u0105c si\u0119 do wniosku federacji, aby turniej rozegra\u0107 w 2017. Dodatkowo podj\u0119to decyzj\u0119 o zwi\u0119kszeniu liczby wyst\u0119puj\u0105cych dru\u017cyn z dotychczasowych o\u015bmiu do 12. Pierwsz\u0105 bramk\u0119 turnieju zdoby\u0142 Patryk Lipski w pi\u0119\u0107dziesi\u0105tej trzeciej sekundzie meczu Polska-S\u0142owacja. Tytu\u0142 mistrza Europy wywalczy\u0142a, po raz drugi w historii, reprezentacja Niemiec. Pokona\u0142a ona reprezentacj\u0119 Hiszpanii, za\u015b w p\u00f3\u0142fina\u0142ach odpad\u0142y W\u0142ochy i Anglia == Wyb\u00f3r gospodarza == Pod koniec kwietnia 2014 PZPN og\u0142osi\u0142, \u017ce wycofuje si\u0119 z walki o organizacj\u0119 mecz\u00f3w Euro 2020,","start_idx":510,"end_idx":523}
{"id":"mrc_3828","question":"jaki jest najwy\u017cszy budynek na \u015bwiecie?","answer":"Burd\u017c Chalifa","context":"w Konstantynowie (646m), polskiej budowli b\u0119d\u0105cej najwy\u017csza na \u015bwiecie w latach 1974-1991 (do momentu zawalenia). Jego nazwa pochodzi od imienia szejka Chalify ibn Zajida Al Nahajjana, by\u0142ego prezydenta Zjednoczonych Emirat\u00f3w Arabskich. Budowa, rozpocz\u0119ta 21 wrze\u015bnia 2004, zako\u0144czy\u0142a si\u0119 16 sierpnia 2009. Wysoko\u015b\u0107 827,9 metr\u00f3w zosta\u0142a osi\u0105gni\u0119ta 17 stycznia 2009, a oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 4 stycznia 2010. Budynek ma 163 pi\u0119tra u\u017cytkowe. Koszt jego budowy wyni\u00f3s\u0142 1,5 miliarda dolar\u00f3w. == Wygl\u0105d i wystr\u00f3j == Wie\u017cowiec Burd\u017c Chalifa zaprojektowany zosta\u0142 przez przedsi\u0119biorstwo architektoniczne Skidmore, Owings and Merrill, kt\u00f3re projektowa\u0142o tak\u017ce budynki Willis Tower oraz 1 World Trade Center. Og\u00f3lny jego wygl\u0105d nawi\u0105zuje do kwiatu pustyni z rodzaju \"Hymenocallis\" oraz architektury islamu (r\u00f3\u017cne ornamenty). Budowla sk\u0142ada si\u0119 z centralnego rdzenia oraz trzech \u201eramion\u201d,","start_idx":527,"end_idx":540}
{"id":"mrc_3829","question":"w kt\u00f3rej ksi\u0119dze jest koncert jankiela?","answer":"Ksi\u0119gi XII (pt. \u201eKochajmy si\u0119!\u201d) \u201ePana Tadeusza\u201d","context":"Koncert Jankiela zwany tak\u017ce \u201eKoncertem nad koncertami\u201d \u2013 fragment Ksi\u0119gi XII (pt. \u201eKochajmy si\u0119!\u201d) \u201ePana Tadeusza\u201d \u2013 polskiego eposu narodowego autorstwa Adama Mickiewicza, w kt\u00f3rym poeta przypomina historyczne wydarzenia poprzedzaj\u0105ce rozbiory Polski i zach\u0119ca Polak\u00f3w do zgody. Muzyczn\u0105 ilustracj\u0105 opisywanych zdarze\u0144 Mickiewicz uczyni\u0142 koncert, wykonany z okazji zar\u0119czyn Tadeusza z Zosi\u0105 przez \u017byda \u2013 polskiego patriot\u0119 \u2013 Jankiela. Mickiewiczowski opis sta\u0142 si\u0119 inspiracj\u0105 do powstania wielu utwor\u00f3w artystycznych, w tym obraz\u00f3w i koncert\u00f3w. == Budowa Koncertu Jankiela == Koncert Jankiela w opisie Mickiewicza ma charakter patriotyczny i jest muzyczn\u0105 ilustracj\u0105 dziej\u00f3w rozbiorowych Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Obejmuje okres 1791\u20131797, od uchwalenia Konstytucji trzeciego maja do utworzenia Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech. Utw\u00f3r podzielony jest na pi\u0119\u0107 cz\u0119\u015bci, z kt\u00f3rych ka\u017cda bezpo\u015brednio odnosi","start_idx":67,"end_idx":115}
{"id":"mrc_3830","question":"w jakich wodach \u017cyje koral szlachetny?","answer":"w Morzu Adriatyckim i zachodniej cz\u0119\u015bci Morza \u015ar\u00f3dziemnego","context":"Koral szlachetny, koral czerwony (\"Corallium rubrum\") \u2013 gatunek koralowca z rodziny Coralliidae wyst\u0119puj\u0105cy w Morzu Adriatyckim i zachodniej cz\u0119\u015bci Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Introdukowany w Japonii. == Charakterystyka == Tworzy krzewiaste kolonie osi\u0105gaj\u0105ce wysoko\u015b\u0107 do 40 cm, o ga\u0142\u0105zkach do 4-6 cm grubo\u015bci. W\u0142a\u015bnie te szkielety, wytwarzane przez niewielkie polipy, wykorzystuje si\u0119 jako materia\u0142 jubilerski do produkcji ozd\u00f3b. Koral (jako surowiec) by\u0142 stosowany ju\u017c w czasach Cesarstwa Rzymskiego. Jest po\u0142awiany w\u0142okami dennymi lub zbierany podczas nurkowania. Z wy\u0142owionych korali usuwa si\u0119 mi\u0119kkie cz\u0119\u015bci, nast\u0119pnie sortuje wed\u0142ug jako\u015bci, uwzgl\u0119dniaj\u0105c grubo\u015b\u0107 koralowiny, ga\u0142\u0105zek, barw\u0119 oraz skazy. Po selekcji korale s\u0105 szlifowane i polerowane. Po wypolerowaniu maj\u0105 po\u0142ysk szklisty (w stanie surowym kawa\u0142ki korali s\u0105 matowe). Koral szlachetny zachowuje czerwony kolor po osuszeniu. G\u0142\u00f3wnym miejscem","start_idx":108,"end_idx":166}
{"id":"mrc_3831","question":"kto jest zarz\u0105dc\u0105 drogi wojew\u00f3dzkiej?","answer":"Na drogach wojew\u00f3dzkich ruchem zarz\u0105dza marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa, z wyj\u0105tkiem dr\u00f3g po\u0142o\u017conych w miastach na prawach powiatu, gdzie zarz\u0105dza nimi prezydent miasta.","context":"Droga wojew\u00f3dzka (w skr\u00f3cie DW) \u2013 jedna z czterech kategorii dr\u00f3g publicznych w Polsce, stanowi\u0105ca w\u0142asno\u015b\u0107 w\u0142a\u015bciwego samorz\u0105du wojew\u00f3dztwa. Do dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich zalicza si\u0119 drogi stanowi\u0105ce po\u0142\u0105czenia mi\u0119dzy miastami, maj\u0105ce znaczenie dla wojew\u00f3dztwa i drogi o znaczeniu obronnym niezaliczone do dr\u00f3g krajowych. Zaliczenie do kategorii dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich oraz ustalenie ich przebiegu nast\u0119puje w drodze uchwa\u0142y sejmiku wojew\u00f3dztwa. Na drogach wojew\u00f3dzkich ruchem zarz\u0105dza marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa, z wyj\u0105tkiem dr\u00f3g po\u0142o\u017conych w miastach na prawach powiatu, gdzie zarz\u0105dza nimi prezydent miasta. Sejmiki wszystkich wojew\u00f3dztw powo\u0142a\u0142y w\u0142asne jednostki organizacyjne \u2013 zarz\u0105dy dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich, wykonuj\u0105ce obowi\u0105zki zarz\u0105dcy dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich na terenie danego wojew\u00f3dztwa. Drogom wojew\u00f3dzkim w Polsce nadaje si\u0119 jedn\u0105 z dw\u00f3ch mo\u017cliwych klas: GP lub G. Numeracj\u0119 dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich prowadzi GDDKiA. Drogi wojew\u00f3dzkie oznacza","start_idx":433,"end_idx":592}
{"id":"mrc_3832","question":"do czego wykorzystywany jest protok\u00f3\u0142 ssh?","answer":"SSH jest zwykle u\u017cywany do zdalnego logowania z komputerem i wykonywania polece\u0144, ale obs\u0142uguje tak\u017ce tunele, przekazywanie port\u00f3w TCP i X11. Mo\u017cliwe jest przesy\u0142anie plik\u00f3w przy u\u017cyciu protoko\u0142\u00f3w przesy\u0142ania plik\u00f3w SSH (SFTP) lub SCP.","context":"Zastosowanie == SSH jest zwykle u\u017cywany do zdalnego logowania z komputerem i wykonywania polece\u0144, ale obs\u0142uguje tak\u017ce tunele, przekazywanie port\u00f3w TCP i X11. Mo\u017cliwe jest przesy\u0142anie plik\u00f3w przy u\u017cyciu protoko\u0142\u00f3w przesy\u0142ania plik\u00f3w SSH (SFTP) lub SCP. SSH u\u017cywa modelu klient-serwer. Standardowy port TCP 22 zosta\u0142 przypisany do kontaktowania si\u0119 z serwerami SSH. Program klienta SSH jest zwykle u\u017cywany do nawi\u0105zywania po\u0142\u0105cze\u0144 z demonem SSH akceptuj\u0105cym po\u0142\u0105czenia zdalne. Oba s\u0105 powszechnie obecne w wi\u0119kszo\u015bci nowoczesnych systemach operacyjnych, w tym w macOS, wi\u0119kszo\u015bci dystrybucji Linuksa, OpenBSD, FreeBSD, NetBSD, Solaris i OpenVMS. Warto zauwa\u017cy\u0107, \u017ce Windows jest jednym z niewielu nowoczesnych system\u00f3w operacyjnych na komputery / serwery, kt\u00f3re domy\u015blnie nie zawieraj\u0105 SSH. Dost\u0119pne s\u0105 zamkni\u0119te, bezp\u0142atne i otwarte oprogramowania (np. PuTTY i OpenSSH)","start_idx":16,"end_idx":251}
{"id":"mrc_3833","question":"kto mia\u0142 gra\u0107 kiepskiego?","answer":"Pocz\u0105tkowo w Ferdynanda mia\u0142 wcieli\u0107 si\u0119 Andrzej Ga\u0142\u0142a","context":"Ferdynand Kiepski \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater serialu komediowego \"\u015awiat wed\u0142ug Kiepskich\". Rol\u0119 t\u0119 odgrywa Andrzej Grabowski. == Casting == Pocz\u0105tkowo w Ferdynanda mia\u0142 wcieli\u0107 si\u0119 Andrzej Ga\u0142\u0142a (graj\u0105cy w serialu prezesa Koz\u0142owskiego), kt\u00f3ry wygra\u0142 casting. Szefowie Polsatu zdecydowali jednak, \u017ce potrzebny jest bardziej znany aktor. Propozycj\u0119 w tej kwestii z\u0142o\u017cono Januszowi Rewi\u0144skiemu, kt\u00f3ry jednak \u2013 po zapoznaniu si\u0119 ze scenariuszem \u2013 jej nie przyj\u0105\u0142. Kandydatem na odtw\u00f3rc\u0119 g\u0142\u00f3wnej postaci by\u0142 te\u017c Ryszard Kotys, ale z powodu wieku zaproponowano mu rol\u0119 Mariana Pa\u017adziocha. Ostatecznie anga\u017c otrzyma\u0142 Andrzej Grabowski. Wed\u0142ug pierwotnego scenariusza Kiepski mia\u0142 nosi\u0107 imi\u0119 Ludwik, kt\u00f3re jednak nie spodoba\u0142o si\u0119 Grabowskiemu, wi\u0119c zmieniono je na podobie\u0144stwo literackiego bohatera ksi\u0105\u017cek dla dzieci - psa Ferdynanda Wspania\u0142ego. == Charakterystyka postaci ==","start_idx":147,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3834","question":"czym jest zielona chemia?","answer":"koncepcja zak\u0142adaj\u0105ca projektowanie i przeprowadzanie proces\u00f3w chemicznych w taki spos\u00f3b, aby ograniczy\u0107 u\u017cycie i powstawanie szkodliwych substancji.","context":"Zielona chemia (, ) \u2013 koncepcja zak\u0142adaj\u0105ca projektowanie i przeprowadzanie proces\u00f3w chemicznych w taki spos\u00f3b, aby ograniczy\u0107 u\u017cycie i powstawanie szkodliwych substancji. Termin wprowadzi\u0142 Paul Anastas w 1991 roku. Koncepcja opiera si\u0119 na dwunastu zasadach: # zapobieganie powstawaniu odpad\u00f3w zamiast ich p\u00f3\u017aniejszego unieszkodliwiania; # \u201eekonomia atomowa\u201d (projektowanie syntez tak, by zmaksymalizowa\u0107 udzia\u0142 substrat\u00f3w w produkcie ko\u0144cowym); # minimalizacja u\u017cycia i produkcji substancji niebezpiecznych podczas syntez; # projektowanie produkt\u00f3w chemicznych zachowuj\u0105cych swoje funkcje, ale o mniejszej szkodliwo\u015bci; # ograniczenie u\u017cycia rozpuszczalnik\u00f3w i innych substancji pomocniczych oraz zminimalizowanie ich szkodliwo\u015bci; # wydajne wykorzystanie energii w procesach chemicznych i w ramach mo\u017cliwo\u015bci, przeprowadzanie ich w warunkach (temperatury i ci\u015bnienia) otoczenia; # wykorzystanie surowc\u00f3w pochodz\u0105cych ze \u017ar\u00f3de\u0142 odnawialnych; # ograniczenie tworzenia dodatkowych odpad\u00f3w powstaj\u0105cych","start_idx":22,"end_idx":171}
{"id":"mrc_3835","question":"kto prowadzi\u0142 program pi\u00f3rkiem i w\u0119glem?","answer":"prof. Wiktora Zina","context":"\"Pi\u00f3rkiem i w\u0119glem\" \u2013 cykliczny, polski program telewizyjny wyprodukowany przez Telewizj\u0119 Polsk\u0105 i prowadzony przez prof. Wiktora Zina. Go\u015bci\u0142 na antenie co dwa tygodnie, poczynaj\u0105c od roku 1963 przez blisko 30 lat. Program polega\u0142 na tym, \u017ce prowadz\u0105cy przybli\u017ca\u0142 widzom osi\u0105gni\u0119cia architektury polskiej i zagranicznej, ilustruj\u0105c jednocze\u015bnie wyk\u0142ad rysunkami w\u0119glem. W filmie pt. Mysz (film) z 1979 jeden z uczni\u00f3w w klasie szkolnej parodiuje posta\u0107 Wiktora Zina znan\u0105 z audycji \"Pi\u00f3rkiem i w\u0119glem\". Do 2010 program ten by\u0142 nadawany jeszcze przez oddzia\u0142 regionalny TVP w Lublinie. W 2018 archiwalne wydania przypomnia\u0142 kana\u0142 TVP Kultura. Kategoria:Polskie programy telewizyjne Kategoria:Telewizyjne programy emitowane w czasach PRL","start_idx":116,"end_idx":134}
{"id":"mrc_3836","question":"ile metr\u00f3w ma ar?","answer":"1 ar jest to powierzchnia r\u00f3wna 100 m\u00b2.","context":"Ar (z fr. \"are\" od \u0142ac. \"area\" \u201eplac; klepisko; boisko\u201d) \u2013 jednostka powierzchni u\u017cywana mi\u0119dzy innymi w rolnictwie, geodezji i le\u015bnictwie. 1 ar jest to powierzchnia r\u00f3wna 100 m\u00b2. Oznaczana symbolem a. :: 1 a = 1 dam\u00b2 = 100 m\u00b2 = 0,01 hm\u00b2 = 0,01 ha","start_idx":140,"end_idx":179}
{"id":"mrc_3837","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 mendel gda\u0144ski?","answer":"Bohaterem jest Mendel Gda\u0144ski \u2013 stary \u017byd pracuj\u0105cy jako introligator.","context":"Mendel Gda\u0144ski \u2013 nowela Marii Konopnickiej opublikowana po raz pierwszy w 1890 roku na \u0142amach czasopisma \u201ePrzegl\u0105d Literacki\u201d, a trzy lata p\u00f3\u017aniej w zbiorku nowel \"Na drodze\". Utw\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 pisarki na fal\u0119 antysemityzmu, jaka przetacza\u0142a si\u0119 w\u00f3wczas przez ziemie polskie. Jego powstanie cz\u0119\u015bciowo zainspirowa\u0142a Eliza Orzeszkowa, kt\u00f3ra w 1890 wystosowa\u0142a do Marii Konopnickiej list, w kt\u00f3rym prosi\u0142a: \"czy proz\u0105, czy wierszem, napisz jedn\u0105 lub dziesi\u0119\u0107 kartek, s\u0142owo Twoje wiele zawa\u017cy, u wielu wiar\u0119 znajdzie, wiele uczu\u0107 wzbudzi, z\u0142ych u\u015bpi\u2026.\" == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Warszawie w II po\u0142owie XIX wieku. Bohaterem jest Mendel Gda\u0144ski \u2013 stary \u017byd pracuj\u0105cy jako introligator. Mendel od urodzenia mieszka na ziemiach polskich i czuje si\u0119 Polakiem. Dziwi\u0105 go pojawiaj\u0105ce si\u0119 ruchy antysemickie","start_idx":617,"end_idx":687}
{"id":"mrc_3838","question":"w jakiej powie\u015bci wyst\u0119puje hobbit?","answer":"Hobbit, czyli tam i z powrotem","context":"Hobbit, czyli tam i z powrotem () \u2212 powie\u015b\u0107 fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana 21 wrze\u015bnia 1937 przez firm\u0119 Allen & Unwin. Polskie wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1960 w t\u0142umaczeniu Maria Skibniewskiej. Opowiada o wyprawie podj\u0119tej przez krasnolud\u00f3w tworz\u0105cych kompani\u0119 Thorina i towarzysz\u0105cego im hobbita o nazwisku Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej G\u00f3ry w celu odzyskania zagarni\u0119tych skarb\u00f3w i dawnej siedziby krasnolud\u00f3w. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pier\u015bcie\u0144, kt\u00f3ry daje mu moc bycia niewidzialnym. Po wydaniu powie\u015b\u0107 szybko zyska\u0142a uznanie czytelnik\u00f3w. Wydawca poprosi\u0142 autora o kontynuacj\u0119 zdarze\u0144, kt\u00f3ra ostatecznie ukaza\u0142a si\u0119 jako \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Zar\u00f3wno \"Hobbit\", jak i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" powsta\u0142y pod wp\u0142ywem staroskandynawskich legend, kt\u00f3rymi zajmowa\u0142 si\u0119 Tolkien. Analiza literaturoznawcza sugeruje,","start_idx":0,"end_idx":30}
{"id":"mrc_3839","question":"gdzie narodzi\u0142 si\u0119 jazz?","answer":"Nowym Orleanie","context":"Jazz \u2013 gatunek muzyczny, kt\u00f3ry powsta\u0142 na prze\u0142omie XIX i XX wieku (zapocz\u0105tkowany pomi\u0119dzy 1890, a 1900 w Nowym Orleanie (tradycyjnie pocz\u0105tki jazzu \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 z Congo Square) jako po\u0142\u0105czenie muzyki zachodnioafryka\u0144skiej i europejsko-ameryka\u0144skiej (bluesa, ragtime\u2019u i muzyki europejskiej). Stanowi on po\u0142\u0105czenie muzyki ludowej, artystycznej i rozrywkowej. Jazz charakteryzuje si\u0119 rytmem synkopowanym w metrum parzystym, a tak\u017ce du\u017c\u0105 dowolno\u015bci\u0105 interpretacyjn\u0105 i aran\u017cacyjn\u0105 oraz tendencj\u0105 do improwizacji. Ma to zwi\u0105zek z faktem, \u017ce pierwszymi tw\u00f3rcami tego gatunku byli przewa\u017cnie nieznaj\u0105cy nut potomkowie niewolnik\u00f3w. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych muzykolog\u00f3w jazz jest raczej form\u0105 interpretacji ni\u017c stylem muzycznym. == Termin == S\u0142owo \"jazz\" pojawi\u0142o si\u0119 (pisane te\u017c \"jas\" lub \"jass\") w slangu oko\u0142o 1912 roku. Jego znaczenie zmienia\u0142o si\u0119 z czasem, ale nie odnosi\u0142o si\u0119","start_idx":107,"end_idx":121}
{"id":"mrc_3840","question":"kto napisa\u0142 harrego pottera?","answer":"J.K. Rowling","context":"Harry\u2019ego Pottera, J.K. Rowling napisa\u0142a dwa utwory, kt\u00f3rych nie wydano. Zarys bestselerowej powie\u015bci zosta\u0142 przygotowany podczas oczekiwa\u0144 na op\u00f3\u017aniony poci\u0105g. Jak sama m\u00f3wi, zanim osi\u0105gn\u0119\u0142a cel swojej podr\u00f3\u017cy mia\u0142a ju\u017c gotowe postacie oraz znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 fabu\u0142y ksi\u0105\u017cki \"Harry Potter i Kamie\u0144 Filozoficzny\". Nad powie\u015bci\u0105 pracowa\u0142a w Edynburgu, jednocze\u015bnie ko\u0144cz\u0105c studia podyplomowe. Prac\u0119 nad ksi\u0105\u017ck\u0105 zako\u0144czy\u0142a w 1995, nast\u0119pnie nawi\u0105za\u0142a wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z wydawnictwem Bloomsbury. Seria o Harrym Potterze przynios\u0142a jej du\u017ce dochody. W 2008 wielko\u015b\u0107 jej maj\u0105tku oszacowano na 740 milion\u00f3w funt\u00f3w, czyli oko\u0142o 3,5 miliarda z\u0142otych albo 1,5 miliarda dolar\u00f3w. W\u015br\u00f3d nagr\u00f3d, kt\u00f3rymi pisarka zosta\u0142a uhonorowana, znalaz\u0142 si\u0119 tak\u017ce Order U\u015bmiechu \u2013 przyznane przez polskich m\u0142odych czytelnik\u00f3w w 2002. J.K. Rowling prowadzi witryn\u0119 internetow\u0105 po\u015bwi\u0119con\u0105 tematyce Harry\u2019ego Pottera, \"Pottermore\". Po","start_idx":19,"end_idx":31}
{"id":"mrc_3841","question":"dlaczego woda w morzu jest s\u0142ona?","answer":"Najbardziej charakterystyczn\u0105 cech\u0105 wody morskiej jest wysokie st\u0119\u017cenie kation\u00f3w sodu (Na+), potasu (K+), magnezu (Mg2+) i wapnia (Ca2+) oraz anion\u00f3w chlorkowych (Cl\u2212), siarczanowych ( i ) oraz w\u0119glanowych ( i ), kt\u00f3re \u0142\u0105cznie nadaj\u0105 wodzie morskiej intensywnie gorzki lub gorzko-s\u0142ony smak i powoduj\u0105, \u017ce nie nadaje si\u0119 ona do picia.","context":"Woda morska, woda s\u0142ona \u2013 woda wyst\u0119puj\u0105ca w morzach i oceanach. W wodzie tej s\u0105 rozpuszczone tysi\u0105ce zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych i prawie wszystkie pierwiastki chemiczne obecne na kuli ziemskiej. Woda morska stanowi ponad 97% wody obecnej w formie ciek\u0142ej na powierzchni Ziemi, tzw. woda s\u0142odka stanowi za\u015b mniej ni\u017c 3%. == Charakterystyka == Najbardziej charakterystyczn\u0105 cech\u0105 wody morskiej jest wysokie st\u0119\u017cenie kation\u00f3w sodu (Na+), potasu (K+), magnezu (Mg2+) i wapnia (Ca2+) oraz anion\u00f3w chlorkowych (Cl\u2212), siarczanowych ( i ) oraz w\u0119glanowych ( i ), kt\u00f3re \u0142\u0105cznie nadaj\u0105 wodzie morskiej intensywnie gorzki lub gorzko-s\u0142ony smak i powoduj\u0105, \u017ce nie nadaje si\u0119 ona do picia. Niewielkie ilo\u015bci wypitej wody teoretycznie nie s\u0105 szkodliwe dla cz\u0142owieka, jednak picie wody aby zapobiec odwodnieniu jest nie","start_idx":337,"end_idx":671}
{"id":"mrc_3842","question":"dlaczego bracia nienawidzili j\u00f3zefa?","answer":"Jako ukochany syn by\u0142 znienawidzony przez swych braci, gdy\u017c \u201edonosi\u0142 [J\u00f3zef] ojcu ich, co o nich m\u00f3wiono z\u0142ego\u201d.","context":"mog\u0105 one pochodzi\u0107 z czas\u00f3w, kiedy J\u00f3zef \u017cy\u0142 w Egipcie, co jednak spotyka si\u0119 ze sceptycznymi komentarzami. == Historia biblijna == \u2013 Jako ukochany syn by\u0142 znienawidzony przez swych braci, gdy\u017c \u201edonosi\u0142 [J\u00f3zef] ojcu ich, co o nich m\u00f3wiono z\u0142ego\u201d. Ojciec kocha\u0142 go \u201enajbardziej ze wszystkich syn\u00f3w [...], poniewa\u017c urodzi\u0142 mu si\u0119 na staro\u015b\u0107\u201d (a tak\u017ce dlatego, gdy\u017c by\u0142 synem ukochanej \u017cony Jakuba, Racheli), podarowa\u0142 mu \u201ed\u0142ug\u0105 szat\u0119 z r\u0119kawami\u201d, a na dodatek J\u00f3zef mia\u0142 kiedy\u015b dwa sny, kt\u00f3re dobitnie sugerowa\u0142y, \u017ce bracia (w drugim \u015bnie r\u00f3wnie\u017c ojciec i matka) mu si\u0119 pok\u0142oni\u0105 (co mimo wszystko ostatecznie niemal w ca\u0142o\u015bci si\u0119 sprawdzi\u0142o). Bracia chcieli go zabi\u0107, kiedy przyszed\u0142 do nich, wys\u0142any przez ojca, podczas wypasania owiec w okolicach Sychem, jednak","start_idx":134,"end_idx":246}
{"id":"mrc_3843","question":"ile \u017co\u0142nierzy ma polska 2022?","answer":"\u0141\u0105czna liczebno\u015b\u0107 \u017co\u0142nierzy SZRP na luty 2022 roku wynosi\u0142a ~163 100","context":"doradcza m.in. dla Ministra ON. Reforma wesz\u0142a w \u017cycie 1 stycznia 2014 r. W czasie wojny Si\u0142ami Zbrojnymi RP oraz innymi podporz\u0105dkowanymi jednostkami organizacyjnymi dowodzi Naczelny dow\u00f3dca si\u0142 zbrojnych, kt\u00f3ry jest mianowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i podlega mu bezpo\u015brednio. === Sk\u0142ad bojowy === \u0141\u0105czna liczebno\u015b\u0107 \u017co\u0142nierzy SZRP na luty 2022 roku wynosi\u0142a ~163 100 na co sk\u0142ada si\u0119: * 115 500 \u017co\u0142nierzy zawodowych (02.2022) * ~1 000 \u017co\u0142nierzy Narodowych Si\u0142 Rezerwowych (02.2022) * ~8 000 kandydat\u00f3w na \u017co\u0142nierzy zawodowych (02.2022) * ~35 000 \u017co\u0142nierzy Terytorialnej S\u0142u\u017cby Wojskowej (02.2022) * ~3 600 \u017co\u0142nierzy S\u0142u\u017cby Przygotowawczej (02.2022) Ponadto wojsko ma do dyspozycji oko\u0142o 1,7 miliona rezerwist\u00f3w oraz 45 376 pracownik\u00f3w cywilnych. W sk\u0142ad Si\u0142 Zbrojnych RP wchodz\u0105 jako ich rodzaje: Istniej\u0105","start_idx":319,"end_idx":387}
{"id":"mrc_3844","question":"jaki samolot wlecia\u0142 w wtc?","answer":"samolot, linii United Airlines","context":"samolot, linii United Airlines, uderzy\u0142 w po\u0142udniow\u0105 wie\u017c\u0119 World Trade Center. Oba 110-pi\u0119trowe budynki zawali\u0142y si\u0119 w ci\u0105gu godziny i 41 minut, powoduj\u0105c niemal\u017ce ca\u0142kowite zawalenie si\u0119 lub powa\u017cne uszkodzenie ca\u0142ego pozosta\u0142ego kompleksu World Trade Center le\u017c\u0105cego pod wie\u017cami, w tym budynku World Trade Center 7. Trzeci z samolot\u00f3w, linii American Airlines, lec\u0105cy z portu lotniczego Dulles International Airport, zosta\u0142 uprowadzony nad Ohio. O 9:37 rozbi\u0142 si\u0119 na zachodnim skrzydle Pentagonu (siedziby koordynacji dzia\u0142a\u0144 ameryka\u0144skich wojsk) w hrabstwie Arlington w Wirginii, powoduj\u0105c cz\u0119\u015bciowe zawalenie si\u0119 skrzyd\u0142a. Ostatni z uprowadzonych samolot\u00f3w, linii United Airlines, lecia\u0142 w okolicach Waszyngtonu w momencie ataku. Kiedy pasa\u017cerowie dowiedzieli si\u0119 o atakach na budynki w Nowym Jorku i Waszyngtonie, zaatakowali napastnik\u00f3w, pr\u00f3buj\u0105c przej\u0105\u0107 kontrol\u0119 nad samolotem;","start_idx":0,"end_idx":30}
{"id":"mrc_3845","question":"gdzie mieszkaj\u0105 raki?","answer":"Europa \u015arodkowa, tereny nizinne i wy\u017cynne.","context":"5, a w trzecim 2. == Wyst\u0119powanie == Europa \u015arodkowa, tereny nizinne i wy\u017cynne. W wy\u017cszych g\u00f3rach nie wyst\u0119puje. == Znaczenie gospodarcze == Od wielu stuleci raki pojawia\u0142y si\u0119 na sto\u0142ach w polskich domach, zar\u00f3wno tych bogatszych jak i \u2013 z racji \u0142atwej dost\u0119pno\u015bci \u2013 tych ubo\u017cszych. S\u0142ynna by\u0142a zupa rakowa. W niekt\u00f3rych rejonach (np. na Pomorzu) istnia\u0142y o\u015brodki hodowli tych skorupiak\u00f3w. Wysoka zawarto\u015b\u0107 bia\u0142ka w mi\u0119sie (do ok. 80%) oraz walory smakowe powoduj\u0105, \u017ce do dzi\u015b w niekt\u00f3rych krajach raki stanowi\u0105 luksusowy, lecz poszukiwany artyku\u0142 spo\u017cywczy. Polska s\u0142yn\u0119\u0142a z obfito\u015bci rak\u00f3w. W okresie mi\u0119dzywojennym ich eksport z Polski, skierowany g\u0142\u00f3wnie do Europy Zachodniej, waha\u0142 si\u0119 od 173 do 611 ton rocznie. Krajowa konsumpcja nie przekracza\u0142a w\u00f3wczas 1% po\u0142ow\u00f3w. Szczytowym","start_idx":37,"end_idx":79}
{"id":"mrc_3846","question":"gdzie mieszkali pierwsi rodzice?","answer":"Adam i Ewa mieli mieszka\u0107 w Edenie","context":"Adam ( \"\u0100\u1e0f\u0101m\" \u201ecz\u0142owiek\u201d / \u201em\u0119\u017cczyzna\u201d, por. \"\u0101\u1e0f\u014dm\" \u201eczerwony\u201d, od koloru ziemi, z kt\u00f3rej zosta\u0142 ulepiony; \"\u0100dam\") i Ewa ( \"\u1e24aww\u0101\" \u201ebudz\u0105ca \u017cycie\u201d; \"\u1e24aww\u0101\u2019\") \u2013 wed\u0142ug relacji biblijnych, zawartych w \"Ksi\u0119dze Rodzaju\", pierwsi ludzie. Podobn\u0105 histori\u0119 zawiera tradycja manichejska; wzbogacona o dodatkowe elementy zosta\u0142a te\u017c zawarta w \"Koranie\". \"Ksi\u0119ga Rodzaju\" zawiera dwie tradycje odno\u015bnie do stworzenia pierwszych ludzi \u2013 wed\u0142ug starszej B\u00f3g najpierw stworzy\u0142 Adama, a nast\u0119pnie z jego \u017cebra tworzy Ew\u0119; wed\u0142ug m\u0142odszej obydwoje zostali stworzeni sz\u00f3stego dnia. Adam i Ewa mieli mieszka\u0107 w Edenie; B\u00f3g zakaza\u0142 im jedynie kosztowania owocu z drzewa poznania dobra i z\u0142a. Za namow\u0105 w\u0119\u017ca-kusiciela Ewa i Adam z\u0142amali zakaz. Za ten grzech B\u00f3g ukara\u0142 ich wygnaniem z ogrodu i przekle\u0144stwem. \"Ksi\u0119ga Rodzaju\" z","start_idx":567,"end_idx":601}
{"id":"mrc_3847","question":"czym trudni\u0142 si\u0119 tadeusz norek z polskiego serialu miodowe lata?","answer":"pracuj\u0105cy w miejskiej kanalizacji","context":"wyemitowana jesieni\u0105 2004 roku, w nieco zmienionej konwencji. == Fabu\u0142a == === Miodowe lata === Serial przedstawia perypetie dw\u00f3ch zaprzyja\u017anionych ma\u0142\u017ce\u0144stw, mieszkaj\u0105cych w kamienicy mieszcz\u0105cej si\u0119 przy ulicy Wolskiej 33 na Woli w Warszawie. Motorniczy tramwaju nr 18 Karol Krawczyk (Cezary \u017bak) i pracuj\u0105cy w miejskiej kanalizacji Tadeusz Norek (Artur Barci\u015b) s\u0105 zaprzyja\u017anionymi \u017conatymi m\u0119\u017cczyznami po trzydziestce. Mimo k\u0142opot\u00f3w s\u0105 wielkimi optymistami. Nie ustaj\u0105 w poszukiwaniu sposob\u00f3w na zarobienie fortuny, co prowadzi do r\u00f3\u017cnych perypetii. Obaj s\u0105 infantylni, lekko nierozgarni\u0119ci i niezamo\u017cni. Pomimo wielu konflikt\u00f3w obaj nie mog\u0105 bez siebie \u017cy\u0107. Ich \u017cony \u2013 Alina Krawczyk (Agnieszka Pilaszewska, Katarzyna \u017bak) i Danuta Norek (Dorota Chotecka) \u2013 wprawdzie twardo st\u0105paj\u0105 po ziemi, ale nie s\u0105 w stanie powstrzyma\u0107 m\u0119\u017c\u00f3w przed kolejnymi","start_idx":301,"end_idx":334}
{"id":"mrc_3848","question":"z czego pozyskuje si\u0119 mocznik?","answer":"bezpo\u015bredniej reakcji dwutlenku w\u0119gla z amoniakiem","context":"Mocznik (\"karbamid\", \"E927b\"), \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny, diamid kwasu w\u0119glowego. == Wyst\u0119powanie == Jest to ko\u0144cowy produkt przemiany bia\u0142ek i innych zwi\u0105zk\u00f3w azotowych w organizmach zwierz\u0105t ureotelicznych, powstaje w cyklu ornitynowym. Jest wydalany z moczem, a w niewielkich ilo\u015bciach z potem. Jego st\u0119\u017cenie w osoczu wynosi 2,5\u20136,4 mmol/dm\u00b3. == Otrzymywanie == Zwi\u0105zek ten zosta\u0142 po raz pierwszy otrzymany syntetycznie przez Friedricha W\u00f6hlera w 1828 roku. By\u0142 to pierwszy zwi\u0105zek organiczny otrzymany z ca\u0142kowicie nieorganicznych substrat\u00f3w w wyniku ogrzewania cyjanianu amonu: czym dowiedziono nies\u0142uszno\u015b\u0107 teorii \u201esi\u0142y \u017cyciowej\u201d, rzekomo niezb\u0119dnej do syntezy zwi\u0105zk\u00f3w produkowanych przez \u017cywe organizmy. W przemy\u015ble mocznik jest otrzymywany w bezpo\u015bredniej reakcji dwutlenku w\u0119gla z amoniakiem, przebiegaj\u0105cej w autoklawach pod ci\u015bnieniem 100\u2013200 atm, w temperaturze 160\u2013200 \u00b0C: === Produkcja","start_idx":756,"end_idx":806}
{"id":"mrc_3849","question":"kto zwiastowa\u0142 maryi?","answer":"anio\u0142a Gabriela","context":"Zwiastowanie Pa\u0144skie, Zwiastowanie Bogurodzicy \u2013 w wyznaniach chrze\u015bcija\u0144skich objawienie Marii poprzez anio\u0142a Gabriela zapowiedzi narodzenia Jezusa Chrystusa, Syna Bo\u017cego. Opis \"Zwiastowania\" znajduje si\u0119 w Ewangelii \u015aw. \u0141ukasza. == Dzie\u0144 obchod\u00f3w == === Katolicyzm === Uroczysto\u015b\u0107 liturgiczna \"Zwiastowania Pa\u0144skiego\" w Ko\u015bciele katolickim obchodzona jest 25 marca, na 9 miesi\u0119cy przed uroczysto\u015bci\u0105 Bo\u017cego Narodzenia. Tego dnia czci si\u0119 tajemnic\u0119 wcielenia Syna Bo\u017cego. Je\u017celi dzie\u0144 ten wypada w niedziel\u0119, obchody \u015bwi\u0119ta przek\u0142adane s\u0105 na nast\u0119pny dzie\u0144. W Anglii (nazywane \"Lady Day\") i brytyjskich koloniach do 1752 \u015awi\u0119to Zwiastowania by\u0142o pocz\u0105tkiem nowego roku urz\u0119dowego. === Prawos\u0142awie === Cerkiew prawos\u0142awna \u015bwi\u0119tuje \"Zwiastowanie Bogurodzicy\" 7 kwietnia. Jest jednym z 12 g\u0142\u00f3wnych \u015bwi\u0105t obchodzonych przez wyznawc\u00f3w prawos\u0142awia.","start_idx":104,"end_idx":119}
{"id":"mrc_3850","question":"z jakich element\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 opis?","answer":"opis przedstawia te sk\u0142adniki \u015bwiata przedstawionego, kt\u00f3re nie odnosz\u0105 si\u0119 do zdarze\u0144, przede wszystkim charakter i wygl\u0105d postaci oraz t\u0142o wydarze\u0144, takie jak czas i miejsce akcji (np. opis przyrody).","context":"Opis \u2013 w epice obok opowiadania jeden z dw\u00f3ch podstawowych element\u00f3w narracji, w liryce komponent monologu lirycznego. W odr\u00f3\u017cnieniu od opowiadania opis przedstawia te sk\u0142adniki \u015bwiata przedstawionego, kt\u00f3re nie odnosz\u0105 si\u0119 do zdarze\u0144, przede wszystkim charakter i wygl\u0105d postaci oraz t\u0142o wydarze\u0144, takie jak czas i miejsce akcji (np. opis przyrody). Opis mo\u017cna uj\u0105\u0107 og\u00f3lnie jako przedstawienie pozaczasowych sk\u0142adnik\u00f3w narracji, uj\u0119cie przedmiot\u00f3w w ich statyczno\u015bci i pozaczasowo\u015bci \u2013 w istocie jednak cz\u0119sto trudno odr\u00f3\u017cni\u0107 opis i opowiadanie, kt\u00f3re mog\u0105 przenika\u0107 si\u0119 wzajemnie i tworzy\u0107 wiele form przej\u015bciowych. Szczeg\u00f3lne znaczenie opis mia\u0142 w prozie realistycznej, w kt\u00f3rej mia\u0142 w obiektywny spos\u00f3b przedstawia\u0107 rzeczy i zjawiska \u2013 proza realistyczna przedstawia\u0142a je dlatego najcz\u0119\u015bciej z perspektywy narratora wszechwiedz\u0105cego. W prozie nowszej (pocz\u0105wszy od","start_idx":148,"end_idx":350}
{"id":"mrc_3851","question":"jaki jest pomnik przyrody?","answer":"prawnie chroniony tw\u00f3r przyrody, szczeg\u00f3lnie cenny ze wzgl\u0119d\u00f3w naukowych, zabytkowych, kulturowych i innych.","context":"Pomnik przyrody \u2013 prawnie chroniony tw\u00f3r przyrody, szczeg\u00f3lnie cenny ze wzgl\u0119d\u00f3w naukowych, zabytkowych, kulturowych i innych. == Klasyfikacja == \u015awiatowa Komisja IUCN klasyfikuje pomniki przyrody (ang. \"natural monument\") w kategorii III. == Historia == Termin zosta\u0142 wprowadzony przez Aleksandra von Humboldta na prze\u0142omie XVIII i XIX wieku, co da\u0142o pocz\u0105tek kierunkowi konserwatorskiemu w ochronie przyrody. Znacz\u0105cym propagatorem obj\u0119cia ochron\u0105 starych drzew by\u0142 Hugo Conwentz. Pod postaci\u0105 pomnika przyrody proponowa\u0142 obj\u0105\u0107 tak\u017ce rzadkie gatunki ro\u015blin i zwierz\u0105t === Polska === W ko\u0144cu I wojny \u015bwiatowej, jesieni\u0105 1918 roku ukaza\u0142 si\u0119 dekret Rady Regencyjnej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury za\u015b w rok p\u00f3\u017aniej rozporz\u0105dzenie Ministra Wyzna\u0144 Religijnych i O\u015bwiecenia Publicznego o ochronie niekt\u00f3rych zabytk\u00f3w przyrody z 15 wrze\u015bnia 1919 roku.","start_idx":18,"end_idx":126}
{"id":"mrc_3852","question":"jak powstaje czarna oliwka?","answer":"Czarne oliwki mog\u0105 by\u0107 pozyskiwane przez oddzia\u0142ywanie na owoce glukonianem \u017celaza (II) lub innymi solami \u017celaza.","context":"w stanie zielonym przeznaczone do spo\u017cycia s\u0105 poddawane obr\u00f3bce. Mo\u017ce ona obejmowa\u0107 namaczanie w roztworze zasady, w solance, cz\u0119\u015bciowemu odwadnianiu przez obtaczanie w suchej soli lub suszeniu w piecach lub poddanie czynnikowi utleniaj\u0105cemu (pozwala to uzyska\u0107 czarn\u0105 barw\u0119 oliwek). Dopuszczane s\u0105 tak\u017ce inne metody obr\u00f3bki, kt\u00f3rych produkt mo\u017cna sprzedawa\u0107 pod nazw\u0105 \u201eoliwki\u201d, je\u015bli spe\u0142nia kryteria podane w \"Codex Alimentarius\". Czarne oliwki mog\u0105 by\u0107 pozyskiwane przez oddzia\u0142ywanie na owoce glukonianem \u017celaza (II) lub innymi solami \u017celaza. Utleniaj\u0105 i polimeryzuj\u0105 one polifenole, co prowadzi do zmiany barwy. == Znaczenie w kulinariach == Moment udomowienia oliwki i jej pochodzenie nie s\u0105 dok\u0142adnie poznane; stanowi\u0105 przedmiot spor\u00f3w. Wed\u0142ug Bretona \"et al\". (2008) oliwka europejska wywodzi si\u0119 z rejonu \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca, gdzie miano konsumowa\u0107 jej","start_idx":433,"end_idx":546}
{"id":"mrc_3853","question":"jaka jest grupa funkcyjna alkoholi?","answer":"Grupa hydroksylowa","context":"Grupa hydroksylowa, grupa wodorotlenowa (-OH) \u2013 jednowarto\u015bciowa grupa funkcyjna zbudowana z atomu tlenu i wodoru. W zwi\u0105zkach nieorganicznych grupa hydroksylowa zwi\u0105zana z atomem metalu tworzy wodorotlenki i hydroksosole. W wodorotlenkach metali o ma\u0142ej elektroujemno\u015bci grupa hydroksylowa zwi\u0105zana jest z metalem wi\u0105zaniem jonowym-. Grupa hydroksylowa zwi\u0105zana z metalami tworzy zasady, w kt\u00f3rych wi\u0105zanie jonowe wyst\u0119puje mi\u0119dzy atomem tlenu i wodoru grupy hydroksylowej. Pod wp\u0142ywem wody z kwas\u00f3w oddysocjowuje jon wodorowy. W chemii organicznej jest to grupa funkcyjna alkoholi i fenoli oraz stanowi fragment grupy karboksylowej, charakterystycznej dla kwas\u00f3w karboksylowych. Je\u015bli grupa -OH po\u0142\u0105czona jest z tetraedrycznym atomem w\u0119gla, to zwi\u0105zek taki nosi nazw\u0119 alkoholu. W cz\u0105steczkach alkoholi wielowodorotlenowych grupy -OH musz\u0105 by\u0107 zwi\u0105zane z r\u00f3\u017cnymi atomami w\u0119gla. Uk\u0142ady zawieraj\u0105ce dwie grupy","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_3854","question":"od kt\u00f3rego roku karta pojazdu?","answer":"Zosta\u0142a wprowadzona 1 lipca 1999 roku na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym.","context":"Karta pojazdu \u2013 dokument wystawiany na konkretny pojazd, zawieraj\u0105cy wszystkie niezb\u0119dne dane o poje\u017adzie, jak i o w\u0142a\u015bcicielu (zar\u00f3wno o bie\u017c\u0105cym, jak i o poprzednich). Jest to urz\u0119dowy dokument w kt\u00f3rym odnotowywane s\u0105 tak\u017ce wszelkie zmiany w poje\u017adzie \u2013 przystosowanie auta do zasilania LPG, zmiany dowodu rejestracyjnego, parametr\u00f3w technicznych pojazdu, dorobienia wt\u00f3rnik\u00f3w tablic rejestracyjnych itp. Zosta\u0142a wprowadzona 1 lipca 1999 roku na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ka\u017cdy pojazd mechaniczny zarejestrowany w Polsce po dniu 30 czerwca 1999 roku powinien posiada\u0107 kart\u0119 pojazdu (dla pojazd\u00f3w zarejestrowanych przed t\u0105 dat\u0105 nie jest wystawiana, z wyj\u0105tkiem aut importowanych z zagranicy). Karta wydawana jest w formie ksi\u0105\u017ceczki o wymiarach podobnych do wymiar\u00f3w paszportu i w ok\u0142adce o kolorze bordowym. Zosta\u0142a zniesiona 4","start_idx":408,"end_idx":489}
{"id":"mrc_3855","question":"kim z zawodu by\u0142 \u015bw \u0142ukasz?","answer":"lekarzem","context":"Antiochii Syryjskiej. Z zawodu by\u0142 lekarzem (List do Kolosan IV,14). Mia\u0142 przyj\u0105\u0107 chrzest podczas drugiej podr\u00f3\u017cy misyjnej \u015bw. Paw\u0142a Aposto\u0142a (ok. 50 r. n.e.) i zosta\u0107 jego uczniem. Wedle innych przekaz\u00f3w, \u0141ukasz mia\u0142 ju\u017c ok. 40 r. by\u0107 cz\u0142onkiem gminy chrze\u015bcija\u0144skiej w Antiochii. By\u0142 razem z Paw\u0142em w Rzymie, Macedonii i GrecjiTwierdzenia, \u017ce \u0141ukasz by\u0142 towarzyszem Paw\u0142a wnioskowane s\u0105 po\u015brednio z fragment\u00f3w Dziej\u00f3w Apostolskich napisanych w pierwszej osobie liczby mnogiej. S\u0105 to nast\u0119puj\u0105ce fragmenty: Dz 16,10-17 (\u0141ukasz towarzyszy Paw\u0142owi w drodze z Troady do Filippi w Macedonii, podczas trzeciej podr\u00f3\u017cy misyjnej, ok. 51 roku) Dz 20,5-7.13-16; 21,1-8.15-18 (\u0141ukasz towarzyszy Paw\u0142owi w drodze z Filippi do Jerozolimy) Dz 27,1-8.13-20.27-29; 27,37-28,2;28,11-15 (\u0141ukasz towarzyszy Paw\u0142owi w drodze z Jerozolimy do Rzymu na proces).","start_idx":35,"end_idx":43}
{"id":"mrc_3856","question":"jaki film zarobi\u0142 najwi\u0119cej pieni\u0119dzy?","answer":"Avatar","context":"Lista najbardziej dochodowych film\u00f3w przedstawia filmy, kt\u00f3re przynios\u0142y najwi\u0119ksze w historii kina wp\u0142ywy ze sprzeda\u017cy bilet\u00f3w na \u015bwiecie oraz inne listy zwi\u0105zane z ilo\u015bci\u0105 najwi\u0119kszych zarobk\u00f3w w filmowym dziale rozrywki. == Lista film\u00f3w o najwy\u017cszych wp\u0142ywach == Kwoty s\u0105 podane w dolarach ameryka\u0144skich, inflacja nie jest uwzgl\u0119dniona. Poniewa\u017c ceny bilet\u00f3w do kina zmieniaj\u0105 si\u0119 (generalnie rosn\u0105), nie powinno si\u0119 na podstawie tej tabeli wysnuwa\u0107 wniosk\u00f3w co do popularno\u015bci film\u00f3w, szczeg\u00f3lnie je\u015bli ich daty produkcji s\u0105 znacz\u0105co r\u00f3\u017cne. Dla przyk\u0142adu, filmem, na kt\u00f3ry sprzedano najwi\u0119cej bilet\u00f3w jest \"Przemin\u0119\u0142o z wiatrem\", kt\u00f3rego nie uwzgl\u0119dniono na poni\u017cszej li\u015bcie. Natomiast na najbardziej kasowy film wszech czas\u00f3w, \"Avatar\", posz\u0142o 2 razy mniej ludzi (w granicach 100 milion\u00f3w) ni\u017c na \"Przemin\u0119\u0142o z wiatrem\" (w granicach 230","start_idx":733,"end_idx":739}
{"id":"mrc_3857","question":"jaka dynastia panuje w anglii?","answer":"Windsorowie (do 1917 Sachsen-Coburg-Gotha (Koburgowie))","context":"** \"El\u017cbieta II, z Bo\u017cej \u0142aski, Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej i Jej innych Kr\u00f3lestw i Posiad\u0142o\u015bci Kr\u00f3lowa, G\u0142owa Wsp\u00f3lnoty Narod\u00f3w, Obro\u0144czyni Wiary\" * obecnie ** \"Charles III, by God\u2019s grace, the King of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and his other possessions and territories, Head of the Commonwealth, Defender of the Faith\" ** \"Karol III, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3l Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej oraz innych Jego posiad\u0142o\u015bci i terytori\u00f3w, G\u0142owa Wsp\u00f3lnoty, Obro\u0144ca Wiary\" W 1521 kr\u00f3lowie Anglii uzyskali od papie\u017ca prawo noszenia tytu\u0142u \"Obro\u0144c\u00f3w Wiary\". == W\u0142adcy Wielkiej Brytanii == === Stuartowie === === Dynastia Hanowerska (Welfowie) === === Windsorowie (do 1917 Sachsen-Coburg-Gotha (Koburgowie)) === == Galeria herb\u00f3w monarszych ==","start_idx":735,"end_idx":790}
{"id":"mrc_3858","question":"kim by\u0142 papkin?","answer":"J\u00f3zef Papkin \u2013 posta\u0107 literacka, bohater komedii \"Zemsta\" (1834) Aleksandra Fredry; najbardziej komiczna posta\u0107 w utworze.","context":"J\u00f3zef Papkin \u2013 posta\u0107 literacka, bohater komedii \"Zemsta\" (1834) Aleksandra Fredry; najbardziej komiczna posta\u0107 w utworze. == Wygl\u0105d i charakterystyka == Jest szczup\u0142y, niewysoki, wiotki. Dziwnie si\u0119 ubiera: z francuska, z peruk\u0105, paraduje bez kontusza, w kr\u00f3tkich spodniach, kapeluszu, ze szpad\u0105 Artemiz\u0105 przy boku i dwoma pistoletami pod pach\u0105. Papkin jest k\u0142amliwym, naiwnym, przebieg\u0142ym, gadatliwym, b\u0142aze\u0144skim, tch\u00f3rzliwym, impulsywnym samochwa\u0142\u0105. == Opis == J\u00f3zef jest szlachcicem o s\u0142abym rodowodzie. Mieszka tymczasowo w zamku Cze\u015bnika. Niezbyt imponuj\u0105c\u0105 histori\u0119 rodziny nadrabia opowiadaniem k\u0142amstw i bujd o swym \u017cyciu, w czym odbija si\u0119 jego prawdziwe oblicze \u2013 dwulicowego chwalipi\u0119ty, podszytego tch\u00f3rzem. Sam o sobie m\u00f3wi \u201eJestem Papkin, Lew p\u00f3\u0142nocy\u201d, co dowodzi o jego sk\u0142onno\u015bci do pustych przechwa\u0142ek. Jego nazwisko pochodzi od s\u0142owa \"papka\", co","start_idx":0,"end_idx":122}
{"id":"mrc_3859","question":"ile os\u00f3b musi podpisa\u0107 petycj\u0119?","answer":"Ustawa nie okre\u015bla, ile podpis\u00f3w powinno si\u0119 zebra\u0107 pod petycj\u0105 w formie pisemnej (w przeciwie\u0144stwie do wniosku o zarz\u0105dzenie referendum og\u00f3lnokrajowego albo lokalnego, a tak\u017ce obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej), aby nada\u0107 jej bieg. Wobec powy\u017cszego jest mo\u017cliwe z\u0142o\u017cenie petycji w tej formie, nawet je\u015bli podpisa\u0142a si\u0119 pod ni\u0105 jedna osoba fizyczna.","context":"mieszcz\u0105cych si\u0119 w zakresie zada\u0144 i kompetencji adresata petycji. Dopuszcza si\u0119 wnoszenie petycji w formie pisemnej lub elektronicznej. Nie przewiduje si\u0119 formy ustnej. Petycja sk\u0142adana za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w komunikacji elektronicznej mo\u017ce by\u0107 opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym oraz powinna zawiera\u0107 tak\u017ce adres poczty elektronicznej podmiotu wnosz\u0105cego petycj\u0119. Ustawa nie okre\u015bla, ile podpis\u00f3w powinno si\u0119 zebra\u0107 pod petycj\u0105 w formie pisemnej (w przeciwie\u0144stwie do wniosku o zarz\u0105dzenie referendum og\u00f3lnokrajowego albo lokalnego, a tak\u017ce obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej), aby nada\u0107 jej bieg. Wobec powy\u017cszego jest mo\u017cliwe z\u0142o\u017cenie petycji w tej formie, nawet je\u015bli podpisa\u0142a si\u0119 pod ni\u0105 jedna osoba fizyczna. Aby petycja zosta\u0142a rozpatrzona, powinna zawiera\u0107: * oznaczenie podmiotu wnosz\u0105cego petycj\u0119; je\u017celi podmiotem wnosz\u0105cym petycj\u0119 jest grupa podmiot\u00f3w, w petycji nale\u017cy wskaza\u0107 oznaczenie ka\u017cdego","start_idx":374,"end_idx":728}
{"id":"mrc_3860","question":"jak du\u017ce jest s\u0142o\u0144ce?","answer":"Ma \u015brednic\u0119 oko\u0142o 1 392 684 km, oko\u0142o 109 razy wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c Ziemia","context":"S\u0142o\u0144ce (\u0142ac. \"Sol\", gr. \"\u1f2d\u03bb\u03b9\u03bf\u03c2\", trb. \"H\u1e17lios\"; symbol: ) \u2013 gwiazda centralna Uk\u0142adu S\u0142onecznego, wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rej kr\u0105\u017cy Ziemia, inne planety tego uk\u0142adu, planety kar\u0142owate oraz ma\u0142e cia\u0142a Uk\u0142adu S\u0142onecznego. S\u0142o\u0144ce sk\u0142ada si\u0119 z gor\u0105cej plazmy utrzymywanej przez grawitacj\u0119 i kszta\u0142towanej przez pole magnetyczne. Jest prawie idealnie kuliste. Ma \u015brednic\u0119 oko\u0142o 1 392 684 km, oko\u0142o 109 razy wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c Ziemia, a jego masa (1,989 kg, oko\u0142o 333 tysi\u0119cy razy wi\u0119ksza ni\u017c masa Ziemi (M\u2295)) stanowi oko\u0142o 99,86% ca\u0142kowitej masy Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Oko\u0142o trzy czwarte masy S\u0142o\u0144ca stanowi wod\u00f3r, reszt\u0119 g\u0142\u00f3wnie hel. Pozosta\u0142e 1,69% (co odpowiada oko\u0142o 5600 ) tworz\u0105 ci\u0119\u017csze pierwiastki, w tym m.in. tlen, w\u0119giel, neon i \u017celazo. S\u0142o\u0144ce uformowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o 4,567 mld lat temu na skutek zapadania","start_idx":340,"end_idx":405}
{"id":"mrc_3861","question":"w jakim roku powsta\u0142a polska?","answer":"Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest.","context":"\u015bwiecie, a 5. w Unii Europejskiej. Polska podzielona jest na 16 wojew\u00f3dztw. Jej najwi\u0119kszym miastem i jednocze\u015bnie stolic\u0105 jest Warszawa. Inne metropolie to Krak\u00f3w, Wroc\u0142aw, \u0141\u00f3d\u017a, Pozna\u0144, Gda\u0144sk, Szczecin. Najwi\u0119ksz\u0105 polsk\u0105 aglomeracj\u0105 policentryczn\u0105 jest konurbacja g\u00f3rno\u015bl\u0105ska. Polska jest krajem jednolitym etnicznie \u2013 97% ludno\u015bci deklaruje narodowo\u015b\u0107 polsk\u0105. Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest. W 1025 powsta\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie, kt\u00f3rego pierwszym kr\u00f3lem by\u0142 syn Mieszka I, Boles\u0142aw I Chrobry. W 1385 Polska zawar\u0142a porozumienie z Wielkim Ksi\u0119stwem Litewskim, podpisuj\u0105c akt unii w Krewie; zwi\u0105zek ten zacie\u015bni\u0142a unia lubelska z 1569, w wyniku czego powsta\u0142a Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w, jedno z najwi\u0119kszych i","start_idx":364,"end_idx":559}
{"id":"mrc_3862","question":"co sie daje do salcesonu?","answer":"z dodatkiem t\u0142uszczu, podrob\u00f3w, krwi, okrawk\u00f3w mi\u0119sa, sk\u00f3rek i przypraw.","context":"Salceson \u2013 (\"w\u0142.\") rodzaj wyrob\u00f3w podrobowych robionych z g\u0142owizny wieprzowej, wo\u0142owej lub ciel\u0119cej z dodatkiem t\u0142uszczu, podrob\u00f3w, krwi, okrawk\u00f3w mi\u0119sa, sk\u00f3rek i przypraw. Mi\u0119so na salceson poddaje si\u0119 peklowaniu, obgotowuje i odpowiednio przyprawia. Tak przygotowan\u0105 mas\u0105 wype\u0142nia si\u0119 \u017co\u0142\u0105dki wieprzowe lub p\u0119cherze wo\u0142owe, gotuje i prasuje. Wyst\u0119puje pod r\u00f3\u017cnymi nazwami handlowymi, w zale\u017cno\u015bci od sk\u0142adu, np.: * W\u0142oski (g\u0142owizna i sk\u00f3rki wieprzowe, ros\u00f3\u0142, przyprawy \u2013 czosnek, pieprz i kminek) * Czarny (t\u0142uszcz pokrojony w kostk\u0119, g\u0142owy, serca, m\u00f3zgi, nerki, sk\u00f3ry i krew wieprzowa, kasza manna, bu\u0142ka tarta, ros\u00f3\u0142, przyprawy) * Brunszwicki (podroby, sk\u00f3rki wieprzowe, krew, ros\u00f3\u0142, przyprawy) * Sakso\u0144ski (g\u0142owizna i sk\u00f3rki wieprzowe, ros\u00f3\u0142, krew, podroby, czosnek, kminek, przyprawy) * Ozorkowy (peklowane ozorki wieprzowe, sk\u00f3rki wieprzowe, krew, ros\u00f3\u0142, przyprawy) *","start_idx":100,"end_idx":172}
{"id":"mrc_3863","question":"jak barwi si\u0119 fenoloftaleina?","answer":"na malinowoczerwon\u0105 w \u015brodowisku umiarkowanie zasadowym.","context":"Fenoloftaleina (\u0142ac. \"Phenolophthaleinum\") \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny, stosowany g\u0142\u00f3wnie jako wska\u017anik pH. W stanie czystym jest to bezbarwna substancja krystaliczna, s\u0142abo rozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w alkoholach. W laboratoriach spotykana jest g\u0142\u00f3wnie jako ok. 1% bezbarwny roztw\u00f3r w etanolu. Fenoloftaleina jest wska\u017anikiem alkacymetrycznym, tzn. zmienia form\u0119 z bezbarwnej w \u015brodowisku umiarkowanie kwasowym lub oboj\u0119tnym na malinowoczerwon\u0105 w \u015brodowisku umiarkowanie zasadowym. Zalecana g\u0142\u00f3wnie do miareczkowania roztwor\u00f3w s\u0142abych kwas\u00f3w mocnymi zasadami, gorsze wyniki uzyskiwane s\u0105 dla miareczkowania silnie rozcie\u0144czonych mocnych kwas\u00f3w mocnymi zasadami (i odwrotnie); dla pozosta\u0142ych uk\u0142ad\u00f3w miareczkowania nie nadaje si\u0119 na wska\u017anik. Jest te\u017c stosowana przy produkcji tzw. papierk\u00f3w uniwersalnych. Zakres pH zmiany barwy: 8,3\u201310,0. W skrajnych warto\u015bciach pH zachodz\u0105 dodatkowe zmiany barwy: w roztworach silnie kwasowych (pH<0) przybiera kolor","start_idx":440,"end_idx":496}
{"id":"mrc_3864","question":"czym by\u0142a wielka schizma wschodnia?","answer":"roz\u0142am w chrze\u015bcija\u0144stwie na Ko\u015bci\u00f3\u0142 wschodni i zachodni.","context":"Wielka schizma wschodnia \u2013 roz\u0142am w chrze\u015bcija\u0144stwie na Ko\u015bci\u00f3\u0142 wschodni i zachodni. Za symboliczn\u0105 dat\u0119 tego wydarzenia przyjmuje si\u0119 rok 1054. Nie by\u0142 to jednorazowy akt, lecz proces, kt\u00f3ry rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 w szerokich ramach chronologicznych, trwaj\u0105cy a\u017c do XIII w. Wtedy wiele os\u00f3b nie zdawa\u0142o sobie sprawy z istnienia schizmy. Win\u0105 za jej powstanie obarcza si\u0119 zar\u00f3wno Rzym, jak i Konstantynopol. Wielk\u0105 schizm\u0119 poprzedzi\u0142y dwie inne: schizma akacja\u0144ska (484\u2013519) i schizma Focjusza (861\u2013867). == Geneza == Podzia\u0142 Ko\u015bcio\u0142a na cz\u0119\u015b\u0107 wschodni\u0105 i zachodni\u0105 si\u0119ga\u0142 czas\u00f3w Imperium Rzymskiego, kiedy to cesarz Teodozjusz I Wielki w 395 r. podzieli\u0142 cesarstwo na zachodniorzymskie i wschodniorzymskie. Sta\u0142o si\u0119 tak, poniewa\u017c tereny imperium by\u0142y zbyt rozleg\u0142e i wykazywa\u0142y du\u017c\u0105 odmienno\u015b\u0107 kulturow\u0105. Zach\u00f3d by\u0142 \u015bwiatem \u0142aciny","start_idx":27,"end_idx":84}
{"id":"mrc_3865","question":"kto zamkn\u0105\u0142 polskie stocznie?","answer":"rz\u0105d premiera Mieczys\u0142awa Rakowskiego","context":"licz\u0105cych si\u0119 stoczni polskich, Stocznia Gda\u0144ska zosta\u0142a postawiona w stan likwidacji przez rz\u0105d premiera Mieczys\u0142awa Rakowskiego pod pretekstem s\u0142abych wynik\u00f3w ekonomicznych.Unikatowy \u017caglowy statek wycieczkowy \u201eGwarek\u201d budowany w tym okresie z braku funduszy nie zosta\u0142 uko\u0144czony. Jego kad\u0142ub przez kilka lat rdzewia\u0142 w jednym z basen\u00f3w Stoczni Gda\u0144skiej, po czym zosta\u0142 sprzedany za granic\u0119, przebudowany na luksusowy statek wycieczkowy jako pi\u0119ciomasztowy \u017caglowiec, kt\u00f3ry p\u0142ywa od 2001 po morzach \u015bwiata jako \u201eRoyal Clipper\u201d * Pod koniec lat 80. wzros\u0142a znowu aktywno\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwa, domagaj\u0105cego si\u0119 legalizacji NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d i powrotu na drog\u0119 demokratycznych przemian. Mia\u0142y miejsce kolejne demonstracje robotnicze z udzia\u0142em przyj\u0119tego ponownie po stanie wojennym do pracy Lecha Wa\u0142\u0119sy, laureata pokojowej Nagrody Nobla z 1982, grupowe przemarsze pod Pomnik Poleg\u0142ych Stoczniowc\u00f3w i","start_idx":92,"end_idx":129}
{"id":"mrc_3866","question":"kto przyczyni\u0142 si\u0119 do rozbior\u00f3w polski?","answer":"Minister pruski Ewald Friedrich von Hertzberg","context":"podnosi\u0142y historyczne pretensje do zagarni\u0119tych ziem Rzeczypospolitej. Minister pruski Ewald Friedrich von Hertzberg w \"Wyk\u0142adzie Praw\", przekonywa\u0142, \u017ce prawa do Wielkopolski naby\u0142a Nowa Marchia Brandenburska. W inspirowanych przez nie publikacjach obwiniano Polak\u00f3w o doprowadzenie do katastrofy ich pozbawionego rz\u0105du i zacofanego pa\u0144stwa. Akcj\u0119 t\u0119 popiera\u0142y zafascynowane absolutyzmem o\u015bwiecone \u015brodowiska francuskie i niemieckie. Wywody ministra Hertzberga trafi\u0142y do \"Encyclop\u00e9die\", a Voltaire gratulowa\u0142 Fryderykowi II akcji rozbiorowej. == Akt rozbioru == Bezpo\u015brednim i wygodnym pretekstem dokonania rozbioru sta\u0142a si\u0119 nieudana pr\u00f3ba porwania 3 listopada 1771 kr\u00f3la Stanis\u0142awa II Augusta przez spiskowc\u00f3w, zwi\u0105zanych z konfederatami barskimi. Wszystkie trzy dwory rozp\u0119ta\u0142y kampani\u0119, jakoby by\u0142 to dow\u00f3d na niezdolno\u015b\u0107 Rzeczypospolitej do utrzymania porz\u0105dku i jedno\u015bci wewn\u0119trznej oraz \u017ce jej stan anarchii jest zagro\u017ceniem dla trzech","start_idx":71,"end_idx":116}
{"id":"mrc_3867","question":"jaki tytu\u0142 nosi \u017cona kr\u00f3la?","answer":"kr\u00f3lowa","context":"polskiej terminologii nie ma wyra\u017anego rozr\u00f3\u017cnienia pomi\u0119dzy tymi dwiema odmiennymi funkcjami. Zgodnie z tradycj\u0105, ma\u0142\u017conka monarchy zostaje koronowana. == Tytu\u0142y ma\u0142\u017conek w\u0142adc\u00f3w == * cesarzowa \u2013 \u017cona cesarza ** szachbanu \u2013 \u017cona szacha * caryca \u2013 \u017cona cara * kr\u00f3lowa \u2013 \u017cona kr\u00f3la ** su\u0142tanka \u2013 \u017cona su\u0142tana ** maharani \u2013 \u017cona maharad\u017cy ** chanum \u2013 \u017cona chana * wielka ksi\u0119\u017cna \u2013 \u017cona wielkiego ksi\u0119cia * arcyksi\u0119\u017cna \u2013 \u017cona arcyksi\u0119cia * ksi\u0119\u017cna \u2013 \u017cona ksi\u0119cia == Ma\u0142\u017conek kr\u00f3lowej == W przypadku, gdy kr\u00f3lowa pe\u0142ni funkcje g\u0142owy pa\u0144stwa, jej m\u0105\u017c nosi najcz\u0119\u015bciej honorowy tytu\u0142 \"ksi\u0105\u017c\u0119 ma\u0142\u017conek\" lub inny. Rzadk\u0105 praktyk\u0105 jest nadawanie takiemu m\u0119\u017cczy\u017anie tytu\u0142u \"kr\u00f3la\". == Ma\u0142\u017conki w\u0142adc\u00f3w == * Austriackie cesarzowe * Angielskie kr\u00f3lowe * Belgijskie kr\u00f3lowe * Bu\u0142garskie","start_idx":260,"end_idx":267}
{"id":"mrc_3868","question":"jak zmar\u0142 chada?","answer":"zmar\u0142 na izbie przyj\u0119\u0107 w trakcie bada\u0144.","context":"poniewa\u017c Chada znalaz\u0142 si\u0119 w szpitalu. 18 marca, z powodu agresywnego zachowania, zosta\u0142 przewieziony do szpitala psychiatrycznego w Rybniku, w kt\u00f3rym zmar\u0142 na izbie przyj\u0119\u0107 w trakcie bada\u0144. Prokuratura Okr\u0119gowa w Gliwicach tego samego dnia wszcz\u0119\u0142a w sprawie \u015bmierci rapera \u015bledztwo. Zosta\u0142 pochowany we wtorek 27 marca 2018 na cmentarzu w podwarszawskim J\u00f3zefowie. Msz\u0119 pogrzebow\u0105 odprawi\u0142 ksi\u0105dz Jakub Bartczak, tak\u017ce raper. === Upami\u0119tnienie === 15 listopada 2019 mia\u0142a miejsce premiera filmu \"Proceder\" o \u017cyciu Chady. W tym samym czasie wytw\u00f3rnia Step Records wyda\u0142a dwup\u0142ytow\u0105 sk\u0142adank\u0119 z muzyk\u0105 do tego filmu \"Proceder: \u017byj a\u017c do b\u00f3lu\", kt\u00f3ra uzyska\u0142a status z\u0142otej p\u0142yty == Dyskografia == === Albumy studyjne === === Albumy kolaboracyjne === === Single === === Inne === == Teledyski ==","start_idx":151,"end_idx":190}
{"id":"mrc_3869","question":"w jakim sporcie rzucamy pi\u0142k\u0105?","answer":"Krykiet","context":"Krykiet (ang. \"cricket\") \u2013 sport dru\u017cynowy, w kt\u00f3rym mecze rozgrywane s\u0105 mi\u0119dzy dwiema dru\u017cynami po jedenastu zawodnik\u00f3w. Pochodzi z Anglii, gdzie podobna gra by\u0142a znana ju\u017c na prze\u0142omie XIII i XIV wieku. Mecze krykietowe rozgrywane s\u0105 na trawiastym boisku o kszta\u0142cie zbli\u017conym do owalnego, w \u015brodku kt\u00f3rego znajduje si\u0119 p\u0142aski pas (ang. \"pitch\" \u2013 dos\u0142ownie: \"murawa\") d\u0142ugo\u015bci 20,12 m. Na ko\u0144cach pasa ustawione s\u0105 bramki (ang. \"wicket\") \u2013 trzy wbite w ziemi\u0119 drewniane s\u0142upki (ang. \"stump\" \u2013 dos\u0142ownie: \"pniak\", \"kijek\"). Gracz jednej z dru\u017cyn rzuca tward\u0105 pi\u0142k\u0119 z korka ob\u0142o\u017conego sk\u00f3r\u0105, o obwodzie 224\u2013229 mm, w kierunku przeciwleg\u0142ej bramki, tak aby w ni\u0105 trafi\u0107, a gracz drugiej dru\u017cyny (ang. \"batsman\") broni jej przed uderzeniem za pomoc\u0105 drewnianego kija. Jeszcze jeden","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_3870","question":"ile dzia\u0142\u00f3w ma ksi\u0119ga wieczysta?","answer":"Ksi\u0119ga wieczysta, zar\u00f3wno papierowa jak i elektroniczna, sk\u0142ada si\u0119 z 4 dzia\u0142\u00f3w (w rzeczywisto\u015bci z pi\u0119ciu, bo dzia\u0142 pierwszy dzieli si\u0119 na dwa)","context":"potest quam ipse habet), * pierwsze\u0144stwo praw wpisanych \u2013 ograniczone prawa rzeczowe wpisane do ksi\u0119gi wieczystej maj\u0105 pierwsze\u0144stwo przed takimi prawami niewpisanymi do ksi\u0119gi. Dane wpisywane do ksi\u0119gi wieczystej dzieli si\u0119 tradycyjnie wed\u0142ug dzia\u0142\u00f3w, w kt\u00f3rych s\u0105 wpisywane. Ksi\u0119ga wieczysta, zar\u00f3wno papierowa jak i elektroniczna, sk\u0142ada si\u0119 z 4 dzia\u0142\u00f3w (w rzeczywisto\u015bci z pi\u0119ciu, bo dzia\u0142 pierwszy dzieli si\u0119 na dwa), w kt\u00f3rych wpisuje si\u0119: # dzia\u0142 I: ## dzia\u0142 I-O: \"\u201eOznaczenie nieruchomo\u015bci\u201d\" \u2013 dane pochodz\u0105ce z ewidencji grunt\u00f3w, pozwalaj\u0105ce na dok\u0142adne oznaczenie nieruchomo\u015bci, ## dzia\u0142 I-Sp: \u201eSpis praw zwi\u0105zanych z w\u0142asno\u015bci\u0105\u201d \u2013 ewentualne prawa zwi\u0105zane z prawem w\u0142asno\u015bci wpisanej nieruchomo\u015bci, # dzia\u0142 II \u2013 oznaczenie w\u0142a\u015bciciela (w\u0142a\u015bcicieli) lub u\u017cytkownika wieczystego, oraz sposobu w jaki naby\u0142 on nieruchomo\u015b\u0107, # dzia\u0142","start_idx":277,"end_idx":421}
{"id":"mrc_3871","question":"jakim has\u0142em zrywano sejmy od 1652 r?","answer":"liberum veto","context":"raz pierwszy zerwa\u0142 Sejm, u\u017cywaj\u0105c \"liberum veto\", podstaro\u015bci upicki, pose\u0142 wojew\u00f3dztwa trockiego, W\u0142adys\u0142aw Wiktoryn Sici\u0144ski (klient hetmana wielkiego litewskiego \u2013 Janusza Radziwi\u0142\u0142a) w dniu 9 marca 1652. Jednak w rzeczywisto\u015bci Sici\u0144ski nie zgodzi\u0142 si\u0119 jedynie na prolongat\u0119 obrad sejmu poza przewidziany prawnie czas 6 tygodni. Marsza\u0142ek Izby, Andrzej Maksymilian Fredro, 11 marca, kiedy Sici\u0144ski nie stawi\u0142 si\u0119 na obrady, uzna\u0142 zerwanie za obowi\u0105zuj\u0105ce. Z tej samej przyczyny \u2013 brak zgody na prolongat\u0119 \u2013 rozszed\u0142 si\u0119 sejm zwyczajny, zwo\u0142any w 1639 z powodu protestu Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. Jeszcze w 1659 Sejm jednomy\u015blnie postanowi\u0142 przeprowadzi\u0107 reform\u0119 i wyznaczy\u0142 komisj\u0119 do opracowania odpowiedniego projektu, potem projekt trafi\u0142 do rady kr\u00f3lewskiej, gdzie utkwi\u0142. Na sejmie 1664/1665 stwierdzono, \u017ce sejmu nie mo\u017cna zerwa\u0107 przed ko\u0144cowym","start_idx":36,"end_idx":48}
{"id":"mrc_3872","question":"kto dowodzi\u0142 w bitwie pod kircholmem?","answer":"Wojsko polsko-litewskie pod dow\u00f3dztwem hetmana polnego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza","context":"Bitwa pod Kircholmem (obecnie miejscowo\u015b\u0107 Salaspils na \u0141otwie, 25 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Rygi) \u2013 bitwa stoczona 27 wrze\u015bnia 1605 w czasie polsko-szwedzkiej wojny o Inflanty w latach 1600\u20131611. Przyczyn\u0105 bitwy by\u0142y zmagania o . Dodatkowym czynnikiem by\u0142a walka o tron szwedzki mi\u0119dzy Karolem Suderma\u0144skim a Zygmuntem III Waz\u0105. == Wst\u0119p == By\u0142o to jedno z naj\u015bwietniejszych zwyci\u0119stw I Rzeczypospolitej. Wojsko polsko-litewskie pod dow\u00f3dztwem hetmana polnego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza (1040 piechoty, 2400 jazdy i 4 b\u0105d\u017a 7 dzia\u0142, w tym chor\u0105gwie kozackie, tatarskie i kurlandzkie), g\u0142\u00f3wnie dzi\u0119ki u\u017cyciu przez wodza litewskiego husarii jako si\u0142y prze\u0142amuj\u0105cej, rozgromi\u0142y ponad trzykrotnie liczniejsz\u0105 armi\u0119 szwedzk\u0105 pod dow\u00f3dztwem Karola IX Wazy (8500 piechoty, 2500 jazdy i 11 dzia\u0142 \u2013 opr\u00f3cz Szwed\u00f3w walczyli zaci\u0119\u017cni","start_idx":406,"end_idx":497}
{"id":"mrc_3873","question":"ilu wiernych w polsce?","answer":"w Polsce oko\u0142o 2,5 mln wiernych","context":"w Polsce oko\u0142o 2,5 mln wiernych, kt\u00f3rzy nale\u017c\u0105 do oko\u0142o 140 rozmaitych wsp\u00f3lnot formacyjnych i charytatywnych. Do najbardziej znacz\u0105cych grup nale\u017c\u0105: * Akcja Katolicka \u2013 erygowana przez Episkopat Polski w 1996 * Droga Neokatechumenalna * Domowy Ko\u015bci\u00f3\u0142 * Klub Inteligencji Katolickiej * Opus Dei \u2013 dzia\u0142aj\u0105ce w Polsce od 1989 * Ruch Odnowy w Duchu \u015awi\u0119tym * Ruch \u015awiat\u0142o-\u017bycie \u2013 za\u0142o\u017cony przez ks. Franciszka Blachnickiego * Wsp\u00f3lnota \u017bycia Chrze\u015bcija\u0144skiego \u2013 zwi\u0105zana z zakonem jezuit\u00f3w * \u017bywy R\u00f3\u017caniec * Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego \u201eZawisza\u201d \u2013 ruch harcerski, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym celem jest wzbudzanie w m\u0142odych ludziach warto\u015bci katolickich W Polsce dzia\u0142aj\u0105 te\u017c liczne \u015bwieckie stowarzyszenia katolickie, jak np. Katolickie Stowarzyszenie M\u0142odzie\u017cy czy Katolickie Stowarzyszenie Dziennikarzy. Istniej\u0105 tak\u017ce Fundacje zajmuj\u0105ce si\u0119 promocj\u0105 warto\u015bci katolickich:","start_idx":0,"end_idx":31}
{"id":"mrc_3874","question":"kiedy walentynki?","answer":"przypadaj\u0105ce 14 lutego.","context":"Walentynki (ang. \"Valentine\u2019s Day\") \u2013 coroczne \u015bwi\u0119to zakochanych przypadaj\u0105ce 14 lutego. Nazwa pochodzi od \u015bw. Walentego, kt\u00f3rego wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele katolickim obchodzone jest r\u00f3wnie\u017c tego dnia. Zwyczajem w tym dniu jest wysy\u0142anie list\u00f3w zawieraj\u0105cych wyznania mi\u0142osne (cz\u0119sto pisane wierszem). Na Zachodzie, zw\u0142aszcza w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, czczono \u015bw. Walentego jako patrona zakochanych. Dzie\u0144 14 lutego sta\u0142 si\u0119 wi\u0119c okazj\u0105 do obdarowywania si\u0119 drobnymi upominkami. == Historia walentynek == Walentynki s\u0105 obchodzone w po\u0142udniowej i zachodniej Europie od \u015bredniowiecza. Europa p\u00f3\u0142nocna i wschodnia do\u0142\u0105czy\u0142a do walentynkowego grona znacznie p\u00f3\u017aniej. Pomimo katolickiego patrona tego \u015bwi\u0119ta, czasem wi\u0105zane jest ono ze zbie\u017cnym terminowo zwyczajem pochodz\u0105cym z Cesarstwa Rzymskiego, polegaj\u0105cym g\u0142\u00f3wnie na poszukiwaniu wybranki serca, np. przez losowanie jej imienia ze","start_idx":66,"end_idx":89}
{"id":"mrc_3875","question":"z kim polska ma sojusze?","answer":"Wielk\u0105 Brytani\u0105","context":"Polsko-brytyjski uk\u0142ad sojuszniczy \u2013 traktat sojuszniczy zawarty 25 sierpnia 1939 pomi\u0119dzy Wielk\u0105 Brytani\u0105 a Polsk\u0105. W imieniu rz\u0105d\u00f3w polskiego oraz brytyjskiego podpisali go ambasador Rzeczypospolitej w Wielkiej Brytanii Edward Raczy\u0144ski oraz sekretarz spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii lord Edward Halifax. Umowa zawiera\u0142a osiem artyku\u0142\u00f3w jawnych oraz 4 artyku\u0142y tajne. Zarejestrowany przez Sekretariat Ligi Narod\u00f3w 3 stycznia 1940 zgodnie z wymogami stawianymi przez Traktat Wersalski w art. 18. == Tre\u015b\u0107 dokumentu == Traktat sojuszniczy rozwija\u0142 wcze\u015bniejsze, jednostronne gwarancje brytyjskie z 31 marca 1939 i gwarancje dwustronne zawarte w protokole podpisanym 6 kwietnia 1939 w trakcie wizyty w Londynie ministra spraw zagranicznych RP J\u00f3zefa Becka z brytyjskim sekretarzem spraw zagranicznych lordem Halifaxem. Traktat by\u0142 dokumentem prawa mi\u0119dzynarodowego zobowi\u0105zuj\u0105cym obie strony sygnuj\u0105ce do udzielenia","start_idx":91,"end_idx":106}
{"id":"mrc_3876","question":"jaka planeta jest najmniejsza?","answer":"Merkury","context":"planet skalistych Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci jest to najmniejsza planeta Uk\u0142adu S\u0142onecznego \u2013 jego \u015brednica wynosi 4879 km. Merkury jest mniejszy (cho\u0107 ma wi\u0119ksz\u0105 mas\u0119) ni\u017c najwi\u0119ksze naturalne satelity planet gazowych, Ganimedes i Tytan. Sk\u0142ada si\u0119 on w 70% z metali, a w 30% z krzemian\u00f3w. G\u0119sto\u015b\u0107 Merkurego, kt\u00f3ra wynosi 5,427 g/cm\u00b3, jest drug\u0105 co do wielko\u015bci w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym i nieznacznie mniejsza od g\u0119sto\u015bci Ziemi wynosz\u0105cej 5,514 g/cm\u00b3. Nie uwzgl\u0119dniaj\u0105c efektu kompresji przez grawitacj\u0119, g\u0119sto\u015b\u0107 planety wynosi\u0142aby 5,3 g/cm\u00b3, a Ziemi \u2013 4,4 g/cm\u00b3. Dane o g\u0119sto\u015bci planety pozwalaj\u0105 dowiedzie\u0107 si\u0119 wi\u0119cej o jej strukturze wewn\u0119trznej. Podczas gdy g\u0119sto\u015b\u0107 Ziemi wynika w du\u017cej mierze z kompresji jej masy poprzez grawitacj\u0119 (szczeg\u00f3lnie w j\u0105drze), mniejsza masa sprawia, \u017ce warstwy","start_idx":140,"end_idx":147}
{"id":"mrc_3877","question":"gdzie powsta\u0142 hymn polski?","answer":"Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy)","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":670,"end_idx":775}
{"id":"mrc_3878","question":"jakie lata s\u0105 przest\u0119pne?","answer":"Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032.","context":"Rok przest\u0119pny \u2013 rok kalendarzowy, kt\u00f3rego d\u0142ugo\u015b\u0107 (366 dni) \u2013 w celu dopasowania roku kalendarzowego do roku zwrotnikowego \u2013 jest zwi\u0119kszona w stosunku do lat nieprzest\u0119pnych (365 dni). Wyst\u0119puje wy\u0142\u0105cznie w kalendarzach o rachubie opartej na obiegu Ziemi dooko\u0142a S\u0142o\u0144ca lub o rachubie kombinowanej (Ksi\u0119\u017cyc i S\u0142o\u0144ce). Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032. W kalendarzu gregoria\u0144skim (obowi\u0105zuj\u0105cym m.in. w Polsce), rok przest\u0119pny jest d\u0142u\u017cszy o jeden dzie\u0144 wyst\u0119puj\u0105cy w lutym, kt\u00f3ry ma wtedy 29 dni zamiast 28 dni. Dodatkowym dniem w kalendarzu liturgicznym tradycyjnie nie jest jednak 29 lutego, ale dzie\u0144 dodawany mi\u0119dzy 23 a 24 lutego. Dodanie tego dnia powoduje przesuni\u0119cie obchodzonych w Ko\u015bciele katolickim wspomnie\u0144 \u015bwi\u0119tych w okresie 24\u201328 lutego na nast\u0119pny dzie\u0144. Wi\u0105\u017ce si\u0119","start_idx":320,"end_idx":380}
{"id":"mrc_3879","question":"kto organizuje wybory prezydenckie?","answer":"Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wraz z jej organem wykonawczym \u2013 Krajowym Biurem Wyborczym.","context":"Wybory w Polsce obecnie przeprowadza si\u0119 dla wyboru Prezydenta RP (wybory prezydenckie), pos\u0142\u00f3w na Sejm i senator\u00f3w (wybory parlamentarne), pos\u0142\u00f3w do Parlamentu Europejskiego (wybory europejskie), a tak\u017ce radnych sejmik\u00f3w wojew\u00f3dztw, rad powiat\u00f3w i gmin oraz prezydent\u00f3w lub burmistrz\u00f3w miast i w\u00f3jt\u00f3w (wybory samorz\u0105dowe). Za organizacj\u0119 i przebieg wybor\u00f3w odpowiada w Polsce Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wraz z jej organem wykonawczym \u2013 Krajowym Biurem Wyborczym. == Historia wybor\u00f3w w Polsce == === I Rzeczpospolita === Wybory w Polsce maj\u0105 d\u0142ug\u0105 tradycj\u0119, od czas\u00f3w pierwszego Sejmu walnego w 1493, kt\u00f3ry by\u0142 przedstawicielstwem szlachty wybranej na sejmikach ziemskich; Sejm zwo\u0142ywany by\u0142 co 2 lata na okres 6 tygodni, sejmiki za\u015b wybiera\u0142y po 2 pos\u0142\u00f3w (zwi\u0105zanych instrukcjami). W czasach I Rzeczypospolitej najdonio\u015blejsze znaczenie mia\u0142 wyb\u00f3r","start_idx":377,"end_idx":463}
{"id":"mrc_3880","question":"z ilu cz\u0119\u015bci sk\u0142ada si\u0119 komputer?","answer":"sk\u0142ada si\u0119 z trzech typ\u00f3w podstawowych element\u00f3w","context":"zorientowa\u0107 si\u0119, \u017ce do jego wykonania wystarczy u\u017cy\u0107 prostego r\u00f3wnania: : 1+2+3+...+(n-1)+n = \\frac{n(n+1)}{2}; n=1000 Innymi s\u0142owy komputer wykona postawione przed nim zadanie, nie zastanawiaj\u0105c si\u0119 nad efektywno\u015bci\u0105 wykonanej przez niego \u201epracy\u201d. == Podstawowe elementy komputera == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142czesnych komputer\u00f3w opartych jest na tzw. architekturze von Neumanna (od nazwiska Johna von Neumanna), tj. sk\u0142ada si\u0119 z trzech typ\u00f3w podstawowych element\u00f3w: * procesora \u2013 podzielonego na cz\u0119\u015b\u0107 arytmetyczno-logiczn\u0105, czyli uk\u0142adu, kt\u00f3ry faktycznie wykonuje wszystkie konieczne obliczenia oraz cz\u0119\u015b\u0107 steruj\u0105c\u0105 (cz\u0119sto obok CPU obecny jest tak\u017ce GPU czy procesor d\u017awi\u0119ku) * pami\u0119ci RAM \u2013 (od ang. Random Access Memory), czyli uk\u0142ady scalone, kt\u00f3re przechowuj\u0105 program i dane (umo\u017cliwia to m.in. samomodyfikacj\u0119 programu) oraz bie\u017c\u0105ce wyniki oblicze\u0144 procesora i stale, na bie\u017c\u0105co wymienia","start_idx":407,"end_idx":455}
{"id":"mrc_3881","question":"jak na imi\u0119 ma cleo?","answer":"Joanna","context":"Cleo, w\u0142a\u015bc. Joanna Krystyna Klepko (ur. 25 czerwca 1983 w Szczecinie) \u2013 polska piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, malarka i projektantka mody, z wykszta\u0142cenia architekt krajobrazu. Karier\u0119 zaczyna\u0142a w ch\u00f3rze gospel Soul Connection. W latach 2004\u20132005 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a duet Dwie Asie, kt\u00f3ry udziela\u0142 si\u0119 wokalnie w utworach wykonawc\u00f3w hip-hopowych, takich jak Pih czy Endefis. W latach 2007\u20132013 wyst\u0119powa\u0142a go\u015bcinnie m.in. na nagraniach raperskich Onara czy WSRH. Od 2013 wsp\u00f3\u0142pracuje z Donatanem, z kt\u00f3rym wyda\u0142a album studyjny \"Hiper/Chimera\" (2014) i solowe \"Bastet\" (2016), \"superNOVA\" (2020) oraz \"vinyLOVA\" (2022). Pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0119 promowali m.in. singlem \u201eMy S\u0142owianie\u201d, z kt\u00f3rym zaj\u0119li 14. miejsce w finale 59. Konkursu Piosenki Eurowizji. Z pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0105 dotar\u0142a na szczyt listy najch\u0119tniej kupowanych album\u00f3w w Polsce. Za sprzeda\u017c swoich album\u00f3w i singli","start_idx":13,"end_idx":19}
{"id":"mrc_3882","question":"kim byli wikingowie?","answer":"Wikingowie \u2013 najemni wojownicy, kt\u00f3rzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym.","context":"Wikingowie \u2013 najemni wojownicy, kt\u00f3rzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym. G\u0142\u00f3wne siedziby posiadali g\u0142\u00f3wnie w basenie Morza Ba\u0142tyckiego i p\u00f3\u0142wyspu skandynawskiego. Organizatorami wypraw do kraj\u00f3w Europy Zachodniej byli m.in. Normanowie du\u0144scy i norwescy, a tak\u017ce mieszka\u0144cy dzisiejszej Szwecji po\u0142udniowej (prowincje Bohusl\u00e4n, Halland, Uppland, Skania i Blekinge). Normanowie skandynawscy, g\u0142\u00f3wnie Swionowie, organizowali wyprawy do kraj\u00f3w po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d i po\u0142udnie od ich ojczyzny, docieraj\u0105c do Bu\u0142garii Kamskiej, Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego. Wikingowie dotarli te\u017c do Ameryki P\u00f3\u0142nocnej na d\u0142ugo przed Kolumbem. Dop\u0142yn\u0119li do p\u00f3\u0142wyspu Labrador \u2013 Winlandii (wschodnie wybrze\u017ce Kanady). == Nazewnictwo == === Etymologia === S\u0142owo \"wiking\" pochodzi od nazwy or\u0119\u017cnych wypraw morskich: \u201eviking\u201d. S\u0142owo to pocz\u0105tkowo \u0142\u0105czono ze staronordyjskim","start_idx":0,"end_idx":132}
{"id":"mrc_3883","question":"kto zbudowa\u0142 labirynt minotaura?","answer":"zaprojektowanym przez Dedala","context":"sprawiaj\u0105c, \u017ce Pazyfae zapa\u0142a\u0142a do byka mi\u0142o\u015bci\u0105. Gro\u017any Minotaur zosta\u0142 zamkni\u0119ty przez kr\u00f3la Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 pod pa\u0142acem w Knossos. Minos pokona\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w i za\u017c\u0105da\u0142, \u017ceby co 9 lat (wed\u0142ug innych wersji \u2013 co roku, co 3 lata), 7 m\u0142odzie\u0144c\u00f3w i 7 panien by\u0142o przysy\u0142anych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu jako kara za \u015bmier\u0107 Androgeosa, syna Minosa). Za trzeci\u0105 ofiar\u0105 zg\u0142osi\u0142 si\u0119 kr\u00f3lewicz Tezeusz, kt\u00f3ry mia\u0142 za zadanie zabi\u0107 potwora. Minotaur strzeg\u0142 labiryntu. Pomog\u0142a mu c\u00f3rka Minosa, Ariadna, zauroczona odwag\u0105 m\u0142odzie\u0144ca, kt\u00f3ra za pomoc\u0105 k\u0142\u0119bka nici u\u0142atwi\u0142a mu powr\u00f3t z Labiryntu, a magiczny miecz pozwoli\u0142 zabi\u0107 Minotaura. W ten spos\u00f3b Tezeusz wyprowadzi\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w \u017cywych z Labiryntu, w kt\u00f3rym zabi\u0142 Minotaura.","start_idx":110,"end_idx":138}
{"id":"mrc_3884","question":"ile armat ma bateria?","answer":"2 do 8 armat przeciwlotniczych.","context":"Bateria artylerii przeciwlotniczej - pododdzia\u0142 wojsk obrony przeciwlotniczej przeznaczony do zwalczania statk\u00f3w powietrznych przeciwnika: balon\u00f3w, sterowc\u00f3w, samolot\u00f3w i \u015bmig\u0142owc\u00f3w. Jest uzbrojona zwykle w 2 do 8 armat przeciwlotniczych. Bateria sk\u0142ada si\u0119 z pododdzia\u0142u dowodzenia, 2-3 pluton\u00f3w ogniowych oraz pododdzia\u0142u zaopatrywania. Baterie artylerii przeciwlotniczej wchodz\u0105 w sk\u0142ad dywizjon\u00f3w lub pu\u0142k\u00f3w artylerii przeciwlotniczej lub innych rodzaj\u00f3w wojsk (np. dywizji piechoty). Dzia\u0142aj\u0105c samodzielnie, bateria otrzymuje jeden obiekt do os\u0142ony przed atakami samolot\u00f3w i \u015bmig\u0142owc\u00f3w przeciwnika z ma\u0142ych i \u015brednich wysoko\u015bci. W szczeg\u00f3lnych wypadkach mo\u017ce by\u0107 u\u017cyta do zwalczania czo\u0142g\u00f3w i woz\u00f3w opancerzonych. Zobacz np. *bateria *16 bateria artylerii przeciwlotniczej Kategoria:Artyleria Kategoria:Baterie","start_idx":207,"end_idx":238}
{"id":"mrc_3885","question":"kiedy powsta\u0142a grupa mokotowska?","answer":"Grupa mokotowska powsta\u0142a w 1994 roku.","context":"Grupa mokotowska, gang mokotowski \u2013 polska zorganizowana grupa przest\u0119pcza, wywodz\u0105ca si\u0119 z gangu pruszkowskiego. Grupa by\u0142a aktywna w latach 1994\u20132014, po 2000 roku grupa usamodzielni\u0142a si\u0119. Dzia\u0142a\u0142a ona na terenie Warszawy i okolic. Gangsterzy zajmowali si\u0119 handlem narkotykami, wymuszaniem haraczy, porwaniami dla okupu i morderstwami. Nazwa gangu pochodzi od warszawskiej dzielnicy Mokot\u00f3w. == Pocz\u0105tki dzia\u0142alno\u015bci == Grupa mokotowska powsta\u0142a w 1994 roku. Pocz\u0105tkowo podlega\u0142a gangowi pruszkowskiemu. Od pocz\u0105tku liderem grupy mokotowskiej by\u0142 Andrzej H. ps. \u201eKorek\u201d. Grupa by\u0142a bardzo hermetyczna. Aby zosta\u0107 jej cz\u0142onkiem, kandydat musia\u0142 mie\u0107 poparcie innego cz\u0142onka gangu, a nast\u0119pnie pope\u0142ni\u0107 wsp\u00f3lnie okre\u015blone przest\u0119pstwa. Po te\u015bcie nowa osoba wchodzi\u0142a w sk\u0142ad jednej z podgrup, zajmuj\u0105cej si\u0119 konkretn\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105. Po rozbiciu gangu pruszkowskiego w 2000 roku grupa mokotowska","start_idx":423,"end_idx":461}
{"id":"mrc_3886","question":"kto bra\u0142 udzia\u0142 w wojnie stuletniej?","answer":"g\u0142\u00f3wnie oddzia\u0142y francuskie i angielskie","context":"owe stosunki. Drug\u0105 przyczyn\u0105, kt\u00f3ra nabra\u0142a znaczenia jednak dopiero w p\u00f3\u017aniejszej fazie wojny, by\u0142 konflikt sukcesyjny, powsta\u0142y po \u015bmierci w 1328 ostatniego z najstarszej linii Kapetyng\u00f3w Karola IV. Do tronu po zmar\u0142ym w\u0142adcy zg\u0142osi\u0142o roszczenia trzech pretendent\u00f3w: dwaj bratankowie Filipa Pi\u0119knego i jego wnuk ze strony c\u00f3rki Izabeli, kr\u00f3l Anglii Edward III. Bior\u0105c pod uwag\u0119 d\u0142ugo\u015b\u0107 i z\u0142o\u017cono\u015b\u0107 wojny stuletniej, mo\u017cna uzna\u0107, \u017ce by\u0142a to pierwsza wojna og\u00f3lnoeuropejska. Cho\u0107 w walkach bra\u0142y udzia\u0142 g\u0142\u00f3wnie oddzia\u0142y francuskie i angielskie, ka\u017cda ze stron szuka\u0142a sojusznik\u00f3w. Walki toczy\u0142y si\u0119 na licznych frontach, nie tylko we Francji i Anglii, ale r\u00f3wnie\u017c w Hiszpanii, Niderlandach i Szkocji. == T\u0142o konfliktu == Narastaj\u0105ca w XIII wieku wzajemna wrogo\u015b\u0107 kr\u00f3l\u00f3w Anglii i Francji zwi\u0105zana by\u0142a z posiad\u0142o\u015bciami","start_idx":504,"end_idx":544}
{"id":"mrc_3887","question":"jaki utw\u00f3r nazywamy epopej\u0105 narodow\u0105?","answer":"utw\u00f3r literacki (epos) o istotnym znaczeniu dla narodu lub grupy spo\u0142ecznej, przedstawiaj\u0105cy jej dzieje w prze\u0142omowym momencie.","context":"Epos narodowy, epopeja narodowa \u2013 utw\u00f3r literacki (epos) o istotnym znaczeniu dla narodu lub grupy spo\u0142ecznej, przedstawiaj\u0105cy jej dzieje w prze\u0142omowym momencie. Okre\u015blenie to przyznawane jest zwykle jednemu dzie\u0142u literatury narodowej, kt\u00f3re wed\u0142ug materia\u0142\u00f3w historycznych czy tradycji ma najwierniej oddawa\u0107 charakterystyczne dla epoki rysy narodu lub jego warstwy, osi\u0105gaj\u0105c jednocze\u015bnie wysoki stopie\u0144 artyzmu. Za pierwsze eposy narodowe uznano \"lliad\u0119\" oraz \"Odysej\u0119\" spisane przez Homera. Przedstawiaj\u0105 one historie heros\u00f3w walcz\u0105cych z przeciwno\u015bciami losu. Polskim przyk\u0142adem eposu jest \"Pan Tadeusz\" autorstwa Adama Mickiewicza, gdzie mamy do czynienia z histori\u0105 okupowanego narodu, kt\u00f3ry widzi nadziej\u0119 na niepodleg\u0142o\u015b\u0107 w nadchodz\u0105cych wojskach Napoleona. Poni\u017csza lista przedstawia spis epos\u00f3w poszczeg\u00f3lnych narod\u00f3w wraz z ich czasem powstania. Wiele spo\u015br\u00f3d nich by\u0142o przekazywanych ustnie z pokolenia na pokolenie,","start_idx":34,"end_idx":161}
{"id":"mrc_3888","question":"ile os\u00f3b siedzi w wi\u0119zieniu w polsce?","answer":"ok. 81 tys.","context":"z lawinowym wzrostem wydawanych wyrok\u00f3w pozbawienia wolno\u015bci. == System wi\u0119zienny w Polsce == W polskim systemie penitencjarnym jest 87 zak\u0142ad\u00f3w karnych oraz 34 oddzia\u0142y zewn\u0119trzne zak\u0142ad\u00f3w karnych r\u00f3\u017cnego typu, na kt\u00f3re \u0142\u0105cznie przypada oko\u0142o 83 tys. miejsc wi\u0119ziennych. Osadzonych jest ok. 81 tys., a oczekuj\u0105cych na osadzenie 30 tys. W polskich wi\u0119zieniach jest wi\u0119c przestrzegane prawo minimum 3 m\u00b2 w celi na osadzonego. (dane z grudnia 2011 r.). Rocznie zak\u0142ady karne w Polsce opuszcza oko\u0142o 90 tys. os\u00f3b \u015brednio w miesi\u0105cu 7650 a przyjmowanych jest oko\u0142o 7400 skazanych. Problemem s\u0105 narkomani, kt\u00f3rzy na leczenie w specjalnym zak\u0142adzie musz\u0105 czeka\u0107 nawet 2 lata. Opr\u00f3cz kary pozbawienia wolno\u015bci polskie ustawodawstwo przewiduje inne \u015brodki walki z przest\u0119pczo\u015bci\u0105: kar\u0119 ograniczenia wolno\u015bci i doz\u00f3r kuratora.","start_idx":288,"end_idx":299}
{"id":"mrc_3889","question":"kim byli wandale?","answer":"grupa plemion wschodniogerma\u0144skich, zamieszkuj\u0105ca przed wielk\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0105 lud\u00f3w Europ\u0119 \u015arodkow\u0105.","context":"Wandalowie () \u2013 grupa plemion wschodniogerma\u0144skich, zamieszkuj\u0105ca przed wielk\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0105 lud\u00f3w Europ\u0119 \u015arodkow\u0105. Dzielili si\u0119 na Siling\u00f3w i Hasding\u00f3w, cz\u0119\u015b\u0107 badaczy jako wandalskie zalicza te\u017c plemiona Wiktofal\u00f3w, Lakring\u00f3w i Hari\u00f3w. W noc sylwestrow\u0105 406 roku wraz ze Swebami i Alanami przekroczyli zamarzni\u0119ty Ren w pobli\u017cu Moguncji, po czym przez trzy lata pustoszyli Gali\u0119. W trakcie dalszej w\u0119dr\u00f3wki po Cesarstwie Zachodniorzymskim dotarli do P\u00f3\u0142nocnej Afryki, gdzie po zdobyciu Kartaginy za\u0142o\u017cyli w\u0142asne pa\u0144stwo (439 r.), kt\u00f3re przetrwa\u0142o wiek i zosta\u0142o ostatecznie podbite przez Cesarstwo Bizanty\u0144skie w latach 533\u2013534. == Historia == === Wandalowie w Europie \u015arodkowej === W\u015br\u00f3d badaczy dominuje pogl\u0105d o zwi\u0105zku Wandal\u00f3w, przebywaj\u0105cych od III w. p.n.e. na ziemiach obecnie polskich, z kultur\u0105 przeworsk\u0105. Stanowili istotny komponent wieloetnicznego Zwi\u0105zku Lugijskiego.","start_idx":16,"end_idx":110}
{"id":"mrc_3890","question":"jakie jest g\u0142\u00f3wne za\u0142o\u017cenie programu gambit?","answer":"Celem jest ukierunkowanie dzia\u0142a\u0144 na rzecz poprawy bezpiecze\u0144stwa ruchu drogowego.","context":"GAMBIT 2000 \u2013 Krajowy Program Poprawy Bezpiecze\u0144stwa Ruchu Drogowego. Celem jest ukierunkowanie dzia\u0142a\u0144 na rzecz poprawy bezpiecze\u0144stwa ruchu drogowego. W programie \"GAMBIT 2000\" jest kilka zagadnie\u0144, na kt\u00f3rych nale\u017cy skupi\u0107 dzia\u0142ania w zakresie poprawy bezpiecze\u0144stwa ruchu: * nadmierna pr\u0119dko\u015b\u0107, * niechronieni u\u017cytkownicy dr\u00f3g, * ci\u0119\u017cko\u015b\u0107 wypadk\u00f3w, * przej\u015bcia dr\u00f3g przez ma\u0142e miejscowo\u015bci, * miejsca koncentracji wypadk\u00f3w drogowych. W programie GAMBIT 2000 przyj\u0119to dwa cele ilo\u015bciowe: * kr\u00f3tkoterminowy -zmniejszenie liczby ofiar \u015bmiertelnych wypadk\u00f3w drogowych do 5500 w roku 2003 (o 13% w stosunku do roku 2000) * d\u0142ugoterminowy \u2013 zmniejszenie liczby ofiar \u015bmiertelnych wypadk\u00f3w drogowych do 4000 w roku 2010 (o 36% w stosunku do roku 2000) Ponadto postanowiono wprowadzi\u0107 trzy cele szczeg\u00f3\u0142owe: * wdro\u017cy\u0107 \u015brodki poprawy brd w obszarze siedmiu","start_idx":70,"end_idx":152}
{"id":"mrc_3891","question":"jakie jest g\u0142\u00f3wne zadanie controllingu w przedsi\u0119biorstwie?","answer":"Istotnym zadaniem controllingu jest scalenie zazwyczaj oderwanych od siebie czynno\u015bci kontrolnych w jedn\u0105 sp\u00f3jn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107.","context":"kontrol\u0119. Istotnym zadaniem controllingu jest scalenie zazwyczaj oderwanych od siebie czynno\u015bci kontrolnych w jedn\u0105 sp\u00f3jn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107. == Miejsce controllingu w obszarach zarz\u0105dzania i kontroli przedsi\u0119biorstwem == Dzia\u0142anie controllingu polega na sta\u0142ym monitorowaniu funkcjonowania przedsi\u0119biorstwa pod k\u0105tem stopnia realizacji cel\u00f3w i dopasowania si\u0119 przedsi\u0119biorstwa do zmieniaj\u0105cego si\u0119 otoczenia oraz przekazywaniu informacji zarz\u0105dzaj\u0105cym o potrzebie podejmowania dzia\u0142a\u0144 koryguj\u0105cych. Monitorowanie przedsi\u0119biorstwa odbywa si\u0119 za po\u015brednictwem dw\u00f3ch mechanizm\u00f3w: sprz\u0119\u017cenia zwrotnego (\"feed-back\") oraz sprz\u0119\u017cenia wyprzedzaj\u0105cego (\"feed-forward\"). Istot\u0105 sprz\u0119\u017cenia zwrotnego jest por\u00f3wnywanie warto\u015bci planowanych z uzyskiwanymi, wraz z analiz\u0105 odchyle\u0144. Jednak sama \u015bwiadomo\u015b\u0107 istniej\u0105cych odchyle\u0144 nie jest wystarczaj\u0105ca do podj\u0119cia w\u0142a\u015bciwych dzia\u0142a\u0144 koryguj\u0105cych. Konieczna jest jeszcze znajomo\u015b\u0107 zagro\u017ce\u0144, kt\u00f3re mog\u0105 powsta\u0107 jako efekt pojawiaj\u0105cych si\u0119 odchyle\u0144 (sprz\u0119\u017cenie wyprzedzaj\u0105ce). Dlatego po przeprowadzonej analizie odchyle\u0144 wprowadza si\u0119 dzia\u0142ania","start_idx":10,"end_idx":130}
{"id":"mrc_3892","question":"ile pi\u0119ter ma pa\u0142ac kultury?","answer":"42","context":"==== W przesz\u0142o\u015bci z Pa\u0142acu Kultury nadawa\u0142y mi\u0119dzy innymi radiowa Jedynka, Dw\u00f3jka, Tr\u00f3jka, PR24, RMF Classic, Radio Eska, Vox FM, Radio Wawa czy Eska Rock, jednak mi\u0119dzy grudniem 2016 roku a lipcem 2017 roku wszystkie wymienione stacje przenios\u0142y si\u0119 na inne wie\u017cowce w Warszawie. Na pocz\u0105tku 2019 roku iglic\u0119 PKiN opu\u015bci\u0142o Radio Muzo.FM, a w lipcu 2019 roku \u2013 Radio Maryja. ==== Programy telewizyjne \u2013 cyfrowe ==== ==== Programy radiowe \u2013 cyfrowe ==== == Dane techniczne == Opracowano na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego * konstrukcja budynku: rama stalowa, wewn\u0119trzny trzon stalowy, fundament skrzynkowy \u017celbetowy * wysoko\u015b\u0107: 237 m ze wspornikiem antenowym (stanowi\u0105cym integraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 iglicy), 187,80 bez iglicy 167,68 m bez \u201ekorony\u201d * liczba pi\u0119ter: 42 * liczba pomieszcze\u0144: 3288 *","start_idx":754,"end_idx":756}
{"id":"mrc_3893","question":"z jakiego materia\u0142u mo\u017cna zrobi\u0107 rze\u017ab\u0119?","answer":"metali szlachetnych, tworzywa sztucznego, ko\u015bci s\u0142oniowej, gipsu, gliny, br\u0105zu, wosku i","context":"metali szlachetnych, tworzywa sztucznego, ko\u015bci s\u0142oniowej, gipsu, gliny, br\u0105zu, wosku i in. === Rze\u017aby w drewnie === Rze\u017aby powstaj\u0105 w wyniku sukcesywnego wybierania materia\u0142u. Najcz\u0119\u015bciej spotykanym gatunkiem drewna, z kt\u00f3rego wykonywane s\u0105 rze\u017aby na terenie Polski, jest lipa. Przyjmuje si\u0119, \u017ce wszystkie drzewa li\u015bciaste mog\u0105 stanowi\u0107 materia\u0142 dla rze\u017abiarza. Niekt\u00f3re gatunki, bardziej szlachetne, charakteryzuj\u0105 si\u0119 wi\u0119ksz\u0105 trwa\u0142o\u015bci\u0105 i twardo\u015bci\u0105, s\u0105 to d\u0105b, jesion, orzech, kasztanowiec. Gatunki te ze wzgl\u0119du na swoj\u0105 cen\u0119 zazwyczaj wykorzystywane s\u0105 do tworzenia rze\u017ab przeznaczonych do ekspozycji pod zadaszeniem. Rze\u017aby plenerowe o znacznych gabarytach najcz\u0119\u015bciej wykonywane s\u0105 z topoli \u015bwie\u017co \u015bci\u0119tej, poniewa\u017c po wysuszeniu ten gatunek drewna jest bardzo trudny w obr\u00f3bce. Do mniej popularnych gatunk\u00f3w drewna, z kt\u00f3rych mo\u017cna wykonywa\u0107 rze\u017aby, nale\u017c\u0105: brzoza, jab\u0142o\u0144, \u015bliwa,","start_idx":0,"end_idx":87}
{"id":"mrc_3894","question":"co wed\u0142ug autora stanowi sta\u0142y motyw tw\u00f3rczo\u015bci schulza?","answer":"Stale powracaj\u0105ce motywy na rysunkach Schulza to: kobieta-idol i ba\u0142wochwalcy, sceny sadomasochistyczne, sceny przy stole, sceny na ulicy, doro\u017cki, judaica i akty kobiece.","context":"wojny \u015bwiatowej. Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 Schulza \u2013 zar\u00f3wno plastyczna, jak i pisarska \u2013 to opowie\u015b\u0107 o jego w\u0142asnych s\u0142abo\u015bciach, zawi\u0142o\u015bciach psychiki, obsesjach, pasjach i kompleksach. Stale powracaj\u0105ce motywy na rysunkach Schulza to: kobieta-idol i ba\u0142wochwalcy, sceny sadomasochistyczne, sceny przy stole, sceny na ulicy, doro\u017cki, judaica i akty kobiece. Ponadto zachowa\u0142y si\u0119 wykonane przez Schulza portrety i autoportrety, projekty ok\u0142adek do w\u0142asnych ksi\u0105\u017cek, ilustracje do w\u0142asnych opowiada\u0144 (w szczeg\u00f3lno\u015bci do \"Ksi\u0119gi\", \"Dodo\", \"Edzia\", \"Emeryta\" oraz \"Wiosny\" \u2013 z tym opowiadaniem \u0142\u0105czy si\u0119 wielokrotnie powtarzany motyw doro\u017cki) oraz ilustracje do pierwszego wydania \"Ferdydurke\" Witolda Gombrowicza. Odnaleziono tak\u017ce rysunki, kt\u00f3re prawdopodobnie by\u0142y ilustracjami do zaginionego \"Mesjasza\". Na rysunkach Schulza postaci ludzkie, zw\u0142aszcza m\u0119skie, cz\u0119sto s\u0105 zdeformowane, stanowi\u0105 jakby karykatur\u0119 samych siebie, skarlon\u0105 wersj\u0119. T\u0142o rysowanych","start_idx":172,"end_idx":343}
{"id":"mrc_3895","question":"kto odkry\u0142 indie?","answer":"Vasco da Gama","context":"okresie dominacji islamu na p\u00f3\u0142nocy, po\u0142udnie kraju by\u0142o silnie podzielone i coraz to inne dynastie zdobywa\u0142y nad nim przej\u015bciow\u0105 hegemoni\u0119. Zjednoczy\u0142o si\u0119 dopiero w XIV wieku na ponad dwie\u015bcie lat pod ber\u0142em kr\u00f3lestwa Wid\u017aajanagaru. Pot\u0119g\u0119 Wid\u017aajanagaru z\u0142ama\u0142 dopiero sojusz su\u0142tanat\u00f3w deka\u0144skich, kt\u00f3re powsta\u0142y w XVI wieku po rozpadzie pa\u0144stwa Bahmanid\u00f3w. == Pa\u0144stwo Wielkich Mogo\u0142\u00f3w == Dla nowo\u017cytnej Europy Indie odkry\u0142 Vasco da Gama, kt\u00f3ry op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119, w 1498 r. dotar\u0142 do Kalikatu na Wybrze\u017cu Malabarskim. Nieco p\u00f3\u017aniej, w 1526 r., pochodz\u0105cy z Fergany w\u00f3dz Babur pokona\u0142 pod Panipatem ostatniego su\u0142tana Delhi i za\u0142o\u017cy\u0142 dynasti\u0119 Wielkich Mogo\u0142\u00f3w. Najwybitniejszym jej przedstawicielem by\u0142 Akbar, kt\u00f3ry obj\u0105\u0142 tron w 1556 r. i panowa\u0142 do 1606 r. W tym czasie zbudowa\u0142 imperium obejmuj\u0105ce wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":427,"end_idx":440}
{"id":"mrc_3896","question":"kto postawi\u0142 mur berli\u0144ski?","answer":"Robotnicy budowali go na polecenie kierownictwa SED pod nadzorem policji Volkspolizei i \u017co\u0142nierzy Narodowej Armii Ludowej (niem. \"Nationale Volksarmee\", NVA)","context":"=== Plan budowy muru w Berlinie by\u0142 tajemnic\u0105 rz\u0105du NRD. Robotnicy budowali go na polecenie kierownictwa SED pod nadzorem policji Volkspolizei i \u017co\u0142nierzy Narodowej Armii Ludowej (niem. \"Nationale Volksarmee\", NVA) \u2013 wbrew wcze\u015bniejszym zapewnieniom przewodnicz\u0105cego Rady Pa\u0144stwa NRD, Waltera Ulbrichta, kt\u00f3ry jeszcze 15 czerwca 1961 na konferencji prasowej w Berlinie Wschodnim, na pytanie zachodnioniemieckiej dziennikarki Annamarie Doherr odpar\u0142: Ulbricht by\u0142 tym samym pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra u\u017cy\u0142a poj\u0119cia \"mur\" w tym kontek\u015bcie \u2013 na dwa miesi\u0105ce przed jego budow\u0105. Co prawda alianci wiedzieli o planowanych \u201edrastycznych \u015brodkach\u201d oddzielenia Berlina Zachodniego, jednak byli zaskoczeni jego terminem i rozmiarami. Poniewa\u017c nie zablokowano im dost\u0119pu do Berlina Zachodniego, nie dosz\u0142o do konfliktu militarnego. Ministrowie spraw zagranicznych trzech pa\u0144stw alianckich i RFN, podczas spotkania 7","start_idx":57,"end_idx":214}
{"id":"mrc_3897","question":"co stanowi ochron\u0119 dla m\u00f3zgu?","answer":"p\u0142yn m\u00f3zgowo-rdzeniowy zapewnia mechaniczn\u0105 ochron\u0119 tkankom m\u00f3zgu.","context":"m\u00f3zgu bez zagro\u017cenia naciskiem na jego ni\u017cej po\u0142o\u017cone partie, kt\u00f3ry skutkowa\u0142by odci\u0119ciem obiegu krwi i \u015bmierci\u0105 neuron\u00f3w. * ochrona \u2013 p\u0142yn m\u00f3zgowo-rdzeniowy zapewnia mechaniczn\u0105 ochron\u0119 tkankom m\u00f3zgu. W niekt\u00f3rych sytuacjach, np. wypadki samochodowe czy urazy sportowe, p\u0142yn m\u00f3zgowo-rdzeniowy nie mo\u017ce ochroni\u0107 m\u00f3zgu przed bezpo\u015brednim kontaktem z czaszk\u0105, co skutkuje krwiakami \u015br\u00f3dczaszkowymi, urazowym uszkodzeniem m\u00f3zgu lub nawet \u015bmierci\u0105. * stabilno\u015b\u0107 chemiczna \u2013 p\u0142yn m\u00f3zgowo-rdzeniowy przep\u0142ywa przez wewn\u0119trznie po\u0142o\u017cone komory m\u00f3zgu i jest reabsorbowany do uk\u0142adu krwiono\u015bnego, obmywaj\u0105c o\u015brodkowy uk\u0142ad nerwowy z ubocznych produkt\u00f3w przemiany materii. Umo\u017cliwia to homeostatyczna regulacja wydzielania czynnik\u00f3w neuroendokrynologicznych, kt\u00f3rej zaburzenie mo\u017ce powodowa\u0107 powa\u017cne problemy w funkcjonowaniu uk\u0142adu nerwowego. Wysokie st\u0119\u017cenie glicyny zaburza kontrol\u0119 temperatury i ci\u015bnienia w m\u00f3zgu, natomiast wysokie pH p\u0142ynu m\u00f3zgowo-rdzeniowego prowadzi do zwrot\u00f3w g\u0142owy","start_idx":135,"end_idx":201}
{"id":"mrc_3898","question":"jaki ruch nazywamy jednostajnym prostoliniowym?","answer":"Ruch jednostajny prostoliniowy \u2013 ruch jednostajny po torze prostoliniowym, czyli ruch odbywaj\u0105cy si\u0119 wzd\u0142u\u017c prostej ze sta\u0142\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105.","context":"Ruch jednostajny prostoliniowy \u2013 ruch jednostajny po torze prostoliniowym, czyli ruch odbywaj\u0105cy si\u0119 wzd\u0142u\u017c prostej ze sta\u0142\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105. Zgodnie z I zasad\u0105 dynamiki Newtona cia\u0142o porusza si\u0119 po torze prostoliniowym (lub pozostaje w spoczynku), je\u017celi na cia\u0142o nie dzia\u0142a \u017cadna si\u0142a lub dzia\u0142aj\u0105ce si\u0142y si\u0119 r\u00f3wnowa\u017c\u0105. W ruchu jednostajnym prostoliniowym wektor pr\u0119dko\u015bci jest sta\u0142y, co oznacza, \u017ce jego kierunek (i zwrot) nie zale\u017c\u0105 od czasu; w zwi\u0105zku z tym szybko\u015b\u0107, czyli warto\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna pr\u0119dko\u015bci, r\u00f3wnie\u017c jest sta\u0142a. Oznacza to, \u017ce przyspieszenie jest r\u00f3wne zeru, a pr\u0119dko\u015b\u0107 \u015brednia r\u00f3wna jest pr\u0119dko\u015bci chwilowej. Ponadto warto\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna przemieszczenia (zmiany po\u0142o\u017cenia) jest r\u00f3wna drodze pokonanej przez cia\u0142o. == Opis == Poniewa\u017c pr\u0119dko\u015b\u0107 w ruchu jednostajnym nie zale\u017cy od czasu, tzn. zmiana po\u0142o\u017cenia w r\u00f3wnych","start_idx":0,"end_idx":136}
{"id":"mrc_3899","question":"kiedy by\u0142y wybory parlamentarne?","answer":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku \u2013 zarz\u0105dzone na 13 pa\u017adziernika","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku \u2013 zarz\u0105dzone na 13 pa\u017adziernika wybory do Sejmu i Senatu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dud\u0119 dnia 6 sierpnia. By\u0142 to najwcze\u015bniejszy mo\u017cliwy termin (na podstawie art. 194 kodeksu wyborczego, wybory w tym wypadku mog\u0142y si\u0119 odby\u0107 najp\u00f3\u017aniej 11 listopada). Wybory przeprowadzone zosta\u0142y na podstawie kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011. Obywatele Polski uprawnieni do g\u0142osowania wybrali w nich 460 pos\u0142\u00f3w i 100 senator\u00f3w. Wybory do Sejmu zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Prawa i Sprawiedliwo\u015bci. Do Sejmu dosta\u0142y si\u0119 tak\u017ce Koalicja Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe, Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Konfederacja Wolno\u015b\u0107 i Niepodleg\u0142o\u015b\u0107, jeden mandat przypad\u0142 te\u017c Mniejszo\u015bci Niemieckiej. W Senacie mandaty uzyska\u0142y komitety PiS, KO, PSL i SLD oraz czworo kandydat\u00f3w niezale\u017cnych (komitety wyborcze","start_idx":0,"end_idx":73}
{"id":"mrc_3900","question":"ile mia\u0142 lat karol wojty\u0142a jak zosta\u0142 papie\u017cem?","answer":"58 lat","context":"papie\u017cem z Polski, jak r\u00f3wnie\u017c pierwszym po 455 latach (od czasu pontyfikatu Hadriana VI) biskupem Rzymu nieb\u0119d\u0105cym W\u0142ochem oraz maj\u0105c 58 lat, zosta\u0142 wybrany najm\u0142odszym papie\u017cem od czasu wyboru Piusa IX w 1846, kt\u00f3ry w chwili wyboru mia\u0142 54 lata. Wielokrotnie sam przywo\u0142ywa\u0142 s\u0142owa wiersza \u201eS\u0142owia\u0144ski Papie\u017c\u201d Juliusza S\u0142owackiego. == Pontyfikat == === Lata 1978\u20131981 === G\u0142\u00f3wnym wyk\u0142adnikiem pontyfikatu Karola Wojty\u0142y by\u0142y pielgrzymki. Z tego te\u017c powodu zosta\u0142 on wkr\u00f3tce potem nazwany: \u201epapie\u017cem-pielgrzymem\u201d. Swoj\u0105 pierwsz\u0105 podr\u00f3\u017c apostolsk\u0105 odby\u0142 w styczniu 1979 do Meksyku (gdzie otworzy\u0142 Konferencj\u0119 Biskup\u00f3w Ameryki \u0141aci\u0144skiej) i do kilku pa\u0144stw Ameryki \u0141aci\u0144skiej. Podkre\u015bli\u0142 tam r\u00f3wnie\u017c, \u017ce politycy kraj\u00f3w w wi\u0119kszo\u015bci katolickich przy okazji sprawowania w\u0142adzy powinni pami\u0119ta\u0107 o prawach cz\u0142owieka, wolno\u015bci religijnej i godno\u015bci ludzkiej. Po powrocie","start_idx":135,"end_idx":141}
{"id":"mrc_3901","question":"nad jakim morzem le\u017cy albania?","answer":"Morzem Adriatyckim","context":"Durr\u00ebs (alb. \"Durr\u00ebsi\", w\u0142. \"Durazzo\", gr. \u0394\u03c5\u03c1\u03c1\u03ac\u03c7\u03b9\u03bf\u03bd, \"Dyrrhachion\", \u0142ac. \"Dyrrachium\", srb. \u0414\u0440\u0430\u0447 \"Dra\u010d\") \u2013 miasto w zachodniej Albanii, po\u0142o\u017cone nad Morzem Adriatyckim. Jedno z najstarszych miast w Albanii, drugie (po Tiranie) pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci (113 249 mieszka\u0144c\u00f3w w 2011 r.); g\u0142\u00f3wny port kraju. Siedziba w\u0142adz obwodu oraz gminy Durr\u00ebs. == Historia == Za\u0142o\u017cone w 625 roku p.n.e. w czasach greckich kolonizacji pod nazw\u0105 Epidamnos na cze\u015b\u0107 swego za\u0142o\u017cyciela, na terenach zamieszka\u0142ych przez plemiona ilyryjskie. Za\u0142o\u017cone przez dwa polis greckie - Korynt i Korkyr\u0119. Ze wzgl\u0119du na r\u00f3\u017cnice ustrojowe obu polis (Korynt \u2013 rz\u0105dzi\u0142a arystokracja, Korkyra \u2013 demokracja) wybuch\u0142 konflikt, kt\u00f3ry doprowadzi\u0142 do II wojny peloponeskiej. Po \u015bmierci Aleksandra Wielkiego na kr\u00f3tko miasto trafi\u0142o. Po podziale Cesarstwa Rzymskiego w 395","start_idx":150,"end_idx":168}
{"id":"mrc_3902","question":"kiedy zlikwidowano szko\u0142y zawodowe?","answer":"Zasadnicze szko\u0142y zawodowe zosta\u0142y na podstawie reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku zlikwidowane z dniem 31 sierpnia 2019 roku.","context":"w zale\u017cno\u015bci od organu prowadz\u0105cego szko\u0142\u0119. Uko\u0144czenie zasadniczej szko\u0142y zawodowej by\u0142o potwierdzane \u015bwiadectwem jej uko\u0144czenia. Absolwent ZSZ uzyskiwa\u0142 jedynie \u015bwiadectwo potwierdzaj\u0105ce posiadanie wykszta\u0142cenia og\u00f3lnego na poziomie zasadniczym. Kwalifikacje zawodowe mo\u017cna by\u0142o uzyska\u0107 zdaj\u0105c egzamin potwierdzaj\u0105cy kwalifikacje w zawodzie przeprowadzanym przez Okr\u0119gowe Komisje Egzaminacyjne lub zdaj\u0105c egzamin czeladniczy organizowany przez cechy rzemie\u015blnicze. Po uko\u0144czeniu zasadniczej szko\u0142y zawodowej nauk\u0119 mo\u017cna by\u0142o kontynuowa\u0107 w trzyletnim liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym dla doros\u0142ych, rozpoczynaj\u0105c nauk\u0119 od razu od klasy drugiej. Aby uzyska\u0107 dyplom technika absolwent ZSZ musia\u0142 uzyska\u0107 wykszta\u0142cenie \u015brednie oraz zda\u0107 egzaminy potwierdzaj\u0105ce wszystkie kwalifikacje wyodr\u0119bnione w danym zawodzie. Zasadnicze szko\u0142y zawodowe zosta\u0142y na podstawie reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku zlikwidowane z dniem 31 sierpnia 2019 roku. W ich miejsce powsta\u0142y szko\u0142y bran\u017cowe I stopnia.","start_idx":804,"end_idx":931}
{"id":"mrc_3903","question":"ile jest wysp w chorwacji?","answer":"698","context":"W chorwackiej cz\u0119\u015bci Morza Adriatyckiego znajduje si\u0119 698 wysp, 389 wysepek oraz 78 raf, co sprawia, \u017ce chorwacki archipelag jest najliczebniejszym na Morzu Adriatyckim oraz drugim co do liczebno\u015bci na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym (wi\u0119cej wysp posiada tylko Grecja). Spo\u015br\u00f3d 698 wysp w 2001 r. tylko 47 by\u0142o zamieszkiwanych co najmniej przez jedn\u0105 osob\u0119. Starsze \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105, \u017ce Chorwacja posiada\u0142a 66 zamieszkanych wysp, lecz dane te s\u0105 ju\u017c nieaktualne. Wyspy Chorwacji s\u0105 zamieszkane od czas\u00f3w staro\u017cytnej Grecji (dla przyk\u0142adu wyspa Hvar by\u0142a zamieszkana pomi\u0119dzy 3500 r. p.n.e. a 2500 r. p.n.e., Dionizjos I za\u0142o\u017cy\u0142 kolonie na wyspach Hvar i Vis w czwartym wieku przed Chrystusem). Liczba mieszka\u0144c\u00f3w na wyspach ros\u0142a do 1921 roku, kiedy osi\u0105gn\u0119\u0142a sw\u00f3j szczyt i wynosi\u0142a 173 503. Od","start_idx":54,"end_idx":57}
{"id":"mrc_3904","question":"jakim rodzajem znaku jest widok dymu?","answer":"znakiem w komunikacji Indian","context":"bardziej z\u0142o\u017conej cz\u0119\u015bci rzeczywisto\u015bci, kt\u00f3ra jest trudna do uj\u0119cia w spos\u00f3b bezpo\u015bredni. W tym wypadku pomimo ca\u0142kowitej konwencjonalno\u015bci (umowno\u015bci) nie mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o ca\u0142kowitej arbitralno\u015bci \u2013 gdy\u017c istnieje wyra\u017any, kulturowy sens danego symbolu, warunkuj\u0105cy powstawanie skojarze\u0144 mi\u0119dzy \"symbolem\" a elementem \"symbolizowanym\" bez kt\u00f3rego jego zrozumienie i prawid\u0142owy odbi\u00f3r jest niemo\u017cliwy. Np. dym mo\u017ce by\u0107 znakiem w komunikacji Indian. Znakiem w j\u0119zyku (znakiem j\u0119zykowym) okre\u015bla si\u0119 elementy j\u0119zykowe, kt\u00f3rym mo\u017cna przypisa\u0107 znaczenie \u2013 wszystkie jednostki j\u0119zyka maj\u0105ce nierozerwalny zwi\u0105zek pomi\u0119dzy swoj\u0105 form\u0105 oznaczaj\u0105c\u0105 a tre\u015bci\u0105 oznaczan\u0105. Zwi\u0105zek ten jest zwi\u0105zkiem umownym wynikaj\u0105cym z konwencji spo\u0142ecznej. Nie jest to zwi\u0105zek naturalny \u2013 jedynie w przypadku nielicznych wyraz\u00f3w mo\u017cemy m\u00f3wi\u0107 o pewnej motywacji formy (zob. np. onomatopeja). Najmniejszym znakiem j\u0119zykowym jest morfem, najwi\u0119kszym","start_idx":416,"end_idx":444}
{"id":"mrc_3905","question":"jak wygl\u0105da\u0142a nauka w \u015bredniowieczu?","answer":"W IX-XI w. nauczanie i \u017cycie naukowe prowadzone by\u0142o przede wszystkim w klasztorach (szko\u0142y monastyczne), a uczniowie i mistrzowie nale\u017celi zawsze do stanu duchownego.","context":"\u015aredniowieczny uniwersytet \u2212 powsta\u0142a w \u015bredniowiecznej Europie Zachodniej instytucja szkolnictwa wy\u017cszego o charakterze korporacyjnym. Pierwsze uniwersytety powsta\u0142y w XI i XII wieku we W\u0142oszech, Francji i Anglii. == Pocz\u0105tki \u015bredniowiecznych uniwersytet\u00f3w == Zachodnioeuropejskie uniwersytety powsta\u0142y samoczynnie i nie by\u0142y kontynuacj\u0105 szk\u00f3\u0142 staro\u017cytnych, islamskich czy bizantyjskich. Ich powstanie wi\u0105\u017ce si\u0119 z rozwojem kultury miejskiej w XII i XIII wieku. W IX-XI w. nauczanie i \u017cycie naukowe prowadzone by\u0142o przede wszystkim w klasztorach (szko\u0142y monastyczne), a uczniowie i mistrzowie nale\u017celi zawsze do stanu duchownego. Wraz z rozwojem miast, od XI w. na znaczeniu zaczynaj\u0105 zyskiwa\u0107 szko\u0142y katedralne i kolegiackie, w coraz wi\u0119kszym stopniu otwarte r\u00f3wnie\u017c dla \u015bwieckich (cho\u0107 cz\u0119sto stanowili oni mniejszo\u015b\u0107). Ich zale\u017cno\u015b\u0107 od hierarchii ko\u015bcielnej by\u0142a znacznie mniejsza. Szko\u0142y miejskie","start_idx":462,"end_idx":629}
{"id":"mrc_3906","question":"w jaki spos\u00f3b malarz uzyska\u0142 efekt g\u0142\u0119bi obrazu?","answer":"Autor w nowatorski spos\u00f3b u\u017cy\u0142 farby \u2013 stopniowo zmieniaj\u0105c jej g\u0119sto\u015b\u0107, uzyska\u0142 na obrazie efekty przestrzenne.","context":"\u017caden spos\u00f3b nie wp\u0142yn\u0119\u0142a na zachowanie znajduj\u0105cych si\u0119 w pobli\u017cu os\u00f3b. Kompozycja obrazu jest otwarta, u\u017cyto jasnych i nasyconych barw. Autor w nowatorski spos\u00f3b u\u017cy\u0142 farby \u2013 stopniowo zmieniaj\u0105c jej g\u0119sto\u015b\u0107, uzyska\u0142 na obrazie efekty przestrzenne. W czasie, gdy powsta\u0142 obraz, malarze zwykle pos\u0142ugiwali si\u0119 laserunkiem dla uzyskania efektu g\u0142\u0119bi. == Interpretacje i odniesienia == Autor nawi\u0105za\u0142 do flamandzkich przys\u0142\u00f3w \u201e\u017baden oracz nie przerywa pracy z powodu \u015bmierci cz\u0142owieka\u201d i \u201e\u015amierci nic nie jest w stanie powstrzyma\u0107\u201d. Potwierdzeniem tych s\u0142\u00f3w mo\u017ce by\u0107 oboj\u0119tno\u015b\u0107, z jak\u0105 przedstawione przez malarza osoby przyj\u0119\u0142y nag\u0142\u0105 i tragiczn\u0105 \u015bmier\u0107 Ikara. Obraz odbierany jest jako metafora ludzkiego \u017cycia, nieuchronno\u015bci \u015bmierci i oboj\u0119tno\u015bci \u015bwiata na losy jednostki. Wed\u0142ug cz\u0119\u015bci krytyk\u00f3w dzie\u0142o jest pochwa\u0142\u0105 ci\u0119\u017ckiej i prostej pracy,","start_idx":138,"end_idx":250}
{"id":"mrc_3907","question":"czego symbolem jest feniks?","answer":"symbol S\u0142o\u0144ca oraz wiecznego odradzania si\u0119 \u017cycia.","context":"Feniks (gr. \"\u03c6\u03bf\u03af\u03bd\u03b9\u03be fo\u00ednix\", \u0142ac. \"phoen\u012bx\") \u2013 mityczny ptak uznawany za symbol S\u0142o\u0144ca oraz wiecznego odradzania si\u0119 \u017cycia. == Symbolika == W staro\u017cytnym Egipcie jako \"benu\" (zgrecyzowane \"boinu\") by\u0142 ptakiem \u015bwi\u0119tym, pierwotnie wyobra\u017canym jako pliszka, a nast\u0119pnie na podobie\u0144stwo czapli albo z\u0142otego soko\u0142a o g\u0142owie czapli. W tej postaci uwa\u017cany by\u0142 za wcielenie s\u0142onecznego boga Ra oraz codziennego przebiegu s\u0142o\u0144ca, a tak\u017ce corocznego przyboru i wylewu Nilu. U Egipcjan symbolizowa\u0142 potem (zw\u0142aszcza w okresie Nowego Pa\u0144stwa) og\u00f3lnie nie\u015bmiertelno\u015b\u0107 i duchow\u0105 przemian\u0119. Za po\u015brednictwem Grek\u00f3w, Rzymian i wczesnochrze\u015bcija\u0144skich Ojc\u00f3w Ko\u015bcio\u0142a to powi\u0105zanie z nieustann\u0105 odnow\u0105 przeniesiono na symbol stworzenia, kt\u00f3re w okre\u015blonych odst\u0119pach czasu ginie, a\u017ceby powsta\u0107 na nowo. W tym alegorycznym uj\u0119ciu feniks sta\u0142 si\u0119 te\u017c p\u00f3\u017aniej symbolem zar\u00f3wno Chrystusa,","start_idx":73,"end_idx":123}
{"id":"mrc_3908","question":"dlaczego maradona odszedl z barcelony?","answer":"Po konflikcie z prezesem Josepem Lluisem N\u00fa\u00f1ezem i gro\u017anej kontuzji w starciu z Andonim Goikoetxe\u0105 Maradona zdecydowa\u0142 si\u0119 opu\u015bci\u0107 Hiszpani\u0119.","context":"strzelaj\u0105c 115 bramek. Lata 1981\u20131982 sp\u0119dzi\u0142 w CA Boca Juniors, gdzie rozegra\u0142 40 mecz\u00f3w i strzeli\u0142 28 goli. W 1979, 1980 i 1981 by\u0142 kr\u00f3lem strzelc\u00f3w Primera Divisi\u00f3n, zdobywaj\u0105c kolejno 27, 25 i 40 bramek. W 1982 wyjecha\u0142 z Argentyny i przeszed\u0142 do hiszpa\u0144skiego FC Barcelona, z kt\u00f3rym wygra\u0142 Puchar Kr\u00f3la, Puchar Ligi Hiszpa\u0144skiej oraz Superpuchar Hiszpanii. Po konflikcie z prezesem Josepem Lluisem N\u00fa\u00f1ezem i gro\u017anej kontuzji w starciu z Andonim Goikoetxe\u0105 Maradona zdecydowa\u0142 si\u0119 opu\u015bci\u0107 Hiszpani\u0119. W 1984 przeszed\u0142 do w\u0142oskiego SSC Napoli. W Neapolu przywita\u0142o go 75 tys. widz\u00f3w, ten rekord zosta\u0142 pobity dopiero w 2009 roku na prezentacji Cristiano Ronaldo w barwach Realu Madryt. Trzy lata p\u00f3\u017aniej zdoby\u0142 pierwszy tytu\u0142 \u2013 Mistrzostwo W\u0142och. Kolejne trofea to: puchar","start_idx":362,"end_idx":503}
{"id":"mrc_3909","question":"co oznacza \u015bredniowiecze?","answer":"epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwa\u0142a do epoki renesansu i wielkich odkry\u0107 geograficznych.","context":"\u015aredniowiecze \u2013 epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwa\u0142a do epoki renesansu i wielkich odkry\u0107 geograficznych. Jest \u015brodkowym okresem w tradycyjnym podziale historii Europy na staro\u017cytno\u015b\u0107, \u015bredniowiecze i nowo\u017cytno\u015b\u0107. Dzieli si\u0119 na wczesne, pe\u0142ne (dojrza\u0142e) i p\u00f3\u017ane \u015bredniowiecze. Schy\u0142ek staro\u017cytno\u015bci i pocz\u0105tek \u015bredniowiecza charakteryzowa\u0142y si\u0119 spadkiem liczby ludno\u015bci, upadkiem miast i najazdami plemion barbarzy\u0144skich. Na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego plemiona barbarzy\u0144skie (w tym r\u00f3\u017cne ludy germa\u0144skie) tworzy\u0142y nowe pa\u0144stwa. W VII wieku Afryka P\u00f3\u0142nocna i Bliski Wsch\u00f3d, b\u0119d\u0105ce dot\u0105d cz\u0119\u015bci\u0105 cesarstwa wschodniorzymskiego (Cesarstwa Bizanty\u0144skiego), zosta\u0142y podbite przez Arab\u00f3w i sta\u0142y si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 kalifatu. Chocia\u017c nast\u0105pi\u0142a znacz\u0105ca zmiana stosunk\u00f3w spo\u0142ecznych i struktur politycznych, nie dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zerwania z","start_idx":16,"end_idx":195}
{"id":"mrc_3910","question":"kto wyda\u0142 jezusa?","answer":"wed\u0142ug kt\u00f3rego Jezus poprosi\u0142 Judasza, aby go wyda\u0142","context":"odnalezionej w 1978 r. w Egipcie koptyjskiej kopii (datowanej na III/IV wiek) gnostyckiego apokryfu nazwanego \"Ewangeli\u0105 Judasza\" (datowanego na II wiek), wed\u0142ug kt\u00f3rego Jezus poprosi\u0142 Judasza, aby go wyda\u0142, co oznacza\u0142oby, \u017ce Judasz nie by\u0142 \"zdrajc\u0105\", lecz wykonawc\u0105 woli Chrystusa. Przy podawaniu tej informacji pomija si\u0119 jednak cz\u0119sto fakt, \u017ce w apokryfie argumentem Jezusa za zdrad\u0105 by\u0142o nie zbawienie ludzko\u015bci, lecz uwolnienie jego samego od cielesnej pow\u0142oki. Wed\u0142ug jednej z hipotez, Judasz zgodzi\u0142 si\u0119 zosta\u0107 jednym z Aposto\u0142\u00f3w, gdy\u017c widzia\u0142 w osobie Jezusa przyw\u00f3dc\u0119, kt\u00f3ry by poprowadzi\u0142 \u017byd\u00f3w przeciwko Rzymianom. Sam Judasz mia\u0142 by\u0107 faworyzowany na tle pozosta\u0142ych uczni\u00f3w, co ma rzekomo potwierdza\u0107 wybranie go na skarbnika aposto\u0142\u00f3w, co \u2013 wed\u0142ug ameryka\u0144skiego duchownego Davida Wilkersona \u2013 ma by\u0107 dowodem na","start_idx":155,"end_idx":206}
{"id":"mrc_3911","question":"jaki pomnik jest we wsi biesiekierz?","answer":"Pomnik Ziemniaka","context":"XX wieku, kt\u00f3rego powierzchnia wynosi 2,5 hektara. Biesiekierska aleja d\u0119bowa, licz\u0105ca 9 drzew, jest pomnikiem przyrody. === Biesiekierz stolic\u0105 ziemniaka === Nieopodal pa\u0142acu od lat 80. XX wieku znajduje si\u0119 Pomnik Ziemniaka mierz\u0105cy ze stela\u017cem 9 metr\u00f3w, gdzie sama bulwa ma 3,95 m. Po\u0142o\u017cony jest kilkana\u015bcie metr\u00f3w na po\u0142udnie od dawnej trasy drogi krajowej nr 6 (obecnie droga wojew\u00f3dzka nr 112). Wed\u0142ug Urz\u0119du Gminy Biesiekierz jest to prawdopodobnie najwi\u0119kszy na \u015bwiecie monument ziemniaka. Zosta\u0142 on utworzony na cze\u015b\u0107 nowej odmiany tej ro\u015bliny, kt\u00f3ra zosta\u0142a wyhodowana w pobliskiej Hodowli Ziemniaka w Biesiekierzu. Pomys\u0142odawc\u0105 ca\u0142ego przedsi\u0119wzi\u0119cia by\u0142 dyrektor Stacji Hodowli Ro\u015blin Mariusz Roeder. Jego autorem jest Wies\u0142aw Adamski. Prace nad pomnikiem trwa\u0142y blisko rok, natomiast jego oficjalne ods\u0142oni\u0119cie nast\u0105pi\u0142o w 1983 roku.","start_idx":209,"end_idx":225}
{"id":"mrc_3912","question":"do jakiego gatunku nale\u017cy najstarsze drzewo rosn\u0105ce w polsce?","answer":"cis pospolity","context":"Cis Henrykowski \u2013 cis \u201eHenryk\u201d (niem. \"Eibe von Hennersdorf\") \u2013 okaz drzewa z gatunku cis pospolity, od 1945 roku b\u0119d\u0105cy najstarszym drzewem na terenie Polski. == Po\u0142o\u017cenie i historia == Ro\u015bnie przy \u015bcianie szczytowej stodo\u0142y w gospodarstwie nr 293 we wsi Henryk\u00f3w Luba\u0144ski w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim. Jego wiek w roku 1987 oszacowano na oko\u0142o 1250 lat. Drzewo zosta\u0142o uszkodzone przez \u017co\u0142nierzy w 1813 roku, przez pocisk artyleryjski w 1945 roku oraz podczas huraganu w 1989 (zniszczona zosta\u0142a odnoga \u2013 obw\u00f3d zmniejszy\u0142 si\u0119 z 5 m do 1,5 m). W latach 90. XX wieku drzewo przesz\u0142o kuracj\u0119 zabezpieczaj\u0105c\u0105. W 2016 podj\u0119to prace zmierzaj\u0105ce do poprawy stanu drzewa. Korzenie drzewa zabezpieczono przed gryzoniami, zbudowano specjalne rusztowanie, zainstalowano zraszacze i zamg\u0142awiacze, co ma","start_idx":86,"end_idx":99}
{"id":"mrc_3913","question":"czego dokona\u0142 jan zamoyski?","answer":"Zamoyski dba\u0142 o racjonalne wydawanie pieni\u0119dzy, oferowa\u0142 rzemie\u015blnikom tanie kredyty, sprowadza\u0142 kupc\u00f3w, budowa\u0142 huty \u017celaza i szk\u0142a oraz cegielnie. W 1595 r. ufundowa\u0142 Akademi\u0119 Zamojsk\u0105. Posiada\u0142 w\u0142asne wojsko, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o 4000 piechoty (g\u0142\u00f3wnie piechoty w\u0119gierskiej) oraz 2000 jazdy.","context":"zarz\u0105dza\u0142o po nim kolejno pi\u0119tnastu ordynat\u00f3w i kt\u00f3ra przetrwa\u0142a do 1944 r. Zamoyski dba\u0142 o racjonalne wydawanie pieni\u0119dzy, oferowa\u0142 rzemie\u015blnikom tanie kredyty, sprowadza\u0142 kupc\u00f3w, budowa\u0142 huty \u017celaza i szk\u0142a oraz cegielnie. W 1595 r. ufundowa\u0142 Akademi\u0119 Zamojsk\u0105. Posiada\u0142 w\u0142asne wojsko, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o 4000 piechoty (g\u0142\u00f3wnie piechoty w\u0119gierskiej) oraz 2000 jazdy. == Stosunek do religii == Jan Zamoyski patrzy\u0142 na sprawy religii bardziej poprzez sprawy polityki ni\u017c teologii. Jego ojciec i stryj byli kalwinistami, a sam zamieni\u0142 kalwinizm na katolicyzm dopiero na studiach w Padwie. Pierwsze trzy \u017cony Jana Zamoyskiego by\u0142y wyznania protestanckiego. R\u00f3wnie\u017c i jego siostry by\u0142y kalwinistkami, przyrodnia siostra Zofia wysz\u0142a za m\u0105\u017c za kalwinist\u0119 \u0141ukasza Dzia\u0142y\u0144skiego, a podobnie siostrzenic\u0119 kalwinistk\u0119 Ann\u0119 Ole\u015bnick\u0105 wyda\u0142 za luteranina Jana","start_idx":76,"end_idx":375}
{"id":"mrc_3914","question":"z jakich przyczyn powstal kosciol anglikanski?","answer":"zwi\u0105zane z elekcj\u0105 i ordynacj\u0105 homoseksualisty, Gene\u2019a Robinsona na biskupa episkopalnego New Hampshire.","context":"przyczyn\u0105 powstania Ko\u015bcio\u0142a Anglika\u0144skiego w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej by\u0142y wydarzenia w Stanach Zjednoczonych Ameryki z pierwszego dziesi\u0119ciolecia XXI wieku zwi\u0105zane z elekcj\u0105 i ordynacj\u0105 homoseksualisty, Gene\u2019a Robinsona na biskupa episkopalnego New Hampshire. W 2004 roku cztery ameryka\u0144skie diecezje episkopalne: San Joaquin, Quincy, Fort Worth oraz Pittsburgh, kt\u00f3re nie zgodzi\u0142y si\u0119 uzna\u0107 nowego biskupa New Hampshire, opu\u015bci\u0142y struktury Ko\u015bcio\u0142a Episkopalnego Stan\u00f3w Zjednoczonych Ameryki i rozpocz\u0119\u0142y procedur\u0119 tworzenia nowej denominacji anglika\u0144skiej w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. W 2007 roku separatystyczni biskupi anglika\u0144scy o pogl\u0105dach konserwatywnych z USA i Kanady spotkali si\u0119 w Pittsburghu, gdzie ustalili wst\u0119pne za\u0142o\u017cenia doktrynalne i ustrojowe nowego Ko\u015bcio\u0142a. W 2008 roku na konferencji GAFCON w Jerozolimie poinformowali Wsp\u00f3lnot\u0119 Anglika\u0144sk\u0105 o formalnych przygotowaniach do ukonstytuowania konserwatywnego Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego na terenie Kanady i","start_idx":151,"end_idx":255}
{"id":"mrc_3915","question":"w jakim kraju s\u0105 wyspy owcze?","answer":"nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii","context":"Wyspy Owcze \u2013 region autonomiczny po\u0142o\u017cony w Europie P\u00f3\u0142nocnej, na p\u00f3\u0142noc od Wielkiej Brytanii, na Morzu Norweskim, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Atlantyckiego. Jest to archipelag z\u0142o\u017cony z 18 wysp wulkanicznych, kt\u00f3rych \u0142\u0105czna powierzchnia wynosi 1393 km\u00b2. Nie ma tam \u017cadnych granic l\u0105dowych z jakimkolwiek innym pa\u0144stwem. Archipelag nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii, ale posiada szerok\u0105 autonomi\u0119. == Og\u00f3lne dane geograficzne == * Najwy\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 archipelagu jest Sl\u00e6ttaratindur (882 m n.p.m.) * Najni\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 jest H\u00f8ganes (115 m n.p.m.) * Najni\u017cszy za\u015b punkt to Ocean Atlantycki (0 m n.p.m.) ; Najdalej na p\u00f3\u0142noc wysuni\u0119ty kraniec Wysp Owczych: 62\u00b029\u203212\u201d szer. geogr. pn. - przyl\u0105dek Enniberg, najbli\u017csza miejscowo\u015b\u0107 - Vi\u00f0arei\u00f0i, gmina Vi\u00f0arei\u00f0i, region Nor\u00f0oyar, wyspa Vi\u00f0oy. Najwy\u017cszy, nadmorski klif Europy. ; Najdalej na po\u0142udnie wysuni\u0119ty","start_idx":327,"end_idx":352}
{"id":"mrc_3916","question":"gdzie mo\u017cna zobaczy\u0107 obraz mona lisa?","answer":"obecnie znajduje si\u0119 w paryskim Luwrze","context":"Mona Lisa (w\u0142. \"Gioconda\") \u2013 obraz olejny namalowany na topolowej desce przez Leonarda da Vinci, artyst\u0119 w\u0142oskiego renesansu. Jego nazwa pochodzi od s\u0142owa \"mona,\" kt\u00f3re w dialekcie toska\u0144skim jest skr\u00f3tem od tytu\u0142u \"ma donna\" (\u201emoja pani\u201d) oraz imienia domniemanego tematu portretu, za\u015b we w\u0142. i hiszp. znany jest jako \"La Gioconda,\" a we fr. \"La Joconde,\" od nazwy rodu kupca zamawiaj\u0105cego to dzie\u0142o. Obraz powsta\u0142 w latach 1503\u20131507; obecnie znajduje si\u0119 w paryskim Luwrze, pozostaj\u0105c w\u0142asno\u015bci\u0105 rz\u0105du Francji. Dzie\u0142o trafi\u0142o na sta\u0142\u0105 ekspozycj\u0119 do Luwru w 1797 roku. Jest to jeden z najs\u0142ynniejszych i najbardziej cenionych obraz\u00f3w z czas\u00f3w renesansu. Podczas przenosin na tymczasow\u0105 wystaw\u0119 w Waszyngtonie w 1962 roku obraz zosta\u0142 ubezpieczony na kwot\u0119 100 milion\u00f3w dolar\u00f3w, co \u015bwiadczy","start_idx":436,"end_idx":474}
{"id":"mrc_3917","question":"kiedy odbywa\u0142 si\u0119 obrz\u0119d dziad\u00f3w?","answer":"Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada","context":"tzw. \"dziady wiosenne\" i \"dziady jesienne\": * Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada, zwan\u0105 te\u017c noc\u0105 zaduszkow\u0105, co by\u0142o przygotowaniem do jesiennego \u015bwi\u0119ta zmar\u0142ych, obchodzonego w okolicach 2 listopada (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) == Obrz\u0119dy Dziad\u00f3w == W ramach obrz\u0119d\u00f3w dziad\u00f3w przybywaj\u0105ce na \u201eten \u015bwiat\u201d dusze nale\u017ca\u0142o ugo\u015bci\u0107, aby zapewni\u0107 sobie ich przychylno\u015b\u0107 i jednocze\u015bnie pom\u00f3c im w osi\u0105gni\u0119ciu spokoju w za\u015bwiatach. Podstawow\u0105 form\u0105 obrz\u0119dow\u0105 by\u0142o karmienie i pojenie dusz (np. miodem, kasz\u0105, jajkami, kuti\u0105 i w\u00f3dk\u0105) podczas specjalnych uczt przygotowywanych w domach lub na cmentarzach (bezpo\u015brednio na grobach). Charakterystycznym elementem tych uczt by\u0142o to, i\u017c spo\u017cywaj\u0105cy je domownicy zrzucali lub","start_idx":46,"end_idx":190}
{"id":"mrc_3918","question":"kto jest powo\u0142any do realizacji zada\u0144 z zakresu zdrowia publicznego?","answer":"Pa\u0144stwowa Inspekcja Sanitarna","context":"o Pa\u0144stwowej Inspekcji Sanitarnej () jest powo\u0142ana do realizacji zada\u0144 z zakresu zdrowia publicznego, w szczeg\u00f3lno\u015bci poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: * higieny \u015brodowiska, * higieny pracy w zak\u0142adach pracy, * higieny radiacyjnej, * higieny proces\u00f3w nauczania i wychowania, * higieny wypoczynku i rekreacji, * zdrowotnymi \u017cywno\u015bci, \u017cywienia i przedmiot\u00f3w u\u017cytku, * higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spe\u0142nia\u0107 personel medyczny, sprz\u0119t oraz pomieszczenia, w kt\u00f3rych s\u0105 udzielane \u015bwiadczenia zdrowotne \u2013 w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wp\u0142ywem szkodliwo\u015bci i uci\u0105\u017cliwo\u015bci \u015brodowiskowych, zapobiegania powstawaniu chor\u00f3b, w tym chor\u00f3b zaka\u017anych i zawodowych. Pa\u0144stwowa Inspekcja Sanitarna podlega ministrowi w\u0142a\u015bciwemu do spraw zdrowia. Pa\u0144stwow\u0105 Inspekcj\u0105 Sanitarn\u0105 kieruje G\u0142\u00f3wny Inspektor Sanitarny jako centralny organ administracji rz\u0105dowej, kt\u00f3ry wykonuje swoje zadania przy pomocy G\u0142\u00f3wnego Inspektoratu Sanitarnego. ==","start_idx":692,"end_idx":721}
{"id":"mrc_3919","question":"kt\u00f3ra cz\u0119\u015b\u0107 mazowsza zosta\u0142a nadana krzy\u017cakom?","answer":"ziemi che\u0142mi\u0144skiej","context":"kt\u00f3ra potwierdza\u0142a przyznanie Krzy\u017cakom ziemi che\u0142mi\u0144skiej. Nie nadawa\u0142a jej jednak jako lenna Konrada mazowieckiego, lecz czyni\u0142a z rycerzy suwerennych w\u0142a\u015bcicieli dzielnicy (dokument ten, aczkolwiek wydany w 1235, antydatowano za zgod\u0105 cesarza na rok 1226, st\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 przyj\u0119ta w podr\u0119cznikach do historii b\u0142\u0119dna data przybycia Krzy\u017cak\u00f3w do Polski). W 1235 dodatkowo zakon na podstawie tej bulli uzyska\u0142 wyrok s\u0105du kierowanego przez legata papieskiego, Wilhelma z Modeny, na mocy kt\u00f3rego papie\u017c uznawa\u0142 pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy wielkiego mistrza zakonu \u2013 Hermana von Salzy \u2013 w ziemi che\u0142mi\u0144skiej i zdobyczach pruskich, w zamian za co Krzy\u017cacy musieli odda\u0107 Konradowi ziemi\u0119 dobrzy\u0144sk\u0105, uzyskan\u0105 po po\u0142\u0105czeniu z zakonem braci dobrzy\u0144skich. Niezwykle aktywna polityka Konrada wzgl\u0119dem p\u00f3\u0142nocnego s\u0105siada zosta\u0142a nagle zachwiana na skutek wypadk\u00f3w, kt\u00f3re nast\u0105pi\u0142y 24","start_idx":40,"end_idx":58}
{"id":"mrc_3920","question":"kiedy zosta\u0142 zbudowany zamek ksi\u0105\u017c?","answer":"Niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 informacj\u0119, \u017ce budowa zamku Ksi\u0105\u017c trwa\u0142a w latach 1288\u20131292","context":"odnale\u017a\u0107 dogodne miejsce i zbudowa\u0107 w jego s\u0105siedztwie obronny gr\u00f3d, aby z jego pomoc\u0105 strzec odt\u0105d czarnego skarbu. === 1288\u20131293 === W \u017ar\u00f3d\u0142ach historycznych, Ksi\u0105\u017c po raz pierwszy pojawia si\u0119 25 lutego 1293 r. jako element tytulatury ksi\u0119cia Bolka I (\"Bolko dei gratia dux Slesie et dominus de Wrstenberc\"), zamek m\u00f3g\u0142 by\u0107 wzniesionego od podstaw, lub w wyniku modernizacji istniej\u0105cego ju\u017c obiektu. Nast\u0105pi\u0107 to musia\u0142o po 1291 r., gdy\u017c na pocz\u0105tku tego roku Bolko I tytu\u0142owa\u0142 si\u0119 jeszcze panem Lw\u00f3wka, a nie Ksi\u0105\u017ca. Niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 informacj\u0119, \u017ce budowa zamku Ksi\u0105\u017c trwa\u0142a w latach 1288\u20131292', na miejscu dawnego grodu drewnianego zniszczonego w 1263 roku przez Przemys\u0142a Ottokara II. Nowo wybudowana budowla, zwana na pocz\u0105tku \u201eKsi\u0105\u017c\u0119c\u0105 G\u00f3r\u0105\u201d, mia\u0142a wyr\u00f3\u017cnia\u0107 si\u0119 spo\u015br\u00f3d","start_idx":520,"end_idx":602}
{"id":"mrc_3921","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 wojna w chorwacji?","answer":"1995","context":"Wojna w Chorwacji () \u2013 tocz\u0105ca si\u0119 w latach 1991\u20131995 wojna domowa pomi\u0119dzy armi\u0105 chorwack\u0105 i Armi\u0105 Republiki Serbskiej Krajiny, kt\u00f3ra by\u0142a wspierana przez Jugos\u0142owia\u0144sk\u0105 Armi\u0119 Ludow\u0105 (JNA). Do walk pomi\u0119dzy armi\u0105 jugos\u0142owia\u0144sk\u0105 a jednostkami chorwackimi dosz\u0142o r\u00f3wnie\u017c na po\u0142udniu kraju \u2013 od pa\u017adziernika 1991 do maja 1992 trwa\u0142a blokada i ostrza\u0142 Dubrownika przez JNA. Okre\u015blana bywa tak\u017ce jako agresja Serbii i Czarnog\u00f3ry na Chorwacj\u0119. == Referendum == 19 maja 1991 ponad 90% Chorwat\u00f3w opowiedzia\u0142o si\u0119 za od\u0142\u0105czeniem od Jugos\u0142awii i utworzeniem niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa chorwackiego. Referendum zosta\u0142o jednak zbojkotowane przez Serb\u00f3w zamieszka\u0142ych na terenach obj\u0119tych g\u0142osowaniem. Po plebiscycie wi\u0119kszo\u015b\u0107 Serb\u00f3w, kt\u00f3ra nie pogodzi\u0142a si\u0119 z now\u0105 konstytucj\u0105 Chorwacji, w kt\u00f3rej zostali zdegradowani z r\u00f3wnouprawnionej ludno\u015bci do mniejszo\u015bci narodowej, opowiedzia\u0142o si\u0119","start_idx":49,"end_idx":53}
{"id":"mrc_3922","question":"co jedli staro\u017cytni grecy?","answer":"Zasadnicz\u0105 podstaw\u0119 najdawniejszej kuchni staro\u017cytnych Grek\u00f3w stanowi\u0142y nieliczne rodzime surowce: oliwa, pszenica, warzywa str\u0105czkowe i wino. Po\u017cywieniem ubo\u017cszych by\u0142y zbo\u017cowe placki i m\u0105czne zupy (polewki), uzupe\u0142niane w jad\u0142ospisie przez warzywa (g\u0142\u00f3wnie b\u00f3b) i sery. Na sto\u0142ach zamo\u017cniejszych pojawia\u0142o si\u0119 mi\u0119so rze\u017anych zwierz\u0105t hodowlanych (byd\u0142o rogate, \u015bwinie, owce i barany, kozy) oraz \u0142owna dziczyzna (dziki, jelenie, dzikie kozy, lecz tak\u017ce zaj\u0105ce); rzadsze poza stref\u0105 wyspiarsko-przybrze\u017cn\u0105 ryby og\u00f3lnie uwa\u017cane by\u0142y za po\u017cywienie biedoty.","context":"wymieniano m.in. Aftonitesa \u2013 wynalazc\u0119 kie\u0142bas czy Agisa z Rodos, mistrza od przyprawianych potraw rybnych. Zasadnicz\u0105 podstaw\u0119 najdawniejszej kuchni staro\u017cytnych Grek\u00f3w stanowi\u0142y nieliczne rodzime surowce: oliwa, pszenica, warzywa str\u0105czkowe i wino. Po\u017cywieniem ubo\u017cszych by\u0142y zbo\u017cowe placki i m\u0105czne zupy (polewki), uzupe\u0142niane w jad\u0142ospisie przez warzywa (g\u0142\u00f3wnie b\u00f3b) i sery. Na sto\u0142ach zamo\u017cniejszych pojawia\u0142o si\u0119 mi\u0119so rze\u017anych zwierz\u0105t hodowlanych (byd\u0142o rogate, \u015bwinie, owce i barany, kozy) oraz \u0142owna dziczyzna (dziki, jelenie, dzikie kozy, lecz tak\u017ce zaj\u0105ce); rzadsze poza stref\u0105 wyspiarsko-przybrze\u017cn\u0105 ryby og\u00f3lnie uwa\u017cane by\u0142y za po\u017cywienie biedoty. W czasach p\u00f3\u017aniejszych codzienne jad\u0142o Grek\u00f3w charakteryzowa\u0142y liczne potrawy m\u0105czne i wiele jarzyn (fasola, soczewica i b\u00f3b) oraz warzywa (sa\u0142ata, czosnek, cebula). Z mi\u0119s, opr\u00f3cz dziczyzny (dziki, jelenie) i drobiu hodowlanego (g\u0142\u00f3wnie g\u0119si), wykorzystywano","start_idx":109,"end_idx":663}
{"id":"mrc_3923","question":"kto jest obywatelem unii europejskiej?","answer":"ka\u017cda osoba maj\u0105ca obywatelstwo Pa\u0144stwa Cz\u0142onkowskiego.","context":"Obywatelstwo Unii Europejskiej \u2013 wi\u0119\u017a prawna \u0142\u0105cz\u0105ca osob\u0119 fizyczn\u0105 z Uni\u0105 Europejsk\u0105 oraz daj\u0105ca tej osobie okre\u015blone prawa i nak\u0142adaj\u0105ca na ni\u0105 okre\u015blone obowi\u0105zki. Obywatelstwo jest zapisane w artykule 9 Traktatu o Unii Europejskiej, zgodnie z kt\u00f3rym \"obywatelem Unii jest ka\u017cda osoba maj\u0105ca obywatelstwo Pa\u0144stwa Cz\u0142onkowskiego. Obywatelstwo ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zast\u0119puje go\". Zakres kompetencji Unii jest mniejszy od kompetencji pa\u0144stw cz\u0142onkowskich, przez co mo\u017cliwo\u015b\u0107 nadawania przez ni\u0105 praw jest ograniczona. Jednak zakres praw obywatelskich UE jest wbrew temu wi\u0119kszy od praw w pa\u0144stwach cz\u0142onkowskich. Obejmuje on tak\u017ce prawa dotycz\u0105ce \u017cycia mi\u0119dzypa\u0144stwowego w obr\u0119bie Unii. Mimo i\u017c w artykule 20 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jest mowa o tym, \u017ce obywatele podlegaj\u0105 obowi\u0105zkom przewidzianym","start_idx":276,"end_idx":331}
{"id":"mrc_3924","question":"czym si\u0119 wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 teksty zwane rakami?","answer":"okre\u015blenie wierszowanego utworu literackiego, kt\u00f3ry da si\u0119 odczyta\u0107 na dwa sposoby \u2013 od lewej do prawej i od prawej do lewej, a czasem r\u00f3wnie\u017c od pocz\u0105tku do ko\u0144ca i od ko\u0144ca do pocz\u0105tku.","context":"Raki (\u0142ac. \"versus cancrini\" lub \"sotadicum\") \u2013 okre\u015blenie wierszowanego utworu literackiego, kt\u00f3ry da si\u0119 odczyta\u0107 na dwa sposoby \u2013 od lewej do prawej i od prawej do lewej, a czasem r\u00f3wnie\u017c od pocz\u0105tku do ko\u0144ca i od ko\u0144ca do pocz\u0105tku. Odczytanie \u201eod ty\u0142u\u201d ujawnia zazwyczaj sens przeciwny do tego, kt\u00f3ry jest zawarty w normalnie odczytywanym tek\u015bcie. == Historia gatunku == Za tw\u00f3rc\u0119 gatunku uwa\u017ca si\u0119 greckiego poet\u0119 Sotadesa \u017cyj\u0105cego w III w. p.n.e. Tworzy\u0142 on raki o tre\u015bci nieprzyzwoitej, st\u0105d pochodz\u0105cy od jego nazwiska termin \"sotadicum\" stosowano r\u00f3wnie\u017c na okre\u015blenie tw\u00f3rczo\u015bci o tematyce swawolnej. W \u015bredniowieczu popularne by\u0142y raki pisane w j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim. Wykorzystywano je r\u00f3wnie\u017c w poezji renesansowej, szczeg\u00f3lnie w \u017cartobliwej poezji mi\u0142osnej, w kt\u00f3rej normalne odczytanie wiersza zawiera\u0142o","start_idx":48,"end_idx":235}
{"id":"mrc_3925","question":"z kim wokulski za\u0142o\u017cy\u0142 sp\u00f3\u0142k\u0119?","answer":"arystokratami","context":"Wokulskiego do \u015blubu z wdow\u0105 po nim \u2013 Ma\u0142gorzat\u0105 Minclow\u0105. Wiek ma\u0142\u017conki oraz jej zami\u0142owanie do eksperymentowania ze \u015brodkami poprawiaj\u0105cymi urod\u0119 ju\u017c po czterech latach doprowadzi\u0142y do owdowienia Wokulskiego. On sam zosta\u0142 w\u0142a\u015bcicielem zasobnego sklepu i maj\u0105tku w wysoko\u015bci trzydziestu tysi\u0119cy rubli. Po \u015bmierci \u017cony Stanis\u0142aw zamkn\u0105\u0142 si\u0119, ca\u0142kowicie po\u015bwi\u0119caj\u0105c pracy. W tym czasie rzadko pokazywa\u0142 si\u0119 na zewn\u0105trz. Prze\u0142om nadszed\u0142, dopiero gdy Rzecki nam\u00f3wi\u0142 go do p\u00f3j\u015bcia do teatru, gdzie Wokulski zakocha\u0142 si\u0119 od pierwszego wejrzenia w arystokratce Izabeli \u0141\u0119ckiej. By zdoby\u0107 maj\u0105tek potrzebny do wkupienia si\u0119 w \u0142aski arystokracji wyjecha\u0142 w 1877 roku do Bu\u0142garii, gdzie w\u0142a\u015bnie wybuch\u0142a wojna rosyjsko-turecka (zwana \u201ebu\u0142garsk\u0105\u201d). Maj\u0105tek ten pozwoli\u0142 mu na otworzenie nowego sklepu i za\u0142o\u017cenia wsp\u00f3lnie z arystokratami sp\u00f3\u0142ki do handlu","start_idx":816,"end_idx":829}
{"id":"mrc_3926","question":"czym jest mars?","answer":"Mars \u2013 czwarta od S\u0142o\u0144ca planeta Uk\u0142adu S\u0142onecznego.","context":"Mars \u2013 czwarta od S\u0142o\u0144ca planeta Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Kr\u0105\u017cy mi\u0119dzy orbit\u0105 Ziemi a pasem planetoid, dziel\u0105cym go od orbity Jowisza. Planeta zosta\u0142a nazwana od imienia rzymskiego boga wojny \u2013 Marsa, zawdzi\u0119cza j\u0105 barwie, kt\u00f3ra przy obserwacji z Ziemi wydaje si\u0119 rdzawo-czerwona i kojarzy\u0142a si\u0119 staro\u017cytnym Rzymianom z po\u017cog\u0105 wojenn\u0105. Odcie\u0144 ten bierze si\u0119 od tlenk\u00f3w \u017celaza pokrywaj\u0105cych powierzchni\u0119. Mars jest planet\u0105 wewn\u0119trzn\u0105 z cienk\u0105 atmosfer\u0105, o powierzchni usianej kraterami uderzeniowymi, podobnie jak powierzchnia Ksi\u0119\u017cyca i wielu innych cia\u0142 Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Wyst\u0119puj\u0105 na nim r\u00f3\u017cne rodzaje terenu, podobne do ziemskich: wulkany, doliny, kaniony, pustynie i polarne czapy lodowe. Okres obrotu wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi jest niewiele d\u0142u\u017cszy ni\u017c ziemski i wynosi 24,6229 godziny (24 h 37 m 22 s). Na Marsie znajduje","start_idx":0,"end_idx":52}
{"id":"mrc_3927","question":"sk\u0105d pochodzi og\u00f3rek?","answer":"prawdopodobnie z Indii, z podn\u00f3\u017ca Himalaj\u00f3w.","context":"prawdopodobnie z Indii, z podn\u00f3\u017ca Himalaj\u00f3w. Znany by\u0142 ju\u017c bowiem w staro\u017cytnym Egipcie oko\u0142o 2000 lat p.n.e., sk\u0105d przypuszczalnie w czasie wojen grecko-perskich uprawa jego rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 na kraje basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. W zachodniej cz\u0119\u015bci Europy upowszechnili go Rzymianie, za\u015b do lud\u00f3w s\u0142owia\u0144skich dotar\u0142 z Bizancjum wraz z nazw\u0105 wywodz\u0105c\u0105 si\u0119 od s\u0142owa \"\u201eangurion\u201d\" (niedojrza\u0142y). W \u015bredniowieczu warzywo to pojawi\u0142o si\u0119 w uprawie w Europie P\u00f3\u0142nocnej. W Polsce uprawa og\u00f3rka upowszechni\u0142a si\u0119 w wieku XVI. * Ro\u015blina kosmetyczna. Sok og\u00f3rkowy doskonale oczyszcza sk\u00f3r\u0119 i zalecany jest nawet dla sk\u00f3ry nadwra\u017cliwej. == Warto\u015b\u0107 \u017cywieniowa == Warto\u015b\u0107 \u017cywieniowa og\u00f3rka polega g\u0142\u00f3wnie na smaku i usprawnianiu procesu trawienia. Owoce og\u00f3rka zawieraj\u0105 niewielkie ilo\u015bci witamin i sk\u0142adnik\u00f3w mineralnych. Pomagaj\u0105 w usuwaniu nadmiaru wody z","start_idx":0,"end_idx":44}
{"id":"mrc_3928","question":"co to jest okr\u0119g?","answer":"jednostka podzia\u0142u administracyjnego w wielu pa\u0144stwach","context":"Okr\u0119g \u2013 jednostka podzia\u0142u administracyjnego w wielu pa\u0144stwach, gdzie w zale\u017cno\u015bci od j\u0119zyka nosi r\u00f3\u017cne lokalne nazwy (np. \"arrondissement\" po francusku, \"Kreis\" po niemiecku, \"apskritis\" po litewsku, \"jude\u0163\" po rumu\u0144sku, \"rreth\" po alba\u0144sku, \"okres\" po czesku i s\u0142owacku, \u043e\u043a\u0440\u0443\u0433 (\"okrug\") po rosyjsku, \u043e\u043a\u0440\u0443\u0433 (\"okrug\") po serbsku, \"k\u00f6rzet\" po w\u0119giersku, \"comarca\" po hiszpa\u0144sku, \"buirg\" po irlandzku, \"s\u00fdsla\" po islandzku). == Kraje francuskoj\u0119zyczne (arrondissement) == === Francja === W podziale administracyjnym departamenty sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z \"arrondissements\". Stolica \"arrondissement\" nazywana jest podprefektur\u0105. We Francji \"arrondissement\" to r\u00f3wnie\u017c nazwa dzielnic najwi\u0119kszych miast kraju. Stolica Francji, Pary\u017c, podzielona jest na 20 dzielnic (\"arrondissements\"). Podzia\u0142 na dzielnice istnieje te\u017c w Marsylii i Lyonie. === Belgia === Belgia podzielona jest na prowincje, kt\u00f3re z kolei dziel\u0105 si\u0119","start_idx":8,"end_idx":62}
{"id":"mrc_3929","question":"ile republik mia\u0142 zwi\u0105zek radziecki?","answer":"pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych","context":"Republiki Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich, zwane tak\u017ce republikami zwi\u0105zkowymi () \u2013 wydzielone na podstawie etnicznej jednostki podzia\u0142u administracyjnego ZSRR podporz\u0105dkowane bezpo\u015brednio w\u0142adzom centralnym. W momencie powstania ZSRR tworzy\u0142y go cztery spo\u015br\u00f3d republik radzieckich powsta\u0142ych od roku 1917. Republiki zwi\u0105zkowe, kt\u00f3re 30 grudnia 1922 zawar\u0142y umow\u0119 o utworzeniu ZSRR, to: Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka, Bia\u0142oruska Socjalistyczna Republika Radziecka, Zakaukaska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka. W momencie rozpadu ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych, kt\u00f3re w konsekwencji sta\u0142y si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Republiki ZSRR zgodnie z konstytucj\u0105 == Kolejno\u015b\u0107, w jakiej republiki zwi\u0105zkowe wymienione by\u0142y w Konstytucji Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich. # Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka # Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka # Bia\u0142oruska Socjalistyczna Republika Radziecka","start_idx":649,"end_idx":679}
{"id":"mrc_3930","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a piosenka bie\u0142yje rozy?","answer":"1986 roku","context":"Bie\u0142yje rozy (ros. \u0411\u0435\u043b\u044b\u0435 \u0440\u043e\u0437\u044b, dos\u0142ownie \"Bia\u0142e r\u00f3\u017ce\") \u2013 radziecka piosenka autorstwa zespo\u0142u \u0141askowyj Maj, powsta\u0142a w 1986 roku. Autorem wersji instrumentalnej i tekstu piosenki jest Siergiej Kuzniecow. == Historia utworu == Tekst do piosenki zosta\u0142 napisany w 1986 roku przez Siergieja Kuzniecowa, a za\u015bpiewany przez w\u00f3wczas 13-letniego solist\u0119 Jurija Szatunowa. Teledysk do utworu zosta\u0142 nagrany pod koniec 1988 roku. == Popularno\u015b\u0107 == W styczniu 1989 po raz pierwszy pokazano teledysk do piosenki w Centralnej Telewizji ZSRR. Utw\u00f3r sta\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas bardzo popularny w Polsce. Kolejn\u0105 fal\u0119 popularno\u015bci piosenka prze\u017cy\u0142a na pocz\u0105tku 2008 roku; piosenkarka Natasza Urba\u0144ska za\u015bpiewa\u0142a \"Bie\u0142yje rozy\" podczas noworocznego koncertu transmitowanego na dw\u00f3ch g\u0142\u00f3wnych polskich kana\u0142ach telewizyjnych.","start_idx":119,"end_idx":128}
{"id":"mrc_3931","question":"jakie s\u0105 dzielnice w \u0142odzi?","answer":"Ba\u0142uty, G\u00f3rna, \u015ar\u00f3dmie\u015bcie, Polesie oraz Widzew.","context":"Podzia\u0142 administracyjny \u0141odzi \u2013 podzia\u0142 administracyjny obszaru miasta \u0141odzi na pomocnicze jednostki administracyjne gminy. Miasto by\u0142o podzielone na pi\u0119\u0107 dzielnic: Ba\u0142uty, G\u00f3rna, \u015ar\u00f3dmie\u015bcie, Polesie oraz Widzew. W 1993 r. dzielnice zosta\u0142y zniesione, a \u0141\u00f3d\u017a sta\u0142a si\u0119 jednolit\u0105 gmin\u0105 miejsk\u0105 (od 1999 r\u00f3wnie\u017c miastem na prawach powiatu). \u0141\u00f3d\u017a jest podzielona na 36 osiedli administracyjnych (podzia\u0142 samorz\u0105dowy) oraz 56 obszar\u00f3w Systemu Informacji Miejskiej (podzia\u0142 TERYT) == Podzia\u0142 miasta na jednostki pomocnicze (osiedla administracyjne) == Wyodr\u0119bnione w \u0141odzi jednostki pomocnicze gminy nazywane s\u0105 osiedlami. Obecnie w mie\u015bcie jest 36 osiedli administracyjnych. === Funkcjonowanie i kompetencje osiedli === Organami uchwa\u0142odawczymi osiedla s\u0105 rada osiedla z przewodnicz\u0105cym na czele, a tak\u017ce zarz\u0105d osiedla z przewodnicz\u0105cym na czele. W sk\u0142ad rady osiedla, w zale\u017cno\u015bci od zaludnienia","start_idx":165,"end_idx":213}
{"id":"mrc_3932","question":"kto prowadzi postaw na milion?","answer":"\u0141ukasza Nowickiego","context":"Postaw na milion \u2013 polski teleturniej oparty na formacie \"The Money Drop\", emitowany na antenach Telewizji Polskiej od 2011 roku, prowadzony przez \u0141ukasza Nowickiego. == Zasady gry == Aby wzi\u0105\u0107 udzia\u0142 w teleturnieju, nale\u017cy wype\u0142ni\u0107 formularz zg\u0142oszeniowy na oficjalnej stronie programu, obserwowa\u0107 profil programu na portalu spo\u0142eczno\u015bciowym Facebook oraz czeka\u0107 na maila zwrotnego od redakcji programu. Nagrania programu realizowane s\u0105 w studiu S-3 TVP3 Krak\u00f3w na krakowskim \u0141\u0119gu. Wszystkie podstawowe zasady teleturnieju wzorowane s\u0105 na regu\u0142ach brytyjskiego odpowiednika \u2013 \"The Million Pound Drop\" (p\u00f3\u017aniej \"The \u00a3100K Drop).\" Do ka\u017cdej gry przyst\u0119puje dwoje graczy, zazwyczaj cz\u0142onk\u00f3w rodziny b\u0105d\u017a przyjaci\u00f3\u0142. Aby wygra\u0107 pieni\u0105dze, musz\u0105 odpowiedzie\u0107 na osiem pyta\u0144. W \u017cadnym momencie gry nie mog\u0105 si\u0119 z niej wycofa\u0107 z posiadanymi pieni\u0119dzmi. Przed","start_idx":147,"end_idx":165}
{"id":"mrc_3933","question":"jaki tryb \u017cycia prowadzili bogowie?","answer":"Pili boski nektar i jedli ambrozj\u0119, kt\u00f3ra dawa\u0142a im nie\u015bmiertelno\u015b\u0107 i urod\u0119.","context":"Bogowie olimpijscy \u2013 bogowie zamieszkuj\u0105cy g\u00f3r\u0119 Olimp w mitologii greckiej. Sprawowali wszelk\u0105 w\u0142adz\u0119 nad lud\u017ami i decydowali o ich istnieniu, \u017cyciu lub \u015bmierci. Pili boski nektar i jedli ambrozj\u0119, kt\u00f3ra dawa\u0142a im nie\u015bmiertelno\u015b\u0107 i urod\u0119. By\u0142o ich dwunastu. Sk\u0142ad owej dwunastki nie zawsze by\u0142 jednak jednakowy. W ka\u017cdym \u017ar\u00f3dle wymieniano jednak: Afrodyt\u0119, Apollo, Aresa, Artemid\u0119, Aten\u0119, Hefajstosa, Her\u0119, Hermesa, Posejdona, Zeusa. Pozosta\u0142e dwa miejsca w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3de\u0142 uzupe\u0142niaj\u0105: Hades, Demeter, Dionizos oraz Hestia. Dynasti\u0119 bog\u00f3w zapocz\u0105tkowali: Uranos (niebo) i Gaja (ziemia), kt\u00f3ra narodzi\u0142a si\u0119 z Chaosu i sama z siebie urodzi\u0142a Uranosa we \u015bnie. Ich potomstwem byli: tytani i tytanidy, hekatonchejrowie oraz cyklopi niebia\u0144scy. Kronos po\u015blubi\u0142 Rej\u0119, nast\u0119pnie okaleczy\u0142 i pozbawi\u0142 swojego ojca w\u0142adzy. Uranos przekl\u0105\u0142 Kronosa i przepowiedzia\u0142,","start_idx":162,"end_idx":238}
{"id":"mrc_3934","question":"gdzie jest nasielsk?","answer":"Nasielsk () \u2013 miasto w Polsce, w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, w powiecie nowodworskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nasielsk, po\u0142o\u017cone 50 km na p\u00f3\u0142noc od Warszawy, nad Nasieln\u0105, w dawnej ziemi zakroczymskiej historycznego Mazowsza.","context":"Nasielsk () \u2013 miasto w Polsce, w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, w powiecie nowodworskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nasielsk, po\u0142o\u017cone 50 km na p\u00f3\u0142noc od Warszawy, nad Nasieln\u0105, w dawnej ziemi zakroczymskiej historycznego Mazowsza. 30 czerwca 2015 miasto zamieszkiwa\u0142o 7640 os\u00f3b. == Demografia == Ludno\u015b\u0107 Nasielska na przestrzeni ostatnich 230 lat. ImageSize = width:480 height:220 PlotArea = left:70 right:40 top:20 bottom:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify Colors = id:gray1 value:gray(0.9) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:8000 ScaleMajor = unit:year increment:1000 start:0 gridcolor:gray1 PlotData = bar:1777 color:gray1 width:1 from:0 till:774 width:15 text:774 textcolor:red fontsize:8px bar:1827 color:gray1 width:1 from:0 till:3050 width:15 text:3050 textcolor:red fontsize:8px bar:1921 color:gray1 width:1 from:0 till:5030 width:15 text:5030 textcolor:red fontsize:8px bar:1946 color:gray1 width:1 from:0 till:4028 width:15 text:4028 textcolor:red fontsize:8px bar:1995","start_idx":0,"end_idx":232}
{"id":"mrc_3935","question":"co oznacza imi\u0119 anna?","answer":"t\u0142umaczy si\u0119 jako \u201epe\u0142na wdzi\u0119ku, \u0142aski\u201d.","context":"Anna, Hanna (hebr. \u05d7\u05b7\u05e0\u05b8\u05bc\u05d4 \"hann\u0101h\" \u2013 \u201e\u0142aska\u201d) \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia hebrajskiego, kt\u00f3re t\u0142umaczy si\u0119 jako \u201epe\u0142na wdzi\u0119ku, \u0142aski\u201d. W Polsce imi\u0119 Anna notowane jest od 1229 roku, za\u015b w formie Hanna \u2013 od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Hani\u0142a(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Ha\u0144ka, Janka, Nuchna, Nutka. Nag\u0142osowe \"h-\" mo\u017cna wyja\u015bni\u0107 jako przydech przed samog\u0142osk\u0105 znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 na pocz\u0105tku imienia lub jako wyraz wp\u0142yw\u00f3w niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek sta\u0142a si\u0119 imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ci\u0105gu wraz z pochodnymi formami \u2013 r\u00f3wnie\u017c w czasach wsp\u00f3\u0142czesnych \u2013 wyst\u0119puje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika. Anna jest najpopularniejszym imieniem w Polsce. Wed\u0142ug stanu","start_idx":93,"end_idx":134}
{"id":"mrc_3936","question":"gdzie dzieje si\u0119 akcja nad niemnem?","answer":"Miniewicze, maj\u0105tek Kamie\u0144skich), Olszynka \u2013 maj\u0105tek Kir\u0142\u00f3w, Osowce \u2013 pa\u0142ac Andrzejowej Korczy\u0144skiej oraz za\u015bcianek Bohatyrowicze (miejsce rzeczywiste).","context":"Miniewicze, maj\u0105tek Kamie\u0144skich), Olszynka \u2013 maj\u0105tek Kir\u0142\u00f3w, Osowce \u2013 pa\u0142ac Andrzejowej Korczy\u0144skiej oraz za\u015bcianek Bohatyrowicze (miejsce rzeczywiste). Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 pomi\u0119dzy czerwcem i sierpniem 1886 roku. W fabule utworu zastosowano podw\u00f3jn\u0105 perspektyw\u0119 czasow\u0105. Przesz\u0142o\u015b\u0107 wywo\u0142ywana jest wspomnieniami bohater\u00f3w, niekiedy opisowo przez narratora; odwo\u0142ywanie si\u0119 do niej s\u0142u\u017cy z regu\u0142y ocenie post\u0119powania bohater\u00f3w i ich charakter\u00f3w. === Przynale\u017cno\u015b\u0107 gatunkowa === Krytyka literacka, bardzo zainteresowana utworem Orzeszkowej, uzna\u0142a \"Nad Niemnem\" za epopej\u0119. Orzeszkowa stara\u0142a si\u0119 jednak napisa\u0107 powie\u015b\u0107 zgodnie z postulatami realizmu \u2013 tzn. ograniczy\u0107 i zupe\u0142nie wyeliminowa\u0107 komentarz odautorski, oceny narracyjne i moralizatorstwo. Efekt ko\u0144cowy nie jest zupe\u0142nie udany \u2013 niekiedy autorka wtr\u0105ca bowiem retoryczny patos, uroczyst\u0105 sk\u0142adni\u0119, poetyzmy itp. Sugeruje te\u017c czytelnikowi, kt\u00f3re z postaci s\u0105 pozytywne, a z","start_idx":0,"end_idx":152}
{"id":"mrc_3937","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 \u015blub klary i wac\u0142awa?","answer":"W kaplicy","context":"prosi tak\u017ce o niep\u0142acenie jego d\u0142ug\u00f3w. Wraca Cze\u015bnik. Postanawia zwabi\u0107 do siebie Wac\u0142awa. Dyktuje swemu sekretarzowi \u2013 Dyndalskiemu \u2013 list, kt\u00f3ry ma wygl\u0105da\u0107, jak list od Klary. Nie udaje mu si\u0119 jednak napisa\u0107 go przekonuj\u0105co i wysy\u0142a do Wac\u0142awa s\u0142ug\u0119. Przybywa zwabiony Wac\u0142aw i zostaje zatrzymany przez Cze\u015bnika. Cze\u015bnik informuje go, \u017ce ma do wyboru \u2013 albo lochy w zamku, albo \u015blub z Klar\u0105. Kochankowie s\u0105 zaskoczeni, ale oczywi\u015bcie wyra\u017caj\u0105 zgod\u0119. W kaplicy czeka ju\u017c na nich ksi\u0105dz. U Cze\u015bnika zjawia si\u0119 Rejent \u2013 czeka\u0142 na Raptusiewicza w wyznaczonym miejscu na pojedynek, jednak Cze\u015bnik nie pojawi\u0142 si\u0119. Gdy dowiaduje si\u0119 o \u015blubie syna, wpada w furi\u0119. Sytuacj\u0119 wyja\u015bnia Podstolina, o\u015bwiadczaj\u0105c, \u017ce ca\u0142y jej maj\u0105tek przepisany zosta\u0142 na Klar\u0119, kt\u00f3ra mia\u0142a","start_idx":453,"end_idx":462}
{"id":"mrc_3938","question":"jaki zaw\u00f3d mia\u0142a kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"El\u017cbieta by\u0142a tytularnym dow\u00f3dc\u0105 s\u0142u\u017cby piel\u0119gniarskiej w Wielkiej Brytanii.","context":"jej popularno\u015b\u0107 w\u015br\u00f3d Brytyjczyk\u00f3w. Para kr\u00f3lewska odbywa\u0142a w okresie wojny wiele podr\u00f3\u017cy po kraju, odwiedzaj\u0105c zbombardowane miasta i fabryki oraz rannych w szpitalach. El\u017cbieta by\u0142a tytularnym dow\u00f3dc\u0105 s\u0142u\u017cby piel\u0119gniarskiej w Wielkiej Brytanii. W 1947 wraz z m\u0119\u017cem odby\u0142a d\u0142ug\u0105 podr\u00f3\u017c po Afryce Po\u0142udniowej, rok p\u00f3\u017aniej obchodzili jubileusz 25-lecia ma\u0142\u017ce\u0144stwa. Na pocz\u0105tku lat 50. choroba kr\u00f3la ograniczy\u0142a jego aktywno\u015b\u0107 publiczn\u0105; zmar\u0142 6 lutego 1952. Na tron wst\u0105pi\u0142a starsza c\u00f3rka, El\u017cbieta II. == Kr\u00f3lowa Matka == Po \u015bmierci m\u0119\u017ca kr\u00f3lowa El\u017cbieta otrzyma\u0142a tytu\u0142 \"Her Majesty Queen Elizabeth The Queen Mother\"; odst\u0105piono od zwyczajowego tytu\u0142u \"Queen Elizabeth\" dla odr\u00f3\u017cnienia od panuj\u0105cej c\u00f3rki oraz od alternatywnego \"Queen Dowager\" (\"Kr\u00f3lowa Wdowa\"), poniewa\u017c \u017cy\u0142a jeszcze kr\u00f3lowa Maria, \u017cona Jerzego V. W\u015br\u00f3d Brytyjczyk\u00f3w zyska\u0142a przydomek \"Queen Mum\".","start_idx":170,"end_idx":246}
{"id":"mrc_3939","question":"z czego dudek buduje gniazdo?","answer":"suchych traw, li\u015bci, mchu i w\u0142osia","context":"ha. === Gniazdo === W obszernej dziupli spr\u00f3chnia\u0142ego drzewa (szczeg\u00f3lnie cz\u0119sto wybiera wierzby), pod korzeniami, w skrzynkach l\u0119gowych, norach skarp i urwisk, zag\u0142\u0119bieniach tworzonych przez korzenie, szczelinach ska\u0142, stertach kamieni lub w szczelinach budynk\u00f3w, r\u00f3wnie\u017c w opuszczonych domach pod okapem dachu, w przybud\u00f3wkach i na werandach. Wysoko\u015b\u0107 umieszczania gniazda rzadko przekracza 3 m. Wy\u015bci\u00f3\u0142ka w gnie\u017adzie nie wyst\u0119puje lub jest bardzo sk\u0105pa, z\u0142o\u017cona z suchych traw, li\u015bci, mchu i w\u0142osia. Gniazda dudk\u00f3w znane s\u0105 z nieprzyjemnego zapachu, co wynika\u0107 mia\u0142o z tego, \u017ce rodzice rzekomo nie usuwaj\u0105 z niego odchod\u00f3w piskl\u0105t. W rzeczywisto\u015bci m\u0142ode wypr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 przez otw\u00f3r wlotowy dziupli, a przykra wo\u0144 pochodzi z wydzieliny gruczo\u0142u kuprowego samicy i m\u0142odych, kt\u00f3r\u0105 wystrzykuj\u0105 na napastnika, gdy czuj\u0105 si\u0119 zagro\u017cone i","start_idx":467,"end_idx":501}
{"id":"mrc_3940","question":"kto wyst\u0105pi w finale eurowizji 2021?","answer":"W finale wyst\u0105pi\u0105 m.in. Afrojack ft. Glennis Grace i Wulf, Duncan Laurence oraz Lenny Kuhr, Teach-In, Sandra Kim, Elena Paparizou, Lordi oraz M\u00e5ns Zelmerl\u00f6w podczas pokazu \u201eRock the Roof\u201d.","context":"i ceremonii otwarcia. 4 maja 2021 EBU poda\u0142a informacj\u0119 o wyst\u0119pach go\u015bci specjalnych. Pierwszy p\u00f3\u0142fina\u0142 otworzy Duncan Laurence, wykonuj\u0105c \u201eFeel Something\u201d. W wyst\u0119pie interwa\u0142owym wyst\u0105pi piosenkarka Davina Michelle i aktorka Thekla Reuten w pokazie zatytu\u0142owanym \u201eThe Power of Water\u201d. Drugi p\u00f3\u0142fina\u0142 otworz\u0105 breakdancer Redo i piosenkarka i autorka tekst\u00f3w Eefje de Visser z wyst\u0119pem \u201eForward Unlimited\u201d. Tancerz baletowy Ahmadem Joudeh i BMX-er Dezem Maarsen wyst\u0105pi\u0105 podczas interwa\u0142u w pokazie \u201eClose Encounter of a Special Kind\u201d. W finale wyst\u0105pi\u0105 m.in. Afrojack ft. Glennis Grace i Wulf, Duncan Laurence oraz Lenny Kuhr, Teach-In, Sandra Kim, Elena Paparizou, Lordi oraz M\u00e5ns Zelmerl\u00f6w podczas pokazu \u201eRock the Roof\u201d. === Przygotowania === 7 maja 2020 w\u0142adze holenderskie zabroni\u0142y wszelkich masowych zgromadze\u0144 w kraju do czasu","start_idx":537,"end_idx":725}
{"id":"mrc_3941","question":"jaka rzeka przep\u0142ywa przez berno?","answer":"rzek\u0105 Aare","context":"Berno (niem. \"Bern\", fr. \"Berne\", w\u0142. \"Berna\", rm. \"Berna\", gsw. \"B\u00e4rn\") \u2013 \"de facto\" stolica oraz czwarte co do wielko\u015bci i ludno\u015bci miasto oraz gmina (niem. \"Einwohnergemeinde\") w Szwajcarii, siedziba rz\u0105du (niem. \"Bundesstadt\") i stolica kantonu Berno. Znajduje si\u0119 w regionie administracyjnym Bern-Mittelland, oraz okr\u0119gu Bern-Mittelland. Miasto le\u017cy nad rzek\u0105 Aare dziel\u0105c\u0105 je na dwie cz\u0119\u015bci po\u0142\u0105czone mostami. Za\u0142o\u017cy\u0142 je w 1191 roku ksi\u0105\u017c\u0119 Z\u00e4hringen Bertold V i wed\u0142ug legendy, nazwa\u0142 je \"Bern\" (niem. \"B\u00e4r\" \u2013 nied\u017awied\u017a), gdy\u017c zabi\u0142 tam nied\u017awiedzia podczas polowania. Dzi\u015b nied\u017awied\u017a znajduje si\u0119 w miejskim herbie i jest maskotk\u0105 miasta. Od XIX wieku na wybiegu nad rzek\u0105 Aare (w formie fosy, st\u0105d niem. \"B\u00e4rengraben\") trzymane s\u0105 nied\u017awiedzie. Dodatkowym argumentem przemawiaj\u0105cym za po\u0142o\u017ceniem miasta by\u0142o zakole rzeki","start_idx":359,"end_idx":369}
{"id":"mrc_3942","question":"ile cywil\u00f3w zgin\u0119\u0142o w iraku?","answer":"Nie istniej\u0105 dok\u0142adne i wiarygodne statystyki strat po obu stronach, a tak\u017ce w\u015br\u00f3d ludno\u015bci cywilnej.","context":"bowiem mniejsze i wi\u0119ksze boje. Pocz\u0105tkowo koncentrowa\u0142y si\u0119 one na terenach zamieszkanych przez sunnit\u00f3w, z kt\u00f3rych wywodzili si\u0119 niemal wszyscy cz\u0142onkowie re\u017cimu Husajna. P\u00f3\u017aniej jednak, wraz z konsolidacj\u0105 i wzrostem stopnia zorganizowania podziemnych oddzia\u0142\u00f3w irackich walcz\u0105cych z okupantami, walki partyzanckie, akty sabota\u017cu i terroryzmu rozla\u0142y si\u0119 praktycznie po ca\u0142ym kraju. Z ponad 1600 (do lipca 2005) strat ameryka\u0144skich, ponad 1300 wydarzy\u0142o si\u0119 ju\u017c po 1 maja 2003. === Straty po obu stronach === Nie istniej\u0105 dok\u0142adne i wiarygodne statystyki strat po obu stronach, a tak\u017ce w\u015br\u00f3d ludno\u015bci cywilnej. Szacunki prowadzone z r\u00f3\u017cnych punkt\u00f3w widzenia r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 w bardzo szerokim zakresie. Poni\u017csza tabela podaje szacunkowe straty zar\u00f3wno w czasie samej inwazji, jak i w czasie okupacji (stan na 20 czerwca 2007).","start_idx":512,"end_idx":613}
{"id":"mrc_3943","question":"jakie tytu\u0142y nosi nasz hymn?","answer":"Mazurka D\u0105browskiego","context":"Polski hymn narodowy sta\u0142 si\u0119 protoplast\u0105 dla innych s\u0142owia\u0144skich hymn\u00f3w i pie\u015bni. S\u0142owacy \u015bpiewali: \"Hej, Slov\u00e1ci, e\u0161te na\u0161a slovensk\u00e1 re\u010d \u017eije\". Autorem w 1834 r. by\u0142 Samo Tom\u00e1\u0161ik, pastor lutera\u0144ski. Ten tytu\u0142 p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 zamieniony przez Czech\u00f3w na \"Hej, Slovan\u00e9\". Pie\u015b\u0144 sta\u0142a si\u0119 pie\u015bni\u0105 wszystkich S\u0142owian po zje\u017adzie wszechs\u0142owia\u0144skim w 1848 roku w Pradze. \u0141u\u017cyczanie maj\u0105 pie\u015b\u0144 \"Hi\u0161\u0107e Serbstwo njezhubjene\" (\"Jeszcze \u0141u\u017cyce nie zgin\u0119\u0142y\") napisan\u0105 przez Handrija Zejlera w 1845 r. na wz\u00f3r \"Mazurka D\u0105browskiego\", a Chorwaci pie\u015b\u0144 \"Jo\u0161 Hrvatska ni propala\" (\"Jeszcze Chorwacja nie umar\u0142a\") z 1833 autorstwa Ferdynanda Livadicia. Tekst ukrai\u0144skiego hymnu narodowego z 1863, zaczynaj\u0105cego si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"\u0429\u0435 \u043d\u0435 \u0432\u043c\u0435\u0440\u043b\u0430 \u0423\u043a\u0440\u0430\u0457\u043d\u0430\" (\"Jeszcze nie umar\u0142a Ukraina\"), jest kolejnym przyk\u0142adem, jak polska pie\u015b\u0144 wyzwole\u0144cza, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 p\u00f3\u017aniejszym","start_idx":499,"end_idx":519}
{"id":"mrc_3944","question":"jak\u0105 jednostk\u0119 ma \u0142adunku?","answer":"jednostk\u0105 \u0142adunku jest kulomb (C)","context":"odleg\u0142o\u015b\u0107 mi\u0119dzy na\u0142adowanymi cia\u0142ami jest znacznie wi\u0119ksza od rozmiar\u00f3w tych cia\u0142, lub \u0142adunki maj\u0105 symetri\u0119 sferyczn\u0105. === \u0141adunek sferyczny === Jednorodnie na\u0142adowane sfery oddzia\u0142uj\u0105 tak, jakby ca\u0142y ich \u0142adunek by\u0142 skupiony w geometrycznym \u015brodku sfery. Wewn\u0105trz takiego \u0142adunku sferycznego pole elektryczne zanika (nat\u0119\u017cenie pola elektrycznego jest r\u00f3wne zeru). == Jednostka \u0142adunku == W uk\u0142adzie SI jednostk\u0105 \u0142adunku jest kulomb (C), 1 C jest r\u00f3wny oko\u0142o 6,24\u00b71018 \u0142adunk\u00f3w elementarnych : 1\\text {C}=6{,}24\\cdot 10^{18} \\text {e} : 1\\text {e}=1{,}602\\cdot 10^{-19} \\text {C} W fizyce wykorzystuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c zaproponowany przez Maxa Plancka system jednostek naturalnych zdefiniowanych wy\u0142\u0105cznie jak kombinacje sta\u0142ych fizycznych. W systemie tym jednostka \u0142adunku wyra\u017ca si\u0119 przez : q_P = \\sqrt{\\hbar c 4 \\pi \\varepsilon_0} i wynosi 1,8755459 \u00d7 10\u221218 C","start_idx":405,"end_idx":438}
{"id":"mrc_3945","question":"w jakim pa\u0144stwie odbywaj\u0105 si\u0119 skoki narciarskie?","answer":"si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w krajach nordyckich i Europie \u015arodkowej, z pojedynczymi konkursami w Japonii. Sporadycznie, w wybranych latach, tak\u017ce w Stanach Zjednoczonych, Korei Po\u0142udniowej, Kanadzie, Rosji, Szwecji, Rumunii, Kazachstanie, we Francji i W\u0142oszech.","context":"Puchar \u015awiata w skokach narciarskich \u2013 rozgrywany corocznie, pomi\u0119dzy listopadem a marcem, cykl zawod\u00f3w w skokach narciarskich, przeprowadzany przez Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Narciarsk\u0105 (FIS). Odbywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w krajach nordyckich i Europie \u015arodkowej, z pojedynczymi konkursami w Japonii. Sporadycznie, w wybranych latach, tak\u017ce w Stanach Zjednoczonych, Korei Po\u0142udniowej, Kanadzie, Rosji, Szwecji, Rumunii, Kazachstanie, we Francji i W\u0142oszech. Za zaj\u0119cie odpowiedniego miejsca w pojedynczych zawodach uczestnik otrzymuje dan\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w. Ka\u017cdemu zawodnikowi, kt\u00f3ry co najmniej raz zaj\u0105\u0142 miejsce w\u015br\u00f3d 30 najlepszych w konkursie, sumuje si\u0119 zdobyte w nich punkty. Na podstawie tych punkt\u00f3w tworzona jest klasyfikacja Pucharu \u015awiata. Jest ona przej\u015bciowa, tzn. jest aktualizowana po ka\u017cdym konkursie. Jej aktualny lider w kolejnym konkursie Pucharu \u015awiata startuje w \u017c\u00f3\u0142tym plastronie. Po odbyciu si\u0119","start_idx":199,"end_idx":445}
{"id":"mrc_3946","question":"ilu wiezniow bylo w auschwitz?","answer":"Liczba przetrzymywanych jednorazowo waha\u0142a si\u0119 od kilku do kilkunastu tysi\u0119cy, rzadko przekraczaj\u0105c 20 tysi\u0119cy wi\u0119\u017ani\u00f3w.","context":"przest\u0119pc\u00f3w kryminalnych, radzieckich je\u0144c\u00f3w wojennych, ksi\u0119\u017cy, \u017byd\u00f3w, tzw. elementy antyspo\u0142eczne, w mniejszym stopniu r\u00f3wnie\u017c niemieckich homoseksualist\u00f3w. Liczba przetrzymywanych jednorazowo waha\u0142a si\u0119 od kilku do kilkunastu tysi\u0119cy, rzadko przekraczaj\u0105c 20 tysi\u0119cy wi\u0119\u017ani\u00f3w. Pierwsza grupa 30 wi\u0119\u017ani\u00f3w niemieckich stanowi\u0142a zacz\u0105tek funkcyjnej kadry obozowej (kapo, blokowi). Pierwszy masowy transport do Auschwitz odby\u0142 si\u0119 14 czerwca 1940. Przywieziono wtedy wagonami kolejowymi drugiej klasy z wi\u0119zienia w Tarnowie 728 wi\u0119\u017ani\u00f3w politycznych \u2013 byli to Polacy oraz kilku polskich \u017byd\u00f3w. Otrzymali oni numery od 31 (przypad\u0142 Stanis\u0142awowi Ryniakowi) do 758. Wojn\u0119 prze\u017cy\u0142o 239 z nich. Wi\u0119\u017aniowie byli zmuszani do rozbudowy obozu. Do 22 blok\u00f3w dobudowano z czasem si\u0142ami wi\u0119\u017ani\u00f3w kolejnych osiem blok\u00f3w, a do blok\u00f3w parterowych dobudowano pi\u0119tro. Wok\u00f3\u0142 obozu utworzono ma\u0142y i du\u017cy \u0142a\u0144cuch stra\u017cy","start_idx":158,"end_idx":278}
{"id":"mrc_3947","question":"jak nazywa si\u0119 trener polskich siatkarzy?","answer":"Nikola Grbi\u0107","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":398}
{"id":"mrc_3948","question":"co skupia promienie \u015bwietlne?","answer":"uk\u0142ad optyczny oka","context":"Kr\u00f3tkowzroczno\u015b\u0107 (miopia, z gr. \u2192 \"myopia\") \u2013 jedna z najcz\u0119\u015bciej spotykanych wad refrakcyjnych wzroku polegaj\u0105ca na tym, \u017ce uk\u0142ad optyczny oka nieprawid\u0142owo skupia promienie \u015bwietlne. Oko miarowe to takie, kt\u00f3re bez \u017cadnego napi\u0119cia mi\u0119\u015bni, a wi\u0119c bez akomodacji, skupia r\u00f3wnoleg\u0142e promienie \u015bwiat\u0142a dok\u0142adnie na siatk\u00f3wce, czyli dla obiektu niesko\u0144czenie odleg\u0142ego na siatk\u00f3wce pojawi si\u0119 jego ostry obraz. W oku kr\u00f3tkowzrocznym r\u00f3wnoleg\u0142e promienie ogniskowane s\u0105 przed siatk\u00f3wk\u0105. Przy akomodacji promienie te ogniskowane s\u0105 jeszcze bli\u017cej, wi\u0119c \u2013 przeciwnie do dalekowidza \u2013 kr\u00f3tkowidz nie mo\u017ce sobie pom\u00f3c napi\u0119ciem mi\u0119\u015bni ocznych. Je\u015bli jednak jest wystarczaj\u0105co jasno to pomaga sobie mru\u017c\u0105c oczy, zmniejszaj\u0105c rozproszenie obrazu na siatk\u00f3wce poprzez zwi\u0119kszenie g\u0142\u0119bi ostro\u015bci. Nazwa kr\u00f3tkowzroczno\u015bci \u201emiopia\u201d pochodzi z j\u0119zyka greckiego (\"my\u014dp\u00eda\" \u201ekr\u00f3tkowzroczno\u015b\u0107\u201d, od \"m\u00fd\u014dps\" \u201ekr\u00f3tkowidz\u201d, dos\u0142ownie","start_idx":125,"end_idx":143}
{"id":"mrc_3949","question":"ile ludzi mieszka w kazachstanie?","answer":"ponad 19 mln mieszka\u0144c\u00f3w (2021) Kazachstanu","context":"ZSRR, proklamowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015b\u0107. W 1997 roku stolica kraju zosta\u0142a przeniesiona z po\u0142o\u017conego na po\u0142udniu miasta A\u0142maty do znajduj\u0105cej si\u0119 bli\u017cej geograficznego centrum kraju i dalej od granicy z Chinami Akmo\u0142y, przemianowanej p\u00f3\u017aniej na Astan\u0119. == Demografia == Ludno\u015b\u0107 Kazachstanu jest bardzo zr\u00f3\u017cnicowana. Spo\u015br\u00f3d ponad 19 mln mieszka\u0144c\u00f3w (2021) Kazachstanu najwi\u0119ksze grupy etniczne stanowi\u0105 Kazachowie \u2013 70,4% oraz Rosjanie \u2013 ponad 15,5%. === Narodowo\u015bci (2021) === === Wyznania === Struktura religijna w 2021 roku, wed\u0142ug spisu powszechnego z 2021 roku: * muzu\u0142manie \u2013 69,31%, * chrze\u015bcijanie \u2013 17,19%: ** prawos\u0142awni \u2013 17,04%, ** katolicy \u2013 2,10%, ** protestanci \u2013 0,05%, * judai\u015bci \u2013 0,04% * buddy\u015bci \u2013 0,08% * inne religie \u2013 0,12% * odm\u00f3wi\u0142o odpowiedzi \u2013 11,01%, * atei\u015bci \u2013","start_idx":316,"end_idx":359}
{"id":"mrc_3950","question":"jak brzmia\u0142a zagadka sfinksa kr\u00f3l edyp?","answer":"\u201eCo to za zwierz\u0119, kt\u00f3re rano chodzi na czterech nogach, w po\u0142udnie na dw\u00f3ch, a wieczorem na trzech?\u201d","context":"Sfinks \u2013 w mitologii greckiej uskrzydlony potw\u00f3r o ciele lwa oraz g\u0142owie i piersiach kobiety. Wed\u0142ug Hezjoda c\u00f3rka Chimery i Ortrosa, w innych przekazach \u2013 c\u00f3rka Tyfona i Echidny. Pilnowa\u0142a dost\u0119pu do Teb, siedz\u0105c na skale w w\u0105wozie i po\u017ceraj\u0105c ludzi, kt\u00f3rzy nie potrafili rozwi\u0105za\u0107 jej zagadki. Zadawa\u0142a pytanie, kt\u00f3rego nauczy\u0142a si\u0119 od muz: \u201eCo to za zwierz\u0119, kt\u00f3re rano chodzi na czterech nogach, w po\u0142udnie na dw\u00f3ch, a wieczorem na trzech?\u201d Edyp po wr\u00f3\u017cebnym \u015bnie rozwi\u0105za\u0142 jej zagadk\u0119 odpowiadaj\u0105c, \u017ce to cz\u0142owiek (dzie\u0144 to \u017cycie cz\u0142owieka, kt\u00f3ry w dzieci\u0144stwie raczkuje, jako doros\u0142y chodzi na dw\u00f3ch nogach, a na staro\u015b\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa trzeciej nogi, czyli laski). Rozwi\u0105zanie zagadki spowodowa\u0142o \u015bmier\u0107 potwora, kt\u00f3ry rzuci\u0142 si\u0119 w przepa\u015b\u0107. Sfinks zadawa\u0142a jeszcze jedno","start_idx":343,"end_idx":444}
{"id":"mrc_3951","question":"kto zaprojektowa\u0142 burj khalifa?","answer":"Wie\u017cowiec Burd\u017c Chalifa zaprojektowany zosta\u0142 przez przedsi\u0119biorstwo architektoniczne Skidmore, Owings and Merrill","context":"u\u017cytkowe. Koszt jego budowy wyni\u00f3s\u0142 1,5 miliarda dolar\u00f3w. == Wygl\u0105d i wystr\u00f3j == Wie\u017cowiec Burd\u017c Chalifa zaprojektowany zosta\u0142 przez przedsi\u0119biorstwo architektoniczne Skidmore, Owings and Merrill, kt\u00f3re projektowa\u0142o tak\u017ce budynki Willis Tower oraz 1 World Trade Center. Og\u00f3lny jego wygl\u0105d nawi\u0105zuje do kwiatu pustyni z rodzaju \"Hymenocallis\" oraz architektury islamu (r\u00f3\u017cne ornamenty). Budowla sk\u0142ada si\u0119 z centralnego rdzenia oraz trzech \u201eramion\u201d, kt\u00f3re w miar\u0119 zwi\u0119kszania si\u0119 wysoko\u015bci s\u0105 coraz mniejsze, co nadaje jej smuk\u0142o\u015b\u0107. Na samym szczycie centralny rdze\u0144 przechodzi w iglic\u0119. Najni\u017csze pi\u0119tra przeznaczono na hotel, kt\u00f3rego wystrojem zaj\u0105\u0142 si\u0119 Giorgio Armani. == Rozmiary == Pocz\u0105tkowo konstrukcja mia\u0142a mie\u0107 wysoko\u015b\u0107 oko\u0142o 100 metr\u00f3w i wykorzystywa\u0142a projekt niewybudowanej nigdy wie\u017cy Grollo Tower w Melbourne w Australii. Nied\u0142ugo potem przedsi\u0119biorstwo Skidmore, Owings","start_idx":81,"end_idx":195}
{"id":"mrc_3952","question":"gdzie odbywa si\u0119 festiwal filmowy w wenecji?","answer":"si\u0119 w Wenecji w\u0142a\u015bciwej, lecz na wyspie Lido, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia.","context":"Festiwal Filmowy w Wenecji (w\u0142. \"Mostra Internazionale d'Arte Cinematografica di Venezia\") \u2013 mi\u0119dzynarodowy festiwal filmowy w Wenecji, uznawany za najstarsz\u0105 imprez\u0119 filmow\u0105 na \u015bwiecie. Festiwal zosta\u0142 utworzony w 1932 przez hrabiego Giuseppe Volpi di Misurata jako \"Esposizione Internazionale d'Arte Cinematografica\". Festiwal nie odbywa si\u0119 w Wenecji w\u0142a\u015bciwej, lecz na wyspie Lido, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia. Festiwal jest obecnie cz\u0119\u015bci\u0105 Biennale w Wenecji. G\u0142\u00f3wnymi nagrodami festiwalu s\u0105 Z\u0142oty Lew (\"Leone d'Oro\"), kt\u00f3ry otrzymuje najlepszy film oraz Puchar Volpiego (\"Coppa Volpi\") dla najlepszego aktora i aktorki. == Laureaci Z\u0142otego Lwa == Z\u0142oty Lew to najwa\u017cniejsza nagroda festiwalu dla najlepszego filmu. == Laureaci Srebrnego Lwa == Srebrny Lew to nieregularnie przyznawana nagroda dla najlepszego re\u017cysera wybranego filmu z sekcji konkursowej. Dawniej nagradzano","start_idx":340,"end_idx":419}
{"id":"mrc_3953","question":"kiedy walentynki data walentynek?","answer":"przypadaj\u0105ce 14 lutego.","context":"Walentynki (ang. \"Valentine\u2019s Day\") \u2013 coroczne \u015bwi\u0119to zakochanych przypadaj\u0105ce 14 lutego. Nazwa pochodzi od \u015bw. Walentego, kt\u00f3rego wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele katolickim obchodzone jest r\u00f3wnie\u017c tego dnia. Zwyczajem w tym dniu jest wysy\u0142anie list\u00f3w zawieraj\u0105cych wyznania mi\u0142osne (cz\u0119sto pisane wierszem). Na Zachodzie, zw\u0142aszcza w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, czczono \u015bw. Walentego jako patrona zakochanych. Dzie\u0144 14 lutego sta\u0142 si\u0119 wi\u0119c okazj\u0105 do obdarowywania si\u0119 drobnymi upominkami. == Historia walentynek == Walentynki s\u0105 obchodzone w po\u0142udniowej i zachodniej Europie od \u015bredniowiecza. Europa p\u00f3\u0142nocna i wschodnia do\u0142\u0105czy\u0142a do walentynkowego grona znacznie p\u00f3\u017aniej. Pomimo katolickiego patrona tego \u015bwi\u0119ta, czasem wi\u0105zane jest ono ze zbie\u017cnym terminowo zwyczajem pochodz\u0105cym z Cesarstwa Rzymskiego, polegaj\u0105cym g\u0142\u00f3wnie na poszukiwaniu wybranki serca, np. przez losowanie jej imienia ze","start_idx":66,"end_idx":89}
{"id":"mrc_3954","question":"co to utw\u00f3r?","answer":"dobro niematerialne istniej\u0105ce niezale\u017cnie od rzeczy, na kt\u00f3rej zosta\u0142o utrwalone (\"corpus mechanicum\"), rezultat tw\u00f3rczej pracy cz\u0142owieka, przedmiot prawa autorskiego.","context":"Utw\u00f3r (dzie\u0142o) \u2013 dobro niematerialne istniej\u0105ce niezale\u017cnie od rzeczy, na kt\u00f3rej zosta\u0142o utrwalone (\"corpus mechanicum\"), rezultat tw\u00f3rczej pracy cz\u0142owieka, przedmiot prawa autorskiego. W r\u00f3\u017cnych pa\u0144stwach obowi\u0105zuj\u0105 r\u00f3\u017cne definicje utworu, a prawo mi\u0119dzynarodowe okre\u015bla tylko minimalne standardy. Nie wszystkie cechy utworu s\u0105 wymienione wprost w ustawach poszczeg\u00f3lnych pa\u0144stw. Niekt\u00f3re ustawy okre\u015blaj\u0105 tylko, \u017ce przedmiotem prawa autorskiego jest utw\u00f3r. Inne wymieniaj\u0105 jedynie rodzaje utwor\u00f3w. Pierwsz\u0105 na \u015bwiecie og\u00f3ln\u0105 (poj\u0119ciow\u0105) definicj\u0119 utworu ukuli polscy prawnicy. Wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w dookre\u015blaniu poj\u0119cia utworu pe\u0142ni praktyka i nauka prawa. Najwi\u0119ksze r\u00f3\u017cnice w definicji wynikaj\u0105 z historii prawa autorskiego i z podzia\u0142u na system \"droit d\u2019auteur\" (g\u0142\u00f3wnie Europa kontynentalna) oraz system \"copyright\" (g\u0142\u00f3wnie kraje anglosaskie). W systemie \"copyright\" wi\u0119cej materia\u0142\u00f3w spe\u0142nia cechy utworu ni\u017c w systemie \"droit","start_idx":17,"end_idx":185}
{"id":"mrc_3955","question":"jaki samolot rozbil sie w smolensku?","answer":"Katastrofie uleg\u0142 wojskowy samolot Tupolew Tu-154M Lux nr boczny 101","context":"przez lider\u00f3w Prawa i Sprawiedliwo\u015bci, Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego i jego zast\u0119pc\u0119, Antoniego Macierewicza, kt\u00f3rzy sugerowali, \u017ce katastrofa mog\u0142a by\u0107 politycznym zab\u00f3jstwem, a rozbicie si\u0119 samolotu \u2013 skutkiem zamachu lub innego aktu terrorystycznego. Dochodzenia polskie i mi\u0119dzynarodowe nie znalaz\u0142y \u017cadnych dowod\u00f3w potwierdzaj\u0105cych tak\u0105 tez\u0119. == Tupolew Tu-154M nr operacyjny 101 i lot PLF 101 == Katastrofie uleg\u0142 wojskowy samolot Tupolew Tu-154M Lux nr boczny 101, wyprodukowany wiosn\u0105 1990 roku w zak\u0142adach lotniczych w Kujbyszewie w ZSRR i od tego czasu trzykrotnie remontowany, nale\u017c\u0105cy do 36 Specjalnego Pu\u0142ku Lotnictwa Transportowego (36 SPLT). === Lot PLF 101 i za\u0142oga samolotu === 10 kwietnia 2010 samolot Tu-154M odbywa\u0142 lot na trasie Warszawa \u2013 Smole\u0144sk; wed\u0142ug przepis\u00f3w polskich przelot mia\u0142 status HEAD (informacja dla s\u0142u\u017cb kontroli","start_idx":395,"end_idx":463}
{"id":"mrc_3956","question":"kto mia\u0142 najwi\u0119cej kolonii?","answer":"Wielka Brytania","context":"Sp\u00f3r o kolonie wielokrotnie prowadzi\u0142 do wojen, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze znaczenie mia\u0142y: * wojna siedmioletnia * wojna rosyjsko-japo\u0144ska * I wojna \u015bwiatowa Najwi\u0119ksze posiad\u0142o\u015bci kolonialne mia\u0142a w XIX wieku Wielka Brytania. Pod koniec stulecia do Korony Brytyjskiej nale\u017ca\u0142a czwarta cz\u0119\u015b\u0107 kuli ziemskiej, m.in. Indie, Australia, Kanada, Egipt i Afryka Po\u0142udniowa. Pot\u0119\u017cne imperia mia\u0142y r\u00f3wnie\u017c Francja i Rosja. Po pojawieniu si\u0119 w XIX wieku dw\u00f3ch nowych pa\u0144stw aspiruj\u0105cych do miana mocarstw, Niemiec i W\u0142och, r\u00f3wnie\u017c one zapragn\u0119\u0142y mie\u0107 posiad\u0142o\u015bci zamorskie. Poniewa\u017c jednak wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w dost\u0119pnych do skolonizowania by\u0142a ju\u017c pod kontrol\u0105 innych pa\u0144stw, doprowadzi\u0142o to do agresywnej polityki tych dw\u00f3ch nowych graczy na arenie mi\u0119dzynarodowej, a co za tym idzie, do wielu konflikt\u00f3w (np. incydenty w Maroku) oraz sta\u0142o si\u0119","start_idx":205,"end_idx":220}
{"id":"mrc_3957","question":"gdzie znaleziono arke noego?","answer":"w okolicy g\u00f3ry Ararat","context":"Arka Noego () \u2013 pomnik przyrody po\u0142o\u017cony w okolicy wioski \u00dczengili u podn\u00f3\u017ca g\u00f3ry Ararat, w prowincji A\u011fr\u0131, dystrykcie Do\u011fubayaz\u0131t we wschodniej Turcji. Zosta\u0142 obj\u0119ty ochron\u0105 17 wrze\u015bnia 1987 roku przez rz\u0105d Turcji na podstawie hipotezy wysuni\u0119tej przez podr\u00f3\u017cnika Rona Wyatta oraz turecki Uniwersytet im. Atat\u00fcrka, jakoby odkryta w okolicy g\u00f3ry Ararat skamienia\u0142a formacja w kszta\u0142cie statku mog\u0142a by\u0107 Ark\u0105 Noego. Rz\u0105d otworzy\u0142 w jej pobli\u017cu muzeum opisuj\u0105ce histori\u0119 bada\u0144 nad tym obiektem oraz wnioski Wyatta i innych badaczy na jego temat. == Historia == Formacj\u0119 w kszta\u0142cie statku w okolicach g\u00f3ry Ararat, zauwa\u017cy\u0142 w 1959 roku turecki kapitan i kartograf \u0130lhan Durup\u0131nar, wykonuj\u0105cy zdj\u0119cia lotnicze terenu na zlecenie NATO. Obiekt uwidoczni\u0142 si\u0119 prawdopodobnie po jednym z trz\u0119sie\u0144 ziemi. O","start_idx":331,"end_idx":352}
{"id":"mrc_3958","question":"do czego s\u0142u\u017cy rozrz\u0105d w samochodzie?","answer":"Uk\u0142ad rozrz\u0105du silnika t\u0142okowego \u2013 zestaw element\u00f3w zapewniaj\u0105cy sterowanie elementami, kt\u00f3re maj\u0105 na celu doprowadzenie \u0142adunku do cylindra silnika t\u0142okowego oraz usuni\u0119cie z niego wypracowanych gaz\u00f3w (spalin).","context":"Uk\u0142ad rozrz\u0105du silnika t\u0142okowego \u2013 zestaw element\u00f3w zapewniaj\u0105cy sterowanie elementami, kt\u00f3re maj\u0105 na celu doprowadzenie \u0142adunku do cylindra silnika t\u0142okowego oraz usuni\u0119cie z niego wypracowanych gaz\u00f3w (spalin). Rozrz\u0105d mo\u017ce by\u0107: * zaworowy \u2013 sterowanie zaworami ss\u0105cymi i wydechowymi - momentem i czasem otwarcia. * tulejowy, gdzie tuleja przesuwno-obrotowa otwiera i zamyka zawory ss\u0105ce i wydechowe. * t\u0142okowy (szczelinowy) \u2013 t\u0142ok otwiera i zamyka okna (szczeliny) do kana\u0142\u00f3w: ss\u0105cych, przelotowych i wydechowych. * sterowany przepustnic\u0105 obrotow\u0105, kt\u00f3ra otwiera i zamyka okna dolotowe dla \u0142adunku (mieszanki). * rozrz\u0105d mieszany (t\u0142okowo-zaworowy) \u2013 np. \u0142adunek do silnika odbywa si\u0119 oknami (szczelinami) w DMP, a spaliny s\u0105 usuwane przez uk\u0142ad zawor\u00f3w w g\u0142owicy (wi\u0119kszo\u015b\u0107 silnik\u00f3w wodzikowych, niekt\u00f3re silniki rotacyjne) Dwa pierwsze s\u0105 stosowane w silniku","start_idx":0,"end_idx":211}
{"id":"mrc_3959","question":"kto wybiera trybuna\u0142 konstytucyjny?","answer":"wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spo\u015br\u00f3d os\u00f3b wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cych si\u0119 wiedz\u0105 prawnicz\u0105.","context":"Trybuna\u0142 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do budynku dawnego kasyna oficerskiego w dawnym zespole Korpusu Kadet\u00f3w im. A. Suworowa przy al. Jana Chrystiana Szucha 12a. == Pozycja ustrojowa == Trybuna\u0142 Konstytucyjny jest odr\u0119bnym od s\u0105d\u00f3w, samodzielnym organem konstytucyjnym pa\u0144stwa. Posiada pozycj\u0119 niezale\u017cn\u0105 od w\u0142adzy politycznej: parlamentu, prezydenta RP i Rady Ministr\u00f3w. Pozostaje tak\u017ce poza systemem Krajowej Rady S\u0105downictwa. Organami Trybuna\u0142u Konstytucyjnego s\u0105 Prezes oraz Zgromadzenie Og\u00f3lne S\u0119dzi\u00f3w TK. Trybuna\u0142 sk\u0142ada si\u0119 z 15 s\u0119dzi\u00f3w, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spo\u015br\u00f3d os\u00f3b wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cych si\u0119 wiedz\u0105 prawnicz\u0105. Ponowny wyb\u00f3r na to stanowisko jest niedopuszczalny. Rzeczywiste unormowanie tej kwestii zawiera ustawa o statusie s\u0119dzi\u00f3w Trybuna\u0142u Konstytucyjnego, zgodnie z kt\u00f3r\u0105 s\u0119dzi\u0105 Trybuna\u0142u mo\u017ce by\u0107 osoba, kt\u00f3ra posiada kwalifikacje wymagane do pe\u0142nienia urz\u0119du na stanowisku s\u0119dziego","start_idx":531,"end_idx":626}
{"id":"mrc_3960","question":"kiedy odbywa si\u0119 bierzmowanie?","answer":"W Ko\u015bciele rzymskokatolickim bierzmowanie jest udzielane kandydatom w wieku mi\u0119dzy 14. a 18. rokiem \u017cycia, a wi\u0119c ju\u017c po przyj\u0119ciu Pierwszej komunii \u015bwi\u0119tej. Cerkiew prawos\u0142awna i Katolickie Ko\u015bcio\u0142y wschodnie udzielaj\u0105 chryzmacji wkr\u00f3tce po chrzcie (czyli niemowl\u0119tom).","context":"Bierzmowanie, chryzmacja lub miropomazanie \u2013 jeden z trzech sakrament\u00f3w wtajemniczenia chrze\u015bcija\u0144skiego w Ko\u015bciele katolickim, prawos\u0142awnym, starokatolickim i anglika\u0144skim. Zgodnie z tradycj\u0105 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 bierzmowanie uwa\u017cane jest za drugi po chrzcie sakrament inicjacji chrze\u015bcija\u0144skiej. Przez Katechizm Ko\u015bcio\u0142a katolickiego jest zaliczany do pierwszej z trzech grup siedmiu sakrament\u00f3w \u2013 \u201esakrament\u00f3w wtajemniczenia chrze\u015bcija\u0144skiego\u201d. Jego istot\u0105 jest przekazanie wiernym \u201eZnamienia daru Ducha \u015awi\u0119tego\u201d i umocnienie ich wiary. Jednoczy \u015bci\u015blej z Jezusem Chrystusem. W Ko\u015bciele rzymskokatolickim bierzmowanie jest udzielane kandydatom w wieku mi\u0119dzy 14. a 18. rokiem \u017cycia, a wi\u0119c ju\u017c po przyj\u0119ciu Pierwszej komunii \u015bwi\u0119tej. Cerkiew prawos\u0142awna i Katolickie Ko\u015bcio\u0142y wschodnie udzielaj\u0105 chryzmacji wkr\u00f3tce po chrzcie (czyli niemowl\u0119tom). Sakrament bierzmowania przyjmuje si\u0119 tylko jeden raz w \u017cyciu. == Istota i znaczenie bierzmowania == W Ko\u015bcio\u0142ach:","start_idx":574,"end_idx":844}
{"id":"mrc_3961","question":"kto by\u0142 pierwszym prezydentem polski?","answer":"Tym samym Narutowicz zosta\u0142 pierwszym prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"O wyborze Gabriela Narutowicza przes\u0105dzi\u0142y g\u0142osy lewicy, mniejszo\u015bci narodowych oraz PSL \u201ePiast\u201d, kt\u00f3re wbrew oczekiwaniom w ostatniej turze g\u0142osowania popar\u0142o Narutowicza, zamiast Zamoyskiego. W wyniku rozstrzygaj\u0105cego g\u0142osowania Gabriel Narutowicz otrzyma\u0142 289 g\u0142os\u00f3w, a hr. Zamoyski \u2013 227. Tym samym Narutowicz zosta\u0142 pierwszym prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Zwyci\u0119stwo Narutowicza by\u0142o bardzo du\u017cym zaskoczeniem dla prawicy, kt\u00f3ra spodziewa\u0142a si\u0119, \u017ce bez problemu dojdzie do wyboru jej kandydata. Zaraz po wyborze Narutowicza warszawska m\u0142odzie\u017c zwi\u0105zana z Narodow\u0105 Demokracj\u0105 zorganizowa\u0142a demonstracj\u0119, w kt\u00f3rej pod has\u0142ami \u201ePrecz z Narutowiczem\u201d, \u201ePrecz z wybra\u0144cem \u017byd\u00f3w\u201d nawo\u0142ywa\u0142a do oprotestowania wybor\u00f3w. Napastliw\u0105 kampani\u0119 prasow\u0105 przeciwko prezydentowi elektowi rozp\u0119ta\u0142y endeckie gazety: \u201eGazeta Warszawska\u201d oraz \u201eGazeta Poranna 2 Grosze\u201d, zarzucaj\u0105c mu przynale\u017cno\u015b\u0107 do masonerii, ateizm oraz zdobycie urz\u0119du dzi\u0119ki g\u0142osom mniejszo\u015bci narodowych.","start_idx":293,"end_idx":369}
{"id":"mrc_3962","question":"kiedy utworzono uni\u0119 europejsk\u0105?","answer":"Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":121,"end_idx":212}
{"id":"mrc_3963","question":"kto odkry\u0142 przyl\u0105dek dobrej nadziei?","answer":"Europejskim odkrywc\u0105 przyl\u0105dka by\u0142 w 1488 r. portugalski \u017ceglarz","context":"Przyl\u0105dek Dobrej Nadziei (, , ), pierwotnie Przyl\u0105dek Burz () \u2013 przyl\u0105dek le\u017c\u0105cy w Po\u0142udniowej Afryce, 160 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Przyl\u0105dka Igielnego. Stanowi zako\u0144czenie P\u00f3\u0142wyspu Przyl\u0105dkowego, u kt\u00f3rego nasady le\u017cy Kapsztad. P\u00f3\u0142wysep le\u017c\u0105cy w nizinnym otoczeniu stanowi\u0105 skaliste wzg\u00f3rza charakterystycznego powulkanicznego kszta\u0142tu z G\u00f3r\u0105 Sto\u0142ow\u0105 (afr. \"Tafelberg\"; ang. \"Table Mountain\") o wysoko\u015bci 1067 m n.p.m., dominuj\u0105c\u0105 nad otoczeniem i widoczn\u0105 daleko z morza, a kt\u00f3rej nazwa wiernie oddaje jej kszta\u0142t. Cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u0142wyspu, \u0142\u0105cznie z urozmaicon\u0105 lini\u0105 brzegow\u0105, stanowi rezerwat wielu stref przyrody skupionych na niewielkim terenie, z du\u017c\u0105 r\u00f3\u017cnorodno\u015bci\u0105 wyst\u0119puj\u0105cych tam organizm\u00f3w \u017cywych (w tym wiele endemit\u00f3w). Jest to jednocze\u015bnie obszar jednej z najwy\u017cszych na \u015bwiecie aktywno\u015bci wy\u0142adowa\u0144 atmosferycznych. Europejskim odkrywc\u0105 przyl\u0105dka by\u0142 w 1488 r. portugalski \u017ceglarz","start_idx":824,"end_idx":888}
{"id":"mrc_3964","question":"od czego wzi\u0119\u0142a swoj\u0105 nazw\u0119 szko\u0142a filozoficzna sceptyk\u00f3w?","answer":"Sceptycyzm (gr. \u03c3\u03ba\u03b5\u03c0\u03c4\u03b9\u03ba\u03cc\u03c2, \"skeptikos\", \u0142ac. \"sceptici\" \u2013 \"w\u0105tpi\u0105cy\", \"rozwa\u017caj\u0105cy\")","context":"Sceptycyzm (gr. \u03c3\u03ba\u03b5\u03c0\u03c4\u03b9\u03ba\u03cc\u03c2, \"skeptikos\", \u0142ac. \"sceptici\" \u2013 \"w\u0105tpi\u0105cy\", \"rozwa\u017caj\u0105cy\") \u2014 pr\u0105d filozofii, kt\u00f3ry rozwija\u0142 si\u0119 w okresie od IV do III wieku p.n.e., a nast\u0119pnie od I wieku p.n.e. do II wieku n.e. Tw\u00f3rc\u0105 sceptycyzmu by\u0142 Pyrron z Elidy, kt\u00f3rego zasadnicze tezy zosta\u0142y dalej rozwini\u0119te w teoriach jego kontynuator\u00f3w: Tymona z Fliuntu, Ainezydemosa z Knossos oraz Agryppy i Sekstusa Empiryka. Czasem do nurtu sceptyckiego zalicza si\u0119 te\u017c tak zwan\u0105 \u015aredni\u0105 Akademi\u0119, czyli okres rozwoju Akademii Plato\u0144skiej od scholarchy Arkezylaosa sprawuj\u0105cego nad ni\u0105 zwierzchnictwo od oko\u0142o roku 280 p.n.e. do \u015bmierci Karneadesa z Cyreny, czyli roku 129 p.n.e., ale sprawa ta nie jest jednoznacznie rozstrzygni\u0119ta. Wydaje si\u0119 raczej, \u017ce sceptycyzm Akademii by\u0142 wynikiem swoistego \"powrotu do \u017ar\u00f3de\u0142\", czyli aporetycznej metody filozofowania","start_idx":0,"end_idx":84}
{"id":"mrc_3965","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142a si\u0119 zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa?","answer":"Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010","context":"Zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa \u2013 forma odbywania czynnej s\u0142u\u017cby wojskowej w Polsce, polegaj\u0105ca na obowi\u0105zkowym przeszkoleniu wojskowym. \u0106wiczenia wojskowe mia\u0142y na celu przygotowanie rezerw osobowych (\u017co\u0142nierzy przeszkolonych do zada\u0144 obronnych) na wypadek wojny. Szkolenia sk\u0142ada\u0142y si\u0119 m.in. z obs\u0142ugi broni, wykorzystania sprz\u0119tu wojskowego. Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010 w celu uzawodowienia armii. Zgodnie z uzasadnieniem zawieszenia poboru, zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa ma powr\u00f3ci\u0107, w bli\u017cej nieokre\u015blonym czasie, po utworzeniu nowoczesnych struktur i stan\u00f3w osobowych. == Kwalifikacja wojskowa == M\u0119\u017cczy\u017ani, kt\u00f3rzy w danym roku kalendarzowym ko\u0144cz\u0105 18 lat, s\u0105 ewidencjonowani za pomoc\u0105 numeru PESEL w urz\u0119dach gmin. Rejestracje przeprowadzaj\u0105 w\u00f3jtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Rejestracja ta odbywa si\u0119 bez udzia\u0142u osoby podlegaj\u0105cej kwalifikacji wojskowej. Natomiast m\u0119\u017cczy\u017ani podlegaj\u0105cy kwalifikacji wojskowej, kt\u00f3rzy w danym","start_idx":340,"end_idx":382}
{"id":"mrc_3966","question":"co umo\u017cliwia wznoszenie si\u0119 szybowca?","answer":"w szybownictwie wykorzystuje si\u0119 m.in. pr\u0105dy termiczne, pr\u0105dy orograficzne oraz noszenia falowe w kt\u00f3rych szybowiec jest w stanie utrzymywa\u0107 lub zwi\u0119ksza\u0107 swoj\u0105 wysoko\u015b\u0107.","context":"wielko\u015bci\u0105 jego opadania w\u0142asnego, a zasi\u0119g wynika z doskona\u0142o\u015bci aerodynamicznej. We wsp\u00f3\u0142czesnych konstrukcjach s\u0105 to wielko\u015bci w okolicach 0,5 m/s dla opadania w\u0142asnego oraz powy\u017cej 50:1 w odniesieniu do doskona\u0142o\u015bci. W celu wyd\u0142u\u017cenia lotu, a zatem zwi\u0119kszenia mo\u017cliwych do uzyskania odleg\u0142o\u015bci oraz pr\u0119dko\u015bci lotu, w szybownictwie wykorzystuje si\u0119 m.in. pr\u0105dy termiczne, pr\u0105dy orograficzne oraz noszenia falowe w kt\u00f3rych szybowiec jest w stanie utrzymywa\u0107 lub zwi\u0119ksza\u0107 swoj\u0105 wysoko\u015b\u0107. W przeciwie\u0144stwie do lotni, czy paralotni, do sterowania szybowcem wykorzystywane s\u0105 powierzchnie sterowe \u2013 lotki na skrzyd\u0142ach oraz ster kierunku i ster wysoko\u015bci na statecznikach pionowym i poziomym. W du\u017cym uproszczeniu, zmiana po\u0142o\u017cenia wzd\u0142u\u017c osi pionowej (odchylenie) dokonuje si\u0119 przy pomocy steru kierunku, wzd\u0142u\u017c osi pod\u0142u\u017cnej (przechylenie) dokonuje si\u0119 przy pomocy lotek, a","start_idx":320,"end_idx":490}
{"id":"mrc_3967","question":"z czego powstaje papier?","answer":". U\u017cywane s\u0105 zwykle w\u0142\u00f3kna organiczne: z celulozy, w\u0142\u00f3kno \u015bcieru drzewnego \u2013 otrzymywane poprzez starcie i zmielenie bali sosnowych (tzw. \"papier\u00f3wki\") w procesie rozw\u0142\u00f3kniania mechanicznego. Czasem stosowany jest proces rozw\u0142\u00f3kniania chemicznego i maj\u0105 zastosowanie inne w\u0142\u00f3kna ro\u015blinne (s\u0142oma, trzcina, bawe\u0142na, len, konopie, bambus).","context":"Papier (z gr. \u03c0\u03ac\u03c0\u03c5\u03c1\u03bf\u03c2 (p\u00e1pyros), \u0142ac. \"carta papirea\") \u2013 spil\u015bniona na sicie masa w\u0142\u00f3knista pochodzenia organicznego o gramaturze od 28 do 200 g/m\u00b2. Wytwarzany poprzez u\u0142o\u017cenie na sicie w\u0142\u00f3kien. Papier jest wytwarzany w formie arkuszy lub wst\u0119gi nawijanej w zwoje. Po uformowaniu masy na sicie jest odwadniany, prasowany, suszony i g\u0142adzony w podzielonych etapach ci\u0105g\u0142ego procesu wytwarzania. U\u017cywane s\u0105 zwykle w\u0142\u00f3kna organiczne: z celulozy, w\u0142\u00f3kno \u015bcieru drzewnego \u2013 otrzymywane poprzez starcie i zmielenie bali sosnowych (tzw. \"papier\u00f3wki\") w procesie rozw\u0142\u00f3kniania mechanicznego. Czasem stosowany jest proces rozw\u0142\u00f3kniania chemicznego i maj\u0105 zastosowanie inne w\u0142\u00f3kna ro\u015blinne (s\u0142oma, trzcina, bawe\u0142na, len, konopie, bambus). Zastosowanie ma te\u017c makulatura uprzednio poddana procesowi dyspersji. Opr\u00f3cz w\u0142\u00f3kien organicznych w sk\u0142ad papieru wchodz\u0105 substancje niew\u0142\u00f3kniste \u2013 wype\u0142niacze organiczne: np.","start_idx":392,"end_idx":728}
{"id":"mrc_3968","question":"na mocy jakiego traktatu powsta\u0142a unia europejska?","answer":"na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":157,"end_idx":212}
{"id":"mrc_3969","question":"jaki cz\u0142owiek \u017cy\u0142 najd\u0142u\u017cej?","answer":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni.","context":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni. Najstarszym m\u0119\u017cczyzn\u0105 by\u0142 Japo\u0144czyk Jiroemon Kimura (1897\u20132013), kt\u00f3ry \u017cy\u0142 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR).","start_idx":0,"end_idx":160}
{"id":"mrc_3970","question":"kto pokona\u0142 minotaura?","answer":"kr\u00f3lewicz Tezeusz","context":"sprawiaj\u0105c, \u017ce Pazyfae zapa\u0142a\u0142a do byka mi\u0142o\u015bci\u0105. Gro\u017any Minotaur zosta\u0142 zamkni\u0119ty przez kr\u00f3la Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 pod pa\u0142acem w Knossos. Minos pokona\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w i za\u017c\u0105da\u0142, \u017ceby co 9 lat (wed\u0142ug innych wersji \u2013 co roku, co 3 lata), 7 m\u0142odzie\u0144c\u00f3w i 7 panien by\u0142o przysy\u0142anych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu jako kara za \u015bmier\u0107 Androgeosa, syna Minosa). Za trzeci\u0105 ofiar\u0105 zg\u0142osi\u0142 si\u0119 kr\u00f3lewicz Tezeusz, kt\u00f3ry mia\u0142 za zadanie zabi\u0107 potwora. Minotaur strzeg\u0142 labiryntu. Pomog\u0142a mu c\u00f3rka Minosa, Ariadna, zauroczona odwag\u0105 m\u0142odzie\u0144ca, kt\u00f3ra za pomoc\u0105 k\u0142\u0119bka nici u\u0142atwi\u0142a mu powr\u00f3t z Labiryntu, a magiczny miecz pozwoli\u0142 zabi\u0107 Minotaura. W ten spos\u00f3b Tezeusz wyprowadzi\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w \u017cywych z Labiryntu, w kt\u00f3rym zabi\u0142 Minotaura.","start_idx":454,"end_idx":471}
{"id":"mrc_3971","question":"kim by\u0142 ulisses?","answer":"Ulisses (Odyseusz, Odys) \u2013 posta\u0107 z mitologii greckiej","context":"* Ulisses (Odyseusz, Odys) \u2013 posta\u0107 z mitologii greckiej * \"Ulisses\" \u2013 powie\u015b\u0107 Jamesa Joyce\u2019a * \"Ulisses\" \u2013 wiersz Alfreda Tennysona * \"Ulisses 31\" \u2013 serial animowany * Ulisses \u2013 polska grupa muzyczna * Ulisses \u2013 robot mobilny * \"Ulisses\" \u2013 w\u0142oski film z 1954 z Kirkiem Douglasem w roli g\u0142\u00f3wnej","start_idx":2,"end_idx":56}
{"id":"mrc_3972","question":"gdzie rosn\u0105 rosiczki?","answer":"rosiczki rosn\u0105 w bardzo r\u00f3\u017cnorodnych siedliskach \u2013 na sta\u0142ych lub okresowych mokrad\u0142ach, na nieprzepuszczalnych glebach gliniastych, ale i na glebach piaszczystych, \u017cwirowych i torfowych, na wychodniach ska\u0142 granitowych, glebach szkieletowych, na zboczach wzniesie\u0144 i r\u00f3wninach, w rynnach dawnych odp\u0142yw\u00f3w w\u00f3d i na brzegach s\u0142onych jezior \u2013 zawsze jednak w miejscach przynajmniej okresowo wilgotnych, cz\u0119sto z deszczami panuj\u0105cymi w okresie zimowym.","context":"ultramafica\", z kolei \"D. arcturi\" rozwija\u0107 si\u0119 mo\u017ce na glebach zasobnych w metale ci\u0119\u017ckie. W centrum zr\u00f3\u017cnicowania rodzaju, w po\u0142udniowo-zachodniej Australii, rosiczki rosn\u0105 w bardzo r\u00f3\u017cnorodnych siedliskach \u2013 na sta\u0142ych lub okresowych mokrad\u0142ach, na nieprzepuszczalnych glebach gliniastych, ale i na glebach piaszczystych, \u017cwirowych i torfowych, na wychodniach ska\u0142 granitowych, glebach szkieletowych, na zboczach wzniesie\u0144 i r\u00f3wninach, w rynnach dawnych odp\u0142yw\u00f3w w\u00f3d i na brzegach s\u0142onych jezior \u2013 zawsze jednak w miejscach przynajmniej okresowo wilgotnych, cz\u0119sto z deszczami panuj\u0105cymi w okresie zimowym. W po\u0142udniowej Afryce liczne gatunki zasiedlaj\u0105 siedliska stale zwil\u017cane przez mg\u0142y wzd\u0142u\u017c wybrze\u017cy morskich kszta\u0142tuj\u0105ce si\u0119 na glebach przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych, a nawet na wychodniach skalnych, inne rosn\u0105 na trwa\u0142ych lub okresowych mokrad\u0142ach, na brzegach strumieni i rzek, wzd\u0142u\u017c","start_idx":160,"end_idx":609}
{"id":"mrc_3973","question":"jak zmar\u0142 walker?","answer":"Przyczyn\u0105 \u015bmierci jest wynik po\u0142\u0105czonych efekt\u00f3w traumatycznych i termicznych obra\u017ce\u0144 cia\u0142a.","context":"uraz\u00f3w i poparze\u0144 odniesionych w wypadku \u2013 poinformowa\u0142 koroner z Los Angeles. Przyczyn\u0105 \u015bmierci jest wynik po\u0142\u0105czonych efekt\u00f3w traumatycznych i termicznych obra\u017ce\u0144 cia\u0142a. Wiele gwiazd, w tym m.in. Vin Diesel i inni partnerzy Walkera z planu \"Szybkich i w\u015bciek\u0142ych\", za po\u015brednictwem portali spo\u0142eczno\u015bciowych wyra\u017cali smutek i sk\u0142adali kondolencje rodzinie aktora. Ponadto sze\u015b\u0107 dni po \u015bmierci aktora, w serwisie YouTube, na kanale tw\u00f3rc\u00f3w serii owych film\u00f3w pojawi\u0142 si\u0119 oficjalny film oddaj\u0105cy ho\u0142d Walkerowi. Walker zgin\u0105\u0142 w czasie, kiedy nie zako\u0144czono jeszcze zdj\u0119\u0107 do \"Szybkich i w\u015bciek\u0142ych 7\", w tym scen z udzia\u0142em jego postaci. Re\u017cyser projektu wyjawi\u0142 podczas konferencji prasowej, \u017ce film zostanie uko\u0144czony, jednak ze wzgl\u0119du na \u017ca\u0142ob\u0119 jego produkcja zosta\u0142a tymczasowo wstrzymana. W niezrealizowanych scenach z postaci\u0105 Walkera zast\u0105piony","start_idx":79,"end_idx":171}
{"id":"mrc_3974","question":"w jakich latach rz\u0105dzi\u0142 pis?","answer":"Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 uczestniczy\u0142o w sprawowaniu w\u0142adzy w latach 2005\u20132007, tworz\u0105c rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza i rz\u0105d Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego \u2013 od 2006 do 2007 w koalicji z Samoobron\u0105 RP i Lig\u0105 Polskich Rodzin, a do 2006 i w schy\u0142kowym okresie w 2007 rz\u0105d mniejszo\u015bciowy.","context":"PiS od cz\u0119\u015bci warto\u015bci konserwatywnych w kierunku narodowo-etatystycznym oraz na cechy nacjonalistyczne ugrupowania. Po raz pierwszy Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 uczestniczy\u0142o w sprawowaniu w\u0142adzy w latach 2005\u20132007, tworz\u0105c rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza i rz\u0105d Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego \u2013 od 2006 do 2007 w koalicji z Samoobron\u0105 RP i Lig\u0105 Polskich Rodzin, a do 2006 i w schy\u0142kowym okresie w 2007 rz\u0105d mniejszo\u015bciowy. Przez dwie kolejne kadencje (2007\u20132015) PiS by\u0142o najwi\u0119ksz\u0105 parti\u0105 opozycyjn\u0105 w parlamencie. W okresie VIII kadencji Sejmu RP (2015\u20132019) PiS posiada\u0142o najwi\u0119kszy klub parlamentarny w historii III RP (rekordow\u0105 liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w \u2013 238 pos\u0142\u00f3w i 65 senator\u00f3w \u2013 liczy\u0142 w 2018, za\u015b najwi\u0119cej pos\u0142\u00f3w \u2013 240 \u2013 w 2019), kt\u00f3ry sta\u0142 si\u0119 zapleczem rz\u0105d\u00f3w Beaty Szyd\u0142o (2015\u20132017) i Mateusza Morawieckiego (od","start_idx":133,"end_idx":409}
{"id":"mrc_3975","question":"ilu ludzi zginelo w powodzi 1997?","answer":"Na terenie Polski zgin\u0119\u0142o 56 os\u00f3b","context":"Pow\u00f3d\u017a tysi\u0105clecia \u2013 potoczna nazwa powodzi, kt\u00f3ra nawiedzi\u0142a w lipcu 1997 roku po\u0142udniow\u0105 i zachodni\u0105 Polsk\u0119, Czechy, wschodnie Niemcy (\u0141u\u017cyce), p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 S\u0142owacj\u0119 oraz wschodni\u0105 Austri\u0119, doprowadzaj\u0105c na terenie Czech, Niemiec i Polski do \u015bmierci 114 os\u00f3b oraz szk\u00f3d materialnych w wymiarze blisko 4,5 miliarda dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Na terenie Polski zgin\u0119\u0142o 56 os\u00f3b, a szkody oszacowano na ok. 3,5 miliarda dolar\u00f3w. Wyla\u0142y w\u00f3wczas wody dorzeczy rzek B\u00f3br, Bystrzyca, Kaczawa, Kwisa, Ma\u0142a Panew, Nysa K\u0142odzka, Nysa \u0141u\u017cycka, Odra, Olza, O\u0142awa, Osob\u0142oga, Prudnik, Skora, Szprotawa, \u015al\u0119za, Widawa i Z\u0142oty Potok, a tak\u017ce g\u00f3rnej Wis\u0142y i \u0141aby. == Przyczyny == Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\". Podczas niej","start_idx":345,"end_idx":378}
{"id":"mrc_3976","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 grodem?","answer":"Grody z jednej strony spe\u0142nia\u0142y funkcj\u0119 sprawowania w\u0142adzy ksi\u0119cia (kr\u00f3la) na posiadanym terytorium","context":"W IX/X w. zacz\u0119to budowa\u0107 siedziby rycerskie lub feudalne tzw. gr\u00f3dki lub grody sto\u017ckowate. Budowano je na og\u00f3\u0142 w dolinach na niewielkich wzniesieniach, otaczano rowem lub fos\u0105. Z wybieranej ziemi usypywano kolisty kopiec. Po wyr\u00f3wnaniu i otoczeniu wa\u0142em ziemnym, na kt\u00f3rym wznoszono palisady, stawiano wewn\u0105trz budynki na planie prostok\u0105ta. Gr\u00f3dek taki spe\u0142nia\u0142 funkcje obronno-mieszkalne. Grody budowano w celu zapewnienia bezpiecze\u0144stwa jego mieszka\u0144com i posiadanemu dobytkowi wykorzystuj\u0105c naturaln\u0105 budow\u0119 terenu (rzeki, wzg\u00f3rza, w\u0105wozy itp.) oraz wznoszono umocnienia \u2013 wa\u0142y, fosy, palisady, cz\u0119stoko\u0142y. Na terenie wok\u00f3\u0142 grodu pojawia\u0142y si\u0119 podgrodzia. Grody z jednej strony spe\u0142nia\u0142y funkcj\u0119 sprawowania w\u0142adzy ksi\u0119cia (kr\u00f3la) na posiadanym terytorium, a tak\u017ce cz\u0119sto by\u0142y to obronne grody graniczne. Kolejnym etapem w \u017cyciu grodu mog\u0142o by\u0107 miasto. Pozosta\u0142o\u015bci po grodach","start_idx":660,"end_idx":759}
{"id":"mrc_3977","question":"kto beatyfikuje?","answer":"beatyfikacj\u0119 mo\u017ce zatwierdzi\u0107 tylko papie\u017c.","context":"Beatyfikacja ( \u201ewyr\u00f3\u017cnia\u0107\u201d) \u2013 akt ko\u015bcielny wydawany przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki, uznaj\u0105cy osob\u0119 zmar\u0142\u0105 za b\u0142ogos\u0142awion\u0105, zezwalaj\u0105cy na publiczny kult, ale o charakterze lokalnym (np. w diecezji). Akt taki wydaje si\u0119 po pozytywnym rozpatrzeniu procesu beatyfikacyjnego. We wczesnym \u015bredniowieczu beatyfikacji dokonywano spontanicznie, p\u00f3\u017aniej wymagana by\u0142a zgoda Synodu Biskup\u00f3w i Stolicy Apostolskiej. Od roku 1515 (Dekret Leona X aprobuj\u0105cy kult Konrada z Piacenzy) beatyfikacj\u0119 mo\u017ce zatwierdzi\u0107 tylko papie\u017c. == Przebieg procesu beatyfikacyjnego == Proces beatyfikacyjny mo\u017ce si\u0119 rozpocz\u0105\u0107 najwcze\u015bniej 5 lat po \u015bmierci kandydata (decyzj\u0105 papie\u017ca okres ten mo\u017ce ulec skr\u00f3ceniu \u2013 tak by\u0142o w przypadku procesu Matki Teresy z Kalkuty, Jana Paw\u0142a II i \u0141ucji dos Santos). Przes\u0142uchania \u015bwiadk\u00f3w na temat \u017cycia os\u00f3b otoczonych kultem prywatnym (w wypadku, gdy istnieje obawa,","start_idx":465,"end_idx":508}
{"id":"mrc_3978","question":"ile kilometr\u00f3w \u0142\u0105cznie maj\u0105 drogi wojew\u00f3dzkie w polsce?","answer":"29 164,2 km","context":"najkr\u00f3tsz\u0105 \u2013 droga nr 219 (55 m). Wed\u0142ug stanu na dzie\u0144 31 grudnia 2015 w Polsce istnia\u0142o 29 108,6 km dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich, z czego 29 056,6 km stanowi\u0142y drogi o nawierzchni twardej, a 52 km \u2013 drogi gruntowe. Wed\u0142ug stanu na 31 grudnia 2020 sie\u0107 dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich w Polsce wynosi\u0142a 29 164,2 km, z czego 29 126,7 km stanowi\u0142y drogi o nawierzchni twardej, a 37,5 km \u2013 drogi utwardzone. Aktualnie obowi\u0105zuj\u0105cy wykaz dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich og\u0142oszony zosta\u0142 \"Zarz\u0105dzeniem Nr 31 Generalnego Dyrektora Dr\u00f3g Krajowych i Autostrad z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie nadania numer\u00f3w drogom wojew\u00f3dzkim\". == Historia dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich == Drogi wojew\u00f3dzkie wprowadzono w 1920, jako jedn\u0105 z kategorii dr\u00f3g publicznych. Kategoria ta obejmowa\u0142a odcinki dr\u00f3g maj\u0105ce znaczenie","start_idx":279,"end_idx":290}
{"id":"mrc_3979","question":"na czym polega\u0142 mecenat?","answer":"Mecenat \u2212 opieka wp\u0142ywowych i bogatych mi\u0142o\u015bnik\u00f3w, amator\u00f3w literatury i sztuki nad tw\u00f3rcami. Na og\u00f3\u0142 wi\u0105\u017ce si\u0119 to z finansowym wspieraniem tych artyst\u00f3w i ich poczyna\u0144.","context":"Mecenat \u2212 opieka wp\u0142ywowych i bogatych mi\u0142o\u015bnik\u00f3w, amator\u00f3w literatury i sztuki nad tw\u00f3rcami. Na og\u00f3\u0142 wi\u0105\u017ce si\u0119 to z finansowym wspieraniem tych artyst\u00f3w i ich poczyna\u0144. Samo okre\u015blenie wywodzi si\u0119 od nazwiska Gajusza Cilniusza Mecenasa. Dawny mecenat dworski, kr\u00f3lewski, magnacki, ko\u015bcielny (szczeg\u00f3lnie papieski) zast\u0105pi\u0142y w czasach wsp\u00f3\u0142czesnych formy opieki sprawowanej przez wyspecjalizowane instytucje spo\u0142eczne, np. fundacje pa\u0144stwowe i prywatne. Wielkim mecenasem sztuki w Polsce by\u0142 Stanis\u0142aw August Poniatowski. Finansowa\u0142 liczne przedsi\u0119wzi\u0119cia artystyczne, wielokrotnie zaci\u0105gaj\u0105c w tym celu po\u017cyczki. Wiele os\u00f3b zarzuca\u0142o mu (jako kr\u00f3lowi) trwonienie pieni\u0119dzy na sztuk\u0119, gdy brakowa\u0142o funduszy na wojsko oraz inne potrzeby pa\u0144stwa. W ostatnich czasach mecenasem artyst\u00f3w jest zazwyczaj pa\u0144stwo, co prowokuje rozmaite dyskusje na temat praw obu stron.","start_idx":0,"end_idx":169}
{"id":"mrc_3980","question":"kto namalowa\u0142 obraz dziewczyna z per\u0142\u0105?","answer":"Johannesa Vermeera","context":"Dziewczyna z per\u0142\u0105 (hol. \"Meisje met de parel)\" \u2013 obraz autorstwa holenderskiego malarza Johannesa Vermeera, uznawany za jeden z najwybitniejszych przyk\u0142ad\u00f3w XVII-wiecznego malarstwa. Znajduje si\u0119 obecnie w muzeum Mauritshuis w Hadze; bywa cz\u0119sto nazywany \"Mona Lis\u0105 p\u00f3\u0142nocy\" lub \"Holendersk\u0105 Mona Lis\u0105\". Dzie\u0142o jest sygnowane \"IVMeer\", jednak nie jest znana dok\u0142adna data jego powstania. Nie ma tak\u017ce pewno\u015bci co do tego, czy powsta\u0142 na zam\u00f3wienie, a je\u015bli tak, to kto by\u0142 zleceniodawc\u0105. O ile wi\u0119kszo\u015b\u0107 obraz\u00f3w Vermeera ukazuje postacie w kontek\u015bcie narracyjnym, o tyle zaledwie kilka dzie\u0142 z jego dorobku (w tym \"Dziewczyna z per\u0142\u0105\") pozbawionych jest akcji i wydaje si\u0119 portretami. Przedstawiona na obrazie dziewczyna, kt\u00f3rej to\u017csamo\u015b\u0107 jest nieznana (mo\u017ce c\u00f3rka malarza, Maria?), sprawia wra\u017cenie jakby odwr\u00f3ci\u0142a si\u0119 na d\u017awi\u0119k","start_idx":89,"end_idx":107}
{"id":"mrc_3981","question":"jak nazywany jest agrest?","answer":"Porzeczka agrest","context":"Porzeczka agrest (\"Ribes uva-crispa\" L.), zwyczajowo nazywana agrestem \u2013 gatunek krzewu z rodziny agrestowatych (\"Grossulariaceae\" DC.). Wyst\u0119puje w stanie dzikim w Europie, Azji, Afryce. W Polsce ro\u015blina uprawiana, do\u015b\u0107 cz\u0119sto dziczej\u0105ca (kenofit, agriofit). == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Wysoko\u015b\u0107 od 0,5 do 1,5 m w zale\u017cno\u015bci od odmiany. P\u0119dy o cierniach pojedynczych lub trzydzielnych umieszczonych pod nasad\u0105 li\u015bci. R\u00f3wnie cz\u0119ste szczeciniaste kolce w mi\u0119dzyw\u0119\u017alach. ; Li\u015bcie: Li\u015bcie 3\u20135 klapowe, na brzegu lekko karbowane. ; Kwiaty: Drobne, zebrane w ma\u0142e grona, najcz\u0119\u015bciej tr\u00f3jkwiatowe, zwis\u0142e. Dzia\u0142ki kielicha odgi\u0119te, wzniesione p\u0142atki korony o kolorze bia\u0142ym, \u017c\u00f3\u0142toseledynowym lub czerwonor\u00f3\u017cowym. ; Owoce: Jagody barwy zielonej, \u017c\u00f3\u0142tej lub o czerwonawej sk\u00f3rce, cz\u0119sto pokrytej gruczo\u0142kowatymi w\u0142oskami. U niekt\u00f3rych odmian sk\u00f3rka jest g\u0142adka i b\u0142yszcz\u0105ca. == Biologia ==","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_3982","question":"jakie pa\u0144stwa zaatakowa\u0142y niemcy w 1940?","answer":"Niemcy zaatakowali Holandi\u0119, Belgi\u0119 i Luksemburg","context":"pod brytyjsk\u0105 okupacj\u0105. === Niemiecka inwazja na Francj\u0119 i Niderlandy === 10 maja 1940 roku Niemcy zaatakowali Holandi\u0119, Belgi\u0119 i Luksemburg (Fall Gelb). Opanowanie przez spadochroniarzy most\u00f3w i lotnisk holenderskich pozwoli\u0142o armii niemieckiej na zaj\u0119cie tego kraju w ci\u0105gu sze\u015bciu dni. W dniach 12\u201315 maja Niemcy przerwali front francuski w rejonie Sedanu i ruszyli na zach\u00f3d. 20 maja dotarli do kana\u0142u La Manche pod Abbeville, odcinaj\u0105c lewe skrzyd\u0142o wojsk alianckich. 28 maja armia belgijska skapitulowa\u0142a. Od 26 maja do 4 czerwca w rejonie Dunkierki odbywa\u0142a si\u0119 ewakuacja wojsk brytyjskich (operacja \u201eDynamo\u201d). Pla\u017ce pozostawiono wype\u0142nione sprz\u0119tem, ale ludzi zdo\u0142ano wywie\u017a\u0107 na Wyspy Brytyjskie. 10 czerwca W\u0142ochy wypowiedzia\u0142y wojn\u0119 Francji, co jednak nie mog\u0142o ju\u017c mie\u0107 wi\u0119kszego wp\u0142ywu na losy wojny. W","start_idx":92,"end_idx":140}
{"id":"mrc_3983","question":"co to zdrowe od\u017cywianie?","answer":"Zdrowe od\u017cywianie \u2013 spos\u00f3b od\u017cywiania, polegaj\u0105cy na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.","context":"Zdrowe od\u017cywianie \u2013 spos\u00f3b od\u017cywiania, polegaj\u0105cy na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia. Istotne jest zmniejszenie ryzyka wyst\u0105pienia chor\u00f3b takich jak oty\u0142o\u015b\u0107, nowotwory, choroby serca. Zdrowa dieta polega na przyjmowaniu odpowiednich ilo\u015bci niezb\u0119dnych sk\u0142adnik\u00f3w od\u017cywczych i wody. Sk\u0142adniki pokarmowe mog\u0105 by\u0107 dostarczane w postaci r\u00f3\u017cnych produkt\u00f3w, dlatego wiele sposob\u00f3w od\u017cywiania i diet mo\u017ce by\u0107 uznane za zdrowe. == Zasady zdrowego \u017cywienia == Zasady prawid\u0142owego \u017cywienia, wed\u0142ug polskiego Instytutu \u017bywno\u015bci i \u017bywienia: # Spo\u017cywa\u0107 posi\u0142ki regularnie (4-5 posi\u0142k\u00f3w co 3-4 godziny). # Spo\u017cywa\u0107 warzywa i owoce jak najcz\u0119\u015bciej, oko\u0142o po\u0142owy tego, co si\u0119 je. Nale\u017cy spo\u017cywa\u0107 je w proporcji \u00be warzyw na \u00bc owoc\u00f3w. # Spo\u017cywa\u0107 produkty zbo\u017cowe, szczeg\u00f3lnie pe\u0142noziarniste. # Codziennie wypija\u0107 przynajmniej dwie du\u017ce","start_idx":0,"end_idx":140}
{"id":"mrc_3984","question":"w jakim stanie znajduje si\u0119 nowy jork?","answer":"Nowy Jork","context":"Nowy Jork (ang. \"State of New York\" lub \"New York State\") () \u2013 stan w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych. Graniczy z jeziorami Ontario i Erie, z kanadyjskimi prowincjami Ontario i Quebec, a tak\u017ce ze stanami Vermont, Massachusetts, Connecticut, New Jersey i Pensylwania. Od po\u0142udniowego wschodu dotyka Oceanu Atlantyckiego. Najwi\u0119kszym miastem stanu jest Nowy Jork, gdzie mieszka prawie po\u0142owa jego mieszka\u0144c\u00f3w. Inne du\u017ce miasta to Buffalo, Rochester, Syracuse i stolica stanu \u2013 Albany. == Historia == Przed przybyciem Europejczyk\u00f3w obszary te zamieszkiwali Indianie Mohegan, Munsee i Delawarowie (grupa algonki\u0144ska) oraz Mohawk, Oneida, Onondaga, Kajugowie i Seneka (z Ligi Irokez\u00f3w). Pierwszym Europejczykiem kt\u00f3ry odwiedzi\u0142 terytorium przysz\u0142ego Nowego Jorku by\u0142 Giovanni da Verrazzano w 1524. Henry Hudson w 1609 odkry\u0142 g\u0142\u00f3wn\u0105 rzek\u0119 stanu,","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_3985","question":"jakie zastosowanie w produkcji gastronomicznej maj\u0105 u\u017cywki?","answer":"ga\u0142ka muszkato\u0142owa jest stosowana jako przyprawa","context":"U\u017cywka \u2013 substancja, nieb\u0119d\u0105ca lekiem lub substancj\u0105 maj\u0105c\u0105 znaczenie farmakologiczne, ale wywieraj\u0105ca okre\u015blony wp\u0142yw na organizm (najcz\u0119\u015bciej na o\u015brodkowy uk\u0142ad nerwowy) lub produkt zawieraj\u0105cy takie substancje, na przyk\u0142ad: * kawa * kakao * herbata * tyto\u0144 * betel * * napoje alkoholowe. U\u017cywki mog\u0105 by\u0107 przyjmowane z powodu uzale\u017cnienia (alkohol, nikotyna, ) lub z ch\u0119ci wykorzystania w\u0142a\u015bciwo\u015bci u\u017cywki (np. kofeina zawarta w kawie dla pobudzenia, w niekt\u00f3rych przypadkach szukanie inspiracji w substancjach psychoaktywnych). U\u017cywki mog\u0105 r\u00f3wnie\u017c by\u0107 przyjmowane bez bezpo\u015bredniego zamiaru u\u017cycia substancji odpowiadaj\u0105cych za okre\u015blanie ich u\u017cywkami \u2013 przyk\u0142adowo ga\u0142ka muszkato\u0142owa jest stosowana jako przyprawa, jednak mo\u017cna nazwa\u0107 j\u0105 u\u017cywk\u0105 z powodu zawarto\u015bci mirystycyny, kt\u00f3ra w odpowiednich dawkach ma w\u0142a\u015bciwo\u015bci psychoaktywne.","start_idx":669,"end_idx":717}
{"id":"mrc_3986","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 konferencja w teheranie?","answer":"28 listopada \u2013 1 grudnia 1943 roku.","context":"Konferencja tehera\u0144ska \u2013 spotkanie przyw\u00f3dc\u00f3w koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej tr\u00f3jki): prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla i przyw\u00f3dcy ZSRR J\u00f3zefa Stalina w Teheranie w dniach 28 listopada \u2013 1 grudnia 1943 roku. By\u0142a to pierwsza z trzech \u2013 po\u015bwi\u0119conych walce z hitlerowsk\u0105 III Rzesz\u0105 \u2013 konferencji wielkiej tr\u00f3jki. Po niej odby\u0142y si\u0119 jeszcze dwie: konferencja ja\u0142ta\u0144ska (luty 1945) oraz konferencja poczdamska (lipiec-sierpie\u0144 1945). == Postanowienia == * USA i Wielka Brytania zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 do: ** utworzenia drugiego frontu we Francji, w maju 1944 roku. ** udzielenia pomocy oddzia\u0142om Tity w Jugos\u0142awii, przy jednoczesnym wycofaniu poparcia dla czetnik\u00f3w i rezygnacji z inwazji na Ba\u0142kanach (poza Grecj\u0105 przydzielon\u0105 do brytyjskiej strefy operacyjnej). * Ustalono now\u0105 granic\u0119 wschodni\u0105 Polski","start_idx":241,"end_idx":276}
{"id":"mrc_3987","question":"na czym opiera\u0142a si\u0119 gospodarka egiptu?","answer":"na magazynowaniu i redystrybucji d\u00f3br pod nadzorem lokalnej administracji.","context":"Gospodarka staro\u017cytnego Egiptu \u2013 system ekonomiczny staro\u017cytnego Egiptu, stanowi\u0105cy przyk\u0142ad gospodarki opartej na magazynowaniu i redystrybucji d\u00f3br pod nadzorem lokalnej administracji. == Zarys og\u00f3lny == Organizacj\u0105 gospodarki staro\u017cytnego Egiptu zajmowa\u0142a si\u0119 podleg\u0142a w\u0142adcy administracja, odpowiedzialna mi\u0119dzy innymi za zbieranie i przechowywanie d\u00f3br wyprodukowanych w ca\u0142ym kraju, pozyskiwanie produkt\u00f3w zagranicznych oraz rozporz\u0105dzanie nimi zgodnie z potrzebami w pa\u0144stwie. Mimo \u017ce z czasem powsta\u0142y r\u00f3wnie\u017c nale\u017c\u0105ce do \u015bwi\u0105ty\u0144 istotne zaplecza i stworzone przez urz\u0119dy magazyny wt\u00f3rne oraz centra redystrybucji, instytucje te zawsze powi\u0105zane by\u0142y z pa\u0142acem, stanowi\u0105c jego integraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 i tym samym pozostawiaj\u0105c kontrol\u0119 nad przep\u0142ywem d\u00f3br w r\u0119kach centralnej w\u0142adzy. W Okresie P\u00f3\u017anym, ze wzgl\u0119du na du\u017co wi\u0119ksz\u0105 stref\u0119 wp\u0142yw\u00f3w zar\u00f3wno Imperium Perskiego, jak i Imperium Aleksandra Wielkiego, w obr\u0119bie","start_idx":112,"end_idx":186}
{"id":"mrc_3988","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w ma psl?","answer":"Wed\u0142ug informacji partii, skupia ona oko\u0142o 100 tysi\u0119cy cz\u0142onk\u00f3w","context":"Opowiada si\u0119 za dobrymi stosunkami ze wszystkimi s\u0105siadami. === Sprawy obyczajowe === W kwestiach \u015bwiatopogl\u0105dowych politycy PSL zasadniczo sprzeciwiaj\u0105 si\u0119 karze \u015bmierci, legalizacji eutanazji i aborcji, rejestracji zwi\u0105zk\u00f3w homoseksualnych, czy te\u017c legalizacji tzw. \u201enarkotyk\u00f3w mi\u0119kkich\u201d. Opowiadaj\u0105 si\u0119 natomiast za dopuszczalno\u015bci\u0105 metody zap\u0142odnienia \"in vitro\" dla ma\u0142\u017ce\u0144stw (przy maksymalnie ograniczonej liczbie mro\u017conych zarodk\u00f3w), za wsparciem innych metod leczenia niep\u0142odno\u015bci, za klauzul\u0105 sumienia dla medyk\u00f3w, za rozwojem ulg dla rodzin wielodzietnych, za utrzymaniem lekcji religii w szko\u0142ach oraz za rozwi\u0105zaniami zawartymi w konkordacie. == Struktura i dzia\u0142acze == Wed\u0142ug informacji partii, skupia ona oko\u0142o 100 tysi\u0119cy cz\u0142onk\u00f3w, co czyni j\u0105 najwi\u0119ksz\u0105 parti\u0105 w Polsce. Ma rozbudowane struktury terenowe obejmuj\u0105ce wszystkie wojew\u00f3dztwa, 90% gmin i w oko\u0142o 35% wsi. Najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0105 w PSL","start_idx":683,"end_idx":746}
{"id":"mrc_3989","question":"co to jest spam?","answer":"\"SPAM\" to nazwa konserwowej mielonki wieprzowej produkowanej nieprzerwanie od lat 30. XX wieku przez ameryka\u0144sk\u0105 firm\u0119 Hormel Foods.","context":"Etymologia s\u0142owa \"spam\" == \"SPAM\" to nazwa konserwowej mielonki wieprzowej produkowanej nieprzerwanie od lat 30. XX wieku przez ameryka\u0144sk\u0105 firm\u0119 Hormel Foods. Wcze\u015bniej mielonka tej firmy nazywa\u0142a si\u0119 po prostu \"Hormel Spiced Ham\", jednak ta nazwa zosta\u0142a zmieniona do SPAM, by zwi\u0119kszy\u0107 atrakcyjno\u015b\u0107 produktu (nowa nazwa by\u0107 mo\u017ce wywodzi si\u0119 od skr\u00f3cenia Spiced Ham lub w innej wersji s\u0142\u00f3w \"Shoulder Pork and Ham\", kt\u00f3re opisuj\u0105 zawarto\u015b\u0107 konserwy). Zgodnie z oczekiwaniami, powo\u0142ana do \u017cycia marka odnios\u0142a znacz\u0105cy sukces, a produkt sta\u0142 si\u0119 mi\u0119dzy innymi kluczowym elementem racji \u017cywieniowych wojsk USA w czasie II wojny \u015bwiatowej, co zapewne przyczyni\u0142o si\u0119 do dalszego wzrostu jego znaczenia kulturowego. Nie jest do ko\u0144ca jasne, w jakich okoliczno\u015bciach termin ten zosta\u0142 po raz pierwszy zastosowany w","start_idx":27,"end_idx":159}
{"id":"mrc_3990","question":"za jakie dokonania jest przyznawana nagroda nobla?","answer":"za wybitne zas\u0142ugi dla ludzko\u015bci: naukowe, literackie lub w dzia\u0142aniach na rzecz pokoju.","context":"Nagroda Nobla \u2013 wyr\u00f3\u017cnienie przyznawane od pocz\u0105tku XX wieku za wybitne zas\u0142ugi dla ludzko\u015bci: naukowe, literackie lub w dzia\u0142aniach na rzecz pokoju. Zosta\u0142o ustanowione ostatni\u0105 wol\u0105 fundatora \u2013 Alfreda Nobla, szwedzkiego przemys\u0142owca i wynalazcy dynamitu. Pocz\u0105tkowo by\u0142o przyznawane w pi\u0119ciu dziedzinach, jednak w latach 60. ustanowiono dodatkow\u0105 nagrod\u0119 z ekonomii. Laureaci s\u0105 wy\u0142aniani corocznie, cho\u0107 zdarza\u0142y si\u0119 lata bez wyr\u00f3\u017cnionych. S\u0105 nimi osoby \u017cyj\u0105ce, najwy\u017cej trzy w ka\u017cdej z dziedzin, nie licz\u0105c przypadk\u00f3w, kiedy nagrod\u0119 pokojow\u0105 otrzymuj\u0105 ca\u0142e instytucje. Nagroda Nobla nie by\u0142a pierwszym wyr\u00f3\u017cnieniem tego typu \u2013 ju\u017c w XVIII wieku brytyjskie Towarzystwo Kr\u00f3lewskie (ang. \"Royal Society\") ustanowi\u0142o Medal Copleya dla naukowc\u00f3w, a r\u00f3wnolegle przyznawano odznaczenia pa\u0144stwowe jak polski Order Or\u0142a Bia\u0142ego za rozmaite zas\u0142ugi. Mimo to Nagroda Nobla","start_idx":61,"end_idx":149}
{"id":"mrc_3991","question":"ilu amerykan\u00f3w zgin\u0119\u0142o w normandii?","answer":"oko\u0142o 3 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy","context":"komandos\u00f3w). L\u0105dowanie zosta\u0142o przeprowadzone na pla\u017cach oznaczonych kryptonimami: \u201eUtah\u201d (ameryka\u0144ska 4 DP), \u201eOmaha\u201d (ameryka\u0144skie 1 i 29 DP), \u201eGold\u201d (brytyjskie 49 i 50 DP), \u201eJuno\u201d (kanadyjska 3 DP) i \u201eSword\u201d (brytyjska 3 DP). Na wi\u0119kszo\u015bci z nich nie napotkano silnego oporu. Wyj\u0105tkiem by\u0142a 5-kilometrowa pla\u017ca \u201eOmaha\u201d, na kt\u00f3rej straty by\u0142y powa\u017cne (oko\u0142o 3 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy). Wp\u0142yw na to mia\u0142o mi\u0119dzy innymi rozmieszczenie niemieckich stanowisk ogniowych na wysokich klifach, sk\u0105d mog\u0142y swobodnie panowa\u0107 nad pla\u017c\u0105 oraz fakt, \u017ce czo\u0142gi, kt\u00f3re w pierwszej fali mia\u0142y wspom\u00f3c nacieraj\u0105c\u0105 piechot\u0119, w wi\u0119kszo\u015bci zaton\u0119\u0142y lub zosta\u0142y zniszczone przed wydostaniem si\u0119 na l\u0105d. === Obrona niemiecka === Normandzkie wybrze\u017ce stanowi\u0142o cz\u0119\u015b\u0107 umocnie\u0144 Wa\u0142u Atlantyckiego i by\u0142o obsadzone przez dywizje niemieckiej 7 Armii, w sk\u0142ad kt\u00f3rych opr\u00f3cz","start_idx":354,"end_idx":379}
{"id":"mrc_3992","question":"kt\u00f3ry skoczek narciarski wygra\u0142 najwi\u0119cej razy turniej czterech skoczni?","answer":"Trzech skoczk\u00f3w wygra\u0142o wszystkie cztery konkursy podczas jednej edycji turnieju \u2013 Sven Hannawald (w 2002), Kamil Stoch (w 2018) i Ry\u014dy\u016b Kobayashi (w 2019).","context":"Jens Wei\u00dfflog, kt\u00f3rzy na najwy\u017cszym stopniu podium stawali po 10 razy. Trzech skoczk\u00f3w wygra\u0142o wszystkie cztery konkursy podczas jednej edycji turnieju \u2013 Sven Hannawald (w 2002), Kamil Stoch (w 2018) i Ry\u014dy\u016b Kobayashi (w 2019). Dotychczas trzech polskich skoczk\u00f3w triumfowa\u0142o w klasyfikacji generalnej TCS \u2013 Adam Ma\u0142ysz (w 2001), Kamil Stoch (w 2017, 2018 i 2021) oraz Dawid Kubacki (w 2020). W polskim dorobku znajduje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c drugie miejsce Piotra \u017by\u0142y (w 2017) i Dawida Kubackiego (w 2023) oraz trzecie miejsca Ma\u0142ysza (w 2003) i Kubackiego (w 2021). == Cztery skocznie == == Organizator == Turniej Czterech Skoczni organizowany jest przez cztery kluby narciarskie. S\u0105 to Skiclub 1906 Oberstdorf, Skiclub Partenkirchen (SCP), Sport Club Bergisel (SC Bergisel) i Skiclub Bischofshofen.","start_idx":71,"end_idx":227}
{"id":"mrc_3993","question":"czyj\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a diana?","answer":"Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii, syna kr\u00f3lowej Wielkiej Brytanii El\u017cbiety II i Filipa, ksi\u0119cia Edynburga.","context":"Diana Frances Spencer (ur. 1 lipca 1961 w Sandringham, zm. 31 sierpnia 1997 w Pary\u017cu) \u2013 cz\u0142onkini brytyjskiej rodziny kr\u00f3lewskiej, pierwsza \u017cona Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii, syna kr\u00f3lowej Wielkiej Brytanii El\u017cbiety II i Filipa, ksi\u0119cia Edynburga. Matka Wilhelma, ksi\u0119cia Walii oraz Henryka, ksi\u0119cia Sussexu, odpowiednio 1. i 5. osoby w sukcesji do tronu brytyjskiego. Po \u015blubie z Karolem III, w\u00f3wczas ksi\u0119ciem Walii znana jako Diana, ksi\u0119\u017cna Walii (). Diana sta\u0142a si\u0119 osob\u0105 publiczn\u0105 w 1980, b\u0119d\u0105c wymienian\u0105 jako potencjalna kandydatka na \u017con\u0119 dla Karola, nast\u0119pcy tronu Wielkiej Brytanii. Ich \u015blub, maj\u0105cy miejsce 29 lipca 1981 w katedrze \u015bw. Paw\u0142a w Londynie, sta\u0142 si\u0119 mi\u0119dzynarodowym wydarzeniem spo\u0142ecznym, cz\u0119sto okre\u015blanym jako \u201ebajkowy \u015blub\u201d lub \u201e\u015blub stulecia\u201d. W pierwszej po\u0142owie lat 90.","start_idx":145,"end_idx":254}
{"id":"mrc_3994","question":"kto jest najwi\u0119kszym producentem stali na \u015bwiecie?","answer":"ArcelorMittal","context":"ArcelorMittal \u2013 najwi\u0119kszy producent stali na \u015bwiecie. W 2013 roku zatrudnia\u0142 244 890 pracownik\u00f3w w ponad 60 krajach. Koncern powsta\u0142 w wyniku fuzji w 2006 przedsi\u0119biorstw Arcelor oraz Mittal Steel. Siedziba koncernu mie\u015bci si\u0119 w Luksemburgu, gdzie wcze\u015bniej mia\u0142 sw\u0105 siedzib\u0119 Arcelor. ArcelorMittal jest liderem \u015bwiatowego rynku w dziedzinie wyrob\u00f3w stalowych na potrzeby produkcji samochod\u00f3w, budownictwa, opakowa\u0144, urz\u0105dze\u0144 gospodarstwa domowego. W 2007 ArcelorMittal osi\u0105gn\u0105\u0142 przychody wynosz\u0105ce 105,2 miliarda USD. Wyprodukowa\u0142 116 milion\u00f3w ton stali, co odpowiada\u0142o oko\u0142o 10% \u015bwiatowej produkcji. Prezesem i najwi\u0119kszym akcjonariuszem koncernu jest Lakshmi Mittal. == Fabryki koncernu == * Niemcy ** EKO Stahl * W\u0142ochy ** Piombino * Polska ** ArcelorMittal Poland * Luksemburg * Francja ** Dunkierka (departament Nord) ** Florange (departament Moselle) ** Fos-sur-Mer","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_3995","question":"jaka wyspa jest na ba\u0142tyckim?","answer":"wysp\u0119 Wolin","context":"najwi\u0119kszych skarb\u00f3w wybrze\u017ca ba\u0142tyckiego \u2013 bursztynu. Pami\u0105tk\u0105 ich obecno\u015bci s\u0105 mi\u0119dzy innymi odnajdowane skarby rzymskich monet. Wraz z pocz\u0105tkiem wielkiej w\u0119dr\u00f3wki lud\u00f3w (IV\u2013VI w. n.e.) na wysp\u0119 Wolin zacz\u0119li dociera\u0107 S\u0142owianie. Obszar Wolina i okolic stanowi\u0142 szczeg\u00f3lnie korzystne miejsce dla rozwoju osadnictwa. S\u0105siedztwo Morza Ba\u0142tyckiego oraz szlaki handlowe przechodz\u0105ce przez te obszary og\u00f3lnie sprzyja\u0142y rozwojowi. Na tym terenie wykszta\u0142ci\u0142o si\u0119 plemi\u0119 Wolinian. Najstarsza informacja o Wolinianach (Veluzani) pochodzi z po\u0142owy IX w. Zamieszczona zosta\u0142a ona w relacji zwanej Geografem Bawarskim. Wed\u0142ug jej autora plemi\u0119 posiada\u0142o siedemdziesi\u0105t grod\u00f3w, co czyni\u0142o je jednym z najwi\u0119kszych w\u015br\u00f3d plemion zamieszkuj\u0105cych dorzecza Odry i Wis\u0142y. Ich pa\u0144stwo plemienne obejmowa\u0142o wi\u0119c obszar oko\u0142o 1,2 tysi\u0105ca km\u00b2. Badania archeologiczne potwierdzi\u0142y dotychczas istnienie na tych terenach ponad sze\u015bciuset","start_idx":192,"end_idx":203}
{"id":"mrc_3996","question":"przeciwko komu by\u0142a skierowana konfederacja barska?","answer":"protektoratowi Imperium Rosyjskiego, kr\u00f3lowi Stanis\u0142awowi Augustowi Poniatowskiemu i popieraj\u0105cym go wojskom rosyjskim.","context":"Konfederacja barska (1768\u20131772) \u2013 zbrojny zwi\u0105zek szlachty polskiej, utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku z zaprzysi\u0119\u017ceniem aktu za\u0142o\u017cycielskiego w obronie wiary katolickiej i niepodleg\u0142o\u015bci Rzeczypospolitej, skierowany przeciwko: protektoratowi Imperium Rosyjskiego, kr\u00f3lowi Stanis\u0142awowi Augustowi Poniatowskiemu i popieraj\u0105cym go wojskom rosyjskim. Celem konfederacji by\u0142o zniesienie ustaw narzuconych przez Rosj\u0119, zw\u0142aszcza zapewniaj\u0105cych r\u00f3wnouprawnienie innowiercom. Przez niekt\u00f3rych historyk\u00f3w uwa\u017cana jest za pierwsze polskie powstanie narodowe. Og\u00f3ln\u0105 nazw\u0105 konfederacji barskiej okre\u015bla si\u0119 66 lokalnych konfederacji Korony i Litwy. Przedstawiciele tych 66 cz\u0105stkowych zwi\u0105zk\u00f3w tworzyli zorganizowany pod koniec pa\u017adziernika 1769 naczelny organ w\u0142adzy zwany Generalno\u015bci\u0105. == T\u0142o == Narzucony przez Rosj\u0119 kandydat do polskiego tronu, Stanis\u0142aw August Poniatowski, rozpocz\u0105\u0142 w 1764 zmiany ustrojowe, kt\u00f3re zrywa\u0142y z dotychczasowym systemem demokracji szlacheckiej. Szczeg\u00f3lnie wiele kontrowersji","start_idx":242,"end_idx":361}
{"id":"mrc_3997","question":"kto by\u0142 autorem praw?","answer":"Hammurabi","context":"b\u00f3stwa ca\u0142ej Mezopotamii. W ten spos\u00f3b Hammurabi u\u015bwiadamia\u0142 wszystkim, \u017ce w\u0142adza oraz prawa przez niego nadane pochodz\u0105 od samego boga i s\u0105 nienaruszalne. Stel\u0119 dla podkre\u015blenia jej znaczenia ustawiono przy najwi\u0119kszej \u015bwi\u0105tyni Babilonu. == \u0179r\u00f3d\u0142a poznania == Intencj\u0105 Hammurabiego jako prawodawcy by\u0142o spisanie wszystkich panuj\u0105cych zwyczaj\u00f3w i praw oraz ustanowienie jednolitych norm u\u0142atwiaj\u0105cych rozw\u00f3j spo\u0142eczno-gospodarczy Mezopotamii. Przez t\u0119 kodyfikacj\u0119 d\u0105\u017cy\u0142 te\u017c do zatarcia r\u00f3\u017cnic pomi\u0119dzy po\u0142udniem a p\u00f3\u0142noc\u0105 rozleg\u0142ego kraju (pomi\u0119dzy Sumerami i Akadami). W tym celu kaza\u0142 wyry\u0107 obowi\u0105zuj\u0105ce w jego pa\u0144stwie prawa (prawdopodobnie w znacznej mierze stosowane przez Sumer\u00f3w) na wysokiej ponad dwa metry steli. W roku 1160 p.n.e., po naje\u017adzie Elamit\u00f3w pod wodz\u0105 Szutruk-Nahhunte I na doln\u0105 Mezopotami\u0119, stela z Kodeksem zosta\u0142a zrabowana z Sippar i wywieziona","start_idx":39,"end_idx":48}
{"id":"mrc_3998","question":"ile bramek strzeli\u0142 gerd mueller w bundeslidze?","answer":"w 427 spotkaniach zdoby\u0142 365 goli.","context":"1974, 1975 i 1976), a tak\u017ce jednokrotnie Puchar Interkontynentalny (w 1976 roku) i Puchar Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w (w 1967 roku). Jako zawodnik Bayernu M\u00fcller strzeli\u0142 \u0142\u0105cznie 398 bramek w 453 meczach. W najwi\u0119kszym stopniu osi\u0105gni\u0119cie to wypracowa\u0142 podczas wyst\u0119p\u00f3w w Bundeslidze, w kt\u00f3rej w 427 spotkaniach zdoby\u0142 365 goli. W rozgrywkach ligowych siedmiokrotnie zostawa\u0142 kr\u00f3lem strzelc\u00f3w (lata 1967, 1969, 1970, 1972, 1973, 1974 i 1978), ponadto cztery razy uzyskiwa\u0142 ten tytu\u0142 w Pucharze Europy Mistrz\u00f3w Klubowych (lata 1973, 1974, 1975 i 1977) i trzy razy w Pucharze Niemiec (lata 1967, 1969 i 1971). Podczas gry w Bundeslidze i Pucharze Niemiec Gerd M\u00fcller ustanowi\u0142 liczne rekordy, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 przetrwa\u0142a do dzi\u015b, m.in. najskuteczniejszego zawodnika w historii (365 goli), najskuteczniejszego zawodnika w","start_idx":285,"end_idx":319}
{"id":"mrc_3999","question":"kto pos\u0142uguje si\u0119 echolokacj\u0105?","answer":"Metoda stosowana przez niekt\u00f3re zwierz\u0119ta (nietoperze, walenie, niekt\u00f3re ryj\u00f3wkowate, tenrekowate i ptaki) do nawigacji, wykrywania i chwytania zdobyczy oraz w komunikacji mi\u0119dzyosobniczej.","context":"Echolokacja \u2013 system okre\u015blania po\u0142o\u017cenia przeszk\u00f3d lub poszukiwanych obiekt\u00f3w w otoczeniu z u\u017cyciem zjawiska echa akustycznego. Metoda stosowana przez niekt\u00f3re zwierz\u0119ta (nietoperze, walenie, niekt\u00f3re ryj\u00f3wkowate, tenrekowate i ptaki) do nawigacji, wykrywania i chwytania zdobyczy oraz w komunikacji mi\u0119dzyosobniczej. Znane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c przypadki wykorzystania echolokacji przez ludzi, g\u0142\u00f3wnie niewidomych. Urz\u0105dzenie stosuj\u0105ce echolokacj\u0119 w nawigacji morskiej to echosonda lub sonar. Termin \"echolokacja\" wprowadzi\u0142 w 1944 Donald Griffin, ameryka\u0144ski zoolog zajmuj\u0105cy si\u0119 badaniem nietoperzy. U nietoperzy wyst\u0119puje \u201eklaskanie j\u0119zykiem\u201d co wydaje echo, kt\u00f3re jest odbierane potem przez uszy ssaka. == Zasada dzia\u0142ania == Korzystaj\u0105cy z echolokacji wytwarza kr\u00f3tkotrwa\u0142y d\u017awi\u0119k o wysokiej cz\u0119stotliwo\u015bci, a nast\u0119pnie odbiera fale odbite od przeszk\u00f3d. Na podstawie kierunku, czasu powrotu, nat\u0119\u017cenia powracaj\u0105cego d\u017awi\u0119ku, okre\u015blany jest kierunek, odleg\u0142o\u015b\u0107 i wielko\u015b\u0107","start_idx":129,"end_idx":318}
{"id":"mrc_4000","question":"kiedy powsta\u0142a piosenka bia\u0142y mi\u015b?","answer":"Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku","context":"Bia\u0142y mi\u015b \u2013 kojarzona z popularn\u0105 w Polsce w latach 90. muzyk\u0105 disco polo piosenka, b\u0119d\u0105ca jednym z najwi\u0119kszych hit\u00f3w muzycznych pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku dla \u00f3wczesnej sympatii, wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki. Autorem s\u0142\u00f3w do drugiej zwrotki piosenki jest Wies\u0142aw Chrzanowski, cz\u0142onek zespo\u0142u Badyle. Utw\u00f3r nigdy nie zosta\u0142 zarejestrowany w ZAiKS-ie, do rejestracji potrzebny jest prawomocny wyrok s\u0105du. Poczt\u00f3wk\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 i ta\u015bm\u0119 z nagraniem utworu z roku 1964 posiada Janusz Kreft, dawniej Idzik, kt\u00f3ry gra\u0142 z Tark\u0105 w zespole Badyle. W latach 2006\u20132013 ukaza\u0142o si\u0119 kilka dziennikarskich materia\u0142\u00f3w opisuj\u0105cych, \u017ce piosenka zosta\u0142a napisana przez podchor\u0105\u017cego Miros\u0142awa G\u00f3rskiego podczas pe\u0142nienia zasadniczej","start_idx":157,"end_idx":237}
{"id":"mrc_4001","question":"w jakim mie\u015bcie toczy si\u0119 akcja filmu rojst?","answer":"Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w niewymienionym z nazwy mie\u015bcie wojew\u00f3dzkim w zachodniej Polsce.","context":"Rojst \u2013 polski serial sensacyjno-kryminalny w re\u017cyserii Jana Holoubka. Pierwsza seria, wyprodukowana przez Showmax oraz Studio Filmowe \u201eKadr\u201d, emitowana by\u0142a na platformie internetowej Showmax od 19 sierpnia 2018 do 14 wrze\u015bnia 2018, a od 21 grudnia 2019 dost\u0119pna jest na platformie Netflix. Druga seria, zatytu\u0142owana \"Rojst \u201997\", zosta\u0142a udost\u0119pniona w ca\u0142o\u015bci na Netfliksie 7 lipca 2021. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w niewymienionym z nazwy mie\u015bcie wojew\u00f3dzkim w zachodniej Polsce. S\u0142owo rojst oznacza zbiorowisko ro\u015blinnych teren\u00f3w podmok\u0142ych, wyst\u0119puj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie na Litwie; miejsce podmok\u0142e, niskie i bagniste. Tytu\u0142owym bagnem jest bowiem ca\u0142y \u015bwiat pokazany w serialu. Bohaterowie z r\u00f3\u017cnych przyczyn grz\u0119zn\u0105 w parali\u017cuj\u0105cym ich \u017cycie systemie. Szara rzeczywisto\u015b\u0107 przypomina podmok\u0142e grz\u0119zawisko \u2013 \u201eim wi\u0119cej nieprzemy\u015blanych ruch\u00f3w wykonujesz, tym","start_idx":408,"end_idx":500}
{"id":"mrc_4002","question":"jakie obowi\u0105zki mia\u0142a kr\u00f3lowa?","answer":"pe\u0142ni\u0105 wiele obowi\u0105zk\u00f3w zwi\u0105zanych z urz\u0119dem, reprezentacj\u0105 i ceremonia\u0142em dworskim.","context":"Monarchia brytyjska (ang. \"Monarchy of the United Kingdom\", tak\u017ce \"British monarchy\") \u2013 monarchia parlamentarna Wielkiej Brytanii oraz jej terytori\u00f3w zamorskich. Obecnie panuj\u0105cy, kr\u00f3l Karol III, obj\u0105\u0142 koron\u0119 8 wrze\u015bnia 2022. Zar\u00f3wno on, jak i cz\u0142onkowie jego najbli\u017cszej rodziny pe\u0142ni\u0105 wiele obowi\u0105zk\u00f3w zwi\u0105zanych z urz\u0119dem, reprezentacj\u0105 i ceremonia\u0142em dworskim. Karol III formalnie jest kr\u00f3lem Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, g\u0142ow\u0105 Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego, Wsp\u00f3lnoty Brytyjskiej oraz zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, jednak\u017ce jak przysta\u0142o na monarch\u0119 konstytucyjnego, kr\u00f3l pe\u0142ni funkcje bezpartyjne, ograniczone do nadawania odznacze\u0144, mo\u017cliwo\u015bci rozwi\u0105zania parlamentu i nominacji premiera. Cho\u0107 ostateczna, zwierzchnia w\u0142adza wykonawcza (nad w\u0142adz\u0105 wykonawcz\u0105 pe\u0142nion\u0105 przez rz\u0105d) jest w dalszym ci\u0105gu kr\u00f3lewskim przywilejem, to w praktyce dotyczy ona tylko praw uchwalonych przez Parlament, czy te\u017c zwi\u0105zanych z","start_idx":280,"end_idx":364}
{"id":"mrc_4003","question":"gdzie znajduje si\u0119 siedziba uss kul?","answer":"w Lublinie","context":"Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Paw\u0142a II (\u0142ac. \"Catholica Universitas Lublinensis Ioannis Pauli II,\" skr. KUL, w latach 1918\u20131928 Uniwersytet Lubelski) \u2013 polski uniwersytet katolicki z siedzib\u0105 w Lublinie. Jest ko\u015bcieln\u0105 szko\u0142\u0105 wy\u017csz\u0105 o pe\u0142nych prawach publicznych szk\u00f3\u0142 wy\u017cszych. Najstarsza uczelnia Lublina i trzeci najstarszy funkcjonuj\u0105cy uniwersytet w Polsce. Zosta\u0142 za\u0142o\u017cony 27 lipca 1918 roku jako Uniwersytet Lubelski z inicjatywy \u00f3wczesnego rektora Akademii Duchownej w Petersburgu (powsta\u0142ej w 1842 roku) ks. Idziego Radziszewskiego. Po wyra\u017ceniu zgody na utworzenie uniwersytetu przez konferencj\u0119 biskup\u00f3w polskich w Warszawie z udzia\u0142em Achillesa Ratti (p\u00f3\u017aniejszego papie\u017ca Piusa XI), uruchomiono nauk\u0119 na wydzia\u0142ach: Teologicznym, Prawa Kanonicznego, Prawa i Nauk Spo\u0142eczno-Ekonomicznych oraz Nauk Humanistycznych. Pierwszym rektorem KUL zosta\u0142 Radziszewski, a wi\u0119kszo\u015b\u0107 kadry uczelni stanowili wyk\u0142adowcy Akademii, kt\u00f3rej \u00f3wczesny","start_idx":198,"end_idx":208}
{"id":"mrc_4004","question":"na czym polegaj\u0105 pierwsze pi\u0105tki miesi\u0105ca?","answer":"forma kultu Serca Pana Jezusa w Ko\u015bciele rzymskokatolickim, polegaj\u0105ca na szczeg\u00f3lnej modlitwie do Serca Jezusowego w dziewi\u0119\u0107 kolejnych pierwszych pi\u0105tk\u00f3w miesi\u0105ca.","context":"Pierwsze pi\u0105tki \u2013 forma kultu Serca Pana Jezusa w Ko\u015bciele rzymskokatolickim, polegaj\u0105ca na szczeg\u00f3lnej modlitwie do Serca Jezusowego w dziewi\u0119\u0107 kolejnych pierwszych pi\u0105tk\u00f3w miesi\u0105ca. == Warunki == Istot\u0105 i warunkiem pierwszych pi\u0105tk\u00f3w jest przyj\u0119cie Komunii \u015bwi\u0119tej wynagradzaj\u0105cej Sercu Jezusowemu za grzechy swoje i ca\u0142ego \u015bwiata. Zazwyczaj po takiej Mszy lub przed ni\u0105 uroczy\u015bcie odmawia si\u0119 litani\u0119 do Naj\u015bwi\u0119tszego Serca Pana Jezusa. Je\u017celi wierny nie jest w stanie \u0142aski u\u015bwi\u0119caj\u0105cej, powinien wcze\u015bniej przyst\u0105pi\u0107 do sakramentu pokuty i pojednania. == Objawienie == Praktyka ta zosta\u0142a objawiona \u015bw. Ma\u0142gorzacie Marii Alacoque przez Chrystusa w 1673 roku. Zgodnie z objawieniem: Istotn\u0105 spraw\u0105 jest przyst\u0105pienie do Komunii \u015awi\u0119tej, pod warunkiem, \u017ce wierny jest w stanie \u0142aski u\u015bwi\u0119caj\u0105cej. Sakrament pojednania w tym dniu jest niekonieczny, je\u017celi","start_idx":18,"end_idx":183}
{"id":"mrc_4005","question":"kto powo\u0142uje s\u0119dziego?","answer":"Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa.","context":"S\u0119dzi\u00f3w w Polsce powo\u0142uje od 1989 Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa. W Polsce pozycj\u0119 ustrojow\u0105 s\u0119dzi\u00f3w, ich prawa i obowi\u0105zki, zasady powo\u0142ywania i odwo\u0142ywania na stanowiska oraz wynagradzania reguluj\u0105: * Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, * Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o S\u0105dzie Najwy\u017cszym (), * Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. \u2013 Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w powszechnych (), * Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. \u2013 Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w administracyjnych (), * Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. \u2013 Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w wojskowych (), * Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o statusie s\u0119dzi\u00f3w Trybuna\u0142u Konstytucyjnego (), * Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (). Do podstawowych","start_idx":34,"end_idx":84}
{"id":"mrc_4006","question":"kiedy mia\u0142a miejsce rewolucja neolityczna?","answer":"latach ok. \u2013 4000 p.n.e.","context":"Rewolucja neolityczna \u2013 proces przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji \u017cywno\u015bci, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia, trwaj\u0105cy w naszym kr\u0119gu cywilizacyjnym w latach ok. \u2013 4000 p.n.e. Rewolucja neolityczna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 na obszarze tzw. \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca na Bliskim Wschodzie, gdzie wyst\u0119powali dzicy przodkowie wielu wsp\u00f3\u0142czesnych ro\u015blin uprawnych i zwierz\u0105t hodowlanych. Nowe umiej\u0119tno\u015bci rozprzestrzeni\u0142y si\u0119 na zach\u00f3d, po\u0142udnie i wsch\u00f3d \u2013 do Europy, Afryki i Azji Po\u0142udniowej. W kilku innych miejscach globu (Azja Wschodnia, niekt\u00f3re rejony Ameryki, Nowa Gwinea) rolnictwo, a niekiedy i hodowla zwierz\u0105t, rozwin\u0119\u0142y si\u0119 niezale\u017cnie . Na Bliskim Wschodzie, pocz\u0105tek tego procesu zbieg\u0142 si\u0119 w czasie z nastaniem neolitu, zwanego wcze\u015bniej \"epok\u0105 kamienia g\u0142adzonego\". Nowe efektywne sposoby pozyskiwania \u017cywno\u015bci spowodowa\u0142y znaczny wzrost","start_idx":216,"end_idx":240}
{"id":"mrc_4007","question":"czyj\u0105 c\u00f3rk\u0105 jest ania rusowicz?","answer":"jest c\u00f3rk\u0105 Ady Rusowicz i Wojciecha Kordy (w\u0142. Wojciecha K\u0119dziory).","context":"Anna Sandra Rusowicz (ur. 28 marca 1983 jako Anna Sandra K\u0119dziora) \u2013 polska piosenkarka. W latach 2005\u20132007 wokalistka zespo\u0142u Dezire, z kt\u00f3rym wyda\u0142a album studyjny pt. \"Pi\u0119\u0107 smak\u00f3w\" (2005). W latach 2009\u20132011 wokalistka zespo\u0142u IKA, kt\u00f3ry za\u0142o\u017cy\u0142a z m\u0119\u017cem, Hubertem Gasiulem. Od 2011 artystka solowa, wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"M\u00f3j Big-Bit\" (2011), \"Genesis\" (2013), \"Retronarodzenie\" (2016) i \"Przebudzenie\" (2019). Od 2017 wokalistka w\u0142asnego zespo\u0142u niXes, z kt\u00f3rym wyda\u0142a album studyjny, r\u00f3wnie\u017c zatytu\u0142owany \"niXes\" (2017). Czterokrotna laureatka nagrody Fryderyka oraz Superjedynki. == Wczesne lata == Urodzi\u0142a si\u0119 w rodzinie o tradycjach muzycznych, jest c\u00f3rk\u0105 Ady Rusowicz i Wojciecha Kordy (w\u0142. Wojciecha K\u0119dziory). Gdy mia\u0142a siedem lat, jej matka zgin\u0119\u0142a w wypadku samochodowym pod Poznaniem. Wtedy jej ojciec zamieszka\u0142 z 13-letnim synem","start_idx":664,"end_idx":731}
{"id":"mrc_4008","question":"kto pisa\u0142 teksty do piosenek krawczyka?","answer":"Jerzy D\u0105browski.","context":"Krawczyka w\u015br\u00f3d s\u0142uchaczy, kt\u00f3rzy nadal ch\u0119tnie kupowali jego p\u0142yty, a w 1979 uhonorowali go nagrod\u0105 \u201eIndywidualno\u015b\u0107 estradowa roku\u201d na Mi\u0119dzynarodowej Wio\u015bnie Estradowej w Poznaniu oraz t\u0142umnie przychodzili na jego koncerty w Sali Kongresowej w Warszawie, gdzie zagra\u0142 po dwa koncerty dziennie przez tydzie\u0144. Pod koniec lat 70. rozpocz\u0105\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z Jaros\u0142awem Kukulskim, kt\u00f3ry skomponowa\u0142 dla niego piosenk\u0119 \u201eTo, co da\u0142 nam \u015bwiat\u201d. W\u0142\u0105czy\u0142 do swego repertuaru jeszcze inne kompozycje Kukulskiego, w tym utw\u00f3r \u201eJu\u017c nie obejrz\u0119 si\u0119\u201d, piosenk\u0119 z filmu \"Diabelskie szcz\u0119\u015bcie\" oraz \u201eUrsyn\u00f3w Ci\u0119 wita\u201d do filmu dokumentalnego Wytw\u00f3rni\u0119 Film\u00f3w Dokumentalnych i Fabularnych \"Skupisko\", opowiadaj\u0105cego o rozbudowie warszawskiej dzielnicy Ursyn\u00f3w. W tym okresie teksty do piosenek pisa\u0142 dla niego m.in. Jerzy D\u0105browski. W latach 70. wyst\u0119powa\u0142 r\u00f3wnie\u017c za granic\u0105,","start_idx":796,"end_idx":812}
{"id":"mrc_4009","question":"jak daleki jest wszechswiat?","answer":"\u015brednica widzialnego Wszech\u015bwiata wynosi ok. 91\u201393 miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych (28\u00d7109 pc).","context":"ciemn\u0105 materi\u0119 i ciemn\u0105 energi\u0119. === Rozmiar === W\u0142a\u015bciwa odleg\u0142o\u015b\u0107 \u2013 czyli taka odleg\u0142o\u015b\u0107, jak\u0105 mo\u017cna pomierzy\u0107 w okre\u015blonym czasie \u2013 mi\u0119dzy Ziemi\u0105 a kraw\u0119dzi\u0105 widzialnego Wszech\u015bwiata wynosi 46 miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych (14\u00d7109 pc), w zwi\u0105zku z czym \u015brednica widzialnego Wszech\u015bwiata wynosi ok. 91\u201393 miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych (28\u00d7109 pc). Czas, w jakim \u015bwiat\u0142o pokona\u0142o drog\u0119 do kraw\u0119dzi widzialnego Wszech\u015bwiata od Wielkiego Wybuchu, jest bardzo przybli\u017cony do wieku Wszech\u015bwiata i wynosi 13,8 miliarda lat. Zgodnie z og\u00f3ln\u0105 teori\u0105 wzgl\u0119dno\u015bci przestrze\u0144 mo\u017ce powi\u0119ksza\u0107 si\u0119 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c pr\u0119dko\u015b\u0107 \u015bwiat\u0142a w pr\u00f3\u017cni, w zwi\u0105zku z czym mo\u017cemy zobaczy\u0107 tylko niewielk\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Wszech\u015bwiata ze wzgl\u0119du na ograniczenia na\u0142o\u017cone przez pr\u0119dko\u015b\u0107 \u015bwiat\u0142a w pr\u00f3\u017cni. Poniewa\u017c nie mo\u017cemy obserwowa\u0107 przestrzeni poza granicami \u015bwiat\u0142a i promieniowania","start_idx":251,"end_idx":339}
{"id":"mrc_4010","question":"jaki silnik mial tarpan?","answer":"nowy krajowy silnik 4C90 o zap\u0142onie samoczynnym.","context":"opracowano tak\u017ce konstrukcj\u0119 jednoosiowej przyczepy baga\u017cowej przystosowanej do Tarpana. Mia\u0142a ona \u0142adowno\u015b\u0107 400 kg, a do budowy jej skrzyni wykorzystano wyt\u0142oczki nadwozia Tarpana. W ko\u0144cu kwietnia 1977 roku z ta\u015bmy monta\u017cowej FSR zjecha\u0142 dziesi\u0119ciotysi\u0119czny samoch\u00f3d Tarpan. W tym samym czasie w FSR zbudowano prototyp Tarpana wyposa\u017conego w nowy krajowy silnik 4C90 o zap\u0142onie samoczynnym. Ten czterocylindrowy silnik opracowano i wykonano w Wytw\u00f3rni Silnik\u00f3w Wysokopr\u0119\u017cnych w Andrychowie. Przy obj\u0119to\u015bci skokowej 2417 cm\u00b3 i stopniu spr\u0119\u017cania 20,6 osi\u0105ga\u0142 on moc 51,5 kW (70 KM) przy 4200 obr./min. Badano te\u017c Tarpany wyposa\u017cone w zesp\u00f3\u0142 nap\u0119dowy pochodz\u0105cy z Polskiego Fiata 125p 1500. Produkcja Tarpan\u00f3w nadal wzrasta\u0142a, w 1977 roku wykonano ich 5033 sztuk, a przyk\u0142adowo w roku 1980 6011 sztuk. ; Dane techniczne samochodu","start_idx":344,"end_idx":392}
{"id":"mrc_4011","question":"gdzie kr\u0119cono mad max?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu kr\u0119cono w okolicach Melbourne","context":"Mad Max \u2013 australijski film z gatunku science-fiction z 1979 roku w re\u017cyserii George\u2019a Millera. Film ten to opowie\u015b\u0107 o upadku spo\u0142ecze\u0144stwa, zab\u00f3jstwie i zem\u015bcie, kt\u00f3rego akcja rozgrywa si\u0119 w nieokre\u015blonej przysz\u0142o\u015bci w Australii. Policjant Max Rockatansky zostaje uwik\u0142any w sp\u00f3r z gangiem motocyklist\u00f3w. Zdj\u0119cia do filmu kr\u0119cono w okolicach Melbourne i trwa\u0142y sze\u015b\u0107 tygodni. Film zapocz\u0105tkowa\u0142 seri\u0119 kolejnych film\u00f3w o przygodach tytu\u0142owego bohatera: \"Mad Max II\" (1981), \"Mad Max pod Kopu\u0142\u0105 Gromu\" (1985) i reboot serii \"Mad Max: Na drodze gniewu\" (2015). == Fabu\u0142a == Akcja filmu osadzona jest w dystopijnym \u015bwiecie. Tytu\u0142owy bohater, Max Rockatansky, jest policjantem w Mie\u015bcie S\u0142o\u0144ca. Pewnego dnia w czasie po\u015bcigu prowadzonego przez Maksa ginie jeden z cz\u0142onk\u00f3w bandy motocyklist\u00f3w - Night Rider. Jego","start_idx":306,"end_idx":352}
{"id":"mrc_4012","question":"jakie by\u0142y przyczyny powstania listopadowego?","answer":"G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 wybuchu powstania listopadowego by\u0142o nieprzestrzeganie przez w\u0142adc\u00f3w Imperium Rosyjskiego postanowie\u0144 konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego z 1815 roku.","context":"Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830\u20131831 \u2013 polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, kt\u00f3re wybuch\u0142o w nocy z 29 na 30 listopada 1830, a zako\u0144czy\u0142o si\u0119 21 pa\u017adziernika 1831. Zasi\u0119giem swoim obj\u0119\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie i cz\u0119\u015b\u0107 ziem zabranych (Litw\u0119, \u017bmud\u017a i Wo\u0142y\u0144). Po upadku powstania cesarz Miko\u0142aj I Romanow wypowiedzia\u0142 s\u0142owa: \"Nie wiem, czy b\u0119dzie jeszcze kiedy jaka Polska, ale tego jestem pewien, \u017ce nie b\u0119dzie ju\u017c Polak\u00f3w\". W Wojsku Polskim w rocznic\u0119 wybuchu powstania obchodzony jest Dzie\u0144 Podchor\u0105\u017cego. == Geneza == G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 wybuchu powstania listopadowego by\u0142o nieprzestrzeganie przez w\u0142adc\u00f3w Imperium Rosyjskiego postanowie\u0144 konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego z 1815 roku. Aleksander I w 1819 roku zni\u00f3s\u0142 wolno\u015b\u0107 prasy i wprowadzi\u0142 cenzur\u0119 prewencyjn\u0105. W roku 1821 zawieszono wolno\u015b\u0107 zgromadze\u0144 i zakazano dzia\u0142alno\u015bci","start_idx":553,"end_idx":716}
{"id":"mrc_4013","question":"kto \u015bpiewa piosenk\u0119 power of love?","answer":"ameryka\u0144skiej grupy Huey Lewis and the News","context":"The Power of Love \u2013 piosenka ameryka\u0144skiej grupy Huey Lewis and the News z 1985 r. nagrana na potrzeby filmu \"Powr\u00f3t do przysz\u0142o\u015bci\". Utw\u00f3r wydano na singlu, kt\u00f3ry przez 2 tygodnie by\u0142 na 1. miejscu listy przeboj\u00f3w Hot 100 magazynu \u201eBillboard\u201d, a na brytyjskiej li\u015bcie przeboj\u00f3w zaj\u0105\u0142 9. pozycj\u0119. Kompozycj\u0119 nominowano do Oscara w kategorii najlepsza oryginalna piosenka filmowa. == Wykorzystanie == W filmie \"Powr\u00f3t do przysz\u0142o\u015bci\" piosenka jest odtwarzana na pocz\u0105tku filmu, gdy g\u0142\u00f3wny bohater Marty McFly jedzie deskorolk\u0105 do szko\u0142y. P\u00f3\u017aniej wykonuje j\u0105 razem ze swoim zespo\u0142em w hard rockowej wersji podczas szkolnego przes\u0142uchania (jednego z s\u0119dzi\u00f3w gra tam Huey Lewis, kt\u00f3ry m\u00f3wi mu, \u017ce graj\u0105 za g\u0142o\u015bno). Potem utw\u00f3r mo\u017cna jeszcze us\u0142ysze\u0144, gdy ch\u0142opak wraca do domu.","start_idx":29,"end_idx":72}
{"id":"mrc_4014","question":"jakie g\u0142\u00f3wne rzeki przep\u0142ywaj\u0105 przez centralny okr\u0119g przemys\u0142owy?","answer":"Sanu i Wis\u0142y","context":"przeludnieniem agrarnym i bezrobociem, a inwestycja ta by\u0142a szans\u0105 na rozw\u00f3j tych teren\u00f3w. Pocz\u0105tkowo COP mia\u0142 by\u0107 zlokalizowany tylko w wid\u0142ach Sanu i Wis\u0142y, a wi\u0119c na terenach najbardziej oddalonych od granicy z Niemcami i ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim, a od po\u0142udnia os\u0142oni\u0119tych \u0142a\u0144cuchem Karpat. Potem jednak strefa COP zosta\u0142a powi\u0119kszona o przyleg\u0142e tereny \u00f3wczesnych wojew\u00f3dztw: kieleckiego, lubelskiego, lwowskiego i krakowskiego. Centralny Okr\u0119g Przemys\u0142owy obejmowa\u0142 obszary obecnego wojew\u00f3dztwa \u015bwi\u0119tokrzyskiego, podkarpackiego, lubelskiego, ma\u0142opolskiego oraz cz\u0119\u015bciowo mazowieckiego (Radom). Zgodnie z potrzebami obronno\u015bci kraju plany zak\u0142ada\u0142y budow\u0119 nowych b\u0105d\u017a modernizacj\u0119 ju\u017c istniej\u0105cych zak\u0142ad\u00f3w przemys\u0142u zbrojeniowego. Inwestycjom COP towarzyszy\u0142a rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej. COP obejmowa\u0142 ponad 15% terytorium kraju zamieszkane przez 18% ludno\u015bci. \u0141\u0105cznie obszar ten liczy\u0142 ok. 60 tys. km\u00b2 i blisko 6","start_idx":145,"end_idx":157}
{"id":"mrc_4015","question":"kim by\u0142a hanna krall?","answer":"polska pisarka i dziennikarka.","context":"Hanna Krall-Szperkowicz, w\u0142a\u015bciwie Hanna Szperkowicz (ur. 20 maja 1935 lub 1937 w Warszawie) \u2013 polska pisarka i dziennikarka. == \u017byciorys == Urodzi\u0142a si\u0119 w Warszawie w \u017cydowskiej rodzinie urz\u0119dnik\u00f3w, jako c\u00f3rka Salomona Kralla i Felicji Jadwigi z domu Reichold. Dzieci\u0144stwo sp\u0119dzi\u0142a w Lublinie. Podczas II wojny \u015bwiatowej z r\u0105k niemieckich zgin\u0119\u0142o wielu cz\u0142onk\u00f3w jej najbli\u017cszej rodziny, w tym ojciec. Wojn\u0119 prze\u017cy\u0142a tylko dlatego, \u017ce by\u0142a ukrywana przez Polak\u00f3w. Holocaust i losy \u017byd\u00f3w polskich z czasem sta\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnym tematem jej tw\u00f3rczo\u015bci. Po wojnie przebywa\u0142a w domu dziecka w Otwocku. Uko\u0144czy\u0142a dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1955 pracowa\u0142a w redakcji \u201e\u017bycia Warszawy\u201d, od 1969 do 1981 w \u201ePolityce\u201d, kt\u00f3rej korespondentem w ZSRR by\u0142a w latach 1966\u20131969. Reporta\u017ce z ZSRR wyda\u0142a w","start_idx":95,"end_idx":125}
{"id":"mrc_4016","question":"w jakim zespole gra\u0142 finn wolfhard?","answer":"Od 2017 roku do listopada 2019 roku by\u0142 wokalist\u0105 i gitarzyst\u0105 indierockowego zespo\u0142u Calpurnia.","context":"Finn Wolfhard (ur. 23 grudnia 2002 w Vancouver) \u2013 kanadyjski aktor telewizyjny, filmowy i dubbingowy, muzyk, scenarzysta oraz re\u017cyser. Od 2016 roku wciela si\u0119 w rol\u0119 Mike\u2019a Wheelera w serialu \"Stranger Things\". Gra\u0142 r\u00f3wnie\u017c Richiego w pierwszej i drugiej cz\u0119\u015bci filmowej adaptacji ksi\u0105\u017cki Stephena Kinga \"To\". Zagra\u0142 m\u0142odego Borisa w ekranizacji ksi\u0105\u017cki Donny Tartt \"Szczygie\u0142\" (2019), Milesa w filmie Florii Sigismondi \"Guwernantka\" (2020) oraz Trevora w filmie Jasona Reitmana \"Pogromcy duch\u00f3w. Dziedzictwo\". W 2020 roku zadebiutowa\u0142 jako re\u017cyser i scenarzysta kr\u00f3tkometra\u017cowym filmem \"Night Shifts\". Od 2017 roku do listopada 2019 roku by\u0142 wokalist\u0105 i gitarzyst\u0105 indierockowego zespo\u0142u Calpurnia. Obecnie jest cz\u0142onkiem zespo\u0142u The Aubreys. == Biografia == === Wczesne lata === Wolfhard urodzi\u0142 si\u0119 23 grudnia 2002 roku w Vancouver","start_idx":603,"end_idx":699}
{"id":"mrc_4017","question":"kto zast\u0119powa\u0142 kr\u00f3la w czasie bezkr\u00f3lewia?","answer":"Interrex, osoba zast\u0119puj\u0105ca kr\u00f3la w okresie bezkr\u00f3lewia","context":"Interrex, osoba zast\u0119puj\u0105ca kr\u00f3la w okresie bezkr\u00f3lewia (\u0142ac. \"inter\" \u2013 mi\u0119dzy, \"rex\" \u2013 kr\u00f3l) \u2013 okre\u015blenie stosowane w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w w odniesieniu do regenta pa\u0144stwa. Stanowisko to wzorowane by\u0142o na urz\u0119dzie interrexa, wy\u0142anianego przez senat rzymski w czasie bezkr\u00f3lewia. Interrex by\u0142 najwy\u017cszym dostojnikiem pa\u0144stwowym sprawuj\u0105cym niekt\u00f3re funkcje monarsze w czasie bezkr\u00f3lewia. W Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w w latach 1572\u20131764 by\u0142 nim ka\u017cdorazowo prymas Polski, kt\u00f3rego z wa\u017cnych przyczyn m\u00f3g\u0142 zast\u0105pi\u0107 tylko wyznaczony przez niego inny dostojnik ko\u015bcielny (zwyczajowo biskup kujawski, kt\u00f3ry sporadycznie u\u017cywa\u0142 tytu\u0142u \"wiceprymasa\"). Interrex reprezentowa\u0142 kraj w sprawach mi\u0119dzynarodowych i kierowa\u0142 administracj\u0105 pa\u0144stwow\u0105. W wyj\u0105tkowych okoliczno\u015bciach m\u00f3g\u0142 decydowa\u0107 o wojnie. Przewodniczy\u0142 i zwo\u0142ywa\u0142 zgromadzenia szlacheckie: konwokacj\u0119 i elekcj\u0119. Prymas zwo\u0142ywa\u0142 sejmiki ale tylko przedkonwokacyjne. Kierowa\u0142 wyborem kr\u00f3la, dokonywa\u0142","start_idx":0,"end_idx":55}
{"id":"mrc_4018","question":"ile wynosi d\u0142ugo\u015b\u0107 r\u00f3wnika?","answer":"40 075 kilometr\u00f3w.","context":"R\u00f3wnik \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 wsp\u00f3lna powierzchni cia\u0142a niebieskiego oraz p\u0142aszczyzny prostopad\u0142ej do osi obrotu i przechodz\u0105cej przez \u015brodek masy cia\u0142a. R\u00f3wnik Ziemi jest w przybli\u017ceniu okr\u0119giem wielkim kuli ziemskiej. Jest te\u017c jej najd\u0142u\u017cszym r\u00f3wnole\u017cnikiem. Jego szeroko\u015b\u0107 geograficzna wynosi 0\u00b0. == R\u00f3wnik kuli ziemskiej == R\u00f3wnik kuli ziemskiej dzieli j\u0105 na dwie p\u00f3\u0142kule: p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105, a jego d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi 40 075 kilometr\u00f3w.","start_idx":407,"end_idx":425}
{"id":"mrc_4019","question":"nad kt\u00f3r\u0105 le\u017cy saragossa?","answer":"\u015brodkowym biegu Ebro.","context":"Saragossa () \u2013 miasto w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Hiszpanii, w \u015brodkowym biegu Ebro. Stolica Aragonii, znana z maureta\u0144skiego pa\u0142acu i barokowej katedry. == Etymologia == Obecna nazwa miasta pochodzi od \u0142aci\u0144skiego \"Caesaraugusta\"; po zdobyciu miasta w VIII wieku Maurowie przekszta\u0142cili j\u0105 na \"Medina Albaida Sarakosta\", a Hiszpanie po odbiciu miasta zmodyfikowali na \"Zaragoza\" (w j\u0119zyku kastylijskim i arago\u0144skim). == Historia == * Osada za\u0142o\u017cona przez Iber\u00f3w o.k. 25 r. p.n.e. (\"Salduba\"), p\u00f3\u017aniej kolonia rzymska (\"Caesaraugusta\") nazwana na cze\u015b\u0107 Cezara Oktawiana Augusta jego imieniem * Od V w. zajmowana kolejno przez Wandal\u00f3w, Swew\u00f3w i Wizygot\u00f3w * Od 714 w r\u0119kach Maur\u00f3w, w 778 oblegana przez Karola Wielkiego * Od 1039 stolica pa\u0144stwa muzu\u0142ma\u0144skiego, kt\u00f3rym w\u0142ada\u0142a dynastia Beni-Kasim. Miasto by\u0142o w\u00f3wczas przystani\u0105 naukowc\u00f3w i","start_idx":57,"end_idx":78}
{"id":"mrc_4020","question":"gdzie pracowa\u0142 ebenezer scrooge?","answer":"w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie.","context":"Ebenezer Scrooge \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater opowiadania Charlesa Dickensa \"Opowie\u015b\u0107 wigilijna\" wydanego w 1843 roku. Scrooge jest zamkni\u0119tym w sobie sk\u0105pcem, nielubi\u0105cym ludzi i \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Podczas \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia przechodzi przemian\u0119 w czasie czterech kolejnych wizyt duch\u00f3w: ducha Jakuba Marleya, ducha minionych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia, ducha tera\u017aniejszych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia i ducha przysz\u0142ych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Ebenezer Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku, w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie. Jego by\u0142y wsp\u00f3lnik, Jakub Marley, zmar\u0142 w wigili\u0119 Bo\u017cego Narodzenia 7 lat wcze\u015bniej. Scrooge jest ch\u0142odny, nieprzyst\u0119pny i dba jedynie o swoje dochody, sp\u0119dzaj\u0105c czas nad ksi\u0119gami rachunkowymi. Irytuj\u0105 go \u017cyczenia \u015bwi\u0105teczne, odrzuca zaproszenie do sp\u0119dzenia \u015bwi\u0105t z rodzin\u0105 swojego siostrze\u0144ca. Wraca do swojego ciemnego i","start_idx":521,"end_idx":572}
{"id":"mrc_4021","question":"co symbolizuje flaga ukrainy?","answer":"Kolor b\u0142\u0119kitny, nawi\u0105zuj\u0105cy do barwy nieba, interpretowano jako symbol pokoju, a \u017c\u00f3\u0142ty, kolor zbo\u017ca, jako symbol bogactwa ziemi.","context":"Flaga Ukrainy \u2013 jeden z symboli pa\u0144stwowych Ukrainy. Jest prostok\u0105tem podzielonym na dwa poziome pasy: niebieski i \u017c\u00f3\u0142ty. Kolor b\u0142\u0119kitny, nawi\u0105zuj\u0105cy do barwy nieba, interpretowano jako symbol pokoju, a \u017c\u00f3\u0142ty, kolor zbo\u017ca, jako symbol bogactwa ziemi. == Historia == === Od \u015bredniowiecza do XIX w. === Barwy pa\u0144stwowe Ukrainy pochodz\u0105 z herbu Ksi\u0119stwa Halicko-Wo\u0142y\u0144skiego, w kt\u00f3rym \u017c\u00f3\u0142ty lew umieszczony by\u0142 na ciemnoniebieskiej tarczy. Barwy te zosta\u0142y najprawdopodobniej nadane przez W\u0142adys\u0142awa Opolczyka, ksi\u0119cia opolskiego, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 stanowisko namiestnika z r\u0105k w\u0119gierskich na Rusi Halickiej. Pod \u017c\u00f3\u0142to-niebieskim sztandarem z wizerunkiem lwa wspinaj\u0105cego si\u0119 na ska\u0142\u0119 walczy\u0142 pu\u0142k ziemi lwowskiej w bitwie pod Grunwaldem. Flaga Ksi\u0119stwa Ruskiego, istniej\u0105cego przez rok w latach 1658\u20131659, przedstawia\u0142a prostok\u0105tny p\u0142at tkaniny o barwach \u017c\u00f3\u0142tych i niebieskich, zako\u0144czony","start_idx":122,"end_idx":250}
{"id":"mrc_4022","question":"gdzie znajduje si\u0119 stare miasto w zamo\u015bciu?","answer":"Osiedle Stare Miasto w Zamo\u015bciu \u2013 jedna z szesnastu dzielnic (jednostek), na jakie podzielone jest miasto Zamo\u015b\u0107. Znajduje si\u0119 w centrum miasta","context":"Osiedle Stare Miasto w Zamo\u015bciu \u2013 jedna z szesnastu dzielnic (jednostek), na jakie podzielone jest miasto Zamo\u015b\u0107. Znajduje si\u0119 w centrum miasta i graniczy z: * Os. Planty (od wschodu) * Os. Promyk i Os. Zamczysko (od po\u0142udnia, granica biegnie: lini\u0105 kolejow\u0105 i rzek\u0105 \u0141abu\u0144k\u0105) * Os. Karol\u00f3wka i Os. Janowice (od zachodu, granica biegnie: rzek\u0105 \u0141abu\u0144k\u0105) * Os. Orzeszkowej-Reymonta (od p\u00f3\u0142nocy, granica biegnie m.in. ulicami: Sadowa i Studzienna). Poza zabytkowym Starym Miastem dzielnica ta obejmuje tak\u017ce tereny po\u0142o\u017cone na zach\u00f3d, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 jedno odr\u0119bne osiedle z zabudow\u0105 jednorodzinn\u0105: * osiedle Podgroble \u2013 pomi\u0119dzy ulicami: Kr\u00f3lowej Jadwigi, Podgroble, Podle\u015bna. Jest to r\u00f3wnie\u017c jedna ze starszych cz\u0119\u015bci miasta, przez d\u0142ugi okres bardzo niewielka osada (ju\u017c od XVII w.), dopiero","start_idx":0,"end_idx":143}
{"id":"mrc_4023","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 bitwa pod grunwaldem?","answer":"15 lipca 1410 roku","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":304,"end_idx":322}
{"id":"mrc_4024","question":"kt\u00f3ry pierwiastek chemiczny zosta\u0142 odkryty najwcze\u015bniej?","answer":"neptun","context":"Odkrycia nowych pierwiastk\u00f3w chemicznych w czasie i po II wojnie \u015bwiatowej zwi\u0105zane by\u0142y z rozwojem technik fizyki j\u0105drowej, zw\u0142aszcza z mo\u017cliwo\u015bci\u0105 przeprowadzania reakcji j\u0105drowych na skutek bombardowania j\u0105der atomowych cz\u0105stkami rozp\u0119dzanymi w akceleratorach. Do pocz\u0105tku 2010 r. otrzymano w ten spos\u00f3b pierwiastki o liczbach atomowych od 93 do 118, kt\u00f3re razem nazywane s\u0105 transuranowcami. Badania te s\u0105 bardzo kosztowne i prowadzone s\u0105 g\u0142\u00f3wnie w trzech o\u015brodkach naukowych na \u015bwiecie: * \"Lawrence Berkeley National Laboratory\" \u2013 w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych, * Zjednoczonym Instytucie Bada\u0144 J\u0105drowych w Dubnej w Rosji, * Instytucie Bada\u0144 Ci\u0119\u017ckich Jon\u00f3w w Wixhausen \u2013 na przedmie\u015bciach Darmstadt w Niemczech. Pierwszym w ten spos\u00f3b odkrytym pierwiastkiem by\u0142 neptun (1940, Edwin Mattison McMillan i Philip Abelson, Berkeley). Pierwiastek o","start_idx":772,"end_idx":778}
{"id":"mrc_4025","question":"jak\u0105 rol\u0119 odegra\u0142 odyseusz w wojnie troja\u0144skiej?","answer":"Wed\u0142ug mitu by\u0142 najprzebieglejszym z kr\u00f3l\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w wojnie troja\u0144skiej, autorem podst\u0119pu, dzi\u0119ki kt\u00f3remu Grecy wygrali wojn\u0119 \u2013 konia troja\u0144skiego.","context":"Odyseusz (Odys, Ulisses, gr. , Odysse\u00fas, ) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3l Itaki; bohater \"Odysei\" Homera. Uchodzi\u0142 za syna herosa Laertesa i jego ma\u0142\u017conki Antyklei. Wed\u0142ug mitu by\u0142 najprzebieglejszym z kr\u00f3l\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w wojnie troja\u0144skiej, autorem podst\u0119pu, dzi\u0119ki kt\u00f3remu Grecy wygrali wojn\u0119 \u2013 konia troja\u0144skiego. W podr\u00f3\u017cy powrotnej do Itaki prze\u017cy\u0142 wiele przyg\u00f3d. Powszechnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce do ko\u0144ca pozosta\u0142 wierny swej \u017conie Penelopie, co nie jest prawd\u0105, gdy\u017c zgodnie z tre\u015bci\u0105 \"Odysei\" oraz mitologi\u0105 grecko-rzymsk\u0105 mia\u0142 potomstwo z czarodziejk\u0105 Kirke oraz sypia\u0142 z zakochan\u0105 w nim nimf\u0105 Kalipso (c\u00f3rka Atlasa), kt\u00f3ra oferowa\u0142a mu nie\u015bmiertelno\u015b\u0107. Obok Heraklesa i Tezeusza jest najbardziej znanym bohaterem greckich mit\u00f3w i legend. Synem Odyseusza by\u0142 Telemach. == Pochodzenie == Podobnie jak w przypadku wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":162,"end_idx":319}
{"id":"mrc_4026","question":"czyim synem by\u0142 judasz iskariota?","answer":"synem Szymona Iskarioty (J 13,26)","context":"Judasz Iskariota (\"Judasz\" to grecka forma imienia Juda, \"Iskariota\" \u2013 hebr. \u05d0\u05b4\u05d9\u05e9\u05c1\u05be\u05e7\u05b0\u05e8\u05b4\u05d9\u05bc\u05d5\u05b9\u05ea \u2013 m\u0105\u017c z Kariotu, dos\u0142ownie \u201em\u0105\u017c kariocki\u201d) \u2013 jeden z aposto\u0142\u00f3w, wed\u0142ug przekaz\u00f3w Ewangelii synoptycznych wyda\u0142 Jezusa Chrystusa w r\u0119ce Sanhedrynu (wed\u0142ug Mateusza za trzydzie\u015bci srebrnik\u00f3w), po czym \u2013 r\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug Mateusza \u2013 pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo. Je\u015bli chodzi o genez\u0119 przydomku Iskariota, wysuni\u0119to trzy hipotezy: # pochodzi od miejsca pochodzenia Judasza \u2013 miasta Kariot (po\u0142udniowa Judea \u2013 Joz 15,25); pogl\u0105d ten potwierdza fakt, \u017ce Judasz by\u0142 te\u017c nazywany synem Szymona Iskarioty (J 13,26); wedle tej opinii by\u0142by jedynym z Dwunastu, kt\u00f3ry nie pochodzi\u0142 z Galilei, # zwi\u0105zany jest ze s\u0142owem \"sicarius\", co znaczy\u0142oby, \u017ce Judasz by\u0142 zwi\u0105zany z sykariuszami, skrajnym od\u0142amem zelot\u00f3w (pogl\u0105d odrzucany lub przyjmowany za najbardziej prawdopodobny),","start_idx":555,"end_idx":588}
{"id":"mrc_4027","question":"kiedy zlikwidowano kasy chorych?","answer":"kasy chorych zosta\u0142y zlikwidowane dopiero w roku 1946.","context":"\"\u201eo ubezpieczeniu spo\u0142ecznem\u201d\" Na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku kasy chorych zosta\u0142y zlikwidowane dopiero w roku 1946. Po wojnie, po kr\u00f3tkim okresie dalszego wsp\u00f3\u0142istnienia Ubezpieczalni i G\u00f3rno\u015bl\u0105skich Kas Chorych (ich liczba wynosi\u0142a \u0142\u0105cznie 61), w\u0142adze komunistyczne postanowi\u0142y je rozwi\u0105za\u0107, przekazuj\u0105c ich kompetencje w ca\u0142o\u015bci do ZUS-u, a wyodr\u0119bnione finansowanie opieki medycznej bezpo\u015brednio do bud\u017cetu pa\u0144stwa (poprzez odpowiednie \u015brodki celowe Ministerstwa Zdrowia). === Lata 1997\u20132003 === Konieczno\u015b\u0107 przeprowadzenia reformy systemu finansowania oraz funkcjonowania opieki zdrowotnej w Polsce postulowano ju\u017c od pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Szczeg\u00f3lnie trudna sytuacja finansowa bud\u017cetu pa\u0144stwa doby transformacji ustrojowych i gospodarczych wymusza\u0142a dyskusje na temat powrotu do ubezpieczeniowego (lub mieszanego) systemu finansowania s\u0142u\u017cby zdrowia. Po wygranych przez koalicj\u0119 AWS wyborach parlamentarnych w 1997 r. rz\u0105d Jerzego Buzka przyst\u0105pi\u0142 do","start_idx":48,"end_idx":102}
{"id":"mrc_4028","question":"ile czo\u0142g\u00f3w ma ukraina?","answer":"oko\u0142o 730 czo\u0142g\u00f3w T-84, T-80, T-64.","context":"tysi\u0119cy pracownik\u00f3w cywilnych. W 2012 roku Si\u0142y Zbrojne Ukrainy liczy\u0142y oko\u0142o 139 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy. Wyposa\u017cone s\u0105 w oko\u0142o 730 czo\u0142g\u00f3w T-84, T-80, T-64. Transportery opancerzone i BWP \u2013 do 2000 sztuk: BMP-1,2 BTR-60,70 i 80, MT-LB. 716 sztuk artylerii powy\u017cej 100 mm wspierane przez ponad 80 \u015bmig\u0142owc\u00f3w bojowych i 160 samolot\u00f3w bojowych. Marynarka wojenna liczy 22 okr\u0119ty bojowe. W pocz\u0105tkach 2014 roku Si\u0142y Zbrojne Ukrainy faktycznie liczy\u0142y 106 tys. os\u00f3b (gdy\u017c cz\u0119\u015b\u0107 etat\u00f3w pozostawa\u0142a nieobsadzonych). Zdaniem niekt\u00f3rych obserwator\u00f3w, po odliczeniu innych, niezb\u0119dnych rodzaj\u00f3w s\u0142u\u017cby i strat osobowych na Krymie, latem 2014 r. Ukraina posiada\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 skierowania do walki, teoretycznie 38-39 tysi\u0119cy, a praktycznie 32-35 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy. Wobec wyst\u0105pie\u0144 prorosyjskich separatyst\u00f3w, do grudnia 2014 liczebno\u015b\u0107 Si\u0142 Zbrojnych Ukrainy wzros\u0142a do 232","start_idx":117,"end_idx":152}
{"id":"mrc_4029","question":"w wyniku podzia\u0142u mejotycznego powstaj\u0105?","answer":"4 kom\u00f3rki haploidalne.","context":"skupisk chromosom\u00f3w potomnych \u2013 wyodr\u0119bnienie si\u0119 j\u0105der potomnych, despiralizacja chromosom\u00f3w do chromatyny. === Cytokineza === Nast\u0119puje podzia\u0142 cytoplazmy. W rezultacie mejozy I tworz\u0105 si\u0119 2 kom\u00f3rki haploidalne (1n) o podwojonej liczbie materia\u0142u genetycznego (2c), a kolejny podzia\u0142 sprawia, \u017ce w wyniku ca\u0142ej mejozy z jednej kom\u00f3rki diploidalnej powstaj\u0105 4 kom\u00f3rki haploidalne. == Znaczenie mejozy == Podczas mejozy powstaje kom\u00f3rka o zredukowanej liczbie chromosom\u00f3w, dzi\u0119ki czemu w procesie zap\u0142odnienia zostaje odtworzona diploidalna kom\u00f3rka. Kom\u00f3rki haploidalne powstaj\u0105ce po podziale posiadaj\u0105 nowe kombinacje gen\u00f3w. Wynika to z faktu, \u017ce do j\u0105der potomnych w\u0119druj\u0105 przypadkowe chromosomy spo\u015br\u00f3d chromosom\u00f3w homologicznych (anafaza I), a poza tym w trakcie mejozy nast\u0119puje r\u00f3wnie\u017c losowa wymiana cz\u0119\u015bci chromatyd chromosom\u00f3w homologicznych pochodz\u0105cych od obojga rodzic\u00f3w (crossing-over) \u015bwiadcz\u0105ca o zmienno\u015bci genetycznej.","start_idx":359,"end_idx":381}
{"id":"mrc_4030","question":"kim jest dyplomata?","answer":"oficjalny przedstawiciel pa\u0144stwa za granic\u0105,","context":"Dyplomata lub przedstawiciel dyplomatyczny (, , ) \u2013 oficjalny przedstawiciel pa\u0144stwa za granic\u0105, czyli zatrudniony w dyplomacji. Pa\u0144stwo, kt\u00f3re dyplomata reprezentuje, nazywamy \"pa\u0144stwem wysy\u0142aj\u0105cym\", za\u015b pa\u0144stwo, w kt\u00f3rym jest akredytowany \u2013 \"pa\u0144stwem przyjmuj\u0105cym\". Wszyscy przedstawiciele dyplomatyczni akredytowani w okre\u015blonym pa\u0144stwie tworz\u0105 jego korpus dyplomatyczny. == Historia == Pocz\u0105tki dzia\u0142alno\u015bci, kt\u00f3r\u0105 dzi\u015b nazywamy s\u0142u\u017cb\u0105 zagraniczn\u0105, si\u0119gaj\u0105 czas\u00f3w staro\u017cytnych. Staro\u017cytna Grecja i Rzym pos\u0142ugiwa\u0142y si\u0119 wys\u0142annikami w celu za\u0142atwienia konkretnych spraw, za\u0142agodzenia sporu, uzgodnienia umowy, itp. W Grecji nazywano ich \"presbeis\", za\u015b w Rzymie \"oratores\" lub \"legati\". Podstawowymi umiej\u0119tno\u015bciami, kt\u00f3rymi musieli si\u0119 oznacza\u0107 wys\u0142annicy, by\u0142y umiej\u0119tno\u015bci krasom\u00f3wcze oraz znajomo\u015b\u0107 retoryki i erystyki. Rzym staro\u017cytny posiada\u0142 tak\u017ce szczeg\u00f3lny rodzaj s\u0142u\u017cby zagranicznej \u2013 \"feciales\". Wysy\u0142ano ich wtedy, gdy domagano si\u0119 wyja\u015bnie\u0144 i odszkodowania od","start_idx":52,"end_idx":96}
{"id":"mrc_4031","question":"kiedy zmar\u0142 papie\u017c?","answer":"Zmar\u0142 po zako\u0144czeniu Apelu Jasnog\u00f3rskiego, w pierwsz\u0105 sobot\u0119 miesi\u0105ca i wigili\u0119 \u015awi\u0119ta Mi\u0142osierdzia Bo\u017cego, w 9666. dniu swojego pontyfikatu.","context":"czasu miejscowego, a elektrokardiograf wy\u0142\u0105czono po 20 minutach od tej chwili. Zmar\u0142 po zako\u0144czeniu Apelu Jasnog\u00f3rskiego, w pierwsz\u0105 sobot\u0119 miesi\u0105ca i wigili\u0119 \u015awi\u0119ta Mi\u0142osierdzia Bo\u017cego, w 9666. dniu swojego pontyfikatu. Informacj\u0119 o \u015bmierci papie\u017ca poda\u0142 na placu \u015bwi\u0119tego Piotra abp Leonardo Sandri, m\u00f3wi\u0105c: \"Najdro\u017csi bracia i siostry, o godz. 21.37 nasz ukochany Ojciec \u015awi\u0119ty powr\u00f3ci\u0142 do Domu Ojca. M\u00f3dlmy si\u0119 za niego\". W ci\u0105gu ostatnich dw\u00f3ch dni \u017cycia nieustannie towarzyszyli mu wierni z ca\u0142ego \u015bwiata, \u015bledz\u0105c na bie\u017c\u0105co wiadomo\u015bci dochodz\u0105ce z Watykanu oraz trwaj\u0105c na modlitwie w jego intencji. Po otrzymaniu zgody kardyna\u0142a kamerlinga Eduarda Somalo 3 kwietnia 2005 zabalsamowane cia\u0142o Jana Paw\u0142a II umieszczono na katafalku, ubrano w ozdobne szaty papieskie i wystawiono na widok publiczny w Sali Klementy\u0144skiej","start_idx":79,"end_idx":220}
{"id":"mrc_4032","question":"jaki jest polski alfabet?","answer":"Alfabet polski, abecad\u0142o (dawniej: \"obiecad\u0142o\", \"obiecado\") \u2013 alfabet dwuszeregowy oparty na alfabecie \u0142aci\u0144skim u\u017cywany do zapisu j\u0119zyka polskiego.","context":"Alfabet polski, abecad\u0142o (dawniej: \"obiecad\u0142o\", \"obiecado\") \u2013 alfabet dwuszeregowy oparty na alfabecie \u0142aci\u0144skim u\u017cywany do zapisu j\u0119zyka polskiego. == Litery == Oparty jest na pi\u015bmie \u0142aci\u0144skim i sk\u0142ada si\u0119 obecnie z 32 liter, z czego 9 ma znaki diakrytyczne. Ka\u017cda litera mo\u017ce wyst\u0119powa\u0107 w formie majusku\u0142y lub minusku\u0142y, przy czym majusku\u0142a litery \"y\" (\"Y\") wyst\u0119puje jedynie w wyj\u0105tkach, m.in. w zapo\u017cyczeniach i pisowni historycznej. Dodatkowo u\u017cywane s\u0105 litery \"q\", \"v\" i \"x\" w niekt\u00f3rych wyrazach pochodzenia obcego, czyli zapo\u017cyczonych b\u0105d\u017a w pisowni historycznej. Litery te s\u0105 te\u017c u\u017cywane w szeregowaniu alfabetycznym wyraz\u00f3w zgodnie z ich miejscem w alfabecie \u0142aci\u0144skim. Z tych powod\u00f3w litery te s\u0105 niekiedy zaliczane do alfabetu polskiego, w takim przypadku alfabet polski liczy 35 liter. W poni\u017cszej","start_idx":0,"end_idx":148}
{"id":"mrc_4033","question":"ile jest ciemnej materii?","answer":"ciemna materia to ok. 27% bilansu masy-energii Wszech\u015bwiata","context":"Ciemna materia (ang. \"dark matter\") \u2013 hipotetyczna materia nieemituj\u0105ca i nieodbijaj\u0105ca promieniowania elektromagnetycznego. Jej istnienie zdradzaj\u0105 jedynie wywierane przez ni\u0105 efekty grawitacyjne. Wed\u0142ug danych zebranych na podstawie obserwacji du\u017cych struktur kosmicznych, interpretowanych w kategoriach r\u00f3wna\u0144 Friedmana i metryki Friedmana-Lema\u00eetre'a-Robertsona-Walkera, ciemna materia to ok. 27% bilansu masy-energii Wszech\u015bwiata, obok materii zwyk\u0142ej (widzialnej) i dominuj\u0105cej ciemnej energii. Postulat istnienia ciemnej materii jest obecnie dominuj\u0105cym wyt\u0142umaczeniem obserwowanych anomalii w rotacji galaktyk oraz ruchu galaktyk w gromadach, ale nadal materia ta nie zosta\u0142a odkryta, a jej natura pozostaje nieznana. Proponowane s\u0105 tak\u017ce inne, obecnie mniej popularne teorie staraj\u0105ce si\u0119 wyja\u015bnia\u0107 fakty obserwacyjne, takie jak zmodyfikowana dynamika newtonowska i inne teorie zmodyfikowanej grawitacji, mi\u0119dzy innymi grawitacja kwantowa czy kontrowersyjna teoria MiHsC. == Historia == W","start_idx":374,"end_idx":433}
{"id":"mrc_4034","question":"co to wiatromierz?","answer":"Anemometr, tak\u017ce wiatromierz \u2013 przyrz\u0105d s\u0142u\u017c\u0105cy do mierzenia pr\u0119dko\u015bci ruchu gaz\u00f3w i cieczy, a zw\u0142aszcza wiatru.","context":"Anemometr, tak\u017ce wiatromierz \u2013 przyrz\u0105d s\u0142u\u017c\u0105cy do mierzenia pr\u0119dko\u015bci ruchu gaz\u00f3w i cieczy, a zw\u0142aszcza wiatru. Niekt\u00f3re anemometry wskazuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c kierunek ruchu. Anemometr, kt\u00f3ry rejestruje graficznie pr\u0119dko\u015b\u0107 lub kierunek wiatru, nazywa si\u0119 anemografem. Obecnie anemografy s\u0105 coraz cz\u0119\u015bciej wspierane przez komputerowy zapis danych. Istniej\u0105 r\u00f3\u017cne rodzaje anemometr\u00f3w: * obrotowe (rotacyjne) \u2013 posiadaj\u0105 element ruchomy wprawiany w ruch przez wiatr ** wiatrakowe ** czaszowe \u2013 (przedstawiony na drugiej fotografii) na pionowej osi obrotu umieszczony jest krzy\u017cak na ramionach kt\u00f3rego umieszczone s\u0105 p\u00f3\u0142kuliste czasze. Szybko\u015b\u0107 obrotu uk\u0142adu jest proporcjonalna do pr\u0119dko\u015bci wiatru. * wychy\u0142owe \u2013 wiej\u0105cy wiatr odchyla od pionu prostok\u0105tn\u0105 p\u0142ytk\u0119. * ci\u015bnieniowe \u2013 (rurka Pitota) wykorzystuj\u0105 zmian\u0119 ci\u015bnienia w poruszaj\u0105cym si\u0119 p\u0142ynie * cieplne (elektryczne) \u2013 wykorzystuj\u0105 zmian\u0119 odbioru ciep\u0142a","start_idx":0,"end_idx":112}
{"id":"mrc_4035","question":"ile os\u00f3b zgin\u0119\u0142o podczas ii wojny \u015bwiatowej?","answer":"ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda).","context":"II wojna \u015bwiatowa zebra\u0142a najobfitsze \u017cniwo \u017cycia ludzkiego w historii \u015bwiata. W ci\u0105gu 6 lat wojny zgin\u0119\u0142o ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda). Poni\u017csze tabele przedstawiaj\u0105 straty ludzkie poniesione przez poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa. Liczba ofiar \u015bmiertelnych jest szacunkowa i waha si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3d\u0142a, pomi\u0119dzy 50 milionami a ponad 80 milionami ofiar. Wy\u017csza warto\u015b\u0107 \u2013 80 milion\u00f3w ofiar \u015bmiertelnych zawiera tak\u017ce zmar\u0142ych w wyniku chor\u00f3b i g\u0142odu zwi\u0105zanych z konfliktem zbrojnym. Ca\u0142kowita liczba zabitych cywil\u00f3w wynios\u0142a oko\u0142o 50\u201355 milion\u00f3w ludzi, z czego 19\u201328 milion\u00f3w zmar\u0142o w wyniku g\u0142odu i chor\u00f3b. Ca\u0142kowita liczba ofiar militarnych wynosi\u0142a 21\u201325 milion\u00f3w, w tym oko\u0142o 5 milion\u00f3w zmar\u0142ych w niewoli je\u0144c\u00f3w wojennych. Ostatnie badania naukowe","start_idx":107,"end_idx":211}
{"id":"mrc_4036","question":"dlaczego \u015bwietliki \u015bwiec\u0105?","answer":"\u015awiat\u0142o wytwarzane przez \u015bwietlika \u015bwi\u0119toja\u0144skiego powstaje w wyniku chemiluminescencji dzi\u0119ki enzymowi lucyferazie.","context":"r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 wygl\u0105dem. Samiec ma ok. 1 cm d\u0142ugo\u015bci i jest uskrzydlony, podczas gdy przypominaj\u0105ca larw\u0119 samica osi\u0105ga d\u0142ugo\u015b\u0107 1,5\u20132 cm i nie jest uskrzydlona. P\u0142e\u0107 \u017ce\u0144ska ma na spodzie odw\u0142oka narz\u0105dy \u015bwietlne. Doros\u0142e osobniki \u017cyj\u0105 kr\u00f3tko i nie pobieraj\u0105 \u017cadnego pokarmu. \u015awietliki nocami w lipcu lataj\u0105 poszukuj\u0105c samic, kt\u00f3re siedz\u0105c na ro\u015blinach wabi\u0105 \u015bwieceniem potencjalnych partner\u00f3w. Zap\u0142odnione samice sk\u0142adaj\u0105 jaja do ziemi. == Rozw\u00f3j == Larwy p\u0142ci \u017ce\u0144skiej, kt\u00f3re potrafi\u0105 wytwarza\u0107 \u015bwiat\u0142o, przebywaj\u0105 na powierzchni ziemi, gdzie poluj\u0105 na \u015blimaki. Przed przepoczwarczeniem zimuj\u0105 dwukrotnie. == \u015awiecenie == \u015awiat\u0142o wytwarzane przez \u015bwietlika \u015bwi\u0119toja\u0144skiego powstaje w wyniku chemiluminescencji dzi\u0119ki enzymowi lucyferazie. \u015awietliki mog\u0105 dowolnie \u015bwiat\u0142o \u201ew\u0142\u0105cza\u0107 i wy\u0142\u0105cza\u0107\u201d. \u015awiat\u0142u, kt\u00f3re wytwarzaj\u0105, nie towarzyszy ciep\u0142o, a wi\u0119c cia\u0142o chrz\u0105szcza nie ulega nagrzaniu.","start_idx":619,"end_idx":735}
{"id":"mrc_4037","question":"kiedy zlikwidowano gimnazjum?","answer":"sierpnia 2019 roku","context":"sierpnia 2019 roku, w wyniku reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku, gimnazja zosta\u0142y zlikwidowane, a od roku szkolnego 2017/2018 nowe roczniki nie by\u0142y przyjmowane, rozpocz\u0119to wygaszanie gimnazj\u00f3w. Ostatnie roczniki klas w latach 2017\u20132019 by\u0142y nazywane \u201eoddzia\u0142ami gimnazjalnymi\u201d. == Historia == W staro\u017cytnej Grecji gimnazjon by\u0142 najcz\u0119\u015bciej rodzajem parku wraz z budynkiem przeznaczonym do uprawiania \u0107wicze\u0144 fizycznych. Z czasem sta\u0142 si\u0119 miejscem organizowania spotka\u0144 towarzyskich i prowadzenia dysput filozoficznych i naukowych. Od czas\u00f3w Nerona instytucja tego rodzaju funkcjonowa\u0142a tak\u017ce w staro\u017cytnym Rzymie. W epoce renesansu mianem gimnazjum zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 r\u00f3\u017cnego rodzaju szko\u0142y \u015brednie, kszta\u0142c\u0105ce uczni\u00f3w z nauk bardziej zaawansowanych ni\u017c znajomo\u015b\u0107 abecad\u0142a i rachunk\u00f3w. Celem kszta\u0142cenia by\u0142 harmonijny rozw\u00f3j zdolno\u015bci ucznia w oparciu o spu\u015bcizn\u0119 kulturow\u0105 antyku poprzez studiowanie tekst\u00f3w staro\u017cytnych","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_4038","question":"w jakiej klasie jest komunia?","answer":"W Polsce wiek przyj\u0119cia pierwszej komunii \u015bwi\u0119tej jest obecnie ustalony na trzeci\u0105 klas\u0119 szko\u0142y podstawowej.","context":"przyjmuj\u0105cych i ich rodzin, lecz r\u00f3wnie\u017c dla ca\u0142ej wsp\u00f3lnoty parafialnej. W Polsce wiek przyj\u0119cia pierwszej komunii \u015bwi\u0119tej jest obecnie ustalony na trzeci\u0105 klas\u0119 szko\u0142y podstawowej. Istnieje tak\u017ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 dopuszczenia do komunii \u015bw. dzieci m\u0142odszych. \u015aw. Jan Pawe\u0142 II pochwala\u0142 ten zwyczaj. Dzieci do tego dnia przygotowuj\u0105 si\u0119 ca\u0142y rok. W coraz wi\u0119kszej liczbie parafii prowadzi si\u0119 tak\u017ce program formacji duchowej rodzic\u00f3w tych dzieci, zwykle przez \u015bwieckich katechist\u00f3w, przygotowywanych do tego zadania w Szkole Katechist\u00f3w. W dniu uroczysto\u015bci komunijnej dzieci ubierane s\u0105 bardzo elegancko. Przed I komuni\u0105 \u015bwi\u0119t\u0105 wymagana jest zawsze spowied\u017a dziecka. == Historia == W staro\u017cytno\u015bci komunia \u015bw. by\u0142a po raz pierwszy udzielana zaraz po przyj\u0119ciu chrztu, nawet niemowl\u0119tom (pod postaci\u0105 wina). Praktyka ta jest kontynuowana w Ko\u015bcio\u0142ach wschodnich.","start_idx":74,"end_idx":182}
{"id":"mrc_4039","question":"z kim jezdzil kubica?","answer":"Witalij Pietrow","context":"po pierwszym etapie by\u0142 trzeci w klasyfikacji generalnej, jednak z powodu problem\u00f3w z pomp\u0105 paliwow\u0105 nie uko\u0144czy\u0142 go. W trakcie sezonu 2010 tak\u017ce wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w kilku rajdach w barwach Renault. ==== 2010 ==== W sezonie 2010 Kubica je\u017adzi\u0142 bolidem Renault R30, a jego partnerem zespo\u0142owym zosta\u0142 Witalij Pietrow. Przed sezonem zesp\u00f3\u0142 ten wymieni\u0142 w ca\u0142o\u015bci sw\u00f3j sk\u0142ad kierowc\u00f3w wy\u015bcigowych. Zosta\u0142 opuszczony przez g\u0142\u00f3wnych sponsor\u00f3w po aferze crashgate, pozosta\u0142 jednak w Formule 1 po nawi\u0105zaniu wsp\u00f3\u0142pracy ze sp\u00f3\u0142k\u0105 Genii Capital. W sezonie 2010 dosz\u0142o do kolejnych zmian w regulaminie Mistrzostw \u015awiata \u2013 przede wszystkim zakazano tankowania w trakcie wy\u015bcigu i zmieniono system punktacji. 14 marca 2010 Kubica wystartowa\u0142 w Grand Prix Bahrajnu, swoim pierwszym wy\u015bcigu w barwach Renault F1. Dzie\u0144","start_idx":295,"end_idx":310}
{"id":"mrc_4040","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do star wars?","answer":"John Towner Williams","context":"John Towner Williams (ur. 8 lutego 1932 w Nowym Jorku) \u2013 ameryka\u0144ski kompozytor, g\u0142\u00f3wnie muzyki filmowej, dyrygent i pianista. Stworzy\u0142 muzyk\u0119 do ponad stu film\u00f3w. W pocz\u0105tkach swojej dzia\u0142alno\u015bci tworzy\u0142 g\u0142\u00f3wnie muzyk\u0119 do seriali telewizyjnych. P\u00f3\u017aniej pojawi\u0142o si\u0119 wiele produkcji, do kt\u00f3rych Williams skomponowa\u0142 muzyk\u0119 m.in. \"Szcz\u0119ki\", a nast\u0119pnie \"Gwiezdne wojny\". Napisa\u0142 tak\u017ce muzyk\u0119 do trzech pierwszych cz\u0119\u015bci ekranizacji ksi\u0105\u017cek o Harrym Potterze. Otrzyma\u0142 53 nominacje do Oscara, a laureatem tej nagrody zosta\u0142 pi\u0119ciokrotnie (za muzyk\u0119 do film\u00f3w: \"Lista Schindlera\", \"Szcz\u0119ki\", \"E.T.\", \"Gwiezdne wojny, cz\u0119\u015b\u0107 IV: Nowa nadzieja\" oraz adaptacj\u0119 musicalu \"Skrzypek na dachu\"). Otrzyma\u0142 tak\u017ce wiele innych presti\u017cowych nagr\u00f3d, m.in. Saturna oraz dwadzie\u015bcia cztery statuetki Grammy, cztery Z\u0142ote Globy czy siedem nagr\u00f3d BAFTA. W 2009 zosta\u0142 odznaczony przez \u00f3wczesnego","start_idx":0,"end_idx":20}
{"id":"mrc_4041","question":"kto rzadzil w 2006?","answer":"Rz\u0105d Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego","context":"Rz\u0105d Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego \u2013 Rada Ministr\u00f3w pod kierownictwem premiera Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego, powo\u0142ana i zaprzysi\u0119\u017cona 14 lipca 2006 przez prezydenta RP Lecha Kaczy\u0144skiego. Jaros\u0142aw Kaczy\u0144ski poda\u0142 gabinet do dymisji 5 listopada 2007, czyni\u0105c to dwukrotnie \u2013 przed prezydentem RP i na forum Sejmu w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu VI kadencji. Dymisja zosta\u0142a przyj\u0119ta i Rada Ministr\u00f3w pe\u0142ni\u0142a obowi\u0105zki do czasu zaprzysi\u0119\u017cenia nowego sk\u0142adu Rady Ministr\u00f3w 16 listopada 2007. Rada Ministr\u00f3w Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego kontynuowa\u0142a polityk\u0119 rz\u0105du Kazimierza Marcinkiewicza; na stanowiskach ministerialnych nie dokonano wi\u0119kszych zmian. == Wotum zaufania == 19 lipca 2006 rz\u0105d, po wyg\u0142oszeniu przez Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego expos\u00e9, otrzyma\u0142 od Sejmu wotum zaufania. Za jego udzieleniem g\u0142osowa\u0142o 240 pos\u0142\u00f3w, przeciw opowiedzia\u0142o si\u0119 205. Nikt nie wstrzyma\u0142 si\u0119 od g\u0142osu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna","start_idx":0,"end_idx":27}
{"id":"mrc_4042","question":"ile jest oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w w unii europejskiej?","answer":"24 j\u0119zyki","context":"Na terenie Unii Europejskiej 24 j\u0119zyki maj\u0105 status j\u0119zyka oficjalnego. W 2007 roku taki status uzyska\u0142 j\u0119zyk irlandzki, kt\u00f3ry w samej Irlandii zosta\u0142 praktycznie wyparty przez angielski. . Z dniem 1 lipca 2013 roku status j\u0119zyka oficjalnego otrzyma\u0142 j\u0119zyk chorwacki wraz z przyst\u0105pieniem Chorwacji do Unii Europejskiej. == Oficjalne j\u0119zyki Unii Europejskiej == Wed\u0142ug liczby u\u017cytkownik\u00f3w: == Znajomo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w w krajach Unii Europejskiej == \u0179r\u00f3d\u0142o: Komisja Europejska == Komunikacja wewn\u0105trz europejskich organ\u00f3w == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w indoeuropejskich, na kt\u00f3re silnie wp\u0142yn\u0119\u0142a \u0142acina, w odmianie pisanej jest \u0142atwiej zrozumia\u0142a dla ich u\u017cytkownik\u00f3w ni\u017c oficjalnie nazywany w Chinach jednym j\u0119zykiem j\u0119zyk chi\u0144ski, kt\u00f3ry posiada oko\u0142o 900 odmian i dialekt\u00f3w. Cz\u0119sto zreszt\u0105 okre\u015blanie jakiego\u015b j\u0119zyka jest kwesti\u0105 polityczn\u0105, na przyk\u0142ad w krajach by\u0142ej Jugos\u0142awii","start_idx":29,"end_idx":38}
{"id":"mrc_4043","question":"gdzie le\u017cy kostaryka?","answer":"pa\u0144stwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym.","context":"Kostaryka (\"Costa Rica\", hiszp. dos\u0142. \u2018bogate wybrze\u017ce\u2019, Republika Kostaryki \u2013 \"Rep\u00fablica de Costa Rica\") \u2013 pa\u0144stwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Nikaragu\u0105 na odcinku 309 km i od po\u0142udnia z Panam\u0105 \u2013 330 km. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca karaibskiego i pacyficznego wynosi 1290 km. == Geografia == Kostaryka to kraj wy\u017cynno-g\u00f3rzysty, po\u0142o\u017cony w strefie aktywno\u015bci sejsmicznej. Znajduj\u0105 si\u0119 tu tak\u017ce liczne wulkany, niekt\u00f3re aktywne. Niziny wyst\u0119puj\u0105 jedynie na wybrze\u017cach oraz w dolinach wi\u0119kszych rzek: San Juan, Tempisque i Ca\u00f1as. Przez \u015brodek kraju biegn\u0105 trzy g\u0142\u00f3wne pasma g\u00f3rskie: Cordillera de Guanacaste (wulkan Miravalles, 2021 m n.p.m.), Cordillera Central (wulkany Iraz\u00fa, 3432 m n.p.m. i Turrialba, 3421 m n.p.m.) oraz Cordillera de Talamanca z najwy\u017cszym","start_idx":108,"end_idx":179}
{"id":"mrc_4044","question":"kto wyst\u0105pi\u0142 w obronie praw zbigniewa?","answer":"Rycerstwo, kt\u00f3re opowiedzia\u0142o si\u0119 za Zbigniewem","context":"== === Akt legitymizacji === Konsekwencj\u0105 dzia\u0142a\u0144 palatyna by\u0142o zorganizowanie obozu opozycyjnego, kt\u00f3ry skierowano przeciw niemu. Opozycjoni\u015bci (spisek \u015bl\u0105skich mo\u017cnych) porwali i sprowadzili w 1093 Zbigniewa do ojczyzny. Schronienia pierworodnemu udzieli\u0142 kasztelan wroc\u0142awski Magnus. Ksi\u0105\u017c\u0119 W\u0142adys\u0142aw uzna\u0142 to za jawny bunt. Na \u015al\u0105sk ruszy\u0142 wraz z posi\u0142kami w\u0119gierskimi. Rycerstwo, kt\u00f3re opowiedzia\u0142o si\u0119 za Zbigniewem, doprowadzi\u0142o do zerwania rokowa\u0144 z Sieciechem i Hermanem. Nielojalne zachowanie si\u0119 w\u0119gierskiego rycerstwa, uprowadzenie palatyna i syna ksi\u0119cia W\u0142adys\u0142awa \u2013 Boles\u0142awa \u2013 zmusi\u0142a w\u0142adc\u0119 piastowskiego do uznania Zbigniewa, jako prawowitego nast\u0119pc\u0119. Wydany w 1093 akt legitymizacji przyznawa\u0142 starszemu synowi prawa pochodzenia i dziedziczenia tronu. Po ucieczce Sieciecha i Boles\u0142awa z niewoli na polecenie palatyna, zorganizowano wypraw\u0119 na \u015al\u0105sk i Kujawy celem uniewa\u017cnienia aktu legitymizacji. Kujawianie przyj\u0119li","start_idx":374,"end_idx":421}
{"id":"mrc_4045","question":"o czym opowiada stary cz\u0142owiek i morze?","answer":"traktuje o starym kuba\u0144skim rybaku Santiago, kt\u00f3ry walczy z wielk\u0105 ryb\u0105, marlinem.","context":"Stary cz\u0142owiek i morze \u2212 opowiadanie ameryka\u0144skiego pisarza Ernesta Hemingwaya, opublikowane w 1952 roku. Utw\u00f3r napisa\u0142 on podczas pobytu na Kubie w 1951 roku. Ksi\u0105\u017cka ta traktuje o starym kuba\u0144skim rybaku Santiago, kt\u00f3ry walczy z wielk\u0105 ryb\u0105, marlinem. Ostatnie wielkie dzie\u0142o fabularne Hemingwaya. Opowiadanie odnios\u0142o natychmiastowy sukces i zosta\u0142o uznane za jedno z najlepszych dzie\u0142 Hemingwaya. == Tre\u015b\u0107 == Akcja opowiadania rozgrywa si\u0119 w ci\u0105gu czterech wrze\u015bniowych dni, w okresie silnych huragan\u00f3w na morzu, podczas kt\u00f3rych mo\u017cna z\u0142apa\u0107 wi\u0119ksze ryby ni\u017c zwykle. Stary kuba\u0144ski rybak Santiago, kt\u00f3ry od 84 dni nie z\u0142owi\u0142 ryby, wyrusza na po\u0142\u00f3w ryb. Chce udowodni\u0107, \u017ce chocia\u017c jest stary, to nie jest bezu\u017cytecznym i kiepskim rybakiem. W przygotowaniach do wyprawy pomaga mu kilkunastoletni Manolin. Santiago zabiera","start_idx":171,"end_idx":253}
{"id":"mrc_4046","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 druga wojna \u015bwiatowa?","answer":"1 wrze\u015bnia 1939 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":91,"end_idx":111}
{"id":"mrc_4047","question":"sk\u0105d pochodzi kawa?","answer":"Pochodzi z Etiopii","context":"Kawa \u2013 nap\u00f3j sporz\u0105dzany z palonych, a nast\u0119pnie zmielonych lub poddanych instantyzacji ziaren kawowca, zwykle podawany na gor\u0105co. Pochodzi z Etiopii, w Europie pojawi\u0142a si\u0119 oko\u0142o XVI wieku. Jedna z najpopularniejszych u\u017cywek na \u015bwiecie i g\u0142\u00f3wne \u017ar\u00f3d\u0142o kofeiny. == Nazwa == Nazwa kawy pochodzi prawdopodobnie od arabskiego \"kahwa\". Do wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w europejskich przenikn\u0119\u0142a poprzez tureckie s\u0142owo \"kahve\" i utworzon\u0105 od niego w\u0142osk\u0105 nazw\u0119 \"caff\u00e8\". Drug\u0105 prawdopodobn\u0105 etymologi\u0105 nazwy \"kawa\" jest nazwa etiopskiego miasta Kaffa, dzi\u015b \u2013 Kefa. W Polsce pojawi\u0142a si\u0119 po bitwie pod Wiedniem w 1683 w formie tureckiej. Wcze\u015bniej znana by\u0142a regionalnie, np. w Kamie\u0144cu Podolskim, gdzie dla wojsk osma\u0144skich otwarto po zaj\u0119ciu przez nie miasta kawiarnie, polscy mieszka\u0144cy Kamie\u0144ca mogli w\u00f3wczas zapozna\u0107 si\u0119 z kaw\u0105 i kawiarni\u0105.","start_idx":131,"end_idx":149}
{"id":"mrc_4048","question":"gdzie \u017cyj\u0105 pandy?","answer":"Europa * Edinburgh Zoo, Edynburg (samiec Yang Guang oraz samica Tian Tian) * Pairi Daiza, Brugelette (samiec Xing Hui oraz samica Hao Hao) * Tiergarten Sch\u00f6nbrunn, Wiede\u0144 (dwa samce: Long Hui, Fu Bao oraz samica Yang Yang) * ZooParc de Beauval, Saint-Aignan w pobli\u017cu Tours (samiec Yuan Zi oraz samica Huan Huan) * Zoo Aquarium de Madrid, Madryt (dwa samce: Bing Xing, Xing Bao oraz samica Hua Zuiba) ; Ameryka P\u00f3\u0142nocna * Toronto Zoo, Toronto (samiec Da Mao oraz samica Er Shun) * US National Zoo, Waszyngton (samiec Tian Tian, oraz dwie samice: Mei Xiang, Bao Bao) * Memphis Zoo, Memphis (samiec Le Le oraz samica Ya Ya) * Zoo Atlanta, Atlanta (samiec Yang Yang oraz trzy","context":"\u017cyj\u0105 pandy wielkie Europa * Edinburgh Zoo, Edynburg (samiec Yang Guang oraz samica Tian Tian) * Pairi Daiza, Brugelette (samiec Xing Hui oraz samica Hao Hao) * Tiergarten Sch\u00f6nbrunn, Wiede\u0144 (dwa samce: Long Hui, Fu Bao oraz samica Yang Yang) * ZooParc de Beauval, Saint-Aignan w pobli\u017cu Tours (samiec Yuan Zi oraz samica Huan Huan) * Zoo Aquarium de Madrid, Madryt (dwa samce: Bing Xing, Xing Bao oraz samica Hua Zuiba) ; Ameryka P\u00f3\u0142nocna * Toronto Zoo, Toronto (samiec Da Mao oraz samica Er Shun) * US National Zoo, Waszyngton (samiec Tian Tian, oraz dwie samice: Mei Xiang, Bao Bao) * Memphis Zoo, Memphis (samiec Le Le oraz samica Ya Ya) * Zoo Atlanta, Atlanta (samiec Yang Yang oraz trzy","start_idx":19,"end_idx":691}
{"id":"mrc_4049","question":"ile dni trwa\u0142a obrona westerplatte?","answer":"7 dni","context":"rkm i 8 lkm. \u017bo\u0142nierze dysponowali ok. 160 karabinami, ok. 40 pistoletami i oko\u0142o tysi\u0105cem granat\u00f3w. Zapasy \u017cywno\u015bci mog\u0142y wystarczy\u0107 na miesi\u0105c. Wed\u0142ug plan\u00f3w Westerplatte mia\u0142o broni\u0107 si\u0119 przez dwana\u015bcie godzin, a w rzeczywisto\u015bci broni\u0142o si\u0119 a\u017c 7 dni. Plac\u00f3wka sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z 5 betonowych, wzmocnionych wartowni i przystosowanych do obrony, wzmocnionych, najnowocze\u015bniejszych w\u00f3wczas w Polsce koszar. W sierpniu, w obliczu mno\u017c\u0105cych si\u0119 prowokacji niemieckich i wobec gro\u017aby wybuchu wojny, na terenie Westerplatte wybudowano drewniano-ziemne umocnienia polowe stanowi\u0105ce zewn\u0119trzny pas obrony. Wykonano te\u017c zapor\u0119 przeciwczo\u0142gow\u0105, rz\u0119dy zasiek\u00f3w oraz wyci\u0119to niekt\u00f3re drzewa i krzewy dla zapewnienia lepszej widoczno\u015bci i pola ostrza\u0142u. By ukry\u0107 prace przed wzrokiem niemieckich obserwator\u00f3w, prowadzono je w nocy. === Si\u0142y niemieckie === Okr\u0119tami Kriegsmarine bior\u0105cymi udzia\u0142 w","start_idx":248,"end_idx":253}
{"id":"mrc_4050","question":"z ilu kraj\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 europa?","answer":"46 pa\u0144stw","context":"Lista pa\u0144stw Europy \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Europy. Na terenie Europy znajduje si\u0119 46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si\u0119 siedem terytori\u00f3w zale\u017cnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Najwi\u0119kszym europejskim pa\u0144stwem jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), natomiast najwi\u0119kszym pa\u0144stwem znajduj\u0105cym si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km\u00b2). Najludniejszym pa\u0144stwem na kontynencie europejskim r\u00f3wnie\u017c jest Rosja (142 021 981 mieszka\u0144c\u00f3w), a najludniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w ca\u0142o\u015bci w Europie s\u0105 Niemcy (84 316 622 mieszka\u0144c\u00f3w). Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w). == Mapa polityczna == == Lista pa\u0144stw == == Lista","start_idx":97,"end_idx":106}
{"id":"mrc_4051","question":"w co by\u0142 ubrany plastu\u015b z pi\u00f3rnika tosi?","answer":"nosi ma\u0142e, zielone, plastelinowe slipy.","context":"Plastu\u015b \u2013 fikcyjna posta\u0107, znana z tw\u00f3rczo\u015bci Marii Kownackiej (ksi\u0105\u017cek \"Plastusiowy pami\u0119tnik\" i \"Przygody Plastusia\") oraz serii film\u00f3w animowanych. == Posta\u0107 Plastusia == Jest male\u0144kim ludzikiem z plasteliny - ca\u0142ym pomara\u0144czowym, nosi ma\u0142e, zielone, plastelinowe slipy. Ulepi\u0142a go Tosia, ma\u0142a dziewczynka ucz\u0119szczaj\u0105ca do pierwszej klasy. Plastu\u015b ma du\u017ce pomara\u0144czowe uszy i ma\u0142y nosek przypominaj\u0105cy kartofelek, mieszka w Tosinym pi\u00f3rniku wraz ze swoimi s\u0105siadami: O\u0142\u00f3wkiem, Gumk\u0105 Myszk\u0105, Stal\u00f3wkami, Pi\u00f3rem, Scyzorykiem, Linijk\u0105 i Kredkami.","start_idx":234,"end_idx":273}
{"id":"mrc_4052","question":"ile g\u0142os\u00f3w poparcia musi mie\u0107 kandydat na prezydenta?","answer":"Prezydentem zostaje ten kandydat, kt\u00f3ry otrzyma ponad po\u0142ow\u0119 wszystkich wa\u017cnie oddanych g\u0142os\u00f3w.","context":"35 lat, nie s\u0105 pozbawieni praw wyborczych do Sejmu i zbior\u0105 przynajmniej 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w os\u00f3b popieraj\u0105cych ich kandydatur\u0119. Czynne prawo wyborcze posiadaj\u0105 wszyscy pe\u0142noletni obywatele Polski, r\u00f3wnie\u017c ci zamieszkali na sta\u0142e za granic\u0105 (od 2000 roku mog\u0105 g\u0142osowa\u0107 r\u00f3wnie\u017c w drugiej turze). == Procedura == Prezydentem zostaje ten kandydat, kt\u00f3ry otrzyma ponad po\u0142ow\u0119 wszystkich wa\u017cnie oddanych g\u0142os\u00f3w. Frekwencja wyborcza nie wp\u0142ywa na wa\u017cno\u015b\u0107 wybor\u00f3w (trzeba doda\u0107, i\u017c w Polsce podczas wybor\u00f3w prezydenckich jest ona najwy\u017csza). W przypadku, gdy \u017caden z kandydat\u00f3w nie otrzyma wymaganej liczby g\u0142os\u00f3w, dwa tygodnie p\u00f3\u017aniej odbywa si\u0119 II tura g\u0142osowania, w kt\u00f3rej uczestnicz\u0105 dwaj kandydaci z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 g\u0142os\u00f3w z I tury. Dla zwyci\u0119stwa w II turze wystarczy otrzyma\u0107 wi\u0119cej g\u0142os\u00f3w ni\u017c inny kandydat. Je\u017celi","start_idx":312,"end_idx":407}
{"id":"mrc_4053","question":"kiedy zmar\u0142 aleksy dawidowski?","answer":"Zmar\u0142 w szpitalu 30 marca.","context":"i wymaga\u0142a natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Dawidowski zosta\u0142 przewieziony do Szpitala Dzieci\u0105tka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej. Jego stan bardzo szybko si\u0119 pogarsza\u0142, podczas operacji konieczne by\u0142o wyci\u0119cie 6 metr\u00f3w jelit. Zmar\u0142 w szpitalu 30 marca. Tego samego dnia w Szpitalu Wolskim przy ul. P\u0142ockiej 26 zmar\u0142 tak\u017ce Jan Bytnar \u201eRudy\u201d. Maciej Aleksy Dawidowski zosta\u0142 pochowany pod przybranym nazwiskiem Aleksego Czerwi\u0144skiego na cmentarzu Pow\u0105zkowskim w grobie rodzinnym Zdanowicz\u00f3w. Po wojnie jego cia\u0142o ekshumowano i przeniesiono do grobu Jana Bytnara w kwaterze Harcerskiego Batalionu Armii Krajowej \u201eZo\u015bka\u201d (A-20-6-25) na Cmentarzu Wojskowym na Pow\u0105zkach. Ponowny pogrzeb odby\u0142 si\u0119 4 kwietnia 1946. == Ordery i odznaczenia == * Za bohatersk\u0105 postaw\u0119 wobec wroga i \u015bmier\u0107 na posterunku rozkazem Komendanta Si\u0142 Zbrojnych w Kraju gen. Stefana","start_idx":234,"end_idx":260}
{"id":"mrc_4054","question":"gdzie odbywa si\u0119 jarmark dominika\u0144ski?","answer":"w Gda\u0144sku na G\u0142\u00f3wnym Mie\u015bcie.","context":"Jarmark \u015bw. Dominika \u2013 cykliczna impreza handlowo-kulturalna, kt\u00f3ra co roku w sierpniu odbywa si\u0119 w Gda\u0144sku na G\u0142\u00f3wnym Mie\u015bcie. Jest to \u2013 obok Weihnachtsmarkt i Oktoberfest \u2013 najwi\u0119ksza tego typu impreza plenerowa w Europie. == Historia Jarmarku == Tradycja Jarmarku liczy ponad 750 lat, odk\u0105d zosta\u0142 on ustanowiony bull\u0105 papiesk\u0105 Aleksandra IV w 1260 roku na wniosek dominikan\u00f3w. St\u0105d wywodzi si\u0119 jego nazwa. Jarmark mia\u0142 na celu nak\u0142onienie wiernych do uczestnictwa we mszy odpustowej w dzie\u0144 \u015bw. Dominika (w\u00f3wczas 4 sierpnia), dzi\u0119ki kt\u00f3rej mo\u017cna by\u0142o otrzyma\u0107 100 dni zwolnienia z czy\u015b\u0107ca. O godz. 12:00 rozbrzmiewa\u0142y dzwony obwieszczaj\u0105ce rozpocz\u0119cie Jarmarku na placu Dominika\u0144skim. Ludowy festyn pierwotnie s\u0142u\u017cy\u0142 nabo\u017cnym mod\u0142om i zabawie, a p\u00f3\u017aniej przekszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w imprez\u0119 handlowo-kulturaln\u0105 o du\u017cym znaczeniu","start_idx":98,"end_idx":127}
{"id":"mrc_4055","question":"gdzie jest korpus?","answer":"Kwatera G\u0142\u00f3wna Dow\u00f3dztwa 2 Korpusu Polskiego znajdowa\u0142a si\u0119 na p\u00f3\u0142noc od Imoli.","context":"Imol\u0105. Kwatera G\u0142\u00f3wna Dow\u00f3dztwa 2 Korpusu Polskiego znajdowa\u0142a si\u0119 na p\u00f3\u0142noc od Imoli. Tam zasta\u0142 j\u0105 koniec dzia\u0142a\u0144 zbrojnych we W\u0142oszech. Na prze\u0142omie maja i czerwca korpus rozpocz\u0105\u0142 przedyslokowanie na po\u0142udnie P\u00f3\u0142wyspu Apeni\u0144skiego w rejon na po\u0142udnie od Ankony. Cz\u0119\u015b\u0107 oddzia\u0142\u00f3w kwaterowa\u0142a w namiotach polowych. Dow\u00f3dztwo korpusu rozlokowa\u0142o si\u0119 w Porto San Giorgio. Dopiero jesieni\u0105 1945 wi\u0119kszo\u015b\u0107 \u017co\u0142nierzy skoszarowano w budynkach murowanych. Do skoszarowania wykorzystywano budynki u\u017cyteczno\u015bci publicznej. Powszechnie wykorzystywano r\u00f3wnie\u017c koszary w\u0142oskie i poniemieckie. Oficerowie zazwyczaj wynajmowali kwatery prywatne. W dniach 23-24 pa\u017adziernika 1946 kwater\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 przeniesiono do Ankony, gdzie pozosta\u0142a do ko\u0144ca pobytu korpusu we W\u0142oszech. Oddzia\u0142y i jednostki korpu\u015bne rozmieszczone by\u0142y na terenie niemal ca\u0142ego P\u00f3\u0142wyspu Apeni\u0144skiego. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 si\u0142 korpus utrzymywa\u0142 w \u015brodkowej i po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci kraju.","start_idx":7,"end_idx":86}
{"id":"mrc_4056","question":"nad jakim morzem le\u017cy grecja?","answer":"Morze Jo\u0144skie od zachodu, Morze \u015ar\u00f3dziemne od po\u0142udnia, Morze Egejskie od wschodu i Morze Krete\u0144skie od p\u00f3\u0142nocnej strony wyspy Kreta","context":"Grecja \u2013 to kraj o urozmaiconej powierzchni le\u017c\u0105cy w Europie Po\u0142udniowej, a dok\u0142adnie jej po\u0142udniowo-wschodniej cz\u0119\u015bci. Grecja zajmuje po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego. Z trzech stron oblewaj\u0105 j\u0105 morza (Morze Jo\u0144skie od zachodu, Morze \u015ar\u00f3dziemne od po\u0142udnia, Morze Egejskie od wschodu i Morze Krete\u0144skie od p\u00f3\u0142nocnej strony wyspy Kreta). == Powierzchnia i granice == Powierzchnia \u2013 ca\u0142kowita 131 990 km\u00b2, a bez wysp 106 990 km\u00b2 Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 41\u00b045'N, po\u0142udniowy 34\u00b058'N, zachodni 19\u00b022'E, wschodni 41\u00b045'E. Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa wynosi 800 km, za\u015b r\u00f3wnole\u017cnikowa 560 km. Kontynentalna cz\u0119\u015b\u0107 Grecji to obszar o wymiarach 530 (po\u0142udnikowa) na 280 (r\u00f3wnole\u017cnikowa). Grecja graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Albania \u2013 282 km * Bu\u0142garia \u2013 494 km * Macedonia P\u00f3\u0142nocna \u2013 238 km * Turcja \u2013","start_idx":209,"end_idx":341}
{"id":"mrc_4057","question":"ile park\u00f3w jest w warszawie?","answer":"Na obszarze Warszawy znajduje si\u0119 88 park\u00f3w","context":"w\u0142a\u015bciciela grunt\u00f3w, na kt\u00f3rych si\u0119 znajduj\u0105, albo s\u0105 to nazwy upami\u0119tniaj\u0105ce postaci historyczne. Przyj\u0119ty przez podkomisj\u0119 nazewnictwa Rady Warszawy spos\u00f3b nazywania pomija stosowanie skr\u00f3tu \"im.\" (\"imienia\"), z wyj\u0105tkiem sytuacji, gdy park ma nazw\u0119 miejscow\u0105 i drug\u0105 upami\u0119tniaj\u0105c\u0105 osob\u0119 \u2013 \"park Stefana \u017beromskiego\" (nie: \"im. Stefana \u017beromskiego\"), ale: \"park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego\". === Parki === Na obszarze Warszawy znajduje si\u0119 88 park\u00f3w o \u0142\u0105cznej powierzchni ok. 930,2 ha. === Parki dydaktyczne === === Skwery === W Warszawie znajduj\u0105 si\u0119 242 skwery i ziele\u0144ce o \u0142\u0105cznej powierzchni 206,9 ha. == Rezerwaty przyrody == Na obszarze Warszawy znajduje si\u0119 12 rezerwat\u00f3w przyrody * 2 le\u015bne * 2 florystyczne * 2 faunistyczne * 6 krajobrazowych == Lasy == == Pozosta\u0142e rezerwaty ==","start_idx":426,"end_idx":469}
{"id":"mrc_4058","question":"kto by\u0142 dyktatorem powstania listopadowego?","answer":"Ch\u0142opicki","context":"1815 roku oraz Orderem \u015bw. Anny I klasy, a tak\u017ce Znakiem Honorowym w 1830 roku za 25 lat s\u0142u\u017cby w Wojsku Polskim. == Dyktator powstania == W chwili wybuchu powstania listopadowego, w nocy z 29 na 30 listopada 1830, Ch\u0142opicki przebywa\u0142 w teatrze i odm\u00f3wi\u0142 do\u0142\u0105czenia do polskich powsta\u0144c\u00f3w. Jednak 3 grudnia 1830 przyj\u0105\u0142 zaproponowan\u0105 mu funkcj\u0119 wodza naczelnego, a dwa dni p\u00f3\u017aniej og\u0142osi\u0142 si\u0119 dyktatorem. Ch\u0142opicki nie wierzy\u0142 w powodzenie powstania. Wspierany przez stronnictwo konserwatywne, sabotowa\u0142 dzia\u0142ania ofensywne i op\u00f3\u017ania\u0142 organizowanie wojska. Usi\u0142owa\u0142 pertraktowa\u0107 z carem Miko\u0142ajem I, co ostatecznie nie przynios\u0142o efekt\u00f3w, wobec carskiego \u017c\u0105dania bezwarunkowej kapitulacji si\u0142 polskich. 17 stycznia 1831 z\u0142o\u017cy\u0142 rezygnacj\u0119 z dyktatury. Pozosta\u0142 jednak nieformalnym doradc\u0105 naczelnego wodza, ksi\u0119cia Micha\u0142a Radziwi\u0142\u0142a. Walczy\u0142 19 lutego","start_idx":215,"end_idx":224}
{"id":"mrc_4059","question":"czym by\u0142 liberalizm ekonomiczny?","answer":"doktryna ekonomiczna opieraj\u0105ca si\u0119 na wolno\u015bci dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej w granicach prawa, wywodz\u0105ca si\u0119 z leseferyzmu.","context":"Liberalizm gospodarczy (liberalizm ekonomiczny) \u2013 doktryna ekonomiczna opieraj\u0105ca si\u0119 na wolno\u015bci dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej w granicach prawa, wywodz\u0105ca si\u0119 z leseferyzmu. Wychodzi z za\u0142o\u017cenia, \u017ce ka\u017cdy cz\u0142owiek kieruje si\u0119 zasad\u0105 korzy\u015bci materialnej. Doktryna liberalizmu gospodarczego ukszta\u0142towa\u0142a si\u0119 w Wielkiej Brytanii w XVII i XVIII w., a tak\u017ce XVIII-wiecznej Francji i Niemczech. Pierwszymi jej teoretykami byli m.in.: Dudley North, David Hume, Adam Smith, David Ricardo i Pierre Boisguillebert. Z bardziej znanych libera\u0142\u00f3w ekonomicznych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 m.in.: J.S. Milla, Alfreda Marshalla, Ludwiga von Misesa, Friedricha von Hayeka. tw\u00f3rc\u0119 ordoliberalizmu Waltera Euckena oraz tw\u00f3rc\u0119 monetaryzmu Miltona Friedmana. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie idee liberalizmu gospodarczego s\u0105 r\u00f3wnie\u017c rozwijane przez przedstawicieli m.in.: szko\u0142y austriackiej, chicagowskiej, ekonomii poda\u017cy i nowej klasycznej makroekonomii. Na ideach tych jest oparta tak\u017ce niemiecka koncepcja","start_idx":50,"end_idx":171}
{"id":"mrc_4060","question":"z czego zbudowane s\u0105 w\u0142osy?","answer":"z twardej, spoistej keratyny","context":"W\u0142os \u2013 nitkowaty, zrogowacia\u0142y, wyspecjalizowany wytw\u00f3r nask\u00f3rka, wyst\u0119puj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie u ssak\u00f3w, na powierzchni ich sk\u00f3ry, zbudowany z twardej, spoistej keratyny. W entomologii termin w\u0142osy lub w\u0142oski (\u0142ac. \"comae\", \"pili\", \"chaetae\") stosowany jest w odniesieniu do niekt\u00f3rych wytwor\u00f3w osk\u00f3rka stawonog\u00f3w, w tym do szczecinek (\"saetae\", \"setae\"). W\u0142osy znajduj\u0105 si\u0119 na ca\u0142ej sk\u00f3rze, z wyj\u0105tkiem wewn\u0119trznej strony d\u0142oni, warg i podeszew. W\u0142osy wyrastaj\u0105 z zag\u0142\u0119bie\u0144 sk\u00f3ry tworz\u0105cych kana\u0142, zwany mieszkiem w\u0142osowym, do kt\u00f3rego podstawy przyczepiony jest mi\u0119sie\u0144 przyw\u0142osowy. Do tego kana\u0142u uchodz\u0105 przewody gruczo\u0142\u00f3w \u0142ojowych. Lejkowate uj\u015bcie mieszka w\u0142osowego jest widoczne na sk\u00f3rze jako por. Ow\u0142osienie cia\u0142a zasadniczo pe\u0142ni rol\u0119 termoregulacyjn\u0105 i ochronn\u0105, jednak u cz\u0142owieka tylko w ograniczonym zakresie. Zachowa\u0142o si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na g\u0142owie, w do\u0142ach pachowych, na ko\u0144czynach g\u00f3rnych i","start_idx":134,"end_idx":162}
{"id":"mrc_4061","question":"jakie dzie\u0142o leonarda da vinci znajduje si\u0119 w polskich zbiorach?","answer":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105)","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":0,"end_idx":75}
{"id":"mrc_4062","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142a szabla papkina?","answer":"Artemiz","context":"J\u00f3zef Papkin \u2013 posta\u0107 literacka, bohater komedii \"Zemsta\" (1834) Aleksandra Fredry; najbardziej komiczna posta\u0107 w utworze. == Wygl\u0105d i charakterystyka == Jest szczup\u0142y, niewysoki, wiotki. Dziwnie si\u0119 ubiera: z francuska, z peruk\u0105, paraduje bez kontusza, w kr\u00f3tkich spodniach, kapeluszu, ze szpad\u0105 Artemiz\u0105 przy boku i dwoma pistoletami pod pach\u0105. Papkin jest k\u0142amliwym, naiwnym, przebieg\u0142ym, gadatliwym, b\u0142aze\u0144skim, tch\u00f3rzliwym, impulsywnym samochwa\u0142\u0105. == Opis == J\u00f3zef jest szlachcicem o s\u0142abym rodowodzie. Mieszka tymczasowo w zamku Cze\u015bnika. Niezbyt imponuj\u0105c\u0105 histori\u0119 rodziny nadrabia opowiadaniem k\u0142amstw i bujd o swym \u017cyciu, w czym odbija si\u0119 jego prawdziwe oblicze \u2013 dwulicowego chwalipi\u0119ty, podszytego tch\u00f3rzem. Sam o sobie m\u00f3wi \u201eJestem Papkin, Lew p\u00f3\u0142nocy\u201d, co dowodzi o jego sk\u0142onno\u015bci do pustych przechwa\u0142ek. Jego nazwisko pochodzi od s\u0142owa \"papka\", co","start_idx":297,"end_idx":304}
{"id":"mrc_4063","question":"jak nazywa si\u0119 prezydent w\u0119gier?","answer":"Katalin Nov\u00e1k","context":"Prezydent W\u0119gier (w\u0119g. Magyarorsz\u00e1g k\u00f6zt\u00e1rsas\u00e1gi eln\u00f6ke, \u00e1llameln\u00f6k, lub \u00e1llamf\u0151) \u2013 g\u0142owa pa\u0144stwa W\u0119gier. Urz\u0105d prezydenta jest w wi\u0119kszo\u015bci ceremonialny, jednak mo\u017ce on zawetowa\u0107 ustaw\u0119 lub odes\u0142a\u0107 j\u0105 do Trybuna\u0142u Konstytucyjnego. Jego wyb\u00f3r oraz obowi\u0105zki s\u0105 ustalone na podstawie Artyku\u0142u 11 Konstytucji W\u0119gier z 2011 roku. Obecnym prezydentem jest Katalin Nov\u00e1k, kt\u00f3ra obj\u0119\u0142a to stanowisko 10 maja 2022. == Wybory == Zgodnie z Konstytucj\u0105 W\u0119gier z 2011 roku prezydent jest wybierany przez Zgromadzenie Narodowe. Kadencja prezydenta trwa 5 lat, mo\u017cna j\u0105 powt\u00f3rzy\u0107 jednokrotnie. === Kandydaci === Kandydatem w wyborach na prezydenta mo\u017ce by\u0107 ka\u017cdy , kt\u00f3ry przed dniem wybor\u00f3w uko\u0144czy 35 lat. === G\u0142osowanie === Wybory na prezydenta zarz\u0105dza przewodnicz\u0105cy Zgromadzenia Narodowego. Zgodnie Konstytucj\u0105 wybory prezydenckie musz\u0105 odby\u0107 si\u0119 w dzie\u0144","start_idx":352,"end_idx":365}
{"id":"mrc_4064","question":"kiedy wolny rzut?","answer":"po przewinieniu zawodnika (faulu, zagraniu r\u0119k\u0105), czy te\u017c po spalonym s\u0119dzia zatrzymuje gr\u0119 i ka\u017ce j\u0105 wznowi\u0107 dru\u017cynie poszkodowanej z miejsca, w kt\u00f3rym pope\u0142niono wykroczenie.","context":"Rzut wolny \u2013 sytuacja w pi\u0142ce no\u017cnej, w kt\u00f3rej po przewinieniu zawodnika (faulu, zagraniu r\u0119k\u0105), czy te\u017c po spalonym s\u0119dzia zatrzymuje gr\u0119 i ka\u017ce j\u0105 wznowi\u0107 dru\u017cynie poszkodowanej z miejsca, w kt\u00f3rym pope\u0142niono wykroczenie. Rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 rzut wolny po\u015bredni, czyli taki, w kt\u00f3rym pi\u0142ka przed wpadni\u0119ciem do bramki musi mie\u0107 kontakt z innym zawodnikiem ni\u017c tylko z wykonawc\u0105 rzutu, i rzut bezpo\u015bredni \u2013 gdy wykonawca mo\u017ce od razu strzela\u0107 na bramk\u0119 przeciwnika. Najwi\u0119cej bramek w bistorii z rzut\u00f3w wolnych strzelili (weg\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142) Zico lub Juninho Pernambucano Rzut wolny po\u015bredni Rzut wolny po\u015bredni mo\u017ce zosta\u0107 przyznany je\u017celi: bramkarz przez czas d\u0142u\u017cszy ni\u017c 6 sekund kontroluje pi\u0142k\u0119 we w\u0142asnych r\u0119kach i nie pozb\u0119dzie si\u0119 jej, bramkarz dotknie pi\u0142ki r\u0119kami (we w\u0142asnym","start_idx":47,"end_idx":223}
{"id":"mrc_4065","question":"z ilu liter sk\u0142ada si\u0119 polski alfabet?","answer":"32","context":"Alfabet polski, abecad\u0142o (dawniej: \"obiecad\u0142o\", \"obiecado\") \u2013 alfabet dwuszeregowy oparty na alfabecie \u0142aci\u0144skim u\u017cywany do zapisu j\u0119zyka polskiego. == Litery == Oparty jest na pi\u015bmie \u0142aci\u0144skim i sk\u0142ada si\u0119 obecnie z 32 liter, z czego 9 ma znaki diakrytyczne. Ka\u017cda litera mo\u017ce wyst\u0119powa\u0107 w formie majusku\u0142y lub minusku\u0142y, przy czym majusku\u0142a litery \"y\" (\"Y\") wyst\u0119puje jedynie w wyj\u0105tkach, m.in. w zapo\u017cyczeniach i pisowni historycznej. Dodatkowo u\u017cywane s\u0105 litery \"q\", \"v\" i \"x\" w niekt\u00f3rych wyrazach pochodzenia obcego, czyli zapo\u017cyczonych b\u0105d\u017a w pisowni historycznej. Litery te s\u0105 te\u017c u\u017cywane w szeregowaniu alfabetycznym wyraz\u00f3w zgodnie z ich miejscem w alfabecie \u0142aci\u0144skim. Z tych powod\u00f3w litery te s\u0105 niekiedy zaliczane do alfabetu polskiego, w takim przypadku alfabet polski liczy 35 liter. W poni\u017cszej","start_idx":217,"end_idx":219}
{"id":"mrc_4066","question":"jakie narody zamieszkuj\u0105 rosj\u0119?","answer":"Rosjanie","context":"Rosjanie () \u2013 nar\u00f3d wschodnios\u0142owia\u0144ski, zamieszkuj\u0105cy g\u0142\u00f3wnie Rosj\u0119 oraz inne kraje by\u0142ego Zwi\u0105zku Radzieckiego, przede wszystkim: Ukrain\u0119, Bia\u0142oru\u015b, Kazachstan, Uzbekistan, \u0141otw\u0119, Kirgistan, Estoni\u0119, Litw\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 z Nadniestrzem oraz Turkmenistan. Znacz\u0105ce diaspory znajduj\u0105 si\u0119 w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Brazylii i Niemczech. Rosjanie s\u0105 najliczniejszym narodem Europy i jednym z najbardziej licznych narod\u00f3w \u015bwiata, a ich liczb\u0119 szacuje si\u0119 wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 od 127 do 167 milion\u00f3w. Zgodnie z rosyjskim powszechnym spisem ludno\u015bci przeprowadzonym w 2010 roku Rosjanie s\u0105 najwi\u0119ksz\u0105, tubylcz\u0105 grup\u0105 etniczn\u0105 Rosji, gdzie \u017cyje ich ponad 111 mln (ok. 78%). J\u0119zykiem ojczystym wi\u0119kszo\u015bci Rosjan jest j\u0119zyk rosyjski, a religi\u0105 dominuj\u0105c\u0105 jest prawos\u0142awie (ok. 75%). == Etymologia == Nazwa \u201eRosjanie\u201d (, dos\u0142ownie \u201eruscy, Rusini\u201d) pochodzi od s\u0142owa \u201eRu\u015b\u201d, kt\u00f3rego etymologia","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_4067","question":"kto zosta\u0142 kr\u00f3lem pod g\u00f3r\u0105?","answer":"D\u00e1in","context":"D\u0119bow\u0105 Tarcz\u0119 Kr\u00f3lestwa pod G\u00f3r\u0105, po\u015bpieszy\u0142 do Ereboru, got\u00f3w zbrojnie wspom\u00f3c krewniaka w konflikcie z lud\u017ami i elfami o bogactwa Smauga. W obliczu niespodziewanego ataku ork\u00f3w przy\u0142\u0105czy\u0142 si\u0119 do wcze\u015bniejszych przeciwnik\u00f3w i walczy\u0142 w Bitwie Pi\u0119ciu Armii. Po \u015bmierci Thorina, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 w boju, D\u00e1in zosta\u0142 nowym Kr\u00f3lem pod G\u00f3r\u0105, jako \u017ce by\u0142 prawowitym spadkobierc\u0105 Durina. Sprawiedliwie podzieli\u0142 si\u0119 bogactwami smoka z lud\u017ami i elfami. Pozna\u0142 przy tej okazji Bilba Bagginsa, jednego z kompan\u00f3w Thorina. === Kr\u00f3l pod G\u00f3r\u0105 === D\u00e1in okaza\u0142 si\u0119 znakomitym i m\u0105drym monarch\u0105. Za jego rz\u0105d\u00f3w nast\u0105pi\u0142 ponowny rozkwit Ereboru, a krasnoludowie \u017cyli w wielkim dostatku. Utrzymywa\u0142 on przyja\u017a\u0144 z kr\u00f3lami Dale, nast\u0119pcami Barda I \u0141ucznika. W 2989 roku niech\u0119tnie zezwoli\u0142 Balinowi na wypraw\u0119 do Morii,","start_idx":299,"end_idx":303}
{"id":"mrc_4068","question":"na co przeznaczane s\u0105 podatki?","answer":"Zebrane podatki s\u0105 wykorzystywane na potrzeby realizacji zada\u0144 publicznych.","context":"Podatek \u2013 obowi\u0105zkowe \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne pobierane przez zwi\u0105zek publicznoprawny (pa\u0144stwo, jednostka samorz\u0105du terytorialnego) bez konkretnego, bezpo\u015bredniego \u015bwiadczenia wzajemnego. Zebrane podatki s\u0105 wykorzystywane na potrzeby realizacji zada\u0144 publicznych. Pieni\u0105dze z podatk\u00f3w trafiaj\u0105 do bud\u017cetu pa\u0144stwa lub samorz\u0105du terytorialnego, kt\u00f3re dzi\u0119ki temu mog\u0105 one inwestowa\u0107 w rozw\u00f3j infrastruktury, wojska, policji, o\u015bwiaty, s\u0142u\u017cby zdrowia itp. Obecnie uznaje si\u0119, i\u017c podatki s\u0105 \u015bwiadczeniami pieni\u0119\u017cnymi, jednak\u017ce w historii znane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c podatki \u015bwiadczone w innych ni\u017c pieni\u0105dz dobrach. Podatki dziel\u0105 si\u0119 na: * bezpo\u015brednie \u2013 na\u0142o\u017cone na doch\u00f3d lub maj\u0105tek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy; * po\u015brednie \u2013 nak\u0142adane na przedmiot spo\u017cycia, np. VAT, akcyza \u2013 ostatecznie p\u0142aci konsument. == Typy podatk\u00f3w == Klasyfikacja podatk\u00f3w wed\u0142ug OECD: * podatki dochodowe ** podatek dochodowy od","start_idx":186,"end_idx":261}
{"id":"mrc_4069","question":"kiedy wynaleziono ruchome schody?","answer":"W 1892","context":"== Historia == === Na \u015bwiecie === W 1892 pierwsze schody ruchome opatentowa\u0142 Jesse Reno, kt\u00f3ry w 1896 zbudowa\u0142 takie schody wzd\u0142u\u017c \"Old Iron Pier\" na Coney Island. Pasa\u017cerowie byli przewo\u017ceni na przeno\u015bniku ta\u015bmowym pod k\u0105tem 25 stopni. W 1897 angielskiej nazwy \"escalator\" po raz pierwszy u\u017cy\u0142 Karol Seeberger. === W Polsce === Pierwsze schody ruchome w Polsce zosta\u0142y zainstalowane na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku pod koniec lat 30. XX w. Po II wojnie \u015bwiatowej pierwsze schody ruchome uruchomiono we Wroc\u0142awiu, w Sp\u00f3\u0142dzielczym Domu Towarowym, p\u00f3\u017aniejszym SDH Feniks, w 1946 roku. By\u0142y to ocala\u0142e schody zamontowane w 1929 roku w \u00f3wczesnym Domu handlowym braci Barasch. Kolejne ruchome schody zosta\u0142y otwarte na otwartej 22 lipca 1949 w Warszawie Trasie W-Z. Konstrukcja produkcji radzieckiego","start_idx":34,"end_idx":40}
{"id":"mrc_4070","question":"kt\u00f3ry papie\u017c zatwierdzi\u0142 podstawow\u0105 struktur\u0119 modlitwy na r\u00f3\u017ca\u0144cu?","answer":"\u015bw. Piusa V","context":"z Listem apostolskim \"Rosarium Virginis Mariae\" Jana Paw\u0142a II, odmawia si\u0119 jedn\u0105 z modlitw: * A: antyfona \"Witaj Kr\u00f3lowo\" (\"Salve Regina\"), albo: * B: \"Litania Loreta\u0144ska do Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny\" Na sam koniec odmawia si\u0119 w intencjach Ojca \u015aw.: 1 \"Ojcze nasz\" i 1 \"Zdrowa\u015b\", celem zyskania odpust\u00f3w nadanych przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki. === Tradycyjny cykl r\u00f3\u017ca\u0144cowy === Tradycyjny cykl r\u00f3\u017ca\u0144cowy w formie zatwierdzonej przez \u015bw. Piusa V odpowiada porz\u0105dkowi nast\u0119pstwa chronologicznego wydarze\u0144 biblijnych. Papie\u017c Pawe\u0142 VI, autor encykliki o kulcie maryjnym (1966), podkre\u015bla\u0142, \u017ce uk\u0142ad z\u0142o\u017cony z 3 cykli (Narodzenie \u2013 M\u0119ka \u2013 Zmartwychwstanie): \u201eoddaje schemat g\u0142oszenia wiary przez Zbawiciela i przedstawia raz jeszcze tajemnic\u0119 Chrystusa w ten sam spos\u00f3b, w jaki czyni to \u015bw. Pawe\u0142 w swym hymnie Listu","start_idx":426,"end_idx":437}
{"id":"mrc_4071","question":"kto zdoby\u0142 pierwsze miejsce na eurowizji?","answer":"Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d.","context":"Zwyci\u0119zcy Konkursu Piosenki Eurowizji \u2013 zdobywcy pierwszego miejsca podczas corocznego Konkursu Piosenki Eurowizji, paneuropejskiego widowiska muzycznego organizowanego od 1956 przez Europejsk\u0105 Uni\u0119 Nadawc\u00f3w (EBU). Laureatem konkursu zostaje reprezentacja kraju, kt\u00f3ry zdobywa najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w od innych pa\u0144stw. Na przestrzeni lat zwyci\u0119zcy wybierani byli za pomoc\u0105 r\u00f3\u017cnych metod g\u0142osowania. Konkurs wygra\u0142y \u0142\u0105cznie 66 piosenki. Inauguracyjny, 1. Konkurs Piosenki Eurowizji wygra\u0142a Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d. Od 1956 zorganizowano 63 konkursy, a ka\u017cdy koncert fina\u0142owy wygrywa\u0142 jeden reprezentant, z wyj\u0105tkiem fina\u0142u w 1969, kiedy to pierwsze miejsce z tak\u0105 sam\u0105 liczb\u0105 punkt\u00f3w zaj\u0119\u0142y cztery reprezentacje: Francji, Holandii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Krajem z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 siedmiu zwyci\u0119stw jest Irlandia i 1987 (z \u201eHold Me Now\u201d), a w 1992 wygra\u0142 jako","start_idx":491,"end_idx":549}
{"id":"mrc_4072","question":"ile renifer\u00f3w jest w zaprz\u0119gu \u015bwi\u0119tego miko\u0142aja?","answer":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja","context":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja wymienionych w wierszu \"A Visit from St. Nicholas\". Rudolf urodzi\u0142 si\u0119 ze \u015bwiec\u0105cym czerwonym nosem, przez co sta\u0142 si\u0119 wyrzutkiem i obiektem docinek ze strony innych renifer\u00f3w. Pewnego razu, noc wigilijna by\u0142a tak mglista, \u017ce Miko\u0142aj chcia\u0142 zrezygnowa\u0107 ze swej corocznej podr\u00f3\u017cy dooko\u0142a \u015bwiata. Kiedy jednak zauwa\u017cy\u0142 Rudolfa, zdecydowa\u0142, \u017ce jego nos b\u0119dzie wy\u015bmienit\u0105 lamp\u0105 i o\u015bwietli mu drog\u0119. Od tego czasu Rudolf jest sta\u0142ym cz\u0142onkiem zaprz\u0119gu Miko\u0142aja i cieszy si\u0119 szacunkiem innych renifer\u00f3w. Historia Rudolfa sta\u0142a si\u0119 popularn\u0105 bo\u017conarodzeniow\u0105 opowie\u015bci\u0105, kt\u00f3r\u0105 najcz\u0119\u015bciej przedstawia si\u0119 w formie piosenki lub telewizyjnych program\u00f3w. == Wygl\u0105d == W wierszu Moore\u2019a nie ma szczeg\u00f3\u0142owych opis\u00f3w renifer\u00f3w poza wzmiank\u0105, \u017ce s\u0105 one \u201ema\u0142e\u201d. Ich wygl\u0105d w wi\u0119kszo\u015bci pokazuj\u0105","start_idx":0,"end_idx":55}
{"id":"mrc_4073","question":"ile mistrzostw hiszpanii ma barcelona?","answer":"26x","context":"m.in.: 5x Lig\u0119 Mistrz\u00f3w, 26x Mistrzostwo Hiszpanii, 3x Klubowe Mistrzostwo \u015awiata, 31x Puchar Hiszpanii, 4x Puchar Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w, 5x Superpuchar Europy i 14x Superpuchar Hiszpanii. FC Barcelona jest w\u0142asno\u015bci\u0105 143 086 \"socis\" i posiada miliony kibic\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie, z kt\u00f3rych cz\u0119\u015b\u0107 zrzeszona jest w ok. 1270 oficjalnych \"penyes\" (fanklubach). Klub posiada m.in. nast\u0119puj\u0105c\u0105 infrastruktur\u0119: stadiony Camp Nou i Estadi Johan Cruyff, kompleks treningowy Ciutat Esportiva Joan Gamper, szk\u00f3\u0142k\u0119 pi\u0142karsk\u0105 La Masia oraz hal\u0119 sportow\u0105 Palau Blaugrana. Poza sekcj\u0105 pi\u0142karsk\u0105 Bar\u00e7a prowadzi r\u00f3wnie\u017c profesjonalne sekcje koszyk\u00f3wki, pi\u0142ki r\u0119cznej, hokeju na rolkach i futsalu. Duma Katalonii posiada tak\u017ce drug\u0105 dru\u017cyn\u0119 pi\u0142ki no\u017cnej, zespo\u0142y m\u0142odzie\u017cowe i sekcje amatorskie. Jest jednym z trzech klub\u00f3w, razem z Athletikiem Bilbao i Realem Madryt, kt\u00f3re nieprzerwanie","start_idx":25,"end_idx":28}
{"id":"mrc_4074","question":"w jakim konkursie odyseusz pokona\u0142 zalotnik\u00f3w?","answer":"Zadaniem, kt\u00f3re musieli wykona\u0107 zawodnicy by\u0142o strzelenie z \u0142uku tak, by strza\u0142a przelecia\u0142a przez otwory w dwunastu toporach ustawionych w rz\u0119dzie.","context":"ogromne ska\u0142y, czyni\u0105c j\u0105 niedost\u0119pn\u0105. == Sytuacja na Itace == Podczas jego nieobecno\u015bci na wyspie pojawili si\u0119 zalotnicy ubiegaj\u0105cy si\u0119 o r\u0119k\u0119 Penelopy, przekonani o jego \u015bmierci. Bez skrupu\u0142\u00f3w wykorzystywali \u015bwi\u0119te prawo go\u015bcinno\u015bci, wyrz\u0105dzaj\u0105c rozliczne szkody w maj\u0105tku. Odyseusz, przybywszy za spraw\u0105 Ateny pod postaci\u0105 \u017cebraka, wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w konkursie, w kt\u00f3rym nagrod\u0105 mia\u0142a by\u0107 r\u0119ka jego \u017cony (spisek ten by\u0142 r\u00f3wnie\u017c jego autorstwa). Zadaniem, kt\u00f3re musieli wykona\u0107 zawodnicy by\u0142o strzelenie z \u0142uku tak, by strza\u0142a przelecia\u0142a przez otwory w dwunastu toporach ustawionych w rz\u0119dzie. Okaza\u0142o si\u0119 jednak, \u017ce nikt z pozosta\u0142ych konkurent\u00f3w nie ma do\u015b\u0107 si\u0142y, by cho\u0107by naci\u0105gn\u0105\u0107 \u0142uk kr\u00f3la Itaki. Odyseusz jako jedyny strzeli\u0142 perfekcyjnie, a nast\u0119pnie ujawni\u0142 swoj\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107 i z pomoc\u0105 syna wymordowa\u0142 wszystkich zalotnik\u00f3w.","start_idx":444,"end_idx":592}
{"id":"mrc_4075","question":"jak nazywa si\u0119 w\u00f3dz kozacki?","answer":"Ataman","context":"Ataman, ukr. \u043e\u0442\u0430\u043c\u0430\u043d (\"wataman, vataman, otaman\") \u2013 kozacki przyw\u00f3dca pe\u0142ni\u0105cy funkcje polityczne i wojskowe; tak\u017ce dow\u00f3dca wojskowy oddzielnego pododdzia\u0142u, maj\u0105cy w\u0142adz\u0119 wojskow\u0105 lub administracyjno-wojskow\u0105, wzgl\u0119dnie przyw\u00f3dca niezale\u017cnego od jakiejkolwiek w\u0142adzy oddzia\u0142u, niejednokrotnie o charakterze rozb\u00f3jniczym. Na Siczy, w pocz\u0105tkowym okresie jej istnienia, w\u0142adz\u0105 najwy\u017csz\u0105 by\u0142o \u201eko\u0142o\u201d, czyli zgromadzenie wszystkich Kozak\u00f3w obecnych na miejscu. Eryk Lassota von Steblau (1550\u20131616), pose\u0142 cesarza Rudolfa II Habsburga, kt\u00f3ry sp\u0119dzi\u0142 na Bazaw\u0142uku kilka tygodni latem 1594 roku, musia\u0142 odczyta\u0107 listy cesarskie w kole, kt\u00f3rym zarz\u0105dza\u0142 w\u00f3wczas ataman nazwiskiem Bohdan Mikoszy\u0144ski. W okresie p\u00f3\u017aniejszym \u2013 tj. w XVII wieku \u2013 rol\u0119 ko\u0142a zaj\u0119\u0142a znacznie mniej demokratyczna Rada Kozacka. Miejscem jej obrad pocz\u0105tkowo by\u0142a Sicz, p\u00f3\u017aniej za\u015b Perejas\u0142aw lub Bia\u0142a Cerkiew. Ataman by\u0142 administratorem wybieranym przez rad\u0119","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_4076","question":"jakie s\u0105 cywilizacje staro\u017cytne?","answer":"Staro\u017cytny Egipt","context":"Staro\u017cytny Egipt (stegip. \"Kemet\", Czarna Ziemia) \u2013 wysoko rozwini\u0119ta cywilizacja staro\u017cytnego Bliskiego Wschodu po\u0142o\u017cona w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej w\u0142\u0105cznie). W okresie najwi\u0119kszego rozkwitu (Nowe Pa\u0144stwo) obejmuj\u0105ca swoim zasi\u0119giem tak\u017ce Nubi\u0119 (Kusz) oraz Punt na po\u0142udniu, Syropalestyn\u0119 (Retenu) na p\u00f3\u0142nocnych rubie\u017cach azjatyckich, oraz tereny libijskie na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie. Historia Egiptu interesowa\u0142a ju\u017c samych staro\u017cytnych i nie przesta\u0142a frapowa\u0107 badaczy okres\u00f3w p\u00f3\u017aniejszych. Wiek XIX przyni\u00f3s\u0142 prze\u0142om w postaci odczytania pisma egipskiego (Jean-Fran\u00e7ois Champollion, Ippolito Rosellini), co pozwoli\u0142o na odszyfrowanie inskrypcji oraz odtworzenie historii politycznej. Powszechne zainteresowanie spo\u0142ecze\u0144stw dziewi\u0119tnastowiecznej Europy, informowanej na bie\u017c\u0105co o post\u0119pach prac dzi\u0119ki dynamicznie rozwijaj\u0105cej si\u0119 prasie, doprowadzi\u0142o do serii ekspedycji badawczych o charakterze archeologicznym i w efekcie stworzenia podstaw dla","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_4077","question":"co jest obj\u0119te akcyz\u0105?","answer":"wyroby energetyczne i energia elektryczna, inne wyroby ropopochodne, napoje alkoholowe oraz alkohol etylowy, wyroby tytoniowe, samochody osobowe.","context":"Podatek akcyzowy w Polsce (akcyza w Polsce) \u2013 podatek po\u015bredni, kt\u00f3ry reguluje ustawa o podatku akcyzowym (). W Polsce opodatkowaniem akcyz\u0105 podlegaj\u0105: wyroby energetyczne i energia elektryczna, inne wyroby ropopochodne, napoje alkoholowe oraz alkohol etylowy, wyroby tytoniowe, samochody osobowe. W 2015 roku akcyza by\u0142a drugim co do wielko\u015bci \u017ar\u00f3d\u0142em wp\u0142yw\u00f3w bud\u017cetowych. Producentem banderol akcyzowych na napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe oraz Systemu Informacji o Banderolach Akcyzowych jest Polska Wytw\u00f3rnia Papier\u00f3w Warto\u015bciowych. == Podmiot opodatkowania == Podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemaj\u0105ca osobowo\u015bci prawnej, kt\u00f3ra dokonuje czynno\u015bci podlegaj\u0105cych opodatkowaniu akcyz\u0105 lub wobec kt\u00f3rej zaistnia\u0142 stan faktyczny podlegaj\u0105cy opodatkowaniu akcyz\u0105, w tym podmiot: # nabywaj\u0105cy lub posiadaj\u0105cy wyroby akcyzowe znajduj\u0105ce si\u0119 poza procedur\u0105 zawieszenia poboru akcyzy, je\u017celi","start_idx":152,"end_idx":297}
{"id":"mrc_4078","question":"jaka emerytura dla olimpijczyka?","answer":"Wysoko\u015b\u0107 emerytury olimpijskiej okre\u015blana jest corocznie na podstawie kwoty bazowej dla cz\u0142onk\u00f3w korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej, pomno\u017conej przez 1,8.","context":"40 lat, * nie uprawiaj\u0105 ju\u017c czynnie sportu, * nie s\u0105 karani za przest\u0119pstwo pope\u0142nione umy\u015blnie. Wysoko\u015b\u0107 emerytury olimpijskiej okre\u015blana jest corocznie na podstawie kwoty bazowej dla cz\u0142onk\u00f3w korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej, pomno\u017conej przez 1,8. W 2010 wysoko\u015b\u0107 \u015bwiadczenia wynosi\u0142a 2483,77 z\u0142 miesi\u0119cznie, by\u0142a to kwota brutto, od kt\u00f3rej sportowcy samodzielnie odprowadzali podatek. \u015awiadczeniobiorcy nie p\u0142acili od niej sk\u0142adek do ZUS-u. W 2016 \u015bwiadczenie zwolniono r\u00f3wnie\u017c z podatku dochodowego. W 2021 wysoko\u015b\u0107 emerytury wynosi\u0142a 2844,74 z\u0142 netto.. W 2022 roku kwota wzros\u0142a do 3657,52 z\u0142 netto. W 2009 emerytury olimpijskie otrzymywa\u0142o 261 medalist\u00f3w igrzysk olimpijskich oraz 198 medalist\u00f3w igrzysk paraolimpijskich i igrzysk g\u0142uchych. Z kolei w 2015 emerytury olimpijskie pobiera\u0142o 266 medalist\u00f3w igrzysk olimpijskich, 241 paraolimpijczyk\u00f3w i 61 medalist\u00f3w zawod\u00f3w Przyja\u017a\u0144-84.","start_idx":97,"end_idx":240}
{"id":"mrc_4079","question":"kiedy zdobyto konstantynopol?","answer":"we wtorek 29 maja 1453 roku","context":"Upadek Konstantynopola (, ) \u2013 we wtorek 29 maja 1453 roku wojska Imperium Osma\u0144skiego zaj\u0119\u0142y Konstantynopol. Zdobycie miasta oraz \u015bmier\u0107 ostatniego cesarza bizantyjskiego Konstantyna XI poci\u0105gn\u0119\u0142y za sob\u0105 ostateczny upadek Cesarstwa wschodniorzymskiego. Zwyci\u0119stwo to da\u0142o Turkom panowanie nad wschodnim basenem Morza \u015ar\u00f3dziemnego i otworzy\u0142o drog\u0119 do podboju Europy powstrzymanego dopiero przez Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w roku 1683. Zdobyte miasto sta\u0142o si\u0119 stolic\u0105 Imperium Osma\u0144skiego i pozosta\u0142o ni\u0105 do powstania republiki w 1923. Turcy zacz\u0119li te\u017c stosowa\u0107 w odniesieniu do miasta nazw\u0119 \"Stambu\u0142\", kt\u00f3ra od 18 marca 1930 sta\u0142a si\u0119 jedyn\u0105 oficjaln\u0105 jego nazw\u0105. == Wst\u0119p == === Sytuacja Bizancjum przed 1453 === Bizancjum, kt\u00f3re swoje terytorium, stolic\u0119 i ludno\u015b\u0107 otrzyma\u0142o w spadku po cesarstwie wschodniorzymskim, w XV wieku","start_idx":30,"end_idx":57}
{"id":"mrc_4080","question":"kto rz\u0105dzi holandi\u0105?","answer":"Od 2010 funkcj\u0119 szefa rz\u0105du pe\u0142ni Mark Rutte, stoj\u0105cy na czele Partii Ludowej na rzecz Wolno\u015bci i Demokracji (VVD), wchodz\u0105cej w koalicj\u0119 z Apel Chrze\u015bcija\u0144sko-Demokratyczny (CDA), Demokraci 66 (D66) i Unia Chrze\u015bcija\u0144ska (CU).","context":"powiedzie\u0107, \u017ce system polityczny by\u0142 tradycyjnie zdominowany przez trzy bloki: chrze\u015bcija\u0144skich demokrat\u00f3w z Chrze\u015bcija\u0144sko-Demokratycznym Apelem i do pewnego stopnia Unii Chrze\u015bcija\u0144skiej jako przedstawicieli, socjaldemokrat\u00f3w z Parti\u0105 Pracy jako najwi\u0119ksz\u0105 parti\u0105 oraz liberalnych demokrat\u00f3w z Parti\u0105 Ludow\u0105 na rzecz Wolno\u015bci i Demokracji jako najwi\u0119ksz\u0105 stron\u0105. Od 2010 funkcj\u0119 szefa rz\u0105du pe\u0142ni Mark Rutte, stoj\u0105cy na czele Partii Ludowej na rzecz Wolno\u015bci i Demokracji (VVD), wchodz\u0105cej w koalicj\u0119 z Apel Chrze\u015bcija\u0144sko-Demokratyczny (CDA), Demokraci 66 (D66) i Unia Chrze\u015bcija\u0144ska (CU). zielony: w rz\u0105dzie; niebieski: popieraj\u0105cy === Podzia\u0142 administracyjny Kr\u00f3lestwa Niderland\u00f3w === Holandia podzielona jest na 12 prowincji, kt\u00f3re dziel\u0105 si\u0119 z kolei na 380 gmin oraz na trzy gminy specjalne po\u0142o\u017cone na Karaibach. === \u015awi\u0119ta pa\u0144stwowe === W Holandii obchodzi si\u0119 jedynie dwa","start_idx":365,"end_idx":592}
{"id":"mrc_4081","question":"czym by\u0142a wojna secesyjna?","answer":"wojna, kt\u00f3ra toczy\u0142a si\u0119 w latach 1861\u20131865 w Stanach Zjednoczonych Ameryki, pomi\u0119dzy stanami wchodz\u0105cymi w sk\u0142ad Stan\u00f3w Zjednoczonych (tzw. Uni\u0105 lub \u201eP\u00f3\u0142noc\u0105\u201d) i Skonfederowanymi Stanami Ameryki (tzw. Konfederacj\u0105 lub \u201ePo\u0142udniem\u201d), kt\u00f3re wyst\u0105pi\u0142y z Unii.","context":"Wojna secesyjna \u2013 wojna, kt\u00f3ra toczy\u0142a si\u0119 w latach 1861\u20131865 w Stanach Zjednoczonych Ameryki, pomi\u0119dzy stanami wchodz\u0105cymi w sk\u0142ad Stan\u00f3w Zjednoczonych (tzw. Uni\u0105 lub \u201eP\u00f3\u0142noc\u0105\u201d) i Skonfederowanymi Stanami Ameryki (tzw. Konfederacj\u0105 lub \u201ePo\u0142udniem\u201d), kt\u00f3re wyst\u0105pi\u0142y z Unii. Nazwa \u201ewojna secesyjna\u201d pochodzi od secesji (od\u0142\u0105czenia si\u0119) stan\u00f3w skonfederowanych od Unii. Powszechn\u0105 nazw\u0105, stosowan\u0105 zw\u0142aszcza w USA, jest tak\u017ce \u201eameryka\u0144ska wojna domowa\u201d (ang. \"American Civil War\"). Znana jest tak\u017ce jako \u201ewojna pomi\u0119dzy stanami\u201d i \u201ewojna o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Po\u0142udnia\u201d. Zapocz\u0105tkowa\u0142o j\u0105 ostrzelanie Fortu Sumter w zatoce Charleston w Karolinie Po\u0142udniowej przez konfederat\u00f3w 12 kwietnia 1861. Trwa\u0142a do 26 maja 1865, kiedy podda\u0142y si\u0119 ostatnie zorganizowane o\u015brodki oporu konfederat\u00f3w (gdzieniegdzie walki trwa\u0142y jeszcze do czerwca). W wyniku wojny \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 620 tysi\u0119cy ludzi, zniszczono","start_idx":18,"end_idx":274}
{"id":"mrc_4082","question":"w jakim mie\u015bcie odbywa si\u0119 coroczny festiwal cyrkowe?","answer":"Monte-Carlo","context":"Mi\u0119dzynarodowy festiwal cyrkowy w Monte-Carlo \u2013 festiwal sztuki cyrkowej (fr. \"Le Festival International du Cirque de Monte-Carlo\"), utworzony w 1974 roku przez ksi\u0119cia Rainera III z Monaco. Odbywa si\u0119 co roku w na prze\u0142omie stycznia i lutego w Monte-Carlo w dzielnicy Fontvieille. Festiwal prezentuje wyb\u00f3r najlepszych artyst\u00f3w cyrkowych z ca\u0142ego \u015bwiata. Podczas uroczystej gali najwybitniejszym artystom przyznawane s\u0105 nagrody: z\u0142ote, srebrne i br\u0105zowe klauny. Rodzina kr\u00f3lewska Monako sprawuje oficjalny patronat nad festiwalem, a ksi\u0119\u017cniczka Stephanie jest jego prezesem od 2006 roku. == Polska na festiwalu Monte-Carlo == * 1974 r. - II miejsce, Trio Dymek, \"hand wotly\u017c\", * 1978 r. - wyr\u00f3\u017cnienie jury dla zespo\u0142u akrobatycznego pod kierownictwem J. Koziaka \"handwotly\u017c\"; * 1984 r. - II miejsce, M. J. Zalewscy,","start_idx":34,"end_idx":45}
{"id":"mrc_4083","question":"kiedy utworzono onz?","answer":"24 pa\u017adziernika 1945 roku","context":"Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych, ONZ (ang. \"United Nations\", \"UN\"; fr. \"Organisation des Nations Unies\"; hiszp. \"Organizaci\u00f3n de las Naciones Unidas\"; ros. \u041e\u0440\u0433\u0430\u043d\u0438\u0437\u0430\u0446\u0438\u044f \u041e\u0431\u044a\u0435\u0434\u0438\u043d\u0451\u043d\u043d\u044b\u0445 \u041d\u0430\u0446\u0438\u0439, \"Organizacyja Objedinionnych Nacyj\"; arab. \u0627\u0644\u0623\u0645\u0645 \u0627\u0644\u0645\u062a\u062d\u062f\u0629, \"al-Umam al-Muttahida\"; chi\u0144. \u8054\u5408\u56fd, \"Li\u00e1nh\u00e9gu\u00f3\") \u2013 uniwersalna (z wyj\u0105tkiem narod\u00f3w niereprezentowanych) organizacja mi\u0119dzynarodowa, z siedzib\u0105 w Nowym Jorku, powsta\u0142a 24 pa\u017adziernika 1945 roku w wyniku wej\u015bcia w \u017cycie podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych. ONZ jest nast\u0119pczyni\u0105 Ligi Narod\u00f3w. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpiecze\u0144stwa mi\u0119dzynarodowego, rozw\u00f3j wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy narodami oraz popieranie przestrzegania praw cz\u0142owieka. == Historia == Idea powo\u0142ania nowej organizacji \u015bwiatowej powsta\u0142a jeszcze w czasie trwania II wojny \u015bwiatowej. Za pierwsze dokumenty zapowiadaj\u0105ce utworzenie ONZ uznawane s\u0105 Karta Atlantycka podpisana 14 sierpnia","start_idx":415,"end_idx":440}
{"id":"mrc_4084","question":"jakie sakramenty uznaj\u0105 protestanci?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ko\u015bcio\u0142\u00f3w protestanckich uznaje tylko dwa sakramenty: chrzest i eucharysti\u0119","context":"znaku, jak woda, wino, chleb. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ko\u015bcio\u0142\u00f3w protestanckich uznaje tylko dwa sakramenty: chrzest i eucharysti\u0119, poniewa\u017c tylko te wprost zosta\u0142y przez Jezusa ustanowione (wedle zasady sola scriptura). Eucharystia zgodnie z nauczaniem Reformacji powinna by\u0107 udzielana wiernym pod postaci\u0105 chleba (cia\u0142o Chrystusa) i wina (krew Chrystusa). W Ko\u015bciele ewangelickim poza sakramentami sprawuje si\u0119 tzw. \u015bwi\u0119te obrz\u0119dy. S\u0105 to: konfirmacja, ordynacja, i wprowadzenie w urz\u0105d (np. rady parafialnej). Niekt\u00f3re Ko\u015bcio\u0142y protestanckie uznaj\u0105 tak\u017ce obmycie n\u00f3g i piecz\u0119towanie Duchem \u015awi\u0119tym. === Geneza protestanckiej postawy wobec sakrament\u00f3w === Protestantyzm jest bardzo zr\u00f3\u017cnicowany w swym rozumieniu sakrament\u00f3w i zasadniczo podchodzi do nich z dystansem. Ma to uzasadnienie historyczne. Marcin Luter w traktacie \"De captivitate babylonica\" (\"O niewoli babilo\u0144skiej\"), opublikowanym w 1520 r. opisa\u0142 obrz\u0119dow\u0105 i","start_idx":30,"end_idx":115}
{"id":"mrc_4085","question":"kto zapocz\u0105tkowa\u0142 dynasti\u0119 karoling\u00f3w?","answer":"Karola M\u0142ota","context":"Karolingowie \u2013 dynastia frankijska wywodz\u0105ca si\u0119 od Karola M\u0142ota, panuj\u0105ca w latach 753-987.","start_idx":52,"end_idx":64}
{"id":"mrc_4086","question":"kto przed milenialsami?","answer":"pokolenia X","context":"Pokolenie Y (), in. milenialsi () \u2013 pokolenie ludzi urodzonych w latach 80. i 90. XX wieku). Nazywane jest r\u00f3wnie\u017c \u201epokoleniem Milenium\u201d, \u201enast\u0119pn\u0105 generacj\u0105\u201d, a tak\u017ce \u201epokoleniem cyfrowym\u201d. Po raz pierwszy nazwa ta pojawi\u0142a si\u0119 w 1993 w tygodniku \u201eAdvertising Age\u201d. Datowanie ludzi z pokolenia Y nie jest \u015bcis\u0142e, jednak wed\u0142ug wi\u0119kszo\u015bci \u017ar\u00f3de\u0142, pokolenie Y to osoby urodzone mi\u0119dzy 1980 a 2000 rokiem, i dzieli si\u0119 je na m\u0142odszych (osoby urodzone mi\u0119dzy 1990 a 2000 rokiem) i starszych (osoby urodzone mi\u0119dzy 1980 a 1989 rokiem). W odr\u00f3\u017cnieniu od poprzedniej generacji, okre\u015blanej mianem pokolenia X, \u201eoswoili\u201d nowinki technologiczne i aktywnie korzystaj\u0105 z medi\u00f3w cyfrowych i technologii cyfrowych i uznawani s\u0105 za generacj\u0119 zuchwa\u0142\u0105, otwart\u0105 na nowe wyzwania. Od niedawna m\u0142odzi pracownicy","start_idx":590,"end_idx":601}
{"id":"mrc_4087","question":"kim by\u0142 walt disney?","answer":"Walter Elias Disney (ur. 5 grudnia 1901 w Chicago, zm. 15 grudnia 1966 w Los Angeles) \u2013 ameryka\u0144ski animator, aktor g\u0142osowy, producent filmowy, przedsi\u0119biorca, wizjoner i filantrop.","context":"Walter Elias Disney (ur. 5 grudnia 1901 w Chicago, zm. 15 grudnia 1966 w Los Angeles) \u2013 ameryka\u0144ski animator, aktor g\u0142osowy, producent filmowy, przedsi\u0119biorca, wizjoner i filantrop. Jeden z najwi\u0119kszych tw\u00f3rc\u00f3w przemys\u0142u rozrywkowego w historii, legenda animacji i filmu. Zdoby\u0142 rekordow\u0105 liczb\u0119 59 nominacji do Oscar\u00f3w, z czego zdoby\u0142 r\u00f3wnie\u017c rekordow\u0105 liczb\u0119 26 statuetek, siedmiokrotny zdobywca Nagrody Emmy. Wraz z bratem, Royem Oliverem Disneyem, za\u0142o\u017cyli wsp\u00f3lnie przedsi\u0119biorstwo Walt Disney Productions, znan\u0105 obecnie pod nazw\u0105 The Walt Disney Company, drug\u0105 co do wielko\u015bci korporacj\u0119 mediow\u0105 \u015bwiata. Jest tw\u00f3rc\u0105 takich postaci jak Myszka Miki (pod kt\u00f3r\u0105 Disney pocz\u0105tkowo sam podk\u0142ada\u0142 g\u0142os), pies Pluto czy Kaczor Donald. W 1955 za\u0142o\u017cy\u0142 pierwszy park rozrywki Disneyland. == Rodzina == Ojcem Walta Disneya by\u0142 Elias Disney","start_idx":0,"end_idx":181}
{"id":"mrc_4088","question":"ile tysi\u0119cy to milion?","answer":"106 (tysi\u0105c tysi\u0119cy)","context":"Milion (polski skr\u00f3t: mln) \u2013 liczba o warto\u015bci: 1 000 000 = 106 (tysi\u0105c tysi\u0119cy), jak r\u00f3wnie\u017c liczebnik g\u0142\u00f3wny. W uk\u0142adzie SI mno\u017cnikowi 106 odpowiada przedrostek jednostki miary mega o symbolu M, np. MHz \u2013 megaherc, a jego odwrotno\u015bci (jedna milionowa) 10\u22126 odpowiada mikro o symbolu \u00b5, np. \u00b5m \u2013 mikrometr.","start_idx":60,"end_idx":80}
{"id":"mrc_4089","question":"kto skonstruowa\u0142 pierwszy czo\u0142g?","answer":"Prototyp czo\u0142gu opracowano w Anglii w roku 1915, cho\u0107 pierwszy taki pojazd zaprojektowa\u0142 ju\u017c w 1911 Austriak G\u00fcnther Burstyn i niezale\u017cnie od niego australijski in\u017cynier Lancelot De Mole, ale ich pomys\u0142y zosta\u0142y zignorowane przez \u00f3wczesny establishment wojskowy.","context":"w pojedyncz\u0105 armat\u0119 czo\u0142gow\u0105, umieszczon\u0105 w obrotowej wie\u017cy oraz w jeden lub wi\u0119cej karabin\u00f3w maszynowych. Korpus czo\u0142gu wykonany jest z pancernych p\u0142yt o zr\u00f3\u017cnicowanej grubo\u015bci. Pierwsze czo\u0142gi nie posiada\u0142y wie\u017cy, a ich uzbrojenie artyleryjskie by\u0142o umieszczone w sponsonach, pierwszym czo\u0142giem o klasycznej i u\u017cywanej obecnie konstrukcji (obrotowa wie\u017ca na kad\u0142ubie) by\u0142 francuski Renault FT. Prototyp czo\u0142gu opracowano w Anglii w roku 1915, cho\u0107 pierwszy taki pojazd zaprojektowa\u0142 ju\u017c w 1911 Austriak G\u00fcnther Burstyn i niezale\u017cnie od niego australijski in\u017cynier Lancelot De Mole, ale ich pomys\u0142y zosta\u0142y zignorowane przez \u00f3wczesny establishment wojskowy. W czasie I wojny \u015bwiatowej brytyjski pu\u0142kownik Ernest Swinton doszed\u0142 do wniosku, \u017ce skuteczn\u0105 os\u0142on\u0105 atakuj\u0105cej piechoty m\u00f3g\u0142by by\u0107 opancerzony traktor na g\u0105sienicach. Dzi\u0119ki poparciu Winstona Churchilla powsta\u0142 pojazd","start_idx":396,"end_idx":658}
{"id":"mrc_4090","question":"kto tworzy samorz\u0105d uczniowski?","answer":"wszyscy uczniowie danej szko\u0142y.","context":"rodzic\u00f3w, * Samorz\u0105d uczniowski. == Historia == Prekursorami samorz\u0105dno\u015bci uczniowskiej w Polsce byli: Janusz Korczak, W\u0142adys\u0142aw Przanowski, Aleksander Kami\u0144ski. == Funkcjonowanie == Powo\u0142anie samorz\u0105du uczniowskiego w polskiej szkole gwarantuje \"Prawo o\u015bwiatowe\" z dnia 14 grudnia 2016 roku. Zgodnie z przywo\u0142an\u0105 ustaw\u0105 samorz\u0105d uczniowski tworz\u0105 wszyscy uczniowie danej szko\u0142y. Uczniowie w demokratycznych wyborach wybieraj\u0105 swoich przedstawicieli zasiadaj\u0105cych w organach samorz\u0105du uczniowskiego. Zasady wybierania przedstawicieli uczni\u00f3w do organ\u00f3w musz\u0105 zosta\u0107 ustalone w regulaminie samorz\u0105du uczniowskiego, kt\u00f3ry jest uchwalany przez uczni\u00f3w w powszechnym, r\u00f3wnym i tajnym g\u0142osowaniu. Samorz\u0105d powinien by\u0107 organizacj\u0105 demokratyczn\u0105. Uczniowie w spos\u00f3b nieskr\u0119powany powinni wybiera\u0107 swoich przedstawicieli wed\u0142ug przyj\u0119tych przez og\u00f3\u0142 uczni\u00f3w procedur. Organy samorz\u0105du uczniowskiego powinien reprezentowa\u0107 interesy uczni\u00f3w wobec nauczycieli, rodzic\u00f3w, administracji o\u015bwiatowej. Cz\u0142onkowie samorz\u0105du maj\u0105 prawo i","start_idx":348,"end_idx":379}
{"id":"mrc_4091","question":"w jakim celu krzysztof kolumb rozpocz\u0105\u0142 swoj\u0105 wypraw\u0119?","answer":"w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii","context":"Krzysztof Kolumb, lub , , (ur. prawdopodobnie mi\u0119dzy 25 sierpnia a 31 pa\u017adziernika 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) \u2013 w\u0142oski \u017ceglarz, podr\u00f3\u017cnik i nawigator, tercjarz franciszka\u0144ski. Kapitan wyprawy, kt\u00f3ra p\u0142yn\u0119\u0142a na trzech statkach: \u201eSanta Mar\u00eda\u201d, \u201eNi\u00f1a\u201d i \u201ePinta\u201d pod flag\u0105 Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii, gdy\u017c pod t\u0105 nazw\u0105 w jego czasach rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udniowego, po\u0142udniowo-wschodniego i wschodniego wybrze\u017ca Azji a\u017c po Kataj \u2013 dzisiejsze Chiny \u2013 i Cipangu \u2013 dzisiejsz\u0105 Japoni\u0119). Jako pierwsza wyprawa w historii nowo\u017cytnych odkry\u0107 geograficznych pokona\u0142a zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 pa\u017adziernika 1492 dotar\u0142a do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie. Za dokonania zosta\u0142 mianowany admira\u0142em","start_idx":296,"end_idx":397}
{"id":"mrc_4092","question":"kto jest t\u0142umacz?","answer":"osoba, kt\u00f3ra dzi\u0119ki znajomo\u015bci co najmniej dw\u00f3ch j\u0119zyk\u00f3w dokonuje przek\u0142adu wypowiedzi lub tekstu pisanego z j\u0119zyka \u017ar\u00f3d\u0142owego na j\u0119zyk docelowy.","context":"T\u0142umacz \u2013 osoba, kt\u00f3ra dzi\u0119ki znajomo\u015bci co najmniej dw\u00f3ch j\u0119zyk\u00f3w dokonuje przek\u0142adu wypowiedzi lub tekstu pisanego z j\u0119zyka \u017ar\u00f3d\u0142owego na j\u0119zyk docelowy. T\u0142umaczenie wymaga nie tylko rozumienia tekstu, ale r\u00f3wnie\u017c sprawnego wyra\u017cania jego tre\u015bci w j\u0119zyku, na kt\u00f3ry ma by\u0107 t\u0142umaczony. == Historia zawodu == Tak jak mowa poprzedzi\u0142a pismo w rozwoju cywilizacji, tak t\u0142umaczenie ustne jest z pewno\u015bci\u0105 zjawiskiem o wiele starszym ni\u017c t\u0142umaczenie pisemne i wyst\u0119powa\u0142o od pocz\u0105tku \u015bwiadomego dzia\u0142ania cz\u0142owieka. T\u0142umacze byli osobami kluczowymi w komunikacji mi\u0119dzyludzkiej, mi\u0119dzynarodowej i mi\u0119dzykulturowej. Cz\u0119sto niedoceniani i traktowani jako wykonuj\u0105cy prac\u0119 s\u0142u\u017cebn\u0105 wobec w\u0142adc\u00f3w lub specjalist\u00f3w w danej dziedzinie, t\u0142umacze okazali si\u0119 niezb\u0119dni w dziedzinach takich jak handel mi\u0119dzynarodowy, post\u0119p technologiczny, stosunki mi\u0119dzynarodowe, dyplomacja, wywiad i wojskowo\u015b\u0107, wymiana kulturowa, literatura, religia","start_idx":10,"end_idx":155}
{"id":"mrc_4093","question":"gdzie le\u017cy miasto ko\u0142o?","answer":"Ko\u0142o \u2013 miasto w Polsce po\u0142o\u017cone w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, w Kotlinie Kolskiej, nad Wart\u0105","context":"Ko\u0142o \u2013 miasto w Polsce po\u0142o\u017cone w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, w Kotlinie Kolskiej, nad Wart\u0105; siedziba powiatu kolskiego i gminy Ko\u0142o. Po\u0142o\u017cone przy drodze krajowej nr 92 i linii kolejowej Pozna\u0144 \u2013 Warszawa. Prawa miejskie od 1362 roku. Od XV wieku do 1716 r. miejsce sejmik\u00f3w generalnych prowincji wielkopolskiej. Obecnie du\u017cy o\u015brodek przemys\u0142u ceramicznego i spo\u017cywczego. Do najstarszych zabytk\u00f3w zalicza si\u0119: ruiny zamku z XIV w., gotycki ko\u015bci\u00f3\u0142 farny z XV w. oraz kompleks ko\u015bcio\u0142a i klasztoru bernardyn\u00f3w. Patronami miasta Ko\u0142a s\u0105 \u015bwi\u0119ty Bogumi\u0142 i \u015bw. Tekla. Miasto kr\u00f3lewskie nale\u017c\u0105ce do starostwa kolskiego, pod koniec XVI wieku le\u017ca\u0142o w powiecie koni\u0144skim wojew\u00f3dztwa kaliskiego. Wed\u0142ug danych 2021 roku miasto liczy\u0142o 20 833 mieszka\u0144c\u00f3w. == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie i obszar === Ko\u0142o","start_idx":0,"end_idx":92}
{"id":"mrc_4094","question":"jakie pismo wynale\u017ali sumerowie?","answer":"pisma klinowego","context":"okresu panowania hellenistycznej dynastii Seleucyd\u00f3w w II w. p.n.e. == Rozw\u00f3j pisma == Wynalezienie pisma klinowego nast\u0105pi\u0142o w IV tysi\u0105cleciu p.n.e. Przez szereg lat wynalazek ten przypisywano Sumerom, chocia\u017c w ostatnich latach pogl\u0105d ten zosta\u0142 podwa\u017cony z uwagi na znaleziska najstarszych zabytk\u00f3w pisma nie tylko w sumeryjskim Uruk \u2013 konkretnie w warstwie Uruk IV\u2013III (datowanej na lata 3300\u20132900 p.n.e.), ale tak\u017ce w Niniwie, na terenach Syrii, zachodniego Iranu, a\u017c po wschodni Iran (niedaleko obecnego Afganistanu). Odkrycia te nie wykluczaj\u0105 roli Sumer\u00f3w w powstaniu pisma, jednak\u017ce wskazuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c na inne o\u015brodki, gdzie mog\u0142o ono powsta\u0107. Najstarsze formy Sumeru i Elamu zawiera\u0142y ci\u0105gi kropek, oznaczaj\u0105ce poszczeg\u00f3lne zwierz\u0119ta w stadzie w\u0142a\u015bciciela. Oko\u0142o 3300 roku p.n.e. do kropek do\u0142\u0105czano, obok odcisku piecz\u0119ci cylindrycznej w\u0142a\u015bciciela,","start_idx":100,"end_idx":115}
{"id":"mrc_4095","question":"od kiedy jest 500+?","answer":"od 1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":40,"end_idx":58}
{"id":"mrc_4096","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 matka maryi?","answer":"Anna","context":"rodzicami Marii byli Joachim i Anna. Ma\u0142\u017conkowie d\u0142ugo nie mogli doczeka\u0107 si\u0119 potomka. Przysi\u0119gli Panu, \u017ce je\u017celi da im dziecko, oddadz\u0105 je na s\u0142u\u017cb\u0119 Bogu. Pewnego dnia Annie ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142, kt\u00f3ry oznajmi\u0142, \u017ce dziecko, kt\u00f3re urodzi, b\u0119dzie wielbione przez ca\u0142y \u015bwiat. Dziewi\u0119\u0107 miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej na \u015bwiat przysz\u0142a c\u00f3rka, kt\u00f3rej zgodnie z wol\u0105 anio\u0142a nadano imi\u0119 Maria. W wieku trzech lat zosta\u0142a ona oddana przez rodzic\u00f3w na wychowanie kap\u0142anom i niewiastom us\u0142uguj\u0105cym w \u015bwi\u0105tyni. Anna, \u017cona Joachima, mia\u0142a by\u0107 siostr\u0105 El\u017cbiety, matki Jana Chrzciciela, czyli zgodnie z t\u0105 tradycj\u0105 Maria by\u0142a siostrzenic\u0105 El\u017cbiety. Niekt\u00f3rzy uwa\u017caj\u0105, \u017ce siostr\u0105 Marii by\u0142a te\u017c Salome, \u017cona Zebedeusza, kt\u00f3rej dwaj synowie, Jakub i Jan, byli uczniami Jezusa. === Ma\u0142\u017ce\u0144stwo z J\u00f3zefem === W \"Protoewangelii Jakuba\"","start_idx":31,"end_idx":35}
{"id":"mrc_4097","question":"kiedy dokonano zbrodni katy\u0144skiej?","answer":"wiosn\u0105 1940 roku","context":"Zbrodnia katy\u0144ska \u2013 zbrodnia posiadaj\u0105ca zgodnie z uchwa\u0142\u0105 Sejmu RP znamiona ludob\u00f3jstwa, kwalifikowana jako zbrodnia wojenna, zbrodnia przeciwko ludzko\u015bci, zbrodnia przeciwko pokojowi i zbrodnia komunistyczna, pope\u0142niona przez NKWD przez rozstrzelanie wiosn\u0105 1940 roku co najmniej 21 768 obywateli Polski (w tym ponad 10 tys. oficer\u00f3w Wojska Polskiego i Policji Pa\u0144stwowej), na mocy decyzji najwy\u017cszych w\u0142adz ZSRR zawartej w tajnej uchwale Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku (tzw. \u201edecyzja katy\u0144ska\u201d). Egzekucji ofiar, uznanych za \u201ewrog\u00f3w w\u0142adzy sowieckiej\u201d, NKWD dokonywa\u0142o przez strza\u0142 w ty\u0142 g\u0142owy z broni kr\u00f3tkiej. Przez 50 lat (1940\u20131990) w\u0142adze ZSRR zaprzecza\u0142y swojej odpowiedzialno\u015bci za zbrodni\u0119 katy\u0144sk\u0105. 13 kwietnia 1990 roku oficjalnie przyzna\u0142y, \u017ce by\u0142a to \u201ejedna z ci\u0119\u017ckich zbrodni stalinizmu\u201d. Wiele kwestii zwi\u0105zanych z t\u0105","start_idx":253,"end_idx":269}
{"id":"mrc_4098","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 bia\u0142e noce?","answer":"w strefach podbiegunowych oraz w tych cz\u0119\u015bciach stref umiarkowanych, kt\u00f3re po\u0142o\u017cone s\u0105 w pobli\u017cu k\u00f3\u0142 podbiegunowych.","context":"Bia\u0142e noce \u2013 cykliczne zjawisko astronomiczne wyst\u0119puj\u0105ce na du\u017cych szeroko\u015bciach geograficznych (powy\u017cej 57\u00b0 N lub S), polegaj\u0105ce na tym, \u017ce w pewnym okresie roku w nocy nie zapadaj\u0105 ca\u0142kowite ciemno\u015bci, czyli zmierzch przechodzi bezpo\u015brednio w brzask. Podczas bia\u0142ych nocy tarcza s\u0142oneczna chowa si\u0119 pod horyzontem, ale do\u015b\u0107 p\u0142ytko. Zjawisko rozproszenia \u015bwiat\u0142a w g\u00f3rnych warstwach atmosfery sprawia, \u017ce niebo pozostaje jasne. Bia\u0142e noce mo\u017cna zaobserwowa\u0107 wiosn\u0105 i latem w strefach podbiegunowych oraz w tych cz\u0119\u015bciach stref umiarkowanych, kt\u00f3re po\u0142o\u017cone s\u0105 w pobli\u017cu k\u00f3\u0142 podbiegunowych. Nie ma ostrej granicy strefy, w kt\u00f3rej zjawisko bia\u0142ych nocy jest obserwowane. W p\u00f3\u0142nocnych rejonach Polski w okolicach przesilenia letniego wyst\u0119puj\u0105 tzw. \"bia\u0142e noce \u017ceglarskie\", gdy S\u0142o\u0144ce chowa si\u0119 za horyzontem mniej ni\u017c 12\u00b0. Matematycznie zjawisko to","start_idx":475,"end_idx":591}
{"id":"mrc_4099","question":"ile piosenek jest na spotify?","answer":"Serwis oferuje cyfrowe obj\u0119te prawami autorskimi nagrania muzyczne i podcasty, w tym ponad 82 milion\u00f3w utwor\u00f3w","context":"Spotify \u2013 szwedzki serwis strumieniowy oferuj\u0105cy dost\u0119p do muzyki oraz podcast\u00f3w na licencji freemium. Serwis by\u0142 notowany w rankingu Alexa globalnie na miejscu: 81 (grudzie\u0144 2020), w Stanach Zjednoczonych: 48 (grudzie\u0144 2020). Serwis oferuje cyfrowe obj\u0119te prawami autorskimi nagrania muzyczne i podcasty, w tym ponad 82 milion\u00f3w utwor\u00f3w, pochodz\u0105ce od wytw\u00f3rni p\u0142ytowych i firm medialnych. Jest to us\u0142uga freemium, kt\u00f3ra podstawowe funkcje oferuje bezp\u0142atnie, lecz z reklamami i ograniczonymi opcjami personalizacji. Dodatkowe funkcje, takie jak s\u0142uchanie offline i s\u0142uchanie bez reklam, s\u0105 oferowane za po\u015brednictwem p\u0142atnych subskrypcji. U\u017cytkownicy mog\u0105 wyszukiwa\u0107 muzyk\u0119 na podstawie wykonawcy, albumu lub gatunku, a tak\u017ce tworzy\u0107, edytowa\u0107 i udost\u0119pnia\u0107 listy odtwarzania. Spotify reprezentuje spo\u0142eczno\u015bciowe podej\u015bcie do s\u0142uchania i odkrywania nowej muzyki (listy znajomych, rekomendacje itp.). Wersja","start_idx":227,"end_idx":337}
{"id":"mrc_4100","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 koncert jankiela?","answer":"Prapremiera utworu odby\u0142a si\u0119 3 lipca w Filharmonii Narodowej w Warszawie","context":"Tadeusza\u201d. Prapremiera utworu odby\u0142a si\u0119 3 lipca w Filharmonii Narodowej w Warszawie dla upami\u0119tnienia 200. rocznicy przyjazdu Tadeusza do Soplicowa, w\u0105tku rozpoczynaj\u0105cego akcj\u0119 poematu Adama Mickiewicza. W prawykonaniu \u201eKoncertu Jankiela\u201d wyst\u0105pi\u0142a orkiestra Sinfonia Varsovia z udzia\u0142em cymbalist\u00f3w z bia\u0142oruskiego zespo\u0142u Wasilinki z Bia\u0142oruskiej Pa\u0144stwowej Akademii, a poprowadzi\u0142 dyrygent Marc Minkowski. Kompozytor \u015bwiadomie zrezygnowa\u0142 w swojej wersji \u201eKoncertu Jankiela\u201d z pod\u0105\u017cania \u015bci\u015ble za opisem Mickiewicza co sta\u0142o si\u0119 przedmiotem krytyki. === Koncert Jankiela w malarstwie === * W 1858 roku Staloryt zatytu\u0142owany \u201ePolonez\u201d, przedstawiaj\u0105cy koncert Jankiela, wykona\u0142 polski malarz i grafik Wojciech Gerson * W latach 1868 i 1873 Juliusz Kossak wykona\u0142 dwie grafiki, pt. \u201ePolonez\u201d i \u201eKoncert Jankiela\u201d. * W 1881 roku grafik i ilustrator ksi\u0105\u017ckowy Micha\u0142 Andriolli wykona\u0142 ilustracj\u0119","start_idx":11,"end_idx":84}
{"id":"mrc_4101","question":"jak\u0105 rol\u0119 gra\u0142a ewa?","answer":"1973 zadebiutowa\u0142a na deskach teatru, wcielaj\u0105c si\u0119 w rol\u0119 Ma\u0142gorzaty w sztuce \"Gulgutiera\" Marii Czanerle w re\u017c. J\u00f3zefa Szajny na scenie Teatru Studio w Warszawie.","context":"Ewa Szykulska (ur. 11 wrze\u015bnia 1949 w Warszawie) \u2013 polska aktorka telewizyjna, filmowa i teatralna. == \u017byciorys == === Edukacja === W 1971 uko\u0144czy\u0142a Pa\u0144stwow\u0105 Wy\u017csz\u0105 Szko\u0142\u0119 Teatraln\u0105 w Warszawie. === Kariera === Wyst\u0105pi\u0142a w wideoklipach nagranych przez Skald\u00f3w do piosenek \u201eWszystko mi m\u00f3wi, \u017ce mnie kto\u015b pokocha\u0142\u201d (1968) i \u201ePrze\u015bliczna wiolonczelistka\u201d (1969). 18 marca 1973 zadebiutowa\u0142a na deskach teatru, wcielaj\u0105c si\u0119 w rol\u0119 Ma\u0142gorzaty w sztuce \"Gulgutiera\" Marii Czanerle w re\u017c. J\u00f3zefa Szajny na scenie Teatru Studio w Warszawie. By\u0142a zwi\u0105zana z teatrami warszawskimi: Teatrem Studio (1973\u20131979) i Teatrem Syrena (1979\u20131989). Wyst\u0119powa\u0142a te\u017c w: Teatrze Na Woli w Warszawie (1982), Teatrze Rozmaito\u015bci w Warszawie (1987), Starej Prochowni w Warszawie (1991), Teatrze Wsp\u00f3\u0142czesnym we Wroc\u0142awiu (1995 i 1999), Scenie Na","start_idx":371,"end_idx":535}
{"id":"mrc_4102","question":"jak powsta\u0142o cesarstwo rzymskie?","answer":"z przekszta\u0142cenia republiki rzymskiej w system monarchiczny.","context":"Cesarstwo Rzymskie () \u2013 staro\u017cytne pa\u0144stwo obejmuj\u0105ce obszary basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego, powsta\u0142e z przekszta\u0142cenia republiki rzymskiej w system monarchiczny. Przyjmuje si\u0119, \u017ce pocz\u0105tkiem cesarstwa by\u0142 rok 27 p.n.e., kiedy Gajusz Oktawiusz otrzyma\u0142 od senatu tytu\u0142 \"augusta\" (wywy\u017cszony przez bog\u00f3w). Potwierdza\u0142o to pozycj\u0119 Oktawiana jako najwa\u017cniejszej osoby w pa\u0144stwie i przynios\u0142o definitywny koniec republice rzymskiej. Pocz\u0105tkowo form\u0105 rz\u0105d\u00f3w w cesarstwie by\u0142 pryncypat: formalnie zachowano poprzedni ustr\u00f3j, a cesarz utrzymywa\u0142 najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie, sprawuj\u0105c wszystkie najwa\u017cniejsze urz\u0119dy republiki i kontroluj\u0105c armi\u0119. W wyniku reform Dioklecjana i Konstantyna nasta\u0142a era dominatu ze znacznie mocniejsz\u0105 pozycj\u0105 cesarsk\u0105. W 395 roku cesarstwo definitywnie rozpad\u0142o si\u0119 na cz\u0119\u015b\u0107 zachodni\u0105 i wschodni\u0105. Cesarstwo zachodniorzymskie, po dwukrotnym zdobyciu Rzymu przez barbarzy\u0144c\u00f3w, upad\u0142o w 476 roku w wyniku","start_idx":98,"end_idx":158}
{"id":"mrc_4103","question":"gdzie znajduje si\u0119 miasto \u0142om\u017ca?","answer":"\u0141om\u017ca \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie podlaskim, nad rzek\u0105 Narew.","context":"\u0141om\u017ca \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie podlaskim, nad rzek\u0105 Narew. Miasto znajduje si\u0119 na historycznym Mazowszu, by\u0142o stolic\u0105 dawnej ziemi \u0142om\u017cy\u0144skiej. \u0141om\u017ca to g\u0142\u00f3wny o\u015brodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy ziemi \u0142om\u017cy\u0144skiej. Miasto kr\u00f3lewskie Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego w wojew\u00f3dztwie mazowieckim. Miejsce obrad sejmik\u00f3w ziemskich ziemi \u0142om\u017cy\u0144skiej od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. W latach 1975\u20131998 by\u0142a stolic\u0105 wojew\u00f3dztwa \u0142om\u017cy\u0144skiego. Od 1 stycznia 1999 roku jest siedzib\u0105 powiatu \u0142om\u017cy\u0144skiego. Od 28 pa\u017adziernika 1925 jest tak\u017ce stolic\u0105 diecezji \u0142om\u017cy\u0144skiej Ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 r., \u0141om\u017ca liczy\u0142a 62 573 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == \u0141om\u017ca jest po\u0142o\u017cona w \u015brodkowym biegu Narwi na Nizinie Mazowieckiej na wysoko\u015bci ok. 125 m n.p.m. w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci","start_idx":0,"end_idx":106}
{"id":"mrc_4104","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 buddyzm?","answer":"\u017cyj\u0105cy od oko\u0142o 560 do 480 roku p.n.e. Siddh\u0101rtha Gautama (p\u0101li. \"Siddhattha Gotama\"), syn ksi\u0119cia z rodu \u015a\u0101ky\u00f3w","context":"Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. \"Buddha Dharma\"; p\u0101li. \"Buddha Dhamma\" lub \"Buddha Sasana\" \u2013 \u201eNauka Przebudzonego\u201d) \u2013 nonteistyczny system filozoficzny i religijny, kt\u00f3rego za\u0142o\u017cycielem i tw\u00f3rc\u0105 jego podstawowych za\u0142o\u017ce\u0144 by\u0142 \u017cyj\u0105cy od oko\u0142o 560 do 480 roku p.n.e. Siddh\u0101rtha Gautama (p\u0101li. \"Siddhattha Gotama\"), syn ksi\u0119cia z rodu \u015a\u0101ky\u00f3w, w\u0142adcy jednego z miast-pa\u0144stw w p\u00f3\u0142nocnych Indiach. Buddyzm jest zaliczany do religii dharmicznych oraz do religii nieteistycznych. S\u0142owo \u201ebuddyzm\u201d zosta\u0142o stworzone przez zachodnich uczonych stosunkowo niedawno. Wcze\u015bniej na Wschodzie u\u017cywane by\u0142y nazwy \"dharma\", \"sasana\" lub \"buddhasasana\". Buddyzm opiera si\u0119 na Czterech Szlachetnych Prawdach g\u0142oszonych przez Siddharth\u0119 Gautam\u0119, oraz na przedstawionej przez niego O\u015bmiorakiej \u015acie\u017cce, kt\u00f3ra prowadzi\u0107 ma do ustania cierpienia. S\u0142owo \u201ebuddha\u201d, u\u017cywane obecnie w odniesieniu do Siddh\u0101rthy Gautamy, w sanskrycie i","start_idx":225,"end_idx":337}
{"id":"mrc_4105","question":"kiedy obchodzono dziady?","answer":"Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada","context":"tzw. \"dziady wiosenne\" i \"dziady jesienne\": * Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada, zwan\u0105 te\u017c noc\u0105 zaduszkow\u0105, co by\u0142o przygotowaniem do jesiennego \u015bwi\u0119ta zmar\u0142ych, obchodzonego w okolicach 2 listopada (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) == Obrz\u0119dy Dziad\u00f3w == W ramach obrz\u0119d\u00f3w dziad\u00f3w przybywaj\u0105ce na \u201eten \u015bwiat\u201d dusze nale\u017ca\u0142o ugo\u015bci\u0107, aby zapewni\u0107 sobie ich przychylno\u015b\u0107 i jednocze\u015bnie pom\u00f3c im w osi\u0105gni\u0119ciu spokoju w za\u015bwiatach. Podstawow\u0105 form\u0105 obrz\u0119dow\u0105 by\u0142o karmienie i pojenie dusz (np. miodem, kasz\u0105, jajkami, kuti\u0105 i w\u00f3dk\u0105) podczas specjalnych uczt przygotowywanych w domach lub na cmentarzach (bezpo\u015brednio na grobach). Charakterystycznym elementem tych uczt by\u0142o to, i\u017c spo\u017cywaj\u0105cy je domownicy zrzucali lub","start_idx":46,"end_idx":190}
{"id":"mrc_4106","question":"kiedy wyszed\u0142 iphone x?","answer":"Zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2017 roku","context":"iPhone X (wym. ang. \"iPhone Ten\") \u2013 smartfon zaprojektowany i sprzedawany przez firm\u0119 Apple. Zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2017 roku, wraz z iPhone'em 8 i iPhone'em 8 Plus w Steve Jobs Theater, w kampusie Apple Park, przez Tima Cooka, dyrektora generalnego Apple. Smartfon nosi nazw\u0119 iPhone'a X, poniewa\u017c obchodzi dziesi\u0105t\u0105 rocznic\u0119 jego powstania. iPhone X wyst\u0119puje w dw\u00f3ch wariantach kolorystycznych \u2013 gwiezdnej szaro\u015bci oraz srebrnym. Smartfon zosta\u0142 wykonany ze szk\u0142a po\u0142\u0105czonego z chirurgiczn\u0105 stal\u0105 nierdzewn\u0105. Model ten wyposa\u017cony jest w funkcj\u0119 bezprzewodowego \u0142adowania oraz cechuje si\u0119 odporno\u015bci\u0105 na zachlapania, wod\u0119 i py\u0142 (stopie\u0144 ochrony IP67). Jest to pierwszy iPhone z ekranem w technologii OLED, b\u0119d\u0105cy zarazem ekranem \"edge-to-edge\". Smartfon dost\u0119pny jest w dw\u00f3ch wariantach pami\u0119ci: 64 GB lub 256 GB.","start_idx":93,"end_idx":136}
{"id":"mrc_4107","question":"kim by\u0142a afrodyta?","answer":"w mitologii greckiej bogini mi\u0142o\u015bci, pi\u0119kna, kwiat\u00f3w, po\u017c\u0105dania i p\u0142odno\u015bci.","context":"Afrodyta (gr. Aphrod\u00edt\u0113 \u201ewdzi\u0119k, urok\u201d, \u0142ac. Venus) \u2013 w mitologii greckiej bogini mi\u0142o\u015bci, pi\u0119kna, kwiat\u00f3w, po\u017c\u0105dania i p\u0142odno\u015bci. Najbardziej urodziwa z bogi\u0144 antycznych mit\u00f3w. Jej rzymsk\u0105 odpowiedniczk\u0105 by\u0142a Wenus (Wenera). == Pochodzenie i narodziny == Kwestia jej pochodzenia jest r\u00f3\u017cnie przedstawiana w mitach. Wed\u0142ug jednego z nich Afrodyta nie mia\u0142a rodzic\u00f3w i pewnego dnia wy\u0142oni\u0142a si\u0119 z piany morskiej w pobli\u017cu Cypru. Nieco inaczej przedstawia\u0142 to Hezjod, kt\u00f3ry w \"Teogonii\" pisa\u0142, \u017ce kiedy odci\u0119te sierpem genitalia Uranosa (pokonanego przez Kronosa, \"gdy roztacza\u0142 si\u0119 nad Gaj\u0105 jak niebo nad ziemi\u0105\") wpad\u0142y do morza w pobli\u017cu Cypru, woda otoczy\u0142a je bia\u0142\u0105 pian\u0105, z kt\u00f3rej nast\u0119pnie wy\u0142oni\u0142a si\u0119 przepi\u0119kna Afrodyta. P\u0142ywa\u0142a po morzu w muszli, zatrzymuj\u0105c si\u0119 u brzeg\u00f3w Kytery, a potem Cypru.","start_idx":54,"end_idx":130}
{"id":"mrc_4108","question":"jakie cz\u0119\u015bci warzyw s\u0105 jadalne?","answer":"Cz\u0119\u015bciami u\u017cytkowymi ro\u015blin warzywnych mog\u0105 by\u0107 ca\u0142e ro\u015bliny lub tylko: li\u015bcie, owoce, kwiatostany, bulwy, \u0142odygi i korzenie.","context":"Ro\u015bliny warzywne, warzywa, jarzyny \u2013 ro\u015bliny jednoroczne, dwuletnie lub byliny, kt\u00f3re w ca\u0142o\u015bci lub w cz\u0119\u015bci stanowi\u0105 pokarm cz\u0142owieka. Mog\u0105 by\u0107 spo\u017cywane w stanie surowym lub po obr\u00f3bce cieplnej. Cz\u0119\u015bciami u\u017cytkowymi ro\u015blin warzywnych mog\u0105 by\u0107 ca\u0142e ro\u015bliny lub tylko: li\u015bcie, owoce, kwiatostany, bulwy, \u0142odygi i korzenie. W formalnej klasyfikacji towar\u00f3w spo\u017cywczych warzywa to grupa produkt\u00f3w ro\u015blinnych przeznaczonych do spo\u017cycia, obejmuj\u0105ca poza tym co tradycyjnie uznawane jest za warzywa, tak\u017ce jadalne grzyby oraz p\u0105ki kwiatowe kapar\u00f3w i owoce oliwek (z wyj\u0105tkiem stosowanych do produkcji olej\u00f3w), mimo \u017ce s\u0105 to sk\u0142adowe ro\u015blin krzewiastych i drzewiastych. Z kolei owoce truskawek, poziomek i ananas\u00f3w, mimo \u017ce s\u0105 to ro\u015bliny zielne, klasyfikowane s\u0105 jako owoce. Upraw\u0105 i produkcj\u0105 warzyw zajmuje si\u0119 warzywnictwo. Warzywa s\u0105 bardzo","start_idx":197,"end_idx":322}
{"id":"mrc_4109","question":"co znaczy artefakt?","answer":"mi\u0119dzy innymi przedmiot, zdarzenie itp. b\u0119d\u0105ce sztucznym wytworem, tj. b\u0119d\u0105ce wynikiem dzia\u0142alno\u015bci ludzkiej, nieistniej\u0105ce w naturze.","context":"Artefakt (\u0142ac. \"arte factum\" 'sztucznie wykonane', \"ars\" narz\u0119dnik \"arte\" \u2013 \"sztuka\", \"technika\"; \"factum\" od \"facio, facere\" 'czyni\u0107') \u2013 mi\u0119dzy innymi przedmiot, zdarzenie itp. b\u0119d\u0105ce sztucznym wytworem, tj. b\u0119d\u0105ce wynikiem dzia\u0142alno\u015bci ludzkiej, nieistniej\u0105ce w naturze.","start_idx":138,"end_idx":272}
{"id":"mrc_4110","question":"z jakimi krajami graniczy gruzja?","answer":"na p\u00f3\u0142nocy z Rosj\u0105, na po\u0142udniu z Armeni\u0105 i Turcj\u0105, a na wschodzie z Azerbejd\u017canem","context":"Gruzja (, trb. \"Sakartwelo\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone na pograniczu Europy i Azji, w Kaukazie Po\u0142udniowym. Graniczy na p\u00f3\u0142nocy z Rosj\u0105, na po\u0142udniu z Armeni\u0105 i Turcj\u0105, a na wschodzie z Azerbejd\u017canem; zachodni\u0105 granic\u0119 kraju wyznacza wybrze\u017ce Morza Czarnego. Stolic\u0105 Gruzji jest Tbilisi, przy czym w latach 2012-2018 siedzib\u0105 parlamentu by\u0142o Kutaisi a s\u0105du konstytucyjnego \u2013 Batumi. Gruzja jest cz\u0142onkiem Rady Europy, Organizacji Bezpiecze\u0144stwa i Wsp\u00f3\u0142pracy w Europie, GUAM, Organizacji Wsp\u00f3\u0142pracy Gospodarczej Pa\u0144stw Morza Czarnego i Eurocontrol. Od 2014 Gruzja jest krajem stowarzyszonym z Uni\u0105 Europejsk\u0105, a od 2016 jest cz\u0142onkiem strefy wolnego handlu z Uni\u0105 Europejsk\u0105. == Geografia == Teren w wi\u0119kszej cz\u0119\u015bci g\u00f3rzysty. P\u00f3\u0142nocna granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c Pasma G\u0142\u00f3wnego (Wododzia\u0142owego) Wielkiego Kaukazu \u2013 najwy\u017cszy szczyt to Szchara (wierzcho\u0142ek","start_idx":110,"end_idx":192}
{"id":"mrc_4111","question":"ile trwa patent?","answer":"W Polsce patent jest wa\u017cny maksymalnie przez 20 lat od daty zg\u0142oszenia wynalazku","context":"Rzeczypospolitej Polskiej, a od przyst\u0105pienia Polski do Europejskiej Organizacji Patentowej (1 marca 2004) r\u00f3wnie\u017c przez Europejski Urz\u0105d Patentowy, je\u017celi w zg\u0142oszeniu patentu europejskiego wskazana zosta\u0142a Polska. Patent jest wa\u017cny tylko w pa\u0144stwie, w kt\u00f3rym zg\u0142oszono wynalazek do ochrony. Patent jest wa\u017cny pod warunkiem terminowego uiszczania odpowiednich op\u0142at okresowych, kt\u00f3rych wysoko\u015b\u0107 ro\u015bnie zwykle wyk\u0142adniczo z czasem. W Polsce patent jest wa\u017cny maksymalnie przez 20 lat od daty zg\u0142oszenia wynalazku, po czym wygasa, a wynalazek przechodzi do tzw. domeny publicznej. Zbi\u00f3r patent\u00f3w na ten sam wynalazek udzielonych przez r\u00f3\u017cne urz\u0119dy patentowe tworzy tzw. rodzin\u0119 patent\u00f3w analog\u00f3w. === Ograniczenia ochrony patentowej === Uprawniony z patentu nie mo\u017ce zabroni\u0107: * korzystania z wynalazku, kt\u00f3ry przej\u015bciowo znajduje si\u0119 w kraju ochrony (tzw. przywilej komunikacyjny), *","start_idx":432,"end_idx":512}
{"id":"mrc_4112","question":"kim jest kalifowie?","answer":"w islamie sunnickim tytu\u0142 nast\u0119pc\u00f3w Mahometa, czyli przyw\u00f3dc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich spo\u0142eczno\u015bci pa\u0144stwowo-religijnych zwanych kalifatami.","context":"Kalif (arab. \"\u0127alifa\", \u201enast\u0119pca\u201d) \u2013 w islamie sunnickim tytu\u0142 nast\u0119pc\u00f3w Mahometa, czyli przyw\u00f3dc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich spo\u0142eczno\u015bci pa\u0144stwowo-religijnych zwanych kalifatami. Wed\u0142ug sunnit\u00f3w pierwszym kalifem po \u015bmierci Mahometa w 632 roku zosta\u0142 Abu Bakr, po kt\u00f3rego wyborze dosz\u0142o do sporu o sukcesj\u0119, a nast\u0119pnie do roz\u0142amu wewn\u0105trz wyznawc\u00f3w islamu na szyit\u00f3w i sunnit\u00f3w. Kalifowie szybko zacz\u0119li traci\u0107 w\u0142adz\u0119 polityczn\u0105 nad rozrastaj\u0105cym si\u0119 imperium muzu\u0142ma\u0144skim. W 909 powsta\u0142 szyicki kalifat w Kairze, zniszczony przez Saladyna w 1171. W 929 roku emir Kordoby, Abd ar-Rahman III, og\u0142osi\u0142 si\u0119 kalifem, jednak jego kalifat rozpad\u0142 si\u0119 ju\u017c w 1031. W 1258 po zdobyciu Bagdadu przez Mongo\u0142\u00f3w zgin\u0105\u0142 kalif Al-Mustasim. Instytucj\u0119 kalifatu przywr\u00f3cono dopiero trzy lata p\u00f3\u017aniej w Kairze, jednak odt\u0105d kalif nie sprawowa\u0142 ju\u017c \u017cadnej w\u0142adzy politycznej.","start_idx":37,"end_idx":168}
{"id":"mrc_4113","question":"w jakim celu wznoszono \u0142uki triumfalne?","answer":"By\u0142a stawiana dla upami\u0119tnienia wa\u017cnej osoby lub uczczenia wa\u017cnego wydarzenia, zwykle zwyci\u0119stwa militarnego.","context":"\u0141uk triumfalny \u2013 budowla w kszta\u0142cie monumentalnej, wolno stoj\u0105cej bramy. By\u0142a stawiana dla upami\u0119tnienia wa\u017cnej osoby lub uczczenia wa\u017cnego wydarzenia, zwykle zwyci\u0119stwa militarnego. Przej\u015bcie pod \u0142ukiem triumfalnym autora lub autor\u00f3w zwyci\u0119stwa by\u0142o punktem kulminacyjnym pochodu triumfalnego. Pierwsze \u0142uki triumfalne powstawa\u0142y w staro\u017cytnym Rzymie (prekursorem by\u0142y ozdobne bramy budowane przez Etrusk\u00f3w), p\u00f3\u017aniej ten typ budowli by\u0142 wznoszony w innych krajach i epokach historycznych. Zwykle \u0142uki triumfalne by\u0142y budowane jako sta\u0142e konstrukcje i niekt\u00f3re z nich przetrwa\u0142y ca\u0142e stulecia, cz\u0119\u015b\u0107 z nich natomiast by\u0142a prowizorycznymi konstrukcjami stawianymi dla uczczenia wa\u017cnego wydarzenia. Pierwsze bramy stawiano na podwy\u017cszeniu z blok\u00f3w o graniastym kszta\u0142cie, nad nim kszta\u0142towano otw\u00f3r przejazdowy. Triumfalne \u0142uki wykonywane by\u0142y z kamienia ciosowego w kszta\u0142cie arkadowym jako konstrukcje jedno-, dwu- lub tr\u00f3jprz\u0119s\u0142owe.","start_idx":74,"end_idx":183}
{"id":"mrc_4114","question":"kto jest najwi\u0119kszym producentem stali?","answer":"ArcelorMittal","context":"ArcelorMittal \u2013 najwi\u0119kszy producent stali na \u015bwiecie. W 2013 roku zatrudnia\u0142 244 890 pracownik\u00f3w w ponad 60 krajach. Koncern powsta\u0142 w wyniku fuzji w 2006 przedsi\u0119biorstw Arcelor oraz Mittal Steel. Siedziba koncernu mie\u015bci si\u0119 w Luksemburgu, gdzie wcze\u015bniej mia\u0142 sw\u0105 siedzib\u0119 Arcelor. ArcelorMittal jest liderem \u015bwiatowego rynku w dziedzinie wyrob\u00f3w stalowych na potrzeby produkcji samochod\u00f3w, budownictwa, opakowa\u0144, urz\u0105dze\u0144 gospodarstwa domowego. W 2007 ArcelorMittal osi\u0105gn\u0105\u0142 przychody wynosz\u0105ce 105,2 miliarda USD. Wyprodukowa\u0142 116 milion\u00f3w ton stali, co odpowiada\u0142o oko\u0142o 10% \u015bwiatowej produkcji. Prezesem i najwi\u0119kszym akcjonariuszem koncernu jest Lakshmi Mittal. == Fabryki koncernu == * Niemcy ** EKO Stahl * W\u0142ochy ** Piombino * Polska ** ArcelorMittal Poland * Luksemburg * Francja ** Dunkierka (departament Nord) ** Florange (departament Moselle) ** Fos-sur-Mer","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_4115","question":"jakie s\u0105 g\u00f3ry w \u015bl\u0105sku?","answer":"Beskid \u015al\u0105ski","context":"Beskid \u015al\u0105ski (czes. \"Slezsk\u00e9 Beskydy\", czasem r\u00f3wnie\u017c \"T\u011b\u0161\u00ednsk\u00e9 Beskydy\", 513.45) \u2013 pasmo g\u00f3rskie, stanowi\u0105ce cz\u0119\u015b\u0107 Beskid\u00f3w Zachodnich. Jest mezoregionem wchodz\u0105cym w sk\u0142ad prowincji Karpat Zachodnich. Najwy\u017cszymi szczytami Beskidu \u015al\u0105skiego s\u0105 Skrzyczne (1257 m n.p.m.) i Barania G\u00f3ra (1220 m n.p.m.), natomiast dla cz\u0119\u015bci czeskiej Czantoria Wielka (995 m n.p.m.). == Po\u0142o\u017cenie == Beskid \u015al\u0105ski graniczy z Beskidem \u015al\u0105sko-Morawskim na zachodzie, Beskidem \u017bywieckim na po\u0142udniowym wschodzie, Kotlin\u0105 \u017bywieck\u0105 na wschodzie, Beskidem Ma\u0142ym na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie i Pog\u00f3rzem \u015al\u0105skim na p\u00f3\u0142nocy. Do 1968 roku g\u00f3ry le\u017c\u0105ce na zach\u00f3d od rzeki Olzy zaliczano do Beskidu \u015al\u0105skiego, potem za\u015b wyodr\u0119bniono je jako Beskid \u015al\u0105sko-Morawski. Granic\u0105 pomi\u0119dzy Beskidem \u015al\u0105skim a \u015al\u0105sko-Morawskim jest Prze\u0142\u0119cz Jab\u0142onkowska oraz doliny sp\u0142ywaj\u0105cego spod prze\u0142\u0119czy na p\u00f3\u0142noc potoku Osetnica (czes. \"Osetnice\")","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_4116","question":"na czym polega\u0142y dziady?","answer":"Istot\u0105 tych obrz\u0119d\u00f3w by\u0142o \u201eobcowanie \u017cywych z umar\u0142ymi\u201d, a konkretnie nawi\u0105zywanie relacji z duszami przodk\u00f3w, okresowo powracaj\u0105cymi do siedzib z czas\u00f3w swojego \u017cycia.","context":"Dziady (; ; ) \u2013 w folklorze s\u0142owia\u0144skim okre\u015blenie na duchy przodk\u00f3w oraz zbi\u00f3r przedchrze\u015bcija\u0144skich obrz\u0119d\u00f3w, rytua\u0142\u00f3w i zwyczaj\u00f3w, kt\u00f3re by\u0142y im po\u015bwi\u0119cone. Istot\u0105 tych obrz\u0119d\u00f3w by\u0142o \u201eobcowanie \u017cywych z umar\u0142ymi\u201d, a konkretnie nawi\u0105zywanie relacji z duszami przodk\u00f3w, okresowo powracaj\u0105cymi do siedzib z czas\u00f3w swojego \u017cycia. Celem dzia\u0142a\u0144 obrz\u0119dowych by\u0142o pozyskanie przychylno\u015bci zmar\u0142ych, kt\u00f3rych uwa\u017cano za opiekun\u00f3w w sferze p\u0142odno\u015bci i urodzaju. Nazwa \u201edziady\u201d u\u017cywana by\u0142a w poszczeg\u00f3lnych gwarach g\u0142\u00f3wnie na terenach Bia\u0142orusi, Polesia, Rosji i Ukrainy (niekiedy tak\u017ce na obszarach pogranicznych, np. Podlasie, Obw\u00f3d smole\u0144ski, Auksztota), jednak pod r\u00f3\u017cnymi innymi nazwami (pominki, przewody, radecznica, \"zaduszki\") funkcjonowa\u0142y bardzo zbli\u017cone praktyki obrz\u0119dowe, powszechne w\u015br\u00f3d S\u0142owian i Ba\u0142t\u00f3w, a tak\u017ce w wielu kulturach europejskich, a nawet pozaeuropejskich. == Etymologia == W kontek\u015bcie","start_idx":160,"end_idx":328}
{"id":"mrc_4117","question":"co zabi\u0142o orfeusza?","answer":"Za kar\u0119 Orfeusz zosta\u0142 rozszarpany na strz\u0119py przez Menady, kt\u00f3re jego szcz\u0105tki wrzuci\u0142y do rzeki.","context":"bramami Hadesu spojrza\u0142 na \u017con\u0119. Obietnica zosta\u0142a z\u0142amana \u2013 Orfeusz na zawsze utraci\u0142 swoj\u0105 ukochan\u0105. === \u015amier\u0107 === Wymienia si\u0119 r\u00f3\u017cne przyczyny \u015bmierci Orfeusza. Jedne wersje mitu m\u00f3wi\u0105 o zem\u015bcie Dionizosa (Orfeusz nie uznawa\u0142 misteri\u00f3w dionizyjskich, natomiast wielk\u0105 czci\u0105 otacza\u0142 Apollina), inne za przyczyn\u0119 podaj\u0105 brak ch\u0119ci Orfeusza do zbli\u017cenia si\u0119 do \u017cadnej innej kobiety. Za kar\u0119 Orfeusz zosta\u0142 rozszarpany na strz\u0119py przez Menady, kt\u00f3re jego szcz\u0105tki wrzuci\u0142y do rzeki. Jego lira i g\u0142owa, kt\u00f3rej usta wci\u0105\u017c jeszcze \u015bpiewa\u0142y, pop\u0142yn\u0119\u0142y z nurtem a\u017c na wysp\u0119 Lesbos. Muzy zanios\u0142y lir\u0119 Orfeusza do nieba i umie\u015bci\u0142y po\u015br\u00f3d gwiazd. === Ca\u0142y mit === Orfeusz by\u0142 znanym poet\u0105, umiej\u0119tno\u015bci odziedziczy\u0142 po matce Kaliope, jednej z Dziewi\u0119ciu Muz, kt\u00f3ra dawa\u0142a poetom natchnienie. Potrafi\u0142 gra\u0107 na","start_idx":384,"end_idx":482}
{"id":"mrc_4118","question":"kto poni\u00f3s\u0142 \u015bmier\u0107?","answer":"Sokratesa","context":"\u015amier\u0107 Sokratesa (fr. \"La Mort de Socrate\") \u2013 obraz francuskiego malarza Jacques-Louis Davida z 1787 roku. Podobnie jak wiele jego dzie\u0142 z tej dekady, obraz skupia si\u0119 na klasycznym temacie, w tym przypadku na historii egzekucji Sokratesa. W historii opisanej przez Platona w Fedonie Sokrates zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107 przez wypicie truj\u0105cej cykuty za niewyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych uznaje pa\u0144stwo, i wyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych nie uznaje pa\u0144stwo oraz za psucie ate\u0144skiej m\u0142odzie\u017cy. Sokrates nie ucieka, gdy nadarza si\u0119 okazja, zamiast tego postanawia u\u017cy\u0107 swojej \u015bmierci jako ostatecznej lekcji dla swoich uczni\u00f3w i stawia jej czo\u0142o spokojnie. Obraz obecnie znajduje si\u0119 w zbiorach Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku (zbiory Catharine Lorillard Wolfe, Fundacja Wolfe, 1931 (31.45)).","start_idx":7,"end_idx":16}
{"id":"mrc_4119","question":"jakie miasta przep\u0142ywa odr\u0105?","answer":"Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole.","context":"p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela si\u0119 na dwa nurty: Odr\u0119 Wschodni\u0105 (kt\u00f3ra przechodzi w Regalic\u0119 do jeziora D\u0105bie) i Odr\u0119 Zachodni\u0105. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomi\u0119dzy Regalic\u0119 i Sko\u015bnic\u0119, gdzie Sko\u015bnica \u0142\u0105czy si\u0119 z Odr\u0105 Zachodni\u0105 i tworzy g\u0142\u00f3wny nurt Odry. Odra p\u0142ynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro D\u0105bie, jednak\u017ce jej wody rozdzielaj\u0105 si\u0119","start_idx":73,"end_idx":207}
{"id":"mrc_4120","question":"jak\u0105 rol\u0119 mia\u0142a pe\u0142ni\u0107 terakotowa armia?","answer":"Wed\u0142ug wierze\u0144, Terakotowa Armia mia\u0142a strzec cesarza i pom\u00f3c mu odzyska\u0107 w\u0142adz\u0119 w \u017cyciu pozagrobowym.","context":"komnaty grobowe otoczone przez podziemny mur obronny. Wed\u0142ug wierze\u0144, Terakotowa Armia mia\u0142a strzec cesarza i pom\u00f3c mu odzyska\u0107 w\u0142adz\u0119 w \u017cyciu pozagrobowym. Figury ustawione s\u0105 w rowach w szyku bojowym, s\u0105 to naturalnej wielko\u015bci (od 1,62 do 2,02 m) postaci piechur\u00f3w, \u0142ucznik\u00f3w, kusznik\u00f3w, genera\u0142\u00f3w, urz\u0119dnik\u00f3w, akrobat\u00f3w, muzyk\u00f3w, tancerzy. Opr\u00f3cz ludzi w mauzoleum znajduj\u0105 si\u0119 figury zwierz\u0105t, m.in. koni poci\u0105gowych, wierzchowc\u00f3w, bocian\u00f3w, \u017curawi oraz kaczek. S\u0105 te\u017c wojskowe wozy i karoce, \u017co\u0142nierze byli wyposa\u017ceni w du\u017c\u0105 ilo\u015b\u0107 autentycznej broni z br\u0105zu, w tym mieczy oraz grot\u00f3w w\u0142\u00f3czni i strza\u0142. Rze\u017aby \u017co\u0142nierzy maj\u0105 zindywidualizowane rysy, pierwotnie wszystkie figury by\u0142y pomalowane w kolorach jasnoczerwonym, niebieskim, r\u00f3\u017cowym i z\u0142otym. Kolory zachowa\u0142y si\u0119 do czasu odkrycia w 1974 roku, jednak pod wp\u0142ywem powietrza barwy zacz\u0119\u0142y","start_idx":54,"end_idx":156}
{"id":"mrc_4121","question":"jak wygl\u0105da trolejbus?","answer":"drogowy pojazd silnikowy (zazwyczaj pasa\u017cerski, niekiedy towarowy) z nap\u0119dem elektrycznym, pobieraj\u0105cy pr\u0105d elektryczny z zewn\u0119trznego \u017ar\u00f3d\u0142a zasilania (podstacji trakcyjnych) przez dwuprzewodow\u0105 sie\u0107 trakcyjn\u0105 za po\u015brednictwem pa\u0142\u0105kowego odbieraka pr\u0105du.","context":"Trolejbus \u2013 drogowy pojazd silnikowy (zazwyczaj pasa\u017cerski, niekiedy towarowy) z nap\u0119dem elektrycznym, pobieraj\u0105cy pr\u0105d elektryczny z zewn\u0119trznego \u017ar\u00f3d\u0142a zasilania (podstacji trakcyjnych) przez dwuprzewodow\u0105 sie\u0107 trakcyjn\u0105 za po\u015brednictwem pa\u0142\u0105kowego odbieraka pr\u0105du. W odr\u00f3\u017cnieniu od tramwaj\u00f3w trolejbusy maj\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 omini\u0119cia przeszkody w ruchu drogowym. Opr\u00f3cz trolejbus\u00f3w konwencjonalnych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 tak\u017ce trolejbusy maj\u0105ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 kursowania na odcinkach pozbawionych sieci trakcyjnej, wyposa\u017cone w pomocnicze \u017ar\u00f3d\u0142o energii, takie jak akumulatory, superkondensatory, czy generator spalinowy. Pierwsze trolejbusy zacz\u0119\u0142y kursowa\u0107 na pocz\u0105tku XX wieku. Wed\u0142ug stanu z pocz\u0105tku 2020 roku na \u015bwiecie funkcjonowa\u0142o 275 system\u00f3w trolejbusowych w 47 pa\u0144stwach. S\u0105 one po\u0142o\u017cone g\u0142\u00f3wnie w Europie Po\u0142udniowej, pa\u0144stwach powsta\u0142ych po rozpadzie Zwi\u0105zku Radzieckiego, w Chinach, Korei P\u00f3\u0142nocnej i w Szwajcarii. Ponad 500 system\u00f3w uleg\u0142o likwidacji. By\u0142y to g\u0142\u00f3wnie","start_idx":12,"end_idx":267}
{"id":"mrc_4122","question":"ile metr\u00f3w wynosi linia brzegowa jeziora?","answer":"Linia brzegowa jeziora Michigan wynosi 2633 km","context":"obj\u0119to\u015b\u0107 4920 km\u00b3. Linia brzegowa jeziora Michigan wynosi 2633 km, a dorzecze wynosi 175,8 tys. km\u00b2 (67,9 tys. mil\u00b2). D\u0142ugo\u015b\u0107 jeziora wynosi 494 km, a szeroko\u015b\u0107 190 km. \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 to 85 m, z maksymaln\u0105 g\u0142\u0119bi\u0105 do 282 m. Jezioro w stosunku do swej obj\u0119to\u015bci ma niewielki odp\u0142yw przez co hipotetyczny czas opr\u00f3\u017cniania jeziora przy braku dop\u0142ywu wyni\u00f3s\u0142by 99 lat. Jezioro le\u017cy na tej samej wysoko\u015bci co jezioro Huron (176 m n.p.m.) i czasem traktowane jest jako jeden zbiornik nazywany Jezioro Michigan-Huron. Jeziora po\u0142\u0105czone s\u0105 poprzez cie\u015bnin\u0119 Mackinac, kt\u00f3ra ma d\u0142ugo\u015b\u0107 64 km i szeroko\u015b\u0107 8 km w jej najw\u0119\u017cszym punkcie. Umown\u0105 granic\u0105 pomi\u0119dzy jeziorami jest miejsce gdzie znajduje si\u0119 wisz\u0105cy most Mackinac. Poprzez kana\u0142y Illinois-Michigan Canal oraz nieu\u017cywany obecnie","start_idx":19,"end_idx":65}
{"id":"mrc_4123","question":"kiedy niemcy zaatakowali zsrr?","answer":"22 czerwca 1941","context":"Atak Niemiec na ZSRR, niemiecki kryptonim operacja Barbarossa (niem. \"Unternehmen Barbarossa\") \u2013 agresja III Rzeszy na Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1941, podczas II wojny \u015bwiatowej. Rozpocz\u0105\u0142 tak zwan\u0105 w historiografii radzieckiej wielk\u0105 wojn\u0119 ojczy\u017anian\u0105 i spowodowa\u0142 przyst\u0105pienie ZSRR do koalicji antyhitlerowskiej. Plan operacji by\u0142 przygotowany i podpisany przez Adolfa Hitlera 18 grudnia 1940 (dyrektywa nr 21). Pierwotnie przewidywano atak 15 maja 1941, ale z powodu obalenia proniemieckiego rz\u0105du ksi\u0119cia Paw\u0142a Niemcy musia\u0142y interweniowa\u0107 na Ba\u0142kanach i w Jugos\u0142awii, a tak\u017ce w Grecji, dlatego atak prze\u0142o\u017cono na 22 czerwca 1941. By\u0142a to najwi\u0119ksza i najwa\u017cniejsza operacja niemiecka w czasie wojny, kt\u00f3rej kl\u0119ska zdecydowa\u0142a ostatecznie o niemieckiej przegranej w ca\u0142ej wojnie. Walki na froncie wschodnim, gdzie realizowano operacj\u0119 \u201eBarbarossa\u201d by\u0142y jednymi","start_idx":641,"end_idx":656}
{"id":"mrc_4124","question":"jaka planeta jest najwi\u0119ksza?","answer":"Ziemia","context":"Wenus. ; Ziemia : Ziemia (1 au) jest najwi\u0119ksz\u0105 i najg\u0119stsz\u0105 z planet wewn\u0119trznych, jedyn\u0105 z pewno\u015bci\u0105 aktywn\u0105 geologicznie i jedyn\u0105 znan\u0105 planet\u0105, na kt\u00f3rej istnieje \u017cycie. Jej hydrosfera jest unikalna w\u015br\u00f3d planet skalistych. Jest tak\u017ce jedyn\u0105 planet\u0105 gdzie zosta\u0142a zaobserwowana tektonika p\u0142yt. Atmosfera ziemska jest odmienna od atmosfer pozosta\u0142ych planet i jest wci\u0105\u017c kszta\u0142towana przez procesy biologiczne, dzi\u0119ki kt\u00f3rym zawiera 21% wolnego tlenu. Ma jednego naturalnego satelit\u0119 \u2013 Ksi\u0119\u017cyc \u2013 jedynego du\u017cego satelit\u0119 po\u015br\u00f3d planet skalistych w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. Czasem wr\u0119cz okre\u015bla si\u0119 uk\u0142ad Ziemia-Ksi\u0119\u017cyc jako planet\u0119 podw\u00f3jn\u0105. ; Mars : Mars (1,5 au) jest mniejszy ni\u017c Ziemia i Wenus (0,107 masy Ziemi). Ma rzadk\u0105 atmosfer\u0119 z\u0142o\u017con\u0105 g\u0142\u00f3wnie z dwutlenku w\u0119gla. Jego powierzchnia jest usiana wieloma wulkanami takimi jak","start_idx":9,"end_idx":15}
{"id":"mrc_4125","question":"jakie numery rejestracyjne s\u0105 obecnie wydawane?","answer":"System obowi\u0105zuj\u0105cy obecnie jest modyfikacj\u0105 tego systemu. R\u00f3\u017cnice s\u0105 takie: * mo\u017cliwo\u015b\u0107 stosowania liter B, D, I, O, Z w wyr\u00f3\u017cniku pojazdu; * uk\u0142ad numeru na tablicach z wyr\u00f3\u017cnikiem dwuliterowym: ** - I zas\u00f3b - 3 litery + 4 cyfry (0001-9999), ** - II zas\u00f3b - 3 litery + 3 cyfry (001-999) + 1 litera.","context":"maj\u0105 uk\u0142ad: A-B1 na g\u00f3rze, 2345 na dole. Te dyplomatyczne nadal posiadaj\u0105 euroband po lewej stronie. \"SYSTEM TWORZENIA NUMER\u00d3W:\" ==== Wed\u0142ug rozporz\u0105dzenia z 19.06.1999 r. ==== System obowi\u0105zuj\u0105cy obecnie jest modyfikacj\u0105 tego systemu. R\u00f3\u017cnice s\u0105 takie: * mo\u017cliwo\u015b\u0107 stosowania liter B, D, I, O, Z w wyr\u00f3\u017cniku pojazdu; * uk\u0142ad numeru na tablicach z wyr\u00f3\u017cnikiem dwuliterowym: ** - I zas\u00f3b - 3 litery + 4 cyfry (0001-9999), ** - II zas\u00f3b - 3 litery + 3 cyfry (001-999) + 1 litera. * w tablicach indywidualnych mo\u017cna u\u017cywa\u0107 tylko liter. Zdj\u0119cie tej wersji: . == Dodatkowe elementy rejestracji pojazdu == === Nalepki === ==== Obowi\u0105zuj\u0105ce ==== Nalepka legalizacyjna sk\u0142ada si\u0119 z 3 cz\u0119\u015bci: 2 hologramowych nalepek naklejanych na tablice (30\u00d720 mm)","start_idx":177,"end_idx":477}
{"id":"mrc_4126","question":"kto to jest wykonawca testamentu?","answer":"Wykonawca testamentu \u2013 osoba wyznaczona w testamencie przez spadkodawc\u0119 w celu zapewnienia sprawnej realizacji jego postanowie\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci polece\u0144 i zapis\u00f3w.","context":"Wykonawca testamentu \u2013 osoba wyznaczona w testamencie przez spadkodawc\u0119 w celu zapewnienia sprawnej realizacji jego postanowie\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci polece\u0144 i zapis\u00f3w. Je\u017celi osoba wyznaczona na wykonawc\u0119 nie chce tego obowi\u0105zku przyj\u0105\u0107, w\u00f3wczas powinna z\u0142o\u017cy\u0107 stosowne o\u015bwiadczenie przed s\u0105dem albo notariuszem. R\u00f3wnie\u017c s\u0105d mo\u017ce, z wa\u017cnych powod\u00f3w, zwolni\u0107 wykonawc\u0119 testamentu z jego obowi\u0105zk\u00f3w. Istotne jest, \u017ce wykonawc\u0105 testamentu mo\u017ce by\u0107 tylko osoba legitymuj\u0105ca si\u0119 pe\u0142n\u0105 zdolno\u015bci\u0105 do czynno\u015bci prawnych. Zasadniczym celem powo\u0142ania wykonawcy testamentu jest usprawnienie zarz\u0105du maj\u0105tkiem spadkowym do czasu przeprowadzenia dzia\u0142u spadku. Koszty tego zarz\u0105du, jak r\u00f3wnie\u017c wynagrodzenie wykonawcy testamentu, nale\u017c\u0105 do d\u0142ug\u00f3w spadkowych. Powo\u0142ywanie wykonawcy testamentu nie jest w Polsce cz\u0119st\u0105 praktyk\u0105. Kategoria:Prawo spadkowe","start_idx":0,"end_idx":163}
{"id":"mrc_4127","question":"jakie s\u0105 organy sejmu?","answer":"Konstytucyjne organy Sejmu to: * Marsza\u0142ek Sejmu * komisje sejmowe ** komisje sta\u0142e ** komisje nadzwyczajne ** komisje \u015bledcze Organy wprowadzone przez Regulamin Sejmu: * Prezydium Sejmu * Konwent Senior\u00f3w.","context":"III RP === Wybory w latach 1991 i 1993 przeprowadzono ju\u017c na podstawie demokratycznych ordynacji. Zgodnie z art. 95 Konstytucji Sejm i Senat s\u0105 organami pa\u0144stwa w zakresie w\u0142adzy ustawodawczej. == Organy Sejmu == Konstytucyjne organy Sejmu to: * Marsza\u0142ek Sejmu * komisje sejmowe ** komisje sta\u0142e ** komisje nadzwyczajne ** komisje \u015bledcze Organy wprowadzone przez Regulamin Sejmu: * Prezydium Sejmu * Konwent Senior\u00f3w. == Kadencja Sejmu == === Pocz\u0105tek i d\u0142ugo\u015b\u0107 kadencji === Kadencja Sejmu trwa cztery lata od dnia zebrania si\u0119 nowo wybranego Sejmu do dnia poprzedzaj\u0105cego zebranie si\u0119 nast\u0119pnego Sejmu. Wybory zarz\u0105dza Prezydent i wyznacza ich dat\u0119: * nie p\u00f3\u017aniej ni\u017c na 90 dni przed up\u0142ywem czterech lat od rozpocz\u0119cia kadencji ust\u0119puj\u0105cego parlamentu (w normalnym trybie), *","start_idx":213,"end_idx":419}
{"id":"mrc_4128","question":"w jakich rozgrywkach gra lech pozna\u0144?","answer":"wyst\u0119puje w Ekstraklasie.","context":"Lech Pozna\u0144 \u2013 polski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Poznaniu, kt\u00f3ry wyst\u0119puje w Ekstraklasie. W swojej historii wywalczy\u0142 8 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Polski, 5 razy triumfowa\u0142 w rozgrywkach o Puchar Polski, 6 razy zdobywa\u0142 Superpuchar Polski. Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w ekstraklasy. Klub jest najbardziej znany z osi\u0105gni\u0119\u0107 pi\u0142ki no\u017cnej, lecz dzia\u0142a\u0142 dawniej jako wielosekcyjny prowadz\u0105c m.in. sekcje boksu, bryd\u017ca, gimnastyki, hokeja na trawie, kajakarstwa, kolarstwa, koszyk\u00f3wki, kr\u0119glarstwa klasycznego, lekkiej atletyki, \u0142ucznictwa, pi\u0142ki r\u0119cznej, podnoszenia ci\u0119\u017car\u00f3w, p\u0142ywania, siatk\u00f3wki, strzelectwa, szach\u00f3w, szermierki, tenisa sto\u0142owego, zapas\u00f3w. Najwi\u0119ksze sukcesy sportowe odnosi\u0142a sekcja koszyk\u00f3wki m\u0119\u017cczyzn, maj\u0105ca na swoim koncie 11 tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich oraz 7 tytu\u0142\u00f3w wicemistrzowskich notuj\u0105c r\u00f3wnie\u017c najwi\u0119ksze sukcesy w historii klubu na arenie mi\u0119dzynarodowej w postaci awansu do 1/2 fina\u0142u Pucharu","start_idx":65,"end_idx":90}
{"id":"mrc_4129","question":"czym jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?","answer":"akt prawa miejscowego przyjmowany w formie uchwa\u0142y rady gminy, okre\u015blaj\u0105cy przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a tak\u017ce rozmieszczenie inwestycji celu publicznego.","context":"Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (pot. plan miejscowy, MPZP) \u2013 akt prawa miejscowego przyjmowany w formie uchwa\u0142y rady gminy, okre\u015blaj\u0105cy przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a tak\u017ce rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Sk\u0142ada si\u0119 z cz\u0119\u015bci tekstowej (uchwa\u0142a) oraz graficznej (za\u0142\u0105cznik do uchwa\u0142y). Ustalenia planu miejscowego, wraz z innymi przepisami, kszta\u0142tuj\u0105 spos\u00f3b wykonywania prawa w\u0142asno\u015bci nieruchomo\u015bci. == Funkcja i miejsce w systemie planistycznym == Plan miejscowy stanowi podstaw\u0119 planowania przestrzennego w gminie. Ustanawia przepisy powszechnie obowi\u0105zuj\u0105ce na danym terenie, b\u0119d\u0105ce podstaw\u0105 wydawania decyzji administracyjnych (w przeciwie\u0144stwie do studium, kt\u00f3re wyra\u017ca jedynie polityk\u0119 przestrzenn\u0105 gminy). W planie miejscowym dokonuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c zmiany przeznaczenia grunt\u00f3w rolnych i le\u015bnych na cele nierolnicze i niele\u015bne (nie myli\u0107 z wy\u0142\u0105czeniem gruntu z produkcji rolnej i le\u015bnej,","start_idx":77,"end_idx":262}
{"id":"mrc_4130","question":"kto kieruje poci\u0105giem?","answer":"Maszynista","context":"Maszynista pojazdu trakcyjnego \u2013 osoba posiadaj\u0105ca odpowiednie kompetencje i uprawniona do prowadzenia poci\u0105g\u00f3w, w tym lokomotyw, lokomotyw manewrowych, poci\u0105g\u00f3w roboczych (budowlanych), kolejowych pojazd\u00f3w specjalnych lub poci\u0105g\u00f3w przeznaczonych do kolejowego przewozu pasa\u017cer\u00f3w lub towar\u00f3w. Kobiet\u0119 sprawuj\u0105c\u0105 t\u0119 funkcj\u0119 mo\u017cna okre\u015bla\u0107 s\u0142owem maszynistka. Maszynista pracuje w kabinie sterowniczej lokomotywy lub zespo\u0142u trakcyjnego, ewentualnie na specjalnym stanowisku w wagonie sterowniczym, sk\u0105d jest w stanie prowadzi\u0107 poci\u0105g Podczas pe\u0142nienia s\u0142u\u017cby maszynista powinien nosi\u0107 przydzielone mu przepisowe umundurowanie oraz stara\u0107 si\u0119 o czysty i schludny wygl\u0105d. Do dodatkowych obowi\u0105zk\u00f3w maszynisty nale\u017cy w okre\u015blonych sytuacjach m.in. sprz\u0119ganie i rozprz\u0119ganie wagon\u00f3w, usuwanie drobnych usterek pojazd\u00f3w trakcyjnych, dawanie odpowiednich sygna\u0142\u00f3w przy u\u017cyciu znajduj\u0105cych si\u0119 na poje\u017adzie trakcyjnym urz\u0105dze\u0144, a tak\u017ce szkolenie praktyczne podleg\u0142ych pracownik\u00f3w. Maszynista pracuj\u0105cy w lokomotywie","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_4131","question":"dlaczego dobro jest dobre?","answer":"dobre, bo jest doskona\u0142e. Od stopnia doskona\u0142o\u015bci zale\u017cy stopie\u0144 dobroci.","context":"a dobre, bo jest doskona\u0142e. Od stopnia doskona\u0142o\u015bci zale\u017cy stopie\u0144 dobroci. Dobro ukierunkowuje dzia\u0142anie i wywiera wp\u0142yw na ca\u0142\u0105 sfer\u0119 aktywno\u015bci ludzkiej, poniewa\u017c jest przedmiotem i celem po\u017c\u0105dania. === Pogl\u0105dy innych wsp\u00f3lnot religijnych === Wed\u0142ug \u015awiadk\u00f3w Jehowy \u201edobro\u201d to co\u015b, co ocenia si\u0119 jako pomy\u015blne, po\u017cyteczne, warto\u015bciowe; idea\u0142 moralny i religijny. Uwa\u017caj\u0105, \u017ce Jehowa B\u00f3g jest \u201edobry\u201d (Ps 145:9; 16:1, 2; Mt 5:45). Jego wzorem musz\u0105 wy\u015bwiadcza\u0107 dobro innym, przez pomoc fizyczn\u0105 i duchow\u0105 (Rz 12:17, 21) (dok\u0142adna wiedza o Bogu jest najwi\u0119kszym dobrem). Wierz\u0105, \u017ce tylko Kr\u00f3lestwo Bo\u017ce zapewni na ziemi dobro \u2013 bez z\u0142a i \u015bmierci, a ziemia stanie si\u0119 rajem. Codziennie musz\u0105 osobi\u015bcie stara\u0107 si\u0119 \u201bpokonywa\u0107 z\u0142o dobrem\u2019, m.in. unikaj\u0105c pope\u0142niania grzechu. == Dobro w filozofii nowo\u017cytnej","start_idx":2,"end_idx":75}
{"id":"mrc_4132","question":"w kt\u00f3rym roku zaton\u0105\u0142 heweliusz?","answer":"1993","context":"Katastrofa promu Jan Heweliusz \u2013 zatoni\u0119cie polskiego promu MF Jan Heweliusz, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce 14 stycznia 1993 w godzinach wczesnorannych na Morzu Ba\u0142tyckim u wybrze\u017cy niemieckiej wyspy Rugia. Prom MF Jan Heweliusz zaton\u0105\u0142 w czasie rejsu ze \u015awinouj\u015bcia do Ystad podczas bardzo silnego sztormu o sile 12 stopni w skali Beauforta. Przechy\u0142 statku rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 ok. godz. 4:10. O godzinie 4:36 wzr\u00f3s\u0142 on do 35\u00b0 oraz dosz\u0142o do odpadania \u0142adunk\u00f3w od pok\u0142ad\u00f3w; ostatecznie prom obr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do g\u00f3ry dnem o godz. 5:12. == Przed katastrof\u0105 == 10 stycznia 1993 roku, podczas cumowania w Ystad, \u201eJan Heweliusz\u201d uszkodzi\u0142 furt\u0119 rufow\u0105. Awaria nie zosta\u0142a zg\u0142oszona organom administracji morskiej i armator promu \u2013 Euroafrica \u2013 zdecydowa\u0142, \u017ce naprawa b\u0119dzie odbywa\u0142a si\u0119 na raty","start_idx":110,"end_idx":114}
{"id":"mrc_4133","question":"gdzie znajduje si\u0119 miasto wilno?","answer":"na Pojezierzu Litewskim u uj\u015bcia rzeki Wilejki do Wilii.","context":"Wilno (lit. \"Vilnius\" , bia\u0142. \u0412\u0456\u043b\u044c\u043d\u044f, \u0412\u0456\u043b\u044c\u043d\u044e\u0441, ros. \u0412\u0438\u043b\u044c\u043d\u044e\u0441, \u0412\u0438\u043b\u044c\u043d\u0430, \u0142ot. \"Vi\u013c\u0146a\", jid. \u05d5\u05d5\u05d9\u05dc\u05e0\u05e2 = \"Wilne\", hebr. \u05d5\u05d9\u05dc\u05e0\u05d4 = \"Wilna\", \u0142ac. \"Vilna\") \u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Litwy, po\u0142o\u017cone na Pojezierzu Litewskim u uj\u015bcia rzeki Wilejki do Wilii. Historyczna stolica Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego, a nast\u0119pnie jedno z wi\u0119kszych miast I Rzeczypospolitej. Ju\u017c za czas\u00f3w I Rzeczypospolitej w Wilnie, obok Krakowa i Lwowa, dzia\u0142a\u0142 jeden z najwa\u017cniejszych polskich uniwersytet\u00f3w za\u0142o\u017cony w 1579 roku przez polskiego kr\u00f3la Stefana Batorego. Uniwersytet Wile\u0144ski by\u0142 drugim najstarszym polskim uniwersytetem, po krakowskim za\u0142o\u017conym w 1364 r. oraz przed lwowskim za\u0142o\u017conym w 1661 r. i warszawskim za\u0142o\u017conym w 1816 roku, pozosta\u0142e wa\u017cne polskie uniwersytety zosta\u0142y otwarte ju\u017c po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci po 1918 roku oraz po wojnie od","start_idx":189,"end_idx":245}
{"id":"mrc_4134","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w maj\u0105 siedlce?","answer":"77 645 mieszka\u0144c\u00f3w","context":"i kulturalne (2 domy kultury, teatr, 4 biblioteki i 3 muzea). Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2021 r., Siedlce liczy\u0142y 77 645 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == Siedlce le\u017c\u0105 na Wysoczy\u017anie Siedleckiej, kt\u00f3ra geograficznie jest cz\u0119\u015bci\u0105 Niziny Po\u0142udniowopodlaskiej; mi\u0119dzy rzekami Muchawka i Helenka i zajmuj\u0105 powierzchni\u0119 3186 ha. Miasto po\u0142o\u017cone jest w odleg\u0142o\u015bci: * 92 km od Warszawy, w tym 53 km od Mi\u0144ska Mazowieckiego (kierunek zachodni). * 103 km od Terespola, w tym 41 km od Mi\u0119dzyrzeca Podlaskiego i 65 km od Bia\u0142ej Podlaskiej (kierunek wschodni). * 125 km od Lublina w tym 30 km od \u0141ukowa i 57 km od Radzynia Podlaskiego (kierunek po\u0142udniowy). * 160 km od Bia\u0142egostoku, w tym 17 km od Mord\u00f3w, 32 km od","start_idx":118,"end_idx":136}
{"id":"mrc_4135","question":"jak inaczej nazywani s\u0105 programi\u015bci?","answer":"Mianem programist\u00f3w potocznie okre\u015bla si\u0119 projektant\u00f3w oprogramowania, in\u017cynier\u00f3w oprogramowania, analityk\u00f3w system\u00f3w, czy te\u017c projektant\u00f3w stron internetowych (webmaster\u00f3w).","context":"dodawana do nazwy stanowiska, np. \"programista C++\", aby podkre\u015bli\u0107 specjalizacj\u0119. Programista jest jednym z zawod\u00f3w informatycznych. Mianem programist\u00f3w potocznie okre\u015bla si\u0119 projektant\u00f3w oprogramowania, in\u017cynier\u00f3w oprogramowania, analityk\u00f3w system\u00f3w, czy te\u017c projektant\u00f3w stron internetowych (webmaster\u00f3w). Jest to jednak pewne uproszczenie, poniewa\u017c zawody te wymagaj\u0105 wielu innych umiej\u0119tno\u015bci, opr\u00f3cz samego programowania. O ile podzia\u0142 ten jest dobrze zarysowany za granic\u0105, w Polsce panuje wi\u0119ksza swoboda w wyborze nazw zawodu. Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Programisty jest obchodzony 13 wrze\u015bnia, a w roku przest\u0119pnym 12 wrze\u015bnia. == Historia == Za pierwsz\u0105 programistk\u0119 w historii wielu uwa\u017ca Ad\u0119 Lovelace. W pa\u017adzierniku 1842 roku jako pierwsza opublikowa\u0142a ona algorytm w formie instrukcji przeznaczonych do wykonania na komputerze, kt\u00f3rym mia\u0142a by\u0107 maszyna analityczna budowana w tym czasie przez jej przyjaciela,","start_idx":134,"end_idx":308}
{"id":"mrc_4136","question":"w jakich miastach znajduja sie obiekty zwiazane z zyciem kopernika?","answer":"we Wroc\u0142awiu i w Gorzowie Wielkopolskim.","context":"drogowy. * W co najmniej dw\u00f3ch polskich miastach istniej\u0105 parki Kopernika: we Wroc\u0142awiu i w Gorzowie Wielkopolskim. * W co najmniej kilkunastu polskich miejscowo\u015bciach istniej\u0105 ulice Kopernika, a w co najmniej kilkunastu \u2013 osiedla jego imienia. ; Statki wodne * W 1849 roku na Wi\u015ble zacz\u0105\u0142 dzia\u0142a\u0107 statek parowy \u201eKopernik\u201d. * Do lat 20. XX wieku tam\u017ce s\u0142u\u017cy\u0142 szkolny statek parowy \u201eKopernik\u201d. * W 1903 roku zbudowano niemiecki prom \u201eMecklenburg\u201d, p\u00f3\u017aniej przej\u0119ty przez ZSRR, przekazany Polsce i w 1953 roku przemianowany na nazw\u0119 \u201eKopernik\u201d. * W 1971 roku s\u0142u\u017cb\u0119 zacz\u0105\u0142 Okr\u0119t Rzeczypospolitej Polskiej \u201eKopernik\u201d. * W 1973 roku w Gda\u0144sku zbudowano jacht s/y Copernicus. * W 1974 roku zbudowano prom \u201eMiko\u0142aj Kopernik\u201d. * W 1977 roku zbudowano prom nazwany potem","start_idx":75,"end_idx":115}
{"id":"mrc_4137","question":"kto napisal ferdydurke?","answer":"Witolda Gombrowicza","context":"Ferdydurke \u2013 awangardowa powie\u015b\u0107 Witolda Gombrowicza opublikowana w 1937 (datowana 1938), prze\u0142o\u017cona na wiele j\u0119zyk\u00f3w, uznana za wybitny utw\u00f3r ju\u017c przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105. == Tre\u015b\u0107 == Bohaterem powie\u015bci jest trzydziestoletni pocz\u0105tkuj\u0105cy literat J\u00f3zio Kowalski, kt\u00f3ry niespodziewanie zostaje odwiedzony przez swojego by\u0142ego nauczyciela, profesora Pimk\u0119, i cofni\u0119ty do swojej starej klasy gimnazjalnej. Czas tera\u017aniejszy znajduje si\u0119 nagle w czasie przesz\u0142ym i staje si\u0119 czasem realnym bohatera. W trakcie pobytu w szkole zostaje poddany procesowi tzw. \u201eupupiania\u201d, czyli infantylizacji m\u0142odzie\u017cy gimnazjalnej. W kolejnych \u201eods\u0142onach\u201d perypetii bohatera podlega on cz\u0119sto wt\u0142aczaniu w formy poznawczego i spo\u0142ecznego konformizmu. W domu mieszcza\u0144skim to samokszta\u0142towanie prowadzi\u0107 ma ku normom tzw. nowoczesnego spo\u0142ecze\u0144stwa obowi\u0105zkowej tolerancji. Ostatecznie odrzuca powierzone mu zadanie i ucieka za namow\u0105 Mi\u0119tusa (szkolnego","start_idx":33,"end_idx":52}
{"id":"mrc_4138","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 w zdaniu pe\u0142ni czasownik?","answer":"W zdaniu tworzy orzeczenie.","context":"Czasownik \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 mowy s\u0142u\u017c\u0105ca do przedstawiania dziej\u0105cych si\u0119 czynno\u015bci oraz zachodz\u0105cych stan\u00f3w. W zdaniu tworzy orzeczenie. Czasowniki s\u0105 nazwami czynno\u015bci, jakie wykonuj\u0105 w danym czasie istoty \u017cywe, narz\u0119dzia lub maszyny, oraz nazwami stan\u00f3w, w jakich te istoty albo przedmioty si\u0119 znajduj\u0105. Nie w ka\u017cdym j\u0119zyku da si\u0119 wyr\u00f3\u017cni\u0107 jasn\u0105 klas\u0119 czasownik\u00f3w (na przyk\u0142ad w j\u0119zyku japo\u0144skim przymiotniki maj\u0105 wiele w\u0142a\u015bciwo\u015bci charakterystycznych dla czasownik\u00f3w). == Podzia\u0142 czasownik\u00f3w == Czasowniki mo\u017cna podzieli\u0107 na: * czynno\u015bciowe (np. \"pisa\u0107\", \"kre\u015bli\u0107\") * stanowe, statyczne (np. \"spa\u0107\", \"bledn\u0105\u0107\") *posi\u0142kowe. W ostatniej grupie czasownik\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia si\u0119: * fazowe (np. \"zacz\u0105\u0107\", \"przesta\u0107\") * limitywne (np. \"mie\u0107\"; \u201emia\u0142 umrze\u0107\u201d) * modalne (np. \"m\u00f3c\", \"mie\u0107\", \"musie\u0107\") * \u0142\u0105cznikowe (np. \"by\u0107\", \"stawa\u0107 si\u0119\"). == Czasownik w j\u0119zyku polskim == ===","start_idx":100,"end_idx":127}
{"id":"mrc_4139","question":"kto jest re\u017cyserem filmu kler?","answer":"Wojciecha Smarzowskiego","context":"Kler \u2013 polski fabularny film obyczajowy z 2018 w re\u017cyserii Wojciecha Smarzowskiego na podstawie scenariusza napisanego przez re\u017cysera oraz Wojciecha Rzehaka. Osi\u0105 fabularn\u0105 filmu s\u0105 losy trzech ksi\u0119\u017cy katolickich, reprezentuj\u0105cych r\u00f3\u017cne podej\u015bcia do wiary chrze\u015bcija\u0144skiej i ska\u017conych grzechem. \"Kler\" uzyska\u0142 przewa\u017cnie pozytywne oceny krytyk\u00f3w i by\u0142 wielkim sukcesem komercyjnym; film obejrza\u0142o w kinach ponad 5 milion\u00f3w widz\u00f3w. Dzie\u0142o Smarzowskiego i Rzehaka wywo\u0142a\u0142o gwa\u0142towny sprzeciw \u015brodowisk prawicowo-konserwatywnych ze wzgl\u0119du na przedstawienie zjawiska pedofilii w\u015br\u00f3d ksi\u0119\u017cy w polskim Ko\u015bciele katolickim. Cz\u0119\u015b\u0107 krytyk\u00f3w uznawa\u0142a film za jawnie antyklerykalny, cz\u0119\u015b\u0107 za\u015b interpretowa\u0142a go jako wywa\u017cone wezwanie do reformy Ko\u015bcio\u0142a. \"Kler\" by\u0142 wielokrotnie nagradzany, mi\u0119dzy innymi Nagrod\u0105 Specjaln\u0105 Jury na Festiwalu Polskich Film\u00f3w Fabularnych, Br\u0105zowym Gronem na Lubuskim Lecie Filmowym oraz nagrod\u0105 FIPRESCI na Transilvania","start_idx":59,"end_idx":82}
{"id":"mrc_4140","question":"kto stoi na czele powiatu?","answer":"W przypadku kobiety stoj\u0105cej na czele powiatu, poprawnym tytu\u0142em urz\u0119dowym jest forma \u201estarosta\u201d.","context":"(np. szkolnych) lub w czasie uroczysto\u015bci rodzinnych i lokalnych. Na przyk\u0142ad: * starosta klasowy (w szko\u0142ach) \u2013 dzi\u015b: gospodarz klasy * starosta grupy, starosta roku (na studiach wy\u017cszych) \u2013 reprezentant student\u00f3w wobec w\u0142adz uczelnianych (jego obowi\u0105zki to, mi\u0119dzy innymi, konsultowanie decyzji z grup\u0105 i podejmowanie dzia\u0142a\u0144 w imieniu jej cz\u0142onk\u00f3w) * starosta weselny \u2013 osoba odpowiedzialna za przebieg uroczysto\u015bci weselnej, wyst\u0119puj\u0105ca w imieniu pa\u0144stwa m\u0142odych, cz\u0119sto w parze ze staro\u015bcin\u0105, inaczej: gospodarz wesela, starszy wesela * starosta do\u017cynek \u2013 osoba odpowiadaj\u0105ca za przebieg i opraw\u0119 uroczysto\u015bci do\u017cynek == Forma \u017ce\u0144ska == W przypadku kobiety stoj\u0105cej na czele powiatu, poprawnym tytu\u0142em urz\u0119dowym jest forma \u201estarosta\u201d. Rzeczownik \u201estaro\u015bcina\u201d mo\u017ce by\u0107 u\u017cywana jedynie w odniesieniu do osoby kieruj\u0105cej jak\u0105\u015b grup\u0105 ludzi, np. student\u00f3w.","start_idx":642,"end_idx":739}
{"id":"mrc_4141","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w latach 2006 roku?","answer":"Jaros\u0142aw Kaczy\u0144ski (PiS) \u2013 prezes Rady Ministr\u00f3w","context":"styczniu 2007 partii RLN Bogus\u0142aw Kowalski by\u0142 od 23 maja 2006 do 23 listopada 2007 sekretarzem stanu w Ministerstwie Transportu) i PSL \u201ePiast\u201d (wiceprezes PSL \u201ePiast\u201d Krzysztof To\u0142wi\u0144ski by\u0142 od 18 wrze\u015bnia 2007 do 16 listopada 2007 podsekretarzem stanu w Ministerstwie Skarbu Pa\u0144stwa). W rz\u0105dzie byli tak\u017ce dzia\u0142acze reaktywowanego przez Artura Balazsa w sierpniu 2007 Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego: Zbigniew Religa (minister zdrowia, pocz\u0105tkowo w Partii Centrum) oraz Miros\u0142aw Mielniczuk, sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Spo\u0142ecznej od 7 sierpnia 2006 do 20 listopada 2007 (wszed\u0142 do rz\u0105du z rekomendacji Samoobrony RP, nie b\u0119d\u0105c jej cz\u0142onkiem). == Rada Ministr\u00f3w Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skiego (2006\u20132007) == == W dniu zaprzysi\u0119\u017cenia 14 lipca 2006 == * Jaros\u0142aw Kaczy\u0144ski (PiS) \u2013 prezes Rady Ministr\u00f3w * Ludwik","start_idx":769,"end_idx":817}
{"id":"mrc_4142","question":"gdzie mia\u0142a by\u0107 elektrownia atomowa w polsce?","answer":"\u017barnowiec","context":"Klempicz w \u00f3wczesnym wojew\u00f3dztwie pilskim. Elektrownia w \u017barnowcu docelowo mia\u0142a si\u0119 sk\u0142ada\u0107 z czterech blok\u00f3w energetycznych nap\u0119dzanych radzieckimi reaktorami WWER-440 o \u0142\u0105cznej mocy ok. 1600 MW. Zmiana warunk\u00f3w ekonomicznych w Polsce po 1989 roku, nadmiar energii elektrycznej wobec za\u0142amania produkcji przemys\u0142owej, a tak\u017ce d\u0142ugotrwa\u0142e protesty aktywist\u00f3w oraz mieszka\u0144c\u00f3w i negatywny odbi\u00f3r (w tym sprzeciw przeciwko budowie 86,1% bior\u0105cych udzia\u0142 w referendum mieszka\u0144c\u00f3w wojew\u00f3dztwa) cz\u0119\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa, kt\u00f3ry wzm\u00f3g\u0142 si\u0119 szczeg\u00f3lnie po katastrofie w Czarnobylu, spowodowa\u0142y, \u017ce budowa zosta\u0142a wstrzymana i elektrownia nie powsta\u0142a. W 2011 roku \u017barnowiec zosta\u0142 przez PGE wytypowany wraz z dwiema innymi miejscowo\u015bciami (G\u0105ski oraz Choczewo) na miejsce lokalizacji pierwszej polskiej elektrowni atomowej, maj\u0105cej powsta\u0107 do 2020 roku. Rz\u0105dowe opracowanie z roku 2014 zak\u0142ada\u0142o otwarcie pierwszej polskiej elektrowni","start_idx":653,"end_idx":662}
{"id":"mrc_4143","question":"do produkcji jakich rzeczy wykorzystuje sie krede?","answer":"Dodaje si\u0119 j\u0105 do bia\u0142ych farb, proszk\u00f3w i past do z\u0119b\u00f3w. Kreda ma zastosowanie w przemy\u015ble ceramicznym, chemicznym, farmaceutycznym i kosmetycznym.","context":"g\u0105bek, ma\u0142\u017ce, belemnity) wyst\u0119puj\u0105 podrz\u0119dnie. Jest to ska\u0142a mi\u0119kka, niezbyt zwi\u0119z\u0142a, porowata, dzi\u0119ki czemu ma ma\u0142y ci\u0119\u017car w\u0142a\u015bciwy i jest lekka. Dodaje si\u0119 j\u0105 do bia\u0142ych farb, proszk\u00f3w i past do z\u0119b\u00f3w. Kreda ma zastosowanie w przemy\u015ble ceramicznym, chemicznym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Odmiany szczeg\u00f3lnie bogate w kokolity zmieszane z gipsem s\u0142u\u017c\u0105 do pisania na tablicy. W Polsce du\u017ce z\u0142o\u017ca kredy wyst\u0119puj\u0105 w okolicach Che\u0142ma, Zamo\u015bcia i Siedlec. Odkrywkowe kopalnie kredy znajduj\u0105 si\u0119 w Mielniku i Starej Kornicy. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 r\u00f3wnie\u017c kred\u0119 jeziorn\u0105, kt\u00f3ra ma odmienn\u0105 genez\u0119 i sk\u0142ad od kredy pisz\u0105cej. Jest ska\u0142\u0105 wapienn\u0105 pochodzenia chemicznego powstaj\u0105c\u0105 w jeziorach. Zbudowana jest z mikrytu wapiennego, wytr\u0105conego z wody jeziornej. Cz\u0119sto zawiera w swym sk\u0142adzie spor\u0105 ilo\u015b\u0107 minera\u0142\u00f3w ilastych oraz szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych.","start_idx":147,"end_idx":294}
{"id":"mrc_4144","question":"jakie pa\u0144stwa wzi\u0119\u0142y udzia\u0142 w 2 rozbiorze polski?","answer":"Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus","context":"II rozbi\u00f3r Polski (1793) \u2013 drugi z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Dokonany przez Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus, bez udzia\u0142u Austrii. == Historia == Wykorzystuj\u0105c kapitulacj\u0119 Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przej\u0119cie rz\u0105d\u00f3w w Polsce przez targowiczan, 25 pa\u017adziernika 1792 kr\u00f3l pruski Fryderyk Wilhelm II za\u017c\u0105da\u0142 wcielenia Wielkopolski do Kr\u00f3lestwa Prus. Mia\u0142a by\u0107 ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. \u017b\u0105danie to warunkowa\u0142 gro\u017ab\u0105 wycofania si\u0119 Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 ono w propozycj\u0119 II rozbioru cz\u0119\u015bci ziem Rzeczypospolitej pomi\u0119dzy Rosj\u0119 i Prusy. 23 stycznia 1793 dosz\u0142o do podpisania traktatu podzia\u0142owego mi\u0119dzy Katarzyn\u0105 II a Fryderykiem","start_idx":117,"end_idx":152}
{"id":"mrc_4145","question":"kto nale\u017cy do yfl?","answer":"Young Multi","context":"Young Multi, w\u0142a\u015bc. Micha\u0142 Rychlik (ur. 1 lutego 1997) \u2013 polski wykonawca trapu i autor tekst\u00f3w. Cz\u0142onek i za\u0142o\u017cyciel wytw\u00f3rni Young Family Label (YFL). Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z takimi wykonawcami jak Bedoes, Peja, \u017babson, Beteo, Merghani, Nocny Sosa, Adaem, Txnshi, 2115. 1 grudnia 2017 roku mia\u0142a miejsce premiera jego pierwszego albumu \"Nowa fala\". P\u0142yta zadebiutowa\u0142a na 1 miejscu listy przeboj\u00f3w OLiS, sprzedaj\u0105c si\u0119 w ponad 30 000 kopii. W listopadzie 2018 roku wyda\u0142 sw\u00f3j drugi album \"Trapstar\". Pod koniec 2019 wraz z producentem Fast Life Sharky wyda\u0142 limitowana EP \"Trap After Death\", album nie trafi\u0142 na sklepowe p\u00f3\u0142ki, by\u0142 dost\u0119pny jedynie na stronie rapera w limitowanej wersji 5000 sztuk. Pod koniec 2021 roku, 17 grudnia raper wyda\u0142 swoj\u0105 czwart\u0105 p\u0142yt\u0119 o nazwie","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_4146","question":"kto zaj\u0105\u0142 pierwsze miejsce na eurowizji 2022?","answer":"Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 Kalush Orchestra, reprezentanci Ukrainy z piosenk\u0105 \u201eStefania\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 631 punkt\u00f3w w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w.","context":"66. Konkurs Piosenki Eurowizji zosta\u0142 rozegrany 10, 12 i 14 maja 2022 w hali PalaOlimpico w Turynie. Koncerty zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w oraz w\u0142oski nadawca publiczny Radiotelevisione italiana (Rai). By\u0142 to trzeci konkurs, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 we W\u0142oszech. Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 Kalush Orchestra, reprezentanci Ukrainy z piosenk\u0105 \u201eStefania\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 631 punkt\u00f3w w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Telewizja Rai otrzyma\u0142a prawa do organizacji 66. Konkursu Piosenki Eurowizji dzi\u0119ki wygranej zespo\u0142u M\u00e5neskin, reprezentant\u00f3w W\u0142och w finale konkursu w 2021. 8 pa\u017adziernika Rai i EBU og\u0142osi\u0142a, \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 w hali PalaOlimpico w Turynie w dniach 10, 12 i 14 maja. 13 pa\u017adziernika rada Turynu zag\u0142osowa\u0142a za ustaw\u0105 przekazania \u015brodk\u00f3w","start_idx":264,"end_idx":429}
{"id":"mrc_4147","question":"ile premier morawiecki ma dzieci?","answer":"ojciec czworga dzieci: dw\u00f3ch c\u00f3rek (Aleksandry i Magdaleny) oraz dw\u00f3ch syn\u00f3w (Jeremiasza i Ignacego).","context":"postaw\u0119 patriotyczn\u0105 i krzewienie idei pami\u0119ci o \u017bo\u0142nierzach Wykl\u0119tych\") * 2018: Z\u0142oty Medal Ameryka\u0144skiego Instytutu Kultury Polskiej * 2018: Tytu\u0142 \u201eCz\u0142owieka Roku 2017\u201d tygodnika \u201eWprost\u201d (wsp\u00f3lnie z zespo\u0142em gospodarczym ministr\u00f3w rz\u0105du) * 2018: Nagroda im. Prezydenta RP Lecha Kaczy\u0144skiego (przyznana przez Ruch Spo\u0142eczny im. Prezydenta RP Lecha Kaczy\u0144skiego) * 2018: Tytu\u0142 \u201eCz\u0142owieka Roku 2017\u201d tygodnika \u201eGazeta Polska\u201d * 2019: Tytu\u0142 \u201eCz\u0142owieka Roku 2018\u201d tygodnika \u201eGazeta Polska\u201d * 2019: Tytu\u0142 \u201eCz\u0142owieka Roku\u201d 2018 Forum Ekonomicznego w Krynicy * 2019: Nagroda \u201eCz\u0142owiek Wolno\u015bci 2019\u201d przyznana przez redakcj\u0119 tygodnika \u201eSieci\u201d == \u017bycie prywatne == Od pierwszej po\u0142owy lat 90. \u017conaty z Iwon\u0105; ojciec czworga dzieci: dw\u00f3ch c\u00f3rek (Aleksandry i Magdaleny) oraz dw\u00f3ch syn\u00f3w (Jeremiasza i Ignacego). Mateusz Morawiecki jest katolikiem. == Galeria ==","start_idx":703,"end_idx":804}
{"id":"mrc_4148","question":"na jak\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 powinny \u015bwieci\u0107 \u015bwiat\u0142a mijania?","answer":"powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m","context":"kszta\u0142tuj\u0105 wi\u0105zk\u0119 \u015bwiat\u0142a, dzi\u0119ki czemu ich \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 w strefie cienia jest por\u00f3wnywalna lub nawet mniejsza od \u015bwiat\u0142o\u015bci przednich \u015bwiate\u0142 pozycyjnych. Przepisy wymagaj\u0105 by \u015bwiat\u0142a mijania o\u015bwietla\u0142y tylko wybrany obszar przed samochodem, na wprost przed samochodem o\u015bwietlany obszar powinien tworzy\u0107 z jezdni\u0105 k\u0105t wi\u0119kszy ni\u017c 0,1%, co odpowiada o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m, a przestrzeni nad jezdni\u0105 jeszcze bli\u017cej. \u015awiat\u0142a s\u0105 asymetryczne: konstrukcja soczewek i reflektor\u00f3w tych \u015bwiate\u0142 powoduje, \u017ce snop \u015bwiat\u0142a skierowany jest bardziej ku poboczu drogi, co zapobiega o\u015blepianiu kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka, ma tak\u017ce zapewni\u0107 o\u015bwietlenie znak\u00f3w drogowych, przeszk\u00f3d i pieszych poruszaj\u0105cych si\u0119 skrajem drogi. == \u015awiat\u0142a mijania w dzie\u0144 == W Polsce w latach 90. XX wieku \u2013 wzorem kraj\u00f3w skandynawskich, gdzie","start_idx":359,"end_idx":413}
{"id":"mrc_4149","question":"na jakiej licencji jest libreoffice?","answer":"Rozpowszechniany jest na licencji MPL","context":"LibreOffice (LO) \u2013 darmowy, wieloplatformowy pakiet oprogramowania biurowego o otwartym kodzie \u017ar\u00f3d\u0142owym. Rozpowszechniany jest na licencji MPL, kt\u00f3ry z kolei powsta\u0142 na bazie StarOffice. Nazwa jest hybryd\u0105 s\u0142\u00f3w \"libre\" (fr. i hiszp. \u201ewolny\u201d, od wolno\u015bci) oraz (ang. \u201ebiuro\u201d). == Cechy pakietu == === Programy sk\u0142adowe === * LibreOffice Writer \u2013 procesor tekstu * LibreOffice Calc \u2013 arkusz kalkulacyjny * LibreOffice Impress \u2013 edytor prezentacji * LibreOffice Draw \u2013 edytor grafiki wektorowej * LibreOffice Math \u2013 edytor wzor\u00f3w matematycznych * LibreOffice Base \u2013 aplikacja do tworzenia baz danych i zarz\u0105dzania (system zarz\u0105dzania relacyjnymi bazami danych, RDBMS) === Obs\u0142ugiwane formaty dokument\u00f3w === G\u0142\u00f3wnym formatem dokument\u00f3w w LibreOffice jest OpenDocument Format for Office Applications (w skr\u00f3cie OpenDocument), otwarty standard ISO opisuj\u0105cy format plik\u00f3w","start_idx":106,"end_idx":143}
{"id":"mrc_4150","question":"co to hipster?","answer":"przedstawiciel wsp\u00f3\u0142czesnej subkultury, funkcjonuj\u0105cej zar\u00f3wno w\u015br\u00f3d nastolatk\u00f3w, jak i ludzi po 20. i 30. roku \u017cycia i starszych. Wyznacznikiem stylu hipster\u00f3w jest deklarowana niezale\u017cno\u015b\u0107 wobec g\u0142\u00f3wnego nurtu kultury masowej (tzw. mainstreamu) i ironiczny stosunek do niego oraz akcentowanie swojej oryginalno\u015bci i indywidualno\u015bci.","context":"Hipster \u2013 przedstawiciel wsp\u00f3\u0142czesnej subkultury, funkcjonuj\u0105cej zar\u00f3wno w\u015br\u00f3d nastolatk\u00f3w, jak i ludzi po 20. i 30. roku \u017cycia i starszych. Wyznacznikiem stylu hipster\u00f3w jest deklarowana niezale\u017cno\u015b\u0107 wobec g\u0142\u00f3wnego nurtu kultury masowej (tzw. mainstreamu) i ironiczny stosunek do niego oraz akcentowanie swojej oryginalno\u015bci i indywidualno\u015bci. Hipsterzy silnie podkre\u015blaj\u0105 sw\u00f3j wizerunek, rozumiany zar\u00f3wno poprzez wyrazisty i \u201eartystyczny\u201d str\u00f3j (m.in. w stylu vintage), jak i poprzez wyj\u0105tkowe, nieszablonowe zainteresowania. Po\u015br\u00f3d hipster\u00f3w ceniona jest deklarowana niezale\u017cno\u015b\u0107 my\u015blenia, zajmowanie si\u0119 tw\u00f3rczo\u015bci\u0105 artystyczn\u0105, zainteresowanie niszowymi formami kultury, w tym muzyk\u0105, filmem niezale\u017cnym itd., niezale\u017cnymi magazynami typu \"Vice\" i \"Clash\" i stronami internetowymi, takimi jak Pitchfork. == Geneza terminu == Hipsterzy wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie stanowi\u0105 jedn\u0105 z najbardziej nieokre\u015blonych subkultur. Okre\u015blenie \u201ehipster\u201d po raz pierwszy pojawi\u0142o si\u0119 w obiegu","start_idx":10,"end_idx":344}
{"id":"mrc_4151","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142y skrzyd\u0142a husarii?","answer":"Mocowanie skrzyde\u0142 s\u0142u\u017cy\u0142o r\u00f3wnie\u017c dodatkowej ochronie je\u017ad\u017aca na koniu przed ci\u0119ciami szabl\u0105 od ty\u0142u i przed zarzuceniem arkanu (lassa) na tu\u0142\u00f3w i szyj\u0119, umo\u017cliwiaj\u0105c jego przeci\u0119cie.","context":"Mocowanie skrzyde\u0142 s\u0142u\u017cy\u0142o r\u00f3wnie\u017c dodatkowej ochronie je\u017ad\u017aca na koniu przed ci\u0119ciami szabl\u0105 od ty\u0142u i przed zarzuceniem arkanu (lassa) na tu\u0142\u00f3w i szyj\u0119, umo\u017cliwiaj\u0105c jego przeci\u0119cie. Nale\u017cy tu odnotowa\u0107, \u017ce wiele element\u00f3w wyposa\u017cenia husarskiego mog\u0142o oddzia\u0142ywa\u0107 w\u0142a\u015bnie na psychik\u0119 nieprzyjaciela. \u0141opotem i migotaniem barw mami\u0142y oczy atakowanego przeciwnika proporce przy kopiach husarskich. Przebywaj\u0105cy wiele lat w Polsce francuski in\u017cynier Guillaume le Vasseur de Beauplan notowa\u0142: \"Na czubkach kopii powiewaj\u0105 proporce, kt\u00f3re s\u0105 b\u0105d\u017a bia\u0142o-czerwone, b\u0105d\u017a niebiesko-zielone lub te\u017c czarno-bia\u0142e. Zawsze jednak pozostaj\u0105 dwubarwne i na 4 do 5 \u0142okci (240\u2013300 cm) d\u0142ugie. Jest to chyba pomy\u015blane dla straszenia koni wrog\u00f3w. Skoro bowiem [husarze] opuszcz\u0105 swe kopie p\u0119dz\u0105c co ko\u0144 wyskoczy, proporce owe kr\u0119c\u0105 si\u0119 wko\u0142o, budz\u0105c l\u0119k nieprzyjacielskich koni, kt\u00f3rych","start_idx":0,"end_idx":184}
{"id":"mrc_4152","question":"kiedy obchodzimy uroczysto\u015b\u0107 chrystusa kr\u00f3la?","answer":"w ostatni\u0105 niedziel\u0119 roku liturgicznego (mi\u0119dzy 20 a 26 listopada).","context":"Uroczysto\u015b\u0107 Jezusa Chrystusa, Kr\u00f3la Wszech\u015bwiata \u2013 katolicka uroczysto\u015b\u0107 liturgiczna ku czci Chrystusa Kr\u00f3la; obchodzona w ostatni\u0105 niedziel\u0119 roku liturgicznego (mi\u0119dzy 20 a 26 listopada). == Wprowadzenie uroczysto\u015bci == Uroczysto\u015b\u0107 t\u0119 wprowadzi\u0142 do liturgii Ko\u015bcio\u0142a katolickiego papie\u017c Pius XI na zako\u0144czenie roku jubileuszowego dnia 11 grudnia 1925. Uroczysto\u015b\u0107 zosta\u0142a wprowadzona w ca\u0142ym Ko\u015bciele encyklik\u0105 \"Quas Primas\". Papie\u017c nakaza\u0142 nadto, aby we wszystkich ko\u015bcio\u0142ach tego dnia po nabo\u017ce\u0144stwie g\u0142\u00f3wnym przed wystawionym Naj\u015bwi\u0119tszym Sakramentem odm\u00f3wiono litani\u0119 do Naj\u015bwi\u0119tszego Serca Pana Jezusa oraz akt po\u015bwi\u0119cenia rodzaju ludzkiego Naj\u015bwi\u0119tszemu Sercu. Pocz\u0105tkowo \u015bwi\u0119to obchodzone by\u0142o w ostatni\u0105 niedziel\u0119 pa\u017adziernika. Reforma soborowa (1969) zmieni\u0142a nazw\u0119 \u015bwi\u0119ta (z \"Chrystusa Kr\u00f3la\" na \"Chrystusa Kr\u00f3la Wszech\u015bwiata\") oraz przenios\u0142a \u015bwi\u0119to na ostatni\u0105 niedziel\u0119 roku ko\u015bcielnego dla podkre\u015blenia, \u017ce wszystko, co rodzaj","start_idx":121,"end_idx":188}
{"id":"mrc_4153","question":"co to jest laureata?","answer":"Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla \u2013 osoby i organizacje, kt\u00f3rym za dzia\u0142alno\u015b\u0107 na rzecz \u015bwiatowego pokoju zosta\u0142a przyznana przez Norweski Komitet Noblowski Pokojowa Nagroda Nobla.","context":"Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla \u2013 osoby i organizacje, kt\u00f3rym za dzia\u0142alno\u015b\u0107 na rzecz \u015bwiatowego pokoju zosta\u0142a przyznana przez Norweski Komitet Noblowski Pokojowa Nagroda Nobla. Wyr\u00f3\u017cnienie to ufundowane zosta\u0142o testamentem szwedzkiego przemys\u0142owca i wynalazcy dynamitu, Alfreda Nobla. Nadz\u00f3r nad nagrod\u0105 sprawuje Fundacja Nobla. Pokojowa Nagroda Nobla jako jedyna ze wszystkich nagr\u00f3d Nobla przyznawana jest przez organizacj\u0119 norwesk\u0105. == Nominacja i wyb\u00f3r kandydat\u00f3w == Pokojowa Nagroda Nobla jest przyznawana kandydatom (ludziom lub organizacjom), kt\u00f3rzy Zgodnie z wol\u0105 fundatora laureaci nagrody wybierani s\u0105 przez pi\u0119cioosobowy Norweski Komitet Noblowski, kt\u00f3rego cz\u0142onkowie s\u0105 powo\u0142ywani przez Storting. Nominacje kandydat\u00f3w mog\u0105 by\u0107 zg\u0142aszane przez: * parlamentarzyst\u00f3w lub cz\u0142onk\u00f3w rz\u0105d\u00f3w; * cz\u0142onk\u00f3w s\u0105d\u00f3w mi\u0119dzynarodowych; * rektor\u00f3w uniwersytet\u00f3w, profesor\u00f3w socjologii, historii, prawa i teologii oraz dyrektor\u00f3w instytut\u00f3w bada\u0144 nad","start_idx":0,"end_idx":179}
{"id":"mrc_4154","question":"do czego zio\u0142a prowansalskie?","answer":"Zio\u0142a prowansalskie stosowane s\u0105 do zup, sos\u00f3w zio\u0142owych, sa\u0142atek, twarog\u00f3w, jaj oraz przy sporz\u0105dzaniu pieczeni, pieczywa, mi\u0119s mielonych, potraw z grilla, farsz\u00f3w, ser\u00f3w oraz potraw z ryb i drobiu.","context":"Zio\u0142a prowansalskie (fr. \"Herbes de Provence\") \u2013 mieszanka zi\u00f3\u0142 typowa w Prowansji, regionie po\u0142o\u017conym na po\u0142udniu Francji. Mieszanka jest u\u017cywana w celach kulinarnych i sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na ni\u0105 nast\u0119puj\u0105ce zio\u0142a: rozmaryn, bazylia, tymianek, sza\u0142wia lekarska, mi\u0119ta pieprzowa, cz\u0105ber ogrodowy, lebiodka (oregano) i majeranek. Nie w samej Francji, a w niekt\u00f3rych krajach (np. Niemczech), dodawana jest lawenda. Zio\u0142a prowansalskie stosowane s\u0105 do zup, sos\u00f3w zio\u0142owych, sa\u0142atek, twarog\u00f3w, jaj oraz przy sporz\u0105dzaniu pieczeni, pieczywa, mi\u0119s mielonych, potraw z grilla, farsz\u00f3w, ser\u00f3w oraz potraw z ryb i drobiu. U\u017cywane s\u0105 tak\u017ce w diecie bezsolnej.","start_idx":406,"end_idx":605}
{"id":"mrc_4155","question":"gdzie jest niebor\u00f3w?","answer":"Niebor\u00f3w \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie \u0142owickim, w gminie Niebor\u00f3w.","context":"Niebor\u00f3w \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie \u0142owickim, w gminie Niebor\u00f3w. Wie\u015b szlachecka po\u0142o\u017cona by\u0142a w drugiej po\u0142owie XVI wieku w powiecie sochaczewskim ziemi sochaczewskiej wojew\u00f3dztwa rawskiego. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa skierniewickiego. Miejscowo\u015b\u0107 jest siedzib\u0105 gminy Niebor\u00f3w. == Integralne cz\u0119\u015bci wsi == == Historia == Gmina Niebor\u00f3w po\u0142o\u017cona jest w dolinie rzeki Bzury w\u015br\u00f3d charakterystycznego dla tej cz\u0119\u015bci Mazowsza krajobrazu nizinnego. Okolice Nieborowa by\u0142y zaludniane od dawna, o czym \u015bwiadcz\u0105 odkryte w pobliskiej W\u00f3lce \u0141asieckiej, a ostatnio w Kompinie, stanowiska kulturowe z p\u00f3\u017anego okresu rzymskiego (III-IV w. n.e.). Na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Nieborowa, w pobli\u017cu Be\u0142chowa, wyst\u0119powa\u0142a tzw. Pustynia Nieborowska, kt\u00f3rej piaski do niedawna wykorzystywane by\u0142y w hutnictwie szk\u0142a. Nazwa Niebor\u00f3w (w","start_idx":0,"end_idx":97}
{"id":"mrc_4156","question":"jaki by\u0142 ebenezer scrooge?","answer":"zamkni\u0119tym w sobie sk\u0105pcem, nielubi\u0105cym ludzi i \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia.","context":"Ebenezer Scrooge \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater opowiadania Charlesa Dickensa \"Opowie\u015b\u0107 wigilijna\" wydanego w 1843 roku. Scrooge jest zamkni\u0119tym w sobie sk\u0105pcem, nielubi\u0105cym ludzi i \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Podczas \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia przechodzi przemian\u0119 w czasie czterech kolejnych wizyt duch\u00f3w: ducha Jakuba Marleya, ducha minionych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia, ducha tera\u017aniejszych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia i ducha przysz\u0142ych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Ebenezer Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku, w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie. Jego by\u0142y wsp\u00f3lnik, Jakub Marley, zmar\u0142 w wigili\u0119 Bo\u017cego Narodzenia 7 lat wcze\u015bniej. Scrooge jest ch\u0142odny, nieprzyst\u0119pny i dba jedynie o swoje dochody, sp\u0119dzaj\u0105c czas nad ksi\u0119gami rachunkowymi. Irytuj\u0105 go \u017cyczenia \u015bwi\u0105teczne, odrzuca zaproszenie do sp\u0119dzenia \u015bwi\u0105t z rodzin\u0105 swojego siostrze\u0144ca. Wraca do swojego ciemnego i","start_idx":137,"end_idx":209}
{"id":"mrc_4157","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a nazwa pa\u017adziernik?","answer":"Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d.","context":"Pa\u017adziernik jest na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej miesi\u0105cem jesiennym, a na po\u0142udniowej wiosennym. Jest najd\u0142u\u017cszym miesi\u0105cem w roku kalendarzowym, poniewa\u017c wypada wtedy zmiana z czasu letniego na zimowy (jest d\u0142u\u017cszy o jedn\u0105 godzin\u0119 od pozosta\u0142ych 31-dniowych miesi\u0119cy). Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d. Obok tego funkcjonowa\u0142y r\u00f3wnie\u017c nazwy: \"pa\u017adzierzec\", \"pa\u017adzierze\u0144\", \"po\u015bciernik\", a tak\u017ce \"winnik\" (por. starogerma\u0144ska nazwa miesi\u0105ca \"Weinmond\"). \u0141aci\u0144ska nazwa \"October\" (\u201e\u00f3smy miesi\u0105c\u201d; zobacz: kalendarz rzymski) zosta\u0142a zapo\u017cyczona przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w europejskich. W pierwsz\u0105 niedziel\u0119 pa\u017adziernika w Ko\u015bcio\u0142ach mariawickich obchodzona jest uroczysto\u015b\u0107 Matki Bo\u017cej R\u00f3\u017ca\u0144cowej. 2 pa\u017adziernika jest wspomnienie liturgiczne \u015awi\u0119tych Anio\u0142\u00f3w Str\u00f3\u017c\u00f3w. 4 i 10 pa\u017adziernika maj\u0105 za patron\u00f3w \u015bwi\u0119tych Franciszk\u00f3w: Franciszka z Asy\u017cu i Franciszka Borgiasza. Na wsi","start_idx":260,"end_idx":398}
{"id":"mrc_4158","question":"gdzie wilkowyje?","answer":"fikcyjna miejscowo\u015b\u0107 w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie radzy\u0144skim","context":"Wilkowyje \u2013 fikcyjna miejscowo\u015b\u0107 w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie radzy\u0144skim, w kt\u00f3rej rozgrywa si\u0119 akcja serialu \"Ranczo\" (2006\u20132016) oraz filmu \"Ranczo Wilkowyje\" (2007), siedziba fikcyjnej gminy Wilkowyje. W serialu miejscowo\u015b\u0107 le\u017cy nad rzek\u0105 Wilczank\u0105. Zdj\u0119cia do filmu i serialu kr\u0119cone by\u0142y w kilku miejscowo\u015bciach, g\u0142\u00f3wnie jednak we wsi Jeruzal. W weekendy, a szczeg\u00f3lnie w wakacje, miejscowo\u015b\u0107 ta prze\u017cywa najazd turyst\u00f3w. W\u0142adze planowa\u0142y przeprowadzi\u0107 rewitalizacj\u0119 rynku, jednak nowe bruki, parking, skwerek z \u0142awkami oraz latarniami nie komponowa\u0142y si\u0119 z zamys\u0142em tw\u00f3rc\u00f3w serialu, kt\u00f3rzy woleli zachowa\u0107 na ekranie charakter miejscowo\u015bci nieco sennej i peryferyjnej. Obecnie rynek zosta\u0142 wyremontowany, nawet zosta\u0142o to zaakcentowane w 2. serii serialu. == Faktyczne miejsca == Poni\u017csza lista podaje faktyczn\u0105 lokalizacj\u0119 budynk\u00f3w i miejsc, w kt\u00f3rych kr\u0119cono serial","start_idx":12,"end_idx":80}
{"id":"mrc_4159","question":"jak zosta\u0142o podzielone pa\u0144stwo frank\u00f3w?","answer":"W 843 r. traktat w Verdun podzieli\u0142 pa\u0144stwo frankijskie na trzy cz\u0119\u015bci: zachodni\u0105, \u015brodkow\u0105 oraz wschodni\u0105.","context":"detronizuj\u0105c Merowing\u00f3w. Zacie\u015bni\u0142 on wi\u0119zi z papie\u017cem, tworz\u0105c w Italii Pa\u0144stwo Ko\u015bcielne. === Pa\u0144stwo Karola Wielkiego === Po \u015bmierci Pepina w 768 r. na tronie zasiad\u0142 jego syn, Karol Wielki. 25 grudnia 800 zosta\u0142 koronowany przez papie\u017ca Leona III na cesarza rzymskiego. Bizancjum uzna\u0142o tytu\u0142 cesarski Karola w 812 r. W 814 r. nast\u0119pnym w\u0142adc\u0105 karoli\u0144skim zosta\u0142 Ludwik I Pobo\u017cny, lecz w wyniku s\u0142abych rz\u0105d\u00f3w Cesarstwo Karoli\u0144skie uleg\u0142o rozpadowi. W 843 r. traktat w Verdun podzieli\u0142 pa\u0144stwo frankijskie na trzy cz\u0119\u015bci: zachodni\u0105, \u015brodkow\u0105 oraz wschodni\u0105. Podzia\u0142 ten da\u0142 pocz\u0105tek kr\u00f3lestwom: Francji, W\u0142och oraz Niemiec. Z dw\u00f3ch ostatnich Otton I Wielki odtworzy\u0142 ponownie \u015awi\u0119te Cesarstwo Rzymskie w 962 r.. Natomiast Frankowie zachodni ulegli romanizacji i zasymilowali si\u0119 z tubylcz\u0105 ludno\u015bci\u0105 galo-roma\u0144sk\u0105.","start_idx":454,"end_idx":561}
{"id":"mrc_4160","question":"ile lat mia\u0142a diana?","answer":"maj\u0105c 36 lat","context":"Piti\u00e9-Salp\u00eatri\u00e9re, gdzie ratowano jej \u017cycie i zdrowie. Obra\u017cenia wewn\u0119trzne okaza\u0142y si\u0119 jednak zbyt rozleg\u0142e, a ksi\u0119\u017cna zmar\u0142a w niedziel\u0119, 31 sierpnia 1997 o godz. 4:00, maj\u0105c 36 lat. \u015amier\u0107 ksi\u0119\u017cnej Walii spotka\u0142a si\u0119 z emocjonalnym odbiorem, zar\u00f3wno ze strony Brytyjczyk\u00f3w, jak i tabloid\u00f3w. Ludzie w ho\u0142dzie zmar\u0142ej sk\u0142adali kwiaty, laurki, baloniki, wiersze, \u015bwieczki, maskotki oraz listy kierowane do niekt\u00f3rych cz\u0142onk\u00f3w rodziny kr\u00f3lewskiej. Miejsca upami\u0119tniaj\u0105ce Lady Di utworzy\u0142y si\u0119 nie tylko pod pa\u0142acami: Buckingham (oficjaln\u0105 rezydencj\u0105 monarchini) i Kensington (londy\u0144skim mieszkaniem Diany), lecz tak\u017ce w miejscach, gdzie cz\u0119sto by\u0142a widywana i fotografowana. Kwiaty sk\u0142adano pod restauracjami, w kt\u00f3rych jada\u0142a kolacje, czy przed si\u0142owni\u0105, w kt\u00f3rej \u0107wiczy\u0142a. W Pa\u0142acu \u015bw. Jakuba wystawiona zosta\u0142a ksi\u0119ga kondolencyjna. W niedziel\u0119 ksi\u0105\u017c\u0119 Karol wsp\u00f3lnie z siostrami","start_idx":171,"end_idx":183}
{"id":"mrc_4161","question":"jak okre\u015blany jest procesor i jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni?","answer":"Procesor (ang. \"central processing unit\", \"CPU\") \u2013 sekwencyjne urz\u0105dzenie cyfrowe, kt\u00f3re pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych.","context":"Procesor (ang. \"central processing unit\", \"CPU\") \u2013 sekwencyjne urz\u0105dzenie cyfrowe, kt\u00f3re pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych. Termin ten w zaw\u0119\u017conym znaczeniu jest u\u017cywany w odniesieniu do jednostki centralnej (CPU) systemu, ale odnosi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c do innych element\u00f3w przetwarzaj\u0105cych dane zwanych koprocesorami, takich jak jednostki do oblicze\u0144 na liczbach zmiennopozycyjnych, przetwarzania grafiki (GPU). Technika wykonywania procesor\u00f3w zmienia si\u0119 wraz z rozwojem elektroniki. Pierwotnie procesory by\u0142y konstruowane przy u\u017cyciu wielu lamp pr\u00f3\u017cniowych, p\u00f3\u017aniej wielu pojedynczych tranzystor\u00f3w, kt\u00f3re zast\u0119powano uk\u0142adami scalonymi ma\u0142ej skali integracji. W latach 70. XX w. skonstruowano procesory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z jednego lub kilku uk\u0142ad\u00f3w scalonych wielkiej skali integracji okre\u015blane jako mikroprocesory. Od","start_idx":0,"end_idx":248}
{"id":"mrc_4162","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi nagroda przyznawana przez jury festiwalu w opolu w kategorii debiuty?","answer":"Karolinka \u2013 Nagroda im. Anny Jantar","context":"Klimczuka, kt\u00f3ry otwiera festiwal oraz rozpoczyna ka\u017cdy jego koncert. Festiwal poprzedzaj\u0105 oko\u0142ofestiwalowe, takie jak m.in.: Hip-Hop Opole, Kawiarenka z Gwiazdami, Rajd Festiwalowy. Jest to impreza sztandarowa miasta Opole i produkt, z kt\u00f3rym to miasto jest kojarzone w Polsce. Opole zosta\u0142o okre\u015blone przez Jerzego Waldorffa podczas 1. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej jako \"Stolica Polskiej Piosenki\", co jest mottem rozpoznawczym miasta. == Nagrody == G\u0142\u00f3wnymi nagrodami festiwalu s\u0105 obecnie: Karolinka \u2013 Nagroda im. Anny Jantar \u2013 nagroda za zaj\u0119cie 1. miejsca w konkursie \"Debiuty\", przyznawana przez jury: Grand Prix \u2013 nagroda Prezesa TVP dla zas\u0142u\u017conych wykonawc\u00f3w, autor\u00f3w tekstu, kompozytor\u00f3w, przyznawana zazwyczaj za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci: Super Premiera \u2013 Nagroda im. Karola Musio\u0142a \u2013 nagroda za zaj\u0119cie 1. miejsca w konkursie \"Premiery\", dawniej przyznawana","start_idx":502,"end_idx":537}
{"id":"mrc_4163","question":"kto koronowa\u0142 w\u0142adys\u0142awa \u0142okietka?","answer":"arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski Janis\u0142aw","context":"wawelskiej arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski Janis\u0142aw koronowa\u0142 W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka na kr\u00f3la Polski. Miejsce koronacji, Krak\u00f3w zamiast Gniezna, wybrane zosta\u0142o najprawdopodobniej w wyniku nacisk\u00f3w ze strony kurii papieskiej, pragn\u0105cej unikni\u0119cia konfliktu z Janem Luksemburskim, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c ro\u015bci\u0142 sobie prawa do korony. Dokonanie obrz\u0119du koronacji w Krakowie spowodowa\u0142o jednak kwestionowanie przez Luksemburga jej legalno\u015bci. W zwi\u0105zku z dzier\u017ceniem tytu\u0142u kr\u00f3la Polski przez Jana Luksemburskiego, na arenie mi\u0119dzynarodowej \u0141okietek by\u0142 uwa\u017cany za kr\u00f3la Krakowa, nie za\u015b ca\u0142ego kraju. Rok 1320 by\u0142 wa\u017cny dla polityki W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka r\u00f3wnie\u017c z innych powod\u00f3w. 14 kwietnia 1320 w Inowroc\u0142awiu, a nast\u0119pnie w Brze\u015bciu Kujawskim rozpocz\u0105\u0142 obrady s\u0105d papieski, maj\u0105cy rozs\u0105dzi\u0107 spraw\u0119 zaboru Pomorza Gda\u0144skiego przez Krzy\u017cak\u00f3w. Proces wygra\u0142 \u0141okietek. Po przes\u0142uchaniu dwudziestu pi\u0119ciu \u015bwiadk\u00f3w strony polskiej s\u0119dziowie w dniu","start_idx":11,"end_idx":43}
{"id":"mrc_4164","question":"jak brzmi imie margarita po polsku?","answer":"Ma\u0142gorzata","context":"Ma\u0142gorzata \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia greckiego. == Etymologia == Wywodzi si\u0119 od , kt\u00f3re pochodzi\u0142o od \"margarites\" oznaczaj\u0105cego \u201eper\u0142\u0119\u201d, kt\u00f3re ma \u017ar\u00f3d\u0142o w formie derywowanej od sanskryckiego \u092e\u091e\u094d\u092f\u0930\u0940 \"ma\u00f1jar\u012b\" oznaczaj\u0105cego m.in. \u201eper\u0142\u0119\u201d, \u201ep\u0105k kwiatowy\u201d, \u201ekwiat\u201d, \u201elistowie (w formie ornamentu na budynku)\u201d. Zdrobnienia powsta\u0142e od Margarity to Greta i Ryta. === Polska Ma\u0142gorzata === Ma\u0142gorzata \u2013 polska forma imienia powsta\u0142a za spraw\u0105 dysymilacji r-r=\u0142-r: Malgorzatha (1468), wcze\u015bniej Margorzata (1438), Margorzatha (1438), (1333), (1341) (por\u00f3wnaj angielskie Margaret, Margo, w\u0119gierskie Margit, francuskie Marguerite, Margot czy niemieckie Margarete). Przyk\u0142adowy tekst z u\u017cyciem tego imienia w wersji z \"r\" zamiast \"\u0142\", z 1407 roku: \u201eJaco Margorzatha Michalowich cony ne szaczowala ani mu sa ne sza szkoda stala\u201d, czy dwa wpisy (nr 163 z pierwszej po\u0142owy","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_4165","question":"sk\u0105d pochodzi halloween?","answer":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d.","context":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d. W powszechnej \u015bwiadomo\u015bci Halloween kojarzone jest ze \u015bwi\u0119tem zmar\u0142ych \u2013 w rzeczywisto\u015bci zar\u00f3wno poganie, jak i wcze\u015bni chrze\u015bcijanie upami\u0119tniali zmar\u0142ych wiosn\u0105 \u2013 mi\u0119dzy marcem a majem. Druidzi (kap\u0142ani celtyccy) wierzyli, i\u017c w dzie\u0144 Samhain zaciera\u0142a si\u0119 granica mi\u0119dzy za\u015bwiatami a \u015bwiatem ludzi \u017cyj\u0105cych, za\u015b duchom, zar\u00f3wno z\u0142ym, jak i dobrym, \u0142atwiej by\u0142o si\u0119 przedosta\u0107 do \u015bwiata \u017cywych. Wierzono, \u017ce b\u00f3g \u015bmierci Samhain sprowadza\u0142 wtedy na ziemi\u0119 dusze os\u00f3b zmar\u0142ych w minionym roku, aby odpokutowa\u0142y swoje wyst\u0119pki.","start_idx":0,"end_idx":323}
{"id":"mrc_4166","question":"co to znaczy amnestia?","answer":"jednorazowe darowanie lub z\u0142agodzenie prawomocnie orzeczonych kar lub \u015brodk\u00f3w karnych za pope\u0142nione przest\u0119pstwa lub wykroczenia okre\u015blonego rodzaju poprzez wydanie aktu prawnego.","context":"Amnestia (gr. \u1f00\u03bc\u03bd\u03b7\u03c3\u03c4\u03af\u03b1 \"amn\u0113st\u00eda\" \u201ezapomnienie\u201d por. amnezja) \u2013 jednorazowe darowanie lub z\u0142agodzenie prawomocnie orzeczonych kar lub \u015brodk\u00f3w karnych za pope\u0142nione przest\u0119pstwa lub wykroczenia okre\u015blonego rodzaju poprzez wydanie aktu prawnego. W odr\u00f3\u017cnieniu od u\u0142askawienia amnestia ma charakter zbiorowy, co wynika z istoty ustawy jako aktu generalnego i abstrakcyjnego. Amnestia zazwyczaj \u0142\u0105czy si\u0119 z abolicj\u0105. == Amnestia a abolicja == Amnestia dotyczy kary orzeczonej, a abolicja stanowi przeszkod\u0119 do jej orzeczenia. == Powody stosowania amnestii == Amnestie najcz\u0119\u015bciej og\u0142asza si\u0119 z powodu przepe\u0142nienia jednostek penitencjarnych, na skutek du\u017cej represyjno\u015bci polityki kryminalnej pa\u0144stwa, rzadziej wzrostu przest\u0119pczo\u015bci. Innymi powszechnymi powodami wydawania akt\u00f3w amnestyjnych s\u0105 obchody \u015bwi\u0105t pa\u0144stwowych lub innych wa\u017cnych wydarze\u0144, np. obj\u0119cie w\u0142adzy przez nast\u0119pc\u0119 tronu albo jego urodziny. W pa\u0144stwach niedemokratycznych amnesti\u0105","start_idx":64,"end_idx":243}
{"id":"mrc_4167","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 troja?","answer":"Troja, Ilion (gr. oraz lub \"Ilios\", \u0142ac. \"Ilium\") \u2013 staro\u017cytne miasto po\u0142o\u017cone w Troadzie u zachodnich wybrze\u017cy Azji Mniejszej nad rzek\u0105 Skamander.","context":"Troja, Ilion (gr. oraz lub \"Ilios\", \u0142ac. \"Ilium\") \u2013 staro\u017cytne miasto po\u0142o\u017cone w Troadzie u zachodnich wybrze\u017cy Azji Mniejszej nad rzek\u0105 Skamander. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie stanowisko archeologiczne w Turcji, na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k w pobli\u017cu wsi Tevfikiye, w prowincji \u00c7anakkale. == W warstwie mitologicznej == Powsta\u0142e na trawiastej r\u00f3wninie Troady, u podn\u00f3\u017ca g\u00f3ry Ida i w pobli\u017cu rzeki Skamander, miasto staro\u017cytne za\u0142o\u017cone zosta\u0142o przez Ilosa, syna Trosa. Sami bogowie \u2013 Apollo i Posejdon, mieli pomaga\u0107 we wznoszeniu jego pot\u0119\u017cnych mur\u00f3w obronnych za panowania syna Ilosa \u2013 Laomedonta, kt\u00f3rego nast\u0119pc\u0105 by\u0142 Priam. Klasyczny mit troja\u0144ski znalaz\u0142 p\u00f3\u017aniejsze odbicie i swoist\u0105 kontynuacj\u0119 w mitologii bryta\u0144skich Celt\u00f3w, w kt\u00f3rej prawnuk ocala\u0142ego z Troi Eneasza \u2013 Brutus, uznany jest za protoplast\u0119 Bryt\u00f3w i pierwszego ich w\u0142adc\u0119. Wed\u0142ug","start_idx":0,"end_idx":147}
{"id":"mrc_4168","question":"ile samolot\u00f3w zosta\u0142o ukrainie?","answer":"Ukraina mog\u0142a posiada\u0107 1090 samolot\u00f3w i 330 \u015bmig\u0142owc\u00f3w bojowych.","context":"statk\u00f3w powietrznych, tym bardziej, \u017ce zgodnie z traktatem o redukcji si\u0142 zbrojnych w Europie, Ukraina mog\u0142a posiada\u0107 1090 samolot\u00f3w i 330 \u015bmig\u0142owc\u00f3w bojowych. Najwa\u017cniejszym typem samolotu w Si\u0142ach Powietrznych Ukrainy by\u0142 my\u015bliwiec MiG-29 w trzech wersjach. Ich liczba w latach 90. waha\u0142a si\u0119 wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych szacunk\u00f3w mi\u0119dzy 194 a 255 sztuk. Drug\u0105 maszyn\u0105 by\u0142 Su-27 w liczbie od 40 do 74. W latach 90 posiadano r\u00f3wnie\u017c my\u015bliwce MiG-23 (159-190 szt.), MiG-25 (od 93-109 szt.) i Su-15 (od 70-80 szt.). Lotnictwo bombowe i szturmowe dysponowa\u0142o samolotami Tu-16 od 98 do 128 szt., Tu-22/22M od 72-87 szt., Tu-95 23 sztuki, Su-24 282 sztuki, Su-25 76-82 sztuk, Su-17 30 sztuk. Lotnictwo transportowe posiada\u0142o I\u0142-76 190 sztuk i 20 kolejnych I\u0142-78 oraz samoloty An-12","start_idx":95,"end_idx":159}
{"id":"mrc_4169","question":"kiedy hubert ma imieniny?","answer":"Imieniny obchodzi 3 listopada.","context":"Hubert \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia germa\u0144skiego. T\u0142umaczy si\u0119 jako \u00abcz\u0142owiek wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cy si\u0119 rozumem\u00bb (cz\u0142on \"hugu\" oznacza \u00abumys\u0142, rozum\u00bb, natomiast \"beraht\" \u2013 \u00abs\u0142awny\u00bb). \u017be\u0144ska forma: Huberta Przys\u0142owie zwi\u0105zane z tym imieniem: \u201eKiedy swego czasu go\u0142y las nastaje, \u015bwi\u0119ty Hubert z lasu ca\u0142y obiad daje\u201d. == Imieniny == Hubert Imieniny obchodzi 3 listopada. == Odpowiedniki w innych j\u0119zykach == * angielski: Hobart, Hubert * esperanto: Huberto * francuski: Hubert * hiszpa\u0144ski: Huberto * \u0142acina: Hubertus * niemiecki: Hubert, Hubertus, Hugbert, Huprecht * rosyjski: \u0413\u0443\u0431\u0435\u0440\u0442, \u0425\u0443\u0431\u044d\u0440\u0442 * w\u0142oski: Oberto, Uberto, Umberto == Znane osoby nosz\u0105ce to imi\u0119 == * \u015bw. Hubert z Li\u00e8ge \u2013 \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, patron my\u015bliwych (wspomnienie 3 listopada tzw. hubertus) * Hubert Antoszewski \u2013 polski aktor teatralny i dubbingowy,","start_idx":327,"end_idx":357}
{"id":"mrc_4170","question":"w ilu krajach m\u00f3wi si\u0119 po angielsku?","answer":"Pe\u0142ni funkcj\u0119 j\u0119zyka oficjalnego b\u0105d\u017a p\u00f3\u0142oficjalnego w ponad 60 krajach.","context":"J\u0119zyk angielski, angielszczyzna (ang. , ) \u2013 j\u0119zyk z grupy zachodniej rodziny j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, powszechnie u\u017cywany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zale\u017cnych oraz w wielu by\u0142ych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pe\u0142ni funkcj\u0119 j\u0119zyka oficjalnego b\u0105d\u017a p\u00f3\u0142oficjalnego w ponad 60 krajach. W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Australii angielski jest \"de facto\" j\u0119zykiem urz\u0119dowym, cho\u0107 formalnie pa\u0144stwa te nie obj\u0119\u0142y takim statusem \u017cadnego j\u0119zyka. Angielszczyzna nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w ONZ, a od XX wieku jest najcz\u0119\u015bciej u\u017cywanym j\u0119zykiem w kontaktach mi\u0119dzynarodowych. Bywa okre\u015blana jako pierwszy uniwersalny nowo\u017cytny j\u0119zyk ludzko\u015bci. Stanowi g\u0142\u00f3wny j\u0119zyk nauki, handlu i polityki, a w niekt\u00f3rych krajach tak\u017ce kszta\u0142cenia wy\u017cszego. Angielszczyzna wykazuje silne zr\u00f3\u017cnicowanie na pod\u0142o\u017cu geograficznym i socjalnym.","start_idx":290,"end_idx":362}
{"id":"mrc_4171","question":"kto po raz pierwszy skropli\u0142 tlen i azot?","answer":"Wraz z Karolem Olszewskim \u2013 chemikiem i r\u00f3wnie\u017c profesorem UJ \u2013 dokona\u0142 w 1883 r. pierwszego na \u015bwiecie skroplenia tlenu (5 kwietnia) i azotu (13 kwietnia)","context":"gaz\u00f3w, w tym parametry krytyczne wodoru. W roku 1882 jako pierwszy wytworzy\u0142 klatrat dwutlenku w\u0119gla i zbada\u0142 jego podstawowe w\u0142a\u015bciwo\u015bci. Wraz z Karolem Olszewskim \u2013 chemikiem i r\u00f3wnie\u017c profesorem UJ \u2013 dokona\u0142 w 1883 r. pierwszego na \u015bwiecie skroplenia tlenu (5 kwietnia) i azotu (13 kwietnia), co by\u0142o du\u017cym wydarzeniem w \u00f3wczesnym \u015bwiecie naukowym. P\u00f3\u017aniej obaj uczeni zestalili tak\u017ce dwutlenek w\u0119gla i alkohol. U\u017cyli do tego celu kaskadowej metody skraplania gaz\u00f3w pod zmniejszonym ci\u015bnieniem, w kt\u00f3rej kolejne skroplone i wrz\u0105ce gazy obni\u017ca\u0142y temperatur\u0119 dla kolejnych skrople\u0144 w ni\u017cszych temperaturach. Wr\u00f3blewski zmar\u0142 przedwcze\u015bnie w wieku 43 lat, w wyniku tragicznego wypadku, kt\u00f3ry mia\u0142 miejsce p\u00f3\u017anym wieczorem 25 marca 1888, w jego laboratorium w gmachu Collegium Physicum, gdzie pracuj\u0105c nad swoj\u0105 publikacj\u0105","start_idx":139,"end_idx":294}
{"id":"mrc_4172","question":"co spotka\u0142o hioba?","answer":"Hiob zosta\u0142 pozbawiony maj\u0105tku i rodziny oraz dotkni\u0119ty tr\u0105dem","context":"Hiob, rzadziej Job (hebr. \u05d0\u05b4\u05d9\u05bc\u05d5\u05b9\u05d1) \u2013 posta\u0107 biblijna, mieszkaniec ziemi Us (spotyka si\u0119 tak\u017ce zapisy \"Uz\" i \"Uc\"), bohater starotestamentowej Ksi\u0119gi Hioba (Joba) powsta\u0142ej ok. V wieku p.n.e. \u017bycie Hioba sta\u0142o si\u0119 przedmiotem zak\u0142adu mi\u0119dzy Bogiem a Szatanem (aczkolwiek nie jest to szatan w dzisiejszym rozumieniu; jest on raczej wys\u0142annikiem bo\u017cym, oskar\u017cycielem). W wyniku tego zak\u0142adu Hiob zosta\u0142 pozbawiony maj\u0105tku i rodziny oraz dotkni\u0119ty tr\u0105dem, co mia\u0142o wystawi\u0107 jego wiar\u0119 na pr\u00f3b\u0119. Mimo dotykaj\u0105cych go nieszcz\u0119\u015b\u0107 i w\u0105tpliwo\u015bci Hiob pozosta\u0142 wierny Bogu, kt\u00f3ry nagrodzi\u0142 go za to przywr\u00f3ceniem zdrowia oraz nowym mieniem i potomstwem. Wed\u0142ug Biblii Hiob mia\u0142 10 dzieci \u2013 7 syn\u00f3w i 3 c\u00f3rki. Od jego imienia powsta\u0142 w j\u0119zyku polskim zwi\u0105zek frazeologiczny \"hiobowa wie\u015b\u0107\" \u2013 z\u0142a, tragiczna","start_idx":388,"end_idx":450}
{"id":"mrc_4173","question":"kto jest autorem w pustyni i puszczy?","answer":"Henryka Sienkiewicza","context":"W pustyni i w puszczy \u2013 powie\u015b\u0107 przygodowa dla m\u0142odzie\u017cy Henryka Sienkiewicza publikowana w odcinkach w latach 1910\u20131911 w dzienniku \u201eKurier Warszawski\u201d, wydana w 1911 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d; prze\u0142o\u017cona na 21 j\u0119zyk\u00f3w (1985), sta\u0142a si\u0119 mi\u0119dzynarodowym bestsellerem. == Fabu\u0142a == Akcja powie\u015bci zaczyna si\u0119 w roku 1884 w Port Said rozmow\u0105 14-letniego Polaka Stasia Tarkowskiego i jego towarzyszki, 8-letniej Angielki Nel. Rozmawiaj\u0105 oni o zatrzymaniu w areszcie domowym \u017cony suda\u0144skiego dozorcy Smaina \u2013 Fatmy \u2013 i jej dzieci przez Anglik\u00f3w. Smain bowiem otrzyma\u0142 pieni\u0105dze od rz\u0105du w celu wykupienia je\u0144c\u00f3w. Jednak zdradzi\u0142, przyw\u0142aszczy\u0142 sobie pieni\u0105dze i przy\u0142\u0105czy\u0142 si\u0119 do powstania Mahdyst\u00f3w. Zatrzymuj\u0105c Fatm\u0119 i jej dzieci, rz\u0105d chce zmusi\u0107 Smaina i przyw\u00f3dc\u0119 Sudanu \u2013 Mahdiego \u2013","start_idx":57,"end_idx":77}
{"id":"mrc_4174","question":"jakim g\u0142osem \u015bpiewa\u0142 krzysztof krawczyk?","answer":"obdarzony barytonowym g\u0142osem","context":"Krzysztof January Krawczyk (ur. 8 wrze\u015bnia 1946 w Katowicach, zm. 5 kwietnia 2021 w \u0141odzi) \u2013 polski wokalista obdarzony barytonowym g\u0142osem, gitarzysta i kompozytor. W latach 1963\u20131973 i 1976 wokalista zespo\u0142u Trubadurzy, od 1973 artysta solowy. Podczas jego kariery wydano 129 oficjalnych p\u0142yt z jego muzyk\u0105 (nie licz\u0105c nagranych z Trubadurami oraz bez p\u0142yt dodawanych do r\u00f3\u017cnych magazyn\u00f3w, gazet i czasopism). Nazywany by\u0142 stachanowcem na rynku muzycznym. Wylansowa\u0142 wiele przeboj\u00f3w, takich jak m.in. \u201eByle by\u0142o tak\u201d, \u201eParostatek\u201d, \u201eRysunek na szkle\u201d, \u201ePami\u0119tam ciebie z tamtych lat\u201d, \u201eJak min\u0105\u0142 dzie\u0144\u201d, \u201eTo co da\u0142 nam \u015bwiat\u201d, \u201eM\u00f3j przyjacielu\u201d (duet z Goranem Bregoviciem), \u201eBo jeste\u015b ty\u201d i \u201eTrudno tak\u201d (duet z Edyt\u0105 Bartosiewicz). Jego utwory doczeka\u0142y si\u0119 wielu cover\u00f3w \u015bpiewanych przez innych wykonawc\u00f3w, takich","start_idx":110,"end_idx":138}
{"id":"mrc_4175","question":"ile procent zajmuje woda na ziemi?","answer":"70,8%","context":"milion\u00f3w lat. W ich trakcie dochodzi do znacznej zmiany po\u0142o\u017cenia kontynent\u00f3w. Powierzchni\u0119 w 70,8% zajmuje woda wszechoceanu zawarta w morzach i oceanach; pozosta\u0142e 29,2% stanowi\u0105 kontynenty i wyspy, na powierzchni kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 jeziora oraz inne \u017ar\u00f3d\u0142a wody tworz\u0105ce hydrosfer\u0119. Niezb\u0119dnej do \u017cycia na Ziemi wody w stanie ciek\u0142ym nie wykryto na powierzchni innych cia\u0142 niebieskich. Wn\u0119trze Ziemi pozostaje aktywne; sk\u0142ada si\u0119 z grubego i w du\u017cej mierze sta\u0142ego p\u0142aszcza, p\u0142ynnego j\u0105dra zewn\u0119trznego (generuj\u0105cego pole magnetyczne) oraz sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z \u017celaza sta\u0142ego j\u0105dra wewn\u0119trznego. Strefy podbiegunowe Ziemi s\u0105 pokryte lodem wchodz\u0105cym w sk\u0142ad pokrywy lodowej Antarktydy (biegun po\u0142udniowy), pokrywy lodowej Grenlandii i lodu morskiego, w tym arktycznego paku lodowego (biegun p\u00f3\u0142nocny). Ziemia oddzia\u0142uje grawitacyjnie z innymi cia\u0142ami w przestrzeni kosmicznej,","start_idx":94,"end_idx":99}
{"id":"mrc_4176","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze skoki narciarskie?","answer":"31 stycznia 1892","context":"narciarskie \u201eHolmenkollen Nordic\u201d, kt\u00f3re z czasem zyska\u0142y miano igrzysk nordyckich. Pierwsza wi\u0119ksza skocznia zosta\u0142a zbudowana w Holmenkollen, gdzie 31 stycznia 1892 rozegrano pierwszy konkurs skok\u00f3w, podczas kt\u00f3rego najdalej skoczy\u0142 Arne Ustvedt (21,5 metra). Szybko popularno\u015b\u0107 poza Norwegi\u0105 skoki zyska\u0142y tak\u017ce w Finlandii i Szwecji, a poza Skandynawi\u0105 znalaz\u0142y uznanie w Austrii, Szwajcarii i pozosta\u0142ych krajach alpejskich. Pocz\u0105tki skok\u00f3w w Polsce to rok 1908, kiedy to przeprowadzono konkurs skok\u00f3w w S\u0142awsku (wygra\u0142 zawodnik \u201eCzarnych Lw\u00f3w\u201d Leszek Paw\u0142owski). Pierwsza z prawdziwego zdarzenia skocznia powsta\u0142a we Lwowie w 1910. Natomiast pierwsza du\u017ca skocznia (jak na owe czasy) pojawi\u0142a si\u0119 w dolinie Jaworzynce, oficjalnie otwarta 8 marca 1921. Przez wiele kolejnych lat cieszy\u0142a si\u0119 ona wielkim zainteresowaniem. Trenowali na niej m.in. Aleksander Rozmus, Bronis\u0142aw","start_idx":150,"end_idx":166}
{"id":"mrc_4177","question":"jaki jest system prawny w polsce?","answer":"w Polsce obowi\u0105zuje system prawny typu kontynentalnego.","context":"System prawny Polski \u2013 w Polsce obowi\u0105zuje system prawny typu kontynentalnego. Du\u017cy wp\u0142yw na jego kszta\u0142t mia\u0142o prawo niemieckie i francuskie. == \u0179r\u00f3d\u0142a polskiego prawa == Zgodnie z artyku\u0142em 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej \u017ar\u00f3d\u0142ami powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego prawa Rzeczypospolitej Polskiej s\u0105: * Konstytucja * ustawy * ratyfikowane umowy mi\u0119dzynarodowe * rozporz\u0105dzenia * akty prawa miejscowego (na obszarze dzia\u0142ania organ\u00f3w, kt\u00f3re je ustanowi\u0142y). Ponadto do \u017ar\u00f3de\u0142 prawa powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego zalicza si\u0119 ustawy o zmianie Konstytucji, rozporz\u0105dzenia z moc\u0105 ustawy wydane na podstawie art. 234 Konstytucji i inne nieuchylone akty prawne o mocy ustawy. Dotyczy to obowi\u0105zuj\u0105cych rozporz\u0105dze\u0144 Prezydenta RP z moc\u0105 ustawy wydanych w okresie II Rzeczypospolitej i dekret\u00f3w wydanych w okresie tzw. Polski Ludowej. Obok \u017ar\u00f3de\u0142 prawa powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego, wyr\u00f3\u017cnia si\u0119","start_idx":23,"end_idx":78}
{"id":"mrc_4178","question":"kto po raz pierwszy u\u017cy\u0142 liberum veto?","answer":"Do\u015b\u0107 powszechnie, cho\u0107 nies\u0142usznie, uwa\u017ca si\u0119, \u017ce po raz pierwszy zerwa\u0142 Sejm, u\u017cywaj\u0105c \"liberum veto\", podstaro\u015bci upicki, pose\u0142 wojew\u00f3dztwa trockiego, W\u0142adys\u0142aw Wiktoryn Sici\u0144ski (klient hetmana wielkiego litewskiego \u2013 Janusza Radziwi\u0142\u0142a) w dniu 9 marca 1652.","context":"\"liberum veto\" \u2013 pose\u0142, kt\u00f3ry sprzeciwia\u0142 si\u0119 podejmowanej uchwale, m\u00f3g\u0142 zg\u0142osi\u0107 \"sisto activitatem\" (\u0142ac. \"wstrzymuj\u0119 czynno\u015b\u0107\"), kt\u00f3re zatrzymywa\u0142o proces podj\u0119cia uchwa\u0142y do czasu osi\u0105gni\u0119cia kompromisu akceptowalnego przez wszystkich. Dostrzegano niebezpiecze\u0144stwo wynikaj\u0105ce z zastosowania zasady \"liberum veto\" i proponowano uchwalenie regulaminu Sejmu \u2013 w 1646 pose\u0142 sandomierski Szczucki, a w 1647 Stanis\u0142aw Jab\u0142onowski. Do\u015b\u0107 powszechnie, cho\u0107 nies\u0142usznie, uwa\u017ca si\u0119, \u017ce po raz pierwszy zerwa\u0142 Sejm, u\u017cywaj\u0105c \"liberum veto\", podstaro\u015bci upicki, pose\u0142 wojew\u00f3dztwa trockiego, W\u0142adys\u0142aw Wiktoryn Sici\u0144ski (klient hetmana wielkiego litewskiego \u2013 Janusza Radziwi\u0142\u0142a) w dniu 9 marca 1652. Jednak w rzeczywisto\u015bci Sici\u0144ski nie zgodzi\u0142 si\u0119 jedynie na prolongat\u0119 obrad sejmu poza przewidziany prawnie czas 6 tygodni. Marsza\u0142ek Izby, Andrzej Maksymilian Fredro, 11 marca, kiedy Sici\u0144ski nie stawi\u0142 si\u0119 na obrady, uzna\u0142","start_idx":429,"end_idx":690}
{"id":"mrc_4179","question":"czym jest sfera publiczna?","answer":"Sfera publiczna (ang. \"public sphere\") w socjologii i politologii to poj\u0119cie oznaczaj\u0105ce to obszar dyskursu politycznego i wymiany pogl\u0105d\u00f3w w nowoczesnym spo\u0142ecze\u0144stwie.","context":"Sfera publiczna (ang. \"public sphere\") w socjologii i politologii to poj\u0119cie oznaczaj\u0105ce to obszar dyskursu politycznego i wymiany pogl\u0105d\u00f3w w nowoczesnym spo\u0142ecze\u0144stwie. Idea ta kojarzy si\u0119 przede wszystkim z nazwiskiem niemieckiego socjologa J\u00fcrgena Habermasa. == Koncepcja Habermasa == Wed\u0142ug Habermasa tradycyjne procedury demokratyczne \u2013 w tym parlamenty i partie polityczne \u2013 nie tworz\u0105 wystarczaj\u0105cych podstaw do w\u0142a\u015bciwego podejmowania zbiorowych decyzji. Ramy demokracji tworzy sfera publiczna. Sfer\u0119 publiczn\u0105 mo\u017ce przywr\u00f3ci\u0107 reforma procedur demokratycznych oraz wi\u0119ksze zaanga\u017cowanie instytucji spo\u0142ecznych i organizacji lokalnych. Zawiera ona wszystkie tematyki, elementy oraz opinie, kt\u00f3re cho\u0107 raz wyg\u0142oszone mog\u0105 osi\u0105gn\u0105\u0107 poziom publiczny. Taka jawno\u015b\u0107 gwarantuje rozpowszechnienie znajomo\u015bci punkt\u00f3w widzenia. \"Komercyjnie zorientowana telewizja i prasa nie maj\u0105 szansy sta\u0107 si\u0119 forum publicznej debaty.Ale publiczna telewizja i radio oraz","start_idx":0,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4180","question":"kiedy walentynkowe?","answer":"przypadaj\u0105ce 14 lutego.","context":"Walentynki (ang. \"Valentine\u2019s Day\") \u2013 coroczne \u015bwi\u0119to zakochanych przypadaj\u0105ce 14 lutego. Nazwa pochodzi od \u015bw. Walentego, kt\u00f3rego wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele katolickim obchodzone jest r\u00f3wnie\u017c tego dnia. Zwyczajem w tym dniu jest wysy\u0142anie list\u00f3w zawieraj\u0105cych wyznania mi\u0142osne (cz\u0119sto pisane wierszem). Na Zachodzie, zw\u0142aszcza w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, czczono \u015bw. Walentego jako patrona zakochanych. Dzie\u0144 14 lutego sta\u0142 si\u0119 wi\u0119c okazj\u0105 do obdarowywania si\u0119 drobnymi upominkami. == Historia walentynek == Walentynki s\u0105 obchodzone w po\u0142udniowej i zachodniej Europie od \u015bredniowiecza. Europa p\u00f3\u0142nocna i wschodnia do\u0142\u0105czy\u0142a do walentynkowego grona znacznie p\u00f3\u017aniej. Pomimo katolickiego patrona tego \u015bwi\u0119ta, czasem wi\u0105zane jest ono ze zbie\u017cnym terminowo zwyczajem pochodz\u0105cym z Cesarstwa Rzymskiego, polegaj\u0105cym g\u0142\u00f3wnie na poszukiwaniu wybranki serca, np. przez losowanie jej imienia ze","start_idx":66,"end_idx":89}
{"id":"mrc_4181","question":"w kt\u00f3rym roku wyszed\u0142 xbox one s?","answer":"Konsola trafi\u0142a do sklep\u00f3w 2 sierpnia 2016.","context":"TB oraz w specjalnej edycji z dyskiem 2 TB. Konsola trafi\u0142a do sklep\u00f3w 2 sierpnia 2016. 7 maja 2019 zosta\u0142a wydana wersja Xbox One S All-Digital, kt\u00f3ra pozbawiona jest nap\u0119du optycznego. Zapisy do gier s\u0105 przechowywane w chmurze, a do konsoli do\u0142\u0105czono cyfrowe wersje \"Minecrafta\", \"Sea of Thieves\" oraz \"Forzy Horizon 3\". === Xbox One X === Druga rewizja konsoli, Xbox One X, ukaza\u0142a si\u0119 na rynku 7 listopada 2017. Sprz\u0119t wyposa\u017cony zosta\u0142 w mocniejsze podzespo\u0142y, umo\u017cliwiaj\u0105ce wy\u015bwietlanie grafiki w rozdzielczo\u015bci 4K. 6 kwietnia 2017 roku zosta\u0142a ujawniona specyfikacja nowej ods\u0142ony konsoli. Sprz\u0119t zawiera o\u015bmiordzeniowy procesor taktowany cz\u0119stotliwo\u015bci\u0105 2,3 GHz, uk\u0142ad GPU z zegarem 1172 MHz o wydajno\u015bci 6 TFLOPS, pami\u0119\u0107 12 GB GDDR5 o przepustowo\u015bci 326 GB/s, a tak\u017ce","start_idx":44,"end_idx":87}
{"id":"mrc_4182","question":"kto stan\u0105\u0142 na czele sprzysi\u0119\u017cenia podchor\u0105\u017cych?","answer":"Jeden z instruktor\u00f3w szko\u0142y ppor. Piotr Wysocki utworzy\u0142 w szkole tajny zwi\u0105zek patriotyczny, znany jako sprzysi\u0119\u017cenie Wysockiego.","context":"musztra i regulaminy s\u0142u\u017cby, p\u00f3\u017aniej wprowadzono przedmioty teoretyczne. Po zako\u0144czeniu nauki, podchor\u0105\u017cowie otrzymywali stopnie oficerskie podporucznika, nadawane przez ks. Konstantego \u2013 Naczelnego Wodza. Jeden z instruktor\u00f3w szko\u0142y ppor. Piotr Wysocki utworzy\u0142 w szkole tajny zwi\u0105zek patriotyczny, znany jako sprzysi\u0119\u017cenie Wysockiego. Wa\u017cnym wydarzeniem by\u0142o rozpocz\u0119cie przez uczni\u00f3w Szko\u0142y Podchor\u0105\u017cych powstania listopadowego przej\u015bciem przez most Sobieskiego i szturmem na Belweder wieczorem 29 listopada 1830 r. W latach 1988\u20132012 Podchor\u0105\u017c\u00f3wka by\u0142a siedzib\u0105 Muzeum Ignacego Jana Paderewskiego. Przy budynku znajduje si\u0119 popiersie Piotra Wysockiego. == Komendanci szko\u0142y == * kpt. Franciszek Paszkowski * pp\u0142k Ksawery Ol\u0119dzki * gen. bryg. Stanis\u0142aw Tr\u0119bicki == Absolwenci Szko\u0142y Podchor\u0105\u017cych w Warszawie == * Franciszek Kacper Fornalski * Piotr Wysocki * Wiktor Tylski * Tomasz Kici\u0144ski * Ignacy Czernik","start_idx":206,"end_idx":336}
{"id":"mrc_4183","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a nazwa babie lato?","answer":"wywodzi si\u0119 ze staroniemieckiego i dotyczy nici paj\u0119czych","context":"stosunkowo ma\u0142ych kontrast\u00f3w termicznych mi\u0119dzy po\u0142udniem, kt\u00f3re ju\u017c nie jest tak us\u0142onecznione, a p\u00f3\u0142noc\u0105, kt\u00f3ra nie zd\u0105\u017cy\u0142a si\u0119 jeszcze wych\u0142odzi\u0107. Dodatkowym czynnikiem stabilizuj\u0105cym jest nagrzany w okresie letnim ocean. Na kszta\u0142towanie si\u0119 \u201ebabiego lata\u201d na terenie \u015brodkowo-wschodniej Europy (w tym Polski) oraz po\u0142udniowej Azji, decyduj\u0105cy wp\u0142yw ma Wy\u017c Po\u0142udniowoazjatycki (czasem Wschodnioeuropejski), s\u0142abn\u0105cy w okresie zimowym. W Ameryce P\u00f3\u0142nocnej t\u0119 por\u0119 roku nazywa si\u0119 \"Indian summer\" i przypada ona na pa\u017adziernik lub wczesny listopad. W Szwecji m\u00f3wi si\u0119 o \"Brittsommar\" \u2013 tam przypada ona na pa\u017adziernik. W Niemczech babie lato przypada najcz\u0119\u015bciej na wrzesie\u0144 i nazywa si\u0119 \"Altweibersommer\" (mylnie t\u0142umaczone na \u201elato starych bab\u201d, w rzeczywisto\u015bci nazwa wywodzi si\u0119 ze staroniemieckiego i dotyczy nici paj\u0119czych) lub po prostu \"Sp\u00e4tsommer\" (\u201ep\u00f3\u017ane lato\u201d).","start_idx":773,"end_idx":830}
{"id":"mrc_4184","question":"czego stolic\u0105 jest londyn?","answer":"Anglii i Wielkiej Brytanii","context":"Londyn (ang. \"London\") \u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Anglii i Wielkiej Brytanii, po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-wschodniej cz\u0119\u015bci kraju, nad Tamiz\u0105. Jest trzecim co do wielko\u015bci miastem Europy, po Moskwie i Stambule, a jednocze\u015bnie jednym z wi\u0119kszych miast \u015bwiata zar\u00f3wno w skali samego miasta, jak i ca\u0142ej aglomeracji. Liczba mieszka\u0144c\u00f3w Londynu (w granicach tzw. Wielkiego Londynu) wynosi ok. 8,982 mln. (2019 r.) na obszarze 1572 km\u00b2; ca\u0142a za\u015b aglomeracja londy\u0144ska, \u0142\u0105cznie ze wszystkimi przyleg\u0142ymi miejscowo\u015bciami w 2015 liczy\u0142a prawie 14 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w. Oko\u0142o 20% mieszka\u0144c\u00f3w pochodzi z Azji, Afryki i Karaib\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142czesny Londyn jest drugim pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci centrum finansowym \u015bwiata. Dokonuje si\u0119 tam 30% \u015bwiatowego obrotu walutami i 40% \u015bwiatowego obrotu euroobligacjami. Swoje g\u0142\u00f3wne siedziby ma tam kilkaset bank\u00f3w oraz wielkie","start_idx":53,"end_idx":79}
{"id":"mrc_4185","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 harrego pottera?","answer":"Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci).","context":"Harry Potter \u2013 seria o\u015bmiu brytyjsko-ameryka\u0144skich film\u00f3w fantasy z lat 2001\u20132011, produkowanych i dystrybuowanych przez wytw\u00f3rni\u0119 Warner Bros. Pictures. Cykl stanowi adaptacj\u0119 serii siedmiu powie\u015bci pod tym samym tytu\u0142em autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling (si\u00f3dma ksi\u0105\u017cka zosta\u0142a zekranizowana w dw\u00f3ch filmach). Seria jest cz\u0119\u015bci\u0105 franczyzy medialnej Wizarding World, stworzonej na podstawie tw\u00f3rczo\u015bci Rowling. Fabu\u0142a film\u00f3w jest osadzona w \u015bwiecie magii, a jego g\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 nastoletni uczniowie Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie: Harry Potter, Ron Weasley i Hermiona Granger. Najwa\u017cniejszym w\u0105tkiem jest walka spo\u0142eczno\u015bci czarodziejskiej z czarnoksi\u0119\u017cnikiem Lordem Voldemortem. Producentem ca\u0142ej serii jest David Heyman. Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci). Autorem","start_idx":752,"end_idx":934}
{"id":"mrc_4186","question":"jak\u0105 inn\u0105 nazw\u0119 nosi mount everest?","answer":"Czomolungma (\u0f47\u0f7c\u0f0b\u0f58\u0f7c\u0f0b\u0f42\u0fb3\u0f44\u0f0b\u0f58, Wylie: \"Jo mo glang ma\", ZWPY: \"Qomolangma\"), czyli \"Bogini Matka \u015aniegu\" lub \"Bogini Matka Ziemia\", po nepalsku Sagarmatha, czyli \"Czo\u0142o Nieba\", za\u015b w j\u0119zyku chi\u0144skim \u73e0\u7a46\u6717\u739b\u5cf0 \"Zh\u016bm\u00f9l\u01cengm\u01ce F\u0113ng\".","context":"na cze\u015b\u0107 walijskiego geodety i kartografa sir George\u2019a Everesta, kt\u00f3ry zainicjowa\u0142 prace nad map\u0105 Indii, nadano szczytowi nazw\u0119 Mount Everest. Sam zainteresowany by\u0142 przeciwny takiemu rozwi\u0105zaniu, postuluj\u0105c przyj\u0119cie nazwy stosowanej przez miejscow\u0105 ludno\u015b\u0107; wobec rozbie\u017cno\u015bci w tym zakresie (patrz ni\u017cej) zdecydowano si\u0119 jednak nazwa\u0107 g\u00f3r\u0119 imieniem Everesta. Po tybeta\u0144sku nosi nazw\u0119 Czomolungma (\u0f47\u0f7c\u0f0b\u0f58\u0f7c\u0f0b\u0f42\u0fb3\u0f44\u0f0b\u0f58, Wylie: \"Jo mo glang ma\", ZWPY: \"Qomolangma\"), czyli \"Bogini Matka \u015aniegu\" lub \"Bogini Matka Ziemia\", po nepalsku Sagarmatha, czyli \"Czo\u0142o Nieba\", za\u015b w j\u0119zyku chi\u0144skim \u73e0\u7a46\u6717\u739b\u5cf0 \"Zh\u016bm\u00f9l\u01cengm\u01ce F\u0113ng\". == Wysoko\u015b\u0107 szczytu == W 1849 dokonano pierwszego pomiaru przy pomocy teodolitu z odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 150 km od szczytu. Po dokonaniu oblicze\u0144 w 1852 stwierdzono, \u017ce Peak XV (jak w\u00f3wczas okre\u015blano szczyt) jest najwy\u017cszy z dotychczas zmierzonych. W 1856","start_idx":387,"end_idx":606}
{"id":"mrc_4187","question":"jak\u0105 rol\u0119 pe\u0142ni procesor w komputerze?","answer":"pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych.","context":"Procesor (ang. \"central processing unit\", \"CPU\") \u2013 sekwencyjne urz\u0105dzenie cyfrowe, kt\u00f3re pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych. Termin ten w zaw\u0119\u017conym znaczeniu jest u\u017cywany w odniesieniu do jednostki centralnej (CPU) systemu, ale odnosi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c do innych element\u00f3w przetwarzaj\u0105cych dane zwanych koprocesorami, takich jak jednostki do oblicze\u0144 na liczbach zmiennopozycyjnych, przetwarzania grafiki (GPU). Technika wykonywania procesor\u00f3w zmienia si\u0119 wraz z rozwojem elektroniki. Pierwotnie procesory by\u0142y konstruowane przy u\u017cyciu wielu lamp pr\u00f3\u017cniowych, p\u00f3\u017aniej wielu pojedynczych tranzystor\u00f3w, kt\u00f3re zast\u0119powano uk\u0142adami scalonymi ma\u0142ej skali integracji. W latach 70. XX w. skonstruowano procesory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z jednego lub kilku uk\u0142ad\u00f3w scalonych wielkiej skali integracji okre\u015blane jako mikroprocesory. Od","start_idx":89,"end_idx":248}
{"id":"mrc_4188","question":"do czego s\u0142u\u017cy \u015brednik?","answer":"s\u0142u\u017cy do oddzielania wy\u0142\u0105cznie samodzielnych gramatycznie i logicznie cz\u0142on\u00f3w wypowiedzenia.","context":"\u015arednik \u2013 rozdzielaj\u0105cy znak interpunkcyjny. Zar\u00f3wno graficznie, jak i funkcjonalnie stanowi po\u0142\u0105czenie przecinka i kropki. == \u015arednik w j\u0119zyku naturalnym == W przeciwie\u0144stwie do przecinka s\u0142u\u017cy do oddzielania wy\u0142\u0105cznie samodzielnych gramatycznie i logicznie cz\u0142on\u00f3w wypowiedzenia. Od kropki natomiast odr\u00f3\u017cnia go mniejsza moc (wi\u0119ksza jednak ni\u017c przecinka); mimo to niemal zawsze mo\u017cna go zast\u0105pi\u0107 kropk\u0105, zmieniaj\u0105c jedno zdanie zawieraj\u0105ce \u015brednik w dwa zdania. Po \u015bredniku kolejn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wypowiedzenia pisze si\u0119 ma\u0142\u0105 liter\u0105 (poniewa\u017c nadal jest to jedno zdanie). \u015arednik w j\u0119zyku naturalnym u\u017cywany jest: * w rozbudowanych wypowiedzeniach z\u0142o\u017conych; * do oddzielania pojedynczych zda\u0144, samodzielnych pod wzgl\u0119dem my\u015blowo-poj\u0119ciowym (jednak na tyle zbie\u017cnym, \u017ce stanowi\u0105 one tre\u015b\u0107 jednego wypowiedzenia); * w zdaniach zawieraj\u0105cych rozbudowane wyliczenia \u2013 szczeg\u00f3lnie wyliczenia d\u0142u\u017csze, kt\u00f3rych poszczeg\u00f3lne punkty","start_idx":189,"end_idx":281}
{"id":"mrc_4189","question":"kto to rezydent?","answer":"ubogi krewny, przyjaciel lub wys\u0142u\u017cony oficjalista mieszkaj\u0105cy stale na dworze szlacheckim i b\u0119d\u0105cy na utrzymaniu gospodarza","context":"* rezydent (artysta) * rezydent (dyplomacja) * rezydent (ksi\u0105dz) * rezydent (lekarz) * rezydent (pacjent) * rezydent (prawo) * rezydent (turystyka) * rezydent (wywiad) * dawne znaczenie: \u201eubogi krewny, przyjaciel lub wys\u0142u\u017cony oficjalista mieszkaj\u0105cy stale na dworze szlacheckim i b\u0119d\u0105cy na utrzymaniu gospodarza\u201d (\u017ar\u00f3d\u0142o: )","start_idx":188,"end_idx":312}
{"id":"mrc_4190","question":"gdzie powsta\u0142 taniec brzucha?","answer":"Taniec orientalny, taniec arabski (arab. \"raqs sharqi\"), taniec brzucha (ang. \"belly dance\", fr. \"danse du ventre\") \u2013 sztuka ta\u0144ca pochodz\u0105ca z teren\u00f3w Bliskiego Wschodu i Afryki P\u00f3\u0142nocnej.","context":"Taniec orientalny, taniec arabski (arab. \"raqs sharqi\"), taniec brzucha (ang. \"belly dance\", fr. \"danse du ventre\") \u2013 sztuka ta\u0144ca pochodz\u0105ca z teren\u00f3w Bliskiego Wschodu i Afryki P\u00f3\u0142nocnej. Taniec ten wykonywany jest g\u0142\u00f3wnie (ale nie wy\u0142\u0105cznie) przez kobiety. Wsp\u00f3\u0142czesny taniec sceniczny, powsta\u0142y na pocz\u0105tku XX wieku, stanowi po\u0142\u0105czenie tradycyjnych ta\u0144c\u00f3w tych rejon\u00f3w z ta\u0144cem klasycznym, z domieszk\u0105 inspiracji przenikaj\u0105cych z innych rodzaj\u00f3w ta\u0144ca. Nie jest to taniec sformalizowany tak jak np. taniec towarzyski, gdzie wyst\u0119puje jeden powszechnie uznany kanon dotycz\u0105cy muzyki, figur i sposobu ich wykonania. Choreografie w ta\u0144cu orientalnym wykonuje si\u0119 solo lub w grupie, podobnie jak w ta\u0144cu klasycznym. Bardzo istotne w ta\u0144cu orientalnym jest izolowanie od siebie poszczeg\u00f3lnych cz\u0119\u015bci cia\u0142a i partii mi\u0119\u015bni. Elementem bardzo charakterystycznym s\u0105 tzw.","start_idx":0,"end_idx":189}
{"id":"mrc_4191","question":"kt\u00f3ry z syn\u00f3w boles\u0142awa krzywoustego nie otrzyma\u0142 pocz\u0105tkowo \u017cadnej dzielnicy?","answer":"Kazimierz II, najm\u0142odszy syn Boles\u0142awa, nie zosta\u0142 uwzgl\u0119dniony w ordynacji, gdy\u017c urodzi\u0142 si\u0119 po \u015bmierci ojca b\u0105d\u017a na kr\u00f3tko przed ni\u0105.","context":"wdowa po Boles\u0142awie, otrzyma\u0142a jako tzw. opraw\u0119 wdowi\u0105 ziemi\u0119 \u0142\u0119czyck\u0105 lub sieradzko-\u0142\u0119czyck\u0105. Po jej \u015bmierci ziemie te mia\u0142y by\u0107 w\u0142\u0105czone do dzielnicy senioralnej. Kazimierz II, najm\u0142odszy syn Boles\u0142awa, nie zosta\u0142 uwzgl\u0119dniony w ordynacji, gdy\u017c urodzi\u0142 si\u0119 po \u015bmierci ojca b\u0105d\u017a na kr\u00f3tko przed ni\u0105. Pomorze Zachodnie jako lenno mia\u0142o pozostawa\u0107 pod kontrol\u0105 princepsa. W\u015br\u00f3d mediewist\u00f3w istnieje pogl\u0105d, \u017ce statut Krzywoustego nie przewidywa\u0142 dziedziczenia ziem przez potomk\u00f3w jego syn\u00f3w. Po ich \u015bmierci dzielnice te mia\u0142y zosta\u0107 w\u0142\u0105czone do domen seniora. P\u00f3\u017aniejsze walki jednak sprawi\u0142y, \u017ce zarz\u0105dzane przez nich prowincje przekszta\u0142ci\u0142y si\u0119 w dziedziczne dzielnice. === Rozbicie dzielnicowe === Ustawa sukcesyjna Boles\u0142awa Krzywoustego zapocz\u0105tkowa\u0142a w Polsce okres rozbicia dzielnicowego, zwanego r\u00f3wnie\u017c rozdrobnieniem feudalnym \u2013 zjawisko spotykane w \u015bredniowiecznej Europie. Wyst\u0119powa\u0142o m.in. na","start_idx":165,"end_idx":300}
{"id":"mrc_4192","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w liczy warszawa?","answer":"1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021","context":"(1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021). Liczba os\u00f3b zameldowanych w mie\u015bcie jest jednak ni\u017csza ni\u017c liczba os\u00f3b podawana przez GUS. Szacowana ca\u0142kowita liczba mieszka\u0144c\u00f3w sp\u0119dzaj\u0105ca noc w mie\u015bcie wynosi w przybli\u017ceniu 1,91\u20131,96 mln os\u00f3b. R\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug szacunk\u00f3w Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego z 2014 liczba ludno\u015bci Warszawy by\u0142a wy\u017csza o 118\u2013221 tys. od danych w rejestrach. Ponadto wiele os\u00f3b codziennie doje\u017cd\u017ca do Warszawy z obszaru metropolitalnego, \u0141odzi i Radomia. Liczba ludno\u015bci przebywaj\u0105ca w granicach miasta w ci\u0105gu dnia szacowana jest na 2,41\u20132,46 mln. Warszawa ponios\u0142a du\u017ce straty ludno\u015bciowe w wyniku II wojny \u015bwiatowej z 1289 tys. mieszka\u0144c\u00f3w w 1939 do 478 755 w 1946. Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku przyrost ludno\u015bci rocznie wynosi\u0142 ok. 5\u20137%","start_idx":1,"end_idx":56}
{"id":"mrc_4193","question":"kt\u00f3ry ocean jest najwi\u0119kszy?","answer":"Ocean Spokojny, Pacyfik, Ocean Wielki","context":"Ocean Spokojny, Pacyfik, Ocean Wielki \u2013 najwi\u0119kszy, najg\u0142\u0119bszy i najstarszy, obok Atlantyku, zbiornik wodny na Ziemi. Z powierzchni\u0105 r\u00f3wn\u0105 155,6 mln km\u00b2. == Po\u0142o\u017cenie i obszar == Najwi\u0119ksz\u0105 rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikow\u0105 osi\u0105ga mi\u0119dzy arktycznym Morzem Beringa a Morzem Rossa (w obr\u0119bie Oceanu Po\u0142udniowego) przy brzegach Antarktydy, gdzie wynosi ona a\u017c 15,5 tys. km. Z kolei najwi\u0119ksz\u0105 rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 r\u00f3wnole\u017cnikow\u0105 ma mi\u0119dzy wybrze\u017cem Indonezji a Kolumbii i Peru \u2013 jest to 19,8 tys. km, czyli prawie po\u0142owa obwodu kuli ziemskiej i pi\u0119\u0107 razy wi\u0119cej ni\u017c \u015brednica Ksi\u0119\u017cyca. Granicami oceanu s\u0105 wybrze\u017ca: Ameryki P\u00f3\u0142nocnej i Po\u0142udniowej na wschodzie, Azji i Australii na zachodzie oraz lody Arktyki i Antarktyki odpowiednio na p\u00f3\u0142nocy i po\u0142udniu. Pojemno\u015b\u0107 oceanu szacowana jest na 764,836 mln km\u00b3, co stanowi 46%","start_idx":0,"end_idx":37}
{"id":"mrc_4194","question":"jakie \u015bwi\u0119to obchodzimy 11 listopada?","answer":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918). \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione ustaw\u0105 z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustaw\u0105 Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywr\u00f3cono je ustaw\u0105 w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci by\u0142o procesem stopniowym. Wyb\u00f3r 11 listopada uzasadni\u0107 mo\u017cna zbiegiem wydarze\u0144 w Polsce z zako\u0144czeniem I wojny \u015bwiatowej dzi\u0119ki zawarciu rozejmu w Compi\u00e8gne 11 listopada 1918, piecz\u0119tuj\u0105cego ostateczn\u0105 kl\u0119sk\u0119 Niemiec. Dzie\u0144 wcze\u015bniej przyby\u0142 do Warszawy J\u00f3zef Pi\u0142sudski. W tych dw\u00f3ch dniach, 10 i 11 listopada 1918, nar\u00f3d polski u\u015bwiadomi\u0142 sobie w pe\u0142ni odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci, a nastr\u00f3j g\u0142\u0119bokiego","start_idx":0,"end_idx":30}
{"id":"mrc_4195","question":"w jakim pa\u0144stwie le\u017c\u0105 hawaje?","answer":"Stan\u00f3w Zjednoczonych","context":"Hawaje (ang. \"Hawaii\" , haw. \"Moku\u02bb\u0101ina o Hawai\u02bbi\") \u2013 najm\u0142odszy z 50 stan\u00f3w Stan\u00f3w Zjednoczonych (do\u0142\u0105czony 21 sierpnia 1959 roku). Jedyny stan le\u017c\u0105cy wy\u0142\u0105cznie na wyspach. Po\u0142o\u017cony na archipelagu Hawaje, w p\u00f3\u0142nocno-\u015brodkowej cz\u0119\u015bci Oceanu Spokojnego. Stolic\u0105 stanu jest Honolulu le\u017c\u0105ce na wyspie O\u02bbahu. Archipelag jest pochodzenia wulkanicznego. Rozpo\u015bciera si\u0119 na d\u0142ugo\u015bci niemal 2,5 tys. km. Sk\u0142ada si\u0119 z 137 wysp, w tym z 8 g\u0142\u00f3wnych, spo\u015br\u00f3d kt\u00f3rych 7 jest zamieszkanych \u2013 Hawai\u02bbi, O\u02bbahu, Kaua\u02bbi, Moloka\u02bbi, L\u0101na\u02bbi, Maui i Ni\u02bbihau; wyspa Kaho\u02bbolawe jest niezamieszkana. Powierzchnia wysp jest g\u00f3rzysta, a na terenie archipelagu znajduje si\u0119 wiele czynnych wulkan\u00f3w. Po stanach Alaska, Floryda i Kalifornia, Hawaje posiadaj\u0105 czwart\u0105 najd\u0142u\u017csz\u0105 lini\u0119 brzegow\u0105 w Stanach Zjednoczonych. Oficjalnie w stanie mieszka 1,2 mln os\u00f3b, a w","start_idx":77,"end_idx":97}
{"id":"mrc_4196","question":"kto prowadzi\u0142 program czar par?","answer":"Maciej Kurzajewski i Izabella Krzan","context":"Czar par \u2013 polski program rozrywkowy \u0142\u0105cz\u0105cy elementy teleturnieju i reality show emitowany od 20 lutego 1993 do 27 stycznia 1996 na antenie TVP1 i ponownie od 20 wrze\u015bnia do 13 grudnia 2019 na antenie TVP2, wymy\u015blony przez Bo\u017cen\u0119 Walter. == Produkcja == W latach 1993\u20131996 nagrania do programu realizowane by\u0142y w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutos\u0142awskiego w Warszawie. W lipcu 2019 TVP og\u0142osi\u0142a reaktywacj\u0119 programu i rozpocz\u0119cie casting\u00f3w do nowej edycji, a prowadz\u0105cymi zostali Maciej Kurzajewski i Izabella Krzan, lecz po emisji 12 odcink\u00f3w program ponownie zdj\u0119to z anteny. == Zasady programu == Teleturniej polega na trwaj\u0105cej przez ca\u0142y rok rywalizacji kilkudziesi\u0119ciu par (54 w pierwszej edycji, 48 w drugiej, 51 w trzeciej) wybranych w konkursie spo\u015br\u00f3d","start_idx":500,"end_idx":535}
{"id":"mrc_4197","question":"co sk\u0142ada\u0142o si\u0119 na wyposa\u017cenie \u015bredniowiecznego wojownika?","answer":"miecz, w\u0142\u00f3cznia","context":"Do aktu pasowania na rycerza wojownik przygotowywa\u0142 si\u0119 przez spowied\u017a, a ca\u0142a ceremonia odbywa\u0142a si\u0119 w trakcie mszy \u015bwi\u0119tej, po kt\u00f3rej wojownik sk\u0142ada\u0142 przysi\u0119g\u0119 wierno\u015bci Ko\u015bcio\u0142owi, przestrzegania czci niewie\u015bciej, bronienia wd\u00f3w i sierot. Nast\u0119pnie z r\u0105k panuj\u0105cego otrzymywa\u0142 pas rycerski i z\u0142ote ostrogi. Z aktem pasowania na rycerza wi\u0105za\u0142o si\u0119 nadanie ziemskie, dzi\u0119ki czemu obdarowany dobrami rycerskimi (beneficjum), popada\u0142 w zale\u017cno\u015b\u0107 lenn\u0105 od nadawcy, staj\u0105c si\u0119 jego wasalem. Panuj\u0105cy pasowa\u0142 m\u0142odych rycerzy zwykle po uko\u0144czeniu przez nich 21. roku \u017cycia, chocia\u017c w razie wyj\u0105tkowych zas\u0142ug, sta\u0107 to si\u0119 mog\u0142o wcze\u015bniej. == Taktyka walki == Rycerstwo \u015bredniowieczne walczy\u0142o konno, najcz\u0119\u015bciej jako ci\u0119\u017cka kawaleria. W razie potrzeby rycerze mogli te\u017c walczy\u0107 jako kawaleria lekka, a nawet piechota. Bro\u0144 zaczepn\u0105 stanowi\u0142 miecz, w\u0142\u00f3cznia","start_idx":838,"end_idx":853}
{"id":"mrc_4198","question":"ile procent ludno\u015bci ameryki mieszka w miastach?","answer":"82%","context":"w du\u017cych miastach i w stanach Kalifornia i Hawaje. Rdzenni mieszka\u0144cy kontynentu ameryka\u0144skiego stanowi\u0105 dzi\u015b mniej ni\u017c 1% wszystkich Amerykan\u00f3w. Najmniejsz\u0105 grup\u0105 etniczn\u0105 w USA s\u0105 Hawajczycy i wyspiarze Pacyfiku, kt\u00f3rzy stanowi\u0105 0,2% spo\u0142ecze\u0144stwa. == Ludno\u015b\u0107 miejska == 82% Amerykan\u00f3w mieszka w miastach. Tabela przedstawia najwi\u0119ksze miasta w USA. Wok\u00f3\u0142 du\u017cych miast w USA powstaj\u0105 pot\u0119\u017cne obszary dzielnic podmiejskich, w kt\u00f3rych mieszkaj\u0105 dziesi\u0105tki milion\u00f3w ludzi. == Struktura wiekowa == Amerykanie s\u0105 m\u0142odym spo\u0142ecze\u0144stwem, jak na kraj wysoko rozwini\u0119ty. Taki status Ameryce pomaga utrzyma\u0107 wysokie saldo migracji wynosz\u0105ce 4,31 migrant\u00f3w/1000 mieszka\u0144c\u00f3w oraz do\u015b\u0107 wysoki wsp\u00f3\u0142czynnik urodze\u0144 wynosz\u0105cy 13,82 urodzin/1000 mieszka\u0144c\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142czynnik zgon\u00f3w wynosi 8,38 zgon\u00f3w/1000 mieszka\u0144c\u00f3w. Og\u00f3lnie liczba ludno\u015bci USA ro\u015bnie w tempie 0,975% rocznie. Ponad 20% Amerykan\u00f3w nie ma uko\u0144czonych","start_idx":273,"end_idx":276}
{"id":"mrc_4199","question":"w jakich warunkach para wodna ulega skropleniu?","answer":"Skraplanie mo\u017ce zachodzi\u0107 przy odpowiednim ci\u015bnieniu i w temperaturze ni\u017cszej od temperatury krytycznej.","context":"Skraplanie, kondensacja \u2013 zjawisko zmiany stanu skupienia, przej\u015bcia substancji z fazy gazowej w faz\u0119 ciek\u0142\u0105. Przeciwie\u0144stwo parowania. Skraplanie mo\u017ce zachodzi\u0107 przy odpowiednim ci\u015bnieniu i w temperaturze ni\u017cszej od temperatury krytycznej. Zestaw parametr\u00f3w; ci\u015bnienie i temperatura, dla kt\u00f3rych rozpoczyna si\u0119 proces skraplania nazywany jest punktem rosy. Kondensacja wi\u0105\u017ce si\u0119 ze zmniejszeniem odleg\u0142o\u015bci mi\u0119dzy cz\u0105steczkami substancji. Spadek temperatury powoduje, \u017ce cz\u0105steczki poruszaj\u0105 si\u0119 wolniej. Si\u0142y oddzia\u0142ywania mi\u0119dzy nimi wzrastaj\u0105, a\u017c do momentu uzyskania nowego stanu r\u00f3wnowagi. Zachodzi przy tym wydzielanie energii w postaci ciep\u0142a. Cz\u0105steczki tworz\u0105 zwart\u0105 mas\u0119, jednak nie powstaj\u0105 mi\u0119dzy nimi trwa\u0142e wi\u0105zania charakterystyczne dla cia\u0142 sta\u0142ych. Proces skraplania zachodzi inaczej, gdy w gazie znajduj\u0105 si\u0119 zanieczyszczenia. Mog\u0105 one by\u0107 zarodkami rodz\u0105cych si\u0119 kropel lub utrudnia\u0107 powstawanie cieczy. Zale\u017cno\u015bci fizyczne","start_idx":136,"end_idx":240}
{"id":"mrc_4200","question":"gdzie le\u017cy szwecja na mapie?","answer":"Szwecja, Kr\u00f3lestwo Szwecji (, \"Konungariket Sverige\") \u2013 pa\u0144stwo w Europie P\u00f3\u0142nocnej, zaliczane zar\u00f3wno do pa\u0144stw skandynawskich oraz kraj\u00f3w nordyckich.","context":"Szwecja, Kr\u00f3lestwo Szwecji (, \"Konungariket Sverige\") \u2013 pa\u0144stwo w Europie P\u00f3\u0142nocnej, zaliczane zar\u00f3wno do pa\u0144stw skandynawskich oraz kraj\u00f3w nordyckich. Szwecja jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej od 1995 roku. Z oko\u0142o 10,3 mln mieszka\u0144c\u00f3w jest najludniejszym krajem skandynawskim. Graniczy z Norwegi\u0105, Finlandi\u0105 oraz z Dani\u0105 przez most nad cie\u015bnin\u0105 \u00d6resund. == Geografia == === Powierzchnia === * l\u0105d: 411 942 km\u00b2 * woda: 39 010 km\u00b2 === D\u0142ugo\u015b\u0107 granicy l\u0105dowej === * Finlandia: 589 km * Norwegia: 1619 km * ca\u0142kowita: 2208 km === D\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca === * ca\u0142kowita: 3218 km ** Najwy\u017cszy punkt: Kebnekaise 2111 m n.p.m. ** Najni\u017cszy punkt: zatoka jeziora Hammarsjon, ko\u0142o Kristianstad, \u20132,4 m ** Najwi\u0119ksze jezioro: Wener (V\u00e4nern) \u2013 5546 km\u00b2 == Historia == === \u015aredniowiecze ===","start_idx":0,"end_idx":151}
{"id":"mrc_4201","question":"kto jest autorem starego testamentu?","answer":"m\u00f3wi, \u017ce autorem Pisma \u015bwi\u0119tego \u2013 cho\u0107 napisali je ludzie \u2013 jest B\u00f3g","context":"si\u0119 w sztuce, literaturze, muzyce, * jest \u017ar\u00f3d\u0142em zwi\u0105zk\u00f3w frazeologicznych, * jest cennym \u017ar\u00f3d\u0142em historycznym. === Znaczenie Starego i Nowego Testamentu w katolicyzmie === Rol\u0119 ksi\u0105g zar\u00f3wno Starego, jak i Nowego Testamentu w katolicyzmie okre\u015bla Katechizm Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego promulgowany przez Jana Paw\u0142a II w dniu 25 czerwca 1992. Katechizm m\u00f3wi, \u017ce autorem Pisma \u015bwi\u0119tego \u2013 cho\u0107 napisali je ludzie \u2013 jest B\u00f3g, dlatego wszystkie ksi\u0119gi Starego i Nowego Testamentu w ca\u0142o\u015bci, ze wszystkimi ich cz\u0119\u015bciami Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki uwa\u017ca za \u015bwi\u0119te (punkt 105). Autorzy biblijni przekazali na pi\u015bmie \u201eto wszystko i tylko to\u201d, czego chcia\u0142 B\u00f3g (punkt 106). \u201eKsi\u0119gi biblijne w spos\u00f3b pewny, wiernie i bez b\u0142\u0119du ucz\u0105 prawdy, jaka z woli Bo\u017cej mia\u0142a by\u0107 przez Pismo \u015bwi\u0119te utrwalona dla naszego","start_idx":348,"end_idx":416}
{"id":"mrc_4202","question":"ile tysi\u0119cy ma milion?","answer":"106 (tysi\u0105c tysi\u0119cy)","context":"Milion (polski skr\u00f3t: mln) \u2013 liczba o warto\u015bci: 1 000 000 = 106 (tysi\u0105c tysi\u0119cy), jak r\u00f3wnie\u017c liczebnik g\u0142\u00f3wny. W uk\u0142adzie SI mno\u017cnikowi 106 odpowiada przedrostek jednostki miary mega o symbolu M, np. MHz \u2013 megaherc, a jego odwrotno\u015bci (jedna milionowa) 10\u22126 odpowiada mikro o symbolu \u00b5, np. \u00b5m \u2013 mikrometr.","start_idx":60,"end_idx":80}
{"id":"mrc_4203","question":"jak\u0105 szko\u0142\u0119 sko\u0144czy\u0142a magda gessler?","answer":"ostatecznie uko\u0144czy\u0142a XXII Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Jose Marti w Warszawie.","context":"Jej matka by\u0142a pochodzenia rosyjskiego, a ojciec pochodzi z Wile\u0144szczyzny; matka Ikonowicza mia\u0142a pochodzenie w\u0142oskie, a rodzina jego ojca wywodzi\u0142a si\u0119 z Ba\u0142kan\u00f3w. M\u0142odszy brat Magdy Gessler, Piotr Ikonowicz, jest lewicowym politykiem, prawnikiem i dziennikarzem. Jej ojcem chrzestnym by\u0142 przyjaciel rodziny, Ryszard Kapu\u015bci\u0144ski. Ze wzgl\u0119du na s\u0142aby stan zdrowia matki choruj\u0105cej na gru\u017alic\u0119, Magda Gessler po narodzinach trafi\u0142a pod opiek\u0119 dziadk\u00f3w, cukiernik\u00f3w Ireny i Leona \u0141uck\u00f3w, kt\u00f3rzy mieszkali w Komorowie. Nast\u0119pnie zamieszka\u0142a z rodzin\u0105 na warszawskim Muranowie. Ze wzgl\u0119du na charakter pracy ojca, w latach 1956\u20131959 mieszka\u0142a tak\u017ce w Sofii i w latach 1963\u20131967 w Hawanie. Przez dwa lata uczy\u0142a si\u0119 w IX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie, ostatecznie uko\u0144czy\u0142a XXII Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Jose Marti w Warszawie.","start_idx":781,"end_idx":859}
{"id":"mrc_4204","question":"jaki program prowadzi\u0142 s\u0142awomir?","answer":"Big Music Quiz","context":"Big Music Quiz \u2013 polski program rozrywkowy oparty na francuskim formacie \"The Big Music Quiz\" (kt\u00f3rego orygina\u0142 nadawano na kanale TF1) emitowany w roku 2018 na antenie TVP1 (pocz\u0105tkowo TVP2). Jego prowadz\u0105cym by\u0142 showman i piosenkarz S\u0142awomir Zapa\u0142a. Pierwszy odcinek programu ogl\u0105da\u0142o 2,36 mln widz\u00f3w. == Zasady gry == W programie bior\u0105 udzia\u0142 gwiazdy polskiego show-biznesu jak np. aktorzy, piosenkarze, ludzie kultury i telewizji oraz inni celebryci. Do gry przyst\u0119puje o\u015bmioro graczy \u2013 os\u00f3b znanych ze \u015bwiata show-biznesu, zawsze cztery kobiety i czterej m\u0119\u017cczy\u017ani. === Zasady poszczeg\u00f3lnych rund === ; \"Wasza rozgrzewka\" W pocz\u0105tkowym etapie gry ka\u017cdy gra wy\u0142\u0105cznie na swoje konto. W studio odtwarzany jest fragment pewnej piosenki, a zadaniem uczestnik\u00f3w jest napisanie na tabletach artysty, kt\u00f3ry wykonuje dany","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_4205","question":"dlaczego niekt\u00f3rzy polacy decydowali si\u0119 na podpisanie volkslisty?","answer":"Ze wzgl\u0119d\u00f3w humanitarnych oraz zagro\u017cenia \u017cycia ludno\u015bci na \u015al\u0105sku w wypadku odmowy wpisania na volklist\u0119","context":"grupy 17,2%, do III grupy 70,3% i do IV grupy 4,2% (stan z ko\u0144ca 1942). Ze wzgl\u0119d\u00f3w humanitarnych oraz zagro\u017cenia \u017cycia ludno\u015bci na \u015al\u0105sku w wypadku odmowy wpisania na volklist\u0119 Rz\u0105d Rzeczypospolitej Polskiej na uchod\u017astwie popar\u0142 stanowisko tych, kt\u00f3rzy jednak zdecydowali si\u0119 z\u0142o\u017cy\u0107 wnioski o niemieckim pochodzeniu. Genera\u0142 W\u0142adys\u0142aw Sikorski og\u0142osi\u0142 nawet na ten temat specjaln\u0105 dyrektyw\u0119 og\u0142aszan\u0105 drog\u0105 radiow\u0105. Stanowisko to podziela\u0142y polskie organizacje niepodleg\u0142o\u015bciowe oraz Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki na \u015al\u0105sku w osobie biskupa diecezjalnego katowickiego Stanis\u0142awa Adamskiego. Odmienne stanowisko przyj\u0119li cz\u0142onkowie ruchu komunistycznego na terenie okupowanej Polski, kt\u00f3rzy uznawali przyj\u0119cie volklisty jako jednoznaczny akt zdrady. == S\u0142u\u017cba wojskowa == Wszyscy wpisani na niemieck\u0105 list\u0119 narodowo\u015bciow\u0105 podlegali prawu niemieckiemu. Oznacza\u0142o to, \u017ce byli oni powo\u0142ywani do s\u0142u\u017cby we wszystkich formacjach","start_idx":72,"end_idx":177}
{"id":"mrc_4206","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w polsce w 1998 roku?","answer":"Rz\u0105d Jerzego Buzka","context":"Rz\u0105d Jerzego Buzka \u2013 Rada Ministr\u00f3w pod kierownictwem premiera Jerzego Buzka, urz\u0119duj\u0105ca od 31 pa\u017adziernika 1997 do 19 pa\u017adziernika 2001. Jerzy Buzek zosta\u0142 desygnowany na premiera przez prezydenta Aleksandra Kwa\u015bniewskiego w dniu 17 pa\u017adziernika 1997, po wyborach parlamentarnych, w kt\u00f3rych koalicja prawicowych formacji \u2013 Akcja Wyborcza Solidarno\u015b\u0107 \u2013 uzyska\u0142a 201 mandat\u00f3w w Sejmie. Obj\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 po ust\u0105pieniu rz\u0105du W\u0142odzimierza Cimoszewicza. 31 pa\u017adziernika 1997 zosta\u0142 zaprzysi\u0119\u017cony ca\u0142y sk\u0142ad Rady Ministr\u00f3w. 10 listopada 1997 premier Jerzy Buzek wyg\u0142osi\u0142 expos\u00e9. 11 listopada Sejm udzieli\u0142 wotum zaufania. Rz\u0105d popar\u0142y w g\u0142osowaniu kluby Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107 i Unii Wolno\u015bci, kt\u00f3re tworzy\u0142y koalicj\u0119 rz\u0105dz\u0105c\u0105. Przeciw opowiedzia\u0142y si\u0119 kluby Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. W g\u0142osowaniu nie wzi\u0119li udzia\u0142u pos\u0142owie ko\u0142a Ruchu Odbudowy Polski. Unia","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_4207","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 bitwa pod rac\u0142awicami?","answer":"4 kwietnia 1794","context":"Bitwa pod Rac\u0142awicami \u2013 zbrojne starcie wojsk polskich, pod dow\u00f3dztwem naczelnika Tadeusza Ko\u015bciuszki z wojskami rosyjskimi, pod dow\u00f3dztwem genera\u0142a majora Aleksandra Tormasowa. Bitwa mia\u0142a miejsce 4 kwietnia 1794, w czasie insurekcji ko\u015bciuszkowskiej, pod wsi\u0105 Rac\u0142awice, znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 obecnie w powiecie miechowskim, w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim. W wyniku wygranej wojsk polskich, pomimo niezbyt du\u017cego znaczenia militarnego, pozwoli\u0142a podnie\u015b\u0107 morale powsta\u0144c\u00f3w ju\u017c w dwana\u015bcie dni po rozpocz\u0119ciu powstania. == Przed bitw\u0105 == Wed\u0142ug plan\u00f3w wybuch powstania mia\u0142 nast\u0105pi\u0107 zaraz po przegranej wojnie polsko-rosyjskiej w 1792, lecz jeszcze we wrze\u015bniu 1793 Tadeusz Ko\u015bciuszko uzna\u0142 przygotowania za niewystarczaj\u0105ce. Wybuch powstania mia\u0142 nast\u0105pi\u0107 przed redukcj\u0105 armii polskiej do 2/5 stan\u00f3w z 1792 roku w Krakowie dla odci\u0105gni\u0119cia si\u0142 rosyjskich od Warszawy, umo\u017cliwiaj\u0105c wyzwolenie ludnej, bogatej i","start_idx":198,"end_idx":213}
{"id":"mrc_4208","question":"w jaki spos\u00f3b b\u00f3g zawar\u0142 na pustyni przymierze z izraelem?","answer":"B\u00f3g przekaza\u0142 Izraelitom za po\u015brednictwem Moj\u017cesza Dekalog i Kodeks Przymierza.","context":"drog\u0119 zamiast najkr\u00f3tszej wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza \u015ar\u00f3dziemnego, aby dotrze\u0107 do g\u00f3ry Synaj (Horeb). Centralnym punktem w\u0119dr\u00f3wki przez pustyni\u0119 by\u0142o przymierze mi\u0119dzy Jahwe a narodem wybranym na tej g\u00f3rze. W\u00f3wczas B\u00f3g przekaza\u0142 Izraelitom za po\u015brednictwem Moj\u017cesza Dekalog i Kodeks Przymierza. W czasie spotkania Moj\u017cesza z Bogiem Izraelici praktykowali kult z\u0142otego cielca, przez co konieczne by\u0142o odnowienie przymierza. Widomym znakiem przymierza sta\u0142a si\u0119 Arka Przymierza przechowywana w Namiotu Spotkania. Moj\u017cesz ju\u017c wcze\u015bniej by\u0142 w tym miejscu, jako uciekinier z Egiptu, pas\u0105c owce Jetry. Tu mia\u0142o miejsce objawienie w krzewie gorej\u0105cym i powo\u0142anie go na wyzwoliciela Izraelit\u00f3w. W\u00f3wczas B\u00f3g ujawni\u0142 swoje imi\u0119 \u2013 Jahwe, zapisywane jako tetragram, a oznaczaj\u0105ce \"Jestem, kt\u00f3ry jestem\". Po wydarzeniach na g\u00f3rze Synaj Izraelici skierowali si\u0119 ponownie w stron\u0119","start_idx":210,"end_idx":289}
{"id":"mrc_4209","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w liczy polska?","answer":"W okresie mi\u0119dzy 1921, a wybuchem II wojny \u015bwiatowej liczba ludno\u015bci wzros\u0142a z 27,2 mln do 35,2 mln.","context":"liczy\u0142o co najmniej 13\u201314 mln mieszka\u0144c\u00f3w, przy czym przez ca\u0142y okres wsp\u00f3lnej pa\u0144stwowo\u015bci z Litw\u0105 znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci stanowi\u0142y osoby pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 innym j\u0119zykiem ni\u017c polski (w ko\u0144cu XVIII wieku by\u0142o ich ok. 60%). Po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci w granicach Polski znalaz\u0142o si\u0119 kilka milion\u00f3w os\u00f3b o innej ni\u017c polska narodowo\u015bci, tak wi\u0119c Polska przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 by\u0142a krajem wielonarodowo\u015bciowym, gdzie mniejszo\u015bci stanowi\u0142y powy\u017cej 30% ludno\u015bci. W okresie mi\u0119dzy 1921, a wybuchem II wojny \u015bwiatowej liczba ludno\u015bci wzros\u0142a z 27,2 mln do 35,2 mln. Jednak zmiany granic Polski po wojnie oraz przesiedlenia sprawi\u0142y, \u017ce obecnie Polska jest krajem nieomal\u017ce jednolitym etnicznie. Wszystkie mniejszo\u015bci narodowe \u0142\u0105cznie nie przekraczaj\u0105 3% ludno\u015bci. Po II wojnie \u015bwiatowej w Polsce zanotowano niespotykany nigdzie indziej (poza","start_idx":458,"end_idx":558}
{"id":"mrc_4210","question":"z czyjej inicjatywy mia\u0142 miejsce zjazd?","answer":"z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego","context":"Uczta u Wierzynka \u2013 przyj\u0119cie zorganizowane w Krakowie przez krakowsk\u0105 rad\u0119 miejsk\u0105 i Miko\u0142aja Wierzynka w trakcie spotkania europejskich monarch\u00f3w i ksi\u0105\u017c\u0105t oko\u0142o 22\u201327 wrze\u015bnia 1364, zwo\u0142anego z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego. == Zjazd monarch\u00f3w == W zje\u017adzie wzi\u0119li udzia\u0142: cesarz (jednocze\u015bnie kr\u00f3l czeski) Karol IV, kr\u00f3lowie: Ludwik W\u0119gierski, Piotr cypryjski, oraz liczni ksi\u0105\u017c\u0119ta: ksi\u0105\u017c\u0119 austriacki Rudolf IV Za\u0142o\u017cyciel, ksi\u0105\u017c\u0119 mazowiecki Siemowit III, ksi\u0105\u017c\u0119 opolski W\u0142adys\u0142aw Opolczyk, ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bwidnicki Bolko II Ma\u0142y, ksi\u0105\u017c\u0119 wo\u0142ogosko-s\u0142upski Bogus\u0142aw V z synem Ka\u017akiem s\u0142upskim, margrabiowie brandenburscy Ludwik VI Rzymianin i Otto V Leniwy. Wbrew dawnym sugestiom historyk\u00f3w, nieobecny by\u0142 w\u00f3wczas Waldemar IV du\u0144ski. Pretekstem do zwo\u0142ania zjazdu krakowskiego by\u0142a zapewne kwestia krucjaty antytureckiej, w czym szczeg\u00f3lnie zainteresowany by\u0142 uczestnicz\u0105cy w uczcie kr\u00f3l Cypru Piotr","start_idx":195,"end_idx":232}
{"id":"mrc_4211","question":"kt\u00f3re partie s\u0105 w opozycji?","answer":"sprzeciwiaj\u0105cych si\u0119 polityce rz\u0105du lub wi\u0119kszo\u015bci parlamentarnej","context":"Opozycja \u2013 ugrupowanie lub grupa ugrupowa\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci partii politycznych, sprzeciwiaj\u0105cych si\u0119 polityce rz\u0105du lub wi\u0119kszo\u015bci parlamentarnej, krytykuj\u0105ca dominuj\u0105ce ideologie czy instytucje. Nie narusza przy tym prawa ani zasad gry wyborczej i parlamentarnej. Opozycja polityczna nie tworzy rz\u0105du i d\u0105\u017cy do przej\u0119cia w\u0142adzy. Partie, kt\u00f3re nie wesz\u0142y do parlamentu, nazywa si\u0119 \u201eopozycj\u0105 pozaparlamentarn\u0105\u201d. Przyw\u00f3dc\u0105 opozycji jest zazwyczaj lider najwi\u0119kszej partii opozycyjnej. W Wielkiej Brytanii opozycja tworzy Gabinet Cieni, tzn. wybiera osoby, kt\u00f3re zdaniem partii opozycyjnej obj\u0119\u0142yby odpowiednie stanowiska rz\u0105dowe, gdyby ostatnie wybory by\u0142y wygrane przez ni\u0105. Ka\u017cdy minister ma zatem swojego odpowiednika w opozycji. Nie posiada on \u017cadnych uprawnie\u0144, m\u00f3wi tylko wyborcom, jak on zachowa\u0142by si\u0119 w danej sytuacji. Przyw\u00f3dca opozycji otrzymuje uposa\u017cenie w wysoko\u015bci zbli\u017conej do po\u0142owy uposa\u017cenia premiera.","start_idx":81,"end_idx":146}
{"id":"mrc_4212","question":"jak d\u0142ugie jest jelito cienkie?","answer":"\u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m","context":"Jelito cienkie (\u0142ac. \"intestinum tenue\") \u2013 najd\u0142u\u017csza cz\u0119\u015b\u0107 przewodu pokarmowego, po\u0142o\u017cona pomi\u0119dzy \u017co\u0142\u0105dkiem a jelitem grubym, od kt\u00f3rego oddziela si\u0119 poprzez zastawk\u0119 kr\u0119tniczo-k\u0105tnicz\u0105. W obr\u0119bie jamy brzusznej jelito cienkie zajmuje okolic\u0119 p\u0119pkow\u0105, podbrzuszn\u0105 i obie okolice biodrowe, a cz\u0119\u015bciowo te\u017c miednic\u0119 ma\u0142\u0105. Jego d\u0142ugo\u015b\u0107 jest osobniczo zmienna, zale\u017cy te\u017c od wieku i od stanu skurczu b\u0142ony mi\u0119\u015bniowej. \u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m, natomiast na zw\u0142okach wynosi ona od 6 do 8. \u015arednica (czyli inaczej \u015bwiat\u0142o jelita) ma oko\u0142o 3 cm. U noworodk\u00f3w i dzieci jelito cienkie jest stosunkowo d\u0142u\u017csze ni\u017c u doros\u0142ych \u2013 przypuszczalnie w zwi\u0105zku z wi\u0119ksz\u0105 pojemno\u015bci\u0105 jamy brzusznej. == Podzia\u0142 anatomiczny == Jelito cienkie dzielimy na trzy podstawowe cz\u0119\u015bci. S\u0105 to, kolejno: dwunastnica, jelito czcze","start_idx":416,"end_idx":457}
{"id":"mrc_4213","question":"kiedy zawody lekkoatletyczne?","answer":"pomi\u0119dzy 15 a 24 lipca 2022 roku.","context":"18. Mistrzostwa \u015awiata w Lekkoatletyce \u2013 zawody lekkoatletyczne, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w stanie Oregon, w miastach Eugene i Portland, na zachodnim wybrze\u017cu Stan\u00f3w Zjednoczonych pomi\u0119dzy 15 a 24 lipca 2022 roku. Pierwotnie mistrzostwa mia\u0142y zosta\u0107 rozegrane od 8 do 15 sierpnia 2021 roku. W zwi\u0105zku z pandemi\u0105 COVID-19 w marcu 2020 roku Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski zdecydowa\u0142 o przeniesieniu Igrzysk XXXII Olimpiady w Tokio na lato 2021. Ta decyzja wywo\u0142a\u0142a spekulacje o mo\u017cliwej zmianie terminu lekkoatletycznych mistrzostw \u015bwiata. == Wyb\u00f3r organizatora == Organizatora mistrzostw Rada Mi\u0119dzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych (IAAF) wybra\u0142a 16 kwietnia 2015 podczas posiedzenia w Pekinie. Eugene by\u0142o kandydatem do organizacji lekkoatletycznych mistrzostw \u015bwiata w roku 2019 jednak jesieni\u0105 2014 przegra\u0142o walk\u0119 ze stolic\u0105 Kataru Ad-Dauh\u0105. Decyzja Rady IAAF","start_idx":172,"end_idx":205}
{"id":"mrc_4214","question":"kto skomponowa\u0142 ave maria?","answer":"skomponowana przez W\u0142adimira Wawi\u0142owa","context":"Ave Maria \u2013 pie\u015b\u0144 skomponowana przez W\u0142adimira Wawi\u0142owa, rozpowszechniona jako Ave Maria Giulia Cacciniego, wykorzystuj\u0105ca fragment tekstu modlitwy Zdrowa\u015b Maryjo. Jest jedn\u0105 z najwi\u0119kszych mistyfikacji muzycznych, dor\u00f3wnuj\u0105cych popularno\u015bci\u0105 innym tego typu, jak Adagio Albinoniego, koncertowi skrzypcowemu \"Adelaide\" Mozarta, czy arii \"Piet\u00e0, Signore\" Stradelliego. == Historia powstania == W rzeczywisto\u015bci ten utw\u00f3r zosta\u0142 skomponowany ok. roku 1970 przez radzieckiego gitarzyst\u0119 i lutnist\u0119 W\u0142adimira Wawi\u0142owa (1925-1973) i jako \u201eutw\u00f3r anonimowy XVI wieku\u201d znalaz\u0142 si\u0119 na p\u0142ycie Wawi\u0142owa \"\u041b\u044e\u0442\u043d\u0435\u0432\u0430\u044f \u043c\u0443\u0437\u044b\u043a\u0430 XVI-XVII \u0432\u0435\u043a\u043e\u0432\" (\"Muzyka lutniowa XVI-XVII w.\"; Mie\u0142odija 33 \u0421\u041c 02059-60/Stereo, 1972) w uk\u0142adzie na lutni\u0119, organy i mezzo-sopran. Mistyfikacja wysz\u0142a na jaw, gdy okaza\u0142o si\u0119, \u017ce \u017cadna z kompozycji, opr\u00f3cz jednej melodii ludowej, nie pochodzi spod pi\u00f3ra zadeklarowanych kompozytor\u00f3w. Jej rozpowszechnianiu i popularyzacji","start_idx":18,"end_idx":55}
{"id":"mrc_4215","question":"co obecnie znajduje si\u0119 w pa\u0142acu kultury i nauki?","answer":"Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej.","context":"Pa\u0142ac Kultury i Nauki, PKiN (do 1956 Pa\u0142ac Kultury i Nauki im. J\u00f3zefa Stalina) \u2013 drugi pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci ca\u0142kowitej budynek w Polsce. Znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dmie\u015bciu Warszawy, przy placu Defilad 1. W\u0142a\u015bcicielem gmachu jest miasto sto\u0142eczne Warszawa, zarz\u0105dza nim miejska sp\u00f3\u0142ka Zarz\u0105d Pa\u0142acu Kultury i Nauki Sp. z o.o. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej. W 2007 budynek zosta\u0142 wpisany do rejestru zabytk\u00f3w. Pa\u0142ac stanowi\u0142 \u201edar narodu radzieckiego dla narodu polskiego\u201d. Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955 wed\u0142ug projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, kt\u00f3ry inspirowa\u0142 si\u0119 moskiewskimi drapaczami chmur (znanymi poza Rosj\u0105 jako Siedem Si\u00f3str), wzorowanymi na ameryka\u0144skich wie\u017cowcach w stylu \"art d\u00e9co\". Architektonicznie jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu. Razem ze wspornikiem antenowym, b\u0119d\u0105cym","start_idx":319,"end_idx":395}
{"id":"mrc_4216","question":"kto objawi\u0142 si\u0119 j\u00f3zefowi?","answer":"Anio\u0142 Pa\u0144ski","context":"Sen \u015bwi\u0119tego J\u00f3zefa (\"Anio\u0142 ukazuj\u0105cy si\u0119 \u015bw. J\u00f3zefowi\") \u2013 obraz francuskiego malarza Georges\u2019a de La Toura. Dzie\u0142o jest sygnowane. Od 1810 r. znajduje si\u0119 w Mus\u00e9e des Beaux-Arts w Nantes. == Temat obrazu == Wed\u0142ug Nowego Testamentu Anio\u0142 trzykrotnie nawiedza\u0142 \u015bw. J\u00f3zefa podczas snu. Za ka\u017cdym razem przynosi\u0142 specjalny przekaz i wskaz\u00f3wki od Boga, kt\u00f3re pomaga\u0142y mu w podejmowaniu trudnych decyzji. Po raz pierwszy Anio\u0142 nawiedzi\u0142 J\u00f3zefa, gdy ten dowiedzia\u0142 si\u0119, i\u017c Maria jest brzemienna i chcia\u0142 j\u0105 oddali\u0107. W\u00f3wczas us\u0142ysza\u0142 g\u0142os: Po raz drugi pos\u0142aniec Boga ostrzeg\u0142 J\u00f3zefa przed zbrodniczym zamiarem Heroda, maj\u0105cego zamiar zg\u0142adzi\u0107 Zbawiciela: \"(...) Anio\u0142 Pa\u0144ski ukaza\u0142 si\u0119 J\u00f3zefowi we \u015bnie i rzek\u0142: Wsta\u0144, we\u017a Dzieci\u0119 i Jego Matk\u0119 i uchod\u017a do Egiptu\". W trzecim \u015bnie,","start_idx":657,"end_idx":669}
{"id":"mrc_4217","question":"jak du\u017ca jest macica?","answer":"Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g.","context":"Macica () \u2013 nieparzysty narz\u0105d, o kszta\u0142cie zbli\u017conym do sp\u0142aszczonej gruszki, s\u0142u\u017c\u0105cy do przyj\u0119cia zap\u0142odnionego jaja oraz rozwoju p\u0142odu i wydalenia go poza ustr\u00f3j matczyny po zako\u0144czeniu rozwoju. Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g. == Anatomia == Macica jest po\u0142o\u017cona po\u015brodku jamy miednicy mniejszej mi\u0119dzy odbytnic\u0105 i p\u0119cherzem moczowym. W macicy wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwie powierzchnie i dwa brzegi. Powierzchnia przednia jest sp\u0142aszczona i nosi nazw\u0119 powierzchni p\u0119cherzowej, natomiast wypuk\u0142a powierzchnia tylna stanowi powierzchni\u0119 jelitow\u0105. Obie powierzchnie schodz\u0105 si\u0119 w brzegu prawym i lewym. ===Podzia\u0142 anatomiczny macicy=== * trzon macicy - zbudowany jest g\u0142\u00f3wnie z mi\u0119\u015bni g\u0142adkich. Jego wewn\u0119trzne \u015bciany","start_idx":198,"end_idx":358}
{"id":"mrc_4218","question":"jak brzmia\u0142a zagadka sfinksa?","answer":"\u201eCo to za zwierz\u0119, kt\u00f3re rano chodzi na czterech nogach, w po\u0142udnie na dw\u00f3ch, a wieczorem na trzech?\u201d","context":"Sfinks \u2013 w mitologii greckiej uskrzydlony potw\u00f3r o ciele lwa oraz g\u0142owie i piersiach kobiety. Wed\u0142ug Hezjoda c\u00f3rka Chimery i Ortrosa, w innych przekazach \u2013 c\u00f3rka Tyfona i Echidny. Pilnowa\u0142a dost\u0119pu do Teb, siedz\u0105c na skale w w\u0105wozie i po\u017ceraj\u0105c ludzi, kt\u00f3rzy nie potrafili rozwi\u0105za\u0107 jej zagadki. Zadawa\u0142a pytanie, kt\u00f3rego nauczy\u0142a si\u0119 od muz: \u201eCo to za zwierz\u0119, kt\u00f3re rano chodzi na czterech nogach, w po\u0142udnie na dw\u00f3ch, a wieczorem na trzech?\u201d Edyp po wr\u00f3\u017cebnym \u015bnie rozwi\u0105za\u0142 jej zagadk\u0119 odpowiadaj\u0105c, \u017ce to cz\u0142owiek (dzie\u0144 to \u017cycie cz\u0142owieka, kt\u00f3ry w dzieci\u0144stwie raczkuje, jako doros\u0142y chodzi na dw\u00f3ch nogach, a na staro\u015b\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa trzeciej nogi, czyli laski). Rozwi\u0105zanie zagadki spowodowa\u0142o \u015bmier\u0107 potwora, kt\u00f3ry rzuci\u0142 si\u0119 w przepa\u015b\u0107. Sfinks zadawa\u0142a jeszcze jedno","start_idx":343,"end_idx":444}
{"id":"mrc_4219","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 bia\u0142a czarownica?","answer":"Jadis","context":"Jadis (z j\u0119zyka perskiego \u201eczarownica\u201d), zwana Bia\u0142\u0105 Czarownic\u0105 \u2013 posta\u0107 fikcyjna, stworzona przez C.S. Lewisa w cyklu ksi\u0105\u017cek \"Opowie\u015bci z Narnii\". Okre\u015blenie Bia\u0142a Czarownica wi\u0105\u017ce si\u0119 z jej bardzo blad\u0105 sk\u00f3r\u0105. W ekranizacjach w jej rol\u0119 wcieli\u0142y si\u0119 Barbara Kellerman (\"Lew, czarownica i stara szafa\", 1988) oraz Tilda Swinton (\"Lew, czarownica i stara szafa\", 2005; \"Ksi\u0105\u017c\u0119 Kaspian\", 2008; \"Podr\u00f3\u017c W\u0119drowca do \u015awitu\", 2010). == Charakterystyka == Bia\u0142a Czarownica pojawia si\u0119 jako antagonistka w pierwszej cz\u0119\u015bci \"Opowie\u015bci z Narnii\". Wed\u0142ug s\u0142\u00f3w pana Bobra mia\u0142a wywodzi\u0107 si\u0119 od olbrzym\u00f3w i - jako potomkini Lilit - d\u017cin\u00f3w. Dzi\u0119ki magii, kt\u00f3ra pozwala jej utrzymywa\u0107 w Narnii wieczn\u0105 zim\u0119 oraz zmienia\u0107 \u017cywe istoty w kamienie zaprowadzi\u0142a w Narnii rz\u0105dy terroru. Na swoje us\u0142ugi mia\u0142a tak\u017ce","start_idx":0,"end_idx":5}
{"id":"mrc_4220","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 teatr narodowy w warszawie?","answer":"kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta","context":"Teatr Narodowy \u2013 najstarszy istniej\u0105cy do dzi\u015b teatr w Polsce, za\u0142o\u017cony w 1765 w Warszawie przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego. Teatr Narodowy jest dzisiaj jednym z czterech teatr\u00f3w o statusie instytucji narodowej, o szczeg\u00f3lnym znaczeniu dla polskiej kultury \u2013 podlega bezpo\u015brednio Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Minister powo\u0142uje jego dyrektora. Opr\u00f3cz Teatru Narodowego w Warszawie, podobny status posiada jeszcze jeden teatr dramatyczny, Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie oraz dwa teatry operowe Teatr Wielki \u2013 Opera Narodowa w Warszawie, z kt\u00f3rym Teatr Narodowy dzieli gmach przy placu Teatralnym oraz Polska Opera Kr\u00f3lewska. Dyrektorem Teatru jest Krzysztof Toro\u0144czyk (od 1998 roku), dyrektorem artystycznym Jan Englert (od 2003 roku). == Historia == === Pocz\u0105tki (1764\u20131778) === Pocz\u0105tki Teatru Narodowego si\u0119gaj\u0105","start_idx":97,"end_idx":121}
{"id":"mrc_4221","question":"w jakiej miejscowo\u015bci jest energylandia?","answer":"Zatorze","context":"Energylandia \u2013 tematyczny park rozrywki po\u0142o\u017cony w Zatorze w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Najwi\u0119kszy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sze\u015b\u0107 stref tematycznych znajduje si\u0119 ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki g\u00f3rskie, liczne karuzele i urz\u0105dzenia ekstremalne, a tak\u017ce restauracje, bary, sklepy z pami\u0105tkami oraz sceny, na kt\u00f3rych prezentowane s\u0105 kr\u00f3tkie widowiska. Od 2016 w sk\u0142ad parku wchodzi park wodny \"Energylandia Water Park\". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon \u2013 pierwsz\u0105 polsk\u0105 odwr\u00f3con\u0105 kolejk\u0119 g\u00f3rsk\u0105 z poci\u0105gami poruszaj\u0105cymi si\u0119 pod torem zamiast ponad nim. Kolejk\u0119 zbudowa\u0142a firma Vekoma. We wrze\u015bniu 2015 roku otwarto drugi odwr\u00f3cony rollercoaster pod nazw\u0105 Mayan, o","start_idx":51,"end_idx":58}
{"id":"mrc_4222","question":"co by\u0142o skutkiem pierwszej wyprawy krzy\u017cowej?","answer":"podb\u00f3j teren\u00f3w le\u017c\u0105cych poza obszarem Europy","context":"Pierwsza wyprawa krzy\u017cowa (pierwsza krucjata) \u2013 wyprawa wojenna, kt\u00f3ra zapocz\u0105tkowa\u0142a okres zbrojnych krucjat, rozpocz\u0119tych przez papie\u017ca Urbana II od apelu na synodzie w Clermont 27 listopada 1095 roku. Wyprawa wyruszy\u0142a w 1096 roku, z podw\u00f3jnie obranym celem \u2013 zdobycia Jerozolimy i Ziemi \u015awi\u0119tej oraz uwolnienia wschodnich chrze\u015bcijan spod islamskiej w\u0142adzy. Wszystko zacz\u0119\u0142o si\u0119 za spraw\u0105 cesarza bizanty\u0144skiego Aleksego I Komnena i jego apelu do Ko\u015bcio\u0142a rzymskiego i zachodniego rycerstwa o pomoc w walce z Turkami seld\u017cuckimi o odzyskanie utraconych ziem w Anatolii. Wezwanie o pomoc szybko przerodzi\u0142o si\u0119 w masow\u0105 migracj\u0119 z Zachodu i w podb\u00f3j teren\u00f3w le\u017c\u0105cych poza obszarem Europy. Zar\u00f3wno rycerstwo, jak i ch\u0142opstwo wyruszy\u0142o z wielu zak\u0105tk\u00f3w Europy Zachodniej, l\u0105dem i drog\u0105 morsk\u0105 ku Jerozolimie, by ostatecznie","start_idx":646,"end_idx":690}
{"id":"mrc_4223","question":"jakie s\u0105 cechy organizm\u00f3w \u017cywych?","answer":"istota \u017cywa charakteryzuj\u0105ca si\u0119 procesami \u017cyciowymi (przede wszystkim przemian\u0105 materii), kt\u00f3rej cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe tworz\u0105 funkcjonaln\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107 (indywiduum) zdoln\u0105 do samodzielnego \u017cycia.","context":"Organizm \u2013 istota \u017cywa charakteryzuj\u0105ca si\u0119 procesami \u017cyciowymi (przede wszystkim przemian\u0105 materii), kt\u00f3rej cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe tworz\u0105 funkcjonaln\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107 (indywiduum) zdoln\u0105 do samodzielnego \u017cycia. Badaniem r\u00f3\u017cnorodno\u015bci organizm\u00f3w i ich klasyfikowaniem zajmuje si\u0119 systematyka organizm\u00f3w. Szcz\u0105tki organizm\u00f3w wymar\u0142ych w odpowiednich warunkach tworz\u0105 skamienia\u0142o\u015bci. Zesp\u00f3\u0142 cech organizmu, na kt\u00f3re wp\u0142ywaj\u0105 czynniki \u015brodowiskowe i genotyp, nazywa si\u0119 fenotypem. == Najwi\u0119ksze i najstarsze organizmy == Najwi\u0119kszy do tej pory odkryty organizm to grzyb opie\u0144ka ciemna \u2013 grzybnia jednego z osobnik\u00f3w ma ok. 9 kilometr\u00f3w kwadratowych. Organizmy rosn\u0105ce klonalnie mog\u0105 osi\u0105ga\u0107 olbrzymie rozmiary (poszczeg\u00f3lne ramety trawy morskiej \"Posidonia oceanica\" s\u0105 oddalone od siebie nawet o 15 km) i \u017cy\u0107 setki tysi\u0119cy, a nawet miliony lat.","start_idx":11,"end_idx":195}
{"id":"mrc_4224","question":"jak nazywa si\u0119 pe\u0142ny obr\u00f3t tancerza wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi?","answer":"Piruet","context":"Piruet (z franc. \"Pirouette\") \u2013 obr\u00f3t wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi, wykonywany przez tancerzy. Piruet mo\u017ce by\u0107 wykonywany z r\u00f3\u017cnych pozycji - w ta\u0144cu zazwyczaj pozycj\u0105 wyj\u015bciow\u0105 jest pierwsza pozycja klasyczna. Pierwsz\u0105 wykonawczyni\u0105 piruetu by\u0142a Niemka, Anna Hainel, tancerka klasyczna z epoki o\u015bwiecenia. Piruety s\u0105 elementem nie tylko uk\u0142adu baletowego, lecz wyst\u0119puj\u0105 w innych odmianach ta\u0144ca, jak r\u00f3wnie\u017c w niekt\u00f3rych dyscyplinach sportowych, takich jak: gimnastyka artystyczna i sportowa, czy \u0142y\u017cwiarstwo i wrotkarstwo figurowe. Tzw. piruety wykonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c na specjalnych pokazach konie.","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_4225","question":"kto jest patronem chorych?","answer":"\u015aw. Katarzyna","context":"Komuni\u0119 \u015bw. (co by\u0142o wtedy rzadko\u015bci\u0105). Swoimi mod\u0142ami uprosi\u0142a nawr\u00f3cenie dla m\u0119\u017ca, kt\u00f3ry nast\u0119pnie wst\u0105pi\u0142 do III Zakonu \u015bw. Franciszka i wraz z \u017con\u0105 opatrywa\u0142 biedak\u00f3w w szpitalu. Opiekowa\u0142a si\u0119 chorymi w czasie zarazy w 1497 do 1501. == Dzie\u0142a == Katarzyna Genu\u0144ska jest autork\u0105 pism: * \"Dialog mi\u0119dzy dusz\u0105 a cia\u0142em, mi\u0142o\u015b\u0107 w\u0142asna, duch, ludzko\u015b\u0107 i B\u00f3g\", * \"Traktat o czy\u015b\u0107cu\" * \"\u017bycie i nauka\". == Kult == Zosta\u0142a beatyfikowana przez Klemensa X 6 kwietnia 1675 r. Kanonizowana 16 czerwca 1737 przez papie\u017ca Klemensa XII. == Patronat == \u015aw. Katarzyna jest patronk\u0105 Genui od 1684 roku. W 1944 roku papie\u017c Pius XII og\u0142osi\u0142 j\u0105 patronk\u0105 chorych i szpitali. == Dzie\u0144 obchod\u00f3w == Jej wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 15 wrze\u015bnia.","start_idx":542,"end_idx":555}
{"id":"mrc_4226","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a pierwsza gra komputerowa?","answer":"1947","context":"Historia gier komputerowych \u2013 interaktywnych program\u00f3w komputerowych s\u0142u\u017c\u0105cych do cel\u00f3w rozrywkowych \u2013 obejmuje okres od 1947 roku, kiedy wynaleziono pierwszy prototyp gry elektronicznej. Do 1972 roku gry komputerowe by\u0142y produkcjami akademickimi, a do masowego obiegu wesz\u0142y za spraw\u0105 gry \"Pong\". Dzi\u0119ki jego popularno\u015bci powsta\u0142y platformy do gry \u2013 automaty i konsole, a od lat 80. XX wieku tak\u017ce komputery osobiste. Od lat 90. XX wieku gry komputerowe zacz\u0119\u0142y masowo obs\u0142ugiwa\u0107 rozgrywk\u0119 sieciow\u0105 oraz grafik\u0119 tr\u00f3jwymiarow\u0105, staj\u0105c si\u0119 produktem masowym. W\u015br\u00f3d najnowszych tendencji nale\u017cy wyr\u00f3\u017cni\u0107 cyfrow\u0105 dystrybucj\u0119 rozrywki elektronicznej oraz rozw\u00f3j gier spo\u0142eczno\u015bciowych i mobilnych. == Pocz\u0105tki gier komputerowych == Prototypem gry komputerowej by\u0142 wynaleziony w 1947 roku przez Amerykan\u00f3w Thomasa A. Goldsmitha Jr. i Estle Raya program \"Cathode-Ray Tube Amusement","start_idx":121,"end_idx":125}
{"id":"mrc_4227","question":"gdzie rozgrywa sie romeo i julia?","answer":"Historia toczy si\u0119 w Weronie i Mantui.","context":"Romeo i Julia \u2013 dramat angielskiego pisarza Williama Szekspira napisany we wczesnym stadium jego kariery. Przedstawia histori\u0119 tragicznej mi\u0142o\u015bci dwojga m\u0142odych ludzi, kt\u00f3rzy stali si\u0119 wzorcami romantycznych kochank\u00f3w. Historia toczy si\u0119 w Weronie i Mantui. \u0179r\u00f3de\u0142 utworu nale\u017cy doszukiwa\u0107 si\u0119 we w\u0142oskiej opowie\u015bci romantycznej Mattea Bandella (\"Le tre parti de le Novelle del Bandello, 1554\"), przet\u0142umaczonej wierszem na angielski w \"The Tragicall Historye of Romeus and Juliet\" (1562) przez Arthura Brooke\u2019a oraz proz\u0105 w \"Palace of Pleasure\" (1582) przez Williama Paintera. Szekspir zapo\u017cycza\u0142 z obu tych pozycji dodaj\u0105c przy tym postaci w\u0142asnego pomys\u0142u, takie jak Merkucjo czy Parys, celem wzbogacenia fabu\u0142y. Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce dramat powstawa\u0142 w latach 1591\u20131595, za\u015b po raz pierwszy zosta\u0142 opublikowany w 1597 roku w formacie","start_idx":219,"end_idx":257}
{"id":"mrc_4228","question":"jakie dzia\u0142ania mo\u017ce wykonywa\u0107 dru\u017cyna atakuj\u0105ca w pi\u0142ce r\u0119cznej?","answer":"Pi\u0142ka mo\u017ce by\u0107 rzucana, popychana, \u0142apana, uderzana i zatrzymywana.","context":"Pi\u0142ka r\u0119czna (potocznie pol. szczypiorniak, ) \u2013 zespo\u0142owa dyscyplina sportu (gra dru\u017cynowa), uprawiana na ca\u0142ym \u015bwiecie \u2013 zar\u00f3wno przez kobiety, jak i przez m\u0119\u017cczyzn \u2013 w kt\u00f3rej bior\u0105 udzia\u0142 dwie dru\u017cyny po 7 zawodnik\u00f3w ka\u017cda. Celem gry jest zdobycie jak najwi\u0119kszej liczby bramek. Pi\u0142ka mo\u017ce by\u0107 rzucana, popychana, \u0142apana, uderzana i zatrzymywana. Zawodnicy, opr\u00f3cz bramkarzy, nie maj\u0105 prawa zrobi\u0107 wi\u0119cej ni\u017c 3 kroki z pi\u0142k\u0105 w r\u0119kach, co wymusza bieg z koz\u0142owaniem i liczne podania. Bramkarze wychodz\u0105c z pola bramkowego, staj\u0105 si\u0119 zawodnikami ofensywnymi i obowi\u0105zuj\u0105 ich w\u00f3wczas identyczne prawa jak pozosta\u0142ych zawodnik\u00f3w (\u0142\u0105cznie z brakiem mo\u017cliwo\u015bci powrotu z pi\u0142k\u0105 w pole karne). == Historia == \u0179r\u00f3de\u0142 pi\u0142ki r\u0119cznej nale\u017cy szuka\u0107 w dalekiej przesz\u0142o\u015bci. Gry takie jak: \"urania\" w staro\u017cytnej","start_idx":281,"end_idx":348}
{"id":"mrc_4229","question":"w kt\u00f3rym roku zgin\u0119\u0142a ksi\u0119\u017cna diana?","answer":"31 sierpnia 1997","context":"Piti\u00e9-Salp\u00eatri\u00e9re, gdzie ratowano jej \u017cycie i zdrowie. Obra\u017cenia wewn\u0119trzne okaza\u0142y si\u0119 jednak zbyt rozleg\u0142e, a ksi\u0119\u017cna zmar\u0142a w niedziel\u0119, 31 sierpnia 1997 o godz. 4:00, maj\u0105c 36 lat. \u015amier\u0107 ksi\u0119\u017cnej Walii spotka\u0142a si\u0119 z emocjonalnym odbiorem, zar\u00f3wno ze strony Brytyjczyk\u00f3w, jak i tabloid\u00f3w. Ludzie w ho\u0142dzie zmar\u0142ej sk\u0142adali kwiaty, laurki, baloniki, wiersze, \u015bwieczki, maskotki oraz listy kierowane do niekt\u00f3rych cz\u0142onk\u00f3w rodziny kr\u00f3lewskiej. Miejsca upami\u0119tniaj\u0105ce Lady Di utworzy\u0142y si\u0119 nie tylko pod pa\u0142acami: Buckingham (oficjaln\u0105 rezydencj\u0105 monarchini) i Kensington (londy\u0144skim mieszkaniem Diany), lecz tak\u017ce w miejscach, gdzie cz\u0119sto by\u0142a widywana i fotografowana. Kwiaty sk\u0142adano pod restauracjami, w kt\u00f3rych jada\u0142a kolacje, czy przed si\u0142owni\u0105, w kt\u00f3rej \u0107wiczy\u0142a. W Pa\u0142acu \u015bw. Jakuba wystawiona zosta\u0142a ksi\u0119ga kondolencyjna. W niedziel\u0119 ksi\u0105\u017c\u0119 Karol wsp\u00f3lnie z siostrami","start_idx":140,"end_idx":156}
{"id":"mrc_4230","question":"kto przyzna\u0142 z\u0142ote jab\u0142ko afrodycie?","answer":"Parys","context":"Aten\u0105 powsta\u0142y na weselu Tetydy o to, kt\u00f3ra z nich jest najpi\u0119kniejsza. W zamian za obietnic\u0119 pomocy w zdobyciu najpi\u0119kniejszej kobiety na ziemi, Parys przyzna\u0142 z\u0142ote jab\u0142ko Afrodycie. Zgodnie z wcze\u015bniejsz\u0105 obietnic\u0105 bogini pomog\u0142a mu w uprowadzeniu Heleny, \u017cony Menelaosa. Porwanie kr\u00f3lowej Sparty sta\u0142o si\u0119 bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 wybuchu wojny troja\u0144skiej. W trakcie obl\u0119\u017cenia Troi mieszka\u0144cy miasta obwiniali Parysa o sprowadzenie nieszcz\u0119\u015bcia oraz oskar\u017cali o tch\u00f3rzostwo i brak m\u0119stwa. Jednak to w\u0142a\u015bnie Parys, z pomoc\u0105 Apollina, zabi\u0142, siej\u0105cego postrach w\u015br\u00f3d Trojan, Achillesa. Zatruta strza\u0142a wypuszczona z \u0142uku Parysa ugodzi\u0142a herosa w pi\u0119t\u0119, powoduj\u0105c jego \u015bmier\u0107. Raniony przez Filokteta uda\u0142 si\u0119 w g\u00f3ry Ida, do swojej \u017cony, Ojnone, gdy\u017c tylko ona, wed\u0142ug przepowiedni, mog\u0142a uleczy\u0107 Parysa. Ura\u017cona zdrad\u0105 odm\u00f3wi\u0142a jednak pomocy. Parys","start_idx":146,"end_idx":151}
{"id":"mrc_4231","question":"o czym jest forrest gump?","answer":"Tre\u015bci\u0105 fabu\u0142y s\u0105 losy Forresta Gumpa, cz\u0142owieka z wrodzon\u0105 \u0142agodn\u0105 odmian\u0105 autyzmu, kt\u00f3ry na skutek licznych zbieg\u00f3w okoliczno\u015bci i dar\u00f3w losu bierze udzia\u0142 w najwa\u017cniejszych wydarzeniach swej epoki i zdobywa spory maj\u0105tek.","context":"Forrest Gump \u2013 ameryka\u0144ski film fabularny z 1994 roku w re\u017cyserii Roberta Zemeckisa. Scenariusz fabu\u0142y zosta\u0142 oparty na powie\u015bci o tym samym tytule Winstona Grooma. W tytu\u0142ow\u0105 rol\u0119 wcieli\u0142 si\u0119 tu Tom Hanks. Dochody ze sprzeda\u017cy bilet\u00f3w kinowych przynios\u0142y tw\u00f3rcom pot\u0119\u017cne zyski finansowe. Na ca\u0142ym \u015bwiecie film zarobi\u0142 ponad 677 milion\u00f3w dolar\u00f3w. == Fabu\u0142a == Film powsta\u0142 na podstawie powie\u015bci \"Forrest Gump\" Winstona Grooma. Tre\u015bci\u0105 fabu\u0142y s\u0105 losy Forresta Gumpa, cz\u0142owieka z wrodzon\u0105 \u0142agodn\u0105 odmian\u0105 autyzmu, kt\u00f3ry na skutek licznych zbieg\u00f3w okoliczno\u015bci i dar\u00f3w losu bierze udzia\u0142 w najwa\u017cniejszych wydarzeniach swej epoki i zdobywa spory maj\u0105tek. W filmie znajduj\u0105 si\u0119 autentyczne wstawki dokumentalne, do kt\u00f3rych, za pomoc\u0105 komputera, wmontowano posta\u0107 Forresta. W ten spos\u00f3b Forrest \u201espotyka\u201d mi\u0119dzy innymi Johna Lennona","start_idx":427,"end_idx":651}
{"id":"mrc_4232","question":"na jakiej pozycji gra lewandowski?","answer":"Lewandowski jest zawodnikiem, kt\u00f3ry wyst\u0119puje na pozycji \u015brodkowego napastnika.","context":"przeciwko Francji, wykorzystuj\u0105c rzut karny w ostatniej minucie i ustalaj\u0105c wynik spotkania na 1:3. == Styl gry == Lewandowski jest zawodnikiem, kt\u00f3ry wyst\u0119puje na pozycji \u015brodkowego napastnika. Cechuje go ponadprzeci\u0119tna precyzja i skuteczno\u015b\u0107 w wyko\u0144czeniu akcji. Bardzo dobrze gra g\u0142ow\u0105, a tak\u017ce obiema nogami, chocia\u017c jego wiod\u0105c\u0105 jest noga prawa. Do perfekcji opanowa\u0142 wykonywanie rzut\u00f3w karnych. Zdobywa tak\u017ce bramki bezpo\u015brednio z rzut\u00f3w wolnych. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 strza\u0142\u00f3w oddaje poprzez uderzenia wewn\u0119trzn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 stopy, nie wykorzystuj\u0105c do tego nadmiernej si\u0142y. Przez ekspert\u00f3w uznawany jest za napastnika kompletnego, jednego z najlepszych we wsp\u00f3\u0142czesnej pi\u0142ce no\u017cnej. Posiada wszelkie niezb\u0119dne cechy tradycyjnej \u201edziewi\u0105tki\u201d: jest wysoki, dobrze zbudowany, silny, szybki, potrafi bardzo inteligentnie porusza\u0107 si\u0119 na boisku. Mimo \u017ce wyst\u0119puje jako napastnik, jest bardzo przydatny tak\u017ce w","start_idx":115,"end_idx":194}
{"id":"mrc_4233","question":"gdzie w\u0105\u017c ma serce?","answer":"Serce w\u0119\u017ca jest zamkni\u0119te w worku, zwanym osierdziowym, po\u0142o\u017conym na rozwidleniu oskrzeli.","context":"mog\u0105 pozbywa\u0107 si\u0119 swojej sk\u00f3ry tylko raz lub dwa razy w roku, ale m\u0142odsze, wci\u0105\u017c rosn\u0105ce w\u0119\u017ce mog\u0105 zrzuca\u0107 j\u0105 do czterech razy w roku. == Narz\u0105dy wewn\u0119trzne == Serce w\u0119\u017ca jest zamkni\u0119te w worku, zwanym osierdziowym, po\u0142o\u017conym na rozwidleniu oskrzeli. Serce mo\u017ce jednak si\u0119 przemieszcza\u0107. Spowodowane jest to brakiem przepony. Takie rozwi\u0105zanie chroni serce przed potencjalnym uszkodzeniem, kiedy po\u0142ykana du\u017ca ofiara przechodzi przez prze\u0142yk. \u015aledziona jest przymocowana do p\u0119cherzyka \u017c\u00f3\u0142ciowego i trzustki i ma za zadanie filtrowa\u0107 krew. Grasica znajduje si\u0119 w tkance t\u0142uszczowej powy\u017cej serca i jest odpowiedzialna za wytwarzanie kom\u00f3rek uk\u0142adu immunologicznego we krwi. Uk\u0142ad sercowo-naczyniowy w\u0119\u017cy jest r\u00f3wnie\u017c unikatowy ze wzgl\u0119du na obecno\u015b\u0107 systemu portalu nerkowego, w kt\u00f3rym krew z ogona w\u0119\u017ca przechodzi przez nerki, po","start_idx":160,"end_idx":250}
{"id":"mrc_4234","question":"jakie obowi\u0105zki mia\u0142a szlachta?","answer":"Przynale\u017cno\u015b\u0107 do szlachty \u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 z obowi\u0105zkiem s\u0142u\u017cby wojskowej.","context":"Szlachta (daw. \u015blachta, \u015blachcic) \u2013 wy\u017csza warstwa spo\u0142eczna, wywodz\u0105ca si\u0119 ze stanu rycerskiego w spo\u0142ecze\u0144stwie feudalnym. Szlachta posiada\u0142a zesp\u00f3\u0142 przywilej\u00f3w spo\u0142ecznych, z kt\u00f3rych najbardziej podstawowym by\u0142 przywilej posiadania ziemi. Przynale\u017cno\u015b\u0107 do szlachty \u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 z obowi\u0105zkiem s\u0142u\u017cby wojskowej. W 1790 r. we Francji zniesiono tytu\u0142y oraz szlachectwo dziedziczne. W Polsce szlachta jako stan spo\u0142eczny zniesiona zosta\u0142a na mocy konstytucji w 1921 r. S\u0142owo szlachta pochodzi\u0107 mo\u017ce z niemieckiego, \"slahta\" (niem. r\u00f3d), sk\u0105d przyw\u0119drowa\u0142o na ziemie polskie za po\u015brednictwem j\u0119zyka czeskiego (\u0161lechtic, \u0161lechetny) Wed\u0142ug polskiego etnografa Zoriana Do\u0142\u0119gi-Chodakowskiego, autora ksi\u0105\u017cki \"O S\u0142awia\u0144szczy\u017anie przed chrze\u015bcija\u0144stwem\" (1818) s\u0142owo \"szlachta\" nale\u017cy \u0142\u0105czy\u0107 z trzonem Lach (z-lachci\u0107). W swoim dziele pisa\u0142 on: \u201e\"Kto si\u0119 dorobi\u0142 godno\u015bci zas\u0142ugami (...) ten m\u00f3g\u0142 si\u0119 dosta\u0107 do grona lach\u00f3w,","start_idx":242,"end_idx":311}
{"id":"mrc_4235","question":"kt\u00f3ry polak zdoby\u0142 najwi\u0119cej medali olimpijskich?","answer":"Kamil Stoch (skoki narciarskie), kt\u00f3ry zdoby\u0142 4 medale (3 z\u0142ote i 1 br\u0105zowy)","context":"Oficjalnie Polacy bior\u0105 udzia\u0142 w zimowych igrzyskach olimpijskich, od pocz\u0105tku ich istnienia, czyli od 1924 roku. Polska jest jednym z dwunastu kraj\u00f3w, kt\u00f3re wzi\u0119\u0142y udzia\u0142 we wszystkich zimowych igrzyskach olimpijskich. Pierwszy medal na zimowych igrzyskach olimpijskich dla Polski zdoby\u0142 Franciszek G\u0105sienica Gro\u0144 (br\u0105zowy) w kombinacji norweskiej podczas igrzysk w 1956 roku. Pierwszym polskim z\u0142otym medalist\u0105 w historii ZIO jest skoczek narciarski Wojciech Fortuna, kt\u00f3remu uda\u0142o si\u0119 to osi\u0105gn\u0105\u0107 podczas igrzysk w 1972 roku. Najwi\u0119cej medali, bo 9 (4 z\u0142ote, 3 srebrne i 2 br\u0105zowe) zdobyli skoczkowie narciarscy. Najbardziej utytu\u0142owanym polskim sportowcem w historii ZIO jest Kamil Stoch (skoki narciarskie), kt\u00f3ry zdoby\u0142 4 medale (3 z\u0142ote i 1 br\u0105zowy), najwi\u0119cej w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w medali zimowych igrzysk zdoby\u0142a za\u015b Justyna Kowalczyk (biegi narciarskie),","start_idx":680,"end_idx":756}
{"id":"mrc_4236","question":"kim byli krzy\u017cowcy?","answer":"Uczestnik\u00f3w wypraw krzy\u017cowych okre\u015bla si\u0119 mianem krzy\u017cowc\u00f3w.","context":"Krucjaty ( \u201ekrzy\u017c\u201d) \u2013 wyprawy zbrojne podejmowane na wezwanie papie\u017cy g\u0142\u00f3wnie przez rycerstwo chrze\u015bcija\u0144skie w okresie \u015bredniowiecza. Wyprawy te by\u0142y prowadzone nie tylko przeciw muzu\u0142manom (Seld\u017cukidzi, Arabowie, Maurowie, Turcy), ale tak\u017ce przeciw tzw. poganom (Po\u0142abianie, Prusowie i Litwini), a nawet chrze\u015bcijanom (katarzy, husyci). Cho\u0107 powody tych wojen by\u0142y przede wszystkim religijne, to miesza\u0142y si\u0119 one r\u00f3wnie\u017c z czynnikami politycznymi i ekonomicznymi. Uczestnik\u00f3w wypraw krzy\u017cowych okre\u015bla si\u0119 mianem krzy\u017cowc\u00f3w. Za organizowanie krucjat muzu\u0142manie zostali przeproszeni przez papie\u017ca Jana Paw\u0142a II. == Wyprawy krzy\u017cowe przeciw muzu\u0142manom == Do wypraw krzy\u017cowych przeciw muzu\u0142manom historycy zaliczaj\u0105 siedem du\u017cych krucjat i wiele pomniejszych, kt\u00f3re by\u0142y organizowane w latach 1095\u20131291, czyli od synodu w Clermont do zdobycia Akki przez mameluk\u00f3w. G\u0142\u00f3wnym celem pierwszych wypraw by\u0142o odzyskanie","start_idx":466,"end_idx":526}
{"id":"mrc_4237","question":"ile hektar\u00f3w las\u00f3w jest w polsce?","answer":"9 mln 230 tysi\u0119cy ha","context":"Lasy w Polsce \u2013 zbiorowiska le\u015bne na terenach Polski. Od czas\u00f3w prehistorycznych w wyniku proces\u00f3w cywilizacyjnych i ekspansji cz\u0142owieka obszary le\u015bne stopniowo zmniejsza\u0142y si\u0119. Znaczne przyspieszenie kurczenia si\u0119 las\u00f3w (wylesianie) nast\u0105pi\u0142o w XIX i XX wieku. Jeszcze pod koniec XVIII wieku lesisto\u015b\u0107 Polski wynosi\u0142a ok. 40% (w \u00f3wczesnych granicach), ale po II wojnie \u015bwiatowej w 1946 wynosi\u0142a ona tylko 20,8%. Gospodarka le\u015bna w latach 1946\u20131970, polegaj\u0105ca w znacznym stopniu na zalesianiu (g\u0142\u00f3wnie plantacjami sosnowymi) zwi\u0119kszy\u0142a lesisto\u015b\u0107 Polski do 28%. 31 grudnia 2016 obszary le\u015bne zajmowa\u0142y 9 mln 230 tysi\u0119cy ha, co stanowi\u0142o 29,5% powierzchni kraju. Od ko\u0144ca II wojny \u015bwiatowej zasoby le\u015bne Polski systematycznie si\u0119 powi\u0119kszaj\u0105. W 2020 roku lasy zajmuj\u0105 oko\u0142o 30%, powierzchni kraju a w 2050 roku maj\u0105","start_idx":602,"end_idx":622}
{"id":"mrc_4238","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 moskw\u0119?","answer":"Jerzy I Do\u0142goruki","context":"wielkiego ksi\u0119cia Jerzego II \u2013 W\u0142odzimierz Juriewicz. Stolic\u0105 ksi\u0119stwa od pocz\u0105tku jego istnienia by\u0142o miasto Moskwa po raz pierwszy wzmiankowane w 1147 roku, kiedy to Jerzy I Do\u0142goruki za\u0142o\u017cy\u0142 na Wzg\u00f3rzu Borowieckim kreml moskiewski. W 1156 roku miasto zosta\u0142o otoczone d\u0119bow\u0105 palisad\u0105. Moskwa odznacza\u0142a si\u0119 dogodnym po\u0142o\u017ceniem geograficznym, z dala od Z\u0142otej Ordy, z kt\u00f3rej strony mo\u017cna si\u0119 by\u0142o spodziewa\u0107 najazd\u00f3w i umiejscowieniem na wewn\u0105trzruskich szlakach handlowych, kt\u00f3re dostarcza\u0142y ksi\u0105\u017c\u0119tom moskiewskim powa\u017cnych \u015brodk\u00f3w finansowych. Dzi\u0119ki d\u0142ugim okresom pokoju szybko wzrasta\u0142a liczba ludno\u015bci ksi\u0119stwa. Przypuszczalnie po \u015bmierci W\u0142odzimierza Juriewicza Ksi\u0119stwo Moskiewskie zosta\u0142o z powrotem wcielone bezpo\u015brednio do Wielkiego Ksi\u0119stwa W\u0142odzimierskiego. Jednak ju\u017c kilka lat p\u00f3\u017aniej na tronie moskiewskim zasiad\u0142 kuzyn W\u0142odzimierza Micha\u0142 Chrobry, kt\u00f3ry wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 sprawowa\u0142 rz\u0105dy w Moskwie","start_idx":168,"end_idx":185}
{"id":"mrc_4239","question":"jak odr\u00f3\u017cni\u0107 samca od samicy modliszki?","answer":"P\u0142e\u0107 modliszek rozpoznaje si\u0119 po segmentach na odw\u0142oku. Samiec ma ich zazwyczaj 7-8, a samica 6.","context":"(liczby r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od bada\u0144). Aby do tego dosz\u0142o, musi zaj\u015b\u0107 kilka czynnik\u00f3w jednocze\u015bnie: w otoczeniu musi by\u0107 ma\u0142o po\u017cywienia, samiec musi podchodzi\u0107 do samicy od przodu, a nie od ty\u0142u, a sezon godowy musi si\u0119 ju\u017c ko\u0144czy\u0107. Kanibalizmowi podczas kopulacji sprzyja te\u017c stres, jakiemu poddane s\u0105 te zwierz\u0119ta w warunkach laboratoryjnych. P\u0142e\u0107 modliszek rozpoznaje si\u0119 po segmentach na odw\u0142oku. Samiec ma ich zazwyczaj 7-8, a samica 6. == Systematyka == Do rz\u0119du modliszek zaliczane s\u0105 rodziny: * Acanthopidae * Amorphoscelidae * Chaeteessidae * Empusidae * Eremiaphilidae * Hymenopodidae * Iridopterygidae * Liturgusidae * Modliszkowate (Mantidae) * Mantoididae * Metallyticidae * Sibyllidae * Tarachodidae * Thespidae * Toxoderidae. Najbli\u017csze pokrewie\u0144stwo \u0142\u0105czy modliszki z karaczanami, jak r\u00f3wnie\u017c z termitami.","start_idx":350,"end_idx":446}
{"id":"mrc_4240","question":"gdzie znajduje si\u0119 siedziba google?","answer":"G\u0142\u00f3wna siedziba sp\u00f3\u0142ki mie\u015bci si\u0119 w Mountain View w hrabstwie Santa Clara (w stanie Kalifornia)","context":"mniejszych przedsi\u0119biorstw. W grudniu 2018 roku Google (Alphabet Inc.) zatrudnia 98 771 pracownik\u00f3w. W 2007 wykazuje przychody na poziomie 10 miliard\u00f3w i zyski rz\u0119du 3 miliard\u00f3w dolar\u00f3w rocznie. Ju\u017c w ci\u0105gu pierwszych czterech lat dzia\u0142alno\u015bci sprzeda\u017c zosta\u0142a zwi\u0119kszona z pocz\u0105tkowych 200 tys. do 1,50 miliarda dolar\u00f3w. Korporacja znana jest ze swobodnego klimatu pracy, nietypowych przywilej\u00f3w dla pracownik\u00f3w oraz zasady biznesowej \"don\u2019t be evil\" (\u201enie czy\u0144 z\u0142ego\u201d / \u201enie b\u0105d\u017a z\u0142y\u201d). W rankingu magazynu Fortune Sp\u00f3\u0142ka zajmuje obecnie czwarte miejsce w\u015br\u00f3d najlepszych pracodawc\u00f3w. G\u0142\u00f3wna siedziba sp\u00f3\u0142ki mie\u015bci si\u0119 w Mountain View w hrabstwie Santa Clara (w stanie Kalifornia), na terenie wcze\u015bniej nale\u017c\u0105cym do przedsi\u0119biorstwa Silicon Graphics (SGI). === Google w Polsce === Polski oddzia\u0142 Google zosta\u0142 utworzony w 2005 roku. ==","start_idx":587,"end_idx":682}
{"id":"mrc_4241","question":"jakie zmiany wprowadzono do konstytucji w 1976 roku?","answer":"Ustaw\u0105 z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, \u017ce Polska jest pa\u0144stwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego okre\u015blenia \u2013 pa\u0144stwo demokracji ludowej), PZPR \u2013 przewodni\u0105 si\u0142\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwa w budowie socjalizmu, za\u015b PRL w swej polityce umacnia przyja\u017a\u0144 i wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi pa\u0144stwami socjalistycznymi.","context":"rz\u0105dem i Rad\u0105 Pa\u0144stwa. Na rosyjskiej wersji konstytucji poprawki w\u0142asnor\u0119cznie nani\u00f3s\u0142 J\u00f3zef Stalin, a ostateczn\u0105 wersj\u0119 polskoj\u0119zyczn\u0105 opracowa\u0142 Boles\u0142aw Bierut. Konstytucja by\u0142a nowelizowana 24 razy. Ustaw\u0105 z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, \u017ce Polska jest pa\u0144stwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego okre\u015blenia \u2013 pa\u0144stwo demokracji ludowej), PZPR \u2013 przewodni\u0105 si\u0142\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwa w budowie socjalizmu, za\u015b PRL w swej polityce umacnia przyja\u017a\u0144 i wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi pa\u0144stwami socjalistycznymi. Zapisy te wywo\u0142a\u0142y protesty spo\u0142eczne. == W\u0142adza ustawodawcza \u2013 Sejm == Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 460 pos\u0142\u00f3w na Sejm PRL, na pocz\u0105tku ustalono jednolit\u0105 norm\u0119 przedstawicielsk\u0105 1 pose\u0142: 60 tys. mieszka\u0144c\u00f3w, p\u00f3\u017aniej wykre\u015blono j\u0105 z konstytucji jako niepraktyczn\u0105. Zerwano z zasad\u0105 mandatu wolnego (pose\u0142 by\u0142 przedstawicielem","start_idx":202,"end_idx":562}
{"id":"mrc_4242","question":"kt\u00f3ry z wysokich urz\u0119dnik\u00f3w nie wchodzi\u0142 w sk\u0142ad senatu?","answer":"hetmani","context":"kolejno\u015bci: marsza\u0142ek wielki koronny, marsza\u0142ek wielki litewski, kanclerz wielki koronny, kanclerz wielki litewski, podkanclerzy koronny, podkanclerzy litewski, podskarbi wielki koronny, podskarbi wielki litewski, marsza\u0142ek nadworny koronny, marsza\u0142ek nadworny litewski. Teoretycznie odpowiedni ministrowie koronni i litewscy byli sobie r\u00f3wni, ale w praktyce pierwsze\u0144stwo brali dygnitarze koronni, gdy\u017c kr\u00f3l cz\u0119\u015bciej przebywa\u0142 w Koronie. Ze znaczniejszych dygnitarzy w senacie nie zasiadali hetmani poniewa\u017c urz\u0105d ten uformowa\u0142 si\u0119 w XVI wieku, kiedy sk\u0142ad senatu by\u0142 ju\u017c sformalizowany (po Unii Lubelskiej). Jednak hetmani bardzo cz\u0119sto zasiadali w senacie z racji posiadania te\u017c innych godno\u015bci (wojewodzi\u0144skich b\u0105d\u017a kasztela\u0144skich). Dopiero w 1768 do senatu z urz\u0119du zaliczeni zostali obaj hetmani wielcy, a w 1775 podskarbi nadworni. Hierarchia senator\u00f3w odpowiada\u0142a starsze\u0144stwu diecezji, wojew\u00f3dztw i ziem. Mia\u0142a znaczenie nie","start_idx":492,"end_idx":499}
{"id":"mrc_4243","question":"do jakiej partii nale\u017cy ziobro?","answer":"Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro","context":"Dzia\u0142acze skupieni wok\u00f3\u0142 Zbigniewa Ziobry utworzyli r\u00f3wnie\u017c parti\u0119 o tej nazwie, kt\u00f3rej kongres za\u0142o\u017cycielski odby\u0142 si\u0119 24 marca 2012, a Zbigniew Ziobro zosta\u0142 wybrany na prezesa ugrupowania. Partia przyj\u0119\u0142a pe\u0142n\u0105 nazw\u0119 \u201eSolidarna Polska Zbigniewa Ziobro\u201d. 14 grudnia 2013 ponownie wybrany na prezesa tej partii. W maju 2014 z listy swojego ugrupowania bez powodzenia ubiega\u0142 si\u0119 o europarlamentarn\u0105 reelekcj\u0119. W listopadzie 2012 grupa pos\u0142\u00f3w Platformy Obywatelskiej z\u0142o\u017cy\u0142a wniosek wst\u0119pny o poci\u0105gni\u0119cie Zbigniewa Ziobry do odpowiedzialno\u015bci konstytucyjnej i karnej przed Trybuna\u0142em Stanu. Zawiera\u0142 on osiem zarzut\u00f3w m.in. podejmowanie dzia\u0142a\u0144 maj\u0105cych na celu wszcz\u0119cie i prowadzenie post\u0119powa\u0144 karnych przeciwko osobom typowanym wed\u0142ug kryterium przekona\u0144 politycznych, wykonywanie uprawnie\u0144 zwierzchnich wzgl\u0119dem ministra spraw wewn\u0119trznych i administracji, komendanta g\u0142\u00f3wnego Policji, szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz szefa","start_idx":221,"end_idx":254}
{"id":"mrc_4244","question":"kto ma prawa do spider mana?","answer":"Marvel Studios i The Walt Disney Company","context":"solowych film\u00f3w o tej postaci. * 2011: Blade od New Line Cinema. * 2012: Daredevil i Elektra od 20th Century Fox. * 2013: Ghost Rider, Luke Cage i Punisher od Lions Gate. * 2014: Namor od Universal Pictures, potwierdzono wtedy, \u017ce prawa do produkcji filmu ma Marvel Studios, a nie Universal lub Legendary Pictures. * 2019: X-Men, Wolverine, Deadpool i Fantastyczna Czw\u00f3rka od 20th Century Fox. The Walt Disney Company sfinalizowa\u0142 wtedy transakcj\u0119 zakupu 21st Century Fox, wskutek czego wszystkie filmy Foxa zwi\u0105zane z franczyz\u0105 zosta\u0142y anulowane, a Marvel Studios przej\u0119\u0142o kontrol\u0119 nad postaciami. W 2015 roku Marvel Studios i The Walt Disney Company podpisa\u0142o umow\u0119 licencyjn\u0105 z Sony Pictures Entertainment dotycz\u0105c\u0105 w\u0142\u0105czenia postaci Spider-Mana do Filmowego Uniwersum Marvela. Marvel","start_idx":611,"end_idx":651}
{"id":"mrc_4245","question":"jak powstaj\u0105 rzeki?","answer":"rzeka powstaje z po\u0142\u0105czenia kilku mniejszych potok\u00f3w lub wyp\u0142ywa z jeziora, lodowca lub bagna. Zasilana jest wodami z opad\u00f3w atmosferycznych, a tak\u017ce przez wody podziemne.","context":"(bental), * \u015brodowisko wody p\u0142yn\u0105cej w przestworach pod\u0142o\u017ca (hyporeal). Wszystkie te strefy pozostaj\u0105 w \u015bcis\u0142ych zwi\u0105zkach. Z biegiem rzeki zmienia si\u0119 charakterystyka koryta rzecznego, pr\u0119dko\u015b\u0107 pr\u0105du. Zmienia si\u0119 r\u00f3wnie\u017c struktura biocenozy. Powstaje poziomy podzia\u0142 cieku wzd\u0142u\u017c jego biegu. == Budowa rzeki == Pocz\u0105tek rzeki mo\u017ce mie\u0107 form\u0119 \u017ar\u00f3d\u0142a lub obszaru \u017ar\u00f3dliskowego, cho\u0107 nierzadko zdarza si\u0119, \u017ce rzeka powstaje z po\u0142\u0105czenia kilku mniejszych potok\u00f3w lub wyp\u0142ywa z jeziora, lodowca lub bagna. Zasilana jest wodami z opad\u00f3w atmosferycznych, a tak\u017ce przez wody podziemne. Rzeka sta\u0142a uchodzi do innej rzeki, jeziora, morza lub wysycha przed uj\u015bciem do morza. Bardzo wyj\u0105tkow\u0105, godn\u0105 odnotowania rzek\u0105 jest Onyx \u2013 morze jest jej \u017ar\u00f3d\u0142em, a nie celem. Rzeki uchodz\u0105ce do zbiornika wodnego nazywa si\u0119 rzekami g\u0142\u00f3wnymi, pozosta\u0142e","start_idx":407,"end_idx":578}
{"id":"mrc_4246","question":"jakie dzia\u0142ania podejmowali polacy w zaborze rosyjskim?","answer":"przyczyni\u0142y si\u0119 do powstawania tajnych zwi\u0105zk\u00f3w, a nast\u0119pnie do wybuchu powstania listopadowego (1830\u20131831).","context":"Rusyfikacja na ziemiach polskich w okresie zabor\u00f3w \u2013 proces, w kt\u00f3rym pa\u0144stwo rosyjskie d\u0105\u017cy\u0142o do wynarodowienia Polak\u00f3w poprzez stopniowe narzucanie j\u0119zyka, kultury, sztuki, religii prawos\u0142awnej i zwyczaj\u00f3w rosyjskich. Silnej rusyfikacji poddawano dzieci, ze wzgl\u0119du na ich ubog\u0105 jeszcze znajomo\u015b\u0107 kultury i j\u0119zyka polskiego. == Rusyfikacja w Kr\u00f3lestwie Polskim == Samowola wielkiego ksi\u0119cia Konstantego oraz \u0142amanie Konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego przyczyni\u0142y si\u0119 do powstawania tajnych zwi\u0105zk\u00f3w, a nast\u0119pnie do wybuchu powstania listopadowego (1830\u20131831). Pocz\u0105tki rusyfikacji mia\u0142y miejsce po upadku wcze\u015bniej wspomnianego powstania. Zniesiono w\u00f3wczas konstytucj\u0119 z 1815 roku (kt\u00f3ra zapewnia\u0142a Kr\u00f3lestwu Polskiemu odr\u0119bno\u015b\u0107 pa\u0144stwow\u0105), w 1832 r. wprowadzono Statut Organiczny Kr\u00f3lestwa Polskiego, zlikwidowano Sejm i odr\u0119bne wojsko polskie, wprowadzono zmiany prawne i instytucjonalne na wz\u00f3r rosyjski, a uczestnikom powstania konfiskowano maj\u0105tki ziemskie.","start_idx":450,"end_idx":558}
{"id":"mrc_4247","question":"kto u\u017cywa\u0142 terminu filozofia pierwsza?","answer":"Arystoteles u\u017cywa\u0142 okre\u015ble\u0144 \u201efilozofia pierwsza\u201d","context":"by\u0142 czysto zewn\u0119trzny, pozafilozoficzny, opowiedzieli si\u0119 nast\u0119puj\u0105cy uczeni: Eduard Zeller, Paul H\u00e4mmerlin, William David Ross, Werner Jaeger. Arystoteles u\u017cywa\u0142 okre\u015ble\u0144 \u201efilozofia pierwsza\u201d, w odr\u00f3\u017cnieniu od fizyki, czyli \u201efilozofii drugiej\u201d, lub \u201eteologia\u201d, z racji tego, \u017ce przedmiotowi metafizyki przypisywane s\u0105 cechy boskie. Pierwsza wzmianka o tytule \"met\u00e0 t\u00e0 physik\u00e1\" wyst\u0105pi\u0142a u Miko\u0142aja z Damaszku (64 r. przed. Chr.), widnieje te\u017c w katalogach Anonima z Menage oraz Ptolemeusza. Wed\u0142ug teorii M.H. Reinera, tytu\u0142 \"Metafizyka\" by\u0142 inspirowany przez samego Arystotelesa i by\u0142 ju\u017c u\u017cywany przez pierwsz\u0105 generacj\u0119 uczni\u00f3w Liceum. M\u00f3g\u0142 je stworzy\u0107 jego ucze\u0144 Eudemos z Rodos. Wed\u0142ug Moraux dzie\u0142a metafizyczne w pierwotnym uk\u0142adzie wyst\u0119powa\u0142y po pismach matematycznych, a nie fizycznych i nazwa mia\u0142aby znaczenie filozoficzne. Wed\u0142ug interpretacji odwo\u0142uj\u0105cej si\u0119 do perspektywy plato\u0144skiej,","start_idx":144,"end_idx":192}
{"id":"mrc_4248","question":"od kiedy istnieje youtube?","answer":"za\u0142o\u017cony w lutym 2005 roku","context":"YouTube (skr\u00f3t YT) \u2013 serwis internetowy za\u0142o\u017cony w lutym 2005 roku, kt\u00f3ry umo\u017cliwia bezp\u0142atne umieszczanie, nadawanie na \u017cywo, ocenianie i komentowanie film\u00f3w. Prezesem od 2014 roku jest Susan Wojcicki. == Dzia\u0142anie == Serwis u\u017cywa technologii HTML5 i FLV do wy\u015bwietlania film\u00f3w zamieszczonych przez u\u017cytkownik\u00f3w (tzw. user-generated content), takich jak zwiastuny filmowe lub telewizyjne, teledyski, jak i dzie\u0142a amatorskie: wideoblogi i kr\u00f3tkie w\u0142asne filmy. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 materia\u0142\u00f3w zosta\u0142a za\u0142adowana na YouTube przez prywatne osoby, ale wiele przedsi\u0119biorstw (na przyk\u0142ad Columbia Broadcasting System, BBC, Universal Music Group, Polska Agencja Prasowa, Grupa TVN, CD Projekt), r\u00f3\u017cne instytucje i organizacje oferuj\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swoich materia\u0142\u00f3w przez YouTube jako cz\u0119\u015b\u0107 programu partnerskiego. Niezarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 ogl\u0105da\u0107 filmy, podczas gdy zarejestrowani maj\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 umieszczenia nieograniczonej liczby film\u00f3w. Filmy,","start_idx":40,"end_idx":66}
{"id":"mrc_4249","question":"ile jest wysp w szwecji?","answer":"267 570","context":"W 2013 do Szwecji nale\u017ca\u0142o, wed\u0142ug definicji \"Statistiska centralbyr\u00e5n\" (SCB), 267 570 wysp o \u0142\u0105cznej powierzchni 12 112,43 km\u00b2 (ok. 3% ca\u0142kowitej powierzchni Szwecji) i linii brzegowej o d\u0142ugo\u015bci 67 251 km. Wyspy i wysepki morskie (ponad 100 000) stanowi\u0142y ok. 38% og\u00f3lnej liczby. Pozosta\u0142e to wyspy na jeziorach lub rzekach. Najwi\u0119cej wysp i wysepek znajduje si\u0119 w granicach trzech region\u00f3w administracyjnych (\"l\u00e4n\"): Norrbotten (34 607), Sztokholm (32 952 z czego ok. 93% to wyspy morskie) i V\u00e4stra G\u00f6taland (31 172). Liczba ludno\u015bci na 984 zamieszkanych wyspach (ok. 0,4% wszystkich wysp Szwecji), wed\u0142ug danych z 2013, wynosi\u0142a 1 602 930 mieszka\u0144c\u00f3w (ok. 17% ludno\u015bci Szwecji). Na 8093 wyspach istnia\u0142y zabudowania. \u0141\u0105czna liczba budynk\u00f3w wynosi\u0142a 905 268. Jako mieszkania klasyfikowano 414","start_idx":79,"end_idx":86}
{"id":"mrc_4250","question":"jak\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 mowy jest i?","answer":"sp\u00f3jniki","context":"cz\u0119\u015bci mowy. * przymiotniki * przys\u0142\u00f3wki wyrazy zale\u017cne od czasownika, wchodz\u0105ce w zdaniu w zwi\u0105zek z cz\u0142onem g\u0142\u00f3wnym (predykatywem) oraz wyst\u0119puj\u0105ce wyj\u0105tkowo w grupie imiennej. * modalizatory \u2013 wyrazy wzgl\u0119dnie swobodne w zdaniu. Tradycyjnie zaliczane do przys\u0142\u00f3wk\u00f3w b\u0105d\u017a szeroko rozumianych partyku\u0142. Wyrazy te nie tworz\u0105 struktury zdania, nie wchodz\u0105 w zwi\u0105zki sk\u0142adniowe, a jedynie modyfikuj\u0105 tre\u015b\u0107. Przyk\u0142ady: prawdopodobnie, ju\u017c, jeszcze, zupe\u0142nie, # Wyrazy nie b\u0119d\u0105ce cz\u0119\u015bci\u0105 zdania: * sp\u00f3jniki (podrz\u0119dne i wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne) \u2013 funkcja \u0142\u0105cz\u0105ca (\u0142\u0105cz\u0105 sk\u0142adniki zdania) np. i, albo, lub, czyli, a, oraz, bo, \u017ce, \u017ceby, gdyby, * konektory (relatory) wzgl\u0119dne \u2013funkcja \u0142\u0105cz\u0105ca (\u0142\u0105cz\u0105 sk\u0142adniki podrz\u0119dne i nadrz\u0119dne w zdaniu) to tradycyjne zaimki wzgl\u0119dne np. kt\u00f3ry, kto, jak, gdzie, kiedy, tyle, ile, * partyku\u0142y \u2013 nie posiadaj\u0105 funkcji","start_idx":494,"end_idx":502}
{"id":"mrc_4251","question":"czyj\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a kr\u00f3lowa bona?","answer":"Zygmunta Starego","context":"Bona Sforza d\u2019Aragona (ur. 2 lutego 1494 w Vigevano, zm. 19 listopada 1557 w Bari) \u2013 od 1518 kr\u00f3lowa Polski i wielka ksi\u0119\u017cna litewska, ksi\u0119\u017cna Rusi, Prus i Mazowsza itd., ksi\u0119\u017cna Bari i Rosano, spadkobierczyni pretensji do Kr\u00f3lestwa Jerozolimy od 1524. \u017bona Zygmunta Starego, matka Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki. Pe\u0142na tytulatura kr\u00f3lowej: \"Bona Dei gratia regina Poloniae, magna dux Lithuaniae, Barique princeps Rossani, Russiae, Prussiae, Masoviae etc. domina.\" (Bona, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski, wielka ksi\u0119\u017cna Litwy, ksi\u0119\u017cna Bari i Rossano, pani Rusi, Prus, Mazowsza itd.). Tytulatura skr\u00f3cona: \"Bona Sfortia Dei gratia regina Poloniae\" (Bona Sforza, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sphortia regina Poloniae\" (Bona Sforza, kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sfortia de Arragonia Regina Poloniae\" (Bona Sforza d\u2019Aragona, kr\u00f3lowa","start_idx":258,"end_idx":274}
{"id":"mrc_4252","question":"kiedy zbudowano pa\u0142ac buckingham?","answer":"Pa\u0142ac zosta\u0142 zbudowany w 1703 roku jako rezydencja miejska dla ksi\u0119cia Buckingham, Johna Sheffielda.","context":"Buckingham (ang. \"Buckingham Palace\") \u2013 oficjalna londy\u0144ska rezydencja brytyjskich monarch\u00f3w. Najwi\u0119kszy na \u015bwiecie pa\u0142ac kr\u00f3lewski, kt\u00f3ry od 1837 roku pe\u0142ni funkcj\u0119 oficjalnej siedziby monarszej. Jedna z pere\u0142 architektury p\u00f3\u017anego baroku. Pa\u0142ac zosta\u0142 zbudowany w 1703 roku jako rezydencja miejska dla ksi\u0119cia Buckingham, Johna Sheffielda. W roku 1761 kr\u00f3l Wielkiej Brytanii Jerzy III wszed\u0142 w posiadanie pa\u0142acu, kt\u00f3ry zosta\u0142 przekszta\u0142cony w jego rezydencj\u0119 prywatn\u0105. W ci\u0105gu kolejnych 75 lat pa\u0142ac wielokrotnie rozbudowywano. W pa\u0142acu jest sze\u015b\u0107set komnat, w tym dziewi\u0119tna\u015bcie reprezentacyjnych, ponad siedemdziesi\u0105t \u0142azienek i prawie dwie\u015bcie sypialni. Przed siedzib\u0105 obecnego kr\u00f3la znajduje si\u0119 pomnik kr\u00f3lowej Wiktorii, kt\u00f3ra przeznaczy\u0142a pa\u0142ac na prywatn\u0105 sta\u0142\u0105 rezydencj\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105. Rze\u017ab\u0119 z bia\u0142ego marmuru stworzy\u0142 Thomas Brock w 1931 roku. Pa\u0142ac Buckingham jest tak\u017ce miejscem uroczysto\u015bci","start_idx":240,"end_idx":340}
{"id":"mrc_4253","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 pierwsza msza \u015bwi\u0119ta?","answer":"Prymicja","context":"Prymicja, tak\u017ce prymicje (od \"primitiae\", co oznacza pierwociny, pierwsze zbiory; nies\u0142usznie wywodzi si\u0119 niekiedy s\u0142owo \u201eprymicje\u201d od wyra\u017cenia \u201eprima missa\u201d, czyli pierwsza msza) \u2212 w Ko\u015bciele katolickim nazwa pierwszej mszy sprawowanej uroczy\u015bcie przez nowo wy\u015bwi\u0119conego kap\u0142ana (\"neoprezbitera\") z udzia\u0142em spo\u0142eczno\u015bci parafialnej, z kt\u00f3rej pochodzi. Prymicja jest sprawowana zazwyczaj dzie\u0144 po \u015bwi\u0119ceniach kap\u0142a\u0144skich dokonanych przez biskupa. W Polsce zwyczajowo msz\u0119 prymicyjn\u0105 sprawuje si\u0119 w ko\u015bciele parafialnym. W zale\u017cno\u015bci od regionu neoprezbiter celebruje liturgi\u0119 samodzielnie (w asy\u015bcie proboszcza) lub w koncelebrze. Na zako\u0144czenie udzielane jest specjalne b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwo prymicyjne o randze b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwa papieskiego. Papie\u017c Leon XIII w 1886 roku prymicyjn\u0105 msz\u0119 wzbogaci\u0142 mo\u017cliwo\u015bci\u0105 uzyskania odpustu zupe\u0142nego pod zwyk\u0142ymi warunkami. Przed\u0142u\u017ceniem uroczysto\u015bci w ko\u015bciele mo\u017ce by\u0107 przyj\u0119cie prymicyjne.","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_4254","question":"jaki utw\u00f3r by\u0142 przypominany na pocz\u0105tku ka\u017cdego odcinka pierwszych serii szansy na sukces?","answer":"\u201e\u015apiewa\u0107 ka\u017cdy mo\u017ce\u201d w wykonaniu Jerzego Stuhra na festiwalu w Opolu w 1977.","context":"prowadz\u0105cego ze swojej roli. Ostatnie odcinki z Mannem jako prowadz\u0105cym wyemitowano w kwietniu 2012 roku. W lutym 2019 rozpocz\u0119to castingi do kolejnej ods\u0142ony programu, kt\u00f3rej premiera odby\u0142a si\u0119 7 kwietnia tego samego roku. Program powr\u00f3ci\u0142 pod t\u0105 sam\u0105 nazw\u0105, ale kolejne edycje maj\u0105 odpowiednie do nagrody podtytu\u0142y (np. \"Szansa na sukces. Opole 2019\"). Prowadz\u0105cym nowej ods\u0142ony programu zosta\u0142 Artur Orzech, ale wiosn\u0105 2021 roku jego miejsce zaj\u0105\u0142 Marek Sierocki. Na pocz\u0105tku ka\u017cdego odcinka pierwszych wyda\u0144 nowej ods\u0142ony przypominano fragment utworu \u201e\u015apiewa\u0107 ka\u017cdy mo\u017ce\u201d w wykonaniu Jerzego Stuhra na festiwalu w Opolu w 1977. == Spis edycji == Odcinki specjalne ods\u0142ony rozpocz\u0119tej w 2019 roku wyemitowano: * w \u015brod\u0119, 25 grudnia 2019 o 15.15 (prowadz\u0105cy: Artur Orzech), * w sobot\u0119, 26","start_idx":556,"end_idx":632}
{"id":"mrc_4255","question":"z ilu kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 niemcy?","answer":"Niemcy sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 obecnie z 16 kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych (niem. \"L\u00e4nder\"), z kt\u00f3rych trzy stanowi\u0105 wydzielone miasta.","context":"Niemcy charakteryzuj\u0105 si\u0119 czteroszczeblow\u0105 struktur\u0105 administracyjn\u0105, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119: federacja, kraje zwi\u0105zkowe, powiaty i miasta wy\u0142\u0105czone z powiat\u00f3w oraz lokalne jednostki administracyjne (gminy i zwi\u0105zki gmin). == Kraje zwi\u0105zkowe == Kraje zwi\u0105zkowe Niemiec (\"landy\") maj\u0105 charakter pa\u0144stw o ograniczonej suwerenno\u015bci. Niemieckie kraje zwi\u0105zkowe zosta\u0142y wprowadzone republika\u0144sk\u0105 konstytucj\u0105 z 1919 r., w miejsce monarchii wchodz\u0105cych w sk\u0142ad Cesarstwa Niemieckiego. Niemcy sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 obecnie z 16 kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych (niem. \"L\u00e4nder\"), z kt\u00f3rych trzy stanowi\u0105 wydzielone miasta. * (\"Baden-W\u00fcrttemberg\") \u2013 stolica Stuttgart * (\"Bayern\") \u2013 stolica Monachium (\"M\u00fcnchen\") * \u2013 miasto wydzielone * (\"Brandenburg\") \u2013 stolica Poczdam (\"Potsdam\") * (\"Bremen\") (z Bremerhaven) \u2013 miasto wydzielone * (\"Niedersachsen\") \u2013 stolica Hanower (\"Hannover\") * \u2013 miasto wydzielone * (\"Hessen\") \u2013 stolica Wiesbaden * (\"Mecklenburg-Vorpommern\")","start_idx":477,"end_idx":589}
{"id":"mrc_4256","question":"kto napisa\u0142 powie\u015b\u0107 grozy frankenstein?","answer":"Mary Shelley","context":"Frankenstein ( \u2013 \"Frankenstein, czyli wsp\u00f3\u0142czesny Prometeusz\"; /\u02c8fr\u00e6\u014b.k\u0259n.\u0283ta\u035cin/ lub, angielska /\u02c8fr\u00e6\u014b.k\u0259n.sta\u026an/) \u2013 powie\u015b\u0107 angielskiej pisarki i poetki okresu romantyzmu Mary Shelley z 1818 roku. Pisarz SF Brian Aldiss uwa\u017ca\u0142 \"Frankensteina\" za pierwsz\u0105 powie\u015b\u0107 SF lub przynajmniej zapowied\u017a tego gatunku. Powie\u015b\u0107 doczeka\u0142a si\u0119 wielu przer\u00f3bek i adaptacji filmowych, kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 zniekszta\u0142ca\u0142a lub sp\u0142yca\u0142a pierwowz\u00f3r. Pierwsza ekranizacja powsta\u0142a w 1910, najs\u0142ynniejsza \u2013 w 1931, a jedna z najbardziej udanych i wiernych orygina\u0142owi \u2013 w 1994. Powie\u015b\u0107 Mary Shelley nie jest bowiem, jak filmowe produkcje hollywoodzkie, prostym dzie\u0142em obliczonym na efekt grozy. Wymowa powie\u015bci obraca si\u0119 wok\u00f3\u0142 dylematu moralnego r\u00f3wnania si\u0119 cz\u0142owieka z Bogiem-stw\u00f3rc\u0105, kwesti\u0105 prawa stw\u00f3rcy do decydowania o losach stworzonej przez siebie istoty oraz zasadniczego tematu: odrzucenia stwora przez ludzi, gdy\u017c","start_idx":173,"end_idx":185}
{"id":"mrc_4257","question":"na jakiej ulicy jest sejm?","answer":"przy ulicy Wiejskiej 4/6/8 oraz ul. Wiejskiej 1","context":"Kompleks budynk\u00f3w Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 zesp\u00f3\u0142 budynk\u00f3w znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ulicy Wiejskiej 4/6/8 oraz ul. Wiejskiej 1, u\u017cytkowany przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej. Budowa kompleksu rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918. Jego sukcesywna rozbudowa trwa do dzisiaj. Wszystkie obiekty znajduj\u0105ce si\u0119 na terenie kompleksu wraz z terenami zielonymi s\u0105 zarz\u0105dzane przez Kancelari\u0119 Sejmu. == Miejsca obrad parlamentu do 1918 == Sejm walny, kt\u00f3rego obrady przypomina\u0142y obecne, powsta\u0142 na pocz\u0105tku XV wieku, gdy na og\u00f3lnopolskie zjazdy urz\u0119dnicze zacz\u0119\u0142a przybywa\u0107 szlachta i przedstawiciele miast. Pierwszy sejm dwuizbowy zwo\u0142ano 18 stycznia 1493 w Piotrkowie (obecnie Piotrkowie Trybunalskim). Do czasu zawarcia unii lubelskiej w 1569 i utworzenia wsp\u00f3lnego polsko-litewskiego sejmu jego sesje odbywa\u0142y si\u0119 w Piotrkowie, Krakowie,","start_idx":95,"end_idx":142}
{"id":"mrc_4258","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 zesp\u00f3\u0142 perfect?","answer":"Wojciecha Morawskiego i gitarzysty basowego Zdzis\u0142awa Zawadzkiego,","context":"Perfect \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 rockowy, za\u0142o\u017cony w 1980 roku w Warszawie. Z pierwszego okresu dzia\u0142alno\u015bci (do rozwi\u0105zania w 1983) pochodz\u0105 najwi\u0119ksze przeboje grupy, m.in.: \u201eNie p\u0142acz Ewka\u201d, \u201eChcemy by\u0107 sob\u0105\u201d, \u201eAle wko\u0142o jest weso\u0142o\u201d, \u201eNiewiele ci mog\u0119 da\u0107\u201d czy \u201eAutobiografia\u201d. W 1987 roku formacja wznowi\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 na trzy koncerty, w latach 1989\u20131992 wyst\u0119powa\u0142a bez Grzegorza Markowskiego (w tym okresie rol\u0119 wokalisty pe\u0142ni\u0142 Zbigniew Ho\u0142dys). W 1993 zesp\u00f3\u0142 reaktywowa\u0142 si\u0119 bez udzia\u0142u Ho\u0142dysa, za\u015b dzia\u0142alno\u015b\u0107 definitywnie zako\u0144czy\u0142 w roku 2021. == Historia == === Pocz\u0105tki (1977\u20131980) === Cho\u0107 za oficjaln\u0105 dat\u0119 za\u0142o\u017cenia Perfectu uwa\u017ca si\u0119 rok 1980, to jego pocz\u0105tki si\u0119gaj\u0105 prze\u0142omu lat 1977\u20131978. Grupa powsta\u0142a w Warszawie z inicjatywy perkusisty Wojciecha Morawskiego i gitarzysty basowego Zdzis\u0142awa Zawadzkiego, by\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w Breakoutu,","start_idx":755,"end_idx":821}
{"id":"mrc_4259","question":"ile bomb atomowych ma izrael?","answer":"Wed\u0142ug Sztokholmskiego Mi\u0119dzynarodowego Instytutu Bada\u0144 nad Pokojem Izrael posiada oko\u0142o 80 g\u0142owic j\u0105drowych.","context":"w nim udzia\u0142u i przeprowadza\u0142y testy j\u0105drowe: Indie, Pakistan, oraz Korea P\u00f3\u0142nocna. Korea by\u0142a cz\u0142onkiem uk\u0142adu o nierozprzestrzenianiu, jednak wyst\u0105pi\u0142a w 2003 roku. Ponadto nieoficjalnym posiadaczem broni j\u0105drowej jest tak\u017ce Izrael. Wed\u0142ug Sztokholmskiego Mi\u0119dzynarodowego Instytutu Bada\u0144 nad Pokojem Izrael posiada oko\u0142o 80 g\u0142owic j\u0105drowych. Z kolei wed\u0142ug Bulletin of the Atomic Scientists w 2014 na ca\u0142ym \u015bwiecie znajdowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o 10 144 g\u0142owic. Jest to suma niemal siedmiokrotnie ni\u017csza, ni\u017c pod koniec lat 80. XX wieku, kiedy na \u015bwiecie w u\u017cyciu by\u0142o oko\u0142o 70 tysi\u0119cy, z czego 45 tysi\u0119cy nale\u017ca\u0142o do Zwi\u0105zku Radzieckiego. Pa\u0144stwami, kt\u00f3re w przesz\u0142o\u015bci posiada\u0142y bro\u0144 j\u0105drow\u0105 s\u0105 Po\u0142udniowa Afryka, Ukraina, Bia\u0142oru\u015b, oraz Kazachstan. Trzy ostatnie kraje odziedziczy\u0142y g\u0142owice po rozpadzie Zwi\u0105zku Radzieckiego w 1991 r. RPA","start_idx":235,"end_idx":344}
{"id":"mrc_4260","question":"co charakteryzuje niemcy?","answer":"Niemcy charakteryzuj\u0105 si\u0119 czteroszczeblow\u0105 struktur\u0105 administracyjn\u0105, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119: federacja, kraje zwi\u0105zkowe, powiaty i miasta wy\u0142\u0105czone z powiat\u00f3w oraz lokalne jednostki administracyjne (gminy i zwi\u0105zki gmin).","context":"Niemcy charakteryzuj\u0105 si\u0119 czteroszczeblow\u0105 struktur\u0105 administracyjn\u0105, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119: federacja, kraje zwi\u0105zkowe, powiaty i miasta wy\u0142\u0105czone z powiat\u00f3w oraz lokalne jednostki administracyjne (gminy i zwi\u0105zki gmin). == Kraje zwi\u0105zkowe == Kraje zwi\u0105zkowe Niemiec (\"landy\") maj\u0105 charakter pa\u0144stw o ograniczonej suwerenno\u015bci. Niemieckie kraje zwi\u0105zkowe zosta\u0142y wprowadzone republika\u0144sk\u0105 konstytucj\u0105 z 1919 r., w miejsce monarchii wchodz\u0105cych w sk\u0142ad Cesarstwa Niemieckiego. Niemcy sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 obecnie z 16 kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych (niem. \"L\u00e4nder\"), z kt\u00f3rych trzy stanowi\u0105 wydzielone miasta. * (\"Baden-W\u00fcrttemberg\") \u2013 stolica Stuttgart * (\"Bayern\") \u2013 stolica Monachium (\"M\u00fcnchen\") * \u2013 miasto wydzielone * (\"Brandenburg\") \u2013 stolica Poczdam (\"Potsdam\") * (\"Bremen\") (z Bremerhaven) \u2013 miasto wydzielone * (\"Niedersachsen\") \u2013 stolica Hanower (\"Hannover\") * \u2013 miasto wydzielone * (\"Hessen\") \u2013 stolica Wiesbaden * (\"Mecklenburg-Vorpommern\")","start_idx":0,"end_idx":221}
{"id":"mrc_4261","question":"kiedy zachodzi zjawisko dyfrakcji?","answer":"Zjawisko dyfrakcji zachodzi r\u00f3wnie\u017c, kiedy fale przechodz\u0105 przez wiele blisko siebie po\u0142o\u017conych warstw.","context":"tylko od sta\u0142ej siatki (odleg\u0142o\u015bci dziel\u0105cej najbli\u017csze sobie rysy). Zjawisko dyfrakcji zachodzi r\u00f3wnie\u017c, kiedy fale przechodz\u0105 przez wiele blisko siebie po\u0142o\u017conych warstw. Je\u017celi odleg\u0142o\u015b\u0107 mi\u0119dzy warstwami jest sta\u0142a, kolejne maksima fali mo\u017cna opisa\u0107 zale\u017cno\u015bci\u0105: :: \\sin \\theta = \\frac{n\\lambda}{d}, gdzie: : d \u2013 sta\u0142a siatki, : \\theta \u2013 k\u0105t od osi wi\u0105zki \u015bwiat\u0142a, : \\lambda \u2013 d\u0142ugo\u015b\u0107 fali, : n \u2013 przyjmuje warto\u015bci ca\u0142kowite dodatnie od 1,2,3,... Dla promieniowania rentgenowskiego zjawisko to pozwala na obserwacje kolejnych warstw kryszta\u0142u. W \u015bwietle widzialnym dyfrakcj\u0119 na warstwach mo\u017cna obserwowa\u0107 jako rozproszenie \u015bwiat\u0142a bia\u0142ego na powierzchni p\u0142yty CD. Kolejne \u015bcie\u017cki tworz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce po sobie warstwy, na kt\u00f3rych fale o r\u00f3\u017cnych kolorach, za\u0142amuj\u0105 si\u0119 pod r\u00f3\u017cnym k\u0105tem. W efekcie \u015bwiat\u0142o bia\u0142e rozdziela si\u0119 na poszczeg\u00f3lne","start_idx":69,"end_idx":172}
{"id":"mrc_4262","question":"gdzie na pocz\u0105tku znajdowa\u0142o si\u0119 studio 997?","answer":"w Komendzie Wojew\u00f3dzkiej Policji w \u0141odzi.","context":"specjalne wydania programu z 1990, wyemitowane z okazji tocz\u0105cego si\u0119 przed krakowskim s\u0105dem procesu kryminalisty. . W latach 1986\u20131993 jako studio \"997\" s\u0142u\u017cy\u0142o pomieszczenie stanowiska dowodzenia w Komendzie Wojew\u00f3dzkiej Policji w \u0141odzi. W 1990 Jana P\u0142\u00f3cienniczaka zast\u0105pi\u0142 Micha\u0142 Fajbusiewicz, kt\u00f3ry odt\u0105d prowadzi\u0142 \"997\" do 2017. W tym r\u00f3wnie\u017c roku, z powodu przekszta\u0142cenia Milicji Obywatelskiej w Policj\u0119, drobnych zmian doczeka\u0142a si\u0119 czo\u0142\u00f3wka programu, jednak zgodnie z wol\u0105 widz\u00f3w jej og\u00f3lna forma pozosta\u0142a niezmieniona. Do grudnia 1990 wyemitowano ponad 60 odcink\u00f3w programu, w kt\u00f3rych przedstawiono ponad 300 spraw. Dzi\u0119ki pomocy telewidz\u00f3w ponad 100 z nich zosta\u0142o rozwi\u0105zanych. 10 stycznia 1991 w okolicach Cisnej w \u00f3wczesnym wojew\u00f3dztwie kro\u015bnie\u0144skim dosz\u0142o do katastrofy \u015bmig\u0142owca Mi-8T ze 103 Pu\u0142ku Lotniczego Nadwi\u015bla\u0144skich Jednostek Wojskowych MSW, bior\u0105cego udzia\u0142","start_idx":198,"end_idx":239}
{"id":"mrc_4263","question":"ilu braci mia\u0142 bogacz?","answer":"pi\u0119ciu","context":"historycznego \u0141azarza (J 12,10) faryzeusze nie uwierzyli w jego zmartwychwstanie. === Nauka saduceuszy === Na zasadzie alternatywnej powsta\u0142o wyja\u015bnienie, \u017ce jest to satyryczna przypowie\u015b\u0107 przeciwko saduceuszom. Tw\u00f3rc\u0105 tej interpretacji by\u0142 Johann Nepomuk Sepp. Bogacz symbolizuje saduceusza, ze wzgl\u0119du na purpur\u0119 i kosztowne kap\u0142a\u0144skie ubranie, uwaga o pi\u0119ciu braciach nawi\u0105zuje do Kajfasza, te\u015bcia Annasza, kt\u00f3ry wed\u0142ug Flawiusza mia\u0142 pi\u0119ciu syn\u00f3w. Uwaga Abrahama o niewierze nawet w sytuacji gdyby \u0141azarz zmartwychwsta\u0142, wype\u0142ni\u0142a si\u0119 po wzbudzeniu przez Jezusa \u0141azarza z Betanii. Saduceusze nie tylko nie uwierzyli, ale chcieli go nawet zabi\u0107 (J 12,10). Ostatnia interpretacja by\u0142a rozpowszechniona we Francji w latach 1860-1890 jako rezultat pracy Abb\u00e9 Driouxa. === Jan Pawe\u0142 II === Jan Pawe\u0142 II pisa\u0142: \u201e\"W \u015bwietle Chrystusowej przypowie\u015bci bogactwo i wolno\u015b\u0107","start_idx":355,"end_idx":361}
{"id":"mrc_4264","question":"gdzie odbywa\u0142y si\u0119 mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Pierwsze mistrzostwa odby\u0142y si\u0119 w 1930 roku w Urugwaju.","context":"Mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej, w Polsce nazywane r\u00f3wnie\u017c mundialem ( \u2013 \u201e\u015bwiatowy\u201d) lub Pucharem \u015awiata () \u2013 mi\u0119dzynarodowy turniej pi\u0142ki no\u017cnej, w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142 m\u0119skie reprezentacje narodowe federacji nale\u017c\u0105cych do FIFA. Pierwsze mistrzostwa odby\u0142y si\u0119 w 1930 roku w Urugwaju. Od tego czasu odbywaj\u0105 si\u0119 co cztery lata, z wyj\u0105tkiem 1942 i 1946 roku, gdy\u017c z powodu II wojny \u015bwiatowej nie odbywa\u0142y si\u0119 kongresy FIFA, na kt\u00f3rych podejmowano decyzj\u0119 o organizacji turnieju (w 1946, na pierwszym po wojnie kongresie FIFA, wskazano, kto b\u0119dzie organizatorem mistrzostw w 1950). Obecnie w turnieju wyst\u0119puj\u0105 32 reprezentacje (od 2026 r. b\u0119dzie ich 48) rywalizuj\u0105ce o tytu\u0142 na terenie kraju (lub kraj\u00f3w) organizuj\u0105cego mistrzostwa przez oko\u0142o jeden miesi\u0105c. Ta faza rozgrywek cz\u0119sto nazywana","start_idx":231,"end_idx":286}
{"id":"mrc_4265","question":"w kt\u00f3rym roku uchwalono konstytucj\u0119?","answer":"2 kwietnia 1997 roku","context":"Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 najwy\u017cszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w og\u00f3lnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku, og\u0142oszony w Dzienniku Ustaw: . Konstytucja RP wesz\u0142a w \u017cycie 17 pa\u017adziernika 1997. Z\u0142o\u017cona jest z preambu\u0142y i 13 rozdzia\u0142\u00f3w obejmuj\u0105cych 243 artyku\u0142y. == T\u0142o historyczne == == Prace nad Konstytucj\u0105 == Rozpocz\u0119cie prac nad przygotowaniem konstytucji nast\u0105pi\u0142o w 1989 roku. By\u0142o to spowodowane zasadniczymi zmianami ustrojowymi, jakie rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w Polsce pod koniec lat osiemdziesi\u0105tych. Konstytucja PRL z 1952 poprzez ci\u0105g\u0142e jej zmiany (kt\u00f3rych szczeg\u00f3lnie wiele dokonano po zwyci\u0119stwie obozu \u201eSolidarno\u015bci\u201d w 1989 roku) sta\u0142a si\u0119 aktem wewn\u0119trznie niesp\u00f3jnym, a ze wzgl\u0119du na sw\u00f3j rodow\u00f3d spo\u0142ecznie nieakceptowanym. Nie odpowiada\u0142a ona potrzebom prze\u017cywaj\u0105cego","start_idx":118,"end_idx":138}
{"id":"mrc_4266","question":"jak zginal brat nikosia?","answer":"Zosta\u0142 zastrzelony 24 kwietnia 1998, gdy oko\u0142o po\u0142udnia do agencji towarzyskiej \u201eLas Vegas\u201d mieszcz\u0105cej si\u0119 przy ul. Chwarznie\u0144skiej 170a w Gdyni wesz\u0142o dw\u00f3ch zamaskowanych m\u0119\u017cczyzn.","context":"si\u0119 ksi\u0105\u017cka ostatniej \u017cony Nikosia \u2013 Edyty Skotarczak pt. Nikodem Skotarczak \u201eNiko\u015b\u201d Ruletka \u017cycia. == Strzelanina w agencji towarzyskiej w Gdyni == Zosta\u0142 zastrzelony 24 kwietnia 1998, gdy oko\u0142o po\u0142udnia do agencji towarzyskiej \u201eLas Vegas\u201d mieszcz\u0105cej si\u0119 przy ul. Chwarznie\u0144skiej 170a w Gdyni wesz\u0142o dw\u00f3ch zamaskowanych m\u0119\u017cczyzn. Jeden z nich strza\u0142ami z ma\u0142ej odleg\u0142o\u015bci zabi\u0142 Nikodema Skotarczaka i rykoszetem zrani\u0142 jego przyjaciela i wsp\u00f3lnika Wojciecha K., ps. \u201eKura\u201d, jednego z oficjalnych za\u0142o\u017cycieli i wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bciciela firmy ubezpieczeniowej Hestia. Niko\u015b i Kura wraz ze swoimi \u017conami \u015bwi\u0119towali imieniny Wojciecha K., ps. Kura. W klubie Las Vegas przebywa\u0142y tak\u017ce \u017cony \u201eNikosia\u201d i \u201eKury\u201d. \u015aledztwo prowadzone przez prokurator\u00f3w z Prokuratury Okr\u0119gowej w Gda\u0144sku \u2013 Janusza Kaczmarka i Konrada Kornatowskiego nie przynios\u0142o rezultat\u00f3w. Zab\u00f3jcy, ani","start_idx":149,"end_idx":331}
{"id":"mrc_4267","question":"jaki procent powierzchni ziemi stanowi woda?","answer":"70,8%","context":"milion\u00f3w lat. W ich trakcie dochodzi do znacznej zmiany po\u0142o\u017cenia kontynent\u00f3w. Powierzchni\u0119 w 70,8% zajmuje woda wszechoceanu zawarta w morzach i oceanach; pozosta\u0142e 29,2% stanowi\u0105 kontynenty i wyspy, na powierzchni kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 jeziora oraz inne \u017ar\u00f3d\u0142a wody tworz\u0105ce hydrosfer\u0119. Niezb\u0119dnej do \u017cycia na Ziemi wody w stanie ciek\u0142ym nie wykryto na powierzchni innych cia\u0142 niebieskich. Wn\u0119trze Ziemi pozostaje aktywne; sk\u0142ada si\u0119 z grubego i w du\u017cej mierze sta\u0142ego p\u0142aszcza, p\u0142ynnego j\u0105dra zewn\u0119trznego (generuj\u0105cego pole magnetyczne) oraz sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z \u017celaza sta\u0142ego j\u0105dra wewn\u0119trznego. Strefy podbiegunowe Ziemi s\u0105 pokryte lodem wchodz\u0105cym w sk\u0142ad pokrywy lodowej Antarktydy (biegun po\u0142udniowy), pokrywy lodowej Grenlandii i lodu morskiego, w tym arktycznego paku lodowego (biegun p\u00f3\u0142nocny). Ziemia oddzia\u0142uje grawitacyjnie z innymi cia\u0142ami w przestrzeni kosmicznej,","start_idx":94,"end_idx":99}
{"id":"mrc_4268","question":"czym \u017cywi si\u0119 zaskroniec?","answer":"\u017bywi\u0105 si\u0119 p\u0142azami, rybami albo ma\u0142ymi gryzoniami, kt\u00f3re po\u0142ykaj\u0105 bez uprzedniego u\u015bmiercania.","context":"Zaskroniec zwyczajny (\"Natrix natrix\") \u2013 gatunek niejadowitego w\u0119\u017ca z rodziny po\u0142ozowatych (Colubridae). Zaskro\u0144ce wyst\u0119puj\u0105 w ca\u0142ej Europie (opr\u00f3cz Szkocji, Irlandii, p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Skandynawii i Krety). Samica jest wi\u0119ksza od samca i osi\u0105ga \u015brednio d\u0142ugo\u015b\u0107 do 1,5 m, a samiec do 1 m; odnotowywano osobniki d\u0142u\u017csze. \u017bywi\u0105 si\u0119 p\u0142azami, rybami albo ma\u0142ymi gryzoniami, kt\u00f3re po\u0142ykaj\u0105 bez uprzedniego u\u015bmiercania. Atakuj\u0105 tylko poruszaj\u0105ce si\u0119 zwierz\u0119ta. W niewoli zaskro\u0144ce \u017cyj\u0105 do 15 lat. Zaatakowany zaskroniec broni si\u0119, cz\u0119sto udaj\u0105c martwego, wypuszcza przy tym nieprzyjemnie pachn\u0105c\u0105 ciecz, kt\u00f3ra dodatkowo ma zniech\u0119ci\u0107 potencjalnego drapie\u017cnika. Mo\u017ce tak\u017ce wydawa\u0107 do\u015b\u0107 g\u0142o\u015bny syk w celu odstraszenia napastnika. Zaskroniec zawdzi\u0119cza sw\u0105 polsk\u0105 nazw\u0119 charakterystycznym \u017c\u00f3\u0142tawym plamom \u201eza skroniami\u201d. Plamy te s\u0105 bardzo wyra\u017ane \u2013 pozwalaj\u0105 \u0142atwo rozpozna\u0107 ten niejadowity i","start_idx":319,"end_idx":412}
{"id":"mrc_4269","question":"od czego wywodzi sie nazwa polska?","answer":"nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium.","context":"Pochodzenie nazwy Polska nie jest jednoznaczne. == Gramatyka == Gramatycznie nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium. Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: nazwy \u201ePol\u201d \u2013 \u201epole\u201d oznaczaj\u0105cej otwart\u0105 przestrze\u0144 lub uprawne pole oraz przyrostkowego formantu przymiotnikowego \u201e-ska\u201d. Nazwa \u201ePolska\u201d to gramatycznie przymiotnik utworzony od rzeczownika \u201epole\u201d za pomoc\u0105 przyrostka \u201e-sk\u201d, kt\u00f3ry jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z j\u0119zyka pras\u0142owia\u0144skiego \"-\u044csk\u044c-j\u044c\" okre\u015blaj\u0105cym przynale\u017cno\u015b\u0107 do czego\u015b. Pierwotna forma \u201e-sk\u201d jest bezosobowa jednak wyst\u0119puj\u0105 jej odmiany rodzajowe \u2013 rodzaju nijakiego \u201e-sko\u201d, m\u0119skiego \u201e-ski\u201d oraz \u017ce\u0144skiego \u201e-ska\u201d. Dodawane jako ko\u0144c\u00f3wka rzeczownik\u00f3w tworz\u0105 w j\u0119zyku polskim przymiotniki czyli s\u0142owa okre\u015blaj\u0105ce przymioty oraz cechy przedmiot\u00f3w, poj\u0119\u0107 oraz zjawisk np. \u201emodelar-ski\u201d, \u201ezielar-ski\u201d, \u201elniar-ski\u201d. S\u0142owo \u201eniebieski\u201d w XIV wieku oznacza\u0142o \u201eprzynale\u017cny","start_idx":77,"end_idx":179}
{"id":"mrc_4270","question":"jak wyst\u0119puje fosfor?","answer":"Fosfor wyst\u0119puje w czterech odmianach alotropowych, jako: fosfor bia\u0142y, czerwony, fioletowy oraz czarny.","context":"Fosfor (P, ' \u2018nios\u0105cy \u015bwiat\u0142o\u2019, ) \u2013 pierwiastek chemiczny, niemetal. Jedynym stabilnym izotopem fosforu jest . Fosfor po raz pierwszy zosta\u0142 wyizolowany (jako bia\u0142y fosfor) w 1669. Nazwa pochodzi od zjawiska emisji s\u0142abego \u015bwiat\u0142a po wystawieniu na dzia\u0142anie tlenu. Pokrewny termin fosforescencja, oznaczaj\u0105cy \u015bwiecenie r\u00f3\u017cnych substancji po wcze\u015bniejszym wystawieniu na dzia\u0142anie \u015bwiat\u0142a, pochodzi od nazwy fosforu. Jednak zjawisko \u015bwiecenia fosforu jest nazywane chemiluminescencj\u0105, gdy\u017c jest wynikiem reakcji utleniania. Fosfor wyst\u0119puje w czterech odmianach alotropowych, jako: fosfor bia\u0142y, czerwony, fioletowy oraz czarny. == Fosfor bia\u0142y == W wodzie jest prawie nierozpuszczalny, s\u0142abo rozpuszcza si\u0119 w etanolu i chloroformie, dobrze w dwusiarczku w\u0119gla, z kt\u00f3rego wydziela si\u0119 po odparowaniu w postaci kryszta\u0142\u00f3w uk\u0142adu regularnego o po\u0142ysku diamentowym. Przy zwyk\u0142ym ci\u015bnieniu fosfor bia\u0142y","start_idx":524,"end_idx":628}
{"id":"mrc_4271","question":"jak si\u0119 nazywa asystent google?","answer":"Asystent Google","context":"Asystent Google () \u2013 inteligentny asystent osobisty stworzony przez Google, dost\u0119pny na urz\u0105dzenia mobilne oraz inteligentne urz\u0105dzenia domowe (\"smart home\"). W przeciwie\u0144stwie do Google Now potrafi prowadzi\u0107 dwustronn\u0105 konwersacj\u0119. U\u017cytkownicy komunikuj\u0105 si\u0119 Asystentem Google g\u0142\u00f3wnie za pomoc\u0105 g\u0142osu, ale mo\u017cliwa jest r\u00f3wnie\u017c komunikacja za pomoc\u0105 pisma. Asystent potrafi odpowiada\u0107 na zadane pytania, wyszukiwa\u0107 informacje w Internecie, kontrolowa\u0107 urz\u0105dzenia smart home (np. inteligentne \u017car\u00f3wki, zmywarki itp.), robi\u0107 zakupy przez Internet, rezerwowa\u0107 loty, rozpoznawa\u0107 przedmioty za pomoc\u0105 kamery, zarz\u0105dza\u0107 kalendarzem u\u017cytkownika oraz wiele innych. Obecnie dost\u0119pny jest w j\u0119zyku polskim, francuskim, hindi, hiszpa\u0144skim, indonezyjskim, japo\u0144skim, korea\u0144skim, niemieckim, portugalskim, tajskim, w\u0142oskim oraz angielskim. 16 stycznia 2019 Asystent Google oficjalnie pojawi\u0142 si\u0119 w Polsce. Stopniowo do asystenta wprowadzane s\u0105 nowe komendy i funkcje. Na","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_4272","question":"kto jest uznawany za ojca kryminalistyki?","answer":"Hans Gustav Adolf Gross","context":"Hans Gustav Adolf Gross (Gro\u00df, Grosz) (ur. 26 grudnia 1847 w Grazu, zm. 9 grudnia 1915 w Grazu) \u2013 austriacki s\u0119dzia \u015bledczy, kryminolog, za\u0142o\u017cyciel Instytutu Kryminalistycznego w Grazu, uznawany za tw\u00f3rc\u0119 kryminalistyki. Od daty wydania jego ksi\u0105\u017cki \"Handbuch f\u00fcr Untersuchungsrichter, Polizeibeamte, Gendarmen, u.s.w.\" (\"Podr\u0119cznik dla s\u0119dzi\u00f3w \u015bledczych, urz\u0119dnik\u00f3w policyjnych, \u017candarm\u00f3w itd.\", 1893) przyjmuje si\u0119 pocz\u0105tek nauki kryminalistyki (w p\u00f3\u017aniejszych wydaniach tytu\u0142 tego dzie\u0142a skr\u00f3cono do \"Handbuch der Kryminalistik\"). Znaczenie podr\u0119cznika polega\u0142o przede wszystkim na tym, \u017ce \u0142\u0105czy\u0142o ono w jeden system niezintegrowane w\u00f3wczas r\u00f3\u017cne dyscypliny naukowe mog\u0105ce z powodzeniem s\u0142u\u017cy\u0107 zwalczaniu przest\u0119pczo\u015bci. Niekt\u00f3re z nich Gross zaadaptowa\u0142 dla potrzeb \u015bledztwa, jak cho\u0107by fotografi\u0119 kryminalistyczn\u0105. Jego jedynym synem by\u0142 Otto Gross.","start_idx":0,"end_idx":23}
{"id":"mrc_4273","question":"gdzie powsta\u0142 mazurek d\u0105browskiego?","answer":"Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy)","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":670,"end_idx":775}
{"id":"mrc_4274","question":"czym by\u0142a totalitaryzm?","answer":"system polityczny, w kt\u00f3rym jednostka jest ca\u0142kowicie podporz\u0105dkowana pa\u0144stwu, przeciwstawia jednostk\u0119 pa\u0144stwu i charakteryzuje si\u0119 ekstremaln\u0105 ingerencj\u0105 w \u017cycie publiczne i prywatne.","context":"Totalitaryzm (dawniej te\u017c: totalizm, \u2013 ca\u0142y, ca\u0142kowity) \u2013 system polityczny, w kt\u00f3rym jednostka jest ca\u0142kowicie podporz\u0105dkowana pa\u0144stwu, przeciwstawia jednostk\u0119 pa\u0144stwu i charakteryzuje si\u0119 ekstremaln\u0105 ingerencj\u0105 w \u017cycie publiczne i prywatne. Pa\u0144stwo kontroluje wszystkie dziedziny \u017cycia spo\u0142ecznego, d\u0105\u017c\u0105c do ca\u0142kowitego podporz\u0105dkowania sobie obywateli. Jednostka, stanowi\u0105ca niejako w\u0142asno\u015b\u0107 pa\u0144stwa, zostaje pozbawiona swobody my\u015bli i wolno\u015bci wyboru. Okre\u015blenie \"totalitaryzm\" funkcjonuje ju\u017c od czas\u00f3w przedwojennych, lecz w latach powojennych pojawi\u0142o si\u0119 kilka kontrowersji co do znacze\u0144 tego s\u0142owa. W okresie zimnej wojny zacz\u0119\u0142o by\u0107 u\u017cywane w j\u0119zyku kraj\u00f3w zachodnich na okre\u015blenie systemu panuj\u0105cego w komunistycznych pa\u0144stwach bloku wschodniego i og\u00f3lnie pa\u0144stwach komunistycznych. Okre\u015blenie to nie jest u\u017cywane jedynie w stosunku odnosz\u0105cym si\u0119 do kraj\u00f3w wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dyktatorskich, a tak\u017ce przesz\u0142ych kraj\u00f3w faszystowskich i komunistycznych, a","start_idx":58,"end_idx":242}
{"id":"mrc_4275","question":"w jakich misjach bior\u0105 udzia\u0142 polscy \u017co\u0142nierze?","answer":"w ok. 90 operacjach obserwacyjnych, pokojowych i stabilizacyjnych w ramach si\u0142 i misji Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, Organizacji Bezpiecze\u0144stwa i Wsp\u00f3\u0142pracy w Europie, Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego, Unii Europejskiej i dora\u017anych (ad hoc) koalicji mi\u0119dzynarodowych.","context":"Wojsko Polskie w operacjach pokojowych uczestniczy od 1953 roku. Przez prawie 70 lat Si\u0142y Zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a nast\u0119pnie Si\u0142y Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej zaanga\u017cowa\u0142y ponad 115 tys. \u017co\u0142nierzy i pracownik\u00f3w wojska w ok. 90 operacjach obserwacyjnych, pokojowych i stabilizacyjnych w ramach si\u0142 i misji Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, Organizacji Bezpiecze\u0144stwa i Wsp\u00f3\u0142pracy w Europie, Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego, Unii Europejskiej i dora\u017anych (ad hoc) koalicji mi\u0119dzynarodowych. == Misje i operacje w uj\u0119ciu chronologicznym == Stan na 1 pa\u017adziernika 2021. W cz\u0119\u015bci przypadk\u00f3w liczby przybli\u017cone. * \u017b \u2013 \u017bo\u0142nierze i pracownicy wojska w ramach kontyngentu wojskowego lub dow\u00f3dztwa danej misji lub operacji, * O \u2013 obserwatorzy wojskowi i personel w ramach komisji mi\u0119dzynarodowej.","start_idx":243,"end_idx":525}
{"id":"mrc_4276","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0105 kom\u00f3rki parzyde\u0142kowe?","answer":"S\u0142u\u017cy do zdobywania pokarmu i do obrony.","context":"Kom\u00f3rka parzyde\u0142kowa, knidocyt \u2013 wyspecjalizowana kom\u00f3rka charakterystyczna dla zwierz\u0105t z typu parzyde\u0142kowc\u00f3w (Cnidaria) zawieraj\u0105ca organ zaczepno-obronny zwany parzyde\u0142kiem, knidocyst\u0105, knid\u0105 lub parzawk\u0105. S\u0142u\u017cy do zdobywania pokarmu i do obrony. Poza Cnidaria, knidocyty spotykane s\u0105 u \u015blimak\u00f3w nagoskrzelnych (Nudibranchia), kt\u00f3re przejmuj\u0105 parzyde\u0142ka od zjadanych meduz. Knidocyty powstaj\u0105 z knidoblast\u00f3w po\u0142o\u017conych w specjalnych strefach ektodermy lub, rzadziej, gastrodermy. Po zr\u00f3\u017cnicowaniu knidoblasty przesuwaj\u0105 si\u0119 poprzez macierz do nask\u00f3rka, gdzie przekszta\u0142caj\u0105 si\u0119 we w pe\u0142ni wykszta\u0142cone kom\u00f3rki parzyde\u0142kowe. Wewn\u0105trz takiej kom\u00f3rki powstaje struktura w kszta\u0142cie wype\u0142niaj\u0105cego prawie ca\u0142\u0105 kom\u00f3rk\u0119 kulistego lub owalnego p\u0119cherzyka (kapsu\u0142ki) o dwuwarstwowej, elastycznej \u015bcianie. Cytoplazma i j\u0105dro kom\u00f3rki parzyde\u0142kowej zostaje zepchni\u0119te ku jej kraw\u0119dzi. Kapsu\u0142ka jest zwykle zw\u0119\u017cona w jednym z biegun\u00f3w i zaopatrzona w wieczko (\"operculum\"), a w parzyde\u0142kach","start_idx":209,"end_idx":249}
{"id":"mrc_4277","question":"kto zorganizowa\u0142 powstanie warszawskie?","answer":"Armi\u0119 Krajow\u0105","context":"Powstanie warszawskie (1 sierpnia \u2013 3 pa\u017adziernika 1944) \u2013 wyst\u0105pienie zbrojne przeciwko okupuj\u0105cym Warszaw\u0119 wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armi\u0119 Krajow\u0105 w ramach akcji \u201eBurza\u201d, po\u0142\u0105czone z ujawnieniem si\u0119 i oficjaln\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 najwy\u017cszych struktur Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego. Najwi\u0119ksza operacja militarna Armii Krajowej. Swoim maksymalnym zasi\u0119giem obj\u0119\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 lewobrze\u017cnych dzielnic miasta, niewielki obszar prawobrze\u017cnej Warszawy, a tak\u017ce Puszcz\u0119 Kampinosk\u0105, Legionowo i okolice Marek. By\u0142a to najwi\u0119ksza bitwa stoczona podczas II wojny \u015bwiatowej przez organizacj\u0119 podziemn\u0105 z wojskami okupacyjnymi. Powstanie warszawskie by\u0142o wymierzone militarnie przeciw Niemcom, a politycznie przeciw ZSRR oraz podporz\u0105dkowanym mu polskim komunistom. Dow\u00f3dztwo AK planowa\u0142o samodzielnie wyzwoli\u0107 stolic\u0119 jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej, licz\u0105c, \u017ce uda si\u0119 w ten spos\u00f3b wzmocni\u0107 mi\u0119dzynarodow\u0105 pozycj\u0119 rz\u0105du Rzeczypospolitej Polskiej na uchod\u017astwie oraz powstrzyma\u0107","start_idx":149,"end_idx":162}
{"id":"mrc_4278","question":"ile sk\u00f3ra ma warstw?","answer":"dzieli si\u0119 na 4 lub 5 warstw w zale\u017cno\u015bci od grubo\u015bci.","context":"sk\u00f3rze barw\u0119; nask\u00f3rek dzieli si\u0119 na 4 lub 5 warstw w zale\u017cno\u015bci od grubo\u015bci. S\u0105 to (od zewn\u0105trz): ** warstwa rogowa (\u0142ac. \"stratum corneum\"), kt\u00f3ra dzieli si\u0119 na warstw\u0119 zbit\u0105 (\u0142ac. \"stratum compactum\") i warstw\u0119 rogowaciej\u0105c\u0105 (\u0142ac. \"stratum disjunctum\") ** warstwa jasna (\u0142ac. \"stratum lucidum\") \u2013 tylko w miejscach gdzie sk\u00f3ra jest gruba \u2013 na podeszwach st\u00f3p, zw\u0142aszcza na pi\u0119tach i wewn\u0119trznej stronie d\u0142oni ** warstwa ziarnista (\u0142ac. \"stratum granulosum\") ** warstwa kolczysta (\u0142ac. \"stratum spinosum\") ** warstwa podstawna (\u0142ac. \"stratum basale\") * sk\u00f3ra w\u0142a\u015bciwa (\u0142ac. \"cutis vera\") \u2013 warstwa \u015brodkowa, zbudowana g\u0142\u00f3wnie z tkanki \u0142\u0105cznej w\u0142\u00f3knistej, zawiera receptory, naczynia krwiono\u015bne, nerwy oraz gruczo\u0142y, np. potowe, a tak\u017ce korzenie w\u0142os\u00f3w, jest to warstwa od\u017cywcza i wspieraj\u0105ca (ma od 1 do","start_idx":23,"end_idx":77}
{"id":"mrc_4279","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 pan wo\u0142odyjowski?","answer":"Zgin\u0105\u0142 w 1672 roku \u2013 po poddaniu twierdzy w Kamie\u0144cu Podolskim","context":"dni przed \u015blubem, \"Pan Wo\u0142odyjowski\"). Nieszcz\u0119\u015bliwy bohater zaszy\u0142 si\u0119 w klasztorze kamedu\u0142\u00f3w, ale Zag\u0142oba wywabi\u0142 go stamt\u0105d podst\u0119pem. \"Ma\u0142y rycerz\" znalaz\u0142 wreszcie dziewczyn\u0119, kt\u00f3ra go pokocha\u0142a \u2013 Basi\u0119 Jeziorkowsk\u0105, z kt\u00f3r\u0105 ostatecznie si\u0119 o\u017ceni\u0142. Zgin\u0105\u0142 w 1672 roku \u2013 po poddaniu twierdzy w Kamie\u0144cu Podolskim, Wo\u0142odyjowski wraz ze swym przyjacielem Ketlingiem dotrzymali obietnicy wysadzaj\u0105c zamek w powietrze. == Adaptacje == W adaptacjach filmowych i telewizyjnych posta\u0107 Wo\u0142odyjowskiego kreowali: * Tadeusz \u0141omnicki (\"Pan Wo\u0142odyjowski\", serial \"Przygody pana Micha\u0142a\", \"Potop\") * Zbigniew Zamachowski (\"Ogniem i mieczem\", serial \"Ogniem i mieczem\") * Stefan Jaracz (\"Obrona Cz\u0119stochowy\") * Piotr Starkowski (\"Potop (film 1915)\") Micha\u0142 Wo\u0142odyjowski jest te\u017c g\u0142\u00f3wn\u0105 postaci\u0105 wiersza i piosenki Jacka Kaczmarskiego \"Pan Wo\u0142odyjowski\", w kt\u00f3rej ka\u017cda zwrotka ko\u0144czy si\u0119 s\u0142ynnym powiedzeniem","start_idx":254,"end_idx":316}
{"id":"mrc_4280","question":"ile samolot\u00f3w zestrzeli\u0142 duch kijowa?","answer":"Zgodnie z doniesieniami S\u0142u\u017cby Bezpiecze\u0144stwa Ukrainy do 27 lutego zestrzeli\u0142 10 rosyjskich samolot\u00f3w.","context":"Duch Kijowa () \u2013 rzekomy ukrai\u0144ski as my\u015bliwski lataj\u0105cy MiGiem-29, kt\u00f3ry zestrzeli\u0142 6 rosyjskich samolot\u00f3w, broni\u0105c Kijowa podczas inwazji Rosji na Ukrain\u0119 rozpocz\u0119tej 24 lutego 2022. Zgodnie z doniesieniami S\u0142u\u017cby Bezpiecze\u0144stwa Ukrainy do 27 lutego zestrzeli\u0142 10 rosyjskich samolot\u00f3w. Jego istnienie nie zosta\u0142o potwierdzone, ale wp\u0142yn\u0119\u0142o na morale strony ukrai\u0144skiej. == Historia == Po pierwszym dniu Inwazji Rosji na Ukrain\u0119 w lutym 2022 roku w mediach spo\u0142eczno\u015bciowych pojawi\u0142y si\u0119 doniesienia o pilocie, kt\u00f3ry zestrzeli\u0142 kilka rosyjskich my\u015bliwc\u00f3w. Rzekomy pilot MiGa-29 zosta\u0142 nazwany przez Ukrai\u0144c\u00f3w \u201eDuchem Kijowa\u201d. Mia\u0142 on wygra\u0107 6 potyczek nad Kijowem w 30 pierwszych godzinach Inwazji, str\u0105ci\u0142 dwa Su-35, dwa Su-25, jeden Su-27 i jednego MiGa-29. Je\u017celi posta\u0107 jest prawdziwa, jest to pierwszy as XXI wieku. Ministerstwo Obrony","start_idx":185,"end_idx":287}
{"id":"mrc_4281","question":"ile z\u0142otych medali ma kamil stoch?","answer":"Kamil Stoch zdoby\u0142 jedena\u015bcie z\u0142otych medali","context":"konkursach Letniego Pucharu Kontynentalnego === == Mistrzostwa Polski == W konkursach indywidualnych mistrzostw Polski Kamil Stoch zdoby\u0142 jedena\u015bcie z\u0142otych medali (osiem zim\u0105 i dwa latem), dwana\u015bcie srebrnych (sze\u015b\u0107 zim\u0105 i sze\u015b\u0107 latem) i dziewi\u0119\u0107 br\u0105zowych (cztery zim\u0105 i pi\u0119\u0107 latem). W konkursach dru\u017cynowych zdoby\u0142 dwa z\u0142ote medale (jeden zim\u0105 i jeden latem) oraz jeden br\u0105zowy (latem). === Zimowe mistrzostwa Polski senior\u00f3w === === Letnie mistrzostwa Polski senior\u00f3w === == Rekordy skoczni == == Trenerzy == Klubowi: * lata 90. \u2013 Zbigniew Klimowski * 2000\u20132007 \u2013 Krzysztof Soba\u0144ski (SMS) * 2001\u20132009 \u2013 Stanis\u0142aw Trebunia-Tutka * 2009\u20132012 \u2013 Kazimierz D\u0142ugopolski * 2012\u20132014 \u2013 Edward Przyby\u0142a Reprezentacyjni: * sezon 2003/2004 \u2013 Heinz Kuttin (kadra B) * 2004 Stefan Horngacher * od 2004 \u2013","start_idx":119,"end_idx":163}
{"id":"mrc_4282","question":"jakie s\u0105 w\u0142asno\u015bci k\u0105t\u00f3w w wielok\u0105tach?","answer":"Suma k\u0105t\u00f3w wewn\u0119trznych wielok\u0105ta p\u0142askiego o n bokach: (n-2)\\cdot \\pi radian\u00f3w = (n-2)\\cdot 180^\\circ.","context":"Wielok\u0105t (albo wielobok) \u2013 figura p\u0142aska ograniczona lini\u0105 \u0142aman\u0105 zamkni\u0119t\u0105, zazwyczaj jest to \u0142amana zwyczajna. Boki tej \u0142amanej nazywamy bokami wielok\u0105ta, za\u015b jej wierzcho\u0142ki nazywamy wierzcho\u0142kami wielok\u0105ta. Suma k\u0105t\u00f3w wewn\u0119trznych wielok\u0105ta p\u0142askiego o n bokach: (n-2)\\cdot \\pi radian\u00f3w = (n-2)\\cdot 180^\\circ. Wielok\u0105ty mo\u017cna tak\u017ce definiowa\u0107 na innych powierzchniach. Bokiem \u0142amanej (i wielok\u0105ta) jest w\u00f3wczas najkr\u00f3tsza w sensie obowi\u0105zuj\u0105cej na danej powierzchni metryki krzywa, zawieraj\u0105ca si\u0119 w danej powierzchni i \u0142\u0105cz\u0105ca zadane dwa punkty tej powierzchni (geodezyjna). Przyk\u0142adowo dla sfery odcinkiem jest \u0142uk ko\u0142a wielkiego przechodz\u0105cego przez dane dwa punkty sfery. Wielok\u0105ty sferyczne maj\u0105 ciekawe w\u0142asno\u015bci, na przyk\u0142ad suma k\u0105t\u00f3w wewn\u0119trznych tr\u00f3jk\u0105ta sferycznego jest zawsze wi\u0119ksza od \\pi i \u015bci\u015ble zwi\u0105zana z jego powierzchni\u0105. Odpowiednikiem wielok\u0105ta w przestrzeni tr\u00f3jwymiarowej \\mathbb R^3","start_idx":211,"end_idx":314}
{"id":"mrc_4283","question":"w jakim celu zbudowano mur berli\u0144ski?","answer":"oddzielenia Berlina Zachodniego","context":"=== Plan budowy muru w Berlinie by\u0142 tajemnic\u0105 rz\u0105du NRD. Robotnicy budowali go na polecenie kierownictwa SED pod nadzorem policji Volkspolizei i \u017co\u0142nierzy Narodowej Armii Ludowej (niem. \"Nationale Volksarmee\", NVA) \u2013 wbrew wcze\u015bniejszym zapewnieniom przewodnicz\u0105cego Rady Pa\u0144stwa NRD, Waltera Ulbrichta, kt\u00f3ry jeszcze 15 czerwca 1961 na konferencji prasowej w Berlinie Wschodnim, na pytanie zachodnioniemieckiej dziennikarki Annamarie Doherr odpar\u0142: Ulbricht by\u0142 tym samym pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra u\u017cy\u0142a poj\u0119cia \"mur\" w tym kontek\u015bcie \u2013 na dwa miesi\u0105ce przed jego budow\u0105. Co prawda alianci wiedzieli o planowanych \u201edrastycznych \u015brodkach\u201d oddzielenia Berlina Zachodniego, jednak byli zaskoczeni jego terminem i rozmiarami. Poniewa\u017c nie zablokowano im dost\u0119pu do Berlina Zachodniego, nie dosz\u0142o do konfliktu militarnego. Ministrowie spraw zagranicznych trzech pa\u0144stw alianckich i RFN, podczas spotkania 7","start_idx":635,"end_idx":666}
{"id":"mrc_4284","question":"kto jako pierwszy przeby\u0142 morsk\u0105 drog\u0119 z europy do indii?","answer":"Vasco da Gama","context":"Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) \u2013 portugalski odkrywca, kt\u00f3ry jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Niewiele wiadomo o jego m\u0142odo\u015bci. Wed\u0142ug Antonio de Limy, autora \"Nobiliario\", Vasco da Gama wywodzi\u0142 si\u0119 z rodziny szlacheckiej, o kt\u00f3rej istniej\u0105 wzmianki ju\u017c z 1166 roku, jednak\u017ce m\u0119ska linia rodu bez \u201ebia\u0142ych plam\u201d prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, kt\u00f3rego potomkiem by\u0142 ojciec Vasco \u2013 Est\u00eav\u00e3o da Gama, piastuj\u0105cy funkcj\u0119 gubernatora (\"alcaide mor\") miasta Sines i s\u0119dziego (\"commendador\") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_4285","question":"jakie zadania pe\u0142ni prezydent?","answer":"Prezydenta nale\u017ca\u0142o m.in.: * desygnowanie Prezesa Rady Ministr\u00f3w i powo\u0142ywanie Rady Ministr\u00f3w * zwo\u0142ywanie posiedze\u0144 Rady Ministr\u00f3w * podpisywanie ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 z moc\u0105 ustawy wydawanych przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w * zarz\u0105dzanie wybor\u00f3w do Sejmu i Senatu * skracanie kadencji Sejmu w przypadku nieuchwalenia bud\u017cetu b\u0105d\u017a uchwalenia wotum nieufno\u015bci dla Rady Ministr\u00f3w * powo\u0142ywanie s\u0119dzi\u00f3w na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa * powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie Prezesa Naczelnego S\u0105du Administracyjnego i prezes\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego * stosowanie prawa \u0142aski * nadawanie order\u00f3w i odznacze\u0144 * nadawanie i zwalnianie z obywatelstwa polskiego * zarz\u0105dzanie referendum.","context":"Prezydenta nale\u017ca\u0142o m.in.: * desygnowanie Prezesa Rady Ministr\u00f3w i powo\u0142ywanie Rady Ministr\u00f3w * zwo\u0142ywanie posiedze\u0144 Rady Ministr\u00f3w * podpisywanie ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 z moc\u0105 ustawy wydawanych przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w * zarz\u0105dzanie wybor\u00f3w do Sejmu i Senatu * skracanie kadencji Sejmu w przypadku nieuchwalenia bud\u017cetu b\u0105d\u017a uchwalenia wotum nieufno\u015bci dla Rady Ministr\u00f3w * powo\u0142ywanie s\u0119dzi\u00f3w na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa * powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie Prezesa Naczelnego S\u0105du Administracyjnego i prezes\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego * stosowanie prawa \u0142aski * nadawanie order\u00f3w i odznacze\u0144 * nadawanie i zwalnianie z obywatelstwa polskiego * zarz\u0105dzanie referendum. === Akty prawne Prezydenta RP === Prezydent Rzeczypospolitej wydaje rozporz\u0105dzenia i zarz\u0105dzenia w wypadkach przewidzianych ustawami i Konstytucj\u0105 za\u015b w zakresie swoich prerogatyw konstytucyjnych wydaje postanowienia publikowane w Monitorze Polskim.","start_idx":0,"end_idx":656}
{"id":"mrc_4286","question":"kto walczy\u0142 z minotaurem?","answer":"Tezeusz","context":"Medei walczy\u0142 z pretendentami do tronu ate\u0144skiego. W owym czasie Ateny sk\u0142ada\u0142y coroczn\u0105 ofiar\u0119 kr\u00f3lowi Krety Minosowi, wysy\u0142aj\u0105c siedmiu ch\u0142opc\u00f3w i siedem dziewcz\u0105t na po\u017carcie przez Minotaura, mieszkaj\u0105cego w Labiryncie potwornego syna Minosa. Tezeusz zg\u0142osi\u0142 si\u0119 jako jeden z siedmiu i zabi\u0142 Minotaura. Nast\u0119pnie wydosta\u0142 si\u0119 z Labiryntu przy pomocy Ariadny, c\u00f3rki Minosa, kt\u00f3ra da\u0142a mu k\u0142\u0119bek nici (Dedal przed ucieczk\u0105 powiedzia\u0142 jej, aby osoba kt\u00f3ra wchodzi do labiryntu przywi\u0105za\u0142a jeden koniec k\u0142\u0119bka nici do progu drzwi i go rzuci\u0142a, wtedy k\u0142\u0119bek potoczy si\u0119 do miejsca gdzie nocuje Minotaur). Jednak Tezeusz zostawi\u0142 Ariadn\u0119 na wyspie Naksos. Wracaj\u0105c do Aten, zapomnia\u0142 rozwin\u0105\u0107 szkar\u0142atne \u017cagle (wed\u0142ug innych wersji mia\u0142y to by\u0107 bia\u0142e \u017cagle), co by\u0142o um\u00f3wionym z Ajgeusem znakiem zwyci\u0119stwa. Ojciec, widz\u0105c","start_idx":246,"end_idx":253}
{"id":"mrc_4287","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 we w\u0142adzach galicji pe\u0142ni\u0142 agenor go\u0142uchowski?","answer":"namiestnik Galicji w latach 1849","context":"Agenor Romuald Onufry Go\u0142uchowski herbu Leliwa (ur. 8 lutego 1812 w Skale, zm. 3 sierpnia 1875 we Lwowie) \u2013 arystokrata polski, galicyjski hrabia, austriacki polityk konserwatywny, minister spraw wewn\u0119trznych Austrii w latach 1859\u20131861, namiestnik Galicji w latach 1849\u20131859, 1866\u20131868 oraz 1871\u20131875 i I ordynat na Skale. == Rodzina == By\u0142 synem ziemian Wojciecha Go\u0142uchowskiego (1772\u20131840) i jego \u017cony Zofii z Czy\u017c\u00f3w (1785\u20131846). Jego starszym bratem by\u0142 Artur Go\u0142uchowski. Z po\u015blubion\u0105 w 1848 roku hr. Mari\u0105 Karolin\u0105 Baworowsk\u0105 (1823\u20131906) mia\u0142 sze\u015bcioro dzieci: * 1. Agenora Go\u0142uchowskiego (1849\u20131921), II ordynata na Skale, polityka w rz\u0105dzie Austro-W\u0119gier; * 2. Zofi\u0119 (ur. 1850) zam\u0119\u017cn\u0105 1 voto Bronis\u0142awowa hr. \u0141osiowa, 2 voto Henrykowa hr. Starze\u0144ska; * 3. Stanis\u0142awa Mari\u0119 Go\u0142uchowskiego (1853\u20131874); * 4. Mari\u0119 Helen\u0119","start_idx":237,"end_idx":269}
{"id":"mrc_4288","question":"z czyjego polecenia zosta\u0142 namalowany obraz jezu ufam tobie?","answer":"Prze\u0142o\u017cona Generalna","context":"W roku 1989 rekolekcje prowadzi\u0142 tam o. Zdzis\u0142aw Pa\u0142ubicki, kt\u00f3ry przez nast\u0119pne lata zabiega\u0142 o przekazanie mu wizerunku. 24 czerwca 1993 roku, w uroczysto\u015b\u0107 Narodzenia \u015bw. Jana Chrzciciela, bp Kraszewski przywi\u00f3z\u0142 obraz do ko\u015bcio\u0142a pw. Nawiedzenia NMP w Kaliszu i przekaza\u0142 wizerunek jezuitom na r\u0119ce o. Mieczys\u0142awa Beresi\u0144skiego, \u00f3wczesnego prze\u0142o\u017conego domu zakonnego. Jeden z orygina\u0142\u00f3w obrazu Ludomira \u015aledzi\u0144skiego \"Jezu, ufam Tobie\", kt\u00f3ry mia\u0142 otrzyma\u0107 Ojciec \u015awi\u0119ty, znajduje si\u0119 w sok\u00f3lskim ko\u015bciele pw. \u015bw. Antoniego. === Inne warianty === Obraz do kaplicy Zgromadzenia Si\u00f3str Matki Bo\u017cej Mi\u0142osierdzia w Warszawie namalowa\u0142 lwowski artysta Stanis\u0142aw Batowski. Wersja ta sp\u0142on\u0119\u0142a podczas powstania warszawskiego. Po tym wydarzeniu Prze\u0142o\u017cona Generalna zleci\u0142a autorowi namalowanie kolejnego obrazu do domu klasztornego w \u0141agiewnikach. Niemniej w tym czasie swoj\u0105 wersj\u0119","start_idx":742,"end_idx":762}
{"id":"mrc_4289","question":"kto \u015bpiewa mi\u0142o\u015b\u0107 w zakopanem?","answer":"S\u0142awomira","context":"Mi\u0142o\u015b\u0107 w Zakopanem \u2013 autorski utw\u00f3r polskiego piosenkarza S\u0142awomira, wydany w 2017. Do utworu zosta\u0142 zrealizowany oficjalny teledysk, kt\u00f3ry mia\u0142 premier\u0119 23 kwietnia 2017 w serwisie YouTube. W klipie zosta\u0142y wykorzystane uj\u0119cia z koncert\u00f3w Zapa\u0142y w Nied\u017awiedziu i B\u0142aszkach. W grudniu 2017 YouTube opublikowa\u0142 film \"YouTube Rewind 2017\" podsumowuj\u0105cy ko\u0144cz\u0105cy si\u0119 rok i pokazuj\u0105cy najpopularniejsze trendy panuj\u0105ce na platformie; wyniki ogl\u0105dalno\u015bci teledysku da\u0142y mu pierwsze miejsce w Polsce. Od dnia premiery zosta\u0142 wy\u015bwietlony \u0142\u0105cznie ponad 244 mln razy. Singiel by\u0142 certyfikowany poczw\u00f3rn\u0105 diamentow\u0105 p\u0142yt\u0105 za sprzeda\u017c w ponad 400 tys. nak\u0142adzie w Polsce. Utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 w grze \"Just Dance 2019\", wydanej przez Ubisoft na platformy Nintendo Switch, Wii, PlayStation 4, Xbox One, Xbox 360 i Wii U. == Personel","start_idx":58,"end_idx":67}
{"id":"mrc_4290","question":"przy jakiej ulicy mieszka\u0142 sherlock holmes?","answer":"221B Baker Street","context":"ksi\u0105\u017cce \"Studium w szkar\u0142acie\", wydanej w 1887. Wed\u0142ug pi\u015bmiennictwa Conana Doyle\u2019a, Holmes i Watson mieszkali tam w latach 1881\u20131904. Domem opiekowa\u0142a si\u0119 pani Hudson. Powo\u0142ane w p\u00f3\u017aniejszym czasie Muzeum Sherlocka Holmesa, opatrzone adresem: 221B Baker Street, znajduje si\u0119 w istocie mi\u0119dzy numerami 237 i 241. Przy jednym z wej\u015b\u0107 do metra znajduje si\u0119 pomnik Sherlocka Holmesa z tablic\u0105 interaktywn\u0105. == Popularno\u015b\u0107 Baker Street == Opr\u00f3cz wspomnianego wcze\u015bniej Sherlocka Holmsa ulica ta znana jest z piosenki Gerry\u2019ego Rafferty\u2019ego, kt\u00f3rej tytu\u0142 jest taki sam jak nazwa ulicy. Na Baker Street znajduje si\u0119 sklep z akcesoriami zespo\u0142u The Beatles \u2013 London Beatles Store. Powsta\u0142 tak\u017ce film pt. \"Angielska robota\", kt\u00f3ry nawi\u0105zywa\u0142 do napadu na bank na Baker Street. W roku 1835 Madame Tussaud","start_idx":244,"end_idx":261}
{"id":"mrc_4291","question":"ile polak\u00f3w jest w polsce?","answer":"Wed\u0142ug Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku liczba os\u00f3b deklaruj\u0105cych narodowo\u015b\u0107 polsk\u0105 zamieszka\u0142ych na terenie Polski wynosi 36,5 mln (37,4 mln) przy populacji 38,5 mln.","context":"Polacy \u2013 nar\u00f3d zachodnios\u0142owia\u0144ski (lechicki) zamieszkuj\u0105cy g\u0142\u00f3wnie obszar Rzeczypospolitej Polskiej i b\u0119d\u0105cy jej g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem ludno\u015bciowym, a poza granicami Polski tworz\u0105cy Poloni\u0119. Polacy pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 w wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zykiem polskim oraz alfabetem \u0142aci\u0144skim, kt\u00f3ry zosta\u0142 wprowadzony w X wieku z chwil\u0105, od kt\u00f3rej na ziemiach polskich zacz\u0119to wprowadza\u0107 chrze\u015bcija\u0144stwo obrz\u0105dku zachodniego. W ukszta\u0142towaniu wyznaniowym Polak\u00f3w wyra\u017an\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowi\u0105 katolicy obrz\u0105dku \u0142aci\u0144skiego, obecne s\u0105 tak\u017ce inne obrz\u0105dki i wyznania. Wed\u0142ug Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku liczba os\u00f3b deklaruj\u0105cych narodowo\u015b\u0107 polsk\u0105 zamieszka\u0142ych na terenie Polski wynosi 36,5 mln (37,4 mln) przy populacji 38,5 mln. Stowarzyszenie \u201eWsp\u00f3lnota Polska\u201d szacuje liczebno\u015b\u0107 Polonii na 20 mln. == Etymologia == === Hipotezy pochodzenia nazwy === Istniej\u0105 dwie teorie na temat pochodzenia nazwy Polski oraz Polak\u00f3w. Pierwsza","start_idx":537,"end_idx":713}
{"id":"mrc_4292","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa pierogi ruskie?","answer":"wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia).","context":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia). Nazwy nie nale\u017cy \u0142\u0105czy\u0107, jak to cz\u0119sto si\u0119 czyni, z Rosj\u0105, gdzie ten typ pierog\u00f3w nie jest znany. Dawniej popularne w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w mieszkaj\u0105cych na terenach Rusi (wojew\u00f3dztwa ruskiego Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, nast\u0119pnie w Rzeczypospolitej). Na Ukrainie pierogi te bywaj\u0105 zwane \u201epolskimi\u201d. Ciasto przygotowuje si\u0119 z m\u0105ki, wody i soli (czasem tak\u017ce jaj), a farsz z masy twarogowo-ziemniaczanej z dodatkiem soli, pieprzu i podsma\u017conej cebuli. Ciasto rozwa\u0142kowuje si\u0119 do grubo\u015bci oko\u0142o 2 mm, farsz oblepia si\u0119 ciastem i gotuje w wodzie. Potraw\u0119 podaje si\u0119 ze skwarkami, sma\u017con\u0105 cebul\u0105 lub \u015bmietan\u0105. We Lwowie popularne by\u0142o podawanie pierog\u00f3w ruskich posypanych kminkiem.","start_idx":91,"end_idx":141}
{"id":"mrc_4293","question":"po jakiej akcji alek zyska\u0142 pseudonim kopernicki?","answer":"Za zdj\u0119cie niemieckiej tablicy Dawidowski otrzyma\u0142 od Komendanta G\u0142\u00f3wnego \u201eWawra\u201d Aleksandra Kami\u0144skiego honorowy pseudonim wawerski \u201eKopernicki\u201d.","context":"rano pojawi\u0142 si\u0119 pod monumentem. By\u0142o to efektem celowego posmarowania \u015brub towotem przez pracownika zarz\u0105du miasta rze\u017abiarza Maksymiliana Potrawiaka podczas monta\u017cu tablicy w 1940. Przechodz\u0105cy ulic\u0105 przechodnie nie zwr\u00f3cili uwagi na podejrzany ha\u0142as, a granatowy policjant prawdopodobnie schroni\u0142 si\u0119 przed mrozem wewn\u0105trz budynku. Dawidowski przeci\u0105gn\u0105\u0142 blisko stukilogramow\u0105 tablic\u0119 na r\u00f3g ulicy Obo\u017anej i Krakowskiego Przedmie\u015bcia, gdzie ukry\u0142 j\u0105 w pryzmie \u015bniegu. Dwa dni p\u00f3\u017aniej tablica zosta\u0142a przewieziona przez niego, Jana Rossmana i Andrzeja Mak\u00f3lskiego na sankach na \u017boliborz. Jedn\u0105 z czterech \u015brub, kt\u00f3r\u0105 do coko\u0142u by\u0142a przymocowana tablica, \u201eAlek\u201d podarowa\u0142 Barbarze Sapi\u0144skiej. Za zdj\u0119cie niemieckiej tablicy Dawidowski otrzyma\u0142 od Komendanta G\u0142\u00f3wnego \u201eWawra\u201d Aleksandra Kami\u0144skiego honorowy pseudonim wawerski \u201eKopernicki\u201d. Tydzie\u0144 po zdj\u0119ciu tablicy na rozkaz Niemc\u00f3w z coko\u0142u skuto polskie napisy.","start_idx":694,"end_idx":840}
{"id":"mrc_4294","question":"ile g\u0142os\u00f3w dosta\u0142 wojty\u0142a?","answer":"Karol Wojty\u0142a, zgodnie z p\u00f3\u017aniejszymi relacjami, mia\u0142 uzyska\u0107 99 g\u0142os\u00f3w","context":"11 g\u0142os\u00f3w. Decyduj\u0105ce znaczenie mia\u0142o opowiedzenie si\u0119 stronnik\u00f3w Siriego za t\u0105 kandydatur\u0105. Podczas ostatniego, 8. g\u0142osowania, maj\u0105cego miejsce o godz. 16:30 w poniedzia\u0142ek 16 pa\u017adziernika, Karol Wojty\u0142a, zgodnie z p\u00f3\u017aniejszymi relacjami, mia\u0142 uzyska\u0107 99 g\u0142os\u00f3w, co by\u0142o liczb\u0105 du\u017co wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c wymagane minimum. Wojty\u0142a, zapytany, czy zgadza si\u0119 z wyborem Kolegium Kardynalskiego, odpowiedzia\u0142 twierdz\u0105co. Przybra\u0142 wtedy imi\u0119 Jana Paw\u0142a II. Karol Wojty\u0142a zosta\u0142 pierwszym papie\u017cem spoza W\u0142och od czas\u00f3w Holendra Hadriana VI, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany w 1522. === Og\u0142oszenie wyboru === O godzinie 18:18 z komina na dachu kaplicy Syksty\u0144skiej ukaza\u0142 si\u0119 bia\u0142y dym zwiastuj\u0105cy dokonanie wyboru. Oficjalne og\u0142oszenie wiernym rezultat\u00f3w konklawe nast\u0105pi\u0142o o 18:44 Kardyna\u0142 Pericle Felici przedstawi\u0142 je zwyczajow\u0105 formu\u0142\u0105: \" Annuntio vobis gaudium magnum (Zwiastuj\u0119 Wam rado\u015b\u0107","start_idx":191,"end_idx":262}
{"id":"mrc_4295","question":"kim by\u0142 andre frossard?","answer":"francuski dziennikarz, pisarz i filozof katolicki pochodzenia \u017cydowskiego","context":"Andr\u00e9 Frossard (ur. 14 stycznia 1915 w Colombier-Ch\u00e2telot, zm. 2 lutego 1995 w Wersalu) \u2013 francuski dziennikarz, pisarz i filozof katolicki pochodzenia \u017cydowskiego (jego babcia by\u0142a \u017byd\u00f3wk\u0105), syn Ludwika Oscara Frossarda \u2013 za\u0142o\u017cyciela Francuskiej Partii Komunistycznej. Wieloletni felietonista \u201eLe Figaro\u201d. Jak sam opisuje, w wydanej w 1969 roku ksi\u0105\u017cce pod tytu\u0142em \"Dieu existe, je l\u2019ai rencontr\u00e9\" (B\u00f3g istnieje, spotka\u0142em Go), jako ateista dozna\u0142 nawr\u00f3cenia w 1935 roku po przypadkowej wizycie w ko\u015bciele. Cz\u0142onek Akademii Francuskiej od 1987 r. (zajmowa\u0142 fotel 2). Przyjaciel Jana Paw\u0142a II. Oficer Legii Honorowej, odznaczony tak\u017ce Medalem Ruchu Oporu oraz Krzy\u017cem Wojennym 1939\u20131945. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == * \"La Maison des otages\" (1946) * \"Histoire paradoxale de la IVe R\u00e9publique\" (1954) * \"Le Sel de la terre\"","start_idx":90,"end_idx":163}
{"id":"mrc_4296","question":"jakie wydarzenie uznano za pocz\u0105tek naszej ery?","answer":"papie\u017c Jan I postanowi\u0142 wprowadzi\u0107 spos\u00f3b liczenia lat od daty narodzin Jezusa.","context":"naszej ery (n.e.) \u2013 wyra\u017cenie i skr\u00f3t stosowane w j\u0119zyku polskim, oznaczaj\u0105cy dat\u0119 od pocz\u0105tku ery chrze\u015bcija\u0144skiej, kt\u00f3rej pocz\u0105tek wi\u0105zany jest z dat\u0105 narodzenia Jezusa Chrystusa wg oblicze\u0144 Dionizjusza Ma\u0142ego. Odpowiada \u0142aci\u0144skiemu skr\u00f3towi AD ( \u2013 \u201eroku Pa\u0144skiego\u201d) i angielskiemu CE ( \"\u2013\" \u201eery powszechnej\u201d). == Pocz\u0105tek ery == Przed wyznaczeniem pocz\u0105tku ery chrze\u015bcija\u0144skiej lata liczono od za\u0142o\u017cenia Rzymu. Dopiero po prawie 500 latach od \u015bmierci Chrystusa papie\u017c Jan I postanowi\u0142 wprowadzi\u0107 spos\u00f3b liczenia lat od daty narodzin Jezusa. Obliczenia wykona\u0142 w roku 525 n.e. mnich Dionizjusz Ma\u0142y pochodz\u0105cy ze Scytii Mniejszej, kt\u00f3ry okre\u015bli\u0142 dat\u0119 narodzin Chrystusa na 753 rok od za\u0142o\u017cenia Rzymu i pierwszy rok po narodzinach (754 od za\u0142o\u017cenia Rzymu) przyj\u0105\u0142 za 1 ery chrze\u015bcija\u0144skiej. P\u00f3\u017aniejsze badania wykaza\u0142y,","start_idx":464,"end_idx":543}
{"id":"mrc_4297","question":"jaka jest pozycja wertykalna?","answer":"Wertykalna pozycja porodowa \u2013 spionizowana i aktywna pozycja w zgodzie z fizjologi\u0105 i cia\u0142em kobiety, jak\u0105 przybiera rodz\u0105ca w pierwszym i drugim okresie porodu.","context":"Wertykalna pozycja porodowa \u2013 spionizowana i aktywna pozycja w zgodzie z fizjologi\u0105 i cia\u0142em kobiety, jak\u0105 przybiera rodz\u0105ca w pierwszym i drugim okresie porodu. Wertykalna pozycja porodowa jest to ka\u017cda inna pozycja ni\u017c pozycja le\u017c\u0105ca \u2013 horyzontalna. Rodz\u0105ca w trakcie porodu w pozycji wertykalnej mo\u017ce przybiera\u0107 r\u00f3\u017cne pozycje porodowe. Por\u00f3d w pozycji wertykalnej jest porodem mobilnym, kobieta mo\u017ce w ka\u017cdej chwili zmienia\u0107 swoje po\u0142o\u017cenie. Pozycje zmieniaj\u0105 si\u0119 te\u017c wraz z fazami porodu. Por\u00f3d w pozycji wertykalnej przebiega szybciej i sprawniej ni\u017c w innych pozycjach porodowych oraz jest dla kobiet bardziej instynktowny, fizjologiczny. == Pozycje wertykalne w drugim okresie porodu == Pozycja kuczna jest pozycj\u0105 najbardziej fizjologiczn\u0105 i najbardziej efektywn\u0105 pozycj\u0105 porodow\u0105. Prze\u0107 w kucki mo\u017cna przy drabinkach, \u0142\u00f3\u017cku porodowym, parapecie,","start_idx":0,"end_idx":161}
{"id":"mrc_4298","question":"gdzie i kiedy odby\u0142a si\u0119 koronacja przemys\u0142a ii?","answer":"Ceremonia odby\u0142a si\u0119 26 czerwca 1295 w Gnie\u017anie","context":"w 1294, zgodnie z ustaleniami uk\u0142adu k\u0119pi\u0144skiego z 1282, Przemys\u0142 II obj\u0105\u0142 Pomorze Gda\u0144skie. Wzmocni\u0142o to jego pozycj\u0119 i umo\u017cliwi\u0142o koronacj\u0119 na kr\u00f3la Polski. Ceremonia odby\u0142a si\u0119 26 czerwca 1295 w Gnie\u017anie, a przewodzi\u0142 jej arcybiskup Jakub \u015awinka. Zaledwie siedem i p\u00f3\u0142 miesi\u0105ca p\u00f3\u017aniej, 8 lutego 1296, Przemys\u0142 II zosta\u0142 zamordowany podczas nieudanej pr\u00f3by porwania dokonanej z inspiracji margrabi\u00f3w brandenburskich, z kt\u00f3rymi wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142y zapewne wielkopolskie rody Na\u0142\u0119cz\u00f3w i Zaremb\u00f3w. == Pochodzenie, imi\u0119 i przydomek == Przemys\u0142 II by\u0142 jedynym synem, a jednocze\u015bnie pi\u0105tym i najm\u0142odszym dzieckiem, ksi\u0119cia pozna\u0144skiego Przemys\u0142a I i jego \u017cony, ksi\u0119\u017cniczki wroc\u0142awskiej El\u017cbiety, c\u00f3rki Henryka II Pobo\u017cnego. Siostrami Przemys\u0142a II by\u0142y: Konstancja, Eufrozyna, Anna i Eufemia. Jak przekaza\u0142a \"Kronika wielkopolska\", imi\u0119 otrzyma\u0142 po ojcu, przedwcze\u015bnie zmar\u0142ym 4","start_idx":159,"end_idx":206}
{"id":"mrc_4299","question":"ile os\u00f3b zgin\u0119\u0142o podczas powodzi 1997?","answer":"114 os\u00f3b","context":"Pow\u00f3d\u017a tysi\u0105clecia \u2013 potoczna nazwa powodzi, kt\u00f3ra nawiedzi\u0142a w lipcu 1997 roku po\u0142udniow\u0105 i zachodni\u0105 Polsk\u0119, Czechy, wschodnie Niemcy (\u0141u\u017cyce), p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 S\u0142owacj\u0119 oraz wschodni\u0105 Austri\u0119, doprowadzaj\u0105c na terenie Czech, Niemiec i Polski do \u015bmierci 114 os\u00f3b oraz szk\u00f3d materialnych w wymiarze blisko 4,5 miliarda dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Na terenie Polski zgin\u0119\u0142o 56 os\u00f3b, a szkody oszacowano na ok. 3,5 miliarda dolar\u00f3w. Wyla\u0142y w\u00f3wczas wody dorzeczy rzek B\u00f3br, Bystrzyca, Kaczawa, Kwisa, Ma\u0142a Panew, Nysa K\u0142odzka, Nysa \u0141u\u017cycka, Odra, Olza, O\u0142awa, Osob\u0142oga, Prudnik, Skora, Szprotawa, \u015al\u0119za, Widawa i Z\u0142oty Potok, a tak\u017ce g\u00f3rnej Wis\u0142y i \u0141aby. == Przyczyny == Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\". Podczas niej","start_idx":258,"end_idx":266}
{"id":"mrc_4300","question":"jakie trzy zasady wprowadzono w europie w wyniku kongresu wiede\u0144skiego?","answer":"Oparli si\u0119 na trzech zasadach: restauracji, legitymizmu i r\u00f3wnowagi si\u0142.","context":"minister spraw zagranicznych \u2013 wicehrabia Robert Stewart Castlereagh oraz francuski minister spraw zagranicznych \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 Charles-Maurice de Talleyrand-P\u00e9rigord. Uczestnicy Kongresu pragn\u0119li stworzy\u0107 taki porz\u0105dek w Europie, kt\u00f3ry zapewni\u0142by spok\u00f3j wewn\u0105trz ich pa\u0144stw oraz pok\u00f3j na zewn\u0105trz. Oparli si\u0119 na trzech zasadach: restauracji, legitymizmu i r\u00f3wnowagi si\u0142. Legitymizm oznacza\u0142 niepodwa\u017calne prawo ka\u017cdego w\u0142adcy \u201ez Bo\u017cej \u0142aski\u201d do tronu. Przywracano wi\u0119c w\u0142adc\u00f3w usuni\u0119tych przez rewolucj\u0119 lub Napoleona, czasem wbrew woli poddanych im lud\u00f3w (np. we Francji, gdzie tron obj\u0105\u0142 Ludwik XVIII). Zasada r\u00f3wnowagi si\u0142 polega\u0142a na umowie, \u017ce do\u0142o\u017cy si\u0119 wszelkich stara\u0144, by \u017cadne z wielkich mocarstw nie osi\u0105gn\u0119\u0142o znacznej przewagi nad pozosta\u0142ymi. Ta ostatnia forsowana by\u0142a przez Wielk\u0105 Brytani\u0119, kt\u00f3ra chcia\u0142a w ten spos\u00f3b unikn\u0105\u0107 nadmiernego wzmocnienia jednego z mocarstw Europy","start_idx":293,"end_idx":365}
{"id":"mrc_4301","question":"czym ws\u0142awi\u0142 si\u0119 stefan czarniecki?","answer":"Ws\u0142awi\u0142 si\u0119 tak\u017ce pacyfikacjami zbuntowanych wobec Korony miejscowo\u015bci w wojew\u00f3dztwach ruskich i da\u0142 si\u0119 pozna\u0107 jako wr\u00f3g Kozak\u00f3w","context":"bezwzgl\u0119dno\u015bci, ani te\u017c fakt pochodzenia z niezbyt bogatej rodziny. Ws\u0142awi\u0142 si\u0119 tak\u017ce pacyfikacjami zbuntowanych wobec Korony miejscowo\u015bci w wojew\u00f3dztwach ruskich i da\u0142 si\u0119 pozna\u0107 jako wr\u00f3g Kozak\u00f3w, na co nie bez wp\u0142ywu by\u0142 udzia\u0142 w kl\u0119sce pod Batohem. === Polityk === == Pami\u0119\u0107 o Czarnieckim == Stefan Czarniecki jest uwa\u017cany za polskiego bohatera narodowego, jest obecny nie tylko w literaturze, malarstwie, uwieczniony w postaci rze\u017ab, ale jest te\u017c patronem wielu szk\u00f3\u0142 i obiekt\u00f3w w Polsce. W zbiorach Muzeum Lubelskiego w Lublinie znajduje si\u0119 m.in. karabela zdobiona nazwiskiem i podobizn\u0105 hetmana Stefana Czarnieckiego pochodz\u0105ca z XVII/XVIII wieku. === Obecno\u015b\u0107 w literaturze === Do jego postaci nawi\u0105zuje tekst \"Mazurka D\u0105browskiego\", zar\u00f3wno w wersji oryginalnej, jak i wsp\u00f3\u0142czesnej: Tekst polskiego hymnu narodowego wspomina","start_idx":68,"end_idx":197}
{"id":"mrc_4302","question":"na ile lat starczy ropy?","answer":"znane rezerwy wzros\u0142y do 1668 mld bary\u0142ek, co przy obecnym wydobyciu wystarczy na 53 lata.","context":"znane \u015bwiatowe rezerwy ropy naftowej wynosi\u0142y 683 mld bary\u0142ek, co przy wydobyciu na poziomie 23 mld bary\u0142ek rocznie mog\u0142o wystarczy\u0107 na nieca\u0142e 30 lat. Od 1980 do 2012 roku wydobyto 852 mld bary\u0142ek, wydobycie wzros\u0142o do 31,5 mld bary\u0142ek rocznie, a znane rezerwy wzros\u0142y do 1668 mld bary\u0142ek, co przy obecnym wydobyciu wystarczy na 53 lata. Energy Information Administration przewiduje, \u017ce zapotrzebowanie na rop\u0119 b\u0119dzie dalej ros\u0142o i do 2030 roku dzienne wydobycie przekroczy 100 milion\u00f3w bary\u0142ek. Mi\u0119dzynarodowa Agencja Energetyczna przewiduje, \u017ce zapotrzebowanie to b\u0119dzie zaspokojone dzi\u0119ki wykorzystaniu nowo odkrytych i niekonwencjonalnych z\u0142\u00f3\u017c. == Mo\u017cliwe konsekwencje == Ropa naftowa jest nie tylko najwa\u017cniejszym \u017ar\u00f3d\u0142em energii dla ludzko\u015bci, ale jest r\u00f3wnie\u017c g\u0142\u00f3wnym surowcem wykorzystywanym przy produkcji tworzyw sztucznych. Zwi\u0119kszanie jej wydobycia","start_idx":248,"end_idx":338}
{"id":"mrc_4303","question":"w jakim kraju produkuje si\u0119 bmw?","answer":"Nowe miejsca produkcyjne powsta\u0142y w Niemczech (Ratyzbona, Spandau), Austrii, RPA i USA.","context":"tys. do 71 tys. Nowe miejsca produkcyjne powsta\u0142y w Niemczech (Ratyzbona, Spandau), Austrii, RPA i USA. Przedsi\u0119biorstwo zawdzi\u0119cza mu wzrost rangi z przedsi\u0119biorstwa o znaczeniu europejskim do przedsi\u0119biorstwa o znaczeniu \u015bwiatowym. W 1973 roku przeprowadzono si\u0119 do tzw. \u201eVierzylinder\u201d (Czterocylindrowiec) \u2013 nowego budynku g\u0142\u00f3wnego zarz\u0105du w okolicy M\u00fcnchener Olympiapark (Monachijskiego Parku Olimpijskiego). Budynek naszkicowa\u0142 wiede\u0144ski architekt Karl Schwanzer. We wczesnych latach 90. otwarto tam \u201eForschungs- und Ingenieurzentrum\u201d (FIZ) (Centrum Badawczo-In\u017cynieryjne), \u201eFabryk\u0119 Pomys\u0142\u00f3w\u201d BMW z ponad 6 tys. miejsc pracy. Centrum do dzi\u015b zajmuje si\u0119: stylizacj\u0105, konstrukcj\u0105, budow\u0105 prototyp\u00f3w oraz testami. === Rolls-Royce === We wczesnych latach 90. XX wieku BMW i Rolls-Royce Motor Cars zawi\u0105za\u0142y sp\u00f3\u0142k\u0119 partnersk\u0105, kt\u00f3ra przewidywa\u0142a montowanie silnik\u00f3w BMW w samochodach \"Rolls-Royce Silver Seraph\" i \"Bentley Arnage\".","start_idx":16,"end_idx":103}
{"id":"mrc_4304","question":"ile ofiar poch\u0142one\u0142a 2 wojna swiatowa?","answer":"ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda).","context":"II wojna \u015bwiatowa zebra\u0142a najobfitsze \u017cniwo \u017cycia ludzkiego w historii \u015bwiata. W ci\u0105gu 6 lat wojny zgin\u0119\u0142o ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda). Poni\u017csze tabele przedstawiaj\u0105 straty ludzkie poniesione przez poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa. Liczba ofiar \u015bmiertelnych jest szacunkowa i waha si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3d\u0142a, pomi\u0119dzy 50 milionami a ponad 80 milionami ofiar. Wy\u017csza warto\u015b\u0107 \u2013 80 milion\u00f3w ofiar \u015bmiertelnych zawiera tak\u017ce zmar\u0142ych w wyniku chor\u00f3b i g\u0142odu zwi\u0105zanych z konfliktem zbrojnym. Ca\u0142kowita liczba zabitych cywil\u00f3w wynios\u0142a oko\u0142o 50\u201355 milion\u00f3w ludzi, z czego 19\u201328 milion\u00f3w zmar\u0142o w wyniku g\u0142odu i chor\u00f3b. Ca\u0142kowita liczba ofiar militarnych wynosi\u0142a 21\u201325 milion\u00f3w, w tym oko\u0142o 5 milion\u00f3w zmar\u0142ych w niewoli je\u0144c\u00f3w wojennych. Ostatnie badania naukowe","start_idx":107,"end_idx":211}
{"id":"mrc_4305","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 2 wojna \u015bwiatowa w europie?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":115,"end_idx":135}
{"id":"mrc_4306","question":"kto to pieszy?","answer":"Pieszym jest, zgodnie z kodeksem drogowym, ka\u017cdy, kto porusza si\u0119 po drodze publicznej bez \u017cadnego \u015brodka transportu.","context":"Pieszy \u2013 Pieszym jest, zgodnie z kodeksem drogowym, ka\u017cdy, kto porusza si\u0119 po drodze publicznej bez \u017cadnego \u015brodka transportu. Nawet pieszy, podobnie jak kierowcy pojazd\u00f3w, musz\u0105 przestrzega\u0107 pewnych zasad post\u0119powania, kt\u00f3re gwarantuj\u0105 bezpiecze\u0144stwo i odpowiednie wsp\u00f3\u0142istnienie r\u00f3\u017cnych u\u017cytkownik\u00f3w dr\u00f3g. Za pieszego uwa\u017ca si\u0119 r\u00f3wnie\u017c osob\u0119 prowadz\u0105c\u0105, ci\u0105gn\u0105c\u0105 lub pchaj\u0105c\u0105 rower, motorower, motocykl, hulajnog\u0119 elektryczn\u0105, urz\u0105dzenie transportu osobistego, urz\u0105dzenie wspomagaj\u0105ce ruch, w\u00f3zek dzieci\u0119cy, podr\u0119czny lub inwalidzki, osob\u0119 poruszaj\u0105c\u0105 si\u0119 w w\u00f3zku inwalidzkim, a tak\u017ce osob\u0119 w wieku do 10 lat kieruj\u0105c\u0105 rowerem pod opiek\u0105 osoby doros\u0142ej. == Historia == Ruch pieszy jest podstawow\u0105 metod\u0105 przemieszczania si\u0119 ludzi od pocz\u0105tku istnienia gatunku ludzkiego. Nasi przodkowie wyw\u0119drowali z Afryki oko\u0142o 60 000 lat temu. Przebadanie tras tej w\u0119dr\u00f3wki jest jednym z cel\u00f3w Projektu","start_idx":9,"end_idx":126}
{"id":"mrc_4307","question":"co to jest 1 niuton?","answer":"1 N to si\u0142a, z jak\u0105 trzeba dzia\u0142a\u0107 na cia\u0142o o masie 1 kg, aby nada\u0107 mu przyspieszenie r\u00f3wne 1 m/s\u00b2","context":"Niuton (N) \u2013 jednostka si\u0142y w uk\u0142adzie SI (jednostka pochodna uk\u0142adu SI). 1 N to si\u0142a, z jak\u0105 trzeba dzia\u0142a\u0107 na cia\u0142o o masie 1 kg, aby nada\u0107 mu przyspieszenie r\u00f3wne 1 m/s\u00b2 :: \\mathrm{1\\,N = 1 \\frac{kg \\cdot m}{s^2}} Nazwa \"niuton\" upami\u0119tnia angielskiego uczonego Isaaca Newtona. == Przyk\u0142ady == * 1 N to si\u0142a z jak\u0105 ziemska grawitacja oddzia\u0142uje na cia\u0142o o masie oko\u0142o 0,10198 kg \u2248 102 g (np. ma\u0142e jab\u0142ko). * Na powierzchni Ziemi na cia\u0142o o masie 1 kg dzia\u0142a si\u0142a skierowana w d\u00f3\u0142 o warto\u015bci oko\u0142o 9,81 N (czyli 1 kgf. W in\u017cynierii i w codziennym \u017cyciu cz\u0119sto stosuje si\u0119 przybli\u017cenie: 9,81 N = 1 kgf \u2248 10 N. * Dekaniuton (daN) = 10 N","start_idx":74,"end_idx":172}
{"id":"mrc_4308","question":"kto dowodzi\u0142 legionami polskimi we w\u0142oszech?","answer":"Jana Henryka D\u0105browskiego","context":"Legiony Polskie we W\u0142oszech \u2013 polskie formacje wojskowe, tworzone na terenie wsp\u00f3\u0142czesnych W\u0142och, kt\u00f3rych celem by\u0142a walka o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski. Walcz\u0105ce u boku wojsk francuskich i w\u0142oskich w latach 1797\u20131807, utworzone z inicjatywy Jana Henryka D\u0105browskiego przez Francuz\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Legiony polskie posi\u0142kuj\u0105ce Lombardi\u0119 == Po III rozbiorze nast\u0105pi\u0142a emigracja \u017co\u0142nierzy i oficer\u00f3w z Polski do W\u0142och i Francji. Dzi\u0119ki wp\u0142ywom Napoleona, za po\u015brednictwem Agencji (polska organizacja emigracyjna za\u0142o\u017cona w Pary\u017cu po upadku powstania ko\u015bciuszkowskiego w 1794) Jan Henryk D\u0105browski podpisa\u0142 9 stycznia 1797 umow\u0119 z nowym rz\u0105dem Republiki Lombardzkiej. Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcami Legion\u00f3w byli Karol Kniaziewicz, J\u00f3zef Wybicki i Antoni Amilkar Kosi\u0144ski. Oddzia\u0142y otrzyma\u0142y nazw\u0119 Legion\u00f3w Polskich. Mundury i sztandary by\u0142y zbli\u017cone do polskich, j\u0119zyk komend i stopnie wojskowe","start_idx":235,"end_idx":260}
{"id":"mrc_4309","question":"jakie wa\u017cne prawdy \u017cyciowe przekaza\u0142 skurczowi duch marleya?","answer":"interesy i sprawy doczesne s\u0105 niewa\u017cne, \u017ce celem \u017cycia cz\u0142owieka jest mi\u0142o\u015b\u0107 i pomoc bli\u017aniemu.","context":"na pieni\u0105dze, portmonetki, liczne klucze, ksi\u0119gi rachunkowe, a wszystko to zaczepione by\u0142o na ci\u0119\u017ckich \u0142a\u0144cuchach. Zjawa twierdzi\u0142a, \u017ce sam przez ca\u0142e \u017cycie nak\u0142ada\u0142 nie\u015bwiadomie na siebie te rzeczy, a teraz musi cierpie\u0107 i pokutowa\u0107 za swoje z\u0142e i niegodziwe \u017cycie. == Cel przyj\u015bcia Marleya == Duch Jakuba zjawi\u0142 si\u0119 w domu Scrooge\u2019a, aby go ostrzec, \u017ce nie mo\u017ce by\u0107 tak bezdusznym i okrutnym cz\u0142owiekiem, jakim jest teraz i jakim Marley by\u0142 kiedy\u015b. Powiedzia\u0142, \u017ce interesy i sprawy doczesne s\u0105 niewa\u017cne, \u017ce celem \u017cycia cz\u0142owieka jest mi\u0142o\u015b\u0107 i pomoc bli\u017aniemu. Marley poucza\u0142 Scrooge\u2019a, \u017ce je\u015bli nie zmieni swojego \u017cycia, to podzieli jego los i razem z nim b\u0119dzie skazany na wieczn\u0105 tu\u0142aczk\u0119. M\u00f3wi\u0142: : \"Przeznaczeniem cz\u0142owieka (...) jest \u017cy\u0107 wsp\u00f3lnym \u017cyciem","start_idx":466,"end_idx":561}
{"id":"mrc_4310","question":"z kim za\u0142o\u017cy\u0142 si\u0119 fileas fogg?","answer":"ze swoimi znajomymi z gry w wista","context":"Nale\u017cy do cyklu powie\u015bciowego Niezwyk\u0142e podr\u00f3\u017ce. Pierwszy polski przek\u0142ad, dokonany przez J\u00f3zefa Grajnerta, zosta\u0142 wydany w 1873 roku. T\u0142umaczenie Zbigniewa Florczaka osi\u0105gn\u0119\u0142o udokumentowany nak\u0142ad 788620 egzemplarzy. == Tre\u015b\u0107 == G\u0142\u00f3wnym bohaterem opowie\u015bci jest angielski d\u017centelmen \u2013 Phileas Fogg, znany jako stateczny, bogaty acz skromny samotnik. Zaskoczeniem dla wszystkich jest zdarzenie, podczas kt\u00f3rego zak\u0142ada si\u0119 o 20.000 funt\u00f3w szterling\u00f3w ze swoimi znajomymi z gry w wista, \u017ce objedzie \u015bwiat woko\u0142o w ci\u0105gu 80 dni. W podr\u00f3\u017c rusza z nowo naj\u0119tym, francuskim s\u0142u\u017c\u0105cym \u2013 Passepartout (w przek\u0142adach polskich \u2013 Obie\u017cy\u015bwiat). Po pi\u0119tach depcze im angielski detektyw \u2013 Fix, kt\u00f3ry jest przekonany, \u017ce to Fileas Fogg jest sprawc\u0105 kradzie\u017cy znacznej kwoty pieni\u0119dzy z londy\u0144skiego banku. Podr\u00f3\u017c, odbywana za pomoc\u0105 wielu \u015brodk\u00f3w lokomocji (poci\u0105gi,","start_idx":452,"end_idx":485}
{"id":"mrc_4311","question":"kiedy obchodzi si\u0119 halloween?","answer":"w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika.","context":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika. Odniesienia do Halloween s\u0105 cz\u0119sto widoczne w kulturze popularnej, g\u0142\u00f3wnie ameryka\u0144skiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Mimo \u017ce dzie\u0144 nie jest \u015bwi\u0119tem urz\u0119dowym, cieszy si\u0119 po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Narodzenia najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015bci\u0105. \u015awi\u0119to Halloween w Polsce pojawi\u0142o si\u0119 w latach 90. XX w. G\u0142\u00f3wnym symbolem \u015bwi\u0119ta jest wydr\u0105\u017cona i pod\u015bwietlona od \u015brodka dynia z wyszczerbionymi z\u0119bami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty, paj\u0119czyny itp. == Historia == Dok\u0142adna geneza Halloween nie jest znana. Mo\u017ce ni\u0105 by\u0107 rzymskie \u015bwi\u0119to na cze\u015b\u0107 b\u00f3stwa owoc\u00f3w i nasion (Pomony) albo celtyckie \u015bwi\u0119to na powitanie zimy.","start_idx":69,"end_idx":95}
{"id":"mrc_4312","question":"na czym polega\u0142y postrzy\u017cyny?","answer":"obrz\u0119d polegaj\u0105cy na rytualnym obci\u0119ciu w\u0142os\u00f3w dziecku p\u0142ci m\u0119skiej, zazwyczaj ko\u0144cz\u0105cemu 7 lat, po\u0142\u0105czony z nadaniem imienia.","context":"Postrzy\u017cyny \u2013 w kulturze dawnych S\u0142owian obrz\u0119d polegaj\u0105cy na rytualnym obci\u0119ciu w\u0142os\u00f3w dziecku p\u0142ci m\u0119skiej, zazwyczaj ko\u0144cz\u0105cemu 7 lat, po\u0142\u0105czony z nadaniem imienia. Rytua\u0142u postrzy\u017cyn dokonywa\u0142 ojciec lub osoba obca, wchodz\u0105ca w ten spos\u00f3b w sztuczne pokrewie\u0144stwo z dzieckiem. Od obci\u0119cia w\u0142os\u00f3w syn stawa\u0142 si\u0119 pe\u0142noprawnym cz\u0142onkiem rodziny i przechodzi\u0142 spod opieki matki pod zwierzchnictwo ojca. Podobn\u0105 praktyk\u0119 zaobserwowa\u0142 Gajusz Juliusz Cezar w\u015br\u00f3d Gal\u00f3w i opisa\u0142 j\u0105 w pami\u0119tniku o wojnie galijskiej. Mali ch\u0142opcy nie mogli pojawia\u0107 si\u0119 publicznie w obecno\u015bci ojca do czasu osi\u0105gni\u0119cia wieku, w kt\u00f3rym stawali si\u0119 zdatni do wojny. Postrzy\u017cyny wpisuj\u0105 si\u0119 w og\u00f3lnoludzkie praktyki symbolicznego przyj\u0119cia m\u0142odzie\u0144c\u00f3w do wsp\u00f3lnoty, takie jak obrzezanie, rytualne okaleczenia etc. Zwyczaj postrzy\u017cyn praktykowany jest do dzisiaj, powszechnie jako swoisty symbol","start_idx":41,"end_idx":167}
{"id":"mrc_4313","question":"na czym polega syndrom sztokholmski?","answer":"stan psychiczny, kt\u00f3ry pojawia si\u0119 u ofiar porwania lub u zak\u0142adnik\u00f3w, wyra\u017caj\u0105cy si\u0119 odczuwaniem sympatii i solidarno\u015bci z osobami je przetrzymuj\u0105cymi.","context":"Syndrom sztokholmski \u2013 stan psychiczny, kt\u00f3ry pojawia si\u0119 u ofiar porwania lub u zak\u0142adnik\u00f3w, wyra\u017caj\u0105cy si\u0119 odczuwaniem sympatii i solidarno\u015bci z osobami je przetrzymuj\u0105cymi. Mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 taki stopie\u0144, \u017ce osoby wi\u0119zione pomagaj\u0105 swoim prze\u015bladowcom w osi\u0105gni\u0119ciu ich cel\u00f3w lub w ucieczce przed policj\u0105. Syndrom ten jest skutkiem psychologicznych reakcji na silny stres oraz rezultatem podejmowanych przez porwanych pr\u00f3b zwr\u00f3cenia si\u0119 do prze\u015bladowc\u00f3w i wywo\u0142ania u nich wsp\u00f3\u0142czucia. == Termin == Nazwa syndromu wi\u0105\u017ce si\u0119 z napadem na Kreditbanken w Sztokholmie. Termin zosta\u0142 u\u017cyty przez szwedzkiego kryminologa i psychologa, Nilsa Bejerota, kt\u00f3ry wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z policj\u0105 podczas napadu i przedstawi\u0142 swoje obserwacje dziennikarzom. Poj\u0119cie wkr\u00f3tce przyj\u0119\u0142o si\u0119 w\u015br\u00f3d psycholog\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie. == Napad na Kreditbanken == Podczas napadu na Kreditbanken przy","start_idx":23,"end_idx":175}
{"id":"mrc_4314","question":"ile kosztowa\u0142 titanic?","answer":"Ostateczny koszt produkcji przekroczy\u0142 200 mln dol.","context":"wzgl\u0119dem terminu pocz\u0105tkowego planowanego na 2 lipca 1997. Studia filmowe 20th Century Fox (posiadaj\u0105ce prawa do filmu i mi\u0119dzynarodowej dystrybucji) oraz Paramount Pictures (posiadaj\u0105ce prawa na terenie Stan\u00f3w Zjednoczonych) zacz\u0119\u0142y si\u0119 niepokoi\u0107 wci\u0105\u017c rosn\u0105cymi kosztami produkcji \u2013 ju\u017c w po\u0142owie 1997 \"Titanic\" by\u0142 najbardziej kosztownym filmem wszech czas\u00f3w, a wydatki wci\u0105\u017c ros\u0142y. By zmniejszy\u0107 koszta, a tak\u017ce by nie nara\u017ca\u0107 ekipy na ewentualne kontuzje przy kr\u0119ceniu niebezpiecznych scen, cz\u0119\u015b\u0107 uj\u0119\u0107 z udzia\u0142em przesz\u0142o 100 kaskader\u00f3w zast\u0105piono efektami komputerowymi. Ostateczny koszt produkcji przekroczy\u0142 200 mln dol., co wynios\u0142o wi\u0119cej ni\u017c koszt produkcji i wyko\u0144czenia prawdziwego \u201eTitanica\u201d. Cameron po\u015bwi\u0119ci\u0142 swoj\u0105 re\u017cysersk\u0105 ga\u017c\u0119, byle tylko doprowadzi\u0107 do zrealizowania swojego dzie\u0142a. Ostateczna wersja, kt\u00f3r\u0105 re\u017cyser dostarczy\u0142 dystrybutorowi, trwa\u0142a ponad trzy godziny. O fakcie do\u015b\u0107","start_idx":577,"end_idx":628}
{"id":"mrc_4315","question":"co to jest daniel?","answer":"gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych.","context":"Daniel zwyczajny (\"Dama dama\") \u2013 gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych. Pochodzi z Azji Mniejszej. Sprowadzony przez Fenicjan, a p\u00f3\u017aniej Rzymian na obszary \u015br\u00f3dziemnomorskie, rozpowszechniony w wielu krajach, r\u00f3wnie\u017c w Polsce. == Nazewnictwo == W polskiej literaturze zoologicznej gatunek \"Dama dama\" by\u0142 oznaczany nazw\u0105 \u201edaniel\u201d. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji \u201ePolskie nazewnictwo ssak\u00f3w \u015bwiata\u201d gatunkowi nadano nazw\u0119 \u201edaniel zwyczajny\u201d, rezerwuj\u0105c nazw\u0119 \u201edaniel\u201d dla rodzaju tych ssak\u00f3w. == Morfologia == Daniel jest mniejszy od jelenia szlachetnego. D\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a wynosi 130\u2013150 cm, wysoko\u015b\u0107 w k\u0142\u0119bie ok. 105 cm. Samce (byki) s\u0105 wyra\u017anie wi\u0119ksze od samic (\u0142a\u0144) i przeci\u0119tnie wa\u017c\u0105 od 65 do 80 kg (nawet do 120 kg), samice 30\u201350 kg (do 90 kg).","start_idx":33,"end_idx":71}
{"id":"mrc_4316","question":"co jest celem wojny cybernetycznej?","answer":"sparali\u017cowa\u0107 kluczow\u0105 infrastruktur\u0119 lub gospodark\u0119 pa\u0144stwa przeciwnika","context":"Wojna cybernetyczna () \u2013 wykorzystanie komputer\u00f3w, internetu i innych \u015brodk\u00f3w przechowywania lub rozprzestrzeniania informacji w celu przeprowadzania atak\u00f3w na systemy informatyczne przeciwnika. Wojn\u0119 cybernetyczn\u0105 (kt\u00f3rej nie nale\u017cy myli\u0107 z wojn\u0105 informacyjn\u0105) od klasycznych wojen odr\u00f3\u017cnia \u015brodowisko pola walki \u2013 maj\u0105 by\u0107 nim systemy i sieci teleinformatyczne. Postuluje si\u0119, \u017ce w takiej wojnie strona atakuj\u0105ca przy minimalnych nak\u0142adach materialnych zdolna by\u0142aby w znacznym stopniu sparali\u017cowa\u0107 kluczow\u0105 infrastruktur\u0119 lub gospodark\u0119 pa\u0144stwa przeciwnika \u2013 o ile ta oparta by\u0142aby w wystarczaj\u0105co wysokim stopniu na systemach komputerowych. Wojna cybernetyczna by\u0142aby wi\u0119c atakiem w du\u017cym stopniu asymetrycznym, co pozwoli\u0142oby na prowadzenie tego rodzaju wojen pa\u0144stwom s\u0142abszym przeciwko silniejszym (zobacz te\u017c: cyberterroryzm). == Cele i metody prowadzenia atak\u00f3w == W ramach wojny cybernetycznej, napastnik mo\u017ce d\u0105\u017cy\u0107","start_idx":488,"end_idx":559}
{"id":"mrc_4317","question":"jak\u0105 cech\u0119 powinien posiada\u0107 moderator neutron\u00f3w?","answer":"Moderator musi charakteryzowa\u0107 si\u0119 du\u017cym przekrojem czynnym na rozpraszanie neutron\u00f3w oraz ma\u0142ym na poch\u0142anianie ich.","context":"Moderator \u2013 substancja s\u0142u\u017c\u0105ca do zmniejszenia energii kinetycznej (pr\u0119dko\u015bci) neutron\u00f3w, a\u017c do osi\u0105gni\u0119cia przez nie stanu tzw. neutron\u00f3w termicznych. Powolne neutrony znacznie wydajniej powoduj\u0105 rozszczepienie j\u0105der atomowych w materiale paliwa j\u0105drowego. Moderator musi charakteryzowa\u0107 si\u0119 du\u017cym przekrojem czynnym na rozpraszanie neutron\u00f3w oraz ma\u0142ym na poch\u0142anianie ich. Przekr\u00f3j czynny na poch\u0142anianie ro\u015bnie szybko wraz z mas\u0105 j\u0105dra. Natomiast najwi\u0119ksza strata energii neutronu nast\u0119puje w\u00f3wczas, gdy neutron przekazuje najwi\u0119cej energii podczas zderzenia. Z zasady zachowania p\u0119du i z zasady zachowania energii wynika, \u017ce ma to miejsce w\u00f3wczas, gdy masa j\u0105dra jest zbli\u017cona do masy neutronu. Najlepiej te warunki spe\u0142nia j\u0105dro wodoru. Ze wzgl\u0119du na warunki technologiczne cz\u0119sto stosuje si\u0119 substancje zawieraj\u0105ce troch\u0119 ci\u0119\u017csze j\u0105dra. Jako moderator stosuje si\u0119 wod\u0119, ci\u0119\u017ck\u0105 wod\u0119, beryl,","start_idx":258,"end_idx":375}
{"id":"mrc_4318","question":"co nazywamy reformacj\u0105?","answer":"Reformacja \u2013 ruch religijno-polityczno-spo\u0142eczny zapocz\u0105tkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, maj\u0105cy na celu odnow\u0119 chrze\u015bcija\u0144stwa.","context":"Reformacja \u2013 ruch religijno-polityczno-spo\u0142eczny zapocz\u0105tkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, maj\u0105cy na celu odnow\u0119 chrze\u015bcija\u0144stwa. By\u0142 reakcj\u0105 na negatywne zjawiska, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w katolickiej hierarchii ko\u015bcielnej, a tak\u017ce stanowi\u0142 opozycj\u0119 do katolickiej doktryny dogmatycznej. Podwaliny pod wyst\u0105pienie Marcina Lutra po\u0142o\u017cy\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 Jana Husa na pocz\u0105tku XV wieku \u2013 ruch husycki (husyci) odegra\u0142 wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w rozwoju reformacji. == Od\u0142amy chrze\u015bcija\u0144stwa == W wyniku reformacji wy\u0142oni\u0142y si\u0119 nowe od\u0142amy chrze\u015bcija\u0144stwa, m.in.: Luteranizm \u2013 1517, jego tw\u00f3rc\u0105 by\u0142 Marcin Luter, za jedyn\u0105 podstaw\u0119 przyj\u0119to Pismo \u015awi\u0119te, dwa sakramenty (komunia, chrzest), g\u0142o\u015bne czytanie Biblii, \u015bpiewanie psalm\u00f3w, Ko\u015bci\u00f3\u0142 instytucj\u0105 tani\u0105, liturgia w j\u0119zyku narodowym, komunia pod dwiema postaciami (chleb i wino). Zanegowa\u0142 nieomylno\u015b\u0107 papie\u017ca, sakrament spowiedzi oraz p\u0142atne odpusty (co przysporzy\u0142o mu","start_idx":0,"end_idx":135}
{"id":"mrc_4319","question":"jakimi pseudonimami pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 witold pilecki?","answer":"\u201eWitold\u201d, \u201eDruh\u201d; nazwiska konspiracyjne \u201eRoman Jezierski\u201d, \u201eTomasz Serafi\u0144ski\u201d, \u201eLeon Bryjak\u201d, \u201eJan Uzna\u0144ski\u201d, \u201eWitold Smoli\u0144ski\u201d","context":"Witold Pilecki herbu Leliwa ps. \u201eWitold\u201d, \u201eDruh\u201d; nazwiska konspiracyjne \u201eRoman Jezierski\u201d, \u201eTomasz Serafi\u0144ski\u201d, \u201eLeon Bryjak\u201d, \u201eJan Uzna\u0144ski\u201d, \u201eWitold Smoli\u0144ski\u201d; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w O\u0142o\u0144cu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) \u2013 rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel Tajnej Armii Polskiej, \u017co\u0142nierz Armii Krajowej, wi\u0119zie\u0144 i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raport\u00f3w o Holocau\u015bcie, tzw. Raport\u00f3w Pileckiego. Oskar\u017cony i skazany przez w\u0142adze komunistyczne Polski Ludowej na kar\u0119 \u015bmierci, stracony w 1948. Uniewa\u017cnienie wyroku nast\u0105pi\u0142o w 1990. Po\u015bmiertnie, w 2006 odznaczony Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego, a w 2013 zosta\u0142 awansowany na stopie\u0144 pu\u0142kownika. == \u017byciorys == === Narodziny i m\u0142odo\u015b\u0107 === Urodzi\u0142 si\u0119 w O\u0142o\u0144cu \u2013 mie\u015bcie w Karelii, p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Imperium Rosyjskiego. Pochodzi\u0142 z polskiej rodziny szlacheckiej piecz\u0119tuj\u0105cej","start_idx":32,"end_idx":162}
{"id":"mrc_4320","question":"kogo uwi\u00f3d\u0142 zeus?","answer":"Kallisto","context":"gr. \"kalliste\" oznaczaj\u0105cego \u201enajpi\u0119kniejsza\u201d. I rzeczywi\u015bcie by\u0142a bardzo \u0142adna. Jej urokowi uleg\u0142 sam Zeus i podst\u0119pnie zbli\u017cy\u0142 si\u0119 do niej. Przybra\u0142 kszta\u0142t Artemidy. Kiedy Kallisto przytuli\u0142a \u201eArtemid\u0119\u201d Zeus wr\u00f3ci\u0142 do swojej postaci i nie wypu\u015bci\u0142 dziewczyny z obj\u0119\u0107. Inni podaj\u0105, \u017ce Zeus dokona\u0142 tego pod postaci\u0105 Apollona, brata Artemidy. Jeszcze inni utrzymuj\u0105, \u017ce tym, kt\u00f3ry uwi\u00f3d\u0142 Kallisto by\u0142 bo\u017cek Pan. Pewnego dnia, Artemida wraz z towarzyszkami postanowi\u0142a si\u0119 wyk\u0105pa\u0107, Kallisto musia\u0142a zrzuci\u0107 szaty i jej ci\u0105\u017ca zosta\u0142a zdemaskowana. Rozgniewana Artemida przep\u0119dzi\u0142a dziewczyn\u0119 i przemieni\u0142a j\u0105 w nied\u017awiedzia. Inni m\u00f3wi\u0105, \u017ce przemian\u0119 t\u0119 spowodowa\u0142a Hera zazdrosna o swego m\u0119\u017ca, Zeusa, albo \u017ce to sam Zeus obawiaj\u0105c si\u0119 o los dziewczyny, nara\u017conej na zemst\u0119 jego ma\u0142\u017conki, ukry\u0142 j\u0105 w ten spos\u00f3b. Kallisto","start_idx":175,"end_idx":183}
{"id":"mrc_4321","question":"na jakiej rzece jest most krymski?","answer":"rzek\u0105 Moskw\u0105","context":"Most Krymski () \u2013 stalowy most wisz\u0105cy nad rzek\u0105 Moskw\u0105 w stolicy Rosji, Moskwie. Most znajduje si\u0119 oko\u0142o 1800 metr\u00f3w na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Kremla i jest jednym z najw\u0119\u017cszych odcink\u00f3w moskiewskiej obwodnicy Sadowej. Istniej\u0105cy obecnie most zosta\u0142 oddany do u\u017cytku 1 maja 1938, jako cz\u0119\u015b\u0107 planu przebudowy centrum Moskwy. Historia mostu si\u0119ga roku 1786, kiedy to przeprawa zosta\u0142a wykonana po raz pierwszy jako konstrukcja drewniana. By\u0142 on wielokrotnie przebudowywany z powodu cz\u0119stych uszkodze\u0144 powodowanych przez l\u00f3d i powodzie. W 1873 ca\u0142kowicie zmieniono konstrukcj\u0119 mostu z drewnianej na stalow\u0105. Most ma 688 m d\u0142ugo\u015bci ca\u0142kowitej, z czego 262,5 m przypada na prz\u0119s\u0142a zawieszone bezpo\u015brednio nad rzek\u0105. G\u0142\u00f3wn\u0105 jego cz\u0119\u015bci\u0105 jest g\u0142\u00f3wne prz\u0119s\u0142o o d\u0142ugo\u015bci 168 metr\u00f3w; s\u0105 te\u017c dwa kr\u00f3tkie","start_idx":43,"end_idx":55}
{"id":"mrc_4322","question":"gdzie wynaleziono papier?","answer":"zosta\u0142 wynaleziony w Chinach przez kancelist\u0119 na dworze cesarza He Di z dynastii Han, eunucha Cai Lun, oko\u0142o 105 r. n.e.","context":"skrobia ziemniaczana i wype\u0142niacze nieorganiczne \u2013 mineralne: kaolin, talk, gips, kreda oraz niekiedy substancje chemiczne typu hydrosulfit oraz barwniki. Wype\u0142niacze poprawiaj\u0105 w\u0142a\u015bciwo\u015bci papieru (g\u0142adko\u015b\u0107, samozerwalno\u015b\u0107, nieprzezroczysto\u015b\u0107, bia\u0142o\u015b\u0107, odcie\u0144). Rodzaj w\u0142\u00f3kien, wype\u0142niaczy oraz proporcje ich u\u017cycia okre\u015bla \"receptura papieru\", zale\u017cna od rodzaju i przeznaczenia papieru. == Historia papieru na \u015bwiecie == Papier (wed\u0142ug chi\u0144skich kronik) zosta\u0142 wynaleziony w Chinach przez kancelist\u0119 na dworze cesarza He Di z dynastii Han, eunucha Cai Lun, oko\u0142o 105 r. n.e. Kancelista eksperymentowa\u0142 z kor\u0105 drzew, jedwabiem, a nawet sieciami rybackimi, a\u017c trafi\u0142 na w\u0142a\u015bciw\u0105 metod\u0119 (papier czerpany) z u\u017cyciem szmat jedwabnych i lnianych. Cesarz He Di w uznaniu donios\u0142o\u015bci wynalazku podni\u00f3s\u0142 go do godno\u015bci ministra rolnictwa. Wyniki bada\u0144 archeologicznych pokazuj\u0105 jednak, \u017ce papier by\u0142 ju\u017c","start_idx":457,"end_idx":577}
{"id":"mrc_4323","question":"gdzie znajduje si\u0119 ba\u0142t\u00f3w?","answer":"Ba\u0142t\u00f3w \u2013 wie\u015b w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Ba\u0142t\u00f3w.","context":"Ba\u0142t\u00f3w \u2013 wie\u015b w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Ba\u0142t\u00f3w. Siedziba tej\u017ce gminy. Ba\u0142t\u00f3w uzyska\u0142 lokacj\u0119 miejsk\u0105 przed 1751 rokiem, zdegradowany przed 1790 rokiem. W latach 1975\u20131998 Ba\u0142t\u00f3w po\u0142o\u017cony by\u0142 w wojew\u00f3dztwie kieleckim. Przez wie\u015b prze\u0142omem p\u0142ynie rzeka Kamienna, a brzegi doliny obramowane s\u0105 wapiennymi ska\u0142kami. Najwi\u0119ksz\u0105 atrakcj\u0105 turystyczn\u0105 miejscowo\u015bci jest Park Jurajski, za\u0142o\u017cony tutaj w 2004, po odkryciu w Ba\u0142towie skamienia\u0142ych trop\u00f3w dinozaur\u00f3w. Wie\u015b jest siedzib\u0105 rzymskokatolickiej parafii Matki Bo\u017cej Bolesnej. == Po\u0142o\u017cenie == Ba\u0142t\u00f3w znajduje si\u0119 oko\u0142o 12 km na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Ostrowca \u015awi\u0119tokrzyskiego. Le\u017cy w dolinie rzeki Kamiennej, na Pog\u00f3rzu Ba\u0142towskim, kt\u00f3re rozci\u0105ga si\u0119 od doliny Kamiennej do rzeki Wolanki. Charakterystyczne dla krajobrazu Ba\u0142towa s\u0105 strome zbocza Doliny Kamiennej, z wapiennymi","start_idx":0,"end_idx":105}
{"id":"mrc_4324","question":"w sk\u0142ad zarz\u0105du gminy wchodz\u0105?","answer":"Sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 3 do 7 os\u00f3b, kt\u00f3re rada gminy wybiera\u0142a ze swojego grona w tajnym g\u0142osowaniu. Przewodnicz\u0105cy organizowa\u0142 prac\u0119 zarz\u0105du, reprezentowa\u0142 gmin\u0119 na zewn\u0105trz i kierowa\u0142 sprawami bie\u017c\u0105cymi.","context":"Zarz\u0105d gminy \u2013 do 27 pa\u017adziernika 2002 r. organ wykonawczy w polskiej gminie, na czele kt\u00f3rego sta\u0142 w\u00f3jt, burmistrz b\u0105d\u017a prezydent miasta. Sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 3 do 7 os\u00f3b, kt\u00f3re rada gminy wybiera\u0142a ze swojego grona w tajnym g\u0142osowaniu. Przewodnicz\u0105cy organizowa\u0142 prac\u0119 zarz\u0105du, reprezentowa\u0142 gmin\u0119 na zewn\u0105trz i kierowa\u0142 sprawami bie\u017c\u0105cymi. W pracach zarz\u0105du uczestniczyli sekretarz i skarbnik, nie maj\u0105c jednak prawa g\u0142osu. Po wej\u015bciu w \u017cycie ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpo\u015brednim wyborze w\u00f3jta, burmistrza i prezydenta miasta zarz\u0105d gminy zosta\u0142 zast\u0105piony przez, wybieranych w wyborach bezpo\u015brednich, w\u00f3jt\u00f3w (burmistrz\u00f3w lub prezydent\u00f3w), kt\u00f3rzy jako organ monokratyczny reprezentuj\u0105 gmin\u0119.","start_idx":139,"end_idx":335}
{"id":"mrc_4325","question":"jakie samochody produkowane w polsce?","answer":"Niekt\u00f3re modele produkowane w Polsce w ostatnich latach to: Opel Astra III, IV i V, Fiat Panda oraz Fiat 500, Lancia Ypsilon, Ford Ka, Chevrolet Aveo.","context":"Fiat Auto Poland, a do 1992 roku FSM), Volkswagen, Opel (w 2017 roku Opel kupiony przez francuski koncern PSA od ameryka\u0144skiego General Motors), MAN, Solaris, Ursus, Volvo i Melex. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 sektora jest obecnie w posiadaniu zagranicznych przedsi\u0119biorstw. Niekt\u00f3re modele produkowane w Polsce w ostatnich latach to: Opel Astra III, IV i V, Fiat Panda oraz Fiat 500, Lancia Ypsilon, Ford Ka, Chevrolet Aveo. W 2017 roku wyprodukowano w Polsce 689 729 samochod\u00f3w, co dawa\u0142o 4. pozycj\u0119 pod wzgl\u0119dem produkcji samochod\u00f3w w Europie \u015arodkowo-Wschodniej, po Czechach, Rosji i S\u0142owacji. == \u0141\u0105czna produkcja pojazd\u00f3w w Polsce == \u0179r\u00f3d\u0142o: GUS, Rocznik Statystyczny Przemys\u0142u 2017 tablice == Przedsi\u0119biorstwa i zak\u0142ady == === Aktywni producenci === === Byli producenci === == Produkcja kamper\u00f3w, naczep, przyczep,","start_idx":256,"end_idx":406}
{"id":"mrc_4326","question":"jaki jest obszar zainteresowa\u0144 mikroekonomii?","answer":"Mikroekonomia \u2013 dziedzina ekonomii zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem wybor\u00f3w ludzkich w warunkach rzadko\u015bci d\u00f3br, w tym w szczeg\u00f3lno\u015bci badaniem zachowa\u0144 indywidualnych konsument\u00f3w i przedsi\u0119biorc\u00f3w oraz interakcji mi\u0119dzy tymi zachowaniami na poszczeg\u00f3lnych rynkach.","context":"Mikroekonomia \u2013 dziedzina ekonomii zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem wybor\u00f3w ludzkich w warunkach rzadko\u015bci d\u00f3br, w tym w szczeg\u00f3lno\u015bci badaniem zachowa\u0144 indywidualnych konsument\u00f3w i przedsi\u0119biorc\u00f3w oraz interakcji mi\u0119dzy tymi zachowaniami na poszczeg\u00f3lnych rynkach. Jest to nauka zajmuj\u0105ca si\u0119 szczeg\u00f3\u0142ow\u0105 analiz\u0105 podejmowanych przez jednostki decyzji dotycz\u0105cych produkcji oraz wymiany (zakupu i sprzeda\u017cy) d\u00f3br. G\u0142\u00f3wn\u0105 dziedzin\u0105 mikroekonomii jest teoria rynku, analizuj\u0105ca zale\u017cno\u015bci pomi\u0119dzy popytem i poda\u017c\u0105 oraz problem r\u00f3wnowagi na poszczeg\u00f3lnych rynkach: d\u00f3br materialnych, us\u0142ug oraz czynnik\u00f3w produkcji. W tym kontek\u015bcie zajmuje si\u0119 ona tak\u017ce problematyk\u0105 optymalizacji wybor\u00f3w producent\u00f3w (dotycz\u0105cych rozmiar\u00f3w i struktury produkcji oraz metod wytwarzania) i konsument\u00f3w (w odniesieniu do rozmiar\u00f3w i struktury konsumpcji). W badaniach mikroekonomicznych gospodark\u0119 danego kraju lub regionu traktuje si\u0119 jako zbi\u00f3r podmiot\u00f3w i interakcji mi\u0119dzy nimi, nie","start_idx":0,"end_idx":255}
{"id":"mrc_4327","question":"kt\u00f3ry dzie\u0144 tygodnia jest pierwszy?","answer":"poniedzia\u0142ek = dzie\u0144 \u201epo niedzieli\u201d,","context":"w\u0142asn\u0105 etymologi\u0119. W j\u0119zyku polskim kolejne dni pochodz\u0105 od nast\u0119puj\u0105cych s\u0142\u00f3w: poniedzia\u0142ek = dzie\u0144 \u201epo niedzieli\u201d, wtorek = \u201ewt\u00f3ry\u201d (drugi) dzie\u0144, \u015broda = \u201e\u015brodek\u201d tygodnia, czwartek = dzie\u0144 \u201eczwarty\u201d, pi\u0105tek = dzie\u0144 \u201epi\u0105ty\u201d, sobota = sabat, niedziela = \u201enie dzia\u0142a\u0107\u201d (odpoczywa\u0107). == Rachuba dni tygodnia == Rachuba dni tygodnia jest w historii ludzko\u015bci w stosunku do innych jednostek czasu jak np. rok, miesi\u0105c, dzie\u0144, godzina, minuta, sekunda najbardziej sta\u0142a i prawdopodobnie nie by\u0142a przerywana. Tydzie\u0144 na przestrzeni kultur nie zawsze by\u0142 siedmiodniowy. Staro\u017cytny j\u0119zyk baskijski u\u017cywa\u0142 tygodnia trzydniowego z dniem pierwszym (\"astelehena\"), po\u015brednim (\"asteartea\") i ostatnim (\"asteazkena\") Niekt\u00f3re ludy indyjskie stosowa\u0142y pi\u0119ciodniowy tydzie\u0144, podobnie np. Jorubowie. W Chinach dynastii Shang stosowano tydzie\u0144 dziesi\u0119ciodniowy. Jako wyj\u0105tki od siedmiodniowego tygodnia mo\u017cna poda\u0107","start_idx":80,"end_idx":116}
{"id":"mrc_4328","question":"jak du\u017ca by\u0142a kiedy\u015b polska?","answer":"W okresie tym Rzeczpospolita osi\u0105gn\u0119\u0142a maksymalny w swojej historii zasi\u0119g terytorialny, wynosz\u0105cy w 1634 roku 990 000 km\u00b2.","context":"Historia Polski w latach 1572\u20131697 \u2013 historia Polski w czasie panowania w\u0142adc\u00f3w elekcyjnych Rzeczypospolitej w latach 1572\u20131697. W okresie tym Rzeczpospolita osi\u0105gn\u0119\u0142a maksymalny w swojej historii zasi\u0119g terytorialny, wynosz\u0105cy w 1634 roku 990 000 km\u00b2. W latach 1592\u20131599 istnia\u0142a unia polsko-szwedzka. W 1610 wojska Rzeczypospolitej zdoby\u0142y Moskw\u0119, w 1611 w Warszawie mia\u0142 miejsce ho\u0142d zdetronizowanego cara moskiewskiego przed kr\u00f3lem Polski Zygmuntem III Waz\u0105. Jego syn W\u0142adys\u0142aw IV Waza by\u0142 jednocze\u015bnie kr\u00f3lem Polski, wielkim ksi\u0119ciem litewskim, wybranym i tytularnym carem rosyjskim i tytularnym kr\u00f3lem Szwecji. W po\u0142owie XVII wieku nast\u0105pi\u0142o jednak podwa\u017cenie pozycji mi\u0119dzynarodowej Polski, spowodowane wybuchem powstania Chmielnickiego w 1648 roku, interwencj\u0105 rosyjsk\u0105 po stronie kozak\u00f3w i wybuchem wojny polsko-rosyjskiej w 1654 roku oraz najazdem szwedzkim w 1655 roku. Os\u0142abione","start_idx":129,"end_idx":252}
{"id":"mrc_4329","question":"ile wynosi sta\u0142a gazowa?","answer":"8,31446261815324 J\u00b7mol\u22121\u00b7K\u22121","context":"Sta\u0142a gazowa, uniwersalna sta\u0142a gazowa, molowa sta\u0142a gazowa, sta\u0142a Clapeyrona (symbol \"R\") \u2013 sta\u0142a fizyczna r\u00f3wna pracy wykonanej przez 1 mol gazu doskona\u0142ego podgrzewanego o 1 kelwin (stopie\u0144 Celsjusza) podczas przemiany izobarycznej. Jej warto\u015b\u0107 to 8,31446261815324 J\u00b7mol\u22121\u00b7K\u22121. Uniwersalna sta\u0142a gazowa jest sta\u0142ym wsp\u00f3\u0142czynnikiem w r\u00f3wnaniu stanu gazu doskona\u0142ego: :: p = \\frac{nRT}{V}, gdzie: : p \u2013 ci\u015bnienie gazu (w Pa), : T \u2013 temperatura gazu (w K), : V \u2013 obj\u0119to\u015b\u0107 zajmowana przez gaz podlegaj\u0105cy przemianie (w m\u00b3), : n \u2013 liczba moli gazu podlegaj\u0105cego przemianie. :: pV = nRT z czego wynika R = \\frac {pV}{nT} = N_{\\rm A} k_{\\rm B}, gdzie: : N_{\\rm A} \u2013 sta\u0142a Avogadra = 6,022 140 76 \u00d71023 mol\u22121 : k_{\\rm B} \u2013 sta\u0142a","start_idx":251,"end_idx":279}
{"id":"mrc_4330","question":"z jakiej broni korzysta policja?","answer":"Policja uzbrojona jest w nowoczesn\u0105 bro\u0144, g\u0142\u00f3wnie produkcji niemieckiej (firmy Walther oraz Heckler & Koch) oraz austriackiej (Glock GmbH).","context":"Uzbrojenie Policji - Dzi\u0119ki \"Programowi modernizacji uzbrojenia funkcjonariuszy Policji i Stra\u017cy Granicznej w latach 2001-2004\" Policja uzbrojona jest w nowoczesn\u0105 bro\u0144, g\u0142\u00f3wnie produkcji niemieckiej (firmy Walther oraz Heckler & Koch) oraz austriackiej (Glock GmbH). 88% broni przybocznych stanowi\u0105 samopowtarzalne pistolety Walther P99, zasilane amunicj\u0105 9x19mm Parabellum oraz Glocki model 17, 19 oraz 26. Wypieraj\u0105 one przestarza\u0142\u0105 bro\u0144 P-64 oraz ich m\u0142odsz\u0105 wersj\u0119 P-83 - oba zasilane nabojem 9x18 mm Makarow. W\u015br\u00f3d pistolet\u00f3w maszynowych prym wiedzie polski Glauberyt PM-98 oraz jego starszy brat model PM-84 (oba u\u017cywaj\u0105ce amunicji 9x19mm Parabellum). Od 2003 roku prowadzona jest intensywna aktualizacja uzbrojenia oddzia\u0142\u00f3w antyterrorystycznych oraz CB\u015a - do wyposa\u017cenia nale\u017c\u0105 niemieckie MP5 (wersje A3 oraz KA4), HK UMP, karabiny szturmowe G36 (wersje C oraz V),","start_idx":128,"end_idx":267}
{"id":"mrc_4331","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi istniej\u0105ca do dzi\u015b ostatnia zachowana cz\u0119\u015b\u0107 \u015bwi\u0105tyni jerozolimskiej?","answer":"\u015aciana P\u0142aczu","context":"\u015aciana P\u0142aczu, tak\u017ce: Mur Zachodni (, \"Ha-Kotel ha-Ma\u2019arawi\", t\u0142um. \u201emur zachodni\u201d) \u2013 przypuszczalna pozosta\u0142o\u015b\u0107 \u015awi\u0105tyni Jerozolimskiej. W chwili obecnej jest to naj\u015bwi\u0119tsze miejsce judaizmu. Zachowane mury mog\u0105 by\u0107 fragmentem Drugiej \u015awi\u0105tyni wybudowanej na wzg\u00f3rzu Moria. \u015aciana P\u0142aczu mo\u017ce by\u0107 cz\u0119\u015bci\u0105 \u015awi\u0105tyni Jerozolimskiej (muru herodia\u0144skiego), odbudowanej przez Heroda, a zniszczonej przez Rzymian w 70 r. n.e. Nazwa pochodzi od \u017cydowskiego \u015bwi\u0119ta op\u0142akiwania zburzenia \u015bwi\u0105tyni przez Rzymian, obchodzonego corocznie w sierpniu. Wierni zgodnie z tradycj\u0105 wk\u0142adaj\u0105 mi\u0119dzy kamienie \u015bciany karteczki z pro\u015bbami do Boga. Jedynie po\u0142owa muru, w\u0142\u0105czaj\u0105c w to 17 rz\u0119d\u00f3w kamieni znajduj\u0105cych si\u0119 poni\u017cej poziomu gruntu, ma pochodzi\u0107 z okresu Drugiej \u015awi\u0105tyni i zosta\u0142y zbudowane oko\u0142o 19 roku p.n.e. przez Heroda Wielkiego. Pozosta\u0142e cz\u0119\u015bci zosta\u0142y dodane w VII wieku lub","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_4332","question":"jak\u0105 rol\u0119 pe\u0142ni muzyka w filmie?","answer":"Muzyka filmowa mo\u017ce by\u0107 ilustracj\u0105, albo te\u017c kontrapunktem obrazu \u2013 czyli warstw\u0105 dope\u0142niaj\u0105c\u0105, charakteryzuj\u0105c\u0105 postaci, nastr\u00f3j, prze\u017cycia psychiczne bohater\u00f3w.","context":"Muzyka filmowa \u2013 jeden z gatunk\u00f3w muzyki. Komponowana specjalnie na potrzeby dzie\u0142a filmowego, dla jego ilustracji. Muzyka filmowa mo\u017ce by\u0107 ilustracj\u0105, albo te\u017c kontrapunktem obrazu \u2013 czyli warstw\u0105 dope\u0142niaj\u0105c\u0105, charakteryzuj\u0105c\u0105 postaci, nastr\u00f3j, prze\u017cycia psychiczne bohater\u00f3w. Po raz pierwszy o muzyce filmowej mo\u017cna by\u0142o m\u00f3wi\u0107 w erze kina niemego, ale od tamtych czas\u00f3w muzyka filmowa przesz\u0142a znaczn\u0105 ewolucj\u0119. W czasach filmu niemego ilustracja muzyczna obrazu by\u0142a wykonywana na \u017cywo, w czasie seansu. Zazwyczaj by\u0142y to utwory odgrywane na pianinie przez tapera, a w bogatszych kinach przez kameralne zespo\u0142y, a nawet du\u017ce orkiestry, jak np. The London Symphony Orchestra. Muzyk\u0119 do takich orkiestrowych wykona\u0144 pisali na zam\u00f3wienie realizator\u00f3w kompozytorzy, nierzadko uznani, jak Siergiej Prokofjew i Dmitrij Szostakowicz. Taperzy natomiast najcz\u0119\u015bciej wykorzystywali utwory","start_idx":116,"end_idx":278}
{"id":"mrc_4333","question":"gdzie urodzi\u0142a si\u0119 maria konopnicka?","answer":"Suwa\u0142k","context":"Maria Stanis\u0142awa Konopnicka z domu Wasi\u0142owska, krypt. i ps. \u201eM. K.\u201d, \u201eK.\u201d, \u201eKo-mar\u201d, \u201eJan Sawa\u201d, \u201eMarko\u201d, \u201eJan War\u0119\u017c\u201d, \u201eHumanus\u201d, \u201eUrsus\u201d, \u201eMruczys\u0142aw Pazurek\u201d (ur. 23 maja 1842 w Suwa\u0142kach, zm. 8 pa\u017adziernika 1910 we Lwowie) \u2013 polska poetka i nowelistka okresu pozytywizmu, krytyczka literacka, publicystka i t\u0142umaczka; jedna z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo === Maria Konopnicka by\u0142a c\u00f3rk\u0105 J\u00f3zefa Wasi\u0142owskiego h. \u015alepowron (1813-1878) i Scholastyki z Turskich h. Do\u0142\u0119ga (1820-1854). Jej rodzice w 1841 zamieszkali w Suwa\u0142kach, w domu przy dzisiejszej ul. Tadeusza Ko\u015bciuszki 31 (w\u00f3wczas Petersburskiej 200). W 1849, kiedy Maria mia\u0142a siedem lat, Wasi\u0142owscy przenie\u015bli si\u0119 do Kalisza i zamieszkali na Warszawskim Przedmie\u015bciu, w mieszkaniu na parterze pa\u0142acu Puchalskich (nale\u017c\u0105cym pierwotnie do","start_idx":180,"end_idx":186}
{"id":"mrc_4334","question":"w jakich krajach m\u00f3wi si\u0119 po angielsku?","answer":"powszechnie u\u017cywany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zale\u017cnych oraz w wielu by\u0142ych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii.","context":"J\u0119zyk angielski, angielszczyzna (ang. , ) \u2013 j\u0119zyk z grupy zachodniej rodziny j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, powszechnie u\u017cywany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zale\u017cnych oraz w wielu by\u0142ych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pe\u0142ni funkcj\u0119 j\u0119zyka oficjalnego b\u0105d\u017a p\u00f3\u0142oficjalnego w ponad 60 krajach. W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Australii angielski jest \"de facto\" j\u0119zykiem urz\u0119dowym, cho\u0107 formalnie pa\u0144stwa te nie obj\u0119\u0142y takim statusem \u017cadnego j\u0119zyka. Angielszczyzna nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w ONZ, a od XX wieku jest najcz\u0119\u015bciej u\u017cywanym j\u0119zykiem w kontaktach mi\u0119dzynarodowych. Bywa okre\u015blana jako pierwszy uniwersalny nowo\u017cytny j\u0119zyk ludzko\u015bci. Stanowi g\u0142\u00f3wny j\u0119zyk nauki, handlu i polityki, a w niekt\u00f3rych krajach tak\u017ce kszta\u0142cenia wy\u017cszego. Angielszczyzna wykazuje silne zr\u00f3\u017cnicowanie na pod\u0142o\u017cu geograficznym i socjalnym.","start_idx":98,"end_idx":289}
{"id":"mrc_4335","question":"jak zapisa\u0107 tysi\u0105c milion\u00f3w?","answer":"1 000 000 000 = 109","context":"Miliard (skr\u00f3t: mld) \u2013 liczba o warto\u015bci: 1 000 000 000 = 109 (tysi\u0105c milion\u00f3w), w krajach stosuj\u0105cych d\u0142ug\u0105 skal\u0119. Termin \"miliard\" nie ma swojego odpowiednika w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w stosuj\u0105cych skal\u0119 kr\u00f3tk\u0105. W krajach stosuj\u0105cych kr\u00f3tk\u0105 skal\u0119 (g\u0142\u00f3wnie kraje angloj\u0119zyczne) liczba 109 nosi nazw\u0119 bilion, np. \u201eWiek Ziemi wynosi 4,54 miliarda lat. \"The age of the Earth is 4.54 billion years.\"\u201d W uk\u0142adzie SI mno\u017cnikowi 109 odpowiada przedrostek jednostki miary giga o symbolu G np. GHz \u2013 gigaherc, a jego odwrotno\u015bci (jedna miliardowa) 10-9 odpowiada nano o symbolu n np. nF \u2013 nanofarad.","start_idx":42,"end_idx":61}
{"id":"mrc_4336","question":"za rz\u0105d\u00f3w jakiej dynastii wprowadzono narz\u0119dzia z \u017celaza?","answer":"dynastii Zhou","context":"domen\u0119 kr\u00f3l\u00f3w Zhou, ko\u0144cz\u0105c tym samym ich rz\u0105dy. Dynastia Zhou by\u0142a najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 chi\u0144sk\u0105 dynasti\u0105. Czasy Wschodniej dynastii Zhou charakteryzowa\u0142y si\u0119 niezwyk\u0142\u0105 dynamik\u0105 zar\u00f3wno w sferze spo\u0142ecznej, jak i ekonomii oraz technologii. To wtedy w Chinach rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 epoka \u017celaza, co zaowocowa\u0142o rozwojem zar\u00f3wno rolnictwa, wyposa\u017conego w nowe narz\u0119dzia, jak i techniki wojennej. Ros\u0142a liczba ludno\u015bci, post\u0119powa\u0142a urbanizacja, rozwija\u0142o si\u0119 rzemios\u0142o i handel, co prowadzi\u0142o do wzrostu roli nowej klasy mieszczan i kupc\u00f3w. Wojska oparte na rydwanach zast\u0105pi\u0142y masowe armie z\u0142o\u017cone z piechoty i kawalerii. To w tym intelektualnym klimacie ci\u0105g\u0142ych zmian, rywalizacji i konieczno\u015bci innowacji rozkwit\u0142y liczne szko\u0142y filozoficzne. Z tego powodu w chi\u0144skiej tradycji ta epoka jest te\u017c znana jako okres Stu Szk\u00f3\u0142. To wtedy powsta\u0142y intelektualne fundamenty","start_idx":122,"end_idx":135}
{"id":"mrc_4337","question":"do czego s\u0142u\u017cy okr\u0119t podwodny?","answer":"wojskowa jednostka p\u0142ywaj\u0105ca, okr\u0119t konstrukcyjnie przystosowany do prowadzenia dzia\u0142a\u0144 i operacji zar\u00f3wno na powierzchni, jak i pod wod\u0105; wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jedna z g\u0142\u00f3wnych klas okr\u0119t\u00f3w.","context":"Okr\u0119t podwodny \u2013 wojskowa jednostka p\u0142ywaj\u0105ca, okr\u0119t konstrukcyjnie przystosowany do prowadzenia dzia\u0142a\u0144 i operacji zar\u00f3wno na powierzchni, jak i pod wod\u0105; wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jedna z g\u0142\u00f3wnych klas okr\u0119t\u00f3w. Okr\u0119ty podwodne zdolne s\u0105 do samodzielnego zanurzenia i wynurzenia oraz kontrolowanego p\u0142ywania pod wod\u0105, a tak\u017ce do prowadzenia w tym \u015brodowisku walki oraz innych dzia\u0142a\u0144 operacyjnych. Okr\u0119ty podwodne poruszaj\u0105 si\u0119 na powierzchni dzi\u0119ki wykorzystaniu zasad rz\u0105dz\u0105cych p\u0142ywalno\u015bci\u0105. Zanurzaj\u0105 si\u0119 i utrzymuj\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 zanurzenia przez kontrolowane osi\u0105gni\u0119cie p\u0142ywalno\u015bci ujemnej, a nast\u0119pnie zerowej; wynurzaj\u0105 z kolei za pomoc\u0105 ster\u00f3w g\u0142\u0119boko\u015bci, a w fazie ko\u0144cowej wynurzania \u2013 przez spowodowanie p\u0142ywalno\u015bci dodatniej. Nap\u0119d jednostek tej klasy zapewniany jest najcz\u0119\u015bciej przez silnik Diesla (na powierzchni) i silniki elektryczne (w zanurzeniu), kt\u00f3re za po\u015brednictwem przek\u0142adni i wa\u0142u nap\u0119dowego powoduj\u0105","start_idx":17,"end_idx":199}
{"id":"mrc_4338","question":"gdzie p\u0142ynie dunaj?","answer":"Rzeka przep\u0142ywa z zachodu na wsch\u00f3d przez wiele europejskich krain geograficznych, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze to Wy\u017cyna Bawarska, Kotlina Pano\u0144ska i Nizina Wo\u0142oska.","context":"Dunaj (\u0142ac. \"Danubius\", niem. \"Donau\", s\u0142ow. \"Dunaj\", w\u0119g. \"Duna\", chorw. \"Dunav\", serb. i bu\u0142g. \u0414\u0443\u043d\u0430\u0432, rum. \"Dun\u0103rea\", ukr. \u0414\u0443\u043d\u0430\u0439) \u2013 druga co do d\u0142ugo\u015bci (po Wo\u0142dze) rzeka w Europie. Rzeka przep\u0142ywa z zachodu na wsch\u00f3d przez wiele europejskich krain geograficznych, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze to Wy\u017cyna Bawarska, Kotlina Pano\u0144ska i Nizina Wo\u0142oska. Jej dorzecze pokrywa du\u017ce rejony Europy \u015arodkowej i Po\u0142udniowo-Wschodniej. \u0179r\u00f3d\u0142o znajduje si\u0119 w g\u00f3rach Schwarzwaldu, 6 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od centrum miejscowo\u015bci Furtwangen im Schwarzwald w po\u0142udniowo-zachodnich Niemczech, gdzie sw\u00f3j pocz\u0105tek ma rzeka Breg. Na kamieniu znajduje si\u0119 metalowa tablica, informuj\u0105ca, \u017ce jest to \u017ar\u00f3d\u0142o Dunaju. Za pocz\u0105tek biegu Dunaju uwa\u017cana jest te\u017c czasami miejscowo\u015b\u0107 Donaueschingen, gdzie \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 dwie rzeki: Breg i Brigach. W parku pa\u0142acowym zbudowano","start_idx":184,"end_idx":342}
{"id":"mrc_4339","question":"gdzie pracowa\u0142 wokulski w m\u0142odo\u015bci?","answer":"w winiarni u Hopfera, gdzie mia\u0142 si\u0119 przyucza\u0107 do zawodu","context":"Stanis\u0142aw Wokulski \u2013 posta\u0107 literacka, protagonista powie\u015bci \"Lalka\" Boles\u0142awa Prusa; posta\u0107 Wokulskiego sta\u0142a si\u0119 w polskiej kulturze masowej symbolem przedsi\u0119biorczo\u015bci. == \u017byciorys == Urodzony prawdopodobnie w 1832 roku, pochodzi\u0142 ze zubo\u017ca\u0142ej rodziny szlacheckiej. Zmuszony przez ojca, Piotra Wokulskiego, do pracy w Warszawie jako subiekt i kelner w winiarni u Hopfera, gdzie mia\u0142 si\u0119 przyucza\u0107 do zawodu. Tam pozna\u0142 Ignacego Rzeckiego, z kt\u00f3rym zamieszka\u0142, co umo\u017cliwi\u0142o mu podj\u0119cie edukacji. Wokulski najpierw poszed\u0142 do Szko\u0142y Przygotowawczej, p\u00f3\u017aniej do Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej, gdzie rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 na wydziale matematyczno-fizycznym. Jego wynalazki, to m.in.: model maszyny lataj\u0105cej z ograniczonymi mo\u017cliwo\u015bciami sterowania, maszyna pompuj\u0105ca wod\u0119. Szko\u0142\u0119 porzuci\u0142 po niespe\u0142na roku, gdy wybuch\u0142o powstanie styczniowe. W\u00f3wczas Wokulski zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do oddzia\u0142u powsta\u0144czego, a po upadku powstania zosta\u0142 zes\u0142any","start_idx":353,"end_idx":409}
{"id":"mrc_4340","question":"gdzie ro\u015bnie borowik szlachetny?","answer":"Wyst\u0119puje w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej (g\u0142\u00f3wnie na zach\u00f3d od G\u00f3r Skalistych, rzadziej w cz\u0119\u015bci centralnej i wschodniej kontynentu) i w Europie. Ponadto zosta\u0142 zawleczony do Nowej Zelandii i po\u0142udniowej Afryki.","context":"Borowik szlachetny (\"Boletus edulis\" Bull.) \u2013 gatunek grzyb\u00f3w z rodziny borowikowatych (\"Boletaceae\"), potocznie nazywany prawdziwkiem. Wyst\u0119puje w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej (g\u0142\u00f3wnie na zach\u00f3d od G\u00f3r Skalistych, rzadziej w cz\u0119\u015bci centralnej i wschodniej kontynentu) i w Europie. Ponadto zosta\u0142 zawleczony do Nowej Zelandii i po\u0142udniowej Afryki. W Polsce cz\u0119sto spotykany zw\u0142aszcza w g\u00f3rach, rzadziej na ni\u017cu, zwykle rzadki w okolicach wielkich miast. Aromatyczny grzyb jadalny o szerokich zastosowaniach w kuchniach europejskich. Nadaje si\u0119 do bezpo\u015bredniego spo\u017cycia, marynowania, suszenia i do wszelkich innych rodzaj\u00f3w przerobu. Jest wykorzystywany w przemy\u015ble spo\u017cywczym. == Systematyka i nazewnictwo == Pozycja w klasyfikacji wed\u0142ug Index Fungorum: \"Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi\". ; Niekt\u00f3re synonimy naukowe: Ma ok. 60 synonim\u00f3w naukowych. Niekt\u00f3re z nich: ; Nazwy zwyczajowe:","start_idx":136,"end_idx":336}
{"id":"mrc_4341","question":"gdzie zosta\u0142 pochowany filip?","answer":"Ksi\u0105\u017c\u0119 Filip zosta\u0142 pochowany w kaplicy \u015bw. Jerzego na zamku w Windsorze.","context":"\u017cyczy\u0142 sobie pogrzebu pa\u0144stwowego. Ceremonia pogrzebowa m\u0119\u017ca kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, odby\u0142a si\u0119 na zamku w Windsorze. Ksi\u0105\u017c\u0119 Filip zosta\u0142 pochowany w kaplicy \u015bw. Jerzego na zamku w Windsorze. Pogrzeb odby\u0142 si\u0119 8 dni po \u015bmierci ksi\u0119cia, czyli 17 kwietnia 2021 r. Pogrzeb ksi\u0119cia Filipa mia\u0142 podobny poziom oficjalno\u015bci, co pogrzeb El\u017cbiety, Kr\u00f3lowej Matki w 2002. Po \u015bmierci kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, kt\u00f3ra nast\u0105pi\u0142a 8 wrze\u015bnia 2022, cia\u0142o ksi\u0119cia Filipa zostanie przeniesione do kaplicy pami\u0119ci Jerzego VI w Windsorze. == Zami\u0142owania i osobowo\u015b\u0107 == Filip gra\u0142 w polo do 1971, kiedy zacz\u0105\u0142 startowa\u0107 w powo\u017ceniu zaprz\u0119giem i sta\u0142 si\u0119 wielkim propagatorem tej dyscypliny. Jej przepisy powstawa\u0142y pod jego nadzorem. By\u0142 zapalonym \u017ceglarzem, przyja\u017ani\u0142 si\u0119 ze s\u0142awnym entuzjast\u0105 tego sportu i projektantem Uffa","start_idx":116,"end_idx":189}
{"id":"mrc_4342","question":"kto opowiada o przedstawionych wydarzeniach?","answer":"Narrator","context":"Narrator \u2013 termin z teorii literatury. Podmiot narracji, osoba opowiadaj\u0105ca o wydarzeniach przedstawionych w ksi\u0105\u017cce. Narrator jest o\u015brodkiem sytuacji narracyjnej, w obr\u0119bie kt\u00f3rej sytuuje si\u0119 wobec \u015bwiata przedstawionego i wobec adresata narracji. G\u0142os narratora nie musi by\u0107 identyczny z g\u0142osem autora dzie\u0142a. Narrator wyst\u0119puje w utworach epickich, mo\u017ce tak\u017ce pojawia\u0107 si\u0119 w epickich formach poetyckich, jak r\u00f3wnie\u017c w dramacie (np. w dramatach Jana Augusta Kisielewskiego \u2013 posta\u0107 narratora, jako jeden z element\u00f3w tzw. epizacji dramatu). == Rodzaje == Istnieje kilka rodzaj\u00f3w narratora: * Narrator wszystkowiedz\u0105cy \u2013 opowiada wydarzenia ca\u0142kowicie z zewn\u0105trz, sprawiaj\u0105c wra\u017cenie jakby wszystko o wszystkich wiedzia\u0142 i by\u0142 w stanie w ka\u017cdej chwili wnikn\u0105\u0107 w najtajniejsze obszary psychiki wszystkich bohater\u00f3w wyst\u0119puj\u0105cych w dziele. Narrator taki nie pojawia si\u0119","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_4343","question":"co opisuje rzeczownik?","answer":"samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne.","context":"Rzeczownik \u2013 samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne. Rzeczownik w j\u0119zyku polskim pe\u0142ni funkcj\u0119 g\u0142\u00f3wnie podmiotu w zdaniu; mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 dope\u0142nienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika. Mo\u017ce odmienia\u0107 si\u0119 przez liczby i przypadki, wyst\u0119puje w rodzajach. Odmian\u0119 rzeczownik\u00f3w przez przypadki okre\u015bla si\u0119 mianem deklinacji. Istnieje tak\u017ce grupa rzeczownik\u00f3w ca\u0142kowicie nieodmiennych (np. \"atelier, kiwi, bikini, taxi, kakadu, kamikaze\" itp.). Rzeczownik tworzy zwi\u0105zki sk\u0142adniowe i semantyczne z rzeczownikami (zaimkami rzeczownymi), przymiotnikami (zaimkami przymiotnymi), liczebnikami (zaimkami liczebnymi) i czasownikami lub (rzadko) przys\u0142\u00f3wkami (zaimkami przys\u0142\u00f3wkowymi). W wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w istnieje jaki\u015b system klasyfikacji rzeczownik\u00f3w. Systemy te to zwykle system rodzaj\u00f3w (niewielka zamkni\u0119ta liczba kategorii maj\u0105ca du\u017cy wp\u0142yw na inne konstrukcje j\u0119zyka) lub","start_idx":13,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4344","question":"jakie cele chcia\u0142y osi\u0105gn\u0105\u0107 w\u0142adze komunistyczne poprzez stosowanie terroru?","answer":"obliczonym na za\u0142amanie spo\u0142ecznego morale i zniszczenie w zarodku rodz\u0105cej si\u0119 konspiracji. D\u0142ugofalowym celem polityki ZSRR by\u0142a depolonizacja Kres\u00f3w Wschodnich oraz sowietyzacja ludno\u015bci przy\u0142\u0105czonych do ZSRR teren\u00f3w Rzeczypospolitej.","context":"cz\u0119\u015bci pa\u0144stwa polskiego poddani zostali represjom przez okupant\u00f3w. Na terenach okupowanych i anektowanych przez ZSRR obywatele Rzeczypospolitej, zar\u00f3wno Polacy, jak i obywatele polscy innych narodowo\u015bci poddani zostali przez stalinowski aparat przemocy ZSRR brutalnym represjom, obliczonym na za\u0142amanie spo\u0142ecznego morale i zniszczenie w zarodku rodz\u0105cej si\u0119 konspiracji. D\u0142ugofalowym celem polityki ZSRR by\u0142a depolonizacja Kres\u00f3w Wschodnich oraz sowietyzacja ludno\u015bci przy\u0142\u0105czonych do ZSRR teren\u00f3w Rzeczypospolitej. Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na wsch\u00f3d od linii granicznej ustalonej na terytorium Polski w uk\u0142adzie pomi\u0119dzy III Rzesz\u0105 a ZSRR zosta\u0142o w pa\u017adzierniku 1939 anektowane przez ZSRR. Formaln\u0105 podstaw\u0105 by\u0142y pseudoplebiscyty, a nast\u0119pnie aneksja w trybie uchwa\u0142y Rady Najwy\u017cszej ZSRR. By\u0142y to akty prawne r\u00f3wnoleg\u0142e do dw\u00f3ch dekret\u00f3w Adolfa Hitlera \u2013 z 8 i 12 pa\u017adziernika 1939 r., kt\u00f3rymi","start_idx":280,"end_idx":517}
{"id":"mrc_4345","question":"w kt\u00f3rym roku denominacja?","answer":"1995 roku","context":"Denominacja z\u0142otego w 1995 roku \u2013 reforma walutowa wprowadzaj\u0105ca w Polsce 1 stycznia 1995 now\u0105 jednostk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 o nazwie \u201ez\u0142oty\u201d i symbolu PLN, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a \u201estarego z\u0142otego\u201d (PLZ). Jeden nowy z\u0142oty odpowiada 10 000 starych z\u0142otych. == Przyczyny przeprowadzenia denominacji == W latach 80. z powodu kryzysu gospodarczego i za\u0142amania systemu gospodarki planowej w Polsce zacz\u0119\u0142o dochodzi\u0107 do coraz wy\u017cszej inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z","start_idx":22,"end_idx":31}
{"id":"mrc_4346","question":"kto zapoczatkowal brexit?","answer":"David Cameron w swoim tzw. \u201eBloomberg speech\u201d, kt\u00f3ry by\u0142 zapowiedzi\u0105 przeprowadzenia referendum ws. brexitu","context":"Europejskiej w sprawach dotycz\u0105cych Wielkiej Brytanii. Poprzednik Theresy May, David Cameron w swoim tzw. \u201eBloomberg speech\u201d, kt\u00f3ry by\u0142 zapowiedzi\u0105 przeprowadzenia referendum ws. brexitu, zauwa\u017ca\u0142, \u017ce \"dla Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa najwa\u017cniejsz\u0105 spraw\u0105 jest dost\u0119p do wsp\u00f3lnego rynku, nawet w przypadku wyj\u015bcia ze wsp\u00f3lnoty, poniewa\u017c tylko dzi\u0119ki temu od 2004 roku Wielka Brytania by\u0142a w stanie przyci\u0105gn\u0105\u0107 20% wszystkich inwestycji w Europie\". Na wsp\u00f3lnotowym, nieformalnym szczycie w Salzburgu (2018) odrzucono propozycje Brytyjczyk\u00f3w dotycz\u0105ce brexitu uznaj\u0105c je za potencjalne zagro\u017cenie dla wsp\u00f3lnego rynku. 20 pa\u017adziernika 2018 w Londynie kolejny raz protestowa\u0142y, wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 setki tysi\u0119cy ludzi, domagaj\u0105cych si\u0119 referendum w sprawie ostatecznych zasad brexitu. Wielka Brytania mia\u0142a opu\u015bci\u0107 wsp\u00f3lnot\u0119 12 kwietnia 2019 (do 21 marca 2019 terminem tym by\u0142 30 marca 2019 o","start_idx":79,"end_idx":186}
{"id":"mrc_4347","question":"kiedy wybuch\u0142a ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"1 wrze\u015bnia 1939 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":91,"end_idx":111}
{"id":"mrc_4348","question":"przez kogo by\u0142 popierany kapitalizm?","answer":"Wielk\u0105 zwolenniczk\u0105 kapitalizmu by\u0142a Ayn Rand, autorka filozofii obiektywistycznej.","context":"ustawy, a tak\u017ce, \u017ce ogromne straty mo\u017ce przynie\u015b\u0107 r\u00f3wnie\u017c spowodowana przez nieodpowiedzialn\u0105 polityk\u0119 pa\u0144stwa destabilizacja systemu finansowego lub pieni\u0105dza. Wywo\u0142uje to ich zdaniem powa\u017cne kryzysy gospodarcze, np. wielki kryzys lub kryzys w Argentynie w 2001 roku. Wielk\u0105 zwolenniczk\u0105 kapitalizmu by\u0142a Ayn Rand, autorka filozofii obiektywistycznej. Jej zdaniem kapitalizm jest jedynym ustrojem gwarantuj\u0105cym wolno\u015b\u0107 i umo\u017cliwiaj\u0105cym ludziom racjonalne dbanie o w\u0142asny interes. Inne ustroje krytykowa\u0142a jako oparte na u\u017cyciu si\u0142y. === Kapitalizm wed\u0142ug Adama Smitha === Adam Smith uwa\u017cany jest za pierwszego teoretyka tego, co powszechnie nazywamy kapitalizmem. W swej pracy z 1776 roku Badania nad natur\u0105 i przyczynami bogactwa narod\u00f3w poda\u0142 zasad\u0119, wed\u0142ug kt\u00f3rej w obr\u0119bie stabilnego systemu handlu i ewaluacji, jednostki chc\u0105ce si\u0119 bogaci\u0107 b\u0119d\u0105 d\u0105\u017cy\u0142y do coraz wi\u0119kszej","start_idx":269,"end_idx":352}
{"id":"mrc_4349","question":"kto zbudowa\u0142 zamek w ch\u0119cinach?","answer":"Nie ma wyra\u017anych danych \u017ar\u00f3d\u0142owych na temat powstania ch\u0119ci\u0144skiego zamku.","context":"Zamek w Ch\u0119cinach \u2013 zamek kr\u00f3lewski z prze\u0142omu XIII i XIV wieku, g\u00f3ruj\u0105cy nad miejscowo\u015bci\u0105 Ch\u0119ciny, w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim, pod Kielcami. W pobli\u017cu zamku przechodzi \u017c\u00f3\u0142ty szlak turystyczny im. Juliusza Brauna, Honorowego Cz\u0142onka PTTK, z Wiernej Rzeki do Ch\u0119cin. == Pocz\u0105tki warowni == Nie ma wyra\u017anych danych \u017ar\u00f3d\u0142owych na temat powstania ch\u0119ci\u0144skiego zamku. Na bazie istniej\u0105cych dokument\u00f3w mo\u017cna domniemywa\u0107, \u017ce budow\u0119 warowni rozpocz\u0119to pod koniec XIII wieku. Jest pewne, \u017ce zamek istnia\u0142 w 1306, kiedy to W\u0142adys\u0142aw \u0141okietek nada\u0142 go biskupowi krakowskiemu, Janowi Muskacie. Rok p\u00f3\u017aniej, pod pretekstem wykrycia spisku przeciwko w\u0142adzy kr\u00f3lewskiej, cofn\u0105\u0142 \u00f3w przywilej, przejmuj\u0105c tym samym warowni\u0119. \u0141okietek uczyni\u0142 j\u0105 terytorialnym o\u015brodkiem swej w\u0142adzy w zakresie gospodarczym, politycznym i militarnym. Przeni\u00f3s\u0142 tu z Ma\u0142ogoszcza administracj\u0119 rozleg\u0142ych posiad\u0142o\u015bci","start_idx":293,"end_idx":366}
{"id":"mrc_4350","question":"co przedstawia krzywa popytu?","answer":"krzywa u\u017cywana w mikroekonomii, pokazuj\u0105ca ilo\u015b\u0107 dobra, kt\u00f3re konsumenci b\u0119d\u0105 chcieli i mogli naby\u0107 przy r\u00f3\u017cnych cenach rynkowych i przy zachowaniu zasady \"ceteris paribus\".","context":"Krzywa popytu \u2013 krzywa u\u017cywana w mikroekonomii, pokazuj\u0105ca ilo\u015b\u0107 dobra, kt\u00f3re konsumenci b\u0119d\u0105 chcieli i mogli naby\u0107 przy r\u00f3\u017cnych cenach rynkowych i przy zachowaniu zasady \"ceteris paribus\". Chocia\u017c to popyt na dany produkt zale\u017cy od jego ceny, tradycyjnie cen\u0119 produktu zaznaczamy na osi pionowej, natomiast ilo\u015b\u0107 produktu na osi poziomej - jest to krzywa popytu wed\u0142ug A. Marshalla. Istnieje te\u017c spos\u00f3b przedstawiania krzywej opracowany przez L. Walrasa, w kt\u00f3rym osie s\u0105 zamienione, o\u015b pozioma reprezentuje cen\u0119, natomiast pionowa - nabyt\u0105 ilo\u015b\u0107. Nietrudno zatem zauwa\u017cy\u0107, \u017ce spos\u00f3b L. Walrasa jest funkcj\u0105 odwrotn\u0105 do sposobu marshallowskiego (bardziej popularnego). W punkcie A cena produktu wynosi PA a zapotrzebowanie na produkt QA. Je\u015bli cena jest ni\u017csza (tak jak w punkcie B), zazwyczaj konsumenci chc\u0105","start_idx":16,"end_idx":189}
{"id":"mrc_4351","question":"jakie galaktyki widac golym okiem?","answer":"Galaktyki Andromedy","context":"przez ma\u0142e lornetki. Obserwacje mo\u017cna prowadzi\u0107 tak\u017ce go\u0142ym okiem, niekiedy nawet na przedmie\u015bciach wi\u0119kszych miast, widoczna jest jako niewielka mgie\u0142ka. Jednak jej ca\u0142kowita \u015brednica k\u0105towa przewy\u017csza sze\u015bciokrotnie k\u0105towe rozmiary Ksi\u0119\u017cyca. Nazwa galaktyki pochodzi od mitologicznej etiopskiej kr\u00f3lewny Andromedy. == Historia obserwacji == Pierwsze udokumentowane obserwacje Galaktyki Andromedy przeprowadzi\u0142 w 964 roku perski astronom Abd Al-Rahman Al Sufi, opisuj\u0105c j\u0105 jako \"ma\u0142\u0105 chmurk\u0119\". Jak twierdzi Richard Hickley Allen, Galaktyka Andromedy pojawi\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na holenderskiej mapie nieba z oko\u0142o 1500 roku, jednak mapy tej jak dot\u0105d nie odnaleziono. Pierwszy opis obiektu bazuj\u0105cy na obserwacjach teleskopowych sporz\u0105dzi\u0142 Simon Marius 15 grudnia 1612 roku. Charles Messier, nieznaj\u0105cy zapisk\u00f3w Al Sufiego, poda\u0142 Mariusa jako odkrywc\u0119 Galaktyki Andromedy, dopisuj\u0105c j\u0105 do swojego katalogu 3 sierpnia","start_idx":378,"end_idx":397}
{"id":"mrc_4352","question":"jakich t\u0142uszcz\u00f3w u\u017cywamy do sma\u017cenia jajek?","answer":"mas\u0142o, smalec, margaryna, olej, oliwa albo t\u0142uszcz z wytopionej s\u0142oniny","context":"si\u0119 zwykle jaj kurzych, cho\u0107 czasem tak\u017ce kaczych, przepi\u00f3rczych lub strusich. Do sma\u017cenia u\u017cywane bywaj\u0105 r\u00f3\u017cne t\u0142uszcze: mas\u0142o, smalec, margaryna, olej, oliwa albo t\u0142uszcz z wytopionej s\u0142oniny. Podstawow\u0105 i wystarczaj\u0105c\u0105 przypraw\u0105 jest s\u00f3l. Jajecznica posiada wiele odmian nadaj\u0105cych jej indywidualizmu lub regionalnego smaku, co czyni j\u0105 baz\u0105 do przyrz\u0105dzenia bardzo wielu potraw, r\u00f3wnie\u017c tych wykwintnych: * polska typowa jajecznica \u2013 na kie\u0142basie podwawelskiej lub wiejskiej, na boczku, na w\u0119dzonej szynce, podsma\u017conej cebuli z dodatkiem szczypioru * smak wzbogaci\u0107 mo\u017cna sma\u017conymi pieczarkami lub serem \u017c\u00f3\u0142tym * odrobina mleka lub \u015bmietanki pod koniec sma\u017cenia doda pulchno\u015bci i \u201eaksamitnego\u201d smaku * sezonowe dodatki to pomidory bez sk\u00f3rki, cukinia lub grzyby le\u015bne: kurki, kanie, borowiki lub rydze * jajecznica \u201ewiosenna\u201d na zrumienionych szparagach z","start_idx":122,"end_idx":193}
{"id":"mrc_4353","question":"kto napisa\u0142 balladyne?","answer":"Juliusza S\u0142owackiego","context":"Balladyna \u2013 dramat romantyczny w pi\u0119ciu aktach, napisany przez Juliusza S\u0142owackiego w Genewie w 1834 roku, a wydany w Pary\u017cu w roku 1839. == Opis dramatu == Dramat mia\u0142 by\u0107 prawdopodobnie jedn\u0105 z sze\u015bciu cz\u0119\u015bci planowanego przez S\u0142owackiego cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu (kontynuacj\u0119 zamys\u0142u stanowi\u0142a \"Lilla Weneda\"). Na pocz\u0105tku utworu znajduje si\u0119 list dedykacyjny (\"Apologon\") po\u015bwi\u0119caj\u0105cy \"Balladyn\u0119\" Zygmuntowi Krasi\u0144skiemu, autorowi \"Irydiona\", kt\u00f3ry wysoko ceni\u0142 utw\u00f3r S\u0142owackiego. Prapremiera sceniczna \"Balladyny\" odby\u0142a si\u0119 7 marca 1862 w Teatrze im. Stanis\u0142awa hr. Skarbka we Lwowie. Balladyna to r\u00f3wnie\u017c imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki wspomnianego utworu. Utw\u00f3r S\u0142owackiego to opowie\u015b\u0107 o \u017c\u0105dzy w\u0142adzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza. Nie przypadkiem imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki nawi\u0105zuje do ballady, w kt\u00f3rej zazwyczaj pojawiaj\u0105 si\u0119 motywy fantastyczne","start_idx":63,"end_idx":83}
{"id":"mrc_4354","question":"zgodnie z jak\u0105 zasad\u0105 przydzielono zadania w czasie turnieju?","answer":"\"futbol totalny\" zak\u0142ada\u0142 zniesienie sztywnego podzia\u0142u na formacje. W takim ustawieniu ka\u017cdy z pi\u0142karzy mia\u0142 za zadanie zar\u00f3wno broni\u0107, jak i uczestniczy\u0107 w akcjach ofensywnych.","context":"Futbol totalny \u2013 w pi\u0142ce no\u017cnej termin u\u017cywany w odniesieniu do zbioru zasad taktycznych, stworzonych w latach 60. i 70. XX w. przez holenderskiego trenera Rinusa Michelsa. Istota \"futbolu totalnego\" polega\u0142a na uczestniczeniu zar\u00f3wno w obronie, jak i ataku wszystkich pi\u0142karzy danego zespo\u0142u, przy maksymalnym wykorzystaniu pozycji boiskowych. Taktyka opiera\u0142a si\u0119 na ofensywnym ustawieniu 4-3-3 (rzadziej 4-4-2), przy czym podzia\u0142 ten by\u0142 umowny, gdy\u017c \"futbol totalny\" zak\u0142ada\u0142 zniesienie sztywnego podzia\u0142u na formacje. W takim ustawieniu ka\u017cdy z pi\u0142karzy mia\u0142 za zadanie zar\u00f3wno broni\u0107, jak i uczestniczy\u0107 w akcjach ofensywnych. W trakcie meczu pi\u0142karze p\u0142ynnie zmieniali swoje pozycje na boisku. To w\u00f3wczas tak\u017ce pojawi\u0142o si\u0119 poj\u0119cie pu\u0142apki ofsajdowej. \"Futbol totalny\" wymaga\u0142 od pi\u0142karzy doskona\u0142ego przygotowania fizycznego i du\u017cych umiej\u0119tno\u015bci technicznych. Zjawisko","start_idx":454,"end_idx":632}
{"id":"mrc_4355","question":"jaka religia jest w korei po\u0142udniowej?","answer":"Struktura religijna wed\u0142ug Spisu Powszechnego w 2015 roku: * brak religii \u2013 56,9%, * protestantyzm \u2013 19,7% (g\u0142\u00f3wnie kalwini, zielono\u015bwi\u0105tkowcy, metody\u015bci, ruch u\u015bwi\u0119ceniowy i bapty\u015bci), * buddyzm \u2013 15,5%, * katolicyzm \u2013 7,9%, * inne religie \u2013 0,8%.","context":"tylko 8,6% ludno\u015bci zawodowo czynnej, a w przemy\u015ble 19,1%. Niski poziom bezrobocia (3,4% zawodowo nieczynnych, 2004). === Religia === Struktura religijna wed\u0142ug Spisu Powszechnego w 2015 roku: * brak religii \u2013 56,9%, * protestantyzm \u2013 19,7% (g\u0142\u00f3wnie kalwini, zielono\u015bwi\u0105tkowcy, metody\u015bci, ruch u\u015bwi\u0119ceniowy i bapty\u015bci), * buddyzm \u2013 15,5%, * katolicyzm \u2013 7,9%, * inne religie \u2013 0,8%. == Gospodarka == === Profil gospodarczy === Pi\u0119\u0107dziesi\u0105t lat temu PKB Korei Po\u0142udniowej przypadaj\u0105cy na jednego mieszka\u0144ca, por\u00f3wnywalny by\u0142 z poziomem PKB w biedniejszych krajach Afryki i Azji. Korea P\u00f3\u0142nocna by\u0142a mniej zniszczona przez wojn\u0119 i posiada\u0142a wi\u0119kszo\u015b\u0107 przemys\u0142u p\u00f3\u0142wyspu, a ponadto w\u0119giel. Na po\u0142udniu rz\u0105dzi\u0142a korupcja, kartki, czarny rynek, oraz gigantyczny deficyt handlowy. Dzisiaj PKB w przeliczeniu na 1 mieszka\u0144ca jest 9","start_idx":134,"end_idx":382}
{"id":"mrc_4356","question":"w kt\u00f3rym roku upad\u0142 komunizm w polsce?","answer":"1989 roku","context":"Historia Polski (1945\u20131989) \u2013 historia Polski obejmuj\u0105ca okres komunizmu zwanego demokracj\u0105 ludow\u0105 od 1945 roku, poprzez powstanie PRL, do obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u w 1989 roku. == Okres stalinowski (1944\u20131956) == W nocy z 31 grudnia 1943 roku na 1 stycznia 1944 roku powo\u0142ano w Warszawie Krajow\u0105 Rad\u0119 Narodow\u0105, ta pozornie ponadpartyjna organizacja, w rzeczywisto\u015bci reprezentowa\u0142a jedynie PPR i partie satelickie RPPS i SL \u201eWola Ludu\u201d. Jednocze\u015bnie przekszta\u0142cono Gwardi\u0119 Ludow\u0105 w Armi\u0119 Ludow\u0105 \u2013 w jej sk\u0142ad mia\u0142y wej\u015b\u0107 wojska 1 Korpusu. W odpowiedzi ugrupowania niepodleg\u0142o\u015bciowe powo\u0142a\u0142y 9 stycznia Rad\u0119 Jedno\u015bci Narodowej, na jej czele stan\u0105\u0142 przewodnicz\u0105cy PPS-WRN Kazimierz Pu\u017cak. Utworzona w lipcu 1944 Krajowa Rada Ministr\u00f3w jako integralna cz\u0119\u015b\u0107 rz\u0105du RP na uchod\u017astwie mia\u0142a przej\u0105\u0107 w\u0142adz\u0119 w kraju momencie zako\u0144czenia","start_idx":163,"end_idx":172}
{"id":"mrc_4357","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 i will always love you?","answer":"Dolly Parton napisa\u0142a \u201eI Will Always Love You\u201d dla Portera Wagonera, muzyka country.","context":"I Will Always Love You \u2013 piosenka country napisana i nagrana pierwotnie przez ameryka\u0144sk\u0105 piosenkark\u0119 Dolly Parton w 1973. Utw\u00f3r trafi\u0142 na jej singiel 6 czerwca 1974. Mi\u0119dzynarodow\u0105 popularno\u015b\u0107 piosenka zyska\u0142a jednak dopiero blisko dwadzie\u015bcia lat p\u00f3\u017aniej, kiedy Whitney Houston nagra\u0142a w\u0142asn\u0105 wersj\u0119 na potrzeby \u015bcie\u017cki d\u017awi\u0119kowej do filmu \"Bodyguard\". == Geneza utworu == Dolly Parton napisa\u0142a \u201eI Will Always Love You\u201d dla Portera Wagonera, muzyka country. Parton prowadzi\u0142a wsp\u00f3lnie z nim program telewizyjny, jednak postanowi\u0142a odej\u015b\u0107 z programu. W zwi\u0105zku z tym wydarzeniem, jak i rozstaniem z samym Wagonerem, Parton swoje po\u017cegnanie wyrazi\u0142a napisaniem tej piosenki. M\u00f3wi ona o \u015bwiadomym rozstaniu z m\u0119\u017cczyzn\u0105 i niemo\u017cno\u015bci osi\u0105gni\u0119cia spe\u0142nienia w zwi\u0105zku. Parton podkre\u015bli\u0142a to znaczenie w ostatnim wersie piosenki, wyznaj\u0105c, \u017ce","start_idx":375,"end_idx":459}
{"id":"mrc_4358","question":"jaki uk\u0142ad wysoko\u015bciowy obowi\u0105zuje w polsce?","answer":"Obowi\u0105zuj\u0105cy w Polsce uk\u0142ad PL-EVRF2007-NH z poziomem odniesienia w Amsterdamie jest cz\u0119\u015bci\u0105 pa\u0144stwowego systemu odniesie\u0144 przestrzennych wprowadzonego Rozporz\u0105dzeniem Rady Ministr\u00f3w z 15 pa\u017adziernika 2012.","context":"Uk\u0142ad wysoko\u015bciowy \u2013 uk\u0142ad, kt\u00f3ry tworz\u0105 wysoko\u015bci normalne, odniesione do \u015bredniego poziomu morza. W Polsce \u201epoziom morza\u201d odnosi si\u0119 do: * Morza Ba\u0142tyckiego w Zatoce Fi\u0144skiej, wyznaczonego dla mareografu w Kronsztadzie ko\u0142o Petersburga, * Morza P\u00f3\u0142nocnego, wyznaczonego dla mareografu w Amsterdamie. * Morza Adriatyckiego, wyznaczonego dla mareografu w Trie\u015bcie. Rz\u0119dne w uk\u0142adzie wysoko\u015bciowym okre\u015bla si\u0119 na podstawie pomiar\u00f3w geodezyjnych nawi\u0105zanych do punkt\u00f3w podstawowej osnowy geodezyjnej kraju \u2013 wysoko\u015bciowej osnowy geodezyjnej. Obowi\u0105zuj\u0105cy w Polsce uk\u0142ad PL-EVRF2007-NH z poziomem odniesienia w Amsterdamie jest cz\u0119\u015bci\u0105 pa\u0144stwowego systemu odniesie\u0144 przestrzennych wprowadzonego Rozporz\u0105dzeniem Rady Ministr\u00f3w z 15 pa\u017adziernika 2012. Uk\u0142ad wysoko\u015bci PL-KRON86-NH mo\u017ce by\u0107 stosowany do czasu wdro\u017cenia uk\u0142adu wysoko\u015bciowego PL-EVRF2007-NH na obszarze Polski, nie d\u0142u\u017cej jednak ni\u017c do 31 grudnia 2023, a uk\u0142ady PL-KRON60-NH,","start_idx":540,"end_idx":746}
{"id":"mrc_4359","question":"jakie gazety wychodz\u0105 codziennie?","answer":"dzienniki","context":"Dziennik \u2013 zbi\u00f3r publikacji prasowych ukazuj\u0105cy si\u0119 codziennie. Najcz\u0119\u015bciej dzienniki nie ukazuj\u0105 si\u0119 w niedziele i \u015bwi\u0119ta. Pierwszy dziennik powsta\u0142 pod auspicjami Gajusza Cezara z rodu Julii i wydawany by\u0142 na papirusie. Zgodnie z obowi\u0105zuj\u0105cym w Polsce prawem prasowym (Ustawa \u2013 Prawo prasowe z dnia 26 stycznia 1984 r. ()), dziennik jest to \u201eog\u00f3lnoinformacyjny druk periodyczny lub przekaz za pomoc\u0105 d\u017awi\u0119ku oraz d\u017awi\u0119ku i obrazu, ukazuj\u0105cy si\u0119 cz\u0119\u015bciej ni\u017c raz w tygodniu\". == Najwi\u0119ksze dzienniki og\u00f3lnopolskie == Najbardziej rozpowszechnione (dane Zwi\u0105zku Kontroli Dystrybucji Prasy za I kwarta\u0142 2019): == Najwi\u0119ksze dzienniki regionalne == Najbardziej rozpowszechnione (dane Zwi\u0105zku Kontroli Dystrybucji Prasy za I kwarta\u0142 2019):","start_idx":76,"end_idx":85}
{"id":"mrc_4360","question":"ile razy krzysztof krawczyk by\u0142 \u017conaty?","answer":"By\u0142 trzykrotnie \u017conaty.","context":"(zesp\u00f3\u0142 pochodzi\u0142 z Mazewa), a do jego trumny w\u0142o\u017cono mikrofon ze studia nagraniowego oraz ciemne okulary, kt\u00f3re nosi\u0142 podczas wyst\u0119p\u00f3w. Gr\u00f3b Krawczyka jest regularnie odwiedzanym miejscem przez fan\u00f3w artysty. == \u017bycie prywatne == By\u0142 trzykrotnie \u017conaty. W wieku 24 lat po\u015blubi\u0142 Gra\u017cyn\u0119 Adamus. W latach 70. rozwi\u00f3d\u0142 si\u0119 z \u017con\u0105 i zosta\u0142 m\u0119\u017cem Haliny \u017bytkowiak, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 syna Krzysztofa Igora (ur. 1973), a tak\u017ce wnuka Bartka (ur. 2006). Mieszkali w\u00f3wczas przy ul. Pi\u0119ciolinii na warszawskim Ursynowie. Po rozstaniu z drug\u0105 \u017con\u0105 po 11 latach ma\u0142\u017ce\u0144stwa popad\u0142 w depresj\u0119 oraz uzale\u017cni\u0142 si\u0119 od lek\u00f3w i narkotyk\u00f3w. W 1982 pozna\u0142 swoj\u0105 trzeci\u0105 \u017con\u0119, Ew\u0119 Trelko (ur. 1960), z kt\u00f3r\u0105 wzi\u0105\u0142 \u015blub cywilny 8 lutego 1986, a po uniewa\u017cnieniu swojego pierwszego ma\u0142\u017ce\u0144stwa","start_idx":231,"end_idx":254}
{"id":"mrc_4361","question":"kto wygra\u0142 konkurs chopinowski?","answer":"Konkurs wygra\u0142 Polak Rafa\u0142 Blechacz.","context":"XV Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (r\u00f3wnie\u017c \"XV Konkurs Chopinowski\") \u2013 15. edycja Mi\u0119dzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 w dniach 2\u201324 pa\u017adziernika 2005 w Warszawie. Konkurs zosta\u0142 zorganizowany przez Towarzystwo im. Fryderyka Chopina. Wcze\u015bniej w dniach 23\u201329 wrze\u015bnia 2005 odby\u0142y si\u0119 eliminacje. Wzi\u0119\u0142o w nim udzia\u0142 80 pianist\u00f3w z 18 kraj\u00f3w. Dyrektorem konkursu by\u0142 Albert Grudzi\u0144ski, a dyrektorem-koordynatorem, Tomasz Stanicki. W stosunku do poprzednich edycji zmieniono regu\u0142y konkursu. Wprowadzono dwa etapy oraz fina\u0142 (zamiast dotychczasowych trzech etap\u00f3w oraz fina\u0142u). Przes\u0142uchania konkursowe zosta\u0142y podzielone na dwa etapy, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w dniach: 3\u201311 pa\u017adziernika oraz 13\u201316 pa\u017adziernika. Koncerty fina\u0142owe trwa\u0142y od 18 do 21 pa\u017adziernika. Konkurs wygra\u0142 Polak Rafa\u0142 Blechacz. W dniach 22\u201324 pa\u017adziernika zako\u0144czy\u0142y konkurs","start_idx":826,"end_idx":862}
{"id":"mrc_4362","question":"kiedy zosta\u0142 podpisany traktat wersalski?","answer":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone.","context":"Traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny traktat pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, pa\u0144stwa sprzymierzone i stowarzyszone. Dokumenty ratyfikacji z\u0142o\u017cono 10 stycznia 1920 r. w Pary\u017cu i z t\u0105 dat\u0105 wszed\u0142 w \u017cycie. Traktat ustali\u0142 wiele granic mi\u0119dzypa\u0144stwowych w Europie oraz wprowadzi\u0142 nowy \u0142ad polityczny. Traktat wersalski zosta\u0142 zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwaj\u0105cej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 r. Bra\u0142o w niej udzia\u0142 27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw. Polska by\u0142a reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Pa\u0144stwa pokonane w I wojnie \u015bwiatowej (Niemcy, Austro-W\u0119gry, Imperium Osma\u0144skie, Bu\u0142garia) nie zosta\u0142y dopuszczone do konferencji, a jedynie przedstawiono im traktaty do podpisania. Rosja Sowiecka r\u00f3wnie\u017c nie zosta\u0142a zaproszona, gdy\u017c mocarstwa Ententy nie uznawa\u0142y","start_idx":0,"end_idx":173}
{"id":"mrc_4363","question":"kto dowodzi\u0142 w bitwie pod mokr\u0105?","answer":"p\u0142k. Juliana Filipowicza","context":"Bitwa pod Mokr\u0105 \u2013 jedno z pierwszych star\u0107 zbrojnych Wojska Polskiego podczas II wojny \u015bwiatowej, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce 1 wrze\u015bnia 1939 roku w pobli\u017cu wsi Mokra, 5 km na p\u00f3\u0142noc od miasta K\u0142obuck, 23 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Cz\u0119stochowy. Wo\u0142y\u0144ska Brygada Kawalerii pod dow\u00f3dztwem p\u0142k. Juliana Filipowicza powstrzymywa\u0142a przez ca\u0142y dzie\u0144 niemieck\u0105 4 Dywizj\u0119 Pancern\u0105 gen. Reinhardta, wspieran\u0105 przez lotnictwo, m.in. bombowce nurkuj\u0105ce Stuka. == Przed bitw\u0105 == Wo\u0142y\u0144ska BK os\u0142ania\u0142a lewe (po\u0142udniowe) skrzyd\u0142o Armii \u201e\u0141\u00f3d\u017a\u201d, na kt\u00f3re (zgodnie z przewidywaniami polskich strateg\u00f3w) skierowa\u0142o si\u0119 g\u0142\u00f3wne uderzenie najwi\u0119kszej niemieckiej armii \u2013 10 Armii gen. Reichenau. Wo\u0142y\u0144ska BK mia\u0142a do wykonania dwa zadania: # polityczne \u2013 podj\u0105\u0107 walk\u0119 natychmiast po przekroczeniu przez Niemc\u00f3w granicy, w celu przekonania sojusznik\u00f3w Polski, \u017ce","start_idx":277,"end_idx":301}
{"id":"mrc_4364","question":"dok\u0105d odlatuj\u0105 \u017curawie?","answer":"Skandynawskie i \u015brodkowoeuropejskie \u017curawie odlatuj\u0105 do Hiszpanii (Andaluzja) i Portugalii w pa\u017adzierniku i listopadzie.","context":"pokarmu i miejsc do spania. W Europie \u015arodkowej gromadz\u0105 si\u0119 w g\u0142\u0119bi l\u0105du. Skandynawskie i \u015brodkowoeuropejskie \u017curawie odlatuj\u0105 do Hiszpanii (Andaluzja) i Portugalii w pa\u017adzierniku i listopadzie. Coraz wi\u0119cej osobnik\u00f3w zimuje coraz bardziej na p\u00f3\u0142noc, np. w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Francji, a nawet Niemczech, gdzie maj\u0105 r\u00f3wnie\u017c l\u0119gowiska. Gatunek w niewielkiej liczbie zimuje regularnie r\u00f3wnie\u017c w Polsce. Takie skracanie w\u0119dr\u00f3wek oszcz\u0119dza energi\u0119 i zapewnia szybsze zdobycie lepszego terytorium na l\u0119gowiskach. Ptaki skandynawskie, wracaj\u0105c w marcu i kwietniu, zatrzymuj\u0105 si\u0119 na wypoczynek na terenach na po\u0142udnie od Ba\u0142tyku. == \u015arodowisko == Rozleg\u0142e bagna w\u015br\u00f3d las\u00f3w, torfowiska, wrzosowiska, nad jeziorami i starorzeczami. Zwykle w oddaleniu od siedzib ludzkich, ale \u017ceruje tak\u017ce na \u0142\u0105kach i polach uprawnych. W Europie \u015arodkowej l\u0119gowiska znajduj\u0105 si\u0119 w wilgotnych","start_idx":75,"end_idx":195}
{"id":"mrc_4365","question":"w jakim s\u0142owniku szuka\u0107 wyrazu o zbli\u017conym znaczeniu?","answer":"wyraz\u00f3w bliskoznacznych","context":"hase\u0142 wraz z opisem ich etymologii, jednocze\u015bnie z regu\u0142y du\u017ce s\u0142owniki j\u0119zykowe r\u00f3wnie\u017c zawieraj\u0105 pewne wyja\u015bnienia etymologiczne; * cz\u0119stotliwo\u015bciowy (frekwencyjny) \u2013 zbi\u00f3r wyraz\u00f3w lub zwi\u0105zk\u00f3w frazeologicznych uszeregowanych zgodnie z cz\u0119sto\u015bci\u0105 ich wyst\u0119powania, np. w mowie pisanej, m\u00f3wionej itd., zwykle uszeregowanie rozpoczyna si\u0119 od s\u0142owa/wyra\u017cenia najcz\u0119\u015bciej spotykanego; * archaizm\u00f3w \u2013 zbi\u00f3r wyraz\u00f3w, kt\u00f3re nie s\u0105 w j\u0119zyku obecnie u\u017cywane; * regionalizm\u00f3w \u2013 zbi\u00f3r wyraz\u00f3w typowych dla danego regionu; * a tergo \u2013 zbi\u00f3r s\u0142\u00f3w uszeregowanych w kolejno\u015bci alfabetycznej, ale wed\u0142ug liter od ko\u0144ca wyraz\u00f3w; * rym\u00f3w \u2013 pozwala na \u0142atwe odnalezienie rymuj\u0105cych si\u0119 wyraz\u00f3w, szczeg\u00f3lnie popularny w kulturze anglosaskiej (ang. ); * wyraz\u00f3w bliskoznacznych \u2013 zbi\u00f3r hase\u0142 o tym samym b\u0105d\u017a podobnym znaczeniu; * paronim\u00f3w (wyraz\u00f3w podobnych), homonim\u00f3w (wyraz\u00f3w jednakowo brzmi\u0105cych,","start_idx":735,"end_idx":758}
{"id":"mrc_4366","question":"czym przede wszystkim \u017cywi\u0105 si\u0119 czaple?","answer":"g\u0142\u00f3wnie ryby","context":"monicae\") \u2013 Banc d\u2019Arguin (na wybrze\u017cu Mauretanii) * \"Ardea cinerea firasa\" \u2013 Madagaskar. == Po\u017cywienie == Po\u017cywienie bardzo urozmaicone, s\u0105 to g\u0142\u00f3wnie ryby, poza tym drobne ssaki i ma\u0142e ptaki, \u017caby, \u015blimaki, skorupiaki i w\u0119\u017ce. Potrafi tak\u017ce w locie \u0142apa\u0107 owady. Zim\u0105 na polach szuka myszy, szczur\u00f3w oraz d\u017cd\u017cownic. Dziennie czapla siwa zjada od 300 do 500 g pokarmu. Zjadane przez ni\u0105 ryby maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 10\u201325 cm. Potrafi z\u0142apa\u0107 nawet p\u00f3\u0142kilogramowego karpia, nie potrafi go jednak po\u0142kn\u0105\u0107. W trakcie polowania czapla siwa brodzi w wodzie majestatycznie i powoli, aby nie p\u0142oszy\u0107 ryb. Stoi tak\u017ce na jednej nodze, cierpliwie wypatruj\u0105c ryb, a gdy jaka\u015b wyp\u0142ynie na mielizn\u0119, szybkim wyrzutem dzioba chwyta j\u0105 i po\u0142yka. === Wypluwki === Wypluwki czapli siwej s\u0105","start_idx":144,"end_idx":156}
{"id":"mrc_4367","question":"jaka g\u00f3ra jest w szklarskiej por\u0119bie?","answer":"Szrenic\u0105 (1362 m n.p.m.)","context":"Szklarska Por\u0119ba () \u2013 miasto w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie karkonoskim. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto mia\u0142o 6633 mieszka\u0144c\u00f3w. Prawa miejskie otrzyma\u0142a 31 grudnia 1959 r. Historycznie le\u017cy na Dolnym \u015al\u0105sku. == Po\u0142o\u017cenie == Po\u0142o\u017cone w dolinie rzeki Kamiennej i jej dop\u0142yw\u00f3w (Kamie\u0144czyka i Szklarki), na wys. 440\u2013886 m n.p.m., od po\u0142udnia na stokach Karkonoszy z dominuj\u0105c\u0105 nad miastem Szrenic\u0105 (1362 m n.p.m.), od p\u00f3\u0142nocy na stokach G\u00f3r Izerskich z Wysokim Kamieniem (1058 m n.p.m.) i Czarn\u0105 G\u00f3r\u0105 (965 m n.p.m.), za\u015b od wschodu wzniesienia Pog\u00f3rza Karkonoskiego oddzielaj\u0105 miasto od Kotliny Jeleniog\u00f3rskiej. S\u0105siednie gminy: Mirsk, Piechowice, gmina Stara Kamienica. Gmina s\u0105siaduje z Czechami. Wed\u0142ug danych z roku 2007 Szklarska Por\u0119ba ma obszar 75,44 km\u00b2 (55. lokata","start_idx":409,"end_idx":433}
{"id":"mrc_4368","question":"kto by\u0142 poprzednikiem g\u00f3rskiego na fotelu trenera reprezentacji polski?","answer":"Ryszarda Koncewicza","context":"1966 wraz z Klemensem Nowakiem i Antonim Brze\u017ca\u0144czykiem wsp\u00f3\u0142prowadzi\u0142 jako trener reprezentacj\u0119 Polski w trzech meczach: towarzyskim z NRD (0:2) oraz Luksemburgiem (4:0) i Francj\u0105 (1:2) w ramach eliminacji mistrzostw Europy 1968. W grudniu 1970 zosta\u0142 samodzielnym trenerem, zast\u0119puj\u0105c na stanowisku Ryszarda Koncewicza. Decyzja o powierzeniu prowadzenia reprezentacji Polski G\u00f3rskiemu by\u0142a dla wielu zaskoczeniem. Jako trener kadry zadebiutowa\u0142 5 maja 1971 w Lozannie w wygranym 4:2 meczu towarzyskim ze Szwajcari\u0105. Reprezentacja pod wodz\u0105 G\u00f3rskiego osi\u0105gn\u0119\u0142a najwi\u0119ksze sukcesy w swojej historii: triumf w turnieju olimpijskim 1972 w Monachium po zwyci\u0119stwie w finale 2:1 z W\u0119grami oraz 3. miejsce na mistrzostwach \u015bwiata 1974 w Niemczech po zwyci\u0119stwie w decyduj\u0105cym meczu 1:0 z Brazyli\u0105. Dru\u017cyna G\u00f3rskiego dwukrotnie rywalizowa\u0142a r\u00f3wnie\u017c w eliminacjach do ME","start_idx":301,"end_idx":320}
{"id":"mrc_4369","question":"czym zast\u0105piono rt\u0119\u0107 w termometrach?","answer":"Galinstan","context":"<10\u22128 Tr (w temp. 500 \u00b0C) * Rozpuszczalno\u015b\u0107: nie rozpuszcza si\u0119 w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych * Lepko\u015b\u0107: 0,0024 Pa\u00b7s (w temp. 20 \u00b0C) * G\u0119sto\u015b\u0107: 6,44 g/cm\u00b3 * Przewodno\u015b\u0107 cieplna: 16,5 W/m\u00b7K * Konduktywno\u015b\u0107: 3,46 S/m (w temp. 20 \u00b0C) Galinstan w przeciwie\u0144stwie do rt\u0119ci zwil\u017ca sk\u00f3r\u0119 i szk\u0142o i ma od niej mniejsz\u0105 g\u0119sto\u015b\u0107, dlatego te\u017c nie zawsze mo\u017ce by\u0107 u\u017cyty jako jej zamiennik. Komercyjnie wykorzystuje si\u0119 go w termometrach, ale by m\u00f3g\u0142 w\u0142a\u015bciwie spe\u0142nia\u0107 swoj\u0105 rol\u0119, wewn\u0119trzn\u0105 warstw\u0119 szklanej rurki pokrywa si\u0119 tlenkiem galu. Ponadto nie nadaje si\u0119 do u\u017cycia jako ch\u0142odziwo reaktora atomowego z powodu poch\u0142aniania przez ind neutron\u00f3w termicznych. Stosuje si\u0119 go do wytwarzania luster teleskop\u00f3w i jako substytut pasty termoprzewodz\u0105cej w uk\u0142adach ch\u0142odzenia komputer\u00f3w.","start_idx":243,"end_idx":252}
{"id":"mrc_4370","question":"ile kilometr\u00f3w ma mur chi\u0144ski?","answer":"2400 km","context":"Wielki Mur Chi\u0144ski () \u2013 zbiorcza nazwa system\u00f3w obronnych sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 z zap\u00f3r naturalnych, sieci fort\u00f3w i wie\u017c obserwacyjnych oraz (w najbardziej strategicznych miejscach) mur\u00f3w obronnych z ubitej ziemi, murowanych lub kamiennych, os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu. Tradycyjnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Wielki Mur rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 od Shanhaiguan (nad zatok\u0105 Liaodong) do Jiayuguan w g\u00f3rach Nan Shan na d\u0142ugo\u015bci ok. 2400 km. Nazywany jest te\u017c \u201eMurem 10 000 Li\u201d (10 000 nie powinno by\u0107 tutaj traktowane dos\u0142ownie i oznacza raczej \u201eniesko\u0144czon\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107\u201d muru). W 1987 roku zosta\u0142 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 og\u0142oszono go jednym z siedmiu nowych cud\u00f3w \u015bwiata. Doniesienia prasowe, wed\u0142ug kt\u00f3rych \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 budowli ma wynosi\u0107 8851,8 km i","start_idx":445,"end_idx":452}
{"id":"mrc_4371","question":"za co nagroda?","answer":"za wybitne zas\u0142ugi dla ludzko\u015bci: naukowe, literackie lub w dzia\u0142aniach na rzecz pokoju.","context":"Nagroda Nobla \u2013 wyr\u00f3\u017cnienie przyznawane od pocz\u0105tku XX wieku za wybitne zas\u0142ugi dla ludzko\u015bci: naukowe, literackie lub w dzia\u0142aniach na rzecz pokoju. Zosta\u0142o ustanowione ostatni\u0105 wol\u0105 fundatora \u2013 Alfreda Nobla, szwedzkiego przemys\u0142owca i wynalazcy dynamitu. Pocz\u0105tkowo by\u0142o przyznawane w pi\u0119ciu dziedzinach, jednak w latach 60. ustanowiono dodatkow\u0105 nagrod\u0119 z ekonomii. Laureaci s\u0105 wy\u0142aniani corocznie, cho\u0107 zdarza\u0142y si\u0119 lata bez wyr\u00f3\u017cnionych. S\u0105 nimi osoby \u017cyj\u0105ce, najwy\u017cej trzy w ka\u017cdej z dziedzin, nie licz\u0105c przypadk\u00f3w, kiedy nagrod\u0119 pokojow\u0105 otrzymuj\u0105 ca\u0142e instytucje. Nagroda Nobla nie by\u0142a pierwszym wyr\u00f3\u017cnieniem tego typu \u2013 ju\u017c w XVIII wieku brytyjskie Towarzystwo Kr\u00f3lewskie (ang. \"Royal Society\") ustanowi\u0142o Medal Copleya dla naukowc\u00f3w, a r\u00f3wnolegle przyznawano odznaczenia pa\u0144stwowe jak polski Order Or\u0142a Bia\u0142ego za rozmaite zas\u0142ugi. Mimo to Nagroda Nobla","start_idx":61,"end_idx":149}
{"id":"mrc_4372","question":"jaki pierwiastek wchodzi w sk\u0142ad hemoglobiny?","answer":"\u017celaza","context":"hemoglobina w jednym z typ\u00f3w \u03b2-talasemii, wynik delecji gen\u00f3w koduj\u0105cych \u0142a\u0144cuchy \u03b2 i \u03b4. Ich resztki tworz\u0105 gen koduj\u0105cy \u0142a\u0144cuch Lepore. Uwaga: litery greckie w nawiasach oznaczaj\u0105 jakie \u0142a\u0144cuchy globiny wchodz\u0105 w sk\u0142ad cz\u0105steczki. == Zmiany konformacji pod wp\u0142ywem tlenu == Przy\u0142\u0105czenie cz\u0105stki tlenu do jednej z czterech cz\u0105stek hemu hemoglobiny powoduje zmian\u0119 struktury drugo-, trzecio- i czwartorz\u0119dowej ca\u0142ego tetrameru. Przyczyn\u0105 jest wsuni\u0119cie atomu \u017celaza (po\u0142o\u017conego w przypadku nieutlenowanej hemoglobiny w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 0,06 nm od p\u0142aszczyzny hemu) w p\u0142aszczyzn\u0119 pier\u015bcienia hemu po po\u0142\u0105czeniu z tlenem. Wsuni\u0119cie atomu \u017celaza poci\u0105ga zwi\u0105zan\u0105 z nim tzw. histydyn\u0119 proksymaln\u0105 le\u017c\u0105c\u0105 w pozycji F8, co powoduje przemieszczenie s\u0105siednich aminokwas\u00f3w globiny. Doprowadza to w rezultacie do p\u0119kni\u0119cia wi\u0105za\u0144 poprzecznych pomi\u0119dzy ko\u0144cami karboksylowymi wszystkich czterech cz\u0105stek","start_idx":458,"end_idx":464}
{"id":"mrc_4373","question":"jakie pa\u0144stwo zaatakowa\u0142o polsk\u0119 w 1654 roku?","answer":"wojsk Carstwa Rosyjskiego","context":"Wojna polsko-rosyjska (1654\u20131667), wojna moskiewska 1654\u20131667, znana r\u00f3wnie\u017c jako potop rosyjski \u2013 wojna obronna Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w wobec najazdu na jej terytorium wojsk Carstwa Rosyjskiego rozgrywaj\u0105ca si\u0119 w latach 1654\u20131667, na czas kt\u00f3rej przypad\u0142 r\u00f3wnie\u017c potop szwedzki (1655-1660). Wojna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wiosn\u0105 i latem 1654 roku od inwazji armii licz\u0105cej, w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3de\u0142 i opracowa\u0144, od 70 tys. do ponad 150 tys. \u017co\u0142nierzy rosyjskich oraz zaj\u0119cia wi\u0119kszo\u015bci terytorium Ukrainy i Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego pod pretekstem pomocy powstaniu Chmielnickiego i poddania terytorium Hetmanatu carowi rosyjskiemu na podstawie ugody perejas\u0142awskiej i rzekomej obrony ludno\u015bci prawos\u0142awnej w Rzeczypospolitej. Wojna trwa\u0142a z przerwami niemal 14 lat i sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z kilku kampanii, w wyniku kt\u00f3rych Rosjanie zostali wyparci z wi\u0119kszo\u015bci terytorium polsko-litewskiego. Dzia\u0142ania","start_idx":177,"end_idx":202}
{"id":"mrc_4374","question":"kto to regent?","answer":"Regent \u2013 uprawniona osoba, sprawuj\u0105ca w\u0142adz\u0119 w imieniu monarchy, gdy ten nie mo\u017ce wykonywa\u0107 swoich obowi\u0105zk\u00f3w, np. z powodu ma\u0142oletno\u015bci, bezkr\u00f3lewia, nieobecno\u015bci w kraju lub powa\u017cnej choroby.","context":"Regent \u2013 uprawniona osoba, sprawuj\u0105ca w\u0142adz\u0119 w imieniu monarchy, gdy ten nie mo\u017ce wykonywa\u0107 swoich obowi\u0105zk\u00f3w, np. z powodu ma\u0142oletno\u015bci, bezkr\u00f3lewia, nieobecno\u015bci w kraju lub powa\u017cnej choroby. Okres w\u0142adzy regenta oraz sama w\u0142adza regenta to regencja. Regent mo\u017ce by\u0107 tak\u017ce powo\u0142any na okres, w kt\u00f3rym tron pozostaje nieobsadzony (np. adm. Mikl\u00f3s Horthy na W\u0119grzech, Francisco Franco w Hiszpanii, Rada Regencyjna w Polsce). == Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w == W Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w w\u0142adz\u0119 regenta sprawowa\u0142 prymas nosz\u0105c tytu\u0142 \"interrex\". W Rzeczypospolitej przedrozbiorowej mianem regenta okre\u015blano tak\u017ce urz\u0119dnika grodzkiego zarz\u0105dzaj\u0105cego kancelari\u0105 grodzk\u0105, staro\u015bci\u0144sk\u0105. Taki urz\u0119dnik musia\u0142 pochodzi\u0107 ze stanu szlacheckiego. Od s\u0142owa regent pochodzi okre\u015blenie rejent. == Wsp\u00f3\u0142cze\u015bni regenci == Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w Liechtensteinie regentem jest ksi\u0105\u017c\u0119 Alojzy, kt\u00f3remu ksi\u0105\u017c\u0119 Jan Adam II","start_idx":0,"end_idx":193}
{"id":"mrc_4375","question":"w jakich okoliczno\u015bciach zgin\u0105\u0142 kostryn?","answer":"Balladyna pozbywa si\u0119 Fon Kostryna podaj\u0105c mu kawa\u0142ek chleba ukrojony zatrutym no\u017cem. Wkr\u00f3tce Kostryn umiera w m\u0119czarniach przed \u015bmierci\u0105 ostrzegaj\u0105c przed rz\u0105dami Balladyny.","context":"Balladyna pozbywa si\u0119 Fon Kostryna podaj\u0105c mu kawa\u0142ek chleba ukrojony zatrutym no\u017cem. Wkr\u00f3tce Kostryn umiera w m\u0119czarniach przed \u015bmierci\u0105 ostrzegaj\u0105c przed rz\u0105dami Balladyny. Balladyna zostaje kr\u00f3low\u0105. Kanclerz informuje j\u0105, \u017ce zgodnie z tradycj\u0105 nowa w\u0142adczyni powinna rozstrzygn\u0105\u0107 kilka spraw s\u0105dowych wnoszonych przez poddanych. Pierwsza jest sprawa o otrucie Fon Kostryna wniesiona przez lekarzy. Balladyna zmuszona jest wyda\u0107 na nieznanego zab\u00f3jc\u0119 wyrok \u015bmierci. Nast\u0119pna jest sprawa o zab\u00f3jstwo Aliny wniesiona przez Filona \u2013 r\u00f3wnie\u017c w tym przypadku Balladyna skazuje nieodnalezionego morderc\u0119 na \u015bmier\u0107. Do pa\u0142acu wkracza wdowa, matka Balladyny, o\u015blepiona piorunem, skar\u017c\u0105c si\u0119 na c\u00f3rk\u0119, kt\u00f3ra wypar\u0142a si\u0119 swojej matki i wygna\u0142a j\u0105 z zamku w trakcie burzy. Nie chce jednak zdradzi\u0107 imienia c\u00f3rki i umiera na torturach. To w\u0142a\u015bnie Balladyna\u2013kr\u00f3lowa","start_idx":0,"end_idx":174}
{"id":"mrc_4376","question":"jakie kom\u00f3rki bior\u0105 udzia\u0142 w od\u017cywianiu si\u0119 g\u0105bek?","answer":"choanocyty (kom\u00f3rki ko\u0142nierzykowate)","context":"u g\u0105bek o bardziej skomplikowanym typie budowy morfologicznej, kom\u00f3rki o kszta\u0142cie kana\u0142\u00f3w doprowadzaj\u0105cych wod\u0119 z pokarmem do choanocyt\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 w komorach, pochodz\u0105 od pinakocyt\u00f3w ale zosta\u0142y przesuni\u0119te do mezohylu; * bazopinakocyty \u2013 kom\u00f3rki wyst\u0119puj\u0105ce u postaci doros\u0142ych, znajduj\u0105ce si\u0119 w dolnym biegunie cia\u0142a g\u0105bki, produkuj\u0105 b\u0142on\u0119 czepn\u0105 przytwierdzaj\u0105c\u0105 j\u0105 do pod\u0142o\u017ca. Ze wzgl\u0119du na du\u017c\u0105 ilo\u015b\u0107 wodniczek kurczliwych przypuszcza si\u0119, \u017ce mog\u0105 bra\u0107 te\u017c udzia\u0142 w osmoregulacji; * choanocyty (kom\u00f3rki ko\u0142nierzykowate) \u2013 s\u0105 wyposa\u017cone w wici, kt\u00f3rych ruch zapewnia przep\u0142yw wody przez cia\u0142o g\u0105bki i umo\u017cliwia wychwytywanie cz\u0105stek pokarmu. W mezohylu: * amebocyty \u2013 swobodnie poruszaj\u0105ce si\u0119 kom\u00f3rki, wyst\u0119puj\u0105ce w mezohylu, dzielone na r\u00f3\u017cne typy w zale\u017cno\u015bci od funkcji, jakie pe\u0142ni\u0105; * kolenocyty; * lofocyty; * spongocyty \u2013 buduj\u0105","start_idx":497,"end_idx":533}
{"id":"mrc_4377","question":"gdzie znajdowa\u0142o si\u0119 zielone wzg\u00f3rze?","answer":"Zielone Wzg\u00f3rze (Winnog\u00f3ra, niem. \"Weinberg\") \u2013 wzg\u00f3rze na terenie Uroczyska Kupa\u0142y w Szczecinie-Goc\u0142awiu.","context":"Zielone Wzg\u00f3rze (Winnog\u00f3ra, niem. \"Weinberg\") \u2013 wzg\u00f3rze na terenie Uroczyska Kupa\u0142y w Szczecinie-Goc\u0142awiu. Strome stoki pokryte buczyn\u0105 - wschodnie opadaj\u0105 ku dolinie Odry, a zachodnie ku dolinie Glinianki. W 1912 roku na wzg\u00f3rzu zbudowano wie\u017c\u0119 widokow\u0105 - \"Wie\u017c\u0119 Bismarcka\" (Wie\u017c\u0119 Goc\u0142awsk\u0105). W cz\u0119\u015bci ni\u017cszej Zielonego Wzg\u00f3rza znajdowa\u0142 si\u0119 lokal rozrywkowy \"Weinberg\" z restauracj\u0105 i miejscami wypoczynkowymi. Przez wzg\u00f3rze przechodzi Szlak Goc\u0142awski. == Galeria ==","start_idx":0,"end_idx":106}
{"id":"mrc_4378","question":"co to by\u0142y szare szeregi?","answer":"kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP, potocznie tak\u017ce ca\u0142ego Zwi\u0105zku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny \u015bwiatowej 1939\u20131945.","context":"Szare Szeregi \u2013 kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP, potocznie tak\u017ce ca\u0142ego Zwi\u0105zku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny \u015bwiatowej 1939\u20131945. Szare Szeregi zosta\u0142y powo\u0142ane 27 wrze\u015bnia 1939 w Warszawie przez grono cz\u0142onk\u00f3w Naczelnej Rady Harcerskiej w mieszkaniu Stanis\u0142awa Borowieckiego, Szefa G\u0142\u00f3wnej Kwatery M\u0119skiej, przy ul. Noakowskiego 12. Szare Szeregi wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142y z Delegatur\u0105 Rz\u0105du Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komend\u0105 G\u0142\u00f3wn\u0105 Armii Krajowej. == Struktura == Organizacja harcerzy opiera\u0142a si\u0119 na strukturze przedwojennego ZHP, pos\u0142ugiwano si\u0119 kryptonimami: * G\u0142\u00f3wna Kwatera \u2013 \"pasieka\", * chor\u0105gwie \u2013 \"ule\", * hufce \u2013 \"roje\", * dru\u017cyny \u2013 \"rodziny\", * zast\u0119py \u2013 \"pszczo\u0142y\". Na czele organizacji harcerzy sta\u0142 Naczelnik z G\u0142\u00f3wn\u0105 Kwater\u0105 \"Pasiek\u0105\". Naczelnicy Szarych Szereg\u00f3w: * Florian Marciniak (27 wrze\u015bnia 1939 \u2013","start_idx":16,"end_idx":187}
{"id":"mrc_4379","question":"gdzie znajduj\u0105 si\u0119 relikwie \u015bwi\u0119tego wojciecha?","answer":"Do dzi\u015b znajduj\u0105 si\u0119 w katedrze \u015bw. Wita w Pradze.","context":"pod wezwaniem Wniebowzi\u0119cia Marii Panny i \u015bw. Wojciecha). W katedrze r\u00f3wnie\u017c prezentuje si\u0119 relikwie \u015bw. Wojciecha, min. jego ko\u015b\u0107 ramienia. Relikwie zosta\u0142y tam zapewne przekazane przez Ottona III. W roku 1038 podczas najazdu czeskiego na Polsk\u0119 relikwie \u015bw. Wojciecha oraz jego brata Radzima zosta\u0142y wywiezione z Gniezna do Czech przez ksi\u0119cia Brzetys\u0142awa I. Do dzi\u015b znajduj\u0105 si\u0119 w katedrze \u015bw. Wita w Pradze. Nie uda\u0142o si\u0119 bowiem ich odzyska\u0107, pomimo interwencji hierarchii kleru polskiego. W czasie odbudowy katedry w Gnie\u017anie w 1088, podobno odnaleziono szcz\u0105tki zmar\u0142ego, natomiast jego g\u0142ow\u0119 rzekomo odnaleziono w 1127 (wed\u0142ug Rocznik\u00f3w Polskich), cho\u0107 by\u0142a ona przechowywana w Pradze. W 1923 skradziono z gnie\u017anie\u0144skiej katedry relikwiarz w postaci z\u0142otej puszki z rzekom\u0105 g\u0142ow\u0105 \u015bwi\u0119tego. Pomimo poszukiwa\u0144, ani","start_idx":361,"end_idx":411}
{"id":"mrc_4380","question":"ile kantonow w szwajcarii?","answer":"26 kanton\u00f3w","context":"Kanton \u2013 podstawowa, terytorialna jednostka administracyjna Szwajcarii. Szwajcaria jest pa\u0144stwem federacyjnym, sk\u0142adaj\u0105cym si\u0119 z 26 kanton\u00f3w, kt\u00f3re posiadaj\u0105 bardzo szerok\u0105 autonomi\u0119. A\u017c do po\u0142owy XIX wieku kantony by\u0142y samodzielnymi mini-pa\u0144stwami, kt\u00f3re posiada\u0142y w\u0142asne armie, same strzeg\u0142y granic i bi\u0142y w\u0142asn\u0105 monet\u0119. Przekszta\u0142cenie Szwajcarii z lu\u017anej federacji nieposiadaj\u0105cej instytucji centralnych w pa\u0144stwo federalne nast\u0105pi\u0142o dopiero w 1848 roku. W XVI wieku Konfederacja Szwajcarska sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z 13 niezale\u017cnych ma\u0142ych pa\u0144stw, protoplast\u00f3w obecnych kanton\u00f3w. Formalnie stanowi\u0142y one cz\u0119\u015b\u0107 Rzeszy Niemieckiej i by\u0142y nazywane przez administracj\u0119 Rzeszy kantonami. By\u0142y one dzielone na kantony \u201ele\u015bne\u201d i kantony \u201emiejskie\u201d. Uzyska\u0142y one praktyczn\u0105 niezale\u017cno\u015b\u0107 po wsp\u00f3lnym pokonaniu cesarza Maksymiliana w 1499 r. W sze\u015bciu \u201ele\u015bnych\u201d kantonach funkcjonowa\u0142a demokracja bezpo\u015brednia, polegaj\u0105ca na podejmowaniu wszelkich wsp\u00f3lnych decyzji na","start_idx":129,"end_idx":140}
{"id":"mrc_4381","question":"gdzie budowano piramidy?","answer":"Najbardziej znane kompleksy piramid znajduj\u0105 si\u0119 w Egipcie i prekolumbijskiej Ameryce.","context":"Piramida \u2013 budowla w kszta\u0142cie ostros\u0142upa prawid\u0142owego o podstawie czworok\u0105tnej lub do niego podobnym, s\u0142u\u017c\u0105ca najcz\u0119\u015bciej jako grobowiec albo podbudowa dla \u015bwi\u0105tyni. Najbardziej znane kompleksy piramid znajduj\u0105 si\u0119 w Egipcie i prekolumbijskiej Ameryce. == Egipt == Pierwsze grobowce faraon\u00f3w budowano w formie schodkowej, z kt\u00f3rych najbardziej okaza\u0142a jest piramida schodkowa D\u017cesera ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze ko\u0142o Memfis (jest to jednocze\u015bnie jedyna piramida schodkowa, kt\u00f3ra zachowa\u0142a si\u0119 do czas\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych). Sk\u0142ada si\u0119 z sze\u015bciu na\u0142o\u017conych na siebie mastab. Jej architektem by\u0142 Imhotep, wezyr D\u017cesera, w Okresie P\u00f3\u017anym czczony jako b\u00f3g. Piramidy schodkowe zast\u0105piono piramidami w formie \u0142amanej. Jedynym zachowanym przyk\u0142adem jest piramida kr\u00f3la Snofru w Dahszur. Kolejne zachowane piramidy maj\u0105 kszta\u0142t ostros\u0142upa. Piramidy w Gizie to trzy najwi\u0119ksze piramidy zbudowane","start_idx":167,"end_idx":253}
{"id":"mrc_4382","question":"jakie g\u0142\u00f3wne jednostki tektoniczne buduj\u0105 kontynent europejski?","answer":"prekambryjsk\u0105 platform\u0119 wschodnioeuropejsk\u0105, paleozoiczn\u0105 platform\u0119 Europy zachodniej i \u015brodkowej oraz fa\u0142dow\u0105 struktur\u0119 alpid\u00f3w.","context":"(od zachodu): G\u00f3ry Betyckie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Karpaty, G\u00f3ry Dynarskie. == Budowa geologiczna == W Europie wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 trzy podstawowe jednostki tektoniczne: prekambryjsk\u0105 platform\u0119 wschodnioeuropejsk\u0105, paleozoiczn\u0105 platform\u0119 Europy zachodniej i \u015brodkowej oraz fa\u0142dow\u0105 struktur\u0119 alpid\u00f3w. Platformy prekambryjsk\u0105 i paleozoiczn\u0105 \u0142\u0105czy strefa szwu transeuropejskiego, b\u0119d\u0105ca jeszcze jedn\u0105 du\u017c\u0105 jednostk\u0105 tektoniczn\u0105. Platforma wschodnioeuropejska obejmuje obszar od Uralu do przebiegaj\u0105cej przez Polsk\u0119 linii Teisseyere\u2019a-Tornquista. Fundament platformy buduj\u0105 prekambryjskie ska\u0142y krystaliczne, kt\u00f3re ods\u0142aniaj\u0105 si\u0119 w obr\u0119bie tarczy fennoskandzkiej i tarczy ukrai\u0144skiej. W pozosta\u0142ej cz\u0119\u015bci platformy krystaliczne pod\u0142o\u017ce jest przykryte m\u0142odszymi osadami o r\u00f3\u017cnej mi\u0105\u017cszo\u015bci, kt\u00f3re tworz\u0105 pokryw\u0119 platformow\u0105. Paleozoiczna platforma Europy zachodniej i \u015brodkowej obejmuje pasma hercy\u0144skie i reliktowe kaledo\u0144skie le\u017c\u0105ce na zewn\u0105trz alpejskiej strefy fa\u0142dowej. Alpidy tworz\u0105 w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Europy rozleg\u0142y system","start_idx":166,"end_idx":295}
{"id":"mrc_4383","question":"kto jest obecnym krolem hiszpanii?","answer":"Filip VI","context":"Filip VI (w\u0142a\u015bc. \"Felipe VI de Espa\u00f1a\", wym. , \"Felipe Juan Pablo Alfonso de la Sant\u00edsima Trinidad y de Todos los Santos de Borb\u00f3n y Grecia\", ur. 30 stycznia 1968 w Madrycie) \u2013 kr\u00f3l Hiszpanii z dynastii Burbon\u00f3w. Jest synem by\u0142ego kr\u00f3la Jana Karola I i Zofii Greckiej. Ma dwie starsze siostry \u2013 Helen\u0119 oraz Krystyn\u0119. W 2004 roku po\u015blubi\u0142 dziennikark\u0119 telewizyjn\u0105 Letycj\u0119 Ortiz, z kt\u00f3r\u0105 ma dwie c\u00f3rki \u2013 Eleonor\u0119 (nast\u0119pczyni\u0119 tronu) oraz Zofi\u0119. Zgodnie z Konstytucj\u0105 Hiszpanii, jako monarcha jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa oraz naczelnym dow\u00f3dc\u0105 Si\u0142 Zbrojnych Hiszpanii w stopniu marsza\u0142ka (Capit\u00e1n general). Pe\u0142ni tak\u017ce rol\u0119 najwy\u017cszego przedstawiciela w stosunkach mi\u0119dzynarodowych. 21 stycznia 1977 oficjalnie otrzyma\u0142 tytu\u0142 ksi\u0119cia Asturii. Wst\u0105pi\u0142 na tron 19 czerwca 2014 roku po abdykacji","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_4384","question":"jak\u0105 polityk\u0119 prowadzili arabowie wobec lud\u00f3w podbitych?","answer":"islamizacja i arabizacja podbitych teren\u00f3w.","context":"po odbiciu Narbony (759) Frankowie opanowali najpierw Septymani\u0119, tworz\u0105c Marchi\u0119 Hiszpa\u0144sk\u0105, a potem (812) tereny Hiszpanii na p\u00f3\u0142noc od Ebro. == Konsekwencje == W \u015blad za podbojem militarnym nast\u0119powa\u0142a islamizacja i arabizacja podbitych teren\u00f3w. Procesy te by\u0142y tym intensywniejsze, \u017ce po ustabilizowaniu si\u0119 granic imperium arabskiego kultura arabska wkroczy\u0142a w wieki rozkwitu. Ich wyniki okaza\u0142y si\u0119 tak trwa\u0142e, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w podbitych przez Arab\u00f3w jest do dzi\u015b arabska (od Maroka po Irak) albo przynajmniej muzu\u0142ma\u0144ska (perski Iran, hinduski Pakistan). Rechrystianizacji uleg\u0142y tylko Hiszpania (rekonkwista), wyspy Morza \u015ar\u00f3dziemnego (Cypr, Kreta, Rodos, Sycylia, Sardynia, Korsyka, Baleary), Armenia i Gruzja. Efemeryczne okaza\u0142y si\u0119 pa\u0144stwa krzy\u017cowc\u00f3w w Palestynie, istniej\u0105ce od 1095 do 1291 roku. W wyniku podboj\u00f3w, j\u0119zyki kraj\u00f3w podbitych lecz nie zarabizowanych, posiadaj\u0105","start_idx":205,"end_idx":248}
{"id":"mrc_4385","question":"gdzie le\u017cy mikoszewo?","answer":"w wojew\u00f3dztwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, w gminie Stegna na obszarze \u017bu\u0142aw Wi\u015blanych","context":"Mikoszewo (niem. \"Nickelswalde\") \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, w gminie Stegna na obszarze \u017bu\u0142aw Wi\u015blanych przy drodze wojew\u00f3dzkiej nr 501. Wie\u015b nale\u017c\u0105ca do Mierzei Wi\u015blanej terytorium miasta Gda\u0144ska po\u0142o\u017cona by\u0142a w drugiej po\u0142owie XVI wieku w wojew\u00f3dztwie pomorskim. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa elbl\u0105skiego. Wie\u015b rybacko-turystyczna jest po\u0142o\u017cona po wschodniej stronie uj\u015bcia przekopu Wis\u0142y, na pocz\u0105tku Mierzei Wi\u015blanej. Miejscowo\u015b\u0107 posiada po\u0142\u0105czenie promowe ze \u015awibnem, a tak\u017ce szlak kolei w\u0105skotorowej do Sztutowa i Nowego Dworu Gda\u0144skiego (\u017bu\u0142awska Kolej Dojazdowa). Miejscowo\u015b\u0107 posiada pla\u017c\u0119 strze\u017con\u0105. Mikoszewo to wie\u015b po\u0142o\u017cona przy samym uj\u015bciu Wis\u0142y do morza. Do niedawna Mikoszewo by\u0142o miejscowo\u015bci\u0105 rolnicz\u0105, jednak w ostatnich latach zanotowano znaczny wzrost funkcji turystycznej tej miejscowo\u015bci. Pierwsze wzmianki","start_idx":58,"end_idx":152}
{"id":"mrc_4386","question":"kiedy rodz\u0105 si\u0119 rysie?","answer":"Przychodz\u0105 one na \u015bwiat w maju lub czerwcu","context":"nie odst\u0119puje samicy o krok, nie poluje i zachowuje si\u0119 bardzo agresywnie wobec ewentualnych konkurent\u00f3w. Po kopulacji rysie rozchodz\u0105 si\u0119 a\u017c do nast\u0119pnego okresu godowego. Ci\u0105\u017ca u rysia trwa oko\u0142o 70\u201374 dni. Samica rodzi w jednym miocie 2 lub 3 (czasami wi\u0119cej) koci\u0105t. Przychodz\u0105 one na \u015bwiat w maju lub czerwcu, w legowisku znajduj\u0105cym si\u0119 najcz\u0119\u015bciej w dobrze ukrytej rozpadlinie skalnej, jamie, norze lisa lub borsuka, wykrocie lub g\u0119stym m\u0142odniku. Wa\u017c\u0105 oko\u0142o 290 g, otwieraj\u0105 oczy po 10 dniach \u017cycia, ss\u0105 do 3-6 miesi\u0119cy (mi\u0119sem zaczynaj\u0105 si\u0119 ju\u017c od\u017cywia\u0107, na pocz\u0105tku tylko dodatkowo, po 2 miesi\u0105cach od narodzin). Od pocz\u0105tku pierwszej jesieni w \u017cyciu, koci\u0119ta zaczynaj\u0105 towarzyszy\u0107 matce w d\u0142u\u017cszych w\u0119dr\u00f3wkach i \u0142owach, czasami pomagaj\u0105 jej tak\u017ce w walkach z","start_idx":271,"end_idx":313}
{"id":"mrc_4387","question":"jakie obowi\u0105zki mia\u0142 wasal?","answer":"zobowi\u0105zywa\u0142 si\u0119 s\u0142u\u017cy\u0107 wiernie seniorowi rad\u0105 i pomoc\u0105 or\u0119\u017cn\u0105.","context":"Wasal (\u0142ac. \"vassus\", z celt. \"gwas\" \u201es\u0142uga\u201d) \u2013 we wczesnym \u015bredniowieczu osoba wolna oddaj\u0105ca si\u0119 pod opiek\u0119 seniora w akcie komendacji. W zamian za lenno wasal zobowi\u0105zywa\u0142 si\u0119 s\u0142u\u017cy\u0107 wiernie seniorowi rad\u0105 i pomoc\u0105 or\u0119\u017cn\u0105. Uroczyst\u0105 ceremoni\u0105 przekazania lenna by\u0142a inwestytura. P\u00f3\u017aniej wasal to osoba, kt\u00f3ra z\u0142o\u017cy\u0142a ho\u0142d lenny i przysi\u0119g\u0119 na wierno\u015b\u0107. Wasal sam m\u00f3g\u0142 mie\u0107 wasala, dla kt\u00f3rego by\u0142 seniorem. Oddawa\u0142 mu w opiece fragment ziemi, kt\u00f3r\u0105 sam otrzyma\u0142 od w\u0142asnego seniora. Z uwagi na popularno\u015b\u0107 zasady w feudalizmie europejskim \"wasal mojego wasala nie jest moim wasalem\" stosunki lenne tworzy\u0142y skomplikowan\u0105 struktur\u0119 spo\u0142eczn\u0105.","start_idx":162,"end_idx":225}
{"id":"mrc_4388","question":"co mie\u015bci si\u0119 w pa\u0142acu kultury i nauki?","answer":"Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej.","context":"Pa\u0142ac Kultury i Nauki, PKiN (do 1956 Pa\u0142ac Kultury i Nauki im. J\u00f3zefa Stalina) \u2013 drugi pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci ca\u0142kowitej budynek w Polsce. Znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dmie\u015bciu Warszawy, przy placu Defilad 1. W\u0142a\u015bcicielem gmachu jest miasto sto\u0142eczne Warszawa, zarz\u0105dza nim miejska sp\u00f3\u0142ka Zarz\u0105d Pa\u0142acu Kultury i Nauki Sp. z o.o. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej. W 2007 budynek zosta\u0142 wpisany do rejestru zabytk\u00f3w. Pa\u0142ac stanowi\u0142 \u201edar narodu radzieckiego dla narodu polskiego\u201d. Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955 wed\u0142ug projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, kt\u00f3ry inspirowa\u0142 si\u0119 moskiewskimi drapaczami chmur (znanymi poza Rosj\u0105 jako Siedem Si\u00f3str), wzorowanymi na ameryka\u0144skich wie\u017cowcach w stylu \"art d\u00e9co\". Architektonicznie jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu. Razem ze wspornikiem antenowym, b\u0119d\u0105cym","start_idx":319,"end_idx":395}
{"id":"mrc_4389","question":"jak podzielono ziemie polskie?","answer":"Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w wcielonych do Rzeszy zosta\u0142a podzielona pod wzgl\u0119dem administracyjnym na okr\u0119gi: * Gda\u0144sk-Prusy Zachodnie * Kraj Warty","context":"Polak\u00f3w utworzono tak\u017ce obozy w Skalmierzycach, Potulicach, Poznaniu, \u0141odzi, Dzia\u0142dowie, Toruniu i Inowroc\u0142awiu. W miejsce Polak\u00f3w zmuszonych do opuszczenia tych teren\u00f3w osiedlano kolonist\u00f3w niemieckich, oraz Niemc\u00f3w Ba\u0142tyckich ewakuowanych z pa\u0144stw ba\u0142tyckich 1939/1940 r. Stosowano tak\u017ce konfiskat\u0119 maj\u0105tku, oraz wyw\u00f3zki do pracy przymusowej w g\u0142\u0105b Rzeszy. 20 listopada 1939 zagarni\u0119te ziemie polskie zosta\u0142y w\u0142\u0105czone w niemiecki system walutowy. Z wyj\u0105tkiem Gda\u0144ska i ziemi cieszy\u0144skiej utrzymano granic\u0119 policyjn\u0105 mi\u0119dzy Rzesz\u0105 a ziemiami wcielonymi. W celu realizacji niemieckiej polityki narodowo\u015bciowej wprowadzono specjaln\u0105 organizacj\u0119 administracji i s\u0105downictwa. Polskie organy s\u0105downicze administracyjne i samorz\u0105dowe zosta\u0142y zlikwidowane. === Administracja i policja === Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w wcielonych do Rzeszy zosta\u0142a podzielona pod wzgl\u0119dem administracyjnym na okr\u0119gi: * Gda\u0144sk-Prusy Zachodnie * Kraj Warty Pozosta\u0142\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wcielonego terytorium w\u0142\u0105czono","start_idx":783,"end_idx":923}
{"id":"mrc_4390","question":"ile procent powierzchni japonii zajmuj\u0105 g\u00f3ry?","answer":"90%","context":"(r\u00f3w tektoniczny). === Ukszta\u0142towanie powierzchni === W krajobrazie Japonii dominuj\u0105 g\u00f3ry i wy\u017cyny, zajmuj\u0105ce oko\u0142o 90% obszaru, w tym 10% to g\u00f3ry wysokie. Wyspy Japo\u0144skie stanowi\u0105 bowiem nawodn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 pot\u0119\u017cnego \u0142a\u0144cucha g\u00f3rskiego, kt\u00f3ry wznosi si\u0119 z dna oceanu na wysoko\u015b\u0107 12 000 m. W \u017cadnej cz\u0119\u015bci kraju niziny stanowi\u0105ce ok. 10% powierzchni nie s\u0105 na tyle du\u017ce, aby si\u0119ga\u0142y po horyzont. Najbardziej wysuni\u0119ta na p\u00f3\u0142noc, rozleg\u0142a wyspa Hokkaido poprzecinana jest pasmami g\u00f3rskimi: Kitami na p\u00f3\u0142nocy, Hidaka na po\u0142udniowym wschodzie i Teshio na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie, kt\u00f3re maj\u0105 przebieg po\u0142udnikowy. W centrum wyspy znajduje si\u0119 wulkaniczny masyw g\u00f3r Ishikari z najwy\u017cszym szczytem Asahi (2291 m n.p.m.), a tak\u017ce mniejsze pasmo Y\u016bbari. G\u00f3ry Teshio od pozosta\u0142ych rozdziela dolina aluwialna rzeki Ishikari (268 km)","start_idx":116,"end_idx":119}
{"id":"mrc_4391","question":"w jakiej partii jest bosak?","answer":"przewodnicz\u0105cym ko\u0142a poselskiego Konfederacji.","context":"miesi\u0105cu. W pierwszej turze g\u0142osowania otrzyma\u0142 1 317 380 g\u0142os\u00f3w (6,78%), nie wszed\u0142 tym samym do drugiej tury wybor\u00f3w. Nie udzieli\u0142 poparcia \u017cadnemu z kandydat\u00f3w, kt\u00f3rzy dostali si\u0119 do drugiej tury. 14 grudnia 2022 zosta\u0142 przewodnicz\u0105cym ko\u0142a poselskiego Konfederacji. == \u017bycie prywatne == Urodzi\u0142 si\u0119 w Zielonej G\u00f3rze, zamieszka\u0142 w Warszawie. Jego matka Alicja zosta\u0142a nauczycielk\u0105, ojciec Ryszard zaj\u0105\u0142 si\u0119 prowadzeniem przedsi\u0119biorstwa poligraficznego w Zielonej G\u00f3rze, a brat Marek pracowa\u0142 jako dyrektor w mi\u0119dzynarodowym przedsi\u0119biorstwie po\u017cyczkowym \u2013 Vivus. Krzysztof Bosak w lutym 2020 zawar\u0142 zwi\u0105zek ma\u0142\u017ce\u0144ski z Karin\u0105 Walinowicz \u2013 prawniczk\u0105, analityczk\u0105 oraz koordynatork\u0105 Centrum Wolno\u015bci Religijnej Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris. Ma dw\u00f3ch syn\u00f3w: Artura Maksymiliana (ur. 2020) i Daniela Ksawerego (ur. 2022). == Wyniki wyborcze ==","start_idx":223,"end_idx":269}
{"id":"mrc_4392","question":"kt\u00f3rym z kolei papie\u017cem jest franciszek?","answer":"266. papie\u017c","context":"Franciszek (, , ; w\u0142a\u015bc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) \u2013 argenty\u0144ski duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998\u20132013, kardyna\u0142 prezbiter w latach 2001\u20132013, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005\u20132011, 266. papie\u017c i 8. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrant\u00f3w i uchod\u017ac\u00f3w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Cz\u0142owieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ci\u0119\u017ckiej chorobie, w 1958 wst\u0105pi\u0142 do zakonu jezuit\u00f3w. \u015awi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie przyj\u0105\u0142 w 1969, a w latach 1973\u20131979 by\u0142 prowincja\u0142em jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku zosta\u0142 arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany","start_idx":316,"end_idx":327}
{"id":"mrc_4393","question":"co to by\u0142o koloseum?","answer":"amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa \u2013 cesarzy z dynastii Flawiusz\u00f3w.","context":"Koloseum (, ), w\u0142a\u015bciwie amfiteatr Flawiusz\u00f3w (\u0142ac. \"Amphitheatrum Flavium\") \u2013 amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa \u2013 cesarzy z dynastii Flawiusz\u00f3w. Jest to du\u017ca, eliptyczna budowla o d\u0142ugo\u015bci 188 m i szeroko\u015bci 156 m, obwodzie 524 m, wysoko\u015bci 48,5 m, z pojemn\u0105 widowni\u0105, kt\u00f3ra mog\u0142a pomie\u015bci\u0107 od 45 do 50 tysi\u0119cy widz\u00f3w; z galeriami komunikacyjnymi oraz aren\u0105 z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewn\u0119trznym zastosowano spi\u0119trzenie porz\u0105dk\u00f3w (najni\u017csza kondygnacja w porz\u0105dku toska\u0144skim, druga w jo\u0144skim, trzecia w korynckim). Trzy ni\u017csze kondygnacje zwi\u0105zane s\u0105 z konstrukcyjnym uk\u0142adem arkad, czwarta, najwy\u017csza zosta\u0142a zaopatrzona tylko w ma\u0142e okna. Od strony wewn\u0119trznej budowla jest pi\u0119ciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako uk\u0142ad pomieszcze\u0144 wydzielonych pomi\u0119dzy filarami, \u015bcianami,","start_idx":79,"end_idx":194}
{"id":"mrc_4394","question":"dlaczego utworzono muzeum hymnu narodowego w b\u0119dominie?","answer":"Tam urodzi\u0142 si\u0119 J\u00f3zef Wybicki, tw\u00f3rca tekstu Mazurka D\u0105browskiego, hymnu pa\u0144stwowego Polski.","context":"Muzeum Hymnu Narodowego w B\u0119dominie \u2013 oddzia\u0142 zamiejscowy Muzeum Narodowego w Gda\u0144sku, znajduj\u0105cy si\u0119 w B\u0119dominie na Kaszubach. Muzeum ulokowano w dworze szlacheckim, nale\u017c\u0105cym w latach 1740-1785 do rodziny Wybickich. Tam urodzi\u0142 si\u0119 J\u00f3zef Wybicki, tw\u00f3rca tekstu Mazurka D\u0105browskiego, hymnu pa\u0144stwowego Polski. == Siedziba == Pierwotny budynek zbudowany zosta\u0142 przez rodzin\u0119 Gleissen-Dor\u0119gowskich na pocz\u0105tku XVIII wieku i przebudowany na dw\u00f3r w polskim stylu w latach 1741 i 1772-1773, kiedy B\u0119domin by\u0142 ju\u017c w posiadaniu rodu Wybickich. Z tego czasu pochodzi istniej\u0105ca do dzi\u015b parterowa cz\u0119\u015b\u0107 dworu. W 1906 roku, gdy w\u0142a\u015bcicielami B\u0119domina by\u0142a ju\u017c rodzina Dahlweid, wschodnia cz\u0119\u015b\u0107 dworu sp\u0142on\u0119\u0142a i wymaga\u0142a prowizorycznej przer\u00f3bki. Budynek radykalnie przebudowano w 1912 roku, nadaj\u0105c mu form\u0119 dwukondygnacyjnej budowli, przykrytej polskim \u0142amanym, czterospadowym dachem.","start_idx":218,"end_idx":310}
{"id":"mrc_4395","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie jest pozna\u0144?","answer":"wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego","context":"Pozna\u0144, Sto\u0142eczne Miasto Pozna\u0144 (, , ) \u2013 miasto na prawach powiatu w zachodniej Polsce, po\u0142o\u017cone na Pojezierzu Wielkopolskim, nad rzek\u0105 Wart\u0105, u uj\u015bcia Cybiny. Historyczna stolica Wielkopolski, od 1999 r. siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego i powiatu pozna\u0144skiego. Pi\u0105te pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto w Polsce (532 048 mieszka\u0144c\u00f3w w grudniu 2020 r.) i \u00f3sme pod wzgl\u0119dem powierzchni (261,9 km\u00b2). Pozna\u0144 wraz z powiatem pozna\u0144skim i gminami Oborniki, Skoki, Szamotu\u0142y i \u015arem tworzy aglomeracj\u0119 pozna\u0144sk\u0105, zamieszka\u0142\u0105 przez ponad 1,2 mln os\u00f3b. Pozna\u0144 cz\u0119sto plasuje si\u0119 w czo\u0142\u00f3wce miast o bardzo wysokiej jako\u015bci edukacji i bardzo wysokim standardzie \u017cycia. Zajmuje r\u00f3wnie\u017c wysokie miejsce pod wzgl\u0119dem bezpiecze\u0144stwa i jako\u015bci opieki zdrowotnej. Miasto Pozna\u0144 wielokrotnie zdoby\u0142o tak\u017ce nagrod\u0119 \u201eSuperbrands\u201d za mark\u0119 miasta bardzo","start_idx":220,"end_idx":247}
{"id":"mrc_4396","question":"co to magnetometr?","answer":"przyrz\u0105d do pomiaru wielko\u015bci, kierunku oraz zmian pola magnetycznego lub w\u0142a\u015bciwo\u015bci magnetycznych materii (np. magnetyzacji ferromagnetyku).","context":"Magnetometr \u2013 przyrz\u0105d do pomiaru wielko\u015bci, kierunku oraz zmian pola magnetycznego lub w\u0142a\u015bciwo\u015bci magnetycznych materii (np. magnetyzacji ferromagnetyku). == Magnetometry pola magnetycznego == Rodzaje magnetometr\u00f3w ze wzgl\u0119du na spos\u00f3b pomiaru: * bezwzgl\u0119dny \u2013 mierzy nat\u0119\u017cenie pola magnetycznego bez odniesienia do standardowego miernika magnetycznego. * wzgl\u0119dny \u2013 s\u0142u\u017cy do pomiar\u00f3w ziemskiego pola magnetycznego i do kalibracji przyrz\u0105d\u00f3w Typy magnetometr\u00f3w ze wzgl\u0119du na budow\u0119: * Magnetometr wibracyjny Gaussa \u2013 zosta\u0142 on wynaleziony w 1832 roku przez C. F. Gaussa. W przyrz\u0105dzie tym wykorzystano drgania ma\u0142ego magnesu sztabkowego zawieszonego w p\u0142aszczy\u017anie poziomej. Ten magnes s\u0142u\u017cy do odchylania drugiego podobnie zawieszonego magnesu * Busola stycznych \u2013 w tym magnetometrze u\u017cywa si\u0119 cewki Helmholtza o okre\u015blonych rozmiarach z zawieszonym w jej \u015brodku niewielkim magnesem. Odchylony","start_idx":14,"end_idx":156}
{"id":"mrc_4397","question":"co by\u0142o \u017ar\u00f3d\u0142em powstania pedagogiki jako nauki?","answer":"Pocz\u0105tk\u00f3w pedagogiki mo\u017cna doszukiwa\u0107 si\u0119 w nauczaniu staro\u017cytnych filozof\u00f3w, takich jak Konfucjusz czy Platon.","context":"Pedagogika \u2013 zesp\u00f3\u0142 nauk o wychowaniu, istocie, celach, tre\u015bciach, metodach, \u015brodkach i formach organizacji proces\u00f3w wychowawczych. Pedagogika jako nauka o edukacji (wychowaniu i kszta\u0142ceniu), nale\u017cy do nauk spo\u0142ecznych i zajmuje si\u0119 rozwojem i zmianami mechanizm\u00f3w wychowania oraz kszta\u0142cenia na przestrzeni ca\u0142ego \u017cycia cz\u0142owieka. == Etymologia pedagogiki == Pedagogika i jej staropolska nazwa pochodzi od s\u0142owa greckiego (\"paidagogos\" \u2013 dos\u0142. \u201eprowadz\u0105cy dziecko\u201d). Natomiast wp\u0142yw zachodniej filozofii ukszta\u0142towa\u0142 poj\u0119cie rzymskie (\u0142ac. \"ars educandi\") jako \u201esztuka wychowania\u201d. == Historia pedagogiki == Pocz\u0105tk\u00f3w pedagogiki mo\u017cna doszukiwa\u0107 si\u0119 w nauczaniu staro\u017cytnych filozof\u00f3w, takich jak Konfucjusz czy Platon. Za spraw\u0105 J.A. Kome\u0144skiego od XVII wieku, sta\u0142a si\u0119 odr\u0119bn\u0105 i samodzieln\u0105 dyscyplin\u0105 naukow\u0105, jednak pogl\u0105dy na wychowanie nawi\u0105zywa\u0142y do filozoficznych i ideowych przes\u0142anek swojej epoki tj.: \u201edobrego","start_idx":610,"end_idx":721}
{"id":"mrc_4398","question":"kto jest za\u0142o\u017cycielem off white?","answer":"Abloh","context":"za 40 dolar\u00f3w, na niej wydrukowa\u0142 wzory i sprzeda\u0142 j\u0105 za 550 dolar\u00f3w. Po roku zamkn\u0105\u0142 firm\u0119, poniewa\u017c nie chcia\u0142, \u017ceby by\u0142o to przedsi\u0119wzi\u0119cie komercyjne, lecz artystyczne. ==== 2013\u20132017: Za\u0142o\u017cenie Off-White ==== W 2013 Abloh za\u0142o\u017cy\u0142 sw\u00f3j pierwszy dom mody i drug\u0105 firm\u0119 z ekskluzywn\u0105 odzie\u017c\u0105 streetwearow\u0105 Off-White. Firma z siedzib\u0105 w Mediolanie we W\u0142oszech zosta\u0142a okre\u015blona przez Abloh jako \u201ethe gray area between black and white as the color off-white\u201d. W 2014 wprowadzi\u0142 lini\u0119 odzie\u017cy damskiej i pokaza\u0142 kolekcje podczas Paris Fashion Week. Jego linia zosta\u0142a wybrana jako finalista nagrody LVMH, ale przegra\u0142a z Marques\u2019Almeida i Jacquemus. Abloh wprowadzi\u0142 sw\u00f3j pierwszy sklep koncepcyjny Off-White w Tokio w Japonii. W 2017 zosta\u0142 poproszony o zaprojektowanie nowej kolekcji Nike pod tytu\u0142em","start_idx":221,"end_idx":226}
{"id":"mrc_4399","question":"kt\u00f3re zwierz\u0119ta na co dzie\u0144 wykorzystuj\u0105 efekt dopplera?","answer":"nietoperzy","context":"je\u015bli pozycja satelity jest znana i przewidywalna, to przesuni\u0119cia Dopplera mog\u0142oby by\u0107 wykorzystane do lokalizacji odbiornika na ziemi. === Okre\u015blanie po\u0142o\u017cenia \u017ar\u00f3d\u0142a fal === Efekt Dopplera wykorzystuje si\u0119 tak\u017ce do lokalizacji \u017ar\u00f3d\u0142a fal elektromagnetycznych. W metodzie tej lokalizator porusza si\u0119, zmieniaj\u0105c kierunek ruchu. Na podstawie zmiany cz\u0119stotliwo\u015bci odbieranej fali wywo\u0142anej efektem Dopplera okre\u015bla si\u0119 po\u0142o\u017cenie \u017ar\u00f3d\u0142a fali. Metoda ta jest obecnie testowana w celu zastosowania do poszukiwania rozbitk\u00f3w na morzu. === Kompensacja efektu Dopplera u nietoperzy === Gdy nietoperz zbli\u017ca si\u0119 do celu, echo wytwarzanego przez niego d\u017awi\u0119ku echolokacyjnego ma wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119stotliwo\u015b\u0107, ni\u017c d\u017awi\u0119k wysy\u0142any przez nieruchomego nietoperza. Dwie grupy echolokuj\u0105cych nietoperzy z rodzin podkowcowatych i straszak\u00f3w, kt\u00f3re pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 sta\u0142\u0105 cz\u0119stotliwo\u015bci\u0105 echolokacji, wykszta\u0142ci\u0142y szczeg\u00f3lny mechanizm kompensacji efektu Dopplera: obni\u017caj\u0105","start_idx":566,"end_idx":576}
{"id":"mrc_4400","question":"do kogo nale\u017cy arktyka?","answer":"Arktyka obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Rosji, Kanady, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Alask\u0119 (Stany Zjednoczone), Grenlandi\u0119 (terytorium du\u0144skie), Islandi\u0119 oraz Ocean Arktyczny.","context":"Arktyka obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Rosji, Kanady, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Alask\u0119 (Stany Zjednoczone), Grenlandi\u0119 (terytorium du\u0144skie), Islandi\u0119 oraz Ocean Arktyczny. Nazwa pochodzi od greckiej nazwy gwiazdozbioru Wielkiej Nied\u017awiedzicy (\u039c\u03b5\u03b3\u03ac\u03bb\u03b7 \u0386\u03c1\u03ba\u03c4\u03bf\u03c2). Centrum Arktyki to Ocean Arktyczny, pokryty w du\u017cej cz\u0119\u015bci lodem. Otaczaj\u0105 go bezle\u015bne obszary l\u0105dowe o przemarzni\u0119tym gruncie. Mimo to Arktyka t\u0119tni \u017cyciem, na kt\u00f3re sk\u0142ada si\u0119 bogata fauna i flora morska, ptaki, zwierz\u0119ta l\u0105dowe oraz spo\u0142eczno\u015bci ludzkie. Rdzenna ludno\u015b\u0107 Arktyki (Inuici, Lapo\u0144czycy, Czukcze, Nie\u0144cy) dostosowa\u0142a si\u0119 do niezwykle trudnych warunk\u00f3w \u017cycia, tworz\u0105c wyj\u0105tkowe kultury. Jest to kraina szczeg\u00f3lnie wra\u017cliwa na zmiany klimatyczne, dla klimatolog\u00f3w stanowi wi\u0119c system wczesnego ostrzegania. Kr\u0105g polarny (ko\u0142o podbiegunowe p\u00f3\u0142nocne) niemal dok\u0142adnie wyznacza granic\u0119 wyst\u0119powania dnia polarnego i nocy polarnej, podczas kt\u00f3rych S\u0142o\u0144ce nie zachodzi lub nie","start_idx":0,"end_idx":159}
{"id":"mrc_4401","question":"kto sprowadzi\u0142 jezuit\u00f3w do polski?","answer":"biskup warmi\u0144ski (p\u00f3\u017aniejszy kardyna\u0142 Ko\u015bcio\u0142a) Stanis\u0142aw Hozjusz","context":"przyj\u0119cia uchwa\u0142 Soboru Trydenckiego. Zakon do Polski w 1564 sprowadzi\u0142 biskup warmi\u0144ski (p\u00f3\u017aniejszy kardyna\u0142 Ko\u015bcio\u0142a) Stanis\u0142aw Hozjusz, funduj\u0105c im kolegium w Braniewie. Przez wiele lat jezuici byli wy\u0142\u0105cznymi nauczycielami i wychowawcami polskiej m\u0142odzie\u017cy magnackiej i szlacheckiej. W oparciu o istniej\u0105ce od 1570 Kolegium Jezuit\u00f3w w Wilnie, w 1579 utworzona zosta\u0142a Akademia Wile\u0144ska, pierwsza szko\u0142a wy\u017csza w Wielkim Ksi\u0119stwie Litewskim. W 1661 w Koronie Kr\u00f3lestwa Polskiego powsta\u0142a jezuicka Akademia Lwowska. Jezuici zamierzali tak\u017ce prowadzi\u0107 Akademi\u0119 Krakowsk\u0105, ale ta nie zgodzi\u0142a si\u0119 na to. Kilkakrotnie przyznawano r\u00f3wnie\u017c przywileje akademickie pot\u0119\u017cnemu kolegium pozna\u0144skiemu, jednak i tym razem sprzeciw Krakowa uniemo\u017cliwi\u0142 ich realizacj\u0119. W 1773 r. jezuici mieli na terenach polskich: 4 prowincje (wielkopolsk\u0105, ma\u0142opolsk\u0105, litewsk\u0105, mazowieck\u0105), 137 plac\u00f3wek z 2362 zakonnikami, z czego","start_idx":72,"end_idx":137}
{"id":"mrc_4402","question":"jak mia\u0142 na nazwisko pan tadeusz?","answer":"Soplica","context":"Tadeusz Soplica (\"pan Tadeusz\") \u2013 posta\u0107 literacka, tytu\u0142owy bohater poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek S\u0119dziego, dziedzic Soplicowa. M\u0142ody, przystojny, zakochany w Zosi, wpl\u0105tuje si\u0119 w perypetie mi\u0142osne z jej opiekunk\u0105 Telimen\u0105. Ostatecznie zar\u0119cza si\u0119 z Zosi\u0105. == Dzieci\u0144stwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszk\u0119 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z pierwsz\u0105 napotkan\u0105 \u201edziewczyn\u0105 ubog\u0105\u201d). Urodzi\u0142 si\u0119 zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cze\u015b\u0107 Tadeusza Ko\u015bciuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizm\u00f3w, syn Jacka urodzi\u0142 si\u0119 rok wcze\u015bniej, kiedy s\u0142awa Ko\u015bciuszki nie mog\u0142a jeszcze dotrze\u0107 na Litw\u0119). Osierocony wcze\u015bnie przez matk\u0119. Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu. Tadeusz, przekonany o \u015bmierci ojca, dorasta, otoczony trosk\u0105 wszystkich","start_idx":8,"end_idx":15}
{"id":"mrc_4403","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 sporu mi\u0119dzy papiestwem a cesarstwem?","answer":"Sp\u00f3r o inwestytur\u0119 \u2013 sp\u00f3r mi\u0119dzy cesarstwem a papiestwem o mianowanie biskup\u00f3w.","context":"Sp\u00f3r o inwestytur\u0119 \u2013 sp\u00f3r mi\u0119dzy cesarstwem a papiestwem o mianowanie biskup\u00f3w. Sp\u00f3r ten w istocie dotyczy\u0142 przyw\u00f3dztwa w \u00f3wczesnym \u015bwiecie chrze\u015bcija\u0144skim, poniewa\u017c obozy papieski (gregoria\u0144ski) i cesarski chcia\u0142y realizowa\u0107 sprzeczne wizje uniwersalistycznej Europy. ==Geneza== Reformy kongregacji Cluny oraz wzmo\u017cona chrystianizacja przyczyni\u0142y si\u0119 do powstania w\u015br\u00f3d dostojnik\u00f3w ko\u015bcielnych idei uniwersalizmu papieskiego, czyli zwierzchno\u015bci papie\u017ca nad w\u0142adz\u0105 cesarsk\u0105. Decyduj\u0105ce mog\u0142o mie\u0107 przekonanie, \u017ce spo\u0142eczno\u015b\u0107 chrze\u015bcijan musi \u201efunkcjonowa\u0107\u201d, by w ten spos\u00f3b zwi\u0119kszy\u0107 sw\u0105 skuteczno\u015b\u0107. Na podstawie tego przekonania pojawi\u0142 si\u0119 pogl\u0105d, \u017ce spo\u0142ecze\u0144stwo dzieli si\u0119 na r\u00f3\u017cne stany, kt\u00f3re wype\u0142niaj\u0105 swoje zadania \u2013 ch\u0142opi troszczyli si\u0119 o wy\u017cywienie, rycerze bronili kr\u00f3lestwa i zapewniali bezpiecze\u0144stwo, a kler zajmowa\u0142 si\u0119 zbawieniem dusz ludzkich. Ka\u017cda by\u0142a zobowi\u0105zana do jak najlepszego wype\u0142niania swoich obowi\u0105zk\u00f3w oraz","start_idx":0,"end_idx":79}
{"id":"mrc_4404","question":"kto porwa\u0142 helen\u0119?","answer":"Parysowi","context":"kr\u00f3lem Sparty. Helena mia\u0142a z Menelaosem c\u00f3rk\u0119 Hermion\u0119. W wyniku wywo\u0142anego przez Eris sporu trzech bogi\u0144: Hery, Afrodyty i Ateny o to, kt\u00f3ra z nich jest najpi\u0119kniejsza, zosta\u0142a przyrzeczona kr\u00f3lewiczowi troja\u0144skiemu Parysowi, kt\u00f3ry sp\u00f3r rozs\u0105dzi\u0142 na korzy\u015b\u0107 Afrodyty. Parys porwa\u0142 Helen\u0119 do swojej ojczystej Troi. Menelaos, by odbi\u0107 ukochan\u0105, zorganizowa\u0142 wypraw\u0119 przeciw Troi, pod dow\u00f3dztwem swego brata, Agamemnona. W czasie wojny Parys zosta\u0142 zabity, a Helena zosta\u0142a \u017con\u0105 jego brata, Deifobosa. Wreszcie, po 10 latach wojny, Troja zosta\u0142a zdobyta, a Menelaos ujrzawszy pi\u0119kno \u017cony, niezmienione mimo up\u0142ywu czasu, wybaczy\u0142 jej niewierno\u015b\u0107 i lata roz\u0142\u0105ki i zabra\u0142 jako ma\u0142\u017conk\u0119 na sw\u00f3j dw\u00f3r w Sparcie. Jako bohaterka epopei Homera, \"Iliady\" i \"Odysei\", sta\u0142a si\u0119 symbolem kobieco\u015bci i pi\u0119kna. Wed\u0142ug poety Stesichorosa z","start_idx":218,"end_idx":226}
{"id":"mrc_4405","question":"co trzyma w r\u0119ku kopernik?","answer":"Monument przedstawia Miko\u0142aja Kopernika ubranego w tog\u0119 profesorsk\u0105, kt\u00f3ry w swojej lewej r\u0119ce trzyma sfer\u0119 armilarn\u0105, a palcem prawej r\u0119ki wskazuje niebo","context":"Torunia dopiero 12 lutego 1852 roku. Uroczyste ods\u0142oni\u0119cie odby\u0142o si\u0119 25 pa\u017adziernika 1853 roku . == Charakterystyka == Monument przedstawia Miko\u0142aja Kopernika ubranego w tog\u0119 profesorsk\u0105, kt\u00f3ry w swojej lewej r\u0119ce trzyma sfer\u0119 armilarn\u0105, a palcem prawej r\u0119ki wskazuje niebo, co ma wskazywa\u0107 na powi\u0105zania Kopernika z astronomi\u0105 i badaniami nieba. Pomnik znajduje si\u0119 na cokole, wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rego znajduj\u0105 si\u0119 po\u0142\u0105czone z nim kamienne \u0142awki, natomiast przed nim znajduje si\u0119 kamienna studzienka. Na cokole z przedniej strony znajduje si\u0119 napis w j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim \"Nicolaus Copernicus Thorunensis. Terrae motor, Solis Caelique stator\" (pol. \u201eMiko\u0142aj Kopernik Torunianin. Ruszy\u0142 Ziemi\u0119, wstrzyma\u0142 S\u0142o\u0144ce i Niebo\u201d). Autorem tego tekstu jest toru\u0144ski profesor Rudolf Brohm. Na tylnej cz\u0119\u015bci coko\u0142u znajduje si\u0119 data urodzin i \u015bmierci astronoma.","start_idx":120,"end_idx":274}
{"id":"mrc_4406","question":"na jakiej ulicy znajdowa\u0142a si\u0119 akademia pana kleksa?","answer":"Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej.","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":551,"end_idx":597}
{"id":"mrc_4407","question":"jakie by\u0142y skutki ho\u0142du pruskiego?","answer":"Wydarzenia zwi\u0105zane z ho\u0142dem pruskim zlikwidowa\u0142y pa\u0144stwo krzy\u017cackie, czyni\u0105c jego spadkobierc\u0119, \u015bwieckie pa\u0144stwo pruskie, krajem zale\u017cnym od Polski.","context":"co dzieje si\u0119 za jego plecami, a przynajmniej nie po\u015bwi\u0119ca\u0142 temu zbyt wiele uwagi. Szyd\u0142owiecki, jako bliski wsp\u00f3\u0142pracownik i zaufany Zygmunta I, zagwarantowa\u0142by aprobat\u0119 tej propozycji ze strony kr\u00f3la. Przedstawiona nast\u0119pnie sejmowi koncepcja mija\u0142a si\u0119 z marzeniami senator\u00f3w. == Skutki == Wydarzenia zwi\u0105zane z ho\u0142dem pruskim zlikwidowa\u0142y pa\u0144stwo krzy\u017cackie, czyni\u0105c jego spadkobierc\u0119, \u015bwieckie pa\u0144stwo pruskie, krajem zale\u017cnym od Polski. A\u017c do srebrnego wieku, tj. epoki Waz\u00f3w na tronie Polski, zagro\u017cenie z tego kierunku zosta\u0142o odsuni\u0119te i zmarginalizowane, jednak nie zlikwidowane. Dynastia panuj\u0105ca w Prusach wymar\u0142a w 1619 r., ju\u017c w 1563 Zygmunt II August dopu\u015bci\u0142 do przej\u0119cia lenna pruskiego przez spokrewnionych elektor\u00f3w brandenburskich, w 1605 bez zgody Sejmu Zygmunt III Waza nada\u0142 elektorowi brandenburskiemu Joachimowi Fryderykowi kuratel\u0119 nad umys\u0142owo chorym","start_idx":293,"end_idx":442}
{"id":"mrc_4408","question":"ile minut ma stopie\u0144?","answer":"60\u2032","context":"Stopie\u0144 \u2013 jednostka miary k\u0105ta p\u0142askiego, r\u00f3wna 1/360 k\u0105ta pe\u0142nego, czyli 1/90 k\u0105ta prostego. Oznaczana jest przez 1\u00b0, spotyka si\u0119 r\u00f3wnie\u017c oznaczenie 1 deg. Nie jest jednostk\u0105 uk\u0142adu SI. Dzieli si\u0119 na 60 minut k\u0105towych, 3600 sekund, 216 000 tercji i 12 960 000 kwart. : 1\u00b0 = (\u03c0/180) rad = 60\u2032 = 3600\u2033 = 216 000\u2034 = 12 960 000\u2057 \u2248 17,453 tysi\u0105cznej. W typografii cyfrowej stopie\u0144 oznaczany jest znakiem o numerze unikodowym U+00B0 DEGREE SIGN.","start_idx":289,"end_idx":292}
{"id":"mrc_4409","question":"jakie nazwisko ma s\u0142awomir?","answer":"Zapa\u0142a","context":"S\u0142awomir, w\u0142a\u015bc. S\u0142awomir Pawe\u0142 Zapa\u0142a (ur. 19 marca 1983 w Krakowie) \u2013 polski aktor, performer, piosenkarz, konferansjer i prezenter telewizyjny, lider zespo\u0142u muzycznego Trzymamy si\u0119 Zapa\u0142y. == \u017byciorys == Jest synem J\u00f3zefy i Andrzeja Zapa\u0142\u00f3w. W dzieci\u0144stwie ucz\u0119szcza\u0142 do Nowohuckiego Domu Kultury. W 2006 uko\u0144czy\u0142 studia w Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Po uko\u0144czeniu nauki w PWST wyst\u0105pi\u0142 w wielu filmach i serialach, m.in. \"Karol. Cz\u0142owiek, kt\u00f3ry zosta\u0142 papie\u017cem, 33 sceny z \u017cycia, Pod Mocnym Anio\u0142em, Hotel 52, Czas honoru, Prawo Agaty, Blondynka, Ojciec Mateusz, \u015awiat wed\u0142ug Kiepskich\" czy \"Na dobre i na z\u0142e\". Wyst\u0119powa\u0142 te\u017c w teatrach: Rozrywki, Bagatela, Kamienica, Na Woli oraz Studio. W 2014 wykreowa\u0142 posta\u0107 sceniczn\u0105 o pseudonimie \"S\u0142awomir\", kt\u00f3r\u0105 wymy\u015bli\u0142 podczas","start_idx":32,"end_idx":38}
{"id":"mrc_4410","question":"kiedy zakwita woda?","answer":"zakwity wyst\u0119puj\u0105 najcz\u0119\u015bciej wiosn\u0105 i jesieni\u0105.","context":"widoczne go\u0142ym okiem. Nadaj\u0105 wodzie charakterystyczne zabarwienie i powoduj\u0105 silne jej zm\u0119tnienie. W zbiornikach strefy umiarkowanej zakwity wyst\u0119puj\u0105 najcz\u0119\u015bciej wiosn\u0105 i jesieni\u0105. Masowe i coraz d\u0142u\u017csze czasowo wyst\u0119powanie zakwit\u00f3w wody jest przejawem zaburzenia r\u00f3wnowagi ekologicznej. Zakwity staj\u0105 si\u0119 coraz powszechniejsze ze wzgl\u0119du na wzrastaj\u0105c\u0105 \u017cyzno\u015b\u0107 w\u00f3d, spowodowan\u0105 zwi\u0119kszaj\u0105cym si\u0119 dop\u0142ywem substancji mineralnych i organicznych w efekcie dzia\u0142alno\u015bci cz\u0142owieka (\u015bcieki komunalne, nawozy sztuczne, gnojowica, obornik sp\u0142ukiwane z p\u00f3l, itp.). Warunkiem powstania zakwitu jest niski stosunek N/P, tj. zawarto\u015bci azotu do fosforu w wodzie, wyst\u0119puj\u0105cy najcz\u0119\u015bciej w wodach stagnuj\u0105cych, przy bezwietrznej pogodzie. Najcz\u0119\u015bciej notowane s\u0105 zakwity sinic wiosn\u0105 i p\u00f3\u017anym latem, kiedy temperatura wody waha si\u0119 mi\u0119dzy 5-30 \u00b0C. Niekt\u00f3re gatunki sinic rozwijaj\u0105 si\u0119 dobrze tak\u017ce w ni\u017cszych temperaturach, nierzadkie s\u0105 ich","start_idx":133,"end_idx":181}
{"id":"mrc_4411","question":"jakie elementy liryczne znajduj\u0105 si\u0119 w gatunkach z pogranicza epiki liryki i dramatu?","answer":"nastrojowo\u015b\u0107, emocjonalno\u015b\u0107","context":"Ballada \u2013 gatunek synkretyczny, \u0142\u0105cz\u0105cy w sobie cechy liryki (nastrojowo\u015b\u0107, emocjonalno\u015b\u0107), epiki (fabu\u0142a, narrator) i dramatu (dialogi), kt\u00f3rego tematem s\u0105 niezwyk\u0142e wydarzenia. Jej nazwa pochodzi od w\u0142oskiego \"ballare\" (ta\u0144czy\u0107), co wskazuje na w\u0142osko-prowansalskie pocz\u0105tki (zobacz: balada). Romantyczna ballada nawi\u0105zuje do ludowych pie\u015bni, kt\u00f3re mi\u0119dzy XIII a XIV w. pojawi\u0142y si\u0119 w Danii i Szkocji. Pod koniec XVIII w. odkryli je mi\u0142o\u015bnicy folkloru. Wkr\u00f3tce ballada sta\u0142a si\u0119 ulubionym gatunkiem poet\u00f3w. Jej romantyczna forma wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 \u015bpiewno\u015bci\u0105 wiersza, nastrojowo\u015bci\u0105, tajemniczo\u015bci\u0105 niejasno zarysowanych zdarze\u0144 z interwencj\u0105 z\u0142owrogich si\u0142 nadzmys\u0142owych. Uwydatnieniu sensacyjno\u015bci sprzyja konstrukcja narratora \u2013 zdziwionego \u015bwiatem, kt\u00f3ry przedstawia. Ballada by\u0142a charakterystyczna dla epoki romantyzmu. Cechy ballad romantycznych: * ludowo\u015b\u0107 (obecno\u015b\u0107 ludu \u2013 mieszka\u0144c\u00f3w wsi, symbolika ludowa), * liczne dialogi w balladach po\u015bwi\u0119conych","start_idx":62,"end_idx":89}
{"id":"mrc_4412","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 akademia pana kleksa?","answer":"Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej.","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":551,"end_idx":597}
{"id":"mrc_4413","question":"w jakim mie\u015bcie greckim powsta\u0142 system rz\u0105d\u00f3w zwany demokracj\u0105?","answer":"Atenach","context":"[[plik:Akropolis by Leo von Klenze.jpg|thumb|300px|Ateny - obraz autorstwa [[Leo von Klenze|Lea von Klenze]]]] Demokracja ate\u0144ska \u2013 forma ustroju \"polis\" ate\u0144skiej, po\u0142o\u017conej w greckiej krainie Attyce. Zazwyczaj uwa\u017ca si\u0119, \u017ce trwa\u0142a od pocz\u0105tk\u00f3w VI do po\u0142owy IV wieku p.n.e., z przerwami w V wieku p.n.e. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych ocen, w Atenach okresu Peryklesa, obywatele z prawem g\u0142osu \"(demotes)\" stanowili oko\u0142o 40 tysi\u0119cy, spo\u015br\u00f3d oko\u0142o 120 tysi\u0119cy og\u00f3\u0142u ludno\u015bci. By\u0142o to jedno z wi\u0119kszych miast, gdy\u017c w tamtych czasach sporej wielko\u015bci miasta liczy\u0142y ok. 10 tys. obywateli. Pa\u0144stwo to by\u0142o pierwsz\u0105 i w czasach staro\u017cytnych najwa\u017cniejsz\u0105 z demokracji. W j\u0119zyku greckim s\u0142owo \"demokracja\" od staro\u017cytno\u015bci do dzi\u015b pe\u0142ni te\u017c funkcj\u0119 okre\u015blenia \"republika\". == G\u0142\u00f3wne cechy == Podstaw\u0105 demokracji ate\u0144skiej by\u0142y rz\u0105dy wi\u0119kszo\u015bci, rotacyjno\u015b\u0107","start_idx":331,"end_idx":338}
{"id":"mrc_4414","question":"dlaczego wielka emigracja jest wielka?","answer":"Wielka Emigracja by\u0142a jednym z najwi\u0119kszych ruch\u00f3w emigracyjnych \u00f3wczesnej Europy.","context":"Wielka Emigracja \u2013 ruch emigracyjny polskiej ludno\u015bci w pierwszej po\u0142owie XIX wieku. Emigracja mia\u0142a pod\u0142o\u017ce patriotyczno-polityczne, a bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142 upadek powstania listopadowego w 1831 roku. Wielka Emigracja by\u0142a jednym z najwi\u0119kszych ruch\u00f3w emigracyjnych \u00f3wczesnej Europy. == Emigranci == Do emigrant\u00f3w nale\u017ca\u0142a g\u0142\u00f3wnie szlachta, \u017co\u0142nierze powsta\u0144czy, cz\u0142onkowie Rz\u0105du Narodowego, politycy, pisarze, arty\u015bci, inteligencja. W p\u00f3\u017aniejszym czasie do\u0142\u0105czyli do nich tak\u017ce inni uchod\u017acy, g\u0142\u00f3wnie z zaboru rosyjskiego. O\u015brodkiem emigrant\u00f3w by\u0142a Francja (g\u0142\u00f3wnie Pary\u017c), pomniejsze znajdowa\u0142y si\u0119 te\u017c w innych krajach. W\u015br\u00f3d emigrant\u00f3w byli: Adam Mickiewicz, Juliusz S\u0142owacki, J\u00f3zef Bem, ksi\u0105\u017c\u0119 Adam Jerzy Czartoryski, Bonawentura Niemojowski, Teodor Morawski, Ernest Malinowski, Zygmunt Krasi\u0144ski, Fryderyk Chopin, Maurycy Mochnacki i inni. == Historia Wielkiej Emigracji == === Pocz\u0105tki === Historia Wielkiej Emigracji rozpoczyna si\u0119 jeszcze","start_idx":207,"end_idx":289}
{"id":"mrc_4415","question":"kto wydaje rozporz\u0105dzenie?","answer":"Organ wskazany do wydania rozporz\u0105dzenia","context":"Rozporz\u0105dzenie \u2013 akt normatywny wydawany na podstawie upowa\u017cnienia zawartego w ustawie, kt\u00f3re precyzuje kt\u00f3ry podmiot i w jaki spos\u00f3b ma wprowadzi\u0107 zmiany okre\u015blone w ustawie. == Polska == === Miejsce w hierarchii \u017ar\u00f3de\u0142 prawa === Rozporz\u0105dzenie stanowi jedno ze \u017ar\u00f3de\u0142 prawa powszechnie obowi\u0105zuj\u0105cego: najwy\u017cej stoi Konstytucja, nast\u0119pnie ratyfikowane umowy mi\u0119dzynarodowe, ustawy oraz akty prawa miejscowego. Najni\u017cej w hierarchii znajduje si\u0119 rozporz\u0105dzenie, kt\u00f3re musi wynika\u0107 z ustawy. Rozporz\u0105dzenie nie mo\u017ce sta\u0107 w sprzeczno\u015bci z ustaw\u0105 ani z Konstytucj\u0105. === Podstawy i cechy === Warunkiem prawid\u0142owego upowa\u017cnienia jest wskazanie organu, kt\u00f3ry powinien wyda\u0107 rozporz\u0105dzenie wykonawcze (delegacja ustawowa), zakres spraw przekazanych do uregulowania w rozporz\u0105dzeniu oraz wytyczne dotycz\u0105ce tre\u015bci aktu. Organ wskazany do wydania rozporz\u0105dzenia nie mo\u017ce przekaza\u0107 tego uprawnienia innemu organowi (obowi\u0105zuje","start_idx":813,"end_idx":853}
{"id":"mrc_4416","question":"jakiego wyznania byla krolowa anglii?","answer":"Jako kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa by\u0142a najwy\u017cszym zwierzchnikiem Ko\u015bcio\u0142a Anglii i protektorem Szkockiego Ko\u015bcio\u0142a Prezbiteria\u0144skiego.","context":"wskazuje na to, \u017ce sprzyja\u0142a zwolennikom brexitu. ==== Religia ==== Jako kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa by\u0142a najwy\u017cszym zwierzchnikiem Ko\u015bcio\u0142a Anglii i protektorem Szkockiego Ko\u015bcio\u0142a Prezbiteria\u0144skiego. W innych kr\u00f3lestwach Wsp\u00f3lnoty nie pe\u0142ni\u0142a \u017cadnych funkcji religijnych. Interesowa\u0142a si\u0119 sprawami Ko\u015bcio\u0142a Anglii, ale najwa\u017cniejsz\u0105 w nim osob\u0105 pozostaje arcybiskup Canterbury. By\u0142a osob\u0105 silnie wierz\u0105c\u0105. Regularnie uczestniczy\u0142a w nabo\u017ce\u0144stwach odprawianych w kaplicy \u015bw. Jerzego w zamku Windsor. Kiedy przebywa\u0142a w Sandringham, ucz\u0119szcza\u0142a do ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Marii Magdaleny, podczas pobytu w Balmoral uczestniczy\u0142a w nabo\u017ce\u0144stwach w ko\u015bciele w Crathie, a podczas pobytu w Edynburgu uczestniczy\u0142a w nabo\u017ce\u0144stwach w ko\u015bciele Canongate nale\u017c\u0105cych do Ko\u015bcio\u0142a Szkocji. Mi\u0119dzy 1977 a 2002 regularnie uczestniczy\u0142a w generalnych zgromadzeniach Ko\u015bcio\u0142a Szkocji, ale w ostatnich latach jej \u017cycia zacz\u0119\u0142a wyznacza\u0107 lord\u00f3w wysokich komisarzy,","start_idx":68,"end_idx":205}
{"id":"mrc_4417","question":"co to rz\u0105d?","answer":"Rz\u0105d \u2013 kolegialny organ w\u0142adzy wykonawczej, powo\u0142ywany i odwo\u0142ywany przez organ przedstawicielski.","context":"Rz\u0105d \u2013 kolegialny organ w\u0142adzy wykonawczej, powo\u0142ywany i odwo\u0142ywany przez organ przedstawicielski. Do jego zada\u0144 nale\u017cy koordynowanie dzia\u0142alno\u015bci administracyjnej i realizacja zada\u0144 pa\u0144stwa, w\u0142a\u015bciwy dla parlamentarno-gabinetowych system\u00f3w politycznych. Rz\u0105d sk\u0142ada si\u0119 z przewodnicz\u0105cego rady ministr\u00f3w, kt\u00f3ry jest zazwyczaj nazywany premierem (pierwszym ministrem), cho\u0107 w niekt\u00f3rych krajach (np. Niemcy) jest tradycyjnie nazywany kanclerzem, oraz z ministr\u00f3w. W krajach o systemie parlamentarno-gabinetowym rz\u0105d jest wy\u0142aniany i odpowiedzialny przed parlamentem. W systemie prezydenckim pracami rz\u0105du kieruje prezydent lub osoba mianowana przez prezydenta wedle w\u0142asnego uznania. W takim systemie rz\u0105d nie jest odpowiedzialny przed parlamentem, tylko przed prezydentem. Istnieje r\u00f3wnie\u017c model p\u00f3\u0142prezydencki, kt\u00f3ry \u0142\u0105czy cechy obydwu system\u00f3w \u2013 prezydent wybiera premiera spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w partii wi\u0119kszo\u015bciowej w parlamencie oraz wskazuje rz\u0105dowi kierunki polityki. Rz\u0105d ponosi","start_idx":0,"end_idx":98}
{"id":"mrc_4418","question":"jaka kara spotka\u0142a adama i ewe?","answer":"B\u00f3g ukara\u0142 ich wygnaniem z ogrodu i przekle\u0144stwem.","context":"Adam ( \"\u0100\u1e0f\u0101m\" \u201ecz\u0142owiek\u201d / \u201em\u0119\u017cczyzna\u201d, por. \"\u0101\u1e0f\u014dm\" \u201eczerwony\u201d, od koloru ziemi, z kt\u00f3rej zosta\u0142 ulepiony; \"\u0100dam\") i Ewa ( \"\u1e24aww\u0101\" \u201ebudz\u0105ca \u017cycie\u201d; \"\u1e24aww\u0101\u2019\") \u2013 wed\u0142ug relacji biblijnych, zawartych w \"Ksi\u0119dze Rodzaju\", pierwsi ludzie. Podobn\u0105 histori\u0119 zawiera tradycja manichejska; wzbogacona o dodatkowe elementy zosta\u0142a te\u017c zawarta w \"Koranie\". \"Ksi\u0119ga Rodzaju\" zawiera dwie tradycje odno\u015bnie do stworzenia pierwszych ludzi \u2013 wed\u0142ug starszej B\u00f3g najpierw stworzy\u0142 Adama, a nast\u0119pnie z jego \u017cebra tworzy Ew\u0119; wed\u0142ug m\u0142odszej obydwoje zostali stworzeni sz\u00f3stego dnia. Adam i Ewa mieli mieszka\u0107 w Edenie; B\u00f3g zakaza\u0142 im jedynie kosztowania owocu z drzewa poznania dobra i z\u0142a. Za namow\u0105 w\u0119\u017ca-kusiciela Ewa i Adam z\u0142amali zakaz. Za ten grzech B\u00f3g ukara\u0142 ich wygnaniem z ogrodu i przekle\u0144stwem. \"Ksi\u0119ga Rodzaju\" z","start_idx":740,"end_idx":790}
{"id":"mrc_4419","question":"ile mamy zmys\u0142\u00f3w?","answer":"Mo\u017cna si\u0119 spotka\u0107 nawet z teori\u0105, wedle kt\u00f3rej istnieje 21 zmys\u0142\u00f3w.","context":"wyodr\u0119bnionymi. Mo\u017cna si\u0119 spotka\u0107 nawet z teori\u0105, wedle kt\u00f3rej istnieje 21 zmys\u0142\u00f3w. === Zmys\u0142y \u201etradycyjne\u201d === 1. wzrok \u2013 zwi\u0105zany z okiem, umo\u017cliwia rozpoznawanie fal elektromagnetycznych w widzialnym zakresie (\u015bwiat\u0142a). Poniewa\u017c jedne receptory odpowiedzialne s\u0105 za rozpoznawanie koloru (cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 fali), a inne za rozpoznawanie jasno\u015bci (zob. np. nat\u0119\u017cenie o\u015bwietlenia), mo\u017cna wzrok uwa\u017ca\u0107 za zmys\u0142 sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch osobnych zmys\u0142\u00f3w (zob. widzenie fotopowe, widzenie skotopowe, widzenie mezopowe). 2. s\u0142uch \u2013 odbieranie d\u017awi\u0119k\u00f3w za pomoc\u0105 ucha, w kt\u00f3rym drgania powietrza (fale akustyczne) s\u0105 zamieniane na wra\u017cenia s\u0142uchowe. Jest rozpoznawane nat\u0119\u017cenie fali (g\u0142o\u015bno\u015b\u0107) i cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 fali (wysoko\u015b\u0107 d\u017awi\u0119ku). 3. smak \u2013 zwi\u0105zany z j\u0119zykiem i jam\u0105 ustn\u0105. Rejestruje cz\u0105steczki chemiczne. Istniej\u0105 co najmniej cztery rodzaje receptor\u00f3w na j\u0119zyku, dlatego czasem s\u0105 uwa\u017cane","start_idx":16,"end_idx":83}
{"id":"mrc_4420","question":"jakie elektrownie ma polska?","answer":"w Polsce energi\u0119 elektryczn\u0105 produkuj\u0105 elektrownie cieplne, wodne, wiatrowe i s\u0142oneczne.","context":"Lista elektrowni w Polsce \u2013 w Polsce energi\u0119 elektryczn\u0105 produkuj\u0105 elektrownie cieplne, wodne, wiatrowe i s\u0142oneczne. Na pocz\u0105tku stycznia 2021 roku ich \u0142\u0105czna moc elektryczna zainstalowana wynosi\u0142a 45,029 GW. Jest to moc na og\u00f3\u0142 wystarczaj\u0105ca dla zaspokojenia krajowych potrzeb. Najwi\u0119cej energii wytwarzaj\u0105 elektrownie cieplne wykorzystuj\u0105ce w\u0119giel kamienny i brunatny. Elektrowni\u0105 ciepln\u0105 o najwi\u0119kszej zainstalowanej mocy jest Elektrownia Be\u0142chat\u00f3w opalana w\u0119glem brunatnym, druga co do wielko\u015bci si\u0142ownia na w\u0119giel na \u015bwiecie. W Polsce funkcjonuje r\u00f3wnie\u017c wiele elektrowni wodnych. Najwi\u0119ksz\u0105 moc elektryczn\u0105 zainstalowan\u0105 ma szczytowo-pompowa Elektrownia Wodna \u017barnowiec. Elektrownie wodne przep\u0142ywowe ze wzgl\u0119du na ma\u0142e spadki rzek i niewielki przep\u0142yw maj\u0105 w Polsce stosunkowo ma\u0142\u0105 moc. Energetyka wiatrowa w Polsce rozwija si\u0119 od pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Pierwsz\u0105 przemys\u0142ow\u0105 farm\u0105 wiatrow\u0105","start_idx":28,"end_idx":116}
{"id":"mrc_4421","question":"jak nazywamy miejsce zawod\u00f3w w kolarstwie torowym?","answer":"Tory (zwane te\u017c czasem welodromami)","context":"Kolarstwo torowe uprawia si\u0119 na rowerach torowych zbudowanych na ko\u0142ach 28 calowych, podobnych do rower\u00f3w szosowych, ale o uproszczonej i l\u017cejszej konstrukcji. Tory (zwane te\u017c czasem welodromami), na kt\u00f3rych uprawia si\u0119 ten sport maj\u0105 kszta\u0142t zbli\u017cony do bie\u017cni lekkoatletycznych, na \u0142ukach s\u0105 jednak mocno pochylone, aby mo\u017cna by\u0142o na nich utrzymywa\u0107 sta\u0142\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107. == Konkurencje == W ramach kolarstwa torowego prowadzi si\u0119 konkurencje: === Konkurencje olimpijskie === Do konkurencji olimpijskich obecnie (IO 2020) nale\u017c\u0105 tylko: * sprint * sprint dru\u017cynowy * keirin * dru\u017cynowy wy\u015bcig na dochodzenie * omnium * madison wszystkie rozgrywane zar\u00f3wno jako konkurencje m\u0119\u017cczyzn i kobiet. ==== Sprint klasyczny ==== Eliminacje w formie wy\u015bcigu na 200 m ze startu lotnego, nast\u0119pnie zawodnicy \u015bcigaj\u0105 si\u0119 w \u201ebiegach\u201d po","start_idx":160,"end_idx":195}
{"id":"mrc_4422","question":"jaki aktor dosta\u0142 najwi\u0119cej oscar\u00f3w?","answer":"Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012).","context":"i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich prac\u0119 w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewi\u0119ciu m\u0119\u017cczyzn wygra\u0142o Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejno\u015bci chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwyci\u0119zcami, kt\u00f3rzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rz\u0119du. Aktorzy, kt\u00f3rzy otrzymali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier","start_idx":124,"end_idx":189}
{"id":"mrc_4423","question":"co \u0142\u0105czy cz\u0142owieka z ojczyzn\u0105?","answer":"pozytywna wi\u0119\u017a emocjonalna","context":"czy zamieszkiwania pojedynczego cz\u0142owieka, druga \u2013 wsp\u00f3lnym terytorium narodowym. W my\u015bl tych za\u0142o\u017ce\u0144 ludzie nale\u017c\u0105cy do jednego narodu mog\u0105 mie\u0107 r\u00f3\u017cne \"ojczyzny prywatne\", wsp\u00f3lna jest dla nich natomiast \"ojczyzna ideologiczna\". Cz\u0142onkowie danego narodu mog\u0105 mie\u0107 jednak r\u00f3\u017cne koncepcje ojczyzny ideologicznej oraz w r\u00f3\u017cnoraki spos\u00f3b artyku\u0142owa\u0107 sw\u0105 przynale\u017cno\u015b\u0107 do danej wsp\u00f3lnoty narodowej. Jednostk\u0119 i nar\u00f3d \u0142\u0105czy z ojczyzn\u0105 cz\u0119sto pozytywna wi\u0119\u017a emocjonalna, w\u00f3wczas w pi\u015bmie wyraz ten pisany jest wielk\u0105 liter\u0105: Ojczyzna, co podkre\u015bla czyj\u015b szacunek wobec jego ojczyzny. Poj\u0119ciem koreluj\u0105cym z ojczyzn\u0105 prywatn\u0105 jest termin ma\u0142a ojczyzna. Poj\u0119cie ojczyzny nie jest poj\u0119ciem prawnym i poczucie to\u017csamo\u015bci czyjej\u015b ojczyzny jako w\u0142asnej przynale\u017cy wy\u0142\u0105cznie do cz\u0142owieka. Osobnymi poj\u0119ciami s\u0105 natomiast narodowo\u015b\u0107 i obywatelstwo, jak i wymienione miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz zameldowanie.","start_idx":437,"end_idx":463}
{"id":"mrc_4424","question":"o czym opowiada iliada?","answer":"\"Iliada\" opowiada nie tylko o ludach greckich, ale tak\u017ce o niegreckich Troja\u0144czykach, mieszka\u0144cach warownej osady Troja w Troadzie po\u0142o\u017conej na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Azji Mniejszej, wzd\u0142u\u017c cie\u015bniny Dardanele.","context":"jednak nie stanowi\u0142y warstw rz\u0105dz\u0105cych. \"Iliada\" opowiada nie tylko o ludach greckich, ale tak\u017ce o niegreckich Troja\u0144czykach, mieszka\u0144cach warownej osady Troja w Troadzie po\u0142o\u017conej na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Azji Mniejszej, wzd\u0142u\u017c cie\u015bniny Dardanele. Troada jest te\u017c miejscem, gdzie toczy si\u0119 akcja utworu i trwaj\u0105ca dziesi\u0119\u0107 lat wojna troja\u0144ska. Po\u0142o\u017cenie Troi jest wyr\u00f3\u017cnione z punktu widzenia handlu i cel\u00f3w strategicznych, dlatego te\u017c Troada stawa\u0142a si\u0119 cz\u0119sto ofiar\u0105 najazd\u00f3w. Miasto opisywane w Iliadzie lokalizuje si\u0119 jako eksplorowane po raz pierwszy przez Heinricha Schliemanna stanowisko archeologiczne na wzg\u00f3rzu Hissarlik w wid\u0142ach rzek Skamander i Simois. Odkryto tam kilka warstw osadniczych \u2013 nie ustalono, kt\u00f3ra z nich jest Troj\u0105 homerow\u0105, najcz\u0119\u015bciej wskazywano na warstw\u0119 si\u00f3dm\u0105 lub sz\u00f3st\u0105. O pochodzeniu mieszka\u0144c\u00f3w Troi nie wiadomo nic pewnego","start_idx":40,"end_idx":252}
{"id":"mrc_4425","question":"co to by\u0142a armia czerwona?","answer":"si\u0142y zbrojne Rosji Radzieckiej (RFSRR) w latach 1918\u20131922, nast\u0119pnie wojska l\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) w latach 1922\u20131946.","context":"Armia Czerwona (w\u0142a\u015bciwie Robotniczo-Ch\u0142opska Armia Czerwona, , RKKA) \u2013 si\u0142y zbrojne Rosji Radzieckiej (RFSRR) w latach 1918\u20131922, nast\u0119pnie wojska l\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) w latach 1922\u20131946. W 1946 zmieni\u0142a nazw\u0119 na Armia Radziecka, pod kt\u00f3r\u0105 istnia\u0142a do 1992 roku. W sk\u0142ad Armii Czerwonej wchodzi\u0142y tak\u017ce Wojskowe Si\u0142y Powietrzne. Razem z marynark\u0105, oddzia\u0142ami NKWD (wojskami pogranicznymi, wojskami wewn\u0119trznej ochrony republiki i Pa\u0144stwowej Stra\u017cy Konwojowej) Armia Czerwona tworzy\u0142a Si\u0142y Zbrojne ZSRR od do 25 lutego 1946. Za dat\u0119 utworzenia Armii Czerwonej przyjmuje si\u0119 23 lutego 1918 (w Federacji Rosyjskiej do dzi\u015b tego dnia jest obchodzony Dzie\u0144 Obro\u0144cy Ojczyzny). Wtedy to rozpocz\u0119to masowe przyjmowanie ochotnik\u00f3w do Armii Czerwonej, utworzonej dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR \u201eO Robotniczo-Ch\u0142opskiej Armii Czerwonej\u201d, podpisanym","start_idx":72,"end_idx":241}
{"id":"mrc_4426","question":"przez jakie kraje przep\u0142ywa amazonka?","answer":"Peru i Brazyli\u0119 oraz cz\u0119\u015bciowo, jako rzeka graniczna, przez Kolumbi\u0119.","context":"Peru i Brazyli\u0119 oraz cz\u0119\u015bciowo, jako rzeka graniczna, przez Kolumbi\u0119. \u0179r\u00f3d\u0142a Amazonki znajduj\u0105 si\u0119 w peruwia\u0144skich Andach na wysoko\u015bci 5170 m n.p.m. Wed\u0142ug jednej z propozycji wyp\u0142ywa ze stok\u00f3w g\u00f3ry Quehuisha ma\u0142ym potokiem o nazwie Apacheta znajduj\u0105cym si\u0119 w departamencie (regionie) Arequipa. Drug\u0105 rozpatrywan\u0105 alternatyw\u0105 jest potok Carhuasanta, kt\u00f3ry wed\u0142ug pomiar\u00f3w hydrometrycznych prowadzonych przez czeskich naukowc\u00f3w mia\u0142 wprawdzie w latach 1999 i 2000 mniejsze nat\u0119\u017cenie przep\u0142ywu wody od Apachety, jednak na przestrzeni lat 1999 do 2009 stawa\u0142 si\u0119 stopniowo strumieniem o coraz wi\u0119kszym znaczeniu i w 2009 roku jego nat\u0119\u017cenie przep\u0142ywu wody by\u0142o wy\u017csze od zarejestrowanego dla Apachety \u2013 zdaniem autor\u00f3w publikacji wyniki ich bada\u0144 prowadz\u0105 do wniosku, \u017ce sprawa \u017ar\u00f3de\u0142 Amazonki nie zosta\u0142a jeszcze jednoznacznie rozstrzygni\u0119ta. Do jej uj\u015bcia","start_idx":0,"end_idx":69}
{"id":"mrc_4427","question":"z czego pozyskuje si\u0119 wanilin\u0119?","answer":"otrzymywana jest syntetycznie z gwajakolu oraz wyodr\u0119bniana z \u0142ug\u00f3w powstaj\u0105cych podczas produkcji papieru.","context":"Wanilina (\"4-hydroksy-3-metoksybenzaldehyd\") \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny zbudowany z pier\u015bcienia benzenowego podstawionego trzema grupami funkcyjnymi: aldehydow\u0105 , hydroksylow\u0105 i metoksylow\u0105 . Stanowi jeden ze sk\u0142adnik\u00f3w zapachowych wanilii. == Otrzymywanie == Przemys\u0142owo wanilina otrzymywana jest syntetycznie z gwajakolu oraz wyodr\u0119bniana z \u0142ug\u00f3w powstaj\u0105cych podczas produkcji papieru. W metodzie ligninowej wanilin\u0119 otrzymuje si\u0119 w procesie eliminacji ligniny podczas produkcji papieru. Proces ten sk\u0142ada si\u0119 z kilku etap\u00f3w. Na samym pocz\u0105tku przeprowadza si\u0119 alkalizacj\u0119 i zag\u0119szczenie \u0142ug\u00f3w posulfitowych. Nast\u0119pnie hydrolizat neutralizuje si\u0119 za pomoc\u0105 kwasu siarkowego. Powsta\u0142y produkt filtruje si\u0119, w wyniku czego uzyskuje si\u0119 lignin\u0119. Kolejnym etapem jest ekstrakcja filtratu za pomoc\u0105 toluenu, w efekcie czego uzyskuje si\u0119 surow\u0105 wanilin\u0119. Oczyszcza si\u0119 j\u0105 przeprowadzaj\u0105c w addukt bisulfitowy, kt\u00f3ry izoluje si\u0119, a nast\u0119pnie odtwarza","start_idx":285,"end_idx":392}
{"id":"mrc_4428","question":"gdzie \u017cyj\u0105 p\u0142azy?","answer":"Zamieszkuj\u0105 r\u00f3\u017cnorodne siedliska, wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w \u017cyje na l\u0105dzie, w gruncie, na drzewach b\u0105d\u017a w wodach s\u0142odkich.","context":"P\u0142azy (Amphibia) \u2013 gromada zmiennocieplnych kr\u0119gowc\u00f3w z grupy czworonog\u00f3w. Zamieszkuj\u0105 r\u00f3\u017cnorodne siedliska, wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w \u017cyje na l\u0105dzie, w gruncie, na drzewach b\u0105d\u017a w wodach s\u0142odkich. W rozwoju przechodz\u0105 stadium larwalne, w czasie kt\u00f3rego prowadz\u0105 wodny tryb \u017cycia, cho\u0107 niekt\u00f3re gatunki wykszta\u0142ci\u0142y adaptacje behawioralne pozwalaj\u0105ce omin\u0105\u0107 to ograniczenie. Kijanki przechodz\u0105 przeobra\u017cenie, w wyniku kt\u00f3rego oddychaj\u0105ca skrzelami larwa staje si\u0119 doros\u0142ym osobnikiem oddychaj\u0105cym p\u0142ucami. Wymiana gazowa nast\u0119puje r\u00f3wnie\u017c przez sk\u00f3r\u0119. Niekt\u00f3re niewielkie ogoniaste, jak i bezogonowe nie maj\u0105 p\u0142uc i prowadz\u0105 ca\u0142\u0105 wymian\u0119 gazow\u0105 przez sk\u00f3r\u0119. Pokrojem cia\u0142a przypominaj\u0105 gady, jednak w odr\u00f3\u017cnieniu od nich nie maj\u0105 b\u0142on p\u0142odowych w rozwoju ontogenetycznym, w zwi\u0105zku z czym ich rozw\u00f3j musi przebiega\u0107 w \u015brodowisku wodnym. W zwi\u0105zku ze swym rozwojem z\u0142o\u017conym i przepuszczaln\u0105 sk\u00f3r\u0105","start_idx":75,"end_idx":190}
{"id":"mrc_4429","question":"kiedy zmar\u0142 mieszko i?","answer":"25 maja 992","context":"Mieszko I (ur. 922\u2013945, zm. 25 maja 992) \u2013 w\u0142adca Polski z dynastii Piast\u00f3w sprawuj\u0105cy w\u0142adz\u0119 od ok. 960 roku. Ojciec Boles\u0142awa I Chrobrego, \u015awi\u0119tos\u0142awy-Sygrydy, Mieszka, Lamberta i \u015awi\u0119tope\u0142ka. Brat Czcibora. Po k\u0105dzieli dziadek Kanuta Wielkiego. Mieszko I to historyczny pierwszy w\u0142adca Polan, uwa\u017cany zarazem za faktycznego tw\u00f3rc\u0119 pa\u0144stwowo\u015bci polskiej. Kontynuowa\u0142 polityk\u0119 swojego ojca i dziadka, kt\u00f3rzy jako w\u0142adcy poga\u0144skiego ksi\u0119stwa znajduj\u0105cego si\u0119 na terenach obecnej Wielkopolski, poprzez sojusze lub si\u0142\u0119 militarn\u0105 podporz\u0105dkowali sobie Kujawy oraz prawdopodobnie Pomorze Wschodnie i Mazowsze. Przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 okresu swojego panowania toczy\u0142 walki o Pomorze Zachodnie, zajmuj\u0105c je po rzek\u0119 Odr\u0119. W ostatnich latach \u017cycia przyst\u0105pi\u0142 tak\u017ce do wojny z Czechami, zdobywaj\u0105c \u015al\u0105sk i prawdopodobnie Ma\u0142opolsk\u0119. Poprzez \u015blub w 965 roku z Dobraw\u0105 Przemy\u015blidk\u0105 i","start_idx":28,"end_idx":39}
{"id":"mrc_4430","question":"kiedy kr\u0119cono janosika?","answer":"kr\u0119cono od 8 kwietnia 1972 do marca 1973.","context":"Janosik \u2013 polski serial telewizyjny z 1973 w re\u017cyserii Jerzego Passendorfera emitowany w TVP1 od 26 lipca do 18 pa\u017adziernika 1974, lu\u017ano nawi\u0105zuj\u0105c do postaci karpackiego zb\u00f3jnika Juraja J\u00e1no\u0161\u00edka, kt\u00f3ry \u017cy\u0142 na prze\u0142omie XVII i XVIII w. (w serialu pojawia si\u0119 kwestia, z kt\u00f3rej wynika, \u017ce g\u0142\u00f3wny bohater nie jest legendarnym Janosikiem, a tylko nazywany jest jego imieniem). Ponadto fabu\u0142a serialu zawiera wiele element\u00f3w humorystycznych. == Produkcja == Serial kr\u0119cono od 8 kwietnia 1972 do marca 1973. Zdj\u0119cia realizowano: w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, w zamku na Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (Czechos\u0142owacja), w D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze,","start_idx":461,"end_idx":502}
{"id":"mrc_4431","question":"kiedy zosta\u0142 zbudowany pa\u0142ac saski?","answer":"po 1661 roku","context":"Pa\u0142ac Saski \u2013 klasycystyczny pa\u0142ac, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 przy dzisiejszym placu marsz. J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Warszawie. Zosta\u0142 zniszczony przez wojska niemieckie po upadku powstania warszawskiego w grudniu 1944 roku. W 2021 roku podj\u0119to decyzj\u0119 o odbudowie pa\u0142acu. == Historia == === Powstanie pa\u0142acu i czasy saskie === Pierwotnie na miejscu pa\u0142acu sta\u0142 dw\u00f3r Tobiasza Morsztyna. Jego spadkobierca Jan Andrzej Morsztyn na miejscu dworu i cz\u0119\u015bci Wa\u0142u Zygmuntowskiego wybudowa\u0142 po 1661 roku pi\u0119trowy barokowy pa\u0142ac z czterema wie\u017cami. Pa\u0142ac ten zakupi\u0142 w 1713 roku kr\u00f3l August II Mocny, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 jego przebudow\u0119 uko\u0144czon\u0105 w 1724 roku. Pracami kierowali Carl Friedrich P\u00f6ppelmann i Joachim Daniel Jauch. Przebudowany pa\u0142ac stanowi\u0142 jedno z za\u0142o\u017ce\u0144 urbanistycznych Osi Saskiej ci\u0105gn\u0105cej si\u0119 od Krakowskiego Przedmie\u015bcia do Koszar","start_idx":474,"end_idx":486}
{"id":"mrc_4432","question":"gdzie \u017cyje paj\u0105k czarna wdowa?","answer":"\"Latrodectus mactans\" zamieszkuje wszystkie stany Stan\u00f3w Zjednoczonych z wyj\u0105tkiem Alaski. Wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c w Meksyku, na Kubie, w Gwatemali, Belize, Hondurasie, Salwadorze a\u017c do Nikaragui i Kostaryki. Du\u017co osobnik\u00f3w zaobserwowano na Jamajce, Haiti i Dominikanie. Spotykany r\u00f3wnie\u017c na Bermudach i Hawajach.","context":"Czarna wdowa (\"Latrodectus mactans\") \u2013 gatunek jadowitego paj\u0105ka z rodziny omatnikowatych, najwi\u0119kszy przedstawiciel tej rodziny. Przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a doros\u0142ej samicy wynosi 8\u201310 mm Samce zdecydowanie mniejsze \u2013 \u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107 ich cia\u0142a 3\u20134 mm. Charakterystyczny wygl\u0105d nadaje mu czerwona plama w kszta\u0142cie klepsydry po stronie brzusznej paj\u0105ka. Czarna wdowa jest cz\u0119sto mylona z karakurtem. \"Latrodectus mactans\" zamieszkuje wszystkie stany Stan\u00f3w Zjednoczonych z wyj\u0105tkiem Alaski. Wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c w Meksyku, na Kubie, w Gwatemali, Belize, Hondurasie, Salwadorze a\u017c do Nikaragui i Kostaryki. Du\u017co osobnik\u00f3w zaobserwowano na Jamajce, Haiti i Dominikanie. Spotykany r\u00f3wnie\u017c na Bermudach i Hawajach. Paj\u0119czaki te zaniepokojone ukrywaj\u0105 si\u0119, ale lubi\u0105 \u017cy\u0107 blisko ludzi. Ich jad, neurotoksyna, jest 15 razy silniejszy od jadu grzechotnika, zabija owady i parali\u017cuje ssaki i ptaki,","start_idx":397,"end_idx":704}
{"id":"mrc_4433","question":"co zamierza\u0142 zrobi\u0107 twardowski po pojawieniu si\u0119 biesa?","answer":"mia\u0142 modli\u0107 si\u0119 do Marii (lub wed\u0142ug innej wersji \u015bpiewa\u0107 ko\u015bcieln\u0105 pie\u015b\u0144), przez co diabe\u0142 zgubi\u0142 go po drodze.","context":"w zamian za wielk\u0105 wiedz\u0119 i znajomo\u015b\u0107 magii. Chcia\u0142 jednak\u017ce przechytrzy\u0107 diab\u0142a, wi\u0119c do podpisanego z nim cyrografu doda\u0142 paragraf m\u00f3wi\u0105cy o tym, \u017ce diabe\u0142 mo\u017ce zabra\u0107 jego dusz\u0119 do piek\u0142a jedynie w Rzymie, do kt\u00f3rego wcale nie planowa\u0142 si\u0119 udawa\u0107. Z pomoc\u0105 czarta Twardowski zyska\u0142 bogactwo i s\u0142aw\u0119, w ko\u0144cu staj\u0105c si\u0119 dworzaninem kr\u00f3la Zygmunta Augusta. Kr\u00f3l \u00f3w po \u015bmierci swej ma\u0142\u017conki otoczy\u0142 si\u0119 astrologami, alchemikami i magami. Jak g\u0142osz\u0105 legendy, Twardowskiemu uda\u0142o si\u0119 wywo\u0142a\u0107 ducha zmar\u0142ej Barbary dzi\u0119ki zastosowaniu magicznego Lustra Twardowskiego. Po wielu latach, w karczmie pod nazw\u0105 \"Rzym\", bies dopad\u0142 w ko\u0144cu Twardowskiego. W czasie uprowadzenia ten\u017ce mia\u0142 modli\u0107 si\u0119 do Marii (lub wed\u0142ug innej wersji \u015bpiewa\u0107 ko\u015bcieln\u0105 pie\u015b\u0144), przez co diabe\u0142 zgubi\u0142 go po drodze.","start_idx":674,"end_idx":786}
{"id":"mrc_4434","question":"kto sprzeda\u0142 fso?","answer":"koncern UkrAWTO","context":"\u00f3wczesny \u015bwiatowy popyt. W sierpniu 2014 roku prezes FSO w wywiadzie zapewni\u0142, \u017ce pomimo braku produkcji kondycja sp\u00f3\u0142ki by\u0142a dobra i nie posiada\u0142a ona zad\u0142u\u017cenia, a nawet wypracowa\u0142a zysk. Grupa kapita\u0142owa FSO przeprowadzi\u0142a dywersyfikacj\u0119 dzia\u0142alno\u015bci, produkuj\u0105c uk\u0142ady wydechowe, kolumny McPhersona, zbiorniki paliwa, samochodowe wi\u0105zki elektryczne, ogrodzenia, lampy, klocki Lego, podzespo\u0142y do wyrob\u00f3w AGD, grupa sprzedawa\u0142a tak\u017ce i serwisowa\u0142a samochody oraz prowadzi\u0142a wynajem hal produkcyjnych i powierzchni biurowych. Od czerwca 2015 roku g\u0142\u00f3wnym udzia\u0142owcem FSO zosta\u0142a cypryjska sp\u00f3\u0142ka Alemeda Investments LTD z siedzib\u0105 w Limassol na Cyprze. Sp\u00f3\u0142ka zosta\u0142a utworzona w lutym 2015 roku przez koncern UkrAWTO, kt\u00f3ry przekaza\u0142 jej 95% udzia\u0142\u00f3w \u017cera\u0144skiej sp\u00f3\u0142ki. Po przymusowym wykupie akcji od udzia\u0142owc\u00f3w mniejszo\u015bciowych pakiet udzia\u0142\u00f3w Alemeda Investmenst wzr\u00f3s\u0142 do ponad 99%. W 2017","start_idx":704,"end_idx":719}
{"id":"mrc_4435","question":"ilu pos\u0142\u00f3w ma kukiz?","answer":"Kukiz\u201915 otrzymali \u0142\u0105cznie 206 530 g\u0142os\u00f3w (1,12% w skali kraju) i uzyskali 6 mandat\u00f3w poselskich","context":"Kukiz\u201915 otrzymali \u0142\u0105cznie 206 530 g\u0142os\u00f3w (1,12% w skali kraju) i uzyskali 6 mandat\u00f3w poselskich, kt\u00f3re zdobyli Pawe\u0142 Kukiz, Jaros\u0142aw Sachajko, Pawe\u0142 Szramka, Agnieszka \u015acigaj, Stanis\u0142aw Tyszka i Stanis\u0142aw \u017buk. Pawe\u0142 Kukiz stan\u0105\u0142 na czele powo\u0142anej 12 listopada rady Koalicji Polskiej, a Jaros\u0142aw Sachajko zosta\u0142 jednym z wiceprzewodnicz\u0105cych klubu parlamentarnego, kt\u00f3rzy przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 Koalicja Polska \u2013 PSL-Kukiz15. Pod koniec 2019 walne zgromadzenie stowarzyszenia Kukiz\u201915 podj\u0119\u0142o decyzj\u0119 o powo\u0142aniu partii politycznej. Wniosek o rejestracj\u0119 partii K\u201915 zosta\u0142 z\u0142o\u017cony (przez Paw\u0142a Kukiza, Piotra Kubiczka i Roberta Herdzika) 27 maja 2020, a S\u0105d Okr\u0119gowy w Warszawie zarejestrowa\u0142 parti\u0119 31 lipca. W styczniu 2020 cz\u0119\u015b\u0107 dzia\u0142aczy Kukiz\u201915 (w tym byli pos\u0142owie Barbara Chrobak i Andrzej Kobylarz) do\u0142\u0105czy\u0142a do Solidarnej Polski. Zar\u00f3wno w pierwszych, jak","start_idx":0,"end_idx":96}
{"id":"mrc_4436","question":"kiedy powsta\u0142 youtube?","answer":"serwis internetowy za\u0142o\u017cony w lutym 2005 roku","context":"YouTube (skr\u00f3t YT) \u2013 serwis internetowy za\u0142o\u017cony w lutym 2005 roku, kt\u00f3ry umo\u017cliwia bezp\u0142atne umieszczanie, nadawanie na \u017cywo, ocenianie i komentowanie film\u00f3w. Prezesem od 2014 roku jest Susan Wojcicki. == Dzia\u0142anie == Serwis u\u017cywa technologii HTML5 i FLV do wy\u015bwietlania film\u00f3w zamieszczonych przez u\u017cytkownik\u00f3w (tzw. user-generated content), takich jak zwiastuny filmowe lub telewizyjne, teledyski, jak i dzie\u0142a amatorskie: wideoblogi i kr\u00f3tkie w\u0142asne filmy. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 materia\u0142\u00f3w zosta\u0142a za\u0142adowana na YouTube przez prywatne osoby, ale wiele przedsi\u0119biorstw (na przyk\u0142ad Columbia Broadcasting System, BBC, Universal Music Group, Polska Agencja Prasowa, Grupa TVN, CD Projekt), r\u00f3\u017cne instytucje i organizacje oferuj\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swoich materia\u0142\u00f3w przez YouTube jako cz\u0119\u015b\u0107 programu partnerskiego. Niezarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 ogl\u0105da\u0107 filmy, podczas gdy zarejestrowani maj\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 umieszczenia nieograniczonej liczby film\u00f3w. Filmy,","start_idx":21,"end_idx":66}
{"id":"mrc_4437","question":"ile cerkwi w polsce?","answer":"W 2014 PAKP posiada\u0142 w Polsce 437 \u015bwi\u0105ty\u0144.","context":"dwukrotnie w stosunku do rzeczywistej liczby wiernych. Manipulacja ta mia\u0142a mie\u0107 na celu ograniczanie roli Ko\u015bcio\u0142a greckokatolickiego przeznaczonego przez w\u0142adze PRL do likwidacji. Krzysztof Goss na podstawie przeprowadzonych bada\u0144 liczb\u0119 prawos\u0142awnych w Polsce okre\u015bla\u0142 w 2001 r. na oko\u0142o 200 tys. (w tym 150 tys. w woj. podlaskim). Wed\u0142ug danych spisu powszechnego z 2011 roku przynale\u017cno\u015b\u0107 do Polskiego Autokefalicznego Ko\u015bcio\u0142a Prawos\u0142awnego zadeklarowa\u0142o 156,3 tysi\u0105ca os\u00f3b. W 2014 PAKP posiada\u0142 w Polsce 437 \u015bwi\u0105ty\u0144. Ko\u015bci\u00f3\u0142 jest cz\u0142onkiem \u015awiatowej Rady Ko\u015bcio\u0142\u00f3w i Polskiej Rady Ekumenicznej. Oficjalnym wydawnictwem Cerkwi w Polsce jest miesi\u0119cznik \"Wiadomo\u015bci Polskiego Autokefalicznego Ko\u015bcio\u0142a Prawos\u0142awnego;\" og\u00f3lnopolskim prawos\u0142awnym miesi\u0119cznikiem spo\u0142eczno-religijnym jest \u201ePrzegl\u0105d Prawos\u0142awny\u201d. Stosunek pa\u0144stwa polskiego do Ko\u015bcio\u0142a prawos\u0142awnego reguluje ustawa z dnia 4 lipca 1991 o stosunku Pa\u0144stwa do Polskiego","start_idx":481,"end_idx":523}
{"id":"mrc_4438","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 koronacja wizerunku mb kalwaryjskiej?","answer":"Koronacja cudownego obrazu Matki Bo\u017cej Kalwaryjskiej mia\u0142a miejsce 15 sierpnia 1887.","context":"zosta\u0142 umieszczony ponownie w ko\u015bciele g\u0142\u00f3wnym. W latach 1658\u20131667 przy po\u0142udniowej \u015bcianie ko\u015bcio\u0142a zbudowano kaplic\u0119, w kt\u00f3rej w 1667 umieszczono cudowny wizerunek. \u015awi\u0105tynia zosta\u0142a ufundowana przez Micha\u0142a Zebrzydowskiego. Koronacja cudownego obrazu Matki Bo\u017cej Kalwaryjskiej mia\u0142a miejsce 15 sierpnia 1887. Korony przygotowa\u0142 wed\u0142ug w\u0142asnego projektu krakowski z\u0142otnik W\u0142adys\u0142aw Wojciechowski. W koronie Matki Boskiej jest 11 szmaragd\u00f3w, 9 szafir\u00f3w, 4 rubiny 2 rubinspinelle i 286 brylant\u00f3w, a Dzieci\u0105tka 9 szmaragd\u00f3w, 9 szafir\u00f3w, 6 rubinspinelli i 280 brylant\u00f3w. Koronacji dokona\u0142 kard. Albin Dunajewski. W uroczysto\u015bciach uczestniczyli m.in. arcybiskup lwowski Seweryn Morawski i ormia\u0144ski Izaak Isaakowicz. Z\u0142ot\u0105 koron\u0119 dla Dzieci\u0105tka Jezus ufundowali pielgrzymi ze \u015al\u0105ska Cieszy\u0144skiego, natomiast dla Matki Bo\u017cej wierni z diecezji krakowskiej. Insygnia zosta\u0142y pob\u0142ogos\u0142awione przez papie\u017ca. W latach 1936\u20131937 in\u017c. Stanis\u0142aw","start_idx":227,"end_idx":311}
{"id":"mrc_4439","question":"jak d\u0142ugo trwa\u0142a bitwa jaki by\u0142 jej fina\u0142?","answer":"Bitwa po 2 godzinach dobieg\u0142a ko\u0144ca i zamieni\u0142a si\u0119 w rze\u017a.","context":"lesie, ale okoliczni mieszka\u0144cy podpalili trawy i krzewy. Dym zmusi\u0142 Szwed\u00f3w do wyj\u015bcia na otwarte pole. Bitwa po 2 godzinach dobieg\u0142a ko\u0144ca i zamieni\u0142a si\u0119 w rze\u017a. Ci ze spieszonych dragon\u00f3w, kt\u00f3rzy prze\u017cyli, wyci\u0119ci zostali p\u00f3\u017aniej przez zgromadzonych wok\u00f3\u0142 lasu ch\u0142op\u00f3w. Jeden z regiment\u00f3w szwedzkich usi\u0142owa\u0142 wycofa\u0107 si\u0119 do wielkiego boru za Magierow\u0105 Wol\u0105, ale drog\u0119 zast\u0105pi\u0142a mu husaria Zamoyskiego i rozgromi\u0142a go. Szwedzi uciekali drog\u0105 warszawsk\u0105 na Chyn\u00f3w i czersk\u0105. Na warszawskiej drodze czeka\u0142a na nich druga grupa dowodzona przez Andrzeja Potockiego i Jakuba Potockiego wys\u0142ana rano z Warki na Chyn\u00f3w, by odci\u0105\u0107 Szwedom drog\u0119 odwrotu od p\u00f3\u0142nocy. Fryderyk, kt\u00f3ry ucieka\u0142 drog\u0105 na Czersk, zdo\u0142a\u0142 wraz z kompani\u0105 dragon\u00f3w dotrze\u0107 do miasta, kt\u00f3rego z braku piechoty i artylerii Polacy","start_idx":105,"end_idx":164}
{"id":"mrc_4440","question":"kto jest redaktorem naczelnym do rzeczy?","answer":"Pawe\u0142 Lisicki","context":"Do Rzeczy \u2013 polski konserwatywno-liberalny tygodnik opinii wydawany od 2013 w Warszawie. Od pocz\u0105tku istnienia redaktorem naczelnym tygodnika jest Pawe\u0142 Lisicki, a zast\u0119pcami s\u0105 Piotr Gabryel i Piotr Zychowicz. Wydawc\u0105 tygodnika jest sp\u00f3\u0142ka z o.o. Orle Pi\u00f3ro, kt\u00f3rej inwestorem strategicznym jest PMPG Polskie Media. Od stycznia 2020 roku pismo by\u0142o rozprowadzane w wersji drukowanej w tygodniowym nak\u0142adzie wynosz\u0105cym ok. 69 tys. egzemplarzy. W marcu 2020 w\u0142adze sp\u00f3\u0142ki PMPG Polskie Media, wydawcy \u201eDo Rzeczy\u201d zadecydowa\u0142y o zmniejszeniu nak\u0142adu do ok. 59 tys. Mia\u0142o to zwi\u0105zek z trudn\u0105 sytuacj\u0105 w gospodarce spowodowan\u0105 rozprzestrzenianiem si\u0119 koronawirusa oraz od d\u0142u\u017cszego czasu spadaj\u0105c\u0105 liczb\u0105 czytelnik\u00f3w papierowego wydania. Na pocz\u0105tku roku 2020 (stycze\u0144-luty) sprzeda\u017c pisma wynosi\u0142a \u015brednio niespe\u0142na 29 tys. sprzedanych numer\u00f3w tygodniowo. == Charakter czasopisma","start_idx":147,"end_idx":160}
{"id":"mrc_4441","question":"kiedy trwa\u0142a 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"a od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":86,"end_idx":136}
{"id":"mrc_4442","question":"jak poluje jastrz\u0105b?","answer":"Poluje samotnie, z\u0142owion\u0105","context":"\u015br\u00f3dpolnych remizach. Unika jednak zapuszczania si\u0119 w g\u0142\u0105b rozleg\u0142ych obszar\u00f3w otwartych. Przy mniejszych zadrzewieniach wybiera te, kt\u00f3re gwarantuj\u0105 mu spok\u00f3j i cisz\u0119. Przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 roku jastrz\u0119bie pozostaj\u0105 na swoim terytorium i zwykle widuje si\u0119 je pojedynczo. == Po\u017cywienie == Jastrz\u0105b jest wszechstronnym drapie\u017cnikiem. Najch\u0119tniej poluje na go\u0142\u0119bie (st\u0105d nazwa \u2013 go\u0142\u0119biarz), grzywacze i sierp\u00f3wki. Poza tym \u0142apie z zasadzki inne \u015bredniej wielko\u015bci ptaki, g\u0142\u00f3wnie krukowate, grzebi\u0105ce i \u015bpiewaj\u0105ce do wielko\u015bci drozda (stanowi\u0105ce ok. 85% po\u017cywienia). S\u0105 w\u015br\u00f3d nich s\u00f3jki, wrony, kawki, dzi\u0119cio\u0142y, kuropatwy oraz ptactwo domowe (nawet kaczki krzy\u017c\u00f3wki). Ze ssak\u00f3w (ok. 15% sk\u0142adu pokarmu) poluje na wiewi\u00f3rki, zaj\u0105ce, kr\u00f3liki, a nawet drobne gryzonie, kt\u00f3re stanowi\u0105 znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 jego diety g\u0142\u00f3wnie jesieni\u0105 (to okres ich wysokiej liczebno\u015bci). Poluje samotnie, z\u0142owion\u0105","start_idx":852,"end_idx":877}
{"id":"mrc_4443","question":"kim by\u0142 edmund?","answer":"nowozelandzki himalaista i polarnik, z zawodu pszczelarz.","context":"Sir Edmund Percival Hillary (ur. 20 lipca 1919 w Auckland, zm. 11 stycznia 2008 tam\u017ce) \u2013 nowozelandzki himalaista i polarnik, z zawodu pszczelarz. == \u017byciorys == W latach 1951\u20131952 uczestnik trzech wypraw himalajskich. 29 maja 1953 zdoby\u0142 wraz z Szerp\u0105 Tenzingiem Norgayem, jako pierwsi w historii, szczyt Mount Everest (8848 m) Do historii przesz\u0142y jego s\u0142owa wypowiedziane po zej\u015bciu ze szczytu Everestu: \u201eW ko\u0144cu za\u0142atwili\u015bmy skurczybyka\u201d (\"We finally knocked the bastard off\"). Nie przypuszcza\u0142 nawet, \u017ce za po\u015brednictwem BBC us\u0142ysza\u0142 je ca\u0142y \u015bwiat. Za wyczyn zosta\u0142 uhonorowany przez kr\u00f3low\u0105 angielsk\u0105 El\u017cbiet\u0119 II tytu\u0142em szlacheckim, natomiast Nowa Zelandia umie\u015bci\u0142a podobizn\u0119 Hillary'ego na pi\u0119ciodolarowym banknocie, czyni\u0105c go pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra znalaz\u0142a si\u0119 na banknocie za \u017cycia. W latach 1954\u20131967 kierowa\u0142 wyprawami nowozelandzkimi","start_idx":89,"end_idx":146}
{"id":"mrc_4444","question":"gdzie powsta\u0142 harry potter?","answer":"filmy by\u0142y kr\u0119cone zar\u00f3wno w Leavesden Studios, jak i w istniej\u0105cych na terenie Wielkiej Brytanii lokalizacjach.","context":"w zwi\u0105zku z czym w przysz\u0142o\u015bci mog\u0142a zaj\u015b\u0107 potrzeba ponownego skorzystania z wcze\u015bniejszych scenografii. Po zako\u0144czeniu produkcji film\u00f3w zesp\u00f3\u0142 plan\u00f3w zdj\u0119ciowych zosta\u0142 przekszta\u0142cony w publiczn\u0105 atrakcj\u0119 pod tytu\u0142em Warner Bros. Studio Tour London \u2013 The Making of Harry Potter. Jej otwarcie odby\u0142o si\u0119 31 marca 2012 roku. Pocz\u0105tkowo filmy by\u0142y kr\u0119cone zar\u00f3wno w Leavesden Studios, jak i w istniej\u0105cych na terenie Wielkiej Brytanii lokalizacjach. Z up\u0142ywem czasu coraz wi\u0119cej plan\u00f3w powstawa\u0142o w studiu lub by\u0142o generowane komputerowo, co wynika\u0142o z przyczyn finansowych i wi\u0119kszej wygody pracy. Sala przepowiedni w pi\u0105tej cz\u0119\u015bci, \"Harrym Potterze i Zakonie Feniksa\", by\u0142a pierwszym planem stworzonym w pe\u0142ni komputerowo. \u0141\u0105cznie w Leavesden Studios powsta\u0142o na potrzeby \"Harry\u2019ego Pottera\" 588 plan\u00f3w. Tryb zdj\u0119\u0107 by\u0142 dostosowany do m\u0142odego","start_idx":335,"end_idx":447}
{"id":"mrc_4445","question":"jak\u0105 mas\u0119 ma elektron?","answer":"mas\u0119 spoczynkow\u0105 me \u2248 9,109 382 91 kg.","context":"Elektron, negaton, \"e\u2212\", \"\u03b2\u2212\" \u2013 trwa\u0142a cz\u0105stka elementarna (lepton), jeden z element\u00f3w atomu. Elektron ma \u0142adunek elektryczny r\u00f3wny e = \u22121,602 176 6208(98) C (ujemny \u0142adunek elektryczny elementarny \u2013 st\u0105d te\u017c nazwa \"negaton\") i mas\u0119 spoczynkow\u0105 me \u2248 9,109 382 91 kg. == Rozmiary liniowe elektronu == Obecnie nie wiadomo, czy elektron ma jak\u0105kolwiek struktur\u0119 wewn\u0119trzn\u0105. Wielokrotnie powtarzane eksperymenty w najwi\u0119kszych akceleratorach, polegaj\u0105ce na zderzaniu ze sob\u0105 przeciwbie\u017cnych wi\u0105zek elektron\u00f3w rozp\u0119dzonych do pr\u0119dko\u015bci bliskich pr\u0119dko\u015bci \u015bwiat\u0142a w pr\u00f3\u017cni, nie da\u0142y argument\u00f3w za istnieniem struktury wewn\u0119trznej. W zderzeniach traktowanych klasycznie elektron zachowuje si\u0119 jak kulka o promieniu 2,817 940 3227(19) \u22c5 m (klasyczny promie\u0144 elektronu). Do\u015bwiadczenia z pu\u0142apkowaniem elektron\u00f3w w polu magnetycznym wykaza\u0142y, \u017ce promie\u0144 elektronu jest mniejszy ni\u017c m. ==","start_idx":228,"end_idx":266}
{"id":"mrc_4446","question":"w jakich wojnach uczestniczy\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd)","context":"od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas wielu zawod\u00f3w \u2013 by\u0142 m.in. harpunnikiem, poszukiwaczem diament\u00f3w i w\u0142a\u015bcicielem fabryki cygar. Wszystkie te stanowiska traci\u0142 w tajemniczych okoliczno\u015bciach, sam sobie t\u0142umaczy\u0142 to prze\u015bladuj\u0105cym go pechem. Prze\u0142omowym momentem w jego \u017cyciu by\u0142o obj\u0119cie pracy latarnika w Aspinwall. Tam odnalaz\u0142 sw\u00f3j upragniony spok\u00f3j i wi\u00f3d\u0142 ascetyczne \u017cycie, praktycznie nie wychodz\u0105c z latarni. W lekturze nie ma informacji o jego imieniu. ===","start_idx":252,"end_idx":337}
{"id":"mrc_4447","question":"co jele\u0144 nosi na g\u0142owie?","answer":"Poro\u017ce (rosochy, wieniec, tyki) \u2013 twardy, kostny tw\u00f3r wyrastaj\u0105cy z ko\u015bci czo\u0142owej mo\u017cd\u017ceni na g\u0142owie samc\u00f3w jeleniowatych.","context":"Poro\u017ce (rosochy, wieniec, tyki) \u2013 twardy, kostny tw\u00f3r wyrastaj\u0105cy z ko\u015bci czo\u0142owej mo\u017cd\u017ceni na g\u0142owie samc\u00f3w jeleniowatych. Wyj\u0105tkiem jest renifer, u kt\u00f3rego poro\u017ce wyrasta r\u00f3wnie\u017c u samic oraz jelonek b\u0142otny, u kt\u00f3rego poro\u017ce nie wyst\u0119puje. Poro\u017ce zrzucane i nak\u0142adane jest corocznie. Stanowi ono or\u0119\u017c niezb\u0119dny bykowi do obrony i w walce o samice podczas god\u00f3w. Jest trofeum my\u015bliwskim i cenionym surowcem w zdobnictwie i meblarstwie. Poro\u017ce jeleniowatych to wyrostki ko\u015bci czo\u0142owych zbudowane z tkanki kostnej i zupe\u0142nie pozbawione substancji rogowej. Poro\u017ce sk\u0142ada si\u0119 z pnia i odchodz\u0105cych od niego odrostk\u00f3w. Co roku poro\u017ce jest zrzucane i odrasta ponownie (jest to proces regeneracji). Tylko dolna cz\u0119\u015b\u0107 poro\u017ca, w postaci guz\u00f3w na czaszce (mo\u017cd\u017cenie) stale pokryta jest sk\u00f3r\u0105 i nie ulega periodycznemu","start_idx":0,"end_idx":123}
{"id":"mrc_4448","question":"kto wyznaczy\u0142 obw\u00f3d ziemi?","answer":"Eratostenes","context":"Eratostenes (gr. \"Eratosthenes\"; ur. 276 p.n.e. w Cyrenie, zm. 194 p.n.e.) \u2013 grecki matematyk, astronom, filozof, geograf i poeta. W 255 p.n.e. przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Aleksandrii. Wyznaczy\u0142 obw\u00f3d Ziemi (zob. opis eksperymentu) oraz oszacowa\u0142 odleg\u0142o\u015b\u0107 od S\u0142o\u0144ca i Ksi\u0119\u017cyca do Ziemi. Twierdzi\u0142, \u017ce, p\u0142yn\u0105c na zach\u00f3d od Gibraltaru, mo\u017cna dotrze\u0107 do Indii. Jako pierwszy zaproponowa\u0142 wprowadzenie roku przest\u0119pnego, czyli wyd\u0142u\u017conego o jeden dodatkowy dzie\u0144 w kalendarzu (por. Dekret z Kanopos). Opracowa\u0142 katalog 675 gwiazd. Skonstruowa\u0142 mezolabium. Najwa\u017cniejsze dzie\u0142a Eratostenesa to: * \"Geographica\" \u2013 trzytomowe dzie\u0142o zawieraj\u0105ce podstawy geografii matematycznej i geografii fizycznej (zachowane we fragmentach) * \"Catasterismi\" \u2013 dzie\u0142o astronomiczne * \"Peri komodias\" \u2013 rozprawa o dawnej komedii By\u0142 r\u00f3wnie\u017c badaczem tw\u00f3rczo\u015bci Homera \u2013 ustali\u0142 dat\u0119 zdobycia Troi na rok","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_4449","question":"na jakim p\u00f3\u0142wyspie le\u017c\u0105 w\u0142ochy?","answer":"na P\u00f3\u0142wyspie Apeni\u0144skim","context":"W\u0142ochy \u2013 du\u017ce pa\u0144stwo le\u017c\u0105ce w Europie Po\u0142udniowej, posiadaj\u0105ce na swoim terytorium dwie enklawy: San Marino na p\u00f3\u0142nocy i Watykan na terenie stolicy kraju, Rzymu. W\u0142ochy cechuje wy\u017cynny i g\u00f3rzysty krajobraz. Praktycznie ca\u0142y kraj reprezentuje klimat podzwrotnikowy i ro\u015blinno\u015b\u0107 \u015br\u00f3dziemnomorska. W sk\u0142ad W\u0142och wchodz\u0105 dwie du\u017ce wyspy: Sycylia i Sardynia. == Powierzchnia, po\u0142o\u017cenie i granice == Powierzchnia \u2013 301 268 km\u00b2, zbli\u017cona do powierzchni Polski. * 294 020 km\u00b2 l\u0105du * 7258 km\u00b2 wody Po\u0142o\u017cenie \u2013 kraj w po\u0142udniowej Europie, na P\u00f3\u0142wyspie Apeni\u0144skim oraz wyspach Sycylia, Sardynia i innych, nad otwartym Morzem \u015ar\u00f3dziemnym oraz morzami Liguryjskim, Tyrre\u0144skim, Jo\u0144skim i Adriatyckim. Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 47\u00b005'N, po\u0142udniowy 36\u00b038'N, zachodni 6\u00b038'E, wschodni 18\u00b030'E. Kontynentalna cz\u0119\u015b\u0107 W\u0142och, kt\u00f3rej wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowi P\u00f3\u0142wysep Apeni\u0144ski kszta\u0142tem przypomina","start_idx":530,"end_idx":553}
{"id":"mrc_4450","question":"ilu \u017co\u0142nierzy radzieckich zgin\u0119\u0142o w afganistanie?","answer":"liczba zabitych, zaginionych i zmar\u0142ych wskutek odniesionych ran wynios\u0142a 15 031 os\u00f3b, z czego 14 427 \u017co\u0142nierzy armii radzieckiej, 576 \u017co\u0142nierzy i funkcjonariuszy z formacji podleg\u0142ych KGB, 28 cz\u0142onk\u00f3w formacji MSW.","context":"Iran, mniejsz\u0105 grup\u0119 antyrz\u0105dowych i antyradzieckich rebeliant\u00f3w stanowi\u0142y organizacje maoistowskie. === Skutki === Liczba ofiar \u015bmiertelnych konfliktu po stronie afga\u0144skiej oceniana jest na ok. 1,5 mln ludzi (w tym ludno\u015b\u0107 cywilna stanowi\u0142a ok. 90% og\u00f3lnej liczby zabitych) \u2013 s\u0105 to g\u0142\u00f3wnie ofiary bezpo\u015brednich dzia\u0142a\u0144 wojennych, jak r\u00f3wnie\u017c terroru CHAD, oraz (w mniejszym stopniu) dzia\u0142a\u0144 odwetowych i terroru stosowanego przez mud\u017cahedin\u00f3w. Rannych zosta\u0142o od 2 do 4 milion\u00f3w ludzi. Po stronie ZSRR liczba zabitych, zaginionych i zmar\u0142ych wskutek odniesionych ran wynios\u0142a 15 031 os\u00f3b, z czego 14 427 \u017co\u0142nierzy armii radzieckiej, 576 \u017co\u0142nierzy i funkcjonariuszy z formacji podleg\u0142ych KGB, 28 cz\u0142onk\u00f3w formacji MSW. Prawie 54 tys. \u017co\u0142nierzy zosta\u0142o rannych (w tym ponad 10 tysi\u0119cy uleg\u0142o trwa\u0142emu inwalidztwu). Ustalenia poczynione w latach","start_idx":503,"end_idx":718}
{"id":"mrc_4451","question":"jakie nagrody otrzyma\u0142a maria sk\u0142odowska-curie?","answer":"laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911).","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":193,"end_idx":249}
{"id":"mrc_4452","question":"co powsta\u0142o w miejsce ksi\u0119stwa warszawskiego?","answer":"W czerwcu 1812 roku przekszta\u0142cone formalnie przez Konfederacj\u0119 Generaln\u0105 (skonfederowany Sejm) w \"Kr\u00f3lestwo Polskie\".","context":"Ksi\u0119stwo Warszawskie (, ) \u2013 istniej\u0105ce w latach 1807\u20131815 pa\u0144stwo polskie zwi\u0105zane uni\u0105 personaln\u0105 z Kr\u00f3lestwem Saksonii. Formalnie niepodleg\u0142e, z w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0105, Sejmem, rz\u0105dem i armi\u0105 oraz suwerennym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rym by\u0142 kr\u00f3l saski. Faktycznie terytorium zale\u017cne od Cesarstwa Francuskiego podporz\u0105dkowane Napoleonowi Bonaparte jako cesarzowi Francuz\u00f3w i protektorowi Zwi\u0105zku Re\u0144skiego, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o Kr\u00f3lestwo Saksonii. Utworzone w 1807 roku na mocy traktatu w Tyl\u017cy z cz\u0119\u015bci ziem zaboru pruskiego. W 1809 w wyniku wojny z Austri\u0105 powi\u0119kszone o cz\u0119\u015b\u0107 ziem zaboru austriackiego. W czerwcu 1812 roku przekszta\u0142cone formalnie przez Konfederacj\u0119 Generaln\u0105 (skonfederowany Sejm) w \"Kr\u00f3lestwo Polskie\". Od lutego 1813 roku okupowane przez armi\u0119 rosyjsk\u0105. Na kongresie wiede\u0144skim w 1815 roku podzielone mi\u0119dzy Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119, a z wi\u0119kszo\u015bci jego","start_idx":594,"end_idx":712}
{"id":"mrc_4453","question":"w jakich celach prowadzona jest rachunkowo\u015b\u0107?","answer":"Podstawowym celem rachunkowo\u015bci jest dostarczenie prawdziwego i rzetelnego obrazu sytuacji maj\u0105tkowej i finansowej podmiotu gospodarczego.","context":"Rachunkowo\u015b\u0107 \u2013 system ewidencji gospodarczej ujmuj\u0105cy zdarzenia oraz operacje gospodarcze w mierniku pieni\u0119\u017cnym i przekroju poszczeg\u00f3lnych podmiot\u00f3w gospodarczych. Rachunkowo\u015b\u0107 jest sformalizowanym systemem, odzwierciedlaj\u0105cym proces prowadzonej dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej i s\u0142u\u017cy jej ocenie. Podstawowym celem rachunkowo\u015bci jest dostarczenie prawdziwego i rzetelnego obrazu sytuacji maj\u0105tkowej i finansowej podmiotu gospodarczego. Przedmiotem rachunkowo\u015bci jest ka\u017cde zdarzenie gospodarcze wyra\u017cone w mierniku pieni\u0119\u017cnym i wp\u0142ywaj\u0105ce na zmian\u0119 sytuacji podmiotu gospodarczego, jego zasoby i wyniki. Rachunkowo\u015b\u0107 obejmuje trzy g\u0142\u00f3wne dzia\u0142y: * ksi\u0119gowo\u015b\u0107 * kalkulacj\u0119 * sprawozdawczo\u015b\u0107. == G\u0142\u00f3wne odmiany rachunkowo\u015bci == * Rachunkowo\u015b\u0107 finansowa * Rachunkowo\u015b\u0107 zarz\u0105dcza * Rachunkowo\u015b\u0107 podatkowa * Rachunkowo\u015b\u0107 bud\u017cetowa * Rachunkowo\u015b\u0107 bankowa Zastosowanie komputer\u00f3w w rachunkowo\u015bci spowodowa\u0142o powstanie nowej formy rachunkowo\u015bci zwanej rachunkowo\u015bci\u0105 komputerow\u0105. == Podstawowe zasady rachunkowo\u015bci == * Zasada memoria\u0142owa (lub memoria\u0142u)","start_idx":292,"end_idx":430}
{"id":"mrc_4454","question":"czym jest wielka emigracja?","answer":"Wielka Emigracja \u2013 ruch emigracyjny polskiej ludno\u015bci w pierwszej po\u0142owie XIX wieku. Emigracja mia\u0142a pod\u0142o\u017ce patriotyczno-polityczne, a bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142 upadek powstania listopadowego w 1831 roku.","context":"Wielka Emigracja \u2013 ruch emigracyjny polskiej ludno\u015bci w pierwszej po\u0142owie XIX wieku. Emigracja mia\u0142a pod\u0142o\u017ce patriotyczno-polityczne, a bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142 upadek powstania listopadowego w 1831 roku. Wielka Emigracja by\u0142a jednym z najwi\u0119kszych ruch\u00f3w emigracyjnych \u00f3wczesnej Europy. == Emigranci == Do emigrant\u00f3w nale\u017ca\u0142a g\u0142\u00f3wnie szlachta, \u017co\u0142nierze powsta\u0144czy, cz\u0142onkowie Rz\u0105du Narodowego, politycy, pisarze, arty\u015bci, inteligencja. W p\u00f3\u017aniejszym czasie do\u0142\u0105czyli do nich tak\u017ce inni uchod\u017acy, g\u0142\u00f3wnie z zaboru rosyjskiego. O\u015brodkiem emigrant\u00f3w by\u0142a Francja (g\u0142\u00f3wnie Pary\u017c), pomniejsze znajdowa\u0142y si\u0119 te\u017c w innych krajach. W\u015br\u00f3d emigrant\u00f3w byli: Adam Mickiewicz, Juliusz S\u0142owacki, J\u00f3zef Bem, ksi\u0105\u017c\u0119 Adam Jerzy Czartoryski, Bonawentura Niemojowski, Teodor Morawski, Ernest Malinowski, Zygmunt Krasi\u0144ski, Fryderyk Chopin, Maurycy Mochnacki i inni. == Historia Wielkiej Emigracji == === Pocz\u0105tki === Historia Wielkiej Emigracji rozpoczyna si\u0119 jeszcze","start_idx":0,"end_idx":206}
{"id":"mrc_4455","question":"jakie bitwy stoczy\u0142 aleksander wielki?","answer":"Bitwa pod Issos","context":"Wedle legendy ten, kto tego dokona, mia\u0142 zosta\u0107 panem Azji. === Bitwa pod Issos, podb\u00f3j Fenicji i Egiptu === Po opanowaniu dzisiejszej zachodniej Turcji Aleksander skierowa\u0142 si\u0119 ze swoj\u0105 armi\u0105 do Fenicji (dzisiejszy Liban). Chcia\u0142 zaj\u0105\u0107 wszystkie perskie porty nad Morzem \u015ar\u00f3dziemnym, by uniemo\u017cliwi\u0107 wrogom inwazj\u0119 na Grecj\u0119. Przeciwko niemu ruszy\u0142 z Mezopotamii kr\u00f3l Persji Dariusz III, prowadz\u0105c pot\u0119\u017cn\u0105 armi\u0119, w kt\u00f3rej s\u0142u\u017cy\u0142o mi\u0119dzy innymi 30 tys. greckich najemnik\u00f3w. Obie armie spotka\u0142y si\u0119 w pobli\u017cu Issos. Wyr\u00f3wnan\u0105 bitw\u0119 rozstrzygn\u0119\u0142a brawurowa szar\u017ca macedo\u0144skiej jazdy prowadzona przez samego Aleksandra, kt\u00f3ra zmusi\u0142a perskiego w\u0142adc\u0119 do ucieczki. Pozbawiona dow\u00f3dcy perska armia rozpad\u0142a si\u0119. Korzystaj\u0105c z chaosu, Macedo\u0144czycy zabili tysi\u0105ce swych wrog\u00f3w (staro\u017cytni m\u00f3wili o stu tysi\u0105cach, ale niechybnie mocno przesadzili). Wojska Aleksandra mia\u0142y straci\u0107","start_idx":64,"end_idx":79}
{"id":"mrc_4456","question":"kto decyduje o stanie wojny?","answer":"W Polsce uchwa\u0142\u0119 o wprowadzeniu stanu wojny podejmuje Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, a je\u015bli ten nie mo\u017ce zebra\u0107 si\u0119 na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"Stan wojny \u2013 instytucja prawna uregulowana w III konwencji haskiej w 1907 roku. Przewiduje wypowiedzenie wojny i okre\u015blone skutki w stosunku do pa\u0144stw obcych, a tak\u017ce \u2013 poprzez instytucj\u0119 stanu wojennego \u2013 skutki w stosunkach wewn\u0119trznych pa\u0144stwa. Stan wojny nie jest r\u00f3wnoznaczny z walk\u0105 or\u0119\u017cn\u0105. W Polsce uchwa\u0142\u0119 o wprowadzeniu stanu wojny podejmuje Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, a je\u015bli ten nie mo\u017ce zebra\u0107 si\u0119 na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Uchwa\u0142a taka mo\u017ce by\u0107 podj\u0119ta jedynie w przypadku zbrojnej agresji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z um\u00f3w mi\u0119dzynarodowych wynika zobowi\u0105zanie do wsp\u00f3lnej obrony przeciw agresji. Stan wojny jest skierowany do agresora i spo\u0142eczno\u015bci mi\u0119dzynarodowej, stanowi podstaw\u0119 do rozpocz\u0119cia dzia\u0142a\u0144 zbrojnych. Przerwa w walce jest rozejmem. Zako\u0144czenie stanu","start_idx":297,"end_idx":493}
{"id":"mrc_4457","question":"jakie by\u0142y choroby cywilizacyjne?","answer":"* choroby umys\u0142owe: zaburzenia l\u0119kowe, depresja, ot\u0119pienie, anoreksja, alkoholizm, narkomania. * choroby uk\u0142adu kr\u0105\u017cenia: choroba niedokrwienna serca, zawa\u0142 mi\u0119\u015bnia sercowego, choroba nadci\u015bnieniowa, udar m\u00f3zgu, zw\u0119\u017cenie t\u0119tnic, t\u0119tniaki, mia\u017cd\u017cyca. * niekt\u00f3re choroby nowotworowe: rak sutka, rak macicy, rak gruczo\u0142u krokowego, rak trzustki, rak \u017co\u0142\u0105dka, rak jelita grubego. * oty\u0142o\u015b\u0107 i nadwaga. * cukrzyca insulinoniezale\u017cna, insulinooporno\u015b\u0107. * niekt\u00f3re choroby uk\u0142adu pokarmowego: stany zapalne p\u0119cherzyka \u017c\u00f3\u0142ciowego, kamica \u017c\u00f3\u0142ciowa, niekt\u00f3re choroby trzustki, przewlek\u0142e zaparcia, uchy\u0142kowato\u015b\u0107 jelit, choroba wrzodowa \u017co\u0142\u0105dka i dwunastnicy choroba refluksowa prze\u0142yku, nieswoiste zapalne choroby jelit, kamica nerkowa. * pr\u00f3chnica z\u0119b\u00f3w. * osteoporoza. * nadwra\u017cliwo\u015b\u0107 pokarmowa, nietolerancja pokarmowa, alergia pokarmowa.","context":"przeciwie\u0144stwem jest spirala \u017cycia. Zwierz\u0119ta domowe z uwagi na analogiczne czynniki ryzyka choruj\u0105 na choroby cywilizacyjne. == Choroby cywilizacyjne == * choroby umys\u0142owe: zaburzenia l\u0119kowe, depresja, ot\u0119pienie, anoreksja, alkoholizm, narkomania. * choroby uk\u0142adu kr\u0105\u017cenia: choroba niedokrwienna serca, zawa\u0142 mi\u0119\u015bnia sercowego, choroba nadci\u015bnieniowa, udar m\u00f3zgu, zw\u0119\u017cenie t\u0119tnic, t\u0119tniaki, mia\u017cd\u017cyca. * niekt\u00f3re choroby nowotworowe: rak sutka, rak macicy, rak gruczo\u0142u krokowego, rak trzustki, rak \u017co\u0142\u0105dka, rak jelita grubego. * oty\u0142o\u015b\u0107 i nadwaga. * cukrzyca insulinoniezale\u017cna, insulinooporno\u015b\u0107. * niekt\u00f3re choroby uk\u0142adu pokarmowego: stany zapalne p\u0119cherzyka \u017c\u00f3\u0142ciowego, kamica \u017c\u00f3\u0142ciowa, niekt\u00f3re choroby trzustki, przewlek\u0142e zaparcia, uchy\u0142kowato\u015b\u0107 jelit, choroba wrzodowa \u017co\u0142\u0105dka i dwunastnicy choroba refluksowa prze\u0142yku, nieswoiste zapalne choroby jelit, kamica nerkowa. * pr\u00f3chnica z\u0119b\u00f3w. * osteoporoza. * nadwra\u017cliwo\u015b\u0107 pokarmowa, nietolerancja pokarmowa, alergia pokarmowa. ; Choroby","start_idx":154,"end_idx":984}
{"id":"mrc_4458","question":"ilu jest arab\u00f3w na \u015bwiecie?","answer":"Ocenia si\u0119, \u017ce obecnie \u017cyje na \u015bwiecie ponad 500 milion\u00f3w Arab\u00f3w","context":"Gazy), Jordania, Liban, Syria, Irak, Kuwejt, Jemen, Katar, Bahrajn, Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Oman. Ocenia si\u0119, \u017ce obecnie \u017cyje na \u015bwiecie ponad 500 milion\u00f3w Arab\u00f3w, z czego najwi\u0119cej w Egipcie (66,8 miliona w 2001 roku). Du\u017ca emigracja arabska istnieje m.in. w Stanach Zjednoczonych, Francji, Niemczech i Wenezueli. W\u015br\u00f3d Arab\u00f3w istnieje podzia\u0142 na Fellah\u00f3w (ludno\u015b\u0107 osiad\u0142\u0105) i Beduin\u00f3w (koczownik\u00f3w). Grupy te r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy sob\u0105 nie tylko stylem \u017cycia, ale tak\u017ce obyczajami, a nawet sposobem m\u00f3wienia. == Historia == Wed\u0142ug przekaz\u00f3w Biblii i Koranu, Arabowie s\u0105 potomkami Sema. Praojcami tego ludu, wed\u0142ug \u015bredniowiecznych historyk\u00f3w, byli Kahtan (biblijny Joktan), od kt\u00f3rego wywodz\u0105 si\u0119 \"al-\u2019Arab al-\u2019ariba\" \u2013 mieszka\u0144cy po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego, pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 j\u0119zykiem po\u0142udniowoarabskim \u2013 i Adnan, od kt\u00f3rego wywodz\u0105 si\u0119","start_idx":108,"end_idx":172}
{"id":"mrc_4459","question":"jakie dziedziny kultury rozwin\u0119\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej grecji?","answer":"Grecka kultura, sztuka, mitologia, filozofia i nauka","context":"Staro\u017cytna Grecja \u2013 cywilizacja, kt\u00f3ra w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142a si\u0119 w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego, na wyspach m\u00f3rz Egejskiego i Jo\u0144skiego, wybrze\u017cach Azji Mniejszej, a p\u00f3\u017aniej tak\u017ce w innych rejonach Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Staro\u017cytna Grecja uwa\u017cana jest za kolebk\u0119 cywilizacji zachodniej. Grecka kultura, sztuka, mitologia, filozofia i nauka zosta\u0142y za po\u015brednictwem Rzymian przekazane Europie i wywiera\u0142y na jej mieszka\u0144c\u00f3w ogromny wp\u0142yw w r\u00f3\u017cnych okresach dziej\u00f3w. W epoce br\u0105zu powsta\u0142y na tym obszarze wysoko rozwini\u0119te kultury: minojska na wyspie Krecie, a w Grecji w\u0142a\u015bciwej myke\u0144ska, kt\u00f3ra p\u00f3\u017aniej zdominowa\u0142a Kret\u0119. Wraz z ko\u0144cem epoki br\u0105zu nast\u0105pi\u0142 gwa\u0142towny upadek cywilizacji myke\u0144skiej i nasta\u0142y tzw. \"wieki ciemne\", z kt\u00f3rych wy\u0142oni\u0142a si\u0119 (ok. VIII w. p.n.e.) kultura Grecji archaicznej z ludno\u015bci\u0105 \u017cyj\u0105c\u0105 w miastach-pa\u0144stwach zwanych polis, z","start_idx":300,"end_idx":352}
{"id":"mrc_4460","question":"jak\u0105 rol\u0119 podczas dziad\u00f3w pe\u0142ni\u0142 gu\u015blarz?","answer":"Obrz\u0119dowi przewodniczy Gu\u015blarz (Ko\u017alarz, Huslar), wyg\u0142aszaj\u0105cy rytualne formu\u0142y i przywo\u0142uj\u0105cy dusze zmar\u0142ych przebywaj\u0105ce w czy\u015b\u0107cu.","context":"na cmentarzu. Obrz\u0119dowi przewodniczy Gu\u015blarz (Ko\u017alarz, Huslar), wyg\u0142aszaj\u0105cy rytualne formu\u0142y i przywo\u0142uj\u0105cy dusze zmar\u0142ych przebywaj\u0105ce w czy\u015b\u0107cu. Maj\u0105 one powiedzie\u0107, czego potrzeba im do osi\u0105gni\u0119cia zbawienia i posili\u0107 si\u0119 przeniesionymi dla nich potrawami. Badania etnologiczne oraz literaturoznawcze wskazuj\u0105 jednoznacznie, \u017ce w utworze Mickiewicza mamy do czynienia ze stylizacj\u0105. Autor zaczerpn\u0105\u0142 z folkloru bia\u0142oruskiego liczne elementy, podda\u0142 je artystycznej obr\u00f3bce i stworzy\u0142 oryginalny obraz. W rzeczywisto\u015bci obrz\u0119dy dziad\u00f3w odbywa\u0142y si\u0119 za czas\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich albo w domach, albo na cmentarzach przy grobach przodk\u00f3w lub te\u017c w miejscach zwi\u0105zanych archetypowo (a cz\u0119sto r\u00f3wnie\u017c i lokalizacyjnie) z dawnymi o\u015brodkami kultu \u2013 na wzg\u00f3rzach, wzniesieniach, pod \u015bwi\u0119tymi drzewami, w miejscach uwa\u017canych za \u015bwi\u0119te (czasem rzeczywi\u015bcie przy kaplicach, kt\u00f3re cz\u0119sto by\u0142y budowane na dawnych miejscach kultu","start_idx":14,"end_idx":147}
{"id":"mrc_4461","question":"kiedy odby\u0142 si\u0119 pierwszy konkurs chopinowski?","answer":"pierwsza, inauguracyjna edycja Mi\u0119dzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 23 stycznia 1927 w Warszawie.","context":"I Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (r\u00f3wnie\u017c \"I Konkurs Chopinowski\"; nazwa historyczna \"Pierwszy Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Pianist\u00f3w im. Szopena\") \u2013 pierwsza, inauguracyjna edycja Mi\u0119dzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 23 stycznia 1927 w Warszawie. Organizatorem konkursu by\u0142o Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. == Charakterystyka konkursu == Inicjatorem konkursu by\u0142 pianista i pedagog Jerzy \u017burawlew, kt\u00f3ry pod wp\u0142ywem Aleksandra Micha\u0142owskiego \u2013 wybitnego interpretatora dzie\u0142 Fryderyka Chopina \u2013 w 1925 rozpocz\u0105\u0142 starania o pozyskanie \u015brodk\u00f3w na zorganizowanie konkursu pianistycznego. Pomys\u0142odawca konkursu tak m.in. wspomina\u0142 ten moment: Patronat nad konkursem obj\u0105\u0142 prezydent RP Ignacy Mo\u015bcicki. Miejscem przes\u0142ucha\u0144 konkursowych by\u0142a sala koncertowa Filharmonii Warszawskiej. W konkursie mogli wyst\u0105pi\u0107 kandydaci maj\u0105cy co najwy\u017cej 28 lat. Wzi\u0119\u0142o w nim udzia\u0142 ostatecznie 26 pianist\u00f3w z 8","start_idx":171,"end_idx":316}
{"id":"mrc_4462","question":"kto uzyl broni j\u0105drowej?","answer":"Stan\u00f3w Zjednoczonych przeciwko japo\u0144skim miastom Hiroszima i Nagasaki","context":"broni\u0105 j\u0105drow\u0105; * 12 lutego 2013 \u2013 udana (podziemna) pr\u00f3ba detonacji bomby atomowej na terenie Korei P\u00f3\u0142nocnej przez tamtejszych naukowc\u00f3w. == Plany u\u017cycia broni j\u0105drowej == Dzi\u0119ki istnieniu tej broni powsta\u0142o przekonanie o mo\u017cliwo\u015bci pokonania przeciwnika bez u\u017cycia ogromnych armii, do zadania du\u017cych zniszcze\u0144 na obszarze przeciwnika wystarczy samolot bombowy, pocisk artyleryjski lub rakieta przenosz\u0105ca atomowe g\u0142owice bojowe. Si\u0142a ra\u017cenia jest daleko wi\u0119ksza ni\u017c w przypadku konwencjonalnego materia\u0142u wybuchowego \u2013 najwi\u0119ksze bomby s\u0105 zdolne zniszczy\u0107 ca\u0142e miasta. Bomby atomowe zosta\u0142y zastosowane dwukrotnie w celach wojennych przez armi\u0119 Stan\u00f3w Zjednoczonych przeciwko japo\u0144skim miastom Hiroszima i Nagasaki, w trakcie II wojny \u015bwiatowej. Od tego czasu u\u017cyto ich oko\u0142o 2000 razy, jedynie w ramach test\u00f3w, przeprowadzanych przez osiem pa\u0144stw (Stany Zjednoczone, Zwi\u0105zek Radziecki,","start_idx":648,"end_idx":717}
{"id":"mrc_4463","question":"jaka substancja usypia?","answer":"Chloroform","context":"czysto\u015bci chemicznej (\"Chloroformium anaestheticus\", syn. \"Chloroformium pro narcosi\") od 1847 roku by\u0142 stosowany (obok eteru dietylowego oraz podtlenku azotu) do g\u0142\u0119bokiej narkozy. W praktyce anestezjologicznej stosowano \u201echloroformowanie\u201d 1% st\u0119\u017ceniem w powietrzu wdychanym. Rozpi\u0119to\u015b\u0107 mi\u0119dzy dawk\u0105 znieczulaj\u0105c\u0105 a toksyczn\u0105 jest niewielka, bowiem ju\u017c st\u0119\u017cenia 1,3\u20131,5% powoduj\u0105 pora\u017cenie o\u015brodka oddechowego. Narkoza chloroformowa przebiega\u0142a podobnie do narkozy eterowej, z pewnymi r\u00f3\u017cnicami (zasypianie jest spokojniejsze i szybsze ni\u017c przy u\u017cyciu eteru, natomiast wybudzanie p\u00f3\u017aniejsze). Chloroform wykazuje du\u017c\u0105 toksyczno\u015b\u0107 dla narz\u0105d\u00f3w mi\u0105\u017cszowych (nerek, w\u0105troby) oraz powoduje zmiany zwyrodnieniowe mi\u0119\u015bnia sercowego, natomiast w po\u0142owie lat 70. jego stosowanie w anestezjologii zosta\u0142o zaniechane ca\u0142kowicie. Zastosowanie wody chloroformowej W lecznictwie stosowano doustnie preparat galenowy \u2013 \u015bwie\u017co przygotowany 0,5% wodny roztw\u00f3r chloroformu, znany jako \"Aqua Chloroformii\" \u2013 woda chloroformowa.","start_idx":23,"end_idx":33}
{"id":"mrc_4464","question":"co oznacza okre\u015blenie dziwna wojna?","answer":"kolokwialna definicja sytuacji, jaka mia\u0142a miejsce w pierwszym okresie II wojny \u015bwiatowej na froncie zachodnim po formalnym wypowiedzeniu przez Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119 3 wrze\u015bnia 1939 roku wojny III Rzeszy po zaprzestaniu faktycznych dzia\u0142a\u0144 wojennych na l\u0105dzie (tzw. ofensywa w Saarze) w okresie od pa\u017adziernika 1939 r. do kampanii francuskiej w maju 1940 roku.","context":"Dziwna wojna (, \u2013 dos\u0142. \"udawana wojna\", \u2013 dos\u0142. \"wojna na siedz\u0105co\") \u2013 kolokwialna definicja sytuacji, jaka mia\u0142a miejsce w pierwszym okresie II wojny \u015bwiatowej na froncie zachodnim po formalnym wypowiedzeniu przez Francj\u0119 i Wielk\u0105 Brytani\u0119 3 wrze\u015bnia 1939 roku wojny III Rzeszy po zaprzestaniu faktycznych dzia\u0142a\u0144 wojennych na l\u0105dzie (tzw. ofensywa w Saarze) w okresie od pa\u017adziernika 1939 r. do kampanii francuskiej w maju 1940 roku. == Geneza i pod\u0142o\u017ce == Pod\u0142o\u017ce wydarze\u0144 stanowi\u0142a decyzja podj\u0119ta 12 wrze\u015bnia 1939 przez Najwy\u017csz\u0105 Rad\u0119 Wojenn\u0105 francusko-brytyjsk\u0105 w Abbeville, o niepodejmowaniu generalnej ofensywy l\u0105dowej na froncie zachodnim i dzia\u0142a\u0144 powietrznych RAF nad Niemcami i o, niedokonanym ostatecznie (aby nie prowokowa\u0107 Mussoliniego, z uwagi na niedu\u017c\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 od W\u0142och), rozlokowaniu anglo-francuskich si\u0142 militarnych","start_idx":72,"end_idx":436}
{"id":"mrc_4465","question":"ile medali olimpijskich zdoby\u0142 mateusz kusznierewicz?","answer":"zdoby\u0142 dwa medale olimpijskie: z\u0142oty w Atlancie (1996) oraz br\u0105zowy w Atenach (2004)","context":"Mateusz Andrzej Kusznierewicz (ur. 29 kwietnia 1975 w Warszawie) \u2013 polski \u017ceglarz sportowy, mistrz olimpijski i mistrz \u015bwiata. Dwukrotny medalista olimpijski, dwukrotny indywidualny mistrz \u015bwiata w klasie Finn oraz w klasie Star, pi\u0119ciokrotny indywidualny mistrz Europy (r\u00f3wnie\u017c jako junior), wielokrotny zdobywca mistrzostw Polski. == \u017byciorys == Najwi\u0119ksze sukcesy odnosi\u0142 w klasie Finn. To w niej zdoby\u0142 dwa medale olimpijskie: z\u0142oty w Atlancie (1996) oraz br\u0105zowy w Atenach (2004), by\u0142 indywidualnym mistrzem \u015bwiata (1998, 2000), wicemistrzem \u015bwiata (1999, 2001, 2002) oraz mistrzem Europy (2000, 2004). Ponad trzydzie\u015bci razy triumfowa\u0142 w regatach z cyklu Pucharu \u015awiata. Z powodzeniem startowa\u0142 tak\u017ce w klasie Star. Wraz z Dominikiem \u017byckim w 2008 si\u0119gn\u0105\u0142 po tytu\u0142 mistrza \u015bwiata, a tak\u017ce mistrza Europy (2012). Krajowy multimedalista, dziesi\u0119ciokrotny","start_idx":400,"end_idx":484}
{"id":"mrc_4466","question":"ile plag egipskich?","answer":"dziesi\u0119\u0107 plag","context":"Plagi egipskie (, \"Makot Micrajim\"), plagi biblijne lub dziesi\u0119\u0107 plag (hebr. , \"Eser Ha-Makot\") \u2013 dziesi\u0119\u0107 kl\u0119sk sprowadzonych na Egipt przez Boga Jahwe, opisanych w biblijnej Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia, w rozdzia\u0142ach 7\u201312. Mia\u0142y one sk\u0142oni\u0107 faraona Ramzesa II, by zgodzi\u0142 si\u0119 na opuszczenie jego pa\u0144stwa przez Izraelit\u00f3w. == Rodzaj i kolejno\u015b\u0107 == Charakter poszczeg\u00f3lnych plag oraz ich nast\u0119pstwo wed\u0142ug Biblii: # (Wj 7,14\u201325) przemiana Nilu w ludzk\u0105 \"krew\" (\u05d3\u05b8\u05dd \u201edam\u201d) # (Wj 7,26\u20138,11) \"\u017caby\" (\u05e6\u05b0\u05bc\u05e4\u05b7\u05e8\u05b0\u05d3\u05b5\u05bc\u05d9\u05dd \u201ecfardeim\u201d, w innych wersjach przypuszcza si\u0119, i\u017c to by\u0142y \"gady\") # (Wj 8,12\u201315) komary (\u05db\u05b4\u05bc\u05e0\u05b4\u05bc\u05d9\u05dd \u201ekinim\u201d) # (Wj 8,16\u201328) \"muchy\" (\u05e2\u05b8\u05e8\u05d5\u05b9\u05d1 \u201earow\u201d) \u2013 pierwsza plaga, kt\u00f3ra nigdy nie dotkn\u0119\u0142a Izraelit\u00f3w mieszkaj\u0105cych w # (Wj 9,1\u20137) \"pom\u00f3r byd\u0142a\" (\u05d3\u05b6\u05bc\u05d1\u05b6\u05e8 \u201edewer\u201d) # (Wj 9,8\u201312) \"wrzody\" (\u05e9\u05b0\u05c1\u05d7\u05b4\u05d9\u05df \u201eszchin\u201d) #","start_idx":56,"end_idx":69}
{"id":"mrc_4467","question":"czym jest antygona?","answer":"tragedia Sofoklesa z roku 442 p.n.e.","context":"Antygona \u2013 tragedia Sofoklesa z roku 442 p.n.e. Nazywana jest tragedi\u0105 w\u0142adzy i klasyfikowana jako chronologicznie ostatnia z cyklu trzech tragedii teba\u0144skich (\"Kr\u00f3l Edyp\", \"Edyp w Kolonie\", \"Antygona\") opartych na mitach o teba\u0144skim rodzie Labdakid\u00f3w. Utw\u00f3r jest powszechnie uznawany za arcydzie\u0142o dramaturgii \u015bwiatowej o du\u017cej sile oddzia\u0142ywania na widza. Po \u015bmierci Edypa Polinik i Eteokles podzielili si\u0119 w\u0142adz\u0105. Jednak wbrew umowie Eteokles po roku rz\u0105d\u00f3w nie przekaza\u0142 tronu bratu. Polinik sprowadzi\u0142 obce wojska, aby odzyska\u0107 tron. Mi\u0119dzy bra\u0107mi rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 walka o w\u0142adz\u0119, w kt\u00f3rej obaj zgin\u0119li. W\u0142adc\u0105 zosta\u0142 ich wuj Kreon. Kreon uzna\u0142 Polinika za zdrajc\u0119 i wyda\u0142 zakaz grzebania jego zw\u0142ok. Eteoklesowi za\u015b zosta\u0142 wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawi\u0142a si\u0119 rozkazowi Kreona i pochowa\u0142a","start_idx":11,"end_idx":47}
{"id":"mrc_4468","question":"w jaki spos\u00f3b malarz osi\u0105gn\u0105\u0142 efekt dynamizmu?","answer":"malarze pos\u0142ugiwali si\u0119 zaczerpni\u0119tym od pointylist\u00f3w rozbiciem kolor\u00f3w, podpatrzon\u0105 u kubist\u00f3w dekompozycj\u0105 p\u0142aszczyzn, a tak\u017ce fotograficznym studium Mareya i Muybridge\u2019a.","context":"Usi\u0142owali odtworzy\u0107 spos\u00f3b widzenia, w kt\u00f3rym przedmioty zlewaj\u0105 si\u0119 ze swym otoczeniem i staj\u0105 si\u0119 zaledwie smugami, formami rozproszonymi w przestrzeni pozbawionej g\u0142\u0119bi. Konstrukcja przedstawienia futurystycznego opiera si\u0119 w\u0142a\u015bnie na tym rozmyciu form wywo\u0142anym przez pr\u0119dko\u015b\u0107. Aby osi\u0105gn\u0105\u0107 ten efekt, malarze pos\u0142ugiwali si\u0119 zaczerpni\u0119tym od pointylist\u00f3w rozbiciem kolor\u00f3w, podpatrzon\u0105 u kubist\u00f3w dekompozycj\u0105 p\u0142aszczyzn, a tak\u017ce fotograficznym studium Mareya i Muybridge\u2019a. Ostatecznym rezultatem by\u0142 rodzaj kompozycji kubistycznej wzbogaconej o \u017cywo\u015b\u0107 barw i dynamik\u0119, nak\u0142adaj\u0105 si\u0119 na ni\u0105 osie kierunkowe tworz\u0105ce g\u0119st\u0105 siatk\u0119 linii si\u0142 podkre\u015blaj\u0105cych i pot\u0119guj\u0105cych wra\u017cenie ruchu. Pr\u0119dko\u015b\u0107 miesza ze sob\u0105 kszta\u0142ty, a wspomnienie \u0142\u0105czy w jeden \u0142a\u0144cuch chwile z przesz\u0142o\u015bci i tera\u017aniejszo\u015bci. Wszystkie te obrazy, kszta\u0142ty, wizerunki s\u0105 dla futuryst\u00f3w skrawkami tej samej rzeczywisto\u015bci. Idea ta wyja\u015bnia, dlaczego","start_idx":306,"end_idx":479}
{"id":"mrc_4469","question":"kim by\u0142 francesco nullo?","answer":"w\u0142oski wojskowy i dzia\u0142acz narodowy.","context":"Francesco Giuseppe Nullo (ur. 1 marca 1826 w Bergamo, zm. 5 maja 1863 w Krzykawce) \u2013 w\u0142oski wojskowy i dzia\u0142acz narodowy. We W\u0142oszech uwa\u017cany jest za jednego z radykalnych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w Garibaldiego, kt\u00f3ry w licznych kampaniach wojennych przyczyni\u0142 si\u0119 do budowy zjednoczonego pa\u0144stwa w\u0142oskiego. Aczkolwiek nie nale\u017cy do panteonu w\u0142oskich bohater\u00f3w narodowych, jest stosunkowo znany we wschodniej Lombardii i w rodzinnym Bergamo. Znacznie wi\u0119kszym uznaniem cieszy si\u0119 w Polsce, gdzie w zwi\u0105zku ze swoj\u0105 \u015bmierci\u0105 podczas powstania styczniowego jest uwa\u017cany za jednego z nielicznych obcokrajowc\u00f3w poleg\u0142ych w walce o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, m\u0142odo\u015b\u0107 i rodzina === Francesco Giuseppe Nullo urodzi\u0142 si\u0119 w dobrze sytuowanej bur\u017cuazyjnej rodzinie; jego ojciec Arcangelo Nullo (1801\u20131852) by\u0142 w\u0142a\u015bcicielem zak\u0142adu tekstylnego w Bergamo,","start_idx":85,"end_idx":121}
{"id":"mrc_4470","question":"czym jest recesja?","answer":"zjawisko makroekonomiczne polegaj\u0105ce na znacznym zahamowaniu tempa wzrostu gospodarczego, skutkuj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej spadkiem produktu krajowego brutto.","context":"Recesja (\u0142ac. \"recessio\" \u2013 \u201ecofanie si\u0119\u201d oraz \"recedere\" \u2013 \u201eust\u0119powa\u0107; cofa\u0107 si\u0119\u201d) \u2013 zjawisko makroekonomiczne polegaj\u0105ce na znacznym zahamowaniu tempa wzrostu gospodarczego, skutkuj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej spadkiem produktu krajowego brutto. W znaczeniu technicznym recesja definiowana jest jako spadek PKB przez co najmniej dwa kolejne kwarta\u0142y. == Charakterystyka == Recesja jest przejawem spadku og\u00f3lnej dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej, szczeg\u00f3lnie produkcji krajowej i zatrudnienia. Uznawana jest cz\u0119sto za pierwsz\u0105 faz\u0119 cyklu koniunkturalnego. Du\u017ca recesja, zwi\u0105zana ze znacznym spadkiem produkcji nazywana jest depresj\u0105. Recesja zwi\u0105zana jest najcz\u0119\u015bciej z ni\u017cszym poziomem wydajno\u015bci pracy, zahamowaniem wzrostu gospodarczego, obni\u017ceniem realnych p\u0142ac i zysk\u00f3w (dochod\u00f3w spo\u0142ecze\u0144stwa), zmniejszeniem tempa wzrostu, spadkiem nak\u0142ad\u00f3w inwestycyjnych, zahamowaniem wzrostu cen, wzrostem bezrobocia. Julius Shiskin, ekonomista i statystyk, w artykule, kt\u00f3ry ukaza\u0142 si\u0119 w \"New York Times\"","start_idx":85,"end_idx":233}
{"id":"mrc_4471","question":"ile cz\u0142onk\u00f3w jest w nato?","answer":"Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":174,"end_idx":193}
{"id":"mrc_4472","question":"jakie w\u0142asno\u015bci s\u0105 charakterystyczne dla cia\u0142 przewodz\u0105cych?","answer":"w\u0142asno\u015bci elektryczne","context":"obecnie niestosowane * stal \u2013 w\u0142asno\u015bci podobne do \u017celaza, stosowana w elementach przewodz\u0105cych aparat\u00f3w elektrycznych, wymagaj\u0105ce r\u00f3wnocze\u015bnie wi\u0119kszej wytrzyma\u0142o\u015bci mechanicznej * aluminium \u2013 dobry przewodnik, lekkie, plastyczne, ma korzystny stosunek przewodnictwa do ceny materia\u0142u oraz masy przewodu, powszechnie stosowane na przewody w napowietrznych liniach elektroenergetycznych * z\u0142oto \u2013 w\u0142asno\u015bci elektryczne dobre, du\u017ca odporno\u015b\u0107 na korozj\u0119, ale cena warunkuje stosowanie jedynie do uk\u0142ad\u00f3w mikroprocesorowych oraz na powierzchni styk\u00f3w * mied\u017a \u2013 dro\u017csza od aluminium, ale bardzo dobra jako przewodnik, odporna na prze\u0142amanie, \u0142atwa w lutowaniu, odporna cieplnie; stosowana w instalacjach elektrycznych oraz w urz\u0105dzeniach elektrycznych i stykach * srebro \u2013 najmniejszy op\u00f3r elektryczny, dro\u017csze od miedzi i aluminium, technicznie czyste lub w postaci stop\u00f3w stosowane powszechnie w stykach elektrycznych w \u0142\u0105cznikach","start_idx":397,"end_idx":418}
{"id":"mrc_4473","question":"ile most\u00f3w ma warszawa?","answer":"Na znajduj\u0105cym si\u0119 w granicach administracyjnych miasta 28-kilometrowym odcinku rzeki znajduje si\u0119 11 sta\u0142ych most\u00f3w \u2013 9 drogowych i 2 kolejowe.","context":"Mosty w Warszawie \u2013 istniej\u0105ce, nieistniej\u0105ce oraz planowane sta\u0142e przeprawy na Wi\u015ble w Warszawie. Na znajduj\u0105cym si\u0119 w granicach administracyjnych miasta 28-kilometrowym odcinku rzeki znajduje si\u0119 11 sta\u0142ych most\u00f3w \u2013 9 drogowych i 2 kolejowe. == Uwagi og\u00f3lne == === Uk\u0142ad drogowy === Trzy warszawskie mosty po obu stronach Wis\u0142y posiadaj\u0105 skrzy\u017cowania z ulicami r\u00f3wnoleg\u0142ymi do rzeki, umo\u017cliwiaj\u0105ce bezkolizyjny ruch w ka\u017cd\u0105 stron\u0119. Most Poniatowskiego posiada tak\u0105 \u0142\u0105cznic\u0119 tylko po lewej stronie Wis\u0142y, a mosty \u015al\u0105sko-D\u0105browski, \u015awi\u0119tokrzyski i Gda\u0144ski nie posiadaj\u0105 tego typu po\u0142\u0105cze\u0144. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 warszawskich most\u00f3w ma wysoko usytuowan\u0105 powierzchni\u0119 jezdni zar\u00f3wno nad Wis\u0142\u0105, jak i nad terenami po\u0142o\u017conymi za wa\u0142ami przeciwpowodziowymi. Trasy most\u00f3w przebiegaj\u0105 powy\u017cej zar\u00f3wno lewobrze\u017cnych i prawobrze\u017cnych ulic. Jedynym wyj\u0105tkiem jest obecnie most \u015awi\u0119tokrzyski, kt\u00f3ry po","start_idx":99,"end_idx":243}
{"id":"mrc_4474","question":"kto by\u0142 w\u0142a\u015bcicielem dworu w soplicowie?","answer":"pan S\u0119dzia","context":"i wsp\u00f3lnie z Telimen\u0105 opiekuje si\u0119 Zosi\u0105. Za zab\u00f3jstwo Stolnika Horeszki przez Jacka Soplic\u0119 przyj\u0105\u0142 od Moskali zamek Horeszk\u00f3w. Jest dobrym gospodarzem, dogl\u0105da sam wszelkiego dobytku. Nie krzywdzi ch\u0142op\u00f3w, dba o ich ziemie, nie przeci\u0105\u017ca nadmiern\u0105 prac\u0105 (ka\u017ce pracowa\u0107 jedynie od \u015bwitu do zachodu s\u0142o\u0144ca): : ... tak pan S\u0119dzia ka\u017ce, : U niego ze dniem ko\u0144cz\u0105 prace gospodarze. : \"Pan \u015bwiata wie, jak d\u0142ugo pracowa\u0107 potrzeba; : S\u0142o\u0144ce, Jego robotnik, kiedy znidzie z nieba, : Czas i ziemianinowi ust\u0119powa\u0107 z pola\". Tak\u017ce - nie ka\u017ce im si\u0119 k\u0142ania\u0107 \u201epo kolana\u201d. Czasami zasiada z nimi przy jednym stole, zgodnie ze starym zwyczajem. Jest dobrym Polakiem, a jego dworek to ostoja polsko\u015bci. Broni starego porz\u0105dku szlacheckiego, nie lubi cudzoziemszczyzny, jest przywi\u0105zany","start_idx":318,"end_idx":328}
{"id":"mrc_4475","question":"jakie rozwi\u0105zania taktyczne przyczyni\u0142y si\u0119 do zwyci\u0119stwa grek\u00f3w pod maratonem?","answer":"Grecy uderzyli najmocniej na skrzyd\u0142a i tam odnie\u015bli od razu sukces pozostawiaj\u0105c centrum swoich si\u0142 w tyle, wi\u0105\u017c\u0105c wroga walk\u0105, tworz\u0105c p\u00f3\u0142kole i oskrzydlaj\u0105c wojska Dariusza.","context":"ich najgro\u017aniejszej broni \u2013 \u0142uk\u00f3w, poprzez natarcie od strony, z kt\u00f3rej dystans, kt\u00f3ry musieli przeby\u0107 pod ostrza\u0142em, by\u0142 minimalny (ok. 8 stadion\u00f3w lub 1500 metr\u00f3w). Grecy uderzyli najmocniej na skrzyd\u0142a i tam odnie\u015bli od razu sukces pozostawiaj\u0105c centrum swoich si\u0142 w tyle, wi\u0105\u017c\u0105c wroga walk\u0105, tworz\u0105c p\u00f3\u0142kole i oskrzydlaj\u0105c wojska Dariusza. Persowie z\u0142apani w kleszcze atakuj\u0105cych, widz\u0105c przewag\u0119 Grek\u00f3w rozpocz\u0119li odwr\u00f3t w kierunku w\u0142asnych okr\u0119t\u00f3w. Wojska perskie wycofa\u0142y si\u0119, pozostawiaj\u0105c na placu boju pod Maratonem 6400 poleg\u0142ych, podczas gdy Grecy stracili tylko 192 ludzi. Wtedy te\u017c wys\u0142ano do Aten Filippidesa, \u017ceby og\u0142osi\u0142 zwyci\u0119stwo Grecji. Przebieg\u0142 on dystans oko\u0142o 40 km, aby przekaza\u0107 wie\u015b\u0107 o greckim zwyci\u0119stwie. Przekaza\u0142 tak\u017ce informacj\u0119 o zbli\u017caj\u0105cych si\u0119 wojskach perskich i \u2013 wed\u0142ug legendy \u2013 zmar\u0142","start_idx":167,"end_idx":343}
{"id":"mrc_4476","question":"dlaczego w ko\u015bciele u\u017cywa si\u0119 kadzid\u0142a?","answer":"Kadzid\u0142a u\u017cywa si\u0119 dla podniesienia uroczystego nastroju niekt\u00f3rych nabo\u017ce\u0144stw, a tak\u017ce dla okazania czci osobom lub \u015bwi\u0119tym przedmiotom (w katolicyzmie i prawos\u0142awiu)","context":"chrze\u015bcija\u0144skiej (Ap 8,4). Kadzid\u0142a u\u017cywa si\u0119 dla podniesienia uroczystego nastroju niekt\u00f3rych nabo\u017ce\u0144stw, a tak\u017ce dla okazania czci osobom lub \u015bwi\u0119tym przedmiotom (w katolicyzmie i prawos\u0142awiu), okadza si\u0119 wi\u0119c hostie, o\u0142tarz, relikwie, osoby, zw\u0142oki podczas pogrzebu. Szczeg\u00f3lnie cz\u0119sto kadzid\u0142a u\u017cywaj\u0105 liturgie wschodnie. Wed\u0142ug Ewangelii Mateusza kadzid\u0142o by\u0142o jednym z trzech dar\u00f3w M\u0119drc\u00f3w ze Wschodu przyniesionych narodzonemu Chrystusowi. == Skutki zdrowotne == W wyniku spalania wschodnich kadzide\u0142ek powstaj\u0105 szkodliwe dla zdrowia substancje kancerogenne, np. benzen i w\u0119glowodory poliaromatyczne. Intensywne stosowanie kadzide\u0142ek wi\u0105\u017ce si\u0119 ze zwi\u0119kszon\u0105 zachorowalno\u015bci\u0105 na nowotwory. Kadzid\u0142o wytwarzane z \u017cywic kadzid\u0142owc\u00f3w dzia\u0142a leczniczo, zawiera bowiem seskwiterpeny zwi\u0119kszaj\u0105ce utlenowanie m\u00f3zgowia, co bardzo korzystnie wp\u0142ywa na prac\u0119 podwzg\u00f3rza, a tym samym gospodark\u0119 hormonaln\u0105, stany emocjonalne, procesy uczenia si\u0119 i zwi\u0119ksza odporno\u015b\u0107 organizmu.","start_idx":27,"end_idx":194}
{"id":"mrc_4477","question":"gdzie rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wiosna lud\u00f3w?","answer":"Pierwszym krajem, w kt\u00f3rym wybuch\u0142a rewolucja, by\u0142a Francja.","context":"Wiosny Lud\u00f3w dzia\u0142a\u0142o na terenie r\u00f3\u017cnych pa\u0144stw i porozumiewa\u0142o si\u0119 ze sob\u0105. == Wiosna Lud\u00f3w we Francji == Pierwszym krajem, w kt\u00f3rym wybuch\u0142a rewolucja, by\u0142a Francja. Jeszcze przed wybuchem rewolucji rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 kampania na rzecz reformy wyborczej. Na wielu dziedzi\u0144cach Pary\u017ca zorganizowano bankiety, a przy okazji wznoszenia toast\u00f3w wyg\u0142aszano mowy polityczne. Po rewolucji lipcowej tron francuski obj\u0105\u0142 Ludwik Filip I, pochodz\u0105cy z bocznej linii Burbon\u00f3w Orlea\u0144skich. Bardzo trudne warunki \u017cycia, n\u0119dza proletariatu i rosn\u0105ca liczba bezrobotnych (ok. 30 000) by\u0142y przyczyn\u0105 cz\u0119stych demonstracji biedoty i robotnik\u00f3w, z kt\u00f3rych najwa\u017cniejsze (i najkrwawiej st\u0142umione) to I i II powstanie lyo\u0144skie (odpowiednio w 1831 i 1834 roku). \u017b\u0105dano ochrony praw robotnik\u00f3w oraz zmiany dotychczasowej ordynacji wyborczej. We Francji korzysta\u0142o z niej do tej","start_idx":107,"end_idx":167}
{"id":"mrc_4478","question":"kim by\u0142 j\u00f3zef stalin?","answer":"radziecki rewolucjonista bolszewicki, dyktator, polityk i zbrodniarz komunistyczny pochodzenia gruzi\u0144skiego, odpowiedzialny za \u015bmier\u0107 milion\u00f3w ludzi.","context":"J\u00f3zef Stalin, w\u0142a\u015bciwie Iosif Wissarionowicz D\u017cugaszwili (, wym. ; Ioseb Besarionis Dze D\u017cughaszwili, gruz. \u10d8\u10dd\u10e1\u10d4\u10d1 \u10d1\u10d4\u10e1\u10d0\u10e0\u10d8\u10dd\u10dc\u10d8\u10e1 \u10eb\u10d4 \u10ef\u10e3\u10e6\u10d0\u10e8\u10d5\u10d8\u10da\u10d8; ps. Stalin, Koba, Iwanow, Wasiljew, Czy\u017cykow, Besoszwili; ur. w Gori, zm. 5 marca 1953 w Kuncewie) \u2013 radziecki rewolucjonista bolszewicki, dyktator, polityk i zbrodniarz komunistyczny pochodzenia gruzi\u0144skiego, odpowiedzialny za \u015bmier\u0107 milion\u00f3w ludzi. By\u0142 jednym z organizator\u00f3w zbrojnego przewrotu bolszewickiego, kt\u00f3ry przeszed\u0142 do historii jako \u201erewolucja pa\u017adziernikowa\u201d. Do 1922 by\u0142 cz\u0142onkiem Rady Komisarzy Ludowych, pe\u0142ni\u0142 w niej m.in. funkcj\u0119 komisarza do spraw narodowo\u015bciowych. W latach 1919\u20131953 by\u0142 cz\u0142onkiem Biura Politycznego KC RKP(b), nast\u0119pnie WKP(b) i KPZR. Formalnie pe\u0142ni\u0142 obieralne, kadencyjne funkcje sekretarza generalnego KPZR i jej poprzedniczek oraz premiera ZSRR, faktycznie by\u0142 do\u017cywotnim dyktatorem posiadaj\u0105cym nieograniczon\u0105 w\u0142adz\u0119. Epoka jego rz\u0105d\u00f3w w ZSRR jest","start_idx":240,"end_idx":389}
{"id":"mrc_4479","question":"ile reaktor\u00f3w jest w zaporo\u017cu?","answer":"Ma obecnie sze\u015b\u0107 reaktor\u00f3w typu WWER-1000 o mocy 950 MW ka\u017cdy.","context":"Zaporoska Elektrownia J\u0105drowa () \u2013 elektrownia j\u0105drowa na Ukrainie, w Enerhodarze, nad Zbiornikiem Kachowskim, wybudowana w latach 1980\u20131986; najwi\u0119ksza elektrownia j\u0105drowa w Europie. Ma obecnie sze\u015b\u0107 reaktor\u00f3w typu WWER-1000 o mocy 950 MW ka\u017cdy. 5 pierwszych reaktor\u00f3w zosta\u0142o uruchomionych w latach 1985\u20131989, ostatni blok w roku 1995. Za\u0142oga elektrowni mieszka w pobliskim mie\u015bcie Enerhodar (56 tys. mieszka\u0144c\u00f3w). 28 listopada 2014 roku dosz\u0142o do usterki instalacji elektrycznej w hali turbin III bloku, wskutek kt\u00f3rej nast\u0105pi\u0142o wy\u0142\u0105czenie bloku elektrowni. 5 grudnia 2014 roku, po usuni\u0119ciu usterki, wznowiono normaln\u0105 prac\u0119 bloku. W Mi\u0119dzynarodowej Skali Zdarze\u0144 J\u0105drowych i Radiologicznych zdarzenie zosta\u0142o sklasyfikowane na poziomie 0 \u2013 \u201ebez znaczenia dla bezpiecze\u0144stwa\u201d. O awarii poinformowa\u0142 publicznie 3 grudnia roku 2014 premier Ukrainy \u2013 Arsenij Jaceniuk. ==","start_idx":184,"end_idx":246}
{"id":"mrc_4480","question":"kto wygra\u0142 eurowizje w 2004?","answer":"ina\u0142 konkursu wygra\u0142a Rus\u0142ana \u0141y\u017cyczko, reprezentantka Ukrainy z piosenk\u0105 \u201eWild Dances\u201d","context":"49. Konkurs Piosenki Eurowizji zosta\u0142 rozegrany 12 i 15 maja 2004 w Abdi \u0130pek\u00e7i Arena w Stambule. Organizatorami konkursu by\u0142a turecka telewizja publiczna TRT we wsp\u00f3\u0142pracy z Europejsk\u0105 Uni\u0105 Nadawc\u00f3w. Koncerty poprowadzili aktor, re\u017cyser i producent Korhan Abay oraz aktorka Meltem Cumbul. W 2004 po raz pierwszy zorganizowano rund\u0119 p\u00f3\u0142fina\u0142ow\u0105, w kt\u00f3rej wzi\u0119li udzia\u0142 reprezentanci 22 pa\u0144stw. Dziesi\u0119\u0107 najwy\u017cej ocenionych przez telewidz\u00f3w uczestnik\u00f3w awansowa\u0142o do sobotniego fina\u0142u, w kt\u00f3rym wyst\u0105pi\u0142o 24 reprezentant\u00f3w. Fina\u0142 konkursu wygra\u0142a Rus\u0142ana \u0141y\u017cyczko, reprezentantka Ukrainy z piosenk\u0105 \u201eWild Dances\u201d autorstwa Aleksandra Ksienofontowa oraz samej artystki, za kt\u00f3r\u0105 zdoby\u0142a \u0142\u0105cznie 280 punkt\u00f3w. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Turecki nadawca publiczny T\u00fcrkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) otrzyma\u0142 prawa do organizacji 49. konkursu dzi\u0119ki wygranej Sertab","start_idx":524,"end_idx":611}
{"id":"mrc_4481","question":"do jakich zwi\u0105zk\u00f3w organicznych zaliczamy insulin\u0119?","answer":"do hormon\u00f3w anabolicznych.","context":"** M\u00f3zgowie, nerki (nab\u0142onek transportuj\u0105cy), jelita \u2013 tkanki tych narz\u0105d\u00f3w nie wymagaj\u0105 insuliny do jej pobierania (a tak\u017ce metabolizowania). * Zwi\u0119kszenie wykorzystania i magazynowania glukozy przez tkanki \u2013 insulina aktywuje geny glikolizy i glikogenogenezy, jednocze\u015bnie hamuj\u0105c geny glukoneogenezy, glikogenolizy oraz lipolizy. * Zwi\u0119kszenie wykorzystania aminokwas\u00f3w \u2013 insulina aktywuje enzymy bior\u0105ce udzia\u0142 w biosyntezie bia\u0142ek, a hamuje enzymy rozk\u0142adaj\u0105ce bia\u0142ka. Nadmiar aminokwas\u00f3w przekszta\u0142cany jest w kwasy t\u0142uszczowe. * Zwi\u0119kszenie syntezy t\u0142uszcz\u00f3w \u2013 insulina hamuje lipoliz\u0119 i beta-oksydacj\u0119 a wzmaga lipogenez\u0119. Uwzgl\u0119dniaj\u0105c wszystkie wy\u017cej wymienione aspekty, nale\u017cy zaliczy\u0107 insulin\u0119 do hormon\u00f3w anabolicznych. Brak lub niedob\u00f3r insuliny przestawia kom\u00f3rki na katabolizm. Do hormon\u00f3w antagonistycznych dla insuliny nale\u017c\u0105 m.in.: * Hormon wzrostu. * Glukagon. * Kortyzol. == Wytwarzanie na skal\u0119 przemys\u0142ow\u0105 == Insulina by\u0142a","start_idx":706,"end_idx":732}
{"id":"mrc_4482","question":"jak nazywa si\u0119 tradycyjny kobiecy str\u00f3j hinduski?","answer":"sari","context":"Tradycyjny indyjski str\u00f3j r\u00f3\u017cni si\u0119 pod wzgl\u0119dem kolorystyki i stylu w zale\u017cno\u015bci od regionu, czego przyczyn\u0105 s\u0105 mi\u0119dzy innymi zmiany klimatyczne. Popularne ubrania to zazwyczaj drapowane tkaniny, takie jak sari w przypadku kobiet i dhoti lub lungi w przypadku m\u0119\u017cczyzn. Dodatkowo, cz\u0119\u015bciowo pod wp\u0142ywem historycznego panowania Brytyjczyk\u00f3w, noszone s\u0105 spodnie i koszule w stylu zachodnim. == Z czego si\u0119 sk\u0142ada codzienny ubi\u00f3r? == * Sari (Hindi, Gujarati i Marathi - \"sari\", w Kannada - \"seere\", Telugu \u2013 \"cheera\", a w Tamil jako \"podavai\") - jedwabny lub bawe\u0142niany materia\u0142, d\u0142ugo\u015bci 5-10 metr\u00f3w, w zale\u017cno\u015bci od stylu drapowania. G\u0142owa sari - \"pallu\" - d\u0142ugo\u015bci ok. 70-80 cm, cz\u0119sto zdobiona kwiatow\u0105 ornamentyk\u0105. Najpopularniejszym stylem drapowania jest \"nivi style\". Sari nosi si\u0119 wraz z","start_idx":207,"end_idx":211}
{"id":"mrc_4483","question":"na jakich kortach olimpiada?","answer":"Zawody by\u0142y rozgrywane na twardych kortach Ariake Tennis Park.","context":"na letnich igrzyskach olimpijskich (nie licz\u0105c dw\u00f3ch edycji, podczas kt\u00f3rych by\u0142 rozgrywany demonstracyjnie) i dziewi\u0105ty od 1988 roku, kiedy to zosta\u0142 oficjalnie przywr\u00f3cony do igrzysk olimpijskich. Mikst powr\u00f3ci\u0142 do zmaga\u0144 olimpijskich w 2012 roku. Zawody by\u0142y rozgrywane na twardych kortach Ariake Tennis Park. Do turnieju wykorzystane by\u0142o dwana\u015bcie kort\u00f3w, w tym Kort Centralny (10 tys. miejsc) i Kort 1. (5 tys. miejsc). Osiem kort\u00f3w s\u0142u\u017cy\u0142o do rozgrzewek i trening\u00f3w. === System rozgrywania mecz\u00f3w === Wszystkie mecze tenisowe rozgrywane podczas igrzysk trwa\u0142y dop\u00f3ki jedna ze stron nie wygra\u0142a dw\u00f3ch set\u00f3w, a tie-breaki mo\u017cliwe by\u0142y we wszystkich setach. W przypadku zawod\u00f3w deblowych i mikstowych uczestnicy ko\u0144czyli spotkanie super tie-breakiem (do 10 wygranych punkt\u00f3w) wtedy, gdy \u017cadnej ze stron nie uda\u0142o si\u0119 uzyska\u0107","start_idx":250,"end_idx":312}
{"id":"mrc_4484","question":"dzi\u0119ki czemu nartnik utrzymuje si\u0119 na wodzie?","answer":"Jego stopy \u201ezag\u0142\u0119biaj\u0105\u201d si\u0119 w wod\u0119, nie przebijaj\u0105c jej, poniewa\u017c s\u0105 pokryte mikroskopijnymi w\u0142oskami z rowkami, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi gromadzi si\u0119 powietrze.","context":"(wierzcho\u0142ku). Pierwszy cz\u0142on st\u00f3p trzeciej pary odn\u00f3\u017cy jest trzykrotnie d\u0142u\u017cszy od drugiego. Przy pomocy drugiej i trzeciej pary odn\u00f3\u017cy nartnik utrzymuje si\u0119 na powierzchni zbiornika. Jego stopy \u201ezag\u0142\u0119biaj\u0105\u201d si\u0119 w wod\u0119, nie przebijaj\u0105c jej, poniewa\u017c s\u0105 pokryte mikroskopijnymi w\u0142oskami z rowkami, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi gromadzi si\u0119 powietrze. Do lokomocji nartnik u\u017cywa g\u0142\u00f3wnie odn\u00f3\u017cy \u015brodkowych, kt\u00f3re niczym wios\u0142a przesuwaj\u0105 go o kilkadziesi\u0105t centymetr\u00f3w za ka\u017cdym uderzeniem. G\u0119ste w\u0142oski na dolnej cz\u0119\u015bci odw\u0142oka, dzi\u0119ki gromadzonym mi\u0119dzy nimi p\u0119cherzykom, s\u0142u\u017c\u0105 mu za poduszk\u0119 powietrzn\u0105. Przednia para odn\u00f3\u017cy r\u00f3\u017cni si\u0119 od dw\u00f3ch pozosta\u0142ych. Jest grubsza i zaopatrzona w haczykowate pazury. S\u0142u\u017cy do chwytania ofiary. Prawie ca\u0142e jego cia\u0142o jest ciemne, z wyj\u0105tkiem \u017c\u00f3\u0142tawobrunatnych ud przednich odn\u00f3\u017cy oraz spodu czu\u0142k\u00f3w. W wierzcho\u0142kowej po\u0142owie przednie ud znajduj\u0105","start_idx":185,"end_idx":336}
{"id":"mrc_4485","question":"jaki post w popielec?","answer":"post \u015bcis\u0142y (mi\u0119dzy 18. a 60. rokiem \u017cycia), czyli ograniczenie liczby posi\u0142k\u00f3w do dw\u00f3ch lekkich i jednego do syta w ci\u0105gu dnia.","context":"Popielec, \u015aroda Popielcowa (staropolska nazwa: Wst\u0119pna \u015aroda) \u2212 w kalendarzu katolickim pierwszy dzie\u0144 wielkiego postu, przypadaj\u0105cy 46 dni (40-dniowy okres postu po wy\u0142\u0105czeniu niedziel) przed Wielkanoc\u0105, czyli mi\u0119dzy 4 lutego a 10 marca. Jest to dzie\u0144 pokuty \u2212 obowi\u0105zuje wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015b\u0107 od pokarm\u00f3w mi\u0119snych (od 14. roku \u017cycia) i post \u015bcis\u0142y (mi\u0119dzy 18. a 60. rokiem \u017cycia), czyli ograniczenie liczby posi\u0142k\u00f3w do dw\u00f3ch lekkich i jednego do syta w ci\u0105gu dnia. Wierni nie s\u0105 zobowi\u0105zani do uczestniczenia w tym dniu we mszy \u015bwi\u0119tej. == Rys historyczny == W pierwszych wiekach chrze\u015bcija\u0144stwa poszczono przez okres 40 godzin w Wielki Pi\u0105tek i Wielk\u0105 Sobot\u0119. Post trwaj\u0105cy przez 40 dni poprzedzaj\u0105cych \u015bwi\u0119to Zmartwychwstania prawdopodobnie rozpowszechni\u0142 si\u0119 w pierwszej po\u0142owie IV wieku. Zgodnie z kanonem","start_idx":333,"end_idx":461}
{"id":"mrc_4486","question":"na jakim obszarze le\u017cy wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w europy po\u0142udniowej?","answer":"na powierzchni 1,3 mln km\u00b2","context":"alpejski. == Pa\u0144stwa == Wed\u0142ug klasyfikacji ONZ w Europie Po\u0142udniowej s\u0105 to nast\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, w kt\u00f3rych mieszka ponad 153 mln mieszka\u0144c\u00f3w na powierzchni 1,3 mln km\u00b2: Klasyfikacja ONZ nie obejmuje cz\u0119\u015bci wybitnie po\u0142udniowo-europejskie jak np. cz\u0119\u015b\u0107 Francji w szczeg\u00f3lno\u015bci \u2013 Oksytani\u0119 i Korsyk\u0119 (francusk\u0105 wysp\u0119 na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym) oraz wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Ba\u0142kan\u00f3w np. , i Kosowo. Dodatkowo, do Europy Po\u0142udniowej zaliczany jest i (np. przez \u015awiatow\u0105 Organizacj\u0119 Turystyki (UNWTO)), cho\u0107 Cypr geograficznie le\u017cy w Azji Zachodniej oraz tylko Tracja, ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 Turcji le\u017cy w Europie. Rzadziej do Europy Po\u0142udniowej zaliczane s\u0105 pa\u0144stwa Kaukazu: , , (le\u017c\u0105ce generalnie w zachodniej Azji, gdzie fragmenty le\u017c\u0105 w Europie). == Miasta == Spo\u015br\u00f3d 10 najwi\u0119kszych zespo\u0142\u00f3w miejskich Unii Europejskiej, sze\u015b\u0107 znajduje si\u0119 w Europie","start_idx":141,"end_idx":167}
{"id":"mrc_4487","question":"kt\u00f3ry model barw jest stosowany do wyznaczania r\u00f3\u017cnicy barw?","answer":"CIELab","context":"opisu barwy i stanowi podstaw\u0119 wsp\u00f3\u0142czesnych system\u00f3w zarz\u0105dzania barw\u0105. R\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy dwiema barwami w przestrzeni CIELab ma posta\u0107: : \\Delta E=\\sqrt{(\\Delta L)^2+(\\Delta a)^2+(\\Delta b)^2} i jest zwyk\u0142\u0105 odleg\u0142o\u015bci\u0105 euklidesow\u0105 pomi\u0119dzy dwoma punktami w przestrzeni tr\u00f3jwymiarowej. Mo\u017cna przyj\u0105\u0107, \u017ce standardowy obserwator zauwa\u017ca r\u00f3\u017cnic\u0119 barw nast\u0119puj\u0105co: * 0 < \u0394E < 1 \u2013 nie zauwa\u017ca r\u00f3\u017cnicy, * 1 < \u0394E < 2 \u2013 zauwa\u017ca r\u00f3\u017cnic\u0119 jedynie do\u015bwiadczony obserwator, * 2 < \u0394E < 3,5 \u2013 zauwa\u017ca r\u00f3\u017cnic\u0119 r\u00f3wnie\u017c niedo\u015bwiadczony obserwator, * 3,5 < \u0394E < 5 \u2013 zauwa\u017ca wyra\u017an\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0119 barw, * 5 < \u0394E \u2013 obserwator odnosi wra\u017cenie dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych barw. Powy\u017csze dane s\u0105 danymi statystycznymi, sprawdzonymi do\u015bwiadczalnie. Ze wzgl\u0119du na faktyczn\u0105 nier\u00f3wnomierno\u015b\u0107 przestrzeni CIELab, zalecan\u0105 ostatnio przez ISO, jest \u0394E2000.","start_idx":119,"end_idx":125}
{"id":"mrc_4488","question":"jak\u0105 rol\u0119 odegra\u0142 lech wa\u0142\u0119sa podczas strajku w stoczni gda\u0144skiej?","answer":"bra\u0142 udzia\u0142 w organizowaniu strajku w Stoczni Gda\u0144skiej","context":"odnios\u0142a sukcesu. W listopadzie 1986 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 jawn\u0105 Tymczasow\u0105 Rad\u0119 NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a w pa\u017adzierniku 1987 stan\u0105\u0142 na czele nowo utworzonej, p\u00f3\u0142legalnej Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. === Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 === W 1988 bra\u0142 udzia\u0142 w organizowaniu strajku w Stoczni Gda\u0144skiej, kt\u00f3ry doprowadzi\u0142 do rozm\u00f3w robotnik\u00f3w z rz\u0105dem. Wa\u0142\u0119sa by\u0142 wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rc\u0105 porozumie\u0144 Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u, czyli nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 tzw. spo\u0142ecznej cz\u0119\u015bci uczestnik\u00f3w tych rozm\u00f3w i oficjalnie jej g\u0142\u00f3wnym koordynatorem. 31 sierpnia 1988 podczas spotkania z genera\u0142em Czes\u0142awem Kiszczakiem osi\u0105gn\u0105\u0142 porozumienie w sprawie rozpocz\u0119cia obrad rz\u0105du z opozycj\u0105 w zamian za wygaszenie zorganizowanej przez \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d fali strajk\u00f3w. By\u0142 te\u017c wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielem utworzonego w grudniu 1988 Komitetu Obywatelskiego przy Przewodnicz\u0105cym NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. Rozmowy Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u trwa\u0142y od 6 lutego do 5 kwietnia 1989, w ich","start_idx":236,"end_idx":291}
{"id":"mrc_4489","question":"co oznacza imi\u0119 sebastian?","answer":"\"czcigodny\", \"dostojny\", \"wysoko postawiony\", \"m\u0105dry\".","context":"Sebastian \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia greckiego \"Sebastos\". Wywodzi si\u0119 od s\u0142owa oznaczaj\u0105cego \"czcigodny\", \"dostojny\", \"wysoko postawiony\", \"m\u0105dry\". Odpowiada \u0142aci\u0144skiemu \"Augustus\". Chrze\u015bcija\u0144skim patronem tego imienia jest \u015bw. Sebastian, m\u0119czennik rzymski. Forma \u017ce\u0144ska: Sebastiana. Sebastian imieniny obchodzi 20 stycznia, 30 stycznia, 8 lutego, 10 wrze\u015bnia, 16 wrze\u015bnia, 16 grudnia i 31 grudnia. == Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Sebastian == * Jan Sebastian Bach \u2013 kompozytor * J\u00f3zef Sebastian Pelczar \u2013 biskup i \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego * Juan Sebasti\u00e1n Elcano \u2013 \u017ceglarz i odkrywca baskijski * Juan Sebasti\u00e1n Ver\u00f3n \u2013 argenty\u0144ski pi\u0142karz * Sebastian I Aviz * Sebastian Enrique Alvarez \u2013 polsko-niemiecki raper * Sebastian Boenisch \u2013 polski pi\u0142karz * Sebastian Brunner \u2013 austriacki pisarz i teolog katolicki * Sebastian Chmara \u2013 polski","start_idx":93,"end_idx":147}
{"id":"mrc_4490","question":"ile obraz\u00f3w rembrandta jest w polsce?","answer":"trzy","context":"akwaforta, 38,5 \u00d7 44,8 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie === Obrazy === W Polsce znajduj\u0105 si\u0119 trzy obrazy Rembrandta. Jeden z nich (\"Krajobraz z mi\u0142osiernym Samarytaninem\"), przechowywany jest w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, a dwa pozosta\u0142e na Zamku Kr\u00f3lewskim w Warszawie (s\u0105 to: \"Uczony przy pulpicie\", znany te\u017c jako \"Ojciec \u017cydowskiej narzeczonej\" i \"Dziewczyna w ramie obrazu\", tak\u017ce: \"\u017bydowska narzeczona\" \u2013 nie myli\u0107 z innym obrazem o tym tytule z Rijksmuseum; oba powsta\u0142y w 1641 roku). O ile kwestia autorstwa \"Pejza\u017cu z mi\u0142osiernym Samarytaninem\" nie podlega\u0142a w\u0105tpliwo\u015bci, o tyle w przypadku dw\u00f3ch pozosta\u0142ych dzie\u0142 dopiero w 2006 roku oficjalnie potwierdzono, \u017ce namalowa\u0142 je Rembrandt. Obrazy te, zakupione przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego, trafi\u0142y p\u00f3\u017aniej w r\u0119ce rodziny Lanckoro\u0144skich, a nast\u0119pnie","start_idx":92,"end_idx":96}
{"id":"mrc_4491","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 w zdaniu pe\u0142ni rzeczownik?","answer":"Rzeczownik w j\u0119zyku polskim pe\u0142ni funkcj\u0119 g\u0142\u00f3wnie podmiotu w zdaniu; mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 dope\u0142nienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika.","context":"Rzeczownik \u2013 samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne. Rzeczownik w j\u0119zyku polskim pe\u0142ni funkcj\u0119 g\u0142\u00f3wnie podmiotu w zdaniu; mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 dope\u0142nienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika. Mo\u017ce odmienia\u0107 si\u0119 przez liczby i przypadki, wyst\u0119puje w rodzajach. Odmian\u0119 rzeczownik\u00f3w przez przypadki okre\u015bla si\u0119 mianem deklinacji. Istnieje tak\u017ce grupa rzeczownik\u00f3w ca\u0142kowicie nieodmiennych (np. \"atelier, kiwi, bikini, taxi, kakadu, kamikaze\" itp.). Rzeczownik tworzy zwi\u0105zki sk\u0142adniowe i semantyczne z rzeczownikami (zaimkami rzeczownymi), przymiotnikami (zaimkami przymiotnymi), liczebnikami (zaimkami liczebnymi) i czasownikami lub (rzadko) przys\u0142\u00f3wkami (zaimkami przys\u0142\u00f3wkowymi). W wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w istnieje jaki\u015b system klasyfikacji rzeczownik\u00f3w. Systemy te to zwykle system rodzaj\u00f3w (niewielka zamkni\u0119ta liczba kategorii maj\u0105ca du\u017cy wp\u0142yw na inne konstrukcje j\u0119zyka) lub","start_idx":170,"end_idx":314}
{"id":"mrc_4492","question":"kogo uratowa\u0142 ksi\u0105dz robak?","answer":"Hrabiego","context":"do walki wskutek odniesionych ran, wst\u0105pi\u0142 do zakonu bernardyn\u00f3w pod imieniem Robak i zosta\u0142 tajnym emisariuszem Napoleona. Z zadaniem wszcz\u0119cia powstania na Litwie przedosta\u0142 si\u0119 przez granic\u0119 i rozpocz\u0105\u0142 agitacj\u0119 w\u015br\u00f3d szlachty i ch\u0142op\u00f3w. Uratowa\u0142 dwa razy Hrabiego (pierwszy raz, zabijaj\u0105c nied\u017awiedzia, drugi os\u0142aniaj\u0105c go w\u0142asnym cia\u0142em przed kul\u0105). Posta\u0107 Jacka Soplicy powszechnie uwa\u017cana jest za wyraz zmiany sposobu my\u015blenia u polskich poet\u00f3w doby romantyzmu. Soplica jest pierwszym w historii polskiej literatury bohaterem narodowym, kt\u00f3ry odwo\u0142uje si\u0119 nie tylko do szlachty, ale tak\u017ce do ch\u0142opstwa. Wedle badaczy tw\u00f3rczo\u015bci Mickiewicza posta\u0107 Jacka Soplicy sta\u0142a si\u0119 odzwierciedleniem pogl\u0105d\u00f3w autora o upadku powstania listopadowego, kt\u00f3re wed\u0142ug Mickiewicza zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105, gdy\u017c obj\u0119\u0142o jedynie mo\u017cnych, a nie ca\u0142y nar\u00f3d. == W filmie == W","start_idx":259,"end_idx":267}
{"id":"mrc_4493","question":"gdzie produkowano rakiety v2?","answer":"Cz\u0119\u015b\u0107 produkcji przeniesiona zosta\u0142a do ogromnej podziemnej fabryki w Nordhausen w g\u00f3rach Harz, funkcjonuj\u0105cej pod kryptonimem \"Dora\" (filia obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie).","context":"(rakieta V-2 zosta\u0142a u\u017cyta przez Niemc\u00f3w dopiero po l\u0105dowaniu aliant\u00f3w w Normandii 6 czerwca 1944). Nalot u\u015bwiadomi\u0142 Niemcom, \u017ce o\u015brodek w Peenem\u00fcnde znajduje si\u0119 w zasi\u0119gu alianckiego lotnictwa bombowego i \u017ce aliantom znana jest jego rola. Zmusi\u0142o to Niemc\u00f3w do rozproszenia produkcji pocisk\u00f3w V-2 po terenie Rzeszy oraz do przeniesienia pr\u00f3b poligonowych rakiety w bezpieczniejszy rejon. Cz\u0119\u015b\u0107 produkcji przeniesiona zosta\u0142a do ogromnej podziemnej fabryki w Nordhausen w g\u00f3rach Harz, funkcjonuj\u0105cej pod kryptonimem \"Dora\" (filia obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie). Zar\u00f3wno \u017ceby zbudowa\u0107 system tuneli w tej fabryce, jak i zbudowa\u0107 rakiety V-2 w ogromnej ilo\u015bci Niemcy wykorzystali do tego robotnik\u00f3w przymusowych pochodz\u0105cych g\u0142\u00f3wnie z oboz\u00f3w koncentracyjnych. Do tego celu Niemcy zatrudnili 60 tys. wi\u0119\u017ani\u00f3w, z kt\u00f3rych wielu zmar\u0142o z powodu g\u0142odu,","start_idx":390,"end_idx":571}
{"id":"mrc_4494","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 frytki?","answer":"Tradycyjnie, w kraju pochodzenia \u2013 Belgii","context":"Frytki (fr. \"pommes de terre frites\", czyli ziemniaki sma\u017cone) \u2013 pokrojone w kszta\u0142t s\u0142upk\u00f3w i sma\u017cone w g\u0142\u0119bokim t\u0142uszczu ziemniaki albo inne warzywa, kt\u00f3re s\u0105 rzadziej stosowane (np. marchewki lub buraki). Podawane jako samodzielny posi\u0142ek typu \"fast food\" lub jako dodatek do potraw pieczonych lub sma\u017conych, np. ryb. Tradycyjnie, w kraju pochodzenia \u2013 Belgii, stosowano do sma\u017cenia \u0142\u00f3j wo\u0142owy. Pod wzgl\u0119dem dietetycznym frytki s\u0105 potraw\u0105 ci\u0119\u017ckostrawn\u0105. Zawieraj\u0105 du\u017co t\u0142uszczu, kt\u00f3ry poddany zosta\u0142 wysokiej temperaturze sma\u017cenia. Innym sposobem przygotowania frytek jest pieczenie. == Przyrz\u0105dzenie == Obrane, wyp\u0142ukane i dok\u0142adnie osuszone ziemniaki, odpowiednio pokrojone (\u201epaille\u201d \u2013 s\u0142omka, \u201eallumettes\u201d \u2013 grubo\u015b\u0107 zapa\u0142ki, \u201echips\u201d \u2013 plasterki, \u201ePont-Neuf\u201d \u2013 s\u0142upki o szeroko\u015bci 1 cm itp.) sma\u017cy si\u0119 najpierw w 170\u2013175 \u00b0C ok. 3 minut, a","start_idx":321,"end_idx":362}
{"id":"mrc_4495","question":"jakie s\u0105 inne jednostki si\u0142y?","answer":"W uk\u0142adzie CGS jednostk\u0105 si\u0142y jest dyna. W uk\u0142adzie ci\u0119\u017carowym jednostk\u0105 si\u0142y jest kilogram-si\u0142a [kgf] (lub [kG], inaczej kilopond [kp]).","context":"Si\u0142a \u2013 wektorowa wielko\u015b\u0107 fizyczna b\u0119d\u0105ca miar\u0105 oddzia\u0142ywa\u0144 fizycznych mi\u0119dzy cia\u0142ami. Jednostk\u0105 miary si\u0142y w uk\u0142adzie SI jest niuton [N]. Nazwa tej jednostki pochodzi od nazwiska angielskiego fizyka Isaaca Newtona. W uk\u0142adzie CGS jednostk\u0105 si\u0142y jest dyna. W uk\u0142adzie ci\u0119\u017carowym jednostk\u0105 si\u0142y jest kilogram-si\u0142a [kgf] (lub [kG], inaczej kilopond [kp]). Si\u0142a ma warto\u015b\u0107 1 N, je\u017celi nadaje cia\u0142u o masie 1 kg przyspieszenie 1 m/s\u00b2. == Definicja == Je\u017celi cia\u0142o zmienia sw\u00f3j p\u0119d z up\u0142ywem czasu, to jest to skutkiem dzia\u0142ania niezr\u00f3wnowa\u017conej si\u0142y. Newton zdefiniowa\u0142 si\u0142\u0119 jako pochodn\u0105 zmian p\u0119du cia\u0142a wzgl\u0119dem czasu, czyli chwilow\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 zmian p\u0119du \\vec p cia\u0142a, na kt\u00f3re si\u0142a dzia\u0142a :: \\vec F = \\frac{d \\vec p}{d t}. Dzia\u0142aj\u0105ca si\u0142a mo\u017ce powodowa\u0107 ruch cia\u0142a jako","start_idx":216,"end_idx":353}
{"id":"mrc_4496","question":"ile ludzi zgin\u0119\u0142o w 2 wojnie \u015bwiatowej?","answer":"ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda).","context":"II wojna \u015bwiatowa zebra\u0142a najobfitsze \u017cniwo \u017cycia ludzkiego w historii \u015bwiata. W ci\u0105gu 6 lat wojny zgin\u0119\u0142o ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda). Poni\u017csze tabele przedstawiaj\u0105 straty ludzkie poniesione przez poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa. Liczba ofiar \u015bmiertelnych jest szacunkowa i waha si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3d\u0142a, pomi\u0119dzy 50 milionami a ponad 80 milionami ofiar. Wy\u017csza warto\u015b\u0107 \u2013 80 milion\u00f3w ofiar \u015bmiertelnych zawiera tak\u017ce zmar\u0142ych w wyniku chor\u00f3b i g\u0142odu zwi\u0105zanych z konfliktem zbrojnym. Ca\u0142kowita liczba zabitych cywil\u00f3w wynios\u0142a oko\u0142o 50\u201355 milion\u00f3w ludzi, z czego 19\u201328 milion\u00f3w zmar\u0142o w wyniku g\u0142odu i chor\u00f3b. Ca\u0142kowita liczba ofiar militarnych wynosi\u0142a 21\u201325 milion\u00f3w, w tym oko\u0142o 5 milion\u00f3w zmar\u0142ych w niewoli je\u0144c\u00f3w wojennych. Ostatnie badania naukowe","start_idx":107,"end_idx":211}
{"id":"mrc_4497","question":"co okre\u015bla rzeczownik?","answer":"samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne.","context":"Rzeczownik \u2013 samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne. Rzeczownik w j\u0119zyku polskim pe\u0142ni funkcj\u0119 g\u0142\u00f3wnie podmiotu w zdaniu; mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 dope\u0142nienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika. Mo\u017ce odmienia\u0107 si\u0119 przez liczby i przypadki, wyst\u0119puje w rodzajach. Odmian\u0119 rzeczownik\u00f3w przez przypadki okre\u015bla si\u0119 mianem deklinacji. Istnieje tak\u017ce grupa rzeczownik\u00f3w ca\u0142kowicie nieodmiennych (np. \"atelier, kiwi, bikini, taxi, kakadu, kamikaze\" itp.). Rzeczownik tworzy zwi\u0105zki sk\u0142adniowe i semantyczne z rzeczownikami (zaimkami rzeczownymi), przymiotnikami (zaimkami przymiotnymi), liczebnikami (zaimkami liczebnymi) i czasownikami lub (rzadko) przys\u0142\u00f3wkami (zaimkami przys\u0142\u00f3wkowymi). W wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w istnieje jaki\u015b system klasyfikacji rzeczownik\u00f3w. Systemy te to zwykle system rodzaj\u00f3w (niewielka zamkni\u0119ta liczba kategorii maj\u0105ca du\u017cy wp\u0142yw na inne konstrukcje j\u0119zyka) lub","start_idx":13,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4498","question":"kim by\u0142 franciszek kleeberg?","answer":"genera\u0142 brygady Wojska Polskiego.","context":"Franciszek Kleeberg (ur. 1 lutego 1888 w Tarnopolu, zm. 5 kwietnia 1941 w Weisser Hirsch w Dre\u017anie) \u2013 genera\u0142 brygady Wojska Polskiego. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w rodzinie Emiliana, powsta\u0144ca styczniowego, i J\u00f3zefiny Kusch\u00e9e (Cousch\u00e9e). By\u0142 starszym bratem Juliusza, genera\u0142a brygady Wojska Polskiego. Wed\u0142ug tradycji rodzinnej Kleebergowie wywodzili si\u0119 od szwedzkiego \u017co\u0142nierza, kt\u00f3ry przyby\u0142 do Polski z wrog\u0105 armi\u0105 w XVII wieku, dosta\u0142 si\u0119 do niewoli, spolszczy\u0142 si\u0119 i w ko\u0144cu zosta\u0142 za\u0142o\u017cycielem rodu rycerskiego. Ojciec genera\u0142a by\u0142 d\u0142ugoletnim oficerem c. i k. 11 pu\u0142ku dragon\u00f3w w Stockerau, w kt\u00f3rym po awansie na podpu\u0142kownika (1 maja 1901) obj\u0105\u0142 komend\u0119 nad II dywizjonem. P\u00f3\u017aniej pe\u0142ni\u0142 s\u0142u\u017cb\u0119 w Komendzie Placu Wiede\u0144. W 1908 r. zosta\u0142 spensjonowany. Po uko\u0144czeniu szko\u0142y realnej w","start_idx":102,"end_idx":135}
{"id":"mrc_4499","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142 barbakan w krakowie?","answer":"Zadaniem barbakanu by\u0142o poprzedzanie wej\u015bcia do miasta czy zamku, utrudniaj\u0105c w ten spos\u00f3b pokonanie umocnie\u0144 tego wej\u015bcia (np. bramy).","context":"Barbakan \u2013 element \u015bredniowiecznego budownictwa obronnego, wa\u017cny sk\u0142adnik fortyfikacji miejskich, zazwyczaj w formie okr\u0105g\u0142ej, murowanej budowli wysuni\u0119tej przed lini\u0119 mur\u00f3w obronnych i po\u0142\u0105czonej z bram\u0105 miejsk\u0105 za po\u015brednictwem os\u0142oni\u0119tego przej\u015bcia. Barbakan sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z os\u0142oni\u0119tego przej\u015bcia (tzw. szyi), kt\u00f3ra \u0142\u0105czy\u0142a mur obronny np. z: baszt\u0105, wie\u017c\u0105, bastej\u0105, rondlem, tarasem, bastionem lub rawelinem. Barbakan rozpowszechni\u0142 si\u0119 w \u015bredniowieczu i w r\u00f3\u017cnych formach przetrwa\u0142 do po\u0142owy XVIII wieku. Jego rozwini\u0119ciem by\u0142 stosowany od XVI wieku rawelin. Najstarszy zachowany barbakan w Europie pochodzi z pierwszej po\u0142owy XIII wieku i znajduje si\u0119 w Carcassonne we Francji. Zadaniem barbakanu by\u0142o poprzedzanie wej\u015bcia do miasta czy zamku, utrudniaj\u0105c w ten spos\u00f3b pokonanie umocnie\u0144 tego wej\u015bcia (np. bramy). Dawa\u0142 te\u017c, podobnie jak wysuni\u0119te przed lico mur\u00f3w obronnych","start_idx":682,"end_idx":817}
{"id":"mrc_4500","question":"kto stworzy\u0142 dinozaury?","answer":"angielski paleontolog Richard Owen stworzy\u0142 termin \u201edinozaury\u201d.","context":"odkrycie w 1825. Badania \u201ewielkich, skamienia\u0142ych jaszczur\u00f3w\u201d szybko sta\u0142y si\u0119 obiektem wielkiego zainteresowania naukowc\u00f3w europejskich i ameryka\u0144skich. W 1842 angielski paleontolog Richard Owen stworzy\u0142 termin \u201edinozaury\u201d. Stwierdzi\u0142, \u017ce znalezione dot\u0105d szcz\u0105tki iguanodonta, megalozaura i hyleozaura dziel\u0105 liczne wyr\u00f3\u017cniaj\u0105ce si\u0119 cechy, dlatego te\u017c zdecydowa\u0142 si\u0119 po\u0142\u0105czy\u0107 je w odr\u0119bny takson. Za wsparciem ksi\u0119cia Alberta, m\u0119\u017ca kr\u00f3lowej Wiktorii, Owen za\u0142o\u017cy\u0142 Muzeum Historii Naturalnej w Londynie w South Kensington w Londynie, by wystawia\u0107 narodow\u0105 kolekcj\u0119 dinozaurzych skamielin, jak te\u017c prowadzi\u0107 inne wystawy geologiczne i biologiczne. \u201eMani\u0119\u201d dinozaur\u00f3w obrazuje za\u017carta rywalizacja pomi\u0119dzy Edwardem Drinkerem Cope\u2019em i Othnielem Charlesem Marshem. Obaj paleontolodzy starali si\u0119 by\u0107 pierwszymi, kt\u00f3rzy znajd\u0105 nowe dinozaury. Ich zmagania sta\u0142y si\u0119 znane jako wojny o ko\u015bci. Konflikt prawdopodobnie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119, gdy Marsh","start_idx":161,"end_idx":224}
{"id":"mrc_4501","question":"kiedy wprowadzono 500+?","answer":"1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":43,"end_idx":58}
{"id":"mrc_4502","question":"w jakich serialach gra\u0142a danuta stenka?","answer":"\"Bo\u017ca podszewka\", \"Pogoda na pi\u0105tek\", \"Lekarze\" i \"Nieobecni\".","context":"Danuta Maria Stenka-Grzelak (ur. 10 pa\u017adziernika 1961 w Sierakowicach) \u2013 polska aktorka teatralna, filmowa, radiowa i dubbingowa. Jako aktorka debiutowa\u0142a w 1984 na scenie Teatru Wsp\u00f3\u0142czesnego w Szczecinie, nast\u0119pnie gra\u0142a r\u00f3wnie\u017c w Teatrze Nowym w Poznaniu oraz warszawskich teatrach: Dramatycznym, Rozmaito\u015bci i Narodowym. Od 1988 wyst\u0119puje w Teatrze Telewizji. Na ekranie zadebiutowa\u0142a rol\u0105 El\u017cbiety w filmie telewizyjnym \"Rozmowy o mi\u0142o\u015bci\" (1990). Do najwa\u017cniejszych r\u00f3l w jej karierze aktorskiej nale\u017c\u0105 wyst\u0119py w filmach: \"Cudze szcz\u0119\u015bcie\", \"Chopin. Pragnienie mi\u0142o\u015bci\", \"Nigdy w \u017cyciu!\", \"Katy\u0144\", \"Idealny facet dla mojej dziewczyny\", \"Uwik\u0142anie\" i \"Nad \u017cycie\" oraz w serialach telewizyjnych: \"Bo\u017ca podszewka\", \"Pogoda na pi\u0105tek\", \"Lekarze\" i \"Nieobecni\". Z dubbingu zosta\u0142a zapami\u0119tana jako Bia\u0142a Czarownica z serii film\u00f3w animowanych \"Opowie\u015bci z Narnii\", Gertruda z \"Zapl\u0105tanych\" oraz","start_idx":700,"end_idx":762}
{"id":"mrc_4503","question":"w jakim celu powsta\u0142a armia krajowa?","answer":"Strategicznym, cho\u0107 niezrealizowanym celem AK by\u0142o przeprowadzenie powstania powszechnego w okupowanej Polsce, w ostatniej fazie II wojny \u015bwiatowej.","context":"Armia Krajowa (AK) lub Si\u0142y Zbrojne w Kraju, kryptonim \u201ePZP\u201d (Polski Zwi\u0105zek Powsta\u0144czy) \u2013 zakonspirowane si\u0142y zbrojne Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego w latach II wojny \u015bwiatowej, powsta\u0142e z przemianowania Zwi\u0105zku Walki Zbrojnej (powsta\u0142ego w listopadzie 1939) rozkazem Naczelnego Wodza genera\u0142a broni W\u0142adys\u0142awa Sikorskiego z 14 lutego 1942 r. Dzia\u0142a\u0142a na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, okupowanej przez Niemcy i ZSRR (po wkroczeniu Armii Czerwonej na terytorium pa\u0144stwa polskiego 4 stycznia 1944 r.). Si\u0142y Zbrojne w Kraju by\u0142y integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Polskich Si\u0142 Zbrojnych, podporz\u0105dkowan\u0105 Naczelnemu Wodzowi. Najwi\u0119ksz\u0105 operacj\u0105 militarn\u0105 Armii Krajowej by\u0142a akcji \u201eBurza\" i w jej ramach powstanie warszawskie. Strategicznym, cho\u0107 niezrealizowanym celem AK by\u0142o przeprowadzenie powstania powszechnego w okupowanej Polsce, w ostatniej fazie II wojny \u015bwiatowej. == Rodow\u00f3d == Inicjatywa stworzenia centralnego","start_idx":715,"end_idx":863}
{"id":"mrc_4504","question":"kto gra\u0142 wo\u0142odyjowskiego?","answer":"Tadeusz \u0141omnicki (\"Pan Wo\u0142odyjowski\", serial \"Przygody pana Micha\u0142a\", \"Potop\") * Zbigniew Zamachowski (\"Ogniem i mieczem\", serial \"Ogniem i mieczem\") * Stefan Jaracz (\"Obrona Cz\u0119stochowy\") * Piotr Starkowski (\"Potop (film 1915)\")","context":"posta\u0107 Wo\u0142odyjowskiego kreowali: * Tadeusz \u0141omnicki (\"Pan Wo\u0142odyjowski\", serial \"Przygody pana Micha\u0142a\", \"Potop\") * Zbigniew Zamachowski (\"Ogniem i mieczem\", serial \"Ogniem i mieczem\") * Stefan Jaracz (\"Obrona Cz\u0119stochowy\") * Piotr Starkowski (\"Potop (film 1915)\") Micha\u0142 Wo\u0142odyjowski jest te\u017c g\u0142\u00f3wn\u0105 postaci\u0105 wiersza i piosenki Jacka Kaczmarskiego \"Pan Wo\u0142odyjowski\", w kt\u00f3rej ka\u017cda zwrotka ko\u0144czy si\u0119 s\u0142ynnym powiedzeniem Wo\u0142odyjowskiego \u201eNic to\u201d. Opowiada o nim r\u00f3wnie\u017c \"Pie\u015b\u0144 o ma\u0142ym rycerzu\" Jerzego Lutowskiego, do kt\u00f3rej muzyk\u0119 skomponowa\u0142 Wojciech Kilar. W serialu Przygody pana Micha\u0142a wykonywa\u0142 j\u0105 Leszek Herdegen. == Upami\u0119tnienie == Posta\u0107 Wo\u0142odyjowskiego zosta\u0142a upami\u0119tniona turniejem szermierczym O Szabl\u0119 Wo\u0142odyjowskiego, rozgrywanym od 1955 do dzi\u015b w Warszawie. Jego nazwiskiem nazwano tak\u017ce ulice w wielu polskich miastach, m.in. w Warszawie (na S\u0142u\u017cewie) i Krakowie (osiedle Lesisko).","start_idx":35,"end_idx":264}
{"id":"mrc_4505","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 pierwszy film d\u017awi\u0119kowy?","answer":"1927","context":"\u015apiewak jazzbandu (org. \"The Jazz Singer\") \u2013 ameryka\u0144ski film muzyczny w re\u017cyserii Alana Croslanda, kt\u00f3rego premiera odby\u0142a si\u0119 6 pa\u017adziernika 1927 roku. Film powszechnie uwa\u017ca si\u0119 za pierwszy film d\u017awi\u0119kowy w historii kina. Rok wcze\u015bniej, w sierpniu 1926, odby\u0142a si\u0119 premiera filmu \"Don Juan\", gdzie ta\u015bm\u0119 filmow\u0105 ud\u017awi\u0119kowiono p\u0142ytami gramofonowymi z muzyk\u0105 lecz bez dialog\u00f3w. Metod\u0119 ud\u017awi\u0119kowienia ta\u015bmy filmowej opracowano i opatentowano w 1922 roku. Jednak ju\u017c wcze\u015bniej powstawa\u0142y pr\u00f3by \u0142\u0105czenia filmu z d\u017awi\u0119kiem, synchronizuj\u0105c obraz z d\u017awi\u0119kiem z p\u0142yt gramofonowych. Na przyk\u0142ad w roku 1914 zacz\u0119to wy\u015bwietla\u0107 \"Fotodram\u0119 stworzenia\", opracowan\u0105 przez Badaczy Pisma \u015awi\u0119tego. W\u0142a\u015bciwie \"\u015apiewak jazzbandu\" by\u0142 klasycznym filmem niemym (dialogi przedstawiano na tablicach z napisami) jednak na ud\u017awi\u0119kowionej ta\u015bmie filmowej opr\u00f3cz muzyki pojawiaj\u0105 si\u0119 obszerne wstawki \u015bpiewane","start_idx":143,"end_idx":147}
{"id":"mrc_4506","question":"jaki proces okre\u015bla si\u0119 mianem romanizacji?","answer":"proces polegaj\u0105cy na rozpowszechnianiu si\u0119 kultury rzymskiej i j\u0119zyka \u0142aci\u0144skiego na terenach podbitych przez Rzymian.","context":"Romanizacja \u2013 proces polegaj\u0105cy na rozpowszechnianiu si\u0119 kultury rzymskiej i j\u0119zyka \u0142aci\u0144skiego na terenach podbitych przez Rzymian. Proces ten wywar\u0142 dominuj\u0105cy wp\u0142yw na kszta\u0142t cywilizacji Zachodu. W okresie cesarstwa proces romanizacji nasili\u0142 si\u0119. Coraz wi\u0119cej lokalnych kultur zacz\u0119\u0142o identyfikowa\u0107 si\u0119 z kultur\u0105 rzymsk\u0105. Nie bez znaczenia by\u0142 te\u017c kult cesarza w pryncypacie oraz wsp\u00f3lna religia w dominacie, a tak\u017ce wsp\u00f3lny j\u0119zyk \u2013 \u0142acina. Istotne by\u0142o te\u017c nadanie w 212 roku obywatelstwa prawie wszystkim wolnym mieszka\u0144com cesarstwa na mocy edyktu Karakalli, co zosta\u0142o zapocz\u0105tkowane ju\u017c wcze\u015bniej. Rzymianie nigdy nie narzucali swej kultury si\u0142\u0105, zawsze by\u0142 to akt dobrowolny \u2013 za pewne wyj\u0105tki mo\u017cna tu uzna\u0107 prze\u015bladowania chrze\u015bcijan i \u017cyd\u00f3w. Romanizacji uleg\u0142a bardziej zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 imperium \u2013 zamieszkiwana w wi\u0119kszo\u015bci przez ludy","start_idx":14,"end_idx":132}
{"id":"mrc_4507","question":"jak inaczej nazywa si\u0119 mimoza?","answer":"czu\u0142ek","context":"Mimoza, czu\u0142ek (\"Mimosa\") \u2013 rodzaj tropikalnych ro\u015blin, rozpowszechniony w Ameryce Po\u0142udniowej oraz na wyspach Oceanu Spokojnego. == Biologia == Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 niezwyk\u0142\u0105 czu\u0142o\u015bci\u0105 na dotyk (tigmotropizm). W momencie dotyku ro\u015blina reaguje zamykaniem (sk\u0142adaniem) li\u015bci (ruchy sejsmonastyczne). Listki odcink\u00f3w drugiego rz\u0119du sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 do g\u00f3ry i stykaj\u0105 ze sob\u0105 g\u00f3rnymi powierzchniami, ca\u0142e odcinki zbli\u017caj\u0105 si\u0119 do siebie, a ogonek wiotczeje i zwisa, tak samo ro\u015blina reaguje na brak \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego (czyli w nocy). Mechanizm tego ruchu polega na zmianach turgoru w kom\u00f3rkach poduszeczek funkcjonuj\u0105cych jako tzw. staw przegubowy. Poduszeczki s\u0105 zlokalizowane u nasady li\u015bcia oraz u podstaw wszystkich odcink\u00f3w li\u015bcia i sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 ze zdrewnia\u0142ej, sztywnej osi osadzonej u podstawy tkanki mi\u0119kiszowej. Ruch tej osi silnie podra\u017cnia utwory czuciowe, znajduj\u0105ce si\u0119","start_idx":8,"end_idx":14}
{"id":"mrc_4508","question":"za co jest przyznawany order or\u0142a bia\u0142ego?","answer":"za znamienite zas\u0142ugi cywilne i wojskowe dla po\u017cytku Rzeczypospolitej Polskiej, po\u0142o\u017cone zar\u00f3wno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny.","context":"Order Or\u0142a Bia\u0142ego (OB) \u2013 najstarsze i najwy\u017csze odznaczenie pa\u0144stwowe Rzeczypospolitej Polskiej nadawane za znamienite zas\u0142ugi cywilne i wojskowe dla po\u017cytku Rzeczypospolitej Polskiej, po\u0142o\u017cone zar\u00f3wno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nie dzieli si\u0119 na klasy. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwy\u017cszym rang\u0105 przedstawicielom pa\u0144stw obcych. Order Or\u0142a Bia\u0142ego noszony jest na wst\u0119dze b\u0142\u0119kitnej przewieszonej przez lewe rami\u0119 do prawego boku. Gwiazd\u0119 Orderu, niegdy\u015b haftowan\u0105, nosi si\u0119 na lewej piersi. == Historia == === Lata 1705\u20131795 === Order Or\u0142a Bia\u0142ego ustanowi\u0142 kr\u00f3l August II Mocny 1 listopada 1705 na zamku w Tykocinie, ma\u0142ym mie\u015bcie na Podlasiu, po\u0142o\u017conym nad rzek\u0105 Narew, gdzie bywali kr\u00f3lowie, magnaci i ksi\u0105\u017c\u0119ta polscy. Otrzymywali go w czasie I Rzeczypospolitej g\u0142\u00f3wnie magnaci, kt\u00f3rzy wsparli kr\u00f3la","start_idx":106,"end_idx":241}
{"id":"mrc_4509","question":"kim jest bohater?","answer":"osoba, kt\u00f3ra odznaczy\u0142a si\u0119 niezwyk\u0142ymi czynami, m\u0119stwem, pomoc\u0105 i ofiarno\u015bci\u0105 wobec innych ludzi.","context":"Bohater \u2013 osoba, kt\u00f3ra odznaczy\u0142a si\u0119 niezwyk\u0142ymi czynami, m\u0119stwem, pomoc\u0105 i ofiarno\u015bci\u0105 wobec innych ludzi. Tytu\u0142em \u201ebohater\u201d okre\u015bla si\u0119 tak\u017ce posta\u0107 w utworze literackim, filmie, Biblii itp. \u2013 zast\u0119puje si\u0119 jednak go terminem posta\u0107 literacka, jako \u017ce s\u0142owo bohater posiada ograniczone konotacje heroizmu i pierwszoplanowo\u015bci. Nazwa ma pochodzenie ira\u0144skie \u2013 \"bahadur\" - m\u0119\u017cny, atleta itp., lub w\u0119gierskie \"b\u00e1tor\" \u2013 dzielny, st\u0105d przydomek kr\u00f3la Stefana Batorego. W j\u0119zyku staropolskim odpowiednikiem by\u0142o s\u0142owo \"gardzina\", podobnie w czeskim i s\u0142owackim \"hrdina\". == \u0179r\u00f3d\u0142a kulturowe == Osoby b\u0119d\u0105ce bohaterami cz\u0119sto doczekuj\u0105 si\u0119 po\u015bwi\u0119conych im dzie\u0142 literackich, opowie\u015bci w postaci legend, mit\u00f3w czy epopei. W wielu przypadkach opisywani bohaterowie nie musieli w og\u00f3le istnie\u0107 w rzeczywisto\u015bci, lub ich istnienie jest w\u0105tpliwe. Spo\u0142eczne uznanie jako bohaterowie","start_idx":10,"end_idx":108}
{"id":"mrc_4510","question":"gdzie \u017cyje morszczuk?","answer":"Wschodni Ocean Atlantycki, szelf kontynentalny na g\u0142\u0119boko\u015bciach od 70 do 1000 m, Morze \u015ar\u00f3dziemne oraz wzd\u0142u\u017c po\u0142udniowych wybrze\u017cy Morza Czarnego.","context":"Morszczuk zwyczajny, morszczuk, morszczuk europejski, morszczuk wielkooki (\"Merluccius merluccius\") \u2013 gatunek morskiej ryby dorszokszta\u0142tnej z rodziny morszczukowatych (Merlucciidae). Jest po\u0142awiana gospodarczo. == Wyst\u0119powanie == Wschodni Ocean Atlantycki, szelf kontynentalny na g\u0142\u0119boko\u015bciach od 70 do 1000 m, Morze \u015ar\u00f3dziemne oraz wzd\u0142u\u017c po\u0142udniowych wybrze\u017cy Morza Czarnego. Forma \u015br\u00f3dziemnomorska jest okre\u015blana nazw\u0105 morszczuk \u015br\u00f3dziemnomorski (\"M. merluccius mediterraneus\"), a atlantycka \u2013 morszczuk atlantycki (\"M. merluccius atlanticus\"). == Opis == Cia\u0142o wyd\u0142u\u017cone, dwie p\u0142etwy grzbietowe (druga dwudzielna, d\u0142uga), p\u0142etwa odbytowa o kszta\u0142cie podobnym do p\u0142etwy grzbietowej, du\u017cy otw\u00f3r g\u0119bowy, wyra\u017ana linia boczna, du\u017ce oczy. Sk\u00f3ra pokryta drobnymi \u0142uskami. Grzbiet stalowo-szary, boki nieco ja\u015bniejsze, brzuch srebrzysto-bia\u0142y. Osi\u0105ga przeci\u0119tn\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 do 100 cm, maksymalnie 140 cm oraz mas\u0119 cia\u0142a odpowiednio 10\u201315 kg. M\u0142ode \u017cywi\u0105 si\u0119 krylem, a","start_idx":231,"end_idx":378}
{"id":"mrc_4511","question":"ilu turyst\u00f3w odwiedza chorwacje?","answer":"W 2008 Chorwacj\u0119 odwiedzi\u0142o 11 206 807 turyst\u00f3w","context":"tutaj wi\u0119kszych atrakcji turystycznych, kt\u00f3re mog\u0142yby przyci\u0105gn\u0105\u0107 turyst\u00f3w, a co za tym idzie obszar ten jest ubogi w baz\u0119 turystyczn\u0105. == Ruch turystyczny == W 2008 Chorwacj\u0119 odwiedzi\u0142o 11 206 807 turyst\u00f3w, z czego a\u017c 9 415 105 to tury\u015bci zagraniczni (84,0% wszystkich turyst\u00f3w). Je\u015bli chodzi o form\u0119 organizacji wyjazd\u00f3w turystycznych to 65,3% podr\u00f3\u017cy tury\u015bci organizowali we w\u0142asnym zakresie, a w 34,7% korzystali z us\u0142ug form zorganizowanych. Najwi\u0119cej turyst\u00f3w zagranicznych przyjecha\u0142o z Niemiec (a\u017c 1 547 735 turyst\u00f3w). Polacy pod tym wzgl\u0119dem uplasowali si\u0119 na 7. miejscu (417 211 turyst\u00f3w). Patrz\u0105c przez pryzmat ostatnich lat mo\u017cna zaobserwowa\u0107 niewielki wzrost liczby turyst\u00f3w w Chorwacji do 2008 roku. Natomiast p\u00f3\u017aniej ten kraj odwiedza\u0142o ju\u017c nieco mniej turyst\u00f3w. Ten spadek liczby odwiedzaj\u0105cych turyst\u00f3w","start_idx":159,"end_idx":206}
{"id":"mrc_4512","question":"o czym opowiada potop?","answer":"opowiadaj\u0105ca o potopie szwedzkim z lat 1655\u20131660.","context":"\"Potop\" \u2013 druga z powie\u015bci tworz\u0105cych \"Trylogi\u0119\" Henryka Sienkiewicza wydana w 1886 roku (pozosta\u0142e cz\u0119\u015bci to \"Ogniem i mieczem\" i \"Pan Wo\u0142odyjowski\"), opowiadaj\u0105ca o potopie szwedzkim z lat 1655\u20131660. G\u0142\u00f3wnym bohaterem powie\u015bci jest m\u0142ody chor\u0105\u017cy orsza\u0144ski Andrzej Kmicic, kt\u00f3ry przybywa na Laud\u0119, aby zgodnie z testamentem Herakliusza Billewicza po\u015blubi\u0107 jego wnuczk\u0119 Aleksandr\u0119 Billewicz\u00f3wn\u0119. W tym te\u017c momencie rozpoczyna si\u0119 powie\u015b\u0107. Akcja przedstawia okres z lat 1655\u20131657. Powie\u015b\u0107 by\u0142a pierwotnie wydana w odcinkach w latach 1884\u20131886 w dzienniku krakowskim Czas i, z minimalnym op\u00f3\u017anieniem w stosunku do \"Czasu\", tak\u017ce w warszawskim S\u0142owie i Kurierze Pozna\u0144skim. Pierwsze wydanie ksi\u0105\u017ckowe w 1886 w Warszawie. Cz\u0119\u015b\u0107 r\u0119kopisu powie\u015bci przechowywana jest w Ossolineum we Wroc\u0142awiu. == G\u0142\u00f3wni bohaterowie == * Andrzej Kmicic * Aleksandra Billewicz\u00f3wna","start_idx":152,"end_idx":201}
{"id":"mrc_4513","question":"jaki system polityczny ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 w usa?","answer":"de facto system dwupartyjny","context":"Partie polityczne w Stanach Zjednoczonych \u2013 w USA istnieje de facto system dwupartyjny, kt\u00f3ry utworzy\u0142 duopol w\u0142adzy. Pozosta\u0142e partie odgrywaj\u0105 rol\u0119 marginaln\u0105, s\u0105 pozaparlamentarne i bez mo\u017cliwo\u015bci wej\u015bcia do parlamentu. Ugrupowaniami, kt\u00f3re zdominowa\u0142y od dekad polityk\u0119 s\u0105: Partia Republika\u0144ska i Partia Demokratyczna. Obie o typowym charakterze komitetowym. Pe\u0142ni\u0105 zatem g\u0142\u00f3wnie rol\u0119 komitet\u00f3w wyborczych. == Dominuj\u0105ce partie w polityce ameryka\u0144skiej == * Partia Republika\u0144ska \u2013 konserwatywna, prawicowa * Partia Demokratyczna \u2013 centrowa, g\u0142osz\u0105ca idee ameryka\u0144skiego liberalizmu == Lista pomniejszych partii ameryka\u0144skich == * Partia Niepodleg\u0142o\u015bci Alaski (\"Alaskan Independence Party\") \u2013 ugrupowanie prawicowe, dzia\u0142aj\u0105ce na terytorium Alaski, jego g\u0142\u00f3wnym celem jest utworzenie niezale\u017cnego pa\u0144stwa; * Connecticut na rzecz Liebermana (\"Connecticut for Lieberman\") \u2013 za\u0142o\u017cona w 2006 roku przez mieszka\u0144c\u00f3w stanu Connecticut popieraj\u0105cych","start_idx":59,"end_idx":86}
{"id":"mrc_4514","question":"kiedy kr\u00f3lowa el\u017cbieta zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105?","answer":"6 lutego 1952","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":177,"end_idx":190}
{"id":"mrc_4515","question":"kto og\u0142osi\u0142 jana paw\u0142a ii \u015bwi\u0119tym?","answer":"papie\u017c Franciszek","context":"homili\u0119, podczas kt\u00f3rej powiedzia\u0142, \u017ce ci dwaj nowi \u015bwi\u0119ci \u201e\"mieli odwag\u0119 ogl\u0105dania ran Jezusa, dotykania Jego zranionych ran\"\u201d. Podczas tej homilii \u015bw. Jana Paw\u0142a II og\u0142osi\u0142 patronem rodzin, za\u015b \u015bw. Jana XXIII nazwa\u0142 \u201e\"papie\u017cem pos\u0142usze\u0144stwa Duchowi \u015awi\u0119temu\"\u201d. Po homilii odby\u0142a si\u0119 modlitwa wiernych, w\u015br\u00f3d czytaj\u0105cych by\u0142a francuska zakonnica Marie Simon-Pierre Normand, kt\u00f3rej uzdrowienie uznano za cud dokonany dzi\u0119ki Karolowi Wojtyle, potrzebny do jego beatyfikacji. Po zako\u0144czonej mszy papie\u017c Franciszek odprawi\u0142 z wiernymi modlitw\u0119 \"Regina Coeli\", w rozwa\u017caniu przed modlitw\u0105 Ojciec \u015awi\u0119ty podzi\u0119kowa\u0142 uczestnicz\u0105cym w tej kanonizacji oraz po kolei pozdrawia\u0142 przyby\u0142e delegacje. Nast\u0119pnie wsiad\u0142 do papamobile i obje\u017cd\u017ca\u0142 plac, pozdrawiaj\u0105c wszystkich zebranych wiernych. Pielgrzymi opuszczaj\u0105c plac udawali si\u0119 do bazyliki \u015bw. Piotra, by modli\u0107 si\u0119 przy grobach obu \u015bwi\u0119tych papie\u017cy.","start_idx":494,"end_idx":511}
{"id":"mrc_4516","question":"jak nazywa si\u0119 pradziadek?","answer":"przodek \u2013 wst\u0119pny lub krewny w linii prostej","context":"konkretnych relacji. I tak zamiast nazywa\u0107 poni\u017csze relacje, ustawodawca napisze zamiast: * przodek \u2013 wst\u0119pny lub krewny w linii prostej, * potomek \u2013 zst\u0119pny lub krewny w linii prostej, * rodzice \u2013 pokrewie\u0144stwo pierwszego stopnia w linii prostej, * dzieci \u2013 dzieci, ewentualnie zst\u0119pni lub pokrewie\u0144stwo pierwszego stopnia w linii prostej, * rodze\u0144stwo \u2013 rodze\u0144stwo, ewentualnie pokrewie\u0144stwo drugiego stopnia w linii bocznej, * (wsp\u00f3\u0142)ma\u0142\u017conek * te\u015bciowie \u2013 powinowactwo pierwszego stopnia w linii prostej, * dzieci przybrane \u2013 powinowactwo w linii prostej pierwszego stopnia (dzieci ma\u0142\u017conka); tak\u017ce przysposobieni * szwagrowie \u2013 powinowactwo w linii bocznej, itd. Prawo pos\u0142uguje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c terminami: * \"dziecko\" i \"rodzice\" (prawo rodzinne), * \"dzieci\", \"ma\u0142\u017conek\", \"rodzice\", \"rodze\u0144stwo\" (art. 931 kc i nn.) oraz \"dziadkowie\" (np. art.","start_idx":92,"end_idx":136}
{"id":"mrc_4517","question":"czym jest rezolucja?","answer":"zbiorowa uchwa\u0142a, deklaracja powzi\u0119ta przez jakie\u015b zgromadzenie, komitet, zjazd, kongres, w wyniku obrad, nieposiadaj\u0105ca przymiotu wi\u0105\u017c\u0105cego.","context":"Rezolucja (\u0142ac. \"resolutio\" \u2013 rozwi\u0105zanie) \u2013 zbiorowa uchwa\u0142a, deklaracja powzi\u0119ta przez jakie\u015b zgromadzenie, komitet, zjazd, kongres, w wyniku obrad, nieposiadaj\u0105ca przymiotu wi\u0105\u017c\u0105cego. == W Polsce == W Polsce rezolucje mo\u017ce podejmowa\u0107 mi\u0119dzy innymi Sejm. W rezolucji wzywa si\u0119 do okre\u015blonego, jednorazowego dzia\u0142ania. Rezolucja, jako akt o charakterze wewn\u0119trznym (jest to uchwa\u0142a Sejmu) nie jest prawnie wi\u0105\u017c\u0105ca wobec organu pa\u0144stwowego, kt\u00f3ry zosta\u0142 wezwany do okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania, a jedynie stwarza mo\u017cliwo\u015b\u0107 politycznego nacisku na jej adresata.","start_idx":45,"end_idx":186}
{"id":"mrc_4518","question":"ile bramek zdoby\u0142 lewandowski w bundeslidze?","answer":"312 goli w 384 meczach Bundesligi.","context":"427 meczach Bundesligi. * Najskuteczniejszy strzelec w jednym sezonie: Robert Lewandowski (sezon 2020/2021) \u2013 41 goli * Najskuteczniejszy strzelec w jednym roku kalendarzowym: Robert Lewandowski (rok 2021) \u2013 43 gole * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w historii: Robert Lewandowski \u2013 312 goli w 384 meczach Bundesligi. * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w jednym sezonie: Robert Lewandowski (Bayern Monachium, sezon 2020/2021) \u2013 41 goli * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w jednym roku kalendarzowym: Robert Lewandowski (rok 2021) \u2013 43 gole * Najskuteczniejszy duet strzelc\u00f3w w jednym sezonie: 54 gole \u2013 Edin D\u017eeko i Grafite (VfL Wolfsburg, sezon 2008/2009). * Najwi\u0119cej goli zdobytych przez zawodnika w jednym meczu: 6 \u2013 Dieter M\u00fcller (1. FC K\u00f6ln \u2013 Werder Brema 7:2, 17 sierpnia 1977). * Najwi\u0119cej goli zdobytych przez zawodnika","start_idx":292,"end_idx":326}
{"id":"mrc_4519","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142o ofe?","answer":"Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku","context":"Otwarty fundusz emerytalny (OFE) \u2013 w Polsce osoba prawna stanowi\u0105ca odr\u0119bn\u0105 mas\u0119 maj\u0105tkow\u0105, zarz\u0105dzana i reprezentowana przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), dzia\u0142aj\u0105cy na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (). Cz\u0142onkowie OFE posiadaj\u0105 jednostki rozrachunkowe zapisane na ich indywidualnych rachunkach, kt\u00f3rych warto\u015b\u0107 jest wyceniana ka\u017cdego dnia roboczego w oparciu o aktualn\u0105 warto\u015b\u0107 rynkow\u0105 aktyw\u00f3w OFE i sum\u0119 jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunkach prowadzonych przez dane OFE. OFE inwestuje posiadane \u015brodki w instrumenty finansowe dopuszczone przez obowi\u0105zuj\u0105ce przepisy i w granicach dopuszczonych limit\u00f3w. Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku i pozwalaj\u0105 na gromadzenie \u015brodk\u00f3w pieni\u0119\u017cnych na emerytur\u0119 w tzw. II filarze. Podstaw\u0105 prawn\u0105 dla dzia\u0142alno\u015bci otwartych funduszy","start_idx":696,"end_idx":782}
{"id":"mrc_4520","question":"jak inaczej okre\u015bla si\u0119 karbonariuszy?","answer":"\"w\u0119glarze\", \"zakon w\u0119glarzy\", \"dobrzy kuzyni\"","context":"Karbonariusze (\"w\u0119glarze\", \"zakon w\u0119glarzy\", \"dobrzy kuzyni\") \u2013 cz\u0142onkowie w\u0142oskiego tajnego stowarzyszenia skierowanego przeciw si\u0142om okupacyjnym w okresie wojen napoleo\u0144skich, kt\u00f3re przekszta\u0142caj\u0105c si\u0119 w ruch rewolucyjny, odegra\u0142o du\u017c\u0105 rol\u0119 w procesie zjednoczenia W\u0142och. == Historia == Istnieje wiele teorii dotycz\u0105cych powstania karbonaryzmu. Tw\u00f3rcami w\u0119glarstwa mieli by\u0107 francuscy masoni (\"charbonniers\" \u2013 francuska nazwa wypalaczy w\u0119gla drzewnego) nastawieni opozycyjnie do oficjalnej masonerii lub masoni obrz\u0105dku szwedzkiego, kt\u00f3rzy zawsze zwalczali masoneri\u0119 oficjaln\u0105. Karbonaryzm m\u00f3g\u0142 te\u017c powsta\u0107 w kr\u0119gu oficer\u00f3w wojskowych nie nale\u017c\u0105cych do masonerii, a wyznaj\u0105cych pogl\u0105dy demokratyczne w stylu Jana Jakuba Rousseau. Ci oficerowie, kt\u00f3rzy przybyli do W\u0142och z J\u00f3zefem Bonapartem i Muratem, mieli rozpropagowa\u0107 tam karbonaryzm w celu zwalczania wp\u0142yw\u00f3w Ferdynanda IV (w rzeczywisto\u015bci karbonariusze rozpocz\u0119li walk\u0119 z panowaniem francuskim). Istnieje tak\u017ce","start_idx":15,"end_idx":60}
{"id":"mrc_4521","question":"jak nazywa si\u0119 najwy\u017cszy niemiecki szczyt alpejski?","answer":"Zugspitze","context":"Zugspitze (2962 m n.p.m.) \u2013 najwy\u017cszy szczyt g\u00f3rski w Niemczech. Nale\u017cy do Korony Europy. == Po\u0142o\u017cenie i okolica == Zugspitze nale\u017cy do pasma g\u00f3rskiego Wettersteingebirge znajduj\u0105cego si\u0119 w Alpach Bawarskich (Tyrolsko-Bawarskich Alpach Wapiennych) na granicy niemiecko-austriackiej w okr\u0119gu Garmisch-Partenkirchen. Nazwa g\u00f3ry pochodzi od cz\u0119stych lawin (z niemieckiego: Lawinenz\u00fcge) schodz\u0105cych w d\u00f3\u0142 stromej p\u00f3\u0142nocnej \u015bciany. Na masywie Zugspitze spotykaj\u0105 si\u0119 gra\u0144 g\u0142\u00f3wna Wetterstein (stanowi\u0105ca granic\u0119 pomi\u0119dzy Austri\u0105 i Niemcami), gra\u0144 Blassen i gra\u0144 Waxenstein. R\u00f3wnie\u017c tutaj znajduj\u0105 si\u0119 dwa z kilku niemieckich lodowc\u00f3w \u2013 Schneeferner i H\u00f6llentalferner (obydwa obecnie w znacznym regresie). Na p\u0142askowy\u017cu Zugspitze, zwanym Zugspitzplatt, znajduje si\u0119 najwy\u017cej po\u0142o\u017cony i jedyny w Niemczech o\u015brodek narciarski na lodowcu. Na wierzcho\u0142ku g\u00f3ry znajduje si\u0119 ponadstuletnie schronisko monachijskiej sekcji Niemieckiego Zwi\u0105zku Alpejskiego","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_4522","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 bts?","answer":"przez wytw\u00f3rni\u0119 Big Hit Entertainment.","context":"BTS (Bangtan Sonyeondan (hangul: \ubc29\ud0c4\uc18c\ub144\ub2e8, hancha: \u9632\u5f48\u5c11\u5e74\u5718), znany tak\u017ce jako Beyond the Scene) \u2013 po\u0142udniowokorea\u0144ski siedmioosobowy boys band, uformowany w 2013 przez wytw\u00f3rni\u0119 Big Hit Entertainment. 12 czerwca 2013 ukaza\u0142 si\u0119 ich debiutancki singel \"2 Cool 4 Skool\". W kolejnych miesi\u0105cach zdobyli m.in. tytu\u0142 \u201enowego artysty roku\u201d na \"2013 MelOn Music Award\", \"2013 Golden Disk Awards\", \"2014 Seoul Music Awards\" i \"2014 Gaon Chart K-Pop Awards\". Z \"2016 MelOn Music Awards\" wr\u00f3cili z dwoma nagrodami: \"Top 10\" oraz jedn\u0105 z najwa\u017cniejszych nagr\u00f3d (Daesang): \"Najlepszy album\" (za \"The Most Beautiful Moment in Life: Young Forever\"). Mieli tak\u017ce sw\u00f3j w\u0142asny o\u015bmioodcinkowy program \"Rookie King: Channel Bangtan\" (kor. \uc2e0\uc778\uc655: \ucc44\ub110 \ubc29\ud0c4) emitowany na \"SBS MTV\". W 2017 znale\u017ali si\u0119 na 5. pozycji listy","start_idx":157,"end_idx":195}
{"id":"mrc_4523","question":"jakie karabinki do wspinaczki?","answer":"Typowy karabinek wspinaczkowy jest wykonywany ze stop\u00f3w aluminium lub tytanu i cechuje si\u0119 nisk\u0105 mas\u0105 (rz\u0119du kilkudziesi\u0119ciu gram\u00f3w) przy jednoczesnej du\u017cej wytrzyma\u0142o\u015bci mechanicznej.","context":"Karabinek \u2013 pod\u0142u\u017cny, zbli\u017cony rozmiarem do d\u0142oni, metalowy pier\u015bcie\u0144 z otwieranym zamkiem na jednym boku, s\u0142u\u017c\u0105cy do szybkiego i skutecznego po\u0142\u0105czenia element\u00f3w. Jeden z podstawowych sk\u0142adnik\u00f3w sprz\u0119tu wspinaczkowego i speleologicznego, najcz\u0119\u015bciej fragment uk\u0142adu asekuracyjnego. Karabinek z technicznego punktu widzenia jest \u0142\u0105cznikiem. Nazwa pochodzi od zamykanego haka, na kt\u00f3rym kawalerzy\u015bci odwieszali karabinki (z niem. \"karabinerhaken\"). Typowy karabinek wspinaczkowy jest wykonywany ze stop\u00f3w aluminium lub tytanu i cechuje si\u0119 nisk\u0105 mas\u0105 (rz\u0119du kilkudziesi\u0119ciu gram\u00f3w) przy jednoczesnej du\u017cej wytrzyma\u0142o\u015bci mechanicznej. Ruchome rami\u0119 karabinka (zamek) zaopatrzone jest w spr\u0119\u017cyn\u0119 dzia\u0142aj\u0105c\u0105 w kierunku zamkni\u0119cia zamka. Zamek wyposa\u017cony jest na og\u00f3\u0142 w z\u0105bek lub wpust przenosz\u0105cy cz\u0119\u015b\u0107 napr\u0119\u017ce\u0144 mechanicznych rozci\u0105gaj\u0105cych zamkni\u0119ty karabinek w kierunku d\u0142u\u017cszej osi. Dodatkowo, zamek mo\u017ce by\u0107 wyposa\u017cony w blokad\u0119, utrudniaj\u0105c\u0105 jego przypadkowe","start_idx":448,"end_idx":632}
{"id":"mrc_4524","question":"ilu ksi\u0119\u017cy zgin\u0119\u0142o w czasie ii wojny \u015bwiatowej?","answer":"Szacuje si\u0119, i\u017c 3000 prezbiter\u00f3w polskich zosta\u0142o zabitych w czasie II wojny \u015bwiatowej.","context":"za cz\u0119\u015b\u0107 elit inteligencji polskiej, by\u0142 brutalnie prze\u015bladowany przez nazist\u00f3w podczas niemieckiej okupacji w latach 1939\u20131945. Represje by\u0142y najdotkliwsze na terenach zaanektowanych przez nazistowskie Niemcy, gdzie \u015bwi\u0105tynie by\u0142y systematycznie zamykane, a wi\u0119kszo\u015b\u0107 kleru zamordowana, uwi\u0119ziona lub deportowana. Z ca\u0142ego terenu przedwojennej Polski co najmniej 1811 duchownych, zar\u00f3wno diecezjalnych, jak i zakonnych, zgin\u0119\u0142o w niemieckich obozach koncentracyjnych. Szacuje si\u0119, i\u017c 3000 prezbiter\u00f3w polskich zosta\u0142o zabitych w czasie II wojny \u015bwiatowej. Setki ko\u015bcio\u0142\u00f3w i klasztor\u00f3w zosta\u0142o skonfiskowanych, zamkni\u0119tych lub zdewastowanych. W tym okresie bezpowrotnie zagin\u0119\u0142y dzie\u0142a sztuki sakralnej. Nienawi\u015b\u0107 w stosunku do kleru jako przyw\u00f3dc\u00f3w lokalnych spo\u0142eczno\u015bci wynika\u0142a te\u017c z og\u00f3lnego planu rozprawienia si\u0119 z kultur\u0105 polsk\u0105. W germanizacyjnych planach Hitlera nie by\u0142o miejsca dla chrze\u015bcija\u0144stwa. == T\u0142o == Katolicyzm mia\u0142 w","start_idx":469,"end_idx":556}
{"id":"mrc_4525","question":"od czego pochodzi nazwa zespo\u0142u kwiat jab\u0142oni?","answer":"Nazwa zespo\u0142u pochodzi od piosenki \"Kwiat Jab\u0142oni\", granej pierwotnie przez grup\u0119 Trash Budda, za\u015b sama piosenka opowiada o marce jabola.","context":"Kwiat Jab\u0142oni \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 muzyczny z Warszawy wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 folkow\u0105, popow\u0105, folk pop, bluegrass, indie folk, indie pop i elektronik\u0119. == Nazwa zespo\u0142u == Nazwa zespo\u0142u pochodzi od piosenki \"Kwiat Jab\u0142oni\", granej pierwotnie przez grup\u0119 Trash Budda, za\u015b sama piosenka opowiada o marce jabola. == Historia == Zesp\u00f3\u0142 tworzy rodze\u0144stwo Katarzyna Sienkiewicz i Jacek Sienkiewicz (dzieci Kuby Sienkiewicza), a sama grupa oficjalnie funkcjonuje od marca 2018. Wcze\u015bniej rodze\u0144stwo wyst\u0119powa\u0142o w grupie Hollow Quartet, z kt\u00f3r\u0105 wydali dobrze przyj\u0119ty album \"Chod\u017a ze mn\u0105\" i wyst\u0105pili w telewizyjnym talent show \"Must Be the Music. Tylko muzyka\". Jako duet zadebiutowali 9 listopada 2017 koncertem w Otwartej Pracowni na Osiedlu Jazd\u00f3w. Do sierpnia 2018 ich debiutancki utw\u00f3r \u201eDzi\u015b p\u00f3\u017ano p\u00f3jd\u0119 spa\u0107\u201d zanotowa\u0142 dwa","start_idx":163,"end_idx":300}
{"id":"mrc_4526","question":"ile tysi\u0119cy mieszka\u0144c\u00f3w ma \u0142\u00f3d\u017a?","answer":"300 tys.","context":"ludno\u015b\u0107 \u0141odzi zmniejszy\u0142a si\u0119 z 670 do 300 tys. mieszka\u0144c\u00f3w, co by\u0142o spowodowane wymordowaniem przez hitlerowc\u00f3w ludno\u015bci \u017cydowskiej i wysiedleniem du\u017cej cz\u0119\u015bci Polak\u00f3w oraz powojennymi wyjazdami Niemc\u00f3w. Znacznym zniszczeniom uleg\u0142 przemys\u0142, zniszczonych by\u0142o wiele budynk\u00f3w, a maszyny zniszczone lub rozkradzione. Mimo trudno\u015bci reaktywowano produkcj\u0119 w \u0142\u00f3dzkich zak\u0142adach w szybkim tempie. Miasto ponownie sta\u0142o si\u0119 siedzib\u0105 w\u0142adz wojew\u00f3dztwa. W 1945 poszerzono granice miasta; do \u0141odzi w\u0142\u0105czone zosta\u0142y m.in. Brus, Charzew, Chocianowice, Chojny, Cyganka, Grabieniec, Lublinek, \u0141agiewniki, \u0141odzianka, Miko\u0142ajew, Modrzew, Moskule, Odzierady, Olech\u00f3w, Radogoszcz, Retkinia, Rokicie, Ruda Pabianicka, Sikawa, Smulsko, Stoki, Wiskitno, Z\u0142otno. Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zosta\u0142y utworzone miejsca odosobnienia, wi\u0119zienia i o\u015brodki pracy przymusowej dla \u201ehitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajc\u00f3w narodu polskiego\u201d. Obozy pracy nr 135, 163","start_idx":39,"end_idx":47}
{"id":"mrc_4527","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a nazwa hot dog?","answer":"Inna wersja m\u00f3wi o tym, \u017ce nazwa wywodzi si\u0119 z dowcip\u00f3w o Niemcach, kt\u00f3rzy nie tylko nazywali swoje kie\u0142baski \"piesek\" lub \"dachshund\", ale tak\u017ce sprowadzili z Niemiec psy nazywane przez wzgl\u0105d na sw\u00f3j wygl\u0105d \"dachshundami\", w za\u015b Polsce nazywane jamnikami.","context":"during the whole service\u201d (ca\u0142y czas ochoczo zajadali \"hot dogi\"). Inna wersja m\u00f3wi o tym, \u017ce nazwa wywodzi si\u0119 z dowcip\u00f3w o Niemcach, kt\u00f3rzy nie tylko nazywali swoje kie\u0142baski \"piesek\" lub \"dachshund\", ale tak\u017ce sprowadzili z Niemiec psy nazywane przez wzgl\u0105d na sw\u00f3j wygl\u0105d \"dachshundami\", w za\u015b Polsce nazywane jamnikami. Nazwa \"hot dog\" upowszechni\u0142a si\u0119 dopiero podczas II wojny \u015bwiatowej, kiedy mieszka\u0144cy USA zacz\u0119li unika\u0107 u\u017cywania nazwy \"frankfurter\" kojarz\u0105cej si\u0119 z III Rzesz\u0105. W przypadku hamburgera nie dosz\u0142o do podobnej sytuacji, poniewa\u017c nie istnia\u0142a popularna nazwa angloj\u0119zyczna, za\u015b sam hamburger by\u0142 w\u00f3wczas o wiele mniej popularn\u0105 potraw\u0105. == W Polsce == W polskich realiach nie ma standardu hot doga. Wyst\u0119puj\u0105 najr\u00f3\u017cniejsze kombinacje dodatk\u00f3w \u2013 opr\u00f3cz keczupu, r\u00f3\u017cne rodzaje sos\u00f3w musztardowych","start_idx":67,"end_idx":324}
{"id":"mrc_4528","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142a denominacja w polsce?","answer":"1 stycznia 1995","context":"Denominacja z\u0142otego w 1995 roku \u2013 reforma walutowa wprowadzaj\u0105ca w Polsce 1 stycznia 1995 now\u0105 jednostk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 o nazwie \u201ez\u0142oty\u201d i symbolu PLN, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a \u201estarego z\u0142otego\u201d (PLZ). Jeden nowy z\u0142oty odpowiada 10 000 starych z\u0142otych. == Przyczyny przeprowadzenia denominacji == W latach 80. z powodu kryzysu gospodarczego i za\u0142amania systemu gospodarki planowej w Polsce zacz\u0119\u0142o dochodzi\u0107 do coraz wy\u017cszej inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z","start_idx":74,"end_idx":89}
{"id":"mrc_4529","question":"ile minut ma rok?","answer":"525 600 (527 040)","context":"Rok \u2013 odst\u0119p czasu mi\u0119dzy dwoma jednakowymi po\u0142o\u017ceniami Ziemi w jej ruchu po orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca. Analogicznie mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o \"roku marsja\u0144skim\" lub \"wenusja\u0144skim\" \u2013 jest to odst\u0119p czasu mi\u0119dzy dwoma po\u0142o\u017ceniami planety w jej ruchu po orbicie wok\u00f3\u0142 macierzystej gwiazdy. == Rok kalendarzowy == Rok kalendarzowy w kalendarzu gregoria\u0144skim rozpoczyna si\u0119 1 stycznia o 00:00 i ko\u0144czy wraz z ko\u0144cem doby przypadaj\u0105cej na 31 grudnia. Na og\u00f3\u0142 stosowany jest kalendarz s\u0142oneczny, w kt\u00f3rym wydziela si\u0119 4 pory roku: wiosna - lato - jesie\u0144 - zima. 1 rok kalendarzowy = 4 kwarta\u0142y = 12 miesi\u0119cy \u2248 52 tygodnie = 365 dni (rok przest\u0119pny 366 dni) = 8 760 (8 784) godzin = 525 600 (527 040) minut = 31 536","start_idx":659,"end_idx":676}
{"id":"mrc_4530","question":"jakie cytaty nazywa si\u0119 skrzydlatymi s\u0142owami?","answer":"\"utarte wyra\u017cenia i zwroty, utarte przeno\u015bnie","context":"s\u0142owa literatury polskiej\", w kt\u00f3rych wymieniane by\u0142y najbardziej znane i lubiane cytaty m.in. z literatury, filmu, historii. Dzi\u0119ki serii artyku\u0142\u00f3w o takim w\u0142a\u015bnie nag\u0142\u00f3wku, termin \u201eskrzydlate s\u0142owa\u201d upowszechni\u0142 si\u0119 najpierw w\u015br\u00f3d czytelnik\u00f3w \u201ePrzekroju\u201d, a potem w\u015br\u00f3d wi\u0119kszej grupy u\u017cytkownik\u00f3w j\u0119zyka. W 1968 roku has\u0142o skrzydlate s\u0142owa pojawi\u0142o si\u0119 w s\u0142owniku. Po raz pierwszy zdefiniowane by\u0142o w II tomie \"S\u0142ownika frazeologicznego j\u0119zyka polskiego\" Stanis\u0142awa Skorupki (Warszawa 1967\u20131968) jako \"utarte wyra\u017cenia i zwroty, utarte przeno\u015bnie\". W 1990 roku wydany zosta\u0142 s\u0142ownik Henryka Markiewicza i Andrzeja Romanowskiego pt. \"Skrzydlate s\u0142owa\", w kt\u00f3rym zgromadzone zosta\u0142y tysi\u0105ce znanych i powtarzanych cytat\u00f3w, slogan\u00f3w i tytu\u0142\u00f3w. S\u0142ownik ten cieszy si\u0119 du\u017c\u0105 popularno\u015bci\u0105 w\u015br\u00f3d czytelnik\u00f3w, by\u0142 kilkakrotnie rozbudowywany i wznawiano jego wydania (w 1998, 2005 i 2007 roku).","start_idx":504,"end_idx":549}
{"id":"mrc_4531","question":"jakie miasto by\u0142o g\u0142\u00f3wn\u0105 siedzib\u0105 karola wielkiego?","answer":"Akwizgranie","context":"da\u0142a pocz\u0105tek Lotaryngii), gdzie najcz\u0119\u015bciej przebywa\u0142 kr\u00f3l-cesarz. Tam znajdowa\u0142 si\u0119 \u201epa\u0142ac kr\u00f3lewski\u201d (m.in. pa\u0142ac w Akwizgranie, kt\u00f3ry pe\u0142ni\u0142 rol\u0119 stolicy). Obszar centralny odgrywa\u0142 najwi\u0119ksz\u0105 rol\u0119 w gospodarce. Karolingowie, d\u0105\u017c\u0105c do utrzymania sp\u00f3jno\u015bci swego pa\u0144stwa oraz do poznania i opanowania r\u00f3\u017cnorodnych region\u00f3w, du\u017co podr\u00f3\u017cowali. Przenosili si\u0119 z miejsca na miejsce, aby czuwa\u0107 nad prawid\u0142owym wykonaniem rozkaz\u00f3w. \u00d3wczesny kr\u00f3l czy senior nie rz\u0105dzi\u0142 sam, powinien by\u0142 otacza\u0107 si\u0119 swoimi panami i zasi\u0119ga\u0107 ich rady. Tak samo dzia\u0142a\u0142 Karol Wielki, zawsze najpierw wys\u0142uchiwa\u0142 swoich doradc\u00f3w. Rzym by\u0142 \u00f3wcze\u015bnie najludniejszym miastem Zachodu, cieszy\u0142 si\u0119 ogromnym presti\u017cem i by\u0142 idea\u0142em miasta. Cywilizacja karoli\u0144ska by\u0142a cywilizacj\u0105 drewna. \u017belazo by\u0142o surowcem rzadkim i narz\u0119dzia rolnicze tylko wyj\u0105tkowo by\u0142y robione z metalu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 budowli karoli\u0144skich nie przetrwa\u0142a, poniewa\u017c","start_idx":119,"end_idx":130}
{"id":"mrc_4532","question":"co znaczy kanonik e.c?","answer":"kap\u0142an uhonorowany t\u0105 godno\u015bci\u0105 za szczeg\u00f3lne zas\u0142ugi dla ko\u015bcio\u0142a lokalnego, zobowi\u0105zany do sprawowania okre\u015blonych obrz\u0119d\u00f3w liturgicznych wraz z innymi kanonikami lub miejscowym biskupem.","context":"Kanonik (\u0142ac. \"canonicus\") \u2013 wczesno\u015bredniowieczna nazwa duchownych, \u017cyj\u0105cych wed\u0142ug regu\u0142 kanonicznych przy ko\u015bcio\u0142ach biskupich (katedrach); obecnie kap\u0142an uhonorowany t\u0105 godno\u015bci\u0105 za szczeg\u00f3lne zas\u0142ugi dla ko\u015bcio\u0142a lokalnego, zobowi\u0105zany do sprawowania okre\u015blonych obrz\u0119d\u00f3w liturgicznych wraz z innymi kanonikami lub miejscowym biskupem. Dawniej od kanonik\u00f3w nie wymagano posiadania \u015bwi\u0119ce\u0144, lecz jedynie tonsury (tzw. kanonicy \u201e\u015bwieccy\u201d). Kanonicy tworz\u0105 kapitu\u0142y katedralne oraz kolegiackie. Zasadniczo dziel\u0105 si\u0119 na: * kanonik\u00f3w gremialnych (inaczej rzeczywistych, czyli tytularnych) * kanonik\u00f3w ponadliczbowych (bez prebendy) * kanonik\u00f3w honorowych. == Str\u00f3j == Prawo kanoniczne od 1972 roku odbiera kanonikom nast\u0119puj\u0105ce przywileje dotycz\u0105ce stroju ch\u00f3rowego, dotychczas niekiedy stosowane: mantolet, pas z fr\u0119dzlami, czerwone skarpety, buty z klamrami, fioletowe \"ferraiolone\", rokieta, mitra, pastora\u0142, pier\u015bcie\u0144 i pektora\u0142. Ponadto zabroniony jest fioletowy mucet, chyba \u017ce kanonik","start_idx":151,"end_idx":340}
{"id":"mrc_4533","question":"sk\u0105d pochodzi imi\u0119 oliwia?","answer":"Oliwia \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego, etymologicznie powi\u0105zane z pospolitym wyrazem \"oliva\", \u201edrzewo oliwne, owoc oliwki, oliwka\u201c. Znane ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci.","context":"Oliwia \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego, etymologicznie powi\u0105zane z pospolitym wyrazem \"oliva\", \u201edrzewo oliwne, owoc oliwki, oliwka\u201c. Znane ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci. Istniej\u0105 dwie patronki tego imienia w Ko\u015bciele katolickim, jednak ich w\u0142a\u015bciwe brzmienie imienia nie jest pewne \u2013 w przypadku jednego z nich Oliwia wyst\u0119puje przemiennie z Oliw\u0105, w innym \u2013 z Libi\u0105 (Lib\u0105) na skutek p\u00f3\u017ano\u0142aci\u0144skiej wymowy \"Olibia\" wskazuj\u0105, \u017ce jest to imi\u0119 pochodzenia literackiego, wymy\u015blone przez Williama Szekspira na potrzeby komedii \u201eWiecz\u00f3r Trzech Kr\u00f3li, lub co chcecie\u201d. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Oliwia w 2017 r. zajmowa\u0142a 11. miejsce w grupie imion \u017ce\u0144skich. W ca\u0142ej populacji Polek Oliwia zajmowa\u0142a w 2017 r. 54. miejsce (125 837 nada\u0144). M\u0119skim odpowiednikiem jest Oliwiusz, ale nie Oliwer (Oliwier). Oliwia imieniny","start_idx":0,"end_idx":166}
{"id":"mrc_4534","question":"ile jest cz\u0119\u015bci harrego pottera ksi\u0105\u017cki?","answer":"Wszystkie siedem cz\u0119\u015bci","context":"Wszystkie siedem cz\u0119\u015bci spotka\u0142o si\u0119 z olbrzymim uznaniem na ca\u0142ym \u015bwiecie i odnios\u0142o sukces. Za spraw\u0105 500 milion\u00f3w egzemplarzy, \"Harry Potter\" jest najlepiej sprzedaj\u0105c\u0105 si\u0119 seri\u0105 ksi\u0105\u017cek w historii. Powie\u015bci wywo\u0142a\u0142y jednak sporo spor\u00f3w i kontrowersji, w tym religijnych i politycznych. Autorka uparcie strzeg\u0142a tajemnic serii, podaj\u0105c jedynie lakoniczne informacje dotycz\u0105ce kolejnych tom\u00f3w serii. Tak\u017ce wydawcy na ca\u0142ym \u015bwiecie zabraniali rozpowszechniania ksi\u0105\u017cek przed premier\u0105, zobowi\u0105zuj\u0105c recenzent\u00f3w i swoich pracownik\u00f3w do zachowania fabu\u0142y ksi\u0105\u017cki w tajemnicy. Sukces cyklu przyczyni\u0142 si\u0119 do powstania marki wartej 15 miliard\u00f3w dolar\u00f3w. Przede wszystkim, najwa\u017cniejsz\u0105 jej cz\u0119\u015bci\u0105 jest seria o\u015bmiu ekranizacji filmowych wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych przez Warner Bros. i zaprezentowanych mi\u0119dzy rokiem 2001 a 2011. Za spraw\u0105 7,7 miliarda dolar\u00f3w by\u0142a to","start_idx":0,"end_idx":23}
{"id":"mrc_4535","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142a rewolucja neolityczna?","answer":"latach ok. \u2013 4000 p.n.e.","context":"Rewolucja neolityczna \u2013 proces przechodzenia ludzko\u015bci od \u0142owiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji \u017cywno\u015bci, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiad\u0142ego trybu \u017cycia, trwaj\u0105cy w naszym kr\u0119gu cywilizacyjnym w latach ok. \u2013 4000 p.n.e. Rewolucja neolityczna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 na obszarze tzw. \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca na Bliskim Wschodzie, gdzie wyst\u0119powali dzicy przodkowie wielu wsp\u00f3\u0142czesnych ro\u015blin uprawnych i zwierz\u0105t hodowlanych. Nowe umiej\u0119tno\u015bci rozprzestrzeni\u0142y si\u0119 na zach\u00f3d, po\u0142udnie i wsch\u00f3d \u2013 do Europy, Afryki i Azji Po\u0142udniowej. W kilku innych miejscach globu (Azja Wschodnia, niekt\u00f3re rejony Ameryki, Nowa Gwinea) rolnictwo, a niekiedy i hodowla zwierz\u0105t, rozwin\u0119\u0142y si\u0119 niezale\u017cnie . Na Bliskim Wschodzie, pocz\u0105tek tego procesu zbieg\u0142 si\u0119 w czasie z nastaniem neolitu, zwanego wcze\u015bniej \"epok\u0105 kamienia g\u0142adzonego\". Nowe efektywne sposoby pozyskiwania \u017cywno\u015bci spowodowa\u0142y znaczny wzrost","start_idx":216,"end_idx":240}
{"id":"mrc_4536","question":"co to widget?","answer":"Wid\u017cet \u2013 podstawowy element graficznego interfejsu u\u017cytkownika (na przyk\u0142ad okno, pole edycji, suwak, przycisk).","context":"Wid\u017cet \u2013 podstawowy element graficznego interfejsu u\u017cytkownika (na przyk\u0142ad okno, pole edycji, suwak, przycisk). Termin ten jest szczeg\u00f3lnie popularny w\u015br\u00f3d u\u017cytkownik\u00f3w system\u00f3w operacyjnych z rodziny UNIX, natomiast u\u017cytkownicy system\u00f3w MS Windows u\u017cywaj\u0105 w tym kontek\u015bcie terminu kontrolka lub element kontrolny. W produktach firmy Microsoft (Visual Studio, .NET, Office itp.) u\u017cywana jest nazwa formant. W pewnych kontekstach synonimem wid\u017cetu jest \"okno\". == Etymologia == S\u0142owo \"widget\" w j\u0119zyku angielskim pojawi\u0142o si\u0119 w latach 20. XX wieku i oznacza u\u017cyteczny przedmiot, zw\u0142aszcza w kontek\u015bcie jego komercyjnej produkcji. Po raz pierwszy wykorzystano je do nazwania element\u00f3w graficznego interfejsu u\u017cytkownika podczas prac nad projektem Athena w latach 80. XX wieku, gdy\u017c przypomina zbitk\u0119 wyrazow\u0105 \"window\" (okno) plus \"gadget\" (przyrz\u0105d, narz\u0119dzie, urz\u0105dzenie), a ponadto \u201ewszystkie","start_idx":0,"end_idx":112}
{"id":"mrc_4537","question":"ile wykluwaj\u0105 si\u0119 kaczki?","answer":"Inkubacja trwa 27 lub 28 dni.","context":"wyginaj\u0105 kuper i maj\u0105 widoczne z boku zaokr\u0105glone ster\u00f3wki. Gdy kaczka wybierze ju\u017c partnera, p\u0142ynie za nim, ale ogl\u0105da si\u0119 jeszcze na inne kaczory. Kiedy samiec przyjmie, \u017ce ta kaczka go wybra\u0142a, wygina skrzyd\u0142a, aby pokaza\u0107 niebieskie lusterka. Jednak ju\u017c po wykluciu kaczor zostawia kaczk\u0119 i sama wychowuje ona piskl\u0119ta. Mo\u017ce si\u0119 zdarzy\u0107 kopulacja niesparowanych kaczor\u00f3w ze sparowanymi kaczkami \u2013 przy takiej wymuszonej kopulacji samica mo\u017ce nawet uton\u0105\u0107. Gniazdo ma form\u0119 du\u017cej, p\u0142ytkiej miski. Inkubacja trwa 27 lub 28 dni. Piskl\u0119ta tu\u017c po wykluciu pod\u0105\u017caj\u0105 za kaczk\u0105; uzyskuj\u0105 lotno\u015b\u0107 w wieku 50\u201360 dni. Mog\u0105 si\u0119 rozmna\u017ca\u0107 ju\u017c po roku. Pomimo tak szerokiego obszaru wyst\u0119powania dziwi\u0107 mo\u017ce jej niewielkie zr\u00f3\u017cnicowanie wewn\u0105trzgatunkowe. Wynika ono jednak z w\u0119drownego trybu \u017cycia, kt\u00f3ry warunkuje mieszanie","start_idx":500,"end_idx":529}
{"id":"mrc_4538","question":"kto jest autorem melodii mazurka d\u0105browskiego?","answer":"pozostaje nieznany.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":336,"end_idx":355}
{"id":"mrc_4539","question":"jaki pierwiastek chemiczny doprowadzi\u0142 do \u015bmierci napoleona?","answer":"arsenu","context":"\u017co\u0142\u0105dka === W maju roku 2005 zesp\u00f3\u0142 lekarzy szwajcarskich ustali\u0142, \u017ce podstawow\u0105 przyczyn\u0105 \u015bmierci Napoleona by\u0142 rak \u017co\u0142\u0105dka, kt\u00f3ry by\u0142 przyczyn\u0105 zgonu r\u00f3wnie\u017c jego ojca, brata Lucjana i siostry Pauliny (jej zwi\u0105zane z tym cierpienia doprowadzi\u0142y j\u0105 do samob\u00f3jstwa). Opieraj\u0105c si\u0119 na dost\u0119pnych danych lekarze szwajcarscy ustalili, \u017ce cesarz w chwili \u015bmierci wa\u017cy\u0142 76 kg, podczas gdy rok wcze\u015bniej 91 kg, co potwierdza autopsj\u0119 dokonan\u0105 przez Antommarchiego. W pa\u017adzierniku 2005 roku ujawniono w Szkocji dokument potwierdzaj\u0105cy wnioski Antommarchiego. W innej pracy z 2004 roku zaproponowano wersj\u0119, \u017ce bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 \u015bmierci cesarza mog\u0142y by\u0107 zaburzenia rytmu serca typu \"torsade de pointes\" spowodowanych hipokaliemi\u0105, kt\u00f3rej przyczyn\u0105 mog\u0142a by\u0107 intoksykacja zwi\u0105zkami arsenu jak i przyczyny jatrogenne: podawanie kalomelu i dzia\u0142aj\u0105cego wymiotnie winianu antymonu.","start_idx":779,"end_idx":785}
{"id":"mrc_4540","question":"jakie s\u0105 stanowiska na statku?","answer":"* Kapitan (dowodzi statkiem) ** Starszy oficer *** I-IV oficer, radio oficer (ew. I, II), lekarz *** asystent pok\u0142adowy, asystent radiooficera **** bosman **** cie\u015bla okr\u0119towy ***** magazynier pok\u0142adowy (m in. na tankowcach) ***** starszy marynarz ***** marynarz ***** m\u0142odszy marynarz ****** praktykant pok\u0142adowy 2) Maszynowy (mechaniczny) * starszy mechanik ** I-IV mechanik, I-II elektryk ** asystent maszynowy, elektryka *** magazynier maszynowy **** motorzysta, elektromonter **** m\u0142odszy motorzysta ***** praktykant motorzysty 3) Hotelowy * intendent ** p\u0142atnik ** starszy ochmistrz ** ochmistrz, szef kuchni (statek pasa\u017cerski) ** asystent hotelowy *** starszy kucharz, starszy steward **** kucharz, steward, barman, stolarz, fryzjer **** m\u0142odszy kucharz, m\u0142odszy steward **** pomocnik kucharza, pomocnik stewarda ***** praktykant","context":"stanowiska poni\u017cej, nie wszystkie wyst\u0119puj\u0105 na typowym statku\" * Kapitan (dowodzi statkiem) ** Starszy oficer *** I-IV oficer, radio oficer (ew. I, II), lekarz *** asystent pok\u0142adowy, asystent radiooficera **** bosman **** cie\u015bla okr\u0119towy ***** magazynier pok\u0142adowy (m in. na tankowcach) ***** starszy marynarz ***** marynarz ***** m\u0142odszy marynarz ****** praktykant pok\u0142adowy 2) Maszynowy (mechaniczny) * starszy mechanik ** I-IV mechanik, I-II elektryk ** asystent maszynowy, elektryka *** magazynier maszynowy **** motorzysta, elektromonter **** m\u0142odszy motorzysta ***** praktykant motorzysty 3) Hotelowy * intendent ** p\u0142atnik ** starszy ochmistrz ** ochmistrz, szef kuchni (statek pasa\u017cerski) ** asystent hotelowy *** starszy kucharz, starszy steward **** kucharz, steward, barman, stolarz, fryzjer **** m\u0142odszy kucharz, m\u0142odszy steward **** pomocnik kucharza, pomocnik stewarda ***** praktykant","start_idx":63,"end_idx":900}
{"id":"mrc_4541","question":"w ilu odcinkach gra\u0142 bruner?","answer":"Hermann Brunner wyst\u0105pi\u0142 w pi\u0119ciu odcinkach telewizyjnych / opowiadaniach z opowie\u015bci \u201eStawki wi\u0119kszej ni\u017c \u017cycie\u201d.","context":"froncie. Hermann Brunner wyst\u0105pi\u0142 w pi\u0119ciu odcinkach telewizyjnych / opowiadaniach z opowie\u015bci \u201eStawki wi\u0119kszej ni\u017c \u017cycie\u201d. W odcinkach \u201e\u015aci\u015ble tajne\u201d, \u201eObl\u0119\u017cenie\u201d i \u201ePoszukiwany Gruppenf\u00fchrer Wolf\u201d (opowiadania opublikowane pod tymi samymi tytu\u0142ami) by\u0142 w randze Sturmbannf\u00fchrera (major SS) natomiast w odcinkach \u201eEdyta\u201d (opowiadanie pt. \u201eKuzynka Edyta\u201d) i \u201eWielka wsypa\u201d (opowiadanie pt. \u201eWsypa\u201d), dziej\u0105cych si\u0119 wcze\u015bniej ni\u017c dwa ostatnie z wcze\u015bniej wymienionych, Hauptsturmf\u00fchrera (kapitan SS). Irmina Kobus b\u0142\u0119dnie tytu\u0142uje Brunnera Sturmf\u00fchrerem, chocia\u017c nazwa tego stopnia zosta\u0142a przed wojn\u0105 zmieniona na Untersturmf\u00fchrer (podporucznik SS), kt\u00f3rej jednak Hermann w serialu nie posiada\u0142. W teatralnej wersji 14. odcinka serialu, kt\u00f3ry jako spektakl nosi\u0142 tytu\u0142 \u201eKryptonim Edyta\u201d by\u0142 Obersturmf\u00fchrerem (porucznik SS), natomiast w \u201eOkr\u0105\u017ceniu\u201d oraz w ostatnim spektaklu pierwszej serii pt. \u201eKoniec gry\u201d ponownie jest Sturmbannf\u00fchrerem.","start_idx":9,"end_idx":123}
{"id":"mrc_4542","question":"co \u015bwiadczy o tym \u017ce polacy nale\u017c\u0105 do jednego narodu?","answer":"\u0142\u0105cznie dzie\u0142a kultury, j\u0119zyk, obyczaje oraz utrwalone spo\u0142ecznie warto\u015bci i symbole.","context":"Polska to\u017csamo\u015b\u0107 narodowa \u2013 \u015bwiadomo\u015b\u0107 przynale\u017cno\u015bci do polskiej wsp\u00f3lnoty narodowej. Ukszta\u0142towana zosta\u0142a wok\u00f3\u0142 narodowej kultury, j\u0119zyka, zwyczaj\u00f3w i wiary, g\u0142\u00f3wnie w okresie walki o niepodleg\u0142o\u015b\u0107. To\u017csamo\u015b\u0107 narodow\u0105 Polak\u00f3w tworz\u0105 \u0142\u0105cznie dzie\u0142a kultury, j\u0119zyk, obyczaje oraz utrwalone spo\u0142ecznie warto\u015bci i symbole. Problem rozwoju \u015bwiadomo\u015bci narodowej nale\u017cy do najbardziej kontrowersyjnych w literaturze historycznej, co wynika w du\u017cej mierze z warto\u015bciuj\u0105cego charakteru dokonywanych ocen i pojawiaj\u0105ce si\u0119 silnego zabarwienia emocjonalnego. Wi\u0119\u017a narodowa ma bowiem wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie charakter dominuj\u0105cy, a w warunkach polskich zawiera szczeg\u00f3lnie du\u017co pierwiastk\u00f3w uczuciowych. Kiedy wi\u0119c m\u00f3wimy o patriotyzmie danej grupy czy jednostki, jest to r\u00f3wnoznaczne z pozytywn\u0105 ocen\u0105. Tradycja klasowa przegrywa te\u017c zdecydowanie w zderzeniu z tradycj\u0105 og\u00f3lnonarodow\u0105 czy pa\u0144stwow\u0105, o czym \u015bwiadczy popyt na poszczeg\u00f3lne ksi\u0105\u017cki historyczne. Interes og\u00f3lnonarodowy","start_idx":236,"end_idx":321}
{"id":"mrc_4543","question":"kto by\u0142 premierem polski w 1999?","answer":"Jerzego Buzka","context":"Rz\u0105d Jerzego Buzka \u2013 Rada Ministr\u00f3w pod kierownictwem premiera Jerzego Buzka, urz\u0119duj\u0105ca od 31 pa\u017adziernika 1997 do 19 pa\u017adziernika 2001. Jerzy Buzek zosta\u0142 desygnowany na premiera przez prezydenta Aleksandra Kwa\u015bniewskiego w dniu 17 pa\u017adziernika 1997, po wyborach parlamentarnych, w kt\u00f3rych koalicja prawicowych formacji \u2013 Akcja Wyborcza Solidarno\u015b\u0107 \u2013 uzyska\u0142a 201 mandat\u00f3w w Sejmie. Obj\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 po ust\u0105pieniu rz\u0105du W\u0142odzimierza Cimoszewicza. 31 pa\u017adziernika 1997 zosta\u0142 zaprzysi\u0119\u017cony ca\u0142y sk\u0142ad Rady Ministr\u00f3w. 10 listopada 1997 premier Jerzy Buzek wyg\u0142osi\u0142 expos\u00e9. 11 listopada Sejm udzieli\u0142 wotum zaufania. Rz\u0105d popar\u0142y w g\u0142osowaniu kluby Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107 i Unii Wolno\u015bci, kt\u00f3re tworzy\u0142y koalicj\u0119 rz\u0105dz\u0105c\u0105. Przeciw opowiedzia\u0142y si\u0119 kluby Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. W g\u0142osowaniu nie wzi\u0119li udzia\u0142u pos\u0142owie ko\u0142a Ruchu Odbudowy Polski. Unia","start_idx":5,"end_idx":18}
{"id":"mrc_4544","question":"czym jest karta graficzna?","answer":"Karta graficzna \u2013 karta rozszerze\u0144 komputera odpowiedzialna za renderowanie grafiki i jej konwersj\u0119 na sygna\u0142 zrozumia\u0142y dla wy\u015bwietlacza.","context":"Karta graficzna \u2013 karta rozszerze\u0144 komputera odpowiedzialna za renderowanie grafiki i jej konwersj\u0119 na sygna\u0142 zrozumia\u0142y dla wy\u015bwietlacza. == Historia == Pierwsze karty graficzne potrafi\u0142y jedynie wy\u015bwietla\u0107 znaki alfabetu \u0142aci\u0144skiego ze zdefiniowanego w pami\u0119ci karty generatora znak\u00f3w \u2013 tryb tekstowy. Kolejna generacja kart graficznych potrafi\u0142a ju\u017c wy\u015bwietla\u0107 w odpowiednim kolorze poszczeg\u00f3lne punkty (piksele) \u2013 tryb graficzny. Nowoczesne procesory graficzne udost\u0119pniaj\u0105 wiele funkcji u\u0142atwiaj\u0105cych i przyspieszaj\u0105cych prac\u0119 program\u00f3w. Mo\u017cliwe jest narysowanie odcinka, tr\u00f3jk\u0105ta, wieloboku, wype\u0142nienie ich zadanym kolorem lub wzorem, tzw. akceleracja 2D. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 kart na rynku posiada r\u00f3wnie\u017c wbudowane funkcje u\u0142atwiaj\u0105ce tworzenie obrazu przestrzeni tr\u00f3jwymiarowej, tzw. akceleracja 3D. Niekt\u00f3re posiadaj\u0105 zaawansowane algorytmy potrafi\u0105ce na przyk\u0142ad wybra\u0107 tylko widoczne na ekranie elementy z przestrzeni. W nowych uk\u0142adach graficznych zrezygnowano ze sztywnego","start_idx":0,"end_idx":138}
{"id":"mrc_4545","question":"kiedy zdobyto krym?","answer":"w maju 1944 roku Krym zdoby\u0142a Armia Czerwona.","context":"w ma\u0142ym stopniu. 18 pa\u017adziernika 1921 bolszewicy powo\u0142ali Krymsk\u0105 Autonomiczn\u0105 Socjalistyczn\u0105 Republik\u0119 Radzieck\u0105 w sk\u0142adzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W czasie II wojny \u015bwiatowej p\u00f3\u0142wysep w okresie od 21 wrze\u015bnia 1941 do 4 lipca 1942 zaj\u0119\u0142y wojska niemieckie pod dow\u00f3dztwem Ericha von Mansteina oraz rumu\u0144skie dowodzone przez Nicolae Ciperci. Jako ostatni po d\u0142ugim obl\u0119\u017ceniu zdobyty zosta\u0142 Sewastopol. === Deportacja Tatar\u00f3w krymskich === W konsekwencji operacji krymskiej, w maju 1944 roku Krym zdoby\u0142a Armia Czerwona. W\u0142adze radzieckie pod pretekstem, \u017ce w czasie okupacji ludno\u015b\u0107 krymskotatarska kolaborowa\u0142a z naje\u017ad\u017acami, zadecydowa\u0142y o wysiedleniu wszystkich Tatar\u00f3w krymskich z Krymu do sowieckich republik Azji \u015arodkowej. G\u0142\u00f3wn\u0105 akcj\u0119 deportacyjn\u0105 przeprowadzi\u0142o NKWD w dniach 18\u201320 maja 1944. W czasie akcji wysiedlono z Krymu oko\u0142o 200 tysi\u0119cy","start_idx":512,"end_idx":557}
{"id":"mrc_4546","question":"ile jest turniej\u00f3w wielkoszlemowych?","answer":"czterech","context":"Wielki Szlem \u2013 w tenisie odniesienie zwyci\u0119stw przez zawodnika, zawodniczk\u0119 lub par\u0119 (m\u0119sk\u0105, \u017ce\u0144sk\u0105 albo mieszan\u0105) we wszystkich czterech najwi\u0119kszych turniejach w danej konkurencji, tzn. albo w grze pojedynczej, albo w grze podw\u00f3jnej, albo w grze mieszanej. Wspomniane cztery turnieje \u2013 mi\u0119dzynarodowe mistrzostwa Australii, Francji, Wielkiej Brytanii i Stan\u00f3w Zjednoczonych \u2013 nazywane s\u0105 \"turniejami wielkoszlemowymi\". Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 kilka rodzaj\u00f3w tenisowych Wielkich Szlem\u00f3w: * Klasyczny lub Kalendarzowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe w jednym sezonie * Niekalendarzowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe z rz\u0119du, ale na prze\u0142omie dw\u00f3ch sezon\u00f3w * Karierowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra w trakcie ca\u0142ej kariery sportowej ka\u017cdy z turniej\u00f3w wielkoszlemowych co najmniej raz * Z\u0142oty Wielki Szlem","start_idx":129,"end_idx":137}
{"id":"mrc_4547","question":"jak\u0105 polityk\u0119 prowadzi\u0142 kazimierz wielki?","answer":"Kazimierz Wielki odnosi\u0142 sukcesy dyplomatyczne i organizowa\u0142 zwyci\u0119skie wyprawy przede wszystkim dzi\u0119ki prowadzeniu sp\u00f3jnej, a zarazem reformatorskiej polityki wewn\u0119trznej.","context":"stanowiska, kt\u00f3rych obsada zale\u017ca\u0142a od biskupa. == Polityka wewn\u0119trzna == Kazimierz Wielki odnosi\u0142 sukcesy dyplomatyczne i organizowa\u0142 zwyci\u0119skie wyprawy przede wszystkim dzi\u0119ki prowadzeniu sp\u00f3jnej, a zarazem reformatorskiej polityki wewn\u0119trznej. D\u0105\u017cy\u0142 do stworzenia silnych podstaw materialnych oraz prawnych sprawowanych rz\u0105d\u00f3w kr\u00f3lewskich. Wprowadzi\u0142 jednolity system zarz\u0105dzania pa\u0144stwem. Przy boku w\u0142adcy dzia\u0142a\u0142a powo\u0142ywana przez niego rada kr\u00f3lewska, pe\u0142ni\u0105ca funkcje doradcze. W jej sk\u0142ad wchodzili m.in. marsza\u0142ek odpowiedzialny za bezpiecze\u0144stwo pa\u0144stwa, kanclerz zajmuj\u0105cy si\u0119 g\u0142\u00f3wnie polityk\u0105 zagraniczn\u0105, podskarbi zarz\u0105dzaj\u0105cy skarbem. Kr\u00f3lewskimi urz\u0119dnikami lokalnymi byli starostowie, powo\u0142ywani i odwo\u0142ywani przez monarch\u0119. Pe\u0142nili oni funkcje administracyjne, ekonomiczne oraz s\u0105downicze w przypadku ci\u0119\u017ckich przest\u0119pstw. Pr\u0119\u017cnie rozwijaj\u0105ce si\u0119 pa\u0144stwo Kazimierza potrzebowa\u0142o nie tylko m\u0105drze rz\u0105dz\u0105cych ludzi, ale r\u00f3wnie\u017c sprawnie dzia\u0142aj\u0105cego prawa, kt\u00f3re stanowi\u0142oby podstaw\u0119 ustrojow\u0105 Polski. === Konflikt","start_idx":74,"end_idx":246}
{"id":"mrc_4548","question":"z czyjej inicjatywy mia\u0142 miejsce zajazd?","answer":"z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego","context":"Uczta u Wierzynka \u2013 przyj\u0119cie zorganizowane w Krakowie przez krakowsk\u0105 rad\u0119 miejsk\u0105 i Miko\u0142aja Wierzynka w trakcie spotkania europejskich monarch\u00f3w i ksi\u0105\u017c\u0105t oko\u0142o 22\u201327 wrze\u015bnia 1364, zwo\u0142anego z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego. == Zjazd monarch\u00f3w == W zje\u017adzie wzi\u0119li udzia\u0142: cesarz (jednocze\u015bnie kr\u00f3l czeski) Karol IV, kr\u00f3lowie: Ludwik W\u0119gierski, Piotr cypryjski, oraz liczni ksi\u0105\u017c\u0119ta: ksi\u0105\u017c\u0119 austriacki Rudolf IV Za\u0142o\u017cyciel, ksi\u0105\u017c\u0119 mazowiecki Siemowit III, ksi\u0105\u017c\u0119 opolski W\u0142adys\u0142aw Opolczyk, ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bwidnicki Bolko II Ma\u0142y, ksi\u0105\u017c\u0119 wo\u0142ogosko-s\u0142upski Bogus\u0142aw V z synem Ka\u017akiem s\u0142upskim, margrabiowie brandenburscy Ludwik VI Rzymianin i Otto V Leniwy. Wbrew dawnym sugestiom historyk\u00f3w, nieobecny by\u0142 w\u00f3wczas Waldemar IV du\u0144ski. Pretekstem do zwo\u0142ania zjazdu krakowskiego by\u0142a zapewne kwestia krucjaty antytureckiej, w czym szczeg\u00f3lnie zainteresowany by\u0142 uczestnicz\u0105cy w uczcie kr\u00f3l Cypru Piotr","start_idx":195,"end_idx":232}
{"id":"mrc_4549","question":"czym zajmuje si\u0119 fryzjer?","answer":"si\u0119 zgodnie z \u017cyczeniami klient\u00f3w strzy\u017ceniem w\u0142os\u00f3w, ich piel\u0119gnacj\u0105, uk\u0142adaniem, farbowaniem, myciem, dekoloryzacj\u0105.","context":"Fryzjer (dawniej \"golarz\") \u2013 rzemie\u015blnik zajmuj\u0105cy si\u0119 zgodnie z \u017cyczeniami klient\u00f3w strzy\u017ceniem w\u0142os\u00f3w, ich piel\u0119gnacj\u0105, uk\u0142adaniem, farbowaniem, myciem, dekoloryzacj\u0105. Zaw\u00f3d fryzjera nale\u017cy do grupy zawod\u00f3w us\u0142ugowych. Dzi\u0119ki posiadanym umiej\u0119tno\u015bciom fryzjer mo\u017ce prowadzi\u0107 w\u0142asny zak\u0142ad us\u0142ugowy.","start_idx":51,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4550","question":"gdzie zimuj\u0105 bociany?","answer":"zimuj\u0105c w Afryce, od tropikalnej Afryki Subsaharyjskiej po Republik\u0119 Po\u0142udniowej Afryki na po\u0142udniu lub na subkontynencie indyjskim (podgatunek azjatycki).","context":"Europie (na p\u00f3\u0142nocy po Finlandi\u0119), p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Afryce, Azji po\u0142udniowo-zachodniej (na wschodzie po po\u0142udniowy Kazachstan) i w po\u0142udniowej Afryce. Bocian bia\u0142y podejmuje co roku dalekie w\u0119dr\u00f3wki, zimuj\u0105c w Afryce, od tropikalnej Afryki Subsaharyjskiej po Republik\u0119 Po\u0142udniowej Afryki na po\u0142udniu lub na subkontynencie indyjskim (podgatunek azjatycki). Podczas migracji mi\u0119dzy Europ\u0105 i Afryk\u0105 unika przelot\u00f3w przez Morze \u015ar\u00f3dziemne i kieruje si\u0119 przez Lewant na wschodzie lub Cie\u015bnin\u0119 Gibraltarsk\u0105 na zachodzie, poniewa\u017c wznosz\u0105ce pr\u0105dy powietrzne, na kt\u00f3rych polega w czasie lotu, nie tworz\u0105 si\u0119 nad wod\u0105. B\u0119d\u0105c mi\u0119so\u017cerc\u0105, bocian bia\u0142y zjada szereg zwierz\u0105t, w tym owady, ryby, p\u0142azy, gady, ma\u0142e ssaki i ma\u0142e ptaki. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ze swojego po\u017cywienia znajduje na pod\u0142o\u017cu, w\u015br\u00f3d niskiej ro\u015blinno\u015bci oraz w p\u0142ytkich wodach. Bocian jest ptakiem monogamicznym, lecz nie","start_idx":203,"end_idx":358}
{"id":"mrc_4551","question":"kto by\u0142 dow\u00f3dc\u0105 wojsk polskich w bitwie pod kircholmem?","answer":"Jana Karola Chodkiewicza","context":"Bitwa pod Kircholmem (obecnie miejscowo\u015b\u0107 Salaspils na \u0141otwie, 25 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Rygi) \u2013 bitwa stoczona 27 wrze\u015bnia 1605 w czasie polsko-szwedzkiej wojny o Inflanty w latach 1600\u20131611. Przyczyn\u0105 bitwy by\u0142y zmagania o . Dodatkowym czynnikiem by\u0142a walka o tron szwedzki mi\u0119dzy Karolem Suderma\u0144skim a Zygmuntem III Waz\u0105. == Wst\u0119p == By\u0142o to jedno z naj\u015bwietniejszych zwyci\u0119stw I Rzeczypospolitej. Wojsko polsko-litewskie pod dow\u00f3dztwem hetmana polnego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza (1040 piechoty, 2400 jazdy i 4 b\u0105d\u017a 7 dzia\u0142, w tym chor\u0105gwie kozackie, tatarskie i kurlandzkie), g\u0142\u00f3wnie dzi\u0119ki u\u017cyciu przez wodza litewskiego husarii jako si\u0142y prze\u0142amuj\u0105cej, rozgromi\u0142y ponad trzykrotnie liczniejsz\u0105 armi\u0119 szwedzk\u0105 pod dow\u00f3dztwem Karola IX Wazy (8500 piechoty, 2500 jazdy i 11 dzia\u0142 \u2013 opr\u00f3cz Szwed\u00f3w walczyli zaci\u0119\u017cni","start_idx":473,"end_idx":497}
{"id":"mrc_4552","question":"jakiej narodowo\u015bci byli kozacy?","answer":"grupy ludno\u015bci o charakterze wieloetnicznym z dominuj\u0105cym substratem ruskim","context":"Kozacy (ukr. \"\u043a\u043e\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kozaky\", ros. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u0301\u043a\u0438\" a. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kazaki\", z tur. \"quazz\u0101q\", \"awanturnik\") \u2013 nazwa odnosz\u0105ca si\u0119 do grupy ludno\u015bci o charakterze wieloetnicznym z dominuj\u0105cym substratem ruskim, zamieszkuj\u0105cej stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich, okre\u015blaj\u0105ca p\u00f3\u017aniej tak\u017ce rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych ziemiach pogranicznych Rzeczypospolitej i Rosji. Pocz\u0105tki Kozak\u00f3w zaporoskich, czyli ni\u017cowych, si\u0119gaj\u0105 XV w. i zwi\u0105zane s\u0105 z po\u0142udniowo-wschodnimi ruskimi kresami Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego (Zaporo\u017cem), od unii lubelskiej (1569) w sk\u0142adzie Korony. Kozacy w czasach Imperium Rosyjskiego dzielili si\u0119 na: zaporoskich (do 1775), do\u0144skich, kuba\u0144skich, terskich, astracha\u0144skich, uralskich (jaickich), Siedmiorzecza, orenburskich, syberyjskich, zabajkalskich, amurskich, ussuryjskich, buskich, czarnomorskich i azowskich. Po przewrocie bolszewickim, w trakcie wojny domowej w Rosji (1918\u20131920) opowiedzieli si\u0119 w przewa\u017caj\u0105cej mierze po stronie","start_idx":132,"end_idx":207}
{"id":"mrc_4553","question":"jak mo\u017cna okre\u015bli\u0107 zesp\u00f3\u0142 instrumentalny sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dziewi\u0119ciu muzyk\u00f3w?","answer":"nonet","context":"Zesp\u00f3\u0142 kameralny \u2013 niewielki zesp\u00f3\u0142 instrumentalny, zwykle nie liczy wi\u0119cej ni\u017c dziewi\u0119ciu instrumentalist\u00f3w. Niekt\u00f3re spo\u015br\u00f3d nich maj\u0105 sta\u0142e sk\u0142ady instrumentalne. Ze wzgl\u0119du na liczb\u0119 instrument\u00f3w zespo\u0142y kameralne dziel\u0105 si\u0119 na: * duet - dwa instrumenty (niekiedy jeden instrument i dw\u00f3ch instrumentalist\u00f3w) * trio - trzy instrumenty * kwartet - cztery instrumenty * kwintet - pi\u0119\u0107 instrument\u00f3w * sekstet - sze\u015b\u0107 instrument\u00f3w * septet - siedem instrument\u00f3w * oktet - osiem instrument\u00f3w * nonet - dziewi\u0119\u0107 instrument\u00f3w Do najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105cych sk\u0142ad\u00f3w kameralnych nale\u017c\u0105: * Duo, np. fortepian i skrzypce * Trio, np. fortepian, skrzypce i flet * Kwartet fortepianowy (fortepian, skrzypce, alt\u00f3wka, wiolonczela) * Kwartet smyczkowy (skrzypce I, skrzypce II, alt\u00f3wka, wiolonczela) * Kwartet d\u0119ty (fagot, flet, klarnet, ob\u00f3j) * Kwintet","start_idx":492,"end_idx":497}
{"id":"mrc_4554","question":"na jakiej pozycji gra messi?","answer":"wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika lub ofensywnego pomocnika","context":"Lionel Messi, Leo Messi, w\u0142a\u015bc. Lionel Andr\u00e9s Messi Cuccittini (wym. []; ur. 24 czerwca 1987 w Rosario) \u2013 argenty\u0144ski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika lub ofensywnego pomocnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Argentyny, kt\u00f3rej jest kapitanem. Karier\u0119 seniorsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w m\u0142odzie\u017cowym zespole FC Barcelony (FC Barcelona C), sk\u0105d przeszed\u0142 do drugiego zespo\u0142u katalo\u0144skiego klubu. W 2004 zanotowa\u0142 debiut dla pierwszej dru\u017cyny. W sezonie 2008/2009 sta\u0142 si\u0119 kluczowym pi\u0142karzem swojej dru\u017cyny, kt\u00f3ra po raz pierwszy w historii si\u0119gn\u0119\u0142a po potr\u00f3jn\u0105 koron\u0119, zdobywaj\u0105c mistrzostwo Hiszpanii, puchar Hiszpanii i rozgrywki Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W sezonie 2014/2015 powt\u00f3rzy\u0142 osi\u0105gni\u0119cie z 2008/2009. W 2018 zosta\u0142 kapitanem FC Barcelony. Do 2021 zdoby\u0142 z klubem 35 trofe\u00f3w: 10 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Hiszpanii, cztery puchary Ligi","start_idx":127,"end_idx":186}
{"id":"mrc_4555","question":"w jakim ko\u015bciele jest kr\u0119cony ojciec mateusz?","answer":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Wawrzy\u0144ca w Gliniance","context":"Parafia \u015awi\u0119tego Wawrzy\u0144ca w Gliniance \u2013 parafia rzymskokatolicka w dekanacie otwockim diecezji warszawsko-praskiej. Erygowana w 1556. Mie\u015bci si\u0119 przy ulicy Wawrzynieckiej. Prowadz\u0105 j\u0105 ksi\u0119\u017ca diecezji warszawsko - praskiej. Ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Wawrzy\u0144ca w Gliniance \u201egra rol\u0119\u201d ko\u015bcio\u0142a parafialnego (ko\u015bcio\u0142a MB Nieustaj\u0105cej Pomocy) ks. Mateusza \u017bmigrodzkiego w serialu Ojciec Mateusz. 10 wrze\u015bnia 2017 roku ks. abp. Henryk Hoser, po wieloletnich staraniach ksi\u0119dza proboszcza Krzysztofa Krzesi\u0144skiego, podczas pe\u0142nienia funkcji proboszcza parafii przez ksi\u0119dza Piotra B\u0142a\u017cejczyka, ukoronowa\u0142 obraz MB Glinieckiej, kt\u00f3ry umieszczony jest w prawym o\u0142tarzu.","start_idx":224,"end_idx":257}
{"id":"mrc_4556","question":"kto dokona\u0142 chrztu polski?","answer":"ksi\u0119cia Polan Mieszka I","context":"Chrzest Polski \u2013 tradycyjna nazwa chrztu ksi\u0119cia Polan Mieszka I, kt\u00f3ry zapocz\u0105tkowa\u0142 proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uwa\u017ca si\u0119 go r\u00f3wnie\u017c za symboliczne wydarzenie, kt\u00f3re by\u0142o pocz\u0105tkiem pa\u0144stwa polskiego i polskiego Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Datuje si\u0119 go na rok 966, chocia\u017c nie jest to pewne, gdy\u017c \u017ar\u00f3d\u0142a \u015bredniowieczne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno w opisie okoliczno\u015bci, w jakich dosz\u0142o do chrztu, jak te\u017c podaj\u0105 r\u00f3\u017cne daty tego wydarzenia. == Chronologia wydarze\u0144 i datacja chrztu Polski == Chocia\u017c w oficjalnej historiografii ko\u015bcielnej i pa\u0144stwowej przyjmuje si\u0119 rok 966 za dat\u0119 chrztu Mieszka, to jednak nie jest to data pewna. Nie zachowa\u0142o si\u0119 \u017cadne \u017ar\u00f3d\u0142o z X wieku, a w Polsce tak\u017ce z XI wieku, kt\u00f3re przekaza\u0142oby o chrzcie Polski nawet kr\u00f3tk\u0105 wzmiank\u0119. Najstarsza informacja","start_idx":41,"end_idx":64}
{"id":"mrc_4557","question":"kto zostal premierem w 1919 roku?","answer":"Paderewski","context":"do wybuchu zako\u0144czonego sukcesem powstania. Po przyje\u017adzie do Warszawy, Paderewski spotka\u0142 si\u0119 z Pi\u0142sudskim i podj\u0105\u0142 si\u0119 roli mediatora pomi\u0119dzy nim a obozem Dmowskiego. 16 stycznia 1919 roku zosta\u0142 premierem, pe\u0142ni\u0105c r\u00f3wnie\u017c funkcj\u0119 ministra spraw zagranicznych. Wraz z Romanem Dmowskim jako delegat pe\u0142nomocny reprezentowa\u0142 Polsk\u0119 na konferencji pokojowej w Pary\u017cu, zako\u0144czonej podpisaniem traktatu wersalskiego, ko\u0144cz\u0105cego I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105. W tym czasie wspar\u0142 gen. Tadeusza Rozwadowskiego w jego planach tworzenia Legionu Ameryka\u0144skiego, kt\u00f3ry mia\u0142 walczy\u0107 w Polsce z bolszewikami. W wyniku tych dzia\u0142a\u0144 powsta\u0142a polsko-ameryka\u0144ska Eskadra Lotnicza im. Tadeusza Ko\u015bciuszki. Paderewskiemu nie uda\u0142o si\u0119 zrealizowa\u0107 wszystkich za\u0142o\u017ce\u0144 strony polskiej, jednak da\u0142 si\u0119 pozna\u0107 jako sprawny negocjator i dyplomata. Pomimo tego jego bezpartyjny rz\u0105d by\u0142 krytykowany w kraju zar\u00f3wno przez lewic\u0119, jak","start_idx":72,"end_idx":82}
{"id":"mrc_4558","question":"jak nazywa si\u0119 najwy\u017cszy szczyt pienin?","answer":"Trzy Korony","context":"Trzy Korony () \u2013 najwy\u017cszy szczyt Pienin \u015arodkowych nale\u017c\u0105cy do Masywu Trzech Koron. == Topografia == G\u00f3ra wznosi si\u0119 oko\u0142o 530 metr\u00f3w nad p\u0142yn\u0105cym u jej podn\u00f3\u017cy Dunajcem. Parti\u0119 szczytow\u0105 stanowi pi\u0119\u0107 turni zbudowanych z odpornych wapieni rogowcowych: * Okr\u0105glica \u2013 982 m. Najwy\u017csza, na niej znajduje si\u0119 platforma widokowa z barierkami. Na platformie mie\u015bci si\u0119 oko\u0142o 30 os\u00f3b. * P\u0142aska Ska\u0142a (Plaska Ska\u0142a) \u2013 950 m. Na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Okr\u0105glicy. * Nad Ogr\u00f3dki \u2013 940 m. Na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Okr\u0105glicy. Od 1933 sta\u0142 tutaj obs\u0142ugiwany przez pustelnika totalizator opadowy * Pa\u0144ska Ska\u0142a (Bry\u0142owa) \u2013 920 m. Gnie\u017cd\u017c\u0105 si\u0119 w niej rzadkie ptaki pomurniki. * Ni\u017cnia Okr\u0105glica (Ganek) \u2013 wysuni\u0119ta ku po\u0142udniu pod Okr\u0105glic\u0105 i ni\u017csza o 80","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_4559","question":"kt\u00f3ry w\u0142oski klub ma na koncie najwi\u0119cej wygranych w lidze mistrz\u00f3w?","answer":"AC Milan (3 wygrane)","context":"Ligi Mistrz\u00f3w UEFA jest Real Madryt, kt\u00f3ry o\u015bmiokrotnie wygrywa\u0142 w finale Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. Sze\u015bciokrotnie w finale Ligi Mistrz\u00f3w UEFA gra\u0142y tak\u017ce w\u0142oskie dru\u017cyny: AC Milan (3 wygrane) oraz Juventus F.C. (1 wygrana). Trzy kluby wyst\u0105pi\u0142y w trzech fina\u0142ach z rz\u0119du - A.C. Milan (1993-1995), Juventus F.C. (1996-1998) i Real Madryt (2016-2018). Pi\u0119\u0107 zespo\u0142\u00f3w zagra\u0142o w dw\u00f3ch kolejnych fina\u0142ach - AFC Ajax (1995-1996), Valencia CF (2000-2001), Manchester United F.C. (2008-2009), Bayern Monachium (2012-2013) i Liverpool F.C. (2018-2019). == Klasyfikacja pa\u0144stw == W finale Ligi Mistrz\u00f3w UEFA w sumie wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 dwadzie\u015bcia klub\u00f3w z siedmiu kraj\u00f3w, z czego trzyna\u015bcie klub\u00f3w wygra\u0142o te rozgrywki. Najwi\u0119cej wyst\u0119p\u00f3w w finale (17) maj\u0105 kluby z Hiszpanii, kt\u00f3re w sumie wygra\u0142y 12 razy. Dzi\u0119ki przekszta\u0142ceniu Pucharu","start_idx":166,"end_idx":186}
{"id":"mrc_4560","question":"ile w polsce jest miast?","answer":"na terenie Polski jest 979 miast","context":"Miasta w Polsce \u2013 miejscowo\u015bci podstawowe w Polsce o charakterze miejskim, posiadaj\u0105ce prawa miejskie. Wed\u0142ug stanu na 1 stycznia 2023 na terenie Polski jest 979 miast, w tym 302 samodzielne gminy miejskie, w tym 107 miast prezydenckich, 66 miast na prawach powiatu, 37 miast o liczbie mieszka\u0144c\u00f3w powy\u017cej 100 000, 18 miast b\u0119d\u0105cych siedzibami w\u0142adz wojew\u00f3dzkich, 11 miast b\u0119d\u0105cych siedzibami s\u0105du apelacyjnego. W polskich miastach organem wykonawczym b\u0119d\u0105cym jednocze\u015bnie organem administracji publicznej jest prezydent miasta lub burmistrz. Organem stanowi\u0105cym i kontrolnym jest rada miejska lub rada miasta i gminy. ==Miasta prezydenckie, w tym miasta na prawach powiatu, wojew\u00f3dzkie i b\u0119d\u0105ce siedzibami s\u0105du apelacyjnego== Miasto zarz\u0105dzane przez prezydenta miasta (tzw. miasto prezydenckie, obecnie 107) to odpowiednik angloj\u0119zycznego \"city\". Status ten nadawany","start_idx":135,"end_idx":167}
{"id":"mrc_4561","question":"w jakim zespole gra\u0142 andrzej rybi\u0144ski?","answer":"2 plus 1","context":"Andrzej Rybi\u0144ski (ur. 30 pa\u017adziernika 1949 w \u0141odzi) \u2013 polski piosenkarz, gitarzysta i kompozytor. Brat Jerzego. == Kariera == Uko\u0144czy\u0142 \u015aredni\u0105 Szko\u0142\u0119 Muzyczn\u0105 w \u0141odzi w klasie fortepianu. W latach 1965\u20131967 by\u0142 cz\u0142onkiem zwi\u0105zanego z uczelni\u0105 big-bandu Kanon Rytm. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c z amatorskimi zespo\u0142ami Komety i Piotrusie. W 1970 roku z grup\u0105 Bumerang uczestniczy\u0142 w nagraniu utworu pt. \"Na szkle malowane\" (muz. Katarzyna G\u00e4rtner, libr. Ernest Bryll). Na pocz\u0105tku lat 70. wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 z Januszem Krukiem i El\u017cbiet\u0105 Dmoch grup\u0119 2 plus 1. W 1971 zesp\u00f3\u0142 wyst\u0105pi\u0142 na 9. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, na kt\u00f3rym otrzyma\u0142 nagrod\u0119 za wykonanie piosenki pt. \"Nie zmog\u0142a go kula\". === Andrzej i Eliza === W czerwcu 1971 roku wraz z \u017con\u0105 Eliz\u0105 Grochowieck\u0105","start_idx":536,"end_idx":544}
{"id":"mrc_4562","question":"ile reniferow ma sw mikolaj?","answer":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja","context":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja wymienionych w wierszu \"A Visit from St. Nicholas\". Rudolf urodzi\u0142 si\u0119 ze \u015bwiec\u0105cym czerwonym nosem, przez co sta\u0142 si\u0119 wyrzutkiem i obiektem docinek ze strony innych renifer\u00f3w. Pewnego razu, noc wigilijna by\u0142a tak mglista, \u017ce Miko\u0142aj chcia\u0142 zrezygnowa\u0107 ze swej corocznej podr\u00f3\u017cy dooko\u0142a \u015bwiata. Kiedy jednak zauwa\u017cy\u0142 Rudolfa, zdecydowa\u0142, \u017ce jego nos b\u0119dzie wy\u015bmienit\u0105 lamp\u0105 i o\u015bwietli mu drog\u0119. Od tego czasu Rudolf jest sta\u0142ym cz\u0142onkiem zaprz\u0119gu Miko\u0142aja i cieszy si\u0119 szacunkiem innych renifer\u00f3w. Historia Rudolfa sta\u0142a si\u0119 popularn\u0105 bo\u017conarodzeniow\u0105 opowie\u015bci\u0105, kt\u00f3r\u0105 najcz\u0119\u015bciej przedstawia si\u0119 w formie piosenki lub telewizyjnych program\u00f3w. == Wygl\u0105d == W wierszu Moore\u2019a nie ma szczeg\u00f3\u0142owych opis\u00f3w renifer\u00f3w poza wzmiank\u0105, \u017ce s\u0105 one \u201ema\u0142e\u201d. Ich wygl\u0105d w wi\u0119kszo\u015bci pokazuj\u0105","start_idx":0,"end_idx":55}
{"id":"mrc_4563","question":"co znaczy synonim?","answer":"wyraz lub d\u0142u\u017csze okre\u015blenie r\u00f3wnowa\u017cne znaczeniowo innemu (r\u00f3wnoznacznik) lub na tyle zbli\u017cone, \u017ce mo\u017cna nim zast\u0105pi\u0107 to drugie w odpowiednim kontek\u015bcie (bliskoznacznik).","context":"Synonim (gr. \"syn\u014dnymos\" \u201er\u00f3wnoimienny\u201d) \u2013 wyraz lub d\u0142u\u017csze okre\u015blenie r\u00f3wnowa\u017cne znaczeniowo innemu (r\u00f3wnoznacznik) lub na tyle zbli\u017cone, \u017ce mo\u017cna nim zast\u0105pi\u0107 to drugie w odpowiednim kontek\u015bcie (bliskoznacznik). Zjawisko synonimii mo\u017ce dotyczy\u0107 konstrukcji sk\u0142adniowych (\"m\u00f3wi\u0107 wiersz \u2013 m\u00f3wi\u0107 wierszem\"), form morfologicznych (\"profesorowie \u2013 profesorzy\") i leksem\u00f3w (\"auto \u2013 samoch\u00f3d\"). Pomi\u0119dzy dwoma synonimami mo\u017cna zwykle wykaza\u0107 uchwytne r\u00f3\u017cnice, np. we frekwencji ich stosowania (w okre\u015blonym kontek\u015bcie lub w r\u00f3\u017cnych grupach spo\u0142ecznych). Historycznie rzecz ujmuj\u0105c, synonimy mog\u0142y kiedy\u015b okre\u015bla\u0107 inne desygnaty, jednak obecnie przypisuje si\u0119 im bliskie znaczenie. Istnieje te\u017c odwrotna tendencja do r\u00f3\u017cnicowania znaczeniowego synonim\u00f3w \u2013 wyrazy synonimiczne mog\u0105 rozgraniczy\u0107 swoje cechy semantyczne wraz z ewolucj\u0105 j\u0119zyka. Synonimami s\u0105 np. s\u0142owa \u201ebarwa\u201d i \u201ekolor\u201d, kt\u00f3re znacz\u0105 dok\u0142adnie to samo, jednak\u017ce r\u00f3\u017cni si\u0119","start_idx":43,"end_idx":214}
{"id":"mrc_4564","question":"w jakim stylu jest zbudowany pa\u0142ac kultury?","answer":"jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu.","context":"Pa\u0142ac Kultury i Nauki, PKiN (do 1956 Pa\u0142ac Kultury i Nauki im. J\u00f3zefa Stalina) \u2013 drugi pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci ca\u0142kowitej budynek w Polsce. Znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dmie\u015bciu Warszawy, przy placu Defilad 1. W\u0142a\u015bcicielem gmachu jest miasto sto\u0142eczne Warszawa, zarz\u0105dza nim miejska sp\u00f3\u0142ka Zarz\u0105d Pa\u0142acu Kultury i Nauki Sp. z o.o. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej. W 2007 budynek zosta\u0142 wpisany do rejestru zabytk\u00f3w. Pa\u0142ac stanowi\u0142 \u201edar narodu radzieckiego dla narodu polskiego\u201d. Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955 wed\u0142ug projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, kt\u00f3ry inspirowa\u0142 si\u0119 moskiewskimi drapaczami chmur (znanymi poza Rosj\u0105 jako Siedem Si\u00f3str), wzorowanymi na ameryka\u0144skich wie\u017cowcach w stylu \"art d\u00e9co\". Architektonicznie jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu. Razem ze wspornikiem antenowym, b\u0119d\u0105cym","start_idx":772,"end_idx":826}
{"id":"mrc_4565","question":"kt\u00f3ry cesarz rzymski uczyni\u0142 chrze\u015bcija\u0144stwo religi\u0105 panuj\u0105c\u0105?","answer":"Teodozjusz I Wielki","context":"Teodozjusz I Wielki, \"Flavius Theodosius, Theodosius I\" (ur. 11 stycznia 347, zm. 17 stycznia 395) \u2013 ostatni cesarz w\u0142adaj\u0105cy zar\u00f3wno wschodni\u0105, jak i zachodni\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cesarstwa rzymskiego. Panowa\u0142 od 379 roku, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3lnie z Gracjanem (do 383) i Walentynianem II (do 392), p\u00f3\u017aniej samodzielnie. Podczas jego rz\u0105d\u00f3w Goci przej\u0119li kontrol\u0119 nad Iliri\u0105 i osiedlili si\u0119 na po\u0142udnie od Dunaju w obr\u0119bie granic cesarstwa. By\u0142 autorem dekret\u00f3w, kt\u00f3re w praktyce uczyni\u0142y chrze\u015bcija\u0144stwo nicejskie religi\u0105 pa\u0144stwow\u0105 w Imperium Romanum. Z pierwsz\u0105 \u017con\u0105, Aeli\u0105 Flacyll\u0105, mia\u0142 syn\u00f3w: Arkadiusza i Honoriusza oraz c\u00f3rk\u0119 Pulcheri\u0119. Po \u015bmierci \u017cony w 386 roku Teodozjusz o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Gall\u0105 \u2013 siostr\u0105 Walentyniana II \u2013 z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 c\u00f3rk\u0119 Gall\u0119 Placydi\u0119. == Obj\u0119cie w\u0142adzy i konflikt z Gotami ==","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_4566","question":"kiedy mia\u0142y miejsce wielkie odkrycia geograficzne?","answer":"na prze\u0142omie XV i XVI wieku","context":"Wielkie odkrycia geograficzne \u2013 okre\u015blenie odkry\u0107 geograficznych dokonanych przez europejskich \u017ceglarzy na prze\u0142omie XV i XVI wieku, a w szczeg\u00f3lno\u015bci: op\u0142yni\u0119cie Przyl\u0105dka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diasa (1488), odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (12 pa\u017adziernika 1492), a nast\u0119pnie jej podb\u00f3j, podr\u00f3\u017c Vasco da Gamy do Indii (1498) oraz pierwsza podr\u00f3\u017c dooko\u0142a \u015bwiata Ferdynanda Magellana (1519\u20131522). Er\u0119 wielkich odkry\u0107 ko\u0144czy dotarcie Europejczyk\u00f3w do Australii, by\u0107 mo\u017ce dokonane przez Portugalczyk\u00f3w ju\u017c w XVI wieku i utrzymywane w tajemnicy. Pierwszym znanym z imienia Europejczykiem, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Australii (1606), zosta\u0142 uznany Holender Willem Janszoon. W ten spos\u00f3b cywilizacja zachodniej Europy zdoby\u0142a wiedz\u0119 o wszystkich zamieszka\u0142ych kontynentach, co by\u0142o pocz\u0105tkiem nieodwracalnych zmian historycznych. Nie by\u0142 to koniec odkry\u0107 nowych kontynent\u00f3w, gdy\u017c pozosta\u0142a jeszcze Antarktyda,","start_idx":104,"end_idx":131}
{"id":"mrc_4567","question":"w kt\u00f3rym roku zako\u0144czy\u0142a si\u0119 i wojna \u015bwiatowa?","answer":"11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":112,"end_idx":129}
{"id":"mrc_4568","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 komary?","answer":"Komarowate wyst\u0119puj\u0105 od Arktyki po stref\u0119 mi\u0119dzyzwrotnikow\u0105.","context":"tylko jedno pokolenie w ci\u0105gu roku. == Rozmieszczenie geograficzne == Komarowate wyst\u0119puj\u0105 od Arktyki po stref\u0119 mi\u0119dzyzwrotnikow\u0105. W zwi\u0105zku ze zmianami klimatycznymi zasi\u0119g wyst\u0119powania komar\u00f3w ze strefy tropikalnej rozszerza si\u0119 na p\u00f3\u0142noc, co sprawia, \u017ce w Europie (zw\u0142aszcza po\u0142udniowej) ro\u015bnie zagro\u017cenie chorobami przenoszonymi przez te gatunki. W Polsce wyst\u0119puje 47 gatunk\u00f3w przedstawicieli tej rodziny. W niekt\u00f3rych latach i na niekt\u00f3rych terenach ich wyst\u0119powanie mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 nasilenie plagowe, co zwi\u0119ksza prawdopodobie\u0144stwo przenoszenia chor\u00f3b drog\u0105 krwi. Na niekt\u00f3rych terenach (np. po okresie powodzi) wdro\u017cono programy zwalczania plagowego wyst\u0119powania komar\u00f3w. W Polsce (i w Europie), pospolity jest: * komar brz\u0119cz\u0105cy (\"Culex pipiens\"), z du\u017cymi przezroczystymi skrzyd\u0142ami i dwiema pod\u0142u\u017cnymi pr\u0119gami na \u017c\u00f3\u0142tobrunatnym tu\u0142owiu. Ma on liczne rasy biologiczne, uwa\u017cane przez niekt\u00f3rych za odr\u0119bne","start_idx":70,"end_idx":130}
{"id":"mrc_4569","question":"ile dzieci ma ksi\u0105\u017c\u0119 harry?","answer":"dwoje dzieci: Archiego (ur. 2019) i Lilibet (ur. 2021).","context":"wysz\u0142a za Henryka (ksi\u0119cia Sussex), z kt\u00f3rym ma dwoje dzieci: Archiego (ur. 2019) i Lilibet (ur. 2021). Po \u015blubie z Henrykiem wst\u0105pi\u0142a do brytyjskiej rodziny kr\u00f3lewskiej i otrzyma\u0142a tytu\u0142y: Jej Kr\u00f3lewskiej Wysoko\u015bci Ksi\u0119\u017cnej Sussexu, Hrabiny Dumbarton i Baronowej Kilkeel. 8 stycznia 2020 wraz z m\u0119\u017cem publicznie o\u015bwiadczy\u0142a o intencji zrezygnowania z pe\u0142nienia oficjalnych funkcji w rodzinie kr\u00f3lewskiej; zako\u0144czy\u0142a ich sprawowanie 31 marca 2020. Zaanga\u017cowana jest w dzia\u0142alno\u015b\u0107 publiczn\u0105 i charytatywn\u0105. Do marca 2020 reprezentowa\u0142a kr\u00f3low\u0105 El\u017cbiet\u0119 II w oficjalnych wyst\u0105pieniach i patronowa\u0142a wybranym organizacjom. Jej aktywno\u015bci zwi\u0105zane s\u0105 g\u0142\u00f3wnie z walk\u0105 o prawa kobiet, ochron\u0105 \u015brodowiska oraz wspieraniem aktorstwa. == \u017byciorys == === Rodzina i wykszta\u0142cenie === Urodzi\u0142a si\u0119 i dorasta\u0142a w Los Angeles. Jej rodzicami s\u0105 Doria Loyce Ragland","start_idx":48,"end_idx":103}
{"id":"mrc_4570","question":"czym jest norma prawna?","answer":"Norma prawna \u2013 norma post\u0119powania b\u0119d\u0105ca cz\u0119\u015bci\u0105 porz\u0105dku prawnego.","context":"Norma prawna \u2013 norma post\u0119powania b\u0119d\u0105ca cz\u0119\u015bci\u0105 porz\u0105dku prawnego. Innymi s\u0142owy norm\u0119 prawn\u0105 stanowi b\u0119d\u0105ca prawem regu\u0142a m\u00f3wi\u0105ca o tym, \u017ce w pewnych okoliczno\u015bciach kto\u015b powinien lub mo\u017ce si\u0119 zachowa\u0107 (post\u0105pi\u0107) w jaki\u015b okre\u015blony spos\u00f3b. Normy prawne sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na system prawny. Istniej\u0105 dwa zasadniczo odmienne uj\u0119cia teoretyczne normy prawnej: uj\u0119cie j\u0119zykowe (zgodnie z kt\u00f3rym norma jest pewnym typem wypowiedzi), kt\u00f3re jest dominuj\u0105ce, oraz mniejszo\u015bciowe, uj\u0119cie pozaj\u0119zykowe (norma prawna jest pewnym dzia\u0142aniem spo\u0142ecznym). To znaczy, \u017ce zamiast postrzega\u0107 j\u0105 jako wytw\u00f3r j\u0119zyka i analizowa\u0107 j\u0105 w kategoriach lingwistycznych, mo\u017cna j\u0105 ujmowa\u0107 jako fakt lub zjawisko spo\u0142eczne albo psychologiczne, a wi\u0119c co\u015b, co si\u0119 faktycznie wydarza w \u015bwiecie fizycznym lub w czyjej\u015b psychice. == Norma prawna jako zjawisko j\u0119zykowe == Norma","start_idx":0,"end_idx":67}
{"id":"mrc_4571","question":"kogo uratowa\u0142 kolbe?","answer":"Gajowniczek","context":"samego bloku na \u015bmier\u0107. Jednym z wybranych do celi g\u0142odowej zosta\u0142 Gajowniczek. W\u00f3wczas za niego zg\u0142osi\u0142 si\u0119 zakonnik franciszka\u0144ski o. Maksymilian Maria Kolbe, co zaakceptowa\u0142 SS-Lagerf\u00fchrer Karl Fritzsch. \u015awiadkami tego zdarzenia byli Micha\u0142 Micherdzi\u0144ski oraz Kazimierz Piechowski. == Lata p\u00f3\u017aniejsze == 10 pa\u017adziernika 1982 uczestniczy\u0142 w kanonizacji Maksymiliana Marii Kolbego, kt\u00f3rej dokona\u0142 w Rzymie papie\u017c Jan Pawe\u0142 II. Zmar\u0142 \u015bmierci\u0105 naturaln\u0105 w Brzegu. Zosta\u0142 pochowany na cmentarzu zakonnym w Niepokalanowie. == Rodzina == Franciszek Gajowniczek by\u0142 \u017conaty. Mia\u0142 dw\u00f3ch syn\u00f3w: starszego Bogdana i m\u0142odszego Janusza (wed\u0142ug innego \u017ar\u00f3d\u0142a Juliusz). Bogdan bra\u0142 udzia\u0142 w powstaniu warszawskim, otrzyma\u0142 Krzy\u017c Walecznych. Obaj synowie ponie\u015bli \u015bmier\u0107 17 stycznia 1945 w trakcie bombardowania Rawy Mazowieckiej podczas nadej\u015bcia frontu wschodniego. W latach powojennych zamieszkiwa\u0142 w Brzegu.","start_idx":67,"end_idx":78}
{"id":"mrc_4572","question":"jaki zesp\u00f3\u0142 kojarzony jest z filmem iron man?","answer":"Black Sabbath","context":"Iron Man \u2013 utw\u00f3r nagrany przez brytyjski zesp\u00f3\u0142 heavymetalowy Black Sabbath. Piosenka pojawi\u0142a si\u0119 na albumie \"Paranoid\", wydanym w roku 1970. P\u00f3\u017aniej znalaz\u0142a si\u0119 ona tak\u017ce na kompilacji \"We Sold Our Soul for Rock \u2019n\u2019 Roll\". == Tekst i nagranie == Oryginalnie utw\u00f3r mia\u0142 si\u0119 nazywa\u0107 \u201eIron Bloke\u201d, a nazw\u0119 wymy\u015bli\u0142 wokalista Ozzy Osbourne. S\u0142uchaj\u0105c g\u0142\u00f3wnego riffu pierwszy raz, Osbourne okre\u015bli\u0142 go jako \u201ewielki chodz\u0105cy kloc z \u017celaza\u201d. Tytu\u0142 p\u00f3\u017aniej zmieniono na \u201eIron Man\u201d, a Geezer Butler dopisa\u0142 s\u0142owa do podk\u0142adu. Chocia\u017c tytu\u0142 przypomina nazw\u0119 superbohatera komiks\u00f3w Marvela, to nie ma on \u017cadnego zwi\u0105zku z postaci\u0105 Iron Mana, kt\u00f3ry zosta\u0142 stworzony siedem lat przed powstaniem utworu Black Sabbath. Mimo to w 2008 r. piosenka znalaz\u0142a si\u0119 na \u015bcie\u017cce d\u017awi\u0119kowej filmu","start_idx":62,"end_idx":75}
{"id":"mrc_4573","question":"ile lat trwa\u0142y gimnazja?","answer":"Nauka w gimnazjum trwa\u0142a 3 lata","context":"w wieku 13\u201316 lat, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a sze\u015bcioletni\u0105 szko\u0142\u0119 podstawow\u0105. Pierwszym rocznikiem, kt\u00f3ry chodzi\u0142 do gimnazjum, by\u0142 rocznik 1986, natomiast ostatnim rocznik 2003. Nauka w gimnazjum trwa\u0142a 3 lata i ko\u0144czy\u0142a si\u0119 og\u00f3lnopolskim egzaminem, od kt\u00f3rego wynik\u00f3w w du\u017cej mierze zale\u017ca\u0142 wyb\u00f3r kolejnej szko\u0142y. Pozytywne oceny opierane by\u0142y na wynikach badania wykonanego przez PISA, wg kt\u00f3rego wyniki uczni\u00f3w opuszczaj\u0105cych polskie gimnazja by\u0142y we wszystkich zakresach wy\u017csze od \u015bredniej kraj\u00f3w OECD. Krytycy funkcjonowania wprowadzonych w 1999 roku gimnazj\u00f3w zarzucali wzrost agresji w\u015br\u00f3d uczni\u00f3w i pojawienie si\u0119 najbardziej agresywnych zachowa\u0144 w\u015br\u00f3d m\u0142odzie\u017cy w wyniku ich powstania. Od 2009 do 2019 roku w szkolnym planie nauczania gimnazjum wyst\u0119powa\u0142y nast\u0119puj\u0105ce zaj\u0119cia edukacyjne: * j\u0119zyk polski (450 godzin, czyli \u015brednio 14 godzin w trzyletnim cyklu nauczania)","start_idx":169,"end_idx":200}
{"id":"mrc_4574","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 izotopy?","answer":"do szybkiej i pewnej sterylizacji aparatury, r\u0119kawiczek, strzykawek, igie\u0142, zestaw\u00f3w opatrunkowych, eliminuj\u0105c \u2013 zw\u0142aszcza w przypadku tych jednorazowego u\u017cytku \u2013 konieczno\u015b\u0107 u\u017cycia wysokich temperatur.","context":"zwi\u0105zane ze specyficznymi wadami genetycznymi. Izotopy s\u0142u\u017c\u0105 te\u017c do szybkiej i pewnej sterylizacji aparatury, r\u0119kawiczek, strzykawek, igie\u0142, zestaw\u00f3w opatrunkowych, eliminuj\u0105c \u2013 zw\u0142aszcza w przypadku tych jednorazowego u\u017cytku \u2013 konieczno\u015b\u0107 u\u017cycia wysokich temperatur. Silne promieniowanie gamma dla wi\u0119kszo\u015bci bakterii i grzyb\u00f3w chorobotw\u00f3rczych i gnilnych jest nawet bardziej zab\u00f3jcze ni\u017c wysoka temperatura. === Zastosowania wed\u0142ug pierwiastka === Przyk\u0142ady zastosowa\u0144 izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych: * fosfor \u2013 32P jest stosowany w nauce i technice jako wska\u017anik promieniotw\u00f3rczy i \u017ar\u00f3d\u0142o promieni \u03b2, w medycynie do diagnostyki nowotwor\u00f3w i znakowania czerwonych cia\u0142ek krwi * kobalt \u2013 60Co stosowany jest w medycynie do leczenia nowotwor\u00f3w, do sterylizacji \u017cywno\u015bci, narz\u0119dzi chirurgicznych i lekarstw (bomba kobaltowa) * pluton \u2013 239Pu stosowany jest w g\u0142owicach bomb j\u0105drowych, bywa te\u017c u\u017cywany jako","start_idx":65,"end_idx":267}
{"id":"mrc_4575","question":"kto zdoby\u0142 pierwsze miejsce w eurowizji?","answer":"Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d.","context":"Zwyci\u0119zcy Konkursu Piosenki Eurowizji \u2013 zdobywcy pierwszego miejsca podczas corocznego Konkursu Piosenki Eurowizji, paneuropejskiego widowiska muzycznego organizowanego od 1956 przez Europejsk\u0105 Uni\u0119 Nadawc\u00f3w (EBU). Laureatem konkursu zostaje reprezentacja kraju, kt\u00f3ry zdobywa najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w od innych pa\u0144stw. Na przestrzeni lat zwyci\u0119zcy wybierani byli za pomoc\u0105 r\u00f3\u017cnych metod g\u0142osowania. Konkurs wygra\u0142y \u0142\u0105cznie 66 piosenki. Inauguracyjny, 1. Konkurs Piosenki Eurowizji wygra\u0142a Lys Assia, reprezentantka Szwajcarii z piosenk\u0105 \u201eRefrain\u201d. Od 1956 zorganizowano 63 konkursy, a ka\u017cdy koncert fina\u0142owy wygrywa\u0142 jeden reprezentant, z wyj\u0105tkiem fina\u0142u w 1969, kiedy to pierwsze miejsce z tak\u0105 sam\u0105 liczb\u0105 punkt\u00f3w zaj\u0119\u0142y cztery reprezentacje: Francji, Holandii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Krajem z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 siedmiu zwyci\u0119stw jest Irlandia i 1987 (z \u201eHold Me Now\u201d), a w 1992 wygra\u0142 jako","start_idx":491,"end_idx":549}
{"id":"mrc_4576","question":"ile p\u0142yt nagra\u0142 krzysztof krawczyk?","answer":"129 oficjalnych p\u0142yt z jego muzyk\u0105","context":"Krzysztof January Krawczyk (ur. 8 wrze\u015bnia 1946 w Katowicach, zm. 5 kwietnia 2021 w \u0141odzi) \u2013 polski wokalista obdarzony barytonowym g\u0142osem, gitarzysta i kompozytor. W latach 1963\u20131973 i 1976 wokalista zespo\u0142u Trubadurzy, od 1973 artysta solowy. Podczas jego kariery wydano 129 oficjalnych p\u0142yt z jego muzyk\u0105 (nie licz\u0105c nagranych z Trubadurami oraz bez p\u0142yt dodawanych do r\u00f3\u017cnych magazyn\u00f3w, gazet i czasopism). Nazywany by\u0142 stachanowcem na rynku muzycznym. Wylansowa\u0142 wiele przeboj\u00f3w, takich jak m.in. \u201eByle by\u0142o tak\u201d, \u201eParostatek\u201d, \u201eRysunek na szkle\u201d, \u201ePami\u0119tam ciebie z tamtych lat\u201d, \u201eJak min\u0105\u0142 dzie\u0144\u201d, \u201eTo co da\u0142 nam \u015bwiat\u201d, \u201eM\u00f3j przyjacielu\u201d (duet z Goranem Bregoviciem), \u201eBo jeste\u015b ty\u201d i \u201eTrudno tak\u201d (duet z Edyt\u0105 Bartosiewicz). Jego utwory doczeka\u0142y si\u0119 wielu cover\u00f3w \u015bpiewanych przez innych wykonawc\u00f3w, takich","start_idx":273,"end_idx":307}
{"id":"mrc_4577","question":"kt\u00f3re obszary morskie nale\u017c\u0105 do polski?","answer":"Obszarami morskimi Rzeczypospolitej Polskiej s\u0105: * morskie wody wewn\u0119trzne, * morze terytorialne, * strefa przyleg\u0142a, * Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna.","context":"Obszarami morskimi Rzeczypospolitej Polskiej s\u0105: * morskie wody wewn\u0119trzne, * morze terytorialne, * strefa przyleg\u0142a, * Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna. Polskie obszary morskie okre\u015bla Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Morskie wody wewn\u0119trzne i morze terytorialne wchodz\u0105 w sk\u0142ad terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i stanowi\u0105 jej integraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107. Polska sprawuje pe\u0142n\u0105 jurysdykcj\u0119 nad tymi obszarami pomniejszan\u0105 jedynie o prawo nieszkodliwego przep\u0142ywu statk\u00f3w i okr\u0119t\u00f3w na morzu terytorialnym. Okr\u0119ty podwodne i pozosta\u0142e podwodne \u015brodki transportu obcych pa\u0144stw maj\u0105 obowi\u0105zek przep\u0142ywania przez morze terytorialne na powierzchni i z podniesion\u0105 bander\u0105. Zwierzchnictwo terytorialne Rzeczypospolitej Polskiej nad morskimi wodami wewn\u0119trznymi i morzem terytorialnym rozci\u0105ga si\u0119 na wody, przestrze\u0144 powietrzn\u0105 nad tymi wodami oraz na dno morskie","start_idx":0,"end_idx":155}
{"id":"mrc_4578","question":"kt\u00f3ra planeta jest najzimniejsza?","answer":"Uran jest najzimniejsz\u0105 planet\u0105 w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym.","context":"zakresie dalekiej podczerwieni jest r\u00f3wna energii s\u0142onecznej poch\u0142anianej przez atmosfer\u0119. W warto\u015bciach bezwzgl\u0119dnych g\u0119sto\u015b\u0107 strumienia ciep\u0142a Urana wynosi i jest mniejsza ni\u017c \u015brednia g\u0119sto\u015b\u0107 strumienia ciep\u0142a pochodz\u0105cego z wn\u0119trza Ziemi o 0,075 W/m\u00b2. Najni\u017csz\u0105 temperatur\u0119 zanotowano w tropopauzie Urana; by\u0142a ona r\u00f3wna 49 K (), co powoduje, \u017ce Uran jest najzimniejsz\u0105 planet\u0105 w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. Jedna z hipotez wyja\u015bniaj\u0105cych ten paradoks sugeruje, \u017ce uderzenie planetoidy o znacznej masie, kt\u00f3re spowodowa\u0142o przechylenie osi obrotu planety, sprawi\u0142o tak\u017ce, \u017ce Uran wydali\u0142 wi\u0119kszo\u015b\u0107 swojego pierwotnego ciep\u0142a i spadek temperatury j\u0105dra. Inna hipoteza zak\u0142ada, \u017ce w g\u00f3rnych warstwach planety istnieje warstwa, kt\u00f3ra utrudnia wyp\u0142yw ciep\u0142a z j\u0105dra planety. Na przyk\u0142ad w warstwach r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 sk\u0142adem mo\u017ce zachodzi\u0107 konwekcja, kt\u00f3ra t\u0142umi przewodzenie ciep\u0142a ku powierzchni.","start_idx":349,"end_idx":403}
{"id":"mrc_4579","question":"kto by\u0142 ostatnim kr\u00f3lem z dynastii jagiellon\u00f3w?","answer":"Zygmunt II August","context":"miejsce rozkwit literatury i sztuki renesansowej. Od jego imienia pochodzi nazwa miasta August\u00f3w. Zygmunt II August zmar\u0142 w 1572 w Knyszynie, jako ostatni polski monarcha z linii m\u0119skiej dynastii jagiello\u0144skiej. Kolejnym kr\u00f3lem polskim, wybranym przez sejm elekcyjny, by\u0142 Henryk Walezy (panowa\u0142 1573\u20131574). === Uroczysto\u015bci \u017ca\u0142obne i pogrzebowe === Pogrzeb Zygmunta Augusta odby\u0142 si\u0119 z zachowaniem wyj\u0105tkowego ceremonia\u0142u. Po mszy \u017ca\u0142obnej odprawionej w kaplicy zamku w Tykocinie, kondukt pogrzebowy wyruszy\u0142 do Krakowa. Cia\u0142o zmar\u0142ego wyprowadzi\u0142o dwudziestu czterech dworzan odzianych w \u017ca\u0142obne kaptury, ze \u015bwiecami w r\u0119kach, oraz ubodzy w kapach i za \u015bwiecami. Dalej post\u0119powa\u0142a procesja z\u0142o\u017cona ze stu ubogich z zapalonymi \u015bwiecami, a za nimi ksi\u0119\u017ca i kapelani kr\u00f3lewscy. Za nimi jecha\u0142 chor\u0105\u017cy na czarno okrytym koniu. Dalej prowadzono czarnego","start_idx":98,"end_idx":115}
{"id":"mrc_4580","question":"kiedy panowa\u0142 oktawian august?","answer":"panowa\u0142 od 16 stycznia 27 roku p.n.e. do \u015bmierci jako Imperator Caesar Augustus.","context":"Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 wrze\u015bnia 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) \u2013 pierwszy cesarz rzymski, panowa\u0142 od 16 stycznia 27 roku p.n.e. do \u015bmierci jako Imperator Caesar Augustus. Po \u015bmierci zaliczony zosta\u0142 w poczet bog\u00f3w jako \u201eDivus Augustus\u201d. Syn Gajusza Oktawiusza i Atii Starszej (\"Atia Maior\"), wnuk siostry Juliusza Cezara i jego adoptowany testamentem syn. == Pochodzenie == R\u00f3d Oktawiusz\u00f3w wywodzi\u0142 si\u0119 z Velitrae, po\u0142o\u017conego w Lacjum miasta Wolsk\u00f3w. Do senatu wprowadzi\u0142 ich Tarkwiniusz Stary, a do patrycjatu Serwiusz Tuliusz. Sam Oktawian twierdzi\u0142, \u017ce pochodzi ze starego i zamo\u017cnego rodu ekwit\u00f3w, a pierwszym senatorem by\u0142 dopiero jego ojciec. Marek","start_idx":230,"end_idx":310}
{"id":"mrc_4581","question":"przez jakie kraje p\u0142ynie dunaj?","answer":"Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu)","context":"kamienn\u0105 fontann\u0119, kt\u00f3ra symbolizuje pocz\u0105tek Dunaju. D\u0142ugo\u015b\u0107 mierzona od styku Brigach i Bregu wynosi 2845 km, a od \u017ar\u00f3de\u0142 Bregu w Furtwangen im Schwarzwald 2888 km. Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu), aby w Rumunii i na Ukrainie rozbudowan\u0105 delt\u0105 uj\u015b\u0107 do Morza Czarnego. W delcie, kt\u00f3ra jest dawn\u0105 zatok\u0105 wype\u0142nion\u0105 osadami rzecznymi, Dunaj dzieli si\u0119 na 3 g\u0142\u00f3wne ramiona: Kilia, Sulina i \u015awi\u0119ty Jerzy (\"Bra\u021bul Sf\u00e2ntu Gheorghe\"). W czasach staro\u017cytnych Dunaj () stanowi\u0142 p\u00f3\u0142nocn\u0105 granic\u0119 Cesarstwa Rzymskiego. == Hydrografia == Dunaj jest jedyn\u0105 w Europie wi\u0119ksz\u0105 rzek\u0105, kt\u00f3ra p\u0142ynie z zachodu na wsch\u00f3d. Po przep\u0142yni\u0119ciu 2888 km na pograniczu Rumunii i","start_idx":167,"end_idx":348}
{"id":"mrc_4582","question":"kto g\u0142osowa\u0142 za odwo\u0142aniem olszewskiego?","answer":"(przy poparciu Sojuszu Lewicy Demokratycznej)","context":"(przy poparciu Sojuszu Lewicy Demokratycznej) zdolna do odwo\u0142ania rz\u0105du Olszewskiego. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 parlamentarzyst\u00f3w uzna\u0142a, \u017ce ujawnienie przesz\u0142o\u015bci niekt\u00f3rych wa\u017cnych os\u00f3b naruszy ich pozycje. Zwolennicy odwo\u0142ania Olszewskiego (politycy, jak i dziennikarze) rozpuszczali plotki o u\u017cyciu przez rz\u0105d Jednostek Nadwi\u015bla\u0144skich, co mia\u0142o by\u0107 elementem rzekomego puczu. P\u00f3\u017aniejsze dochodzenie przeprowadzone przez komisj\u0119 sejmow\u0105 nie potwierdzi\u0142o tego rodzaju zarzut\u00f3w, a p\u00f3\u017aniejsze post\u0119powania lustracyjne potwierdzi\u0142y wi\u0119kszo\u015b\u0107 ustale\u0144 Antoniego Macierewicza. 4 czerwca, w wieczornym przem\u00f3wieniu telewizyjnym premier Olszewski powiedzia\u0142: Rz\u0105d Olszewskiego zosta\u0142 odwo\u0142any w ci\u0105gu 15 godzin od dostarczenia listy Macierewicza do Sejmu. Wniosek o natychmiastowe odwo\u0142anie premiera i rz\u0105du z\u0142o\u017cy\u0142 prezydent Lech Wa\u0142\u0119sa. 5 czerwca 1992 Waldemar Pawlak zosta\u0142 desygnowany przez Lecha Wa\u0142\u0119s\u0119 i Sejm na stanowisko prezesa Rady Ministr\u00f3w. 19 czerwca 1992 Trybuna\u0142 Konstytucyjny orzek\u0142,","start_idx":0,"end_idx":45}
{"id":"mrc_4583","question":"jak powstaj\u0105 per\u0142y?","answer":"Per\u0142y powstaj\u0105 najcz\u0119\u015bciej w wyniku reakcji organizmu na cia\u0142o obce, kt\u00f3re przedosta\u0142o si\u0119 do muszli.","context":"Per\u0142y \u2013 wytwory ma\u0142\u017cy (g\u0142\u00f3wnie per\u0142op\u0142aw\u00f3w z rodzaj\u00f3w \"Pteria\" i \"Pinctada\"), rzadko \u015blimak\u00f3w. Zbudowane s\u0105 z tej samej substancji co wewn\u0119trzna strona muszli (masa per\u0142owa), kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wnymi sk\u0142adnikami s\u0105 w\u0119glan wapnia (w postaci aragonitu) i rogowata substancja bia\u0142kowa (konchiolina), kt\u00f3ra spaja mikrokryszta\u0142y skupione koncentrycznie wok\u00f3\u0142 j\u0105dra. Per\u0142y powstaj\u0105 najcz\u0119\u015bciej w wyniku reakcji organizmu na cia\u0142o obce, kt\u00f3re przedosta\u0142o si\u0119 do muszli. W jubilerstwie per\u0142y definiuje si\u0119 jako \u201eprodukty naturalnego pochodzenia organicznego, powsta\u0142e w p\u0142aszczu muszli per\u0142op\u0142aw\u00f3w per\u0142orodnych lub innych mi\u0119czak\u00f3w\u201d. Pochodzenie nazwy \"per\u0142a\" nie jest pewne, by\u0107 mo\u017ce zosta\u0142o zapo\u017cyczone od gatunku ma\u0142\u017ca () lub kulistego kszta\u0142tu (). == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == * Chemizm: wap\u0144 + w\u0119glan + substancja organiczna + woda. * Uk\u0142ad krystalograficzny: (rombowe) mikrokrystaliczne. * Twardo\u015b\u0107: 2,5\u20134,5 wed\u0142ug","start_idx":352,"end_idx":453}
{"id":"mrc_4584","question":"co okre\u015bla przymiotnik?","answer":"okre\u015blaj\u0105ca cechy istot \u017cywych, rzeczy, zjawisk, poj\u0119\u0107 i stan\u00f3w.","context":"Przymiotnik \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 mowy okre\u015blaj\u0105ca cechy istot \u017cywych, rzeczy, zjawisk, poj\u0119\u0107 i stan\u00f3w. Nazwa wywodzi si\u0119 od s\u0142owa \u201eprzymiot\u201d \u2013 czyli \"cecha\", \"w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107\", kt\u00f3ra okre\u015bla w\u0142a\u015bciwo\u015bci dostrzegalne ludzkimi zmys\u0142ami oraz pozazmys\u0142owe, wywnioskowane z zachowania istot \u017cywych b\u0105d\u017a w\u0142a\u015bciwo\u015bci przedmiot\u00f3w. W przypadku zjawisk czy poj\u0119\u0107 przymiotniki mog\u0105 mie\u0107 tak\u017ce charakter abstrakcyjny. == Klasyfikacja i podzia\u0142 == Stosowana w przesz\u0142o\u015bci definicja przymiotnika jako cz\u0119\u015bci mowy odpowiadaj\u0105cej w mianowniku liczby pojedynczej na pytania: \"jaki? jaka? jakie?\" (a tak\u017ce \u2013 \"czyj? czyja? czyje? kt\u00f3ry? kt\u00f3ra? kt\u00f3re?\") obecnie uznana zosta\u0142a za nieprecyzyjn\u0105, niepoprawn\u0105 logicznie, przydatn\u0105 jedynie w celach dydaktycznych. Podstaw\u0105 zaliczenia jakiego\u015b wyrazu do przymiotnik\u00f3w nie jest bowiem fakt \"odpowiadania\" przez niego na okre\u015blone pytanie, lecz \"funkcja\", jak\u0105 pe\u0142ni on w j\u0119zyku. Przymiotnikami nazywana jest","start_idx":25,"end_idx":89}
{"id":"mrc_4585","question":"co wynika z obywatelstwa dla pa\u0144stwa?","answer":"Z wi\u0119zi obywatelstwa wynika poddanie jednostki prawu pa\u0144stwa, kt\u00f3rego jest obywatelem i obowi\u0105zek jego przestrzegania, a w zwi\u0105zku z tym spe\u0142nianie powinno\u015bci przez pa\u0144stwo okre\u015blonych, np. s\u0142u\u017cba wojskowa, p\u0142acenie podatk\u00f3w itd.","context":"praw i obowi\u0105zk\u00f3w\". == Prawa i obowi\u0105zki jednostki wynikaj\u0105ce z obywatelstwa == B\u0119d\u0105c obywatelem okre\u015blonego pa\u0144stwa jednostce przys\u0142uguj\u0105 prawa konstytucyjne, a tak\u017ce inne uprawnienia wynikaj\u0105ce z ustawy. Cz\u0119\u015b\u0107 z nich nale\u017cy do dziedziny praw cz\u0142owieka, w zwi\u0105zku z czym mog\u0105 przys\u0142ugiwa\u0107 nie tylko obywatelom pa\u0144stwa, ale tak\u017ce cudzoziemcom. B\u0119d\u0105c poza granicami pa\u0144stwa, jednostka mo\u017ce liczy\u0107 na ochron\u0119 dyplomatyczn\u0105 i opiek\u0119 konsularn\u0105 ze strony swojego pa\u0144stwa (realizowan\u0105 g\u0142\u00f3wnie poprzez misje dyplomatyczne i urz\u0119dy konsularne). Z wi\u0119zi obywatelstwa wynika poddanie jednostki prawu pa\u0144stwa, kt\u00f3rego jest obywatelem i obowi\u0105zek jego przestrzegania, a w zwi\u0105zku z tym spe\u0142nianie powinno\u015bci przez pa\u0144stwo okre\u015blonych, np. s\u0142u\u017cba wojskowa, p\u0142acenie podatk\u00f3w itd. Konwencja Rady Europy o ograniczaniu przypadk\u00f3w wielokrotnego obywatelstwa oraz o obowi\u0105zkach wojskowych w przypadkach wielokrotnego obywatelstwa","start_idx":538,"end_idx":767}
{"id":"mrc_4586","question":"kto jest g\u0142\u00f3wnym bohaterem ksi\u0105\u017cki akademia pana kleksa?","answer":"Adam Niezg\u00f3dka \u2013 g\u0142\u00f3wny bohater ksi\u0105\u017cki.","context":"G\u0142\u00f3wni bohaterowie === * Adam Niezg\u00f3dka \u2013 g\u0142\u00f3wny bohater ksi\u0105\u017cki. Gdy rozpoczyna si\u0119 jego przygoda, ma on 12 lat. S\u0105dzi\u0142, \u017ce mia\u0142 gliniane r\u0119ce, upuszcza\u0142 wszystko, sp\u00f3\u017ania\u0142 si\u0119 na lekcje. Pewnego dnia szpak Mateusz przylecia\u0142 do niego i przekaza\u0142 mu zaproszenie od Ambro\u017cego Kleksa, kt\u00f3ry zaprasza go do bajki Akademia pana Kleksa. * Inni uczniowie pana Kleksa \u2013 przyjaciele Adama (by\u0142o ich 23). Ich imiona zaczyna\u0142y si\u0119 na liter\u0119 A. * Pan Kleks \u2013 na imi\u0119 ma Ambro\u017cy i jest bohaterem tak\u017ce innych ksi\u0105\u017cek Jana Brzechwy. Potrafi unosi\u0107 si\u0119 w powietrzu, przyrz\u0105dza\u0107 potrawy z kolorowych szkie\u0142ek, powi\u0119ksza\u0107 i zmniejsza\u0107 przedmioty, trzyma\u0107 p\u0142omyki \u015bwiec w swoich kieszeniach bez dna. Ma na twarzy kolorowe piegi i twierdzi, \u017ce piegi s\u0105 pi\u0119kne i","start_idx":25,"end_idx":65}
{"id":"mrc_4587","question":"kto wybiera trybuna\u0142 stanu?","answer":"wybieranych przez Sejm spoza grona pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w na czas kadencji Sejmu.","context":"Trybuna\u0142u Stanu okre\u015bla art. 199 Konstytucji. Trybuna\u0142 Stanu sk\u0142ada si\u0119 z przewodnicz\u0105cego, kt\u00f3rym jest z urz\u0119du Pierwszy Prezes S\u0105du Najwy\u017cszego, 2 zast\u0119pc\u00f3w przewodnicz\u0105cego i 16 cz\u0142onk\u00f3w wybieranych przez Sejm spoza grona pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w na czas kadencji Sejmu. Zast\u0119pcy przewodnicz\u0105cego Trybuna\u0142u oraz co najmniej po\u0142owa cz\u0142onk\u00f3w Trybuna\u0142u Stanu powinni mie\u0107 kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska s\u0119dziego. Zgodnie z art. 200 Konstytucji cz\u0142onkowie Trybuna\u0142u Stanu obj\u0119ci s\u0105 immunitetem formalnym oraz przywilejem nietykalno\u015bci. \u017baden z cz\u0142onk\u00f3w Trybuna\u0142u Stanu nie mo\u017ce by\u0107 poci\u0105gni\u0119ty do odpowiedzialno\u015bci karnej ani pozbawiony wolno\u015bci bez zgody Trybuna\u0142u. Cz\u0142onkowie Trybuna\u0142u nie mog\u0105 by\u0107 te\u017c zatrzymani ani aresztowani z wyj\u0105tkiem sytuacji, gdy zostali uj\u0119ci na gor\u0105cym uczynku przest\u0119pstwa a ich zatrzymanie jest niezb\u0119dne do zapewnienia prawid\u0142owego toku post\u0119powania. W takiej","start_idx":190,"end_idx":267}
{"id":"mrc_4588","question":"co zawiera pismo?","answer":"pismo musia\u0142o zawiera\u0107 te\u017c ideogramy i znaki i fonetyczne.","context":"2000, co w sumie daje 10 tys. znak\u00f3w tekstu) ustalono liczb\u0119 znak\u00f3w na oko\u0142o 400, a wi\u0119c pismo musia\u0142o zawiera\u0107 te\u017c ideogramy i znaki i fonetyczne. Z tego wynika, \u017ce nale\u017cy do typu pisma mieszanego, wyrazowo-zg\u0142oskowego, tj. cz\u0119\u015b\u0107 znak\u00f3w przekazuje pe\u0142ne wyrazy, cz\u0119\u015b\u0107 \u2013 sylaby. Pisano od prawej strony do lewej, z rzadka, gdy w inskrypcji wyst\u0119puje drugi wiersz, pisano go sposobem bustrofedon. === Pisma hetyckie === ==== Hetyckie pismo hieroglificzne ==== Najstarsza inskrypcja spisana hetyckim (nazywanym te\u017c luwijskim lub anatolijskim) pismem hieroglificznym datowana jest na oko\u0142o 1500 rok p.n.e., najm\u0142odsza na oko\u0142o 600 rok p.n.e. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 zabytk\u00f3w pochodzi z X\u2013VIII wieku p.n.e. przewa\u017cnie na terenie p\u00f3\u0142nocnej Syrii. S\u0105 to inskrypcje naskalne oraz spisane na pomnikach, o\u0142owiu, glinianych piecz\u0119ciach i","start_idx":89,"end_idx":147}
{"id":"mrc_4589","question":"kto pracuje w samolocie?","answer":"Stewardesa, steward (pol. konwojent pok\u0142adu samolotu) \u2013 osoba pracuj\u0105ca w samolotach i na statkach.","context":"Stewardesa, steward (pol. konwojent pok\u0142adu samolotu) \u2013 osoba pracuj\u0105ca w samolotach i na statkach. Obs\u0142uga pasa\u017cer\u00f3w nie jest jedynym obowi\u0105zkiem stewardesy, ale poniewa\u017c jest \u0142atwa do zaobserwowania zaw\u00f3d bywa kojarzony bardziej z serwisem pok\u0142adowym ni\u017c z kwestiami bezpiecze\u0144stwa i obs\u0142ugi samolotu. Pr\u00f3cz obs\u0142ugi pasa\u017cer\u00f3w (przez np. podawanie posi\u0142k\u00f3w) najwa\u017cniejszym zadaniem stewardes lub steward\u00f3w w samolotach jest zapewnienie bezpiecze\u0144stwa pasa\u017cer\u00f3w i lotu. Cz\u0142onkowie za\u0142ogi s\u0105 wyszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej, sztuki przetrwania, gaszenia po\u017car\u00f3w na pok\u0142adzie oraz ewakuacji. Wszystkie dzia\u0142ania z zakresu obowi\u0105zk\u00f3w podlegaj\u0105 mi\u0119dzynarodowemu prawu i s\u0105 uszczeg\u00f3\u0142owione w procedurach i sekwencjach dzia\u0142ania zwanych drylami. == Historia == Pierwsz\u0105 osob\u0105 zatrudnion\u0105 w tym charakterze by\u0142 m\u0119\u017cczyzna, Jack Sanderson, kt\u00f3ry odby\u0142 sw\u00f3j pierwszy lot 2 kwietnia 1922 samolotem De","start_idx":0,"end_idx":99}
{"id":"mrc_4590","question":"jakie drgania nazywamy wymuszonymi?","answer":"za drgania wymuszone uznaje si\u0119 tylko drgania pod wp\u0142ywem si\u0142y zewn\u0119trznej, kt\u00f3ra nie powoduje zmian parametr\u00f3w uk\u0142adu drga\u0144.","context":"Drgania wymuszone \u2013 drgania odbywaj\u0105ce si\u0119 pod wp\u0142ywem zewn\u0119trznego \u017ar\u00f3d\u0142a energii o zmiennym nat\u0119\u017ceniu. Przy czym za drgania wymuszone uznaje si\u0119 tylko drgania pod wp\u0142ywem si\u0142y zewn\u0119trznej, kt\u00f3ra nie powoduje zmian parametr\u00f3w uk\u0142adu drga\u0144. Drgania odbywaj\u0105ce si\u0119 pod wp\u0142ywem si\u0142y zmieniaj\u0105cej parametry uk\u0142adu drga\u0144, klasyfikowane s\u0105 jako \"drgania parametryczne\", a jej wp\u0142yw jest niewielki, tak \u017ce uk\u0142ad nad\u0105\u017cy rozprasza\u0107 dostarczan\u0105 energi\u0119. Uk\u0142ad kt\u00f3ry nie nad\u0105\u017ca w rozpraszaniu energii a cz\u0119\u015b\u0107 energii uk\u0142adu drgaj\u0105cego mo\u017ce by\u0107 przekazywania do uk\u0142adu pobudzaj\u0105cego klasyfikuje si\u0119 jako \"sprz\u0119\u017cone uk\u0142ady drga\u0144\". Drgania wymuszone wyst\u0119puj\u0105 w wielu dziedzinach codziennego \u017cycia. W fizyce i in\u017cynierii wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 drgania wymuszone harmoniczne, kt\u00f3re s\u0105 cz\u0119sto wykorzystywane jako model dla reakcji systemu na wp\u0142ywy zewn\u0119trzne. Wzbudzanie drga\u0144 nast\u0119puje w wyniku dzia\u0142ania","start_idx":115,"end_idx":240}
{"id":"mrc_4591","question":"w jakich okoliczno\u015bciach powsta\u0142a rota?","answer":"Utw\u00f3r powsta\u0142 pod wp\u0142ywem oburzenia prze\u015bladowaniami polsko\u015bci w zaborze pruskim (zob. germanizacja). Prawdopodobnie bezpo\u015brednim impulsem do jego napisania by\u0142 protestacyjny wiec kobiet w","context":"obiegu. W ca\u0142o\u015bci, nieocenzurowanej wersji i pod tytu\u0142em \"Rota\" utw\u00f3r zosta\u0142 opublikowany po raz pierwszy w 1908 r. w \u201eGwiazdce Cieszy\u0144skiej\u201d (nr 90 z 7 listopada) z dedykacj\u0105 autorki \"Ludowi \u015al\u0105skiemu\" oraz dopiskiem redakcji, \u017ce zosta\u0142a napisana specjalnie dla \u201eGwiazdki Cieszy\u0144skiej\u201d. W po\u0142owie listopada 1908 r. utw\u00f3r zosta\u0142 przedrukowany w krakowskim miesi\u0119czniku \u201ePrzodownica\u201d (z t\u0105 sam\u0105 dedykacj\u0105 i przypiskiem redakcyjnym), a nast\u0119pnie w innych czasopismach. Do 2018 r. przyjmowano, \u017ce \"Rota\" po raz pierwszy w \u201eGwiazdce Cieszy\u0144skiej\u201d opublikowana zosta\u0142a w 1910 r. (nr 17 z 26 lutego). == Okoliczno\u015bci powstania \"Roty\" == Utw\u00f3r powsta\u0142 pod wp\u0142ywem oburzenia prze\u015bladowaniami polsko\u015bci w zaborze pruskim (zob. germanizacja). Prawdopodobnie bezpo\u015brednim impulsem do jego napisania by\u0142 protestacyjny wiec kobiet w Poznaniu 10 maja 1908 r.","start_idx":631,"end_idx":819}
{"id":"mrc_4592","question":"kt\u00f3ry znany numer portu jest u\u017cywany przez protok\u00f3\u0142 dhcp (client)?","answer":"port \u017ar\u00f3d\u0142owy 68","context":"u\u017cywa protoko\u0142u UDP. Wszystkie pakiety wysy\u0142ane przez klienta maj\u0105 port \u017ar\u00f3d\u0142owy 68 i port docelowy 67. Pakiety wysy\u0142ane przez serwer maj\u0105 port \u017ar\u00f3d\u0142owy 67 i port docelowy 68. W przypadku DHCPv6 dla adres\u00f3w IPv6 klient wysy\u0142a zapytania na port docelowy 547, natomiast odpowiedzi z serwera s\u0105 wysy\u0142ane na port \u017ar\u00f3d\u0142owy 546. == Pakiety protoko\u0142u DHCP == === Poszukiwanie serwera DHCP === Klient chc\u0105cy si\u0119 po\u0142\u0105czy\u0107 z serwerem wysy\u0142a do sieci lokalnej pakiety rozg\u0142oszeniowe zaadresowane do wszystkich odbiorc\u00f3w. Procedura ta nosi nazw\u0119 DHCP DISCOVER \u2013 odkrywanie DHCP. Czasami routery s\u0105 konfigurowane, aby przekazywa\u0142y pakiety DHCP do w\u0142a\u015bciwego serwera w innej podsieci. Pakiety maj\u0105 adres docelowy rozg\u0142oszeniowy 255.255.255.255 i zawieraj\u0105 pro\u015bb\u0119 o ostatnio u\u017cywany adres IP (np. 192.168.1.100). Mo\u017ce ona zosta\u0107 zignorowana","start_idx":67,"end_idx":83}
{"id":"mrc_4593","question":"jakie zadania ma system operacyjny?","answer":"W celu uruchamiania i kontroli zada\u0144 u\u017cytkownika system operacyjny zajmuje si\u0119: * planowaniem oraz przydzia\u0142em czasu procesora poszczeg\u00f3lnym zadaniom, * kontrol\u0105 i przydzia\u0142em pami\u0119ci operacyjnej dla uruchomionych zada\u0144, * dostarczaniem mechanizm\u00f3w do synchronizacji zada\u0144 i komunikacji pomi\u0119dzy zadaniami, * obs\u0142ug\u0105 sprz\u0119tu oraz zapewnieniem r\u00f3wnolegle wykonywanym zadaniom jednolitego, wolnego od interferencji dost\u0119pu do sprz\u0119tu. Dodatkowe przyk\u0142adowe zadania, kt\u00f3rymi mo\u017ce, ale nie musi, zajmowa\u0107 si\u0119 system operacyjny to: * ustalanie po\u0142\u0105cze\u0144 sieciowych, * zarz\u0105dzanie plikami.","context":"System operacyjny (, skr\u00f3t ) \u2013 oprogramowanie zarz\u0105dzaj\u0105ce systemem komputerowym, tworz\u0105ce \u015brodowisko do uruchamiania i kontroli zada\u0144. W celu uruchamiania i kontroli zada\u0144 u\u017cytkownika system operacyjny zajmuje si\u0119: * planowaniem oraz przydzia\u0142em czasu procesora poszczeg\u00f3lnym zadaniom, * kontrol\u0105 i przydzia\u0142em pami\u0119ci operacyjnej dla uruchomionych zada\u0144, * dostarczaniem mechanizm\u00f3w do synchronizacji zada\u0144 i komunikacji pomi\u0119dzy zadaniami, * obs\u0142ug\u0105 sprz\u0119tu oraz zapewnieniem r\u00f3wnolegle wykonywanym zadaniom jednolitego, wolnego od interferencji dost\u0119pu do sprz\u0119tu. Dodatkowe przyk\u0142adowe zadania, kt\u00f3rymi mo\u017ce, ale nie musi, zajmowa\u0107 si\u0119 system operacyjny to: * ustalanie po\u0142\u0105cze\u0144 sieciowych, * zarz\u0105dzanie plikami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142czesnych system\u00f3w operacyjnych posiada \u015brodowiska graficzne u\u0142atwiaj\u0105ce komunikacj\u0119 maszyny z u\u017cytkownikiem. == Geneza == Wczesne komputery by\u0142y urz\u0105dzeniami bardzo kosztownymi, wobec czego w\u0142a\u015bcicielom tych urz\u0105dze\u0144 zale\u017ca\u0142o na maksymalnym wykorzystaniu","start_idx":136,"end_idx":718}
{"id":"mrc_4594","question":"jaki by\u0142 pierwszy kr\u00f3l polski?","answer":"Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025.","context":"Kr\u00f3l Polski (\u0142ac. \"rex Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 monarszy koronowanych w\u0142adc\u00f3w Kr\u00f3lestwa Polskiego, Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. == Historia == Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025. Tytu\u0142 kr\u00f3lewski by\u0142 zwi\u0105zany na sta\u0142e z osob\u0105 polskiego monarchy od koronacji W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego (1795). Od zawarcia unii lubelskiej (1569) ka\u017cdy nowo koronowany kr\u00f3l Polski zostawa\u0142 w\u0142adc\u0105 Litwy z urz\u0119du i nigdy nie by\u0142 podnoszony na Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. Ostatnim wielkim ksi\u0119ciem litewskim by\u0142 Zygmunt II August. == Koronacja == Koronacje kr\u00f3l\u00f3w Polski odbywa\u0142y si\u0119 do 1300 w archikatedrze Wniebowzi\u0119cia NMP w Gnie\u017anie, od 1320 w katedrze \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w Krakowie, w latach 1705 i 1764","start_idx":155,"end_idx":221}
{"id":"mrc_4595","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142 si\u0119 zjazd?","answer":"Zjazd odby\u0142 si\u0119 w marcu 1000 roku.","context":"Zjazd gnie\u017anie\u0144ski \u2013 inaczej nazywany te\u017c synodem gnie\u017anie\u0144skim. By\u0142a to pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu \u015bw. Wojciecha, a tak\u017ce spotkanie z ksi\u0119ciem Polski Boles\u0142awem w \u00f3wczesnej stolicy pa\u0144stwa \u2013 Gnie\u017anie. Zjazd odby\u0142 si\u0119 w marcu 1000 roku. == Cele zjazdu == Otton III przyby\u0142 do Gniezna, aby pomodli\u0107 si\u0119 przy grobie pierwszego polskiego m\u0119czennika \u2013 \u015bw. Wojciecha, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 trzy lata wcze\u015bniej z r\u0105k poga\u0144skich Prus\u00f3w. Cesarz spotka\u0142 si\u0119 tam r\u00f3wnie\u017c z ksi\u0119ciem Boles\u0142awem \u2013 \u00f3wczesnym w\u0142adc\u0105 Polski. Celem tego spotkania by\u0142o pozyskanie przez cesarza przychylno\u015bci i poparcia ksi\u0119cia do utworzenia zachodniego cesarstwa uniwersalistycznego, na kt\u00f3re mia\u0142y z\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 prowincje, ka\u017cda z kr\u00f3lem, podlegaj\u0105cym cesarzowi: Galia, Italia, Germania, S\u0142owia\u0144szczyzna. == Przebieg i skutki zjazdu == Zjazd odby\u0142 si\u0119 mi\u0119dzy","start_idx":215,"end_idx":249}
{"id":"mrc_4596","question":"gdzie znajduje si\u0119 siedziba parlamentu europejskiego?","answer":"Oficjaln\u0105 siedzib\u0105 Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, ale wi\u0119kszo\u015b\u0107 prac legislacyjnych ma miejsce w Brukseli","context":"Parlament Europejski (PE) \u2013 instytucja Unii Europejskiej b\u0119d\u0105ca odpowiednikiem jednoizbowego parlamentu, kt\u00f3rej cz\u0142onkowie s\u0105 wybierani przez obywateli pa\u0144stw nale\u017c\u0105cych do UE na pi\u0119cioletni\u0105 kadencj\u0119. Oficjaln\u0105 siedzib\u0105 Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, ale wi\u0119kszo\u015b\u0107 prac legislacyjnych ma miejsce w Brukseli, gdzie mieszcz\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c komisje parlamentarne, biura poselskie oraz w\u0142adze klub\u00f3w. Sekretariat, Biblioteka i cz\u0119\u015b\u0107 zaplecza technicznego Parlamentu znajduj\u0105 si\u0119 w Luksemburgu. == Historia == Korzenie obecnego Parlamentu Europejskiego si\u0119gaj\u0105 1952, kiedy na mocy Traktatu paryskiego powsta\u0142a Europejska Wsp\u00f3lnota W\u0119gla i Stali. Traktaty rzymskie z 1957 (a \u015bci\u015blej do\u0142\u0105czona do nich konwencja) przekszta\u0142ci\u0142y je w organ wszystkich trzech Wsp\u00f3lnot Europejskich. Pocz\u0105tkowo by\u0142 nazywany Zgromadzeniem, a p\u00f3\u017aniej Zgromadzeniem Parlamentarnym. Nazw\u0119 Parlament Europejski przyj\u0105\u0142 on w 1962, co zaakceptowa\u0142 jednolity akt europejski. Pocz\u0105tkowo deputowani","start_idx":202,"end_idx":317}
{"id":"mrc_4597","question":"z jakich kraj\u00f3w pochodzi wi\u0119kszo\u015b\u0107 uchod\u017ac\u00f3w?","answer":"G\u0142\u00f3wne kraje, z kt\u00f3rych nap\u0142ywali uchod\u017acy, to Syria, Afganistan i Irak.","context":"pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie Unii Europejskiej otrzyma\u0142y ponad 1,2 mln wniosk\u00f3w o azyl, czyli ponad dwukrotnie wi\u0119cej ni\u017c w 2014 roku. Cztery kraje (Niemcy, W\u0119gry, Szwecja i Austria) otrzyma\u0142y oko\u0142o \u2154 wniosk\u00f3w o azyl w ca\u0142ej Unii Europejskiej. G\u0142\u00f3wne kraje, z kt\u00f3rych nap\u0142ywali uchod\u017acy, to Syria, Afganistan i Irak. Od stycznia do czerwca 2017 roku 71,9% wszystkich uchod\u017ac\u00f3w przybywaj\u0105cych do Europy przez Morze \u015ar\u00f3dziemne to byli m\u0119\u017cczy\u017ani, 11,2% to kobiety i 16,9% to dzieci. Odnotowano przypadki, gdy w\u015br\u00f3d uchod\u017ac\u00f3w na teren Europy pr\u00f3bowa\u0142y si\u0119 przedosta\u0107 osoby powi\u0105zane z organizacjami terrorystycznymi (Pa\u0144stwo Islamskie czy Al-Ka\u2019ida). 15 czerwca 1990 roku w Dublinie pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie wsp\u00f3lnot europejskich podpisa\u0142y konwencj\u0119 wyznaczaj\u0105c\u0105 pa\u0144stwo odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosk\u00f3w o azyl z\u0142o\u017conych w jednym z pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Postanowiono, \u017ce","start_idx":236,"end_idx":308}
{"id":"mrc_4598","question":"ile razy falubaz by\u0142 mistrzem polski?","answer":"Zesp\u00f3\u0142 Falubazu najwi\u0119ksze sukcesy odni\u00f3s\u0142 w latach 80., zdobywaj\u0105c 3 tytu\u0142y DMP w sezonach 1981, 1982 i 1985","context":"lig\u0105, a II lig\u0105. Pocz\u0105tkowo nazwa \"Falubaz\" nie przypad\u0142a do gustu kibicom, jednak w dniu dzisiejszym jest to najpopularniejsze okre\u015blenie klubu \u017cu\u017clowego z Zielonej G\u00f3ry. Zesp\u00f3\u0142 Falubazu najwi\u0119ksze sukcesy odni\u00f3s\u0142 w latach 80., zdobywaj\u0105c 3 tytu\u0142y DMP w sezonach 1981, 1982 i 1985, a zawodnicy Falubazu zdobyli liczne trofea w zawodach par i indywidualnie. W 1991 roku klub przejmuje zielonog\u00f3rski biznesmen Zbigniew Morawski. Klub pod now\u0105 nazw\u0105 pochodz\u0105c\u0105 od nazwiska w\u0142a\u015bciciela \u201eMorawski Speedway Team\u201d ju\u017c w pierwszym sezonie zdobywa mistrzostwo Polski, a na stadionie w Zielonej G\u00f3rze odbywaj\u0105 si\u0119 niezwykle ciekawe imprezy, m.in. rewan\u017c za fina\u0142 mistrzostwa \u015bwiata par na \u017cu\u017clu oraz mecz dru\u017cynowych mistrz\u00f3w swoich kraj\u00f3w \u2013 Morawskiego i brytyjskiego Wolverhampton. Czasy \u015bwietno\u015bci nie trwa\u0142y jednak d\u0142ugo, g\u0142\u00f3wny sponsor","start_idx":172,"end_idx":281}
{"id":"mrc_4599","question":"kt\u00f3ry polski serial ma najwi\u0119cej odcink\u00f3w?","answer":"Klan","context":"Klan \u2013 polski codzienny serial obyczajowy emitowany na antenie TVP1 od 22 wrze\u015bnia 1997. Jest to najd\u0142u\u017cszy serial polskiej produkcji. == Fabu\u0142a == Serial opowiada o losach trzypokoleniowej rodziny Lubicz\u00f3w, kt\u00f3rej seniorami s\u0105 Maria i W\u0142adys\u0142aw Lubiczowie. Maria by\u0142a w\u0142a\u015bcicielk\u0105 rodzinnej apteki \u201ePod Modrzewiem\u201d, a W\u0142adys\u0142aw \u2013 kuratorem s\u0105dowym do spraw nieletnich. W czasie 50 lat po\u017cycia dochowali si\u0119 pi\u0105tki dzieci, a nast\u0119pnie gromadki wnucz\u0105t i kilku prawnuk\u00f3w. Najstarsz\u0105 c\u00f3rk\u0105 Lubicz\u00f3w jest El\u017cbieta, kt\u00f3ra prowadzi\u0142a z matk\u0105 aptek\u0119. Zwi\u0105za\u0142a si\u0119 z Jerzym Chojnickim, z kt\u00f3rym ma dw\u00f3jk\u0119 dzieci, Beat\u0119 i Micha\u0142a. Bratem-bli\u017aniakiem El\u017cbiety jest Pawe\u0142, kt\u00f3ry jest chirurgiem i wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bcicielem prywatnej kliniki w Warszawie \u201eEl-Med\u201d. Jego \u017con\u0105 by\u0142a Krystyna, wyk\u0142adowczyni slawistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Doczekali si\u0119 dw\u00f3ch c\u00f3rek, Agnieszki i","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_4600","question":"kiedy odkryto wrak titanica?","answer":"Wrak \u201eTitanica\u201d odnaleziono 1 wrze\u015bnia 1985 r.","context":"dzie\u0144 znakomicie utrzymane z funduszu powierniczego za\u0142o\u017conego przez White Star Line i funduszy \u017cydowskiej kongregacji Beth Israel w Halifaxie. Wygl\u0105daj\u0105 identycznie i \u0142\u0105czy je opis \u201ezmar\u0142 15 kwietnia 1912 roku\u201d. == Odnalezienie wraku statku == Wrak \u201eTitanica\u201d odnaleziono 1 wrze\u015bnia 1985 r. na g\u0142\u0119boko\u015bci 3802 m. Jego po\u0142o\u017cenie to: . Ekspedycja na czele z Robertem Ballardem po\u015bwi\u0119ci\u0142a wiele czasu na badanie dna morskiego w celu zlokalizowania wraku. O godzinie 0:45, 1 wrze\u015bnia 1985 r., badacze zobaczyli przed sob\u0105 fragment jednego kot\u0142a parowego. Po\u0142o\u017cenie resztek statku uda\u0142o si\u0119 ustali\u0107 w ci\u0105gu kilku dni. Do tej pory s\u0105dzono, \u017ce powinien zachowa\u0107 si\u0119 w idealnym stanie, co okaza\u0142o si\u0119 nieprawd\u0105 \u2013 z dnia na dzie\u0144 wrak coraz bardziej niszczeje z powodu dzia\u0142alno\u015bci bakterii","start_idx":245,"end_idx":291}
{"id":"mrc_4601","question":"co to jest absolwentem?","answer":"osoba, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a pewien etap edukacji w jednostce organizacyjnej, wchodz\u0105cej w sk\u0142ad systemu o\u015bwiaty.","context":"Absolwent (z \u201eko\u0144cz\u0105cy\u201d) \u2013 osoba, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a pewien etap edukacji w jednostce organizacyjnej, wchodz\u0105cej w sk\u0142ad systemu o\u015bwiaty. Uko\u0144czenie danego etapu edukacji \u0142\u0105czy si\u0119 zazwyczaj z uzyskaniem dyplomu i uprawnienia do podj\u0119cia nauki w niekt\u00f3rych innych plac\u00f3wkach o\u015bwiatowych, zazwyczaj uczelni wy\u017cszego rz\u0119du lub wykonywania okre\u015blonego zawodu.","start_idx":27,"end_idx":134}
{"id":"mrc_4602","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni wyrostek robaczkowy?","answer":"Pe\u0142ni on przypuszczalnie rol\u0119 w okresie, gdy u noworodka tworzy si\u0119 symbioza mi\u0119dzy organizmem ssaka a mikroflor\u0105 jelitow\u0105.","context":"Wyrostek robaczkowy (\u0142ac. \"appendix vermiformis\") \u2013 cienkie uwypuklenie jelita \u015blepego u niekt\u00f3rych ssak\u00f3w. Jego \u015bciana jest licznie wyposa\u017cona w grudki ch\u0142onne. Pe\u0142ni on przypuszczalnie rol\u0119 w okresie, gdy u noworodka tworzy si\u0119 symbioza mi\u0119dzy organizmem ssaka a mikroflor\u0105 jelitow\u0105. Niegdy\u015b by\u0142 uwa\u017cany u ludzi za narz\u0105d szcz\u0105tkowy. Ostatnie badania wykaza\u0142y, \u017ce w obr\u0119bie prawie 70% wszystkich grup \u017cyj\u0105cych dzi\u015b gryzoni (m.in. leming\u00f3w, nornik\u00f3w, szczur\u00f3w) i naczelnych znajduj\u0105 si\u0119 gatunki maj\u0105ce wyrostek robaczkowy. Wyst\u0119puje on r\u00f3wnie\u017c u australijskich torbaczy. == Wyrostek robaczkowy cz\u0142owieka == U cz\u0142owieka wyrostek ma posta\u0107 \u015blepo zako\u0144czonej cewki o zmiennej d\u0142ugo\u015bci, najcz\u0119\u015bciej 8\u201310 cm, rzadko przekraczaj\u0105cej 20 cm. Le\u017cy w prawym dole biodrowym, lecz jego dok\u0142adne po\u0142o\u017cenie jest wysoce zmienne osobniczo. Bardzo cz\u0119sto (41,5%) swobodnie zwisa do","start_idx":162,"end_idx":285}
{"id":"mrc_4603","question":"kto napisa\u0142 scenariusz do seksmisji?","answer":"wraz z Jolant\u0105 Hartwig i Pavlem Hajnym.","context":"Seksmisja \u2013 polska fantastycznonaukowa komedia filmowa z 1983 w re\u017cyserii Juliusza Machulskiego, wed\u0142ug scenariusza napisanego wraz z Jolant\u0105 Hartwig i Pavlem Hajnym. Bohaterami filmu s\u0105 zahibernowani w 1991 roku m\u0119\u017cczy\u017ani Maks (Jerzy Stuhr) oraz Albert (Olgierd \u0141ukaszewicz), kt\u00f3rzy budz\u0105 si\u0119 w 2044 roku po wojnie w totalitarnym \u015bwiecie pozbawionym m\u0119\u017cczyzn i staraj\u0105 si\u0119 przetrwa\u0107 w nim za wszelk\u0105 cen\u0119. \"Seksmisja\" zosta\u0142a wyprodukowana przez Zesp\u00f3\u0142 Filmowy \u201eKadr\u201d za 70 milion\u00f3w \u00f3wczesnych z\u0142otych. Film po premierze odni\u00f3s\u0142 zauwa\u017calny sukces frekwencyjny, staj\u0105c si\u0119 przebojem tak\u017ce w Niemieckiej Republice Demokratycznej oraz Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich. \"Seksmisja\" zosta\u0142a r\u00f3wnie\u017c nagrodzona Srebrnymi Lwami Gda\u0144skimi na Festiwalu Polskich Film\u00f3w Fabularnych i Z\u0142ot\u0105 Kaczk\u0105 w plebiscycie czasopisma \u201eFilm\u201d. \"Seksmisja\" dos\u0142u\u017cy\u0142a si\u0119 z czasem miana filmu kultowego, aczkolwiek ze","start_idx":127,"end_idx":166}
{"id":"mrc_4604","question":"kto kupi\u0142 sklep wokulskiego?","answer":"Szlangbaum","context":"w polskim sklepie, z powodu niech\u0119ci Polak\u00f3w do \u017byd\u00f3w zosta\u0142 zwolniony, znalaz\u0142 prac\u0119 u Wokulskiego (si\u00f3dmy subiekt w nowym sklepie), kt\u00f3ry pozosta\u0142 jego przyjacielem. Niestety jest w sklepie obiektem z\u0142o\u015bliwo\u015bci subiekt\u00f3w, kt\u00f3rzy posuwaj\u0105 si\u0119 do absurdalnych stwierdze\u0144, \u017ce Szlangbaum walczy\u0142 w powstaniu styczniowym, zosta\u0142 zes\u0142any na Syberi\u0119 i nara\u017ca\u0142 \u017cycie nie dla Polski, lecz \u201edla geszeftu\u201d (dla interesu). P\u00f3\u017aniej przej\u0105\u0142 interesy prowadzone przez Wokulskiego (sklep, sp\u00f3\u0142ka). Z l\u0119kliwego i cichego subiekta sta\u0142 si\u0119 pyszny i bezwzgl\u0119dny wobec wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w. == Aktorzy graj\u0105cy rol\u0119 Henryka Szlangbauma == * Andrzej P\u0142ocki, \"Lalka\", film fabularny, Polska, 1968. * Piotr Fronczewski, \"Lalka\", serial telewizyjny, Polska, 1977. * Sebastian M\u00fcnch (ur. 1981, zm. 2013, absolwent Akademii Muzycznej w Gda\u0144sku), \"Lalka\", musical, Teatr Muzyczny w Gdyni, Polska.","start_idx":275,"end_idx":285}
{"id":"mrc_4605","question":"co odkry\u0142 krzysztof kolumb?","answer":"do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie.","context":"Krzysztof Kolumb, lub , , (ur. prawdopodobnie mi\u0119dzy 25 sierpnia a 31 pa\u017adziernika 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) \u2013 w\u0142oski \u017ceglarz, podr\u00f3\u017cnik i nawigator, tercjarz franciszka\u0144ski. Kapitan wyprawy, kt\u00f3ra p\u0142yn\u0119\u0142a na trzech statkach: \u201eSanta Mar\u00eda\u201d, \u201eNi\u00f1a\u201d i \u201ePinta\u201d pod flag\u0105 Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii, gdy\u017c pod t\u0105 nazw\u0105 w jego czasach rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udniowego, po\u0142udniowo-wschodniego i wschodniego wybrze\u017ca Azji a\u017c po Kataj \u2013 dzisiejsze Chiny \u2013 i Cipangu \u2013 dzisiejsz\u0105 Japoni\u0119). Jako pierwsza wyprawa w historii nowo\u017cytnych odkry\u0107 geograficznych pokona\u0142a zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 pa\u017adziernika 1492 dotar\u0142a do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie. Za dokonania zosta\u0142 mianowany admira\u0142em","start_idx":716,"end_idx":799}
{"id":"mrc_4606","question":"co upami\u0119tnia pomnik pozna\u0144skiego czerwca 1956?","answer":"Pomnik Pozna\u0144skiego Czerwca 1956 (Pozna\u0144skie Krzy\u017ce) \u2013 pomnik na placu Adama Mickiewicza w Dzielnicy Cesarskiej w Poznaniu, upami\u0119tniaj\u0105cy wydarzenia Pozna\u0144skiego Czerwca 56, oraz p\u00f3\u017aniejszych wyst\u0105pie\u0144 w PRL","context":"Pomnik Pozna\u0144skiego Czerwca 1956 (Pozna\u0144skie Krzy\u017ce) \u2013 pomnik na placu Adama Mickiewicza w Dzielnicy Cesarskiej w Poznaniu, upami\u0119tniaj\u0105cy wydarzenia Pozna\u0144skiego Czerwca 56, oraz p\u00f3\u017aniejszych wyst\u0105pie\u0144 w PRL, kt\u00f3ry stan\u0105\u0142 19 czerwca, a zosta\u0142 oficjalnie ods\u0142oni\u0119ty 28 czerwca 1981 roku, w 25. rocznic\u0119 wydarze\u0144 czerwcowych. Pomnik sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch stalowych krzy\u017cy: 19,5- oraz 21-metrowego (symbole \u015bmierci i zmartwychwstania) po\u0142\u0105czonych razem ze sob\u0105, oraz monumentu z g\u0142ow\u0105 or\u0142a. Na lewym krzy\u017cu widnieje data 1956, nawi\u0105zuj\u0105ca do Pozna\u0144skiego Czerwca 56, na prawym za\u015b umieszczone s\u0105 daty 1968, 1970, 1976, 1980 i 1981. Po prawej stronie pomnika znajduj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wne has\u0142a protestuj\u0105cych robotnik\u00f3w: \"\"O Boga, Za wolno\u015b\u0107, prawo i chleb.\"\", oraz podpis: \"\"Czerwiec 1956\"\". == Przygotowania == Po wydarzeniach Sierpnia 1980 jedn\u0105 z","start_idx":0,"end_idx":208}
{"id":"mrc_4607","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142a wie\u017ca ci\u015bnie\u0144?","answer":"do zapewnienia stabilnego ci\u015bnienia w wodoci\u0105gu, pokrywaj\u0105c chwilowy wzrost zapotrzebowania na wod\u0119.","context":"Wie\u017ca ci\u015bnie\u0144 (z niem. lub ang. \"wie\u017ca wodna\", rzadziej \"wie\u017ca wodoci\u0105gowa\") \u2013 budynek w formie wie\u017cy, na kt\u00f3rego szczycie znajduje si\u0119 zbiornik na wod\u0119, s\u0142u\u017c\u0105cy do zapewnienia stabilnego ci\u015bnienia w wodoci\u0105gu, pokrywaj\u0105c chwilowy wzrost zapotrzebowania na wod\u0119. Zbiornik zawsze musi by\u0107 umieszczony powy\u017cej odbiorc\u00f3w, poniewa\u017c dzia\u0142a na zasadzie naczy\u0144 po\u0142\u0105czonych. Zale\u017cnie od funkcji u\u017cytkowej wyr\u00f3\u017cni\u0107 mo\u017cna wie\u017ce ci\u015bnie\u0144: wodoci\u0105gowe (miejskie), kolejowe i zak\u0142adowe. == Opis == Wie\u017ca ci\u015bnie\u0144 bywa mylona z wie\u017cowym zbiornikiem na wod\u0119, kt\u00f3ry jest budowl\u0105, natomiast wie\u017ca ci\u015bnie\u0144 to wielofunkcyjny budynek (posiadaj\u0105cy fundamenty, \u015bciany i dach), w kt\u00f3rego g\u00f3rnej cz\u0119\u015bci \u2013 pod dachem \u2013 znajduje si\u0119 zbiornik na wod\u0119. Zbiorniki wie\u017cowe maj\u0105 za zadanie gromadzenie wody \u2013 zapewnienie rezerwy w przypadku zwi\u0119kszonego zu\u017cycia i zapewnienia odpowiedniego ci\u015bnienia","start_idx":162,"end_idx":262}
{"id":"mrc_4608","question":"jaki tryb \u017cycia prowadzi tasiemiec?","answer":"p\u0142azi\u0144ce paso\u017cytuj\u0105ce wewn\u0119trznie.","context":"Tasiemce (Cestoda) \u2013 p\u0142azi\u0144ce paso\u017cytuj\u0105ce wewn\u0119trznie. Tasiemce przechodz\u0105 z\u0142o\u017cony cykl rozwojowy ze zmian\u0105 \u017cywicieli. \u017bywicielami po\u015brednimi s\u0105 bezkr\u0119gowce lub kr\u0119gowce, natomiast ostatecznymi - z regu\u0142y kr\u0119gowce, u kt\u00f3rych \u017cyj\u0105 g\u0142\u00f3wnie w przewodzie pokarmowym. Pierwszym stadium larwalnym jest onkosfera, zaopatrzona w 6 haczyk\u00f3w embrionalnych, lub orz\u0119siona larwa koracidium (u Pseudophyllidea); drugie stadium larwalne mo\u017ce mie\u0107 rozmait\u0105 posta\u0107. Tasiemce paso\u017cytuj\u0105 na kr\u0119gowcach od co najmniej 270 milion\u00f3w lat. Zaatakowany cz\u0142owiek mo\u017ce usun\u0105\u0107 paso\u017cyta za pomoc\u0105 lek\u00f3w, dzi\u0119ki kt\u00f3rym tasiemiec zostaje os\u0142abiony i wydalony wraz z ka\u0142em. D\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a waha si\u0119 w granicach od kilkuset mikrometr\u00f3w do 20 metr\u00f3w (u bruzdog\u0142owca szerokiego)j ego cia\u0142o jest p\u0142askie.U wi\u0119kszo\u015bci gatunk\u00f3w cia\u0142o sk\u0142ada si\u0119 ze skoleksu (g\u0142\u00f3wki), szyjki i proglotyd\u00f3w, tworz\u0105cych tzw. \"strobil\u0119\" (nazwan\u0105 tak ze","start_idx":21,"end_idx":55}
{"id":"mrc_4609","question":"ile okr\u0119t\u00f3w podwodnych ma polska?","answer":"polskiej Marynarce Wojennej od jej powstania po czasy wsp\u00f3\u0142czesne s\u0142u\u017cb\u0119 pe\u0142ni\u0142o 25 okr\u0119t\u00f3w podwodnych dziewi\u0119ciu typ\u00f3w.","context":"[[plik:ORP Orze\u0142 w Gdyni.jpg|300px|right|thumb|[[ORP Orze\u0142 (1938)|ORP \u201eOrze\u0142\u201d (85A)]]]] Polskie okr\u0119ty podwodne \u2013 w polskiej Marynarce Wojennej od jej powstania po czasy wsp\u00f3\u0142czesne s\u0142u\u017cb\u0119 pe\u0142ni\u0142o 25 okr\u0119t\u00f3w podwodnych dziewi\u0119ciu typ\u00f3w. Pierwszym polskim okr\u0119tem podwodnym by\u0142 zam\u00f3wiony we Francji ORP \u201eWilk\u201d, przyj\u0119ty do s\u0142u\u017cby 31 pa\u017adziernika 1931 roku. Na pocz\u0105tku drugiej wojny \u015bwiatowej polska marynarka posiada\u0142a trzy starzej\u0105ce si\u0119 okr\u0119ty produkcji francuskiej i dwie nowoczesne jednostki zbudowane w Holandii. W czasie kampanii wrze\u015bniowej ich potencja\u0142 nie zosta\u0142 wykorzystany; trzy okr\u0119ty zosta\u0142y internowane w Szwecji, a dwie jednostki \u2013 ORP \u201eOrze\u0142\u201d i ORP \u201eWilk\u201d przedosta\u0142y si\u0119 do Wielkiej Brytanii, sk\u0105d kontynuowa\u0142y walk\u0119. Podczas wojny Marynarka Wojenna wydzier\u017cawi\u0142a od Wielkiej Brytanii trzy dalsze okr\u0119ty podwodne; utracono og\u00f3\u0142em dwie jednostki. Po II wojnie \u015bwiatowej do","start_idx":116,"end_idx":236}
{"id":"mrc_4610","question":"kto przewodzi\u0142 wojskami rzeczpospolitej pod k\u0142uszynem w 1610 r?","answer":"hetmana polnego koronnego Stanis\u0142awa \u017b\u00f3\u0142kiewskiego","context":"Bitwa pod K\u0142uszynem \u2013 starcie w dniu 4 lipca 1610 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej 1609\u20131618. Bitw\u0119 stoczy\u0142y wojska polskie pod dow\u00f3dztwem hetmana polnego koronnego Stanis\u0142awa \u017b\u00f3\u0142kiewskiego, z armi\u0105 moskiewsk\u0105 dowodzon\u0105 przez kniazia Dymitra Szujskiego, oraz z posi\u0142kami szwedzkimi pod komend\u0105 Jakuba Pontussona De la Gardie. Natarcie wojsk \u017b\u00f3\u0142kiewskiego rozbi\u0142o wojska moskiewskie, a nast\u0119pnie sk\u0142oni\u0142o do zaprzestania walki cudzoziemc\u00f3w posi\u0142kuj\u0105cych Szujskiego. Bitwa zako\u0144czy\u0142a si\u0119 paniczn\u0105 ucieczk\u0105 Szujskiego i ocala\u0142ych Rosjan. W nast\u0119pstwie spowodowa\u0142o to kapitulacj\u0119 zablokowanej armii Grzegorza Wa\u0142ujewa w Carowym Zamie\u015bciu (ok. 8 tys. ludzi). W obliczu kl\u0119ski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i obwo\u0142ali carem kr\u00f3lewicza polskiego W\u0142adys\u0142awa, a \u017b\u00f3\u0142kiewski wkroczy\u0142 do Moskwy. == Przed bitw\u0105 == Latem 1610 roku do wojsk litewsko-koronnych oblegaj\u0105cych Smole\u0144sk dotar\u0142a wie\u015b\u0107 o koncentruj\u0105cej","start_idx":143,"end_idx":193}
{"id":"mrc_4611","question":"kim by\u0142 thomas jefferson?","answer":"Thomas Jefferson (ur. w Shadwell (Wirginia), zm. 4 lipca 1826 w Charlottesville) \u2013 ameryka\u0144ski prawnik, dzia\u0142acz niepodleg\u0142o\u015bciowy, archeolog, architekt, trzeci prezydent USA (1801\u20131809), jeden z autor\u00f3w Deklaracji niepodleg\u0142o\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych, za\u0142o\u017cyciel stanowego Uniwersytetu Wirginii.","context":"Thomas Jefferson (ur. w Shadwell (Wirginia), zm. 4 lipca 1826 w Charlottesville) \u2013 ameryka\u0144ski prawnik, dzia\u0142acz niepodleg\u0142o\u015bciowy, archeolog, architekt, trzeci prezydent USA (1801\u20131809), jeden z autor\u00f3w Deklaracji niepodleg\u0142o\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych, za\u0142o\u017cyciel stanowego Uniwersytetu Wirginii. == Lata m\u0142odo\u015bci == Thomas Jefferson urodzi\u0142 si\u0119 13 kwietnia 1743 w Shadwell w kolonii Wirginia. Jego ojciec Peter Jefferson, plantator tytoniu, by\u0142 z pochodzenia Walijczykiem, natomiast matka, Jane Randolph by\u0142a pochodzenia szkocko-angielskiego. Jego pierwszym nauczycielem by\u0142 William Douglas, kt\u00f3ry uczy\u0142 \u0142aciny, greki i francuskiego. Kolejny etap edukacji prowadzi\u0142 pod okiem pastora Jamesa Maury\u2019ego, kt\u00f3ry naucza\u0142 m.in. geologii oraz filozofii. W wieku 17 lat (1760) rozpocz\u0105\u0142 studia w College of William and Mary w \u00f3wczesnej stolicy stanu \u2013 Williamsburgu. Dwa lata p\u00f3\u017aniej uko\u0144czy\u0142 college i rozpocz\u0105\u0142","start_idx":0,"end_idx":295}
{"id":"mrc_4612","question":"co nazywa rzeczownik?","answer":"samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne.","context":"Rzeczownik \u2013 samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne. Rzeczownik w j\u0119zyku polskim pe\u0142ni funkcj\u0119 g\u0142\u00f3wnie podmiotu w zdaniu; mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 dope\u0142nienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika. Mo\u017ce odmienia\u0107 si\u0119 przez liczby i przypadki, wyst\u0119puje w rodzajach. Odmian\u0119 rzeczownik\u00f3w przez przypadki okre\u015bla si\u0119 mianem deklinacji. Istnieje tak\u017ce grupa rzeczownik\u00f3w ca\u0142kowicie nieodmiennych (np. \"atelier, kiwi, bikini, taxi, kakadu, kamikaze\" itp.). Rzeczownik tworzy zwi\u0105zki sk\u0142adniowe i semantyczne z rzeczownikami (zaimkami rzeczownymi), przymiotnikami (zaimkami przymiotnymi), liczebnikami (zaimkami liczebnymi) i czasownikami lub (rzadko) przys\u0142\u00f3wkami (zaimkami przys\u0142\u00f3wkowymi). W wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w istnieje jaki\u015b system klasyfikacji rzeczownik\u00f3w. Systemy te to zwykle system rodzaj\u00f3w (niewielka zamkni\u0119ta liczba kategorii maj\u0105ca du\u017cy wp\u0142yw na inne konstrukcje j\u0119zyka) lub","start_idx":13,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4613","question":"do jakiej partii nale\u017cy gowin?","answer":"Za\u0142o\u017cyciel i prezes ugrupowa\u0144 Polska Razem (2013\u20132017) oraz Porozumienie (2017\u20132022).","context":"Jaros\u0142aw Adam Gowin (ur. 4 grudnia 1961 w Krakowie) \u2013 polski polityk, filozof i publicysta, Doktor nauk humanistycznych. Senator VI kadencji (2005\u20132007), pose\u0142 na Sejm VI, VII, VIII i IX kadencji (od 2007). Minister sprawiedliwo\u015bci (2011\u20132013), przewodnicz\u0105cy klubu parlamentarnego Zjednoczona Prawica (2014\u20132015), minister nauki i szkolnictwa wy\u017cszego (2015\u20132020), wiceprezes Rady Ministr\u00f3w (2015\u20132020 oraz 2020\u20132021), minister rozwoju, pracy i technologii (2020\u20132021). Za\u0142o\u017cyciel i prezes ugrupowa\u0144 Polska Razem (2013\u20132017) oraz Porozumienie (2017\u20132022). == \u017byciorys == === Wykszta\u0142cenie i dzia\u0142alno\u015b\u0107 zawodowa === Jest synem Ludwika i Aliny. Jego rodzice po wojnie dzia\u0142ali w Zrzeszeniu \u201eWolno\u015b\u0107 i Niezawis\u0142o\u015b\u0107\u201d. Ucz\u0119szcza\u0142 do Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego im. Kr\u00f3la Stanis\u0142awa Leszczy\u0144skiego w Ja\u015ble. Przez dziewi\u0119\u0107 lat by\u0142 bramkarzem dru\u017cyny junior\u00f3w pi\u0142karskiego klubu Czarni 1910 Jas\u0142o. Studiowa\u0142 histori\u0119 filozofii na","start_idx":471,"end_idx":556}
{"id":"mrc_4614","question":"kto jest najwyzej w wojsku?","answer":"Marsza\u0142ek Polski","context":"si\u0119 najwy\u017cszym stopniem wojskowym w Marynarce Wojennej, odpowiednikiem nowo powsta\u0142ego \"genera\u0142a\". === Marsza\u0142ek Polski === * Najwy\u017cszy stopie\u0144 wojskowy dla ca\u0142o\u015bci Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Na ten stopie\u0144 mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej, genera\u0142a albo admira\u0142a za szczeg\u00f3lne zas\u0142ugi dla Si\u0142 Zbrojnych RP. Prezydent RP mo\u017ce mianowa\u0107 \u017co\u0142nierza\u2013dow\u00f3dc\u0119 tak\u017ce w zwi\u0105zku z wojn\u0105. Ostatnim \u017cyj\u0105cym Marsza\u0142kiem Polski by\u0142 zmar\u0142y w 1989 r. Micha\u0142 Rola-\u017bymierski, a ostatnim mianowanym na ten stopie\u0144 (w 1963 r.) by\u0142 zmar\u0142y w 1980 r. Marian Spychalski; obecnie \u017caden \u017co\u0142nierz SZ RP nie posiada tego stopnia wojskowego. == Stopnie wojskowe w I Rzeczypospolitej == W pierwszej po\u0142owie XVIII wieku po raz pierwszy ubi\u00f3r wojska polskiego podporz\u0105dkowano dyscyplinie mundurowej. Wraz z jednolitym mundurem zacz\u0119\u0142y","start_idx":103,"end_idx":119}
{"id":"mrc_4615","question":"ile wysp ma grecja?","answer":"na oko\u0142o 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszka\u0142ych.","context":"na oko\u0142o 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszka\u0142ych. Najwi\u0119ksze z nich to: * Kreta (ok. 8260 km\u00b2), * Eubea (ok. 3621 km\u00b2), * Lesbos (ok. 1630 km\u00b2), * Rodos (ok. 1400 km\u00b2), * Chios (ok. 840 km\u00b2), * Kefalinia (ok. 780 km\u00b2), * Korfu (592 km\u00b2), * Samos (ok. 476 km\u00b2), * Lemnos (476 km\u00b2), * Naksos (ok. 430 km\u00b2), * Zakintos (406 km\u00b2), * Thasos (ok. 390 km\u00b2). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z wysp Grecji wchodzi w sk\u0142ad archipelag\u00f3w, z kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wne to: * Wyspy Jo\u0144skie * Wyspy Egejskie, w tym: ** Cyklady ** Sporady ** Dodekanez Blisko 81% powierzchni Grecji zajmuj\u0105 pasma g\u00f3rskie (\u015brednia wysoko\u015b\u0107 1200\u20131800 m n.p.m.), kt\u00f3re maj\u0105 przebieg po\u0142udnikowy. Obszary nizinne s\u0105 niewielkie i wyst\u0119puj\u0105 w pobli\u017cu","start_idx":0,"end_idx":51}
{"id":"mrc_4616","question":"kim jest przedstawiciel handlowy?","answer":"\u2013 osoba odpowiedzialna za pozyskiwanie i obs\u0142ug\u0119 klient\u00f3w dla zatrudniaj\u0105cego go przedsi\u0119biorstwa.","context":"Przedstawiciel handlowy (inaczej: sprzedawca terenowy, komiwoja\u017cer lub zwyczajnie handlowiec) \u2013 osoba odpowiedzialna za pozyskiwanie i obs\u0142ug\u0119 klient\u00f3w dla zatrudniaj\u0105cego go przedsi\u0119biorstwa. Najcz\u0119\u015bciej zwi\u0105zany z firm\u0105 umow\u0105 o prac\u0119, zlecenie, czasem umow\u0105 o wsp\u00f3\u0142pracy. Przedstawiciel handlowy ma obowi\u0105zek osi\u0105gania okre\u015blonych poziom\u00f3w sprzeda\u017cy miesi\u0119cznej (tzw. target\u00f3w sprzeda\u017cy). Do typowych obowi\u0105zk\u00f3w przedstawiciela handlowego nale\u017cy: * budowanie dystrybucji * osi\u0105ganie zak\u0142adanych przychod\u00f3w * obs\u0142uga handlowa klient\u00f3w w wyznaczonym regionie. * monitorowanie konkurencji * merchandising. Praca handlowca, opr\u00f3cz wiedzy i umiej\u0119tno\u015bci sprzeda\u017cowych, wymaga specyficznych kompetencji mi\u0119kkich .","start_idx":94,"end_idx":192}
{"id":"mrc_4617","question":"w kt\u00f3rym roku orze\u0142 straci\u0142 korone?","answer":"1952 roku","context":"1947 roku og\u0142oszono konkurs na god\u0142o pa\u0144stwowe, ale pozosta\u0142 on nierozstrzygni\u0119ty. Ostatecznie w konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku opublikowano wizerunek or\u0142a, kt\u00f3ry od przedwojennego r\u00f3\u017cni\u0142 si\u0119 brakiem korony, a z\u0142oty otok zast\u0105pi\u0142o obramowanie tarczy w formie generalskiego w\u0119\u017cyka. Usuni\u0119cie potwierdzono dodatkowo dekretem z roku 1955, jednocze\u015bnie zrezygnowano z obramowania tarczy. Rz\u0105d RP na uchod\u017astwie w odpowiedzi Dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 listopada 1956 r. umie\u015bci\u0142 na g\u0142owie or\u0142a zamkni\u0119t\u0105 koron\u0119 zwie\u0144czon\u0105 krzy\u017cem. W okresie przemian ustrojowych po wyborach parlamentarnych w 1989 roku pos\u0142owie Stronnictwa Demokratycznego wnie\u015bli projekt ustawy przewiduj\u0105cy przywr\u00f3cenie or\u0142owi korony. Pocz\u0105tkowo w\u0105tpliwo\u015bci co do tego pomys\u0142u wysuwa\u0142 kierowany przez Bronis\u0142awa Geremka Obywatelski Klub Parlamentarny, nie neguj\u0105c zasadno\u015bci tej zmiany, ale wskazuj\u0105c na jej","start_idx":154,"end_idx":163}
{"id":"mrc_4618","question":"od czego wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa polska?","answer":"nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium.","context":"Pochodzenie nazwy Polska nie jest jednoznaczne. == Gramatyka == Gramatycznie nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium. Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: nazwy \u201ePol\u201d \u2013 \u201epole\u201d oznaczaj\u0105cej otwart\u0105 przestrze\u0144 lub uprawne pole oraz przyrostkowego formantu przymiotnikowego \u201e-ska\u201d. Nazwa \u201ePolska\u201d to gramatycznie przymiotnik utworzony od rzeczownika \u201epole\u201d za pomoc\u0105 przyrostka \u201e-sk\u201d, kt\u00f3ry jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z j\u0119zyka pras\u0142owia\u0144skiego \"-\u044csk\u044c-j\u044c\" okre\u015blaj\u0105cym przynale\u017cno\u015b\u0107 do czego\u015b. Pierwotna forma \u201e-sk\u201d jest bezosobowa jednak wyst\u0119puj\u0105 jej odmiany rodzajowe \u2013 rodzaju nijakiego \u201e-sko\u201d, m\u0119skiego \u201e-ski\u201d oraz \u017ce\u0144skiego \u201e-ska\u201d. Dodawane jako ko\u0144c\u00f3wka rzeczownik\u00f3w tworz\u0105 w j\u0119zyku polskim przymiotniki czyli s\u0142owa okre\u015blaj\u0105ce przymioty oraz cechy przedmiot\u00f3w, poj\u0119\u0107 oraz zjawisk np. \u201emodelar-ski\u201d, \u201ezielar-ski\u201d, \u201elniar-ski\u201d. S\u0142owo \u201eniebieski\u201d w XIV wieku oznacza\u0142o \u201eprzynale\u017cny","start_idx":77,"end_idx":179}
{"id":"mrc_4619","question":"w kt\u00f3rym czasopi\u015bmie ukazywa\u0142y si\u0119 tytus romek i a'tomek?","answer":"Pocz\u0105tkowo publikowana by\u0142a na \u0142amach m\u0142odzie\u017cowej gazety \u201e\u015awiat M\u0142odych\u201d","context":"Tytus, Romek i A\u2019Tomek \u2013 seria komiksowa autorstwa Henryka Jerzego Chmielewskiego, ps. Papcio Chmiel wydawana od roku 1957 do dzi\u015b. Pocz\u0105tkowo publikowana by\u0142a na \u0142amach m\u0142odzie\u017cowej gazety \u201e\u015awiat M\u0142odych\u201d, od 1966 \u2013 tak\u017ce w wersji ksi\u0105\u017ckowej. Jest to najd\u0142u\u017cej ukazuj\u0105ca si\u0119 polska seria komiksowa. Pierwszy odcinek serii ukaza\u0142 si\u0119 22 pa\u017adziernika 1957 w numerze 85 (624) \u201e\u015awiata M\u0142odych\u201d pod tytu\u0142em \"Romek i A'Tomek\". Wyst\u0119powa\u0142o w nim dwu tytu\u0142owych bohater\u00f3w, jeszcze bez postaci Tytusa, kt\u00f3ry pojawi\u0142 si\u0119 w drugim odcinku. == Fabu\u0142a == Dwaj harcerze, Romek i A\u2019Tomek \u2013 staraj\u0105 si\u0119 ucz\u0142owieczy\u0107 cz\u0142ekokszta\u0142tn\u0105 ma\u0142p\u0119 \u2013 Tytusa de Zoo, posiadaj\u0105cego, wbrew pozorom, wi\u0119cej cech ludzkich ni\u017c ma\u0142pich. Kolejne tomy komiksu to podr\u00f3\u017ce bohater\u00f3w w rozmaite dziedziny wiedzy w wymy\u015blnych pojazdach skonstruowanych przez","start_idx":132,"end_idx":205}
{"id":"mrc_4620","question":"jaki by\u0142 stosunek polskiej szlachty do cudzoziemc\u00f3w?","answer":"Bardzo ch\u0119tnie przyjmowano go\u015bci: krewnych, przyjaci\u00f3\u0142, a tak\u017ce nieznajomych, zw\u0142aszcza cudzoziemc\u00f3w.","context":"zacz\u0119to uto\u017csamia\u0107 polsko\u015b\u0107 z katolicyzmem. == Zwyczaje == Charakterystyczn\u0105 ko\u0144c\u00f3wk\u0105 nazwisk polskiej szlachty by\u0142 morfem -ski, kt\u00f3ry by\u0142 odpowiednikiem zwrot\u00f3w tytularnych wyst\u0119puj\u0105cych w szlacheckich nazwiskach za granic\u0105 jak we Francji \"de\" czy w Niemczech \"von\". Ko\u0144c\u00f3wka ta charakterystyczna by\u0142a dla nazwisk odmiejscowych tworzonych od maj\u0105tk\u00f3w ich w\u0142a\u015bcicieli. Od miejscowo\u015bci pochodzi\u0142y nazwiska szlachty jak na przyk\u0142ad Tarnowski (z Tarnowa), Zamojski (z Zamo\u015bcia), Suski (z Suchej). Zwyczaj dodawania ko\u0144c\u00f3wki \"-ski\" sta\u0142 si\u0119 w XVI i XVII wieku charakterystyczn\u0105 cech\u0105 nazwisk szlacheckich. Dla sarmat\u00f3w niezwykle wa\u017cne by\u0142y wi\u0119zy rodzinne i towarzyskie. Odnoszono si\u0119 z galanteri\u0105 do kobiet. Ulubionym zaj\u0119ciem by\u0142a rozmowa. Bardzo ch\u0119tnie przyjmowano go\u015bci: krewnych, przyjaci\u00f3\u0142, a tak\u017ce nieznajomych, zw\u0142aszcza cudzoziemc\u00f3w. Do\u015b\u0107 swobodnie pos\u0142ugiwano si\u0119 \u0142acin\u0105. Urz\u0105dzano wystawne uczty, zawsze zakrapiane alkoholem.","start_idx":737,"end_idx":838}
{"id":"mrc_4621","question":"kto zaprojektowa\u0142 poloneza?","answer":"Kierownikiem projektu by\u0142 Jan Politowski, ostateczn\u0105 wersj\u0119 nadwozia zaprojektowali Antoni Kasznicki i Miros\u0142aw Kowalczuk.","context":"potocznie nazywanych \u201epoldofordami\u201d. Wersja ta odr\u00f3\u017cnia\u0142a si\u0119 tunelem \u015brodkowym z pionowo umieszczon\u0105 d\u017awigni\u0105 skrzyni bieg\u00f3w. === Silniki === == FSO Polonez Caro MR\u201991 i MR\u201993 == W po\u0142owie lat 80. rozpocz\u0119to prace nad now\u0105 wersj\u0105 Poloneza, przygotowano kilka szkic\u00f3w i projekt\u00f3w, autorem jednego z nich by\u0142 Cezary Nawrot. Kierownikiem projektu by\u0142 Jan Politowski, ostateczn\u0105 wersj\u0119 nadwozia zaprojektowali Antoni Kasznicki i Miros\u0142aw Kowalczuk. 31 lipca 1991 roku rozpocz\u0119to produkcj\u0119 seryjn\u0105 modelu Caro. Nazw\u0119 zaproponowa\u0142 Jaros\u0142aw Dubaniewicz. Wprowadzono w niej prawie 270 zmian konstrukcyjnych i stylistycznych, znacz\u0105co zmodernizowano nadwozie \u2013 m.in. zastosowano nowe przednie reflektory i inaczej wyprofilowane zderzaki, w uk\u0142adzie wydechowym zastosowano t\u0142umik \u015brodkowy. We wn\u0119trzu zmieniono m.in. kierownic\u0119 oraz dodano regulacj\u0119 wysoko\u015bci mocowania pas\u00f3w przednich. Powi\u0119kszono tak\u017ce znacznie list\u0119 wyposa\u017cenia","start_idx":323,"end_idx":445}
{"id":"mrc_4622","question":"gdzie \u017cyje krab t\u0119czowy?","answer":"Krab t\u0119czowy zamieszkuje p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105, nadmorsk\u0105 cze\u015b\u0107 Ameryki Po\u0142udniowej (Brazylia, Surinam, Gujana, Wenezuela) oraz Morze Karaibskie z wyst\u0119puj\u0105cymi na nim wyspami (Trynidad i Tobago, Antyle Holenderskie i Karaiby, patrz mapka) i podzwrotnikowe regiony Oceanu Atlantyckiego. Jest tak\u017ce sporadycznie spotykany na wybrze\u017cach Afryki, dok\u0105d dosta\u0142 si\u0119 przez ten w\u0142a\u015bnie ocean.","context":"Krab t\u0119czowy (\"Cardisoma armatum\" lub \"Cardiosoma armatum\", inna nazwa \"krab tr\u00f3jkolorowy\") \u2013 gatunek kraba. Jako osobny gatunek zosta\u0142 wyodr\u0119bniony przez holenderskiego lekarza Jana Adriana Herklotsa w 1851. Swoj\u0105 nazw\u0119 zawdzi\u0119cza bogatemu ubarwieniu. Krab t\u0119czowy jest bardzo cz\u0119sto mylony z krabem Halloween. == Wyst\u0119powanie == Krab t\u0119czowy zamieszkuje p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105, nadmorsk\u0105 cze\u015b\u0107 Ameryki Po\u0142udniowej (Brazylia, Surinam, Gujana, Wenezuela) oraz Morze Karaibskie z wyst\u0119puj\u0105cymi na nim wyspami (Trynidad i Tobago, Antyle Holenderskie i Karaiby, patrz mapka) i podzwrotnikowe regiony Oceanu Atlantyckiego. Jest tak\u017ce sporadycznie spotykany na wybrze\u017cach Afryki, dok\u0105d dosta\u0142 si\u0119 przez ten w\u0142a\u015bnie ocean. == Wygl\u0105d == Ich \u015brednia wielko\u015b\u0107 to oko\u0142o 10 do 14 cm, najwi\u0119ksze osi\u0105gaj\u0105 nawet wielko\u015b\u0107 do 20 cm. Posiadaj\u0105 granatowy (niebieski) karapaks zbudowany z chityny, wysycany solami","start_idx":331,"end_idx":712}
{"id":"mrc_4623","question":"jak nazywa si\u0119 j\u0119zyk holenderski?","answer":"j\u0119zyk niderlandzki","context":"== Do lat 70. XX wieku w polskim pi\u015bmiennictwie u\u017cywano nazwy \u201ej\u0119zyk holenderski\u201d na okre\u015blenie j\u0119zyka u\u017cywanego w Holandii, za\u015b \u201ej\u0119zyk flamandzki\u201d na okre\u015blenie odmiany belgijskiej. Niekiedy, nieco myl\u0105co, nazwa \u201ej\u0119zyk holenderski\u201d dotyczy\u0142a oficjalnego j\u0119zyka w obu krajach. Od lat 80., ze wzgl\u0119du na podpisanie mi\u0119dzy oboma krajami porozumienia dotycz\u0105cego unii j\u0119zykowej () w zakresie regulacji wsp\u00f3lnego j\u0119zyka standardowego, w polskich publikacjach stosuje si\u0119 raczej nazw\u0119 \u201ej\u0119zyk niderlandzki\u201d (flamandzki + holenderski = niderlandzki). Mimo podpisanego porozumienia standardy j\u0119zykowe u\u017cywane w obu krajach nadal wykazuj\u0105 pewne r\u00f3\u017cnice, zar\u00f3wno na p\u0142aszczy\u017anie gramatycznej, jak te\u017c s\u0142ownikowej. PWN nadal (2010) publikuje podr\u0119czniki i rozm\u00f3wki j\u0119zyka okre\u015blanego jako \u201eflamandzki\u201d. == Klasyfikacja == === Klasyfikacja genetyczna === J\u0119zykiem niderlandzkim pos\u0142uguje si\u0119 oko\u0142o 23 milion\u00f3w ludzi, czyli","start_idx":481,"end_idx":499}
{"id":"mrc_4624","question":"gdzie produkowane jest porsche?","answer":"Siedziba przedsi\u0119biorstwa znajduje si\u0119 w Stuttgarcie-Zuffenhausen.","context":"Dr.Ing. h. c. F. Porsche AG (wym. ) \u2013 niemieckie przedsi\u0119biorstwo produkuj\u0105ce obecnie samochody sportowe oraz luksusowe samochody osobowe, za\u0142o\u017cone w 1931 roku przez Ferdinanda Porsche. W\u0142a\u015bcicielem sp\u00f3\u0142ki jest koncern Volkswagen AG. Siedziba przedsi\u0119biorstwa znajduje si\u0119 w Stuttgarcie-Zuffenhausen. W 2019 roku Porsche wyprodukowa\u0142a 280 880 samochod\u00f3w, z czego najwi\u0119kszy udzia\u0142 przypad\u0142 modelowi Macan (prawie 100 tys.) oraz Cayenne (ponad 92 tys. pojazd\u00f3w), legendarny model Porsche 911 zyska\u0142 prawie 40 tys. nabywc\u00f3w. Liczba zarejestrowanych nowych samochod\u00f3w Porsche w Polsce wynios\u0142a 1821 w 2019 roku. == Historia == 25 kwietnia 1931 roku Ferdinand Porsche za\u0142o\u017cy\u0142 firm\u0119 pocz\u0105tkowo konstruuj\u0105c\u0105 samochody, a nast\u0119pnie z nakazu Adolfa Hitlera pojazdy wojskowe i pancerne dla III Rzeszy w czasie II wojny \u015bwiatowej konkuruj\u0105c z firm\u0105 Henschel. Logo","start_idx":234,"end_idx":300}
{"id":"mrc_4625","question":"kt\u00f3re paj\u0105ki tworz\u0105 babie lato?","answer":"m\u0142ode paj\u0105ki obu p\u0142ci, z gatunk\u00f3w o niewielkich rozmiarach, zaliczanych do wielu rodzin","context":"W Europie \u015arodkowej jest to zwykle druga po\u0142owa wrze\u015bnia. Nici prz\u0119dne, nazywane babim latem, wytwarzane s\u0105 zwykle przez m\u0142ode paj\u0105ki obu p\u0142ci, z gatunk\u00f3w o niewielkich rozmiarach, zaliczanych do wielu rodzin. Masa cia\u0142a wi\u0119kszo\u015bci paj\u0105k\u00f3w zbadanych w aeroplanktonie USA i Australii mie\u015bci\u0142a si\u0119 w przedziale 0,2\u20131,0 mg. Na tych cienkich, d\u0142ugich nitkach paj\u0105ki, kt\u00f3re je uprz\u0119d\u0142y, biernie rozprzestrzeniaj\u0105 si\u0119 na du\u017ce odleg\u0142o\u015bci (do kilkuset kilometr\u00f3w) osi\u0105gaj\u0105c przy tym niekiedy znaczny pu\u0142ap. Ich liczebno\u015b\u0107 jest najwi\u0119ksza tu\u017c nad powierzchni\u0105 ziemi i maleje ze wzrostem wysoko\u015bci. Obserwowano je do wysoko\u015bci 1500 m. Ich w\u0119dr\u00f3wki na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej s\u0105 obserwowane przez ca\u0142y rok. Najliczniej w\u0119druj\u0105 w okresie od maja do pa\u017adziernika. Wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w locie paj\u0105k\u00f3w z wykorzystaniem nici prz\u0119dnych mo\u017ce odgrywa\u0107 elektrostatyka.","start_idx":121,"end_idx":208}
{"id":"mrc_4626","question":"co znosi jaja?","answer":"Jaja sk\u0142adaj\u0105 mi\u0119dzy innymi owady, ryby, p\u0142azy, gady, ptaki i nieliczne ssaki (stekowce \u2013 dziobak, kolczatka australijska).","context":"Jajo (\u0142ac. \"ovum\") \u2013 jedna z faz rozwoju nowego osobnika u wielu gatunk\u00f3w zwierz\u0105t. Jajo zawiera surowce od\u017cywcze pozwalaj\u0105ce na rozw\u00f3j zarodka bez dost\u0119pu do organizmu macierzystego i zewn\u0119trznych \u017ar\u00f3de\u0142 po\u017cywienia oraz stosunkowo bezpieczne \u015brodowisko, ale ze wzgl\u0119du na swoj\u0105 zawarto\u015b\u0107 jest r\u00f3wnie\u017c cenionym pokarmem. Jaja sk\u0142adaj\u0105 mi\u0119dzy innymi owady, ryby, p\u0142azy, gady, ptaki i nieliczne ssaki (stekowce \u2013 dziobak, kolczatka australijska). Jaja wytwarzane s\u0105 w jajnikach i dojrzewaj\u0105 w procesie oogenezy, w kt\u00f3rej gromadz\u0105 informacje rozwojowe oraz zapasy substancji niezb\u0119dnych do rozwoju zarodka. W zale\u017cnie od ilo\u015bci \u017c\u00f3\u0142tka jaja dziel\u0105 si\u0119 na oligolecytalne (ubogie w \u017c\u00f3\u0142tko, np. u ssak\u00f3w), mezolecytalne (o \u015bredniej jego zawarto\u015bci, np. u p\u0142az\u00f3w) oraz polilecytalne \u2013 bogate w \u017c\u00f3\u0142tko, np. u ptak\u00f3w. W trakcie rozwoju","start_idx":321,"end_idx":444}
{"id":"mrc_4627","question":"kto wynalaz\u0142 telegraf?","answer":"Samuel Morse (1791","context":"Przed nimi Samuel von Soemmerring stworzy\u0142 prototyp telegrafu elektrycznego, lecz nie mia\u0142 \u015brodk\u00f3w aby go opatentowa\u0107. W tym samym roku Samuel Finley Breese Morse opracowa\u0142 pierwszy ameryka\u0144ski telegraf, kt\u00f3ry by\u0142 oparty (w przeciwie\u0144stwie do wynalazku Wheatstone\u2019a) na du\u017co prostszym systemie kropek i kresek, zwanym alfabetem Morse\u2019a, przesy\u0142anym tylko przez jedn\u0105 par\u0119 przewod\u00f3w. Dzi\u0119ki prostocie budowy linii telegraficznych i niezawodno\u015bci dzia\u0142ania system Morse\u2019a zosta\u0142 w ko\u0144cu uznany za standard. == Pocz\u0105tki == Claude Chappe wynalaz\u0142 telegraf optyczny w 1791 r. Jako wynalazca telegrafu elektrycznego cz\u0119sto jest podawany Samuel Morse (1791\u20131872), cho\u0107 wielu innych wynalazc\u00f3w opatentowa\u0142o r\u00f3\u017cne wersje tego urz\u0105dzenia. Jednak popularyzacj\u0119 telegrafu przypisuje si\u0119 jedynie Morse\u2019owi, bo stworzy\u0142 realny, \u0142atwy do opanowania alfabet, kt\u00f3rego znaki mog\u0105 by\u0107 przekazywane za pomoc\u0105 telegrafu.","start_idx":631,"end_idx":649}
{"id":"mrc_4628","question":"jakie to jest wykszta\u0142cenie wy\u017csze?","answer":"wykszta\u0142cenie uzyskane w uniwersytecie, uniwersytecie technicznym (politechnika) lub w innych o\u015brodkach szkolnictwa wy\u017cszego.","context":"Wykszta\u0142cenie wy\u017csze \u2013 wykszta\u0142cenie uzyskane w uniwersytecie, uniwersytecie technicznym (politechnika) lub w innych o\u015brodkach szkolnictwa wy\u017cszego. Poj\u0119cie wykszta\u0142cenia wy\u017cszego obejmuje sko\u0144czenie studi\u00f3w wy\u017cszych (po szkole \u015bredniej) oraz dalsze studia lub badania prowadz\u0105ce do uzyskania stopnia naukowego. Systemy szkolnictwa wy\u017cszego r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy krajami, ale system nostryfikacji dyplom\u00f3w opisuje r\u00f3wnowa\u017cno\u015b\u0107 stopni i tytu\u0142\u00f3w naukowych. System wykszta\u0142cenia wy\u017cszego i stopni naukowych w Europie jest harmonizowany na podstawie tzw. procesu bolo\u0144skiego, kt\u00f3rego celem jest utworzenie europejskiego systemu stopni naukowych opartych na identycznych standardach i jako\u015bci. Deklaracja zosta\u0142a podpisana w 1999 roku. System ten b\u0119dzie oparty na trzech stopniach: baka\u0142arz (licencjat \u2013 3 lata nauki lub in\u017cynier \u2013 3,5 \u2013 4 lata nauki), magister (2 lata nauki) i doktor (4 lata nauki). Podobny system","start_idx":23,"end_idx":148}
{"id":"mrc_4629","question":"po co wybudowano mur chi\u0144ski?","answer":"os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu.","context":"Wielki Mur Chi\u0144ski () \u2013 zbiorcza nazwa system\u00f3w obronnych sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 z zap\u00f3r naturalnych, sieci fort\u00f3w i wie\u017c obserwacyjnych oraz (w najbardziej strategicznych miejscach) mur\u00f3w obronnych z ubitej ziemi, murowanych lub kamiennych, os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu. Tradycyjnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Wielki Mur rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 od Shanhaiguan (nad zatok\u0105 Liaodong) do Jiayuguan w g\u00f3rach Nan Shan na d\u0142ugo\u015bci ok. 2400 km. Nazywany jest te\u017c \u201eMurem 10 000 Li\u201d (10 000 nie powinno by\u0107 tutaj traktowane dos\u0142ownie i oznacza raczej \u201eniesko\u0144czon\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107\u201d muru). W 1987 roku zosta\u0142 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 og\u0142oszono go jednym z siedmiu nowych cud\u00f3w \u015bwiata. Doniesienia prasowe, wed\u0142ug kt\u00f3rych \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 budowli ma wynosi\u0107 8851,8 km i","start_idx":236,"end_idx":305}
{"id":"mrc_4630","question":"czym od\u017cywia si\u0119 wiewi\u00f3rka?","answer":"Po\u017cywienie wiewi\u00f3rki pospolitej stanowi\u0105 nasiona (w tym z szyszek, bukwi, \u017co\u0142\u0119dzie i orzechy) i p\u0105czki drzew, grzyby, owoce, ale tak\u017ce owady, jaja i piskl\u0119ta.","context":"Francji (\"n\"=65, \"S. v. fuscoater\") 47,9 mm, za\u015b dla osobnik\u00f3w z Japonii (\"n\"=5, \"S. v. lis\") 45,1 mm. == Ekologia == Po\u017cywienie wiewi\u00f3rki pospolitej stanowi\u0105 nasiona (w tym z szyszek, bukwi, \u017co\u0142\u0119dzie i orzechy) i p\u0105czki drzew, grzyby, owoce, ale tak\u017ce owady, jaja i piskl\u0119ta. Obserwowano je r\u00f3wnie\u017c przy zdrapywaniu kory drzew iglastych i spijaniu \u017cywicy. Przeci\u0119tnie zim\u0105 spo\u017cywaj\u0105 oko\u0142o 35 g pokarmu / dzie\u0144, wiosn\u0105 oko\u0142o 80 g / dzie\u0144. Jesieni\u0105 gromadz\u0105 zapasy \u017cywno\u015bci. Na wiewi\u00f3rki poluj\u0105 kuny i ptaki drapie\u017cne. W mieszkach w\u0142osowych wiewi\u00f3rki pospolitej \u017cyje nu\u017ceniec \"Demodex sciurinus\". == Tryb \u017cycia == Wiewi\u00f3rka pospolita zamieszkuje dziuple, kt\u00f3re utyka porostami i mchami, lub gniazda ptak\u00f3w, dobudowuj\u0105c zadaszenie lub sama buduje gniazda z ga\u0142\u0119zi. Gniazda te buduje w koronach","start_idx":118,"end_idx":276}
{"id":"mrc_4631","question":"dzi\u0119ki komu autorzy biblijni pisali pismo \u015bwi\u0119te?","answer":"Autorzy biblijni przekazali na pi\u015bmie \u201eto wszystko i tylko to\u201d, czego chcia\u0142 B\u00f3g","context":"jest B\u00f3g, dlatego wszystkie ksi\u0119gi Starego i Nowego Testamentu w ca\u0142o\u015bci, ze wszystkimi ich cz\u0119\u015bciami Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki uwa\u017ca za \u015bwi\u0119te (punkt 105). Autorzy biblijni przekazali na pi\u015bmie \u201eto wszystko i tylko to\u201d, czego chcia\u0142 B\u00f3g (punkt 106). \u201eKsi\u0119gi biblijne w spos\u00f3b pewny, wiernie i bez b\u0142\u0119du ucz\u0105 prawdy, jaka z woli Bo\u017cej mia\u0142a by\u0107 przez Pismo \u015bwi\u0119te utrwalona dla naszego zbawienia\u201d (punkt 107). \u201eStary Testament jest nieod\u0142\u0105czn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Pisma \u015bwi\u0119tego. Jego ksi\u0119gi s\u0105 natchnione przez Boga i zachowuj\u0105 trwa\u0142\u0105 warto\u015b\u0107, poniewa\u017c Stare Przymierze nigdy nie zosta\u0142o odwo\u0142ane\u201d (punkt 121). \u201eChrze\u015bcijanie czcz\u0105 Stary Testament jako prawdziwe s\u0142owo Bo\u017ce. Ko\u015bci\u00f3\u0142 zawsze z moc\u0105 przeciwstawia\u0142 si\u0119 idei odrzucenia Starego Testamentu pod pretekstem, \u017ce Nowy Testament doprowadzi\u0142 do jego przedawnienia\u201d (punkt 123). Wydarzenia opowiadane","start_idx":149,"end_idx":229}
{"id":"mrc_4632","question":"kiedy otwarto pierwszy w polsce mcdonald's?","answer":"Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r.","context":"== Rozmowy na temat uruchomienia w Polsce bar\u00f3w McDonald\u2019s by\u0142y prowadzone ju\u017c pod koniec lat 70. XX wieku. Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i \u015awi\u0119tokrzyskiej, w dobudowanej od strony p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Sp\u00f3\u0142dzielczego Domu Handlowego \u201eSezam\u201d. Koszt budowy wyni\u00f3s\u0142 milion dolar\u00f3w. W dniu otwarcia ustanowiony zosta\u0142 rekord \u015bwiata w liczbie transakcji: dokonano ich 13 300 (). Bar zamkni\u0119to 1 pa\u017adziernika 2014 r. W grudniu 2019 r. w 435 polskich lokalach tej sieci, znajduj\u0105cych si\u0119 w ponad 150 miejscowo\u015bciach, zatrudnionych by\u0142o ponad 24 tysi\u0105ce pracownik\u00f3w. W Polsce McDonald\u2019s rozwija si\u0119 na zasadzie franczyzy, w grudniu 2019 roku w\u0142a\u015bcicielami 380 bar\u00f3w (87%) byli polscy franczyzobiorcy. == Krytyka McDonald\u2019s Corporation == Przedsi\u0119biorstwu zarzuca si\u0119 wykorzystywanie pracy","start_idx":108,"end_idx":147}
{"id":"mrc_4633","question":"czyim cz\u0142onkiem jest giif?","answer":"Generalny Inspektor jest sekretarzem lub podsekretarzem stanu w Ministerstwie Finans\u00f3w.","context":"Generalny Inspektor Informacji Finansowej, GIIF \u2013 jednoosobowy centralny organ administracji pa\u0144stwowej, drugi po Ministrze Finans\u00f3w organ w\u0142a\u015bciwy w sprawach zapobiegania wprowadzaniu do obrotu finansowego warto\u015bci maj\u0105tkowych pochodz\u0105cych z nielegalnych lub nieujawnionych \u017ar\u00f3de\u0142 oraz przeciwdzia\u0142ania finansowaniu terroryzmu. Dzia\u0142a na podstawie \"Ustawy o przeciwdzia\u0142aniu praniu pieni\u0119dzy oraz finansowaniu terroryzmu\" z dnia 1 marca 2018 r.( ze zm.) Generalnego Inspektora powo\u0142uje i odwo\u0142uje na wniosek ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw instytucji finansowych Prezes Rady Ministr\u00f3w. Generalny Inspektor jest sekretarzem lub podsekretarzem stanu w Ministerstwie Finans\u00f3w. Generalny Inspektor wykonuje swoje zadania przy pomocy jednostki organizacyjnej wyodr\u0119bnionej w tym celu w strukturze Ministerstwa Finans\u00f3w. == Generalni Inspektorzy Informacji Finansowej == * Pawe\u0142 Bana\u015b od 21 listopada 2005 do 21 listopada 2007 * Andrzej Parafianowicz od 22","start_idx":584,"end_idx":671}
{"id":"mrc_4634","question":"jak wysoka jest zadra?","answer":"ok. 62,8 m","context":"nie b\u0119d\u0105c\u0105 modernizacj\u0105 istniej\u0105cej drewnianej kolejki. W kolejnym wywiadzie udzielonym pod koniec listopada 2018 roku A. Schilke potwierdzi\u0142, \u017ce \"Zadra\" odbierze rekord najszybszej i najwy\u017cszej kolejce hybrydowej \u015bwiata \u2013 Steel Vengeance w parku Cedar Point (62,5 m, 119,1 km/h) \u2013 oraz wyr\u00f3wna jej rekord najwi\u0119kszego k\u0105ta pierwszego spadku (90\u00b0) na kolejce hybrydowej. W listopadzie 2018 roku rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 budowa fundament\u00f3w pod podpory kolejki. W grudniu 2018 roku na swoje miejsce trafi\u0142a drewniana konstrukcja pierwszych podp\u00f3r roller coastera. W styczniu 2019 roku magazyn bran\u017cowy \"First Drop\" wydawany przez klub European Coaster Club poda\u0142, \u017ce wysoko\u015b\u0107 kolejki wyniesie ok. 62,8 m, a d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 1 300 m. W lutym 2019 na plac budowy dostarczone zosta\u0142y pierwsze fragmenty toru kolejki. W nocy z","start_idx":681,"end_idx":691}
{"id":"mrc_4635","question":"jak\u0105 moc ma m\u0142odo\u015b\u0107 ukazana w utworze?","answer":"pot\u0119ga kreacyjna o boskiej mocy, sk\u0142adnik uniwersalnego porz\u0105dku \u015bwiata","context":"Oda do m\u0142odo\u015bci, w\u0142a\u015bc. Do m\u0142odo\u015bci \u2013 oda Adama Mickiewicza, napisana 26 grudnia 1820, uznawana za entuzjastyczn\u0105 pochwa\u0142\u0119 m\u0142odo\u015bci w duchu filomackim. Jest to pierwszy w historii literatury polskiej utw\u00f3r po\u015bwi\u0119cony m\u0142odo\u015bci \u2013 kt\u00f3ra nie jest tu potraktowana jako zjawisko sfery biologicznej czy socjologicznej, lecz raczej ukazana jako \"pot\u0119ga kreacyjna o boskiej mocy, sk\u0142adnik uniwersalnego porz\u0105dku \u015bwiata\". \u015awiadcz\u0105 o tym m.in. sta\u0142e por\u00f3wnania Boga i m\u0142odo\u015bci jako mocy powo\u0142ywania stworze\u0144 do istnienia. Wielu wsp\u00f3\u0142czesnych Mickiewiczowi widzia\u0142o w tek\u015bcie \"Ody do m\u0142odo\u015bci\" jawne nawi\u0105zania do poematu Fryderyka Schillera \"An die Freude\" oraz innych hymn\u00f3w jego autorstwa. Wyra\u017ane s\u0105 te\u017c liczne odwo\u0142ania do hase\u0142 filomat\u00f3w i \"do zbiorowego heroizmu w walce z przeciwnikiem, o\u015bwieceniowo (...) nazywanym: z samolubami, przes\u0105dami i nieczu\u0142ym \u015bwiatem","start_idx":338,"end_idx":409}
{"id":"mrc_4636","question":"gdzie obecnie wyst\u0119puj\u0105 l\u0105dolody?","answer":"Obecnie na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej l\u0105dol\u00f3d wyst\u0119puje na Antarktydzie (13,3 mln km\u00b2), mniejszy fragment l\u0105dolodu zachowa\u0142 si\u0119 w Patagonii (16,8 tys. km\u00b2). Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (1,7 mln km\u00b2).","context":"L\u0105dol\u00f3d \u2013 pokrywa lodowa o znacznej grubo\u015bci, zajmuj\u0105ca powierzchni\u0119 licz\u0105c\u0105 tysi\u0105ce kilometr\u00f3w kwadratowych. Tworzy lekko wypuk\u0142\u0105 tarcz\u0119 zbudowan\u0105 ze \u015bniegu i lodu, rozp\u0142ywaj\u0105c\u0105 si\u0119 na przedpole pod wp\u0142ywem w\u0142asnego ci\u0119\u017caru. L\u0105dol\u00f3d mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 mi\u0105\u017cszo\u015b\u0107 do 4000 m \u2013 obecnie tak gruba jest kopu\u0142a A na Antarktydzie. == Wyst\u0119powanie i charakter == Obecnie na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej l\u0105dol\u00f3d wyst\u0119puje na Antarktydzie (13,3 mln km\u00b2), mniejszy fragment l\u0105dolodu zachowa\u0142 si\u0119 w Patagonii (16,8 tys. km\u00b2). Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (1,7 mln km\u00b2). Dla por\u00f3wnania \u0142\u0105czna powierzchnia zaj\u0119ta przez poszczeg\u00f3lne czasze podczas ostatniego l\u0105dolodu plejstoce\u0144skiego (w tym skandynawski w Europie i laurentyjski w Ameryce P\u0142n.) przekroczy\u0142 30 mln km\u00b2 powierzchni, a suma powierzchni wszystkich wsp\u00f3\u0142czesnych lodowc\u00f3w (poza Antarktyd\u0105 i Grenlandi\u0105) wynosi","start_idx":349,"end_idx":567}
{"id":"mrc_4637","question":"kiedy zacz\u0119\u0142o si\u0119 nowe tysi\u0105clecie?","answer":"wraz z rokiem 2001 rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 III tysi\u0105clecie.","context":"Tysi\u0105clecie (tak\u017ce milenium, millennium, z \u0142ac. \"mille annum\" \u2013 tysi\u0105c lat) \u2013 pozauk\u0142adowa jednostka miary czasu obejmuj\u0105ca 1000 lat. Tysi\u0105clecia kalendarzowe (w kalendarzu gregoria\u0144skim i wi\u0119kszo\u015bci innych) liczone s\u0105 od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \u201e001\u201d do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 trzema zerami, a wi\u0119c II tysi\u0105clecie trwa\u0142o od roku 1001 do 2000, a wraz z rokiem 2001 rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 III tysi\u0105clecie. Natomiast w przypadku stosowania kalendarza zawieraj\u0105cego rok zerowy (np. opartego na standardzie ISO 8601) uzasadnione jest liczenie tysi\u0105cleci od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 trzema zerami do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 trzema dziewi\u0105tkami.","start_idx":360,"end_idx":410}
{"id":"mrc_4638","question":"jakie fakty ze swojego \u017cycia ujawnia pustelnik?","answer":"Pustelnik jako rozpoznany ju\u017c przez ksi\u0119dza Gustaw wspomina swoje zmarnowane przez nieszcz\u0119\u015bliw\u0105 mi\u0142o\u015b\u0107 \u017cycie. Skar\u017cy si\u0119 na istniej\u0105ce stosunki spo\u0142eczne utrudniaj\u0105ce po\u0142\u0105czenie si\u0119 kochank\u00f3w w\u0119z\u0142em ma\u0142\u017ce\u0144skim.","context":"godzinie mi\u0142o\u015bci \u2013 Pustelnik, jeszcze nie rozpoznany przez ksi\u0119dza, m\u00f3wi o romantycznej mi\u0142o\u015bci, jej boskim pochodzeniu i skutkach. W drugiej godzinie \u2013 rozpaczy \u2013 Pustelnik jako rozpoznany ju\u017c przez ksi\u0119dza Gustaw wspomina swoje zmarnowane przez nieszcz\u0119\u015bliw\u0105 mi\u0142o\u015b\u0107 \u017cycie. Skar\u017cy si\u0119 na istniej\u0105ce stosunki spo\u0142eczne utrudniaj\u0105ce po\u0142\u0105czenie si\u0119 kochank\u00f3w w\u0119z\u0142em ma\u0142\u017ce\u0144skim. W ko\u0144cu przebija si\u0119 sztyletem, ale nie pada. W trzeciej godzinie \u2013 przestrogi \u2013 ksi\u0105dz orientuje si\u0119, \u017ce Gustaw jest upiorem. Ten prosi ksi\u0119dza o przywr\u00f3cenie obrz\u0119du dziad\u00f3w, przynosz\u0105cego ulg\u0119 czy\u015b\u0107cowym duszom. === III cz\u0119\u015b\u0107 Dziad\u00f3w === W III cz\u0119\u015bci \"Dziad\u00f3w\" bohater przechodzi przemian\u0119 wewn\u0119trzn\u0105. Symbolem tej przemiany jest napis, kt\u00f3ry wykona\u0142 na \u015bcianie celi wi\u0119ziennej \"Umar\u0142 Gustaw \u2013 narodzi\u0142 si\u0119 Konrad\". Przemiana polega na tym, \u017ce dawny Gustaw \u2013","start_idx":164,"end_idx":375}
{"id":"mrc_4639","question":"jakie wykszta\u0142cenie musi mie\u0107 piel\u0119gniarka?","answer":"Obecnie w celu uzyskania uprawnie\u0144 piel\u0119gniarki nale\u017cy posiada\u0107 minimum wykszta\u0142cenie wy\u017csze pierwszego stopnia (licencjat piel\u0119gniarstwa).","context":"leczenia i rehabilitacji, samodzielnie udziela okre\u015blonych \u015bwiadcze\u0144 zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych oraz prowadzi edukacj\u0119 zdrowotn\u0105. Obecnie w celu uzyskania uprawnie\u0144 piel\u0119gniarki nale\u017cy posiada\u0107 minimum wykszta\u0142cenie wy\u017csze pierwszego stopnia (licencjat piel\u0119gniarstwa). Kierunek ma profil praktyczny i mie\u015bci si\u0119 w obszarze kszta\u0142cenia z zakresu nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej. Zasady i warunki wykonywania zawodu piel\u0119gniarki reguluje ustawa z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach piel\u0119gniarki i po\u0142o\u017cnej. Zasady dzia\u0142ania samorz\u0105du zawodowego reguluje natomiast ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o samorz\u0105dzie piel\u0119gniarek i po\u0142o\u017cnych. Przynale\u017cno\u015b\u0107 do samorz\u0105du jest obowi\u0105zkowa. === Kszta\u0142cenie piel\u0119gniarek w Polsce === Aktualnie kszta\u0142cenie piel\u0119gniarek i piel\u0119gniarzy w Polsce odbywa si\u0119 wy\u0142\u0105cznie na uczelniach wy\u017cszych, co warunkuj\u0105 przepisy prawne. Kszta\u0142cenie to mo\u017ce odbywa\u0107","start_idx":149,"end_idx":288}
{"id":"mrc_4640","question":"z czym kojarzy si\u0119 historia?","answer":"Historia jest najcz\u0119\u015bciej pojmowana w dw\u00f3ch odr\u0119bnych znaczeniach: jako dzieje, przesz\u0142e zdarzenia oraz jako wszelkie relacje o tej przesz\u0142o\u015bci (w tym historiografia).","context":"w celu dotarcia do pewnych fakt\u00f3w, kt\u00f3re u\u0142o\u017cone chronologicznie przedstawiane s\u0105 w postaci narracji. == Poj\u0119cie, zakres i miejsce w\u015br\u00f3d innych nauk == Historia jest najcz\u0119\u015bciej pojmowana w dw\u00f3ch odr\u0119bnych znaczeniach: jako dzieje, przesz\u0142e zdarzenia oraz jako wszelkie relacje o tej przesz\u0142o\u015bci (w tym historiografia). Wyraz \u201ehistoria\u201d pochodzi od greckiego s\u0142owa (\"histor\u00eda\"), pierwotnie znacz\u0105cego \u201ebadanie, dochodzenie do wiedzy\u201d oraz \u201ewiedza zdobyta poprzez badanie\u201d. Herodot u\u017cy\u0142 tego s\u0142owa do okre\u015blenia charakteru swojej pracy rozpoczynaj\u0105cej si\u0119 s\u0142owami \u201eOto przedstawienie bada\u0144 ( \"histor\u00ed\u0113s ap\u00f3dexis\") Herodota z Halikarnasu\u201d. Od tego sformu\u0142owania bierze sw\u00f3j pocz\u0105tek nazwa ca\u0142ej nauki, mimo \u017ce popularny tytu\u0142 nadawany jego dzie\u0142u \u2013 (\"Histor\u00edai\") \u2013 po polsku t\u0142umaczony jest zazwyczaj jako \"Dzieje\". Tradycyjnie za okres podlegaj\u0105cy badaniom historycznym uwa\u017ca si\u0119 dzieje od","start_idx":152,"end_idx":319}
{"id":"mrc_4641","question":"kiedy powsta\u0142a partia pis?","answer":"polska partia polityczna za\u0142o\u017cona na kongresie 29 maja 2001 przez braci Lecha i Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skich","context":"Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 (PiS) \u2013 polska partia polityczna za\u0142o\u017cona na kongresie 29 maja 2001 przez braci Lecha i Jaros\u0142awa Kaczy\u0144skich, zarejestrowana s\u0105downie 13 czerwca 2001. Powsta\u0142a na fali popularno\u015bci uzyskanej przez Lecha Kaczy\u0144skiego podczas sprawowania przez niego funkcji ministra sprawiedliwo\u015bci i prokuratora generalnego w rz\u0105dzie Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107. Ideologia partii stanowi po\u0142\u0105czenie konserwatyzmu spo\u0142ecznego i narodowego, solidaryzmu, interwencjonizmu, chrze\u015bcija\u0144skiej demokracji. Partia okre\u015blana jest przez cz\u0119\u015b\u0107 komentator\u00f3w politycznych i medi\u00f3w jako ugrupowanie populistyczne i eurosceptyczne, przy czym od pocz\u0105tku opowiada si\u0119 za cz\u0142onkostwem Polski w Unii Europejskiej i popiera rozszerzanie jej struktur, jednak uwa\u017ca, \u017ce UE powinna by\u0107 zreformowana. Polityk\u0119 europejsk\u0105 PiS mo\u017cna okre\u015bli\u0107 jako konfederacyjn\u0105 i popieraj\u0105c\u0105 Europ\u0119 narod\u00f3w. Partia podj\u0119\u0142a wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z narodowo-katolickim Radiem Maryja. Wskazuje si\u0119 na odej\u015bcie","start_idx":31,"end_idx":132}
{"id":"mrc_4642","question":"kto wygra\u0142 worlds 2022?","answer":"Dru\u017cyna DRX pokona\u0142a 3:2, drug\u0105 korea\u0144sk\u0105 dru\u017cyn\u0119 T1.","context":"Mistrzostwa \u015awiata 2022 w League of Legends \u2013 dwunasta edycja e-sportowych Mistrzostw \u015awiata w League of Legends, kt\u00f3ra odbywa\u0142a si\u0119 od 29 wrze\u015bnia do 5 listopada 2022 roku, w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Pula nagr\u00f3d w turnieju wynios\u0142a 2 250 000 dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Dru\u017cyna DRX pokona\u0142a 3:2, drug\u0105 korea\u0144sk\u0105 dru\u017cyn\u0119 T1. By\u0142o to pierwsze zwyci\u0119stwo dru\u017cyny DRX, si\u00f3dme dla Korei Po\u0142udniowej. Podczas mistrzostw w 2022 roku zwyci\u0119ska dru\u017cyna podnios\u0142a nowy \"Puchar Przywo\u0142ywacza\" wykonany przez firm\u0119 Tiffany & Co.. 22 wrze\u015bnia na platformie Youtube premier\u0119 mia\u0142 hymn wydarzenia, popowa piosenka rapera Lil Nas X pt. \u201eSTAR WALKIN\u201d. == Zakwalifikowane dru\u017cyny == == Obiekty == == Faza wst\u0119pna == Zespo\u0142y, kt\u00f3re zakwalifikowa\u0142y si\u0119 do fazy wst\u0119pnej zosta\u0142y podzielone na dwie grupy, w kt\u00f3rych zostan\u0105","start_idx":260,"end_idx":313}
{"id":"mrc_4643","question":"gdzie najcz\u0119\u015bciej dochodzi do atak\u00f3w terroru?","answer":"regularnie islami\u015bci dokonuj\u0105 zamach\u00f3w w krajach Bliskiego Wschodu i biedniejszych rejonach Afryki i Azji Po\u0142udniowej.","context":"grup (zamachy w Pary\u017cu z 2015 roku) nas\u0142anych na te kraje przez ISIS. Ponadto regularnie islami\u015bci dokonuj\u0105 zamach\u00f3w w krajach Bliskiego Wschodu i biedniejszych rejonach Afryki i Azji Po\u0142udniowej. Terrory\u015bci chrze\u015bcija\u0144scy z kolei ukierunkowuj\u0105 sw\u00f3j terroryzm na polityk\u00f3w lewicowych, o\u015brodki aborcyjne i planowania rodziny, a tak\u017ce salony masa\u017cu erotycznego lub lokale z us\u0142ugami mog\u0105cymi podchodzi\u0107 pod seksualne \u2013 ich ideologia zazwyczaj sprowadza si\u0119 do atakowania wszystkiego co nie jest zgodne z warto\u015bciami chrze\u015bcija\u0144skimi. Przyk\u0142adem ataku terrorysty chrze\u015bcija\u0144skiego by\u0142 g\u0142o\u015bny w USA przypadek z 2008 roku kiedy m\u0119\u017cczyzna zastrzeli\u0142 w ko\u015bciele w Knoxville dw\u00f3ch ludzi z organizacji lewicowo-liberalnej, kt\u00f3rzy przyszli na nabo\u017ce\u0144stwo, i rani\u0142 8 innych. === Terroryzm nowych ruch\u00f3w spo\u0142ecznych, ataki samotnych wilk\u00f3w, szale\u0144c\u00f3w, i inne === \"Osobny artyku\u0142: Terroryzm","start_idx":78,"end_idx":196}
{"id":"mrc_4644","question":"na jakiej platformie jest cyberpunk?","answer":"Cyberpunk 2077 \u2013 komputerowa fabularna gra akcji stworzona przez studio CD Projekt Red na platformy Microsoft Windows, PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox Series X/S, a tak\u017ce na us\u0142ugi grania w chmurze \u2013 Google Stadia oraz GeForce Now.","context":"Cyberpunk 2077 \u2013 komputerowa fabularna gra akcji stworzona przez studio CD Projekt Red na platformy Microsoft Windows, PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox Series X/S, a tak\u017ce na us\u0142ugi grania w chmurze \u2013 Google Stadia oraz GeForce Now. Premiera na komputery osobiste i konsole 8. generacji odby\u0142a si\u0119 10 grudnia 2020 roku. 15 lutego 2022 gra ukaza\u0142a si\u0119 na PlayStation 5 i Xboksa Series X/S. Stanowi adaptacj\u0119 papierowej gry fabularnej \"Cyberpunk 2020\" i jest osadzona 57 lat p\u00f3\u017aniej w otwartym \u015bwiecie dystopijnego Night City. Akcja gry rozgrywa si\u0119 w \u015bwiecie przedstawionym z perspektywy pierwszej osoby. G\u0142\u00f3wny bohater \"Cyberpunka\", najemnik o imieniu V, wykonuje zadania, korzystaj\u0105c z umiej\u0119tno\u015bci hakowania i obs\u0142ugi maszyn, jak r\u00f3wnie\u017c z r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w broni. \"Cyberpunk 2077\"","start_idx":0,"end_idx":244}
{"id":"mrc_4645","question":"kto nale\u017ca\u0142 do najwa\u017cniejszych teoretyk\u00f3w socjalizmu utopijnego?","answer":"w\u0142oski filozof Tommaso Campanella.","context":"to, \u017ce nie ma tu w\u0142asno\u015bci prywatnej. Drugim wybitnym teoretykiem socjalizmu utopijnego by\u0142 w\u0142oski filozof Tommaso Campanella. W XVIII wieku pr\u0105d utopijny zdoby\u0142 poparcie na terenie Francji, z pogl\u0105dami okre\u015blanymi wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie jako socjalizm utopijny kojarzeni byli w\u00f3wczas Jan Meslier, Gabriel Mably, Morelly. Procesy industrializacyjne i mechanizacyjne zachodz\u0105ce od pocz\u0105tk\u00f3w XIX wieku (najpierw w Anglii, Francji, Niemczech, potem w Europie \u015arodkowej i Wschodniej) spowodowa\u0142y pojawienie si\u0119 nowych grup spo\u0142ecznych \u2013 robotnik\u00f3w wielkoprzemys\u0142owych i kapitalist\u00f3w-przemys\u0142owc\u00f3w. Warunki pracy, p\u0142acy i \u017cycia robotnik\u00f3w by\u0142y bardzo z\u0142e, a ulega\u0142y dalszemu pogorszeniu przede wszystkim dlatego, \u017ce nap\u0142yw do miast du\u017cej liczby ludzi poszukuj\u0105cych pracy powodowa\u0142 konkurencj\u0119 na rynku pracy. Spadek poziomu \u017cycia robotnik\u00f3w i szybko rosn\u0105ce nier\u00f3wno\u015bci spo\u0142eczne by\u0142y dostrzegane przez filozof\u00f3w, ekonomist\u00f3w, a nawet samych","start_idx":92,"end_idx":126}
{"id":"mrc_4646","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 krzysztof krawczyk?","answer":"5 kwietnia 2021","context":"Krzysztof January Krawczyk (ur. 8 wrze\u015bnia 1946 w Katowicach, zm. 5 kwietnia 2021 w \u0141odzi) \u2013 polski wokalista obdarzony barytonowym g\u0142osem, gitarzysta i kompozytor. W latach 1963\u20131973 i 1976 wokalista zespo\u0142u Trubadurzy, od 1973 artysta solowy. Podczas jego kariery wydano 129 oficjalnych p\u0142yt z jego muzyk\u0105 (nie licz\u0105c nagranych z Trubadurami oraz bez p\u0142yt dodawanych do r\u00f3\u017cnych magazyn\u00f3w, gazet i czasopism). Nazywany by\u0142 stachanowcem na rynku muzycznym. Wylansowa\u0142 wiele przeboj\u00f3w, takich jak m.in. \u201eByle by\u0142o tak\u201d, \u201eParostatek\u201d, \u201eRysunek na szkle\u201d, \u201ePami\u0119tam ciebie z tamtych lat\u201d, \u201eJak min\u0105\u0142 dzie\u0144\u201d, \u201eTo co da\u0142 nam \u015bwiat\u201d, \u201eM\u00f3j przyjacielu\u201d (duet z Goranem Bregoviciem), \u201eBo jeste\u015b ty\u201d i \u201eTrudno tak\u201d (duet z Edyt\u0105 Bartosiewicz). Jego utwory doczeka\u0142y si\u0119 wielu cover\u00f3w \u015bpiewanych przez innych wykonawc\u00f3w, takich","start_idx":66,"end_idx":81}
{"id":"mrc_4647","question":"kto jest prezydentem cz\u0119stochowy?","answer":"Krzysztof Adam Matyjaszczyk","context":"Krzysztof Adam Matyjaszczyk (ur. 27 maja 1974 w Radomsku) \u2013 polski polityk, pose\u0142 na Sejm VI kadencji (2007\u20132010), urz\u0119dnik samorz\u0105dowy, od 2010 prezydent Cz\u0119stochowy. == \u017byciorys == Uko\u0144czy\u0142 budownictwo i zarz\u0105dzanie na Politechnice Cz\u0119stochowskiej, gdzie dzia\u0142a\u0142 w organizacjach studenckich. Wst\u0105pi\u0142 do Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Kierowa\u0142 pracami rady dzielnicy Rak\u00f3w. W latach 2002\u20132007 zasiada\u0142 w radzie miasta Cz\u0119stochowy, pe\u0142ni\u0105c funkcj\u0119 wiceprzewodnicz\u0105cego. Pracowa\u0142 tak\u017ce jako zast\u0119pca naczelnika w starostwie cz\u0119stochowskim. By\u0142 przewodnicz\u0105cym Federacji M\u0142odych Socjaldemokrat\u00f3w w Cz\u0119stochowie, zosta\u0142 nast\u0119pnie przewodnicz\u0105cym cz\u0119stochowskiego SLD i wiceprzewodnicz\u0105cym rady wojew\u00f3dzkiej tej partii w Katowicach. W wyborach samorz\u0105dowych w 2006 z ramienia koalicji Lewica i Demokraci kandydowa\u0142 na prezydenta Cz\u0119stochowy, zajmuj\u0105c 3. miejsce spo\u015br\u00f3d 6 kandydat\u00f3w (uzyska\u0142 14 683 g\u0142os\u00f3w, co stanowi\u0142o 20,83%). W przedterminowych wyborach w","start_idx":0,"end_idx":27}
{"id":"mrc_4648","question":"jakie imi\u0119 przyj\u0105\u0142 obecny papie\u017c?","answer":"Imi\u0119 Franciszek","context":"kardyna\u0142em prezbiterem z ko\u015bcio\u0142em tytularnym San Roberto Bellarmino. Po rezygnacji Benedykta XVI, 13 marca wybrany na jego nast\u0119pc\u0119. Imi\u0119 Franciszek wybra\u0142 na cze\u015b\u0107 \u015bw. Franciszka z Asy\u017cu. Jest pierwszym papie\u017cem z Ameryki Po\u0142udniowej, a tak\u017ce pierwszym spoza Europy od czasu papie\u017ca Grzegorza III (pontyfikat 731\u2013741). Jest r\u00f3wnie\u017c pierwszym jezuit\u0105 wybranym na papie\u017ca i pierwszym zakonnikiem od czasu papie\u017ca Grzegorza XVI (pontyfikat 1831\u20131846). Jest poliglot\u0105, pos\u0142uguje si\u0119 j\u0119zykiem: hiszpa\u0144skim, w\u0142oskim, niemieckim, francuskim, \u0142acin\u0105, piemonckim oraz angielskim, zna te\u017c portugalski. Na studiach uczy\u0142 si\u0119 tak\u017ce klasycznej greki. Przypisuje mu si\u0119 mniej formalne podej\u015bcie do papiestwa ni\u017c jego poprzednikom, na przyk\u0142ad zdecydowa\u0142 si\u0119 zamieszka\u0107 w Domus Sanctae Marthae zamiast w papieskim apartamencie Pa\u0142acu Apostolskiego. Znany ze swojej pokory, troski o ubogich i zaanga\u017cowania","start_idx":134,"end_idx":149}
{"id":"mrc_4649","question":"ile pa\u0144stw jest w nato 2022?","answer":"30 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"ze stron znajduj\u0105ce si\u0119 na tych terytoriach lub nad nimi albo na jakimkolwiek innym obszarze w Europie, na kt\u00f3rym w dniu wej\u015bcia w \u017cycie traktatu stacjonowa\u0142y wojska okupacyjne kt\u00f3rejkolwiek ze stron, lub na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym czy obszarze p\u00f3\u0142nocnoatlantyckim na p\u00f3\u0142noc od zwrotnika Raka. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie == W 2022 roku NATO liczy\u0142a 30 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Najnowszym z nich jest Macedonia P\u00f3\u0142nocna. Kandydatami do cz\u0142onkostwa w sojuszu s\u0105 Bo\u015bnia i Hercegowina, Finlandia, Szwecja. Ka\u017cde z pa\u0144stw przyst\u0119puje do NATO dobrowolnie, po przeprowadzeniu debaty publicznej oraz stosownej ratyfikacyjnej procedury parlamentarnej. \"Traktat p\u00f3\u0142nocnoatlantycki\" gwarantuje swoim cz\u0142onkom suwerenne prawa, ale tak\u017ce nak\u0142ada zobowi\u0105zania mi\u0119dzynarodowe, kt\u00f3re nale\u017cy bezwzgl\u0119dnie respektowa\u0107. == Pa\u0144stwa goszcz\u0105ce == Pa\u0144stwa goszcz\u0105ce to kraje nieb\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami NATO, kt\u00f3re jednak zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 do","start_idx":340,"end_idx":364}
{"id":"mrc_4650","question":"kto kieruje pracami sejmu?","answer":"Marsza\u0142ek Sejmu","context":"Marsza\u0142ek Sejmu \u2013 w Polsce pose\u0142, b\u0119d\u0105cy najwy\u017cszym przedstawicielem izby ni\u017cszej (Sejmu) polskiego parlamentu, stoi na stra\u017cy praw i godno\u015bci Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i kieruje jego pracami. == Wyb\u00f3r == Wybierany jest spo\u015br\u00f3d pos\u0142\u00f3w na pierwszym posiedzeniu Sejmu. Po z\u0142o\u017ceniu przez pos\u0142\u00f3w \u015blubowania marsza\u0142ek senior przeprowadza wyb\u00f3r marsza\u0142ka Sejmu. Kandydatur\u0119 zg\u0142osi\u0107 mo\u017ce grupa 15 pos\u0142\u00f3w, a wyboru dokonuje si\u0119 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 bezwzgl\u0119dn\u0105 w g\u0142osowaniu imiennym. Je\u017celi \u017caden z kandydat\u00f3w nie uzyska wymaganej wi\u0119kszo\u015bci, w\u00f3wczas przeprowadza si\u0119 kolejn\u0105 tur\u0119 g\u0142osowania, skre\u015blaj\u0105c z listy kandydat\u00f3w tego, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 najmniejsz\u0105 liczb\u0119 g\u0142os\u00f3w. Po wyborze marsza\u0142ka dokonuje si\u0119 wyboru jego zast\u0119pc\u00f3w \u2013 wicemarsza\u0142k\u00f3w. W przypadku \u015bmierci albo rezygnacji z funkcji marsza\u0142ka Sejmu jego obowi\u0105zki wynikaj\u0105ce z regulaminu Sejmu sprawuje najstarszy wiekiem wicemarsza\u0142ek Sejmu a\u017c do","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_4651","question":"co to \u015bredniowiecze?","answer":"\u015aredniowiecze \u2013 epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwa\u0142a do epoki renesansu i wielkich odkry\u0107 geograficznych.","context":"\u015aredniowiecze \u2013 epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwa\u0142a do epoki renesansu i wielkich odkry\u0107 geograficznych. Jest \u015brodkowym okresem w tradycyjnym podziale historii Europy na staro\u017cytno\u015b\u0107, \u015bredniowiecze i nowo\u017cytno\u015b\u0107. Dzieli si\u0119 na wczesne, pe\u0142ne (dojrza\u0142e) i p\u00f3\u017ane \u015bredniowiecze. Schy\u0142ek staro\u017cytno\u015bci i pocz\u0105tek \u015bredniowiecza charakteryzowa\u0142y si\u0119 spadkiem liczby ludno\u015bci, upadkiem miast i najazdami plemion barbarzy\u0144skich. Na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego plemiona barbarzy\u0144skie (w tym r\u00f3\u017cne ludy germa\u0144skie) tworzy\u0142y nowe pa\u0144stwa. W VII wieku Afryka P\u00f3\u0142nocna i Bliski Wsch\u00f3d, b\u0119d\u0105ce dot\u0105d cz\u0119\u015bci\u0105 cesarstwa wschodniorzymskiego (Cesarstwa Bizanty\u0144skiego), zosta\u0142y podbite przez Arab\u00f3w i sta\u0142y si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 kalifatu. Chocia\u017c nast\u0105pi\u0142a znacz\u0105ca zmiana stosunk\u00f3w spo\u0142ecznych i struktur politycznych, nie dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zerwania z","start_idx":0,"end_idx":195}
{"id":"mrc_4652","question":"jakie cele stawia sobie naukowiec?","answer":"odpowiedzi na pytania, na kt\u00f3re dotychczas nikt nie odpowiedzia\u0142, za pomoc\u0105 metod umo\u017cliwiaj\u0105cych udowodnienie odpowiedzi","context":"Naukowiec, uczony \u2013 osoba pracuj\u0105ca naukowo, ekspert w pewnej dziedzinie nauki, stosuj\u0105cy w prowadzonych przez siebie badaniach odpowiednie metody naukowe, osoba \u201eposzukuj\u0105ca odpowiedzi na pytania, na kt\u00f3re dotychczas nikt nie odpowiedzia\u0142, za pomoc\u0105 metod umo\u017cliwiaj\u0105cych udowodnienie odpowiedzi\u201d. Zaw\u00f3d naukowca charakteryzuje si\u0119 \u201ewnikliwo\u015bci\u0105 w rozr\u00f3\u017cnianiu rzeczy na poz\u00f3r jednakowych, zdolno\u015bci\u0105 kojarzenia rzeczy na poz\u00f3r ze sob\u0105 nie zwi\u0105zanych oraz krytycyzmem w rozpoznawaniu prawd i fa\u0142sz\u00f3w maj\u0105cych pozory prawd. Zami\u0142owanie towarzysz\u0105ce takiemu talentowi przejawia si\u0119 jako pasja badawcza, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 niepok\u00f3j wobec niewiadomego oraz pragnienie uzyskania najtrafniejszych odpowiedzi i najracjonalniejszych rozwi\u0105za\u0144\u201d. Pasji badawczej nie mo\u017cna zam\u00f3wi\u0107, zaplanowa\u0107 czy nakaza\u0107. Jest stanem psychicznym, kt\u00f3ry nie opuszcza naukowca w \u017cadnej godzinie (st\u0105d stereotypowe wyobra\u017cenia uczonego robi\u0105cego, pod wp\u0142ywem nag\u0142ego impulsu, notatki na","start_idx":175,"end_idx":296}
{"id":"mrc_4653","question":"kim by\u0142 moniuszko?","answer":"Stanis\u0142aw Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) \u2013 polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista","context":"Stanis\u0142aw Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) \u2013 polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej. Tworzy\u0142 muzyk\u0119 nacechowan\u0105 narodowo, wplataj\u0105c w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i ta\u0144ce ludowe) oraz wykorzystuj\u0105c utwory polskich poet\u00f3w (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Jeden z najwybitniejszych kompozytor\u00f3w polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem \u201epolskiej opery narodowej\u201d. == Edukacja == Pocz\u0105tkowo w kierunku muzycznym kszta\u0142ci\u0142a go matka, El\u017cbieta z domu Mad\u017carska, m.in. graj\u0105c swemu synowi na klawikordzie \"\u015apiewy historyczne\" Juliana Ursyna Niemcewicza. Gdy w 1827 rodzina przenios\u0142a si\u0119 do Warszawy, o\u015bmioletni Moniuszko rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 muzyki u Augusta Freyera, organisty","start_idx":0,"end_idx":142}
{"id":"mrc_4654","question":"co to konserwatyzm kr\u00f3tko?","answer":"doktryna, kt\u00f3ra bazuje na has\u0142ach obrony porz\u0105dku spo\u0142ecznego oraz umacniania tradycyjnych warto\u015bci, takich jak: religia, nar\u00f3d, pa\u0144stwo, rodzina, hierarchia, autorytet.","context":"Konserwatyzm ( \u201ezachowywa\u0107\u201d) \u2013 doktryna, kt\u00f3ra bazuje na has\u0142ach obrony porz\u0105dku spo\u0142ecznego oraz umacniania tradycyjnych warto\u015bci, takich jak: religia, nar\u00f3d, pa\u0144stwo, rodzina, hierarchia, autorytet. Konserwaty\u015bci d\u0105\u017c\u0105 do obrony starego porz\u0105dku ze wzgl\u0119du na przekonanie o ewolucyjnym, a nie rewolucyjnym charakterze zmian kulturowo-politycznych. Konserwatyzm zrodzi\u0142 si\u0119 na prze\u0142omie XVIII i XIX wieku jako pr\u00f3ba przeciwstawienia si\u0119 racjonalistycznej my\u015bli o\u015bwiecenia. Nowoczesny konserwatyzm stanowi\u0142 reakcj\u0119 na wydarzenia rewolucji francuskiej. Za tw\u00f3rc\u0119 podstaw ideologicznych nurtu uwa\u017cany jest Edmund Burke. W powy\u017cszym znaczeniu termin ten po raz pierwszy u\u017cyty zosta\u0142 w 1820 przez zwolennika restauracji dynastii Burbon\u00f3w, Fran\u00e7ois-Ren\u00e9 de Chateaubrianda, kt\u00f3ry wydawa\u0142 pismo \u201eKonserwatysta\u201d. Konserwatyzm to poj\u0119cie odnosz\u0105ce si\u0119 do jednej z wielu filozofii lub doktryn politycznych, a tak\u017ce na okre\u015blenie opcji politycznej reprezentowanej przez","start_idx":31,"end_idx":200}
{"id":"mrc_4655","question":"na czym polega\u0142 koczowniczy tryb \u017cycia?","answer":"w\u0119drowiec, cz\u0142onek grupy ludzi nieposiadaj\u0105cej sta\u0142ego miejsca zamieszkania, przemieszczaj\u0105cej si\u0119 z miejsca na miejsce, np. w zwi\u0105zku ze zmianami pogody lub w poszukiwaniu \u017cywno\u015bci, wody, opa\u0142u albo pastwisk dla zwierz\u0105t hodowlanych.","context":"Koczownik \u2013 w\u0119drowiec, cz\u0142onek grupy ludzi nieposiadaj\u0105cej sta\u0142ego miejsca zamieszkania, przemieszczaj\u0105cej si\u0119 z miejsca na miejsce, np. w zwi\u0105zku ze zmianami pogody lub w poszukiwaniu \u017cywno\u015bci, wody, opa\u0142u albo pastwisk dla zwierz\u0105t hodowlanych. Osoba prowadz\u0105ca koczowniczy, w\u0119drowny tryb \u017cycia, tak\u017ce podr\u00f3\u017cuj\u0105ca stale lub sezonowo z powod\u00f3w handlowych, kulturowych lub religijnych. S\u0142owo nomada pochodzi z fr. \"nomade\", \u0142ac. \"nomas\", gr. \"nomas\" \u2013 \u201ew\u0119druj\u0105cy w poszukiwaniu pastwisk\u201d. Grupy koczownik\u00f3w by\u0142y zazwyczaj zorganizowane w jednostki plemienne, m\u0119\u017cczy\u017ani tworzyli zwarte grupy wojownik\u00f3w, aby podporz\u0105dkowa\u0107 sobie tereny, w obr\u0119bie kt\u00f3rych grupa przebywa\u0142a. Nomadzi nie trudnili si\u0119 rolnictwem. Korzystali po prostu z zasob\u00f3w ziemi tak d\u0142ugo, dop\u00f3ki ich nie wyczerpali. W\u00f3wczas zwijali obozowiska i ruszali w poszukiwaniu lepszych warunk\u00f3w. Koczownicy, tak jak wszyscy, czasem toczyli wojny","start_idx":12,"end_idx":246}
{"id":"mrc_4656","question":"jak zmar\u0142 michael jackson?","answer":"Podan\u0105 do wiadomo\u015bci publicznej przyczyn\u0105 \u015bmierci by\u0142o nag\u0142e zatrzymanie kr\u0105\u017cenia.","context":"2009: \u015amier\u0107 === 25 czerwca 2009 o godzinie 12:21 do najmowanej przez Jacksona rezydencji w Holmby Hills w Los Angeles wezwano pogotowie ratunkowe po tym, jak pr\u00f3by reanimacji Jacksona przez jego osobistego lekarza nie powiod\u0142y si\u0119. Podan\u0105 do wiadomo\u015bci publicznej przyczyn\u0105 \u015bmierci by\u0142o nag\u0142e zatrzymanie kr\u0105\u017cenia. Sekcj\u0119 zw\u0142ok Jacksona przeprowadzono 26 czerwca 2009. Policja z Los Angeles zapowiedzia\u0142a wszcz\u0119cie \u015bledztwa w sprawie \u015bmierci muzyka. W listopadzie 2011 roku, po trwaj\u0105cym dwa lata dochodzeniu, osobisty lekarz Michaela Jacksona \u2013 Conrad Murray \u2013 zosta\u0142 uznany winnym nieumy\u015blnego zab\u00f3jstwa piosenkarza poprzez podanie propofolu, kt\u00f3rego stosowanie w warunkach domowych jest niedozwolone. ==== Wyniki autopsji ==== Wynik autopsji Michaela Jacksona zosta\u0142 opublikowany przez AP od koronera z Los Angeles dn. 2 pa\u017adziernika 2009 roku, w","start_idx":233,"end_idx":315}
{"id":"mrc_4657","question":"o czym m\u00f3wi\u0142 traktat loewenwolda?","answer":"dotycz\u0105cy sukcesji tronu w Polsce w razie spodziewanej nied\u0142ugo \u015bmierci Augusta II","context":"Traktat Loewenwolda,\" przymierze trzech czarnych or\u0142\u00f3w\" \u2013 podpisany 13 wrze\u015bnia 1732 roku w Wiedniu tajny uk\u0142ad, pomi\u0119dzy Austri\u0105 i Rosj\u0105 (13 grudnia do\u0142\u0105czy\u0142y do niego Prusy), dotycz\u0105cy sukcesji tronu w Polsce w razie spodziewanej nied\u0142ugo \u015bmierci Augusta II. Nigdy nie ratyfikowany, traktat ten by\u0142 w rzeczywisto\u015bci manewrem dyplomatycznym Rosji i Austrii, kt\u00f3re chcia\u0142y odci\u0105gn\u0105\u0107 Prusy od powstaj\u0105cego w\u0142a\u015bnie sojuszu sasko-francuskiego. Najwa\u017cniejszym jego celem by\u0142o niedopuszczenie do przed\u0142u\u017cenia unii polsko-saskiej. Sygnatariusze uk\u0142adu zobowi\u0105zali si\u0119 wzajemnie, \u017ce podczas wolnej elekcji po \u015bmierci Augusta II nie popr\u0105 przedstawiciela dynastii Wettyn\u00f3w ani Stanis\u0142awa Leszczy\u0144skiego. Uzgodniono wsp\u00f3lnego kandydata, kt\u00f3rym zosta\u0142 portugalski infant Don Emanuel Bragan\u00e7a. Uzgodniono tak\u017ce, \u017ce w wypadku wyga\u015bni\u0119cia w ksi\u0119stwie Kurlandii i Semigalii rodu Kettler\u00f3w, by uniemo\u017cliwi\u0107 wcielenie tych ziem do Rzeczypospolitej,","start_idx":177,"end_idx":259}
{"id":"mrc_4658","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 ostatnia bitwa kampanii wrze\u015bniowej?","answer":"Bitwa pod Kockiem","context":"Bitwa pod Kockiem \u2013 bitwa kampanii wrze\u015bniowej, stoczona od 2 do 6 pa\u017adziernika 1939 pomi\u0119dzy oddzia\u0142ami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej \u201ePolesie\u201d gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddzia\u0142ami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa by\u0142a zwyci\u0119ska dla Polak\u00f3w, jednak strategicznie wygrali Niemcy. By\u0142a to ostatnia bitwa kampanii wrze\u015bniowej stoczona przez regularne wojsko. == Przed bitw\u0105 == SGO \u201ePolesie\u201d, kt\u00f3ra zorganizowana zosta\u0142a w po\u0142owie wrze\u015bnia z nadwy\u017cek rezerwist\u00f3w i ochotnik\u00f3w oraz poleskich oddzia\u0142\u00f3w, otrzyma\u0142a zadanie os\u0142aniania od p\u00f3\u0142nocy si\u0142 koncentruj\u0105cych si\u0119 we wschodniej cz\u0119\u015bci Polski. Drugim zadaniem by\u0142a os\u0142ona Polesia. Po walkach z niemieck\u0105 2 DZmot pod Kobryniem, toczonych w dniach 16\u201318 wrze\u015bnia grupa ruszy\u0142a w okolice Kamienia Koszyrskiego, sk\u0105d zamierza\u0142a przez W\u0142odaw\u0119 dotrze\u0107 do obl\u0119\u017conej Warszawy. Wobec kapitulacji stolicy","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_4659","question":"w jakim kraju jest manchester united?","answer":"Anglii","context":"Manchester United Football Club (bryt. wym. []) \u2013 angielski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Stretford, w hrabstwie Wielki Manchester. Wyst\u0119puje w Premier League, kt\u00f3rej by\u0142 jednym z za\u0142o\u017cycieli w 1992 roku. Zesp\u00f3\u0142 powsta\u0142 w 1878 jako Newton Heath LYR Football Club. W 1902, dziesi\u0119\u0107 lat po do\u0142\u0105czeniu do The Football League i sze\u015b\u0107 lat przed pierwszym mistrzostwem kraju, by\u0142 blisko bankructwa i zmieni\u0142 swoj\u0105 nazw\u0119 na obecn\u0105. W 1910 Manchester United przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 na Old Trafford, na kt\u00f3rym do dzi\u015b rozgrywa swoje spotkania (jest trzecim pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci stadionem pi\u0142karskim w Wielkiej Brytanii). Klub pod wodz\u0105 Matta Busby\u2019ego zdoby\u0142 Puchar Europy w 1968 i by\u0142o to pierwsze zwyci\u0119stwo dla Anglii w tych rozgrywkach. Sukces przypad\u0142 dziesi\u0119\u0107 lat po monachijskiej katastrofie","start_idx":695,"end_idx":701}
{"id":"mrc_4660","question":"czym s\u0105 malowane podk\u0142ady kolejowe?","answer":"kreozotem w\u0119glowym","context":"krajach bywa jeszcze stosowany zar\u00f3wno zewn\u0119trznie jako \u015brodek dezynfekcyjny, jak i wewn\u0119trznie (rzadziej) jako \u015brodek wykrztu\u015bny i przeciwbiegunkowy (np. w znanym japo\u0144skim \u015brodku Seirogan). Istnieje r\u00f3wnie\u017c kreozot w\u0119glowy \u2013 tak nazywa si\u0119 jedn\u0105 z surowych frakcji smo\u0142y w\u0119glowej, a czasem i wytwarzany z tej frakcji \"olej kreozotowy\". Kreozot w\u0119glowy, barwy \u017c\u00f3\u0142tej do prawie czarnej, dawniej by\u0142 stosowany g\u0142\u00f3wnie do impregnacji drewnianych podk\u0142ad\u00f3w kolejowych oraz s\u0142up\u00f3w telefonicznych i energetycznych, do dzisiaj za\u015b, w mniejszej skali, do nasycania innych element\u00f3w drewnianych (konstrukcji no\u015bnych, s\u0142up\u00f3w, palisad). Aleksandr So\u0142\u017cenicyn w ksi\u0105\u017cce Archipelag Gu\u0142ag wspomina, i\u017c praca w zak\u0142adach nasycaj\u0105cych podk\u0142ady kolejowe kreozotem nale\u017ca\u0142a do jednej z najbardziej wyniszczaj\u0105cych wi\u0119\u017ani\u00f3w sowieckich oboz\u00f3w. Mimo jego w\u0142a\u015bciwo\u015bci rakotw\u00f3rczych, gdzieniegdzie kreozotem w\u0119glowym do tej pory usi\u0142uje si\u0119 leczy\u0107","start_idx":875,"end_idx":893}
{"id":"mrc_4661","question":"do jakiej rodziny nale\u017cy lis?","answer":"rodzinie psowatych.","context":"Lis \u2013 nazwa zwyczajowa oznaczaj\u0105ca drapie\u017cnego ssaka z rodzaju \"Vulpes\", najcz\u0119\u015bciej stosowana w odniesieniu do gatunku \"Vulpes vulpes\" (w j\u0119zyku polskim zwanego lisem pospolitym, lisem rudym lub po prostu lisem), a tak\u017ce przedstawicieli innych gatunk\u00f3w, podobnych do lisa, a zaliczanych do rodzaj\u00f3w: \"Alopex\", \"Dusicyon\" i \"Urocyon\". W klasyfikacji biologicznej nazw\u0105 \"lisy\" okre\u015blane jest plemi\u0119 Vulpini w rodzinie psowatych. Lisie futro by\u0142o i jest cenione ze wzgl\u0119du na puszysty w\u0142os i kolor \u2013 w zale\u017cno\u015bci od gatunku: od \u015bnie\u017cnobia\u0142ego, srebrzystego poprzez jasnorudy a\u017c do czarnego. Lis cz\u0119sto symbolizuje spryt i przebieg\u0142o\u015b\u0107 w wielu kulturach, wyst\u0119puje w licznych bajkach (Ezop, Krasicki, Mickiewicz, Collodi) i podaniach, przys\u0142owiach i filmach, a tak\u017ce w kartach Lenormand (karta 14).","start_idx":408,"end_idx":427}
{"id":"mrc_4662","question":"w kt\u00f3rym roku hongkong wr\u00f3ci\u0142 do chin?","answer":"Hongkong powr\u00f3ci\u0142 do Chin po up\u0142ywie okresu dzier\u017cawy w 1997 roku.","context":"Brytania, widz\u0105c koniec swojej dzier\u017cawy, zaczyna\u0142a planowa\u0107 swoje wyj\u015bcie. Na mocy umowy chi\u0144sko-brytyjskiej, zawartej w 1984, ustalono warunki, na kt\u00f3rych Hongkong powr\u00f3ci\u0142 do Chin po up\u0142ywie okresu dzier\u017cawy w 1997 roku. Chiny zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 pozostawi\u0107 w\u0142adzom Hongkongu do 2047 roku du\u017c\u0105 autonomi\u0119 we wszystkich sprawach, z wyj\u0105tkiem polityki zagranicznej i si\u0142 zbrojnych. 1 lipca 1997 ChRL obj\u0119\u0142a Hongkong w posiadanie. W 2014 roku w Hongkongu trwa\u0142y protesty przeciw niedemokratycznej ordynacji wyborczej, kt\u00f3re nazwano \u201erewolucj\u0105 parasolek\u201d. St\u0142umiono je 15 grudnia. Kolejne protesty w 2019 r. zwi\u0105zane by\u0142y z og\u0142oszeniem projektu ekstradycji obywateli Hongkongu do ChRL. Nast\u0119pstwem protest\u00f3w by\u0142o za\u0142o\u017cenie prodemokratycznych partii politycznych, kt\u00f3re zaj\u0119\u0142y cz\u0119\u015b\u0107 miejsc parlamentarnych wybieranych drog\u0105 demokratyczn\u0105. Rozw\u00f3j ruch\u00f3w prodemokratycznych by\u0142 wynikiem ograniczania w drugiej po\u0142owie 2010 roku","start_idx":157,"end_idx":223}
{"id":"mrc_4663","question":"jak smakuje czernina?","answer":"Charakterystyczny s\u0142odko-kwa\u015bny smak nadaj\u0105 czerninie cukier i ocet (zmieszane z krwi\u0105, \u017ceby zapobiec jej skrzepni\u0119ciu).","context":"Czernina (czarnina), czarna polewka (czarna zalewajka, ma\u0142a czarna) \u2013 specyficznie polska zupa o charakterze polewki, kt\u00f3rej podstawowymi sk\u0142adnikami s\u0105 ros\u00f3\u0142 i krew kaczki, g\u0119si lub kr\u00f3lika, rzadziej prosi\u0119cia. W jad\u0142ospisie staropolskim by\u0142a to zawiesista zupa przyrz\u0105dzana na wywarze drobiowym (z ko\u015bci i podrob\u00f3w kaczki albo g\u0119si) i dodatkiem ich \u015bwie\u017cej krwi, podprawiona m\u0105k\u0105 i zakwaszana (utrwalona) octem, zaprawiana (na s\u0142odko b\u0105d\u017a ostro) pikantnymi przyprawami korzennymi (cynamon, go\u017adziki, pieprzem) oraz suszonymi \u015bliwkami i jab\u0142kami. Podawano j\u0105 z krajanymi podrobami, gruszkami, gotowanymi \u0142azankami albo kluseczkami. Charakterystyczny s\u0142odko-kwa\u015bny smak nadaj\u0105 czerninie cukier i ocet (zmieszane z krwi\u0105, \u017ceby zapobiec jej skrzepni\u0119ciu). Opr\u00f3cz podstawowych sk\u0142adnik\u00f3w smak nadaj\u0105 zupie dodatki: syrop ze \u015bliwek lub gruszek w occie, gotowane w niej \u015bwie\u017ce lub suszone owoce (gruszki,","start_idx":633,"end_idx":753}
{"id":"mrc_4664","question":"jakie wydarzenie upami\u0119tnia pomnik ma\u0142ego powsta\u0144ca?","answer":"Upami\u0119tnia najm\u0142odszych uczestnik\u00f3w powstania warszawskiego.","context":"Pomnik Ma\u0142ego Powsta\u0144ca \u2013 pomnik znajduj\u0105cy si\u0119 przy ulicy Podwale u zbiegu z ulic\u0105 W\u0105ski Dunaj, przy zewn\u0119trznym murze obronnym Starego Miasta w Warszawie. Upami\u0119tnia najm\u0142odszych uczestnik\u00f3w powstania warszawskiego. == Historia == Monument zosta\u0142 zaprojektowany przez Jerzego Jarnuszkiewicza w 1946, gdy studiowa\u0142 rze\u017abiarstwo na warszawskiej Akademii Sztuk Pi\u0119knych, pracuj\u0105c r\u00f3wnocze\u015bnie jako wolontariusz przy odgruzowywaniu miasta. Sama rze\u017aba powsta\u0142a w pracowni Biura Odbudowy Stolicy. Jarnuszkiewicz otrzyma\u0142 za swoje dzie\u0142o, nosz\u0105ce w\u00f3wczas tytu\u0142 \"Dziecko-bohater\", wyr\u00f3\u017cnienie w organizowanym przez Zwi\u0105zek Polskich Artyst\u00f3w Plastyk\u00f3w konkursie na rze\u017ab\u0119 upami\u0119tniaj\u0105c\u0105 powstanie. Przez wiele lat \"Ma\u0142y Powstaniec\" by\u0142 znany g\u0142\u00f3wnie z licznych miniaturowych kopii, przypominaj\u0105cych w wielu rodzinach o dniach powsta\u0144czej walki. Rozprowadzane by\u0142y przez pracowni\u0119 W\u0142adys\u0142awa Miecznika jako dzie\u0142o Jana Ma\u0142ety. W 1979 warszawski s\u0105d rozstrzygn\u0105\u0142","start_idx":157,"end_idx":217}
{"id":"mrc_4665","question":"w jakich j\u0119zykach zosta\u0142o napisane pismo \u015bwi\u0119te?","answer":"e w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":131,"end_idx":209}
{"id":"mrc_4666","question":"czym charakteryzuje si\u0119 architektura gotycka?","answer":"Cechami charakterystycznymi dla architektury gotyckiej jest stosowanie \u0142uku ostrego, sklepienia krzy\u017cowo-\u017cebrowego i systemu \u0142uk\u00f3w przyporowych, odci\u0105\u017caj\u0105cych \u015bciany budowli.","context":"si\u0119 du\u017c\u0105 lekko\u015bci\u0105 w stosunku do budowli roma\u0144skich. Mia\u0142y one wiele okien, wype\u0142nianych zazwyczaj witra\u017cami, strzeliste wie\u017ce, bogato zdobione portale. Cechami charakterystycznymi dla architektury gotyckiej jest stosowanie \u0142uku ostrego, sklepienia krzy\u017cowo-\u017cebrowego i systemu \u0142uk\u00f3w przyporowych, odci\u0105\u017caj\u0105cych \u015bciany budowli. Lekko\u015bci dodawa\u0142y sterczyny \u2013 wie\u0144cz\u0105ce wie\u017cyczki. Wn\u0119trza ko\u015bcio\u0142\u00f3w zdobi\u0142y cz\u0119sto freski, przedstawiaj\u0105ce sceny biblijne. Ko\u015bcio\u0142y by\u0142y zazwyczaj budowane na planie wyd\u0142u\u017conym, o przekroju bazylikowym lub hali (3-nawowe, z jedn\u0105 naw\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105 i dwiema bocznymi b\u0105d\u017a 5-nawowe z 4 nawami bocznymi). Spotyka si\u0119 te\u017c inne uk\u0142ady \u2013 ko\u015bcio\u0142y salowe, pseudobazyliki, a nawet ko\u015bcio\u0142y o uk\u0142adzie centralnym. == Rze\u017aba gotycka == Rze\u017aba gotycka narodzi\u0142a si\u0119 jako rze\u017aba architektoniczna w po\u0142owie XII wieku w regionie \u00cele-de-France, gdy opat Suger zbudowa\u0142 bazylik\u0119 w St.-Denis (ok. 1140),","start_idx":153,"end_idx":327}
{"id":"mrc_4667","question":"jaki status prawny posiada icao?","answer":"ICAO otrzyma\u0142a status autonomicznej wyspecjalizowanej organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych.","context":"ICAO otrzyma\u0142a status autonomicznej wyspecjalizowanej organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych. Wraz z momentem powstania ICAO, CINA zako\u0144czy\u0142a swoj\u0105 wieloletni\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107, a biura jej Sekretariatu zosta\u0142y przekazane nowej organizacji, kt\u00f3ra pozosta\u0142y w nich a\u017c do 1965 r. == Cele i dzia\u0142ania organizacji == Na podstawie preambu\u0142y Konwencji chicagowskiej, wizj\u0105 organizacji mia\u0142o by\u0107 promowanie przyja\u017ani oraz zrozumienia mi\u0119dzy lud\u017ami z ca\u0142ego \u015bwiata, jak i pok\u00f3j oraz dobrobyt oparty na systemie mi\u0119dzynarodowego lotnictwa, kt\u00f3ry by\u0142yby zarz\u0105dzany w spos\u00f3b w\u0142a\u015bciwy oraz ekonomiczny, z zagwarantowaniem r\u00f3wnych szans dla wszystkich. Celem dzia\u0142alno\u015bci ICAO okre\u015blonym w art. 44 Konwencji chicagowskiej jest \u201erozwijanie zasad i techniki mi\u0119dzynarodowej \u017ceglugi powietrznej oraz popieranie planowania i rozwoju mi\u0119dzynarodowego przewozu lotniczego\u201d. W praktyce najwa\u017cniejszymi elementami dzia\u0142alno\u015bci ICAO s\u0105: * ustanawianie mi\u0119dzynarodowych norm i zalecanych","start_idx":0,"end_idx":88}
{"id":"mrc_4668","question":"jaka d\u0142uga jest wis\u0142a?","answer":"o d\u0142ugo\u015bci 1047 km.","context":"Wis\u0142a () \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka Polski, a tak\u017ce najd\u0142u\u017csza rzeka uchodz\u0105ca do Morza Ba\u0142tyckiego, o d\u0142ugo\u015bci 1047 km. Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej, a jej \u015brednioroczny przep\u0142yw w odcinku uj\u015bciowym wynosi 1046 m\u00b3/s. Wed\u0142ug pomiar\u00f3w z 2005 roku Wis\u0142a \u2013 b\u0119d\u0105ca najd\u0142u\u017csz\u0105 rzek\u0105 w Polsce \u2013 ma d\u0142ugo\u015b\u0107 1023,5 km. == Historia nazwy == Hydronim \u201eWis\u0142a\u201d ma ponad 2000 lat. Pierwsza wzmianka spisana po \u0142acinie pochodzi z 7\u20135 r. p.n.e. i znajduje si\u0119 na wystawionej w Porticus Vipsania mapie Marka Agrypy oraz w \"Historii naturalnej\" Pliniusza Starszego, kt\u00f3ry nazwa\u0142 rzek\u0119 \"Viscla\". Od V wieku \"Vistla\" (Divisio orbis terrarum). W okresie tym dorzecze Wis\u0142y zasiedlone by\u0142o od po\u0142udnia przez plemiona celtyckie, a od p\u00f3\u0142nocy przez plemiona wschodniogerma\u0144skie. W wiekach od II do","start_idx":93,"end_idx":112}
{"id":"mrc_4669","question":"jak\u0105 wielko\u015b\u0107 osi\u0105ga mieczyk?","answer":"przeci\u0119tnie oko\u0142o 3 cm d\u0142ugo\u015bci ca\u0142kowitej. Najwi\u0119ksze okazy osi\u0105gaj\u0105 do 16 cm. Formy hodowlane osi\u0105gaj\u0105 od 3,5 do 18 cm.","context":"Forma naturalna ma przeci\u0119tnie oko\u0142o 3 cm d\u0142ugo\u015bci ca\u0142kowitej. Najwi\u0119ksze okazy osi\u0105gaj\u0105 do 16 cm. Formy hodowlane osi\u0105gaj\u0105 od 3,5 do 18 cm. === Zmiana p\u0142ci === W hodowlach amatorskich zaobserwowano, \u017ce mieczyki Hellera maj\u0105 zdolno\u015b\u0107 do zmiany p\u0142ci. Zjawisko to zosta\u0142o opisane naukowo, po raz pierwszy w 1926 (Essenberg, Harms), przez wielu badaczy by\u0142o kwestionowane, ostatecznie potwierdzone w 1980. Takie ryby wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie uwa\u017ca si\u0119 za p\u00f3\u017ano dojrzewaj\u0105ce samce. == Hodowla == Gatunek ten zosta\u0142 wprowadzony do hodowli w 1909. Jest to ryba wymagaj\u0105ca co do czysto\u015bci wody i wielko\u015bci akwarium. Zbiornik maksymalnie du\u017cy, minimum 100 l (w ma\u0142ych akwariach silnie kar\u0142owacieje i rozwija si\u0119 nieprawid\u0142owo), optymalna temperatura 24 \u00b0C \u2013 28 \u00b0C, zalecane pH 7\u20137,5. Wod\u0119 nale\u017cy silnie filtrowa\u0107","start_idx":19,"end_idx":140}
{"id":"mrc_4670","question":"na jakiej pozycji gra fornal?","answer":"przyjmuj\u0105cego","context":"Tomasz Fornal (ur. 31 sierpnia 1997 w Krakowie) \u2013 polski siatkarz, reprezentant Polski, graj\u0105cy na pozycji przyjmuj\u0105cego. Sw\u0105 przygod\u0119 z siatk\u00f3wk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w UKS-ie 22, dzia\u0142aj\u0105cym przy Szkole Podstawowej nr 155 w Krakowie. P\u00f3\u017aniej reprezentowa\u0142 barwy Hutnik Dobry Wynik, ucz\u0105c si\u0119 w Gimnazjum nr 46 w Krakowie. Nast\u0119pnie by\u0142 zawodnikiem m\u0142odej PGE Skry Be\u0142chat\u00f3w, z kt\u00f3r\u0105 zdoby\u0142 br\u0105zowy medal Mistrzostw Polski Junior\u00f3w; w latach 2013\u20132016 gra\u0142 jako zawodnik wypo\u017cyczony w barwach dru\u017cyny Szko\u0142y Mistrzostwa Sportowego w Spale. Jego brat, Jan, tak\u017ce gra w siatk\u00f3wk\u0119 na pozycji przyjmuj\u0105cego. Siatkarzem by\u0142 r\u00f3wnie\u017c jego ojciec, Marek Fornal. == Sukcesy klubowe == === m\u0142odzie\u017cowe === Mistrzostwa Polski Junior\u00f3w: * 2014 M\u0142oda Liga: * 2014, 2017 === seniorskie === I liga: * 2016 Mistrzostwo Polski:","start_idx":107,"end_idx":120}
{"id":"mrc_4671","question":"co oznacza pokora?","answer":"Pokora \u2013 cnota moralna, kt\u00f3ra w og\u00f3lnym rozumieniu polega na uznaniu w\u0142asnej ograniczono\u015bci, niewywy\u017cszaniu si\u0119 ponad innych i unikaniu chwalenia si\u0119 swoimi dokonaniami.","context":"Pokora \u2013 cnota moralna, kt\u00f3ra w og\u00f3lnym rozumieniu polega na uznaniu w\u0142asnej ograniczono\u015bci, niewywy\u017cszaniu si\u0119 ponad innych i unikaniu chwalenia si\u0119 swoimi dokonaniami. Jak m\u00f3wi znany holenderski psychiatra, Gerard J. M. van den Aardweg: \"Pokora jest warunkiem uzyskania dojrza\u0142o\u015bci duchowej oraz psychicznej\". W uj\u0119ciu humanistycznym pokora jest bardziej stanem ducha, postaw\u0105 \u017cyciow\u0105 wyra\u017caj\u0105c\u0105 nasze przekonanie na temat otaczaj\u0105cego nas \u015bwiata, jak r\u00f3wnie\u017c og\u00f3\u0142u istot go zamieszkuj\u0105cych. Mo\u017ce stanowi\u0107 punkt odniesienia do naszych dzia\u0142a\u0144 lub przemy\u015ble\u0144. Ale tak\u017ce w rozumieniu psychologicznym dawa\u0107 oparcie. Jestem pokorny, a zatem uznaj\u0119, \u017ce wszyscy ludzie s\u0105 r\u00f3wni i podlegaj\u0105 tym samym prawom. Pokora w sensie filozoficznym jest uznaniem ludzkich ogranicze\u0144; cia\u0142a i umys\u0142u. Ale tak\u017ce nadrz\u0119dnej roli cz\u0142owieka w \u015bwiecie przyrody, nak\u0142adaj\u0105cym na niego prawa","start_idx":0,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4672","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142 freddie mercury?","answer":"Stone Town","context":"Freddie Mercury (ur. jako Farrokh Bulsara 5 wrze\u015bnia 1946 w Stone Town, zm. 24 listopada 1991 w Londynie) \u2013 brytyjski muzyk, piosenkarz rockowy i autor tekst\u00f3w. Powszechnie uznawany za jednego z najlepszych wokalist\u00f3w w historii muzyki popularnej. Karier\u0119 muzyczn\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w zespole Ibex, p\u00f3\u017aniej przemianowanym na Wreckage. Od 1970 wokalista zespo\u0142u Queen, uznawanego za jedn\u0105 z najlepszych i najbardziej wp\u0142ywowych grup muzycznych wszech czas\u00f3w. Z zespo\u0142em nagra\u0142 i wyda\u0142 14 album\u00f3w studyjnych: \"Queen\" (1973), \"Queen II\" (1974), \"Sheer Heart Attack\" (1974), \"A Night at the Opera\" (1975) \"A Day at the Races\" (1976), \"News of the World\" (1977), \"Jazz\" (1978), \"The Game\" (1980), \"Hot Space\" (1982), \"The Works\" (1984), \"A Kind of Magic\" (1986), \"The Miracle\" (1989), \"Innuendo\" (1991) i","start_idx":60,"end_idx":70}
{"id":"mrc_4673","question":"co znajduje si\u0119 w jednostce centralnej komputera?","answer":"zasilacz, p\u0142yt\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 z procesorem, dysk twardy wraz z zainstalowanym systemem operacyjnym, pami\u0119\u0107 RAM (pami\u0119\u0107 operacyjn\u0105) oraz porty do komunikacji z pozosta\u0142ymi elementami zestawu komputerowego.","context":"Jednostka systemowa (zwana tak\u017ce \"jednostk\u0105 centraln\u0105\" lub po prostu \"komputerem\") \u2013 zasadnicza cz\u0119\u015b\u0107 zestawu komputerowego zawieraj\u0105ca najwa\u017cniejsze jego elementy sk\u0142adowe, umieszczone we wsp\u00f3lnej obudowie. Poj\u0119cie to zosta\u0142o wprowadzone w celu wyeliminowania wieloznaczno\u015bci, poniewa\u017c ju\u017c wcze\u015bniej w kontek\u015bcie \u015bci\u015ble informatycznym jednostk\u0105 centraln\u0105 nazywano procesor (ang. CPU \u2013 \"Central Processing Unit\"). W zale\u017cno\u015bci od konstrukcji danego typu komputera, jednostka systemowa zawiera najcz\u0119\u015bciej: zasilacz, p\u0142yt\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 z procesorem, dysk twardy wraz z zainstalowanym systemem operacyjnym, pami\u0119\u0107 RAM (pami\u0119\u0107 operacyjn\u0105) oraz porty do komunikacji z pozosta\u0142ymi elementami zestawu komputerowego. W sk\u0142ad jednostki systemowej mog\u0105 wchodzi\u0107 r\u00f3wnie\u017c dalsze podzespo\u0142y umieszczane najcz\u0119\u015bciej w postaci kart rozszerze\u0144. Od czas\u00f3w wprowadzenia na rynek charakterystycznej wizualnie serii komputer\u00f3w iMac wygl\u0105d jednostki systemowej sta\u0142 si\u0119 przedmiotem zainteresowania producent\u00f3w i u\u017cytkownik\u00f3w","start_idx":506,"end_idx":703}
{"id":"mrc_4674","question":"ile powierzchni ziemi zajmuj\u0105 oceany?","answer":"Wody s\u0142one pokrywaj\u0105 w sumie blisko 3/4 (70,8%) Ziemi.","context":"Ocean (\u0142ac. \"Oceanus\", \"Okeanos\" \u2013 u staro\u017cytnych Grek\u00f3w i Rzymian mityczna rzeka oblewaj\u0105ca ca\u0142y \u015bwiat, tak\u017ce nazwa jej boga) \u2013 wielka cz\u0119\u015b\u0107 hydrosfery ziemskiej, stanowi\u0105ca rozleg\u0142y obszar s\u0142onej wody. Wody s\u0142one pokrywaj\u0105 w sumie blisko 3/4 (70,8%) Ziemi. Powierzchnia ocean\u00f3w wynosi ok. 361 mln km\u00b2, a ich \u0142\u0105czna obj\u0119to\u015b\u0107 ok. 1,3\u00d71018 m\u00b3. == Klasyfikacja ocean\u00f3w == Do 2000 roku wi\u0119kszo\u015b\u0107 wcze\u015bniejszych klasyfikacji wyr\u00f3\u017cnia\u0142a trzy oceany: Spokojny, Atlantycki i Indyjski, inne klasyfikacje r\u00f3wnie\u017c jeden ocean lub cztery. Aktualna klasyfikacja Mi\u0119dzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, przyj\u0119ta tak\u017ce przez polsk\u0105 Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP, wyr\u00f3\u017cnia pi\u0119\u0107 ocean\u00f3w: * Spokojny (Pacyfik), * Atlantycki, * Indyjski, * Po\u0142udniowy, * Arktyczny. == Uk\u0142ady oceaniczne == W sk\u0142ad ocean\u00f3w (uk\u0142ad\u00f3w oceanicznych) wchodz\u0105 tak\u017ce mniejsze obszary wodne,","start_idx":204,"end_idx":258}
{"id":"mrc_4675","question":"gdzie jest pochowany ksiaze filip?","answer":"Ksi\u0105\u017c\u0119 Filip zosta\u0142 pochowany w kaplicy \u015bw. Jerzego na zamku w Windsorze.","context":"\u017cyczy\u0142 sobie pogrzebu pa\u0144stwowego. Ceremonia pogrzebowa m\u0119\u017ca kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, odby\u0142a si\u0119 na zamku w Windsorze. Ksi\u0105\u017c\u0119 Filip zosta\u0142 pochowany w kaplicy \u015bw. Jerzego na zamku w Windsorze. Pogrzeb odby\u0142 si\u0119 8 dni po \u015bmierci ksi\u0119cia, czyli 17 kwietnia 2021 r. Pogrzeb ksi\u0119cia Filipa mia\u0142 podobny poziom oficjalno\u015bci, co pogrzeb El\u017cbiety, Kr\u00f3lowej Matki w 2002. Po \u015bmierci kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, kt\u00f3ra nast\u0105pi\u0142a 8 wrze\u015bnia 2022, cia\u0142o ksi\u0119cia Filipa zostanie przeniesione do kaplicy pami\u0119ci Jerzego VI w Windsorze. == Zami\u0142owania i osobowo\u015b\u0107 == Filip gra\u0142 w polo do 1971, kiedy zacz\u0105\u0142 startowa\u0107 w powo\u017ceniu zaprz\u0119giem i sta\u0142 si\u0119 wielkim propagatorem tej dyscypliny. Jej przepisy powstawa\u0142y pod jego nadzorem. By\u0142 zapalonym \u017ceglarzem, przyja\u017ani\u0142 si\u0119 ze s\u0142awnym entuzjast\u0105 tego sportu i projektantem Uffa","start_idx":116,"end_idx":189}
{"id":"mrc_4676","question":"kto st\u0142umi\u0142 powstanie dekabryst\u00f3w?","answer":"piechota (Pu\u0142k Preobra\u017ce\u0144ski) i artyleria.","context":"si\u0119 nie powi\u00f3d\u0142: gwardzi\u015bci mieli \u017ale podkute konie, \u015blizgaj\u0105ce si\u0119 na oblodzonym bruku, a ponadto okaza\u0142o si\u0119, \u017ce wyprowadzono ich z koszar z paradnymi, nienaostrzonymi szablami. Tak wi\u0119c o losach dekabryst\u00f3w mia\u0142a zdecydowa\u0107 piechota (Pu\u0142k Preobra\u017ce\u0144ski) i artyleria. Miko\u0142aj podobno wzdraga\u0142 si\u0119 przed rozpocz\u0119ciem panowania od rozlewu krwi swoich poddanych, ale w ko\u0144cu wyda\u0142 rozkaz: \u201eDzia\u0142a, ognia pojedynczo od prawego!\u201d. Pod gradem kartaczy stoj\u0105ce dot\u0105d bezczynnie oddzia\u0142y powsta\u0144cze rzuci\u0142y si\u0119 do ucieczki. Bunt zosta\u0142 st\u0142umiony. Towarzystwo Po\u0142udniowe doprowadzi\u0142o jeszcze 10 stycznia do buntu cz\u0119\u015bci stacjonuj\u0105cego na Ukrainie pu\u0142ku czernihowskiego. Zosta\u0142 on r\u00f3wnie\u017c szybko, pod Bia\u0142\u0105 Cerkwi\u0105, st\u0142umiony. == Represje == Miko\u0142aj nakaza\u0142 \u015bciga\u0107 wszystkich podejrzanych o udzia\u0142 w spisku i buncie. Swemu zaufanemu adiutantowi, genera\u0142owi Beckendorffowi, kaza\u0142 przeczesa\u0107 miasto, a","start_idx":227,"end_idx":269}
{"id":"mrc_4677","question":"gdzie przeprowadza si\u0119 sekcj\u0119 zw\u0142ok?","answer":"Sekcj\u0119 naukow\u0105 przeprowadza lekarz patomorfolog lub lekarz medycyny s\u0105dowej. Odbywa si\u0119 ona w zak\u0142adach opieki zdrowotnej lub plac\u00f3wkach dydaktycznych (np. wydzia\u0142ach lekarskich uniwersytet\u00f3w)","context":"Sekcja zw\u0142ok (\u0142ac. \"sectio\": ci\u0119cie, rozci\u0119cie), autopsja ( \"autopsia\": zobaczy\u0107 na w\u0142asne oczy) \u2013 badanie po\u015bmiertne (\u0142ac. \"post mortem\"), kt\u00f3rego celem jest najcz\u0119\u015bciej ustalenie przyczyny zgonu, rzadziej uzyskanie dodatkowych informacji potrzebnych \u015bledczym. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 naukow\u0105 (anatomopatologiczn\u0105) oraz s\u0105dowolekarsk\u0105 sekcj\u0119 zw\u0142ok (okre\u015blan\u0105 niekiedy potocznie mianem obdukcji zw\u0142ok). Sekcj\u0119 naukow\u0105 przeprowadza lekarz patomorfolog lub lekarz medycyny s\u0105dowej. Odbywa si\u0119 ona w zak\u0142adach opieki zdrowotnej lub plac\u00f3wkach dydaktycznych (np. wydzia\u0142ach lekarskich uniwersytet\u00f3w) w celu ustalenia przyczyny zgonu, weryfikacji rozpoznania klinicznego oraz w celach dydaktycznych. Ka\u017cdy lekarz weterynarii ma prawo i mo\u017cliwo\u015b\u0107 przeprowadzenia sekcji zw\u0142ok zwierz\u0119cia, zwykle jednak takie badania wykonuj\u0105 tylko wyspecjalizowane jednostki (wydzia\u0142y medycyny weterynaryjnej lub Pa\u0144stwowy Instytut Weterynaryjny). == S\u0105dowolekarska sekcja zw\u0142ok == Na mocy prawa, bez wzgl\u0119du na brak zgody","start_idx":392,"end_idx":584}
{"id":"mrc_4678","question":"kto przybyl do gniezna?","answer":"cesarz Otton III","context":"7 a 15 marca 1000 roku w Gnie\u017anie. Do grobu \u015bw. Wojciecha przyby\u0142 cesarz Otton III. Po modlitwie w katedrze spotka\u0142 si\u0119 z ksi\u0119ciem Boles\u0142awem. Podczas zjazdu Otton na\u0142o\u017cy\u0142 na jego g\u0142ow\u0119 diadem i wr\u0119czy\u0142 kopi\u0119 w\u0142\u00f3czni \u015bw. Maurycego. W zamian cesarz otrzyma\u0142 od ksi\u0119cia cz\u0119\u015b\u0107 relikwii \u015bw. Wojciecha. Boles\u0142aw przychyli\u0142 si\u0119 do plan\u00f3w cesarza o Wielkim Cesarstwie. Najdonio\u015blejszym efektem zjazdu by\u0142o utworzenie metropolii gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 pierwszej metropolii ko\u015bcielnej w Polsce podleg\u0142ej wy\u0142\u0105cznie papie\u017cowi, na czele kt\u00f3rej postawiono brata \u015bw. Wojciecha \u2013 Radzima Gaudentego. Wraz z powstaniem nowej metropolii utworzono podleg\u0142e Gnieznu nowe biskupstwa - sufraganie: krakowsk\u0105 z biskupem Popponem, ko\u0142obrzesk\u0105 z biskupem Reinbernem i wroc\u0142awsk\u0105 z biskupem Janem. Biskupstwo pozna\u0144skie pozosta\u0142o poza metropoli\u0105 gnie\u017anie\u0144sk\u0105 a\u017c do \u015bmierci biskupa Ungera.","start_idx":66,"end_idx":82}
{"id":"mrc_4679","question":"kto by\u0142 autorem s\u0142ynnego zdania my\u015bl\u0119 wi\u0119c jestem?","answer":"Ren\u00e9 Descartes (Kartezjusz)","context":"Cogito ergo sum (\u0142ac. \u201eMy\u015bl\u0119, wi\u0119c jestem\u201d) \u2013 zdanie b\u0119d\u0105ce konkluzj\u0105 wywodu, w kt\u00f3rym Ren\u00e9 Descartes (Kartezjusz) poszukuje niepow\u0105tpiewalnych podstaw wiedzy. Fakt my\u015blenia jest niepodwa\u017calny, a w konsekwencji pewne jest istnienie podmiotu my\u015bl\u0105cego. Na tym fakcie Kartezjusz opiera mo\u017cliwo\u015b\u0107 istnienia wiedzy pewnej. == Sformu\u0142owanie == Zdanie to pierwotnie zosta\u0142o sformu\u0142owane w j\u0119zyku francuskim, w \"Rozprawy o metodzie\" (1637) i brzmia\u0142o: \"Je pense, donc je suis\". Kartezjusz formu\u0142uje t\u0119 my\u015bl (cho\u0107 nie w znanej powszechnie formie) r\u00f3wnie\u017c w \u0142aci\u0144skim traktacie \"Medytacje o pierwszej filozofii\" (1641). Forma \"Cogito ergo sum\" pojawia si\u0119 dopiero w wydanych po \u0142acinie \"Zasadach filozofii\" (1644). == Podstawy wiedzy == Kartezjusz poszukuje niepodwa\u017calnych podstaw ca\u0142o\u015bci wiedzy ludzkiej, co pozwoli odeprze\u0107 argumenty sceptyk\u00f3w. Systematyczne badanie i odrzucanie wszystkich niepewnych","start_idx":87,"end_idx":114}
{"id":"mrc_4680","question":"co przewozi kontenerowiec?","answer":"kontener\u00f3w","context":"Kontenerowiec, dawniej pojemnikowiec \u2013 statek specjalnie wyposa\u017cony w prowadnice i przeznaczony do przewozu kontener\u00f3w, przy za\u0142o\u017ceniu ich pionowego za\u0142adunku i wy\u0142adunku. Pierwszym statkiem przeznaczonym do przewozu kontener\u00f3w by\u0142 ameryka\u0144ski MS \u201eIdeal-X\u201d, przebudowany z tankowca w 1956 roku. M\u00f3g\u0142 przewozi\u0107 53 kontenery 35-stopowe. Wraz z olbrzymi\u0105 popularno\u015bci\u0105 transportu drobnicy w kontenerach oraz stopniowym zwi\u0119kszaniem si\u0119 wymiany handlowej na \u015bwiecie, ro\u015bnie popularno\u015b\u0107 kontenerowc\u00f3w. Obecnie najwi\u0119ksze kontenerowce potrafi\u0105 przewozi\u0107 ponad 10 000 TEU i ledwo mieszcz\u0105 si\u0119 w klasie wymiar\u00f3w panamax. Niekt\u00f3re statki ju\u017c t\u0119 klas\u0119 przekroczy\u0142y, w zwi\u0105zku z tym s\u0105 eksploatowane na trasach, kt\u00f3re nie wymagaj\u0105 przechodzenia przez Kana\u0142 Panamski, np. Chiny \u2013 Zachodnie Wybrze\u017ce Stan\u00f3w Zjednoczonych. Od 2012 roku najbardziej pojemnym kontenerowcem na \u015bwiecie by\u0142 MS CMA CGM Marco Polo","start_idx":108,"end_idx":118}
{"id":"mrc_4681","question":"czym s\u0105 liczby pierwsze?","answer":"Liczba pierwsza \u2013 liczba naturalna wi\u0119ksza od 1, kt\u00f3ra ma dok\u0142adnie dwa dzielniki naturalne: jedynk\u0119 i siebie sam\u0105.","context":"Liczba pierwsza \u2013 liczba naturalna wi\u0119ksza od 1, kt\u00f3ra ma dok\u0142adnie dwa dzielniki naturalne: jedynk\u0119 i siebie sam\u0105. Nie istnieje powszechnie przyj\u0119ty symbol zbioru wszystkich liczb pierwszych, czasami oznacza si\u0119 ten zbi\u00f3r symbolem \\mathbb{P}. Wykaz pocz\u0105tkowych liczb pierwszych: : 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83, 89, 97 itd. . W wykazie brak np. liczby 4, bowiem ma ona 3 dzielniki: 1, 2 i 4. Podobnie z liczb\u0105 6, kt\u00f3ra ma 4 dzielniki: 1, 2, 3 i 6. Liczby naturalne wi\u0119ksze od 1, kt\u00f3re nie s\u0105 pierwsze, nazywa si\u0119 liczbami z\u0142o\u017conymi. Liczby 4 i 6 s\u0105 wi\u0119c przyk\u0142adami liczb z\u0142o\u017conych. Z podanych definicji wynika,","start_idx":0,"end_idx":115}
{"id":"mrc_4682","question":"ile samolot\u00f3w ma ryanair?","answer":"Flota Ryanair liczy 412 samolot\u00f3w typu Boeing 737-800.","context":"Ryanair \u2013 irlandzkie tanie linie lotnicze (najwi\u0119ksze w Europie i jedne z najwi\u0119kszych na \u015bwiecie) z siedzib\u0105 w Dublinie. Flota Ryanair liczy 412 samolot\u00f3w typu Boeing 737-800. == Historia == Sp\u00f3\u0142ka zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w 1985 r. przez Tony\u2019ego Ryana i jego dzieci. Pierwsze po\u0142\u0105czenie z irlandzkiego miasta Waterford (WAT) do portu lotniczego Londyn-Gatwick (LGW) zosta\u0142o uruchomione w lipcu 1985 r. Obecnie (dane za rok 2012) Ryanair przewozi oko\u0142o 80 mln pasa\u017cer\u00f3w rocznie w 25 krajach Europy oraz Izraelu, Cyprze i Maroku. Linie od samego pocz\u0105tku rozwijaj\u0105 si\u0119 dynamicznie. W 1985 r. przewioz\u0142y 5 tys. pasa\u017cer\u00f3w, w 1986 r. \u2013 82 tys. pasa\u017cer\u00f3w, w 2005 \u2013 27,6 mln pasa\u017cer\u00f3w, w 2012 \u2013 79,6 mln pasa\u017cer\u00f3w, a w 2014 - 90,6 mln","start_idx":122,"end_idx":176}
{"id":"mrc_4683","question":"ile trwa\u0142a bitwa o monte cassino?","answer":"Bitwa o Monte Cassino trwa\u0142a blisko pi\u0119\u0107 miesi\u0119cy","context":"grob\u00f3w, w wi\u0119kszo\u015bci bezimiennych). == Podsumowanie == Bitwa o Monte Cassino trwa\u0142a blisko pi\u0119\u0107 miesi\u0119cy, tyle te\u017c czasu straci\u0142y wojska alianckie, kt\u00f3re dopiero w pierwszych dniach czerwca 1944 roku wkroczy\u0142y do Rzymu, a do granicy w\u0142osko-austriackiej dotar\u0142y na pocz\u0105tku maja 1945 roku. By\u0142y to niezwykle krwawe i bezlitosne zmagania. W czasie ca\u0142ej kampanii w\u0142oskiej, kt\u00f3ra trwa\u0142a od 3 wrze\u015bnia 1943 do 2 maja 1945 roku, alianci stracili blisko 312 tys., a Niemcy oko\u0142o 435 tys. zabitych i rannych, czyli \u0142\u0105cznie dla obu stron \u015brednio 1233 ludzi ka\u017cdego dnia. Walki na Linii Gustawa by\u0142y najbardziej zaci\u0119te: Niemcy, W\u0142osi, Amerykanie, Francuzi, Brytyjczycy, Hindusi, Nowozelandczycy, Maorysi, Polacy, Kanadyjczycy i Po\u0142udniowi Afrykanie stracili oko\u0142o 200 tys. \u017co\u0142nierzy w ci\u0105gu 129 dni. Straty samego tylko","start_idx":55,"end_idx":104}
{"id":"mrc_4684","question":"co mie\u015bci\u0142o si\u0119 na drugim pi\u0119trze akademii pana kleksa?","answer":"mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz","context":"wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje sekrety, do kt\u00f3rych dost\u0119p ma tylko on, poniewa\u017c schody doprowadzone s\u0105 tylko do drugiego pi\u0119tra, i do kt\u00f3rych dostaje si\u0119 przez komin. Budynek otacza ogromny park oraz mur, w kt\u00f3rym znajduj\u0105 si\u0119 furtki prowadz\u0105ce do s\u0105siednich bajek. Bohater ksi\u0105\u017cki odwiedza mi\u0119dzy innymi bajk\u0119 o dziewczynce z zapa\u0142kami oraz bajk\u0119 o \u015bpi\u0105cej kr\u00f3lewnie i siedmiu braciach. Zaj\u0119cia w akademii \u2013 dzie\u0144","start_idx":329,"end_idx":369}
{"id":"mrc_4685","question":"czym jest fregata?","answer":"klasa \u015bredniej wielko\u015bci okr\u0119t\u00f3w przeznaczonych do s\u0142u\u017cby eskortowej, budowanych od II wojny \u015bwiatowej, nazwanych tak od zanik\u0142ej w XIX wieku klasy fregat \u2013 okr\u0119t\u00f3w \u017caglowych.","context":"Fregata \u2013 klasa \u015bredniej wielko\u015bci okr\u0119t\u00f3w przeznaczonych do s\u0142u\u017cby eskortowej, budowanych od II wojny \u015bwiatowej, nazwanych tak od zanik\u0142ej w XIX wieku klasy fregat \u2013 okr\u0119t\u00f3w \u017caglowych. Fregaty o uzbrojeniu jedynie artyleryjskim by\u0142y budowane przewa\u017cnie do lat 60. XX wieku, a zosta\u0142y wyparte przez fregaty rakietowe. Do XIX wieku \"fregata\" oznacza\u0142a klas\u0119 okr\u0119t\u00f3w o nap\u0119dzie \u017caglowym lub parowo-\u017caglowym (fregaty \u017caglowe), zanik\u0142\u0105 pod koniec XIX wieku. Nazwa ta zosta\u0142a ponownie u\u017cyta dla nowej klasy okr\u0119t\u00f3w przez Brytyjczyk\u00f3w podczas II wojny \u015bwiatowej, kiedy rozpocz\u0119li oni w 1941 budow\u0119 serii nowych okr\u0119t\u00f3w eskortowych, nazwanych fregatami (typu \"River\"). Budow\u0119 fregat wed\u0142ug wzorc\u00f3w brytyjskich rozpocz\u0119to podczas wojny r\u00f3wnie\u017c w USA, po czym po wojnie okr\u0119ty klasy fregat pojawi\u0142y si\u0119 w wi\u0119kszo\u015bci marynarek wojennych \u015bwiata. Nowo","start_idx":10,"end_idx":185}
{"id":"mrc_4686","question":"kiedy polacy po raz pierwszy zdobyli medal na igrzyskach olimpijskich?","answer":"Podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1928 Polska zdoby\u0142a sw\u00f3j pierwszy z\u0142oty medal olimpijski - w rzucie dyskiem zdoby\u0142a go Halina Konopacka.","context":"Podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1928 Polska zdoby\u0142a sw\u00f3j pierwszy z\u0142oty medal olimpijski - w rzucie dyskiem zdoby\u0142a go Halina Konopacka. == Opis == Reprezentanci Polski startowali w 10 dyscyplinach. Tylko w p\u0142ywaniu, \u017ceglarstwie i pi\u0119cioboju nowoczesnym nie uda\u0142o si\u0119 im ani razu zaj\u0105\u0107 miejsca w pierwszej \u00f3semce. Polacy zdobyli \u0142\u0105cznie 5 medali. Br\u0105zowe wywalczyli: wio\u015blarze - czw\u00f3rka ze sternikiem (Franciszek Bronikowski, Edmund Jankowski, Leon Birkholz, Bernard Ormanowski i Boles\u0142aw Drewek), dru\u017cyna szermierzy w konkurencji szabla (Tadeusz Friedrich, Kazimierz Laskowski, W\u0142adys\u0142aw Segda, Adam Pap\u00e9e, Aleksander Ma\u0142ecki i Jerzy Zabielski) pokonuj\u0105c w finale Niemc\u00f3w 9:7 oraz dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji WKKW (Karol R\u00f3mmel, J\u00f3zef Trenkwald, Micha\u0142 Woysym-Antoniewicz). Srebrny medal wywalczy\u0142a dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji skok\u00f3w przez przeszkody ulegaj\u0105c jedynie dru\u017cynie Hiszpanii. W","start_idx":0,"end_idx":141}
{"id":"mrc_4687","question":"kto jest re\u017cyserem filmu minionki wej\u015bcie gru?","answer":"Brada Ablesona","context":"Minionki: Wej\u015bcie Gru () \u2013 ameryka\u0144ski film animowany. Spin-off / prequel filmu \"Jak ukra\u015b\u0107 ksi\u0119\u017cyc\" oraz sequel \"Minionk\u00f3w\" z 2015 roku. Oficjalny debiut filmu mia\u0142 miejsce w Annecy, 16 czerwca 2022 roku. Na ekrany polskich kin produkcja trafi\u0142a 1 lipca 2022. Film mia\u0142 pojawi\u0107 si\u0119 w kinach 3 lipca 2020, jednak ze wzgl\u0119du na pandemi\u0119 koronawirusa jego premier\u0119 op\u00f3\u017aniono o 2 lata. == Fabu\u0142a == Dwunastoletni Felonius Gru chce do\u0142\u0105czy\u0107 do grupy superz\u0142oczy\u0144c\u00f3w, z kt\u00f3rymi jednak popada w konflikt. == Obsada == == Produkcja == 25 stycznia 2017 roku Universal Pictures i Illumination og\u0142osi\u0142y kontynuacj\u0119 filmu animowanego \"Minionki\". Produkcja rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 19 lipca 2017, z udzia\u0142em Brada Ablesona w roli wsp\u00f3\u0142re\u017cysera. 21 maja 2019 ujawniono oryginalny tytu\u0142 filmu \u2013 \"Minions:","start_idx":686,"end_idx":700}
{"id":"mrc_4688","question":"jaki dystans ma maraton?","answer":"42 195 m","context":"Bieg marato\u0144ski (maraton) \u2013 bieg na dystansie 42 195 m. == Pochodzenie nazwy == Nazwa pochodzi od miejscowo\u015bci Maraton w Grecji. Wed\u0142ug Herodota po zwyci\u0119skiej dla Grek\u00f3w bitwie z Persami pod Maratonem w 490 r. p.n.e., armia perska zaokr\u0119towa\u0142a i wyp\u0142yn\u0119\u0142a w kierunku bezbronnych Aten. Widz\u0105c to, Grecy udali si\u0119 co si\u0142 w nogach do miasta, przybywaj\u0105c praktycznie r\u00f3wnocze\u015bnie z okr\u0119tami perskimi. Bieg ten sta\u0142 si\u0119 podstaw\u0105 romantycznych historii, wed\u0142ug kt\u00f3rych pos\u0142aniec Filippides pobieg\u0142 do Aten, by opowiedzie\u0107 o zwyci\u0119stwie i poinformowa\u0107 Ate\u0144czyk\u00f3w, \u017ce p\u0142ynie ku nim flota perska. Po przekazaniu tej wiadomo\u015bci pad\u0142 martwy. W 1879 r. brytyjski poeta Robert Browning napisa\u0142 na kanwie tej historii znany wiersz \"Filippides\" (ang. \"Pheidippides\"). Michel Br\u00e9al, francuski filolog, zainspirowany histori\u0105 marszu zasugerowa\u0142","start_idx":46,"end_idx":54}
{"id":"mrc_4689","question":"kto stan\u0105\u0142 na czele rz\u0105du republiki rzymskiej?","answer":"triumwirat, w sk\u0142ad kt\u00f3rego weszli Carlo Armellini, Giuseppe Mazzini i Aurelio Saffi.","context":"wybory. Rezultatem wybor\u00f3w by\u0142o og\u0142oszenie konstytucji i proklamowanie 9 lutego 1849 roku Republiki Rzymskiej. Na czele republiki stan\u0105\u0142 triumwirat, w sk\u0142ad kt\u00f3rego weszli Carlo Armellini, Giuseppe Mazzini i Aurelio Saffi. W kraju wprowadzono wolno\u015b\u0107 religijn\u0105. Zmiany te zaniepokoi\u0142y Francj\u0119. Na rozkaz prezydenta Karola Bonaparte (p\u00f3\u017aniejszy cesarz Napoleon III) 25 kwietnia 1849 roku na terytorium Italii wkroczy\u0142y wojska francuskie. 27 kwietnia do Rzymu przyby\u0142, z zamiarem bronienia republiki, Giuseppe Garibaldi. 30 kwietnia Garibaldi pokona\u0142 wojska francuskie. Francuzi szybko jednak podj\u0119li now\u0105 ofensyw\u0119, w rezultacie rozpoczynaj\u0105c 1 czerwca obl\u0119\u017cenie Rzymu. 29 czerwca wojska francuskie wkroczy\u0142y do Wiecznego Miasta. W sierpniu Bonaparte zezwoli\u0142 Piusowi IX na powr\u00f3t do Rzymu, pod warunkiem przeprowadzenia w kraju reform. Papie\u017c powr\u00f3ci\u0142 do Rzymu 12 kwietnia 1850 roku.","start_idx":137,"end_idx":222}
{"id":"mrc_4690","question":"w jakim pa\u0144stwie jest czarnobyl?","answer":"Ukrainie","context":"Czarnobyl (, \"Czornobyl\"; , \"Czernobyl\") \u2013 miasto na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, w rejonie wyszogrodzkim, u uj\u015bcia U\u017cy do Prypeci. Miasto kojarz\u0105ce si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z katastrof\u0105 j\u0105drow\u0105, kt\u00f3ra wydarzy\u0142a si\u0119 w oddalonej o 18 kilometr\u00f3w elektrowni j\u0105drowej, kt\u00f3ra z wsi\u0105 wsp\u00f3\u0142dzieli nazw\u0119 \u2013 samej jednak elektrowni de facto znacznie bli\u017cej do za\u0142o\u017conego w 1970 miasta Prype\u0107 (ok. 4 km) ni\u017c do Czarnobyla. Przed tym zdarzeniem by\u0142o zamieszkane przez oko\u0142o 13,5 tysi\u0119cy ludzi, po katastrofie wszyscy zostali ewakuowani. W 2017 mieszka\u0142o tam (czasowo, w systemie zmianowym) oko\u0142o 2,5 tys. os\u00f3b \u2013 zar\u00f3wno naukowc\u00f3w, pracownik\u00f3w r\u00f3\u017cnych instytucji, wyspecjalizowanych przewodnik\u00f3w, jak r\u00f3wnie\u017c ludzi pracuj\u0105cych w sektorze turystyczno-us\u0142ugowym. Ukrai\u0144skie normy dotycz\u0105ce czasu przebywania ludzi na terenie Strefy Wykluczenia wok\u00f3\u0142 Czarnobylskiej Elektrowni J\u0105drowej (\u201ezony\u201d) ograniczaj\u0105","start_idx":53,"end_idx":61}
{"id":"mrc_4691","question":"z ilu utwor\u00f3w sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 sonety krymskie?","answer":"18","context":"\"Sonety krymskie\" \u2013 cykl 18 sonet\u00f3w Adama Mickiewicza, stanowi\u0105cych opis podr\u00f3\u017cy poety na P\u00f3\u0142wysep Krymski latem i jesieni\u0105 1825. Wiersze napisane zosta\u0142y w latach 1825\u20131826, wydane za\u015b w Moskwie w 1826 razem z \"Sonetami odeskimi\" oraz przek\u0142adem sonetu V (\"Widok g\u00f3r ze step\u00f3w Koz\u0142owa\") na j\u0119zyk perski w zbiorze pod tytu\u0142em \"Sonety\". Utwory stanowi\u0105 pierwszy cykl sonet\u00f3w w literaturze polskiej, a tak\u017ce zapocz\u0105tkowa\u0142y \u201esonetomani\u0119\u201d w\u015br\u00f3d pisarzy epok romantyzmu i M\u0142odej Polski, kt\u00f3ry na\u015bladowali oraz nawi\u0105zywali do dzie\u0142a Mickiewicza. Wiersze zawieraj\u0105 motto pochodz\u0105ce z \"West\u2013\u00f6stlicher Divan\" Johanna Wolfganga von Goethego (\u201eWer den Dichter will verstehen, Muss in Dichters Lande gehen\u201d) i dedykowane s\u0105 \u201etowarzyszom podr\u00f3\u017cy krymskiej\u201d. == Sonety == * \"Stepy akerma\u0144skie\" * \"Cisza morska\" * \"\u017begluga\" * \"Burza\" * \"Widok","start_idx":25,"end_idx":27}
{"id":"mrc_4692","question":"co jest brane pod uwage przy obliczaniu hdi?","answer":"Wska\u017anik HDI ocenia kraje na trzech p\u0142aszczyznach: \u201ed\u0142ugie i zdrowe \u017cycie\u201d (\"long and healthy life\"), \u201ewiedza\u201d (\"knowledge\") i \u201edostatni standard \u017cycia\u201d (\"decent standard of living\").","context":"Wska\u017anik rozwoju spo\u0142ecznego, WRS, HDI (od ang. \"Human Development Index\", w dos\u0142. t\u0142um. \u201ewska\u017anik rozwoju ludzkiego\u201d) \u2013 syntetyczny miernik opisuj\u0105cy stopie\u0144 rozwoju spo\u0142eczno-ekonomicznego poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w (st\u0105d czasem nazywany wska\u017anikiem rozwoju spo\u0142eczno-ekonomicznego), opracowany w roku 1990 przez pakista\u0144skiego ekonomist\u0119 Mahbuba ul Haqa. Oparty na tym wska\u017aniku system por\u00f3wnywania wprowadzony zosta\u0142 przez Organizacj\u0119 Narod\u00f3w Zjednoczonych i, od 1993 roku, wykorzystuje go w swoich corocznych raportach oenzetowska agenda do spraw rozwoju (UNDP). == Sk\u0142adowe wska\u017anika == Wska\u017anik HDI ocenia kraje na trzech p\u0142aszczyznach: \u201ed\u0142ugie i zdrowe \u017cycie\u201d (\"long and healthy life\"), \u201ewiedza\u201d (\"knowledge\") i \u201edostatni standard \u017cycia\u201d (\"decent standard of living\"). Od roku 2010 do ich pomiaru s\u0142u\u017c\u0105 nast\u0119puj\u0105ce wska\u017aniki: * oczekiwana d\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia * \u015brednia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszka\u0144c\u00f3w w","start_idx":588,"end_idx":771}
{"id":"mrc_4693","question":"co to nos\u00f3wka?","answer":"wysoce zaka\u017ana, wirusowa choroba psowatych, z komplikacjami w postaci wt\u00f3rnych zaka\u017ce\u0144 bakteryjnych.","context":"Nos\u00f3wka ( lub ; ) \u2013 wysoce zaka\u017ana, wirusowa choroba psowatych, z komplikacjami w postaci wt\u00f3rnych zaka\u017ce\u0144 bakteryjnych. Wyst\u0119puje powszechnie na ca\u0142ym \u015bwiecie. Nale\u017cy, wraz z parwowiroz\u0105, do najgro\u017aniejszych chor\u00f3b zaka\u017anych ps\u00f3w. Zachorowanie mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 u ps\u00f3w w ka\u017cdym wieku, najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puje u szczeni\u0105t w wieku 2\u20135 miesi\u0119cy. Cechuje si\u0119 wysok\u0105 \u015bmiertelno\u015bci\u0105 i ci\u0119\u017ckim przebiegiem. == Etiologia == Przyczyn\u0105 choroby jest wirus nos\u00f3wki ps\u00f3w (ang. \"canine distemper virus \u2013 CDV\") nale\u017c\u0105cy do rodziny Paramyxoviridae. Wirus jest odporny na czynniki \u015brodowiskowe, pod wp\u0142ywem promieni s\u0142onecznych ginie po 2-3 dniach. Wytrzymuje w temperaturze 4 \u00b0C do 14 dni natomiast w 37 stopniach prze\u017cywa 60 minut. Szczeg\u00f3lnie szybko niszcz\u0105 go rozpuszczalniki organiczne jak eter i chloroform. Inaktywacja wirusa nast\u0119puje pod wp\u0142ywem dzia\u0142ania 3%","start_idx":20,"end_idx":120}
{"id":"mrc_4694","question":"co znajduje si\u0119 w mie\u015bcie?","answer":"du\u017c\u0105 intensywno\u015bci\u0105 zabudowy, ma\u0142\u0105 ilo\u015bci\u0105 teren\u00f3w rolniczych, ludno\u015bci\u0105 pracuj\u0105c\u0105 poza rolnictwem","context":"Miasto (od ps\u0142. *\"m\u011bsto\" \u201emiejsce\u201d) \u2013 historycznie ukszta\u0142towana jednostka osadnicza charakteryzuj\u0105ca si\u0119 du\u017c\u0105 intensywno\u015bci\u0105 zabudowy, ma\u0142\u0105 ilo\u015bci\u0105 teren\u00f3w rolniczych, ludno\u015bci\u0105 pracuj\u0105c\u0105 poza rolnictwem (w przemy\u015ble lub w us\u0142ugach) prowadz\u0105c\u0105 miejski styl \u017cycia. W r\u00f3\u017cnych pa\u0144stwach kryteria miejsko\u015bci s\u0105 r\u00f3\u017cne, najcz\u0119\u015bciej s\u0105 to kryteria ludno\u015bciowe b\u0105d\u017a administracyjnoprawne (prawa miejskie). == Efekt skali == Miasta charakteryzuj\u0105 si\u0119 wi\u0119kszym zag\u0119szczeniem ludzi, co sprzyja wi\u0119kszej ilo\u015bci i r\u00f3\u017cnorodno\u015bci kontakt\u00f3w mi\u0119dzy lud\u017ami. Przek\u0142ada si\u0119 to na wi\u0119ksz\u0105 produktywno\u015b\u0107 i kreatywno\u015b\u0107, kt\u00f3ra ro\u015bnie szybciej ni\u017c liczba mieszka\u0144c\u00f3w \u2013 im wi\u0119ksze miasto tym wi\u0119kszy (na g\u0142ow\u0119), np. doch\u00f3d (w USA w x razy wi\u0119kszym mie\u015bcie suma p\u0142ac jest \u015brednio wi\u0119ksza o x1,12) oraz wi\u0119ksza liczba wynalazk\u00f3w i patent\u00f3w, ale tak\u017ce wi\u0119ksza przest\u0119pczo\u015b\u0107 (w USA w x razy","start_idx":106,"end_idx":204}
{"id":"mrc_4695","question":"w jakich j\u0119zykach powsta\u0142a biblia?","answer":"pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":122,"end_idx":209}
{"id":"mrc_4696","question":"gdzie wyst\u0119puje goryl?","answer":"Zamieszkuj\u0105 lasy strefy r\u00f3wnikowej w Afryce \u015arodkowej","context":"Goryl (\"Gorilla\") \u2013 rodzaj ssaka naczelnego z podrodziny Homininae w rodzinie cz\u0142owiekowatych (Hominidae). Preferuje naziemny tryb \u017cycia, jest zwierz\u0119ciem ro\u015blino\u017cernym, zamieszkuje lasy tropikalne w Afryce. Dzielone s\u0105 na dwa gatunki i wed\u0142ug nadal trwaj\u0105cej debaty (2007) do czterech lub pi\u0119ciu podgatunk\u00f3w. == Zasi\u0119g wyst\u0119powania i biotop == Zamieszkuj\u0105 lasy strefy r\u00f3wnikowej w Afryce \u015arodkowej, w dw\u00f3ch obszarach wyra\u017anie oddzielonych przez rzek\u0119 Kongo. Wschodni obszar \u2013 po\u0142o\u017cony w centralnej cz\u0119\u015bci kontynentu \u2013 obejmuje wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Demokratycznej Republiki Konga, Ugand\u0119 i Rwand\u0119. Zachodni obszar wyst\u0119powania goryli to Nigeria, Kamerun, Republika \u015arodkowoafryka\u0144ska, Gwinea R\u00f3wnikowa, Gabon, Kongo, Angola i zachodnie kra\u0144ce Demokratycznej Republiki Konga. Poszczeg\u00f3lne populacje goryli zamieszkuj\u0105 r\u00f3\u017cnorodne siedliska od bagien i teren\u00f3w nizinnych po g\u00f3rskie lasy na wysoko\u015bci 1600 m n.p.m. (goryle","start_idx":345,"end_idx":398}
{"id":"mrc_4697","question":"kto jest patronem lekarzy?","answer":"Pantaleon","context":"wiar\u0119 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105, zacz\u0105\u0142 leczy\u0107 bezp\u0142atnie \u2013 w imi\u0119 Boga, co przysporzy\u0142o mu wielu niech\u0119tnych. Odm\u00f3wi\u0142 wyparcia si\u0119 wiary, za co go uwi\u0119ziono, poddano torturom i ostatecznie \u015bci\u0119to. == Kult i patronat == Uznany jest za patrona lekarzy, piel\u0119gniarek, ludzi samotnych. Jego atrybutem s\u0105 gwo\u017adzie b\u0119d\u0105ce symbolem jego m\u0119cze\u0144stwa. W ikonografii \u015awi\u0119ty przedstawiany jest jako m\u0142ody m\u0119\u017cczyzna bez zarostu, z kr\u00f3tkimi, ciemnymi w\u0142osami. W prawej d\u0142oni trzyma p\u0119dzelek do namaszczania chorych, w lewej niewielk\u0105 szkatu\u0142k\u0119 z medykamentami. Szaty spodnie (zwykle zielone) okrywa jasnoczerwony p\u0142aszcz symbolicznie oznaczaj\u0105cy \u015bmier\u0107 m\u0119cze\u0144sk\u0105. Jego wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele katolickim obchodzone jest 27 lipca. Wyznawcy prawos\u0142awia wspominaj\u0105 wielkiego m\u0119czennika 27 lipca/9 sierpnia, tj. 9 sierpnia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego. Relikwie \u015bw. Pantaleona znajduj\u0105 si\u0119 w Madrycie i Lyonie.","start_idx":854,"end_idx":863}
{"id":"mrc_4698","question":"od kiedy koleje w polsce?","answer":"Pierwsze linie kolejowe w obr\u0119bie wsp\u00f3\u0142czesnych granic zosta\u0142y otwarte w 1842 roku.","context":"Transport kolejowy w Polsce \u2013 system transportu kolejowego dzia\u0142aj\u0105cy na terytorium pa\u0144stwowym Polski. Pierwsze linie kolejowe w obr\u0119bie wsp\u00f3\u0142czesnych granic zosta\u0142y otwarte w 1842 roku. Wed\u0142ug stanu na dzie\u0144 31 grudnia 2018 d\u0142ugo\u015b\u0107 czynnych linii kolejowych wynosi\u0142a 19 200 km, w tym 11 900 km zelektryfikowanych. Kolej przetransportowa\u0142a w tym samym roku 249 milion\u00f3w ton \u0142adunk\u00f3w i 310 milion\u00f3w pasa\u017cer\u00f3w w ruchu normalnotorowym. Zarz\u0105dc\u0105 wi\u0119kszo\u015bci linii kolejowych jest nale\u017c\u0105ce do pa\u0144stwowych Polskich Kolei Pa\u0144stwowych przedsi\u0119biorstwo PKP Polskie Linie Kolejowe, a g\u0142\u00f3wnymi przewo\u017anikami pasa\u017cerskimi wchodz\u0105ce r\u00f3wnie\u017c w sk\u0142ad Grupy PKP \u2013 PKP Intercity oraz nale\u017c\u0105ca do samorz\u0105d\u00f3w wojew\u00f3dztw oraz Agencji Rozwoju Przemys\u0142u sp\u00f3\u0142ka Polregio. Wed\u0142ug agencji BCG w rankingu system\u00f3w kolei w Europie Polska znalaz\u0142a si\u0119 na miejscu 22 z 25","start_idx":103,"end_idx":186}
{"id":"mrc_4699","question":"czyim patronem jest \u015bw henryk?","answer":"Jest patronem Finlandii.","context":"Eryka Jedvardssona do Szwecji wype\u0142niaj\u0105c dalej misj\u0119 ewangelizacyjn\u0105. Zemsta ch\u0142opa o imieniu Lalli ob\u0142o\u017conego przez Henryka kanoniczn\u0105 kar\u0105 za zab\u00f3jstwo po\u0142o\u017cy\u0142a kres jego dzia\u0142alno\u015bci. Zamordowany zosta\u0142 na zamarzni\u0119tym jeziorze K\u00f6yli\u00f6nj\u00e4rvi 19 stycznia oko\u0142o 1160 roku. Uznany za m\u0119czennika, pochowany zosta\u0142 w Nousiainen, kt\u00f3re sta\u0142o si\u0119 miejscem pielgrzymkowym. Pierwszej translacji pod koniec XIII wieku do katedry w Turku, a w czasie trwania III wojny p\u00f3\u0142nocnej relikwie wywie\u017ali Rosjanie (1720 r.). == Kult == Henryk by\u0142 otoczony kultem w ca\u0142ej Skandynawii, a od XVII wieku pojawi\u0142 si\u0119 tak\u017ce w polskich kalendarzach liturgicznych. Jest patronem Finlandii. W ikonografii arty\u015bci przedstawiaj\u0105 Henryka jako biskupa w mitrze i z pastora\u0142em, a wizerunkowi \u015bwi\u0119tego czasami towarzyszy posta\u0107 zab\u00f3jcy. Wspomnienie liturgiczne przypada na 19. i 20. stycznia.","start_idx":640,"end_idx":664}
{"id":"mrc_4700","question":"kt\u00f3ry z kolei jest papie\u017c franciszek?","answer":"266. papie\u017c","context":"Franciszek (, , ; w\u0142a\u015bc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) \u2013 argenty\u0144ski duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998\u20132013, kardyna\u0142 prezbiter w latach 2001\u20132013, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005\u20132011, 266. papie\u017c i 8. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrant\u00f3w i uchod\u017ac\u00f3w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Cz\u0142owieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ci\u0119\u017ckiej chorobie, w 1958 wst\u0105pi\u0142 do zakonu jezuit\u00f3w. \u015awi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie przyj\u0105\u0142 w 1969, a w latach 1973\u20131979 by\u0142 prowincja\u0142em jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku zosta\u0142 arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany","start_idx":316,"end_idx":327}
{"id":"mrc_4701","question":"gdzie mia\u0142y by\u0107 mistrzostwa \u015bwiata w siatk\u00f3wce?","answer":"pierwotnie turniej mia\u0142 si\u0119 odby\u0107 w Rosji.","context":"Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce Siatkowej M\u0119\u017cczyzn 2022 \u2013 20. edycja mi\u0119dzynarodowego turnieju siatkarskiego, maj\u0105cego na celu wy\u0142onienie najlepszej reprezentacji narodowej na \u015bwiecie, zorganizowana pod egid\u0105 FIVB od 26 sierpnia 2022 do 11 wrze\u015bnia 2022 przez Polsk\u0119 i S\u0142oweni\u0119. Tytu\u0142u mistrzowskiego broni\u0142a reprezentacja Polski, kt\u00f3ra przegra\u0142a w finale 1:3 z reprezentacj\u0105 W\u0142och, kt\u00f3ra zdoby\u0142a go po 24 latach przerwy i po raz czwarty w historii. Zgodnie z decyzj\u0105 FIVB pierwotnie turniej mia\u0142 si\u0119 odby\u0107 w Rosji. Pod koniec lutego 2022 r., w zwi\u0105zku z inwazj\u0105 Rosji na Ukrain\u0119, pojawi\u0142y si\u0119 oczekiwania, by - w ramach sankcji - organizacja mistrzostw zosta\u0142a temu pa\u0144stwu odebrana. Pocz\u0105tkowo FIVB nie wyrazi\u0142a na to zgody og\u0142aszaj\u0105c, \u017ce \"\u201eFIVB uwa\u017ca, \u017ce sport powinien zawsze pozostawa\u0107 oddzielony od","start_idx":468,"end_idx":510}
{"id":"mrc_4702","question":"jakie sukcesy gospodarcze odniosla 2 rzeczpospolita?","answer":"Do g\u0142\u00f3wnych sukces\u00f3w polityki gospodarczej II RP nale\u017cy zaliczy\u0107: ujednolicenie linii kolejowych, budow\u0119 magistrali w\u0119glowej \u015al\u0105sk \u2013 Gdynia, budow\u0119 portu i stoczni w Gdyni, Centralnego Okr\u0119gu Przemys\u0142owego oraz budow\u0119 wielu innych fabryk, np. Zak\u0142ad\u00f3w Azotowych w Tarnowie-Mo\u015bcicach.","context":"na realizacje za\u0142o\u017ce\u0144 ekonomicznych w spos\u00f3b zdecydowanie negatywny. Nie powiod\u0142a si\u0119 reforma rolna, proces industrializacji nie zosta\u0142 zako\u0144czony, a du\u017ca skala bezrobocia pozostawa\u0142a wa\u017cnym problemem spo\u0142ecznym. Uda\u0142o si\u0119 jednak zintegrowa\u0107 gospodark\u0119 ca\u0142ego kraju, zagospodarowa\u0107 Wybrze\u017ce, uruchomi\u0107 procesy modernizacyjne oraz zapocz\u0105tkowa\u0107 stopniowe niwelowanie dysproporcji w rozwoju ekonomicznym poszczeg\u00f3lnych region\u00f3w. Do g\u0142\u00f3wnych sukces\u00f3w polityki gospodarczej II RP nale\u017cy zaliczy\u0107: ujednolicenie linii kolejowych, budow\u0119 magistrali w\u0119glowej \u015al\u0105sk \u2013 Gdynia, budow\u0119 portu i stoczni w Gdyni, Centralnego Okr\u0119gu Przemys\u0142owego oraz budow\u0119 wielu innych fabryk, np. Zak\u0142ad\u00f3w Azotowych w Tarnowie-Mo\u015bcicach. Odsetek produktu gospodarki wytwarzany w przemy\u015ble wzr\u00f3s\u0142 z 32% w 1929 do 50% w roku 1939. Problemem by\u0142 bardzo wysoki udzia\u0142 rolnictwa w zatrudnieniu. Na pocz\u0105tku dwudziestolecia mi\u0119dzywojennego by\u0142 on na poziomie 63,9%, a pod","start_idx":427,"end_idx":710}
{"id":"mrc_4703","question":"na jakie formacje dzieli\u0142y si\u0119 armie w epoce napoleo\u0144skiej?","answer":"kawaleria dzieli\u0142a si\u0119 na ci\u0119\u017ck\u0105, liniow\u0105 i lekk\u0105.","context":"==== W czasach wojen napoleo\u0144skich kawaleria dzieli\u0142a si\u0119 na ci\u0119\u017ck\u0105, liniow\u0105 i lekk\u0105. Podzia\u0142 ten wynika\u0142 z zada\u0144 wyznaczonych ka\u017cdemu z tych rodzaj\u00f3w. Kawaleria ci\u0119\u017cka, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142ada\u0142y si\u0119 pu\u0142ki kirasjerskie (w 1810 \u2013 14) i karabinierskie (2 pu\u0142ki) wykorzystywana by\u0142a do rozstrzygaj\u0105cych wynik bitew szar\u017c. Kawaleria liniowa sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z: * Dragon\u00f3w (w 1803 \u2013 30, od 1811 \u2013 24 pu\u0142k\u00f3w) \u2013 byli czasami wykorzystywani w zast\u0119pstwie kirasjer\u00f3w, u\u017cywani tak\u017ce do walki z partyzantk\u0105 w Hiszpanii, gdzie dragonii okazali si\u0119 bezcenni i dow\u00f3dcy napoleo\u0144scy chcieli mie\u0107 jak najwi\u0119cej oddzia\u0142\u00f3w drago\u0144skich przy sobie. * Szwole\u017cer\u00f3w-lansjer\u00f3w (w armii francuskiej od 1811 w liczbie 9 pu\u0142k\u00f3w \u2013 w tym 2 pu\u0142ki z\u0142o\u017cone z Polak\u00f3w) \u2013 mieszani nieraz z ci\u0119\u017ck\u0105 jazd\u0105, cz\u0119sto decydowali","start_idx":35,"end_idx":85}
{"id":"mrc_4704","question":"jakiego koloru jest woda?","answer":"Czysta woda ma kolor lekko jasnoniebieski, a w ma\u0142ych obj\u0119to\u015bciach wydaje si\u0119 bezbarwna .","context":"Barwa wody \u2013 jeden z parametr\u00f3w okre\u015blaj\u0105cych jako\u015b\u0107 wody. Czysta woda ma kolor lekko jasnoniebieski, a w ma\u0142ych obj\u0119to\u015bciach wydaje si\u0119 bezbarwna . Barwa wody r\u00f3\u017cna od barwy naturalnej mo\u017ce by\u0107 spowodowana odpadami organicznymi (li\u015bcie, drewno), substancjami humusowymi, \u015bciekami przemys\u0142owymi lub erozj\u0105 gleb. Barwa wody mo\u017ce by\u0107 np. rezultatem obecno\u015bci soli \u017celaza (barwa ma wtedy kolor zielononiebieski), \u017celaza i manganu (\u017c\u00f3\u0142ty do br\u0105zowego koloru), siarki (niebieski), siarkowodoru (szmaragdowa) lub substancji organicznych (\u017c\u00f3\u0142ta, pomara\u0144czowa, brunatna, rdzawa, wi\u015bniowa, br\u0105zowa, czarna) a tak\u017ce planktonu (ma wtedy kolor zielony). W badaniach sanitarnych wody oznacza si\u0119 tylko (po uprzednim przes\u0105czeniu) barw\u0119 rzeczywist\u0105 w odniesieniu do wzorcowych roztwor\u00f3w chloroplatynianu potasu.","start_idx":59,"end_idx":148}
{"id":"mrc_4705","question":"gdzie le\u017cy mo\u0142dawia?","answer":"Mo\u0142dawia, Republika Mo\u0142dawii (; ) \u2013 pa\u0144stwo europejskie po\u0142o\u017cone na terenach historycznej Besarabii oraz cz\u0119\u015bciowo na lewym brzegu Dniestru.","context":"Mo\u0142dawia, Republika Mo\u0142dawii (; ) \u2013 pa\u0144stwo europejskie po\u0142o\u017cone na terenach historycznej Besarabii oraz cz\u0119\u015bciowo na lewym brzegu Dniestru. Le\u017c\u0105ce na lewym brzegu Dniestru tzw. Naddniestrze, niewielka cz\u0119\u015b\u0107 Mo\u0142dawii zamieszkana w znacznej mierze przez Rosjan i Ukrai\u0144c\u00f3w, po upadku Zwi\u0105zku Radzieckiego og\u0142osi\u0142o secesj\u0119 i od czasu kr\u00f3tkiej wojny domowej w 1992 funkcjonuje jak niepodleg\u0142e pa\u0144stwo ze stolic\u0105 w Tyraspolu (\"Naddniestrza\u0144ska Republika Mo\u0142dawska\" lub b\u0142\u0119dnie \"Mo\u0142dawska Republika Naddniestrza\"), kt\u00f3re jednak nie jest uznawane na arenie mi\u0119dzynarodowej. Od tego czasu tocz\u0105 si\u0119 bezowocne rozmowy zjednoczeniowe, w kt\u00f3rych po\u015bredniczy m.in. OBWE. W\u0142adze mo\u0142dawskie opowiadaj\u0105 si\u0119 za zjednoczeniem \u201easymetrycznym\u201d, w ramach kt\u00f3rego Naddniestrze otrzyma szerok\u0105 autonomi\u0119, w\u0142adze w Tyraspolu d\u0105\u017c\u0105 za\u015b do zjednoczenia \u201esymetrycznego\u201d, w kt\u00f3rym obie cz\u0119\u015bci Mo\u0142dawii b\u0119d\u0105 mia\u0142y takie same prawa.","start_idx":0,"end_idx":140}
{"id":"mrc_4706","question":"w kt\u00f3rym roku sko\u0144czy\u0142 si\u0119 prl?","answer":"1989","context":"pa\u0144stwa w 1989 r. ==== Jako dat\u0119 ko\u0144cz\u0105c\u0105 okres PRL mo\u017cna przyj\u0105\u0107 31 grudnia 1989, gdy wesz\u0142a w \u017cycie uchwalona 29 grudnia 1989 ustawa o zmianie Konstytucji PRL, w kt\u00f3rej m.in. zmieniono nazw\u0119 pa\u0144stwa na Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105, b\u0105d\u017a dat\u0119 4 czerwca 1989 \u2013 dat\u0119 pierwszych, cz\u0119\u015bciowo wolnych wybor\u00f3w (data taka jest zwi\u0105zana te\u017c z wyg\u0142oszonym nieoczekiwanie 28 pa\u017adziernika 1989 w Dzienniku TVP o\u015bwiadczeniem Joanny Szczepkowskiej \u201eProsz\u0119 pa\u0144stwa, 4 czerwca 1989 roku sko\u0144czy\u0142 si\u0119 w Polsce komunizm\u201d \u2013 o\u015bwiadczenia przyj\u0119tego w\u00f3wczas niejednoznacznie, a po latach uznawanego za symboliczne). === Transformacja ustrojowa === W latach 1989\u20131991 jako efekt dzia\u0142a\u0144 politycznych, pa\u0144stwo to uleg\u0142o przekszta\u0142ceniu w demokratyczn\u0105 Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105, okre\u015blan\u0105 jako III Rzeczpospolita. == Ustr\u00f3j == By\u0142o to pa\u0144stwo o niedemokratycznym ustroju politycznym","start_idx":10,"end_idx":14}
{"id":"mrc_4707","question":"jak nazywa si\u0119 trener polskich skoczk\u00f3w?","answer":"Thomas Thurnbichler","context":"Reprezentacja Polski w skokach narciarskich \u2013 zesp\u00f3\u0142 skoczk\u00f3w narciarskich reprezentuj\u0105cy Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w sportowych imprezach mi\u0119dzynarodowych wybrany przez trener\u00f3w. W sk\u0142ad ustawowej kadry narodowej, dziel\u0105cej si\u0119 na seniorsk\u0105 i juniorsk\u0105 wchodz\u0105 najlepsi skoczkowie z posezonowej listy rankingowej tworzonej na podstawie wynik\u00f3w zawod\u00f3w przez Polski Zwi\u0105zek Narciarski (PZN). Jednak reprezentacyjnym szkoleniem obj\u0119ci s\u0105 tylko wybrani do grup szkoleniowych (kadry A, m\u0142odzie\u017cowej oraz junior\u00f3w) zawodnicy. Kadra A zrzesza najlepszych zawodnik\u00f3w, aby przygotowa\u0107 ich do start\u00f3w w najwa\u017cniejszych zawodach, przede wszystkim \u2013 igrzyskach olimpijskich, mistrzostwach \u015bwiata oraz Pucharze \u015awiata. Trenerem kadry od 3 kwietnia 2022 roku jest Thomas Thurnbichler Kadra m\u0142odzie\u017cowa zast\u0105pi\u0142a od sezonu 2008/09 kadr\u0119 B oraz dotychczasow\u0105 kadr\u0119 m\u0142odzie\u017cow\u0105 (zwan\u0105 te\u017c kadr\u0105 C). W sezonie 2013/2014 w kadrze m\u0142odzie\u017cowej znale\u017ali si\u0119","start_idx":748,"end_idx":767}
{"id":"mrc_4708","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 powodzi 1997?","answer":"Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\".","context":"Wyla\u0142y w\u00f3wczas wody dorzeczy rzek B\u00f3br, Bystrzyca, Kaczawa, Kwisa, Ma\u0142a Panew, Nysa K\u0142odzka, Nysa \u0141u\u017cycka, Odra, Olza, O\u0142awa, Osob\u0142oga, Prudnik, Skora, Szprotawa, \u015al\u0119za, Widawa i Z\u0142oty Potok, a tak\u017ce g\u00f3rnej Wis\u0142y i \u0141aby. == Przyczyny == Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\". Podczas niej utworzy\u0142 si\u0119 nad p\u00f3\u0142nocnymi W\u0142ochami ni\u017c wywo\u0142any nap\u0142ywem ch\u0142odnego powietrza z Europy Zachodniej. Ni\u017c ten przesuwa\u0142 si\u0119 na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d, kieruj\u0105c si\u0119 nad Ba\u0142kany. Uk\u0142ad ten wywo\u0142a\u0142 nap\u0142yw mas gor\u0105cego powietrza pochodzenia morskiego znad morza Czarnego i \u015ar\u00f3dziemnego na p\u00f3\u0142noc. Zetkni\u0119cie si\u0119 ciep\u0142ego wilgotnego powietrza z ch\u0142odnym znad Ba\u0142tyku spowodowa\u0142o obfite opady na granicy obu mas powietrza. Od 4 do","start_idx":237,"end_idx":396}
{"id":"mrc_4709","question":"gdzie rosn\u0105 daktyle?","answer":"Daktyle tradycyjnie uprawiane s\u0105 na Bliskim Wschodzie, w Afryce P\u00f3\u0142nocnej, a tak\u017ce w po\u0142udniowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych, w Sonorze i Kalifornii Dolnej w Meksyku.","context":"Daktyle \u2013 owoce daktylowca w\u0142a\u015bciwego (\"Phoenix dactylifera\"). S\u0105 to pestkowce o d\u0142ugo\u015bci do 7 cm. Maj\u0105 konsystencj\u0119 mi\u0119sisto-mazist\u0105, s\u0105 s\u0142odkie i zawieraj\u0105 w \u015brodku jedn\u0105 pestk\u0119. == Etymologia s\u0142owa == Wyraz \u201edaktyl\u201d wywodzi si\u0119 od starogreckiego s\u0142owa d\u00e1ktylos (gr. \u03b4\u03ac\u03ba\u03c4\u03c5\u03bb\u03bf\u03c2 dos\u0142. \u201epalec\u201d). W Polsce ju\u017c w XVII wieku owoc daktylowca okre\u015blano terminem \"data\" z j\u0119zyka niemieckiego (z niem. \"Datteln\"). == Produkcja == Daktyle tradycyjnie uprawiane s\u0105 na Bliskim Wschodzie, w Afryce P\u00f3\u0142nocnej, a tak\u017ce w po\u0142udniowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych, w Sonorze i Kalifornii Dolnej w Meksyku. Najwi\u0119kszych producentem daktyli jest Egipt, ale niemal 90% produkcji jest konsumowane w kraju. Do najwi\u0119kszych eksporter\u00f3w daktyli nale\u017c\u0105: Tunezja, Arabia Saudyjska i Izrael. Daktyle produkuj\u0105 na eksport r\u00f3wnie\u017c: Zjednoczone Emiraty Arabskie, Iran, Algieria i Stany","start_idx":421,"end_idx":591}
{"id":"mrc_4710","question":"ile lat mo\u017ce \u017cy\u0107 go\u0142\u0105b?","answer":"20 lat","context":"przypadki do\u017cycia 20 lat. * pokarm: g\u0142\u00f3wnie zbo\u017ca takie jak pszenica, j\u0119czmie\u0144, owies, kukurydza, a tak\u017ce: ry\u017c, proso, sorgo, s\u0142onecznik \u0142uskany, rzepak, peluszka, groch, wyka, \u017cyto, konopie i tym podobne. L\u0119gi go\u0142\u0119bi pocztowych w Polsce tradycyjnie rozpoczynaj\u0105 si\u0119 pod koniec lutego lub na pocz\u0105tku marca. Coraz cz\u0119\u015bciej hodowcy praktykuj\u0105 l\u0119gi zimowe, kt\u00f3re rozpoczynaj\u0105 si\u0119 w drugiej po\u0142owie grudnia. Samica sk\u0142ada w misce l\u0119gowej dwa jajka, kt\u00f3re wysiaduje wraz z samcem przez oko\u0142o 18 dni. Przez pierwsze 5 dni od wyklucia m\u0142ode karmione s\u0105 mleczkiem, tak zwan\u0105 papk\u0105, a potem ju\u017c tylko ziarnem przynoszonym im w wolu przez rodzic\u00f3w. Po oko\u0142o 21\u201328 dniach m\u0142ode ptaki mog\u0105 ju\u017c opu\u015bci\u0107 gniazdo. Osobniki osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105 po oko\u0142o 8 miesi\u0105cach. Liczba l\u0119g\u00f3w w sezonie","start_idx":18,"end_idx":24}
{"id":"mrc_4711","question":"kto by\u0142 trenerem polskich siatkarzy?","answer":"Nikola Grbi\u0107","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":398}
{"id":"mrc_4712","question":"co oznacza ah na akumulatorze?","answer":"Jest to zdolno\u015b\u0107 ogniwa do przechowywania \u0142adunku elektrycznego zwykle wyra\u017cana w amperogodzinach [Ah]","context":"akumulator jest odbiornikiem energii elektrycznej \u2013 wewn\u0105trz akumulatora energia elektryczna jest przetwarzana na energi\u0119 chemiczn\u0105 * pob\u00f3r energii z akumulatora (\"praca\") \u2013 urz\u0105dzenie staje si\u0119 \u017ar\u00f3d\u0142em pr\u0105du elektrycznego na skutek przemiany energii chemicznej na energi\u0119 elektryczn\u0105; rezultatem poboru energii jest stopniowe roz\u0142adowywanie akumulatora. Jednym z podstawowych parametr\u00f3w akumulatora jest pojemno\u015b\u0107. Jest to zdolno\u015b\u0107 ogniwa do przechowywania \u0142adunku elektrycznego zwykle wyra\u017cana w amperogodzinach [Ah] i jednostkach krotnych (w uk\u0142adzie SI jednostk\u0105 \u0142adunku jest kulomb, 1 Ah = 3600 C). Typowy akumulator samochodowy ma pojemno\u015b\u0107 ok. 50 Ah, co oznacza, \u017ce jest zdolny dostarcza\u0107 pr\u0105d o nat\u0119\u017ceniu 1 A przez 50 godzin, typowe akumulatorki miniaturowe rozmiaru R6 (AA) charakteryzuj\u0105 si\u0119 \u0142adunkiem rz\u0119du 500\u20133000 mAh, zatem pr\u0105d 100 mA mog\u0105 dostarcza\u0107 przez 5\u201330","start_idx":416,"end_idx":518}
{"id":"mrc_4713","question":"z jakim pa\u0144stwem graniczy albania?","answer":"Graniczy z: Grecj\u0105 (282 km), Czarnog\u00f3r\u0105 (173 km), Macedoni\u0105 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (151 km) oraz Serbi\u0105/Kosowem (114 km).","context":"Albania, Republika Albanii () \u2013 pa\u0144stwo w po\u0142udniowo-wschodniej Europie na P\u00f3\u0142wyspie Ba\u0142ka\u0144skim. Albania na zachodzie ma dost\u0119p do Morza Adriatyckiego, a na po\u0142udniowym zachodzie do Morza Jo\u0144skiego. Od W\u0142och oddziela j\u0105 cie\u015bnina Otranto o szeroko\u015bci ok. 72 km. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych wynosi 720 km, natomiast wybrze\u017ca morskiego \u2013 362 km. Graniczy z: Grecj\u0105 (282 km), Czarnog\u00f3r\u0105 (173 km), Macedoni\u0105 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (151 km) oraz Serbi\u0105/Kosowem (114 km). Jest cz\u0142onkiem ONZ, NATO, OBWE, Rady Europy, WTO oraz jednym z za\u0142o\u017cycieli Unii na rzecz Regionu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Od 2014 roku Albania ma status kandydata do Unii Europejskiej. Albania ma system parlamentarny. Stolic\u0105 kraju jest Tirana, jest to r\u00f3wnie\u017c finansowe centrum kraju. Reformy wolnego rynku otworzy\u0142y kraj na inwestycje zagraniczne, zw\u0142aszcza w rozw\u00f3j","start_idx":346,"end_idx":453}
{"id":"mrc_4714","question":"gdzie jest pochowany \u015bw. stanis\u0142aw?","answer":"w grobowcu, w ko\u015bciele \u015bw. Andrzeja na Kwirynale w Rzymie","context":"cudownego obrazu przedstawiaj\u0105cego \u015bw. Stanis\u0142awa stoj\u0105cego przed Maryj\u0105 z Dzieci\u0105tkiem z ko\u0144ca XVII wieku, z Kacic. == Relikwie == Najwi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 jego relikwii znajduje si\u0119 w miejscu jego poch\u00f3wku, w grobowcu, w ko\u015bciele \u015bw. Andrzeja na Kwirynale w Rzymie. W 1621 na mocy decyzji papie\u017ca Grzegorza XV jego czaszk\u0119 z tego grobowca przewieziono do Polski, gdzie na mocy dekretu kr\u00f3la W\u0142adys\u0142awa IV Wazy spocz\u0119\u0142a ona w ko\u015bciele \u015awi\u0119tych Aposto\u0142\u00f3w Piotra i Paw\u0142a w Krakowie. Pod koniec XVIII wieku, wskutek czasowej kasaty zakonu jezuit\u00f3w, czaszka ta zagin\u0119\u0142a. W po\u0142owie XIX wieku cz\u0105stk\u0119 jego relikwii (fragment ko\u015bci ciemieniowej) odkryto w skarbcu kaplicy elektora bade\u0144skiego, gdzie trafi\u0142a prawdopodobnie za po\u015brednictwem saskim i sk\u0105d zosta\u0142a przekazana do nowicjatu jezuickiego w Gosheim ko\u0142o Sigmaringen, sk\u0105d","start_idx":201,"end_idx":258}
{"id":"mrc_4715","question":"kto wspiera\u0142 osadnictwo niemieckie w wielkopolsce?","answer":"zakony cysters\u00f3w z L\u0105du, \u0141ekna, Parady\u017ca, Wielenia i innych.","context":"\u015al\u0105sku i gryficcy na Pomorzu zacz\u0119li przekonywa\u0107 Niemc\u00f3w do osiedlania si\u0119 na swych terenach. G\u0142\u00f3wne grupy kolonist\u00f3w niemieckich w rejonie \u015al\u0105ska i Ma\u0142opolski pochodzi\u0142y z Niemiec po\u0142udniowych i \u015brodkowych, cz\u0119\u015bciowo nawet w postaci zgermanizowanych Serb\u00f3w \u0141u\u017cyckich. W Wielkopolsce udzia\u0142 elementu niemieckiego by\u0142 s\u0142aby. Zaznaczy\u0142 si\u0119 on silniej w kilkunastu wsiach za\u0142o\u017conych przez zakony cysters\u00f3w z L\u0105du, \u0141ekna, Parady\u017ca, Wielenia i innych. Ma\u0142o by\u0142o kolonist\u00f3w niemieckich w Sieradzkiem, \u0141\u0119czyckiem, na Kujawach, czy w ziemi dobrzy\u0144skiej. Niemcy przybywaj\u0105cy do Wielkopolski pochodzili przewa\u017cnie ze \u015al\u0105ska. Dokumenty historyczne wspominaj\u0105 o pierwszych osadnikach niemieckich w Wielkopolsce w 1210 r., na \u015al\u0105sku \u2013 w latach 1215-1217, na \u015al\u0105sku Opolskim \u2013 w 1225 r. Osiedla niemieckie z lat 1234\u20131244 powstaj\u0105 nad g\u00f3rnym Dunajcem i Popradem. Na zachodnich","start_idx":386,"end_idx":446}
{"id":"mrc_4716","question":"kto trenerem reprezentacji siatkarzy?","answer":"Nikola Grbi\u0107","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":398}
{"id":"mrc_4717","question":"kim by\u0142 \u015bw wojciech?","answer":"czeski ksi\u0105\u017c\u0119 z rodu S\u0142awnikowic\u00f3w, biskup Pragi, misjonarz do Prus, m\u0119czennik, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, patron Polski, Czech i W\u0119gier.","context":"Wojciech S\u0142awnikowic, tak\u017ce Adalbert z Pragi (, , ; ur. ok. 956 w Libicach, zm. 23 kwietnia 997 w pobli\u017cu grodu Cholin w Prusach) \u2013 czeski ksi\u0105\u017c\u0119 z rodu S\u0142awnikowic\u00f3w, biskup Pragi, misjonarz do Prus, m\u0119czennik, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, patron Polski, Czech i W\u0119gier. == \u017byciorys == Wojciech urodzi\u0142 si\u0119 oko\u0142o 956 roku w Libicach, jako syn S\u0142awnika i Strze\u017cys\u0142awy. Mia\u0142 sze\u015bciu rodzonych braci: Sobies\u0142awa, Spitymira, Pobras\u0142awa, Porzeja i Czas\u0142awa oraz dw\u00f3ch braci przyrodnich \u2013 Radzima Gaudentego i Rad\u0142\u0119. S\u0142awnik pochodzi\u0142 z rodu S\u0142awnikowic\u00f3w i by\u0142 spokrewniony z Ottonami saskimi. Strze\u017cys\u0142awa (Adilburga) by\u0142a spokrewniona z Przemy\u015blidami. Pocz\u0105tkowo rodzice chcieli przeznaczy\u0107 Wojciecha do wojska, jednak gdy dziecko ci\u0119\u017cko zachorowa\u0142o z\u0142o\u017cyli \u015bluby, \u017ce gdy wyzdrowieje, po\u015bl\u0105 go do zakonu. Pocz\u0105tkow\u0105 nauk\u0119 pobiera\u0142","start_idx":132,"end_idx":272}
{"id":"mrc_4718","question":"jak podzielono niemcy po 2 wojnie?","answer":"po zwyci\u0119stwie nad III Rzesz\u0105, alianci podzielili jej cz\u0119\u015b\u0107 (teren dzisiejszych Niemiec) na strefy okupacyjne 4 zwyci\u0119skich mocarstw.","context":"Aliancka okupacja Niemiec \u2013 po zwyci\u0119stwie nad III Rzesz\u0105, alianci podzielili jej cz\u0119\u015b\u0107 (teren dzisiejszych Niemiec) na strefy okupacyjne 4 zwyci\u0119skich mocarstw. Istnia\u0142y one w latach 1945\u20131949. == Strefy okupacyjne istniej\u0105ce do 1949 (teren dzisiejszych Niemiec) == === Strefa brytyjska === Szlezwik-Holsztyn, Hanower, Westfalia, p\u00f3\u0142nocna cz\u0119\u015b\u0107 Nadrenii, Wolne Miasto Hamburg, Wolne Pa\u0144stwo Lippe, Brunszwik, Oldenburg i Schaumburg-Lippe. Dane za 1946: * powierzchnia \u2013 97 698 km\u00b2 * populacja \u2013 22 303 504 * g\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia \u2013 228 os\u00f3b/km\u00b2 Brytyjska administracja przeprowadzi\u0142a szerok\u0105 denazyfikacj\u0119, usuwaj\u0105c z administracji i urz\u0119d\u00f3w zwolennik\u00f3w nazizmu. \u015aledztwami obj\u0119to 2 mln ludzi, oko\u0142o 45% podejrzanych oczyszczano z zarzut\u00f3w. W obr\u0119bie strefy utworzono niewielkie strefy okupacyjne: * belgijsk\u0105, w po\u0142udniowym pasie brytyjskiej strefy od granicy z Belgi\u0105 do","start_idx":28,"end_idx":161}
{"id":"mrc_4719","question":"gdzie osiedlili si\u0119 lech czech i rus?","answer":"osiedli na zachodzie, po\u0142udniu oraz wschodzie","context":"Lech, Czech i Rus \u2013 legenda o trzech braciach: Lechu, Czechu i Rusie, kt\u00f3rzy osiedli na zachodzie, po\u0142udniu oraz wschodzie i dali pocz\u0105tek oddzielnym krajom zachodnios\u0142owia\u0144skim: Polsce, Czechom i wschodnios\u0142owia\u0144skiej Rusi. Dzisiaj symbolizuj\u0105 one braterstwo S\u0142owian zachodnich i wschodnich, lecz r\u00f3wnie\u017c s\u0142u\u017cy\u0107 mia\u0142y po\u015brednio swoistej teorii o czeskiej praojczy\u017anie S\u0142owian zamieszkuj\u0105cych Europ\u0119 \u015arodkow\u0105. == Historia == Legenda zapisana zosta\u0142a pierwszy raz po \u0142acinie w tzw. Kronice polsko-w\u0119gierskiej, datowanej przez historyk\u00f3w na rok 1222. Jej tre\u015b\u0107 obejmuje czasy si\u0119gaj\u0105ce X wieku; z lat panowania kr\u00f3la w\u0119gierskiego W\u0142adys\u0142awa I \u015awi\u0119tego. Kronika relacjonuje podr\u00f3\u017c trzech s\u0142owia\u0144skich ksi\u0105\u017c\u0105t: Czecha, Lecha i Rusa, kt\u00f3rzy z teren\u00f3w dawnej Chorwacji, gdzie znajdowa\u0142o si\u0119 s\u0142owia\u0144skie pa\u0144stwo Karantania, udali si\u0119 na p\u00f3\u0142noc i zapocz\u0105tkowali najpierw Pa\u0144stwo wielkomorawskie, a p\u00f3\u017aniej","start_idx":77,"end_idx":122}
{"id":"mrc_4720","question":"jaki jest skutek gdy serwery dhcp nie dzia\u0142aj\u0105 w sieci?","answer":"Je\u017celi po up\u0142ywie czasu T2 klient nie otrzyma wiadomo\u015bci DHCPACK, rozpoczyna si\u0119 tak zwany \"rebinding status\". Klient musi wys\u0142a\u0107 komunikat DHCPREQUEST, \u017ceby uzyska\u0107 przed\u0142u\u017cenie czasu u\u017cytkowania. Serwer mo\u017ce odpowiedzie\u0107 na to \u017c\u0105danie potwierdzeniem DHCPACK. Je\u017celi jednak i to \u017c\u0105danie pozostanie bez odpowiedzi, klient musi za\u017c\u0105da\u0107 nowego adresu IP.","context":"mo\u017cna zmieni\u0107 w opcjonalnych ustawieniach serwera DHCP \u2013 je\u015bli takie funkcje zosta\u0142y zaimplementowane. Po up\u0142ywie czasu T1 klient wysy\u0142a komunikat DHCPREQUEST do serwera i pyta, czy serwer mo\u017ce przed\u0142u\u017cy\u0107 czas u\u017cytkowania. Stan ten okre\u015bla si\u0119 jako \"renewing status\". Z regu\u0142y serwer odpowiada wiadomo\u015bci\u0105 DHCPACK i przydziela nowy czas u\u017cytkowania. Serwer resetuje w\u00f3wczas zegary T1 i T2. Je\u017celi po up\u0142ywie czasu T2 klient nie otrzyma wiadomo\u015bci DHCPACK, rozpoczyna si\u0119 tak zwany \"rebinding status\". Klient musi wys\u0142a\u0107 komunikat DHCPREQUEST, \u017ceby uzyska\u0107 przed\u0142u\u017cenie czasu u\u017cytkowania. Serwer mo\u017ce odpowiedzie\u0107 na to \u017c\u0105danie potwierdzeniem DHCPACK. Je\u017celi jednak i to \u017c\u0105danie pozostanie bez odpowiedzi, klient musi za\u017c\u0105da\u0107 nowego adresu IP. Wkracza w\u00f3wczas ponownie opisany na pocz\u0105tku mechanizm, kt\u00f3ry rozsy\u0142a zapytania do wszystkich serwer\u00f3w DHCP w sieci.","start_idx":390,"end_idx":742}
{"id":"mrc_4721","question":"jaki mi\u0119sie\u0144 jest najsilniejszy?","answer":"Mi\u0119sie\u0144 skroniowy","context":"Mi\u0119sie\u0144 skroniowy () \u2013 u cz\u0142owieka jest to parzysty mi\u0119sie\u0144 \u017cucia, najsilniejszy w grupie mi\u0119\u015bni \u017cucia. == Przyczepy == Rozpoczyna si\u0119 na powierzchni do\u0142u skroniowego, maj\u0105c swoje przyczepy na: kresie skroniowej dolnej, \u015bcianie przy\u015brodkowej do\u0142u skroniowego do grzebienia podskroniowego, powierzchni wewn\u0119trznej powi\u0119zi skroniowej i \u0142uku jarzmowym, a ko\u0144czy si\u0119 przyczepiaj\u0105c \u015bci\u0119gnem obustronnie do wyrostka dziobiastego \u017cuchwy. == Czynno\u015b\u0107 == Mi\u0119sie\u0144 ten unosi \u017cuchw\u0119 i przyciska do siebie z\u0119by szcz\u0119ki i \u017cuchwy \u2013 najsilniejsze dzia\u0142anie maj\u0105 w\u0142\u00f3kna biegn\u0105ce pionowo. W\u0142\u00f3kna mi\u0119\u015bnia biegn\u0105ce ku ty\u0142owi dodatkowo cofaj\u0105 wysuni\u0119t\u0105 do przodu \u017cuchw\u0119. == Unaczynienie i unerwienie == Unaczyniony jest przez t\u0119tnice skroniowe g\u0142\u0119bokie, t\u0119tnic\u0119 skroniow\u0105 \u015brodkow\u0105 i ga\u0142\u0119zie t\u0119tnicy szcz\u0119kowej. Unerwienie stanowi\u0105 ga\u0142\u0105zki nerwu \u017cuchwowego (V3) \u2013 trzeciej ga\u0142\u0119zi nerwu tr\u00f3jdzielnego \u2013 czyli","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_4722","question":"kto odkry\u0142 promieniowanie rentgenowskie?","answer":"R\u00f6ntgen","context":"wyniki swoich bada\u0144 w czasopi\u015bmie W\u00fcrzburgskiego Towarzystwa Fizyczno-Medycznego. By\u0142o to pierwsze publiczne og\u0142oszenie istnienia promieni rentgenowskich, dla kt\u00f3rych R\u00f6ntgen zaproponowa\u0142 nazw\u0119 \"promienie X\", obowi\u0105zuj\u0105c\u0105 do chwili obecnej w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w (m.in. w krajach anglosaskich). Potem wielu naukowc\u00f3w zacz\u0119\u0142o je okre\u015bla\u0107 jako promienie rentgena (nazwa obowi\u0105zuj\u0105ca m.in. w Polsce i w Niemczech). Za to odkrycie R\u00f6ntgen otrzyma\u0142 pierwsz\u0105 nagrod\u0119 Nobla w dziedzinie fizyki w 1901 roku. === W Polsce === W 1896 roku w Warszawie polski fotograf, chemik oraz wynalazca Piotr Lebiedzi\u0144ski niemal r\u00f3wnocze\u015bnie z dr. Edmundem Biernackim wykonywa\u0142 pierwsze na terenie Polski zdj\u0119cia przy pomocy promieni Roentgena. W Krakowie tego samego roku Karol Olszewski wraz z profesorem Alfredem Obali\u0144skim w Katedrze Fizyki Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego wykonali r\u00f3wnie\u017c pierwsze zdj\u0119cia rentgenowskie, kt\u00f3re","start_idx":167,"end_idx":174}
{"id":"mrc_4723","question":"jak nazywa si\u0119 stadion bayernu monachium?","answer":"Allianz Arena","context":"Allianz Arena \u2013 stadion pi\u0142karski w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Monachium w Niemczech. Od sezonu 2005/2006 swoje mecze rozgrywa na nim Bayern Monachium, a tak\u017ce reprezentacja Niemiec. Do sierpnia 2017 roku swoje mecze rozgrywa\u0142 na nim r\u00f3wnie\u017c TSV 1860 Monachium. Obecnie jest to jeden z najnowocze\u015bniejszych stadion\u00f3w pi\u0142karskich na \u015bwiecie. Nazwa stadionu pochodzi od jednego z jego sponsor\u00f3w \u2013 niemieckiej firmy ubezpieczeniowej Allianz. Podczas rozgrywek Ligi Mistrz\u00f3w, z powodu przepisu UEFA m\u00f3wi\u0105cego, i\u017c w nazwie stadionu nie mo\u017ce by\u0107 nazwy sponsora, stadion przyjmuje nazw\u0119 \"Fu\u00dfball Arena M\u00fcnchen\". == Konstrukcja == Konstrukcja Allianz Areny i zastosowane tutaj rozwi\u0105zania architektoniczne i techniczne sprawiaj\u0105, \u017ce stadion ten uznawany jest za jeden z najnowocze\u015bniejszych sportowych obiekt\u00f3w \u015bwiata. Arena zosta\u0142a zaprojektowana przez Jacques Herzoga oraz Pierre de","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_4724","question":"kiedy wybuch\u0142a 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"28 lipca 1914","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":95,"end_idx":108}
{"id":"mrc_4725","question":"jakie s\u0105 zakazy w korei p\u00f3\u0142nocnej?","answer":"m.in. stosowania kary \u015bmierci wobec os\u00f3b, kt\u00f3re w momencie pope\u0142nienia przest\u0119pstwa by\u0142y niepe\u0142noletnie.","context":"niebu. == Prawa dziecka == Korea P\u00f3\u0142nocna jest sygnatariuszem Konwencji Praw Dziecka, zakazuj\u0105cej m.in. stosowania kary \u015bmierci wobec os\u00f3b, kt\u00f3re w momencie pope\u0142nienia przest\u0119pstwa by\u0142y niepe\u0142noletnie. Pomimo przyj\u0119cia mi\u0119dzynarodowej konwencji prawa dziecka s\u0105 systematycznie \u0142amane. Du\u017cymi problemami s\u0105: ub\u00f3stwo i brak opieki spo\u0142ecznej i zdrowotnej, bezdomno\u015b\u0107 (bezdomne dzieci nazywane s\u0105 \u201egotjaebi\u201d), przetrzymywanie dzieci w obozach oraz przeprowadzanie na niepe\u0142noletnich egzekucji, zmuszanie do pracy. Wszystkie dzieci s\u0105 zobowi\u0105zane do nauki w szko\u0142ach przez jedena\u015bcie lat. W szko\u0142ach wy\u017cszych mog\u0105 uczy\u0107 tylko dzieci z klasy zasadniczej. Ograniczony wyb\u00f3r w zakresie edukacji dotyczy uczni\u00f3w nale\u017c\u0105cych do klasy niepewnej lub wrogiej. Podczas wielkiego g\u0142odu w wielu cz\u0119\u015bciach kraju nie funkcjonowa\u0142 system edukacji, gdy\u017c uczniowie i nauczyciele sp\u0119dzali wi\u0119cej czasu na poszukiwaniu \u017cywno\u015bci ni\u017c w","start_idx":98,"end_idx":202}
{"id":"mrc_4726","question":"na ile metr\u00f3w \u015bwiec\u0105 \u015bwiat\u0142a mijania?","answer":"o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m","context":"kszta\u0142tuj\u0105 wi\u0105zk\u0119 \u015bwiat\u0142a, dzi\u0119ki czemu ich \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 w strefie cienia jest por\u00f3wnywalna lub nawet mniejsza od \u015bwiat\u0142o\u015bci przednich \u015bwiate\u0142 pozycyjnych. Przepisy wymagaj\u0105 by \u015bwiat\u0142a mijania o\u015bwietla\u0142y tylko wybrany obszar przed samochodem, na wprost przed samochodem o\u015bwietlany obszar powinien tworzy\u0107 z jezdni\u0105 k\u0105t wi\u0119kszy ni\u017c 0,1%, co odpowiada o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m, a przestrzeni nad jezdni\u0105 jeszcze bli\u017cej. \u015awiat\u0142a s\u0105 asymetryczne: konstrukcja soczewek i reflektor\u00f3w tych \u015bwiate\u0142 powoduje, \u017ce snop \u015bwiat\u0142a skierowany jest bardziej ku poboczu drogi, co zapobiega o\u015blepianiu kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka, ma tak\u017ce zapewni\u0107 o\u015bwietlenie znak\u00f3w drogowych, przeszk\u00f3d i pieszych poruszaj\u0105cych si\u0119 skrajem drogi. == \u015awiat\u0142a mijania w dzie\u0144 == W Polsce w latach 90. XX wieku \u2013 wzorem kraj\u00f3w skandynawskich, gdzie","start_idx":347,"end_idx":413}
{"id":"mrc_4727","question":"co simon zrobi\u0142 one direction?","answer":"Stoi tak\u017ce za sukcesem brytyjsko-irlandzkiego zespo\u0142u One Direction","context":"Simon Phillip Cowell (ur. 7 pa\u017adziernika 1959 w Londynie. Jest r\u00f3wnie\u017c w\u0142a\u015bcicielem firmy telewizyjnej i wydawnictwa muzycznego Syco. Stoi tak\u017ce za sukcesem brytyjsko-irlandzkiego zespo\u0142u One Direction, brytyjskiego zespo\u0142u Little Mix oraz ameryka\u0144skiego girlsbandu Fifth Harmony. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Cowell urodzi\u0142 si\u0119 w Londynie, a dorasta\u0142 w Elstree w Hertfordshire. Jego ojciec, Eric Selig Philip Cowell (1918-1999), by\u0142 sprzedawc\u0105 nieruchomo\u015bci, ale dzia\u0142a\u0142 r\u00f3wnie\u017c w bran\u017cy muzycznej. Matka, Josie Dalglish (\"Julie Brett\"; ur. 1925), by\u0142a baletnic\u0105. Dziadkowie ze strony ojca, Joseph Cowell, Jr. i Esther Cowell (z domu Malinsky), byli angielskimi \u017bydami, a dziadkowie ze strony matki \u2013 Szkotami. Matka jego ojca pochodzi\u0142a z Polski. Ma starszego brata Nicholasa oraz dw\u00f3ch braci przyrodnich: Tony'ego i Michaela (najstarszy z","start_idx":134,"end_idx":201}
{"id":"mrc_4728","question":"na jakim uniwersytecie studiowa\u0142 adam mickiewicz?","answer":"Cesarskim Uniwersytecie Wile\u0144skim","context":"domu Mickiewicz\u00f3w prawdopodobnie zatrzyma\u0142 si\u0119 szef poczty polowej. Kilka miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej ta sama Wielka Armia, pokonana przez Rosjan, zatrzyma\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Nowogr\u00f3dku. W 1815 Mickiewicz wyjecha\u0142 do Wilna w celu podj\u0119cia studi\u00f3w. Studiowa\u0142 nauki humanistyczne na Cesarskim Uniwersytecie Wile\u0144skim \u2013 czo\u0142owej uczelni dla ziem Rzeczypospolitej zaj\u0119tych przez Imperium Rosyjskie. Studia podj\u0105\u0142 na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych, ucz\u0119szczaj\u0105c jednocze\u015bnie na wyk\u0142ady Wydzia\u0142u Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Trudna sytuacja materialna rodziny po \u015bmierci ojca sk\u0142oni\u0142a go do podj\u0119cia nauki w uniwersyteckim Seminarium Nauczycielskim, co gwarantowa\u0142o p\u00f3\u017aniej zatrudnienie w szko\u0142ach carskich. Studia uko\u0144czy\u0142 w 1819 ze stopniem magistra. Jeszcze w czasie studi\u00f3w, w 1817, wraz z Tomaszem Zanem i grup\u0105 przyjaci\u00f3\u0142 za\u0142o\u017cy\u0142 Towarzystwo Filomatyczne, kt\u00f3re z","start_idx":267,"end_idx":300}
{"id":"mrc_4729","question":"gdzie dzia\u0142a\u0142y bandy upa?","answer":"Dzia\u0142a\u0142a g\u0142\u00f3wnie na Wo\u0142yniu, w Galicji Wschodniej i na terenach na zach\u00f3d od linii Curzona.","context":"Ukrai\u0144ska Powsta\u0144cza Armia, Ukrai\u0144ska Armia Powsta\u0144cza, UPA (, \u0423\u041f\u0410; \"Ukrajin\u015bka powstan\u015bka armija\", \"UPA\") \u2013 formacja zbrojna stworzona przez frakcj\u0119 banderowsk\u0105 Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w pod koniec 1942 roku i przez ni\u0105 kierowana. Dzia\u0142a\u0142a g\u0142\u00f3wnie na Wo\u0142yniu, w Galicji Wschodniej i na terenach na zach\u00f3d od linii Curzona. Hymnem UPA by\u0142 \u201eMarsz Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w\u201d. Organizacja Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w nie uzna\u0142a granic ustanowionych na konferencji tehera\u0144skiej i ja\u0142ta\u0144skiej. Dzia\u0142acze OUN, wiedz\u0105c, \u017ce tereny zamieszkane przez ludno\u015b\u0107 ukrai\u0144sk\u0105 zostan\u0105 podzielone i wejd\u0105 w sk\u0142ad Polski oraz ZSRR, i nie uznaj\u0105c tego faktu, pr\u00f3bowali utworzy\u0107 w\u0142asn\u0105 jednostk\u0119 terytorialn\u0105 pod nazw\u0105 \"Zakerzo\u0144ski Kraj\". Celem UPA by\u0142o powstanie niepodleg\u0142ego, monoetnicznego (jednonarodowego) pa\u0144stwa ukrai\u0144skiego. Walczy\u0142a w tym celu przeciwko okupacyjnym w\u0142adzom niemieckim, partyzantom polskim i radzieckim (1943\u20131945), Armii Czerwonej","start_idx":244,"end_idx":335}
{"id":"mrc_4730","question":"gdzie stosuje si\u0119 gis?","answer":"Szerok\u0105 grup\u0119 zastosowa\u0144 GIS stanowi wszelkiego typu ewidencja \u2013 grunt\u00f3w, budynk\u00f3w, a og\u00f3lnie rzecz bior\u0105c, wszelkiego rodzaju zasob\u00f3w.","context":"ploter oraz drukarka (mozaikowa lub laserowa). == Zastosowania GIS == Szerok\u0105 grup\u0119 zastosowa\u0144 GIS stanowi wszelkiego typu ewidencja \u2013 grunt\u00f3w, budynk\u00f3w, a og\u00f3lnie rzecz bior\u0105c, wszelkiego rodzaju zasob\u00f3w. Szczeg\u00f3\u0142owe informacje tego typu wykorzystuj\u0105 urbani\u015bci, geodeci, konstruktorzy. Zastosowanie warstwowej organizacji map umo\u017cliwia \u0142atw\u0105 modyfikacj\u0119 jedynie wybranych obiekt\u00f3w, bez konieczno\u015bci przerysowywania ca\u0142ej mapy. Komputerowa ewidencja w\u0142asno\u015bci grunt\u00f3w z powodzeniem mo\u017ce zast\u0105pi\u0107 tradycyjn\u0105, prowadzon\u0105 za pomoc\u0105 rejestr\u00f3w i map geodezyjnych (katastralnych). Inn\u0105 grup\u0119 zastosowa\u0144 stanowi wykorzystanie GIS do przetwarzania informacji o lokalizacji wszelkiego rodzaju zjawisk, zw\u0142aszcza tych cechuj\u0105cych si\u0119 znaczn\u0105 zmienno\u015bci\u0105 w czasie. GIS s\u0105 bardzo wygodnym narz\u0119dziem w rejestracji poziom\u00f3w emisji wszelkiego rodzaju zanieczyszcze\u0144. Dla potrzeb monitoringu \u015brodowiska naturalnego akwizycja danych dla GIS mo\u017ce by\u0107 prowadzona z wykorzystaniem zdalnych czujnik\u00f3w i urz\u0105dze\u0144","start_idx":70,"end_idx":205}
{"id":"mrc_4731","question":"kto kandydowa\u0142 na prezydenta 2020?","answer":"\u00d3wcze\u015bnie urz\u0119duj\u0105cy prezydent Donald Trump z Partii Republika\u0144skiej ubiega\u0142 si\u0119 o reelekcj\u0119, a jego najwi\u0119kszym konkurentem by\u0142 Joe Biden z Partii Demokratycznej.","context":"Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku \u2013 pi\u0119\u0107dziesi\u0105te dziewi\u0105te wybory prezydenckie, w wyniku kt\u00f3rych wy\u0142oniony zosta\u0142 czterdziesty sz\u00f3sty prezydent Stan\u00f3w Zjednoczonych na kolejne cztery lata. \u00d3wcze\u015bnie urz\u0119duj\u0105cy prezydent Donald Trump z Partii Republika\u0144skiej ubiega\u0142 si\u0119 o reelekcj\u0119, a jego najwi\u0119kszym konkurentem by\u0142 Joe Biden z Partii Demokratycznej. Wybory powszechne odby\u0142y si\u0119 3 listopada 2020, a posiedzenie Kolegium Elektor\u00f3w 14 grudnia 2020. Chocia\u017c wybory powszechne odby\u0142y si\u0119 3 listopada to, zale\u017cnie od jurysdykcji, wyborcy mogli bra\u0107 udzia\u0142 we wczesnym g\u0142osowaniu osobi\u015bcie lub korespondencyjnie. W niekt\u00f3rych stanach g\u0142osy wys\u0142ane do 3 listopada by\u0142y przyjmowane i liczone kilka dni po tej dacie. W wyborach zosta\u0142o oddanych ponad 158 milion\u00f3w g\u0142os\u00f3w, co jest najwy\u017cszym wynikiem w historii Stan\u00f3w Zjednoczonych. Forma g\u0142osowania by\u0142a","start_idx":212,"end_idx":375}
{"id":"mrc_4732","question":"jaki by\u0142 edmund z narnii?","answer":"jest upartym i wiecznie z\u0142ym na swego starszego brata ch\u0142opakiem.","context":"Edmund Pevensie \u2013 posta\u0107 stworzona przez C.S. Lewisa w cyklu pt. \u201eOpowie\u015bci z Narnii\u201d. W pierwszym tomie zamiast by\u0107 po stronie Aslana (jak reszta rodze\u0144stwa) by\u0142 po stronie Czarownicy. Edmund jest trzecim z kolei w rodze\u0144stwie, po siostrze Zuzannie. Jego rodze\u0144stwo to Piotr Pevensie, Zuzanna Pevensie i \u0141ucja Pevensie, kt\u00f3rej dokucza\u0142 (w pierwszym tomie). == Lew, czarownica i stara szafa == W pierwszej cz\u0119\u015bci \u201eLew, czarownica i stara szafa\u201d jest upartym i wiecznie z\u0142ym na swego starszego brata ch\u0142opakiem. Do Narnii dostaje si\u0119 jako drugi, po siostrze \u0141ucji i poznaje tam Jadis \u2013 Bia\u0142\u0105 Czarownic\u0119; omamiony, przechodzi na jej stron\u0119. P\u00f3\u017aniej spotyka swoj\u0105 siostr\u0119, wracaj\u0105c\u0105 od fauna i razem pod\u0105\u017caj\u0105 w stron\u0119 do swojego \u015bwiata (w stron\u0119 starej szafy). \u0141ucja","start_idx":445,"end_idx":510}
{"id":"mrc_4733","question":"w kt\u00f3rym wieku drakon spisa\u0142 prawa?","answer":"VII wieku p.n.e.","context":"Drakon ( \u2013 \u201eSmok\u201d) \u2013 prawodawca ate\u0144ski, \u017cy\u0142 w VII wieku p.n.e., tw\u00f3rca pierwszego pisanego kodeksu praw ate\u0144skich. Wybrany zosta\u0142 na archonta (jeden z dziewi\u0119ciu najwy\u017cszych urz\u0119dnik\u00f3w w staro\u017cytnych Atenach) w 621 r. p.n.e. U\u0142o\u017cony przez niego kodeks, b\u0119d\u0105cy spisem istniej\u0105cych ju\u017c du\u017co wcze\u015bniej praw zwyczajowych, s\u0142yn\u0105\u0142 z surowo\u015bci (st\u0105d te\u017c do dzi\u015b tzw. \"drako\u0144skie prawa\", \"drako\u0144skie kary\" s\u0105 synonimem bardzo surowego prawodawstwa) i z tego te\u017c powodu Ate\u0144czycy w 594 roku p.n.e. polecili Solonowi u\u0142o\u017cenie nowego kodeksu. Do regulacji odwo\u0142ywano si\u0119 do IV w. p.n.e.. Imi\u0119 Drakona pozostaje tradycyjnie zwi\u0105zane z prawodawstwem surowym i krwawym z powodu archaicznej surowo\u015bci kar; historyk grecki Plutarch (\"\u017bywot Solona\" 17) nazywa\u0142 prawa \u201episanymi krwi\u0105\u201d. W rzeczywisto\u015bci opinie o okrucie\u0144stwie s\u0105 przesadzone, a ta","start_idx":47,"end_idx":63}
{"id":"mrc_4734","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 maryla rodowicz?","answer":"8 grudnia 1945","context":"Maryla Rodowicz, w\u0142a\u015bc. Maria Antonina Rodowicz (ur. 8 grudnia 1945 w Zielonej G\u00f3rze) \u2013 polska piosenkarka, gitarzystka i aktorka, by\u0142a lekkoatletka. By\u0142a lekkoatletka. Zdobywczyni br\u0105zowego medalu w biegu na 80 m przez p\u0142otki na Mistrzostwach Polski M\u0142odzik\u00f3w 1959 i z\u0142otego medalu w sztafecie 4 \u00d7 100 m na Mistrzostwach Polski M\u0142odzik\u00f3w 1962. R\u00f3wnocze\u015bnie z karier\u0105 sportow\u0105 dzia\u0142a\u0142a jako piosenkarka, w 1962 wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 w eliminacjach do I Festiwalu M\u0142odych Talent\u00f3w w Szczecinie. Profesjonaln\u0105 karier\u0119 muzyczn\u0105 rozpocz\u0119\u0142a w 1967 startem na Festiwalu Piosenki i Piosenkarzy Studenckich w Krakowie oraz zrealizowaniem nagra\u0144 w Radiowym Studiu Piosenki Polskiego Radia. Fonograficznie zadebiutowa\u0142a w 1970 albumem studyjnym pt. \"\u017byj m\u00f3j \u015bwiecie\". Od tamtej pory wyda\u0142a ponad 20 polskoj\u0119zycznych p\u0142yt, a tak\u017ce po jednym albumie z","start_idx":53,"end_idx":67}
{"id":"mrc_4735","question":"ile os\u00f3b pracowa\u0142o nad cyberpunk 2077?","answer":"Ostatecznie nad gr\u0105 pracowa\u0142 zesp\u00f3\u0142 wi\u0119kszy ni\u017c nad \"Wied\u017aminem 3\", w pa\u017adzierniku 2019 roku licz\u0105cy oko\u0142o 500 os\u00f3b.","context":"cia\u0142u V s\u0105 nieodwracalne. Mo\u017ce on w nim pozosta\u0107, niepewny tego ile \u017cycia mu pozosta\u0142o, albo pozwoli\u0107 na sta\u0142e przej\u0105\u0107 je Silverhandowi, kt\u00f3ry dzi\u0119kuje mu i opuszcza Night City, \u017ceby rozpocz\u0105\u0107 nowe \u017cycie. == Produkcja == Preprodukcja \"Cyberpunk 2077\", przy udziale oko\u0142o pi\u0119\u0107dziesi\u0119cioosobowego zespo\u0142u, rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w 2016 roku, kiedy CD Projekt Red zako\u0144czy\u0142 prace nad dodatkiem \"Krew i wino\" do \"Wied\u017amina: Dzikiego Gonu\". Ostatecznie nad gr\u0105 pracowa\u0142 zesp\u00f3\u0142 wi\u0119kszy ni\u017c nad \"Wied\u017aminem 3\", w pa\u017adzierniku 2019 roku licz\u0105cy oko\u0142o 500 os\u00f3b. Po zako\u0144czeniu prac nad \"Wied\u017aminem\", studio rozpocz\u0119\u0142o aktualizowanie silnika REDengine 3, \u017ceby przystosowa\u0107 go do nowej gry. Na rozw\u00f3j gry i zwi\u0105zanych z ni\u0105 technologii CD Projekt Red otrzyma\u0142 od polskiego rz\u0105du granty w \u0142\u0105cznej wysoko\u015bci ok. 7","start_idx":428,"end_idx":544}
{"id":"mrc_4736","question":"kim jest walter?","answer":"polski reporta\u017cysta, re\u017cyser film\u00f3w dokumentalnych, pracownik naukowy, mened\u017cer, producent, wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bciciel Grupy ITI, za\u0142o\u017cyciel telewizji TVN, przedsi\u0119biorca.","context":"Mariusz Walter (ur. 4 stycznia 1937 we Lwowie, zm. 13 grudnia 2022) \u2013 polski reporta\u017cysta, re\u017cyser film\u00f3w dokumentalnych, pracownik naukowy, mened\u017cer, producent, wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bciciel Grupy ITI, za\u0142o\u017cyciel telewizji TVN, przedsi\u0119biorca. Od 1 stycznia 2013 do 2018 honorowy prezes Grupy ITI. == \u017byciorys == Syn Marii z domu Koz\u0142owskiej i Karola Waltera (1891\u20131940), s\u0119dziego we Lwowie, ofiary zbrodni katy\u0144skiej. Mia\u0142 brata Zygmunta (ur. ok. 1930) i siostr\u0119 Michalin\u0119 (ur. ok. 1934, po m\u0119\u017cu Horst). Siostrzeniec aktora Janusza Warneckiego (w\u0142a\u015bc. Koz\u0142owskiego). Jako dziecko wraz z bliskimi unikn\u0105\u0142 aresztowania przez NKWD i deportacji w g\u0142\u0105b ZSRR w 1940, a w 1944 przetrwa\u0142 w stolicy powstanie warszawskie. Nast\u0119pnie przebywa\u0142 w Pruszkowie i Sochaczewie, a tu\u017c po wojnie trafi\u0142 do Kasinki Ma\u0142ej, gdzie na kr\u00f3tko osiad\u0142","start_idx":70,"end_idx":230}
{"id":"mrc_4737","question":"w kt\u00f3rym roku wybudowano koloseum?","answer":"latach 70-72 do 80 n.e.","context":"Koloseum (, ), w\u0142a\u015bciwie amfiteatr Flawiusz\u00f3w (\u0142ac. \"Amphitheatrum Flavium\") \u2013 amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa \u2013 cesarzy z dynastii Flawiusz\u00f3w. Jest to du\u017ca, eliptyczna budowla o d\u0142ugo\u015bci 188 m i szeroko\u015bci 156 m, obwodzie 524 m, wysoko\u015bci 48,5 m, z pojemn\u0105 widowni\u0105, kt\u00f3ra mog\u0142a pomie\u015bci\u0107 od 45 do 50 tysi\u0119cy widz\u00f3w; z galeriami komunikacyjnymi oraz aren\u0105 z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewn\u0119trznym zastosowano spi\u0119trzenie porz\u0105dk\u00f3w (najni\u017csza kondygnacja w porz\u0105dku toska\u0144skim, druga w jo\u0144skim, trzecia w korynckim). Trzy ni\u017csze kondygnacje zwi\u0105zane s\u0105 z konstrukcyjnym uk\u0142adem arkad, czwarta, najwy\u017csza zosta\u0142a zaopatrzona tylko w ma\u0142e okna. Od strony wewn\u0119trznej budowla jest pi\u0119ciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako uk\u0142ad pomieszcze\u0144 wydzielonych pomi\u0119dzy filarami, \u015bcianami,","start_idx":112,"end_idx":135}
{"id":"mrc_4738","question":"ile p\u0142yt wyda\u0142 krzysztof krawczyk?","answer":"Podczas jego kariery wydano 129 oficjalnych p\u0142yt z jego muzyk\u0105","context":"Krzysztof January Krawczyk (ur. 8 wrze\u015bnia 1946 w Katowicach, zm. 5 kwietnia 2021 w \u0141odzi) \u2013 polski wokalista obdarzony barytonowym g\u0142osem, gitarzysta i kompozytor. W latach 1963\u20131973 i 1976 wokalista zespo\u0142u Trubadurzy, od 1973 artysta solowy. Podczas jego kariery wydano 129 oficjalnych p\u0142yt z jego muzyk\u0105 (nie licz\u0105c nagranych z Trubadurami oraz bez p\u0142yt dodawanych do r\u00f3\u017cnych magazyn\u00f3w, gazet i czasopism). Nazywany by\u0142 stachanowcem na rynku muzycznym. Wylansowa\u0142 wiele przeboj\u00f3w, takich jak m.in. \u201eByle by\u0142o tak\u201d, \u201eParostatek\u201d, \u201eRysunek na szkle\u201d, \u201ePami\u0119tam ciebie z tamtych lat\u201d, \u201eJak min\u0105\u0142 dzie\u0144\u201d, \u201eTo co da\u0142 nam \u015bwiat\u201d, \u201eM\u00f3j przyjacielu\u201d (duet z Goranem Bregoviciem), \u201eBo jeste\u015b ty\u201d i \u201eTrudno tak\u201d (duet z Edyt\u0105 Bartosiewicz). Jego utwory doczeka\u0142y si\u0119 wielu cover\u00f3w \u015bpiewanych przez innych wykonawc\u00f3w, takich","start_idx":245,"end_idx":307}
{"id":"mrc_4739","question":"kto pracowa\u0142 na folwarku?","answer":"opr\u00f3cz czeladzi (pastuch, owczarz) pracowali r\u00f3wnie\u017c wyspecjalizowani pracownicy, na przyk\u0142ad: borowi, mielcarze, fornale, str\u00f3\u017ce.","context":"folwark\u00f3w: * ekspansywne \u2013 nastawione na eksport zbo\u017ca chlebowego (g\u0142\u00f3wnie na ziemiach po\u0142o\u017conych wzd\u0142u\u017c Wis\u0142y oraz na Litwie); * autonomiczne \u2013 nastawione na lokalny zbyt produkt\u00f3w rolnych \u0142\u0105cznie ze zwierz\u0119tami hodowlanymi (Wielkopolska). Obszar folwark\u00f3w bywa\u0142 r\u00f3\u017cny, od jednego \u0142ana (16,7-17,5 ha) do kilkudziesi\u0119ciu \u0142an\u00f3w. Grunty by\u0142y dzielone na 3 cz\u0119\u015bci, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 ze stosowaniem tr\u00f3jpol\u00f3wki. W du\u017cych folwarkach wielkiej w\u0142asno\u015bci opr\u00f3cz czeladzi (pastuch, owczarz) pracowali r\u00f3wnie\u017c wyspecjalizowani pracownicy, na przyk\u0142ad: borowi, mielcarze, fornale, str\u00f3\u017ce. Spraw\u0119 w\u0142a\u015bciwej organizacji pracy w folwarku pa\u0144szczy\u017anianym, najlepszego wykorzystania robocizny i efektywno\u015bci zarz\u0105dzania poruszy\u0142 Anzelm Gostomski w napisanej ksi\u0105\u017cce rolniczej, zatytu\u0142owanej \"Gospodarstwo\". Uwa\u017ca\u0142 on, \u017ce folwark ma by\u0107 gospodarstwem samowystarczalnym. Docenia\u0142 znaczenie nawo\u017cenia, niemniej w pe\u0142ni akceptowa\u0142 system pa\u0144szczy\u017aniany i stosowanie surowych represji wobec \"krn\u0105brnych\"","start_idx":444,"end_idx":574}
{"id":"mrc_4740","question":"co to architekt?","answer":"specjalista w dziedzinie projektowania i wznoszenia budowli, tak\u017ce inicjator i organizator czego\u015b.","context":"Architekt (, ) \u2013 specjalista w dziedzinie projektowania i wznoszenia budowli, tak\u017ce inicjator i organizator czego\u015b. Architektami okre\u015bla si\u0119 tak\u017ce osoby bieg\u0142e lub uczone w dziedzinie architektury, architektury krajobrazu, architektury wn\u0119trz. == Historia == Termin \"architekt\" ( \"arkhitekton\") pojawia si\u0119 w zachowanej literaturze z V w. p.n.e. u Herodota, kt\u00f3ry w ten spos\u00f3b identyfikowa\u0142 projektanta i kierownika budowy Akweduktu w Samos, Eupalinosa z Megary. Wed\u0142ug Witruwiusza architekt, to osoba bieg\u0142a, uczona w architekturze, dziedzinie wiedzy mu wsp\u00f3\u0142czesnej, kt\u00f3r\u0105 dzieli\u0142 na budownictwo, gnomonik\u0119 i budow\u0119 machin wojennych oraz budowlanych. Do czasu rewolucji przemys\u0142owej architekci byli finansowani przez swoich mecenas\u00f3w. W XIX wieku za\u015b zacz\u0119li dzia\u0142a\u0107 niezale\u017cnie od nich. == Wsp\u00f3\u0142czesno\u015b\u0107 == W wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w Unii Europejskiej dzia\u0142alno\u015b\u0107 w dziedzinie architektury w","start_idx":17,"end_idx":115}
{"id":"mrc_4741","question":"jakie pa\u0144stwa powsta\u0142y po rozpadzie czechos\u0142owacji?","answer":"Czechy i S\u0142owacj\u0119","context":"\u2013 Czesk\u0105 Republik\u0119 Socjalistyczn\u0105 oraz S\u0142owack\u0105 Republik\u0119 Socjalistyczn\u0105. Pod koniec lat 70. XX w. powsta\u0142a w Czechos\u0142owacji organizacja opozycyjna Karta 77, do kt\u00f3rej nale\u017celi mi\u0119dzy innymi V\u00e1clav Havel, Pavel Kohout, Ji\u0159\u00ed Dienstbier i ks. V\u00e1clav Mal\u00fd. Ugrupowanie to przyczyni\u0142o si\u0119 w du\u017cej mierze do obalenia w\u0142adzy komunistycznej w Czechos\u0142owacji w roku 1989. Wtedy to usuni\u0119to ze stanowiska prezydenta Gust\u00e1va Hus\u00e1ka, kt\u00f3ry sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 od 1975, a na jego miejsce powo\u0142ano cz\u0142onka Karty \u2013 pisarza V\u00e1clava Havla. W okresie jego rz\u0105d\u00f3w kraj przekszta\u0142cono w republik\u0119 federaln\u0105, a ostatecznie zatwierdzono rozpad Czechos\u0142owacji i powo\u0142ano do \u017cycia z dniem 1 stycznia 1993 dwa oddzielne pa\u0144stwa \u2013 Czechy i S\u0142owacj\u0119. Flaga Republiki Czeskiej jest taka sama jak flaga czechos\u0142owacka. W nast\u0119pstwie rozpadu Czechos\u0142owacji S\u0142owacja","start_idx":703,"end_idx":720}
{"id":"mrc_4742","question":"jakie wydarzenie zapocz\u0105tkowa\u0142o rewolucj\u0119 francusk\u0105?","answer":"zdobycie Bastylii przez paryskich mieszczan 14 lipca 1789 roku","context":"Rewolucja francuska, Wielka Rewolucja Francuska, tak\u017ce wielka rewolucja \u2013 okres w historii Francji w latach 1789\u20131799, w kt\u00f3rym dosz\u0142o do g\u0142\u0119bokich zmian polityczno-spo\u0142ecznych i obalenia monarchii Burbon\u00f3w. Za jej symboliczny pocz\u0105tek uwa\u017ca si\u0119 zdobycie Bastylii przez paryskich mieszczan 14 lipca 1789 roku (nieliczni wskazuj\u0105 na przysi\u0119g\u0119 deputowanych Stan\u00f3w Generalnych, z\u0142o\u017con\u0105 20 czerwca 1789 roku w sali do gry w pi\u0142k\u0119). Za koniec rewolucji uznaje si\u0119 kres rz\u0105d\u00f3w dyrektoriatu 9 listopada (18 brumaire\u2019a) 1799 roku, kiedy to Napoleon Bonaparte przeprowadzi\u0142 zamach stanu, og\u0142aszaj\u0105c si\u0119 dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej pierwszym konsulem. Podaje si\u0119 tak\u017ce przewr\u00f3t termidoria\u0144ski z 27\u201328 lipca 1794 roku, ko\u0144cz\u0105cy rz\u0105dy jakobin\u00f3w. Zdaniem legitymist\u00f3w o ko\u0144cu rewolucji mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 w momencie restauracji Burbon\u00f3w w 1814 roku. Mimo to r\u00f3wnie\u017c w okresie restauracji","start_idx":246,"end_idx":308}
{"id":"mrc_4743","question":"jaki czynnik najbardziej wp\u0142ywa na nier\u00f3wnomierne nagrzewanie ziemi?","answer":"wysoko\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna (im wy\u017cej tym ni\u017csza temperatura: w powietrzu wilgotnym temperatura spada oko\u0142o 0,6 \u00b0C/100 m (tzw. mokra adiabatyczna), i ok. 1 \u00b0C/100 m w suchym (tzw. sucha adiabatyczna)","context":"Czynniki klimatotw\u00f3rcze \u2013 czynniki wp\u0142ywaj\u0105ce na klimat danego terenu. Nale\u017c\u0105 do nich: * szeroko\u015b\u0107 geograficzna * odleg\u0142o\u015b\u0107 od m\u00f3rz i ocean\u00f3w (stopie\u0144 kontynentalizmu) * ukszta\u0142towanie powierzchni i rodzaj terenu **wysoko\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna (im wy\u017cej tym ni\u017csza temperatura: w powietrzu wilgotnym temperatura spada oko\u0142o 0,6 \u00b0C/100 m (tzw. mokra adiabatyczna), i ok. 1 \u00b0C/100 m w suchym (tzw. sucha adiabatyczna) **ekspozycja stoku (kierunek w kt\u00f3rym stok opada: po\u0142udniowy lub p\u00f3\u0142nocny) * pr\u0105dy morskie * dominuj\u0105ce kierunki wiatr\u00f3w * pokrycie terenu * dzia\u0142alno\u015b\u0107 cz\u0142owieka. * Sk\u0142adniki klimatyczne: ** temperatura powietrza ** ci\u015bnienie atmosferyczne ** wilgotno\u015b\u0107 powietrza ** nas\u0142onecznienie ** wiatr ** zachmurzenie ** opady atmosferyczne ** osady atmosferyczne * Czynniki klimatotw\u00f3rcze: ** szeroko\u015b\u0107 geograficzna ** rozk\u0142ad l\u0105d\u00f3w i m\u00f3rz ** wysoko\u015b\u0107 nad poziomem","start_idx":215,"end_idx":407}
{"id":"mrc_4744","question":"jaka polska rzeka wpada do dunaju?","answer":"Ma\u0142y skrawek dorzecza Dunaju (z Czarn\u0105 Oraw\u0105) znajduje si\u0119 te\u017c w Polsce.","context":"tylko kraje po\u0142o\u017cone nad Dunajem, ale te\u017c cz\u0119\u015b\u0107 Czech, Bo\u015bni i Hercegowiny, S\u0142owenii i innych pa\u0144stw. Ma\u0142y skrawek dorzecza Dunaju (z Czarn\u0105 Oraw\u0105) znajduje si\u0119 te\u017c w Polsce. Takie czynniki jak topniej\u0105ce \u015bniegi czy silne opady w Alpach sprzyjaj\u0105 szybkiemu przybieraniu wody w rzece oraz powstawaniu powodzi. === Dop\u0142ywy === Najd\u0142u\u017cszym dop\u0142ywem Dunaju jest Cisa (1308 km), kolejne pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci s\u0105 Prut, Sawa, Drawa, Aluta, Seret i Inn, wszystkie maj\u0105 powy\u017cej 500 km. Inna klasyfikacja powstaje, je\u015bli bierze si\u0119 pod uwag\u0119 nie d\u0142ugo\u015b\u0107 dop\u0142ywu, lecz ilo\u015b\u0107 wody przez niego niesion\u0105. Pod tym wzgl\u0119dem pierwsza jest Sawa z 1513 m\u00b3/s, kolejne miejsca zajmuj\u0105 Cisa, Inn i Drawa. Dop\u0142ywy, kt\u00f3re w najwi\u0119kszym stopniu wp\u0142ywaj\u0105 na ilo\u015b\u0107 wody w rzece, to: *","start_idx":102,"end_idx":174}
{"id":"mrc_4745","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142y si\u0119 prze\u015bladowania?","answer":"Prze\u015bladowania ca\u0142kowicie zako\u0144czy\u0142y si\u0119 wraz ze \u015bmierci\u0105 w\u0142adcy 1 lipca 251 roku","context":"Kartaginy nie mog\u0142y podo\u0142a\u0107 wystawianiu odpowiednich za\u015bwiadcze\u0144, w zwi\u0105zku z czym przesuwano nawet kolejno\u015b\u0107 zg\u0142osze\u0144 petent\u00f3w. == Skutki == Dla wsp\u00f3lnot chrze\u015bcija\u0144skich egzystuj\u0105cych dot\u0105d w niezak\u0142\u00f3conym spokoju, nakazy Decjusza by\u0142y tragiczne i wstrz\u0105saj\u0105ce w skutkach. Chrze\u015bcijanie tacy jak biskup Cyprian woleli ucieka\u0107 ni\u017c umiera\u0107, a odst\u0119pcy, kt\u00f3rzy poddali si\u0119 cesarskiemu nakazowi, narazili si\u0119 na pot\u0119pienie wsp\u00f3\u0142wyznawc\u00f3w. Wielu chrze\u015bcijan ocali\u0142o \u017cycie, poniewa\u017c cz\u0119\u015b\u0107 miejscowych urz\u0119dnik\u00f3w by\u0142a niech\u0119tna skrupulatnemu wykonywaniu zarz\u0105dze\u0144. W 251 roku dzia\u0142ania maj\u0105ce na celu egzekwowanie edyktu straci\u0142y intensywno\u015b\u0107, gdy\u017c uwag\u0119 w\u0142adz cesarskich odwr\u00f3ci\u0142a wojna z Gotami. Prze\u015bladowania ca\u0142kowicie zako\u0144czy\u0142y si\u0119 wraz ze \u015bmierci\u0105 w\u0142adcy 1 lipca 251 roku i cho\u0107 by\u0142y kr\u00f3tkotrwa\u0142e, w zbiorowej pami\u0119ci cz\u0142onk\u00f3w Ko\u015bcio\u0142a utrwali\u0142y si\u0119 jako jeden z epizod\u00f3w antychrze\u015bcija\u0144skiej tyranii w czasach rzymskich.","start_idx":693,"end_idx":774}
{"id":"mrc_4746","question":"kto reprezentowa\u0142 polsk\u0119 na eurowizji junior?","answer":"Viki Gabor","context":"b\u0119dzie tak dobry, \u017ce TVP wy\u015ble go na Eurowizj\u0119 Junior\u201d. Zaznaczy\u0142 przy tym, \u017ce \u201ewygranie programu nie zapewnia wyjazdu na konkurs, gdy\u017c liczy\u0107 ma si\u0119 jeszcze piosenka\u201d. Telewizyjny konkurs talent\u00f3w wygra\u0142a AniKa D\u0105browska, kt\u00f3ra typowana by\u0142a przez fan\u00f3w do reprezentowania Polski w konkursie. 10 lipca TVP poinformowa\u0142a, \u017ce reprezentant kraju zostanie wy\u0142oniony w ramach nowej edycji reaktywowanego programu \"Szansa na sukces\". Do fina\u0142u programu, rozgrywanego 29 wrze\u015bnia, zakwalifikowa\u0142y si\u0119 trzy wokalistki: Nikola Fiedor, Wiktoria Gabor i Gabriela Katzer. Decyzj\u0105 telewidz\u00f3w, odcinek fina\u0142owy wygra\u0142a Viki Gabor z piosenk\u0105 \u201eSuperhero\u201d, dzi\u0119ki czemu zosta\u0142a og\u0142oszona reprezentantk\u0105 Polski w konkursie. 24 listopada wyst\u0105pi\u0142a jako 11. w kolejno\u015bci w finale Eurowizji Junior 2019. Zaj\u0119\u0142a pierwsze miejsce, zdobywszy 278 punkt\u00f3w, w tym 166 pkt od widz\u00f3w","start_idx":606,"end_idx":616}
{"id":"mrc_4747","question":"co znaczy okre\u015blenie dzban?","answer":"potoczne okre\u015blenie w j\u0119zyku polskim, funkcjonuj\u0105ce zw\u0142aszcza w mowie m\u0142odzie\u017cowej, oznaczaj\u0105ce g\u0142upka lub kogo\u015b, kto zrobi\u0142 co\u015b g\u0142upiego.","context":"Dzban \u2013 potoczne okre\u015blenie w j\u0119zyku polskim, funkcjonuj\u0105ce zw\u0142aszcza w mowie m\u0142odzie\u017cowej, oznaczaj\u0105ce g\u0142upka lub kogo\u015b, kto zrobi\u0142 co\u015b g\u0142upiego. Epitet ten ma charakter wieloznaczny i przypisuje si\u0119 mu r\u00f3\u017cne skojarzenia. Wzrost popularno\u015bci tego okre\u015blenia zosta\u0142 zaobserwowany w roku 2018. == Historia == Rodow\u00f3d okre\u015blenia \u201edzban\u201d odnosi si\u0119 do naczynia o tej nazwie; to jedna z metafor por\u00f3wnuj\u0105ca cz\u0142owieka do naczynia. S\u0142owo w pierwotnym znaczeniu obecne jest m.in. w przypowie\u015bciach biblijnych, pie\u015bniach Jana Kochanowskiego czy piosenkach Jacka Kaczmarskiego. Najstarsze wyst\u0105pienia tego wyrazu w odniesieniu do os\u00f3b w internecie pojawi\u0142y si\u0119 oko\u0142o roku 2009. Rok p\u00f3\u017aniej wyraz ten opisano w s\u0142owniku miejski.pl. W grudniu 2018 s\u0142owo \u201edzban\u201d zosta\u0142o wybrane w plebiscycie na M\u0142odzie\u017cowe S\u0142owo Roku (2018), organizowanym przez Wydawnictwo Naukowe PWN.","start_idx":8,"end_idx":146}
{"id":"mrc_4748","question":"co sta\u0142oby si\u0119 gdyby znikn\u0119\u0142o pole magnetyczne ziemi?","answer":"Zanik pola magnetycznego dopu\u015bci do atmosfery zjonizowane cz\u0105stki wiatru s\u0142onecznego, atmosfera znacznie zmieni swe w\u0142a\u015bciwo\u015bci w rozchodzeniu si\u0119 w niej fal radiowych, stanie si\u0119 silnie zale\u017cna od pogody kosmicznej. Zak\u0142\u00f3ceniu ulegnie dzia\u0142anie wielu urz\u0105dze\u0144 \u0142\u0105czno\u015bci.","context":"000 lat, w okresach prze\u0142\u0105czania pole nie zanika\u0142o ca\u0142kowicie, ale traci\u0142o sw\u00f3j dipolowy charakter. W okresie zaniku pole magnetyczne posiada r\u00f3\u017cne kierunki. Wed\u0142ug szeroko przyj\u0119tej teorii, podpartej symulacj\u0105 komputerow\u0105, w przypadku czasowego zanikni\u0119cia pola magnetycznego Ziemi, uderzaj\u0105cy w jonosfer\u0119 wiatr s\u0142oneczny wraz z ruchem obrotowym Ziemi wzbudzi w jonosferze pole magnetyczne, chroni\u0105ce cz\u0119\u015bciowo Ziemi\u0119 przed dop\u0142ywem do jej powierzchni promieniowania jonizuj\u0105cego. Zjawisko takie odkryto na Wenus nieposiadaj\u0105cej w\u0142asnego pola magnetycznego. == Skutki zaniku pola magnetycznego == Zanik pola magnetycznego dopu\u015bci do atmosfery zjonizowane cz\u0105stki wiatru s\u0142onecznego, atmosfera znacznie zmieni swe w\u0142a\u015bciwo\u015bci w rozchodzeniu si\u0119 w niej fal radiowych, stanie si\u0119 silnie zale\u017cna od pogody kosmicznej. Zak\u0142\u00f3ceniu ulegnie dzia\u0142anie wielu urz\u0105dze\u0144 \u0142\u0105czno\u015bci. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych opinii czasowe zanikni\u0119cie pola magnetycznego w czasie","start_idx":598,"end_idx":869}
{"id":"mrc_4749","question":"z czego zbudowany jest panel fotowoltaiczny?","answer":"Fotoogniwa s\u0105 produkowane z materia\u0142\u00f3w p\u00f3\u0142przewodnikowych, najcz\u0119\u015bciej z krzemu (Si), germanu (Ge), selenu (Se).","context":"przemieszczenie \u0142adunk\u00f3w elektrycznych powoduje pojawienie si\u0119 r\u00f3\u017cnicy potencja\u0142\u00f3w, czyli napi\u0119cia elektrycznego. Po raz pierwszy efekt fotowoltaiczny zaobserwowa\u0142 A.C. Becquerel w 1839 r. w obwodzie o\u015bwietlonych elektrod umieszczonych w elektrolicie, a obserwacji tego zjawiska na granicy dw\u00f3ch cia\u0142 sta\u0142ych dokonali 37 lat p\u00f3\u017aniej W. Adams i R. Day. Fotoogniwa s\u0105 produkowane z materia\u0142\u00f3w p\u00f3\u0142przewodnikowych, najcz\u0119\u015bciej z krzemu (Si), germanu (Ge), selenu (Se). Zwyk\u0142e ogniwo s\u0142oneczne z krystalicznego krzemu ma nominalne napi\u0119cie ok. 0,5 wolta. Poprzez po\u0142\u0105czenie szeregowe ogniw s\u0142onecznych mo\u017cna otrzyma\u0107 baterie s\u0142oneczne. Istniej\u0105 baterie z r\u00f3\u017cn\u0105 liczb\u0105 ogniw, w zale\u017cno\u015bci od zastosowania, jak i od jako\u015bci ogniw. == Zasada dzia\u0142ania == Fotoogniwo jest zbudowane z p\u00f3\u0142przewodnika i tworzy z\u0142\u0105cze p-n, na kt\u00f3re pada \u015bwiat\u0142o. Padaj\u0105ce na z\u0142\u0105cze fotony o energii","start_idx":352,"end_idx":464}
{"id":"mrc_4750","question":"kim by\u0142 tom riddle?","answer":"Tom Marvolo \u201eLord Voldemort\u201d Riddle (ur. 31 grudnia 1926, zm. 2 maja 1998) \u2013 fikcyjna posta\u0107 z serii powie\u015bci J.K. Rowling \"Harry Potter\", g\u0142\u00f3wny antagonista, czarnoksi\u0119\u017cnik stoj\u0105cy na czele \u015bmiercio\u017cerc\u00f3w.","context":"Tom Marvolo \u201eLord Voldemort\u201d Riddle (ur. 31 grudnia 1926, zm. 2 maja 1998) \u2013 fikcyjna posta\u0107 z serii powie\u015bci J.K. Rowling \"Harry Potter\", g\u0142\u00f3wny antagonista, czarnoksi\u0119\u017cnik stoj\u0105cy na czele \u015bmiercio\u017cerc\u00f3w. Przez l\u0119kaj\u0105cych si\u0119 go najcz\u0119\u015bciej okre\u015blany eufemizmami \u201eTen-Kt\u00f3rego-Imienia-Nie-Wolno-Wymawia\u0107\u201d oraz \u201eSam-Wiesz-Kto\u201d, przez zwolennik\u00f3w nazywany r\u00f3wnie\u017c \u201eCzarnym Panem\u201d. == Imiona == Pochodzenie pseudonimu Lorda Voldemorta wyt\u0142umaczone jest cz\u0119\u015bciowo w drugiej cz\u0119\u015bci serii, gdzie sam Riddle wskazuje, \u017ce zdanie \"I am Lord Voldemort\" (pol. \u201eJestem Lord Voldemort\u201d) jest anagramem jego pe\u0142nego nazwiska, Tom Marvolo Riddle. Wed\u0142ug sz\u00f3stej cz\u0119\u015bci serii Voldemort pierwsze imi\u0119 otrzyma\u0142 z woli matki po swoim ojcu, Tomie Riddle'u. Marvolo z kolei jest imieniem ojca jego zmar\u0142ej matki. Przez zdecydowan\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwa czarodziej\u00f3w nazywany by\u0142 \u201esam-wiesz-kim\u201d b\u0105d\u017a \u201etym, kt\u00f3rego imienia nie","start_idx":0,"end_idx":206}
{"id":"mrc_4751","question":"co okre\u015bla przydawka?","answer":"okre\u015blaj\u0105ca rzeczownik lub zaimek rzeczowny.","context":"Przydawka (zwana r\u00f3wnie\u017c \"atrybutem\") \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 zdania okre\u015blaj\u0105ca rzeczownik lub zaimek rzeczowny. Mo\u017ce by\u0107 wyra\u017cona przymiotnikiem (np. \u0142adny kwiatek), zaimkiem przymiotnym (np. m\u00f3j kwiatek), imies\u0142owem przymiotnikowym czynnym (np. rosn\u0105cy kwiatek), imies\u0142owem przymiotnikowym biernym (np. podlany kwiatek), liczebnikiem (np. podla\u0142em ju\u017c trzeci kwiatek), wyra\u017ceniem przyimkowym (np. sweter z we\u0142ny). Przydawka odpowiada na pytania: \"jaki?, jaka?, jakie?, kt\u00f3ry?, kt\u00f3ra?, kt\u00f3re?, czyj?, czyja?, czyje?, ile?, ilu?, czego?, z czego?, od czego?\". == Podzia\u0142 przydawek == Ze wzgl\u0119du na przynale\u017cno\u015b\u0107 do cz\u0119\u015bci mowy i typ po\u0142\u0105cze\u0144 sk\u0142adniowych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 przydawki: * przymiotn\u0105 (wyra\u017con\u0105 przymiotnikiem, zaimkiem przymiotnym, imies\u0142owem przymiotnikowym): \"kochany W\u0142adek\" * rzeczown\u0105 (wyra\u017con\u0105 rzeczownikiem w mianowniku): \"powie\u015b\u0107 \u201eCh\u0142opi\u201d\" * dope\u0142niaczow\u0105 (wyra\u017con\u0105 rzeczownikiem w dope\u0142niaczu): \"miasto ludzi\" * przyimkow\u0105 (wyra\u017con\u0105 wyra\u017ceniem przyimkowym): \"nagroda dla zwyci\u0119zc\u00f3w\"","start_idx":53,"end_idx":97}
{"id":"mrc_4752","question":"jakiego typu pliki maj\u0105 rozszerzenia dll?","answer":"biblioteki DLL maj\u0105 rozszerzenia .dll, .ocx (gdy biblioteka jest kontrolk\u0105 ActiveX), .cpl (gdy biblioteka jest rozszerzeniem Panelu Sterowania), .drv (gdy jest przestarza\u0142ym sterownikiem)","context":"operacyjnej podczas ca\u0142ego cyklu \u017cycia programu (taki tryb nazywa si\u0119 z ang. \"run-time dynamic linking\") lub za\u0142adowane na \u017c\u0105danie w okre\u015blonym momencie dzia\u0142ania programu (\"load-time dynamic linking\"). Drugi tryb wymaga bardziej zaawansowanej obs\u0142ugi ze strony programisty, lecz pozwala lepiej zarz\u0105dza\u0107 zasobami w systemie: za\u0142adowa\u0107 bibliotek\u0119, gdy faktycznie jest potrzebna i od\u0142\u0105czy\u0107 bibliotek\u0119, gdy nie jest ju\u017c potrzebna. Ten drugi spos\u00f3b pozwala wykorzysta\u0107 biblioteki DLL w r\u00f3\u017cnych programach jako wtyczki. W systemie Microsoft Windows biblioteki DLL maj\u0105 rozszerzenia .dll, .ocx (gdy biblioteka jest kontrolk\u0105 ActiveX), .cpl (gdy biblioteka jest rozszerzeniem Panelu Sterowania), .drv (gdy jest przestarza\u0142ym sterownikiem) i mog\u0105 by\u0107 wykorzystane w programach napisanych w r\u00f3\u017cnych j\u0119zykach przeznaczonych na platform\u0119 Windows, m.in. w Visual Basicu, C/C++/C#, Object Pascalu (Delphi) czy asemblerze.","start_idx":545,"end_idx":732}
{"id":"mrc_4753","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 ojciec bilba bagginsa?","answer":"Bungo Baggins","context":"odnalaz\u0142 przedmiot, kt\u00f3ry okaza\u0142 si\u0119 mie\u0107 ogromne znaczenie dla los\u00f3w Shire oraz ca\u0142ego \u015ar\u00f3dziemia. == Fikcyjna biografia == === Narodziny i m\u0142odo\u015b\u0107 === Bilbo urodzi\u0142 si\u0119 22 wrze\u015bnia 2890 r. Trzeciej Ery (1290 r. kalendarza Shire\u2019u) jako jedyny syn Bungo Bagginsa i Belladony Tuk. Jako dziecko by\u0142 bardzo zainteresowany czarodziejskimi sztuczkami i opowie\u015bciami Gandalfa, kt\u00f3ry odwiedza\u0142 w\u00f3wczas Shire. Po \u015bmierci rodzic\u00f3w Bilbo zamieszka\u0142 w Bag End (domu wybudowanym przez jego ojca). Prowadzi\u0142 tam \u017cywot zamo\u017cnego kawalera, ciesz\u0105c si\u0119 szacunkiem s\u0105siad\u00f3w i uchodz\u0105c za bardzo stateczn\u0105 posta\u0107. Jednocze\u015bnie pozwala\u0142 sobie na dziwaczne (z punktu widzenia krajan) praktyki, jak dalekie, samotne w\u0119dr\u00f3wki i kontakty z elfami czy krasnoludami. === Wyprawa do Ereboru === W 2941 r. Trzeciej Ery Bagginsa, w\u00f3wczas pi\u0119\u0107dziesi\u0119ciolatka, odwiedzi\u0142","start_idx":249,"end_idx":262}
{"id":"mrc_4754","question":"co to s\u0105 urz\u0105dzenia budowlane zwi\u0105zane z obiektami budowlanymi?","answer":"urz\u0105dzenie techniczne zwi\u0105zane z obiektem budowlanym, zapewniaj\u0105ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 u\u017cytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przy\u0142\u0105cza (np. przy\u0142\u0105cze elektroenergetyczne) i urz\u0105dzenia instalacyjne, w tym s\u0142u\u017c\u0105ce oczyszczaniu lub gromadzeniu \u015bciek\u00f3w, a tak\u017ce przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod \u015bmietniki.","context":"Urz\u0105dzenie budowlane \u2013 urz\u0105dzenie techniczne zwi\u0105zane z obiektem budowlanym, zapewniaj\u0105ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 u\u017cytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przy\u0142\u0105cza (np. przy\u0142\u0105cze elektroenergetyczne) i urz\u0105dzenia instalacyjne, w tym s\u0142u\u017c\u0105ce oczyszczaniu lub gromadzeniu \u015bciek\u00f3w, a tak\u017ce przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod \u015bmietniki.","start_idx":23,"end_idx":349}
{"id":"mrc_4755","question":"jakie wydarzenie historyczne wyznacza pocz\u0105tek trwaj\u0105cej ery w kalendarzu muzu\u0142ma\u0144skim?","answer":"hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej.","context":"os\u00f3b. Jako ostatni, 24 wrze\u015bnia 622 roku, Mekk\u0119 opu\u015bci\u0142 Mahomet wraz ze swoim doradc\u0105 i przyjacielem Abu Bakrem. Uchod\u017acy towarzysz\u0105cy Mahometowi, nazywani \"muhad\u017cirami\" (arab. \"muhad\u017cirun \u2013 ci, kt\u00f3rzy razem wyw\u0119drowali\"), ze wzgl\u0119du na swoje zas\u0142ugi dla religii zaj\u0119li potem najwy\u017csze pozycje w \"ummie\", pierwszej gminie wyznawc\u00f3w islamu. == Znaczenie == Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej. Od tego momentu liczy si\u0119 lata w rachubie kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego oraz kalendarza ira\u0144skiego. Hid\u017cr\u0119 nazywa si\u0119 czasami \"wielk\u0105\", w odr\u00f3\u017cnieniu od \"ma\u0142ej\", czyli pierwszej fali emigracji, gdy w 615 roku kilkudziesi\u0119ciu wyznawc\u00f3w, by unikn\u0105\u0107 prze\u015bladowa\u0144, uda\u0142o si\u0119 do chrze\u015bcija\u0144skiej Etiopii. Kategoria:Islam Kategoria:Wydarzenia 622","start_idx":394,"end_idx":527}
{"id":"mrc_4756","question":"ile razy \u017conaty by\u0142 tadeusz \u0142omnicki?","answer":"by\u0142 pi\u0119ciokrotnie \u017conaty.","context":"Po jego \u015bmierci Jan Kott napisa\u0142: \"odszed\u0142 jeden z najwi\u0119kszych aktor\u00f3w w jego pokoleniu. W Polsce i na \u015bwiecie\". Pochowany w Alei Zas\u0142u\u017conych na cmentarzu Pow\u0105zki Wojskowe w Warszawie (kwatera A30-tuje-14). == \u017bycie prywatne == Brat re\u017cysera i scenarzysty Jana \u0141omnickiego, ojciec operatora filmowego Jacka \u0141omnickiego. Aktor by\u0142 pi\u0119ciokrotnie \u017conaty. Jego ostatni\u0105 \u017con\u0105 by\u0142a Maria Bojarska. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 polityczna == W 1951 roku z\u0142o\u017cy\u0142 deklaracj\u0119 o przyst\u0105pienie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. (Jego pi\u0105ta \u017cona Maria Bojarska w ksi\u0105\u017cce \"Kr\u00f3l Lear nie \u017cyje\" wspomina o za\u015bwiadczeniu, z kt\u00f3rego wynika, \u017ce nale\u017ca\u0142 do partii ju\u017c w 1948 roku). Pocz\u0105tkowo odmawiano mu zgody na wst\u0105pienie do partii z powodu jego AK-owskiej przesz\u0142o\u015bci, kt\u00f3rej zreszt\u0105 nie ukrywa\u0142. W grudniu 1971 roku zasiad\u0142 w","start_idx":327,"end_idx":352}
{"id":"mrc_4757","question":"kiedy rozwiazano sb?","answer":"ostatecznie rozwi\u0105zany w 1990","context":"S\u0142u\u017cba Bezpiecze\u0144stwa (SB) \u2013 organ bezpiecze\u0144stwa pa\u0144stwa b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 struktury Ministerstwa Spraw Wewn\u0119trznych i jego jednostek terenowych, dzia\u0142aj\u0105cy w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1956\u20131989 (do ko\u0144ca funkcjonowania pa\u0144stwa pod t\u0105 nazw\u0105) i ostatecznie rozwi\u0105zany w 1990, powo\u0142any m.in. do zapewniania bezpiecze\u0144stwa wewn\u0119trznego i zewn\u0119trznego kraju. W ko\u0144cowej fazie swojego istnienia (sierpie\u0144 1989) ta s\u0142u\u017cba specjalna zatrudnia\u0142a 24,3 tys. funkcjonariuszy, kt\u00f3rzy nadzorowali 90 tys. tajnych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w (TW) w Polsce i wielu agent\u00f3w wywiadu po\u015br\u00f3d obywateli obcych pa\u0144stw. Oznacza to, \u017ce na jednego funkcjonariusza przypada\u0142o statystycznie 1564 obywateli, a TW stanowili w przybli\u017ceniu 0,2% og\u00f3\u0142u ludno\u015bci PRL. == Pocz\u0105tki resortu == Funkcjonariusze S\u0142u\u017cby Bezpiecze\u0144stwa sk\u0142adali takie samo uroczyste \u015blubowanie jak funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej. Jego g\u0142\u00f3wny fragment brzmia\u0142 nast\u0119puj\u0105co W wyniku jednej","start_idx":259,"end_idx":288}
{"id":"mrc_4758","question":"kto skonstruowa\u0142 pierwszy samoch\u00f3d?","answer":"Carla Benza (1844","context":"Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje si\u0119 Carla Benza (1844\u20131929), kt\u00f3ry w 1885 roku zbudowa\u0142 samoch\u00f3d tr\u00f3jko\u0142owy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834\u20131900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 zosta\u0142 opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 \u201eFahrzeug mit Gasmotorenbetrieb\u201d zosta\u0142 wpisany na mi\u0119dzynarodow\u0105 List\u0119 UNESCO najbardziej warto\u015bciowych dokument\u00f3w \u2013 Pami\u0119\u0107 \u015awiata (ang. \"Memory of the World\"). Budowa pierwszego pojazdu o nap\u0119dzie elektrycznym przypisywana jest francuskiemu in\u017cynierowi Gustave\u2019owi Trouv\u00e9 (1839\u20131902), kt\u00f3ry w 1881 roku zaprezentowa\u0142 w Pary\u017cu tricykl o nap\u0119dzie elektrycznym. \"Flocken Elektrowagen\" \u2013 czteroko\u0142owy samoch\u00f3d elektryczny z 1888 roku konstrukcji Andreasa Flockena (1845\u20131913) by\u0142 najprawdopodobniej pierwszym elektrycznym samochodem osobowym na \u015bwiecie. == Pierwsze pojazdy samobie\u017cne == Nad pojazdami samobie\u017cnymi pracowali ju\u017c w XV\u2013XVI w. Roberto","start_idx":48,"end_idx":65}
{"id":"mrc_4759","question":"kiedy powsta\u0142 kazachstan?","answer":"w 1991","context":"Kazachstan, Republika Kazachstanu (kaz. \u049a\u0430\u0437\u0430\u049b\u0441\u0442\u0430\u043d, \u049a\u0430\u0437\u0430\u049b\u0441\u0442\u0430\u043d \u0420\u0435\u0441\u043f\u0443\u0431\u043b\u0438\u043a\u0430\u0441\u044b / Qazaqstan, Qazaqstan Respubl\u0131kasy; ros. \u041a\u0430\u0437\u0430\u0445\u0441\u0442\u0430\u043d, \u0420\u0435\u0441\u043f\u0443\u0431\u043b\u0438\u043a\u0430 \u041a\u0430\u0437\u0430\u0445\u0441\u0442\u0430\u043d, trl. \"Kazachstan\", \"Riespublika Kazachstan\") \u2013 pa\u0144stwo le\u017c\u0105ce cz\u0119\u015bciowo w Azji (88% powierzchni) i cz\u0119\u015bciowo w Europie (12% powierzchni \u2013 tereny na zach\u00f3d od rzeki Emba), powsta\u0142e w 1991 w wyniku rozpadu Zwi\u0105zku Radzieckiego, granicz\u0105ce z Chinami (1460 km granicy), Kirgistanem (980 km), Turkmenistanem (380 km), Uzbekistanem (2300 km) oraz Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105 (6467 km). \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 granic Kazachstanu wynosi 12 187 km. Kazachstan ma r\u00f3wnie\u017c dost\u0119p do najwi\u0119kszego jeziora \u015bwiata \u2013 Morza Kaspijskiego \u2013 na d\u0142ugo\u015bci 2340 km \u2013 jest przy tym najwi\u0119kszym pa\u0144stwem \u015br\u00f3dl\u0105dowym na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem powierzchni. Ca\u0142kowita powierzchnia kraju wynosi 2 724 900 km\u00b2 i jest najwi\u0119kszym w ca\u0142o\u015bci pa\u0144stwem Azji \u015arodkowej.","start_idx":329,"end_idx":335}
{"id":"mrc_4760","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 uniwersytet warszawski?","answer":"przez Komisj\u0119 Wyzna\u0144 Religijnych i O\u015bwiecenia Publicznego.","context":"Uniwersytet Warszawski (historyczne nazwy: \"Kr\u00f3lewski Uniwersytet Warszawski\", \"Cesarski Uniwersytet Warszawski\", \"Uniwersytet J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Warszawie\") \u2013 polski publiczny uniwersytet za\u0142o\u017cony 19 listopada 1816 w Warszawie przez Komisj\u0119 Wyzna\u0144 Religijnych i O\u015bwiecenia Publicznego. == Uczelnia obecnie == Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie UW jest najwi\u0119kszym i jednym z najstarszych uniwersytet\u00f3w w Polsce. Od marca 2018 uczelnia nale\u017cy do Sojuszu 4 EU+, kt\u00f3ry ma status uniwersytetu europejskiego w konkursie og\u0142oszonym przez Komisj\u0119 Europejsk\u0105. W pa\u017adzierniku 2019 roku UW wygra\u0142 konkurs w programie \u201eInicjatywa Doskona\u0142o\u015bci \u2013 Uczelnia Badawcza\u201d organizowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy\u017cszego. W 2016 Uniwersytet Warszawski zaj\u0105\u0142 3. miejsce w Europie Po\u0142udniowej i Wschodniej oraz 96. na \u015bwiecie w rankingu wschodz\u0105cych gwiazd nauki Nature Index Rising Stars. W mi\u0119dzynarodowym rankingu ARWU, zwanym rankingiem szanghajskim","start_idx":231,"end_idx":289}
{"id":"mrc_4761","question":"jak nazywa si\u0119 pracownia malarza?","answer":"Atelier","context":"Atelier [fr. wym. atelje] \u2013 pomieszczenie lub zesp\u00f3\u0142 pomieszcze\u0144, stanowi\u0105cych miejsce pracy tw\u00f3rczej przez jednego lub kilku artyst\u00f3w, dostosowanych do ich indywidualnych upodoba\u0144 i charakteru wykonywanej profesji (fotografa, malarza, rze\u017abiarza). Cz\u0119sto pomieszczenie z du\u017cymi oknami (pracownia malarska), czasem do\u015bwietlone przez okno dachowe, albo wr\u0119cz przeciwnie \u2013 zaciemnione (studio fotograficzne). W przypadku pracowni malarskiej po\u017c\u0105dane jest o\u015bwietlenie g\u00f3rne z kierunku p\u00f3\u0142nocno-wschodniego. Tak\u017ce pomieszczenie lub komplet zabudowa\u0144, w kt\u00f3rym wykonuje si\u0119 zdj\u0119cia do filmu, plan zdj\u0119ciowy w zamkni\u0119tym studiu. Atelier s\u0105 jedn\u0105 z podstawowych cz\u0119\u015bci ka\u017cdej wytw\u00f3rni filmowej \u2013 jest to odpowiednio wyposa\u017cona hala ze specjalnie wbudowanymi dekoracjami, kt\u00f3re mo\u017cna zmienia\u0107 w zale\u017cno\u015bci od charakteru sceny. Mo\u017ce by\u0107 to tak\u017ce zwyk\u0142y pok\u00f3j z wyposa\u017ceniem.","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_4762","question":"kiedy chi\u0144czycy obchodz\u0105 nowy rok?","answer":"zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego.","context":"Chi\u0144ski Nowy Rok () \u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to w kalendarzu chi\u0144skim, przypadaj\u0105ce zmiennie pomi\u0119dzy 21 stycznia a 20 lutego. Od najdawniejszych czas\u00f3w jest w Chinach najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem publicznym i prywatnym, zapo\u017cyczy\u0142y je r\u00f3wnie\u017c zamieszkuj\u0105ce w Chinach mniejszo\u015bci narodowe. Ostateczny kszta\u0142t \u015awi\u0119ta Wiosny ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 na pocz\u0105tku naszej ery w wyniku z\u0142\u0105czenia si\u0119 kilku \u015bwi\u0105t. Tradycyjnie trwa ono pi\u0119tna\u015bcie dni i ko\u0144czy si\u0119 \u015awi\u0119tem Latarni. Do dzi\u015b pozosta\u0142o najwa\u017cniejszym \u015bwi\u0119tem, pomimo wprowadzenia w 1912 roku w Chinach kalendarza gregoria\u0144skiego. W Chi\u0144skiej Republice Ludowej pierwsze 3 dni chi\u0144skiego Nowego Roku s\u0105 dniami wolnymi od pracy. Przygotowania do \u015awi\u0119ta Wiosny rozpoczynaj\u0105 si\u0119 ju\u017c na pocz\u0105tku ostatniego miesi\u0105ca starego roku. W \u00f3smy dzie\u0144 tego miesi\u0105ca ca\u0142a rodzina przyst\u0119puje do generalnych porz\u0105dk\u00f3w w domu, celem wygnania","start_idx":79,"end_idx":121}
{"id":"mrc_4763","question":"gdzie le\u017ca\u0142a fenicja?","answer":"na wschodnim wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego, obejmuj\u0105ca tereny dzisiejszego Libanu, zachodniej Syrii i p\u00f3\u0142nocnego Izraela.","context":"Fenicja (, ; fenickie \"\ud802\udd0a\ud802\udd0d\ud802\udd0f\ud802\udd0d\") \u2013 staro\u017cytna kraina na wschodnim wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego, obejmuj\u0105ca tereny dzisiejszego Libanu, zachodniej Syrii i p\u00f3\u0142nocnego Izraela. Po\u0142udniowa cz\u0119\u015b\u0107 Fenicji ko\u0144czy\u0142a si\u0119 g\u00f3rami Karmel i oddziela\u0142a Galile\u0119 w Palestynie od morza. Na p\u00f3\u0142nocy Fenicja si\u0119ga\u0142a w pewnych okresach a\u017c miasta Gabala (dzisiejsze D\u017cebele). Kraj ten ci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 wi\u0119c z p\u00f3\u0142nocy na po\u0142udnie na d\u0142ugo\u015bci 200\u2013320 km przy szeroko\u015bci 10\u201350 km. Krajobraz po wi\u0119kszej cz\u0119\u015bci g\u00f3rzysty. Zalesione w staro\u017cytno\u015bci g\u00f3ry Libanu pi\u0119trz\u0105 si\u0119 wzd\u0142u\u017c ca\u0142ego kraju, tu i \u00f3wdzie poprzecinane \u017cyznymi dolinami. Niekiedy g\u00f3ry s\u0105siaduj\u0105 z morzem w takiej blisko\u015bci, \u017ce z trudem mo\u017cna przeprowadzi\u0107 przez nie drog\u0119. Wszystkie wi\u0119c wi\u0119ksze osiedla (Tyr, Sydon, Arwad i inne) znajdowa\u0142y si\u0119 w rejonach przybrze\u017cnych, za\u015b kraj po\u0142o\u017cony w","start_idx":50,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4764","question":"jak si\u0119 nazywa prezes fifa?","answer":"Gianni Infantino","context":"Gianni Infantino w\u0142a\u015bc. Giovanni Vincenzo Infantino (ur. 23 marca 1970 w Brig) \u2013 szwajcarski dzia\u0142acz sportowy w\u0142oskiego pochodzenia. Od 26 lutego 2016 roku przewodnicz\u0105cy FIFA, w latach 2009\u20132016 sekretarz generalny UEFA. Posiada podw\u00f3jne obywatelstwo: szwajcarskie i w\u0142oskie. Od 10 stycznia 2020 roku cz\u0142onek MKOl. == Wczesne \u017cycie == Urodzi\u0142 si\u0119 w szwajcarskim Brig w kantonie Valais. Jego rodzice s\u0105 W\u0142ochami: ojciec pochodzi z Reggio di Calabria, natomiast matka z Val Camonica. Po przeprowadzce do Szwajcarii, ojciec pracowa\u0142 na kolei, natomiast matka prowadzi\u0142a kiosk. Uko\u0144czy\u0142 studia na Uniwersytecie we Fryburgu. == Kariera == Pracowa\u0142 najpierw jako sekretarz generalny w Mi\u0119dzynarodowym Centrum Studi\u00f3w Sportowych (CIES) na Uniwersytecie w Neuch\u00e2tel. === UEFA === W sierpniu 2000 roku rozpocz\u0105\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z UEFA. W styczniu","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_4765","question":"ilu pianist\u00f3w przechodzi do trzeciego etapu?","answer":"20 pianist\u00f3w","context":"pianist\u00f3w (w tym 3 Polak\u00f3w). Przed og\u0142oszeniem wynik\u00f3w przewodnicz\u0105ca jury Katarzyna Popowa-Zydro\u0144 zwr\u00f3ci\u0142a si\u0119 do uczestnik\u00f3w konkursu, kt\u00f3rym nie uda\u0142o si\u0119 zakwalifikowa\u0107 do III etapu, stwierdzaj\u0105c: List\u0119 og\u0142osi\u0142 dyrektor konkursu oko\u0142o godz. 22:15 w dniu zako\u0144czenia II etapu: 14 pa\u017adziernika 20 pianist\u00f3w przyst\u0105pi\u0142o do konkursowych przes\u0142ucha\u0144 ostatniego etapu przed fina\u0142em. Z uwagi na wyeliminowanie pianist\u00f3w na liter\u0119 \u201eB\u201d, III etap rozpocz\u0119\u0142a pianistka rosyjska Galina Czistiakowa. Piani\u015bci w dw\u00f3ch sesjach (porannej i popo\u0142udniowej) wyst\u0119powali kolejno przez trzy dni w czasie oko\u0142o 50\u201360 minut, wykonuj\u0105c m.in. wybrany cykl mazurk\u00f3w. Zasady dopuszczenia do fina\u0142u by\u0142y analogiczne jak w poprzednich etapach (dwa kryteria oceny), przy uwzgl\u0119dnieniu w punktacji \u0142\u0105cznego wyst\u0119pu ka\u017cdego pianisty na wszystkich etapach. ===== Wyniki III etapu ===== Klasyfikacja pianist\u00f3w po III","start_idx":296,"end_idx":308}
{"id":"mrc_4766","question":"kiedy powsta\u0142a nowa huta?","answer":"rozpocz\u0119to w 1949 roku.","context":"Nowa Huta \u2013 p\u00f3\u0142nocno-wschodnia cz\u0119\u015b\u0107 Krakowa; zaprojektowane od podstaw miasto, kt\u00f3rego budow\u0119 rozpocz\u0119to w 1949 roku. Zbudowano je dla pracownik\u00f3w maj\u0105cego powsta\u0107 kombinatu metalurgicznego: \u00f3wczesnej Huty im. Lenina, kt\u00f3ra od powstania w 1954 jest najwi\u0119kszym zak\u0142adem przemys\u0142owym Krakowa i jedn\u0105 z wi\u0119kszych hut w Polsce. W kolejnych latach Kombinat Metalurgiczny zmienia\u0142 nazwy na Huta im. Tadeusza Sendzimira (1990), Ispat Polska Stal SA Oddzia\u0142 Krak\u00f3w (2004), Mittal Steel Poland SA Oddzia\u0142 Krak\u00f3w (2005) i ArcelorMittal Poland Oddzia\u0142 w Krakowie (od 2 pa\u017adziernika 2007). W 1951 gmin\u0119 Mogi\u0142a wy\u0142\u0105czono z powiatu krakowskiego i w\u0142\u0105czono do Krakowa, a nast\u0119pnie utworzono now\u0105 dzielnic\u0119 pod nazw\u0105 Nowa Huta. W 1990 wprowadzono nowy podzia\u0142 administracyjny Krakowa i na obszarze Nowej Huty utworzono 5 dzielnic samorz\u0105dowych: Dzielnica","start_idx":95,"end_idx":118}
{"id":"mrc_4767","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 \u017cona franciszka pieczki?","answer":"Henryka","context":"stworzy\u0142 kreacj\u0119 Ala Lewisa w przedstawieniu \"S\u0142oneczni ch\u0142opcy\" Neila Simona w re\u017cyserii Macieja Wojtyszki, na deskach Teatru Powszechnego, za kt\u00f3r\u0105 otrzyma\u0142 nagrod\u0119 im. Cypriana Norwida. Za poszczeg\u00f3lne role, a tak\u017ce wk\u0142ad w rozw\u00f3j sztuki teatralnej i filmowej by\u0142 wielokrotnie nagradzany i odznaczany. Franciszek Pieczka by\u0142 honorowym obywatelem gminy God\u00f3w (tytu\u0142 honorowego obywatela zosta\u0142 przyznany w drodze uchwa\u0142y nr XIX/165/08 Rady Gminy God\u00f3w z dnia 26 czerwca 2008 r.). W 2016 wspom\u00f3g\u0142 akcj\u0119 walki ze smogiem na rodzinnym G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, wyst\u0119puj\u0105c w klipie filmowym pt. \"Nie truj s\u0105siada!\" nagranym wsp\u00f3lnie z miastem Wodzis\u0142aw \u015al\u0105ski. 11 listopada 2017 zosta\u0142 odznaczony najwy\u017cszym polskim odznaczeniem pa\u0144stwowym, Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego. == \u017bycie osobiste == \u017bon\u0105 aktora przez 50 lat by\u0142a Henryka, kt\u00f3ra zmar\u0142a w 2004.","start_idx":801,"end_idx":808}
{"id":"mrc_4768","question":"kto jako pierwszy polecia\u0142 w kosmos?","answer":"Jurij Gagarin","context":"tajemnicy, a grupa kandydat\u00f3w do pierwszego lotu w kosmos zosta\u0142a potem zmniejszona do sze\u015bciu. W szkoleniu wyr\u00f3\u017cniali si\u0119 Jurij Gagarin i Gierman Titow. Dopiero w czerwcu 1960 r. Gagarin wst\u0105pi\u0142 do partii KPZR. 10 kwietnia 1961 Komisja Pa\u0144stwowa zdecydowa\u0142a, \u017ce to w\u0142a\u015bnie on b\u0119dzie pierwszym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3ry poleci na orbit\u0119 oko\u0142oziemsk\u0105. O wyborze Gagarina przes\u0105dzi\u0142o jego pochodzenie spo\u0142eczne z prostej klasy pracuj\u0105cej. === Lot w kosmos === Jurij Gagarin sta\u0142 si\u0119 pierwszym cz\u0142owiekiem w przestrzeni kosmicznej i pierwszym sowieckim kosmonaut\u0105. Bra\u0142 udzia\u0142 w jednej misji kosmicznej: Wostok 1. 12 kwietnia 1961 roku odby\u0142 w statku kosmicznym Wostok lot po orbicie satelitarnej Ziemi, dokonuj\u0105c jednokrotnego (niepe\u0142nego) jej okr\u0105\u017cenia w ci\u0105gu 1 godziny 48 minut. Zwi\u0105zane z lotem momenty, kt\u00f3re przesz\u0142y do","start_idx":123,"end_idx":136}
{"id":"mrc_4769","question":"jakiego pochodzenia s\u0105 w\u0142\u00f3kna ro\u015blinne najcz\u0119\u015bciej wykorzystywane do produkcji papieru?","answer":"z celulozy, w\u0142\u00f3kno \u015bcieru drzewnego \u2013 otrzymywane poprzez starcie i zmielenie bali sosnowych (tzw. \"papier\u00f3wki\") w procesie rozw\u0142\u00f3kniania mechanicznego.","context":"Papier (z gr. \u03c0\u03ac\u03c0\u03c5\u03c1\u03bf\u03c2 (p\u00e1pyros), \u0142ac. \"carta papirea\") \u2013 spil\u015bniona na sicie masa w\u0142\u00f3knista pochodzenia organicznego o gramaturze od 28 do 200 g/m\u00b2. Wytwarzany poprzez u\u0142o\u017cenie na sicie w\u0142\u00f3kien. Papier jest wytwarzany w formie arkuszy lub wst\u0119gi nawijanej w zwoje. Po uformowaniu masy na sicie jest odwadniany, prasowany, suszony i g\u0142adzony w podzielonych etapach ci\u0105g\u0142ego procesu wytwarzania. U\u017cywane s\u0105 zwykle w\u0142\u00f3kna organiczne: z celulozy, w\u0142\u00f3kno \u015bcieru drzewnego \u2013 otrzymywane poprzez starcie i zmielenie bali sosnowych (tzw. \"papier\u00f3wki\") w procesie rozw\u0142\u00f3kniania mechanicznego. Czasem stosowany jest proces rozw\u0142\u00f3kniania chemicznego i maj\u0105 zastosowanie inne w\u0142\u00f3kna ro\u015blinne (s\u0142oma, trzcina, bawe\u0142na, len, konopie, bambus). Zastosowanie ma te\u017c makulatura uprzednio poddana procesowi dyspersji. Opr\u00f3cz w\u0142\u00f3kien organicznych w sk\u0142ad papieru wchodz\u0105 substancje niew\u0142\u00f3kniste \u2013 wype\u0142niacze organiczne: np.","start_idx":431,"end_idx":583}
{"id":"mrc_4770","question":"kto ile razy by\u0142 mistrzem \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Brazylijczyk Pel\u00e9 jest jedynym zawodnikiem w historii, kt\u00f3ry trzykrotnie zdoby\u0142 tytu\u0142 mistrzowski.","context":"rekordzist\u0105 pod tym wzgl\u0119dem. Tylko dw\u00f3ch graczy zosta\u0142o trzykrotnie wytypowanych do Zespo\u0142u Gwiazd, s\u0105 to Djalma Santos (1954\u20131962) oraz Franz Beckenbauer (1966\u20131974). Z kolei Brazylijczyk Pel\u00e9 jest jedynym zawodnikiem w historii, kt\u00f3ry trzykrotnie zdoby\u0142 tytu\u0142 mistrzowski. Najlepszym strzelcem w historii mistrzostw \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej jest reprezentant Niemiec Miroslav Klose (cztery turnieje, 2002\u20132014). Zdoby\u0142 16 bramek. Na drugim miejscu staje Brazylijczyk Ronaldo (cztery turnieje, 1994\u20132006) kt\u00f3ry zdoby\u0142 15 bramek. Trzecie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje Niemiec Gerd M\u00fcller, kt\u00f3ry ma na koncie 14 goli. Czwart\u0105 pozycj\u0119 zajmuje Francuz Just Fontaine, kt\u00f3ry jest jednocze\u015bnie rekordzist\u0105 pod wzgl\u0119dem liczby bramek na jednym turnieju. Wszystkie swoje 13 goli zdoby\u0142 podczas turnieju w 1958 roku. Brazylijczyk M\u00e1rio Zagallo, Niemiec Franz Beckenbauer i Francuz Didier","start_idx":177,"end_idx":275}
{"id":"mrc_4771","question":"kto wymy\u015bli\u0142 tiktok?","answer":"przez chi\u0144skie przedsi\u0119biorstwo ByteDance we wrze\u015bniu 2016.","context":"TikTok (w Chinach jako Douyin) \u2013 mobilna aplikacja internetowa, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wna funkcja polega na mo\u017cliwo\u015bci publikowania kr\u00f3tkich materia\u0142\u00f3w wideo, w za\u0142o\u017ceniu form\u0105 zbli\u017conych do teledysk\u00f3w muzycznych. Stworzona przez chi\u0144skie przedsi\u0119biorstwo ByteDance we wrze\u015bniu 2016. Dost\u0119pna w kilkudziesi\u0119ciu wersjach j\u0119zykowych. W kwietniu 2020 korzysta\u0142o z niej dwa miliardy u\u017cytkownik\u00f3w, by\u0142a to najcz\u0119\u015bciej pobierana aplikacja na \u015bwiecie. We wrze\u015bniu 2017 przedsi\u0119biorstwo ByteDance, b\u0119d\u0105ce w\u0142a\u015bcicielem TikToka, przej\u0119\u0142o za cen\u0119 miliarda USD popularn\u0105 w Europie i Stanach Zjednoczonych konkurencyjn\u0105 aplikacj\u0119 \"musical.ly\". 41% u\u017cytkownik\u00f3w TikToka jest w wieku od 16 do 24 lat. W debacie publicznej prowadzonej w niekt\u00f3rych krajach (m.in. Bangladeszu, Indonezji, Indiach, Pakistanie) wyra\u017cane s\u0105 opinie, wedle kt\u00f3rych aplikacja przyczynia si\u0119 do rozpowszechnia tre\u015bci maj\u0105cych charakter nieobyczajny. Brytyjski dziennik The Guardian ujawni\u0142, \u017ce","start_idx":212,"end_idx":271}
{"id":"mrc_4772","question":"kto napisa\u0142 winnetou?","answer":"Karola Maya","context":"Winnetou (niem. \"Winnetou, der Rote Gentleman\") \u2013 powie\u015b\u0107 przygodowa (sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z trzech tom\u00f3w) Karola Maya z 1893 roku. Jest to najpopularniejsza powie\u015b\u0107 tego autora, uwa\u017cana za klasyk\u0119 literatury dzieci\u0119co-m\u0142odzie\u017cowej. By\u0142a t\u0142umaczona na wiele j\u0119zyk\u00f3w, a bohaterowie tej powie\u015bci, tacy jak dzielny Apacz Winnetou i jego bia\u0142y przyjaciel Old Shatterhand, rozbudzili wyobra\u017ani\u0119 wielu czytelnik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie. Pierwszy polski przek\u0142ad by\u0142 anonimowy. Opublikowa\u0142o go w 1910 roku Wydawnictwo \u201ePrzez L\u0105dy i Morza\u201c w serii wyda\u0144 zeszytowych. == Galeria==","start_idx":101,"end_idx":112}
{"id":"mrc_4773","question":"kim by\u0142a kyane?","answer":"w mitologii greckiej najada syrakuza\u0144ska.","context":"Kiane (tak\u017ce Kyane; gr. Kyan\u1e17, \u0142ac. Cyane; z gr. \"k\u00fdanos\" \u2018cyjan\u2019, \u2018lazur\u2019) \u2013 w mitologii greckiej najada syrakuza\u0144ska. Uchodzi\u0142a za kochank\u0119 (lub \u017con\u0119) boga Anapisa oraz towarzyszk\u0119 zabaw bogini Persefony (Kory). Usi\u0142owa\u0142a bezskutecznie przeszkodzi\u0107 w porwaniu Persefony do podziemnego \u015bwiata przez boga Hadesa. Z \u017calu zala\u0142a si\u0119 \u0142zami, z kt\u00f3rych powsta\u0142 strumie\u0144, nazwany od jej imienia \u2013 Kyane (lub zosta\u0142a zamieniona w \u017ar\u00f3d\u0142o wyp\u0142ywaj\u0105ce niedaleko biegu rzeki Anapos, lub Hades przemieni\u0142 j\u0105 w jezioro). Imieniem najady zosta\u0142a nazwana jedna z planetoid \u2013 (403) Cyane.","start_idx":78,"end_idx":119}
{"id":"mrc_4774","question":"jakie \u015bwi\u0119to obchodzimy 3 maja?","answer":"\u015awi\u0119to Narodowe Trzeciego Maja \u2013 polskie \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe","context":"\u015awi\u0119to Narodowe Trzeciego Maja \u2013 polskie \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe obchodzone 3 maja ustanowione w 1919 i ponownie w 1990. Dzie\u0144 ten jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == 3 maja 1791 w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w uchwalono jedn\u0105 z pierwszych na \u015bwiecie konstytucji. Wyprzedzi\u0142a ona m.in. konstytucj\u0119 francusk\u0105. Konstytucja zosta\u0142a uchwalona przez Sejm Czteroletni, kt\u00f3ry zosta\u0142 zwo\u0142any w pa\u017adzierniku 1788. == Ustanowienie \u015bwi\u0119ta == Uchwalenie Konstytucji 3 maja zosta\u0142o uznane za \u015bwi\u0119to ju\u017c 5 maja 1791. Pocz\u0105wszy od 2007 roku 3 maja jest r\u00f3wnie\u017c \u015bwi\u0119tem narodowym Litwy. == Dzieje obchod\u00f3w == Podczas obchod\u00f3w pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja 1792 wok\u00f3\u0142 Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, kt\u00f3rych zabrak\u0142o w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792 r. W okresie zabor\u00f3w Polski","start_idx":0,"end_idx":57}
{"id":"mrc_4775","question":"kto napisa\u0142 trylogi\u0119?","answer":"Henryka Sienkiewicza","context":"Trylogia Sienkiewicza \u2013 cykl powie\u015bci historycznych autorstwa Henryka Sienkiewicza, kt\u00f3re publikowane by\u0142y w latach 1884\u20131888. Ich akcja toczy si\u0119 na terenach I Rzeczypospolitej pod koniec pierwszej i w drugiej po\u0142owie XVII wieku. W sk\u0142ad Trylogii wchodz\u0105: * \"Ogniem i mieczem\" (1884) * \"Potop\" (1886) * \"Pan Wo\u0142odyjowski\" (1888) Powodem napisania Trylogii by\u0142o przekonanie pisarza o znaczeniu tradycji dla ugruntowania \u015bwiadomo\u015bci narodowej. Cykl ten powsta\u0142, kiedy Polska znajdowa\u0142a si\u0119 pod zaborami, a zaborcy coraz bardziej nasilali procesy wynarodowienia. Autor pragn\u0105\u0142 przywr\u00f3ci\u0107 godno\u015b\u0107 narodowi, a tak\u017ce pisa\u0107, jak sam si\u0119 wyrazi\u0142, \u201edla pokrzepienia serc\u201d, o czasach, kiedy patriotyzm Polak\u00f3w uratowa\u0142 zagro\u017con\u0105 ojczyzn\u0119. Obszerne fragmenty Sienkiewiczowskiej \"Trylogii\" by\u0142y publicznie odczytywane w 2014 podczas spo\u0142ecznej akcji propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie Trylogii Sienkiewicza.","start_idx":62,"end_idx":82}
{"id":"mrc_4776","question":"jaki by\u0142 pow\u00f3d utworzenia zwi\u0105zku pruskiego?","answer":"Cz\u0142onkowie Zwi\u0105zku Pruskiego wyst\u0119powali pocz\u0105tkowo przede wszystkim o uzyskanie szeregu praw i przywilej\u00f3w, w tym politycznych, s\u0105dowych czy ekonomicznych, podobnych do posiadanych przez szlacht\u0119 i mieszcza\u0144stwo w innych krajach, a nie przeciw panowaniu Zakonu na ziemiach pruskich.","context":"W jego utworzenie zaanga\u017cowani byli r\u00f3wnie\u017c cz\u0142onkowie Zwi\u0105zku Jaszczurczego. Cz\u0142onkowie Zwi\u0105zku Pruskiego wyst\u0119powali pocz\u0105tkowo przede wszystkim o uzyskanie szeregu praw i przywilej\u00f3w, w tym politycznych, s\u0105dowych czy ekonomicznych, podobnych do posiadanych przez szlacht\u0119 i mieszcza\u0144stwo w innych krajach, a nie przeciw panowaniu Zakonu na ziemiach pruskich. G\u0142\u00f3wn\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142y w nim Stare Miasto Toru\u0144 (zw\u0142aszcza burmistrzowie Johann Huxer i Hermann Rusop), Che\u0142mno i Gda\u0144sk oraz \u015bredniozamo\u017cne rycerstwo Ziemi che\u0142mi\u0144skiej, Pomorza Gda\u0144skiego, Oberlandu i Warmii. Do przyw\u00f3dc\u00f3w Zwi\u0105zku Pruskiego nale\u017celi m.in.: Gabriel, Hans von Baysen i Stibor von Baysen, Hans von Ziegenberg. == Pocz\u0105tek dzia\u0142alno\u015bci == Po pokoju brzeskim w 1435 roku wcze\u015bniejszy konflikt stan\u00f3w pruskich z zakonem zacz\u0105\u0142 si\u0119 zaognia\u0107. Zacz\u0119\u0142y si\u0119 tak\u017ce niesnaski mi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi frakcjami Krzy\u017cak\u00f3w, w kt\u00f3re","start_idx":78,"end_idx":361}
{"id":"mrc_4777","question":"kim by\u0142 cz\u0142owiek lodu?","answer":"\u00d6tzi (Oetzi, IPA: [\u02c8\u0153tsi], \u201ecz\u0142owiek z Similaun\u201d, \u201ecz\u0142owiek lodu\u201d) \u2013 przydomek nadany cz\u0142owiekowi, kt\u00f3ry zmar\u0142 ok. 3300 lat p.n.e.","context":"\u00d6tzi (Oetzi, IPA: [\u02c8\u0153tsi], \u201ecz\u0142owiek z Similaun\u201d, \u201ecz\u0142owiek lodu\u201d) \u2013 przydomek nadany cz\u0142owiekowi, kt\u00f3ry zmar\u0142 ok. 3300 lat p.n.e. Przydomek ten pochodzi od nazwy doliny \u00d6tztal w Tyrolu, w Alpach \u00d6tztalskich, ponad kt\u00f3r\u0105 znaleziono jego zamro\u017cone w lodowcu alpejskim cia\u0142o. == Odkrycie == \u00d6tzi zosta\u0142 znaleziony na wysoko\u015bci 3210 m n.p.m. przez dwoje niemieckich turyst\u00f3w, Helmuta Simona i jego \u017con\u0119 Erik\u0119, 19 wrze\u015bnia 1991 roku. Uznali oni, \u017ce cia\u0142o nale\u017cy do zmar\u0142ego tragicznie turysty. Wiek \u00d6tziego datowano dopiero podczas bada\u0144 w Innsbrucku. Obecnie \u00d6tzi znajduje si\u0119 w Museo Archeologico dell\u2019Alto Adige (muzeum archeologicznym G\u00f3rnej Adygi) w Bolzano we W\u0142oszech. == Opis == Przeprowadzone analizy wykaza\u0142y, \u017ce mia\u0142 157 cm wzrostu, wa\u017cy\u0142 oko\u0142o 50 kg i zmar\u0142 maj\u0105c 40\u201353 lat. By\u0142","start_idx":0,"end_idx":130}
{"id":"mrc_4778","question":"od kiedy zacz\u0119to przesuwa\u0107 czas?","answer":"W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia","context":"wcze\u015bniej). Powa\u017cnie temat zmiany czasu opisa\u0142 Brytyjczyk William Willett w broszurce \u201eWaste of Daylight\u201d, wydanej w 1907 r. Jednak pomimo znacznego lobby w rz\u0105dzie brytyjskim nie uda\u0142o mu si\u0119 przeforsowa\u0107 tego pomys\u0142u. Niekiedy jako tw\u00f3rc\u0119 tego rozwi\u0105zania podaje si\u0119 George\u2019a Vernona Hudsona, kt\u00f3ry chcia\u0142 \u201elepiej wykorzysta\u0107 d\u0142ugie dni lata\u201d. Pionierami we wprowadzeniu czasu letniego byli Niemcy. W czasie I wojny \u015bwiatowej. W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedzia\u0142ek); wskaz\u00f3wki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzeci\u0105 i czas letni obowi\u0105zywa\u0142 do nocy z 16 na 17 wrze\u015bnia. Podobnie by\u0142o w 1918 roku. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych wyja\u015bni\u0142 podzia\u0142 na strefy","start_idx":429,"end_idx":484}
{"id":"mrc_4779","question":"w kt\u00f3rym roku wyszed\u0142 tomasz komenda?","answer":"W po\u0142owie marca 2018","context":"Sprawa Tomasza Komendy \u2013 post\u0119powanie karne przeciwko Tomaszowi Komendzie zako\u0144czone nies\u0142usznym skazaniem w 2004 wyrokiem S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu na kar\u0119 25 lat pozbawienia wolno\u015bci za zgwa\u0142cenie i zab\u00f3jstwo 15-letniej Ma\u0142gorzaty Kwiatkowskiej w Mi\u0142oszycach (ok. 20 km na wsch\u00f3d od Wroc\u0142awia). S\u0105d Najwy\u017cszy oddali\u0142 kasacj\u0119 wyroku S\u0105du Apelacyjnego we Wroc\u0142awiu jako bezzasadn\u0105. Kar\u0119 odbywa\u0142 w Zak\u0142adzie Karnym w Strzelinie. W po\u0142owie marca 2018 zosta\u0142 przez s\u0105d penitencjarny przy S\u0105dzie Okr\u0119gowym we Wroc\u0142awiu warunkowo zwolniony z odbywania kary i wyszed\u0142 na wolno\u015b\u0107 po 18 latach. 16 maja 2018 S\u0105d Najwy\u017cszy uniewinni\u0142 Tomasza Komend\u0119. Wed\u0142ug wynik\u00f3w sonda\u017cu opublikowanego w marcu 2018 przez Wirtualn\u0105 Polsk\u0119 o sprawie Tomasza Komendy s\u0142ysza\u0142o 89% Polak\u00f3w. Wspomnienia nies\u0142usznie skazanego spisa\u0142 dziennikarz Superwizjera TVN Grzegorz G\u0142uszak w ksi\u0105\u017cce","start_idx":433,"end_idx":453}
{"id":"mrc_4780","question":"gdzie le\u017cy pearl harbor?","answer":"historyczna baza United States Navy na hawajskiej wyspie O\u02bbahu","context":"Pearl Harbor \u2013 historyczna baza United States Navy na hawajskiej wyspie O\u02bbahu, nazwana od zatoki, kt\u00f3r\u0105 zajmuje. Wsp\u00f3\u0142czesna baza nosi nazw\u0119 Joint Base Pearl Harbor-Hickam i jest po\u0142\u0105czeniem bazy marynarki i nale\u017c\u0105cej do lotnictwa ameryka\u0144skiego wcze\u015bniejszej Hickam Air Force Base. == Historia == === Do I wojny \u015bwiatowej === W XIX wieku, nied\u0142ugo po odkryciu Hawaj\u00f3w przez Europejczyk\u00f3w, sta\u0142o si\u0119 oczywiste, \u017ce zatoka Pearl Harbor doskonale nadaje si\u0119 na baz\u0119 okr\u0119t\u00f3w. Po aneksji archipelagu w 1898 roku, Stany Zjednoczone w 1901 roku rozpocz\u0119\u0142y budow\u0119 bazy floty nad zatok\u0105, stopniowo przenosz\u0105c tam poprzedni\u0105, prowizoryczn\u0105 baz\u0119 z Honolulu. Rozpocz\u0119to te\u017c niezb\u0119dny i \u017cmudny proces pog\u0142\u0119biania wej\u015bcia do zatoki. W 1908 roku przyznano fundusze na pog\u0142\u0119bienie wej\u015bcia do zatoki, tak by mog\u0142y do","start_idx":15,"end_idx":77}
{"id":"mrc_4781","question":"jak inaczej okre\u015bla si\u0119 \u015bmier\u0107?","answer":"zgon\", \"zej\u015bcie\", \"wieczny","context":"nawet z jednej kom\u00f3rki), czy te\u017c bakterii wytwarzaj\u0105cych zarodniki (formy przetrwalnikowe). == Etymologia == Termin \"\u015bmier\u0107\" pochodzi od pras\u0142owia\u0144skiego \"s\u044am\u044crt\u044c\", odwo\u0142uj\u0105cego si\u0119 do tego samego zjawiska. == Pokrewne okre\u015blenia == Poj\u0119cie, koncepcja, oznaki \u015bmierci oraz rodzaje dyskusji przeprowadzonych na jej temat doprowadzi\u0142y do powstania wielu termin\u00f3w i eufemizm\u00f3w odnosz\u0105cych si\u0119 do niej. M\u00f3wi\u0105c o danej zmar\u0142ej osobie, cz\u0119sto u\u017cywane s\u0105 terminy takie jak \"odej\u015b\u0107\", \"zgin\u0105\u0107\", \"skona\u0107\" lub \"zgasn\u0105\u0107\". W przypadku cia\u0142a zmar\u0142ego, u\u017cywa si\u0119 termin\u00f3w \"zw\u0142oki\" lub \"trup\". Natomiast, je\u015bli cia\u0142o w wyniku rozk\u0142adu zostanie pozbawione mi\u0119sa, wtedy odwo\u0142ywa\u0107 si\u0119 do niego b\u0119d\u0105 okre\u015blenia \"szkielet\", \"ko\u015bciotrup\" lub \"szcz\u0105tki\". Nie u\u017cywa si\u0119 z kolei terminu \"padlina\", gdy\u017c odwo\u0142uje si\u0119 on do zw\u0142ok zwierz\u0119cych. Synonimami s\u0142owa \"\u015bmier\u0107\" s\u0105 m.in. \"zgon\", \"zej\u015bcie\", \"wieczny","start_idx":852,"end_idx":878}
{"id":"mrc_4782","question":"gdzie b\u0119d\u0105 si\u0119 odbywa\u0142y letnie igrzyska olimpijskie?","answer":"Tokio","context":"XXXII Letnie Igrzyska Olimpijskie (oficjalnie Igrzyska XXXII Olimpiady) \u2013 multidyscyplinarne zawody sportowe, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w stolicy Japonii \u2013 Tokio w 2021 roku. Gospodarz igrzysk zosta\u0142 wybrany 7 wrze\u015bnia 2013 roku podczas 125. Sesji MKOl w Buenos Aires. Tokio by\u0142o ju\u017c gospodarzem letnich igrzysk w 1964 roku. Z powodu pandemii COVID-19 prezydent Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Thomas Bach oraz premier Japonii Shinz\u014d Abe postanowili prze\u0142o\u017cy\u0107 igrzyska na p\u00f3\u017aniej ni\u017c rok 2020, ale nie p\u00f3\u017aniej ni\u017c lato 2021, za\u015b stara nazwa igrzysk zosta\u0142a zachowana. 30 marca 2020 Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski poinformowa\u0142, \u017ce igrzyska odb\u0119d\u0105 si\u0119 w dniach 23 lipca \u2013 8 sierpnia 2021. == Has\u0142o == \"Zjednoczeni Emocjami\" (ang. \"United by Emotion\"). Podczas Igrzysk u\u017cywane by\u0142o wy\u0142\u0105cznie angielskie motto \u2013 nie ma","start_idx":147,"end_idx":152}
{"id":"mrc_4783","question":"jaka era po wodniku?","answer":"Kozioro\u017cca","context":"Era Wodnika \u2013 jedna z dwunastu epok astrologicznych. Jest to epoka poprzedzaj\u0105ca Er\u0119 Kozioro\u017cca i nast\u0119puj\u0105ca po Erze Ryb. W tej epoce punkt Barana znajduje si\u0119 w gwiazdozbiorze Wodnika. Ery zmieniaj\u0105 si\u0119 cyklicznie mniej wi\u0119cej co 2150 lat (w wyniku przesuwania si\u0119 punktu Barana wzgl\u0119dem gwiazd, wskutek precesji osi obrotu Ziemi), pe\u0142ny cykl (rok plato\u0144ski) trwa oko\u0142o 25 770 lat. Wed\u0142ug astrolog\u00f3w ery te maj\u0105 zwi\u0105zek z duchowym rozwojem ludzko\u015bci. W obecnych czasach ko\u0144czy si\u0119 Era Ryb, a zaczyna Era Wodnika . Termin Era Wodnika zosta\u0142 rozpropagowany przez ruch New Age, oba terminy s\u0105 u\u017cywane cz\u0119sto zamiennie. W niekt\u00f3rych od\u0142amach New Age ma charakter millenarystyczny i jest zapowiedzi\u0105 Ery Wodnika, kt\u00f3ra ma by\u0107 pocz\u0105tkiem z\u0142otego wieku pe\u0142nego obfito\u015bci i wzajemnego","start_idx":85,"end_idx":95}
{"id":"mrc_4784","question":"jaki w\u0119giel wydobywa si\u0119 w polsce?","answer":"w\u0119gla kamiennego","context":"w Szczakowej (obecnie dzielnica Jaworzna). W\u0119giel jest w Polsce surowcem strategicznym, bo zaspokaja 60% zapotrzebowania energetycznego kraju (2008). Polskie zasoby tej ska\u0142y nale\u017c\u0105 do jednych z najwi\u0119kszych w Europie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich zlokalizowana jest w woj. lubelskim i na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku. Zasoby lubelskie s\u0105 wi\u0119ksze, le\u017c\u0105 na mniejszej g\u0142\u0119boko\u015bci i s\u0105 wysokiej jako\u015bci, cho\u0107 s\u0105 s\u0142abiej udokumentowane. Z\u0142o\u017ca ci\u0105gn\u0105 si\u0119 od \u0141ukowa i Radzynia Podlaskiego do Hrubieszowa i \u0142\u0105cz\u0105 z Lwowsko-Wo\u0142y\u0144skim Zag\u0142\u0119biem W\u0119glowym na Ukrainie. . Od tego czasu tendencja wydobycia jest spadkowa. W roku 1989 w 70 kopalniach wydobywano 177,4 mln ton w\u0119gla kamiennego i zatrudniono 415,7 tys. pracownik\u00f3w. W 2001 roku w 38 kopalniach wydobyto 100,4 mln ton w\u0119gla przy zatrudnieniu 136,4 tys. os\u00f3b, a od 2002 roku","start_idx":634,"end_idx":650}
{"id":"mrc_4785","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 mezopotamia?","answer":"Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119.","context":"Mezopotamia, , w znaczeniu dos\u0142ownym \"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\") \u2013 staro\u017cytna kraina na Bliskim Wschodzie le\u017c\u0105ca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuuj\u0105ce jednak wsp\u00f3lne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenach Mezopotamii narodzi\u0142a si\u0119 pierwsza cywilizacja. == Po\u0142o\u017cenie geograficzno-historyczne == Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119. W innym, bardziej precyzyjnym uj\u0119ciu, mo\u017cna Mezopotami\u0119 zamkn\u0105\u0107 w tr\u00f3jk\u0105cie: Aleppo \u2013 jezioro Urmia na p\u00f3\u0142nocy i uj\u015bcie rzeki","start_idx":538,"end_idx":742}
{"id":"mrc_4786","question":"gdzie rozgrywaj\u0105 si\u0119 wydarzenia przedstawione w powie\u015bci zapisz odpowiednie informacje?","answer":"w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier","context":"w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier. O\u015b fabu\u0142y stanowi\u0105 walki o plac pomi\u0119dzy dwiema grupami ch\u0142opc\u00f3w. Grupa broni\u0105ca swego prawa do placu to \"Ch\u0142opcy z Placu Broni\" (w oryginale i innych j\u0119zykach nosi tytu\u0142 \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\"), natomiast ich przeciwnicy, chc\u0105cy zaj\u0105\u0107 teren, by gra\u0107 na nim w palanta, to \"Czerwone Koszule\" (w pierwszej wersji polskiego t\u0142umaczenia nazwa grupy, wywodz\u0105ca si\u0119 od nazwy uczestnik\u00f3w wyprawy Giuseppe Garibaldiego na Sycyli\u0119, brzmia\u0142a b\u0142\u0119dnie \"Czerwonosk\u00f3rzy\"). Przyw\u00f3dc\u0105 pierwszej grupy jest Janosz Boka, za\u015b jej najmniej powa\u017canym cz\u0142onkiem i zarazem jedynym szeregowcem jest Ernest Nemeczek (g\u0142\u00f3wny bohater ksi\u0105\u017cki); przyw\u00f3dc\u0105 drugiej jest Feri Acz, a cz\u0142onkami m.in. Sebenicz, bracia Pastorowie i Wendauer. Powie\u015b\u0107 przedstawia seri\u0119 heroicznych wyczyn\u00f3w Ernesta Nemeczka, w wyniku kt\u00f3rych choruje \u2013 najpierw przezi\u0119bia si\u0119","start_idx":0,"end_idx":29}
{"id":"mrc_4787","question":"kto zdecydowa\u0142 o podziale \u015bl\u0105ska cieszy\u0144skiego?","answer":"Rada Ambasador\u00f3w","context":"na Warszaw\u0119 sytuacja Polski znacznie pogorszy\u0142a si\u0119. 10 lipca Polska podpisa\u0142a na konferencji w Spa deklaracj\u0119 o podporz\u0105dkowaniu si\u0119 decyzjom arbitra\u017cu mi\u0119dzynarodowego. Wykorzysta\u0142 to czechos\u0142owacki minister spraw zagranicznych Edvard Bene\u0161 i przeforsowa\u0142 niekorzystny dla Polski podzia\u0142 \u015al\u0105ska Cieszy\u0144skiego przez mocarstwa bez przeprowadzania plebiscytu, na co zgodzi\u0142 si\u0119 Prezes Rady Ministr\u00f3w W\u0142adys\u0142aw Grabski, licz\u0105c na pomoc mocarstw w obliczu inwazji bolszewickiej na Polsk\u0119. === Podzia\u0142 arbitralny === 28 lipca 1920 Rada Ambasador\u00f3w podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 o podziale spornych teren\u00f3w. Czechos\u0142owacja otrzyma\u0142a 1269 km\u00b2 (56% terenu) \u015al\u0105ska Cieszy\u0144skiego, zamieszkanego, wed\u0142ug spisu powszechnego z 1910 roku przez 295 161 os\u00f3b (68% ca\u0142ej populacji; 139 tys. ludno\u015bci polskoj\u0119zycznej, 113 tys. czeskoj\u0119zycznej, 34 tys. niemieckoj\u0119zycznej), w tym tereny uprzednio administrowane przez polsk\u0105 Rad\u0119 Narodow\u0105 Ksi\u0119stwa Cieszy\u0144skiego","start_idx":527,"end_idx":543}
{"id":"mrc_4788","question":"za panowania jakiego kr\u00f3la podpisano uni\u0119 lubelsk\u0105?","answer":"Zygmunta II Augusta","context":"Unia lubelska \u2013 porozumienie pomi\u0119dzy stanami Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego zawarte 1 lipca 1569 na sejmie walnym w Lublinie. Okre\u015blana jako unia realna, w odr\u00f3\u017cnieniu od poprzednich, wi\u0105\u017c\u0105cych oba pa\u0144stwa tylko osob\u0105 w\u0142adcy (unia personalna). Zosta\u0142a przyj\u0119ta 28 czerwca, a podpisana 1 lipca 1569, ostatecznie ratyfikowana przez kr\u00f3la 4 lipca 1569. Artyku\u0142 3 potwierdzenia unii lubelskiej przez Zygmunta II Augusta z 4 lipca 1569 roku g\u0142osi\u0142, \"i\u017c ju\u017c Kr\u00f3lestwo polskie i Wielkie Ksi\u0119stwo litewskie jest jedno nierozdzielne i niero\u017cne cia\u0142o, a tak\u017ce niero\u017cna, ale jedna a spolna Rzeczpospolita, kt\u00f3ra si\u0119 ze dwu pa\u0144stw i narod\u00f3w w jeden lud znios\u0142a i spoi\u0142a\". W jej wyniku powsta\u0142o pa\u0144stwo znane w historiografii jako Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w \u2013 ze wsp\u00f3lnym monarch\u0105,","start_idx":426,"end_idx":445}
{"id":"mrc_4789","question":"kiedy zbudowano koloseum?","answer":"w latach 70-72 do 80 n.e.","context":"Koloseum (, ), w\u0142a\u015bciwie amfiteatr Flawiusz\u00f3w (\u0142ac. \"Amphitheatrum Flavium\") \u2013 amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa \u2013 cesarzy z dynastii Flawiusz\u00f3w. Jest to du\u017ca, eliptyczna budowla o d\u0142ugo\u015bci 188 m i szeroko\u015bci 156 m, obwodzie 524 m, wysoko\u015bci 48,5 m, z pojemn\u0105 widowni\u0105, kt\u00f3ra mog\u0142a pomie\u015bci\u0107 od 45 do 50 tysi\u0119cy widz\u00f3w; z galeriami komunikacyjnymi oraz aren\u0105 z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewn\u0119trznym zastosowano spi\u0119trzenie porz\u0105dk\u00f3w (najni\u017csza kondygnacja w porz\u0105dku toska\u0144skim, druga w jo\u0144skim, trzecia w korynckim). Trzy ni\u017csze kondygnacje zwi\u0105zane s\u0105 z konstrukcyjnym uk\u0142adem arkad, czwarta, najwy\u017csza zosta\u0142a zaopatrzona tylko w ma\u0142e okna. Od strony wewn\u0119trznej budowla jest pi\u0119ciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako uk\u0142ad pomieszcze\u0144 wydzielonych pomi\u0119dzy filarami, \u015bcianami,","start_idx":110,"end_idx":135}
{"id":"mrc_4790","question":"co mia\u0142a na celu akcja wis\u0142a?","answer":"akcja pacyfikacyjna o charakterze polityczno-wojskowym przeprowadzona w latach 1947\u20131950 przez struktury pa\u0144stwowe Polski Ludowej przeciwko Ukrai\u0144skiej Powsta\u0144czej Armii i Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cym na terytorium pa\u0144stwowym RP, w celu odci\u0119cia walcz\u0105cych oddzia\u0142\u00f3w UPA od naturalnego zaplecza.","context":"Akcja \u201eWis\u0142a\u201d, operacja \u201eWis\u0142a\u201d (, w j\u0119zyku polskich Ukrai\u0144c\u00f3w zwykle ) \u2013 akcja pacyfikacyjna o charakterze polityczno-wojskowym przeprowadzona w latach 1947\u20131950 przez struktury pa\u0144stwowe Polski Ludowej przeciwko Ukrai\u0144skiej Powsta\u0144czej Armii i Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cym na terytorium pa\u0144stwowym RP, w celu odci\u0119cia walcz\u0105cych oddzia\u0142\u00f3w UPA od naturalnego zaplecza. Polega\u0142a ona na masowej deportacji \u2013 wysiedleniu ca\u0142ych wsi i osad oraz rozproszeniu ludno\u015bci cywilnej z teren\u00f3w Polski po\u0142udniowo-wschodniej (obszary na wsch\u00f3d od Rzeszowa i Lublina), g\u0142\u00f3wnie na Ziemie Zachodnie, kt\u00f3ra obj\u0119\u0142a Ukrai\u0144c\u00f3w, Bojk\u00f3w, Dolinian i \u0141emk\u00f3w oraz mieszane rodziny polsko-ukrai\u0144skie. Akcja przeprowadzona zosta\u0142a przez ludowe Wojsko Polskie, Korpus Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego i inne struktury Ministerstwa Bezpiecze\u0144stwa Publicznego oraz agendy cywilne (Pa\u0144stwowy Urz\u0105d Repatriacyjny). Formaln\u0105 decyzj\u0119 o akcji \u201eWis\u0142a\u201d podj\u0119\u0142o Biuro Polityczne KC","start_idx":74,"end_idx":390}
{"id":"mrc_4791","question":"jakie zadanie spe\u0142nia uk\u0142ad nap\u0119dowy?","answer":"y do nap\u0119dzania pojazdu, poprzez przenoszenie energii mechanicznej z silnika do k\u00f3\u0142 jezdnych pojazdu.","context":"Uk\u0142ad przeniesienia nap\u0119du \u2013 uk\u0142ad podzespo\u0142\u00f3w, s\u0142u\u017c\u0105cy do nap\u0119dzania pojazdu, poprzez przenoszenie energii mechanicznej z silnika do k\u00f3\u0142 jezdnych pojazdu. W sk\u0142ad uk\u0142adu przeniesienia nap\u0119du (uk\u0142adu nap\u0119dowego) wchodz\u0105: * ko\u0142o zamachowe lub ko\u0142o zamachowe dwumasowe * sprz\u0119g\u0142o * skrzynia bieg\u00f3w * reduktor \u2013 o ile wyst\u0119puje * sprz\u0119g\u0142o wiskotyczne \u2013 o ile wyst\u0119puje * mechanizm r\u00f3\u017cnicowy * wa\u0142 nap\u0119dowy lub p\u00f3\u0142o\u015b nap\u0119dowa * piasta ko\u0142a * zwolnica \u2013 o ile wyst\u0119puje. Rodzaje uk\u0142ad\u00f3w nap\u0119dowych w samochodach dwuosiowych: * nap\u0119d przedni \u2013 silnik z przodu, nap\u0119d na ko\u0142a przednie (uk\u0142ad zblokowany) * nap\u0119d tylny ** klasyczny (konwencjonalny) \u2013 silnik z przodu, nap\u0119d na ko\u0142a tylne ** silnik z ty\u0142u, nap\u0119d na ko\u0142a tylne (uk\u0142ad zblokowany) ** silnik przed tyln\u0105 osi\u0105 (centralnie),","start_idx":54,"end_idx":155}
{"id":"mrc_4792","question":"gdzie le\u017cy dominikana?","answer":"Dominikana jest niewielkim pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Ameryce \u015arodkowej. Dominikana zajmuje wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wyspy Haiti, kt\u00f3ra wchodzi w sk\u0142ad Wielkich Antyli.","context":"Dominikana jest niewielkim pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Ameryce \u015arodkowej. Dominikana zajmuje wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wyspy Haiti, kt\u00f3ra wchodzi w sk\u0142ad Wielkich Antyli. Ten g\u00f3rzysty kraj charakteryzuje si\u0119 gor\u0105cym i wilgotnym klimatem i zr\u00f3\u017cnicowan\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105. Obecna Dominikana jak i ca\u0142a wyspa zosta\u0142a odkryta przez Krzysztofa Kolumba w 1492 roku. == Powierzchnia, skrajne punkty i granice == Powierzchnia \u2013 48 734 km\u00b2 Skrajne punkty: * p\u00f3\u0142nocny: 19\u00b058'N \u2013 przyl\u0105dek Isabela * po\u0142udniowy: 17\u00b037'N \u2013 przyl\u0105dek Beata * zachodni: 72\u00b000'W \u2013 granica z Haiti przy jeziorze P\u00e9ligre * wschodni: 68\u00b018'W \u2013 przyl\u0105dek Enga\u00f1o Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa wynosi 260 km, a r\u00f3wnole\u017cnikowa 395 km. Dominikana graniczy od zachodu z Haiti, gdzie d\u0142ugo\u015b\u0107 granicy wynosi 275 km. Linia brzegowa wynosi 1288 km. == Ukszta\u0142towanie poziome == Dominikan\u0119 jak","start_idx":0,"end_idx":151}
{"id":"mrc_4793","question":"jak nazywa si\u0119 larwa motyla?","answer":"G\u0105sienica","context":"G\u0105sienica (\u0142ac. \"eruca\") \u2013 typ larwy u motyli i b\u0142onk\u00f3wek z podrz\u0119du ro\u015bliniarek, jedno ze stadi\u00f3w rozwoju. Charakteryzuje si\u0119 mi\u0119kkim cia\u0142em o robakowatym kszta\u0142cie i metamerii homonomicznej oraz obecno\u015bci\u0105 niecz\u0142onowanych przydatk\u00f3w odw\u0142okowych nazywanych posuwkami. Jest przyk\u0142adem larw polipodialnych. G\u0105sienice w odr\u00f3\u017cnieniu od postaci doros\u0142ych posiadaj\u0105 aparat g\u0119bowy gryz\u0105cy, s\u0142u\u017c\u0105cy do pobierania pokarmu, kt\u00f3ry z kolei dostarcza budulca i energii do kolejnych przeobra\u017ce\u0144. G\u0105sienica posiada r\u00f3wnie\u017c oczka proste umieszczone po sze\u015b\u0107 z ka\u017cdej strony g\u0142owy. S\u0105 to prymitywne narz\u0105dy rejestruj\u0105ce tylko \u015bwiat\u0142o i cie\u0144. Wyd\u0142u\u017cone cia\u0142o g\u0105sienicy sk\u0142ada si\u0119 z segment\u00f3w (3 tu\u0142owia, 10 odw\u0142oka) o du\u017cym podobie\u0144stwie. Pokrywa je mi\u0119kki, elastyczny osk\u00f3rek, na kt\u00f3rego powierzchni mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 szczecinki lub r\u00f3\u017cnego typu wypustki. Trzy pary odn\u00f3\u017cy tu\u0142owiowych (sto\u017ckowate, kr\u00f3tkie, zako\u0144czone pazurkami)","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_4794","question":"co przyczyni\u0142o si\u0119 do upadku rzeczypospolitej?","answer":"wojna domowa, b\u0119d\u0105ca efektem zbrojnego protestu niekt\u00f3rych republikan\u00f3w przeciwko ingerencjom Rosji, zapocz\u0105tkowanego w twierdzy Bar.","context":"w kt\u00f3rym zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 do wsp\u00f3lnego wyst\u0105pienia zbrojnego przeciwko Rzeczypospolitej, gdy strony uznaj\u0105, \u017ce zagro\u017cone s\u0105 ich interesy w tym kraju. Ostatecznie Rzeczpospolit\u0105 katastrofalnie os\u0142abi\u0142a wojna domowa, b\u0119d\u0105ca efektem zbrojnego protestu niekt\u00f3rych republikan\u00f3w przeciwko ingerencjom Rosji, zapocz\u0105tkowanego w twierdzy Bar. Po nieudanych pr\u00f3bach politycznego spacyfikowania Konfederacji barskiej stacjonuj\u0105ce w Rzeczypospolitej wojska rosyjskie i koronne wypar\u0142y Konfederat\u00f3w z Ukrainy, jednak\u017ce chaotyczne dzia\u0142ania trwaj\u0105cej cztery lata wojny partyzanckiej zrujnowa\u0142y Polsk\u0119 i wywo\u0142a\u0142y tureck\u0105 interwencj\u0119 antyrosyjsk\u0105. Turcja za\u017c\u0105da\u0142a od Rosji zaprzestania ingerencji w sprawy Rzeczypospolitej, wycofania wojsk i w pa\u017adzierniku 1768 r. wypowiedzia\u0142a wojn\u0119. == Bezpo\u015brednie przyczyny rozbior\u00f3w == === Przyczyny I rozbioru 1772 r. === W sierpniu 1769 r. podczas spotkania na Nysie cesarz Austrii J\u00f3zef II i kr\u00f3l Prus Fryderyk II","start_idx":200,"end_idx":333}
{"id":"mrc_4795","question":"kto by\u0142 zab\u00f3jc\u0105 poloniusza?","answer":"\u0119 Hamlet","context":"Poloniusz \u2013 posta\u0107 fikcyjna, bohater sztuki Williama Szekspira \u201eHamlet\u201d, ojciec Laertesa i Ofelii, dworzanin Klaudiusza, kr\u00f3la Danii. W przesz\u0142o\u015bci by\u0142 aktorem (twierdzi, \u017ce gra\u0142 Cezara). Jest postaci\u0105 budz\u0105c\u0105 kontrowersje \u2013 jest kochaj\u0105cym ojcem, a jednocze\u015bnie nie licz\u0105cym si\u0119 z nikim szpiegiem, kt\u00f3ry donosi kr\u00f3lowi o dzia\u0142aniach ukochanego w\u0142asnej c\u00f3rki. By zdoby\u0107 potrzebne informacje nie waha si\u0119 manipulowa\u0107 Ofeli\u0105. Zleca szpiegowanie swojego syna podczas jego podr\u00f3\u017cy po Francji. Pocz\u0105tkowo uwa\u017ca, \u017ce udawane szale\u0144stwo Hamleta jest spowodowane odrzuceniem go przez Ofeli\u0119. W celu przekonania si\u0119 o tym, czy ma racj\u0119, organizuje spotkanie m\u0142odych. Razem z kr\u00f3lem obserwuje ca\u0142\u0119 zdarzenie. Zaczyna podejrzewa\u0107, \u017ce szale\u0144stwo ksi\u0119cia mo\u017ce by\u0107 nieprawdziwe. Ukryty za kotar\u0105 pods\u0142uchuje tak\u017ce rozmow\u0119 Hamleta z matk\u0105, kr\u00f3low\u0105 Gertrud\u0105. Ginie od szabli ksi\u0119cia,","start_idx":805,"end_idx":813}
{"id":"mrc_4796","question":"czym pokryty jest pingwin?","answer":"pi\u00f3r","context":"warstwy pi\u00f3r od wody. Czyszczenie pi\u00f3r jest kluczowe dla zachowania izolacji i utrzymania upierzenia odpychaj\u0105cego wod\u0119. Pingwin cesarski jest zdolny do termoregulacji (utrzymywania temperatury cia\u0142a) bez zmiany metabolizmu, w reakcji na szerokie zakresy temperatur. Termoneutralny zasi\u0119g wynosi od \u201310 do 20 \u00b0C. Poni\u017cej tego zakresu tempo metabolizmu znacznie przyspiesza, cho\u0107 osobnik mo\u017ce utrzyma\u0107 wewn\u0119trzn\u0105 temperatur\u0119 od 38 \u00b0C do \u201347 \u00b0C. Ruchy wykonywane przy p\u0142ywaniu i chodzeniu oraz dr\u017cenie cia\u0142a stanowi\u0105 trzy g\u0142\u00f3wne mechanizmy zwi\u0119kszenia metabolizmu. Czwarty proces wi\u0105\u017ce si\u0119 ze zwi\u0119kszeniem rozk\u0142adu t\u0142uszczy przez enzymy, co jest indukowane przez glukagon. Przy temperaturze powy\u017cej 20 \u00b0C pingwin mo\u017ce zachowywa\u0107 si\u0119 niespokojnie ze wzgl\u0119du na temperatur\u0119 cia\u0142a i tempo metabolizmu, kt\u00f3re zwi\u0119ksza si\u0119, by wytraca\u0107 ciep\u0142o. Unoszenie skrzyde\u0142 i odkrywanie obszar\u00f3w","start_idx":8,"end_idx":12}
{"id":"mrc_4797","question":"w jakim klimacie jest polska?","answer":"Polska le\u017cy w strefie klimatu umiarkowanego ciep\u0142ego przej\u015bciowego.","context":"grunt\u00f3w ornych i 1,7% u\u017cytk\u00f3w zielonych). === Klimat === Polska le\u017cy w strefie klimatu umiarkowanego ciep\u0142ego przej\u015bciowego. W wy\u017cszych partiach Sudet\u00f3w i Karpat wyst\u0119puje klimat g\u00f3rski. Latem temperatura z regu\u0142y waha si\u0119 mi\u0119dzy 18 \u00b0C a 30 \u00b0C zale\u017cnie od regionu. \u015arednia temperatura to od 17 \u00b0C na wybrze\u017cu do 19,3 \u00b0C na Dolnym \u015al\u0105sku i w okolicach Tarnowa. Zim\u0105 od oko\u0142o 0 \u00b0C w \u015awinouj\u015bciu, \u20131 \u00b0C na Nizinie \u015al\u0105skiej, Ziemi Lubuskiej i wybrze\u017cu, \u20133 \u00b0C w Warszawie do poni\u017cej \u20135 \u00b0C na Suwalszczy\u017anie, kt\u00f3ra uwa\u017cana jest za polski biegun zimna. \u015arednia roczna temperatura waha si\u0119 od ponad 9 \u00b0C w okolicach Wroc\u0142awia, Legnicy i Zielonej G\u00f3ry do oko\u0142o 6 \u00b0C na Suwalszczy\u017anie. Opady roczne wynosz\u0105 oko\u0142o 600 mm.","start_idx":57,"end_idx":124}
{"id":"mrc_4798","question":"kto otrzyma\u0142 order or\u0142a bia\u0142ego?","answer":"Pierwszymi osobami, kt\u00f3re otrzyma\u0142y go po restytucji orderu w 1992, z r\u0105k prezydenta Lecha Wa\u0142\u0119sy w 1993, byli Jan Pawe\u0142 II (papie\u017c odebra\u0142 sw\u00f3j order dopiero w czasie pielgrzymki do kraju 22 maja 1995) i kr\u00f3l Szwecji Karol XVI Gustaw.","context":"Or\u0142a Bia\u0142ego. === Od 1992 roku === 23 grudnia 1992 zosta\u0142 restytuowany ustaw\u0105 z dnia 16 pa\u017adziernika 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz. U. Nr 90, poz. 450 ze zmianami). Projekt obecnej wersji orderu wykona\u0142 wybitny polski rze\u017abiarz, medalier, tw\u00f3rca wielu polskich odznacze\u0144 pa\u0144stwowych i wojskowych \u2013 Edward Gorol. Order obecnie nadawany jest przez Prezydenta RP. Pierwszymi osobami, kt\u00f3re otrzyma\u0142y go po restytucji orderu w 1992, z r\u0105k prezydenta Lecha Wa\u0142\u0119sy w 1993, byli Jan Pawe\u0142 II (papie\u017c odebra\u0142 sw\u00f3j order dopiero w czasie pielgrzymki do kraju 22 maja 1995) i kr\u00f3l Szwecji Karol XVI Gustaw. 20 maja 2008 Gimnazjum Nr 28 we Wroc\u0142awiu otrzyma\u0142o imi\u0119 \"Kawaler\u00f3w Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego\". To jedyna szko\u0142a w Polsce nosz\u0105ca takie imi\u0119. 12","start_idx":370,"end_idx":605}
{"id":"mrc_4799","question":"ile odbic moze wykonac w siatkowce?","answer":"Ka\u017cdy zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce wykona\u0107 trzy odbicia \u2013 odbi\u00f3r, wystawa i atak \u2013 ka\u017cde nast\u0119pne jest b\u0142\u0119dem.","context":"lat hegemoni\u0119 tej dru\u017cyny, oraz w 2018 we W\u0142oszech i Bu\u0142garii, pokonuj\u0105c w meczu fina\u0142owym zesp\u00f3\u0142 Brazylii 3:0. == Zasady gry == === Wst\u0119p === Siatk\u00f3wka polega na odbijaniu pi\u0142ki dowoln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cia\u0142a (najcz\u0119\u015bciej r\u0119koma) tak, aby przelecia\u0142a nad siatk\u0105 i dotkn\u0119\u0142a po\u0142owy boiska nale\u017c\u0105cej do przeciwnika. Ka\u017cdy zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce wykona\u0107 trzy odbicia \u2013 odbi\u00f3r, wystawa i atak \u2013 ka\u017cde nast\u0119pne jest b\u0142\u0119dem. Punkty zdobywa si\u0119 na wiele sposob\u00f3w, na przyk\u0142ad, gdy pi\u0142ka dotknie po\u0142owy boiska przeciwnika lub gdy upadnie ona poza boiskiem, a rywal dotkn\u0105\u0142 jej jako ostatni. Gra toczy si\u0119 do momentu, gdy jedna z dru\u017cyn wygra 3 sety (w grupach m\u0142odzie\u017cowych 2 \u2013 m\u0142odziczki i m\u0142odzicy) \u2013 w ka\u017cdym z nich rywalizacja toczy si\u0119 do zdobycia 25","start_idx":305,"end_idx":398}
{"id":"mrc_4800","question":"kto by\u0142 nauczycielem arystotelesa?","answer":"Platona","context":"wieku 17 lat Arystoteles zosta\u0142 wys\u0142any do Aten, aby odebra\u0107 wykszta\u0142cenie w Akademii Plato\u0144skiej. W Akademii Arystoteles sp\u0119dzi\u0142 w sumie 20 lat, w czasie kt\u00f3rych najpierw by\u0142 studentem, potem asystentem Platona i w ko\u0144cu samodzielnym wyk\u0142adowc\u0105. Po \u015bmierci Platona (348/7 r. p.n.e.) by\u0142 naturalnym pretendentem do obj\u0119cia scholarchatu Akademii \u2013 jednak inni cz\u0142onkowie Akademii zdecydowali si\u0119 wybra\u0107 Speuzypa, siostrze\u0144ca Platona, ze wzgl\u0119du na du\u017c\u0105 rozbie\u017cno\u015b\u0107 wypracowanego przez Arystotelesa systemu filozoficznego z systemem Platona. Arystoteles, razem z drugim studentem Akademii Ksenokratesem, opu\u015bcili Akademi\u0119 i udali si\u0119 do kolonii Assos w Troadzie w rodzinnej Azji Mniejszej. Razem z nim, oraz z dwoma miejscowymi akademikami, Erastosem i Koriskosem, doradcami w\u0142adcy kolonii Hermiasa, za\u0142o\u017cy\u0142 swoj\u0105 szko\u0142\u0119 filozoficzn\u0105. Tak\u017ce \u00f3w w\u0142adca sta\u0142 si\u0119 s\u0142uchaczem szko\u0142y","start_idx":204,"end_idx":211}
{"id":"mrc_4801","question":"w kt\u00f3rym roku obradowa\u0142 po raz pierwszy?","answer":"Sejm walny Kr\u00f3lestwa Polskiego po raz pierwszy pojawi\u0142 si\u0119 w latach 1382\u20131386","context":"Sejm walny () \u2013 nazwa parlamentu Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, a od 1569 roku Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. By\u0142o to zgromadzenie decyduj\u0105ce o wa\u017cnych sprawach w pa\u0144stwie. Sejm walny sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch izb: Senatu i Izby Poselskiej oraz z trzech stan\u00f3w sejmuj\u0105cych: kr\u00f3la, pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w. == Geneza == Sejm walny Kr\u00f3lestwa Polskiego po raz pierwszy pojawi\u0142 si\u0119 w latach 1382\u20131386, gdy na og\u00f3lnopolskie zjazdy urz\u0119dnicze zacz\u0119\u0142a przybywa\u0107 szlachta i przedstawiciele miast. 2 lutego 1386 roku na jednym z pierwszych sejm\u00f3w walnych w Lublinie Jagie\u0142\u0142o zosta\u0142 wybrany kr\u00f3lem Polski. Pierwszym sejmem walnym Kr\u00f3lestwa Polskiego z udzia\u0142em pos\u0142\u00f3w wybranych na sejmikach ziemskich by\u0142 sejm w Piotrkowie w 1468 roku. W sk\u0142ad sejmu wchodzili cz\u0142onkowie rady kr\u00f3lewskiej (odgrywaj\u0105cy najwi\u0119ksz\u0105 rol\u0119), ni\u017csi urz\u0119dnicy ziemscy","start_idx":307,"end_idx":384}
{"id":"mrc_4802","question":"kiedy wydano ballady i romanse?","answer":"wydany w 1822 w Wilnie jako cz\u0119\u015b\u0107 pierwszego tomu \"Poezyj\"","context":"Ballady i romanse \u2013 zbi\u00f3r ballad Adama Mickiewicza, wydany w 1822 w Wilnie jako cz\u0119\u015b\u0107 pierwszego tomu \"Poezyj\". Uwa\u017cany jest za pocz\u0105tek rozwoju gatunku ballady w literaturze polskiej oraz za manifest polskiego romantyzmu. Jednocze\u015bnie \"Ballady i romanse\" pozostaj\u0105 w zwi\u0105zku z gatunkami literackimi poprzedniego okresu, zw\u0142aszcza z dum\u0105, dumk\u0105 i sielank\u0105. == Charakter tomu == Ballady Mickiewicza s\u0105 silnie osadzone w realiach historycznych i lokalnych. Miejsce akcji jest \u015bci\u015ble okre\u015blone (\u015awite\u017a, P\u0142u\u017cyny, Ruta i in.). W t\u0119 oswojon\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107 wkracza \u015bwiat nadprzyrodzony, w codzienno\u015b\u0107 ingeruj\u0105 si\u0142y nadprzyrodzone, a to, co znane, okazuje si\u0119 niebezpieczne i tajemnicze. Ingerencje \u015bwiata nadziemskiego mog\u0105 mie\u0107 charakter etyczny \u2013 to, co nadprzyrodzone, ocenia czyny ludzkie i wprowadza \u0142ad moralny, wymusza odpowiedzialno\u015b\u0107 za czyny i wymierza","start_idx":52,"end_idx":110}
{"id":"mrc_4803","question":"kto zabi\u0142 lajosa?","answer":"Przepowiednia spe\u0142ni\u0142a si\u0119, kiedy Edyp spotka\u0142 na drodze Lajosa i przez sprzeczk\u0119 zabi\u0142 swego ojca.","context":"Lajos \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3l Teb, syn Labdakosa, m\u0105\u017c Jokasty i ojciec Edypa. Lajos \u015bci\u0105gn\u0105\u0142 kl\u0105tw\u0119 na r\u00f3d. By\u0142 raz u kr\u00f3la Pelopsa i uwi\u00f3d\u0142 jego syna. Kiedy go jednak porzuci\u0142, ch\u0142opak pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo. Wyrocznia delficka przepowiedzia\u0142a Lajosowi, \u017ce dziecko Jokasty zostanie jego zab\u00f3jc\u0105 i o\u017ceni si\u0119 z w\u0142asn\u0105 matk\u0105. Gdy Jokasta powi\u0142a ch\u0142opca, kt\u00f3remu p\u00f3\u017aniej nadano imi\u0119 Edyp, Lajos kaza\u0142 przebi\u0107 gwo\u017adziem nogi syna i porzuci\u0107 go w g\u00f3rach niedaleko Koryntu. Odnalezionego Edypa wychowa\u0142a kr\u00f3lewska para z Koryntu - Polibos i Meropa. Przepowiednia spe\u0142ni\u0142a si\u0119, kiedy Edyp spotka\u0142 na drodze Lajosa i przez sprzeczk\u0119 zabi\u0142 swego ojca. Inny mit opowiada o Lajosie, jako pierwszym greckim pedera\u015bcie, kt\u00f3ry zapa\u0142a\u0142 nami\u0119tno\u015bci\u0105 do Chryzipposa (lat 14) - syna Pelopsa i Hippodamei,","start_idx":545,"end_idx":644}
{"id":"mrc_4804","question":"czym jest rz\u0105d?","answer":"Rz\u0105d \u2013 kolegialny organ w\u0142adzy wykonawczej, powo\u0142ywany i odwo\u0142ywany przez organ przedstawicielski.","context":"Rz\u0105d \u2013 kolegialny organ w\u0142adzy wykonawczej, powo\u0142ywany i odwo\u0142ywany przez organ przedstawicielski. Do jego zada\u0144 nale\u017cy koordynowanie dzia\u0142alno\u015bci administracyjnej i realizacja zada\u0144 pa\u0144stwa, w\u0142a\u015bciwy dla parlamentarno-gabinetowych system\u00f3w politycznych. Rz\u0105d sk\u0142ada si\u0119 z przewodnicz\u0105cego rady ministr\u00f3w, kt\u00f3ry jest zazwyczaj nazywany premierem (pierwszym ministrem), cho\u0107 w niekt\u00f3rych krajach (np. Niemcy) jest tradycyjnie nazywany kanclerzem, oraz z ministr\u00f3w. W krajach o systemie parlamentarno-gabinetowym rz\u0105d jest wy\u0142aniany i odpowiedzialny przed parlamentem. W systemie prezydenckim pracami rz\u0105du kieruje prezydent lub osoba mianowana przez prezydenta wedle w\u0142asnego uznania. W takim systemie rz\u0105d nie jest odpowiedzialny przed parlamentem, tylko przed prezydentem. Istnieje r\u00f3wnie\u017c model p\u00f3\u0142prezydencki, kt\u00f3ry \u0142\u0105czy cechy obydwu system\u00f3w \u2013 prezydent wybiera premiera spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w partii wi\u0119kszo\u015bciowej w parlamencie oraz wskazuje rz\u0105dowi kierunki polityki. Rz\u0105d ponosi","start_idx":0,"end_idx":98}
{"id":"mrc_4805","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0142 teatr grecki?","answer":"Teatr grecki pe\u0142ni\u0142 funkcje estetyczn\u0105, propagandow\u0105, informowa\u0142 i dostarcza\u0142 rozrywki (tylko m\u0119\u017cczyznom, poniewa\u017c tylko oni mogli ogl\u0105da\u0107 przedstawienia i gra\u0107 w sztuce).","context":"znaczenia \u2013 by\u0142a bowiem oparta na mitach, kt\u00f3re ka\u017cdy dobrze w tamtych czasach zna\u0142, lub na nieobcych ludziom wydarzeniach rozgrywaj\u0105cych si\u0119 w czasach im wsp\u00f3\u0142czesnych. Teatr grecki pe\u0142ni\u0142 funkcje estetyczn\u0105, propagandow\u0105, informowa\u0142 i dostarcza\u0142 rozrywki (tylko m\u0119\u017cczyznom, poniewa\u017c tylko oni mogli ogl\u0105da\u0107 przedstawienia i gra\u0107 w sztuce). ==== \u0179r\u00f3d\u0142a teatru ==== Sztuka ta ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142a w staro\u017cytnych formach kultu religijnego. Pochodzi od dionizji \u2013 \u015bwi\u0105t w staro\u017cytnej Grecji organizowanych na cze\u015b\u0107 Dionizosa \u2013 boga wina, urodzaj\u00f3w, a tak\u017ce narodzin i \u015bmierci. (Wed\u0142ug innej koncepcji cz\u0142owiek od najm\u0142odszych lat ma sk\u0142onno\u015bci do na\u015bladowania \u2013 teoria Arystotelesa). ==== Wykszta\u0142cenie si\u0119 form teatralnych ==== W staro\u017cytnej Grecji wykszta\u0142ci\u0142 si\u0119 jeden z rodzaj\u00f3w literackich \u2013 dramat. Z dytyramb\u00f3w \u2013 pie\u015bni \u015bpiewanych ku chwale","start_idx":170,"end_idx":341}
{"id":"mrc_4806","question":"kto sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 w atenach?","answer":"Archonci","context":"on wybrany na pierwszego archonta. By\u0142 to najwy\u017cszy urz\u0119dnik pa\u0144stwowy, jego tytu\u0142 \u2013 archont eponymus \u2013 podkre\u015bla\u0142 pierwsze\u0144stwo w zgromadzeniu 9 archont\u00f3w. Archonci wybierani byli tylko na rok, sprawowali w\u0142adz\u0119 wykonawcz\u0105, s\u0105downicz\u0105, dowodzili wojskiem i pe\u0142nili funkcje kap\u0142a\u0144skie. G\u0142\u00f3wn\u0105 zas\u0142ug\u0105 Solona jako archonta by\u0142o to, \u017ce przygotowa\u0142 grunt pod zmiany ustrojowe Aten. Po pierwsze dokona\u0142 on podzia\u0142u obywateli na cztery klasy wed\u0142ug cenzusu maj\u0105tkowego, ustanowi\u0142 tzw. Rad\u0119 Czterystu, s\u0105d przysi\u0119g\u0142ych, ujednolici\u0142 system miar i wag, nada\u0142 prawa obywatelskie metojkom, kt\u00f3rzy od dawna zamieszkiwali Attyk\u0119 oraz znacznie poszerzy\u0142 uprawnienia eklezji \u2013 zgromadzenia pe\u0142noprawnych obywateli Aten, kt\u00f3rzy uko\u0144czyli 20 lat. Od momentu pierwszego zgromadzenia by\u0142 to najwy\u017cszy organ w\u0142adzy, decyduj\u0105cy o polityce wewn\u0119trznej i zagranicznej. Miejscem spotka\u0144 by\u0142a agora (miejsce spotka\u0144 mieszka\u0144c\u00f3w","start_idx":157,"end_idx":165}
{"id":"mrc_4807","question":"gdzie mieszka\u0142a ania z zielonego wzg\u00f3rza?","answer":"w Avonlea","context":"Ani, Marilla \u2013 zdrobniale Rilla \u2013 nosi imi\u0119 w\u0142a\u015bnie po niej), kt\u00f3rzy mieszkali w Avonlea (zdarzenie mia\u0142o miejsce jedena\u015bcie lat p\u00f3\u017aniej \u2013 w 1877 roku). Okaza\u0142o si\u0119 jednak, \u017ce chcieli oni adoptowa\u0107 ch\u0142opca, kt\u00f3ry pomaga\u0142by w gospodarstwie i nast\u0105pi\u0142a brzemienna w skutki pomy\u0142ka. Maryla by\u0142a przeciwna adopcji dziewczynki, Mateusz za\u015b bardzo j\u0105 polubi\u0142. Rozmowa z pani\u0105 Spencer zdecydowa\u0142a, \u017ce Ania pozostanie na Zielonym Wzg\u00f3rzu. Dziewczynka nawi\u0105za\u0142a do\u015b\u0107 szybk\u0105 lecz szczer\u0105 przyja\u017a\u0144 z Dian\u0105 Barry. Rozpocz\u0119\u0142a nauk\u0119 w szk\u00f3\u0142ce niedzielnej oraz w wiejskiej szkole w Avonlea. Trzy tygodnie po rozpocz\u0119ciu nauki popad\u0142a w konflikt z Gilbertem Blythe\u2019em, ch\u0142opcem, w kt\u00f3rym kocha\u0142a si\u0119 wi\u0119kszo\u015b\u0107 kole\u017canek z klasy. Gilbert aby zwr\u00f3ci\u0107 na siebie uwag\u0119 dziewczynki poci\u0105gn\u0105\u0142 j\u0105 za warkocz i nazwa\u0142 Marchewk\u0105, a","start_idx":79,"end_idx":88}
{"id":"mrc_4808","question":"kiedy zosta\u0142 napisany makbet?","answer":"oko\u0142o roku 1606","context":"Makbet () \u2013 tragedia Williama Shakespeare\u2019a napisana oko\u0142o roku 1606, nale\u017cy do najcz\u0119\u015bciej wystawianych i adaptowanych sztuk szekspirowskich, jest r\u00f3wnie\u017c najkr\u00f3tsz\u0105 tragedi\u0105 jego autorstwa. Sztuka oparta zosta\u0142a na przekazach historycznych dotycz\u0105cych kr\u00f3la szkockiego Makbeta spisanych w kronice Raphaela Holinsheda (ok. 1570\u20131577), a po\u015brednio na kronice \"Historia gentis Scotorum\" (1527) Hectora Boece (kt\u00f3ra by\u0142a \u017ar\u00f3d\u0142em dla Holinsheda). Na j\u0119zyk polski t\u0142umaczony by\u0142 \"Makbet\" wielokrotnie, m.in. przez Stanis\u0142awa Egberta Ko\u017amiana, J\u00f3zefa Paszkowskiego, Leona Ulricha, Jana Kasprowicza, Krystyn\u0119 Berwi\u0144sk\u0105 i Jerzego Sit\u0119, lecz wed\u0142ug krytyk\u00f3w, takich jak Jan Kott czy Tadeusz \u0141omnicki, najlepiej przet\u0142umaczy\u0142 go Stanis\u0142aw Bara\u0144czak. Na scenie polskiej \"Makbet\" zosta\u0142 po raz pierwszy wystawiony w roku 1812 w teatrze Wojciecha Bogus\u0142awskiego. Sztuka jest archetypiczn\u0105 opowie\u015bci\u0105 o niebezpiecze\u0144stwach zwi\u0105zanych z \u017c\u0105dz\u0105 w\u0142adzy","start_idx":53,"end_idx":68}
{"id":"mrc_4809","question":"kto to bolszewik?","answer":"cz\u0142onek Komunistycznej Partii Zwi\u0105zku Radzieckiego","context":"* bolszewik \u2013 cz\u0142onek Komunistycznej Partii Zwi\u0105zku Radzieckiego * Bolszewik \u2013 wyspa * \"Bolszewik\" \u2013 obraz Borisa Kustodijewa","start_idx":14,"end_idx":64}
{"id":"mrc_4810","question":"gdzie po\u0142o\u017cona jest kobylnica?","answer":"Kobylnica \u2013 wie\u015b so\u0142ecka w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, w powiecie pozna\u0144skim, w gminie Swarz\u0119dz.","context":"Kobylnica \u2013 wie\u015b so\u0142ecka w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, w powiecie pozna\u0144skim, w gminie Swarz\u0119dz. == Historia == Wie\u015b szlachecka, w\u0142asno\u015b\u0107 wojewody p\u0142ockiego Piotra Potulickiego, oko\u0142o 1580 le\u017ca\u0142a w powiecie pozna\u0144skim wojew\u00f3dztwa pozna\u0144skiego. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa pozna\u0144skiego. == Obiekty == W Kobylnicy znajduje si\u0119: * Szko\u0142a Podstawowa im. Kawaler\u00f3w Orderu U\u015bmiechu przy ul. Pozna\u0144skiej 50 (szko\u0142a tysi\u0105clecia, dawnej imienia Aleksandra Zawadzkiego), * gminne szkolne schronisko m\u0142odzie\u017cowe \u201eSarenka\u201d, * powiatowy (dawniejszy dom dziecka), * Przedszkole \u201eKosza\u0142ek Opa\u0142ek\u201d, * parafia i ko\u015bci\u00f3\u0142 pw. \u015awi\u0119tego Krzy\u017ca, * budynek stacji kolejowej z 1914 * lotnisko Aeroklubu Pozna\u0144skiego Pozna\u0144-Kobylnica * park linowy. W Kobylnicy dzia\u0142a pi\u0142karski klub LZS Piast Kobylnica, b\u0119d\u0105cy obecnie w klasie okr\u0119gowej, grupa: Pozna\u0144 (wsch\u00f3d). Stadion","start_idx":0,"end_idx":114}
{"id":"mrc_4811","question":"jak dzia\u0142a aparat cpap?","answer":"Urz\u0105dzeniem do wykonywania CPAP jest pompa powietrzna, pod\u0142\u0105czona do specjalnej maski na twarz. Pompa ma za zadanie udro\u017cni\u0107 drogi oddechowe, blokowane przez opadaj\u0105ce podniebienie mi\u0119kkie podczas snu, poprzez podanie odpowiedniej ilo\u015bci powietrza.","context":"CPAP ( \u2018sta\u0142e dodatnie ci\u015bnienie w drogach oddechowych\u2019) \u2013 metoda wspomagania oddychania stosowana g\u0142\u00f3wnie w leczeniu bezdechu sennego, a tak\u017ce w przypadku niewydolno\u015bci oddechowej. Urz\u0105dzeniem do wykonywania CPAP jest pompa powietrzna, pod\u0142\u0105czona do specjalnej maski na twarz. Pompa ma za zadanie udro\u017cni\u0107 drogi oddechowe, blokowane przez opadaj\u0105ce podniebienie mi\u0119kkie podczas snu, poprzez podanie odpowiedniej ilo\u015bci powietrza. W aparatach CPAP zwykle ustawiane jest ci\u015bnienie lecznicze odpowiednio dobrane do si\u0142y bezdechu przez lekarza pulmonologa oscyluj\u0105ce w granicach 4-20mmHg. Dzi\u0119ki ci\u0105g\u0142emu nadci\u015bnieniu wytwarzanemu przez pomp\u0119 CPAP podtrzymuje (utrzymuje) drogi oddechowe otwarte i dzi\u0119ki temu przeciwdzia\u0142a bezdechowi podczas snu. Terapia CPAP jest najskuteczniejsz\u0105 metod\u0105 leczenia obturacyjnego bezdechu sennego. Terapia CPAP obni\u017ca ci\u015bnienie krwi, w wi\u0119kszym stopniu ci\u015bnienie rozkurczowe, natomiast nie wp\u0142ywa na poziom glukozy","start_idx":182,"end_idx":430}
{"id":"mrc_4812","question":"w jaki spos\u00f3b funkcjonowa\u0142a republika rzymska?","answer":"Rzym sta\u0142 si\u0119 republik\u0105, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 przede wszystkim z postawieniem na czele pa\u0144stwa dw\u00f3ch jednorocznych urz\u0119dnik\u00f3w o r\u00f3wnej w\u0142adzy, pocz\u0105tkowo prawdopodobnie nazywanych pretorami, a p\u00f3\u017aniej konsulami.","context":"Republika rzymska () \u2013 okres w historii staro\u017cytnego Rzymu w kt\u00f3rym by\u0142 on republik\u0105, trwaj\u0105cy od upadku kr\u00f3lestwa w 509* do pocz\u0105tku cesarstwa w 27. == Wczesna republika == === Powstanie republiki i konflikt pomi\u0119dzy plebejuszami a patrycjuszami === Zgodnie z rzymsk\u0105 tradycj\u0105 historyczn\u0105 od momentu swojego powstania Rzym by\u0142 rz\u0105dzony przez kr\u00f3l\u00f3w. Ostatnim z nich mia\u0142 by\u0107 Tarquinius Superbus (534* \u2013 509*), kt\u00f3rego tyra\u0144skie rz\u0105dy zako\u0144czy\u0142y si\u0119 wygnaniem z Rzymu. Po obaleniu monarchii Rzym sta\u0142 si\u0119 republik\u0105, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 przede wszystkim z postawieniem na czele pa\u0144stwa dw\u00f3ch jednorocznych urz\u0119dnik\u00f3w o r\u00f3wnej w\u0142adzy, pocz\u0105tkowo prawdopodobnie nazywanych pretorami, a p\u00f3\u017aniej konsulami. Prawo do sprawowania konsulatu i innych urz\u0119d\u00f3w przys\u0142ugiwa\u0142o jedynie patrycjuszom, kt\u00f3rzy tworzyli zamkni\u0119ty stan arystokratyczny, poniewa\u017c tylko ich uwa\u017cano","start_idx":491,"end_idx":696}
{"id":"mrc_4813","question":"jakie jest napi\u0119cie 3 fazowe?","answer":". W przypadku idealnym (napi\u0119cia sinusoidalnie przemienne, symetria trzech faz) warto\u015b\u0107 ta jest \\sqrt 3 razy wi\u0119ksza od warto\u015bci napi\u0119cia fazowego.","context":"Napi\u0119cie mi\u0119dzyfazowe (potocznie: napi\u0119cie przewodowe, mi\u0119dzyprzewodowe lub liniowe. Napi\u0119cie to jest charakterystyczne dla ga\u0142\u0119zi odbiornik\u00f3w po\u0142\u0105czonych w tr\u00f3jk\u0105t. Wynika to z tego, \u017ce w tym po\u0142\u0105czeniu nie ma punktu neutralnego. W przypadku idealnym (napi\u0119cia sinusoidalnie przemienne, symetria trzech faz) warto\u015b\u0107 ta jest \\sqrt 3 razy wi\u0119ksza od warto\u015bci napi\u0119cia fazowego. Wed\u0142ug obowi\u0105zuj\u0105cej normy PN-IEC 60038:1999 (Napi\u0119cia znormalizowane IEC) w Polsce warto\u015b\u0107 skuteczna napi\u0119cia mi\u0119dzyfazowego w sieciach niskiego napi\u0119cia (nn), przy cz\u0119stotliwo\u015bci sieci 50 Hz, wynosi 400 V \u00b110%.","start_idx":229,"end_idx":376}
{"id":"mrc_4814","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa w kanadzie?","answer":"kr\u00f3l Karol III","context":"Monarcha Kanady \u2013 g\u0142owa pa\u0144stwa w Kanadzie. Obecnie jest nim kr\u00f3l Karol III. == Tytulatura == Oficjalny tytu\u0142 monarchy Kanady, obecnie Karola III, brzmi: : \"Charles III, by the Grace of God, of the United Kingdom, Canada and His other Realms and Territories King, Head of the Commonwealth, Defender of the Faith\" : \"Charles III, par la gr\u00e2ce de Dieu, Roi du Royaume-Uni, du Canada et de ses autres royaumes et territoires, Chef du Commonwealth, D\u00e9fenseur de la Foi\" : (\"Karol III, Z Bo\u017cej \u0142aski, Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, Kanady i pozosta\u0142ych Jego W\u0142o\u015bci i Terytori\u00f3w Kr\u00f3l, G\u0142owa Wsp\u00f3lnoty Narod\u00f3w, Obro\u0144ca Wiary\") Potocznie nazywany jest \"The King of Canada/le Roi du Canada\" \u2013 kr\u00f3lem Kanady. == Status prawny Monarchii Kanadyjskiej == Monarchia","start_idx":61,"end_idx":75}
{"id":"mrc_4815","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 aleksander fredro?","answer":"Surochowie ko\u0142o Jaros\u0142awia","context":"Aleksander Fredro hrabia herbu Bo\u0144cza (ur. 20 czerwca 1793 w Surochowie ko\u0142o Jaros\u0142awia, zm. 15 lipca 1876 we Lwowie) \u2013 polski komediopisarz, pami\u0119tnikarz, poeta, ziemianin, oficer, wolnomularz, tworzy\u0142 w epoce romantyzmu. Uwa\u017cany jest za najwybitniejszego komediopisarza w historii literatury polskiej. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 20 czerwca 1793 roku w Surochowie niedaleko Jaros\u0142awia w bogatej rodzinie szlacheckiej (niegdy\u015b senatorskiej) jako syn Jacka Fredry i Marianny z Dembi\u0144skich. Do Be\u0144kowej Wiszni rodzice Aleksandra Fredry sprowadzili si\u0119 w 1797 roku. Nauki pobiera\u0142 w domu rodzinnym, nigdy nie ucz\u0119szcza\u0142 do szk\u00f3\u0142 publicznych. 12 stycznia 1806 roku w po\u017carze dworu w Be\u0144kowej Wiszni zgin\u0119\u0142a jego matka Marianna Fredro. Ojciec Jacek Fredro przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 wraz z nim do Lwowa. W wieku 16 lat, w 1809","start_idx":61,"end_idx":87}
{"id":"mrc_4816","question":"jakie narodowo\u015bci zamieszkuj\u0105 ukrain\u0119?","answer":"Ukrai\u0144cy","context":"Ukrai\u0144cy (, \"ukrajinci\") \u2013 nar\u00f3d s\u0142owia\u0144ski, historycznie zwany Rusinami, mieszkaj\u0105cy w Europie Wschodniej, g\u0142\u00f3wnie w granicach Ukrainy (tak\u017ce w pa\u0144stwach s\u0105siednich: w Rosji, Bia\u0142orusi, Polsce, S\u0142owacji i Mo\u0142dawii), zaliczani do S\u0142owian wschodnich (obok Bia\u0142orusin\u00f3w i Rosjan). Ukrai\u0144cy s\u0105 potomkami plemion, zamieszkuj\u0105cych po\u0142udnie Rusi Kijowskiej. == Liczebno\u015b\u0107 == Ukrai\u0144cy mieszkaj\u0105 zar\u00f3wno na terytorium Ukrainy, jak i w diasporze. Na \u015bwiecie mieszka ok. 46 milion\u00f3w Ukrai\u0144c\u00f3w, z czego ok. 35 mln \u2013 na Ukrainie. W diasporze \u017cyje ok. 7 milion\u00f3w Ukrai\u0144c\u00f3w, przy czym wed\u0142ug encyklopedii PWN \u2013 11 mln. == Nazwa == Nazwa \u201eUkrai\u0144cy\u201d jako okre\u015blenie narodu, pojawi\u0142a si\u0119 w drugiej po\u0142owie XIX wieku w opozycji ukrai\u0144skiego ruchu narodowego do oficjalnej ideologii Imperium Rosyjskiego, okre\u015blaj\u0105cego Rusin\u00f3w zamieszkuj\u0105cych Kraj Po\u0142udniowo-Zachodni jako Ma\u0142orus\u00f3w \u2013","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_4817","question":"kto u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu fionie w polskiej wersji filmu shrek?","answer":"Agnieszka Kunikowska","context":"odegra\u0142 Jonathan Ross === Wersja polska === Opracowanie wersji polskiej: Start International Polska Re\u017cyseria: Joanna WizmurDialogi polskie: Bartosz Wierzbi\u0119taTeksty piosenek: Marek Robaczewski, Bartosz Wierzbi\u0119taKierownictwo muzyczne: Marek KlimczukD\u017awi\u0119k i monta\u017c: Janusz TokarzewskiKierownik produkcji: Pawe\u0142 AraszkiewiczW wersji polskiej udzia\u0142 wzi\u0119li: * Zbigniew Zamachowski \u2013 Shrek * Jerzy Stuhr \u2013 Osio\u0142 * Agnieszka Kunikowska \u2013 kr\u00f3lewna Fiona * Wojciech Malajkat \u2013 Kot w Butach * Janusz Bukowski \u2013 kr\u00f3l Harold * Ma\u0142gorzata Zaj\u0105czkowska \u2013 kr\u00f3lowa Lilian * Dorota Zi\u0119ciowska \u2013 Wr\u00f3\u017cka Chrzestna * Zbigniew Suszy\u0144ski \u2013 Ksi\u0105\u017c\u0119 z Bajki * Jaros\u0142aw Domin \u2013 Pinokio * Tomasz Bednarek \u2013 Ciastek * Miros\u0142aw Zbrojewicz \u2013 Wilk * Wojciech Paszkowski \u2013 Trzy \u015bwinki * Jaros\u0142aw Boberek \u2013 jedna z Trzech \u015awinek, reporter programu \u201eKnechci\u201d * Wojciech","start_idx":412,"end_idx":432}
{"id":"mrc_4818","question":"jak inaczej nazywaj\u0105 si\u0119 odszkodowania wojenne?","answer":"Reparacje wojenne (\u0142ac. \"reparatio\" \u201enaprawa\u201d od \"reparare\" \u201eodzyskiwa\u0107; odnawia\u0107\u201d) \u2013 rekompensaty finansowe za straty i szkody spowodowane przez dzia\u0142ania wojenne","context":"Reparacje wojenne (\u0142ac. \"reparatio\" \u201enaprawa\u201d od \"reparare\" \u201eodzyskiwa\u0107; odnawia\u0107\u201d) \u2013 rekompensaty finansowe za straty i szkody spowodowane przez dzia\u0142ania wojenne, wyp\u0142acane zaatakowanej stronie konfliktu w przypadku jej zwyci\u0119stwa b\u0105d\u017a korzystnego dla niej rozejmu, wynikaj\u0105ce z \u0142amania przez napastnik\u00f3w postanowie\u0144 Konwencji haskiej z 1907 roku b\u0105d\u017a innych akt\u00f3w prawa mi\u0119dzynarodowego. Do I wojny \u015bwiatowej odszkodowania by\u0142y nak\u0142adane wedle uznania wygranych, dopiero traktat wersalski ustanowi\u0142 obowi\u0105zek wyp\u0142acania rekompensat (przez Niemcy, por. te\u017c Plan Dawesa), a po II wojnie \u015bwiatowej uregulowa\u0142y je konferencja ja\u0142ta\u0144ska i konferencja poczdamska oraz pok\u00f3j paryski (1947). Reparacje dziel\u0105 si\u0119 na dwa rodzaje: * mi\u0119dzynarodowe \u2013 wynikaj\u0105ce z poniesienia strat finansowych przez pa\u0144stwa napadni\u0119te, * indywidualne \u2013 wynikaj\u0105ce ze straty zdrowia (b\u0105d\u017a \u017cycia dla cz\u0142onk\u00f3w rodziny poszkodowanego), prze\u015bladowa\u0144 lub","start_idx":0,"end_idx":163}
{"id":"mrc_4819","question":"gdzie zaczyna si\u0119 kosmos?","answer":"Za granic\u0119 pomi\u0119dzy ziemsk\u0105 atmosfer\u0105 a przestrzeni\u0105 kosmiczn\u0105 przyjmuje si\u0119 wysoko\u015b\u0107 100 km nad powierzchni\u0105 Ziemi, gdzie przebiega umowna linia K\u00e1rm\u00e1na.","context":"Przestrze\u0144 kosmiczna \u2013 przestrze\u0144 poza obszarem cia\u0142 niebieskich. Za granic\u0119 pomi\u0119dzy ziemsk\u0105 atmosfer\u0105 a przestrzeni\u0105 kosmiczn\u0105 przyjmuje si\u0119 wysoko\u015b\u0107 100 km nad powierzchni\u0105 Ziemi, gdzie przebiega umowna linia K\u00e1rm\u00e1na. \u015aci\u015ble wytyczonej granicy mi\u0119dzy przestrzeni\u0105 powietrzn\u0105 a przestrzeni\u0105 kosmiczn\u0105 nie ma. Fizycy przyjmuj\u0105 80\u2013100 km. Charakteryzuje si\u0119 wyst\u0119powaniem wysokiej pr\u00f3\u017cni, co uniemo\u017cliwia rozchodzenie si\u0119 w niej fal d\u017awi\u0119kowych oraz ogranicza wymian\u0119 ciepln\u0105 do promieniowania cieplnego. Przestrze\u0144 kosmiczn\u0105 przenika ze wszystkich stron promieniowanie kosmiczne, w tym niebezpieczne dla \u017cycia promieniowanie jonizuj\u0105ce \u2013 fale elektromagnetyczne w zakresie promieniowania rentgenowskiego i promieniowania gamma oraz wysokoenergetyczne na\u0142adowane cz\u0105stki. W przestrzeni kosmicznej, w okolicach orbity Ziemi, cia\u0142a wystawione na bezpo\u015brednie dzia\u0142anie promieni s\u0142onecznych rozgrzewaj\u0105 si\u0119 do temperatury przekraczaj\u0105cej 100 \u00b0C, natomiast pozostaj\u0105ce w cieniu ozi\u0119biaj\u0105 si\u0119","start_idx":66,"end_idx":220}
{"id":"mrc_4820","question":"jaki ruch jest w japonii?","answer":"ruchu lewostronnego","context":"Japonii. Inna jest te\u017c konstrukcja samochod\u00f3w: kierownica w samochodach przeznaczonych do ruchu lewostronnego znajduje si\u0119 po prawej stronie samochodu, a \u015bwiat\u0142a mijania (asymetryczne) kieruj\u0105 snop \u015bwiat\u0142a tak, by do\u015bwietla\u0142 lew\u0105 stron\u0119 drogi. == Koleje == Na kolei ruch lewostronny obowi\u0105zuje tak\u017ce w niekt\u00f3rych spo\u015br\u00f3d tych pa\u0144stw, w kt\u00f3rych na drogach wprowadzono ruch prawostronny, na przyk\u0142ad we Francji (opr\u00f3cz Alzacji i zachodniej cz\u0119\u015bci Lotaryngii), W\u0142oszech, Szwajcarii, Szwecji, Danii, Belgii i Portugalii. Ruch lewostronny obowi\u0105zuje r\u00f3wnie\u017c w metrze w Madrycie, Sztokholmie i Lizbonie. W szczeg\u00f3lnych przypadkach dopuszczalny jest ruch poci\u0105gu lew\u0105 stron\u0105 linii nawet na tych odcinkach sieci kolejowej, na kt\u00f3rych normalnie obowi\u0105zuje prawostronny kierunek ruchu. == Na wodzie == W ruchu statk\u00f3w, niezale\u017cnie od pa\u0144stwa, na ca\u0142ym \u015bwiecie obowi\u0105zuje ruch prawostronny.","start_idx":90,"end_idx":109}
{"id":"mrc_4821","question":"gdzie jest rog\u00f3wka w oku?","answer":"Rog\u00f3wka (\u0142ac. \"cornea\") \u2013 wypuk\u0142a zewn\u0119trzna warstwa ga\u0142ki ocznej w jej przedniej cz\u0119\u015bci.","context":"Rog\u00f3wka (\u0142ac. \"cornea\") \u2013 wypuk\u0142a zewn\u0119trzna warstwa ga\u0142ki ocznej w jej przedniej cz\u0119\u015bci. Ludzka rog\u00f3wka ma ok. 11,5 mm \u015brednicy i grubo\u015b\u0107 0,5-0,6 mm w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci oraz 0,6-0,8 mm w cz\u0119\u015bci obwodowej. Za rog\u00f3wk\u0105 znajduje si\u0119 ciecz wodnista, a za ni\u0105 soczewka. Rog\u00f3wka nie jest unaczyniona, naczynia upo\u015bledza\u0142yby jej przezierno\u015b\u0107. Od\u017cywia si\u0119 dzi\u0119ki dyfuzji \u2013 przez \u0142zy i ciecz wodnist\u0105 ga\u0142ki ocznej, a tak\u017ce dzi\u0119ki neurotrofinom dostarczanym przez unerwienie rog\u00f3wki. Posiada du\u017co zako\u0144cze\u0144 b\u00f3lowych, w\u0142\u00f3kien bezrdzennych. == Warstwy rog\u00f3wki == Rog\u00f3wka sk\u0142ada si\u0119 z sze\u015bciu warstw. W kolejno\u015bci od przodu ku ty\u0142owi s\u0105 to: * Nab\u0142onek przedni rog\u00f3wki (\u0142ac. \"epithelium anterius corneae\") \u2013 sk\u0142ada si\u0119 z 5-6 warstw nab\u0142onka wielowarstwowego p\u0142askiego nierogowaciej\u0105cego, nawil\u017canego przez \u0142zy. Kom\u00f3rki tego nab\u0142onka szybko","start_idx":0,"end_idx":89}
{"id":"mrc_4822","question":"jaki pierwiastek ma symbol cd?","answer":"Kadm","context":"Kadm (Cd, \u0142ac. \"cadmium\") \u2013 pierwiastek chemiczny z grupy metali przej\u015bciowych uk\u0142adu okresowego. Nazwa pochodzi od s\u0142owa \"kadmeia\", b\u0119d\u0105cego greck\u0105 nazw\u0105 rudy cynku, kalaminu, w kt\u00f3rej kadm zosta\u0142 wykryty. Minera\u0142em tego pierwiastka, bez znaczenia przemys\u0142owego, jest np. grenokit (CdS) i monteponit (CdO), ale jest zwykle uzyskiwany jako produkt uboczny przy produkcji cynku. Stanowi 0,00005% masy skorupy ziemskiej. Kadm odkry\u0142 w 1817 niemiecki chemik Friedrich Strohmeyer, badaj\u0105c \u017c\u00f3\u0142te zabarwienie niekt\u00f3rych pr\u00f3bek tlenku cynku, pochodz\u0105ce od zanieczyszcze\u0144 \u017c\u00f3\u0142tym tlenkiem kadmu. == Wyst\u0119powanie == Rudy cynku i paliwa kopalne (np. w\u0119giel kamienny) zawieraj\u0105 znaczne ilo\u015bci kadmu. W wyniku ich wydobywania i przetwarzania jego znaczne ilo\u015bci uwalniaj\u0105 si\u0119 do atmosfery, hydrosfery i gleb. == Znaczenie biologiczne == Kadm nie ma \u017cadnego znaczenia biologicznego u","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_4823","question":"gdzie zmar\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"Zmar\u0142 wieczorem 15 listopada 1916 na anewryzm serca w Vevey i zosta\u0142 tam pochowany.","context":"ze wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycieli Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. W 1916 otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznan\u0105 przez Polsk\u0105 Akademi\u0119 Umiej\u0119tno\u015bci. Cz\u0142onek Warszawskiego Towarzystwa Cyklist\u00f3w, Towarzystwa Historycznego we Lwowie. Henryk Sienkiewicz by\u0142 cz\u0142onkiem zagranicznym Czeskiej i Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk. Zmar\u0142 wieczorem 15 listopada 1916 na anewryzm serca w Vevey i zosta\u0142 tam pochowany. Na jego pogrzeb w katedrze wawelskiej nie zgodzi\u0142 si\u0119 biskup krakowski Adam Sapieha. W 1924, ju\u017c w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczy\u015bcie sprowadzono do Polski. W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii i Czechos\u0142owacji sk\u0142adano mu ho\u0142d. 27 pa\u017adziernika 1924 odby\u0142a si\u0119 uroczysto\u015b\u0107 obok pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie przem\u00f3wienie okoliczno\u015bciowe wyg\u0142osi\u0142 Stanis\u0142aw Wojciechowski. Na koniec prochy z\u0142o\u017cono w specjalnie przygotowanej krypcie","start_idx":367,"end_idx":450}
{"id":"mrc_4824","question":"w jakich okoliczno\u015bciach narodzi\u0142o si\u0119 chrze\u015bcija\u0144stwo?","answer":"Chrze\u015bcija\u0144stwo powsta\u0142o w I po\u0142owie I wieku w rzymskiej prowincji Judei w\u015br\u00f3d wyznawc\u00f3w judaizmu, jako wynik dzia\u0142alno\u015bci Jezusa z Nazaretu.","context":"Historia chrze\u015bcija\u0144stwa \u2013 okres historii obejmuj\u0105cy czas od narodzin Jezusa Chrystusa (pocz\u0105tek rozwoju religii chrze\u015bcija\u0144skiej) a\u017c do dzi\u015b. Badaniem tego okresu w spos\u00f3b naukowy zajmuje si\u0119 Historia Ko\u015bcio\u0142a jako ga\u0142\u0105\u017a teologii. == Pocz\u0105tki chrze\u015bcija\u0144stwa == Chrze\u015bcija\u0144stwo powsta\u0142o w I po\u0142owie I wieku w rzymskiej prowincji Judei w\u015br\u00f3d wyznawc\u00f3w judaizmu, jako wynik dzia\u0142alno\u015bci Jezusa z Nazaretu. Skazany na \u015bmier\u0107 (przed 36 r. n.e.) przez rzymskiego namiestnika Judei Poncjusza Pi\u0142ata umar\u0142 w Jerozolimie wed\u0142ug tradycji 14 dnia Nisan . Cz\u0119\u015b\u0107 uczni\u00f3w Jezusa \u2013 pod wp\u0142ywem opisanego w Nowym Testamencie do\u015bwiadczenia osobistego kontaktu z cudownie powsta\u0142ym z martwych Jezusem \u2013 zacz\u0119\u0142a oczekiwa\u0107 jego ponownego przyj\u015bcia i obiecanego udzia\u0142u w zbawieniu. Zmartwychwstanie by\u0142o od pocz\u0105tku centraln\u0105 tez\u0105 wiary chrze\u015bcija\u0144skiej i motywem dzia\u0142ania pierwszych chrze\u015bcijan.","start_idx":263,"end_idx":404}
{"id":"mrc_4825","question":"jakie skutki dla polski mia\u0142a unia brzeska?","answer":"Zdaniem Janusza Tazbira, nast\u0119pstwem zawarcia unii brzeskiej by\u0142 wzrost niech\u0119ci wiernych prawos\u0142awnych do Polski i polsko\u015bci.","context":"wdro\u017cenia postanowie\u0144 unii florenckiej w Wielkim Ksi\u0119stwie Litewskim, nie zwa\u017caj\u0105c na fakt, \u017ce kontakty Cerkwi prawos\u0142awnej z Rzymem po zawarciu unii florenckiej zanik\u0142y pod koniec XV wieku. W pierwszym dziesi\u0119cioleciu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej tematyka religijna by\u0142a zaniedbana przez historyk\u00f3w ze wzgl\u0119du na nowy ustr\u00f3j polityczny i negatywne podej\u015bcie Zwi\u0105zku Radzieckiego do spraw Ko\u015bcio\u0142a. Na emigracji natomiast zosta\u0142a opublikowana w 1958 roku praca Oskara Haleckiego \"From Florence to Brest. (1439-1596)\". Autor rozpatruje uni\u0119 brzesk\u0105 jako jednostronne porozumienie: mia\u0142a wzmocni\u0107 pozycj\u0119 Ko\u015bcio\u0142a \u0142aci\u0144skiego przed zagro\u017ceniem tureckim i protestanckim. Zdaniem Janusza Tazbira, nast\u0119pstwem zawarcia unii brzeskiej by\u0142 wzrost niech\u0119ci wiernych prawos\u0142awnych do Polski i polsko\u015bci. W latach siedemdziesi\u0105tych XX wieku powsta\u0142y dwa dzie\u0142a, dotycz\u0105ce historii Cerkwi prawos\u0142awnej w Polsce. Pierwsze opracowanie jest syntez\u0105","start_idx":673,"end_idx":799}
{"id":"mrc_4826","question":"kto powiesi\u0142 krzy\u017c w sejmie?","answer":"Tomasz W\u00f3jcik z pomoc\u0105 pos\u0142a Piotra Krutula","context":"zako\u0144czeniu posiedzenia klubu AWS, Tomasz W\u00f3jcik z pomoc\u0105 pos\u0142a Piotra Krutula samowolnie powiesili krzy\u017c na \u015bcianie Sali Posiedze\u0144 Sejmu. Pose\u0142 Krutul wieszaj\u0105c krucyfiks u\u017cy\u0142 jako drabiny fotela marsza\u0142kowskiego. Spadaj\u0105c z niego, zniszczy\u0142 framug\u0119 drzwi sejmowych, staraj\u0105c si\u0119 jej przytrzyma\u0107 podczas upadku. Ca\u0142e zdarzenie zosta\u0142o zarejestrowane przez kamery na Sali Posiedze\u0144. Krzy\u017c, kt\u00f3ry zawis\u0142 w sali obrad Sejmu, ma form\u0119 krzy\u017ca \u0142aci\u0144skiego. Zosta\u0142 wykonany z drewna hebanowego, pochodz\u0105cego z o\u0142tarza Kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej G\u00f3rze. Na krzy\u017cu umieszczona jest XIX-wieczna figurka Jezusa Chrystusa z drewna lipowego. Rzecznik prasowy klubu parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej z\u0142o\u017cy\u0142 formalny protest przeciwko \u201eostentacyjnym dzia\u0142aniom pos\u0142\u00f3w Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107 obliczonych na wywo\u0142anie politycznej awantury\u201d dokonanym bez zgody Marsza\u0142ka Seniora oraz bez pytania o zgod\u0119 pos\u0142\u00f3w z","start_idx":35,"end_idx":78}
{"id":"mrc_4827","question":"z kim walczy\u0142a lil masti?","answer":"Marta \u201eLinkimaster\u201d Linkiewicz","context":"przez jednog\u0142o\u015bn\u0105 decyzj\u0119 s\u0119dzi\u00f3w po 3 rundach: === Fame MMA 4: Linkimaster vs. Lil Masti === * Walka o pas mistrzowski Fame MMA kobiet w kategorii open: \"(Main Event)\" Marta \u201eLinkimaster\u201d Linkiewicz \u2013 Aniela \u201eLil Masti\u201d Bogusz : Zwyci\u0119stwo Lil Masti przez TKO (ciosy pi\u0119\u015bciami w parterze) w 1 rundzie * Walka w kategorii \u015bredniej: \"(Co-Main Event)\" Adrian \u201eMedusa\u201d Salamon \u2013 Piotr \u201eKnaziuu\u201d Kna\u015b : Zwyci\u0119stwo Medusy przez poddanie (d\u017awignia na staw \u0142okciowy) w 2 rundzie * Walka w umownym limicie -74 kg: Adrian \u201ePolak\u201d Pola\u0144ski \u2013 Amadeusz \u201eFerrari\u201d Ro\u015blik : Zwyci\u0119stwo Polaka przez jednog\u0142o\u015bn\u0105 decyzj\u0119 s\u0119dzi\u00f3w po 3 rundach * Walka w kategorii open: Micha\u0142 \u201eBoxdel\u201d Baron \u2013 Jakub \u201eKuba\u0144czyk\u201d Flas : Zwyci\u0119stwo Kuba\u0144czyka przez TKO (ciosy pi\u0119\u015bciami) w","start_idx":169,"end_idx":199}
{"id":"mrc_4828","question":"czym przede wszystkim od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 czaple?","answer":"g\u0142\u00f3wnie ryby","context":"monicae\") \u2013 Banc d\u2019Arguin (na wybrze\u017cu Mauretanii) * \"Ardea cinerea firasa\" \u2013 Madagaskar. == Po\u017cywienie == Po\u017cywienie bardzo urozmaicone, s\u0105 to g\u0142\u00f3wnie ryby, poza tym drobne ssaki i ma\u0142e ptaki, \u017caby, \u015blimaki, skorupiaki i w\u0119\u017ce. Potrafi tak\u017ce w locie \u0142apa\u0107 owady. Zim\u0105 na polach szuka myszy, szczur\u00f3w oraz d\u017cd\u017cownic. Dziennie czapla siwa zjada od 300 do 500 g pokarmu. Zjadane przez ni\u0105 ryby maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 10\u201325 cm. Potrafi z\u0142apa\u0107 nawet p\u00f3\u0142kilogramowego karpia, nie potrafi go jednak po\u0142kn\u0105\u0107. W trakcie polowania czapla siwa brodzi w wodzie majestatycznie i powoli, aby nie p\u0142oszy\u0107 ryb. Stoi tak\u017ce na jednej nodze, cierpliwie wypatruj\u0105c ryb, a gdy jaka\u015b wyp\u0142ynie na mielizn\u0119, szybkim wyrzutem dzioba chwyta j\u0105 i po\u0142yka. === Wypluwki === Wypluwki czapli siwej s\u0105","start_idx":144,"end_idx":156}
{"id":"mrc_4829","question":"z jakim krajem polska ma najd\u0142u\u017csz\u0105 granice?","answer":"z Czechami","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":420,"end_idx":430}
{"id":"mrc_4830","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 alpaki?","answer":"Holotyp pochodzi\u0142 z Peru.","context":"Alpaka (\"Vicugna pacos\") \u2013 udomowiony po\u0142udniowoameryka\u0144ski, trawo\u017cerny gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wielb\u0142\u0105dowatych (Camelidae). Zwierz\u0119 udomowione, hodowane dla we\u0142ny i mi\u0119sa, przypomina nieco lam\u0119, ale jest od niej mniejsza i z budowy cia\u0142a bardziej podobna do owcy. == Taksonomia == Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisa\u0142 w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadaj\u0105c mu nazw\u0119 \"Camelus pacos\". Holotyp pochodzi\u0142 z Peru. Lineusz sw\u00f3j opis opar\u0142 na wcze\u015bniejszych opracowaniach r\u00f3\u017cnych autor\u00f3w. Gatunek ten by\u0142 d\u0142ugo klasyfikowany w obr\u0119bie rodzaju \"Lama\", ale ostatnie analizy DNA (sekwencje mtDNA i j\u0105drowe markery mikrosatelitarne) wykaza\u0142y, \u017ce zosta\u0142 udomowiony z podgatunku \"V. vicugna\", \"V. v. mensalis\". Wykopaliska archeologiczne w Telarmachay w \u015brodkowych Andach w Peru wskazuj\u0105, \u017ce zosta\u0142 udomowiony 5500\u20136500 lat","start_idx":457,"end_idx":482}
{"id":"mrc_4831","question":"czym jest promie\u0144 r\u00f3wnikowy?","answer":"Promie\u0144 r\u00f3wnikowy \u2013 \u015brednia odleg\u0142o\u015b\u0107 mi\u0119dzy \u015brodkiem cia\u0142a niebieskiego a jego r\u00f3wnikiem.","context":"Promie\u0144 r\u00f3wnikowy \u2013 \u015brednia odleg\u0142o\u015b\u0107 mi\u0119dzy \u015brodkiem cia\u0142a niebieskiego a jego r\u00f3wnikiem. R\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy promieniem r\u00f3wnikowym a promieniem biegunowym jest konsekwencj\u0105 obrotu cia\u0142a wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi, wywo\u0142uj\u0105cego sp\u0142aszczenie. \u015aredni r\u00f3wnikowy promie\u0144 Ziemi ma 6378,137 km d\u0142ugo\u015bci. Promie\u0144 ten nie jest jednakowy we wszystkich kierunkach, gdy\u017c Ziemia nie jest idealn\u0105 elipsoid\u0105 obrotow\u0105.","start_idx":0,"end_idx":90}
{"id":"mrc_4832","question":"jak powstaj\u0105 wyspy wulkaniczne?","answer":"Wyspa wulkaniczna \u2013 wyspa, kt\u00f3ra powsta\u0142a przez wynurzenie si\u0119 wzniesienia wulkanicznego ponad powierzchni\u0119 morza.","context":"Wyspa wulkaniczna \u2013 wyspa, kt\u00f3ra powsta\u0142a przez wynurzenie si\u0119 wzniesienia wulkanicznego ponad powierzchni\u0119 morza. Wyspy takie wyst\u0119puj\u0105 zw\u0142aszcza w \u0142ukach wyspowych za stref\u0105 subdukcji lub w miejscach, gdzie pod skorup\u0105 ziemsk\u0105 znajduj\u0105 si\u0119 plamy gor\u0105ca. S\u0105 to wystaj\u0105ce ponad powierzchni\u0119 wody fragmenty podwodnych wulkan\u00f3w, np. Hawaje.","start_idx":0,"end_idx":114}
{"id":"mrc_4833","question":"co to arcybiskupstwo?","answer":"Archidiecezja (z gr. \"arche\" \u2013 pierwsze\u0144stwo), arcybiskupstwo \u2013 jednostka terytorialna wy\u017cszej administracji ko\u015bcielnej.","context":"Archidiecezja (z gr. \"arche\" \u2013 pierwsze\u0144stwo), arcybiskupstwo \u2013 jednostka terytorialna wy\u017cszej administracji ko\u015bcielnej. Istniej\u0105 ich cztery rodzaje: # archidiecezja metropolitalna \u2013 arcybiskup metropolita, # archidiecezja tytularna (historyczna) \u2013 arcybiskup tytularny, # archidiecezja rezydencjalna (podlega bezpo\u015brednio Stolicy Apostolskiej, nie nale\u017cy do metropolii i nie podlegaj\u0105 jej sufraganie) \u2013 arcybiskup rezydencjalny, # archidiecezja sufragalna \u2013 nale\u017cy do metropolii, ale nie jest metropolitalna. Archidiecezje s\u0105 tworzone zazwyczaj jako planowane (aczkolwiek nie zawsze zrealizowane) metropolie. Czasami s\u0105 to r\u00f3wnie\u017c by\u0142e metropolie, kt\u00f3re zachowa\u0142y tytu\u0142, cho\u0107 utraci\u0142y sufraganie lub te\u017c otrzymuj\u0105 go honorowo w nawi\u0105zaniu do by\u0142ego statusu metropolii. Kategoria:Jednostki podzia\u0142u administracyjnego Ko\u015bcio\u0142a","start_idx":0,"end_idx":120}
{"id":"mrc_4834","question":"co znios\u0142a konstytucja?","answer":"Konstytucja formalnie znios\u0142a \"liberum veto\".","context":"w ten spos\u00f3b \u0142agodz\u0105c nadu\u017cycia pa\u0144szczyzny. Konstytucja formalnie znios\u0142a \"liberum veto\". Przyj\u0119cie monarchicznej Konstytucji 3 maja spowodowa\u0142o opozycj\u0119 republikan\u00f3w oraz sprowokowa\u0142o wrogo\u015b\u0107 Imperium Rosyjskiego, kt\u00f3re od 1768 roku by\u0142o protektorem Rzeczypospolitej i gwarantem nienaruszalno\u015bci jej ustroju. W wojnie w obronie konstytucji Polska, zdradzona przez swojego pruskiego sprzymierze\u0144ca Fryderyka Wilhelma II, zosta\u0142a pokonana przez wojska rosyjskie Katarzyny Wielkiej, wspieraj\u0105ce konfederacj\u0119 targowick\u0105 \u2013 spisek cz\u0119\u015bci polskich magnat\u00f3w przeciwnych zmianie ustroju Rzeczypospolitej. Po utracie niepodleg\u0142o\u015bci w 1795 roku przez 123 lata rozbior\u00f3w przypomina\u0142a o walce o niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Konstytucja przesta\u0142a w praktyce obowi\u0105zywa\u0107 (straci\u0142a znaczenie) 24 lipca 1792 roku (w momencie przyst\u0105pienia kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej) \u2013 czyli po nieco ponad 14 miesi\u0105cach, w ci\u0105gu kt\u00f3rych Sejm Czteroletni uchwali\u0142 szereg ustaw","start_idx":45,"end_idx":90}
{"id":"mrc_4835","question":"jak napisa\u0107 biografi\u0119 osoby?","answer":"Biografie os\u00f3b \u017cyj\u0105cych nale\u017cy pisa\u0107 odpowiedzialnie, konserwatywnie i w neutralnym, encyklopedycznym stylu.","context":"Pisanie i edytowanie materia\u0142u == === Styl === Biografie os\u00f3b \u017cyj\u0105cych nale\u017cy pisa\u0107 odpowiedzialnie, konserwatywnie i w neutralnym, encyklopedycznym stylu. W odniesieniu do innych temat\u00f3w mo\u017cna stosowa\u0107 strategi\u0119 ewentualizmu, kiepsko stworzone biografie os\u00f3b \u017cyj\u0105cych nale\u017cy zredukowa\u0107 do postaci zal\u0105\u017cka, lub nawet usun\u0105\u0107 - patrz Usuwanie nieu\u017ar\u00f3d\u0142owionego lub nieodpowiednio u\u017ar\u00f3d\u0142owionego materia\u0142u poni\u017cej. Artyku\u0142 powinien w spos\u00f3b niestronniczy przedstawia\u0107 materia\u0142 na temat opisywanego zagadnienia, opublikowany przez wysokiej jako\u015bci \u017ar\u00f3d\u0142a zewn\u0119trzne, a w niekt\u00f3rych przypadkach r\u00f3wnie\u017c to, co opisywana w ha\u015ble osoba napisa\u0142a na sw\u00f3j temat. Styl, w kt\u00f3rym stworzony jest artyku\u0142, powinien by\u0107 neutralny i rzeczowy, niweluj\u0105cy zar\u00f3wno niedom\u00f3wienia, jak i wyolbrzymianie fakt\u00f3w. Biografie \u017cyj\u0105cych os\u00f3b powinny by\u0107 pozbawione sekcji typu \"Ciekawostki\", a odpowiednio u\u017ar\u00f3d\u0142owione fakty nale\u017cy wple\u015b\u0107 w materia\u0142 artyku\u0142u. =","start_idx":47,"end_idx":155}
{"id":"mrc_4836","question":"gdzie rosn\u0105 drzewa hebanowe?","answer":"w strefie mi\u0119dzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej","context":"Heban \u2013 cenne drewno r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w drzew (g\u0142\u00f3wnie hebanowc\u00f3w) rosn\u0105cych w strefie mi\u0119dzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej. Jest ciemno zabarwione lub czarne, twarde, ci\u0119\u017ckie, trudno \u0142upliwe. Wykorzystywane jest do wyrobu instrument\u00f3w muzycznych, przybor\u00f3w kre\u015blarskich, mebli artystycznych, a tak\u017ce w rze\u017abiarstwie. Nazwy hebanu powi\u0105zane s\u0105 z barw\u0105 drewna, np. heban czarny, heban zielony, lub z krajem albo portem wywozu, np. heban Bombaj, heban Cejlon, heban Madagaskar. Najwi\u0119ksz\u0105 warto\u015b\u0107 ma heban czarny, dostarczany g\u0142\u00f3wnie przez gatunki drzew z rodzaju \"Diospyros\", g\u0142\u00f3wnie \"Diospyros ebenum\". Imitacj\u0119 hebanu mo\u017cna otrzyma\u0107 poprzez nasycenie odpowiednimi barwnikami drewna z gruszy, d\u0119bu lub grabu. Szczeg\u00f3lnie ciemny kolor ma tzw. \"czarny d\u0105b\", nazywany tak\u017ce \u201epolskim hebanem\u201d. Kategoria:Gatunki drewna","start_idx":75,"end_idx":121}
{"id":"mrc_4837","question":"w jakim wieku ro\u015bnie w\u0105s?","answer":"w wieku dojrzewania.","context":"W\u0105sy \u2013 zarost nad g\u00f3rn\u0105 warg\u0105. Jeden z dw\u00f3ch pasm w\u0142os\u00f3w sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 na zarost m\u0119\u017cczyzny. Pojawia si\u0119 u ch\u0142opc\u00f3w w wieku dojrzewania. U niekt\u00f3rych zwierz\u0105t to jeden z d\u0142ugich, sztywnych w\u0142os\u00f3w czuciowych (wibrys\u00f3w) lub wyd\u0142u\u017conych wyrostk\u00f3w sk\u00f3rnych po obu stronach pyska. W\u0105sy mog\u0105 by\u0107 piel\u0119gnowane i stylizowane przy pomocy pomady lub specjalnego wosku. == Rodzaje == * chevron \u2013 w\u0105sy g\u0119ste i masywne, pokrywaj\u0105ce ca\u0142\u0105 przestrze\u0144 mi\u0119dzy g\u00f3rn\u0105 warg\u0105 a nosem. Upowszechnione przez Toma Sellecka * handlebar \u2013 w\u0105sy g\u0119ste z podkr\u0119canymi ko\u0144c\u00f3wkami, przypominaj\u0105cymi kierownic\u0119 roweru. Popularne szczeg\u00f3lnie w XIX wieku * ko\u0144ska podkowa \u2013 zarost przypominaj\u0105cy ko\u0144sk\u0105 podkow\u0119 * pencil \u2013 w\u0105sy tworz\u0105ce cienk\u0105 lini\u0119 tu\u017c nad g\u00f3rn\u0105 warg\u0105. Spopularyzowane w latach 30. i 40. XX wieku przez","start_idx":118,"end_idx":138}
{"id":"mrc_4838","question":"na jakiej licencji jest gimp?","answer":"Program udost\u0119pniany jest na licencji GPL w wersji 3.","context":"GIMP (ang. \"GNU Image Manipulation Program\") \u2013 bezp\u0142atny, otwarto\u017ar\u00f3d\u0142owy program do edycji grafiki rastrowej. Pozwala na operacje takie jak m.in. retusz, skalowanie, rysowanie, dodawanie tekstu, umo\u017cliwiaj\u0105c prac\u0119 na warstwach i kana\u0142ach, dostosowywanie interfejsu czy tworzenie skrypt\u00f3w automatyzuj\u0105cych niekt\u00f3re czynno\u015bci. Program udost\u0119pniany jest na licencji GPL w wersji 3. GIMP wchodzi w sk\u0142ad projektu GNU. Dost\u0119pny jest na systemy POSIX (m.in. macOS i Linux) oraz Windows. Jego funkcjonalno\u015b\u0107 mo\u017ce zosta\u0107 rozszerzona z u\u017cyciem dodatk\u00f3w, takich jak oficjalny GAP (\"GIMP Animation Package\") u\u0142atwiaj\u0105cy tworzenie animacji. == Funkcjonalno\u015b\u0107 == === Podstawowe funkcje === GIMP umo\u017cliwia operacje takie jak: * rysowanie ** liczne p\u0119dzle i o\u0142\u00f3wki ** narz\u0119dzie klonowania ** zaawansowany edytor gradient\u00f3w ** obs\u0142uga niestandardowych p\u0119dzli * zaawansowana obr\u00f3bka zdj\u0119\u0107 ** obs\u0142uga przezroczysto\u015bci","start_idx":326,"end_idx":379}
{"id":"mrc_4839","question":"gdzie wynaleziono pismo?","answer":"pisma nie tylko w sumeryjskim Uruk \u2013 konkretnie w warstwie Uruk IV\u2013III (datowanej na lata 3300\u20132900 p.n.e.), ale tak\u017ce w Niniwie, na terenach Syrii, zachodniego Iranu, a\u017c po wschodni Iran (niedaleko obecnego Afganistanu).","context":"okresu panowania hellenistycznej dynastii Seleucyd\u00f3w w II w. p.n.e. == Rozw\u00f3j pisma == Wynalezienie pisma klinowego nast\u0105pi\u0142o w IV tysi\u0105cleciu p.n.e. Przez szereg lat wynalazek ten przypisywano Sumerom, chocia\u017c w ostatnich latach pogl\u0105d ten zosta\u0142 podwa\u017cony z uwagi na znaleziska najstarszych zabytk\u00f3w pisma nie tylko w sumeryjskim Uruk \u2013 konkretnie w warstwie Uruk IV\u2013III (datowanej na lata 3300\u20132900 p.n.e.), ale tak\u017ce w Niniwie, na terenach Syrii, zachodniego Iranu, a\u017c po wschodni Iran (niedaleko obecnego Afganistanu). Odkrycia te nie wykluczaj\u0105 roli Sumer\u00f3w w powstaniu pisma, jednak\u017ce wskazuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c na inne o\u015brodki, gdzie mog\u0142o ono powsta\u0107. Najstarsze formy Sumeru i Elamu zawiera\u0142y ci\u0105gi kropek, oznaczaj\u0105ce poszczeg\u00f3lne zwierz\u0119ta w stadzie w\u0142a\u015bciciela. Oko\u0142o 3300 roku p.n.e. do kropek do\u0142\u0105czano, obok odcisku piecz\u0119ci cylindrycznej w\u0142a\u015bciciela,","start_idx":302,"end_idx":523}
{"id":"mrc_4840","question":"gdzie znajduje si\u0119 dna?","answer":"U eukariont\u00f3w zlokalizowany jest przede wszystkim w j\u0105drach kom\u00f3rek, u prokariont\u00f3w \u2013 bezpo\u015brednio w cytoplazmie, natomiast u wirus\u00f3w \u2013 w kapsydach.","context":"Kwas deoksyrybonukleinowy, DNA (z ), \"kwas dezoksyrybonukleinowy\" \u2013 wielkocz\u0105steczkowy organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy kwas\u00f3w nukleinowych. U eukariont\u00f3w zlokalizowany jest przede wszystkim w j\u0105drach kom\u00f3rek, u prokariont\u00f3w \u2013 bezpo\u015brednio w cytoplazmie, natomiast u wirus\u00f3w \u2013 w kapsydach. Pe\u0142ni rol\u0119 no\u015bnika informacji genetycznej organizm\u00f3w \u017cywych oraz wirus\u00f3w. == Sk\u0142ad i budowa == DNA jest liniowym, nierozga\u0142\u0119zionym biopolimerem, kt\u00f3rego monomerami s\u0105 deoksyrybonukleotydy. Ich cz\u0105steczki zbudowane s\u0105 z pi\u0119ciow\u0119glowego cukru deoksyrybozy, kt\u00f3rego grupa hydroksylowa znajduj\u0105ca si\u0119 przy ostatnim atomie w\u0119gla (5\u2032) jest zestryfikowana reszt\u0105 fosforanow\u0105, a pierwszy atom w\u0119gla (1\u2032) po\u0142\u0105czony jest wi\u0105zaniem \"N\"-glikozydowym z jedn\u0105 z czterech zasad azotowych, dw\u00f3ch purynowych \u2013 adenin\u0105 (Ade lub A) i guanin\u0105 (Gua lub G) \u2013 oraz dw\u00f3ch pirymidynowych: cytozyn\u0105 (Cyt lub C) i tymin\u0105 (Thy","start_idx":145,"end_idx":293}
{"id":"mrc_4841","question":"na jakim instrumencie gra czes\u0142aw mozil?","answer":"akordeon","context":"W listopadzie 2016 zosta\u0142 wydany trzeci album Eweliny Lisowskiej, zatytu\u0142owany \"Ponad wszystko\", s\u0142uchaj\u0105c piosenki \u201eW domu zabawek\u201d, mo\u017cna us\u0142ysze\u0107 akordeon, na kt\u00f3rym zagra\u0142 Mozil. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 pozamuzyczna == By\u0142 jurorem w czterech edycjach programu TVN typu talent show \"X Factor\" (2011\u20132014). Wsp\u00f3\u0142prowadzi\u0142 z Kub\u0105 Wojew\u00f3dzkim porann\u0105 audycj\u0119 w Esce Rock \"Zwolnienie z WF-u\" (2012\u20132013) oraz prowadzi\u0142 program Radia Zet \"Bumerang Czes\u0142awa\" (2015). W 2015 wyda\u0142 autobiografi\u0119 pt. \u201eNie tak \u0142atwo by\u0107 Czes\u0142awem\u201d, kt\u00f3r\u0105 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 z dziennikarzem Jaros\u0142awem Szubrychtem. Zagra\u0142 rol\u0119 tytu\u0142ow\u0105 w filmie \"Szko\u0142a uwodzenia Czes\u0142awa M.\" (2016). Jest wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bcicielem dw\u00f3ch restauracji: Pausa W\u0142oska i BalBar, obu zlokalizowanych na warszawskiej Pradze. == \u017bycie prywatne == 17 grudnia 2016 po\u015blubi\u0142 Dorot\u0119 Zieli\u0144sk\u0105, z kt\u00f3r\u0105 wsp\u00f3\u0142tworzy marki odzie\u017cowe Czesiociuch oraz Cze\u015b\u0107 i","start_idx":149,"end_idx":157}
{"id":"mrc_4842","question":"kiedy imieniny eugenii?","answer":"Eugenia imieniny obchodzi: 7 lutego, 6 marca, 10 marca, 6 wrze\u015bnia, 13 wrze\u015bnia, 16 wrze\u015bnia i 25 grudnia (jako wspomnienie m\u0119czennicy \u015bw. Eugenii Rzymskiej).","context":"Eugenia \u2013 imi\u0119 pochodzenia greckiego, \u017ce\u0144ska forma m\u0119skiego imienia Eugeniusz. Eugenia imieniny obchodzi: 7 lutego, 6 marca, 10 marca, 6 wrze\u015bnia, 13 wrze\u015bnia, 16 wrze\u015bnia i 25 grudnia (jako wspomnienie m\u0119czennicy \u015bw. Eugenii Rzymskiej). == Imienniczki == * Eugenia \u2013 cesarzowa francuska. * Eugenia Bujak \u2013 polska kolarka. * Eugenia Herman \u2013 polska aktorka. * Eugenia Joubert \u2013 b\u0142ogos\u0142awiona francuska zakonnica. * Eugenia Kempara \u2013 dzia\u0142aczka polityczna, cz\u0142onkini Rady Pa\u0144stwa PRL. * Eugenia Krassowska-Jod\u0142owska \u2013 dzia\u0142aczka polityczna, cz\u0142onkini Rady Pa\u0144stwa PRL. * Eugenia Pragierowa \u2013 dzia\u0142aczka polskiego ruchu socjalistycznego, polityk PPS i PZPR. * Eugenia z Yorku \u2013 ksi\u0119\u017cna brytyjska. * Jauhienija Zielankowa \u2013 bia\u0142oruska lekarz i polityk. * Jewgienija Rodina \u2013 rosyjska tenisistka. * Jewgienija Rudniewa \u2013 radziecka lotnik-nawigator","start_idx":79,"end_idx":237}
{"id":"mrc_4843","question":"gdzie mo\u017cna zaobserwowa\u0107 zjawisko zorzy polarnej?","answer":"Na Ziemi zorze wyst\u0119puj\u0105 na wysokich szeroko\u015bciach geograficznych, g\u0142\u00f3wnie za ko\u0142ami podbiegunowymi, chocia\u017c w sprzyjaj\u0105cych warunkach bywaj\u0105 widoczne nawet w okolicach 50. r\u00f3wnole\u017cnika. Zdarza si\u0119, \u017ce zorze polarne obserwowane s\u0105 nawet w krajach \u015br\u00f3dziemnomorskich.","context":"Zorza polarna (\"Aurora borealis, aurora australis\") \u2013 zjawisko \u015bwietlne obserwowane w g\u00f3rnej atmosferze w pobli\u017cu biegun\u00f3w magnetycznych planety, kt\u00f3re ma silne pole magnetyczne. Na Ziemi zorze wyst\u0119puj\u0105 na wysokich szeroko\u015bciach geograficznych, g\u0142\u00f3wnie za ko\u0142ami podbiegunowymi, chocia\u017c w sprzyjaj\u0105cych warunkach bywaj\u0105 widoczne nawet w okolicach 50. r\u00f3wnole\u017cnika. Zdarza si\u0119, \u017ce zorze polarne obserwowane s\u0105 nawet w krajach \u015br\u00f3dziemnomorskich. Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej zorza jest okre\u015blana \u0142aci\u0144sk\u0105 nazw\u0105 \"Aurora borealis\", a po\u0142udniowa zorza polarna nosi nazw\u0119 \"Aurora australis\". == Powstawanie zorzy polarnej == Powstawanie zjawiska zwi\u0105zane jest z przep\u0142ywem pr\u0105du w jonosferze na wysoko\u015bci oko\u0142o 100 km ponad powierzchni\u0105 Ziemi, w obszarze przenikania pas\u00f3w radiacyjnych i g\u00f3rnej atmosfery ziemskiej. S\u0142o\u0144ce stale emituje strumie\u0144 na\u0142adowanych cz\u0105stek, czyli wiatr s\u0142oneczny. Podczas rozb\u0142ysk\u00f3w S\u0142o\u0144ce wyrzuca wi\u0119ksze","start_idx":179,"end_idx":445}
{"id":"mrc_4844","question":"jaka grupa krwi jest uniwersalna?","answer":"Osoba z grup\u0105 krwi AB jest uniwersalnym biorc\u0105 (brak przeciwcia\u0142 anty-A i anty-B).","context":"antygen\u00f3w A i B). * Osoba z grup\u0105 krwi AB jest uniwersalnym biorc\u0105 (brak przeciwcia\u0142 anty-A i anty-B). * Grupa A ma antygeny A i przeciwcia\u0142a anty-B * Grupa B ma antygeny B i przeciwcia\u0142a anty-A Legenda: X - prawid\u0142owe krzy\u017cowanie grup krwi. Je\u015bli w krwi biorcy znajduj\u0105 si\u0119 przeciwcia\u0142a przeciwko antygenom dawcy to nast\u0119puj\u0105 powik\u0142ania potransfuzyjne. Krwinki dawcy zostaj\u0105 zniszczone w organizmie biorcy. == Powik\u0142ania poprzetoczeniowe == Ze wzgl\u0119du na czas, w jakim pojawi\u0105 si\u0119 powik\u0142ania poprzetoczeniowe, m\u00f3wimy o powik\u0142aniach: * Wczesnych \u2013 wyst\u0119puj\u0105cych od czasu rozpocz\u0119cia transfuzji do 24 godzin po jej zako\u0144czeniu; * P\u00f3\u017anych \u2013 wyst\u0119puje najcz\u0119\u015bciej mi\u0119dzy 3 a 21 dniem po transfuzji. Powik\u0142ania poprzetoczeniowe mo\u017cemy r\u00f3wnie\u017c podzieli\u0107 ze wzgl\u0119du na rodzaj ich przebiegu: * Powik\u0142ania","start_idx":20,"end_idx":102}
{"id":"mrc_4845","question":"jaki gatunek praludzi jako pierwszy osiedli\u0142 si\u0119 na ziemiach polskich?","answer":"gatunek \"Homo erectus\"","context":"osadnictwa s\u0142owia\u0144skiego we wczesnym \u015bredniowieczu). == Paleolit == === Paleolit dolny === Pierwsze na ziemiach polskich \u015blady wczesnego cz\u0142owieka (gatunek \"Homo erectus\") odkryto na \u015al\u0105sku w Ko\u0144czycach Wielkich w powiecie cieszy\u0144skim, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim (sprzed ok. 800 tys. lat), w okolicy Prudnika (prawdopodobnie w\u0119drowcy z s\u0105siednich Moraw), w Rozumicach w wojew\u00f3dztwie opolskim, na Dolnym \u015al\u0105sku w okolicy Trzebnicy oraz w Rusku ko\u0142o Strzegomia. \"Homo erectus\" przyw\u0119drowa\u0142 z Afryki do po\u0142udniowo-zachodniej Europy ju\u017c 1,2 miliona lat temu, a najwcze\u015bniejsze znaleziska w \u015brodkowej Europie (m.in. na Ukrainie zakarpackiej) datowane s\u0105 pocz\u0105wszy od ok. 800 tys. lat temu. Narz\u0119dzia kamienne z Trzebnicy (choppery i nale\u017c\u0105ce do tradycji mikrolitycznej) pochodz\u0105 przypuszczalnie sprzed ok. 500 tys. lat z okresu interstadia\u0142u ferdynandowskiego, z kolei te z","start_idx":148,"end_idx":170}
{"id":"mrc_4846","question":"jaki aktor gra\u0142 hagrida?","answer":"Robbie Coltrane","context":"Robbie Coltrane, w\u0142a\u015bc. Anthony Robert McMillan OBE (ur. 30 marca 1950 w Rutherglen, zm. 14 pa\u017adziernika 2022 w Larbert) \u2013 szkocki komik i aktor, znany przede wszystkim z r\u00f3l Rubeusa Hagrida w cyklu film\u00f3w o Harrym Potterze i Valentina Zukovsky\u2019ego w filmach \"GoldenEye\" i \"\u015awiat to za ma\u0142o\". Uko\u0144czy\u0142 Glasgow School of Art. Od 1989 by\u0142 m\u0119\u017cem Rhony Gemmell, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 syna Spencera (ur. 1992) i c\u00f3rk\u0119 Alice (ur. 1998). Para rozsta\u0142a si\u0119 w 2004. == Filmografia == === Filmy fabularne === * 2014: \"Effie Grey\" jako lekarz * 2013: \"Yes, Prime Minister\" jako Rory McAlister * 2012: \"Merida waleczna\" (\"Brave\") jako Lord Dingwall * 2012: \"Wielkie nadzieje\" (\"Great Expectations\") jako pan Jaggers * 2011: \"Artur ratuje gwiazdk\u0119\" (\"Arthur","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_4847","question":"gdzie wyst\u0119puje tkanka chrz\u0119stna?","answer":"na powierzchniach stawowych, przymostkowych cz\u0119\u015bciach \u017ceber, w \u015bcianie tchawicy, oskrzeli i krtani.","context":"Tkanka chrz\u0119stna szklista, chrz\u0105stka szklista \u2013 tkanka chrz\u0119stna odporna na \u015bcieranie, maj\u0105ca zdolno\u015b\u0107 do remineralizacji. Znajduje si\u0119 na powierzchniach stawowych, przymostkowych cz\u0119\u015bciach \u017ceber, w \u015bcianie tchawicy, oskrzeli i krtani. Tworzy ludzki szkielet w okresie zarodkowym i p\u0142odowym (w\u00f3wczas do\u015b\u0107 szybko jest zast\u0119powana przez tkank\u0119 kostn\u0105). W p\u00f3\u0142przezroczystej, mleczno l\u015bni\u0105cej istocie mi\u0119dzykom\u00f3rkowej chrz\u0105stki szklistej znajduj\u0105 si\u0119 liczne grupy chondrocyt\u00f3w, a mi\u0119dzy nimi w\u0142\u00f3kienka kolagenowe, u\u0142o\u017cone najcz\u0119\u015bciej nieregularnie. Istota podstawowa zbudowana jest z makrocz\u0105steczek proteoglikan\u00f3w oraz kwasu hialuronowego, tworz\u0105cych kompleksy o masie 100 mln Da, w kt\u00f3rych kwas ten tworzy o\u015b uk\u0142adu. W sk\u0142ad makrocz\u0105stek monomer\u00f3w glikozaminoglikan\u00f3w wchodz\u0105 siarczan chondroityny i siarczan keratanu, kt\u00f3re wi\u0105\u017c\u0105 wod\u0119 (gdy\u017c zawieraj\u0105 wiele grup hydroksylowych) \u2013 stanowi ona 70% masy tkanki chrz\u0119stnej szklistej i odpowiada za","start_idx":136,"end_idx":235}
{"id":"mrc_4848","question":"czym jest makroekonomia?","answer":"Makroekonomia \u2013 dziedzina ekonomii pos\u0142uguj\u0105ca si\u0119 wielko\u015bciami zagregowanymi (zbiorczymi, dotycz\u0105cymi ca\u0142ej gospodarki) do badania prawid\u0142owo\u015bci wyst\u0119puj\u0105cych w gospodarce jako ca\u0142o\u015bci.","context":"Makroekonomia \u2013 dziedzina ekonomii pos\u0142uguj\u0105ca si\u0119 wielko\u015bciami zagregowanymi (zbiorczymi, dotycz\u0105cymi ca\u0142ej gospodarki) do badania prawid\u0142owo\u015bci wyst\u0119puj\u0105cych w gospodarce jako ca\u0142o\u015bci. Przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest przede wszystkim zrozumienie tego, w jaki spos\u00f3b tworzy si\u0119 doch\u00f3d narodowy i jak dokonuje si\u0119 podzia\u0142u dochodu narodowego, a tak\u017ce zagadnienia zwi\u0105zane z inflacj\u0105, bezrobociem, inwestycjami i bilansem p\u0142atniczym, z uwzgl\u0119dnieniem polityki pieni\u0119\u017cnej banku centralnego oraz polityki gospodarczej pa\u0144stwa. Makroekonomia bada gospodark\u0119, zar\u00f3wno narodow\u0105, jak i \u015bwiatow\u0105, jako og\u00f3\u0142 zale\u017cno\u015bci wyst\u0119puj\u0105cych mi\u0119dzy najwa\u017cniejszymi agregatami gospodarczymi, takimi jak: \u0142\u0105czny (globalny) popyt i poda\u017c produkt\u00f3w i us\u0142ug, \u015bredni poziom cen, poziom zatrudnienia, wielko\u015b\u0107 konsumpcji i inwestycji, czy dochody i wydatki bud\u017cetu pa\u0144stwa. Mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 dwa podej\u015bcia do analizy makroekonomicznej. Pierwsze, kt\u00f3re wychodz\u0105c z badania natury gospodaruj\u0105cego cz\u0142owieka (natury","start_idx":0,"end_idx":186}
{"id":"mrc_4849","question":"w jakim klubie gra messi?","answer":"Paris Saint-Germain","context":"Lionel Messi, Leo Messi, w\u0142a\u015bc. Lionel Andr\u00e9s Messi Cuccittini (wym. []; ur. 24 czerwca 1987 w Rosario) \u2013 argenty\u0144ski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika lub ofensywnego pomocnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Argentyny, kt\u00f3rej jest kapitanem. Karier\u0119 seniorsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w m\u0142odzie\u017cowym zespole FC Barcelony (FC Barcelona C), sk\u0105d przeszed\u0142 do drugiego zespo\u0142u katalo\u0144skiego klubu. W 2004 zanotowa\u0142 debiut dla pierwszej dru\u017cyny. W sezonie 2008/2009 sta\u0142 si\u0119 kluczowym pi\u0142karzem swojej dru\u017cyny, kt\u00f3ra po raz pierwszy w historii si\u0119gn\u0119\u0142a po potr\u00f3jn\u0105 koron\u0119, zdobywaj\u0105c mistrzostwo Hiszpanii, puchar Hiszpanii i rozgrywki Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W sezonie 2014/2015 powt\u00f3rzy\u0142 osi\u0105gni\u0119cie z 2008/2009. W 2018 zosta\u0142 kapitanem FC Barcelony. Do 2021 zdoby\u0142 z klubem 35 trofe\u00f3w: 10 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Hiszpanii, cztery puchary Ligi","start_idx":208,"end_idx":227}
{"id":"mrc_4850","question":"jak \u015bmier\u0107 urszulki wplynela na kochanowskiego?","answer":"Jej \u015bmier\u0107 stanowi\u0142a dla Jana Kochanowskiego inspiracj\u0119 do napisania \"Tren\u00f3w\".","context":"Urszula Kochanowska (tak\u017ce: Orszula Kochanowska) z rodziny Kochanowskich (ur. 1575, zm. 1578) \u2013 c\u00f3rka poety Jana Kochanowskiego i Doroty Podlodowskiej, wnuczka Piotra Kochanowskiego. == \u017byciorys == Urszula Kochanowska znana jest tylko z informacji zawartych w \"Trenach\" Jana Kochanowskiego \u2013 nie istniej\u0105 inne zewn\u0119trzne \u017ar\u00f3d\u0142a potwierdzaj\u0105ce jej istnienie. Dlatego te\u017c formu\u0142owane by\u0142y tezy, \u017ce by\u0107 mo\u017ce jest ona tylko fikcyjn\u0105 bohaterk\u0105 utworu literackiego. Wed\u0142ug informacji poety zawartych w \"Trenach\", Urszula ju\u017c w wieku dw\u00f3ch lat przejawia\u0142a zdolno\u015bci poetycko-literackie, przez co rodzina i przyjaciele Kochanowskiego uznali j\u0105 za jego godn\u0105 nast\u0119pczyni\u0119. Zmar\u0142a w wieku dw\u00f3ch i p\u00f3\u0142 lat, prawdopodobnie na tyfus, w roku 1578 lub 1579. Jej \u015bmier\u0107 stanowi\u0142a dla Jana Kochanowskiego inspiracj\u0119 do napisania \"Tren\u00f3w\".","start_idx":743,"end_idx":821}
{"id":"mrc_4851","question":"w jakich grach wyst\u0119puje kumulacja?","answer":"w Lotto","context":"zawiera\u0107 zak\u0142ady ka\u017cdego dnia przez ca\u0142\u0105 dob\u0119 z wy\u0142\u0105czeniem przerw technicznych i serwisowych. W przypadku Lotto i Mini Lotto w dniu losowania tych gier sprzeda\u017c na losowanie zamykana jest o godz. 21:30, a przerwa techniczna w sprzeda\u017cy trwa do godz. 21:50. W pi\u0105tki zawieranie zak\u0142ad\u00f3w Eurojackpot mo\u017cliwe jest do godz. 19:00. Przerwa w sprzeda\u017cy trwa do godz. 6:30 w sobot\u0119. Przez Internet mo\u017cna gra\u0107 jedynie na terytorium Polski. == Rekordy == Najwi\u0119ksza kumulacja w Lotto mia\u0142a miejsce 7 maja 2016 roku, kiedy pula na wygrane pierwszego stopnia przekroczy\u0142a 57 milion\u00f3w z\u0142otych. W\u00f3wczas pad\u0142y trzy wygrane, kt\u00f3re wynios\u0142y 19 268 238,40 z\u0142. Jednak najwy\u017csza wygrana mia\u0142a miejsce 16 marca 2017 roku, kiedy mieszkaniec miejscowo\u015bci Skrzysz\u00f3w w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim wygra\u0142 36 726","start_idx":468,"end_idx":475}
{"id":"mrc_4852","question":"czym od\u017cywia si\u0119 kuna?","answer":"Kuny poluj\u0105 g\u0142\u00f3wnie na ma\u0142e ssaki (gryzonie, szczeg\u00f3lnie nornice i wiewi\u00f3rki), ptaki, owady, \u017caby, w\u0119\u017ce i \u015blimaki, Nie gardz\u0105 padlin\u0105, ani owocami (w sezonie, jagody stanowi\u0105 nawet 30% pokarmu). W Szkocji cz\u0119sto do tego jad\u0142ospisu dochodz\u0105 kraby, szkar\u0142upnie i skorupiaki.","context":"M\u0142ode komunikuj\u0105 si\u0119 z matk\u0105 za pomoc\u0105 \u0107wierkania. Jest to zwierz\u0119 wszystko\u017cerne, poluje noc\u0105. Kuny poluj\u0105 g\u0142\u00f3wnie na ma\u0142e ssaki (gryzonie, szczeg\u00f3lnie nornice i wiewi\u00f3rki), ptaki, owady, \u017caby, w\u0119\u017ce i \u015blimaki, Nie gardz\u0105 padlin\u0105, ani owocami (w sezonie, jagody stanowi\u0105 nawet 30% pokarmu). W Szkocji cz\u0119sto do tego jad\u0142ospisu dochodz\u0105 kraby, szkar\u0142upnie i skorupiaki. Latem i jesieni\u0105 jedzenie jest gromadzone. Na Wyspach Brytyjskich stwierdzono, \u017ce odrodzenie si\u0119 populacji kun le\u015bnych skutecznie ogranicza liczebno\u015b\u0107 inwazyjnej wiewi\u00f3rki szarej, a to sprzyja rodzimej wiewi\u00f3rce rudej. Na wolno\u015bci kuna \u017cyje \u015brednio 8\u201310 lat, w niewoli \u2013 do 15. Jej naturalnymi wrogami s\u0105: wilk szary, pies i lis. == Rozmna\u017canie == Krycie odbywa si\u0119 w lipcu i sierpniu. Ci\u0105\u017ca przed\u0142u\u017cona trwa nawet 9 miesi\u0119cy, ale","start_idx":95,"end_idx":367}
{"id":"mrc_4853","question":"jakie stanowisko zajmowa\u0142 u scrooge'a bob cratchit?","answer":"Bob jest kancelist\u0105 Ebenezera Scrooge\u2019a w jego sklepie.","context":"Bob Cratchit \u2013 drugoplanowy bohater Opowie\u015bci wigilijnej Karola Dickensa z 1843 roku. == Opis postaci == Bob jest kancelist\u0105 Ebenezera Scrooge\u2019a w jego sklepie. Scrooge nie traktuje go dobrze i daje ma\u0142\u0105 wyp\u0142at\u0119. Bob jednak pr\u00f3buje jak najlepiej si\u0119 spisa\u0107 i jest sumiennym pracownikiem. Cratchit to bardzo dobry ojciec wielodzietnej rodziny. Opiekuje si\u0119 swoim niepe\u0142nosprawnym synem Timem i zrobi wszystko aby jego dziecko wyzdrowia\u0142o. W animowanej wersji Opowie\u015bci wigilijnej z 2009 roku Bobowi podk\u0142ada g\u0142os Gary Oldman (pod\u0142o\u017cy\u0142 on g\u0142os tak\u017ce dw\u00f3m innym bohaterom, a mianowicie Marleyowi i Timowi).","start_idx":105,"end_idx":160}
{"id":"mrc_4854","question":"jakie nagrody zdoby\u0142a malala yousafzai?","answer":"Pokojowej Nagrody Nobla (2014).","context":"Malala Yousafzai (paszto \u0645\u0644\u0627\u0644\u0647 \u06cc\u0648\u0633\u0641\u0632\u06cd, \"Mal\u0101lah Y\u016bsufzay\"; urdu \u0645\u0644\u0627\u0644\u06c1 \u06cc\u0648\u0633\u0641 \u0632\u0626\u06cc, \"Mal\u0101lah Y\u016bsufzay\"; ur. 12 lipca 1997 w Mingorze) \u2013 pakista\u0144ska dzia\u0142aczka na rzecz praw kobiet, zw\u0142aszcza na rzecz ich prawa do nauki, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla (2014). == \u017byciorys == Malala urodzi\u0142a si\u0119 12 lipca 1997 roku, w prowincji Swat (znanej te\u017c jako Szwajcaria Wschodu) w rodzinie ni\u017cszej klasy \u015bredniej. Jest c\u00f3rk\u0105 Ziauddina Yousafzaia i Tor Pekai Yousafzai. Jej ojciec jest poet\u0105, nauczycielem i za\u0142o\u017cycielem sieci prywatnych szk\u00f3\u0142. Poniewa\u017c rodzina nie mia\u0142a do\u015b\u0107 pieni\u0119dzy na por\u00f3d w szpitalu, dlatego Yousafzai urodzi\u0142a si\u0119 w domu z pomoc\u0105 s\u0105siad\u00f3w. Otrzyma\u0142a imi\u0119 Malala (co oznacza \u201epogr\u0105\u017cony w smutku\u201d) po Malalai z Maiwand, poetce z plemienia Pasztun\u00f3w, wojowniczce z po\u0142udniowego Afganistanu. Jej nazwisko,","start_idx":226,"end_idx":257}
{"id":"mrc_4855","question":"czego patronem jest \u015bw leon?","answer":"muzyk\u00f3w i \u015bpiewak\u00f3w.","context":"3 marca wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego (2 marca w latach przest\u0119pnych, gdy luty ma 29 dni). === Patronat === Na Zachodzie uwa\u017cany jest za patrona muzyk\u00f3w i \u015bpiewak\u00f3w. === Parafie w Polsce === W Polsce tylko dwie parafie przybra\u0142y sobie \u015bw. Leona Wielkiego jako patrona: Parafia \u015bw. Leona i \u015bw. Bonifacego w Go\u0142dapi i Parafia \u015bw. Leona Wielkiego w Wejherowie. == Ikonografia == === Ikonografia wschodnia === W ikonografii wschodniej przedstawiany jest w tradycyjnym typie \u015bwi\u0119tego biskupa. Jest m\u0119\u017cczyzn\u0105 w \u015brednim wieku, z kr\u00f3tk\u0105 brod\u0105 i charakterystycznymi lokami na grzywce.W d\u0142oniach trzyma ewangeli\u0119. === Ikonografia zachodnia === W sztuce zachodniej bywa r\u00f3wnie\u017c ukazywany w papieskich szatach i tiarze lub podczas pisania.Atrybutami s\u0105: ksi\u0119ga, kielich oraz orszak z p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cycem, kt\u00f3remu zast\u0119puje drog\u0119.","start_idx":149,"end_idx":169}
{"id":"mrc_4856","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142 janosik?","answer":"Juraj J\u00e1no\u0161\u00edk by\u0142 S\u0142owakiem i pochodzi\u0142 ze wsi Terchov\u00e1, opodal \u017byliny.","context":"Juraj J\u00e1no\u0161\u00edk, pol. Jerzy Janosik, w\u0119g. J\u00e1nosik Gy\u00f6rgy, \u0142ac. Georgii Janossik (ur. 25 stycznia lub 25 lutego. == \u017byciorys == Juraj J\u00e1no\u0161\u00edk by\u0142 S\u0142owakiem i pochodzi\u0142 ze wsi Terchov\u00e1, opodal \u017byliny. Znana jest jego prawdopodobna data urodzin: 25 stycznia 1688, gdy\u017c zachowa\u0142a si\u0119 metryka jego chrztu z 16 maja 1688. Jego rodzicami byli Martin J\u00e1no\u0161\u00edk i Anna Cesnekov\u00e1 (Czisznikov\u00e1, \u010ci\u0161nikov\u00e1, Cisnikov\u00e1). Mia\u0142 braci: Jana, Martina i Adama oraz m\u0142odsz\u0105 siostr\u0119 Barbor\u0119. Najprawdopodobniej bra\u0142 udzia\u0142 w powstaniu antyhabsburskim Franciszka Rakoczego, kt\u00f3re wybuch\u0142o w 1703 na ziemiach w\u0119gierskich. W 1708 wr\u00f3ci\u0142 do rodzinnej wsi, aby zaj\u0105\u0107 si\u0119 gospodarstwem, ale wkr\u00f3tce potem wst\u0105pi\u0142 do armii austriackiej. Podczas s\u0142u\u017cby zosta\u0142 przydzielony do oddzia\u0142u stacjonuj\u0105cego w zamku w Byt\u010dy, gdzie wi\u0119ziono gro\u017anych przest\u0119pc\u00f3w. Tam pozna\u0142","start_idx":125,"end_idx":196}
{"id":"mrc_4857","question":"co obchodzimy 11 listopada?","answer":"\u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone 11 listopada","context":"w dniu \u015awi\u0119ta Niepodleg\u0142o\u015bci sk\u0142ada\u0142a wieniec przed Grobem Nieznanego \u017bo\u0142nierza. Niezale\u017cnie od w\u0142adz \u015brodowiska opozycyjne w kolejnych latach organizowa\u0142y w\u0142asne obchody. \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone 11 listopada zosta\u0142o przywr\u00f3cone przez Sejm PRL ustaw\u0105 z 15 lutego 1989 pod nazw\u0105 \u201eNarodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci\u201d. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, obchody \u015awi\u0119ta Niepodleg\u0142o\u015bci z udzia\u0142em najwy\u017cszych w\u0142adz pa\u0144stwowych odbywaj\u0105 si\u0119 na placu marsz. J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Warszawie, przed Grobem Nieznanego \u017bo\u0142nierza. Inne formy obchod\u00f3w to: Bieg Niepodleg\u0142o\u015bci organizowany od 1989 w Warszawie, Koncert Niepodleg\u0142o\u015bci organizowany od 2009 roku w Muzeum Powstania Warszawskiego, wyk\u0142ady i inscenizacje historyczne, koncerty patriotyczne czy parady ulicami miast, np. Marsz Niepodleg\u0142o\u015bci w Warszawie, Marsz Patriot\u00f3w i Radosna Parada Niepodleg\u0142o\u015bci we Wroc\u0142awiu, Parada Niepodleg\u0142o\u015bci w Gda\u0144sku. W 2018 zorganizowano obchody 100-lecia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119.","start_idx":172,"end_idx":217}
{"id":"mrc_4858","question":"co to jest tygrysie oko?","answer":"Kwarcowe tygrysie oko \u2013 jedna z migotliwych odmian kwarcu, nieprze\u017aroczysty minera\u0142 wykazuj\u0105cy efekt kociego oka, czyli obecno\u015b\u0107 migotliwego pasa przesuwaj\u0105cego si\u0119 po kamieniu podczas jego obracania w d\u0142oni.","context":"Kwarcowe tygrysie oko \u2013 jedna z migotliwych odmian kwarcu, nieprze\u017aroczysty minera\u0142 wykazuj\u0105cy efekt kociego oka, czyli obecno\u015b\u0107 migotliwego pasa przesuwaj\u0105cego si\u0119 po kamieniu podczas jego obracania w d\u0142oni. Powoduj\u0105 to utleniony krokidolit, tremolit i crossyt w postaci w\u0142\u00f3knistych wrostk\u00f3w u\u0142o\u017conych w jednym kierunku (to po nich w\u0119druje charakterystyczne l\u015bni\u0105ce pasmo). Kwarcowe tygrysie oko zazwyczaj wsp\u00f3\u0142wyst\u0119puje z kwarcowym sokolim okiem czasami te\u017c z kwarcowym bawolim okiem, kt\u00f3re r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 od niego stopniem utlenienia wrostk\u00f3w amfiboli. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == * Chemizm: SiO2 * Twardo\u015b\u0107 w skali Mohsa: 7 * G\u0119sto\u015b\u0107: 2,65 * Rysa: bia\u0142a * Prze\u0142am: muszlowy * Po\u0142ysk: jedwabisty, b\u0105d\u017a szklisty * \u0141upliwo\u015b\u0107: brak * Barwa: \u017c\u00f3\u0142ta, \u017c\u00f3\u0142tobr\u0105zowa * Stopie\u0144 przezroczysto\u015bci: prze\u015bwiecaj\u0105cy, nieprzezroczysty * Wsp\u00f3\u0142czynnik za\u0142amania \u015bwiat\u0142a: 1,544-1,553 * Dw\u00f3j\u0142omno\u015b\u0107: 0,009","start_idx":0,"end_idx":208}
{"id":"mrc_4859","question":"co przedstawia herb prochowice?","answer":"Na tarczy widnieje fantastyczne zwierz\u0119 \u2013 z\u0142o\u017cenie z\u0142otego p\u00f3\u0142-zaj\u0105ca w polu bia\u0142ym i srebrnej p\u00f3\u0142-ryby w polu b\u0142\u0119kitnym.","context":"Herb Prochowic \u2013 jeden z symboli miasta Prochowice i gminy Prochowice w postaci herbu. == Wygl\u0105d i symbolika == Herb ma tarcz\u0119 herbow\u0105 dwudzieln\u0105 w pas, o g\u00f3rnej po\u0142owie bia\u0142ej a dolnej b\u0142\u0119kitnej. Na tarczy widnieje fantastyczne zwierz\u0119 \u2013 z\u0142o\u017cenie z\u0142otego p\u00f3\u0142-zaj\u0105ca w polu bia\u0142ym i srebrnej p\u00f3\u0142-ryby w polu b\u0142\u0119kitnym. Motyw ten nawi\u0105zuje do cech gospodarczych \u00f3wczesnej okolicy: las\u00f3w bogatych w drobn\u0105 zwierzyn\u0119 oraz obfituj\u0105ce w ryby wody rzek: Kaczawy, Odry i Boberka. == Historia == God\u0142o z takim motywem przyj\u0105\u0142 w 1263 rycerz Piotr z Prochowic. Jako god\u0142o miejskie Prochowic to fantastyczne stworzenie wyst\u0119powa\u0142o w r\u00f3\u017cnych wariantach kolorystyki i kszta\u0142tu - z ogonem rybim skierowanym w prawo b\u0105d\u017a w lewo, w tarczy bia\u0142o-b\u0142\u0119kitnej lub czerwonej. Wz\u00f3r ze z\u0142otym","start_idx":197,"end_idx":318}
{"id":"mrc_4860","question":"gdzie zimuj\u0105 owady?","answer":"Owady zim\u0119 zwykle sp\u0119dzaj\u0105 w miejscu wyst\u0119powania w r\u00f3\u017cnych stadiach swego rozwoju.","context":"Polski na zimowiska, a i to w przypadku sro\u017cszych zim. Gady i p\u0142azy zimuj\u0105 w miejscach swego pobytu w norach gryzoni, pod kamieniami itp. Owady zim\u0119 zwykle sp\u0119dzaj\u0105 w miejscu wyst\u0119powania w r\u00f3\u017cnych stadiach swego rozwoju. Latolistek cytrynek oraz rusa\u0142ka pokrzywnik zimuj\u0105 jako owady doros\u0142e. Jak si\u0119 zdaje owady wybieraj\u0105 przede wszystkim miejsca os\u0142oni\u0119te i suche. Plamiec agre\u015bciak zimuje jako g\u0105sienica w oprz\u0119dzie. Potwora buczyn\u00f3wka przytwierdza si\u0119 do li\u015bcia i przekszta\u0142ca si\u0119 w poczwark\u0119, razem z li\u015b\u0107mi opada na ziemi\u0119. Zanim przekszta\u0142ci si\u0119 w posta\u0107 doros\u0142\u0105 mo\u017ce up\u0142yn\u0105\u0107 nawet 3 zimy. Na zachodniej p\u00f3\u0142kuli \u017cyje motyl w\u0119drowny \"Danaus plexippus\", kt\u00f3ry na zimowisko przelatuje kilka tysi\u0119cy kilometr\u00f3w z Kanady do Ameryki Po\u0142udniowej. W czynnej ochronie nietoperzy, jako sztuczne hibernakula, przygotowywane s\u0105","start_idx":138,"end_idx":221}
{"id":"mrc_4861","question":"czym orkiestra symfoniczna?","answer":"zesp\u00f3\u0142 instrumentalny przeznaczony do wykonywania wielkich dzie\u0142 muzycznych: symfonii, koncert\u00f3w, oper i balet\u00f3w w czasie koncert\u00f3w w filharmoniach, teatrach muzycznych oraz na wolnym powietrzu.","context":"Orkiestra symfoniczna \u2013 zesp\u00f3\u0142 instrumentalny przeznaczony do wykonywania wielkich dzie\u0142 muzycznych: symfonii, koncert\u00f3w, oper i balet\u00f3w w czasie koncert\u00f3w w filharmoniach, teatrach muzycznych oraz na wolnym powietrzu. Do po\u0142owy XVIII wieku nie istnia\u0142a standardowa obsada orkiestry. Wykszta\u0142ci\u0142a si\u0119 ona na dworze elektora Palatynatu w Mannheim w po\u0142owie XVIII wieku. Orkiestr\u0119 stanowi\u0142 zesp\u00f3\u0142 instrument\u00f3w smyczkowych; I i II skrzypce, alt\u00f3wka oraz wiolonczela zdwajana przez kontrabas. Wyra\u017anemu ograniczeniu uleg\u0142a rola d\u0119tych, kt\u00f3r\u0105 tworzy\u0142y flety, oboje i fagoty, a od 1782 roku klarnet. Instrumenty te dobarwia\u0142y brzmienie smyczk\u00f3w i dopiero w XIX wieku zacz\u0119to powierza\u0107 im partie solowe. Waltornie gra\u0142y pocz\u0105tkowo przede wszystkim fundament harmoniczny, tym wa\u017cniejszy, \u017ce na znaczeniu straci\u0142o basso continuo. Orkiestra symfoniczna nigdy nie uzyska\u0142a ustalonego sk\u0142adu. Jej konfiguracja i","start_idx":24,"end_idx":218}
{"id":"mrc_4862","question":"ile mistrzostw polski ma lech?","answer":"wywalczy\u0142 8 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Polski","context":"Lech Pozna\u0144 \u2013 polski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Poznaniu, kt\u00f3ry wyst\u0119puje w Ekstraklasie. W swojej historii wywalczy\u0142 8 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Polski, 5 razy triumfowa\u0142 w rozgrywkach o Puchar Polski, 6 razy zdobywa\u0142 Superpuchar Polski. Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w ekstraklasy. Klub jest najbardziej znany z osi\u0105gni\u0119\u0107 pi\u0142ki no\u017cnej, lecz dzia\u0142a\u0142 dawniej jako wielosekcyjny prowadz\u0105c m.in. sekcje boksu, bryd\u017ca, gimnastyki, hokeja na trawie, kajakarstwa, kolarstwa, koszyk\u00f3wki, kr\u0119glarstwa klasycznego, lekkiej atletyki, \u0142ucznictwa, pi\u0142ki r\u0119cznej, podnoszenia ci\u0119\u017car\u00f3w, p\u0142ywania, siatk\u00f3wki, strzelectwa, szach\u00f3w, szermierki, tenisa sto\u0142owego, zapas\u00f3w. Najwi\u0119ksze sukcesy sportowe odnosi\u0142a sekcja koszyk\u00f3wki m\u0119\u017cczyzn, maj\u0105ca na swoim koncie 11 tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich oraz 7 tytu\u0142\u00f3w wicemistrzowskich notuj\u0105c r\u00f3wnie\u017c najwi\u0119ksze sukcesy w historii klubu na arenie mi\u0119dzynarodowej w postaci awansu do 1/2 fina\u0142u Pucharu","start_idx":109,"end_idx":143}
{"id":"mrc_4863","question":"sk\u0105d pochodzi patryk pegza?","answer":"Ze \u015awiby","context":"wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie wielkopolskim, w powiecie k\u0119pi\u0144skim, w gminie K\u0119pno. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa kaliskiego. Wie\u015b le\u017cy przy linii kolejowej K\u0119pno \u2013 Wielu\u0144 \u2013 Herby Nowe, ok. 4 km na wsch\u00f3d od K\u0119pna i ok. 45 km na po\u0142udnie od Ostrowa Wielkopolskiego. W \u015awibie znajduje si\u0119 przystanek kolejowy na kt\u00f3rym zatrzymuj\u0105 si\u0119 poci\u0105gi osobowe. Wschodnia granica so\u0142ectwa \u015awiba jest jednocze\u015bnie granic\u0105 wojew\u00f3dztw: wielkopolskiego i \u0142\u00f3dzkiego oraz zachodni\u0105 miasta Wierusz\u00f3w. Przez miejscowo\u015b\u0107 przebiega droga wojew\u00f3dzka nr 482. W \u015awibie znajduj\u0105 si\u0119 m.in. szko\u0142a podstawowa, zabytkowy drewniany ko\u015bci\u00f3\u0142 parafialny i ochotnicza stra\u017c po\u017carna. Ze \u015awiby pochodzi Rafa\u0142 Kurzawa, pi\u0142karz G\u00f3rnika Zabrze, reprezentant Polski. Pochodzi st\u0105d r\u00f3wnie\u017c Patryk Pegza, za\u0142o\u017cyciel i g\u0142\u00f3wny wokalista zespo\u0142u After Party.","start_idx":698,"end_idx":706}
{"id":"mrc_4864","question":"co to adamaszek?","answer":"Adamaszek \u2013 tkanina \u017cakardowa, dwustronna, najcz\u0119\u015bciej jedwabna, zwykle jednobarwna, z wzorem matowym na b\u0142yszcz\u0105cym tle (lub odwrotnie), uzyskiwanym przez odpowiednie dobranie splot\u00f3w tkackich, najcz\u0119\u015bciej at\u0142asowych i sko\u015bnych.","context":"Adamaszek \u2013 tkanina \u017cakardowa, dwustronna, najcz\u0119\u015bciej jedwabna, zwykle jednobarwna, z wzorem matowym na b\u0142yszcz\u0105cym tle (lub odwrotnie), uzyskiwanym przez odpowiednie dobranie splot\u00f3w tkackich, najcz\u0119\u015bciej at\u0142asowych i sko\u015bnych. Najstarsze adamaszki wytwarzano w Chinach w epoce Han (200 p.n.e.\u2013220 n.e.); w Egipcie i Syrii w VII\u2013XI w.; w Europie produkowano od XII wieku, g\u0142\u00f3wnie we W\u0142oszech. Adamaszki lniane wyrabiano we Flandrii i Holandii w XVI\u2013XVII wieku, w Saksonii i na \u015al\u0105sku w XVII\u2013XVIII wieku. Adamaszk\u00f3w jedwabnych u\u017cywano na kosztowne ubiory, paramenty ko\u015bcielne oraz do obijania \u015bcian i mebli; adamaszk\u00f3w lnianych na bielizn\u0119 po\u015bcielow\u0105 i sto\u0142ow\u0105. Nazwa adamaszek pochodzi od miasta Damaszek w Syrii.","start_idx":0,"end_idx":229}
{"id":"mrc_4865","question":"gdzie le\u017cy dziwn\u00f3wek?","answer":"Dziwn\u00f3wek le\u017cy w zachodniej cz\u0119\u015bci wybrze\u017ca woj. zachodniopomorskiego, w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci powiatu kamie\u0144skiego.","context":"Dziwn\u00f3wek (niem. \"Klein Dievenow\") \u2013 wie\u015b w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim, w powiecie kamie\u0144skim, w gminie Dziwn\u00f3w, 4,5 km na wsch\u00f3d od mostu zwodzonego w Dziwnowie. Wed\u0142ug danych z 2008 r. wie\u015b mia\u0142a 404 mieszka\u0144c\u00f3w. W Dziwn\u00f3wku nad morzem wyznaczono letnie k\u0105pielisko obejmuj\u0105ce 400 m linii brzegowej. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 po\u0142o\u017cona by\u0142a w wojew\u00f3dztwie szczeci\u0144skim. == Po\u0142o\u017cenie == Dziwn\u00f3wek le\u017cy w zachodniej cz\u0119\u015bci wybrze\u017ca woj. zachodniopomorskiego, w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci powiatu kamie\u0144skiego. Wie\u015b znajduje si\u0119 u nasady Mierzei Dziwnowskiej pomi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim a Zatok\u0105 Wrzosowsk\u0105, b\u0119d\u0105cego p\u00f3\u0142nocn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Zalewu Kamie\u0144skiego. Miejscowo\u015b\u0107 po\u0142o\u017cona jest na Wybrze\u017cu Trzebiatowskim \u2013 jednym z mezoregion\u00f3w Pobrze\u017ca Szczeci\u0144skiego. Historycznie Dziwn\u00f3wek znajduje si\u0119 w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Pomorza Zachodniego. == Historia == Do 1945 miejscowo\u015b\u0107 wyst\u0119powa\u0142a","start_idx":435,"end_idx":546}
{"id":"mrc_4866","question":"jakie narz\u0105dy wchodz\u0105 w sk\u0142ad uk\u0142adu limfatycznego?","answer":"narz\u0105dy limfatyczne","context":"Uk\u0142ad limfatyczny, uk\u0142ad ch\u0142onny (\u0142ac. \"systema lymphaticum\") \u2013 otwarty uk\u0142ad naczy\u0144 i przewod\u00f3w, kt\u00f3rymi p\u0142ynie jeden z p\u0142yn\u00f3w ustrojowych \u2013 limfa, kt\u00f3ra bierze sw\u00f3j pocz\u0105tek ze \u015br\u00f3dmi\u0105\u017cszowego przes\u0105czu znajduj\u0105cego si\u0119 w tkankach. Uk\u0142ad naczy\u0144 ch\u0142onnych po\u0142\u0105czony jest z uk\u0142adem kr\u0105\u017cenia krwi. Opr\u00f3cz uk\u0142adu naczy\u0144 ch\u0142onnych w sk\u0142ad uk\u0142adu limfatycznego wchodz\u0105 tak\u017ce: narz\u0105dy limfatyczne i limfocyty. Najwa\u017cniejsz\u0105 funkcj\u0105 uk\u0142adu ch\u0142onnego jest obrona przed zaka\u017ceniami i (re)cyrkulacja p\u0142yn\u00f3w ustrojowych. Limfa porusza si\u0119 w naczyniach limfatycznych za pomoc\u0105 skurcz\u00f3w mi\u0119\u015bni. Odkrywc\u0105 systemu limfatycznego u ludzi by\u0142 du\u0144ski naukowiec Thomas Bartholin \u017cyj\u0105cy w XVII wieku. == Budowa == Zbudowany jest z otwartych naczy\u0144 limfatycznych oraz z tkanki limfatycznej, z kt\u00f3rej zbudowane s\u0105 \"narz\u0105dy limfatyczne\": * centralne, kt\u00f3re odgrywaj\u0105 decyduj\u0105c\u0105 rol\u0119 w funkcjonalnym dojrzewaniu limfocyt\u00f3w","start_idx":372,"end_idx":391}
{"id":"mrc_4867","question":"sk\u0105d wywodzi si\u0119 joga?","answer":"powsta\u0142a w Indiach","context":"jest przez morfem \"yuj\" (jud\u017c), oznaczaj\u0105cy kontrol\u0119, jarzmo, ale te\u017c zjednoczenie, po\u0142\u0105czenie, jedno\u015b\u0107. Cz\u0142owieka praktykuj\u0105cego jog\u0119 lub wyznaj\u0105cego jej filozofi\u0119 nazywa si\u0119 \"joginem\" lub \"jogini\u0105\". Joga to powsta\u0142a w Indiach dyscyplina samodoskonalenia, medytacji i ascezy, kt\u00f3ra w sensie og\u00f3lnym ma prowadzi\u0107 do rozwoju duchowego, a w aspekcie filozoficzno-religijnym wyzwolenia si\u0119 praktykuj\u0105cego z kr\u0119gu narodzin i \u015bmierci (aspekt autosoteriologiczny). Ta szeroka definicja sprawia, \u017ce joga mo\u017ce sta\u0107 si\u0119 elementem dowolnego systemu religijnego (np. buddyzmu, czy d\u017cinizmu) i jest do dzisiaj w miejscu swojego powstania (Indie) najpowszechniejsza. W jednym z fundamentalnych trakt\u00f3w jogi klasycznej \"Jogasutrach\", Pata\u0144d\u017aali (III w.) kr\u00f3tko definiuje jog\u0119 w rozdziale pierwszym w sutrze drugiej i trzeciej: Diametralnie inne uj\u0119cie prezentuje Yogi Svatmarama, opieraj\u0105cy si\u0119 na traktacie \"Hathajogapradipika\" z XV","start_idx":209,"end_idx":227}
{"id":"mrc_4868","question":"w jakiej jednostce s\u0142u\u017cy nied\u017awied\u017a wojtek?","answer":"22 kompanii zaopatrywania artylerii w 2 Korpusie Polskim","context":"Wojtek (ur. 1941 w pobli\u017cu Hamadan w Persji, zm. 2 grudnia 1963 w Edynburgu) \u2013 nied\u017awied\u017a syryjski adoptowany przez \u017co\u0142nierzy 22 kompanii zaopatrywania artylerii w 2 Korpusie Polskim dowodzonym przez gen. W\u0142adys\u0142awa Andersa. Wojtek bra\u0142 udzia\u0142 w bitwie o Monte Cassino. W jednostce nadano mu stopie\u0144 kaprala. == Historia Wojtka == 8 kwietnia 1942 roku polscy \u017co\u0142nierze maszeruj\u0105c wraz z uchod\u017acami cywilnymi z Pahlevi w Iranie do Palestyny spotkali perskiego ch\u0142opca nios\u0105cego ma\u0142ego nied\u017awiadka brunatnego. Matka nied\u017awiadka zosta\u0142a najprawdopodobniej zastrzelona przez my\u015bliwych. Nied\u017awiadek tak zachwyci\u0142 18-letni\u0105 Iren\u0119 (Ink\u0119) Bokiewicz, \u017ce nam\u00f3wi\u0142a por. Anatola Tarnowieckiego, by jej go kupi\u0142. Kolejne trzy miesi\u0105ce maluch sp\u0119dzi\u0142 pod opiek\u0105 Inki w obozie dla uchod\u017ac\u00f3w niedaleko Teheranu. W sierpniu 1942 roku nied\u017awiadek zosta\u0142 podarowany 22","start_idx":126,"end_idx":182}
{"id":"mrc_4869","question":"ilu cywilow zginelo w afganistanie?","answer":"Zgin\u0119\u0142o w\u00f3wczas 2754 cywil\u00f3w","context":"Spektakularn\u0105 akcj\u0105 wi\u0105\u017c\u0105c\u0105 si\u0119 po\u015brednio z zaufaniem do armii afga\u0144skiej by\u0142o zniszczenie w tym roku przez 15 talib\u00f3w przebranych w mundury afga\u0144skie 6 ameryka\u0144skich samolot\u00f3w AV-8B Harrier w bazie Camp Bastion i uszkodzenie dw\u00f3ch dalszych. Wed\u0142ug raport\u00f3w ONZ w 2012 po raz pierwszy od sze\u015bciu lat spad\u0142a liczba ofiar cywilnych. Zgin\u0119\u0142o w\u00f3wczas 2754 cywil\u00f3w, czyli o 12 proc. mniej ni\u017c rok wcze\u015bniej. Rannych zosta\u0142o 4805 cywil\u00f3w. W raporcie podkre\u015blono, \u017ce za ofiary cywilne w 81% odpowiedzialne s\u0105 si\u0142y talibskie, a w 8% alianci. Pozosta\u0142e 11% nie zosta\u0142o przypisane. W 2012 o 700% zwi\u0119kszy\u0142a si\u0119 liczba zamach\u00f3w na afga\u0144skich urz\u0119dnik\u00f3w, r\u00f3wnie\u017c liczba zabitych kobiet w atakach wzros\u0142a (301 zabitych). W 2012 USA u\u017cywa\u0142a tak\u017ce cz\u0119\u015bciej samolot\u00f3w bezza\u0142ogowych. U\u017cyteczno\u015b\u0107 dron\u00f3w (506 razy)","start_idx":331,"end_idx":359}
{"id":"mrc_4870","question":"w jakim wieku by\u0142 scrooge?","answer":"Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku","context":"Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku, w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie. Jego by\u0142y wsp\u00f3lnik, Jakub Marley, zmar\u0142 w wigili\u0119 Bo\u017cego Narodzenia 7 lat wcze\u015bniej. Scrooge jest ch\u0142odny, nieprzyst\u0119pny i dba jedynie o swoje dochody, sp\u0119dzaj\u0105c czas nad ksi\u0119gami rachunkowymi. Irytuj\u0105 go \u017cyczenia \u015bwi\u0105teczne, odrzuca zaproszenie do sp\u0119dzenia \u015bwi\u0105t z rodzin\u0105 swojego siostrze\u0144ca. Wraca do swojego ciemnego i ponurego domu, aby samotnie sp\u0119dzi\u0107 wiecz\u00f3r. Tam odwiedza go pokutuj\u0105cy duch Jakuba Marleya sk\u0142aniaj\u0105cy go do przemy\u015blenia swojego \u017cycia oraz zapowiadaj\u0105cy trzy kolejne wizyty duch\u00f3w. Wspomnienia przywo\u0142ywane przez te duchy, projekcja zdarze\u0144 przysz\u0142ych oraz miejsca, do kt\u00f3rych duchy przenosz\u0105 si\u0119 wraz ze Scrooge\u2019em, wp\u0142ywaj\u0105 na zmian\u0119 jego nastawienia do ludzi i postrzegania \u015awi\u0105t. Szczeg\u00f3lnie wstrz\u0105saj\u0105ca dla Scrooge\u2019a jest \u015bmier\u0107 ma\u0142ego","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_4871","question":"kto jest uznawany za osob\u0119 kt\u00f3ra wskrzesi\u0142a nowo\u017cytne igrzyska olimpijskie?","answer":"de Coubertin","context":"igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895) czy niedostatecznego rozpropagowania imprezy (niemal 70% uczestnik\u00f3w to Grecy), igrzyska te uznano za bardzo udane. Podczas ceremonii otwarcia igrzysk na stadionie Panathinaiko zebra\u0142o si\u0119 oko\u0142o 80 tysi\u0119cy ludzi. W igrzyskach uczestniczy\u0142o 245 zawodnik\u00f3w z 14 reprezentacji (zar\u00f3wno liczba uczestnik\u00f3w jak i liczba kraj\u00f3w jest sporna). Najwi\u0119cej medali zdoby\u0142 Hermann Weing\u00e4rtner (sze\u015b\u0107), za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych uzyska\u0142 Carl Schuhmann (cztery). Pierwszym fina\u0142em","start_idx":119,"end_idx":131}
{"id":"mrc_4872","question":"co to by\u0142a akcja hiacynt?","answer":"masowa akcja Milicji Obywatelskiej przeprowadzona w PRL w latach 1985\u20131987, polegaj\u0105ca na zbieraniu materia\u0142\u00f3w o polskich homoseksualnych m\u0119\u017cczyznach i ich \u015brodowisku, w wyniku kt\u00f3rej zarejestrowano ok. 11 000 akt osobowych, tzw. \"r\u00f3\u017cowe teczki\".","context":"Akcja \u201eHiacynt\u201d \u2013 masowa akcja Milicji Obywatelskiej przeprowadzona w PRL w latach 1985\u20131987, polegaj\u0105ca na zbieraniu materia\u0142\u00f3w o polskich homoseksualnych m\u0119\u017cczyznach i ich \u015brodowisku, w wyniku kt\u00f3rej zarejestrowano ok. 11 000 akt osobowych, tzw. \"r\u00f3\u017cowe teczki\". == T\u0142o == W Polsce przestano kara\u0107 stosunki homoseksualne w 1932 (Kodeks Makarewicza). Stosunek w\u0142adz komunistycznych wobec kontakt\u00f3w homoseksualnych by\u0142 jednak negatywny, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 ze stalinowskim podej\u015bciem do tego zjawiska, ukszta\u0142towanym w latach 30. XX w. PRL-owscy i radzieccy naukowcy \u2013 kryminolodzy, psychiatrzy czy prawnicy \u2013 w wi\u0119kszo\u015bci uwa\u017cali homoseksualizm za patologi\u0119 spo\u0142eczn\u0105, uzasadniaj\u0105c ten pogl\u0105d argumentami podobnymi do argument\u00f3w odwo\u0142uj\u0105cych si\u0119 do praw naturalnych. \u015arodowiska homoseksualne by\u0142y pod sta\u0142\u0105 obserwacj\u0105 MO i SB co najmniej od po\u0142owy lat 60., pierwsze za\u015b akta","start_idx":18,"end_idx":264}
{"id":"mrc_4873","question":"z czego pozyskuje sie tauryne?","answer":"Syntetyczn\u0105 tauryn\u0119 otrzymuje si\u0119 przez amonoliz\u0119 kwasu izetionowego (kwasu 2-hydroksyetanosulfonowego, )","context":"wod\u0105 (pieczenie, sma\u017cenie), cze\u015b\u0107 tauryny zostaje zachowana. Niemowl\u0119ta karmione piersi\u0105 otrzymuj\u0105 niezb\u0119dn\u0105 dawk\u0119 tauryny w mleku matki. Jest te\u017c niezb\u0119dnym sk\u0142adnikiem w diecie kot\u00f3w \u2013 jest dla nich aminokwasem egzogennym. == Synteza == Syntetyczn\u0105 tauryn\u0119 otrzymuje si\u0119 przez amonoliz\u0119 kwasu izetionowego (kwasu 2-hydroksyetanosulfonowego, ), kt\u00f3ry z kolei otrzymuje si\u0119 z reakcji tlenku etylenu z wodnym roztworem wodorosiarczynu sodu. Mo\u017cliwa jest te\u017c synteza z wykorzystaniem etanoloaminy. W 1993 r. wyprodukowano oko\u0142o 5000\u20136000 ton tauryny w celach komercyjnych, 50% na karm\u0119 dla zwierz\u0105t domowych i 50% na farmaceutyki. W 2010 r. w samych Chinach by\u0142o ponad 40 producent\u00f3w tauryny wytwarzaj\u0105cych ok. 3000 t tauryny, w wi\u0119kszo\u015bci metod\u0105 etanoloaminow\u0105. W laboratorium tauryna mo\u017ce by\u0107 wytwarzana przez alkilowanie amoniaku za pomoc\u0105 bromoetanosulfonianu sodu ().","start_idx":239,"end_idx":344}
{"id":"mrc_4874","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 polsat?","answer":"1992","context":"Polsat \u2013 polski kana\u0142 telewizyjny uruchomiony 5 grudnia 1992 roku o 16:30 (\u015arednio 290 tys. widz\u00f3w). == Historia == Telewizja Polsat rozpocz\u0119\u0142a emisj\u0119 testow\u0105 1 grudnia 1992, za\u015b cztery dni p\u00f3\u017aniej, 5 grudnia 1992 o 16:30. Produkcj\u0119 zapowiedzia\u0142a Karina Szafra\u0144ska. Nazw\u0119 kana\u0142u wymy\u015bli\u0142 satyryk Tadeusz Drozda, pierwsze logo stacji zaprojektowa\u0142 Jacek B\u0142ach, a muzyk\u0119 do oprawy graficznej skomponowa\u0142 Grzegorz Ciechowski. Pocz\u0105tkowo zasi\u0119g techniczny Polsatu obejmowa\u0142 20% populacji. By\u0142a to grupa niewielka, ale pod wieloma wzgl\u0119dami bardzo atrakcyjna dla reklamodawc\u00f3w. W\u0142a\u015bciciel i g\u0142\u00f3wny za\u0142o\u017cyciel telewizji, Zygmunt Solorz-\u017bak, pierwotnie planowa\u0142, \u017ce po regulacji przepis\u00f3w radiowo-telewizyjnych, siedzib\u0119 telewizji usytuuje we Wroc\u0142awiu, jednak ostatecznie g\u0142\u00f3wna siedziba telewizji zosta\u0142a ulokowana w Warszawie. 5 pa\u017adziernika 1993 stacja otrzyma\u0142a od Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji koncesj\u0119 na","start_idx":56,"end_idx":60}
{"id":"mrc_4875","question":"na jakiej szeroko\u015bci geograficznej le\u017cy r\u00f3wnik?","answer":"Jego szeroko\u015b\u0107 geograficzna wynosi 0\u00b0.","context":"R\u00f3wnik \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 wsp\u00f3lna powierzchni cia\u0142a niebieskiego oraz p\u0142aszczyzny prostopad\u0142ej do osi obrotu i przechodz\u0105cej przez \u015brodek masy cia\u0142a. R\u00f3wnik Ziemi jest w przybli\u017ceniu okr\u0119giem wielkim kuli ziemskiej. Jest te\u017c jej najd\u0142u\u017cszym r\u00f3wnole\u017cnikiem. Jego szeroko\u015b\u0107 geograficzna wynosi 0\u00b0. == R\u00f3wnik kuli ziemskiej == R\u00f3wnik kuli ziemskiej dzieli j\u0105 na dwie p\u00f3\u0142kule: p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105, a jego d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi 40 075 kilometr\u00f3w.","start_idx":246,"end_idx":284}
{"id":"mrc_4876","question":"kiedy wycofano parowozy?","answer":"Z normalnej s\u0142u\u017cby na PKP wycofano je w 1993 roku","context":"do ko\u0144ca lat 80. Polskie Koleje Pa\u0144stwowe w 1975 roku mia\u0142y 2582 czynne parowozy, odpowiadaj\u0105ce za oko\u0142o 30% przewoz\u00f3w, a w 1984 roku jeszcze 948 czynnych parowoz\u00f3w. Z normalnej s\u0142u\u017cby na PKP wycofano je w 1993 roku, pozostawiaj\u0105c nieliczne parowozy w wydzielonych parowozowniach. Do ko\u0144ca XX wieku parowozy prowadzi\u0142y poci\u0105gi dalekobie\u017cne w Indiach, a w 2005 roku wycofano je ze s\u0142u\u017cby liniowej w Chinach. Jako atrakcja, ocala\u0142e parowozy utrzymywane w sprawno\u015bci nadal kursuj\u0105 na niekt\u00f3rych kolejach na \u015bwiecie, zw\u0142aszcza w\u0105skotorowych, lub prowadz\u0105 poci\u0105gi specjalne. Przyczyn\u0105 utrzymywania lub wprowadzania trakcji parowej na kolejach turystycznych jest jej wi\u0119ksza atrakcyjno\u015b\u0107 (z bada\u0144 Instytutu Gallupa z lat 90. wynika\u0142o, \u017ce 79% ich pasa\u017cer\u00f3w woli poci\u0105gi ci\u0105gni\u0119te przez parowozy, a tylko dla 18% jest to","start_idx":166,"end_idx":215}
{"id":"mrc_4877","question":"kto by\u0142 inicjatorem powstania listopadowego?","answer":"Piotr Jacek Wysocki","context":"Piotr Jacek Wysocki (ur. 10 wrze\u015bnia 1797 w Winiarach, zm. 6 stycznia 1875 w Warce) \u2013 pu\u0142kownik Wojska Polskiego, inicjator powstania listopadowego, dzia\u0142acz niepodleg\u0142o\u015bciowy, przyw\u00f3dca sprzysi\u0119\u017cenia podchor\u0105\u017cych, kt\u00f3re doprowadzi\u0142o do wybuchu powstania listopadowego (29 listopada 1830), zes\u0142aniec. 3 marca 1831 zosta\u0142 odznaczony Krzy\u017cem Z\u0142otym Orderu Virtuti Militari (numer krzy\u017ca 1) == M\u0142odo\u015b\u0107 == Pochodzi\u0142 z rodziny szlacheckiej piecz\u0119tuj\u0105cej si\u0119 herbem Odrow\u0105\u017c, wywodz\u0105cej si\u0119 z Chociwia Wielkiego. By\u0142 jednym z czterech syn\u00f3w Jana i Katarzyny z Brzumi\u0144skich. W m\u0142odo\u015bci kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w Warszawie; najpierw w szkole pijarskiej, a nast\u0119pnie, od roku 1824, jako kadet w Szkole Podchor\u0105\u017cych Piechoty (do maja 1827). S\u0142u\u017cba w 4 pu\u0142ku grenadier\u00f3w, stosunki panuj\u0105ce w polskiej armii, zwierzchno\u015b\u0107 cara i ci\u0119\u017ckie warunki s\u0142u\u017cby wp\u0142yn\u0119\u0142y na pogl\u0105dy Wysockiego,","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_4878","question":"jak d\u0142ugi by\u0142 mur berli\u0144ski?","answer":"system umocnie\u0144 o d\u0142ugo\u015bci ok. 156 km","context":"Mur Berli\u0144ski, r\u00f3wnie\u017c mur berli\u0144ski (niem. \"Berliner Mauer\") \u2013 system umocnie\u0144 o d\u0142ugo\u015bci ok. 156 km (betonowy mur, okopy, zapory drutowe, miny). Zwany by\u0142 r\u00f3wnie\u017c eufemistycznie w j\u0119zyku propagandy NRD \u2013 antyfaszystowskim wa\u0142em ochronnym (\"antifaschistischer Schutzwall\"). Od 13 sierpnia 1961 do 9 listopada 1989 oddziela\u0142 Berlin Zachodni od Berlina Wschodniego i NRD. By\u0142 to jeden z symboli zimnej wojny i podzia\u0142u Niemiec. Podczas pr\u00f3b przedostania si\u0119 z Berlina przez strze\u017con\u0105 granic\u0119 do Berlina Zachodniego wielu uciekinier\u00f3w zosta\u0142o zabitych. Dok\u0142adna liczba ofiar jest sporna i niepewna, r\u00f3\u017cne \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 od 136 do 239 \u015bmiertelnych przypadk\u00f3w. == Historia == === Geneza === Po zako\u0144czeniu II wojny \u015bwiatowej w 1945 roku Niemcy, na mocy postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej, podzielone zosta\u0142y na 4 strefy okupacyjne,","start_idx":64,"end_idx":101}
{"id":"mrc_4879","question":"kiedy zalegalizowano marihuane w polsce?","answer":"22 czerwca 2017","context":"w 1986 roku w zwi\u0105zku z przyst\u0105pieniem do mi\u0119dzynarodowych konwencji narkotykowych ONZ z 1961 roku. Pierwszym aktem prawnym w III RP, w kt\u00f3rym zostaje wymieniona marihuana, jest Ustawa o przeciwdzia\u0142aniu narkomanii z 24 kwietnia 1997 roku (). W Polsce zar\u00f3wno import, produkcja, po\u015brednictwo w sprzeda\u017cy, jak i samo posiadanie marihuany jest nielegalne i stanowi przest\u0119pstwo, zgodnie z ustaw\u0105 z dnia 29 lipca 2005 r. z p\u00f3\u017aniejszymi zmianami \u2013 o przeciwdzia\u0142aniu narkomanii (). 1 lutego 2016 roku pose\u0142 Piotr Marzec w imieniu klubu Kukiz'15 z\u0142o\u017cy\u0142 projekt ustawy legalizuj\u0105cej u\u017cywanie marihuany do cel\u00f3w medycznych. 22 czerwca 2017 Sejm przyj\u0105\u0142 ustaw\u0119 dopuszczaj\u0105c\u0105 stosowanie marihuany w celach medycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wed\u0142ug ustawy konopie b\u0119d\u0105 mog\u0142y by\u0107 wykorzystywane do wytwarzania preparat\u00f3w farmaceutycznych tak,","start_idx":617,"end_idx":632}
{"id":"mrc_4880","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 nied\u017awiedzie w polsce?","answer":"W Polsce wyst\u0119puje tylko w Karpatach i na Podkarpaciu \u2013 w Tatrach i Beskidach (g\u0142\u00f3wnie w Bieszczadach).","context":"6000 osobnik\u00f3w. Na terenie dawnego Zwi\u0105zku Radzieckiego wyst\u0119puje oko\u0142o 120 tys. osobnik\u00f3w. W Polsce wyst\u0119puje tylko w Karpatach i na Podkarpaciu \u2013 w Tatrach i Beskidach (g\u0142\u00f3wnie w Bieszczadach). Wed\u0142ug prof. Jana Korwin Kochanowskiego ostatniego nied\u017awiedzia w Polsce centralnej zabito pod koniec XVII w. w lasach bedo\u0144skich . Na wielu obszarach Polski gatunek ten przetrwa\u0142 jednak do XIX w. Spotykano go jeszcze w\u00f3wczas w G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich (ostatni okaz \u017cyj\u0105cy tam zosta\u0142 zabity na Barczy), na Kurpiach Zielonych, na Mazurach i w Puszczy Bia\u0142owieskiej. W okresie mi\u0119dzywojennym w Puszczy Bia\u0142owieskiej dokonano reintrodukcji tego zwierz\u0119cia. Ostatecznie zako\u0144czy\u0142a si\u0119 ona niepowodzeniem, podobno z powodu niefachowego kontynuowania jej przez Niemc\u00f3w podczas okupacji (wypuszczano do lasu oswojone okazy nied\u017awiedzi, kt\u00f3re sta\u0142y si\u0119 zagro\u017ceniem dla ludno\u015bci).","start_idx":92,"end_idx":195}
{"id":"mrc_4881","question":"co by\u0142o przyczyn\u0105 \u015bmierci kaliny j\u0119drusik?","answer":"ataku astmy oskrzelowej na tle uczulenia na sier\u015b\u0107 kota.","context":"pisma \u201eFilm\u201d z okazji 100-lecia kina, zaj\u0119\u0142a trzecie miejsce. === \u015amier\u0107 i pogrzeb === Zmar\u0142a w nocy 7 sierpnia 1991 na skutek ataku astmy oskrzelowej na tle uczulenia na sier\u015b\u0107 kota. == \u017bycie prywatne == Od 1958 by\u0142a \u017con\u0105 pisarza Stanis\u0142awa Dygata, z kt\u00f3rym prowadzi\u0142a ma\u0142\u017ce\u0144stwo otwarte. Artystka mia\u0142a romanse m.in. z Tadeuszem Pluci\u0144skim, Wojciechem G\u0105ssowskim, W\u0142adys\u0142awem Kowalskim, Wies\u0142awem Rutowiczem i W\u0142odzimierzem Soko\u0142owskim. W 1955 J\u0119drusik i Dygat spodziewali si\u0119 dziecka, jednak aktorka poroni\u0142a. Kilka lat p\u00f3\u017aniej artystka ponownie zasz\u0142a w ci\u0105\u017c\u0119. Urodzi\u0142a c\u00f3rk\u0119, kt\u00f3ra zmar\u0142a kilka dni po narodzinach. W efekcie powik\u0142a\u0144 poporodowych J\u0119drusik nie mog\u0142a ju\u017c mie\u0107 dzieci. Po \u015bmierci m\u0119\u017ca w 1978 przyj\u0119\u0142a chrzest w Ko\u015bciele rzymskokatolickim. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a matk\u0105 chrzestn\u0105 Magdy Umer. Szczeg\u00f3ln\u0105 sympati\u0105 darzy\u0142a","start_idx":127,"end_idx":183}
{"id":"mrc_4882","question":"co ustalono na konferencji w ja\u0142cie?","answer":"Na konferencji rozstrzygni\u0119to spraw\u0119 Niemiec: ZSRR, USA, Wielka Brytania i Francja b\u0119d\u0105 okupowa\u0142y wyznaczone na konferencji 4 strefy Niemiec (jedna dla ka\u017cdego pa\u0144stwa).","context":"Konferencja ja\u0142ta\u0144ska, znana tak\u017ce jako konferencja krymska \u2013 przebiegaj\u0105ce od 4 do 11 lutego 1945 roku spotkanie przyw\u00f3dc\u00f3w koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej tr\u00f3jki): przyw\u00f3dcy ZSRR J\u00f3zefa Stalina, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla oraz prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta. Odby\u0142a si\u0119 w pa\u0142acu cesarskim w Liwadii le\u017c\u0105cej opodal Ja\u0142ty na Krymie. By\u0142a to jedna z konferencji wielkiej tr\u00f3jki, mia\u0142a miejsce po konferencji tehera\u0144skiej (listopad\u2013grudzie\u0144 1943), a przed konferencj\u0105 poczdamsk\u0105 (lipiec\u2013sierpie\u0144 1945). Wielka tr\u00f3jka odby\u0142a wiele konferencji, jednak na konferencjach tehera\u0144skiej, ja\u0142ta\u0144skiej oraz poczdamskiej zapad\u0142y decyzje najwy\u017cszej wagi. Mia\u0142a decyduj\u0105ce znaczenie dla powojennego kszta\u0142tu Europy. == Postanowienia == * Na konferencji rozstrzygni\u0119to spraw\u0119 Niemiec: ZSRR, USA, Wielka Brytania i Francja b\u0119d\u0105 okupowa\u0142y wyznaczone na konferencji 4 strefy Niemiec (jedna dla ka\u017cdego pa\u0144stwa).","start_idx":766,"end_idx":935}
{"id":"mrc_4883","question":"kt\u00f3re miejsce zaj\u0119\u0142a polska na euro 2020?","answer":"W przesuni\u0119tych o rok z powodu pandemii Covid-19 Mistrzostwach Europy 2020 w trzech spotkaniach zdobyli tylko jeden punkt i zaj\u0119li ostatnie miejsce w grupie E.","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce no\u017cnej cztery razy wyst\u0105pi\u0142a na Mistrzostwach Europy. W 2008 r. na turnieju w Austrii i Szwajcarii odpad\u0142a w fazie grupowej. Cztery lata p\u00f3\u017aniej jako wsp\u00f3\u0142organizator mistrzostw (wraz z Ukrain\u0105) zaj\u0119\u0142a ostatnie miejsce w grupie A. Najwi\u0119kszy sukces Polacy odnie\u015bli na mistrzostwach Europy w 2016 r. we Francji, docieraj\u0105c do \u0107wier\u0107fina\u0142u, w kt\u00f3rym przegrali z Portugali\u0105 dopiero po serii rzut\u00f3w karnych. W przesuni\u0119tych o rok z powodu pandemii Covid-19 Mistrzostwach Europy 2020 w trzech spotkaniach zdobyli tylko jeden punkt i zaj\u0119li ostatnie miejsce w grupie E. == Historia == === Lata 1960\u20132004 === Pierwsze mistrzostwa Europy w pi\u0142ce no\u017cnej (pod nazw\u0105 Puchar Europy Narod\u00f3w) odby\u0142y si\u0119 w 1960 r. we Francji. Polska wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 w kwalifikacjach do","start_idx":433,"end_idx":592}
{"id":"mrc_4884","question":"jakiej wielko\u015bci jest macica?","answer":"Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g.","context":"Macica () \u2013 nieparzysty narz\u0105d, o kszta\u0142cie zbli\u017conym do sp\u0142aszczonej gruszki, s\u0142u\u017c\u0105cy do przyj\u0119cia zap\u0142odnionego jaja oraz rozwoju p\u0142odu i wydalenia go poza ustr\u00f3j matczyny po zako\u0144czeniu rozwoju. Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g. == Anatomia == Macica jest po\u0142o\u017cona po\u015brodku jamy miednicy mniejszej mi\u0119dzy odbytnic\u0105 i p\u0119cherzem moczowym. W macicy wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwie powierzchnie i dwa brzegi. Powierzchnia przednia jest sp\u0142aszczona i nosi nazw\u0119 powierzchni p\u0119cherzowej, natomiast wypuk\u0142a powierzchnia tylna stanowi powierzchni\u0119 jelitow\u0105. Obie powierzchnie schodz\u0105 si\u0119 w brzegu prawym i lewym. ===Podzia\u0142 anatomiczny macicy=== * trzon macicy - zbudowany jest g\u0142\u00f3wnie z mi\u0119\u015bni g\u0142adkich. Jego wewn\u0119trzne \u015bciany","start_idx":198,"end_idx":358}
{"id":"mrc_4885","question":"czym jest karta podatkowa?","answer":"Karta podatkowa \u2013 uproszczona metoda wymiaru i poboru nale\u017cno\u015bci podatkowych bez ustalania konkretnej podstawy wymiaru podatku (zw\u0142aszcza wielko\u015bci dochodu), uwzgl\u0119dniaj\u0105ca jednak rodzaj wykonywanej dzia\u0142alno\u015bci zarobkowej i ewentualnie okre\u015blone kryteria (na przyk\u0142ad liczb\u0119 mieszka\u0144c\u00f3w miejscowo\u015bci, w kt\u00f3rej jest prowadzona czy liczb\u0119 zatrudnionych os\u00f3b).","context":"Karta podatkowa \u2013 uproszczona metoda wymiaru i poboru nale\u017cno\u015bci podatkowych bez ustalania konkretnej podstawy wymiaru podatku (zw\u0142aszcza wielko\u015bci dochodu), uwzgl\u0119dniaj\u0105ca jednak rodzaj wykonywanej dzia\u0142alno\u015bci zarobkowej i ewentualnie okre\u015blone kryteria (na przyk\u0142ad liczb\u0119 mieszka\u0144c\u00f3w miejscowo\u015bci, w kt\u00f3rej jest prowadzona czy liczb\u0119 zatrudnionych os\u00f3b). Opodatkowanie w tej formie wybra\u0107 mog\u0105 osoby fizyczne prowadz\u0105ce dzia\u0142alno\u015b\u0107 gospodarcz\u0105 oraz sp\u00f3\u0142ki cywilne os\u00f3b fizycznych, kt\u00f3rych dzia\u0142alno\u015b\u0107 polega w szczeg\u00f3lno\u015bci na \u015bwiadczeniu us\u0142ug dla ludno\u015bci, przy niewielkiej liczbie pracownik\u00f3w i zleceniobiorc\u00f3w. Podstaw\u0105 p\u0142atno\u015bci podatku jest indywidualna decyzja urz\u0119du skarbowego, wydana na wniosek podatnika. Obowi\u0105zki dokumentacyjne ograniczaj\u0105 si\u0119 do gromadzenia wystawionych przez podatnika dokument\u00f3w sprzeda\u017cy (faktur lub rachunk\u00f3w), ewidencji zatrudnienia oraz prowadzenia kart przychod\u00f3w pracownik\u00f3w. W zwi\u0105zku z faktem, \u017ce w decyzji okre\u015blona jest wielko\u015b\u0107 podatku, podatnik nie","start_idx":0,"end_idx":358}
{"id":"mrc_4886","question":"kim jest showrunner?","answer":"Showrunner \u2013 g\u0142\u00f3wny producent serialu telewizyjnego w krajach angloj\u0119zycznych.","context":"Showrunner \u2013 g\u0142\u00f3wny producent serialu telewizyjnego w krajach angloj\u0119zycznych. W Stanach Zjednoczonych osoba taka w napisach ko\u0144cowych wymieniana jest jako producent wykonawczy, w innych \u2013 jak Kanada czy Wielka Brytania \u2013 jako producent. \"Showrunner\" decyduje o kszta\u0142cie artystycznym serialu i odpowiada za ca\u0142y proces jego powstawania poprzez zarz\u0105dzanie wszystkimi zespo\u0142ami i tw\u00f3rcami. W przypadku komedii i dramat\u00f3w cz\u0119sto jest r\u00f3wnie\u017c tw\u00f3rc\u0105 postaci i g\u0142\u00f3wnym scenarzyst\u0105. W filmie bezpo\u015bredni\u0105 kontrol\u0119 nad produkcj\u0105 sprawuje re\u017cyser, w telewizji \"showrunner\" stoi ponad re\u017cyserami poszczeg\u00f3lnych odcink\u00f3w. \"Showrunner\" sprawuje piecz\u0119 nad ca\u0142okszta\u0142tem programu \u2013 najcz\u0119\u015bciej to on odbiera nagrod\u0119 dla najlepszego serialu, na niego r\u00f3wnie\u017c sp\u0142ywa najwi\u0119ksza fala krytyki (jak chocia\u017cby w przypadku \"Gry o tron\"). Seriale emitowane przez wiele sezon\u00f3w mog\u0105 mie\u0107 kilku \"showrunner\u00f3w\", kt\u00f3rzy","start_idx":0,"end_idx":78}
{"id":"mrc_4887","question":"ile dyscyplin jest na olimpiadzie w tokio?","answer":"Uczestnicy Letnich Igrzysk Olimpijskich 2020 rywalizowali w 33 dyscyplinach.","context":"Turcji w Europie oraz Azji (igrzyska przed Londynem). Dodatkowo Turcja regularnie mia\u0142a odrzucane kandydatury, mimo budowy wielu obiekt\u00f3w ju\u017c w pocz\u0105tkach XXI wieku. Z drugiej strony generalnie MKOL nie ma sztywnych kryteri\u00f3w przydzielania igrzysk, a decyzja zale\u017cy wy\u0142\u0105cznie od zdania danego delegata. === Fina\u0142 === Decyzja o wyborze Tokio jako miasta organizuj\u0105cego igrzyska olimpijskie w 2020 roku zapad\u0142a 7 wrze\u015bnia 2013 roku na 125. Sesji Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Buenos Aires. Cz\u0142onkowie MKOl-u wybrali spo\u015br\u00f3d 3 kandyduj\u0105cych miast: == Dyscypliny sportowe == Uczestnicy Letnich Igrzysk Olimpijskich 2020 rywalizowali w 33 dyscyplinach. 12 lutego 2013 MKOl podj\u0105\u0142 decyzje o usuni\u0119ciu zapas\u00f3w z programu igrzysk olimpijskich 2020, lecz decyzja o pozostaniu tej dyscypliny w programie igrzysk mia\u0142a zapa\u015b\u0107 na 125. sesji MKOl.","start_idx":583,"end_idx":659}
{"id":"mrc_4888","question":"kto skomponowa\u0142 marsz pogrzebowy?","answer":"Fryderyka Chopina","context":"Sonata fortepianowa b-moll op. 35 \u2013 sonata na fortepian solo Fryderyka Chopina, skomponowana w 1839 w Nohant. Witold Lutos\u0142awski powiedzia\u0142 o I cz\u0119\u015bci utworu: == Cz\u0119\u015bci \"Sonaty\" == # Grave; Doppio movimento # Scherzo # Marche fun\u00e8bre: Lento # Finale: Presto == \"Marsz \u017ca\u0142obny\" == III cz\u0119\u015b\u0107 \"Sonaty\", (w\u0142.: \"Marsz pogrzebowy: Powoli\") jest jednym z najbardziej znanych dzie\u0142 kompozytora. Powsta\u0142 w 1837.","start_idx":61,"end_idx":78}
{"id":"mrc_4889","question":"w jakim j\u0119zyku m\u00f3wi\u0105 w islandii?","answer":"J\u0119zyk islandzki","context":"J\u0119zyk islandzki (isl. \"\u00edslenska\") \u2013 j\u0119zyk z grupy j\u0119zyk\u00f3w nordyckich, kt\u00f3rym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 mieszka\u0144cy Islandii. Pos\u0142uguje si\u0119 nim oko\u0142o 320 tys. os\u00f3b, g\u0142\u00f3wnie Islandczyk\u00f3w w kraju i na emigracji. Zapisywany jest alfabetem \u0142aci\u0144skim. == Historia == Etapy rozwoju j\u0119zyka islandzkiego to okres staroislandzki (do 1550 r.) i nowoislandzki (po 1550 r.). Pocz\u0105tkowo by\u0142 to j\u0119zyk osadnik\u00f3w norweskich, tzw. \"norse\", czyli j\u0119zyk staronordyjski. Z tego pierwotnego j\u0119zyka wykszta\u0142ci\u0142y si\u0119 islandzki i norweski. Jednak ze wzgl\u0119du na izolacj\u0119 wyspy, j\u0119zyk islandzki zmieni\u0142 si\u0119 nieznacznie od pocz\u0105tku drugiego tysi\u0105clecia, dlatego wsp\u00f3\u0142cze\u015bni Islandczycy mog\u0105 bez wcze\u015bniejszego przygotowania czyta\u0107 sagi spisane w XII i XIII wieku. Zasz\u0142y jednak g\u0142\u0119bokie zmiany w artykulacji i wymowie wyraz\u00f3w. Umiej\u0119tno\u015b\u0107 pisania i czytania by\u0142a na Islandii powszechna, nawet w\u015br\u00f3d","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_4890","question":"kto jako pierwszy zdoby\u0142 mount everest zim\u0105?","answer":"Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki","context":"polska wyprawa dokonuje pierwszego wej\u015bcia zimowego na szczyt Everestu (tak\u017ce pierwszy o\u015bmiotysi\u0119cznik zdobyty zim\u0105) \u2013 Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki, kierownik wyprawy: Andrzej Zawada * 19 maja 1980 \u2013 Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka wytyczyli now\u0105 drog\u0119 po\u0142udniowym filarem * 7 pa\u017adziernika 2000 \u2013 Davorin Karnicar jako pierwszy cz\u0142owiek zjecha\u0142 z Mount Everestu na nartach (od szczytu do bazy), jednak podczas wej\u015bcia jak i zjazdu korzysta\u0142 ze wspomagania tlenem z butli. * 2005 \u2013 pierwsze l\u0105dowanie na wierzcho\u0142ku Everestu helikopterem Eurocopter AS 350 B3 * 2008 \u2013 na szczyt dotar\u0142 Min Bahadur Sherchan, zostaj\u0105c najstarszym z dotychczasowych zdobywc\u00f3w (wej\u015bcia dokona\u0142 w wieku 76 lat). W latach 1953\u20131969 na szczycie stan\u0119\u0142o 21 wspinaczy. W latach siedemdziesi\u0105tych \u2013 ponad osiemdziesi\u0119ciu, w latach","start_idx":119,"end_idx":152}
{"id":"mrc_4891","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 pierwsza olimpiada?","answer":"1896","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":28,"end_idx":32}
{"id":"mrc_4892","question":"kim by\u0142 otton iii?","answer":"w\u0142adca niemiecki z dynastii Ludolfing\u00f3w.","context":"Otton III (ur. czerwiec/lipiec 980 w Kleve, zm. 23 lub 24 stycznia 1002 roku w Falerii) \u2013 w\u0142adca niemiecki z dynastii Ludolfing\u00f3w. Kr\u00f3l Niemiec od 983 roku, cesarz rzymski od 996 roku. Syn Ottona II i Teofano, ksi\u0119\u017cniczki bizantyjskiej. Otton III by\u0142 zwolennikiem idei odnowienia Cesarstwa Rzymskiego, w kt\u00f3rej polityka podporz\u0105dkowania Ko\u015bcio\u0142a pa\u0144stwu wi\u0105za\u0142a si\u0119 z koncepcj\u0105 jedno\u015bci chrze\u015bcija\u0144skiej. Uniwersalnej w\u0142adzy cesarskiej mia\u0142y by\u0107 poddane: Germania, Italia, Galia oraz Sclavinia (S\u0142owia\u0144szczyzna). Podczas swojego panowania kilkakrotnie rozprawia\u0142 si\u0119 z rzymsk\u0105 opozycj\u0105 Krescencjusz\u00f3w, mianowa\u0142 na papie\u017cy Grzegorza V i Sylwestra II, a podczas zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego uniezale\u017cni\u0142 Polsk\u0119 od ko\u015bcielnej w\u0142adzy Niemiec. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 === Jako dziecko jeszcze za \u017cycia ojca zosta\u0142 namaszczony na przysz\u0142ego kr\u00f3la Niemiec 25","start_idx":90,"end_idx":130}
{"id":"mrc_4893","question":"czego dokonali jezuici?","answer":"Opisali lub odkryli takie zjawiska jak za\u0107mienia, okultacje, obieg planet wok\u00f3\u0142 s\u0142o\u0144ca, wp\u0142yw Ksi\u0119\u017cyca na zjawisko p\u0142yw\u00f3w, atmosfer\u0119 Jowisza czy plamy na S\u0142o\u0144cu.","context":"protestanckich. === Wk\u0142ad naukowy === Wielu cz\u0142onk\u00f3w zakonu \u0142\u0105czy\u0142o pos\u0142ug\u0119 religijn\u0105 z prac\u0105 naukow\u0105. Odznaczyli si\u0119 mi\u0119dzy innymi w takich dziedzinach jak astronomia, matematyka i sejsmologia, kt\u00f3ra jest czasem okre\u015blana jako \u201ejezuicka nauka\u201d. Jezuici tacy jak Christoph Clavius, Maksymilian Hell, Johann Schreck, Gyula F\u00e9nyi, Albert Curtz, Jacques de Billy, Orazio Grassi, Giovanni Battista Zupi czy Franz de Paula Triesnecker byli astronomami. Opisali lub odkryli takie zjawiska jak za\u0107mienia, okultacje, obieg planet wok\u00f3\u0142 s\u0142o\u0144ca, wp\u0142yw Ksi\u0119\u017cyca na zjawisko p\u0142yw\u00f3w, atmosfer\u0119 Jowisza czy plamy na S\u0142o\u0144cu. W uznaniu ich osi\u0105gni\u0119\u0107 Mi\u0119dzynarodowa Unia Astronomiczna nazwa\u0142a od ich imion i nazwisk kilka krater\u00f3w i row\u00f3w na Ksi\u0119\u017cycu. Jezuici przez niekt\u00f3rych historyk\u00f3w s\u0105 opisywani jako ci, kt\u00f3rzy \u201ewnie\u015bli najwi\u0119kszy wk\u0142ad w rozw\u00f3j fizyki eksperymentalnej w","start_idx":448,"end_idx":609}
{"id":"mrc_4894","question":"na jakich obszarach \u017cyje lis pospolity?","answer":"Wyst\u0119puje na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, w cz\u0119\u015bci Azji, w Europie, Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i p\u00f3\u0142nocnej Afryce.","context":"Lis rudy, lis pospolity (\"Vulpes vulpes\") \u2013 gatunek drapie\u017cnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae). Wyst\u0119puje na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, w cz\u0119\u015bci Azji, w Europie, Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i p\u00f3\u0142nocnej Afryce. W XIX wieku zosta\u0142 wprowadzony do Australii, gdzie jest obecnie jednym z najwi\u0119kszych szkodnik\u00f3w (gatunek inwazyjny). Lis rudy jest najwi\u0119kszym z przedstawicieli rodzaju \"Vulpes\", jak i najbardziej rozprzestrzenionym przedstawicielem drapie\u017cnych (Carnivora). Rozprzestrzeniony na ca\u0142ej p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, od ko\u0142a podbiegunowego poprzez Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105, Europ\u0119 i Azj\u0119. Zasi\u0119g jego wyst\u0119powania wzrasta wraz z ekspansj\u0105 cz\u0142owieka, dzi\u0119ki kt\u00f3remu dotar\u0142 m.in. na Australi\u0119, gdzie jest uwa\u017cany za szkodnika zagra\u017caj\u0105cego \u017cyciu przedstawicieli tamtejszych ssak\u00f3w i ptak\u00f3w. Mi\u0119dzy innymi z tych przyczyn zosta\u0142 wpisany na list\u0119 gatunk\u00f3w chronionych IUCN jako gatunek mniejszego ryzyka. Zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c umieszczony na li\u015bcie","start_idx":101,"end_idx":196}
{"id":"mrc_4895","question":"w jakiej reprezentacji gra haaland?","answer":"reprezentacji Norwegii.","context":"Erling Braut Haaland (do 2019 jako \"H\u00e5land\", wym. ; ur. 21 lipca 2000 w Leeds) \u2013 norweski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w angielskim klubie Manchester City oraz w reprezentacji Norwegii. == Kariera klubowa == === Bryne FK === Wychowanek akademii Bryne FK w kt\u00f3rej przygod\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w 2012. W sezonach 2015 oraz 2016 H\u00e5land wyst\u0119powa\u0142 w rezerwach Bryne FK, gdzie w 14 meczach zdoby\u0142 18 bramek. 12 maja 2016, w wieku zaledwie 15 lat, doczeka\u0142 si\u0119 debiutu w pierwszej dru\u017cynie Bryne w meczu OBOS-Ligaen przeciwko Ranheim Fotball. Gdy by\u0142 zawodnikiem Bryne, wyjecha\u0142 na nieudane testy do dru\u017cyny niemieckiej Bundesligi \u2013 TSG 1899 Hoffenheim. \u0141\u0105cznie Erling zaliczy\u0142 16 mecz\u00f3w dla Bryne. === Molde FK === 1 lutego 2017 Molde","start_idx":187,"end_idx":210}
{"id":"mrc_4896","question":"o czym jest ksi\u0119ga koheleta?","answer":"Ksi\u0119ga Koheleta zawiera rozwa\u017cania nad sensem \u017cycia ludzkiego.","context":"Ksi\u0119ga Koheleta [Koh], Ksi\u0119ga Eklezjastesa [Ekl], Ksi\u0119ga Kaznodziei Salomona [Kazn] \u2013 (hebr. \u05e7\u05d4\u05dc\u05ea \"Kohelet\") nale\u017cy do pism dydaktycznych Starego Testamentu (w Biblii Hebrajskiej zaliczana do \"ketuwim\" \u2013 pisma). \"Kohelet\" (gr. \"Ekklesiastes\") jest okre\u015bleniem osoby urz\u0119dowo uprawnionej do przemawiania podczas zebra\u0144. Sugestia, \u017ce autorem ksi\u0119gi jest kr\u00f3l Salomon, syn i nast\u0119pca kr\u00f3la Dawida ma prawdopodobnie charakter fikcji literackiej i wynika z potrzeby nadania jej presti\u017cu. Datowanie ksi\u0119gi nie jest pewne, jednak jej styl i tematyka, b\u0119d\u0105ca wyrazem zainteresowa\u0144 filozoficznych i eschatologicznych staro\u017cytnych Izraelit\u00f3w wskazuj\u0105 na III w. p.n.e. == Tre\u015b\u0107 ksi\u0119gi == Ksi\u0119ga Koheleta zawiera rozwa\u017cania nad sensem \u017cycia ludzkiego. Wynika z nich, \u017ce nic nie ma absolutnej warto\u015bci, nie jest trwa\u0142e, nie potrafi w pe\u0142ni uszcz\u0119\u015bliwia\u0107. Ani bogactwa, ani w\u0142adza,","start_idx":677,"end_idx":739}
{"id":"mrc_4897","question":"gdzie mo\u017cna zobaczy\u0107 obraz bitwa pod grunwaldem?","answer":"od 1945 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (nr inw. MP 443 MNW), w latach 1976\u20131982 w depozycie w Muzeum Zamkowym w Malborku.","context":"Bitwa pod Grunwaldem \u2013 obraz olejny Jana Matejki namalowany w latach 1872\u20131878, w 1878 wystawiony w pa\u0142acu Wielopolskich w Krakowie, od 1902 w zbiorach Towarzystwa Zach\u0119ty Sztuk Pi\u0119knych, dar spo\u0142ecze\u0144stwa Kr\u00f3lestwa Polskiego; od 1945 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (nr inw. MP 443 MNW), w latach 1976\u20131982 w depozycie w Muzeum Zamkowym w Malborku. Obraz ma rozmiar 426 x 987 cm. == Opis obrazu == W\u015br\u00f3d przedstawionego na obrazie walcz\u0105cego t\u0142umu wyr\u00f3\u017cniono wiele postaci historycznych z obu stron starcia. Obraz symbolicznie przedstawia bitw\u0119 w momencie, kiedy wci\u0105\u017c tocz\u0105 si\u0119 zaci\u0119te walki, ale szala zwyci\u0119stwa przechyla si\u0119 ju\u017c na stron\u0119 polsko-litewsk\u0105. \u015arodek obrazu W centrum obrazu znajduje si\u0119 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski Witold; bez pancerza i he\u0142mu, ubrany w czerwony \u017cupan,","start_idx":227,"end_idx":358}
{"id":"mrc_4898","question":"kto odkry\u0142 now\u0105 zelandi\u0119?","answer":"Europejskim odkrywc\u0105 wysp by\u0142 holenderski podr\u00f3\u017cnik Abel Tasman","context":"* Antarktyda \u2013 2400 km * Fid\u017ci \u2013 2131 km * Panama \u2013 12 100 km * San Francisco \u2013 10 940 km * Tahiti \u2013 4348 km * Valparaiso \u2013 9327 km * Numea \u2013 1488 km Nowa Zelandia jest najodleglejszym od Polski pa\u0144stwem i po\u0142o\u017cona jest niedaleko jej antypod\u00f3w. == Historia == Do ok. 1280 roku Nowa Zelandia by\u0142a bezludna, a\u017c z wysp Oceanii zacz\u0119li przyp\u0142ywa\u0107 i osiedla\u0107 si\u0119 Maorysi. Najpierw zasiedlili Wysp\u0119 Po\u0142udniow\u0105, a potem kolejne l\u0105dy. Europejskim odkrywc\u0105 wysp by\u0142 holenderski podr\u00f3\u017cnik Abel Tasman, kt\u00f3ry przy pr\u00f3bie wysadzenia za\u0142ogi 18 (niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 19) grudnia 1642 roku w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Wyspy Po\u0142udniowej zosta\u0142 zaatakowany przez tubylc\u00f3w, co sko\u0144czy\u0142o si\u0119 \u015bmierci\u0105 czterech ludzi. Po tym wydarzeniu odp\u0142yn\u0105\u0142,","start_idx":427,"end_idx":490}
{"id":"mrc_4899","question":"jakie by\u0142y najwi\u0119ksze osi\u0105gni\u0119cia polskiej gospodarki w okresie mi\u0119dzywojennym?","answer":"Do g\u0142\u00f3wnych sukces\u00f3w polityki gospodarczej II RP nale\u017cy zaliczy\u0107: ujednolicenie linii kolejowych, budow\u0119 magistrali w\u0119glowej \u015al\u0105sk \u2013 Gdynia, budow\u0119 portu i stoczni w Gdyni, Centralnego Okr\u0119gu Przemys\u0142owego oraz budow\u0119 wielu innych fabryk, np. Zak\u0142ad\u00f3w Azotowych w Tarnowie-Mo\u015bcicach.","context":"na realizacje za\u0142o\u017ce\u0144 ekonomicznych w spos\u00f3b zdecydowanie negatywny. Nie powiod\u0142a si\u0119 reforma rolna, proces industrializacji nie zosta\u0142 zako\u0144czony, a du\u017ca skala bezrobocia pozostawa\u0142a wa\u017cnym problemem spo\u0142ecznym. Uda\u0142o si\u0119 jednak zintegrowa\u0107 gospodark\u0119 ca\u0142ego kraju, zagospodarowa\u0107 Wybrze\u017ce, uruchomi\u0107 procesy modernizacyjne oraz zapocz\u0105tkowa\u0107 stopniowe niwelowanie dysproporcji w rozwoju ekonomicznym poszczeg\u00f3lnych region\u00f3w. Do g\u0142\u00f3wnych sukces\u00f3w polityki gospodarczej II RP nale\u017cy zaliczy\u0107: ujednolicenie linii kolejowych, budow\u0119 magistrali w\u0119glowej \u015al\u0105sk \u2013 Gdynia, budow\u0119 portu i stoczni w Gdyni, Centralnego Okr\u0119gu Przemys\u0142owego oraz budow\u0119 wielu innych fabryk, np. Zak\u0142ad\u00f3w Azotowych w Tarnowie-Mo\u015bcicach. Odsetek produktu gospodarki wytwarzany w przemy\u015ble wzr\u00f3s\u0142 z 32% w 1929 do 50% w roku 1939. Problemem by\u0142 bardzo wysoki udzia\u0142 rolnictwa w zatrudnieniu. Na pocz\u0105tku dwudziestolecia mi\u0119dzywojennego by\u0142 on na poziomie 63,9%, a pod","start_idx":427,"end_idx":710}
{"id":"mrc_4900","question":"gdzie znajdowa\u0142o si\u0119 z\u0142ote runo?","answer":"o powieszone na d\u0119bowym drzewie w gaju Aresa, gdzie pilnowa\u0142 go smok.","context":"Z\u0142ote runo \u2013 sk\u00f3ra (wraz z sier\u015bci\u0105) mitycznego skrzydlatego, z\u0142otego barana \"Chrysomallosa\" (starogreckie \u03a7\u03c1\u03c5\u03c3\u03cc\u03bc\u03b1\u03bb\u03bb\u03bf\u03c2 / Chrisomallos, \u03c7\u03c1\u03c5\u03c3\u03cc\u03c2 / chrisos, \u03bc\u03b1\u03bb\u03bb\u03cc\u03c2 / mallos, \"z\u0142otow\u0142osy\") \u2013 cel wyprawy Argonaut\u00f3w. By\u0142o ono powieszone na d\u0119bowym drzewie w gaju Aresa, gdzie pilnowa\u0142 go smok. Zabra\u0142 je stamt\u0105d Jazon. Chrysomallos zosta\u0142 zes\u0142any przez Zeusa uciekaj\u0105cym dzieciom Atmasa \u2013 Helle i Fryksosowi. Fryksos z\u0142o\u017cy\u0142 go w ofierze Zeusowi. == Pr\u00f3by wyja\u015bnienia mitu == Legenda o z\u0142otym runie ma prawdopodobnie zupe\u0142nie prozaiczne pod\u0142o\u017ce. W niekt\u00f3rych krajach Azji wykorzystywano bowiem sk\u00f3ry baran\u00f3w do wy\u0142awiania drobin z\u0142ota z rzeki. Tak\u017ce w Polsce w G\u00f3rach Izerskich. Takie \u201epoz\u0142acane\u201d runo suszono nast\u0119pnie w s\u0142o\u0144cu, a z\u0142oty py\u0142 strzepywano przed ponownym zanurzeniem sk\u00f3ry w wodzie, lub rozpuszczano rt\u0119ci\u0105 i amalgamat destylowano albo","start_idx":217,"end_idx":286}
{"id":"mrc_4901","question":"czym jest wsparcie spo\u0142eczne?","answer":"dost\u0119pna jednostce w sytuacjach trudnych. Zachowania pomocne w zaspokajaniu potrzeb w trudnych sytuacjach oferowane przez osoby znacz\u0105ce i grupy odniesienia danej osoby.","context":"Wsparcie spo\u0142eczne \u2013 pomoc dost\u0119pna jednostce w sytuacjach trudnych. Zachowania pomocne w zaspokajaniu potrzeb w trudnych sytuacjach oferowane przez osoby znacz\u0105ce i grupy odniesienia danej osoby. W uj\u0119ciu strukturalnym, wsparcie spo\u0142eczne jest okre\u015blane jako obiektywnie istniej\u0105ca i dost\u0119pna sie\u0107 spo\u0142eczna, kt\u00f3ra wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 od innych tym, \u017ce poprzez fakt istnienia wi\u0119zi, kontakt\u00f3w spo\u0142ecznych, przynale\u017cno\u015bci, pe\u0142ni funkcj\u0119 pomocn\u0105 wobec os\u00f3b znajduj\u0105cych si\u0119 w trudnych sytuacjach \u017cyciowych. W uj\u0119ciu funkcjonalnym wsparciem spo\u0142ecznym nazywamy taki rodzaj interakcji spo\u0142ecznych, kt\u00f3re zostaj\u0105 podj\u0119te przez jednego lub obu (udzielaj\u0105cego wsparcia i odbieraj\u0105cego go) uczestnik\u00f3w w sytuacji problemowej, trudnej, stresowej czy krytycznej. Wsparcie spo\u0142eczne jest rozumiane tak\u017ce jako wa\u017cny czynnik, wp\u0142ywaj\u0105cy na tzw. scenariusze biograficzne jednostek. Istnienie, oddzia\u0142ywanie i dost\u0119pno\u015b\u0107 takiego wsparcia wp\u0142ywa na funkcjonowanie jednostki, na","start_idx":27,"end_idx":196}
{"id":"mrc_4902","question":"o czym informuje nas skala?","answer":"Skala liczbowa informuje o stosunku zmniejszenia teoretycznego modelu Ziemi do rzeczywistej jej wielko\u015bci, b\u0119d\u0105cej modelem dla kt\u00f3rego opracowano odwzorowanie, w kt\u00f3rym wykonano dan\u0105 map\u0119.","context":"Skala liczbowa \u2013 skala mapy zapisywana za pomoc\u0105 u\u0142amka (najcz\u0119\u015bciej w postaci 1:10 000, spotykany jest r\u00f3wnie\u017c zapis \\tfrac{1}{10\\;000}). Przewa\u017cnie przed samym zapisem u\u0142amka podaje si\u0119 s\u0142owo \u201eskala\u201d. Skala liczbowa informuje o stosunku zmniejszenia teoretycznego modelu Ziemi do rzeczywistej jej wielko\u015bci, b\u0119d\u0105cej modelem dla kt\u00f3rego opracowano odwzorowanie, w kt\u00f3rym wykonano dan\u0105 map\u0119. Dla map wiernoodleg\u0142o\u015bciowych mo\u017cna przyj\u0105\u0107, \u017ce zapis skali 1:10 000 oznacza, \u017ce 1 centymetr na mapie odpowiada 10 000 centymetr\u00f3w (czyli 100 m) w rzeczywisto\u015bci. Skala mapy jest tym wi\u0119ksza, im mniejszy jest mianownik u\u0142amka. Skal\u0119 liczbow\u0105, w przeciwie\u0144stwie do innych przedstawie\u0144 skali, mo\u017cna poda\u0107 dla ka\u017cdej mapy, niezale\u017cnie od odwzorowania w jakim zosta\u0142a wykonana.","start_idx":203,"end_idx":391}
{"id":"mrc_4903","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142a si\u0119 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":115,"end_idx":136}
{"id":"mrc_4904","question":"kiedy by\u0142a 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":79,"end_idx":136}
{"id":"mrc_4905","question":"kto zagra\u0142 pana wo\u0142odyjowskiego?","answer":"Tadeusz \u0141omnicki (\"Pan Wo\u0142odyjowski\", serial \"Przygody pana Micha\u0142a\", \"Potop\") * Zbigniew Zamachowski (\"Ogniem i mieczem\", serial \"Ogniem i mieczem\") * Stefan Jaracz (\"Obrona Cz\u0119stochowy\") * Piotr Starkowski (\"Potop (film 1915)\")","context":"posta\u0107 Wo\u0142odyjowskiego kreowali: * Tadeusz \u0141omnicki (\"Pan Wo\u0142odyjowski\", serial \"Przygody pana Micha\u0142a\", \"Potop\") * Zbigniew Zamachowski (\"Ogniem i mieczem\", serial \"Ogniem i mieczem\") * Stefan Jaracz (\"Obrona Cz\u0119stochowy\") * Piotr Starkowski (\"Potop (film 1915)\") Micha\u0142 Wo\u0142odyjowski jest te\u017c g\u0142\u00f3wn\u0105 postaci\u0105 wiersza i piosenki Jacka Kaczmarskiego \"Pan Wo\u0142odyjowski\", w kt\u00f3rej ka\u017cda zwrotka ko\u0144czy si\u0119 s\u0142ynnym powiedzeniem Wo\u0142odyjowskiego \u201eNic to\u201d. Opowiada o nim r\u00f3wnie\u017c \"Pie\u015b\u0144 o ma\u0142ym rycerzu\" Jerzego Lutowskiego, do kt\u00f3rej muzyk\u0119 skomponowa\u0142 Wojciech Kilar. W serialu Przygody pana Micha\u0142a wykonywa\u0142 j\u0105 Leszek Herdegen. == Upami\u0119tnienie == Posta\u0107 Wo\u0142odyjowskiego zosta\u0142a upami\u0119tniona turniejem szermierczym O Szabl\u0119 Wo\u0142odyjowskiego, rozgrywanym od 1955 do dzi\u015b w Warszawie. Jego nazwiskiem nazwano tak\u017ce ulice w wielu polskich miastach, m.in. w Warszawie (na S\u0142u\u017cewie) i Krakowie (osiedle Lesisko).","start_idx":35,"end_idx":264}
{"id":"mrc_4906","question":"do grupy energetycznych sk\u0142adnik\u00f3w od\u017cywczych zalicza si\u0119?","answer":"w\u0119glowodany, t\u0142uszcze","context":"do nich: * bia\u0142ka ** pe\u0142nowarto\u015bciowe (zwierz\u0119ce oraz pochodz\u0105ce z ro\u015blin str\u0105czkowych) ** niepe\u0142nowarto\u015bciowe (ro\u015blinne) ** cz\u0119\u015bciowo niepe\u0142nowarto\u015bciowe, czyli zawieraj\u0105ce wszystkie aminokwasy egzogenne, jednak w niewystarczaj\u0105cych cz\u0142owiekowi ilo\u015bciach * t\u0142uszcze ** ro\u015blinne ** zwierz\u0119ce * w\u0119glowodany ** proste (fruktoza, glukoza, mannoza, galaktoza) ** z\u0142o\u017cone: dwucukry (laktoza, sacharoza, maltoza), wielocukry (skrobia,pektyny) * witaminy * sole mineralne **makroelementy (wap\u0144, fosfor, potas, magnez, chlor, siarka, s\u00f3d) ** mikroelementy (\u017celazo, cynk, mied\u017a, molibden, jod, mangan, kobalt, fluor, selen, chrom) * woda Sk\u0142adniki od\u017cywcze spe\u0142niaj\u0105 trzy funkcje w organizmie: * budulcow\u0105 (bia\u0142ko, sk\u0142adniki mineralne) \u2013 dostarczaj\u0105 budulca do tworzenia, odbudowy lub utrzymania tkanek, * energetyczn\u0105 (w\u0119glowodany, t\u0142uszcze) \u2013 s\u0142u\u017c\u0105 jako \"paliwo\" dostarczaj\u0105ce energii. * reguluj\u0105c\u0105 (witaminy, sk\u0142adniki mineralne) \u2013 pomagaj\u0105 regulowa\u0107 procesy zachodz\u0105ce w ciele.","start_idx":811,"end_idx":832}
{"id":"mrc_4907","question":"kiedy zlikwidowano zawod\u00f3wki?","answer":"Zasadnicze szko\u0142y zawodowe zosta\u0142y na podstawie reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku zlikwidowane z dniem 31 sierpnia 2019 roku.","context":"w zale\u017cno\u015bci od organu prowadz\u0105cego szko\u0142\u0119. Uko\u0144czenie zasadniczej szko\u0142y zawodowej by\u0142o potwierdzane \u015bwiadectwem jej uko\u0144czenia. Absolwent ZSZ uzyskiwa\u0142 jedynie \u015bwiadectwo potwierdzaj\u0105ce posiadanie wykszta\u0142cenia og\u00f3lnego na poziomie zasadniczym. Kwalifikacje zawodowe mo\u017cna by\u0142o uzyska\u0107 zdaj\u0105c egzamin potwierdzaj\u0105cy kwalifikacje w zawodzie przeprowadzanym przez Okr\u0119gowe Komisje Egzaminacyjne lub zdaj\u0105c egzamin czeladniczy organizowany przez cechy rzemie\u015blnicze. Po uko\u0144czeniu zasadniczej szko\u0142y zawodowej nauk\u0119 mo\u017cna by\u0142o kontynuowa\u0107 w trzyletnim liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym dla doros\u0142ych, rozpoczynaj\u0105c nauk\u0119 od razu od klasy drugiej. Aby uzyska\u0107 dyplom technika absolwent ZSZ musia\u0142 uzyska\u0107 wykszta\u0142cenie \u015brednie oraz zda\u0107 egzaminy potwierdzaj\u0105ce wszystkie kwalifikacje wyodr\u0119bnione w danym zawodzie. Zasadnicze szko\u0142y zawodowe zosta\u0142y na podstawie reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku zlikwidowane z dniem 31 sierpnia 2019 roku. W ich miejsce powsta\u0142y szko\u0142y bran\u017cowe I stopnia.","start_idx":804,"end_idx":931}
{"id":"mrc_4908","question":"kto przej\u0105\u0142 bank bph?","answer":"UniCredit","context":"banku BPH-PBK, Grupa HVB, zosta\u0142a przej\u0119ty przez UniCredit, b\u0119d\u0105cym inwestorem strategicznym w Banku Pekao SA. Pomimo akceptacji transakcji przez Komisj\u0119 Europejsk\u0105, Ministerstwo Skarbu Pa\u0144stwa nie wyrazi\u0142o pocz\u0105tkowo na ni\u0105 zgody z uwagi na planowan\u0105 fuzj\u0119 polskich bank\u00f3w nale\u017c\u0105cych do obu podmiot\u00f3w. Zastrze\u017cenia dotyczy\u0142y potencjalnego ograniczenia konkurencji przez po\u0142\u0105czony bank. Pekao by\u0142o w\u00f3wczas drugim a BPH trzecim co do wielko\u015bci bankiem w Polsce, a wsp\u00f3lnie stworzy\u0142yby najwi\u0119kszy bank w Polsce. Ponadto, strona polska powo\u0142ywa\u0142a si\u0119 na umow\u0119 prywatyzacyjn\u0105 Pekao SA, w kt\u00f3rej UniCredit zobowi\u0105zywa\u0142 si\u0119 do powstrzymania si\u0119 od zakupu konkurencyjnego banku w Polsce do 2009. Polski rz\u0105d naciskany przez Komisj\u0119 Europejsk\u0105 ostatecznie wyrazi\u0142 zgod\u0119 na fuzj\u0119 obu bank\u00f3w w kwietniu 2006, lecz w wyniku podpisanej przez z UniCredit umowy: *","start_idx":49,"end_idx":58}
{"id":"mrc_4909","question":"gdzie jest pocz\u0105tek polski?","answer":"na Pojezierzu Wielkopolskim","context":"Historia Polski (do 1138) \u2013 w okresie do 1138 roku na ziemiach mi\u0119dzy Odr\u0105 i Bugiem powsta\u0142o scentralizowane pa\u0144stwo rz\u0105dzone przez dynasti\u0119 Piast\u00f3w, od prze\u0142omu X i XI wieku nazywane Polsk\u0105. Organizacja pa\u0144stwa pierwszych Piast\u00f3w (Lestek, Siemomys\u0142) rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 oko\u0142o II \u0107wierci X wieku na Pojezierzu Wielkopolskim poprzez budow\u0119 wielkich grod\u00f3w, m.in. po 860 roku w Gieczu, Poznaniu, Ostrowie Lednickim; pierwszy gr\u00f3d w Gnie\u017anie zosta\u0142 wzniesiony w latach 940\u2013941. W 966 roku jego pierwszy historyczny w\u0142adca, Mieszko, przyj\u0105\u0142 chrzest. Zar\u00f3wno on, jak i jego nast\u0119pcy prowadzili wojny ze \u015awi\u0119tym Cesarstwem Rzymskim (Kr\u00f3lestwem Niemieckim), Czechami i Rusi\u0105 Kijowsk\u0105, a tak\u017ce ze S\u0142owianami zachodnimi osiad\u0142ymi mi\u0119dzy Odr\u0105 a \u0141ab\u0105. Najwi\u0119kszy zasi\u0119g terytorialny pa\u0144stwo osi\u0105gn\u0119\u0142o za czas\u00f3w Boles\u0142awa Chrobrego, kt\u00f3ry zaj\u0105\u0142 Pomorze, Milsko,","start_idx":291,"end_idx":318}
{"id":"mrc_4910","question":"kto zarz\u0105dza tvn?","answer":"Dyrektor Generaln\u0105 (CEO) TVN jest Katarzyna Kieli, prezes i dyrektor zarz\u0105dzaj\u0105ca TVN Warner Bros. Discovery.","context":"oraz TVN Media \u2013 jedno z wiod\u0105cych biur sprzeda\u017cy reklam w Polsce. Wraz z partnerem strategicznym, Grup\u0105 Canal+, TVN jest wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bcicielem CANAL+ Polska S.A., operatora platformy cyfrowej Canal+. Jest cz\u0119\u015bci\u0105 TVN Warner Bros. Discovery, polskiego oddzia\u0142u ameryka\u0144skiego przedsi\u0119biorstwa Warner Bros. Discovery. Dyrektor Generaln\u0105 (CEO) TVN jest Katarzyna Kieli, prezes i dyrektor zarz\u0105dzaj\u0105ca TVN Warner Bros. Discovery. == Zarz\u0105d == * Rafa\u0142 Ogrodnik \u2013 Cz\u0142onek Zarz\u0105du, odpowiedzialny za obszar finans\u00f3w i operacji, a tak\u017ce nadzorowanie procesu integracji i operacji z WarnerMedia. * Micha\u0142 Samul \u2013 Cz\u0142onek Zarz\u0105du, odpowiedzialny za obszar News. * Dominika St\u0119pi\u0144ska-Duch \u2013 Cz\u0142onek Zarz\u0105du, odpowiedzialna za sprawy prawne, bezpiecze\u0144stwo informacji oraz compliance. * Dorota \u017burkowska-Bytner \u2013 Cz\u0142onek Zarz\u0105du, odpowiedzialna za ca\u0142o\u015b\u0107 przychod\u00f3w grupy z dzia\u0142alno\u015bci dystrybucyjnej, \"Consumer Products\"","start_idx":313,"end_idx":422}
{"id":"mrc_4911","question":"przez kt\u00f3re pa\u0144stwo przep\u0142ywa somma?","answer":"p\u00f3\u0142nocnej Francji (Pikardia).","context":"Bitwa nad Somm\u0105 \u2013 najwi\u0119ksza bitwa I wojny \u015bwiatowej, stoczona w dniach 1 lipca \u2013 18 listopada 1916 roku pomi\u0119dzy si\u0142ami brytyjskimi, Brytyjskiej Wsp\u00f3lnoty Narod\u00f3w i kolonii brytyjskich, wspieranych przez oddzia\u0142y francuskie, a wojskami niemieckimi nad rzek\u0105 Somm\u0105 w p\u00f3\u0142nocnej Francji (Pikardia). By\u0142a to jedna z najkrwawszych bitew w historii ludzko\u015bci, kt\u00f3ra poch\u0142on\u0119\u0142a ponad milion ofiar po obu stronach. == Geneza == Na konferencji w Chantilly w grudniu 1915 roku dow\u00f3dcy si\u0142 alianckich zadecydowali, \u017ce latem nast\u0119pnego roku nale\u017cy przeprowadzi\u0107 ofensywy r\u00f3wnocze\u015bnie na wszystkich najwa\u017cniejszych frontach. Na froncie zachodnim nad rzek\u0105 Somm\u0105 mieli zaatakowa\u0107 Brytyjczycy i Francuzi. Ich plany pokrzy\u017cowa\u0142o jednak natarcie Niemc\u00f3w pod Verdun (luty 1916). W zwi\u0105zku z tym g\u0142\u00f3wny ci\u0119\u017car przygotowania operacji nad Somm\u0105 spad\u0142 na Brytyjczyk\u00f3w.","start_idx":267,"end_idx":296}
{"id":"mrc_4912","question":"jak brzmia\u0142o najstarsze zdanie?","answer":"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj","context":"53) w wierszu 9. od do\u0142u znajduje si\u0119 zdanie, kt\u00f3re jest uwa\u017cane za najstarsze zapisane w j\u0119zyku polskim: W transliteracji zdanie to brzmi: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, w wyniku transkrypcji mo\u017cna je zapisa\u0107 jako: \"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj\", co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie oznacza: \"Daj, niech ja pomiel\u0119, a ty odpoczywaj\". Zosta\u0142o ono wypowiedziane przez osiad\u0142ego na Dolnym \u015al\u0105sku czeskiego rycerza Boguchwa\u0142a do jego miejscowej \u017cony, gdy ta me\u0142\u0142a ziarno na r\u0119cznych \u017carnach. Znajduje si\u0119 ono w opisie pochodzenia nale\u017c\u0105cej do d\u00f3br klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Jako \u017ce mielenie ziarna by\u0142o wtedy uwa\u017cane za prac\u0119 niegodn\u0105 m\u0119\u017cczyzny, Czech ten zosta\u0142 nazwany przez s\u0105siad\u00f3w Bruka\u0142\u0105 (zbrukany), a przezwisko to da\u0142o tak\u017ce miano ca\u0142ej osadzie. Zdanie to zosta\u0142o okre\u015blone","start_idx":220,"end_idx":254}
{"id":"mrc_4913","question":"ilu romow jest w polsce?","answer":"17 049 os\u00f3b","context":"Polscy Romowie \u2013 mniejszo\u015b\u0107 etniczna uznana w prawie polskim. Wed\u0142ug Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku narodowo\u015b\u0107 romsk\u0105 zadeklarowa\u0142o 17 049 os\u00f3b, z czego 9899 jako jedyn\u0105. Natomiast wed\u0142ug \u201eEthnologue\u201d w Polsce j\u0119zykiem romskim pos\u0142uguje si\u0119 ponad 35 tysi\u0119cy os\u00f3b. == Historia == Pierwsze wzmianki o obecno\u015bci Rom\u00f3w w Europie pojawiaj\u0105 si\u0119 w XI wieku w \u201e\u017bywocie \u015bwi\u0119tego Jerzego\u201d a nazwiska \"Cygan\" i \"Czygan\" widniej\u0105ce na pi\u0119tnastowiecznych spisach ludno\u015bci, mog\u0105 sugerowa\u0107 pierwsze korowody woz\u00f3w romskich na terenach Kr\u00f3lestwa Polskiego. Lud koczowniczy, \u017cyj\u0105cy g\u0142\u00f3wnie z wr\u00f3\u017cbiarstwa i \u0142upiestwa z czasem zacz\u0105\u0142 sia\u0107 niepok\u00f3j w Europie Zachodniej i rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 migracje na wsch\u00f3d Europy. Nast\u0105pi\u0142 pewien zwrot w stosunkach polsko-romskich wraz z pocz\u0105tkiem wieku XVI, kiedy to Europa wr\u0119cz wrza\u0142a od edykt\u00f3w","start_idx":143,"end_idx":154}
{"id":"mrc_4914","question":"ile jest pomnik\u00f3w przyrody w polsce?","answer":"Wed\u0142ug danych z 2015 roku liczba pomnik\u00f3w przyrody w Polsce wynosi\u0142a 36 510.","context":"przyrody\" z 2004 roku: === Statystyki === Wed\u0142ug danych z 2015 roku liczba pomnik\u00f3w przyrody w Polsce wynosi\u0142a 36 510. Najwi\u0119cej pomnik\u00f3w przyrody wyst\u0119puje w wojew\u00f3dztwie mazowieckim (4274), a najmniej w wojew\u00f3dztwie opolskim (683). T\u0105 form\u0105 ochrony obj\u0119te s\u0105 g\u0142\u00f3wnie o\u017cywione twory przyrody, w tym przede wszystkim pojedyncze drzewa i ich grupy, kt\u00f3re stanowi\u0142y w 2015 r. 92% wszystkich pomnik\u00f3w przyrody. Znacznie rzadziej pomnikami przyrody zostaj\u0105 krzewy i aleje drzew, oraz twory przyrody nieo\u017cywionej: \u017ar\u00f3d\u0142a, wodospady, wywierzyska, ska\u0142ki, jary, g\u0142azy narzutowe oraz jaskinie. === Uznanie za pomnik przyrody === ==== Kryteria ==== W latach 1996\u20132017 kryteria uznania za pomnik przyrody nie by\u0142y regulowane prawnie. Ustawa o ochronie przyrody z 2004 r. zawiera\u0142a fakultatywn\u0105 delegacj\u0119 dla ministra do spraw \u015brodowiska okre\u015blenia","start_idx":42,"end_idx":118}
{"id":"mrc_4915","question":"gdzie powsta\u0142o najstarsze pismo?","answer":"na Bliskim Wschodzie","context":"Pismo klinowe \u2013 jedna z najstarszych na \u015bwiecie odmian pisma, powsta\u0142a na Bliskim Wschodzie, stworzona najprawdopodobniej przez Sumer\u00f3w ok. 3500 lat p.n.e. Nazwa pochodzi od kszta\u0142tu znak\u00f3w odciskanych na glinianych tabliczkach za pomoc\u0105 kawa\u0142ka trzciny. Pierwotnie by\u0142o z\u0142o\u017cone z przedstawie\u0144 rysunkowych, kt\u00f3re wyobra\u017ca\u0142y przedmioty albo jeden charakterystyczny ich element, a przy bardziej abstrakcyjnych poj\u0119ciach \u2013 kompozycje symboliczne. Na pocz\u0105tku system by\u0142 ca\u0142kowicie ideograficzny (obrazkowy). Ka\u017cdy znak mia\u0142 znaczenie podstawowe, do kt\u00f3rego dochodzi\u0142y znaczenia poboczne. Jego powstanie, w IV tysi\u0105cleciu p.n.e., zwi\u0105zane by\u0142o z administracyjnymi i gospodarczymi potrzebami rozwijaj\u0105cej si\u0119 cywilizacji. Do najwi\u0119kszego rozkwitu dosz\u0142o w XIV\u2013XIII w. p.n.e. z uwagi na wag\u0119 j\u0119zyka akadyjskiego na Bliskim Wschodzie, w kt\u00f3rym by\u0142o zapisywane. Pismo klinowe u\u017cywane by\u0142o na Bliskim Wschodzie a\u017c do","start_idx":71,"end_idx":91}
{"id":"mrc_4916","question":"ile kosztuje pluton?","answer":"Orientacyjna cena 1 grama dwutlenku plutonu wynosi 5800 dolar\u00f3w.","context":"Pluton (Pu, \u0142ac. \"plutonium\") \u2013 pierwiastek chemiczny z grupy aktynowc\u00f3w w uk\u0142adzie okresowym. Nazwa pochodzi od planety kar\u0142owatej Pluton. Pluton to transuranowiec, radioaktywny metal, po raz pierwszy wytworzony i zbadany przez zesp\u00f3\u0142 kierowany przez ameryka\u0144skiego chemika Glenna T. Seaborga w 1941 roku. Uczeni wykorzystali uran, kt\u00f3ry bombardowali j\u0105drami deuteru (izotop wodoru). Ze wzgl\u0119du na tajno\u015b\u0107 Projektu Manhattan, prac\u0119 na temat pierwiastka opublikowano dopiero w 1946 roku. Najwa\u017cniejszym jego izotopem jest 239Pu, stosowany do produkcji broni i w energetyce j\u0105drowej. Orientacyjna cena 1 grama dwutlenku plutonu wynosi 5800 dolar\u00f3w. Czysty pluton potrafi osi\u0105gn\u0105\u0107 cen\u0119 dwukrotnie wy\u017csz\u0105. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci chemiczne == Pluton jest stosunkowo reaktywny chemicznie. Wystawiony na dzia\u0142anie powietrza pokrywa si\u0119 powoli warstw\u0105 \u017c\u00f3\u0142tych tlenk\u00f3w. Tworzy zwi\u0105zki, w kt\u00f3rych wyst\u0119puje na","start_idx":583,"end_idx":647}
{"id":"mrc_4917","question":"kiedy sroki sk\u0142adaj\u0105 jaja?","answer":"W marcu i kwietniu","context":"rozmiary, cho\u0107 jest tak dobrze zamaskowana, \u017ce wida\u0107 j\u0105 dopiero jesieni\u0105 po opadni\u0119ciu li\u015bci. Jednak\u017ce obecnie ok. 1/4 par l\u0119gowych buduje gniazda niezadaszone \u2013 prawdopodobnie s\u0105 to ptaki m\u0142ode, ma\u0142o do\u015bwiadczone. Stare gniazda srok bywaj\u0105 ch\u0119tnie wykorzystywane przez inne gatunki ptak\u00f3w, g\u0142\u00f3wnie tych, kt\u00f3re same nie buduj\u0105 gniazd, jak pustu\u0142ki, kobuzy, uszatki. === Jaja i wysiadywanie === W marcu i kwietniu samica sk\u0142ada od 4 do 7 jaj br\u0105zowo nakrapianych (g\u0119\u015bciej na t\u0119pym ko\u0144cu) o tle bladozielonym, niekiedy z niebieskim odcieniem, i \u015brednich wymiarach 33x24 mm. Najcz\u0119stsze s\u0105 l\u0119gi z\u0142o\u017cone z 6 jaj. Wysiaduje je wy\u0142\u0105cznie samica, od z\u0142o\u017cenia pierwszego jaja przez ok. 17\u201319 dni. Sroka wyj\u0105tkowo odwa\u017cnie broni swojego l\u0119gu. === Piskl\u0119ta === Sroki s\u0105 gniazdownikami. Piskl\u0119ta zaczynaj\u0105 widzie\u0107","start_idx":394,"end_idx":412}
{"id":"mrc_4918","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w ma rosja?","answer":"143 369 806","context":"Wed\u0142ug wst\u0119pnych danych Federalnej S\u0142u\u017cby Statystyki Pa\u0144stwowej na stycze\u0144 2013 liczba sta\u0142ych mieszka\u0144c\u00f3w Rosji wynios\u0142a 143 369 806, g\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia 8,39 os./km\u00b2 (2013), a udzia\u0142 mieszka\u0144c\u00f3w miast w og\u00f3lnej liczbie ludno\u015bci \u2013 74,03%. W styczniu 2012 wska\u017anik przyrostu naturalnego wyni\u00f3s\u0142 0,06, jednak wed\u0142ug Urz\u0119du Statystycznego w okresie od stycznia do grudnia 2012 nast\u0105pi\u0142 spadek liczby ludno\u015bci, a wska\u017anik przyrostu naturalnego by\u0142 r\u00f3wny 0,02 na 1000 mieszka\u0144c\u00f3w. == Migracje historyczne == Czynnikiem decyduj\u0105cym zasiedlania terytorium Rosji by\u0142a ekspansja polityczna pa\u0144stwa rosyjskiego i b\u0119d\u0105ca jej konsekwencj\u0105 ekspansja migracyjna. Ju\u017c od VIII w. n.e. tereny Rosji Centralnej (dzisiejsze regiony: Centralny, Centralno-Czarnoziemny i Wo\u0142\u017ca\u0144sko-Wiacki) zasiedlane by\u0142o przez S\u0142owian. Po wojnach mongolsko-tatarskich w XIII w. powsta\u0142o tam nowe centrum ziem ruskich z g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem, Moskw\u0105.","start_idx":122,"end_idx":133}
{"id":"mrc_4919","question":"czym si\u0119 \u017cywi\u0105 bobry?","answer":"B\u00f3br mo\u017ce \u017cywi\u0107 si\u0119 niemal wszystkimi dost\u0119pnymi cz\u0119\u015bciami ro\u015blin przybrze\u017cnych i wodnych \u2013 \u0142ykiem drzew i krzew\u00f3w (w tym cz\u0119sto osiki i wierzby), ga\u0142\u0105zkami, ro\u015blinami zielnymi: trzcin\u0105, gr\u0105\u017celami.","context":"bobry poluj\u0105 na ryby, s\u0105 nieprawdziwe. B\u00f3br mo\u017ce \u017cywi\u0107 si\u0119 niemal wszystkimi dost\u0119pnymi cz\u0119\u015bciami ro\u015blin przybrze\u017cnych i wodnych \u2013 \u0142ykiem drzew i krzew\u00f3w (w tym cz\u0119sto osiki i wierzby), ga\u0142\u0105zkami, ro\u015blinami zielnymi: trzcin\u0105, gr\u0105\u017celami. Pe\u0142na lista zjadanych ro\u015blin jest d\u0142uga i sk\u0142ada si\u0119 z ponad 200 gatunk\u00f3w ro\u015blin zielnych i 100 drzewiastych, w praktyce jednak ta r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 jest ograniczona, bowiem b\u00f3br \u017ceruje w stosunkowo w\u0105skim, bo zwykle oko\u0142o 20\u2013metrowym pasie brzegowym. Od p\u00f3\u017anej wiosny do wczesnej jesieni bobry \u017cywi\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie ro\u015blinno\u015bci\u0105 zieln\u0105. Od pa\u017adziernika, kiedy jej zaczyna brakowa\u0107, zaczynaj\u0105 wybiera\u0107 krzewy i drzewa li\u015bciaste. Ich fragmenty s\u0105 tak\u017ce magazynowane na zim\u0119. Bobry nie zjadaj\u0105 jednak samego drewna, ale kor\u0119 drzew, li\u015bcie, m\u0142ode p\u0119dy, cienkie ga\u0142\u0105zki i \u0142yko. Spo\u015br\u00f3d drzew","start_idx":39,"end_idx":236}
{"id":"mrc_4920","question":"co to armia czerwona?","answer":"si\u0142y zbrojne Rosji Radzieckiej (RFSRR) w latach 1918\u20131922, nast\u0119pnie wojska l\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) w latach 1922\u20131946.","context":"Armia Czerwona (w\u0142a\u015bciwie Robotniczo-Ch\u0142opska Armia Czerwona, , RKKA) \u2013 si\u0142y zbrojne Rosji Radzieckiej (RFSRR) w latach 1918\u20131922, nast\u0119pnie wojska l\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) w latach 1922\u20131946. W 1946 zmieni\u0142a nazw\u0119 na Armia Radziecka, pod kt\u00f3r\u0105 istnia\u0142a do 1992 roku. W sk\u0142ad Armii Czerwonej wchodzi\u0142y tak\u017ce Wojskowe Si\u0142y Powietrzne. Razem z marynark\u0105, oddzia\u0142ami NKWD (wojskami pogranicznymi, wojskami wewn\u0119trznej ochrony republiki i Pa\u0144stwowej Stra\u017cy Konwojowej) Armia Czerwona tworzy\u0142a Si\u0142y Zbrojne ZSRR od do 25 lutego 1946. Za dat\u0119 utworzenia Armii Czerwonej przyjmuje si\u0119 23 lutego 1918 (w Federacji Rosyjskiej do dzi\u015b tego dnia jest obchodzony Dzie\u0144 Obro\u0144cy Ojczyzny). Wtedy to rozpocz\u0119to masowe przyjmowanie ochotnik\u00f3w do Armii Czerwonej, utworzonej dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR \u201eO Robotniczo-Ch\u0142opskiej Armii Czerwonej\u201d, podpisanym","start_idx":72,"end_idx":241}
{"id":"mrc_4921","question":"do jakiego gatunku nale\u017cy rak?","answer":"Rak szlachetny, rak rzeczny, szerokoszczypcowy, szewc (\"Astacus astacus\") \u2013 gatunek s\u0142odkowodnego skorupiaka z rz\u0119du dziesi\u0119cionog\u00f3w (Decapoda).","context":"Rak szlachetny, rak rzeczny, szerokoszczypcowy, szewc (\"Astacus astacus\") \u2013 gatunek s\u0142odkowodnego skorupiaka z rz\u0119du dziesi\u0119cionog\u00f3w (Decapoda). Okre\u015blany czasem jako \u201ebarometr czysto\u015bci wody\u201d, gdy\u017c jest on bioindykatorem czysto\u015bci w\u00f3d. Jeszcze na pocz\u0105tku XX wieku wody Europy \u015arodkowej by\u0142y pe\u0142ne rak\u00f3w szlachetnych oraz rak\u00f3w b\u0142otnych (\"Astacus leptodactylus\"), kt\u00f3re s\u0105 przybyszami z terenu Morza Czarnego. Jednak w XIX wieku przywleczono z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej \u015bmierteln\u0105 dla rak\u00f3w europejskich chorob\u0119 zwan\u0105 racz\u0105 d\u017cum\u0105, a potem uodpornionego na ni\u0105 ameryka\u0144skiego raka pr\u0119gowatego, kt\u00f3ry lepiej znosz\u0105c zanieczyszczenie i niedotlenienie wody zacz\u0105\u0142 wypiera\u0107 raka szlachetnego z wielu obszar\u00f3w. == Opis == Cia\u0142o pokryte twardym pancerzem podzielone na g\u0142owotu\u0142\u00f3w i odw\u0142ok. Od strony g\u0142owy znajduje si\u0119 dziobopodobne rostrum, po jego bokach rozmieszczone s\u0105 oczy na swoistych s\u0142upkach mog\u0105ce niezale\u017cnie","start_idx":0,"end_idx":144}
{"id":"mrc_4922","question":"gdzie zimuj\u0105 \u017curawie?","answer":"na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim, we Francji, w Afryce P\u00f3\u0142nocnej a\u017c do Sudanu, na Bliskim Wschodzie, w Pakistanie, Indiach, a tak\u017ce po\u0142udniowych i wschodnich Chinach.","context":"\u017buraw zwyczajny, \u017curaw, \u017curaw popielaty, \u017curaw szary (\"Grus grus\") \u2013 gatunek du\u017cego ptaka z rodziny \u017curawi (Gruidae), zamieszkuj\u0105cy p\u00f3\u0142nocn\u0105 i \u015brodkow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Eurazji. Do niedawna mo\u017cna go by\u0142o spotka\u0107 w ca\u0142ej Europie. W wyniku osuszania podmok\u0142ych las\u00f3w zniszczono jego l\u0119gowiska i obecnie na po\u0142udnie od Ba\u0142tyku i na po\u0142udniu Europy wyst\u0119puje tylko wyspowo. Ci\u0105g\u0142y zasi\u0119g obejmuje P\u00f3\u0142wysep Skandynawski, p\u00f3\u0142nocn\u0105 Rosj\u0119 i Azj\u0119 a\u017c po wschodni\u0105 Syberi\u0119. Wiosenne powroty w marcu i kwietniu, a jesienne przeloty we wrze\u015bniu i pa\u017adzierniku. Zimuje na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim, we Francji, w Afryce P\u00f3\u0142nocnej a\u017c do Sudanu, na Bliskim Wschodzie, w Pakistanie, Indiach, a tak\u017ce po\u0142udniowych i wschodnich Chinach. W Polsce niezbyt liczebny lub rzadko spotykany ptak l\u0119gowy ni\u017cu, lokalnie \u015brednio liczebny. Wed\u0142ug szacunk\u00f3w Monitoringu Flagowych","start_idx":544,"end_idx":701}
{"id":"mrc_4923","question":"kim by\u0142a lady makbet?","answer":"\u017con\u0105 tytu\u0142owego bohatera, kt\u00f3ra popycha go do zbrodni kr\u00f3lob\u00f3jstwa, kt\u00f3rej celem jest przej\u0119cie w\u0142adzy w Szkocji.","context":"Lady Makbet (org. \"Lady Macbeth\") \u2013 posta\u0107 z tragedii Williama Shakespeare\u2019a \"Makbet\". Jest \u017con\u0105 tytu\u0142owego bohatera, kt\u00f3ra popycha go do zbrodni kr\u00f3lob\u00f3jstwa, kt\u00f3rej celem jest przej\u0119cie w\u0142adzy w Szkocji. Historycznym odpowiednikiem Lady Makbet jest kr\u00f3lowa Szkocji Gruoch, kt\u00f3ra jednak niewiele ma wsp\u00f3lnego z postaci\u0105 literack\u0105. == Biografia postaci == Lady Makbet jest \u017con\u0105 Makbeta, tana Glamis. Jej m\u0105\u017c, jako w\u00f3dz szkockiej armii, odznacza si\u0119 na bitwie z Norwegami, za co zostaje mianowany przez kr\u00f3la Dunkana tanem Kawdor. Lady Makbet wierzy w przepowiedni\u0119 czarownic, wed\u0142ug kt\u00f3rej Makbet zostanie kr\u00f3lem Szkocji. Chc\u0105c przy\u015bpieszy\u0107 spe\u0142nienie si\u0119 tego proroctwa, namawia m\u0119\u017ca do zabicia Duncana i przej\u0119cia w\u0142adzy w kraju. M\u0105\u017c pod jej wp\u0142ywem dokonuje zbrodni i staje si\u0119 kr\u00f3lem Szkocji. Lady Makbet pomaga w","start_idx":92,"end_idx":205}
{"id":"mrc_4924","question":"ile wynosi rekord \u015bwiata w skoku w dal m\u0119\u017cczyzn?","answer":"Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m","context":"Skok w dal \u2013 konkurencja lekkoatletyczna, w kt\u00f3rej zawodnicy wykonuj\u0105 rozbieg, odbijaj\u0105 si\u0119 z jednej nogi z belki i l\u0105duj\u0105 na piaszczystej cz\u0119\u015bci skoczni. Na kraw\u0119dzi belki znajduje si\u0119 listwa z plastelin\u0105. Je\u015bli zawodnik podczas odbicia dotknie butem plasteliny, skok jest niewa\u017cny (decyduje \u015blad na plastelinie). Wynik skoku jest mierzony od linii mi\u0119dzy plastelin\u0105 a belk\u0105 do pierwszego (najbli\u017cszego belce) \u015bladu pozostawionego na piasku pod k\u0105tem prostym. Aktualny rekord \u015bwiata nale\u017cy do Mike\u2019a Powella 8,95 m, cho\u0107 Iv\u00e1n Pedroso skoczy\u0142 8,96 m, lecz podczas zawod\u00f3w wyst\u0105pi\u0142y w\u0105tpliwo\u015bci do pomiaru si\u0142y wiatru, zatem tego rezultatu nie mo\u017cna by\u0142o uzna\u0107 za rekord \u015bwiata. Zwykle podczas zawod\u00f3w (fina\u0142owych) wszyscy zawodnicy wykonuj\u0105 trzy pr\u00f3by, a najlepszych o\u015bmiu jeszcze trzy skoki fina\u0142owe. O zwyci\u0119stwie decyduje","start_idx":461,"end_idx":515}
{"id":"mrc_4925","question":"jakie skutki mia\u0142a odsiecz wiede\u0144ska(dla rzeczypospolitej i dla innych pa\u0144stw europejskich)?","answer":"Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy.","context":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683 pod Wiedniem mi\u0119dzy wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego a armi\u0105 Imperium Osma\u0144skiego pod wodz\u0105 wezyra Kara Mustafy. Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy. == Geneza == Imperium Osma\u0144skie od chwili powstania opiera\u0142o si\u0119 na podbojach. Na przestrzeni wiek\u00f3w kolejne pa\u0144stwa by\u0142y naje\u017cd\u017cane i podbijane przez su\u0142tanat turecki. W po\u0142owie XIV wieku Turcy podj\u0119li planowy podb\u00f3j Ba\u0142kan\u00f3w opanowuj\u0105c Bizancjum, Bu\u0142gari\u0119, Albani\u0119 i Serbi\u0119. W roku 1541 interweniowali na W\u0119grzech w czasie wojny mi\u0119dzy Habsburgami a Zapolyami, wspieraj\u0105c najpierw tych drugich, a","start_idx":272,"end_idx":457}
{"id":"mrc_4926","question":"jakie warunki musi spe\u0142nia\u0107 cia\u0142o niebieskie aby by\u0107 planet\u0105?","answer":"Zgodnie z t\u0105 definicj\u0105, planet\u0105 jest cia\u0142o niebieskie, kt\u00f3re: * znajduje si\u0119 na orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca * posiada wystarczaj\u0105c\u0105 mas\u0119, by w\u0142asn\u0105 grawitacj\u0105 pokona\u0107 si\u0142y cia\u0142a sztywnego tak, aby wytworzy\u0107 kszta\u0142t odpowiadaj\u0105cy r\u00f3wnowadze hydrostatycznej (prawie kulisty) * oczy\u015bci\u0142o s\u0105siedztwo swojej orbity z innych wzgl\u0119dnie du\u017cych obiekt\u00f3w.","context":"dowod\u00f3w na istnienie takich planet. Dopiero w 1992 r. og\u0142oszono odkrycie pierwszych planet kr\u0105\u017c\u0105cych wok\u00f3\u0142 pulsara. W kolejnych latach odkryto wiele innych planet obiegaj\u0105cych odleg\u0142e gwiazdy. == Definicje == === Uk\u0142ad S\u0142oneczny === 24 sierpnia 2006 na kongresie Mi\u0119dzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU) w Pradze uchwalona zosta\u0142a definicja planety w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. Zgodnie z t\u0105 definicj\u0105, planet\u0105 jest cia\u0142o niebieskie, kt\u00f3re: * znajduje si\u0119 na orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca * posiada wystarczaj\u0105c\u0105 mas\u0119, by w\u0142asn\u0105 grawitacj\u0105 pokona\u0107 si\u0142y cia\u0142a sztywnego tak, aby wytworzy\u0107 kszta\u0142t odpowiadaj\u0105cy r\u00f3wnowadze hydrostatycznej (prawie kulisty) * oczy\u015bci\u0142o s\u0105siedztwo swojej orbity z innych wzgl\u0119dnie du\u017cych obiekt\u00f3w. Obiekty niespe\u0142niaj\u0105ce trzeciego warunku i nieb\u0119d\u0105ce ksi\u0119\u017cycami s\u0105 okre\u015blane jako planety kar\u0142owate. Obiekty niespe\u0142niaj\u0105ce drugiego i trzeciego warunku (a nieb\u0119d\u0105ce ksi\u0119\u017cycami) to ma\u0142e","start_idx":373,"end_idx":711}
{"id":"mrc_4927","question":"gdzie stoi dar pomorza?","answer":"Od 1982 zacumowany w Gdyni jako statek-muzeum","context":"Dar Pomorza (pot. \"Bia\u0142a Fregata\") \u2013 trzymasztowy \u017caglowiec szkolny (fregata) zakupiony przez spo\u0142ecze\u0144stwo Pomorza w 1929 dla Szko\u0142y Morskiej w Gdyni. Od 1982 zacumowany w Gdyni jako statek-muzeum, oddzia\u0142 Narodowego Muzeum Morskiego w Gda\u0144sku. == Historia == Fregat\u0119 zbudowano w stoczni \u201eBlohm und Voss\u201d w Hamburgu (1909\u20131910) na zam\u00f3wienie \"Deutscher Schulschiff Verein\". W nast\u0119pnych latach odbywa\u0142 \u2013 pod nazw\u0105 \u201ePrinzess Eitel Friedrich\u201d \u2013 szkolne podr\u00f3\u017ce, letni\u0105 (kandydack\u0105, po wodach europejskich) i zimow\u0105 (na Morze Karaibskie). Po I wojnie \u015bwiatowej, zosta\u0142 \u2013 postanowieniami traktatu wersalskiego \u2013 przekazany do Francji w ramach reparacji wojennych. Od roku 1922 nale\u017ca\u0142 do \"Soci\u00e9t\u00e9 Anonyme de Navigation \u2013 Les Armateurs Fran\u00e7ais\" (Pary\u017c); nie by\u0142 eksploatowany. W roku 1926 fregata zosta\u0142a przej\u0119ta przez \"Les Navires \u00c9coles Fran\u00e7ais\"","start_idx":152,"end_idx":197}
{"id":"mrc_4928","question":"z kim graniczy irlandia?","answer":"Wielk\u0105 Brytani\u0105","context":"Irlandzkiego, Irlandia tak\u017ce graniczy z Wielk\u0105 Brytani\u0105. Linia brzegowa wynosi 1448 km. == Budowa geologiczna i ukszta\u0142towanie powierzchni == Ukszta\u0142towanie powierzchni Irlandii jest g\u0142\u00f3wnie wynikiem budowy geologicznej oraz dzia\u0142ania proces\u00f3w peryglacjalnych podczas dw\u00f3ch zlodowace\u0144. Krajobraz wyspy jest unikaln\u0105 mozaik\u0105 teren\u00f3w g\u00f3rskich, bagien (torfowisk), wrzosowisk, zbiornik\u00f3w wodnych, a przede wszystkim \u0142\u0105k i pastwisk pokrywaj\u0105cych nizinne partie wyspy. Po\u0142o\u017cona w centrum wyspy Nizina \u015arodkowoirlandzka zajmuje prawie po\u0142ow\u0119 powierzchni Irlandii. Pod\u0142o\u017ce niziny tworz\u0105 wapienie karbo\u0144skie, na kt\u00f3rych zalega dochodz\u0105ca do 60 m pokrywa utwor\u00f3w polodowcowych. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 tego obszaru le\u017cy na wysoko\u015bci 60-120 m n.p.m. Obszar niziny obfituje w bagna i jeziora, charakterystycznym elementem p\u00f3\u0142nocy i zachodu wyspy s\u0105 rozleg\u0142e torfowiska. Na p\u00f3\u0142noc i po\u0142udnie od Niziny \u015arodkowoirlandzkiej rozpo\u015bcieraj\u0105 si\u0119 niezbyt wysokie stare g\u00f3ry","start_idx":40,"end_idx":55}
{"id":"mrc_4929","question":"jakie wydarzenie zmieni\u0142o stosunek ksi\u0119dza paneloux do zarazy?","answer":"Zmian\u0119 nastawienia do d\u017cumy wywo\u0142a\u0142 wstrz\u0105s psychiczny spowodowany obserwowaniem \u015bmierci dziecka: syna pana Othona (Filipa).","context":"stylu i obrazowego j\u0119zyka, motyw\u00f3w apokaliptycznych (np. dobry i z\u0142y anio\u0142 por\u00f3wnany do Lucyfera, s\u0105d nad lud\u017ami, \u015bwiat\u0142o i ciemno\u015b\u0107). Upersonifikowany wizerunek choroby (posta\u0107 z maczug\u0105 w d\u0142oni unosz\u0105ca si\u0119 nad miastem, szerz\u0105ca \u015bmier\u0107 i cierpienie) przypomina obraz Arnolda B\u00f6cklina \u201ePlaga\u201d. === Sytuacja graniczna === Zmian\u0119 nastawienia do d\u017cumy wywo\u0142a\u0142 wstrz\u0105s psychiczny spowodowany obserwowaniem \u015bmierci dziecka: syna pana Othona (Filipa). Ojciec Paneloux po tym do\u015bwiadczeniu wst\u0105pi\u0142 do formacji dru\u017cyn sanitarnych. Zamanifestowa\u0142 w ten spos\u00f3b bunt przeciwko zarazie, potrzeb\u0119 aktywnej dzia\u0142alno\u015bci w s\u0142u\u017cbie drugiemu cz\u0142owiekowi i wsp\u00f3\u0142czucie dla cierpi\u0105cych. === Drugie kazanie === ==== Okoliczno\u015bci ==== Ojciec Paneloux wyg\u0142osi\u0142 kazania z w\u0142asnej inicjatywy w tym samym miejscu, co poprzednio. Swoj\u0105 mow\u0119 przygotowa\u0142 na podstawie w\u0142asnej rozprawy na temat: \u201eCzy kap\u0142an mo\u017ce","start_idx":322,"end_idx":446}
{"id":"mrc_4930","question":"gdzie le\u017c\u0105 hawaje?","answer":"Po\u0142o\u017cony na archipelagu Hawaje, w p\u00f3\u0142nocno-\u015brodkowej cz\u0119\u015bci Oceanu Spokojnego.","context":"Hawaje (ang. \"Hawaii\" , haw. \"Moku\u02bb\u0101ina o Hawai\u02bbi\") \u2013 najm\u0142odszy z 50 stan\u00f3w Stan\u00f3w Zjednoczonych (do\u0142\u0105czony 21 sierpnia 1959 roku). Jedyny stan le\u017c\u0105cy wy\u0142\u0105cznie na wyspach. Po\u0142o\u017cony na archipelagu Hawaje, w p\u00f3\u0142nocno-\u015brodkowej cz\u0119\u015bci Oceanu Spokojnego. Stolic\u0105 stanu jest Honolulu le\u017c\u0105ce na wyspie O\u02bbahu. Archipelag jest pochodzenia wulkanicznego. Rozpo\u015bciera si\u0119 na d\u0142ugo\u015bci niemal 2,5 tys. km. Sk\u0142ada si\u0119 z 137 wysp, w tym z 8 g\u0142\u00f3wnych, spo\u015br\u00f3d kt\u00f3rych 7 jest zamieszkanych \u2013 Hawai\u02bbi, O\u02bbahu, Kaua\u02bbi, Moloka\u02bbi, L\u0101na\u02bbi, Maui i Ni\u02bbihau; wyspa Kaho\u02bbolawe jest niezamieszkana. Powierzchnia wysp jest g\u00f3rzysta, a na terenie archipelagu znajduje si\u0119 wiele czynnych wulkan\u00f3w. Po stanach Alaska, Floryda i Kalifornia, Hawaje posiadaj\u0105 czwart\u0105 najd\u0142u\u017csz\u0105 lini\u0119 brzegow\u0105 w Stanach Zjednoczonych. Oficjalnie w stanie mieszka 1,2 mln os\u00f3b, a w","start_idx":174,"end_idx":252}
{"id":"mrc_4931","question":"od kiedy stosowane jest gmo?","answer":"Pierwszy GMO zosta\u0142 stworzony w 1973 roku","context":"Organizm zmodyfikowany genetycznie, GMO (od ) \u2013 organizm, kt\u00f3rego genom zosta\u0142 zmieniony metodami in\u017cynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany istniej\u0105cych). Pierwszy GMO zosta\u0142 stworzony w 1973 roku, a pierwsze pr\u00f3by polowe mia\u0142y miejsce w 1986 roku i dotyczy\u0142y tytoniu. Pierwsze komercyjne ro\u015bliny zmodyfikowane genetycznie zacz\u0119to sprzedawa\u0107 w Stanach Zjednoczonych w 1994 roku (zaprzestano jednak 3 lata p\u00f3\u017aniej) \u2013 w pomidorach FlavrSavr zmniejszono aktywno\u015b\u0107 genu odpowiadaj\u0105cego za proces dojrzewania i mi\u0119kni\u0119cia pomidora. == Rodzaje modyfikacji genetycznych == Modyfikacje, jakim podlegaj\u0105 organizmy, mo\u017cna podzieli\u0107 na trzy grupy: * zmieniona zostaje aktywno\u015b\u0107 gen\u00f3w naturalnie wyst\u0119puj\u0105cych w danym organizmie * do organizmu wprowadzone zostaj\u0105 dodatkowe kopie jego w\u0142asnych gen\u00f3w * wprowadzany gen pochodzi z organizmu innego gatunku \u2013 organizmy transgeniczne.","start_idx":193,"end_idx":234}
{"id":"mrc_4932","question":"kiedy zmar\u0142 andrzej wajda re\u017cyser?","answer":"9 pa\u017adziernika 2016","context":"Andrzej Witold Wajda (ur. 6 marca 1926 w Suwa\u0142kach, zm. 9 pa\u017adziernika 2016 w Warszawie) \u2013 polski re\u017cyser filmowy i teatralny, w m\u0142odo\u015bci aktywny jako malarz. W sezonie 1989/1990 dyrektor artystyczny Teatru Powszechnego w Warszawie. Czterokrotnie jego filmy by\u0142y nominowane do Oscara dla najlepszego filmu nieangloj\u0119zycznego. W latach 1989\u20131991 senator I kadencji. Kawaler Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. Popularno\u015b\u0107 przynios\u0142y mu filmy inicjuj\u0105ce tzw. polsk\u0105 szko\u0142\u0119 filmow\u0105: \"Kana\u0142\" oraz \"Popi\u00f3\u0142 i diament\", w kt\u00f3rych dokonywa\u0142 rozrachunku z czasami II wojny \u015bwiatowej. Dokona\u0142 ekranizacji wielu dzie\u0142 literackich, jak \"Popio\u0142y\", \"Brzezina\", \"Wesele\", \"Ziemia obiecana\", \"Panny z Wilka\" i \"Pan Tadeusz\". Wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142 kino moralnego niepokoju, w kt\u00f3rego ramach powsta\u0142y osadzone w tematyce spo\u0142ecznej, demaskuj\u0105ce patologie systemu komunistycznego w Polsce filmy: \"Cz\u0142owiek z marmuru\" i jego","start_idx":56,"end_idx":75}
{"id":"mrc_4933","question":"z jakich ska\u0142 zbudowane s\u0105 g\u00f3ry sto\u0142owe?","answer":"Cz\u0119\u015b\u0107 po\u0142udniowa zbudowana jest z karbo\u0144skiego czerwonego granitu oraz ze starszych ska\u0142 metamorficznych \u2013 \u0142upk\u00f3w \u0142yszczykowych, fyllit\u00f3w oraz niewielkich wk\u0142adek amfibolit\u00f3w i marmur\u00f3w (wapieni krystalicznych), gnejs\u00f3w.","context":"Cz\u0119\u015b\u0107 po\u0142udniowa zbudowana jest z karbo\u0144skiego czerwonego granitu oraz ze starszych ska\u0142 metamorficznych \u2013 \u0142upk\u00f3w \u0142yszczykowych, fyllit\u00f3w oraz niewielkich wk\u0142adek amfibolit\u00f3w i marmur\u00f3w (wapieni krystalicznych), gnejs\u00f3w. Te starsze ska\u0142y przykryte s\u0105 cz\u0119\u015bciowo osadami czwartorz\u0119dowymi. === Rozw\u00f3j rze\u017aby === Rozw\u00f3j rze\u017aby G\u00f3r Sto\u0142owych rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w chwili wycofania si\u0119 morza g\u00f3rnokredowego. Po wycofaniu si\u0119 morza nast\u0105pi\u0142 d\u0142ugotrwa\u0142y okres spokoju tektonicznego, wskutek czego powsta\u0142a rozleg\u0142a powierzchnia zr\u00f3wnania (kt\u00f3rej fragmenty zachowa\u0142y si\u0119 w wierzchowinie G\u00f3r Sto\u0142owych \u2013 na wysoko\u015bci 850\u2013920 m n.p.m. \u2013 Szczeliniec Wielki, Szczeliniec Ma\u0142y, Skalniak i Naro\u017cnik). Pod koniec \u015brodkowego oligocenu g\u00f3ry zacz\u0119\u0142y si\u0119 wypi\u0119trza\u0107, powierzchnia zr\u00f3wnania zosta\u0142a rozcz\u0142onkowana i wyniesiona na r\u00f3\u017cne wysoko\u015bci. W czasie trwania g\u00f3rnego oligocenu i dolnego miocenu ukszta\u0142towa\u0142a si\u0119 kolejna powierzchnia zr\u00f3wnania (obecnie na wysoko\u015bci","start_idx":0,"end_idx":220}
{"id":"mrc_4934","question":"kto by\u0142 przyw\u00f3dc\u0105 legion\u00f3w polskich we w\u0142oszech?","answer":"Jana Henryka D\u0105browskiego","context":"Legiony Polskie we W\u0142oszech \u2013 polskie formacje wojskowe, tworzone na terenie wsp\u00f3\u0142czesnych W\u0142och, kt\u00f3rych celem by\u0142a walka o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski. Walcz\u0105ce u boku wojsk francuskich i w\u0142oskich w latach 1797\u20131807, utworzone z inicjatywy Jana Henryka D\u0105browskiego przez Francuz\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Legiony polskie posi\u0142kuj\u0105ce Lombardi\u0119 == Po III rozbiorze nast\u0105pi\u0142a emigracja \u017co\u0142nierzy i oficer\u00f3w z Polski do W\u0142och i Francji. Dzi\u0119ki wp\u0142ywom Napoleona, za po\u015brednictwem Agencji (polska organizacja emigracyjna za\u0142o\u017cona w Pary\u017cu po upadku powstania ko\u015bciuszkowskiego w 1794) Jan Henryk D\u0105browski podpisa\u0142 9 stycznia 1797 umow\u0119 z nowym rz\u0105dem Republiki Lombardzkiej. Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcami Legion\u00f3w byli Karol Kniaziewicz, J\u00f3zef Wybicki i Antoni Amilkar Kosi\u0144ski. Oddzia\u0142y otrzyma\u0142y nazw\u0119 Legion\u00f3w Polskich. Mundury i sztandary by\u0142y zbli\u017cone do polskich, j\u0119zyk komend i stopnie wojskowe","start_idx":235,"end_idx":260}
{"id":"mrc_4935","question":"kim by\u0142 jakub w biblii?","answer":"patriarcha biblijny, kt\u00f3rego dzieje przedstawia Ksi\u0119ga Rodzaju.","context":"Jakub (, Ja\u02bf\u0103q\u014d\u1e07, Ja\u02bfaqov, , Ja\u02bfq\u016bb, od \"aqeb\" \u2013 \u201epi\u0119ta\u201d), nazywany te\u017c Izraelem (hebr. \u05d9\u05b4\u05e9\u05b0\u05c2\u05e8\u05b8\u05d0\u05b5\u05dc \u2013 Israel \u201eWalcz\u0105cy z Bogiem\u201d) \u2013 patriarcha biblijny, kt\u00f3rego dzieje przedstawia Ksi\u0119ga Rodzaju. == \u017byciorys == Jakub by\u0142 synem Izaaka i Rebeki (Izaak i Rebeka byli kuzynami \u2013 Rebeka by\u0142a wnuczk\u0105 Nachora brata Abrahama b\u0119d\u0105cego ojcem Izaaka), bratem-bli\u017aniakiem Ezawa. Dzieci walczy\u0142y ze sob\u0105 ju\u017c w \u0142onie matki, co Jahwe obja\u015bni\u0142 jej s\u0142owami \u201eDwa narody s\u0105 w twym \u0142onie, dwa odr\u0119bne ludy wyjd\u0105 z twych wn\u0119trzno\u015bci; jeden b\u0119dzie silniejszy od drugiego, starszy b\u0119dzie s\u0142ug\u0105 m\u0142odszego\u201d (Rdz 25,23). Biblia okre\u015bla Jakuba jako cz\u0142owieka spokojnego, a Ezawa \u2013 jako zr\u0119cznego my\u015bliwego. Ezaw by\u0142 faworyzowany przez ojca, a Jakub \u2013 przez matk\u0119. Ezaw by\u0142 pierworodnym, jednak lekcewa\u017cy\u0142 ten przywilej","start_idx":131,"end_idx":194}
{"id":"mrc_4936","question":"jak wygl\u0105da flaga francji?","answer":"Flaga Republiki Francuskiej jest prostok\u0105tem o proporcjach 2:3, podzielonym na trzy r\u00f3wne, pionowe pasy: niebieski, bia\u0142y i czerwony.","context":"Flaga Francji \u2013 jeden z symboli pa\u0144stwowych Republiki Francuskiej, cz\u0119sto nazywana \"Tricolore\" () lub \"Le drapeau tricolore\" (). Flaga jest r\u00f3wnie\u017c symbolem wszystkich francuskich terytori\u00f3w zale\u017cnych. == Wygl\u0105d i symbolika == === Wygl\u0105d === Flaga Republiki Francuskiej jest prostok\u0105tem o proporcjach 2:3, podzielonym na trzy r\u00f3wne, pionowe pasy: niebieski, bia\u0142y i czerwony. === Symbolika === Flaga, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 wczesnych flag pa\u0144stwowych, nie ma oficjalnej symboliki. Kolor bia\u0142y najprawdopodobniej nawi\u0105zuje do wcze\u015bniejszej bia\u0142ej flagi kr\u00f3lewskiej Burbon\u00f3w, a kolory czerwony i niebieski to tradycyjne kolory Pary\u017ca. Barwy te s\u0105 oficjalnie wi\u0105zane z idea\u0142ami rewolucji francuskiej: wolno\u015bci\u0105, r\u00f3wno\u015bci\u0105 i braterstwem. == Historia == Podczas ancien r\u00e9gime'u Francja u\u017cywa\u0142a wielu flag, bazowanych na herbie, czyli niebieskiej tarczy z trzema z\u0142otymi fleur-de-lis. Gdy rz\u0105dz\u0105c\u0105","start_idx":242,"end_idx":375}
{"id":"mrc_4937","question":"kto obj\u0105\u0142 tron po kazimierzu wielkim?","answer":"Ludwik W\u0119gierski","context":"Po \u015bmierci Kazimierza III Wielkiego (1370) tron polski obj\u0105\u0142 Ludwik W\u0119gierski; okres rz\u0105d\u00f3w Ludwika to zarazem pocz\u0105tek politycznej supremacji szlachty, kt\u00f3rej Ludwik, w zamian za zagwarantowanie sukcesji tronu dla jednej z jego c\u00f3rek, nada\u0142 generalny przywilej koszycki (1374). Po \u015bmierci Ludwika W\u0119gierskiego (1382) nast\u0105pi\u0142o najd\u0142u\u017csze w polskiej historii bezkr\u00f3lewie. Ostatecznie kr\u00f3lem Polski 16 pa\u017adziernika 1384 zosta\u0142a c\u00f3rka Ludwika, Jadwiga Andegawe\u0144ska. W 1386 wesz\u0142a ona w zwi\u0105zek ma\u0142\u017ce\u0144ski z ksi\u0119ciem litewskim Jagie\u0142\u0142\u0105, kt\u00f3ry 4 marca 1386 zosta\u0142 koronowany na w\u0142adc\u0119 Polski. == Panowanie W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka (1320\u20131333) == Od 1318 roku przedstawiciele W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka i polskiej administracji ko\u015bcielnej podejmowali w Awinionie pr\u00f3by przekonania papie\u017ca do jego koronacji. Jan XXII ostatecznie wyrazi\u0142 zgod\u0119, zarazem jednak odm\u00f3wi\u0142 \u0141okietkowi tytu\u0142u kr\u00f3la polskiego, respektuj\u0105c tym samym","start_idx":61,"end_idx":77}
{"id":"mrc_4938","question":"kiedy rozwi\u0105zano armi\u0119 krajow\u0105?","answer":"19 stycznia 1945 \u2013 rozwi\u0105zanie AK.","context":"na Armi\u0119 Krajow\u0105 (bez \u017cadnych zmian organizacyjnych, s\u0142u\u017cy\u0142o podniesieniu rangi zwi\u0105zku zbrojnego do krajowych si\u0142 zbrojnych, armii, w sk\u0142ad kt\u00f3rej weszli wszyscy \u017co\u0142nierze pozostaj\u0105cy w czynnej s\u0142u\u017cbie wojskowej), * 19 stycznia 1945 \u2013 rozwi\u0105zanie AK. Armia Krajowa wywodzi\u0142a si\u0119 ze Zwi\u0105zku Walki Zbrojnej i Polskiego Zwi\u0105zku Powsta\u0144czego, ale w sk\u0142ad jej wesz\u0142o wiele mniejszych organizacji, m.in.: * Narodowa Organizacja Wojskowa (SN) \u2013 od 1942 (cz\u0119\u015bciowo), * Komenda Obro\u0144c\u00f3w Polski \u2013 od lutego 1942 (cz\u0119\u015bciowo), * Konfederacja Narodu \u2013 od sierpnia 1943, * Narodowe Si\u0142y Zbrojne \u2013 od 1944 (cz\u0119\u015bciowo), * Bataliony Ch\u0142opskie (CKRL) \u2013 od 1943 (cz\u0119\u015bciowo), * Gwardia Ludowa WRN (PPS-WRN) \u2013 od 1940 (autonomiczna) * Unia (SP) \u2013 od 1942 * Socjalistyczna Organizacja Bojowa (PPS-WRN) \u2013 od 1943","start_idx":217,"end_idx":251}
{"id":"mrc_4939","question":"gdzie odby\u0142y si\u0119 ostatnie igrzyska letnie olimpijskie w roku 2016?","answer":"w Rio de Janeiro (Brazylia)","context":"XXXI Letnie Igrzyska Olimpijskie (), oficjalnie Igrzyska XXXI Olimpiady \u2013 letnie igrzyska olimpijskie, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w 2016 w Rio de Janeiro (Brazylia). By\u0142y to pierwsze igrzyska w Ameryce Po\u0142udniowej i drugie w Ameryce \u0141aci\u0144skiej (Meksyk 1968). To tak\u017ce pierwsze igrzyska na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej od 2000. Gospodarz igrzysk zosta\u0142 wybrany na 121. sesji MKOl, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 2 pa\u017adziernika 2009 w Kopenhadze. Ceremonia otwarcia igrzysk odby\u0142a si\u0119 5 sierpnia, a ceremonia zamkni\u0119cia odby\u0142a si\u0119 21 sierpnia. Zawody sportowe rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 jednak 3 sierpnia (pi\u0142ka no\u017cna). W igrzyskach wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 ponad 10 500 sportowc\u00f3w z 206 narodowych komitet\u00f3w olimpijskich. Medale rozdane zosta\u0142y w 31 dyscyplinach, w tym tak\u017ce w rugby 7 i golfie, kt\u00f3re wr\u00f3ci\u0142y do programu igrzysk po wielu latach","start_idx":127,"end_idx":154}
{"id":"mrc_4940","question":"czego domaga\u0142y si\u0119 sufra\u017cystki?","answer":"Celem ruchu sufra\u017cystek by\u0142o przyznanie pe\u0142nych lub cz\u0119\u015bciowych praw wyborczych kobietom.","context":"Sufra\u017cyzm ( \u2013 g\u0142os wyborczy) \u2013 ruch aktywistyczny dzia\u0142aj\u0105cy w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych walcz\u0105cy o prawa wyborcze dla kobiet w ko\u0144cu XIX i na pocz\u0105tku XX wieku, zw\u0142aszcza przed rozpocz\u0119ciem I wojny \u015bwiatowej. Sufra\u017cystkami nazywano w szczeg\u00f3lno\u015bci cz\u0142onkinie za\u0142o\u017conej w roku 1903 w Wielkiej Brytanii organizacji Women's Social and Political Union. Celem ruchu sufra\u017cystek by\u0142o przyznanie pe\u0142nych lub cz\u0119\u015bciowych praw wyborczych kobietom. Ruch sufra\u017cystek by\u0142 cz\u0119\u015bci\u0105 pierwszej fali feminizmu, kt\u00f3ra ko\u0144czy si\u0119 wraz z realizacj\u0105 postulat\u00f3w ruchu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 sufra\u017cystek stosowa\u0142a metody niepos\u0142usze\u0144stwa obywatelskiego, protesty, petycje, d\u0105\u017cy\u0142a do przemian \u015bwiadomo\u015bciowych. Wyodr\u0119bni\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c skrzyd\u0142o radykalne, zwane sufra\u017cetkami, stosuj\u0105ce ostre formy protestu i przemoc. Ucieka\u0142y si\u0119 one do takich dzia\u0142a\u0144 jak przykuwanie si\u0119 \u0142a\u0144cuchami do ogrodze\u0144, przerywanie wyst\u0105pie\u0144 przeciwnik\u00f3w politycznych","start_idx":366,"end_idx":455}
{"id":"mrc_4941","question":"co wydarzy\u0142o si\u0119 podczas 100 dni napoleona?","answer":"Napoleon ponownie si\u0119gn\u0105\u0142 po w\u0142adz\u0119 we Francji.","context":"Sto dni Napoleona (fr. \"Cent-Jours\", nazywane r\u00f3wnie\u017c Lotem or\u0142a) \u2013 okres od 1 marca (powr\u00f3t Napoleona Bonapartego z wyspy Elby) do 22 czerwca 1815 (abdykacja Napoleona po przegranej bitwie pod Waterloo z tak zwan\u0105 \"VII koalicj\u0105 antyfrancusk\u0105\", czyli po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami brytyjskimi oraz pruskimi), w kt\u00f3rym Napoleon ponownie si\u0119gn\u0105\u0142 po w\u0142adz\u0119 we Francji. == Historia == W kwietniu 1814 francuski Senat og\u0142osi\u0142 detronizacj\u0119 cesarza Napoleona i sprowadzi\u0142 brata zgilotynowanego Ludwika XVI, aby ten obj\u0105\u0142 rz\u0105dy. Napoleon abdykowa\u0142 6 kwietnia, zachowuj\u0105c tytu\u0142 cesarski i otrzyma\u0142 do\u017cywotnio we w\u0142adanie wysp\u0119 Elb\u0119 na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym. Jego \u017cona Maria Luiza i syn Napoleon II otrzymali Ksi\u0119stwo Parmy i Piacenzy. 30 maja 1814 VI koalicja podpisa\u0142a w Pary\u017cu korzystny dla Francji pok\u00f3j (I pok\u00f3j paryski) z","start_idx":307,"end_idx":354}
{"id":"mrc_4942","question":"gdzie by\u0142 kr\u0119cony janosik?","answer":"Zdj\u0119cia kr\u0119cono od maja 1972 do marca 1973 roku w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, na zamku w Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (S\u0142owacja), w podhala\u0144skim D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze","context":"Janosik \u2013 polski film przygodowo-komediowy z 1974, w re\u017cyserii Jerzego Passendorfera, b\u0119d\u0105cy kinow\u0105 wersj\u0105 popularnego serialu lu\u017ano nawi\u0105zuj\u0105cego do postaci s\u0142ynnego karpackiego zb\u00f3jnika Janosika, kt\u00f3ry \u017cy\u0142 na prze\u0142omie XVII i XVIII w. (w serialu pojawia si\u0119 kwestia, z kt\u00f3rej wynika, \u017ce g\u0142\u00f3wny bohater nie jest legendarnym Janosikiem, a tylko nazywany jest jego imieniem). Zdj\u0119cia kr\u0119cono od maja 1972 do marca 1973 roku w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, na zamku w Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (S\u0142owacja), w podhala\u0144skim D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze, gdzie czescy dekoratorzy urz\u0105dzili, cz\u0119sto pojawiaj\u0105c\u0105 si\u0119 w serialu, grot\u0119 skaln\u0105. == Obsada == * Marek","start_idx":375,"end_idx":707}
{"id":"mrc_4943","question":"o czym m\u00f3wi ksi\u0119ga koheleta?","answer":"Ksi\u0119ga Koheleta zawiera rozwa\u017cania nad sensem \u017cycia ludzkiego.","context":"Ksi\u0119ga Koheleta [Koh], Ksi\u0119ga Eklezjastesa [Ekl], Ksi\u0119ga Kaznodziei Salomona [Kazn] \u2013 (hebr. \u05e7\u05d4\u05dc\u05ea \"Kohelet\") nale\u017cy do pism dydaktycznych Starego Testamentu (w Biblii Hebrajskiej zaliczana do \"ketuwim\" \u2013 pisma). \"Kohelet\" (gr. \"Ekklesiastes\") jest okre\u015bleniem osoby urz\u0119dowo uprawnionej do przemawiania podczas zebra\u0144. Sugestia, \u017ce autorem ksi\u0119gi jest kr\u00f3l Salomon, syn i nast\u0119pca kr\u00f3la Dawida ma prawdopodobnie charakter fikcji literackiej i wynika z potrzeby nadania jej presti\u017cu. Datowanie ksi\u0119gi nie jest pewne, jednak jej styl i tematyka, b\u0119d\u0105ca wyrazem zainteresowa\u0144 filozoficznych i eschatologicznych staro\u017cytnych Izraelit\u00f3w wskazuj\u0105 na III w. p.n.e. == Tre\u015b\u0107 ksi\u0119gi == Ksi\u0119ga Koheleta zawiera rozwa\u017cania nad sensem \u017cycia ludzkiego. Wynika z nich, \u017ce nic nie ma absolutnej warto\u015bci, nie jest trwa\u0142e, nie potrafi w pe\u0142ni uszcz\u0119\u015bliwia\u0107. Ani bogactwa, ani w\u0142adza,","start_idx":677,"end_idx":739}
{"id":"mrc_4944","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w liczy ko\u0142obrzeg?","answer":"Wed\u0142ug danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Ko\u0142obrzeg liczy\u0142 45 930 mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"Ko\u0142obrzeg () \u2013 miasto w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Polsce, w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa zachodniopomorskiego, w powiecie ko\u0142obrzeskim, po\u0142o\u017cone na Pomorzu Zachodnim, u uj\u015bcia rzeki Pars\u0119ty, nad Morzem Ba\u0142tyckim, przy drodze krajowej nr 11 i drodze ekspresowej nr S6. Czwarty o\u015brodek miejski wojew\u00f3dztwa (pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci), uzdrowisko z trzema letnimi k\u0105pieliskami morskimi. Wed\u0142ug danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Ko\u0142obrzeg liczy\u0142 45 930 mieszka\u0144c\u00f3w. W uj\u015bciu rzeki znajduje si\u0119 port morski z funkcjami: handlow\u0105, pasa\u017cersk\u0105, ryback\u0105 i jachtow\u0105. W mie\u015bcie i okolicach wyst\u0119puj\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142a wody mineralnej, solanki oraz pok\u0142ady borowiny. W Ko\u0142obrzegu leczy si\u0119 g\u0142\u00f3wnie choroby g\u00f3rnych dr\u00f3g oddechowych, kr\u0105\u017cenia i choroby staw\u00f3w. Ko\u0142obrzeg jest tak\u017ce regionalnym o\u015brodkiem kulturalnym. W okresie letnim odbywaj\u0105 si\u0119 tu liczne koncerty popularnych piosenkarzy, muzyk\u00f3w, kabaret\u00f3w.","start_idx":381,"end_idx":457}
{"id":"mrc_4945","question":"jak nazywa si\u0119 ojciec simby?","answer":"Mufasa","context":"przede wszystkim Rafikiemu i duchowi Mufasy zrozumia\u0142, \u017ce musi wr\u00f3ci\u0107 na tron i zrzuci\u0107 z niego Skaz\u0119. Razem z Nal\u0105 ma c\u00f3rk\u0119 Kiar\u0119 i syna Kiona. * Mufasa \u2013 ojciec Simby i pierwszy znany kr\u00f3l Lwiej Ska\u0142y. Mufasa troszczy\u0142 si\u0119 o swojego syna i uczy\u0142 go podstawowych prawd dotycz\u0105cych sfery lwiego \u017cycia. By\u0142 w z\u0142ych stosunkach ze swoim bratem, Skaz\u0105, przez kt\u00f3rego zgin\u0105\u0142. P\u00f3\u017aniej pojawia si\u0119 jako duch na niebie. * Sarabi \u2013 matka Simby. Bardzo dojrza\u0142a i opieku\u0144cza. Za panowania Mufasy i Skazy by\u0142a najwa\u017cniejsz\u0105 lwic\u0105 i to ona musia\u0142a t\u0142umaczy\u0107 Skazie, dlaczego lwice nie poluj\u0105. * Nala \u2013 z pocz\u0105tku przyjaci\u00f3\u0142ka, p\u00f3\u017aniej \u017cona Simby. R\u00f3wnie\u017c jako dziecko bardzo ciekawska. Razem z Simb\u0105 ma c\u00f3rk\u0119 Kiar\u0119 i syna Kiona.","start_idx":147,"end_idx":153}
{"id":"mrc_4946","question":"jaka dru\u017cyna gra na stadionie maracana?","answer":"cztery najwi\u0119ksze kluby Rio de Janeiro \u2013 Botafogo, CR Flamengo, Fluminense FC, CR Vasco da Gama.","context":"=== Po mistrzostwach \u015bwiata na stadionie swoje mecze rozgrywaj\u0105 cztery najwi\u0119ksze kluby Rio de Janeiro \u2013 Botafogo, CR Flamengo, Fluminense FC, CR Vasco da Gama. Na stadionie rozgrywane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c liczne mecze pucharu Brazylii oraz mecze ligowych mistrzostw stanu Rio de Janeiro, nale\u017c\u0105ce do najbardziej presti\u017cowych rozgrywek pi\u0142karskich w Brazylii. == Wa\u017cne daty == * 1952 \u2013 na stadionie odby\u0142 si\u0119 pokazowy mecz koszyk\u00f3wki w kt\u00f3rym wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 s\u0142ynna dru\u017cyna koszykarska Harlem Globetrotters tzw. czarodzieje koszyk\u00f3wki, \u0142\u0105cz\u0105ca elementy sportu i rozrywki. * 1954 \u2013 21 marca na mecz Brazylii z Paragwajem sprzedano 183 513 bilet\u00f3w, * 1963 \u2013 zast\u0105piono kwadratowe s\u0142upki i poprzeczki bramek okr\u0105g\u0142ymi, * 1963 \u2013 pad\u0142 rekord liczby kibic\u00f3w, kt\u00f3rzy przyszli na Maracan\u0119, \u017ceby obejrze\u0107 mecz ligowy.","start_idx":64,"end_idx":160}
{"id":"mrc_4947","question":"gdzie odbywaj\u0105 si\u0119 turnieje rycerskie w polsce?","answer":"pierwszy turniej zorganizowa\u0142 Boles\u0142aw Rogatka w 1243 roku w Lw\u00f3wku \u015al\u0105skim","context":"by\u0142a p\u00f3\u0142nocna Francja. W Niemczech pierwszy udokumentowany turniej odby\u0142 si\u0119 w 1127 roku pod murami W\u00fcrzburga. Za panowania Stefana z Blois (1135-1154) turnieje pojawi\u0142y si\u0119 w Anglii, we W\u0142oszech za\u015b w drugiej po\u0142owie XII wieku. W tym samym mniej wi\u0119cej czasie turnieje rycerskie pojawi\u0142y si\u0119 w Kr\u00f3lestwie Jerozolimskim. W innych cz\u0119\u015bciach Europy turnieje pojawiaj\u0105 si\u0119 dopiero w ko\u0144cu XIII wieku. Na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim najwcze\u015bniej pojawi\u0142y si\u0119 w Aragonii (1272 rok), najp\u00f3\u017aniej w Portugalii (po\u0142owa XIV wieku, w Kastylii w 1324 roku). W Europie \u015arodkowej, nie licz\u0105c kraj\u00f3w niemieckich, turniej najpierw zawita\u0142 do Czech (panowanie Wac\u0142awa I, 1230-1254), na ziemie polskie zwyczaj organizowania turniej\u00f3w dotar\u0142 przez \u015al\u0105sk, gdzie pierwszy turniej zorganizowa\u0142 Boles\u0142aw Rogatka w 1243 roku w Lw\u00f3wku \u015al\u0105skim, natomiast na","start_idx":735,"end_idx":810}
{"id":"mrc_4948","question":"jak produkowa\u0107 piwo?","answer":"Produkcja piwa najcz\u0119\u015bciej przebiega nast\u0119puj\u0105co: 1) rozdrobniony s\u0142\u00f3d (zwykle j\u0119czmienny) miesza si\u0119 z ciep\u0142\u0105 wod\u0105, czasem z dodatkiem innych surowc\u00f3w skrobiowych i enzym\u00f3w, 2) uzyskany ekstrakt (brzeczka) wraz z chmielem poddawany jest gotowaniu, 3) ciecz jest klarowana i sch\u0142adzana, 4) dodane dro\u017cd\u017ce piwowarskie powoduj\u0105 fermentacj\u0119, 5) powsta\u0142e piwo zazwyczaj filtruje si\u0119 i podaje jako nap\u00f3j musuj\u0105cy z uwalniaj\u0105cymi si\u0119 p\u0119cherzykami dwutlenku","context":"Piwo \u2013 nap\u00f3j alkoholowy otrzymywany w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki piwnej. Brzeczka stanowi wodny wyci\u0105g ze s\u0142odu browarnego z dodatkiem chmielu i ewentualnie innych surowc\u00f3w. W szerokim znaczeniu, zw\u0142aszcza historycznym, \"piwem\" okre\u015bla si\u0119 nap\u00f3j fermentowany oparty na zbo\u017cowym surowcu. Piwo to najstarszy i najcz\u0119\u015bciej spo\u017cywany nap\u00f3j alkoholowy oraz trzeci pod wzgl\u0119dem popularno\u015bci po wodzie i herbacie nap\u00f3j na \u015bwiecie. Produkcja piwa najcz\u0119\u015bciej przebiega nast\u0119puj\u0105co: 1) rozdrobniony s\u0142\u00f3d (zwykle j\u0119czmienny) miesza si\u0119 z ciep\u0142\u0105 wod\u0105, czasem z dodatkiem innych surowc\u00f3w skrobiowych i enzym\u00f3w, 2) uzyskany ekstrakt (brzeczka) wraz z chmielem poddawany jest gotowaniu, 3) ciecz jest klarowana i sch\u0142adzana, 4) dodane dro\u017cd\u017ce piwowarskie powoduj\u0105 fermentacj\u0119, 5) powsta\u0142e piwo zazwyczaj filtruje si\u0119 i podaje jako nap\u00f3j musuj\u0105cy z uwalniaj\u0105cymi si\u0119 p\u0119cherzykami dwutlenku","start_idx":437,"end_idx":887}
{"id":"mrc_4949","question":"kim by\u0142 mendel gda\u0144ski?","answer":"Mendel Gda\u0144ski \u2013 stary \u017byd pracuj\u0105cy jako introligator.","context":"Mendel Gda\u0144ski \u2013 nowela Marii Konopnickiej opublikowana po raz pierwszy w 1890 roku na \u0142amach czasopisma \u201ePrzegl\u0105d Literacki\u201d, a trzy lata p\u00f3\u017aniej w zbiorku nowel \"Na drodze\". Utw\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 pisarki na fal\u0119 antysemityzmu, jaka przetacza\u0142a si\u0119 w\u00f3wczas przez ziemie polskie. Jego powstanie cz\u0119\u015bciowo zainspirowa\u0142a Eliza Orzeszkowa, kt\u00f3ra w 1890 wystosowa\u0142a do Marii Konopnickiej list, w kt\u00f3rym prosi\u0142a: \"czy proz\u0105, czy wierszem, napisz jedn\u0105 lub dziesi\u0119\u0107 kartek, s\u0142owo Twoje wiele zawa\u017cy, u wielu wiar\u0119 znajdzie, wiele uczu\u0107 wzbudzi, z\u0142ych u\u015bpi\u2026.\" == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Warszawie w II po\u0142owie XIX wieku. Bohaterem jest Mendel Gda\u0144ski \u2013 stary \u017byd pracuj\u0105cy jako introligator. Mendel od urodzenia mieszka na ziemiach polskich i czuje si\u0119 Polakiem. Dziwi\u0105 go pojawiaj\u0105ce si\u0119 ruchy antysemickie","start_idx":632,"end_idx":687}
{"id":"mrc_4950","question":"w jakim mie\u015bcie jest ko\u0142o fortuny?","answer":"w Warszawie","context":"jest wy\u0142\u0105cznym mi\u0119dzynarodowym dystrybutorem formatu. ; Studio nagra\u0144 W latach 2007\u20132009 nagrania odbywa\u0142y si\u0119 we wroc\u0142awskim o\u015brodku TVP przy ulicy Karkonoskiej 8. Od 2017 nagrania s\u0105 realizowane w studiu ATM przy ulicy Wa\u0142 Miedzeszy\u0144ski 384 w Warszawie. Od 11 stycznia 2020 w napisach ko\u0144cowych nie pojawia si\u0119 ju\u017c logo ATM Grupy. Przez pewien czas firma ta zajmowa\u0142a si\u0119 drobnymi us\u0142ugami przy produkcji tego programu dla TVP, jednak\u017ce ATM Grupa nadal udost\u0119pnia swoje studio w Warszawie w celu nagra\u0144 odcink\u00f3w oraz casting\u00f3w do programu === Rekrutacja do programu === ; 1992\u20131998 Osoba ch\u0119tna do zg\u0142oszenia si\u0119 do teleturnieju musia\u0142a wys\u0142a\u0107 kartk\u0119 pocztow\u0105 do siedziby Uni Vision \u2013 producenta Ko\u0142a Fortuny. Po kilku dniach ch\u0119tny otrzymywa\u0142 test eliminacyjny, w kt\u00f3rym zawarto punkty","start_idx":243,"end_idx":254}
{"id":"mrc_4951","question":"na jakim systemie warto\u015bci oparty jest cemr?","answer":"G\u0142\u00f3wnym celem CEMR jest promocja silnej, zjednoczonej Europy opartej na samorz\u0105dach lokalnych i regionalnych oraz demokracji Europy w kt\u00f3rej decyzje s\u0105 podejmowane najbli\u017cej obywateli w zgodzie z zasad\u0105 subsydiarno\u015bci.","context":"Rada Gmin i Region\u00f3w Europy jest stowarzyszeniem zrzeszaj\u0105cym samorz\u0105dy lokalne i regionalne w Europie. Cz\u0142onkami CEMR s\u0105 krajowe zwi\u0105zki w\u0142adz lokalnych i regionalnych z ponad 30 kraj\u00f3w Europy. G\u0142\u00f3wnym celem CEMR jest promocja silnej, zjednoczonej Europy opartej na samorz\u0105dach lokalnych i regionalnych oraz demokracji Europy w kt\u00f3rej decyzje s\u0105 podejmowane najbli\u017cej obywateli w zgodzie z zasad\u0105 subsydiarno\u015bci. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 obejmuje szeroki wachlarz temat\u00f3w od us\u0142ug publicznych, przez transport, polityk\u0119 regionaln\u0105, \u015brodowisko po r\u00f3wne szanse. Jest aktywna na arenie mi\u0119dzynarodowej. Jest europejsk\u0105 sekcj\u0105 \u015bwiatowej organizacji miast i gmin \u2013 United Cities and Local Governments (UCLG). == Cz\u0142onkowie Rady Gmin i Region\u00f3w Europy == Cz\u0142onkami CEMR mog\u0105 zosta\u0107 krajowe zwi\u0105zki w\u0142adz lokalnych i regionalnych z pa\u0144stw nale\u017c\u0105cych do Rady Europy. Dodatkowo cz\u0142onkami, opr\u00f3cz","start_idx":195,"end_idx":413}
{"id":"mrc_4952","question":"gdzie znajdowa\u0142o si\u0119 getto warszawskie?","answer":"Ostatecznie dzielnic\u0119 zamkni\u0119t\u0105 zdecydowano si\u0119 utworzy\u0107 w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105.","context":"W tej sytuacji rozpocz\u0119to prace nad lokalizacj\u0105 \u017cydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie. Wed\u0142ug pierwszego projektu getto mia\u0142o by\u0107 zlokalizowane na Pradze, rozwa\u017cano tak\u017ce plany utworzenia dw\u00f3ch oddzielnych gett peryferyjnych \u2013 na Kole i Grochowie. Nie zosta\u0142y one jednak zrealizowane z uwagi na konieczno\u015b\u0107 przesiedlenia ok. 600 tys. os\u00f3b. W kolejnych tygodniach prace nad planami utworzenia getta w Warszawie zosta\u0142y wstrzymane ze wzgl\u0119du na plany przesiedlenia po zako\u0144czeniu wojny wszystkich europejskich \u017byd\u00f3w na Madagaskar. Jednak ze wzgl\u0119du na sytuacj\u0119 wojenn\u0105 III Rzeszy, w sierpniu prace nad utworzeniem getta ponownie wznowiono. Ostatecznie dzielnic\u0119 zamkni\u0119t\u0105 zdecydowano si\u0119 utworzy\u0107 w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105. Proces izolowania tej cz\u0119\u015bci Warszawy ze wzgl\u0119du","start_idx":647,"end_idx":844}
{"id":"mrc_4953","question":"ilu ludzi mieszka w warszawie?","answer":"1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021","context":"(1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021). Liczba os\u00f3b zameldowanych w mie\u015bcie jest jednak ni\u017csza ni\u017c liczba os\u00f3b podawana przez GUS. Szacowana ca\u0142kowita liczba mieszka\u0144c\u00f3w sp\u0119dzaj\u0105ca noc w mie\u015bcie wynosi w przybli\u017ceniu 1,91\u20131,96 mln os\u00f3b. R\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug szacunk\u00f3w Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego z 2014 liczba ludno\u015bci Warszawy by\u0142a wy\u017csza o 118\u2013221 tys. od danych w rejestrach. Ponadto wiele os\u00f3b codziennie doje\u017cd\u017ca do Warszawy z obszaru metropolitalnego, \u0141odzi i Radomia. Liczba ludno\u015bci przebywaj\u0105ca w granicach miasta w ci\u0105gu dnia szacowana jest na 2,41\u20132,46 mln. Warszawa ponios\u0142a du\u017ce straty ludno\u015bciowe w wyniku II wojny \u015bwiatowej z 1289 tys. mieszka\u0144c\u00f3w w 1939 do 478 755 w 1946. Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku przyrost ludno\u015bci rocznie wynosi\u0142 ok. 5\u20137%","start_idx":1,"end_idx":56}
{"id":"mrc_4954","question":"z jakimi reprezentacjami polska odnosi\u0142a najwy\u017csze zwyci\u0119stwa?","answer":"Najwi\u0119kszym sukcesem Polak\u00f3w w pierwszych powojennych latach by\u0142o towarzyskie zwyci\u0119stwo 3:1 nad jedn\u0105 z czo\u0142owych w\u00f3wczas dru\u017cyn europejskich, Czechos\u0142owacj\u0105 (1948).","context":"rozegra\u0142a 11 czerwca 1947 w Oslo, przegrywaj\u0105c 1:3 z Norwegi\u0105. Najwi\u0119kszym sukcesem Polak\u00f3w w pierwszych powojennych latach by\u0142o towarzyskie zwyci\u0119stwo 3:1 nad jedn\u0105 z czo\u0142owych w\u00f3wczas dru\u017cyn europejskich, Czechos\u0142owacj\u0105 (1948). W tym samym roku, 26 czerwca 1948 w Kopenhadze reprezentacja Polski dozna\u0142a najwy\u017cszej pora\u017cki w swojej historii, przegrywaj\u0105c z Dani\u0105 0:8. Do po\u0142owy lat 50. reprezentacja narodowa rozegra\u0142a tylko jedno spotkanie o wy\u017csz\u0105 stawk\u0119. Dosz\u0142o do niego w 1952 w 1/8 fina\u0142u igrzysk olimpijskich w Finlandii przeciwko Danii, a zako\u0144czy\u0142 si\u0119 on pora\u017ck\u0105 0:2 (wcze\u015bniej Polska pokona\u0142a wyst\u0119puj\u0105cy w kategorii amatorskiej zesp\u00f3\u0142 Francji). Jednym z najwa\u017cniejszych pi\u0142karzy w sk\u0142adzie reprezentacji by\u0142 w\u00f3wczas Gerard Cie\u015blik. Polska mia\u0142a przyst\u0105pi\u0107 do eliminacji M\u015a 1954, ale po wylosowaniu W\u0119gier (jednej z najsilniejszych dru\u017cyn na","start_idx":63,"end_idx":229}
{"id":"mrc_4955","question":"co by\u0142o 6 sierpnia?","answer":"Nazwa ulicy upami\u0119tnia dat\u0119 wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej w 1914 roku.","context":"Ulica 6 Sierpnia \u2013 ulica w zachodniej cz\u0119\u015bci \u015ar\u00f3dmie\u015bcia (obszar SIM \u2013 Centrum) i we wschodniej cz\u0119\u015bci Polesia (obszar SIM \u2013 Stare Polesie) w \u0141odzi, o d\u0142ugo\u015bci oko\u0142o 2 km. Rozpoczyna si\u0119 od skrzy\u017cowania z ul. Piotrkowsk\u0105 i biegnie niemal r\u00f3wnole\u017cnikowo do skrzy\u017cowania z ul. gen. Lucjana \u017beligowskiego, a dalej w kierunku po\u0142udniowo-zachodnim do skrzy\u017cowania z al. W\u0142\u00f3kniarzy. Jej przed\u0142u\u017ceniem na wsch\u00f3d, po drugiej stronie ul. Piotrkowskiej, jest ul. gen. Romualda Traugutta. Nazwa ulicy upami\u0119tnia dat\u0119 wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej w 1914 roku. Ulica jest podzielona na dwa odcinki przez przecinaj\u0105c\u0105 j\u0105 dwujezdniow\u0105 al. Tadeusza Ko\u015bciuszki \u2013 nie s\u0105 mo\u017cliwe ani przejazd na wprost, ani skr\u0119t w lewo (barier\u0119 stanowi wydzielone torowisko tramwajowe), po po\u0142udniowej stronie skrzy\u017cowania pozostawiono jedynie mo\u017cliwo\u015b\u0107","start_idx":478,"end_idx":555}
{"id":"mrc_4956","question":"gdzie le\u017cy miasto uniej\u00f3w?","answer":"miasto po\u0142o\u017cone nad Wart\u0105 w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie podd\u0119bickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Uniej\u00f3w.","context":"Uniej\u00f3w \u2013 miasto po\u0142o\u017cone nad Wart\u0105 w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie podd\u0119bickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Uniej\u00f3w. W latach 1975\u20131998 miasto administracyjnie nale\u017ca\u0142o do wojew\u00f3dztwa koni\u0144skiego. Uniej\u00f3w le\u017cy w historycznej ziemi sieradzkiej. By\u0142 miastem duchownym arcybiskupstwa gnie\u017anie\u0144skiego w powiecie szadkowskim wojew\u00f3dztwa sieradzkiego w ko\u0144cu XVI wieku. Do miasta nale\u017c\u0105 dwie dawne miejscowo\u015bci Budy Uniejowskie oraz Ko\u015bcielnica, kt\u00f3re obecnie stanowi\u0105 jego cz\u0119\u015bci. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczy\u0142o 3000 mieszka\u0144c\u00f3w. == Uzdrowisko == Miasto, jak i ca\u0142a gmina, ma charakter turystyczny. W 2008 roku otwarto \"Termy Uniej\u00f3w\" z gor\u0105cymi solankami leczniczymi. Kompleks sk\u0142ada si\u0119 z trzech obiekt\u00f3w: basen\u00f3w, gastronomii oraz kasztelu rycerskiego. Co roku odbywa si\u0119 tu wielki turniej rycerski oraz jarmark \u015bredniowieczny. 26 maja 2012 roku otwarto","start_idx":10,"end_idx":125}
{"id":"mrc_4957","question":"kto wynalaz\u0142 balon na ogrzane powietrze?","answer":"Pierwsze balony na ogrzane powietrze zosta\u0142y zbudowane przez braci Montgolfier","context":"Balon na ogrzane powietrze \u2013 rodzaj balonu, w kt\u00f3rym si\u0142a no\u015bna wynika z r\u00f3\u017cnicy g\u0119sto\u015bci ogrzanego powietrza wewn\u0105trz i ch\u0142odniejszego na zewn\u0105trz balonu. == Historia == Pierwsze balony na ogrzane powietrze zosta\u0142y zbudowane przez braci Montgolfier w 1782 roku, od kt\u00f3rych nazwiska ten typ balonu by\u0142 pierwotnie okre\u015blany \"montgolfiera\", w odr\u00f3\u017cnieniu od balon\u00f3w nape\u0142nianych l\u017cejszym od powietrza gazem, zwanymi \u2013 od nazwiska ich wynalazcy Jacques\u2019a Alexandre\u2019a Charles\u2019a \u2013 \"charlierami\" (pol. szarlierami). Pierwszy bezza\u0142ogowy lot balonu o trzymetrowej \u015brednicy czaszy odby\u0142 si\u0119 14 grudnia 1782 roku. Balon, nad kt\u00f3rym utracono w\u00f3wczas kontrol\u0119, przelecia\u0142 dwa kilometry, po wyl\u0105dowaniu zosta\u0142 zniszczony przez ciekawskich. Pierwsz\u0105 publiczn\u0105 prezentacj\u0119 balonu na ogrzane powietrze bracia Montgolfier przeprowadzili na \u0142\u0105ce ko\u0142o Annonay 4 czerwca 1783 roku. Ich balon","start_idx":171,"end_idx":249}
{"id":"mrc_4958","question":"jaki ruch w japonii?","answer":"ruchu lewostronnego","context":"Japonii. Inna jest te\u017c konstrukcja samochod\u00f3w: kierownica w samochodach przeznaczonych do ruchu lewostronnego znajduje si\u0119 po prawej stronie samochodu, a \u015bwiat\u0142a mijania (asymetryczne) kieruj\u0105 snop \u015bwiat\u0142a tak, by do\u015bwietla\u0142 lew\u0105 stron\u0119 drogi. == Koleje == Na kolei ruch lewostronny obowi\u0105zuje tak\u017ce w niekt\u00f3rych spo\u015br\u00f3d tych pa\u0144stw, w kt\u00f3rych na drogach wprowadzono ruch prawostronny, na przyk\u0142ad we Francji (opr\u00f3cz Alzacji i zachodniej cz\u0119\u015bci Lotaryngii), W\u0142oszech, Szwajcarii, Szwecji, Danii, Belgii i Portugalii. Ruch lewostronny obowi\u0105zuje r\u00f3wnie\u017c w metrze w Madrycie, Sztokholmie i Lizbonie. W szczeg\u00f3lnych przypadkach dopuszczalny jest ruch poci\u0105gu lew\u0105 stron\u0105 linii nawet na tych odcinkach sieci kolejowej, na kt\u00f3rych normalnie obowi\u0105zuje prawostronny kierunek ruchu. == Na wodzie == W ruchu statk\u00f3w, niezale\u017cnie od pa\u0144stwa, na ca\u0142ym \u015bwiecie obowi\u0105zuje ruch prawostronny.","start_idx":90,"end_idx":109}
{"id":"mrc_4959","question":"kto namalowa\u0142 obraz matki boskiej cz\u0119stochowskiej?","answer":"nieznanego w\u0142oskiego malarza powsta\u0142ym w XIV wieku.","context":"Morawach i w Czechach. Ksi\u0105\u017c\u0119 halicko-wo\u0142y\u0144ski Lew Dani\u0142owicz umie\u015bci\u0142 j\u0105 pod zarz\u0105dem prawos\u0142awnego duchowie\u0144stwa w zamku w Be\u0142zie, gdzie mia\u0142a zas\u0142yn\u0105\u0107 licznymi cudami. == Historia obrazu == Wiadomo, \u017ce obraz jest dzie\u0142em nieznanego w\u0142oskiego malarza powsta\u0142ym w XIV wieku. Jednak\u017ce wci\u0105\u017c kryje w sobie wiele tajemnic, pomimo prowadzonych od wielu lat bada\u0144 naukowych oraz konserwacji. 9 sierpnia 1382 ksi\u0105\u017c\u0119 W\u0142adys\u0142aw Opolczyk przekaza\u0142 ko\u015bci\u00f3\u0142 parafialny Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny na wzg\u00f3rzu ko\u0142o Starej Cz\u0119stochowy sprowadzonym z W\u0119gier paulinom i erygowa\u0142 tam klasztor. W 1384 ksi\u0105\u017c\u0119 ofiarowa\u0142 obraz z wizerunkiem Matki Bo\u017cej z Dzieci\u0105tkiem. S\u0105 to udokumentowane fakty historyczne. Wed\u0142ug tradycji zakonnej, przekazanej w drugiej po\u0142owie XVI wieku przez pisarza pauli\u0144skiego o. Miko\u0142aja z Wilkowiecka OSPPE, obraz Matki Bo\u017cej zosta\u0142 z\u0142o\u017cony na Jasnej","start_idx":224,"end_idx":275}
{"id":"mrc_4960","question":"ile zarobi\u0142 avatar?","answer":"\" sta\u0142 si\u0119 najbardziej dochodowym filmem wszech czas\u00f3w (r\u00f3wnie\u017c pierwszym, kt\u00f3ry osi\u0105gn\u0105\u0142 dwa miliardy dolar\u00f3w)","context":"Avatar \u2013 ameryka\u0144sko film science fiction z 2009, wyre\u017cyserowany, napisany oraz wyprodukowany przez Jamesa Camerona. Produkcja zosta\u0142a wykonana przy u\u017cyciu prze\u0142omowych technik filmowych. Bud\u017cet filmu oficjalnie wyni\u00f3s\u0142 237 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Wed\u0142ug innych szacunk\u00f3w wynosi\u0142 od 280 do 310 milion\u00f3w. Na promocj\u0119 wydano 150 milion\u00f3w dolar\u00f3w. \u015awiatowa premiera filmu odby\u0142a si\u0119 10 grudnia 2009 w Londynie. W Polsce zadebiutowa\u0142 on 25 grudnia tego samego roku. Zebra\u0142 pozytywne recenzje, a krytycy wysoko ocenili jego prze\u0142omowe efekty wizualne. \"Avatar\" sta\u0142 si\u0119 najbardziej dochodowym filmem wszech czas\u00f3w (r\u00f3wnie\u017c pierwszym, kt\u00f3ry osi\u0105gn\u0105\u0142 dwa miliardy dolar\u00f3w) i pozostawa\u0142 nim przez niemal dekad\u0119, zanim zosta\u0142 wyprzedzony przez \"Avengers: Koniec gry\" (2019). W marcu 2021 roku, po ponownym wypuszczeniu filmu w chi\u0144skich kinach, produkcja odzyska\u0142a ten status. Obraz","start_idx":548,"end_idx":659}
{"id":"mrc_4961","question":"w kt\u00f3rym roku polska odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"1918","context":"Odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918 \u2013 ci\u0105g zdarze\u0144 skutkuj\u0105cych ostatecznie odzyskaniem suwerenno\u015bci przez Polsk\u0119 po 123 latach zabor\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie upami\u0119tniaj\u0105ce ten fakt pa\u0144stwowe Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone jest 11 listopada, w rocznic\u0119 przekazania w\u0142adzy wojskowej J\u00f3zefowi Pi\u0142sudskiemu, jednak lewica postuluje \u015bwi\u0119towanie w dniu 7 listopada, tj. w rocznic\u0119 utworzenia pierwszego rz\u0105du niepodleg\u0142ej Polski. == Kalendarium == ; 1916 * 5 listopada \u2013 wydanie przez w\u0142adze niemieckie i austriackie Aktu 5 listopada, gwarantuj\u0105cego powstanie marionetkowego Kr\u00f3lestwa Polskiego w 1918 roku * ; ;1917 * 14 stycznia \u2013 rozpocz\u0119cie dzia\u0142alno\u015bci Tymczasowej Rady Stanu, oznaczaj\u0105ce formalne zaistnienie Kr\u00f3lestwa Polskiego * 12 wrze\u015bnia \u2013 przej\u0119cie obowi\u0105zk\u00f3w g\u0142owy pa\u0144stwa przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 ; ;1918 * 8 stycznia \u2013 w swoim or\u0119dziu do Kongresu prezydent","start_idx":41,"end_idx":45}
{"id":"mrc_4962","question":"gdzie prowadzono dzia\u0142ania zbrojne w trakcie wojny siedmioletniej?","answer":"walki toczy\u0142y si\u0119 w Europie, Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, Indiach i na wyspach karaibskich.","context":"Wojna siedmioletnia (1756\u20131763) \u2013 wojna pomi\u0119dzy Wielk\u0105 Brytani\u0105, Prusami i Hanowerem a Francj\u0105, Austri\u0105, Rosj\u0105, Szwecj\u0105 i Saksoni\u0105. By\u0142a to wojna o zasi\u0119gu \u015bwiatowym \u2013 walki toczy\u0142y si\u0119 w Europie, Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, Indiach i na wyspach karaibskich. W p\u00f3\u017aniejszej fazie konfliktu do wojny przy\u0142\u0105czy\u0142y si\u0119 Hiszpania i Portugalia oraz staraj\u0105ca si\u0119 pocz\u0105tkowo zachowa\u0107 neutralno\u015b\u0107 Holandia, kt\u00f3rej si\u0142y zosta\u0142y zaatakowane w Indiach. Wojna ta mo\u017ce by\u0107 uznana za wojn\u0119 hegemoniczn\u0105 (wzi\u0119\u0142a w niej udzia\u0142 wi\u0119kszo\u015b\u0107 \u00f3wczesnych mocarstw, stanowi\u0142a te\u017c decyduj\u0105c\u0105 faz\u0119 w trwaj\u0105cych niemal sto lat zmaganiach francusko-brytyjskich o dominacj\u0119 w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i supremacj\u0119 na \u015bwiecie). Wojna charakteryzowa\u0142a si\u0119 obl\u0119\u017ceniami i podpaleniami miast, ale r\u00f3wnie\u017c bitwami na otwartym polu, z wyj\u0105tkowo ci\u0119\u017ckimi stratami. Ocenia si\u0119, \u017ce w czasie wojny zgin\u0119\u0142o","start_idx":169,"end_idx":250}
{"id":"mrc_4963","question":"jaki dinozaur ma 500 z\u0119b\u00f3w?","answer":"nigerzaur","context":"Okre\u015bla si\u0119 je mianem baterii z\u0119bowych. Podobne wyst\u0119powa\u0142y u hadrozaur\u00f3w i ceratops\u00f3w. U nigerzaura obejmowa\u0142y w sumie ponad 500 z\u0119b\u00f3w, aktywnych b\u0105d\u017a zast\u0119pczych. Baterie z\u0119bowe wyrzyna\u0142y si\u0119 razem, nie jedna po drugiej. Szkliwo z\u0119b\u00f3w nigerzaura by\u0142o wysoce asymetryczne, 10 razy grubsze na zewn\u0119trznych powierzchniach. Przypomina\u0142o pod tym wzgl\u0119dem rozwi\u0105zanie obecne u zaawansowanych ewolucyjnie ptasiomiednicznych. \"Nigersaurus\" nie wykazywa\u0142 tych samych modyfikacji szcz\u0119ki czy \u017cuchwy, co inne dinozaury dysponuj\u0105ce bateriami z\u0119bowymi ani te\u017c ssaki prezentuj\u0105ce wyszukane funkcje \u017cucia. \u017buchwa by\u0142a s-kszta\u0142tna i dzieli\u0142a si\u0119 na prawie cylindryczn\u0105 \"transverse ramus\", ga\u0142\u0105\u017a \u017cuchwy o przebiegu horyzontalnym, kt\u00f3ra nosi\u0142a z\u0119by, oraz \"back ramus\", ga\u0142\u0105\u017a tyln\u0105 o l\u017cejszej budowie, stanowi\u0105c\u0105 miejsce przyczepu wi\u0119kszo\u015bci mi\u0119\u015bni. Ko\u015bci te r\u00f3wnie\u017c zawiera\u0142y w sobie kilka otwor\u00f3w, w tym nie wyst\u0119puj\u0105cych","start_idx":90,"end_idx":99}
{"id":"mrc_4964","question":"ile obiekt\u00f3w unesco jest w polsce?","answer":"Obecnie na li\u015bcie znajduje si\u0119 17 miejsc (15 dziedzictwa kulturowego oraz 2 dziedzictwa przyrodniczego).","context":"Lista \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO w Polsce \u2013 lista miejsc w Polsce wpisanych na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO. Obecnie na li\u015bcie znajduje si\u0119 17 miejsc (15 dziedzictwa kulturowego oraz 2 dziedzictwa przyrodniczego). Na li\u015bcie oczekuj\u0105cych na nominacj\u0119 znajduje si\u0119 za\u015b 5 obiekt\u00f3w. == Obiekty wpisane na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO w Polsce == == Obiekty na Li\u015bcie Informacyjnej ==","start_idx":119,"end_idx":223}
{"id":"mrc_4965","question":"kt\u00f3re z dzie\u0142 adama mickiewicza powsta\u0142o najwcze\u015bniej?","answer":"Zima miejska","context":"Wawel, co da\u0142o sposobno\u015b\u0107 do manifestacji patriotycznej. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Adam Mickiewicz debiutowa\u0142 w 1818 wierszem \u201eZima miejska\u201d na \u0142amach \u201eTygodnika Wile\u0144skiego\u201d. Najwcze\u015bniejszy okres tw\u00f3rczo\u015bci Mickiewicza, trwaj\u0105cy od debiutu do 1824, okre\u015bla si\u0119 mianem \"okresu wile\u0144sko-kowie\u0144skiego\". Pozostawa\u0142 on w\u00f3wczas pod wp\u0142ywem Woltera, kt\u00f3rego t\u0142umaczy\u0142 na j\u0119zyk polski; m\u0142ody poeta g\u0142osi\u0142 sceptycyzm poznawczy, zak\u0142amanie historii i wol\u0119 racjonalnego poznania. Wynika z tego, \u017ce osobowo\u015b\u0107 i \u015bwiatopogl\u0105d m\u0142odego Mickiewicza, podobnie zreszt\u0105 jak m\u0142odego Juliusza S\u0142owackiego, dorasta\u0142y w uwielbieniu literatury klasycznej. Pr\u00f3cz tego znaczna wi\u0119kszo\u015b\u0107 jego tw\u00f3rczo\u015bci z lat 1818\u20131821 by\u0142a w gruncie rzeczy poetyckim manifestem wci\u0105\u017c na nowo okre\u015blanego Towarzystwa Filomatycznego. W 1820 napisa\u0142 wiersz \u201eOda do m\u0142odo\u015bci\u201d, utw\u00f3r przynale\u017c\u0105cy jeszcze do poetyki postklasycyzmu, ale wy\u0142amuj\u0105cy si\u0119 z idea\u0142\u00f3w o\u015bwiecenia (pierwodruk w","start_idx":117,"end_idx":129}
{"id":"mrc_4966","question":"do kogo nale\u017cy krym?","answer":"Krym \"de iure\" nale\u017cy do Ukrainy, \"de facto\" za\u015b w 2014 r. Rada Najwy\u017csza Republiki Autonomicznej Krymu og\u0142osi\u0142a deklaracj\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci Autonomicznej Republiki Krymu, a nast\u0119pnie Republika Krymu, po przeprowadzeniu nielegalnego i sfa\u0142szowanego referendum, zosta\u0142a anektowana przez Rosj\u0119 w postaci nowo powo\u0142anego Krymskiego Okr\u0119gu Federalnego Rosji.","context":"P\u00f3\u0142wysep Krymski, Krym (, \"Kryms\u2019kyj piwostriw\"; ; , \"Krymskij po\u0142uostrow\"; ; , ; , ) \u2013 p\u00f3\u0142wysep pomi\u0119dzy cz\u0119\u015bci\u0105 p\u00f3\u0142nocn\u0105 Morza Czarnego a cz\u0119\u015bci\u0105 zachodni\u0105 Morza Azowskiego, zwany w staro\u017cytno\u015bci Chersonezem Taurydzkim b\u0105d\u017a Tauryd\u0105, po\u0142\u0105czony jest z l\u0105dem tylko w\u0105skim Przesmykiem Perekopskim, pomi\u0119dzy Morzem Czarnym i Azowskim, a na wschodzie oddzielony od l\u0105du Cie\u015bnin\u0105 Kercze\u0144sk\u0105. Powierzchnia ponad 27 tys. km\u00b2. Krym \"de iure\" nale\u017cy do Ukrainy, \"de facto\" za\u015b w 2014 r. Rada Najwy\u017csza Republiki Autonomicznej Krymu og\u0142osi\u0142a deklaracj\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci Autonomicznej Republiki Krymu, a nast\u0119pnie Republika Krymu, po przeprowadzeniu nielegalnego i sfa\u0142szowanego referendum, zosta\u0142a anektowana przez Rosj\u0119 w postaci nowo powo\u0142anego Krymskiego Okr\u0119gu Federalnego Rosji. Ze swojej strony Rada Najwy\u017csza Ukrainy zadeklarowa\u0142a wprowadzenie na Krymie prawa reguluj\u0105cego \u017cycie na terenach","start_idx":419,"end_idx":771}
{"id":"mrc_4967","question":"na jakim cmentarzu le\u017cy rysiek riedel?","answer":"Cmentarzu Komunalnym na Wartog\u0142owcu w Tychach (spoczywa wraz z ma\u0142\u017conk\u0105 w sektorze P, rz\u0105d 1, nr grobu 12/08)","context":"1977 w ko\u015bciele \u015bw. Marii Magdaleny w Tychach po\u015blubi\u0142 Ma\u0142gorzat\u0119 Pol (zm. 3 maja 2007). W 1978 urodzi\u0142 im si\u0119 syn, Sebastian Riedel, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c zosta\u0142 muzykiem, a w 1980 c\u00f3rka \u2013 Karolina Ma\u0142gorzata. == \u015amier\u0107 == Zmar\u0142 30 lipca 1994 w Chorzowie. Bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 \u015bmierci by\u0142a niewydolno\u015b\u0107 serca. Pogrzeb odby\u0142 si\u0119 3 sierpnia 1994 na Cmentarzu Komunalnym na Wartog\u0142owcu w Tychach (spoczywa wraz z ma\u0142\u017conk\u0105 w sektorze P, rz\u0105d 1, nr grobu 12/08). Na nagrobku wykuto cytat (\"W \u017cyciu pi\u0119kne s\u0105 tylko chwile...\") z utworu \"Naiwne pytania\". Po \u015bmierci \u017cony wykuto dodatkowy napis \u2013 \"Tylko ty i ja...\", zaczerpni\u0119ty z tytu\u0142u innego utworu D\u017cemu. == Obecno\u015b\u0107 w kulturze popularnej == * Wspomnienie Ryszarda Riedla pojawi\u0142o si\u0119 w nagraniu piosenki","start_idx":342,"end_idx":451}
{"id":"mrc_4968","question":"jakiej innej nazwy mo\u017cemy u\u017cy\u0107 dla rze\u017aby polodowcowej?","answer":"Rze\u017aba glacjalna","context":"Rze\u017aba glacjalna \u2013 rze\u017aba terenu, kt\u00f3rej geneza zwi\u0105zana jest z niszcz\u0105c\u0105, przeobra\u017caj\u0105c\u0105, transportuj\u0105c\u0105 i buduj\u0105c\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 lodowc\u00f3w i l\u0105dolod\u00f3w. W wyniku tej dzia\u0142alno\u015bci powstaj\u0105 formy lodowcowe informuj\u0105ce o charakterze, przebiegu i rozmiarach erozji glacjalnej. \u015awiadectwem erozji glacjalnej s\u0105: wyg\u0142ady, mutony, misy, wanny. Formy \u015bwiadcz\u0105ce o przeobra\u017caj\u0105cej dzia\u0142alno\u015bci lodowca to: kot\u0142y lodowcowe, \u017c\u0142oby lodowcowe, doliny wisz\u0105ce, fieldy lodowcowe. Formy akumulacyjne to: r\u00f3wniny moreny dennej, wa\u0142y morenowe. Rozr\u00f3\u017cniamy: rze\u017ab\u0119 m\u0142odoglacjaln\u0105 i rze\u017ab\u0119 staroglacjaln\u0105 Rze\u017aba glacjalna obejmuje oko\u0142o 80% powierzchni Polski, przy czym rze\u017aba m\u0142odoglacjalna wyst\u0119puje na 35% obszaru kraju \u2013 w jego p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci. Z dawn\u0105 pokryw\u0105 l\u0105dolodu wi\u0105\u017ce si\u0119 dzisiejsza wysoczyzna morenowa. W miar\u0119 zbli\u017cania si\u0119 do dawnego czo\u0142a lodowca pojawiaj\u0105 si\u0119 na powierzchni inne formy, jak drumliny, rynny jeziorne i","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_4969","question":"na podstawie jakiej ustawy totalizator sportowy prowadzi dzia\u0142alno\u015b\u0107 w zakresie gier hazardowych?","answer":"Zgodnie z ustaw\u0105 o grach i zak\u0142adach wzajemnych Totalizator Sportowy jest monopolist\u0105 w dziedzinie salon\u00f3w gier na automatach, gier liczbowych i loterii pieni\u0119\u017cnych w Polsce.","context":"Totalizator Sportowy \u2013 polskie przedsi\u0119biorstwo. Jego g\u0142\u00f3wnymi obszarami dzia\u0142alno\u015bci s\u0105 gry liczbowe, loterie pieni\u0119\u017cne i zak\u0142ady wzajemne. Jest w\u0142a\u015bcicielem loterii Lotto. Nadz\u00f3r w\u0142a\u015bcicielski nad Totalizatorem Sportowym sprawuje Ministerstwo Finans\u00f3w. Zgodnie z ustaw\u0105 o grach i zak\u0142adach wzajemnych Totalizator Sportowy jest monopolist\u0105 w dziedzinie salon\u00f3w gier na automatach, gier liczbowych i loterii pieni\u0119\u017cnych w Polsce. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 == Zosta\u0142o powo\u0142ane uchwa\u0142\u0105 Prezydium Rz\u0105du 17 grudnia 1955 roku i rozpocz\u0119\u0142o dzia\u0142alno\u015b\u0107 25 stycznia 1956 roku. W latach 1956\u20131997 funkcjonowa\u0142o jako Przedsi\u0119biorstwo Pa\u0144stwowe Totalizator Sportowy, po czym zosta\u0142o przekszta\u0142cone w sp\u00f3\u0142k\u0119 Skarbu Pa\u0144stwa w formie sp\u00f3\u0142ki z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105. Przedsi\u0119biorstwo posiada ponad 16 tys. punkt\u00f3w sprzeda\u017cy. Jest sp\u00f3\u0142k\u0105 z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105, kt\u00f3rej jedynym udzia\u0142owcem jest Skarb Pa\u0144stwa. Komputerowy system sprzeda\u017cy zosta\u0142 wdro\u017cony w","start_idx":255,"end_idx":429}
{"id":"mrc_4970","question":"gdzie jest po\u0142o\u017cony pozna\u0144?","answer":"miasto na prawach powiatu w zachodniej Polsce, po\u0142o\u017cone na Pojezierzu Wielkopolskim, nad rzek\u0105 Wart\u0105, u uj\u015bcia Cybiny.","context":"Pozna\u0144, Sto\u0142eczne Miasto Pozna\u0144 (, , ) \u2013 miasto na prawach powiatu w zachodniej Polsce, po\u0142o\u017cone na Pojezierzu Wielkopolskim, nad rzek\u0105 Wart\u0105, u uj\u015bcia Cybiny. Historyczna stolica Wielkopolski, od 1999 r. siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego i powiatu pozna\u0144skiego. Pi\u0105te pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto w Polsce (532 048 mieszka\u0144c\u00f3w w grudniu 2020 r.) i \u00f3sme pod wzgl\u0119dem powierzchni (261,9 km\u00b2). Pozna\u0144 wraz z powiatem pozna\u0144skim i gminami Oborniki, Skoki, Szamotu\u0142y i \u015arem tworzy aglomeracj\u0119 pozna\u0144sk\u0105, zamieszka\u0142\u0105 przez ponad 1,2 mln os\u00f3b. Pozna\u0144 cz\u0119sto plasuje si\u0119 w czo\u0142\u00f3wce miast o bardzo wysokiej jako\u015bci edukacji i bardzo wysokim standardzie \u017cycia. Zajmuje r\u00f3wnie\u017c wysokie miejsce pod wzgl\u0119dem bezpiecze\u0144stwa i jako\u015bci opieki zdrowotnej. Miasto Pozna\u0144 wielokrotnie zdoby\u0142o tak\u017ce nagrod\u0119 \u201eSuperbrands\u201d za mark\u0119 miasta bardzo","start_idx":41,"end_idx":159}
{"id":"mrc_4971","question":"jak daleko skacze kangur?","answer":"potrafi wykonywa\u0107 skoki do 9 metr\u00f3w","context":"samic. Bardzo mocny ogon pomaga w balansowaniu cia\u0142em w szybkim biegu i stanowi podpor\u0119, kiedy kangur stoi. Tylne ko\u0144czyny s\u0105 silnie umi\u0119\u015bnione, przystosowane do skakania, zako\u0144czone szerokimi stopami dorastaj\u0105cymi do 56 cm d\u0142ugo\u015bci. Nogi zbudowane s\u0105 w taki spos\u00f3b, \u017ce poruszaj\u0105c si\u0119 szybciej kangur zu\u017cywa mniej energii, potrafi wykonywa\u0107 skoki do 9 metr\u00f3w, a na kr\u00f3tkich odcinkach mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 pr\u0119dko\u015b\u0107 do 48 km/h. Przednie ko\u0144czyny s\u0105 kr\u00f3tkie, ruchliwe, zako\u0144czone pi\u0119ciopalczast\u0105 d\u0142oni\u0105. S\u0142u\u017c\u0105 do zbierania pokarmu i podawania go do pyska oraz do drapania si\u0119. Ch\u00f3d kangura olbrzymiego robi wra\u017cenie niezgrabnego, ci\u0119\u017ckiego i utykaj\u0105cego. Maj\u0105 dobrze rozwini\u0119ty wzrok, w\u0119ch i s\u0142uch. Budowa uszu umo\u017cliwia ich obracanie w po\u017c\u0105danym kierunku. Ka\u017cdy podejrzany szelest wywo\u0142uje niepok\u00f3j i ucieczk\u0119. Uciekaj\u0105 ogromnymi susami o d\u0142ugo\u015bci","start_idx":323,"end_idx":358}
{"id":"mrc_4972","question":"od czego pochodzi nazwa polska?","answer":"nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium.","context":"Pochodzenie nazwy Polska nie jest jednoznaczne. == Gramatyka == Gramatycznie nazwa \"Polska\" wywodzi si\u0119 od nazwy \"pola\" \u2013 otwartej przestrzeni znajduj\u0105cej si\u0119 na danym terytorium. Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: nazwy \u201ePol\u201d \u2013 \u201epole\u201d oznaczaj\u0105cej otwart\u0105 przestrze\u0144 lub uprawne pole oraz przyrostkowego formantu przymiotnikowego \u201e-ska\u201d. Nazwa \u201ePolska\u201d to gramatycznie przymiotnik utworzony od rzeczownika \u201epole\u201d za pomoc\u0105 przyrostka \u201e-sk\u201d, kt\u00f3ry jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z j\u0119zyka pras\u0142owia\u0144skiego \"-\u044csk\u044c-j\u044c\" okre\u015blaj\u0105cym przynale\u017cno\u015b\u0107 do czego\u015b. Pierwotna forma \u201e-sk\u201d jest bezosobowa jednak wyst\u0119puj\u0105 jej odmiany rodzajowe \u2013 rodzaju nijakiego \u201e-sko\u201d, m\u0119skiego \u201e-ski\u201d oraz \u017ce\u0144skiego \u201e-ska\u201d. Dodawane jako ko\u0144c\u00f3wka rzeczownik\u00f3w tworz\u0105 w j\u0119zyku polskim przymiotniki czyli s\u0142owa okre\u015blaj\u0105ce przymioty oraz cechy przedmiot\u00f3w, poj\u0119\u0107 oraz zjawisk np. \u201emodelar-ski\u201d, \u201ezielar-ski\u201d, \u201elniar-ski\u201d. S\u0142owo \u201eniebieski\u201d w XIV wieku oznacza\u0142o \u201eprzynale\u017cny","start_idx":77,"end_idx":179}
{"id":"mrc_4973","question":"kto jest uwa\u017cany za ojca r\u00f3\u017ca\u0144ca \u015bwi\u0119tego?","answer":"Tradycja chrze\u015bcija\u0144ska uczyni\u0142a ojcem, \u015bw. Dominika Guzmana","context":"Francji w 1213. Tradycja chrze\u015bcija\u0144ska uczyni\u0142a ojcem, \u015bw. Dominika Guzmana, kt\u00f3remu tradycja przypisuje utworzenie pierwszych \u201eBractw r\u00f3\u017ca\u0144cowych\u201d. Wydarzenie to \u0142\u0105czone jest z podaniem o przekazaniu w 1213 roku przez Matk\u0119 Bo\u017c\u0105 \"r\u00f3\u017ca\u0144ca\" \u015bw. Dominikowi Guzmanowi. Legenda ta jednak nie ma potwierdzenia w dokumentacji historycznej. Dominik g\u0142osi\u0142 kazanie, kt\u00f3re przeplata\u0142 z odmawianiem r\u00f3\u017ca\u0144ca, przez co jeszcze bardziej si\u0119 rozpowszechni\u0142 w\u015br\u00f3d ludno\u015bci. Do Polski modlitw\u0119 r\u00f3\u017ca\u0144cow\u0105 w \u00f3wczesnej postaci sprowadzi\u0142 i propagowa\u0142 \u015bw. Jacek Odrow\u0105\u017c, dominikanin. Prawdopodobnie 3 \"Zdrowa\u015b\", odmawiane na wst\u0119pie \"r\u00f3\u017ca\u0144ca\", zaczerpni\u0119to z \"r\u00f3\u017ca\u0144ca \u015bw. Brygidy\", ustalaj\u0105c w XV/XVI wieku oficjalny kszta\u0142t \"r\u00f3\u017ca\u0144ca maryjnego\". W \"r\u00f3\u017ca\u0144cu \u015bw. Brygidy\" 3 \"Zdrowa\u015b\" odmawia si\u0119 po ostatniej 6. dekadzie, na zako\u0144czenie modlitwy r\u00f3\u017ca\u0144cowej. W \u015bredniowieczu \"r\u00f3\u017caniec dominikan\u00f3w\" i \"r\u00f3\u017caniec \u015bw. Brygidy\", zwany \"r\u00f3\u017ca\u0144cem","start_idx":16,"end_idx":76}
{"id":"mrc_4974","question":"w jakiej epoce \u017cy\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"prze\u0142omu XIX i XX w","context":"Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk, pseudonim \u201eLitwos\u201d, \u201eMusagetes\u201d, \u201eJuliusz Polkowski\u201d, \u201eK. Dobrzy\u0144ski\u201d (ur. 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej, zm. 15 listopada 1916 w Vevey) \u2013 polski nowelista, powie\u015bciopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905) za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy prze\u0142omu XIX i XX w. == \u017byciorys == === Rodzina === Henryk Sienkiewicz urodzi\u0142 si\u0119 we wsi Wola Okrzejska, w zubo\u017ca\u0142ej rodzinie szlacheckiej, piecz\u0119tuj\u0105cej si\u0119 herbem Oszyk, znanej na \u017bmudzi od XVI wieku, wedle niekt\u00f3rych genealog\u00f3w po mieczu wywodz\u0105cej si\u0119 z Tatar\u00f3w osiad\u0142ych na Litwie, czego nie potwierdzaj\u0105 jednak zachowane dokumenty. Jego rodzicami byli J\u00f3zef Sienkiewicz (1813\u20131896) i Stefania Sienkiewicz z domu Cieciszowska (1820\u20131873). Matka, Stefania pochodzi\u0142a ze starej i maj\u0119tnej rodziny","start_idx":366,"end_idx":385}
{"id":"mrc_4975","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 pierwszy przeszczep serca?","answer":"Zabrzu","context":"Kazimierza Rybi\u0144skiego w \u0141odzi 4 stycznia 1969 r. Wykonawc\u0105 pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca by\u0142 prof. Zbigniew Religa. Mia\u0142a ona miejsce 5 listopada 1985 w Zabrzu. W 2014 roku w Australii po raz pierwszy z powodzeniem przeszczepiono pacjentowi serce od dawcy, u kt\u00f3rego dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zatrzymania kr\u0105\u017cenia, a rok p\u00f3\u017aniej wykonano w Papworth w Wielkiej Brytanii pierwszy taki zabieg w Europie. Prac\u0119 serca przywr\u00f3cono w ciele dawcy w pi\u0119\u0107 minut po \u015bmierci, a utrzymywano sztucznie przy pracy przez 50 minut, w czasie kt\u00f3rych sprawdzono, czy dzia\u0142a ono prawid\u0142owo. Nast\u0119pnie bij\u0105ce serce przetransportowano w naczyniu \"heart-in-a-box\" do biorcy. Szacunkowo dzi\u0119ki nowej technice liczba transplantacji serc mo\u017ce zwi\u0119kszy\u0107 si\u0119 o 25%. == Technika == W klasycznej metodzie przeszczepiania serca pozostawia","start_idx":171,"end_idx":177}
{"id":"mrc_4976","question":"nad jakim morzem le\u017cy kreta?","answer":"\u015ar\u00f3dziemnym.","context":"Kreta (, od s\u0142owa \"krateia\" \u2013 \"silna\", , , wen. \"Candia\") \u2013 grecka wyspa na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym. Najwi\u0119ksza wyspa Grecji i pi\u0105ta pod wzgl\u0119dem powierzchni wyspa \u015br\u00f3dziemnomorska. Linia brzegowa ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 1040 km. Najwi\u0119kszym miastem oraz siedzib\u0105 w\u0142adz jest Heraklion (Iraklion). Na Krecie odkryto jedne z najstarszych, maj\u0105ce 5,7 mln lat \u015blady przodk\u00f3w cz\u0142owieka. Krajobraz wyspy tworz\u0105 skaliste wybrze\u017ca, przeplataj\u0105ce si\u0119 z szerokimi, jasnymi pla\u017cami. Klimat ma cechy umiarkowane, jak i subtropikalne. \u015arednia roczna opad\u00f3w wynosi 640 mm. Lato jest gor\u0105ce i suche, w zimie jest ch\u0142odniej. W rejonach g\u00f3rskich opady s\u0105 du\u017co wy\u017csze ni\u017c w reszcie wyspy, szczyty cz\u0119sto pokrywa \u015bnieg (od listopada do maja). Ro\u015blinno\u015b\u0107 jest sk\u0105pa, bujniej rozwija si\u0119 w wilgotniejszych rejonach. Kreta stanowi jeden z","start_idx":82,"end_idx":94}
{"id":"mrc_4977","question":"ile liczy pluton?","answer":"Pluton \u2212 pododdzia\u0142 w sk\u0142adzie 2-5 dru\u017cyn, dzia\u0142on\u00f3w, sekcji lub za\u0142\u00f3g woz\u00f3w bojowych.","context":"Pluton \u2212 pododdzia\u0142 w sk\u0142adzie 2-5 dru\u017cyn, dzia\u0142on\u00f3w, sekcji lub za\u0142\u00f3g woz\u00f3w bojowych. Wyst\u0119puje we wszystkich rodzajach wojsk. Wchodzi najcz\u0119\u015bciej w sk\u0142ad kompanii, baterii albo szwadronu. Niekiedy wyst\u0119puje samodzielnie na szczeblu batalionu (dywizjonu) lub pu\u0142ku. Mo\u017ce mie\u0107 jednorodn\u0105 struktur\u0119 organizacyjn\u0105 (gdy sk\u0142ada si\u0119 z dru\u017cyn jednego rodzaju) albo sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z dru\u017cyn o r\u00f3\u017cnej organizacji i przeznaczeniu. Jest podstawow\u0105 jednostk\u0105 w szkoleniu, odpowiednikiem klasy w szkole albo grupy na studiach. Przewa\u017cnie jest to najmniejszy pododdzia\u0142 etatowo dowodzony przez oficera, najcz\u0119\u015bciej porucznika.","start_idx":0,"end_idx":86}
{"id":"mrc_4978","question":"kto by\u0142 pierwszym kr\u00f3lem polski i kiedy zosta\u0142 koronowany?","answer":"Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025.","context":"Kr\u00f3l Polski (\u0142ac. \"rex Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 monarszy koronowanych w\u0142adc\u00f3w Kr\u00f3lestwa Polskiego, Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. == Historia == Pierwszym kr\u00f3lem Polski by\u0142 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany w 1025. Tytu\u0142 kr\u00f3lewski by\u0142 zwi\u0105zany na sta\u0142e z osob\u0105 polskiego monarchy od koronacji W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego (1795). Od zawarcia unii lubelskiej (1569) ka\u017cdy nowo koronowany kr\u00f3l Polski zostawa\u0142 w\u0142adc\u0105 Litwy z urz\u0119du i nigdy nie by\u0142 podnoszony na Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. Ostatnim wielkim ksi\u0119ciem litewskim by\u0142 Zygmunt II August. == Koronacja == Koronacje kr\u00f3l\u00f3w Polski odbywa\u0142y si\u0119 do 1300 w archikatedrze Wniebowzi\u0119cia NMP w Gnie\u017anie, od 1320 w katedrze \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w Krakowie, w latach 1705 i 1764","start_idx":155,"end_idx":221}
{"id":"mrc_4979","question":"czym zajmowa\u0142a si\u0119 safona?","answer":"Safona staje si\u0119 przewodniczk\u0105 \u2013 nauczycielk\u0105 ko\u0142a (z gr. \"thassos\") ku czci muz i bogini Afrodyty.","context":"Safona, \"Safo\", \"Sapfo\" (gr. , \u0142ac. \"Sappho\") \u2013 grecka poetka, \u017cyj\u0105ca na prze\u0142omie VII i VI wieku p.n.e., przedstawicielka poezji lirycznej (liryka eolska). == \u017byciorys == Jej imi\u0119 brzmia\u0142o \u2013 wed\u0142ug strof jej poezji \u2013 Psafo, istniej\u0105 r\u00f3wnie\u017c inne formy: Sapfo, Saffo czy te\u017c Safo. Urodzi\u0142a si\u0119 na wyspie Lesbos, prawdopodobnie w Mitylenie lub Eresos. Wed\u0142ug Ksi\u0119gi Suda z X w. Safona wysz\u0142a za m\u0105\u017c za m\u0119\u017cczyzn\u0119 o imieniu Cercylas. Teza ta nie ma potwierdzenia w \u017cadnym innym \u017ar\u00f3dle. W strofach swojej poezji wspomina z czu\u0142o\u015bci\u0105 c\u00f3rk\u0119 Kleis (tradycyjnie nadano jej imi\u0119 babki). Z czasem Safona staje si\u0119 przewodniczk\u0105 \u2013 nauczycielk\u0105 ko\u0142a (z gr. \"thassos\") ku czci muz i bogini Afrodyty. Miejscem spotka\u0144 grupy m\u0142odych, niezam\u0119\u017cnych dziewcz\u0105t z arystokratycznych rod\u00f3w","start_idx":587,"end_idx":686}
{"id":"mrc_4980","question":"jaki tytu\u0142 otrzyma\u0142a kamila?","answer":"Kr\u00f3lowa Ma\u0142\u017conka Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa","context":"podkre\u015blaj\u0105c przy tym dzia\u0142alno\u015b\u0107 Kamili na rzecz monarchii. Pod\u0142o\u017cy\u0142o to podwaliny pod p\u00f3\u017aniejsze o\u015bwiadczenie El\u017cbiety II, kt\u00f3re wyda\u0142a z okazji 70. rocznicy swojego wst\u0105pienia na tron, w kt\u00f3rym oznajmi\u0142a, \u017ce chcia\u0142aby \u2013 gdy nadejdzie czas \u2013 aby Kamila otrzyma\u0142a tytu\u0142 \u201ekr\u00f3lowej ma\u0142\u017conki\u201d (ang. \"Queen Consort\"), a nie \u2013 jak by\u0142o to zapowiedziane wcze\u015bniej \u2013 \u201eksi\u0119\u017cnej ma\u0142\u017conki\u201d (ang. \"Princess Consort\"). Zosta\u0142a sportretowana w serialu komediowym \"The Windsors\", w kt\u00f3rym zagra\u0142a j\u0105 Haydn Gwynne, a tak\u017ce w serialu \"The Crown\", gdzie w jej rol\u0119 wcieli\u0142y si\u0119 Emerald Fennell i Olivia Williams. == Kr\u00f3lowa Ma\u0142\u017conka Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa == Po \u015bmierci kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, Kamila jako \u017cona nowego monarchy, kr\u00f3la Karola III, otrzyma\u0142a tytu\u0142 Kr\u00f3lowej Ma\u0142\u017conki Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa. Jej dotychczasowe tytu\u0142y \u2013 ksi\u0119\u017cnej Walii,","start_idx":600,"end_idx":640}
{"id":"mrc_4981","question":"ilu \u017co\u0142nierzy liczy pu\u0142k?","answer":"Pu\u0142k taki, zwany potocznie pu\u0142kiem so\u0142datskim, sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 1776 \u017co\u0142nierzy","context":"szczeg\u00f3lnie wojsk zaci\u0119\u017cnych, kt\u00f3ry wymusi\u0142 powstanie nowych form organizacyjnych, kt\u00f3re uczyni\u0142yby dowodzenie wojskami \u0142atwiejszym. W sk\u0142ad pu\u0142ku wchodzi\u0142o od kilku do kilkunastu chor\u0105gwi (rot). Na Zachodzie pu\u0142ki nazywano regimentami. W Rosji pu\u0142ki jako oddzia\u0142y taktyczne powsta\u0142y na prze\u0142omie XVI i XVII wieku. Sk\u0142ada\u0142y si\u0119 z 5-10 rot piechoty i posiada\u0142y artyleri\u0119 pu\u0142kow\u0105 w postaci 2 dzia\u0142. Na wojn\u0119 z Polsk\u0105 w latach 1632-1634 Rosja po raz pierwszy w swych dziejach utworzy\u0142a pu\u0142ki piechoty na wz\u00f3r zachodnioeuropejski. Pu\u0142k taki, zwany potocznie pu\u0142kiem so\u0142datskim, sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 1776 \u017co\u0142nierzy, w tym 176 oficer\u00f3w i podoficer\u00f3w. Pu\u0142k podzielony zosta\u0142 na 8 rot, a jego sztab sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pu\u0142kownika, podpu\u0142kownika, majora i 5 kapitan\u00f3w. Wszyscy oficerowie w takim pu\u0142ku byli cudzoziemcami. Tak\u017ce na","start_idx":527,"end_idx":602}
{"id":"mrc_4982","question":"na czym polega efekt wypychania?","answer":"polegaj\u0105ce na zmniejszeniu wielko\u015bci inwestycji sektora prywatnego spowodowanym zwi\u0119kszonym finansowaniem wydatk\u00f3w publicznych deficytem bud\u017cetowym.","context":"Efekt wypychania lub wypierania (ang. \"crowding out\") \u2212 zjawisko ekonomiczne polegaj\u0105ce na zmniejszeniu wielko\u015bci inwestycji sektora prywatnego spowodowanym zwi\u0119kszonym finansowaniem wydatk\u00f3w publicznych deficytem bud\u017cetowym. Jest jedn\u0105 z form zawodno\u015bci pa\u0144stwa w zakresie rozwi\u0105za\u0144 regulacyjnych. == Opis == Efekt wypychania pojawia si\u0119, gdy powodem pocz\u0105tkowej zmiany wielko\u015bci produkcji jest wzrost wydatk\u00f3w pa\u0144stwa. Dochodzi wtedy do wzrostu popytu na pieni\u0105dz oraz wzrostu stopy procentowej, a tym samym do ograniczenia popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego sektora prywatnego. Wypieranie to inaczej zast\u0105pienie inwestycji prywatnych wydatkami pa\u0144stwa. Wypieranie finansowe zwi\u0105zane jest ze wzrostem stopy procentowej w wyniku niepieni\u0119\u017cnego finansowania wydatk\u00f3w pa\u0144stwa, natomiast wypieranie realne mo\u017ce by\u0107 spowodowane np. zast\u0105pieniem konsumpcji prywatnej konsumpcj\u0105 pa\u0144stwa lub hamuj\u0105cym wp\u0142ywem potencjalnej rosn\u0105cej niepewno\u015bci, b\u0119d\u0105cej rezultatem zwi\u0119kszonych wydatk\u00f3w pa\u0144stwa. G\u2191 \u2192","start_idx":77,"end_idx":225}
{"id":"mrc_4983","question":"ile razy dziennie si\u0119 modli\u0107?","answer":"pi\u0119\u0107 razy dziennie.","context":"pi\u0119\u0107 razy dziennie. Regularne jej odmawianie, umo\u017cliwia ka\u017cdemu cz\u0142owiekowi nawi\u0105zanie prawdziwego, \u017cywego kontaktu z Bogiem oraz w\u0142asny rozw\u00f3j duchowy. Opr\u00f3cz pi\u0119ciu obowi\u0105zkowych modlitw, mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 nadobowi\u0105zkowe typy modlitw. W islamie unikalno\u015b\u0107 ceremonii polega na tym, \u017ce zawiera ona elementy obrz\u0105dk\u00f3w pochodz\u0105cych z innych religii. Islam zaleca wiernym modlitw\u0119 w obrz\u0105dku tak wszechstronnym, \u017ce zawiera symboliczne postawy modlitewne nawi\u0105zuj\u0105ce do innych religii. Wed\u0142ug nauki zawartej w Koranie, Bogu niepotrzebne s\u0105 ludzkie modlitwy. Dlatego s\u0105 opisane z my\u015bl\u0105 o samym wyznawcy. Podczas modlitwy wspominanie Boga i Jego przymiot\u00f3w pomaga cz\u0142owiekowi oczy\u015bci\u0107 dusz\u0119 i osi\u0105gn\u0105\u0107 harmoni\u0119 z Bosk\u0105 natur\u0105. Na tym polega istota modlitwy w islamie. Poprzez my\u015blenie o sobie jako stworzeniu Boga i dzia\u0142aniu jak On, cz\u0142owiek stale doskonali swoje relacje z","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_4984","question":"co uprawia si\u0119 w indiach?","answer":"G\u0142\u00f3wne uprawy: ry\u017c, pszenica, proso, kukurydza, j\u0119czmie\u0144, herbata, kawa, orzechy kokosowe, przyprawy, bawe\u0142na, juta i ro\u015bliny oleiste.","context":"dynamicznie rozwijaj\u0105cych gospodark\u0119, w kt\u00f3rej najwy\u017csz\u0105 dziedzin\u0105 gospodarki s\u0105 us\u0142ugi wytwarzaj\u0105ce ponad 55% PKB. W\u015br\u00f3d najwi\u0119kszych gospodarek \u015bwiata Indie wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 jednym z najwy\u017cszych poziom\u00f3w ub\u00f3stwa, najwi\u0119ksz\u0105 nier\u00f3wno\u015bci\u0105 dochod\u00f3w oraz stoj\u0105cym na niskim poziomie systemem us\u0142ug spo\u0142ecznych (opieka zdrowotna, system edukacji, system emerytalny) oraz us\u0142ug publicznych (transport, bezpiecze\u0144stwo). == Rolnictwo == Wed\u0142ug danych z 2014 roku, rolnictwo dostarcza 18,1% PKB, a tak\u017ce zatrudnia ponad 52% ludzi czynnych zawodowo. * G\u0142\u00f3wne uprawy: ry\u017c, pszenica, proso, kukurydza, j\u0119czmie\u0144, herbata, kawa, orzechy kokosowe, przyprawy, bawe\u0142na, juta i ro\u015bliny oleiste. * Hodowla: byd\u0142o. == Bogactwa naturalne == Na terenie kraju prowadzi si\u0119 eksploatacj\u0119 w\u0119gla kamiennego, ropy naftowej, rud \u017celaza, manganu, miedzi, tytanu, magnezytu i miki. == Przemys\u0142 == Przemys\u0142 zatrudnia 13% ludno\u015bci i wytwarza","start_idx":542,"end_idx":676}
{"id":"mrc_4985","question":"ile osob bylo na protescie?","answer":"W samym Wielkim Marszu na Warszaw\u0119 30 pa\u017adziernika wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 ok. 100 tys. os\u00f3b.","context":"stu miastach poza polskimi granicami. Manifestuj\u0105cy stosowali m.in. blokady w ruchu drogowym. 28 pa\u017adziernika policja odnotowa\u0142a w ca\u0142ym kraju 410 protest\u00f3w, w kt\u00f3rych uczestniczy\u0142o ponad 430 tys. os\u00f3b. W samym Wielkim Marszu na Warszaw\u0119 30 pa\u017adziernika wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 ok. 100 tys. os\u00f3b. By\u0142y to najwi\u0119ksze demonstracje w Polsce od czasu przemian ustrojowych w 1989 roku, a w ocenie niekt\u00f3rych komentator\u00f3w najliczniejsze protesty uliczne w historii Polski. Na protestach wznoszono has\u0142a przeciwko rz\u0105dz\u0105cej partii Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 oraz antyrz\u0105dowe, postuluj\u0105ce poszanowanie praw kobiet (w tym prawa do legalnej aborcji), antyklerykalne (opowiadaj\u0105ce si\u0119 za rozdzia\u0142em Ko\u015bcio\u0142a od pa\u0144stwa), a tak\u017ce antykatolickie. Protestowano m.in. pod siedzib\u0105 Trybuna\u0142u Konstytucyjnego oraz przed rezydencjami biskup\u00f3w, jako \u017ce polski episkopat popar\u0142 decyzj\u0119 o zaostrzeniu prawa aborcyjnego. Protesty","start_idx":203,"end_idx":286}
{"id":"mrc_4986","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 skauting w polsce?","answer":"Andrzej Ma\u0142kowski","context":"Skauting (ang. \"scouting\") \u2013 ruch spo\u0142eczny i pedagogiczny, sformalizowany p\u00f3\u017aniej w szeregu organizacji m\u0142odzie\u017cowych w wielu krajach, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany na prze\u0142omie XIX i XX w. w Anglii przez Roberta Baden-Powella i Ernesta Thompson Setona w USA. W Polsce jego prekursorem by\u0142 Andrzej Ma\u0142kowski, uwa\u017cany za tw\u00f3rc\u0119 harcerstwa \u2013 polskiej odmiany skautingu. Ruch skautowy zosta\u0142 zdefiniowany jako \"dobrowolny apolityczny ruch wychowawczy dla m\u0142odzie\u017cy, otwarty dla wszystkich, bez wzgl\u0119du na pochodzenie, ras\u0119 czy wyznanie, zgodny z celem, zasadami i metod\u0105, kt\u00f3re ustali\u0142 za\u0142o\u017cyciel Robert Baden-Powell\". == Cel ruchu skautowego == Celem ruchu skautowego jest przyczynianie si\u0119 do rozwoju m\u0142odych ludzi w taki spos\u00f3b, by w pe\u0142ni mogli wykorzysta\u0107 swoje mo\u017cliwo\u015bci fizyczne, umys\u0142owe, spo\u0142eczne i duchowe jako jednostki, jako odpowiedzialni obywatele i","start_idx":289,"end_idx":306}
{"id":"mrc_4987","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki hobbit czyli tam i z powrotem?","answer":"J.R.R. Tolkien","context":"Hobbit, czyli tam i z powrotem () \u2212 powie\u015b\u0107 fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana 21 wrze\u015bnia 1937 przez firm\u0119 Allen & Unwin. Polskie wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1960 w t\u0142umaczeniu Maria Skibniewskiej. Opowiada o wyprawie podj\u0119tej przez krasnolud\u00f3w tworz\u0105cych kompani\u0119 Thorina i towarzysz\u0105cego im hobbita o nazwisku Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej G\u00f3ry w celu odzyskania zagarni\u0119tych skarb\u00f3w i dawnej siedziby krasnolud\u00f3w. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pier\u015bcie\u0144, kt\u00f3ry daje mu moc bycia niewidzialnym. Po wydaniu powie\u015b\u0107 szybko zyska\u0142a uznanie czytelnik\u00f3w. Wydawca poprosi\u0142 autora o kontynuacj\u0119 zdarze\u0144, kt\u00f3ra ostatecznie ukaza\u0142a si\u0119 jako \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Zar\u00f3wno \"Hobbit\", jak i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" powsta\u0142y pod wp\u0142ywem staroskandynawskich legend, kt\u00f3rymi zajmowa\u0142 si\u0119 Tolkien. Analiza literaturoznawcza sugeruje,","start_idx":73,"end_idx":87}
{"id":"mrc_4988","question":"jaka jest rzeka w krakowie?","answer":"Rudawa","context":"Rudawa \u2013 rzeka w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, lewy dop\u0142yw Wis\u0142y, do kt\u00f3rej uchodzi w 75,4 km biegu Wis\u0142y, przy bulwarze Rod\u0142a w Krakowie. Stanowi jedno ze \u017ar\u00f3de\u0142 wody pitnej dla Krakowa (uj\u0119cie w Mydlnikach). == Przebieg == Rudawa powstaje z po\u0142\u0105czenia potok\u00f3w Dul\u00f3wki, Krzesz\u00f3wki i Rudawki, wyp\u0142ywaj\u0105cych z Wy\u017cyny Olkuskiej w okolicach Trzebini, Krzeszowic i na po\u0142udniowo-zachodnich kra\u0144cach wsi Rudawa, nast\u0119pnie p\u0142ynie przez R\u00f3w Krzeszowicki, gdzie przep\u0142ywa przez Niegoszowice, Kochan\u00f3w i Zabierz\u00f3w, pod Szczyglicami przedziera si\u0119 przez Garb Tenczy\u0144ski i uchodzi w Krakowie mi\u0119dzy P\u00f3\u0142wsiem Zwierzynieckim a Zwierzy\u0144cem ko\u0142o klasztoru Norbertanek. Rzeka przep\u0142ywa przez pi\u0119kne krajobrazowo i ciekawe geologicznie i przyrodniczo obszary Tenczy\u0144skiego Parku Krajobrazowego. W miejscu, gdzie prze\u0142amuje Garb Tenczy\u0144ski, znajduje si\u0119 rezerwat przyrody Ska\u0142a Kmity. Na terenie Krakowa Rudawa","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_4989","question":"gdzie \u017cyje glisty ludzkiej?","answer":"W jelicie cz\u0142owieka","context":"z ka\u0142em \u017cywiciela wydostaj\u0105 si\u0119 na zewn\u0105trz. Po kilku tygodniach w jajach rozwijaj\u0105 si\u0119 larwy i w takiej postaci czekaj\u0105 na po\u0142kni\u0119cie przez \u017cywiciela. Poniewa\u017c glista jest paso\u017cytem monoksenicznym (wyst\u0119puj\u0105 tylko u jednego \u017cywiciela), kolejnym \u017cywicielem jest r\u00f3wnie\u017c cz\u0142owiek. W jelicie cz\u0142owieka larwy wydostaj\u0105 si\u0119 z os\u0142on jajowych. Uwolnione larwy przez \u015bcianki jelita przedostaj\u0105 si\u0119 do naczy\u0144 krwiono\u015bnych i rozpoczynaj\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0119 do p\u0142uc. Jest to konieczne, poniewa\u017c do dalszego rozwoju potrzebuj\u0105 tlenu. Docieraj\u0105 wi\u0119c do p\u0119cherzyk\u00f3w p\u0142ucnych. Tam dwukrotnie liniej\u0105. Po osi\u0105gni\u0119ciu 2 mm d\u0142ugo\u015bci zaczynaj\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0119 w g\u00f3r\u0119 przez oskrzeliki, oskrzela, tchawic\u0119 do krtani, sk\u0105d odruchowo prze\u0142kni\u0119te, dostaj\u0105 si\u0119 do \u017co\u0142\u0105dka i st\u0105d do jelita. Tu dorastaj\u0105. Po ok. 2 miesi\u0105cach od zaka\u017cenia zaczynaj\u0105 w jelicie rozmna\u017ca\u0107 si\u0119 p\u0142ciowo.","start_idx":280,"end_idx":299}
{"id":"mrc_4990","question":"kim byli goci?","answer":"jedno z najwi\u0119kszych i najwa\u017cniejszych plemion wschodniogerma\u0144skich, m\u00f3wi\u0105ce j\u0119zykiem gockim.","context":"Goci, Gotowie (, \"Gut\u00feiuda\"; , u Pliniusza Starszego \"Gutones\", u Tacyta \"Gotones\"; ) \u2013 jedno z najwi\u0119kszych i najwa\u017cniejszych plemion wschodniogerma\u0144skich, m\u00f3wi\u0105ce j\u0119zykiem gockim. == Zarys historii == O pierwotnych siedzibach Got\u00f3w mo\u017cna wnioskowa\u0107 z przekaz\u00f3w antycznych autor\u00f3w i \u015bwiadectw archeologicznych. Pliniusz Starszy (I w. n.e.) w swojej \"Naturalis historia\" umieszcza Got\u00f3w (Pliniusz u\u017cywa nazwy \"Gutones\") nad oceanem zwanym \"Metuonis\". Jordanes, mnich pochodzenia gockiego i autor VI-wiecznego dzie\u0142a \"Getica\", opisuj\u0105cego dzieje rodu Amal\u00f3w, przytacza legend\u0119 o pocz\u0105tkach migracji Got\u00f3w, kt\u00f3rzy prowadzeni przez wodza Beriga, opu\u015bcili swoj\u0105 ojczyst\u0105 Skandz\u0119 i na trzech statkach pop\u0142yn\u0119li na po\u0142udnie, a\u017c do brzeg\u00f3w krainy nazwanej przez nich Gothiskandza. Po\u0142o\u017cenie Skandzy i Gothiskandzy wywo\u0142uje w literaturze przedmiotu wiele dyskusji. Pewne jest jedno: Goci pierwotnie zasiedlali po\u0142udniow\u0105","start_idx":88,"end_idx":181}
{"id":"mrc_4991","question":"kto zabija\u0142 wzrokiem?","answer":"Bazyliszek","context":"przez koguta, a nast\u0119pnie wysiedzianego przez sto i jednego jadowitego w\u0119\u017ca. We wrze\u015bniu 2009 ukaza\u0142a si\u0119 debiutancka powie\u015b\u0107 Tomasza Bukowskiego \"OBIEKT R/W 0036\". Ksi\u0105\u017cka reprezentuje gatunek horroru historycznego. Ukazuje ona walk\u0119 Polak\u00f3w i Niemc\u00f3w, w ogarni\u0119tej powstaniem Warszawie, z mitycznym bazyliszkiem. Jest jednym z potwor\u00f3w w serii gier komputerowych \"Might and Magic\" oraz jej lepiej znanym spin-offie, \"Heroes of Might and Magic\". Bazyliszek wi\u0105\u017ce si\u0119 te\u017c z Warszaw\u0105. Wed\u0142ug popularnej miejskiej legendy by\u0142 to przera\u017caj\u0105cy stw\u00f3r, opisywany jako kogut, w\u0105\u017c lub indyk, z ogonem w\u0119\u017ca i oczami \u017caby. Strzeg\u0142 on w staromiejskich podziemiach ukrytych skarb\u00f3w, a intruz\u00f3w zabija\u0142 wzrokiem. Zgin\u0105\u0142 przechytrzony przez m\u0142odego czeladnika, kt\u00f3ry zszed\u0142 do podziemi nios\u0105c przed sob\u0105 zwierciad\u0142o. Wed\u0142ug Artura Oppmana Bazyliszek mieszka\u0142 w piwnicy jednej","start_idx":447,"end_idx":457}
{"id":"mrc_4992","question":"kim byli maurowie?","answer":"ludy (w wi\u0119kszo\u015bci Berberowie z niewielk\u0105 domieszk\u0105 Arab\u00f3w) zamieszkuj\u0105ce znaczne partie P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, wywieraj\u0105ce ogromny wp\u0142yw na kultur\u0119 i architektur\u0119 dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii.","context":"Maurowie \u2013 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie mieszka\u0144cy: Mauretanii, cz\u0119\u015bci Algierii i Maroka, natomiast w \u015bredniowieczu, przez blisko osiem stuleci, ludy (w wi\u0119kszo\u015bci Berberowie z niewielk\u0105 domieszk\u0105 Arab\u00f3w) zamieszkuj\u0105ce znaczne partie P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, wywieraj\u0105ce ogromny wp\u0142yw na kultur\u0119 i architektur\u0119 dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii. == Pochodzenie nazwy == S\u0142owo \"Maurowie\" (\u0142ac. \"Mauri\") pochodzi od Mauretanii, nazwy krainy historyczno-geograficznej, obecnie zachodniej cz\u0119\u015bci Algierii i p\u00f3\u0142nocnego Maroka. W r\u00f3\u017cnych okresach historycznych zmienia\u0142o ono swoje znaczenie: # nazwa nadana przez Rzymian ludno\u015bci Mauretanii, p\u00f3\u017aniejszej prowincji rzymskiej, zamieszkiwanej przede wszystkim przez Berber\u00f3w. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych autor\u00f3w nazwa Maur\u00f3w wywodzi si\u0119 z niewielkiego numidyjskiego plemiennego kr\u00f3lestwa \"Maure\" istniej\u0105cego w trzecim stuleciu p.n.e. w dzisiejszym Maroku. \u201eGrecy nazywali ich Moryskami\u201d pisa\u0142 Strabon, \u201ea Rzymianie Maurami\u201d; # w literaturze wczesnochrze\u015bcija\u0144skiej nazwa berberyjsko-numidyjskich","start_idx":129,"end_idx":328}
{"id":"mrc_4993","question":"jaki jest popularny nap\u00f3j w niemczech?","answer":"Piwo jest tradycyjnym napojem ca\u0142ych Niemiec","context":"roli w tradycyjnej kuchni niemieckiej. W ostatnich dziesi\u0119cioleciach z powodu du\u017cego wp\u0142ywu kuchni francuskiej oraz w\u0142oskiej ro\u015bnie i jego popularno\u015b\u0107. Og\u00f3lnie rzecz ujmuj\u0105c, dania kuchni niemieckich s\u0105 rzadko kiedy o ostrym smaku \u2013 ulubionymi zio\u0142ami s\u0105 mi\u0119dzy innymi, pietruszka, majeranek, tymianek, li\u015bcie laurowe, lubczyk, koper i szczypiorek, z przypraw pikantnych u\u017cywany jest bia\u0142y pieprz, ja\u0142owiec i kminek. Inne zio\u0142a dla podkre\u015blenia smaku potraw to bazylia, rozmaryn, oregano, kt\u00f3re w ostatnim czasie zyska\u0142y r\u00f3wnie\u017c na popularno\u015bci. Nie jest to typowy niemiecki zestaw przypraw, kt\u00f3ry r\u00f3wnie dobrze mo\u017ce by\u0107 zastosowany w daniach kuchni polskiej, czeskiej i s\u0142owackiej. == Napoje == === Piwo === Piwo jest tradycyjnym napojem ca\u0142ych Niemiec, gdzie produkowane jest w licznych gatunkach. Piwa niemieckie s\u0105 wega\u0144skie, to znaczy, \u017ce","start_idx":709,"end_idx":753}
{"id":"mrc_4994","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142a zmiana czasu w polsce?","answer":"zosta\u0142a wprowadzona mi\u0119dzy I a II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 tylko raz, w 1919","context":"\u015bwiatowej. W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedzia\u0142ek); wskaz\u00f3wki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzeci\u0105 i czas letni obowi\u0105zywa\u0142 do nocy z 16 na 17 wrze\u015bnia. Podobnie by\u0142o w 1918 roku. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych wyja\u015bni\u0142 podzia\u0142 na strefy czasowe w USA i wprowadzi\u0142 na czas trwania wojny obowi\u0105zek stosowania czasu letniego w celu oszcz\u0119dno\u015bci paliwa s\u0142u\u017c\u0105cego do produkcji pr\u0105du. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwali\u0142 Uniform Time Act wprowadzaj\u0105c po raz pierwszy podczas pokoju mo\u017cliwo\u015b\u0107 korzystania z czasu letniego. W Polsce zmiana czasu zosta\u0142a wprowadzona mi\u0119dzy I a II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 tylko raz, w 1919","start_idx":690,"end_idx":756}
{"id":"mrc_4995","question":"co oznacza okre\u015blenie legato?","answer":"spos\u00f3b artykulacji w grze na instrumentach muzycznych, w kt\u00f3rej kolejne d\u017awi\u0119ki s\u0105 grane p\u0142ynnie, bez najmniejszych przerw mi\u0119dzy nimi.","context":"Legato () \u2013 spos\u00f3b artykulacji w grze na instrumentach muzycznych, w kt\u00f3rej kolejne d\u017awi\u0119ki s\u0105 grane p\u0142ynnie, bez najmniejszych przerw mi\u0119dzy nimi. W ten spos\u00f3b tworzy si\u0119 kilkunastonutowe \u201epotoki\u201d d\u017awi\u0119ku, w kt\u00f3rych nie spos\u00f3b jednoznacznie wyodr\u0119bni\u0107 pojedynczych d\u017awi\u0119k\u00f3w. W naturalny spos\u00f3b legato zamyka si\u0119 we frazie. Przeciwie\u0144stwem tego sposobu artykulacji jest staccato (), po\u015brednie za\u015b sposoby artykulacji okre\u015bla si\u0119 jako non-legato oraz mezzo staccato. == Wykonanie na r\u00f3\u017cnych instrumentach == * W grze na gitarze terminem \u201etechnika legato\u201d okre\u015bla si\u0119 wydobywanie (najcz\u0119\u015bciej grupy) d\u017awi\u0119k\u00f3w wy\u0142\u0105cznie palcami lewej r\u0119ki: opuszcza si\u0119 palec na strun\u0119 zdecydowanym ruchem tak, by struna uderzy\u0142a o pr\u00f3g () lub/oraz szarpie j\u0105 w momencie podnoszenia palca ze struny (). W grze technik\u0105 legato uderzenia palc\u00f3w prawej r\u0119ki","start_idx":12,"end_idx":147}
{"id":"mrc_4996","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 leci samolot?","answer":"Standardowe samoloty pasa\u017cerskie lataj\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 800\u20131000 km/h (220\u2013280 m/s).","context":"Samolot pasa\u017cerski \u2013 samolot przystosowany do transportu ludzi. Samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 w stanie przewie\u017a\u0107 od kilku do kilkuset os\u00f3b. W chwili obecnej najwi\u0119kszym samolotem pasa\u017cerskim \u015bwiata jest Airbus A380, wyprzedzaj\u0105c Boeinga 747, zwanego r\u00f3wnie\u017c \u201eJumbo Jetem\u201d. Najwi\u0119kszymi firmami produkuj\u0105cymi samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 mi\u0119dzy innymi: Boeing, Airbus, Embraer, Bombardier Aviation, Cessna, Learjet, ATR. Standardowe samoloty pasa\u017cerskie lataj\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 800\u20131000 km/h (220\u2013280 m/s). Na koniec roku 2018 w u\u017cytku by\u0142o 25 830 samolot\u00f3w pasa\u017cerskich. == Rodzaje samolot\u00f3w pasa\u017cerskich == === Samoloty szerokokad\u0142ubowe === S\u0105 to najwi\u0119ksze samoloty pasa\u017cerskie, zwykle u\u017cywane do lot\u00f3w d\u0142ugodystansowych: transkontynentalnych i transoceanicznych. Do kategorii tej zaliczaj\u0105 si\u0119 m.in. Boeing 747, 747-400, 747-8, 767, 777, 787, Airbus A300, A310, A330, A340, A350, A380, Lockheed L-1011, McDonnell Douglas DC-10,","start_idx":409,"end_idx":490}
{"id":"mrc_4997","question":"na jaki stopien wojskowy mianuje prezydent?","answer":"Na stopie\u0144 podporucznika (jako pierwszy stopie\u0144 oficerski)","context":"Podporucznik (ppor.) \u2013 najni\u017cszy stopie\u0144 oficerski w Wojsku Polskim, z korpusu oficer\u00f3w m\u0142odszych. Ni\u017cszym stopniem jest starszy chor\u0105\u017cy sztabowy, a wy\u017cszym porucznik. Polski oficer w stopniu podporucznika na naramiennikach nosi dwie gwiazdki. Na stopie\u0144 podporucznika (jako pierwszy stopie\u0144 oficerski) mianuje Prezydent RP na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Uroczyste mianowanie zawodowych oficer\u00f3w WP odbywa si\u0119 podczas promocji wie\u0144cz\u0105cych uko\u0144czenie uczelni wojskowej. Stopie\u0144 podporucznika mog\u0105 otrzyma\u0107 r\u00f3wnie\u017c \u017co\u0142nierze rezerwy ze zdanym egzaminem na oficera, posiadaj\u0105cy nadany przydzia\u0142 mobilizacyjny albo kt\u00f3rym przewiduje si\u0119 nadanie takiego przydzia\u0142u oraz spe\u0142niaj\u0105cy jeden z poni\u017cszych warunk\u00f3w: a) odbyte przeszkolenie wojskowe przed dniem 1 stycznia 2004 r. oraz \u0107wiczenia wojskowe o \u0142\u0105cznym wymiarze co najmniej pi\u0119ciu dni, b) odbyty kurs oficerski realizowany w ramach \u0107wicze\u0144 wojskowych, c) odbyta","start_idx":244,"end_idx":302}
{"id":"mrc_4998","question":"jakie zjawiska spo\u0142eczne i wydarzenia historyczne mia\u0142y wp\u0142yw na kszta\u0142towanie si\u0119 romantyzmu?","answer":"Romantyzm rozwin\u0105\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo w Europie i wyra\u017ca\u0142 si\u0119 w r\u00f3\u017cnych obszarach kultury, m.in. poezji, malarstwie i muzyce. Powsta\u0142 jako reakcja na zmiany spo\u0142eczne i polityczne wywo\u0142ane rewolucj\u0105 przemys\u0142ow\u0105 i rewolucj\u0105 francusk\u0105 z 1789 roku.","context":"Romantyzm (z fr. \"romantisme\", od \"roman\" \u2013 powie\u015b\u0107, opowie\u015b\u0107) \u2013 szeroki nurt w kulturze, kt\u00f3ry da\u0142 nazw\u0119 epoce w historii sztuki i historii literatury trwaj\u0105cej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm rozwin\u0105\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo w Europie i wyra\u017ca\u0142 si\u0119 w r\u00f3\u017cnych obszarach kultury, m.in. poezji, malarstwie i muzyce. Powsta\u0142 jako reakcja na zmiany spo\u0142eczne i polityczne wywo\u0142ane rewolucj\u0105 przemys\u0142ow\u0105 i rewolucj\u0105 francusk\u0105 z 1789 roku. By\u0142 form\u0105 buntu przeciwko ustalonym regu\u0142om spo\u0142ecznym, kt\u00f3re rz\u0105dzi\u0142y spo\u0142ecze\u0144stwami epoki O\u015bwiecenia \u2013 przeciw sztywnym zasadom \u017cycia arystokracji i mieszcza\u0144stwa, ustalonym regu\u0142om \u017cycia politycznego oraz przeciw naukowemu podej\u015bciu do natury i cz\u0142owieka. Naczelne has\u0142o Rewolucji Francuskiej \u2013 \u201ewolno\u015b\u0107, r\u00f3wno\u015b\u0107, braterstwo\u201d sta\u0142o si\u0119 drogowskazem dla nowego kierunku my\u015blenia, kt\u00f3ry zakwestionowa\u0142 podstawy","start_idx":207,"end_idx":448}
{"id":"mrc_4999","question":"kiedy powsta\u0142a republika ukrai\u0144ska?","answer":"Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka powsta\u0142a w wyniku rewolucji pa\u017adziernikowej w 1917.","context":"Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka, Ukrai\u0144ska SRR, Ukraina (, \"Ukrajin\u015bka Radian\u015bka Socialistyczna Respublika\"; , \"Ukrainskaja Sowietskaja Socyalisticzeskaja Riespublika\") \u2013 w latach 1919\u20131922 pa\u0144stwo marionetkowe zale\u017cne od RFSRR, w latach 1922\u20131991 republika zwi\u0105zkowa Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Ukrai\u0144ska SRR by\u0142a cz\u0142onkiem za\u0142o\u017cycielem Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych i cz\u0142onkiem wi\u0119kszo\u015bci organizacji wyspecjalizowanych ONZ; obok Bia\u0142oruskiej SRR i Rosyjskiej FSRR by\u0142a jedn\u0105 z trzech republik radzieckich, kt\u00f3re by\u0142y podmiotem prawa mi\u0119dzynarodowego. Ukrai\u0144ska SRR bra\u0142a udzia\u0142 w wojnie polsko-bolszewickiej (1919\u20131921) i by\u0142a stron\u0105 traktatu ryskiego (1921). == Historia == === Powstanie === Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka powsta\u0142a w wyniku rewolucji pa\u017adziernikowej w 1917. Bolszewicy pr\u00f3bowali przej\u0105\u0107 w\u0142adz\u0119 w Kijowie r\u00f3wnolegle do przewrotu w Piotrogrodzie, zosta\u0142o to jednak uniemo\u017cliwione przez oddzia\u0142y lojalne wobec Ukrai\u0144skiej Centralnej Rady, kt\u00f3ra","start_idx":732,"end_idx":828}
{"id":"mrc_5000","question":"co produkowano w folwarku?","answer":"produkcj\u0119 zbo\u017ca i innych surowc\u00f3w agrarnych przeznaczonych na zbyt","context":"Folwark \u2013 jednostka gospodarcza w\u0142asno\u015bci ziemskiej, istniej\u0105ca od XII wieku w postaci gospodarstwa rolnego, a od XIV wieku tak\u017ce rolno-hodowlanego, nastawionego na produkcj\u0119 zbo\u017ca i innych surowc\u00f3w agrarnych przeznaczonych na zbyt, wykorzystuj\u0105cego prac\u0119 przymusow\u0105 pa\u0144szczy\u017anianych ch\u0142op\u00f3w (pa\u0144szczyzna, najem przymusowy, darmocha), a po zniesieniu pa\u0144szczyzny \u2013 robotnik\u00f3w najemnych. Organizacja folwarku pa\u0144szczy\u017anianego oraz relacje ekonomiczne i spo\u0142eczne mi\u0119dzy ch\u0142opami a feuda\u0142ami zosta\u0142y tak skonfigurowane, aby zapewni\u0107 w\u0142a\u015bcicielowi ziemskiemu i jego rodzinie \u015brodki potrzebne do komfortowego i wygodnego \u017cycia. == Historia == Pierwsze folwarki i wsie folwarczne powstawa\u0142y w dobrach ko\u015bcielnych i klasztornych, nast\u0119pnie w maj\u0105tkach szlacheckich, magnackich oraz kr\u00f3lewskich. Form\u0119 zbli\u017con\u0105 do folwarku posiada\u0142y gospodarstwa so\u0142tyskie. Poprzez przejmowanie ziem opuszczonych przez ch\u0142op\u00f3w (tzw. pustki), usuwanie ch\u0142op\u00f3w z gospodarstw lub przenoszenie ich na","start_idx":165,"end_idx":231}
{"id":"mrc_5001","question":"w jakich j\u0119zykach zosta\u0142a napisana biblia?","answer":"pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":122,"end_idx":209}
{"id":"mrc_5002","question":"kto jest tw\u00f3rc\u0105 minecrafta?","answer":"Tw\u00f3rca gry \"Minecraft\", Markus Persson,","context":"trybie jednoosobowym, b\u0105d\u017a wieloosobowym (poprzez sie\u0107). W 2013 roku Microsoft uruchomi\u0142 us\u0142ug\u0119 prostych w obs\u0142udze serwer\u00f3w gry (\u201eMinecraft Realms\u201d), kt\u00f3rych uruchomienie \u2013 w przeciwie\u0144stwie do zewn\u0119trznych dostawc\u00f3w \u2013 nie wymaga\u0142o \u017cadnej wiedzy technicznej. == Produkcja == Tw\u00f3rca gry \"Minecraft\", Markus Persson, pracowa\u0142 wcze\u015bniej nad Wurm Online oraz przez ponad cztery lata jako deweloper gier dla king.com. Rozw\u00f3j \"Minecrafta\" rozpocz\u0105\u0142 on 10 maja 2009 roku i wkr\u00f3tce p\u00f3\u017aniej zrezygnowa\u0142 z pracy dla king.com, aby skoncentrowa\u0107 si\u0119 na w\u0142asnym projekcie. Do stworzenia gry zainspirowa\u0142y go takie tytu\u0142y jak \"Dwarf Fortress\" (autorstwa Bay 12 Games), \"Infiniminer\" (aut. Zachtronics Industries) i \"Dungeon Keeper\" (aut. Bullfrog Productions). Po odkryciu gry \"Infiniminer\" Persson o\u015bwiadczy\u0142, \u017ce w\u0142a\u015bnie tak\u0105 gr\u0119 chce stworzy\u0107. \"Infiniminer\" mia\u0142 ogromny wp\u0142yw na styl","start_idx":276,"end_idx":315}
{"id":"mrc_5003","question":"kim byla czarna madonna?","answer":"Czarna Madonna \u2013 rze\u017aba lub obraz przedstawiaj\u0105cy Maryj\u0119 lub Maryj\u0119 z Dzieci\u0105tkiem, na kt\u00f3rym jest ona ukazana z ciemnym lub czarnym odcieniem sk\u00f3ry, wykonane przewa\u017cnie w Europie w okresie \u015bredniowiecza lub wcze\u015bniej.","context":"Czarna Madonna \u2013 rze\u017aba lub obraz przedstawiaj\u0105cy Maryj\u0119 lub Maryj\u0119 z Dzieci\u0105tkiem, na kt\u00f3rym jest ona ukazana z ciemnym lub czarnym odcieniem sk\u00f3ry, wykonane przewa\u017cnie w Europie w okresie \u015bredniowiecza lub wcze\u015bniej. W tym rozumieniu terminu okre\u015blenie \u201eCzarna Madonna\u201d nie odnosi si\u0119 do wizerunk\u00f3w Maryi ukazanej wyra\u017anie jako czarna Afrykanka, kt\u00f3re s\u0105 popularne w Afryce oraz w miejscach zamieszkanych przez du\u017cy odsetek ludno\u015bci pochodzenia afryka\u0144skiego, np. w Stanach Zjednoczonych lub Brazylii. == Teorie powstania == Jedna z teorii m\u00f3wi, i\u017c Czarne Madonny s\u0105 reprodukcjami wcze\u015bniejszego wizerunku lub ikony Matki Bo\u017cej, kt\u00f3ra ju\u017c nie istnieje i kt\u00f3ra, najprawdopodobniej, znajdowa\u0142a si\u0119 w Konstantynopolu. Mia\u0142aby zosta\u0107 zniszczona przez ikonoklast\u00f3w, kt\u00f3rzy pocz\u0105wszy od VIII do X w. prowadzili na szerok\u0105 skal\u0119 akcj\u0119 przejawiaj\u0105c\u0105 si\u0119","start_idx":0,"end_idx":218}
{"id":"mrc_5004","question":"jakie pa\u0144stwa dokona\u0142y trzeciego rozbioru polski?","answer":"monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a w\u0142a\u015bciwie imperium Habsburg\u00f3w)","context":"III rozbi\u00f3r Polski (1795) \u2013 ostatni z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Ju\u017c w czasie trwania insurekcji ko\u015bciuszkowskiej 11 lipca 1794 pose\u0142 pruski w Petersburgu Leopold Heinrich von der Goltz pisa\u0142 w swym raporcie, \u017ce \"ca\u0142a Rosja domaga si\u0119 rozbioru Polski i wymazania imienia polskiego\". Nieca\u0142y rok po upadku insurekcji, 24 pa\u017adziernika 1795, monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a w\u0142a\u015bciwie imperium Habsburg\u00f3w) uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z kt\u00f3rym przeprowadzili ostatni, pe\u0142ny, III rozbi\u00f3r Rzeczypospolitej. Jedynie Imperium Osma\u0144skie nie uzna\u0142o nigdy rozbior\u00f3w Polski. == Podzia\u0142 terytorialny == Rosji przypad\u0142y wszystkie ziemie na wsch\u00f3d od Niemna i Bugu (120 tys. km\u00b2). Na zabranych terenach utworzono gubernie: wo\u0142y\u0144sk\u0105 ze stolic\u0105 w Izas\u0142awiu, grodzie\u0144sk\u0105, mi\u0144sk\u0105 oraz litewsk\u0105 z siedzib\u0105","start_idx":379,"end_idx":446}
{"id":"mrc_5005","question":"kim by\u0142y nimfy?","answer":"w mitologii greckiej i mitologii rzymskiej boginie (ni\u017cszego rz\u0119du) i uosobienia si\u0142 \u017cywotnych przyrody.","context":"Nimfy (gr. N\u00fdmphai, l. poj. N\u00fdmph\u0113, \u0142ac. Nymphae \u2018m\u0142ode kobiety\u2019, \u2018dziewczyny w porze godowej\u2019, \u2018narzeczone\u2019) \u2013 w mitologii greckiej i mitologii rzymskiej boginie (ni\u017cszego rz\u0119du) i uosobienia si\u0142 \u017cywotnych przyrody. == Mitologia == Homer przedstawia\u0142 je jako c\u00f3rki Zeusa. By\u0142y pi\u0119knymi, m\u0142odymi i d\u0142ugowiecznymi kobietami. Mieszka\u0142y we wsiach, lasach i wodach. By\u0142y duchami p\u00f3l i og\u00f3lnie ca\u0142ej przyrody. Stanowi\u0142y uosobienie jej p\u0142odno\u015bci i wdzi\u0119ku. Zamieszkiwa\u0142y groty, gdzie sp\u0119dza\u0142y czas prz\u0119d\u0105c i \u015bpiewaj\u0105c. Nimfy nie stanowi\u0142y grupy jednorodnej. Dzieli\u0142y si\u0119 na r\u00f3\u017cne grupy w zale\u017cno\u015bci od miejsca zamieszkania: nimfy wodne nazywano najadami, le\u015bne driadami, drzewne hamadriadami, g\u00f3rskie oreadami, a \u0142\u0105kowe lejmoniadami. W mitologii wyst\u0119puj\u0105 tak\u017ce alseidy, meliady, Nereidy, Okeanidy, syreny i Atlantydy (Hesperydy, Hiady oraz Plejady). Nimfy by\u0142y cz\u0119sto \u017conami heros\u00f3w","start_idx":112,"end_idx":216}
{"id":"mrc_5006","question":"w jakiej cz\u0119\u015bci europy le\u017c\u0105 niemcy?","answer":"Niemcy to kraj le\u017c\u0105cy w Europie \u015arodkowej","context":"Niemcy to kraj le\u017c\u0105cy w Europie \u015arodkowej, rozci\u0105gaj\u0105cy si\u0119 od Alp przez Ni\u017c \u015arodkowoeuropejski do Morza P\u00f3\u0142nocnego i Ba\u0142tyku. Niemcy zajmuj\u0105 drugie miejsce w Europie, po europejskiej cz\u0119\u015bci Rosji, pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci oraz si\u00f3dme miejsce pod wzgl\u0119dem powierzchni. Kraj ten charakteryzuje si\u0119 urozmaiconym krajobrazem, od nizin le\u017c\u0105cych na p\u00f3\u0142nocy, po wysokie g\u00f3ry ci\u0105gn\u0105ce si\u0119 na samym po\u0142udniu. W Niemczech panuje stosunkowo \u0142agodny i wilgotny klimat umiarkowany, a sie\u0107 rzeczna kraju jest g\u0119sta. Niemcy pomimo znacznego uprzemys\u0142owienia posiadaj\u0105 du\u017cy udzia\u0142 powierzchni le\u015bnej. == Powierzchnia, punkty skrajne i granice == === Powierzchnia === 357 021 km\u00b2, z czego 349 223 km\u00b2 to l\u0105d, a 7798 km\u00b2 to woda. Terytorium Niemiec po zjednoczeniu w 1990 r. jest o 30,3% wi\u0119ksze ni\u017c RFN","start_idx":0,"end_idx":41}
{"id":"mrc_5007","question":"gdzie po\u0142o\u017cona jest grasica?","answer":"Grasica znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dpiersiu g\u00f3rnym, tu\u017c za mostkiem.","context":"Grasica (\u0142ac. \"glandula thymus\") \u2013 gruczo\u0142, b\u0119d\u0105cy narz\u0105dem wchodz\u0105cym w sk\u0142ad uk\u0142adu limfatycznego. Grasica znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dpiersiu g\u00f3rnym, tu\u017c za mostkiem. Jest otoczona torebk\u0105 \u0142\u0105cznotkankow\u0105. Zbudowana jest z kory podzielonej na zraziki przegrodami \u0142\u0105cznotkankowymi i z rdzenia wsp\u00f3lnego dla wszystkich zrazik\u00f3w kory. Zr\u0105b tego narz\u0105du stanowi\u0105, w przeciwie\u0144stwie do innych narz\u0105d\u00f3w limfatycznych, kom\u00f3rki nab\u0142onkowe pochodzenia endodermalnego. Charakterystycznymi cechami grasicy s\u0105: zjawisko inwolucji (czyli powrotu do pierwotnego rozmiaru, zanik), gromadzenia si\u0119 w narz\u0105dzie tkanki t\u0142uszczowej, oraz wyst\u0119powanie w cz\u0119\u015bci rdzennej tzw. cia\u0142ek Hassalla. Grasica produkuje szersz\u0105 grup\u0119 hormon\u00f3w takich jak: * tymozyna * grasiczy czynnik humoralny (THF) * tymulina * tymopoetyna * tymopentyna * tymostymulina. G\u0142\u00f3wnymi kom\u00f3rkami grasicy s\u0105 limfocyty (tymocyty) i kom\u00f3rki nab\u0142onkowe. Grasica powi\u0119ksza si\u0119 do 2. roku","start_idx":101,"end_idx":160}
{"id":"mrc_5008","question":"jakie sprawy rozpatruje s\u0105d administracyjny?","answer":"S\u0105dy administracyjne wykonuj\u0105 ten obowi\u0105zek poprzez kontrol\u0119 dzia\u0142alno\u015bci administracji publicznej oraz rozstrzyganie spor\u00f3w kompetencyjnych i spor\u00f3w o w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 mi\u0119dzy organami jednostek samorz\u0105du terytorialnego, samorz\u0105dowymi kolegiami odwo\u0142awczymi i mi\u0119dzy tymi organami a organami administracji rz\u0105dowej","context":"S\u0105d administracyjny \u2013 s\u0105d kontroluj\u0105cy dzia\u0142alno\u015b\u0107 organ\u00f3w administracyjnych, w szczeg\u00f3lno\u015bci badaj\u0105cy legalno\u015b\u0107 akt\u00f3w administracyjnych. W Polsce jest on jednym z organ\u00f3w pa\u0144stwowych w systemie wymiaru sprawiedliwo\u015bci. S\u0105dy administracyjne wykonuj\u0105 ten obowi\u0105zek poprzez kontrol\u0119 dzia\u0142alno\u015bci administracji publicznej oraz rozstrzyganie spor\u00f3w kompetencyjnych i spor\u00f3w o w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 mi\u0119dzy organami jednostek samorz\u0105du terytorialnego, samorz\u0105dowymi kolegiami odwo\u0142awczymi i mi\u0119dzy tymi organami a organami administracji rz\u0105dowej (art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w administracyjnych). Zasad\u0105 jest bezwzgl\u0119dny zakaz rozstrzygania przez s\u0105dy administracyjne spraw cywilnych obj\u0119tych kognicj\u0105 (w\u0142a\u015bciwo\u015bci\u0105) s\u0105d\u00f3w powszechnych (art. 58 \u00a7 1 pkt 1 Prawa o post\u0119powaniu przed s\u0105dami administracyjnymi). S\u0105d administracyjny nie mo\u017ce jednak odrzuci\u0107 skargi z powo\u0142aniem si\u0119 na brak swej kognicji, je\u017celi w tej sprawie s\u0105d","start_idx":220,"end_idx":528}
{"id":"mrc_5009","question":"jaki czas w polsce?","answer":"Obecnie czas \u015brodkowoeuropejski obowi\u0105zuje w Polsce, tak jak w ca\u0142ej Unii Europejskiej, od ostatniej niedzieli pa\u017adziernika do ostatniej niedzieli marca, a w pozosta\u0142ym okresie roku obowi\u0105zuje czas \u015brodkowoeuropejski letni, UTC+2, jest nazywany tak\u017ce czasem wschodnioeuropejskim.","context":"pa\u0144stwa \u2013 Kresy Wschodnie \u2013 znajdowa\u0142a si\u0119 w strefie odpowiadaj\u0105cej temu czasowi) na \u015brodkowoeuropejski. Po II wojnie \u015bwiatowej stosowanie na obszarze Polski na przemian czasu letniego i czasu standardowego (zimowego) wprowadzono w 1946 roku; uchwa\u0142\u0105 Rady Ministr\u00f3w z 21 wrze\u015bnia 1949 uchylono t\u0119 decyzj\u0119 i wprowadzono stosowanie czasu \u015brodkowoeuropejskiego bez zmian w ci\u0105gu roku. Czas letni obowi\u0105zywa\u0142 ponownie w latach 1957\u20131964 i od 1977 roku. Obecnie czas \u015brodkowoeuropejski obowi\u0105zuje w Polsce, tak jak w ca\u0142ej Unii Europejskiej, od ostatniej niedzieli pa\u017adziernika do ostatniej niedzieli marca, a w pozosta\u0142ym okresie roku obowi\u0105zuje czas \u015brodkowoeuropejski letni, UTC+2, jest nazywany tak\u017ce czasem wschodnioeuropejskim. == Planowane zmiany == W Anglii, Walii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej rozwa\u017cano ponowne przej\u015bcie na czas \u015brodkowoeuropejski, ale ostatecznie zarzucono t\u0119","start_idx":449,"end_idx":728}
{"id":"mrc_5010","question":"czym jest utw\u00f3r autotematyczny?","answer":"sytuacj\u0119, w kt\u00f3rej w utworze literackim zawarte s\u0105 refleksje i uwagi na temat niego samego i jego powstawania.","context":"Autotematyzm \u2013 polski termin literaturoznawczy i krytycznoliteracki, utworzony przez Artura Sandauera i rozwijany oraz interpretowany przez innych badaczy. Okre\u015bla sytuacj\u0119, w kt\u00f3rej w utworze literackim zawarte s\u0105 refleksje i uwagi na temat niego samego i jego powstawania. Zjawisko autotematyzmu wyst\u0119powa\u0142o ju\u017c w literaturze XIX wieku, a nasili\u0142o si\u0119 w wieku XX (szczeg\u00f3lnie w latach 50. po pojawieniu si\u0119 nurtu nowej powie\u015bci). == Autotematyzm wed\u0142ug Sandauera == Artur Sandauer tworzy\u0142 i rozwija\u0142 to poj\u0119cie w latach 1947\u20131967 w pracach: \"Konstruktywny nihilizm\", \"O ewolucji sztuki narracyjnej w XX wieku\", \"Samob\u00f3jstwo Mitrydatesa\". Wed\u0142ug badacza, zjawisko autotematyzmu w prozie opiera si\u0119 na umieszczeniu przez autora siebie i swoich czynno\u015bci tw\u00f3rczych na tym samym poziomie, co powie\u015bciowych wydarze\u0144 i bohater\u00f3w, a tym samym \u0142\u0105czeniu fikcji","start_idx":164,"end_idx":274}
{"id":"mrc_5011","question":"kto wykonywa\u0142 piosenk\u0119 bia\u0142y mi\u015b?","answer":"wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki.","context":"Bia\u0142y mi\u015b \u2013 kojarzona z popularn\u0105 w Polsce w latach 90. muzyk\u0105 disco polo piosenka, b\u0119d\u0105ca jednym z najwi\u0119kszych hit\u00f3w muzycznych pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku dla \u00f3wczesnej sympatii, wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki. Autorem s\u0142\u00f3w do drugiej zwrotki piosenki jest Wies\u0142aw Chrzanowski, cz\u0142onek zespo\u0142u Badyle. Utw\u00f3r nigdy nie zosta\u0142 zarejestrowany w ZAiKS-ie, do rejestracji potrzebny jest prawomocny wyrok s\u0105du. Poczt\u00f3wk\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 i ta\u015bm\u0119 z nagraniem utworu z roku 1964 posiada Janusz Kreft, dawniej Idzik, kt\u00f3ry gra\u0142 z Tark\u0105 w zespole Badyle. W latach 2006\u20132013 ukaza\u0142o si\u0119 kilka dziennikarskich materia\u0142\u00f3w opisuj\u0105cych, \u017ce piosenka zosta\u0142a napisana przez podchor\u0105\u017cego Miros\u0142awa G\u00f3rskiego podczas pe\u0142nienia zasadniczej","start_idx":262,"end_idx":333}
{"id":"mrc_5012","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142 si\u0119 stan wojenny?","answer":"Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku.","context":"Stan wojenny w Polsce w latach 1981\u20131983 \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie ca\u0142ej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucj\u0105 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano \u0142\u0105cznie 10 131 dzia\u0142aczy zwi\u0105zanych z Niezale\u017cnym Samorz\u0105dnym Zwi\u0105zkiem Zawodowym \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a \u017cycie straci\u0142o oko\u0142o 40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z","start_idx":206,"end_idx":280}
{"id":"mrc_5013","question":"co to astrolabium?","answer":"pomiarowy przyrz\u0105d astronomiczny u\u017cywany w nawigacji do pocz\u0105tku XVIII wieku, s\u0142u\u017c\u0105cy do wyznaczania po\u0142o\u017cenia cia\u0142 niebieskich nad horyzontem, poprzednik sekstantu.","context":"Astrolabium (gr. \"\u1f01\u03c3\u03c4\u03c1\u03bf\u03bb\u03ac\u03b2\u03bf\u03bd\", astrolabon 'chwytaj\u0105cy gwiazdy') \u2013 pomiarowy przyrz\u0105d astronomiczny u\u017cywany w nawigacji do pocz\u0105tku XVIII wieku, s\u0142u\u017c\u0105cy do wyznaczania po\u0142o\u017cenia cia\u0142 niebieskich nad horyzontem, poprzednik sekstantu. Nazwy \"astrolabium\" u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w odniesieniu do wsp\u00f3\u0142czesnego instrumentu astrometrycznego (astrolabium pryzmatyczne), wynalezionego przez francuskiego astronoma Andr\u00e9 Danjona. Wynalezienie astrolabium przypisuje si\u0119 Hypatii, filozofce i matematyczce greckiej \u017cyj\u0105cej w IV wieku naszej ery lub te\u017c Hipparchowi, greckiemu matematykowi, geografowi i astronomowi \u017cyj\u0105cemu w II wieku p.n.eLudwik Zajdler podaje: \"Arabskie astrolabia wzorowane by\u0142y na staro\u017cytnym przyrz\u0105dzie, wynalezionym jeszcze przez Hipparcha, a udoskonalonym przez Ptolemeusza.\" (\"Dzieje zegara\", rozdzia\u0142 7).. To urz\u0105dzenie s\u0142u\u017cy\u0142o \u017ceglarzom do okre\u015blania szeroko\u015bci geograficznej, a tak\u017ce do pomiaru czasu. Podstawow\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 astrolabium by\u0142a mosi\u0119\u017cna p\u0142yta, na kt\u00f3rej wyryto linie wysoko\u015bci cia\u0142a","start_idx":66,"end_idx":231}
{"id":"mrc_5014","question":"ile bit\u00f3w ma int?","answer":"\"int\" ma minimum 16 bit\u00f3w","context":"ze znakiem (\"signed\") oraz bez znaku (\"unsigned\"). Ich rozmiary w bitach zale\u017c\u0105 od implementacji. Standard C99 okre\u015bla nast\u0119puj\u0105ce zale\u017cno\u015bci pomi\u0119dzy typami: * \"int\" ma minimum 16 bit\u00f3w * \"long int\" jest co najmniej takiego rozmiaru, co int * \"long long int\" ma minimum 64 bity W praktyce wsp\u00f3\u0142czesne kompilatory (takie jak GCC) na maszynach 32-bitowych zazwyczaj stosuj\u0105 typy o nast\u0119puj\u0105cych rozmiarach: * \"short int\" ma 16 bit\u00f3w * \"int\" jest r\u00f3wny \"long int\" i ma 32 bity * \"long long int\" ma 64 bity Typem ca\u0142kowitym o rozmiarze 8 bit\u00f3w w praktyce jest tak\u017ce typ znakowy \"char\". Przyk\u0142adowe zakresy liczb ca\u0142kowitych mo\u017cliwych do przedstawienia za pomoc\u0105 danego typu (w przypadku GCC 3.3.5 dla systemu 32-bitowego) przedstawia poni\u017csza tabela: Kategoria:Typy danych","start_idx":161,"end_idx":186}
{"id":"mrc_5015","question":"w jakiej reprezentacji gra hulk?","answer":"reprezentant Brazylii.","context":"Hulk, w\u0142a\u015bc. Givanildo Vieira de Souza (wym. braz.: ; ur. 25 lipca 1986 w Campina Grande) \u2013 brazylijski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w brazylijskim klubie Clube Atl\u00e9tico Mineiro. W latach 2009\u20132021 reprezentant Brazylii. == Kariera klubowa == W sezonie 2004 by\u0142 pi\u0142karzem brazylijskiej Vit\u00f3rii, w kt\u00f3rej rozegra\u0142 dwa mecze. W latach 2005\u20132008 wyst\u0119powa\u0142 w klubach japo\u0144skich. M.in. w 2006 roku reprezentowa\u0142 barwy Consadole Sapporo \u2013 w rozgrywkach drugiej ligi strzeli\u0142 25 goli (zdoby\u0142 m.in. cztery bramki w wygranym 6:1 spotkaniu z Shonan Bellmare) i zaj\u0105\u0142 drugie miejsce w klasyfikacji najlepszych strzelc\u00f3w. Rok p\u00f3\u017aniej (2007) wyst\u0119powa\u0142 w Tokyo Verdy \u2013 w 42 meczach zdoby\u0142 37 bramek i zosta\u0142 kr\u00f3lem strzelc\u00f3w drugoligowych rozgrywek. Na okaza\u0142y bilans Hulka z\u0142o\u017cy\u0142y si\u0119 m.in. trzy","start_idx":211,"end_idx":233}
{"id":"mrc_5016","question":"kiedy wybuch\u0142o powstanie krakowskie?","answer":"w dniach od 21 lutego do 4 marca 1846 roku","context":"Powstanie krakowskie, rewolucja krakowska \u2013 pr\u00f3ba og\u00f3lnonarodowego powstania pod has\u0142ami demokracji, podj\u0119ta w Wolnym Mie\u015bcie Krakowie w dniach od 21 lutego do 4 marca 1846 roku (do nielicznych nieudanych wyst\u0105pie\u0144 zbrojnych dosz\u0142o tak\u017ce w innych miejscach we wszystkich trzech zaborach, ale g\u0142\u00f3wnie w Galicji). == Przygotowania == Po niepowodzeniach wcze\u015bniejszych zryw\u00f3w narodowych zacz\u0119to bra\u0107 pod uwag\u0119 rol\u0119 ch\u0142op\u00f3w w walkach powsta\u0144czych. Powstanie w Krakowie chciano oprze\u0107 na sile ch\u0142opskich r\u0105k. W zamian za pomoc utworzony tu Rz\u0105d Narodowy Rzeczypospolitej Polskiej obieca\u0142 uw\u0142aszczenie ch\u0142op\u00f3w, przydzielenie im ziemi i utworzenie warsztat\u00f3w narodowych. Jednak zamiar przyci\u0105gni\u0119cia ch\u0142op\u00f3w do powstania nie powi\u00f3d\u0142 si\u0119, gdy\u017c g\u0142oszeniem i t\u0142umaczeniem obietnic w\u015br\u00f3d najni\u017cszej warstwy spo\u0142ecze\u0144stwa zaj\u0119\u0142a si\u0119 jedynie niewielka garstka ludzi, w\u015br\u00f3d nich m.in. Edward Dembowski. W","start_idx":135,"end_idx":177}
{"id":"mrc_5017","question":"jak powsta\u0142 ziemia?","answer":"Ziemia powsta\u0142a jako cz\u0119\u015b\u0107 tworz\u0105cego si\u0119 Uk\u0142adu S\u0142onecznego, kt\u00f3ry uformowa\u0142 si\u0119 z wielkiej wiruj\u0105cej chmury gazu, py\u0142u i ska\u0142.","context":"dwie \"doby\" przed rozpocz\u0119ciem historii Ziemi. == Powstanie Ziemi == Ziemia powsta\u0142a jako cz\u0119\u015b\u0107 tworz\u0105cego si\u0119 Uk\u0142adu S\u0142onecznego, kt\u00f3ry uformowa\u0142 si\u0119 z wielkiej wiruj\u0105cej chmury gazu, py\u0142u i ska\u0142. Zawarty w mg\u0142awicy wod\u00f3r i hel pochodzi\u0142y g\u0142\u00f3wnie z Wielkiego Wybuchu. Ci\u0119\u017csze pierwiastki a\u017c do \u017celaza mog\u0142y powsta\u0107 w wyniku syntezy termoj\u0105drowej w gwiazdach, a pierwiastki o wi\u0119kszych liczbach atomowych powsta\u0142y podczas wybuch\u00f3w supernowych. Oznacza to, \u017ce przynajmniej cz\u0119\u015b\u0107 materii obecnego Uk\u0142adu S\u0142onecznego pochodzi z wcze\u015bniejszych gwiazd, w tym i z supernowych. Oko\u0142o 4,5 miliarda lat temu prawdopodobnie nieodleg\u0142a gwiazda zapad\u0142a si\u0119 w supernow\u0105, wyrzucaj\u0105c z siebie z du\u017c\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 zewn\u0119trzne fragmenty. Powsta\u0142a w ten spos\u00f3b fala uderzeniowa (strumie\u0144 materii), przechodz\u0105c przez mg\u0142awic\u0119 s\u0142oneczn\u0105, zainicjowa\u0142a zag\u0119szczanie si\u0119 materii, wprawiaj\u0105c j\u0105 w","start_idx":69,"end_idx":197}
{"id":"mrc_5018","question":"jakie budowle hydrotechniczne mo\u017cemy zaliczy\u0107 do morskich?","answer":"morskie budowle hydrotechniczne : budowla nawodna lub podwodna usytuowana: na obszarach morskich, w rejonie bezpo\u015bredniego kontaktu z akwenami morskimi, tj. w pasie technicznym wybrze\u017ca morskiego lub w portach i przystaniach morskich, u\u017cywa si\u0119 tak\u017ce poj\u0119cia: budowla morska","context":"rozporz\u0105dzenia znajduje si\u0119 podstawowa definicja poj\u0119cia budowli hydrotechnicznej sporz\u0105dzona dla potrzeb tego rozporz\u0105dzenia ; morskie budowle hydrotechniczne : budowla nawodna lub podwodna usytuowana: na obszarach morskich, w rejonie bezpo\u015bredniego kontaktu z akwenami morskimi, tj. w pasie technicznym wybrze\u017ca morskiego lub w portach i przystaniach morskich, u\u017cywa si\u0119 tak\u017ce poj\u0119cia: budowla morska; dla tej grupy budowli hydrotechnicznych wydano odr\u0119bne przepisy techniczno-budowlane, r\u00f3wnie\u017c z delegacji ustawowej zawartej w Prawie budowlanym. Budowlami hydrotechnicznymi \u015br\u00f3dl\u0105dowymi s\u0105 mi\u0119dzy innymi: * jazy * zapory * \u015bluzy wodne * elektrownie wodne * wa\u0142y przeciwpowodziowe * kana\u0142y i zbiorniki * ogrody deszczowe. Podstawowa w zakresie gospodarki wodnej ustawa \u2013 Prawo wodne \u2013 pos\u0142uguje si\u0119 nieco innym poj\u0119ciem: urz\u0105dze\u0144 wodnych; oba poj\u0119cia w podstawowym zakresie dotycz\u0105 tych samych obiekt\u00f3w.","start_idx":128,"end_idx":402}
{"id":"mrc_5019","question":"jak du\u017ce jest los angeles?","answer":"Los Angeles zajmuje \u0142\u0105czn\u0105 powierzchni\u0119 1302 km\u00b2, z czego 1214 km\u00b2 to l\u0105d, a 88 km\u00b2 to wody.","context":"W 2002 roku przeprowadzone zosta\u0142o referendum, na mocy kt\u00f3rego ludno\u015b\u0107 odrzuci\u0142a propozycj\u0119 od\u0142\u0105czenia od Los Angeles obszar\u00f3w doliny San Fernando i Hollywood. == Geografia == === Topografia === Los Angeles zajmuje \u0142\u0105czn\u0105 powierzchni\u0119 1302 km\u00b2, z czego 1214 km\u00b2 to l\u0105d, a 88 km\u00b2 to wody. Miasto obejmuje zar\u00f3wno p\u0142askie, jak i pag\u00f3rkowate tereny; najwy\u017cszym punktem Los Angeles jest g\u00f3ra Mount Lukens (1547 m n.p.m.) b\u0119d\u0105ca cz\u0119\u015bci\u0105 pasma g\u00f3rskiego San Gabriel, po\u0142o\u017cona na p\u00f3\u0142nocno-wschodnim kra\u0144cu doliny San Fernando. Cz\u0119\u015b\u0107 pasma g\u00f3rskiego Santa Monica rozci\u0105ga si\u0119 od centrum miasta do Pacyfiku, oddzielaj\u0105c Los Angeles od doliny San Fernando. Pozosta\u0142e obszary g\u00f3rskie obejmuj\u0105 mi\u0119dzy innymi dzielnic\u0119 Mt. Washington na p\u00f3\u0142noc od \u015br\u00f3dmie\u015bcia, Boyle Heights i Crenshaw we wschodniej cz\u0119\u015bci Los Angeles, a","start_idx":195,"end_idx":287}
{"id":"mrc_5020","question":"ile lat mo\u017ce \u017cy\u0107 \u017c\u00f3\u0142w?","answer":"300 lat","context":"listwy rogowe, za pomoc\u0105 kt\u00f3rych tn\u0105 i mia\u017cd\u017c\u0105 zjadan\u0105 ro\u015blinno\u015b\u0107. Ca\u0142e cia\u0142o jest jednolicie brunatne lub czarnawe. Karapaks niekt\u00f3rych osobnik\u00f3w nad g\u0142ow\u0105 zakrzywia si\u0119 w g\u00f3r\u0119 umo\u017cliwiaj\u0105c \u017c\u00f3\u0142wiowi dosi\u0119ganie wy\u017cszych ro\u015blin. Poruszaj\u0105 si\u0119 powoli na szeroko rozstawionych nogach w spos\u00f3b typowy dla gad\u00f3w. Takie ustawienie n\u00f3g powoduje, \u017ce wi\u0119cej energii trac\u0105 na utrzymanie ci\u0119\u017caru cia\u0142a ni\u017c na rzeczywisty ruch. Wykonuj\u0105 powolne kroki noga za nog\u0105 zostawiaj\u0105c za sob\u0105 szeroki \u015blad. S\u0105 d\u0142ugowiecznymi zwierz\u0119tami, gdy\u017c w sprzyjaj\u0105cych warunkach mog\u0105 do\u017cy\u0107 nawet 300 lat. Dobrym przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 \u017c\u00f3\u0142w o imieniu Tu'i Malila, podarowany kr\u00f3lowi Tonga przez kapitana J. Cooka ok. 1777 r. Jeszcze w 1949 r. by\u0142 w dobrej formie, a zmar\u0142 w 1965 roku w wieku ok. 188 lat. ==","start_idx":565,"end_idx":572}
{"id":"mrc_5021","question":"na jakim instrumencie gra\u0142 orfeusz?","answer":"Wt\u00f3rowa\u0142 on swej pie\u015bni gr\u0105 na lirze lub kitarze","context":"Orfeusz (gr. \"Orphe\u00fas\", \u0142ac. \"Orpheus\") \u2013 w mitologii greckiej tracki \u015bpiewak i poeta, tw\u00f3rca orfizmu. Uchodzi\u0142 za syna boga Apollina albo trackiego boga Ojagrosa i muzy Kalliope. Wymienia si\u0119 go niekiedy jako w\u0142adc\u0119 jednego z lud\u00f3w tej g\u00f3rzystej krainy. Uwa\u017cany za najwi\u0119kszego \u015bpiewaka, muzyka i poet\u0119 greckiego. Wt\u00f3rowa\u0142 on swej pie\u015bni gr\u0105 na lirze lub kitarze, kt\u00f3r\u0105 ulepszy\u0142, powi\u0119kszaj\u0105c liczb\u0119 jej strun z siedmiu do dziewi\u0119ciu. Mity wspominaj\u0105 o cudownym oddzia\u0142ywaniu \u015bpiewu Orfeusza. Jego muzyka oddzia\u0142ywa\u0142a nie tylko na ludzi: mog\u0142a ona u\u015bmierza\u0107 hucz\u0105ce fale morza i sprawia\u0142a, \u017ce ku \u015bpiewakowi pochyla\u0142y si\u0119 drzewa, a dzikie bestie sz\u0142y za nim \u0142agodne jak baranki. Orfeusz jest r\u00f3wnie\u017c uwa\u017cany za tw\u00f3rc\u0119 orfizmu, mistycznego nurtu religijnego, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym elementem by\u0142a wiara w w\u0119dr\u00f3wk\u0119","start_idx":315,"end_idx":363}
{"id":"mrc_5022","question":"kto sk\u0142ada\u0142 ho\u0142d lenny?","answer":"wasal","context":"Ho\u0142d lenny (\u0142ac. \"homagium\") \u2013 ceremonia uroczystego zawarcia kontraktu lennego. Podczas niej nast\u0119powa\u0142o homagium: wasal kl\u0119ka\u0142 przed swoim seniorem i sk\u0142ada\u0142 mu uroczyst\u0105 przysi\u0119g\u0119 wierno\u015bci, zobowi\u0105zuj\u0105c si\u0119 do niesienia pomocy swojemu seniorowi w radzie (\u0142ac. \"consilium\") i ofiaruj\u0105c pomoc zbrojn\u0105 (\u0142ac. \"auxilium\"). Nast\u0119powa\u0142a w\u00f3wczas inwestytura, czyli formalne przekazanie lenna wasalowi. == Znane ho\u0142dy == * Ho\u0142d lenny w Krzyszkowie * Ho\u0142dy pruskie 1469\u20131641 * Ho\u0142d pruski 1525 * Ho\u0142d Szujskich","start_idx":116,"end_idx":121}
{"id":"mrc_5023","question":"kt\u00f3ry z kwas\u00f3w ma bardzo przykry zapach i jest silnie truj\u0105cy?","answer":"Siarkowod\u00f3r","context":"Siarkowod\u00f3r (\"sulfan\"), \u2013 nieorganiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy wodork\u00f3w kowalencyjnych, po\u0142\u0105czenie siarki i wodoru. W warunkach normalnych jest bezbarwnym, palnym gazem, kt\u00f3rego silny, charakterystyczny zapach zgni\u0142ych jaj jest wyczuwalny w bardzo niewielkich st\u0119\u017ceniach. Pr\u00f3g wyczuwalno\u015bci w powietrzu od 0,0007 do 0,2 mg/m\u00b3. Powy\u017cej 4 mg/m\u00b3 zapach jest odczuwany jako bardzo silny, jednak przy st\u0119\u017ceniach przekraczaj\u0105cych 300 mg/m\u00b3 staje si\u0119 niewyczuwalny z powodu natychmiastowego pora\u017cenia nerwu w\u0119chowego. Siarkowod\u00f3r jest silnie truj\u0105cy. Jako st\u0119\u017cenie niebezpieczne dla zdrowia przyjmuje si\u0119 6 mg/m\u00b3. St\u0119\u017cenie 100 mg/m\u00b3 powoduje uszkodzenie wzroku, natomiast przy st\u0119\u017ceniu powy\u017cej 1 g/m\u00b3 \u015bmier\u0107 mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 ju\u017c w wyniku zaczerpni\u0119cia jednego oddechu. Niebezpiecze\u0144stwo zatrucia siarkowodorem zachodzi m.in. podczas prac zwi\u0105zanych z opr\u00f3\u017cnianiem szamba, wierceniem i kopaniem studni, wchodzeniem do studni, studzienek kanalizacyjnych","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_5024","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 stolica ink\u00f3w?","answer":"Stolic\u0105 pa\u0144stwa Ink\u00f3w by\u0142o miasto Cuzco na P\u0142askowy\u017cu Andyjskim.","context":"Najwa\u017cniejszymi b\u00f3stwami by\u0142y Inti, czyli s\u0142o\u0144ce i Illapa, w\u0142adaj\u0105cy si\u0142ami przyrody. Na ich cze\u015b\u0107 budowano kultowe kamienne piramidy. Stolic\u0105 pa\u0144stwa Ink\u00f3w by\u0142o miasto Cuzco na P\u0142askowy\u017cu Andyjskim. Interesuj\u0105cym i zagadkowym miastem, odkrytym w 1911, jest Machu Picchu, po\u0142o\u017cone wysoko w g\u00f3rach i zbudowane tak, \u017ce nie jest widoczne z do\u0142u. Z niewiadomych powod\u00f3w zosta\u0142o opuszczone przez mieszka\u0144c\u00f3w kr\u00f3tko przed przybyciem Hiszpan\u00f3w do Ameryki. Miejsce poch\u00f3wku wi\u0119kszo\u015bci Ink\u00f3w jest niewiadome. Prawdopodobnie niekt\u00f3rzy zostali pochowani w mie\u015bcie Pachacamac. Cia\u0142a Atahualpy r\u00f3wnie\u017c nie odnaleziono. === Administracja terenowa === Imperium Ink\u00f3w by\u0142o dobrze zorganizowane. Na jego czele sta\u0142 Sapa Inka, syn s\u0142o\u0144ca i boski namiestnik. Ni\u017cej w hierarchii byli prefekci, ka\u017cdy z nich zarz\u0105dza\u0142 czwart\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 kraju. Prefektem m\u00f3g\u0142 by\u0107 jedynie brat lub stryj","start_idx":135,"end_idx":199}
{"id":"mrc_5025","question":"kiedy zachodzi crossing over?","answer":"Proces ten zachodzi w profazie I mejozy (pachytenie)","context":"Crossing-over \u2013 wymiana odcink\u00f3w chromatyd pomi\u0119dzy chromosomami homologicznymi w czasie mejozy, w uproszczeniu jest to proces wymiany materia\u0142u genetycznego, w wyniku kt\u00f3rego zwi\u0119ksza si\u0119 zmienno\u015b\u0107 genetyczn\u0105. Odkrywc\u0105 procesu crossing-over by\u0142 Thomas Morgan. == Przebieg == Proces ten zachodzi w profazie I mejozy (pachytenie) i polega na tworzeniu po\u0142\u0105cze\u0144 (chiazm) mi\u0119dzy chromatydami, a nast\u0119pnie rozrywaniu tych po\u0142\u0105cze\u0144, ale tak, \u017ce nast\u0119puje wymiana ich odcink\u00f3w. W wyniku crossing-over dochodzi do rozszczepienia gen\u00f3w sprz\u0119\u017conych i powstania nowych sprz\u0119\u017ce\u0144. Cz\u0119sto\u015b\u0107 tego procesu zale\u017cy od odleg\u0142o\u015bci pomi\u0119dzy rozpatrywanymi genami w chromosomie: im bli\u017cej s\u0105 one po\u0142o\u017cone, tym silniej s\u0105 sprz\u0119\u017cone i mniejsze jest prawdopodobie\u0144stwo rozdzielenia ich pomi\u0119dzy dwa r\u00f3\u017cne chromosomy homologiczne. Wyst\u0105pienie crossing-over w okre\u015blonym miejscu chromosomu wp\u0142ywa ograniczaj\u0105co na mo\u017cliwo\u015b\u0107 zaj\u015bcia c-o w pobli\u017cu.","start_idx":276,"end_idx":328}
{"id":"mrc_5026","question":"na czym polega\u0142a wojna totalna?","answer":"Wojna totalna \u2013 dzia\u0142ania wojenne, kt\u00f3rych celem jest ca\u0142kowite zniszczenie przeciwnika (wojna niszcz\u0105ca). Jest to wojna, w kt\u00f3rej stosuje si\u0119 wszelkie metody i \u015brodki.","context":"Wojna totalna \u2013 dzia\u0142ania wojenne, kt\u00f3rych celem jest ca\u0142kowite zniszczenie przeciwnika (wojna niszcz\u0105ca). Jest to wojna, w kt\u00f3rej stosuje si\u0119 wszelkie metody i \u015brodki. Wojna totalna jest prowadzona przeciwko ca\u0142ej ludno\u015bci wrogiego kraju. Uderza w si\u0142y zbrojne, spo\u0142ecze\u0144stwo, gospodark\u0119 i kultur\u0119 przeciwnika, jest prowadzona przy pe\u0142nym zaanga\u017cowaniu spo\u0142ecze\u0144stwa i pe\u0142nym po\u015bwi\u0119ceniu \u015brodk\u00f3w gospodarczych. Skutkiem lub nawet celem wojny totalnej mo\u017ce by\u0107 r\u00f3wnie\u017c ludob\u00f3jstwo ca\u0142ych grup spo\u0142ecznych lub narod\u00f3w. Przyk\u0142ady wojny totalnej stanowi\u0105: * III wojna punicka, * wojna paragwajska, * wojna secesyjna, * I wojna \u015bwiatowa, * hiszpa\u0144ska wojna domowa, * II wojna \u015bwiatowa.","start_idx":0,"end_idx":168}
{"id":"mrc_5027","question":"gdzie jest produkowany opel mokka?","answer":"najpierw w korea\u0144skim zak\u0142adzie GM, a nast\u0119pnie w hiszpa\u0144skiej fabryce Opla w Saragossie.","context":"Opel Mokka \u2013 samoch\u00f3d osobowy typu crossover klasy miejskiej produkowany pod niemieck\u0105 mark\u0105 Opel od 2012 roku. Od 2020 roku produkowana jest druga generacja modelu. == Pierwsza generacja == Opel Mokka I zosta\u0142 zaprezentowany po raz pierwszy w 2012 roku. Oficjalny debiut Mokki odby\u0142 si\u0119 podczas targ\u00f3w motoryzacyjnych w Genewie w 2012 roku. Nied\u0142ugo po prezentacji rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 produkcja najpierw w korea\u0144skim zak\u0142adzie GM, a nast\u0119pnie w hiszpa\u0144skiej fabryce Opla w Saragossie. Samoch\u00f3d jest pierwszym miejskim crossoverem w gamie Opla, a tak\u017ce jednym z pierwszych przedstawicieli nowego segmentu miejskich crossover\u00f3w na europejskim rynku, kt\u00f3rego popularno\u015b\u0107 przypiecz\u0119towa\u0142a premiera Nissana Juke'a. Pocz\u0105tkowo samoch\u00f3d w palecie Opla pe\u0142ni\u0142 rol\u0119 auta pozycjonowanego ni\u017cej od kompaktowego SUV-a Antary. Sprzeda\u017c Mokki ruszy\u0142a pod koniec 2012 roku.","start_idx":391,"end_idx":480}
{"id":"mrc_5028","question":"ile grup oh zawiera cz\u0105steczka alkoholu?","answer":"jedn\u0105 lub wi\u0119cej grup hydroksylowych","context":"Alkohole \u2013 zwi\u0105zki organiczne zawieraj\u0105ce jedn\u0105 lub wi\u0119cej grup hydroksylowych po\u0142\u0105czonych z atomem w\u0119gla o hybrydyzacji sp3. Najprostsze i najcz\u0119\u015bciej spotykane w \u017cyciu codziennym alkohole, to pochodne alkan\u00f3w zawieraj\u0105ce jedn\u0105 grup\u0119 hydroksylow\u0105 w cz\u0105steczce, o wzorze og\u00f3lnym CnH2n+1OH, czyli alkohole monohydroksylowe, na przyk\u0142ad metylowy, etylowy, propylowy. Analogiczne zwi\u0105zki organiczne, w kt\u00f3rych grupa hydroksylowa po\u0142\u0105czona jest z atomem w\u0119gla o hybrydyzacji sp2, to fenole (hydroksylowe pochodne benzenu i innych zwi\u0105zk\u00f3w aromatycznych) lub enole (hydroksylowe pochodne alken\u00f3w). == W\u0142a\u015bciwo\u015bci fizyczne == Ze wzgl\u0119du na obecno\u015b\u0107 silnie elektroujemnego atomu tlenu i zwi\u0105zanego z nim atomu wodoru alkohole tworz\u0105 wi\u0105zania wodorowe, ulegaj\u0105c asocjacji w wi\u0119ksze struktury. W efekcie ni\u017csze alkohole maj\u0105 wysokie temperatury wrzenia i ma\u0142\u0105 lotno\u015b\u0107 wzgl\u0119dem swojej masy: * metanol: \"T\"w =","start_idx":42,"end_idx":78}
{"id":"mrc_5029","question":"jakim organem jest wojewoda?","answer":"organ administracji pa\u0144stwowej w Polsce","context":"Wojewoda ( \u201ekomes pa\u0142acowy, palatyn\u201d) \u2013 organ administracji pa\u0144stwowej w Polsce, a w przesz\u0142o\u015bci tak\u017ce w innych krajach s\u0142owia\u0144skich i ba\u0142ka\u0144skich: w Czechach, Rosji, Bu\u0142garii, Mo\u0142dawii i Siedmiogrodzie. W Czechach i na W\u0119grzech by\u0142 to tytu\u0142 arystokratyczny odpowiadaj\u0105cy polskiemu ksi\u0119ciu (\"dux\"). == Geneza urz\u0119du w Polsce == S\u0142owo \"wojewoda\" wywodzi si\u0119 od \"w\u00f3j\" oraz \"wodzi\u0107\" (prowadzi\u0107), a wi\u0119c ca\u0142o\u015b\u0107 oznacza \"tego, kt\u00f3ry przewodzi wojskiem\". W \u015bredniowiecznej Polsce dowodzi\u0142 wojskiem w zast\u0119pstwie monarchy. Nast\u0119pnie w I Rzeczypospolitej nale\u017celi do grona urz\u0119d\u00f3w senatorskich, jednak w zale\u017cno\u015bci od teren\u00f3w, z kt\u00f3rych pochodzili, mieli r\u00f3\u017cne kompetencje. Najmniejsze mieli na Rusi Halickiej, najwi\u0119ksze w Prusach Kr\u00f3lewskich. Na przestrzeni lat ich kompetencje ulega\u0142y zmianom i ograniczeniom. Urz\u0105d wojewody zacz\u0105\u0142 funkcjonowa\u0107 w czasach nowo\u017cytnych w Koronie, a","start_idx":40,"end_idx":79}
{"id":"mrc_5030","question":"gdzie by\u0142 wi\u0119ziony rudy?","answer":"Gestapo w al. Szucha na Pawiak","context":"z siedziby Gestapo w al. Szucha na Pawiak. Tadeusz Zawadzki tak opisa\u0142 stan uwolnionego Bytnara: \u201eRudy\u201d zosta\u0142 przewieziony samochodem do punktu sanitarnego, zorganizowanego przy ul. Ursynowskiej 46 na Mokotowie, sk\u0105d jeszcze tego samego dnia koledzy przenie\u015bli go do znajduj\u0105cego si\u0119 na pierwszym pi\u0119trze kamienicy przy ul. Kazimierzowskiej 15 mieszkania Gustawa Wuttke. St\u0105d w niedziel\u0119 28 marca zosta\u0142 przeniesiony po raz kolejny \u2013 do mieszkania przy ul. Kar\u0142owicza 18. We wtorek 30 marca po po\u0142udniu uda\u0142o si\u0119 zorganizowa\u0107 przewiezienie znajduj\u0105cego si\u0119 w stanie krytycznym \u201eRudego\u201d autem Miejskich Zak\u0142ad\u00f3w Sanitarnych do Szpitala Wolskiego przy ul. P\u0142ockiej 26 (obecnie w budynku mie\u015bci si\u0119 Instytut Gru\u017alicy i Chor\u00f3b P\u0142uc). Zmar\u0142 kr\u00f3tko po przewiezieniu do szpitala, ok. godz. 16:30, w jednej z sal na pierwszym","start_idx":11,"end_idx":41}
{"id":"mrc_5031","question":"kto jest ojcem harrego pottera?","answer":"James Potter","context":"Harry James Potter \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater serii ksi\u0105\u017cek i film\u00f3w fantastycznych \"Harry Potter\", syn Jamesa i Lily Potter\u00f3w. Jako pomys\u0142 Potter narodzi\u0142 si\u0119 w g\u0142owie autorki, J.K. Rowling, w pierwszej po\u0142owie lat 90. XX wieku. == Przesz\u0142o\u015b\u0107 == Harry James Potter urodzi\u0142 si\u0119 31 lipca 1980 roku jako syn Lily z domu Evans i Jamesa Pottera, w Dolinie Godryka. Jego ojcem chrzestnym sta\u0142 si\u0119 przyjaciel Jamesa z lat szkolnych, jeden z \u201eHuncwot\u00f3w\u201d, Syriusz Black. Pi\u0119tna\u015bcie miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej, w Halloween 1981 roku, Lord Voldemort zabi\u0142 ojca Harry'ego. Pr\u00f3bowa\u0142 oszcz\u0119dzi\u0107 jego matk\u0119, lecz zniecierpliwiony, tak\u017ce j\u0105 pozbawi\u0142 \u017cycia. Zrobi\u0142 to, poniewa\u017c dwa lata wcze\u015bniej Sybilla Trelawney wyg\u0142osi\u0142a przepowiedni\u0119 dotycz\u0105c\u0105 ko\u0144ca jego rz\u0105d\u00f3w terroru. Severus Snape zdo\u0142a\u0142 mu przekaza\u0107 tylko pierwsz\u0105","start_idx":6,"end_idx":18}
{"id":"mrc_5032","question":"kiedy powsta\u0142a pangea?","answer":"Pangea uformowa\u0142a si\u0119 w karbonie, na skutek zamkni\u0119cia si\u0119 paleozoicznego oceanu Reik i kolizji kontynentu Laurosji z po\u0142udniowym superkontynentem Gondwany.","context":"Pangea (gr. \"Pangea\" \u2013 Wszechziemia) \u2013 superkontynent istniej\u0105cy na Ziemi w okresie pomi\u0119dzy 300 a 180 milion\u00f3w lat temu. Pangea nie by\u0142a pierwszym superkontynentem w dziejach Ziemi, ale jest z nich niew\u0105tpliwie najbardziej znanym. == Powstanie i rozpad == Pangea uformowa\u0142a si\u0119 w karbonie, na skutek zamkni\u0119cia si\u0119 paleozoicznego oceanu Reik i kolizji kontynentu Laurosji z po\u0142udniowym superkontynentem Gondwany. Towarzyszy\u0142o temu intensywne wypi\u0119trzanie si\u0119 g\u00f3r zwane orogenez\u0105 hercy\u0144sk\u0105, kt\u00f3re utworzy\u0142o masywne pasmo hercynid\u00f3w w centrum powsta\u0142ego l\u0105du. Pange\u0119 otacza\u0142 pokrywaj\u0105cy ca\u0142\u0105 p\u00f3\u0142kul\u0119 Ziemi \"wszechocean\" Panthalassa, a od wschodu rozcina\u0142 j\u0105 mniejszy zbiornik oceaniczny \u2013 Ocean Tetydy. W okresie jurajskim rozerwanie si\u0119 Pangei na dwie cz\u0119\u015bci \u2013 p\u00f3\u0142nocn\u0105 Laurazj\u0119, oraz po\u0142udniow\u0105, odtworzon\u0105 Gondwan\u0119, spowodowa\u0142o powstanie centralnego Oceanu Atlantyckiego. Te l\u0105dy uleg\u0142y","start_idx":257,"end_idx":413}
{"id":"mrc_5033","question":"jak\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 ma ba\u0142tyk?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m","context":"Botnicki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 294 m * Basen Gotlandzki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 459 m * Basen Bornholmski o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 105 m \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m (G\u0142\u0119bia Landsort na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Gotlandii). Mi\u0119dzy Gotlandi\u0105 a wybrze\u017cem \u0142otewskim znajduje si\u0119 G\u0142\u0119bia Gotlandzka o maksymalnej g\u0142\u0119boko\u015bci si\u0119gaj\u0105cej 250 m. W Kattegacie g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna wynosi 109 m, ze \u015bredni\u0105 24 m. G\u0142\u0119bia po\u0142o\u017cona najbli\u017cej Polski \u2013 G\u0142\u0119bia Gda\u0144ska \u2013 liczy 118 m. Opr\u00f3cz g\u0142\u0119bi i rynien charakterystyczn\u0105 cech\u0105 rze\u017aby dna Ba\u0142tyku jest wyst\u0119powanie znacznych pod wzgl\u0119dem obszaru p\u0142ycizn, zwanych \u0142awicami. Zbudowane s\u0105 one przewa\u017cnie z materia\u0142u piaszczysto-\u017cwirowego i kamienistego, b\u0119d\u0105cego pozosta\u0142o\u015bci\u0105 dawnych moren polodowcowych. Licz\u0105c od zachodu, s\u0105 to \u0142awice: Arko\u0144ska, Orla, Odrza\u0144ska, S\u0142upska, \u015arodkowa i","start_idx":144,"end_idx":203}
{"id":"mrc_5034","question":"kto jest autorem obrazu?","answer":"malarz Eugeniusz Kazimirowski","context":"Autorem pierwszego obrazu by\u0142 malarz Eugeniusz Kazimirowski, prace nad nim trwa\u0142y od stycznia do czerwca 1934 roku. Po raz pierwszy zosta\u0142 pokazany wiernym w 1935 w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 po Wielkanocy, czyli w dniu \u015awi\u0119ta Mi\u0142osierdzia Bo\u017cego w Ostrej Bramie w Wilnie, sk\u0105d wysz\u0142o w \u015bwiat przes\u0142anie Mi\u0142osierdzia Bo\u017cego. Obraz nie spodoba\u0142 si\u0119 Faustynie, gdy\u017c nie odpowiada\u0142 pi\u0119knu jej wizji Jezusa. Jezus mia\u0142 jej w\u00f3wczas odpowiedzie\u0107, \u017ce \"nie w pi\u0119kno\u015bci farby ani p\u0119dzla jest wielko\u015b\u0107 tego obrazu, ale w \u0142asce mojej\u2026\". Obecnie obraz p\u0119dzla Kazimirowskiego znajduje si\u0119 w Sanktuarium Mi\u0142osierdzia Bo\u017cego (dawnym ko\u015bciele \u015awi\u0119tej Tr\u00f3jcy) w Wilnie. W 2005 roku, po przenosinach obrazu z wile\u0144skiego ko\u015bcio\u0142a pw. \u015awi\u0119tego Ducha do wy\u017cej wymienionego sanktuarium, obraz pozbawiony zosta\u0142 napisu \u201eJezu ufam Tobie\u201d. W","start_idx":30,"end_idx":59}
{"id":"mrc_5035","question":"kto zacz\u0105\u0142 skaka\u0107 stylem v?","answer":"Szwed Jan Bokl\u00f6v","context":"jakim\u015b czasie uk\u0142ada\u0107 je wzd\u0142u\u017c tu\u0142owia, co jest norm\u0105 do dzisiaj. Ostatni\u0105 wielk\u0105 rewolucj\u0105 by\u0142a zmiana ustawienia nart. Zapocz\u0105tkowa\u0142 j\u0105 w 1985 Szwed Jan Bokl\u00f6v, kt\u00f3ry jako pierwszy odnosi\u0142 sukcesy mi\u0119dzynarodowe skacz\u0105c stylem \u201eV\u201d (narty podczas lotu nie s\u0105 ustawione r\u00f3wnolegle do siebie, tylko tworz\u0105 kszta\u0142t litery V). Pocz\u0105tkowo Szwed by\u0142 karany przez s\u0119dzi\u00f3w otrzymuj\u0105c ni\u017csze noty za styl wykonywanego skoku. Pomimo uzyskiwanych znacznie d\u0142u\u017cszych odleg\u0142o\u015bci od rywali przegrywa\u0142 w\u0142a\u015bnie poprzez ocen\u0119 stylu przez s\u0119dzi\u00f3w. Podczas igrzysk olimpijskich w Albertville w 1992 oba style uznano za dozwolone. Zmiana ta uczyni\u0142a skoki bezpieczniejszymi dla samych zawodnik\u00f3w (zmniejszona pr\u0119dko\u015b\u0107 przy l\u0105dowaniu), a przy tym d\u0142u\u017cszymi. Stylem V pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 ju\u017c wcze\u015bniej Polak ze Szklarskiej Por\u0119by Miros\u0142aw Graf, jednak bez wi\u0119kszych sukces\u00f3w. Mimo","start_idx":146,"end_idx":162}
{"id":"mrc_5036","question":"co symbolizuje flaga unii europejskiej?","answer":"dwana\u015bcie z\u0142otych gwiazd roz\u0142o\u017conych w okr\u0119gu na lazurowym tle symbolizuje solidarno\u015b\u0107 i harmoni\u0119 mi\u0119dzy narodami Europy.","context":"Flaga europejska, flaga Europy \u2013 flaga przyj\u0119ta przez Rad\u0119 Europy, a p\u00f3\u017aniej r\u00f3wnie\u017c przez Wsp\u00f3lnoty europejskie i Uni\u0119 Europejsk\u0105. Na fladze przedstawiony jest okr\u0105g z\u0142o\u017cony z dwunastu z\u0142otych gwiazd pi\u0119cioramiennych na lazurowym tle. Autorem koncepcji flagi jest Ars\u00e8ne Heitz, za\u015b szczeg\u00f3\u0142owy uk\u0142ad, proporcje i kolory zosta\u0142y opracowane przez Paula M.G. L\u00e9vy\u2019ego. == Symbolika flagi == Wed\u0142ug oficjalnej wyk\u0142adni dwana\u015bcie z\u0142otych gwiazd roz\u0142o\u017conych w okr\u0119gu na lazurowym tle symbolizuje solidarno\u015b\u0107 i harmoni\u0119 mi\u0119dzy narodami Europy. Symbolika ta nawi\u0105zuje r\u00f3wnie\u017c do p\u00f3\u017aniejszej dewizy Unii Europejskiej: \"In varietate concordia\" (z \u0142ac.: \"Zjednoczeni w r\u00f3\u017cnorodno\u015bci\"). Liczba gwiazd nawi\u0105zuje do staro\u017cytnej symboliki liczby 12 oznaczaj\u0105cej doskona\u0142o\u015b\u0107 i ca\u0142o\u015b\u0107, nie zale\u017cy natomiast od liczby kraj\u00f3w cz\u0142onkowskich, poniewa\u017c w chwili przyjmowania flagi Rada Europy liczy\u0142a ju\u017c 14","start_idx":416,"end_idx":537}
{"id":"mrc_5037","question":"jakie zmiany w anglii wprowadzi\u0142 akt supremacji?","answer":"przyzna\u0142a w\u0142adcy Anglii tytu\u0142 g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego oraz uniezale\u017cni\u0142a angielskie duchowie\u0144stwo od papiestwa.","context":"Akt supremacji () \u2013 ustawa uchwalona przez parlament angielski w roku 1534 (przywr\u00f3cona p\u00f3\u017aniej w 1559), kt\u00f3ra przyzna\u0142a w\u0142adcy Anglii tytu\u0142 g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego oraz uniezale\u017cni\u0142a angielskie duchowie\u0144stwo od papiestwa. == Pierwszy akt supremacji z 1534 == W 1527 kr\u00f3l Anglii Henryk VIII wyst\u0105pi\u0142 do papie\u017ca Klemensa VII z pro\u015bb\u0105 o uniewa\u017cnienie jego ma\u0142\u017ce\u0144stwa z Katarzyn\u0105 Arago\u0144sk\u0105. G\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 takiej decyzji by\u0142a mi\u0142o\u015b\u0107 do Anny Boleyn, dw\u00f3rki Katarzyny. Papie\u017c nie zgodzi\u0142 si\u0119 przez wzgl\u0105d na pokrewie\u0144stwo kr\u00f3lowej z Karolem V, cesarzem i kr\u00f3lem Hiszpanii. Papieska odmowa sta\u0142a si\u0119 pretekstem do wyst\u0105pienia Kr\u00f3lestwa Anglii przeciwko Stolicy Apostolskiej. W latach 1532-1534 uchwalono szereg akt\u00f3w prawnych, maj\u0105cych na celu uniezale\u017cnienie angielskiego duchowie\u0144stwa od papiestwa; dokumenty te m.in. zakazywa\u0142y uiszczania annat i \u015bwi\u0119topietrza (\"Act","start_idx":111,"end_idx":228}
{"id":"mrc_5038","question":"kto napisa\u0142 bark\u0119?","answer":"hiszpa\u0144ski ksi\u0105dz","context":"Barka () \u2013 hiszpa\u0144ska pie\u015b\u0144 religijna, do kt\u00f3rej muzyk\u0119 i s\u0142owa napisa\u0142 w 1974 hiszpa\u0144ski ksi\u0105dz . W tym samym roku polskie s\u0142owa napisa\u0142 salezjanin, ks. Stanis\u0142aw Szmidt. Autor skomponowa\u0142 melodi\u0119 do utworu nad brzegiem Jeziora Galilejskiego, prawdopodobnie wyobra\u017caj\u0105c sobie scen\u0119 ewangelii, w kt\u00f3rej Jezus Chrystus zaprasza Piotra i jego towarzyszy, aby zostawili wszystko i stali si\u0119 \u201erybakami ludzi\u201d. == Historia == Polski tekst pie\u015bni zosta\u0142 po raz pierwszy wydrukowany w salezja\u0144skim \u015bpiewniku \"Rado\u015bnie przed Panem\". Papie\u017c Jan Pawe\u0142 II \u015bpiewa\u0142 j\u0105 w Gnie\u017anie podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski w 1979 roku. Autor polskiej wersji pie\u015bni, ksi\u0105dz Szmidt, spotka\u0142 si\u0119 z papie\u017cem podczas audiencji generalnej w Rzymie w 1980. Na krakowskich B\u0142oniach 18 sierpnia 2002, po modlitwie na \u201eAnio\u0142","start_idx":79,"end_idx":96}
{"id":"mrc_5039","question":"do jakiego nurtu teatralnego zalicza si\u0119 tango?","answer":"Utw\u00f3r Mro\u017cka (jak i wiele innych tego autora) jest zaliczany do teatru absurdu","context":"\"Wesela\" Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego. Podobnie jednak jak w dramacie Wyspia\u0144skiego, ogarni\u0119ta ch\u0142opomani\u0105 inteligencja nie rozumie innej warstwy spo\u0142ecznej, lekcewa\u017cy jej inno\u015b\u0107 i widzi j\u0105 zgodnie ze swoimi idealistycznymi wyobra\u017ceniami. \"Tango\" jest groteskow\u0105 tragikomedi\u0105 \u2013 wypowiedzi postaci s\u0105 nieadekwatne do sytuacji (zbyt powa\u017cne do komicznej sytuacji lub zbyt komiczne w sytuacji powa\u017cnej), \u015bwiat przedstawiony jest na opak, styl wysoki i niski zderzaj\u0105 si\u0119 ze sob\u0105. Utw\u00f3r Mro\u017cka (jak i wiele innych tego autora) jest zaliczany do teatru absurdu (cho\u0107 sam Mro\u017cek od\u017cegnywa\u0142 si\u0119 od tego poj\u0119cia, wskazuj\u0105c, \u017ce jego sztuce jest znacznie bli\u017cej do realizmu). == Wybrane adaptacje == * Teatr Wsp\u00f3\u0142czesny w Warszawie, re\u017c. Erwin Axer, premiera 7 lipca 1965 r. * Ognisko Polskie w Londynie, re\u017c. Leopold Kielanowski, premiera jesieni\u0105","start_idx":473,"end_idx":551}
{"id":"mrc_5040","question":"przez jakie pa\u0144stwa p\u0142ynie dunaj?","answer":"Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu)","context":"kamienn\u0105 fontann\u0119, kt\u00f3ra symbolizuje pocz\u0105tek Dunaju. D\u0142ugo\u015b\u0107 mierzona od styku Brigach i Bregu wynosi 2845 km, a od \u017ar\u00f3de\u0142 Bregu w Furtwangen im Schwarzwald 2888 km. Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu), aby w Rumunii i na Ukrainie rozbudowan\u0105 delt\u0105 uj\u015b\u0107 do Morza Czarnego. W delcie, kt\u00f3ra jest dawn\u0105 zatok\u0105 wype\u0142nion\u0105 osadami rzecznymi, Dunaj dzieli si\u0119 na 3 g\u0142\u00f3wne ramiona: Kilia, Sulina i \u015awi\u0119ty Jerzy (\"Bra\u021bul Sf\u00e2ntu Gheorghe\"). W czasach staro\u017cytnych Dunaj () stanowi\u0142 p\u00f3\u0142nocn\u0105 granic\u0119 Cesarstwa Rzymskiego. == Hydrografia == Dunaj jest jedyn\u0105 w Europie wi\u0119ksz\u0105 rzek\u0105, kt\u00f3ra p\u0142ynie z zachodu na wsch\u00f3d. Po przep\u0142yni\u0119ciu 2888 km na pograniczu Rumunii i","start_idx":167,"end_idx":348}
{"id":"mrc_5041","question":"kto jest najszybszym cz\u0142owiekiem na \u015bwiecie?","answer":"Usain St. Leo Bolt","context":"Usain St. Leo Bolt (ur. 21 sierpnia 1986 w Sherwood Content, Trelawny) \u2013 jamajski lekkoatleta, sprinter, o\u015bmiokrotny mistrz olimpijski z Pekinu, Londynu oraz Rio de Janeiro, jedenastokrotny mistrz, dwukrotny wicemistrz oraz br\u0105zowy medalista mistrzostw \u015bwiata. Obecny rekordzista \u015bwiata w sprincie na dystansie 100 i 200 m. Mierzy 195 cm wzrostu, wa\u017cy oko\u0142o 94 kg. Jest nazywany \"B\u0142yskawica\" == \u017byciorys == 16 sierpnia 2008 podczas letnich igrzysk olimpijskich w Pekinie ustanowi\u0142 nowy rekord \u015bwiata w biegu na 100 m (9,69 s), poprawiaj\u0105c sw\u00f3j dotychczasowy najlepszy rezultat (9,72 s). W biegu tym, rozegranym w bezwietrznych warunkach, niezagro\u017cony ze strony przeciwnik\u00f3w (drugiego na mecie Richarda Thompsona pokona\u0142 o 0,20 s), zwolni\u0142 na ostatnich kilkunastu metrach i podni\u00f3s\u0142 w ge\u015bcie zwyci\u0119stwa r\u0119ce. Cztery dni","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_5042","question":"kto si\u0119 przyczyni\u0142 do odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci?","answer":"Thomas Woodrow Wilson","context":"Stan\u00f3w Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson, przedstawi\u0142 program pokojowy (tzw. czterna\u015bcie punkt\u00f3w Wilsona), w kt\u00f3rym (pkt. 13) postulowa\u0142 stworzenie niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa polskiego * 3 marca \u2013 Rosja Radziecka na mocy traktatu brzeskiego uzna\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski * 29 sierpnia \u2013 Rosja Radziecka dekretem swojego rz\u0105du, czyli Rady Komisarzy Ludowych, anulowa\u0142a traktaty dotycz\u0105ce rozbior\u00f3w Polski, a tym samym, jako drugi kraj na \u015bwiecie (po Stanach Zjednoczonych) uznawa\u0142a prawo narodu polskiego do niepodleg\u0142o\u015bci i zjednoczenia * 7 pa\u017adziernika \u2013 og\u0142oszenie niepodleg\u0142o\u015bci Polski przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 * 12 pa\u017adziernika \u2013 Rada Regencyjna przej\u0119\u0142a od okupant\u00f3w zwierzchno\u015b\u0107 nad wojskiem * 13 pa\u017adziernika \u2013 og\u0142oszenie niepodleg\u0142o\u015bci przez Rzeczpospolit\u0105 Zakopia\u0144sk\u0105 na czele z pisarzem Stefanem \u017beromskim; by\u0142o to pierwsze miejsce na ziemiach polskich, gdzie otwarcie wypowiedziano pos\u0142usze\u0144stwo w\u0142adzom","start_idx":21,"end_idx":42}
{"id":"mrc_5043","question":"na co chorowa\u0142a agnieszka osiecka?","answer":"choroby nowotworowej (rak jelita grubego)","context":"III Polskiego Radia, gdzie odbywaj\u0105 si\u0119 presti\u017cowe koncerty polskich i zagranicznych gwiazd. Zmar\u0142a 7 marca 1997 wskutek choroby nowotworowej (rak jelita grubego), w warszawskim szpitalu. Uroczysto\u015bci pogrzebowe Agnieszki Osieckiej odby\u0142y si\u0119 17 marca 1997 w ko\u015bciele \u015bw. Karola Boromeusza. Zosta\u0142a pochowana na cmentarzu Pow\u0105zkowskim (kwatera 284b wprost; rz\u0105d 2.; miejsce 16.). Dorobkiem Agnieszki Osieckiej zajmuje si\u0119 Fundacja \u201eOkularnicy\u201d im. Agnieszki Osieckiej, za\u0142o\u017cona przez c\u00f3rk\u0119 poetki Agat\u0119 Passent. Obecnie wydaje 14-tomowy \"Wielki \u015bpiewnik Agnieszki Osieckiej\". W 1997 na XXXIV Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu Magda Umer przedstawi\u0142a wyre\u017cyserowany przez siebie koncert \"Zielono mi\", sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z piosenek Agnieszki Osieckiej, w kt\u00f3rym wyst\u0105pi\u0142y gwiazdy polskiej sceny muzycznej i teatralnej. == \u017bycie prywatne == Na prze\u0142omie 1956 i 1957 zacz\u0105\u0142 rozwija\u0107 si\u0119","start_idx":121,"end_idx":162}
{"id":"mrc_5044","question":"od czego pochodzi nazwa pa\u017adziernik?","answer":"Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d.","context":"Pa\u017adziernik jest na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej miesi\u0105cem jesiennym, a na po\u0142udniowej wiosennym. Jest najd\u0142u\u017cszym miesi\u0105cem w roku kalendarzowym, poniewa\u017c wypada wtedy zmiana z czasu letniego na zimowy (jest d\u0142u\u017cszy o jedn\u0105 godzin\u0119 od pozosta\u0142ych 31-dniowych miesi\u0119cy). Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d. Obok tego funkcjonowa\u0142y r\u00f3wnie\u017c nazwy: \"pa\u017adzierzec\", \"pa\u017adzierze\u0144\", \"po\u015bciernik\", a tak\u017ce \"winnik\" (por. starogerma\u0144ska nazwa miesi\u0105ca \"Weinmond\"). \u0141aci\u0144ska nazwa \"October\" (\u201e\u00f3smy miesi\u0105c\u201d; zobacz: kalendarz rzymski) zosta\u0142a zapo\u017cyczona przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w europejskich. W pierwsz\u0105 niedziel\u0119 pa\u017adziernika w Ko\u015bcio\u0142ach mariawickich obchodzona jest uroczysto\u015b\u0107 Matki Bo\u017cej R\u00f3\u017ca\u0144cowej. 2 pa\u017adziernika jest wspomnienie liturgiczne \u015awi\u0119tych Anio\u0142\u00f3w Str\u00f3\u017c\u00f3w. 4 i 10 pa\u017adziernika maj\u0105 za patron\u00f3w \u015bwi\u0119tych Franciszk\u00f3w: Franciszka z Asy\u017cu i Franciszka Borgiasza. Na wsi","start_idx":260,"end_idx":398}
{"id":"mrc_5045","question":"co pomog\u0142o bohaterom pokona\u0107 czarny m\u0142yn?","answer":"u\u0142omna Mela, siostra g\u0142\u00f3wnego bohatera, okazuje si\u0119 jedyn\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra jest w stanie stawi\u0107 czo\u0142a z\u0142u, kt\u00f3re zagnie\u017adzi\u0142o si\u0119 w Czarnym M\u0142ynie i jedyn\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra potrafi je poj\u0105\u0107.","context":"\u2013 przedmioty gromadzone przez ludzi przejmuj\u0105 nad nimi kontrol\u0119 i zamieniaj\u0105 ich w bezrozumne automaty. To tak\u017ce dystopijny, prosozologiczny horror \u2013 M\u0142yny staj\u0105 si\u0119 ja\u0142ow\u0105, p\u00f3\u0142martw\u0105 wsi\u0105\u2013widmo w wyniku braku poszanowania dla natury (dzia\u0142alno\u015b\u0107 kombinatu przetwarzaj\u0105cego zbo\u017ca) i wybudowania obok niej w\u0119z\u0142a trakcji elektrycznej oraz autostrady. Ksi\u0105\u017cka zwraca tak\u017ce uwag\u0119 na problemy os\u00f3b niepe\u0142nosprawnych i ich mo\u017cliwo\u015bci funkcjonowania w spo\u0142ecze\u0144stwie \u2013 u\u0142omna Mela, siostra g\u0142\u00f3wnego bohatera, okazuje si\u0119 jedyn\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra jest w stanie stawi\u0107 czo\u0142a z\u0142u, kt\u00f3re zagnie\u017adzi\u0142o si\u0119 w Czarnym M\u0142ynie i jedyn\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra potrafi je poj\u0105\u0107. R\u00f3wnoleg\u0142ymi w\u0105tkami powie\u015bci s\u0105 zagadnienie emigracji zarobkowej rodzic\u00f3w i poczucie osierocenia ich pozostawionych w kraju dzieci, a tak\u017ce marginalizacja ekonomiczna i kulturalna mieszka\u0144c\u00f3w wsi. == Nagrody i wyr\u00f3\u017cnienia == *2010","start_idx":462,"end_idx":645}
{"id":"mrc_5046","question":"co to by\u0142a kolektywizacja?","answer":"nadawanie formy zbiorowej, czyli \"kolektywnej\", na przyk\u0142ad przekszta\u0142canie indywidualnych gospodarstw rolnych w sp\u00f3\u0142dzielnie rolnicze (zob. RSP, Ko\u0142choz), warsztat\u00f3w rzemie\u015blniczych w sp\u00f3\u0142dzielnie produkcyjne itp.","context":"Kolektywizacja \u2013 nadawanie formy zbiorowej, czyli \"kolektywnej\", na przyk\u0142ad przekszta\u0142canie indywidualnych gospodarstw rolnych w sp\u00f3\u0142dzielnie rolnicze (zob. RSP, Ko\u0142choz), warsztat\u00f3w rzemie\u015blniczych w sp\u00f3\u0142dzielnie produkcyjne itp. Kolektywizacja wsi \u2013 przymusowe wst\u0119powanie rolnik\u00f3w do sp\u00f3\u0142dzielni, po\u0142\u0105czone z procesem \u0142\u0105czenia grunt\u00f3w rolnych we wsp\u00f3lnoty sp\u00f3\u0142dzielcze. Proces kolektywizacji cechuje najcz\u0119\u015bciej zastosowanie \u015brodk\u00f3w przymusu ekonomicznego, w szczeg\u00f3lno\u015bci system przymusowych dostaw \u017cywno\u015bci (kontyngent\u00f3w) oraz zwi\u0119kszone obci\u0105\u017cenia podatkowe, oddzia\u0142ywanie aparatu administracyjnego, policyjnego i propagandowego oraz przemoc fizyczna prowadz\u0105ca do terroru pa\u0144stwowego.","start_idx":17,"end_idx":231}
{"id":"mrc_5047","question":"na czym opiera si\u0119 pozycja polityczna szlachty?","answer":"W za\u0142o\u017ceniu gwarantowa\u0142 masom szlacheckim prawo g\u0142osowania i decydowania o sprawach pa\u0144stwa, a tak\u017ce mia\u0142 by\u0107 przyk\u0142adem tolerancji i formalnej r\u00f3wno\u015bci praw w \u0142onie samego stanu szlacheckiego.","context":"Demokracja szlachecka \u2013 system panuj\u0105cy w XV i XVI wieku w Kr\u00f3lestwie Polskim, a nast\u0119pnie Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. W za\u0142o\u017ceniu gwarantowa\u0142 masom szlacheckim prawo g\u0142osowania i decydowania o sprawach pa\u0144stwa, a tak\u017ce mia\u0142 by\u0107 przyk\u0142adem tolerancji i formalnej r\u00f3wno\u015bci praw w \u0142onie samego stanu szlacheckiego. Szlachta zbiera\u0142a si\u0119 na sejmikach ziemskich, wybieraj\u0105c przedstawicieli, kt\u00f3rzy mieli reprezentowa\u0107 dan\u0105 ziemi\u0119 (powiat itp.) na sejmie walnym. Otrzymywali tzw. instrukcje sejmikowe, w kt\u00f3rych okre\u015blano, jak powinni g\u0142osowa\u0107 w sprawach istotnych z punktu widzenia szlachty danej ziemi. Po zako\u0144czeniu sejmu walnego ponownie zbiera\u0142y si\u0119 sejmiki, a pos\u0142owie zdawali relacje z obrad (sejmiki relacyjne). Za pocz\u0105tek demokracji szlacheckiej najcz\u0119\u015bciej przyjmuje si\u0119 \u2013 co do zasady \u2013 rok 1454, w kt\u00f3rym sejmiki szlacheckie na mocy przywilej\u00f3w nieszawskich","start_idx":124,"end_idx":317}
{"id":"mrc_5048","question":"kto zdoby\u0142 najwi\u0119cej nagr\u00f3d grammy?","answer":"Rekord dla najwi\u0119kszej liczby nagr\u00f3d Grammy w historii utrzymuje Sir Georg Solti, dyrygent, kt\u00f3ry przez dwadzie\u015bcia dwa lata prowadzi\u0142 Chicagowsk\u0105 Orkiestr\u0105 Symfoniczn\u0105. Zdoby\u0142 on 31 statuetek.","context":"Rekordy nagr\u00f3d Grammy ustanawiane by\u0142y przez r\u00f3\u017cnych artyst\u00f3w na przestrzeni lat. Poni\u017cej nie zosta\u0142y uwzgl\u0119dnione nagrody specjalne, takie jak na przyk\u0142ad Lifetime Achievement Award. Jednak do listy w\u0142\u0105czone zosta\u0142y osoby zwi\u0105zane z produkcj\u0105 oraz opraw\u0105 techniczn\u0105. == Nagrody == === Najwi\u0119cej nagr\u00f3d w historii === Rekord dla najwi\u0119kszej liczby nagr\u00f3d Grammy w historii utrzymuje Sir Georg Solti, dyrygent, kt\u00f3ry przez dwadzie\u015bcia dwa lata prowadzi\u0142 Chicagowsk\u0105 Orkiestr\u0105 Symfoniczn\u0105. Zdoby\u0142 on 31 statuetek. === Najwi\u0119cej nagr\u00f3d zdobytych przez artyst\u0119 === Najwi\u0119cej nagr\u00f3d Grammy w\u015br\u00f3d m\u0119\u017cczyzn, 31, zdoby\u0142 Georg Solti. === Najwi\u0119cej nagr\u00f3d zdobytych przez artystk\u0119 === Alison Krauss zdoby\u0142a 27 nagr\u00f3d Grammy, najwi\u0119cej ze wszystkich wokalistek. === Najwi\u0119cej nagr\u00f3d zdobytych przez grup\u0119 muzyczn\u0105 === Najwi\u0119cej nagr\u00f3d dla zespo\u0142u, 22, zdoby\u0142 U2. ===","start_idx":318,"end_idx":511}
{"id":"mrc_5049","question":"jaki polski ksi\u0105\u017c\u0119 w 12 wieku wyruszy\u0142 do ziemi \u015bwi\u0119tej?","answer":"Henryk","context":"wyjazd wraz z rycerzami polskimi w 1154 do Ziemi \u015awi\u0119tej, gdzie zapragn\u0105\u0142 broni\u0107 Jerozolimy przed Saracenami. Sp\u0119dzi\u0142 tam zapewne rok, sk\u0105d powr\u00f3ci\u0142 w nimbie \u015bwi\u0119to\u015bci. Po powrocie do Polski Henryk razem z bra\u0107mi Boles\u0142awem i Mieszkiem III Starym podj\u0105\u0142 my\u015bl chrystianizacji poga\u0144skich s\u0105siad\u00f3w. === Donacje ksi\u0105\u017c\u0119ce na rzecz Ko\u015bcio\u0142a === Kontakty nawi\u0105zane za granic\u0105 przyczyni\u0142y si\u0119 do du\u017cej fundacji ko\u015bcielnej Henryka w postaci klasztoru i szpitala w Zago\u015bci, do kt\u00f3rej sprowadzi\u0142 joannit\u00f3w. Przypisywane s\u0105 mu fundacje: nieistniej\u0105cej kolegiaty roma\u0144skiej w Wi\u015blicy pw. narodzenia Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny (na jej fundamentach istnieje Bazylika kolegiacka Narodzenia Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny w Wi\u015blicy); kolegiaty \u015bw. Marcina w Opatowie \u2013 wed\u0142ug Jana D\u0142ugosza zbudowanej dla templariuszy, lecz pobyt templariuszy w Opatowie jest kwestionowany; oraz udzia\u0142 w","start_idx":191,"end_idx":197}
{"id":"mrc_5050","question":"kt\u00f3ra planeta obraca si\u0119 najszybciej?","answer":"Jowisz jest planet\u0105 najszybciej obracaj\u0105c\u0105 si\u0119 wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi ze wszystkich planet Uk\u0142adu S\u0142onecznego \u2013 jego okres obrotu wynosi nieca\u0142e dziesi\u0119\u0107 godzin.","context":"planecie nie zachodz\u0105 wyra\u017ane zmiany p\u00f3r roku, w przeciwie\u0144stwie na przyk\u0142ad do Ziemi i Marsa. Jowisz jest planet\u0105 najszybciej obracaj\u0105c\u0105 si\u0119 wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi ze wszystkich planet Uk\u0142adu S\u0142onecznego \u2013 jego okres obrotu wynosi nieca\u0142e dziesi\u0119\u0107 godzin. Powoduje to powstanie wybrzuszenia r\u00f3wnikowego, \u0142atwo dostrzegalnego z Ziemi nawet przez amatorski teleskop. Przyspieszenie od\u015brodkowe wynikaj\u0105ce z tego obrotu na r\u00f3wniku ma warto\u015b\u0107 oko\u0142o 1,67 m/s\u00b2, w por\u00f3wnaniu z przyspieszeniem grawitacyjnym r\u00f3wnym 24,79 m/s\u00b2. W efekcie wypadkowe przyspieszenie odczuwalne na r\u00f3wniku ma warto\u015b\u0107 tylko 23,12 m/s\u00b2. Planeta ma kszta\u0142t sp\u0142aszczonej elipsoidy obrotowej, co oznacza, \u017ce \u015brednica mierzona na r\u00f3wniku jest wi\u0119ksza ni\u017c \u015brednica mierzona mi\u0119dzy jej biegunami geograficznymi. R\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy \u015brednic\u0105 r\u00f3wnikow\u0105 a biegunow\u0105 wynosi 9275 km. == Obserwacje == Jowisz w maksimum","start_idx":95,"end_idx":251}
{"id":"mrc_5051","question":"kto z polak\u00f3w zdoby\u0142 k2?","answer":"Polscy zdobywcy: * 23 czerwca 1986 \u2013 Wanda Rutkiewicz * 8 lipca 1986 \u2013 Jerzy Kukuczka, Tadeusz Piotrowski * 3 sierpnia 1986 \u2013 Przemys\u0142aw Piasecki, Wojciech Wr\u00f3\u017c","context":"Marco Bianchiemu, kt\u00f3ry zapad\u0142 na chorob\u0119 wysoko\u015bciow\u0105 w czasie zej\u015bcia z wierzcho\u0142ka. W zimie 2002/2003 po p\u00f3\u0142nocnej stronie g\u00f3ry dzia\u0142a\u0142a Polska Wyprawa Zimowa Netia K2 kierowana przez Krzysztofa Wielickiego, w kt\u00f3rej sk\u0142ad wesz\u0142o r\u00f3wnie\u017c czterech alpinist\u00f3w z Gruzji, Kazachstanu i Uzbekistanu. Baz\u0119 g\u0142\u00f3wn\u0105 na lodowcu Qogir za\u0142o\u017cono 29 grudnia 2002. W ci\u0105gu 2 miesi\u0119cy dzia\u0142alno\u015bci rozpi\u0119to kilka kilometr\u00f3w lin por\u0119czowych i za\u0142o\u017cono cztery obozy, najwy\u017cszy na 7650 m rozbili Marcin Kaczkan, Piotr Morawski i Denis Urubko. Atak szczytowy uniemo\u017cliwi\u0142a choroba wysoko\u015bciowa Kaczkana, na kt\u00f3r\u0105 zapad\u0142 po noclegu w obozie czwartym. Polscy zdobywcy: * 23 czerwca 1986 \u2013 Wanda Rutkiewicz * 8 lipca 1986 \u2013 Jerzy Kukuczka, Tadeusz Piotrowski * 3 sierpnia 1986 \u2013 Przemys\u0142aw Piasecki, Wojciech Wr\u00f3\u017c * 10 sierpnia","start_idx":633,"end_idx":793}
{"id":"mrc_5052","question":"kto wybudowa\u0142 pa\u0142ac saski?","answer":"Jan Andrzej Morsztyn","context":"Pa\u0142ac Saski \u2013 klasycystyczny pa\u0142ac, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 przy dzisiejszym placu marsz. J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Warszawie. Zosta\u0142 zniszczony przez wojska niemieckie po upadku powstania warszawskiego w grudniu 1944 roku. W 2021 roku podj\u0119to decyzj\u0119 o odbudowie pa\u0142acu. == Historia == === Powstanie pa\u0142acu i czasy saskie === Pierwotnie na miejscu pa\u0142acu sta\u0142 dw\u00f3r Tobiasza Morsztyna. Jego spadkobierca Jan Andrzej Morsztyn na miejscu dworu i cz\u0119\u015bci Wa\u0142u Zygmuntowskiego wybudowa\u0142 po 1661 roku pi\u0119trowy barokowy pa\u0142ac z czterema wie\u017cami. Pa\u0142ac ten zakupi\u0142 w 1713 roku kr\u00f3l August II Mocny, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 jego przebudow\u0119 uko\u0144czon\u0105 w 1724 roku. Pracami kierowali Carl Friedrich P\u00f6ppelmann i Joachim Daniel Jauch. Przebudowany pa\u0142ac stanowi\u0142 jedno z za\u0142o\u017ce\u0144 urbanistycznych Osi Saskiej ci\u0105gn\u0105cej si\u0119 od Krakowskiego Przedmie\u015bcia do Koszar","start_idx":396,"end_idx":416}
{"id":"mrc_5053","question":"kto jest g\u0142\u00f3wnym autorem pisma \u015bwi\u0119tego?","answer":"Katechizm m\u00f3wi, \u017ce autorem Pisma \u015bwi\u0119tego \u2013 cho\u0107 napisali je ludzie \u2013 jest B\u00f3g","context":"si\u0119 w sztuce, literaturze, muzyce, * jest \u017ar\u00f3d\u0142em zwi\u0105zk\u00f3w frazeologicznych, * jest cennym \u017ar\u00f3d\u0142em historycznym. === Znaczenie Starego i Nowego Testamentu w katolicyzmie === Rol\u0119 ksi\u0105g zar\u00f3wno Starego, jak i Nowego Testamentu w katolicyzmie okre\u015bla Katechizm Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego promulgowany przez Jana Paw\u0142a II w dniu 25 czerwca 1992. Katechizm m\u00f3wi, \u017ce autorem Pisma \u015bwi\u0119tego \u2013 cho\u0107 napisali je ludzie \u2013 jest B\u00f3g, dlatego wszystkie ksi\u0119gi Starego i Nowego Testamentu w ca\u0142o\u015bci, ze wszystkimi ich cz\u0119\u015bciami Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki uwa\u017ca za \u015bwi\u0119te (punkt 105). Autorzy biblijni przekazali na pi\u015bmie \u201eto wszystko i tylko to\u201d, czego chcia\u0142 B\u00f3g (punkt 106). \u201eKsi\u0119gi biblijne w spos\u00f3b pewny, wiernie i bez b\u0142\u0119du ucz\u0105 prawdy, jaka z woli Bo\u017cej mia\u0142a by\u0107 przez Pismo \u015bwi\u0119te utrwalona dla naszego","start_idx":338,"end_idx":416}
{"id":"mrc_5054","question":"co wchodzi\u0142o w sk\u0142ad quadrivium?","answer":"przedmiot\u00f3w matematycznych (arytmetyki, geometrii, astronomii oraz muzyki)","context":"(\"quadrivium\") przedmiot\u00f3w matematycznych (arytmetyki, geometrii, astronomii oraz muzyki). Nazwy tych przedmiot\u00f3w nie odpowiadaj\u0105 poszczeg\u00f3lnym naukom w znaczeniu nowo\u017cytnym. System artes sta\u0142 si\u0119 podstaw\u0105 kszta\u0142cenia w \u015bredniowiecznej Europie. Przeni\u00f3s\u0142 on do kultury chrze\u015bcija\u0144skiego Zachodu antyczn\u0105 tradycj\u0119 naukow\u0105 i edukacyjn\u0105. Mi\u0119dzy XVII a XIX wiekiem zast\u0105piono go innymi systemami edukacji, lecz przetrwa\u0142, w , w szkolnictwie ameryka\u0144skim. Nie by\u0142 systemem edukacji teoretycznej lub praktycznej, ale systemem edukacji tw\u00f3rczej. Jego fundamentalne za\u0142o\u017cenie, \u017ce podstaw\u0105 wykszta\u0142cenia jest zdobycie wiedzy na temat literatury i matematyki, okaza\u0142o si\u0119 trwa\u0142e i jest nadal stosowane w nowo\u017cytnym szkolnictwie. == Znaczenie terminu == W traktacie ' Cyceron wywi\u00f3d\u0142 etymologi\u0119 terminu \"artes liberales\" z \u0142aci\u0144skiego przymiotnika \"liber\" (wolny). Przeciwstawi\u0142 sztuki wyzwolone \"sztukom, kt\u00f3re nie s\u0105 godne wolnego cz\u0142owieka\". Pomys\u0142 ten","start_idx":15,"end_idx":89}
{"id":"mrc_5055","question":"gdzie zimuje zimorodek?","answer":"w p\u00f3\u0142nocnej Afryce g\u0142\u00f3wnie zimuje","context":"pomi\u0119dzy terenami l\u0119gowymi a zimowiskami. Zimorodek zwyczajny jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie, Azji i p\u00f3\u0142nocnej Afryce, g\u0142\u00f3wnie na po\u0142udnie od r\u00f3wnole\u017cnika 60\u00b0N. Jest powszechnym gatunkiem l\u0119gowym na wi\u0119kszo\u015bci swojego rozleg\u0142ego zasi\u0119gu w Europie, w p\u00f3\u0142nocnej Afryce g\u0142\u00f3wnie zimuje, jednak nieliczne populacje odbywaj\u0105 l\u0119gi na wybrze\u017cu Maroka i Tunezji. W regionach o klimacie umiarkowanym, zimorodek zasiedla czyste, wolnop\u0142yn\u0105ce strumienie i rzeki oraz jeziora z brzegami silnie poro\u015bni\u0119tymi ro\u015blinno\u015bci\u0105. Odwiedza zaro\u015bla i krzewy ze zwisaj\u0105cymi ga\u0142\u0119ziami blisko p\u0142ytkiej, otwartej wody, w kt\u00f3rej \u017ceruje. W zimie ch\u0119tniej \u017ceruje na wybrze\u017cach, cz\u0119sto w estuariach, czy zatokach oraz wzd\u0142u\u017c skalistych wybrze\u017cy. Populacje tropikalne spotykane s\u0105 przy wolno p\u0142yn\u0105cych rzekach, nad namorzynowymi strumieniami, czy na bagnach. Zimorodki s\u0105 wa\u017cnymi elementami ekosystem\u00f3w i dobrymi bioindykatorami zdrowia spo\u0142eczno\u015bci","start_idx":258,"end_idx":291}
{"id":"mrc_5056","question":"jaki by\u0142 pierwszy film marvela?","answer":"\"Iron Man\"","context":"Filmy Filmowego Uniwersum Marvela (oryg. ) s\u0105 franczyz\u0105 filmow\u0105 o superbohaterach na podstawie komiks\u00f3w Marvel Comics. S\u0105 one produkowane przez Marvel Studios. Pierwszym filmem jest powsta\u0142y w 2008 roku \"Iron Man\", kt\u00f3ry rozpoczyna I Faz\u0119. Kolejnymi produkcjami I Fazy MCU by\u0142y: \"Incredible Hulk\" (2008), \"Iron Man 2\" (2010), \"Thor\" (2011), \"Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie\" (2011) i \"The Avengers\" (2012). II Faz\u0119 tworz\u0105 filmy: \"Iron Man 3\" (2013), \"Thor: Mroczny \u015bwiat\" (2013), \"Kapitan Ameryka: Zimowy \u017co\u0142nierz\" (2014), \"Stra\u017cnicy Galaktyki\" (2014), \"Avengers: Czas Ultrona\" (2015) i \"Ant-Man\" (2015). W sk\u0142ad III fazy wchodz\u0105 \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w \"(2016), \"Doktor Strange \"(2016), \"Stra\u017cnicy Galaktyki vol. 2\" (2017), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Thor: Ragnarok \"(2017), \"Czarna Pantera\" (2018), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018), \"Ant-Man i","start_idx":203,"end_idx":213}
{"id":"mrc_5057","question":"jak oznaczony jest numer seryjny?","answer":"Numer seryjny \u2013 kod z\u0142o\u017cony z szeregu cyfr lub liter","context":"Numer seryjny \u2013 kod z\u0142o\u017cony z szeregu cyfr lub liter, nadawany produktowi lub serii produkt\u00f3w, w celu identyfikacji miejsca i czasu wyprodukowania, ustalenia legalno\u015bci jego pochodzenia. Stosowany jest powszechnie we wszystkich ga\u0142\u0119ziach przemys\u0142u. == Oprogramowanie == W informatyce jest to unikatowy kod, nazywany r\u00f3wnie\u017c \u201ekluczem\u201d (ang. \"key\"), dodawany do program\u00f3w, gier (ze wzgl\u0119du na popularno\u015b\u0107 no\u015bnika oprogramowania jakim by\u0142a p\u0142yta kompaktowa znany niegdy\u015b jako \"CD-Key\"). Wspomniany kod ma potwierdzi\u0107 prawo do u\u017cytkowania kopii oprogramowania zgodne z licencj\u0105 oprogramowania. Najcz\u0119stszy, lecz niedoskona\u0142y spos\u00f3b na zapobieganie piractwu. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie uzupe\u0142niony tzw. aktywacj\u0105. Istniej\u0105 programy, kt\u00f3re generuj\u0105 kod na podstawie oryginalnych bazy danych b\u0105d\u017a metody na wyznaczenie akceptowanych (pasuj\u0105cych) kod\u00f3w ukrytych w aplikacji. U\u017cywanie program\u00f3w typu keygen, o kt\u00f3rych mowa, jest legalne tylko dla","start_idx":0,"end_idx":52}
{"id":"mrc_5058","question":"kto trenerem reprezentacji polski siatkarzy?","answer":"Nikola Grbi\u0107","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":398}
{"id":"mrc_5059","question":"jaki program prowadzi ewa drzyzga?","answer":"prowadzi\u0142a talk-show \"Rozmowy w toku\"","context":"Ewa Drzyzga (ur. 1 grudnia 1967 w Krakowie) \u2013 polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna. W latach 2000\u20132016 prowadzi\u0142a talk-show \"Rozmowy w toku\", za co zosta\u0142a nagrodzona Wiktorem w kategorii \"Osobowo\u015b\u0107 telewizyjna\", trzema Telekamerami i Z\u0142ot\u0105 Telekamer\u0105. == \u017byciorys == Jest c\u00f3rk\u0105 piel\u0119gniarki i wojskowego. Urodzi\u0142a si\u0119 i wychowa\u0142a w Krakowie, gdzie uko\u0144czy\u0142a Szko\u0142\u0119 Podstawow\u0105 nr 64, VIII LO w klasie matematyczno-fizycznej i filologi\u0119 rosyjsk\u0105 na Wy\u017cszej Szkole Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 medialn\u0105 rozpocz\u0119\u0142a w 1990, odbywaj\u0105c trzymiesi\u0119czny sta\u017c do Polskiego Radia w Krakowie. Nast\u0119pnie przesz\u0142a do RMF FM, debiutuj\u0105c na antenie w po\u0142owie 1991. Pocz\u0105tkowo przygotowywa\u0142a i prowadzi\u0142a poranne serwisy informacyjne oraz prowadzi\u0142a r\u00f3\u017cne pasma programowe, m.in. \"Radio Muzyka Fakty\", p\u00f3\u017aniej by\u0142a reporterk\u0105 stacji, ponadto przyczyni\u0142a si\u0119 do","start_idx":112,"end_idx":149}
{"id":"mrc_5060","question":"kto napisa\u0142 wiersz lokomotywa?","answer":"Juliana Tuwima","context":"Lokomotywa \u2013 wiersz dla dzieci autorstwa Juliana Tuwima, po raz pierwszy wydany 12 kwietnia 1936 roku w czasopi\u015bmie \u201eWiadomo\u015bci Literackie\u201d. Ze wzgl\u0119du na silne wykorzystanie dobierania wyraz\u00f3w tak, aby na\u015bladowa\u0142y one brzmieniem okre\u015blone zjawisko, wiersz ten jest przyk\u0142adem onomatopei. \"Lokomotywa\" powsta\u0142a pod koniec tw\u00f3rczo\u015bci poety i jest uznawana za jedno z jego najbardziej znanych dzie\u0142. == Tre\u015b\u0107 == \"Lokomotywa\" opowiada o lokomotywie parowej, kt\u00f3ra przygotowuje si\u0119 do odjazdu i w ko\u0144cu wyrusza \"na wprost\". Opr\u00f3cz pasa\u017cer\u00f3w lokomotywa wiezie tak\u017ce \u0142adunki, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 krowy, konie, banany, fortepiany, armata, d\u0119bowe sto\u0142y i szafy, s\u0142o\u0144, nied\u017awied\u017a, dwie \u017cyrafy, \u015bwinie oraz baga\u017ce. Wiersz opisuje si\u0142\u0119 lokomotywy, jej proces ruszania i jazdy. == T\u0142umaczenia na j\u0119zyki obce == Wiersz zosta\u0142 przet\u0142umaczony na wiele","start_idx":41,"end_idx":55}
{"id":"mrc_5061","question":"jakimi zagadnieniami zajmuje si\u0119 nauka o bycie czyli ontologia?","answer":"zajmuj\u0105cy si\u0119 problematyk\u0105 zwi\u0105zan\u0105 z poj\u0119ciami bytu, istoty, istnienia i jego sposob\u00f3w, przedmiotu i jego w\u0142asno\u015bci, przyczynowo\u015bci, czasu, przestrzeni, konieczno\u015bci i mo\u017cliwo\u015bci.","context":"Ontologia \u2013 podstawowy (obok epistemologii i aksjologii) dzia\u0142 filozofii staraj\u0105cy si\u0119 bada\u0107 struktur\u0119 rzeczywisto\u015bci i zajmuj\u0105cy si\u0119 problematyk\u0105 zwi\u0105zan\u0105 z poj\u0119ciami bytu, istoty, istnienia i jego sposob\u00f3w, przedmiotu i jego w\u0142asno\u015bci, przyczynowo\u015bci, czasu, przestrzeni, konieczno\u015bci i mo\u017cliwo\u015bci. == Etymologia s\u0142owa \u201eontologia\u201d == Etymologicznie s\u0142owo wywodzi si\u0119 z j\u0119zyka greckiego. \"Onto\" oznacza \u201eto, co jest\u201d, \u201ecokolwiek\u201d, a wi\u0119c \u201eontologia\u201d mo\u017ce oznacza\u0107 \u201enauk\u0119 o wszystkim, co jest\u201d. Termin \u201eontologia\u201d pojawi\u0142 si\u0119 w literaturze filozoficznej w XVII wieku. Po raz pierwszy s\u0142owo ontologia pojawia si\u0119 w tytule dzie\u0142a Jakoba Lorharda pt. \"Ogdoas Scholastica.\" Potem tego s\u0142owa u\u017cy\u0142 Rudolf Goclenius w s\u0142owniku filozoficznym zatytu\u0142owanym: \"Lexicon philosophicum, quo tamquam clave philosophiae fores aperiuntur\" (Frankfurt, 1613). Termin \"ontologia\" nie wyst\u0105pi\u0142 tam jako odr\u0119bne has\u0142o, lecz jako","start_idx":120,"end_idx":300}
{"id":"mrc_5062","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 porusza si\u0119 ziemia?","answer":"Na r\u00f3wniku pr\u0119dko\u015b\u0107 liniowa wywo\u0142ana obrotem Ziemi wynosi oko\u0142o 1674 km/h, zmniejsza si\u0119 ona w miar\u0119 oddalania si\u0119 od r\u00f3wnika i na biegunach wynosi 0 km/godz.","context":"Ruch obrotowy Ziemi (ruch wirowy Ziemi) \u2013 obr\u00f3t Ziemi wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi z zachodu na wsch\u00f3d. Okres mi\u0119dzy kolejnymi g\u00f3rowaniami S\u0142o\u0144ca nad danym po\u0142udnikiem nazywamy dob\u0105 s\u0142oneczn\u0105 i wynosi 24 godziny. Czas jednego obrotu wzgl\u0119dem odleg\u0142ych gwiazd wynosi 23 godziny 56 minut i 4,1 sekundy. Okres ten nazywa si\u0119 dob\u0105 gwiazdow\u0105. Na r\u00f3wniku pr\u0119dko\u015b\u0107 liniowa wywo\u0142ana obrotem Ziemi wynosi oko\u0142o 1674 km/h, zmniejsza si\u0119 ona w miar\u0119 oddalania si\u0119 od r\u00f3wnika i na biegunach wynosi 0 km/godz. Ruch obrotowy Ziemi jest przyczyn\u0105 wyst\u0119powania zjawiska dnia i nocy. Tam gdzie na powierzchni\u0119 Ziemi padaj\u0105 promienie s\u0142oneczne, panuje dzie\u0144, na pozosta\u0142ym obszarze panuje noc. Pr\u0119dko\u015b\u0107 k\u0105towa Ziemi wynosi 361\u00b0 w ci\u0105gu 24 godzin, 15,04\u00b0 w ci\u0105gu 1 godziny i 1\u00b0 w ci\u0105gu","start_idx":327,"end_idx":485}
{"id":"mrc_5063","question":"gdzie po raz pierwszy u\u017cyto broni chemicznej?","answer":"Pierwsze u\u017cycie przez Niemc\u00f3w mia\u0142o miejsce ju\u017c 17 pa\u017adziernika 1914 roku na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve-Chapelle ostrzelali pozycje ententy granatami z gazem \u0142zawi\u0105cym.","context":"Bro\u0144 chemiczna I wojny \u015bwiatowej - bro\u0144 chemiczna u\u017cywana podczas I wojny \u015bwiatowej. == Historia == Bro\u0144 chemiczn\u0105 po raz pierwszy zastosowano na wi\u0119ksz\u0105 skal\u0119 w trakcie I wojny \u015bwiatowej. Pierwsze u\u017cycie przez Niemc\u00f3w mia\u0142o miejsce ju\u017c 17 pa\u017adziernika 1914 roku na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve-Chapelle ostrzelali pozycje ententy granatami z gazem \u0142zawi\u0105cym. Niemcy, w celu wsparcia piechoty, wystrzelili ok. 3000 sztuk artyleryjskich pocisk\u00f3w 105 mm wype\u0142nionych o-dianizyn\u0105 (oznaczonych jako \"Nischrapnell\"). Atak by\u0142 zupe\u0142nie nieudany, zajmuj\u0105cy ten odcinek frontu Anglicy nie zauwa\u017cyli nawet obecno\u015bci tego gazu. Na froncie wschodnim 31 stycznia 1915 (wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 30 stycznia albo te\u017c 31 grudnia 1914) nad rzek\u0105 Rawk\u0105 pod Bolimowem Niemcy ostrzelali pozycje rosyjskie artyleryjskimi pociskami wype\u0142nionymi \u015brodkiem \"T-Stoff\" (bromkiem ksylilu","start_idx":189,"end_idx":373}
{"id":"mrc_5064","question":"w jakim miesi\u0105cu zaczyna si\u0119 wiosna?","answer":"Pierwszy dzie\u0144 wiosny obchodzony jest w dniu r\u00f3wnonocy wiosennej, kt\u00f3ry najcz\u0119\u015bciej przypada w dniu 21 marca","context":"od kontynentu i strefy klimatycznej, pory roku zmieniaj\u0105 si\u0119 wcze\u015bniej, b\u0105d\u017a p\u00f3\u017aniej i trwaj\u0105 d\u0142u\u017cej, b\u0105d\u017a kr\u00f3cej. Dla p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej wszystkie opisane daty i zjawiska s\u0105 przesuni\u0119te o p\u00f3\u0142 roku. Za miesi\u0105ce wiosenne na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej uznaje si\u0119 marzec, kwiecie\u0144 i maj, a na po\u0142udniowej wrzesie\u0144, pa\u017adziernik i listopad. === Data pocz\u0105tku wiosny === Pierwszy dzie\u0144 wiosny obchodzony jest w dniu r\u00f3wnonocy wiosennej, kt\u00f3ry najcz\u0119\u015bciej przypada w dniu 21 marca, dnia poprzedniego lub nast\u0119pnego, w zale\u017cno\u015bci, gdzie jest obserwowany. W XX wieku wiosna w strefie czasowej Polski rozpoczyna\u0142a si\u0119 zwykle 21 marca, za\u015b w miar\u0119 przybli\u017cania si\u0119 ko\u0144ca stulecia coraz cz\u0119\u015bciej 20 marca. W 2011 roku pierwszy dzie\u0144 wiosny przypad\u0142 na 21 marca (godz. 00:21), za\u015b wszystkie kolejne do roku","start_idx":357,"end_idx":465}
{"id":"mrc_5065","question":"jaki jest najd\u0142u\u017cszy r\u00f3wnole\u017cnik?","answer":"Najd\u0142u\u017cszym r\u00f3wnole\u017cnikiem jest r\u00f3wnik, kt\u00f3ry ma 40 075 km d\u0142ugo\u015bci.","context":"R\u00f3wnole\u017cnik \u2013 okr\u0105g powsta\u0142y wskutek przeci\u0119cia powierzchni kuli ziemskiej p\u0142aszczyzn\u0105 prostopad\u0142\u0105 do jej osi. Najd\u0142u\u017cszym r\u00f3wnole\u017cnikiem jest r\u00f3wnik, kt\u00f3ry ma 40 075 km d\u0142ugo\u015bci. R\u00f3wnik dzieli kul\u0119 ziemsk\u0105 na dwie p\u00f3\u0142kule \u2013 p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105. Podstawowe r\u00f3wnole\u017cniki to: r\u00f3wnik, zwrotnik Raka i zwrotnik Kozioro\u017cca, a tak\u017ce ko\u0142o podbiegunowe p\u00f3\u0142nocne i po\u0142udniowe. R\u00f3wnole\u017cniki maj\u0105 r\u00f3\u017cne d\u0142ugo\u015bci, w zale\u017cno\u015bci od szeroko\u015bci geograficznej. Ka\u017cdemu punktowi na kuli ziemskiej mo\u017cna przypisa\u0107 r\u00f3wnole\u017cnik, kt\u00f3ry przebiega przez ten punkt; jego po\u0142o\u017cenie (w pionie) wyznacza tzw. szeroko\u015b\u0107 geograficzna tego punktu. Podawana jest najcz\u0119\u015bciej w mierze k\u0105towej \u2013 w stopniach, ewentualnie te\u017c dok\u0142adniej, w minutach lub sekundach. R\u00f3wnik le\u017cy na szeroko\u015bci geograficznej zerowej, biegun po\u0142udniowy \u2013 na 90 stopniach szeroko\u015bci geograficznej po\u0142udniowej (90\u00b0 szer. geogr. pd., 90\u00b0 S),","start_idx":111,"end_idx":179}
{"id":"mrc_5066","question":"jak\u0105 metod\u0119 nauczania stosowano na \u015bredniowiecznych uniwersytetach?","answer":"Studia opiera\u0142y si\u0119 na pracy nad tekstami \u2013 ich wyk\u0142adaniu, komentowaniu i dyskusji nad nimi.","context":"pod wzgl\u0119dem organizacji nie odegra\u0142 znacz\u0105cej roli, stanowi zapowied\u017a p\u00f3\u017aniejszych uniwersytet\u00f3w pa\u0144stwowych. === Program studi\u00f3w === W przeciwie\u0144stwie do zwyk\u0142ych szk\u00f3\u0142, na \u015bredniowiecznych uniwersytetach prowadzono opr\u00f3cz pocz\u0105tkowego programu sztuk wyzwolonych tak\u017ce kursy z medycyny, prawa, filozofii czy teologii. Studia opiera\u0142y si\u0119 na pracy nad tekstami \u2013 ich wyk\u0142adaniu, komentowaniu i dyskusji nad nimi. Lektura tekst\u00f3w prowadzi\u0142a od jego literalnego rozumienia (\"littera\"), poprzez analiz\u0119 argument\u00f3w (\"sensus\"), a\u017c do ostatecznego celu, czyli odkrycia g\u0142\u00f3wnej jego my\u015bli (\"sententia\"). Rodz\u0105ce si\u0119 w jej trakcie pytania i w\u0105tpliwo\u015bci (\"quaestiones\") musia\u0142y by\u0107 wyja\u015bnione dzi\u0119ki komentarzom. Istnia\u0142a hierarchia tekst\u00f3w i autor\u00f3w, w zale\u017cno\u015bci od autorytetu, jakim si\u0119 cieszyli. Najwy\u017cszym autorytetem by\u0142a Biblia, a w filozofii Arystoteles. Oryginalno\u015b\u0107 i nowo\u015b\u0107 nie by\u0142y dobrze widziane. Liczy\u0142o si\u0119 wierne odczytywanie","start_idx":320,"end_idx":413}
{"id":"mrc_5067","question":"na jak\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 zszed\u0142 cz\u0142owiek?","answer":"By\u0142 pierwszym wolnym nurkiem, kt\u00f3ry zszed\u0142 na g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 100 metr\u00f3w (330 st\u00f3p)","context":"Jacques Mayol (ur. 1 kwietnia 1927 w Szanghaju, zm. 22 grudnia 2001 na Elbie) \u2013 nurek francuski, wielokrotny rekordzista \u015bwiata we freedivingu. By\u0142 zwany \u201ecz\u0142owiekiem-delfinem\u201d. W 1981 roku zosta\u0142 nominowany do nagrody International Awards for Valor in Sports za wytrwa\u0142o\u015b\u0107 i dzielno\u015b\u0107 w pokonywaniu nowych granic. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Szanghaju w Chinach. By\u0142 obywatelem \u015bwiata. Mieszka\u0142 mi\u0119dzy innymi w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, na wyspie Elba we W\u0142oszech oraz na wyspie South Caicos (Turks i Caicos, Bahamy). Sp\u0119dza\u0142 r\u00f3wnie\u017c sporo czasu w Japonii, gdzie po\u015bwi\u0119ca\u0142 si\u0119 pasji nurkowania i jednoczenia z natur\u0105 oraz morzem, a tak\u017ce zajmowa\u0142 si\u0119 produkcj\u0105 i pisaniem scenariuszy do wielu film\u00f3w dokumentalnych. By\u0142 pierwszym wolnym nurkiem, kt\u00f3ry zszed\u0142 na g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 100 metr\u00f3w (330 st\u00f3p)","start_idx":725,"end_idx":802}
{"id":"mrc_5068","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy frankfurt?","answer":"Miasto le\u017cy po obu stronach rzeki Men u st\u00f3p g\u00f3r Taunus.","context":"Frankfurt nad Menem (niem. , , Frankfurt a. M.) \u2013 miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju zwi\u0105zkowym Hesja, w rejencji Darmstadt, pi\u0105te pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto Niemiec (ponad 760 tys. mieszka\u0144c\u00f3w pod koniec 2019 roku). Natomiast ca\u0142a metropolia ma populacj\u0119 ok. 5 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w. Jest to jedna z najwa\u017cniejszych metropolii finansowych \u015bwiata oraz znane centrum wystawiennicze. == Po\u0142o\u017cenie == Miasto le\u017cy po obu stronach rzeki Men u st\u00f3p g\u00f3r Taunus. Dzi\u0119ki swojemu centralnemu po\u0142o\u017ceniu stanowi wa\u017cny w\u0119ze\u0142 komunikacyjny, z drugim pod wzgl\u0119dem liczby pasa\u017cer\u00f3w lotniskiem w Europie (8. miejsce na \u015bwiecie). Frankfurt jest najwi\u0119kszym miastem Hesji, lecz stolic\u0105 kraju zwi\u0105zkowego jest Wiesbaden. Frankfurt le\u017cy w obszarze 5,8 milionowego regionu metropolitalnego Ren-Men (\"Rhein-Main-Gebiet\"). == Historia == Na terenie","start_idx":418,"end_idx":474}
{"id":"mrc_5069","question":"do kiedy okres wielkanocny?","answer":"do niedzieli Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego (to jest 50 dni).","context":"Okres wielkanocny (\u0142ac. \"tempus paschale\") \u2013 okres w roku liturgicznym trwaj\u0105cy od wigilii paschalnej do niedzieli Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego (to jest 50 dni). W tym okresie u\u017cywa si\u0119 w liturgii Ko\u015bcio\u0142a katolickiego bia\u0142ego koloru szat liturgicznych. Rozwa\u017ca si\u0119 w nim Zmartwychwstanie Pa\u0144skie.","start_idx":102,"end_idx":156}
{"id":"mrc_5070","question":"kto pierwszy u\u017cy\u0142 broni chemicznej?","answer":"Niemc\u00f3w","context":"Bro\u0144 chemiczna I wojny \u015bwiatowej - bro\u0144 chemiczna u\u017cywana podczas I wojny \u015bwiatowej. == Historia == Bro\u0144 chemiczn\u0105 po raz pierwszy zastosowano na wi\u0119ksz\u0105 skal\u0119 w trakcie I wojny \u015bwiatowej. Pierwsze u\u017cycie przez Niemc\u00f3w mia\u0142o miejsce ju\u017c 17 pa\u017adziernika 1914 roku na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve-Chapelle ostrzelali pozycje ententy granatami z gazem \u0142zawi\u0105cym. Niemcy, w celu wsparcia piechoty, wystrzelili ok. 3000 sztuk artyleryjskich pocisk\u00f3w 105 mm wype\u0142nionych o-dianizyn\u0105 (oznaczonych jako \"Nischrapnell\"). Atak by\u0142 zupe\u0142nie nieudany, zajmuj\u0105cy ten odcinek frontu Anglicy nie zauwa\u017cyli nawet obecno\u015bci tego gazu. Na froncie wschodnim 31 stycznia 1915 (wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 30 stycznia albo te\u017c 31 grudnia 1914) nad rzek\u0105 Rawk\u0105 pod Bolimowem Niemcy ostrzelali pozycje rosyjskie artyleryjskimi pociskami wype\u0142nionymi \u015brodkiem \"T-Stoff\" (bromkiem ksylilu","start_idx":211,"end_idx":218}
{"id":"mrc_5071","question":"co utworzono po bitwie pod solferino?","answer":"Przyczyni\u0142a si\u0119 do powstania organizacji pomocy humanitarnej.","context":"Bitwa pod Solferino \u2013 starcie zbrojne, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce 24 czerwca 1859. By\u0142a to najwi\u0119ksza bitwa wojny francusko-austriackiej. Przyczyni\u0142a si\u0119 do powstania organizacji pomocy humanitarnej. == Geneza wojny == Wojna by\u0142a rezultatem posuni\u0119\u0107 premiera piemonckiego, hrabiego Camillo Benso di Cavoura, kt\u00f3ry traktowa\u0142 j\u0105 jako wst\u0119p do zrealizowania plan\u00f3w utworzenia zjednoczonych W\u0142och. Po nieudanym zrywie roku 1848 Cavour zawar\u0142 przymierze z Francj\u0105, gdzie znalaz\u0142 oddanego sprzymierze\u0144ca w osobie Napoleona III. Napoleon w tajnym uk\u0142adzie zobowi\u0105za\u0142 si\u0119 do udzielenia wsparcia Piemontowi, gdy ten og\u0142osi mobilizacj\u0119, co nast\u0105pi\u0142o w 1859 roku. W odpowiedzi Austriacy za\u017c\u0105dali rozbrojenia armii piemonckiej, a po odrzuceniu ich ultimatum przez Cavoura wkroczyli do Piemontu. == Pierwsze starcia == W bitwie pod Montebello dnia 17 maja 100 tys. Francuz\u00f3w i","start_idx":131,"end_idx":192}
{"id":"mrc_5072","question":"kim by\u0142 poroszenko?","answer":"ukrai\u0144ski polityk i przedsi\u0119biorca, z wykszta\u0142cenia ekonomista.","context":"Petro O\u0142eksijowycz Poroszenko, (ur. 26 wrze\u015bnia 1965 w Bo\u0142gradzie) \u2013 ukrai\u0144ski polityk i przedsi\u0119biorca, z wykszta\u0142cenia ekonomista. Minister spraw zagranicznych w latach 2009\u20132010, minister rozwoju gospodarczego i handlu w 2012, w latach 2014\u20132019 prezydent Ukrainy. == \u017byciorys == W 1989 uko\u0144czy\u0142 studia ekonomiczne na Uniwersytecie Kijowskim. W latach 90. w okresie przemian zaj\u0105\u0142 si\u0119 prowadzeniem w\u0142asnej dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej. W 1996 za\u0142o\u017cy\u0142 przedsi\u0119biorstwo cukiernicze Roshen. Wp\u0142ywy w bran\u017cy cukierniczej przynios\u0142y mu przydomek \u201ekr\u00f3la czekolady\u201d. Zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c w\u0142a\u015bcicielem kana\u0142u telewizyjnego 5 kana\u0142. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 biznesowa przynios\u0142a mu zyski, dzi\u0119ki kt\u00f3rym sta\u0142 si\u0119 jednym z najbogatszych Ukrai\u0144c\u00f3w (w 2014 \u201eForbes\u201d plasowa\u0142 go na 6. miejscu tworzonej przez siebie listy, wyceniaj\u0105c jego aktywa na 1,3 miliarda USD). W latach 1998, 2002 i 2006 uzyskiwa\u0142 mandat","start_idx":69,"end_idx":132}
{"id":"mrc_5073","question":"jakie najwy\u017csze miejsce zdobyli polscy (m\u0119\u017cczy\u017ani) na io?","answer":"6. pozycje uzyskane w 1972 r. w Sapporo i w 1976 r. w Innsbrucku (w igrzyskach tych walczy\u0142o po 12 zespo\u0142\u00f3w).","context":"bo w turnieju wzi\u0119\u0142y udzia\u0142 jedynie 4 dru\u017cyny, a reprezentacja Polski przegra\u0142a wszystkie mecze i zaj\u0119\u0142a miejsce ostatnie. Najwy\u017csze miejsca wywalczone to 6. pozycje uzyskane w 1972 r. w Sapporo i w 1976 r. w Innsbrucku (w igrzyskach tych walczy\u0142o po 12 zespo\u0142\u00f3w). W kwietniu 1991 Polska pokona\u0142a dwukrotnie Dani\u0119 w kwalifikacjach do ZIO 1992. W turnieju 1992 w Albertville reprezentacja po raz ostatni, jak dot\u0105d, uczestniczy\u0142a w igrzyskach olimpijskich. Po Mistrzostwach \u015awiata 1982 Grupy B w austriackim Klagenfurcie w marcu tego roku trzej reprezentant\u00f3w, Andrzej Ma\u0142ysiak, Justyn Denisiuk i Bogus\u0142aw Maj, nie powr\u00f3ci\u0142o do kraju podczas trwaj\u0105cego stanu wojennego, za co w maju 1982 decyzj\u0105 zarz\u0105du PZHL zostali ukarani do\u017cywotni\u0105 dyskwalifikacj\u0105. 30 sierpnia 2012 selekcjonerem kadry zosta\u0142 Rosjanin Igor","start_idx":155,"end_idx":264}
{"id":"mrc_5074","question":"kto zbudowa\u0142 labirynt na krecie?","answer":"zaprojektowanym przez Dedala","context":"przez kr\u00f3la Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 pod pa\u0142acem w Knossos. Minos pokona\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w i za\u017c\u0105da\u0142, \u017ceby co 9 lat (wed\u0142ug innych wersji \u2013 co roku, co 3 lata), 7 m\u0142odzie\u0144c\u00f3w i 7 panien by\u0142o przysy\u0142anych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu jako kara za \u015bmier\u0107 Androgeosa, syna Minosa). Za trzeci\u0105 ofiar\u0105 zg\u0142osi\u0142 si\u0119 kr\u00f3lewicz Tezeusz, kt\u00f3ry mia\u0142 za zadanie zabi\u0107 potwora. Minotaur strzeg\u0142 labiryntu. Pomog\u0142a mu c\u00f3rka Minosa, Ariadna, zauroczona odwag\u0105 m\u0142odzie\u0144ca, kt\u00f3ra za pomoc\u0105 k\u0142\u0119bka nici u\u0142atwi\u0142a mu powr\u00f3t z Labiryntu, a magiczny miecz pozwoli\u0142 zabi\u0107 Minotaura. W ten spos\u00f3b Tezeusz wyprowadzi\u0142 Ate\u0144czyk\u00f3w \u017cywych z Labiryntu, w kt\u00f3rym zabi\u0142 Minotaura. Podobizna Minotaura stanowi\u0142a jeden ze znak\u00f3w legion\u00f3w rzymskich w okresie republiki.","start_idx":27,"end_idx":55}
{"id":"mrc_5075","question":"gdzie le\u017ca\u0142a mezopotamia?","answer":"Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119.","context":"Mezopotamia, , w znaczeniu dos\u0142ownym \"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\") \u2013 staro\u017cytna kraina na Bliskim Wschodzie le\u017c\u0105ca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuuj\u0105ce jednak wsp\u00f3lne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenach Mezopotamii narodzi\u0142a si\u0119 pierwsza cywilizacja. == Po\u0142o\u017cenie geograficzno-historyczne == Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119. W innym, bardziej precyzyjnym uj\u0119ciu, mo\u017cna Mezopotami\u0119 zamkn\u0105\u0107 w tr\u00f3jk\u0105cie: Aleppo \u2013 jezioro Urmia na p\u00f3\u0142nocy i uj\u015bcie rzeki","start_idx":538,"end_idx":742}
{"id":"mrc_5076","question":"kt\u00f3re lata przest\u0119pne?","answer":"Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032.","context":"Rok przest\u0119pny \u2013 rok kalendarzowy, kt\u00f3rego d\u0142ugo\u015b\u0107 (366 dni) \u2013 w celu dopasowania roku kalendarzowego do roku zwrotnikowego \u2013 jest zwi\u0119kszona w stosunku do lat nieprzest\u0119pnych (365 dni). Wyst\u0119puje wy\u0142\u0105cznie w kalendarzach o rachubie opartej na obiegu Ziemi dooko\u0142a S\u0142o\u0144ca lub o rachubie kombinowanej (Ksi\u0119\u017cyc i S\u0142o\u0144ce). Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032. W kalendarzu gregoria\u0144skim (obowi\u0105zuj\u0105cym m.in. w Polsce), rok przest\u0119pny jest d\u0142u\u017cszy o jeden dzie\u0144 wyst\u0119puj\u0105cy w lutym, kt\u00f3ry ma wtedy 29 dni zamiast 28 dni. Dodatkowym dniem w kalendarzu liturgicznym tradycyjnie nie jest jednak 29 lutego, ale dzie\u0144 dodawany mi\u0119dzy 23 a 24 lutego. Dodanie tego dnia powoduje przesuni\u0119cie obchodzonych w Ko\u015bciele katolickim wspomnie\u0144 \u015bwi\u0119tych w okresie 24\u201328 lutego na nast\u0119pny dzie\u0144. Wi\u0105\u017ce si\u0119","start_idx":320,"end_idx":380}
{"id":"mrc_5077","question":"z jakiego miejsca jest stek?","answer":"z kawa\u0142ka mi\u0119sa krojonego w poprzek w\u0142\u00f3kien mi\u0119\u015bniowych lub ryby krojonej w poprzek kr\u0119gos\u0142upa.","context":"Stek (, ze staronordyjskiego \"steik\", czyli \u201esma\u017cy\u0107\u201d) \u2013 potrawa z kawa\u0142ka mi\u0119sa krojonego w poprzek w\u0142\u00f3kien mi\u0119\u015bniowych lub ryby krojonej w poprzek kr\u0119gos\u0142upa. Mi\u0119so na steki zazwyczaj jest grillowane lub sma\u017cone z odrobin\u0105 oleju. Steki rybne mo\u017cna przyrz\u0105dzi\u0107 w piekarniku. == Charakterystyka == Stek mo\u017ce tak\u017ce by\u0107 mi\u0119sem gotowanym w sosie lub mielonym uformowanym w kszta\u0142t kotleta (np. stek Salisbury lub hamburger). W potocznym rozumieniu s\u0142owo stek odnosi si\u0119 g\u0142\u00f3wnie do befsztyku \u2013 steku wo\u0142owego. Steki z mi\u0119sa innych zwierz\u0105t zwykle nazywane s\u0105 z u\u017cyciem dookre\u015ble\u0144, np. stek z dzika, stek z \u0142ososia etc. == Stek wo\u0142owy == Befsztyk (tak\u017ce: stek) \u2013 potrawa ze sma\u017conego, pieczonego lub grillowanego mi\u0119sa wo\u0142owego, g\u0142\u00f3wnie pol\u0119dwicy lub kark\u00f3wki, krojonych w poprzek w\u0142\u00f3kien mi\u0119\u015bniowych. Stek","start_idx":64,"end_idx":159}
{"id":"mrc_5078","question":"jaki jest sk\u0142ad krwi?","answer":"Krew sk\u0142ada si\u0119 z wyspecjalizowanych kom\u00f3rek oraz z osocza, w kt\u00f3rym te kom\u00f3rki s\u0105 zawieszone.","context":"Krew (\u0142ac. \"sanguis\", , \"haima\") \u2013 p\u0142yn ustrojowy, kt\u00f3ry za po\u015brednictwem uk\u0142adu kr\u0105\u017cenia pe\u0142ni funkcj\u0119 transportow\u0105 oraz zapewnia komunikacj\u0119 pomi\u0119dzy poszczeg\u00f3lnymi uk\u0142adami organizmu. Krew jest p\u0142ynn\u0105 tkank\u0105 \u0142\u0105czn\u0105, kr\u0105\u017c\u0105c\u0105 w naczyniach krwiono\u015bnych (uk\u0142ad krwiono\u015bny zamkni\u0119ty) lub w jamie cia\u0142a (uk\u0142ad krwiono\u015bny otwarty). W szerokiej definicji obejmuje krew obwodow\u0105 i tkank\u0119 krwiotw\u00f3rcz\u0105, a w w\u0105skiej tylko t\u0119 pierwsz\u0105. Jako jedyna (wraz z limf\u0105) wyst\u0119puje w stanie p\u0142ynnym. Dziedzina medycyny zajmuj\u0105ca si\u0119 krwi\u0105 to hematologia. Krew sk\u0142ada si\u0119 z wyspecjalizowanych kom\u00f3rek oraz z osocza, w kt\u00f3rym te kom\u00f3rki s\u0105 zawieszone. Dzi\u0119ki pracy mi\u0119\u015bnia sercowego jest pompowana poprzez t\u0119tnice we wszystkie rejony cia\u0142a i wraca do serca za po\u015brednictwem \u017cy\u0142 niekiedy wyposa\u017conych w zastawki. Uk\u0142ad kr\u0105\u017cenia doros\u0142ego cz\u0142owieka zawiera oko\u0142o 70\u201380 ml krwi","start_idx":537,"end_idx":631}
{"id":"mrc_5079","question":"kiedy powsta\u0142a piosenka mniej ni\u017c zero?","answer":"Utw\u00f3r \u201eMniej ni\u017c zero\u201d zadebiutowa\u0142 na Li\u015bcie przeboj\u00f3w Programu Trzeciego 21 maja 1983 roku","context":"\u201eMniej ni\u017c zero\u201d jest komentarzem zespo\u0142u wobec pobicia Grzegorza Przemyka. == \u201eMniej ni\u017c zero\u201d na LP Tr\u00f3jki == Utw\u00f3r \u201eMniej ni\u017c zero\u201d zadebiutowa\u0142 na Li\u015bcie przeboj\u00f3w Programu Trzeciego 21 maja 1983 roku i utrzymywa\u0142 si\u0119 w zestawieniu przez 13 tygodni. Po tym, gdy na pogrzebie Przemyka m\u0142odzie\u017c zacz\u0119\u0142a \u015bpiewa\u0107 t\u0119 piosenk\u0119, SB zdecydowa\u0142o si\u0119 na zdj\u0119cie utworu z listy radiowej Tr\u00f3jki. P\u00f3\u017aniej utw\u00f3r kilka razy znalaz\u0142 si\u0119 na li\u015bcie. === Notowania === \u0179r\u00f3d\u0142o: Lista przeboj\u00f3w Programu Trzeciego. == \u201eMniej ni\u017c zero\u201d na albumach Lady Pank == == Tw\u00f3rcy == * Jan Borysewicz \u2013 gitara solowa, ch\u00f3r * Janusz Panasewicz \u2013 \u015bpiew, ch\u00f3r * Pawe\u0142 M\u015bcis\u0142awski \u2013 bas, ch\u00f3r * Edmund Stasiak \u2013 gitara, ch\u00f3r * Jaros\u0142aw Szlagowski \u2013 perkusja, ch\u00f3r","start_idx":112,"end_idx":204}
{"id":"mrc_5080","question":"kto wykona\u0142 ilustracje do miko\u0142ajka?","answer":"Jean-Jacques'a Semp\u00e9go","context":"Miko\u0142ajek () \u2013 seria ksi\u0105\u017cek napisana przez Ren\u00e9 Goscinnego i zilustrowana przez Jean-Jacques'a Semp\u00e9go. Miko\u0142ajek by\u0142 pierwotnie bohaterem pask\u00f3w komiksowych publikowanych przez duet Goscinny-Semp\u00e9 w belgijskim magazynie \"La Moustique\" w roku 1956. Seria zosta\u0142a jednak do\u015b\u0107 szybko zaprzestana. Kilka lat p\u00f3\u017aniej Goscinny zdecydowa\u0142 si\u0119 pisa\u0107 o Miko\u0142ajku proz\u0105, w formie kr\u00f3tkich opowiada\u0144 do kt\u00f3rych Semp\u00e9 tworzy\u0142 odr\u0119bne ilustracje. Pierwsza historyjka o przygodach Miko\u0142ajka pt. \"L\u2019\u0153uf de P\u00e2ques\" zosta\u0142a opublikowana 29 marca 1959 roku na \u0142amach francuskiego dziennika \u201eSud-Ouest Dimanche\u201d. Pocz\u0105tkowo autorzy nie planowali jej kontynuacji, jednak \u017cywy odzew ze strony czytelnik\u00f3w spowodowa\u0142, \u017ce zdecydowali si\u0119 stworzy\u0107 kolejne opowiadania. Odt\u0105d Goscinny i Semp\u00e9 a\u017c do 1965 roku publikowali kolejne historyjki w \u201eSud-Ouest\u201d i \u201ePilote\u201d. W ci\u0105gu sze\u015bciu lat stworzyli ich 221.","start_idx":81,"end_idx":103}
{"id":"mrc_5081","question":"kiedy by\u0142y pierwsze igrzyska olimpijskie?","answer":"od 6 do 15 kwietnia 1896 roku.","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":131,"end_idx":161}
{"id":"mrc_5082","question":"do jakich miast je\u017adzi pendolino?","answer":"obs\u0142uguj\u0105 relacje \u0142\u0105cz\u0105ce Warszaw\u0119 z Bielskiem-Bia\u0142\u0105, Gliwicami, Gdyni\u0105, Jeleni\u0105 G\u00f3r\u0105, Katowicami, Ko\u0142obrzegiem, Krakowem, Rzeszowem i Wroc\u0142awiem.","context":"Express InterCity Premium (skr\u00f3t EIP) \u2013 najwy\u017csza w hierarchii kategoria poci\u0105g\u00f3w uruchomionych przez sp\u00f3\u0142k\u0119 PKP Intercity. Poci\u0105gi kategorii Express InterCity Premium kursuj\u0105 od 14 grudnia 2014. S\u0105 one prowadzone elektrycznymi zespo\u0142ami trakcyjnymi ED250 \"Pendolino\" i obs\u0142uguj\u0105 relacje \u0142\u0105cz\u0105ce Warszaw\u0119 z Bielskiem-Bia\u0142\u0105, Gliwicami, Gdyni\u0105, Jeleni\u0105 G\u00f3r\u0105, Katowicami, Ko\u0142obrzegiem, Krakowem, Rzeszowem i Wroc\u0142awiem. Maksymalna pr\u0119dko\u015b\u0107, z jak\u0105 je\u017cd\u017c\u0105 poci\u0105gi EIP, to 200 km/h, co jest najwi\u0119ksz\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 osi\u0105gan\u0105 w Polsce w regularnej eksploatacji z pasa\u017cerami. Pr\u0119dko\u015b\u0107 200 km/h jest rozwijana na oko\u0142o 140-kilometrowym odcinku linii kolejowej nr 4 oraz na 113-kilometrowym odcinku linii kolejowej nr 9. == Nazwa kategorii i poszczeg\u00f3lnych po\u0142\u0105cze\u0144 == 28 maja 2013 na Stadionie Narodowym w Warszawie podczas konferencji na temat produkowanych dla PKP IC poci\u0105g\u00f3w Alstom EMU250","start_idx":270,"end_idx":416}
{"id":"mrc_5083","question":"jak\u0105 technik\u0105 zosta\u0142 namalowany obraz mona lisa?","answer":"obraz olejny","context":"Mona Lisa (w\u0142. \"Gioconda\") \u2013 obraz olejny namalowany na topolowej desce przez Leonarda da Vinci, artyst\u0119 w\u0142oskiego renesansu. Jego nazwa pochodzi od s\u0142owa \"mona,\" kt\u00f3re w dialekcie toska\u0144skim jest skr\u00f3tem od tytu\u0142u \"ma donna\" (\u201emoja pani\u201d) oraz imienia domniemanego tematu portretu, za\u015b we w\u0142. i hiszp. znany jest jako \"La Gioconda,\" a we fr. \"La Joconde,\" od nazwy rodu kupca zamawiaj\u0105cego to dzie\u0142o. Obraz powsta\u0142 w latach 1503\u20131507; obecnie znajduje si\u0119 w paryskim Luwrze, pozostaj\u0105c w\u0142asno\u015bci\u0105 rz\u0105du Francji. Dzie\u0142o trafi\u0142o na sta\u0142\u0105 ekspozycj\u0119 do Luwru w 1797 roku. Jest to jeden z najs\u0142ynniejszych i najbardziej cenionych obraz\u00f3w z czas\u00f3w renesansu. Podczas przenosin na tymczasow\u0105 wystaw\u0119 w Waszyngtonie w 1962 roku obraz zosta\u0142 ubezpieczony na kwot\u0119 100 milion\u00f3w dolar\u00f3w, co \u015bwiadczy","start_idx":29,"end_idx":41}
{"id":"mrc_5084","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 \u017ceromski?","answer":"Strawczynie","context":"Stefan \u017beromski herbu Jelita (ur. 14 pa\u017adziernika 1864 w Strawczynie, zm. 20 listopada 1925 w Warszawie) \u2013 polski prozaik, publicysta, dramaturg; pierwszy prezes polskiego PEN Clubu, prezydent Rzeczypospolitej Zakopia\u0144skiej. Czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1921, 1922, 1923, 1924). Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich w historii. Stefan \u017beromski by\u0142 znany r\u00f3wnie\u017c pod pseudonimami \"Maurycy Zych\", \"J\u00f3zef Katerla\" (panie\u0144skie nazwisko matki) i \"Stefan Iksmore\u017c\" (ananim). Ze wzgl\u0119du na zaanga\u017cowanie spo\u0142eczne nazwany by\u0142 \u201esumieniem polskiej literatury\u201d lub \u201esumieniem narodu\u201d. == \u017byciorys == Stefan \u017beromski pochodzi\u0142 ze zubo\u017ca\u0142ej rodziny szlacheckiej Wincentego \u017beromskiego herbu Jelita i J\u00f3zefy z Katerl\u00f3w \u017beromskiej. Wychowa\u0142 si\u0119 w Ciekotach w G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich. Jego ojciec przed powstaniem utraci\u0142 maj\u0105tek i aby utrzyma\u0107 rodzin\u0119, zosta\u0142 dzier\u017cawc\u0105 folwark\u00f3w. W 1863","start_idx":57,"end_idx":68}
{"id":"mrc_5085","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 siedziba ligi narod\u00f3w?","answer":"Siedzib\u0105 organizacji by\u0142a Genewa.","context":"Narod\u00f3w by\u0142o utrzymanie pokoju i wsp\u00f3\u0142pracy na \u015bwiecie, a impulsem do jej utworzenia by\u0142 wielki rozlew krwi podczas I wojny \u015bwiatowej. Siedzib\u0105 organizacji by\u0142a Genewa. W zwi\u0105zku z powstaniem Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych w 1945 r., Liga Narod\u00f3w zosta\u0142a formalnie rozwi\u0105zana w 1946 roku, cho\u0107 faktycznie przesta\u0142a funkcjonowa\u0107 ju\u017c podczas II wojny \u015bwiatowej. Ustanowienie Ligi Narod\u00f3w sta\u0142o si\u0119 przyczyn\u0105 odmowy ratyfikacji traktatu wersalskiego przez Stany Zjednoczone, bowiem Senat USA z wi\u0119kszo\u015bci\u0105 republika\u0144sk\u0105 by\u0142 przeciwny polityce prezydenta Wilsona w tym zakresie, wej\u015bciu do Ligi i poddaniu si\u0119 jej jurysdykcji. == Struktura == Zgromadzenie po raz pierwszy zebra\u0142o si\u0119 15 listopada 1920 r. w Ratuszu w Genewie, regularne obrady toczy\u0142y si\u0119 do 1941 r. Formalnie rozwi\u0105zane zosta\u0142o w 1946 r., razem z przekazaniem","start_idx":135,"end_idx":168}
{"id":"mrc_5086","question":"co przyczyni\u0142o si\u0119 do upadku \u015bwi\u0119tego przymierza?","answer":"Kres \u015awi\u0119temu Przymierzu po\u0142o\u017cy\u0142a rywalizacja Austrii i Rosji na Ba\u0142kanach (1822-1830), przede wszystkim za\u015b neutralno\u015b\u0107 Austrii wobec dzia\u0142a\u0144 wojennych pomi\u0119dzy Rosj\u0105 a Angli\u0105 i Francj\u0105 podczas wojny krymskiej w 1854.","context":"Lublanie upowa\u017cni\u0142 Austri\u0119 do obalenia rz\u0105du liberalnego w Neapolu. Zapad\u0142e w 1815 postanowienia satysfakcjonowa\u0142y koronowane g\u0142owy, arystokracj\u0119, elit\u0119 bur\u017cuazji. Budzi\u0142y r\u00f3wnocze\u015bnie wrogo\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stw, lekcewa\u017cy\u0142y bowiem polityczne i narodowe d\u0105\u017cenia rozbudzone w epoce rewolucji i Napoleona. St\u0105d te\u017c wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 XIX wieku up\u0142yn\u0119\u0142a Europejczykom pod znakiem walki z duchem kongresu wiede\u0144skiego. Kres \u015awi\u0119temu Przymierzu po\u0142o\u017cy\u0142a rywalizacja Austrii i Rosji na Ba\u0142kanach (1822-1830), przede wszystkim za\u015b neutralno\u015b\u0107 Austrii wobec dzia\u0142a\u0144 wojennych pomi\u0119dzy Rosj\u0105 a Angli\u0105 i Francj\u0105 podczas wojny krymskiej w 1854. Do ostatniej wsp\u00f3\u0142pracy zbrojnej pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Przymierza dosz\u0142o w maju 1849, kiedy to Rosja (w osobie Iwana Paskiewicza) pomog\u0142a st\u0142umi\u0107 powstanie w\u0119gierskie. Pr\u00f3by wskrzeszenia \u015awi\u0119tego Przymierza, podejmowane przez Ottona von Bismarcka w latach 1872\u20131884 (Sojusz Trzech Cesarzy), nie powiod\u0142y si\u0119.","start_idx":404,"end_idx":622}
{"id":"mrc_5087","question":"czym by\u0142a czarna procesja?","answer":"manifestacja przedstawicieli 141 miast kr\u00f3lewskich, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 2 grudnia 1789 w Warszawie podczas obrad Sejmu Czteroletniego.","context":"Czarna procesja \u2013 manifestacja przedstawicieli 141 miast kr\u00f3lewskich, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 2 grudnia 1789 w Warszawie podczas obrad Sejmu Czteroletniego. == Opis == Jesieni\u0105 1789, chc\u0105c sk\u0142oni\u0107 Sejm do zaj\u0119cia si\u0119 spraw\u0105 miast, warszawski magistrat zorganizowa\u0142 zjazd ich przedstawicieli. 2 grudnia 1789 ubrani na czarno delegaci pod przewodem prezydenta Warszawy Jana Dekerta przejechali karetami z ratusza na Rynku Starego Miasta pod Zamek Kr\u00f3lewski \u2013 miejsce obrad Sejmu Czteroletniego \u2013 gdzie z\u0142o\u017cyli na r\u0119ce kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta memoria\u0142 z petycj\u0105, domagaj\u0105c\u0105 si\u0119 przyznania praw publicznych dla mieszczan. Manifestacja, zwana od koloru stroj\u00f3w uczestnik\u00f3w \"czarn\u0105 procesj\u0105\", przyczyni\u0142a si\u0119 do powo\u0142ania przez Sejm specjalnej komisji do spraw reformy ustroju, kt\u00f3ra cz\u0119\u015bciowo uwzgl\u0119dni\u0142a postulaty zawarte w memoriale. Jej prace zako\u0144czy\u0142y si\u0119 18 kwietnia 1791","start_idx":18,"end_idx":149}
{"id":"mrc_5088","question":"ile kilometr\u00f3w \u0142\u0105cznie maj\u0105 autostrady w polsce?","answer":"2100 km","context":"Autostrady i drogi ekspresowe w Polsce \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 polskiej sieci dr\u00f3g krajowych obejmuj\u0105ca najwa\u017cniejsze drogi krajowe, obs\u0142uguj\u0105ce trasy mi\u0119dzynarodowe i mi\u0119dzyregionalne. Wed\u0142ug plan\u00f3w obowi\u0105zuj\u0105cych od wrze\u015bnia 2019 roku, planowana sie\u0107 dr\u00f3g szybkiego ruchu b\u0119dzie docelowo liczy\u0107 oko\u0142o 8177 km, w tym ok. 2100 km autostrad i ok. 6077 km dr\u00f3g ekspresowych. Wed\u0142ug danych z raportu przygotowanego przez \u015awiatowe Forum Ekonomiczne w 2020 roku jako\u015b\u0107 dr\u00f3g klasyfikuje Polsk\u0119 na 20. miejscu spo\u015br\u00f3d 27 pa\u0144stw europejskich i 57. na \u015bwiecie. == Definicje ustawowe == Ju\u017c w latach 60. XX wieku w polskich aktach prawnych zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 zagadnienia dotycz\u0105ce autostrady, kt\u00f3r\u0105 uznawano za drog\u0119 specjalnie zaprojektowan\u0105 i zbudowan\u0105 dla ruchu samochodowego i oznaczon\u0105 okre\u015blonym znakiem drogowym. Oznakowane w ten spos\u00f3b drogi charakteryzowa\u0142y","start_idx":306,"end_idx":313}
{"id":"mrc_5089","question":"jaki jest porz\u0105dek hase\u0142?","answer":"Porz\u0105dek alfabetyczny \u2013 zbi\u00f3r regu\u0142 u\u017cywanych do porz\u0105dkowania termin\u00f3w i hase\u0142.","context":"Porz\u0105dek alfabetyczny \u2013 zbi\u00f3r regu\u0142 u\u017cywanych do porz\u0105dkowania termin\u00f3w i hase\u0142. Zagadnienie porz\u0105dkowania wyraz\u00f3w nale\u017cy rozpatrywa\u0107 w kilku p\u0142aszczyznach. == Porz\u0105dkowanie wyraz\u00f3w w s\u0142ownikach, skorowidzach == Najistotniejszy z praktycznego punktu widzenia jest zapewne problem szeregowania termin\u00f3w, nazwisk itp. w rozmaitych s\u0142ownikach i encyklopediach. Problem ten jest \u015bci\u015ble powi\u0105zany z j\u0119zykiem naturalnym, w jakim ukazuje si\u0119 publikacja. Miarodajna dla j\u0119zyka polskiego jest norma PN\u201380/N\u201301223 pt. \u201eSzeregowanie alfabetyczne\u201d. Mimo \u017ce nie jest ona do ko\u0144ca wyczerpuj\u0105ca, to podaje g\u0142\u00f3wne zasady, kt\u00f3re nale\u017cy stosowa\u0107 przy sortowaniu termin\u00f3w w rozmaitych katalogach, bibliografiach, opracowaniach i in. 1. Porz\u0105dek alfabetyczny powinien by\u0107 zgodny z porz\u0105dkiem liter w alfabecie polskim uzupe\u0142nionym o litery q, v, x. Porz\u0105dek jest wi\u0119c nast\u0119puj\u0105cy: a \u0105 b c \u0107 d e","start_idx":0,"end_idx":80}
{"id":"mrc_5090","question":"kt\u00f3ra generacja modelu audi a6 jest aktualnie produkowana?","answer":"pi\u0105ta generacja samochodu.","context":"Audi A6 \u2212 samoch\u00f3d osobowy klasy premium produkowany pod niemieck\u0105 mark\u0105 Audi od 1994 roku. Od 2018 roku produkowana jest pi\u0105ta generacja samochodu. == Pierwsza generacja == Audi A6 I zosta\u0142o zaprezentowane po raz pierwszy w 1994 roku. Pierwsza generacja A6 oznaczona kodem fabrycznym C4 nie powsta\u0142a jako skonstruowany od podstaw nowy model - de facto by\u0142a ona zmodernizowan\u0105 wersj\u0105 modelu Audi 100 C4. Pojazd zaprezentowano w czerwcu 1994. Najbardziej zauwa\u017caln\u0105 zmian\u0105 w stosunku do Audi 100 C4, opr\u00f3cz licznych modyfikacji, jest wprowadzenie najmocniejszego w owym czasie w ofercie Audi silnika Diesla \u2013 2.5 TDI. Ta pi\u0119ciocylindrowa jednostka dostarcza\u0142a 103 kW (140 KM) mocy. === Dane techniczne === == Druga generacja == Audi A6 II zosta\u0142o zaprezentowane po raz pierwszy","start_idx":122,"end_idx":148}
{"id":"mrc_5091","question":"kogo pokonali mongo\u0142owie w bitwie nad rzek\u0105 ka\u0142k\u0105?","answer":"Rusin\u00f3w i Po\u0142owc\u00f3w","context":"Bitwa nad rzek\u0105 Ka\u0142k\u0105 \u2013 starcie zbrojne pomi\u0119dzy wojskami rusko-po\u0142owieckimi i mongolskimi, kt\u00f3re rozegra\u0142o si\u0119 31 maja 1223 w okolicach rzeki Ka\u0142ka. Kl\u0119ska Rusin\u00f3w i Po\u0142owc\u00f3w przyczyni\u0142a si\u0119 do ich p\u00f3\u017aniejszego uzale\u017cnienia od Mongo\u0142\u00f3w. == T\u0142o historyczne == W 1223 po rozgromieniu armii gruzi\u0144skiej Mongo\u0142owie Czyngis-chana wkroczyli na ziemie kaukaskie. Po dotarciu na stepy czarnomorskie naje\u017ad\u017acy napadli na Kipczak\u00f3w po\u0142owieckiego chana Kocjana. Po\u0142owcy ostatecznie nak\u0142onili ruskich kniazi\u00f3w do wsp\u00f3lnej wyprawy przeciw hordom Czyngis-chana. Podzielona Ru\u015b wyj\u0105tkowo zjednoczy\u0142a swe si\u0142y, wyruszaj\u0105c na wsp\u00f3ln\u0105 wypraw\u0119 przeciw naje\u017ad\u017acom. Po 8 dniach poch\u00f3d rusko-po\u0142owiecki powstrzyma\u0142o zetkni\u0119cie z awangardowymi oddzia\u0142ami mongolskimi. Zaskoczenie Mongo\u0142\u00f3w wynika\u0142o z faktu, i\u017c w tym czasie prowadzili wojn\u0119 z D\u017curd\u017cenami w p\u00f3\u0142nocnych Chinach i nie spodziewali si\u0119 napotkania \u017cadnego oporu, zw\u0142aszcza","start_idx":157,"end_idx":175}
{"id":"mrc_5092","question":"ile bramek strzeli\u0142 mbappe?","answer":"W Ligue 1 w sezonie 2017/2018 strzeli\u0142 13 bramek","context":"spos\u00f3b Mbapp\u00e9 sta\u0142 si\u0119 drugim \u00f3wcze\u015bnie najdro\u017cszym transferem w historii futbolu, zaraz po jego klubowym partnerze \u2013 Neymarze. W zespole z Pary\u017ca odgrywa\u0142 kluczow\u0105 rol\u0119. W Ligue 1 w sezonie 2017/2018 strzeli\u0142 13 bramek i zanotowa\u0142 8 asyst w 28 spotkaniach. W Lidze Mistrz\u00f3w UEFA klub z Pary\u017ca mia\u0142 w grupie przeciwnik\u00f3w takich jak Bayern Monachium, RSC Anderlecht i Celtic W rozgrywkach tej ligi uda\u0142o mu si\u0119 zgromadzi\u0107 4 trafienia oraz 3 asysty. Kr\u00f3l strzelc\u00f3w Ligue 1 w sezonie 2018/2019 z 33 golami na koncie. W klasyfikacji najlepszych strzelc\u00f3w lig w Europie przegra\u0142 tylko z Lionelem Messim. 23 stycznia 2023 w meczu 1/16 fina\u0142u rozgrywek o Puchar Francji przeciwko Pays de Cassel strzeli\u0142 pi\u0119\u0107 goli ustalaj\u0105c wynik 7:0. == Kariera","start_idx":171,"end_idx":219}
{"id":"mrc_5093","question":"kto by\u0142 tw\u00f3rc\u0105 wie\u017cy eiffla?","answer":"dwaj pracownicy w biurze Gustave\u2019a Eiffela: Maurice Koechlin i \u00c9mile Nouguier","context":"drugi s\u0105 dost\u0119pne schodami i windami, trzeci poziom jest dost\u0119pny tylko wind\u0105. Wie\u017ca Eiffla by\u0142a najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 \u015bwiata do 1930 roku, gdy w Nowym Jorku zako\u0144czono budow\u0119 Chrysler Building o wysoko\u015bci 318,9 m. == Historia == Faktycznymi pomys\u0142odawcami konstrukcji wie\u017cy byli dwaj pracownicy w biurze Gustave\u2019a Eiffela: Maurice Koechlin i \u00c9mile Nouguier. Na pocz\u0105tku czerwca 1884 mieli ju\u017c projekt wie\u017cy z wst\u0119pnie policzon\u0105 konstrukcj\u0105. Pocz\u0105tkowo Eiffel projektu nie zaaprobowa\u0142. Dwaj pomys\u0142odawcy zaanga\u017cowali znanego archietekta St\u00e9phen'a Sauvestre'a, kt\u00f3ry dostosowa\u0142 surow\u0105 techniczn\u0105 konstrukcj\u0119 do aktualnie panuj\u0105cych gust\u00f3w. W dniu 18 wrze\u015bnia 1884 roku Eiffel, Koechlin i Nouguier zg\u0142osili patent zarejestrowany pod numerem 164364. Z architektem Eiffel zawar\u0142 umow\u0119 o wyp\u0142acie honorarium w wysoko\u015bci 3% warto\u015bci wie\u017cy. Projekt zosta\u0142 zaprezentowany publicznie. 12 grudnia","start_idx":276,"end_idx":353}
{"id":"mrc_5094","question":"kiedy targ w nowym targu?","answer":"Obecnie jarmarki odbywaj\u0105 si\u0119 w czwartki oraz soboty","context":"omija\u0107 miasta. Nadal funkcjonuje s\u0142ynny nowotarski jarmark, kt\u00f3rego pocz\u0105tki si\u0119gaj\u0105 XIII wieku, gdy przywilej organizowania corocznego jarmarku nada\u0142 Kazimierz III Wielki. Obecnie jarmarki odbywaj\u0105 si\u0119 w czwartki oraz soboty na kt\u00f3re t\u0142umnie przyje\u017cd\u017caj\u0105 tury\u015bci chc\u0105cy kupi\u0107 wyroby regionalne, ko\u017cuchy, a tak\u017ce podhala\u0144skie sery. W Nowym Targu znajduj\u0105 si\u0119 liczne sklepy, supermarkety oraz centra handlowe. Swoje sklepy ma wiele krajowych oraz zagranicznych sieci, m.in. E.Leclerc, Castorama, Carrefour, Jysk. W Nowym Targu jest kilkana\u015bcie salon\u00f3w samochodowych takich jak Volkswagen, \u0160koda, Land Rover, Renault, Dacia, Audi, Ford Motor Company, Hyundai, Citro\u00ebn, Peugeot, Fiat, Opel, Chevrolet, Suzuki, Honda i Kia. Siedziby na terenie Nowego Targu ma wiele firm us\u0142ugowych, obejmuj\u0105ce swoim dzia\u0142aniem po\u0142udniow\u0105 cze\u015b\u0107 Ma\u0142opolski. Jedn\u0105 z wi\u0119kszych r\u00f3l obok handlu i us\u0142ug odgrywa","start_idx":173,"end_idx":225}
{"id":"mrc_5095","question":"co kolekcjonuje numizmatyk?","answer":"monet","context":"Numizmatyka (z gr. \"\u03bd\u03bf\u03bc\u03b9\u03c3\u03bc\u03b1\u03c4\u03b9\u03ba\u03ae\") \u2013 nauka pomocnicza historii, zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem monet, banknot\u00f3w i innych znak\u00f3w pieni\u0119\u017cnych pod wzgl\u0119dem historycznym, estetycznym, a tak\u017ce technicznym. W ostatnich latach coraz cz\u0119\u015bciej za dzia\u0142 numizmatyki uwa\u017cana jest polityka monetarna (zwalczanie przest\u0119pczo\u015bci monetarnej, polityka emisyjna, obieg pieni\u0105dza, jako wyraz \u015bwiadomych dzia\u0142a\u0144 emitenta). S\u0142owo \u201enumizmatyka\u201d pochodzi od greckiego \"nomisma\". Numizmatyka ma swoje pocz\u0105tki w XIV wieku, rozwin\u0119\u0142a si\u0119 w okresie renesansu. Najwi\u0119ksze w Polsce zbiory monet i medali znajduj\u0105 si\u0119 w muzeach narodowych w Warszawie i w Krakowie. G\u0142\u00f3wne zadania numizmatyki: * kolekcjonowanie i klasyfikowanie monet; * datowanie monet: bezwzgl\u0119dne; analiza znak\u00f3w menniczych; po\u0142\u0105czona analiza ikonograficzna, metrologiczna i epigraficzna; * ustalanie kr\u0119gu u\u017cytkownik\u00f3w danych monet; * okre\u015blanie dodatkowych funkcji monet; * wyja\u015bnianie i interpretacja fakt\u00f3w","start_idx":86,"end_idx":91}
{"id":"mrc_5096","question":"co zapowiada\u0142 prorok jeremiasz?","answer":"Zapowiada\u0142 spustoszenie Judy i Jerozolimy.","context":"Prorok Jeremiasz, (\"Yirm\u0259y\u0101h\u016b\") \u2013 prorok, tw\u00f3rca biblijnej ksi\u0119gi Jeremiasza, jest mu przypisywane r\u00f3wnie\u017c autorstwo biblijnych Lamentacji oraz Ksi\u0105g Kr\u00f3lewskich w czym pomaga\u0142 mu jego skryba oraz ucze\u0144 \u2013 Baruch ben Neriah. Zapowiada\u0142 spustoszenie Judy i Jerozolimy. Dzia\u0142a\u0142 przez 40 lat. Spisywanie swej ksi\u0119gi, w kt\u00f3rej zawar\u0142 napomnienia i gro\u017aby dla Izraelit\u00f3w, zapowiedzi upadku pa\u0144stwa i niewoli oraz proroctwa g\u0142osz\u0105ce oswobodzenie z niewoli i ostateczne zbawienie, zako\u0144czy\u0142 w 585 p.n.e. By\u0142 jednym z czterech prorok\u00f3w wi\u0119kszych. == \u017bycie i dzia\u0142alno\u015b\u0107 == Pochodzi\u0142 z rodziny kap\u0142a\u0144skiej z Anatot na pn.-wsch. od Jerozolimy, wywodz\u0105cej si\u0119 z linii Abiatara, Helego i Itamara. Jego ojcem by\u0142 Chilkiasz. Jak si\u0119 wydaje, Jeremiasz nie sprawowa\u0142 nigdy funkcji kap\u0142a\u0144skich. Nie jest znany rok jego urodzenia, ale z du\u017c\u0105","start_idx":224,"end_idx":266}
{"id":"mrc_5097","question":"kto dowodzi\u0142 polsk\u0105 obron\u0105 na westerplatte?","answer":"Major Henryk Sucharski","context":"si\u0119 rozpocz\u0105\u0107. W dniu 26 sierpnia kmdr Gustav Kleikamp przesun\u0105\u0142 \u201eSchleswiga-Holsteina\u201d w g\u00f3r\u0119 kana\u0142u pomi\u0119dzy Gda\u0144skiem a Westerplatte. Major Henryk Sucharski postawi\u0142 sw\u00f3j garnizon w stan najwy\u017cszej gotowo\u015bci. W nocy z 31 sierpnia na 1 wrze\u015bnia \u017co\u0142nierze polscy broni\u0105cy Westerplatte czuwali \u2013 na stanowiskach znajdowa\u0142a si\u0119 \u2153 za\u0142ogi. Reszta spa\u0142a, gotowa do akcji w przeci\u0105gu kilku minut od og\u0142oszenia alarmu. Tymczasem ok. 400 m od polskiej plac\u00f3wki, przy twierdzy Wis\u0142ouj\u015bcie, pod os\u0142on\u0105 nocy zesz\u0142a na l\u0105d z pok\u0142adu \u201eSchleswiga-Holsteina\u201d kompania szturmowa Kriegsmarine. Pot\u0119\u017cne dzia\u0142a pancernika by\u0142y wymierzone w Westerplatte. Dow\u00f3dca okr\u0119tu kmdr Kleikamp zna\u0142 dat\u0119 ataku \u2013 1 wrze\u015bnia, godz. 4:45. Wyokr\u0119towani \u017co\u0142nierze zaj\u0119li pozycje wyj\u015bciowe do ataku przy murze okalaj\u0105cym sk\u0142adnic\u0119 od po\u0142udniowego wschodu. Niemieccy saperzy w kilku miejscach","start_idx":137,"end_idx":159}
{"id":"mrc_5098","question":"co by\u0142o skutkiem zako\u0144czenia wojny krymskiej?","answer":"zakaz posiadania floty wojennej i budowy twierdz przybrze\u017cnych nad Morzem Czarnym","context":"krymsk\u0105, przy udziale Wielkiej Brytanii i Francji, zako\u0144czy\u0142a si\u0119 wi\u0119c przegran\u0105 Rosji. Upokarzaj\u0105cy dla Rosji by\u0142 zw\u0142aszcza zakaz posiadania floty wojennej i budowy twierdz przybrze\u017cnych nad Morzem Czarnym. Wojna wykaza\u0142a zacofanie techniczne i gospodarcze Rosji, g\u0142\u00f3wnie w rozwoju szlak\u00f3w komunikacyjnych i budowie okr\u0119t\u00f3w, korupcj\u0119 i niedow\u0142ad w zaopatrzeniu wojsk oraz nieudolno\u015b\u0107 dow\u00f3dc\u00f3w. Np. z braku po\u0142\u0105czenia kolejowego zaopatrzenie na front krymski dowo\u017cone by\u0142o przez bezdro\u017ca Ukrainy wozami zaprz\u0119\u017conymi w wo\u0142y. Innym przyk\u0142adem dysproporcji mo\u017cliwo\u015bci technicznych by\u0142 zasi\u0119g broni obu stron. Karabiny wojsk inwazyjnych mia\u0142y zasi\u0119g do 1200 metr\u00f3w, podczas gdy karabiny rosyjskie 300 metr\u00f3w. Wojna krymska, mimo \u017ce toczona w po\u0142owie XIX wieku, posiada\u0142a szereg cech wojen dwudziestowiecznych, szczeg\u00f3lnie I wojny \u015bwiatowej. Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 dzia\u0142a\u0144 wojennych mia\u0142a charakter wojny pozycyjnej,","start_idx":125,"end_idx":206}
{"id":"mrc_5099","question":"co to jest przekaz pieni\u0119\u017cny?","answer":"Przekaz pieni\u0119\u017cny \u2013 us\u0142uga p\u0142atnicza polegaj\u0105ca na przyj\u0119ciu \u015brodk\u00f3w pieni\u0119\u017cnych (got\u00f3wki) przez podmiot do tego uprawniony i ich przekazaniu wskazanemu przez p\u0142atnika odbiorcy.","context":"Przekaz pieni\u0119\u017cny \u2013 us\u0142uga p\u0142atnicza polegaj\u0105ca na przyj\u0119ciu \u015brodk\u00f3w pieni\u0119\u017cnych (got\u00f3wki) przez podmiot do tego uprawniony i ich przekazaniu wskazanemu przez p\u0142atnika odbiorcy. Do realizacji tego typu transferu pieni\u0105dza nie jest potrzebne posiadanie przez p\u0142atnika rachunku p\u0142atniczego. Us\u0142uga przekazu pieni\u0119\u017cnego zosta\u0142a zaliczona do us\u0142ug p\u0142atniczych zdefiniowanych w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o us\u0142ugach p\u0142atniczych, w zwi\u0105zku z tym mo\u017ce by\u0107 ona \u015bwiadczona wy\u0142\u0105cznie przez dostawc\u00f3w us\u0142ug p\u0142atniczych, o kt\u00f3rych m\u00f3wi art. 4 ust. 2 tej ustawy. Mog\u0105 to by\u0107 wy\u0142\u0105cznie: * bank krajowy w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy \u2013 Prawo bankowe; * oddzia\u0142 banku zagranicznego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 20 ustawy \u2013 Prawo bankowe; * instytucja kredytowa w rozumieniu art.","start_idx":0,"end_idx":177}
{"id":"mrc_5100","question":"co wchodzi w zakres danych osobowych?","answer":"informacje o zidentyfikowanej lub mo\u017cliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej (\u201eosobie, kt\u00f3rej dane dotycz\u0105\u201d). Mo\u017cliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna bezpo\u015brednio lub po\u015brednio zidentyfikowa\u0107, w szczeg\u00f3lno\u015bci na podstawie identyfikatora takiego jak imi\u0119 i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden b\u0105d\u017a kilka szczeg\u00f3lnych czynnik\u00f3w okre\u015blaj\u0105cych fizyczn\u0105, fizjologiczn\u0105, genetyczn\u0105, psychiczn\u0105, ekonomiczn\u0105, kulturow\u0105 lub spo\u0142eczn\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107 osoby fizycznej.","context":"Dane osobowe \u2013 informacje o zidentyfikowanej lub mo\u017cliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej (\u201eosobie, kt\u00f3rej dane dotycz\u0105\u201d). Mo\u017cliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna bezpo\u015brednio lub po\u015brednio zidentyfikowa\u0107, w szczeg\u00f3lno\u015bci na podstawie identyfikatora takiego jak imi\u0119 i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden b\u0105d\u017a kilka szczeg\u00f3lnych czynnik\u00f3w okre\u015blaj\u0105cych fizyczn\u0105, fizjologiczn\u0105, genetyczn\u0105, psychiczn\u0105, ekonomiczn\u0105, kulturow\u0105 lub spo\u0142eczn\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107 osoby fizycznej. == Dane osobowe w Polsce == W prawie polskim termin ten zosta\u0142 zdefiniowany w ustawie o ochronie danych osobowych. W rozumieniu ustawy za dane osobowe uwa\u017cano wszelkie informacje dotycz\u0105ce zidentyfikowanej lub mo\u017cliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Osob\u0105 mo\u017cliw\u0105 do zidentyfikowania by\u0142a osoba, kt\u00f3rej to\u017csamo\u015b\u0107 mo\u017cna by\u0142o okre\u015bli\u0107 bezpo\u015brednio lub po\u015brednio, w szczeg\u00f3lno\u015bci przez powo\u0142anie si\u0119 na","start_idx":15,"end_idx":548}
{"id":"mrc_5101","question":"kto napisa\u0142 ogniem i mieczem?","answer":"Henryka Sienkiewicza","context":"Ogniem i mieczem \u2013 pierwsza z trzech powie\u015bci historycznych b\u0119d\u0105cych cz\u0119\u015bci\u0105 Trylogii, pisanej \"dla pokrzepienia serc\" przez Henryka Sienkiewicza w latach 1884\u20131888. Pisarz, tworz\u0105c powie\u015b\u0107, opiera\u0142 si\u0119 na \"Szkicach historycznych\" autorstwa Ludwika Kubali. Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 w latach 1648\u20131651, w okresie powstania Chmielnickiego na Ukrainie. Pozosta\u0142e cz\u0119\u015bci Trylogii to \"Potop\" i \"Pan Wo\u0142odyjowski\". Powie\u015b\u0107 by\u0142a pierwotnie wydana w odcinkach w latach 1883\u20131884 w warszawskim dzienniku \u201eS\u0142owo\u201d i, z minimalnym op\u00f3\u017anieniem w stosunku do \u201eS\u0142owa\u201d, tak\u017ce w krakowskim dzienniku \u201eCzas\u201d. Pierwsze wydanie ksi\u0105\u017ckowe ukaza\u0142o si\u0119 w 1884 w Warszawie. Wydanie ksi\u0105\u017ckowe mia\u0142o inne zako\u0144czenie powie\u015bci ani\u017celi wersja wydrukowana w czasopismach. Cz\u0119\u015b\u0107 r\u0119kopisu powie\u015bci przechowywana jest w Zak\u0142adzie Narodowym im. Ossoli\u0144skich we Wroc\u0142awiu. Autor mija si\u0119 chwilami z historyczn\u0105 prawd\u0105, co","start_idx":125,"end_idx":145}
{"id":"mrc_5102","question":"kto gra\u0142 wiedzmina?","answer":"Micha\u0142 \u017bebrowski","context":"Wied\u017amin \u2013 polski film fantasy z 2001 roku w re\u017cyserii Marka Brodzkiego. Film jest adaptacj\u0105 opowiada\u0144 o Wied\u017aminie polskiego pisarza fantasy, Andrzeja Sapkowskiego. Scenariusz napisa\u0142 Micha\u0142 Szczerbic. Rol\u0119 tytu\u0142ow\u0105 powierzono Micha\u0142owi \u017bebrowskiemu. Muzyk\u0119 skomponowa\u0142 Grzegorz Ciechowski. Film zosta\u0142 stworzony jako dodatkowy efekt prac nad serialem telewizyjnym, kt\u00f3rego premiera mia\u0142a miejsce jesieni\u0105 2002 roku. == Obsada == * Micha\u0142 \u017bebrowski \u2013 Geralt z Rivii, wied\u017amin * Maciej \u0141agodzi\u0144ski \u2013 m\u0142ody Geralt * Zbigniew Zamachowski \u2013 Jaskier * Gra\u017cyna Wolszczak \u2013 Yennefer * Ewa Wi\u015bniewska \u2013 Kr\u00f3lowa Calanthe * Jerzy Nowak \u2013 Vesemir * Kinga Ilgner \u2013 Renfri * Andrzej Chyra \u2013 Borch Trzy Kawki * Karolina Gruszka \u2013 Morenn * Anna Dymna \u2013 Nenneke * Maciej Koz\u0142owski \u2013 Falvick * Agata","start_idx":433,"end_idx":449}
{"id":"mrc_5103","question":"jak inaczej mo\u017cna okre\u015bli\u0107 savoir-vivre?","answer":"sztuka \u017cycia","context":"Savoir-vivre ( \u2013 wiedzie\u0107, \"vivre\" \u2013 \u017cy\u0107; \u201eznajomo\u015b\u0107 \u017cycia\u201d) \u2013 og\u0142ada, dobre maniery, \"bon-ton\", konwenans towarzyski, znajomo\u015b\u0107 obowi\u0105zuj\u0105cych zwyczaj\u00f3w, form towarzyskich i regu\u0142 grzeczno\u015bci funkcjonuj\u0105cych w danej grupie. Wyra\u017cenie \"savoir-vivre\" pochodzi z j\u0119zyka francuskiego i jest z\u0142o\u017ceniem dw\u00f3ch czasownik\u00f3w w formie bezokolicznika. \"Savoir\" znaczy \"wiedzie\u0107\", \"vivre\" znaczy \"\u017cy\u0107\". St\u0105d \"savoir-vivre\" przet\u0142umaczy\u0107 mo\u017cna jako \"sztuka \u017cycia\". Ten splot s\u0142\u00f3w mo\u017cna rozumie\u0107 jako znajomo\u015b\u0107 obyczaj\u00f3w i form towarzyskich, regu\u0142 grzeczno\u015bci oraz jako umiej\u0119tno\u015b\u0107 post\u0119powania w \u017cyciu i radzenia sobie w r\u00f3\u017cnych trudnych sytuacjach. Zasady savoir-vivre'u dotycz\u0105 przede wszystkim: * zachowania si\u0119 w szczeg\u00f3lnych sytuacjach, * form towarzyskich (np. w miejscu pracy, w rodzinie, na przyj\u0119ciach, w restauracji), * komunikacji (tak\u017ce telefonicznej i internetowej), * nakrywania i podawania do sto\u0142u, sposob\u00f3w jedzenia oraz","start_idx":437,"end_idx":449}
{"id":"mrc_5104","question":"przez jakie miasta przep\u0142ywa odra w polsce?","answer":"Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole.","context":"p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela si\u0119 na dwa nurty: Odr\u0119 Wschodni\u0105 (kt\u00f3ra przechodzi w Regalic\u0119 do jeziora D\u0105bie) i Odr\u0119 Zachodni\u0105. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomi\u0119dzy Regalic\u0119 i Sko\u015bnic\u0119, gdzie Sko\u015bnica \u0142\u0105czy si\u0119 z Odr\u0105 Zachodni\u0105 i tworzy g\u0142\u00f3wny nurt Odry. Odra p\u0142ynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro D\u0105bie, jednak\u017ce jej wody rozdzielaj\u0105 si\u0119","start_idx":73,"end_idx":207}
{"id":"mrc_5105","question":"czym jest rodos?","answer":"grecka wyspa, zlokalizowana pomi\u0119dzy dwoma morzami: \u015ar\u00f3dziemnym i Egejskim, o powierzchni 1401,46 km\u00b2, najwi\u0119ksza w archipelagu Dodekanezu (Sporad\u00f3w Po\u0142udniowych).","context":"Rodos ( \"Rh\u00f3dhos\") \u2013 grecka wyspa, zlokalizowana pomi\u0119dzy dwoma morzami: \u015ar\u00f3dziemnym i Egejskim, o powierzchni 1401,46 km\u00b2, najwi\u0119ksza w archipelagu Dodekanezu (Sporad\u00f3w Po\u0142udniowych). Wschodnie wybrze\u017ce wyspy usytuowane jest nad Morzem \u015ar\u00f3dziemnym, a zachodnie nad Morzem Egejskim. Le\u017cy w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Po\u0142udniowe, w jednostce regionalnej Rodos i w gminie Rodos. Po\u0142o\u017cona na granicy dw\u00f3ch kontynent\u00f3w: Europy i Azji, geograficznie zaliczana do tej ostatniej. Oddalona o 20 km od wybrze\u017ca Turcji. Liczy 80 km d\u0142ugo\u015bci, a w najszerszym miejscu mierzy 40 km; jej obw\u00f3d wynosi 250 km. Najwy\u017cszy szczyt to g\u00f3ra Atawiros (1215 m n.p.m.). Wyspa liczy 115 490 mieszka\u0144c\u00f3w (2011), z czego 60% mieszka w mie\u015bcie Rodos, a pozosta\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 w 48 ma\u0142ych miastach i","start_idx":21,"end_idx":184}
{"id":"mrc_5106","question":"gdzie wyst\u0119puje anakonda?","answer":"Zamieszkuje dorzecza Amazonki i Orinoko (wyst\u0119puje na terenie prawie ca\u0142ej Brazylii, Kolumbii i Wenezueli, jak r\u00f3wnie\u017c we wschodnim Peru i Ekwadorze, p\u00f3\u0142nocnej Boliwii i Paragwaju).","context":"Anakonda zielona (\"Eunectes murinus\") \u2013 gatunek w\u0119\u017ca z rodziny dusicieli, podrodziny boidae, znany tak\u017ce jako anakonda olbrzymia. Zamieszkuje dorzecza Amazonki i Orinoko (wyst\u0119puje na terenie prawie ca\u0142ej Brazylii, Kolumbii i Wenezueli, jak r\u00f3wnie\u017c we wschodnim Peru i Ekwadorze, p\u00f3\u0142nocnej Boliwii i Paragwaju). Jeden z najwi\u0119kszych w\u0119\u017cy na \u015bwiecie, ale nie najd\u0142u\u017cszy. == Charakterystyka == Cho\u0107 wi\u0119ksze rozmiary osi\u0105ga pyton siatkowy, anakondy s\u0105 znacznie ci\u0119\u017csze i mog\u0105 osi\u0105ga\u0107 nawet 250 kg masy cia\u0142a (jest to mo\u017cliwe dzi\u0119ki wodnemu \u015brodowisku \u2013 anakonda potrafi p\u0142ywa\u0107 z szybko\u015bci\u0105 20 km/godz i trwa\u0107 w zanurzeniu 20 minut), przy \u015brednicy 30 cm i obwodzie 1 m. Samice s\u0105 wyra\u017anie wi\u0119ksze od samc\u00f3w. Samice \u015brednio osi\u0105gaj\u0105 4 \u2013 4,5 m d\u0142ugo\u015bci oraz mas\u0119 60 \u2013 70 kg.","start_idx":130,"end_idx":311}
{"id":"mrc_5107","question":"ile punkt\u00f3w zdoby\u0142 lebron james?","answer":"w sz\u00f3stym meczu w Cleveland i si\u00f3dmym spotkaniu w Bostonie LeBron zdoby\u0142 razem 77 pkt","context":"p\u00f3\u0142finale ulegli Boston Celtics 4:3, mimo rewelacyjnej gry Jamesa (w sz\u00f3stym meczu w Cleveland i si\u00f3dmym spotkaniu w Bostonie LeBron zdoby\u0142 razem 77 pkt, podczas gdy jego partnerzy z dru\u017cyny zanotowali w sumie 84 pkt). James by\u0142 cz\u0142onkiem Reprezentacji USA w koszyk\u00f3wce, kt\u00f3ra wygra\u0142a br\u0105zowy medal w 2004, w Atenach, a w 2008 zdoby\u0142a z\u0142oty medal na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie i Igrzyskach Olimpijskich w Londynie w 2012. W sezonie 2008/2009 zaj\u0105\u0142 drugie miejsce w g\u0142osowaniu na obro\u0144c\u0119 roku NBA. === Miami Heat (2010-2014) === Przed sezonem 2010/11, opuszczaj\u0105c dru\u017cyn\u0119 z Cleveland, w kt\u00f3rej gra\u0142 od pocz\u0105tku kariery, podpisa\u0142 czteroletni kontrakt z Miami Heat, tworz\u0105c gwiazdorski tercet wraz z Chrisem Boshem oraz Dwyane\u2019em Wade\u2019em. W rozegranym w LA meczu gwiazd","start_idx":67,"end_idx":152}
{"id":"mrc_5108","question":"kto nazwa\u0142 psa lampo?","answer":"zawiadowca","context":"O psie, kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105 \u2013 opowiadanie dla dzieci autorstwa Romana Pisarskiego traktuj\u0105ce o losach psa o imieniu Lampo. == Opis fabu\u0142y == Akcja utworu dzieje si\u0119 we W\u0142oszech. Pewien zawiadowca znajduje na stacji kolejowej kundelka, przygarnia go i nazywa Lampo (w\u0142. \"B\u0142yskawica\"). Zawiadowca, maj\u0105cy troje dzieci (Gina, Roberto i Adele) mieszka w mie\u015bcie Piombino, a pracuje w miasteczku Marittima. Lampo ca\u0142y dzie\u0144 sp\u0119dza\u0142 na stacji, a wieczorem wraca\u0142 z zawiadowc\u0105 do jego rodzinnego domu na kolacj\u0119.Pies kilkakrotnie ucieka\u0142 od swojego nowego w\u0142a\u015bciciela. W czasie pierwszej wycieczki psa wszyscy martwili si\u0119, \u017ce Lampo ju\u017c nigdy nie wr\u00f3ci, ale ich przypuszczenia nie sprawdzi\u0142y si\u0119. Pewnego razu na stacj\u0119 kolejow\u0105 przyby\u0142 dziennikarz i kilka dni p\u00f3\u017aniej w gazecie ukaza\u0142o si\u0119 zdj\u0119cie kundelka","start_idx":186,"end_idx":196}
{"id":"mrc_5109","question":"gdzie zosta\u0142 ukrzy\u017cowany jezus?","answer":"Mia\u0142o miejsce na szczycie g\u00f3ry zwanej Golgot\u0105 (, aram. \u05d2\u05dc\u05d2\u05dc\u05ea\u05d0 \u2013 Gulgalta, w t\u0142um. \u0142ac. \"Calvaria\", co znaczy \"czaszka\") po\u0142o\u017conej nieopodal Jerozolimy","context":"zbior\u00f3w j\u0119czmienia lub wyst\u0105pienia trudnych warunk\u00f3w drogowych utrudniaj\u0105cych dojazd pielgrzym\u00f3w. == Fotogaleria == Mia\u0142o miejsce na szczycie g\u00f3ry zwanej Golgot\u0105 (, aram. \u05d2\u05dc\u05d2\u05dc\u05ea\u05d0 \u2013 Gulgalta, w t\u0142um. \u0142ac. \"Calvaria\", co znaczy \"czaszka\") po\u0142o\u017conej nieopodal Jerozolimy, gdzie zwyczajowo dokonywano egzekucji na skaza\u0144cach. Informacje o ukrzy\u017cowaniu zawarte s\u0105 w czterech Ewangeliach. Wszyscy ewangeli\u015bci podaj\u0105 bardzo szczeg\u00f3\u0142owe okoliczno\u015bci tego wydarzenia. Jezus Chrystus, kt\u00f3rego chrze\u015bcijanie uwa\u017caj\u0105 za Syna Bo\u017cego oraz Mesjasza, zosta\u0142 aresztowany, os\u0105dzony i skazany przez Poncjusza Pi\u0142ata na \u015bmier\u0107 przez ukrzy\u017cowanie. Ostatnie 12 godzin \u017cycia Chrystusa, poprzedzaj\u0105ce jego \u015bmier\u0107 na krzy\u017cu, okre\u015blane jako Pasja, s\u0105 bardzo wnikliwie opisane w Ewangelii. Okres ten nazywany jest m\u0119k\u0105 Pa\u0144sk\u0105, a jego ramy czasowe zakre\u015blaj\u0105 dwa wydarzenia \u2013 nocne pojmanie Jezusa w ogrodzie Getsemani oraz \u015bmier\u0107","start_idx":116,"end_idx":266}
{"id":"mrc_5110","question":"z czego powsta\u0142 bursztyn?","answer":"jest naturaln\u0105 substancj\u0105 organiczn\u0105, \u017cywic\u0105 kopaln\u0105.","context":"Bursztyn ba\u0142tycki (\u201eba\u0142tyckie z\u0142oto\u201d) \u2013 odmiana bursztynu, b\u0119d\u0105ca sukcynitem powsta\u0142ym w eocenie, wyst\u0119puj\u0105ca w rejonie Ba\u0142tyku. Jak wszystkie bursztyny jest naturaln\u0105 substancj\u0105 organiczn\u0105, \u017cywic\u0105 kopaln\u0105. \u017bywica wydostawa\u0142a si\u0119 ze zranie\u0144, p\u0119kni\u0119\u0107 pni i ga\u0142\u0119zi drzew, tworz\u0105c nacieki, okre\u015blane mianem sopli lub kropli. \u017bywica gromadzi\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c bezpo\u015brednio pod kor\u0105 lub wewn\u0105trz pnia, tworz\u0105c formy podkorowe. M\u00f3wi si\u0119 o dw\u00f3ch przyczynach intensywnego \u017cywicowania: po pierwsze, drzewa broni\u0142y si\u0119, os\u0142aniaj\u0105c zranienia, blokuj\u0105c dost\u0119p wirusom i grzybom paso\u017cytniczym. Po drugie, mog\u0142a by\u0107 to reakcja drzew na zachodz\u0105ce zmiany klimatu, znaczne wahania temperatury i wyj\u0105tkow\u0105 aktywno\u015b\u0107 wulkaniczn\u0105. \u017bywica przetrwa\u0142a do naszych czas\u00f3w w formach dokumentuj\u0105cych spos\u00f3b jej powstawania i przemieszczania. == Drzewo macierzyste bursztynu ba\u0142tyckiego == Gatunek drzewa, kt\u00f3rego \u017cywica zrodzi\u0142a bursztyn ba\u0142tycki, nie","start_idx":153,"end_idx":206}
{"id":"mrc_5111","question":"jaka jest epoka?","answer":"Epoka literacka","context":"Epoka literacka \u2013 epoka w historii literatury powszechnej lub narodowej, w kt\u00f3rej dominuj\u0105 zbli\u017cone do siebie kierunki literackie; epoka literacka mo\u017ce si\u0119 sk\u0142ada\u0107 z okres\u00f3w literackich. Granice epoki literackiej zwykle s\u0105 nieostre, gdy\u017c przej\u015bcie od epoki do epoki wi\u0105\u017ce si\u0119 z g\u0142\u0119bokimi przemianami w kulturze i nast\u0119puje zwykle stopniowo, w r\u00f3\u017cnym tempie w r\u00f3\u017cnych obszarach tej\u017ce. Zwykle jednak przej\u015bcie mi\u0119dzy epokami zwi\u0105zane jest z jakim\u015b znacz\u0105cym wydarzeniem lub zespo\u0142em wydarze\u0144 symbolizuj\u0105cych przemian\u0119 charakterystyczn\u0105 dla danej epoki i stanowi\u0105cym zwyczajow\u0105 cezur\u0119 mi\u0119dzy ni\u0105 a epok\u0105 j\u0105 poprzedzaj\u0105c\u0105. Istotnym elementem decyduj\u0105cym o charakterze epoki jest jej filozofia, okre\u015blaj\u0105ca rodzaj formacji umys\u0142owej i klimat intelektualny dla tworzonych utwor\u00f3w. == Epoki literackie literatury polskiej == * \u015bredniowiecze \u2013 do XIV/XV wieku * renesans \u2013","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_5112","question":"kto zaprojektowa\u0142 pa\u0142ac kultury w warszawie?","answer":"Lwa Rudniewa","context":"Pa\u0142ac Kultury i Nauki, PKiN (do 1956 Pa\u0142ac Kultury i Nauki im. J\u00f3zefa Stalina) \u2013 drugi pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci ca\u0142kowitej budynek w Polsce. Znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dmie\u015bciu Warszawy, przy placu Defilad 1. W\u0142a\u015bcicielem gmachu jest miasto sto\u0142eczne Warszawa, zarz\u0105dza nim miejska sp\u00f3\u0142ka Zarz\u0105d Pa\u0142acu Kultury i Nauki Sp. z o.o. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej. W 2007 budynek zosta\u0142 wpisany do rejestru zabytk\u00f3w. Pa\u0142ac stanowi\u0142 \u201edar narodu radzieckiego dla narodu polskiego\u201d. Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955 wed\u0142ug projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, kt\u00f3ry inspirowa\u0142 si\u0119 moskiewskimi drapaczami chmur (znanymi poza Rosj\u0105 jako Siedem Si\u00f3str), wzorowanymi na ameryka\u0144skich wie\u017cowcach w stylu \"art d\u00e9co\". Architektonicznie jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu. Razem ze wspornikiem antenowym, b\u0119d\u0105cym","start_idx":588,"end_idx":600}
{"id":"mrc_5113","question":"co robi anna maria jopek?","answer":"polska piosenkarka, kompozytorka, autorka tekst\u00f3w, producentka muzyczna","context":"Anna Maria Jopek (ur. 14 grudnia 1970 w Warszawie) \u2013 polska piosenkarka, kompozytorka, autorka tekst\u00f3w, producentka muzyczna, reprezentantka Polski w 42. Konkursie Piosenki Eurowizji. Zdoby\u0142a dziewi\u0119\u0107 z\u0142otych i siedem platynowych p\u0142yt. == \u017byciorys == === Kariera muzyczna === Jest absolwentk\u0105 Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie fortepianu. Studiowa\u0142a te\u017c na wydziale jazzu w Manhattan School of Music w Nowym Jorku. By\u0142a stypendystk\u0105 warszawskiego Towarzystwa im. Fryderyka Chopina i nowojorskiego Columbia University. Studiowa\u0142a r\u00f3wnie\u017c filozofi\u0119 na Uniwersytecie Warszawskim. Anna Maria Jopek pojawi\u0142a si\u0119 po raz pierwszy na wielkiej scenie jako wokalistka podczas festiwalu S\u0142owia\u0144ski Bazar na Bia\u0142orusi 1995 r., gdzie otrzyma\u0142a osobist\u0105 nagrod\u0119 od Michela Legranda. W 1997 zosta\u0142a og\u0142oszona reprezentantk\u0105 Polski z piosenk\u0105 \u201eAle jestem\u201d w 42. Konkursie Piosenki Eurowizji","start_idx":53,"end_idx":124}
{"id":"mrc_5114","question":"kiedy wprowadzono euro?","answer":"wprowadzono do obiegu dnia 1 stycznia 2002 roku.","context":"Euro (znak: \u20ac, kod ISO 4217: EUR; bu\u0142g. \"\u0435\u0432\u0440\u043e\", trb. \"ewro\"; gr. \"\u03b5\u03c5\u03c1\u03ce\"; \u0142ot. \"eiro\"; lit. \"euras\"; malt. \"ewro\"; s\u0142owe\u0144. \"evro\"; w\u0119g. \"eur\u00f3\") \u2013 nazwa waluty wprowadzonej w wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw Unii Europejskiej, a tak\u017ce innych, w miejsce walut krajowych. W formie got\u00f3wkowej walut\u0119 euro wprowadzono do obiegu dnia 1 stycznia 2002 roku. Euro jest prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym w 20 pa\u0144stwach tworz\u0105cych w Unii Europejskiej stref\u0119 euro a obejmuj\u0105c\u0105 swym obszarem oko\u0142o 341 mln Europejczyk\u00f3w. Waluta euro u\u017cywana jest tak\u017ce w 11 krajach i terytoriach nienale\u017c\u0105cych do UE. W Watykanie, Monako, San Marino i Andorze przed wprowadzeniem euro do transakcji got\u00f3wkowych obowi\u0105zywa\u0142y waluty kraj\u00f3w unijnych, z kt\u00f3rymi s\u0105siaduj\u0105. Pragmatyzm nakazywa\u0142, by i u nich obowi\u0105zywa\u0142o euro. W cz\u0119\u015bciowo uznawanym pa\u0144stwie Kosowo","start_idx":285,"end_idx":333}
{"id":"mrc_5115","question":"kto przeprowadza eksmisje?","answer":"Eksmisj\u0119 mo\u017ce przeprowadzi\u0107 wy\u0142\u0105cznie komornik","context":"zalegaj\u0105cym z czynszem grozi wyrzucanie na bruk, a gminy nie b\u0119d\u0105 musia\u0142y przyznawa\u0107 lokali tymczasowych. Rzecznik Praw Obywatelskich wyst\u0105pi\u0142 do ministra sprawiedliwo\u015bci, by w trybie pilnym przygotowa\u0142 projekt zapobiegaj\u0105cy eksmisjom na bruk. Dnia 16.11.2011 wesz\u0142a w \u017cycie nowelizacja ustawy o ochronie praw lokator\u00f3w oraz kodeksu post\u0119powania cywilnego. Eksmisj\u0119 mo\u017ce przeprowadzi\u0107 wy\u0142\u0105cznie komornik, po uprawomocnieniu si\u0119 wyroku. Osoba eksmitowana jest do lokalu b\u0119d\u0105cego przedmiotem najmu socjalnego albo pomieszczenia tymczasowego. Nowo\u015bci\u0105 jest okre\u015blenie przypadk\u00f3w, w kt\u00f3rych wyznaczono mo\u017cliwo\u015b\u0107 przeniesienia os\u00f3b z wyrokiem eksmisyjnym za zn\u0119canie si\u0119 nad rodzin\u0105, ra\u017c\u0105co albo uporczywie post\u0119puj\u0105cych wbrew zasadom wsp\u00f3\u0142\u017cycia spo\u0142ecznego lub porz\u0105dkowi domowemu, kt\u00f3re samowolnie zaj\u0119\u0142y pusty lokal i nie ma do niego tytu\u0142u prawnego albo mia\u0142y wynaj\u0119te mieszkanie na podstawie umowy najmu okazjonalnego do noclegowni","start_idx":357,"end_idx":403}
{"id":"mrc_5116","question":"gdzie dzieje sie akcja quo vadis?","answer":"Akcja rozgrywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Rzymie","context":"W 2016 Sienkiewiczowsk\u0105 powie\u015b\u0107 odczytywano publicznie podczas akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury narodowej \u2013 Narodowe Czytanie Quo vadis. Z tej okazji 3 wrze\u015bnia r\u0119kopis powie\u015bci opu\u015bci\u0142 na jeden dzie\u0144 skarbiec Biblioteki Narodowej i mo\u017cna go by\u0142o ogl\u0105da\u0107 w warszawskim Pa\u0142acu Rzeczypospolitej. == Miejsce i czas akcji == Akcja rozgrywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Rzymie, podczas ko\u0144cowych 6 lat panowania Nerona (63\u201368 r.), akcja epilogu \u2013 ok. 68 r. Wydarzenia pozwalaj\u0105ce okre\u015bli\u0107 czas akcji to: przybycie Winicjusza do Rzymu po zawarciu pokoju z Partami (63 r.), po\u017car Rzymu (64 r.), \u015bmier\u0107 Petroniusza (66 r.), \u015bmier\u0107 Nerona (68 r.). Rzym by\u0142 w\u00f3wczas miastem wielonarodowo\u015bciowym, bardzo zr\u00f3\u017cnicowanym. == Opis fabu\u0142y == G\u0142\u00f3wnym w\u0105tkiem powie\u015bci jest mi\u0142o\u015b\u0107 Winicjusza i Ligii. Nale\u017c\u0105 oni do dw\u00f3ch odr\u0119bnych","start_idx":339,"end_idx":374}
{"id":"mrc_5117","question":"czyj pomnik stoi w centrum kijowa?","answer":"Matka Ojczyzna","context":"Matka Ojczyzna () \u2013 monumentalny pomnik stoj\u0105cy w Kijowie, na terenie dzielnicy Peczersk. Stanowi on cz\u0119\u015b\u0107 Muzeum historii Ukrainy w II wojnie \u015bwiatowej. Statu\u0119 wykonano ze stali nierdzewnej, jej wysoko\u015b\u0107 to 62 m, natomiast wraz z postumentem ca\u0142o\u015b\u0107 ma wysoko\u015b\u0107 102 m. Masa rze\u017aby wynosi 560 ton. Miecz trzymany w prawej r\u0119ce rze\u017aby ma 16 metr\u00f3w i wa\u017cy 9 ton, natomiast lewa r\u0119ka trzyma tarcz\u0119 o wymiarach 13x8 metr\u00f3w z god\u0142em ZSRR. Wewn\u0105trz postumentu znajduje si\u0119 sala pami\u0119ci, wy\u0142o\u017cona marmurowymi p\u0142ytami, na kt\u00f3rych wyryto imiona ponad 11 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy i 200 robotnik\u00f3w, kt\u00f3rzy otrzymali tytu\u0142y Bohatera Zwi\u0105zku Radzieckiego i Bohatera Pracy Socjalistycznej. Na wzg\u00f3rzach wok\u00f3\u0142 muzeum tradycyjnie sk\u0142ada si\u0119 kwiaty i wie\u0144ce. Obiekt jest wpisany na list\u0119 Pa\u0144stwowego Rejestru Zabytk\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_5118","question":"jaka jest choroba wywo\u0142ana przez grzyby?","answer":"Grzybice (\u0142ac. \"mycoses\")","context":"Grzybice (\u0142ac. \"mycoses\"), zwane te\u017c mykozami \u2013 grupa wysoce zara\u017aliwych chor\u00f3b zaka\u017anych ludzi i zwierz\u0105t wywo\u0142ana przez grzyby mikroskopijne. Wywo\u0142uje je oko\u0142o 200 gatunk\u00f3w z 250 tys. opisanych gatunk\u00f3w grzyb\u00f3w. S\u0105 to g\u0142\u00f3wnie dermatofity (grzyby niedoskona\u0142e \u2013 \"fungi imperfecti\") i grzyby dro\u017cd\u017copodobne, rzadko grzyby ple\u015bniowe (potocznie ple\u015bnie). Spo\u015br\u00f3d dermatofit\u00f3w najcz\u0119\u015bciej atakuj\u0105 grzyby zoofilne (zwierz\u0119ce) i antropofilne (ludzkie), a sporadycznie geofilne (glebowe). W krajach \u015brodkowoeuropejskiech obserwuje si\u0119 stopniowe zwi\u0119kszenie wyst\u0119powania grzybic spowodowanych przez dermatofity antropofilne. Dermatofity zoofilne \u2013 w odr\u00f3\u017cnieniu od antropofilnych \u2013 powoduj\u0105 zmiany sk\u00f3rne o znacznie wi\u0119kszym odczynie zapalnym. W zwi\u0105zku z du\u017c\u0105 zmienno\u015bci\u0105 grzyb\u00f3w powoduj\u0105cych schorzenie ich klasyfikacje napotykaj\u0105 trudno\u015bci. Dlatego w dermatologii wszystkie choroby sk\u00f3ry i jej przydatk\u00f3w zwane grzybicami w\u0142a\u015bciwymi okre\u015bla si\u0119 mianem tinea, niezale\u017cnie od","start_idx":0,"end_idx":25}
{"id":"mrc_5119","question":"jaki charakter mia\u0142a wojna trzydziestoletnia?","answer":"wojny religijnej, ale g\u0142\u00f3wnym jej powodem by\u0142a rywalizacja pa\u0144stw o hegemoni\u0119 w Europie.","context":"z terytorium Rzeszy). Artyku\u0142y augsburskiego pokoju religijnego rozci\u0105gni\u0119to na kalwinist\u00f3w. Wojn\u0119 trzydziestoletni\u0105 okre\u015bli\u0107 mo\u017cna jako pierwsz\u0105 w drugiej po\u0142owie II tysi\u0105clecia paneuropejsk\u0105 wojn\u0119, w kt\u00f3rej wzi\u0119\u0142y udzia\u0142 prawie wszystkie licz\u0105ce si\u0119 pa\u0144stwa. Mia\u0142a ona charakter wojny religijnej, ale g\u0142\u00f3wnym jej powodem by\u0142a rywalizacja pa\u0144stw o hegemoni\u0119 w Europie. Rozw\u00f3j kultury czeskiej zosta\u0142 na wiele lat zahamowany, upad\u0142o Ksi\u0119stwo Pomorskie. Cho\u0107 Austria zosta\u0142a pokonana w Niemczech, jej pozycja uleg\u0142a dalszemu wzmocnieniu na W\u0119grzech i w Czechach. Wojna francusko-hiszpa\u0144ska trwa\u0142a jeszcze do 1659 roku, gdy podpisano na p\u00f3\u0142nocy Hiszpanii w Bidassoa pok\u00f3j pirenejski. == Chronologia militarna wojny trzydziestoletniej == == W kulturze == * \"Przygody Simplicissimusa\" Hansa Jakoba Christoffela von Grimmelshausena, powie\u015b\u0107 \u0142otrzykowska (1669) oparta cz\u0119\u015bciowo na prze\u017cyciach autora w czasie konfliktu","start_idx":281,"end_idx":369}
{"id":"mrc_5120","question":"do jakiego klubu przechodzi zmarzlik?","answer":"Od sezonu 2023 zawodnik Motoru Lublin.","context":"Bartosz Zmarzlik (ur. 12 kwietnia 1995 w Szczecinie) \u2013 polski \u017cu\u017clowiec, reprezentant Polski, wychowanek i wieloletni zawodnik (2011\u20132022), a tak\u017ce kapitan (2019\u20132022) Stali Gorz\u00f3w Wielkopolski. Od sezonu 2023 zawodnik Motoru Lublin. Wyst\u0119puje tak\u017ce w lidze szwedzkiej, gdzie startuje dla Lejonen Speedway. Trzykrotny indywidualny mistrz \u015bwiata (2019, 2020, 2022), indywidualny mistrz \u015bwiata junior\u00f3w (2015), indywidualny mistrz Europy junior\u00f3w (2012), dwukrotny dru\u017cynowy mistrz \u015bwiata (2016, 2017), dru\u017cynowy mistrz Europy (2022), czterokrotny dru\u017cynowy mistrz \u015bwiata junior\u00f3w (2012, 2014, 2015, 2016) oraz dwukrotny dru\u017cynowy mistrz Europy junior\u00f3w (2013, 2014). Dziewi\u0119ciokrotny medalista dru\u017cynowych mistrzostw Polski, w tym dwukrotny z\u0142oty (2014, 2016) oraz dwukrotny indywidualny mistrz Polski (2021, 2022). Pi\u0119ciokrotnie ko\u0144czy\u0142 rozgrywki PGE Ekstraligi z najwy\u017csz\u0105 \u015bredni\u0105 biegow\u0105 (2016, 2017, 2018, 2021, 2022). Zwyci\u0119zca Plebiscytu Przegl\u0105du","start_idx":195,"end_idx":233}
{"id":"mrc_5121","question":"kiedy powsta\u0142o miasto warszawa?","answer":"Historia Warszawy \u2013 obecnej stolicy i najwi\u0119kszego miasta Polski, si\u0119ga XII lub XIII wieku","context":"Historia Warszawy \u2013 obecnej stolicy i najwi\u0119kszego miasta Polski, si\u0119ga XII lub XIII wieku, kiedy to powsta\u0142 historycznie najstarszy na terenie dawnej Warszawy dw\u00f3r ksi\u0105\u017c\u0105t mazowieckich Jazd\u00f3w (obecnie Ujazd\u00f3w). Najstarszym wa\u017cnym o\u015brodkiem grodowym z X wieku wi\u0105zanym z w\u0142\u0105czeniem Mazowsza w sk\u0142ad Pa\u0144stwa Mieszka I jest Stare Br\u00f3dno, z rejonu kt\u00f3rego osadnictwo przenios\u0142o si\u0119 na brzeg Wis\u0142y. Na przestrzeni wiek\u00f3w miasto prze\u017cywa\u0142o lata \u015bwietno\u015bci, lecz kilkakrotnie stawa\u0142o te\u017c na skraju ca\u0142kowitego zniszczenia, podczas najazd\u00f3w szwedzkich, rosyjskich oraz niemieckich. Obecny charakter miasta w znacznej mierze zwi\u0105zany jest ze zniszczeniami jakie przynios\u0142a II wojna \u015bwiatowa, oraz procesem odbudowy. Historyczny charakter zachowa\u0142 si\u0119, lub zosta\u0142 przywr\u00f3cony w oko\u0142o 30%. == Historia przed powstaniem miasta == Informacje na temat siedlisk ludzkich, kt\u00f3re mog\u0142y da\u0107","start_idx":0,"end_idx":90}
{"id":"mrc_5122","question":"kto napisa\u0142 o psie kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105?","answer":"Romana Pisarskiego","context":"O psie, kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105 \u2013 opowiadanie dla dzieci autorstwa Romana Pisarskiego traktuj\u0105ce o losach psa o imieniu Lampo. == Opis fabu\u0142y == Akcja utworu dzieje si\u0119 we W\u0142oszech. Pewien zawiadowca znajduje na stacji kolejowej kundelka, przygarnia go i nazywa Lampo (w\u0142. \"B\u0142yskawica\"). Zawiadowca, maj\u0105cy troje dzieci (Gina, Roberto i Adele) mieszka w mie\u015bcie Piombino, a pracuje w miasteczku Marittima. Lampo ca\u0142y dzie\u0144 sp\u0119dza\u0142 na stacji, a wieczorem wraca\u0142 z zawiadowc\u0105 do jego rodzinnego domu na kolacj\u0119.Pies kilkakrotnie ucieka\u0142 od swojego nowego w\u0142a\u015bciciela. W czasie pierwszej wycieczki psa wszyscy martwili si\u0119, \u017ce Lampo ju\u017c nigdy nie wr\u00f3ci, ale ich przypuszczenia nie sprawdzi\u0142y si\u0119. Pewnego razu na stacj\u0119 kolejow\u0105 przyby\u0142 dziennikarz i kilka dni p\u00f3\u017aniej w gazecie ukaza\u0142o si\u0119 zdj\u0119cie kundelka","start_idx":64,"end_idx":82}
{"id":"mrc_5123","question":"kto to jest przyjaciel definicja?","answer":"osoba, kt\u00f3r\u0105 darzy si\u0119 przyja\u017ani\u0105","context":"* osoba, kt\u00f3r\u0105 darzy si\u0119 przyja\u017ani\u0105 * Przyjaciel (herb szlachecki) * w nazwie dzie\u0142a kultury: ** \"Przyjaciele\" ** Kacper i przyjaciele * w nazwie zespo\u0142u muzycznego: ** Kazik i przyjaciele * Przyjaciel Ludzi Bezdomnych \u2013 wyr\u00f3\u017cnienie","start_idx":2,"end_idx":35}
{"id":"mrc_5124","question":"kto pierwszy odkry\u0142 ameryk\u0119?","answer":"Za pierwszego przedstawiciela cywilizacji europejskiej, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Ameryki, uznaje si\u0119 Leifa Erikssona (na pocz\u0105tku XI w.).","context":"Odkrycie Ameryki \u2013 popularne okre\u015blenie faktu dotarcia Krzysztofa Kolumba do tego kontynentu, w 1492 r. W rzeczywisto\u015bci pierwszymi lud\u017ami, kt\u00f3rzy dotarli do kontynentu ameryka\u0144skiego, byli cz\u0142onkowie spo\u0142eczno\u015bci \u0142owieckich, przyby\u0142ych z Azji przez Beringi\u0119 w czasie zlodowacenia, mi\u0119dzy 40 000 a 17 000 lat temu. Za pierwszego przedstawiciela cywilizacji europejskiej, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Ameryki, uznaje si\u0119 Leifa Erikssona (na pocz\u0105tku XI w.). == Historia == Udoskonalenia dokonane w pierwszej po\u0142owie XV w. w budowie statk\u00f3w (karawela) i nawigacji morskiej (np. wynalezienie busoli magnetycznej, usprawnienie astrolabium do ustalania szeroko\u015bci geograficznej) zwi\u0119kszy\u0142y znacznie zasi\u0119g i mo\u017cliwo\u015bci transportowe \u017ceglugi morskiej. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 era podr\u00f3\u017cy oceanicznych do coraz dalszych kraj\u00f3w i l\u0105d\u00f3w, dot\u0105d Europejczykom nieznanych. Pioniersk\u0105 rol\u0119 w tej dziedzinie w XV w. odegra\u0142y zw\u0142aszcza","start_idx":315,"end_idx":443}
{"id":"mrc_5125","question":"kiedy maria curie dosta\u0142a nobla?","answer":"Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":770,"end_idx":836}
{"id":"mrc_5126","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a piosenka bia\u0142y mi\u015b?","answer":"Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku","context":"Bia\u0142y mi\u015b \u2013 kojarzona z popularn\u0105 w Polsce w latach 90. muzyk\u0105 disco polo piosenka, b\u0119d\u0105ca jednym z najwi\u0119kszych hit\u00f3w muzycznych pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku dla \u00f3wczesnej sympatii, wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki. Autorem s\u0142\u00f3w do drugiej zwrotki piosenki jest Wies\u0142aw Chrzanowski, cz\u0142onek zespo\u0142u Badyle. Utw\u00f3r nigdy nie zosta\u0142 zarejestrowany w ZAiKS-ie, do rejestracji potrzebny jest prawomocny wyrok s\u0105du. Poczt\u00f3wk\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 i ta\u015bm\u0119 z nagraniem utworu z roku 1964 posiada Janusz Kreft, dawniej Idzik, kt\u00f3ry gra\u0142 z Tark\u0105 w zespole Badyle. W latach 2006\u20132013 ukaza\u0142o si\u0119 kilka dziennikarskich materia\u0142\u00f3w opisuj\u0105cych, \u017ce piosenka zosta\u0142a napisana przez podchor\u0105\u017cego Miros\u0142awa G\u00f3rskiego podczas pe\u0142nienia zasadniczej","start_idx":157,"end_idx":237}
{"id":"mrc_5127","question":"ile pa\u0144stw jest w ue?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_5128","question":"ile czasu \u017cyj\u0105 motyle?","answer":"\u017byj\u0105 do kilku miesi\u0119cy (na przyk\u0142ad latolistek cytrynek).","context":"lekko\u015bci i elastyczno\u015bci. Powstaje doros\u0142y owad \u2013 imago. \u017byj\u0105 do kilku miesi\u0119cy (na przyk\u0142ad latolistek cytrynek). == Systematyka == Do dawniejszych koncepcji nale\u017c\u0105 podzia\u0142y na motyle dzienne (Rhopalocera) i motyle nocne (Heterocera), podzia\u0142 ze wzgl\u0119du na u\u017cy\u0142kowanie przedniego i tylnego skrzyd\u0142a, czyli na Homoneura i Heteroneura czy oparty na budowie aparat\u00f3w kopulacyjnych podzia\u0142 na Ditrysia i Monotrysia. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dzieli si\u0119 motyle na 4 podrz\u0119dy: * Zeugloptera Chapman, 1917 * Aglossata Speidel, 1977 * Heterobathmiina Kristensen & Nielsen, 1983 * Glossata Fabricius, 1775 === Lista wybranych rodzin === * barczatkowate (Lasiocampidae) * bielinkowate (Pieridae) * garbatkowate (Notodontidae) * kibitnikowate (Gracillariidae) * kosz\u00f3wkowate (Psychidae) * kra\u015bnikowate (Zygaenidae) * miernikowcowate (Geometridae) * modraszkowate (Lycaenidae) * molowate (Tineidae) * namiotnikowate (Yponomeutidae) * oblaczkowate (Syntomidae)","start_idx":57,"end_idx":114}
{"id":"mrc_5129","question":"jaka spo\u0142eczno\u015b\u0107 etniczna wyst\u0119puje w okolicach gda\u0144ska?","answer":"Kaszubi","context":"Kaszubi () \u2013 grupa ludno\u015bci zamieszkuj\u0105ca Pomorze Gda\u0144skie i wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Pomorza Zachodniego, wywodz\u0105ca si\u0119 od wschodniej grupy zachodnios\u0142owia\u0144skich plemion pomorskich. Dziel\u0105 si\u0119 na wiele podgrup etnograficznych, zr\u00f3\u017cnicowanych j\u0119zykowo i kulturowo (Kaszubi p\u00f3\u0142nocni \u2013 \"B\u00ebl\u00f4c\u00eb\", Gochy \u2013 \"G\u00f4ch\u00eb\", J\u00f3zcy \u2013 \"J\u00f3zc\u00eb\" lub Mucnicy \u2013 \"M\u00f9cnic\u00eb\", Krubanie \u2013 \"Kr\u00ebbane\", Lesacy \u2013 \"Les\u00f4c\u00eb\", Morzanie \u2013 \"M\u00f2rzanie\", Rybaki \u2013 \"R\u00ebb\u00f4c\u00eb\", Borowiacy Tucholscy \u2013 \"Borowiany\", \"Tuch\u00f2\u0142ki\", Zaboracy \u2013 \"Zab\u00f2r\u00f4c\u00eb\"). Odr\u0119bn\u0105 i izolowan\u0105 podgrup\u0105 (wymar\u0142\u0105 w XX w.) byli S\u0142owi\u0144cy. == Historia == Mimo rozlicznych pr\u00f3b nie uda\u0142o si\u0119 dot\u0105d dok\u0142adnie obja\u015bni\u0107 etymologii i znaczenia nazwy \"Kaszubi\" (lud) oraz \"Kaszuby\" (terytorium). By\u0107 mo\u017ce pochodzi ona od d\u0142ugich, podwijanych szat noszonych przez Kaszub\u00f3w, st\u0105d \"Kaszuby\" = \"kasa\u0107 huby\" tj. \u201epodwija\u0107 fa\u0142dy\u201d. Zwolennikiem wywodzenia nazwy Kaszub\u00f3w od","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_5130","question":"jakie imi\u0119 ma b\u00f3g?","answer":"Jahwe","context":"Jahwe (, JHWH) \u2013 B\u00f3g czczony w judaizmie i chrze\u015bcija\u0144stwie, uwa\u017cany za Istot\u0119 Najwy\u017csz\u0105, pojmowany na spos\u00f3b monoteistyczny. Przynajmniej do czas\u00f3w Moj\u017cesza (ok. XIII wiek p.n.e.), kt\u00f3remu wed\u0142ug Biblii imi\u0119 to mia\u0142o zosta\u0107 objawione, Hebrajczycy oddawali mu cze\u015b\u0107 jedynie na spos\u00f3b monolatrii \u2013 czcz\u0105c jedno b\u00f3stwo, lecz nie przecz\u0105c istnieniu innych b\u00f3stw. Wed\u0142ug cz\u0119\u015bci wsp\u00f3\u0142czesnych uczonych kult Jahwe zosta\u0142 przej\u0119ty z wierze\u0144 ugaryckich. Przeczy temu tradycja elohistyczna. Imi\u0119 JHWH wyst\u0119puje w tek\u015bcie masoreckim Starego Testamentu 6828 razy. W 25 przypadkach wyst\u0119puje w skr\u00f3conej, p\u00f3\u017aniejszej formie \"J\u0101h\". Poza Bibli\u0105 hebrajsk\u0105 znaleziono je na przyk\u0142ad na steli kr\u00f3la Meszy z IX/VIII wieku p.n.e. oraz w korespondencji z Lakisz z oko\u0142o 589 p.n.e. Imi\u0119 to jest cz\u0119\u015bci\u0105 wyst\u0119puj\u0105cych w Biblii wielu imion nadawanych","start_idx":0,"end_idx":5}
{"id":"mrc_5131","question":"do kogo nale\u017cy strefa gazy?","answer":"Obszar pozostaje pod administracj\u0105 w\u0142adz Autonomii Palesty\u0144skiej, jednak od czerwca 2007 faktyczn\u0105 kontrol\u0119 sprawuje organizacja Hamas","context":"Strefa Gazy lub Okr\u0119g Gazy ( []; , \"Recuat Azza\") \u2013 obszar po\u0142o\u017cony na wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego, granicz\u0105cy na po\u0142udniowym zachodzie z Egiptem oraz na po\u0142udniu i wschodzie z Izraelem. D\u0142ugo\u015b\u0107 tego obszaru wynosi 40 km, szeroko\u015b\u0107 ok. 10 km, a ca\u0142kowita powierzchnia to 360 km\u00b2. W latach 1922\u20131948 pod panowaniem Wielkiej Brytanii, kt\u00f3ra utworzy\u0142a Mandat Palestyny. Rezolucja Zgromadzenia Og\u00f3lnego ONZ nr 181 z 1947 roku przewidywa\u0142a, \u017ce obszar ten b\u0119dzie cz\u0119\u015bci\u0105 planowanego pa\u0144stwa arabskiego. Po I wojnie izraelsko-arabskiej okr\u0119g Gazy znajdowa\u0142 si\u0119 pod wojskowym zarz\u0105dem Egiptu (1949\u201367), a p\u00f3\u017aniej \u2013 Izraela (1967\u201394). Obszar pozostaje pod administracj\u0105 w\u0142adz Autonomii Palesty\u0144skiej, jednak od czerwca 2007 faktyczn\u0105 kontrol\u0119 sprawuje organizacja Hamas (stan na 2019 rok). Strefa Gazy nie jest uznawana za cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":626,"end_idx":760}
{"id":"mrc_5132","question":"kim naprawd\u0119 s\u0105 jezuici?","answer":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119.","context":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jego charyzmatu jest dyspozycyjno\u015b\u0107 do s\u0142u\u017cenia papie\u017cowi we wszelkich mo\u017cliwych dziedzinach, a zw\u0142aszcza w zadaniach najtrudniejszych; w zwi\u0105zku z tym nie ma \u015bci\u015ble ustalonego zakresu dzia\u0142ania, gdy\u017c wyznaczaj\u0105 go \"znaki czasu\". Da\u0142o Ko\u015bcio\u0142owi 1 papie\u017ca, 47 kardyna\u0142\u00f3w, 5 patriarch\u00f3w, 88 arcybiskup\u00f3w i 269 biskup\u00f3w oraz 50 \u015bwi\u0119tych i 180 b\u0142ogos\u0142awionych. == G\u0142\u00f3wne elementy charyzmatu == Od pocz\u0105tku istnienia jezuit\u00f3w podstawowymi zasadami odr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi ich od innych zakon\u00f3w by\u0142y: * akcentowanie pos\u0142usze\u0144stwa wobec papie\u017ca i prze\u0142o\u017conych. Jak pisa\u0142 Ignacy Loyola w \"\u0106wiczeniach duchownych\" w ramach \"Regu\u0142 o trzymaniu z Ko\u015bcio\u0142em\": \"Trzeba by\u0107 zawsze gotowym wierzy\u0107, \u017ce to, co ja widz\u0119 jako bia\u0142e, jest czarne,","start_idx":0,"end_idx":122}
{"id":"mrc_5133","question":"kto zdoby\u0142 pierwszy z\u0142oty medal dla polski na igrzyskach olimpijskich?","answer":"Halina Konopacka","context":"Podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1928 Polska zdoby\u0142a sw\u00f3j pierwszy z\u0142oty medal olimpijski - w rzucie dyskiem zdoby\u0142a go Halina Konopacka. == Opis == Reprezentanci Polski startowali w 10 dyscyplinach. Tylko w p\u0142ywaniu, \u017ceglarstwie i pi\u0119cioboju nowoczesnym nie uda\u0142o si\u0119 im ani razu zaj\u0105\u0107 miejsca w pierwszej \u00f3semce. Polacy zdobyli \u0142\u0105cznie 5 medali. Br\u0105zowe wywalczyli: wio\u015blarze - czw\u00f3rka ze sternikiem (Franciszek Bronikowski, Edmund Jankowski, Leon Birkholz, Bernard Ormanowski i Boles\u0142aw Drewek), dru\u017cyna szermierzy w konkurencji szabla (Tadeusz Friedrich, Kazimierz Laskowski, W\u0142adys\u0142aw Segda, Adam Pap\u00e9e, Aleksander Ma\u0142ecki i Jerzy Zabielski) pokonuj\u0105c w finale Niemc\u00f3w 9:7 oraz dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji WKKW (Karol R\u00f3mmel, J\u00f3zef Trenkwald, Micha\u0142 Woysym-Antoniewicz). Srebrny medal wywalczy\u0142a dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji skok\u00f3w przez przeszkody ulegaj\u0105c jedynie dru\u017cynie Hiszpanii. W","start_idx":124,"end_idx":140}
{"id":"mrc_5134","question":"gdzie znajduje si\u0119 sahara?","answer":"Sahara (z arab. \u0635\u062d\u0631\u0627\u0621 \"\u1e63a\u1e25r\u0101\u02bc\" \u2013 \u201epustynia\u201d) \u2013 strefa pustynna po\u0142o\u017cona w p\u00f3\u0142nocnej Afryce.","context":"Sahara (z arab. \u0635\u062d\u0631\u0627\u0621 \"\u1e63a\u1e25r\u0101\u02bc\" \u2013 \u201epustynia\u201d) \u2013 strefa pustynna po\u0142o\u017cona w p\u00f3\u0142nocnej Afryce. Jest ona najwi\u0119ksz\u0105 gor\u0105c\u0105 pustyni\u0105 na Ziemi (ma km\u00b2), rozci\u0105gaj\u0105ca si\u0119 na 5700 km od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie po Morze Czerwone na wschodzie; od p\u00f3\u0142nocy ograniczona jest g\u00f3rami Atlas i wybrze\u017cem Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Znajduje si\u0119 na terytoriach 11 pa\u0144stw: Maroka, Algierii, Tunezji, Libii, Egiptu, Sahary Zachodniej, Mauretanii, Mali, Nigru, Czadu i Sudanu. == Pustynie == Sahara obejmuje 14 pusty\u0144: * Al-D\u017cuf * Erg Szasz * Erg Ikidi * Wielki Erg Wschodni * Wielki Erg Zachodni * Tadmait * Tanizruft * Hamada al-Hamra * Ahaggar * Tibesti * Tenere * Libijska * Bajuda * Arabska == Gleby == Wyst\u0119puj\u0105ce na pustyniach szaroziemy maj\u0105 bardzo s\u0142abo rozwini\u0119t\u0105","start_idx":0,"end_idx":91}
{"id":"mrc_5135","question":"w jakiej dziedzinie maria sk\u0142odowska curie dosta\u0142a nagrode nobla?","answer":"Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911).","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":203,"end_idx":249}
{"id":"mrc_5136","question":"kto by\u0142 za\u0142o\u017cycielem komitetu narodowego polskiego?","answer":"Lelewel","context":"Komitet Narodowy Polski \u2013 polska organizacja emigracyjna za\u0142o\u017cona w konsekwencji upadku powstania listopadowego. Powsta\u0142a 5 grudnia 1831 r. w Pary\u017cu pod kierownictwem Joachima Lelewela. KNP pr\u00f3bowa\u0142 godzi\u0107 r\u00f3\u017cne kierunki polskiego republikanizmu. Otrzymywa\u0142 wsparcie finansowe od republikan\u00f3w francuskich. Zosta\u0142 zamkni\u0119ty przez policj\u0119 francusk\u0105 w grudniu 1832 r., a dodatkowo rozpad\u0142 si\u0119 na poszczeg\u00f3lne grupy. Celem by\u0142o wyzwolenie Polski w granicach przedrozbiorowych, w\u0142asnymi powsta\u0144czymi si\u0142ami, wprowadzenie republiki, zniesienie pa\u0144szczyzny, uw\u0142aszczenie w\u0142o\u015bcian i r\u00f3wno\u015b\u0107 obywateli. Dzia\u0142ania KNP skupi\u0142y si\u0119 na przeprowadzeniu powstania na ziemiach zaboru rosyjskiego. W tym celu zorganizowano wypraw\u0119 pod dow\u00f3dztwem p\u0142k. J\u00f3zefa Zaliwskiego, mia\u0142a to by\u0107 cz\u0119\u015b\u0107 og\u00f3lnoeuropejskiej rewolucji. W celu przeprowadzenia wyprawy Lelewel i Zaliwski za\u0142o\u017cyli Komitet Zemsta Ludu.","start_idx":176,"end_idx":183}
{"id":"mrc_5137","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie jest zakopane?","answer":"wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim","context":"Zakopane \u2013 miasto w po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, siedziba powiatu tatrza\u0144skiego. Najwi\u0119ksza miejscowo\u015b\u0107 w bezpo\u015brednim otoczeniu Tatr, du\u017cy o\u015brodek sport\u00f3w zimowych, potocznie nazywany \"zimow\u0105 stolic\u0105 Polski\". W jego granicach administracyjnych znajduje si\u0119 znaczna cz\u0119\u015b\u0107 Tatrza\u0144skiego Parku Narodowego (od Doliny Suchej Wody do Doliny Ma\u0142ej \u0141\u0105ki). Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczy\u0142o 27 010 mieszka\u0144c\u00f3w, b\u0119d\u0105c tym samym drugim pod wzgl\u0119dem ludno\u015bci \u2013 po Nowym Targu \u2013 miastem Podhala. == Po\u0142o\u017cenie == Zakopane po\u0142o\u017cone jest na Pog\u00f3rzu Spisko-Guba\u0142owskim, w Rowie Podtatrza\u0144skim oraz w Tatrach, nad kilkoma potokami, kt\u00f3rych wody ostatecznie wpadaj\u0105 do rzeki Zakopianka (dop\u0142ywu Bia\u0142ego Dunajca). Jest najwy\u017cej po\u0142o\u017conym miastem Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje si\u0119 cz\u0119\u015b\u0107 Tatr (z najwy\u017cszym punktem jakim jest wierzcho\u0142ek","start_idx":42,"end_idx":66}
{"id":"mrc_5138","question":"jakie fragmenty biblijne m\u00f3wi\u0105 o \u015bw. j\u00f3zefie?","answer":"G\u0142\u00f3wnymi \u017ar\u00f3d\u0142ami wiedzy o \u015bwi\u0119tym J\u00f3zefie s\u0105 Ewangelie","context":"J\u00f3zef z Nazaretu, hebr. \"\u05d9\u05d5\u05b9\u05e1\u05b5\u05e3\", gr. \"\u0386\u03b3\u03b9\u03bf\u03c2 \u0399\u03c9\u03c3\u03ae\u03c6 \u03bf \u039c\u03bd\u03ae\u03c3\u03c4\u03c9\u03c1\", cs. \"Prawiednyj Iosif Obrucznik\", Sprawiedliwy \u2013 ma\u0142\u017conek Marii z Nazaretu, tradycyjnie nazywany jej Oblubie\u0144cem, opiekun \u015awi\u0119tej Rodziny, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a powszechnego, uznany za patrona chrze\u015bcija\u0144skich ma\u0142\u017ce\u0144stw, rodzin oraz ludzi pracy i dobrej \u015bmierci, cz\u0119stokro\u0107 por\u00f3wnywany do Abrahama. == \u017bycie == G\u0142\u00f3wnymi \u017ar\u00f3d\u0142ami wiedzy o \u015bwi\u0119tym J\u00f3zefie s\u0105 Ewangelie, ale m\u00f3wi\u0105 o nim tak\u017ce niekt\u00f3re apokryfy, np. Protoewangelia Jakuba, Ewangelia Tomasza, Historia J\u00f3zefa Cie\u015bli. Ewangelie Mateusza i \u0141ukasza podaj\u0105 dwa r\u00f3\u017cne rodowody J\u00f3zefa; wed\u0142ug obu J\u00f3zef wywodzi\u0142 si\u0119 z rodu kr\u00f3la Dawida z pokolenia Judy. Wed\u0142ug tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej Mateusz (rozdz. 1) podaje rodow\u00f3d \u015bw. J\u00f3zefa, a \u0141ukasz (rozdz. 3) rodow\u00f3d Maryi. Wed\u0142ug apokryf\u00f3w przed ma\u0142\u017ce\u0144stwem z Mari\u0105 J\u00f3zef po\u015blubi\u0142 Salom\u0119 (lub Esch\u0119),","start_idx":368,"end_idx":423}
{"id":"mrc_5139","question":"kto dowodzi w nemorze?","answer":"Rusell","context":"dow\u00f3dc\u00f3w. Pozostali oni w obr\u0119bie magicznej bariery w momencie jej tworzenia i odci\u0119li komunikacj\u0119 pomi\u0119dzy zamkiem a \u015bwi\u0105tyni\u0105 Innosa, gdzie przebywa nieliczny oddzia\u0142 kr\u00f3lewski. Przed Vengardem, za magiczn\u0105 barier\u0105, roz\u0142o\u017cony jest ob\u00f3z ork\u00f3w, prowadz\u0105cy osad\u0119 stolicy. ; Obozy buntownik\u00f3w : Nemora znajduje si\u0119 w kilkupoziomowej jaskini na wy\u017cynie pomi\u0119dzy Trelis a prze\u0142\u0119cz\u0105, prowadz\u0105c\u0105 do Varantu. Buntownikami dowodzi Rusell. Rojali\u015bci zajmuj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie przechwycaniem towar\u00f3w z Varantu, okradaniem farm w pobli\u017cu Trelis, planuj\u0105 tak\u017ce odbicie miasta. : Okara jest ulokowana w starej opuszczonej kopalni w lesie pomi\u0119dzy Monter\u0105, Goth\u0105 i Silden. Dowodzi w niej paladyn Roland. Buntownicy czekaj\u0105 na okazj\u0119, aby zaatakowa\u0107 Monter\u0119 i uwolni\u0107 przekl\u0119t\u0105 przez orkowych szaman\u00f3w Goth\u0119. : Reddock to ob\u00f3z, dowodzony przez paladyna Javiera. Zlokalizowany jest w","start_idx":423,"end_idx":429}
{"id":"mrc_5140","question":"jakie wielkie wydarzenie historyczne wi\u0105\u017ce si\u0119 z epok\u0105 o\u015bwiecenia?","answer":"Do najwa\u017cniejszych wydarze\u0144 zwi\u0105zanych z o\u015bwieceniem nale\u017cy rewolucja francuska.","context":"pa\u0144stwowym i politycznym, rezultatem czego by\u0142o na przyk\u0142ad powstanie monarchii o\u015bwieconych i j\u00f3zefinizmu.. == Charakterystyka == Ludzie o\u015bwiecenia najbardziej cenili to, co mo\u017cna poj\u0105\u0107 rozumem. Wa\u017cna cecha o\u015bwiecenia to sekularyzacja pa\u0144stw europejskich oraz sformu\u0142owanie praw cz\u0142owieka. To my\u015bliciele tej epoki okre\u015blili doktryn\u0119 katolick\u0105 oraz nastawienie Ko\u015bcio\u0142a do kultury mianem obskurantyzmu. * Do najwa\u017cniejszych wydarze\u0144 zwi\u0105zanych z o\u015bwieceniem nale\u017cy rewolucja francuska. Idea republiki rz\u0105dzonej przez wybrany w wolnych wyborach parlament sta\u0142a si\u0119 zaczynem zmian zachodz\u0105cych w Europie. * Nowy ustr\u00f3j polityczny Amerykanie uczynili podstaw\u0105 swojej konstytucji. Stany Zjednoczone by\u0142y jednym z bardziej udanych przyk\u0142ad\u00f3w wprowadzenia pomys\u0142\u00f3w wieku rozumu w \u017cycie. Jednocze\u015bnie idee liberalizmu (\"\u0142ac. \"liberalis \u2013 dotycz\u0105cy wolno\u015bci) sta\u0142y si\u0119 podstaw\u0105 ekonomicznego rozwoju tego kraju. * Wielka Brytania mimo zachowania ustroju","start_idx":404,"end_idx":484}
{"id":"mrc_5141","question":"jaka instytucja zajmuje si\u0119 dopingiem w sporcie?","answer":"Mi\u0119dzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych (IAAF)","context":"zwalczania dopingu by\u0142a Mi\u0119dzynarodowa Amatorska Federacja Lekkiej Atletyki, przekszta\u0142cona p\u00f3\u017aniej w Mi\u0119dzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych (IAAF). Organizacja ta w 1928 r. formalnie zakaza\u0142a wszelkich form dopingu wydolno\u015bciowego, jednak nie stworzy\u0142a ona \u017cadnej struktury organizacyjnej zajmuj\u0105cej si\u0119 wykrywaniem jego przypadk\u00f3w. Walka z dopingiem ogranicza\u0142a si\u0119 tylko do wymogu podpisywania o\u015bwiadcze\u0144 przez sportowc\u00f3w uczestnicz\u0105cych w zawodach organizowanych przez IAAF, \u017ce nie stosowali \u017cadnych niedozwolonych metod poprawiania wydolno\u015bci swojego organizmu. Do 1966 r. Mi\u0119dzynarodowa Federacja Pi\u0142ki No\u017cnej (FIFA), Mi\u0119dzynarodowa Unia Kolarska (UCI) oraz Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOL) do\u0142\u0105czy\u0142y do IAAF uruchamiaj\u0105c podobny system walki z dopingiem, tzn. poprzez stworzenie wymogu podpisu pod o\u015bwiadczeniem o jego niestosowaniu przez wszystkich zawodnik\u00f3w zrzeszonych w zwi\u0105zkach nale\u017c\u0105cych do tych federacji. Testy antydopingowe zacz\u0119to stosowa\u0107 po raz pierwszy","start_idx":102,"end_idx":166}
{"id":"mrc_5142","question":"kto jest cz\u0142onkiem rodziny?","answer":"osoba nale\u017c\u0105ca do rodziny (w uj\u0119ciu socjologicznym)","context":"Cz\u0142onek rodziny \u2013 w j\u0119zyku prawniczym oraz w genealogii osoba nale\u017c\u0105ca do rodziny (w uj\u0119ciu socjologicznym). \u015aci\u015ble rzecz bior\u0105c, cz\u0142onek rodziny to krewny lub powinowaty konkretnej osoby. Mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o cz\u0142onku najbli\u017cszej rodziny, co nawi\u0105zuje do poj\u0119cia rodziny ma\u0142ej, kt\u00f3r\u0105 tworz\u0105 ma\u0142\u017conkowie. Cz\u0142onek najbli\u017cszej rodziny to najcz\u0119\u015bciej osoba do trzeciego lub czwartego stopnia pokrewie\u0144stwa lub powinowactwa (rodze\u0144stwo, dziadkowie, wnuki, te\u015bciowie i inne relacje rodzinne). W znaczeniu og\u00f3lnym \"cz\u0142onek rodziny\" to element zbiorowo\u015bci, jak\u0105 jest rodzina wielka (wielokopokoleniowa), sk\u0142adaj\u0105cej si\u0119 ze wszystkich os\u00f3b od siebie pochodz\u0105cych (czasem tak\u017ce powinowatych). W naukach biologicznych \"cz\u0142onek rodziny\" to gatunek b\u0105d\u017a rodzaj b\u0119d\u0105cy przedstawicielem rodziny. W r\u00f3\u017cnych \u017cargonach \"cz\u0142onek rodziny\" to ka\u017cdy obiekt b\u0119d\u0105cy przedstawicielem jakiej\u015b wi\u0119kszej klasy, np. w informatyce \"cz\u0142onek rodziny procesor\u00f3w\", \"cz\u0142onek","start_idx":56,"end_idx":107}
{"id":"mrc_5143","question":"po co zwo\u0142ano kongres wiede\u0144ski?","answer":"w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego.","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":193,"end_idx":364}
{"id":"mrc_5144","question":"gdzie powsta\u0142a siatk\u00f3wka?","answer":"w Young Men's Christian Associaton (YMCA) w Holyoke w Massachusetts.","context":"co dzie\u0144 nauczyciel wychowania fizycznego w Young Men's Christian Associaton (YMCA) w Holyoke w Massachusetts. 9 lutego 1895 odby\u0142 si\u0119 w tamtejszej sali gimnastycznej premierowy pokaz stworzonej przez niego dyscypliny, kt\u00f3r\u0105 w\u00f3wczas nazywano \"Minonette\". W dniach 18\u201320 kwietnia 1947, podczas Kongresu w Pary\u017cu, powo\u0142ano do \u017cycia Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Pi\u0142ki Siatkowej (FIVB). Jej pierwszym prezesem zosta\u0142 Paul Libaud (sprawowa\u0142 on t\u0119 funkcj\u0119 a\u017c do 1984), a jednym z jego zast\u0119pc\u00f3w zosta\u0142 Zygmunt Nowak. W\u015br\u00f3d za\u0142o\u017cycieli FIVB by\u0142o 14 kraj\u00f3w \u2013 Belgia, Brazylia, Czechos\u0142owacja, Egipt, Francja, Holandia, Jugos\u0142awia, Polska, Portugalia, Rumunia, Urugwaj, Stany Zjednoczone, W\u0119gry i W\u0142ochy. W 1949 zorganizowano pierwsze Mistrzostwa \u015awiata m\u0119\u017cczyzn, a w 1952 Mistrzostwa \u015awiata kobiet. Mistrzostwa Europy m\u0119\u017cczyzn wprowadzono do kalendarza w 1948, a Mistrzostwa Europy kobiet","start_idx":42,"end_idx":110}
{"id":"mrc_5145","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 zawisza czarny?","answer":"12 czerwca 1428 pod Go\u0142\u0105bcem","context":"Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima (\u0142ac. \"Zawissius Niger de Garbow\", ur. ok. 1370 w Garbowie, zm. 12 czerwca 1428 pod Go\u0142\u0105bcem) \u2013 rycerz, niepokonany w licznych turniejach, symbol cn\u00f3t rycerskich; delegat na Sob\u00f3r w Konstancji, uczestnik wojen z zakonem krzy\u017cackim, Turkami i husytami, starosta kruszwicki od 1417, starosta spiski od 1420 r. == Historia == === Rodzina === Rodzicami Zawiszy byli Dorota i Miko\u0142aj z Garbowa, kasztelan konarski sieradzki. Mieli oni opr\u00f3cz Zawiszy jeszcze dw\u00f3ch m\u0142odszych syn\u00f3w: Jana zwanego Farurejem, starost\u0119 spiskiego i stolnika krakowskiego oraz Piotra Kruczka. \u017bon\u0105 Zawiszy Czarnego by\u0142a Barbara herbu Pilawa, c. Macieja Maczudy z Lubstowa Ma\u0142ego h. Leszczyc \u2013 bratanica biskupa krakowskiego Piotra Wysza, kt\u00f3r\u0105 po\u015blubi\u0142 ok. 1397 r. Historycy sugeruj\u0105, \u017ce by\u0142o to","start_idx":102,"end_idx":130}
{"id":"mrc_5146","question":"kiedy wybuch\u0142 covid?","answer":"si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach","context":"Pandemia COVID-19 \u2013 pandemia zaka\u017anej choroby COVID-19 wywo\u0142ywanej przez koronawirusa SARS-CoV-2. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 jako epidemia 17 listopada 2019 w mie\u015bcie Wuhan, w prowincji Hubei, w \u015brodkowych Chinach, a 11 marca 2020 zosta\u0142a uznana przez \u015awiatow\u0105 Organizacj\u0119 Zdrowia (WHO) za pandemi\u0119. W okresie od listopada 2019 do stycznia 2020 zachorowania pojawia\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w mie\u015bcie Wuhan, w \u015brodkowych Chinach, ale ju\u017c w po\u0142owie stycznia wirus rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 w ca\u0142ych Chinach. W drugiej po\u0142owie lutego ogniska zaka\u017ce\u0144 z setkami chorych wybuch\u0142y w Korei Po\u0142udniowej, we W\u0142oszech oraz w Iranie. Od 4 marca 2020 s\u0105 notowane zaka\u017cenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. 13 marca 2020 WHO poda\u0142a, \u017ce centrum pandemii koronawirusa sta\u0142a si\u0119 Europa. P\u00f3\u017aniej zachorowania rozla\u0142y si\u0119 na pozosta\u0142e kontynenty, a ostatnim, na","start_idx":109,"end_idx":201}
{"id":"mrc_5147","question":"kiedy zosta\u0142a wydana zemsta?","answer":"Pierwsze wydanie ksi\u0105\u017ckowe (w zbiorze dzie\u0142 Fredry) mia\u0142o miejsce w 1838 roku we Lwowie.","context":"Zemsta \u2013 komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, powsta\u0142a ona w pocz\u0105tku lat 30. XIX wieku. Pierwsze wydanie ksi\u0105\u017ckowe (w zbiorze dzie\u0142 Fredry) mia\u0142o miejsce w 1838 roku we Lwowie. Oba r\u0119kopisy dramatu przechowywane s\u0105 w Zak\u0142adzie Narodowym im. Ossoli\u0144skich we Wroc\u0142awiu. Prapremiera \"Zemsty\" odby\u0142a si\u0119 17 lutego 1834 we Lwowie w teatrze Jana Nepomucena Kami\u0144skiego z Janem Nepomucenem Nowakowskim w roli Cze\u015bnika i Witalisem Smochowskim w roli Rejenta. == Geneza == Komedia powsta\u0142a w 1833 roku. Inspirowana by\u0142a dokumentem znalezionym przez Fredr\u0119 na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 w posagu \u017cony. W dokumencie tym znajduje si\u0119 historia poprzednich w\u0142a\u015bcicieli. Budowla by\u0142a w\u0142asno\u015bci\u0105 dw\u00f3ch sk\u0142\u00f3conych ze sob\u0105 rod\u00f3w: Firlej\u00f3w (dolna cz\u0119\u015b\u0107 zamku) i Skotnickich (g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107). Piotr Firlej \u2013","start_idx":97,"end_idx":185}
{"id":"mrc_5148","question":"kto to u\u0142an?","answer":"\u017co\u0142nierz jazdy lekkiej uzbrojonej w lance, szable oraz bro\u0144 paln\u0105, charakterystycznej g\u0142\u00f3wnie dla kawalerii polskiej.","context":"U\u0142an \u2013 \u017co\u0142nierz jazdy lekkiej uzbrojonej w lance, szable oraz bro\u0144 paln\u0105, charakterystycznej g\u0142\u00f3wnie dla kawalerii polskiej. == Pochodzenie nazwy == Nazwa wywodzi si\u0119 z j\u0119zyka polskich Tatar\u00f3w osiedlonych w granicach I Rzeczypospolitej. Jazda z tradycjami u\u0142a\u0144skimi wywodzi si\u0119 od Mongo\u0142\u00f3w i Tatar\u00f3w, u kt\u00f3rych \"ogh\u0142an\" (albo \"u\u0142an\") oznacza\u0142 m\u0142odzie\u0144ca, junaka. Wed\u0142ug Piotra Borawskiego s\u0142owo \"u\u0142an\" by\u0142o te\u017c tytu\u0142em przys\u0142uguj\u0105cym arystokracji (spokrewniona z rodem Czyngis-chana nosi\u0142a tytu\u0142 so\u0142tan). Od ko\u0144ca XIV wieku przedstawiciele rod\u00f3w tatarskich osiedlali si\u0119 w Wielkim Ksi\u0119stwie Litewskim, cz\u0119sto zachowuj\u0105c ten tytu\u0142. Jedna z ga\u0142\u0119zi rodu Assa\u0144czukowicz\u00f3w przekszta\u0142ci\u0142a tytu\u0142 w nazwisko U\u0142an. Pu\u0142k Aleksandra U\u0142ana (8 chor\u0105gwi) stan\u0105\u0142 po stronie Augusta II w czasie wojny domowej 1715\u20131716, a w nagrod\u0119 za wierno\u015b\u0107 monarcha w 1717 przeni\u00f3s\u0142 pu\u0142k","start_idx":7,"end_idx":124}
{"id":"mrc_5149","question":"na czym opiera\u0142a si\u0119 w\u0142adza cesarska?","answer":"ustr\u00f3j opiera\u0142 si\u0119 w\u0142adzy jednostki, jak\u0105 by\u0142 cesarz przy zachowaniu pozor\u00f3w instytucji republika\u0144skich.","context":"==== W\u0142adza cesarza ==== Wprowadzony po 27 roku p.n.e. przez Oktawiana Augusta ustr\u00f3j opiera\u0142 si\u0119 w\u0142adzy jednostki, jak\u0105 by\u0142 cesarz przy zachowaniu pozor\u00f3w instytucji republika\u0144skich. Cesarz by\u0142 princepsem, \u201epierwszym obywatelem republiki\u201d, piastuj\u0105cym jednocze\u015bnie funkcje imperatora, przyw\u00f3dcy senatu, prokonsula zarz\u0105dzaj\u0105cego 18 prowincjami, najwy\u017cszego kap\u0142ana, trybuna ludowego i cenzora ustalaj\u0105cego listy senator\u00f3w. Pryncypat nie by\u0142 dziedziczny, ale w\u0142adca mia\u0142 mo\u017cliwo\u015b\u0107 wyznaczenia swego nast\u0119pcy. Pryncypat trwa\u0142 w Rzymie a\u017c do rz\u0105d\u00f3w Dioklecjana. ==== Administracja w pierwszych wiekach cesarstwa ==== Cesarstwo Rzymskie obejmowa\u0142o w\u00f3wczas terytorium, na kt\u00f3rym obecnie znajduje si\u0119 ponad 30 pa\u0144stw. Zamieszkiwa\u0142o je oko\u0142o 50 mln ludzi. Mimo to posiada\u0142o ono szcz\u0105tkow\u0105 administracj\u0119 centraln\u0105. Wp\u0142yw pa\u0144stwa na codzienne \u017cycie znakomitej wi\u0119kszo\u015bci obywateli by\u0142 znikomy. Cesarz, wsparty niewielkim zespo\u0142em sekretarzy, z\u0142o\u017conym najcz\u0119\u015bciej z","start_idx":79,"end_idx":183}
{"id":"mrc_5150","question":"jaki tekst literacki nazywamy manifestem?","answer":"publikacja prezentuj\u0105ca za\u0142o\u017cenia programowe jakiego\u015b kierunku, grupy literackiej, nawet pojedynczego pisarza, specyficzna forma publicystyki literackiej.","context":"Manifest literacki \u2013 publikacja prezentuj\u0105ca za\u0142o\u017cenia programowe jakiego\u015b kierunku, grupy literackiej, nawet pojedynczego pisarza, specyficzna forma publicystyki literackiej. Tego typu wyst\u0105pienie, w czasopi\u015bmie lub jako samodzielny druk, jest adresowane do czytaj\u0105cej publiczno\u015bci i stanowi teoretyczne uzasadnienie wybranej praktyki literackiej. Z regu\u0142y r\u00f3wnocze\u015bnie dokonuje krytycznej oceny zastanego stanu rzeczy, tradycji, deprecjonuje tw\u00f3rczo\u015b\u0107 poprzednik\u00f3w, zapowiada zwyci\u0119stwo nowych idei. Kategoria:Literaturoznawstwo","start_idx":21,"end_idx":175}
{"id":"mrc_5151","question":"gdzie panuje monarchia brytyjska?","answer":"Wielkiej Brytanii oraz jej terytori\u00f3w zamorskich.","context":"Monarchia brytyjska (ang. \"Monarchy of the United Kingdom\", tak\u017ce \"British monarchy\") \u2013 monarchia parlamentarna Wielkiej Brytanii oraz jej terytori\u00f3w zamorskich. Obecnie panuj\u0105cy, kr\u00f3l Karol III, obj\u0105\u0142 koron\u0119 8 wrze\u015bnia 2022. Zar\u00f3wno on, jak i cz\u0142onkowie jego najbli\u017cszej rodziny pe\u0142ni\u0105 wiele obowi\u0105zk\u00f3w zwi\u0105zanych z urz\u0119dem, reprezentacj\u0105 i ceremonia\u0142em dworskim. Karol III formalnie jest kr\u00f3lem Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, g\u0142ow\u0105 Ko\u015bcio\u0142a anglika\u0144skiego, Wsp\u00f3lnoty Brytyjskiej oraz zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, jednak\u017ce jak przysta\u0142o na monarch\u0119 konstytucyjnego, kr\u00f3l pe\u0142ni funkcje bezpartyjne, ograniczone do nadawania odznacze\u0144, mo\u017cliwo\u015bci rozwi\u0105zania parlamentu i nominacji premiera. Cho\u0107 ostateczna, zwierzchnia w\u0142adza wykonawcza (nad w\u0142adz\u0105 wykonawcz\u0105 pe\u0142nion\u0105 przez rz\u0105d) jest w dalszym ci\u0105gu kr\u00f3lewskim przywilejem, to w praktyce dotyczy ona tylko praw uchwalonych przez Parlament, czy te\u017c zwi\u0105zanych z","start_idx":112,"end_idx":161}
{"id":"mrc_5152","question":"kim by\u0142 lewi?","answer":"\u2013 posta\u0107 biblijna z Ksi\u0119gi Rodzaju. Jest to trzeci syn Jakuba i Lei.","context":"Lewi (hebr. \u05dc\u05b5\u05d5\u05b4\u05d9) \u2013 posta\u0107 biblijna z Ksi\u0119gi Rodzaju. Jest to trzeci syn Jakuba i Lei. Jego potomkowie utworzyli plemi\u0119 Lewit\u00f3w. Zostali oni wybrani na miejsce wszystkich pierworodnych Izraelit\u00f3w, by s\u0142u\u017cy\u0107 Bogu w Przybytku, a p\u00f3\u017aniej w \u015awi\u0105tyni. Ksi\u0119ga Rodzaju wspomina o Lewim przy okazji incydentu, do jakiego dosz\u0142o w mie\u015bcie Sychem. Jakub przyby\u0142 do Sychem z zamiarem osiedlenia si\u0119. Pewnego dnia jego c\u00f3rka Dina wybra\u0142a si\u0119 do miasta. Zosta\u0142a tam porwana i zgwa\u0142cona przez syna tamtejszego w\u0142adcy Chamora, kt\u00f3ry nosi\u0142 imi\u0119 Sychem (tak jak miasto). Chamor, ojciec Sychema przyby\u0142 do Jakuba i jego syn\u00f3w z przeprosinami. T\u0142umaczy\u0142 mu, \u017ce jego syn zakocha\u0142 si\u0119 w Dinie i prosi o jej r\u0119k\u0119. Obieca\u0142 zap\u0142aci\u0107 rekompensat\u0119. Opr\u00f3cz tego zaprosi\u0142 rodzin\u0119 Jakuba, by","start_idx":19,"end_idx":87}
{"id":"mrc_5153","question":"podczas jaka to cz\u0119\u015b\u0107 mowy?","answer":"przyimek","context":"po przyimku nast\u0119puj\u0105 cz\u0105stki: \"-bok\", \"-d\u0142ug\", \"-ko\u0142o\", \"-czas\", \"-miast\", \"-\u015br\u00f3d\" i \"-wn\u0105trz\", np. \"obok\", \"podczas\", \"wed\u0142ug\", \"naoko\u0142o\", \"zamiast\", \"natomiast\", \"natychmiast\", \"spo\u015br\u00f3d\", \"w\u015br\u00f3d\", \"wewn\u0105trz\", \"zewn\u0105trz.\" Przyimki z\u0142o\u017cone zawsze pisze si\u0119 \u0142\u0105cznie. W przypadku przyimk\u00f3w z\u0142o\u017conych z przyimkiem \"z\", je\u015bli pierwsza g\u0142oska drugiego przyimka jest bezd\u017awi\u0119czna, przyimek zapisuje si\u0119 jako \"s\", np. \"spod\", \"sponad\" (ale \"znad\"). == Inne j\u0119zyki == W wielu j\u0119zykach (np. j\u0119zyk japo\u0144ski, korea\u0144ski, w\u0119gierski, j\u0119zyki tureckie, indyjskie, drawidyjskie) przyimki stawiane s\u0105 po rzeczowniku. W\u00f3wczas okre\u015bla si\u0119 je mianem postpozycji (rzadziej poimk\u00f3w). Przyk\u0142ady japo\u0144skie: * \u30d0\u30b9\u3078 (\"basu he\", czyt. \"basu e\") \u2013 \"do autobusu\" * \u30d0\u30b9\u304b\u3089 (\"basu kara\") \u2013 \"z autobusu\" * \u30d0\u30b9\u3067 (\"basu de\") \u2013 \"autobusem\" * \u30d0\u30b9[\u306e\u4e2d]\u306b (\"basu [no naka] ni\") \u2013 \"w autobusie\" Przyk\u0142ady w\u0119gierskie: *","start_idx":376,"end_idx":384}
{"id":"mrc_5154","question":"kto wygra\u0142 indywidualne mistrzostwa polski na \u017cu\u017clu?","answer":"Krzysztof Kasprzak","context":"Indywidualne Mistrzostwa Polski na \u017bu\u017clu 2014 \u2013 zawody \u017cu\u017clowe, maj\u0105ce na celu wy\u0142onienie medalist\u00f3w indywidualnych mistrzostw Polski w sezonie 2014. Rozegrano cztery turnieje \u0107wier\u0107fina\u0142owe, dwa p\u00f3\u0142fina\u0142y oraz fina\u0142, w kt\u00f3rym zwyci\u0119\u017cy\u0142 Krzysztof Kasprzak. == Fina\u0142 == Fina\u0142 rozegrano wed\u0142ug nast\u0119puj\u0105cej formu\u0142y: po 20 biegach zasadniczych, dw\u00f3ch zawodnik\u00f3w z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 punkt\u00f3w (Piotr Pawlicki \u2013 14, J.Ko\u0142odziej \u2013 14) awansowa\u0142o bezpo\u015brednio do fina\u0142u, natomiast o dwa pozosta\u0142e miejsca rozegrano bieg p\u00f3\u0142fina\u0142owy, z udzia\u0142em zawodnik\u00f3w z miejsc 3\u20136 (Przemys\u0142aw Pawlicki \u2013 11, K.Kasprzak \u2013 10, G.Zengota \u2013 10, B.Zmarzlik \u2013 9). Z tego biegu do fina\u0142u awansowali G.Zengota i K.Kasprzak. O miejscach w klasyfikacji ko\u0144cowej decydowa\u0142 bieg fina\u0142owy, zako\u0144czony zwyci\u0119stwem K.Kasprzaka, przed Piotrem Pawlickim, J.Ko\u0142odziejem i G.Zengot\u0105. * Zielona G\u00f3ra, 14 sierpnia","start_idx":237,"end_idx":255}
{"id":"mrc_5155","question":"jakie czynniki powoduj\u0105 koagulacj\u0119 bia\u0142ek?","answer":"Koagulacja bia\u0142ek mo\u017ce nast\u0119powa\u0107 pod wp\u0142ywem temperatury lub czynnik\u00f3w chemicznych (np. wysokiego st\u0119\u017cenia soli, tzw. \"wysalanie\").","context":"tworzywa sztuczne, oraz produkty koagulacji bia\u0142ek, takie jak np. jogurt. Koagulacja bia\u0142ka wyst\u0119puje na skutek zniszczenia jego trzeciorz\u0119dowej struktury, prowadz\u0105cego do \u0142\u0105czenia si\u0119 rozpuszczalnych w wodzie bia\u0142ek w nierozpuszczalne strz\u0119pki i ca\u0142kowitej utraty ich aktywno\u015bci biologicznej. Koagulacja bia\u0142ek mo\u017ce nast\u0119powa\u0107 pod wp\u0142ywem temperatury lub czynnik\u00f3w chemicznych (np. wysokiego st\u0119\u017cenia soli, tzw. \"wysalanie\"). W procesie oczyszczania \u015bciek\u00f3w za pomoc\u0105 koagulacji uzyskiwany jest do\u015b\u0107 znaczny efekt np. redukcja BZT5 mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 85%, a zawiesin do 90%. Z tego wzgl\u0119du koagulacj\u0119 okre\u015bla si\u0119 jako po\u015bredni stopie\u0144 mi\u0119dzy oczyszczaniem mechanicznym a biologicznym. Ujemn\u0105 stron\u0105 tego procesu jest powstawanie du\u017cej ilo\u015bci osad\u00f3w, g\u0142\u00f3wnie o charakterze nieorganicznym. Koagulacja stosowana jest najcz\u0119\u015bciej do oczyszczania \u015bciek\u00f3w przemys\u0142u w\u0142\u00f3kienniczego, garbarskiego, chemicznego i innych, niekiedy jako proces wst\u0119pny przed oczyszczaniem","start_idx":294,"end_idx":426}
{"id":"mrc_5156","question":"ile kraj\u00f3w ma europa?","answer":"46 pa\u0144stw","context":"Lista pa\u0144stw Europy \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Europy. Na terenie Europy znajduje si\u0119 46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si\u0119 siedem terytori\u00f3w zale\u017cnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Najwi\u0119kszym europejskim pa\u0144stwem jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), natomiast najwi\u0119kszym pa\u0144stwem znajduj\u0105cym si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km\u00b2). Najludniejszym pa\u0144stwem na kontynencie europejskim r\u00f3wnie\u017c jest Rosja (142 021 981 mieszka\u0144c\u00f3w), a najludniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w ca\u0142o\u015bci w Europie s\u0105 Niemcy (84 316 622 mieszka\u0144c\u00f3w). Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w). == Mapa polityczna == == Lista pa\u0144stw == == Lista","start_idx":97,"end_idx":106}
{"id":"mrc_5157","question":"jak\u0105 organizacj\u0105 jest onz?","answer":"organizacja mi\u0119dzynarodowa","context":"Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych, ONZ (ang. \"United Nations\", \"UN\"; fr. \"Organisation des Nations Unies\"; hiszp. \"Organizaci\u00f3n de las Naciones Unidas\"; ros. \u041e\u0440\u0433\u0430\u043d\u0438\u0437\u0430\u0446\u0438\u044f \u041e\u0431\u044a\u0435\u0434\u0438\u043d\u0451\u043d\u043d\u044b\u0445 \u041d\u0430\u0446\u0438\u0439, \"Organizacyja Objedinionnych Nacyj\"; arab. \u0627\u0644\u0623\u0645\u0645 \u0627\u0644\u0645\u062a\u062d\u062f\u0629, \"al-Umam al-Muttahida\"; chi\u0144. \u8054\u5408\u56fd, \"Li\u00e1nh\u00e9gu\u00f3\") \u2013 uniwersalna (z wyj\u0105tkiem narod\u00f3w niereprezentowanych) organizacja mi\u0119dzynarodowa, z siedzib\u0105 w Nowym Jorku, powsta\u0142a 24 pa\u017adziernika 1945 roku w wyniku wej\u015bcia w \u017cycie podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych. ONZ jest nast\u0119pczyni\u0105 Ligi Narod\u00f3w. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpiecze\u0144stwa mi\u0119dzynarodowego, rozw\u00f3j wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy narodami oraz popieranie przestrzegania praw cz\u0142owieka. == Historia == Idea powo\u0142ania nowej organizacji \u015bwiatowej powsta\u0142a jeszcze w czasie trwania II wojny \u015bwiatowej. Za pierwsze dokumenty zapowiadaj\u0105ce utworzenie ONZ uznawane s\u0105 Karta Atlantycka podpisana 14 sierpnia","start_idx":352,"end_idx":378}
{"id":"mrc_5158","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni uk\u0142ad przeciwblokuj\u0105cy (abs)?","answer":"wyczuwa po\u015blizg k\u00f3\u0142 i automatycznie moduluje ci\u015bnienie, wytwarzaj\u0105c si\u0142y hamowania przy ko\u0142ach, kt\u00f3re ograniczaj\u0105 stopie\u0144 po\u015blizgu.","context":"Przeciwblokuj\u0105cy uk\u0142ad hamulcowy (niem. \"Antiblockiersystem \u2013 ABS\"; ang. \"anti-lock braking system\") \u2013 uk\u0142ad, kt\u00f3ry wyczuwa po\u015blizg k\u00f3\u0142 i automatycznie moduluje ci\u015bnienie, wytwarzaj\u0105c si\u0142y hamowania przy ko\u0142ach, kt\u00f3re ograniczaj\u0105 stopie\u0144 po\u015blizgu. Jest zaliczany do grupy uk\u0142ad\u00f3w \"advanced vehicle control systems\" (albo \"automated highway systems\"). Jego bezpo\u015brednim rozwini\u0119ciem s\u0105 systemy ASR. Jest on r\u00f3wnie\u017c wykorzystywany jako element sk\u0142adowy bardziej rozwini\u0119tych uk\u0142ad\u00f3w jak ESP czy Adaptive Cruise Control. ABS zmniejsza ryzyko wyst\u0105pienia nast\u0119puj\u0105cych zjawisk wyst\u0119puj\u0105cych po zablokowaniu k\u00f3\u0142, jak \u015bci\u0105ganie samochodu w bok, wirowanie samochodu, utrata kontroli nad kierowaniem samochodem. D\u0142ugo\u015b\u0107 drogi hamowania pojazdu wyposa\u017conego w system ABS w por\u00f3wnaniu do identycznego pojazdu bez tego systemu uzale\u017cniona jest od kilku czynnik\u00f3w, takich jak: warunki zewn\u0119trzne oraz umiej\u0119tno\u015bci kierowcy. == Por\u00f3wnanie technik hamowania ==","start_idx":116,"end_idx":247}
{"id":"mrc_5159","question":"kto staje si\u0119 ofiar\u0105 dialer\u00f3w?","answer":"u\u017cytkownik","context":"numer w odleg\u0142ym i egzotycznym kraju. W wyniku tego nielegalnego procederu u\u017cytkownik jest zmuszony p\u0142aci\u0107 wysokie rachunki telefoniczne. Przest\u0119pca, kt\u00f3rego dialer zostaje zainstalowany w komputerze u\u017cytkownika, posiada umow\u0119 z egzotyczn\u0105 kompani\u0105 telefoniczn\u0105, kt\u00f3ra dzieli si\u0119 z nim zyskami. Nie\u015bwiadoma instalacja dialera ma najcz\u0119\u015bciej miejsce przy wchodzeniu na strony pornograficzne lub z nielegalnym oprogramowaniem i plikami MP3. Czasem dialery s\u0105 wykorzystywane przez w\u0142a\u015bcicieli serwis\u00f3w pornograficznych w spos\u00f3b otwarty, za zgod\u0105 i wiedz\u0105 u\u017cytkownika, w celu omini\u0119cia konieczno\u015bci pos\u0142ugiwania si\u0119 kart\u0105 kredytow\u0105 do zap\u0142aty za us\u0142ugi takiego serwisu. Programy zagra\u017caj\u0105 u\u017cytkownikowi tylko wtedy, kiedy u\u017cywa modemu pod\u0142\u0105czonego do linii telefonicznej. ; Cechy charakterystyczne szkodliwego dialera: * podczas otwierania \u017c\u0105danej strony internetowej pojawiaj\u0105 si\u0119 wyskakuj\u0105ce okienka. * informacja o cenie, je\u015bli w og\u00f3le","start_idx":75,"end_idx":85}
{"id":"mrc_5160","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 ma basen olimpijski?","answer":"Zgodnie z aktualnymi przepisami FINA powinny mie\u0107 d\u0142ugo\u015b\u0107 25 metr\u00f3w oraz 8 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m lub 50 m i 10 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m (tzw. basen olimpijski)","context":"(pomi\u0119dzy kt\u00f3rymi mog\u0105 znajdowa\u0107 si\u0119 liny torowe). Zgodnie z aktualnymi przepisami FINA powinny mie\u0107 d\u0142ugo\u015b\u0107 25 metr\u00f3w oraz 8 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m lub 50 m i 10 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m (tzw. basen olimpijski), ale spotykane s\u0105 tak\u017ce inne wymiary (p\u0142ywalnie zbudowane zgodnie z przepisami FINA z wcze\u015bniejszych lat, ewentualnie p\u0142ywalnie na kt\u00f3rych nie przewiduje si\u0119 rozgrywania oficjalnych zawod\u00f3w). * p\u0142ywalnie rekreacyjne \u2013 p\u0142ywalnie przeznaczone do p\u0142ywania rekreacyjnego oraz zabawy w wodzie, wyposa\u017cone cz\u0119sto w niecki o nieregularnym kszta\u0142cie i dodatkowe atrakcje basenowe takie jak np. zje\u017cd\u017calnie wodne, a tak\u017ce wyodr\u0119bnione brodziki dla dzieci, czyli p\u0142ytkie baseny dla najm\u0142odszych o g\u0142\u0119boko\u015bci do 40 cm. * park wodny (aquapark) \u2013 kompleksy basen\u00f3w sportowych i rekreacyjnych z atrakcjami do","start_idx":51,"end_idx":213}
{"id":"mrc_5161","question":"co pozosta\u0142o do dzi\u015b z osi\u0105gni\u0119\u0107 imperium rzymskiego?","answer":"Liczne odcinki rzymskich dr\u00f3g przetrwa\u0142y do dzisiaj.","context":"Drogi rzymskie \u2013 system dr\u00f3g wybudowany przez Rzymian o \u0142\u0105cznej d\u0142ugo\u015bci przekraczaj\u0105cej 70 tys. kilometr\u00f3w. Drogi mia\u0142y na celu g\u0142\u00f3wnie u\u0142atwienie przemieszczania si\u0119 legion\u00f3w oraz kupc\u00f3w. Pozwala\u0142y r\u00f3wnie\u017c na szybsze przekazywanie informacji dzi\u0119ki zorganizowanej wzd\u0142u\u017c dr\u00f3g poczty pa\u0144stwowej (\"cursus publicus\"). By\u0142a to jednak bro\u0144 obosieczna: tak samo przeciwko imperium mogli je wykorzysta\u0107 barbarzy\u0144cy. Drogi rzymskie nale\u017c\u0105 do najwa\u017cniejszych osi\u0105gni\u0119\u0107 in\u017cynierskich Rzymu. Liczne odcinki rzymskich dr\u00f3g przetrwa\u0142y do dzisiaj. == Historia == Pierwsze drogi powstawa\u0142y ju\u017c w IV w. p.n.e. Prowadzi\u0142y one do s\u0105siednich miast w Lacjum i Etrurii. By\u0142y to mi\u0119dzy innymi prowadz\u0105ca do Ostii \u2013 Via Ostiensis, prowadz\u0105ca do Laurentum \u2013 Via Laurentina i Via Ardeatina, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna by\u0142o dotrze\u0107 do Ardei. Nie by\u0142y one jednak jeszcze w\u0142a\u015bciwymi drogami","start_idx":483,"end_idx":535}
{"id":"mrc_5162","question":"kto stworzy\u0142 wszech\u015bwiat?","answer":"Boga-Stw\u00f3rcy","context":"Stworzenie \u015bwiata \u2013 poj\u0119cie biblijne wyja\u015bniaj\u0105ce natur\u0119 i spos\u00f3b powstania wszech\u015bwiata. W uj\u0119ciu judeo-chrze\u015bcija\u0144skim zar\u00f3wno niebo (materialne i duchowe), jak i ziemia i wszystko co istnieje jest dzie\u0142em Boga-Stw\u00f3rcy. Wszech\u015bwiat powsta\u0142 nie jako skutek procesu emanacji lub zrodzenia czy te\u017c \u015blepej ewolucji, lecz w wyniku wypowiedzenia przez Boga \"S\u0142owa\" (por. Ps 33/32/, 6). Dwa rozpoczynaj\u0105ce ca\u0142\u0105 Bibli\u0119 opisy stworzenia, zawarte w pierwszych trzech rozdzia\u0142ach Ksi\u0119gi Rodzaju, przedstawiaj\u0105 pochodzenie wszech\u015bwiata i cz\u0142owieka od Stw\u00f3rcy, zale\u017cno\u015bci mi\u0119dzy Bogiem, cz\u0142owiekiem i \u015bwiatem oraz podkre\u015blaj\u0105 zasadnicz\u0105 dobro\u0107 tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opis\u00f3w stworzenia jest r\u00f3\u017cna w zale\u017cno\u015bci od wyznania. Przyjmuje si\u0119, \u017ce nie zawieraj\u0105 one istotnej informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, lecz s\u0105 opowiadaniami symbolicznymi, kt\u00f3rych zasadniczym kluczem interpretacyjnym jest poj\u0119cie \"stworzenia z","start_idx":208,"end_idx":220}
{"id":"mrc_5163","question":"w jakim zespole \u015bpiewa\u0142a urszula?","answer":"zespo\u0142em Budka Suflera","context":"Urszula Beata Kasprzak (ur. 7 lutego 1960 w Lublinie) \u2013 polska piosenkarka rockowa i autorka tekst\u00f3w. W 1977 zdoby\u0142a Z\u0142oty Samowar na XIII Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej G\u00f3rze. W 1982 zacz\u0119\u0142a koncertowa\u0107 z zespo\u0142em Budka Suflera, a wraz z Romualdem Lipko i muzykami zespo\u0142u stworzy\u0142a przeboje, takie jak m.in. \u201eLuz blues, w niebie same dziury\u201d, \u201eDmuchawce, latawce, wiatr\u201d, \u201eMalinowy kr\u00f3l\u201d czy \u201ePowiedz, ile masz lat\u201d. W zespole pozna\u0142a Stanis\u0142awa Zybowskiego, kt\u00f3ry sta\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnym kompozytorem jej piosenek, w tym hitu \u201eRysa na szkle\u201d. W latach 1990\u20131994 mieszka\u0142a w USA, po powrocie do Polski nagra\u0142a hardrockow\u0105 p\u0142yt\u0119 pt. \"Bia\u0142a droga\", kt\u00f3ra rozesz\u0142a si\u0119 w nak\u0142adzie 800 tys. egzemplarzy i zawiera\u0142a przeboje \u201eNa sen\u201d i \u201eKonik na biegunach\u201d. == \u017byciorys ==","start_idx":217,"end_idx":239}
{"id":"mrc_5164","question":"jak tworzy si\u0119 t\u0119cza?","answer":"T\u0119cze takie tworz\u0105 si\u0119 w wyniku interferencji i dyfrakcji promieni \u015bwiat\u0142a za\u0142amanych pod wi\u0119kszym k\u0105tem, bo pad\u0142y bli\u017cej lub dalej \u015brodka kropli ni\u017c promienie o najmniejszym odchyleniu.","context":"jest kropla wody. T\u0119cze takie tworz\u0105 si\u0119 w wyniku interferencji i dyfrakcji promieni \u015bwiat\u0142a za\u0142amanych pod wi\u0119kszym k\u0105tem, bo pad\u0142y bli\u017cej lub dalej \u015brodka kropli ni\u017c promienie o najmniejszym odchyleniu. Gdy te dwa promienie po wyj\u015bciu z kropli b\u0119d\u0105 zgodne w fazie, wzajemnie wzmocni\u0105 si\u0119 (wzmocnienie danego koloru), gdy fale b\u0119d\u0105 mia\u0142y przeciwne fazy, wyt\u0142umi\u0105 si\u0119 (os\u0142abienie koloru). Warunki fazowe zale\u017c\u0105 od d\u0142ugo\u015bci fali i wielko\u015bci kropli, dlatego kr\u0119gi s\u0105 kolorowe i zale\u017cne od wielko\u015bci kropli. Je\u017celi t\u0119cza powstaje na kroplach o r\u00f3\u017cnej \u015brednicy, to t\u0119cza wielokrotna nie wyst\u0119puje. T\u0119cze wielokrotne s\u0105 najlepiej widoczne, gdy krople s\u0105 niewielkie i jednakowej wielko\u015bci. Sam fakt ich wyst\u0119powania by\u0142 historycznie pierwsz\u0105 wskaz\u00f3wk\u0105, \u017ce \u015bwiat\u0142o ma natur\u0119 falow\u0105, a pierwsze wyja\u015bnienie tego zjawiska zosta\u0142o","start_idx":18,"end_idx":204}
{"id":"mrc_5165","question":"jaki by\u0142 charakter walk w powstaniu styczniowym?","answer":"Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej","context":"mi\u0119dzynarodowej opinii publicznej. Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej, w kt\u00f3rej stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddzia\u0142y powstania styczniowego przewin\u0119\u0142o si\u0119 oko\u0142o 200 tys. os\u00f3b, zar\u00f3wno z rodzin szlacheckich, jak te\u017c w mniejszym stopniu z ch\u0142opstwa i mieszcza\u0144stwa. W niekt\u00f3rych rejonach ziem zabranych, np. na \u017bmudzi i rozrzuconych o\u015brodkach na Bia\u0142orusi i w Inflantach Polskich zryw przybra\u0142 charakter masowy. Mimo pocz\u0105tkowych sukces\u00f3w zako\u0144czy\u0142o si\u0119 przegran\u0105 powsta\u0144c\u00f3w, z kt\u00f3rych ok. 10-20 tysi\u0119cy poleg\u0142o w walkach, blisko 1 tys. stracono, ok. 38 tys. skazano na katorg\u0119 lub zes\u0142anie na Syberi\u0119, a ok. 10 tys. wyemigrowa\u0142o. Wojska rosyjskie pacyfikowa\u0142y powstanie z du\u017c\u0105 determinacj\u0105 i okrucie\u0144stwem. Miejscowo\u015bci, kt\u00f3re udzieli\u0142y schronienia powsta\u0144com, by\u0142y palone, zdarza\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c przypadki rzezi ludno\u015bci cywilnej. Niszczono dobra kultury, np.","start_idx":35,"end_idx":70}
{"id":"mrc_5166","question":"co jest udar?","answer":"zesp\u00f3\u0142 objaw\u00f3w klinicznych zwi\u0105zanych z nag\u0142ym wyst\u0105pieniem ogniskowego lub uog\u00f3lnionego zaburzenia czynno\u015bci m\u00f3zgu, powsta\u0142y w wyniku zaburzenia kr\u0105\u017cenia m\u00f3zgowego i utrzymuj\u0105cy si\u0119 ponad 24 godziny.","context":"Udar m\u00f3zgu, zdarzenie m\u00f3zgowonaczyniowe, dawniej tak\u017ce apopleksja (gr. \u2013 parali\u017c; \u0142ac. \"apoplexia cerebri\", \"insultus cerebri\") \u2013 zesp\u00f3\u0142 objaw\u00f3w klinicznych zwi\u0105zanych z nag\u0142ym wyst\u0105pieniem ogniskowego lub uog\u00f3lnionego zaburzenia czynno\u015bci m\u00f3zgu, powsta\u0142y w wyniku zaburzenia kr\u0105\u017cenia m\u00f3zgowego i utrzymuj\u0105cy si\u0119 ponad 24 godziny. Udar m\u00f3zgu mo\u017ce by\u0107 krwotoczny (wywo\u0142any wylewem krwi do m\u00f3zgu) lub niedokrwienny (wywo\u0142any zatrzymaniem dop\u0142ywu krwi do m\u00f3zgu), przy czym udar niedokrwienny mo\u017ce by\u0107 r\u00f3wnie\u017c wt\u00f3rnie ukrwotoczniony. Do udar\u00f3w krwotocznych zalicza si\u0119 krwotoki \u015br\u00f3dm\u00f3zgowe i podpaj\u0119czyn\u00f3wkowe. Objawy udaru zale\u017c\u0105 od lokalizacji miejsca uszkodzenia. W wielu przypadkach udar m\u00f3zgu jest stanem zagra\u017caj\u0105cym \u017cyciu, jako zaburzenie wymaga bezwzgl\u0119dnie hospitalizacji, najlepiej na wyspecjalizowanym oddziale udarowym. == Epidemiologia == Ryzyko udaru m\u00f3zgu ro\u015bnie wraz z wiekiem. Udary m\u00f3zgu wyst\u0119puj\u0105 g\u0142\u00f3wnie u os\u00f3b starszych","start_idx":130,"end_idx":330}
{"id":"mrc_5167","question":"w jakich wyborach jest wybierany starosta?","answer":"w wyborach powszechnych spo\u015br\u00f3d jej mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"starosta stoi na czele gminy, wybierany jest w wyborach powszechnych spo\u015br\u00f3d jej mieszka\u0144c\u00f3w. * Na Litwie gminy dziel\u0105 si\u0119 na najmniejsze jednostki terytorialne \u2013 starostwa. Jednak starostowie s\u0105 wyznaczani przez dyrektor\u00f3w administracji. == Inne znaczenia == Zwyczajowo \u201estarost\u0105\u201d nazywa si\u0119 osoby, kt\u00f3re pe\u0142ni\u0105 honorowo okre\u015blone funkcje w samorz\u0105dach mniejszych spo\u0142eczno\u015bci (np. szkolnych) lub w czasie uroczysto\u015bci rodzinnych i lokalnych. Na przyk\u0142ad: * starosta klasowy (w szko\u0142ach) \u2013 dzi\u015b: gospodarz klasy * starosta grupy, starosta roku (na studiach wy\u017cszych) \u2013 reprezentant student\u00f3w wobec w\u0142adz uczelnianych (jego obowi\u0105zki to, mi\u0119dzy innymi, konsultowanie decyzji z grup\u0105 i podejmowanie dzia\u0142a\u0144 w imieniu jej cz\u0142onk\u00f3w) * starosta weselny \u2013 osoba odpowiedzialna za przebieg uroczysto\u015bci weselnej, wyst\u0119puj\u0105ca w imieniu pa\u0144stwa m\u0142odych, cz\u0119sto w parze ze staro\u015bcin\u0105,","start_idx":45,"end_idx":93}
{"id":"mrc_5168","question":"co znaczy krakowski spleen?","answer":"Tytu\u0142 piosenki t\u0142umaczy si\u0119 jako \u201ekrakowska depresja\u201d.","context":"Krakowski spleen \u2013 piosenka zespo\u0142u rockowego Maanam, umieszczona na trzecim albumie studyjnym \"Nocny patrol\" (1983). R\u00f3wnolegle powsta\u0142a angloj\u0119zyczna wersja utworu zatytu\u0142owana \u201eCity spleen\u201d, wydana na kierowanej na rynek europejski p\u0142ycie \"Night Patrol\". Tytu\u0142 piosenki t\u0142umaczy si\u0119 jako \u201ekrakowska depresja\u201d. S\u0142owa do piosenki, kt\u00f3re napisa\u0142a Olga \u201eKora\u201d Jackowska, stanowi\u0105 metafor\u0119 atmosfery podczas stanu wojennego w Polsce. Tomasz Wybranowski z Radia Wnet opisuje utw\u00f3r jako \u201ehymn do normalno\u015bci i ch\u0119ci zwyk\u0142ego \u017cycia\u201d. == Covery == * 27 lutego 2018 metalowy wokalista Glaca wyda\u0142 singiel \"Cz\u0142owiek\" z go\u015bcinnym udzia\u0142em Kory. W utworze wykorzystano fragmenty tekstu oraz sample \"Krakowskiego spleenu\". Piosenka znalaz\u0142a si\u0119 na wydanym 6 kwietnia 2018 albumie wokalisty \"Zang\". * W marcu 2018 piosenka zosta\u0142a przeara\u017cowana na potrzeby kampanii antysmogowej \"Moje powietrze\".","start_idx":258,"end_idx":312}
{"id":"mrc_5169","question":"w jaki spos\u00f3b urodzi\u0142a si\u0119 atena?","answer":"Gdy Hefajstos uderzy\u0142 w g\u0142ow\u0119 swego ojca, wyskoczy\u0142a z niej Atena ubrana w jasn\u0105 zbroj\u0119.","context":"roz\u0142upa\u0107 sobie czaszk\u0119 toporem, aby doj\u015b\u0107 do przyczyny z\u0142ego stanu zdrowia i usun\u0105\u0107 jego przyczyn\u0119. Gdy Hefajstos uderzy\u0142 w g\u0142ow\u0119 swego ojca, wyskoczy\u0142a z niej Atena ubrana w jasn\u0105 zbroj\u0119. Wyda\u0142a od razu okrzyk wojenny. Inny mit m\u00f3wi, \u017ce po urodzeniu Ateny Hera pozazdro\u015bci\u0142a swemu m\u0119\u017cowi, \u017ce wyda\u0142 na \u015bwiat dziecko bez jej pomocy. W efekcie zrodzi\u0142a Hefajstosa. Wedle innej wersji jest on synem zar\u00f3wno Zeusa, jak i Hery, natomiast dzieckiem zrodzonym wy\u0142\u0105cznie z Hery na skutek jej gniewu na Zeusa za samodzielne zrodzenie Ateny jest Tyfon, olbrzymi skrzydlaty potw\u00f3r pokonany przez Zeusa. Ojcem Ateny rzekomo mia\u0142 by\u0107 r\u00f3wnie\u017c Pallas o kozich nogach. == Imi\u0119 i przydomki == Jan Parandowski wysuwa hipotez\u0119, \u017ce imi\u0119 bogini bierze sw\u00f3j \u017ar\u00f3d\u0142os\u0142\u00f3w od przedgreckiej","start_idx":100,"end_idx":188}
{"id":"mrc_5170","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy wroc\u0142aw?","answer":"Od 1 stycznia 1999 stolica wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego","context":"( lub \"Wratislavia\" lub \"Budorgis\", , ) \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowo-zachodniej Polsce, siedziba w\u0142adz wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego i powiatu wroc\u0142awskiego. Po\u0142o\u017cone w Europie \u015arodkowej, na Nizinie \u015al\u0105skiej, nad Odr\u0105 i czterema jej dop\u0142ywami. Jest historyczn\u0105 stolic\u0105 Dolnego \u015al\u0105ska, a tak\u017ce ca\u0142ego \u015al\u0105ska. Jest g\u0142\u00f3wnym miastem aglomeracji wroc\u0142awskiej, a tak\u017ce najwi\u0119kszym miastem le\u017c\u0105cym na Ziemiach Odzyskanych. Trzecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto w Polsce (po Warszawie i Krakowie) \u2013 oficjalnie wg spisu powszechnego 672 929 mieszka\u0144c\u00f3w (2021), pi\u0105te pod wzgl\u0119dem powierzchni \u2013 292,82 km\u00b2. Miasto by\u0142o stolic\u0105 ksi\u0119stwa wroc\u0142awskiego, siedzib\u0105 w\u0142adz pruskiej prowincji \u015al\u0105sk i rejencji wroc\u0142awskiej. Od 28 czerwca 1946 stolica wojew\u00f3dztwa wroc\u0142awskiego. Od 1 stycznia 1999 stolica wojew\u00f3dztwa dolno\u015bl\u0105skiego, nale\u017cy do Unii Metropolii Polskich i Eurocities. ==","start_idx":775,"end_idx":828}
{"id":"mrc_5171","question":"ile jest hrabstw?","answer":"w Anglii istnia\u0142o 39 hrabstw historycznych, cho\u0107 pomi\u0119dzy XVI a XX wiekiem za 40. hrabstwo uwa\u017cane by\u0142o czasem walijskie hrabstwo Monmouthshire.","context":"stanowi\u0142y istotny element to\u017csamo\u015bci kulturowej ich mieszka\u0144c\u00f3w oraz mia\u0142y znaczenie geograficzne. \u0141\u0105cznie w Anglii istnia\u0142o 39 hrabstw historycznych, cho\u0107 pomi\u0119dzy XVI a XX wiekiem za 40. hrabstwo uwa\u017cane by\u0142o czasem walijskie hrabstwo Monmouthshire. Wiele z nich przetrwa\u0142o do dnia dzisiejszego jako hrabstwa administracyjne lub ceremonialne, jednak cz\u0119sto w znacznie zmienionych granicach. == Hrabstwa administracyjne == Hrabstwa administracyjne stanowi\u0105 drugi, po regionach, szczebel podzia\u0142u administracyjnego Anglii, ustanowiony w 1974 roku ustaw\u0105 \"Local Government Act 1972\". Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 w\u015br\u00f3d nich hrabstwa metropolitalne (\"metropolitan counties\"), obejmuj\u0105ce swoim obszarem wi\u0119ksze aglomeracje miejskie oraz niemetropolitalne (\"non-metropolitan counties\") na pozosta\u0142ych obszarach. Zadania powierzone w\u0142adzom hrabstw obejmuj\u0105 m.in. planowanie strategiczne, zapewnianie edukacji i pomocy spo\u0142ecznej, utrzymywanie bibliotek, policji, stra\u017cy po\u017carnej, transportu publicznego oraz dr\u00f3g. W momencie powo\u0142ania","start_idx":107,"end_idx":251}
{"id":"mrc_5172","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 ko\u0144 don kichota?","answer":"Rosynant (hiszp. \"Rocinante\")","context":"Rosynant (hiszp. \"Rocinante\") \u2013 ko\u0144 wyst\u0119puj\u0105cy w powie\u015bci \"Przemy\u015blny szlachcic Don Kichote z Manchy\" autorstwa hiszpa\u0144skiego pisarza Miguela de Cervantesa, b\u0119d\u0105cy wierzchowcem g\u0142\u00f3wnego bohatera powie\u015bci Don Kichota. Zaraz na pocz\u0105tku powie\u015bci pada wyja\u015bnienie imienia konia: Rosynant wiernie i odwa\u017cnie towarzyszy b\u0142\u0119dnemu rycerzowi w jego walce z wiatrakami i innych przygodach, a\u017c do \u015bmierci Don Kichota. == Rocinante == Planeta pozas\u0142oneczna Rocinante wzi\u0119\u0142a swoj\u0105 nazw\u0119 od imienia konia Don Kichota.","start_idx":0,"end_idx":29}
{"id":"mrc_5173","question":"ile wierzcho\u0142k\u00f3w ma sze\u015bcian?","answer":"osiem wierzcho\u0142k\u00f3w","context":"Sze\u015bcian, w\u0142. sze\u015bcian foremny a. heksaedr (z gr.) \u2013 wielo\u015bcian foremny o sze\u015bciu \u015bcianach w kszta\u0142cie przystaj\u0105cych kwadrat\u00f3w. Ma dwana\u015bcie kraw\u0119dzi, osiem wierzcho\u0142k\u00f3w i cztery przek\u0105tne. \u015acinaj\u0105c odpowiednio wierzcho\u0142ki sze\u015bcianu otrzymujemy wielo\u015bcian p\u00f3\u0142foremny o nazwie sze\u015bcian \u015bci\u0119ty. K\u0105t mi\u0119dzy \u015bcianami o wsp\u00f3lnej kraw\u0119dzi jest k\u0105tem prostym (tj. wynosi 90\u00b0), za\u015b k\u0105t bry\u0142owy przy wierzcho\u0142ku (tj. k\u0105t tr\u00f3j\u015bcienny) wynosi \u03c0/2. Grup\u0105 symetrii sze\u015bcianu jest Oh. Sze\u015bcian jest szczeg\u00f3lnym przypadkiem: * graniastos\u0142upa prawid\u0142owego, * hipersze\u015bcianu (w przestrzeni tr\u00f3jwymiarowej), * prostopad\u0142o\u015bcianu, * romboedru. Formy sze\u015bcienne spotykane s\u0105 naturalnie, tak krystalizuje np. halit, chlorek sodu i czasem piryt. Istnieje tylko 11 siatek sze\u015bcianu. Aby je otrzyma\u0107, trzeba wykona\u0107 co najmniej 7 ci\u0119\u0107 wzd\u0142u\u017c kraw\u0119dzi. == Wzory == Niech \"a\" oznacza d\u0142ugo\u015b\u0107 kraw\u0119dzi sze\u015bcianu. *","start_idx":151,"end_idx":169}
{"id":"mrc_5174","question":"w jakim filmie po raz pierwszy pojawi\u0142a si\u0119 krystyna janda?","answer":"Cz\u0142owiek z marmuru\" (1976)","context":"Krystyna Jolanta Janda (ur. 18 grudnia 1952 w Starachowicach) \u2013 polska aktorka filmowa i teatralna, re\u017cyserka, prozaiczka, felietonistka i piosenkarka. Wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielka i prezes Fundacji Krystyny Jandy na rzecz Kultury (od 2004) oraz dyrektor artystyczna powo\u0142anych przez fundacj\u0119 Teatru \u201ePolonia\u201d oraz Och-Teatru w Warszawie. Karier\u0119 rozpocz\u0119\u0142a jeszcze w trakcie studi\u00f3w, wyst\u0119puj\u0105c w produkcjach telewizyjnych. Jej debiutem kinowym by\u0142a g\u0142\u00f3wna rola re\u017cyserki Agnieszki w filmie Andrzeja Wajdy \"Cz\u0142owiek z marmuru\" (1976), kt\u00f3ra zapewni\u0142a jej popularno\u015b\u0107 w kraju. Od tamtej pory wyst\u0105pi\u0142a w siedmiu wielokrotnie nagradzanych fabularnych i dokumentalnych filmach tego tw\u00f3rcy. Jej pozycj\u0119 wzmocni\u0142 udzia\u0142 w filmach \"Granica\" w re\u017cyserii Jana Rybkowskiego (1977), \"Golem\" Piotra Szulkina (1979), \"Kochankowie mojej mamy\" Rados\u0142awa Piwowarskiego (1985), \"Dekalog II\" Krzysztofa Kie\u015blowskiego (1988), \"Stan posiadania\" (1988) i","start_idx":497,"end_idx":523}
{"id":"mrc_5175","question":"kto wymyslil tablice mendelejewa?","answer":"Mendelejew","context":"sztucznie wytworzony pierwiastek o liczbie atomowej 101 \u201emendelew\u201d oraz jedn\u0105 z planetoid, (2769) Mendeleev. Jako chemik Mendelejew pracowa\u0142 w r\u00f3\u017cnych dzia\u0142ach tej dziedziny nauki, szczeg\u00f3lnie w zakresie chemii roztwor\u00f3w. Wynalaz\u0142 r\u00f3wnie\u017c pirokolodion, rodzaj prochu bezdymnego. Na jego pogrzebie studenci, chc\u0105c uczci\u0107 swego ulubionego wyk\u0142adowc\u0119, nie\u015bli transparent z uk\u0142adem okresowym pierwiastk\u00f3w chemicznych. == Uk\u0142ad okresowy == Wszystkie znane w\u00f3wczas pierwiastki zestawi\u0142 w tabel\u0119, szereguj\u0105c je wed\u0142ug mas atomowych i zauwa\u017cy\u0142, \u017ce w\u0142a\u015bciwo\u015bci pierwiastk\u00f3w powtarzaj\u0105 si\u0119 okresowo, a odst\u0119pstwa od tych prawid\u0142owo\u015bci mo\u017cna wyja\u015bni\u0107 istnieniem nieznanych jeszcze pierwiastk\u00f3w (by\u0142y to skand, gal i german). Tablic\u0119 t\u0119 nazwano p\u00f3\u017aniej tablic\u0105 Mendelejewa i by\u0142a ona pierwotn\u0105 form\u0105 uk\u0142adu okresowego. Anegdota g\u0142osi, \u017ce po d\u0142u\u017cszym okresie wyczerpuj\u0105cej pracy nad uszeregowaniem pierwiastk\u00f3w tablica si\u0119 uczonemu przy\u015bni\u0142a.","start_idx":121,"end_idx":131}
{"id":"mrc_5176","question":"jakie kraje bra\u0142y udzia\u0142 w 2 wojnie \u015bwiatowej?","answer":"pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":420,"end_idx":740}
{"id":"mrc_5177","question":"jakie miasta \u0142\u0105czy szlak orlich gniazd?","answer":"\u0142\u0105czy Krak\u00f3w z Cz\u0119stochow\u0105","context":"Szlak Orlich Gniazd \u2013 szlak turystyczny w Polsce, przebiegaj\u0105cy przez wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskie i \u015bl\u0105skie. Szlak \u0142\u0105czy Krak\u00f3w z Cz\u0119stochow\u0105 poprzez wi\u0119kszo\u015b\u0107 Orlich Gniazd, jurajskich zamk\u00f3w i warowni wybudowanych na ska\u0142ach dochodz\u0105cych do 30 metr\u00f3w wysoko\u015bci. Szlak oznaczony jest kolorem czerwonym. Podobn\u0105 tras\u0105 biegnie Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd. == Historia == Szlak pierwotnie by\u0142 organizacj\u0105 wojskowych obiekt\u00f3w obronnych, zbudowanych g\u0142\u00f3wnie z wapienia w XIV wieku. Wytyczenie szlaku wiod\u0105cego przez najwy\u017csze wzniesienia Jury, zaproponowa\u0142 w 1927 r. w czasopi\u015bmie \u201eZiemia\u201d Stanis\u0142aw Leszczycki. W 1930 r. wyznaczono szlak koloru czerwonego biegn\u0105cy z Krakowa \u0142ukiem w jego p\u00f3\u0142nocno-zachodnich okolicach, poprzez P\u0142askowy\u017c Ojcowski i Garb Tenczy\u0144ski, a nast\u0119pnie powracaj\u0105cy do Krakowa. Szlak ten obfitowa\u0142 w wiele walor\u00f3w krajobrazowych i krajoznawczych. Poniewa\u017c nie by\u0142 konserwowany","start_idx":111,"end_idx":137}
{"id":"mrc_5178","question":"w kt\u00f3rym roku zgin\u0105\u0142 pablo escobar?","answer":"2 grudnia 1993","context":"informacji z agentami kolumbijskimi i ameryka\u0144skimi. Istniej\u0105 te\u017c doniesienia, \u017ce niekt\u00f3rzy cz\u0142onkowie \"Search Bloc\" brali bezpo\u015bredni udzia\u0142 w masakrach urz\u0105dzanych przez \"Los Pepes\". === \u015amier\u0107 === Poszukiwania Escobara zako\u0144czy\u0142y si\u0119 2 grudnia 1993. Dzi\u0119ki dostarczonym przez USA urz\u0105dzeniom wykorzystuj\u0105cym technik\u0119 triangulacji radiowej, grupa kolumbijskiej policji namierzy\u0142a jego kryj\u00f3wk\u0119 w jednej z dzielnic Medell\u00edn. Istniej\u0105 r\u00f3\u017cne spekulacje na temat jego \u015bmierci. Jedna z nich m\u00f3wi, \u017ce podczas strzelaniny wynik\u0142ej z przeprowadzonego szturmu, do akcji wkroczyli snajperzy z Delta Force (wydz. ds. narkotyk\u00f3w USA nie potwierdza jednak tej informacji). Kolejna z nich m\u00f3wi o tym, \u017ce zgin\u0105\u0142 w wyniku kanonady i serii strza\u0142\u00f3w \u2013 tak\u0105 te\u017c wersj\u0119 potwierdza kolumbijska policja. Jednak najbardziej popularna wersja g\u0142osi, \u017ce podczas szturmu pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo strza\u0142em w","start_idx":237,"end_idx":251}
{"id":"mrc_5179","question":"gdzie pochowano stalina?","answer":"zosta\u0142o usuni\u0119te z mauzoleum Lenina i pochowane na cmentarzu pod murem Kremla, za mauzoleum, obok grob\u00f3w najwa\u017cniejszych dzia\u0142aczy bolszewickich i komunistycznych.","context":"nazwiska, w tym szefa s\u0142u\u017cb specjalnych, \u0141awrientija Berii. Publikacje wskazuj\u0105 na prawdopodobie\u0144stwo zastosowania do otrucia Stalina specyfiku podobnego do warfaryny, a tak\u017ce wykonania mu zastrzyku z adrenaliny. W 1961 zmumifikowane cia\u0142o Stalina zosta\u0142o usuni\u0119te z mauzoleum Lenina i pochowane na cmentarzu pod murem Kremla, za mauzoleum, obok grob\u00f3w najwa\u017cniejszych dzia\u0142aczy bolszewickich i komunistycznych. == Destalinizacja == Zwyci\u0119zca w walce o w\u0142adz\u0119 w Moskwie, Nikita Chruszczow, kt\u00f3ry za \u017cycia Stalina by\u0142 pos\u0142usznym wykonawc\u0105 jego polityki, na XX Zje\u017adzie KPZR zainspirowa\u0142 \u201edestalinizacj\u0119\u201d \u2013 pot\u0119pienie niekt\u00f3rych, najbardziej oburzaj\u0105cych zbrodni i nadu\u017cy\u0107. Destalinizacja wi\u0105za\u0142a si\u0119 z \u201eodwil\u017c\u0105\u201d: uwolnieniem milion\u00f3w wi\u0119\u017ani\u00f3w politycznych, procesami rehabilitacyjnymi, liberalizacj\u0105 i z\u0142agodzeniem terroru. Od roku 2000 rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w Federacji Rosyjskiej powolna rehabilitacja J\u00f3zefa Stalina. W roku tym prezydent Rosji","start_idx":248,"end_idx":411}
{"id":"mrc_5180","question":"co uwa\u017ca si\u0119 za gospodarstwo rolne?","answer":"Wed\u0142ug ustawy o podatku rolnym z 1996 r. - za gospodarstwo rolne dla cel\u00f3w podatku rolnego uwa\u017ca si\u0119 obszar u\u017cytk\u00f3w rolnych, grunt\u00f3w pod stawami oraz sklasyfikowanych w operatach ewidencyjnych jako u\u017cytki rolne grunt\u00f3w pod zabudowaniami zwi\u0105zanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o \u0142\u0105cznej powierzchnie przekraczaj\u0105cej 1 ha lub o powierzchni u\u017cytk\u00f3w rolnych przekraczaj\u0105cej 1 ha przeliczeniowy, stanowi\u0105cych w\u0142asno\u015b\u0107 lub znajduj\u0105cych si\u0119 w posiadaniu osoby fizycznej lub osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nie maj\u0105cej osobowo\u015bci prawnej.","context":"ka\u017cde gospodarstwo s\u0142u\u017c\u0105ce prowadzeniu dzia\u0142alno\u015bci rolniczej. Wed\u0142ug ustawy o podatku rolnym z 1996 r. - za gospodarstwo rolne dla cel\u00f3w podatku rolnego uwa\u017ca si\u0119 obszar u\u017cytk\u00f3w rolnych, grunt\u00f3w pod stawami oraz sklasyfikowanych w operatach ewidencyjnych jako u\u017cytki rolne grunt\u00f3w pod zabudowaniami zwi\u0105zanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o \u0142\u0105cznej powierzchnie przekraczaj\u0105cej 1 ha lub o powierzchni u\u017cytk\u00f3w rolnych przekraczaj\u0105cej 1 ha przeliczeniowy, stanowi\u0105cych w\u0142asno\u015b\u0107 lub znajduj\u0105cych si\u0119 w posiadaniu osoby fizycznej lub osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nie maj\u0105cej osobowo\u015bci prawnej. W Traktacie rzymskim oraz w prawie wt\u00f3rnym Unii Europejskiej brak og\u00f3lnej i jednolitej definicji gospodarstwa rolnego. Wed\u0142ug Trybuna\u0142u Sprawiedliwo\u015bci Unii Europejskiej definicja gospodarstwa rolnego \u201eulega zmianom w zale\u017cno\u015bci od przeznaczenia konkretnych akt\u00f3w prawnych\u201d. == Sukcesja gospodarstwa rolnego == === Nast\u0119pstwo","start_idx":63,"end_idx":610}
{"id":"mrc_5181","question":"ile wyprodukowano polonez\u00f3w?","answer":"W pierwszym roku seryjnej produkcji powsta\u0142o 3506 egzemplarzy Poloneza.","context":"do Polski egzemplarz w srebrnym kolorze, kt\u00f3ry zosta\u0142 przedstawiony w Biurze Konstrukcyjnym Przemys\u0142u Motoryzacyjnego. Od stycznia 1978 roku montowano kilka egzemplarzy dziennie, do pocz\u0105tku kwietnia gotowych by\u0142o oko\u0142o 300 sztuk. W pierwszym roku seryjnej produkcji powsta\u0142o 3506 egzemplarzy Poloneza. Ze wzgl\u0119d\u00f3w oszcz\u0119dno\u015bciowych FSO Polonez skonstruowany zosta\u0142 na p\u0142ycie pod\u0142ogowej samochodu Polski Fiat 125p, z kt\u00f3rego przej\u0119to r\u00f3wnie\u017c inne rozwi\u0105zania techniczne. Etap I przewidywa\u0142 uruchomienie produkcji auta opartego na zmodernizowanych podzespo\u0142ach modelu 125p. Etap II przewidywa\u0142 uruchomienie produkcji rodziny zupe\u0142nie nowych silnik\u00f3w benzynowych \"OHC\" na licencji firmy FIAT (1.6, 1.8, 2.0 oraz na bazie licencji w\u0142asne opracowanie 2.0 D), przeprowadzenie zmian w elementach jezdnych auta (g\u0142\u00f3wnie zawieszenia tylnego) oraz zwi\u0119kszenie produkcji do poziomu 160 000 egzemplarzy w skali roku. Do realizacji","start_idx":231,"end_idx":302}
{"id":"mrc_5182","question":"co sk\u0142ada\u0142o si\u0119 na uniwersalizm \u015bredniowieczny?","answer":"jedno\u015b\u0107 religii (chrze\u015bcija\u0144stwo), j\u0119zyka (\u0142acina) oraz pa\u0144stwa.","context":"pogl\u0105d\u00f3w filozoficznych, uznaj\u0105cych wy\u017cszo\u015b\u0107 i dominacj\u0119 ca\u0142o\u015bci nad cz\u0119\u015bciami, og\u00f3\u0142u nad jednostkami, przeciwie\u0144stwo indywidualizmu i partykularyzmu * uniwersalizm (religia) \u2013 akceptacja cel\u00f3w i \u015brodk\u00f3w stawianych sobie przez r\u00f3\u017cne wyznania, uznanie, \u017ce B\u00f3g czczony przez r\u00f3\u017cne religie jest tym samym Bogiem ** uniwersalizm kulturowy ** uniwersalizm unitaria\u0144ski * uniwersalizm \u015bredniowieczny \u2013 wieloaspektowa wsp\u00f3lnota kultury \u015bredniowiecza w Europie ** uniwersalizm cesarski *** uniwersalizm otto\u0144ski \u2013 koncepcja uniwersalnego pa\u0144stwa g\u0142oszona przez cesarza Ottona III ** uniwersalizm papieski W \u015bredniowieczu \u201euniwersalizm\u201d oznacza\u0142 jedno\u015b\u0107 religii (chrze\u015bcija\u0144stwo), j\u0119zyka (\u0142acina) oraz pa\u0144stwa. Zwolennikami tego pogl\u0105du byli m.in. Otton III i Sylwester II. Zak\u0142adali oni stworzenie wielkiego, ponadnarodowego cesarstwa uniwersalistycznego, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z kraj\u00f3w s\u0142owia\u0144skich, niemieckich, francuskich i w\u0142oskich. Mi\u0119dzy innymi z tego powodu zorganizowany zosta\u0142 zjazd gnie\u017anie\u0144ski.","start_idx":637,"end_idx":701}
{"id":"mrc_5183","question":"w ile dni b\u00f3g stworzy\u0142 \u015bwiat?","answer":"B\u00f3g stworzy\u0142 \u015bwiat w ci\u0105gu sze\u015bciu dos\u0142ownych dni","context":"a si\u00f3dmego dnia odpocz\u0105\u0142. Sze\u015b\u0107 dni stworzenia razem z Sabatem, wed\u0142ug Adwentyst\u00f3w stanowi\u0105 t\u0119 sam\u0105 jednostk\u0119 czasu co okres zwany dzi\u015b tygodniem (168 godzin). Nauczaj\u0105, i\u017c z powodu swego odpoczynku B\u00f3g pob\u0142ogos\u0142awi\u0142 i po\u015bwi\u0119ci\u0142 dzie\u0144 si\u00f3dmy (sobot\u0119), ustanawiaj\u0105c ju\u017c w Edenie sw\u00f3j dzie\u0144 Sabatu. Adwentystyczna pisarka Ellen G. White, w temacie stworzenia \u015bwiata napisa\u0142a: \u201e\"B\u00f3g stworzy\u0142 \u015bwiat w ci\u0105gu sze\u015bciu dos\u0142ownych dni, a si\u00f3dmego dnia odpocz\u0105\u0142 od swojego dzie\u0142a, kt\u00f3rego dokona\u0142. W ten spos\u00f3b da\u0142 ludziom sze\u015b\u0107 dni tygodnia, w kt\u00f3rych maj\u0105 pracowa\u0107. (...) Oddzielaj\u0105c sabat B\u00f3g ustanowi\u0142 pami\u0105tk\u0119 dla \u015bwiata. Nie od\u0142\u0105czy\u0142 od siedmiu dni kt\u00f3regokolwiek z nich, ale w\u0142a\u015bnie si\u00f3dmy dzie\u0144 tygodnia. Zachowuj\u0105c sabat okazujemy, i\u017c uznajemy Boga jako \u017cyj\u0105cego Stw\u00f3rc\u0119 nieba i ziemi\".\u201d \u2014 Letter 31, 1898.","start_idx":376,"end_idx":425}
{"id":"mrc_5184","question":"kt\u00f3ry sob\u00f3r ustali\u0142 liczb\u0119 7 sakrament\u00f3w?","answer":"Katolicki kontrreformacyjny Sob\u00f3r trydencki (1545-1563)","context":"zasadne tylko te obrz\u0119dy, kt\u00f3rych ustanowienie przez Boga zosta\u0142o wyra\u017anie po\u015bwiadczone. Katolicki kontrreformacyjny Sob\u00f3r trydencki (1545-1563) w dekrecie \"De sacramentis\" (1547) stwierdzi\u0142, \u017ce sakrament\u00f3w nie jest \u201ewi\u0119cej lub mniej ni\u017c siedem\u201d. Zabroni\u0142 te\u017c twierdze\u0144, \u017ce \u201ekt\u00f3ry\u015b z tych siedmiu nie jest prawdziwie i odr\u0119bnie sakramentem\u201d. Jednocze\u015bnie jednak, odczytuj\u0105c wcze\u015bniejsz\u0105 tradycj\u0119, sob\u00f3r opowiedzia\u0142 si\u0119 za tradycj\u0105 ukazuj\u0105c\u0105 zr\u00f3\u017cnicowanie tych sakrament\u00f3w co do wa\u017cno\u015bci. W czasie sesji VII w marcu 1547 r. zosta\u0142o pot\u0119pione zdanie g\u0142osz\u0105ce, \u017ce owe siedem sakrament\u00f3w s\u0105 sobie r\u00f3wne pod ka\u017cdym wzgl\u0119dem. Kwesti\u0119 t\u0119 omawiano wcze\u015bniej, 29 stycznia tego roku, poniewa\u017c pojawi\u0142y si\u0119 dwie opinie. Jedni teolodzy uwa\u017cali, \u017ce nie powinno si\u0119 pot\u0119pia\u0107 tego zdania bez jakich\u015b dodatkowych wyja\u015bnie\u0144, drudzy natomiast byli przekonani, \u017ce zdanie to jest b\u0142\u0119dne","start_idx":89,"end_idx":144}
{"id":"mrc_5185","question":"gdzie le\u017cy kosowo?","answer":"Kosowo le\u017cy na po\u0142udniowy zach\u00f3d od faktycznego terytorium Republiki Serbii.","context":"oraz \"Krahina Autonome e Kosov\u00ebs dhe Metohis\u00eb\"; serb.: \"\u041a\u043e\u0441\u043e\u0432\u043e \u0438 \u041c\u0435\u0442\u043e\u0445\u0438\u0458\u0430\", \"Kosovo i Metohija\" oraz \"\u0410\u0443\u0442\u043e\u043d\u043e\u043c\u043d\u0430 \u043f\u043e\u043a\u0440\u0430\u0458\u0438\u043d\u0430 \u041a\u043e\u0441\u043e\u0432\u043e \u0438 \u041c\u0435\u0442\u043e\u0445\u0438\u0458\u0430\", \"Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija\"). Kosowo le\u017cy na po\u0142udniowy zach\u00f3d od faktycznego terytorium Republiki Serbii. Region zamieszkany jest obecnie w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci przez Alba\u0144czyk\u00f3w, jednak od XII do XIV/XV wieku zwi\u0105zany by\u0142 z w\u0142adz\u0105 Serb\u00f3w. Wed\u0142ug antropolog\u00f3w Serbowie przybyli na nizinne obecnie zasiedlone przez nich tereny w VI\u2013VIII wieku, po czym stopniowo wyparli Ilir\u00f3w w okoliczne tereny g\u00f3rskie. Dalsze zmiany nast\u0105pi\u0142y pod rz\u0105dami tureckimi, doprowadzaj\u0105c do powstania z\u0142o\u017conej struktury etnicznej. Uchod\u017astwo Serb\u00f3w (zw\u0142aszcza w XVIII w.) i stopniowy nap\u0142yw Alba\u0144czyk\u00f3w z po\u0142udnia stanowi\u0142y wa\u017cne elementy tego procesu. Alba\u0144czycy, stanowi\u0105cy dzisiaj zdecydowan\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci Kosowa, zamieszkuj\u0105 tak\u017ce Albani\u0119, p\u00f3\u0142nocn\u0105 i zachodni\u0105","start_idx":184,"end_idx":260}
{"id":"mrc_5186","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142 si\u0119 pierwszy konkurs chopinowski?","answer":"1927","context":"I Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (r\u00f3wnie\u017c \"I Konkurs Chopinowski\"; nazwa historyczna \"Pierwszy Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Pianist\u00f3w im. Szopena\") \u2013 pierwsza, inauguracyjna edycja Mi\u0119dzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 23 stycznia 1927 w Warszawie. Organizatorem konkursu by\u0142o Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. == Charakterystyka konkursu == Inicjatorem konkursu by\u0142 pianista i pedagog Jerzy \u017burawlew, kt\u00f3ry pod wp\u0142ywem Aleksandra Micha\u0142owskiego \u2013 wybitnego interpretatora dzie\u0142 Fryderyka Chopina \u2013 w 1925 rozpocz\u0105\u0142 starania o pozyskanie \u015brodk\u00f3w na zorganizowanie konkursu pianistycznego. Pomys\u0142odawca konkursu tak m.in. wspomina\u0142 ten moment: Patronat nad konkursem obj\u0105\u0142 prezydent RP Ignacy Mo\u015bcicki. Miejscem przes\u0142ucha\u0144 konkursowych by\u0142a sala koncertowa Filharmonii Warszawskiej. W konkursie mogli wyst\u0105pi\u0107 kandydaci maj\u0105cy co najwy\u017cej 28 lat. Wzi\u0119\u0142o w nim udzia\u0142 ostatecznie 26 pianist\u00f3w z 8","start_idx":299,"end_idx":303}
{"id":"mrc_5187","question":"kto sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 w zsrs?","answer":"RKP(b)/WKP(b)/KPZR","context":"Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR, Zwi\u0105zek Radziecki, r\u00f3wnie\u017c Zwi\u0105zek Sowiecki, Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Sowieckich, skr. ZSRS, ; \"Sowietskij Sojuz\", \"Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik\", \"SSSR\") \u2013 pierwsze pa\u0144stwo komunistyczne na \u015bwiecie, po\u0142o\u017cone cz\u0119\u015bciowo w Europie wschodniej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej, a cz\u0119\u015bciowo w Azji, ze stolic\u0105 w Moskwie, istniej\u0105ce w latach 1922\u20131991. Mia\u0142o powierzchni\u0119 22 mln km\u00b2, rozci\u0105ga\u0142o si\u0119 od Morza Ba\u0142tyckiego i Czarnego do Pacyfiku. Nominalnie Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich by\u0142 federacj\u0105 narodowych republik radzieckich, w praktyce by\u0142 krajem o mocno scentralizowanej w\u0142adzy i gospodarce. Ustr\u00f3j polityczny i gospodarczy pa\u0144stwa by\u0142 dyktatur\u0105 monopartyjn\u0105, w kt\u00f3rym w\u0142adz\u0119 sprawowa\u0142a RKP(b)/WKP(b)/KPZR wed\u0142ug koncepcji tzw. \u201edyktatury proletariatu\u201d. W okresie dyktatorskich rz\u0105d\u00f3w J\u00f3zefa Stalina zosta\u0142 wprowadzony system totalitarny, kt\u00f3ry po jego \u015bmierci (w 1953) przekszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w","start_idx":775,"end_idx":793}
{"id":"mrc_5188","question":"gdzie mieszkaj\u0105 wiewi\u00f3rki?","answer":"Wyst\u0119puje w Europie i Azji na terenach le\u015bnych. Jest pospolita na terenie ca\u0142ej Polski, g\u0142\u00f3wnie w parkach oraz lasach li\u015bciastych. Zamieszkuje r\u00f3wnie\u017c lasy iglaste.","context":"\u017cycia. Usamodzielniaj\u0105 si\u0119 w wieku 10 tygodni. Wiewi\u00f3rki osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105 w wieku jednego roku. Mog\u0105 \u017cy\u0107 6\u20137 lat, w niewoli d\u0142u\u017cej; prawdopodobnie ze wzgl\u0119du na drapie\u017cnictwo \u017cyj\u0105 na wolno\u015bci maksymalnie 2\u20134 lata. == Wyst\u0119powanie == Wyst\u0119puje w Europie i Azji na terenach le\u015bnych. Jest pospolita na terenie ca\u0142ej Polski, g\u0142\u00f3wnie w parkach oraz lasach li\u015bciastych. Zamieszkuje r\u00f3wnie\u017c lasy iglaste. == Ochrona == W Polsce od 2011 r. podlega\u0142a ochronie \u015bcis\u0142ej, a od 2014 r. podlega ochronie cz\u0119\u015bciowej. Na Wyspach Brytyjskich oraz w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech wiewi\u00f3rka pospolita zagro\u017cona jest z powodu ekspansji wiewi\u00f3rki szarej, inwazyjnego gatunku sprowadzonego z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. Wypiera on rodzimy takson konkuruj\u0105c o zasoby \u015brodowiska oraz roznosi \u015bmiertelny dla wiewi\u00f3rki pospolitej wirus \"Squirrel poxvirus\". == Galeria ==","start_idx":244,"end_idx":408}
{"id":"mrc_5189","question":"co to \u017cyworodno\u015b\u0107?","answer":"\u017byworodno\u015b\u0107, \u017cywor\u00f3dztwo, wiwiparia (\u0142ac. \"viviparia\", od \"vivus\" \u2013 \u017cywy oraz \"parire\" \u2013 rodzi\u0107) \u2013 rodzaj reprodukcji polegaj\u0105cy na tym, \u017ce kom\u00f3rki jajowe zap\u0142adniane s\u0105 w obr\u0119bie dr\u00f3g rodnych samicy i przechowywane w obr\u0119bie jej uk\u0142adu rozrodczego, rozw\u00f3j zarodkowy przebiega w organizmie matki, zarodek jest od\u017cywiany za po\u015brednictwem \u0142o\u017cyska lub funkcjonalnie podobnych struktur, zarodki wyl\u0119gaj\u0105 si\u0119 przed opuszczeniem organizmu matki i przychodz\u0105 na \u015bwiat zwykle w pe\u0142ni ukszta\u0142towane.","context":"\u017byworodno\u015b\u0107, \u017cywor\u00f3dztwo, wiwiparia (\u0142ac. \"viviparia\", od \"vivus\" \u2013 \u017cywy oraz \"parire\" \u2013 rodzi\u0107) \u2013 rodzaj reprodukcji polegaj\u0105cy na tym, \u017ce kom\u00f3rki jajowe zap\u0142adniane s\u0105 w obr\u0119bie dr\u00f3g rodnych samicy i przechowywane w obr\u0119bie jej uk\u0142adu rozrodczego, rozw\u00f3j zarodkowy przebiega w organizmie matki, zarodek jest od\u017cywiany za po\u015brednictwem \u0142o\u017cyska lub funkcjonalnie podobnych struktur, zarodki wyl\u0119gaj\u0105 si\u0119 przed opuszczeniem organizmu matki i przychodz\u0105 na \u015bwiat zwykle w pe\u0142ni ukszta\u0142towane. Dzi\u0119ki temu rozw\u00f3j p\u0142odu przebiega pod os\u0142on\u0105 cia\u0142a matki, niezale\u017cnie od czynnik\u00f3w zewn\u0119trznych, a rodzice nie s\u0105 zmuszeni do wyszukiwania pod\u0142o\u017ca odpowiedniego do z\u0142o\u017cenia jaj, co zwierz\u0119tom \u017cyworodnym umo\u017cliwia zasiedlenie wielu \u015brodowisk. == Kr\u0119gowce == W klasyfikacji form rozrodu kr\u0119gowc\u00f3w przyjmowane s\u0105 dwa kryteria: # spos\u00f3b, w jaki organizm potomny opuszcza cia\u0142o matki","start_idx":0,"end_idx":490}
{"id":"mrc_5190","question":"kto wyznaczy\u0142 granice ukrainy?","answer":"Rada Ministr\u00f3w zatwierdzi\u0142a dekret Prezydenta Ukrainy \u2013 jednostronnego wyznaczenia granicy ukrai\u0144sko-rosyjskiej.","context":"2014 Rada Ministr\u00f3w zatwierdzi\u0142a dekret Prezydenta Ukrainy \u2013 jednostronnego wyznaczenia granicy ukrai\u0144sko-rosyjskiej. Projekt o nazwie \"Europejskie drzewo\". Obecnie granica jest strze\u017cona. Na wi\u0119kszo\u015bci swej d\u0142ugo\u015bci znajduj\u0105 si\u0119 posterunki graniczne. Przekraczanie granicy jest dozwolone tylko na przej\u015bciach granicznych, kt\u00f3rych liczba jest ograniczona. Wiele dr\u00f3g lokalnych na pograniczu ci\u0105gn\u0105cych do granicy jest rozkopana lub zatarasowana z niemo\u017cliwo\u015bci\u0105 przejazdu. Spory graniczne przed 2014 r.: * Konflikt o Tuz\u0142\u0119 Od 2014 roku Federacja Rosyjska prowadzi dzia\u0142ania na rzecz trwa\u0142ych zmian terytorialnych kosztem Ukrainy. Po aneksji Krymu rozpocz\u0119to dzia\u0142ania wspieraj\u0105ce ruchy separatystyczne na Ukrainie, w tym w szczeg\u00f3lno\u015bci wobec samozwa\u0144czych republik (Doniecka Republika Ludowa i \u0141uga\u0144ska Republika Ludowa) w trakcie wojny w Donbasie. Kwestia Donbasu sta\u0142a si\u0119 pretekstem do rozpocz\u0119cia rosyjskiej inwazji w lutym 2022.","start_idx":5,"end_idx":117}
{"id":"mrc_5191","question":"kt\u00f3re litery wyst\u0119puj\u0105 najcz\u0119\u015bciej?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105c\u0105 liter\u0105 jest a (8,965%).","context":"r + z / r + \u017a. Podobnie w przypadku zestawienia liter dz, pierwsza z nich mo\u017ce by\u0107 elementem przedrostka \u201eod\u201d, np. \u201eodznaczy\u0107\u201d. Znak i zmi\u0119kcza niekt\u00f3re z poprzedzaj\u0105cych sp\u00f3\u0142g\u0142osek lub grup sp\u00f3\u0142g\u0142oskowych. Przed samog\u0142osk\u0105 zazwyczaj nie jest czytany i s\u0142u\u017cy wy\u0142\u0105cznie do zapisu zmi\u0119kczenia. Szczeg\u00f3\u0142owy opis roli dwuznak\u00f3w w wymowie znajduje si\u0119 w artykule w Wikis\u0142owniku. W ortografii polskiej wyst\u0119puje te\u017c tr\u00f3jznak \"dzi\" oraz zmi\u0119kczenia: \"ci, ni, si, zi\". == Cz\u0119sto\u015b\u0107 wyst\u0119powania liter == Poni\u017cej zaprezentowano procentowy udzia\u0142 liter w pr\u00f3bce Narodowego Korpusu J\u0119zyka Polskiego z 2012 licz\u0105cej ponad 300 milion\u00f3w segment\u00f3w (oko\u0142o 250 milion\u00f3w s\u0142\u00f3w ortograficznych). Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105c\u0105 liter\u0105 jest a (8,965%). Wyst\u0119puje 2526 razy tyle, co najrzadsza q (0,003%). == Kodowanie polskich liter ze znakami diakrytycznymi ==","start_idx":675,"end_idx":722}
{"id":"mrc_5192","question":"kto nale\u017cy do grupy wyszehradzkiej?","answer":"czterech pa\u0144stw Europy \u015arodkowej \u2013 Polski, Czech, S\u0142owacji i W\u0119gier","context":"Grupa Wyszehradzka (V4) \u2013 zrzeszenie czterech pa\u0144stw Europy \u015arodkowej \u2013 Polski, Czech, S\u0142owacji i W\u0119gier, kt\u00f3rego celem jest pog\u0142\u0119bianie wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy tymi krajami, w pocz\u0105tkowej fazie w szczeg\u00f3lno\u015bci w kwestiach przyst\u0105pienia do struktur Unii Europejskiej i NATO. Powo\u0142ane w 1991 przez trzy pa\u0144stwa (Polsk\u0119, W\u0119gry i Czechos\u0142owacj\u0119) tworz\u0105ce tzw. Tr\u00f3jk\u0105t Wyszehradzki. W p\u00f3\u017aniejszym czasie, wskutek rozpadu Czechos\u0142owacji (1 stycznia 1993), cz\u0142onkami grupy sta\u0142y si\u0119 Czechy i S\u0142owacja. Jedyn\u0105 instytucj\u0105 grupy jest Mi\u0119dzynarodowy Fundusz Wyszehradzki (\"International Visegrad Fund\"). Od 2016 roku w dniu 15 lutego obchodzony jest Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 Wyszehradzki. == Historia == Termin powsta\u0142 po spotkaniu 15 lutego 1991 prezydent\u00f3w Polski (Lech Wa\u0142\u0119sa) i Czechos\u0142owacji (V\u00e1clav Havel) oraz premiera W\u0119gier (J\u00f3zsef Antall) na zamku w w\u0119gierskim mie\u015bcie Wyszehrad. Spotkanie to","start_idx":37,"end_idx":104}
{"id":"mrc_5193","question":"jaki rodzaj literacki ma latarnik?","answer":"nowela","context":"Latarnik \u2013 nowela Henryka Sienkiewicza opublikowana w 1881 w dwutygodniku \u201eNiwa\u201d, wydana w 1882 w Warszawie przez wydawnictwo \u201eGebethner i Wolff\u201d w 5. tomie \"Pism Henryka Sienkiewicza\"; przedstawia histori\u0119 Skawi\u0144skiego, polskiego emigranta politycznego, kt\u00f3ry obs\u0142ugiwa\u0142 latarni\u0119 morsk\u0105 po\u0142o\u017con\u0105 na wyspie. \"Latarnik\" uchodzi za jedn\u0105 z najlepszych polskich nowel; r\u0119kopis noweli przechowuje Zak\u0142ad Narodowy im. Ossoli\u0144skich (sygn. 12442/II). == Okoliczno\u015bci powstania == Utw\u00f3r powsta\u0142 w Stanach Zjednoczonych podczas podr\u00f3\u017cy Sienkiewicza po tym kraju. Pisarz wyjecha\u0142 tam w 1876. Wysy\u0142a\u0142 do Polski, b\u0119d\u0105cej wtedy pod zaborami, korespondencje drukowane w \u201eGazecie Polskiej\u201d. O powstaniu noweli Sienkiewicz poinformowa\u0142 w przypisach: \"Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o kt\u00f3rym pisa\u0142 w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki\". Pierwowzorem postaci","start_idx":11,"end_idx":17}
{"id":"mrc_5194","question":"czego dokona\u0142 ferdynand magellan?","answer":"jako pierwsza op\u0142yn\u0119\u0142a Ziemi\u0119.","context":"Ferdynand Magellan, , (ur. wiosn\u0105 1480, zm. 27 kwietnia 1521) \u2013 \u017ceglarz portugalski w s\u0142u\u017cbie hiszpa\u0144skiej, odkrywca i morski podr\u00f3\u017cnik. Jedna z najwybitniejszych postaci w dziejach \u017ceglugi i odkry\u0107 geograficznych. 20 wrze\u015bnia 1519 roku wyruszy\u0142 z Hiszpanii drog\u0105 zachodni\u0105, czyli przez Ocean Atlantycki, do Wysp Korzennych w Archipelagu Malajskim. Wyprawa, kt\u00f3ra wyp\u0142yn\u0119\u0142a pod jego dow\u00f3dztwem, jako pierwsza op\u0142yn\u0119\u0142a Ziemi\u0119. Zgin\u0105\u0142 27 kwietnia 1521 w walce z mieszka\u0144cami wyspy Mactan w Archipelagu Filipi\u0144skim, opieraj\u0105cymi si\u0119 kolonizacji. == \u017byciorys == Ferdynand Magellan urodzi\u0142 si\u0119 w Ponte da Barca, na terenie wsp\u00f3\u0142czesnego dystryktu Viana do Castelo, w po\u0142o\u017conym na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie Portugalii regionie Minho. Jego rodzicami byli Pedro Rui de Magalh\u00e3es. Magellan mia\u0142 dwoje rodze\u0144stwa: brata Diega de Sous\u0119 i siostr\u0119 Isabel. Rodzice","start_idx":395,"end_idx":425}
{"id":"mrc_5195","question":"gdzie mieszka\u0142 bilbo baggins?","answer":"w Bag End","context":"przez Bunga, ojca Bilba, wewn\u0105trz wzg\u00f3rza zwanego Pag\u00f3rkiem, na ko\u0144cu ulicy Bagshot Row w Hobbitonie. W czasie, kiedy dzieje si\u0119 akcja ksi\u0105\u017cki \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\", w Bag End mieszka\u0142 Bilbo Baggins; na pocz\u0105tku \"W\u0142adcy Pier\u015bcieni\" przekaza\u0142 je swojemu bratankowi Frodo Bagginsowi w roku 3001 Trzeciej Ery, kt\u00f3ry nast\u0119pnie sprzeda\u0142 je rodzinie Sackville-Baggins\u00f3w, przed wyruszeniem na misj\u0119 zniszczenia Jedynego Pier\u015bcienia. Stamt\u0105d Lotho Sackville-Baggins sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 w Shire, a Saruman zamieszka\u0142 tam, kiedy przyby\u0142 do Shire\u2019u. Po powstaniu hobbit\u00f3w i zabiciu Sarumana Lobelia Sackvile-Baggins odda\u0142a Bag End Frodowi. Po odp\u0142yni\u0119ciu Froda przej\u0105\u0142 smajale Samwise Gamgee i jego potomkowie. Po wyprawie Bilba do Samotnej G\u00f3ry w\u015br\u00f3d hobbit\u00f3w roznios\u0142a si\u0119 plotka, jakoby w Bag End znajdowa\u0142y si\u0119 ukryte tunele wype\u0142nione z\u0142otem.","start_idx":177,"end_idx":186}
{"id":"mrc_5196","question":"jakie s\u0105 filmy dramatyczne?","answer":"Tradycyjnie dramaty filmowe dziel\u0105 si\u0119 na filmy obyczajowe, spo\u0142eczne (w tym dramaty s\u0105dowe) i psychologiczne.","context":"Dramat filmowy \u2013 zapo\u017cyczone z literatury okre\u015blenie film\u00f3w, kt\u00f3rych nie da si\u0119 zakwalifikowa\u0107 do okre\u015blonych gatunk\u00f3w filmowych. Kwalifikowanie pewnych film\u00f3w jako \u201edramaty\u201d wynika z braku konwencji charakteryzuj\u0105cych kino gatunkowe, a tak\u017ce z w\u0142a\u015bciwo\u015bci artystycznych danego dzie\u0142a. Tradycyjnie dramaty filmowe dziel\u0105 si\u0119 na filmy obyczajowe, spo\u0142eczne (w tym dramaty s\u0105dowe) i psychologiczne. Form\u0105 pochodn\u0105 dramatu jest tak\u017ce melodramat. Okre\u015blenie \u201edramat\u201d bywa u\u017cywane tak\u017ce w po\u0142\u0105czeniu z nazw\u0105 gatunku (na przyk\u0142ad dramat wojenny), co wcale jednak nie musi zmienia\u0107 wymowy i dramaturgii danego filmu.","start_idx":286,"end_idx":396}
{"id":"mrc_5197","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 r\u00f3\u017ce?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w, bo oko\u0142o 70%, pochodzi z Azji (Chiny, Himalaje, Japonia), pozosta\u0142e 30% wywodzi si\u0119 z Bliskiego Wschodu, Europy, Afryki i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej.","context":"podrodzaju \"Eurosa\", podzia\u0142 na klady nie odzwierciedla te\u017c wcze\u015bniejszego podzia\u0142u na sekcje. == Pochodzenie == Badania paleobiolog\u00f3w w Stanach Zjednoczonych (Kolorado i Oregon) dowodz\u0105, \u017ce r\u00f3\u017ce pojawi\u0142y si\u0119 na Ziemi oko\u0142o 40 milion\u00f3w lat temu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w, bo oko\u0142o 70%, pochodzi z Azji (Chiny, Himalaje, Japonia), pozosta\u0142e 30% wywodzi si\u0119 z Bliskiego Wschodu, Europy, Afryki i Ameryki P\u00f3\u0142nocnej. Jednym z najwa\u017cniejszych stanowisk r\u00f3\u017c w Europie, gdzie ro\u015bnie a\u017c 11 gatunk\u00f3w dzikich r\u00f3\u017c, jest rezerwat \u201eG\u00f3ry Pieprzowe\u201d ko\u0142o Sandomierza. Ze \u015arodkowego i Dalekiego Wschodu pochodz\u0105 takie gatunki jak: * \"Rosa chinensis\" Jacq. \u2013 r\u00f3\u017ca chi\u0144ska, * \"Rosa foetida\" Herrm. \u2013 r\u00f3\u017ca \u017c\u00f3\u0142ta, * \"Rosa banksiae\" W.T. Aiton \u2013 r\u00f3\u017ca Banksa, * \"Rosa moschata\" Herrm. \u2013 r\u00f3\u017ca pi\u017cmowa, * \"Rosa multiflora\" Thumb.","start_idx":246,"end_idx":406}
{"id":"mrc_5198","question":"kto sformu\u0142owa\u0142 21 postulat\u00f3w?","answer":"ostatecznie zredagowa\u0142 je Bogdan Borusewicz","context":"21 postulat\u00f3w Mi\u0119dzyzak\u0142adowego Komitetu Strajkowego \u2013 lista postulat\u00f3w og\u0142oszonych 17 sierpnia 1980 przez Mi\u0119dzyzak\u0142adowy Komitet Strajkowy (MKS). List\u0119 otwiera\u0142o \u017c\u0105danie utworzenia wolnych zwi\u0105zk\u00f3w zawodowych. Pozosta\u0142e dotyczy\u0142y przestrzegania konstytucyjnych praw i wolno\u015bci, zniesienia przywilej\u00f3w partyjnych oraz poprawy warunk\u00f3w bytowych spo\u0142ecze\u0144stwa. Lista \u017c\u0105da\u0144 powsta\u0142a na podstawie postulat\u00f3w strajkuj\u0105cych zak\u0142ad\u00f3w pracy, po gor\u0105cych dyskusjach w gronie lider\u00f3w strajku, m.in. Andrzeja i Joanny Gwiazd\u00f3w, Bogdana Lisa, Aliny Pienkowskiej i Lecha Wa\u0142\u0119sy (ostatecznie zredagowa\u0142 je Bogdan Borusewicz). 18 sierpnia kierownictwo MKS zdecydowa\u0142o o podaniu tre\u015bci postulat\u00f3w do publicznej wiadomo\u015bci. Postulaty robotnik\u00f3w by\u0142y dla w\u0142adz trudne do zaakceptowania, bo nie dotyczy\u0142y wy\u0142\u0105cznie \u017c\u0105da\u0144 ekonomicznych. Jako pierwsze \u017c\u0105danie strajkuj\u0105cy postawili zapewnienie im prawa do utworzenia w\u0142asnej reprezentacji w pa\u0144stwie. Robotnicy chcieli samodzielnie zorganizowa\u0107 si\u0119 w wolne zwi\u0105zki","start_idx":567,"end_idx":610}
{"id":"mrc_5199","question":"jak bolszewicy doszli do w\u0142adzy?","answer":"pos\u0142u\u017cyli si\u0119 inn\u0105 strategi\u0105. Trocki, kt\u00f3ry przej\u0105\u0142 przyw\u00f3dztwo, kiedy Lenin ukrywa\u0142 si\u0119 przed policj\u0105 w Finlandii, unika\u0142 demonstracji ulicznych, a przygotowania do bolszewickiego zamachu ukrywa\u0142 za kulisami sfa\u0142szowanego i bezprawnego zjazdu rad, jednocze\u015bnie wprowadzaj\u0105c do akcji specjalne oddzia\u0142y szturmowe, kt\u00f3re mia\u0142y zaj\u0105\u0107 najwa\u017cniejsze plac\u00f3wki rz\u0105dowe.","context":"a\u017c zamieni\u0105 si\u0119 w pe\u0142n\u0105 rewolt\u0119, w wyniku kt\u00f3rej w\u0142adza zostanie przekazana najpierw radom, a zaraz potem jego partii. Strategia ta zawiod\u0142a: w lipcu trzecia pr\u00f3ba niemal doprowadzi\u0142a parti\u0119 bolszewik\u00f3w do zguby. Do sierpnia bolszewicy odzyskali si\u0142y na tyle, aby ponownie si\u0119gn\u0105\u0107 po w\u0142adz\u0119, ale tym razem pos\u0142u\u017cyli si\u0119 inn\u0105 strategi\u0105. Trocki, kt\u00f3ry przej\u0105\u0142 przyw\u00f3dztwo, kiedy Lenin ukrywa\u0142 si\u0119 przed policj\u0105 w Finlandii, unika\u0142 demonstracji ulicznych, a przygotowania do bolszewickiego zamachu ukrywa\u0142 za kulisami sfa\u0142szowanego i bezprawnego zjazdu rad, jednocze\u015bnie wprowadzaj\u0105c do akcji specjalne oddzia\u0142y szturmowe, kt\u00f3re mia\u0142y zaj\u0105\u0107 najwa\u017cniejsze plac\u00f3wki rz\u0105dowe. \u201eDe nomine\u201d przej\u0119cie w\u0142adzy mia\u0142o by\u0107 tymczasowe i prowadzone w imieniu rad; \u201ede facto\u201d jednak by\u0142o trwa\u0142e i s\u0142u\u017cy\u0142o partii bolszewickiej\". == Wybory do Zgromadzenia Ustawodawczego, rozp\u0119dzenie Konstytuanty","start_idx":306,"end_idx":669}
{"id":"mrc_5200","question":"jaki ruch obowi\u0105zuje w polsce?","answer":"ruch prawostronny obowi\u0105zuje w","context":"M\u00f3g\u0142 w\u00f3wczas wzgl\u0119dnie \u0142atwo dosi\u0119gn\u0105\u0107 batem trzymanym w prawej r\u0119ce do ka\u017cdego konia, natomiast siedzenie po lewej wymusza\u0142o \u2013 w celu \u0142atwiejszej obserwacji drogi \u2013 kierowanie pojazdu bli\u017cej jej prawej kraw\u0119dzi. Na ziemiach polskich ruch prawostronny obowi\u0105zuje w ca\u0142o\u015bci od okresu mi\u0119dzywojennego, wcze\u015bniej obowi\u0105zywa\u0142 w zaborze pruskim i rosyjskim, przy czym o ile kodeks drogowy z 1921 r. wprowadzi\u0142 og\u00f3lnie ruch prawostronny, o tyle jego wprowadzanie trwa\u0142o do 30 wrze\u015bnia 1922 r., kiedy obj\u0119to nimi samochody w Krakowie. Jednocze\u015bnie tramwaje krakowskie do 1925 r. porusza\u0142y si\u0119 lew\u0105 stron\u0105. Ruch prawostronny w kontynentalnej Europie wprowadzano stopniowo, m.in. w Hiszpanii (1924), Portugalii (1926), i Jugos\u0142awii (1920), natomiast po 1939 r. III Rzesza wymusi\u0142a t\u0119 zmian\u0119 na terenach dawnych Austro-W\u0119gier (Czechy, S\u0142owacja, W\u0119gry","start_idx":234,"end_idx":264}
{"id":"mrc_5201","question":"co zawiera karta charakterystyki substancji chemicznej?","answer":"opis zagro\u017ce\u0144, kt\u00f3re mo\u017ce spowodowa\u0107 okre\u015blona substancja lub mieszanina chemiczna (dawniej preparat), a tak\u017ce podstawowe dane fizykochemiczne na jej temat.","context":"Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej, karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego, MSDS (skr\u00f3towiec od ang. \"material safety data sheet\"), SDS (ang. \"safety data sheet\") \u2013 dokument zawieraj\u0105cy opis zagro\u017ce\u0144, kt\u00f3re mo\u017ce spowodowa\u0107 okre\u015blona substancja lub mieszanina chemiczna (dawniej preparat), a tak\u017ce podstawowe dane fizykochemiczne na jej temat. Jej podstawowym celem jest informowanie o potencjalnych zagro\u017ceniach zwi\u0105zanych z dan\u0105 substancj\u0105 (mieszanin\u0105), metodach ich zapobiegania i procedurach jakie nale\u017cy wykona\u0107 w razie wyst\u0105pienia ska\u017cenia opisywan\u0105 substancj\u0105 (mieszanin\u0105). == Status prawny == Dokument ten w krajach Unii Europejskiej, NAFTA i wielu innych musi by\u0107 obowi\u0105zkowo sporz\u0105dzany przez producent\u00f3w chemikali\u00f3w dla sprzedawanych przez nich niebezpiecznych substancji i preparat\u00f3w i przekazywany ka\u017cdemu nabywcy. Karta charakterystyki musi by\u0107 zawsze dost\u0119pna podczas ich transportu, u\u017cywania i przechowywania. Odbiorcy takich substancji","start_idx":208,"end_idx":364}
{"id":"mrc_5202","question":"w jakich dziedzinach sztuki wyst\u0119puje perspektywa?","answer":"e w architekturze, malarstwie, fotografii i innych sztukach wizualnych","context":"Perspektywa \u2013 okre\u015blenie stosowane w architekturze, malarstwie, fotografii i innych sztukach wizualnych oznaczaj\u0105ce spos\u00f3b oddania tr\u00f3jwymiarowych obiekt\u00f3w i przestrzeni na p\u0142aszczy\u017anie. Istnieje kilka rodzaj\u00f3w perspektywy: linearna (zbie\u017cna, geometryczna), barwna (malarska), kulisowa, powietrzna, odwr\u00f3cona, perspektywa krzywoliniowa (poprawna). Perspektyw\u0119 mo\u017cemy r\u00f3wnie\u017c podzieli\u0107 na jednozbiegow\u0105, wielozbiegow\u0105 (maksymalnie do 6 punkt\u00f3w), \u017cabi\u0105 oraz ptasi\u0105. Perspektywa jedno- i wielozbiegowa nale\u017c\u0105 do rodzaju perspektywy linearnej, zwanej te\u017c geometryczn\u0105 lub zbie\u017cn\u0105, kt\u00f3ra jest sposobem oddania g\u0142\u0119bi za pomoc\u0105 rzutu \u015brodkowego. Jest to specyficzny spos\u00f3b przedstawienia tr\u00f3jwymiarowej przestrzeni na p\u0142aszczy\u017anie, odpowiadaj\u0105cy w przybli\u017ceniu obrazowi przestrzeni, jaki tworzy oko ludzkie. Istot\u0105 perspektywy jest rzutowanie wszystkich punkt\u00f3w przestrzeni na p\u0142aszczyzn\u0119 lub inn\u0105 powierzchni\u0119, wzgl\u0119dem pewnego punktu zwanego \u015brodkiem perspektywy. Taki spos\u00f3b przedstawienia powoduje powstawanie obrazu, w kt\u00f3rym (opr\u00f3cz pewnych specyficznych","start_idx":33,"end_idx":103}
{"id":"mrc_5203","question":"ile gatunk\u00f3w ptak\u00f3w wyst\u0119puje w polsce 2021?","answer":"467","context":"Liczba gatunk\u00f3w ptak\u00f3w (Aves) stwierdzonych w Polsce i wpisanych na list\u0119 krajowej awifauny wynosi\u0142a 31 grudnia 2021 r. 467 (wed\u0142ug podzia\u0142u przyj\u0119tego przez Komisj\u0119 Faunistyczn\u0105 Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, kt\u00f3ra zajmuje si\u0119 weryfikacj\u0105 obserwacji). S\u0105 to ptaki, kt\u00f3re wed\u0142ug klasyfikacji AERC zosta\u0142y zaliczone do kategorii A, B i C (pojaw naturalny lub wt\u00f3rnie naturalny). Komisja Faunistyczna przy opracowywaniu swej listy stosuje od 2018 roku taksonomi\u0119 wed\u0142ug Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Ornitologicznego (IOC), kt\u00f3rej zalet\u0105 jest \u0142atwa dost\u0119pno\u015b\u0107 (publikowana w Internecie) i cykliczna aktualizacja. Na li\u015bcie gatunk\u00f3w polskiej awifauny znajduj\u0105 si\u0119 trzy taksony uznawane przez cz\u0119\u015b\u0107 badaczy (np. w \"Kompletnej li\u015bcie ptak\u00f3w \u015bwiata\" P. Mielczarka i M. Kuziemki) za podgatunki: cyraneczka karoli\u0144ska (podgatunek cyraneczki zwyczajnej), g\u0119\u015b tundrowa (podgatunek g\u0119si zbo\u017cowej) i czeczotka","start_idx":120,"end_idx":123}
{"id":"mrc_5204","question":"z czego pozyskuje sie kreatyne?","answer":"najlepszymi \u017ar\u00f3d\u0142ami kreatyny s\u0105 mi\u0119so (1 g jest zawarty w 250 g \u015bwie\u017cego mi\u0119sa) oraz ryby.","context":"na kreatyn\u0119 wynosi 2 g, przy czym 1 g tego zwi\u0105zku jest syntezowany przez organizm z aminokwas\u00f3w, a pozosta\u0142a ilo\u015b\u0107 powinna by\u0107 dostarczona w po\u017cywieniu \u2013 najlepszymi \u017ar\u00f3d\u0142ami kreatyny s\u0105 mi\u0119so (1 g jest zawarty w 250 g \u015bwie\u017cego mi\u0119sa) oraz ryby. Preparaty kreatynowe bywaj\u0105 stosowane przez osoby uprawiaj\u0105ce sporty si\u0142owe. Glicyna reaguje w ustroju z arginin\u0105 i wobec enzymu fermentu transaminacyjnego zamienia si\u0119 na kwas guanidynooctowy, czyli glukocyjamin\u0119, z argininy tworzy si\u0119 w\u00f3wczas ornityna (kt\u00f3ra stymuluje wydzielanie hormonu wzrostu). Z glukocyjaminy w ustroju powstaje kreatyna. Wytworzona kreatyna \u0142\u0105czy si\u0119 w tkankach z kwasem fosforowym tworz\u0105c kwas kreatynofosforowy (fosfagen), niezb\u0119dny do proces\u00f3w \u017cyciowych w tkankach zwierz\u0119cych. == Kreatyna jako suplement diety == W latach 90. XX wieku kreatyna zyska\u0142a szczeg\u00f3lny","start_idx":155,"end_idx":246}
{"id":"mrc_5205","question":"jaki silnik ma autobus?","answer":"Autobus wykorzystuje dwa silniki \u2013 tradycyjny, spalinowy silnik Diesla o mocy 284 kW (386 KM) oraz elektryczny.","context":"Jesieni\u0105 2006 na targach w Hanowerze odby\u0142a si\u0119 \u015bwiatowa premiera autobusu Solaris Urbino 18 Hybrid z nap\u0119dem hybrydowym. Jest to pierwszy na \u015bwiecie autobus z nap\u0119dem hybrydowym w produkcji seryjnej. Model hybrydowy powsta\u0142 dzi\u0119ki wsp\u00f3\u0142pracy o\u015brodka badawczego Solaris z przedsi\u0119biorstwami Allison Transmission i Cummins maj\u0105cymi ju\u017c do\u015bwiadczenie w konstrukcji tego rodzaju nap\u0119du na rynku p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144skim. Autobus wykorzystuje dwa silniki \u2013 tradycyjny, spalinowy silnik Diesla o mocy 284 kW (386 KM) oraz elektryczny. W czasie, gdy pob\u00f3r mocy jest najmniejszy, autobus porusza si\u0119 w trybie bezemisyjnym. W trakcie ruszania, czy te\u017c wi\u0119kszego zapotrzebowania na moc (np. podczas wyjazdu na wzniesienie), uruchamia si\u0119 silnik spalinowy. Autobusy tego typu trafi\u0142y m.in. do Drezna, Poznania, Sosnowca, Lipska i Bochum. W autobusach Urbino 18 hybrid","start_idx":414,"end_idx":525}
{"id":"mrc_5206","question":"kiedy wiktoria ma imieniny?","answer":"Wiktoria imieniny obchodzi: 20 maja, 12 sierpnia, 21 sierpnia, 11 listopada, 17 listopada, 23 grudnia.","context":"Wiktoria \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia \u0142aci\u0144skiego (\u0142ac. \"victoria\" \u2013 zwyci\u0119stwo). W mitologii rzymskiej nosi\u0142a je rzymska bogini zwyci\u0119stwa i chwa\u0142y. M\u0119skim odpowiednikiem jest Wiktor. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Wiktoria w 2009 roku zajmowa\u0142a 4. miejsce w grupie imion \u017ce\u0144skich. Wiktoria imieniny obchodzi: 20 maja, 12 sierpnia, 21 sierpnia, 11 listopada, 17 listopada, 23 grudnia. == Odpowiedniki w innych j\u0119zykach == * \u0142acina: Victoria * angielski: Victoria * francuski: Victoire * litewski: Viktorija * niemiecki: Viktoria * (Wiktorija) * s\u0142owe\u0144ski: Viktorija * (Wiktorija) * w\u0142oski: Vittoria == Imienniczki == === \u015awi\u0119te i b\u0142ogos\u0142awione Ko\u015bcio\u0142a katolickiego === * \u015bw. Wiktoria z Sabiny, rzymska m\u0119czennica, \u015bwi\u0119ta Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. * b\u0142. Wiktoria D\u00edez Bustos de Molina (\u20201936), hiszpa\u0144ska b\u0142ogos\u0142awiona Ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego. *","start_idx":299,"end_idx":401}
{"id":"mrc_5207","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w liczy onz?","answer":"193","context":"w Londynie, za\u015b Zwi\u0105zek Radziecki uznawa\u0142 podporz\u0105dkowany sobie Rz\u0105d Tymczasowy w Warszawie. === Obecni cz\u0142onkowie === Obecnie cz\u0142onkami ONZ s\u0105 193 pa\u0144stwa. Do ONZ nie nale\u017c\u0105 podmioty mi\u0119dzynarodowe, kt\u00f3re maj\u0105: \"Status pa\u0144stwa-obserwatora\" * Stolica Apostolska (Watykan) * Palestyna (uznawana przez 127 pa\u0144stw) \"Status niepa\u0144stwowego obserwatora:\" * Zakon Malta\u0144ski (uznawany jako podmiot prawa mi\u0119dzynarodowego przez 104 pa\u0144stwa), * Mi\u0119dzynarodowy Komitet Czerwonego Krzy\u017ca \u2013 ma on status obserwatora w ONZ, oraz \u2013 jako organizacja neutralna \u2013 prowadzi te\u017c mediacje z rz\u0105dami (mimo \u017ce formalnie nie utrzymuje z nimi kontakt\u00f3w dyplomatycznych) na temat wymiany je\u0144c\u00f3w, a tak\u017ce zawar\u0142 porozumienia z niekt\u00f3rymi organizacjami i instytucjami mi\u0119dzynarodowymi dzia\u0142aj\u0105cymi na polu humanitarnym. Watykan pozostaje jedynym w pe\u0142ni suwerennym i powszechnie uznanym na arenie mi\u0119dzynarodowej pa\u0144stwem, kt\u00f3re","start_idx":144,"end_idx":147}
{"id":"mrc_5208","question":"jak\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 maj\u0105 r\u00f3wnole\u017cniki?","answer":"R\u00f3wnole\u017cniki maj\u0105 r\u00f3\u017cne d\u0142ugo\u015bci, w zale\u017cno\u015bci od szeroko\u015bci geograficznej.","context":"R\u00f3wnole\u017cnik \u2013 okr\u0105g powsta\u0142y wskutek przeci\u0119cia powierzchni kuli ziemskiej p\u0142aszczyzn\u0105 prostopad\u0142\u0105 do jej osi. Najd\u0142u\u017cszym r\u00f3wnole\u017cnikiem jest r\u00f3wnik, kt\u00f3ry ma 40 075 km d\u0142ugo\u015bci. R\u00f3wnik dzieli kul\u0119 ziemsk\u0105 na dwie p\u00f3\u0142kule \u2013 p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105. Podstawowe r\u00f3wnole\u017cniki to: r\u00f3wnik, zwrotnik Raka i zwrotnik Kozioro\u017cca, a tak\u017ce ko\u0142o podbiegunowe p\u00f3\u0142nocne i po\u0142udniowe. R\u00f3wnole\u017cniki maj\u0105 r\u00f3\u017cne d\u0142ugo\u015bci, w zale\u017cno\u015bci od szeroko\u015bci geograficznej. Ka\u017cdemu punktowi na kuli ziemskiej mo\u017cna przypisa\u0107 r\u00f3wnole\u017cnik, kt\u00f3ry przebiega przez ten punkt; jego po\u0142o\u017cenie (w pionie) wyznacza tzw. szeroko\u015b\u0107 geograficzna tego punktu. Podawana jest najcz\u0119\u015bciej w mierze k\u0105towej \u2013 w stopniach, ewentualnie te\u017c dok\u0142adniej, w minutach lub sekundach. R\u00f3wnik le\u017cy na szeroko\u015bci geograficznej zerowej, biegun po\u0142udniowy \u2013 na 90 stopniach szeroko\u015bci geograficznej po\u0142udniowej (90\u00b0 szer. geogr. pd., 90\u00b0 S),","start_idx":370,"end_idx":445}
{"id":"mrc_5209","question":"co si\u0119 nazywa hormon szcz\u0119\u015bcia?","answer":"Endorfiny","context":"Endorfiny (skr\u00f3towiec od \u201eendogenne morfiny\u201d) \u2013 grupa hormon\u00f3w peptydowych, wywo\u0142uj\u0105 dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie oraz generalnie wywo\u0142uj\u0105 wszelkie inne stany euforyczne (tzw. hormony szcz\u0119\u015bcia). T\u0142umi\u0105 odczuwanie dr\u0119twienia i b\u00f3lu. S\u0105 endogennymi opioidami. Obecnie potwierdza si\u0119 istnienie co najmniej 20 typ\u00f3w endorfin, lecz za najwa\u017cniejsze uznaje si\u0119 alfa, beta i gamma-endorfiny. Badania wykaza\u0142y, \u017ce wspomniane rodzaje hormon\u00f3w szcz\u0119\u015bcia maj\u0105 dzia\u0142anie zbli\u017cone do opioid\u00f3w, takich jak morfina. G\u0142\u00f3wna r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy nimi wynika z tego, \u017ce endorfiny w przeciwie\u0144stwie do morfiny s\u0105 produkowane wewn\u0105trz organizmu S\u0105 silnymi agonistami receptor\u00f3w opioidowych \u03bc, kt\u00f3rych pobudzanie wywo\u0142uje stany euforyczne. Na te same receptory dzia\u0142aj\u0105 opioidy egzogenne, co wywo\u0142uje zniesienie b\u00f3lu, uczucie przyjemno\u015bci i dobrego nastroju. Wywo\u0142uje to te\u017c silne uzale\u017cnienie psychiczne i fizyczne. Struktur\u0119","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_5210","question":"co znajdowa\u0142o si\u0119 na westerplatte w 1939?","answer":"polska sk\u0142adnica amunicyjna z oddzia\u0142em wartowniczym","context":"Wojskowa Sk\u0142adnica Tranzytowa \u2013 eksklawa Rzeczypospolitej Polskiej na p\u00f3\u0142wyspie Westerplatte w latach 1926\u20131939, od po\u0142udniowego wschodu granicz\u0105ca z Wolnym Miastem Gda\u0144skiem, mie\u015bci\u0142a si\u0119 tam polska sk\u0142adnica amunicyjna z oddzia\u0142em wartowniczym, we wrze\u015bniu 1939 roku miejsce obrony polskiej przed wojskami niemieckimi. == Historia == Decyzj\u0105 Rady Ligi Narod\u00f3w z 1924 roku od roku 1926 p\u00f3\u0142wysep Westerplatte zosta\u0142 przekazany Polsce na baz\u0119 prze\u0142adunku broni i amunicji. 18 stycznia 1926 roku o godzinie 14.00 na tra\u0142owcu ORP \u201eMewa\u201d przyby\u0142 oddzia\u0142 pod dow\u00f3dztwem por. Stefana Koniecznego. Oddzia\u0142 w sk\u0142adzie dw\u00f3ch oficer\u00f3w, czterech podoficer\u00f3w i 16 szeregowc\u00f3w wystawiony zosta\u0142 przez 4 Dywizj\u0119 Piechoty. Dwa dni p\u00f3\u017aniej rozpocz\u0105\u0142 pe\u0142nienie s\u0142u\u017cby wartowniczej. Zabezpieczeniem magazyn\u00f3w, jak i ca\u0142ego terenu Wojskowej Sk\u0142adnicy Tranzytowej, zajmowa\u0142 si\u0119 88-osobowy oddzia\u0142 polskich \u017co\u0142nierzy.","start_idx":193,"end_idx":245}
{"id":"mrc_5211","question":"kto napisa\u0142 tekst piosenki dziwny jest ten \u015bwiat?","answer":"Czes\u0142awa Niemena","context":"Dziwny jest ten \u015bwiat \u2013 piosenka autorstwa Czes\u0142awa Niemena z 1967 roku, inspirowana przebojami \"When a Man Loves a Woman\" Percy\u2019ego Sledge\u2019a i \"It's a Man's Man's Man's World\" Jamesa Browna z 1966 r. Pochodzi z p\u0142yty d\u0142ugograj\u0105cej \"Dziwny jest ten \u015bwiat\". Ma charakterystyczny organowy wst\u0119p, skomponowany i zagrany przez Mariana Zimi\u0144skiego. Niemen zdoby\u0142 za t\u0119 piosenk\u0119 nagrod\u0119 na V Festiwalu Piosenki w Opolu w czerwcu 1967 roku. Bywa ona okre\u015blany jako pierwszy polski protest song, cho\u0107 w rzeczywisto\u015bci jego inspiracj\u0105 by\u0142y stosunki mi\u0119dzyludzkie. W 1969 wytw\u00f3rnia Compagnia Generale del Disco wyda\u0142a singiel \u201eIo senza lei / Acrobaleno\u201d \u201eIo senza lei\u201d jest traktowana jak w\u0142oskoj\u0119zyczna wersja piosenki, cho\u0107 ma zupe\u0142nie zmieniony tekst. W\u0142oski tytu\u0142 oznacza \"Ja bez niej\", a tekst","start_idx":43,"end_idx":59}
{"id":"mrc_5212","question":"kto pierwszy dostrzeg\u0142 chocho\u0142a przybywaj\u0105cego na uczt\u0119 weseln\u0105?","answer":"Isi","context":"Chocho\u0142 \u2013 posta\u0107 fantastyczna (Osoba Dramatu) pojawiaj\u0105ca si\u0119 w dramacie Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego \"Wesele\". Chocho\u0142 jest konstrukcj\u0105 ze s\u0142omy zak\u0142adan\u0105 zim\u0105 na delikatne ro\u015bliny, by uchroni\u0107 je przed zimnem. Posta\u0107 ta w utworze po raz pierwszy ukazuje si\u0119 Isi, kt\u00f3ra go odp\u0119dza. Obra\u017cenie chocho\u0142a (wed\u0142ug wierze\u0144 ludowych) wi\u0105za\u0142o si\u0119 z niebezpiecze\u0144stwem, i\u017c stw\u00f3r ten zacznie p\u0142ata\u0107 figle. W \"Weselu\" takim psikusem by\u0142o rzucenie przez Chocho\u0142a zakl\u0119cia na bawi\u0105cych si\u0119 go\u015bci. W finalnej scenie dramatu Chocho\u0142 wprawia weselnik\u00f3w (czekaj\u0105cych na przybycie Wernyhory i ruszenie do powstania) w senny trans uniemo\u017cliwiaj\u0105cy podj\u0119cie jakichkolwiek dzia\u0142a\u0144. Posta\u0107 kryje w sobie wiele symbolicznych znacze\u0144: * martwic\u0119 \u2013 symbol zgubnej tradycji, * symbol wsp\u00f3\u0142czesnej wegetacji, * symbol idei od\u0142o\u017conej na przysz\u0142o\u015b\u0107. W adaptacji filmowej Andrzeja Wajdy g\u0142osu","start_idx":256,"end_idx":259}
{"id":"mrc_5213","question":"kiedy ustanowiono \u015bwi\u0119to wojska polskiego?","answer":"ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r.","context":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zast\u0105pion\u0105 ustaw\u0105 z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). \u015awi\u0119to to przypada w dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy, poniewa\u017c 15 sierpnia jest r\u00f3wnie\u017c liturgicznym \u015bwi\u0119tem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, dla kt\u00f3rego ustawodawca wprowadzi\u0142 wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez pa\u0144stwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewn\u0119trznej strukturze podkre\u015bla\u0142o sw\u00f3j historyczny rodow\u00f3d i sw\u0105 tradycj\u0119, rozumian\u0105 jako trwanie pa\u0144stwa oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji or\u0119\u017ca polskiego by\u0142o jednym z istotnych czynnik\u00f3w integruj\u0105cych armi\u0119 oraz umacnia\u0142o","start_idx":207,"end_idx":238}
{"id":"mrc_5214","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142 si\u0119 komunizm w polsce?","answer":"1989 roku","context":"Historia Polski (1945\u20131989) \u2013 historia Polski obejmuj\u0105ca okres komunizmu zwanego demokracj\u0105 ludow\u0105 od 1945 roku, poprzez powstanie PRL, do obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u w 1989 roku. == Okres stalinowski (1944\u20131956) == W nocy z 31 grudnia 1943 roku na 1 stycznia 1944 roku powo\u0142ano w Warszawie Krajow\u0105 Rad\u0119 Narodow\u0105, ta pozornie ponadpartyjna organizacja, w rzeczywisto\u015bci reprezentowa\u0142a jedynie PPR i partie satelickie RPPS i SL \u201eWola Ludu\u201d. Jednocze\u015bnie przekszta\u0142cono Gwardi\u0119 Ludow\u0105 w Armi\u0119 Ludow\u0105 \u2013 w jej sk\u0142ad mia\u0142y wej\u015b\u0107 wojska 1 Korpusu. W odpowiedzi ugrupowania niepodleg\u0142o\u015bciowe powo\u0142a\u0142y 9 stycznia Rad\u0119 Jedno\u015bci Narodowej, na jej czele stan\u0105\u0142 przewodnicz\u0105cy PPS-WRN Kazimierz Pu\u017cak. Utworzona w lipcu 1944 Krajowa Rada Ministr\u00f3w jako integralna cz\u0119\u015b\u0107 rz\u0105du RP na uchod\u017astwie mia\u0142a przej\u0105\u0107 w\u0142adz\u0119 w kraju momencie zako\u0144czenia","start_idx":163,"end_idx":172}
{"id":"mrc_5215","question":"co wynalaz\u0142 tesla?","answer":"silnik indukcyjny wielofazowy","context":"pr\u0105du przemiennego, kt\u00f3ry ju\u017c wprowadzi\u0142 na rynek. Westinghouse zastanawia\u0142 si\u0119 nad uzyskaniem patentu na podobny do komutatora silnik indukcyjny z wiruj\u0105cym polem magnetycznym opracowany w 1885 r. i zaprezentowany w artykule w marcu 1888 r. przez w\u0142oskiego fizyka Galileo Ferrarisa, ale zdecydowa\u0142, \u017ce patent Tesli prawdopodobnie podbije rynek. W lipcu 1888 roku Brown i Peck wynegocjowali umow\u0119 licencyjn\u0105 z George\u2019em Westinghouse\u2019em na silnik indukcyjny wielofazowy Tesli i projekty transformator\u00f3w za 60 000 USD w got\u00f3wce i akcjach oraz honorarium w wysoko\u015bci 2,50 USD od mocy r\u00f3wnej konia mechanicznego wyprodukowanych silnik\u00f3w. Westinghouse zatrudni\u0142 Tesl\u0119 na okres jednego roku za miesi\u0119czne uposa\u017cenie 2000 USD (54 500 USD w dzisiejszych dolarach) jako konsultanta w laboratoriach Pittsburgha Westinghouse Electric & Manufacturing Company. W ci\u0105gu","start_idx":439,"end_idx":468}
{"id":"mrc_5216","question":"jaki nap\u0119d ma bolid?","answer":"turbodo\u0142adowane V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra wspierane przez uk\u0142ad elektryczny.","context":"obr./min. === Era hybrydowa === Od 2014 roku wprowadzono now\u0105 generacj\u0119 silnik\u00f3w nap\u0119dzaj\u0105cych bolidy formu\u0142y 1. S\u0105 to turbodo\u0142adowane V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra wspierane przez uk\u0142ad elektryczny. Na g\u0142\u00f3wne komponenty silnika sk\u0142adaj\u0105 si\u0119: * Silnik spalinowy (ICE - \"Internal Combustion Engine\") - jednostka w konfiguracji V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra i z bezpo\u015brednim wtryskiem paliwa. Regulaminowe maksymalne spalanie wynosi 100 litr\u00f3w na godzin\u0119. * Turbospr\u0119\u017carka (TC - \"Turbocharger\") * Uk\u0142ad odzyskiwania energii cieplnej (MGU-H - \"Motor Generating Unit-Heat\") - uk\u0142ad u\u017cywaj\u0105cy obrot\u00f3w turbospr\u0119\u017carki do wytwarzania energii elektrycznej. Mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c oddawa\u0107 energi\u0119 do turbospr\u0119\u017carki, eliminuj\u0105c w ten spos\u00f3b tzw. \"turbo lag\" - op\u00f3\u017anienie wynikaj\u0105ce z konieczno\u015bci wytworzenia przez silnik odpowiedniej ilo\u015bci spalin, \u017ceby turbospr\u0119\u017carka zacz\u0119\u0142a pracowa\u0107 i zwi\u0119kszy\u0107 moc silnika.","start_idx":119,"end_idx":195}
{"id":"mrc_5217","question":"dlaczego zamkni\u0119to hotel forum w krakowie?","answer":"Jako przyczyn\u0119 zamkni\u0119cia podano w\u00f3wczas wady konstrukcyjne wynikaj\u0105ce z nasi\u0105kania fundament\u00f3w i zalewania piwnic przez wody p\u0142yn\u0105cej obok Wis\u0142y.","context":"czterogwiazdkowy hotel do marki Sofitel sieci Accor (inwestora strategicznego Orbis S.A.), z kt\u00f3rej szyldem funkcjonowa\u0142 a\u017c do zamkni\u0119cia 9 listopada 2002. Jako przyczyn\u0119 zamkni\u0119cia podano w\u00f3wczas wady konstrukcyjne wynikaj\u0105ce z nasi\u0105kania fundament\u00f3w i zalewania piwnic przez wody p\u0142yn\u0105cej obok Wis\u0142y. W 2007 Urz\u0105d Nadzoru Budowlanego sprawdzi\u0142 stan konstrukcji obiektu, kt\u00f3ra okaza\u0142a si\u0119 by\u0107 wci\u0105\u017c w dobrym stanie. == Stan obecny == Budynek jest w\u0142asno\u015bci\u0105 firmy Wawel-Imos i s\u0142u\u017cy g\u0142\u00f3wnie jako najd\u0142u\u017cszy w Polsce billboard (wzd\u0142u\u017c ca\u0142ej elewacji rozwijane s\u0105 ogromne reklamy). Pow\u00f3d\u017a, kt\u00f3ra nawiedzi\u0142a Krak\u00f3w w maju 2010, zala\u0142a parkingi i sklepy znajduj\u0105ce si\u0119 w piwnicach budynku. Od 2013 w cz\u0119\u015bci budynku dzia\u0142a klubokawiarnia Forum Przestrzenie, poza tym od 2019 szko\u0142a ta\u0144ca - Forum Ta\u0144ca oraz w miejscu dawnych Forum","start_idx":156,"end_idx":302}
{"id":"mrc_5218","question":"jak\u0105 religi\u0119 wyznawali rzymianie?","answer":"Rzymianie byli wyznawcami animizmu","context":"okresie Rzymianie byli wyznawcami animizmu, b\u00f3stw cz\u0119sto bezkszta\u0142tnych (\"numina\"). Do najstarszych nale\u017c\u0105: Ops, Saturnus, Faunus, Vertumnus, mia\u0142y charakter b\u00f3stw opieku\u0144czych, podobnie jak Lary i Penaty. Do nich wtr\u0105cone zosta\u0142y p\u00f3\u017aniej liczne, cz\u0119sto sprzeczne wierzenia, skutkiem czego dok\u0142adne odtworzenie jej pierwotnego stanu nie jest dzisiaj mo\u017cliwe. Liczne zmiany w religii rzymskiej mia\u0142y miejsce jeszcze przed narodzeniem si\u0119 tradycji pisanej, tote\u017c jej pocz\u0105tki zwykle nie by\u0142y znane nawet rzymskim pisarzom religijnym, takim jak Marek Terencjusz Warron z I wieku p.n.e. Inni pisarze klasyczni, jak Owidiusz w swoim dziele \"Fasti\" (Kalendarz), pozostawali pod silnym wp\u0142ywem modelu hellenistycznego i w swoich dzie\u0142ach cz\u0119sto zape\u0142niali luki w tradycji rzymskiej greckimi wierzeniami. Wok\u00f3\u0142 wierze\u0144 Rzymian powsta\u0142 zbi\u00f3r mit\u00f3w opisuj\u0105cych dzieje ich bog\u00f3w, zebranych w mitologii rzymskiej.","start_idx":8,"end_idx":42}
{"id":"mrc_5219","question":"z czego wykonana jest puszka konserwow\u0105?","answer":"metal","context":"Puszka \u2013 rodzaj niewielkiego metalowego pojemnika, cz\u0119sto zamykanego. Zazwyczaj puszki maj\u0105 kszta\u0142t zbli\u017cony do walca. Puszki stosowane s\u0105 do przed\u0142u\u017cenia trwa\u0142o\u015bci produkt\u00f3w \u017cywno\u015bciowych (tzw. konserwy), co jest mo\u017cliwe dzi\u0119ki hermetyczno\u015bci puszki. W puszkach s\u0105 te\u017c sprzedawane napoje (np. piwo) \u2013 do najcz\u0119\u015bciej spotykanych puszek z napojami nale\u017c\u0105 te o pojemno\u015bci 0,33 i 0,5 litra. Pojemniki tego rodzaju znajduj\u0105 zastosowanie tak\u017ce przy przechowywaniu \u017cywno\u015bci (np. m\u0105ki, warzyw str\u0105czkowych) i innych produkt\u00f3w (np. farby). Puszk\u0105 w liturgii Ko\u015bcio\u0142a katolickiego nazywane jest te\u017c naczynie do przechowywania konsekrowanych komunikant\u00f3w, inaczej cyborium.","start_idx":29,"end_idx":34}
{"id":"mrc_5220","question":"jakie miasto jest stolic\u0105 australii?","answer":"Canberra","context":"Australia, formalnie Zwi\u0105zek Australijski () \u2013 pa\u0144stwo demokratyczne, po\u0142o\u017cone na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej, obejmuj\u0105ce kontynent Australia, wysp\u0119 Tasmani\u0119 i inne znacznie mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Spokojnym. Stolic\u0105 kraju jest Canberra, najwi\u0119kszym miastem jest Sydney. Jest sz\u00f3stym pod wzgl\u0119dem powierzchni pa\u0144stwem \u015bwiata i jedynym pa\u0144stwem na \u015bwiecie obejmuj\u0105cym ca\u0142y kontynent. Jest zamieszkiwane przez 25 mln os\u00f3b, z czego 2/3 populacji mieszka w pi\u0119ciu najwi\u0119kszych australijskich metropoliach. Australia jest krajem wysoko rozwini\u0119tym, ze spo\u0142ecze\u0144stwem wielokulturowym. W por\u00f3wnaniu z innymi pa\u0144stwami wska\u017anik rozwoju spo\u0142ecznego (uwzgl\u0119dniaj\u0105cy jako\u015b\u0107 \u017cycia, opiek\u0119 zdrowotn\u0105, przeci\u0119tn\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia, poziom wykszta\u0142cenia) Australii jest bardzo wysoki. Wed\u0142ug danych na rok 2014 znajduje si\u0119 ona na 2. miejscu pod tym wzgl\u0119dem po Norwegii. Miasta australijskie s\u0105 w \u015bwiatowej czo\u0142\u00f3wce w dziedzinie","start_idx":234,"end_idx":242}
{"id":"mrc_5221","question":"ilu by\u0142o \u017co\u0142nierzy wykl\u0119tych?","answer":"Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje si\u0119 na 120\u2013180 tysi\u0119cy os\u00f3b.","context":"\u017bo\u0142nierze wykl\u0119ci, \u017co\u0142nierze niez\u0142omni, polskie powojenne podziemie niepodleg\u0142o\u015bciowe i antykomunistyczne \u2013 antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce. Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje si\u0119 na 120\u2013180 tysi\u0119cy os\u00f3b. W ostatnich dniach II wojny \u015bwiatowej na terenie Polski dzia\u0142a\u0142o 80 tysi\u0119cy partyzant\u00f3w antykomunistycznych. Ostatni cz\u0142onek ruchu oporu \u2013 J\u00f3zef Franczak ps. \u201eLalek\u201d z oddzia\u0142u kpt. Zdzis\u0142awa Bro\u0144skiego \u201eUskoka\u201d \u2013 zgin\u0105\u0142 w ob\u0142awie w Majdanie Kozic G\u00f3rnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemna\u015bcie lat po wojnie \u2013 21 pa\u017adziernika 1963 roku. Powszechnie si\u0119 uznaje, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 niepodleg\u0142o\u015bciowych organizacji zbrojnych upad\u0142a na skutek braku reakcji USA i Wielkiej Brytanii i gwarant\u00f3w postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej.","start_idx":315,"end_idx":413}
{"id":"mrc_5222","question":"co by\u0142o bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 wojny secesyjnej mi\u0119dzy p\u00f3\u0142noc\u0105 i po\u0142udniem stan\u00f3w zjednoczonych?","answer":"temat niewolnictwa dominowa\u0142 w wyst\u0105pieniach i debatach publicznych, oraz w stanowych deklaracjach secesji.","context":"w du\u017cym stopniu przyczyni\u0142o si\u0119 do wywo\u0142ania og\u00f3lnokrajowego kryzysu gospodarczego w 1857 r. i wzrostu popularno\u015bci Republikan\u00f3w. W okresie poprzedzaj\u0105cym wybuch wojny kwestie ce\u0142 nie by\u0142y praktycznie poruszane, natomiast temat niewolnictwa dominowa\u0142 w wyst\u0105pieniach i debatach publicznych, oraz w stanowych deklaracjach secesji. Og\u00f3lne rozbie\u017cno\u015bci gospodarcze pomi\u0119dzy P\u00f3\u0142noc\u0105 a Po\u0142udniem r\u00f3wnie\u017c nie s\u0105 uwa\u017cane za wiod\u0105c\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny. S\u0142owami historyka Kennetha Stamppa: \u201eAktualnie, wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w nie dostrzega przekonuj\u0105cych przyczyn, dla kt\u00f3rych r\u00f3\u017cnice gospodarcze mi\u0119dzy P\u00f3\u0142noc\u0105 a Po\u0142udniem mia\u0142yby prowadzi\u0107 a\u017c do podzia\u0142u i wojny domowej; wprost przeciwnie, zauwa\u017ca si\u0119, \u017ce oba regiony, ze wzgl\u0119du na ich uzupe\u0142niaj\u0105cy si\u0119 charakter, powinny by\u0142y raczej uwa\u017ca\u0107 wzajemny zwi\u0105zek za mimo wszystko obustronnie korzystny\u201d. === Separatyzm === W pocz\u0105tkowym okresie istnienia Stan\u00f3w Zjednoczonych wierno\u015b\u0107","start_idx":222,"end_idx":329}
{"id":"mrc_5223","question":"co to jest raid 1?","answer":"Polega na replikacji pracy dw\u00f3ch lub wi\u0119cej dysk\u00f3w fizycznych. Powsta\u0142a przestrze\u0144 ma rozmiar najmniejszego no\u015bnika. RAID 1 jest zwany r\u00f3wnie\u017c lustrzanym","context":"w przeciwie\u0144stwie do RAID 0 \u2013 LVM nie przeplata danych pomi\u0119dzy dyskami. === RAID 1 (lustrzany) === Polega na replikacji pracy dw\u00f3ch lub wi\u0119cej dysk\u00f3w fizycznych. Powsta\u0142a przestrze\u0144 ma rozmiar najmniejszego no\u015bnika. RAID 1 jest zwany r\u00f3wnie\u017c lustrzanym (). Szybko\u015b\u0107 zapisu i odczytu zale\u017cy od zastosowanej strategii: * Zapis: ** zapis sekwencyjny na kolejne dyski macierzy \u2013 czas trwania operacji r\u00f3wny sumie czas\u00f3w trwania wszystkich operacji; ** zapis r\u00f3wnoleg\u0142y na wszystkie dyski macierzy \u2013 czas trwania r\u00f3wny czasowi trwania operacji na najwolniejszym dysku. * Odczyt: ** odczyt sekwencyjny z kolejnych dysk\u00f3w macierzy () \u2013 przy pewnej charakterystyce odczyt\u00f3w mo\u017cliwe osi\u0105gni\u0119cie szybko\u015bci takiej jak w RAID 0; ** odczyt wy\u0142\u0105cznie ze wskazanych dysk\u00f3w \u2013 stosowane w przypadku znacznej r\u00f3\u017cnicy w szybko\u015bciach","start_idx":100,"end_idx":253}
{"id":"mrc_5224","question":"kt\u00f3ra posta\u0107 by\u0142a jednym z uczestnik\u00f3w konfederacji barskiej?","answer":"Lisicki","context":"trwa\u0142y \u015blad, staj\u0105c si\u0119 mitem narodowym. Konfederaci barscy byli bohaterami licznych utwor\u00f3w literackich: Henryka Rzewuskiego (\"Pami\u0105tki Soplicy\"), Aleksandra Fredry (\"Zemsta\") oraz wieszcz\u00f3w romantycznych \u2013 Adama Mickiewicza, Juliusza S\u0142owackiego, Zygmunta Krasi\u0144skiego \u2013 przedstawiani jako rycerze Maryi, m\u0119czennicy za Wiar\u0119, Wolno\u015b\u0107 i Ojczyzn\u0119. Walki konfederat\u00f3w zosta\u0142y po 1990 r. upami\u0119tnione na Grobie Nieznanego \u017bo\u0142nierza w Warszawie napisem na jednej z tablic: \u201eKONFEDERACJA BARSKA 29 II 1768 \u2013 18 VII 1772\u201d. W Muzeum Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego znajduje si\u0119 najstarszy mundur polski. Jest to kurtka kawaleryjska barska po Romualdzie Lisickim z lat 1768\u20131772. Obecnie obejrze\u0107 j\u0105 mo\u017cna w Gmachu G\u0142\u00f3wnym Muzeum Narodowego w Krakowie. Uchwa\u0142\u0105 z 8 czerwca 2017 Sejm RP zdecydowa\u0142 o ustanowieniu 2018 roku Rokiem Konfederacji Barskiej. 29 kwietnia 2020 r. szko\u0142\u0119 podstawow\u0105","start_idx":644,"end_idx":651}
{"id":"mrc_5225","question":"kt\u00f3re cz\u0119\u015bci marihuany si\u0119 pali?","answer":"Do palenia suszu (kwiatostanu) u\u017cywa si\u0119 szklanych naczy\u0144 (lufki, bonga) lub bibu\u0142ek (tak zwanych bletek), z kt\u00f3rych nast\u0119pnie rolowane s\u0105 jointy.","context":"temperatury zap\u0142onu. Wachlarz metod jest jednak rozpi\u0119ty \u2013 od ciasteczek, po nalewk\u0119 i tabletki. ==== Palenie ==== Do palenia suszu (kwiatostanu) u\u017cywa si\u0119 szklanych naczy\u0144 (lufki, bonga) lub bibu\u0142ek (tak zwanych bletek), z kt\u00f3rych nast\u0119pnie rolowane s\u0105 jointy. ==== Jedzenie ==== Kannabinole dobrze rozpuszczaj\u0105 si\u0119 w rozpuszczalnikach organicznych, na przyk\u0142ad alkoholu i t\u0142uszczach, b\u0119d\u0105c jednocze\u015bnie nierozpuszczalnymi w wodzie. Aby potrawa nie sprawia\u0142a problem\u00f3w przy jedzeniu, nie powinna zawiera\u0107 cz\u0119\u015bci ro\u015blinnych, kt\u00f3re w przypadku konopi s\u0105 bardzo w\u0142\u00f3kniste. Dlatego te\u017c wi\u0119kszo\u015b\u0107 potraw z marihuan\u0105 oparta jest na t\u0142ustym mleku lub ma\u015ble, w kt\u00f3rym uprzednio gotuje si\u0119 cz\u0119\u015bci ro\u015bliny. Opr\u00f3cz zwyk\u0142ego mlecznego wywaru przyrz\u0105dza si\u0119 r\u00f3wnie\u017c puddingi, czekolady, ciasta, rzadziej zapiekanki i tosty. === Zagro\u017cenia === Du\u017ce dawki THC powoduj\u0105 sk\u0142onno\u015b\u0107 do","start_idx":115,"end_idx":261}
{"id":"mrc_5226","question":"na podstawie jakiej licencji s\u0105 rozpowszechniane programy google chrome?","answer":"W licencji Google Chrome istnieje zastrze\u017cenie, kt\u00f3re pozwala Google na zdalne usuni\u0119cie dowolnych dodatk\u00f3w z komputera u\u017cytkownika, je\u015bli b\u0119d\u0105 one narusza\u0107 prawo lub zasady dla programist\u00f3w","context":"jest dost\u0119pna tak\u017ce w wersji stabilnej. Tworzenie rozszerze\u0144 do Chrome polega na pisaniu w\u0142asnych skrypt\u00f3w JS; mo\u017cliwe jest tak\u017ce wykorzystanie binarnych komponent\u00f3w NPAPI. Szczeg\u00f3\u0142owe informacje dotycz\u0105ce rozszerze\u0144 mo\u017cna znale\u017a\u0107 na stronach Google. 8 grudnia 2009 zosta\u0142a udost\u0119pniona strona z oko\u0142o 300 dodatkami. 2 wrze\u015bnia 2010 Google poda\u0142o, \u017ce w galerii dost\u0119pnych jest ponad 6 tys. rozszerze\u0144. W licencji Google Chrome istnieje zastrze\u017cenie, kt\u00f3re pozwala Google na zdalne usuni\u0119cie dowolnych dodatk\u00f3w z komputera u\u017cytkownika, je\u015bli b\u0119d\u0105 one narusza\u0107 prawo lub zasady dla programist\u00f3w. Wed\u0142ug Google ma to chroni\u0107 u\u017cytkownik\u00f3w przed ewentualnymi dodatkami zagra\u017caj\u0105cymi bezpiecze\u0144stwu. === Motywy === Od wersji 3.0 u\u017cytkownicy maj\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 instalowania motyw\u00f3w zmieniaj\u0105cych wygl\u0105d przegl\u0105darki. W galerii jest dost\u0119pnych wiele darmowych motyw\u00f3w dost\u0119pnych za pomoc\u0105 przycisku \u201ePobierz motywy\u201d","start_idx":402,"end_idx":592}
{"id":"mrc_5227","question":"jak okre\u015blano bogate kolonie za\u0142o\u017cone na sycylii i po\u0142udniu italii?","answer":"Kolonie po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowej Italii ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci zyska\u0142y sobie miano Wielkiej Grecji.","context":"koloni\u0105 na \u201eczubku palc\u00f3w\u201d Italii. Jego elit\u0119 spo\u0142eczn\u0105 stanowili Mese\u0144czycy, przybyli wraz z kolonistami z Chalkis jako uciekinierzy z wojny mese\u0144skiej. Najwa\u017cniejszym i najlepszym portem w po\u0142udniowej Italii m\u00f3g\u0142 pochwali\u0107 si\u0119 Tarent. Ostatnim etapem dla statk\u00f3w udaj\u0105cych si\u0119 na Sycyli\u0119 by\u0142y Lokry Epizefyryjskie, b\u0119d\u0105ce wsp\u00f3ln\u0105 koloni\u0105 Lokr\u00f3w i Syrakuz. Kolonie po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowej Italii ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci zyska\u0142y sobie miano Wielkiej Grecji. Dzi\u0119ki \u017cyznym ziemiom rozwija\u0142y si\u0119 i bogaci\u0142y. Dla mieszka\u0144c\u00f3w Grecji w\u0142a\u015bciwej ziemie te wydawa\u0142y si\u0119 krajem mlekiem i miodem p\u0142yn\u0105cym, a ich mieszka\u0144cy lud\u017ami \u017cyj\u0105cymi a\u017c nadto wygodnie. Od VI w. pokojowo nastawione ludy s\u0105siaduj\u0105ce z koloniami greckimi zosta\u0142y wyparte przez wojownicze ludy sabelskie, kt\u00f3re napiera\u0142y na owe kolonie. Sycylia by\u0142a zamieszkana przez plemiona Sykel\u00f3w, Sykan\u00f3w i Elim\u00f3w.","start_idx":358,"end_idx":452}
{"id":"mrc_5228","question":"na jakie zwierzeta poluje sie w polsce?","answer":"Do zwierz\u0105t \u0142ownych w Polsce zaliczana jest: zwierzyna gruba: * \u0142o\u015b * jele\u0144 szlachetny * daniel * sarna * dzik * muflon zwierzyna drobna (ssaki \u0142owne oraz ptactwo): * lis * borsuk * kuna le\u015bna * kuna domowa * norka ameryka\u0144ska * tch\u00f3rz zwyczajny * zaj\u0105c szarak * dziki kr\u00f3lik * szakal z\u0142ocisty w tym ptactwo: * jarz\u0105bek * ba\u017cant * kuropatwa * g\u0119\u015b g\u0119gawa * g\u0119\u015b zbo\u017cowa * g\u0119\u015b bia\u0142oczelna * krzy\u017c\u00f3wka * cyraneczka * g\u0142owienka * czernica * go\u0142\u0105b grzywacz * s\u0142onka * \u0142yska","context":"drodze polowania lub od\u0142ow\u00f3w dokonywanych przez cz\u0142owieka. Pozyskiwanie zwierz\u0105t \u0142ownych jest jednym z element\u00f3w gospodarki \u0142owieckiej. Zgodnie z art. 2 prawa \u0142owieckiego \"zwierz\u0119ta \u0142owne w stanie wolnym, jako dobro og\u00f3lnonarodowe, stanowi\u0105 w\u0142asno\u015b\u0107 Skarbu Pa\u0144stwa\". Do zwierz\u0105t \u0142ownych w Polsce zaliczana jest: zwierzyna gruba: * \u0142o\u015b * jele\u0144 szlachetny * daniel * sarna * dzik * muflon zwierzyna drobna (ssaki \u0142owne oraz ptactwo): * lis * borsuk * kuna le\u015bna * kuna domowa * norka ameryka\u0144ska * tch\u00f3rz zwyczajny * zaj\u0105c szarak * dziki kr\u00f3lik * szakal z\u0142ocisty w tym ptactwo: * jarz\u0105bek * ba\u017cant * kuropatwa * g\u0119\u015b g\u0119gawa * g\u0119\u015b zbo\u017cowa * g\u0119\u015b bia\u0142oczelna * krzy\u017c\u00f3wka * cyraneczka * g\u0142owienka * czernica * go\u0142\u0105b grzywacz * s\u0142onka * \u0142yska","start_idx":267,"end_idx":734}
{"id":"mrc_5229","question":"ile os\u00f3b dosta\u0142o order or\u0142a bia\u0142ego?","answer":"25 polskich przedstawicieli kultury, nauki, sportu, dzia\u0142aczy politycznych, spo\u0142ecznych i religijnych.","context":"m.in. przyw\u00f3dc\u00f3w Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego, \u017co\u0142nierzy okresu II wojny \u015bwiatowej, dzia\u0142aczy opozycji w okresie PRL, naukowc\u00f3w, ludzi kultury i sztuki, duchownych, w p\u00f3\u017aniejszym czasie r\u00f3wnie\u017c dzia\u0142aczy politycznych III RP. W przypadku cudzoziemc\u00f3w wyr\u00f3\u017cniano przede wszystkim urz\u0119duj\u0105ce g\u0142owy pa\u0144stwa. Najwi\u0119ksza grupa os\u00f3b zosta\u0142a jednorazowo uhonorowana w ramach obchod\u00f3w 100-lecia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 (uroczysto\u015b\u0107 odby\u0142a si\u0119 11 listopada 2018). Prezydent Andrzej Duda odznaczy\u0142 w\u00f3wczas po\u015bmiertnie Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego 25 polskich przedstawicieli kultury, nauki, sportu, dzia\u0142aczy politycznych, spo\u0142ecznych i religijnych. Wed\u0142ug informacji medialnych przyj\u0119cia Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego odm\u00f3wi\u0142 w 1994 Jerzy Giedroyc (postanowienie o nadaniu mu tego orderu nie zosta\u0142o formalnie wydane). Przyj\u0119cia przyznanych po\u015bmiertnie przez Aleksandra Kwa\u015bniewskiego order\u00f3w odm\u00f3wi\u0142y rodziny Kazimierza Pu\u017caka (1996) i Zbigniewa Herberta (1998). Nadane w\u00f3wczas ordery zosta\u0142y","start_idx":544,"end_idx":646}
{"id":"mrc_5230","question":"gdzie wystepuje ryj\u00f3wka malutka?","answer":"Wyst\u0119puje w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w Europy, a tak\u017ce w Azji P\u00f3\u0142nocnej, a\u017c po Chiny. W Polsce wyst\u0119puje na ca\u0142ym terytorium.","context":"Ryj\u00f3wka malutka (\"Sorex minutus\") \u2013 gatunek ssaka z rodziny ryj\u00f3wkowatych. == Opis == Jest to najmniejszy ssak \u017cyj\u0105cy w Polsce. D\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a 4\u20136,5 cm, d\u0142ugo\u015b\u0107 ogona 3,2\u20134,4 cm, masa cia\u0142a 3\u20137 g. Posiada charakterystyczny, wyd\u0142u\u017cony ryjek z d\u0142ugimi w\u0142osami czuciowymi. Ubarwieniem cia\u0142a zbli\u017cona jest do ryj\u00f3wki aksamitnej. Grzbiet cia\u0142a ma brunatno-szary, brzuch \u017c\u00f3\u0142to-szary. Mi\u0119dzy tymi barwami brak ostrej granicy \u2013 ciemniejsze ubarwienie grzbietu \u0142agodnie przechodzi w ja\u015bniejsze ubarwienie brzucha. == Wyst\u0119powanie == Wyst\u0119puje w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w Europy, a tak\u017ce w Azji P\u00f3\u0142nocnej, a\u017c po Chiny. W Polsce wyst\u0119puje na ca\u0142ym terytorium. Jest mniej liczna od ryj\u00f3wki aksamitnej. == Biotop == Lubi przebywa\u0107 w wilgotnym terenie. Typowym \u015brodowiskiem jej \u017cycia s\u0105 obrze\u017ca podmok\u0142ych las\u00f3w, wilgotne \u0142\u0105ki, k\u0119py krzew\u00f3w na \u0142\u0105kach i","start_idx":523,"end_idx":639}
{"id":"mrc_5231","question":"jak ma na imi\u0119 doda?","answer":"Dorota","context":"Doda, w\u0142a\u015bc. Dorota Aqualiteja Rabczewska (ur. 15 lutego 1984 w Ciechanowie) \u2013 polska piosenkarka wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza popu i rocka, autorka tekst\u00f3w, producentka, aktorka i osobowo\u015b\u0107 medialna. W latach 1998\u20132000 aktorka musicalowa teatru Buffo. W latach 2000\u20132006, a nast\u0119pnie 2014 i 2016\u20132019 wokalistka zespo\u0142u Virgin, z kt\u00f3rym nagra\u0142a i wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Virgin\" (2002), \"Bimbo\" (2004), \"Ficca\" (2005) i \"Choni\" (2016). Z zespo\u0142em wypromowa\u0142a m.in. przeboje \u201eZnak pokoju\u201d czy \u201eSzansa\u201d, za kt\u00f3re otrzymali nagrody kolejno na festiwalu sopockim i Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, a tak\u017ce \u201eD\u017caga\u201d i \u201e2 bajki\u201d. Od 2007 artystka solowa, wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Diamond Bitch\" (2007), \"7 pokus g\u0142\u00f3wnych\" (2011), \"Dorota\" (2019) i \"Aquaria\" (2022). Pierwszy z nich promowany by\u0142 m.in. singlem","start_idx":13,"end_idx":19}
{"id":"mrc_5232","question":"ile pa\u0144stw wchodzi w sk\u0142ad unii europejskiej?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_5233","question":"ile os\u00f3b zgin\u0119\u0142o na rysach?","answer":"ponad 50 os\u00f3b.","context":"na Rysy zgin\u0119\u0142o na nim ponad 50 os\u00f3b. Szczyt swoj\u0105 popularno\u015b\u0107 zawdzi\u0119cza niezr\u00f3wnanej panoramie: przy dobrej pogodzie widoczno\u015b\u0107 si\u0119ga ponad 200 km. Z wierzcho\u0142ka mo\u017cna rozr\u00f3\u017cni\u0107 80 szczyt\u00f3w tatrza\u0144skich i mniej wi\u0119cej 50 szczyt\u00f3w w innych grupach g\u00f3rskich, widoczne jest 13 wi\u0119kszych jezior tatrza\u0144skich oraz odleg\u0142y o oko\u0142o 90 km Krak\u00f3w. Przy bardzo dobrej widzialno\u015bci dostrzec mo\u017cna zarysy Bieszczad\u00f3w i Karpat ukrai\u0144skich. Szczyt, pomimo swej znacznej wysoko\u015bci, stanowi dogodne przej\u015bcie z Morskiego Oka do Popradzkiego Stawu w Dolinie Mi\u0119guszowieckiej, w szczeg\u00f3lno\u015bci jedyne znakowane przej\u015bcie przez g\u0142\u00f3wn\u0105 gra\u0144 Tatr pomi\u0119dzy Such\u0105 Prze\u0142\u0119cz\u0105 a Polskim Grzebieniem. Granic\u0119 mo\u017cna przekracza\u0107 od 15 czerwca do 31 pa\u017adziernika \u2013 gdy\u017c tylko w tym okresie otwarty jest szlak po stronie s\u0142owackiej. W 2007 roku, po wej\u015bciu","start_idx":23,"end_idx":37}
{"id":"mrc_5234","question":"co stanowi ochron\u0119 dla o\u015brodkowego uk\u0142adu nerwowego?","answer":"ko\u015bci czaszki oraz kr\u0119gos\u0142up.","context":"O\u015brodkowy uk\u0142ad nerwowy, centralny uk\u0142ad nerwowy (\u0142ac. \"systema nervosum centrale\"), OUN, CUN, CNS (od ang. \"central nervous system\") \u2013 najwa\u017cniejsza cz\u0119\u015b\u0107 uk\u0142adu nerwowego kr\u0119gowc\u00f3w. O\u015brodkowy uk\u0142ad nerwowy jest chroniony przez ko\u015bci czaszki oraz kr\u0119gos\u0142up. Zbudowany jest z istoty szarej i bia\u0142ej. Cz\u0119\u015bci\u0105 sk\u0142adow\u0105 istoty szarej s\u0105 kom\u00f3rki nerwowe, a tak\u017ce w\u0142\u00f3kna nerwowe rdzenne i bezrdzenne, tkanka glejowa i naczynia krwiono\u015bne wraz z paskami tkanki \u0142\u0105cznej. Sk\u0142ad istoty bia\u0142ej to tkanka glejowa, naczynia w\u0142\u00f3kien nerwowych niemaj\u0105cych os\u0142onki Schwanna. == Podzia\u0142 == W sk\u0142ad o\u015brodkowego uk\u0142adu nerwowego wchodz\u0105: * m\u00f3zgowie (\u0142ac. \"encephalon\"), dziel\u0105ce si\u0119 na: ** rdze\u0144 przed\u0142u\u017cony (\u0142ac. \"medulla oblongata\"), w kt\u00f3rym znajduj\u0105 si\u0119 o\u015brodki kieruj\u0105ce odruchami bezwarunkowymi \u2013 o\u015brodki oddechowe, reguluj\u0105ce prac\u0119 serca, ci\u015bnienie krwi, o\u015brodki odpowiedzialne za \u017cucie, po\u0142ykanie,","start_idx":229,"end_idx":258}
{"id":"mrc_5235","question":"kiedy \u015bwiec\u0105 \u015bwietliki?","answer":"\u015awietliki nocami w lipcu lataj\u0105 poszukuj\u0105c samic, kt\u00f3re siedz\u0105c na ro\u015blinach wabi\u0105 \u015bwieceniem potencjalnych partner\u00f3w.","context":"\u015awietlik \u015bwi\u0119toja\u0144ski (\"Lampyris noctiluca\") \u2013 jeden z trzech gatunk\u00f3w \u015bwietlika wyst\u0119puj\u0105cych na terenie Polski, szczeg\u00f3lnie skrajach las\u00f3w obficie poro\u015bni\u0119tych krzewami, zbiorowiskach wysokich bylin, pobrze\u017cach \u017cywop\u0142ot\u00f3w i parkach. == Wygl\u0105d == Osobniki obu p\u0142ci bardzo r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 wygl\u0105dem. Samiec ma ok. 1 cm d\u0142ugo\u015bci i jest uskrzydlony, podczas gdy przypominaj\u0105ca larw\u0119 samica osi\u0105ga d\u0142ugo\u015b\u0107 1,5\u20132 cm i nie jest uskrzydlona. P\u0142e\u0107 \u017ce\u0144ska ma na spodzie odw\u0142oka narz\u0105dy \u015bwietlne. Doros\u0142e osobniki \u017cyj\u0105 kr\u00f3tko i nie pobieraj\u0105 \u017cadnego pokarmu. \u015awietliki nocami w lipcu lataj\u0105 poszukuj\u0105c samic, kt\u00f3re siedz\u0105c na ro\u015blinach wabi\u0105 \u015bwieceniem potencjalnych partner\u00f3w. Zap\u0142odnione samice sk\u0142adaj\u0105 jaja do ziemi. == Rozw\u00f3j == Larwy p\u0142ci \u017ce\u0144skiej, kt\u00f3re potrafi\u0105 wytwarza\u0107 \u015bwiat\u0142o, przebywaj\u0105 na powierzchni ziemi, gdzie poluj\u0105 na \u015blimaki. Przed przepoczwarczeniem zimuj\u0105 dwukrotnie. ==","start_idx":544,"end_idx":662}
{"id":"mrc_5236","question":"kto wyskoczy\u0142 z g\u0142owy zeusa?","answer":"Atena ubrana w jasn\u0105 zbroj\u0119.","context":"dziewczynka, kolejny za\u015b przyjdzie na \u015bwiat ch\u0142opiec, kt\u00f3ry odbierze Zeusowi panowanie nad \u015bwiatem i wyp\u0119dzi ojca z Olimpu. W\u0142adca nieba zacz\u0105\u0142 wi\u0119c obawia\u0107 si\u0119, \u017ce urodzone z tego zwi\u0105zku dziecko odbierze mu w\u0142adz\u0119. Po\u0142kn\u0105\u0142 wi\u0119c Metyd\u0119 nosz\u0105c\u0105 jego c\u00f3rk\u0119. Pocz\u0105\u0142 po tym cierpie\u0107 na b\u00f3le g\u0142owy, kt\u00f3re utrzymywa\u0142y si\u0119 d\u0142u\u017cszy czas. Wezwa\u0142 wi\u0119c do siebie boskiego kowala, Hefajstosa, kt\u00f3remu poleci\u0142 roz\u0142upa\u0107 sobie czaszk\u0119 toporem, aby doj\u015b\u0107 do przyczyny z\u0142ego stanu zdrowia i usun\u0105\u0107 jego przyczyn\u0119. Gdy Hefajstos uderzy\u0142 w g\u0142ow\u0119 swego ojca, wyskoczy\u0142a z niej Atena ubrana w jasn\u0105 zbroj\u0119. Wyda\u0142a od razu okrzyk wojenny. Inny mit m\u00f3wi, \u017ce po urodzeniu Ateny Hera pozazdro\u015bci\u0142a swemu m\u0119\u017cowi, \u017ce wyda\u0142 na \u015bwiat dziecko bez jej pomocy. W efekcie zrodzi\u0142a Hefajstosa. Wedle innej","start_idx":558,"end_idx":586}
{"id":"mrc_5237","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0119ge rodzaju?","answer":"tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a Moj\u017ceszowi.","context":"Ksi\u0119ga Rodzaju [Rdz], Pierwsza Ksi\u0119ga Moj\u017ceszowa [1 Moj\u017c] (hebr. \u05d1\u05e8\u05d0\u05e9\u05d9\u05ea \"Bereszit\" (od pierwszych s\u0142\u00f3w \"Na pocz\u0105tku\"), gr. \u0393\u03ad\u03bd\u03b5\u03c3\u03b9\u03c2 \"Genesis\") \u2013 pierwsza ksi\u0119ga Biblii, nale\u017c\u0105ca do Starego Testamentu, zaliczana do Pi\u0119cioksi\u0119gu (\"Tory\"). == Autorstwo i czas powstania == Spisanie Ksi\u0119gi Rodzaju tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a Moj\u017ceszowi. Wed\u0142ug teorii \u017ar\u00f3de\u0142 sformu\u0142owanej przez K.H. Grafa i J. Wel-lha-u-sena, proponowanej przez wielu wsp\u00f3\u0142czesnych biblist\u00f3w, ksi\u0119ga ta zosta\u0142a zredagowana z kilku \u017ar\u00f3de\u0142, st\u0105d niekt\u00f3re wydarzenia s\u0105 opisane na kilka r\u00f3\u017cnych sposob\u00f3w (tak\u017ce sprzecznie, np. wed\u0142ug 6,19 Noe mia\u0142 zabra\u0107 na ark\u0119 po parze zwierz\u0105t ka\u017cdego rodzaju, za\u015b 7,2 m\u00f3wi o siedmiu parach zwierz\u0105t czystych i 1 parze nieczystych). Zgodnie z inn\u0105 hipotez\u0105, przedstawion\u0105 przez Wisemana, zwan\u0105 teori\u0105 tabliczek, tw\u00f3rc\u0105 Ksi\u0119gi Rodzaju by\u0142 prawdopodobnie jednak","start_idx":293,"end_idx":352}
{"id":"mrc_5238","question":"jak g\u0142\u0119boki jest ba\u0142tyk?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m (G\u0142\u0119bia Landsort na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Gotlandii).","context":"Botnicki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 294 m * Basen Gotlandzki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 459 m * Basen Bornholmski o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 105 m \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m (G\u0142\u0119bia Landsort na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Gotlandii). Mi\u0119dzy Gotlandi\u0105 a wybrze\u017cem \u0142otewskim znajduje si\u0119 G\u0142\u0119bia Gotlandzka o maksymalnej g\u0142\u0119boko\u015bci si\u0119gaj\u0105cej 250 m. W Kattegacie g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna wynosi 109 m, ze \u015bredni\u0105 24 m. G\u0142\u0119bia po\u0142o\u017cona najbli\u017cej Polski \u2013 G\u0142\u0119bia Gda\u0144ska \u2013 liczy 118 m. Opr\u00f3cz g\u0142\u0119bi i rynien charakterystyczn\u0105 cech\u0105 rze\u017aby dna Ba\u0142tyku jest wyst\u0119powanie znacznych pod wzgl\u0119dem obszaru p\u0142ycizn, zwanych \u0142awicami. Zbudowane s\u0105 one przewa\u017cnie z materia\u0142u piaszczysto-\u017cwirowego i kamienistego, b\u0119d\u0105cego pozosta\u0142o\u015bci\u0105 dawnych moren polodowcowych. Licz\u0105c od zachodu, s\u0105 to \u0142awice: Arko\u0144ska, Orla, Odrza\u0144ska, S\u0142upska, \u015arodkowa i","start_idx":144,"end_idx":254}
{"id":"mrc_5239","question":"jaka by\u0142a pierwsza fifa?","answer":"\"FIFA International Soccer","context":"FIFA \u2013 seria komputerowych gier sportowych o tematyce pi\u0142ki no\u017cnej, wyprodukowanych przez kanadyjski od\u0142am ameryka\u0144skiego przedsi\u0119biorstwa Electronic Arts, EA Sports. Nazwa pochodzi od organizacji FIFA, od kt\u00f3rej Electronic Arts wykupi\u0142o licencj\u0119 na u\u017cycie owej nazwy. Pierwsza wersja (\"FIFA International Soccer\") ujrza\u0142a \u015bwiat\u0142o dzienne w 1994 roku. Od tego czasu powsta\u0142y liczne kontynuacje i podserie, mi\u0119dzy innymi \"FIFA Street\" osadzona w realiach futbolu ulicznego czy mened\u017cer pi\u0142karski \"FIFA Manager\". Od wydania gry \"FIFA Football 2003\" seria jest polonizowana, a w grze \"FIFA 06\" po raz pierwszy dodano polski komentarz (w rolach komentator\u00f3w: Dariusz Szpakowski (od FIFA 06 do FIFA 21) W\u0142odzimierz Szaranowicz (od FIFA 06 do FIFA 15), Jacek Laskowski (od FIFA 16) i Tomasz Smokowski (od FIFA 22). Dodano polsk\u0105","start_idx":286,"end_idx":312}
{"id":"mrc_5240","question":"do jakiej rodziny nale\u017cy klon?","answer":"rodziny mydle\u0144cowatych (","context":"Klon (\"Acer\" L.) \u2013 rodzaj ro\u015blin z rodziny mydle\u0144cowatych (\"Sapindaceae\") (czasem, zw\u0142aszcza dawniej z wyodr\u0119bnianej osobno rodziny klonowatych \"Aceraceae\"). Do rodzaju nale\u017cy oko\u0142o 150 gatunk\u00f3w drzew i krzew\u00f3w. Wyst\u0119puj\u0105 one w strefie umiarkowanej p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, w ogromnej wi\u0119kszo\u015bci w Azji, z nielicznymi gatunkami rosn\u0105cymi w g\u00f3rach strefy r\u00f3wnikowej. W Polsce trzy gatunki rosn\u0105 jako rodzime, trzy introdukowane s\u0105 ju\u017c zadomowione. Bardzo liczne gatunki s\u0105 uprawiane jako ozdobne, w parkach, ogrodach, ale te\u017c jako drzewa uliczne. Cz\u0119\u015b\u0107 dostarcza drewna, wykorzystywane s\u0105 jako miododajne i dostarczaj\u0105 syropu klonowego. == Rozmieszczenie geograficzne == Zasi\u0119g rodzaju obejmuje niemal ca\u0142\u0105 Europ\u0119 (bez Islandii i p\u00f3\u0142nocnej Rosji)\u201314 gatunk\u00f3w, p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 Afryk\u0119, Azj\u0119 bez p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci kontynentu, P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego i Indyjskiego. Najwi\u0119ksze zr\u00f3\u017cnicowanie znajduje si\u0119 w Chinach, gdzie","start_idx":35,"end_idx":59}
{"id":"mrc_5241","question":"kiedy powsta\u0142 uk\u0142ad s\u0142oneczny?","answer":"Powstanie i ewolucja Uk\u0142adu S\u0142onecznego rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 4,6 miliarda lat temu","context":"Powstanie i ewolucja Uk\u0142adu S\u0142onecznego rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 4,6 miliarda lat temu, na skutek grawitacyjnego zapadni\u0119cia si\u0119 jednej z cz\u0119\u015bci niestabilnego ob\u0142oku molekularnego. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 zapadaj\u0105cej si\u0119 masy zebra\u0142a si\u0119 po\u015brodku tworz\u0105c S\u0142o\u0144ce, podczas gdy reszta sp\u0142aszczy\u0142a si\u0119, formuj\u0105c dysk protoplanetarny - z niego z kolei powsta\u0142y planety, ksi\u0119\u017cyce, planety kar\u0142owate i pozosta\u0142e ma\u0142e cia\u0142a Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Ten powszechnie akceptowany model znany jako hipoteza mg\u0142awicy s\u0142onecznej zosta\u0142 po raz pierwszy zaproponowany w XVIII wieku przez Emanuela Swedenborga, Immanuela Kanta i Pierre\u2019a Simona Laplace\u2019a. Jego p\u00f3\u017aniejszy rozw\u00f3j wymaga\u0142 wsp\u00f3\u0142udzia\u0142u rozmaitych dyscyplin naukowych takich jak astronomia, fizyka, geologia czy nauki planetarne. Od pocz\u0105tk\u00f3w ery podboju kosmosu w latach 50. XX wieku poprzez odkrycia planet pozas\u0142onecznych w latach 90. model powstania Uk\u0142adu S\u0142onecznego by\u0142 kwestionowany","start_idx":0,"end_idx":76}
{"id":"mrc_5242","question":"kiedy obchodzi imieniny teresa?","answer":"3 marca, 7 marca, 11 marca, 12 kwietnia, 7 czerwca, 27 czerwca, 6 lipca, 9 sierpnia, 26 wrze\u015bnia, 1 pa\u017adziernika, 3 pa\u017adziernika i 15 pa\u017adziernika.","context":"Teresa \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia greckiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142owa oznaczaj\u0105cego \"mieszkanka wyspy Thera (\"znanej dzi\u015b jako: Santoryn\")\". Teresa imieniny obchodzi: 3 marca, 7 marca, 11 marca, 12 kwietnia, 7 czerwca, 27 czerwca, 6 lipca, 9 sierpnia, 26 wrze\u015bnia, 1 pa\u017adziernika, 3 pa\u017adziernika i 15 pa\u017adziernika. \u015awi\u0119te i b\u0142ogos\u0142awione nosz\u0105ce imi\u0119 Teresa: * \u015bw. Teresa z \u00c1vili (od Jezusa, Teresa Wielka, Hiszpa\u0144ska) \u2013 hiszpa\u0144ska karmelitanka, mistyczka, Doktor Ko\u015bcio\u0142a * \u015bw. Teresa Kim \u2013 m\u0119czennica korea\u0144ska * \u015bw. Teresa Yi Mae-im \u2013 m\u0119czennica korea\u0144ska * \u015bw. Teresa Kim Im-i \u2013 m\u0119czennica korea\u0144ska * \u015bw. Teresa Zhang He \u2013 m\u0119czennica chi\u0144ska * \u015bw. Teresa Chen Jinjie \u2013 m\u0119czennica chi\u0144ska * \u015bw. Teresa z Lisieux (od Dzieci\u0105tka Jezus, Ma\u0142a Tereska) \u2013 francuska karmelitanka,","start_idx":163,"end_idx":310}
{"id":"mrc_5243","question":"kto gra\u0142 harrego pottera?","answer":"Daniel Jacob Radcliffe","context":"Daniel Jacob Radcliffe (ur. 23 lipca 1989 w Londynie) \u2013 brytyjski aktor, kt\u00f3ry zyska\u0142 \u015bwiatow\u0105 s\u0142aw\u0119, graj\u0105c tytu\u0142ow\u0105 posta\u0107 w serii film\u00f3w o Harrym Potterze. Jako jedenastolatek zosta\u0142 obsadzony w pierwszym filmie o przygodach Harry\u2019ego Pottera. W latach 2001\u20132011 zagra\u0142 we wszystkich o\u015bmiu filmach z serii razem z Emm\u0105 Watson i Rupertem Grintem. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Fulham. Jego ojciec wychowa\u0142 si\u0119 w Banbridge, w hrabstwie Down, w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, w rodzinie protestanckiej. Ucz\u0119szcza\u0142 do City of London School i Sussex House School. === Kariera === Pierwszy raz wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w castingu w wieku o\u015bmiu lat, staraj\u0105c si\u0119 o rol\u0119 w filmie \"Oliver Twist\" (1997). Debiutowa\u0142 dwa lata p\u00f3\u017aniej, w wieku dziesi\u0119ciu lat, rol\u0105","start_idx":0,"end_idx":22}
{"id":"mrc_5244","question":"jakie by\u0142y skutki wojny krymskiej?","answer":"Mocarstwa zachodnie osi\u0105gn\u0119\u0142y czasowe zahamowanie rosyjskiej ekspansji w kierunku Ba\u0142kan\u00f3w oraz zapobieg\u0142y upadkowi Imperium Osma\u0144skiego, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 dopiero w nast\u0119pnym stuleciu.","context":"Wojna krymska \u2013 wojna mi\u0119dzy Imperium Rosyjskim a Imperium Osma\u0144skim i jego sprzymierze\u0144cami, tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105 i Kr\u00f3lestwem Sardynii, toczona w latach 1853\u20131856. Wojn\u0119 wywo\u0142a\u0142a rosyjska ekspansja, a Rosja przegra\u0142a j\u0105 w wyniku starcia si\u0119 ze sprawnymi i dobrze wyposa\u017conymi technicznie armiami pa\u0144stw zachodnich oraz w wyniku wewn\u0119trznej korupcji i kradzie\u017cy w administracji cywilnej i wojskowej. Dodatkowo broni\u0105cy si\u0119 na Krymie Rosjanie ponie\u015bli wi\u0119ksze straty w ludziach od atakuj\u0105cych, co dowiod\u0142o du\u017cych dysproporcji w umiej\u0119tno\u015bci organizacji dzia\u0142a\u0144 wojennych. By\u0142 to pierwszy konflikt zbrojny mocarstw europejskich od czas\u00f3w napoleo\u0144skich. \u0141\u0105cznie poleg\u0142o i zmar\u0142o z powodu ran 500 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy. Mocarstwa zachodnie osi\u0105gn\u0119\u0142y czasowe zahamowanie rosyjskiej ekspansji w kierunku Ba\u0142kan\u00f3w oraz zapobieg\u0142y upadkowi Imperium Osma\u0144skiego, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 dopiero w nast\u0119pnym stuleciu.","start_idx":721,"end_idx":903}
{"id":"mrc_5245","question":"kiedy edward gierek zosta\u0142 pierwszym sekretarzem kc pzpr?","answer":"20 grudnia 1970","context":"grudniu 1970 zast\u0105pi\u0142 skompromitowanego W\u0142adys\u0142awa Gomu\u0142k\u0119 na stanowisku I sekretarza KC PZPR, z poparciem Piotra Jaroszewicza, W\u0142adys\u0142awa Kruczka i J\u00f3zefa Tejchmy. 20 grudnia 1970 zosta\u0142 wybrany na funkcj\u0119 I sekretarza KC (szefa) PZPR. Do zmiany na szczytach w\u0142adzy w PRL dosz\u0142o wskutek zakulisowych rozgrywek w PZPR oraz dzia\u0142a\u0144 podj\u0119tych przez w\u0142adze Zwi\u0105zku Radzieckiego, kt\u00f3re widzia\u0142y w osobie Gierka nast\u0119pc\u0119 niezbyt lubianego przez Komunistyczn\u0105 Parti\u0119 Zwi\u0105zku Radzieckiego W\u0142adys\u0142awa Gomu\u0142ki. W wielu kr\u0119gach politycznych uznawano Edwarda Gierka za robotniczego populist\u0119, ale poniewa\u017c zna\u0142 j\u0119zyk francuski i przebywa\u0142 przez pewien czas we Francji i w Belgii, to zyska\u0142 sympati\u0119 prasy zachodniej, rozbudzaj\u0105c tym samym nadzieje spo\u0142eczne na zmian\u0119 polityki spo\u0142eczno-gospodarczej PZPR. W marcu 1976 wybrany na cz\u0142onka Rady Pa\u0144stwa. 5 stycznia 1971 Edward","start_idx":165,"end_idx":180}
{"id":"mrc_5246","question":"co to jest wyra\u017cenie przyimkowe?","answer":"Wyra\u017cenie przyimkowe \u2013 po\u0142\u0105czenie przyimka z rzeczownikiem, liczebnikiem, przys\u0142\u00f3wkiem, przymiotnikiem (w u\u017cyciu rzeczownym) albo zaimkiem.","context":"Wyra\u017cenie przyimkowe \u2013 po\u0142\u0105czenie przyimka z rzeczownikiem, liczebnikiem, przys\u0142\u00f3wkiem, przymiotnikiem (w u\u017cyciu rzeczownym) albo zaimkiem. Wed\u0142ug polskiej ortografii poszczeg\u00f3lne sk\u0142adniki wyra\u017ce\u0144 przyimkowych zapisuje si\u0119 oddzielnie. Przyk\u0142ady: * \"do babci\" * \"do domu\" * \"do dwudziestu\" * \"na pla\u017c\u0119 (np. str\u00f3j na pla\u017c\u0119)\" * \"po chodniku (np. i\u015b\u0107 po chodniku)\" * \"po szkole\" * \"przez las\" * \"przy \u015bcianie\" * \"u ciebie\" * \"w gar\u015b\u0107\" * \"w tle\" * \"wzd\u0142u\u017c muru\" * \"z domu\" * \"z papieru\" Wyj\u0105tek stanowi\u0105 wyra\u017cenia przyimkowe, kt\u00f3re maj\u0105 charakter zrost\u00f3w, np.: * \"dop\u00f3ki\" * \"dooko\u0142a\" * \"dlaczego\" * \"naprzeciwko\" * nadaremnie * natomiast * naraz * wbrew * wp\u0142aw * wstecz * zaledwie * zbyt * znienacka Kategoria:Sk\u0142adnia","start_idx":0,"end_idx":139}
{"id":"mrc_5247","question":"gdzie znajduje si\u0119 wie\u015b plutycze?","answer":"Plutycze \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie podlaskim, w powiecie bielskim, w gminie Bielsk Podlaski.","context":"Plutycze \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie podlaskim, w powiecie bielskim, w gminie Bielsk Podlaski. == Historia == Plutycze to dawna wie\u015b kr\u00f3lewska w starostwie bielskim w ziemi bielskiej wojew\u00f3dztwa podlaskiego w 1795 roku. Wed\u0142ug Pierwszego Powszechnego Spisu Ludno\u015bci w 1921 r. wie\u015b liczy\u0142a 104 domostwa, kt\u00f3re zamieszkiwa\u0142o 488 os\u00f3b. Nieomal\u017ce wszyscy mieszka\u0144cy Plutycz, w liczbie 486 os\u00f3b, zadeklarowali wyznanie prawos\u0142awne, pozosta\u0142e 2 osoby zg\u0142osi\u0142y wyznanie rzymskokatolickie. Podzia\u0142 religijny mieszka\u0144c\u00f3w Plutycz niemal ca\u0142kowicie pokrywa\u0142 si\u0119 z ich struktur\u0105 etniczn\u0105, gdy\u017c 485-u mieszka\u0144c\u00f3w poda\u0142o bia\u0142orusk\u0105 przynale\u017cno\u015b\u0107 narodow\u0105, a 3 polsk\u0105. W owym czasie miejscowo\u015b\u0107 znajdowa\u0142a si\u0119 w gminie Wyszki. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa bia\u0142ostockiego. == Inne == Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie miejscowo\u015b\u0107 zamieszkuje oko\u0142o 100 os\u00f3b, zameldowanych jest tu","start_idx":0,"end_idx":106}
{"id":"mrc_5248","question":"kogo zastrzeli\u0142 soplica?","answer":"zastrzeli\u0142 Stolnika","context":"zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. By\u0142 nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 rodu Soplic\u00f3w, prawdopodobnie dzi\u0119ki fantazji, bitno\u015bci i inteligencji. Zrezygnowany Soplica p\u00f3\u017aniej po\u015blubi\u0142 przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna Tadeusza. Niekochana przez m\u0119\u017ca, zmar\u0142a wkr\u00f3tce po porodzie. Tymczasem Jacek popad\u0142 w pija\u0144stwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przyby\u0142 pod zamek Horeszk\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 w\u00f3wczas atakowany przez Moskali. Widz\u0105c rado\u015b\u0107 Horeszki po odpartym ataku, Soplica si\u0119gn\u0105\u0142 po karabin zabitego Rosjanina i zastrzeli\u0142 Stolnika. Zosta\u0142 uznany za zdrajc\u0119 i stronnika Moskali, kt\u00f3rzy chcieli go za \u00f3w czyn uhonorowa\u0107, on si\u0119 jednak nie zgodzi\u0142. By odpokutowa\u0107 za swe czyny, odda\u0142 swego syna na wychowanie, wyjecha\u0142 z kraju i wst\u0105pi\u0142 do Legion\u00f3w Polskich genera\u0142a D\u0105browskiego. Wraz z nimi walczy\u0142 w kampanii w\u0142oskiej, z po\u015bwi\u0119ceniem oddaj\u0105c si\u0119 sprawie. Niezdolny","start_idx":514,"end_idx":533}
{"id":"mrc_5249","question":"kto nale\u017cy do quequality?","answer":"Guzior","context":"Guzior, w\u0142a\u015bciwie Mateusz Bluza (ur. 16 lipca 1992 we Wroc\u0142awiu) \u2013 polski raper i autor tekst\u00f3w. Raper nale\u017cy do wytw\u00f3rni QueQuality. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 m.in. z takimi wykonawcami jak raperzy Deys, Quebonafide, Kuban, Kukon, S\u0142o\u0144 czy Szpaku. == \u017byciorys == 29 sierpnia 2012 ukaza\u0142 si\u0119 jego debiutancki utw\u00f3r \u201ePrawie p\u00f3\u0142noc\u201d na jego kanale GuziorET w serwisie YouTube. 15 czerwca 2015 roku ukaza\u0142 si\u0119 nielegal rapera pt. \"ylloM\". 24 lutego 2017 roku premier\u0119 mia\u0142 jego pierwszy album pt. \"Evil Twin\". P\u0142yta zadebiutowa\u0142a na 1. miejscu polskiej listy sprzeda\u017cy \u2013 OLiS. Do 2018 roku album sprzeda\u0142 si\u0119 w ponad 15 tys. sztuk w Polsce i otrzyma\u0142 status z\u0142otej p\u0142yty. 8 czerwca 2018 roku ukaza\u0142 si\u0119 drugi, legalny album artysty o tytule \"Evil_Things,\" kt\u00f3ry pokry\u0142","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_5250","question":"ile mia\u0142a lat najstarsza osoba na \u015bwiecie?","answer":"prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni.","context":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni. Najstarszym m\u0119\u017cczyzn\u0105 by\u0142 Japo\u0144czyk Jiroemon Kimura (1897\u20132013), kt\u00f3ry \u017cy\u0142 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR).","start_idx":132,"end_idx":160}
{"id":"mrc_5251","question":"kto wymy\u015bli\u0142 tr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adzy?","answer":"Termin \u201etr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adzy\u201d wymy\u015bli\u0142 Tadeusz Boy-\u017bele\u0144ski, w oryginale Monteskiusz pisa\u0142 o dystrybucji trzech w\u0142adz.","context":"oskar\u017conemu stanem. Egzekucj\u0119 wyrok\u00f3w s\u0105d\u00f3w Monteskiusz zaliczy\u0142 do zada\u0144 w\u0142adzy wykonawczej. Termin \u201etr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adzy\u201d wymy\u015bli\u0142 Tadeusz Boy-\u017bele\u0144ski, w oryginale Monteskiusz pisa\u0142 o dystrybucji trzech w\u0142adz. == Zastosowanie == Koncepcja Monteskiusza zyska\u0142a uznanie jeszcze w XVIII wieku. Zosta\u0142a wyra\u017cona w \"Deklaracji Praw Cz\u0142owieka i Obywatela\", konstytucji Stan\u00f3w Zjednoczonych, Konstytucji 3 maja i pierwszej konstytucji francuskiej. Tr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adz zna\u0142y tak\u017ce konstytucje dziewi\u0119tnasto- i dwudziestowieczne. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie z tej koncepcji wyprowadza si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce wnioski: w\u0142adza ustawodawcza, wykonawcza i s\u0105downicza s\u0105 wyodr\u0119bnione i sprawowane przez osobne organy pa\u0144stwowe, \u0142\u0105czenie kompetencji organ\u00f3w i stanowisk r\u00f3\u017cnych w\u0142adz jest niedopuszczalne, w\u0142adze te maj\u0105 wzajemnie oddzia\u0142ywa\u0107 na siebie i si\u0119 hamowa\u0107. Jednak postulaty podzia\u0142u i r\u00f3wno\u015bci w\u0142adz s\u0105 trudne do \u015bcis\u0142ego przestrzegania. Organy w\u0142adzy wykonawczej realizuj\u0105 zadania z zakresu","start_idx":94,"end_idx":210}
{"id":"mrc_5252","question":"ile wykluwaj\u0105 si\u0119 patyczaki?","answer":"M\u0142ode l\u0119gn\u0105 si\u0119 po 1,5\u20132,5 miesi\u0105cach inkubacji.","context":"Patyczak rogaty (\"Medauroidea extradentata\", wcze\u015bniej znany pod nazw\u0105 \"Baculum extradentatum\") \u2013 owad z rz\u0119du straszyk\u00f3w. Inne nazwy to: patyczak igielnik, patyczak annamski, patyczak indochi\u0144ski. Wygl\u0105dem przypomina ga\u0142\u0105zki, patyki, \u0142ody\u017cki. Zazwyczaj posta\u0107 imaginalna jest koloru ciemnobr\u0105zowego do ciemnozielonego. == Wyst\u0119powanie == * Wietnam po\u0142udniowy. == Wielko\u015b\u0107 == * Samice osi\u0105gaj\u0105 do 10 cm d\u0142ugo\u015bci, samce do oko\u0142o 7 cm. == D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia == * D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia w terrarium zale\u017cna jest od warunk\u00f3w przetrzymywania i jako\u015bci dostarczonego pokarmu. Forma doros\u0142a tzw. imago po przej\u015bciu ostatniej wylinki mo\u017ce \u017cy\u0107 do roku (w wyj\u0105tkach oko\u0142o 1,5 roku). == Rozmna\u017canie == * P\u0142ciowe i partenogenetyczne. Samica w ci\u0105gu swojego \u017cycia sk\u0142ada oko\u0142o 300 jajeczek. M\u0142ode l\u0119gn\u0105 si\u0119 po 1,5\u20132,5 miesi\u0105cach inkubacji. == Aktywno\u015b\u0107 == *","start_idx":764,"end_idx":812}
{"id":"mrc_5253","question":"czego \u017c\u0105da konrad od boga w wielkiej improwizacji?","answer":"w\u0142adzy Jemu r\u00f3wnej nad narodem, kt\u00f3rej to chce u\u017cy\u0107 dla uszcz\u0119\u015bliwienia narodu i cz\u0142owieka","context":"Wielka improwizacja \u2013 monolog Konrada w III cz\u0119\u015bci dramatu \"Dziady\" (1832) Adama Mickiewicza. Monolog Konrada ma miejsce w celi klasztoru bazylian\u00f3w w Wilnie, zmienionego w wi\u0119zienie carskie. Stanowi kwintesencj\u0119 poety-wieszcza i poezji romantycznej, jednocze\u015bnie zarysowuj\u0105c kryzys romantycznej koncepcji poezji. Ukazuje sprzeczno\u015b\u0107: bohater chce si\u0119 zbrata\u0107 z rodakami, lecz jednocze\u015bnie domaga si\u0119 od Boga w\u0142adzy Jemu r\u00f3wnej nad narodem, kt\u00f3rej to chce u\u017cy\u0107 dla uszcz\u0119\u015bliwienia narodu i cz\u0142owieka. Jego cechy to \u201earystokratyzm ducha\u201d, samotno\u015b\u0107, niezrozumienie, poczucie misji. Zawarty jest tu w\u0105tek prometejski. W nast\u0119puj\u0105cym po Improwizacji \"Widzeniu Ksi\u0119dza Piotra\" poeta zarysowuje natomiast program mesjanistycznej koncepcji dziej\u00f3w Polski. Konrad por\u00f3wnuje si\u0119 z Bogiem. Zdolno\u015b\u0107 tworzenia uwa\u017ca za przes\u0142ank\u0119, by si\u0119 z nim zmierzy\u0107. Doprowadza go to do blu\u017anierstwa i (w poj\u0119ciu kanon\u00f3w","start_idx":409,"end_idx":499}
{"id":"mrc_5254","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 c\u00f3rka eleni?","answer":"Afrodyt\u0119","context":"w czo\u0142\u00f3wce polskiej wersji serialu \"Bouli\" i \"Pinokio\". Debiutancki solowy album studyjny wyda\u0142a w 1980: \"Ty \u2013 jak niebo, ja \u2013 jak ob\u0142ok\". Ju\u017c w 1985 zosta\u0142a wybrana w plebiscycie muzycznym tygodnika \u201ePanorama\u201d na najpopularniejszego w roku 1985. By\u0142a 3. w dw\u00f3ch kategoriach: piosenkarz roku (pop-and-disco) oraz przeb\u00f3j roku (pop-and-disco) za piosenk\u0119 \u201eImienia Twego nie chc\u0119 zna\u0107\u201d'. 20 stycznia 1994 Eleni spotka\u0142a tragedia rodzinna, straci\u0142a jedyn\u0105 c\u00f3rk\u0119 \u2013 17-letni\u0105 Afrodyt\u0119 (ur. 26 sierpnia 1976) \u2013 zastrzelon\u0105 przez 21-letniego Piotra Gruchota, by\u0142ego partnera dziewczyny, kt\u00f3ry nie m\u00f3g\u0142 pogodzi\u0107 si\u0119 z ich rozstaniem. 1 marca 2004 r. odebra\u0142a Medal \u015awi\u0119tego Brata Alberta za wspieranie os\u00f3b niepe\u0142nosprawnych. 1 lutego 2006, z okazji 30-lecia pracy artystycznej, Eleni wyda\u0142a ksi\u0105\u017ck\u0119 \"Nic mi\u0142o\u015bci nie pokona\" (wyd.","start_idx":471,"end_idx":479}
{"id":"mrc_5255","question":"kiedy pier\u015bcie\u0144 ilorazowy jest cia\u0142em?","answer":"S/Q jest cia\u0142em wtedy i tylko wtedy, gdy Q jest idea\u0142em maksymalnym.","context":"* [a][b]=[ab], jest pier\u015bcieniem. Pier\u015bcie\u0144 ten oznaczamy przez S/Q i nazywamy pier\u015bcieniem ilorazowym pier\u015bcienia S przez idea\u0142 Q. Mo\u017cna wykaza\u0107, \u017ce dowolna relacja \\mathrm R \\subset S\\times S jest relacj\u0105 r\u00f3wnowa\u017cno\u015bci zgodn\u0105 z dzia\u0142aniami w pier\u015bcieniu S wtedy i tylko wtedy, gdy jest identyczna z wy\u017cej okre\u015blon\u0105 relacj\u0105 \\mathrm R_Q dla pewnego idea\u0142u Q. == W\u0142asno\u015bci == Niech S b\u0119dzie dowolnym pier\u015bcieniem, za\u015b Q dowolnym jego idea\u0142em. * Je\u015bli S jest przemienny, to S/Q jest przemienny. * Je\u015bli S posiada jedynk\u0119, to S/Q posiada jedynk\u0119. Jest ni\u0105 klasa abstrakcji [1]. * S/Q nie posiada dzielnik\u00f3w zera wtedy i tylko wtedy, gdy Q jest idea\u0142em pierwszym. * S/Q jest cia\u0142em wtedy i tylko wtedy, gdy Q jest idea\u0142em maksymalnym. Kategoria:Rodzaje pier\u015bcieni","start_idx":662,"end_idx":730}
{"id":"mrc_5256","question":"ile razy michael jackson by\u0142 w polsce?","answer":"jedyny raz","context":"\"kike\" \u2013 wulgarne okre\u015blenie wyznawcy judaizmu). Pod wp\u0142ywem nacisk\u00f3w ze strony \u015brodowisk \u017cydowskich w p\u00f3\u017aniejszych wydaniach usuni\u0119to te s\u0142owa. W ramach promocji albumu Jackson wyruszy\u0142 na zako\u0144czon\u0105 sukcesem tras\u0119 koncertow\u0105 HIStory World Tour, kt\u00f3r\u0105 obejrza\u0142o ponad 4,5 mln os\u00f3b, co do dzisiaj stanowi rekord dla trasy koncertowej poza Stanami Zjednoczonymi (w trasie tej Jackson wyst\u0105pi\u0142 r\u00f3wnie\u017c jedyny raz w Polsce). 14 listopada 1996, przebywaj\u0105c podczas trasy w Australii, Jackson po\u015blubi\u0142 swoj\u0105 dermatolog, Deborah Jeanne Rowe, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 p\u00f3\u017aniej syna, Michaela Josepha Jacksona Juniora (\u201ePrince\u2019a\u201d), oraz c\u00f3rk\u0119 Paris Michael Katherine Jackson. Jackson i Rowe rozwiedli si\u0119 w 1999. Jackson skomentowa\u0142 to p\u00f3\u017aniej m\u00f3wi\u0105c, \u017ce Rowe chcia\u0142a urodzi\u0107 mu dzieci jako \u201eprezent\u201d. Prawdziwo\u015b\u0107 ojcostwa Michaela Jacksona w tym zwi\u0105zku ma\u0142\u017ce\u0144skim by\u0142a","start_idx":400,"end_idx":410}
{"id":"mrc_5257","question":"czym si\u0119 \u017cywi\u0105 szerszenie?","answer":"Szersze\u0144 europejski \u017cywi si\u0119 owadami, owocami oraz sokami niekt\u00f3rych drzew.","context":"10\u00b0C. Opuszczone gniazdo (mniej wi\u0119cej 15-20 wrze\u015bnia) s\u0142u\u017cy do zimowania skorkom, a tak\u017ce sk\u00f3rnikom i innym owadom wyjadaj\u0105cym pozosta\u0142e w nim resztki. Szersze\u0144 europejski \u017cywi si\u0119 owadami, owocami oraz sokami niekt\u00f3rych drzew. Szerszenie korzystaj\u0105ce ze skrzynek l\u0119gowych dla ptak\u00f3w zajmuj\u0105 te same gniazda w kolejnych latach, je\u015bli nie maj\u0105 w swoim zasi\u0119gu innych miejsc (np. nowych, pustych skrzynek). Zwi\u0119kszenie liczby dost\u0119pnych skrzynek badanych roj\u00f3w skutkowa\u0142o zak\u0142adaniem gniazd w nowych skrzynkach. W warunkach naturalnych nie stwierdzano wykorzystywania starych gniazd. == Znaczenie gospodarcze == Rola szerszeni w gospodarce cz\u0142owieka nie jest jednoznaczna, zale\u017cna od lokalnych warunk\u00f3w. \u017bywi\u0105c si\u0119 innymi owadami (zw\u0142aszcza much\u00f3wkami) mog\u0105 pe\u0142ni\u0107 po\u017cyteczn\u0105 rol\u0119, gdy zjadaj\u0105 owady uznawane przez cz\u0142owieka za szkodniki, ale szerszenie zjadaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c owady po\u017cyteczne, np. pszczo\u0142y,","start_idx":153,"end_idx":228}
{"id":"mrc_5258","question":"kto to dalajlama?","answer":"Dalajlama (tyb. \u0f4f\u0f71\u0f0b\u0f63\u0f60\u0f72\u0f0b\u0f56\u0fb3\u0f0b\u0f58\u0f0b, Wylie: \"taa-la\u2019i bla-ma\", ZWPY: \"Dalai Lama\") \u2013 przedstawiciel szko\u0142y gelug \u2013 jednej z czterech najwi\u0119kszych szk\u00f3\u0142 buddyzmu tybeta\u0144skiego.","context":"Dalajlama (tyb. \u0f4f\u0f71\u0f0b\u0f63\u0f60\u0f72\u0f0b\u0f56\u0fb3\u0f0b\u0f58\u0f0b, Wylie: \"taa-la\u2019i bla-ma\", ZWPY: \"Dalai Lama\") \u2013 przedstawiciel szko\u0142y gelug \u2013 jednej z czterech najwi\u0119kszych szk\u00f3\u0142 buddyzmu tybeta\u0144skiego. Buddy\u015bci tybeta\u0144scy uwa\u017caj\u0105 Dalajlam\u0119 za manifestacj\u0119 bodhisattwy wsp\u00f3\u0142czucia Awalokite\u015bwary, kt\u00f3ry odradza si\u0119, aby udost\u0119pnia\u0107 wyzwalaj\u0105ce z cierpienia nauki innym czuj\u0105cym istotom. Okre\u015blenie \"dalajlama\" pochodzi z po\u0142\u0105czenia s\u0142\u00f3w \"ta-le\" (ocean) i \"bla-ma\" \u2013 lama. Tytu\u0142 dalajlamy nada\u0142 lamie Sonam Gjaco (\"bSod-nams-rgya-mtsho\", S\u00f6nam Gjaco; 1543\u20131588), \u00f3wczesnemu przyw\u00f3dcy tybeta\u0144skiej tradycji buddyjskiej gelug, w\u00f3dz Mongo\u0142\u00f3w, Altan-chan podczas ich spotkania w 1578 roku. Tytu\u0142 ten mia\u0142 oznacza\u0107 \"lam\u0119 (o m\u0105dro\u015bci) jak ocean\". Retrospektywnie tytu\u0142u tego u\u017cywa si\u0119 w odniesieniu do Gedun Druba (\"dGe-'dun-grup\"), czyli Dalajlamy I oraz Gedun Gjatso (\"dGe-'dun-rgya-mtsho\"), Dalajlamy II \u2013 poprzedzaj\u0105cych Sonam Gjaco zwierzchnik\u00f3w klasztoru Drepung, Sera i Taszilunpo. Sami Tybeta\u0144czycy","start_idx":0,"end_idx":168}
{"id":"mrc_5259","question":"gdzie przechowywany jest naj\u015bwi\u0119tszy sakrament?","answer":"W cerkwiach prawos\u0142awnych Naj\u015bwi\u0119tszy Sakrament (przechowywana Eucharystia) jest trzymany w tabernakulum znanym pod nazw\u0105 darochranitielnica lub (gr.) kibotos, czyli Dom Bo\u017cy.","context":"\u2013 zale\u017cnie od okresu liturgicznego. === Prawos\u0142awie === ==== Przechowywana Eucharystia ==== W cerkwiach prawos\u0142awnych Naj\u015bwi\u0119tszy Sakrament (przechowywana Eucharystia) jest trzymany w tabernakulum znanym pod nazw\u0105 darochranitielnica lub (gr.) kibotos, czyli Dom Bo\u017cy. Darochranitielnica znajduje si\u0119 na \u015awi\u0119tym Stole (prestole), czyli o\u0142tarzu, znajduj\u0105cym si\u0119 za ikonostasem. Darochranitielnica jest zazwyczaj wykuta ze z\u0142ota, srebra lub wyrze\u017abiona z drewna i pokryta bogatymi zdobieniami. Najcz\u0119\u015bciej przypomina ona kszta\u0142tem miniatur\u0119 cerkwi, z krzy\u017cem umieszczonym na g\u00f3rze. Mo\u017ce by\u0107 otwierana dzi\u0119ki ma\u0142ym drzwiczkom lub szufladzie. W niekt\u00f3rych cerkwiach darochranitielnica umieszczona jest pod szklan\u0105 kopu\u0142\u0105, aby zar\u00f3wno j\u0105, jak i Naj\u015bwi\u0119tszy Sakrament chroni\u0107 przed kurzem i wilgoci\u0105. W liturgii prawos\u0142awnej nie ma momentu przeistoczenia podczas modlitwy eucharystycznej, gdy\u017c ca\u0142a modlitwa eucharystyczna jest przeistoczeniem w trakcie Liturgii","start_idx":92,"end_idx":267}
{"id":"mrc_5260","question":"jakie zwierz\u0119 w staro\u017cytnym egipcie symbolizowa\u0142o w\u0119dr\u00f3wk\u0119 s\u0142o\u0144ca po niebie?","answer":"Skarabeusz","context":"Skarabeusz, po\u015bwi\u0119tnik (\"Scarabaeus\") \u2013 rodzaj chrz\u0105szczy z rodziny po\u015bwi\u0119tnikowatych. Jest ich ponad 30 gatunk\u00f3w. S\u0105 stosunkowo du\u017ce w por\u00f3wnaniu do innych chrz\u0105szczy, s\u0105 czarne i maj\u0105 metaliczny po\u0142ysk. Wyst\u0119puj\u0105 w P\u00f3\u0142nocnej Afryce, Po\u0142udniowej Europie i Azji Mniejszej. W staro\u017cytnym Egipcie skarabeusz by\u0142 uwa\u017cany za zwierz\u0119 \u015bwi\u0119te. Sta\u0142 si\u0119 symbolem w\u0119dr\u00f3wki s\u0142o\u0144ca po niebie i symbolem odrodzenia. B\u00f3stwo Staro\u017cytnego Egiptu znane pod nazw\u0105 Chepri by\u0142o czczone pod postaci\u0105 skarabeusza. Imi\u0119 tego boga znaczy \u201eTen, kt\u00f3ry si\u0119 rozwija\u201d. Egipcjanie wierzyli, \u017ce skarabeusze rodz\u0105 si\u0119 z niczego (niejako same z siebie), poniewa\u017c ich m\u0142ode pojawia\u0142y si\u0119 jakby z nico\u015bci, wychodz\u0105c z kulki gnoju, w kt\u00f3rej si\u0119 rozwija\u0142y. Skarabeusz w Egipcie, pot\u0119\u017cny symbol ponownych narodzin, nale\u017ca\u0142 do najcz\u0119stszego wyposa\u017cenia grobowc\u00f3w. Wytwarzany z kamienia, fajansu,","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_5261","question":"jak na klawiaturze zrobi\u0107 paragraf?","answer":"W systemie Linux mo\u017cna go wprowadzi\u0107 za pomoc\u0105 kombinacji klawiszy ++ oraz , natomiast na przyk\u0142ad w systemie Windows + z klawiatury numerycznej.","context":"Paragraf \u2013 podstawowa jednostka redakcyjna tekstu prawnego, oznaczana w tek\u015bcie symbolem \u00a7 (U+00A7). W systemie Linux mo\u017cna go wprowadzi\u0107 za pomoc\u0105 kombinacji klawiszy ++ oraz , natomiast na przyk\u0142ad w systemie Windows + z klawiatury numerycznej. Paragrafy mo\u017cna dzieli\u0107 na ust\u0119py, ust\u0119py na punkty, punkty na litery, a litery na tiret. W ustawie okre\u015blanej jako kodeks paragrafy wyst\u0119puj\u0105 zamiast ust\u0119p\u00f3w i dziel\u0105 si\u0119 tak jak ust\u0119py (na punkty, litery i tirety). Je\u015bli w danym akcie prawnym paragrafy pe\u0142ni\u0105 funkcj\u0119 podstawowej jednostki redakcyjnej, s\u0105 numerowane w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y w ca\u0142ym akcie prawnym. Stosowanie paragraf\u00f3w i artyku\u0142\u00f3w jest czasami wykorzystywane do sygnalizowania, z jakim rodzajem aktu mamy do czynienia. Przyk\u0142adowo, w Polsce paragraf pe\u0142ni funkcj\u0119 podstawowej jednostki redakcyjnej w aktach wykonawczych (w","start_idx":101,"end_idx":246}
{"id":"mrc_5262","question":"co oznaczaj\u0105 przerzuty raka?","answer":"guz wt\u00f3rny nowotworu z\u0142o\u015bliwego, powsta\u0142y z kom\u00f3rek pochodz\u0105cych z guza pierwotnego.","context":"Przerzut nowotworowy, nowotw\u00f3r przerzutowy, rozsiew nowotworu, metastaza (\u0142ac. \"metastasis\", gr. = zmiana miejsca, przesuni\u0119cie) \u2013 guz wt\u00f3rny nowotworu z\u0142o\u015bliwego, powsta\u0142y z kom\u00f3rek pochodz\u0105cych z guza pierwotnego. Przerzuty odpowiadaj\u0105 za ponad 90% \u015bmiertelno\u015bci w chorobach nowotworowych. == Klasyfikacja == Zgodnie z mi\u0119dzynarodow\u0105 klasyfikacj\u0105 TNM rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 przerzuty: * miejscowe, kt\u00f3re powstaj\u0105 w bezpo\u015bredniej blisko\u015bci guza pierwotnego (w samym narz\u0105dzie lub poza jego granicami); sprzyjaj\u0105 im nak\u0142ucia i ci\u0119cia tkanki nowotworowej (przerzuty maj\u0105 charakter wszczepiony) * w\u0119z\u0142owe (zwane te\u017c regionalnymi), do kt\u00f3rych dochodzi, gdy kom\u00f3rki nowotworowe przedostaj\u0105 si\u0119 do naczy\u0144 ch\u0142onnych i osiadaj\u0105 w najbli\u017cszych w\u0119z\u0142ach ch\u0142onnych, w\u0142a\u015bciwych dla danego narz\u0105du (s\u0105 to tak zwane rozsiewy ch\u0142onkopochodne; kategoria N w klasyfikacji TNM) * odleg\u0142e (inaczej dalekie lub oddalone), kt\u00f3re tworz\u0105 si\u0119, gdy","start_idx":131,"end_idx":215}
{"id":"mrc_5263","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 zesp\u00f3\u0142 czerwone gitary?","answer":"1965","context":"Czerwone Gitary \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 bigbitowy za\u0142o\u017cony w 1965 w Gda\u0144sku Wrzeszczu. == Historia == Zesp\u00f3\u0142 zosta\u0142 za\u0142o\u017cony 3 stycznia 1965 w kawiarni \u201eCristal\u201d w Gda\u0144sku Wrzeszczu przez by\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w gda\u0144skiego zespo\u0142u Pi\u0119ciolinie: Bernarda Dornowskiego, Jerzego Kossel\u0119, Krzysztofa Klenczona, Jerzego Skrzypczyka i Henryka Zomerskiego. Zesp\u00f3\u0142 zagra\u0142 pierwszy koncert 23 stycznia 1965. Pod koniec 1965 odszed\u0142 Henryk Zomerski, a jego miejsce zaj\u0105\u0142 Seweryn Krajewski. Na pierwszych plakatach i zdj\u0119ciach zespo\u0142u nie ma sylwetek i nazwisk Seweryna Krajewskiego i Jerzego Skrzypczyka, poniewa\u017c ujawnienie faktu wyst\u0119powania w tzw. zespole big-bitowym by\u0142o w owym czasie r\u00f3wnoznaczne ze skre\u015bleniem obu z listy uczni\u00f3w szko\u0142y muzycznej. Dla bezpiecze\u0144stwa obaj muzycy wyst\u0119powali pod pseudonimami: Krajewski jako Robert Marczak, a Skrzypczyk jako Jerzy Geret. Swoje najwi\u0119ksze sukcesy zesp\u00f3\u0142","start_idx":53,"end_idx":57}
{"id":"mrc_5264","question":"ile jest gatunk\u00f3w ro\u015blin na \u015bwiecie?","answer":"ok. 500 tysi\u0119cy.","context":"Dotychczas poznano ok. 310 tysi\u0119cy gatunk\u00f3w ro\u015blin, szacuje si\u0119 ich liczb\u0119 na ok. 500 tysi\u0119cy. Najbardziej zr\u00f3\u017cnicowane gatunkowo taksony to: okrytonasienne (259 tys. gatunk\u00f3w), paprotniki (20 tys.), mszaki (15 tys.), krasnorosty (5 tys.), zielenice (2 tys.), wid\u0142akowe (1,2 tys.), nagonasienne (0,7 tys.). Obok nazw pospolitych (zwyczajowych) w j\u0119zykach narodowych ro\u015bliny posiadaj\u0105 unikalne nazwy naukowe. Nazwy te tworzone s\u0105 wed\u0142ug zasad i zalece\u0144 zebranych w aktualizowanym co kilka lat Mi\u0119dzynarodowym Kodeksie Nomenklatury Botanicznej. Ich stosowanie u\u0142atwia porozumiewanie si\u0119 w gronie botanik\u00f3w ca\u0142ego \u015bwiata i docieranie do poszukiwanych informacji (przeszukiwanie baz danych). W gatunkowych nazwach naukowych pierwszy wyraz (rzeczownik pisany wielk\u0105 liter\u0105) oznacza nazw\u0119 rodzaju, drugi (przymiotnik pisany ma\u0142\u0105 liter\u0105) wraz z poprzednim oznacza gatunek. Nazwy naukowe zapisywane, czytane i odmieniane s\u0105","start_idx":78,"end_idx":94}
{"id":"mrc_5265","question":"jaka by\u0142a przyczyna powodzi 1997?","answer":"Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\".","context":"Wyla\u0142y w\u00f3wczas wody dorzeczy rzek B\u00f3br, Bystrzyca, Kaczawa, Kwisa, Ma\u0142a Panew, Nysa K\u0142odzka, Nysa \u0141u\u017cycka, Odra, Olza, O\u0142awa, Osob\u0142oga, Prudnik, Skora, Szprotawa, \u015al\u0119za, Widawa i Z\u0142oty Potok, a tak\u017ce g\u00f3rnej Wis\u0142y i \u0141aby. == Przyczyny == Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\". Podczas niej utworzy\u0142 si\u0119 nad p\u00f3\u0142nocnymi W\u0142ochami ni\u017c wywo\u0142any nap\u0142ywem ch\u0142odnego powietrza z Europy Zachodniej. Ni\u017c ten przesuwa\u0142 si\u0119 na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d, kieruj\u0105c si\u0119 nad Ba\u0142kany. Uk\u0142ad ten wywo\u0142a\u0142 nap\u0142yw mas gor\u0105cego powietrza pochodzenia morskiego znad morza Czarnego i \u015ar\u00f3dziemnego na p\u00f3\u0142noc. Zetkni\u0119cie si\u0119 ciep\u0142ego wilgotnego powietrza z ch\u0142odnym znad Ba\u0142tyku spowodowa\u0142o obfite opady na granicy obu mas powietrza. Od 4 do","start_idx":237,"end_idx":396}
{"id":"mrc_5266","question":"kiedy obraz jest pozorny?","answer":"y powstaje w wyniku przeci\u0119cia si\u0119 przed\u0142u\u017ce\u0144 promieni rzeczywistych po ich przej\u015bciu przez uk\u0142ad optyczny.","context":"Obraz pozorny \u2013 obraz przedmiotu, kt\u00f3ry powstaje w wyniku przeci\u0119cia si\u0119 przed\u0142u\u017ce\u0144 promieni rzeczywistych po ich przej\u015bciu przez uk\u0142ad optyczny. Obraz pozorny nie jest widoczny na ekranie. Obraz ten jest widoczny jedynie dla obserwatora rejestruj\u0105cego rozbie\u017cn\u0105 wi\u0105zk\u0119 promieni opuszczaj\u0105cych uk\u0142ad optyczny. Nasze zmys\u0142y, przyzwyczajone do prostoliniowego rozchodzenia si\u0119 \u015bwiat\u0142a, lokuj\u0105 obraz w miejscu, w kt\u00f3rym w rzeczywisto\u015bci nie biegn\u0105 \u017cadne promienie \u2013 st\u0105d nazwa obrazu pozornego. Efekt ten bywa wykorzystywany w pokazach iluzjonistycznych. == Przyk\u0142ady powstawania obraz\u00f3w pozornych == * przechodzenie promieni przez soczewk\u0119 skupiaj\u0105c\u0105, tylko w\u00f3wczas, gdy odleg\u0142o\u015b\u0107 przedmiotu od soczewki jest mniejsza ni\u017c ogniskowa soczewki \u2013 rys. 1. * przechodzenie promieni przez soczewk\u0119 rozpraszaj\u0105c\u0105 \u2013 rys. 2. * odbicie \u015bwiat\u0142a od zwierciad\u0142a p\u0142askiego \u2013 rys. 3. * odbicie","start_idx":38,"end_idx":145}
{"id":"mrc_5267","question":"na jakim obszarze ameryki p\u00f3\u0142nocnej osiedlali si\u0119 anglicy?","answer":"brytyjskich w Ameryce kontynentalnej oraz kilka innych na Karaibach.","context":"brytyjskich w Ameryce kontynentalnej oraz kilka innych na Karaibach. Bazuj\u0105c na do\u015bwiadczeniach hiszpa\u0144skich, Anglicy planowali oprze\u0107 gospodark\u0119 kolonii na wydobyciu metali szlachetnych i handlu z domniemanymi wysoko rozwini\u0119tymi pa\u0144stwami india\u0144skimi, le\u017c\u0105cymi - jak w\u00f3wczas s\u0105dzono - w centralnej cz\u0119\u015bci kontynentu. Te rachuby si\u0119 nie powiod\u0142y i podstaw\u0105 gospodarki kolonii sta\u0142o si\u0119 rolnictwo \u2013 g\u0142\u00f3wnie uprawa tytoniu. Z czasem z Kompanii Wirgi\u0144skiej powsta\u0142y nast\u0119puj\u0105ce kolonie: * Wirginia * Maryland * Nowa Anglia ** New Haven ** Connecticut ** Rhode Island ** Plymouth ** Massachusetts ** New Hampshire ** Maine == Kolonie \u015brodkowego Po\u0142udnia == * Karolina P\u00f3\u0142nocna * Karolina Po\u0142udniowa * Georgia == Wywalczone kolonie \u015brodkowego wschodu == * Prowincja Nowy Jork * New Jersey * Pensylwania * Delaware == Kolonie","start_idx":0,"end_idx":68}
{"id":"mrc_5268","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 krus?","answer":"Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo\u0142ecznego (KRUS) \u2013 instytucja pa\u0144stwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie spo\u0142eczne rolnik\u00f3w, uregulowane ustaw\u0105 z 20 grudnia 1990.","context":"Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo\u0142ecznego (KRUS) \u2013 instytucja pa\u0144stwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie spo\u0142eczne rolnik\u00f3w, uregulowane ustaw\u0105 z 20 grudnia 1990. Centrala KRUS znajduje si\u0119 przy alei Niepodleg\u0142o\u015bci 190 w Warszawie. == Typy ubezpiecze\u0144 rolnik\u00f3w == W ubezpieczeniu spo\u0142ecznym rolnik\u00f3w funkcjonuj\u0105 na odr\u0119bnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia: * ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci z dotacji bud\u017cetowej, uzupe\u0142nionej dochodami ze sk\u0142adek ubezpieczonych rolnik\u00f3w; * ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzy\u0144skie, realizacj\u0119 \u015bwiadcze\u0144 z tego ubezpieczenia gwarantuj\u0105 jedynie sk\u0142adki od rolnik\u00f3w, gromadzone w Funduszu Sk\u0142adkowym Ubezpieczenia Spo\u0142ecznego Rolnik\u00f3w. Fundusz ten jest osob\u0105 prawn\u0105, funkcje zarz\u0105du pe\u0142ni z urz\u0119du Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolnik\u00f3w. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 KRUS == Kasa prowadzi dzia\u0142alno\u015b\u0107 prewencyjn\u0105 (np. konkurs \"Bezpieczne Gospodarstwo Rolne\"), rehabilitacj\u0119 lecznicz\u0105 i wydzielone orzecznictwo lekarskie,","start_idx":0,"end_idx":161}
{"id":"mrc_5269","question":"jakie to utwory literackie?","answer":"Utw\u00f3r literacki, dzie\u0142o literackie \u2013 tekst s\u0142owny, pisany (najcz\u0119\u015bciej) lub ustny (np. eposy Homera, utwory z kr\u0119gu folkloru), ukszta\u0142towany za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w, jakimi dysponuje j\u0119zyk, na spos\u00f3b artystyczny.","context":"Utw\u00f3r literacki, dzie\u0142o literackie \u2013 tekst s\u0142owny, pisany (najcz\u0119\u015bciej) lub ustny (np. eposy Homera, utwory z kr\u0119gu folkloru), ukszta\u0142towany za pomoc\u0105 \u015brodk\u00f3w, jakimi dysponuje j\u0119zyk, na spos\u00f3b artystyczny. Jego szczeg\u00f3lny charakter polega na tym, \u017ce odpowiada on na estetyczne oczekiwania odbiorc\u00f3w. Tak rozumiane dzie\u0142o literackie ma szczeg\u00f3lny charakter. Jest odmienne od dzie\u0142a naukowego lub utworu u\u017cytkowego. Teksty spoza literatury pi\u0119knej, spe\u0142niaj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie cele u\u017cytkowe, sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na literatur\u0119 stosowan\u0105. Literatura pi\u0119kna i literatura stosowana sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na ca\u0142o\u015b\u0107 literatury.","start_idx":0,"end_idx":206}
{"id":"mrc_5270","question":"do jakiej nagrody nominowany potop?","answer":"uzyska\u0142 tak\u017ce nominacj\u0119 do Oscara dla najlepszego filmu nieangloj\u0119zycznego na 47. ceremonii wr\u0119czenia Oscar\u00f3w w 1975.","context":"bohaterk\u0119 w cechy romantyczne. Filmowy \"Potop\" pozbawiony jest tak\u017ce wysokiego okrucie\u0144stwa charakterystycznego dla stylu pisarza. Dialog w filmie uleg\u0142 ponadto redukcji na rzecz strony wizualnej dzie\u0142a Hoffmana. == Nagrody i wyr\u00f3\u017cnienia == \"Potop\" zosta\u0142 uhonorowany kilkunastoma nagrodami i wyr\u00f3\u017cnieniami. Na pierwszej edycji Festiwalu Polskich Film\u00f3w Fabularnych w 1974 zdoby\u0142 cztery nagrody: \u201eGrand Prix Z\u0142ote Lwy\u201d, nagrod\u0119 za pierwszoplanow\u0105 rol\u0119 m\u0119sk\u0105 dla Daniela Olbrychskiego w kategorii film\u00f3w kinowych oraz nagrod\u0119 publiczno\u015bci w kategorii film\u00f3w telewizyjnych. Pismo \u201eFilm\u201d przyzna\u0142o mu dwie Z\u0142ote Kamery dla najlepszego filmu polskiego i najlepszego aktora (Olbrychskiego). Jerzy Hoffman za sw\u00f3j film otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Nagrod\u0119 Ministra Kultury i Sztuki I stopnia; \"Potop\" uzyska\u0142 tak\u017ce nominacj\u0119 do Oscara dla najlepszego filmu nieangloj\u0119zycznego na 47. ceremonii wr\u0119czenia Oscar\u00f3w w 1975.","start_idx":783,"end_idx":900}
{"id":"mrc_5271","question":"co okre\u015bla licencja na program komputerowy?","answer":"Umowa taka powinna okre\u015bla\u0107 przede wszystkim pola eksploatacji (formy wykorzystania utworu), czyli warunki, na jakich licencjobiorca jest uprawniony do korzystania z programu.","context":"Licencja oprogramowania \u2013 umowa na korzystanie z utworu, jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomi\u0119dzy podmiotem, kt\u00f3remu przys\u0142uguj\u0105 maj\u0105tkowe prawa autorskie do utworu, a osob\u0105, kt\u00f3ra zamierza z danej aplikacji korzysta\u0107. Umowa taka powinna okre\u015bla\u0107 przede wszystkim pola eksploatacji (formy wykorzystania utworu), czyli warunki, na jakich licencjobiorca jest uprawniony do korzystania z programu. W Polsce ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych jako podstawowe elementy okre\u015blaj\u0105ce pola eksploatacji wskazuje zakres, miejsce i czas korzystania z utworu, przy czym jest to wyliczenie przyk\u0142adowe i strony umowy mog\u0105 dowolnie kszta\u0142towa\u0107 charakter licencji (bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 tre\u015b\u0107 przepis\u00f3w ustawowych, kt\u00f3rych strony nie mog\u0105 modyfikowa\u0107 \u2013 tzw. \"ius cogens\"). == Rodzaje licencji == Rozr\u00f3\u017cniamy nast\u0119puj\u0105ce rodzaje licencji: * licencje niewy\u0142\u0105czne, w kt\u00f3rych udzielaj\u0105cy licencji","start_idx":231,"end_idx":406}
{"id":"mrc_5272","question":"na czyja czesc powstal batalion zoska?","answer":"dla upami\u0119tnienia postaci dow\u00f3dcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d","context":"Batalion \u201eZo\u015bka\u201d \u2013 batalion Armii Krajowej (AK) bior\u0105cy udzia\u0142 w powstaniu warszawskim, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 przede wszystkim z cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w, konspiracyjnego Zwi\u0105zku Harcerstwa Polskiego; dow\u00f3dc\u0105 batalionu by\u0142 Ryszard Bia\u0142ous \u201eJerzy\u201d. == Sformowanie batalionu == Batalion, utworzony pod koniec sierpnia 1943, przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 \u201eZo\u015bka\u201d dla upami\u0119tnienia postaci dow\u00f3dcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d (poleg\u0142ego w akcji na posterunek graniczny w Sieczychach). Przez pewien czas w sk\u0142adzie osobowym batalionu \u201eZo\u015bka\u201d podawano jako jego 3 kompani\u0119, wydzielon\u0105 ju\u017c od 1 sierpnia 1943, jednostk\u0119 specjaln\u0105 \u201eAgat\u201d (\u201ePegaz\u201d \u2013 \u201eParasol\u201d) ze wzgl\u0119du na jej podleg\u0142o\u015b\u0107 po linii harcerskiej G\u0142\u00f3wnej Kwaterze Szarych Szereg\u00f3w. Tu\u017c przed powstaniem uzupe\u0142niono batalion do pe\u0142nego stanu 3 kompanii (ok. 366 os\u00f3b). Batalion w olbrzymiej wi\u0119kszo\u015bci sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z podchor\u0105\u017cych. \u017bo\u0142nierze","start_idx":338,"end_idx":430}
{"id":"mrc_5273","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 maradona?","answer":"30 pa\u017adziernika 1960","context":"Diego Armando Maradona (ur. 30 pa\u017adziernika 1960 w Lan\u00fas, zm. 25 listopada 2020 w Tigre) \u2013 argenty\u0144ski pi\u0142karz i trener pi\u0142karski. Nazywany tak\u017ce \u201eEl Diez\u201d (\u201eDziesi\u0105tka\u201d) i \u201ePelusa\u201d (\u201ePuszek\u201d). Uwa\u017cany za jednego z najlepszych graczy w historii tego sportu, zosta\u0142 wybrany najlepszym zawodnikiem XX wieku (wraz z Pel\u00e9m), uzyskuj\u0105c 53% g\u0142os\u00f3w w sondzie na oficjalnej stronie FIFA. Zdoby\u0142 trzecie miejsce w g\u0142osowaniu zrealizowanym przez cz\u0142onk\u00f3w \"Komisji Futbolowej\" FIFA i ludzi prenumeruj\u0105cych \"FIFA Magazine\". Przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 swojego \u017cycia Maradona zdobywa\u0142 wielkie trofea zar\u00f3wno z reprezentacj\u0105 Argentyny, jak r\u00f3wnie\u017c z niekt\u00f3rymi klubami, w kt\u00f3rych gra\u0142. Z reprezentacj\u0105 zdoby\u0142 mistrzostwo \u015bwiata w 1986, wicemistrzostwo na mundialu w 1990 i mistrzostwo na mistrzostwach \u015bwiata junior\u00f3w w 1979. Najwa\u017cniejsze trofea na poziomie klubowym zdoby\u0142 graj\u0105c","start_idx":28,"end_idx":48}
{"id":"mrc_5274","question":"co zak\u0142ada\u0142 plan wielkiego skoku naprz\u00f3d?","answer":"szybkie przekszta\u0142cenie Chin z zacofanego kraju rolniczego w czo\u0142ow\u0105 pot\u0119g\u0119 przemys\u0142ow\u0105","context":"Wielki skok naprz\u00f3d (wielki skok) \u2013 kampania gospodarcza przeprowadzona w latach 1958\u20131962 w Chi\u0144skiej Republice Ludowej w ramach realizacji og\u0142oszonej przez Mao Zedonga polityki trzech czerwonych sztandar\u00f3w. Zak\u0142ada\u0142a szybkie przekszta\u0142cenie Chin z zacofanego kraju rolniczego w czo\u0142ow\u0105 pot\u0119g\u0119 przemys\u0142ow\u0105, w rzeczywisto\u015bci zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 g\u0142odu i ruin\u0105 gospodarki. == Za\u0142o\u017cenia wielkiego skoku == Impulsem do wielkiego skoku by\u0142o og\u0142oszenie przez Mao Zedonga, \u017ce wcze\u015bniej stosowany stalinowski model rozwoju przemys\u0142owego (I plan pi\u0119cioletni 1953\u20131957) nie pasuje do warunk\u00f3w chi\u0144skich. Ju\u017c w listopadzie 1957 roku na konferencji pa\u0144stw komunistycznych w Moskwie Mao wyrazi\u0142 pogl\u0105d, \u017ce Chiny s\u0105 w stanie w ci\u0105gu pi\u0119tnastu lat prze\u015bcign\u0105\u0107 Angli\u0119 pod wzgl\u0119dem produkcji przemys\u0142owej. Wydarzenia te zbieg\u0142y si\u0119 w czasie z konfliktem Chruszczowa i Mao o ocen\u0119","start_idx":219,"end_idx":306}
{"id":"mrc_5275","question":"jaka jest og\u00f3lna charakterystyka organizacji?","answer":"organizacja to celowa grupa spo\u0142eczna, kt\u00f3ra funkcjonuje wed\u0142ug pewnych regu\u0142 i zasad, wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ca ze sob\u0105 \u2013 by osi\u0105gn\u0105\u0107 okre\u015blony cel.","context":"\u2013 jako zesp\u00f3\u0142 cech charakterystycznych dla rzeczy zorganizowanej. W tym znaczeniu poj\u0119cie \"organizacja\" jest synonimem poj\u0119cia \"zorganizowany\" (np. W tym domu panuje doskona\u0142a \"organizacja\"). === Nauki humanistyczne i spo\u0142eczne === W naukach spo\u0142ecznych (socjologia, psychologia) organizacja to celowa grupa spo\u0142eczna, kt\u00f3ra funkcjonuje wed\u0142ug pewnych regu\u0142 i zasad, wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ca ze sob\u0105 \u2013 by osi\u0105gn\u0105\u0107 okre\u015blony cel. Istot\u0105 organizacji jest \u015bwiadomo\u015b\u0107 zasad, regu\u0142, misji, cel\u00f3w oraz synergia (dopasowanie, wspomaganie dzia\u0142a\u0144 innych). Wed\u0142ug Kotarbi\u0144skiego organizacja to \"takie wsp\u00f3\u0142dzia\u0142anie cz\u0119\u015bci, kt\u00f3re przyczynia si\u0119 do powodzenia ca\u0142o\u015bci.\" == Najwa\u017cniejsze aspekty organizacji == # w\u0142adza # kooperacja # informacja == Klasyczna organizacja typu biurokratycznego == Na pocz\u0105tku XX wieku pojawi\u0142a si\u0119 forma organizacji biurokratycznej (M.Weber). === Cechy organizacji biurokratycznej === * hierarchiczno\u015b\u0107 (szczebel ni\u017cszy podlega wy\u017cszemu,","start_idx":280,"end_idx":418}
{"id":"mrc_5276","question":"jakie nazwisko nosi\u0142a mama karola wojty\u0142y przed \u015blubem?","answer":"Kaczorowska","context":"Emilia Wojty\u0142a, z domu Kaczorowska (ur. 26 marca 1884 w Krakowie, zm. 13 kwietnia 1929 w Wadowicach) \u2013 matka Karola J\u00f3zefa Wojty\u0142y, p\u00f3\u017aniejszego papie\u017ca Jana Paw\u0142a II, S\u0142u\u017cebnica Bo\u017ca Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. == \u017byciorys == C\u00f3rka Anny Marii Scholz (wymiennie Szolc) (1853\u20131897) i Feliksa Kaczorowskiego (1849\u20131908). Wywodzi\u0142a si\u0119 ze skromnej rodziny rzemie\u015blniczej. By\u0142a pi\u0105tym z trzyna\u015bciorga dzieci. Cz\u0142onkowie jej rodziny pochodzili z Bia\u0142ej, obecnie cz\u0119\u015bci Bielska-Bia\u0142ej, sk\u0105d przenie\u015bli si\u0119 do Krakowa. Jej siostrze\u0144cem by\u0142 oficer Wojska Polskiego Aleksander Florkowski (\u017conaty z c\u00f3rk\u0105 Franciszka Stoka). Emilia Kaczorowska uko\u0144czy\u0142a 8-letni\u0105 szko\u0142\u0119 zakonn\u0105 prowadzon\u0105 przez Siostry Mi\u0142o\u015bci Bo\u017cej i by\u0142a praktykuj\u0105c\u0105 katoliczk\u0105. Wysz\u0142a za m\u0105\u017c za Karola Wojty\u0142\u0119. Dok\u0142adna data ich \u015blubu by\u0142a przez wiele lat nieznana. Przyjmowano rok 1904, czasem podawano tak\u017ce 1903,","start_idx":23,"end_idx":34}
{"id":"mrc_5277","question":"czym s\u0105 liczby rzeczywiste?","answer":"Zbi\u00f3r liczb rzeczywistych \u2013 rozszerzenie zbioru liczb wymiernych (jako przestrzeni metrycznej) do przestrzeni zupe\u0142nej; r\u00f3wnowa\u017cnie \u2013 rozszerzenie zbioru liczb wymiernych (z topologi\u0105 przedzia\u0142ow\u0105) do przestrzeni sp\u00f3jnej.","context":"Zbi\u00f3r liczb rzeczywistych \u2013 rozszerzenie zbioru liczb wymiernych (jako przestrzeni metrycznej) do przestrzeni zupe\u0142nej; r\u00f3wnowa\u017cnie \u2013 rozszerzenie zbioru liczb wymiernych (z topologi\u0105 przedzia\u0142ow\u0105) do przestrzeni sp\u00f3jnej. Zbi\u00f3r liczb rzeczywistych jest wi\u0119c cia\u0142em uporz\u0105dkowanym spe\u0142niaj\u0105cym aksjomat ci\u0105g\u0142o\u015bci. Liczby rzeczywiste, kt\u00f3re nie s\u0105 wymierne, nazywane s\u0105 liczbami niewymiernymi. Zbi\u00f3r liczb rzeczywistych oznaczany jest symbolem \\mathbb R lub \\mathbf R. Z punktu widzenia algebry cia\u0142o liczb rzeczywistych jest rozszerzeniem cia\u0142a liczb wymiernych. Podzbiorami zbioru liczb rzeczywistych s\u0105 np. liczby wymierne, niewymierne, przest\u0119pne, ca\u0142kowite, naturalne, ujemne, pierwiastki liczb dodatnich itd. Zbi\u00f3r liczb rzeczywistych mo\u017cna z kolei rozszerzy\u0107 do zbioru liczb zespolonych. Modelem geometrycznym zbioru liczb rzeczywistych jest tzw. prosta rzeczywista, czyli o\u015b liczbowa. == Historia == Pitagorejczycy zauwa\u017cyli, \u017ce przek\u0105tna kwadratu i jego bok","start_idx":0,"end_idx":221}
{"id":"mrc_5278","question":"dlaczego latawiec lata?","answer":"Latawiec unosi si\u0119 w powietrzu wykorzystuj\u0105c si\u0142\u0119 no\u015bn\u0105, jaka powstaje na jego powierzchni wskutek ruchu powietrza (np. wiatru) wytwarzaj\u0105cego r\u00f3\u017cnic\u0119 ci\u015bnienia nad i pod jego powierzchni\u0105 \u2013 analogicznie jak na skrzydle samolotu.","context":"Latawiec \u2013 najstarszy i najprostszy konstrukcyjne przyrz\u0105d lataj\u0105cy ci\u0119\u017cszy od powietrza (aerodyna). Tradycyjnie sk\u0142ada si\u0119 ze szkieletu pokrytego p\u0142\u00f3tnem lub papierem, nie posiada w\u0142asnego nap\u0119du i jest zamocowany lin\u0105 do sta\u0142ego (lub ruchomego) punktu na powierzchni Ziemi. Latawiec unosi si\u0119 w powietrzu wykorzystuj\u0105c si\u0142\u0119 no\u015bn\u0105, jaka powstaje na jego powierzchni wskutek ruchu powietrza (np. wiatru) wytwarzaj\u0105cego r\u00f3\u017cnic\u0119 ci\u015bnienia nad i pod jego powierzchni\u0105 \u2013 analogicznie jak na skrzydle samolotu. Pu\u0142ap jaki mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 latawiec zale\u017cy zatem od d\u0142ugo\u015bci linki, k\u0105ta natarcia powierzchni no\u015bnej oraz pr\u0119dko\u015bci wiatru. Urwanie si\u0119 latawca z uwi\u0119zi powoduje zanik si\u0142y no\u015bnej na jego powierzchni, wpadni\u0119cie w korkoci\u0105g i upadek na ziemi\u0119. == Historia == Historia tego jednego z najstarszych przyrz\u0105d\u00f3w lataj\u0105cych ci\u0119\u017cszych od powietrza si\u0119ga kilkuset","start_idx":276,"end_idx":505}
{"id":"mrc_5279","question":"jaki jest g\u0142\u00f3wny cel kodowania liniowego?","answer":"proces przekszta\u0142cenia sygna\u0142u binarnego na cyfrowy sygna\u0142 liniowy.","context":"Kodowanie liniowe \u2013 proces przekszta\u0142cenia sygna\u0142u binarnego na cyfrowy sygna\u0142 liniowy. Kod liniowy dobiera si\u0119 odpowiednio do dysponowanego toru telekomunikacyjnego, tak aby by\u0142o odpowiednie ukszta\u0142towanie widma energetycznego. Kod liniowy powinien charakteryzowa\u0107 si\u0119 nast\u0119puj\u0105cymi cechami: * Nie zawiera\u0107 sk\u0142adowej sta\u0142ej \u2013 trakt mo\u017ce zawiera\u0107 elementy nie przenosz\u0105ce pr\u0105du sta\u0142ego, jak transformatory, lub w trakcie mog\u0105 by\u0107 przesy\u0142ane napi\u0119cia do zasilania zdalnych regenerator\u00f3w. Spe\u0142nienie tego warunku nast\u0119puje, gdy \u015brednia warto\u015b\u0107 napi\u0119cia w linii wynosi 0. * Pozwala\u0107 na \u0142atwe generowanie i \u0142atwe dekodowanie. * Przenosi\u0107 informacje o sygnale taktowania \u2013 wymagane do synchronizacji odbiornik\u00f3w lub regenerator\u00f3w. * Mie\u0107 struktur\u0119 pozwalaj\u0105c\u0105 na \u0142atw\u0105 detekcj\u0119 b\u0142\u0119d\u00f3w. * Mie\u0107 jak najmniejsz\u0105 sum\u0119 cyfrow\u0105. * Posiada\u0107 widmo energetyczne o jak najw\u0119\u017cszym pasmie. Najpowszechniej w telekomunikacji stosowane","start_idx":20,"end_idx":87}
{"id":"mrc_5280","question":"jakie \u015bwi\u0119to jest 15 sierpnia?","answer":"\u015awi\u0119ta Wojska Polskiego","context":"z rocznic\u0105 uchwalenia Konstytucji 3 maja. Ustawa sejmowa z dnia 30 lipca 1992 przywr\u00f3ci\u0142a obchody \u015awi\u0119ta Wojska Polskiego w dniu 15 sierpnia. Tego\u017c roku po raz pierwszy w dniu 15 sierpnia odby\u0142y si\u0119 centralne uroczysto\u015bci z okazji \u015awi\u0119ta Wojska Polskiego przed Grobem Nieznanego \u017bo\u0142nierza w Warszawie. == Obchody == Corocznie 15 sierpnia odbywaj\u0105 si\u0119 we wszystkich ko\u015bcio\u0142ach polowych w Polsce uroczyste Msze \u015awi\u0119te w intencji poleg\u0142ych na polu chwa\u0142y. Na cmentarzach pami\u0119\u0107 \u017co\u0142nierzy czci Apel Poleg\u0142ych, natomiast przed Grobem Nieznanego \u017bo\u0142nierza w Warszawie odprawiana jest z udzia\u0142em najwy\u017cszych w\u0142adz pa\u0144stwowych honorowa zmiana warty. 15 sierpnia 2007, pierwszy raz w powojennej historii Polski (ostatnia tak du\u017ca defilada odby\u0142a si\u0119 w 1974), mia\u0142a miejsce defilada nawi\u0105zuj\u0105ca do tradycji II Rzeczypospolitej. Oko\u0142o stu","start_idx":98,"end_idx":121}
{"id":"mrc_5281","question":"od kiedy istnieje ofe?","answer":"Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku","context":"Otwarty fundusz emerytalny (OFE) \u2013 w Polsce osoba prawna stanowi\u0105ca odr\u0119bn\u0105 mas\u0119 maj\u0105tkow\u0105, zarz\u0105dzana i reprezentowana przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), dzia\u0142aj\u0105cy na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (). Cz\u0142onkowie OFE posiadaj\u0105 jednostki rozrachunkowe zapisane na ich indywidualnych rachunkach, kt\u00f3rych warto\u015b\u0107 jest wyceniana ka\u017cdego dnia roboczego w oparciu o aktualn\u0105 warto\u015b\u0107 rynkow\u0105 aktyw\u00f3w OFE i sum\u0119 jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunkach prowadzonych przez dane OFE. OFE inwestuje posiadane \u015brodki w instrumenty finansowe dopuszczone przez obowi\u0105zuj\u0105ce przepisy i w granicach dopuszczonych limit\u00f3w. Otwarte fundusze emerytalne powsta\u0142y w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku i pozwalaj\u0105 na gromadzenie \u015brodk\u00f3w pieni\u0119\u017cnych na emerytur\u0119 w tzw. II filarze. Podstaw\u0105 prawn\u0105 dla dzia\u0142alno\u015bci otwartych funduszy","start_idx":696,"end_idx":782}
{"id":"mrc_5282","question":"kt\u00f3ry sportowiec zdoby\u0142 najwi\u0119cej z\u0142otych medali olimpijskich?","answer":"Michael Phelps, kt\u00f3ry zgromadzi\u0142 23 z\u0142otych","context":"Multimedali\u015bci igrzysk olimpijskich \u2013 jest list\u0105 prezentuj\u0105c\u0105 multimedalist\u00f3w igrzysk olimpijskich \u2013 zar\u00f3wno w konkurencjach indywidualnych, jak i dru\u017cynowych. Obecnie w klasyfikacji prowadzi Michael Phelps, kt\u00f3ry zgromadzi\u0142 23 z\u0142otych, 3 srebrne i 2 br\u0105zowe medale. == Klasyfikacja medalowa == Legenda: W tabeli nie s\u0105 brane pod uwag\u0119 wyniki Olimpiady Letniej 1906.","start_idx":192,"end_idx":235}
{"id":"mrc_5283","question":"ile park\u00f3w krajobrazowych jest w polsce?","answer":"Wed\u0142ug stanu na pocz\u0105tek 2020 r. w Polsce istnieje 125 park\u00f3w krajobrazowych","context":"w Niemczech, inspiruj\u0105c podobne rozwi\u0105zania w kolejnych pa\u0144stwach. W Polsce pierwszy park krajobrazowy powo\u0142ano w 1976 r. na Pojezierzu Suwalskim. Do 2001 r. powo\u0142ano kolejne 120 park\u00f3w. 122. parkiem zosta\u0142 utworzony w 2009 r. w Wielkopolsce Nadgopla\u0144ski Park Tysi\u0105clecia, jednak powsta\u0142 on w wyniku podzia\u0142u starszego parku na cz\u0119\u015b\u0107 wielkopolsk\u0105 i kujawsko-pomorsk\u0105. W 2018 powo\u0142ano Park Krajobrazowy G\u00f3ry \u0141osiowe. W 2019 cz\u0119\u015b\u0107 Pszczewskiego Parku Krajobrazowego le\u017c\u0105cego na terenie wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego przekszta\u0142cono w dwa nowe parki krajobrazowe Miedzichowski oraz Doliny Kamionki. Wed\u0142ug stanu na pocz\u0105tek 2020 r. w Polsce istnieje 125 park\u00f3w krajobrazowych o \u0142\u0105cznej powierzchni 26 141,6821 km\u00b2, co stanowi 8,36% powierzchni Polski. == Charakterystyka == Parki krajobrazowe w Polsce nie osi\u0105gaj\u0105 du\u017cych rozmiar\u00f3w w por\u00f3wnaniu do europejskich odpowiednik\u00f3w. Najwi\u0119kszy","start_idx":593,"end_idx":669}
{"id":"mrc_5284","question":"kiedy powsta\u0142 chleb?","answer":"najstarsze znalezisko datuje si\u0119 na 14 400 lat temu.","context":"cz\u0142owieka w najstarszych \u017ar\u00f3d\u0142ach historii kultury materialnej Europy i Bliskiego Wschodu; najstarsze znalezisko datuje si\u0119 na 14 400 lat temu. Stanowi jeden z podstawowych sk\u0142adnik\u00f3w codziennej diety cz\u0142owieka. Chleb odgrywa r\u00f3wnie\u017c istotn\u0105 rol\u0119 kultow\u0105 \u2013 wzmianki o tym znajduj\u0105 si\u0119 na przyk\u0142ad w Starym Testamencie \u2013 i kulturowo-symboliczn\u0105. Znany by\u0142 ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci, w Babilonii i Asyrii, Egipcie, Izraelu, Grecji oraz Cesarstwie Rzymskim. Wygl\u0105d i w\u0142a\u015bciwo\u015bci chleba zmienia\u0142y si\u0119 znacznie w ci\u0105gu wiek\u00f3w doskonalenia techniki otrzymywania m\u0105ki oraz przyrz\u0105dzania i wypieku ciasta. Najbardziej pierwotn\u0105 form\u0105 chleba s\u0105 placki z m\u0105ki i \u015bruty pieczone w popiele, na rozgrzanych kamieniach, p\u00f3\u017aniej tak\u017ce na rusztach i blachach. Odr\u0119bnym rodzajem chleba by\u0142y suche placki staro\u017cytnych Izraelit\u00f3w (maca). Pieczenie plack\u00f3w pod glinianym garnkiem (dzwonem), przysypywanym","start_idx":91,"end_idx":143}
{"id":"mrc_5285","question":"jaki rodzaj literacki ma opowie\u015b\u0107 wigilijna?","answer":"opowiadanie","context":"Opowie\u015b\u0107 wigilijna (tyt. oryg. \"A Christmas Carol\") \u2013 opowiadanie Charlesa Dickensa nawi\u0105zuj\u0105ce do Wigilii Bo\u017cego Narodzenia. Ksi\u0105\u017cka ukaza\u0142a si\u0119 po raz pierwszy 19 grudnia 1843 roku z ilustracjami Johna Leecha. T\u0142umaczona wielokrotnie i wydawana jako \"Opowie\u015b\u0107 wigilijna\" (cz\u0119\u015bciej) lub zgodnie z oryginalnym tytu\u0142em jako \"Kol\u0119da proz\u0105\". Opowiadanie Charlesa Dickensa jest napisane w stylu wiktoria\u0144skim. Pokazuje g\u0142\u0119bokie do\u015bwiadczenie i przemian\u0119 sk\u0105pca Ebenezera Scrooge\u2019a, zachodz\u0105c\u0105 w czasie nocy wigilijnej. Jest on samotnikiem, nielubi\u0105cym ludzi, a dbaj\u0105cym jedynie o pomna\u017canie swojego maj\u0105tku. W noc wigilijn\u0105 ukazuje mu si\u0119 duch Jakuba Marleya \u2013 jego zmar\u0142ego partnera w interesach, cierpi\u0105cego pod ci\u0119\u017carem \u0142a\u0144cucha win, kt\u00f3ry wyku\u0142 sobie za \u017cycia. Ta wizyta ma uchroni\u0107 Scrooge\u2019a przed podobnym losem. Pocz\u0105tkowo nieufny, Ebenezer zmienia zdanie pod wp\u0142ywem wizyt","start_idx":54,"end_idx":65}
{"id":"mrc_5286","question":"co bismarck powiedzia\u0142 o polakach?","answer":"\u201eBijcie Polak\u00f3w tak d\u0142ugo, dop\u00f3ki nie utrac\u0105 wiary w sens \u017cycia. Wsp\u00f3\u0142czuj\u0119 sytuacji, w jakiej si\u0119 znajduj\u0105. Je\u017celi wszak\u017ce chcemy przetrwa\u0107, mamy tylko jedno wyj\u015bcie \u2013 wyt\u0119pi\u0107 ich\u201d.","context":"Znaczenie terminu == \u0179r\u00f3d\u0142a antypolonizmu nale\u017cy upatrywa\u0107 w polityce germanizacji i rusyfikacji prowadzonej przez zaborc\u00f3w. Otto von Bismarck, premier Prus i p\u00f3\u017aniejszy kanclerz Rzeszy, powiedzia\u0142 o Polakach: \u201eBijcie Polak\u00f3w tak d\u0142ugo, dop\u00f3ki nie utrac\u0105 wiary w sens \u017cycia. Wsp\u00f3\u0142czuj\u0119 sytuacji, w jakiej si\u0119 znajduj\u0105. Je\u017celi wszak\u017ce chcemy przetrwa\u0107, mamy tylko jedno wyj\u015bcie \u2013 wyt\u0119pi\u0107 ich\u201d. Wed\u0142ug p\u00f3\u017aniejszej teorii nazistowskiej Polacy nale\u017c\u0105 do kategorii podludzi niezdolnych do samodzielnego rz\u0105dzenia. Dyrektywa nr 1306 Ministerstwa Propagandy Rzeszy z dnia 24.10.1933 roku nakazywa\u0142a oficjalne traktowanie Polak\u00f3w jako podludzi \u2013 \u201eMusi sta\u0107 si\u0119 jasnym dla ka\u017cdego w Niemczech, nawet dla ostatniej dojarki, \u017ce polsko\u015b\u0107 jest r\u00f3wnoznaczna z podcz\u0142owiecze\u0144stwem. [...] Trzeba to robi\u0107 do czasu a\u017c ka\u017cdy obywatel Niemiec b\u0119dzie mia\u0142 zakodowane w swojej pod\u015bwiadomo\u015bci to,","start_idx":210,"end_idx":392}
{"id":"mrc_5287","question":"kt\u00f3ry z naukowc\u00f3w wprowadzi\u0142 w 1706 roku symbol \u03c0?","answer":"William Jones","context":"metod obliczania jej przybli\u017ce\u0144 z dowoln\u0105 dok\u0142adno\u015bci\u0105. == Oznaczenia liczby == Symbol wprowadzi\u0142 walijski matematyk i pisarz William Jones w monografii \"Synopsis Palmariorum Matheseos\" w 1706. jest pierwsz\u0105 liter\u0105 greckiego s\u0142owa \"\u03c0\u03b5\u03c1\u03af\u03bc\u03b5\u03c4\u03c1\u03bf\u03bd\" \u2013 \"perimetron\", czyli obw\u00f3d. Oznaczenie mo\u017cna znale\u017a\u0107 tak\u017ce w pracach matematyk\u00f3w Williama Oughtreda, Isaaca Barrowa i Davida Gregory\u2019ego. Ale jeszcze w 1734 r. Leonhard Euler w dziele \"De summis serierum reciprocarum\" u\u017cywa oznaczenia p;, u\u017cywa te\u017c tego oznaczenia w napisanym ju\u017c po wydaniu \"Analizy\" li\u015bcie do Jamesa Stirlinga z 16 kwietnia 1738 r. Podobnie Johann Bernoulli w li\u015bcie napisanym do Eulera w 1739 r. u\u017cywa oznaczenia c dla liczby , jednak ju\u017c w nast\u0119pnym li\u015bcie do Eulera, z pocz\u0105tku roku 1740, stosuje on oznaczenie . Ostatecznie uznanie dla","start_idx":126,"end_idx":139}
{"id":"mrc_5288","question":"kiedy powsta\u0142a policja pa\u0144stwowa?","answer":"na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1919 roku","context":"Policja Pa\u0144stwowa (PP) \u2013 \u201eorgan wykonawczy w\u0142adz pa\u0144stwowych i samorz\u0105dowych\u201d w II Rzeczypospolitej, w latach 1919\u20131928 oraz \u201ejednolity, zorganizowany na wz\u00f3r wojskowy korpus, przeznaczony do utrzymania bezpiecze\u0144stwa, spokoju i porz\u0105dku publicznego\u201d w latach 1928\u20131939. System ochrony bezpiecze\u0144stwa w II Rzeczypospolitej kszta\u0142towa\u0142 si\u0119 w latach 1918\u20131923, za\u015b ukoronowaniem tego procesu by\u0142o wydanie rozporz\u0105dzenia Prezydenta RP z 6 marca 1928 o Policji Pa\u0144stwowej, kiedy organizacja instytucji zosta\u0142a ustalona ostatecznie i w takiej formie dotrwa\u0142a do wrze\u015bnia 1939 roku. == Historia dzia\u0142alno\u015bci == === Powstanie PP === Organizacja zosta\u0142a utworzona w Polsce na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1919 roku o policji pa\u0144stwowej, kt\u00f3ra dokona\u0142a unifikacji wcze\u015bniej istniej\u0105cych formacji policyjnych Milicji Ludowej, powo\u0142anej dekretem Naczelnika Pa\u0144stwa J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w dniu 5 grudnia","start_idx":665,"end_idx":705}
{"id":"mrc_5289","question":"jakie nagrody dosta\u0142 robert lewandowski?","answer":"Robert Lewandowski otrzyma\u0142 na gali nagrod\u0119 dla Napastnika Roku, przyznan\u0105 przez \u201eFrance Football\u201d po raz pierwszy w historii plebiscytu Z\u0142otej Pi\u0142ki","context":"kt\u00f3ry znalaz\u0142 si\u0119 w fina\u0142owej tr\u00f3jce, po Kazimierzu Deynie oraz Zbigniewie Bo\u0144ku, kt\u00f3rzy zajmowali 3. pozycj\u0119 odpowiednio w 1974 i 1982 roku. Robert Lewandowski otrzyma\u0142 na gali nagrod\u0119 dla Napastnika Roku, przyznan\u0105 przez \u201eFrance Football\u201d po raz pierwszy w historii plebiscytu Z\u0142otej Pi\u0142ki i wyg\u0142osi\u0142 przem\u00f3wienie. Zwyci\u0119zca plebiscytu Lionel Messi w przem\u00f3wieniu po odebraniu nagrody stwierdzi\u0142, \u017ce Robert Lewandowski powinien otrzyma\u0107 Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0119 za 2020 rok. ; Miejsca zajmowane przez Roberta Lewandowskiego w plebiscycie Z\u0142otej Pi\u0142ki == Kulisy transfer\u00f3w == === Transfer do Lecha Pozna\u0144 === W 2008 jako pi\u0142karz Znicza Pruszk\u00f3w otrzyma\u0142 oferty m.in. z Lecha Pozna\u0144, Wis\u0142y Krak\u00f3w, Legii Warszawa, Cracovii i Jagiellonii Bia\u0142ystok. Ze wzgl\u0119du na ch\u0119\u0107 wyst\u0119p\u00f3w w europejskich pucharach rozwa\u017ca\u0142 transfer do Wis\u0142y, Lecha i","start_idx":142,"end_idx":291}
{"id":"mrc_5290","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 w miastach greckich pe\u0142ni\u0142 tyran?","answer":"Tyran by\u0142 zazwyczaj przyw\u00f3dc\u0105 ludu w walce z oligarchami i cieszy\u0142 si\u0119 jego poparciem.","context":"znane u\u017cycie pojawia si\u0119 w VII wieku p.n.e. w wierszach poety Archilocha z Paros, a dotyczy\u0142o Gygesa. Tyran by\u0142 zazwyczaj przyw\u00f3dc\u0105 ludu w walce z oligarchami i cieszy\u0142 si\u0119 jego poparciem. Wielu tyran\u00f3w by\u0142o prawodawcami lub kodyfikatorami istniej\u0105cych praw, a pa\u0144stwa greckie prze\u017cywa\u0142y pod ich rz\u0105dami rozkwit gospodarczy i kulturalny. Jednym z pierwszych tyran\u00f3w by\u0142 Kypselos, w\u0142adca Koryntu w VII w. p.n.e., kt\u00f3ry obali\u0142 rz\u0105dy oligarch\u00f3w, a nast\u0119pnie przekaza\u0142 w\u0142adz\u0119 synowi. Dziedziczenie w\u0142adzy w tyraniach by\u0142o jednak wyj\u0105tkiem. Rozkwit tyranii to VI w. p.n.e.: Klejstenes rz\u0105dzi\u0142 Sykionem i uniezale\u017cni\u0142 to miasto od Argos, Polikrates doprowadzi\u0142 do rozkwitu Samos, Pizystrat obj\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 w Atenach w roku 560 p.n.e., po nim rz\u0105dy przejmowali jego synowie. Rozw\u00f3j demokracji w Atenach sprawi\u0142, \u017ce okre\u015blenie","start_idx":102,"end_idx":188}
{"id":"mrc_5291","question":"jakie by\u0142y skutki wojny secesyjnej?","answer":"W wyniku wojny \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 620 tysi\u0119cy ludzi, zniszczono","context":"Wojna secesyjna \u2013 wojna, kt\u00f3ra toczy\u0142a si\u0119 w latach 1861\u20131865 w Stanach Zjednoczonych Ameryki, pomi\u0119dzy stanami wchodz\u0105cymi w sk\u0142ad Stan\u00f3w Zjednoczonych (tzw. Uni\u0105 lub \u201eP\u00f3\u0142noc\u0105\u201d) i Skonfederowanymi Stanami Ameryki (tzw. Konfederacj\u0105 lub \u201ePo\u0142udniem\u201d), kt\u00f3re wyst\u0105pi\u0142y z Unii. Nazwa \u201ewojna secesyjna\u201d pochodzi od secesji (od\u0142\u0105czenia si\u0119) stan\u00f3w skonfederowanych od Unii. Powszechn\u0105 nazw\u0105, stosowan\u0105 zw\u0142aszcza w USA, jest tak\u017ce \u201eameryka\u0144ska wojna domowa\u201d (ang. \"American Civil War\"). Znana jest tak\u017ce jako \u201ewojna pomi\u0119dzy stanami\u201d i \u201ewojna o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Po\u0142udnia\u201d. Zapocz\u0105tkowa\u0142o j\u0105 ostrzelanie Fortu Sumter w zatoce Charleston w Karolinie Po\u0142udniowej przez konfederat\u00f3w 12 kwietnia 1861. Trwa\u0142a do 26 maja 1865, kiedy podda\u0142y si\u0119 ostatnie zorganizowane o\u015brodki oporu konfederat\u00f3w (gdzieniegdzie walki trwa\u0142y jeszcze do czerwca). W wyniku wojny \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 620 tysi\u0119cy ludzi, zniszczono","start_idx":829,"end_idx":889}
{"id":"mrc_5292","question":"dlaczego podczas igrzysk olimpijskich zawierano pok\u00f3j bo\u017cy?","answer":"Zawarty traktat mia\u0142 gwarantowa\u0107 \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d czyli zapewni\u0107: * nienaruszalno\u015b\u0107 i uznanie \u015bwi\u0119to\u015bci Olimpii, * organizacj\u0119 igrzysk co cztery lata, * gwarancj\u0119 bezpiecze\u0144stwa dla zawodnik\u00f3w, * zawieszenie broni na czas igrzysk.","context":"si\u0119 zawody, lecz z nieznanych przyczyn zosta\u0142y przerwane. Tak\u0105 tez\u0119 potwierdzaj\u0105 badania archeologiczne prowadzone w olimpijskim sanktuarium. W\u00f3wczas mia\u0142 na br\u0105zowym dysku zosta\u0107 spisany traktat, kt\u00f3rego sygnatariuszami byli: * Likurg \u2013 kr\u00f3l Sparty, * Ifitos \u2013 kr\u00f3l Elidy, * Klejstenes \u2013 kr\u00f3l Pisy, pod kt\u00f3rego panowaniem znajdowa\u0142a si\u0119 Olimpia. Zawarty traktat mia\u0142 gwarantowa\u0107 \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d czyli zapewni\u0107: * nienaruszalno\u015b\u0107 i uznanie \u015bwi\u0119to\u015bci Olimpii, * organizacj\u0119 igrzysk co cztery lata, * gwarancj\u0119 bezpiecze\u0144stwa dla zawodnik\u00f3w, * zawieszenie broni na czas igrzysk. Dysk mia\u0142 by\u0107 z\u0142o\u017cony w olimpijskiej \u015bwi\u0105tyni Hery. Podobny pok\u00f3j gwarantowa\u0142a te\u017c Amfiktionia Delficka. == Ekechejria jako personifikacja == Ekechejria jest tak\u017ce ma\u0142o znan\u0105 upersonifikowan\u0105 bogini\u0105 greck\u0105. Przedstawienie \u015awi\u0119tego Pokoju jako bogini znane jest z rze\u017aby umieszczonej w wej\u015bciu do","start_idx":347,"end_idx":573}
{"id":"mrc_5293","question":"kim s\u0105 osoby queer?","answer":"Obejmuje on wtedy swym znaczeniem ludzi o orientacji nieheteroseksualnej (osoby homoseksualne, biseksualne, aseksualne i panseksualne) osoby nie-cisp\u0142ciowe (transseksualne, transp\u0142ciowe, niebinarne, agender i androgyniczne lub dowolnej innej to\u017csamo\u015bci p\u0142ciowej) oraz osoby interp\u0142ciowe.","context":"tak, \u201egej\u201d jest \u015bwietny. Ma swoje miejsce. Ale kiedy wiele lesbijek i gej\u00f3w budzi si\u0119 rano, czujemy si\u0119 \u017ali i zdegustowani, a nie gejowsko (rado\u015bnie). Wi\u0119c zdecydowali\u015bmy si\u0119 nazywa\u0107 siebie queer. U\u017cywaj\u0105c \u201equeer\u201d przypominamy sobie, jak jeste\u015bmy postrzegani przez reszt\u0119 \u015bwiata.\" [T\u0142umaczenie z angielskiego]Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie s\u0142owo \u201equeer\u201d uznawane jest za poj\u0119cie zbiorcze oznaczaj\u0105ce og\u00f3\u0142 mniejszo\u015bci seksualnych i genderowych oraz antonim heteronormatywno\u015bci. Obejmuje on wtedy swym znaczeniem ludzi o orientacji nieheteroseksualnej (osoby homoseksualne, biseksualne, aseksualne i panseksualne) osoby nie-cisp\u0142ciowe (transseksualne, transp\u0142ciowe, niebinarne, agender i androgyniczne lub dowolnej innej to\u017csamo\u015bci p\u0142ciowej) oraz osoby interp\u0142ciowe. Niekt\u00f3rzy byli za tym aby tak\u017ce uwzgl\u0119dnia\u0107 rodzajowo normatywnych heteroseksualist\u00f3w, kt\u00f3rych orientacja lub aktywno\u015b\u0107 seksualna nie mieszcz\u0105 si\u0119 w granicach najpowszechniejszych (np. BDSM, poliamoria). Jednak spotka\u0142o si\u0119 to z","start_idx":459,"end_idx":746}
{"id":"mrc_5294","question":"kiedy obchodzi si\u0119 \u015bwi\u0119to ryby?","answer":"20 grudnia (od 2003)","context":"Dzie\u0144 Ryby \u2013 organizowany 20 grudnia (od 2003) w Polsce przez Stowarzyszenie Empatia i Fundacj\u0119 Viva! W dniu tym podczas akcji ulicznych zorganizowanych w polskich miastach uczestnicy pr\u00f3buj\u0105 przekona\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwo, \u017ce ryby nie s\u0105 przedmiotami i czuj\u0105 b\u00f3l. Protesty cz\u0119sto maj\u0105 form\u0119 marsz\u00f3w milczenia lub happening\u00f3w, nie zach\u0119ca si\u0119 natomiast - w odr\u00f3\u017cnieniu od Klubu Gaja - do wypuszczania ryb na wolno\u015b\u0107. Data obchodzenia tego dnia w okolicach Wigilii ma nak\u0142oni\u0107 do zastanowienia si\u0119 nad niehumanitarnym traktowaniem \u017cywych karpi w punktach sprzeda\u017cy.","start_idx":26,"end_idx":46}
{"id":"mrc_5295","question":"kiedy obchodzi si\u0119 andrzejki?","answer":"w nocy z 29 na 30 listopada","context":"thumb|upright=1.2|Wylewanie o\u0142owiu na zimn\u0105 wod\u0119 przez ucho od klucza Andrzejki \u2013 wiecz\u00f3r wr\u00f3\u017cb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigili\u0119 \u015bwi\u0119tego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawi\u0142a si\u0119 w 1557 za spraw\u0105 Marcina Bielskiego. Dzie\u0144 ten przypada na ko\u0144cu lub na pocz\u0105tku roku liturgicznego. Andrzejki s\u0105 specjaln\u0105 okazj\u0105 do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynaj\u0105cym si\u0119 adwentem. W Szkocji obchodzony 30 listopada dzie\u0144 \u015bwi\u0119tego Andrzeja jest \u015bwi\u0119tem narodowym. == Historia == Niegdy\u015b wr\u00f3\u017cby andrzejkowe mia\u0142y charakter wy\u0142\u0105cznie matrymonialny i przeznaczone by\u0142y tylko dla niezam\u0119\u017cnych dziewcz\u0105t (m\u0119skim odpowiednikiem andrzejek by\u0142y katarzynki). Pocz\u0105tkowo andrzejki traktowano bardzo powa\u017cnie, a wr\u00f3\u017cby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu; w czasach p\u00f3\u017aniejszych przybra\u0142y form\u0119 zbiorow\u0105, organizowan\u0105 w","start_idx":109,"end_idx":136}
{"id":"mrc_5296","question":"kiedy dok\u0142adnie upad\u0142 mur berli\u0144ski?","answer":"Mur Berli\u0144ski pad\u0142 w nocy z czwartku 9 listopada na pi\u0105tek 10 listopada 1989","context":"Mur Berli\u0144ski pad\u0142 w nocy z czwartku 9 listopada na pi\u0105tek 10 listopada 1989, po przesz\u0142o 28 latach istnienia. Przygotowania NRD do kontrolowanego otwarcia muru si\u0119gaj\u0105 pa\u017adziernika 1989, kiedy to, wed\u0142ug sprawuj\u0105cego w\u00f3wczas funkcj\u0119 burmistrza Berlina Zachodniego Waltera Mompera, przeprowadzi\u0142 on 29 pa\u017adziernika rozmowy z szefem wschodnioberli\u0144skiej SED G\u00fcnterem Schabowskim i burmistrzem Berlina Wschodniego Erhardem Krackiem, maj\u0105ce doprowadzi\u0107 do podj\u0119cia odpowiednich dzia\u0142a\u0144 w tym kierunku. Do otwarcia muru doprowadzi\u0142y masowe demonstracje w okresie wschodnioeuropejskiej \u201eJesieni Lud\u00f3w\u201d 1989 roku okre\u015blanej w Niemczech nazw\u0105 \"Herbst der V\u00f6lker\" lub ' (\u201eczas przemian\u201d), tj. w prze\u0142omowym okresie \"friedliche Revolution\" \u2013 pokojowej rewolucji w NRD, i \u017c\u0105dania w \u00f3wczesnej NRD wolno\u015bci podr\u00f3\u017cowania (otwarcia granic), jak r\u00f3wnie\u017c nieustanna tak zwana \u201eRepublikflucht\u201d (wed\u0142ug oficjalnej nomenklatury opuszczenie NRD","start_idx":0,"end_idx":76}
{"id":"mrc_5297","question":"kt\u00f3re litery nie rozpoczynaj\u0105 s\u0142owa w j\u0119zyku polskim?","answer":"W j\u0119zyku polskim \u201e\u0144\u201d nie jest pierwsz\u0105 liter\u0105 \u017cadnego wyrazu.","context":"\u0143 \u2013 dziewi\u0119tnasta litera alfabetu polskiego, s\u0142u\u017c\u0105ca do zapisu sp\u00f3\u0142g\u0142oski nosowej dzi\u0105s\u0142owo-podniebiennej. Jest tak\u017ce u\u017cywana w j\u0119zyku kazachskim, j\u0119zyku dolno\u0142u\u017cyckim, etnolekcie wilamowskim (wymysi\u00f6ery\u015b) oraz \u0142acince bia\u0142oruskiej (odpowiednik cyrylicznego: \u043d\u044c). W j\u0119zykach czeskim i s\u0142owackim jej odpowiednikiem jest \u0148, hiszpa\u0144skim \u00f1, portugalskim nh, a w serbsko-chorwackim nj / \u045a . W j\u0119zyku polskim \u201e\u0144\u201d nie jest pierwsz\u0105 liter\u0105 \u017cadnego wyrazu. Kategoria:Litery alfabetu \u0142aci\u0144skiego Kategoria:Sp\u00f3\u0142g\u0142oski","start_idx":386,"end_idx":447}
{"id":"mrc_5298","question":"co dos\u0142ownie oznacza 'szach mat'?","answer":"Mat \u2013 sytuacja w szachach, w kt\u00f3rej kr\u00f3l jednej ze stron jest szachowany i nie ma \u017cadnego dozwolonego ruchu, aby si\u0119 przed szachem obroni\u0107 lub od niego uciec.","context":"Mat \u2013 sytuacja w szachach, w kt\u00f3rej kr\u00f3l jednej ze stron jest szachowany i nie ma \u017cadnego dozwolonego ruchu, aby si\u0119 przed szachem obroni\u0107 lub od niego uciec. Mat ko\u0144czy gr\u0119 pora\u017ck\u0105 gracza, kt\u00f3rego kr\u00f3l zosta\u0142 zamatowany. Danie przeciwnikowi mata jest celem gry w szachy. Podczas profesjonalnych turniej\u00f3w zazwyczaj nie dochodzi do faktycznego dania mata, bowiem przegrane partie najcz\u0119\u015bciej ko\u0144czy poddanie si\u0119 jednego z graczy. == Maty elementarne == Poni\u017cej opisano pi\u0119\u0107 przypadk\u00f3w, w kt\u00f3rych s\u0142absza strona ma jedynie kr\u00f3la, a strona silniejsza dysponuje minimalnym materia\u0142em matowym. Do ko\u0144c\u00f3wki kr\u00f3l i hetman przeciw kr\u00f3lowi dochodzi bardzo cz\u0119sto w wyniku promocji piona jednej ze stron. Ta ko\u0144c\u00f3wka jest bardzo \u0142atwa do wygrania. R\u00f3wnie\u017c \u0142atwo jest zamatowa\u0107 kr\u00f3lem i wie\u017c\u0105. Nieco trudniejsze","start_idx":0,"end_idx":158}
{"id":"mrc_5299","question":"kto pracowa\u0142 nad konstytucj\u0105 3 maja?","answer":"Jej wsp\u00f3\u0142autor Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj","context":"cywilnej (24 czerwca). Konstytucja 3 maja pozosta\u0142a do ko\u0144ca dzie\u0142em nieuko\u0144czonym. Jej wsp\u00f3\u0142autor Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj og\u0142osi\u0142 trwanie prac nad \"ekonomiczn\u0105 konstytucj\u0105 zapewniaj\u0105c\u0105 wszystkim prawo w\u0142asno\u015bci oraz zapewniaj\u0105ce ochron\u0119 i godno\u015b\u0107 ka\u017cdej pracy.\" Trzecim dokumentem, kt\u00f3rym zajmowa\u0142 si\u0119 Ko\u0142\u0142\u0105taj by\u0142a \u201ekonstytucja moralna\u201d, zapewne polski odpowiednik ameryka\u0144skiej \"Karty Praw\" oraz francuskiej Deklaracji Praw Cz\u0142owieka i Obywatela. Konstytucja zosta\u0142a formalnie wpisana do akt grodzkich Warszawy 5 maja 1791 i od tego momentu faktycznie wesz\u0142a w \u017cycie. Zosta\u0142a obalona przez konfederacj\u0119 targowick\u0105 popieran\u0105 przez Rosj\u0119, w wyniku interwencji wojsk rosyjskich w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku. == Dziedzictwo == Mimo rozbior\u00f3w pami\u0119\u0107 o drugiej w dziejach \u015bwiata spisanej konstytucji narodowej (uznawanej przez politolog\u00f3w za bardzo post\u0119powy jak na swoje czasy dokument) przez kolejne","start_idx":84,"end_idx":112}
{"id":"mrc_5300","question":"co rzek\u0142 cambronne?","answer":"\u201eGwardia umiera, ale nie poddaje si\u0119\u201d","context":"Pierre Jacques \u00c9tienne Cambronne (ur. 26 grudnia 1770 w Saint-S\u00e9bastien-sur-Loire, zm. 29 stycznia 1842 w Nantes) \u2013 francuski genera\u0142. W bitwie pod Waterloo, dowodz\u0105c dywizj\u0105 gwardii, zosta\u0142 ranny. Przypisywane s\u0105 mu s\u0142owa, kt\u00f3re mia\u0142 wypowiedzie\u0107 w czasie bitwy pod Waterloo. Na wezwanie Brytyjczyk\u00f3w do poddania si\u0119 mia\u0142 odpowiedzie\u0107: (\u201eGwardia umiera, ale nie poddaje si\u0119\u201d), podczas gdy jeden z jego \u017co\u0142nierzy doda\u0142: (dos\u0142. \u201eG\u00f3wno!\u201d). W p\u00f3\u017aniejszym okresie otrzyma\u0142 tytu\u0142 wicehrabiego (1820) oraz pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 komendanta Lille. == Nawi\u0105zania w kulturze == S\u0142owa Cambronne\u2019a spod Waterloo przytacza Victor Hugo w \u201eN\u0119dznikach\u201d (gdzie przypisywana mu jest wersja ze s\u0142owem ). Nawi\u0105zanie do postaci Cambronne\u2019a i jego s\u0142\u00f3w pojawia si\u0119 w wierszu W\u0142adys\u0142awa Broniewskiego pt. \"Bagnet na bro\u0144\", napisanym w kwietniu 1939: : \"Bagnet","start_idx":338,"end_idx":375}
{"id":"mrc_5301","question":"co to by\u0142a rada pi\u0119ciuset?","answer":"instytucja polityczna funkcjonuj\u0105ca w staro\u017cytnych Atenach, kontynuacja Rady Czterystu utworzonej przez Solona.","context":"Rada Pi\u0119ciuset (inaczej \"Bule\") \u2013 instytucja polityczna funkcjonuj\u0105ca w staro\u017cytnych Atenach, kontynuacja Rady Czterystu utworzonej przez Solona. Powsta\u0142a w ramach reform Klejstenesa w latach 508\u2013507 p.n.e. Spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w ka\u017cdej z 10 fyli wybierano 50 buleut\u00f3w, co dawa\u0142o 500 os\u00f3b. Urz\u0119dnicy wybierani byli raz na rok. Rada Pi\u0119ciuset opracowywa\u0142a wnioski Zgromadzenia Ludowego, jednak ostateczne decyzje podejmowa\u0142o Zgromadzenie. Z Rady 500 wybierano zesp\u00f3\u0142 10 urz\u0119dnik\u00f3w (Kolegium 10 Prytan\u00f3w) z jednej fyli, kt\u00f3ry przez miesi\u0105c kierowa\u0142 pracami Rady. Raz na dob\u0119 wybierany by\u0142 przewodnicz\u0105cy kolegium czyli prytan, kt\u00f3ry pe\u0142ni\u0142 rol\u0119 g\u0142owy Pa\u0144stwa.","start_idx":34,"end_idx":145}
{"id":"mrc_5302","question":"w jakim celu wzniesiono mur chi\u0144ski?","answer":"os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu.","context":"Wielki Mur Chi\u0144ski () \u2013 zbiorcza nazwa system\u00f3w obronnych sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 z zap\u00f3r naturalnych, sieci fort\u00f3w i wie\u017c obserwacyjnych oraz (w najbardziej strategicznych miejscach) mur\u00f3w obronnych z ubitej ziemi, murowanych lub kamiennych, os\u0142aniaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocne Chiny przed najazdami lud\u00f3w z Wielkiego Stepu. Tradycyjnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Wielki Mur rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 od Shanhaiguan (nad zatok\u0105 Liaodong) do Jiayuguan w g\u00f3rach Nan Shan na d\u0142ugo\u015bci ok. 2400 km. Nazywany jest te\u017c \u201eMurem 10 000 Li\u201d (10 000 nie powinno by\u0107 tutaj traktowane dos\u0142ownie i oznacza raczej \u201eniesko\u0144czon\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107\u201d muru). W 1987 roku zosta\u0142 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, a 7 lipca 2007 og\u0142oszono go jednym z siedmiu nowych cud\u00f3w \u015bwiata. Doniesienia prasowe, wed\u0142ug kt\u00f3rych \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 budowli ma wynosi\u0107 8851,8 km i","start_idx":236,"end_idx":305}
{"id":"mrc_5303","question":"w wyniku jakiego procesu powsta\u0142 sudan po\u0142udniowy?","answer":"od\u0142\u0105czenia si\u0119 od Sudanu, na mocy porozumienia rz\u0105du suda\u0144skiego z Ludow\u0105 Armi\u0105 Wyzwolenia Sudanu","context":"Sudan Po\u0142udniowy (), Republika Sudanu Po\u0142udniowego (ang. ) \u2013 afryka\u0144skie pa\u0144stwo ze stolic\u0105 w D\u017cubie, powsta\u0142e 9 lipca 2011 roku w wyniku od\u0142\u0105czenia si\u0119 od Sudanu, na mocy porozumienia rz\u0105du suda\u0144skiego z Ludow\u0105 Armi\u0105 Wyzwolenia Sudanu, kt\u00f3re zako\u0144czy\u0142o II wojn\u0119 domow\u0105 w Sudanie \u2013 najd\u0142u\u017csz\u0105 wojn\u0119 domow\u0105 w Afryce. == Historia == Okres w historii Sudanu Po\u0142udniowego przed przej\u0119ciem kontroli nad Sudanem przez Kr\u00f3lestwo Egiptu (\u2192 Sudan Anglo-Egipski) jest s\u0142abo znany. Informacje oparte s\u0105 na legendach plemiennych. Wed\u0142ug poda\u0144 Niloci (Dinkowie, Nuerowie i Szyllukowie) osiedlili si\u0119 na tym obszarze na prze\u0142omie IX i X wieku, a swoje obecne siedziby opanowali pomi\u0119dzy XV i XIX wiekiem. Najsilniejsze z pa\u0144stw plemiennych na tym terenie utworzy\u0142o nienilockie plemi\u0119 Azande, kt\u00f3re obecnie stanowi trzeci\u0105","start_idx":138,"end_idx":235}
{"id":"mrc_5304","question":"jaki aktor zagra\u0142 w najwi\u0119kszej ilo\u015bci film\u00f3w?","answer":"Tom London","context":"Tom London, pierw. Leonard Clapham (ur. 24 sierpnia 1889 w Louisville, zm. 5 grudnia 1963 w Los Angeles) \u2013 ameryka\u0144ski aktor. Wed\u0142ug \"The Guinness Book of Movie Records\" aktor, kt\u00f3ry zagra\u0142 w najwi\u0119kszej liczbie film\u00f3w w historii Hollywood. Swoj\u0105 przygod\u0119 z filmem rozpoczyna\u0142 jako rekwizytor w Chicago. Zadebiutowa\u0142 w 1915 w westernie \"Lone Larry\", graj\u0105c pod swoim w\u0142asnym nazwiskiem. W 1925 po zagraniu w wielu niemych filmach, zmieni\u0142 imi\u0119 i nazwisko na Tom London, kt\u00f3rego u\u017cywa\u0142 do ko\u0144ca swojej kariery. Pierwszym filmem, w kt\u00f3rym zosta\u0142 zapisany pod nowym nazwiskiem by\u0142 film dotycz\u0105cy I wojny \u015bwiatowej \"Winds of Chance\", w kt\u00f3rym zagra\u0142 sier\u017canta Rocka. Przez ca\u0142e \u017cycie uda\u0142o mu si\u0119 zagra\u0107 w ponad 600 filmach. Jego ostatnim filmem by\u0142 \"Underworld U.S.A.\"","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_5305","question":"co to szanty?","answer":"XVIII- i XIX-wieczne pie\u015bni pracy uprawiane na \u017caglowcach.","context":"Szanty \u2013 XVIII- i XIX-wieczne pie\u015bni pracy uprawiane na \u017caglowcach. Wykonywane by\u0142y podczas pracy w celu synchronizacji czynno\u015bci wykonywanych przez grupy \u017ceglarzy, stosowane wtedy, gdy na dany znak trzeba by\u0142o jednocze\u015bnie u\u017cy\u0107 du\u017cej si\u0142y wielu os\u00f3b, lub pomaga\u0142y w wykonywaniu d\u0142ugich i monotonnych, ale rytmicznych czynno\u015bci. \u015apiewali je sami wykonuj\u0105cy prac\u0119, a je\u015bli by\u0142a taka potrzeba \u2013 ton nadawa\u0142 szantymen, a odpowiada\u0142 ch\u00f3r pracuj\u0105cych. \u015apiewane by\u0142y z regu\u0142y \"a cappella\" lub z towarzyszeniem prostych instrument\u00f3w prowadz\u0105cego szantymena. == Rodzaje szant == W zale\u017cno\u015bci od pracy szanty posiada\u0142y swoje specyficzne tempa, podzia\u0142y rytmiczne i akcenty. Inne szanty by\u0142y \u015bpiewane, w trakcie rwania kotwicy, inne podczas wci\u0105gania \u017cagli kr\u00f3tkimi szarpni\u0119ciami lin, inne podczas pracy przy pompach lub podczas za\u0142adunku towar\u00f3w. Dlatego wyr\u00f3\u017cnia","start_idx":9,"end_idx":67}
{"id":"mrc_5306","question":"jakie gatunki nale\u017c\u0105 do dramatu?","answer":"Do dramatycznych dramat w\u0142a\u015bciwy, komedia, opera (libretto) i tragedia.","context":"oparciu o staro\u017cytne regu\u0142y wzbogaci\u0107 list\u0119 gatunk\u00f3w literackich o np. romans, za\u015b w romantyzmie powsta\u0142y gatunki mieszane, jak ballada. Dzi\u015b brak jednej teorii gatunku literackiego, ka\u017cda ze szk\u00f3\u0142 metodologicznych inaczej okre\u015bla jego cechy charakterystyczne. Nauka o gatunkach i rodzajach literackich to genologia. W literaturach Zachodu do najwa\u017cniejszych gatunk\u00f3w literackich w obr\u0119bie liryki nale\u017c\u0105 elegia, fraszka, hymn, oda, pie\u015b\u0144, sonet, tren i psalm. Do wa\u017cniejszych gatunk\u00f3w epickich nowela, opowiadanie, powie\u015b\u0107, bajka epigramatyczna, bajka narracyjna, epopeja (epos), przypowie\u015b\u0107. Do dramatycznych dramat w\u0142a\u015bciwy, komedia, opera (libretto) i tragedia. Gatunki mieszane to te, kt\u00f3re \u0142\u0105cz\u0105 cechy r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w literackich - np. ballada, satyra, poemat dygresyjny, poemat heroikomiczny czy powie\u015b\u0107 poetycka. Gatunki pograniczne to gatunki z pogranicza literatury, nauki i publicystyki, np. esej, felieton, reporta\u017c.","start_idx":593,"end_idx":664}
{"id":"mrc_5307","question":"jakie przedmioty by\u0142y wr\u0119czane wasalowi podczas ho\u0142du lennego?","answer":"najcz\u0119\u015bciej w formie sztandaru, lancy, w\u0142\u00f3czni, dokumentu zawartej umowy oraz bry\u0142ki ziemi.","context":"po z\u0142o\u017ceniu przez wasala ho\u0142du lennego i przysi\u0119gi na wierno\u015b\u0107. W czasie inwestytury wasal kl\u0119ka\u0142 i otrzymywa\u0142 od seniora przedmiot symbolizuj\u0105cy przekazywane lenna: najcz\u0119\u015bciej w formie sztandaru, lancy, w\u0142\u00f3czni, dokumentu zawartej umowy oraz bry\u0142ki ziemi. == Inwestytura duchowna == By\u0142o to nadawanie w\u0142adzy hierarchom ko\u015bcielnym poprzez wr\u0119czenie pier\u015bcienia biskupiego i pastora\u0142u, kt\u00f3re po ich \u015bmierci musia\u0142y by\u0107 zwracane panuj\u0105cym. Nadanie to by\u0142o po\u0142\u0105czone z powierzeniem znacz\u0105cego beneficjum. W XI w. dosz\u0142o na tym tle do sporu o inwestytur\u0119 pomi\u0119dzy papie\u017cem Grzegorzem VII a cesarzem rzymskim Henrykiem IV, gdy\u017c obie strony ro\u015bci\u0142y sobie wy\u0142\u0105czne prawo do inwestytury biskup\u00f3w. Ugod\u0119 osi\u0105gni\u0119to w konkordacie wormackim w 1122 roku. == Inne znaczenia == Inwestytur\u0105 nazywa si\u0119 tak\u017ce kanoniczne przyj\u0119cie cz\u0142onka do zakonu rycerskiego, po\u0142\u0105czone","start_idx":166,"end_idx":257}
{"id":"mrc_5308","question":"jacy polscy pisarze urodzili si\u0119 na kresach wschodnich?","answer":"Adama Mickiewicza z Nowogr\u00f3dka i Juliusza S\u0142owackiego z Krzemie\u0144ca.","context":"odnoszone podczas nieustaj\u0105cych na tym obszarze wojen \u2013 walk toczonych na \u201eprzedmurzu\u201d. Ideologizowano ich i przedstawiano na wz\u00f3r antycznych heros\u00f3w. Czyni\u0142 tak mi\u0119dzy innymi polski pisarz Henryk Sienkiewicz. Na kszta\u0142towanie si\u0119 w polskiej kulturze poczucia straty mia\u0142a tak\u017ce tw\u00f3rczo\u015b\u0107 poet\u00f3w romantycznych pochodz\u0105cych z dawnych wschodnich ziem Rzeczypospolitej \u2013 Adama Mickiewicza z Nowogr\u00f3dka i Juliusza S\u0142owackiego z Krzemie\u0144ca. Przyczynia\u0142o si\u0119 to do powstania w polskiej my\u015bli politycznej i szerzej, w polskiej \u015bwiadomo\u015bci narodowej, idei jedno\u015bci tych obszar\u00f3w z ca\u0142\u0105 Polsk\u0105 i integrowania tamtejszych kultur z polsk\u0105 kultur\u0105. Zwolennicy tej idei uwa\u017cali kresy za miejsce wielkiej, nie uko\u0144czonej cywilizacyjnej pracy. W polskiej kulturze postrzegano jednak ten obszar tak\u017ce jako sceneri\u0119 mi\u0119dzycywilizacyjnego spotkania. W okresie II Rzeczypospolitej idea Kres\u00f3w by\u0142a bardzo popularna i","start_idx":368,"end_idx":435}
{"id":"mrc_5309","question":"kiedy turniej czterech skoczni?","answer":"na prze\u0142omie grudnia i stycznia ka\u017cdego roku.","context":"Turniej Czterech Skoczni, w skr\u00f3cie TCS (niem. \"Vierschanzentournee\") \u2013 mi\u0119dzynarodowa impreza w skokach narciarskich m\u0119\u017cczyzn, organizowana cyklicznie od 1953 na prze\u0142omie grudnia i stycznia ka\u017cdego roku. Turniej odbywa si\u0119 w czterech miastach: dw\u00f3ch niemieckich (Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen) i dw\u00f3ch austriackich (Innsbruck, Bischofshofen). Zwyci\u0119zc\u0105 danej edycji TCS zostaje zawodnik, kt\u00f3ry \u0142\u0105cznie zdob\u0119dzie najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w we wszystkich czterech konkursach. Turniej bywa okre\u015blany mianem narciarskiego Wielkiego Szlema i dla wielu skoczk\u00f3w jest r\u00f3wnie wa\u017cny co igrzyska olimpijskie czy mistrzostwa \u015bwiata. Od 28. edycji (sezon 1979/1980) Turniej Czterech Skoczni stanowi cz\u0119\u015b\u0107 Pucharu \u015awiata. Od 45. edycji (sezon 1996/1997) wszystkie konkursy Turnieju rozgrywane s\u0105 tzw. systemem KO. W ka\u017cdym konkursie startuje 50 zawodnik\u00f3w, kt\u00f3rzy przeszli kwalifikacje. Skoczkowie dobierani s\u0105 w pary \u2013 pierwszy z pi\u0119\u0107dziesi\u0105tym,","start_idx":160,"end_idx":205}
{"id":"mrc_5310","question":"jak nazywa si\u0119 wojewoda \u015bl\u0105ski?","answer":"Jaros\u0142aw Wies\u0142aw Wieczorek","context":"Jaros\u0142aw Wies\u0142aw Wieczorek (ur. 27 stycznia 1981 w Gliwicach) \u2013 polski polityk, przedsi\u0119biorca i samorz\u0105dowiec, od 2015 wojewoda \u015bl\u0105ski. == \u017byciorys == Uko\u0144czy\u0142 studia na kierunku politologia na Wydziale Nauk Spo\u0142ecznych Uniwersytetu \u015al\u0105skiego. Prowadzi\u0142 w\u0142asn\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 gospodarcz\u0105 w ramach sp\u00f3\u0142ki prawa handlowego. Zaanga\u017cowa\u0142 si\u0119 w dzia\u0142alno\u015b\u0107 polityczn\u0105, przyst\u0119puj\u0105c do Prawa i Sprawiedliwo\u015bci. W 2006 po raz pierwszy zosta\u0142 wybrany na radnego Gliwic. Ponownie mandat radnego miejskiego uzyskiwa\u0142 wyborach w 2010 i w 2014. Powo\u0142any w sk\u0142ad zarz\u0105du G\u00f3rno\u015bl\u0105skiego Zwi\u0105zku Metropolitalnego. 8 grudnia 2015 obj\u0105\u0142 stanowisko wojewody \u015bl\u0105skiego.","start_idx":0,"end_idx":26}
{"id":"mrc_5311","question":"jak nazywamy mieszka\u0144c\u00f3w czech?","answer":"Czech","context":"mieszka\u0144ca: \"Czech\" (pisownia taka sama jak w j\u0119zyku polskim, a dawniej r\u00f3wnie\u017c w j\u0119zyku czeskim). Podobne nazwy istniej\u0105 w innych j\u0119zykach obcych, np. fr. \"Tch\u00e9quie\", hiszp. \"Chequia\", w\u0142. \"Cechia\", ros. \"\u0427\u0435\u0445\u0438\u044f\" (trl. \"\u010cehija\"). W j\u0119zyku niemieckim oficjaln\u0105 kr\u00f3tk\u0105 nazw\u0105 pa\u0144stwa jest \"Tschechien\". W u\u017cyciu istnieje r\u00f3wnie\u017c forma \"Tschechei\", istniej\u0105ca od ko\u0144ca XIX w.; towarzyszy jej jednak odium spowodowane przekonaniem, \u017ce s\u0142owo zosta\u0142o wymy\u015blone przez Hitlera lub nazist\u00f3w. Jest to pogl\u0105d b\u0142\u0119dny, gdy\u017c s\u0142owo to istnia\u0142o przed rokiem 1933 jako kr\u00f3tka forma s\u0142owa \"Czechos\u0142owacja\" (niem. Tschechoslowakei) lub synonim nazwy \"Tschechien\" i nie by\u0142o nacechowane emocjonalnie. == Nazwa pa\u0144stwa w j\u0119zyku polskim == Przyj\u0119ta w j\u0119zyku polskim nazwa kr\u00f3tka Republiki Czeskiej, u\u017cywana zar\u00f3wno przez Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych jak i Ministerstwo Spraw","start_idx":13,"end_idx":18}
{"id":"mrc_5312","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 odbiorniki gps?","answer":"Zadaniem systemu jest dostarczenie u\u017cytkownikowi informacji o jego po\u0142o\u017ceniu oraz u\u0142atwienie nawigacji po terenie.","context":"\u2013 odbiornik\u00f3w sygna\u0142u. Zadaniem systemu jest dostarczenie u\u017cytkownikowi informacji o jego po\u0142o\u017ceniu oraz u\u0142atwienie nawigacji po terenie. Dzia\u0142anie polega na pomiarze czasu dotarcia sygna\u0142u radiowego z satelit\u00f3w do odbiornika. Znaj\u0105c pr\u0119dko\u015b\u0107 fali elektromagnetycznej oraz znaj\u0105c dok\u0142adny czas wys\u0142ania danego sygna\u0142u mo\u017cna obliczy\u0107 odleg\u0142o\u015b\u0107 odbiornika od satelit\u00f3w. Sygna\u0142 GPS zawiera w sobie informacj\u0119 o uk\u0142adzie satelit\u00f3w na niebie (tzw. almanach) oraz informacj\u0119 o ich teoretycznej drodze oraz odchyle\u0144 od niej (tzw. efemeryda). Odbiornik GPS w pierwszej fazie aktualizuje te informacje w swojej pami\u0119ci oraz wykorzystuje w dalszej cz\u0119\u015bci do ustalenia swojej odleg\u0142o\u015bci od poszczeg\u00f3lnych satelit\u00f3w, dla kt\u00f3rych odbiornik jest w zasi\u0119gu. Wykonuj\u0105c przestrzenne liniowe wci\u0119cie wstecz mikroprocesor odbiornika mo\u017ce obliczy\u0107 pozycj\u0119 geograficzn\u0105 (d\u0142ugo\u015b\u0107, szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 oraz wysoko\u015b\u0107 elipsoidaln\u0105) i nast\u0119pnie poda\u0107","start_idx":23,"end_idx":137}
{"id":"mrc_5313","question":"kiedy mia\u0142o miejsce zes\u0142anie ducha \u015bwi\u0119tego?","answer":"mia\u0142o miejsce w pierwsze po zmartwychwstaniu Jezusa \u015awi\u0119to Tygodni.","context":"Zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego (gr. \u03c0\u03b5\u03bd\u03c4\u03b7\u03ba\u03bf\u03c3\u03c4\u03ae [\u1f21\u03bc\u03ad\u03c1\u03b1], pentekost\u0113 [h\u0113mera], \u0142ac. Pentecoste), Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnica, potocznie Zielone \u015awi\u0119ta lub Zielone \u015awi\u0105tki (lokalnie tak\u017ce Czerwona Pascha) \u2013 wed\u0142ug Dziej\u00f3w Apostolskich wydarzenie, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce w pierwsze po zmartwychwstaniu Jezusa \u015awi\u0119to Tygodni. Na zebranych w wieczerniku aposto\u0142\u00f3w i Mari\u0119 z Nazaretu zst\u0105pi\u0142 Duch \u015awi\u0119ty. Aposto\u0142owie zacz\u0119li przemawia\u0107 w wielu j\u0119zykach (ksenolalia) oraz otrzymali inne dary duchowe \u2013 charyzmaty (Dz 2,1\u221211). Wydarzenie to zosta\u0142o zapowiedziane przez Jezusa przed jego Wniebowst\u0105pieniem. Uroczysto\u015b\u0107 Zes\u0142ania Ducha \u015awi\u0119tego nale\u017cy \u2212 obok uroczysto\u015bci Narodzenia i Zmartwychwstania Pa\u0144skiego \u2212 do najwa\u017cniejszych \u015bwi\u0105t w chrze\u015bcija\u0144skim cyklu rocznym. W Ko\u015bciele katolickim uroczysto\u015b\u0107 ko\u0144czy okres wielkanocny. == Historia Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy == Pierwowzorem chrze\u015bcija\u0144skiego \u015bwi\u0119towania pi\u0119\u0107dziesi\u0119ciodniowego okresu po Niedzieli Wielkanocnej by\u0142o \u015awi\u0119to Tygodni (Szawuot), jedno z trzech \u015bwi\u0105t","start_idx":232,"end_idx":299}
{"id":"mrc_5314","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119li chorwaci?","answer":"ziemie Tatrza\u0144skie (przyleg\u0142e g\u00f3rom zwanym Tatrami), nazywane (u Konstantego Porfyrogenita) Wielk\u0105 lub Bia\u0142\u0105 Chorwacyj\u0105, czyli Chrobacyj\u0105, od g\u00f3r Karpackich, czyli Cherb\u00f3w (grzbiet\u00f3w, garb\u00f3w)","context":"na wsch\u00f3d od Moraw, mo\u017cna jedynie umiejscowi\u0107 Bia\u0142\u0105 Chorwacj\u0119 bardziej na p\u00f3\u0142noc. Natomiast interpretacje dokumentu praskiego wskazuj\u0105 na lokalizacj\u0119 w p\u00f3\u0142nocnych Czechach lub na \u015al\u0105sku. \"Encyklopedyja Powszechna\" Samuela Orgelbranda z 1864 r. wywodzi nazw\u0119 Chorwat\u00f3w od Karpat: \"Kroaci (Kroat, Kroata), w\u0142a\u015bciwie Chorwaci, po czesku: Charwati, po chorwacku: Herwati (Hrwati), jest nazw\u0105 licznych plemion s\u0142owia\u0144skich, po cz\u0119\u015bci ju\u017c, ze zwyczaju wysz\u0142\u0105, a w cz\u0119\u015bci jeszcze si\u0119 utrzymuj\u0105c\u0105. Prasiedzib\u0105 wszystkich tych plemion s\u0105 ziemie Tatrza\u0144skie (przyleg\u0142e g\u00f3rom zwanym Tatrami), nazywane (u Konstantego Porfyrogenita) Wielk\u0105 lub Bia\u0142\u0105 Chorwacyj\u0105, czyli Chrobacyj\u0105, od g\u00f3r Karpackich, czyli Cherb\u00f3w (grzbiet\u00f3w, garb\u00f3w) [...] Pami\u0105tka ich tylko utrzyma\u0142a si\u0119 w niekt\u00f3rych miejscowych, nazwach we wschodnim Haliczu (Chrewi, Charwin, Charzewice), oraz w ludowej nazwie Karpat\u00f3w: Horby (Chryby, Cherby)\". R\u00f3wnie\u017c Adam","start_idx":529,"end_idx":720}
{"id":"mrc_5315","question":"kto jest redaktorem naczelnym wirtualnej polski?","answer":"Piotr Mie\u015bnik.","context":"WP dzia\u0142a w zakresie turystyki, mody, urz\u0105dzania wn\u0119trz i projektowania dom\u00f3w, us\u0142ug finansowych oraz motoryzacji. Od 7 maja 2015 roku sp\u00f3\u0142ka Wirtualna Polska Holding jest notowana na Gie\u0142dzie Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w Warszawie. Redaktorem naczelnym Wirtualnej Polski jest Piotr Mie\u015bnik. == Historia == WP stworzyli na Politechnice Gda\u0144skiej Leszek Bogdanowicz, S\u0142awomir Cichy, Marek Borzestowski, Jacek Kawalec i Damian Wo\u017aniak, kt\u00f3rzy poznali si\u0119 za po\u015brednictwem Internetu. Ich celem by\u0142o uporz\u0105dkowanie \u00f3wczesnych stron internetowych wed\u0142ug kategorii \u017cycia codziennego. W marcu 1995 roku ruszy\u0142 katalog stron internetowych Wirtualna Polska, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej przerodzi\u0142 si\u0119 w serwis. Od pa\u017adziernika nad rozwojem portalu czuwa\u0142o Centrum Nowych Technologii, firma zajmuj\u0105ca si\u0119 ewolucj\u0105, promocj\u0105 i zastosowaniem najnowszych technologii w WP. Pocz\u0105tkowo dost\u0119pny by\u0142 pod adresem www.wp.cnt.pl (CNT, tj. Centrum","start_idx":273,"end_idx":287}
{"id":"mrc_5316","question":"kto stworzy\u0142 fante?","answer":"Jej receptura zosta\u0142a opracowana w 1940 roku w III Rzeszy przez chemika Coca-Coli doktora Wolfganga Scheteliga, na polecenie Maxa Keitha, szefa niemieckiego oddzia\u0142u Coca-Coli","context":"Fanta \u2013 nap\u00f3j gazowany o smaku owocowym produkowany przez The Coca-Cola Company. == Historia == Jej receptura zosta\u0142a opracowana w 1940 roku w III Rzeszy przez chemika Coca-Coli doktora Wolfganga Scheteliga, na polecenie Maxa Keitha, szefa niemieckiego oddzia\u0142u Coca-Coli, gdy z powodu restrykcji zwi\u0105zanych z II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 w Niemczech zacz\u0119\u0142o brakowa\u0107 g\u0142\u00f3wnych komponent\u00f3w Coca-Coli. Pocz\u0105tkowo sk\u0142adnikami Fanty by\u0142y serwatka i mi\u0105\u017csz jab\u0142ek, dopiero p\u00f3\u017aniej receptura zosta\u0142a zmieniona na dzisiejsz\u0105. Po wojnie ameryka\u0144ski oddzia\u0142 postanowi\u0142 utrzyma\u0107 produkcj\u0119 Fanty i zacz\u0105\u0142 j\u0105 promowa\u0107 jako jeden ze swoich sztandarowych produkt\u00f3w. Do Polski zosta\u0142a wprowadzona w roku 1992. == Opakowania == Fanta dost\u0119pna jest w opakowaniach typu PET o pojemno\u015bci 0,5 l, 0,85 l, 1 l, 1,5 l, 2 l oraz od 2011","start_idx":96,"end_idx":271}
{"id":"mrc_5317","question":"ilu wi\u0119\u017ani\u00f3w uciek\u0142o z auschwitz?","answer":"o 300","context":"g\u0142\u00f3wnie w\u015br\u00f3d wi\u0119\u017ani\u00f3w polskich. Jedynym wybuchem zbrojnym, do jakiego dosz\u0142o w Auschwitz, by\u0142 bunt Sonderkommando. W czasie istnienia oboz\u00f3w oko\u0142o 700 wi\u0119\u017ani\u00f3w podj\u0119\u0142o pr\u00f3b\u0119 ucieczki, z czego oko\u0142o 300 \u2013 udanej. Jedn\u0105 spo\u015br\u00f3d wielu spektakularnych ucieczek by\u0142o wyjechanie Kazimierza Piechowskiego z trzema innymi wi\u0119\u017aniami w oficerskich mundurach SS wozem komendanta przez podniesiony szlaban. Istotne znaczenie dla przekazania wiarygodnej informacji o obozach mia\u0142a ucieczka rotm. Witolda Pileckiego. Pierwsz\u0105 kobiet\u0105, kt\u00f3ra uciek\u0142a z obozu, by\u0142a Janina Nowak. Pr\u00f3by ucieczek karano indywidualnie przez skazanie uj\u0119tych uciekinier\u00f3w na \u015bmier\u0107 g\u0142odow\u0105 w bunkrze lub powieszenie, a tak\u017ce metodami odpowiedzialno\u015bci zbiorowej \u2013 masowymi rozstrzeliwaniami pozosta\u0142ych wi\u0119\u017ani\u00f3w. Nazi\u015bci wtr\u0105cali do obozu cz\u0142onk\u00f3w rodziny niepojmanych uciekinier\u00f3w. W pocz\u0105tkowym okresie funkcjonowania obozu, jak relacjonuje w swoim raporcie rotm. Witold","start_idx":197,"end_idx":202}
{"id":"mrc_5318","question":"jakie zwierz\u0119ta hodowa\u0107 w gospodarstwie?","answer":"byd\u0142o domowe, \u015bwinia, owca, koza, ko\u0144, mu\u0142, osio\u0142, kr\u00f3lik domowy, dr\u00f3b, zwierz\u0119ta futerkowe i pszczo\u0142y","context":"Zwierz\u0119ta hodowlane \u2013 zwierz\u0119ta udomowione lub dzikie, kt\u00f3re chowane w odpowiednich warunkach (gospodarstwo rolne, ogr\u00f3d zoologiczny, specjalistyczne fermy) s\u0142u\u017c\u0105 jako \u017ar\u00f3d\u0142o \u017cywno\u015bci (mi\u0119so, mleko, t\u0142uszcz, jajka) i innych materia\u0142\u00f3w (sk\u00f3ra, futro, we\u0142na, pierze), a tak\u017ce jako si\u0142a poci\u0105gowa, do jazdy wierzchem, jako zwierz\u0119ta juczne lub pe\u0142ni\u0105ce inne funkcje u\u017cytkowe. Osobniki o szczeg\u00f3lnych walorach u\u017cytkowych i hodowlanych hoduje si\u0119 jako materia\u0142 reprodukcyjny \u2013 zwierz\u0119ta zarodowe. W\u015br\u00f3d zwierz\u0105t hodowlanych wyr\u00f3\u017cniane s\u0105: * zwierz\u0119ta gospodarskie: byd\u0142o domowe, \u015bwinia, owca, koza, ko\u0144, mu\u0142, osio\u0142, kr\u00f3lik domowy, dr\u00f3b, zwierz\u0119ta futerkowe i pszczo\u0142y, * dr\u00f3b: kura, kaczka domowa, g\u0119\u015b domowa, indyk, perliczka, go\u0142\u0105b, stru\u015b, ba\u017cant, przepi\u00f3rka japo\u0144ska, * zwierz\u0119ta domowe: pies, kot, mysz, ryby akwariowe, chomik, szczur, papuga, kr\u00f3lik, \u015bwinka morska, kanarek, je\u017c hodowlany * inne:","start_idx":560,"end_idx":662}
{"id":"mrc_5319","question":"jak zako\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie chmielnickiego?","answer":"Chmielnicki zawar\u0142 w Perejas\u0142awiu uni\u0119 o w\u0142\u0105czeniu lewobrze\u017cnej Ukrainy do Rosji oraz oddanie si\u0119 Rady Kozackiej w opiek\u0119 carowi Rosji.","context":"Tymofiej Chmielnicki w wyniku ran tam\u017ce zmar\u0142. == Wybuch wojny polsko-rosyjskiej 1654\u20131667 == Powstanie kozackie tli\u0142o si\u0119 jednak nadal, a jesieni\u0105 zapanowa\u0142a prawie w ca\u0142ym kraju epidemia cholery, kt\u00f3ra zdziesi\u0105tkowa\u0142a ludno\u015b\u0107 ca\u0142ej Rzeczypospolitej. Jako ostateczn\u0105 dat\u0119 zako\u0144czenia powstania Chmielnickiego przyjmuje si\u0119 stycze\u0144 1654 roku, gdy Chmielnicki zawar\u0142 w Perejas\u0142awiu uni\u0119 o w\u0142\u0105czeniu lewobrze\u017cnej Ukrainy do Rosji oraz oddanie si\u0119 Rady Kozackiej w opiek\u0119 carowi Rosji. Wype\u0142niaj\u0105c jej postanowienia, Rosja uderzy\u0142a na Rzeczpospolit\u0105, rozpoczynaj\u0105c wojn\u0119 polsko-rosyjsk\u0105, kt\u00f3ra trwa\u0142a a\u017c do 1667 roku. W listopadzie 1655 roku wojska polskie Piotra Potockiego i Tatarzy pod wodz\u0105 chana krymskiego Mehmeda IV Gireja pobili Kozak\u00f3w w bitwie pod Jeziern\u0105, zmuszaj\u0105c Bohdana Chmielnickiego do uznania formalnej zwierzchno\u015bci Rzeczypospolitej. Jak wykaza\u0142a przysz\u0142o\u015b\u0107, by\u0142o to kolejne wymuszone ust\u0119pstwo","start_idx":347,"end_idx":482}
{"id":"mrc_5320","question":"jakie ziemie zosta\u0142y zabrane w 1 rozbiorze?","answer":"Rosja zagarn\u0119\u0142a Inflanty Polskie oraz wschodnie, peryferyjne kra\u0144ce Rzeczypospolitej za Dnieprem, Druci\u0105 i D\u017awin\u0105 (wojew\u00f3dztwa: m\u015bcis\u0142awskie, witebskie i po\u0142ockie oraz cz\u0119\u015b\u0107 mi\u0144skiego i inflanckiego \u2013 og\u00f3\u0142em 92 tys. km\u00b2 oraz 1,3 mln mieszka\u0144c\u00f3w)","context":"Niemna do \u0141aby. * Rosja zagarn\u0119\u0142a Inflanty Polskie oraz wschodnie, peryferyjne kra\u0144ce Rzeczypospolitej za Dnieprem, Druci\u0105 i D\u017awin\u0105 (wojew\u00f3dztwa: m\u015bcis\u0142awskie, witebskie i po\u0142ockie oraz cz\u0119\u015b\u0107 mi\u0144skiego i inflanckiego \u2013 og\u00f3\u0142em 92 tys. km\u00b2 oraz 1,3 mln mieszka\u0144c\u00f3w), utrzymuj\u0105c poza tym sw\u00f3j protektorat nad reszt\u0105 okrojonego kraju. Polska i Litwa straci\u0142y 211 tys. km\u00b2 i 4,5 miliona ludno\u015bci. W wyniku zatwierdzenia traktatu rozbiorowego kr\u00f3l Stanis\u0142aw II August uzyska\u0142 sp\u0142at\u0119 swoich d\u0142ug\u00f3w, kt\u00f3rych wysoko\u015b\u0107 w znacznej mierze poda\u0142 fikcyjn\u0105. Pieni\u0105dze te zosta\u0142y wyp\u0142acone podstawionym przez niego fikcyjnym wierzycielom, kt\u00f3rzy w du\u017cej mierze byli jego zausznikami. Uzyska\u0142 tak\u017ce wysok\u0105 indemnizacj\u0119 za wyrzeczenie si\u0119 prawa dystrybucji starostw. W czasie przeprowadzania rozbioru kr\u00f3l wzi\u0105\u0142 ze skarbca wsp\u00f3lnego dwor\u00f3w Rosji, Austrii i Prus, utworzonego na przekupienie","start_idx":18,"end_idx":263}
{"id":"mrc_5321","question":"gdzie przewieziono rudego?","answer":"do Szpitala Wolskiego przy ul. P\u0142ockiej 26","context":"jednym z warszawskich szpitali. Zoperowania chorego w prywatnym mieszkaniu podj\u0105\u0142 si\u0119 dr Trojanowski. W dniu zaplanowanej na 30 marca operacji \u201eZo\u015bce\u201d, przy pomocy Jana Rossmana i dra Juliusza Majkowskiego, uda\u0142o si\u0119 zorganizowa\u0107 przewiezienie przyjaciela autem Miejskich Zak\u0142ad\u00f3w Sanitarnych do Szpitala Wolskiego przy ul. P\u0142ockiej 26. Jednak stan Bytnara by\u0142 ju\u017c wtedy krytyczny i lekarze nie byli w stanie mu pom\u00f3c. \u201eRudy\u201d zmar\u0142 kr\u00f3tko po przewiezieniu do Szpitala Wolskiego, we wtorek 30 marca 1943 ok. godz. 16.30. Tego samego dnia, pomimo operacji przeprowadzonej przez Andrzeja Trojanowskiego, w Szpitalu Dzieci\u0105tka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej w wyniku ran odniesionych w czasie akcji zmar\u0142 \u201eAlek\u201d. Tadeusz Krzy\u017cewicz \u201eBuzdygan\u201d, kt\u00f3ry trafi\u0142 wraz \u201eRudym\u201d do punktu sanitarnego na ul. Ursynowsk\u0105 46, tego samego dnia wieczorem zosta\u0142","start_idx":293,"end_idx":335}
{"id":"mrc_5322","question":"gdzie le\u017cy pa\u0144stwo kostaryka?","answer":"pa\u0144stwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym.","context":"Kostaryka (\"Costa Rica\", hiszp. dos\u0142. \u2018bogate wybrze\u017ce\u2019, Republika Kostaryki \u2013 \"Rep\u00fablica de Costa Rica\") \u2013 pa\u0144stwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Nikaragu\u0105 na odcinku 309 km i od po\u0142udnia z Panam\u0105 \u2013 330 km. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca karaibskiego i pacyficznego wynosi 1290 km. == Geografia == Kostaryka to kraj wy\u017cynno-g\u00f3rzysty, po\u0142o\u017cony w strefie aktywno\u015bci sejsmicznej. Znajduj\u0105 si\u0119 tu tak\u017ce liczne wulkany, niekt\u00f3re aktywne. Niziny wyst\u0119puj\u0105 jedynie na wybrze\u017cach oraz w dolinach wi\u0119kszych rzek: San Juan, Tempisque i Ca\u00f1as. Przez \u015brodek kraju biegn\u0105 trzy g\u0142\u00f3wne pasma g\u00f3rskie: Cordillera de Guanacaste (wulkan Miravalles, 2021 m n.p.m.), Cordillera Central (wulkany Iraz\u00fa, 3432 m n.p.m. i Turrialba, 3421 m n.p.m.) oraz Cordillera de Talamanca z najwy\u017cszym","start_idx":108,"end_idx":179}
{"id":"mrc_5323","question":"gdzie rozgrywaj\u0105 si\u0119 wydarzenia przedstawione w powie\u015bci ch\u0142opcy z placu broni?","answer":"w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier.","context":"ju\u017c z j\u0119zyka w\u0119gierskiego. Ukaza\u0142o si\u0119 ponad 20 polskoj\u0119zycznych wyda\u0144 tej powie\u015bci. W polskich szko\u0142ach jest to lektura obowi\u0105zkowa w drugim etapie edukacyjnym (w klasach IV\u2013VI szko\u0142y podstawowej). Wiele podobie\u0144stw do tej powie\u015bci w konstrukcji fabu\u0142y daje si\u0119 dostrzec w \"Awanturze w Niek\u0142aju\" autorstwa Edmunda Niziurskiego. == Opis fabu\u0142y == Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 na prze\u0142omie XIX i XX wieku w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier. O\u015b fabu\u0142y stanowi\u0105 walki o plac pomi\u0119dzy dwiema grupami ch\u0142opc\u00f3w. Grupa broni\u0105ca swego prawa do placu to \"Ch\u0142opcy z Placu Broni\" (w oryginale i innych j\u0119zykach nosi tytu\u0142 \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\"), natomiast ich przeciwnicy, chc\u0105cy zaj\u0105\u0107 teren, by gra\u0107 na nim w palanta, to \"Czerwone Koszule\" (w pierwszej wersji polskiego t\u0142umaczenia nazwa grupy, wywodz\u0105ca si\u0119","start_idx":403,"end_idx":433}
{"id":"mrc_5324","question":"czym wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 si\u0119 planety kar\u0142owate?","answer":"Planety kar\u0142owate, wbrew nazwie, nie zaliczaj\u0105 si\u0119 do planet. Planet\u0105 kar\u0142owat\u0105 jest obiekt, kt\u00f3ry: * znajduje si\u0119 na orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca, * ma mas\u0119 wystarczaj\u0105c\u0105, by w\u0142asn\u0105 grawitacj\u0105 pokona\u0107 si\u0142y cia\u0142a sztywnego tak, aby wytworzy\u0107 kszta\u0142t odpowiadaj\u0105cy r\u00f3wnowadze hydrostatycznej (prawie kulisty), * nie oczy\u015bci\u0142 s\u0105siedztwa swojej orbity z innych wzgl\u0119dnie du\u017cych obiekt\u00f3w, * nie jest satelit\u0105 planety lub innego obiektu niegwiazdowego.","context":"Planeta kar\u0142owata \u2013 rodzaj obiektu astronomicznego, po\u015bredni mi\u0119dzy planetami a ma\u0142ymi cia\u0142ami niebieskimi. Planety kar\u0142owate, wbrew nazwie, nie zaliczaj\u0105 si\u0119 do planet. Planet\u0105 kar\u0142owat\u0105 jest obiekt, kt\u00f3ry: * znajduje si\u0119 na orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca, * ma mas\u0119 wystarczaj\u0105c\u0105, by w\u0142asn\u0105 grawitacj\u0105 pokona\u0107 si\u0142y cia\u0142a sztywnego tak, aby wytworzy\u0107 kszta\u0142t odpowiadaj\u0105cy r\u00f3wnowadze hydrostatycznej (prawie kulisty), * nie oczy\u015bci\u0142 s\u0105siedztwa swojej orbity z innych wzgl\u0119dnie du\u017cych obiekt\u00f3w, * nie jest satelit\u0105 planety lub innego obiektu niegwiazdowego. == Terminologia == Termin ten zosta\u0142 przyj\u0119ty przez Zgromadzenie Generalne Mi\u0119dzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU) w Pradze 24 sierpnia 2006. Zosta\u0142 on zdefiniowany jedynie dla Uk\u0142adu S\u0142onecznego, jednak czasem jest u\u017cywany r\u00f3wnie\u017c dla obiekt\u00f3w pozas\u0142onecznych. == Lista planet kar\u0142owatych == Jak dot\u0105d za planety kar\u0142owate IAU oficjalnie","start_idx":108,"end_idx":547}
{"id":"mrc_5325","question":"gdzie zmar\u0142 janusz korczak?","answer":"w Treblince","context":"Janusz Korczak, w\u0142a\u015bc. Henryk Goldszmit, ps. \u201eStary Doktor\u201d lub \u201ePan Doktor\u201d (ur. 22 lipca 1878 lub 1879 w Warszawie, zm. w sierpniu 1942, prawdopodobnie 7 sierpnia 1942, w Treblince) \u2013 polsko-\u017cydowski lekarz, pedagog, pisarz, publicysta i dzia\u0142acz spo\u0142eczny. Teoretyk i praktyk wychowania, tw\u00f3rca oryginalnego systemu pracy z dzie\u0107mi, opartego na partnerstwie, samorz\u0105dnych procedurach i instytucjach oraz pobudzaniu samowychowania. Badacz \u015bwiata dzieci. By\u0142 pionierem dzia\u0142a\u0144 w dziedzinie diagnozowania wychowawczego oraz prekursorem dzia\u0142a\u0144 na rzecz praw dziecka-cz\u0142owieka. W 1926 zainicjowa\u0142 pierwsze pismo redagowane w wi\u0119kszo\u015bci przez dzieci \u2013 \u201eMa\u0142y Przegl\u0105d\u201d. Jako \u017byd-Polak poczuwa\u0142 si\u0119 do podw\u00f3jnej identyfikacji narodowej. == M\u0142odo\u015b\u0107 i edukacja == Janusz Korczak urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie w zasymilowanej rodzinie \u017cydowskiej, jako syn adwokata J\u00f3zefa Goldszmita (1844\u20131896) i Cecylii z","start_idx":171,"end_idx":182}
{"id":"mrc_5326","question":"jaki zakon za\u0142o\u017cy\u0142 \u015bwi\u0119ty franciszek?","answer":"Braci Mniejszych","context":"Cho\u0107 \u015bw. Franciszek nazywany jest \u201eza\u0142o\u017cycielem trzech zakon\u00f3w\u201d, w spos\u00f3b \u015bcis\u0142y odnosi si\u0119 to tylko do I Zakonu \u2013 Zakonu Braci Mniejszych, zatwierdzonego ustnie w 1209. Je\u015bli chodzi o II Zakon, Franciszek jedynie pom\u00f3g\u0142 \u015bw. Klarze i jej towarzyszkom osiedli\u0107 si\u0119 w klasztorze \u015bw. Damiana w Asy\u017cu, sprawuj\u0105c nad nimi opiek\u0119 duchow\u0105, nie przypisuj\u0105c im jednak \u017cadnej regu\u0142y. Udzieli\u0142 wprawdzie wskaza\u0144 w \u201eSposobie \u017cycia przekazanego \u015bw. Klarze\u201d, jest to jednak kr\u00f3tki dokument o charakterze raczej zach\u0119ty, ni\u017c ustawy. Podobnie III Zakon by\u0142 oddoln\u0105 inicjatyw\u0105 ludzi \u015bwieckich, pragn\u0105cych bardziej radykalnie \u017cy\u0107 wed\u0142ug Ewangelii. Franciszek nie poczyni\u0142 \u017cadnych dzia\u0142a\u0144 o charakterze ustawodawczym czy te\u017c organizacyjnym, nie licz\u0105c \u201eListu do wiernych\u201d \u2013 dokumentu, kt\u00f3ry jednak nie zawiera \u017cadnych wskaza\u0144 prawnych dotycz\u0105cych tego zakonu.","start_idx":122,"end_idx":138}
{"id":"mrc_5327","question":"kto by\u0142 przedstawicielem magnaterii?","answer":"rody Zamoyskich, Koniecpolskich i Ossoli\u0144skich","context":"kt\u00f3rej wchodzi\u0142y najbardziej aktywne jednostki ze szlachty, niewielka cz\u0119\u015b\u0107 dawnych mo\u017cnow\u0142adczych rod\u00f3w koronnych oraz wielu przedstawicieli najpot\u0119\u017cniejszych rod\u00f3w litewsko-ruskich. Magnateria powsta\u0142a prawdopodobnie w wyniku kumulacji i skupowania d\u00f3br ziemskich. Po\u017cyczaj\u0105c na oprocentowany kredyt od szlachty \u015brodki finansowe na wykup posiad\u0142o\u015bci ziemskich, wi\u0105za\u0142a si\u0119 tym samym ze swoimi wierzycielami, co umo\u017cliwia\u0142o przenikanie do stanu magnackiego bogatych i przedsi\u0119biorczych przedstawicieli stanu szlacheckiego. Posiadanie rozleg\u0142ych d\u00f3br ziemskich prowadzi\u0142o do sprawowania urz\u0119d\u00f3w senatorskich i udzia\u0142u w dochodach pa\u0144stwa poprzez dzier\u017caw\u0119 starostw. Magnaci wi\u0105zali si\u0119 tak\u017ce w\u0119z\u0142ami rodzinnymi ze szlacheckimi przyw\u00f3dcami wojskowymi i politycznymi. T\u0105 drog\u0105 do magnaterii wesz\u0142y rody Zamoyskich, Koniecpolskich i Ossoli\u0144skich, przedstawiciele kt\u00f3rych obejmowali urz\u0119dy senatorskie. == Kryteria przynale\u017cno\u015bci == Warunkiem nale\u017cenia do tej warstwy by\u0142o posiadanie rozleg\u0142ych d\u00f3br ziemskich (latyfundi\u00f3w), konsolidacj\u0119","start_idx":796,"end_idx":842}
{"id":"mrc_5328","question":"kto skomponowa\u0142 melodi\u0119 do hymnu polskiego?","answer":"pozostaje nieznany.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":336,"end_idx":355}
{"id":"mrc_5329","question":"ile wynosi rekord \u015bwiata w skoku o tyczce?","answer":"rekord \u015bwiata m\u0119\u017cczyzn w skoku o tyczce sztywnej wynosi 4,82 m, a o tyczce nowej generacji 6,21 m.","context":"Dla por\u00f3wnania rekord \u015bwiata m\u0119\u017cczyzn w skoku o tyczce sztywnej wynosi 4,82 m, a o tyczce nowej generacji 6,21 m. == Historia == * 1850 \u2013 rozegranie pierwszych zawod\u00f3w w skoku o tyczce (wykonanej z jesionu) * 1889 \u2013 wprowadzenie w Ameryce techniki skoku polegaj\u0105cej na wzniesieniu n\u00f3g ku g\u00f3rze * 1900 \u2013 u\u017cycie po raz pierwszy bambusowych tyczek (u\u017cywane do 1942 r.) * 1957 ** u\u017cycie przez Boba Gutowskiego aluminiowej, a przez Dona Bragga stalowej tyczki, przy pr\u00f3bach ustanawiania rekordu \u015bwiata ** wprowadzenie mat w celu poprawienia bezpiecze\u0144stwa * 1961 \u2013 ustanowienie pierwszego rekordu \u015bwiata przy u\u017cyciu tyczki z w\u0142\u00f3kna szklanego * 1995 \u2013 rozpocz\u0119cie przez IAAF notowania kobiecych rekord\u00f3w w skoku o tyczce == Sprz\u0119t == * Tyczka","start_idx":15,"end_idx":113}
{"id":"mrc_5330","question":"kto odpuszcza grzechy?","answer":"Aposto\u0142owie oraz ich nast\u0119pcy otrzymali w\u0142adz\u0119 odpuszczania i zatrzymywania grzech\u00f3w.","context":"tak nie odnosi skutku. Teologiczne podstawy rozgrzeszenia znajduj\u0105 si\u0119 w Pi\u015bmie \u015awi\u0119tym. Jezus Chrystus zleca Aposto\u0142om to zadanie w s\u0142owach: \"Kt\u00f3rym odpu\u015bcicie grzechy, s\u0105 im odpuszczone, a kt\u00f3rym zatrzymacie, s\u0105 im zatrzymane\" (J 20,23). Na mocy tych s\u0142\u00f3w Aposto\u0142owie oraz ich nast\u0119pcy otrzymali w\u0142adz\u0119 odpuszczania i zatrzymywania grzech\u00f3w. W \u015bwietle nauki chrze\u015bcija\u0144skiej wszystkie grzechy mog\u0105 zosta\u0107 odpuszczone. Potwierdzaj\u0105 to m.in. nast\u0119puj\u0105ce fragmenty Pisma \u015awi\u0119tego: \"Zaprawd\u0119, powiadam wam: wszystkie grzechy i blu\u017anierstwa, kt\u00f3rych by si\u0119 ludzie dopu\u015bcili, b\u0119d\u0105 im odpuszczone. Kto by jednak zblu\u017ani\u0142 przeciw Duchowi \u015awi\u0119temu, nigdy nie otrzyma odpuszczenia, lecz winien jest grzechu wiecznego. M\u00f3wili bowiem: \"Ma ducha nieczystego.\".\" (Mk 3,28-30) \"Ka\u017cdy grzech i blu\u017anierstwo b\u0119d\u0105 odpuszczone ludziom, ale blu\u017anierstwo przeciwko Duchowi nie b\u0119dzie odpuszczone. Je\u015bli kto\u015b powie s\u0142owo","start_idx":258,"end_idx":343}
{"id":"mrc_5331","question":"w jakich okoliczno\u015bciach powsta\u0142 czerwony krzy\u017c?","answer":"Czerwony Krzy\u017c powsta\u0142 w 1863 roku z inicjatywy szwajcarskiego filantropa i finansisty Henriego Dunanta, wstrz\u0105\u015bni\u0119tego widokiem dogorywaj\u0105cych i pozostawionych sobie rannych, jaki ujrza\u0142 24 czerwca 1859 roku na pobojowisku wielkiej bitwy pod Solferino","context":"Henri Dunant pod Solferino === Czerwony Krzy\u017c powsta\u0142 w 1863 roku z inicjatywy szwajcarskiego filantropa i finansisty Henriego Dunanta, wstrz\u0105\u015bni\u0119tego widokiem dogorywaj\u0105cych i pozostawionych sobie rannych, jaki ujrza\u0142 24 czerwca 1859 roku na pobojowisku wielkiej bitwy pod Solferino, gdzie armia cesarstwa Austrii stoczy\u0142a krwaw\u0105 ca\u0142odniow\u0105 bitw\u0119 z armi\u0105 w\u0142osk\u0105 wspomagan\u0105 przez armi\u0119 francusk\u0105. W wyniku bitwy na polu walki pozosta\u0142o nieomal 30 tysi\u0119cy ofiar, w tym ponad 20 tysi\u0119cy rannych. Wstrz\u0105\u015bni\u0119ty widokiem ofiar pozostawionych praktycznie bez opieki, podj\u0105\u0142 spontanicznie pr\u00f3b\u0119 udzielenia im pomocy przy udziale miejscowej ludno\u015bci, kt\u00f3r\u0105 z powodzeniem zach\u0119ci\u0142 do wynoszenia i piel\u0119gnowania rannych, niezale\u017cnie od ich narodowo\u015bci. === Komitet Pi\u0119ciu === Po powrocie do rodzinnej Genewy napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 \"Wspomnienie Solferino\", w kt\u00f3rej zawar\u0142 opis tego co widzia\u0142","start_idx":31,"end_idx":283}
{"id":"mrc_5332","question":"w jakim celu wybudowano ruroci\u0105g przyja\u017a\u0144?","answer":"mia\u0142 to by\u0107 system przesy\u0142u ropy naftowej ze Zwi\u0105zku Radzieckiego do kraj\u00f3w RWPG w Europie \u015arodkowej: W\u0119gier, Czechos\u0142owacji, Polski oraz NRD.","context":"Ruroci\u0105g \u201ePrzyja\u017a\u0144\u201d (ros. \u043d\u0435\u0444\u0442\u0435\u043f\u0440\u043e\u0432\u043e\u0434 \u0414\u0440\u0443\u0436\u0431\u0430) \u2013 najwi\u0119kszy na \u015bwiecie system ruroci\u0105g\u00f3w, \u0142\u0105cz\u0105cy Syberi\u0119 z Europ\u0105 \u015arodkow\u0105, wybudowany w latach 1960\u20131964 (\u201ePrzyja\u017a\u0144\u201d-1) oraz 1969\u20131974 (\u201ePrzyja\u017a\u0144\u201d-2). == Historia == === \u201ePrzyja\u017a\u0144\u201d-1 === Decyzj\u0119 o wybudowaniu systemu ruroci\u0105g\u00f3w \u201ePrzyja\u017a\u0144\u201d podj\u0119to 18 grudnia 1958 na 10. sesji RWPG w Pradze. W pierwotnych za\u0142o\u017ceniach mia\u0142 to by\u0107 system przesy\u0142u ropy naftowej ze Zwi\u0105zku Radzieckiego do kraj\u00f3w RWPG w Europie \u015arodkowej: W\u0119gier, Czechos\u0142owacji, Polski oraz NRD. Generalnym wykonawc\u0105 inwestycji zosta\u0142o radzieckie przedsi\u0119biorstwo Lengazspiecstroj (ros. \"\u041b\u0435\u043d\u0433\u0430\u0437\u0441\u043f\u0435\u0446\u0441\u0442\u0440\u043e\u0439\") specjalizuj\u0105ce si\u0119 w budowie instalacji i system\u00f3w przesy\u0142u ropy i gazu. Budow\u0119 ruroci\u0105gu o d\u0142ugo\u015bci 5327 km rozpocz\u0119to 10 grudnia 1960 w mie\u015bcie Almietjewsk. W za\u0142o\u017ceniach ka\u017cdy kraj, przez kt\u00f3rego terytorium mia\u0142 przebiega\u0107 ruroci\u0105g, zobowi\u0105zywa\u0142 si\u0119 dostarczy\u0107 wszystkie niezb\u0119dne materia\u0142y i","start_idx":366,"end_idx":508}
{"id":"mrc_5333","question":"co to s\u0105 liczby ca\u0142kowite?","answer":"liczby naturalne \\mathbb{N}=\\{1, 2, 3, \\dots\\} oraz liczby przeciwne do nich \\{-1, -2, -3, \\dots\\}, a tak\u017ce liczba zero.","context":"Liczby ca\u0142kowite \u2013 liczby naturalne \\mathbb{N}=\\{1, 2, 3, \\dots\\} oraz liczby przeciwne do nich \\{-1, -2, -3, \\dots\\}, a tak\u017ce liczba zero. S\u0105 uog\u00f3lnieniem zbioru liczb naturalnych na zbi\u00f3r, w kt\u00f3rym wykonalne jest odejmowanie. Uog\u00f3lnieniem liczb ca\u0142kowitych s\u0105 liczby wymierne. Zbi\u00f3r liczb ca\u0142kowitych oznaczamy w matematyce symbolem \\mathbb Z (od niem. \"Zahlen\" \u2013 liczby). W Polsce w wi\u0119kszo\u015bci szk\u00f3\u0142 podstawowych i \u015brednich, w celu u\u0142atwienia skojarzenia z polsk\u0105 nazw\u0105, stosuje si\u0119 symbol \\mathbf C, przy czym MEN zaleca u\u017cywanie oznaczenia \\mathbb Z. == Definicja formalna == Zbi\u00f3r liczb ca\u0142kowitych mo\u017cna zdefiniowa\u0107 jako zbi\u00f3r klas abstrakcji zbioru \\mathbb N_0 \\times \\mathbb N_0 relacji r\u00f3wnowa\u017cno\u015bci : (a, b) \\sim (c, d) \\iff a+d = b+c. Intuicyjnie (a, b) reprezentuje r\u00f3\u017cnic\u0119 a-b. Niech","start_idx":19,"end_idx":139}
{"id":"mrc_5334","question":"kiedy rozgrywa si\u0119 akcja pana tadeusza?","answer":"Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812.","context":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego. Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu. Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem, trzynastozg\u0142oskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812. Epopeja jest sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 na polskiej li\u015bcie lektur szkolnych. W 2012 by\u0142a publicznie odczytywana w akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie \"Pana Tadeusza\". R\u0119kopis \"Pana Tadeusza\" od 1999 znajduje si\u0119 w zbiorach Zak\u0142adu Narodowego im. Ossoli\u0144skich. W 2014 zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Tre\u015b\u0107 poematu == === W\u0105tki === * w\u0105tek mi\u0142osny Tadeusza","start_idx":330,"end_idx":389}
{"id":"mrc_5335","question":"jaki jest mechanizm powstawania tego zjawiska (smogu)?","answer":"jako zjawisko atmosferyczne powsta\u0142e w wyniku wymieszania si\u0119 mg\u0142y z dymem i gazami b\u0119d\u0105cymi produktami spalania.","context":"jako zjawisko atmosferyczne powsta\u0142e w wyniku wymieszania si\u0119 mg\u0142y z dymem i gazami b\u0119d\u0105cymi produktami spalania. Wyraz \u201esmog\u201d stanowi po\u0142\u0105czenie ang. s\u0142\u00f3w \"smoke\" (dym) i \"fog\" (mg\u0142a). Termin ten zosta\u0142 u\u017cyty po raz pierwszy w Wielkiej Brytanii prawdopodobnie w 1905 r.. == Efekty zdrowotne == Wchodz\u0105ce w sk\u0142ad smogu zwi\u0105zki chemiczne, py\u0142y i znaczna wilgotno\u015b\u0107 stanowi\u0105 zagro\u017cenie dla zdrowia cz\u0142owieka. S\u0105 czynnikami alergizuj\u0105cymi i mog\u0105 wywo\u0142a\u0107 astm\u0119 oraz jej napady, a tak\u017ce powodowa\u0107 zaostrzenie przewlek\u0142ego zapalenia oskrzeli, niewydolno\u015b\u0107 oddechow\u0105 lub parali\u017c uk\u0142adu krwiono\u015bnego. Smog powoduje tak\u017ce zmniejszenie masy urodzeniowej noworodka, zwi\u0119ksza zapadalno\u015b\u0107 na nowotwory oraz przewlek\u0142\u0105 obturacyjn\u0105 chorob\u0119 p\u0142uc (POChP), jak i zwi\u0119ksza prawdopodobie\u0144stwo wyst\u0105pienia astmy u dzieci. W wyniku bada\u0144 stwierdzono, \u017ce 15% wszystkich epizod\u00f3w objaw\u00f3w astmy mo\u017cna przypisa\u0107","start_idx":0,"end_idx":113}
{"id":"mrc_5336","question":"kto przyczyni\u0142 si\u0119 do niepodleg\u0142o\u015bci polski?","answer":"Thomas Woodrow Wilson","context":"Stan\u00f3w Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson, przedstawi\u0142 program pokojowy (tzw. czterna\u015bcie punkt\u00f3w Wilsona), w kt\u00f3rym (pkt. 13) postulowa\u0142 stworzenie niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa polskiego * 3 marca \u2013 Rosja Radziecka na mocy traktatu brzeskiego uzna\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski * 29 sierpnia \u2013 Rosja Radziecka dekretem swojego rz\u0105du, czyli Rady Komisarzy Ludowych, anulowa\u0142a traktaty dotycz\u0105ce rozbior\u00f3w Polski, a tym samym, jako drugi kraj na \u015bwiecie (po Stanach Zjednoczonych) uznawa\u0142a prawo narodu polskiego do niepodleg\u0142o\u015bci i zjednoczenia * 7 pa\u017adziernika \u2013 og\u0142oszenie niepodleg\u0142o\u015bci Polski przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 * 12 pa\u017adziernika \u2013 Rada Regencyjna przej\u0119\u0142a od okupant\u00f3w zwierzchno\u015b\u0107 nad wojskiem * 13 pa\u017adziernika \u2013 og\u0142oszenie niepodleg\u0142o\u015bci przez Rzeczpospolit\u0105 Zakopia\u0144sk\u0105 na czele z pisarzem Stefanem \u017beromskim; by\u0142o to pierwsze miejsce na ziemiach polskich, gdzie otwarcie wypowiedziano pos\u0142usze\u0144stwo w\u0142adzom","start_idx":21,"end_idx":42}
{"id":"mrc_5337","question":"co nosi na g\u0142owie zakonnica?","answer":"Siostry zakonne najcz\u0119\u015bciej zak\u0142adaj\u0105 na g\u0142ow\u0119 welon.","context":"Habit \u2013 w wi\u0119kszo\u015bci Ko\u015bcio\u0142\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich: charakterystyczny str\u00f3j cz\u0142onk\u00f3w zakon\u00f3w i zgromadze\u0144 zakonnych. W zale\u017cno\u015bci od zakonu sk\u0142ada si\u0119 z sukni, p\u0142aszcza, szkaplerza oraz pasa lub sznura (cingulum). Siostry zakonne najcz\u0119\u015bciej zak\u0142adaj\u0105 na g\u0142ow\u0119 welon. == Przyk\u0142ady habit\u00f3w m\u0119skich == * adorni\u015bci \u2013 czarny habit, przepasany czarnym, sk\u00f3rzanym paskiem. * augustianie rekolekci \u2013 czarny habit z kapturem, przepasany czarnym, sk\u00f3rzanym pasem, czarna peleryna. * benedyktyni \u2013 najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puje habit czarny (w niekt\u00f3rych opactwach ca\u0142y habit bywa bia\u0142y lub niebieski) z kapturem i czarnym szkaplerzem, w pasie pod szkaplerzem sk\u00f3rzany pas, p\u0142aszcz czarny. Na uroczyst\u0105 Liturgi\u0119 opat zak\u0142ada na habit kukull\u0119 w tym samym kolorze. * barnabici \u2013 czarny habit, przepasany szerokim czarnym paskiem. * betlejemici \u2013 bia\u0142y habit przepasany sk\u00f3rzanym","start_idx":211,"end_idx":264}
{"id":"mrc_5338","question":"gdzie powsta\u0142y pierogi ruskie?","answer":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia).","context":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia). Nazwy nie nale\u017cy \u0142\u0105czy\u0107, jak to cz\u0119sto si\u0119 czyni, z Rosj\u0105, gdzie ten typ pierog\u00f3w nie jest znany. Dawniej popularne w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w mieszkaj\u0105cych na terenach Rusi (wojew\u00f3dztwa ruskiego Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, nast\u0119pnie w Rzeczypospolitej). Na Ukrainie pierogi te bywaj\u0105 zwane \u201epolskimi\u201d. Ciasto przygotowuje si\u0119 z m\u0105ki, wody i soli (czasem tak\u017ce jaj), a farsz z masy twarogowo-ziemniaczanej z dodatkiem soli, pieprzu i podsma\u017conej cebuli. Ciasto rozwa\u0142kowuje si\u0119 do grubo\u015bci oko\u0142o 2 mm, farsz oblepia si\u0119 ciastem i gotuje w wodzie. Potraw\u0119 podaje si\u0119 ze skwarkami, sma\u017con\u0105 cebul\u0105 lub \u015bmietan\u0105. We Lwowie popularne by\u0142o podawanie pierog\u00f3w ruskich posypanych kminkiem.","start_idx":0,"end_idx":141}
{"id":"mrc_5339","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy zakopane?","answer":"wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim","context":"Zakopane \u2013 miasto w po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, siedziba powiatu tatrza\u0144skiego. Najwi\u0119ksza miejscowo\u015b\u0107 w bezpo\u015brednim otoczeniu Tatr, du\u017cy o\u015brodek sport\u00f3w zimowych, potocznie nazywany \"zimow\u0105 stolic\u0105 Polski\". W jego granicach administracyjnych znajduje si\u0119 znaczna cz\u0119\u015b\u0107 Tatrza\u0144skiego Parku Narodowego (od Doliny Suchej Wody do Doliny Ma\u0142ej \u0141\u0105ki). Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczy\u0142o 27 010 mieszka\u0144c\u00f3w, b\u0119d\u0105c tym samym drugim pod wzgl\u0119dem ludno\u015bci \u2013 po Nowym Targu \u2013 miastem Podhala. == Po\u0142o\u017cenie == Zakopane po\u0142o\u017cone jest na Pog\u00f3rzu Spisko-Guba\u0142owskim, w Rowie Podtatrza\u0144skim oraz w Tatrach, nad kilkoma potokami, kt\u00f3rych wody ostatecznie wpadaj\u0105 do rzeki Zakopianka (dop\u0142ywu Bia\u0142ego Dunajca). Jest najwy\u017cej po\u0142o\u017conym miastem Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje si\u0119 cz\u0119\u015b\u0107 Tatr (z najwy\u017cszym punktem jakim jest wierzcho\u0142ek","start_idx":42,"end_idx":66}
{"id":"mrc_5340","question":"w jaki spos\u00f3b solidarno\u015b\u0107 wp\u0142yn\u0119\u0142a na zmiany w polsce?","answer":"stworzono podstawy samorz\u0105dnej Rzeczypospolitej.","context":"opartego na w\u0142asno\u015bci prywatnej) * transformacj\u0119 spo\u0142eczn\u0105 (zmiana mentalno\u015bci spo\u0142ecznej, akceptacja nowych regu\u0142). Polska, jako pierwszy kraj w obozie socjalistycznym, wkroczy\u0142a na drog\u0119 transformacji. Wraz z powstaniem NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d w 1980 stworzono podstawy samorz\u0105dnej Rzeczypospolitej. == T\u0142o polityczne == Zmiany polityczne w Polsce, zainaugurowane kompromisem mi\u0119dzy w\u0142adzami komunistycznymi a solidarno\u015bciow\u0105 opozycj\u0105 podczas obrad \u201eokr\u0105g\u0142ego sto\u0142u\u201d, przyspieszy\u0142y pierwsze w powojennym okresie, cz\u0119\u015bciowo wolne wybory parlamentarne 4 czerwca 1989 r. Wyniki wybor\u00f3w unaoczni\u0142y brak poparcia spo\u0142ecze\u0144stwa dla rz\u0105dz\u0105cych i umo\u017cliwi\u0142y opozycji powo\u0142anie rz\u0105du. Misja jego utworzenia zosta\u0142a powierzona znanemu dzia\u0142aczowi opozycyjnemu, doradcy zwi\u0105zkowemu Lecha Wa\u0142\u0119sy, Tadeuszowi Mazowieckiemu. W rz\u0105dzie T. Mazowieckiego, obok reprezentant\u00f3w Obywatelskiego Klubu Poselskiego, skupiaj\u0105cego pos\u0142\u00f3w obozu solidarno\u015bciowego, znale\u017ali si\u0119 cz\u0142onkowie partii rz\u0105dz\u0105cych w czasach PRL (PZPR, SD i ZSL).","start_idx":248,"end_idx":296}
{"id":"mrc_5341","question":"gdzie pracowa\u0142 scrooge?","answer":"w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie.","context":"Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku, w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie. Jego by\u0142y wsp\u00f3lnik, Jakub Marley, zmar\u0142 w wigili\u0119 Bo\u017cego Narodzenia 7 lat wcze\u015bniej. Scrooge jest ch\u0142odny, nieprzyst\u0119pny i dba jedynie o swoje dochody, sp\u0119dzaj\u0105c czas nad ksi\u0119gami rachunkowymi. Irytuj\u0105 go \u017cyczenia \u015bwi\u0105teczne, odrzuca zaproszenie do sp\u0119dzenia \u015bwi\u0105t z rodzin\u0105 swojego siostrze\u0144ca. Wraca do swojego ciemnego i ponurego domu, aby samotnie sp\u0119dzi\u0107 wiecz\u00f3r. Tam odwiedza go pokutuj\u0105cy duch Jakuba Marleya sk\u0142aniaj\u0105cy go do przemy\u015blenia swojego \u017cycia oraz zapowiadaj\u0105cy trzy kolejne wizyty duch\u00f3w. Wspomnienia przywo\u0142ywane przez te duchy, projekcja zdarze\u0144 przysz\u0142ych oraz miejsca, do kt\u00f3rych duchy przenosz\u0105 si\u0119 wraz ze Scrooge\u2019em, wp\u0142ywaj\u0105 na zmian\u0119 jego nastawienia do ludzi i postrzegania \u015awi\u0105t. Szczeg\u00f3lnie wstrz\u0105saj\u0105ca dla Scrooge\u2019a jest \u015bmier\u0107 ma\u0142ego","start_idx":55,"end_idx":106}
{"id":"mrc_5342","question":"co wskazuje ig\u0142a kompasu?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej jest stosowana do wskazywania kierunku ziemskiego pola magnetycznego w kompasie, kt\u00f3ry wskazuje po\u0142udniowy biegun magnetyczny le\u017c\u0105cy w pobli\u017cu p\u00f3\u0142nocnego bieguna geograficznego.","context":"Ig\u0142a magnetyczna \u2013 niewielki magnes trwa\u0142y, zazwyczaj w kszta\u0142cie wyd\u0142u\u017conej linii, zamocowany tak by m\u00f3g\u0142 si\u0119 obraca\u0107 wok\u00f3\u0142 pionowej osi, u\u017cywany do wskazywania kierunku linii pola magnetycznego. Najcz\u0119\u015bciej jest stosowana do wskazywania kierunku ziemskiego pola magnetycznego w kompasie, kt\u00f3ry wskazuje po\u0142udniowy biegun magnetyczny le\u017c\u0105cy w pobli\u017cu p\u00f3\u0142nocnego bieguna geograficznego. Najdawniejsze urz\u0105dzenie tego typu zosta\u0142o skonstruowane w staro\u017cytnych Chinach; nie jest wiadome, czy dotar\u0142o stamt\u0105d do Europy, czy te\u017c zosta\u0142o wynalezione niezale\u017cnie. Magnesy szkolne w tym i ig\u0142y magnetyczne malowane s\u0105 od strony bieguna p\u00f3\u0142nocnego kolorem niebieskim, a po\u0142udniowego \u2013 czerwonym.","start_idx":197,"end_idx":386}
{"id":"mrc_5343","question":"z kt\u00f3rego roku jest iphone 11?","answer":"zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r.","context":"iPhone 11 \u2013 nast\u0119pca telefonu iPhone Xr firmy Apple zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r. podczas Jest to ta\u0144sza wersja wzgl\u0119dem sztandarowego modelu zaprezentowanego tego dnia (iPhone 11 Pro). Zmianie uleg\u0142 r\u00f3wnie\u017c design telefonu, na jego pleckach pojawi\u0142a si\u0119 wyspa z aparatami, kt\u00f3ra jest powielana w nast\u0119pnych generacjach iPhone. Jest dost\u0119pny w 6 kolorach: czarnym, zielonym, \u017c\u00f3\u0142tym, fioletowym, czerwonym (Product RED) i bia\u0142ym. Wprowadzenie iPhona 11 nada\u0142o nowy porz\u0105dek w nazewnictwie telefon\u00f3w firmy Apple. == Aparaty fotograficzne == Telefon zosta\u0142 wyposa\u017cony w dwa tylne aparaty o matrycy 12 Mpx ka\u017cdy. == Nowo\u015bci wzgl\u0119dem poprzednika \u2013 iPhone Xr == * 2 aparaty (nowy ultraszerokok\u0105tny aparat) * Przednia kamera 12Mpx (poprzednio 7Mpx) * Czip A13 Bionic z systemem Neural Engine trzeciej generacji *","start_idx":52,"end_idx":86}
{"id":"mrc_5344","question":"dok\u0105d prowadzi s6?","answer":"Rusocinem","context":"Droga ekspresowa S6 \u2013 droga ekspresowa w p\u00f3\u0142nocnej Polsce \u0142\u0105cz\u0105ca Szczecin poprzez Police, Goleni\u00f3w, Ko\u0142obrzeg, Koszalin, S\u0142awno, S\u0142upsk, L\u0119bork, Ma\u0142e Tr\u00f3jmiasto Kaszubskie i Tr\u00f3jmiasto z Rusocinem o \u0142\u0105cznej d\u0142ugo\u015bci ponad 360 km. Na du\u017cym odcinku prowadzi\u0107 ma niemal r\u00f3wnolegle do wybrze\u017ca Ba\u0142tyku, \u0142\u0105cz\u0105c aglomeracj\u0119 szczeci\u0144sk\u0105, Pomorze \u015arodkowe i Tr\u00f3jmiasto. == Istniej\u0105ce odcinki == === Goleni\u00f3w \u2013 Nowogard === Odcinek dwujezdniowy, czteropasmowy o d\u0142ugo\u015bci 19,2 km po\u0142o\u017cony w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim. Odcinek rozpoczyna si\u0119 na w\u0119\u017ale \"Goleni\u00f3w P\u00f3\u0142noc\", kt\u00f3ry stanowi po\u0142\u0105czenie drogi ekspresowej S3 i S6, a ko\u0144czy na w\u0142\u0105czeniu w istniej\u0105c\u0105 wcze\u015bniej obwodnic\u0119 Nowogardu. Wykonawc\u0105 zosta\u0142 Budimex za kwot\u0119 424 mln z\u0142. Drog\u0119 pomi\u0119dzy Goleniowem, a Nowogardem otworzono 8 maja 2019 roku. Ponadto zbudowano osiemna\u015bcie obiekt\u00f3w mostowych, w tym g\u00f3rne przej\u015bcia","start_idx":188,"end_idx":197}
{"id":"mrc_5345","question":"jak\u0105 religi\u0119 zapocz\u0105tkowali ariowie?","answer":"a opiera\u0142a si\u0119 na sk\u0142adaniu krwawych ofiar i sprawowaniu obrz\u0119d\u00f3w zwi\u0105zanych z kultem \u015bwi\u0119tego napoju haomy (indyjskiej somy). Wierzyli oni tak\u017ce w \u017cycie pozagrobowe i czcili rozbudowany panteon b\u00f3stw.","context":"wp\u0142ywa\u0107, b\u0105d\u017a \u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 z j\u0119zykami po\u0142udniowych Indii, co doprowadzi\u0142o do ekspansji j\u0119zyka hindi na po\u0142udnie. Za Ari\u00f3w historycznie uwa\u017ca si\u0119 ca\u0142\u0105 ludno\u015b\u0107 m\u00f3wi\u0105c\u0105 tym j\u0119zykiem i jego starymi formami, tak\u017ce nieposiadaj\u0105cych p\u00f3\u0142nocnego pochodzenia. Ariowie prowadzili p\u00f3\u0142koczowniczy tryb \u017cycia, a \u017ar\u00f3d\u0142em ich przewagi militarnej by\u0142 udomowiony przez nich p\u00f3\u0142nocny ko\u0144, kt\u00f3rego zaprz\u0119gali do po\u0142udniowych rydwan\u00f3w. Ich spo\u0142ecze\u0144stwo dzieli\u0142o si\u0119 na trzy klasy \u2013 kap\u0142an\u00f3w, wojownik\u00f3w i wytw\u00f3rc\u00f3w, odpowiadaj\u0105ce p\u00f3\u017aniejszym hinduskim braminom, kszatrijom i waj\u015bjom. Obecno\u015b\u0107 klasy kap\u0142an\u00f3w wi\u0105\u017ce si\u0119 z silnie zrytualizowanym charakterem ich religii, kt\u00f3ra opiera\u0142a si\u0119 na sk\u0142adaniu krwawych ofiar i sprawowaniu obrz\u0119d\u00f3w zwi\u0105zanych z kultem \u015bwi\u0119tego napoju haomy (indyjskiej somy). Wierzyli oni tak\u017ce w \u017cycie pozagrobowe i czcili rozbudowany panteon b\u00f3stw. W nauce walcz\u0105 ze sob\u0105 zwolennicy","start_idx":650,"end_idx":851}
{"id":"mrc_5346","question":"kiedy powsta\u0142y pierwsze piramidy?","answer":"ok. 2650 p.n.e.","context":"z pierwszych zachowanych piramid uwa\u017ca si\u0119 piramid\u0119 schodkow\u0105 D\u017cesera, wybudowan\u0105 ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze ko\u0142o Memfis. Zak\u0142ada si\u0119, \u017ce w okresie Starego Pa\u0144stwa powsta\u0142o osiem piramid. Gdy do w\u0142adzy doszed\u0142 Snofru, faraon z IV dynastii, dosz\u0142o do ewolucji i zacz\u0119to tworzy\u0107 piramidy o prostych \u015bcianach. Za panowania VI dynastii si\u0142a faraon\u00f3w os\u0142ab\u0142a, przez co budowle by\u0142y mniej solidne, wykonane z gorszych materia\u0142\u00f3w i nie dotrwa\u0142y do naszych czas\u00f3w. Za XII dynastii nast\u0105pi\u0142o odrodzenie w tworzeniu piramid, jednak i one nie przetrwa\u0142y pr\u00f3by czasu. Badacze s\u0105dz\u0105, \u017ce ostatnie piramidy powsta\u0142y ok. 1600 r. p. n. e. == Sudan (Nubia) == W VI w. p.n.e. na terytorium dzisiejszego Sudanu rozwin\u0119\u0142a si\u0119 kultura meroicka, kt\u00f3ra przej\u0119\u0142a wiele element\u00f3w z egipskiej kultury, w","start_idx":82,"end_idx":97}
{"id":"mrc_5347","question":"kto wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z niemcami podczas ii wojny \u015bwiatowej?","answer":"ludno\u015bci z niekt\u00f3rych podbitych kraj\u00f3w, b\u0105d\u017a te\u017c t\u0119 ludno\u015b\u0107 zmusza\u0142a do tego sytuacja wojenna.","context":"Kolaboracja pod okupacj\u0105 niemieck\u0105 podczas II wojny \u015bwiatowej Podobnie jak podczas wielu wcze\u015bniejszych konflikt\u00f3w wojennych, tak\u017ce podczas II wojny \u015bwiatowej okupanci niemieccy chcieli oprze\u0107 si\u0119 na wsp\u00f3\u0142dzia\u0142aniu okre\u015blonych kr\u0119g\u00f3w ludno\u015bci z niekt\u00f3rych podbitych kraj\u00f3w, b\u0105d\u017a te\u017c t\u0119 ludno\u015b\u0107 zmusza\u0142a do tego sytuacja wojenna. Bez pewnego zakresu tej wsp\u00f3\u0142pracy nie mog\u0142yby te\u017c funkcjonowa\u0107 mechanizmy \u017cycia codziennego, nieodzowne r\u00f3wnie\u017c dla okupanta dla zabezpieczenia jego interes\u00f3w. Prawo mi\u0119dzynarodowe dopuszcza wsp\u00f3\u0142dzia\u0142anie z w\u0142adzami okupacyjnymi, kt\u00f3re oznacza minimum identyfikacji z celami naje\u017ad\u017acy. Inny charakter mia\u0142a jednak dobrowolna wsp\u00f3\u0142praca z okupantem na rzecz jego si\u0142y militarnej, postawa naruszaj\u0105ca lojalno\u015b\u0107 wobec w\u0142asnego pa\u0144stwa lub co najmniej stawiaj\u0105ca j\u0105 pod znakiem zapytania, kt\u00f3ra po wojnie zosta\u0142a nazwana kolaboracj\u0105. Dla okre\u015blenia r\u00f3\u017cnej tre\u015bci wsp\u00f3\u0142pracy zbiorowej z okupantem w okresie","start_idx":234,"end_idx":328}
{"id":"mrc_5348","question":"kto by\u0142 redaktorem naczelnym super expressu?","answer":"Grzegorz Lindenberg: 1991\u20131994 * Urszula Surmacz-Imieni\u0144ska: 1994\u20131996 * Izabella Jab\u0142o\u0144ska: 1996\u20131998 * Ewa Jaros\u0142awska: 1999\u20132003 * Mariusz Ziomecki: 2003\u20132006 * Tomasz Lachowicz: 2006\u20132007 * p.o. red. nacz. Stanis\u0142aw Drozdowski: 2007\u20132007 * S\u0142awomir Jastrz\u0119bowski: 2007\u20132018 * Grzegorz Zas\u0119pa: od 2018","context":"redaktorzy naczelni \u201eSuper Expressu\u201d: * Grzegorz Lindenberg: 1991\u20131994 * Urszula Surmacz-Imieni\u0144ska: 1994\u20131996 * Izabella Jab\u0142o\u0144ska: 1996\u20131998 * Ewa Jaros\u0142awska: 1999\u20132003 * Mariusz Ziomecki: 2003\u20132006 * Tomasz Lachowicz: 2006\u20132007 * p.o. red. nacz. Stanis\u0142aw Drozdowski: 2007\u20132007 * S\u0142awomir Jastrz\u0119bowski: 2007\u20132018 * Grzegorz Zas\u0119pa: od 2018 == Ameryka\u0144skie wydania == Od 15 kwietnia 1996 ukazuje si\u0119 wydanie \"Super Expressu\" dla Polonii ameryka\u0144skiej; jest to zarazem pierwsza zagraniczna edycja gazety og\u00f3lnopolskiej. Jej naczelnym jest od 2008 roku Adam Michejda, kt\u00f3ry wcze\u015bniej pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 wicenaczelnego w polskiej redakcji gazety. Siedziba nowojorskiego oddzia\u0142u mie\u015bci si\u0119 na Manhattanie, na ulicy John Street, niedaleko World Trade Center. Wydawc\u0105 pisma jest Super Express USA a Prezesem Beata Pierzcha\u0142a. Od wrze\u015bnia 2010 Super Express ukazuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Chicago.","start_idx":40,"end_idx":344}
{"id":"mrc_5349","question":"gdzie spotykali si\u0119 pierwsi chrze\u015bcijanie?","answer":"Pierwsi wyznawcy Jezusa praktykowali wsp\u00f3lnot\u0119 d\u00f3br i nazywali siebie \u201e\u015bwi\u0119tymi\u201d. Gromadzili si\u0119 w domach.","context":"wsp\u00f3lnota jerozolimska uleg\u0142a rozproszeniu, a dzi\u0119ki temu ekspansji. === Pierwotna wiara === Pierwsi \"chrze\u015bcijanie\" (z j\u0119zyka greckiego \"nale\u017c\u0105cy do Chrystusa\") wywodz\u0105cy si\u0119 z \u017byd\u00f3w zachowywali przepisy Tory; mi\u0119dzy innymi obrzezanie. Wszyscy na pami\u0105tk\u0119 Jezusa praktykowali chrzest i eucharysti\u0119 zwan\u0105 \u201e\u0142amaniem chleba\u201d. Z p\u00f3\u017anego judaizmu zosta\u0142y zaczerpni\u0119te takie wierzenia jak: istnienie anio\u0142\u00f3w czy \u017cycie wieczne. Pierwsi wyznawcy Jezusa praktykowali wsp\u00f3lnot\u0119 d\u00f3br i nazywali siebie \u201e\u015bwi\u0119tymi\u201d. Gromadzili si\u0119 w domach. === Wa\u017cne gminy chrze\u015bcija\u0144skie === W wyniku dzia\u0142alno\u015bci \u015bw. Paw\u0142a, a tak\u017ce misyjnych podr\u00f3\u017cy \u015bw. Piotra, \u015bw. Jana Ewangelisty i innych aposto\u0142\u00f3w chrze\u015bcija\u0144stwo znajdowa\u0142o wyznawc\u00f3w poza Palestyn\u0105 - w Egipcie, Azji Mniejszej, Syrii, Grecji, Italii, tak\u017ce w Rzymie. Do wa\u017cnych gmin chrze\u015bcija\u0144skich w I\u2013II w. nale\u017ca\u0142y: * Jerozolima, na kt\u00f3rej czele sta\u0142","start_idx":422,"end_idx":528}
{"id":"mrc_5350","question":"kt\u00f3ry to wiek?","answer":"XXI wiek","context":"2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 ---- XXI wiek \u2013 obecny wiek naszej ery, pierwszy wiek trzeciego tysi\u0105clecia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego. XXI wiek rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 1 stycznia 2001 roku (wbrew cz\u0119stemu mniemaniu i uroczystej oprawie nadej\u015bcia roku 2000) i zako\u0144czy si\u0119 31 grudnia 2100 roku. Wed\u0142ug periodyzacji stosowanej w pracach historycznych, XXI wiek niekoniecznie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w 2001 roku. Ze wzgl\u0119du na przemiany w r\u00f3\u017cnych dziedzinach \u017cycia za dat\u0119 graniczn\u0105 uznaje si\u0119 cz\u0119\u015bciej 1989 lub 1991 rok. W niekt\u00f3rych najnowszych opracowaniach za pocz\u0105tek nowego wieku (lub nawet epoki) uznaje si\u0119 te\u017c niekiedy 11 wrze\u015bnia 2001 roku. Wspomniane daty s\u0105 na razie propozycjami i nie przenikn\u0119\u0142y jeszcze na sta\u0142e do og\u00f3lnie przyj\u0119tej","start_idx":80,"end_idx":88}
{"id":"mrc_5351","question":"jak powinien by\u0107 zbudowany akapit?","answer":"Akapity buduje si\u0119 poprzez: # wci\u0119cie akapitowe \u2013 odsuni\u0119cie pierwszego wiersza akapitu (tzw. wiersza akapitowego) od marginesu. Typowa wielko\u015b\u0107 wci\u0119cia akapitowego to 1 firet. # odst\u0119p mi\u0119dzyakapitowy \u2013 zwi\u0119kszenie odst\u0119pu mi\u0119dzy akapitami za pomoc\u0105 stosownej opcji w programie do sk\u0142adu lub metod\u0105 nieprofesjonaln\u0105 przez wstawienie pustego wiersza.","context":"i paragraf, jednak maj\u0105 one inne znaczenie. == Zasady tworzenia akapit\u00f3w == Akapity buduje si\u0119 poprzez: # wci\u0119cie akapitowe \u2013 odsuni\u0119cie pierwszego wiersza akapitu (tzw. wiersza akapitowego) od marginesu. Typowa wielko\u015b\u0107 wci\u0119cia akapitowego to 1 firet. # odst\u0119p mi\u0119dzyakapitowy \u2013 zwi\u0119kszenie odst\u0119pu mi\u0119dzy akapitami za pomoc\u0105 stosownej opcji w programie do sk\u0142adu lub metod\u0105 nieprofesjonaln\u0105 przez wstawienie pustego wiersza. Pierwszy wiersz akapitu to wiersz akapitowy, a ostatni to wiersz ko\u0144cowy. == Typowe b\u0142\u0119dy == Przy dzieleniu akapitu mi\u0119dzy s\u0105siednimi \u0142amami (lub kolumnami) nale\u017cy dba\u0107, aby zar\u00f3wno na pocz\u0105tku, jak i na ko\u0144cu akapitu znajdowa\u0142y si\u0119 co najmniej dwa wiersze tekstu. Najcz\u0119stszymi b\u0142\u0119dami pojawiaj\u0105cymi si\u0119 podczas dzielenia tekstu s\u0105: * szewc \u2013 ostatni (jako jedyny) na dole \u0142amu pierwszy wiersz akapitu","start_idx":76,"end_idx":426}
{"id":"mrc_5352","question":"kto jest autorem projektu pomnika?","answer":"rze\u017abiarz Antoni Grabowski","context":"coko\u0142u w celu gruntownej konserwacji. W maju 2007 na placyku wok\u00f3\u0142 pomnika zosta\u0142 umieszczony model Uk\u0142adu S\u0142onecznego uwieczniony w \"De revolutionibus orbium coelestium\". W nawierzchni wy\u0142o\u017conej skandynawskim czerwonym granitem vanga, orbity zosta\u0142y zaznaczone ja\u015bniejszym kamieniem pochodz\u0105cym z Chin, a na nich umieszczono planety odlane z br\u0105zu w Odlewni Metali Nie\u017celaznych na ul. Spokojnej w Warszawie. Autorem projektu jest rze\u017abiarz Antoni Grabowski, a pocz\u0105tkowo matowe planety maj\u0105 z czasem zosta\u0107 wypolerowane stopami przechodni\u00f3w. Wszystkie planety zamocowane s\u0105 na 40 cm kotwach, a ka\u017cda planeta opatrzona jest znakiem autora \u201eAntoni\u201d. W nocy 1/2 lipca 2008 pomnik zosta\u0142 zdewastowany. Sprawca dewastacji zerwa\u0142 z lewej d\u0142oni Kopernika sfer\u0119 armilarn\u0105. Zrabowany element zosta\u0142 odzyskany ju\u017c 3 lipca po dostarczeniu go przez nieznan\u0105 osob\u0119 do warszawskiej","start_idx":431,"end_idx":457}
{"id":"mrc_5353","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142 hannibal?","answer":"Hannibal urodzi\u0142 si\u0119 na Litwie, w roku 1933 jako syn hrabiego Lectera i jego \u017cony Simonetty pochodz\u0105cej z rodu Sforz\u00f3w.","context":"w ko\u0144cu zapomina o koszmarze wojny. == \"Hannibal \u2013 po drugiej stronie maski\" (2006, 2007) == Hannibal urodzi\u0142 si\u0119 na Litwie, w roku 1933 jako syn hrabiego Lectera i jego \u017cony Simonetty pochodz\u0105cej z rodu Sforz\u00f3w. Mia\u0142 siostr\u0119 o imieniu Misza. W czasie II wojny \u015bwiatowej podczas operacji Barbarossa o\u015bmioletni Hannibal, jego rodzina oraz s\u0142u\u017cba zostali zmuszeni do opuszczenia zamku, w kt\u00f3rym mieszkali, by przenie\u015b\u0107 si\u0119 do ma\u0142ego, ukrytego w okolicznych lasach domu. \u017byli tak do 1944, kiedy to w wyniku ostrza\u0142u zgin\u0119li jego rodzice. Po przybyciu do miejsca zamieszkania Hannibala (\u017cyj\u0105cego tylko z siostr\u0105) litewskich kolaborant\u00f3w z Legion\u00f3w Wschodnich na skutek g\u0142odu i ci\u0119\u017ckiej zimy Misza zosta\u0142a przez nich zamordowana i zjedzona. Cia\u0142em siostry nakarmili tak\u017ce Hannibala, kt\u00f3ry wypar\u0142","start_idx":93,"end_idx":212}
{"id":"mrc_5354","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142 m\u0142yn w \u015bredniowieczu?","answer":"m\u0142yny s\u0142u\u017cy\u0142y wy\u0142\u0105cznie do mielenia zbo\u017ca.","context":"najmniej od I w. p.n.e. oznacza\u0142 budynek zlokalizowany nad ciekiem wodnym, wyposa\u017cony w ko\u0142o wodne zwane te\u017c m\u0142y\u0144skim, w kt\u00f3rym si\u0142a nap\u0119dzaj\u0105ca mechanizmy miel\u0105ce ziarno czerpana by\u0142a z energii spi\u0119trzonej wody. Dopiero w XII wieku pojawi\u0142y si\u0119 wiatraki i tak jak m\u0142yny s\u0142u\u017cy\u0142y wy\u0142\u0105cznie do mielenia zbo\u017ca. Do dzi\u015b prac\u0105 w obu tych typach urz\u0105dze\u0144 zajmuj\u0105 si\u0119 m\u0142ynarze. W okresie zak\u0142adania manufaktur zar\u00f3wno wiatraki, jak i m\u0142yny wodne zaprz\u0119\u017cono tak\u017ce do innych rob\u00f3t (mieszania gliny, kowalstwa, pi\u0142owania drewna, foluszowania itp.) i dopiero to poci\u0105gn\u0119\u0142o konieczno\u015b\u0107 okre\u015blania przedmiotu obr\u00f3bki. M\u00f3wiono wi\u0119c wiatrak zbo\u017cowy lub m\u0142yn zbo\u017cowy. W XIX wieku pojawi\u0142y si\u0119 m\u0142yny parowe (produkowano je w USA i w Polsce zwano Amerykanami). Wsp\u00f3\u0142czesne m\u0142yny wyposa\u017cone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej w urz\u0105dzenia zasilane energi\u0105","start_idx":265,"end_idx":307}
{"id":"mrc_5355","question":"gdzie studiowa\u0142 tadeusz soplica?","answer":"Od dzieci\u0144stwa mieszka\u0142 i kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w Wilnie.","context":"mieszka\u0144c\u00f3w Soplicowa. Ma\u0142ego Soplic\u0119 darzy sympati\u0105 nawet Gerwazy, bo sam po latach b\u0119dzie wspomina\u0142: == M\u0142odo\u015b\u0107 == Od dzieci\u0144stwa mieszka\u0142 i kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w Wilnie. W chwili zawi\u0105zania akcji poematu Tadeusz, ju\u017c dwudziestoletni, wraca ze szk\u00f3\u0142 wezwany nagle przez stryja, S\u0119dziego. Jest m\u0142odzie\u0144cem przystojnym i gdy widzi Zosi\u0119 po raz pierwszy, od razu si\u0119 w niej zakochuje. \u201e...w spadku po rodzicach wzi\u0105\u0142 czerstwo\u015b\u0107 i zdrowie. Nazywa\u0142 si\u0119 Soplica; wszyscy Soplicowie S\u0105, jak wiadomo, krzepcy, otyli i silni, Do \u017co\u0142nierki jedyni, w naukach mniej pilni. Tadeusz si\u0119 od przodk\u00f3w swoich nie odrodzi\u0142: Dobrze na koniu je\u017adzi\u0142, pieszo dzielnie chodzi\u0142, T\u0119py nie by\u0142, lecz ma\u0142o w naukach post\u0105pi\u0142, Cho\u0107 stryj na wychowanie niczego nie sk\u0105pi\u0142. On wola\u0142 z flinty strzela\u0107 albo szabl\u0105","start_idx":117,"end_idx":166}
{"id":"mrc_5356","question":"jakie przest\u0119pstwa nie ulegaj\u0105 zatarciu?","answer":"przest\u0119pstwa przeciwko wolno\u015bci seksualnej i obyczajno\u015bci, je\u015bli pokrzywdzonym by\u0142a osoba poni\u017cej 15. roku \u017cycia, je\u015bli skazanie nast\u0105pi\u0142o bez zawieszenia kary (art. 106a k. k.).","context":"stosunku do niekt\u00f3rych zamieszczonych w karcie karnej czyn\u00f3w. Nie mo\u017ce by\u0107 sytuacji, gdy zaciera si\u0119 jedno skazanie, a inne pozostaj\u0105; zasada ta dotyczy zar\u00f3wno zatar\u0107 i skazania z mocy prawa jak i tych dokonywanych na wniosek skazanego. Zatarcie skazania mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 tak\u017ce wskutek zmiany ustawodawstwa, gdy wed\u0142ug nowej ustawy czyn nie jest ju\u017c zabroniony pod gro\u017ab\u0105 kary (art. 4 par. 4 k.k.), oraz w wypadku pomy\u015blnego up\u0142ywu okresu pr\u00f3by, na kt\u00f3r\u0105 warunkowo zawieszono kar\u0119 pozbawienia wolno\u015bci, oraz dodatkowo 6 miesi\u0119cy (art. 76 par. 1 k.k.). ==Przest\u0119pstwa, kt\u00f3re nie ulegaj\u0105 zatarciu== Zatarciu skazania (w Polsce) nie podlegaj\u0105 przest\u0119pstwa przeciwko wolno\u015bci seksualnej i obyczajno\u015bci, je\u015bli pokrzywdzonym by\u0142a osoba poni\u017cej 15. roku \u017cycia, je\u015bli skazanie nast\u0105pi\u0142o bez zawieszenia kary (art. 106a k. k.).","start_idx":638,"end_idx":816}
{"id":"mrc_5357","question":"kto wygra\u0142 17 konkurs chopinowski?","answer":"Konkurs wygra\u0142 Korea\u0144czyk Cho Seong-jin.","context":"XVII Mi\u0119dzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (r\u00f3wnie\u017c \"XVII Konkurs Chopinowski\") \u2013 17. edycja Mi\u0119dzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, kt\u00f3ra odby\u0142a si\u0119 1\u201323 pa\u017adziernika 2015 w Warszawie. Organizatorem konkursu by\u0142 Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Wcze\u015bniej w dniach 13\u201324 kwietnia 2015 odby\u0142y si\u0119 eliminacje. Do udzia\u0142u w konkursie zakwalifikowano 84 pianist\u00f3w z 20 kraj\u00f3w \u2013 siedmiu z pomini\u0119ciem eliminacji (jako laureat\u00f3w presti\u017cowych konkurs\u00f3w pianistycznych w latach ubieg\u0142ych) i 77 po przeprowadzonych eliminacjach. Ostatecznie w konkursie wyst\u0105pi\u0142o 78 pianist\u00f3w (w tym siedmiu kolejny ju\u017c raz). Przes\u0142uchania konkursowe zosta\u0142y podzielone na trzy etapy, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w dniach: 3\u20137 pa\u017adziernika, 9\u201312 pa\u017adziernika oraz 14\u201316 pa\u017adziernika. Koncerty fina\u0142owe trwa\u0142y od 18 do 20 pa\u017adziernika. Konkurs wygra\u0142 Korea\u0144czyk Cho Seong-jin. W dniach 21\u201323 pa\u017adziernika","start_idx":846,"end_idx":886}
{"id":"mrc_5358","question":"jak wysoko s\u0105 chmury?","answer":"Na wysoko\u015bci 15\u201325 km, w stratosferze wyst\u0119puj\u0105 polarne chmury stratosferyczne, do kt\u00f3rych zalicza si\u0119 ob\u0142oki per\u0142owe. Na wysoko\u015bciach 75\u201385 km ponad powierzchni\u0105 ziemi, w mezosferze wyst\u0119puj\u0105 ob\u0142oki srebrzyste.","context":"regionach polarnych wyst\u0119puj\u0105 chmury po\u0142o\u017cone w wy\u017cszych warstwach atmosfery. Na wysoko\u015bci 15\u201325 km, w stratosferze wyst\u0119puj\u0105 polarne chmury stratosferyczne, do kt\u00f3rych zalicza si\u0119 ob\u0142oki per\u0142owe. Na wysoko\u015bciach 75\u201385 km ponad powierzchni\u0105 ziemi, w mezosferze wyst\u0119puj\u0105 ob\u0142oki srebrzyste. === Nazewnictwo chmur === Pierwsza klasyfikacja chmur opublikowana zosta\u0142a przez Luke\u2019a Howarda w 1803. Znanych jest wiele rozmaitych odmian podstawowych rodzaj\u00f3w chmur. Odmiany te zosta\u0142y skatalogowane w dziele \u201eMi\u0119dzynarodowy atlas chmur\u201d opublikowanym przez \u015awiatow\u0105 Organizacj\u0119 Meteorologiczn\u0105. Atlas zosta\u0142 zaktualizowany i opracowany w wersji multimedialnej w 2017 r. Analogicznie jak w nomenklaturze botanicznej i zoologicznej \u0142aci\u0144skie nazwy rodzaj\u00f3w zapisywane s\u0105 od wielkiej litery, okre\u015blenia gatunkowe od ma\u0142ej. Takie \u0142aci\u0144skie zapisy jednostek systematycznych (rodzaj i gatunek, ewentualnie te\u017c odmiana) tek\u015bcie wyr\u00f3\u017cniane s\u0105 kursyw\u0105 (np.: \"Cirrocumulus","start_idx":78,"end_idx":289}
{"id":"mrc_5359","question":"w kt\u00f3rym roku wyszed\u0142 pierwszy numer \u015bwiata m\u0142odych?","answer":"1949","context":"\u015awiat M\u0142odych \u2013 polskie czasopismo dla m\u0142odzie\u017cy wydawane w latach 1949\u20131993 w Warszawie, utworzone z po\u0142\u0105czenia tygodnika \u201e\u015awiat Przyg\u00f3d\u201d i dwutygodnika \u201eNa Tropie\u201d. == Historia == Pierwszym redaktorem nowo powsta\u0142ego \u201e\u015awiata M\u0142odych\u201d (podtytu\u0142: pismo m\u0142odzie\u017cy harcerskiej i szkolnej) zosta\u0142 Wojciech Krasucki, p\u00f3\u017aniejszy publicysta ekonomiczny. Do 1954 r. \u201e\u015awiat M\u0142odych\u201d by\u0142 tygodnikiem; od nr 34 ukazywa\u0142 si\u0119 2 razy w tygodniu. Pierwsza siedziba redakcji znajdowa\u0142a si\u0119 w kamienicy Bronis\u0142awa Kryszta\u0142a przy ul. Mokotowskiej 24 w Warszawie. Redakcja zajmowa\u0142a dwa naprzeciwleg\u0142e mieszkania na pi\u0105tym pi\u0119trze budynku. W czasopi\u015bmie pracowali m.in. Wanda Chotomska (w latach 1949\u20131951 oraz 1955\u20131971), Miron Bia\u0142oszewski, Krystyna Garwoli\u0144ska, Grzegorz Lasota, Maciej Zimi\u0144ski i Maria Rzemieniecka. Od pa\u017adziernika 1956 do 1968 redaktorem naczelnym by\u0142 pisarz dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy Janusz","start_idx":67,"end_idx":71}
{"id":"mrc_5360","question":"w kt\u00f3rym roku zbudowano wie\u017c\u0119 eiffla?","answer":"Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku.","context":"Wie\u017ca Eiffla (, wym. []) \u2013 najbardziej znany obiekt architektoniczny Pary\u017ca, uznawany za symbol tego miasta i niekiedy ca\u0142ej Francji. Jest najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 w Pary\u017cu, a w momencie powstania by\u0142a najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 na \u015bwiecie. \u201e\u017belazna dama\u201d stoi w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta, nad Sekwan\u0105, na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Pola Marsowego. Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku. Mia\u0142a upami\u0119tni\u0107 setn\u0105 rocznic\u0119 rewolucji francuskiej oraz zademonstrowa\u0107 poziom wiedzy in\u017cynierskiej i mo\u017cliwo\u015bci techniczne epoki, by\u0107 symbolem \u00f3wczesnej pot\u0119gi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji. Projekt podkre\u015bla\u0142 architektoniczne walory stali, wbrew dominuj\u0105cemu w XIX wieku akademizmowi, kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142 \u017celazo za prosty materia\u0142 budowlany. Projekt wykorzystywa\u0142 do\u015bwiadczenia epoki i jej konstruktora, Gustave\u2019a Eiffela, w budowie kolejowych most\u00f3w stalowych. Po 20 latach budowla mia\u0142a by\u0107 rozebrana,","start_idx":331,"end_idx":398}
{"id":"mrc_5361","question":"jakie dziedziny nauki sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na wiedz\u0119 ergonomiczn\u0105?","answer":"psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, antropometria oraz nauk technicznych, np. budowy maszyn.","context":"si\u0119 m.in. poprzez eliminacj\u0119 \u017ar\u00f3de\u0142 chor\u00f3b zawodowych. Ergonomia jest nauk\u0105 interdyscyplinarn\u0105. Korzysta z dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, antropometria oraz nauk technicznych, np. budowy maszyn. Tw\u00f3rc\u0105 terminu \"ergonomia\" (z gr. \"ergon\" - praca, \"nomos\" - zasada, prawo) jest Wojciech Jastrz\u0119bowski, kt\u00f3ry zdefiniowa\u0142 ergonomi\u0119 jako nauk\u0119 o u\u017cywaniu nadanych cz\u0142owiekowi od Stw\u00f3rcy si\u0142 i zdolno\u015bci. Jej celem g\u0142\u00f3wnym jest polepszanie warunk\u00f3w pracy cz\u0142owieka, kt\u00f3re obejmuje dostosowanie ich do mo\u017cliwo\u015bci pracownika oraz w\u0142a\u015bciwy dob\u00f3r pracownika do danej pracy i jego edukacj\u0119, obejmuj\u0105c\u0105 specyfik\u0119 stanowiska. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 ergonomi\u0119 koncepcyjn\u0105 (wprowadzanie zasad ergonomii podczas opracowania koncepcji oraz projektowania) i ergonomi\u0119 korekcyjn\u0105 (korekt\u0119 warunk\u00f3w pracy na drodze modernizacji ju\u017c funkcjonuj\u0105cych stanowisk pracy","start_idx":155,"end_idx":310}
{"id":"mrc_5362","question":"jak nazywa si\u0119 \u015bwi\u0105tynia prawos\u0142awna?","answer":"cerkiew","context":"stylizacji. Tote\u017c wsp\u00f3\u0142czesne s\u0142owniki grecko-polskie unikaj\u0105 okre\u015blania greckich \u015bwi\u0105ty\u0144 prawos\u0142awnych mianem cerkwi, greckie poj\u0119cie \u201e\u03b5\u03ba\u03ba\u03bb\u03b7\u03c3\u03af\u03b1\u201d t\u0142umacz\u0105c wy\u0142\u0105cznie jako \u201eko\u015bci\u00f3\u0142\u201d. Najwi\u0119kszy z polskich s\u0142ownik\u00f3w polsko-greckich s\u0142owo \u201ecerkiew\u201d t\u0142umaczy na grecki jako \"ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny lub unicki (kraj\u00f3w s\u0142owia\u0144skich)\". S\u0142owniki j\u0119zyka polskiego definiuj\u0105 termin cerkiew jako oznaczaj\u0105cy \u015bwi\u0105tyni\u0119 prawos\u0142awn\u0105 w og\u00f3lno\u015bci, bez rozr\u00f3\u017cniania kraju, w kt\u00f3rym obiekt si\u0119 znajduje. Za u\u017cyciem s\u0142owa \u201ecerkiew\u201d tak\u017ce wobec ko\u015bcio\u0142\u00f3w greckich opowiadaj\u0105 si\u0119 niekt\u00f3rzy polscy religioznawcy. == Zewn\u0119trzny wygl\u0105d cerkwi == === Plan budynku === Spo\u015br\u00f3d plan\u00f3w, na kt\u00f3rych buduje si\u0119 cerkwie najbardziej rozpowszechnione s\u0105 plany: * prostok\u0105ta (symbol arki oraz \u017cycia na \u0142odzi, wyobra\u017caj\u0105cym cerkiew i w\u0119dr\u00f3wki do celu \u017cycia cz\u0142owieka \u2013 Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego) * krzy\u017ca (symbol Krzy\u017ca, na kt\u00f3rym poni\u00f3s\u0142 \u015bmier\u0107 Jezus Chrystus, zbawienia, triumfu","start_idx":237,"end_idx":244}
{"id":"mrc_5363","question":"ile linii metra w warszawie?","answer":"System sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch linii (M1 i M2)","context":"Lista stacji metra w Warszawie \u2013 lista istniej\u0105cych i planowanych stacji systemu kolei podziemnej w Warszawie. System sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch linii (M1 i M2) i 38 stacji (w tym stacji przesiadkowej \u015awi\u0119tokrzyska). \u0141\u0105czy centraln\u0105 dzielnic\u0119 \u015ar\u00f3dmie\u015bcie z Bielanami, \u017boliborzem, Mokotowem, Ursynowem, Wol\u0105, Prag\u0105-P\u00f3\u0142noc, Targ\u00f3wkiem i Bemowem. Docelowo uko\u0144czona linia M2 ma przebiega\u0107 dalej przez Bemowo, a jej odnoga, kt\u00f3ra nazywana jest lini\u0105 M3, ma r\u00f3wnie\u017c biec przez Prag\u0119-Po\u0142udnie. Systemem sto\u0142ecznej kolei podziemnej zarz\u0105dza nale\u017c\u0105ca do miasta sp\u00f3\u0142ka Metro Warszawskie. == W eksploatacji == == Planowane ==","start_idx":111,"end_idx":152}
{"id":"mrc_5364","question":"dlaczego mahomet uciek\u0142 z mekki do medyny?","answer":"Mahomet i pierwsi muzu\u0142manie musieli opu\u015bci\u0107 miasto z powodu prze\u015bladowa\u0144 oraz braku przychylno\u015bci ze strony Abu Lahaba, stryja Mahometa, kt\u00f3ry obj\u0105\u0142 przyw\u00f3dztwo rodu Haszymid\u00f3w.","context":"Hid\u017cra (z arab. \"hid\u017cra(t)\"; \u0647\u0650\u062c\u0652\u0631\u064e\u0629 \u2013 \u201ewyw\u0119drowanie, zerwanie stosunk\u00f3w, ucieczka\u201d \u2013 inaczej hegira) \u2013 \u201eWielka Emigracja\u201d proroka Mahometa oraz jego zwolennik\u00f3w z Mekki do Jatribu, p\u00f3\u017aniejszej Medyny. == Historia == Mahomet i pierwsi muzu\u0142manie musieli opu\u015bci\u0107 miasto z powodu prze\u015bladowa\u0144 oraz braku przychylno\u015bci ze strony Abu Lahaba, stryja Mahometa, kt\u00f3ry obj\u0105\u0142 przyw\u00f3dztwo rodu Haszymid\u00f3w. Emigracja nast\u0119powa\u0142a drobnymi grupkami; z Mekki wyw\u0119drowa\u0142o w sumie oko\u0142o 70 os\u00f3b. Jako ostatni, 24 wrze\u015bnia 622 roku, Mekk\u0119 opu\u015bci\u0142 Mahomet wraz ze swoim doradc\u0105 i przyjacielem Abu Bakrem. Uchod\u017acy towarzysz\u0105cy Mahometowi, nazywani \"muhad\u017cirami\" (arab. \"muhad\u017cirun \u2013 ci, kt\u00f3rzy razem wyw\u0119drowali\"), ze wzgl\u0119du na swoje zas\u0142ugi dla religii zaj\u0119li potem najwy\u017csze pozycje w \"ummie\", pierwszej gminie wyznawc\u00f3w islamu. == Znaczenie == Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a","start_idx":217,"end_idx":395}
{"id":"mrc_5365","question":"kto ustanowi\u0142 konstytucje?","answer":"przez kr\u00f3la z udzia\u0142em mi\u0119dzy innymi Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego, Ignacego Potockiego, Hugona Ko\u0142\u0142\u0105taja oraz osobistego sekretarza kr\u00f3la Scipione Piattoliego.","context":"konstytucji zosta\u0142 przygotowany przez kr\u00f3la z udzia\u0142em mi\u0119dzy innymi Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego, Ignacego Potockiego, Hugona Ko\u0142\u0142\u0105taja oraz osobistego sekretarza kr\u00f3la Scipione Piattoliego. ==== Konstytucja 3 maja jako kompromis szlachecko-kr\u00f3lewski ==== Konstytucyjny kompromis szlachecko-kr\u00f3lewski \u0142\u0105czy\u0142 szlacheckie wyobra\u017cenia o rzeczywistej demokracji szlacheckiej z kr\u00f3lewskim programem monarchii konstytucyjnej. Zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w po\u0142owie 1790 r. po przyst\u0105pieniu Stanis\u0142awa Augusta do sojuszu polsko-pruskiego i ostatecznie wykszta\u0142cony w ci\u0105gu wrze\u015bnia tego\u017c roku. Rosn\u0105ca orientacja szlachty na kr\u00f3la sprzyja\u0142a ostro\u017cnej jej otwarto\u015bci na program monarchy. Natomiast inicjatywy elity szlacheckiej na rzecz upodobnienia ustrojowego Rzeczypospolitej do czo\u0142owych wolnych pa\u0144stw \u00f3wczesnego \u015bwiata, powodowa\u0142y, i\u017c obraduj\u0105cy Sejm wykazywa\u0142 szereg zbie\u017cno\u015bci z kr\u00f3lewskim projektem konstytucyjnym. O uformowaniu ostatecznej wersji kompromisu zadecydowa\u0142 ci\u0105g wydarze\u0144 politycznych z prze\u0142omu 1790 i 1791 r. Przed\u0142u\u017cenie konfederacji","start_idx":32,"end_idx":188}
{"id":"mrc_5366","question":"dlaczego papkin spisuje testament?","answer":"Papkin, kt\u00f3ry my\u015bli, \u017ce zosta\u0142 otruty przez Rejenta Milczka, postanawia spisa\u0107 testament.","context":"o\u015bwiadczy\u0142 si\u0119 Podstolinie. == Testament Papkina == Papkin, kt\u00f3ry my\u015bli, \u017ce zosta\u0142 otruty przez Rejenta Milczka, postanawia spisa\u0107 testament. Ca\u0142y sw\u00f3j maj\u0105tek (gitar\u0119 angielsk\u0105 i zastawion\u0105 kolekcj\u0119 motyli) przepisuje Klarze Raptusiewicz\u00f3wnie. Szpad\u0119 Artemiz\u0119, kt\u00f3r\u0105 najpierw chcia\u0142 da\u0107 Cze\u015bnikowi, przepisuje najdzielniejszemu rycerzowi w Europie, je\u017celi ten postawi mu pomnik na jego grobie. Pod koniec utworu, gdy dowiaduje si\u0119, \u017ce Rejent go nie otru\u0142, drze testament. == J\u00f3zef Papkin w ekranizacjach == * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego (z 1956 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Tadeusz Kondrat. * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy (z 2002 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Roman Pola\u0144ski. * W \"Zem\u015bcie\" Teatru Telewizji z 1972 r. w","start_idx":52,"end_idx":141}
{"id":"mrc_5367","question":"w jakim mie\u015bcie znajduje si\u0119 bazylika sagrada familia?","answer":"Barcelonie","context":"Sagrada Fam\u00edlia (w\u0142a\u015bc. hiszp. \"Templo Expiatorio de la Sagrada Familia\", katal. \"Temple Expiatori de la Sagrada Fam\u00edlia\", \u015awi\u0105tynia Pokutna \u015awi\u0119tej Rodziny) \u2013 secesyjny ko\u015bci\u00f3\u0142 w Barcelonie w Katalonii o statusie bazyliki mniejszej, uwa\u017cany za g\u0142\u00f3wne osi\u0105gni\u0119cie projektanta Antoniego Gaud\u00edego. == Historia == W za\u0142o\u017ceniu architekta sama konstrukcja budowli mia\u0142a przypomina\u0107 jeden wielki organizm. Budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni rozpocz\u0119to w 1882 roku. Pocz\u0105tkowo jej projekt zlecono innemu architektowi, ale ten wszed\u0142 w konflikt ze stowarzyszeniem finansuj\u0105cym budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni. W\u00f3wczas zlecenie na budow\u0119 otrzyma\u0142 Gaud\u00ed, kt\u00f3ry ca\u0142kowicie zmieni\u0142 projekt, nadaj\u0105c mu w\u0142asny styl. Przez nast\u0119pne cztery dekady pracowa\u0142 intensywnie nad konstrukcj\u0105, po\u015bwi\u0119caj\u0105c jej ca\u0142kowicie ostatnie 15 lat \u017cycia. Podczas prac nieustannie dostosowywa\u0142 i zmienia\u0142 pierwotne za\u0142o\u017cenia. Z wszystkich 18 wie\u017c 4 uko\u0144czono w 1920","start_idx":180,"end_idx":190}
{"id":"mrc_5368","question":"kto stosuje kpa?","answer":"organ\u00f3w administracji publicznej","context":"Posiadaj\u0105 one kompetencj\u0119 procesow\u0105 og\u00f3ln\u0105. K.p.a. reguluje w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 miejscow\u0105 organ\u00f3w administracji publicznej; reguluje te\u017c rzeczow\u0105, ale w spos\u00f3b subsydiarny, odsy\u0142aj\u0105c do \u201eprzepis\u00f3w o zakresie dzia\u0142ania organu\u201d. Ze wzgl\u0119du na \u017ar\u00f3d\u0142o w\u0142a\u015bciwo\u015bci przewiduje ustawow\u0105, a w niekt\u00f3rych przypadkach delegacyjn\u0105. Ustalaj\u0105c organ wy\u017cszego stopnia w danej sprawie pierwsze\u0144stwo maj\u0105 przepisy szczeg\u00f3lne, a dopiero p\u00f3\u017aniej regulacja zawarta w k.p.a. Ta ostatnia przewiduje, \u017ce organami wy\u017cszego stopnia s\u0105 w stosunku do: * jednostek samorz\u0105du terytorialnego \u2013 samorz\u0105dowe kolegia odwo\u0142awcze, chyba \u017ce ustawy szczeg\u00f3lne stanowi\u0105 inaczej, * wojewod\u00f3w \u2013 w\u0142a\u015bciwi w sprawie ministrowie, * innych organ\u00f3w administracji publicznej \u2013 organy nadrz\u0119dne lub w\u0142a\u015bciwi ministrowie, a w razie ich braku \u2013 organy pa\u0144stwowe sprawuj\u0105ce nadz\u00f3r nad ich dzia\u0142alno\u015bci\u0105, * organizacji spo\u0142ecznych \u2013 odpowiednie organy wy\u017cszego stopnia","start_idx":81,"end_idx":113}
{"id":"mrc_5369","question":"kto znajdowa\u0142 si\u0119 na polskim banknocie 1000 z\u0142?","answer":"Miko\u0142aja Kopernika","context":"II Rzeczypospolitej 100 marek polskich 1922 z profilem J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego. * 5 sierpnia 2014 r. zosta\u0142 wyemitowany pierwszy polski banknot polimerowy o nominale 20 z\u0142otych. Jest to banknot kolekcjonerski upami\u0119tniaj\u0105cy 100. rocznic\u0119 powstania Legion\u00f3w Polskich. Banknot by\u0142 wzorowany na projekcie banknotu z\u0142otych. * Fragment banknotu o nominale 1000 z\u0142otych (emisja z 1975), przedstawiaj\u0105cego Miko\u0142aja Kopernika, zosta\u0142 umieszczony na ok\u0142adce p\u0142yty Complete Greatest Hits zespo\u0142u Foreigner (litera \u201ep\u201d w wyrazie \u201eComplete\u201d) * Wzory banknot\u00f3w z serii \u201eWielcy Polacy\u201d wykorzystano w teledysku \"Money Is Not Our God\" zespo\u0142u Killing Joke. * Je\u015bli przyj\u0105\u0107 jako kryteria: nomina\u0142 banknotu, jego dat\u0119 emisji oraz literowe oznaczenie serii, to ca\u0142kowita liczba r\u00f3\u017cnych banknot\u00f3w powsta\u0142ych w wyniku dzia\u0142alno\u015bci emisyjnej lat 1974\u20131993 prowadzonej przez Narodowy Bank Polski wynosi","start_idx":395,"end_idx":413}
{"id":"mrc_5370","question":"ile bramek strzeli\u0142 gerd mueller?","answer":"M\u00fcller strzeli\u0142 \u0142\u0105cznie 398 bramek w 453 meczach.","context":"1974, 1975 i 1976), a tak\u017ce jednokrotnie Puchar Interkontynentalny (w 1976 roku) i Puchar Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w (w 1967 roku). Jako zawodnik Bayernu M\u00fcller strzeli\u0142 \u0142\u0105cznie 398 bramek w 453 meczach. W najwi\u0119kszym stopniu osi\u0105gni\u0119cie to wypracowa\u0142 podczas wyst\u0119p\u00f3w w Bundeslidze, w kt\u00f3rej w 427 spotkaniach zdoby\u0142 365 goli. W rozgrywkach ligowych siedmiokrotnie zostawa\u0142 kr\u00f3lem strzelc\u00f3w (lata 1967, 1969, 1970, 1972, 1973, 1974 i 1978), ponadto cztery razy uzyskiwa\u0142 ten tytu\u0142 w Pucharze Europy Mistrz\u00f3w Klubowych (lata 1973, 1974, 1975 i 1977) i trzy razy w Pucharze Niemiec (lata 1967, 1969 i 1971). Podczas gry w Bundeslidze i Pucharze Niemiec Gerd M\u00fcller ustanowi\u0142 liczne rekordy, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 przetrwa\u0142a do dzi\u015b, m.in. najskuteczniejszego zawodnika w historii (365 goli), najskuteczniejszego zawodnika w","start_idx":146,"end_idx":195}
{"id":"mrc_5371","question":"w kt\u00f3rym wieku powsta\u0142 rzym?","answer":"Rzym zacz\u0119\u0142o kszta\u0142towa\u0107 si\u0119 w VIII wieku p.n.e.","context":"z Bliskiego Wschodu religi\u0105 \u2013 chrze\u015bcija\u0144stwem, stworzy\u0142a podstawy p\u00f3\u017aniejszej cywilizacji europejskiej. Miasto Rzym zacz\u0119\u0142o kszta\u0142towa\u0107 si\u0119 w VIII wieku p.n.e., natomiast kres stworzonego przez nie pa\u0144stwa nast\u0105pi\u0142 formalnie w 1453 roku n.e. (wraz z upadkiem Konstantynopola i tym samym Cesarstwa bizanty\u0144skiego), cho\u0107 dosy\u0107 cz\u0119sto jako koniec staro\u017cytnego Rzymu przyjmuje si\u0119 rok 476 n.e., w kt\u00f3rym upad\u0142o Cesarstwo zachodniorzymskie. == Periodyzacja dziej\u00f3w == * Kr\u00f3lestwo rzymskie \u2013 od pocz\u0105tk\u00f3w miasta (tradycyjna data to 753 p.n.e.) do roku 509 p.n.e. * Republika rzymska \u2013 lata 509\u201330 p.n.e. * Cesarstwo rzymskie \u2013 od 30 p.n.e. do 1453 n.e. W 395 roku nast\u0105pi\u0142 ostateczny podzia\u0142 cesarstwa na dwa niezale\u017cne pa\u0144stwa: ** Cesarstwo zachodniorzymskie \u2013 zlikwidowane w 476 ** Cesarstwo Bizanty\u0144skie \u2013 upad\u0142o w 1453","start_idx":112,"end_idx":160}
{"id":"mrc_5372","question":"kt\u00f3ry grzyb jest gorzki?","answer":"Goryczak \u017c\u00f3\u0142ciowy","context":"Goryczak \u017c\u00f3\u0142ciowy (\"Tylopilus felleus\" (Bull.) P. Karst.) \u2013 gatunek grzyb\u00f3w z rodziny borowikowatych (\"Boletaceae\"). == Systematyka i nazewnictwo == Pozycja w klasyfikacji wed\u0142ug Index Fungorum: \"Tylopilus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi\". Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowa\u0142 w 1788 r. Jean Baptiste Fran\u00e7ois Pierre Bulliard nadaj\u0105c mu nazw\u0119 \"Boletus felleus\". Obecn\u0105, uznan\u0105 przez Index Fungorum nazw\u0119 nada\u0142 w 1881 Petter Karsten. Niekt\u00f3re synonimy: Nazw\u0119 polsk\u0105 nada\u0142a Alina Skirgie\u0142\u0142o w 1960 r. W polskim pi\u015bmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany by\u0142 te\u017c pod nazwami: goryczak, grzybek gorzki, podgrzybek gorzki, zaj\u0105czek gorzki. Inne nazwy potoczne to: borowik \u017c\u00f3\u0142ciowy, grzyb cierpki, mi\u0119sog\u0142\u00f3w \u017c\u00f3\u0142ciowy, zaj\u0105czek \u017c\u00f3\u0142ciowy. Potocznie najcz\u0119\u015bciej u\u017cywana jest dla tego grzyba nazwa \"szatan\", jednak tyczy si\u0119 ona rzadkiego w Polsce truj\u0105cego","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_5373","question":"gdzie uchodzi odra?","answer":"Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":695,"end_idx":769}
{"id":"mrc_5374","question":"ile jest wszystkich aminokwas\u00f3w?","answer":"W sk\u0142ad bia\u0142ek wszystkich organizm\u00f3w \u017cywych wchodzi g\u0142\u00f3wnie 20 aminokwas\u00f3w","context":"histydyna) *** z \u0142adunkiem ujemnym (kwas asparaginowy, kwas glutaminowy). == Aminokwasy naturalne == W sk\u0142ad bia\u0142ek wszystkich organizm\u00f3w \u017cywych wchodzi g\u0142\u00f3wnie 20 aminokwas\u00f3w, b\u0119d\u0105cych \u03b1-aminokwasami zawieraj\u0105cymi asymetryczny atom w\u0119gla o konfiguracji L (poza achiraln\u0105 glicyn\u0105), a tak\u017ce niewielkie ilo\u015bci wielu innych, w wi\u0119kszo\u015bci b\u0119d\u0105cych pochodnymi aminokwas\u00f3w podstawowych. \u0141a\u0144cuch boczny (R) mo\u017ce zawiera\u0107 pier\u015bcie\u0144 aromatyczny, \u0142a\u0144cuch alifatyczny, siark\u0119 (grup\u0119 tiolow\u0105 lub tioeterow\u0105), grup\u0119 wodorotlenow\u0105, dodatkow\u0105 grup\u0119 aminow\u0105 lub karboksylow\u0105. S\u0105 podstawowymi jednostkami budulcowymi peptyd\u00f3w i bia\u0142ek. Zazwyczaj s\u0105 rozpuszczalne w wodzie i w warunkach fizjologicznego pH wyst\u0119puj\u0105 w formie jonowej. Rodzaj reszt aminokwasowych i ich kolejno\u015b\u0107 w \u0142a\u0144cuchu polipeptydowym (sekwencja) zale\u017cy od kodu genetycznego zapisanego w DNA. Kolejne reszty aminokwasowe w \u0142a\u0144cuchu polipeptydowym po\u0142\u0105czone s\u0105 z sob\u0105 za pomoc\u0105 wi\u0105za\u0144 peptydowych.","start_idx":101,"end_idx":175}
{"id":"mrc_5375","question":"kiedy zmar\u0142 krzysztof penderecki?","answer":"29 marca 2020","context":"Krzysztof Eugeniusz Penderecki (ur. 23 listopada 1933 w D\u0119bicy, zm. 29 marca 2020 w Krakowie) \u2013 polski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny. Przedstawiciel polskiej szko\u0142y kompozytorskiej lat sze\u015b\u0107dziesi\u0105tych XX wieku. Profesor i rektor Akademii Muzycznej w Krakowie. Skomponowa\u0142 cztery opery, osiem symfonii i szereg innych utwor\u00f3w orkiestrowych, koncert\u00f3w instrumentalnych, opraw\u0119 ch\u00f3raln\u0105 g\u0142\u00f3wnie tekst\u00f3w religijnych, a tak\u017ce utwory kameralne i instrumentalne. W\u015br\u00f3d jego najbardziej rozpoznawalnych utwor\u00f3w s\u0105 \"Ofiarom Hiroszimy \u2013 Tren\", \"Pasja wed\u0142ug \u015bw. \u0141ukasza\", \"Polskie Requiem\" oraz III Symfonia. Studiowa\u0142 kompozycj\u0119 w Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szkole Muzycznej w Krakowie (obecnie Akademia Muzyczna w Krakowie), gdzie po uzyskaniu dyplomu podj\u0105\u0142 prac\u0119 nauczyciela akademickiego. Po raz pierwszy zdoby\u0142 rozg\u0142os w 1959 po premierowym wykonaniu utwor\u00f3w \"Strofy\", \"Emanacje\" i \"Psalmy Dawida\" na festiwalu Warszawska","start_idx":68,"end_idx":81}
{"id":"mrc_5376","question":"w jakiej strefie sa niemcy?","answer":"le\u017cy w strefie umiarkowanej ciep\u0142ej","context":"le\u017cy w strefie umiarkowanej ciep\u0142ej, gdzie dominuj\u0105 wilgotne wiatry zachodnie. Na p\u00f3\u0142nocy panuje klimat oceaniczny z ca\u0142orocznymi opadami. Zimy s\u0105 stosunkowo \u0142agodne, a lata do\u015b\u0107 ciep\u0142e. Na wschodzie wida\u0107 przejawy klimatu kontynentalnego. Zimy bywaj\u0105 bardzo zimne, a lata bardzo ciep\u0142e. W centralnej cz\u0119\u015bci kraju, a tak\u017ce na po\u0142udniu klimat wykazuje cechy przej\u015bciowe, zar\u00f3wno oceaniczne, jak i kontynentalne. Zimy s\u0105 tu \u0142agodne, a lata ch\u0142odne, chocia\u017c temperatury mog\u0105 przekroczy\u0107 +30 \u00b0C. Najcieplejszym regionem Niemiec jest po\u0142udniowo-zachodni zak\u0105tek kraju: Deutsche Weinstra\u00dfe i Nizina G\u00f3rnore\u0144ska. Tutejsze lata mog\u0105 by\u0107 bardzo ciep\u0142e przez d\u0142ugi okres. Czasami minimalna temperatura nie spada poni\u017cej +20 \u00b0C, co jest rzadkim zjawiskiem w pozosta\u0142ej cz\u0119\u015bci kraju. Przewa\u017caj\u0105 wiatry zachodnie i po\u0142udniowo-zachodnie. Na Wy\u017cynie Bawarskiej w miesi\u0105cach wiosennych i jesiennych","start_idx":0,"end_idx":35}
{"id":"mrc_5377","question":"kto obj\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie polskim wkr\u00f3tce po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci?","answer":"J\u00f3zef Pi\u0142sudski","context":"zwierzchniej w odrodzonym pa\u0144stwie polskim do czasu przekazania jej Rz\u0105dowi Narodowemu. 17 listopada 1918 J\u00f3zef Pi\u0142sudski powo\u0142a\u0142 Rz\u0105d J\u0119drzeja Moraczewskiego, a 22 listopada 1918 zosta\u0142 Tymczasowym Naczelnikiem Pa\u0144stwa oraz wraz z J\u0119drzejem Moraczewskim podpisa\u0142 dekret o tymczasowych w\u0142adzach Republiki Polskiej. W\u0142adz\u0119 cywiln\u0105 piastowa\u0142 formalnie do 29 listopada 1918, kiedy to w \u201eDzienniku Praw Pa\u0144stwa Polskiego\u201d nr 17 poz. 39 og\u0142oszony zosta\u0142 dekret o najwy\u017cszej w\u0142adzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej. Dat\u0119 11 listopada 1918 uznaje si\u0119 umownie za pocz\u0105tek niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa Polskiego (II Rzeczpospolita), jednocze\u015bnie b\u0119d\u0105cy kresem czasu zabor\u00f3w austriackiego, niemieckiego i rosyjskiego na ziemiach polskich, trwaj\u0105cego przez 123 lata (liczony od III rozbioru), a w szerszym uj\u0119ciu przez 146 lat (liczony od I rozbioru w 1772). W wydaniu \u201eKurjera Warszawskiego\u201d z","start_idx":106,"end_idx":121}
{"id":"mrc_5378","question":"gdzie by\u0142 potop szwedzki?","answer":"najazd Szwecji na Rzeczpospolit\u0105 w latach 1655\u20131660","context":"Potop szwedzki, wojna polsko-szwedzka (1655\u20131660), VI wojna polsko-szwedzka \u2013 najazd Szwecji na Rzeczpospolit\u0105 w latach 1655\u20131660 b\u0119d\u0105cy jedn\u0105 z ods\u0142on II wojny p\u00f3\u0142nocnej. Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczy\u0142a si\u0119 r\u00f3wnolegle z wojn\u0105 polsko-rosyjsk\u0105 1654\u20131667. Potop szwedzki by\u0142 jedn\u0105 z ods\u0142on wojen prowadzonych przez Szwecj\u0119, kt\u00f3ra d\u0105\u017cy\u0142a do ca\u0142kowitej dominacji nad Morzem Ba\u0142tyckim, wynikiem czego by\u0142y wcze\u015bniejsze wojny z Polsk\u0105 o uj\u015bcie Wis\u0142y i Inflanty. Konflikt mia\u0142 r\u00f3wnie\u017c swoje korzenie w sporze o tron Szwecji w obr\u0119bie dynastii Waz\u00f3w, do czego zg\u0142aszali pretensje kr\u00f3lowie polscy z tej dynastii. Do najazdu wojsk szwedzkich dosz\u0142o, gdy Rzeczpospolita prowadzi\u0142a wyniszczaj\u0105c\u0105 wojn\u0119 obronn\u0105 z Rosj\u0105, kt\u00f3ra wiosn\u0105 i latem 1654 roku najecha\u0142a ponad po\u0142ow\u0119 jej terytorium (\"potop","start_idx":78,"end_idx":129}
{"id":"mrc_5379","question":"jakie parametry ma dysk twardy?","answer":"Dla dysk\u00f3w twardych najwa\u017cniejsze s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce parametry: pojemno\u015b\u0107, szybko\u015b\u0107 transmisji danych, czas dost\u0119pu do danych, pr\u0119dko\u015b\u0107 obrotowa dysk\u00f3w magnetycznych (obr./min) oraz \u015bredni","context":"Dysk twardy, dysk HDD, HDD (ang. \"hard disk drive\", nap\u0119d dysku twardego) \u2013 dysk komputerowy, pami\u0119\u0107 masowa wykorzystuj\u0105ca no\u015bnik magnetyczny do przechowywania danych. Nazwa \u201edysk twardy\u201d wynika z zastosowania twardego materia\u0142u jako pod\u0142o\u017ca dla w\u0142a\u015bciwego no\u015bnika, w odr\u00f3\u017cnieniu od dysku mi\u0119kkiego, w kt\u00f3rym no\u015bnik magnetyczny nanoszono na pod\u0142o\u017ce elastyczne. Pojemno\u015b\u0107 dysk\u00f3w twardych w komputerach stacjonarnych wynosi\u0142a od 3,75 MB (pierwszy dysk twardy) do 26 TB, natomiast w laptopach od kilkudziesi\u0119ciu gigabajt\u00f3w do kilku terabajt\u00f3w. Opracowano r\u00f3wnie\u017c miniaturowe dyski twarde typu microdrive, o pojemno\u015bciach od kilkuset MB do kilku GB, przeznaczone dla cyfrowych aparat\u00f3w fotograficznych i innych urz\u0105dze\u0144 przeno\u015bnych. Dla dysk\u00f3w twardych najwa\u017cniejsze s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce parametry: pojemno\u015b\u0107, szybko\u015b\u0107 transmisji danych, czas dost\u0119pu do danych, pr\u0119dko\u015b\u0107 obrotowa dysk\u00f3w magnetycznych (obr./min) oraz \u015bredni","start_idx":729,"end_idx":913}
{"id":"mrc_5380","question":"gdzie mia\u0142a miejsce ostatnia wieczerza?","answer":"Wed\u0142ug tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej w Wieczerniku","context":"Tradycja wskazywa\u0142a tak\u017ce to miejsce jako mieszkanie Maryi, Matki Jezusa, oraz \u015bw. Jana. === Nowy Testament === Wed\u0142ug tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej w Wieczerniku odbywa\u0142a si\u0119 Ostatnia Wieczerza, Aposto\u0142owie wr\u00f3cili tam z G\u00f3ry Oliwnej po wniebowst\u0105pieniu Chrystusa (Dz 1,1-13), Jezus ukaza\u0142 si\u0119 aposto\u0142om i tam mia\u0142o miejsce zst\u0105pienie Ducha \u015awi\u0119tego w dniu Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy (Dz 2). Badacze lokuj\u0105 tutaj tak\u017ce miejsce wyg\u0142oszenia przez Piotra kazania w dniu Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy. Tradycyjnie lokalizowana na wzg\u00f3rzu nazywanym (od pierwszego wieku naszej ery) Syjonem. === Okres bizanty\u0144ski === W IV wieku istnia\u0142 w tym miejscu ma\u0142y dom modlitw (domus ecclesiae), nazywany \u201ema\u0142ym domem Pana\u201d. Pielgrzym z Bordeaux, kt\u00f3ry odwiedzi\u0142 Jerozolim\u0119 w 333 twierdzi\u0142, \u017ce na Syjonie nie widzia\u0142 \u017cadnego ko\u015bcio\u0142a. W swoim opisie \"Itinerarium Burdigalense\" okre\u015bla\u0142 widziany na","start_idx":112,"end_idx":158}
{"id":"mrc_5381","question":"gdzie \u017cyj\u0105 jenoty?","answer":"Wyst\u0119puje w Azji i Europie, cho\u0107 jego pierwotnym obszarem wyst\u0119powania by\u0142 Daleki Wsch\u00f3d.","context":"Jenot azjatycki, jenot, szop usuryjski, junat, tanuki, lis japo\u0144ski, kunopies (\"Nyctereutes procyonoides\") \u2013 gatunek drapie\u017cnego ssaka nale\u017c\u0105cego do rodziny psowatych (Canidae). == Wyst\u0119powanie == Wyst\u0119puje w Azji i Europie, cho\u0107 jego pierwotnym obszarem wyst\u0119powania by\u0142 Daleki Wsch\u00f3d. W 1939 roku zosta\u0142 sprowadzony do europejskiej cz\u0119\u015bci Zwi\u0105zku Radzieckiego ze wzgl\u0119du na swoje warto\u015bciowe futro \u2013 zosta\u0142 zaaklimatyzowany na Ukrainie, Bia\u0142orusi i Litwie. St\u0105d samorzutnie rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 po Europie. Obecnie spotykany r\u00f3wnie\u017c w Skandynawii, Rumunii i Niemczech. W Polsce zanotowano jego obecno\u015b\u0107 w \u015brodowisku naturalnym po raz pierwszy w roku 1955 w Puszczy Bia\u0142owieskiej. Wyst\u0119puje na terenie ca\u0142ego kraju, najliczniej w p\u00f3\u0142nocno-wschodnich wojew\u00f3dztwach. Hodowla fermowa jenota w Polsce zosta\u0142a rozpocz\u0119ta w 1959 roku. Zasi\u0119g wyst\u0119powania w zale\u017cno\u015bci od podgatunku: * \"N. procyonoides","start_idx":197,"end_idx":286}
{"id":"mrc_5382","question":"kiedy odkryto dziur\u0119 ozonow\u0105?","answer":"pa\u017adziernik) nad biegunem pojawia si\u0119 obszar o zawarto\u015bci ozonu poni\u017cej 220 DU, czyli dziura ozonowa. Obserwacje warstwy ozonowej nad biegunem po\u0142udniowym zosta\u0142y wzmo\u017cone po tym, jak 1982 roku doktor Joe Farman z British Antarctic Survey, odkry\u0142, \u017ce znaczna cz\u0119\u015b\u0107 pokrywy ozonowej nad biegunem zanik\u0142a.","context":"si\u0119 tych zjawisk, wczesn\u0105 wiosn\u0105 (wrzesie\u0144 \u2013 pa\u017adziernik) nad biegunem pojawia si\u0119 obszar o zawarto\u015bci ozonu poni\u017cej 220 DU, czyli dziura ozonowa. Obserwacje warstwy ozonowej nad biegunem po\u0142udniowym zosta\u0142y wzmo\u017cone po tym, jak 1982 roku doktor Joe Farman z British Antarctic Survey, odkry\u0142, \u017ce znaczna cz\u0119\u015b\u0107 pokrywy ozonowej nad biegunem zanik\u0142a. Nad biegunem p\u00f3\u0142nocnym do obni\u017cenia zawarto\u015bci ozonu dochodzi r\u00f3wnie\u017c wiosn\u0105, ale p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej (marzec \u2013 kwiecie\u0144). Jak dot\u0105d tylko raz dosz\u0142o tu do spadku zawarto\u015bci ozonu poni\u017cej 220 DU. Mia\u0142o to miejsce w marcu 2011, po wyj\u0105tkowo d\u0142ugim okresie niskich temperatur w stratosferze i powstaniu w niej silnego wiru, w kt\u00f3rym gromadzi\u0142y si\u0119 cz\u0105steczki zanieczyszcze\u0144. W zwi\u0105zku z wdro\u017ceniem postanowie\u0144 protoko\u0142u montrealskiego \u015bwiatowa produkcja substancji niszcz\u0105cych ozon spad\u0142a niemal","start_idx":45,"end_idx":348}
{"id":"mrc_5383","question":"gdzie tworzy si\u0119 obraz?","answer":"Obraz danego punktu powstaje w miejscu, gdzie promienie \u015bwietlne, kt\u00f3re wychodz\u0105 z tego punktu i przechodz\u0105 przez soczewk\u0119, przecinaj\u0105 si\u0119 (obraz rzeczywisty).","context":"Obraz \u2013 w optyce geometrycznej, reprezentacja rzeczywistego przedmiotu (\u017ar\u00f3d\u0142a promieni \u015bwietlnych). Obraz danego punktu powstaje w miejscu, gdzie promienie \u015bwietlne, kt\u00f3re wychodz\u0105 z tego punktu i przechodz\u0105 przez soczewk\u0119, przecinaj\u0105 si\u0119 (obraz rzeczywisty). Je\u017celi promienie te po przej\u015bciu przez soczewk\u0119 tworz\u0105 wi\u0105zk\u0119 rozbie\u017cn\u0105, w\u00f3wczas w miejscu przeci\u0119cia si\u0119 przed\u0142u\u017ce\u0144 tych promieni powstaje obraz pozorny. == Konstrukcja obrazu dla soczewki == Na obraz przedmiotu sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z obrazy poszczeg\u00f3lnych punkt\u00f3w. Aby znale\u017a\u0107 po\u0142o\u017cenie obrazu wytworzonego przez cienk\u0105 soczewk\u0119, wystarczy znale\u017a\u0107 obraz jednego punktu przedmiotu, kt\u00f3ry nie le\u017cy na osi optycznej. Do tego celu nale\u017cy okre\u015bli\u0107 bieg dw\u00f3ch dowolnych promieni wychodz\u0105cych z tego punktu. Te dwa promienie mo\u017cna wybra\u0107 z trzech, kt\u00f3re jest naj\u0142atwiej narysowa\u0107: # Promie\u0144 biegn\u0105cy r\u00f3wnolegle do osi, po","start_idx":101,"end_idx":260}
{"id":"mrc_5384","question":"jaki by\u0142 ostatni film w karierze romana za\u0142uskiego?","answer":"Komedia ma\u0142\u017ce\u0144ska","context":"Roman Za\u0142uski (ur. 10 grudnia 1936 w Lidzie, zm. 29 listopada 2022 w Warszawie) \u2013 polski re\u017cyser filmowy, scenarzysta. == \u017byciorys == Matur\u0119 zda\u0142 w VI Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1954). Uko\u0144czy\u0142 Pa\u0144stwow\u0105 Wy\u017csz\u0105 Szko\u0142\u0119 Filmow\u0105 w \u0141odzi (Wydzia\u0142 Re\u017cyserii, 1958). Po studiach wyjecha\u0142 do Warszawy. Debiutowa\u0142 jako samodzielny re\u017cyser w 1970 (\"Dom\", tak\u017ce autor scenariusza), popularno\u015b\u0107 przynios\u0142y mu komedie obyczajowe z ostatnich lat PRL, utrzymane w stylu burleski \u2013 \"Wyj\u015bcie awaryjne\" (1982), \"Och, Karol\" (1985), \"Kogel-mogel\" (1988), \"Galimatias, czyli kogel-mogel II\" (1989), \"Komedia ma\u0142\u017ce\u0144ska\" (1993). Pochowany w kolumbarium na cmentarzu Br\u00f3dnowskim w Warszawie (kwatera 116A-4-22). == Filmografia == * 1993 \u2013 \"Komedia ma\u0142\u017ce\u0144ska\" * 1989 \u2013 \"Galimatias, czyli kogel-mogel II\" * 1988 \u2013 \"Kogel-mogel\" * 1988","start_idx":613,"end_idx":630}
{"id":"mrc_5385","question":"jak obliczamy energi\u0119 wi\u0105zania?","answer":"W zwi\u0105zku z r\u00f3wnowa\u017cno\u015bci\u0105 masy i energii, energi\u0119 wi\u0105zania mo\u017cna obliczy\u0107 na podstawie r\u00f3\u017cnicy mi\u0119dzy mas\u0105 j\u0105dra a \u0142\u0105czn\u0105 mas\u0105 tworz\u0105cych je nukleon\u00f3w.","context":"(atom\u00f3w lub grup funkcyjnych) po\u0142\u0105czonych wi\u0105zaniem chemicznym. W fizyce j\u0105drowej poj\u0119cie energii wi\u0105zania odnosi si\u0119 do j\u0105dra atomowego. == Energia wi\u0105zania j\u0105dra atomowego == Energia wi\u0105zania j\u0105dra atomowego okre\u015bla energi\u0119 potrzebn\u0105 do rozdzielenia j\u0105dra atomowego na protony i neutrony. Energia wi\u0105zania jest wa\u017cnym kryterium decyduj\u0105cym o trwa\u0142o\u015bci j\u0105dra atomowego. W zwi\u0105zku z r\u00f3wnowa\u017cno\u015bci\u0105 masy i energii, energi\u0119 wi\u0105zania mo\u017cna obliczy\u0107 na podstawie r\u00f3\u017cnicy mi\u0119dzy mas\u0105 j\u0105dra a \u0142\u0105czn\u0105 mas\u0105 tworz\u0105cych je nukleon\u00f3w. Wykres energii wi\u0105zania na nukleon od liczby nukleon\u00f3w w j\u0105drze, czyli od liczby masowej A, jest krzyw\u0105, kt\u00f3ra szybko narasta dla ma\u0142ych liczb masowych, a stopniowo opada dla du\u017cych. Wynika st\u0105d, \u017ce dla pierwiastk\u00f3w lekkich (o ma\u0142ej liczbie masowej) syntezie nukleon\u00f3w j\u0105der towarzyszy uwalnianie energii, za\u015b w przypadku","start_idx":371,"end_idx":523}
{"id":"mrc_5386","question":"jakie wydarzenie zako\u0144czy\u0142o nowo\u017cytno\u015b\u0107?","answer":"W historii \u015bwiata za umowne zako\u0144czenie epoki najcz\u0119\u015bciej uznaje si\u0119 wybuch rewolucji francuskiej, a rzadziej kongres wiede\u0144ski.","context":"Nowo\u017cytno\u015b\u0107 \u2013 epoka w historii nast\u0119puj\u0105ca wed\u0142ug tradycyjnej periodyzacji po \u015bredniowieczu i poprzedzaj\u0105ca XIX wiek (jako epok\u0119). Za jej dat\u0119 pocz\u0105tkow\u0105 uznaje si\u0119 najcz\u0119\u015bciej upadek Konstantynopola, a tym samym cywilizacji bizanty\u0144skiej (1453) lub odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492). Obie te daty maj\u0105 wy\u0142\u0105cznie charakter umowny \u2013 upadek Bizancjum mia\u0142 bardzo ograniczony wp\u0142yw na rozw\u00f3j kultury europejskiej, natomiast ekspansja europejska w kierunku zachodnim i po\u0142udniowym mia\u0142a przynie\u015b\u0107 skutki dopiero w XVI wieku. Realnymi wyznacznikami przej\u015bcia od epoki \u015bredniowiecznej do nowo\u017cytnej s\u0105 natomiast przemiany kulturowe, polityczne, pa\u0144stwowe, ideologiczne i w ograniczonym stopniu techniczne. W historii \u015bwiata za umowne zako\u0144czenie epoki najcz\u0119\u015bciej uznaje si\u0119 wybuch rewolucji francuskiej, a rzadziej kongres wiede\u0144ski. Podzia\u0142 na staro\u017cytno\u015b\u0107, \u015bredniowiecze i nowo\u017cytno\u015b\u0107 znajduje zastosowanie przede wszystkim w","start_idx":715,"end_idx":843}
{"id":"mrc_5387","question":"kiedy powsta\u0142y pgr-y?","answer":"utworzone 12 lutego 1949 z Pa\u0144stwowych Nieruchomo\u015bci Ziemskich, Pa\u0144stwowych Zak\u0142ad\u00f3w Hodowli Koni i Pa\u0144stwowych Zak\u0142ad\u00f3w Hodowli Ro\u015blin.","context":"Pa\u0144stwowe gospodarstwo rolne (PGR, od 1976 \u2013 pa\u0144stwowe przedsi\u0119biorstwo gospodarki rolnej \u2013 PPGR) \u2013 du\u017ce, socjalistyczne przedsi\u0119biorstwa rolne b\u0119d\u0105ce w\u0142asno\u015bci\u0105 pa\u0144stwow\u0105. == Historia == W 1949 roku rz\u0105d rozpocz\u0105\u0142 przymusow\u0105 kolektywizacj\u0119, polegaj\u0105c\u0105 na zrzeszaniu ch\u0142op\u00f3w w rolniczych sp\u00f3\u0142dzielniach produkcyjnych. W 1956 roku na fali odwil\u017cy z blisko 10 tys. sp\u00f3\u0142dzielni pozosta\u0142o 1,5 tys., wobec czego uspo\u0142ecznion\u0105 form\u0105 pozosta\u0142y Pa\u0144stwowe Gospodarstwa Rolne powstaj\u0105ce r\u00f3wnolegle wcze\u015bniej, utworzone 12 lutego 1949 z Pa\u0144stwowych Nieruchomo\u015bci Ziemskich, Pa\u0144stwowych Zak\u0142ad\u00f3w Hodowli Koni i Pa\u0144stwowych Zak\u0142ad\u00f3w Hodowli Ro\u015blin. Gospodarstwa takie tworzone by\u0142y g\u0142\u00f3wnie na bazie wcze\u015bniejszych maj\u0105tk\u00f3w ziemskich. Wiele takich gospodarstw powsta\u0142o na Ziemiach Odzyskanych. Do 1988 r. PGR-y poch\u0142ania\u0142y ponad 50% \u015brodk\u00f3w przeznaczanych na inwestycje w rolnictwie. \u015arednie zatrudnienie w PGR wynosi\u0142o 12,1 os\u00f3b na 100","start_idx":499,"end_idx":635}
{"id":"mrc_5388","question":"jakie by\u0142o jego najwi\u0119ksze odkrycie miko\u0142aja kopernika?","answer":"opracowanie, uj\u0119cie w naukowe ramy i rozpowszechnienie teorii heliocentrycznej (astronomia)","context":"Gda\u0144ska. == Wk\u0142ad w rozw\u00f3j nauki == W\u015br\u00f3d najwa\u017cniejszych osi\u0105gni\u0119\u0107 Kopernika wymienia si\u0119: * opracowanie, uj\u0119cie w naukowe ramy i rozpowszechnienie teorii heliocentrycznej (astronomia), pierwszy raz sformu\u0142owanej przez Arystarcha z Samos; * sformu\u0142owanie prawa Kopernika-Greshama (ekonomia); * sformu\u0142owanie twierdzenia Kopernika (geometria). === Astronomia === Pierwsze wydanie epokowej pracy \"De revolutionibus orbium coelestium\", dedykowanej papie\u017cowi Paw\u0142owi III, wydrukowane zosta\u0142o w Norymberdze w 1543 r. w nak\u0142adzie 400\u2013500 egzemplarzy. Egzemplarz pierwszego wydania znajdowa\u0142 si\u0119 w zbiorach \"Collegium Hosianum\" w Braniewie. W 1626 r. dzie\u0142o to wraz z innymi \u0142upami trafi\u0142o do Szwecji. Ok. 30 lat wcze\u015bniej Kopernik przedstawi\u0142 g\u0142\u00f3wne za\u0142o\u017cenia swej teorii w dziele \"Commentariolus\" (\"Ma\u0142y komentarz\"), kt\u00f3re by\u0142o znane w r\u0119kopisie wielu astronomom, ale wydrukowane dopiero w XIX wieku. Na apel","start_idx":94,"end_idx":185}
{"id":"mrc_5389","question":"na jakim kontynencie le\u017cy rosja?","answer":"Rosja po\u0142o\u017cona jest na kontynencie euroazjatyckim.","context":"daleko), nazw topograficznych i innych. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bni j\u0119zykoznawcy wywodz\u0105 najcz\u0119\u015bciej nazw\u0119 \u201eRu\u015b\u201d od nazwy Wareg\u00f3w \u201eRus-\u201d / \u201eRos-\u201d (wzmiankowanej od 839 roku) i \u0142\u0105cz\u0105 j\u0105 z ugrofi\u0144skim \u201eruotsi\u201d, kt\u00f3re oznacza \u201emieszka\u0144c\u00f3w wybrze\u017ca\u201d. Finowie do dzisiaj nazywaj\u0105 tak Szwed\u00f3w, od kt\u00f3rych s\u0142owo to mogli przej\u0105\u0107, gdy\u017c \"roslag\" oznacza w staronordyjskim \u201ewybrze\u017ce\u201d. == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie === Rosja po\u0142o\u017cona jest na kontynencie euroazjatyckim. Rozci\u0105ga si\u0119 od Europy Wschodniej, obejmuje ca\u0142\u0105 Azj\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 a\u017c do Oceanu Spokojnego. Rosja graniczy na l\u0105dzie z Norwegi\u0105 (196 km), Finlandi\u0105 (1313 km), Estoni\u0105 (290 km), \u0141otw\u0105 (292 km), Bia\u0142orusi\u0105 (959 km), Ukrain\u0105 (1576 km), Gruzj\u0105 (723 km), Azerbejd\u017canem (284 km), Kazachstanem (6846 km), Chinami (3645 km), Mongoli\u0105 (3441 km), Kore\u0105 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (17,5 km) oraz Litw\u0105 (227 km)","start_idx":393,"end_idx":443}
{"id":"mrc_5390","question":"jaki zwi\u0105zek ze stowarzyszeniem synowie wolno\u015bci ma flaga stan\u00f3w zjednoczonych?","answer":"Na fladze Syn\u00f3w Wolno\u015bci znajdowa\u0142o si\u0119 siedem poziomych czerwonych pas\u00f3w, z bia\u0142ymi pasami je rozdzielaj\u0105cymi, podobnie jak na p\u00f3\u017aniejszej fladze USA.","context":"Synowie Wolno\u015bci (ang. \"Sons of Liberty\") \u2013 tajne stowarzyszenie dzia\u0142aj\u0105ce w trzynastu koloniach przed rewolucj\u0105 ameryka\u0144sk\u0105. Celem jej dzia\u0142alno\u015bci by\u0142o powstrzymanie egzekwowania ustawy o piecz\u0119ciach (ang. \"Stamp Act\") wszelkimi \u015brodkami, w\u0142\u0105czaj\u0105c u\u017cycie si\u0142y. Cz\u0142onkowie organizacji byli przewa\u017cnie m\u0142odzi i \u017carliwi. Wp\u0142ywowi przyw\u00f3dcy rewolucji ameryka\u0144skiej, tacy jak John Adams i Samuel Adams nie byli jej cz\u0142onkami, ale wspierali cel prowadzonej przez ni\u0105 dzia\u0142alno\u015bci. Organizacja powsta\u0142a w Bostonie, w roku 1765. Przed ko\u0144cem tego\u017c roku, Synowie Wolno\u015bci byli ju\u017c w ka\u017cdej kolonii. Najbardziej znan\u0105 operacj\u0105 by\u0142a herbatka bosto\u0144ska. Na fladze Syn\u00f3w Wolno\u015bci znajdowa\u0142o si\u0119 siedem poziomych czerwonych pas\u00f3w, z bia\u0142ymi pasami je rozdzielaj\u0105cymi, podobnie jak na p\u00f3\u017aniejszej fladze USA.","start_idx":646,"end_idx":797}
{"id":"mrc_5391","question":"jakie skutki mia\u0142a odsiecz wiede\u0144ska?","answer":"Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy.","context":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683 pod Wiedniem mi\u0119dzy wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego a armi\u0105 Imperium Osma\u0144skiego pod wodz\u0105 wezyra Kara Mustafy. Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy. == Geneza == Imperium Osma\u0144skie od chwili powstania opiera\u0142o si\u0119 na podbojach. Na przestrzeni wiek\u00f3w kolejne pa\u0144stwa by\u0142y naje\u017cd\u017cane i podbijane przez su\u0142tanat turecki. W po\u0142owie XIV wieku Turcy podj\u0119li planowy podb\u00f3j Ba\u0142kan\u00f3w opanowuj\u0105c Bizancjum, Bu\u0142gari\u0119, Albani\u0119 i Serbi\u0119. W roku 1541 interweniowali na W\u0119grzech w czasie wojny mi\u0119dzy Habsburgami a Zapolyami, wspieraj\u0105c najpierw tych drugich, a","start_idx":272,"end_idx":457}
{"id":"mrc_5392","question":"kogo zaprasza\u0142 stanis\u0142aw august poniatowski na obiady czwartkowe?","answer":"intelektualist\u00f3w polskich","context":"Obiady czwartkowe \u2013 powsta\u0142e z inicjatywy Adama Kazimierza Czartoryskiego i organizowane przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego, na wz\u00f3r paryskich salon\u00f3w literackich, spotkania intelektualist\u00f3w polskich. == Historia == A uczone obiady? znasz to mo\u017ce imi\u0119? Gdzie po\u0142owa nie gada a po\u0142owa drzymie, W kt\u00f3rych kr\u00f3l wszystkie musi zast\u0105pi\u0107 ekspensa, Dowcipu, wiadomo\u015bci, i wina, i mi\u0119sa. Kajetan W\u0119gierski (1756-1787) By\u0142y to popo\u0142udniowe biesiady literacko-naukowe. Pierwsze spotkania odby\u0142y si\u0119 w 1770 i by\u0142y kontynuacj\u0105 zebra\u0144 o podobnym charakterze, organizowanych przez Adama Kazimierza Czartoryskiego w Pa\u0142acu B\u0142\u0119kitnym w pocz\u0105tkowym okresie panowania Stanis\u0142awa Augusta. Obiady czwartkowe organizowane by\u0142y regularnie co tydzie\u0144 i trwa\u0142y od 3 do 4 godzin. Przewa\u017cnie odbywa\u0142y si\u0119 na Zamku Kr\u00f3lewskim (wed\u0142ug tradycji w Sali Rady, w inwentarzu z roku 1808 zwanej","start_idx":185,"end_idx":210}
{"id":"mrc_5393","question":"w jakim stanie jest hollywood?","answer":"w stanie Floryda","context":"Hollywood \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Floryda, w obszarze metropolitalnym Miami, nad Oceanem Atlantyckim. Wed\u0142ug spisu w 2020 roku liczy 153,1 tys. mieszka\u0144c\u00f3w. == Urodzeni w Hollywood == * Victoria Justice \u2013 aktorka i piosenkarka * Bethany Joy Lenz \u2013 aktorka * Mike Napoli \u2013 baseballista * Steve Blake \u2013 koszykarz * Seth Gabel \u2013 aktor * Sachia Vickery \u2013 tenisistka * Norman Reedus \u2013 aktor == Miasta partnerskie == * Lecher\u00edas, Wenezuela * Ciudad de la Costa, Urugwaj * Gwatemala, Gwatemala * Herclijja, Izrael * Romorantin-Lanthenay, Francja * Baia Mare, Rumunia * Hig\u00fcey, Dominikana * Vlor\u00eb, Albania","start_idx":44,"end_idx":60}
{"id":"mrc_5394","question":"kt\u00f3re polskie miasto sta\u0142o si\u0119 g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem konspiracji?","answer":"Krak\u00f3w","context":"Cz\u0119\u015b\u0107 uda\u0142o si\u0119 uratowa\u0107 przej\u0119tym losem zabytk\u00f3w deputowanym i senatorom (m.in. Barbakan), ale zniszczono gotycki ratusz (w 1817, pr\u00f3cz wie\u017cy) i niekt\u00f3re bramy miejskie. Na miejscu zburzonych mur\u00f3w za\u0142o\u017cono Planty. == Powstanie krakowskie w 1846 roku i likwidacja Rzeczypospolitej == Po upadku powstania listopadowego Krak\u00f3w by\u0142 g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem polskiej konspiracji niepodleg\u0142o\u015bciowej. Dzia\u0142ali w nim na szerok\u0105 skal\u0119 emisariusze polskiej emigracji. W 1835 wys\u0142annicy M\u0142odej Polski za\u0142o\u017cyli w porozumieniu z by\u0142ymi w\u0119glarzami ze Zwi\u0105zku Przyjaci\u00f3\u0142 Ludu Stowarzyszenie Ludu Polskiego. Od 1837 dzia\u0142a\u0142a w Krakowie Konfederacja Powszechna Narodu Polskiego. W 1843 roku emisariusze Towarzystwa Demokratycznego Polskiego za\u0142o\u017cyli w Krakowie Komitet Rewolucyjny, wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cy z Centralizacj\u0105 Pozna\u0144sk\u0105. W styczniu 1845 odby\u0142y si\u0119 w Krakowie rozmowy kierownictwa projektowanego powstania, w kt\u00f3rych wzi\u0119li udzia\u0142: Ludwik Mieros\u0142awski,","start_idx":319,"end_idx":325}
{"id":"mrc_5395","question":"gdzie odby\u0142y si\u0119 zimowe igrzyska olimpijskie?","answer":"we francuskiej miejscowo\u015bci Chamonix","context":"I Zimowe Igrzyska Olimpijskie odby\u0142y si\u0119 we francuskiej miejscowo\u015bci Chamonix w 1924. W programie igrzysk pojawi\u0142o si\u0119 16 konkurencji sportowych, w kt\u00f3rych udzia\u0142 wzi\u0119\u0142o \u0142\u0105cznie 314 zawodnik\u00f3w (w tym 13 kobiet) z 19 kraj\u00f3w. == Opis == I Zimowe Igrzyska Olimpijskie odby\u0142y si\u0119 w Chamonix pod nazw\u0105 Tygodnia sport\u00f3w zimowych. Dopiero w 1926 na sesji MKOl w Lizbonie impreza otrzyma\u0142a nazw\u0119 I zimowych igrzysk olimpijskich. Zawody odbywa\u0142y si\u0119 od 25 stycznia do 5 lutego 1924 r. Oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 25 stycznia 1924 r. na stadionie olimpijskim w Chamonix. Dokona\u0142 tego podsekretarz stanu ministerstwa edukacji i wychowania Gaston Vidal. Nast\u0119pnie przyrzeczenie olimpijskie wypowiedzia\u0142 narciarz Camille Mandrillon. W igrzyskach startowa\u0142o 314 zawodnik\u00f3w (w tym 13 kobiet) z 19 kraj\u00f3w. W\u015br\u00f3d nich by\u0142a","start_idx":41,"end_idx":77}
{"id":"mrc_5396","question":"ilu amerykan\u00f3w zmar\u0142o na covid?","answer":"w Stanach Zjednoczonych liczba ofiar \u015bmiertelnych COVID-19 przekroczy\u0142a 300 tysi\u0119cy","context":"powodu zaka\u017cenia koronawirusem zmar\u0142o 3 157 os\u00f3b. Poprzedni rekord dzienny zgon\u00f3w chorych na COVID-19 odnotowano 15 kwietnia (2 603). R\u00f3wnie\u017c 2 grudnia liczba os\u00f3b hospitalizowanych z powodu COVID-19 po raz pierwszy przekroczy\u0142a 100 tysi\u0119cy. 14 grudnia 2020 w Stanach Zjednoczonych liczba ofiar \u015bmiertelnych COVID-19 przekroczy\u0142a 300 tysi\u0119cy (wi\u0119cej ni\u017c Amerykan\u00f3w poleg\u0142ych w czasie walk II wojny \u015bwiatowej). Tego samego dnia pierwsza osoba w USA przyj\u0119\u0142a szczepionk\u0119 na COVID-19. 12 stycznia 2021 w USA zanotowano kolejny dobowy rekord zgon\u00f3w. Tego dnia z powodu COVID-19 zmar\u0142o 4 327 os\u00f3b. R\u00f3wnie\u017c trzeci, czwarty i pi\u0105ty najwi\u0119kszy dobowy bilans zgon\u00f3w chorych na COVID-19 odnotowano tam w styczniu 2021. Liczba zaka\u017ce\u0144 wirusem SARS-CoV-2 do tego dnia wynios\u0142a w Stanach Zjednoczonych 22 835 071 przypadk\u00f3w, co","start_idx":258,"end_idx":341}
{"id":"mrc_5397","question":"jak wygl\u0105da\u0142 sherlock holmes?","answer":"Charakterystyczna szczup\u0142a sylwetka, poci\u0105g\u0142a twarz z orlim nosem, paciorkowate, niebieskie oczy, kraciasty p\u0142aszcz, czapka typu \"deerstalker\" (ang. \"czapka \u0142owc\u00f3w jeleni\") i nieod\u0142\u0105czna fajka czyni\u0105 posta\u0107 Holmesa \u0142atwo rozpoznawaln\u0105 na ca\u0142ym \u015bwiecie.","context":"sposobu pracy dzisiejszego komputera osobistego zaawansowanej generacji: przekazywano mu wszelkie informacje ze wszystkich departament\u00f3w, a tylko on w razie potrzeby potrafi\u0142 od razu przytoczy\u0107 je z pami\u0119ci, a tak\u017ce pokaza\u0107 ich wzajemny wp\u0142yw na siebie. == Holmes w kulturze == Sherlock Holmes jest tak\u017ce bohaterem wielu film\u00f3w, spektakli teatralnych i gier komputerowych, niekoniecznie b\u0119d\u0105cych ekranizacjami utwor\u00f3w Conana Doyle\u2019a. Wyst\u0119powa\u0142 r\u00f3wnie\u017c w literaturze brukowej i komiksach. Charakterystyczna szczup\u0142a sylwetka, poci\u0105g\u0142a twarz z orlim nosem, paciorkowate, niebieskie oczy, kraciasty p\u0142aszcz, czapka typu \"deerstalker\" (ang. \"czapka \u0142owc\u00f3w jeleni\") i nieod\u0142\u0105czna fajka czyni\u0105 posta\u0107 Holmesa \u0142atwo rozpoznawaln\u0105 na ca\u0142ym \u015bwiecie. Taki wygl\u0105d Sherlock Holmes zawdzi\u0119cza ilustratorowi opowiada\u0144 (Sidney Paget), a nie ich autorowi. Mo\u017cna uzna\u0107, \u017ce posta\u0107 ta sta\u0142a si\u0119 swoist\u0105 ikon\u0105 popkultury. W","start_idx":489,"end_idx":741}
{"id":"mrc_5398","question":"ile odcink\u00f3w ma serial zranione ptaki?","answer":"202 odcink\u00f3w","context":"Zranione ptaki (tr. \"Yaral\u0131 Ku\u015flar\") \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odby\u0142a si\u0119 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywaj\u0105 si\u0119. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w. Ostatni odcinek wyemitowany zosta\u0142 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodze\u0144stwa \u2013 Meryem \u00c7elik i jej m\u0142odszego brata \u00d6mera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego ch\u0142opca i traktuje","start_idx":506,"end_idx":518}
{"id":"mrc_5399","question":"kiedy biblia zosta\u0142a napisana?","answer":"Rosn\u0105ca liczba badaczy datuje spisanie wi\u0119kszo\u015bci Starego Testamentu na okres panowania perskiego, pomi\u0119dzy 539 p.n.e. a 330 p.n.e.","context":"p.n.e., najnowsze pochodz\u0105 z II lub nawet I wieku p.n.e. (Ksi\u0119ga Daniela). Wed\u0142ug Alberta de Pury i Antoona Schoorsa dzia\u0142alno\u015b\u0107 pi\u015bmiennicza na szersz\u0105 skal\u0119 zacz\u0119\u0142a si\u0119 w Izraelu i Judzie w latach 750\u2013680 p.n.e. Rosn\u0105ca liczba badaczy datuje spisanie wi\u0119kszo\u015bci Starego Testamentu na okres panowania perskiego, pomi\u0119dzy 539 p.n.e. a 330 p.n.e. Zgodno\u015b\u0107 ksi\u0105g Starego Testamentu z wydarzeniami zale\u017cy od ich gatunku literackiego. Odkrycia archeologiczne, jak te\u017c badanie stylu literackiego tzw. ksi\u0105g historycznych (np. Ksi\u0105g Samuela i Kr\u00f3lewskich) potwierdzaj\u0105 ich wczesne pochodzenie i warto\u015b\u0107 jako \u017ar\u00f3d\u0142a historycznego. Z kolei niekt\u00f3re ksi\u0119gi m\u0105dro\u015bciowe np. Ksi\u0119ga Rut maj\u0105 charakter midraszy i lu\u017any zwi\u0105zek z rzeczywistymi zdarzeniami. Wed\u0142ug Gerharda von Rada pi\u015bmiennictwo historyczne staro\u017cytnego Izraela r\u00f3\u017cni si\u0119 charakterem od wsp\u00f3\u0142czesnego naukowego sposobu opisywania","start_idx":214,"end_idx":345}
{"id":"mrc_5400","question":"czym charakteryzowa\u0142y si\u0119 pierwsze lata rz\u0105d\u00f3w bolszewik\u00f3w?","answer":"odebrano maj\u0105tki cerkwi prawos\u0142awnej, znacjonalizowano fabryki i banki. Bolszewicy rozpocz\u0119li prze\u015bladowanie partii niebolszewickich (w tym socjalistycznych \u2013 eserowc\u00f3w i mienszewik\u00f3w), aresztowania, zab\u00f3jstwa i zmuszanie do emigracji dzia\u0142aczy, zamykanie gazet. Zorganizowano sie\u0107 oboz\u00f3w koncentracyjnych (p\u00f3\u017aniejszego Gu\u0142agu). Odebrano robotnikom prawo do strajku, aresztowano niezale\u017cnych dzia\u0142aczy robotniczych, strajki \u0142amano si\u0142\u0105, przyw\u00f3dc\u00f3w strajkowych jako \u201ekontrrewolucjonist\u00f3w\u201d aresztowa\u0142a CzK. Wprowadzono nakaz pracy i prac\u0119 przymusow\u0105.","context":"\u0142otewskich. 3 marca 1918 rz\u0105d bolszewicki wycofa\u0142 Rosj\u0119 z koalicyjnego udzia\u0142u w I wojnie \u015bwiatowej, zawieraj\u0105c w Brze\u015bciu traktat pokojowy z Niemcami, Austro-W\u0119grami, Bu\u0142gari\u0105 i Turcj\u0105, kosztem znacznych cesji terytorialnych na rzecz Pa\u0144stw Centralnych. Wkr\u00f3tce potem (1917- czerwiec 1918) odebrano maj\u0105tki cerkwi prawos\u0142awnej, znacjonalizowano fabryki i banki. Bolszewicy rozpocz\u0119li prze\u015bladowanie partii niebolszewickich (w tym socjalistycznych \u2013 eserowc\u00f3w i mienszewik\u00f3w), aresztowania, zab\u00f3jstwa i zmuszanie do emigracji dzia\u0142aczy, zamykanie gazet. Zorganizowano sie\u0107 oboz\u00f3w koncentracyjnych (p\u00f3\u017aniejszego Gu\u0142agu). Odebrano robotnikom prawo do strajku, aresztowano niezale\u017cnych dzia\u0142aczy robotniczych, strajki \u0142amano si\u0142\u0105, przyw\u00f3dc\u00f3w strajkowych jako \u201ekontrrewolucjonist\u00f3w\u201d aresztowa\u0142a CzK. Wprowadzono nakaz pracy i prac\u0119 przymusow\u0105. W odpowiedzi na rozp\u0119dzenie Konstytuanty genera\u0142owie: Aleksiej Kaledin, \u0141awr Korni\u0142ow, Michai\u0142 Aleksiejew, Anton Denikin i Piotr Wrangel zacz\u0119li organizowa\u0107 ochotnicze jednostki wojskowe","start_idx":291,"end_idx":839}
{"id":"mrc_5401","question":"co to by\u0142y kolonie?","answer":"posiad\u0142o\u015b\u0107 pa\u0144stwa, nazywanego krajem macierzystym b\u0105d\u017a metropoli\u0105, znajduj\u0105ca si\u0119 poza jego granicami i podlegaj\u0105ca bezpo\u015bredniej zale\u017cno\u015bci politycznej i gospodarczej.","context":"Kolonia (z \u201eosada rolnicza\u201d) \u2013 posiad\u0142o\u015b\u0107 pa\u0144stwa, nazywanego krajem macierzystym b\u0105d\u017a metropoli\u0105, znajduj\u0105ca si\u0119 poza jego granicami i podlegaj\u0105ca bezpo\u015bredniej zale\u017cno\u015bci politycznej i gospodarczej. Pierwsze kolonie zak\u0142adano ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci w rejonie morza \u015ar\u00f3dziemnego, w okresie tak zwanej wielkiej kolonizacji greckiej. Najwi\u0119cej kolonii powsta\u0142o w efekcie wielkich odkry\u0107 geograficznych. Do XIX wieku obie Ameryki, Azja, Afryka i Australia zosta\u0142y spenetrowane przez europejskich osadnik\u00f3w. Polityka promuj\u0105ca zajmowanie terytori\u00f3w zamorskich przez pa\u0144stwa wysoko rozwini\u0119te okre\u015blona zosta\u0142a mianem kolonializmu. Proces likwidacji kolonii zapocz\u0105tkowany zosta\u0142 przez przekszta\u0142cenie trzynastu brytyjskich kolonii w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej w niepodleg\u0142e Stany Zjednoczone. Ameryka Po\u0142udniowa spod zale\u017cno\u015bci kolonialnej uwolniona zosta\u0142a w okresie wojen napoleo\u0144skich. Najp\u00f3\u017aniej dekolonizacja dotar\u0142a do Azji i Afryki. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 kolonii ulokowanych na tych kontynentach zyska\u0142a niezale\u017cno\u015b\u0107 dopiero","start_idx":31,"end_idx":200}
{"id":"mrc_5402","question":"co to planety kar\u0142owate?","answer":"Planeta kar\u0142owata \u2013 rodzaj obiektu astronomicznego, po\u015bredni mi\u0119dzy planetami a ma\u0142ymi cia\u0142ami niebieskimi.","context":"Planeta kar\u0142owata \u2013 rodzaj obiektu astronomicznego, po\u015bredni mi\u0119dzy planetami a ma\u0142ymi cia\u0142ami niebieskimi. Planety kar\u0142owate, wbrew nazwie, nie zaliczaj\u0105 si\u0119 do planet. Planet\u0105 kar\u0142owat\u0105 jest obiekt, kt\u00f3ry: * znajduje si\u0119 na orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca, * ma mas\u0119 wystarczaj\u0105c\u0105, by w\u0142asn\u0105 grawitacj\u0105 pokona\u0107 si\u0142y cia\u0142a sztywnego tak, aby wytworzy\u0107 kszta\u0142t odpowiadaj\u0105cy r\u00f3wnowadze hydrostatycznej (prawie kulisty), * nie oczy\u015bci\u0142 s\u0105siedztwa swojej orbity z innych wzgl\u0119dnie du\u017cych obiekt\u00f3w, * nie jest satelit\u0105 planety lub innego obiektu niegwiazdowego. == Terminologia == Termin ten zosta\u0142 przyj\u0119ty przez Zgromadzenie Generalne Mi\u0119dzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU) w Pradze 24 sierpnia 2006. Zosta\u0142 on zdefiniowany jedynie dla Uk\u0142adu S\u0142onecznego, jednak czasem jest u\u017cywany r\u00f3wnie\u017c dla obiekt\u00f3w pozas\u0142onecznych. == Lista planet kar\u0142owatych == Jak dot\u0105d za planety kar\u0142owate IAU oficjalnie","start_idx":0,"end_idx":107}
{"id":"mrc_5403","question":"jakiego kalendarza u\u017cywamy w polsce?","answer":"kalendarz gregoria\u0144ski","context":"Portugalii, Polsce, i prawie ca\u0142ych W\u0142oszech. W nied\u0142ugim czasie posz\u0142o za tym przyk\u0142adem wiele innych kraj\u00f3w katolickich. Niekt\u00f3re kraje protestanckie przyj\u0119\u0142y kalendarz jedynie po cz\u0119\u015bci, a niekt\u00f3re dopiero w p\u00f3\u017aniejszym czasie (np. w Wielkiej Brytanii w 1752). Ostatnimi krajami europejskimi, kt\u00f3re wprowadzi\u0142y kalendarz gregoria\u0144ski, by\u0142y og\u00f3lnie te, w kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci wi\u0105za\u0142a si\u0119 z Ko\u015bcio\u0142ami prawos\u0142awnymi. Ostatnimi europejskimi krajami, kt\u00f3re wprowadzi\u0142y kalendarz gregoria\u0144ski by\u0142y Grecja (w 1923), dotychczas u\u017cywaj\u0105ca kalendarza julia\u0144skiego (Grecki Ko\u015bci\u00f3\u0142 Prawos\u0142awny wprowadzi\u0142 zmian\u0119 w 1924) i Turcja w 1927, kt\u00f3ra do tego czasu u\u017cywa\u0142a kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego, chocia\u017c oficjaln\u0105 dat\u0105 zmiany kalendarza jest 1917. Republika Chi\u0144ska oficjalnie przyj\u0119\u0142a ten kalendarz w 1912, potem po d\u0142ugim czasie rewolucji ponownie zosta\u0142 on wprowadzony w 1929. Gdy w 1949 zosta\u0142a utworzona","start_idx":314,"end_idx":336}
{"id":"mrc_5404","question":"w jakim klubie gra pi\u0105tek?","answer":"US Salernitana 1919","context":"Krzysztof Pi\u0105tek (ur. 1 lipca 1995 w Dzier\u017coniowie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika we w\u0142oskim klubie US Salernitana 1919, do kt\u00f3rego jest wypo\u017cyczony z Herthy BSC. Od 2018 reprezentant Polski w pi\u0142ce no\u017cnej. Uczestnik Mistrzostw Europy U-21 2017 i Mistrzostwa \u015awiata 2022. == Kariera klubowa == === Pocz\u0105tki === Treningi pi\u0142karskie rozpocz\u0105\u0142 w dzieci\u0119cym zespole Niemczanki Niemcza, w kwietniu 2006 przeszed\u0142 do UKS Dziewi\u0105tki Dzier\u017coni\u00f3w, a w 2011 do Lechii Dzier\u017coni\u00f3w, w barwach kt\u00f3rej w wieku 17 lat zadebiutowa\u0142 w III lidze. === Zag\u0142\u0119bie Lubin === W 2013 zosta\u0142 graczem Zag\u0142\u0119bia Lubin. Pocz\u0105tkowo wyst\u0119powa\u0142 w dru\u017cynie rezerw, jednak kr\u00f3tko po zmianie trenera pierwszego zespo\u0142u z Oresta Lenczyka na Piotra Stokowca, Pi\u0105tek zacz\u0105\u0142 trenowa\u0107 z pierwsz\u0105 dru\u017cyn\u0105. 14 maja","start_idx":122,"end_idx":141}
{"id":"mrc_5405","question":"ile mamy \u017ceber?","answer":"dwana\u015bcie par","context":"Przednie \u017cebra \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 z mostkiem, tworz\u0105c klatk\u0119 piersiow\u0105. \u017bebra te s\u0105 dwu- lub trzyodcinkowe, odcinki s\u0105 po\u0142\u0105czone stawami. \u017bebra \u0142\u0105cz\u0105ce si\u0119 z mostkiem nosz\u0105 nazw\u0119 \u017ceber prawdziwych. Nast\u0119pne \u017cebra \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 z mostkiem poprzez poprzednie, z kt\u00f3rymi s\u0105 zro\u015bni\u0119te i te nosz\u0105 nazw\u0119 \u017ceber rzekomych. Dalsze, jednocz\u0119\u015bciowe, nie dosi\u0119gaj\u0105 mostka i nazywa si\u0119 je \u017cebrami wolnymi (\"costae fluctuantes\"). Takie zr\u00f3\u017cnicowanie wykazuj\u0105 jednak tylko najbardziej zaawansowane ewolucyjnie gady. Schemat ten w pe\u0142ni odpowiada budowie przeci\u0119tnego ssaka. U ptak\u00f3w dodatkowo okolica mostka zostaje wzmocniona poprzez wyst\u0119puj\u0105cy na przykr\u0119gowej cz\u0119\u015bci \u017cebra wyrostek haczykowaty (\"processus uncinatus\"). === \u017bebra cz\u0142owieka === \u017bebra stanowi\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 uk\u0142adu kostnego cz\u0142owieka. Jest to dwana\u015bcie par (niewielka cz\u0119\u015b\u0107 populacji ma \u017ceber wi\u0119cej /patrz: atawizm/ lub mniej) p\u00f3\u0142koli\u015bcie wygi\u0119tych ko\u015bci","start_idx":774,"end_idx":787}
{"id":"mrc_5406","question":"jaki by\u0142 skutek wojny secesyjnej w stanach zjednoczonych?","answer":"W wyniku wojny \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 620 tysi\u0119cy ludzi, zniszczono","context":"Wojna secesyjna \u2013 wojna, kt\u00f3ra toczy\u0142a si\u0119 w latach 1861\u20131865 w Stanach Zjednoczonych Ameryki, pomi\u0119dzy stanami wchodz\u0105cymi w sk\u0142ad Stan\u00f3w Zjednoczonych (tzw. Uni\u0105 lub \u201eP\u00f3\u0142noc\u0105\u201d) i Skonfederowanymi Stanami Ameryki (tzw. Konfederacj\u0105 lub \u201ePo\u0142udniem\u201d), kt\u00f3re wyst\u0105pi\u0142y z Unii. Nazwa \u201ewojna secesyjna\u201d pochodzi od secesji (od\u0142\u0105czenia si\u0119) stan\u00f3w skonfederowanych od Unii. Powszechn\u0105 nazw\u0105, stosowan\u0105 zw\u0142aszcza w USA, jest tak\u017ce \u201eameryka\u0144ska wojna domowa\u201d (ang. \"American Civil War\"). Znana jest tak\u017ce jako \u201ewojna pomi\u0119dzy stanami\u201d i \u201ewojna o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Po\u0142udnia\u201d. Zapocz\u0105tkowa\u0142o j\u0105 ostrzelanie Fortu Sumter w zatoce Charleston w Karolinie Po\u0142udniowej przez konfederat\u00f3w 12 kwietnia 1861. Trwa\u0142a do 26 maja 1865, kiedy podda\u0142y si\u0119 ostatnie zorganizowane o\u015brodki oporu konfederat\u00f3w (gdzieniegdzie walki trwa\u0142y jeszcze do czerwca). W wyniku wojny \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 620 tysi\u0119cy ludzi, zniszczono","start_idx":829,"end_idx":889}
{"id":"mrc_5407","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142a si\u0119 ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":115,"end_idx":135}
{"id":"mrc_5408","question":"kto by\u0142 namiestnikiem kr\u00f3lestwa polskiego?","answer":"oficjalny przedstawiciel kr\u00f3la Polski (kt\u00f3rym by\u0142 cesarz rosyjski)","context":"Namiestnik \u2013 oficjalny przedstawiciel kr\u00f3la Polski (kt\u00f3rym by\u0142 cesarz rosyjski) w Kr\u00f3lestwie Polskim. Urz\u0105d namiestnika utworzony zosta\u0142 na mocy Konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego z 27 listopada 1815. W 1874 wi\u0119kszo\u015b\u0107 jego kompetencji przeniesiono do nowo utworzonego urz\u0119du genera\u0142-gubernatora warszawskiego. Namiestnik mia\u0142 by\u0107 mianowany spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w rodziny kr\u00f3lewskiej lub obywateli Kr\u00f3lestwa Polskiego, w tym os\u00f3b naturalizowanych przez kr\u00f3la. == Zakres dzia\u0142ania == Pozycj\u0119 ustrojow\u0105 namiestnika w Kr\u00f3lestwie okre\u015bla\u0142 \u015bci\u015blej III Rozdzia\u0142 konstytucji (\"O namiestniku i o Radzie Stanu\"). Kierowa\u0142 ca\u0142o\u015bci\u0105 spraw publicznych w kraju, pod nieobecno\u015b\u0107 monarchy prezydowa\u0142 Radzie Stanu. By\u0142 r\u00f3wnie\u017c cz\u0142onkiem i kierownikiem Rady Administracyjnej. Zachowywa\u0142 prawo weta wobec jej decyzji, jego w\u0142asne postanowienia (z wyj\u0105tkiem owego weta) musia\u0142y jednak by\u0107 kontrasygnowane przez w\u0142a\u015bciwego ministra. Namiestnik posiada\u0142 liczne, po\u015brednie, uprawnienia","start_idx":13,"end_idx":79}
{"id":"mrc_5409","question":"co oznacza okre\u015blenie dzban?","answer":"potoczne okre\u015blenie w j\u0119zyku polskim, funkcjonuj\u0105ce zw\u0142aszcza w mowie m\u0142odzie\u017cowej, oznaczaj\u0105ce g\u0142upka lub kogo\u015b, kto zrobi\u0142 co\u015b g\u0142upiego.","context":"Dzban \u2013 potoczne okre\u015blenie w j\u0119zyku polskim, funkcjonuj\u0105ce zw\u0142aszcza w mowie m\u0142odzie\u017cowej, oznaczaj\u0105ce g\u0142upka lub kogo\u015b, kto zrobi\u0142 co\u015b g\u0142upiego. Epitet ten ma charakter wieloznaczny i przypisuje si\u0119 mu r\u00f3\u017cne skojarzenia. Wzrost popularno\u015bci tego okre\u015blenia zosta\u0142 zaobserwowany w roku 2018. == Historia == Rodow\u00f3d okre\u015blenia \u201edzban\u201d odnosi si\u0119 do naczynia o tej nazwie; to jedna z metafor por\u00f3wnuj\u0105ca cz\u0142owieka do naczynia. S\u0142owo w pierwotnym znaczeniu obecne jest m.in. w przypowie\u015bciach biblijnych, pie\u015bniach Jana Kochanowskiego czy piosenkach Jacka Kaczmarskiego. Najstarsze wyst\u0105pienia tego wyrazu w odniesieniu do os\u00f3b w internecie pojawi\u0142y si\u0119 oko\u0142o roku 2009. Rok p\u00f3\u017aniej wyraz ten opisano w s\u0142owniku miejski.pl. W grudniu 2018 s\u0142owo \u201edzban\u201d zosta\u0142o wybrane w plebiscycie na M\u0142odzie\u017cowe S\u0142owo Roku (2018), organizowanym przez Wydawnictwo Naukowe PWN.","start_idx":8,"end_idx":146}
{"id":"mrc_5410","question":"jakie symbole maj\u0105 ewangeli\u015bci?","answer":"Marek \u2013 lew * Mateusz \u2013 cz\u0142owiek (r\u00f3wnie\u017c cz\u0142owiek uskrzydlony) * \u0141ukasz \u2013 w\u00f3\u0142 * Jan \u2013 orze\u0142.","context":"zgodnie z naukami Papiasza, Ireneusza z Lyonu, Klemensa Aleksandryjskiego, Hipolita, Tertuliana i innych, nazywano ewangelistami od II wieku n.e.. Niekt\u00f3rzy wsp\u00f3\u0142cze\u015bni uczeni podwa\u017caj\u0105 tradycyjne autorstwo tych ksi\u0105g. Cz\u0119sto w sztuce przedstawiano ewangelist\u00f3w jako ludzi siedz\u0105cych przy pulpitach i pisz\u0105cych ksi\u0119g\u0119 oraz za pomoc\u0105 symboli, kt\u00f3re s\u0105 ich atrybutami: * Marek \u2013 lew * Mateusz \u2013 cz\u0142owiek (r\u00f3wnie\u017c cz\u0142owiek uskrzydlony) * \u0141ukasz \u2013 w\u00f3\u0142 * Jan \u2013 orze\u0142. Uk\u0142ad graficzny w formie krzy\u017ca: orze\u0142 w\u00f3\u0142 lew cz\u0142owiek == Ewangelie apokryficzne == * Istniej\u0105 tak\u017ce tzw. ewangelie apokryficzne, kt\u00f3rych autorstwo przypisuje si\u0119 m.in. aposto\u0142owi Judaszowi (Ewangelia Judasza) i aposto\u0142owi Tomaszowi (Ewangelia Tomasza). Powsta\u0142y one jednak w czasach du\u017co p\u00f3\u017aniejszych. R\u0119kopis Ewangelii Judasza datuje si\u0119 na lata p\u00f3\u017aniejsze od 200 r. po Chrystusie.","start_idx":369,"end_idx":462}
{"id":"mrc_5411","question":"przeciwko komu skierowana by\u0142a rekonkwista?","answer":"o wyparcie Arab\u00f3w (Maur\u00f3w) z P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego","context":"Rekonkwista (hiszp., port. \"reconquista\", \u201eponowne zdobycie\u201d) \u2013 walka chrze\u015bcijan (Kastylijczyk\u00f3w, Aragonczyk\u00f3w i Portugalczyk\u00f3w) o wyparcie Arab\u00f3w (Maur\u00f3w) z P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, trwaj\u0105ca od VIII do XV wieku. == Historia == Wyp\u0119dzanie muzu\u0142man\u00f3w zosta\u0142o zapocz\u0105tkowane przez don Pelayo (718\u2013737), kt\u00f3ry zbuntowawszy si\u0119 w 718 przeciwko naje\u017ad\u017acom, wyda\u0142 walk\u0119 Maurom w g\u00f3rach Asturii. Punktem zwrotnym w historii Hiszpanii jest bitwa pod Covadonga, do kt\u00f3rej dosz\u0142o w roku 722. Jego synowie oraz dalsi potomkowie kontynuowali te dzia\u0142ania, dop\u00f3ki nie wyp\u0119dzili wszystkich Maur\u00f3w. W tym samym czasie we wschodniej cz\u0119\u015bci p\u00f3\u0142wyspu frankijscy w\u0142adcy ustanowili Marchi\u0119 Hiszpa\u0144sk\u0105 na terenie dzisiejszych Pirenej\u00f3w oraz Katalonii, podbijaj\u0105c Giron\u0119 w 785 oraz Barcelon\u0119 w 801. By\u0142a to strefa oddzielaj\u0105ca posiad\u0142o\u015bci chrze\u015bcija\u0144skie od teren\u00f3w zaj\u0119tych przez muzu\u0142man\u00f3w. Rekonkwista nie by\u0142a jednak","start_idx":130,"end_idx":180}
{"id":"mrc_5412","question":"jakim wynikiem zako\u0144czy\u0142 si\u0119 mecz polska w\u0119gry?","answer":"mecz zako\u0144czy\u0142 si\u0119 wynikiem 1:0 dla gospodarzy.","context":"zesp\u00f3\u0142 uratowa\u0142 tak\u017ce Marczewski, kt\u00f3ry po jednej z akcji wybi\u0142 pi\u0142k\u0119 sprzed linii bramkowej. Do ko\u0144ca spotkania obu dru\u017cynom nie uda\u0142o si\u0119 ju\u017c strzeli\u0107 bramki i mecz zako\u0144czy\u0142 si\u0119 wynikiem 1:0 dla gospodarzy. === Szczeg\u00f3\u0142y meczu === == Po meczu == Pora\u017ck\u0119 jedn\u0105 bramk\u0105 z faworyzowanymi W\u0119grami oceniono w Polsce jako sukces. Okre\u015blano j\u0105 jako zaszczytn\u0105 i chlubn\u0105, gdy\u017c przed meczem oceniano, \u017ce zadowalaj\u0105cym wynikiem b\u0119dzie pora\u017cka 3:0. Ponadto by\u0142 to najlepszy wynik uzyskany w Budapeszcie w roku 1921 przez dru\u017cyn\u0119 przyjezdn\u0105. Uznano, \u017ce tym rezultatem polska dru\u017cyna zas\u0142u\u017cy\u0142a na zaliczenie jej do grona silniejszych reprezentacji europejskich. Polscy zawodnicy byli zm\u0119czeni i stremowani pierwszym wyst\u0119pem reprezentacji narodowej, a \u015brodkowy napastnik polskiego zespo\u0142u by\u0142 chory. W drugiej po\u0142owie gracze byli ju\u017c","start_idx":162,"end_idx":209}
{"id":"mrc_5413","question":"jak si\u0119 nazywa zatrudnianie cz\u0142onk\u00f3w rodziny?","answer":"Nepotyzm","context":"Nepotyzm ( \u201ewnuk, potomek\u201d) \u2013 faworyzowanie cz\u0142onk\u00f3w rodziny przy obsadzaniu stanowisk i przydzielaniu godno\u015bci. == \u015aredniowiecze == Okre\u015blenie powsta\u0142o w XVII wieku jako opisuj\u0105ce powszechn\u0105 praktyk\u0119 wynoszenia przez \u00f3wczesnych papie\u017cy swoich bliskich krewnych (najcz\u0119\u015bciej, cho\u0107 nie tylko, siostrze\u0144c\u00f3w i bratank\u00f3w) do godno\u015bci kardynalskiej lub ksi\u0105\u017c\u0119cej oraz pozwalania im na gromadzenie bogactw pochodz\u0105cych ze \u015brodk\u00f3w publicznych. Pochodzi ono od w\u0142oskiego s\u0142owa i \u0142aci\u0144skiego , oznaczaj\u0105cych bratanka lub siostrze\u0144ca. Sama praktyka by\u0142a jednak ju\u017c znacznie starsza. Przyk\u0142adem jest Papie\u017c Kalikst III (1455\u20131458) z rodziny Borgia, kt\u00f3ry uczyni\u0142 kardyna\u0142ami dw\u00f3ch swoich siostrze\u0144c\u00f3w; jeden z nich, Rodrigo, zosta\u0142 papie\u017cem Aleksandrem VI (1492\u20131503). Aleksander, jeden z najbardziej skorumpowanych papie\u017cy, podni\u00f3s\u0142 Alessandro Farnese, brata swojej kochanki, do godno\u015bci kardyna\u0142a; Farnese zosta\u0142 potem papie\u017cem Paw\u0142em III. Pawe\u0142","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_5414","question":"co jest g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem gazu ziemnego?","answer":"metan","context":"wydobycia, jednak g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem stanowi\u0105cym ponad 90% gazu ziemnego jest zawsze metan. Opr\u00f3cz niego mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 niewielkie ilo\u015bci etanu, propanu, butanu i innych zwi\u0105zk\u00f3w organicznych oraz mineralnych. Gaz ziemny jest bezwonny i jest specjalnie nawaniany przed wprowadzeniem do sieci gazowej w celu u\u0142atwienia wykrycia jego obecno\u015bci w powietrzu. Gaz ziemny jest mniej szkodliwy dla \u015brodowiska ni\u017c inne \u017ar\u00f3d\u0142a energii: emisja CO2 ze spalania gazu jest do 24% mniejsza ni\u017c w przypadku ropy oraz do 41% mniejsza ni\u017c w przypadku w\u0119gla kamiennego. Znacznie zredukowana jest tak\u017ce emisja innych substancji chemicznych, w tym rt\u0119ci, siarki oraz dwutlenku azotu. == Zasoby == Zasoby gazu ziemnego na \u015bwiecie w miliardach metr\u00f3w sze\u015bciennych w roku 2001: Wed\u0142ug OECD \u015bwiatowe zasoby gazu ziemnego s\u0105 nadal znaczne,","start_idx":86,"end_idx":91}
{"id":"mrc_5415","question":"gdzie zamieszkiwali kozacy?","answer":"stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich","context":"Kozacy (ukr. \"\u043a\u043e\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kozaky\", ros. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u0301\u043a\u0438\" a. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kazaki\", z tur. \"quazz\u0101q\", \"awanturnik\") \u2013 nazwa odnosz\u0105ca si\u0119 do grupy ludno\u015bci o charakterze wieloetnicznym z dominuj\u0105cym substratem ruskim, zamieszkuj\u0105cej stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich, okre\u015blaj\u0105ca p\u00f3\u017aniej tak\u017ce rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych ziemiach pogranicznych Rzeczypospolitej i Rosji. Pocz\u0105tki Kozak\u00f3w zaporoskich, czyli ni\u017cowych, si\u0119gaj\u0105 XV w. i zwi\u0105zane s\u0105 z po\u0142udniowo-wschodnimi ruskimi kresami Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego (Zaporo\u017cem), od unii lubelskiej (1569) w sk\u0142adzie Korony. Kozacy w czasach Imperium Rosyjskiego dzielili si\u0119 na: zaporoskich (do 1775), do\u0144skich, kuba\u0144skich, terskich, astracha\u0144skich, uralskich (jaickich), Siedmiorzecza, orenburskich, syberyjskich, zabajkalskich, amurskich, ussuryjskich, buskich, czarnomorskich i azowskich. Po przewrocie bolszewickim, w trakcie wojny domowej w Rosji (1918\u20131920) opowiedzieli si\u0119 w przewa\u017caj\u0105cej mierze po stronie","start_idx":224,"end_idx":269}
{"id":"mrc_5416","question":"jaki by\u0142 rezultat bitwy pod salamin\u0105?","answer":"Zwyci\u0119stwo o ponad po\u0142ow\u0119 mniejszej liczebnie floty greckiej nad persk\u0105, zadecydowa\u0142o o dalszych losach wojny.","context":"Bitwa pod Salamin\u0105 rozegra\u0142a si\u0119 w w\u0105skiej cie\u015bninie pomi\u0119dzy wysp\u0105 Salamina (gr. \"Salamis\") a wybrze\u017cem Aten w Zatoce Saro\u0144skiej niedaleko Aten 28 wrze\u015bnia 480 roku p.n.e. mi\u0119dzy flotami greck\u0105 i persk\u0105 w czasie wojen perskich. Zwyci\u0119stwo o ponad po\u0142ow\u0119 mniejszej liczebnie floty greckiej nad persk\u0105, zadecydowa\u0142o o dalszych losach wojny. Bitwa ta jest uwa\u017cana za jedn\u0105 z tych, kt\u00f3re zmieni\u0142y bieg historii. == Przygotowania == Po pora\u017cce pod Termopilami, wobec zbli\u017caj\u0105cej si\u0119 do miasta armii perskiej, Ate\u0144czycy opu\u015bcili miasto, wkr\u00f3tce zaj\u0119te przez Pers\u00f3w. Flota grecka, licz\u0105ca 378 jednostek, po wycofaniu si\u0119 spod Artemizjonu schroni\u0142a si\u0119 w Zatoce Eleuzyjskiej. Miejsce to by\u0142o \u2013 zdaniem obraduj\u0105cych na Istmie cz\u0142onk\u00f3w Kongresu Hellen\u00f3w \u2013 odpowiednie jako morska os\u0142ona Koryntu, ponadto bezpieczne, bowiem \u0142\u0105cz\u0105ce j\u0105","start_idx":229,"end_idx":339}
{"id":"mrc_5417","question":"gdzie parada r\u00f3wno\u015bci?","answer":"w wielu, zw\u0142aszcza angloj\u0119zycznych, krajach","context":"Parady r\u00f3wno\u015bci i marsze r\u00f3wno\u015bci (w wielu, zw\u0142aszcza angloj\u0119zycznych, krajach parady/marsze Dumy \u2013 ) \u2013 imprezy plenerowe celebruj\u0105ce akceptacj\u0119 spo\u0142eczn\u0105 i w\u0142asn\u0105 lesbijek, gej\u00f3w, os\u00f3b biseksualnych, transp\u0142ciowych i queer (LGBTQ) oraz ich osi\u0105gni\u0119cia, przys\u0142uguj\u0105ce im prawa i poczucie dumy. Wydarzenia czasami s\u0142u\u017c\u0105 tak\u017ce jako demonstracje przeciwko dyskryminacji, i w sprawie praw mniejszo\u015bci, takich jak ma\u0142\u017ce\u0144stwa os\u00f3b tej samej p\u0142ci. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 wydarze\u0144 odbywa si\u0119 co roku; najcz\u0119\u015bciej w czerwcu, celem upami\u0119tnienia zamieszek Stonewall, kt\u00f3re wybuch\u0142y 28 czerwca w 1969 w Greenwich Village w Nowym Jorku i rozpocz\u0119\u0142y ruch walki o prawa os\u00f3b LGBT. == T\u0142o historyczne == Na pocz\u0105tku ruchu protest\u00f3w ws. praw gej\u00f3w wiadomo\u015bci o obozach pracy dla homoseksualist\u00f3w na Kubie zainspirowa\u0142y Mattachine Society do zorganizowania protest\u00f3w w ONZ i","start_idx":35,"end_idx":78}
{"id":"mrc_5418","question":"jak duza byla kiedys polska?","answer":"W okresie tym Rzeczpospolita osi\u0105gn\u0119\u0142a maksymalny w swojej historii zasi\u0119g terytorialny, wynosz\u0105cy w 1634 roku 990 000 km\u00b2.","context":"Historia Polski w latach 1572\u20131697 \u2013 historia Polski w czasie panowania w\u0142adc\u00f3w elekcyjnych Rzeczypospolitej w latach 1572\u20131697. W okresie tym Rzeczpospolita osi\u0105gn\u0119\u0142a maksymalny w swojej historii zasi\u0119g terytorialny, wynosz\u0105cy w 1634 roku 990 000 km\u00b2. W latach 1592\u20131599 istnia\u0142a unia polsko-szwedzka. W 1610 wojska Rzeczypospolitej zdoby\u0142y Moskw\u0119, w 1611 w Warszawie mia\u0142 miejsce ho\u0142d zdetronizowanego cara moskiewskiego przed kr\u00f3lem Polski Zygmuntem III Waz\u0105. Jego syn W\u0142adys\u0142aw IV Waza by\u0142 jednocze\u015bnie kr\u00f3lem Polski, wielkim ksi\u0119ciem litewskim, wybranym i tytularnym carem rosyjskim i tytularnym kr\u00f3lem Szwecji. W po\u0142owie XVII wieku nast\u0105pi\u0142o jednak podwa\u017cenie pozycji mi\u0119dzynarodowej Polski, spowodowane wybuchem powstania Chmielnickiego w 1648 roku, interwencj\u0105 rosyjsk\u0105 po stronie kozak\u00f3w i wybuchem wojny polsko-rosyjskiej w 1654 roku oraz najazdem szwedzkim w 1655 roku. Os\u0142abione","start_idx":129,"end_idx":252}
{"id":"mrc_5419","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 pierwszy komputer?","answer":"XYZ","context":"Andrzej Wakulicz. W pocz\u0105tku 1956 roku wszystkie si\u0142y GAM zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w jeden zesp\u00f3\u0142, kierowany przez Leona \u0141ukaszewicza, z zadaniem ponowienia pr\u00f3by zbudowania komputera. W rezultacie zosta\u0142 zaprojektowany, wykonany i w roku 1958 uruchomiony pierwszy komputer dzia\u0142aj\u0105cy w Polsce, nazwany XYZ. Wydarzenie to, jedno z wa\u017cniejszych w historii polskiej informatyki, dowodzi\u0142o, ze budowa takich komputer\u00f3w w kraju jest mo\u017cliwa. Wywo\u0142a\u0142o ono zainteresowanie szerszych kr\u0119g\u00f3w spo\u0142ecze\u0144stwa, o\u015brodk\u00f3w naukowych, a r\u00f3wnie\u017c w\u0142adz gospodarczych. Przydzielono wi\u0119c znaczne \u015brodki na rozw\u00f3j komputer\u00f3w. W zespole projektuj\u0105cym XYZ wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 Leon \u0141ukaszewicz, jako jego kierownik, a r\u00f3wnie\u017c Stanis\u0142aw Majerski, Zdzis\u0142aw Pawlak, Jerzy Fiett, Wojciech Jaworski i Zygmunt Sawicki. Na bazie XYZ powo\u0142ano Biuro Oblicze\u0144 i Program\u00f3w, kr\u00f3tko BOP. By\u0142 to pierwszy w Polsce og\u00f3lnie dost\u0119pny o\u015brodek","start_idx":296,"end_idx":299}
{"id":"mrc_5420","question":"gdzie powstaje atp?","answer":"Syntaza ATP znajduje si\u0119 w wewn\u0119trznej b\u0142onie mitochondri\u00f3w, w b\u0142onach tylakoid\u00f3w wewn\u0105trz chloroplast\u00f3w oraz w b\u0142onach kom\u00f3rkowych organizm\u00f3w prokariotycznych.","context":"+ H2O + 3H+in Syntaza ATP znajduje si\u0119 w wewn\u0119trznej b\u0142onie mitochondri\u00f3w, w b\u0142onach tylakoid\u00f3w wewn\u0105trz chloroplast\u00f3w oraz w b\u0142onach kom\u00f3rkowych organizm\u00f3w prokariotycznych. Enzym bierze udzia\u0142 w kluczowych procesach uzyskiwania energii przez organizmy \u017cywe fosforylacji oksydacyjnej b\u0119d\u0105cej g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em ATP wytwarzanego podczas oddychania kom\u00f3rkowego oraz fosforylacji fotosyntetycznej b\u0119d\u0105cej \u017ar\u00f3d\u0142em ATP powstaj\u0105cego w fazie jasnej fotosyntezy. Inhibitorem syntazy ATP wykorzystywanym w badaniach biologicznych jest antybiotyk \u2013 oligomycyna. == Rola fizjologiczna == Wewn\u0105trz b\u0142ony mitochondrialnej (u eukariont\u00f3w) lub w b\u0142onie kom\u00f3rkowej (u bakterii) nast\u0119puje utlenianie NADH do NAD+. Uwolnione elektrony uczestnicz\u0105 w \u0142a\u0144cuchu oddechowym, aby nap\u0119dzi\u0107 przeniesienie proton\u00f3w w poprzek b\u0142ony (z macierzy mitochondrialnej do przestrzeni mi\u0119dzyb\u0142onowej) przez sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 na ten \u0142a\u0144cuch odpowiednie przeno\u015bniki (pompy). W chloroplastach i b\u0142onach fotosyntetyzuj\u0105cych organizm\u00f3w","start_idx":14,"end_idx":174}
{"id":"mrc_5421","question":"przed czym chroni immunitet?","answer":"zwyk\u0142ej odpowiedzialno\u015bci za wykroczenia, a wy\u0142\u0105cznie dyscyplinarnej przed w\u0142a\u015bciwym s\u0105dem dyscyplinarnym.","context":"jego zatrzymanie jest niezb\u0119dne do zapewnienia prawid\u0142owego toku post\u0119powania. Immunitet w zakresie wykrocze\u0144 posiadaj\u0105 s\u0119dziowie i asesorzy s\u0105dowi, prokuratorzy i asesorzy prokuratorscy, pos\u0142owie i senatorowie, a tak\u017ce \u2013 ale tylko podczas i w zwi\u0105zku z wykonywaniem czynno\u015bci zawodowych \u2013 adwokaci i radcowie prawni. Oznacza on, i\u017c osoby pe\u0142ni\u0105ce te funkcje nie podlegaj\u0105 zwyk\u0142ej odpowiedzialno\u015bci za wykroczenia, a wy\u0142\u0105cznie dyscyplinarnej przed w\u0142a\u015bciwym s\u0105dem dyscyplinarnym. W aspekcie praktycznym oznacza to, \u017ce za zachowanie nosz\u0105ce znamiona wykroczenia \u017caden organ (policja, stra\u017c miejska) nie mo\u017ce ukara\u0107 s\u0119dziego czy asesora (chyba \u017ce ten wyrazi zgod\u0119 na poci\u0105gni\u0119cie do odpowiedzialno\u015bci za wykroczenie przeciwko bezpiecze\u0144stwu i porz\u0105dkowi w komunikacji przez przyj\u0119cie mandatu karnego got\u00f3wkowego albo uiszczenie grzywny na\u0142o\u017conej mandatem zaocznym). Policjant nie mo\u017ce takiej osoby nawet pouczy\u0107,","start_idx":373,"end_idx":479}
{"id":"mrc_5422","question":"kto pope\u0142ni\u0142 grzech pierworodny?","answer":"Adama i Ewy","context":"Grzech pierworodny \u2013 w teologii chrze\u015bcija\u0144skiej oznacza pierwszy grzech Adama i Ewy w raju, pope\u0142niony pod wp\u0142ywem pokusy szatana. Polega\u0142 on na uniesieniu si\u0119 pych\u0105 i okazaniu niepos\u0142usze\u0144stwa wobec Boga poprzez spo\u017cycie z drzewa poznania dobra i z\u0142a \"owocu zakazanego\". Poj\u0119cie to obejmuje r\u00f3wnie\u017c stan oddalenia ludzko\u015bci od Boga, stan grzeszno\u015bci, brak pierwotnej sprawiedliwo\u015bci, \u015bwi\u0119to\u015bci, b\u0119d\u0105cy konsekwencj\u0105 upadku pierwszej pary ma\u0142\u017ce\u0144skiej i dziedziczony przez wszystkich ich potomk\u00f3w. Grzech pierworodny jest przyczyn\u0105 zepsucia ludzkiej natury, polegaj\u0105cego szczeg\u00f3lnie na os\u0142abieniu zdolno\u015bci jasnego poznania prawdy oraz s\u0142abo\u015bci woli, kt\u00f3ra doznaje rozbicia mi\u0119dzy pragnieniem dobra a sk\u0142onno\u015bci\u0105 ku z\u0142u moralnemu. Przechodzi on z pokolenia na pokolenie \u2013 przekazywany jest dziecku w akcie pocz\u0119cia. Wed\u0142ug nauki katolickiej jedynym cz\u0142owiekiem zachowanym od grzechu pierworodnego by\u0142a Maria,","start_idx":73,"end_idx":84}
{"id":"mrc_5423","question":"gdzie jest \u015bwi\u0119tokrzyskie?","answer":"w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce","context":"Wojew\u00f3dztwo \u015bwi\u0119tokrzyskie \u2013 jednostka podzia\u0142u administracyjnego w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci centralnej Polski. Wojew\u00f3dztwo obejmuje obszar 11 710,50 km\u00b2 i zamieszkuje je oko\u0142o 1,2 mln os\u00f3b. Jest jednym z 16 wojew\u00f3dztw utworzonych w 1999 roku. W przybli\u017ceniu obejmuje wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 obszaru dawnego wojew\u00f3dztwa kieleckiego, cz\u0119\u015b\u0107 tarnobrzeskiego (powiaty opatowski, sandomierski i staszowski) oraz skrawki radomskiego, piotrkowskiego i cz\u0119stochowskiego. == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie administracyjne === Wojew\u00f3dztwo jest po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce i graniczy z wojew\u00f3dztwami: * lubelskim na wschodzie * \u0142\u00f3dzkim na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie * ma\u0142opolskim na po\u0142udniu * mazowieckim na p\u00f3\u0142nocy * podkarpackim na po\u0142udniowym wschodzie * \u015bl\u0105skim na zachodzie === Po\u0142o\u017cenie fizycznogeograficzne === Wojew\u00f3dztwo \u015bwi\u0119tokrzyskie po\u0142o\u017cone jest w po\u0142udniowo-wschodniej cz\u0119\u015bci Polski. Zajmuje powierzchni\u0119 11 710,50 km\u00b2, co stanowi 3,7% obszaru Polski.","start_idx":523,"end_idx":553}
{"id":"mrc_5424","question":"kto uciek\u0142 z wi\u0119zienia alcatraz?","answer":"Frank Morris oraz bracia John i Clarence Angilowie","context":"czerwca 1962 roku trzech uciekinier\u00f3w (Frank Morris oraz bracia John i Clarence Angilowie) zdo\u0142a\u0142o wydosta\u0107 si\u0119 za mury wi\u0119zienia. Przeprowadzono zakrojone na szerok\u0105 skal\u0119 poszukiwania, aby odnale\u017a\u0107 zbieg\u0142ych wi\u0119\u017ani\u00f3w. Str\u00f3\u017ce prawa byli pewni, \u017ce odnajd\u0105 ich cia\u0142a, ale nigdy im si\u0119 to nie uda\u0142o. Na podstawie opowie\u015bci o tych ucieczkach powsta\u0142o kilka film\u00f3w, m.in. \"Ucieczka z Alcatraz\" z Clintem Eastwoodem. Fakt, i\u017c przez wiele lat nie by\u0142o o uciekinierach \u017cadnej wie\u015bci i \u017ce wyjawienie informacji o ich losach gwarantowa\u0142oby s\u0142aw\u0119 i pieni\u0105dze, zdawa\u0142o si\u0119 \u015bwiadczy\u0107, \u017ce \u017cadna z ucieczek nie by\u0142a udana. W 2018 roku ujawniono jednak, i\u017c w 2013 policja otrzyma\u0142a list, kt\u00f3rego nadawca przedstawia\u0142 si\u0119 jako John Angil, potwierdza\u0142 udan\u0105 ucieczk\u0119 ca\u0142ej tr\u00f3jki w czerwcu 1962, wraz z","start_idx":39,"end_idx":89}
{"id":"mrc_5425","question":"co to owulacja prowokowana?","answer":"U kot\u00f3w owulacja prowokowana jest kopulacj\u0105.","context":"jego twardnienie i obrz\u0119k, wydzielina zmienia si\u0119 z krwistej na \u015bluzow\u0105. U wi\u0119kszo\u015bci gatunk\u00f3w nast\u0119puje spontaniczna owulacja. U kot\u00f3w owulacja prowokowana jest kopulacj\u0105. === Metestrus \u2013 faza porujowa === Metestrus (\u0142ac. \"metoestrus\") trwa od 1\u20135 dni. W tej fazie kszta\u0142tuj\u0105 si\u0119 cia\u0142ka \u017c\u00f3\u0142te i rozpoczyna si\u0119 produkcja progesteronu. W tym czasie nast\u0119puje zap\u0142odnienie kom\u00f3rki jajowej, a w jego konsekwencji \u2013 ci\u0105\u017ca. === Anestrus \u2013 okres bezrujowy === Okres braku aktywno\u015bci p\u0142ciowej. Jest to faza aktywno\u015bci jajnikowej. == Ruja pozorna == Pocz\u0105tkowy przebieg (proestrus i estrus) przebiegaj\u0105 bez zmian, ale nie nast\u0119puje zap\u0142odnienie (mo\u017ce nawet nie doj\u015b\u0107 do kopulacji). W dalszym przebiegu obserwowana jest ci\u0105\u017ca urojona (ci\u0105\u017ca rzekoma). == Psy == Osi\u0105ganie dojrza\u0142o\u015bci p\u0142ciowej, cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 cieczki oraz czas trwania poszczeg\u00f3lnych jej","start_idx":128,"end_idx":172}
{"id":"mrc_5426","question":"gdzie le\u017cy egipt?","answer":"w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce z p\u00f3\u0142wyspem Synaj w zachodniej Azji.","context":"Egipt (, \"Mi\u1e63r\"; dialekt egipski \"M\u00e1\u1e63r\", /mas\u02e4\u027e/; ; , \"A\u00edgyptos\"), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab. , \"D\u017cumhurijjat Misr Al-Arabijja\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Afryce z p\u00f3\u0142wyspem Synaj w zachodniej Azji. Egipt graniczy z Izraelem i Palestyn\u0105 (Stref\u0105 Gazy) na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie, Sudanem na po\u0142udniu i Libi\u0105 na zachodzie. Od p\u00f3\u0142nocy rozpo\u015bciera si\u0119 Morze \u015ar\u00f3dziemne, a na wschodzie Morze Czerwone. == Etymologia == Staroegipska nazwa kraju oznacza \u201eCzarny L\u0105d\u201d i odnosi si\u0119 do \u017cyznych grunt\u00f3w wzd\u0142u\u017c Nilu, b\u0119d\u0105cych przeciwie\u0144stwem s\u0105siaduj\u0105cej z nimi pustyni, \u201eCzerwonego L\u0105du\u201d. Arabskie s\u0142owo Mi\u1e63r, obecna oficjalna nazwa kraju, ma pochodzenie semickie. Wed\u0142ug pierwotnego asyryjskiego rodzaju pisma s\u0142owa \"Misir / Musur\" s\u0105 spokrewnione z hebrajskim s\u0142owem \"\u05de\u05b4\u05e6\u05b0\u05e8\u05b7\u05d9\u05b4\u05dd\" (Mitzr\u00e1yim) oznaczaj\u0105cym \"kraj\" lub \"pa\u0144stwo\". Pocz\u0105tkowe w\u0105skie znaczenie tego","start_idx":169,"end_idx":234}
{"id":"mrc_5427","question":"kto gra\u0142 syriusza blacka?","answer":"Gary Oldman","context":"Syriusz \u201e\u0141apa\u201d Black (ang. \"Sirius Black\", ur. 1959, zm. 18 czerwca 1996) \u2013 fikcyjna posta\u0107 wyst\u0119puj\u0105ca w serii ksi\u0105\u017cek J.K. Rowling o Harrym Potterze. W starym wydaniu pierwszego tomu serii jest wspomniany b\u0142\u0119dnie jako Syriusz Czarny. Odtw\u00f3rc\u0105 roli Syriusza w ekranizacjach powie\u015bci jest Gary Oldman, nastoletniego Blacka gra w \"Harrym Potterze i Zakonie Feniksa\" James Walters. ; Znaczenie imienia i nazwiska W j\u0119zyku greckim \"seirios\" oznacza \"ognisty\". Syriusz (zgodnie z tradycj\u0105 rodziny Black\u00f3w nadawania potomkom, zw\u0142aszcza w m\u0119skiej linii, imion po gwiazdach i konstelacjach) to te\u017c Psia Gwiazda. \"Black\" w j\u0119zyku angielskim oznacza \"czarny\". Z imienia i nazwiska Syriusza mo\u017cna wywnioskowa\u0107, jak\u0105 form\u0119 przybiera\u0142 jako animag. == \u017byciorys == === Przesz\u0142o\u015b\u0107 === Syriusz urodzi\u0142 si\u0119 w 1959 roku w rodzinie","start_idx":289,"end_idx":300}
{"id":"mrc_5428","question":"kto stworzy\u0142 pierwsze auto?","answer":"Carla Benza","context":"Historia samochodu \u2013 opis ewolucji technicznej samochodu od wynalezienia pojazd\u00f3w samobie\u017cnych do chwili obecnej. Za pierwszego konstruktora samobie\u017cnego pojazdu ko\u0142owego zdolnego do przewozu os\u00f3b \u2013 protoplasty samochodu \u2013 uznaje si\u0119 francuskiego in\u017cyniera Nicolasa Josepha Cugnota (1725\u20131804), kt\u00f3ry zbudowa\u0142 pojazdy o nap\u0119dzie parowym maj\u0105ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 ci\u0105gnika artyleryjskiego dla armii francuskiej \u2013 pierwszy ok. 1765 roku i kolejny ok. 1770 roku. Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje si\u0119 Carla Benza (1844\u20131929), kt\u00f3ry w 1885 roku zbudowa\u0142 samoch\u00f3d tr\u00f3jko\u0142owy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834\u20131900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 zosta\u0142 opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 \u201eFahrzeug mit Gasmotorenbetrieb\u201d zosta\u0142 wpisany na mi\u0119dzynarodow\u0105 List\u0119 UNESCO najbardziej warto\u015bciowych dokument\u00f3w \u2013 Pami\u0119\u0107 \u015awiata (ang. \"Memory of the","start_idx":504,"end_idx":515}
{"id":"mrc_5429","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 operacja market garden?","answer":"przeprowadzona przez aliant\u00f3w we wrze\u015bniu 1944 roku na terytorium okupowanej Holandii.","context":"Operacja \u201eMarket Garden\u201d \u2013 najwi\u0119ksza operacja wojskowa z udzia\u0142em wojsk powietrznodesantowych, przeprowadzona przez aliant\u00f3w we wrze\u015bniu 1944 roku na terytorium okupowanej Holandii. Operacja ta mia\u0142a na celu rozdzielenie wojsk niemieckich i obej\u015bcie od p\u00f3\u0142nocy niemieckich umocnie\u0144 obronnych zwanych lini\u0105 Zygfryda, co mia\u0142o umo\u017cliwi\u0107 wej\u015bcie do Zag\u0142\u0119bia Ruhry i tym samym przyspieszy\u0107 koniec wojny. Kluczowym zagadnieniem by\u0142o uchwycenie most\u00f3w na Renie i innych rzekach zanim Niemcy zd\u0105\u017c\u0105 je zniszczy\u0107. Operacja zaplanowana zosta\u0142a przez marsza\u0142ka Montgomery\u2019ego, kt\u00f3ry stoj\u0105c na czele 21 Grupy Armii, prowadzi\u0142 wy\u015bcig z dow\u00f3dc\u0105 ameryka\u0144skiej 3 Armii genera\u0142em George\u2019em Pattonem o to, kto pierwszy dotrze do teren\u00f3w przemys\u0142owych III Rzeszy. Montgomery przekona\u0142 do tej operacji genera\u0142a Dwighta Eisenhowera mimo wielkiego ryzyka jej przeprowadzenia. Aliantom uda\u0142o si\u0119 przej\u0105\u0107 kontrol\u0119 nad","start_idx":96,"end_idx":182}
{"id":"mrc_5430","question":"w jakiej erze powsta\u0142 w\u0119giel brunatny?","answer":"w neogenie w erze kenozoicznej","context":"W\u0119giel brunatny \u2013 ska\u0142a osadowa pochodzenia organicznego ro\u015blinnego powsta\u0142a w neogenie w erze kenozoicznej ze szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blin bez dost\u0119pu powietrza. Zawarto\u015b\u0107 w\u0119gla 62\u201375%. Cz\u0119sto stosowany jako paliwo. Jego warto\u015b\u0107 opa\u0142owa waha si\u0119 od 7,5 do 21 MJ/kg. W\u0119giel brunatny jest nieodnawialnym \u017ar\u00f3d\u0142em energii. == Opis == Polska Norma przewiduje, \u017ce: * zawarto\u015b\u0107 wilgoci ca\u0142kowitej nie powinna by\u0107 wy\u017csza ni\u017c 55%, * zawarto\u015b\u0107 piasku w w\u0119glu brunatnym w stanie roboczym nie powinna by\u0107 wy\u017csza ni\u017c 6%, * zawarto\u015b\u0107 lignitu w\u0142\u00f3knistego (tzw. ksylitu \u2013 odmiany w\u0119gla brunatnego o zachowanej strukturze drewna) nie powinna by\u0107 wy\u017csza ni\u017c 5% W\u0119giel brunatny podzielono ze wzgl\u0119du na wielko\u015b\u0107 ziarna na 7 sortyment\u00f3w. R\u00f3\u017cnicuje si\u0119 go tak\u017ce ze wzgl\u0119du na twardo\u015b\u0107: mi\u0119kki, a w nim lignitowy (ksylitowy),","start_idx":77,"end_idx":107}
{"id":"mrc_5431","question":"kto by\u0142 przyw\u00f3dc\u0105 ch\u0142opc\u00f3w z placu broni?","answer":"Janosz Boka","context":"do domu przez swego przyw\u00f3dc\u0119 (Janosza Bok\u0119) i nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej umiera. Przed domem Nemeczka Janosz Boka spotyka Feriego Acza, zaniepokojonego o stan zdrowia ch\u0142opca. Ostatecznie Plac Broni zostaje sprzedany pod budow\u0119 domu. Zgn\u0119bionych ch\u0142opc\u00f3w pociesza fakt, \u017ce Nemeczek, kt\u00f3ry odda\u0142 za niego \u017cycie, nie do\u017cy\u0142 chwili sprzedania Placu Broni. == Ekranizacje == * Ch\u0142opcy z Placu Broni \u2013 koprodukcja w\u0119giersko-ameryka\u0144ska z 1969 roku w re\u017cyserii Zolt\u00e1na F\u00e1briego, z Anthonym Kempem w roli Nemeczka. Wydana na VHS (Vision) i DVD. * Ch\u0142opcy z Placu Broni \u2013 polski spektakl telewizyjny z 1995 roku w re\u017cyserii Macieja Dejczera. * Ch\u0142opcy z Placu Broni \u2013 w\u0142oski film fabularny z 2003 roku w re\u017cyserii Maurizio Zaccaro, lu\u017ana adaptacja powie\u015bci. == Spektakle teatralne == * Ch\u0142opcy","start_idx":93,"end_idx":104}
{"id":"mrc_5432","question":"kto wchodzi\u0142 w sk\u0142ad senatu?","answer":"140 najwy\u017cszych dygnitarzy Rzeczypospolitej (urz\u0119dy senatorskie)","context":"W sk\u0142ad Senatu wesz\u0142o do\u017cywotnio 140 najwy\u017cszych dygnitarzy Rzeczypospolitej (urz\u0119dy senatorskie), zasiadaj\u0105cych w ustalonym porz\u0105dku starsze\u0144stwa. Obradom Senatu formalnie przewodniczy\u0142 kr\u00f3l za po\u015brednictwem marsza\u0142ka wielkiego koronnego. Na czele tej izby sta\u0142 arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski, prymas Polski jako najwy\u017cszy senator w pa\u0144stwie. Prymas jako przewodnicz\u0105cy Senatu m\u00f3g\u0142 dysponowa\u0107 instytucjami ustawodawczymi. M\u00f3g\u0142 te\u017c zgromadzi\u0107 Senat na prywatne narady tak\u017ce pod nieobecno\u015b\u0107 kr\u00f3la. Kr\u00f3l mia\u0142 decyduj\u0105cy wp\u0142yw na sk\u0142ad senatu, mog\u0105c swobodnie obsadza\u0107 krzes\u0142a senatorskie. Wybory biskup\u00f3w przez kapitu\u0142y ogranicza\u0142y si\u0119 do zaakceptowania wysuni\u0119tego przez monarch\u0119 kandydata. Senatorowie wyra\u017cali swoje opinie poprzez tzw. vota senatorskie, kt\u00f3re uwzgl\u0119dnia\u0142 kr\u00f3l (w jego imieniu kanclerz wielki koronny) formu\u0142uj\u0105c konkluzj\u0119, kt\u00f3ra by\u0142a oficjalnym stanowiskiem Senatu. Posiedzenia Senatu zwo\u0142ywano w tym samym czasie, co sesje sejmu walnego. W okresach","start_idx":33,"end_idx":97}
{"id":"mrc_5433","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142 pierwszy rozbi\u00f3r polski?","answer":"1772 roku","context":"I rozbi\u00f3r Polski \u2013 cesja terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w dokonana w 1772 roku na rzecz Kr\u00f3lestwa Prus, Monarchii Habsburg\u00f3w i Imperium Rosyjskiego. Pierwszy z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. == T\u0142o historyczne rozbioru == Idea rozbioru jednego pa\u0144stwa w celu zaspokojenia roszcze\u0144 i interes\u00f3w innych nie by\u0142a czym\u015b nowym. Podobne plany rodzi\u0142y si\u0119 wobec Austrii podczas wojny o sukcesj\u0119 austriack\u0105, Prus w czasie trwania wojny siedmioletniej, czy Turcji w trakcie VI wojny rosyjsko-tureckiej. R\u00f3\u017cnica polega\u0142a na tym, \u017ce Rzeczpospolita by\u0142a jedynym pa\u0144stwem, kt\u00f3re nie by\u0142o w stanie odeprze\u0107 \u017cadnego konfliktu zbrojnego z innym pa\u0144stwem, poniewa\u017c by\u0142a ca\u0142kowicie bezbronna i nie mog\u0142a - w przeciwie\u0144stwie do wy\u017cej wymienionych pa\u0144stw - broni\u0107 w\u0142asnych interes\u00f3w. Koncepcja rozbioru pa\u0144stwa","start_idx":79,"end_idx":88}
{"id":"mrc_5434","question":"jakim typem morza jest ba\u0142tyk?","answer":"morze \u015br\u00f3dl\u0105dowe","context":"Morze Ba\u0142tyckie, Ba\u0142tyk \u2013 morze \u015br\u00f3dl\u0105dowe na szelfie kontynentalnym w p\u00f3\u0142nocnej Europie. Po\u0142\u0105czone z Morzem P\u00f3\u0142nocnym przez Cie\u015bniny Du\u0144skie (Sund, Ma\u0142y Be\u0142t, Wielki Be\u0142t), Kattegat, Skagerrak oraz Limfjorden. Za zachodni\u0105 granic\u0119 Ba\u0142tyku W\u0142a\u015bciwego przyjmuje si\u0119 cie\u015bnin\u0119 Sund i pr\u00f3g podwodny ci\u0105gn\u0105cy si\u0119 na g\u0142\u0119boko\u015bci 18\u201320 m od przyl\u0105dka Gedser (wyspa Falster) do przyl\u0105dka Darsser Ort (Darss); na wsch\u00f3d od tej linii znajduje si\u0119 akwen Ba\u0142tyku Zachodniego o powierzchni ok. 8000 km\u00b2 nazywany przez Niemc\u00f3w tak\u017ce \"Ostsee\" (Morze Wschodnie); akwen ten obejmuje m.in. cz\u0119\u015b\u0107 w\u00f3d Cie\u015bnin Du\u0144skich (opr\u00f3cz Ma\u0142ego i Wielkiego Be\u0142tu), a tak\u017ce mniejsze: \"Alsenbelt\", \"Fehmarnbelt\", \"Langelandsb\u00e6lt\". Przynale\u017cno\u015b\u0107 cie\u015bnin du\u0144skich i Kattegatu do Morza Ba\u0142tyckiego jest r\u00f3\u017cnie ujmowana, w zale\u017cno\u015bci od konwencji. Nazwa Ba\u0142tyku, znanego r\u00f3wnie\u017c jako \"Morze Scytyjskie\", pojawia","start_idx":26,"end_idx":42}
{"id":"mrc_5435","question":"w jakim mie\u015bcie jest bazylika sagrada familia?","answer":"Barcelonie","context":"Sagrada Fam\u00edlia (w\u0142a\u015bc. hiszp. \"Templo Expiatorio de la Sagrada Familia\", katal. \"Temple Expiatori de la Sagrada Fam\u00edlia\", \u015awi\u0105tynia Pokutna \u015awi\u0119tej Rodziny) \u2013 secesyjny ko\u015bci\u00f3\u0142 w Barcelonie w Katalonii o statusie bazyliki mniejszej, uwa\u017cany za g\u0142\u00f3wne osi\u0105gni\u0119cie projektanta Antoniego Gaud\u00edego. == Historia == W za\u0142o\u017ceniu architekta sama konstrukcja budowli mia\u0142a przypomina\u0107 jeden wielki organizm. Budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni rozpocz\u0119to w 1882 roku. Pocz\u0105tkowo jej projekt zlecono innemu architektowi, ale ten wszed\u0142 w konflikt ze stowarzyszeniem finansuj\u0105cym budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni. W\u00f3wczas zlecenie na budow\u0119 otrzyma\u0142 Gaud\u00ed, kt\u00f3ry ca\u0142kowicie zmieni\u0142 projekt, nadaj\u0105c mu w\u0142asny styl. Przez nast\u0119pne cztery dekady pracowa\u0142 intensywnie nad konstrukcj\u0105, po\u015bwi\u0119caj\u0105c jej ca\u0142kowicie ostatnie 15 lat \u017cycia. Podczas prac nieustannie dostosowywa\u0142 i zmienia\u0142 pierwotne za\u0142o\u017cenia. Z wszystkich 18 wie\u017c 4 uko\u0144czono w 1920","start_idx":180,"end_idx":190}
{"id":"mrc_5436","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 \u015bwi\u0119ty piotr?","answer":"Tradycja g\u0142osi, \u017ce Piotr zgin\u0105\u0142 w Rzymie na Wzg\u00f3rzu Watyka\u0144skim.","context":"chrze\u015bcijan (za czas\u00f3w Nerona), Piotr postanowi\u0142 uciec z miasta. W\u00f3wczas ukaza\u0142 mu si\u0119 Jezus. Piotr spyta\u0142 Go, dok\u0105d idzie (\u0142ac. \"Quo vadis, Domine?\"). Jezus mia\u0142 mu odpowiedzie\u0107 \u201eid\u0119 do miasta, aby mnie powt\u00f3rnie ukrzy\u017cowano\u201d. W\u00f3wczas Piotr zawr\u00f3ci\u0142, a w miejscu tego spotkania postawiono ko\u015bci\u00f3\u0142. T\u0119 legend\u0119 zawar\u0142 Henryk Sienkiewicz w powie\u015bci \"Quo vadis\". === \u015amier\u0107 === Tradycja g\u0142osi, \u017ce Piotr zgin\u0105\u0142 w Rzymie na Wzg\u00f3rzu Watyka\u0144skim. Zgin\u0105\u0142 m\u0119cze\u0144sko na krzy\u017cu g\u0142ow\u0105 w d\u00f3\u0142 (na w\u0142asn\u0105 pro\u015bb\u0119), poniewa\u017c m\u00f3wi\u0142, i\u017c nie jest godzien umrze\u0107 jak Chrystus. Senator Marcellus, wierny ucze\u0144 Piotra, zdj\u0105\u0142 go z krzy\u017ca i pochowa\u0142 we w\u0142asnym grobowcu. P\u00f3\u017aniej na tym miejscu postawiono ko\u015bci\u00f3\u0142. Dzi\u015b, wed\u0142ug tradycji, w tym miejscu stoi bazylika \u015bw. Piotra. Tradycyjnie m\u0119cze\u0144stwo Piotra aposto\u0142a datowane","start_idx":375,"end_idx":439}
{"id":"mrc_5437","question":"co robili periojkowie?","answer":"Periojkowie mieli obowi\u0105zki wojskowe i uczestniczyli w wyprawach wojennych wraz ze sparta\u0144skimi hoplitami.","context":"Periojkowie (gr. \"\u03a0\u03b5\u03c1\u03af\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03b9, perioikoi\" \u2013 \u201eci, kt\u00f3rzy mieszkaj\u0105 wok\u00f3\u0142\u201d lp. \"\u03a0\u03b5\u03c1\u03af\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03c2\" od \"\u03c0\u03b5\u03c1\u03af\" \u00abwok\u00f3\u0142\u00bb i \"\u03bf\u1f36\u03ba\u03bf\u03c2\" \u00abdom, gospodarstwo\u00bb ) \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci Sparty, . Periojkowie byli pozbawieni praw politycznych, byli jednak niezale\u017cnymi ekonomicznie lud\u017ami wolnymi. Periojkowie mieli obowi\u0105zki wojskowe i uczestniczyli w wyprawach wojennych wraz ze sparta\u0144skimi hoplitami. W oficjalnych dokumentach spartiat\u00f3w oraz periojk\u00f3w okre\u015blano mianem Lacedemo\u0144czyk\u00f3w. Tym mianem okre\u015blano te\u017c zale\u017cn\u0105 ludno\u015b\u0107 na Krecie.","start_idx":265,"end_idx":371}
{"id":"mrc_5438","question":"za co odpowiada prezydent?","answer":"m.in.: * desygnowanie Prezesa Rady Ministr\u00f3w i powo\u0142ywanie Rady Ministr\u00f3w * zwo\u0142ywanie posiedze\u0144 Rady Ministr\u00f3w * podpisywanie ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 z moc\u0105 ustawy wydawanych przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w * zarz\u0105dzanie wybor\u00f3w do Sejmu i Senatu * skracanie kadencji Sejmu w przypadku nieuchwalenia bud\u017cetu b\u0105d\u017a uchwalenia wotum nieufno\u015bci dla Rady Ministr\u00f3w * powo\u0142ywanie s\u0119dzi\u00f3w na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa * powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie Prezesa Naczelnego S\u0105du Administracyjnego i prezes\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego * stosowanie prawa \u0142aski * nadawanie order\u00f3w i odznacze\u0144 * nadawanie i zwalnianie z obywatelstwa polskiego * zarz\u0105dzanie referendum.","context":"Prezydenta nale\u017ca\u0142o m.in.: * desygnowanie Prezesa Rady Ministr\u00f3w i powo\u0142ywanie Rady Ministr\u00f3w * zwo\u0142ywanie posiedze\u0144 Rady Ministr\u00f3w * podpisywanie ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 z moc\u0105 ustawy wydawanych przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w * zarz\u0105dzanie wybor\u00f3w do Sejmu i Senatu * skracanie kadencji Sejmu w przypadku nieuchwalenia bud\u017cetu b\u0105d\u017a uchwalenia wotum nieufno\u015bci dla Rady Ministr\u00f3w * powo\u0142ywanie s\u0119dzi\u00f3w na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa * powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie Prezesa Naczelnego S\u0105du Administracyjnego i prezes\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego * stosowanie prawa \u0142aski * nadawanie order\u00f3w i odznacze\u0144 * nadawanie i zwalnianie z obywatelstwa polskiego * zarz\u0105dzanie referendum. === Akty prawne Prezydenta RP === Prezydent Rzeczypospolitej wydaje rozporz\u0105dzenia i zarz\u0105dzenia w wypadkach przewidzianych ustawami i Konstytucj\u0105 za\u015b w zakresie swoich prerogatyw konstytucyjnych wydaje postanowienia publikowane w Monitorze Polskim.","start_idx":20,"end_idx":656}
{"id":"mrc_5439","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a kolej?","answer":"Pierwsza publiczna linia kolejowa powsta\u0142a w 1825 r. w Anglii","context":"Historia kolei na ziemiach polskich Pierwsza publiczna linia kolejowa powsta\u0142a w 1825 r. w Anglii, w ci\u0105gu kilkunastu nast\u0119pnych lat w wielu pa\u0144stwach europejskich oraz Stanach Zjednoczonych zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 nowe linie. == Pocz\u0105tki == === Prusy === Pierwsza linia kolejowa na ziemiach polskich, w obecnych granicach, zosta\u0142a otwarta 22 maja 1842. Linia ta \u0142\u0105czy\u0142a Wroc\u0142aw z O\u0142aw\u0105. W tym samym roku linia zosta\u0142a przed\u0142u\u017cona do Brzegu. W 1843 r. kolej \u017celazna dociera\u0142a ju\u017c do Opola. Druga po\u0142owa lat 40. XIX wieku przynios\u0142a wielki rozw\u00f3j kolei na Dolnym \u015al\u0105sku. Linie te s\u0142u\u017cy\u0142y przede wszystkim do transportu w\u0119gla kamiennego ze \u015bl\u0105skich kopal\u0144 w g\u0142\u0105b Niemiec. Nieco p\u00f3\u017aniej kolej zacz\u0119\u0142a si\u0119 rozwija\u0107 na Pomorzu i Wielkopolsce. W 1843 zosta\u0142a oddana do u\u017cytku","start_idx":36,"end_idx":97}
{"id":"mrc_5440","question":"kto przej\u0105\u0142 wedla?","answer":"nowym w\u0142a\u015bcicielem zosta\u0142 japo\u0144sko-korea\u0144ski koncern Lotte Group.","context":"jest zak\u0142adowy miesi\u0119cznik \u201eCzekoladomo\u015bci\u201d. W styczniu 2010 sp\u00f3\u0142ka Cadbury Wedel zosta\u0142a kupiona przez ameryka\u0144ski koncern spo\u017cywczy Kraft Foods. Komisja Europejska, nie chc\u0105c dopu\u015bci\u0107 do zmonopolizowania przez Krafta rynku czekolad w Polsce (a tak\u017ce w Rumunii), nakaza\u0142a sprzeda\u017c Wedla (logo, sklep\u00f3w, sieci pijalni czekolady i fabryki w Warszawie). Przetarg trwa\u0142 do ko\u0144ca czerwca 2010 \u2013 nowym w\u0142a\u015bcicielem zosta\u0142 japo\u0144sko-korea\u0144ski koncern Lotte Group. Ceny nie ujawniono, lecz szacunki wskazuj\u0105 na kwot\u0119 ok. 1 mld z\u0142. Od 2004 zacz\u0119\u0142y powstawa\u0107 Pijalnie Czekolady Wedel. W 2021 bylo ich 30 w ca\u0142ym kraju. 29 marca 2011 E. Wedel zosta\u0142 pierwszym narodowym sponsorem Mistrzostw UEFA Euro 2012. Po 31 marca 2011 fabryka mia\u0142a otrzyma\u0107 maszyny oraz kontynuowa\u0107 produkcj\u0119 dawnych produkt\u00f3w Cadbury z zamykanej wbrew wcze\u015bniejszym zapowiedziom,","start_idx":391,"end_idx":456}
{"id":"mrc_5441","question":"czego si\u0119 uczy w seminarium duchownym?","answer":"przysz\u0142ych prezbiter\u00f3w, poprzez wprowadzanie w duchowo\u015b\u0107 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 i prezbiteratu, studia teologiczne oraz kszta\u0142cenie umiej\u0119tno\u015bci duszpasterskich.","context":"Seminarium duchowne \u2013 w Ko\u015bcio\u0142ach chrze\u015bcija\u0144skich, w katolicyzmie, prawos\u0142awiu, a tak\u017ce protestantyzmie, instytucja przygotowuj\u0105ca przysz\u0142ych prezbiter\u00f3w, poprzez wprowadzanie w duchowo\u015b\u0107 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 i prezbiteratu, studia teologiczne oraz kszta\u0142cenie umiej\u0119tno\u015bci duszpasterskich. == Seminaria katolickie == Jako struktura formacyjna w Ko\u015bciele \"seminarium duchowne\" pojawi\u0142o si\u0119 do\u015b\u0107 p\u00f3\u017ano, bo dopiero po odnowie soboru trydenckiego (1545\u20131563). Nazwa \"seminarium\" wywodzi si\u0119 od \u0142aci\u0144skiego s\u0142owa \"seminarium\", kt\u00f3re oznacza \u201eszk\u00f3\u0142k\u0119 m\u0142odych drzewek lub ro\u015blin\u201d. (z \u0142ac. \"szk\u00f3\u0142ka ro\u015blin\", od \"semen\" \u2013 \"nasienie\", \"seminis\" \u2013 \"narybek, latoro\u015bl\"). Do czasu Soboru trydenckiego seminaria duchowne nie istnia\u0142y. Kandydaci do kap\u0142a\u0144stwa zg\u0142aszali si\u0119 do biskupa, deklaruj\u0105c ch\u0119\u0107 przyj\u0119cia \u015bwi\u0119ce\u0144 i w nied\u0142ugim czasie je otrzymywali. Czasem odbywali studia na uniwersytetach, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 posiada\u0142a wydzia\u0142y teologiczne. Nie zamieszkiwali wsp\u00f3lnie. Taki spos\u00f3b przygotowania","start_idx":133,"end_idx":286}
{"id":"mrc_5442","question":"jakie to s\u0105 owady spo\u0142eczne?","answer":"Owady spo\u0142eczne \u2013 gatunki owad\u00f3w (Insecta), kt\u00f3re tworz\u0105 mniej lub bardziej zaawansowane struktury spo\u0142eczne.","context":"Owady spo\u0142eczne \u2013 gatunki owad\u00f3w (Insecta), kt\u00f3re tworz\u0105 mniej lub bardziej zaawansowane struktury spo\u0142eczne. == Klasyfikacja == W zale\u017cno\u015bci od poziomu wykszta\u0142conych struktur spo\u0142ecznych wyr\u00f3\u017cniane s\u0105: * owady podspo\u0142eczne (subsocial) * owady gromadne (communal) * owady niemal spo\u0142eczne (quasisocial) * owady p\u00f3\u0142spo\u0142eczne (semisocial) * owady w\u0142a\u015bciwie spo\u0142eczne (eusocial) == Owady parasocjalne == Osobniki gatunk\u00f3w nie w pe\u0142ni spo\u0142ecznych wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105 ze sob\u0105 w ograniczonym zakresie, np.: wsp\u00f3lnie buduj\u0105 gniazda, wychowanie potomstwa ograniczaj\u0105c do czasu osi\u0105gni\u0119cia dojrza\u0142o\u015bci. Wy\u017cszy stopie\u0144 organizacji osi\u0105gaj\u0105 gatunki, kt\u00f3rych osobniki po wsp\u00f3lnym wybudowaniu gniazda pomagaj\u0105 sobie w opiece nad potomstwem. Kolejnym etapem w rozwoju spo\u0142eczno\u015bci owad\u00f3w jest specjalizacja w wykonywaniu okre\u015blonych czynno\u015bci. Pojawiaj\u0105 si\u0119 kasty \u2013 robotnice, \u017co\u0142nierze i kr\u00f3lowe. W\u015br\u00f3d owad\u00f3w niemal spo\u0142ecznych nie obserwuje si\u0119 wsp\u00f3\u0142wyst\u0119powania","start_idx":0,"end_idx":109}
{"id":"mrc_5443","question":"ile ulic przecina piotrkowsk\u0105?","answer":"siedmiu","context":"wzd\u0142u\u017c i na zach\u00f3d od ulicy Piotrkowskiej, ch\u0142op\u00f3w pa\u0144szczy\u017anianych z terenu wsi W\u00f3lka (rejon ulic Piotrkowska \u2013 W\u00f3lcza\u0144ska \u2013 Czerwona) przesiedlono wraz z domostwami (28 \u201edym\u00f3w\u201d i oko\u0142o 260 mieszka\u0144c\u00f3w) do wsi rz\u0105dowych Zarzew i Widzew. Podczas regulacji ulicy Piotrkowskiej, na terenie nowej osady, wyznaczono przebieg siedmiu nowych przecznic. W\u00f3wczas powsta\u0142y ulice, kt\u00f3re, podobnie jak w Nowym Mie\u015bcie, mia\u0142y jednakowe nazwy po wschodniej i zachodniej stronie Piotrkowskiej: Dzielna (obecna przecznica Zielona \u2013 Narutowicza), Kr\u00f3tka (6 Sierpnia \u2013 Traugutta), Przejazd (Andrzeja \u2013 Tuwima), Nawrot (Zamenhofa \u2013 Nawrot), G\u0142\u00f3wna (Mickiewicza \u2013 Pi\u0142sudskiego), Pusta (\u017bwirki \u2013 Wigury), Boczna (Radwa\u0144ska \u2013 Brze\u017ana) oraz dochodz\u0105ce do Piotrkowskiej: Placowa (Skorupki), Prz\u0119dzalniana (Tymienieckiego), Czerwona, Zarzewska (Przybyszewskiego), a tak\u017ce G\u00f3rny Rynek (obecny Plac Reymonta) i Rynek Bielnikowy, kt\u00f3ry","start_idx":321,"end_idx":328}
{"id":"mrc_5444","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa ameryka?","answer":"Nazw\u0119 Ameryki zaproponowa\u0142 w 1507 roku niemiecki kartograf, pochodz\u0105cy z Alzacji, Martin Waldseem\u00fcller. Przypisywa\u0142 on odkrycie Nowego \u015awiata, jak w\u00f3wczas okre\u015blano nowo odkryty l\u0105d, Amerigo Vespucciemu i na jego cze\u015b\u0107 nada\u0142 mu miano \"America\".","context":"Ameryka \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 \u015bwiata po\u0142o\u017cona na zachodniej p\u00f3\u0142kuli Ziemi, w sk\u0142ad kt\u00f3rej wchodz\u0105 dwa kontynenty: Ameryka P\u00f3\u0142nocna i Ameryka Po\u0142udniowa. Rozci\u0105ga si\u0119 na d\u0142ugo\u015bci ponad 15 tysi\u0119cy km od Archipelagu Arktycznego po Ziemi\u0119 Ognist\u0105. Niekiedy na oznaczenie obu Ameryk u\u017cywa si\u0119 tak\u017ce okre\u015ble\u0144 Nowy \u015awiat lub p\u00f3\u0142kula zachodnia. Powierzchnia Ameryki wynosi 42 mln km\u00b2, a zamieszkuje j\u0105 ponad 916 milion\u00f3w ludzi, co stanowi 13% ludno\u015bci \u015bwiata. Nazw\u0119 Ameryki zaproponowa\u0142 w 1507 roku niemiecki kartograf, pochodz\u0105cy z Alzacji, Martin Waldseem\u00fcller. Przypisywa\u0142 on odkrycie Nowego \u015awiata, jak w\u00f3wczas okre\u015blano nowo odkryty l\u0105d, Amerigo Vespucciemu i na jego cze\u015b\u0107 nada\u0142 mu miano \"America\". Istniej\u0105 tak\u017ce inne teorie na temat pochodzenia tej nazwy, ale nie zyska\u0142y one uznania. Jednym z najstarszych globus\u00f3w, na kt\u00f3rym","start_idx":438,"end_idx":682}
{"id":"mrc_5445","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 ostatnie wybory prezydenckie?","answer":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020.","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":0,"end_idx":108}
{"id":"mrc_5446","question":"ile kilometr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci ma wis\u0142a?","answer":"1047 km","context":"Wis\u0142a () \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka Polski, a tak\u017ce najd\u0142u\u017csza rzeka uchodz\u0105ca do Morza Ba\u0142tyckiego, o d\u0142ugo\u015bci 1047 km. Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej, a jej \u015brednioroczny przep\u0142yw w odcinku uj\u015bciowym wynosi 1046 m\u00b3/s. Wed\u0142ug pomiar\u00f3w z 2005 roku Wis\u0142a \u2013 b\u0119d\u0105ca najd\u0142u\u017csz\u0105 rzek\u0105 w Polsce \u2013 ma d\u0142ugo\u015b\u0107 1023,5 km. == Historia nazwy == Hydronim \u201eWis\u0142a\u201d ma ponad 2000 lat. Pierwsza wzmianka spisana po \u0142acinie pochodzi z 7\u20135 r. p.n.e. i znajduje si\u0119 na wystawionej w Porticus Vipsania mapie Marka Agrypy oraz w \"Historii naturalnej\" Pliniusza Starszego, kt\u00f3ry nazwa\u0142 rzek\u0119 \"Viscla\". Od V wieku \"Vistla\" (Divisio orbis terrarum). W okresie tym dorzecze Wis\u0142y zasiedlone by\u0142o od po\u0142udnia przez plemiona celtyckie, a od p\u00f3\u0142nocy przez plemiona wschodniogerma\u0144skie. W wiekach od II do","start_idx":104,"end_idx":111}
{"id":"mrc_5447","question":"ilu pasa\u017cer\u00f3w zabiera dreamliner?","answer":"Przewozi od 210 do 330 pasa\u017cer\u00f3w w zale\u017cno\u015bci od konfiguracji miejsc siedz\u0105cych.","context":"Boeing 787 \"Dreamliner\" \u2013 \u015bredniego rozmiaru, szerokokad\u0142ubowy samolot pasa\u017cerski dalekiego zasi\u0119gu. Pierwszy oblot odby\u0142 si\u0119 15 grudnia 2009, s\u0142u\u017cb\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w 2011 roku. Skonstruowany i wybudowany przez Boeing Commercial Airplanes. Przewozi od 210 do 330 pasa\u017cer\u00f3w w zale\u017cno\u015bci od konfiguracji miejsc siedz\u0105cych. Z za\u0142o\u017cenia samolot ma by\u0107 oszcz\u0119dniejszy, je\u015bli chodzi o zu\u017cycie paliwa w por\u00f3wnaniu do poprzednich wersji samolot\u00f3w pasa\u017cerskich. Opr\u00f3cz tego zosta\u0142 pierwszym samolotem pasa\u017cerskim, w kt\u00f3rym kad\u0142ub i skrzyd\u0142a wykonano niemal w ca\u0142o\u015bci z materia\u0142\u00f3w kompozytowych Kompozyty stanowi\u0105 50% ci\u0119\u017caru samolotu (80% obj\u0119to\u015bci materia\u0142\u00f3w), w tym wykorzystano g\u0142\u00f3wnie tworzywa sztuczne wzmocnione w\u0142\u00f3knem w\u0119glowym (CFRP), 20% to aluminium, 15% tytan, 10% stal, 5% inne materia\u0142y. Samolot oferowany jest w trzech wersjach: * 787-8 (wersja bazowa, 210-250 pasa\u017cer\u00f3w) * 787-9","start_idx":235,"end_idx":315}
{"id":"mrc_5448","question":"kto przewodniczy w nato?","answer":"Sekretarz generalny NATO () \u2013 nominowany przez pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie NATO przewodnicz\u0105cy Rady P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiej (NAC), Rady planowania obronnego oraz Grupy Planowania Nuklearnego (NPG).","context":"Sekretarz generalny NATO () \u2013 nominowany przez pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie NATO przewodnicz\u0105cy Rady P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiej (NAC), Rady planowania obronnego oraz Grupy Planowania Nuklearnego (NPG). Jest r\u00f3wnie\u017c tytularnym przewodnicz\u0105cym wy\u017cszych komitet\u00f3w NATO, Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego oraz Grupy Wsp\u00f3\u0142pracy \u015ar\u00f3dziemnomorskiej. Jest r\u00f3wnie\u017c wsp\u00f3\u0142przewodnicz\u0105cym Komisji NATO-Ukraina. Sekretarz generalny (wybierany na 4-letni\u0105 kadencj\u0119) jest odpowiedzialny za kierowanie i wspieranie opartego na konsultacjach procesu decyzyjnego Sojuszu. Mo\u017ce poddawa\u0107 nowe tematy do dyskusji, uczestniczy aktywnie w podejmowaniu decyzji oraz wspiera rozwi\u0105zywanie konflikt\u00f3w mi\u0119dzy pa\u0144stwami cz\u0142onkowskimi. Jest r\u00f3wnie\u017c g\u0142\u00f3wnym rzecznikiem NATO. W razie niemo\u017cno\u015bci wykonywania swoich obowi\u0105zk\u00f3w jest on zast\u0119powany przez swojego przedstawiciela (\"Deputy Secretary General\"). == Sekretarze generalni NATO ==","start_idx":0,"end_idx":187}
{"id":"mrc_5449","question":"czym jest ekumenizm?","answer":"ruch pomi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi tradycjami chrze\u015bcija\u0144stwa d\u0105\u017c\u0105cy do rozwini\u0119cia bli\u017cszej wsp\u00f3\u0142pracy i lepszego zrozumienia.","context":"Ekumenizm lub ruch ekumeniczny (z gr. \u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03c5\u03bc\u03ad\u03bd\u03b7 \"oikumene\" \u201ezamieszkana ziemia\u201d) \u2013 ruch pomi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi tradycjami chrze\u015bcija\u0144stwa d\u0105\u017c\u0105cy do rozwini\u0119cia bli\u017cszej wsp\u00f3\u0142pracy i lepszego zrozumienia. G\u0142\u00f3wnym narz\u0119dziem ekumenizmu jest dialog i wsp\u00f3lna modlitwa. Zasi\u0119g dialogu ekumenicznego mo\u017ce obejmowa\u0107 lokalne, regionalne, krajowe b\u0105d\u017a \u015bwiatowe chrze\u015bcija\u0144skie wsp\u00f3lnoty religijne, a jego forma mo\u017ce przybra\u0107 zar\u00f3wno porozumienia dwustronne, jak i wielostronne. Najwi\u0119ksz\u0105 i najbardziej wp\u0142ywow\u0105 reprezentacj\u0119 ruchu ekumenicznego stanowi \u015awiatowa Rada Ko\u015bcio\u0142\u00f3w, obejmuj\u0105ca dialogiem ponad 350 Ko\u015bcio\u0142\u00f3w tradycji protestanckiej, anglika\u0144skiej, starokatolickiej i prawos\u0142awnej w ponad 120 pa\u0144stwach. == Historia ruchu ekumenicznego == === Pocz\u0105tki ruchu === Ruch ekumeniczny narodzi\u0142 si\u0119 w XIX wieku pod wp\u0142ywem przewrot\u00f3w politycznych i szerz\u0105cego si\u0119 ze\u015bwiecczenia spo\u0142ecze\u0144stwa. Druga po\u0142owa XIX wieku to okres powstawania mi\u0119dzynarodowych zwi\u0105zk\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich (np. Alians Ewangeliczny)","start_idx":83,"end_idx":197}
{"id":"mrc_5450","question":"z jakimi pa\u0144stwami graniczy szwajcaria?","answer":"Od p\u00f3\u0142nocy graniczy z Niemcami, od wschodu z Austri\u0105 i Liechtensteinem, od po\u0142udnia z W\u0142ochami, a od zachodu z Francj\u0105.","context":"Granice Szwajcarii \u2013 Szwajcaria jest pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w Europie Zachodniej bez dost\u0119pu do morza. Od p\u00f3\u0142nocy graniczy z Niemcami, od wschodu z Austri\u0105 i Liechtensteinem, od po\u0142udnia z W\u0142ochami, a od zachodu z Francj\u0105. W zwi\u0105zku z nieunormowan\u0105 granic\u0105 na Jeziorze Bode\u0144skim d\u0142ugo\u015b\u0107 granicy Szwajcarii waha si\u0119 mi\u0119dzy 1838 km wed\u0142ug kryteri\u00f3w Austrii i Niemiec, a 1899 km wed\u0142ug kryteri\u00f3w Szwajcarii. == Obecne granice == == Enklawy == Na terytorium Szwajcarii znajduj\u0105 si\u0119 dwie enklawy: * B\u00fcsingen am Hochrhein - eksklawa Niemiec, * Campione d\u2019Italia - eksklawa W\u0142och.","start_idx":99,"end_idx":218}
{"id":"mrc_5451","question":"gdzie le\u017c\u0105 \u0142agiewniki?","answer":"\u0141agiewniki (niem. \"Heidersdorf\") \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie dzier\u017coniowskim, w gminie \u0141agiewniki.","context":"\u0141agiewniki (niem. \"Heidersdorf\") \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie dzier\u017coniowskim, w gminie \u0141agiewniki. == Po\u0142o\u017cenie == \u0141agiewniki usytuowane s\u0105 na po\u0142udniowym skraju Niziny Wroc\u0142awskiej w centrum Wzg\u00f3rz \u0141agiewnickich, u podn\u00f3\u017ca Wzg\u00f3rz Niemcza\u0144sko-Strzeli\u0144skich i Masywu \u015al\u0119\u017cy. Wie\u015b przecina dolinka Krzywuli, prawego dop\u0142ywu \u015al\u0119zy. == Transport == Miejscowo\u015b\u0107 le\u017cy na skrzy\u017cowaniu tras: * Droga krajowa nr 8 (E67): granica pa\u0144stwa \u2013 Kudowa-Zdr\u00f3j \u2013 Wroc\u0142aw \u2013 Warszawa \u2013 Bia\u0142ystok \u2013 Budzisko \u2013 granica pa\u0144stwa * Droga krajowa nr 39: \u0141agiewniki \u2013 Strzelin \u2013 Brzeg \u2013 Namys\u0142\u00f3w \u2013 Baran\u00f3w * DW384 \u0141agiewniki \u2013 Dzier\u017coni\u00f3w \u2013 Bielawa (obwodnica) \u2013 Nowa Ruda (DW385) Przez \u0141agiewniki przebiegaj\u0105 nieczynne linie kolejowe, linia kolejowa nr 304 (\u0141agiewniki \u2013 Brzeg) oraz linia kolejowa nr 310 (Kobierzyce","start_idx":0,"end_idx":135}
{"id":"mrc_5452","question":"jak dzia\u0142a metamfetaminie?","answer":"(+)-Metamfetamina dzia\u0142a dwa razy silniej euforyzuj\u0105co od racematu (r\u00f3wnomolowej mieszaniny obu enancjomer\u00f3w) metamfetaminy.","context":"(+)-Metamfetamina dzia\u0142a dwa razy silniej euforyzuj\u0105co od racematu (r\u00f3wnomolowej mieszaniny obu enancjomer\u00f3w) metamfetaminy. Z kolei racemat (\"rac\")-metamfetamina dzia\u0142a ok. 1,5 razy silniej od racematu (\"rac\")-amfetaminy. Dawkowanie: zastosowania medyczne 10\u201340 mg/dob\u0119; dawki uliczne zaczynaj\u0105 si\u0119 od 100 mg. Metyloamfetamin\u0119 mo\u017cna przyjmowa\u0107 na wiele sposob\u00f3w: iniekcyjnie (domi\u0119\u015bniowo i do\u017cylnie), poprzez palenie (odmiana \"ice\"), donosowo, doustnie, doodbytniczo itp. Dzia\u0142anie (rac)-metamfetaminy, jak i (+)-metamfetaminy utrzymuje si\u0119 ok. 6\u201324 godzin. W przypadku czystej (+)amfetaminy s\u0105 to 2 godziny, a dla kokainy tylko 30 minut. Na pocz\u0105tku drugiej dekady XXI w. WHO szacowa\u0142o, \u017ce metamfetamin\u0119 za\u017cywa ponad 35 mln os\u00f3b. Od lat 80. XX w. obok metamfetaminy zacz\u0119\u0142a by\u0107 dost\u0119pna perwityna. W 2012 r. brak by\u0142o danych dotycz\u0105cych liczby os\u00f3b za\u017cywaj\u0105cych perwityn\u0119 w Polsce, natomiast wiadomo","start_idx":0,"end_idx":124}
{"id":"mrc_5453","question":"co zbudowano na miejscu wtc?","answer":"nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001.","context":"1 World Trade Center (wcze\u015bniej pod nazw\u0105 Freedom Tower \u2013 \"Wie\u017ca Wolno\u015bci\") \u2013 jeden z czterech nowojorskich wie\u017cowc\u00f3w stanowi\u0105cych cz\u0119\u015b\u0107 nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001. Budynek zosta\u0142 oddany do u\u017cytku i oficjalnie otwarty 3 listopada 2014 roku. Jego wysoko\u015b\u0107 wynosi 541 metr\u00f3w, czyli 1776 st\u00f3p, kt\u00f3re symbolicznie oznaczaj\u0105 dat\u0119 og\u0142oszenia Deklaracji Niepodleg\u0142o\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych. Jest to najwy\u017cszy budynek w Stanach Zjednoczonych. Drugi wie\u017cowiec planowano na 2020 rok, za\u015b trzeci wie\u017cowiec zosta\u0142 zbudowany w 2017 roku. Obecnie przyj\u0119ta wersja wygl\u0105du drapacza chmur jest wynikiem wsp\u00f3\u0142pracy Daniela Libeskinda, Davida Childsa oraz firmy architektonicznej Skidmore, Owings and Merrill. W czasie uroczysto\u015bci 4 lipca 2004 w tzw. strefie zero (ang. \"ground zero\") w","start_idx":137,"end_idx":242}
{"id":"mrc_5454","question":"dlaczego zamkni\u0119to alcatraz?","answer":"Zamkni\u0119te zosta\u0142o g\u0142\u00f3wnie z powodu wysokich koszt\u00f3w utrzymania, b\u0142\u0119d\u00f3w konstrukcyjnych i powstaj\u0105cych uszkodze\u0144 betonowych element\u00f3w poprzez s\u0142one, nadmorskie powietrze.","context":"Alcatraz Island \u2013 wyspa na Zatoce San Francisco. W j\u0119zyku hiszpa\u0144skim zwana jest \"Wysp\u0105 G\u0142uptak\u00f3w\" (hiszp. \"Isla de los Alcatraces\"), a w angielskim nazywana tak\u017ce \"Ska\u0142\u0105\" (ang. \"The Rock\"). Znajduje si\u0119 na niej nieczynne ju\u017c wi\u0119zienie o zaostrzonym rygorze, dzia\u0142aj\u0105ce od 1934 do 1963 roku. Zamkni\u0119te zosta\u0142o g\u0142\u00f3wnie z powodu wysokich koszt\u00f3w utrzymania, b\u0142\u0119d\u00f3w konstrukcyjnych i powstaj\u0105cych uszkodze\u0144 betonowych element\u00f3w poprzez s\u0142one, nadmorskie powietrze. G\u0142\u00f3wny budynek wi\u0119zienny zosta\u0142 wybudowany w latach 1909\u20131912. Wi\u0119zienie nie jest jedyn\u0105 atrakcj\u0105 turystyczn\u0105 wyspy Alcatraz. Mi\u0142o\u015bnicy przyrody i architektury mog\u0105 tam napotka\u0107 siedliska wielu gatunk\u00f3w ro\u015blin i ptak\u00f3w (zw\u0142aszcza mew), kt\u00f3re w marcu zak\u0142adaj\u0105 gniazda. Na wyspie znajduj\u0105 si\u0119 te\u017c \u015blady trwaj\u0105cej dwa lata (1969\u20131971) okupacji wyspy przez Indian, np. ruiny ma\u0142ego osiedla mieszkalnego przyleg\u0142ego","start_idx":292,"end_idx":461}
{"id":"mrc_5455","question":"kto startowa\u0142 na prezydenta warszawy?","answer":"Zdzis\u0142aw Lubomirski","context":"lipca 1916, za zgod\u0105 w\u0142adz okupacyjnych Zdzis\u0142aw Lubomirski zorganizowa\u0142 wybory do samorz\u0105du Warszawy, w wyniku kt\u00f3rych sam zosta\u0142 prezydentem miasta. W II Rzeczypospolitej zosta\u0142a utrzymana ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 w\u0142adzy wykonawczej w Warszawie. === II wojna \u015bwiatowa (1939-1944) === W czasach okupacji niemieckiej Warszawa zosta\u0142a przekazana pod kontrol\u0119 kolejnych niemieckich prezydent\u00f3w-komisarzy, cho\u0107 Polskie Pa\u0144stwo Podziemne i rz\u0105d RP na uchod\u017astwie uznawa\u0142y tylko Juliana Kulskiego za zast\u0119pc\u0119 prezydenta Starzy\u0144skiego w czasie okupacji. W pa\u017adzierniku 1941 urz\u0105d prezydenta Warszawy zosta\u0142 zlikwidowany, a dotychczasowy prezydent-komisarz Ludwig Leist zarz\u0105dza\u0142 dalej Warszaw\u0105 jako starosta miejski. Po rozpocz\u0119ciu powstania warszawskiego Marceli Porowski pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 w\u0142adzy cywilnej w opanowanej przez powsta\u0144c\u00f3w Warszawie \u0142\u0105cz\u0105c stanowiska prezydenta i Komisarza rz\u0105du. Komisaryczny burmistrz miasta Warszawy uznawany przez Pa\u0144stwo Podziemne i rz\u0105d RP na","start_idx":40,"end_idx":59}
{"id":"mrc_5456","question":"jak d\u0142ugo mia\u0142 dla klary wytrwa\u0107 w milczeniu papkin?","answer":"wytrwania przez p\u00f3\u0142 roku w milczeniu","context":"z Klar\u0105 ustalaj\u0105, aby poprosi\u0107 Podstolin\u0119 o wp\u0142yni\u0119cie na Cze\u015bnika. Gdy pojawia si\u0119 Podstolina, okazuje si\u0119, \u017ce to by\u0142a kochanka Wac\u0142awa, kt\u00f3r\u0105, co gorsza, oszukiwa\u0142, podaj\u0105c si\u0119 za ksi\u0119cia. Podstolina jednak chce zerwa\u0107 zar\u0119czyny z Cze\u015bnikiem \u2013 woli Wac\u0142awa. W kolejnej scenie Papkin wyznaje Klarze mi\u0142o\u015b\u0107. Ta \u017c\u0105da od niego dowodu mi\u0142o\u015bci \u2013 wytrwania przez p\u00f3\u0142 roku w milczeniu, roku o chlebie i wodzie i przywiezienia krokodyla. Po jej odej\u015bciu Papkin wyg\u0142asza komiczny monolog, nie zdaj\u0105c sobie sprawy z tego, \u017ce Klara sobie z niego \u017cartuje. Pojawia si\u0119 Cze\u015bnik, zadowolony, \u017ce Podstolina przyj\u0119\u0142a jego zar\u0119czyny, lecz w\u015bciek\u0142y na Rejenta o mur. Chce go wyzwa\u0107 na pojedynek i do niego wysy\u0142a Papkina jako sekundanta. Akt 3. Rejent Milczek przygotowuje pozew do","start_idx":342,"end_idx":378}
{"id":"mrc_5457","question":"gdzie le\u017cy bahrajn?","answer":"po\u0142o\u017cone w Azji, w Zatoce Perskiej, na archipelagu mi\u0119dzy Katarem a p\u00f3\u0142nocno-wschodnim wybrze\u017cem Arabii Saudyjskiej.","context":"Bahrajn (arab. \u0627\u0644\u0628\u062d\u0631\u064a\u0646, trb. \"Al-Bahrajn\"), oficjalnie Kr\u00f3lestwo Bahrajnu (arab. \u0645\u0645\u0644\u0643\u0629 \u0627\u0644\u0628\u062d\u0631\u064a\u0646, trb. \"Mamlakat al-Bahrajn\") \u2013 pa\u0144stwo o ustroju monarchicznym, po\u0142o\u017cone w Azji, w Zatoce Perskiej, na archipelagu mi\u0119dzy Katarem a p\u00f3\u0142nocno-wschodnim wybrze\u017cem Arabii Saudyjskiej. W 1971 roku uzyska\u0142 niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Od lat 30. XX wieku wydobywa si\u0119 tam rop\u0119 naftow\u0105, a uzyskane dochody inwestuje na miejscu. Od 2002 roku panuj\u0105cy Bahrajnem u\u017cywa tytu\u0142u \"kr\u00f3l\", wcze\u015bniej pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 tytu\u0142em \"emir\". == Pochodzenie nazwy == Po arabsku \"bahrajn\" (\u0628\u062d\u0631\u0627\u0646') oznacza \u201cdwa morza\u201d. Nazwa mo\u017ce wskazywa\u0107 na dwa \u017ar\u00f3d\u0142a wody, s\u0142odk\u0105 wod\u0119 \u017ar\u00f3dlan\u0105 i s\u0142on\u0105 morsk\u0105, lub te\u017c na cz\u0119\u015bci Zatoki Perskiej na p\u00f3\u0142noc i po\u0142udnie od wyspy. == Geografia == Pa\u0144stwo Bahrajnu zajmuje wysp\u0119 Al-Bahrajn i kilkana\u015bcie mniejszych przybrze\u017cnych wysp i wysepek. Bahrajn","start_idx":159,"end_idx":275}
{"id":"mrc_5458","question":"co to liczyd\u0142o?","answer":"przyrz\u0105d s\u0142u\u017c\u0105cy do wykonywania prostych dzia\u0142a\u0144 arytmetycznych, najcz\u0119\u015bciej w postaci ramki z umieszczonymi wewn\u0105trz pr\u0119tami na kt\u00f3re nawleczone s\u0105 ruchome koraliki.","context":"Liczyd\u0142o \u2013 przyrz\u0105d s\u0142u\u017c\u0105cy do wykonywania prostych dzia\u0142a\u0144 arytmetycznych, najcz\u0119\u015bciej w postaci ramki z umieszczonymi wewn\u0105trz pr\u0119tami na kt\u00f3re nawleczone s\u0105 ruchome koraliki. Oblicze\u0144 dokonywano poprzez odpowiednie przesuwanie koralik\u00f3w po pr\u0119tach odpowiadaj\u0105cych okre\u015blonej pot\u0119dze dziesi\u0119ciu. Jego pierwowzorem by\u0142 staro\u017cytny abakus, natomiast wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie liczyd\u0142a zosta\u0142y ca\u0142kowicie wyparte przez kalkulatory. == Przyk\u0142ady u\u017cycia == === Dodawanie liczb liczyd\u0142em osiemnastkowym === Najprostszym liczyd\u0142em dla systemu liczbowego o podstawie n jest liczyd\u0142o o liczbie element\u00f3w przesuwanych 2(n-1). Np. w systemie dziesi\u0119tnym, aby doda\u0107 dwie liczby na liczydle 18-elementowym, nale\u017cy: # W ka\u017cdym rz\u0119dzie rozsuni\u0119ciem, np. w prawo, ustawi\u0107 liczb\u0119 element\u00f3w r\u00f3wn\u0105 ka\u017cdej cyfrze pierwszej liczby. # Przej\u015b\u0107 do pierwszego rz\u0119du odpowiadaj\u0105cemu najni\u017cszej pot\u0119dze i z lewa na prawo przesun\u0105\u0107 liczb\u0119 element\u00f3w r\u00f3wn\u0105 cyfrze drugiej","start_idx":11,"end_idx":177}
{"id":"mrc_5459","question":"jaka uroczysto\u015b\u0107 jest 8 grudnia?","answer":"Uroczysto\u015b\u0107 Niepokalanego Pocz\u0119cia","context":"z gwiazd dwunastu\" (Ap 12,1) \u2013 blask \u015bwiat\u0142a oznacza \u015bwi\u0119to\u015b\u0107. == W liturgii == W Ko\u015bciele katolickim niepokalane pocz\u0119cie Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny liturgicznie czczone by\u0142o w XV w. Uroczysto\u015b\u0107 Niepokalanego Pocz\u0119cia jest \u015bwi\u0119tem nakazanym i przypada na dzie\u0144 8 grudnia. W krajach takich jak Austria, Hiszpania, Portugalia i W\u0142ochy dzie\u0144 ten jest dniem wolnym od pracy. Na placu Hiszpa\u0144skim w Rzymie papie\u017c modli si\u0119 tego dnia pod pomnikiem Niepokalanie Pocz\u0119tej Marii. Zgodnie z tradycj\u0105 figur\u0119 Marii kwiatami dekoruje ambasada Hiszpanii. Katolicy w Polsce na mocy dekretu Kongregacji ds. Kultu Bo\u017cego i Dyscypliny Sakrament\u00f3w z 4 marca 2003 s\u0105 zwolnieni z obowi\u0105zku uczestniczenia w mszy \u015bwi\u0119tej, poniewa\u017c nie jest to dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy. W Polsce, na mocy dekretu Kongregacji","start_idx":182,"end_idx":216}
{"id":"mrc_5460","question":"jakie polecenie otrzyma\u0142 abraham od boga?","answer":"\"Wyjd\u017a z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, kt\u00f3ry ci uka\u017c\u0119\".","context":"Abramowi objawi\u0142 si\u0119 B\u00f3g i rzek\u0142: \"Wyjd\u017a z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, kt\u00f3ry ci uka\u017c\u0119\". Obieca\u0142 Abramowi uczyni\u0107 z niego wielki nar\u00f3d i rozs\u0142awi\u0107 jego imi\u0119 na \u015bwiat. Abram pos\u0142ucha\u0142 swojego Pana i uda\u0142 si\u0119 w drog\u0119 wraz z bratankiem i \u017con\u0105, mimo swoich siedemdziesi\u0119ciu pi\u0119ciu lat. Gdy dotar\u0142 do d\u0119b\u00f3w Mamre ko\u0142o miejscowo\u015bci Sychem, B\u00f3g ukaza\u0142 si\u0119 mu ponownie: \"Twojemu potomstwu daj\u0119 w\u0142a\u015bnie t\u0119 ziemi\u0119.\" Nast\u0119pnie kolejno w\u0119drowa\u0142 Abram w stron\u0119 Negewu i Egiptu, a\u017c wr\u00f3ci\u0142 ponownie do Kanaanu wraz ze swoim bratankiem Lotem. Gdy obaj osiedli w Betel, wynik\u0142a sprzeczka pomi\u0119dzy pasterzami trz\u00f3d Abrama i pasterzami trz\u00f3d Lota. Kraj nie m\u00f3g\u0142 utrzyma\u0107 ich obu, ze wzgl\u0119du na zbyt liczne trzody owiec i","start_idx":34,"end_idx":112}
{"id":"mrc_5461","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 wikingowie?","answer":"G\u0142\u00f3wne siedziby posiadali g\u0142\u00f3wnie w basenie Morza Ba\u0142tyckiego i p\u00f3\u0142wyspu skandynawskiego.","context":"Wikingowie \u2013 najemni wojownicy, kt\u00f3rzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym. G\u0142\u00f3wne siedziby posiadali g\u0142\u00f3wnie w basenie Morza Ba\u0142tyckiego i p\u00f3\u0142wyspu skandynawskiego. Organizatorami wypraw do kraj\u00f3w Europy Zachodniej byli m.in. Normanowie du\u0144scy i norwescy, a tak\u017ce mieszka\u0144cy dzisiejszej Szwecji po\u0142udniowej (prowincje Bohusl\u00e4n, Halland, Uppland, Skania i Blekinge). Normanowie skandynawscy, g\u0142\u00f3wnie Swionowie, organizowali wyprawy do kraj\u00f3w po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d i po\u0142udnie od ich ojczyzny, docieraj\u0105c do Bu\u0142garii Kamskiej, Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego. Wikingowie dotarli te\u017c do Ameryki P\u00f3\u0142nocnej na d\u0142ugo przed Kolumbem. Dop\u0142yn\u0119li do p\u00f3\u0142wyspu Labrador \u2013 Winlandii (wschodnie wybrze\u017ce Kanady). == Nazewnictwo == === Etymologia === S\u0142owo \"wiking\" pochodzi od nazwy or\u0119\u017cnych wypraw morskich: \u201eviking\u201d. S\u0142owo to pocz\u0105tkowo \u0142\u0105czono ze staronordyjskim","start_idx":133,"end_idx":222}
{"id":"mrc_5462","question":"kto wynalaz\u0142 pi\u00f3ro?","answer":"Nicolas Bion, nadworny in\u017cynier Ludwika XIV","context":"z zapasem atramentu. W 1707 roku Nicolas Bion, nadworny in\u017cynier Ludwika XIV, wynalaz\u0142 wieczne pi\u00f3ro pozwalaj\u0105ce pisa\u0107 nieprzerwanie przez d\u0142u\u017cszy czas. W latach 1808/1809 powsta\u0142y pierwsze zaawansowane pi\u00f3ra metalowe. Nie sta\u0142y si\u0119 one popularne ze wzgl\u0119du na wysok\u0105 cen\u0119. Dopiero w 1822 roku zacz\u0119to je produkowa\u0107 maszynowo za spraw\u0105 Samuela Harrisona, kt\u00f3ry ok. 1780 roku zbudowa\u0142 prototyp pi\u00f3ra. W 1884 roku Lewis Waterman (za\u0142o\u017cyciel firmy Waterman) opracowa\u0142 system \u201ezasilania kanalikowego\u201d, kt\u00f3ry zapobiega\u0142 robieniu kleks\u00f3w dzi\u0119ki regulacji dop\u0142ywu atramentu. Wa\u017cnym etapem w rozwoju produkcji pi\u00f3r by\u0142o wynalezienie nowych materia\u0142\u00f3w, kt\u00f3re pos\u0142u\u017cy\u0142y do wytwarzania korpusu pi\u00f3ra (by\u0142y to m.in. ebonit (w 1839 roku) i celuloid (w 1870 roku), oraz opracowanie przez firm\u0119 Parker systemu uniemo\u017cliwiaj\u0105cego samorzutne \u015bciekanie atramentu ze stal\u00f3wki. Kategoria:Artyku\u0142y pi\u015bmienne","start_idx":33,"end_idx":76}
{"id":"mrc_5463","question":"kto to zleceniobiorca?","answer":"wykonuj\u0105cym zlecenie","context":"Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa si\u0119 zleceniodawc\u0105 (zlecaj\u0105cy wykonanie okre\u015blonych czynno\u015bci) i zleceniobiorc\u0105 (wykonuj\u0105cym zlecenie). == Przedmiot umowy == Przedmiotem umowy zlecenia jest wykonywanie okre\u015blonej czynno\u015bci prawnej na rzecz innego podmiotu. Umow\u0119 zlecenia okre\u015bla si\u0119 jako \"umow\u0119 starannego dzia\u0142ania\" i przeciwstawia \"umowie o dzie\u0142o\" okre\u015blanej umow\u0105 rezultatu. Oznacza to, i\u017c w umowie zlecenia wa\u017cna jest wykonywana praca (wykonywanie czynno\u015bci) na rzecz zleceniodawcy, kt\u00f3ra niekoniecznie b\u0119dzie prowadzi\u0107 do okre\u015blonego rezultatu \u2013 co jest przedmiotem umowy o dzie\u0142o. Zleceniobiorca ma obowi\u0105zek informowa\u0107 zleceniodawc\u0119 o przebiegu wykonywania umowy, a na zako\u0144czenie \u2013 przedstawi\u0107 mu sprawozdanie z jej wykonania. == Forma umowy == Umowa w przeciwie\u0144stwie do umowy o prac\u0119 nie musi by\u0107 zawarta na pi\u015bmie. Strony mog\u0105 zawrze\u0107 umow\u0119-zlecenie tak\u017ce w formie ustnej,","start_idx":121,"end_idx":141}
{"id":"mrc_5464","question":"ile wysp ma chorwacja?","answer":"698 wysp, 389 wysepek oraz 78 raf","context":"W chorwackiej cz\u0119\u015bci Morza Adriatyckiego znajduje si\u0119 698 wysp, 389 wysepek oraz 78 raf, co sprawia, \u017ce chorwacki archipelag jest najliczebniejszym na Morzu Adriatyckim oraz drugim co do liczebno\u015bci na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym (wi\u0119cej wysp posiada tylko Grecja). Spo\u015br\u00f3d 698 wysp w 2001 r. tylko 47 by\u0142o zamieszkiwanych co najmniej przez jedn\u0105 osob\u0119. Starsze \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105, \u017ce Chorwacja posiada\u0142a 66 zamieszkanych wysp, lecz dane te s\u0105 ju\u017c nieaktualne. Wyspy Chorwacji s\u0105 zamieszkane od czas\u00f3w staro\u017cytnej Grecji (dla przyk\u0142adu wyspa Hvar by\u0142a zamieszkana pomi\u0119dzy 3500 r. p.n.e. a 2500 r. p.n.e., Dionizjos I za\u0142o\u017cy\u0142 kolonie na wyspach Hvar i Vis w czwartym wieku przed Chrystusem). Liczba mieszka\u0144c\u00f3w na wyspach ros\u0142a do 1921 roku, kiedy osi\u0105gn\u0119\u0142a sw\u00f3j szczyt i wynosi\u0142a 173 503. Od","start_idx":54,"end_idx":87}
{"id":"mrc_5465","question":"kim by\u0142 franciszek karpi\u0144ski?","answer":"Franciszek Karpi\u0144ski herbu Korab, ps. i krypt.: \"Autor \u201eZabawek wierszem i proz\u0105\u201d; F.K.\" (ur. 4 pa\u017adziernika 1741 w Ho\u0142oskowie ko\u0142o Otyni, zm. 16 wrze\u015bnia 1825 w Chorowszczy\u017anie ko\u0142o Wo\u0142kowyska) \u2013 polski poeta epoki o\u015bwiecenia, pami\u0119tnikarz, dramatopisarz, t\u0142umacz, publicysta, moralista, tw\u00f3rca i g\u0142\u00f3wny przedstawiciel nurtu sentymentalnego w polskiej liryce.","context":"Franciszek Karpi\u0144ski herbu Korab, ps. i krypt.: \"Autor \u201eZabawek wierszem i proz\u0105\u201d; F.K.\" (ur. 4 pa\u017adziernika 1741 w Ho\u0142oskowie ko\u0142o Otyni, zm. 16 wrze\u015bnia 1825 w Chorowszczy\u017anie ko\u0142o Wo\u0142kowyska) \u2013 polski poeta epoki o\u015bwiecenia, pami\u0119tnikarz, dramatopisarz, t\u0142umacz, publicysta, moralista, tw\u00f3rca i g\u0142\u00f3wny przedstawiciel nurtu sentymentalnego w polskiej liryce. == \u017byciorys == By\u0142 synem Andrzeja, zarz\u0105dcy w Ho\u0142oskowie (nale\u017c\u0105cego do Potockich), i Rozalii Karpi\u0144skich. Matka pochodzi\u0142a z rodziny Spendowskich (wed\u0142ug relacji poety z roku 1798). Po uko\u0144czeniu podstawowych nauk wst\u0105pi\u0142 do kolegium jezuit\u00f3w w Stanis\u0142awowie. By\u0142a to szko\u0142a z wielkimi tradycjami. Powsta\u0142a ona w 1669 z fundacji za\u0142o\u017cyciela miasta J\u0119drzeja Potockiego. W 1718 przesz\u0142a w r\u0119ce jezuit\u00f3w, kt\u00f3rzy podnie\u015bli j\u0105 do bardzo wysokiego poziomu. Tu odby\u0142 dwuletni kurs retoryki i filozofii.","start_idx":0,"end_idx":360}
{"id":"mrc_5466","question":"sk\u0105d pochodzi winogrono?","answer":"Winogrona s\u0105 owocami, kt\u00f3re pochodz\u0105 od owoc\u00f3w dzikiej winoro\u015bli z regionu Morza Kaspijskiego.","context":"Winogrono \u2013 owoc (jagoda) ro\u015blin z rodziny winoro\u015blowatych, g\u0142\u00f3wnie winoro\u015bli w\u0142a\u015bciwej. Winogrona mo\u017cna je\u015b\u0107 na surowo lub mo\u017cna je przetwarza\u0107. G\u0142\u00f3wne produkty spo\u017cywcze uzyskiwane z winogron to: d\u017cem, sok, galaretka, wino, wyci\u0105g z pestek winogron, rodzynki, ocet winny i olej z pestek winogron. Winogrona s\u0105 owocami, kt\u00f3re pochodz\u0105 od owoc\u00f3w dzikiej winoro\u015bli z regionu Morza Kaspijskiego. Pocz\u0105tki produkcji wina datowane s\u0105 na 8 tys. lat i mia\u0142y miejsce na terenach obecnej Gruzji. Egipcjanie posiadali ju\u017c zdolno\u015bci uprawy winoro\u015bli i produkcji wina. Rzymianie rozpowszechnili upraw\u0119 winoro\u015bli w rejonie Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Obecnie uprawia si\u0119 winoro\u015bl prawie na ca\u0142ym \u015bwiecie, a jednym z najbardziej znanych pod tym wzgl\u0119dem region\u00f3w jest basen Morza \u015ar\u00f3dziemnego.","start_idx":299,"end_idx":393}
{"id":"mrc_5467","question":"jak d\u0142uga by\u0142a droga krzy\u017cowa?","answer":"Odleg\u0142o\u015b\u0107 od drugiej stacji do Golgoty wynosi oko\u0142o 1500 krok\u00f3w (600\u2013650 metr\u00f3w)","context":"Droga Krzy\u017cowa, tak\u017ce: Via Dolorosa (), Via Crucis () \u2013 droga prowadz\u0105ca poprzez Stare Miasto Jerozolimy, od medresy Omara (\"Al-Omarijja\") do bazyliki Grobu \u015awi\u0119tego, kt\u00f3r\u0105 prawdopodobnie przemierzy\u0142 Jezus Chrystus nios\u0105c krzy\u017c na Golgot\u0119, a na kt\u00f3rej w ka\u017cdy pi\u0105tek odprawiane jest nabo\u017ce\u0144stwo drogi krzy\u017cowej. == Przebieg Drogi Krzy\u017cowej == Odleg\u0142o\u015b\u0107 od drugiej stacji do Golgoty wynosi oko\u0142o 1500 krok\u00f3w (600\u2013650 metr\u00f3w), kt\u00f3re Jezus Chrystus musia\u0142 przej\u015b\u0107 nios\u0105c krzy\u017c na ramionach. Krzy\u017c \u0142aci\u0144ski () w ca\u0142o\u015bci wa\u017cy\u0142 ponad 130 kg, natomiast je\u017celi Jezus ni\u00f3s\u0142 jedynie poprzeczn\u0105 belk\u0119 krzy\u017ca () to jej waga wynosi\u0142a ok. 34\u201357 kg, rozpi\u0119to\u015b\u0107 1,5\u20131,8 m. Poch\u00f3d, w kt\u00f3rym szed\u0142 Chrystus w dniu 15 nisan, nios\u0105c krzy\u017c na ramionach na Golgot\u0119, a za nim przez pewn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 drogi","start_idx":343,"end_idx":423}
{"id":"mrc_5468","question":"czym zajmowali si\u0119 staro\u017cytni grecy?","answer":"pos\u0142ugiwali si\u0119 nowym alfabetem, \u017cyli we w miar\u0119 egalitarnych spo\u0142eczno\u015bciach zorganizowanych w, zwykle niewielkie, poleis \u2013 miasta-pa\u0144stwa, walczyli w szyku falangi w uzbrojeniu ci\u0119\u017ckiego piechura \u2013 hoplity, oddawali cze\u015b\u0107 herosom, zar\u00f3wno lokalnym, jak i znanym w ca\u0142ej Grecji, korzystali z wyroczni (zw\u0142aszcza w Dodonie, Delfach, Olimpii), czcili b\u00f3stwa takie jak Zeus, Apollo, znali dzie\u0142a Homera \u2013 \"Iliad\u0119\" i \"Odysej\u0119\".","context":"przypisuje si\u0119 poj\u0119ciu \"staro\u017cytna Grecja\". Grecy tego okresu pos\u0142ugiwali si\u0119 nowym alfabetem, \u017cyli we w miar\u0119 egalitarnych spo\u0142eczno\u015bciach zorganizowanych w, zwykle niewielkie, poleis \u2013 miasta-pa\u0144stwa, walczyli w szyku falangi w uzbrojeniu ci\u0119\u017ckiego piechura \u2013 hoplity, oddawali cze\u015b\u0107 herosom, zar\u00f3wno lokalnym, jak i znanym w ca\u0142ej Grecji, korzystali z wyroczni (zw\u0142aszcza w Dodonie, Delfach, Olimpii), czcili b\u00f3stwa takie jak Zeus, Apollo, znali dzie\u0142a Homera \u2013 \"Iliad\u0119\" i \"Odysej\u0119\". Wszyscy obywatele polis (tzw. \"demos\"), czyli doro\u015bli m\u0119\u017cczy\u017ani, miejscowego pochodzenia, dysponuj\u0105cy maj\u0105tkiem pozwalaj\u0105cym na zakup uzbrojenia hoplity mieli wp\u0142yw na decyzje dotycz\u0105ce ca\u0142ej spo\u0142eczno\u015bci, brali udzia\u0142 w zgromadzeniach, gdzie dyskutowano wa\u017cne sprawy czy obierano przyw\u00f3dc\u00f3w. W spo\u0142eczno\u015bci istnia\u0142a wprawdzie elita, maj\u0105ca wi\u0119kszy wp\u0142yw na podejmowanie decyzji, ale dost\u0119p do niej nie by\u0142 zamkni\u0119ty","start_idx":62,"end_idx":486}
{"id":"mrc_5469","question":"kiedy rozpocz\u0119to budow\u0119 portu w gdyni?","answer":"Budow\u0119 portu w Gdyni rozpocz\u0119to 29 maja 1921 roku.","context":"mln marek. Kierownikiem budowy zosta\u0142 Tadeusz Wenda. Budow\u0119 portu w Gdyni rozpocz\u0119to 29 maja 1921 roku. 23 wrze\u015bnia 1922 \u2013 po d\u0142ugich debatach \u2013 Sejm RP przyj\u0105\u0142 ustaw\u0119 w sprawie budowy \u201eportu morskiego przy Gdyni na Pomorzu\u201d. Budowa ruszy\u0142a, ale prowadzono j\u0105 pocz\u0105tkowo do\u015b\u0107 ospale, ograniczaj\u0105c si\u0119 do rob\u00f3t ziemnych i wzniesienia tymczasowej przystani dla okr\u0119t\u00f3w MW i schroniska dla rybak\u00f3w (uroczyste otwarcie 23 kwietnia 1923), a wreszcie drewnianego mola prze\u0142adunkowego, przy kt\u00f3rym 13 sierpnia 1923 roku zacumowa\u0142 SS \u201eKentucky\u201d, pierwszy statek pod obc\u0105 bander\u0105. 4 lipca 1924 roku \u00f3wczesny minister przemys\u0142u i handlu, J\u00f3zef Kiedro\u0144 podpisa\u0142 umow\u0119 z Konsorcjum Francusko-Polskim, kt\u00f3remu powierzono dalsz\u0105 rozbudow\u0119 portu. Jej koszt mia\u0142 wynie\u015b\u0107 36 mln z\u0142otych, a konsorcjum zobowi\u0105zywa\u0142o si\u0119 odda\u0107 do 31","start_idx":53,"end_idx":103}
{"id":"mrc_5470","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 siostra diany uratowana przez ani\u0119?","answer":"Minnie","context":"c\u00f3rk\u0105. Dziewczynka bardzo bole\u015bnie prze\u017cy\u0142a t\u0119 strat\u0119. Kilkana\u015bcie tygodni p\u00f3\u017aniej Maryla, pani Linde i rodzice Diany wyjechali do pobliskiego miasta na spotkanie z wa\u017cnym politykiem. Ania zosta\u0142a z Mateuszem. W pewnym momencie do domu wbieg\u0142a Diana i powiedzia\u0142a, \u017ce jej siostra, Minnie, jest powa\u017cnie chora na krup. Ania natychmiast pobieg\u0142a na ratunek ma\u0142ej i, ku zaskoczeniu lekarza, uratowa\u0142a Minnie od \u015bmierci. Wdzi\u0119czna pani Barry zn\u00f3w pozwoli\u0142a Ani i Dianie spotyka\u0107 si\u0119 ze sob\u0105. Ania by\u0142a osob\u0105 o nieprzeci\u0119tnej wyobra\u017ani. Kiedy pewnego razu przechodzi\u0142a przez pobliski las, wyobrazi\u0142a sobie, \u017ce w lesie strasz\u0105 duchy, a w szczeg\u00f3lno\u015bci duch zamordowanej dziewczynki. Odt\u0105d nazywa\u0142a go Lasem Duch\u00f3w (lub Nawiedzonym Lasem), ale przyzna\u0142a, \u017ce boi si\u0119 tamt\u0119dy spacerowa\u0107 i powinna bardziej panowa\u0107 nad emocjami.","start_idx":281,"end_idx":287}
{"id":"mrc_5471","question":"gdzie le\u017ca\u0142a sparta?","answer":"Sparta (gr. , \"Sp\u00e1rt\u012b\"; stgr. \"Sp\u00e1rt\u0113\"; ; \"Lakeda\u00edm\u014dn\", Lacedemon) \u2013 miasto w po\u0142udniowej Grecji, na Peloponezie, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jo\u0144skie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Lakonia.","context":"Sparta (gr. , \"Sp\u00e1rt\u012b\"; stgr. \"Sp\u00e1rt\u0113\"; ; \"Lakeda\u00edm\u014dn\", Lacedemon) \u2013 miasto w po\u0142udniowej Grecji, na Peloponezie, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jo\u0144skie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Lakonia. Siedziba gminy Sparta. W 2011 roku liczy\u0142o 16 239 mieszka\u0144c\u00f3w. W mie\u015bcie rozwin\u0105\u0142 si\u0119 przemys\u0142 winiarski oraz olejarski. Wsp\u00f3\u0142czesne miasto zosta\u0142o za\u0142o\u017cone w 1834 roku ko\u0142o ruin staro\u017cytnej polis z rozkazu kr\u00f3la greckiego Ottona I. W jego granicach le\u017c\u0105 ruiny bizanty\u0144skiego i \u015bredniowiecznego miasta Mistra, opuszczonego po roku 1834, wymieniane przez list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, ch\u0119tnie odwiedzane przez turyst\u00f3w. Znacznej cz\u0119\u015bci materia\u0142u budowlanego z Mistry u\u017cyto do budowy nowej Sparty. Pozosta\u0142y dawne zabudowania diecezji, obecnie muzeum. Trwa restauracja i cz\u0119\u015bciowa rekonstrukcja budynk\u00f3w dawnego pa\u0142acu cesarskiego; imponuj\u0105co prezentuje si\u0119","start_idx":0,"end_idx":248}
{"id":"mrc_5472","question":"kto napisa\u0142 dla elizy?","answer":"Ludwig van Beethoven","context":"Dla Elizy (niem. \"F\u00fcr Elise\") \u2013 popularny tytu\u0142 \"Bagateli a-moll\" WoO 59, jednej z najbardziej znanych w literaturze muzycznej miniatur fortepianowych, kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Ludwig van Beethoven. Utw\u00f3r powsta\u0142 ok. 1810 roku. == Pochodzenie tytu\u0142u == Biografowie Beethovena nie s\u0105 zgodni co do tego, kim by\u0142a tytu\u0142owa Eliza. Wed\u0142ug jednej z teorii, oryginalny tytu\u0142 brzmia\u0142 \"F\u00fcr Therese\", jako \u017ce adresatk\u0105 utworu mia\u0142a by\u0107 znajoma kompozytora i c\u00f3rka jednego z lekarzy wiede\u0144skich, Therese Malfatti. W 1810 r. kompozytor o\u015bwiadczy\u0142 si\u0119 jej, ona za\u015b o\u015bwiadczyny odrzuci\u0142a, a w roku 1816 zosta\u0142a \u017con\u0105 szlachcica i urz\u0119dnika Wilhelma von Dro\u00dfdika. Inna wersja m\u00f3wi, \u017ce Eliza by\u0142a s\u0142ynn\u0105 \u201eNie\u015bmierteln\u0105 Ukochan\u0105\u201d, do kt\u00f3rej Beethoven napisa\u0142 sw\u00f3j s\u0142ynny list (zob. \"List do Nie\u015bmiertelnej Ukochanej\"), a kt\u00f3rej to\u017csamo\u015bci biografom","start_idx":170,"end_idx":190}
{"id":"mrc_5473","question":"na czym polega efekt cieplarniany?","answer":"zjawisko podwy\u017cszenia temperatury planety przez obecne w jej atmosferze gazy cieplarniane (w por\u00f3wnaniu z sytuacj\u0105, w kt\u00f3rej gaz\u00f3w cieplarnianych by nie by\u0142o).","context":"Efekt cieplarniany, efekt szklarniowy \u2013 zjawisko podwy\u017cszenia temperatury planety przez obecne w jej atmosferze gazy cieplarniane (w por\u00f3wnaniu z sytuacj\u0105, w kt\u00f3rej gaz\u00f3w cieplarnianych by nie by\u0142o). Zmiany powoduj\u0105ce wzrost nasilenia efektu cieplarnianego s\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 obserwowanego na Ziemi globalnego ocieplenia. Cia\u0142o niebieskie pozbawione atmosfery (np. Ksi\u0119\u017cyc) poch\u0142ania i emituje promieniowanie bezpo\u015brednio ze swojej powierzchni. Atmosfera zaburza ten proces wymiany ciep\u0142a, g\u0142\u00f3wnie poprzez ograniczenie ilo\u015bci ciep\u0142a wypromieniowywanego z powierzchni planety i dolnych warstw jej atmosfery bezpo\u015brednio w przestrze\u0144 kosmiczn\u0105. Efekt ten jest wywo\u0142any przez gazy cieplarniane a w mniejszym stopniu przez py\u0142y i aerozole zawieszone w atmosferze. W opisie bilansu energetycznego planety opr\u00f3cz efektu cieplarnianego uwzgl\u0119dnia si\u0119 te\u017c wszystkie inne procesy zachodz\u0105ce w atmosferze, jak i na powierzchni planety, odpowiedzialne","start_idx":40,"end_idx":199}
{"id":"mrc_5474","question":"jak d\u0142ugo trwa\u0142 pontyfikat jana paw\u0142a i?","answer":"Jego pontyfikat trwa\u0142 33 dni,","context":"Jan Pawe\u0142 I (, ; w\u0142a\u015bc. Albino Luciani, wym. []; ur. 17 pa\u017adziernika 1912 w Forno di Canale, zm. 28 wrze\u015bnia 1978 w Watykanie) \u2013 w\u0142oski duchowny rzymskokatolicki, biskup Vittorio Veneto od 15 grudnia 1958 do 15 grudnia 1969, patriarcha Wenecji od 15 grudnia 1969 do 26 sierpnia 1978, 263. papie\u017c i 5. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w okresie od 26 sierpnia 1978 do 28 wrze\u015bnia 1978. B\u0142ogos\u0142awiony Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. By\u0142 pierwszym papie\u017cem, kt\u00f3ry mia\u0142 podw\u00f3jne imi\u0119 - Jan Pawe\u0142 - oraz pierwszym, kt\u00f3ry odm\u00f3wi\u0142 papieskiej koronacji, zast\u0119puj\u0105c j\u0105 inauguracj\u0105 pontyfikatu. Przed konklawe m\u00f3wi\u0142, \u017ce je\u015bli zostanie wybrany, to odm\u00f3wi, jednak czu\u0142 si\u0119 zobowi\u0105zany powiedzie\u0107 \u201etak\u201d. Jego pontyfikat trwa\u0142 33 dni, by\u0142 dziesi\u0105tym najkr\u00f3tszym w historii i najkr\u00f3tszym od czas\u00f3w Leona","start_idx":679,"end_idx":708}
{"id":"mrc_5475","question":"jak\u0105 rol\u0119 odegrali kosynierzy w bitwie pod rac\u0142awicami?","answer":"atak 300 kosynier\u00f3w prowadzony osobi\u015bcie przez Tadeusza Ko\u015bciuszk\u0119 na obs\u0142ug\u0119 armat rosyjskich mia\u0142 rozstrzygaj\u0105ce znaczenie dla jej los\u00f3w i przes\u0105dzi\u0142 o wygranej Polak\u00f3w.","context":"Improwizowane oddzia\u0142y kosynier\u00f3w po raz pierwszy zosta\u0142y u\u017cyte w dzia\u0142aniach wojennych podczas tego powstania. Wzi\u0119\u0142y one udzia\u0142 w wi\u0119kszo\u015bci bitew insurekcji ko\u015bciuszkowskiej: * 4 kwietnia 1794 roku o godzinie 18.50 w bitwie pod Rac\u0142awicami atak 300 kosynier\u00f3w prowadzony osobi\u015bcie przez Tadeusza Ko\u015bciuszk\u0119 na obs\u0142ug\u0119 armat rosyjskich mia\u0142 rozstrzygaj\u0105ce znaczenie dla jej los\u00f3w i przes\u0105dzi\u0142 o wygranej Polak\u00f3w. W sumie w bitwie udzia\u0142 wzi\u0119\u0142o ok. 500 kosynier\u00f3w w tym najs\u0142awniejsi, kt\u00f3rzy pierwsi dopadli dzia\u0142 zapisuj\u0105c si\u0119 imiennie w historii tej kampanii Wojciech Bartos oraz J\u00f3zef \u015awistacki. * 6 czerwca 6000 kosynier\u00f3w bra\u0142o udzia\u0142 w przegranej przez wojsko polskie z po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami prusko-rosyjskimi bitwie pod Szczekocinami. === Powstanie listopadowe 1830\u20131831 === * 26 maja w bitwie pod Ostro\u0142\u0119k\u0105, * W dniach 14","start_idx":243,"end_idx":414}
{"id":"mrc_5476","question":"jakie s\u0105 inne nazwy mszy \u015bwi\u0119tej?","answer":"\" nabo\u017ce\u0144stwo komunijne\" lub \"nabo\u017ce\u0144stwo z sakramentem Wieczerzy Pa\u0144skiej\" (lub: \"Wieczerzy \u015awi\u0119tej\")","context":"Pami\u0105tka Wieczerzy Pa\u0144skiej). Inne nurty reformacji, m.in. Ko\u015bcio\u0142y reformowane, prezbiteria\u0144skie i baptystyczne, bezwzgl\u0119dnie odrzuci\u0142y termin \"msza\" jako sugeruj\u0105cy ofiarny charakter Eucharystii, zast\u0119puj\u0105c go terminami\" nabo\u017ce\u0144stwo komunijne\" lub \"nabo\u017ce\u0144stwo z sakramentem Wieczerzy Pa\u0144skiej\" (lub: \"Wieczerzy \u015awi\u0119tej\"). Takich okre\u015ble\u0144 u\u017cywa tak\u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142czesnych Ko\u015bcio\u0142\u00f3w protestanckich. == Etymologia == S\u0142owo \"msza\" pochodzi \u2013 podobnie jak w j\u0119zyku angielskim \"Mass\" i niemieckim \"die Messe\" \u2013 od u\u017cywanego od IV w. \u0142aci\u0144skiego okre\u015blenia \"missa\". W\u015br\u00f3d badaczy nie ma zgody co do jego pierwotnego znaczenia, wymienia si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce: * od rzymskiego zwyczaju rozwi\u0105zywania zgromadzenia (\"dimissio\") \u2013 w tym kontek\u015bcie s\u0142owo to pojawia si\u0119 w formule ko\u0144cz\u0105cej celebracj\u0119 (rozes\u0142anie wiernych): \"Ite, Missa est\", czyli \"Id\u017acie, ofiara spe\u0142niona;\" * modlitwy wysy\u0142ane ku Bogu (\"missae\"), sk\u0142adanie Bogu ofiary; *","start_idx":221,"end_idx":323}
{"id":"mrc_5477","question":"kto stworzy\u0142 film kevin sam w domu?","answer":"Chrisa Columbusa","context":"\"Kevin sam w domu\" () \u2013 ameryka\u0144ski film fabularny z 1990 w re\u017cyserii Chrisa Columbusa. Pierwszy film z serii \"Sam w domu\". == Fabu\u0142a == McCallisterowie wyje\u017cd\u017caj\u0105 na \u015bwi\u0119ta Bo\u017cego Narodzenia do Pary\u017ca. Z powodu porannego po\u015bpiechu wywo\u0142anego mo\u017cliwo\u015bci\u0105 sp\u00f3\u017anienia si\u0119 na samolot rodzina leci do Francji bez najm\u0142odszego syna, Kevina. Domem, w kt\u00f3rym pozosta\u0142 ch\u0142opiec, zaczynaj\u0105 interesowa\u0107 si\u0119 w\u0142amywacze \u2013 Harry i Marv. Akcja filmu dzieje si\u0119 od wieczora 21 grudnia do poranka 25 grudnia, g\u0142\u00f3wnie w domu rodziny McCallister\u00f3w w Chicago, ale r\u00f3wnie\u017c w innych cz\u0119\u015bciach tego miasta oraz na lotniskach i w hotelu w Pary\u017cu, na lotniskach w Dallas i Scranton oraz w ci\u0119\u017car\u00f3wce jad\u0105cej ze Scranton do Chicago. == Postacie == === Kate i Peter McCallisterowie","start_idx":70,"end_idx":86}
{"id":"mrc_5478","question":"co posiada skorupe?","answer":"* skorupa owocu (\u0142upina) * skorupa ziemska * skorupa kontynentalna * skorupa oceaniczna * skorupa j\u0105dra soczewkowatego *skorupa, pancerz u zwierz\u0105t - karapaks stawonog\u00f3w, karapaks \u017c\u00f3\u0142wi","context":"* skorupa owocu (\u0142upina) * skorupa ziemska * skorupa kontynentalna * skorupa oceaniczna * skorupa j\u0105dra soczewkowatego *skorupa, pancerz u zwierz\u0105t - karapaks stawonog\u00f3w, karapaks \u017c\u00f3\u0142wi ==Nazwiska== * Ewa Skorupa * Leszek Skorupa * Tadeusz Skorupa * Tomasz Skorupa * Katarzyna Skorupa * Ma\u0142gorzata Skorupa * Ma\u0142gorzata Skorupa * Roman Skorupa","start_idx":0,"end_idx":185}
{"id":"mrc_5479","question":"kiedy po raz pierwszy pojawi\u0142a si\u0119 nazwa ukraina?","answer":"pojawia si\u0119 po raz pierwszy w tzw. Latopisie kijowskim, kt\u00f3rego najstarszy zachowany egzemplarz pochodzi z XV w., opisuj\u0105cym wydarzenia z lat 1111\u20131200.","context":"ruskich dla oznaczenia ziem kresowych, pogranicznych. W zachowanych zabytkach r\u0119kopi\u015bmiennych nazwa \u201eUkraina\u201d pojawia si\u0119 po raz pierwszy w tzw. Latopisie kijowskim, kt\u00f3rego najstarszy zachowany egzemplarz pochodzi z XV w., opisuj\u0105cym wydarzenia z lat 1111\u20131200. Pod rokiem 1187 kronikarz, m\u00f3wi\u0105c o \u015bmierci bohatera walk z Po\u0142owcami, W\u0142odzimierza, ksi\u0119cia przygranicznego ksi\u0119stwa perejas\u0142awskiego, zanotowa\u0142 \u201eza nim Ukraina wielce rozpacza\u0142a\u201d, a relacjonuj\u0105c wypadki 1189 r., nazwa\u0142 Ukrain\u0105 tereny le\u017c\u0105ce mi\u0119dzy Bohem a Dniestrem. Z kolei tereny mi\u0119dzy Ilmem a Dnieprem, zamieszkiwane przez plemiona wschodnios\u0142owia\u0144skie, nazywane by\u0142y w\u00f3wczas przez kronikarzy \u201eRusi\u0105\u201d. Od XIII w. ksi\u0119stwo halicko-wo\u0142y\u0144skie kronikarze bizantyjscy zacz\u0119li nazywa\u0107 \u201eMa\u0142\u0105 Rusi\u0105\u201d. Urz\u0119dowo nazwa \u201eUkraina\u201d zosta\u0142a u\u017cyta po raz pierwszy za czas\u00f3w Rzeczypospolitej w roku 1590 w tytule konstytucji sejmowej wed\u0142ug projektu Jana Zamoyskiego: \"Porz\u0105dek","start_idx":110,"end_idx":262}
{"id":"mrc_5480","question":"w kt\u00f3rym roku utworzono uni\u0119 europejsk\u0105?","answer":"Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":121,"end_idx":212}
{"id":"mrc_5481","question":"w jakich okoliczno\u015bciach nale\u017cy u\u0142o\u017cy\u0107 poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej?","answer":"Stosuje si\u0119 j\u0105 u poszkodowanych nieurazowych, posiadaj\u0105cych oddech i inne funkcje \u017cyciowe.","context":"Pozycja boczna ustalona \u2013 pozycja b\u0119d\u0105ca jedn\u0105 z pozycji bezpiecznych, umo\u017cliwiaj\u0105ca bezpieczne bezprzyrz\u0105dowe utrzymanie dro\u017cno\u015bci g\u00f3rnych dr\u00f3g oddechowych. Stosuje si\u0119 j\u0105 u poszkodowanych nieurazowych, posiadaj\u0105cych oddech i inne funkcje \u017cyciowe. Pozycja boczna ustalona uniemo\u017cliwia zapadanie si\u0119 j\u0119zyka na tyln\u0105 \u015bcian\u0119 gard\u0142a, co u nieprzytomnego mo\u017ce spowodowa\u0107 niedro\u017cno\u015b\u0107 dr\u00f3g oddechowych i w wyniku tego \u015bmier\u0107. Dzi\u0119ki jej zastosowaniu zmniejsza si\u0119 ryzyko zad\u0142awienia si\u0119 osoby poszkodowanej tre\u015bci\u0105 ewentualnych wymiocin, b\u0105d\u017a p\u0142yn\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 w jamie ustnej, kt\u00f3re (je\u015bli zaistniej\u0105) samoistnie z niej wyp\u0142ywaj\u0105. Kobiety w ci\u0105\u017cy nale\u017cy uk\u0142ada\u0107 na lewym boku w celu unikni\u0119cia zespo\u0142u aortalno-\u017cylnego (aortalno-kawalnego) \u2013 upo\u015bledzenia kr\u0105\u017cenia w aorcie brzusznej i \u017cyle g\u0142\u00f3wnej dolnej ze wzgl\u0119du na nacisk wywierany przez p\u0142\u00f3d. Nauka u\u0142o\u017cenia osoby w pozycji bocznej ustalonej jest","start_idx":158,"end_idx":248}
{"id":"mrc_5482","question":"ile ksi\u0105\u017cek napisa\u0142 janusz korczak?","answer":"ponad 20 ksi\u0105\u017cek","context":"Janusz Korczak (ok 1878-1942) \u2013 polski pedagog, publicysta, pisarz i lekarz. Autor wielu powie\u015bci, publikacji i wypowiedzi radiowych. Publikowa\u0142 w r\u00f3\u017cnych czasopismach humoreski i artyku\u0142y na tematy spo\u0142eczne, obyczajowe i wychowawcze. Dorobek pisarski Korczaka to ponad 20 ksi\u0105\u017cek, oko\u0142o 1400 tekst\u00f3w drukowanych w oko\u0142o 100 pismach, oraz oko\u0142o 200 materia\u0142\u00f3w nie publikowanych. Poni\u017cej znajduje si\u0119 cz\u0119\u015bciowa chronologiczna lista jego dzie\u0142. ; 1896 debiut w prasie: humoreska \u201eW\u0119ze\u0142 gordyjski\u201d w czasopi\u015bmie Kolce (tygodnik) nr 39 ; 1898 * Udzia\u0142 w konkursie I.J. Paderewskiego na sztuk\u0119 teatraln\u0105, og\u0142oszonym przez Kurier Warszawski (dziennik). Wysy\u0142a wyr\u00f3\u017cniony dramat Kt\u00f3r\u0119dy? (nie zachowa\u0142 si\u0119) pod pseudonimem Janasz Korczak. ; 1900 * W lutym zaczyna pracowa\u0107 pod pseudonimem Hen-Ryk z tygodnikiem satyrycznym Kolce (tygodnik) jako wsp\u00f3\u0142autor zespo\u0142owo pisanej","start_idx":265,"end_idx":281}
{"id":"mrc_5483","question":"kiedy powsta\u0142a oczyszczalnia czajka?","answer":"Oczyszczalnia zaprojektowana zosta\u0142a na pocz\u0105tku lat 70. XX wieku. Budowa rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w 1976 w Czajkach","context":"Oczyszczalnia \u015aciek\u00f3w \u201eCzajka\u201d \u2013 oczyszczalnia \u015bciek\u00f3w w Warszawie, znajduj\u0105ca si\u0119 w dzielnicy Bia\u0142o\u0142\u0119ka przy ul. Czajki 4/6. Zak\u0142ad jest cz\u0119\u015bci\u0105 Miejskiego Przedsi\u0119biorstwa Wodoci\u0105g\u00f3w i Kanalizacji w m.st. Warszawie. Jest jedn\u0105 z dw\u00f3ch oczyszczalni w stolicy i najwi\u0119ksz\u0105 oczyszczalni\u0105 \u015bciek\u00f3w w Polsce. == Opis == Pierwszym etapem oczyszczania \u015bciek\u00f3w jest oczyszczanie mechaniczne. \u015acieki trafiaj\u0105 na kraty, nast\u0119pnie do piaskownik\u00f3w i do osadnik\u00f3w wst\u0119pnych. W drugim etapie s\u0105 kierowane do basen\u00f3w osadu czynnego. Tam usuwany jest z nich azot i fosfor. Z basen\u00f3w \u015bcieki trafiaj\u0105 do osadnik\u00f3w wt\u00f3rnych, w kt\u00f3rych osad czynny oddzielany jest od \u015bciek\u00f3w, kt\u00f3re nast\u0119pnie odprowadzane s\u0105 do Wis\u0142y. == Historia == Oczyszczalnia zaprojektowana zosta\u0142a na pocz\u0105tku lat 70. XX wieku. Budowa rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w 1976 w Czajkach, z","start_idx":714,"end_idx":820}
{"id":"mrc_5484","question":"jakie s\u0105 rze\u017aby terenu?","answer":"Przyk\u0142adowe typy rze\u017aby terenu: * rze\u017aba poligeniczna * rze\u017aba policykliczna * rze\u017aba strukturalna * rze\u017aba kraw\u0119dziowa * rze\u017aba tektoniczna * rze\u017aba alpejska","context":"Rze\u017aba powierzchni ziemi (terenu) (tak\u017ce relief (powierzchni terenu), morfologia terenu) \u2013 ukszta\u0142towanie powierzchni Ziemi powsta\u0142e w wyniku oddzia\u0142ania proces\u00f3w endo- i egzogenicznych, jak te\u017c wskutek dzia\u0142alno\u015bci cz\u0142owieka. Wsp\u00f3\u0142czesny relief jest wynikiem aktywno\u015bci proces\u00f3w o r\u00f3\u017cnym nat\u0119\u017ceniu i czasie ich oddzia\u0142ywania. Rze\u017aba terenu powstaje w wyniku proces\u00f3w rze\u017abotw\u00f3rczych. \u0179r\u00f3d\u0142ami energii tych proces\u00f3w s\u0105: * energia grawitacyjna * energia geotermalna * promieniowanie s\u0142oneczne * geomagnetyzm Przyk\u0142adowe typy rze\u017aby terenu: * rze\u017aba poligeniczna * rze\u017aba policykliczna * rze\u017aba strukturalna * rze\u017aba kraw\u0119dziowa * rze\u017aba tektoniczna * rze\u017aba alpejska ==Zobacz te\u017c== * formy ukszta\u0142towania terenu","start_idx":507,"end_idx":665}
{"id":"mrc_5485","question":"od kiedy god\u0142o polski ma koron\u0119?","answer":"Korona zosta\u0142a przywr\u00f3cona 31 grudnia 1989 r.","context":"God\u0142o Polski, God\u0142o Rzeczypospolitej Polskiej, w\u0142a\u015bciwie herb Polski \u2013 god\u0142o i symbol Rzeczypospolitej Polskiej; jego archetypem jest dynastyczny herb Piast\u00f3w, pierwszych w\u0142adc\u00f3w Polski. == Podstawa prawna == Zgodnie z art. 28 Konstytucji RP \"God\u0142em Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek or\u0142a bia\u0142ego w koronie w czerwonym polu\". Korona zosta\u0142a przywr\u00f3cona 31 grudnia 1989 r. ustaw\u0105 z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (art. 1 p. 19). Jednak\u017ce nowy wz\u00f3r god\u0142a zosta\u0142 wprowadzony dopiero 22 lutego 1990 r. ustaw\u0105 z dnia 9 lutego 1990 r. o zmianie przepis\u00f3w o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o piecz\u0119ciach pa\u0144stwowych ustawodawca okre\u015bli\u0142: Wz\u00f3r god\u0142a Rzeczypospolitej Polskiej zawiera za\u0142\u0105cznik nr 1","start_idx":333,"end_idx":378}
{"id":"mrc_5486","question":"kto by\u0142 g\u0142ow\u0105 rodziny adams\u00f3w?","answer":"Gomez Addams \u2013 g\u0142owa rodu Addams\u00f3w.","context":"Rodzina Addams\u00f3w () \u2013 fikcyjna rodzina b\u0119d\u0105ca bohaterami komiks\u00f3w, film\u00f3w i seriali. Ich tw\u00f3rc\u0105 by\u0142 ameryka\u0144ski rysownik komiks\u00f3w Charles Samuel Addams. Addamsowie to rodzina masochist\u00f3w, sadyst\u00f3w, sadomasochist\u00f3w i potwor\u00f3w. Mieszkaj\u0105 na bagnach w ogromnym, zapuszczonym dworze. Ich dom pe\u0142en jest narz\u0119dzi tortur, ukrytych przej\u015b\u0107 i pu\u0142apek. Mimo to filmy i komiksy o Addamsach nie s\u0105 horrorami, ale parodiami horror\u00f3w, pe\u0142nymi czarnego humoru i zabawnych i strasznych scen. Addamsowie s\u0105 w gruncie rzeczy kochaj\u0105c\u0105 si\u0119 rodzin\u0105. == Cz\u0142onkowie rodu Addams\u00f3w == * Gomez Addams \u2013 g\u0142owa rodu Addams\u00f3w. Jest przyk\u0142adem stereotypowego Hiszpana: dosy\u0107 niski, z zadziornym w\u0105sikiem, wieczny optymista i gor\u0105cy kochanek. Pali cygara, uprawia szermierk\u0119 i ma lekk\u0105 mani\u0119 na punkcie j\u0119zyka francuskiego. Kocha na zab\u00f3j sw\u0105 \u017con\u0119 Mortici\u0119, jest","start_idx":564,"end_idx":599}
{"id":"mrc_5487","question":"kt\u00f3ra pisarka stworzy\u0142a cykl powie\u015bci?","answer":"Anne Golon","context":"Anne Golon (ur. 17 grudnia 1921 w Tulonie; zm. 14 lipca 2017 w Wersalu) \u2013 francuska pisarka. Wraz z m\u0119\u017cem Serge Golonem stworzy\u0142a cykl powie\u015bci o markizie Angelice. Jej prawdziwe nazwisko Simone Changeux. Urodzi\u0142a si\u0119 w Tulonie we Francji. Jej ojciec by\u0142 naukowcem i kapitanem francuskiej marynarki. Od wczesnego dzieci\u0144stwa przejawia\u0142a zainteresowanie malarstwem i literatur\u0105. W wieku 18 lat opublikowa\u0142a swoj\u0105 pierwsz\u0105 powie\u015b\u0107, u\u017cywaj\u0105c pseudonimu Jo\u00eblle Danterne. Podczas wojny wyjecha\u0142a do Hiszpanii. Jaki\u015b czas p\u00f3\u017aniej rozpocz\u0119\u0142a wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z czasopismem \"France Magazine\". Jako dziennikarka wyjecha\u0142a do Konga, gdzie pozna\u0142a Wsiewo\u0142oda Siergiejewicza Go\u0142ubinowa czyli swojego przysz\u0142ego m\u0119\u017ca Serge\u2019a Golona. Wraz z m\u0119\u017cem opublikowali napisan\u0105 wsp\u00f3lnie powie\u015b\u0107 \"Markiza Angelika\". Sukces tej powie\u015bci zach\u0119ci\u0142 ich do kontynuowania wsp\u00f3lnej pracy. W efekcie powsta\u0142 licz\u0105cy 13","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_5488","question":"gdzie s\u0105 po\u0142o\u017cone karaiby?","answer":"Region jest po\u0142o\u017cony na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Zatoki Meksyka\u0144skiej i kontynentalnej Ameryki P\u00f3\u0142nocnej, na wsch\u00f3d od Ameryki Centralnej i na p\u00f3\u0142noc od Ameryki Po\u0142udniowej.","context":"Karaiby \u2013 region sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z Morza Karaibskiego, tamtejszych wysp (w ca\u0142o\u015bci znajduj\u0105cych si\u0119 na Morzu Karaibskim, lub te\u017c cz\u0119\u015bciowo z nim granicz\u0105cych, a cz\u0119\u015bciowo z Oceanem Atlantyckim) oraz otaczaj\u0105cych je wybrze\u017cy. Region jest po\u0142o\u017cony na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Zatoki Meksyka\u0144skiej i kontynentalnej Ameryki P\u00f3\u0142nocnej, na wsch\u00f3d od Ameryki Centralnej i na p\u00f3\u0142noc od Ameryki Po\u0142udniowej. W po\u0142o\u017conym w zdecydowanej wi\u0119kszo\u015bci na p\u0142ycie karaibskiej regionie znajduj\u0105 si\u0119 tysi\u0105ce wysp i wysepek. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich tworzy \u0142uki wyspowe, wyznaczaj\u0105ce p\u00f3\u0142nocn\u0105 i wschodni\u0105 granic\u0119 Morza Karaibskiego. Wyspy Karaibskie sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z Wielkich Antyli na p\u00f3\u0142nocy i Ma\u0142ych Antyli na po\u0142udniu i wschodzie (w tym Wyspy Zawietrzne) s\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Indii Zachodnich, do kt\u00f3rych zaliczany jest r\u00f3wnie\u017c archipelag Baham\u00f3w (tj. Bahamy oraz Turks i","start_idx":224,"end_idx":393}
{"id":"mrc_5489","question":"co to s\u0105 elektrownie wiatrowe?","answer":"Elektrownia wiatrowa \u2013 elektrownia wytwarzaj\u0105ca energi\u0119 elektryczn\u0105 przy pomocy generator\u00f3w (turbin wiatrowych) nap\u0119dzanych energi\u0105 wiatru.","context":"Elektrownia wiatrowa \u2013 elektrownia wytwarzaj\u0105ca energi\u0119 elektryczn\u0105 przy pomocy generator\u00f3w (turbin wiatrowych) nap\u0119dzanych energi\u0105 wiatru. Energia elektryczna uzyskana z energii wiatru jest uznawana za ekologicznie czyst\u0105, gdy\u017c, pomijaj\u0105c nak\u0142ady energetyczne zwi\u0105zane z wybudowaniem takiej elektrowni, wytworzenie energii nie poci\u0105ga za sob\u0105 spalania \u017cadnego paliwa. W 2020 roku elektrownie wiatrowe dostarczy\u0142y ludzko\u015bci 1590 TWh, czyli 5,9% \u015bwiatowego zapotrzebowania na energi\u0119 elektryczn\u0105. Sumaryczna moc elektrowni wiatrowych w Polsce w 2020 roku wynosi\u0142a 6,2 GW. Zespo\u0142y elektrowni wiatrowych wraz z infrastruktur\u0105 towarzysz\u0105c\u0105 nazywane s\u0105 farmami wiatrowymi lub parkami wiatrowymi (czasem te\u017c si\u0142ownie wiatrowe). == Typy elektrowni wiatrowych == Elektrownie wiatrowe dzielone s\u0105 na typy ze wzgl\u0119du na zastosowanie (przydomowe lub przemys\u0142owe), moc (mikro, ma\u0142e i du\u017ce) oraz lokalizacj\u0119 (l\u0105dowe i morskie). Do zastosowa\u0144","start_idx":0,"end_idx":139}
{"id":"mrc_5490","question":"jak zlokalizowa\u0107 gwiazd\u0119 polarn\u0105?","answer":"Na niebie \u0142atwo mo\u017cna znale\u017a\u0107 Polaris, znajduj\u0105c wpierw charakterystyczny asteryzm Wielkiego Wozu, a nast\u0119pnie przed\u0142u\u017caj\u0105c lini\u0119 \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 dwie gwiazdy w \u201etylnej cz\u0119\u015bci\u201d Wozu, Merak i Dubhe, pi\u0119ciokrotnie ku p\u00f3\u0142nocy (\u201ew g\u00f3r\u0119\u201d wzgl\u0119dem wyobra\u017conej figury Wozu).","context":"by\u0142a od wiek\u00f3w wykorzystywana do znajdowania kierunk\u00f3w \u015bwiata (le\u017cy zawsze na p\u00f3\u0142nocy), w astronawigacji, oraz do wyznaczania szeroko\u015bci geograficznej. === Lokalizacja === Na niebie \u0142atwo mo\u017cna znale\u017a\u0107 Polaris, znajduj\u0105c wpierw charakterystyczny asteryzm Wielkiego Wozu, a nast\u0119pnie przed\u0142u\u017caj\u0105c lini\u0119 \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 dwie gwiazdy w \u201etylnej cz\u0119\u015bci\u201d Wozu, Merak i Dubhe, pi\u0119ciokrotnie ku p\u00f3\u0142nocy (\u201ew g\u00f3r\u0119\u201d wzgl\u0119dem wyobra\u017conej figury Wozu). W znalezieniu Polaris mo\u017ce pom\u00f3c tak\u017ce gwiazdozbi\u00f3r Kasjopei, le\u017c\u0105cy na niebie dok\u0142adnie po przeciwnej stronie bieguna ni\u017c Wielki W\u00f3z. === Zmiany precesyjne === Na to, kt\u00f3ra z gwiazd jest obecnie Gwiazd\u0105 Polarn\u0105, ma wp\u0142yw precesja osi ziemskiej. Orientacja osi zmienia si\u0119 cyklicznie w ci\u0105gu tzw. roku plato\u0144skiego, trwaj\u0105cego oko\u0142o 26 tysi\u0119cy lat. W 2000 roku Polaris znajdowa\u0142a si\u0119 w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 44 minut","start_idx":172,"end_idx":431}
{"id":"mrc_5491","question":"co znaczy ekumeniczny?","answer":"ruch pomi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi tradycjami chrze\u015bcija\u0144stwa d\u0105\u017c\u0105cy do rozwini\u0119cia bli\u017cszej wsp\u00f3\u0142pracy i lepszego zrozumienia.","context":"Ekumenizm lub ruch ekumeniczny (z gr. \u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03c5\u03bc\u03ad\u03bd\u03b7 \"oikumene\" \u201ezamieszkana ziemia\u201d) \u2013 ruch pomi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi tradycjami chrze\u015bcija\u0144stwa d\u0105\u017c\u0105cy do rozwini\u0119cia bli\u017cszej wsp\u00f3\u0142pracy i lepszego zrozumienia. G\u0142\u00f3wnym narz\u0119dziem ekumenizmu jest dialog i wsp\u00f3lna modlitwa. Zasi\u0119g dialogu ekumenicznego mo\u017ce obejmowa\u0107 lokalne, regionalne, krajowe b\u0105d\u017a \u015bwiatowe chrze\u015bcija\u0144skie wsp\u00f3lnoty religijne, a jego forma mo\u017ce przybra\u0107 zar\u00f3wno porozumienia dwustronne, jak i wielostronne. Najwi\u0119ksz\u0105 i najbardziej wp\u0142ywow\u0105 reprezentacj\u0119 ruchu ekumenicznego stanowi \u015awiatowa Rada Ko\u015bcio\u0142\u00f3w, obejmuj\u0105ca dialogiem ponad 350 Ko\u015bcio\u0142\u00f3w tradycji protestanckiej, anglika\u0144skiej, starokatolickiej i prawos\u0142awnej w ponad 120 pa\u0144stwach. == Historia ruchu ekumenicznego == === Pocz\u0105tki ruchu === Ruch ekumeniczny narodzi\u0142 si\u0119 w XIX wieku pod wp\u0142ywem przewrot\u00f3w politycznych i szerz\u0105cego si\u0119 ze\u015bwiecczenia spo\u0142ecze\u0144stwa. Druga po\u0142owa XIX wieku to okres powstawania mi\u0119dzynarodowych zwi\u0105zk\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich (np. Alians Ewangeliczny)","start_idx":83,"end_idx":197}
{"id":"mrc_5492","question":"kim by\u0142a z zawodu mama neta?","answer":"malark\u0105","context":"w\u0142osach, ojciec Neta. Doskona\u0142y informatyk, od trzeciego tomu pracuje w Instytucie Bada\u0144 Nadzwyczajnych. Przyja\u017ani si\u0119 z panem Polonem, ojcem Felixa. Denerwuje go nadopieku\u0144cze podej\u015bcie \u017cony do bli\u017ani\u0105t. ==== Liliana Bielecka ==== Czarnow\u0142osa kobieta, matka Neta. Jest malark\u0105, zakochan\u0105 w minimalizmie, cho\u0107 sama maluje abstrakcje. W 3 tomie pogr\u0105\u017cy\u0142a si\u0119 w \u015bpi\u0105czce, jako jeden z wi\u0119\u017ani\u00f3w Pa\u0142acu Sn\u00f3w. Dzi\u0119ki Felixowi, Netowi i Nice zostaje uwolniona razem z innymi. Dla swoich nowo narodzonych dzieci jest bardzo nadopieku\u0144cza, co powoduje spi\u0119cia mi\u0119dzy ni\u0105 a m\u0119\u017cem, a p\u00f3\u017aniej mi\u0119dzy ni\u0105 i jej matk\u0105. ==== Pompek i Prumcia ==== Bli\u017ani\u0119ta, rodze\u0144stwo Neta, nazywane przez Neta przed ich narodzeniem \u201ebratosiostr\u0105\u201d. Na pocz\u0105tku Net za nimi nie przepada\u0142, ale pod koniec 6 tomu sta\u0142 si\u0119 wobec nich","start_idx":270,"end_idx":277}
{"id":"mrc_5493","question":"jakie \u015bwi\u0119ta obchodz\u0105 ukrai\u0144cy?","answer":"Tradycyjny ukrai\u0144ski cykl bo\u017conarodzeniowy obejmuje okres od 6 stycznia (Wigilia, ukr. \"Swiatyj weczir, Swiatweczir\") do 19 stycznia (\u015bwi\u0119to Chrztu Pa\u0144skiego, ukr. \"Wodochreszcze, Wodochreszcza\").","context":"Tradycyjny ukrai\u0144ski cykl bo\u017conarodzeniowy obejmuje okres od 6 stycznia (Wigilia, ukr. \"Swiatyj weczir, Swiatweczir\") do 19 stycznia (\u015bwi\u0119to Chrztu Pa\u0144skiego, ukr. \"Wodochreszcze, Wodochreszcza\"). Zwi\u0105zane z tym cyklem charakterystyczne obrz\u0119dy i zwyczaje ukszta\u0142towa\u0142y si\u0119 jako wynik d\u0142ugotrwa\u0142ego wzajemnego oddzia\u0142ywania kultury chrze\u015bcija\u0144skiej oraz pierwotnych wierze\u0144 i obrz\u0119d\u00f3w dawnych S\u0142owian. 18 pa\u017adziernika 2022 r. Ko\u015bci\u00f3\u0142 Prawos\u0142awny Ukrainy zezwoli\u0142 diecezjom na odprawianie nabo\u017ce\u0144stw bo\u017conarodzeniowych wed\u0142ug zrewidowanego kalendarza julia\u0144skiego, tj. 25 grudnia. W przypadku nabo\u017ce\u0144stwa jego uczestnicy s\u0105 zwolnieni z ogranicze\u0144 postu w tym dniu. 24 grudnia 2022 r. podczas audiencji arcybiskup wi\u0119kszy Swiatos\u0142aw przekaza\u0142 Epifaniuszowi do wgl\u0105du list, w kt\u00f3rym przedstawi\u0142 przemy\u015blenia hierarch\u00f3w UKGK dotycz\u0105ce . G\u0142owy ko\u015bcio\u0142\u00f3w postanowi\u0142y stworzy\u0107 wsp\u00f3ln\u0105 grup\u0119 robocz\u0105 nad konkretnymi propozycjami reformy kalendarza. Hnizdovsky Rizdvo3.gif == Wigilia == W","start_idx":0,"end_idx":196}
{"id":"mrc_5494","question":"jaki cel mia\u0142a unia brzeska?","answer":"Mia\u0142a na celu podporz\u0105dkowanie Ko\u015bcio\u0142a prawos\u0142awnego jurysdykcji papieskiej na terenach Rzeczypospolitej, przy zachowaniu przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny dotychczasowego obrz\u0105dku.","context":"che\u0142mski Stanis\u0142aw Gomoli\u0144ski, kt\u00f3rym asystowali teologowie jezuiccy Piotr Skarga, Justyn Rab, Marcin Laterna i Kasper Nahaj. == Za\u0142o\u017cenia unii == Mia\u0142a na celu podporz\u0105dkowanie Ko\u015bcio\u0142a prawos\u0142awnego jurysdykcji papieskiej na terenach Rzeczypospolitej, przy zachowaniu przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny dotychczasowego obrz\u0105dku. Za uni\u0105 opowiedzia\u0142a si\u0119 wi\u0119kszo\u015b\u0107 hierarchii prawos\u0142awnej, w tym metropolita kijowski i halicki Micha\u0142 Rahoza. Przeciwko unii by\u0142o dw\u00f3ch biskup\u00f3w prawos\u0142awnych, za uni\u0105 opowiedzia\u0142o si\u0119 sze\u015bciu biskup\u00f3w. W wyniku poparcia papie\u017ca Klemensa VIII, po d\u0142ugich negocjacjach, dosz\u0142o do og\u0142oszenia i zatwierdzenia unii Ko\u015bcio\u0142\u00f3w na synodzie krajowym w Brze\u015bciu 18 (8) pa\u017adziernika 1596 roku. Cz\u0119\u015b\u0107 wiernych prawos\u0142awnych na czele z ruskim kniaziem Konstantym Ostrogskim nie zaakceptowa\u0142a warunk\u00f3w unii. W tym samym czasie w Brze\u015bciu odby\u0142 si\u0119 Sob\u00f3r przeciwnik\u00f3w unii, w kt\u00f3rym uczestniczy\u0142o przedstawiciele","start_idx":147,"end_idx":321}
{"id":"mrc_5495","question":"co oznacza s\u0142o\u0144ce g\u00f3ruje?","answer":"moment doby s\u0142onecznej, w kt\u00f3rym S\u0142o\u0144ce znajduje si\u0119 na najwi\u0119kszej wysoko\u015bci k\u0105towej nad horyzontem, czyli g\u00f3ruje.","context":"G\u00f3rowanie S\u0142o\u0144ca \u2013 moment doby s\u0142onecznej, w kt\u00f3rym S\u0142o\u0144ce znajduje si\u0119 na najwi\u0119kszej wysoko\u015bci k\u0105towej nad horyzontem, czyli g\u00f3ruje. Inaczej m\u00f3wi\u0105c, jest to moment przej\u015bcia S\u0142o\u0144ca przez po\u0142udnik niebieski. Wysoko\u015b\u0107 tej kulminacji jest inna dla ka\u017cdego dnia w roku, co jest spowodowane pochyleniem osi ziemskiej do p\u0142aszczyzny jej orbity (a wi\u0119c i ekliptyki). Znaj\u0105c wysoko\u015b\u0107 kulminacji i dzie\u0144 w roku, mo\u017cna obliczy\u0107 szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 miejsca obserwacji, a znaj\u0105c czas g\u00f3rowania i posiadaj\u0105c dok\u0142adny zegar, mo\u017cna obliczy\u0107 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105. Ze wzgl\u0119du na du\u017ce r\u00f3\u017cnice w okre\u015blaniu momentu lokalnego po\u0142udnia, spowodowanego eliptyczno\u015bci\u0105 orbity Ziemi, konieczne jest uwzgl\u0119dnianie r\u00f3wnania czasu (kt\u00f3re mo\u017ce przesuwa\u0107 czas lokalnego po\u0142udnia nawet o 16 minut).","start_idx":19,"end_idx":134}
{"id":"mrc_5496","question":"o czym opowiada jan sobolewski?","answer":"W scenie osnutej na autentycznych wydarzeniach procesu wile\u0144skiego, w ca\u0142o\u015bci po\u015bwi\u0119conej martyrologii m\u0142odzie\u017cy, w usta Jana w\u0142o\u017cy\u0142 poeta opowiadanie o wyw\u00f3zce uczni\u00f3w ze \u017bmudzi na Sybir.","context":"Jan Sobolewski (ur. 1799, zm. jesieni\u0105 1829 w Archangielsku) \u2013 cz\u0142onek Towarzystwa Filomat\u00f3w i Zgromadzenia Filaret\u00f3w, znany w historii literatury g\u0142\u00f3wnie dzi\u0119ki III cz\u0119\u015bci \"Dziad\u00f3w\" Adama Mickiewicza. == \u017byciorys == Jeden ze \"sp\u00f3\u0142uczni\u00f3w, sp\u00f3\u0142wi\u0119\u017ani\u00f3w, sp\u00f3\u0142wygna\u0144c\u00f3w\" (obok C. Daszkiewicza i F. K\u00f3\u0142akowskiego), kt\u00f3remu A. Mickiewicz dedykowa\u0142 III cz\u0119\u015b\u0107 \"Dziad\u00f3w\". Jest on te\u017c jednym z bohater\u00f3w sceny I tego dramatu, zwanej scen\u0105 wi\u0119zienn\u0105. Bohatera literackiego i jego pierwowz\u00f3r wi\u0105\u017ce nie tylko zbie\u017cno\u015b\u0107 imienia i nazwiska. W scenie osnutej na autentycznych wydarzeniach procesu wile\u0144skiego, w ca\u0142o\u015bci po\u015bwi\u0119conej martyrologii m\u0142odzie\u017cy, w usta Jana w\u0142o\u017cy\u0142 poeta opowiadanie o wyw\u00f3zce uczni\u00f3w ze \u017bmudzi na Sybir. Poza w\u0105tkiem biograficznym w postawie bohatera odnajdujemy cechy pierwowzoru czyli cz\u0142owieka, kt\u00f3ry nie za\u0142ama\u0142 si\u0119 w czasie procesu. Ojciec Jana Sobolewskiego,","start_idx":528,"end_idx":716}
{"id":"mrc_5497","question":"kiedy zgin\u0105\u0142 magik?","answer":"26 grudnia 2000 roku","context":"o sytuacji w grupie wypowiedzia\u0142 si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === \u015amier\u0107 === 26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach. W stanie ci\u0119\u017ckim zosta\u0142 przetransportowany do szpitala, gdzie oko\u0142o godziny 6:45 zmar\u0142. Domnieman\u0105 przes\u0142ank\u0105 jego dzia\u0142ania by\u0142a pr\u00f3ba unikni\u0119cia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej poprzez symulowanie z\u0142ego stanu zdrowia psychicznego, kt\u00f3re w konsekwencji doprowadzi\u0142o do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu. O \u015bmierci rapera wypowiedzieli si\u0119 (kolejno) jego przyjaciele: Sebastian \u201eRahim\u201d Salbert i Wojciech \u201eFokus\u201d Alszer w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: == Teksty == Magik by\u0142 autorem i wsp\u00f3\u0142autorem kilkudziesi\u0119ciu tekst\u00f3w na potrzeby grup Paktofonika i Kaliber 44. Samodzielnie napisa\u0142 m.in. utwory \u201ePlus i minus\u201d i \u201eUs\u0142ysz m\u00f3j g\u0142os\u201d,","start_idx":74,"end_idx":94}
{"id":"mrc_5498","question":"kt\u00f3ra generacja modelu volkswagen tiguan jest aktualnie produkowana?","answer":"druga generacja pojazdu.","context":"Volkswagen Tiguan \u2013 samoch\u00f3d osobowy typu SUV klasy kompaktowej produkowany pod niemieck\u0105 mark\u0105 Volkswagen od 2007 roku. Od 2016 roku produkowana jest druga generacja pojazdu. == Pierwsza generacja == Volkswagen Tiguan I zosta\u0142 po raz pierwszy zaprezentowany po raz pierwszy w 2007 roku. Nazw\u0119, b\u0119d\u0105c\u0105 po\u0142\u0105czeniem s\u0142\u00f3w Tiger i Iguana, wy\u0142oniono w plebiscycie niemieckiej grupy Auto Bild (posiadacza Auto \u015awiata) spo\u015br\u00f3d innych kandydatur: Nanuk, Namib, Rockton i Samun (z wynikiem ok. 36% g\u0142os\u00f3w). Nazwy Marrakesh i Beduin zosta\u0142y odrzucone ju\u017c przed konkursem. Samoch\u00f3d zosta\u0142 zbudowany na bazie p\u0142yty pod\u0142ogowej PQ35, kt\u00f3ra wykorzystana zosta\u0142a do budowy m.in. Audi Q3, Volkswagena Golfa V i Tourana oraz \u0160kody Yeti. W 2010 roku modernizacji poddane zosta\u0142o wn\u0119trze pojazdu w kt\u00f3rym zmieniony zosta\u0142 panel wska\u017anik\u00f3w,","start_idx":151,"end_idx":175}
{"id":"mrc_5499","question":"jakie by\u0142o ulubione powiedzenie cze\u015bnika?","answer":"\"mocium panie","context":"Cze\u015bnik Maciej Raptusiewicz \u2013 posta\u0107 literacka, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w komedii \"Zemsta\" (1834) Aleksandra Fredry; antagonista Rejenta Milczka. == Charakterystyka == Maciej Raptusiewicz jest cze\u015bnikiem ziemskim. Stary kawaler, buntownik, \u0142atwo wybucha gniewem. Wysoki, czerstwy, dobrze zbudowany, w \u015brednim wieku, szczery, d\u0105\u017cy wprost do celu. Jego wykszta\u0142cenie jest znikome. Konfederata barski, za m\u0142odu walczy\u0142 z Moskalami, s\u0142u\u017c\u0105c prawdopodobnie pod komend\u0105 Kazimierza Pu\u0142askiego. Nieznany jest jego wiek. Cze\u015bnik cierpi na r\u00f3\u017cne choroby np. kurcz \u017co\u0142\u0105dka i reumatyzm. Jest postaci\u0105 komiczn\u0105. Jego ulubionym powiedzeniem jest \"mocium panie\". Chce wzi\u0105\u0107 \u015blub z Podstolin\u0105, lecz nie udaje mu si\u0119 to. Jego bratanic\u0105 jest Klara, kt\u00f3ra kocha syna Rejenta \u2013 Wac\u0142awa Milczka. == Cze\u015bnik w filmie == W ekranizacji \"Zemsty\" (1956) w re\u017cyserii Antoniego Bohdziewicza i","start_idx":632,"end_idx":645}
{"id":"mrc_5500","question":"co znios\u0142a konstytucja 3 maja?","answer":"Konstytucja formalnie znios\u0142a \"liberum veto\".","context":"w ten spos\u00f3b \u0142agodz\u0105c nadu\u017cycia pa\u0144szczyzny. Konstytucja formalnie znios\u0142a \"liberum veto\". Przyj\u0119cie monarchicznej Konstytucji 3 maja spowodowa\u0142o opozycj\u0119 republikan\u00f3w oraz sprowokowa\u0142o wrogo\u015b\u0107 Imperium Rosyjskiego, kt\u00f3re od 1768 roku by\u0142o protektorem Rzeczypospolitej i gwarantem nienaruszalno\u015bci jej ustroju. W wojnie w obronie konstytucji Polska, zdradzona przez swojego pruskiego sprzymierze\u0144ca Fryderyka Wilhelma II, zosta\u0142a pokonana przez wojska rosyjskie Katarzyny Wielkiej, wspieraj\u0105ce konfederacj\u0119 targowick\u0105 \u2013 spisek cz\u0119\u015bci polskich magnat\u00f3w przeciwnych zmianie ustroju Rzeczypospolitej. Po utracie niepodleg\u0142o\u015bci w 1795 roku przez 123 lata rozbior\u00f3w przypomina\u0142a o walce o niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Konstytucja przesta\u0142a w praktyce obowi\u0105zywa\u0107 (straci\u0142a znaczenie) 24 lipca 1792 roku (w momencie przyst\u0105pienia kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej) \u2013 czyli po nieco ponad 14 miesi\u0105cach, w ci\u0105gu kt\u00f3rych Sejm Czteroletni uchwali\u0142 szereg ustaw","start_idx":45,"end_idx":90}
{"id":"mrc_5501","question":"jakie s\u0105 gatunki literackie?","answer":"do najwa\u017cniejszych gatunk\u00f3w literackich w obr\u0119bie liryki nale\u017c\u0105 elegia, fraszka, hymn, oda, pie\u015b\u0144, sonet, tren i psalm. Do wa\u017cniejszych gatunk\u00f3w epickich nowela,","context":"Gatunek literacki \u2013 forma utworu literackiego, podrz\u0119dna w stosunku do rodzaju literackiego, nadrz\u0119dna za\u015b do odmiany gatunkowej. Pr\u00f3by zdefiniowania gatunku literackiego pojawia\u0142y si\u0119 ju\u017c w staro\u017cytnej Grecji (Platon podzieli\u0142 sztuki na opisuj\u0105ce rzeczywisto\u015b\u0107 lub na\u015bladuj\u0105ce j\u0105, za\u015b Arystoteles utworzy\u0142 w swej \"Poetyce\" zasady podzia\u0142u gatunku literackiego). W czasach p\u00f3\u017aniejszych w renesansie pr\u00f3bowano w oparciu o staro\u017cytne regu\u0142y wzbogaci\u0107 list\u0119 gatunk\u00f3w literackich o np. romans, za\u015b w romantyzmie powsta\u0142y gatunki mieszane, jak ballada. Dzi\u015b brak jednej teorii gatunku literackiego, ka\u017cda ze szk\u00f3\u0142 metodologicznych inaczej okre\u015bla jego cechy charakterystyczne. Nauka o gatunkach i rodzajach literackich to genologia. W literaturach Zachodu do najwa\u017cniejszych gatunk\u00f3w literackich w obr\u0119bie liryki nale\u017c\u0105 elegia, fraszka, hymn, oda, pie\u015b\u0144, sonet, tren i psalm. Do wa\u017cniejszych gatunk\u00f3w epickich nowela,","start_idx":751,"end_idx":912}
{"id":"mrc_5502","question":"kto tworzy strony internetowe?","answer":"Webmaster \u2013 projektant stron internetowych.","context":"Webmaster \u2013 projektant stron internetowych. Osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 projektowaniem, planowaniem, utrzymaniem, rozwojem, marketingiem i administracj\u0105 stron internetowych oraz aplikacji w Internecie. Jest pierwszym punktem kontaktu w przypadku problem\u00f3w technicznych, pyta\u0144 lub sugestii dotycz\u0105cych strony internetowej. Termin do niedawna oznacza\u0142 jedn\u0105 osob\u0119 zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 projektowaniem, kodowaniem, szat\u0105 graficzn\u0105 oraz aktualizacj\u0105 witryny internetowej. Witryn\u0119 WWW webmaster wykonuje na zam\u00f3wienie osoby (firmy), kt\u00f3ra chce zaistnie\u0107 w sieci internetowej. Mo\u017ce to by\u0107 jednorazowe zlecenie i wtedy praca ko\u0144czy si\u0119 z chwil\u0105 zaakceptowania projektu przez zamawiaj\u0105cego oraz umieszczenia witryny na wskazanym serwerze. Us\u0142uga mo\u017ce mie\u0107 te\u017c charakter ci\u0105g\u0142y \u2013 wtedy webmaster aktualizuje i rozbudowuje stron\u0119 zgodnie z bie\u017c\u0105cym zapotrzebowaniem zleceniodawcy. Webmaster mo\u017ce tak\u017ce tworzy\u0107 witryny na w\u0142asne \u017cyczenie i wed\u0142ug w\u0142asnego projektu. Profesjonalnie przygotowana strona","start_idx":0,"end_idx":43}
{"id":"mrc_5503","question":"czyj jest cmentarz?","answer":"Kuria Metropolitalna Warszawska, kt\u00f3r\u0105 reprezentuje zarz\u0105d cmentarza.","context":"Cmentarz Pow\u0105zkowski, zwyczajowo Stare Pow\u0105zki \u2013 zabytkowa nekropolia znajduj\u0105ca si\u0119 przy ul. Pow\u0105zkowskiej 1 w Warszawie. Cmentarz o powierzchni 43 ha jest po\u0142o\u017cony na terenie dzielnicy Wola, mi\u0119dzy ulicami: Okopow\u0105, Pow\u0105zkowsk\u0105, Tatarsk\u0105 i Jana Ostroroga. Opiek\u0119 nad nim sprawuje Kuria Metropolitalna Warszawska, kt\u00f3r\u0105 reprezentuje zarz\u0105d cmentarza. Rol\u0119 opiekuna spo\u0142ecznego pe\u0142ni Spo\u0142eczny Komitet Opieki nad Starymi Pow\u0105zkami. Ca\u0142y teren cmentarza jest obj\u0119ty \u015bcis\u0142\u0105 ochron\u0105 konserwatorsk\u0105. == Historia == Cmentarz zosta\u0142 za\u0142o\u017cony 4 listopada 1790 na dzia\u0142ce podarowanej przez rodzin\u0119 Szymanowskich. Po\u015bwi\u0119cono go 20 maja 1792 w obecno\u015bci kr\u00f3la i pocz\u0105tkowo zajmowa\u0142 powierzchni\u0119 ok. 2,6 ha. W 1792 uko\u0144czono tam budow\u0119 ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Karola Boromeusza, ufundowanego przez duchowie\u0144stwo warszawskie, a zaprojektowanego przez Dominika Merliniego. Jeszcze przed po\u015bwi\u0119ceniem cmentarza wystawiono tam r\u00f3wnie\u017c tzw.","start_idx":282,"end_idx":351}
{"id":"mrc_5504","question":"gdzie znajduje si\u0119 siod\u0142o tureckie?","answer":"\u015brodkowy odcinek g\u00f3rnej powierzchni trzonu ko\u015bci klinowej, le\u017c\u0105cy w dole \u015brodkowym czaszki.","context":"Siod\u0142o tureckie () \u2013 \u015brodkowy odcinek g\u00f3rnej powierzchni trzonu ko\u015bci klinowej, le\u017c\u0105cy w dole \u015brodkowym czaszki. Przed nim znajduje si\u0119 guzek siod\u0142a () i bruzda przedskrzy\u017cowania wzrokowego, inaczej bruzda skrzy\u017cowania (), za siod\u0142em \u2013 czworok\u0105tny grzbiet siod\u0142a (), a po obu jego bokach \u2013 bruzda t\u0119tnicy szyjnej (). W lekkim wg\u0142\u0119bieniu na siodle \u2013 dole przysadki () \u2013 le\u017cy przysadka m\u00f3zgowa ().","start_idx":21,"end_idx":112}
{"id":"mrc_5505","question":"kim byli krzy\u017cacy?","answer":"\u2013 jeden z trzech najwi\u0119kszych, obok joannit\u00f3w i templariuszy, chrze\u015bcija\u0144skich zakon\u00f3w rycerskich, kt\u00f3re powsta\u0142y na fali krucjat w XI i XII wieku.","context":"Zakon krzy\u017cacki, zakon niemiecki, Zakon Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie () \u2013 jeden z trzech najwi\u0119kszych, obok joannit\u00f3w i templariuszy, chrze\u015bcija\u0144skich zakon\u00f3w rycerskich, kt\u00f3re powsta\u0142y na fali krucjat w XI i XII wieku. Sprowadzony w 1226 na Mazowsze przez Konrada Mazowieckiego, by zapewni\u0107 obron\u0119 posiad\u0142o\u015bci piastowskich przed Prusami, dokona\u0142 ich podboju i chrystianizacji, opanowa\u0142 militarnie obszary p\u00f3\u017aniejszych Prus Wschodnich oraz dzisiejszej \u0141otwy i Estonii tworz\u0105c z tych ziem w\u0142asne pa\u0144stwo. Zakon podbi\u0142 tak\u017ce niekt\u00f3re tereny Polski i Litwy. == Struktura zakonu w dobie jego rozkwitu w Prusach == Spo\u0142eczno\u015b\u0107 zakonna sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z braci-rycerzy, braci-kap\u0142an\u00f3w i braci-s\u0142u\u017cebnych. Rycerze sprawowali w\u0142adz\u0119 i tworzyli kast\u0119 wy\u017csz\u0105, kap\u0142ani spe\u0142niali swe pos\u0142ugi w poszczeg\u00f3lnych konwentach zakonu, za\u015b s\u0142u\u017cebnikami byli z regu\u0142y","start_idx":109,"end_idx":256}
{"id":"mrc_5506","question":"gdzie sk\u0142ada jaja glista ludzka?","answer":"Doros\u0142e samice \u017cyj\u0105 w jelicie cienkim. Sk\u0142adaj\u0105 dziennie do 200 tysi\u0119cy jaj, kt\u00f3re","context":"zbiegaj\u0105 si\u0119 na przodzie we wsp\u00f3lny przew\u00f3d wyprowadzaj\u0105cy. Uk\u0142ad nerwowy z\u0142o\u017cony jest z pier\u015bcienia nerwowego otaczaj\u0105cego gardziel, 6 powr\u00f3zk\u00f3w nerwowych odchodz\u0105cych ku przodowi od pier\u015bcienia oko\u0142ogardzielowego i 8 pni nerwowych odchodz\u0105cych od tego pier\u015bcienia ku ty\u0142owi. Glista ludzka jest rozdzielnop\u0142ciowa, samice mog\u0105 mie\u0107 do 40 cm d\u0142ugo\u015bci i s\u0105 d\u0142u\u017csze od samc\u00f3w, kt\u00f3rych d\u0142ugo\u015b\u0107 zawiera si\u0119 w granicach 10-32 cm. W ten spos\u00f3b mo\u017cna odr\u00f3\u017cni\u0107 samic\u0119 od samca. Narz\u0105dy rozrodcze samca s\u0105 nieparzyste - j\u0105dro, nasieniow\u00f3d i przew\u00f3d wytryskowy, a samicy parzyste - dwa jajniki, dwa jajowody i dwie macice, \u0142\u0105cz\u0105ce si\u0119 we wsp\u00f3ln\u0105 pochw\u0119. Choroba wywo\u0142ywana przez glist\u0119 ludzk\u0105 nosi nazw\u0119 glistnicy. == Cykl rozwojowy == Doros\u0142e samice \u017cyj\u0105 w jelicie cienkim. Sk\u0142adaj\u0105 dziennie do 200 tysi\u0119cy jaj, kt\u00f3re","start_idx":725,"end_idx":807}
{"id":"mrc_5507","question":"kogo zastrzeli\u0142 jacek soplica?","answer":"zastrzeli\u0142 Stolnika","context":"zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. By\u0142 nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 rodu Soplic\u00f3w, prawdopodobnie dzi\u0119ki fantazji, bitno\u015bci i inteligencji. Zrezygnowany Soplica p\u00f3\u017aniej po\u015blubi\u0142 przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna Tadeusza. Niekochana przez m\u0119\u017ca, zmar\u0142a wkr\u00f3tce po porodzie. Tymczasem Jacek popad\u0142 w pija\u0144stwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przyby\u0142 pod zamek Horeszk\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 w\u00f3wczas atakowany przez Moskali. Widz\u0105c rado\u015b\u0107 Horeszki po odpartym ataku, Soplica si\u0119gn\u0105\u0142 po karabin zabitego Rosjanina i zastrzeli\u0142 Stolnika. Zosta\u0142 uznany za zdrajc\u0119 i stronnika Moskali, kt\u00f3rzy chcieli go za \u00f3w czyn uhonorowa\u0107, on si\u0119 jednak nie zgodzi\u0142. By odpokutowa\u0107 za swe czyny, odda\u0142 swego syna na wychowanie, wyjecha\u0142 z kraju i wst\u0105pi\u0142 do Legion\u00f3w Polskich genera\u0142a D\u0105browskiego. Wraz z nimi walczy\u0142 w kampanii w\u0142oskiej, z po\u015bwi\u0119ceniem oddaj\u0105c si\u0119 sprawie. Niezdolny","start_idx":514,"end_idx":533}
{"id":"mrc_5508","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 organizacja zrzeszaj\u0105ca kupc\u00f3w z miast europy p\u00f3\u0142nocnej?","answer":"Hanza, Liga Hanzeatycka, Zwi\u0105zek Hanzeatycki","context":"Hanza, Liga Hanzeatycka, Zwi\u0105zek Hanzeatycki (ze niem. \"Hanse\" \u2013 gromada) \u2013 zwi\u0105zek kupc\u00f3w lub miast handlowych Europy z czas\u00f3w \u015bredniowiecza. Miasta nale\u017c\u0105ce do zwi\u0105zku popiera\u0142y si\u0119 na polu gospodarczym, utrudniaj\u0105c prac\u0119 kupcom z miast nienale\u017c\u0105cych do zwi\u0105zku, jednocze\u015bnie za\u015b stwarza\u0142y realn\u0105 si\u0142\u0119 polityczn\u0105 i niekiedy wojskow\u0105. == Historia == Pierwsze hanzy powsta\u0142y w XII wieku w Niderlandach, nast\u0119pna (tzw. hanza londy\u0144ska) sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z 15 miast z Flandrii i u\u0142atwia\u0142a im handel we\u0142n\u0105 z Anglii. Do bardziej znanych miast hanzeatyckich w Europie nale\u017ca\u0142y: Lubeka, Brunszwik, Kolonia, Bergen, Brugia, Gda\u0144sk, Ryga. Najwi\u0119ksz\u0105 s\u0142aw\u0119 zdoby\u0142a tzw. Hanza niemiecka (w literaturze znana po prostu jako \u201eHanza\u201d), kt\u00f3ra w XIV-XV w. gromadzi\u0142a praktycznie wszystkie miasta pobrze\u017ca Morza P\u00f3\u0142nocnego i Ba\u0142tyckiego. Jej pocz\u0105tkiem by\u0142 zawarty","start_idx":0,"end_idx":44}
{"id":"mrc_5509","question":"kto napisa\u0142 polski hymn?","answer":"S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":156,"end_idx":264}
{"id":"mrc_5510","question":"co jest tematem obrazu krzyk?","answer":"obraz przedstawia wsp\u00f3\u0142czesnego cz\u0142owieka przeszytego b\u00f3lem egzystencjalnym.","context":"Krzyk (norw. \"Skrik\") \u2013 obraz ekspresjonistyczny namalowany w 1893 r. przez norweskiego artyst\u0119 Edvarda Muncha. Wielu krytyk\u00f3w sztuki uzna\u0142o, \u017ce \"Krzyk\" to najwi\u0119ksze dzie\u0142o Muncha. Ich zdaniem obraz przedstawia wsp\u00f3\u0142czesnego cz\u0142owieka przeszytego b\u00f3lem egzystencjalnym. Krajobraz w tle przedstawia fiord w pobli\u017cu Oslo, widoczny ze wzg\u00f3rza Ekeberg. Obrazowi nadawano te\u017c tytu\u0142 \"P\u0142acz\". \"Krzyk\", obok takich obraz\u00f3w, jak \"Mona Lisa\" Leonarda da Vinci czy \" S\u0142oneczniki\" Vincenta van Gogha, nale\u017cy do najbardziej znanych obraz\u00f3w na \u015bwiecie. Jest uwa\u017cany za arcydzie\u0142o ekspresjonizmu. == Fryz \u017cycia (Livsfrisen) == Munch namalowa\u0142 w latach 1892\u20131895 cztery obrazy pod tytu\u0142em \"Krzyk\", stosuj\u0105c r\u00f3\u017cne techniki malarskie. Seri\u0119 t\u0119 nazwa\u0142 \"Fryz \u017cycia\", a po\u015bwi\u0119cona by\u0142a \u015bmierci, strachowi i mi\u0142o\u015bci. Pierwszy obraz (1893) w technice \u0142\u0105czonej z wykorzystaniem farby olejnej,","start_idx":194,"end_idx":270}
{"id":"mrc_5511","question":"co oznacza greckie oikos?","answer":"typ domu budowanego w staro\u017cytnej Grecji","context":"Dom grecki (gr. \u03bf\u1f36\u03ba\u03bf\u03c2 oikos) \u2013 typ domu budowanego w staro\u017cytnej Grecji i charakterystycznego dla cywilizacji greckiej rozprzestrzenionej w basenie \u015br\u00f3dziemnomorskim i czarnomorskim. Jego konstrukcja architektoniczna na przestrzeni czasu ewoluowa\u0142a od prymitywnej postaci sza\u0142asowej poprzez form\u0119 elipsoidaln\u0105 i absydialn\u0105 a\u017c do rozwini\u0119tej budowli na planie prostok\u0105ta. == Og\u00f3lne cechy rozwojowe == W czasach archaicznych (X\u2013VI wiek p.n.e.) rol\u0119 domostw pe\u0142ni\u0142y sza\u0142asy wzniesione na planie ko\u0142a (niekiedy dzielone na par\u0119 pomieszcze\u0144). Z nich wykszta\u0142ci\u0142y si\u0119 drewniane domy dla ubogiej ludno\u015bci i domy z kamienia dla zamo\u017cnych. Budynki drewniane mia\u0142y izb\u0119 pe\u0142ni\u0105c\u0105 funkcj\u0119 mieszkaln\u0105, z ogniskiem po\u015brodku, a \u015bwiat\u0142o przenika\u0142o jedynie przez otw\u00f3r wej\u015bciowy. Budynki kamienne, wykszta\u0142cone z megaronu w okresie myke\u0144skim, wznoszone by\u0142y na planie prostok\u0105ta. Sk\u0142ada\u0142y si\u0119 z trzech cz\u0119\u015bci:","start_idx":31,"end_idx":71}
{"id":"mrc_5512","question":"kiedy imieniny eugeniusza?","answer":"Eugeniusz imieniny obchodzi 4 stycznia, 4 marca, 2 czerwca, 8 lipca, 13 lipca, 18 lipca, 29 lipca, 6 wrze\u015bnia, 13 listopada, 13 grudnia, 20 grudnia i 30 grudnia.","context":"Eugeniusz \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia greckiego. Oznacza \"zacny lub szlachetnie urodzony\". W ca\u0142ej populacji Polak\u00f3w Eugeniusz zajmowa\u0142 w 2017 r. 70 miejsce (82 921 nada\u0144). \u017be\u0144skim odpowiednikiem tego imienia jest imi\u0119 Eugenia. Eugeniusz imieniny obchodzi 4 stycznia, 4 marca, 2 czerwca, 8 lipca, 13 lipca, 18 lipca, 29 lipca, 6 wrze\u015bnia, 13 listopada, 13 grudnia, 20 grudnia i 30 grudnia. == Odpowiedniki w innych j\u0119zykach == * angielski: Eugene, Gene * bia\u0142oruski: \u042f\u045e\u0433\u0435\u043d, \u042f\u045e\u0433\u0435\u043d\u0456\u0439 * grecki: \u0395\u03c5\u03b3\u03ad\u03bd\u03b9\u03bf\u03c2 * niemiecki: Eugene * rosyjski: \u0415\u0432\u0433\u0435\u043d\u0438\u0439, \u0415\u0432\u0433\u0435\u043d (Jewgienij, Jewgien) * ukrai\u0144ski: \u0404\u0432\u0433\u0435\u043d, \u0404\u0432\u0433\u0435\u043d\u0456\u0439 * w\u0119gierski: Jen\u0151 * esperanto: E\u016dgeno == Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Eugeniusz == * Eugenius \u2013 cesarz rzymski * Eugeniusz I (zm. 657), papie\u017c od 16 wrze\u015bnia 655 do 2","start_idx":226,"end_idx":387}
{"id":"mrc_5513","question":"o czym m\u00f3wi ksi\u0119ga hioba?","answer":"Tre\u015bci\u0105 tej ksi\u0119gi jest opis cierpienia sprawiedliwego Hioba (\u05d0\u05d9\u05d5\u05d1, Ijow) i jego dyskusji z przyjaci\u00f3\u0142mi, do kt\u00f3rej w\u0142\u0105cza si\u0119 sam B\u00f3g. W istocie autor porusza dwie wa\u017cne kwestie: * Dlaczego niewinni cierpi\u0105? * Dlaczego B\u00f3g pozwala, by na ziemi istnia\u0142o z\u0142o?","context":"Ksi\u0119ga Hioba [Hi], Ksi\u0119ga Joba [Job] \u2013 (hebr. \u05d0\u05d9\u05d5\u05d1 \"Ijow\") dydaktyczny poemat stanowi\u0105cy jedn\u0105 z ksi\u0105g Biblii. Umieszczana jest mi\u0119dzy ksi\u0119g\u0105 Estery a Psalmami. Ksi\u0119ga zawiera 42 rozdzia\u0142y pisane oryginaln\u0105 form\u0105 j\u0119zyka hebrajskiego, r\u00f3\u017cnie datowan\u0105. Tradycja rabinistyczna przypisywa\u0142a autorstwo Moj\u017ceszowi. Tre\u015bci\u0105 tej ksi\u0119gi jest opis cierpienia sprawiedliwego Hioba (\u05d0\u05d9\u05d5\u05d1, Ijow) i jego dyskusji z przyjaci\u00f3\u0142mi, do kt\u00f3rej w\u0142\u0105cza si\u0119 sam B\u00f3g. W istocie autor porusza dwie wa\u017cne kwestie: * Dlaczego niewinni cierpi\u0105? * Dlaczego B\u00f3g pozwala, by na ziemi istnia\u0142o z\u0142o? Ksi\u0119ga Hioba to ksi\u0119ga dydaktyczna, inaczej m\u0105dro\u015bciowa. Zgodnie z powszechnym pogl\u0105dem biblist\u00f3w powsta\u0142a ona w V-III w.p.n.e. po zburzeniu Jerozolimy i po okresie niewoli babilo\u0144skiej. Z chrze\u015bcija\u0144skiego punktu widzenia Hioba mo\u017cna uwa\u017ca\u0107 za prefiguracj\u0119 Chrystusa. Prefiguracja to zjawisko, zdarzenie,","start_idx":309,"end_idx":567}
{"id":"mrc_5514","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 mama kaczora donalda?","answer":"Hortensja","context":"Kacza rodzina i Kwaczakowie \u2013 fikcyjne rodziny z uniwersum Kaczora Donalda, zamieszkuj\u0105ce Kaczogr\u00f3d. Wed\u0142ug Dona Rosy s\u0105 krewnymi Kaczora Donalda ze strony ojca. Matk\u0105 jest Hortensja z klanu McKwacz\u00f3w, siostra Sknerusa. == Ze strony ojca == === Wed\u0142ug Dona Rosy === * Korneliusz Kwaczak (1790-1880) * Plukahontas (ang. \"Pluskahontas\") \u2013 Indianka, \u017cona Korneliusza Kwaczaka * Dziadek Perliczek (ang. \"Grandpa Gadwall\") * Hortensja Perliczek \"Babcia Hortensja\" (ang. \"Grandma Hortensia\") * Kwalutek Kwaczak \u2013 urodzi\u0142 si\u0119 w Kaczogrodzie w 1830 roku. Kwalutek zyska\u0142 tytu\u0142 profesorski i w 1901 roku za\u0142o\u017cy\u0142 organizacj\u0119 M\u0142odych Skaut\u00f3w, z siedzib\u0105 w starym focie na wzg\u00f3rzu Szalonego Mu\u0142a. Uwa\u017ca si\u0119, i\u017c by\u0142 on jednym z wsp\u00f3\u0142autor\u00f3w Poradnika M\u0142odego Skauta. Zmar\u0142 w 1910 roku. * Gertruda Perliczek (ang. \"Gertrude","start_idx":173,"end_idx":182}
{"id":"mrc_5515","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 pierogi ruskie?","answer":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia).","context":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia). Nazwy nie nale\u017cy \u0142\u0105czy\u0107, jak to cz\u0119sto si\u0119 czyni, z Rosj\u0105, gdzie ten typ pierog\u00f3w nie jest znany. Dawniej popularne w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w mieszkaj\u0105cych na terenach Rusi (wojew\u00f3dztwa ruskiego Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, nast\u0119pnie w Rzeczypospolitej). Na Ukrainie pierogi te bywaj\u0105 zwane \u201epolskimi\u201d. Ciasto przygotowuje si\u0119 z m\u0105ki, wody i soli (czasem tak\u017ce jaj), a farsz z masy twarogowo-ziemniaczanej z dodatkiem soli, pieprzu i podsma\u017conej cebuli. Ciasto rozwa\u0142kowuje si\u0119 do grubo\u015bci oko\u0142o 2 mm, farsz oblepia si\u0119 ciastem i gotuje w wodzie. Potraw\u0119 podaje si\u0119 ze skwarkami, sma\u017con\u0105 cebul\u0105 lub \u015bmietan\u0105. We Lwowie popularne by\u0142o podawanie pierog\u00f3w ruskich posypanych kminkiem.","start_idx":0,"end_idx":141}
{"id":"mrc_5516","question":"kto jest bohaterem wiersza \u015bmier\u0107 pu\u0142kownika?","answer":"Emilii Plater","context":"\u015amier\u0107 pu\u0142kownika \u2013 wiersz Adama Mickiewicza po\u015bwi\u0119cony Emilii Plater, bohaterce powstania listopadowego. Utw\u00f3r jest zbudowany z pi\u0119ciu zwrotek. Trzy z nich maj\u0105 po osiem wers\u00f3w, czwarta ma ich siedem, a ostatnia tylko pi\u0119\u0107. Rymy uk\u0142adaj\u0105 si\u0119 w schemat krzy\u017cowy. Wiersz jest napisany dziesi\u0119ciozg\u0142oskowcem o rytmie anapestycznym (ssSssSssSs). Dopiero w ostatniej zwrotce poeta odkrywa, \u017ce umieraj\u0105cy pu\u0142kownik to kobieta. \"Lecz ten w\u00f3dz, cho\u0107 w \u017co\u0142nierskiej odzie\u017cy,\" \"Jakie pi\u0119kne dziewicze ma lica?\" \"Jak\u0105 pier\u015b? \u2013 Ach, to by\u0142a dziewica,\" \"To Litwinka, dziewica-bohater,\" \"W\u00f3dz Powsta\u0144c\u00f3w \u2013 Emilija Plater!\"","start_idx":56,"end_idx":69}
{"id":"mrc_5517","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 bitwa pod chocimiem?","answer":"1621","context":"Bitwa pod Chocimiem \u2013 bitwa stoczona w dniach 2 wrze\u015bnia \u2013 9 pa\u017adziernika 1621 roku pomi\u0119dzy armi\u0105 Rzeczypospolitej Jana Karola Chodkiewicza a armi\u0105 tureck\u0105 pod dow\u00f3dztwem su\u0142tana Osmana II. Zamkni\u0119te w warownym obozie si\u0142y polsko-litewsko-kozackie stan\u0119\u0142y na drodze armii osma\u0144skiej pod miejscowo\u015bci\u0105 Chocim. Obl\u0119\u017cenie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 taktycznym zwyci\u0119stwem armii Rzeczypospolitej, ukoronowanym podpisaniem traktatu potwierdzaj\u0105cego ustalenia traktatu w Buszy z 1617 roku. == Mobilizacja == W Rzeczypospolitej, w obliczu realnego zagro\u017cenia umilk\u0142y swary i Sejm zarz\u0105dzi\u0142 ogromne podatki maj\u0105ce zapewni\u0107 pob\u00f3r 65 tys. \u017co\u0142nierzy. Dow\u00f3dc\u0105 ca\u0142o\u015bci si\u0142 zosta\u0142 mianowany hetman wielki litewski Jan Karol Chodkiewicz, kt\u00f3ry mia\u0142 przenie\u015b\u0107 dzia\u0142ania poza granice Polski i stoczy\u0107 rozstrzygaj\u0105c\u0105 bitw\u0119 z Turkami nad Dunajem. Wspiera\u0107 go mieli: Stanis\u0142aw Lubomirski oraz kr\u00f3lewicz W\u0142adys\u0142aw Waza. Obron\u0119 kraju","start_idx":74,"end_idx":78}
{"id":"mrc_5518","question":"kto jest oskar\u017cycielem publicznym?","answer":"W Polsce oskar\u017cycielem publicznym przed wszystkimi s\u0105dami jest prokurator (nie prokuratura).","context":"Oskar\u017cyciel publiczny, inaczej organ \u015bcigania \u2013 jeden ze znanych polskiemu prawu karnemu rodzaj\u00f3w oskar\u017cycieli; organ pa\u0144stwowy, kt\u00f3ry we w\u0142asnym imieniu wnosi lub popiera oskar\u017cenie (obwinienie) w sprawach o czyny zabronione, kt\u00f3re ustawa nakazuje lub zezwala \u015bciga\u0107 skarg\u0105 publiczn\u0105. W szeroko rozumianym post\u0119powaniu karnym i w sprawach o wykroczenia oskar\u017cyciel publiczny jest stron\u0105, kt\u00f3ra reprezentuje interes spo\u0142ecze\u0144stwa (interes publiczny) w \u015bciganiu przest\u0119pstw i wykrocze\u0144. Ze wzgl\u0119du na brak prywatnego interesu celem dzia\u0142ania oskar\u017cyciela nie jest ukaranie sprawcy za wszelk\u0105 cen\u0119, naprawienie szkody itp., lecz uzyskanie sprawiedliwego i zgodnego z prawem rozstrzygni\u0119cia o przedmiocie procesu. Dlatego oskar\u017cyciel publiczny ma prawo dzia\u0142a\u0107 r\u00f3wnie\u017c na korzy\u015b\u0107 oskar\u017conego. W Polsce oskar\u017cycielem publicznym przed wszystkimi s\u0105dami jest prokurator (nie prokuratura). Inne organy mog\u0105 sprawowa\u0107 funkcj\u0119 oskar\u017cyciela","start_idx":790,"end_idx":882}
{"id":"mrc_5519","question":"kto stworzy\u0142 dying light?","answer":"Techland","context":"Dying Light \u2013 gra komputerowa o otwartym \u015bwiecie nale\u017c\u0105ca do gatunku survival horror, stworzona przez Techland. Gra zosta\u0142a wydana przez Warner Bros. Interactive Entertainment 27 stycznia 2015 na komputery osobiste z systemami Microsoft Windows i Linux oraz konsole PlayStation 4 i Xbox One. == Fabu\u0142a == G\u0142\u00f3wnym bohaterem gry jest Kyle Crane, kt\u00f3ry na polecenie fikcyjnej organizacji GRE (Globalny Resort Epidemiologiczny) trafia do miasta Harran. Na miejscu okazuje si\u0119, \u017ce mieszka\u0144cy zostali zara\u017ceni chorob\u0105, kt\u00f3ra zmieni\u0142a ich w zombie. Z opresji ratuj\u0105 go nieznani wybawcy, jak si\u0119 okazuje nale\u017c\u0105cy do grupy ocala\u0142ych. Celem bohatera staje si\u0119 odnalezienie pliku zawieraj\u0105cego informacje o potencjalnym lekarstwie. Plik znajduje si\u0119 w posiadaniu Kadira \u201eRaisa\u201d Sulejmana \u2013 g\u0142\u00f3wnego antagonisty gry. W dodatku zatytu\u0142owanym \"The Following\"","start_idx":102,"end_idx":110}
{"id":"mrc_5520","question":"kt\u00f3ra planeta obraca si\u0119 w prawo?","answer":"Wenus obraca si\u0119 w prawo.","context":"(w lewo), wi\u0119kszo\u015b\u0107 planet r\u00f3wnie\u017c obraca si\u0119 wok\u00f3\u0142 osi w lewo, jednak Wenus obraca si\u0119 w prawo. Obecny okres obrotu Wenus reprezentuje stan r\u00f3wnowagi mi\u0119dzy p\u0142ywami wywo\u0142ywanymi przez grawitacj\u0119 S\u0142o\u0144ca, kt\u00f3re spowalniaj\u0105 obr\u00f3t a p\u0142ywami w atmosferze, wywo\u0142ywanymi jej ogrzewaniem przez promienie s\u0142oneczne, przyspieszaj\u0105cymi obr\u00f3t. Po powstaniu Wenus w mg\u0142awicy przeds\u0142onecznej, jej okres obrotu i nachylenie mog\u0142y by\u0107 zupe\u0142nie inne, a obecny stan wynika z chaotycznych zmian spowodowanych zaburzeniami wywo\u0142ywanymi przez inne planety i p\u0142ywami w jej g\u0119stej atmosferze. Zmiana okresu rotacji prawdopodobnie zachodzi\u0142a na przestrzeni miliard\u00f3w lat. Wenus obraca si\u0119 w ci\u0105gu 243 d\u00f3b ziemskich; jest to najd\u0142u\u017cszy okres obrotu spo\u015br\u00f3d wszystkich planet Uk\u0142adu S\u0142onecznego. Na r\u00f3wniku powierzchnia Wenus obraca si\u0119 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 liniow\u0105 6,5 km/h (dla por\u00f3wnania pr\u0119dko\u015b\u0107","start_idx":71,"end_idx":96}
{"id":"mrc_5521","question":"po zdobyciu bramki gr\u0119 wznawia dru\u017cyna kt\u00f3ra pi\u0142ka no\u017cn\u0105?","answer":"Po zdobyciu bramki przez jedn\u0105 z dru\u017cyn, zesp\u00f3\u0142 kt\u00f3ry j\u0105 straci\u0142, wznawia gr\u0119 rzutem ze \u015brodka boiska.","context":"partnera z zespo\u0142u, trzymaj\u0105c jedn\u0105 stop\u0119 na linii \u015brodkowej boiska do chwili, gdy pi\u0142ka opu\u015bci jego d\u0142onie. Gracze podczas pocz\u0105tku i wznowienia gry musz\u0105 przebywa\u0107 na swoich po\u0142owach boiska. Gracz b\u0119d\u0105cy w posiadaniu pi\u0142ki mo\u017ce j\u0105 poda\u0107, koz\u0142owa\u0107 lub trzyma\u0107. Nie mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c wykona\u0107 wi\u0119cej ni\u017c trzech krok\u00f3w, trzymaj\u0105c pi\u0142k\u0119. Po zdobyciu bramki przez jedn\u0105 z dru\u017cyn, zesp\u00f3\u0142 kt\u00f3ry j\u0105 straci\u0142, wznawia gr\u0119 rzutem ze \u015brodka boiska. Gdy zawodnik jednej z dru\u017cyn wykonuje rzut do bramki, musi uwa\u017ca\u0107, by nie przekroczy\u0107 linii znajduj\u0105cej si\u0119 6 metr\u00f3w od bramki. Gdy jednak j\u0105 przekroczy, jest rzut wolny dla dru\u017cyny przeciwnej. W wypadku gdy obro\u0144ca znajdzie si\u0119 we w\u0142asnym polu bramkowym w czasie obrony, s\u0119dziowie dyktuj\u0105 rzut karny. Jest on wykonywany z odleg\u0142o\u015bci","start_idx":330,"end_idx":432}
{"id":"mrc_5522","question":"gdzie wyst\u0119puje tygrys?","answer":"Obecnie wyst\u0119puje w Azji po\u0142udniowej i wschodniej, a w\u0142a\u015bciwie w ma\u0142ych, izolowanych populacjach na obszarze mi\u0119dzy Indiami a Wietnamem i Tajlandi\u0105 oraz w Chinach","context":"trinilensis\" (tygrys z Trinil) odkryty na stanowisku archeologicznym Trinil na Jawie. Wed\u0142ug wi\u0119kszo\u015bci zoolog\u00f3w jest on przodkiem wszystkich znanych indonezyjskich podgatunk\u00f3w tygrysa i nie wywodzi si\u0119 od wcze\u015bniejszego \"P. t. acutidens\". Skamieliny tygrys\u00f3w znajdowano r\u00f3wnie\u017c na Borneo, we wschodniej Beringii i na Sachalinie. W Indiach i p\u00f3\u0142nocnej Azji tygrys pojawi\u0142 si\u0119 pod koniec plejstocenu. == Zasi\u0119g wyst\u0119powania i siedlisko == Dawniej by\u0142 szeroko rozprzestrzeniony w Azji \u2013 od wschodniej Turcji i Morza Kaspijskiego po wschodni\u0105 Rosj\u0119 (do Morza Ochockiego) i Mand\u017curi\u0119. Po\u0142udniowa granica zasi\u0119gu ci\u0105gn\u0119\u0142a si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnego Iranu po P\u00f3\u0142wysep Malajski, Jaw\u0119 i Bali. Obecnie wyst\u0119puje w Azji po\u0142udniowej i wschodniej, a w\u0142a\u015bciwie w ma\u0142ych, izolowanych populacjach na obszarze mi\u0119dzy Indiami a Wietnamem i Tajlandi\u0105 oraz w Chinach, na","start_idx":676,"end_idx":838}
{"id":"mrc_5523","question":"jak d\u0142uga jest wis\u0142a?","answer":"o d\u0142ugo\u015bci 1047 km.","context":"Wis\u0142a () \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka Polski, a tak\u017ce najd\u0142u\u017csza rzeka uchodz\u0105ca do Morza Ba\u0142tyckiego, o d\u0142ugo\u015bci 1047 km. Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej, a jej \u015brednioroczny przep\u0142yw w odcinku uj\u015bciowym wynosi 1046 m\u00b3/s. Wed\u0142ug pomiar\u00f3w z 2005 roku Wis\u0142a \u2013 b\u0119d\u0105ca najd\u0142u\u017csz\u0105 rzek\u0105 w Polsce \u2013 ma d\u0142ugo\u015b\u0107 1023,5 km. == Historia nazwy == Hydronim \u201eWis\u0142a\u201d ma ponad 2000 lat. Pierwsza wzmianka spisana po \u0142acinie pochodzi z 7\u20135 r. p.n.e. i znajduje si\u0119 na wystawionej w Porticus Vipsania mapie Marka Agrypy oraz w \"Historii naturalnej\" Pliniusza Starszego, kt\u00f3ry nazwa\u0142 rzek\u0119 \"Viscla\". Od V wieku \"Vistla\" (Divisio orbis terrarum). W okresie tym dorzecze Wis\u0142y zasiedlone by\u0142o od po\u0142udnia przez plemiona celtyckie, a od p\u00f3\u0142nocy przez plemiona wschodniogerma\u0144skie. W wiekach od II do","start_idx":93,"end_idx":112}
{"id":"mrc_5524","question":"czym jest suma komandytowa?","answer":"Suma komandytowa \u2013 kwota, do wysoko\u015bci kt\u00f3rej komandytariusz odpowiada za zobowi\u0105zania sp\u00f3\u0142ki komandytowej wobec jej wierzycieli.","context":"Suma komandytowa \u2013 kwota, do wysoko\u015bci kt\u00f3rej komandytariusz odpowiada za zobowi\u0105zania sp\u00f3\u0142ki komandytowej wobec jej wierzycieli. == Uwagi og\u00f3lne == Suma komandytowa sp\u00f3\u0142ki dzia\u0142aj\u0105cej na mocy polskiego prawa musi by\u0107 wyra\u017cona jako suma pieni\u0119\u017cna w walucie polskiej. Kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych nie okre\u015bla minimalnej ani maksymalnej wysoko\u015bci sumy komandytowej. Nie mo\u017ce by\u0107 ona jednak symboliczna (np. 1 z\u0142), gdy\u017c stanowi\u0142oby to obej\u015bcie prawa. Suma komandytowa powinna zosta\u0107 okre\u015blona w tre\u015bci umowy sp\u00f3\u0142ki komandytowej, gdy\u017c stanowi jej konieczny element (art. 105 pkt 5 Kodeksu sp\u00f3\u0142ek handlowych). Podlega ona ujawnieniu w dziale 1 rejestru przedsi\u0119biorc\u00f3w Krajowego Rejestru S\u0105dowego, do kt\u00f3rego wpisywane s\u0105 sp\u00f3\u0142ki prawa handlowego, w tym sp\u00f3\u0142ki komandytowe. Zmiana sumy komandytowej wymaga zmiany umowy sp\u00f3\u0142ki oraz wpisu nowej sumy komandytowej do rejestru","start_idx":0,"end_idx":129}
{"id":"mrc_5525","question":"gdzie jest siod\u0142o tureckie?","answer":"\u015brodkowy odcinek g\u00f3rnej powierzchni trzonu ko\u015bci klinowej, le\u017c\u0105cy w dole \u015brodkowym czaszki.","context":"Siod\u0142o tureckie () \u2013 \u015brodkowy odcinek g\u00f3rnej powierzchni trzonu ko\u015bci klinowej, le\u017c\u0105cy w dole \u015brodkowym czaszki. Przed nim znajduje si\u0119 guzek siod\u0142a () i bruzda przedskrzy\u017cowania wzrokowego, inaczej bruzda skrzy\u017cowania (), za siod\u0142em \u2013 czworok\u0105tny grzbiet siod\u0142a (), a po obu jego bokach \u2013 bruzda t\u0119tnicy szyjnej (). W lekkim wg\u0142\u0119bieniu na siodle \u2013 dole przysadki () \u2013 le\u017cy przysadka m\u00f3zgowa ().","start_idx":21,"end_idx":112}
{"id":"mrc_5526","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do harrego pottera?","answer":"Johna Williamsa","context":"Harry Potter i Kamie\u0144 Filozoficzny \u2013 \u015bcie\u017cka d\u017awi\u0119kowa do filmu o tej samej nazwie, nakr\u0119conego na podstawie ksi\u0105\u017cki J.K. Rowling. Jest to pierwsza kompozycja napisana przez Johna Williamsa do serii Harry Potter. W 2001 roku album by\u0142 nominowany do Oscara za najlepsz\u0105 muzyk\u0119 filmow\u0105. Zosta\u0142 wydany 30 pa\u017adziernika 2001 roku. W Polsce soundtrack uzyska\u0142 status z\u0142otej p\u0142yty. == Lista utwor\u00f3w == # \u201ePrologue\u201d \u2013 2:12 # \u201eHarry's Wondrous World\u201d \u2013 5:21 # \u201eThe Arrival of Baby Harry\u201d \u2013 4:25 # \u201eVisit to the Zoo and Letters from Hogwarts\u201d \u2013 3:22 # \u201eDiagon Alley and The Gringotts Vault\u201d \u2013 4:06 # \u201ePlatform Nine-and-Three-Quarters and The Journey to Hogwarts\u201d \u2013 3:14 # \u201eEntry into the Great Hall and The Banquet\u201d \u2013 3:42","start_idx":174,"end_idx":189}
{"id":"mrc_5527","question":"kim jest autor?","answer":"Autor, tw\u00f3rca ( - sprawca, tw\u00f3rca) \u2013 osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego).","context":"Autor, tw\u00f3rca ( - sprawca, tw\u00f3rca) \u2013 osoba, kt\u00f3ra tworzy\u0142a lub wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a dzie\u0142o (utw\u00f3r w rozumieniu prawa autorskiego). == Tw\u00f3rca utworu zale\u017cnego == Typowym przyk\u0142adem takiego tw\u00f3rcy jest t\u0142umacz. Nie jest autorem t\u0142umaczonego tekstu, ale w rozumieniu prawa autorskiego jest tw\u00f3rc\u0105 t\u0142umaczenia - autorem t\u0142umaczenia. == Koncepcje autorstwa == Poj\u0119cie autorstwa nie jest jednoznaczne i podlega\u0142o znacznej ewolucji. W \u015bredniowiecznej Europie nie przyk\u0142adano wagi do autorstwa i teksty by\u0142y rozpowszechniane jako anonimowe, a w klasycznej literaturze Wschodu uznaniem cieszy\u0142y si\u0119 utwory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z cytat\u00f3w zaczerpni\u0119tych z innych dzie\u0142. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie prawo autorskie jest jednym z najwa\u017cniejszych zagadnie\u0144 w udost\u0119pnianiu tw\u00f3rczo\u015bci, w tym r\u00f3wnie\u017c w tych dziedzinach \u017cycia, w kt\u00f3rych dzie\u0142o jest zwykle wynikiem pracy wielu os\u00f3b (np. kod \u017ar\u00f3d\u0142owy programu","start_idx":0,"end_idx":123}
{"id":"mrc_5528","question":"kto to opozycja?","answer":"Opozycja \u2013 ugrupowanie lub grupa ugrupowa\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci partii politycznych, sprzeciwiaj\u0105cych si\u0119 polityce rz\u0105du lub wi\u0119kszo\u015bci parlamentarnej, krytykuj\u0105ca dominuj\u0105ce ideologie czy instytucje.","context":"Opozycja \u2013 ugrupowanie lub grupa ugrupowa\u0144, w szczeg\u00f3lno\u015bci partii politycznych, sprzeciwiaj\u0105cych si\u0119 polityce rz\u0105du lub wi\u0119kszo\u015bci parlamentarnej, krytykuj\u0105ca dominuj\u0105ce ideologie czy instytucje. Nie narusza przy tym prawa ani zasad gry wyborczej i parlamentarnej. Opozycja polityczna nie tworzy rz\u0105du i d\u0105\u017cy do przej\u0119cia w\u0142adzy. Partie, kt\u00f3re nie wesz\u0142y do parlamentu, nazywa si\u0119 \u201eopozycj\u0105 pozaparlamentarn\u0105\u201d. Przyw\u00f3dc\u0105 opozycji jest zazwyczaj lider najwi\u0119kszej partii opozycyjnej. W Wielkiej Brytanii opozycja tworzy Gabinet Cieni, tzn. wybiera osoby, kt\u00f3re zdaniem partii opozycyjnej obj\u0119\u0142yby odpowiednie stanowiska rz\u0105dowe, gdyby ostatnie wybory by\u0142y wygrane przez ni\u0105. Ka\u017cdy minister ma zatem swojego odpowiednika w opozycji. Nie posiada on \u017cadnych uprawnie\u0144, m\u00f3wi tylko wyborcom, jak on zachowa\u0142by si\u0119 w danej sytuacji. Przyw\u00f3dca opozycji otrzymuje uposa\u017cenie w wysoko\u015bci zbli\u017conej do po\u0142owy uposa\u017cenia premiera.","start_idx":0,"end_idx":196}
{"id":"mrc_5529","question":"ile ofiar poch\u0142on\u0119\u0142a hiszpanka?","answer":"Podawane s\u0105 r\u00f3\u017cne szacunki \u015bmiertelno\u015bci na ca\u0142ym \u015bwiecie: od 21\u201325 mln do 50\u2013100 mln.","context":"\u015bmiertelno\u015b\u0107 by\u0142a jeszcze wy\u017csza. W Bostonie zachorowa\u0142o 10% ludno\u015bci. 2/3 chorych zmar\u0142o. W ca\u0142ej armii Stan\u00f3w Zjednoczonych zachorowa\u0142o 20%. Liczba ofiar \u201ehiszpanki\u201d znacznie przewy\u017cszy\u0142a liczb\u0119 ofiar front\u00f3w I wojny \u015bwiatowej. Na gryp\u0119 i jej powik\u0142ania zmar\u0142y 24 tysi\u0105ce os\u00f3b ameryka\u0144skiego personelu wojskowego (ameryka\u0144skie straty bojowe wynios\u0142y 34 tysi\u0105ce os\u00f3b). W Wielkiej Brytanii zmar\u0142o 150 tysi\u0119cy os\u00f3b. Podawane s\u0105 r\u00f3\u017cne szacunki \u015bmiertelno\u015bci na ca\u0142ym \u015bwiecie: od 21\u201325 mln do 50\u2013100 mln. By\u0142a pierwsz\u0105 pandemi\u0105 od czas\u00f3w czarnej \u015bmierci (1347\u20131350) o tak wysokiej \u015bmiertelno\u015bci. Zachorowa\u0142o na ni\u0105 ok. 500 mln ludzi, co stanowi\u0142o w\u00f3wczas 1/3 populacji \u015bwiata. \u015amier\u0107 ofiar grypy hiszpanki by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci spowodowana wirusowym krwotocznym zapaleniem p\u0142uc, kt\u00f3re zabija\u0142o w ci\u0105gu kilku pierwszych dni choroby. W wypadkach, kiedy pacjent prze\u017cy\u0142","start_idx":415,"end_idx":501}
{"id":"mrc_5530","question":"jakim typem modlitwy jest bogurodzica?","answer":"pie\u015bni\u0105, kt\u00f3ra od Matki Chrystusa dociera do Tr\u00f3jcy \u015awi\u0119tej, ods\u0142ania istot\u0119 modlitwy jako duchowego obcowania i dotyka tajemnicy metafizycznej.","context":"w ka\u017cdej cerkwi. \"Bogurodzica\" jest wi\u0119c pie\u015bni\u0105, kt\u00f3ra od Matki Chrystusa dociera do Tr\u00f3jcy \u015awi\u0119tej, ods\u0142ania istot\u0119 modlitwy jako duchowego obcowania i dotyka tajemnicy metafizycznej. Jest to po cz\u0119\u015bci poetycka ikona, kt\u00f3ra uobecnia Boga. By\u0142a \u015bpiewana jako trop podczas liturgii eucharystycznej. Osnuta wok\u00f3\u0142 greckiego okrzyku w \u0142aci\u0144skiej liturgii \u201eKyrie eleison\u201d (Panie, tj. Chryste, zmi\u0142uj si\u0119!), kt\u00f3ry ko\u0144czy jako refren ka\u017cd\u0105 z dw\u00f3ch strof, otwiera na duchowe do\u015bwiadczenie obcowania z Bogiem. === Forma i stylistyka === Badania z zakresu historycznej stylistyki i analizy estetycznej liryki polskiego \u015bredniowiecza wykaza\u0142y celow\u0105 organizacj\u0119 tworzywa \"Bogurodzicy\", okre\u015blaj\u0105c to wprost jako \u201eartyzm\u201d, czyli bieg\u0142o\u015b\u0107 nieznanego autora w mistrzowskim ukszta\u0142towaniu tworzywa. Pie\u015b\u0144 zawiera paralelnie budowane wersy, rymy zewn\u0119trzne i wewn\u0119trzne, paradoksy i antytezy. Tekst budowany jest przy","start_idx":41,"end_idx":185}
{"id":"mrc_5531","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa hiszpania?","answer":"Nazwa Hiszpania (hiszp. \"Espa\u00f1a\") wywodzi si\u0119 od nazwy \"Hispania\", kt\u00f3r\u0105 Rzymianie nadali cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego.","context":"na \u015bwiecie, w 2017 roku Hiszpani\u0119 odwiedzi\u0142o 82 mln turyst\u00f3w. == Etymologia == Nazwa Hiszpania (hiszp. \"Espa\u00f1a\") wywodzi si\u0119 od nazwy \"Hispania\", kt\u00f3r\u0105 Rzymianie nadali cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Alternatywn\u0105 nazw\u0105 by\u0142a \"Iberia\" \u2013 nazwa preferowana przez greckich pisarzy w odniesieniu do tej samej przestrzeni, wywodzi\u0142a si\u0119 ona od rzeki \"Iber\" (hiszp. \"Ebro\") lub od s\u0142owa, kt\u00f3re Grecy s\u0142yszeli od miejscowych lud\u00f3w, r\u00f3wnie\u017c na po\u0142udniu p\u00f3\u0142wyspu. Jednak\u017ce fakt, \u017ce termin \"Hispania\" jest terminem \u0142aci\u0144skim doprowadzi\u0142 do sformu\u0142owania kilku teorii na temat jego pochodzenia. \u00abHispania\u00bb wywodzi si\u0119 od fenickiej nazwy \"i-spn-ya\", terminu kt\u00f3rego stosowanie jest odnotowane w dokumentach dopiero pocz\u0105wszy od drugiego tysi\u0105clecia p.n.e. Fenicjanie byli przedstawicielami pierwszej wy\u017cszej cywilizacji zamieszkuj\u0105cej P\u00f3\u0142wysep Iberyjski, przybyli tu z teren\u00f3w dzisiejszej Syrii. To oni za\u0142o\u017cyli","start_idx":79,"end_idx":198}
{"id":"mrc_5532","question":"kto przewodniczy\u0142 obradom sejmu wielkiego?","answer":"marsza\u0142ka konfederacji koronnej Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego","context":"Sejm Czteroletni, Sejm Wielki \u2013 sejm walny zwo\u0142any 6 pa\u017adziernika 1788 za zgod\u0105 cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, obraduj\u0105cy do 29 maja 1792 pod w\u0119z\u0142em konfederacji pod lask\u0105 marsza\u0142ka konfederacji koronnej Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego. Od grudnia 1790 roku obradowa\u0142 w podwojonym sk\u0142adzie. Kolejny sejm, aktem oblatowanym w Grodnie 23 listopada 1793 roku, uzna\u0142 Sejm Czteroletni za nieby\u0142y i uchyli\u0142 wszystkie ustanowione na nim akty prawne. == T\u0142o mi\u0119dzynarodowe == Od 1768 roku Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w by\u0142a nieprzerwanie protektoratem Imperium Rosyjskiego, kt\u00f3re moc\u0105 odnowionego w 1775 traktatu gwarancyjnego zapewnia\u0142o nienaruszalno\u015b\u0107 ustroju pa\u0144stwa polskiego. W 1787 roku Rosja zosta\u0142a zaatakowana przez Imperium Osma\u0144skie, wybuch\u0142a wojna rosyjsko-turecka. U jej boku przeciwko Turcji wyst\u0105pi\u0142a Austria. Katarzyna II rozpocz\u0119\u0142a starania o pomoc zbrojn\u0105 Rzeczypospolitej przeciw","start_idx":184,"end_idx":241}
{"id":"mrc_5533","question":"kto by\u0142 ostatnim cesarzem rzymu?","answer":"Flawiusz Romulus Augustus","context":"Flawiusz Romulus Augustus (, zwany p\u00f3\u017aniej przez swych wrog\u00f3w szyderczo \"Augustulus\", \u201eAugu\u015bcik\u201d, \u201ecesarz\u0105tko\u201d; ur. ok. 463, zm. po 507) \u2013 ostatni cesarz zachodniorzymski, syn Orestesa, naczelnika wojsk, kt\u00f3ry w rzeczywisto\u015bci sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119. == \u017byciorys == Panowa\u0142 od 31 pa\u017adziernika 475 do 4 wrze\u015bnia 476 roku. W\u0142a\u015bciw\u0105 w\u0142adz\u0119 w jego imieniu sprawowa\u0142 jego ojciec Orestes, kt\u00f3ry jako \"magister militum praesentalis\", czyli g\u0142\u00f3wnodowodz\u0105cy wojsk rzymskich, zbuntowa\u0142 si\u0119 przeciwko Juliuszowi Neposowi. Orestes przyj\u0105\u0142 tytu\u0142 patrycjusza i dow\u00f3dcy obu rodzaj\u00f3w wojsk (\"magister utriusque militiae\"). W sierpniu 476 na czele buntu wojsk barbarzy\u0144skich w Italii z\u0142o\u017conych ze Skir\u00f3w, Herul\u00f3w i Alan\u00f3w stan\u0105\u0142 Odoaker, kt\u00f3ry pokona\u0142 Orestesa pod Ticinum (obecnie Pawia). Przyczyn\u0105 buntu by\u0142a odmowa Orestesa nadania \u017co\u0142nierzom ziemi w Italii. Sam Orestes zgin\u0105\u0142 28 sierpnia","start_idx":0,"end_idx":25}
{"id":"mrc_5534","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142 grecki ci\u0119\u017ckozbrojny wojownik walcz\u0105cy pieszo?","answer":"Hoplici ( \"hoplitai\", l.poj. \"hoplites\")","context":"Hoplici ( \"hoplitai\", l.poj. \"hoplites\") \u2013 ci\u0119\u017ckozbrojni piechurzy walcz\u0105cy w zwartym szyku, zwanym falang\u0105. Hoplici stali si\u0119 powszechnym widokiem na polach bitew w staro\u017cytnej Grecji w po\u0142owie VII wieku p.n.e. Oddzia\u0142y hoplit\u00f3w tworzyli wolni, zamo\u017cni obywatele miast greckich, czyli \"polis\" oraz ch\u0142opi posiadacze zaprz\u0119gu wo\u0142\u00f3w. Ich sukcesy w walkach z wojskami perskimi spowodowa\u0142y, \u017ce po wojnach perskich w\u0142adcy tego kraju ch\u0119tnie najmowali Grek\u00f3w do swoich armii (w wojskach perskich walcz\u0105cych z Aleksandrem Macedo\u0144skim by\u0142o pono\u0107 do 30 000 najemnych Grek\u00f3w). W ten spos\u00f3b rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 przechodzenie od armii obywatelskich do najemnych, kt\u00f3re rozpowszechni\u0142y si\u0119 w \u015bwiecie hellenistycznym za panowania Diadoch\u00f3w. Zacz\u0105tk\u00f3w formacji nale\u017cy upatrywa\u0107 w powstawaniu w IX-VIII wieku greckich pa\u0144stw-miast (\"polis\"), kiedy to 17-latkowie wst\u0119powali ochotniczo do oddzia\u0142\u00f3w (\"agelai\")","start_idx":0,"end_idx":40}
{"id":"mrc_5535","question":"ile wsi w polsce?","answer":"podstawowych og\u00f3\u0142em 52 543, w tym wsi 43 058, inny rodz. 9485","context":"s\u0142u\u017cebna * wie\u015b czynszowa * wie\u015b folwarczna * wie\u015b ziemia\u0144ska * wie\u015b szlachecka * wie\u015b rozproszona * wie\u015b fryderycja\u0144ska, wie\u015b j\u00f3zefi\u0144ska * wie\u015b pruska * wola, w\u00f3lka * wie\u015b przygraniczna * wie\u015b so\u0142ecka == Wsie w Polsce == Liczba miejscowo\u015bci wiejskich w Polsce (stan 06.03.2013), a w nim * podstawowych og\u00f3\u0142em 52 543, w tym wsi 43 058, inny rodz. 9485 * cz\u0119\u015bci integralnych og\u00f3\u0142em 43 015, w tym cz\u0119\u015bci wsi, kolonii, osady 36 530, przysi\u00f3\u0142k\u00f3w 4731, o innym rodzaju 1754. Wed\u0142ug stanu w dniu 31 grudnia 2011 w Polsce by\u0142o 40 540 so\u0142ectw. == Najludniejsze wsie w Polsce == Wsie licz\u0105ce powy\u017cej 7000 mieszka\u0144c\u00f3w na podstawie danych z Narodowego Spisu Powszechnego Ludno\u015bci i Mieszka\u0144 przeprowadzonego w 2021 # J\u00f3zefos\u0142aw","start_idx":290,"end_idx":351}
{"id":"mrc_5536","question":"kto zdoby\u0142 najwi\u0119cej medali w historii igrzysk olimpijskich?","answer":"Michael Phelps","context":"Multimedali\u015bci igrzysk olimpijskich \u2013 jest list\u0105 prezentuj\u0105c\u0105 multimedalist\u00f3w igrzysk olimpijskich \u2013 zar\u00f3wno w konkurencjach indywidualnych, jak i dru\u017cynowych. Obecnie w klasyfikacji prowadzi Michael Phelps, kt\u00f3ry zgromadzi\u0142 23 z\u0142otych, 3 srebrne i 2 br\u0105zowe medale. == Klasyfikacja medalowa == Legenda: W tabeli nie s\u0105 brane pod uwag\u0119 wyniki Olimpiady Letniej 1906.","start_idx":192,"end_idx":206}
{"id":"mrc_5537","question":"gdzie powsta\u0142y frytki?","answer":"Tradycyjnie, w kraju pochodzenia \u2013 Belgii","context":"Frytki (fr. \"pommes de terre frites\", czyli ziemniaki sma\u017cone) \u2013 pokrojone w kszta\u0142t s\u0142upk\u00f3w i sma\u017cone w g\u0142\u0119bokim t\u0142uszczu ziemniaki albo inne warzywa, kt\u00f3re s\u0105 rzadziej stosowane (np. marchewki lub buraki). Podawane jako samodzielny posi\u0142ek typu \"fast food\" lub jako dodatek do potraw pieczonych lub sma\u017conych, np. ryb. Tradycyjnie, w kraju pochodzenia \u2013 Belgii, stosowano do sma\u017cenia \u0142\u00f3j wo\u0142owy. Pod wzgl\u0119dem dietetycznym frytki s\u0105 potraw\u0105 ci\u0119\u017ckostrawn\u0105. Zawieraj\u0105 du\u017co t\u0142uszczu, kt\u00f3ry poddany zosta\u0142 wysokiej temperaturze sma\u017cenia. Innym sposobem przygotowania frytek jest pieczenie. == Przyrz\u0105dzenie == Obrane, wyp\u0142ukane i dok\u0142adnie osuszone ziemniaki, odpowiednio pokrojone (\u201epaille\u201d \u2013 s\u0142omka, \u201eallumettes\u201d \u2013 grubo\u015b\u0107 zapa\u0142ki, \u201echips\u201d \u2013 plasterki, \u201ePont-Neuf\u201d \u2013 s\u0142upki o szeroko\u015bci 1 cm itp.) sma\u017cy si\u0119 najpierw w 170\u2013175 \u00b0C ok. 3 minut, a","start_idx":321,"end_idx":362}
{"id":"mrc_5538","question":"ile ksi\u0105\u017cek napisa\u0142a danielle steel?","answer":"przesz\u0142o stu ksi\u0105\u017cek z gatunku romansu","context":"Danielle Steel, w\u0142a\u015bc. Danielle Fernande Dominique Schuelein-Steel (ur. 14 sierpnia 1947 w Nowym Jorku) \u2013 ameryka\u0144ska powie\u015bciopisarka, popularna autorka przesz\u0142o stu ksi\u0105\u017cek z gatunku romansu, z kt\u00f3rych du\u017ca cz\u0119\u015b\u0107 doczeka\u0142a si\u0119 adaptacji filmowych. Wyda\u0142a te\u017c w\u0142asne wiersze mi\u0142osne. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Utwory wyt\u0142uszczone zosta\u0142y zekranizowane. * 1973 \"Powr\u00f3t do domu\" (\"Going Home\") * 1974 \"Teraz i na zawsze\" (\"Now and Forever\") * 1976 \"Zwiastun mi\u0142o\u015bci\" (\"Passion's Promise\") * 1978 \"Obietnica\" (\"The Promise\") * 1979 \"Pora nami\u0119tno\u015bci\" (\"Season of Passion\") * 1980 \"Pier\u015bcionki\" (\"The Ring\") * 1981 ** \"Palomino\" (\"Palomino\") ** \"Zatrzymane chwile\" (\"Remembrance\") ** \"Zupe\u0142nie obcy cz\u0142owiek\" (\"A Perfect Stranger\") * 1982 ** \"Przeprawy\" (\"Crossings\") (serial telewizyjny) ** \"Raz w \u017cyciu\" (\"Once in a Lifetime\") * 1983 \"Zmiany\" (\"Changes\") *","start_idx":154,"end_idx":192}
{"id":"mrc_5539","question":"ile kategorii ma huragan?","answer":"Pi\u0119\u0107 kategorii uszeregowanych wed\u0142ug rosn\u0105cej si\u0142y wiatru:","context":"Skala Saffira-Simpsona \u2013 skala opracowana w 1969 przez in\u017cyniera Herberta Saffira oraz dyrektora National Hurricane Center Boba Simpsona w celu klasyfikacji huragan\u00f3w wed\u0142ug intensywno\u015bci wiatr\u00f3w ci\u0105g\u0142ych. S\u0142u\u017cy ona do oszacowania potencjalnych szk\u00f3d, powsta\u0142ych w momencie wej\u015bcia huraganu na l\u0105d. Jest ona stosowana tylko w przypadku sztorm\u00f3w powsta\u0142ych na Oceanie Atlantyckim i p\u00f3\u0142nocnym Pacyfiku na wsch\u00f3d od mi\u0119dzynarodowej linii zmiany daty. W przypadku innych sztorm\u00f3w stosowane s\u0105 odmienne metody oceny. == Kategorie == Pr\u0119dko\u015b\u0107 wiatru szacowana jest na podstawie \u015bredniej minutowej. Ci\u015bnienie atmosferyczne w centrum huraganu jest przybli\u017ceniem. Si\u0142a przyk\u0142adowych huragan\u00f3w podawana jest dla punktu wej\u015bcia na l\u0105d. Pi\u0119\u0107 kategorii uszeregowanych wed\u0142ug rosn\u0105cej si\u0142y wiatru:","start_idx":725,"end_idx":783}
{"id":"mrc_5540","question":"gdzie sw\u00f3j pocz\u0105tek ma odra?","answer":"Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci .","context":"p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela si\u0119 na dwa nurty: Odr\u0119 Wschodni\u0105 (kt\u00f3ra przechodzi w Regalic\u0119 do jeziora D\u0105bie) i Odr\u0119 Zachodni\u0105. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomi\u0119dzy Regalic\u0119 i Sko\u015bnic\u0119, gdzie Sko\u015bnica \u0142\u0105czy si\u0119 z Odr\u0105 Zachodni\u0105 i tworzy g\u0142\u00f3wny nurt Odry. Odra p\u0142ynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro D\u0105bie, jednak\u017ce jej wody rozdzielaj\u0105 si\u0119","start_idx":223,"end_idx":361}
{"id":"mrc_5541","question":"jak d\u0142ugo budowano piramidy?","answer":"W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat.","context":"Piramida Cheopsa, Wielka Piramida, piramida Chufu \u2013 piramida znajduj\u0105ca si\u0119 w Egipcie na p\u0142askowy\u017cu w Gizie. Zbudowana w okresie Starego Pa\u0144stwa ok. 2560 lat p.n.e. z przeznaczeniem na grobowiec faraona Cheopsa (egip. \"Chu-fu\"), prawdopodobnie wed\u0142ug projektu Hemona. W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat. Wielka Piramida jest cz\u0119\u015bci\u0105 nekropolii memfickiej. W staro\u017cytno\u015bci uznana zosta\u0142a za jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata i jako jedyny z nich dotrwa\u0142a epoki nowo\u017cytnej, chocia\u017c nie bez szwanku: straci\u0142a lic\u00f3wk\u0119 i . Piramida Cheopsa wraz z piramid\u0105 Chefrena i piramid\u0105 Mykerinosa stanowi\u0105 najokazalszy i najbardziej znany w \u015bwiecie zesp\u00f3\u0142 piramid. W ich pobli\u017cu znajduje si\u0119 Wielki Sfinks. Wielka Piramida postawiona zosta\u0142a na sztucznie wyr\u00f3wnanym terenie, zmierzone r\u00f3\u017cnice poziomu wynosz\u0105 do 2 cm.","start_idx":268,"end_idx":331}
{"id":"mrc_5542","question":"z czym jest cheeseburger?","answer":"hamburger z dodanym \u017c\u00f3\u0142tym serem.","context":"Cheeseburger \u2013 hamburger z dodanym \u017c\u00f3\u0142tym serem. == Historia == Pierwszego cheeseburgera stworzy\u0142 w 1924 r. Lionel Sternberger, kt\u00f3ry wrzuci\u0142 plasterek sera na rozgrzanego na grillu hamburgera. == Odmiany == Istnieje wiele odmian cheeseburgera, jedn\u0105 z nich jest Jucy Lucy \u2013 cheeseburger, w kt\u00f3rym ser umieszczony jest wewn\u0105trz kawa\u0142ka mi\u0119sa. Kategoria:Kuchnia ameryka\u0144ska Kategoria:Kanapki Kategoria:Fast foody","start_idx":15,"end_idx":48}
{"id":"mrc_5543","question":"czym jest antyteza?","answer":"figura retoryczna polegaj\u0105ca na zestawieniu dw\u00f3ch element\u00f3w znaczeniowo przeciwstawnych w jedn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107 tre\u015bciow\u0105 dla uzyskania wy\u017cszej ekspresji","context":"Antyteza (gr. \"ant\u00edthesis\" \u2013 \u201eprzeciwstawienie\u201d, inna nazwa: \"contrapositum\") \u2013 figura retoryczna polegaj\u0105ca na zestawieniu dw\u00f3ch element\u00f3w znaczeniowo przeciwstawnych w jedn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107 tre\u015bciow\u0105 dla uzyskania wy\u017cszej ekspresji (np. \u201ejest czas rodzenia i czas umierania\u201d). Cz\u0119sto mylona z oksymoronem. Utwory literackie okresu baroku cechowa\u0142y si\u0119 nagromadzeniem antytez, co mia\u0142o s\u0142u\u017cy\u0107 podkre\u015bleniu paradoksu.","start_idx":80,"end_idx":224}
{"id":"mrc_5544","question":"o czym by\u0142 latarnik?","answer":"przedstawia histori\u0119 Skawi\u0144skiego, polskiego emigranta politycznego, kt\u00f3ry obs\u0142ugiwa\u0142 latarni\u0119 morsk\u0105 po\u0142o\u017con\u0105 na wyspie.","context":"Latarnik \u2013 nowela Henryka Sienkiewicza opublikowana w 1881 w dwutygodniku \u201eNiwa\u201d, wydana w 1882 w Warszawie przez wydawnictwo \u201eGebethner i Wolff\u201d w 5. tomie \"Pism Henryka Sienkiewicza\"; przedstawia histori\u0119 Skawi\u0144skiego, polskiego emigranta politycznego, kt\u00f3ry obs\u0142ugiwa\u0142 latarni\u0119 morsk\u0105 po\u0142o\u017con\u0105 na wyspie. \"Latarnik\" uchodzi za jedn\u0105 z najlepszych polskich nowel; r\u0119kopis noweli przechowuje Zak\u0142ad Narodowy im. Ossoli\u0144skich (sygn. 12442/II). == Okoliczno\u015bci powstania == Utw\u00f3r powsta\u0142 w Stanach Zjednoczonych podczas podr\u00f3\u017cy Sienkiewicza po tym kraju. Pisarz wyjecha\u0142 tam w 1876. Wysy\u0142a\u0142 do Polski, b\u0119d\u0105cej wtedy pod zaborami, korespondencje drukowane w \u201eGazecie Polskiej\u201d. O powstaniu noweli Sienkiewicz poinformowa\u0142 w przypisach: \"Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o kt\u00f3rym pisa\u0142 w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki\". Pierwowzorem postaci","start_idx":186,"end_idx":307}
{"id":"mrc_5545","question":"kt\u00f3rego muzeum oddzia\u0142em jest muzeum hymnu narodowego?","answer":"Muzeum Narodowego w Gda\u0144sku","context":"Muzeum Hymnu Narodowego w B\u0119dominie \u2013 oddzia\u0142 zamiejscowy Muzeum Narodowego w Gda\u0144sku, znajduj\u0105cy si\u0119 w B\u0119dominie na Kaszubach. Muzeum ulokowano w dworze szlacheckim, nale\u017c\u0105cym w latach 1740-1785 do rodziny Wybickich. Tam urodzi\u0142 si\u0119 J\u00f3zef Wybicki, tw\u00f3rca tekstu Mazurka D\u0105browskiego, hymnu pa\u0144stwowego Polski. == Siedziba == Pierwotny budynek zbudowany zosta\u0142 przez rodzin\u0119 Gleissen-Dor\u0119gowskich na pocz\u0105tku XVIII wieku i przebudowany na dw\u00f3r w polskim stylu w latach 1741 i 1772-1773, kiedy B\u0119domin by\u0142 ju\u017c w posiadaniu rodu Wybickich. Z tego czasu pochodzi istniej\u0105ca do dzi\u015b parterowa cz\u0119\u015b\u0107 dworu. W 1906 roku, gdy w\u0142a\u015bcicielami B\u0119domina by\u0142a ju\u017c rodzina Dahlweid, wschodnia cz\u0119\u015b\u0107 dworu sp\u0142on\u0119\u0142a i wymaga\u0142a prowizorycznej przer\u00f3bki. Budynek radykalnie przebudowano w 1912 roku, nadaj\u0105c mu form\u0119 dwukondygnacyjnej budowli, przykrytej polskim \u0142amanym, czterospadowym dachem.","start_idx":58,"end_idx":85}
{"id":"mrc_5546","question":"ilu osobowe s\u0105 przedzia\u0142y w poci\u0105gu?","answer":"przedzia\u0142y osobowe stanowi\u0105 osobne pomieszczenia w wagonie, mieszcz\u0105c zazwyczaj od jednej do o\u015bmiu os\u00f3b w czasie podr\u00f3\u017cy, zale\u017cnie od klasy.","context":"Przedzia\u0142 kolejowy \u2013 wydzielona cz\u0119\u015b\u0107 wagonu kolejowego. Poj\u0119cie zwyczajowo u\u017cywane w odniesieniu do wagon\u00f3w pasa\u017cerskich, w kt\u00f3rych przedzia\u0142y osobowe stanowi\u0105 osobne pomieszczenia w wagonie, mieszcz\u0105c zazwyczaj od jednej do o\u015bmiu os\u00f3b w czasie podr\u00f3\u017cy, zale\u017cnie od klasy. Ilo\u015b\u0107 i wielko\u015b\u0107 przedzia\u0142\u00f3w jest zr\u00f3\u017cnicowana w zale\u017cno\u015bci od wielko\u015bci i klasy wagonu. Wagony pasa\u017cerskie u\u017cywane przez polskich przewo\u017anik\u00f3w pasa\u017cerskich maj\u0105 zazwyczaj od 9 do 12 przedzia\u0142\u00f3w. Obecnie przedzia\u0142y w wagonach pasa\u017cerskich s\u0105 zazwyczaj po\u0142\u0105czone korytarzem z przedsionkami wagonu, dawniej regu\u0142\u0105 by\u0142o oddzielne, bezpo\u015brednie wyj\u015bcie z ka\u017cdego przedzia\u0142u na zewn\u0105trz (boczniak). == Podzia\u0142 przedzia\u0142\u00f3w == * Przedzia\u0142 s\u0142u\u017cbowy \u2013 to wyznaczony stale lub dora\u017anie przedzia\u0142 w poci\u0105gu, w kt\u00f3rym przebywa kierownik poci\u0105gu i ewentualnie inni cz\u0142onkowie dru\u017cyny konduktorskiej. U polskich przewo\u017anik\u00f3w pasa\u017cerskich regu\u0142\u0105","start_idx":133,"end_idx":273}
{"id":"mrc_5547","question":"kiedy wynaleziono \u017car\u00f3wk\u0119?","answer":"Pierwsze lampy \u017carowe konstruowano w po\u0142owie XIX w.","context":"\u017bar\u00f3wka, lampa \u017carowa \u2013 elektryczne \u017ar\u00f3d\u0142o \u015bwiat\u0142a, w kt\u00f3rym cia\u0142em \u015bwiec\u0105cym jest silnie rozgrzane przep\u0142ywem pr\u0105du w\u0142\u00f3kno wykonane z trudno topliwego materia\u0142u (pierwotnie grafit, obecnie wolfram). Drut wolframowy jest umieszczony w szklanej ba\u0144ce wype\u0142nionej mieszanin\u0105 gaz\u00f3w szlachetnych (np. argon z 10-procentow\u0105 domieszk\u0105 azotu) lub pr\u00f3\u017cni\u0105. W\u0142\u00f3kno osi\u0105ga temperatur\u0119 2500\u20133000 K. Pierwsze lampy \u017carowe konstruowano w po\u0142owie XIX w. Standardowa \u017car\u00f3wka sk\u0142ada si\u0119 z ba\u0144ki typu A (kszta\u0142t gruszki) oraz trzonka E27. Ba\u0144ka typu A cz\u0119sto oznaczana jest skr\u00f3towcem GLS (ang. \"General Lighting Service\"), natomiast trzonek E27 oznaczany ES (ang. \"Edison screw\"). Najpowszechniej stosowane s\u0105 \u017car\u00f3wki z ba\u0144kami A55 i A60 oraz trzonkiem E27 (typ ba\u0144ki \u2013 A, max. \u015brednica baniek \u2013 55 i 60 mm; gwint Edisona \u2013 E, zew.","start_idx":388,"end_idx":439}
{"id":"mrc_5548","question":"jakie wydarzenia uznaje si\u0119 za pocz\u0105tek reformacji?","answer":"Za pocz\u0105tek reformacji przyjmuje si\u0119 rozpowszechnienie tez Lutra dotycz\u0105cych odpust\u00f3w.","context":"przez reformator\u00f3w (pocz\u0105wszy od Marcina Lutra), kt\u00f3rzy za jedyn\u0105 norm\u0119 wiary uznali Pismo \u015awi\u0119te. Wyst\u0105pienie Lutra w 1517, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce kilka miesi\u0119cy po zako\u0144czeniu V Soboru Latera\u0144skiego, nast\u0105pi\u0142o wi\u0119c w okoliczno\u015bciach sprzyjaj\u0105cych szybkiemu rozwojowi reformacji. Za pocz\u0105tek reformacji przyjmuje si\u0119 rozpowszechnienie tez Lutra dotycz\u0105cych odpust\u00f3w. === Przyczyny polityczne === \u00d3wczesna elita polityczna Niemiec widzia\u0142a w Ko\u015bciele g\u0142\u00f3wnie zagra\u017caj\u0105c\u0105 im si\u0142\u0119 polityczn\u0105, a tak\u017ce ewentualne \u017ar\u00f3d\u0142o bogactw. Luter szybko zyska\u0142 protektora w osobie elektora Saksonii Fryderyka III, pot\u0119\u017cnym wzmocnieniem dla reformacji by\u0142a sekularyzacja zakonu krzy\u017cackiego, kt\u00f3rego elity wobec braku wsparcia Ko\u015bcio\u0142a w konfliktach z Polsk\u0105 postanowi\u0142y wykorzysta\u0107 ruch reformatorski do zrzucenia ci\u0119\u017caru \u017cycia zakonnego. Luter korzystaj\u0105c z ochrony w\u0142adz \u015bwieckich i pouczony przyk\u0142adem Jana Husa spalonego na stosie na soborze","start_idx":278,"end_idx":364}
{"id":"mrc_5549","question":"gdzie woodstock 2021?","answer":"festiwal zosta\u0142 przeniesiony na teren lotniska w Makowicach w gminie P\u0142oty.","context":"\"Dziki Przystanek Woodstock\"). W 2020 roku z racji obostrze\u0144 spowodowanych pandemi\u0105 koronawirusa na \u015bwiecie, festiwal przybra\u0142 form\u0119 internetow\u0105 \u2013 wydarzenie, zwane Najpi\u0119kniejsz\u0105 Dom\u00f3wk\u0105 \u015awiata przyci\u0105gn\u0119\u0142o przed ekrany rzesze fan\u00f3w polskiej muzyki podczas trwaj\u0105cej ponad 70 godzin transmisji koncert\u00f3w na \u017cywo oraz archiwalnych nagra\u0144 z festiwalu. W 2021 roku festiwal zosta\u0142 przeniesiony na teren lotniska w Makowicach w gminie P\u0142oty. Impreza, ze wzgl\u0119du na panuj\u0105ce obostrzenia sta\u0142a si\u0119 wydarzeniem, na kt\u00f3re obowi\u0105zywa\u0142y wej\u015bci\u00f3wki, kt\u00f3rych sprzeda\u017c mia\u0142a pokry\u0107 koszty zabezpieczenia medycznego, w tym szybkich test\u00f3w na koronawirus, masek oraz p\u0142yn\u00f3w dezynfekuj\u0105cych. Zgodnie z panuj\u0105cymi rozporz\u0105dzeniami festiwal zorganizowano dla 20 000 os\u00f3b zaszczepionych oraz grupy os\u00f3b niezaszczepionych. === 1. Przystanek Woodstock (Czymanowo, 1995) === Pierwsza edycja Przystanku Woodstock zosta\u0142a zorganizowana 15\u201316 lipca 1995","start_idx":363,"end_idx":438}
{"id":"mrc_5550","question":"kto by\u0142 pierwszym cesarzem rzymu?","answer":"Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 wrze\u015bnia 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) \u2013 pierwszy cesarz rzymski","context":"Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 wrze\u015bnia 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) \u2013 pierwszy cesarz rzymski, panowa\u0142 od 16 stycznia 27 roku p.n.e. do \u015bmierci jako Imperator Caesar Augustus. Po \u015bmierci zaliczony zosta\u0142 w poczet bog\u00f3w jako \u201eDivus Augustus\u201d. Syn Gajusza Oktawiusza i Atii Starszej (\"Atia Maior\"), wnuk siostry Juliusza Cezara i jego adoptowany testamentem syn. == Pochodzenie == R\u00f3d Oktawiusz\u00f3w wywodzi\u0142 si\u0119 z Velitrae, po\u0142o\u017conego w Lacjum miasta Wolsk\u00f3w. Do senatu wprowadzi\u0142 ich Tarkwiniusz Stary, a do patrycjatu Serwiusz Tuliusz. Sam Oktawian twierdzi\u0142, \u017ce pochodzi ze starego i zamo\u017cnego rodu ekwit\u00f3w, a pierwszym senatorem by\u0142 dopiero jego ojciec. Marek","start_idx":0,"end_idx":228}
{"id":"mrc_5551","question":"jaka cywilizacja wynalaz\u0142a pismo?","answer":"Przez szereg lat wynalazek ten przypisywano Sumerom","context":"okresu panowania hellenistycznej dynastii Seleucyd\u00f3w w II w. p.n.e. == Rozw\u00f3j pisma == Wynalezienie pisma klinowego nast\u0105pi\u0142o w IV tysi\u0105cleciu p.n.e. Przez szereg lat wynalazek ten przypisywano Sumerom, chocia\u017c w ostatnich latach pogl\u0105d ten zosta\u0142 podwa\u017cony z uwagi na znaleziska najstarszych zabytk\u00f3w pisma nie tylko w sumeryjskim Uruk \u2013 konkretnie w warstwie Uruk IV\u2013III (datowanej na lata 3300\u20132900 p.n.e.), ale tak\u017ce w Niniwie, na terenach Syrii, zachodniego Iranu, a\u017c po wschodni Iran (niedaleko obecnego Afganistanu). Odkrycia te nie wykluczaj\u0105 roli Sumer\u00f3w w powstaniu pisma, jednak\u017ce wskazuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c na inne o\u015brodki, gdzie mog\u0142o ono powsta\u0107. Najstarsze formy Sumeru i Elamu zawiera\u0142y ci\u0105gi kropek, oznaczaj\u0105ce poszczeg\u00f3lne zwierz\u0119ta w stadzie w\u0142a\u015bciciela. Oko\u0142o 3300 roku p.n.e. do kropek do\u0142\u0105czano, obok odcisku piecz\u0119ci cylindrycznej w\u0142a\u015bciciela,","start_idx":150,"end_idx":201}
{"id":"mrc_5552","question":"kto powo\u0142a\u0142 wody polskie?","answer":"na podstawie przepis\u00f3w ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne oraz rozporz\u0105dzenia Ministra \u015arodowiska z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie nadania statutu Pa\u0144stwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie.","context":"Pa\u0144stwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) \u2013 pa\u0144stwowa osoba prawna obejmuj\u0105ca struktur\u0119 polskich organ\u00f3w administracji wodnej, utworzona 1 stycznia 2018 roku na podstawie przepis\u00f3w ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne oraz rozporz\u0105dzenia Ministra \u015arodowiska z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie nadania statutu Pa\u0144stwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie. Odpowiada za zagospodarowanie w\u00f3d. Organem kieruj\u0105cym struktur\u0105 jest prezes W\u00f3d Polskich. Centraln\u0105 jednostk\u0105 organizacyjn\u0105 jest Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej. PGW WP finansowane jest ze \u015brodk\u00f3w pochodz\u0105cych z op\u0142at za pob\u00f3r w\u00f3d, op\u0142at z us\u0142ug wodnych oraz dotacji pochodz\u0105cych z bud\u017cetu pa\u0144stwa. == Struktura == W sk\u0142ad Pa\u0144stwowego Gospodarstwa Wodnego wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce jednostki: # Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej z siedzib\u0105 w Warszawie, # Regionalne zarz\u0105dy gospodarki wodnej z","start_idx":167,"end_idx":371}
{"id":"mrc_5553","question":"kto by\u0142 kochankiem balladyny?","answer":"Grabcu","context":"zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO \u201ePami\u0119\u0107 \u015awiata\u201d. == Tre\u015b\u0107 == Balladyna i Alina to siostry, mieszkaj\u0105ce wraz z matk\u0105 w ubogiej chacie w lesie. Nimfa, kr\u00f3lowa jeziora Gop\u0142a, Goplana, zakochana w kochanku Balladyny, Grabcu, przez sw\u0105 zazdro\u015b\u0107 miesza si\u0119 w ludzkie sprawy i gmatwa ich losy. Do chaty si\u00f3str przyje\u017cd\u017ca bogaty hrabia Kirkor, wiedziony tam przez s\u0142ug\u0119 Goplany, Skierk\u0119. Goplana ma nadziej\u0119, \u017ce Kirkor zakocha si\u0119 w Balladynie, a wtedy Grabiec zostanie tylko dla niej. Jednak jej s\u0142uga, Skierka, sprawia, \u017ce hrabia zakochuje si\u0119 w obu siostrach. \u017beby zdoby\u0107 m\u0119\u017ca, dziewcz\u0119ta wsp\u00f3\u0142zawodnicz\u0105 w zbieraniu malin. Ta z si\u00f3str, kt\u00f3ra pierwsza zbierze pe\u0142ny dzbanek, ma wzi\u0105\u0107 Kirkora za m\u0119\u017ca. Gdy okazuje si\u0119, \u017ce Alina wygrywa, Balladyna zabija j\u0105","start_idx":236,"end_idx":242}
{"id":"mrc_5554","question":"czym si\u0119 zajmuje astronom?","answer":"Zajmuje si\u0119 badaniem kosmosu oraz otaczaj\u0105cego go \u015bwiata w przestrzeni kosmicznej.","context":"Astronom lub astrofizyk \u2013 naukowiec, kt\u00f3rego obszarem bada\u0144 jest astronomia lub astrofizyka. Zajmuje si\u0119 badaniem kosmosu oraz otaczaj\u0105cego go \u015bwiata w przestrzeni kosmicznej.","start_idx":93,"end_idx":175}
{"id":"mrc_5555","question":"kto by\u0142 liderem zespo\u0142u kombi?","answer":"S\u0142awomira \u0141osowskiego","context":"Kombi (pisownia stylizowana: KOMBI) \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 muzyczny, kt\u00f3ry powsta\u0142 w 1976 roku z przekszta\u0142cenia zespo\u0142u Akcenty, za\u0142o\u017conego w 1969 roku przez S\u0142awomira \u0141osowskiego. Muzyka zespo\u0142u bliska jest stylom elektro-rock i synth pop. Kombi by\u0142o jednym z najpopularniejszych polskich zespo\u0142\u00f3w dekady lat 80. Poza piosenkami wykonuje tak\u017ce utwory instrumentalne. Do najpopularniejszych piosenek zespo\u0142u zalicza si\u0119 m.in. \u201eBlack and White\u201d, \u201eHotel twoich sn\u00f3w\u201d, \u201eJej wspomnienie\u201d, \u201eKocha\u0107 ci\u0119 \u2013 za p\u00f3\u017ano\u201d, \u201eKr\u00f3lowie \u017cycia\u201d, \u201eLinia \u017cycia\u201d, \u201eNie ma zysku\u201d, \u201eNasze randez-vous\u201d, \u201ePrzytul mnie\u201d, \u201eS\u0142odkiego mi\u0142ego \u017cycia\u201d, \u201eZa ciosem cios\u201d. Najpopularniejsze utwory instrumentalne zespo\u0142u to \u201eCyfrowa gra\u201d, \u201eKomputerowe serce\u201d, \u201eBez ogranicze\u0144\u201d, \u201eTaniec w s\u0142o\u0144cu\u201d, \u201eWspomnienia z pleneru\u201d i \u201eZaczarowane miasto\u201d. Po 2003 zesp\u00f3\u0142 podzieli\u0142 si\u0119 na dwa od\u0142amy. Pierwszy z nich, czyli grupa Kombii","start_idx":152,"end_idx":173}
{"id":"mrc_5556","question":"co znajduje si\u0119 w sk\u00f3rze w\u0142a\u015bciwej?","answer":"W sk\u00f3rze w\u0142a\u015bciwej znajduj\u0105 si\u0119 tak\u017ce liczne naczynia krwiono\u015bne i zako\u0144czenia nerwowe.","context":"Sk\u00f3ra w\u0142a\u015bciwa (\u0142ac. \"cutis vera\") \u2013 warstwa sk\u00f3ry znajduj\u0105ca si\u0119 pod nask\u00f3rkiem, u cz\u0142owieka ma oko\u0142o 2 mm grubo\u015bci. == Budowa == Sk\u00f3ra w\u0142a\u015bciwa sk\u0142ada si\u0119 z tkanki \u0142\u0105cznej zwartej, zawieraj\u0105cej w\u0142\u00f3kna kolagenowe i elastynowe. Posiada du\u017c\u0105 spr\u0119\u017cysto\u015b\u0107 i wytrzyma\u0142o\u015b\u0107 na rozerwanie. W sk\u00f3rze w\u0142a\u015bciwej znajduj\u0105 si\u0119 tak\u017ce liczne naczynia krwiono\u015bne i zako\u0144czenia nerwowe. Te ostatnie zapewniaj\u0105 mi\u0119dzy innymi uczucie dotyku, ucisku, zimna, ciep\u0142a oraz b\u00f3lu. W sk\u00f3rze w\u0142a\u015bciwej i cz\u0119\u015bciowo w tkance podsk\u00f3rnej zanurzone s\u0105 torebki w\u0142os\u00f3w oraz wydzielnicze cz\u0119\u015bci gruczo\u0142\u00f3w \u0142ojowych i potowych. Wydzielina gruczo\u0142\u00f3w \u0142ojowych \u2013 \u0142\u00f3j \u2013 nat\u0142uszcza nask\u00f3rek i w\u0142osy. Wydzielina gruczo\u0142\u00f3w potowych \u2013 pot \u2013 sk\u0142ada si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z wody z pewn\u0105 ilo\u015bci\u0105 chlorku sodu i mocznika. Wydzielanie potu zwi\u0105zane jest z termoregulacj\u0105 oraz","start_idx":283,"end_idx":370}
{"id":"mrc_5557","question":"ile ofiar poch\u0142on\u0119\u0142a inkwizycja?","answer":"wydaje si\u0119, \u017ce mo\u017cna przyj\u0105\u0107 liczb\u0119 co najmniej kilkunastu tysi\u0119cy os\u00f3b straconych przez inkwizycj\u0119 od XIII do XVIII wieku we wszystkich krajach, w kt\u00f3rych dzia\u0142a\u0142a.","context":"wydaje si\u0119, \u017ce mo\u017cna przyj\u0105\u0107 liczb\u0119 co najmniej kilkunastu tysi\u0119cy os\u00f3b straconych przez inkwizycj\u0119 od XIII do XVIII wieku we wszystkich krajach, w kt\u00f3rych dzia\u0142a\u0142a. == Historyczne stanowisko papie\u017cy == Cho\u0107 jeszcze Aleksander III w 1163 u\u0142askawi\u0142 heretyk\u00f3w schwytanych przez arcybiskupa Reims, jego nast\u0119pca Lucjusz III nakaza\u0142 konfiskowa\u0107 maj\u0105tki heretyk\u00f3w i wydawa\u0107 ich w\u0142adzom \u015bwieckim celem ukarania. Papie\u017c Innocenty III nie tylko potwierdzi\u0142 to stanowisko, ale nadto og\u0142osi\u0142 w 1209 roku krucjat\u0119 przeciw albigensom, kt\u00f3ra poch\u0142on\u0119\u0142a dziesi\u0105tki tysi\u0119cy ofiar. Papie\u017c Grzegorz IX w 1231 roku wpisa\u0142 do papieskich regest\u00f3w konstytucj\u0119 cesarsk\u0105 o karaniu heretyk\u00f3w przez spalenie \u017cywcem oraz zatwierdzi\u0142 ten\u017ce rodzaj kary w swojej konstytucji o herezjach (\"Excommunicamus\"). Dla poparcia tak brutalnej formy egzekucji pos\u0142u\u017cono si\u0119 wypowiedzi\u0105 Jezusa z ostatniej","start_idx":0,"end_idx":165}
{"id":"mrc_5558","question":"w kt\u00f3rym roku pa\u0144stwo babilo\u0144skie zosta\u0142o podbite przez pers\u00f3w?","answer":"539 p.n.e.","context":"wskutek przewrotu pa\u0142acowego (ostatnim kr\u00f3lem by\u0142 Nabonid), a ju\u017c w 539 p.n.e. Babilonia dosta\u0142a si\u0119 we w\u0142adanie kr\u00f3la Persji Cyrusa II Wielkiego (558\u2013529 p.n.e.) i sta\u0142a si\u0119 na 200 lat prowincj\u0105 Persji. Samo miasto Babilon zosta\u0142o w nast\u0119pnym roku zniszczone przez po\u017cary, w kt\u00f3rych ponios\u0142y \u015bmier\u0107 setki mieszka\u0144c\u00f3w, a tamtejsze \"wisz\u0105ce ogrody\" zosta\u0142y strawione bezpowrotnie przez ogie\u0144. Po \u015bmierci perskiego w\u0142adcy, Dariusza, miasto Babilon zbuntowa\u0142o si\u0119, satrap\u0119 Zopyrosa zabito. Nast\u0119pca Dariusza, Kserkses I, za po\u015brednictwem Megabyzosa zdoby\u0142 zbuntowane miasto, ograbi\u0142 je, ob\u0142o\u017cy\u0142 wysokimi podatkami. Nast\u0119pnie od\u0142\u0105czy\u0142 Syri\u0119 od Babilonii, kt\u00f3r\u0105 w\u0142\u0105czy\u0142 do Asyrii i w ten spos\u00f3b Babilonia przesta\u0142a by\u0107 samodzieln\u0105 satrapi\u0105, utraci\u0142a nawet swoj\u0105 nazw\u0119, kt\u00f3r\u0105 od roku 482 p.n.e. zakazano u\u017cywa\u0107. \u017bo\u0142nierzy wcielono do armii perskiej i okre\u015blano","start_idx":68,"end_idx":78}
{"id":"mrc_5559","question":"czego dotyczy\u0142 pakt ribbentrop-mo\u0142otow?","answer":"rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii.","context":"Pakt Ribbentrop\u2013Mo\u0142otow, te\u017c: \"pakt Hitler\u2013Stalin\" \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa z 23 sierpnia 1939 roku, b\u0119d\u0105ca formalnie paktem o nieagresji pomi\u0119dzy III Rzesz\u0105 i Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, kt\u00f3ra zgodnie z tajnym protoko\u0142em dodatkowym, stanowi\u0105cym za\u0142\u0105cznik do oficjalnego dokumentu umowy, dotyczy\u0142a rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii. Bywa tak\u017ce okre\u015blany jako IV rozbi\u00f3r Polski. == Geneza paktu i okoliczno\u015bci podpisania == 3 maja 1939 J\u00f3zef Stalin odwo\u0142a\u0142 ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Maksima Litwinowa, zwolennika tzw. zbiorowego bezpiecze\u0144stwa, a na jego miejsce mianowa\u0142 tego samego dnia Wiaczes\u0142awa Mo\u0142otowa \u2013 jednego ze swych najbardziej zaufanych ludzi i \u015bci\u015ble z nim wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cego, kt\u00f3ry od dawna by\u0142 zwolennikiem porozumienia z Niemcami. Litwinow opowiada\u0142 si\u0119 za ewentualnym sojuszem","start_idx":317,"end_idx":443}
{"id":"mrc_5560","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a polska?","answer":"Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest.","context":"\u015bwiecie, a 5. w Unii Europejskiej. Polska podzielona jest na 16 wojew\u00f3dztw. Jej najwi\u0119kszym miastem i jednocze\u015bnie stolic\u0105 jest Warszawa. Inne metropolie to Krak\u00f3w, Wroc\u0142aw, \u0141\u00f3d\u017a, Pozna\u0144, Gda\u0144sk, Szczecin. Najwi\u0119ksz\u0105 polsk\u0105 aglomeracj\u0105 policentryczn\u0105 jest konurbacja g\u00f3rno\u015bl\u0105ska. Polska jest krajem jednolitym etnicznie \u2013 97% ludno\u015bci deklaruje narodowo\u015b\u0107 polsk\u0105. Pierwsz\u0105 historycznie potwierdzon\u0105 dat\u0105 opisuj\u0105c\u0105 dzieje Polski jest rok 966, gdy ksi\u0105\u017c\u0119 Mieszko I, w\u0142adca obszar\u00f3w mieszcz\u0105cych si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie w wi\u0119kszo\u015bci w granicach Polski, przyj\u0105\u0142 chrzest. W 1025 powsta\u0142o Kr\u00f3lestwo Polskie, kt\u00f3rego pierwszym kr\u00f3lem by\u0142 syn Mieszka I, Boles\u0142aw I Chrobry. W 1385 Polska zawar\u0142a porozumienie z Wielkim Ksi\u0119stwem Litewskim, podpisuj\u0105c akt unii w Krewie; zwi\u0105zek ten zacie\u015bni\u0142a unia lubelska z 1569, w wyniku czego powsta\u0142a Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w, jedno z najwi\u0119kszych i","start_idx":364,"end_idx":559}
{"id":"mrc_5561","question":"jak inaczej nazywa si\u0119 prezes rady ministr\u00f3w?","answer":"premier","context":"Prezes Rady Ministr\u00f3w (premier) \u2013 zgodnie z Konstytucj\u0105 Polski osoba kieruj\u0105ca Rad\u0105 Ministr\u00f3w oraz zapewniaj\u0105ca wykonywanie polityki Rady Ministr\u00f3w w ustroju politycznym Polski. Zwyczajowo nazywany jest premierem. Jest zarazem przewodnicz\u0105cym Rady Ministr\u00f3w oraz odr\u0119bnym naczelnym organem administracji rz\u0105dowej. == Uprawnienia jako przewodnicz\u0105cego Rady Ministr\u00f3w == === Kompetencje organizacyjne === * reprezentuje Rad\u0119 Ministr\u00f3w * kieruje jej pracami * zwo\u0142uje posiedzenia * ustala porz\u0105dek obrad * przewodniczy posiedzeniom === Kompetencje merytoryczne === * kieruje merytoryczn\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 Rady Ministr\u00f3w * ponosi odpowiedzialno\u015b\u0107 polityczn\u0105 * decyduje o sk\u0142adzie Rady Ministr\u00f3w, wnioskuj\u0105c o powo\u0142anie ministr\u00f3w do Prezydenta RP * koordynuje i kontroluje prac\u0119 ministr\u00f3w i pozosta\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w Rady * zapewnia wykonanie polityki Rady Ministr\u00f3w * wydaje rozporz\u0105dzenia * sprawuje nadz\u00f3r nad samorz\u0105dem terytorialnym ==","start_idx":23,"end_idx":30}
{"id":"mrc_5562","question":"jaki system partyjny obowi\u0105zuje w polsce?","answer":"System wielopartyjny istnieje te\u017c w Polsce, przy czym od kilku lat zaznacza si\u0119 tendencja do powstania systemu dwuip\u00f3\u0142partyjnego.","context":"System wielopartyjny \u2013 system partyjny wyst\u0119puj\u0105cy najcz\u0119\u015bciej w pa\u0144stwach demokratycznych, w kt\u00f3rych zazwyczaj obowi\u0105zuje ordynacja proporcjonalna, zw\u0142aszcza bez progu wyborczego. W przeciwie\u0144stwie do systemu dwupartyjnego charakteryzuje si\u0119 zdolno\u015bci\u0105 trzech lub wi\u0119cej partii politycznych do sformowania rz\u0105du. Prowadzi to z regu\u0142y do konieczno\u015bci zawierania koalicji rz\u0105dowych albo powo\u0142ywania rz\u0105d\u00f3w mniejszo\u015bciowych. == Przyk\u0142ady == Wsp\u00f3\u0142czesnymi przyk\u0142adami stabilnych system\u00f3w wielopartyjnych s\u0105 m.in. Holandia, Belgia, Dania, Irlandia, Szwecja, Finlandia, Estonia, Czechy, Kanada, Australia i Nowa Zelandia. System wielopartyjny istnieje te\u017c w Polsce, przy czym od kilku lat zaznacza si\u0119 tendencja do powstania systemu dwuip\u00f3\u0142partyjnego.","start_idx":617,"end_idx":746}
{"id":"mrc_5563","question":"kiedy obchodzi si\u0119 dziady?","answer":"Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada","context":"tzw. \"dziady wiosenne\" i \"dziady jesienne\": * Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada, zwan\u0105 te\u017c noc\u0105 zaduszkow\u0105, co by\u0142o przygotowaniem do jesiennego \u015bwi\u0119ta zmar\u0142ych, obchodzonego w okolicach 2 listopada (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) == Obrz\u0119dy Dziad\u00f3w == W ramach obrz\u0119d\u00f3w dziad\u00f3w przybywaj\u0105ce na \u201eten \u015bwiat\u201d dusze nale\u017ca\u0142o ugo\u015bci\u0107, aby zapewni\u0107 sobie ich przychylno\u015b\u0107 i jednocze\u015bnie pom\u00f3c im w osi\u0105gni\u0119ciu spokoju w za\u015bwiatach. Podstawow\u0105 form\u0105 obrz\u0119dow\u0105 by\u0142o karmienie i pojenie dusz (np. miodem, kasz\u0105, jajkami, kuti\u0105 i w\u00f3dk\u0105) podczas specjalnych uczt przygotowywanych w domach lub na cmentarzach (bezpo\u015brednio na grobach). Charakterystycznym elementem tych uczt by\u0142o to, i\u017c spo\u017cywaj\u0105cy je domownicy zrzucali lub","start_idx":46,"end_idx":190}
{"id":"mrc_5564","question":"z kt\u00f3rymi pa\u0144stwami s\u0105siaduje francja?","answer":"Francja graniczy z Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105.","context":"Francja (, IPA: ), Republika Francuska ( ) \u2013 pa\u0144stwo, kt\u00f3rego cz\u0119\u015b\u0107 metropolitalna znajduje si\u0119 w Europie Zachodniej, posiadaj\u0105ce tak\u017ce zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitalna rozci\u0105ga si\u0119 od Morza \u015ar\u00f3dziemnego na po\u0142udniu do kana\u0142u La Manche i Morza P\u00f3\u0142nocnego na p\u00f3\u0142nocy, oraz od Renu na wschodzie do Zatoki Biskajskiej na zachodzie. Francuzi cz\u0119sto nazywaj\u0105 sw\u00f3j kraj \"l\u2019Hexagone\" (sze\u015bciok\u0105t) \u2013 pochodzi to od kszta\u0142tu Francji metropolitalnej. Francja graniczy z Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105. Terytoria zamorskie granicz\u0105 r\u00f3wnie\u017c z Brazyli\u0105, Surinamem i Holandi\u0105. Kraj jest po\u0142\u0105czony z Wielk\u0105 Brytani\u0105 przez Eurotunel przebiegaj\u0105cy pod kana\u0142em La Manche. Republika Francuska jest unitarnym pa\u0144stwem demokratycznym, w kt\u00f3rym wa\u017cn\u0105 rol\u0119 odgrywa prezydent. Jest r\u00f3wnie\u017c pi\u0105tym spo\u015br\u00f3d najlepiej rozwini\u0119tych kraj\u00f3w","start_idx":475,"end_idx":576}
{"id":"mrc_5565","question":"gdzie znajduje sie serce?","answer":"U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej.","context":"Serce cz\u0142owieka (\u0142ac. \"cor\", \"cordis\", gr. \"kardia\") \u2013 mi\u0119\u015bniowy narz\u0105d, stanowi\u0105cy element uk\u0142adu krwiono\u015bnego, kt\u00f3rego zadaniem jest pompowanie krwi do naczy\u0144 krwiono\u015bnych. Krew dostarcza ustrojowi tlen i sk\u0142adniki od\u017cywcze, a tak\u017ce wsp\u00f3\u0142uczestniczy w usuwaniu produkt\u00f3w metabolizmu. U ludzi serce zlokalizowane jest pomi\u0119dzy p\u0142ucami, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci klatki piersiowej. U cz\u0142owieka, tak jak u innych ssak\u00f3w serce podzielone jest na cztery jamy: po\u0142o\u017cone u g\u00f3ry dwa przedsionki, prawy i lewy oraz le\u017c\u0105ce poni\u017cej nich dwie komory, praw\u0105 i lew\u0105. Prawy przedsionek i praw\u0105 komor\u0119 przyj\u0119\u0142o si\u0119 razem nazywa\u0107 \"sercem prawym\", natomiast lewy przedsionek i lewa komora s\u0105 \u0142\u0105cznie nazywane \"sercem lewym\". Dzi\u0119ki zastawkom, zapobiegaj\u0105cym cofaniu si\u0119 krwi, zdrowe serce pompuje j\u0105 tylko w jednym kierunku. Serce pompuje krew zgodnie z rytmem","start_idx":286,"end_idx":374}
{"id":"mrc_5566","question":"czym jest sfera sacrum?","answer":"sfera \u015bwi\u0119to\u015bci, wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rej koncentruj\u0105 si\u0119 wierzenia, obrz\u0119dy i praktyki religijne.","context":"Sacrum (\u0142ac.) \u2013 sfera \u015bwi\u0119to\u015bci, wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rej koncentruj\u0105 si\u0119 wierzenia, obrz\u0119dy i praktyki religijne. W\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 (sta\u0142a b\u0105d\u017a ulotna), kt\u00f3ra przys\u0142uguje niekt\u00f3rym przedmiotom (narz\u0119dzia kultu religijnego \u2013 naczynia, \u015bwi\u0119te ksi\u0119gi, szaty), istotom (kr\u00f3l, kap\u0142an), przestrzeniom (\u015bwi\u0105tynia, wzniesienie), okresom (niedziela, czas postu, Wielkanoc itp.). Siedzib\u0105 \"sacrum\" mo\u017ce sta\u0107 si\u0119 wszystko, nawet zwyk\u0142e przedmioty; miejsca czy osoby mog\u0105 otrzyma\u0107 t\u0119 w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 lub j\u0105 utraci\u0107. Przeciwie\u0144stwem sacrum jest profanum \u2013 przestrze\u0144 przeznaczona dla niewtajemniczonych (profan\u00f3w). Funkcj\u0105 antropologiczn\u0105 sacrum jest potrzeba sensu. == Teoria sacrum wed\u0142ug Durkheima == \u00c9mile Durkheim uwa\u017ca, i\u017c \u015bwiat sacrum-profanum, jest p\u0142ynny, nie ma kryteri\u00f3w pozbawionych wp\u0142ywu sacrum. W teorii Durkheima, \u015bwi\u0119to\u015b\u0107 reprezentuje interesy grupy, szczeg\u00f3lnie jedno\u015b\u0107, kt\u00f3ra by\u0142a uosobiona w \u015bwi\u0119tych symbolach b\u0105d\u017a totemach. Sacrum jest czynnikiem, kt\u00f3ry spaja wszystkie","start_idx":16,"end_idx":102}
{"id":"mrc_5567","question":"ilu skoczk\u00f3w na olimpiadzie?","answer":"105 zawodnik\u00f3w","context":"Skoki narciarskie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2022 \u2013 jedna z dyscyplin rozgrywanych podczas igrzysk w Pekinie w dniach 5\u201314 lutego 2022 na kompleksie narciarskim Snow Ruyi National Ski Jumping Centre w Zhangjiakou w Chinach. Rozegrane zosta\u0142y zawody w pi\u0119ciu konkurencjach: skok\u00f3w na normalnej i du\u017cej skoczni oraz zawod\u00f3w dru\u017cynowych m\u0119\u017cczyzn, skok\u00f3w na normalnej skoczni kobiet, a tak\u017ce po raz pierwszy zawody dru\u017cyn mieszanych na normalnej skoczni. == Kwalifikacje == W rywalizacji zaplanowano udzia\u0142 105 zawodnik\u00f3w (65 m\u0119\u017cczyzn i 40 kobiet). Ka\u017cdy narodowy komitet olimpijski m\u00f3g\u0142 wystawi\u0107 okre\u015blon\u0105 liczb\u0119 zawodnik\u00f3w, wynosz\u0105c\u0105 maksymalnie 5 os\u00f3b w przypadku m\u0119\u017cczyzn i 4 dla kobiet. Liczba zawodnik\u00f3w dla wszystkich komitet\u00f3w ustalona zosta\u0142a na podstawie wynik\u00f3w zawod\u00f3w Pucharu \u015awiata i Letniego Grand Prix rozgrywanych w trakcie","start_idx":512,"end_idx":526}
{"id":"mrc_5568","question":"kim by\u0142 g\u0142\u00f3wny bohater opowie\u015bci wigilijnej?","answer":"Ebenezer Scrooge \u2013 posta\u0107 fikcyjna","context":"Ebenezer Scrooge \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater opowiadania Charlesa Dickensa \"Opowie\u015b\u0107 wigilijna\" wydanego w 1843 roku. Scrooge jest zamkni\u0119tym w sobie sk\u0105pcem, nielubi\u0105cym ludzi i \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Podczas \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia przechodzi przemian\u0119 w czasie czterech kolejnych wizyt duch\u00f3w: ducha Jakuba Marleya, ducha minionych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia, ducha tera\u017aniejszych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia i ducha przysz\u0142ych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Ebenezer Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku, w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie. Jego by\u0142y wsp\u00f3lnik, Jakub Marley, zmar\u0142 w wigili\u0119 Bo\u017cego Narodzenia 7 lat wcze\u015bniej. Scrooge jest ch\u0142odny, nieprzyst\u0119pny i dba jedynie o swoje dochody, sp\u0119dzaj\u0105c czas nad ksi\u0119gami rachunkowymi. Irytuj\u0105 go \u017cyczenia \u015bwi\u0105teczne, odrzuca zaproszenie do sp\u0119dzenia \u015bwi\u0105t z rodzin\u0105 swojego siostrze\u0144ca. Wraca do swojego ciemnego i","start_idx":0,"end_idx":34}
{"id":"mrc_5569","question":"jak\u0105 nagrod\u0119 otrzyma\u0142 film noce i dnie?","answer":"Z\u0142ote Lwy Gda\u0144skie na Festiwalu Polskich Film\u00f3w Fabularnych oraz Srebrnego Nied\u017awiedzia dla Jadwigi Bara\u0144skiej na Mi\u0119dzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie.","context":"\"Noce i dnie\" okaza\u0142y si\u0119 sukcesem artystycznym i komercyjnym, otrzymuj\u0105c przewa\u017cnie pozytywne oceny w Polsce i za granic\u0105. Chwalono gr\u0119 Bara\u0144skiej i Bi\u0144czyckiego, brawurowy monta\u017c Nied\u017awieckiej oraz monumentalny rozmach. Dzie\u0142o Antczaka zdoby\u0142o szereg nagr\u00f3d i wyr\u00f3\u017cnie\u0144, mi\u0119dzy innymi Z\u0142ote Lwy Gda\u0144skie na Festiwalu Polskich Film\u00f3w Fabularnych oraz Srebrnego Nied\u017awiedzia dla Jadwigi Bara\u0144skiej na Mi\u0119dzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. Film znalaz\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w \u015bcis\u0142ej czo\u0142\u00f3wce dzie\u0142 nominowanych do Oscara dla najlepszego filmu nieangloj\u0119zycznego. Do po\u0142owy 1977 \"Noce i dnie\" obejrza\u0142o w Polsce ponad 21 milion\u00f3w widz\u00f3w, a trwaj\u0105ca popularno\u015b\u0107 filmu prze\u0142o\u017cy\u0142a si\u0119 na honorowe wyr\u00f3\u017cnienie Diamentowe Lwy, jakie na Festiwalu Polskich Film\u00f3w Fabularnych w 2015 otrzymali Antczak (za najlepszy film 40-lecia) oraz Bara\u0144ska (za najlepsz\u0105 rol\u0119 \u017ce\u0144sk\u0105 40-lecia). == Fabu\u0142a","start_idx":287,"end_idx":447}
{"id":"mrc_5570","question":"jak inaczej nazywana jest wie\u017ca eiffla?","answer":"\u017belazna dama","context":"Wie\u017ca Eiffla (, wym. []) \u2013 najbardziej znany obiekt architektoniczny Pary\u017ca, uznawany za symbol tego miasta i niekiedy ca\u0142ej Francji. Jest najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 w Pary\u017cu, a w momencie powstania by\u0142a najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 na \u015bwiecie. \u201e\u017belazna dama\u201d stoi w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta, nad Sekwan\u0105, na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Pola Marsowego. Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku. Mia\u0142a upami\u0119tni\u0107 setn\u0105 rocznic\u0119 rewolucji francuskiej oraz zademonstrowa\u0107 poziom wiedzy in\u017cynierskiej i mo\u017cliwo\u015bci techniczne epoki, by\u0107 symbolem \u00f3wczesnej pot\u0119gi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji. Projekt podkre\u015bla\u0142 architektoniczne walory stali, wbrew dominuj\u0105cemu w XIX wieku akademizmowi, kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142 \u017celazo za prosty materia\u0142 budowlany. Projekt wykorzystywa\u0142 do\u015bwiadczenia epoki i jej konstruktora, Gustave\u2019a Eiffela, w budowie kolejowych most\u00f3w stalowych. Po 20 latach budowla mia\u0142a by\u0107 rozebrana,","start_idx":226,"end_idx":238}
{"id":"mrc_5571","question":"gdzie zamieszkuje dudek?","answer":"Zamieszkuje niemal ca\u0142\u0105 Europ\u0119 (najcz\u0119\u015bciej jej po\u0142udniowo-zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107), zachodni\u0105, \u015brodkow\u0105, po\u0142udniow\u0105 i wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kontynentu azjatyckiego oraz p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 Afryk\u0119 i Afryk\u0119 Subsaharyjsk\u0105.","context":"wachlarzowato w chwilach zaniepokojenia. Odzywa si\u0119 dono\u015bnym, niskim \u201eupupup\u201d. D\u0142ugi dzi\u00f3b s\u0142u\u017cy do wyszukiwania zdobyczy w ziemi. M\u0142ode dudki w gnie\u017adzie, by przegoni\u0107 intruza pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 niezwyk\u0142\u0105 broni\u0105 w postaci cuchn\u0105cej cieczy wystrzykiwanej w kierunku wroga. Z tego powodu gniazda dudka czasem nieprzyjemnie pachn\u0105. == Wyst\u0119powanie == Zamieszkuje niemal ca\u0142\u0105 Europ\u0119 (najcz\u0119\u015bciej jej po\u0142udniowo-zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107), zachodni\u0105, \u015brodkow\u0105, po\u0142udniow\u0105 i wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kontynentu azjatyckiego oraz p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 Afryk\u0119 i Afryk\u0119 Subsaharyjsk\u0105. W Europie p\u00f3\u0142nocna granica wyst\u0119powania si\u0119ga Ba\u0142tyku, a w Azji si\u0119ga ona po jezioro Bajka\u0142. Na zim\u0119 europejskie i azjatyckie populacje opuszczaj\u0105 wy\u017csze szeroko\u015bci geograficzne i kieruj\u0105 si\u0119 na po\u0142udnie. Przeloty w Europie III\u2013V i VIII\u2013X. Ptaki zimuj\u0105 w \u015brodkowej i p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Afryce i na po\u0142udnie od Sahary, na P\u00f3\u0142wyspie Arabskim","start_idx":344,"end_idx":549}
{"id":"mrc_5572","question":"gdzie le\u017cy krajnik dolny?","answer":"Krajnik Dolny \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfi\u0144skim, w gminie Chojna.","context":"Krajnik Dolny \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfi\u0144skim, w gminie Chojna. Bardzo stara osada kultury \u0142u\u017cyckiej, w 1337 osadnicy z zachodu wyp\u0119dzili ludno\u015b\u0107 s\u0142owia\u0144sk\u0105 z Krajnika G\u00f3rnego do Dolnego, na tereny okre\u015blane jako b\u0142otniste i niezdrowe. Po 1945 miejscowo\u015b\u0107 przej\u015bciowo nosi\u0142a nazw\u0119 \"Bimbrowo\". We wsi ruiny ko\u015bcio\u0142a ryglowego z prze\u0142omu XVIII i XIX wieku, \u015bwi\u0105tynia przetrwa\u0142a wojn\u0119, zosta\u0142a opuszczona i ca\u0142kowicie zdewastowana, w otoczeniu kilkusetletnie p\u0142yty nagrobne. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa szczeci\u0144skiego. == Przej\u015bcie graniczne == We wsi ulokowane by\u0142o przej\u015bcie graniczne z Niemcami. Zosta\u0142o zlikwidowane 21 grudnia 2007 roku po przyst\u0105pieniu Polski do uk\u0142adu z Schengen.","start_idx":0,"end_idx":113}
{"id":"mrc_5573","question":"kto wybudowa\u0142 zamek w malborku?","answer":"zakon krzy\u017cacki","context":"Zamek w Malborku (niem. \"Ordensburg Marienburg\") \u2013 zamek w Malborku, na prawym brzegu Nogatu, wzniesiony w kilku etapach od 1280 do po\u0142. XV w. przez zakon krzy\u017cacki. Pocz\u0105tkowo konwentualna siedziba komtura, od 1309 po przeniesieniu przez Siegfrieda von Feuchtwangena stolicy zakonu do Malborka, siedziba wielkich mistrz\u00f3w zakonu krzy\u017cackiego i w\u0142adz Prus Zakonnych do 1457, w latach 1457\u20131772 rezydencja kr\u00f3l\u00f3w Polski, od 1466 siedziba w\u0142adz Prus Kr\u00f3lewskich, od 1568 siedziba Komisji Morskiej, w 1772 zaj\u0119ty przez administracj\u0119 Kr\u00f3lestwa Prus i zdewastowany w latach 1773\u20131804; rekonstruowany w latach 1817\u20131842 i 1882\u20131944, w 1997 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO; od 1961 siedziba Muzeum Zamkowego w Malborku. W 1286 na po\u0142udnie od zamku lokowano Malbork (Stare Miasto), kt\u00f3rego mury miejskie sprz\u0119\u017cono z murem","start_idx":149,"end_idx":164}
{"id":"mrc_5574","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 w \u015bredniowieczu pe\u0142ni\u0142 m\u0142yn?","answer":"do mielenia zbo\u017ca.","context":"najmniej od I w. p.n.e. oznacza\u0142 budynek zlokalizowany nad ciekiem wodnym, wyposa\u017cony w ko\u0142o wodne zwane te\u017c m\u0142y\u0144skim, w kt\u00f3rym si\u0142a nap\u0119dzaj\u0105ca mechanizmy miel\u0105ce ziarno czerpana by\u0142a z energii spi\u0119trzonej wody. Dopiero w XII wieku pojawi\u0142y si\u0119 wiatraki i tak jak m\u0142yny s\u0142u\u017cy\u0142y wy\u0142\u0105cznie do mielenia zbo\u017ca. Do dzi\u015b prac\u0105 w obu tych typach urz\u0105dze\u0144 zajmuj\u0105 si\u0119 m\u0142ynarze. W okresie zak\u0142adania manufaktur zar\u00f3wno wiatraki, jak i m\u0142yny wodne zaprz\u0119\u017cono tak\u017ce do innych rob\u00f3t (mieszania gliny, kowalstwa, pi\u0142owania drewna, foluszowania itp.) i dopiero to poci\u0105gn\u0119\u0142o konieczno\u015b\u0107 okre\u015blania przedmiotu obr\u00f3bki. M\u00f3wiono wi\u0119c wiatrak zbo\u017cowy lub m\u0142yn zbo\u017cowy. W XIX wieku pojawi\u0142y si\u0119 m\u0142yny parowe (produkowano je w USA i w Polsce zwano Amerykanami). Wsp\u00f3\u0142czesne m\u0142yny wyposa\u017cone s\u0105 najcz\u0119\u015bciej w urz\u0105dzenia zasilane energi\u0105","start_idx":289,"end_idx":307}
{"id":"mrc_5575","question":"z kim rozmawia\u0142 zachariasz w przybytku?","answer":"Wed\u0142ug Ewangelii \u015bw. \u0141ukasza w czasie s\u0142u\u017cby liturgicznej w \u015awi\u0105tyni przyszed\u0142 do Zachariasza archanio\u0142 Gabriel","context":"Zachariasz, \u201eJahwe pami\u0119ta\u201d; (ur. w I wieku p.n.e., zm. ok. 10) \u2013 sprawiedliwy i nienaganny kap\u0142an, ojciec \u015bw. Jana Chrzciciela, m\u0105\u017c \u015bw. El\u017cbiety, krewny Marii matki Jezusa, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, prawos\u0142awnego, koptyjskiego, ormia\u0144skiego i syryjskiego. == \u017bycie == Wed\u0142ug Ewangelii \u015bw. \u0141ukasza w czasie s\u0142u\u017cby liturgicznej w \u015awi\u0105tyni przyszed\u0142 do Zachariasza archanio\u0142 Gabriel i zapowiedzia\u0142 mu narodzenie potomka, jednocze\u015bnie przepowiadaj\u0105c jego wielko\u015b\u0107. Zachariasz i El\u017cbieta mimo podesz\u0142ego wieku nie mieli dzieci. Poniewa\u017c Zachariasz zw\u0105tpi\u0142 w przepowiedni\u0119, do czasu jej spe\u0142nienia pozosta\u0142 niemy. Po narodzeniu Jana, dok\u0142adnie w dzie\u0144 jego obrzezania, kiedy s\u0105siedzi i krewni chcieli mu da\u0107 na imi\u0119 Zachariasz, ten sprzeciwi\u0142 si\u0119, chc\u0105c, \u017ceby na imi\u0119 dziecku da\u0107 Jan (czyli tak, jak powiedzia\u0142 anio\u0142), odzyska\u0142 mow\u0119 i pod natchnieniem","start_idx":273,"end_idx":384}
{"id":"mrc_5576","question":"kt\u00f3ry cesarz rzymski ustanowi\u0142 tetrarchie?","answer":"cesarza Dioklecjana","context":"Tetrarchia (, \u201erz\u0105dy czterech\u201d, \u201eczw\u00f3rw\u0142adza\u201d; ) \u2013 system rz\u0105d\u00f3w w Cesarstwie rzymskim wprowadzany stopniowo przez cesarza Dioklecjana od 286 roku. Polega\u0142 na r\u00f3wnoczesnym sprawowaniu w\u0142adzy przez czterech panuj\u0105cych: dw\u00f3ch \"august\u00f3w\" i dw\u00f3ch w\u0142adc\u00f3w ni\u017cszej rangi z tytu\u0142em \"cezara\". == Kszta\u0142towanie tetrarchii == Tetrarchia formowa\u0142a si\u0119 stopniowo i g\u0142\u00f3wnie pod wp\u0142ywem okoliczno\u015bci zewn\u0119trznych. Pocz\u0105tkowo Dioklecjan panowa\u0142 samodzielnie, lecz wskutek niebezpiecznej sytuacji w Germanii i Galii powo\u0142a\u0142 (286) na wsp\u00f3\u0142rz\u0105dc\u0119 Maksymiana, nadaj\u0105c mu tytu\u0142 cezara i powierzaj\u0105c sprawy Zachodu. Wkr\u00f3tce potem na skutek uzurpacji w\u0142adzy przez Karauzjusza w Brytanii, Maksymian zosta\u0142 drugim cesarzem otrzymuj\u0105c tytu\u0142 augusta. Dalsza komplikacja spraw cesarstwa, zar\u00f3wno na Zachodzie (umocnienie si\u0119 Karauzjusza), jak i na Wschodzie (zagro\u017cenie ze strony Sasanid\u00f3w), sk\u0142oni\u0142a Dioklecjana w 293 r. do powi\u0119kszenia liczby","start_idx":115,"end_idx":134}
{"id":"mrc_5577","question":"kto jest kanclerzem niemiec 2021?","answer":"Olafa Scholza","context":"ubiega\u0142a si\u0119 o reelekcj\u0119 w wyborach parlamentarnych, zaplanowanych na 26 wrze\u015bnia 2021. Og\u0142aszaj\u0105c decyzj\u0119 Angela Merkel sta\u0142a si\u0119 pierwszym kanclerzem w powojennej historii Niemiec nieubiegaj\u0105cym si\u0119 o ponowny wyb\u00f3r. 26 pa\u017adziernika 2021 odebra\u0142a z r\u0105k prezydenta Niemiec dymisje swojego rz\u0105du. 8 grudnia 2021 w wyniku wyboru Olafa Scholza przez parlament i zaprzysi\u0119\u017cenia jego rz\u0105du, zako\u0144czy\u0142a swoje 16 letnie rz\u0105dy. Merkel jest por\u00f3wnywana cz\u0119sto do by\u0142ej premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher (obie s\u0105 uznawane za silne kobiety-polityk\u00f3w) i z tego powodu nazywana jest \"\u017belazn\u0105 Dziewczynk\u0105\" (Kanclerz Kohl zwyk\u0142 mawia\u0107 o Merkel \"das M\u00e4dchen\" \u2013 dziewczynka) lub po prostu \"Angie\" (przydomek nada\u0142a jej niemiecka prasa). Angela Merkel po zaprzysi\u0119\u017ceniu na kanclerza, wstawi\u0142a do swego gabinetu portret carycy Katarzyny II pochodz\u0105cej z Pomorza","start_idx":327,"end_idx":340}
{"id":"mrc_5578","question":"czym zajmowali si\u0119 urz\u0119dnicy w staro\u017cytnym egipcie?","answer":"Pisarze zajmowali si\u0119 m.in. obliczaniem podatku od ziarna, szacowaniem ilo\u015bci plon\u00f3w itp.","context":"kluczowy wp\u0142yw na jego polityk\u0119. == Pozycja w spo\u0142ecze\u0144stwie == Pisarze w spo\u0142ecze\u0144stwie staro\u017cytnego Egiptu byli traktowani ze szczeg\u00f3lnym szacunkiem. Byli warstw\u0105 nieproduktywn\u0105 \u2013 Egipcjanie jednak ju\u017c od czas\u00f3w archaicznych widzieli potrzeb\u0119 utrzymywania takiej warstwy. Wynika\u0142o to z dw\u00f3ch g\u0142\u00f3wnych powod\u00f3w. * System nawadniaj\u0105cy. System basenowy, stosowany w Egipcie, wymaga\u0142 odg\u00f3rnego zarz\u0105dzania. Do administrowania tak wielkiego obszaru jak dolina Nilu, niezb\u0119dna by\u0142a rzesza urz\u0119dnik\u00f3w pos\u0142uguj\u0105cych si\u0119 pismem. Pisarze zajmowali si\u0119 m.in. obliczaniem podatku od ziarna, szacowaniem ilo\u015bci plon\u00f3w itp. * Wiara w moc tw\u00f3rcz\u0105 s\u0142owa. Egipcjanie, podobnie jak przedstawiciele innych cywilizacji bliskiego wschodu np. \u017bydzi, wierzyli w wyj\u0105tkow\u0105 si\u0142\u0119 s\u0142owa pisanego. Rzecz podpisana imieniem w\u0142a\u015bciciela na zawsze pozostawa\u0142a jego w\u0142asno\u015bci\u0105. W \u015bwi\u0105tyni kap\u0142ani czytali archaiczne ksi\u0119gi, kt\u00f3re by\u0142y uznawane jako","start_idx":521,"end_idx":610}
{"id":"mrc_5579","question":"kiedy by\u0142a 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":83,"end_idx":129}
{"id":"mrc_5580","question":"ile medali na igrzyskach olimpijskich zdoby\u0142a reprezentacja polski?","answer":"Reprezentanci Polski zdobyli \u0142\u0105cznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich.","context":"19 z 23 medali polscy olimpijczycy wywalczyli w konkurencjach indywidualnych, trzy zdobyli w \u0142y\u017cwiarskich biegach dru\u017cynowych, a jedn\u0105 w dru\u017cynowych skokach narciarskich. W klasyfikacji medalowej wszech czas\u00f3w reprezentacja Polski zajmuje 22. miejsce, bior\u0105c pod uwag\u0119 medale zimowych igrzysk olimpijskich. == Medali\u015bci chronologicznie == Reprezentanci Polski zdobyli \u0142\u0105cznie 23 medale zimowych igrzysk olimpijskich. Polacy stali na podium zawod\u00f3w olimpijskich na dziewi\u0119ciu igrzyskach, z czego po raz pierwszy w 1956 roku. Raz zdarzy\u0142o si\u0119, \u017ce reprezentanci Polski zdobyli dwa medale w jednej konkurencji podczas jednych igrzysk olimpijskich. Mia\u0142o to miejsce w 1960 roku w \u0142y\u017cwiarskim biegu kobiet na 1500 metr\u00f3w, kiedy to srebrny medal zdoby\u0142a Elwira Seroczy\u0144ska, a br\u0105zowy \u2013 Helena Pilejczyk. Ponadto, jeszcze trzykrotnie zdarzy\u0142o si\u0119, \u017ce polscy sportowcy zdobyli wi\u0119cej","start_idx":339,"end_idx":416}
{"id":"mrc_5581","question":"co by\u0142o powodem powodzi 1997?","answer":"Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\".","context":"Wyla\u0142y w\u00f3wczas wody dorzeczy rzek B\u00f3br, Bystrzyca, Kaczawa, Kwisa, Ma\u0142a Panew, Nysa K\u0142odzka, Nysa \u0141u\u017cycka, Odra, Olza, O\u0142awa, Osob\u0142oga, Prudnik, Skora, Szprotawa, \u015al\u0119za, Widawa i Z\u0142oty Potok, a tak\u017ce g\u00f3rnej Wis\u0142y i \u0141aby. == Przyczyny == Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\". Podczas niej utworzy\u0142 si\u0119 nad p\u00f3\u0142nocnymi W\u0142ochami ni\u017c wywo\u0142any nap\u0142ywem ch\u0142odnego powietrza z Europy Zachodniej. Ni\u017c ten przesuwa\u0142 si\u0119 na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d, kieruj\u0105c si\u0119 nad Ba\u0142kany. Uk\u0142ad ten wywo\u0142a\u0142 nap\u0142yw mas gor\u0105cego powietrza pochodzenia morskiego znad morza Czarnego i \u015ar\u00f3dziemnego na p\u00f3\u0142noc. Zetkni\u0119cie si\u0119 ciep\u0142ego wilgotnego powietrza z ch\u0142odnym znad Ba\u0142tyku spowodowa\u0142o obfite opady na granicy obu mas powietrza. Od 4 do","start_idx":237,"end_idx":396}
{"id":"mrc_5582","question":"jak islamie nazywaj\u0105 boga?","answer":"B\u00f3g (arab. \"Allah\")","context":"ameryka\u0144ska interwencja. Pozostaje kwesti\u0105 sporn\u0105, jak dalece islamski fundamentalizm jest mechanicznym odrzuceniem modernizacji, a w jakim stopniu podejmowan\u0105 przez spo\u0142ecze\u0144stwa muzu\u0142ma\u0144skie pr\u00f3b\u0105 poszukiwania w\u0142asnego miejsca w nowoczesnym \u015bwiecie. == Wiara == === B\u00f3g === W islamie wyst\u0119puje wiara w jednego boga, kt\u00f3ry w Koranie nazywany jest Allah. Jak m\u00f3wi sura \"al-Ichlas\" z Koranu: \"On jest Bogiem jedynym Bogiem wiekuistym! Nie zrodzi\u0142 nikogo, ani te\u017c nie zosta\u0142 zrodzony, a nikt nie jest Jemu r\u00f3wny.\" Wed\u0142ug muzu\u0142man\u00f3w B\u00f3g (arab. \"Allah\") jest wszechwiedz\u0105cy, doskona\u0142y, jest \u017ar\u00f3d\u0142em wszelkiej wiedzy i sprawiedliwo\u015bci, ma znajomo\u015b\u0107 prawa doskona\u0142ego. Jest niepodobny do nikogo i niczego nie mo\u017cna z nim por\u00f3wnywa\u0107. Islam zabrania przedstawiania go w jakiejkolwiek postaci. === Wyznanie wiary === Aby zosta\u0107 muzu\u0142maninem, czyli \u201epoddanym Allahowi\u201d, nale\u017cy","start_idx":530,"end_idx":549}
{"id":"mrc_5583","question":"jak poluje modliszka?","answer":"Poluje na inne owady lub paj\u0105ki, siedz\u0105c nieruchomo na niskich ro\u015blinach i czekaj\u0105c, a\u017c ofiara przybli\u017cy si\u0119 na tyle, \u017ceby mo\u017cna by\u0142o chwyci\u0107 j\u0105 par\u0105 przednich odn\u00f3\u017cy. Z\u0142apan\u0105 ofiar\u0119 zjada \u017cywcem.","context":"kr\u00f3tkich lot\u00f3w. Jak u wszystkich modliszek, pierwsza para odn\u00f3\u017cy przekszta\u0142cona jest w narz\u0105d chwytny. Jej chwyt jest tak silny, \u017ce nawet tak du\u017ce i mocne owady jak koniki polne nie s\u0105 w stanie si\u0119 z niego wydosta\u0107. Mo\u017cna j\u0105 spotka\u0107 od sierpnia do pa\u017adziernika, kiedy jest dostatecznie ciep\u0142o. Jej \u015brodowiskiem \u017cycia s\u0105 \u015br\u00f3dle\u015bne \u0142\u0105ki, polany i brzegi las\u00f3w. Poluje na inne owady lub paj\u0105ki, siedz\u0105c nieruchomo na niskich ro\u015blinach i czekaj\u0105c, a\u017c ofiara przybli\u017cy si\u0119 na tyle, \u017ceby mo\u017cna by\u0142o chwyci\u0107 j\u0105 par\u0105 przednich odn\u00f3\u017cy. Z\u0142apan\u0105 ofiar\u0119 zjada \u017cywcem. Samica sk\u0142ada od 100 do 200 jaj w przylegaj\u0105cym do \u0142odygi ro\u015bliny kokonie, zwanym ootek\u0105. == Biotop == W Polsce modliszka preferuje mocno nas\u0142onecznione polany i brzegi bor\u00f3w sosnowych poro\u015bni\u0119te wrzosowiskami","start_idx":359,"end_idx":555}
{"id":"mrc_5584","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142 si\u0119 pierwszy lot \u015bmig\u0142owca?","answer":"13 listopada 1907 roku","context":"tworzy\u0142 Leonardo da Vinci, pierwszy lot \u015bmig\u0142owca zaprojektowanego przez francuskiego producenta rower\u00f3w Paula Cornu mia\u0142 miejsce 13 listopada 1907 roku. Najlepsze osi\u0105gi tej maszyny to zawis na wysoko\u015bci ok. 1,5 m przez ponad minut\u0119. 28 wrze\u015bnia 1912 roku du\u0144ski in\u017cynier i wynalazca Jacob C.H. Ellehammer zaprezentowa\u0142 sw\u00f3j \u201e\u015brubowy samolot\u201d na polach pod Kopenhag\u0105. Maszyna zawis\u0142a kilkadziesi\u0105t centymetr\u00f3w nad ziemi\u0105, by stoj\u0105cy obok konstruktor m\u00f3g\u0142 po chwili wy\u0142\u0105czy\u0107 silnik. W 1911 roku rosyjski konstruktor Borys Juriew opracowa\u0142 tarcz\u0119 steruj\u0105c\u0105 umo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 sterowanie skokiem og\u00f3lnym i okresowym \u0142opat wirnika no\u015bnego. Kolejny prze\u0142om w budowie \u015bmig\u0142owc\u00f3w dokona\u0142 si\u0119 w 1923 roku dzi\u0119ki hiszpa\u0144skiemu konstruktorowi Juanowi de la Cierva, kt\u00f3ry opracowa\u0142 na potrzeby skonstruowanego przez siebie wiatrakowca C.4 przegubowe zawieszenie \u0142opat wirnika no\u015bnego. By\u0142o wiele","start_idx":130,"end_idx":152}
{"id":"mrc_5585","question":"kto jest tw\u00f3rc\u0105 logo zespo\u0142u perfect?","answer":"Autorem logo zespo\u0142u by\u0142 plastyk Edward Lutczyn.","context":"z ko\u0144cem roku, zesp\u00f3\u0142 nawi\u0105za\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z klawiszowcem Paw\u0142em Tabak\u0105. Pierwotn\u0105 nazw\u0105 grupy, zaproponowan\u0105 przez Tabak\u0119, by\u0142a \"Perfect Super Show and Disco Band\". Pochodzi\u0142a ona od nazwiska Christine Perfect-McVie, kt\u00f3ra w zespole Fleetwood Mac \u015bpiewa\u0142a i gra\u0142a na instrumentach klawiszowych. W ankiecie pisma \u201eNon Stop\u201d Perfect zosta\u0142 uznany za debiut 1978, a utw\u00f3r \u201eJego nie ma\u201d za najlepszy utw\u00f3r rockowy. Autorem logo zespo\u0142u by\u0142 plastyk Edward Lutczyn. Grupa nagra\u0142a longplay Haliny \u017bytkowiak pt. \"Jestem tylko dziewczyn\u0105\", w zamian otrzymuj\u0105c kontrakt na wyjazd do Stan\u00f3w Zjednoczonych, gdzie wyst\u0119powa\u0142a w polonijnych klubach nocnych i dzielnicach Chicago. Po powrocie do kraju w 1979, nast\u0119pnie z zespo\u0142em po\u017cegnali si\u0119 Tabaka i Morawski \u2013 ten drugi przeszed\u0142 do Porter Bandu. === Najwi\u0119ksza popularno\u015b\u0107 (1980\u20131987) ===","start_idx":411,"end_idx":459}
{"id":"mrc_5586","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 film akademia pana kleksa?","answer":"1983","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 polsko-radziecki muzyczny film fantasy z 1983 roku w re\u017cyserii Krzysztofa Gradowskiego, b\u0119d\u0105cy adaptacj\u0105 ksi\u0105\u017cki o tym samym tytule autorstwa Jana Brzechwy. Film jest dwucz\u0119\u015bciowy: cz. I \"Przygoda ksi\u0119cia Mateusza\", cz. II \"Tajemnica Golarza Filipa\". Film w Polsce by\u0142 emitowany tak\u017ce w telewizji. Wydany zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c w wersji zrekonstruowanej cyfrowo. == Lokalizacje == Zdj\u0119cia do filmu realizowano w pa\u0142acu w Nieborowie, w Arkadii (przy akwedukcie), w parku przy zamku w Go\u0142uchowie (wojew\u00f3dztwo wielkopolskie), na ulicach Piotrkowa Trybunalskiego (ul. Rycerska, ul. Sieradzka i pl. Ko\u015bciuszki) oraz w Jask\u00f3\u0142czym Gnie\u017adzie na Krymie. Ada\u015b leci nad Dunajcem (prze\u0142om Dunajca). Zdj\u0119cia do \"Przygody Ksi\u0119cia Mateusza\" powsta\u0142y w Pa\u0142acu Woroncowa w A\u0142upce. == Opis fabu\u0142y == Dziesi\u0119cioletni Ada\u015b Niezg\u00f3dka (S\u0142awomir Wronka) wst\u0119puje","start_idx":64,"end_idx":68}
{"id":"mrc_5587","question":"dlaczego wygin\u0119\u0142y mamuty?","answer":"Nie do ko\u0144ca jest jasna przyczyna wymarcia mamut\u00f3w. Najog\u00f3lniej rzecz bior\u0105c podaje si\u0119 trzy ewentualne przyczyny lub ich kombinacj\u0119: * mamuty wymar\u0142y ze wzgl\u0119du na istotne zmiany w klimacie na prze\u0142omie plejstocenu i holocenu (ok. 10 tys. lat temu), do kt\u00f3rych zwierz\u0119ta nie zdo\u0142a\u0142y si\u0119 dostosowa\u0107, * zwierz\u0119ta wygin\u0119\u0142y w wyniku jakiej\u015b choroby lub epidemii, * mamuty zosta\u0142y wyt\u0119pione przez cz\u0142owieka.","context":"indyjskim, cho\u0107 istnia\u0142y tak\u017ce jeszcze mniejsze formy, jak mamut kar\u0142owaty, kt\u00f3rego pozosta\u0142o\u015bci odnaleziono na Channel Islands u wybrze\u017cy Kalifornii, a kt\u00f3ry by\u0142 niemal dwukrotnie mniejszy od mamuta cesarskiego. === Wymarcie === Nie do ko\u0144ca jest jasna przyczyna wymarcia mamut\u00f3w. Najog\u00f3lniej rzecz bior\u0105c podaje si\u0119 trzy ewentualne przyczyny lub ich kombinacj\u0119: * mamuty wymar\u0142y ze wzgl\u0119du na istotne zmiany w klimacie na prze\u0142omie plejstocenu i holocenu (ok. 10 tys. lat temu), do kt\u00f3rych zwierz\u0119ta nie zdo\u0142a\u0142y si\u0119 dostosowa\u0107, * zwierz\u0119ta wygin\u0119\u0142y w wyniku jakiej\u015b choroby lub epidemii, * mamuty zosta\u0142y wyt\u0119pione przez cz\u0142owieka. Jak si\u0119 uwa\u017ca, ostatnie mamuty na sta\u0142ym l\u0105dzie wygin\u0119\u0142y ok. 10\u20138 tys. lat p.n.e., natomiast niewielka populacja mamut\u00f3w istnia\u0142a na Wyspie Wrangla do ok. 2000 r. p.n.e. Ta","start_idx":230,"end_idx":633}
{"id":"mrc_5588","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142a si\u0119 ksi\u0119\u017cna diana?","answer":"Urodzi\u0142a si\u0119 1 lipca 1961","context":"jej przydomki \"Ksi\u0119\u017cnej ludu\" oraz \"Ikony mody\", a tak\u017ce \"Kr\u00f3lowej serc\" i \"Ludowej ksi\u0119\u017cniczki\". Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce ksi\u0119\u017cna swoim dzia\u0142aniem i nag\u0142o\u015bnieniem problemu przyczyni\u0142a si\u0119 do podpisania 3 grudnia 1997 traktatu w Ottawie, zabraniaj\u0105cego produkcji, gromadzenia, eksportu oraz u\u017cywania min przeciwpiechotnych. == M\u0142odo\u015b\u0107 == === Narodziny i chrzest === Urodzi\u0142a si\u0119 1 lipca 1961 o godz. 19:45 (czasu letniego) w Park House, domu granicz\u0105cym z terenami nale\u017c\u0105cymi do kr\u00f3lewskiej posiad\u0142o\u015bci Sandringham House w hrabstwie Norfolk w Wielkiej Brytanii. W chwili narodzin wa\u017cy\u0142a 3,5 kg. Jej ojcem by\u0142 \u00f3wczesny wicehrabia Althorp Edward John Spencer (1924\u20131992; jedyny syn Alberta Spencera i Cynthii Spencer), a matk\u0105 \u2013 \u00f3wczesna hrabina Althorp Frances (1936\u20132004), c\u00f3rka 4. barona Fermoy i Ruth, baronowej Fermoy. Narodziny Diany wywo\u0142a\u0142y","start_idx":355,"end_idx":380}
{"id":"mrc_5589","question":"kogo po\u015blubi\u0142 jacek soplica?","answer":"przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119","context":"Jacek Soplica (\"Wojewoda, W\u0105sal, ksi\u0105dz Robak, Bernardyn\") \u2013 posta\u0107 literacka, jeden z bohater\u00f3w poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; szlachcic litewski, g\u0142owa rodu Soplic\u00f3w, zab\u00f3jca Stolnika Horeszki, ojciec Tadeusza, brat S\u0119dziego, kap\u0142an z zakonu bernardyn\u00f3w. Umiera po swojej spowiedzi Gerwazemu przez gangren\u0119 spowodowan\u0105 otworzeniem starych ran. == \u017byciorys == Soplica pochodzi\u0142 ze szlachty \u015brednio zamo\u017cnej. W m\u0142odo\u015bci s\u0142yn\u0105\u0142 z zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. By\u0142 nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 rodu Soplic\u00f3w, prawdopodobnie dzi\u0119ki fantazji, bitno\u015bci i inteligencji. Zrezygnowany Soplica p\u00f3\u017aniej po\u015blubi\u0142 przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna Tadeusza. Niekochana przez m\u0119\u017ca, zmar\u0142a wkr\u00f3tce po porodzie. Tymczasem Jacek popad\u0142 w pija\u0144stwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przyby\u0142 pod zamek Horeszk\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 w\u00f3wczas atakowany przez Moskali. Widz\u0105c rado\u015b\u0107 Horeszki po odpartym ataku, Soplica","start_idx":631,"end_idx":661}
{"id":"mrc_5590","question":"ile to pluton?","answer":"pododdzia\u0142 w sk\u0142adzie 2-5 dru\u017cyn, dzia\u0142on\u00f3w, sekcji lub za\u0142\u00f3g woz\u00f3w bojowych.","context":"Pluton \u2212 pododdzia\u0142 w sk\u0142adzie 2-5 dru\u017cyn, dzia\u0142on\u00f3w, sekcji lub za\u0142\u00f3g woz\u00f3w bojowych. Wyst\u0119puje we wszystkich rodzajach wojsk. Wchodzi najcz\u0119\u015bciej w sk\u0142ad kompanii, baterii albo szwadronu. Niekiedy wyst\u0119puje samodzielnie na szczeblu batalionu (dywizjonu) lub pu\u0142ku. Mo\u017ce mie\u0107 jednorodn\u0105 struktur\u0119 organizacyjn\u0105 (gdy sk\u0142ada si\u0119 z dru\u017cyn jednego rodzaju) albo sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z dru\u017cyn o r\u00f3\u017cnej organizacji i przeznaczeniu. Jest podstawow\u0105 jednostk\u0105 w szkoleniu, odpowiednikiem klasy w szkole albo grupy na studiach. Przewa\u017cnie jest to najmniejszy pododdzia\u0142 etatowo dowodzony przez oficera, najcz\u0119\u015bciej porucznika.","start_idx":9,"end_idx":86}
{"id":"mrc_5591","question":"kto zdoby\u0142 biegun po\u0142udniowy?","answer":"Amundsen","context":"Roald Engelbregt Gravning Amundsen (ur. 16 lipca 1872 w Borge w Norwegii, zagin\u0105\u0142 18 czerwca 1928 w Arktyce) \u2013 norweski badacz polarny, pierwszy zdobywca bieguna po\u0142udniowego. Do\u015bwiadczenie zdoby\u0142, uczestnicz\u0105c w wyprawach arktycznych i antarktycznych innych badaczy \u2013 by\u0142 drugim oficerem na statku \u201eBelgica\u201d podczas Belgijskiej Wyprawy Antarktycznej w latach 1897\u20131899, kiedy dokonano pierwszego udanego zimowania w rejonie Antarktydy. W latach 1903\u20131906 jako pierwszy przeby\u0142 drog\u0119 \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 Ocean Atlantycki i Spokojny, tzw. Przej\u015bcie P\u00f3\u0142nocno-Zachodnie prowadz\u0105ce przez Ocean Arktyczny wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocnego wybrze\u017ca Kanady. W 1910 roku planowa\u0142 wypraw\u0119 na biegun p\u00f3\u0142nocny, lecz gdy nadesz\u0142a wiadomo\u015b\u0107, \u017ce jako pierwszy dotar\u0142 tam Amerykanin Frederick Albert Cook (1865\u20131940) i Robert Edwin Peary (1856\u20131920), Amundsen zmieni\u0142 plan i postanowi\u0142 zdoby\u0107 drugi z biegun\u00f3w. Wyprawa ta by\u0142a","start_idx":26,"end_idx":34}
{"id":"mrc_5592","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 pary\u017c?","answer":"Wed\u0142ug legendy natomiast nazwa miasta pochodzi od Parysa, syna Priama, kr\u00f3la Troi, kt\u00f3ry mia\u0142 by\u0107 za\u0142o\u017cycielem Pary\u017ca.","context":"sta\u0142o si\u0119 osad\u0105 rzymsk\u0105, zosta\u0142o przemianowane na \"Lutetia Parisiorum\" (w p\u00f3\u017aniejszym zgalicyzowanym brzmieniu \"Lut\u00e8ce\"), a w 360 r. cesarz Julian Apostata zmieni\u0142 jego nazw\u0119 na Pary\u017c (wed\u0142ug innych badaczy uczyni\u0142 to dopiero Chlodwig w V w.). Wed\u0142ug legendy natomiast nazwa miasta pochodzi od Parysa, syna Priama, kr\u00f3la Troi, kt\u00f3ry mia\u0142 by\u0107 za\u0142o\u017cycielem Pary\u017ca. Miasto ma wiele przydomk\u00f3w, z kt\u00f3rych najbardziej znany to \"La Ville-Lumi\u00e8re\" (\u201emiasto \u015bwiat\u0142a\u201d), nawi\u0105zuj\u0105cy do znaczenia Pary\u017ca jako o\u015brodka nauki, ale te\u017c jego blasku jako kulturalnej i towarzyskiej stolicy Europy. === Epoka rzymska === Pierwsza pisemna wzmianka o Pary\u017cu pochodzi z VI ksi\u0119gi dzie\u0142a \"O wojnie galijskiej\" (\"Commentarii de bello gallico\") Juliusza Cezara, w kt\u00f3rym Cezar w 53 r. p.n.e. opisa\u0142 swoj\u0105 kampani\u0119 podczas powstania Gal\u00f3w pod","start_idx":244,"end_idx":362}
{"id":"mrc_5593","question":"ile polskich \u017co\u0142nierzy zgin\u0119\u0142o pod monte cassino?","answer":"W natarciu zgin\u0119\u0142o 923 \u017co\u0142nierzy","context":"Francuski Korpus Ekspedycyjny. Oddzia\u0142y te prawie nie napotyka\u0142y oporu. Nast\u0119pnego dnia XIII Korpus brytyjski podszed\u0142 do Linii Hitlera w rejonie Aquino. Wieczne Miasto Amerykanie zaj\u0119li 4 czerwca, a wi\u0119c w dwa tygodnie po bitwie. 20 maja dow\u00f3dca 15 Grupy Armii skierowa\u0142 do 2 Korpusu Polskiego rozkaz, w kt\u00f3rym dzi\u0119kowa\u0142 za zwyci\u0119stwo: Polskie walki o masyw Monte Cassino i Piedimonte trwa\u0142y 13 dni i 20 godzin i by\u0142y niezwykle krwawe. W natarciu zgin\u0119\u0142o 923 \u017co\u0142nierzy, 2931 zosta\u0142o rannych, a za zaginionych uznano 345, z kt\u00f3rych 251 powr\u00f3ci\u0142o do oddzia\u0142\u00f3w po zako\u0144czeniu walk. Jednak ju\u017c w czerwcu 2 Korpus Polski ponownie wkroczy\u0142 do akcji, wyzwalaj\u0105c w lipcu 1944 roku Loreto i Ankon\u0119. Wygrana bitwa o Ankon\u0119, wa\u017cne miasto portowe, u\u0142atwi\u0142a prze\u0142amanie niemieckiego","start_idx":437,"end_idx":469}
{"id":"mrc_5594","question":"jaki kszta\u0142t ma sfera?","answer":"Sfera (z gr. \u03c3\u03c6\u03b1\u1fd6\u03c1\u03b1 \"spha\u00eera\" \u201ekula, pi\u0142ka\u201d) \u2013 uog\u00f3lnienie poj\u0119cia okr\u0119gu na wi\u0119cej wymiar\u00f3w.","context":"Sfera (z gr. \u03c3\u03c6\u03b1\u1fd6\u03c1\u03b1 \"spha\u00eera\" \u201ekula, pi\u0142ka\u201d) \u2013 uog\u00f3lnienie poj\u0119cia okr\u0119gu na wi\u0119cej wymiar\u00f3w. Jest to zbi\u00f3r wszystkich punkt\u00f3w (miejsce geometryczne) w przestrzeni metrycznej oddalonych o ustalon\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 od wybranego punktu. Ustalona odleg\u0142o\u015b\u0107 nazywa si\u0119 \"promieniem sfery\", wybrany punkt nazywa si\u0119 \"\u015brodkiem sfery\". Zwykle przyjmuje si\u0119 dodatkowo, \u017ce promie\u0144 musi by\u0107 dodatni. Tak zdefiniowany zbi\u00f3r jest brzegiem kuli o tym samym \u015brodku i promieniu. Zazwyczaj jako przestrze\u0144 metryczn\u0105 rozpatruje si\u0119 przestrze\u0144 euklidesow\u0105. == Sfera w euklidesowej przestrzeni tr\u00f3jwymiarowej == Najcz\u0119\u015bciej m\u00f3wimy o sferze w przestrzeni euklidesowej tr\u00f3jwymiarowej. Taka sfera jest dwuwymiarow\u0105 powierzchni\u0105 opisywan\u0105 wzorem: : (x-x_0)^2+(y-y_0)^2+(z-z_0)^2=r^2, gdzie (x_0, y_0, z_0) to wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne \u015brodka sfery, a warto\u015b\u0107 r jest nazywana promieniem sfery. Cz\u0119sto dodatkowo zak\u0142ada si\u0119, \u017ce r>0 (sfera z zerowym","start_idx":0,"end_idx":93}
{"id":"mrc_5595","question":"kto namalowa\u0142 dam\u0119 z \u0142asiczk\u0105?","answer":"da Vinci","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":130,"end_idx":138}
{"id":"mrc_5596","question":"gdzie mieszka\u0142 kukli\u0144ski?","answer":"Kukli\u0144ski zamieszka\u0142 we Wroc\u0142awiu przy ul. Blaszanej 15.","context":"jako m\u0142odocianego wywieziono na teren Rzeszy wraz z matk\u0105. Po zako\u0144czeniu wojny Kukli\u0144ski zamieszka\u0142 we Wroc\u0142awiu przy ul. Blaszanej 15. Pocz\u0105tkowo usi\u0142owa\u0142 uczy\u0107 si\u0119 zawodu \u015blusarza w Zak\u0142adach Wodoci\u0105gowo-Kanalizacyjnych, ale zosta\u0142 zwolniony. Przyczyna zwolnienia nie jest znana, w 1992 dokumenty dotycz\u0105ce tego okresu usuni\u0119to z akt s\u0105dowych. === S\u0142u\u017cba w ludowym Wojsku Polskim === ==== Pierwsze lata s\u0142u\u017cby ==== po1 pa\u017adziernika 1947 zosta\u0142 przyj\u0119ty do Oficerskiej Szko\u0142y Piechoty nr 1 we Wroc\u0142awiu. W 1950 zosta\u0142 oskar\u017cony o przynale\u017cno\u015b\u0107 do AK, \u201eMiecza i P\u0142uga\u201d oraz \u201eSierpa i M\u0142ota\u201d. Decyzj\u0105 szefa Sztabu Generalnego z 27 lipca 1950 zosta\u0142 wydalony z uczelni i na pocz\u0105tku sierpnia skierowany do odbycia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej bez zaliczenia trzech lat pobytu w szkole do okresu s\u0142u\u017cby, kt\u00f3r\u0105","start_idx":80,"end_idx":136}
{"id":"mrc_5597","question":"jak wysokie s\u0105 rysy?","answer":"Uzyskana przez nich wysoko\u015b\u0107 granicznego wierzcho\u0142ka Rys\u00f3w wynios\u0142a 2499,0 m (w uk\u0142adzie wysoko\u015bci Kronsztad) z dopuszczalnym b\u0142\u0119dem pomiaru 10 cm.","context":"opublikowanej pracy zauwa\u017cyli przy tym, \u017ce \u017cadna z tych metod nie by\u0142aby samodzielnie wystarczaj\u0105ca. Uzyskana przez nich wysoko\u015b\u0107 granicznego wierzcho\u0142ka Rys\u00f3w wynios\u0142a 2499,0 m (w uk\u0142adzie wysoko\u015bci Kronsztad) z dopuszczalnym b\u0142\u0119dem pomiaru 10 cm. Pomimo to, zak\u0142ady kartograficzne \u201eSygnatura\u201d i \u201ePolkart\u201d poda\u0142y na swoich mapach z 2020 r. najwy\u017cszy punkt Polski o wysoko\u015bci 2500 m w oparciu wy\u0142\u0105cznie o dane lidarowe, uzasadniaj\u0105c to obecno\u015bci\u0105 w nich czterech punkt\u00f3w z przedzia\u0142u 2499,8\u20132499,9 m (po zaokr\u0105gleniu do pe\u0142nych metr\u00f3w 2500 m) w obr\u0119bie kopu\u0142y szczytowej p\u00f3\u0142nocno-zachodniego wierzcho\u0142ka. Punkty te zinterpretowano jako reprezentacj\u0119 s\u0142upka granicznego i s\u0105siedniego g\u0142azu. Wydawcy zastrzegli, \u017ce dopuszczaj\u0105 b\u0142\u0105d jednego metra w podawanych przez siebie wysoko\u015bciach. Przytoczone punkty znajduj\u0105 si\u0119 jednak w odleg\u0142o\u015bci 3\u20134 metr\u00f3w od lokalizacji s\u0142upka granicznego","start_idx":101,"end_idx":248}
{"id":"mrc_5598","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 towarzystwo demokratyczne?","answer":"przez Jana Nepomucena Janowskiego, Tadeusza Kr\u0119powieckiego, Kazimierza Aleksandra Pu\u0142askiego i innych.","context":"Towarzystwo Demokratyczne Polskie \u2013 republika\u0144sko-demokratyczna organizacja emigracyjna, utworzona w Pary\u017cu 17 marca 1832 r. przez Jana Nepomucena Janowskiego, Tadeusza Kr\u0119powieckiego, Kazimierza Aleksandra Pu\u0142askiego i innych. Jedno z najwa\u017cniejszych stronnictw politycznych Wielkiej Emigracji. By\u0142o to najliczniejsze ugrupowanie demokratyczne emigracji polskiej, zbli\u017cone organizacyjnie do partii politycznej. Zamierzali oni odbudowa\u0107 Rzeczpospolit\u0105 si\u0142ami samych Polak\u00f3w. == Historia == TDP wyodr\u0119bni\u0142o si\u0119 z dzia\u0142aj\u0105cego w latach 1831\u20131832 w Pary\u017cu Komitetu Narodowego Polskiego. Wed\u0142ug TDP nale\u017ca\u0142o w kr\u00f3tkim czasie oczekiwa\u0107 wybuchu powstania we wszystkich trzech zaborach, z szerokim udzia\u0142em ludu. Wtedy ch\u0142opi mieli otrzyma\u0107 na w\u0142asno\u015b\u0107 u\u017cytkowan\u0105 przez siebie ziemi\u0119, bez p\u0142acenia dziedzicom odszkodowania. Przysz\u0142a Polska mia\u0142a by\u0107 demokratyczn\u0105 republik\u0105, szanuj\u0105c\u0105 podstawowe prawa obywatelskie (w tym prawo w\u0142asno\u015bci). Cz\u0142onkowie TDP wierzyli w \u201ebraterstwo lud\u00f3w\u201d, szukaj\u0105c wsp\u00f3\u0142dzia\u0142ania","start_idx":125,"end_idx":227}
{"id":"mrc_5599","question":"jak\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 ma ocean atlantycki?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107: 3339 m; najwi\u0119ksza \u2013 R\u00f3w Portoryka\u0144ski \u2013 8605 m.","context":"i km\u00b3 (bez m\u00f3rz). \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107: 3339 m; najwi\u0119ksza \u2013 R\u00f3w Portoryka\u0144ski \u2013 8605 m. D\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej: km (najbardziej urozmaicona w cz\u0119\u015bci p\u00f3\u0142nocnej). Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 r\u00f3wnole\u017cnikowa w najwi\u0119kszym przew\u0119\u017ceniu mi\u0119dzy wybrze\u017cami Ameryki Po\u0142udniowej i Afryki wynosi 2800 km, a km licz\u0105c od zachodnich kra\u0144c\u00f3w Zatoki Meksyka\u0144skiej do wschodniego brzegu Morza Czarnego. Najwi\u0119ksze rzeki uchodz\u0105ce do Oceanu Atlantyckiego to: Amazonka, Kongo, Missisipi-Missouri. Morza uk\u0142adu oceanicznego \u2013 Ocean Atlantycki: == Ukszta\u0142towanie dna == Niemal wszystkie kraw\u0119dzie blok\u00f3w kontynentalnych ograniczaj\u0105ce baseny Oceanu Atlantyckiego s\u0105 pasywne; rowy oceaniczne, typowe dla aktywnych kraw\u0119dzi kontynent\u00f3w wyst\u0119puj\u0105 tylko w s\u0105siedztwie dw\u00f3ch \u0142uk\u00f3w wyspowych, s\u0105 to R\u00f3w Sandwichu Po\u0142udniowego i R\u00f3w Portoryka\u0144ski (pr\u00f3cz tego na dnie Morza Karaibskiego jest R\u00f3w Kajma\u0144ski, a w Morzu \u015ar\u00f3dziemnym R\u00f3w Helle\u0144ski). ===","start_idx":18,"end_idx":85}
{"id":"mrc_5600","question":"kto jest kanclerzem austrii?","answer":"Sebastian Kurz","context":"Sebastian Kurz (ur. 27 sierpnia 1986 w Wiedniu) \u2013 austriacki polityk, deputowany krajowy, w latach 2013\u20132017 minister spraw zagranicznych, w latach 2017\u20132019 i 2020\u20132021 kanclerz Austrii, by\u0142y lider Austriackiej Partii Ludowej (\u00d6VP). == \u017byciorys == === Dzia\u0142alno\u015b\u0107 do 2017 === W 2004 zda\u0142 egzamin maturalny w szkole \u015bredniej w Wiedniu, kt\u00f3rych nie uko\u0144czy\u0142. Zaanga\u017cowa\u0142 si\u0119 w dzia\u0142alno\u015b\u0107 Austriackiej Partii Ludowej, w 2009 zosta\u0142 wybrany na przewodnicz\u0105cego organizacji m\u0142odzie\u017cowej tej partii. W 2015 przedstawi\u0142, przyj\u0119t\u0105 nast\u0119pnie przez austriacki parlament, propozycj\u0119 nowej ustawy dotycz\u0105cej islamu. Wprowadzi\u0142a m.in. zakaz finansowania meczet\u00f3w i imam\u00f3w z funduszy zagranicznych, uregulowa\u0142a te\u017c kwesti\u0119 wersji Koranu dost\u0119pnej w Austrii. Propozycje te polityk motywowa\u0142 konieczno\u015bci\u0105 zmniejszenia wp\u0142ywu radykalnego islamu w Austrii. Stara\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c wprowadzi\u0107 u\u0142atwienia dla imigrant\u00f3w celem","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_5601","question":"jak sie nazywa tekst s\u0142owny opery?","answer":"libretto","context":"Opera ( < \u201edzie\u0142o\u201d, \u201eutw\u00f3r\u201d, \u201epraca\u201d, \u201ewysi\u0142ek\u201d) \u2013 sceniczne dzie\u0142o muzyczne wokalno-instrumentalne, w kt\u00f3rym muzyka wsp\u00f3\u0142dzia\u0142a z akcj\u0105 dramatyczn\u0105 (libretto). Istot\u0105 tego gatunku muzycznego jest synteza sztuk, czyli po\u0142\u0105czenie s\u0142owa, muzyki, plastyki, ruchu, gestu oraz gry aktorskiej. Podobnie jak balet, wywodzi si\u0119 z w\u0142oskich renesansowych maskarad karnawa\u0142owych, kt\u00f3re przerodzi\u0142y si\u0119 w widowiska dramatyczne. Opera sk\u0142ada si\u0119 z akt\u00f3w, kt\u00f3re podzielone s\u0105 na sceny. Opera z\u0142o\u017cona jest z: * partii wokalnych: ** solowych (recytatywy, arie); ** zespo\u0142owych (ansamble); ** ch\u00f3ralnych; * partii orkiestrowych: ** uwertura; ** intermezzo; * wstawek baletowych; * czasami r\u00f3wnie\u017c z partii m\u00f3wionych. Od XVII wieku mianem tym okre\u015bla si\u0119 dzie\u0142o sceniczno-muzyczne wykonywane z udzia\u0142em orkiestry. Istnieje kilka rodzaj\u00f3w opery: * opera seria \u2013 powa\u017cna (wy\u0142\u0105cznie \u015bpiewana) *","start_idx":150,"end_idx":158}
{"id":"mrc_5602","question":"gdzie odby\u0142y si\u0119 igrzyska olimpijskie?","answer":"Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji","context":"Igrzyska olimpijskie \u2013 najstarsza i zarazem najwi\u0119ksza mi\u0119dzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zar\u00f3wno letnie, jak i zimowe, ale w odst\u0119pie 2 lat od siebie) w r\u00f3\u017cnych krajach, pod has\u0142em szlachetnego wsp\u00f3\u0142zawodnictwa i braterstwa wszystkich narod\u00f3w Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. == Historia == === Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie === Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji co cztery lata, st\u0105d w staro\u017cytnej Grecji termin \"olimpiada\", kt\u00f3ry oznacza\u0142 czteroletni okres mi\u0119dzy kolejnymi igrzyskami. Pierwsze udokumentowane igrzyska odby\u0142y si\u0119 w roku 776 p.n.e. Na czas igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen. Podczas trwania konflikt\u00f3w og\u0142aszano \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d i wojny wstrzymywane by\u0142y na 2 miesi\u0105ce. Igrzyska trwa\u0142y 5 dni, reszta czasu by\u0142a przeznaczona na wyruszenie i powr\u00f3t z igrzysk przez widz\u00f3w i zawodnik\u00f3w. Pierwszym","start_idx":361,"end_idx":422}
{"id":"mrc_5603","question":"do jakiego pa\u0144stwa nale\u017cy grenlandia?","answer":"autonomiczne terytorium zale\u017cne Danii","context":"Grenlandia (gren. \"Kalaallit Nunaat\" [], []) \u2013 autonomiczne terytorium zale\u017cne Danii po\u0142o\u017cone na wyspie o tej samej nazwie, kt\u00f3ra po\u0142o\u017cona jest geograficznie w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, a historycznie i politycznie w Europie, o obszarze 2 166 086 km\u00b2 (najwi\u0119ksza wyspa na \u015bwiecie nieb\u0119d\u0105ca kontynentem), pokrytej w 81% przez l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (410,4 tys. km\u00b2 jest wolnych od lodu) i o ludno\u015bci 56 421 (1 stycznia 2021 r.). 89% mieszka\u0144c\u00f3w stanowi\u0105 Inuici. Stolic\u0105 Grenlandii jest Nuuk (du\u0144ska nazwa \"Godth\u00e5b\"). W 1979 roku du\u0144ski parlament przyzna\u0142 Grenlandii autonomi\u0119. W 1982 roku odby\u0142o si\u0119 referendum, w kt\u00f3rym mieszka\u0144cy (52%) opowiedzieli za wyst\u0105pieniem z Europejskiej Wsp\u00f3lnoty Gospodarczej. Grenlandia wyst\u0105pi\u0142a z niej w 1985 roku. Grenlandia w przeciwie\u0144stwie do Danii nie jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej. Grenlandia jest","start_idx":47,"end_idx":84}
{"id":"mrc_5604","question":"jaki park narodowy znajduje si\u0119 w karpatach?","answer":"Bieszczadzki Park Narodowy","context":"Biosfery \u201eKarpaty Wschodnie\u201d. Obejmuje on swoim zasi\u0119giem trzy parki narodowe: Bieszczadzki Park Narodowy, Park Narodowy Po\u0142oniny na S\u0142owacji oraz U\u017ca\u0144ski Park Narodowy na Ukrainie. Przylegaj\u0105 do nich dwa polskie parki krajobrazowe: Doliny Sanu i Ci\u015bnia\u0144sko-Wetli\u0144ski oraz na Ukrainie Nadsa\u0144ski Park Krajobrazowy. W 1998 roku Bieszczadzki Park Narodowy jako drugi obszar chroniony w Polsce (pierwszym by\u0142 Bia\u0142owieski Park Narodowy) otrzyma\u0142 Dyplom Europejski przyznany przez Rad\u0119 Europy w uznaniu za wysi\u0142ki w\u0142o\u017cone w ochron\u0119 unikalnych w skali kontynentu warto\u015bci przyrodniczych. Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 Bieszczad\u00f3w Zachodnich, w tym Bieszczadzki Park Narodowy zosta\u0142a obj\u0119ta ochron\u0105 w ramach europejskiej sieci Natura 2000. == Flora == Bieszczadzki Park Narodowy chroni najwy\u017csze partie polskiej cz\u0119\u015bci Karpat Wschodnich. W Parku wyr\u00f3\u017cniono dwa pi\u0119tra ro\u015blinno-klimatyczne: regiel dolny i po\u0142oniny. Blisko","start_idx":79,"end_idx":105}
{"id":"mrc_5605","question":"czym zajmuje si\u0119 nauka zwana histori\u0105?","answer":"nauka humanistyczna i spo\u0142eczna, kt\u00f3ra zajmuje si\u0119 badaniem przesz\u0142o\u015bci, a w znaczeniu \u015bcis\u0142ym badaniem dzia\u0142a\u0144 i wytwor\u00f3w ludzkich, a\u017c do najstarszych po\u015bwiadczonych pismem \u015bwiadectw, w odr\u00f3\u017cnieniu od prehistorii, archeologii, antropologii lub historii naturalnej.","context":"Historia, dawniej: dziejoznawstwo \u2013 nauka humanistyczna i spo\u0142eczna, kt\u00f3ra zajmuje si\u0119 badaniem przesz\u0142o\u015bci, a w znaczeniu \u015bcis\u0142ym badaniem dzia\u0142a\u0144 i wytwor\u00f3w ludzkich, a\u017c do najstarszych po\u015bwiadczonych pismem \u015bwiadectw, w odr\u00f3\u017cnieniu od prehistorii, archeologii, antropologii lub historii naturalnej. Wynikiem bada\u0144 historycznych jest opis dziej\u00f3w (historiografia). Metoda pracy historyka polega na badaniu zjawisk minionych poprzez krytyczn\u0105 interpretacj\u0119 ich pozosta\u0142o\u015bci i \u015bwiadectw (\u017ar\u00f3de\u0142), w celu dotarcia do pewnych fakt\u00f3w, kt\u00f3re u\u0142o\u017cone chronologicznie przedstawiane s\u0105 w postaci narracji. == Poj\u0119cie, zakres i miejsce w\u015br\u00f3d innych nauk == Historia jest najcz\u0119\u015bciej pojmowana w dw\u00f3ch odr\u0119bnych znaczeniach: jako dzieje, przesz\u0142e zdarzenia oraz jako wszelkie relacje o tej przesz\u0142o\u015bci (w tym historiografia). Wyraz \u201ehistoria\u201d pochodzi od greckiego s\u0142owa (\"histor\u00eda\"), pierwotnie znacz\u0105cego \u201ebadanie, dochodzenie do wiedzy\u201d oraz \u201ewiedza","start_idx":36,"end_idx":301}
{"id":"mrc_5606","question":"czym jest paradoks?","answer":"twierdzenie logiczne prowadz\u0105ce do zaskakuj\u0105cych lub sprzecznych wniosk\u00f3w.","context":"Paradoks (gr. \"par\u00e1doxos\" \u2013 \u201enieoczekiwany, nieprawdopodobny, zadziwiaj\u0105cy\u201d) \u2013 twierdzenie logiczne prowadz\u0105ce do zaskakuj\u0105cych lub sprzecznych wniosk\u00f3w. Sprzeczno\u015b\u0107 ta mo\u017ce by\u0107 wynikiem b\u0142\u0119d\u00f3w w sformu\u0142owaniu twierdzenia, przyj\u0119cia b\u0142\u0119dnych za\u0142o\u017ce\u0144, a mo\u017ce te\u017c by\u0107 sprzeczno\u015bci\u0105 pozorn\u0105, sprzeczno\u015bci\u0105 z tzw. zdrowym rozs\u0105dkiem, np. paradoks hydrostatyczny, czy paradoks bli\u017ani\u0105t. == Wybrane paradoksy == * Paradoksy filozoficzne: ** paradoks Fermiego \u2013 obce cywilizacje nie mog\u0105 istnie\u0107 ** paradoksy Zenona z Elei \u2013 \u017c\u00f3\u0142w i Achilles; strza\u0142a kt\u00f3ra nigdy nie dotrze do celu ** paradoks Menona \u2013 nie mo\u017cna zdoby\u0107 nowej wiedzy ** paradoksy megarejskie \u2013 Elektra, \u0142ysy, \u201emistrz i ucze\u0144\u201d, \u201ematka i krokodyl\u201d ** paradoks Chyla z Tybetu \u2013 jak przegrasz to i tak wygrasz ** paradoks strzelby i s\u0142u\u017c\u0105cego \u2013 inaczej paradoks zwi\u0105zku przyczynowo-skutkowego","start_idx":79,"end_idx":153}
{"id":"mrc_5607","question":"kim by\u0142a anna german?","answer":"polska piosenkarka i kompozytorka, aktorka, z wykszta\u0142cenia geolog.","context":"Anna Wiktoria German-Tucholska (ur. 14 lutego 1936 w Urgenczu, zm. 25 sierpnia 1982 w Warszawie) \u2013 polska piosenkarka i kompozytorka, aktorka, z wykszta\u0142cenia geolog. Laureatka festiwali m.in. w Monte Carlo, Wiesbaden, Bratys\u0142awie, San Remo, Neapolu, Viareggio, Cannes, Ostendzie, Sopocie, Opolu, Ko\u0142obrzegu, Zielonej G\u00f3rze. By\u0142a pierwsz\u0105 Polk\u0105, kt\u00f3ra wyst\u0105pi\u0142a w San Remo. Dwukrotnie uznana za najpopularniejsz\u0105 polsk\u0105 piosenkark\u0119 w\u015br\u00f3d Polonii ameryka\u0144skiej (1966, 1969). Zdobywczyni z\u0142otej p\u0142yty za longplay \"Cz\u0142owieczy los\" nagrany w 1970 roku. Wyst\u0119powa\u0142a w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Australii, Francji, Portugalii, W\u0142oszech, na W\u0119grzech, w Mongolii, NRD, RFN, CSRS oraz ZSRR. \u015apiewa\u0142a w siedmiu j\u0119zykach: polskim, rosyjskim, niemieckim, w\u0142oskim, hiszpa\u0144skim, angielskim i po \u0142acinie, wyda\u0142a p\u0142yty w j\u0119zyku polskim, rosyjskim i w\u0142oskim. == \u017byciorys == Ojcem Anny German","start_idx":99,"end_idx":166}
{"id":"mrc_5608","question":"w jakim j\u0119zyku m\u00f3wi si\u0119 w polsce?","answer":"J\u0119zyk polski","context":"J\u0119zyk polski, polszczyzna \u2013 j\u0119zyk lechicki z grupy zachodnios\u0142owia\u0144skiej (do kt\u00f3rej nale\u017c\u0105 r\u00f3wnie\u017c czeski, kaszubski, s\u0142owacki i j\u0119zyki \u0142u\u017cyckie), stanowi\u0105cej cz\u0119\u015b\u0107 rodziny indoeuropejskiej. Jest j\u0119zykiem urz\u0119dowym w Polsce oraz nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w Unii Europejskiej. Ocenia si\u0119, \u017ce jest mow\u0105 ojczyst\u0105 ok. 44 mln ludzi na \u015bwiecie (w literaturze naukowej mo\u017cna spotka\u0107 szacunki od 39 do 48 mln). J\u0119zykiem tym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 przede wszystkim mieszka\u0144cy Polski oraz przedstawiciele tak zwanej Polonii, czyli ludno\u015bci polskiej zamieszka\u0142ej za granic\u0105. Z punktu widzenia typologii jest j\u0119zykiem fleksyjnym, z rozbudowan\u0105 fleksj\u0105 w zakresie morfologii. Akcent w j\u0119zyku polskim pada zwykle na drug\u0105 sylab\u0119 od ko\u0144ca, a w zdaniu przewa\u017ca szyk SVO (podmiot orzeczenie dope\u0142nienie). J\u0119zyk polski ma obecnie najwi\u0119ksz\u0105 spo\u0142eczno\u015b\u0107 u\u017cytkownik\u00f3w w\u015br\u00f3d przedstawicieli s\u0142owia\u0144szczyzny","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_5609","question":"w kt\u00f3rym roku sko\u0144czy\u0142 si\u0119 stan wojenny?","answer":"22 lipca 1983 roku.","context":"Stan wojenny w Polsce w latach 1981\u20131983 \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie ca\u0142ej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucj\u0105 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano \u0142\u0105cznie 10 131 dzia\u0142aczy zwi\u0105zanych z Niezale\u017cnym Samorz\u0105dnym Zwi\u0105zkiem Zawodowym \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a \u017cycie straci\u0142o oko\u0142o 40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z","start_idx":261,"end_idx":280}
{"id":"mrc_5610","question":"kto namalowa\u0142 ostatni\u0105 wieczerz\u0119?","answer":"da Vinci","context":"Ostatnia Wieczerza (w\u0142. \"Il Cenacolo\" lub \"L'Ultima Cena\") \u2013 malowid\u0142o \u015bcienne autorstwa Leonarda da Vinci przedstawiaj\u0105ce Ostatni\u0105 Wieczerz\u0119, wykonane w refektarzu (jadalni) klasztoru Dominikan\u00f3w przy bazylice Santa Maria delle Grazie w Mediolanie. Malowid\u0142o powsta\u0142o na zam\u00f3wienie ksi\u0119cia Mediolanu Ludwika Sforzy. Leonardo malowa\u0142 fresk mi\u0119dzy 1494 a 1498 rokiem. Pos\u0142u\u017cy\u0142 si\u0119 on nietypow\u0105 technik\u0105, kt\u00f3ra okaza\u0142a si\u0119 nietrwa\u0142a \u2013 mimo wielu renowacji fresk jest nadal w z\u0142ym stanie (w maju 1999 zako\u0144czono wielk\u0105 konserwacj\u0119 malowid\u0142a pod kierownictwem Pinin Brambilli Barcilon; prace konserwacyjne trwa\u0142y 21 lat \u2013 siedmiokrotnie d\u0142u\u017cej ni\u017c malowanie dzie\u0142a). Dodatkowo w 1652 w \u015bcianie, na kt\u00f3rej znajduje si\u0119 malowid\u0142o, wykuto prowadz\u0105cy do klasztornej kuchni otw\u00f3r drzwiowy, kt\u00f3ry pozbawi\u0142 je centralnego fragmentu obejmuj\u0105cego cz\u0119\u015b\u0107 sto\u0142u oraz stopy Chrystusa \u2013 przej\u015bcie","start_idx":98,"end_idx":106}
{"id":"mrc_5611","question":"jakie by\u0142y skutki prowadzonych wojen?","answer":"Najwa\u017cniejsze skutki wypraw krzy\u017cowych: * znacz\u0105ce os\u0142abienie i cz\u0119\u015bciowe zniszczenie wschodniego chrze\u015bcija\u0144stwa wraz z jego bogat\u0105 kultur\u0105; * os\u0142abienie Cesarstwa Bizanty\u0144skiego; * powstanie zakon\u00f3w rycerskich w Ziemi \u015awi\u0119tej (tj. templariusze, joannici i Krzy\u017cacy); * rozw\u00f3j handlu lewanty\u0144skiego; * rozw\u00f3j miast w\u0142oskich (szczeg\u00f3lnie Wenecji i Genui); * rozw\u00f3j \u017ceglugi morskiej; * wzrost niech\u0119ci do pogan i innowierc\u00f3w w Europie; * wzmocnienie autorytetu i w\u0142adzy kr\u00f3l\u00f3w francuskich; * rozkwit ruchu pielgrzymkowego; * pogorszenie stosunk\u00f3w z wyznawcami prawos\u0142awia; * \u015bmier\u0107 setek tysi\u0119cy ludzi; * nieodwracalne zniszczenie wielu dzie\u0142 sztuki, architektury itp.; * rozw\u00f3j architektury, medycyny, astronomii i nauk w Europie;","context":"do walki z post\u0119puj\u0105cym w Europie Imperium Osma\u0144skim, m.in. wyprawa pod Nikopolis (1396) i pod Warn\u0119 (1444). === Skutki wypraw krzy\u017cowych === Najwa\u017cniejsze skutki wypraw krzy\u017cowych: * znacz\u0105ce os\u0142abienie i cz\u0119\u015bciowe zniszczenie wschodniego chrze\u015bcija\u0144stwa wraz z jego bogat\u0105 kultur\u0105; * os\u0142abienie Cesarstwa Bizanty\u0144skiego; * powstanie zakon\u00f3w rycerskich w Ziemi \u015awi\u0119tej (tj. templariusze, joannici i Krzy\u017cacy); * rozw\u00f3j handlu lewanty\u0144skiego; * rozw\u00f3j miast w\u0142oskich (szczeg\u00f3lnie Wenecji i Genui); * rozw\u00f3j \u017ceglugi morskiej; * wzrost niech\u0119ci do pogan i innowierc\u00f3w w Europie; * wzmocnienie autorytetu i w\u0142adzy kr\u00f3l\u00f3w francuskich; * rozkwit ruchu pielgrzymkowego; * pogorszenie stosunk\u00f3w z wyznawcami prawos\u0142awia; * \u015bmier\u0107 setek tysi\u0119cy ludzi; * nieodwracalne zniszczenie wielu dzie\u0142 sztuki, architektury itp.; * rozw\u00f3j architektury, medycyny, astronomii i nauk w Europie; *","start_idx":142,"end_idx":872}
{"id":"mrc_5612","question":"czym charakteryzuje sie milosc romantyczna?","answer":"Mi\u0142o\u015b\u0107 romantyczna \u2013 rodzaj mi\u0142o\u015bci, b\u0119d\u0105cy mieszanin\u0105 po\u017c\u0105dania emocjonalnego i seksualnego, w przeciwie\u0144stwie do mi\u0142o\u015bci platonicznej.","context":"Mi\u0142o\u015b\u0107 romantyczna \u2013 rodzaj mi\u0142o\u015bci, b\u0119d\u0105cy mieszanin\u0105 po\u017c\u0105dania emocjonalnego i seksualnego, w przeciwie\u0144stwie do mi\u0142o\u015bci platonicznej. Podstawow\u0105 zasad\u0105 romantyzmu by\u0142o uwa\u017canie za warto\u015b\u0107 samo do\u015bwiadczenie mi\u0142o\u015bci, niezale\u017cnie czy powoduje ono szcz\u0119\u015bcie, czy smutek. == Filozofia mi\u0142o\u015bci romantycznej == romantycznej wyrasta wprost z buntu nowego pokolenia przeciwko my\u015bli o\u015bwieceniowej oraz czerpie z nurtu sentymentalizmu. Opiera si\u0119 na teorii Platona i stworzonym przez niego obrazie mi\u0142o\u015bci, w kt\u00f3rym to B\u00f3g stworzy\u0142 dwie po\u0142\u0105czone dusze i wysy\u0142a je na ziemi\u0119, gdzie pr\u00f3buj\u0105 si\u0119 odnale\u017a\u0107, a si\u0142a ich przyci\u0105gania jest ogromna, silniejsza nawet od \u015bmierci. Plato\u0144ski idea\u0142 okaza\u0142 si\u0119 jednak zbyt \u201ecudowny\u201d dla cz\u0142owieka, pozosta\u0142 niedo\u015bcignionym. I ten fakt w\u0142a\u015bnie powodowa\u0142 cierpienie, bo, pomimo \u017ce dwie kosmiczne po\u0142\u00f3wki si\u0119 odnalaz\u0142y, to w \u017caden spos\u00f3b","start_idx":0,"end_idx":136}
{"id":"mrc_5613","question":"do jakiej partii nalezy merkel?","answer":"Merkel do\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do nowej partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om).","context":"f\u00fcr physikalische Chemie der Akademie der Wissenschaften der DDR\"). W 1986 r. uzyska\u0142a doktorat z chemii fizycznej. W tym czasie kilkakrotnie przyje\u017cd\u017ca\u0142a do Polski, bior\u0105c udzia\u0142 m.in. w Letnich Szko\u0142ach Zaawansowanych Metod Chemii Kwantowej w Bachotku. === Kariera polityczna === W m\u0142odo\u015bci Angela Merkel nale\u017ca\u0142a do komunistycznej organizacji Wolna M\u0142odzie\u017c Niemiecka (FDJ), gdzie w latach 80. pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 sekretarza ds. kultury. W 1989 r., po upadku Muru Berli\u0144skiego, zaanga\u017cowa\u0142a si\u0119 w powstaj\u0105cy ruch demokratyczny. Pod koniec 1989 r. Merkel do\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do nowej partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om). Po pierwszych demokratycznych wyborach w NRD pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 zast\u0119pcy rzecznika rz\u0105du Lothara de Maizi\u00e8re\u2019a. Po zjednoczeniu Niemiec w pa\u017adzierniku 1990 i wyborach og\u00f3lnoniemieckich zosta\u0142a deputowan\u0105 do Bundestagu oraz ministrem do spraw kobiet","start_idx":546,"end_idx":633}
{"id":"mrc_5614","question":"ilu policjantow zostalo skazanych za tortury podejrzanych?","answer":"czterech","context":"maja 2017. Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich, po emisji reporta\u017cu stwierdzi\u0142 21 maja 2017 w programie Fakty po Faktach (TVN24), \u017ce nie ma on \u201eabsolutnie \u017cadnych w\u0105tpliwo\u015bci\u201d co do tego, \u017ce wobec Igora Stachowiaka stosowano tortury oraz \u017ce spos\u00f3b traktowania zatrzymanego przez funkcjonariuszy policji stanowi\u0142 \u201era\u017c\u0105ce naruszenie praw obywatelskich\u201d. 21 czerwca 2019 czterech podejrzanych policjant\u00f3w zosta\u0142o skazanych w S\u0105dzie Okr\u0119gowym dla Wroc\u0142awia Stare Miasto. \u0141ukasz R. zosta\u0142 skazany na kar\u0119 2 lat i 6 miesi\u0119cy, Pawe\u0142 G., Pawe\u0142 P. i Adam W. zostali skazani na 2 lata wi\u0119zienia. Wyrok S\u0105du jest nieprawomocny. == Opis zdarzenia == 13 maja 2016 poszukiwany za handel narkotykami, skazany prawomocnym wyrokiem, 22-letni Mariusz Frontczak, b\u0119d\u0105c skuty kajdankami, zbieg\u0142 patrolowi w czasie pr\u00f3by zatrzymania. Po tym","start_idx":373,"end_idx":381}
{"id":"mrc_5615","question":"ile medali zdoby\u0142a justyna kowalczyk?","answer":"Dzi\u0119ki zdobyciu w sumie 5 medali olimpijskich","context":"Justyna Maria Kowalczyk-Tekieli (ur. 19 stycznia 1983 w Limanowej) \u2013 polska biegaczka narciarska, mistrzyni i multimedalistka olimpijska, mistrzyni i multimedalistka mistrzostw \u015bwiata, czterokrotna zdobywczyni Pucharu \u015awiata w biegach narciarskich. W latach 2018\u20132021 asystentka trenera g\u0142\u00f3wnego Narodowej Kadry Kobiet w biegach narciarskich. Od 26 marca 2021 roku do 12 pa\u017adziernika 2022 roku by\u0142a dyrektorem sportowym Polskiego Zwi\u0105zku Biathlonu. Jedna z dw\u00f3ch biegaczek narciarskich w historii tej dyscypliny (obok Finki Marjo Matikainen), kt\u00f3re zdobywa\u0142y Puchar \u015awiata trzy razy z rz\u0119du. Jako jedyna w historii zdoby\u0142a 4 Puchary \u015awiata w ci\u0105gu pi\u0119ciu lat. Jedyna zawodniczka, kt\u00f3ra 4 razy z rz\u0119du zwyci\u0119\u017cy\u0142a w presti\u017cowym cyklu Tour de Ski. Zwyci\u0119\u017cczyni 91. Biegu Waz\u00f3w (2015). Dzi\u0119ki zdobyciu w sumie 5 medali olimpijskich, jest najwybitniejszym (pod wzgl\u0119dem","start_idx":782,"end_idx":827}
{"id":"mrc_5616","question":"czyim synem jest mateusz gessler?","answer":"Jest synem restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave","context":"Mateusz Adam Gessler (ur. 31 lipca 1980 w Warszawie) \u2013 polski kucharz, restaurator i osobowo\u015b\u0107 medialna. == \u017byciorys == Jest synem restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave, wnukiem Zbigniewa Gesslera i Jacka Fedorowicza. Ma przyrodniego brata, Adama. Wyjecha\u0142 w stanie wojennym do Francji ze swoj\u0105 matk\u0105. Wychowywa\u0142a go ze swoim drugim m\u0119\u017cem, Patrice\u2019em. Uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 gastronomiczn\u0105 w Lozannie. Jest w\u0142a\u015bcicielem trzech restauracji w Warszawie: Warszawa Wschodnia (od 2012), \u0106ma (od 2016) i Warszawski Sen (od 2017). Napisa\u0142 dwie ksi\u0105\u017cki kucharskie: \"Moja Kuchnia Polska\" i \"Smaki dzieci\u0144stwa\". W styczniu 2014 dosta\u0142 propozycj\u0119 prowadzenia polskiej edycji programu kulinarnego Polsatu \"Hell\u2019s Kitchen. Piekielna kuchnia\", jednak zrezygnowa\u0142 z niej z powod\u00f3w osobistych. W latach 2016\u20132021 by\u0142 jednym z juror\u00f3w polskiej edycji programu TVN \"MasterChef","start_idx":120,"end_idx":189}
{"id":"mrc_5617","question":"kiedy obchodzimy andrzejki?","answer":"w nocy z 29 na 30 listopada, w wigili\u0119 \u015bwi\u0119tego Andrzeja","context":"thumb|upright=1.2|Wylewanie o\u0142owiu na zimn\u0105 wod\u0119 przez ucho od klucza Andrzejki \u2013 wiecz\u00f3r wr\u00f3\u017cb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigili\u0119 \u015bwi\u0119tego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawi\u0142a si\u0119 w 1557 za spraw\u0105 Marcina Bielskiego. Dzie\u0144 ten przypada na ko\u0144cu lub na pocz\u0105tku roku liturgicznego. Andrzejki s\u0105 specjaln\u0105 okazj\u0105 do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynaj\u0105cym si\u0119 adwentem. W Szkocji obchodzony 30 listopada dzie\u0144 \u015bwi\u0119tego Andrzeja jest \u015bwi\u0119tem narodowym. == Historia == Niegdy\u015b wr\u00f3\u017cby andrzejkowe mia\u0142y charakter wy\u0142\u0105cznie matrymonialny i przeznaczone by\u0142y tylko dla niezam\u0119\u017cnych dziewcz\u0105t (m\u0119skim odpowiednikiem andrzejek by\u0142y katarzynki). Pocz\u0105tkowo andrzejki traktowano bardzo powa\u017cnie, a wr\u00f3\u017cby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu; w czasach p\u00f3\u017aniejszych przybra\u0142y form\u0119 zbiorow\u0105, organizowan\u0105 w","start_idx":109,"end_idx":165}
{"id":"mrc_5618","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 koronacja w\u0142adys\u0142awa \u0142okietka?","answer":"Krak\u00f3w","context":"wawelskiej arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski Janis\u0142aw koronowa\u0142 W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka na kr\u00f3la Polski. Miejsce koronacji, Krak\u00f3w zamiast Gniezna, wybrane zosta\u0142o najprawdopodobniej w wyniku nacisk\u00f3w ze strony kurii papieskiej, pragn\u0105cej unikni\u0119cia konfliktu z Janem Luksemburskim, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c ro\u015bci\u0142 sobie prawa do korony. Dokonanie obrz\u0119du koronacji w Krakowie spowodowa\u0142o jednak kwestionowanie przez Luksemburga jej legalno\u015bci. W zwi\u0105zku z dzier\u017ceniem tytu\u0142u kr\u00f3la Polski przez Jana Luksemburskiego, na arenie mi\u0119dzynarodowej \u0141okietek by\u0142 uwa\u017cany za kr\u00f3la Krakowa, nie za\u015b ca\u0142ego kraju. Rok 1320 by\u0142 wa\u017cny dla polityki W\u0142adys\u0142awa \u0141okietka r\u00f3wnie\u017c z innych powod\u00f3w. 14 kwietnia 1320 w Inowroc\u0142awiu, a nast\u0119pnie w Brze\u015bciu Kujawskim rozpocz\u0105\u0142 obrady s\u0105d papieski, maj\u0105cy rozs\u0105dzi\u0107 spraw\u0119 zaboru Pomorza Gda\u0144skiego przez Krzy\u017cak\u00f3w. Proces wygra\u0142 \u0141okietek. Po przes\u0142uchaniu dwudziestu pi\u0119ciu \u015bwiadk\u00f3w strony polskiej s\u0119dziowie w dniu","start_idx":110,"end_idx":116}
{"id":"mrc_5619","question":"do kt\u00f3rego roku jest obowi\u0105zek szkolny?","answer":"do okre\u015blonego roku \u017cycia (na przyk\u0142ad osi\u0105gni\u0119cia pe\u0142noletnio\u015bci) lub w ramach okre\u015blonego poziomu kszta\u0142cenia (na przyk\u0142ad do uko\u0144czenia poziomu podstawowego (powszechnego) lub gimnazjalnego)","context":"Obowi\u0105zek szkolny, przymus szkolny \u2013 wym\u00f3g poddania si\u0119 procesowi edukacji powszechnej, zazwyczaj do okre\u015blonego roku \u017cycia (na przyk\u0142ad osi\u0105gni\u0119cia pe\u0142noletnio\u015bci) lub w ramach okre\u015blonego poziomu kszta\u0142cenia (na przyk\u0142ad do uko\u0144czenia poziomu podstawowego (powszechnego) lub gimnazjalnego). == Historia == Pierwsze pr\u00f3by wprowadzenia obowi\u0105zku szkolnego zawieraj\u0105 przepisy Ksi\u0119stw Weimarskiego (1619), Gotajskiego (1642) i Brandenburgii-Prus (1698 i 1717). W kolonii Massachusetts w 1647 roku wprowadzili go dominuj\u0105cy w niej purytanie. W 1683 r. wydano takie zarz\u0105dzenie w Ksi\u0119stwie Ole\u015bnickim, przymus szkolny wprowadzi\u0142 \u201eKsi\u0105\u017c\u0119cy ole\u015bnicki statut niemieckich szk\u00f3\u0142 miejskich i wiejskich\u201d (niem. \"Fuerstlich Oelsnische deutsche Stadt und Landschulordnung\"). Przymus obejmowa\u0142 dzieci w wieku od 6 do 9 lat. W roku 1717 kr\u00f3l Prus Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern wyda\u0142 nakaz by wszystkie dzieci w ca\u0142ym","start_idx":98,"end_idx":291}
{"id":"mrc_5620","question":"kto namalowa\u0142 obraz mleczarka?","answer":"Jana Vermeera","context":"Mleczarka albo \"Nalewaj\u0105ca mleko\" lub \"Dziewczyna z dzbanem mleka\" (nl. \"De Melkmeid\" lub \"Het melkmeisje\") \u2013 obraz Jana Vermeera datowany na lata ok. 1658\u20131661. Obraz nie jest sygnowany. == Historia == Obraz pochodzi z kolekcji A. Dissiusa, sprzedanej 16 maja 1696 roku. P\u0142\u00f3tno osi\u0105gn\u0119\u0142o wysok\u0105 cen\u0119 175 floren\u00f3w, a w zachowanym katalogu z tej sprzeda\u017cy opisano je nast\u0119puj\u0105co: \"Dziewczyna nalewaj\u0105ca mleko, [namalowana] nadzwyczaj dobrze przez tego\u017c [Vermeera]. 175-0.\" W 1719, przy okazji kolejnej z kolei sprzeda\u017cy, dzie\u0142o opisano: \"S\u0142awna Mleczarka Vermeera z Delftu, kunsztownie namalowana\". Jednej z kolejnych sprzeda\u017cy (1798) towarzyszy\u0142 opis: \"Wspania\u0142y i pi\u0119kny obraz, ukazuje we wn\u0119trzu izby dziewczyn\u0119 w dawnym stroju holenderskim stoj\u0105c\u0105 przed sto\u0142em, przykrytym zielon\u0105 kap\u0105, na kt\u00f3rym umieszczone s\u0105 koszyk z chlebem, inne wypieki,","start_idx":116,"end_idx":129}
{"id":"mrc_5621","question":"co produkowano w auschwitz?","answer":"Monowicach przy obozie w Auschwitz-Birkenau produkowano syntetyczn\u0105 benzyn\u0119 i kauczuk.","context":"Monowicach przy obozie w Auschwitz-Birkenau produkowano syntetyczn\u0105 benzyn\u0119 i kauczuk. Ob\u00f3z koncentracyjny w Monowicach za\u0142o\u017cono specjalnie na potrzeby I.G.Farben. Przy podejmowaniu decyzji wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 kierownictwo koncernu, kluczowe decyzje podejmowa\u0142 jeden z lider\u00f3w firmy, przyjaciel szefa SS Heinricha Himmlera Otto Ambros. Koszty budowy w wysoko\u015bci 900 mln marek mia\u0142y by\u0107 w ca\u0142o\u015bci finansowane przez koncern, kt\u00f3ry liczy\u0142 na ogromne dochody z tej inwestycji. W zak\u0142adach zlokalizowanych na terenie samych Niemiec pracowa\u0142o 103 000 robotnik\u00f3w przymusowych przywo\u017conych z kraj\u00f3w okupowanych, natomiast przez zak\u0142ady I.G. Farbenindustrie przy Auschwitz-Birkenau przewin\u0119\u0142o si\u0119 w latach 40. ok. 300 000 \u2013 500 000 wi\u0119\u017ani\u00f3w, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 zosta\u0142a wymordowana. W 1944 zatrudnienie w tym obozie osi\u0105gn\u0119\u0142o poziom 83 000 wi\u0119\u017ani\u00f3w. I.G.Farben op\u0142aca\u0142o \u201ewynajem\u201d wi\u0119\u017ani\u00f3w wprost do skarbu","start_idx":0,"end_idx":86}
{"id":"mrc_5622","question":"kto jest tw\u00f3rc\u0105 tiktoka?","answer":"przez chi\u0144skie przedsi\u0119biorstwo ByteDance","context":"TikTok (w Chinach jako Douyin) \u2013 mobilna aplikacja internetowa, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wna funkcja polega na mo\u017cliwo\u015bci publikowania kr\u00f3tkich materia\u0142\u00f3w wideo, w za\u0142o\u017ceniu form\u0105 zbli\u017conych do teledysk\u00f3w muzycznych. Stworzona przez chi\u0144skie przedsi\u0119biorstwo ByteDance we wrze\u015bniu 2016. Dost\u0119pna w kilkudziesi\u0119ciu wersjach j\u0119zykowych. W kwietniu 2020 korzysta\u0142o z niej dwa miliardy u\u017cytkownik\u00f3w, by\u0142a to najcz\u0119\u015bciej pobierana aplikacja na \u015bwiecie. We wrze\u015bniu 2017 przedsi\u0119biorstwo ByteDance, b\u0119d\u0105ce w\u0142a\u015bcicielem TikToka, przej\u0119\u0142o za cen\u0119 miliarda USD popularn\u0105 w Europie i Stanach Zjednoczonych konkurencyjn\u0105 aplikacj\u0119 \"musical.ly\". 41% u\u017cytkownik\u00f3w TikToka jest w wieku od 16 do 24 lat. W debacie publicznej prowadzonej w niekt\u00f3rych krajach (m.in. Bangladeszu, Indonezji, Indiach, Pakistanie) wyra\u017cane s\u0105 opinie, wedle kt\u00f3rych aplikacja przyczynia si\u0119 do rozpowszechnia tre\u015bci maj\u0105cych charakter nieobyczajny. Brytyjski dziennik The Guardian ujawni\u0142, \u017ce","start_idx":212,"end_idx":253}
{"id":"mrc_5623","question":"sk\u0105d pochodzi imi\u0119 julia?","answer":"Julia \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie powsta\u0142e w staro\u017cytnym Rzymie jako przydomek od nazwy rodowej \"Julii\" (pol. \"Juliusze\")","context":"Julia \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie powsta\u0142e w staro\u017cytnym Rzymie jako przydomek od nazwy rodowej \"Julii\" (pol. \"Juliusze\"); znacz\u0105ce mimoza wstydliwa\", burza, kobieta z rodu Julii\". Jest to \u017ce\u0144ski odpowiednik imienia Juliusz. W latach 2001\u20132012 by\u0142o to najcz\u0119\u015bciej w Polsce nadawane imi\u0119 dzieciom p\u0142ci \u017ce\u0144skiej. Julia imieniny obchodzi: 15 lutego, 20 lutego, 8 kwietnia, 16 kwietnia, 22 maja, 21 lipca, 27 lipca, 1 pa\u017adziernika, 10 grudnia. Zdrobnienia: Julka, Julcia, Juleczka, Jula, Julu\u015b, Jule\u0144ka, Julusia, Julisia, Julinka, Julunia W 2018 roku w Polsce by\u0142o zarejestrowanych 278 968 kobiet o tym imieniu, a zarejestrowano wtedy 8468 dziewczynek. W rankingu popularno\u015bci wszystkich imion w Polsce Julia zajmuje 40. miejsce, a 22. w\u015br\u00f3d imion \u017ce\u0144skich. == Odpowiedniki w innych j\u0119zykach == * angielski \u2013 Julia, Julie","start_idx":0,"end_idx":108}
{"id":"mrc_5624","question":"kiedy wybrano jana paw\u0142a ii na papie\u017ca?","answer":"16 pa\u017adziernika 1978","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":578,"end_idx":598}
{"id":"mrc_5625","question":"ile lat trwa\u0142 pontyfikat jana paw\u0142a ii?","answer":"blisko 26 i p\u00f3\u0142 roku (1978\u20132005)","context":"Pochodzi od \u0142ac. s\u0142owa \"pontifex\" (budowniczy most\u00f3w), a oznaczaj\u0105cego pontyfika \u2013 kap\u0142ana nale\u017c\u0105cego do kap\u0142a\u0144skiego kolegium w staro\u017cytnym Rzymie. Termin \"pontificatus\" oznaczaj\u0105cy pocz\u0105tkowo w\u0142adz\u0119 pontyfika przeniesiono p\u00f3\u017aniej na w\u0142adz\u0119 papie\u017ca i biskupa. D\u0142ugo\u015b\u0107 pontyfikatu papieskiego dotychczas wynosi\u0142a \u015brednio ok. 8 lat. Spo\u015br\u00f3d papie\u017cy oficjalnie uznanych przez Stolic\u0119 Apostolsk\u0105 najkr\u00f3tszy pontyfikat mia\u0142 Urban VII \u2013 12 dni (1590) \u2013 a spo\u015br\u00f3d wszystkich wymienianych \u2013 Stefan II \u2013 4 dni (752). Do tej pory najd\u0142u\u017cszy by\u0142 pontyfikat 37-letni \u015bwi\u0119tego Piotra. Drugim co do d\u0142ugo\u015bci wed\u0142ug tradycji, ale najd\u0142u\u017cszym udokumentowanym, jest pontyfikat Piusa IX \u2013 prawie 32 lata (1846\u20131878) \u2013 a trzecim pontyfikat Jana Paw\u0142a II \u2013 blisko 26 i p\u00f3\u0142 roku (1978\u20132005). == Lista najd\u0142u\u017cszych pontyfikat\u00f3w == == Lista najkr\u00f3tszych pontyfikat\u00f3w ==","start_idx":738,"end_idx":770}
{"id":"mrc_5626","question":"kto napisal ksiazke o harrym potterze?","answer":"J.K. Rowling","context":"\"Harry Potter\" \u2013 seria siedmiu powie\u015bci fantasy autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling, wydawanych od 1997 do 2007 roku. Cykl przedstawia \u015bwiat magii, czyli spo\u0142eczno\u015b\u0107 czarodziej\u00f3w, istniej\u0105c\u0105 r\u00f3wnolegle do \u015bwiata niemagicznego, tak zwanego mugolskiego. G\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 nastoletni Harry Potter oraz jego przyjaciele: Ron Weasley i Hermiona Granger, uczniowie Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie. Najwa\u017cniejszym w\u0105tkiem powie\u015bci jest walka czarodziej\u00f3w, w szczeg\u00f3lno\u015bci Harry\u2019ego, z czarnoksi\u0119\u017cnikiem Lordem Voldemortem, d\u0105\u017c\u0105cym do zyskania nie\u015bmiertelno\u015bci i przej\u0119cia w\u0142adzy w \u015bwiecie magii. Seri\u0119 rozpoczyna powie\u015b\u0107 \"Harry Potter i Kamie\u0144 Filozoficzny\", wydana 10 kwietnia 1997 roku, ko\u0144czy za\u015b \"Harry Potter i Insygnia \u015amierci\", wydana 21 lipca 2007 roku. Brytyjskim wydawc\u0105 sagi jest Bloomsbury Publishing, za\u015b ameryka\u0144skim \u2013 Scholastic Corporation. W Polsce powie\u015bci ukazywa\u0142y si\u0119 po raz","start_idx":78,"end_idx":90}
{"id":"mrc_5627","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142 si\u0119 chrzest polski?","answer":"Datuje si\u0119 go na rok 966, chocia\u017c nie jest to pewne,","context":"Chrzest Polski \u2013 tradycyjna nazwa chrztu ksi\u0119cia Polan Mieszka I, kt\u00f3ry zapocz\u0105tkowa\u0142 proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uwa\u017ca si\u0119 go r\u00f3wnie\u017c za symboliczne wydarzenie, kt\u00f3re by\u0142o pocz\u0105tkiem pa\u0144stwa polskiego i polskiego Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Datuje si\u0119 go na rok 966, chocia\u017c nie jest to pewne, gdy\u017c \u017ar\u00f3d\u0142a \u015bredniowieczne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno w opisie okoliczno\u015bci, w jakich dosz\u0142o do chrztu, jak te\u017c podaj\u0105 r\u00f3\u017cne daty tego wydarzenia. == Chronologia wydarze\u0144 i datacja chrztu Polski == Chocia\u017c w oficjalnej historiografii ko\u015bcielnej i pa\u0144stwowej przyjmuje si\u0119 rok 966 za dat\u0119 chrztu Mieszka, to jednak nie jest to data pewna. Nie zachowa\u0142o si\u0119 \u017cadne \u017ar\u00f3d\u0142o z X wieku, a w Polsce tak\u017ce z XI wieku, kt\u00f3re przekaza\u0142oby o chrzcie Polski nawet kr\u00f3tk\u0105 wzmiank\u0119. Najstarsza informacja","start_idx":256,"end_idx":308}
{"id":"mrc_5628","question":"w kt\u00f3rym ko\u015bciele janosik bra\u0142 \u015blub?","answer":"w ko\u015bciele w D\u0119bnie","context":"Wiednia po zwyci\u0119stwie nad Turkami. Wed\u0142ug dawnej klasyfikacji \u015bwi\u0105tyni\u0119 zaliczano do zabytk\u00f3w klasy zerowej. W 2003 roku ca\u0142y obiekt wraz z innymi drewnianymi ko\u015bcio\u0142ami po\u0142udniowej Ma\u0142opolski i Podkarpacia zosta\u0142 zapisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO, znajduje si\u0119 te\u017c na szlaku architektury drewnianej wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego (Trasa III - Region Podhala\u0144sko-Pieni\u0144ski). W serialu \"Janosik\" (1973) w ko\u015bciele w D\u0119bnie g\u0142\u00f3wny bohater bra\u0142 \u015blub z Maryn\u0105. Jednak widzom pokazano a\u017c trzy ko\u015bcio\u0142y \u2013 inny, kiedy m\u0142odzi do niego wchodzili (kaplica na Polanie Chocho\u0142owskiej), ko\u015bci\u00f3\u0142 w D\u0119bnie \u2013 gdzie odbywa\u0142a si\u0119 ca\u0142a ceremonia i jeszcze inny, gdy z niego wychodzili. Ko\u015bci\u00f3\u0142 dwukrotnie w latach 1996 i 1998 znalaz\u0142 si\u0119 na li\u015bcie World Monuments Watch jako jeden ze stu cennych zabytk\u00f3w na \u015bwiecie zagro\u017conych zniszczeniem.","start_idx":412,"end_idx":431}
{"id":"mrc_5629","question":"kiedy wydano gta 5?","answer":"Zosta\u0142a wydana na konsole PlayStation 3 i Xbox 360 17 wrze\u015bnia 2013 przez studio Rockstar Games.","context":"Grand Theft Auto V (GTA V) \u2013 komputerowa gra akcji, nale\u017c\u0105ca do serii \"Grand Theft Auto\". Zosta\u0142a wydana na konsole PlayStation 3 i Xbox 360 17 wrze\u015bnia 2013 przez studio Rockstar Games. Akcja gry zosta\u0142a umiejscowiona w fikcyjnym mie\u015bcie Los Santos oraz w terenach pozamiejskich nazwanych Blaine County w stanie San Andreas, stworzonych na podstawie miasta Los Angeles i Kalifornii. 10 czerwca 2014 podczas targ\u00f3w E3 ujawniono zapowied\u017a gry w wersjach na komputery osobiste oraz konsole \u00f3smej generacji \u2013 PlayStation 4 i Xbox One. Wersje konsolowe ukaza\u0142y si\u0119 18 listopada 2014, a na komputery osobiste 14 kwietnia 2015. W czerwcu 2020 zapowiedziano wydanie gry na konsole dziewi\u0105tej generacji \u2013 PlayStation 5 oraz Xbox Series X. \"Grand Theft Auto V\" cieszy","start_idx":90,"end_idx":186}
{"id":"mrc_5630","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w polsce w 1996 roku?","answer":"Rz\u0105d W\u0142odzimierza Cimoszewicza","context":"Rz\u0105d W\u0142odzimierza Cimoszewicza \u2013 Rada Ministr\u00f3w pod kierownictwem premiera W\u0142odzimierza Cimoszewicza, urz\u0119duj\u0105ca od 7 lutego 1996 do 31 pa\u017adziernika 1997. Rz\u0105d zosta\u0142 powo\u0142any przez prezydenta Aleksandra Kwa\u015bniewskiego 7 lutego 1996 po dymisji rz\u0105du J\u00f3zefa Oleksego. Tworzy\u0142y go Sojusz Lewicy Demokratycznej (koalicja lewicowa skupiona wok\u00f3\u0142 Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej) i Polskie Stronnictwo Ludowe, czyli dwa najwi\u0119ksze kluby parlamentarne. W opozycji znajdowa\u0142y si\u0119 Unia Wolno\u015bci, Unia Pracy, ugrupowania prawicowe i PPS. W\u0142odzimierz Cimoszewicz po obj\u0119ciu urz\u0119du Prezesa Rady Ministr\u00f3w r\u00f3wnocze\u015bnie pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 wicemarsza\u0142ka Sejmu do 14 lutego 1996. W\u0142odzimierz Cimoszewicz w zwi\u0105zku z rezultatem wybor\u00f3w parlamentarnych i wyniku uzyskanego przez SLD poda\u0142 rz\u0105d do dymisji 17 pa\u017adziernika 1997 w pierwszym dniu obowi\u0105zywania nowej Konstytucji RP. Prezydent Aleksander Kwa\u015bniewski dymisj\u0119 przyj\u0105\u0142, powierzaj\u0105c rz\u0105dowi dalsze","start_idx":0,"end_idx":30}
{"id":"mrc_5631","question":"kiedy turniej kandydat\u00f3w 2022?","answer":"mi\u0119dzy 16 czerwca a 5 lipca 2022 w Madrycie.","context":"Turniej pretendent\u00f3w 2022 \u2013 turniej szachowy organizowany przez Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Szachow\u0105 (FIDE) w celu wy\u0142onienia pretendenta do tytu\u0142u Mistrza \u015awiata w szachach klasycznych 2023. Odby\u0142 si\u0119 on mi\u0119dzy 16 czerwca a 5 lipca 2022 w Madrycie. Zwyci\u0119\u017cy\u0142 go Jan Niepomniaszczij, kt\u00f3ry jako jeden z pi\u0119ciu szachist\u00f3w w historii, wygra\u0142 dwa turnieje pretendent\u00f3w z rz\u0119du. Zagra on o mistrzostwo \u015bwiata z Dingiem Lirenem, drugim zawodnikiem turnieju, po rezygnacji Magnusa Carlsena z obrony tytu\u0142u. == Zawodnicy == W turnieju pretendent\u00f3w 2022 bierze udzia\u0142 8 zawodnik\u00f3w. == Format == Turniej pretendent\u00f3w 2022 by\u0142 rozgrywany systemem dwuko\u0142owym na dystansie 14 partii. Pocz\u0105tkowo zwyci\u0119zca turnieju mia\u0142 rozegra\u0107 mecz o mistrzostwo \u015bwiata w szachach klasycznych z Magnusem Carlsenem w 2023. 20 lipca 2022 Carlsen og\u0142osi\u0142, \u017ce","start_idx":202,"end_idx":246}
{"id":"mrc_5632","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono religie do szk\u00f3\u0142?","answer":"1990","context":"do 1981 by\u0142y one wci\u0105\u017c pod kontrol\u0105 w\u0142adz o\u015bwiatowych. === III RP === Po 1989 roku religi\u0119 do szk\u00f3\u0142 ponownie wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30.08.1990 r. Obecnie prawo organizacji zaj\u0119\u0107 katechetycznych w plac\u00f3wkach szkolnych gwarantowane jest przepisem art. 53 ust. 4 Konstytucji: Dodatkowo na mocy art. 12 konkordatu mi\u0119dzy Stolic\u0105 Apostolsk\u0105 i Rzecz\u0105pospolit\u0105 Polsk\u0105 z 1993 () Pa\u0144stwo polskie zagwarantowa\u0142o, \u017ce: * \u201eSzko\u0142y publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji pa\u0144stwowej i samorz\u0105dowej, organizuj\u0105 zgodnie z wol\u0105 zainteresowanych nauk\u0119 religii w ramach planu zaj\u0119\u0107 szkolnych i przedszkolnych. * Program nauczania religii katolickiej oraz podr\u0119czniki opracowuje w\u0142adza ko\u015bcielna i podaje je do wiadomo\u015bci kompetentnej w\u0142adzy pa\u0144stwowej. * W sprawach tre\u015bci nauczania i wychowania religijnego","start_idx":176,"end_idx":180}
{"id":"mrc_5633","question":"dok\u0105d p\u0142ynie wis\u0142a?","answer":"Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej","context":"Wis\u0142a () \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka Polski, a tak\u017ce najd\u0142u\u017csza rzeka uchodz\u0105ca do Morza Ba\u0142tyckiego, o d\u0142ugo\u015bci 1047 km. Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej, a jej \u015brednioroczny przep\u0142yw w odcinku uj\u015bciowym wynosi 1046 m\u00b3/s. Wed\u0142ug pomiar\u00f3w z 2005 roku Wis\u0142a \u2013 b\u0119d\u0105ca najd\u0142u\u017csz\u0105 rzek\u0105 w Polsce \u2013 ma d\u0142ugo\u015b\u0107 1023,5 km. == Historia nazwy == Hydronim \u201eWis\u0142a\u201d ma ponad 2000 lat. Pierwsza wzmianka spisana po \u0142acinie pochodzi z 7\u20135 r. p.n.e. i znajduje si\u0119 na wystawionej w Porticus Vipsania mapie Marka Agrypy oraz w \"Historii naturalnej\" Pliniusza Starszego, kt\u00f3ry nazwa\u0142 rzek\u0119 \"Viscla\". Od V wieku \"Vistla\" (Divisio orbis terrarum). W okresie tym dorzecze Wis\u0142y zasiedlone by\u0142o od po\u0142udnia przez plemiona celtyckie, a od p\u00f3\u0142nocy przez plemiona wschodniogerma\u0144skie. W wiekach od II do","start_idx":113,"end_idx":139}
{"id":"mrc_5634","question":"ile cz\u0119\u015bci ma w\u0142adca pier\u015bcieni?","answer":"trzycz\u0119\u015bciowe","context":"W\u0142adca Pier\u015bcieni (ang. \"The Lord of the Rings\") \u2013 trzycz\u0119\u015bciowe dzie\u0142o filmowe z gatunku fantasy nakr\u0119cone w oparciu o powie\u015b\u0107 J.R.R. Tolkiena pod tym samym tytu\u0142em. Re\u017cyserem filmu jest Peter Jackson, kt\u00f3ry wraz ze swoj\u0105 \u017con\u0105 Frances Walsh i Philipp\u0105 Boyens napisa\u0142 tak\u017ce scenariusz. Niemal wszystkie sceny powsta\u0142y w czasie osiemnastu miesi\u0119cy ci\u0105g\u0142ej produkcji w plenerach Nowej Zelandii. Skorzystano r\u00f3wnie\u017c z pomocy 10 000 nowozelandzkich kibic\u00f3w krykieta, kt\u00f3rzy w przerwie jednego z mecz\u00f3w pomogli przy nagraniu odg\u0142os\u00f3w armii ork\u00f3w. == Cz\u0119\u015bci trylogii \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" == * \"W\u0142adca Pier\u015bcieni: Dru\u017cyna Pier\u015bcienia\" (ang. \"The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring\") \u2013 \u015bwiatowa premiera w grudniu 2001 * \"W\u0142adca Pier\u015bcieni: Dwie wie\u017ce\" (ang. \"The Lord of the Rings: The Two","start_idx":51,"end_idx":64}
{"id":"mrc_5635","question":"kogo zabi\u0142 perseusz?","answer":"Trafi\u0142 Akrizjosa g\u0142ow\u0119 lub stop\u0119, zabijaj\u0105c go.","context":"w\u015br\u00f3d publiki. Trafi\u0142 Akrizjosa g\u0142ow\u0119 lub stop\u0119, zabijaj\u0105c go. Przepowiednia wyroczni spe\u0142ni\u0142a si\u0119. Perseusz wyprawi\u0142 swemu przodkowi uroczysty pogrzeb, chowaj\u0105c zabitego za murami Larissy. Z uwagi na nieumy\u015blne pozbawienie \u017cycia swego dziadka nie chcia\u0142 jednak obj\u0105\u0107 po nim w\u0142adzy w Argos. Zamiast tego wymieni\u0142 si\u0119 z w\u0142adc\u0105 Tirynsu, swym krewnym Megapentesem. Odda\u0142 mu w\u0142adz\u0119 w Argos, a sam osiad\u0142 w Tirynsie, staj\u0105c si\u0119 najpot\u0119\u017cniejszym z greckich kr\u00f3l\u00f3w na Peloponezie. Nie ograniczy\u0142 jednak swej aktywno\u015bci do zarz\u0105dzania Tirynsem. Za\u0142o\u017cy\u0142 (lub tylko ufortyfikowa\u0142) Mide\u0119 i Mykeny, nazwane tak od \"mykos\" \u2013 truj\u0105cego grzyba Dionizosa, kt\u00f3ry wyr\u00f3s\u0142, by zaspokoi\u0107 pragnienie herosa. By\u0107 mo\u017ce jest to jeden z element\u00f3w procesu nawr\u00f3cenia Perseusza na kult dionizyjski. Perseusz wsp\u00f3lnie z \u017con\u0105 \u017cyli d\u0142ugo, dochowuj\u0105c si\u0119 licznego","start_idx":15,"end_idx":62}
{"id":"mrc_5636","question":"kto to cesarz?","answer":"monarcha, kt\u00f3remu przypisuje si\u0119 rang\u0119 i honor wy\u017csze od kr\u00f3la.","context":"Cesarz (od ) \u2013 monarcha, kt\u00f3remu przypisuje si\u0119 rang\u0119 i honor wy\u017csze od kr\u00f3la. == Pochodzenie tytu\u0142u == Termin \u201ecesarz\u201d pochodzi od przydomka (ostatniego cz\u0142onu nazwiska) dyktatora Republiki Rzymskiej Gajusza Juliusza Cezara. Pierwszym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rego uznaje si\u0119 za cesarza, jest Oktawian August, kt\u00f3ry u\u017cywa\u0142 tytu\u0142\u00f3w: imperator (co znaczy \"w\u00f3dz\", \"zwierzchnik armii\") i august (\u201eobdarzony autorytetem przez bog\u00f3w w drodze auspicj\u00f3w\u201d, \u201e\u015bwi\u0119ty\u201d). Wbrew obiegowym opiniom termin \"Cezar\", u\u017cywany przez Oktawiana Augusta nie stanowi\u0142 nazwy godno\u015bci, ale funkcjonowa\u0142 jako nazwisko rodowe, co by\u0142o spowodowane faktem, i\u017c jako adoptowany syn Juliusza Cezara odziedziczy\u0142 jego nazwisko (przed adopcj\u0105 nazywa\u0142 si\u0119 Gajusz Oktawiusz, po adopcji \u2013 Gajusz Juliusz Cezar Oktawianus). Nazwisko to naturaln\u0105 kolej\u0105 rzeczy dziedziczyli potomkowie Augusta, czyli kolejni w\u0142adcy z dynastii julijsko-klaudyjskiej. Linia","start_idx":15,"end_idx":78}
{"id":"mrc_5637","question":"gdzie znajduja sie relikwie sw floriana?","answer":"Obecnie relikwie \u015awi\u0119tego Floriana znajduj\u0105 si\u0119 na Wawelu, w bazylice \u015bw. Floriana w Krakowie i w Chorzowie.","context":"tak d\u0142ugo nie chcia\u0142y ruszy\u0107 z miejsca, a\u017c zdecydowano o wybudowaniu \u015bwi\u0105tyni. Kult \u015bw. Floriana rozprzestrzeni\u0142 si\u0119 zw\u0142aszcza od czasu po\u017caru Kleparza, kiedy ko\u015bci\u00f3\u0142 jako jedyny z tamtejszych budynk\u00f3w cudownie ocala\u0142. Obecnie relikwie \u015awi\u0119tego Floriana znajduj\u0105 si\u0119 na Wawelu, w bazylice \u015bw. Floriana w Krakowie i w Chorzowie. 4 maja 2004 roku relikwie trafi\u0142y do bazyliki katedralnej \u015bw. Micha\u0142a Archanio\u0142a i \u015bw. Floriana w Warszawie. 29 listopada 2008 roku uroczy\u015bcie wprowadzono relikwie do ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Floriana w Chodzie\u017cy, w grudniu 2013 roku do sanktuarium \u015bw. Wojciecha w Bielinach, od 9 listopada 2014 roku s\u0105 w Kolbuszowej i od 2 maja 2015 r. w Dobrzechowie. 4 czerwca 2021 r. do ko\u015bcio\u0142a parafialnego w Kuczynie w wojew\u00f3dztwie podlaskim zosta\u0142y wprowadzone jego relikwie.","start_idx":219,"end_idx":327}
{"id":"mrc_5638","question":"kto jest marsza\u0142kiem senatu?","answer":"Obecnie stanowisko Marsza\u0142ka Senatu RP zajmuje Tomasz Grodzki (wybrany do Senatu z listy Koalicji Obywatelskiej).","context":"Marsza\u0142ek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 najwy\u017cszy przedstawiciel Senatu Rzeczypospolitej, stoj\u0105cy na stra\u017cy jego praw i godno\u015bci. Jest wybierany bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w na pierwszym posiedzeniu Senatu. Obecnie stanowisko Marsza\u0142ka Senatu RP zajmuje Tomasz Grodzki (wybrany do Senatu z listy Koalicji Obywatelskiej). == Obowi\u0105zki Marsza\u0142ka Senatu == * stoi na stra\u017cy praw i godno\u015bci Senatu, * reprezentuje Senat, * prowadzi sprawy z zakresu stosunk\u00f3w z Sejmem, z parlamentami innych kraj\u00f3w, a tak\u017ce z instytucjami oraz innymi organami Unii Europejskiej, * ustala plan pracy Senatu, po zasi\u0119gni\u0119ciu opinii Konwentu Senior\u00f3w, * zwo\u0142uje posiedzenia Senatu, * ustala projekt porz\u0105dku obrad po zasi\u0119gni\u0119ciu opinii Konwentu Senior\u00f3w, * przewodniczy obradom Senatu i czuwa nad ich przebiegiem, * zarz\u0105dza drukowanie ustaw uchwalonych przez Sejm, projekt\u00f3w ustaw, projekt\u00f3w","start_idx":214,"end_idx":327}
{"id":"mrc_5639","question":"jak ewoluowa\u0142 telefon?","answer":"Pierwsza faza rozwoju telefonu to po\u0142\u0105czenie dw\u00f3ch u\u017cytkownik\u00f3w, kt\u00f3re by\u0142o realizowane r\u0119cznie. Operator urz\u0105dzenia \u0142\u0105czy\u0142 ze sob\u0105 dwie linie za pomoc\u0105 wtyczki i gniazda. Prze\u0142omy w rozwoju telefonii nast\u0105pi\u0142y wraz z wynalazkiem automatycznej centrali telefonicznej oraz rozbudow\u0105 publicznych sieci telefonicznych.","context":"membrany i przekszta\u0142ca\u0142o je w d\u017awi\u0119k. Wyj\u0105tkowo prosta konstrukcja mikrofonu elektromagnetycznego sprawia\u0142a, \u017ce pocz\u0105tkowo uzyskanie jako\u015bci po\u0142\u0105czenia, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna by\u0142o nazwa\u0107 satysfakcjonuj\u0105c\u0105, wymaga\u0142o absolutnej ciszy w otoczeniu. Sytuacj\u0119 poprawi\u0142o odkrycie Thomasa Edisona, kt\u00f3ry w 1877 roku opatentowa\u0142 mikrofon w\u0119glowy. W tym urz\u0105dzeniu granulki w\u0119gla zmienia\u0142y swoj\u0105 oporno\u015b\u0107 pod wp\u0142ywem ci\u015bnienia generowanego przez membran\u0119. Pierwsza faza rozwoju telefonu to po\u0142\u0105czenie dw\u00f3ch u\u017cytkownik\u00f3w, kt\u00f3re by\u0142o realizowane r\u0119cznie. Operator urz\u0105dzenia \u0142\u0105czy\u0142 ze sob\u0105 dwie linie za pomoc\u0105 wtyczki i gniazda. Prze\u0142omy w rozwoju telefonii nast\u0105pi\u0142y wraz z wynalazkiem automatycznej centrali telefonicznej oraz rozbudow\u0105 publicznych sieci telefonicznych. Rozwi\u0105zanie automatycznej centrali opracowa\u0142 w 1889 roku Almon Brown Strowger \u2013 ameryka\u0144ski wynalazca i przedsi\u0119biorca. W roku 1896 Bell udoskonali\u0142 sw\u00f3j wynalazek \u2013 pojawi\u0142y si\u0119 pierwsze telefony","start_idx":437,"end_idx":752}
{"id":"mrc_5640","question":"do kt\u00f3rego roku \u017cycia jest obowi\u0105zek szkolny?","answer":"zazwyczaj do okre\u015blonego roku \u017cycia (na przyk\u0142ad osi\u0105gni\u0119cia pe\u0142noletnio\u015bci) lub w ramach okre\u015blonego poziomu kszta\u0142cenia (na przyk\u0142ad do uko\u0144czenia poziomu podstawowego (powszechnego) lub gimnazjalnego).","context":"Obowi\u0105zek szkolny, przymus szkolny \u2013 wym\u00f3g poddania si\u0119 procesowi edukacji powszechnej, zazwyczaj do okre\u015blonego roku \u017cycia (na przyk\u0142ad osi\u0105gni\u0119cia pe\u0142noletnio\u015bci) lub w ramach okre\u015blonego poziomu kszta\u0142cenia (na przyk\u0142ad do uko\u0144czenia poziomu podstawowego (powszechnego) lub gimnazjalnego). == Historia == Pierwsze pr\u00f3by wprowadzenia obowi\u0105zku szkolnego zawieraj\u0105 przepisy Ksi\u0119stw Weimarskiego (1619), Gotajskiego (1642) i Brandenburgii-Prus (1698 i 1717). W kolonii Massachusetts w 1647 roku wprowadzili go dominuj\u0105cy w niej purytanie. W 1683 r. wydano takie zarz\u0105dzenie w Ksi\u0119stwie Ole\u015bnickim, przymus szkolny wprowadzi\u0142 \u201eKsi\u0105\u017c\u0119cy ole\u015bnicki statut niemieckich szk\u00f3\u0142 miejskich i wiejskich\u201d (niem. \"Fuerstlich Oelsnische deutsche Stadt und Landschulordnung\"). Przymus obejmowa\u0142 dzieci w wieku od 6 do 9 lat. W roku 1717 kr\u00f3l Prus Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern wyda\u0142 nakaz by wszystkie dzieci w ca\u0142ym","start_idx":88,"end_idx":292}
{"id":"mrc_5641","question":"w wyniku jakiej dzia\u0142alno\u015bci morza powstaje mierzeja?","answer":"Formy mierzejowe powstaj\u0105 w wyniku dzia\u0142ania pr\u0105d\u00f3w przybrze\u017cnych lub w efekcie migracji podwodnych piaszczystych nasyp\u00f3w podczas transgresji morza (na obszary pierwotnie l\u0105dowe).","context":"Mierzeja \u2013 p\u00f3\u0142wysep, rodzaj kosy cechuj\u0105cy si\u0119 tym, \u017ce ca\u0142kowicie lub w znacznym stopniu odcina przybrze\u017cny fragment morza od reszty akwenu morskiego. Je\u015bli odci\u0119cie nie jest pe\u0142ne i istnieje niewielkie po\u0142\u0105czenie (cie\u015bnina) mi\u0119dzy zbiornikiem macierzystym a nowo powsta\u0142ym, taki odci\u0119ty fragment morza nazywa si\u0119 zalewem, natomiast gdy mierzeja oddziela ca\u0142kowicie fragment morza (\u0142\u0105czy dwa punkty wybrze\u017ca), taki zbiornik staje si\u0119 jeziorem przybrze\u017cnym (limanowym). Formy mierzejowe powstaj\u0105 w wyniku dzia\u0142ania pr\u0105d\u00f3w przybrze\u017cnych lub w efekcie migracji podwodnych piaszczystych nasyp\u00f3w podczas transgresji morza (na obszary pierwotnie l\u0105dowe). Mierzeje wyst\u0119puj\u0105 na wybrze\u017cu Ba\u0142tyku (Wi\u015blana, \u0141ebska, Kuro\u0144ska, Helska), ale znane s\u0105 te\u017c z innych m\u00f3rz, na przyk\u0142ad Mierzeja Arabacka.","start_idx":469,"end_idx":648}
{"id":"mrc_5642","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 powietrze?","answer":"mieszanina gaz\u00f3w i aerozoli","context":"Powietrze (\u0142ac. aer) \u2013 mieszanina gaz\u00f3w i aerozoli sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 na atmosfer\u0119 ziemsk\u0105. Poj\u0119cie jest stosowane przede wszystkim w odniesieniu do tej cz\u0119\u015bci pow\u0142oki gazowej, kt\u00f3rej chemiczny sk\u0142ad jest wyr\u00f3wnany wskutek cyrkulacji gaz\u00f3w w troposferze (zob. homosfera, warstwa o grubo\u015bci do 100 km), bywa jednak odnoszone r\u00f3wnie\u017c do wszystkich sfer ziemskiej atmosfery, o r\u00f3\u017cnym sk\u0142adzie chemicznym i w\u0142a\u015bciwo\u015bciach fizycznych. W przednaukowej filozofii przyrody, w klasycznej koncepcji Empedoklesa, rozwini\u0119tej nast\u0119pnie przez Arystotelesa, powietrze by\u0142o uwa\u017cane za jeden z czterech \u017cywio\u0142\u00f3w. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci fizyczne powietrza == Powietrze jest bezbarwne, bez smaku, s\u0142abo rozpuszczalne w wodzie. Skroplone powietrze jest bladoniebieskie. G\u0119sto\u015b\u0107 powietrza zale\u017cy od ci\u015bnienia, temperatury oraz sk\u0142adu; dla suchego powietrza, przy ci\u015bnieniu atmosferycznym, na poziomie morza, w temperaturze 20 \u00b0C wynosi 1,2","start_idx":23,"end_idx":50}
{"id":"mrc_5643","question":"czemu kylie jenner i tyga zerwali?","answer":"W kwietniu 2017 Kylie i Tyga rozstali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z powodu sporej r\u00f3\u017cnicy wieku.","context":"jest on jej do\u015b\u0107 bliski. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej zerwa\u0142 swoje zar\u0119czyny z Blac Chyna, z kt\u00f3r\u0105 ma syna. W 2015 Kylie i Tyga oficjalnie og\u0142osili sw\u00f3j zwi\u0105zek. W kwietniu 2017 Kylie i Tyga rozstali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z powodu sporej r\u00f3\u017cnicy wieku. Kylie twierdzi, \u017ce ich rozstanie przebieg\u0142o spokojnie. W tym samym miesi\u0105cu spotka\u0142a si\u0119 na festiwalu Coachella z raperem Travisem Scottem, gdzie wyst\u0119powa\u0142. Widziano ich na imprezie razem przez ca\u0142\u0105 noc, a to zapocz\u0105tkowa\u0142o ich zwi\u0105zek. Miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a uchwycona na zdj\u0119ciach z Travisem na Met Gali. 4 lutego 2018 Kylie i Travis prze\u0142amali milczenie i zamie\u015bcili na portalach spo\u0142eczno\u015bciowych informacj\u0119 o narodzinach ich c\u00f3rki, Stormi, kt\u00f3ra urodzi\u0142a si\u0119 1 lutego. Nakr\u0119cili dla Stormi film wyja\u015bniaj\u0105cy ich mi\u0142o\u015b\u0107 do siebie i","start_idx":150,"end_idx":230}
{"id":"mrc_5644","question":"jakie pogl\u0105dy g\u0142osi\u0142 erazm z rotterdamu?","answer":"G\u0142osi\u0142, \u017ce cz\u0142owiek z natury jest dobry, z\u0142o za\u015b pochodzi z niewiedzy.","context":"Erazm z Rotterdamu (\u0142ac. \"Desiderius Erasmus Roterodamus\", w\u0142a\u015bciwie Geert Geerts [\"Gerhard Gerhardson\"]. Urodzi\u0142 si\u0119 w Rotterdamie. Data jego urodzenia nie jest pewna, niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 28 pa\u017adziernika 1466 roku, inne 1467 roku. Zmar\u0142 12 lipca 1536 w Bazylei) \u2013 niderlandzki filolog, filozof, pedagog, jeden z czo\u0142owych humanist\u00f3w renesansu (\"ksi\u0105\u017c\u0119 humanist\u00f3w\"), propagator kultury antycznej, pisarz, my\u015bliciel chrze\u015bcija\u0144ski, katolicki duchowny (oskar\u017cony o herezj\u0119). G\u0142osi\u0142, \u017ce cz\u0142owiek z natury jest dobry, z\u0142o za\u015b pochodzi z niewiedzy. == \u017byciorys == Urodzony w Rotterdamie, w \u00f3wczesnym hrabstwie Holandia. By\u0142 nie\u015blubnym synem Rogera Gerarda, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 katolickim kap\u0142anem i Margaret, c\u00f3rki lekarza z Zevembergu. Wcze\u015bnie osierocony, w 1487 roku wst\u0105pi\u0142 do klasztoru augustian\u00f3w, w kt\u00f3rym przebywa\u0142 pi\u0119\u0107 lat. W 1492 roku przyj\u0105\u0142 \u015bwi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie. Nast\u0119pnie","start_idx":476,"end_idx":546}
{"id":"mrc_5645","question":"jak nazywa si\u0119 stolica brazylii?","answer":"Bras\u00edlia","context":"Bras\u00edlia (wym. []) \u2013 stolica Brazylii i siedziba rz\u0105du Dystryktu Federalnego. Miasto jest po\u0142o\u017cone na Wy\u017cynie Brazylijskiej, w \u015brodkowo-zachodniej cz\u0119\u015bci kraju. Szacuje si\u0119, \u017ce Brasilia jest trzecim najbardziej zaludnionym miastem w Brazylii. Brasilia zosta\u0142a zaprojektowana i wybudowana przez Lucio Coste, Oscara Niemeyera i Joaquima Cardozo w 1956 roku, w ramach planu przeniesienia stolicy Brazylii do bardziej centralnej lokalizacji. == Geografia == Po\u0142o\u017cona jest na wysoko\u015bci ponad 1000 m n.p.m., na rozleg\u0142ym p\u0142askowy\u017cu Wy\u017cyny Brazylijskiej, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci kraju, oko\u0142o 1000 km od wybrze\u017ca morskiego i starej stolicy Rio de Janeiro. W mie\u015bcie znajduje si\u0119 sztuczne jezioro, Jezioro Paranoa. Zosta\u0142o ono zbudowane w celu zwi\u0119kszenia dost\u0119pnej ilo\u015bci wody oraz utrzymania wilgotno\u015bci regionu. Jezioro posiada przysta\u0144 dla wakeboarder\u00f3w i windsurfer\u00f3w. W jeziorze","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_5646","question":"jakie g\u00f3ry s\u0105 w chorwacji?","answer":"G\u00f3ry Dynarskie","context":"z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * S\u0142owenia \u2013 670 km * W\u0119gry \u2013 329 km * Serbia \u2013 241 km * Bo\u015bnia i Hercegowina \u2013 932 km * Czarnog\u00f3ra \u2013 25 km Linia brzegowa \u2013 5790 km == Rze\u017aba terenu == Terytorium Chorwacji to obszary b\u0119d\u0105ce po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Kotliny Pano\u0144skiej, zwane Slawoni\u0105, tereny te zajmuj\u0105 p\u00f3\u0142nocn\u0105 i p\u00f3\u0142nocno-wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kraju. Urozmaicaj\u0105 j\u0105 tak\u017ce g\u00f3ry zr\u0119bowe \u2013 pano\u0144skie g\u00f3ry wyspowe. Po\u0142udnie i zach\u00f3d kraju zajmuj\u0105 G\u00f3ry Dynarskie, w kt\u00f3rych po\u0142o\u017cony jest najwy\u017cszy szczyt Chorwacji \u2013 Vrh Dinare mierz\u0105cy 1830 m n.p.m. == Budowa geologiczna == Kotlina Pano\u0144ska wype\u0142niona jest mezozoicznymi osadami morskimi i jeziornymi. Pano\u0144skie g\u00f3ry wyspowe zbudowane s\u0105 ze ska\u0142 krystalicznych. G\u00f3ry Dynarskie zbudowane s\u0105 z wapieni, dolomit\u00f3w oraz z fliszu, a","start_idx":427,"end_idx":441}
{"id":"mrc_5647","question":"kiedy odby\u0142y sie pierwsze nowo\u017cytne igrzyska olimpijskie?","answer":"od 6 do 15 kwietnia 1896 roku.","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":131,"end_idx":161}
{"id":"mrc_5648","question":"co spowodowa\u0142o \u017ce p\u0142etwal b\u0142\u0119kitny prawie wygin\u0105\u0142?","answer":"Masowe polowania na wieloryby w XX stuleciu sprawi\u0142y, \u017ce populacja p\u0142etwali b\u0142\u0119kitnych zmniejszy\u0142a si\u0119 wielokrotnie.","context":"P\u0142etwal b\u0142\u0119kitny. Po raz pierwszy zosta\u0142 opisany przez szkockiego lekarza Roberta Sibbalda w 1697 roku. P\u0142etwal b\u0142\u0119kitny ma dwa otwory nosowe, ma\u0142\u0105 p\u0142etw\u0119 grzbietow\u0105 w tylnej cz\u0119\u015bci cia\u0142a i du\u017c\u0105 p\u0142etw\u0119 ogonow\u0105 z wyra\u017anym wci\u0119ciem po\u015brodku. Dawniej w oceanach \u017cy\u0142o wiele osobnik\u00f3w tego gatunku. Masowe polowania na wieloryby w XX stuleciu sprawi\u0142y, \u017ce populacja p\u0142etwali b\u0142\u0119kitnych zmniejszy\u0142a si\u0119 wielokrotnie. Jedynym naturalnym wrogiem p\u0142etwala jest orka oceaniczna. == Taksonomia == Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisa\u0142 w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadaj\u0105c mu nazw\u0119 \"Bal\u00e6na Musculus\". Miejsce typowe to zatoka Firth of Forth, w Szkocji, w Wielkiej Brytanii. Linneusz nie wskaza\u0142 okazu typowego, sw\u00f3j opis opar\u0142 na starszych opracowaniach. Genetyczne wsparcie dla odr\u0119bno\u015bci poszczeg\u00f3lnych podgatunk\u00f3w","start_idx":294,"end_idx":410}
{"id":"mrc_5649","question":"gdzie mo\u017cna spotka\u0107 patyczaki?","answer":"Wietnam po\u0142udniowy.","context":"Patyczak rogaty (\"Medauroidea extradentata\", wcze\u015bniej znany pod nazw\u0105 \"Baculum extradentatum\") \u2013 owad z rz\u0119du straszyk\u00f3w. Inne nazwy to: patyczak igielnik, patyczak annamski, patyczak indochi\u0144ski. Wygl\u0105dem przypomina ga\u0142\u0105zki, patyki, \u0142ody\u017cki. Zazwyczaj posta\u0107 imaginalna jest koloru ciemnobr\u0105zowego do ciemnozielonego. == Wyst\u0119powanie == * Wietnam po\u0142udniowy. == Wielko\u015b\u0107 == * Samice osi\u0105gaj\u0105 do 10 cm d\u0142ugo\u015bci, samce do oko\u0142o 7 cm. == D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia == * D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia w terrarium zale\u017cna jest od warunk\u00f3w przetrzymywania i jako\u015bci dostarczonego pokarmu. Forma doros\u0142a tzw. imago po przej\u015bciu ostatniej wylinki mo\u017ce \u017cy\u0107 do roku (w wyj\u0105tkach oko\u0142o 1,5 roku). == Rozmna\u017canie == * P\u0142ciowe i partenogenetyczne. Samica w ci\u0105gu swojego \u017cycia sk\u0142ada oko\u0142o 300 jajeczek. M\u0142ode l\u0119gn\u0105 si\u0119 po 1,5\u20132,5 miesi\u0105cach inkubacji. == Aktywno\u015b\u0107 == *","start_idx":341,"end_idx":360}
{"id":"mrc_5650","question":"jakim typem gwiazdy jest s\u0142o\u0144ce?","answer":"S\u0142o\u0144ce nale\u017cy do tzw. \u017c\u00f3\u0142tych kar\u0142\u00f3w, maj\u0105cych typ widmowy G","context":"Gwiazdy typu widmowego G \u2013 gwiazdy, kt\u00f3rych fotosfery maj\u0105 temperatur\u0119 w zakresie 5000\u20136000K. S\u0142o\u0144ce nale\u017cy do tzw. \u017c\u00f3\u0142tych kar\u0142\u00f3w, maj\u0105cych typ widmowy G i klas\u0119 jasno\u015bci V. W widmie \u015bwiat\u0142a gwiazd typu G linie wodoru s\u0105 stosunkowo s\u0142abe, natomiast licznie wyst\u0119puj\u0105 linie niezjonizowanych metali. Bardzo silne s\u0105 linie zjonizowanego wapnia. Typowe linie widmowe: Ca I (linie H i K), Fe I, Ti I, Mg I, seria Balmera oraz niekt\u00f3re linie molekularne (najsilniej zwi\u0105zanych cz\u0105steczek). Okre\u015blanie jasno\u015bci absolutnej gwiazd typu widmowego G nie jest \u0142atwe, jako \u017ce ich widma nie daj\u0105 wielu bezpo\u015brednich wskaz\u00f3wek na ten temat. Zazwyczaj do okre\u015blania jasno\u015bci u\u017cywa si\u0119 linii absorpcyjnych zjonizowanego strontu i \u017celaza. Dok\u0142adniejsza warto\u015b\u0107 jasno\u015bci absolutnej mo\u017ce zosta\u0107 uzyskana dzi\u0119ki obserwacji efektu Wilsona-Bappu. Najja\u015bniejsz\u0105","start_idx":94,"end_idx":154}
{"id":"mrc_5651","question":"w jakim filmie gra\u0142a maryla rodowicz?","answer":"W 1969 by\u0142a bohaterk\u0105 filmu telewizyjnego pt. \"Ballada wagonowa\".","context":"jedna\u201d (2015). Wywiad z ni\u0105 zosta\u0142 opublikowany r\u00f3wnie\u017c w ksi\u0105\u017cce Tomasza Raczka \u201eKaruzela z madonnami\u201d (2003). W 1969 by\u0142a bohaterk\u0105 filmu telewizyjnego pt. \"Ballada wagonowa\". W 1981 by\u0142a bohaterk\u0105 cyklu program\u00f3w telewizyjnych \"Maryli Rodowicz podr\u00f3\u017ce po podw\u00f3rzach\". Zosta\u0142a sparodiowana w \"Rozmowach w t\u0142oku\", ko\u0144cowej cz\u0119\u015bci programu \"Szymon Majewski Show\", gdzie w jej rol\u0119 wcieli\u0142 si\u0119 Sebastian Olejniczak, nieoficjalny sobowt\u00f3r artystki, kt\u00f3ry wyst\u0119puje pod pseudonimem \u201eDruga Maryla\u201d. Ponadto w posta\u0107 Rodowicz wcieli\u0142o si\u0119 kilku uczestnik\u00f3w programu rozrywkowego Polsatu \"Twoja twarz brzmi znajomo\". Wizerunek Rodowicz zosta\u0142 wykorzystany przez mark\u0119 \u201eMarylove\u201d produkuj\u0105c\u0105 ubrania i gad\u017cety po\u015bwi\u0119cone artystce. W 2018 w Bibliotece Narodowej w Warszawie otwarto wystaw\u0119 \u201eWszystkie Ma\u0142go\u015bki \u015bwiata\u201d b\u0119d\u0105c\u0105 zbiorem pami\u0105tek i stylizacji scenicznych Rodowicz. 25 grudnia 2021 premier\u0119 mia\u0142 film dokumentalny","start_idx":112,"end_idx":177}
{"id":"mrc_5652","question":"kiedy na ziemiach polskich zacz\u0119li si\u0119 osiedla\u0107 s\u0142owianie?","answer":"Do niedawna w\u015br\u00f3d badaczy s\u0142owia\u0144skich, szczeg\u00f3lnie polskich, panowa\u0142o powszechne przekonanie, \u017ce S\u0142owianie znajdowali si\u0119 na ziemiach polskich ju\u017c w pierwszej fazie ekspansji Indoeuropejczyk\u00f3w","context":"z Sarmatami i uformowa\u0142a si\u0119 w nowy ekspansywny etnos znany jako S\u0142owianie. Do niedawna w\u015br\u00f3d badaczy s\u0142owia\u0144skich, szczeg\u00f3lnie polskich, panowa\u0142o powszechne przekonanie, \u017ce S\u0142owianie znajdowali si\u0119 na ziemiach polskich ju\u017c w pierwszej fazie ekspansji Indoeuropejczyk\u00f3w, sk\u0105d w V i VI wieku wyruszyli na po\u0142udnie zajmuj\u0105c Kotlin\u0119 Czesk\u0105, Morawy, Panoni\u0119, dzisiejsz\u0105 Austri\u0119, Karynti\u0119, S\u0142oweni\u0119, Chorwacj\u0119 i Dalmacj\u0119 oraz na zach\u00f3d zajmuj\u0105c Po\u0142abie. Jednocze\u015bnie wschodni od\u0142am S\u0142owian z teren\u00f3w stepowych nad Dniestrem i Dnieprem wyruszy\u0142 na Ba\u0142kany. Na prze\u0142omie XX i XXI wieku w nauce dominowa\u0142 pogl\u0105d, \u017ce obszaru wyj\u015bciowego migracji wszystkich S\u0142owian nale\u017cy szuka\u0107 w dorzeczu \u015brodkowego i g\u00f3rnego Dniepru oraz Desny, na obszarze, na kt\u00f3rym w pierwszych wiekach naszej ery (I-IV w. n.e.) archeolodzy wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 archeologiczn\u0105 kultur\u0119 kijowsk\u0105, obecnie si\u0119","start_idx":76,"end_idx":269}
{"id":"mrc_5653","question":"w jakich g\u00f3rach le\u017cy zakopane?","answer":"Tatrach","context":"tym samym drugim pod wzgl\u0119dem ludno\u015bci \u2013 po Nowym Targu \u2013 miastem Podhala. == Po\u0142o\u017cenie == Zakopane po\u0142o\u017cone jest na Pog\u00f3rzu Spisko-Guba\u0142owskim, w Rowie Podtatrza\u0144skim oraz w Tatrach, nad kilkoma potokami, kt\u00f3rych wody ostatecznie wpadaj\u0105 do rzeki Zakopianka (dop\u0142ywu Bia\u0142ego Dunajca). Jest najwy\u017cej po\u0142o\u017conym miastem Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje si\u0119 cz\u0119\u015b\u0107 Tatr (z najwy\u017cszym punktem jakim jest wierzcho\u0142ek \u015awinicy \u2013 2301 m n.p.m.). Pomijaj\u0105c tereny TPN, miasto le\u017cy na wysoko\u015bci 750\u20131126 m n.p.m. (Guba\u0142\u00f3wka), a cz\u0119\u015b\u0107 w\u0142a\u015bciwa \u2013 zabudowana, do oko\u0142o 900 m n.p.m. Centralny punkt Zakopanego \u2013 skrzy\u017cowanie ul. Krup\u00f3wki i Ko\u015bciuszki \u2013 znajduje si\u0119 na wysoko\u015bci 838 m n.p.m. Na p\u00f3\u0142nocy rozci\u0105ga si\u0119 pasmo Guba\u0142\u00f3wki, a na po\u0142udniu nad miastem g\u00f3ruje Giewont. Wed\u0142ug danych z roku","start_idx":175,"end_idx":182}
{"id":"mrc_5654","question":"gdzie odby\u0142o si\u0119 wesele wyspia\u0144skiego?","answer":"w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku W\u0142odzimierza Tetmajera, nazwanym p\u00f3\u017aniej Rydl\u00f3wk\u0105.","context":"Wesele \u2013 dramat autorstwa Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego, wystawiony po raz pierwszy w Teatrze Miejskim w Krakowie 16 marca 1901 roku w re\u017cyserii Adolfa Walewskiego. Dramat ten uwa\u017cany jest za jedno z najwa\u017cniejszych dzie\u0142 epoki M\u0142odej Polski. == Pierwowz\u00f3r == Utw\u00f3r nawi\u0105zuje do autentycznego wydarzenia, jakim by\u0142o wesele poety Lucjana Rydla i ch\u0142opki Jadwigi Miko\u0142ajczyk\u00f3wny. \u015alub mia\u0142 miejsce 20 listopada 1900 roku w bazylice Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Krakowie, wesele za\u015b w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku W\u0142odzimierza Tetmajera, nazwanym p\u00f3\u017aniej Rydl\u00f3wk\u0105. \u015alub by\u0142 przedmiotem du\u017cych kontrowersji. Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego. == Budowa i styl dramatu == \"Wesele\" sk\u0142ada si\u0119 z trzech akt\u00f3w. Akt I jest aktem realistycznym, napisanym w","start_idx":473,"end_idx":564}
{"id":"mrc_5655","question":"czego dotyczy\u0142o 21 postulat\u00f3w?","answer":"dotyczy\u0142y przestrzegania konstytucyjnych praw i wolno\u015bci, zniesienia przywilej\u00f3w partyjnych oraz poprawy warunk\u00f3w bytowych spo\u0142ecze\u0144stwa","context":"21 postulat\u00f3w Mi\u0119dzyzak\u0142adowego Komitetu Strajkowego \u2013 lista postulat\u00f3w og\u0142oszonych 17 sierpnia 1980 przez Mi\u0119dzyzak\u0142adowy Komitet Strajkowy (MKS). List\u0119 otwiera\u0142o \u017c\u0105danie utworzenia wolnych zwi\u0105zk\u00f3w zawodowych. Pozosta\u0142e dotyczy\u0142y przestrzegania konstytucyjnych praw i wolno\u015bci, zniesienia przywilej\u00f3w partyjnych oraz poprawy warunk\u00f3w bytowych spo\u0142ecze\u0144stwa. Lista \u017c\u0105da\u0144 powsta\u0142a na podstawie postulat\u00f3w strajkuj\u0105cych zak\u0142ad\u00f3w pracy, po gor\u0105cych dyskusjach w gronie lider\u00f3w strajku, m.in. Andrzeja i Joanny Gwiazd\u00f3w, Bogdana Lisa, Aliny Pienkowskiej i Lecha Wa\u0142\u0119sy (ostatecznie zredagowa\u0142 je Bogdan Borusewicz). 18 sierpnia kierownictwo MKS zdecydowa\u0142o o podaniu tre\u015bci postulat\u00f3w do publicznej wiadomo\u015bci. Postulaty robotnik\u00f3w by\u0142y dla w\u0142adz trudne do zaakceptowania, bo nie dotyczy\u0142y wy\u0142\u0105cznie \u017c\u0105da\u0144 ekonomicznych. Jako pierwsze \u017c\u0105danie strajkuj\u0105cy postawili zapewnienie im prawa do utworzenia w\u0142asnej reprezentacji w pa\u0144stwie. Robotnicy chcieli samodzielnie zorganizowa\u0107 si\u0119 w wolne zwi\u0105zki","start_idx":222,"end_idx":358}
{"id":"mrc_5656","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 sprawozdanie finansowe?","answer":"Na kompletne sprawozdanie finansowe sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe: * wprowadzenie do sprawozdania finansowego, * rachunek zysk\u00f3w i strat (rachunek wynik\u00f3w), * bilans, * zestawienie zmian w kapitale (funduszu) w\u0142asnym, * rachunek przep\u0142yw\u00f3w pieni\u0119\u017cnych, * dodatkowe informacje i obja\u015bnienia.","context":"# sprawdzalno\u015bci\u0105, # terminowo\u015bci\u0105, # ci\u0105g\u0142o\u015bci\u0105. Sprawozdania finansowe sporz\u0105dza si\u0119 w r\u00f3\u017cnych sytuacjach i warunkach czasowych, organizacyjnych oraz kapita\u0142owych funkcjonowania podmiot\u00f3w gospodarczych. Informacje sprawozdawcze mog\u0105 by\u0107 prezentowane w odmiennych uk\u0142adach i z niejednakowym stopniem szczeg\u00f3\u0142owo\u015bci. Na kompletne sprawozdanie finansowe sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe: * wprowadzenie do sprawozdania finansowego, * rachunek zysk\u00f3w i strat (rachunek wynik\u00f3w), * bilans, * zestawienie zmian w kapitale (funduszu) w\u0142asnym, * rachunek przep\u0142yw\u00f3w pieni\u0119\u017cnych, * dodatkowe informacje i obja\u015bnienia. Do rocznego sprawozdania finansowego do\u0142\u0105cza si\u0119 sprawozdanie z dzia\u0142alno\u015bci jednostki, je\u017celi obowi\u0105zek jego sporz\u0105dzania wynika z ustawy lub odr\u0119bnych przepis\u00f3w. Sprawozdania finansowe stanowi\u0105 obecnie g\u0142\u00f3wne \u017ar\u00f3d\u0142o informacji o sytuacji finansowej przedsi\u0119biorstw. S\u0105 one bardzo praktycznym narz\u0119dziem pozwalaj\u0105cym na uporz\u0105dkowanie informacji finansowych oraz na szybk\u0105 analiz\u0119 danych","start_idx":317,"end_idx":618}
{"id":"mrc_5657","question":"jakimi sprawami zajmuje si\u0119 prokuratura?","answer":"jest wykrywanie i \u015bciganie przest\u0119pstw oraz wnoszenie i popieranie aktu oskar\u017cenia przed s\u0105dem.","context":"Prokurator \u2013 organ w\u0142adzy pa\u0144stwowej, kt\u00f3rego zadaniem jest wykrywanie i \u015bciganie przest\u0119pstw oraz wnoszenie i popieranie aktu oskar\u017cenia przed s\u0105dem. Prokurator jest funkcjonariuszem publicznym prokuratury, uprawnionym do samodzielnego wykonywania czynno\u015bci. == Prokurator w Polsce == === Rys historyczny === Prokurator w znaczeniu urz\u0119dnika odpowiedzialnego za egzekwowanie prawa karnego istnia\u0142 w Rosji carskiej od reformy z 1865 r. (wcze\u015bniej jego kompetencje by\u0142y szersze). W II Rzeczypospolitej i Polsce Ludowej istnia\u0142y trzy stopnie s\u0142u\u017cbowe w prokuraturze: prokurator, wiceprokurator oraz podprokurator. === Urz\u0105d === ==== Kategorie ==== Obecnie w Polsce, zgodnie z ustaw\u0105 z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze, prokuratur\u0119 stanowi\u0105: * Prokurator Generalny, * prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, * prokuratorzy Instytutu Pami\u0119ci Narodowej \u2013 Komisji \u015acigania Zbrodni przeciwko","start_idx":55,"end_idx":150}
{"id":"mrc_5658","question":"z ilu kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych sk\u0142ada si\u0119 austria?","answer":"9","context":"Republika Austrii jest federacj\u0105, kt\u00f3r\u0105 tworzy 9 kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych (niem.: \"Bundesland\" lub \"Land\", l.mn.: \"Bundesl\u00e4nder\", \"L\u00e4nder\"). Kraje zwi\u0105zkowe podzielone s\u0105 na miasta statutarne (niem.: \"Statutarstadt\", \"Stadtbezirk\", l.m.: \"Statutarst\u00e4dte\", \"Stadtbezirke\") oraz powiaty (niem.: \"Bezirk\", \"Landbezirk\", l.m.: \"Bezirke\", \"Landbezirke\", w Dolnej Austrii i Vorarlbergu \"Verwaltungsbezirk\", l.m.: \"Verwaltungsbezirke\"). Wyj\u0105tek stanowi Wiede\u0144, kt\u00f3ry podzielony jest na 23 dzielnice (niem.: \"Gemeindebezirk\", l.mn.: \"Gemeindebezirke\"). Powiaty dziel\u0105 si\u0119 na: miasta (niem.: \"Stadt\", l.m.: \"St\u00e4dte\"), gminy targowe (niem.: \"Marktgemeinde\", l.mn.: \"Marktgemeinden\") oraz gminy (niem.: \"Gemeinde\", \"Ortsgemeinde\", l.mn.: \"Gemeinden\", \"Ortsgemeinden\"). == Kraje zwi\u0105zkowe == === Historia === Pi\u0119\u0107 z dziewi\u0119ciu kraj\u00f3w zwi\u0105zkowych: Dolna Austria, Karyntia, Salzburg, Styria oraz Tyrol, istnieje od \u015bredniowiecza. G\u00f3rna Austria wyodr\u0119bni\u0142a si\u0119 za panowania J\u00f3zefa II oko\u0142o 1783-84. Vorarlberg wyodr\u0119bni\u0142 si\u0119 z Tyrolu w roku","start_idx":47,"end_idx":48}
{"id":"mrc_5659","question":"jak g\u0142\u0119boki jest bajka\u0142?","answer":"Wed\u0142ug nowych danych z 2009 r. g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna jeziora jest r\u00f3wna 1642 m.","context":"zes\u0142a\u0144cy: * Benedykt Dybowski, * Aleksander Czekanowski, * Jan Czerski, * Wiktor Godlewski. Opr\u00f3cz tego znaczne zas\u0142ugi w badaniach jeziora po\u0142o\u017cyli rosyjscy i sowieccy uczeni: F.K. Dri\u017cenko (hydrologia), Wierieszczagin, P.P. Szerstjankin. Wed\u0142ug nowych danych z 2009 r. g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna jeziora jest r\u00f3wna 1642 m. Jego dno znajduje si\u0119 na g\u0142\u0119boko\u015bci 1186,5 m p.p.m., co oznacza, \u017ce Bajka\u0142 jest najwi\u0119ksz\u0105 \u015bwiatow\u0105 kryptodepresj\u0105. G\u0142\u0119boko\u015b\u0107 \u015brednia wynosi 730 m. Zasoby wodne jeziora wynosz\u0105 23 tys. km\u00b3, co stanowi 1/5 \u015bwiatowych zasob\u00f3w powierzchniowej wody s\u0142odkiej. Jezioro ma powierzchni\u0119 31,5 tys. km\u00b2, w tym 27 wysp. Najwi\u0119ksz\u0105 z nich jest Olchon o powierzchni 742 km\u00b2. Bajka\u0142 ma 336 dop\u0142yw\u00f3w, z czego najwa\u017cniejsze to Selenga, Barguzin czy G\u00f3rna Angara. Uj\u015bcia rzek s\u0105 deltowate. Wyp\u0142ywa z niego","start_idx":240,"end_idx":318}
{"id":"mrc_5660","question":"dlaczego zamek w malborku jest na li\u015bcie unesco?","answer":"Zosta\u0142 on wpisany na podstawie kryterium II, III, IV oraz okre\u015blony jako budowla autentyczna i integralna.","context":"na li\u015bcie \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO. Zosta\u0142 on wpisany na podstawie kryterium II, III, IV oraz okre\u015blony jako budowla autentyczna i integralna. Od kilkunastu lat organizowane s\u0105 inscenizacje zdobywania zamku malborskiego przez wojska polsko-litewskie po bitwie pod Grunwaldem. W okresie od maja do wrze\u015bnia odbywaj\u0105 si\u0119 tu te\u017c od wielu lat spektakle typu \u015bwiat\u0142o i d\u017awi\u0119k. Zamek w Malborku w 2007 r. w plebiscycie \u201eRzeczpospolitej\u201d zosta\u0142 uznany za jeden z siedmiu cud\u00f3w Polski. Na zamku nadal prowadzone s\u0105 skomplikowane prace remontowe. W latach 2009\u20132013 odbudowano zniszczony w czasie wojny zesp\u00f3\u0142 Bramy Nowej. Na pocz\u0105tku 2014 minister kultury przyzna\u0142 dotacj\u0119 w wysoko\u015bci prawie 26 mln z\u0142 na prace konserwatorskie na zamku, obejmuj\u0105ce remont zamkowego ko\u015bcio\u0142a, kaplicy grobowej i jednej z baszt. Uzyskane","start_idx":41,"end_idx":147}
{"id":"mrc_5661","question":"kto uwolni\u0142 teby od sfinksa?","answer":"Edyp","context":"Sfinks \u2013 w mitologii greckiej uskrzydlony potw\u00f3r o ciele lwa oraz g\u0142owie i piersiach kobiety. Wed\u0142ug Hezjoda c\u00f3rka Chimery i Ortrosa, w innych przekazach \u2013 c\u00f3rka Tyfona i Echidny. Pilnowa\u0142a dost\u0119pu do Teb, siedz\u0105c na skale w w\u0105wozie i po\u017ceraj\u0105c ludzi, kt\u00f3rzy nie potrafili rozwi\u0105za\u0107 jej zagadki. Zadawa\u0142a pytanie, kt\u00f3rego nauczy\u0142a si\u0119 od muz: \u201eCo to za zwierz\u0119, kt\u00f3re rano chodzi na czterech nogach, w po\u0142udnie na dw\u00f3ch, a wieczorem na trzech?\u201d Edyp po wr\u00f3\u017cebnym \u015bnie rozwi\u0105za\u0142 jej zagadk\u0119 odpowiadaj\u0105c, \u017ce to cz\u0142owiek (dzie\u0144 to \u017cycie cz\u0142owieka, kt\u00f3ry w dzieci\u0144stwie raczkuje, jako doros\u0142y chodzi na dw\u00f3ch nogach, a na staro\u015b\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa trzeciej nogi, czyli laski). Rozwi\u0105zanie zagadki spowodowa\u0142o \u015bmier\u0107 potwora, kt\u00f3ry rzuci\u0142 si\u0119 w przepa\u015b\u0107. Sfinks zadawa\u0142a jeszcze jedno","start_idx":445,"end_idx":449}
{"id":"mrc_5662","question":"jaki j\u0119zyk obowi\u0105zuje w hiszpanii?","answer":"kastylijski (potocznie zwany hiszpa\u0144skim) oraz regionalnie tak\u017ce: katalo\u0144ski, baskijski, galicyjski i aranejski.","context":"do ponad 10 \u00b0C na po\u0142udniu). Strefy klimatyczne w Hiszpanii: * Strefa klimatyczna: Podzwrotnikowa i umiarkowana * Klimat: \u015ar\u00f3dziemnomorski, kontynentalny i morski == J\u0119zyk == W Hiszpanii status urz\u0119dowego ma j\u0119zyk: kastylijski (potocznie zwany hiszpa\u0144skim) oraz regionalnie tak\u017ce: katalo\u0144ski, baskijski, galicyjski i aranejski. Zgodnie z zapisem w konstytucji Hiszpanii, ka\u017cdy obywatel tego kraju ma obowi\u0105zek zna\u0107 j\u0119zyk kastylijski. J\u0119zyk katalo\u0144ski jako urz\u0119dowy wyst\u0119puje w Katalonii i na Balearach. Poza tym u\u017cywany jest w Pasie Zachodnim (Aragonia) i w comarce Carche na terenie Murcji. Na terenie wsp\u00f3lnoty autonomicznej Walencja, u\u017cywany jest wariant j\u0119zyka katalo\u0144skiego \u2013 walencja\u0144ski. J\u0119zyk galicyjski jako urz\u0119dowy wyst\u0119puje tylko w Galicji. Ponadto u\u017cywany jest w prowincjach Le\u00f3n i Zamora, jednak nie ma tam statusu urz\u0119dowego. J\u0119zyk baskijski jako","start_idx":215,"end_idx":327}
{"id":"mrc_5663","question":"kto zarz\u0105dza referendum?","answer":"Sejm RP bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci przynajmniej po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w; # Prezydent za zgod\u0105 Senatu (przy warunkach jw.)","context":"Ministr\u00f3w na ratyfikacj\u0119, na kt\u00f3r\u0105 obywatele maj\u0105 wyrazi\u0107 zgod\u0119. W\u0105tpliwo\u015bci budzi poj\u0119cie \u201esprawy o szczeg\u00f3lnym znaczeniu\u201d. Przedmiotem tego referendum mog\u0105 sta\u0107 si\u0119 sprawy jedynie o charakterze og\u00f3lnym, kt\u00f3re nie zast\u0119puj\u0105 dzia\u0142a\u0144 w\u0142a\u015bciwych organ\u00f3w pa\u0144stwowych, lecz konkretyzuj\u0105 p\u00f3\u017aniejsz\u0105 tre\u015b\u0107 rozwi\u0105za\u0144 podejmowanych przez odpowiednie organy. Dlatego przedmiotem tego g\u0142osowania nie mo\u017ce by\u0107 jakakolwiek kwestia ju\u017c wcze\u015bniej uregulowana. Zgodnie z Konstytucj\u0105 RP referendum fakultatywne mo\u017ce zarz\u0105dzi\u0107: # Sejm RP bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci przynajmniej po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w; # Prezydent za zgod\u0105 Senatu (przy warunkach jw.) Referendum og\u00f3lnokrajowe jest wi\u0105\u017c\u0105ce przy frekwencji powy\u017cej 50%. Je\u015bli frekwencja jest ni\u017csza, wynik referendum ma charakter jedynie opiniodawczy. Konstytucja RP nie przewiduje instytucji referendum obligatoryjnego. Pierwsze referendum w III Rzeczypospolitej zosta\u0142o przeprowadzone 18 lutego 1996 roku","start_idx":513,"end_idx":657}
{"id":"mrc_5664","question":"od czego pochodzi nazwisko papkin?","answer":"Jego nazwisko pochodzi od s\u0142owa \"papka\", co w staropolskim j\u0119zyku oznacza \u201eresztki z pa\u0144skiego sto\u0142u\u201d","context":"Opis == J\u00f3zef jest szlachcicem o s\u0142abym rodowodzie. Mieszka tymczasowo w zamku Cze\u015bnika. Niezbyt imponuj\u0105c\u0105 histori\u0119 rodziny nadrabia opowiadaniem k\u0142amstw i bujd o swym \u017cyciu, w czym odbija si\u0119 jego prawdziwe oblicze \u2013 dwulicowego chwalipi\u0119ty, podszytego tch\u00f3rzem. Sam o sobie m\u00f3wi \u201eJestem Papkin, Lew p\u00f3\u0142nocy\u201d, co dowodzi o jego sk\u0142onno\u015bci do pustych przechwa\u0142ek. Jego nazwisko pochodzi od s\u0142owa \"papka\", co w staropolskim j\u0119zyku oznacza \u201eresztki z pa\u0144skiego sto\u0142u\u201d \u2013 znakomicie pasuj\u0105ce okre\u015blenie, bowiem Papkin szuka \u0142aski u Cze\u015bnika, by chwil\u0119 potem przymila\u0107 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c do Rejenta. Je\u017celi Papkin mia\u0142 kiedy\u015b jakiekolwiek pieni\u0105dze, to najpewniej wszystkie przehula\u0142. Gdyby nie Cze\u015bnik Raptusiewicz, Papkin cierpia\u0142by g\u0142\u00f3d. Jego jedynym maj\u0105tkiem jest zastawiona kolekcja motyli, szpada oraz gitara angielska. Jest hipochondrykiem. Najlepszym tego przyk\u0142adem jest","start_idx":365,"end_idx":466}
{"id":"mrc_5665","question":"kto wprowadzi\u0142 dominat?","answer":"Dioklecjana","context":"Dominat (\u0142ac. \"dominus et deus\" \u2013 pan i b\u00f3g) \u2013 termin u\u017cywany przez wsp\u00f3\u0142czesnych historyk\u00f3w na okre\u015blenie ustroju Cesarstwa Rzymskiego (III w.) po reformach Dioklecjana. Charakteryzowa\u0142a go absolutna w\u0142adza cesarza u\u017cywaj\u0105cego tytu\u0142u \"dominus et deus\" (pan i b\u00f3g). == Charakterystyka == Pocz\u0105tki tej formy rz\u0105d\u00f3w wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z cesarzem Aurelianem, kt\u00f3ry przyj\u0105\u0142 tytu\u0142 \"dominus et deus natus\" (pan i b\u00f3g urodzony). Przyczyn\u0105 wprowadzenia dominatu przez Dioklecjana by\u0142y zagro\u017cenia zewn\u0119trzne (aktywno\u015b\u0107 German\u00f3w i Pers\u00f3w), wzrastaj\u0105cy separatyzm poszczeg\u00f3lnych cz\u0119\u015bci imperium, kryzys gospodarczy i narastaj\u0105ce niezadowolenie spo\u0142eczne, przybieraj\u0105ce posta\u0107 bunt\u00f3w. Wzorcem dla tej formy rz\u0105dzenia by\u0142y wschodnie despocje: po\u0142\u0105czono kult cesarski z kultem boskim, w\u0142adca dzier\u017cy\u0142 na skroniach diadem (typowo wschodnia oznaka w\u0142adzy kr\u00f3lewskiej). O\u0142tarze ze \u015bwiecami i podobizn\u0105 cesarza by\u0142y w siedzibach","start_idx":158,"end_idx":169}
{"id":"mrc_5666","question":"w jakich latach w anglii toczy\u0142a si\u0119 wojna domowa?","answer":"od 1642 do 1651.","context":"Angielska wojna domowa (tak\u017ce rewolucja angielska lub wojna domowa w Anglii \u2013 ) \u2013 cykl trzech wojen domowych oraz ci\u0105g politycznych machinacji, rozgrywaj\u0105cych si\u0119 pomi\u0119dzy parlamentarzystami i rojalistami od 1642 do 1651. Parlamentarzy\u015bci buntowali si\u0119 przeciwko kr\u00f3lowi Karolowi I i Karolowi II. W tym czasie Oliver Cromwell zni\u00f3s\u0142 ustr\u00f3j monarchiczny. == Przyczyny == Nieudolna polityka Stuart\u00f3w \u2013 Jakuba I i Karola I, miernych i rozrzutnych w\u0142adc\u00f3w, kt\u00f3rzy nie potrafili rozwin\u0105\u0107 dialogu z wi\u0119kszo\u015bci\u0105 poddanych; zahamowanie rozwoju gospodarczego i ekonomicznego spowodowane wojn\u0105 trzydziestoletni\u0105 oraz nieudoln\u0105 polityk\u0105 dworu i istnieniem monopoli; dysproporcja w rozwoju ekonomicznym pomi\u0119dzy zacofan\u0105 p\u00f3\u0142noc\u0105 i zachodem a rozwini\u0119tym po\u0142udniem i wschodem; niedoko\u0144czone przekszta\u0142cenia ekonomiczne i gospodarcze; konflikty religijne pomi\u0119dzy anglikanami (popieraj\u0105cymi dw\u00f3r i kr\u00f3la), a purytanami (przeciwnikami polityki","start_idx":205,"end_idx":221}
{"id":"mrc_5667","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 facebook?","answer":"4 lutego 2004","context":"Facebook (skr. fb) \u2013 serwis spo\u0142eczno\u015bciowy, w ramach kt\u00f3rego zarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 tworzy\u0107 sieci i grupy, dzieli\u0107 si\u0119 wiadomo\u015bciami i zdj\u0119ciami oraz korzysta\u0107 z aplikacji, b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 Meta Platforms z siedzib\u0105 w Menlo Park. Serwis by\u0142 notowany w rankingu Alexa na miejscu 7. Zosta\u0142 uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda i by\u0142 pocz\u0105tkowo przeznaczony przede wszystkim dla os\u00f3b studiuj\u0105cych na tej uczelni. Jego g\u0142\u00f3wnym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pe\u0142ni on funkcj\u0119 dyrektora generalnego). W pa\u017adzierniku 2010 na ekrany kin wszed\u0142 film \"The Social Network\" ukazuj\u0105cy histori\u0119 portalu Facebook (pierwotnie TheFacebook. W czerwcu 2017 liczba u\u017cytkownik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie wynosi\u0142a prawie 2 miliardy, a dziennie aktywnych jest prawie 1,3 mld os\u00f3b. \u015aredni wiek u\u017cytkownika serwisu w 2012 roku wynosi\u0142","start_idx":311,"end_idx":324}
{"id":"mrc_5668","question":"jak liczna jest armia usa?","answer":"1 326 836 \u017co\u0142nierzy s\u0142u\u017cby czynnej (stan z 30 czerwca 2017)","context":"United States Armed Forces (pol. \"Si\u0142y Zbrojne Stan\u00f3w Zjednoczonych\") \u2013 si\u0142y i \u015brodki wydzielone przez Stany Zjednoczone do zabezpieczenia w\u0142asnych interes\u00f3w i prowadzenia walki zbrojnej zar\u00f3wno na ich terytorium oraz poza nim. W ich sk\u0142ad wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce rodzaje si\u0142 zbrojnych, w kt\u00f3rych s\u0142u\u017cy og\u00f3\u0142em 1 326 836 \u017co\u0142nierzy s\u0142u\u017cby czynnej (stan z 30 czerwca 2017) z tego: * Wojska L\u0105dowe (ang. \"United States Army\") \u2013 464,0 tys. * Marynarka Wojenna (ang. \"United States Navy\") \u2013 319,5 tys. * Si\u0142y Powietrzne (ang. \"United States Air Force\") \u2013 318,3 tys. * Korpus Piechoty Morskiej (ang. \"United States Marine Corps\") \u2013 184,5 tys. * Stra\u017c Wybrze\u017ca (ang. \"United States Coast Guard\") \u2013 40,6 tys. * Si\u0142y Kosmiczne (ang. \"United States Space Force\") Naczelnym","start_idx":306,"end_idx":365}
{"id":"mrc_5669","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 pierwsza \u017cona?","answer":"Maria Pi\u0142sudska","context":"Maria Pi\u0142sudska, \"de domo\" Koplewska, \"primo voto\" Juszkiewicz (ur. ok. 1865 w Wilnie, zm. 17 sierpnia 1921 w Krakowie) \u2013 polska nauczycielka, dzia\u0142aczka Polskiej Partii Socjalistycznej; pierwsza \u017cona J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego. == \u017byciorys == Urodzi\u0142a si\u0119 ok. 1865. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 Konstantego Koplewskiego (lekarza) i Ludmi\u0142y z domu Chomicz. Uko\u0144czy\u0142a Instytut Klasyczny, a nast\u0119pnie studia medyczne na uniwersytecie dla kobiet w Sankt Petersburgu, tzw. studia Bestu\u017cewa. Podczas studi\u00f3w udziela\u0142a si\u0119 w ruchu spo\u0142eczno-narodowym (brak danych co do miejsca osadzenia). Pocz\u0105tkowo zamieszkiwa\u0142a w Wilnie. Tam by\u0142a \u017con\u0105 in\u017cyniera Juszkiewicza. Z tego ma\u0142\u017ce\u0144stwa, zako\u0144czonego rozwodem, mia\u0142a c\u00f3rk\u0119 Wand\u0119 (1889\u20131908). Po przeniesieniu na obszar Kr\u00f3lestwa Polskiego zaanga\u017cowa\u0142a si\u0119 w dzia\u0142anie ruchu robotniczego. Wraz z nim redagowa\u0142a czasopismo \u201eRobotnik\u201d, a nast\u0119pnie przez 11 miesi\u0119cy w X","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_5670","question":"w jaki spos\u00f3b dosz\u0142o do powstania stanu szlacheckiego w polsce?","answer":"Powsta\u0142a z przekszta\u0142cenia si\u0119 stanu rycerskiego w szlachecki.","context":"Szlachta polska \u2013 stan spo\u0142eczny istniej\u0105cy w Koronie Kr\u00f3lestwa Polskiego, Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w oraz na obecnych ziemiach polskich, litewskich, \u0142otewskich, bia\u0142oruskich i ukrai\u0144skich, funkcjonuj\u0105cy w czasie zabor\u00f3w do 1921 roku, kiedy prawnie zosta\u0142 zniesiony na mocy konstytucji. Powsta\u0142a z przekszta\u0142cenia si\u0119 stanu rycerskiego w szlachecki. Do ko\u0144ca XVIII wieku szlachta w Polsce cieszy\u0142a si\u0119 licznymi przywilejami (przywileje szlacheckie): m. in. wy\u0142\u0105cznego prawa do posiadania w\u0142asno\u015bci ziemskiej, wolno\u015bci od uwi\u0119zienia przed wydaniem wyroku s\u0105dowego (\"neminem captivabimus nisi iure victum\", prawo to nie przys\u0142ugiwa\u0142o nieposesjonatom), wolno\u015bci od podatk\u00f3w z ziem folwarcznych, wolno\u015bci od ce\u0142 przywozowych za towary nabyte za granic\u0105 na w\u0142asny u\u017cytek, prawa do nabywania po niskiej cenie soli, wy\u0142\u0105czno\u015bci do korzystania z praw publicznych, wy\u0142\u0105czno\u015bci na dost\u0119p do godno\u015bci \u015bwieckich","start_idx":292,"end_idx":354}
{"id":"mrc_5671","question":"jakie miasto by\u0142o bohatersko bronione przez polak\u00f3w w 1649 r?","answer":"Zbara\u017cu","context":"Obrona Zbara\u017ca \u2013 bitwa obronna przeprowadzona w dniach 10 lipca\u201322 sierpnia 1649. Fortyfikacje ziemne usypane wok\u00f3\u0142 zamku w Zbara\u017cu, bronione by\u0142y podczas powstania Chmielnickiego przez oko\u0142o 9-tysi\u0119czn\u0105 za\u0142og\u0119 polsk\u0105 wraz z chor\u0105gwiami Wi\u015bniowieckiego i oddzia\u0142em piechoty niemieckiej. Wojskami tymi dowodzili trzej regimentarze: Andrzej Firlej, Stanis\u0142aw Lanckoro\u0144ski i Miko\u0142aj Ostror\u00f3g, lecz prawdziwym dow\u00f3dc\u0105 obrony by\u0142 wojewoda ruski ksi\u0105\u017c\u0119 Jeremi Wi\u015bniowiecki. W obozie obecni byli tak\u017ce Aleksander Koniecpolski i starosta krasnostawski Marek Sobieski. == Obl\u0119\u017cenie == Oblegaj\u0105ce wojska liczy\u0142y 70 tysi\u0119cy Kozak\u00f3w i 40 tysi\u0119cy Tatar\u00f3w. Ponadto kilkadziesi\u0105t tysi\u0119cy ruskiej czerni. Dow\u00f3dc\u0105 armii kozackiej by\u0142 hetman wojsk zaporoskich Bohdan Chmielnicki, a Tatarami dowodzi\u0142 sam chan krymski Islam III Girej. Oblegaj\u0105cy mieli 30 dzia\u0142, obro\u0144cy tylko po\u0142ow\u0119 tego. Cho\u0107 Zbara\u017c by\u0142 nowoczesnym zamkiem","start_idx":124,"end_idx":131}
{"id":"mrc_5672","question":"ilu ludzi mieszka w indiach?","answer":"Liczba ludno\u015bci: 1 326 801 576","context":"Indie zamieszkuje ponad 1,3 miliarda ludzi, co stanowi 1/6 ludno\u015bci \u015bwiata. Spo\u0142ecze\u0144stwo jest bardzo zr\u00f3\u017cnicowane pod wzgl\u0119dem etnicznym i wyznaniowym. == Statystyki == * Liczba ludno\u015bci: 1 326 801 576 * G\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia: 382 os\u00f3b/km\u00b2 * Sk\u0142ad etniczny: 39% Hindusi m\u00f3wi\u0105cy kt\u00f3rym\u015b z dialekt\u00f3w j\u0119zyka hindi, 8% Telugowie, 8% Bengalczycy, 7% Marathowie, 7% Tamilowie, 5% Gud\u017aaratowie, 4% Kannadygowie, 4% Keralczycy (18% stanowi\u0105 inne grupy j\u0119zykowe). * Wyznania: hindui\u015bci \u2013 80,5%, muzu\u0142manie \u2013 13,4%, chrze\u015bcijanie \u2013 2,3%, sikhowie \u2013 1,84% (g\u0142. w Pend\u017cabie), buddy\u015bci \u2013 0,76%, d\u017aini\u015bci \u2013 0,4%, i inni. * G\u0142\u00f3wne miasta: ** Mumbaj \u2013 13,1 mln mieszk. (zesp\u00f3\u0142 miejski: 20,4 mln), ** Delhi \u2013 11,5 mln (zesp\u00f3\u0142 miejski: 18,0 mln), ** Bengaluru \u2013 5,3 mln (zesp\u00f3\u0142 miejski: 6,2","start_idx":172,"end_idx":202}
{"id":"mrc_5673","question":"do jakich wydarze\u0144 historycznych nawi\u0105zuje wesele?","answer":"Utw\u00f3r nawi\u0105zuje do autentycznego wydarzenia, jakim by\u0142o wesele poety Lucjana Rydla i ch\u0142opki Jadwigi Miko\u0142ajczyk\u00f3wny.","context":"Wesele \u2013 dramat autorstwa Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego, wystawiony po raz pierwszy w Teatrze Miejskim w Krakowie 16 marca 1901 roku w re\u017cyserii Adolfa Walewskiego. Dramat ten uwa\u017cany jest za jedno z najwa\u017cniejszych dzie\u0142 epoki M\u0142odej Polski. == Pierwowz\u00f3r == Utw\u00f3r nawi\u0105zuje do autentycznego wydarzenia, jakim by\u0142o wesele poety Lucjana Rydla i ch\u0142opki Jadwigi Miko\u0142ajczyk\u00f3wny. \u015alub mia\u0142 miejsce 20 listopada 1900 roku w bazylice Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Krakowie, wesele za\u015b w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku W\u0142odzimierza Tetmajera, nazwanym p\u00f3\u017aniej Rydl\u00f3wk\u0105. \u015alub by\u0142 przedmiotem du\u017cych kontrowersji. Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego. == Budowa i styl dramatu == \"Wesele\" sk\u0142ada si\u0119 z trzech akt\u00f3w. Akt I jest aktem realistycznym, napisanym w","start_idx":255,"end_idx":372}
{"id":"mrc_5674","question":"jaki jest sk\u0142ad chemiczny wody morskiej?","answer":"Najbardziej charakterystyczn\u0105 cech\u0105 wody morskiej jest wysokie st\u0119\u017cenie kation\u00f3w sodu (Na+), potasu (K+), magnezu (Mg2+) i wapnia (Ca2+) oraz anion\u00f3w chlorkowych (Cl\u2212), siarczanowych ( i ) oraz w\u0119glanowych ( i )","context":"Woda morska, woda s\u0142ona \u2013 woda wyst\u0119puj\u0105ca w morzach i oceanach. W wodzie tej s\u0105 rozpuszczone tysi\u0105ce zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych i prawie wszystkie pierwiastki chemiczne obecne na kuli ziemskiej. Woda morska stanowi ponad 97% wody obecnej w formie ciek\u0142ej na powierzchni Ziemi, tzw. woda s\u0142odka stanowi za\u015b mniej ni\u017c 3%. == Charakterystyka == Najbardziej charakterystyczn\u0105 cech\u0105 wody morskiej jest wysokie st\u0119\u017cenie kation\u00f3w sodu (Na+), potasu (K+), magnezu (Mg2+) i wapnia (Ca2+) oraz anion\u00f3w chlorkowych (Cl\u2212), siarczanowych ( i ) oraz w\u0119glanowych ( i ), kt\u00f3re \u0142\u0105cznie nadaj\u0105 wodzie morskiej intensywnie gorzki lub gorzko-s\u0142ony smak i powoduj\u0105, \u017ce nie nadaje si\u0119 ona do picia. Niewielkie ilo\u015bci wypitej wody teoretycznie nie s\u0105 szkodliwe dla cz\u0142owieka, jednak picie wody aby zapobiec odwodnieniu jest nie","start_idx":337,"end_idx":548}
{"id":"mrc_5675","question":"z jakiego pa\u0144stwa wyp\u0142ywa odra?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":500,"end_idx":547}
{"id":"mrc_5676","question":"jak nazywa si\u0119 syn odyseusza?","answer":"Telemach","context":"Telemach (gr. T\u0113l\u00e9machos od \u03c4\u1fc6\u03bb\u03b5 \u201edaleko\u201d i \u03bc\u03b1\u03c7\u03bf\u03c2 \u201ewalka\u201d) \u2013 w mitologii greckiej syn Odyseusza i Penelopy. Urodzi\u0142 si\u0119 tu\u017c przed rozpocz\u0119ciem wojny troja\u0144skiej. Jeszcze jako dziecko wpad\u0142 do morza, uratowa\u0142y go delfiny. Dlatego Odyseusz mia\u0142 na tarczy delfina. Razem z matk\u0105 czeka\u0142 20 lat na powr\u00f3t ojca. W czasie nieobecno\u015bci Odyseusza opiekowa\u0142 si\u0119 nim zaufany przyjaciel ojca Mentor. Kiedy Telemach dor\u00f3s\u0142, postanowi\u0142 wyruszy\u0107 w podr\u00f3\u017c, w poszukiwaniu informacji o ojcu. Zalotnicy jego matki wys\u0142ali okr\u0119t, kt\u00f3ry mia\u0142 zniszczy\u0107 statek Telemacha. Telemach kaza\u0142 pop\u0142yn\u0105\u0107 inn\u0105 drog\u0105, dzi\u0119ki temu uratowa\u0142 siebie i ca\u0142\u0105 za\u0142og\u0119. Odwiedzi\u0142 Menelaosa i Nestora. Podczas odwiedzin u Nestora przyj\u0119\u0142a go Polykasta, c\u00f3rka Nestora. Istniej\u0105 przekazy, \u017ce mia\u0142 z ni\u0105 dwoje dzieci - Persepolisa i Homera. Po powrocie","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_5677","question":"co zawiera\u0142a karta atlantycka?","answer":"a\u0142a cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w okresie II wojny \u015bwiatowej i po jej zako\u0144czeniu oraz zasady powojennych stosunk\u00f3w mi\u0119dzynarodowych.","context":"Karta Atlantycka (ang. \"Atlantic Charter\") \u2013 o\u015bmiopunktowa deklaracja podpisana 14 sierpnia 1941 roku przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta na pok\u0142adzie okr\u0119tu HMS \u201ePrince of Wales\u201d, kotwicz\u0105cego u wybrze\u017cy Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim (st\u0105d pochodzi nazwa). Okre\u015bla\u0142a cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w okresie II wojny \u015bwiatowej i po jej zako\u0144czeniu oraz zasady powojennych stosunk\u00f3w mi\u0119dzynarodowych. == Historia == Deklaracj\u0119 podpisali premier Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej Winston Churchill oraz prezydent Stan\u00f3w Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej Franklin Delano Roosevelt. Za jej najwa\u017cniejsze cele uznano prawo wszystkich narod\u00f3w do posiadania w\u0142asnych rz\u0105d\u00f3w i w\u0142asnego niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa, do rozwoju gospodarczego i \u017cycia w pokoju po pokonaniu tyranii faszystowskiej. Zdecydowanie eksponowa\u0142a zasad\u0119 pokojowego rozstrzygania spor\u00f3w mi\u0119dzynarodowych, zgodnie","start_idx":294,"end_idx":437}
{"id":"mrc_5678","question":"co to projekt?","answer":"Projekt \u2013 zbi\u00f3r aktywno\u015bci charakteryzuj\u0105cy si\u0119 nast\u0119puj\u0105cymi cechami: * s\u0105 ze sob\u0105 powi\u0105zane w z\u0142o\u017cony spos\u00f3b, * zmierzaj\u0105 do osi\u0105gni\u0119cia celu, cz\u0119sto poprzez wytworzenie unikatowego produktu, us\u0142ugi b\u0105d\u017a rezultatu, * posiadaj\u0105 zaplanowany z g\u00f3ry pocz\u0105tek i koniec.","context":"Projekt \u2013 zbi\u00f3r aktywno\u015bci charakteryzuj\u0105cy si\u0119 nast\u0119puj\u0105cymi cechami: * s\u0105 ze sob\u0105 powi\u0105zane w z\u0142o\u017cony spos\u00f3b, * zmierzaj\u0105 do osi\u0105gni\u0119cia celu, cz\u0119sto poprzez wytworzenie unikatowego produktu, us\u0142ugi b\u0105d\u017a rezultatu, * posiadaj\u0105 zaplanowany z g\u00f3ry pocz\u0105tek i koniec. Inna definicja projektu to: * zorganizowane ci\u0105gi dzia\u0142a\u0144 ludzkich, * zmierzaj\u0105ce do osi\u0105gni\u0119cia za\u0142o\u017conego wyniku, * zawarte w sko\u0144czonym przedziale czasu z wyr\u00f3\u017cnionym pocz\u0105tkiem i ko\u0144cem, * realizowane najcz\u0119\u015bciej zespo\u0142owo, * z wykorzystaniem sko\u0144czonej ilo\u015bci zasob\u00f3w. czyli w zarz\u0105dzaniu projekty to przedsi\u0119wzi\u0119cia: * jednorazowe, * niepowtarzalne, * z\u0142o\u017cone. == Charakterystyka == Projekt cz\u0119sto przeciwstawiany jest, z punktu widzenia nauki o zarz\u0105dzaniu, procesom zwi\u0105zanym z utrzymaniem produkcji lub zapewnieniem us\u0142ug. Procesy te maj\u0105 charakter ci\u0105g\u0142y i cz\u0119sto s\u0105 nazywane dzia\u0142aniami operacyjnymi, natomiast dziedzina wiedzy","start_idx":0,"end_idx":266}
{"id":"mrc_5679","question":"kim by\u0142 al capone?","answer":"Alphonse Gabriel Capone (znany jako Al Capone, Scarface) (ur. 17 stycznia 1899 w Nowym Jorku, zm. 25 stycznia 1947 w Palm Island, Miami) \u2013 ameryka\u0144ski gangster pochodzenia w\u0142oskiego.","context":"Alphonse Gabriel Capone (znany jako Al Capone, Scarface) (ur. 17 stycznia 1899 w Nowym Jorku, zm. 25 stycznia 1947 w Palm Island, Miami) \u2013 ameryka\u0144ski gangster pochodzenia w\u0142oskiego. == \u017byciorys == === Wczesne lata === By\u0142 czwartym z dziewi\u0119ciorga rodze\u0144stwa. Jego rodzice byli emigrantami z Neapolu. Ojciec by\u0142 fryzjerem, a matka pracowa\u0142a jako szwaczka. Do Ameryki przybyli w 1894 roku i osiedlili si\u0119 w Navy Yard, jednej z cz\u0119\u015bci Brooklynu. Kiedy Al mia\u0142 czterna\u015bcie lat, przeprowadzili si\u0119 do Park Slope, tak\u017ce w obr\u0119bie Brooklynu. Tam pozna\u0142 Mae Josephine Coughlin (z pochodzenia Irlandk\u0119), z kt\u00f3r\u0105 o\u017ceni\u0142 si\u0119 kilka lat p\u00f3\u017aniej. Al Capone zosta\u0142 wyrzucony ze szko\u0142y w sz\u00f3stej klasie po tym, jak uderzy\u0142 nauczycielk\u0119 (zosta\u0142 spoliczkowany przez ni\u0105 i jej odda\u0142).","start_idx":0,"end_idx":182}
{"id":"mrc_5680","question":"kto gra\u0142 borewicza?","answer":"Bronis\u0142awa Cie\u015blaka","context":"Porucznik S\u0142awomir Borewicz \u2013 posta\u0107 fikcyjna b\u0119d\u0105ca g\u0142\u00f3wnym bohaterem w polskim serialu telewizyjnym \"07 zg\u0142o\u015b si\u0119\", zagrana przez Bronis\u0142awa Cie\u015blaka. == Posta\u0107 == S\u0142awomir Borewicz jest oficerem Milicji Obywatelskiej w stopniu porucznika. Pracuje w Sto\u0142ecznym Urz\u0119dzie Spraw Wewn\u0119trznych w Warszawie, dzia\u0142aj\u0105cym w Pa\u0142acu Mostowskich. Jako funkcjonariusz prowadzi sprawy zwi\u0105zane z zab\u00f3jstwami, kradzie\u017cami, kradzie\u017cami z w\u0142amaniem, napadami, przemytem, szanta\u017cem i sutenerstwem. Fabu\u0142a serialu obejmuje lata od roku 1976 do roku 1987 (w sumie 21 odcink\u00f3w). Uchodzi za skutecznego \u015bledczego, kt\u00f3ry zawsze rozwi\u0105zuje prowadzone sprawy i doprowadza je do ko\u0144ca \u2013 w jednym z epizod\u00f3w jego prze\u0142o\u017cony, major Wo\u0142czyk (Zdzis\u0142aw Tobiasz), stwierdzi\u0142, \u017ce ewentualne umorzenie \u015bledztwa by\u0142oby \u201eklap\u0105\u201d i to pierwsz\u0105 w karierze porucznika. Wed\u0142ug wypowiedzi scenarzysty i re\u017cysera, Krzysztofa Szmagiera, ekipa","start_idx":132,"end_idx":151}
{"id":"mrc_5681","question":"kto namalowa\u0142 krzyk?","answer":"Edvarda Muncha","context":"Krzyk (norw. \"Skrik\") \u2013 obraz ekspresjonistyczny namalowany w 1893 r. przez norweskiego artyst\u0119 Edvarda Muncha. Wielu krytyk\u00f3w sztuki uzna\u0142o, \u017ce \"Krzyk\" to najwi\u0119ksze dzie\u0142o Muncha. Ich zdaniem obraz przedstawia wsp\u00f3\u0142czesnego cz\u0142owieka przeszytego b\u00f3lem egzystencjalnym. Krajobraz w tle przedstawia fiord w pobli\u017cu Oslo, widoczny ze wzg\u00f3rza Ekeberg. Obrazowi nadawano te\u017c tytu\u0142 \"P\u0142acz\". \"Krzyk\", obok takich obraz\u00f3w, jak \"Mona Lisa\" Leonarda da Vinci czy \" S\u0142oneczniki\" Vincenta van Gogha, nale\u017cy do najbardziej znanych obraz\u00f3w na \u015bwiecie. Jest uwa\u017cany za arcydzie\u0142o ekspresjonizmu. == Fryz \u017cycia (Livsfrisen) == Munch namalowa\u0142 w latach 1892\u20131895 cztery obrazy pod tytu\u0142em \"Krzyk\", stosuj\u0105c r\u00f3\u017cne techniki malarskie. Seri\u0119 t\u0119 nazwa\u0142 \"Fryz \u017cycia\", a po\u015bwi\u0119cona by\u0142a \u015bmierci, strachowi i mi\u0142o\u015bci. Pierwszy obraz (1893) w technice \u0142\u0105czonej z wykorzystaniem farby olejnej,","start_idx":96,"end_idx":110}
{"id":"mrc_5682","question":"kto przet\u0142umaczy\u0142 bibli\u0119 na j\u0119zyk polski?","answer":"jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka","context":"Biblia Jakuba Wujka \u2013 przek\u0142ad Biblii na j\u0119zyk polski wykonany przez jezuit\u0119, ks. Jakuba Wujka, wydany w ca\u0142o\u015bci po raz pierwszy w roku 1599. Wujek pracowa\u0142 nad nim w latach 1584\u20131595. == Geneza oraz okoliczno\u015bci wydania == Pod koniec XVI wieku istnia\u0142y ju\u017c dwa katolickie przek\u0142ady Pisma \u015awi\u0119tego z \u0142aciny na j\u0119zyk polski. By\u0142a to r\u0119kopi\u015bmienna Biblia kr\u00f3lowej Zofii uko\u0144czona w latach 1453\u20131455 i obejmuj\u0105ca co najmniej Stary Testament oraz drukowana Biblia Leopolity z 1561. Istnia\u0142y ju\u017c te\u017c przek\u0142ady protestanckie z j\u0119zyk\u00f3w oryginalnych na j\u0119zyk polski: Nowy Testament kr\u00f3lewiecki z 1552, Biblia brzeska z 1563 czy Biblia nie\u015bwieska z 1572. Przek\u0142ad Jakuba Wujka by\u0142 kolejn\u0105 pr\u00f3b\u0105 przet\u0142umaczenia Biblii z \u0142aciny na narodowy czyli na j\u0119zyk polski. Dokonano go na zlecenie","start_idx":69,"end_idx":94}
{"id":"mrc_5683","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a firma apple?","answer":"1 kwietnia 1976","context":"Apple Inc. (dawniej Apple Computer Inc.) \u2013 ameryka\u0144skie przedsi\u0119biorstwo informatyczne z siedzib\u0105 w Cupertino w Kalifornii. Zajmuje si\u0119 projektowaniem i produkcj\u0105 komputer\u00f3w osobistych i mobilnych oraz oprogramowania i serwis\u00f3w internetowych. Za\u0142o\u017cona 1 kwietnia 1976 przez Steve\u2019a Wozniaka \u2013 projektanta, Steve\u2019a Jobsa i przedsi\u0119biorc\u0119 Ronalda Wayne\u2019a, aby projektowa\u0107 i sprzedawa\u0107 kompletne, zmontowane zestawy komputer\u00f3w osobistych. Od stycznia 1977 dzia\u0142a\u0142a formalnie jako sp\u00f3\u0142ka Apple Computer Inc., a od stycznia 2007 nazw\u0119 zmieniono na Apple Inc. Sp\u00f3\u0142ka publiczna notowana od 1980 roku na Nowojorskiej Gie\u0142dzie Technologicznej(NASDAQ). Od stycznia 2010 przedsi\u0119biorstwo dzia\u0142a poprzez 284 w\u0142asnych sklep\u00f3w detalicznych w dziesi\u0119ciu krajach oraz za po\u015brednictwem sklepu internetowego sprzedaj\u0105cego sprz\u0119t i oprogramowanie. Ze wzgl\u0119du na design i specyficzne kampanie reklamowe, marka Apple Inc. wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 w segmencie","start_idx":252,"end_idx":267}
{"id":"mrc_5684","question":"kiedy odbywaj\u0105 si\u0119 igrzyska olimpijskie?","answer":"odby\u0142y si\u0119 w Pekinie w dniach 4\u201320 lutego 2022 roku.","context":"XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie \u2013 odby\u0142y si\u0119 w Pekinie w dniach 4\u201320 lutego 2022 roku. Kalendarz i procedura aplikacji na stanowisko organizatora zosta\u0142a og\u0142oszona przez MKOl w pa\u017adzierniku 2012 roku, ustalono termin zg\u0142aszania wniosk\u00f3w do 14 listopada 2013. Komitet Wykonawczy MKOl dokona\u0142 oficjalnie przegl\u0105du ofert wszystkich miast kandyduj\u0105cych, w lipcu 2014 r. Gospodarz igrzysk zosta\u0142 wybrany na 128. sesji MKOl 31 lipca 2015 roku w Kuala Lumpur. Po przyznaniu Pekinowi prawa do organizacji igrzysk, stolica Chin zosta\u0142a pierwszym miastem-organizatorem zar\u00f3wno letnich, jak i zimowych igrzysk olimpijskich (letnie odby\u0142y si\u0119 w Pekinie w 2008 roku). == Kalendarz organizacyjny == 3 pa\u017adziernika 2012 r. MKOl og\u0142osi\u0142 w li\u015bcie do narodowych komitet\u00f3w olimpijskich kalendarz w sprawie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022. * 2012 **","start_idx":35,"end_idx":87}
{"id":"mrc_5685","question":"kim jest lady gaga?","answer":"Lady Gaga, w\u0142a\u015bc. Stefani Joanne Angelina Germanotta (wym. //; ur. 28 marca 1986 w Nowym Jorku) \u2013 ameryka\u0144ska piosenkarka, kompozytorka, pianistka, autorka tekst\u00f3w, aktorka, producentka muzyczna, filantropka oraz dzia\u0142aczka LGBT pochodzenia w\u0142oskiego.","context":"Lady Gaga, w\u0142a\u015bc. Stefani Joanne Angelina Germanotta (wym. //; ur. 28 marca 1986 w Nowym Jorku) \u2013 ameryka\u0144ska piosenkarka, kompozytorka, pianistka, autorka tekst\u00f3w, aktorka, producentka muzyczna, filantropka oraz dzia\u0142aczka LGBT pochodzenia w\u0142oskiego. Swoj\u0105 karier\u0119 muzyczn\u0105 rozpocz\u0119\u0142a pisz\u0105c teksty piosenek dla innych artyst\u00f3w oraz wyst\u0119puj\u0105c w klubach i na konkursach. Popularno\u015b\u0107 Gagi wzros\u0142a, gdy w 2008 wyda\u0142a sw\u00f3j debiutancki album studyjny pt. \"The Fame\", utrzymany w stylu muzyki dance-pop i electropop. Pochodz\u0105ce z niego single \u201eJust Dance\u201d oraz \u201ePoker Face\u201d osi\u0105gn\u0119\u0142y szczyty listy \"Billboard\" Hot 100 oraz w innych krajach. Jej drugi album (wydany w formie EP w 2009), \"The Fame Monster\" zawiera\u0142a trzy single, \u201eBad Romance\u201d, \u201eTelephone\u201d (z go\u015bcinnym udzia\u0142em Beyonc\u00e9) oraz \u201eAlejandro\u201d, kt\u00f3re osi\u0105gn\u0119\u0142y ogromny sukces na ca\u0142ym \u015bwiecie.","start_idx":0,"end_idx":251}
{"id":"mrc_5686","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 falochrony?","answer":"Falochron \u2013 konstrukcja s\u0142u\u017c\u0105ca do ochrony przed dzia\u0142aniem fal.","context":"Falochron \u2013 konstrukcja s\u0142u\u017c\u0105ca do ochrony przed dzia\u0142aniem fal. Zwykle jest to konstrukcja hydrotechniczna s\u0142u\u017c\u0105ca os\u0142onie (np. portu, promenady) przed dzia\u0142aniem fal. Rozbija ona fale, nie dopuszczaj\u0105c do uszkodze\u0144 lub utrudnie\u0144 w wykorzystaniu nabrze\u017ca. Falochron mo\u017ce by\u0107 w postaci masywnej \u015bciany betonowej, nasypu z gruzu lub kamieni albo rz\u0119du drewnianych pali. W czasie l\u0105dowania aliant\u00f3w w Normandii do konstrukcji falochron\u00f3w w prowizorycznych portach u\u017cyto kilku starych statk\u00f3w i okr\u0119t\u00f3w, kt\u00f3re zatopiono w odpowiednich miejscach. Falochron to r\u00f3wnie\u017c nazwa osprz\u0119tu jednostki p\u0142ywaj\u0105cej ochraniaj\u0105cego przed dzia\u0142aniem fal. Najcz\u0119\u015bciej znajduje si\u0119 w cz\u0119\u015bci dziobowej pod postaci\u0105 podwy\u017cszenia burty lub dodatkowej os\u0142ony w kszta\u0142cie litery V, kt\u00f3ra rozbija fale. == Galeria ==","start_idx":0,"end_idx":64}
{"id":"mrc_5687","question":"jaka by\u0142a funkcja sza\u0144c\u00f3w?","answer":"s\u0142u\u017c\u0105cych do os\u0142ony stanowisk artyleryjskich lub na przedpolu obleganych twierdz.","context":"Szaniec \u2013 ziemne dzie\u0142o fortyfikacyjne lub element fortyfikacji, zawieraj\u0105ce wa\u0142 obronny i fos\u0119, stosowane od rozpowszechnienia si\u0119 broni palnej do ko\u0144ca XIX w., przewa\u017cnie maj\u0105ce charakter fortyfikacji polowej i cz\u0119sto wznoszone dora\u017anie. Sza\u0144ce by\u0142y budowane przez wojska na obszarze toczonych bitew jako element umocnie\u0144 s\u0142u\u017c\u0105cych do os\u0142ony stanowisk artyleryjskich lub na przedpolu obleganych twierdz. Przy ich budowie stosowano zr\u00f3\u017cnicowane narysy i profile. Przyk\u0142ady sza\u0144c\u00f3w o profilach zamkni\u0119tych: * reduta * fort o profilach otwartych: * redan * luneta Niekiedy bastion tak\u017ce okre\u015blano nazw\u0105 \u201eszaniec\u201d.","start_idx":324,"end_idx":405}
{"id":"mrc_5688","question":"w kt\u00f3rym roku wprowadzono euro?","answer":"W formie got\u00f3wkowej walut\u0119 euro wprowadzono do obiegu dnia 1 stycznia 2002 roku.","context":"Euro (znak: \u20ac, kod ISO 4217: EUR; bu\u0142g. \"\u0435\u0432\u0440\u043e\", trb. \"ewro\"; gr. \"\u03b5\u03c5\u03c1\u03ce\"; \u0142ot. \"eiro\"; lit. \"euras\"; malt. \"ewro\"; s\u0142owe\u0144. \"evro\"; w\u0119g. \"eur\u00f3\") \u2013 nazwa waluty wprowadzonej w wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw Unii Europejskiej, a tak\u017ce innych, w miejsce walut krajowych. W formie got\u00f3wkowej walut\u0119 euro wprowadzono do obiegu dnia 1 stycznia 2002 roku. Euro jest prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym w 20 pa\u0144stwach tworz\u0105cych w Unii Europejskiej stref\u0119 euro a obejmuj\u0105c\u0105 swym obszarem oko\u0142o 341 mln Europejczyk\u00f3w. Waluta euro u\u017cywana jest tak\u017ce w 11 krajach i terytoriach nienale\u017c\u0105cych do UE. W Watykanie, Monako, San Marino i Andorze przed wprowadzeniem euro do transakcji got\u00f3wkowych obowi\u0105zywa\u0142y waluty kraj\u00f3w unijnych, z kt\u00f3rymi s\u0105siaduj\u0105. Pragmatyzm nakazywa\u0142, by i u nich obowi\u0105zywa\u0142o euro. W cz\u0119\u015bciowo uznawanym pa\u0144stwie Kosowo","start_idx":253,"end_idx":333}
{"id":"mrc_5689","question":"dlaczego kylie i travis zerwali?","answer":"W kwietniu 2017 Kylie i Tyga rozstali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z powodu sporej r\u00f3\u017cnicy wieku.","context":"jest on jej do\u015b\u0107 bliski. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej zerwa\u0142 swoje zar\u0119czyny z Blac Chyna, z kt\u00f3r\u0105 ma syna. W 2015 Kylie i Tyga oficjalnie og\u0142osili sw\u00f3j zwi\u0105zek. W kwietniu 2017 Kylie i Tyga rozstali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z powodu sporej r\u00f3\u017cnicy wieku. Kylie twierdzi, \u017ce ich rozstanie przebieg\u0142o spokojnie. W tym samym miesi\u0105cu spotka\u0142a si\u0119 na festiwalu Coachella z raperem Travisem Scottem, gdzie wyst\u0119powa\u0142. Widziano ich na imprezie razem przez ca\u0142\u0105 noc, a to zapocz\u0105tkowa\u0142o ich zwi\u0105zek. Miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a uchwycona na zdj\u0119ciach z Travisem na Met Gali. 4 lutego 2018 Kylie i Travis prze\u0142amali milczenie i zamie\u015bcili na portalach spo\u0142eczno\u015bciowych informacj\u0119 o narodzinach ich c\u00f3rki, Stormi, kt\u00f3ra urodzi\u0142a si\u0119 1 lutego. Nakr\u0119cili dla Stormi film wyja\u015bniaj\u0105cy ich mi\u0142o\u015b\u0107 do siebie i","start_idx":150,"end_idx":230}
{"id":"mrc_5690","question":"jak nazywa si\u0119 w\u00f3dz kt\u00f3ry zabra\u0142 achillesowi bryzeid\u0119?","answer":"Agamemnona","context":"Odyseusz, kt\u00f3ry w przebraniu kupca roz\u0142o\u017cy\u0142 przed kr\u00f3lewnami pachnid\u0142a i kosztowno\u015bci. Wobec jedynej oboj\u0119tnej na nie kr\u00f3lewny wydoby\u0142 bogato zdobiony miecz, po kt\u00f3ry bez wahania si\u0119gn\u0105\u0142 Achilles, zdradzaj\u0105c tym samym sw\u0105 m\u0119sk\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107. W czasie podr\u00f3\u017cy pod Troj\u0119 Achilles zdoby\u0142 ok. 40 miast, bior\u0105c bogate \u0142upy i branki. Z dziejami herosa zwi\u0105zana by\u0142a przepowiednia, \u017ce mia\u0142 \u017cy\u0107 d\u0142ugo i szcz\u0119\u015bliwie, lecz umrze\u0107 zapomniany \u2013 albo te\u017c umrze\u0107 m\u0142odo, zdobywaj\u0105c chwa\u0142\u0119. W innej wersji mia\u0142 zgin\u0105\u0107, gdy tylko zabije Hektora. Bohater zdecydowa\u0142 si\u0119 na to, by pom\u015bci\u0107 \u015bmier\u0107 swojego ukochanego Patroklosa, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 z r\u0119ki troja\u0144skiego kr\u00f3lewicza. Patroklos by\u0142 ukochanym Achillesa. Gdy Achilles obrazi\u0142 si\u0119 na Agamemnona za odebranie mu branki Bryzeidy i Trojanie wdarli si\u0119 ju\u017c do obozu Achaj\u00f3w i","start_idx":713,"end_idx":723}
{"id":"mrc_5691","question":"kto by\u0142 g\u0142\u00f3wnym przeciwnikiem napoleona?","answer":"Rosja","context":"ale g\u0142\u00f3wnym przeciwnikiem Napoleona by\u0142a teraz Rosja i otwiera\u0142a si\u0119 mo\u017cliwo\u015b\u0107 powrotu Legion\u00f3w Polskich do Polski. Bitwa pod Jen\u0105 wp\u0142yn\u0119\u0142a najbardziej na potrzeb\u0119 reform feudalnego pa\u0144stwa pruskiego i jego armii. Przestarza\u0142a doktryna, sprz\u0119t oraz feudalne zale\u017cno\u015bci nie mog\u0142y si\u0119 r\u00f3wna\u0107 z tym, co oferowa\u0142a \u00f3wczesna Francja. Francuski \u017co\u0142nierz walczy\u0142 za idea\u0142y takie jak wolno\u015b\u0107, r\u00f3wno\u015b\u0107, braterstwo. == Upami\u0119tnienie == Na pami\u0105tk\u0119 tej bitwy Napoleon kaza\u0142 zbudowa\u0107 most w Pary\u017cu, kt\u00f3ry nazwa\u0142 na cze\u015b\u0107 tej bitwy, a kiedy zosta\u0142 ostatecznie pokonany, \u017co\u0142nierze okupuj\u0105cy Francj\u0119 chcieli go zburzy\u0107, ale Talleyrand tymczasowo zmieni\u0142 jego nazw\u0119 na most wielkiej armii francuskiej. Stacja Metra Paryskiego przy tym samym mo\u015bcie ma tak\u0105 sam\u0105 nazw\u0119. Bitwa ta jest wymieniona na \u0141uku Triumfalnym w Pary\u017cu oraz na pod\u0142odze","start_idx":47,"end_idx":52}
{"id":"mrc_5692","question":"jak\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 osi\u0105ga kolarz?","answer":"Zawodowi kolarze na p\u0142askich etapach osi\u0105gaj\u0105 bardzo wysokie jak na rower \u015brednie pr\u0119dko\u015bci rz\u0119du 40\u201345 km/h.","context":"z faktu, \u017ce na szosie wi\u0119kszo\u015b\u0107 wysi\u0142ku zawodnika idzie na pokonywanie opor\u00f3w powietrza, a nie grawitacji i opor\u00f3w toczenia. Ukrycie si\u0119 wi\u0119c za plecami innych zawodnik\u00f3w znacz\u0105co oszcz\u0119dza si\u0142y. Zawodowi kolarze na p\u0142askich etapach osi\u0105gaj\u0105 bardzo wysokie jak na rower \u015brednie pr\u0119dko\u015bci rz\u0119du 40\u201345 km/h. == Wy\u015bcigi jednoetapowe == Innym rodzajem zawod\u00f3w s\u0105 tzw. wy\u015bcigi klasyczne, czyli jednodniowe zawody, kt\u00f3re odbywaj\u0105 si\u0119 albo na trasach tworz\u0105cych ko\u0142o (tzw. rundy), kt\u00f3re pokonuje si\u0119 kilka-kilkana\u015bcie razy, albo na d\u0142ugich (do 500 km) trasach, po\u0142o\u017conych zwykle w szczeg\u00f3lnie atrakcyjnych widokowo i turystycznie miejscach. Zawody te maj\u0105 jednak zwykle mniejsz\u0105 rang\u0119 od zawod\u00f3w wieloetapowych. Wyj\u0105tkiem s\u0105 tu tylko rozgrywane dorocznie mistrzostwa \u015bwiata UCI, kt\u00f3re odbywaj\u0105 si\u0119 tradycyjnie na trasie ko\u0142owej w formie kryterium ulicznego.","start_idx":196,"end_idx":305}
{"id":"mrc_5693","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 lataj\u0105 samoloty?","answer":"Standardowe samoloty pasa\u017cerskie lataj\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 800\u20131000 km/h (220\u2013280 m/s).","context":"Samolot pasa\u017cerski \u2013 samolot przystosowany do transportu ludzi. Samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 w stanie przewie\u017a\u0107 od kilku do kilkuset os\u00f3b. W chwili obecnej najwi\u0119kszym samolotem pasa\u017cerskim \u015bwiata jest Airbus A380, wyprzedzaj\u0105c Boeinga 747, zwanego r\u00f3wnie\u017c \u201eJumbo Jetem\u201d. Najwi\u0119kszymi firmami produkuj\u0105cymi samoloty pasa\u017cerskie s\u0105 mi\u0119dzy innymi: Boeing, Airbus, Embraer, Bombardier Aviation, Cessna, Learjet, ATR. Standardowe samoloty pasa\u017cerskie lataj\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 800\u20131000 km/h (220\u2013280 m/s). Na koniec roku 2018 w u\u017cytku by\u0142o 25 830 samolot\u00f3w pasa\u017cerskich. == Rodzaje samolot\u00f3w pasa\u017cerskich == === Samoloty szerokokad\u0142ubowe === S\u0105 to najwi\u0119ksze samoloty pasa\u017cerskie, zwykle u\u017cywane do lot\u00f3w d\u0142ugodystansowych: transkontynentalnych i transoceanicznych. Do kategorii tej zaliczaj\u0105 si\u0119 m.in. Boeing 747, 747-400, 747-8, 767, 777, 787, Airbus A300, A310, A330, A340, A350, A380, Lockheed L-1011, McDonnell Douglas DC-10,","start_idx":409,"end_idx":490}
{"id":"mrc_5694","question":"co stoi w miejscu wtc?","answer":"nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001.","context":"1 World Trade Center (wcze\u015bniej pod nazw\u0105 Freedom Tower \u2013 \"Wie\u017ca Wolno\u015bci\") \u2013 jeden z czterech nowojorskich wie\u017cowc\u00f3w stanowi\u0105cych cz\u0119\u015b\u0107 nowego kompleksu, kt\u00f3ry powsta\u0142 w miejscu biurowc\u00f3w WTC zniszczonych w wyniku zamachu z 11 wrze\u015bnia 2001. Budynek zosta\u0142 oddany do u\u017cytku i oficjalnie otwarty 3 listopada 2014 roku. Jego wysoko\u015b\u0107 wynosi 541 metr\u00f3w, czyli 1776 st\u00f3p, kt\u00f3re symbolicznie oznaczaj\u0105 dat\u0119 og\u0142oszenia Deklaracji Niepodleg\u0142o\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych. Jest to najwy\u017cszy budynek w Stanach Zjednoczonych. Drugi wie\u017cowiec planowano na 2020 rok, za\u015b trzeci wie\u017cowiec zosta\u0142 zbudowany w 2017 roku. Obecnie przyj\u0119ta wersja wygl\u0105du drapacza chmur jest wynikiem wsp\u00f3\u0142pracy Daniela Libeskinda, Davida Childsa oraz firmy architektonicznej Skidmore, Owings and Merrill. W czasie uroczysto\u015bci 4 lipca 2004 w tzw. strefie zero (ang. \"ground zero\") w","start_idx":137,"end_idx":242}
{"id":"mrc_5695","question":"w jakiej cz\u0119\u015bci europy le\u017cy polska?","answer":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej","context":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry. Od p\u00f3\u0142nocy Polska graniczy z Rosj\u0105 (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litw\u0105, od wschodu z Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105, od po\u0142udnia ze S\u0142owacj\u0105 i Czechami, od zachodu z Niemcami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocnej granicy Polski wyznacza wybrze\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego. Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna na Ba\u0142tyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrain\u0105, Bia\u0142orusi\u0105 i Rosj\u0105 stanowi\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie granic\u0119 zewn\u0119trzn\u0105 Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci 38. miejsce na","start_idx":0,"end_idx":73}
{"id":"mrc_5696","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142 dedal?","answer":"Dedal pochodzi\u0142 z Aten","context":"innego \u017ar\u00f3d\u0142a by\u0142 kowalem, a sztuki tej nauczy\u0142a go Atena . Dedal pochodzi\u0142 z Aten, jednak uciek\u0142 z nich po zabiciu swojego siostrze\u0144ca Talosa, kt\u00f3remu zazdro\u015bci\u0142 wynalezienia pi\u0142y i ko\u0142a garncarskiego. Schroni\u0142 si\u0119 na Krecie, gdzie pracowa\u0142 jako wynalazca na dworze Minosa. Zbudowa\u0142 wtedy w Knossos Labirynt, pa\u0142ac o skomplikowanym uk\u0142adzie korytarzy, gdzie kr\u00f3l zamkn\u0105\u0142 Minotaura. Gdy kr\u00f3l zabroni\u0142 mu powrotu do ojczyzny i zamkn\u0105\u0142 w tym\u017ce labiryncie, Dedal wraz z synem uciek\u0142 z niej na skrzyd\u0142ach zrobionych w\u0142asnor\u0119cznie z pi\u00f3r i wosku. W trakcie ucieczki Ikar zgin\u0105\u0142, gdy\u017c podlecia\u0142 za blisko s\u0142o\u0144ca i rozgrzane przez s\u0142o\u0144ce skrzyd\u0142a uleg\u0142y zniszczeniu. Po d\u0142ugich poszukiwaniach Dedal odnalaz\u0142 szcz\u0105tki syna na wyspie, kt\u00f3r\u0105 nazwano na cze\u015b\u0107 Ikara \u2013 \"Ikari\u0105\", a morze do kt\u00f3rego","start_idx":60,"end_idx":82}
{"id":"mrc_5697","question":"ile metr\u00f3w 3 ma litr?","answer":"1 dm3","context":"Decymetr (symbol: dm) \u2013 podwielokrotno\u015b\u0107 metra, podstawowej jednostki d\u0142ugo\u015bci w uk\u0142adzie SI. Jeden decymetr r\u00f3wna si\u0119 10 centymetrom (0,1 metra). W notacji naukowej mo\u017cna go zapisa\u0107 jako 1 E-1 m oznaczaj\u0105cy 0,1 \u00d7 1 m. Nie jest powszechnie u\u017cywany jako jednostka odleg\u0142o\u015bci. Decymetr\u00f3w u\u017cywa si\u0119 w geodezji do skalowania \u0142at niwelacyjnych. * Dla okre\u015blenia powierzchni u\u017cywa si\u0119 czasami decymetr\u00f3w kwadratowych (dm2), gdzie 1 dm2 r\u00f3wna si\u0119 100 cm2, co jest r\u00f3wne 0,01 m2. * Dla okre\u015blenia obj\u0119to\u015bci u\u017cywa si\u0119 decymetr\u00f3w sze\u015bciennych (dm3), znanych pod nazw\u0105 litr. 1 litr r\u00f3wna si\u0119 1 dm3, kt\u00f3ry jest r\u00f3wny 1000 cm3 (0,001 m3).","start_idx":581,"end_idx":586}
{"id":"mrc_5698","question":"co jedz\u0105 hipopotamy?","answer":"\u017bywi\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie trawami, w mniejszej ilo\u015bci ro\u015blinami wodnymi, a przy niedostatku preferowanego pokarmu jedz\u0105 r\u00f3\u017cne inne ro\u015bliny.","context":"warstwa podsk\u00f3rnego t\u0142uszczu zapewnia im znakomit\u0105 p\u0142ywalno\u015b\u0107. Przebywanie w wodzie s\u0142u\u017cy im tak\u017ce do regulacji temperatury cia\u0142a (woda je och\u0142adza) i chroni sk\u00f3r\u0119 przed wysychaniem. Z wyj\u0105tkiem jedzenia, niemal ca\u0142o\u015b\u0107 \u017cycia hipopotam\u00f3w \u2013 rozmna\u017canie, por\u00f3d, walka z innymi hipopotamami \u2013 odbywa si\u0119 w wodzie. Wychodz\u0105 z wody o zmierzchu lub noc\u0105 i podr\u00f3\u017cuj\u0105 w g\u0142\u0105b l\u0105du, czasami nawet do 8 kilometr\u00f3w, aby zje\u015b\u0107 kr\u00f3tk\u0105 traw\u0119. \u017bywi\u0105 si\u0119 tak\u017ce obficie ro\u015blinami wodnymi (np. szybko pleni\u0105cym si\u0119 w wodach hiacyntem wodnym). Sp\u0119dzaj\u0105 na jedzeniu od czterech do pi\u0119ciu godzin w ci\u0105gu doby i mog\u0105 zje\u015b\u0107 jednorazowo do 68 kilogram\u00f3w pokarmu. \u017bywi\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie trawami, w mniejszej ilo\u015bci ro\u015blinami wodnymi, a przy niedostatku preferowanego pokarmu jedz\u0105 r\u00f3\u017cne inne ro\u015bliny. Anatomia \u017co\u0142\u0105dka hipopotam\u00f3w wskazuje,","start_idx":637,"end_idx":768}
{"id":"mrc_5699","question":"z ilu cz\u0119\u015bci sk\u0142ada si\u0119 przedwio\u015bnie?","answer":"Utw\u00f3r podzielony na trzy cz\u0119\u015bci (\u201eSzklane domy\u201d, \u201eNaw\u0142o\u0107\u201d, \u201eWiatr od wschodu\u201d)","context":"Przedwio\u015bnie \u2013 powie\u015b\u0107 polityczna Stefana \u017beromskiego wydana w 1924 (datowana 1925) w Warszawie w wydawnictwie Jakuba Mortkowicza. Utw\u00f3r podzielony na trzy cz\u0119\u015bci (\u201eSzklane domy\u201d, \u201eNaw\u0142o\u0107\u201d, \u201eWiatr od wschodu\u201d), opowiada o \u017cyciu Cezarego Baryki \u2013 przedstawiciela m\u0142odego pokolenia, urodzonego i wychowanego w carskiej Rosji (Baku), kt\u00f3ry przybywa do \u201ePolski marze\u0144\u201d, odrodzonej po I wojnie \u015bwiatowej. \"Przedwio\u015bnie\" jest powie\u015bci\u0105 ukazuj\u0105c\u0105 konkretne \u00f3wczesne opcje polityczne. == Tytu\u0142 == Ma charakter wybitnie metaforyczny. W dos\u0142ownym rozumieniu \u201eprzedwio\u015bnie\u201d jest okresem po\u015brednim pomi\u0119dzy zim\u0105 a wiosn\u0105, kiedy mimo niskich temperatur i wci\u0105\u017c zalegaj\u0105cego \u015bniegu pojawiaj\u0105 si\u0119 pierwsze oznaki powrotu przyrody do \u017cycia. Znaczenie przeno\u015bne mo\u017cna rozumie\u0107 jako czas, w kt\u00f3rym kszta\u0142towa\u0142o si\u0119 pa\u0144stwo polskie po okresie zabor\u00f3w, a w kraju panowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015bciowy entuzjazm. Okoliczno\u015bci\u0105 nie bez","start_idx":131,"end_idx":209}
{"id":"mrc_5700","question":"w jakim celu ub stworzy\u0142o v komend\u0119 win?","answer":"G\u0142\u00f3wnym celem gry operacyjnej by\u0142a dezinformacja wywiad\u00f3w zachodnich CIA i SIS, kt\u00f3re liczy\u0142y, \u017ce WiN, opr\u00f3cz prowadzenia wywiadu, pos\u0142u\u017cy w przypadku wybuchu wojny do sabota\u017cu i dywersji.","context":"tak zwan\u0105 \u201eV Komend\u0105\u201d lub \u201eV Zarz\u0105d\u201d, kt\u00f3ry w okresie 1948-1952 obj\u0105\u0142 kontrol\u0105 operacyjn\u0105 struktury WiN na terytorium Polski. W wyniku zastosowanej mistyfikacji funkcj\u0119 dow\u00f3dcy przej\u0105\u0142 niejaki \"Kos\". Pod tym pseudonimem opr\u00f3cz Wendrowskiego ukrywali si\u0119 jeszcze dwaj funkcjonariusze: Franciszek Abraszewski i Leon \u0141api\u0144ski. Operacj\u0119 pocz\u0105tkowo nadzorowa\u0142 Jan Tataj, a p\u00f3\u017aniej J\u00f3zef Czaplicki i Leon Andrzejewski. O przebiegu operacji informowano wiceministra Konrada \u015awietlika, a tak\u017ce prezydenta Boles\u0142awa Bieruta. G\u0142\u00f3wnym celem gry operacyjnej by\u0142a dezinformacja wywiad\u00f3w zachodnich CIA i SIS, kt\u00f3re liczy\u0142y, \u017ce WiN, opr\u00f3cz prowadzenia wywiadu, pos\u0142u\u017cy w przypadku wybuchu wojny do sabota\u017cu i dywersji. W trakcie gry od wiosny 1948 do grudnia 1952 przej\u0119to mi\u0119dzy innymi 17 przes\u0142anych z Zachodu radiostacji, ponad milion dolar\u00f3w i kilkaset kilogram\u00f3w z\u0142ota. Przejmowano przerzucanych","start_idx":516,"end_idx":704}
{"id":"mrc_5701","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w liczy nato?","answer":"30 cz\u0142onk\u00f3w","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":177,"end_idx":188}
{"id":"mrc_5702","question":"gdzie znajduje si\u0119 zamek czocha?","answer":"w miejscowo\u015bci Sucha, gmina Le\u015bna, powiat luba\u0144ski, nad Zalewem Le\u015bnia\u0144skim na Kwisie w polskiej cz\u0119\u015bci \u0141u\u017cyc G\u00f3rnych.","context":"Zamek Czocha (dawniej: \"Czajk\u00f3w,\" 1329: \"castrum Caychow,\" niem. \"Tzschocha\"), przed 1945 \u2013 obronny zamek graniczny po\u0142o\u017cony w miejscowo\u015bci Sucha, gmina Le\u015bna, powiat luba\u0144ski, nad Zalewem Le\u015bnia\u0144skim na Kwisie w polskiej cz\u0119\u015bci \u0141u\u017cyc G\u00f3rnych. Zamek posadowiony jest na gnejsowych ska\u0142ach nale\u017c\u0105cych do metamorfiku izerskiego. Najstarsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 jest, stoj\u0105cy przy g\u0142\u00f3wnych bramach (istniej\u0105 dwie, starsza dolna i nowa g\u00f3rna), sto\u0142p \u2013 p\u00f3\u017aniej obudowany cz\u0119\u015bci\u0105 mieszkaln\u0105. Z cz\u0119\u015bci mieszkalnej najstarszy jest p\u00f3\u0142nocny fragment. == Historia zamku == Powsta\u0142 jako warownia graniczna na pograniczu \u015bl\u0105sko-\u0142u\u017cyckim w latach 1241\u20131247 z rozkazu Piast\u00f3w \u015bl\u0105skich, b\u0105d\u017a kr\u00f3la czeskiego Wac\u0142awa I Przemy\u015blidy. Ze wzgl\u0119du na swoje strategiczne po\u0142o\u017cenie cz\u0119sto zmienia\u0142 przynale\u017cno\u015b\u0107. W 1253 roku zdobyty przez Marchi\u0119 Brandenbursk\u0105 i przekazany w lenno biskupowi mi\u015bnie\u0144skiemu von Weisenow. W 1319","start_idx":125,"end_idx":243}
{"id":"mrc_5703","question":"na kt\u00f3rych igrzyskach polska zdoby\u0142a najwi\u0119cej medali?","answer":"Igrzyskach w Moskwie w 1980","context":"na jednych igrzyskach po dwa z\u0142ote medale: Witold Woyda w indywidualnym i dru\u017cynowym turnieju florecist\u00f3w w 1972 r., Arkadiusz Skrzypaszek w 1992 r. w pi\u0119cioboju nowoczesnym \u2013 indywidualnie i dru\u017cynowo oraz Robert Korzeniowski w chodzie na 20 i 50 km w 2000 r. Najwi\u0119cej medali (32) Polska zdoby\u0142a na Igrzyskach w Moskwie w 1980, za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci nie bra\u0142a udzia\u0142u w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udzia\u0142u w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w bloku wschodniego, zbojkotowa\u0142a Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medali\u015bci olimpijscy otrzymuj\u0105 po zako\u0144czeniu kariery \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne zwane emerytur\u0105 olimpijsk\u0105. ==","start_idx":301,"end_idx":328}
{"id":"mrc_5704","question":"na czym polega\u0142 obrz\u0119d postrzy\u017cyn?","answer":"polegaj\u0105cy na rytualnym obci\u0119ciu w\u0142os\u00f3w dziecku p\u0142ci m\u0119skiej, zazwyczaj ko\u0144cz\u0105cemu 7 lat, po\u0142\u0105czony z nadaniem imienia.","context":"Postrzy\u017cyny \u2013 w kulturze dawnych S\u0142owian obrz\u0119d polegaj\u0105cy na rytualnym obci\u0119ciu w\u0142os\u00f3w dziecku p\u0142ci m\u0119skiej, zazwyczaj ko\u0144cz\u0105cemu 7 lat, po\u0142\u0105czony z nadaniem imienia. Rytua\u0142u postrzy\u017cyn dokonywa\u0142 ojciec lub osoba obca, wchodz\u0105ca w ten spos\u00f3b w sztuczne pokrewie\u0144stwo z dzieckiem. Od obci\u0119cia w\u0142os\u00f3w syn stawa\u0142 si\u0119 pe\u0142noprawnym cz\u0142onkiem rodziny i przechodzi\u0142 spod opieki matki pod zwierzchnictwo ojca. Podobn\u0105 praktyk\u0119 zaobserwowa\u0142 Gajusz Juliusz Cezar w\u015br\u00f3d Gal\u00f3w i opisa\u0142 j\u0105 w pami\u0119tniku o wojnie galijskiej. Mali ch\u0142opcy nie mogli pojawia\u0107 si\u0119 publicznie w obecno\u015bci ojca do czasu osi\u0105gni\u0119cia wieku, w kt\u00f3rym stawali si\u0119 zdatni do wojny. Postrzy\u017cyny wpisuj\u0105 si\u0119 w og\u00f3lnoludzkie praktyki symbolicznego przyj\u0119cia m\u0142odzie\u0144c\u00f3w do wsp\u00f3lnoty, takie jak obrzezanie, rytualne okaleczenia etc. Zwyczaj postrzy\u017cyn praktykowany jest do dzisiaj, powszechnie jako swoisty symbol","start_idx":48,"end_idx":167}
{"id":"mrc_5705","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142y wie\u017ce ci\u015bnie\u0144?","answer":"do zapewnienia stabilnego ci\u015bnienia w wodoci\u0105gu, pokrywaj\u0105c chwilowy wzrost zapotrzebowania na wod\u0119.","context":"Wie\u017ca ci\u015bnie\u0144 (z niem. lub ang. \"wie\u017ca wodna\", rzadziej \"wie\u017ca wodoci\u0105gowa\") \u2013 budynek w formie wie\u017cy, na kt\u00f3rego szczycie znajduje si\u0119 zbiornik na wod\u0119, s\u0142u\u017c\u0105cy do zapewnienia stabilnego ci\u015bnienia w wodoci\u0105gu, pokrywaj\u0105c chwilowy wzrost zapotrzebowania na wod\u0119. Zbiornik zawsze musi by\u0107 umieszczony powy\u017cej odbiorc\u00f3w, poniewa\u017c dzia\u0142a na zasadzie naczy\u0144 po\u0142\u0105czonych. Zale\u017cnie od funkcji u\u017cytkowej wyr\u00f3\u017cni\u0107 mo\u017cna wie\u017ce ci\u015bnie\u0144: wodoci\u0105gowe (miejskie), kolejowe i zak\u0142adowe. == Opis == Wie\u017ca ci\u015bnie\u0144 bywa mylona z wie\u017cowym zbiornikiem na wod\u0119, kt\u00f3ry jest budowl\u0105, natomiast wie\u017ca ci\u015bnie\u0144 to wielofunkcyjny budynek (posiadaj\u0105cy fundamenty, \u015bciany i dach), w kt\u00f3rego g\u00f3rnej cz\u0119\u015bci \u2013 pod dachem \u2013 znajduje si\u0119 zbiornik na wod\u0119. Zbiorniki wie\u017cowe maj\u0105 za zadanie gromadzenie wody \u2013 zapewnienie rezerwy w przypadku zwi\u0119kszonego zu\u017cycia i zapewnienia odpowiedniego ci\u015bnienia","start_idx":162,"end_idx":262}
{"id":"mrc_5706","question":"o co prosi\u0142a maryja w trakcie objawie\u0144 *?","answer":"Przychodz\u0119 wi\u0119c prosi\u0107 o zado\u015b\u0107uczynienie. Ofiaruj si\u0119 w tej intencji i m\u00f3dl si\u0119\u201d.","context":"wsp\u00f3lnie z biskupami ca\u0142ego \u015bwiata po\u015bwi\u0119ci\u0142 Rosj\u0119 memu Niepokalanemu Sercu. Obiecuje j\u0105 uratowa\u0107 za pomoc\u0105 tego \u015brodka. Tak wiele dusz zostaje pot\u0119pionych przez sprawiedliwo\u015b\u0107 Bo\u017c\u0105 z powodu grzech\u00f3w przeciwko mnie pope\u0142nionych. Przychodz\u0119 wi\u0119c prosi\u0107 o zado\u015b\u0107uczynienie. Ofiaruj si\u0119 w tej intencji i m\u00f3dl si\u0119\u201d. Prawdopodobnie objawienia z 1929 roku, nie by\u0142o ostatnim widzeniem Maryi przez siostr\u0119 \u0141ucj\u0119, poniewa\u017c w innych jej wspomnieniach znajdujemy notatki o rozmowach z Jezusem, o przynagleniach, aby papie\u017c dokona\u0142 zawierzenia Rosji Niepokalanemu Sercu Maryi. ==== Relacja \u0141ucji o objawieniach ==== Siostra \u0141ucja kilkakrotnie opisywa\u0142a objawienia, ale nie za ka\u017cdym razem tak samo. W kolejnych opublikowanych \"Wspomnieniach\" rozwija\u0142a niekt\u00f3re w\u0105tki. Czyni\u0142a to w pos\u0142usze\u0144stwie biskupowi, na jego wyra\u017ane \u017cyczenie, aby zaj\u0119\u0142a si\u0119 jakim\u015b konkretnym fragmentem. Pierwsze \"Wspomnienie\"","start_idx":229,"end_idx":311}
{"id":"mrc_5707","question":"kiedy skapitulowa\u0142a warszawa?","answer":"Kapitulacja Warszawy \u2013 podpisanie w dniu 28 wrze\u015bnia 1939","context":"Kapitulacja Warszawy \u2013 podpisanie w dniu 28 wrze\u015bnia 1939 przez gen. Tadeusza Kutrzeb\u0119 i gen. Johannesa Blaskowitza na terenie dawnej Fabryki Silnik\u00f3w Lotniczych Skody przy obecnej al. Krakowskiej na Ok\u0119ciu umowy o kapitulacji Warszawy. == Opis == Podczas posiedzenia Komitetu Obywatelskiego z udzia\u0142em przedstawicieli Dow\u00f3dztwa Obrony Warszawy, kt\u00f3re odby\u0142o si\u0119 26 wrze\u015bnia 1939 po po\u0142udniu, przewa\u017cy\u0142y g\u0142osy, \u017ce dalsza obrona, ze wzgl\u0119du na ci\u0119\u017ckie po\u0142o\u017cenie ludno\u015bci cywilnej i brak amunicji, jest bezcelowa. 27 wrze\u015bnia 1939 gen. Tadeusz Kutrzeba i p\u0142k. Aleksander Prag\u0142owski udali si\u0119 do siedziby dow\u00f3dztwa niemieckiej 8 Armii na Ok\u0119cie. Walki przerwano ok. 14.00. Dalsze rozmowy by\u0142y prowadzone nast\u0119pnego dnia rano w poszerzonym sk\u0142adzie, m.in. z udzia\u0142em prezydenta miasta Stefana Starzy\u0144skiego oraz przedstawicieli instytucji u\u017cyteczno\u015bci publicznej; omawiane by\u0142y","start_idx":0,"end_idx":57}
{"id":"mrc_5708","question":"na czym polega emigracji?","answer":"wyjazd za granic\u0119 na pobyt czasowy lub w celu zamieszkania na sta\u0142e.","context":"Emigracja (z \u0142ac. \"emigratio\") \u2013 wyprowadzenie si\u0119; r\u00f3wnie\u017c wychod\u017astwo) \u2013 wyjazd za granic\u0119 na pobyt czasowy lub w celu zamieszkania na sta\u0142e. Emigracja mo\u017ce mie\u0107 charakter dobrowolny lub przymusowy. Zale\u017cnie od przyczyn emigracj\u0119 dzieli si\u0119 na: polityczn\u0105, gospodarcz\u0105 (zarobkow\u0105), religijn\u0105, z przyczyn rodzinnych i innych osobistych.","start_idx":75,"end_idx":143}
{"id":"mrc_5709","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni dna?","answer":"Pe\u0142ni rol\u0119 no\u015bnika informacji genetycznej organizm\u00f3w \u017cywych oraz wirus\u00f3w.","context":"Kwas deoksyrybonukleinowy, DNA (z ), \"kwas dezoksyrybonukleinowy\" \u2013 wielkocz\u0105steczkowy organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy kwas\u00f3w nukleinowych. U eukariont\u00f3w zlokalizowany jest przede wszystkim w j\u0105drach kom\u00f3rek, u prokariont\u00f3w \u2013 bezpo\u015brednio w cytoplazmie, natomiast u wirus\u00f3w \u2013 w kapsydach. Pe\u0142ni rol\u0119 no\u015bnika informacji genetycznej organizm\u00f3w \u017cywych oraz wirus\u00f3w. == Sk\u0142ad i budowa == DNA jest liniowym, nierozga\u0142\u0119zionym biopolimerem, kt\u00f3rego monomerami s\u0105 deoksyrybonukleotydy. Ich cz\u0105steczki zbudowane s\u0105 z pi\u0119ciow\u0119glowego cukru deoksyrybozy, kt\u00f3rego grupa hydroksylowa znajduj\u0105ca si\u0119 przy ostatnim atomie w\u0119gla (5\u2032) jest zestryfikowana reszt\u0105 fosforanow\u0105, a pierwszy atom w\u0119gla (1\u2032) po\u0142\u0105czony jest wi\u0105zaniem \"N\"-glikozydowym z jedn\u0105 z czterech zasad azotowych, dw\u00f3ch purynowych \u2013 adenin\u0105 (Ade lub A) i guanin\u0105 (Gua lub G) \u2013 oraz dw\u00f3ch pirymidynowych: cytozyn\u0105 (Cyt lub C) i tymin\u0105 (Thy","start_idx":294,"end_idx":367}
{"id":"mrc_5710","question":"czym zast\u0105piono w konstytucji 3 maja liberum veto?","answer":"zasad\u0119 wi\u0119kszo\u015bciow\u0105 na sta\u0142e.","context":"wprowadzono g\u0142osowanie wi\u0119kszo\u015bciowe. Ca\u0142kowicie \"liberum veto\" zosta\u0142o zniesione przez Konstytucj\u0119 3 Maja, kt\u00f3ra wprowadzi\u0142a zasad\u0119 wi\u0119kszo\u015bciow\u0105 na sta\u0142e. == Kontrowersje == Ocena \"liberum veto\" pozostaje spraw\u0105 kontrowersyjn\u0105. W przesz\u0142o\u015bci, pod wp\u0142ywem pogl\u0105d\u00f3w W\u0142adys\u0142awa Konopczy\u0144skiego, \"liberum veto\" uwa\u017cane by\u0142o za anachroniczne kuriozum, os\u0142abiaj\u0105ce sytuacj\u0119 Polski na arenie politycznej, wprowadzaj\u0105ce anarchi\u0119, prowadz\u0105ce do rozbior\u00f3w i ostatecznie do utraty pa\u0144stwowo\u015bci. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bniejsze opracowania historyczne sk\u0142aniaj\u0105 si\u0119 zwykle ku \u0142agodniejszym ocenom. Andrzej Maksymilian Fredro, marsza\u0142ek zerwanego przez Sici\u0144skiego w 1652 roku sejmu, broni\u0142 zasady \"liberum veto\", argumentuj\u0105c, \u017ce daje ona jednostkom wybitnym mo\u017cliwo\u015b\u0107 dzia\u0142ania na rzecz dobra publicznego w momencie, gdy wszyscy inni, mniej cnotliwi, skorumpowani, b\u0105d\u017a og\u0142upieni, dbaj\u0105 przede wszystkim o w\u0142asne interesy. Generalnie traktowa\u0142 jednak \"veto \"raczej jako narz\u0119dzie w r\u0119kach grupy cnotliwych","start_idx":126,"end_idx":156}
{"id":"mrc_5711","question":"jakie zmiany ustrojowe wprowadzi\u0142a konstytucja kwietniowa?","answer":"Na jej mocy wprowadzono w Polsce system prezydencki o charakterze autorytarnym, okre\u015blany we wsp\u00f3\u0142czesnej doktrynie prawa konstytucyjnego jako neoprezydencki, hiperprezydencki, superprezydencki lub swoisty system prezydencki","context":"Konstytucja kwietniowa \u2013 ustawa zasadnicza II Rzeczypospolitej podpisana przez prezydenta Ignacego Mo\u015bcickiego 23 kwietnia 1935 roku. Wesz\u0142a w \u017cycie nast\u0119pnego dnia. W niekt\u00f3rych tekstach przedwojennych nazywana jest konstytucj\u0105 styczniow\u0105, od miesi\u0105ca zako\u0144czenia nad ni\u0105 prac w Sejmie i Senacie. Na jej mocy wprowadzono w Polsce system prezydencki o charakterze autorytarnym, okre\u015blany we wsp\u00f3\u0142czesnej doktrynie prawa konstytucyjnego jako neoprezydencki, hiperprezydencki, superprezydencki lub swoisty system prezydencki\u201eJaki system rz\u0105d\u00f3w wprowadza\u0142a konstytucja kwietniowa? Chyba nale\u017cy przyj\u0105\u0107, \u017ce niekiedy spotykane okre\u015blanie go jako zracjonalizowany parlamentarno-gabinetowy (formu\u0142a p\u00f3\u0142-prezydencka, czy prezydencko-parlamentarna), nie oddaje jednak istoty systemu opartego na omnipotencji g\u0142owy pa\u0144stwa. System parlamentarno-gabinetowy, nawet w postaci bardzo zmodyfikowanej poprzez silne wzmocnienie pozycji ustrojowej g\u0142owy pa\u0144stwa, zak\u0142ada jednak jak\u0105\u015b form\u0119 partnerstwa pomi\u0119dzy legislatyw\u0105 a egzekutyw\u0105, a przede wszystkim","start_idx":298,"end_idx":522}
{"id":"mrc_5712","question":"jaki jest obszar donbasu?","answer":"Ma powierzchni\u0119 oko\u0142o 60 tysi\u0119cy km\u00b2","context":"Donieckie Zag\u0142\u0119bie W\u0119glowe (ukr. \u0414\u043e\u043d\u0435\u0446\u044c\u043a\u0438\u0439 \u0432\u0443\u0433\u0456\u043b\u044c\u043d\u0438\u0439 \u0431\u0430\u0441\u0435\u0439\u043d, trb. \"Done\u0107kyj wuhilnyj basejn\"; ros. \u0414\u043e\u043d\u0435\u0301\u0446\u043a\u0438\u0439 \u043a\u0430\u043c\u0435\u043d\u043d\u043e\u0443\u0301\u0433\u043e\u043b\u044c\u043d\u044b\u0439 \u0431\u0430\u0441\u0441\u0435\u0301\u0439\u043d, trb. \"Donieckij kamiennougolnyj bassjejn\"), w skr\u00f3cie Donbas (ukr. \u0414\u043e\u043d\u0431\u0430\u0441, ros. \u0414\u043e\u043d\u0431\u0430\u0441\u0441) \u2013 okr\u0119g przemys\u0142owy we wschodniej Ukrainie (obw\u00f3d doniecki i \u0142uga\u0144ski) i w po\u0142udniowo-zachodniej Rosji (obw\u00f3d rostowski). Donbas jest drugim (po Kijowie) co do g\u0119sto\u015bci zaludnienia regionem Ukrainy. == Lokalizacja == Le\u017cy nad Do\u0144cem, w krainie geograficznej o licznych tradycjach historycznych i kulturowych. Region obejmuje tak\u017ce Szachty\u0144skie Zag\u0142\u0119bie W\u0119glowe. Region jest bogaty w z\u0142o\u017ca w\u0119gla kamiennego (koksowego i antracytu), rt\u0119ci i soli kamiennej. Ma powierzchni\u0119 oko\u0142o 60 tysi\u0119cy km\u00b2, z zasobami si\u0119gaj\u0105cymi do g\u0142\u0119boko\u015bci 1800 m. G\u0142\u00f3wnymi miastami Donbasu s\u0105: Donieck (nieoficjalna stolica), \u0141uga\u0144sk, Makiejewka, Gor\u0142\u00f3wka, Kramatorsk, A\u0142czewsk, Lisicza\u0144sk, Chrustalnyj, Jenakijewe, Kadyjewka, Konstantyn\u00f3wka. == Przemys\u0142","start_idx":680,"end_idx":716}
{"id":"mrc_5713","question":"jak nazywamy wojn\u0119 o hegemoni\u0119?","answer":"Wojna hegemoniczna, wojna o hegemoni\u0119","context":"Wojna hegemoniczna, wojna o hegemoni\u0119 \u2013 wojna mi\u0119dzy dominuj\u0105cym w mi\u0119dzynarodowym systemie mocarstwem lub mocarstwami, a rosn\u0105cym konkurentem lub konkurentami (pretendentami do hegemonii). Konflikt przyjmuje wymiar globalny i charakteryzuje si\u0119 udzia\u0142em wszystkich wi\u0119kszych i wi\u0119kszo\u015bci mniejszych pa\u0144stw w systemie. G\u0142\u00f3wn\u0105 stawk\u0105 wojny hegemonicznej jest rz\u0105dzenie systemem. Wobec tego wojny hegemoniczne s\u0105 konfliktami nieograniczonymi w swoich celach i \u015brodkach, rozszerzaj\u0105c si\u0119 na ca\u0142y system mi\u0119dzynarodowy. Stron\u0105 inicjuj\u0105c\u0105 konflikt jest pa\u0144stwo kontestuj\u0105ce aktualny uk\u0142ad si\u0142, kt\u00f3rego potencja\u0142 zbli\u017ca si\u0119 do potencja\u0142u mocarstwa dominuj\u0105cego, a kt\u00f3rego aspiracje nie s\u0105 zaspokojone, poniewa\u017c w istniej\u0105cym status quo agresor (pretendent do hegemonii) nie posiada wp\u0142yw\u00f3w adekwatnych do swojego potencja\u0142u. Przeciw agresorowi wyst\u0119puj\u0105 za\u015b wszystkie pa\u0144stwa zainteresowane utrzymaniem istniej\u0105cego \u0142adu mi\u0119dzynarodowego, a przede wszystkim mocarstwo lub mocarstwa","start_idx":0,"end_idx":37}
{"id":"mrc_5714","question":"na jakich falach jest radio maryja?","answer":"Od 23 sierpnia do 24 wrze\u015bnia nadawa\u0142o pr\u00f3bn\u0105 transmisj\u0119 na falach kr\u00f3tkich","context":"nadawanie za po\u015brednictwem satelity Eutelsat II. 28 czerwca 1994 Radio zosta\u0142o zaproszone przez \u00f3wczesnego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Lecha Wa\u0142\u0119s\u0119, do Pa\u0142acu Prezydenckiego, gdzie odpowiada\u0142 on na pytania s\u0142uchaczy. 27 pa\u017adziernika 1994 Radio Maryja rozpocz\u0119\u0142o nadawanie programu za po\u015brednictwem satelity Galaxy VII na obszar Ameryki P\u00f3\u0142nocnej i \u015arodkowej, a 20 lipca 1995 za po\u015brednictwem satelity Hot Bird 1. Od 23 sierpnia do 24 wrze\u015bnia nadawa\u0142o pr\u00f3bn\u0105 transmisj\u0119 na falach kr\u00f3tkich, przeznaczon\u0105 dla Polak\u00f3w na Wschodzie. W grudniu 1998 roku powsta\u0142a strona internetowa Radia Maryja pod adresem URL www.radiomaryja.pl, kt\u00f3ra w maju 2000 roku przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w portal internetowy stacji radiomaryja.pl. Od 2 maja 2006 nadz\u00f3r nad programem i tre\u015bciami emitowanymi w radiu sprawuje 8-osobowa Rada Programowa, w kt\u00f3rej sk\u0142ad wchodzi 4","start_idx":423,"end_idx":498}
{"id":"mrc_5715","question":"do kt\u00f3rego z miast nie muzu\u0142manie nie maj\u0105 wjazdu?","answer":"Mekki","context":"stanie odby\u0107 pielgrzymki, mo\u017ce wys\u0142a\u0107 w swoim imieniu zast\u0119pc\u0119. Pielgrzymka g\u0142\u00f3wna odbywa si\u0119 w dniach 7\u201313 miesi\u0105ca zu al-hid\u017cd\u017ca, (12 miesi\u0105c kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego) wed\u0142ug \u015bci\u015ble okre\u015blonego rytua\u0142u. Po obmyciu si\u0119, m\u0119\u017cczy\u017ani zak\u0142adaj\u0105 specjalny str\u00f3j, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch niezszytych ze sob\u0105 kawa\u0142k\u00f3w bia\u0142ego p\u0142\u00f3tna. Na nogach pielgrzymi mog\u0105 nosi\u0107 tylko sanda\u0142y. Ca\u0142y dziedziniec pot\u0119\u017cnego meczetu Al-Masd\u017cid al-Haram wype\u0142niony jest pogr\u0105\u017conym w modlitwie t\u0142umem o twarzach pe\u0142nych zachwytu, zamy\u015blenia i refleksyjnego upojenia. Zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 wiernych odwiedza to miejsce tylko raz w \u017cyciu. Liczba pielgrzym\u00f3w jest dok\u0142adnie kontrolowana \u2013 w ci\u0105gu roku do Mekki mo\u017ce przyjecha\u0107 okre\u015blona grupa wyznawc\u00f3w z danego kraju. Trudno si\u0119 tu dosta\u0107, a dla niemuzu\u0142man\u00f3w jest to wr\u0119cz niemo\u017cliwe. Musz\u0105 obje\u017cd\u017ca\u0107 miasto. Ponadto na drogach do Mekki i","start_idx":676,"end_idx":681}
{"id":"mrc_5716","question":"jaka rzeka p\u0142ynie przez toru\u0144?","answer":"Wis\u0142a","context":"rzeki w Toruniu == Od pocz\u0105tku powstania Torunia w 1233 roku Wis\u0142a nie by\u0142a uregulowana. Rozlewa\u0142a si\u0119 szeroko, nawet na 1000-1500 metr\u00f3w, tworz\u0105c \u0142achy, zakola i wyspy. Powstaj\u0105ce brody u\u0142atwia\u0142y przepraw\u0119, dzi\u0119ki czemu istnia\u0142o tu osadnictwo od czas\u00f3w poga\u0144skich (najwcze\u015bniejsze 11.000 lat temu). Dzi\u0119ki temu przez Toru\u0144 przebiega\u0142 bursztynowy szlak. Pierwsze pr\u00f3by uregulowania rzeki poczynili Prusacy, w po\u0142owie XIX wieku. Polega\u0142y one na dok\u0142adnym wyznaczeniu koryta o szeroko\u015bci ok. 500-600 metr\u00f3w. Nast\u0119pnie przy pomocy barek parowych przemieszczono ogromne ilo\u015bci piasku w rzece. Tam gdzie by\u0142y wyspy w nurcie \u2013 usuni\u0119to je. Tam gdzie p\u0142yn\u0119\u0142a woda poza oznaczonym pasem \u2013 zasypywano wybranym piaskiem. Efektem tych prac by\u0142o nadanie korytu p\u0142ynnego przebiegu, bez skos\u00f3w, rozlewisk i o r\u00f3wnej szeroko\u015bci. Nast\u0119pnym etapem by\u0142o","start_idx":61,"end_idx":66}
{"id":"mrc_5717","question":"w jakim mie\u015bcie zmar\u0142 adam mickiewicz?","answer":"Stambule","context":"Adam Bernard Mickiewicz (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogr\u00f3dku, zm. 26 listopada 1855 w Stambule) \u2013 polski poeta, dzia\u0142acz polityczny, publicysta, t\u0142umacz, filozof, dzia\u0142acz religijny, mistyk, organizator i dow\u00f3dca wojskowy, nauczyciel akademicki. Obok Juliusza S\u0142owackiego i Zygmunta Krasi\u0144skiego uwa\u017cany za najwi\u0119kszego poet\u0119 polskiego romantyzmu (zaliczany do grona tzw. Trzech Wieszcz\u00f3w) oraz literatury polskiej, a nawet za jednego z najwi\u0119kszych na skal\u0119 europejsk\u0105. Okre\u015blany te\u017c przez innych, jako \"poeta przeobra\u017ce\u0144\" oraz \"bard s\u0142owia\u0144ski\". Cz\u0142onek i za\u0142o\u017cyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista zwi\u0105zany z Ko\u0142em Sprawy Bo\u017cej Andrzeja Towia\u0144skiego. Jeden z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w dramatu romantycznego w Polsce, zar\u00f3wno w ojczy\u017anie, jak i w zachodniej Europie por\u00f3wnywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Pary\u017cu by\u0142 wyk\u0142adowc\u0105 literatury s\u0142owia\u0144skiej w Coll\u00e8ge de","start_idx":94,"end_idx":102}
{"id":"mrc_5718","question":"czyim synem by\u0142 pan tadeusz?","answer":"Jacka Soplicy","context":"Tadeusz Soplica (\"pan Tadeusz\") \u2013 posta\u0107 literacka, tytu\u0142owy bohater poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek S\u0119dziego, dziedzic Soplicowa. M\u0142ody, przystojny, zakochany w Zosi, wpl\u0105tuje si\u0119 w perypetie mi\u0142osne z jej opiekunk\u0105 Telimen\u0105. Ostatecznie zar\u0119cza si\u0119 z Zosi\u0105. == Dzieci\u0144stwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszk\u0119 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z pierwsz\u0105 napotkan\u0105 \u201edziewczyn\u0105 ubog\u0105\u201d). Urodzi\u0142 si\u0119 zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cze\u015b\u0107 Tadeusza Ko\u015bciuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizm\u00f3w, syn Jacka urodzi\u0142 si\u0119 rok wcze\u015bniej, kiedy s\u0142awa Ko\u015bciuszki nie mog\u0142a jeszcze dotrze\u0107 na Litw\u0119). Osierocony wcze\u015bnie przez matk\u0119. Uciekaj\u0105cy za granic\u0119 ojciec powierza jego wychowanie m\u0142odszemu bratu. Tadeusz, przekonany o \u015bmierci ojca, dorasta, otoczony trosk\u0105 wszystkich","start_idx":131,"end_idx":144}
{"id":"mrc_5719","question":"z jakiego j\u0119zyka wywodzi si\u0119 j\u0119zyk polski?","answer":"J\u0119zyk polski wywodzi si\u0119 z j\u0119zyka praindoeuropejskiego za po\u015brednictwem j\u0119zyka pras\u0142owia\u0144skiego.","context":"W roku 2022 dzi\u0119ki staraniom Fabricio Vicroskiego (Wichrowskiego) i wsparciu BRASPOL \u2013 Centralnej Reprezentacji Wsp\u00f3lnoty Brazylijsko-Polskiej, Instytutu J\u0119zyka Polskiego oraz Stowarzyszenia \"Wsp\u00f3lnota Polska\" j\u0119zyk polski sta\u0142 si\u0119 j\u0119zykiem urz\u0119dowym w gminie Aurea . === Zarys fonetyki historycznej === J\u0119zyk polski wywodzi si\u0119 z j\u0119zyka praindoeuropejskiego za po\u015brednictwem j\u0119zyka pras\u0142owia\u0144skiego. \u015alady jego dziej\u00f3w mo\u017cna odnale\u017a\u0107 w oboczno\u015bciach. Do najwa\u017cniejszych wczesnych zmian nale\u017cy palatalizacja indoeuropejska. Dawne mi\u0119kkie \"k\", \"kh\", \"g\", \"gh\" przesz\u0142y w j\u0119zykach satemowych, takich jak j\u0119zyki s\u0142owia\u0144skie, zwykle w \"s\" i \"z\" (ale np. litewskie \"\u0161\" i \"\u017e\"), za\u015b w j\u0119zykach kentumowych, na przyk\u0142ad w \u0142acinie i j\u0119zykach germa\u0144skich, w \"k\" i \"g\". W j\u0119zyku pras\u0142owia\u0144skim wszystkie zg\u0142oski zamkni\u0119te przesz\u0142y w otwarte. Poci\u0105gn\u0119\u0142o to za sob\u0105 powstanie samog\u0142osek nosowych i","start_idx":304,"end_idx":400}
{"id":"mrc_5720","question":"gdzie znajduje si\u0119 siedziba tvn?","answer":"G\u0142\u00f3wn\u0105 siedzib\u0119 TVN stanowi kompleks budynk\u00f3w na pograniczu warszawskich dzielnic Mokot\u00f3w i Wilan\u00f3w.","context":"* Kontakt 24 \u2013 portal internetowy oparty na idei dziennikarstwa obywatelskiego; * TVN Warszawa \u2013 portal informacyjny skierowany do mieszka\u0144c\u00f3w Warszawy; * TVN Meteo \u2013 internetowy portal pogodowy; * TVN Zdrowie (zdrowie.tvn.pl) \u2013 portal zawieraj\u0105cy kompleksowe informacje na temat zdrowia i zdrowego stylu \u017cycia. == Budynki == G\u0142\u00f3wn\u0105 siedzib\u0119 TVN stanowi kompleks budynk\u00f3w na pograniczu warszawskich dzielnic Mokot\u00f3w i Wilan\u00f3w. Na jego terenie znajduje si\u0119 m.in. dawny gmach stacji \u2013 przy ulicy August\u00f3wka 3 \u2013 oraz biurowiec Media Business Centre, gdzie obecnie znajduj\u0105 si\u0119 m.in. biura w\u0142adz sp\u00f3\u0142ki, redakcje du\u017cej cz\u0119\u015bci program\u00f3w TVN oraz newsroom Fakt\u00f3w (i zarazem TVN24). Stacja wynajmuje r\u00f3wnie\u017c powierzchni\u0119 w budynku w centrum Warszawy, na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i Ho\u017cej, sk\u0105d nadawane jest \"Dzie\u0144 dobry TVN\",","start_idx":326,"end_idx":426}
{"id":"mrc_5721","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"El\u017cbieta Aleksandra Maria","context":"kr\u00f3lewska Maria Windsor, ksi\u0105\u017c\u0119 Artur, lord Claude Bowes-Lyon oraz Mary Elphinstone. El\u017cbieta Aleksandra Maria pierwsze imi\u0119 otrzyma\u0142a po matce, drugie po prababce (kr\u00f3lowej Aleksandrze), a trzecie po babce (kr\u00f3lowej Marii). W m\u0142odo\u015bci by\u0142a nazywana przez najbli\u017cszych \u201eLilibet\u201d, poniewa\u017c nie potrafi\u0142a poprawnie wym\u00f3wi\u0107 swojego imienia w j\u0119zyku angielskim \u2013 \u201eElizabeth\u201d, od najm\u0142odszych lat by\u0142a przygotowywana do obj\u0119cia funkcji kr\u00f3lowej. Mia\u0142a dobre relacje ze swoim dziadkiem i \u00f3wczesnym kr\u00f3lem, Jerzym V. W 1929 na pro\u015bb\u0119 kr\u00f3la zosta\u0142a \u015bci\u0105gni\u0119ta do Bognor Regis, aby pom\u00f3c mu w powrocie do zdrowia po operacji p\u0142uc. Jej matka od najm\u0142odszych lat c\u00f3rki dba\u0142a o jej popularno\u015b\u0107 w mediach \u2013 gdy El\u017cbieta mia\u0142a trzy lata, jej zdj\u0119cie znalaz\u0142o si\u0119 na ok\u0142adce magazynu \u201eTimes\u201d, ponadto wizerunek ksi\u0119\u017cniczki drukowany by\u0142","start_idx":85,"end_idx":110}
{"id":"mrc_5722","question":"jak inaczej nazywany jest rzut ro\u017cny?","answer":"r\u00f3g","context":"Rzut ro\u017cny, tak\u017ce r\u00f3g, \"korner\" () \u2013 w pi\u0142ce no\u017cnej spos\u00f3b wznowienia gry poprzez wykop pi\u0142ki z naro\u017cnika boiska. Przyznaje si\u0119 go, gdy pi\u0142ka ca\u0142ym obwodem przesz\u0142a lini\u0119 ko\u0144cow\u0105 (zar\u00f3wno po pod\u0142o\u017cu jak i w powietrzu) ostatnio dotkni\u0119ta przez zawodnika dru\u017cyny broni\u0105cej i nie zosta\u0142a przy tym zdobyta bramka. Bramka z rzutu ro\u017cnego mo\u017ce by\u0107 zdobyta wy\u0142\u0105cznie na dru\u017cynie przeciwnej. == Wykonywanie rzutu ro\u017cnego == Pi\u0142karz wykonuj\u0105cy rzut ro\u017cny jest zobowi\u0105zany do ustawienia pi\u0142ki w polu ro\u017cnym boiska wskazanym uprzednio przez s\u0119dziego. Aby rzut zosta\u0142 prawid\u0142owo wykonany, pi\u0142ka musi zosta\u0107 kopni\u0119ta przez zawodnika dru\u017cyny atakuj\u0105cej (w interpretacji IFAB wystarczy by pi\u0142ka zosta\u0142a dotkni\u0119ta przez wykonawc\u0119 rzutu i poruszy\u0142a si\u0119, nawet gdy nie opu\u015bci pola ro\u017cnego). W momencie wykonywania rzutu z","start_idx":18,"end_idx":21}
{"id":"mrc_5723","question":"kt\u00f3ry cz\u0142onek rockowego zespo\u0142u nirvana zmar\u0142 w m\u0142odym wieku?","answer":"Kurta","context":"zbli\u017caj\u0105c\u0105 si\u0119 tragedi\u0119. Artysta po dw\u00f3ch dniach pobytu uciek\u0142 z kliniki. 3 kwietnia Courtney Love zatrudni\u0142a prywatnego detektywa, Toma Granta, aby odnalaz\u0142 jej m\u0119\u017ca. Nirvana wycofa\u0142a si\u0119 z udzia\u0142u w Festiwalu Lollapalooza, co 7 kwietnia rozp\u0119ta\u0142o plotki o rozpadzie zespo\u0142u. 8 kwietnia 1994 w pomieszczeniu nad gara\u017cem przy rezydencji Cobain\u00f3w odnaleziono cia\u0142o Kurta. Znalaz\u0142 je elektryk Gary Smith, kt\u00f3ry przyjecha\u0142 zainstalowa\u0107 system ochronny. Sekcja zw\u0142ok wykaza\u0142a, \u017ce muzyk zmar\u0142 ju\u017c trzy dni wcze\u015bniej z powodu postrza\u0142u w g\u0142ow\u0119. Przy ciele muzyka znaleziono strzykawki oraz list po\u017cegnalny skierowany do fan\u00f3w, c\u00f3rki i \u017cony. W li\u015bcie napisa\u0142: \"Od lat nie ekscytuje mnie ani s\u0142uchanie, ani pisanie muzyki. Z tego powodu mam tak silne poczucie winy, \u017ce trudno mi wyrazi\u0107 je s\u0142owami. Chodzi","start_idx":364,"end_idx":369}
{"id":"mrc_5724","question":"na jakiej pozycji gra lebron james?","answer":"(dynamika, waga) oraz jego wyj\u0105tkowy przegl\u0105d pola sprawiaj\u0105, \u017ce trudno jest przyporz\u0105dkowa\u0107 mu pozycj\u0119 wed\u0142ug tradycyjnych kryteri\u00f3w, gdy\u017c w praktyce mo\u017ce on pe\u0142ni\u0107 zar\u00f3wno rol\u0119 rozgrywaj\u0105cego, jak i silnego skrzyd\u0142owego.","context":"LeBron James (ur. 30 grudnia 1984 w Akron, Ohio) \u2013 ameryka\u0144ski koszykarz graj\u0105cy w Los Angeles Lakers w NBA. Jego nominalna pozycja to niski skrzyd\u0142owy, lecz warunki fizyczne Jamesa (dynamika, waga) oraz jego wyj\u0105tkowy przegl\u0105d pola sprawiaj\u0105, \u017ce trudno jest przyporz\u0105dkowa\u0107 mu pozycj\u0119 wed\u0142ug tradycyjnych kryteri\u00f3w, gdy\u017c w praktyce mo\u017ce on pe\u0142ni\u0107 zar\u00f3wno rol\u0119 rozgrywaj\u0105cego, jak i silnego skrzyd\u0142owego. Otrzyma\u0142 nagrod\u0119 najbardziej warto\u015bciowego gracza (MVP) ligi w sezonach 2008/2009, 2009/2010, 2011/2012, 2012/2013 oraz MVP fina\u0142\u00f3w \u2013 2012, 2013, 2016 i 2020. == Kariera == Rozg\u0142os jako przysz\u0142a gwiazda ligi zawodowej zyska\u0142 ju\u017c graj\u0105c w dru\u017cynie licealnej St. Vincent \u2013 St. Mary High School. Jego idolem z dzieci\u0144stwa by\u0142 Michael Jordan, czemu dawa\u0142 wyraz nosz\u0105c na swojej koszulce w liceum oraz","start_idx":182,"end_idx":404}
{"id":"mrc_5725","question":"jaki obszar zamieszkiwali samnici?","answer":"\u015brodkow\u0105 i po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Apenin\u00f3w (Samnium)","context":"Samnici (\u0142ac. \"Samnites\") \u2013 jeden z lud\u00f3w italskich z grupy osko-umbryjskiej, zamieszkuj\u0105cy \u015brodkow\u0105 i po\u0142udniow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Apenin\u00f3w (Samnium), tworz\u0105cy lu\u017an\u0105 federacj\u0119 o charakterze wojskowym. G\u0142\u00f3wnym miastem Samnit\u00f3w by\u0142o Maleventum, przemianowane p\u00f3\u017aniej przez Rzymian na Benewent. W okresie walk o panowanie nad Itali\u0105 w IV wieku p.n.e. utworzyli Zwi\u0105zek Samnicki, kt\u00f3ry obejmowa\u0142 wi\u0119kszy obszar ni\u017c Zwi\u0105zek Laty\u0144ski podporz\u0105dkowany Rzymowi. Rywalizacja ta doprowadzi\u0142a do trzech wojen samnickich, z kt\u00f3rych, mimo wielu zwyci\u0119stw (mi\u0119dzy innymi w bitwie w W\u0105wozie Kaudy\u0144skim), Samnici ostatecznie wyszli pokonani i podporz\u0105dkowali si\u0119 Rzymowi, . Jeszcze do I wieku p.n.e. termin \"Samnita\" i \"gladiator\" znaczy\u0142y to samo. P\u00f3\u017aniej tym terminem okre\u015blano wyst\u0119puj\u0105cych na arenie specjalnych gladiator\u00f3w. .","start_idx":92,"end_idx":138}
{"id":"mrc_5726","question":"w jakiej reprezentacji gra navas?","answer":"reprezentacji Kostaryki.","context":"Keylor Antonio Navas Gamboa (ur. 15 grudnia 1986 w San Isidro) \u2013 kostaryka\u0144ski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji bramkarza we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Kostaryki. Na pocz\u0105tku grudnia 2014 otrzyma\u0142 hiszpa\u0144skie obywatelstwo. == Kariera klubowa == Wychowanek Deportivo Saprissy, kt\u00f3rej seniorskie barwy reprezentowa\u0142 w latach 2005\u20132010. W lidze kostaryka\u0144skiej zadebiutowa\u0142 6 listopada 2005 przeciwko Asociaci\u00f3n Deportiva Carmelita. Bra\u0142 udzia\u0142 w rozgrywkach Klubowego Pucharu \u015awiata 2005, gdzie jego zesp\u00f3\u0142 zaj\u0105\u0142 trzecie miejsce, zaraz za S\u00e3o Paulo i Liverpoolem. W tym samym roku zwyci\u0119\u017cy\u0142 w rozgrywkach Pucharu Mistrz\u00f3w CONCACAF, kiedy to Saprissa pokona\u0142a w dwumeczu fina\u0142owym meksyka\u0144ski UNAM Pumas. Wywalczy\u0142 te\u017c 6 tytu\u0142\u00f3w mistrza Kostaryki (2005-2006, 2006-2007, Apertura 2007, Clausura 2008, Apertura 2008 i Clausura 2010). W 2009 zatrudnieniem Navasa","start_idx":169,"end_idx":193}
{"id":"mrc_5727","question":"kto jest ministrem edukacji?","answer":"Przemys\u0142aw Czarnek (PiS) \u2013 minister edukacji i nauki od 19 pa\u017adziernika 2020","context":"Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) \u2013 polski urz\u0105d administracji rz\u0105dowej obs\u0142uguj\u0105cy ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw dzia\u0142u administracji rz\u0105dowej o\u015bwiata i wychowanie, przywr\u00f3cony 5 maja 2006 w wyniku podzia\u0142u Ministerstwa Edukacji i Nauki na MEN i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy\u017cszego. Zlikwidowany, w jego miejsce od 1 stycznia 2021 istnieje Ministerstwo Edukacji i Nauki. == Kierownictwo (na dzie\u0144 zniesienia ministerstwa) == * Przemys\u0142aw Czarnek (PiS) \u2013 minister edukacji i nauki od 19 pa\u017adziernika 2020 * Marzena Macha\u0142ek (PiS) \u2013 sekretarz stanu od 10 marca 2017 * Dariusz Piontkowski (PiS) \u2013 sekretarz stanu od 23 pa\u017adziernika 2020 * Maciej Kope\u0107 (PiS) \u2013 podsekretarz stanu od 4 stycznia 2016 * S\u0142awomir Adamiec \u2013 dyrektor generalny == G\u0142\u00f3wne zadania == * sprawy zwi\u0105zane z wychowaniem","start_idx":437,"end_idx":513}
{"id":"mrc_5728","question":"ile g\u0142os\u00f3w do odrzucenie weta prezydenta?","answer":"wi\u0119kszo\u015bci\u0105 kwalifikowan\u0105 3/5 g\u0142os\u00f3w","context":"przez Sejm RP. Sejm mo\u017ce weto Prezydenta RP odrzuci\u0107 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 kwalifikowan\u0105 3/5 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w. Prawo weta nie obejmuje ustawy bud\u017cetowej i ustawy zmieniaj\u0105cej Konstytucj\u0119. == Historia weta w Polsce == Konstytucja marcowa nie przewidywa\u0142a mo\u017cliwo\u015bci odmowy podpisania ustawy przez Prezydenta RP (prawo veta zawieszaj\u0105cego na 30 dni mia\u0142 natomiast Senat). Uprawnienie g\u0142owy pa\u0144stwa do odrzucenia ustawy by\u0142o wymienione w Konstytucji kwietniowej. Sprzeciw Prezydenta RP m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 odrzucony ustawow\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w. W my\u015bl Konstytucji PRL Przewodnicz\u0105cy Rady Pa\u0144stwa wraz z Sekretarzem nie mia\u0142 prawa weta. Prawo to przyznano nowel\u0105 kwietniow\u0105 Prezydentowi PRL (od 31 grudnia 1989 roku na mocy noweli grudniowej Prezydentowi RP). Prerogatywa ta wyst\u0119powa\u0142a tak\u017ce w Ma\u0142ej Konstytucji. Te dwa ostatnie","start_idx":53,"end_idx":89}
{"id":"mrc_5729","question":"na jakich studiach nie pisze si\u0119 pracy?","answer":"kierunek lekarski, lekarsko-dentystyczny oraz weterynaria \u2013 absolwenci studi\u00f3w na tych kierunkach nie pisz\u0105 prac magisterskich.","context":"pisana na koniec studi\u00f3w II stopnia lub jednolitych magisterskich. Pozytywne recenzje pracy oraz zdanie egzaminu dyplomowego upowa\u017cnia do pos\u0142ugiwania si\u0119 tytu\u0142em magistra lub magistra in\u017cyniera. Wyj\u0105tki to kierunek lekarski, lekarsko-dentystyczny oraz weterynaria \u2013 absolwenci studi\u00f3w na tych kierunkach nie pisz\u0105 prac magisterskich. * praca doktorska zwana r\u00f3wnie\u017c dysertacj\u0105 lub rozpraw\u0105 doktorsk\u0105 \u2013 wymagana do uzyskania stopnia naukowego doktora. * rozprawa habilitacyjna \u2013 b\u0119d\u0105ca podstaw\u0105 do uzyskania stopnia naukowego doktora habilitowanego. Prace dyplomowe realizowane na koniec studi\u00f3w pierwszego lub drugiego stopnia pisane s\u0105 pod kontrol\u0105 i z pomoc\u0105 promotora (na niekt\u00f3rych uczelniach, np. na UJ, formalnie nazywanego \u201eopiekunem pracy\u201d). Praca doktorska jest wykonywana pod kierunkiem promotora lub pod kierunkiem zespo\u0142u sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z promotora i promotora pomocniczego. Rozprawa habilitacyjna jest dzie\u0142em","start_idx":207,"end_idx":334}
{"id":"mrc_5730","question":"nad jakimi rzekami le\u017cy mezopotamia?","answer":"Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu.","context":"Mezopotamia, , w znaczeniu dos\u0142ownym \"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\") \u2013 staro\u017cytna kraina na Bliskim Wschodzie le\u017c\u0105ca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuuj\u0105ce jednak wsp\u00f3lne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenach Mezopotamii narodzi\u0142a si\u0119 pierwsza cywilizacja. == Po\u0142o\u017cenie geograficzno-historyczne == Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119. W innym, bardziej precyzyjnym uj\u0119ciu, mo\u017cna Mezopotami\u0119 zamkn\u0105\u0107 w tr\u00f3jk\u0105cie: Aleppo \u2013 jezioro Urmia na p\u00f3\u0142nocy i uj\u015bcie rzeki","start_idx":538,"end_idx":605}
{"id":"mrc_5731","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 bitwa pod cherone\u0105?","answer":"338 r. p.n.e","context":"* Bitwa pod Cherone\u0105 z 338 r. p.n.e mi\u0119dzy wojskami macedo\u0144skimi a ate\u0144sko-teba\u0144skimi * Bitwa pod Cherone\u0105 z 146 r. p.n.e mi\u0119dzy Rzymem a Zwi\u0105zkiem Achajskim * Bitwa pod Cherone\u0105 z 86 r. p.n.e mi\u0119dzy Rzymem a Pontem","start_idx":23,"end_idx":35}
{"id":"mrc_5732","question":"ile partii jest w koszyk\u00f3wce?","answer":"sk\u0142ada si\u0119 z czterech 10-minutowych kwart i ewentualnych dogrywek.","context":"Mecz \u2013 w koszyk\u00f3wce sk\u0142ada si\u0119 z czterech 10-minutowych kwart i ewentualnych dogrywek. Poszczeg\u00f3lne cz\u0119\u015bci meczu rozdzielone s\u0105 przerwami meczu. W meczu koszyk\u00f3wki bior\u0105 udzia\u0142 dwie dru\u017cyny. Jednocze\u015bnie na boisku gra po 5 zawodnik\u00f3w z ka\u017cdej dru\u017cyny.. Celem gry w meczu jest zdobywanie punkt\u00f3w i legalnym powstrzymywaniu przeciwnika w zdobywaniu punkt\u00f3w dla dru\u017cyny przeciwnej. Zwyci\u0119zc\u0105 meczu zostaje dru\u017cyna, kt\u00f3ra uzyska wi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 punkt\u00f3w na koniec czasu gry. Podczas meczu do gry pi\u0142k\u0105 u\u017cywa si\u0119 wy\u0142\u0105cznie r\u0105k. Pi\u0142k\u0119 mo\u017cna podawa\u0107, koz\u0142owa\u0107, rzuca\u0107, toczy\u0107 lub zbija\u0107. Zawodnikowi nie wolno biega\u0107 z pi\u0142k\u0105, umy\u015blnie jej kopa\u0107 albo blokowa\u0107 jak\u0105kolwiek cz\u0119\u015bci\u0105 nogi lub uderza\u0107 pi\u0142ki pi\u0119\u015bci\u0105. Jednak\u017ce przypadkowy kontakt z pi\u0142k\u0105 lub jej dotkni\u0119cie jak\u0105kolwiek cz\u0119\u015bci\u0105 nogi nie jest b\u0142\u0119dem. Mecz nadzoruj\u0105 s\u0119dziowie boiskowi,","start_idx":20,"end_idx":86}
{"id":"mrc_5733","question":"w jakim mie\u015bcie odbywa si\u0119 ko\u0142o fortuny?","answer":"2009 nagrania odbywa\u0142y si\u0119 we wroc\u0142awskim o\u015brodku TVP przy ulicy Karkonoskiej 8. Od 2017 nagrania s\u0105 realizowane w studiu ATM przy ulicy Wa\u0142 Miedzeszy\u0144ski 384 w Warszawie.","context":"jest wy\u0142\u0105cznym mi\u0119dzynarodowym dystrybutorem formatu. ; Studio nagra\u0144 W latach 2007\u20132009 nagrania odbywa\u0142y si\u0119 we wroc\u0142awskim o\u015brodku TVP przy ulicy Karkonoskiej 8. Od 2017 nagrania s\u0105 realizowane w studiu ATM przy ulicy Wa\u0142 Miedzeszy\u0144ski 384 w Warszawie. Od 11 stycznia 2020 w napisach ko\u0144cowych nie pojawia si\u0119 ju\u017c logo ATM Grupy. Przez pewien czas firma ta zajmowa\u0142a si\u0119 drobnymi us\u0142ugami przy produkcji tego programu dla TVP, jednak\u017ce ATM Grupa nadal udost\u0119pnia swoje studio w Warszawie w celu nagra\u0144 odcink\u00f3w oraz casting\u00f3w do programu === Rekrutacja do programu === ; 1992\u20131998 Osoba ch\u0119tna do zg\u0142oszenia si\u0119 do teleturnieju musia\u0142a wys\u0142a\u0107 kartk\u0119 pocztow\u0105 do siedziby Uni Vision \u2013 producenta Ko\u0142a Fortuny. Po kilku dniach ch\u0119tny otrzymywa\u0142 test eliminacyjny, w kt\u00f3rym zawarto punkty","start_idx":84,"end_idx":255}
{"id":"mrc_5734","question":"jakie cz\u0119\u015bci narz\u0105du wzroku pe\u0142ni\u0105ce funkcje ochronne?","answer":"aparat ochronny: brwi, powieki, rz\u0119sy i narz\u0105d \u0142zowy","context":"stereoskopowe * rozpoznawanie polaryzacji liniowej \u015bwiat\u0142a \u2013 rozwini\u0119te u niekt\u00f3rych zwierz\u0105t, ludzkie oko mo\u017ce j\u0105 rozpozna\u0107 dzi\u0119ki zjawisku figury Haidingera == Dzia\u0142anie == Widzenie umo\u017cliwiaj\u0105 fotoreceptory zlokalizowane w wyspecjalizowanych narz\u0105dach (oko). Towarzysz\u0105 im dodatkowe struktury usprawniaj\u0105ce percepcj\u0119 i chroni\u0105ce w\u0142a\u015bciwy narz\u0105d wzroku (aparat ochronny: brwi, powieki, rz\u0119sy i narz\u0105d \u0142zowy). Nast\u0119pnie bodziec jest przekazywany do dalszych obszar\u00f3w uk\u0142adu nerwowego, gdzie jest analizowany. U organizm\u00f3w wy\u017cszych m\u00f3wi si\u0119 o drodze wzrokowej przekazuj\u0105cej informacje do kory wzrokowej. Obraz na siatk\u00f3wk\u0119 oka pada do g\u00f3ry nogami i dopiero w m\u00f3zgu nast\u0119puje jego odwr\u00f3cenie. Tak naprawd\u0119 nie widzimy w czasie rzeczywistym, tylko z lekkim op\u00f3\u017anieniem, co skutkuje tzw. bezw\u0142adno\u015bci\u0105 wzroku. Dzi\u0119ki temu mamy wra\u017cenie ci\u0105g\u0142o\u015bci ruchu wielu nieruchomych obraz\u00f3w (np. filmowych). Oko jest stale","start_idx":356,"end_idx":408}
{"id":"mrc_5735","question":"jakiego typu pliki maj\u0105 rozszerzenia exe?","answer":"plik\u00f3w wykonywalnych","context":"potwierdzaj\u0105cy po rozszerzeniu pliku); w przypadku plik\u00f3w wykonywalnych EXE (oraz innych, maj\u0105cych identyczn\u0105 struktur\u0119, m.in. , , , , , , , , , , , i niekt\u00f3re ) najcz\u0119\u015bciej dwoma pierwszymi znakami s\u0105 litery \u201eMZ\u201d pochodz\u0105ce od inicja\u0142\u00f3w autora, Marka Zbikowskiego. Plik EXE mo\u017ce zawiera\u0107 kod wykonywalny w r\u00f3\u017cnych formatach (zale\u017cny przyk\u0142adowo od systemu operacyjnego, zob. dalej), pliki binarne typu Portable Executable w dalszej cz\u0119\u015bci zawieraj\u0105 sygnatur\u0119 \u201ePE\u201d. == Formaty == Istnieje kilka g\u0142\u00f3wnych format\u00f3w plik\u00f3w wykonywalnych: ; DOS * 16-bitowy plik wykonywalny DOS formatu MZ \u2013 oryginalny format pliku wykonywalnego systemu DOS, identyfikowany za pomoc\u0105 dw\u00f3ch znak\u00f3w \u201eMZ\u201d w kodzie ASCII na pocz\u0105tku pliku; ma relatywnie ma\u0142e mo\u017cliwo\u015bci. Dopuszczalne, chocia\u017c zdecydowanie rzadziej u\u017cywane, s\u0105 tak\u017ce znaki \"ZM\". *","start_idx":51,"end_idx":71}
{"id":"mrc_5736","question":"w jakiej erze powsta\u0142 w\u0119giel kamienny?","answer":"w karbonie (era paleozoiczna)","context":"W\u0119giel kamienny \u2013 ska\u0142a osadowa pochodzenia ro\u015blinnego, zawieraj\u0105ca 75\u221297% pierwiastka w\u0119gla, powsta\u0142a g\u0142\u00f3wnie w karbonie (era paleozoiczna) ze szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych, kt\u00f3re bez dost\u0119pu tlenu uleg\u0142y uw\u0119gleniu. Ma czarn\u0105 barw\u0119, matowy po\u0142ysk, czarn\u0105 rys\u0119. W\u0119giel kamienny stosowany jest powszechnie jako paliwo, cho\u0107 jego udzia\u0142 w produkcji energii spada i prawdopodobnie b\u0119dzie nadal spada\u0142. Jego warto\u015b\u0107 opa\u0142owa waha si\u0119 od 16,7 do 29,3 MJ/kg i silnie zale\u017cy od jego sk\u0142adu (zawarto\u015bci popio\u0142u, siarki, wilgotno\u015bci). Warto\u015b\u0107 opa\u0142owa czystego pierwiastka w\u0119gla wynosi ok. 33,2 MJ/kg. W\u0119giel kamienny jest nieodnawialnym \u017ar\u00f3d\u0142em energii. == Typy w\u0119gla kamiennego == Wed\u0142ug Polskiej Normy w\u0119giel kamienny zosta\u0142 podzielony na typy zgodnie z naturalnymi cechami, charakteryzuj\u0105cymi jego przydatno\u015b\u0107 technologiczn\u0105, okre\u015blon\u0105 nast\u0119puj\u0105cymi wska\u017anikami: * zawarto\u015b\u0107 cz\u0119\u015bci lotnych w w\u0119glu (V) w","start_idx":111,"end_idx":140}
{"id":"mrc_5737","question":"jakie wydarzenie historyczne wyznacza pocz\u0105tek obecnie trwaj\u0105cej ery w kalendarzu muzu\u0142ma\u0144skim?","answer":"hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej.","context":"os\u00f3b. Jako ostatni, 24 wrze\u015bnia 622 roku, Mekk\u0119 opu\u015bci\u0142 Mahomet wraz ze swoim doradc\u0105 i przyjacielem Abu Bakrem. Uchod\u017acy towarzysz\u0105cy Mahometowi, nazywani \"muhad\u017cirami\" (arab. \"muhad\u017cirun \u2013 ci, kt\u00f3rzy razem wyw\u0119drowali\"), ze wzgl\u0119du na swoje zas\u0142ugi dla religii zaj\u0119li potem najwy\u017csze pozycje w \"ummie\", pierwszej gminie wyznawc\u00f3w islamu. == Znaczenie == Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej. Od tego momentu liczy si\u0119 lata w rachubie kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego oraz kalendarza ira\u0144skiego. Hid\u017cr\u0119 nazywa si\u0119 czasami \"wielk\u0105\", w odr\u00f3\u017cnieniu od \"ma\u0142ej\", czyli pierwszej fali emigracji, gdy w 615 roku kilkudziesi\u0119ciu wyznawc\u00f3w, by unikn\u0105\u0107 prze\u015bladowa\u0144, uda\u0142o si\u0119 do chrze\u015bcija\u0144skiej Etiopii. Kategoria:Islam Kategoria:Wydarzenia 622","start_idx":394,"end_idx":527}
{"id":"mrc_5738","question":"kto jest g\u0142\u00f3wn\u0105 postaci\u0105 w riverdale?","answer":"KJ Apa jako Archibald \u201eArchie\u201d Andrews","context":"Riverdale \u2013 ameryka\u0144ski serial telewizyjny (m\u0142odzie\u017cowy, obyczajowy) wyprodukowany przez Berlanti Productions, Archie Comics, CBS Television Studios oraz Warner Bros. Television. Serial jest oparty na serii komiks\u00f3w wydawanych przez Archie Comics. \u201eRiverdale\u201d jest emitowany premierowo od 26 stycznia 2017 roku na The CW, a ka\u017cdy odcinek w ci\u0105gu doby od premiery pojawia si\u0119 w serwisie Netflix. == Fabu\u0142a == Riverdale to projekt oparty na komiksach wydawnictwa Archie Comics. Akcja dzieje si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesno\u015bci i skupia si\u0119 na znanych postaciach: Archiem, Betty, Cheryl, Jugheadzie i Veronice oraz ich przyjacio\u0142ach. Serial odkrywa przed widzami surrealizm ma\u0142omiasteczkowego \u017cycia i skupia si\u0119 na mroku i dziwactwach skrytych za fasad\u0105 zwyczajno\u015bci. == Obsada == === G\u0142\u00f3wna === * KJ Apa jako Archibald \u201eArchie\u201d Andrews * Lili","start_idx":781,"end_idx":819}
{"id":"mrc_5739","question":"co powsta\u0142o w \u015bredniowieczu?","answer":"nowe zakony, w tym kartuz\u00f3w i cysters\u00f3w.","context":"w\u0142adzy cesarskiej. Pe\u0142ne \u015bredniowiecze by\u0142o okresem wielkich ruch\u00f3w religijnych. Opr\u00f3cz krucjat i reform \u017cycia zakonnego powstawa\u0142y nowe formy \u017cycia religijnego. By\u0142y zak\u0142adane nowe zakony, w tym kartuz\u00f3w i cysters\u00f3w. Szczeg\u00f3lnie zakon cysters\u00f3w pod przewodnictwem Bernarda z Clairvaux (zm. 1153) prze\u017cywa\u0142 okres intensywnego rozwoju. Nowe zakony powsta\u0142y w reakcji na odczucia ludzi \u015bwieckich, \u017ce dotychczasowa regu\u0142a zakonna nie zaspokaja\u0142a ich potrzeb. Wst\u0119puj\u0105c do zakonu oczekiwali oni powrotu do ewangelicznej prostoty i pustelniczego monastycyzmu wczesnego chrze\u015bcija\u0144stwa, pragn\u0105c \u017cy\u0107 jak pierwsi aposto\u0142owie. Rozwin\u0105\u0142 si\u0119 ruch pielgrzymkowy. Wi\u0119cej pielgrzym\u00f3w odwiedza\u0142o dotychczasowe miejsca pielgrzymek takie jak Rzym, Jerozolima i Santiago de Compostela, wzrasta\u0142o r\u00f3wnie\u017c znaczenie nowych takich jak sanktuarium Monte Sant\u2019Angelo na p\u00f3\u0142wyspie Gargano i bazylika \u015bw. Miko\u0142aja w Bari. W XIII wieku zosta\u0142y zatwierdzone","start_idx":177,"end_idx":217}
{"id":"mrc_5740","question":"gdzie rozgrywa si\u0119 akcja latarnika?","answer":"Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy.","context":"latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas","start_idx":203,"end_idx":308}
{"id":"mrc_5741","question":"w jakiej cz\u0119stotliwo\u015bci s\u0142yszy cz\u0142owiek?","answer":"Cz\u0119stotliwo\u015bci fal, kt\u00f3re s\u0105 s\u0142yszalne dla cz\u0142owieka, zawarte s\u0105 w pa\u015bmie mi\u0119dzy warto\u015bciami granicznymi od ok. 16 Hz do ok. 20 kHz.","context":"D\u017awi\u0119k \u2013 wra\u017cenie s\u0142uchowe, spowodowane fal\u0105 akustyczn\u0105 rozchodz\u0105c\u0105 si\u0119 w o\u015brodku spr\u0119\u017cystym (ciele sta\u0142ym, cieczy, gazie). Cz\u0119stotliwo\u015bci fal, kt\u00f3re s\u0105 s\u0142yszalne dla cz\u0142owieka, zawarte s\u0105 w pa\u015bmie mi\u0119dzy warto\u015bciami granicznymi od ok. 16 Hz do ok. 20 kHz. == D\u017awi\u0119ki s\u0142yszalne == U\u017cywa si\u0119 te\u017c terminu d\u017awi\u0119ki s\u0142yszalne \u2013 na okre\u015blenie d\u017awi\u0119k\u00f3w z zakresu cz\u0119stotliwo\u015bci i nat\u0119\u017ce\u0144, kt\u00f3re rejestruje cz\u0142owiek, dla odr\u00f3\u017cnienia od d\u017awi\u0119k\u00f3w zbyt cichych b\u0105d\u017a zbyt niskich (bliskie infrad\u017awi\u0119ki) lub zbyt wysokich (na pograniczu ultrad\u017awi\u0119k\u00f3w), by mog\u0142y by\u0107 zarejestrowane przez ucho przeci\u0119tnego cz\u0142owieka. Cz\u0142owiek, jak i inne zwierz\u0119ta, odbiera d\u017awi\u0119ki s\u0142yszalne poprzez zmys\u0142 nazywany s\u0142uchem, kt\u00f3rego narz\u0105dem s\u0105 uszy. Nat\u0119\u017cenie d\u017awi\u0119ku mo\u017cna wyrazi\u0107 w postaci powierzchniowej g\u0119sto\u015bci mocy fali akustycznej w (W/m\u00b2), jednak powszechniejsze i wygodniejsze jest podawanie","start_idx":124,"end_idx":256}
{"id":"mrc_5742","question":"gdzie ro\u015bnie pieprz?","answer":"Wywodzi si\u0119 z po\u0142udniowo-wschodnich Indii, jest uprawiany w wielu krajach strefy tropikalnej.","context":"Pieprz czarny (\"Piper nigrum\" L.) \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny pieprzowatych. Wywodzi si\u0119 z po\u0142udniowo-wschodnich Indii, jest uprawiany w wielu krajach strefy tropikalnej. Pieprz czarny uprawiany jest jako ro\u015blina u\u017cytkowa w tropikalnych rejonach o klimacie gor\u0105cym i wilgotnym. Uprawia si\u0119 go dla owoc\u00f3w (pestkowc\u00f3w), z kt\u00f3rych otrzymuje si\u0119 znany pieprz przyprawowy. Znany jest tak\u017ce od dawna jako ro\u015blina pokojowa. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Tropikalne pn\u0105cze o drewniej\u0105cych dolnych cz\u0119\u015bciach. Osi\u0105ga do 15 m wysoko\u015bci, zar\u00f3wno pie\u0144 jak i rozga\u0142\u0119zienia s\u0105 zgrubia\u0142e w w\u0119z\u0142ach. \u0141odygi, zdrewnia\u0142e u nasady, osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 7 m i maj\u0105 liczne, wyrastaj\u0105ce w w\u0119z\u0142ach korzenie powietrzne, kt\u00f3re \u0142atwo zakorzeniaj\u0105 si\u0119 w ziemi. ; Li\u015bcie: Nieco sk\u00f3rzaste, zimozielone, troch\u0119 ja\u015bniejsze pod spodem, d\u0142ugo\u015bci oko\u0142o 8 cm, ogonkowe,","start_idx":77,"end_idx":170}
{"id":"mrc_5743","question":"kiedy odby\u0142o si\u0119 referendum ludowe?","answer":"30 czerwca 1946 roku","context":"Referendum ludowe 1946 \u2013 sfa\u0142szowane referendum przeprowadzone w Polsce 30 czerwca 1946 roku w oparciu o ustawy: o g\u0142osowaniu ludowym uchwalon\u0105 przez Krajow\u0105 Rad\u0119 Narodow\u0105 27 kwietnia 1946 (okre\u015blaj\u0105c\u0105 tre\u015b\u0107 pyta\u0144 referendalnych i termin g\u0142osowania) i ustaw\u0119 o przeprowadzeniu g\u0142osowania ludowego (okre\u015blaj\u0105c\u0105 ordynacj\u0119 g\u0142osowania) uchwalon\u0105 przez KRN 28 kwietnia 1946. Ustaw\u0119 o g\u0142osowaniu ludowym przyj\u0119to jednog\u0142o\u015bnie (g\u0142osowa\u0142o za ni\u0105 r\u00f3wnie\u017c Polskie Stronnictwo Ludowe). Ustawa o przeprowadzeniu g\u0142osowania ludowego zosta\u0142a uchwalona przy sprzeciwie pos\u0142\u00f3w PSL, wobec odmowy wprowadzenia przez PPR i partie satelickie zasady obowi\u0105zkowego uczestnictwa w komisjach wyborczych wszystkich szczebli po jednym przedstawicielu ka\u017cdej legalnie dzia\u0142aj\u0105cej partii politycznej (co mia\u0142o zapobiec fa\u0142szerstwom przy obliczaniu g\u0142os\u00f3w). == Geneza == PPR wychodz\u0105c z faktyczn\u0105 inicjatyw\u0105 referendum mia\u0142a na celu odsuni\u0119cie daty wolnych","start_idx":72,"end_idx":92}
{"id":"mrc_5744","question":"z jakimi pa\u0144stwami graniczy turcja?","answer":"Turcja graniczy z 8 pa\u0144stwami. D\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych wynosi 2627 km, linia brzegowa ponad 7200 km. Ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 granic wynosi 9827 km z czego na poszczeg\u00f3lne kraje przypada: * Armenia \u2013 268 km * Azerbejd\u017can (Nachiczewan) \u2013 17 km * Bu\u0142garia \u2013 240 km * Gruzja \u2013 252 km * Grecja \u2013 206 km * Iran \u2013 499 km * Irak \u2013 331 km * Syria \u2013 822 km","context":"terenu i klimatu: * region Morza Czarnego * region morza Marmara * region Morza Egejskiego * region Morza \u015ar\u00f3dziemnego * region \u015brodkowej Anatolii * region wschodniej Anatolii * region po\u0142udniowo-wschodniej Anatolii === Granice === Turcja graniczy z 8 pa\u0144stwami. D\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych wynosi 2627 km, linia brzegowa ponad 7200 km. Ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 granic wynosi 9827 km z czego na poszczeg\u00f3lne kraje przypada: * Armenia \u2013 268 km * Azerbejd\u017can (Nachiczewan) \u2013 17 km * Bu\u0142garia \u2013 240 km * Gruzja \u2013 252 km * Grecja \u2013 206 km * Iran \u2013 499 km * Irak \u2013 331 km * Syria \u2013 822 km === Miasta w Turcji === Najwi\u0119ksze miasta w Turcji wed\u0142ug liczebno\u015bci mieszka\u0144c\u00f3w (stan na 31.12.2019): == Ustr\u00f3j","start_idx":232,"end_idx":572}
{"id":"mrc_5745","question":"o co walczy\u0142y sufra\u017cystki?","answer":"walcz\u0105cy o prawa wyborcze dla kobiet","context":"Sufra\u017cyzm ( \u2013 g\u0142os wyborczy) \u2013 ruch aktywistyczny dzia\u0142aj\u0105cy w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych walcz\u0105cy o prawa wyborcze dla kobiet w ko\u0144cu XIX i na pocz\u0105tku XX wieku, zw\u0142aszcza przed rozpocz\u0119ciem I wojny \u015bwiatowej. Sufra\u017cystkami nazywano w szczeg\u00f3lno\u015bci cz\u0142onkinie za\u0142o\u017conej w roku 1903 w Wielkiej Brytanii organizacji Women's Social and Political Union. Celem ruchu sufra\u017cystek by\u0142o przyznanie pe\u0142nych lub cz\u0119\u015bciowych praw wyborczych kobietom. Ruch sufra\u017cystek by\u0142 cz\u0119\u015bci\u0105 pierwszej fali feminizmu, kt\u00f3ra ko\u0144czy si\u0119 wraz z realizacj\u0105 postulat\u00f3w ruchu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 sufra\u017cystek stosowa\u0142a metody niepos\u0142usze\u0144stwa obywatelskiego, protesty, petycje, d\u0105\u017cy\u0142a do przemian \u015bwiadomo\u015bciowych. Wyodr\u0119bni\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c skrzyd\u0142o radykalne, zwane sufra\u017cetkami, stosuj\u0105ce ostre formy protestu i przemoc. Ucieka\u0142y si\u0119 one do takich dzia\u0142a\u0144 jak przykuwanie si\u0119 \u0142a\u0144cuchami do ogrodze\u0144, przerywanie wyst\u0105pie\u0144 przeciwnik\u00f3w politycznych","start_idx":105,"end_idx":141}
{"id":"mrc_5746","question":"kto napisa\u0142 kamienie na szaniec?","answer":"Aleksandra Kami\u0144skiego","context":"Kamienie na szaniec \u2013 ksi\u0105\u017cka Aleksandra Kami\u0144skiego opowiadaj\u0105ca o dzia\u0142alno\u015bci grupy cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w w Warszawie podczas II wojny \u015bwiatowej. Jest oparta na prawdziwych wydarzeniach z ko\u0144ca lat 30. i okresu okupacji niemieckiej. Jej tytu\u0142 nawi\u0105zuje do fragmentu wiersza Juliusza S\u0142owackiego \"Testament m\u00f3j\". == Historia == Ksi\u0105\u017cka powsta\u0142a na podstawie kr\u00f3tkiej relacji Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d spisanej podczas \u015awi\u0105t Wielkanocnych, 25\u201326 kwietnia 1943, w maj\u0105tku Szcz\u0119sne (obecnie otulina Grodziska Mazowieckiego). Jej przygotowanie doradzi\u0142 mu J\u00f3zef Zawadzki, kt\u00f3rego niepokoi\u0142 z\u0142y stan psychiczny syna prze\u017cywaj\u0105cego \u015bmier\u0107 Jana Bytnara oraz Aleksego Dawidowskiego i Tadeusza Krzy\u017cewicza, kt\u00f3rzy ponie\u015bli \u015bmier\u0107 w wyniku zorganizowanej przez niego akcji pod Arsena\u0142em. W tek\u015bcie \u201eZo\u015bka\u201d opisa\u0142 powstanie grupy przyjaci\u00f3\u0142 z 23. Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerskiej (od koloru chust nazywanej \u201ePomara\u0144czarni\u0105\u201d), ich","start_idx":30,"end_idx":52}
{"id":"mrc_5747","question":"jakie kom\u00f3rki dziel\u0105 si\u0119 mejotycznie?","answer":"kom\u00f3rki generatywne zwierz\u0105t oraz niekt\u00f3re kom\u00f3rki somatyczne ro\u015blin (kom\u00f3rki zarodnikotw\u00f3rczej)","context":"zestawy chromosom\u00f3w tworz\u0105 kompletny, diploidalny garnitur chromosom\u00f3w \u2013 nowy genom. Podzia\u0142owi mejotycznemu ulegaj\u0105 kom\u00f3rki generatywne zwierz\u0105t oraz niekt\u00f3re kom\u00f3rki somatyczne ro\u015blin (kom\u00f3rki zarodnikotw\u00f3rczej). W przypadku kr\u00f3lestwa protista wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 2 rodzaje mejozy: mejoz\u0119 pregamiczn\u0105 (poprzedzaj\u0105c\u0105 powstanie gamet) oraz mejoz\u0119 postgamiczn\u0105 (nast\u0119puj\u0105c\u0105 po powstaniu gamet). Podczas mejozy zachodz\u0105 dwa sprz\u0119\u017cone ze sob\u0105 podzia\u0142y: * I podzia\u0142 mejotyczny (mejoza I \u2013 podzia\u0142 redukcyjny) * II podzia\u0142 mejotyczny (mejoza II \u2013 podzia\u0142 zachowawczy, czyli ekwacyjny; przebieg podobny jak w mitozie). Pomi\u0119dzy chromatydami skoniugowanych chromosom\u00f3w nast\u0119puje wymiana kr\u00f3tkich odcink\u00f3w DNA, czyli \"crossing-over\". Miejsca wymiany materia\u0142u genetycznego widoczne s\u0105 jako w\u0119z\u0142y zwane chiazmami. Kompleks synaptemalny jest zwarty. Dosyntetyzowywane r\u00f3wne jest 0,3% DNA. Mejocyty to kom\u00f3rki, w kt\u00f3rych zachodzi mejoza. == Przebieg mejozy I == ===","start_idx":117,"end_idx":213}
{"id":"mrc_5748","question":"kiedy zaczynaj\u0105 si\u0119 mistrzostwa \u015bwiata?","answer":"Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce No\u017cnej 2022 to XXII edycja najwa\u017cniejszej mi\u0119dzynarodowej imprezy pi\u0142karskiej m\u0119\u017cczyzn organizowane przez FIFA, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w Katarze od 20 listopada do 18 grudnia 2022 roku.","context":"Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce No\u017cnej 2022 to XXII edycja najwa\u017cniejszej mi\u0119dzynarodowej imprezy pi\u0142karskiej m\u0119\u017cczyzn organizowane przez FIFA, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w Katarze od 20 listopada do 18 grudnia 2022 roku. By\u0142 to pierwszy turniej, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 na Bliskim Wschodzie, pierwszy w kraju, w kt\u00f3rym przewa\u017ca islam i pierwszy turniej, kt\u00f3ry rozgrywano jesieni\u0105, by\u0142o to r\u00f3wnie\u017c najmniejsze pa\u0144stwo, w kt\u00f3rym odbywa\u0142y si\u0119 mistrzostwa. By\u0142 to ostatni mundial, w kt\u00f3rym uczestniczy\u0142y 32 reprezentacje, w nast\u0119pnym mundialu liczba ta zwi\u0119kszy si\u0119 do 48. Reprezentacja Kataru z racji bycia gospodarzem mundialu, by\u0142a jedynym debiutantem w turnieju. Mistrzostwo zdoby\u0142a reprezentacja Argentyny, kt\u00f3ra pokona\u0142a obro\u0144c\u0119 tytu\u0142u, reprezentacj\u0119 Francji po rzutach karnych 4:2 (po 120 minutach by\u0142 wynik 3:3). Gospodarz po raz drugi w historii odpad\u0142","start_idx":0,"end_idx":206}
{"id":"mrc_5749","question":"czym wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dramat?","answer":"Jako utw\u00f3r literacki dramat charakteryzuje si\u0119 przede wszystkim tym, \u017ce jest tworzony w celu realizacji scenicznej.","context":"jest ograniczona do minimum, \u015bwiat przedstawiony jest opisywany poprzez dzia\u0142ania i wypowiedzi w pe\u0142ni usamodzielnionych postaci. Akcja w klasycznych formach dramatu jest wyra\u017anie zarysowana i ma ustalony tok przebiegu (od przedstawienia, poprzez rozwini\u0119cie, perypeti\u0119, punkt kulminacyjny, a sko\u0144czywszy na rozwi\u0105zaniu). Postacie wyst\u0119puj\u0105ce w dramacie s\u0105 charakteryzowane poprzez czyny i s\u0142owa, kt\u00f3re wypowiadaj\u0105 (charakterystyka po\u015brednia), a ich wzajemne relacje ustalane s\u0105 poprzez ich udzia\u0142 w akcji. Obok tekstu g\u0142\u00f3wnego (dialogi i monologi dominuj\u0105ce w dramacie) mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 didaskalia (tekst poboczny), kt\u00f3re wprowadzaj\u0105 r\u00f3\u017cnego rodzaju uwagi odautorskie, dotycz\u0105ce g\u0142\u00f3wnie sposobu inscenizacji dzie\u0142a. Jako utw\u00f3r literacki dramat charakteryzuje si\u0119 przede wszystkim tym, \u017ce jest tworzony w celu realizacji scenicznej. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 przy tym r\u00f3wnie\u017c dramaty niesceniczne, nieprzeznaczone do wystawiania (np. ze wzgl\u0119du na","start_idx":716,"end_idx":831}
{"id":"mrc_5750","question":"na jakiej platformie jest overwatch?","answer":"Overwatch \u2013 strzelanka pierwszoosobowa stworzona przez Blizzard Entertainment na platformy PC, PlayStation 4, Nintendo Switch, Xbox One i Xbox Series X/S.","context":"Overwatch \u2013 strzelanka pierwszoosobowa stworzona przez Blizzard Entertainment na platformy PC, PlayStation 4, Nintendo Switch, Xbox One i Xbox Series X/S. Gra zosta\u0142a zaprezentowana podczas BlizzConu w 2014 roku. Premiera odby\u0142a si\u0119 24 maja 2016, a nast\u0119pnie 23 maja 2017 Edycji Game of The Year. 1 listopada 2019 roku na BlizzConie zapowiedziano kontynuacj\u0119. == Fabu\u0142a == \"Overwatch\" zosta\u0142 osadzony w niedalekiej przysz\u0142o\u015bci, po \"kryzysie omnicznym\", w kt\u00f3rym zbuntowana sztuczna inteligencja chcia\u0142a zniszczy\u0107 ras\u0119 ludzk\u0105. Aby zako\u0144czy\u0107 konflikt, Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych stworzy\u0142a grup\u0119 \"Overwatch\", kt\u00f3ra \u0142\u0105czy\u0142a najzdolniejszych ludzi z ca\u0142ego \u015bwiata. Gdy wojna si\u0119 sko\u0144czy\u0142a, grupa zosta\u0142a przekszta\u0142cona w organizacj\u0119 pokojow\u0105, jednak po wielu przest\u0119pstwach na ca\u0142ym \u015bwiecie, korupcji i dzia\u0142alno\u015bci niezgodnej z prawami cz\u0142owieka, wp\u0142ywy organizacji zacz\u0119\u0142y s\u0142abn\u0105\u0107. Po tajemniczym","start_idx":0,"end_idx":154}
{"id":"mrc_5751","question":"na jakiej gitarze gra\u0142 jimi hendrix?","answer":"Najwa\u017cniejsz\u0105 gitar\u0105 Hendrixa by\u0142 Fender Stratocaster, korzysta\u0142 te\u017c z innych modeli np. z Gibson Flying V czy Gibson SG.","context":"sp\u0119dzi\u0142 ca\u0142y dzie\u0144 graj\u0105c i \u0107wicz\u0105c, ale nie wydawa\u0142 si\u0119 tego \u015bwiadomy\u201d. ==== Gitary ==== Najwa\u017cniejsz\u0105 gitar\u0105 Hendrixa by\u0142 Fender Stratocaster, korzysta\u0142 te\u017c z innych modeli np. z Gibson Flying V czy Gibson SG. Sporadycznie gra\u0142 na innych gitarach. Hendrix prawdopodobnie przyczyni\u0142 si\u0119 w wi\u0119kszym stopniu od innych gitarzyst\u00f3w do uczynienia gitary Fender Stratocaster najlepiej sprzedaj\u0105c\u0105 si\u0119 w historii spo\u015br\u00f3d gitar elektrycznych. Zanim \u201epojawi\u0142\u201d si\u0119 Hendrix firma Fender powa\u017cnie rozwa\u017ca\u0142a zawieszenie produkcji tego modelu. Przed jego przybyciem do Anglii wi\u0119kszo\u015b\u0107 czo\u0142owych gitarzyst\u00f3w korzysta\u0142a z gitar Gibson i Rickenbacker, dopiero pod wp\u0142ywem Hendrixa prawie wszyscy w\u0142\u0105czaj\u0105c w to Erica Claptona i Jeffa Becka zacz\u0119li u\u017cywa\u0107 Stratocastera ; .. \u0141\u0105cznie w trakcie swojej kr\u00f3tkiej kariery korzysta\u0142 prawdopodobnie z setek gitar. Korzysta\u0142 z","start_idx":90,"end_idx":211}
{"id":"mrc_5752","question":"jakie s\u0105 inne nazwy wyspy wielkanocnej?","answer":"Rapa Nui","context":"Wyspa Wielkanocna (, polinez. \"Rapa Nui\", ) \u2013 wyspa na po\u0142udniowym Oceanie Spokojnym w centralnej cz\u0119\u015bci Wyniesienia Wschodniopacyficznego. Ma 7750 mieszka\u0144c\u00f3w (70% stanowi\u0105 Polinezyjczycy), jedyn\u0105 miejscowo\u015bci\u0105 jest Hanga Roa. Nale\u017cy do Chile, wchodz\u0105c w sk\u0142ad regionu Valpara\u00edso. Le\u017cy w odleg\u0142o\u015bci 2078 km od najbli\u017cszej zamieszkanej wyspy \u2013 Pitcairn i 3600 km od Chile kontynentalnego i jest jedn\u0105 z najbardziej izolowanych zamieszkanych wysp \u015bwiata, ust\u0119puj\u0105c jedynie wyspom Tristan da Cunha. Znana jest przede wszystkim z kamiennych pos\u0105g\u00f3w moai. == Historia == Wyspa zosta\u0142a zasiedlona w IV wieku n.e. przez osadnik\u00f3w z Hawaj\u00f3w. Niekt\u00f3rzy naukowcy twierdz\u0105 jednak, \u017ce mog\u0142o to nast\u0105pi\u0107 w VIII wieku n.e., na co wskazuje datowanie radiow\u0119glowe. Polinezyjczycy prawdopodobnie przybyli z Markiz\u00f3w, przywo\u017c\u0105c banany, taro, kurczaki, a tak\u017ce szczury.","start_idx":31,"end_idx":39}
{"id":"mrc_5753","question":"ile os\u00f3b t\u0142umaczy\u0142o bibli\u0119 tysi\u0105clecia?","answer":"Zesp\u00f3\u0142 t\u0142umaczy ma liczy\u0107 oko\u0142o 15 os\u00f3b.","context":"Tysi\u0105clecia powsta\u0142 pomys\u0142 przygotowania VI wydania przek\u0142adu. W czerwcu 2016 Konferencja Episkopatu Polski og\u0142osi\u0142a sk\u0142ad nowej redakcji naukowej planowanego VI wydania Biblii Tysi\u0105clecia: * ks. Henryk Witczyk * ks. Waldemar Chrostowski * ks. Arnold Zawadzki * ks. Andrzej Gieniusz CR * ks. Marcin Kowalski Planowane zmiany maj\u0105 mie\u0107 charakter poprawy t\u0142umaczenia tekstu zgodnie z najnowszymi badaniami biblistyki polskiej i \u015bwiatowej. Ma to by\u0107 korekta i uzupe\u0142nienie wydania V. Ma on uwzgl\u0119dnia\u0107 wyniki nowych bada\u0144 archeologicznych, j\u0119zykowych i biblijnych. Zesp\u00f3\u0142 t\u0142umaczy ma liczy\u0107 oko\u0142o 15 os\u00f3b. Prace nad VI wydaniem mog\u0105 potrwa\u0107 kilka lat. Zesp\u00f3\u0142 redakcji naukowej VI wydania odby\u0142 cykl warsztat\u00f3w przeprowadzonych w Rzymie wsp\u00f3lnie z ameryka\u0144skim NIDA Insitute oraz Papieskim Uniwersytetem Urbaniana. Intensywnie prowadzone prace nad rewizj\u0105 tekstu maj\u0105","start_idx":562,"end_idx":602}
{"id":"mrc_5754","question":"jaki polski film dosta\u0142 oscara?","answer":"Film \"Ida\" z 2013 roku Paw\u0142a Pawlikowskiego jest pierwszym polskim filmem i jak dot\u0105d jedynym, kt\u00f3ry zwyci\u0119\u017cy\u0142 w tej kategorii.","context":"Polskie filmy zg\u0142oszone do rywalizacji o Oscara w kategorii filmu nieangloj\u0119zycznego \u2013 kategori\u0119 \u201efilm nieangloj\u0119zyczny\u201d wprowadzono po raz pierwszy do 29. edycji Nagr\u00f3d Akademii Filmowej, kt\u00f3rej ceremonia odby\u0142a si\u0119 w 1957 roku. Wcze\u015bniej, na prze\u0142omie lat 1948\u20131956, o\u015bmiokrotnie nagrodzono filmy zagraniczne Oscarem honorowym lub specjalnym. Statuetka wr\u0119czana jest zawsze re\u017cyserowi, aczkolwiek za oficjalnego zdobywc\u0119 nagrody uznaje si\u0119 kraj, z kt\u00f3rego pochodzi zwyci\u0119ski film. Dotychczas polskie produkcje znalaz\u0142y si\u0119 w gronie nominowanych dwunastokrotnie \u2013 pierwszy raz w 1964 roku (\"N\u00f3\u017c w wodzie\" Romana Pola\u0144skiego), ostatni \u2013 w 2020 roku (\"Bo\u017ce Cia\u0142o\" Jana Komasy). Film \"Ida\" z 2013 roku Paw\u0142a Pawlikowskiego jest pierwszym polskim filmem i jak dot\u0105d jedynym, kt\u00f3ry zwyci\u0119\u017cy\u0142 w tej kategorii. == Lista polskich film\u00f3w zg\u0142oszonych do rywalizacji w","start_idx":677,"end_idx":804}
{"id":"mrc_5755","question":"kto napisa\u0142 muzyk\u0119 do harrego pottera?","answer":"Johna Williamsa","context":"Harry Potter i Kamie\u0144 Filozoficzny \u2013 \u015bcie\u017cka d\u017awi\u0119kowa do filmu o tej samej nazwie, nakr\u0119conego na podstawie ksi\u0105\u017cki J.K. Rowling. Jest to pierwsza kompozycja napisana przez Johna Williamsa do serii Harry Potter. W 2001 roku album by\u0142 nominowany do Oscara za najlepsz\u0105 muzyk\u0119 filmow\u0105. Zosta\u0142 wydany 30 pa\u017adziernika 2001 roku. W Polsce soundtrack uzyska\u0142 status z\u0142otej p\u0142yty. == Lista utwor\u00f3w == # \u201ePrologue\u201d \u2013 2:12 # \u201eHarry's Wondrous World\u201d \u2013 5:21 # \u201eThe Arrival of Baby Harry\u201d \u2013 4:25 # \u201eVisit to the Zoo and Letters from Hogwarts\u201d \u2013 3:22 # \u201eDiagon Alley and The Gringotts Vault\u201d \u2013 4:06 # \u201ePlatform Nine-and-Three-Quarters and The Journey to Hogwarts\u201d \u2013 3:14 # \u201eEntry into the Great Hall and The Banquet\u201d \u2013 3:42","start_idx":174,"end_idx":189}
{"id":"mrc_5756","question":"dlaczego gwiazda \u015bwieci?","answer":"gwiazda promieniuje g\u0142\u00f3wnie \u015bwiat\u0142o widzialne i promieniowanie podczerwone.","context":"gwiazda promieniuje g\u0142\u00f3wnie \u015bwiat\u0142o widzialne i promieniowanie podczerwone. Kolor gwiazdy okre\u015bla intensywno\u015b\u0107 emisji fal \u015bwiat\u0142a widzialnego o r\u00f3\u017cnej barwie, a ta zale\u017cy od temperatury jej zewn\u0119trznych pow\u0142ok, g\u0142\u00f3wnie fotosfery. Gwiazdy zachowuj\u0105 si\u0119 w przybli\u017ceniu jak cia\u0142a doskonale czarne, co oznacza, \u017ce poza \u015bwiat\u0142em widzialnym emituj\u0105 one tak\u017ce promieniowanie niewidoczne dla ludzkiego oka \u2013 pocz\u0105wszy od fal radiowych i podczerwieni, a sko\u0144czywszy na ultrafiolecie. Gor\u0119tsze gwiazdy promieniuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c w zakresie fal rentgenowskich oraz gamma. Badaj\u0105c spektrum gwiazdy, astronomowie mog\u0105 ustali\u0107 jej temperatur\u0119 powierzchniow\u0105, przyspieszenie grawitacyjne na jej powierzchni, metaliczno\u015b\u0107 oraz pr\u0119dko\u015b\u0107 obrotu wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi. Je\u017celi zmierzy si\u0119 odleg\u0142o\u015b\u0107 od gwiazdy, na przyk\u0142ad w oparciu o paralaks\u0119, na jej podstawie daje si\u0119 wnioskowa\u0107 tak\u017ce o jasno\u015bci absolutnej. Dysponuj\u0105c tymi danymi, szacuje","start_idx":0,"end_idx":75}
{"id":"mrc_5757","question":"jakie s\u0105 jednostki?","answer":"* metr \u2013 d\u0142ugo\u015b\u0107 * kilogram \u2013 masa (uwaga: nie gram) * sekunda \u2013 czas * amper \u2013 pr\u0105d elektryczny * kelwin \u2013 temperatura * kandela \u2013 \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 * mol \u2013 liczno\u015b\u0107 materii.","context":"Uk\u0142ad SI definiuje siedem jednostek miary jako podstawowy zbi\u00f3r z kt\u00f3rych tworzone s\u0105 jednostki pochodne. Te podstawowe jednostki i ich fizyczna wielko\u015b\u0107 to Broszura informacyjna o uk\u0142adzie SI: * metr \u2013 d\u0142ugo\u015b\u0107 * kilogram \u2013 masa (uwaga: nie gram) * sekunda \u2013 czas * amper \u2013 pr\u0105d elektryczny * kelwin \u2013 temperatura * kandela \u2013 \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 * mol \u2013 liczno\u015b\u0107 materii. Wielko\u015bci wyra\u017cane w jednostkach podstawowych uk\u0142adu SI tworz\u0105 zbi\u00f3r wzajemnie niezale\u017cnych wymiar\u00f3w wymaganych w analizie wymiarowej stosowanej powszechnie w nauce i technice. Jednak\u017ce do zdefiniowania niekt\u00f3rych jednostek trzeba u\u017cy\u0107 innych jednostek. == Definicje == == Zmiany definicji == Definicje podstawowych jednostek uk\u0142adu SI by\u0142y kilkakrotnie zmieniane i uzupe\u0142niane od czasu podpisania Konwencji Metrycznej w 1875. Po zmianie definicji metra","start_idx":194,"end_idx":361}
{"id":"mrc_5758","question":"jakie kom\u00f3rki powstaj\u0105 w wyniku mitozy?","answer":"kom\u00f3rki, kt\u00f3re dysponuj\u0105 materia\u0142em genetycznie identycznym z kom\u00f3rk\u0105 wyj\u015bciow\u0105.","context":"Mitoza \u2013 proces podzia\u0142u po\u015bredniego j\u0105dra kom\u00f3rkowego, kt\u00f3remu towarzyszy precyzyjne rozdzielenie chromosom\u00f3w do dw\u00f3ch kom\u00f3rek potomnych. W jego wyniku powstaj\u0105 kom\u00f3rki, kt\u00f3re dysponuj\u0105 materia\u0142em genetycznie identycznym z kom\u00f3rk\u0105 wyj\u015bciow\u0105. Jest to najwa\u017cniejsza z r\u00f3\u017cnic mi\u0119dzy mitoz\u0105 a mejoz\u0105. Mitoza zachodzi w kom\u00f3rkach somatycznych zwierz\u0105t oraz w kom\u00f3rkach somatycznych i generatywnych ro\u015blin. Mitoz\u0119 w kom\u00f3rkach zwierz\u0119cych odkry\u0142 Wac\u0142aw Mayzel w 1873, mitoz\u0119 w kom\u00f3rkach ro\u015blinnych odkry\u0142 Edward Strasburger w 1876. Badania nad mitoz\u0105 prowadzili nast\u0119pnie Otto B\u00fctschli (od 1876) i Oscar Hertwig (od 1892). Tw\u00f3rc\u0105 terminu by\u0142 Walther Flemming. == Przebieg mitozy == Interfaza nie jest cz\u0119\u015bci\u0105 mitozy. Stanowi cz\u0119\u015b\u0107 cyklu kom\u00f3rkowego pomi\u0119dzy podzia\u0142ami kom\u00f3rki. Stanowi najd\u0142u\u017csz\u0105 faz\u0119 \u017cycia kom\u00f3rki, nale\u017c\u0105c\u0105 do cyklu kom\u00f3rkowego. Jest etapem, w kt\u00f3rym kom\u00f3rka przygotowuje si\u0119","start_idx":162,"end_idx":242}
{"id":"mrc_5759","question":"w jakim j\u0119zyku pisa\u0142 kochanowski?","answer":"polski","context":"utwor\u00f3w: A. \"Andreae Patricio\", B. \"Epitaphium Doralices\", C. \"Gallo crocitanti AMOIBH\". # \"Ioannis Cochanovii ad Magnificium Nicolaum Firley c[astellaneum] B[iecensem] De electione, coronatione et fuga Galii\". === J\u0119zyk Jana Kochanowskiego === Nadrz\u0119dnym celem literackim poety by\u0142o stworzenie dzie\u0142a literackiego doskona\u0142ego pod wzgl\u0119dem formalnym i tre\u015bciowym przy wykorzystaniu \u00f3wczesnych polskich norm stylistyczno-j\u0119zykowych oraz skodyfikowanych zasad poetyk antycznych i renesansowych. Zachowywa\u0142 przy tym r\u00f3wnowag\u0119 mi\u0119dzy zbytni\u0105 archaizacj\u0105 a nadmiern\u0105 modernizacj\u0105 j\u0119zyka. Niekt\u00f3re cechy s\u0142ownictwa Jana Kochanowskiego: * W zakresie fonetyki: dawne formy bez przeg\u0142osu lechickiego (\"przy siestrze\") oraz formy wt\u00f3rne (\"opowieda\u0142\"); niesystematyczne stosowanie nos\u00f3wek w zaimkach (\"sie ukaza\u0142a\", ale \"mi\u0119\" [...] \"ob\u0142api\u0142\"); uproszczenie grup sp\u00f3\u0142g\u0142oskowych (\"jeno\", ale \"sumnienia\"); upodobnienia pod wzgl\u0119dem d\u017awi\u0119czno\u015bci (\"k woli\"); zachowanie pierwotnego przedrostka (p\u00f3ki we\u0142ny [..] \"zstaje\"). *","start_idx":393,"end_idx":399}
{"id":"mrc_5760","question":"ilu pos\u0142\u00f3w w polskim sejmie potrzeba aby utworzy\u0107 klub poselski?","answer":"co najmniej 15 pos\u0142\u00f3w","context":"Klub \u2013 frakcja parlamentarzyst\u00f3w polskiego parlamentu. Zgodnie z regulaminami Sejmu i Senatu, klub poselski tworzy co najmniej 15 pos\u0142\u00f3w, a senacki co najmniej 7 senator\u00f3w. Pos\u0142owie wraz z senatorami mog\u0105 tworzy\u0107 wsp\u00f3lny klub parlamentarny. == Opis == Parlamentarzy\u015bci podczas dyskusji mog\u0105 zabiera\u0107 g\u0142os w imieniu w\u0142asnym lub swoich klub\u00f3w, w\u00f3wczas czas wyst\u0105pienia jest zliczany dla ca\u0142ego klubu. Parlamentarzysta mo\u017ce nale\u017ce\u0107 tylko do jednego klubu poselskiego, senackiego lub parlamentarnego. Je\u017celi mniejsza grupa parlamentarzyst\u00f3w chce mie\u0107 w\u0142asn\u0105 frakcj\u0119 polityczn\u0105, mo\u017ce za\u0142o\u017cy\u0107 ko\u0142o. == Pocz\u0105tek historii klub\u00f3w w Sejmie == W po\u0142owie 1919 roku w Sejmie funkcjonowa\u0142o 10 klub\u00f3w poselskich: Zwi\u0105zku Ludowo-Narodowego, Polskiego Zjednoczenia Ludowego, Pracy Konstytucyjnej (g\u0142. galicyjscy konserwaty\u015bci i demokraci), Narodowo-Robotniczy (NZR i NSR), PSL \u201ePiast\u201d, PSL \u201eWyzwolenie\u201d, PSL Lewica, Zwi\u0105zku","start_idx":115,"end_idx":136}
{"id":"mrc_5761","question":"kto nadawa\u0142 wasalowi lenno?","answer":"seniora","context":"Lenno (\u0142ac. \"feudum\") \u2013 w ustroju lennym maj\u0105tek b\u0119d\u0105cy przedmiotem kontraktu lennego, czyli nadawany przez seniora wasalowi w u\u017cytkowanie i pobieranie cz\u0119\u015bci po\u017cytk\u00f3w w zamian za wsparcie militarne lub finansowe. P\u00f3\u017aniej przez \"lenno\" rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 stosunk\u00f3w pomi\u0119dzy seniorem a wasalem typowych dla feudalizmu. W Europie instytucja ta wywodzi si\u0119 z po\u0142\u0105czenia wczesno\u015bredniowiecznych beneficjum i komendacji. Czeskie \"l\u00e9no\", dolnoniemiecki \"len\" czy polskie \"lenno\" wywodz\u0105 si\u0119 od wyrazu \"Lehen\" wyst\u0119puj\u0105cego zar\u00f3wno w j\u0119zyku staro-wysoko niemieckim jak i w j\u0119zyku niemieckim a oznaczaj\u0105cego pierwotnie dzier\u017caw\u0119 ziemi. Przedmiotem lenna by\u0142a z regu\u0142y nieruchomo\u015b\u0107, cho\u0107 tak\u017ce urz\u0105d lub renta feudalna. == Historia == * Polska posiada\u0142a lenna: ** Ksi\u0119stwo o\u015bwi\u0119cimskie (1563 \u2013 1564) **Kurlandia i Semigalia (1561 \u2212 1795) **Mo\u0142dawia (1387 \u2212 1453 i 1599","start_idx":108,"end_idx":115}
{"id":"mrc_5762","question":"gdzie obecnie znajduje si\u0119 troja?","answer":"Troja by\u0142a miastem usytuowanym na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k w dzisiejszej Turcji.","context":"archeologiczne == Obecnie przyj\u0119to, \u017ce Troja by\u0142a miastem usytuowanym na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k w dzisiejszej Turcji. Pierwsze badania na tym terenie przeprowadzi\u0142 w latach 1871-1894 niemiecki archeolog amator Heinrich Schliemann z asystuj\u0105cym mu od 1882 Wilhelmem D\u00f6rpfeldem. Na wzg\u00f3rzu odkryto w\u00f3wczas pozosta\u0142o\u015bci 9 miast zak\u0142adanych w tym samym miejscu. P\u00f3\u017aniejsze badania z udzia\u0142em Carla Blegena w latach 1932-1938 przynios\u0142y pierwsze powa\u017cne opracowanie naukowe. W 1989 roku prac\u0119 na tym terenie rozpocz\u0119\u0142a misja Manfreda Korfmanna z Tybingi. Dopiero wtedy rozpocz\u0119to dzia\u0142ania wykopaliskowe nie tylko na cytadeli, lecz tak\u017ce w tzw. dolnym mie\u015bcie, kt\u00f3re znajdowa\u0142o si\u0119 u jej podn\u00f3\u017ca i zajmowa\u0142o kilkakrotnie wi\u0119ksz\u0105 powierzchni\u0119. Zgodnie z obecnym stanem bada\u0144, miasto opisane przez Homera odpowiada warstwie VIIa na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k, datowanej na okres 1250-1200","start_idx":39,"end_idx":111}
{"id":"mrc_5763","question":"jakie cechy posiada patriota?","answer":"Cechami patrioty jest umi\u0142owanie w\u0142asnej ojczyzny i narodu oraz szacunek dla swoich przodk\u00f3w.","context":"wspieraniu rozwoju w\u0142asnej krajowej gospodarki poprzez dokonywanie zakup\u00f3w krajowych i regionalnych produkt\u00f3w. == Cechy patriotyczne == Cechami patrioty jest umi\u0142owanie w\u0142asnej ojczyzny i narodu oraz szacunek dla swoich przodk\u00f3w. Mo\u017ce by\u0107 ono realizowane poprzez kultywowanie tradycji i obrz\u0119d\u00f3w, obchodzenie \u015bwi\u0105t i rocznic, oddawanie czci bohaterom narodowym oraz s\u0142awnym osobisto\u015bciom zas\u0142u\u017conym dla kraju, a tak\u017ce kultywowanie pami\u0119ci o nich. Patriotyzm oznacza tak\u017ce postaw\u0119 prospo\u0142eczn\u0105, przejawiaj\u0105c\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w pozytywnym dzia\u0142aniu na rzecz rozwoju swojej spo\u0142eczno\u015bci lokalnej w r\u00f3\u017cnego rodzaju przedsi\u0119wzi\u0119ciach o charakterze kulturalnym, politycznym, gospodarczym i spo\u0142ecznym; uczestnictwo w wyborach, \u015bwiadom\u0105 postaw\u0105 obywatelsk\u0105, ochron\u0105 w\u0142asnego dziedzictwa kulturowego. W pewnych sytuacjach, takich jak utrata niepodleg\u0142o\u015bci czy narzucenie danej spo\u0142eczno\u015bci rz\u0105d\u00f3w o charakterze tyra\u0144skim, dzia\u0142ania na szkod\u0119 represyjnego aparatu pa\u0144stwowego mog\u0105 by\u0107 uznawane","start_idx":136,"end_idx":229}
{"id":"mrc_5764","question":"co oznacza pulp fiction?","answer":"Tytu\u0142 filmu nawi\u0105zuje do popularnych w po\u0142owie XX wieku magazyn\u00f3w i powie\u015bci kryminalnych pulp magazine, kt\u00f3re charakteryzowa\u0142y si\u0119 drastyczn\u0105 przemoc\u0105 i b\u0142yskotliwymi dialogami.","context":"Pulp Fiction \u2013 ameryka\u0144ski film kryminalny z 1994 roku w re\u017cyserii Quentina Tarantino, oparty na scenariuszu Tarantino i Rogera Avary\u2019ego. Film, w kt\u00f3rym wyst\u0119puj\u0105 John Travolta, Samuel L. Jackson, Bruce Willis, Tim Roth, Ving Rhames i Uma Thurman, opowiada kilka epizod\u00f3w rozgrywaj\u0105cych si\u0119 w przest\u0119pczym Los Angeles. Tytu\u0142 filmu nawi\u0105zuje do popularnych w po\u0142owie XX wieku magazyn\u00f3w i powie\u015bci kryminalnych pulp magazine, kt\u00f3re charakteryzowa\u0142y si\u0119 drastyczn\u0105 przemoc\u0105 i b\u0142yskotliwymi dialogami. Tarantino napisa\u0142 \"Pulp Fiction\" na prze\u0142omie 1992 i 1993 roku, w\u0142\u0105czaj\u0105c do\u0144 sceny, kt\u00f3re Avary pierwotnie napisa\u0142 na potrzeby \"Prawdziwego romansu\" (1993). Jego akcja rozgrywa si\u0119 w porz\u0105dku niechronologicznym. Film od pocz\u0105tku cechuje autotematyzm, poczynaj\u0105c od planszy tytu\u0142owej, kt\u00f3ra podaje dwie s\u0142ownikowe definicje s\u0142owa \"pulp\". Spor\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 filmu zajmuj\u0105 monologi","start_idx":320,"end_idx":498}
{"id":"mrc_5765","question":"ile czo\u0142g\u00f3w ma niemcy?","answer":"4166 czo\u0142g\u00f3w bojowych","context":"kt\u00f3rymi liczebno\u015b\u0107 wojsk b\u0119dzie wynosi\u0107 350 tys. \u017co\u0142nierzy. Niemcy b\u0119d\u0105 mog\u0142y posiada\u0107: 4166 czo\u0142g\u00f3w bojowych, 3446 bojowych woz\u00f3w opancerzonych, 2707 jednostek artylerii o kalibrze powy\u017cej 100 mm, 900 samolot\u00f3w bojowych, 306 \u015bmig\u0142owc\u00f3w uderzeniowych. W zrealizowanej po 1992 r. reformie, p.n. Bundeswehra 2000, si\u0142y zbrojne Niemiec sk\u0142adaj\u0105 z dw\u00f3ch kategorii: wi\u0119kszej cz\u0119\u015bci przeznaczonej do obrony terytorium Niemiec i obszaru NATO oraz mniejszej \u2013 maksymalnie mobilnych i utrzymuj\u0105cych sta\u0142\u0105 gotowo\u015b\u0107 bojow\u0105 si\u0142 szybkiego reagowania (7 brygad l\u0105dowych, cz\u0119\u015b\u0107 si\u0142 powietrznych i morskich). \u0141\u0105czna liczba \u017co\u0142nierzy wynosi\u0142a w 2000 r. ok. 308,4 tys.; zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa we wszystkich rodzajach wojsk trwa\u0142a 9 mies.; si\u0142y l\u0105dowe liczy\u0142y 211,8 tys. \u017co\u0142nierzy, marynarka \u2013 26 tys., lotnictwo \u2013 70,5 tys. Do roku 2011 nab\u00f3r do Bundeswehry","start_idx":88,"end_idx":109}
{"id":"mrc_5766","question":"jakie ziemie przy\u0142\u0105czy\u0142 do polski kazimierz wielki?","answer":"Do Polski przy\u0142\u0105czono Ru\u015b Halick\u0105 i W\u0142odzimiersk\u0105, Podole, cz\u0119\u015bciowo Mazowsze, Cz\u0142op\u0119, Wa\u0142cz, Czaplinek.","context":"niemal trzykrotnie. Do Polski przy\u0142\u0105czono Ru\u015b Halick\u0105 i W\u0142odzimiersk\u0105, Podole, cz\u0119\u015bciowo Mazowsze, Cz\u0142op\u0119, Wa\u0142cz, Czaplinek. Nie uda\u0142o si\u0119 odzyska\u0107 \u015al\u0105ska i Pomorza Gda\u0144skiego. Dawniejsza historiografia krytykowa\u0142a rzekom\u0105 rezygnacj\u0119 kr\u00f3la z tych terytori\u00f3w, podobnie jak ekspansj\u0119 w kierunku Rusi, kt\u00f3r\u0105 krytycy rz\u0105d\u00f3w Kazimierza Wielkiego oceniaj\u0105 jako powa\u017cny b\u0142\u0105d polityczny. Kazimierz Wielki do ko\u0144ca swego panowania nie zrezygnowa\u0142 ze \u015al\u0105ska, ziemi lubuskiej oraz Pomorza Szczeci\u0144skiego i do ko\u0144ca swego \u017cycia snu\u0142 plany ich rewindykacji. Dobitnym tego przyk\u0142adem (cho\u0107 nie jedynym) jest za\u017carta walka kr\u00f3la z biskupem kamie\u0144skim Janem Saskim, kt\u00f3ry zmierza\u0142 do oderwania pomorskiego biskupstwa kamie\u0144skiego od metropolii gnie\u017anie\u0144skiej i podporz\u0105dkowania jej Magdeburgowi. Dzi\u0119ki konsekwentnym zabiegom Kazimierza Wielkiego powiod\u0142o si\u0119 to cz\u0119\u015bciowo dopiero w 1380 roku, czyli 10 lat po \u015bmierci kr\u00f3la,","start_idx":20,"end_idx":124}
{"id":"mrc_5767","question":"gdzie jest obecnie troja?","answer":"Troja by\u0142a miastem usytuowanym na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k w dzisiejszej Turcji.","context":"archeologiczne == Obecnie przyj\u0119to, \u017ce Troja by\u0142a miastem usytuowanym na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k w dzisiejszej Turcji. Pierwsze badania na tym terenie przeprowadzi\u0142 w latach 1871-1894 niemiecki archeolog amator Heinrich Schliemann z asystuj\u0105cym mu od 1882 Wilhelmem D\u00f6rpfeldem. Na wzg\u00f3rzu odkryto w\u00f3wczas pozosta\u0142o\u015bci 9 miast zak\u0142adanych w tym samym miejscu. P\u00f3\u017aniejsze badania z udzia\u0142em Carla Blegena w latach 1932-1938 przynios\u0142y pierwsze powa\u017cne opracowanie naukowe. W 1989 roku prac\u0119 na tym terenie rozpocz\u0119\u0142a misja Manfreda Korfmanna z Tybingi. Dopiero wtedy rozpocz\u0119to dzia\u0142ania wykopaliskowe nie tylko na cytadeli, lecz tak\u017ce w tzw. dolnym mie\u015bcie, kt\u00f3re znajdowa\u0142o si\u0119 u jej podn\u00f3\u017ca i zajmowa\u0142o kilkakrotnie wi\u0119ksz\u0105 powierzchni\u0119. Zgodnie z obecnym stanem bada\u0144, miasto opisane przez Homera odpowiada warstwie VIIa na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k, datowanej na okres 1250-1200","start_idx":39,"end_idx":111}
{"id":"mrc_5768","question":"czyim bratem jest piotr ikonowicz?","answer":"Jest bratem Magdy Gessler, restauratorki i osobowo\u015bci telewizyjnej.","context":"Adama Bodnara odznak\u0105 honorow\u0105 \u201eZa Zas\u0142ugi dla Ochrony Praw Cz\u0142owieka\u201d. == \u017bycie prywatne == Jego ojciec Miros\u0142aw Ikonowicz, pochodz\u0105cy z Wile\u0144szczyzny, zosta\u0142 korespondentem PAP. Matka Miros\u0142awa mia\u0142a pochodzenie w\u0142oskie, a jego ojciec pochodzi\u0142 z Ba\u0142kan\u00f3w. Matka Olga \u0141ucek by\u0142a pochodzenia rosyjskiego i zajmowa\u0142a si\u0119 gastronomi\u0105. Piotr Ikonowicz jako dziecko przebywa\u0142 wraz z rodzin\u0105 przez pi\u0119\u0107 lat na Kubie. Jest bratem Magdy Gessler, restauratorki i osobowo\u015bci telewizyjnej. Jego \u017con\u0105 by\u0142a dziennikarka Zuzanna D\u0105browska. P\u00f3\u017aniej zawar\u0142 zwi\u0105zek ma\u0142\u017ce\u0144ski z Agat\u0105 Nosal-Ikonowicz. Ma czworo dzieci: troje biologicznych (Juli\u0119, Karola i Karolin\u0119) oraz jedno przybrane (Paw\u0142a, syna Agaty Nosal). Deklaruje znajomo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w w\u0142oskiego, hiszpa\u0144skiego, francuskiego, portugalskiego, rosyjskiego, angielskiego, bu\u0142garskiego oraz serbskiego. == Publikacje == ; Publikacje zwarte * * * ; T\u0142umaczenia * *","start_idx":413,"end_idx":480}
{"id":"mrc_5769","question":"jak zapisujemy wieki?","answer":"Numery wiek\u00f3w w j\u0119zyku polskim zapisuje si\u0119 zwyczajowo cyframi rzymskimi.","context":"Wiek, stulecie (skr\u00f3t: w.) \u2013 jednostka miary czasu r\u00f3wna 100 latom, liczona od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \"01\" do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami, np. od 1501 do 1600 to wiek XVI. W odniesieniu do lat przed nasz\u0105 er\u0105 (p.n.e.) wiek zaczyna si\u0119 rokiem z dwoma zerami, a ko\u0144czy cyframi \"01\", np. od 500 p.n.e. do 401 p.n.e. to wiek V wiek p.n.e. Numery wiek\u00f3w w j\u0119zyku polskim zapisuje si\u0119 zwyczajowo cyframi rzymskimi.","start_idx":358,"end_idx":431}
{"id":"mrc_5770","question":"gdzie znajduje si\u0119 siod\u0142o?","answer":"\u015brodkowy odcinek g\u00f3rnej powierzchni trzonu ko\u015bci klinowej, le\u017c\u0105cy w dole \u015brodkowym czaszki.","context":"Siod\u0142o tureckie () \u2013 \u015brodkowy odcinek g\u00f3rnej powierzchni trzonu ko\u015bci klinowej, le\u017c\u0105cy w dole \u015brodkowym czaszki. Przed nim znajduje si\u0119 guzek siod\u0142a () i bruzda przedskrzy\u017cowania wzrokowego, inaczej bruzda skrzy\u017cowania (), za siod\u0142em \u2013 czworok\u0105tny grzbiet siod\u0142a (), a po obu jego bokach \u2013 bruzda t\u0119tnicy szyjnej (). W lekkim wg\u0142\u0119bieniu na siodle \u2013 dole przysadki () \u2013 le\u017cy przysadka m\u00f3zgowa ().","start_idx":21,"end_idx":112}
{"id":"mrc_5771","question":"gdzie ma pocz\u0105tek odra?","answer":"Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci .","context":"p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela si\u0119 na dwa nurty: Odr\u0119 Wschodni\u0105 (kt\u00f3ra przechodzi w Regalic\u0119 do jeziora D\u0105bie) i Odr\u0119 Zachodni\u0105. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomi\u0119dzy Regalic\u0119 i Sko\u015bnic\u0119, gdzie Sko\u015bnica \u0142\u0105czy si\u0119 z Odr\u0105 Zachodni\u0105 i tworzy g\u0142\u00f3wny nurt Odry. Odra p\u0142ynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro D\u0105bie, jednak\u017ce jej wody rozdzielaj\u0105 si\u0119","start_idx":223,"end_idx":361}
{"id":"mrc_5772","question":"kto udziela \u015blubu ko\u015bcielnego?","answer":"szafarzem ma\u0142\u017ce\u0144stwa jest kap\u0142an","context":"celem sakramentu ma\u0142\u017ce\u0144stwa jest wzajemne u\u015bwi\u0119cenie ma\u0142\u017conk\u00f3w. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 Ko\u015bcio\u0142\u00f3w starokatolickich uznaje obecnie ma\u0142\u017ce\u0144stwa os\u00f3b tej samej p\u0142ci jak r\u00f3wnie\u017c ponowne ma\u0142\u017ce\u0144stwa os\u00f3b po rozwodzie. == Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny == W Ko\u015bciele prawos\u0142awnym w odr\u00f3\u017cnieniu od Ko\u015bcio\u0142a katolickiego szafarzem ma\u0142\u017ce\u0144stwa jest kap\u0142an, a ma\u0142\u017ce\u0144stwo zatwierdza si\u0119 symbolicznym ceremonia\u0142em (na\u0142o\u017cenie koron, wsp\u00f3lne wypicie wina, trzykrotne obej\u015bcie ana\u0142ojczyka, na kt\u00f3rym le\u017cy ikona) oraz \u015bwi\u0119tymi modlitwami, a nie tzw. przysi\u0119g\u0105 ma\u0142\u017ce\u0144sk\u0105 (a wi\u0119c formu\u0142\u0105 jurydyczn\u0105). Jedna z modlitw brzmi: \u201eDaj im doskona\u0142e zjednoczenie dusz i cia\u0142, daj im \u0142o\u017ce nieskalane\u201d. \u015awiadczy ona m.in. o tym, i\u017c w prawos\u0142awiu nadrz\u0119dnym celem ma\u0142\u017ce\u0144stwa jest mi\u0142o\u015b\u0107 i duchowa wsp\u00f3lnota obojga ma\u0142\u017conk\u00f3w, prokreacja i \u017cycie p\u0142ciowe s\u0105 celami drugorz\u0119dnymi. Z tego te\u017c wzgl\u0119du prawos\u0142awna ortodoksja podkre\u015bla wieczny charakter zwi\u0105zku","start_idx":286,"end_idx":318}
{"id":"mrc_5773","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 ziemniaki?","answer":"Ro\u015blina wywodzi si\u0119 z Ameryki Po\u0142udniowej, gdzie zacz\u0119to j\u0105 uprawia\u0107 ju\u017c tysi\u0105ce lat temu.","context":"Psianka ziemniak, ziemniak (\"Solanum tuberosum\" L.) \u2013 gatunek ro\u015bliny nale\u017c\u0105cy do rodziny psiankowatych. Nazwa \u201eziemniak\u201d odnosi si\u0119 tak do ca\u0142ej ro\u015bliny, jak i do jej jadalnych, bogatych w skrobi\u0119 bulw p\u0119dowych, z powodu kt\u00f3rych ten gatunek uprawia si\u0119 na skal\u0119 masow\u0105. Ro\u015blina wywodzi si\u0119 z Ameryki Po\u0142udniowej, gdzie zacz\u0119to j\u0105 uprawia\u0107 ju\u017c tysi\u0105ce lat temu. Ziemniak zosta\u0142 przywieziony do Europy w ko\u0144cu XVI wieku, a w ci\u0105gu nast\u0119pnych stuleci sta\u0142 si\u0119 jednym z podstawowych sk\u0142adnik\u00f3w jad\u0142ospisu na ca\u0142ym \u015bwiecie. W 2009 by\u0142 czwart\u0105 pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci produkcji ro\u015blin\u0105 uprawn\u0105 (po kukurydzy, ry\u017cu i pszenicy). == Wyst\u0119powanie i pochodzenie == W stanie dzikim ponad 200 gatunk\u00f3w bulwiastych psianek wyst\u0119puje w obu Amerykach, od Stan\u00f3w Zjednoczonych po Urugwaj. Pierwotnie uwa\u017cano, \u017ce ziemniak","start_idx":271,"end_idx":361}
{"id":"mrc_5774","question":"jak\u0105 wielko\u015b\u0107 ma macica?","answer":"Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g.","context":"Macica () \u2013 nieparzysty narz\u0105d, o kszta\u0142cie zbli\u017conym do sp\u0142aszczonej gruszki, s\u0142u\u017c\u0105cy do przyj\u0119cia zap\u0142odnionego jaja oraz rozwoju p\u0142odu i wydalenia go poza ustr\u00f3j matczyny po zako\u0144czeniu rozwoju. Wymiary macicy u kobiety, kt\u00f3ra nie rodzi\u0142a, s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: d\u0142ugo\u015b\u0107 oko\u0142o 7,5 cm, najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 oko\u0142o 4 cm i grubo\u015b\u0107 oko\u0142o 2,5\u20133 cm, przy wadze 50\u201360 g. == Anatomia == Macica jest po\u0142o\u017cona po\u015brodku jamy miednicy mniejszej mi\u0119dzy odbytnic\u0105 i p\u0119cherzem moczowym. W macicy wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwie powierzchnie i dwa brzegi. Powierzchnia przednia jest sp\u0142aszczona i nosi nazw\u0119 powierzchni p\u0119cherzowej, natomiast wypuk\u0142a powierzchnia tylna stanowi powierzchni\u0119 jelitow\u0105. Obie powierzchnie schodz\u0105 si\u0119 w brzegu prawym i lewym. ===Podzia\u0142 anatomiczny macicy=== * trzon macicy - zbudowany jest g\u0142\u00f3wnie z mi\u0119\u015bni g\u0142adkich. Jego wewn\u0119trzne \u015bciany","start_idx":198,"end_idx":358}
{"id":"mrc_5775","question":"kto zabija merkucja w utworze romeo i julia?","answer":"Tybalt","context":"Tybalt (ital. \"Tebaldo\") \u2013 krewny pani Kapulet ze sztuki pt. \"Romeo i Julia\" Williama Szekspira. Zabi\u0142 Merkucja, przyjaciela Romea, w bitwie ulicznej. Zgin\u0105\u0142 z r\u0105k samego Romea, kt\u00f3ry zapragn\u0105\u0142 pom\u015bci\u0107 przyjaciela, a kt\u00f3rego przez to wygnano za granic\u0119 republiki - do Mantui. Jego imi\u0119 nawi\u0105zuje do \"Powie\u015bci o lisie\".","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_5776","question":"jakie by\u0142y skutki branki?","answer":"Branka, kt\u00f3ra w zamierzeniu mia\u0142a przeciwdzia\u0142a\u0107 wybuchowi powstania nazywanego p\u00f3\u017aniej styczniowym, przyspieszy\u0142a tylko jego wybuch.","context":"Branka \u2013 potoczna nazwa poboru do Carskiej Armii Rosyjskiej, zarz\u0105dzonego w Kr\u00f3lestwie Polskim 6 pa\u017adziernika 1862 z inicjatywy naczelnika rz\u0105du cywilnego Aleksandra Wielopolskiego, kt\u00f3ry nie chcia\u0142 dopu\u015bci\u0107 do wybuchu powstania. Pob\u00f3r mia\u0142 obj\u0105\u0107 oko\u0142o 8 tysi\u0119cy rekrut\u00f3w spo\u015br\u00f3d os\u00f3b podejrzewanych o dzia\u0142alno\u015b\u0107 konspiracyjn\u0105, zamieszka\u0142ych w miastach, a zw\u0142aszcza w Warszawie. Branka m\u0142odych polskich m\u0119\u017cczyzn do wojska rosyjskiego w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 w Warszawie odby\u0142a si\u0119 na podstawie imiennych list, a nie jak zwykle poprzez losowanie. Akcja by\u0142a pomys\u0142em Aleksandra Wielopolskiego, a autorami list byli jego syn Zygmunt Andrzej Wielopolski i oberpolicmajster Siergiej Muchanow. Branka, kt\u00f3ra w zamierzeniu mia\u0142a przeciwdzia\u0142a\u0107 wybuchowi powstania nazywanego p\u00f3\u017aniej styczniowym, przyspieszy\u0142a tylko jego wybuch. Mimo \u017ce brank\u0119 utrzymywano w tajemnicy, cz\u0119\u015b\u0107 m\u0142odzie\u017cy","start_idx":698,"end_idx":831}
{"id":"mrc_5777","question":"jak d\u0142ugo trwa ci\u0105\u017ca u krowy?","answer":"Ci\u0105\u017ca trwa ok. 280 dni","context":"i krowy jest ciel\u0119. M\u0142ode osobniki byd\u0142a domowego p\u0142ci m\u0119skiej to byczki albo buhajki. Ja\u0142\u00f3wk\u0105 za\u015b jest nazywana m\u0142oda samica, do pierwszego ocielenia. W\u00f3\u0142 to wytrzebiony (pozbawiony operacyjnie j\u0105der) buhaj. Samice osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105 ju\u017c w wieku ok. 6 miesi\u0119cy. Ci\u0105\u017ca trwa ok. 280 dni; regu\u0142\u0105 jest jedno m\u0142ode w miocie. Cykl p\u0142ciowy trwa u kr\u00f3w ok. 21 dni. Sama ruja jedn\u0105 dob\u0119 lub nieco d\u0142u\u017cej. Byd\u0142o domowe u\u017cywane jest do rozp\u0142odu w wieku 15-20 miesi\u0119cy. W rozmna\u017caniu du\u017ce znaczenie ma sztuczne unasiennianie. Porody bli\u017aniacze stanowi\u0105 ok. 2\u20134% wszystkich. Ubarwienie (ma\u015b\u0107): jednobarwne, p\u0142owe, czarne, rudoczerwone, kawowe, niemal bia\u0142e albo \u0142aciate. Byd\u0142o mo\u017ce by\u0107 chowane: * na mi\u0119so * jako si\u0142a robocza * w celu uzyskania mleka. Opr\u00f3cz tych g\u0142\u00f3wnych cel\u00f3w","start_idx":272,"end_idx":294}
{"id":"mrc_5778","question":"kto jest g\u0142\u00f3wnym bohaterem pana kleksa?","answer":"Adam Niezg\u00f3dka","context":"G\u0142\u00f3wni bohaterowie === * Adam Niezg\u00f3dka \u2013 g\u0142\u00f3wny bohater ksi\u0105\u017cki. Gdy rozpoczyna si\u0119 jego przygoda, ma on 12 lat. S\u0105dzi\u0142, \u017ce mia\u0142 gliniane r\u0119ce, upuszcza\u0142 wszystko, sp\u00f3\u017ania\u0142 si\u0119 na lekcje. Pewnego dnia szpak Mateusz przylecia\u0142 do niego i przekaza\u0142 mu zaproszenie od Ambro\u017cego Kleksa, kt\u00f3ry zaprasza go do bajki Akademia pana Kleksa. * Inni uczniowie pana Kleksa \u2013 przyjaciele Adama (by\u0142o ich 23). Ich imiona zaczyna\u0142y si\u0119 na liter\u0119 A. * Pan Kleks \u2013 na imi\u0119 ma Ambro\u017cy i jest bohaterem tak\u017ce innych ksi\u0105\u017cek Jana Brzechwy. Potrafi unosi\u0107 si\u0119 w powietrzu, przyrz\u0105dza\u0107 potrawy z kolorowych szkie\u0142ek, powi\u0119ksza\u0107 i zmniejsza\u0107 przedmioty, trzyma\u0107 p\u0142omyki \u015bwiec w swoich kieszeniach bez dna. Ma na twarzy kolorowe piegi i twierdzi, \u017ce piegi s\u0105 pi\u0119kne i","start_idx":25,"end_idx":39}
{"id":"mrc_5779","question":"w jakim okresie toczy\u0142y si\u0119 obrady kongresu wiede\u0144skiego?","answer":"od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":129,"end_idx":173}
{"id":"mrc_5780","question":"co to by\u0142a akcja wis\u0142a?","answer":"akcja pacyfikacyjna o charakterze polityczno-wojskowym przeprowadzona w latach 1947\u20131950 przez struktury pa\u0144stwowe Polski Ludowej przeciwko Ukrai\u0144skiej Powsta\u0144czej Armii i Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cym na terytorium pa\u0144stwowym RP, w celu odci\u0119cia walcz\u0105cych oddzia\u0142\u00f3w UPA od naturalnego zaplecza.","context":"Akcja \u201eWis\u0142a\u201d, operacja \u201eWis\u0142a\u201d (, w j\u0119zyku polskich Ukrai\u0144c\u00f3w zwykle ) \u2013 akcja pacyfikacyjna o charakterze polityczno-wojskowym przeprowadzona w latach 1947\u20131950 przez struktury pa\u0144stwowe Polski Ludowej przeciwko Ukrai\u0144skiej Powsta\u0144czej Armii i Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cym na terytorium pa\u0144stwowym RP, w celu odci\u0119cia walcz\u0105cych oddzia\u0142\u00f3w UPA od naturalnego zaplecza. Polega\u0142a ona na masowej deportacji \u2013 wysiedleniu ca\u0142ych wsi i osad oraz rozproszeniu ludno\u015bci cywilnej z teren\u00f3w Polski po\u0142udniowo-wschodniej (obszary na wsch\u00f3d od Rzeszowa i Lublina), g\u0142\u00f3wnie na Ziemie Zachodnie, kt\u00f3ra obj\u0119\u0142a Ukrai\u0144c\u00f3w, Bojk\u00f3w, Dolinian i \u0141emk\u00f3w oraz mieszane rodziny polsko-ukrai\u0144skie. Akcja przeprowadzona zosta\u0142a przez ludowe Wojsko Polskie, Korpus Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego i inne struktury Ministerstwa Bezpiecze\u0144stwa Publicznego oraz agendy cywilne (Pa\u0144stwowy Urz\u0105d Repatriacyjny). Formaln\u0105 decyzj\u0119 o akcji \u201eWis\u0142a\u201d podj\u0119\u0142o Biuro Polityczne KC","start_idx":74,"end_idx":390}
{"id":"mrc_5781","question":"kt\u00f3ry z renesansowych tw\u00f3rc\u00f3w napisa\u0142 \u201epochwa\u0142\u0119 g\u0142upoty?","answer":"Erazma z Rotterdamu","context":"Pochwa\u0142a g\u0142upoty (gr.: \"Morias Enkomion (\u039c\u03c9\u03c1\u03af\u03b1\u03c2 E\u03bd\u03ba\u03ce\u03bc\u03b9\u03bf\u03bd)\", \u0142ac. \"Stultitiae Laus\") \u2013 rozprawa filozoficzna Erazma z Rotterdamu napisana w 1509 roku. == Tematyka == \"Pochwa\u0142a g\u0142upoty\" jest wzorowan\u0105 na adoksografii satyr\u0105 na spo\u0142ecze\u0144stwo renesansu. Erazm z Rotterdamu ukazuje g\u0142upot\u0119 jako \u017ar\u00f3d\u0142o wszelkiej ludzkiej szcz\u0119\u015bliwo\u015bci. Zestawia j\u0105 z m\u0105dro\u015bci\u0105, kt\u00f3ra doprowadza cz\u0142owieka do cierpienia i przedwczesnej \u015bmierci. Groteskowy charakter utworu wzmacnia to, \u017ce odwr\u00f3ceniu warto\u015bci towarzyszy przedstawienie g\u0142\u0119bokich, ponadczasowych prawd o naturze ludzkiej.","start_idx":108,"end_idx":127}
{"id":"mrc_5782","question":"w jakim kraju jest petersburg?","answer":"Rosji","context":"Petersburg (forma zalecana), Sankt Petersburg (egzonim wariantowy) (, \"Sankt-Pietierburg\", potocznie , \"Pietierburg\", , \"Pitier\"; dawniej Piotrogr\u00f3d, ros. , Leningrad, ros. ) \u2013 miasto w Rosji, po\u0142o\u017cone w delcie Newy nad Zatok\u0105 Fi\u0144sk\u0105. W latach 1712\u20131918 stolica Imperium Rosyjskiego. Powierzchnia 1439 km\u00b2, liczba ludno\u015bci 5 384 342. Petersburg jest miastem wydzielonym Federacji Rosyjskiej i stanowi jej odr\u0119bny podmiot. Jest stolic\u0105 P\u00f3\u0142nocno-Zachodniego Okr\u0119gu Federalnego i obwodu leningradzkiego, chocia\u017c sam do niego nie nale\u017cy. == Nazwa == Nazwa miasta w ci\u0105gu wiek\u00f3w ulega\u0142a zmianie. Pierwotnie na cze\u015b\u0107 \u015bw. Piotra miasto nazywa\u0142o si\u0119 \"\u0421\u0430\u043d(\u043a)\u0442\u043f\u0438\u0442\u0435\u0440\u0431\u0443\u0440\u0445\u044a\", co by\u0142o wzorowane na niderlandzkiej wymowie \"Sint Petersburg\", a wynika\u0142o z faktu, i\u017c car Piotr I w m\u0142odo\u015bci przebywa\u0142 przez pewien czas w Holandii. P\u00f3\u017aniej ustabilizowa\u0142a si\u0119 nazwa w obecnym","start_idx":186,"end_idx":191}
{"id":"mrc_5783","question":"jakie lotnisko w bydgoszczy?","answer":"Mi\u0119dzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego Bydgoszcz","context":"Mi\u0119dzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego Bydgoszcz (kod IATA: BZG, kod ICAO: EPBY) (po angielsku: \"Bydgoszcz I.J. Paderewski Airport\") \u2013 mi\u0119dzynarodowy port lotniczy zlokalizowany oko\u0142o 3 km od centrum Bydgoszczy, znany jako \"Port lotniczy Bydgoszcz\". Bydgoski port lotniczy jest 10. pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci ruchu portem lotniczym w Polsce. Obecnie posiada 8 po\u0142\u0105cze\u0144 lotniczych: 6 sta\u0142ych po\u0142\u0105cze\u0144 mi\u0119dzynarodowych oraz 2 po\u0142\u0105czenia krajowe (zima 2022). W 2008 roku MPL Bydgoszcz zanotowa\u0142 najwy\u017cszy wzrost ilo\u015bci odprawionych pasa\u017cer\u00f3w ze wszystkich lotnisk w Polsce wynosz\u0105cy 54,07% w stosunku do roku 2007. W\u0142a\u015bcicielami portu lotniczego s\u0105: samorz\u0105d wojew\u00f3dztwa kujawsko-pomorskiego (ok. 67% udzia\u0142\u00f3w), miasto Bydgoszcz (23%), Pa\u0144stwowe Porty Lotnicze (7%) oraz 12 innych akcjonariuszy. == Po\u0142o\u017cenie == Port lotniczy w Bydgoszczy im. I.J. Paderewskiego znajduje si\u0119","start_idx":0,"end_idx":70}
{"id":"mrc_5784","question":"kto powiedzia\u0142 wiem \u017ce nic nie wiem?","answer":"Sokratesa","context":"pism. Przekaz innych os\u00f3b o nim jest zniekszta\u0142cony. St\u0105d te\u017c rekonstrukcje jego pogl\u0105d\u00f3w zawsze cz\u0119\u015bciowo opieraj\u0105 si\u0119 na domys\u0142ach i s\u0105 podatne na krytyk\u0119. Problem ten znany jest jako \"kwestia sokratejska\". === Epistemologia === Podej\u015bcie Sokratesa do w\u0142asnej wiedzy i przekona\u0144 streszcza przypisywane mu zdanie \u201eWiem, \u017ce nic nie wiem\u201d (gr. \u039f\u1f36\u03b4\u03b1 \u03bf\u1f50\u03b4\u1f72\u03bd \u03b5\u1f30\u03b4\u03ce\u03c2) (\"O\u00eeda oud\u00e9n eid\u1e53s\") znane r\u00f3wnie\u017c z zapisu \u0142aci\u0144skiego \"(scio me nihil scire\" lub \"scio me nescire\"). Sokrates deklarowa\u0142 tym samym, \u017ce jest jedynie mi\u0142o\u015bnikiem m\u0105dro\u015bci (filozofem) i poszukiwaczem prawdy, i sam nie dysponuje wiedz\u0105, kt\u00f3rej m\u00f3g\u0142by naucza\u0107. Tym samym odr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 od sofist\u00f3w, kt\u00f3rzy uwa\u017cali si\u0119 (zdaniem Sokratesa bezpodstawnie) za znaj\u0105cych prawd\u0119 i oferowali jej nauczanie. Sokrates znany by\u0142 ze swej przekory i mo\u017cna wnioskowa\u0107, i\u017c","start_idx":241,"end_idx":250}
{"id":"mrc_5785","question":"jaka jest nazwa banku revolut?","answer":"Revolut Ltd","context":"Revolut Ltd \u2013 brytyjskie przedsi\u0119biorstwo z siedzib\u0105 w Londynie \u015bwiadcz\u0105ce us\u0142ugi bankowe. Oferuje m.in. karty prepaid (MasterCard i VISA), wymian\u0119 walut, us\u0142ugi zwi\u0105zane z kryptowalutami oraz p\u0142atno\u015bci peer-to-peer. == Historia i osi\u0105gni\u0119cia == Startup pod nazw\u0105 Revolut za\u0142o\u017cyli Rosjanin Niko\u0142aj Storonski () oraz Ukrainiec W\u0142ad Jacenko () w 2015 roku. 13 grudnia 2018 roku Revolut uzyska\u0142 europejsk\u0105 licencj\u0119 bankow\u0105, daj\u0105c\u0105 zezwolenie na dzia\u0142alno\u015b\u0107 na terenie Unii Europejskiej. T\u0119 licencj\u0119 startup otrzyma\u0142 od Banku Litwy, gdzie ma 150 tys. klient\u00f3w. Dzi\u0119ki licencji fintech zosta\u0142 pe\u0142noprawnym bankiem z gwarancjami \u015brodk\u00f3w (do kwoty 100 000 EUR w ramach europejskiego systemu gwarancji depozyt\u00f3w) oraz mo\u017cliwo\u015bci\u0105 oferowania po\u017cyczek konsumenckich i dla biznesu. Revolut oferuje aplikacj\u0119 mobiln\u0105, kt\u00f3ra wiosn\u0105 2017 roku zacz\u0119\u0142a obs\u0142ugiwa\u0107 transakcje w z\u0142otych.","start_idx":0,"end_idx":11}
{"id":"mrc_5786","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni tkanka nab\u0142onkowa?","answer":"Nab\u0142onek pe\u0142ni przede wszystkim funkcj\u0119 ochronn\u0105. Mo\u017ce pe\u0142ni\u0107 te\u017c wiele innych funkcji, m.in. bierze udzia\u0142 we wch\u0142anianiu pokarmu, chroni przed inwazj\u0105 mikroorganizm\u00f3w, bierze udzia\u0142 w wymianie gaz\u00f3w i wydalaniu.","context":"\u0142\u0105cz\u0105cym cytoszkielety s\u0105siaduj\u0105cych kom\u00f3rek. Po\u0142\u0105czenia mi\u0119dzy nimi stanowi\u0105: po\u0142\u0105czenia zamykaj\u0105ce, zwieraj\u0105ce oraz po\u0142\u0105czenia typu nexus blue. == Funkcje == Nab\u0142onek pe\u0142ni przede wszystkim funkcj\u0119 ochronn\u0105. Mo\u017ce pe\u0142ni\u0107 te\u017c wiele innych funkcji, m.in. bierze udzia\u0142 we wch\u0142anianiu pokarmu, chroni przed inwazj\u0105 mikroorganizm\u00f3w, bierze udzia\u0142 w wymianie gaz\u00f3w i wydalaniu. Jest to mo\u017cliwe przez to, \u017ce jego kom\u00f3rki wytwarzaj\u0105 wiele dodatkowych twor\u00f3w kom\u00f3rkowych, takich jak mikrokosmki (zwi\u0119kszaj\u0105ce powierzchni\u0119 wch\u0142aniania), rz\u0119ski i wici (umo\u017cliwiaj\u0105ce ruch substancji lub kom\u00f3rki), w\u0142oski (pe\u0142ni\u0105ce funkcj\u0119 ochronn\u0105) itp. Ze wzgl\u0119du na r\u00f3\u017cne funkcje, nab\u0142onki mo\u017cna podzieli\u0107 na: * pokrywaj\u0105cy (okrywaj\u0105co-wy\u015bcie\u0142aj\u0105cy) - wy\u015bcie\u0142a jamy cia\u0142a i narz\u0105d\u00f3w, np. przew\u00f3d pokarmowy, wn\u0119trze nosa * ruchowy - polega na przesuwaniu za pomoc\u0105 rz\u0119sek niepotrzebnych drobin, kt\u00f3re dostaj\u0105 si\u0119 do wn\u0119trza organizmu","start_idx":160,"end_idx":373}
{"id":"mrc_5787","question":"kiedy zmar\u0142 iwan gro\u017any?","answer":"18 marca 1584","context":"Iwan IV Gro\u017any ( lub ; ur. 25 sierpnia 1530 w Ko\u0142omienskoje, zm. 18 marca 1584 w Moskwie) \u2013 car Rosji z dynastii Rurykowicz\u00f3w, syn Wasyla III i Heleny Gli\u0144skiej. Od 4 grudnia 1533 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 moskiewski, car \u201eWszechrusi\u201d w latach 1547\u20131584. By\u0142 pierwszym w\u0142adc\u0105 Rosji, kt\u00f3ry koronowa\u0142 si\u0119 na cara 16 stycznia 1547 (tytu\u0142 ten nie by\u0142 uznawany w Rzeczypospolitej). Iwan Gro\u017any zacz\u0105\u0142 zwo\u0142ywa\u0107 Sob\u00f3r Ziemski, zako\u0144czy\u0142 Sudebnik w 1550 r. Wdro\u017cono reformy s\u0105downictwa i zarz\u0105dzania, w tym elementy samorz\u0105du lokalnego (reformy ziemskie, wojew\u00f3dzkie i inne). Po zdradzie ksi\u0119cia Kurbskiego wprowadzono opricznin\u0119. Iwan IV po raz pierwszy nawi\u0105za\u0142 stosunki handlowe z Angli\u0105 (1553) i Holandi\u0105 oraz za\u0142o\u017cy\u0142 pierwsz\u0105 drukarni\u0119 w Moskwie. Podbi\u0142 Chanat Kaza\u0144ski (1552) i Astracha\u0144ski (1556). W","start_idx":65,"end_idx":78}
{"id":"mrc_5788","question":"kiedy powsta\u0142a pierwsza linia kolejowa na \u015bwiecie?","answer":"Pierwsze linie kolejowe na \u015bwiecie wybudowano w latach 1764\u20131825, zale\u017cnie od \u017ar\u00f3de\u0142 w USA lub w Wielkiej Brytanii (z Darlington do Stockton).","context":"Linia kolejowa \u2013 wyznaczona przez zarz\u0105dc\u0119 infrastruktury droga kolejowa przystosowana do prowadzenia ruchu poci\u0105g\u00f3w. Na liniach kolejowych rozmieszczone s\u0105 punkty eksploatacyjne. == Historia == Pierwsze linie kolejowe na \u015bwiecie wybudowano w latach 1764\u20131825, zale\u017cnie od \u017ar\u00f3de\u0142 w USA lub w Wielkiej Brytanii (z Darlington do Stockton). == Charakterystyka == Linia kolejowa dzieli si\u0119 na mniejsze elementy: * odcinki, * szlaki, * odst\u0119py. Ka\u017cda linia kolejowa posiada w\u0142asny numer, nazw\u0119 oraz kilometra\u017c, na og\u00f3\u0142 w formie betonowych s\u0142upk\u00f3w hektometrowych. Zadaniem kilometrowania jest okre\u015blenie usytuowania istniej\u0105cych budowli i urz\u0105dze\u0144 kolejowych wzgl\u0119dem po\u0142o\u017cenia hektometr\u00f3w. Pocz\u0105tek, kierunek i koniec kilometrowania dla linii kolejowych ustala zarz\u0105dca infrastruktury. Parametry techniczno-eksploatacyjne linii kolejowej to ustalone przez zarz\u0105d kolei dla danej linii parametry okre\u015blaj\u0105ce: * maksymaln\u0105 dopuszczaln\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107","start_idx":195,"end_idx":337}
{"id":"mrc_5789","question":"kim by\u0142 gandalf z hobbita?","answer":"czarodziejem, jednym z Istarich, kt\u00f3rzy przybyli do \u015ar\u00f3dziemia w Trzeciej Erze.","context":"Gandalf \u2013 posta\u0107 ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w powie\u015bci \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\" i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Jest czarodziejem, jednym z Istarich, kt\u00f3rzy przybyli do \u015ar\u00f3dziemia w Trzeciej Erze. == \u017byciorys == === W Amanie === Gandalf by\u0142 jednym z Majar\u00f3w o imieniu Ol\u00f3rin. Uchodzi\u0142 za najm\u0105drzejszego w\u015br\u00f3d Majar\u00f3w mieszkaj\u0105cych w Amanie, przebywa\u0142 cz\u0119sto w L\u00f3rien, wiele w\u0119drowa\u0142 i nierzadko odwiedza\u0142 dom Nienny \u2013 od niej to nauczy\u0142 si\u0119 cierpliwo\u015bci, spokoju oraz umi\u0142owania dla wszystkich istot zamieszkuj\u0105cych Ard\u0119. Ol\u00f3rin bardzo kocha\u0142 Quendich, tak\u017ce tych przebywaj\u0105cych w \u015ar\u00f3dziemiu. Przebywa\u0142 w\u015br\u00f3d nich w postaci niewidzialnej lub przybiera\u0142 postaci jednego z nich, dzi\u0119ki temu Pierworodni nie wiedzieli, sk\u0105d pochodz\u0105 wizje oraz pomys\u0142y, kt\u00f3re do nich wtedy","start_idx":172,"end_idx":251}
{"id":"mrc_5790","question":"jak inaczej nazywamy marie?","answer":"Miriam","context":"Maria ( = \"Miriam\") \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie o niepewnej etymologii, pochodz\u0105ce od zgrecyzowanego hebrajskiego \"Miriam\", \"Marjam\", etymologicznie \u0142\u0105cz\u0105cego si\u0119 z akadyjskim \"mari\u0101m\" (\u201enapawa rado\u015bci\u0105\u201d). Istnieje wiele hipotez na temat pochodzenia imienia Maria, m.in. od \"mara\", kt\u00f3re oznacza \u201eby\u0107 pi\u0119knym\u201d, st\u0105d obja\u015bnianie tego imienia jako \u201epi\u0119kna\u201d; inn\u0105 hipotez\u0105 jest pochodzenie imienia od egipskiego \"meri\u2013jam\", co t\u0142umaczy si\u0119 jako \u201eukochana przez Jahwe, ukochana przez Boga\u201d albo \u201emi\u0142uj\u0105ca Boga\u201d, lub r\u00f3wnie\u017c od egipskiego \"Mrjt\" \u2013 \u201eukochana\u201d. Imi\u0119 to bywa tak\u017ce t\u0142umaczone jako \u201ePani\u201d albo jako pochodz\u0105ce od czasownika \"rawah\", oznaczaj\u0105cego \u201epoi\u0107\u201d \u2013 samo imi\u0119 oznacza\u0142oby w\u00f3wczas \u201enapawaj\u0105ca rado\u015bci\u0105, przyczyna naszej rado\u015bci\u201d. Inne obja\u015bnienia to \u201ebunt\u201d lub \u201egorycz, smutek\u201d. Pierwotn\u0105, hebrajsk\u0105 form\u0105 tego imienia jest Miriam, kt\u00f3ra bywa nadawana r\u00f3wnie\u017c w Polsce r\u00f3wnolegle do","start_idx":11,"end_idx":17}
{"id":"mrc_5791","question":"kto to jest arcybiskup?","answer":"tytu\u0142 honorowy lub urz\u0105d nadawany biskupom wa\u017cniejszych diecezji (archidiecezja), a tak\u017ce jako wyr\u00f3\u017cnienie samej osoby biskupa (\"ad personam\").","context":"Arcybiskup (gr. \"\u03b1\u03c1\u03c7\u03ae, arch\u00e9\" \u2013 pierwsze\u0144stwo, gr. \"\u03b5\u03c0\u03af\u03c3\u03ba\u03bf\u03c0\u03bf\u03c2, ep\u00edskopos\" \u2013 nadzorca, biskup) \u2013 tytu\u0142 honorowy lub urz\u0105d nadawany biskupom wa\u017cniejszych diecezji (archidiecezja), a tak\u017ce jako wyr\u00f3\u017cnienie samej osoby biskupa (\"ad personam\"). Pierwotnie arcybiskup by\u0142 biskupem wa\u017cnego miasta czy regionu, sprawuj\u0105c cz\u0119sto piecz\u0119 duszpastersk\u0105 nad ca\u0142ym krajem. Mia\u0142 prawo przewodniczy\u0107 synodom podleg\u0142ych sobie biskup\u00f3w, korygowa\u0107 ich prace, prowadzi\u0107 wybory lub mianowa\u0107 i wy\u015bwi\u0119ca\u0107 nowych biskup\u00f3w w prowincji. W historii utworzy\u0142a si\u0119 w ten spos\u00f3b instytucja arcybiskupa metropolity. Metropolit\u0105 prowincji rzymskiej jest papie\u017c. == Inne Ko\u015bcio\u0142y == Opr\u00f3cz Ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego arcybiskupi istniej\u0105 tak\u017ce w Ko\u015bcio\u0142ach prawos\u0142awnym, lutera\u0144skim Szwecji, anglika\u0144skim, Ko\u015bciele starokatolickim Holandii, Ko\u015bciele Katolickim Mariawit\u00f3w. W Ko\u015bcio\u0142ach Wschodnich metropolici maj\u0105 znacznie wi\u0119cej w\u0142adzy: wp\u0142yw na wyb\u00f3r biskup\u00f3w, tworzenie diecezji i inne, zachowuj\u0105","start_idx":96,"end_idx":239}
{"id":"mrc_5792","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 fina\u0142 m\u015b w siatk\u00f3wce m\u0119\u017cczyzn w 2018 r?","answer":"Fina\u0142 Mistrzostw \u015awiata w Pi\u0142ce Siatkowej M\u0119\u017cczyzn 2018 odby\u0142 si\u0119 30 wrze\u015bnia w PalaAlpitour w Turynie.","context":"Fina\u0142 Mistrzostw \u015awiata w Pi\u0142ce Siatkowej M\u0119\u017cczyzn 2018 odby\u0142 si\u0119 30 wrze\u015bnia w PalaAlpitour w Turynie. W meczu fina\u0142owym zmierzy\u0142y si\u0119 reprezentacje Brazylii oraz Polski. Dru\u017cyny te spotka\u0142y si\u0119 w finale mistrzostw \u015bwiata trzeci raz (wcze\u015bniej obie dru\u017cyny gra\u0142y ze sob\u0105 w finale w 2006 i 2014 roku). Reprezentacja Polski wygra\u0142a fina\u0142 3:0, broni\u0105c tytu\u0142u mistrza \u015bwiata sprzed czterech lat. By\u0142 to trzeci tytu\u0142 mistrza \u015bwiata w historii reprezentacji Polski. == Droga do fina\u0142u == == Wynik spotkania == == Wyj\u015bciowe ustawienia == == Rozk\u0142ad punkt\u00f3w ==","start_idx":0,"end_idx":103}
{"id":"mrc_5793","question":"gdzie studiowa\u0142 kochanowski?","answer":"do Padwy","context":"roku 1552 poeta przyjecha\u0142 do Padwy, gdzie studiowa\u0142 do 1555. W mi\u0119dzyczasie Jan Kochanowski zosta\u0142 mianowany na konsyliarza nacji polskiej na uniwersytecie w Padwie (przypuszczalnie od czerwca do 2 sierpnia 1554). Przyjmuje si\u0119, \u017ce powr\u00f3t poety do kraju nast\u0105pi\u0142 w po\u0142owie 1555. Po kilkumiesi\u0119cznym pobycie w Kr\u00f3lewcu, przerwanym kr\u00f3tkotrwa\u0142\u0105 obecno\u015bci\u0105 w Radomiu w sprawach spadkowych, wyjecha\u0142 w ko\u0144cu lata 1556 roku do W\u0142och, aby przypuszczalnie podreperowa\u0107 zdrowie. Na wie\u015b\u0107 o \u015bmierci matki, kt\u00f3ra nast\u0105pi\u0142a pod koniec roku, poeta wr\u00f3ci\u0142 do Polski. 11 marca 1557 wyst\u0119powa\u0142 przed s\u0105dem w Radomiu jako dziedzic Sycyny i pojawia\u0142 si\u0119 tam regularnie a\u017c do marca 1558. Wiosn\u0105 wyjecha\u0142 po raz trzeci do W\u0142och. Zawar\u0142 tam przyja\u017a\u0144 z uczonymi: Janem Zamoyskim, Andrzejem Patrycym Nideckim, Stanis\u0142awem Fogelwederem,","start_idx":27,"end_idx":35}
{"id":"mrc_5794","question":"do jakiej partii nale\u017ca\u0142 j\u00f3zef pi\u0142sudski?","answer":"Polskiej Partii Socjalistycznej","context":"J\u00f3zef Klemens Pi\u0142sudski (ur. 5 grudnia 1867 w Zu\u0142owie, zm. 12 maja 1935 w Warszawie) \u2013 polski dzia\u0142acz spo\u0142eczny i niepodleg\u0142o\u015bciowy, \u017co\u0142nierz, polityk, m\u0105\u017c stanu; od 1892 cz\u0142onek Polskiej Partii Socjalistycznej i jej przyw\u00f3dca w kraju, tw\u00f3rca Organizacji Bojowej PPS (1904) i Polskiej Organizacji Wojskowej (1914), kierownik Komisji Wojskowej i Tymczasowej Rady Stanu (1917), od 11 listopada 1918 naczelny w\u00f3dz Armii Polskiej, w latach 1918\u20131922 Naczelnik Pa\u0144stwa, pierwszy marsza\u0142ek Polski (1920); przyw\u00f3dca obozu sanacji po przewrocie majowym (1926), dwukrotny premier Polski (1926\u20131928 i 1930); wywar\u0142 decyduj\u0105cy wp\u0142yw na kszta\u0142t polityki wewn\u0119trznej i zagranicznej II RP. W m\u0142odo\u015bci, podczas prowadzenia dzia\u0142alno\u015bci konspiracyjnej, znany pod pseudonimami \"Wiktor\" i \"Mieczys\u0142aw\". W\u015br\u00f3d zwolennik\u00f3w Pi\u0142sudskiego, zw\u0142aszcza z czas\u00f3w s\u0142u\u017cby w Legionach, u\u017cywano jego przydomk\u00f3w \u2013","start_idx":180,"end_idx":211}
{"id":"mrc_5795","question":"jak podawana jest temperatura powietrza?","answer":"Temperatur\u0119 podaje si\u0119 w stopniach Celsjusza [\u00b0C], Fahrenheita [\u00b0F] lub kelwinach [K].","context":"Temperatura powietrza \u2013 jeden z podstawowych element\u00f3w meteorologicznych, okre\u015blaj\u0105cy stan cieplny atmosfery. Dane o temperaturze powietrza zbierane s\u0105 przez stacje meteorologiczne. Pomiaru dokonuje si\u0119 na wysoko\u015bci 2 m nad gruntem za pomoc\u0105 termometru, os\u0142oni\u0119tego przed bezpo\u015brednim promieniowaniem s\u0142onecznym w klatce meteorologicznej. Osobnymi termometrami dokonuje si\u0119 pomiaru temperatury maksymalnej i minimalnej \u2013 odpowiednio termometrem maksymalnym i minimalnym. Temperatur\u0119 podaje si\u0119 w stopniach Celsjusza [\u00b0C], Fahrenheita [\u00b0F] lub kelwinach [K]. R\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy najwy\u017csz\u0105 a najni\u017csz\u0105 temperatur\u0105 w danym okresie to amplituda temperatury powietrza. ; Czynniki, od kt\u00f3rych zale\u017cy rozk\u0142ad temperatury na Ziemi * szeroko\u015b\u0107 geograficzna (k\u0105t wysoko\u015bci S\u0142o\u0144ca) * wysoko\u015b\u0107 bezwzgl\u0119dna (ka\u017cde 100 m wy\u017cej to 0,6\u00f71,0 \u00b0C mniej \u2013 w zale\u017cno\u015bci od wilgotno\u015bci powietrza) * rodzaj pod\u0142o\u017ca atmosfery (woda czy l\u0105d;","start_idx":471,"end_idx":557}
{"id":"mrc_5796","question":"do jakiej rodziny nale\u017cy banan?","answer":"rodziny bananowatych (","context":"Banan (\"Musa\" L.) \u2013 rodzaj ro\u015blin z rodziny bananowatych (\"Musaceae\" Juss.). Wed\u0142ug \"The Plant List\" w obr\u0119bie tego rodzaju znajduje si\u0119 co najmniej 70 gatunk\u00f3w o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejnych 5 takson\u00f3w ma status gatunk\u00f3w niepewnych (niezweryfikowanych). Wyst\u0119puje naturalnie w strefie mi\u0119dzyzwrotnikowej Azji, Afryki i Australii. Cz\u0119\u015b\u0107 gatunk\u00f3w dostarcza jadalnych owoc\u00f3w. S\u0142owo banan pochodzi prawdopodobnie od arabskiego s\u0142owa \"banan\", co oznacza \"palec\" lub afryka\u0144skiego j\u0119zyka wolof, w kt\u00f3rym ro\u015bliny te okre\u015bla si\u0119 mianem \"banaana\". Gatunkiem typowym jest \"M. paradisiaca\" L. == Morfologia == ; \u0141odyga: Nierozga\u0142\u0119ziona. ; Li\u015bcie: G\u0119ste pokrywy li\u015bciowe pokrywaj\u0105 \u0142odyg\u0119. Na szczycie znajduje si\u0119 pi\u00f3ropusz pod\u0142ugowatych i du\u017cych li\u015bci. ; Kwiaty: Zebrane w szczytowy, du\u017cy, zwisaj\u0105cy kwiatostan z\u0142o\u017cony z kwiat\u00f3w grzebieniastych. Zapylane s\u0105 one","start_idx":36,"end_idx":58}
{"id":"mrc_5797","question":"kiedy po raz pierwszy zmieniono czas w polsce?","answer":"zmiana czasu zosta\u0142a wprowadzona mi\u0119dzy I a II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 tylko raz, w 1919 roku","context":"czasowe w USA i wprowadzi\u0142 na czas trwania wojny obowi\u0105zek stosowania czasu letniego w celu oszcz\u0119dno\u015bci paliwa s\u0142u\u017c\u0105cego do produkcji pr\u0105du. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwali\u0142 Uniform Time Act wprowadzaj\u0105c po raz pierwszy podczas pokoju mo\u017cliwo\u015b\u0107 korzystania z czasu letniego. W Polsce zmiana czasu zosta\u0142a wprowadzona mi\u0119dzy I a II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 tylko raz, w 1919 roku, p\u00f3\u017aniej w czasie II wojny \u015bwiatowej, podczas okupacji hitlerowskiej. Czas letni stosowany jest w prawie siedemdziesi\u0119ciu krajach na \u015bwiecie (mi\u0119dzy innymi prawie we wszystkich pa\u0144stwach w Europie). Zmiany czasu w Europie nie przeprowadzaj\u0105 Islandia, Rosja i Bia\u0142oru\u015b. W stanie Indiana (USA) do 2006 roku czas letni obowi\u0105zywa\u0142 jedynie w niekt\u00f3rych obszarach. === Czas zimowy === W Czechos\u0142owacji, zim\u0105 1946/1947","start_idx":303,"end_idx":387}
{"id":"mrc_5798","question":"z jakiego kwiatu jest szafran?","answer":"Szafran uprawny (krokus uprawny, szafran siewny, \u0142ac. \"Crocus sativus\" L. 1753)","context":"Szafran uprawny (krokus uprawny, szafran siewny, \u0142ac. \"Crocus sativus\" L. 1753) \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny kosa\u0107cowatych. Pochodzi prawdopodobnie z po\u0142udniowo-wschodniej Europy lub Azji Mniejszej. Nieznana jest jego forma dzika, wydaje si\u0119, \u017ce jest blisko spokrewniony z \"Crocus cartwrightianus\", kt\u00f3ry normalnie zawi\u0105zuje nasiona, w przeciwie\u0144stwie do \"C. sativus\", kt\u00f3ry albo nie zawi\u0105zuje nasion wcale, albo tylko p\u0142onne. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Bylina o wysoko\u015bci do 15 cm. ; \u0141odyga: Bulwocebula o \u015brednicy ok. 2 cm, pokryta siateczkowat\u0105 \u201e\u0142usk\u0105\u201d. ; Li\u015bcie: 6\u20139 r\u00f3wnow\u0105skich li\u015bci, ciemnozielonnych z dwoma bia\u0142ymi pasami, wyrastaj\u0105cymi wczesn\u0105 wiosn\u0105, tworz\u0105cymi przyziemn\u0105 rozet\u0119 (li\u015bcie odziomkowe). ; Kwiaty: Lejkowate o \u015brednicy do 4 cm, wysoko\u015bci ok. 10 cm (wraz z rurk\u0105) w r\u00f3\u017cnych odcieniach fioletu, (w uprawie jako ro\u015blina","start_idx":0,"end_idx":79}
{"id":"mrc_5799","question":"czym by\u0142o pospolite ruszenie?","answer":"polega\u0142o na powo\u0142ywaniu pod bro\u0144 ca\u0142ej m\u0119skiej ludno\u015bci pa\u0144stwa lub tylko pewnej cz\u0119\u015bci mieszka\u0144c\u00f3w uprawnionej i zobowi\u0105zanej do tego rodzaju s\u0142u\u017cby.","context":"Pospolite ruszenie (\u0142ac. \"expeditio generalis\") \u2013 polega\u0142o na powo\u0142ywaniu pod bro\u0144 ca\u0142ej m\u0119skiej ludno\u015bci pa\u0144stwa lub tylko pewnej cz\u0119\u015bci mieszka\u0144c\u00f3w uprawnionej i zobowi\u0105zanej do tego rodzaju s\u0142u\u017cby. Mobilizacja pospolitego ruszenia by\u0142a powszechnym sposobem prowadzenia wojny w \u015bredniowiecznej Europie i innych rejonach \u015bwiata przed wprowadzeniem armii zawodowych \u2013 zaci\u0119\u017cnych lub z poboru. Cz\u0142onkowie pospolitego ruszenia zobowi\u0105zani byli sami dba\u0107 o swoje wyposa\u017cenie i uzbrojenie \u2013 regulowa\u0142y to osobne przepisy. == Pospolite ruszenie w Turcji == Pospolite ruszenie lennik\u00f3w tworzyli feuda\u0142owie, kt\u00f3rzy w zamian za u\u017cytkowanie lenn nadanych przez su\u0142tana zobowi\u0105zani byli do s\u0142u\u017cby wojskowej. Konnica pospolitego ruszenia (topraki) zorganizowana by\u0142a na zasadach terytorialnych. W jej sk\u0142ad wchodzi\u0142y oddzia\u0142y 21 prowincji zwanych wilajetami i 250 sand\u017cak\u00f3w. Liczebno\u015b\u0107 tureckiego pospolitego ruszenia by\u0142a pocz\u0105tkowo","start_idx":50,"end_idx":200}
{"id":"mrc_5800","question":"do jakiego kr\u00f3lestwa nale\u017c\u0105 dro\u017cd\u017ce?","answer":"kr\u00f3lestwa grzyb\u00f3w.","context":"Dro\u017cd\u017ce \u2013 eukariotyczne, jednokom\u00f3rkowe mikroorganizmy zaliczane do kr\u00f3lestwa grzyb\u00f3w. Nie tworz\u0105 pojedynczej grupy taksonomicznej ani filogenetycznej; stanowi\u0105 1% wszystkich opisanych gatunk\u00f3w grzyb\u00f3w. Termin \u201edro\u017cd\u017ce\u201d jest cz\u0119sto traktowany jako synonim \"Saccharomyces cerevisiae\", ale znanych jest oko\u0142o 1500 gatunk\u00f3w zaliczanych zar\u00f3wno do workowc\u00f3w (klasa \"Saccharomycetes\"), jak i do podstawczak\u00f3w (dro\u017cd\u017ce podstawkowe). W pewnych uj\u0119ciach termin ten mo\u017ce by\u0107 stosowany jako nazwa stadium rozwojowego wyst\u0119puj\u0105cego u niekt\u00f3rych grzyb\u00f3w, na przyk\u0142ad \"Taphrina\". == Zastosowanie == Znaczenie gospodarcze maj\u0105 dro\u017cd\u017ce szlachetne \u2013 liczne odmiany i szczepy hodowlane dro\u017cd\u017cy nale\u017c\u0105ce do gatunku \"Saccharomyces cerevisiae\", wykorzystywane w przemy\u015ble spo\u017cywczym, a zw\u0142aszcza fermentacyjnym (dro\u017cd\u017ce piwowarskie, winiarskie, gorzelnicze i piekarniane). Do dro\u017cd\u017cy szlachetnych zalicza si\u0119 tak\u017ce niekt\u00f3re gatunki grzyb\u00f3w niedoskona\u0142ych o znaczeniu przemys\u0142owym, szybko rozmna\u017caj\u0105cych si\u0119 w warunkach tlenowych","start_idx":68,"end_idx":86}
{"id":"mrc_5801","question":"w jakich cz\u0119\u015bciach spidermana gra\u0142 tom holland?","answer":"Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach.","context":"Thomas Stanley Holland (ur. 1 czerwca 1996 w Kingston upon Thames) \u2013 brytyjski aktor, odtw\u00f3rca m.in. roli Spider-Mana. Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Rodzina i edukacja === Urodzi\u0142 si\u0119 w Kingston upon Thames w Londynie, jako syn Nicoli \u201eNikki\u201d Elizabeth (z domu Frost) i Dominica Anthony\u2019ego Hollanda. Jego matka by\u0142a fotografk\u0105, a ojciec \u2013 komikiem i autorem. Jego dziadkowie ze strony ojca urodzili si\u0119 odpowiednio na wyspie Man i Tipperary w Irlandii. Ma trzech m\u0142odszych braci: bli\u017aniak\u00f3w \u2013 Harry\u2019ego i Sama (ur. 1999) oraz Patricka \u201ePaddy\u2019ego\u201d (ur. 2004). Ucz\u0119szcza\u0142 do","start_idx":119,"end_idx":355}
{"id":"mrc_5802","question":"kto zabija makbeta?","answer":"Makduf","context":"z r\u0119ki cz\u0142owieka zrodzonego z kobiecego \u0142ona, na co Makduf odpowiada, \u017ce przyszed\u0142 na \u015bwiat poprzez cesarskie ci\u0119cie i to jego dotyczy przepowiednia. Makbet zostaje zabity, a jego g\u0142owa zostaje nadziana na pal. W\u0142adz\u0119 obejmuje Malkolm \u2013 prawowity kr\u00f3l. == Bohaterowie == * Dunkan \u2013 Kr\u00f3l Szkocji ** Malkolm \u2013 starszy syn Dunkana ** Donalbein \u2013 m\u0142odszy syn Dunkana * Makbet \u2013 w\u00f3dz w armii kr\u00f3la Dunkana; najpierw tan Glamis, p\u00f3\u017aniej tan Cawdoru, a nast\u0119pnie kr\u00f3l Szkocji po zamordowaniu Dunkana * Lady Makbet \u2013 \u017cona Makbeta, p\u00f3\u017aniej kr\u00f3lowa Szkocji * Banko \u2013 przyjaciel Makbeta i II w\u00f3dz armii Dunkana ** Fleance \u2013 syn Banka * Makduf \u2013 tan Fife ** Lady Makduf \u2013 \u017cona Makdufa ** Syn Makdufa * Ross,","start_idx":52,"end_idx":58}
{"id":"mrc_5803","question":"w jakim celu powsta\u0142 internet?","answer":"Eksperyment mia\u0142 zbada\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 zbudowania sieci komputerowej bez wyr\u00f3\u017cnionego punktu centralnego, kt\u00f3ra mog\u0142aby funkcjonowa\u0107 nawet pomimo uszkodzenia pewnej jej cz\u0119\u015bci.","context":"III wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, wykonanym na zlecenie Ameryka\u0144skich Si\u0142 Zbrojnych. === ARPANET === Historia Internetu zaczyna si\u0119 29 pa\u017adziernika 1969 roku, kiedy to w Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA), a wkr\u00f3tce potem w trzech nast\u0119pnych uniwersytetach zainstalowano w ramach eksperymentu finansowanego przez ARPA (\"Advanced Research Project Agency\"), zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 koordynowaniem bada\u0144 naukowych na potrzeby wojska, pierwsze w\u0119z\u0142y sieci ARPANET \u2013 bezpo\u015bredniego przodka dzisiejszego Internetu. Eksperyment mia\u0142 zbada\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 zbudowania sieci komputerowej bez wyr\u00f3\u017cnionego punktu centralnego, kt\u00f3ra mog\u0142aby funkcjonowa\u0107 nawet pomimo uszkodzenia pewnej jej cz\u0119\u015bci. Wszystkie istniej\u0105ce wcze\u015bniej sieci zarz\u0105dzane by\u0142y przez jeden g\u0142\u00f3wny komputer, kt\u00f3rego awaria pozbawia\u0142a mo\u017cliwo\u015bci pracy ca\u0142\u0105 sie\u0107. Sie\u0107 taka nie nadawa\u0142a si\u0119 do dowodzenia armi\u0105 podczas wojny, gdy\u017c g\u0142\u00f3wny w\u0119ze\u0142 sieci by\u0142by pierwszym celem ataku przeciwnika.","start_idx":500,"end_idx":671}
{"id":"mrc_5804","question":"gdzie zimuj\u0105 \u0142ab\u0119dzie?","answer":"Zimuje w Europie, na Bliskim Wschodzie, \u015brodkowej i wschodniej Azji, rzadko w p\u00f3\u0142nocnej Afryce i Pakistanie.","context":"\u0141ab\u0119d\u017a niemy (\"Cygnus olor\") \u2013 gatunek du\u017cego, cz\u0119\u015bciowo w\u0119drownego ptaka wodnego z podrodziny g\u0119si (Anserinae) w rodzinie kaczkowatych (Anatidae). Zamieszkuje Eurazj\u0119 od Wielkiej Brytanii i Francji po Pacyfik. Przeloty: luty-maj i wrzesie\u0144-grudzie\u0144. Zimuje w Europie, na Bliskim Wschodzie, \u015brodkowej i wschodniej Azji, rzadko w p\u00f3\u0142nocnej Afryce i Pakistanie. Introdukowany m.in. w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, Australii, Nowej Zelandii. W Polsce nieliczny, lokalnie \u015brednio liczny; polska populacja w wi\u0119kszo\u015bci odbywa kr\u00f3tkodystansowe koczowania. Nie wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 podgatunk\u00f3w. Jest jednym z najci\u0119\u017cszych ptak\u00f3w lataj\u0105cych. == Charakterystyka == D\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a 150\u2013170 cm, d\u0142ugo\u015b\u0107 skrzyd\u0142a 53\u201363 cm, rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142 200\u2013240 cm. Masa cia\u0142a samic 6,1\u201311,3 kg, samc\u00f3w 7,7\u201314,1 kg. Samce z regu\u0142y wyra\u017anie wi\u0119ksze od samic, doros\u0142e osobniki bia\u0142e, dzi\u00f3b pomara\u0144czowy z czarnym paznokciem na czubku, u","start_idx":251,"end_idx":359}
{"id":"mrc_5805","question":"jaka rzeka p\u0142ynie przez pozna\u0144?","answer":"Pozna\u0144 po\u0142o\u017cony jest w zlewni Warty i jej dop\u0142yw\u00f3w: Bogdanki, Cybiny, G\u0142\u00f3wnej, G\u0142uszynki-Kopli, Strumienia Junikowskiego i R\u00f3\u017canego Potoku.","context":"wodne === Pozna\u0144 po\u0142o\u017cony jest w zlewni Warty i jej dop\u0142yw\u00f3w: Bogdanki, Cybiny, G\u0142\u00f3wnej, G\u0142uszynki-Kopli, Strumienia Junikowskiego i R\u00f3\u017canego Potoku. Miasto posiada kilka wi\u0119kszych jezior oraz kilkadziesi\u0105t mniejszych zbiornik\u00f3w wodnych, zar\u00f3wno pochodzenia naturalnego, jak i utworzonych sztucznie na terenach rekreacyjnych. Naturalne jeziora polodowcowe to Jezioro Kierskie i Strzeszy\u0144skie, natomiast najwi\u0119kszymi zbiornikami sztucznymi s\u0105: Kilka mniejszych zbiornik\u00f3w istnieje tak\u017ce w zlewniach potoku Czapnicy i R\u00f3\u017canego Potoku, a tak\u017ce w D\u0119binie. Du\u017ca liczba staw\u00f3w znajduje si\u0119 te\u017c na obszarach parkowych (np. w Parku So\u0142ackim czy w Nowym Zoo). Na obszarze Poznania silnie zmieniono sie\u0107 hydrograficzn\u0105. Nie tylko zredukowano liczb\u0119 odn\u00f3g Warty, ale r\u00f3wnie\u017c zasypywano ma\u0142e cieki, a niekt\u00f3re, jak dolny bieg Bogdanki, Segank\u0119 czy Wierzbak wprowadzono do kanalizacji miejskiej. Mimo to dna","start_idx":10,"end_idx":149}
{"id":"mrc_5806","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 spe\u0142nia system przeciwblokuj\u0105cy (abs)?","answer":"wyczuwa po\u015blizg k\u00f3\u0142 i automatycznie moduluje ci\u015bnienie, wytwarzaj\u0105c si\u0142y hamowania przy ko\u0142ach, kt\u00f3re ograniczaj\u0105 stopie\u0144 po\u015blizgu.","context":"Przeciwblokuj\u0105cy uk\u0142ad hamulcowy (niem. \"Antiblockiersystem \u2013 ABS\"; ang. \"anti-lock braking system\") \u2013 uk\u0142ad, kt\u00f3ry wyczuwa po\u015blizg k\u00f3\u0142 i automatycznie moduluje ci\u015bnienie, wytwarzaj\u0105c si\u0142y hamowania przy ko\u0142ach, kt\u00f3re ograniczaj\u0105 stopie\u0144 po\u015blizgu. Jest zaliczany do grupy uk\u0142ad\u00f3w \"advanced vehicle control systems\" (albo \"automated highway systems\"). Jego bezpo\u015brednim rozwini\u0119ciem s\u0105 systemy ASR. Jest on r\u00f3wnie\u017c wykorzystywany jako element sk\u0142adowy bardziej rozwini\u0119tych uk\u0142ad\u00f3w jak ESP czy Adaptive Cruise Control. ABS zmniejsza ryzyko wyst\u0105pienia nast\u0119puj\u0105cych zjawisk wyst\u0119puj\u0105cych po zablokowaniu k\u00f3\u0142, jak \u015bci\u0105ganie samochodu w bok, wirowanie samochodu, utrata kontroli nad kierowaniem samochodem. D\u0142ugo\u015b\u0107 drogi hamowania pojazdu wyposa\u017conego w system ABS w por\u00f3wnaniu do identycznego pojazdu bez tego systemu uzale\u017cniona jest od kilku czynnik\u00f3w, takich jak: warunki zewn\u0119trzne oraz umiej\u0119tno\u015bci kierowcy. == Por\u00f3wnanie technik hamowania ==","start_idx":116,"end_idx":247}
{"id":"mrc_5807","question":"jaki powiat jest w warszawie?","answer":"Powiat warszawski","context":"Powiat warszawski \u2013 utworzony 1 stycznia 1999 roku w ramach reformy podzia\u0142u terytorialnego pa\u0144stwa, zlikwidowany 27 pa\u017adziernika 2002 r. now\u0105 tzw. ustaw\u0105 warszawsk\u0105. Obejmowa\u0142 obszar m.st. Warszawy, \u015bci\u015blej \u2013 obszar 11 \u00f3wczesnych gmin warszawskich. Egzystowa\u0142 r\u00f3wnolegle z m.st. Warszaw\u0105 (zwi\u0105zkiem komunalnym). Od 1 stycznia do 27 pa\u017adziernika 2002 powiat obejmowa\u0142 tak\u017ce podwarszawskie miasta Weso\u0142a oraz Sulej\u00f3wek, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 od 27 pa\u017adziernika 2002 roku w powiecie mi\u0144skim. W wyniku planowanego wprowadzenia zmian w ustroju stolicy (likwidacja gmin warszawskich, likwidacja powiatu, utworzenie miasta na prawach powiatu) mieszka\u0144cy tych dw\u00f3ch miast w drodze referendum zdecydowali o przysz\u0142o\u015bci swoich gmin. Weso\u0142a decyzj\u0105 mieszka\u0144c\u00f3w sta\u0142a si\u0119 18. dzielnic\u0105 Warszawy, a Sulej\u00f3wek pozosta\u0142 samodzielnym miastem, przeniesionym z powrotem do powiatu mi\u0144skiego. Starost\u0105 powiatu by\u0142 Edmund","start_idx":0,"end_idx":17}
{"id":"mrc_5808","question":"ile os\u00f3b liczy kompania?","answer":"od 60 do 110 \u017co\u0142nierzy, podoficer\u00f3w i oficer\u00f3w.","context":"Kompania () \u2013 pododdzia\u0142 wojska licz\u0105cy od 60 do 110 \u017co\u0142nierzy, podoficer\u00f3w i oficer\u00f3w. Sk\u0142ada si\u0119 zazwyczaj z pododdzia\u0142u dowodzenia, 3\u20134 pluton\u00f3w zasadniczego rodzaju wojsk, ewentualnie plutonu wsparcia. Zazwyczaj trzy, rzadziej dwie lub cztery kompanie wchodz\u0105 w sk\u0142ad batalionu. Kompanie czasami mog\u0105 wchodzi\u0107 w sk\u0142ad pu\u0142ku, a nawet brygad czy dywizji (jak np. kompania zaopatrzenia, obs\u0142ugi). Obecnie w SZ RP, jak i w wi\u0119kszo\u015bci si\u0142 zbrojnych \u015bwiata, etatowym dow\u00f3dc\u0105 kompanii (baterii) jest oficer w stopniu kapitana. == Rodzaje kompanii == W zale\u017cno\u015bci od rodzaju wojsk oraz przeznaczenia mog\u0105 istnie\u0107 kompanie: * piechoty, * piechoty zmotoryzowanej, * piechoty morskiej, * g\u00f3rskie, * czo\u0142g\u00f3w, * powietrznodesantowe, *specjalne, *szturmowe, * dowodzenia, * \u0142\u0105czno\u015bci, * chemiczne, * wojsk in\u017cynieryjnych, * rozpoznawcze, * logistyczne, *","start_idx":40,"end_idx":87}
{"id":"mrc_5809","question":"w jakich serialach gra\u0142 noah schnapp?","answer":"w serialu Netfliksa \"Stranger Things\".","context":"Noah Schnapp (ur. 3 pa\u017adziernika 2004 w Scarsdale) \u2013 kanadyjsko-ameryka\u0144ski aktor filmowy i telewizyjny. Odtw\u00f3rca roli Willa Byersa w serialu \"Stranger Things\". == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Scarsdale w stanie Nowy Jork. Jego rodzice to Karine i Mitchell Schnapp. Ma siostr\u0119 bli\u017aniaczk\u0119 o imieniu Chloe. Noah jest \u017bydem, a jego rodzina pochodzi z Montrealu w Quebecu w Kanadzie, st\u0105d te\u017c posiada obywatelstwo kanadyjskie. === Kariera === W roku 2015 u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu g\u0142\u00f3wnemu bohaterowi, Charliemu Brownowi, w filmie animowanym \"Fistaszki \u2013 wersja kinowa\". W tym samym roku u boku Toma Hanksa dosta\u0142 swoj\u0105 pierwsz\u0105 rol\u0119 aktorsk\u0105 w dramacie \"Most szpieg\u00f3w\". Od 2016 roku gra Willa Byersa w serialu Netfliksa \"Stranger Things\". === \u017bycie prywatne === 5","start_idx":704,"end_idx":742}
{"id":"mrc_5810","question":"gdzie jest organizowany woodstock?","answer":"Woodstock tak\u017ce zorganizowano w Kostrzynie nad Odr\u0105.","context":"Woodstock tak\u017ce zorganizowano w Kostrzynie nad Odr\u0105. Festiwal odby\u0142 si\u0119 5 i 6 sierpnia 2005. W koncertach uczestniczy\u0142o oko\u0142o 300 tys. os\u00f3b. Zagra\u0142y m.in., Die Toten Hosen, Raz, Dwa, Trzy, KSU, Carrantuohill, Zdob \u0219i Zdub, Krzysztof \u201eJary\u201d Jaryczewski, Without End, Lao Che,100 Tvarzy Grzybiarzy, Moskwa, AmetriA, The Car Is on Fire, Knorkator, Beatsteaks, Nocna Zmiana Bluesa, Pogodno, Dubska i Frontside. Specjalny, pi\u0119tnastominutowy koncert na scenie g\u0142\u00f3wnej da\u0142 r\u00f3wnie\u017c jednoosobowy zesp\u00f3\u0142 Brudne Dzieci Sida. Scen\u0119 folkow\u0105 swoj\u0105 obecno\u015bci\u0105 zaszczyci\u0142y, m.in., zespo\u0142y Konopians, Orkiestra \u015bw. Miko\u0142aja, Ratatam oraz Beltaine. === 12. Przystanek Woodstock (Kostrzyn nad Odr\u0105, 2006) === Dwunasty Przystanek Woodstock zorganizowany, tak jak poprzednie dwa, w Kostrzynie nad Odr\u0105 odby\u0142 si\u0119 w dniach 28\u201329 lipca 2006. Oko\u0142o 150 tys. os\u00f3b bawi\u0142o","start_idx":0,"end_idx":52}
{"id":"mrc_5811","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 kanady?","answer":"kr\u00f3l Karol III","context":"Monarcha Kanady \u2013 g\u0142owa pa\u0144stwa w Kanadzie. Obecnie jest nim kr\u00f3l Karol III. == Tytulatura == Oficjalny tytu\u0142 monarchy Kanady, obecnie Karola III, brzmi: : \"Charles III, by the Grace of God, of the United Kingdom, Canada and His other Realms and Territories King, Head of the Commonwealth, Defender of the Faith\" : \"Charles III, par la gr\u00e2ce de Dieu, Roi du Royaume-Uni, du Canada et de ses autres royaumes et territoires, Chef du Commonwealth, D\u00e9fenseur de la Foi\" : (\"Karol III, Z Bo\u017cej \u0142aski, Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, Kanady i pozosta\u0142ych Jego W\u0142o\u015bci i Terytori\u00f3w Kr\u00f3l, G\u0142owa Wsp\u00f3lnoty Narod\u00f3w, Obro\u0144ca Wiary\") Potocznie nazywany jest \"The King of Canada/le Roi du Canada\" \u2013 kr\u00f3lem Kanady. == Status prawny Monarchii Kanadyjskiej == Monarchia","start_idx":61,"end_idx":75}
{"id":"mrc_5812","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 \u017cona w\u0142adys\u0142awa \u0142okietka?","answer":"Jadwiga","context":"Jadwiga kaliska (Jadwiga \u0141okietkowa) (ur. ok. 1266\u20131270/1275 w Kaliszu, zm. 10 grudnia 1339 w Starym S\u0105czu) \u2013 ksi\u0119\u017cna kaliska, c\u00f3rka ksi\u0119cia kaliskiego Boles\u0142awa Pobo\u017cnego i ksi\u0119\u017cnej Jolenty Heleny, \u017cona kr\u00f3la W\u0142adys\u0142awa I \u0141okietka, w latach 1320\u20131333 kr\u00f3lowa Polski. == Wyw\u00f3d rodowodowy == == Dzieci\u0144stwo i ma\u0142\u017ce\u0144stwo z W\u0142adys\u0142awem \u0141okietkiem == O dzieci\u0144stwie i wczesnej m\u0142odo\u015bci przysz\u0142ej kr\u00f3lowej nic nie wiadomo. Mia\u0142a dwie siostry: starsz\u0105 El\u017cbiet\u0119, kt\u00f3ra mi\u0119dzy 1277 a 1279 rokiem po\u015blubi\u0142a ksi\u0119cia legnickiego Henryka Brzuchatego oraz m\u0142odsz\u0105 Ann\u0119, oddan\u0105 do klasztoru klarysek w Gnie\u017anie. Jak przypuszcza cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w, Jadwiga jeszcze za \u017cycia ojca, a wi\u0119c przed 14 kwietnia 1279 r., zosta\u0142a zar\u0119czona z ksi\u0119ciem brzeskim W\u0142adys\u0142awem \u0141okietkiem, kt\u00f3ry jako posag otrzyma\u0142 by\u0107 mo\u017ce kasztelani\u0119 radziejowsk\u0105. Nie mam r\u00f3wnie\u017c pewno\u015bci,","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_5813","question":"ile os\u00f3b spalono na stosie?","answer":"ponad 50","context":"przest\u0119pc\u00f3w (np. fa\u0142szerzy pieni\u0119dzy). Niekt\u00f3re osoby skazane na spalenie na stosie: * Polikarp ze Smyrny (155 lub 156) * Eulogiusz z Tarragony (259) * Ma\u0142gorzata Porete (1310) * Jacques de Molay (1314) * Guillaume B\u00e9libaste (1321) * Jan Hus (1415) * Hieronim z Pragi (1416) * Joanna d\u2019Arc (1431) * Miguel Servet (1553) * Thomas Cranmer (1556) * Giordano Bruno (1600) * Anna Szwedyczka (1678) * Awwakum Pietrow (1682) * Kathrin Zimmermann (1701) * Aleksandr Woznicyn (1738) * Barbara Zdunk (1811) == Tereny dzisiejszej Polski == W 1315 roku biskup wroc\u0142awski Henryk z Wierzbna powo\u0142a\u0142 trybuna\u0142 inkwizycyjny pod przewodnictwem biskupa pomocniczego Paw\u0142a z Bancza, kt\u00f3ry skaza\u0142 na spalenie na stosie ponad 50 waldens\u00f3w we Wroc\u0142awiu, Nysie i \u015awidnicy uznanych za","start_idx":698,"end_idx":706}
{"id":"mrc_5814","question":"ile pa\u0144stw jest na \u015bwiecie?","answer":"194 pa\u0144stwa","context":"Lista pa\u0144stw \u015bwiata \u2013 zawiera list\u0119 pa\u0144stw niepodleg\u0142ych oraz wykaz pa\u0144stw nieuznawanych, uszeregowanych w kolejno\u015bci alfabetycznej pod wzgl\u0119dem nazwy kr\u00f3tkiej (o ile taka istnieje). U\u017cyte nazwy pa\u0144stw s\u0105 formami zalecanymi przez Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. == Pa\u0144stwa \u015bwiata == Wykaz obejmuje 194 pa\u0144stwa: 193 b\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych oraz Watykan. == Pa\u0144stwa nieuznawane (quasi-pa\u0144stwa, pa\u0144stwa \"de facto\" niepodleg\u0142e) == Wykaz pa\u0144stw nieuznawanych (quasi-pa\u0144stw, pa\u0144stw \"de facto\" niepodleg\u0142ych) obejmuje kraje, kt\u00f3re posiadaj\u0105 swoje terytoria, ludno\u015b\u0107 i rz\u0105dy sprawuj\u0105ce suwerenn\u0105 nad nimi kontrol\u0119, lecz nie uzyska\u0142y uznania swojej pa\u0144stwowo\u015bci na arenie mi\u0119dzynarodowej lub t\u0119 pa\u0144stwowo\u015b\u0107 uznaje niewielka liczba pa\u0144stw. * \u2013 Republika Abchazji * \u2013 Turecka Republika Cypru P\u00f3\u0142nocnego * \u2013 Republika G\u00f3rskiego Karabachu\u201eTerytorium, formalnie stanowi\u0105ce cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":350,"end_idx":361}
{"id":"mrc_5815","question":"kto jest ojcem ksi\u0119cia andrzeja?","answer":"kr\u00f3la Grecji Jerzego I oraz ksi\u0119\u017cnej Alicji Battenberg.","context":"2011 na swoje 90. urodziny otrzyma\u0142 od swojej ma\u0142\u017conki tytu\u0142 Lorda Wielkiego Admira\u0142a Marynarki (\"Lord High Admiral of the Navy\"). Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. == \u017byciorys == === Wczesne dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 na wyspie Korfu jako Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Grecji i Danii. Jedyny syn i ostatnie dziecko ksi\u0119cia Andrzeja, syna kr\u00f3la Grecji Jerzego I oraz ksi\u0119\u017cnej Alicji Battenberg. W 1922 wuj Filipa, panuj\u0105cy Konstantyn I, zosta\u0142 zmuszony do abdykacji po rewolucji 11 wrze\u015bnia, spowodowanej przez wojska rozczarowane kl\u0119sk\u0105 Grecji w wojnie z Turcj\u0105, a ksi\u0105\u017c\u0119 Andrzej aresztowany przez rz\u0105d wojskowy i wkr\u00f3tce skazany na do\u017cywotnie wygnanie oraz pozbawienie, tak jak reszta rodziny, obywatelstwa greckiego. W grudniu rodzina Filipa opu\u015bci\u0142a kraj i osiedli\u0142a","start_idx":360,"end_idx":415}
{"id":"mrc_5816","question":"o co oskar\u017cono sokratesa?","answer":"o to, \u017ce nie uznaje bog\u00f3w, \"kt\u00f3rych pa\u0144stwo uznaje\", czyli religii pa\u0144stwowej.","context":"\u0142atwo znale\u017a\u0107 przyk\u0142ady os\u00f3b, kt\u00f3re \u2013 zdeprawowane \u2013 szkodzi\u0142y nie osobie odpowiedzialnej za jej zepsucie moralne, lecz innym. Sokrates tylko pozornie zbija r\u00f3wnie\u017c drugi punkt oskar\u017cenia, twierdz\u0105c, \u017ce nie mo\u017cna go oskar\u017ca\u0107 jednocze\u015bnie o bezbo\u017cno\u015b\u0107 i wprowadzanie nowych duch\u00f3w. W rzeczywisto\u015bci Anytos, Meletos i Lykon nie oskar\u017cali go o ateizm, lecz o to, \u017ce nie uznaje bog\u00f3w, \"kt\u00f3rych pa\u0144stwo uznaje\", czyli religii pa\u0144stwowej. By\u0142a to niew\u0105tpliwie prawda. Jak powiedziano, religijno\u015b\u0107 Sokratesa by\u0142a bardzo g\u0142\u0119boka, ale te\u017c ca\u0142kiem innej \u2013 og\u00f3lniejszej i bardziej refleksyjnej \u2013 natury, ni\u017c u zwyk\u0142ych Ate\u0144czyk\u00f3w. Jest te\u017c prawd\u0105, \u017ce Sokrates nie by\u0142 zwolennikiem ustroju demokratycznego. Nie m\u00f3g\u0142 zgodzi\u0107 si\u0119 z branym w Atenach za pewnik przekonaniem, \u017ce obywatele w swojej wi\u0119kszo\u015bci reprezentuj\u0105 m\u0105dro\u015b\u0107. Z drugiej strony","start_idx":354,"end_idx":432}
{"id":"mrc_5817","question":"ile czo\u0142g\u00f3w ma usa?","answer":"130","context":"obecnie tam nie ma, tak wi\u0119c: * OIF (ang. \"Operation Iraqi Freedom\") \u2013 36,4 tys. \u017co\u0142nierzy * OEF (ang. \"Operation Enduring Freedom\") \u2013 22,4 tys. \u017co\u0142nierzy. Wed\u0142ug stanu na 1 stycznia 2007, USA posiada\u0142y na obszarze Europy: \u017co\u0142nierzy, 130 czo\u0142g\u00f3w, 697 transporter\u00f3w opancerzonych, 247 dzia\u0142 du\u017cego kalibru, 48 \u015bmig\u0142owc\u00f3w bojowych i 203 samoloty bojowe. USA obowi\u0105zuje traktat o redukcji zbroje\u0144 konwencjonalnych w Europie (CFE), zgodnie z kt\u00f3rym USA mog\u0105 mie\u0107 w Europie nie wi\u0119cej ni\u017c \u017co\u0142nierzy, 1812 czo\u0142g\u00f3w, 3037 transporter\u00f3w opancerzonych, 1553 dzia\u0142a du\u017cego kalibru, 396 \u015bmig\u0142owc\u00f3w bojowych i 784 samoloty bojowe. == Dow\u00f3dztwa == Najwy\u017csze dow\u00f3dztwo ameryka\u0144skich si\u0142 zbrojnych znajduje si\u0119 w budynku Pentagonu w Waszyngtonie \u0141a\u0144cuch dowodzenia rozdziela si\u0119 dalej na nast\u0119puj\u0105ce 10 dow\u00f3dztw: * USNORTHCOM \u2013 Dow\u00f3dztwo","start_idx":234,"end_idx":237}
{"id":"mrc_5818","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142 rozdzia\u0142 czech i s\u0142owacji?","answer":"Rozpad dokona\u0142 si\u0119 31 grudnia 1992, a 1 stycznia 1993 by\u0142 pierwszym dniem istnienia obydwu jej pa\u0144stw-sukcesor\u00f3w.","context":"Rozpad Czechos\u0142owacji (, ) \u2013 podzia\u0142 Czeskiej i S\u0142owackiej Republiki Federacyjnej (Czechos\u0142owacji) na dwa suwerenne pa\u0144stwa: Republik\u0119 Czesk\u0105 i Republik\u0119 S\u0142owack\u0105. Czechos\u0142owacja przesta\u0142a istnie\u0107 po 74 latach i 64 dniach od jej utworzenia. Rozpad dokona\u0142 si\u0119 31 grudnia 1992, a 1 stycznia 1993 by\u0142 pierwszym dniem istnienia obydwu jej pa\u0144stw-sukcesor\u00f3w. Za autor\u00f3w decyzji o podziale Czechos\u0142owacji powszechnie uwa\u017ca si\u0119 premiera Republiki S\u0142owackiej \u2013 Vladim\u00edra Me\u010diara oraz premiera Republiki Czeskiej \u2013 V\u00e1clava Klausa, dw\u00f3ch niezwykle ambitnych polityk\u00f3w, kt\u00f3rzy uzyskali dominuj\u0105c\u0105 pozycj\u0119 w swych republikach i nie chcieli dzieli\u0107 si\u0119 w\u0142adz\u0105. Obaj byli roz\u0142amowcami \u2013 rozsadzili od wewn\u0105trz swoje partie, by przy wykorzystaniu radykalnych hase\u0142 ugra\u0107 wi\u0119cej g\u0142os\u00f3w w kolejnych wyborach. Obaj te\u017c wierzyli, \u017ce naj\u0142atwiej osi\u0105gn\u0105 ten cel poprzez odwo\u0142ywanie si\u0119","start_idx":241,"end_idx":354}
{"id":"mrc_5819","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy toru\u0144?","answer":"wojew\u00f3dztwa kujawsko - pomorskiego","context":"(, , \"Torunium\") \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocnej Polsce, siedziba w\u0142adz samorz\u0105dowych wojew\u00f3dztwa kujawsko - pomorskiego \u2013 marsza\u0142ka, zarz\u0105du i sejmiku wojew\u00f3dztwa oraz jednostek im podporz\u0105dkowanych, a tak\u017ce jednej z najlepszych uczelni w Polsce - Uniwersytetu Miko\u0142aja Kopernika. Jest r\u00f3wnie\u017c siedzib\u0105 w\u0142adz powiatu toru\u0144skiego i stolic\u0105 rzymskokatolickiej diecezji toru\u0144skiej, jednym z miast centralnych Bydgosko-Toru\u0144skiego Obszaru Funkcjonalnego oraz centralnym o\u015brodkiem Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego. Drugie co do wielko\u015bci miasto w wojew\u00f3dztwie kujawsko-pomorskim. Po\u0142o\u017cone jest nad Wis\u0142\u0105 i Drw\u0119c\u0105. Jego prawobrze\u017cna cz\u0119\u015b\u0107 le\u017cy na Pomorzu, za\u015b lewobrze\u017cna znajduje si\u0119 na Kujawach. Toru\u0144, z liczb\u0105 198 273 sta\u0142ych mieszka\u0144c\u00f3w, zajmuje 16. miejsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci w Polsce (dane ze spisu powszechnego 2021r.). Jest du\u017cym o\u015brodkiem gospodarczym i handlowym oraz wa\u017cnym w\u0119z\u0142em","start_idx":94,"end_idx":128}
{"id":"mrc_5820","question":"gdzie walczy\u0142a 1 dywizja pancerna?","answer":"uczestniczy\u0142y w os\u0142anianiu ok. dwustukilometrowego odcinka wschodniego wybrze\u017ca Szkocji przed ewentualnym desantem Wehrmachtu.","context":"1 Dywizja Pancerna (1 DPanc., , tzw. \"Czarne Diab\u0142y\") \u2013 wielka jednostka pancerna Polskich Si\u0142 Zbrojnych w czasie II wojny \u015bwiatowej (1942\u20131947). == Historia == === Szkocja === 1 Dywizja Pancerna zosta\u0142a sformowana na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza, gen. broni W\u0142adys\u0142awa Sikorskiego wydanego w dniu 25 lutego 1942 roku, na bazie jednostek wydzielonych ze sk\u0142adu I Korpusu Polskiego w Wielkiej Brytanii: * 10 Brygady Kawalerii Pancernej, * 16 Brygady Czo\u0142g\u00f3w, * dywizjonu rozpoznawczego Korpusu, * 1 batalionu ci\u0119\u017ckich karabin\u00f3w maszynowych Korpusu, * batalionu saper\u00f3w Korpusu. W pocz\u0105tkowym okresie jednostki dywizji uczestniczy\u0142y w os\u0142anianiu ok. dwustukilometrowego odcinka wschodniego wybrze\u017ca Szkocji przed ewentualnym desantem Wehrmachtu. Okres ten zako\u0144czy\u0142 si\u0119 udanymi manewrami w p\u00f3\u0142nocnej Anglii. Stan liczebny 1 Dywizji Pancernej wynosi\u0142 w\u00f3wczas: 885","start_idx":623,"end_idx":749}
{"id":"mrc_5821","question":"ile najwi\u0119cej os\u00f3b trafi\u0142o 6 w lotto?","answer":"W losowaniu z 30 marca 1994 stwierdzono a\u017c 80 wygranych I stopnia.","context":"PLN na wygrane przeznaczone jest przynajmniej 51% z 2,40 PLN (dop\u0142ata 60 groszy). Zostaje 1,224 PLN na wygrane, czyli na zysk Totalizatora i wymienionych w dop\u0142acie ministerstw przeznaczone maksymalnie jest 59,2%. Nie uwzgl\u0119dniaj\u0105c ewentualnego podatku od wygranej (od jednorazowych warto\u015bci wygranych powy\u017cej 2280,00 PLN, zrycza\u0142towany podatek dochodowy wynosi 10% wygranej kwoty). Co oznacza, \u017ce mniej ni\u017c 40,8% wp\u0142aconych kwot mo\u017ce zosta\u0107 w kieszeni zwyci\u0119skich graczy. Stopnie wygranych: I \u2013 6 liczb, II \u2013 5 liczb, III \u2013 4 liczby, IV \u2013 3 liczby. == Najwy\u017csze wygrane == Tabela przedstawia 10 najwy\u017cszych wygranych w Lotto: W losowaniu z 30 marca 1994 stwierdzono a\u017c 80 wygranych I stopnia. W 1995 w Olsztynie ten sam gracz trafi\u0142 dwie \u201esz\u00f3stki\u201d w odst\u0119pie dw\u00f3ch tygodni.","start_idx":627,"end_idx":693}
{"id":"mrc_5822","question":"kto powo\u0142uje pierwszego prezesa s\u0105du najwy\u017cszego?","answer":"Powo\u0142uje go Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej","context":"Pierwszy Prezes S\u0105du Najwy\u017cszego \u2013 organ polskiego S\u0105du Najwy\u017cszego. == Opis == Powo\u0142uje go Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na sze\u015bcioletni\u0105 kadencj\u0119 spo\u015br\u00f3d s\u0119dzi\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego (SN) w stanie czynnym (obowi\u0105zuje ograniczenie nast\u0119puj\u0105cych bezpo\u015brednio po sobie kadencji do dw\u00f3ch), a wyboru dokonuje spo\u015br\u00f3d pi\u0119ciu kandydat\u00f3w przedstawionych przez Zgromadzenie Og\u00f3lne S\u0119dzi\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego. Osoba powo\u0142ana na stanowisko Pierwszego Prezesa S\u0105du Najwy\u017cszego mo\u017ce zajmowa\u0107 to stanowisko tylko do czasu przej\u015bcia w stan spoczynku, przeniesienia w stan spoczynku albo wyga\u015bni\u0119cia stosunku s\u0142u\u017cbowego s\u0119dziego S\u0105du Najwy\u017cszego. Pierwszy Prezes S\u0105du Najwy\u017cszego z urz\u0119du jest Przewodnicz\u0105cym Trybuna\u0142u Stanu oraz nieistniej\u0105cego \"de facto\" Najwy\u017cszego Trybuna\u0142u Narodowego. Jest tak\u017ce z urz\u0119du cz\u0142onkiem Krajowej Rady S\u0105downictwa. Wed\u0142ug ustawy o S\u0105dzie Najwy\u017cszym Pierwszy Prezes kieruje pracami S\u0105du Najwy\u017cszego i reprezentuje go na","start_idx":80,"end_idx":127}
{"id":"mrc_5823","question":"co w t\u0142umaczeniu na j\u0119zyk polski oznacza nazwa betlejem?","answer":"dom chleba","context":"Betlejem (, ', dos\u0142ownie \u201edom chleba\u201d; nowohebrajskie \"Bet Lechem\"; , '; dos\u0142ownie \u201edom mi\u0119sa\u201d) \u2013 miasto w muhafazie Betlejem w Autonomii Palesty\u0144skiej. Wa\u017cny o\u015brodek palesty\u0144skiej w\u0142adzy administracyjnej i centrum palesty\u0144skiej kultury. Miejsce narodzin Jezusa Chrystusa. == Po\u0142o\u017cenie == Miasto jest po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci Judei na wysoko\u015bci oko\u0142o 775 m n.p.m. Le\u017cy w odleg\u0142o\u015bci 10 km na po\u0142udnie od Jerozolimy, 59 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od wybrze\u017ca Morza \u015ar\u00f3dziemnego i 75 km na zach\u00f3d od Ammanu \u2013 stolicy Jordanii. W jego otoczeniu znajduj\u0105 si\u0119 miasta Jerozolima (osiedla Gillo, Bajt Safafa, Giwat ha-Matos i Har Homa), Bajt D\u017cala i Bajt Sahur, miasteczko Al-Chadr, kibuc Ramat Rachel oraz wsie Al-Asakra, Hindaza i Artas. Muhafaza Betlejem obejmuje s\u0105siednie miasta Bajt D\u017cala i Bajt","start_idx":26,"end_idx":36}
{"id":"mrc_5824","question":"gdzie jest po\u0142o\u017cony izrael?","answer":"\u2013 pa\u0144stwo na Bliskim Wschodzie, po\u0142o\u017cone w Azji Zachodniej na wschodnim brzegu Morza \u015ar\u00f3dziemnego.","context":"Izrael ( \"Jisra\u2019el\"), oficjalnie Pa\u0144stwo Izrael ( \"Medinat Jisra\u2019el\") \u2013 pa\u0144stwo na Bliskim Wschodzie, po\u0142o\u017cone w Azji Zachodniej na wschodnim brzegu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Graniczy na p\u00f3\u0142nocy z Libanem, na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie z Syri\u0105, na wschodzie z Jordani\u0105 i na po\u0142udniowym zachodzie z Egiptem. Przylega do niego r\u00f3wnie\u017c Palestyna, czyli Zachodni Brzeg oraz Strefa Gazy kontrolowane przez tymczasow\u0105 struktur\u0119 administracyjn\u0105: Palesty\u0144skie W\u0142adze Narodowe zwane potocznie Autonomi\u0105 Palesty\u0144sk\u0105. Zewn\u0119trzne granice Palestyny s\u0105 kontrolowane przez w\u0142adze izraelskie. Izrael pomimo stosunkowo ma\u0142ej powierzchni jest do\u015b\u0107 zr\u00f3\u017cnicowany demograficznie. W populacji licz\u0105cej 7,66 miliona wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowi\u0105 \u017bydzi (75%). Drug\u0105 co do wielko\u015bci grup\u0119 stanowi\u0105 Arabowie (20%). Mniejsz\u0105 grup\u0105 etniczn\u0105 s\u0105 Samarytanie. Pod wzgl\u0119dem wyznaniowym w Izraelu wyst\u0119puje du\u017ce zr\u00f3\u017cnicowanie \u2013 obok \u017cyd\u00f3w mieszkaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c muzu\u0142manie (Arabowie),","start_idx":70,"end_idx":168}
{"id":"mrc_5825","question":"jakie tereny by\u0142y obj\u0119te powstaniem styczniowym?","answer":"ziemie zaboru rosyjskiego przedrozbiorowej I Rzeczypospolitej (tzw. ziemie zabrane), zamieszkane przez Polak\u00f3w.","context":"Powstanie styczniowe na ziemiach zabranych (tak\u017ce powstanie styczniowe na Litwie i Rusi) \u2013 dzia\u0142ania powsta\u0144cze, kt\u00f3re obj\u0119\u0142y w latach 1863-1865 ziemie zaboru rosyjskiego przedrozbiorowej I Rzeczypospolitej (tzw. ziemie zabrane), zamieszkane przez Polak\u00f3w. == Przygotowania == Ju\u017c w 1861 przysz\u0142y dyktator powstania gen. Ludwik Mieros\u0142awski sformu\u0142owa\u0142 cele strategiczne nowej wojny partyzanckiej z Rosj\u0105. Analizuj\u0105c kl\u0119sk\u0119 powstania listopadowego doszed\u0142 on do wniosku, \u017ce klucz do zwyci\u0119stwa le\u017cy w odci\u0119ciu rosyjskich linii zaopatrzenia dla jednostek stacjonuj\u0105cych w Kr\u00f3lestwie Polskim poprzez wzniecenie ognisk oporu na ziemiach zabranych. Dzia\u0142ania te mia\u0142y na celu rozproszenie si\u0142 rosyjskich na rozleg\u0142ych i s\u0142abo zaludnionych ziemiach wschodnich i op\u00f3\u017anienie nadej\u015bcia rosyjskich si\u0142 g\u0142\u00f3wnych do czasu opanowania Kr\u00f3lestwa Polskiego przez polskich powsta\u0144c\u00f3w. == Stronnictwa bia\u0142ych i czerwonych, manifestacje == Na","start_idx":145,"end_idx":256}
{"id":"mrc_5826","question":"jak g\u0142\u0119bokie jest jezioro bajka\u0142?","answer":"Wed\u0142ug nowych danych z 2009 r. g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna jeziora jest r\u00f3wna 1642 m.","context":"zes\u0142a\u0144cy: * Benedykt Dybowski, * Aleksander Czekanowski, * Jan Czerski, * Wiktor Godlewski. Opr\u00f3cz tego znaczne zas\u0142ugi w badaniach jeziora po\u0142o\u017cyli rosyjscy i sowieccy uczeni: F.K. Dri\u017cenko (hydrologia), Wierieszczagin, P.P. Szerstjankin. Wed\u0142ug nowych danych z 2009 r. g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna jeziora jest r\u00f3wna 1642 m. Jego dno znajduje si\u0119 na g\u0142\u0119boko\u015bci 1186,5 m p.p.m., co oznacza, \u017ce Bajka\u0142 jest najwi\u0119ksz\u0105 \u015bwiatow\u0105 kryptodepresj\u0105. G\u0142\u0119boko\u015b\u0107 \u015brednia wynosi 730 m. Zasoby wodne jeziora wynosz\u0105 23 tys. km\u00b3, co stanowi 1/5 \u015bwiatowych zasob\u00f3w powierzchniowej wody s\u0142odkiej. Jezioro ma powierzchni\u0119 31,5 tys. km\u00b2, w tym 27 wysp. Najwi\u0119ksz\u0105 z nich jest Olchon o powierzchni 742 km\u00b2. Bajka\u0142 ma 336 dop\u0142yw\u00f3w, z czego najwa\u017cniejsze to Selenga, Barguzin czy G\u00f3rna Angara. Uj\u015bcia rzek s\u0105 deltowate. Wyp\u0142ywa z niego","start_idx":240,"end_idx":318}
{"id":"mrc_5827","question":"co jest \u017ar\u00f3d\u0142em fali elektromagnetycznej?","answer":"Naturalne \u017ar\u00f3d\u0142a fal radiowych to mi\u0119dzy innymi wy\u0142adowania atmosferyczne, zorze polarne, radiogalaktyki.","context":"piece indukcyjne, spawarki, zap\u0142on iskrowy silnik\u00f3w samochodowych, iskrz\u0105ce styki urz\u0105dze\u0144 elektrycznych. Naturalne \u017ar\u00f3d\u0142a fal radiowych to mi\u0119dzy innymi wy\u0142adowania atmosferyczne, zorze polarne, radiogalaktyki. W atmosferze propagacja fal radiowych jest dosy\u0107 skomplikowana, zachodz\u0105 r\u00f3\u017cnorodne odbicia i ugi\u0119cia fali w niekt\u00f3rych warstwach atmosfery. Przebieg tych zjawisk zale\u017cy zar\u00f3wno od d\u0142ugo\u015bci fali, jak i w\u0142asno\u015bci powietrza zale\u017cnych od pory dnia, pogody, po\u0142o\u017cenia geograficznego. ==== Mikrofale ==== W zale\u017cno\u015bci od metody wytwarzania niekiedy mikrofale s\u0105 zaliczane do fal radiowych, albo do podczerwieni. Podstawowe zastosowania mikrofal to \u0142\u0105czno\u015b\u0107 (na przyk\u0142ad telefonia kom\u00f3rkowa, radiolinie, bezprzewodowe sieci komputerowe) oraz technika radarowa. Fale zakresu mikrofalowego s\u0105 r\u00f3wnie\u017c wykorzystywane w radioastronomii, a odkrycie mikrofalowego promieniowania t\u0142a mia\u0142o wa\u017cne znaczenie dla rozwoju i weryfikacji modeli kosmologicznych. Wiele dielektryk\u00f3w mocno absorbuje","start_idx":106,"end_idx":211}
{"id":"mrc_5828","question":"kto dowodzi\u0142 na westerplatte?","answer":"Ca\u0142kowite dow\u00f3dztwo nad atakiem na Westerplatte spoczywa\u0142o w r\u0119kach kmdr. Gustava Kleikampa","context":"3. Dywizji Pancernej SS \u201eTotenkopf\u201d). W szturmie na Westerplatte bra\u0142y udzia\u0142 tak\u017ce inne mniejsze niemieckie oddzia\u0142y. Ca\u0142kowite dow\u00f3dztwo nad atakiem na Westerplatte spoczywa\u0142o w r\u0119kach kmdr. Gustava Kleikampa, znajduj\u0105cego si\u0119 na pancerniku \u201eSchleswig-Holstein\u201d. Niemieckie wojska l\u0105dowe by\u0142y te\u017c wyposa\u017cone w du\u017c\u0105 liczb\u0119 ci\u0119\u017ckich samochod\u00f3w pancernych ADGZ, 65 dzia\u0142 artyleryjskich (20 mm dzia\u0142a przeciwlotnicze FlaK 30, 37 mm armaty przeciwpancerne PaK 36, 105 mm lekkie haubice polowe Feldhaubitze18 oraz 211 mm ci\u0119\u017ckie haubice holowane M\u00f6rser 18), ponad 100 karabin\u00f3w maszynowych oraz nieznan\u0105 liczb\u0119 \u015brednich mo\u017adzierzy i miotaczy ognia Flammenwerfer 35. Niemieckie wojska l\u0105dowo-morskie w szturmie na Westerplatte wspiera\u0142y tak\u017ce dwa dywizjony Luftwaffe, a by\u0142y to StG 2 \u201eImmelmann\u201d i 4.(St)/TrGr 186, kt\u00f3re to posiada\u0142y od 40 do 60 bombowc\u00f3w nurkuj\u0105cych Ju","start_idx":119,"end_idx":210}
{"id":"mrc_5829","question":"co to przes\u0142anka?","answer":"Przes\u0142anka \u2013 zdanie logiczne, na kt\u00f3rego podstawie uznaje si\u0119 inne zdania za prawdziwe.","context":"Przes\u0142anka \u2013 zdanie logiczne, na kt\u00f3rego podstawie uznaje si\u0119 inne zdania za prawdziwe. Od takiego zdania zaczyna si\u0119 wnioskowanie. Zdanie, kt\u00f3re uznaje si\u0119 za prawdziwe, w rezultacie procesu wnioskowania nazywa si\u0119 wnioskiem lub konkluzj\u0105. Przes\u0142anki mog\u0105 by\u0107 wyra\u017ane lub jedynie entymematyczne, zatrzymane w umy\u015ble (gr. \"en thymo\"). Wnioskowania nawi\u0105zuj\u0105 cz\u0119sto do stosunku wynikania mi\u0119dzy zdaniami. Przes\u0142anka nie jest tym samym co racja, a wniosek to nie to samo co nast\u0119pstwo. W przypadku obiektywnego stosunku wynikania ujawnia si\u0119 nast\u0119pstwo racji, przy czym nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, \u017ce prawdziwo\u015b\u0107 nast\u0119pstwa nie przes\u0105dza o prawdziwo\u015bci racji. W przypadku subiektywnym za\u015b mamy do czynienia z przes\u0142ank\u0105 i jej wnioskiem (konkluzj\u0105), ale stanowi\u0105ce elementy \u201eczyjego\u015b rozumowania\u201d w pewnej chwili. Zdanie \u201eA\u201d jest racj\u0105 zdania \u201eB\u201d, za\u015b zdanie","start_idx":0,"end_idx":87}
{"id":"mrc_5830","question":"w kt\u00f3rym mie\u015bcie znajduje si\u0119 s\u0142ynna dzielnica hollywood?","answer":"Los Angeles","context":"Hollywood \u2013 dzielnica miasta Los Angeles w Stanach Zjednoczonych i najwa\u017cniejszy o\u015brodek ameryka\u0144skiej kinematografii. S\u0142owo \"Hollywood\" jest u\u017cywane jako skr\u00f3towa nazwa dla ameryka\u0144skiego przemys\u0142u filmowo-telewizyjnego bez wzgl\u0119du na miejsce kr\u0119cenia. Hollywood by\u0142 niewielk\u0105 wsp\u00f3lnot\u0105 w roku 1870, natomiast w 1903 roku zosta\u0142 przemianowany na gmin\u0119. W roku 1910 nast\u0105pi\u0142o oficjalne przy\u0142\u0105czenie Hollywood do Los Angeles, nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej zacz\u0119to rozwija\u0107 tam przemys\u0142 filmowy. == Historia == === Wczesna historia i rozw\u00f3j === Powstanie Hollywood zacz\u0119\u0142o si\u0119 od wybudowania z suszonej ceg\u0142y pierwszej chaty pod Los Angeles w 1853 roku. Szybko rozwin\u0119\u0142a si\u0119 tu uprawa zb\u00f3\u017c i do 1870 roku powsta\u0142a dobrze prosperuj\u0105ca spo\u0142eczno\u015b\u0107 rolnicza. Obszar znany by\u0142 jako Cahuenga Valley, nazwany tak od prze\u0142\u0119czy po\u0142o\u017conej w g\u00f3rach Santa Monica. Wed\u0142ug pami\u0119tnika","start_idx":29,"end_idx":40}
{"id":"mrc_5831","question":"kto przewodniczy obradom sejmu?","answer":"Marsza\u0142ek Sejmu","context":"Marsza\u0142ek Sejmu \u2013 w Polsce pose\u0142, b\u0119d\u0105cy najwy\u017cszym przedstawicielem izby ni\u017cszej (Sejmu) polskiego parlamentu, stoi na stra\u017cy praw i godno\u015bci Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i kieruje jego pracami. == Wyb\u00f3r == Wybierany jest spo\u015br\u00f3d pos\u0142\u00f3w na pierwszym posiedzeniu Sejmu. Po z\u0142o\u017ceniu przez pos\u0142\u00f3w \u015blubowania marsza\u0142ek senior przeprowadza wyb\u00f3r marsza\u0142ka Sejmu. Kandydatur\u0119 zg\u0142osi\u0107 mo\u017ce grupa 15 pos\u0142\u00f3w, a wyboru dokonuje si\u0119 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 bezwzgl\u0119dn\u0105 w g\u0142osowaniu imiennym. Je\u017celi \u017caden z kandydat\u00f3w nie uzyska wymaganej wi\u0119kszo\u015bci, w\u00f3wczas przeprowadza si\u0119 kolejn\u0105 tur\u0119 g\u0142osowania, skre\u015blaj\u0105c z listy kandydat\u00f3w tego, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 najmniejsz\u0105 liczb\u0119 g\u0142os\u00f3w. Po wyborze marsza\u0142ka dokonuje si\u0119 wyboru jego zast\u0119pc\u00f3w \u2013 wicemarsza\u0142k\u00f3w. W przypadku \u015bmierci albo rezygnacji z funkcji marsza\u0142ka Sejmu jego obowi\u0105zki wynikaj\u0105ce z regulaminu Sejmu sprawuje najstarszy wiekiem wicemarsza\u0142ek Sejmu a\u017c do","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_5832","question":"kto prowadzi\u0142 program ziarno?","answer":"Ewelina Grzebinoga oraz ksi\u0105dz Adam W\u0119grzyn.","context":"razy zmienia\u0142 formu\u0142\u0119. Aktualnie autorami scenariuszy i prowadz\u0105cymi program s\u0105 Ewelina Grzebinoga oraz ksi\u0105dz Adam W\u0119grzyn. Program jest tworzony przez Redakcj\u0119 Program\u00f3w Katolickich Telewizji Polskiej. Jego celem jest ewangelizacja dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym. Autorzy Ziarna znani byli z kilku og\u00f3lnopolskich przedsi\u0119wzi\u0119\u0107 takich jak np. drukowanie na pocz\u0105tku lat 90. XX wieku co tydzie\u0144 na potrzeby kilku tysi\u0119cy parafii broszurki z ewangeli\u0105 o nazwie \"Ziarno.\" \"Ziarno\" anga\u017cowa\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w promocj\u0119 chrze\u015bcija\u0144skich zespo\u0142\u00f3w, takich jak m.in.: Arka Noego, Dzieci z Brod\u0105, Promyczki i Ma\u0142y Ch\u00f3r Wielkich Serc. Z programem jest i by\u0142o zwi\u0105zanych przez lata wiele os\u00f3b, m.in.: ks. Wojciech Drozdowicz, Robert Sowa, Katarzyna \u0141aniewska, J\u00f3zef Mika, Aleksandra Szwed, bp Antoni D\u0142ugosz, ks. Mariusz Karbowski, Zofia Merle, Piotr Szwedes,","start_idx":80,"end_idx":124}
{"id":"mrc_5833","question":"w kt\u00f3rym roku za\u0142o\u017cono uni\u0119 europejsk\u0105?","answer":"Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":121,"end_idx":212}
{"id":"mrc_5834","question":"w kt\u00f3rym roku odzyskano niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"1918","context":"Odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918 \u2013 ci\u0105g zdarze\u0144 skutkuj\u0105cych ostatecznie odzyskaniem suwerenno\u015bci przez Polsk\u0119 po 123 latach zabor\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie upami\u0119tniaj\u0105ce ten fakt pa\u0144stwowe Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone jest 11 listopada, w rocznic\u0119 przekazania w\u0142adzy wojskowej J\u00f3zefowi Pi\u0142sudskiemu, jednak lewica postuluje \u015bwi\u0119towanie w dniu 7 listopada, tj. w rocznic\u0119 utworzenia pierwszego rz\u0105du niepodleg\u0142ej Polski. == Kalendarium == ; 1916 * 5 listopada \u2013 wydanie przez w\u0142adze niemieckie i austriackie Aktu 5 listopada, gwarantuj\u0105cego powstanie marionetkowego Kr\u00f3lestwa Polskiego w 1918 roku * ; ;1917 * 14 stycznia \u2013 rozpocz\u0119cie dzia\u0142alno\u015bci Tymczasowej Rady Stanu, oznaczaj\u0105ce formalne zaistnienie Kr\u00f3lestwa Polskiego * 12 wrze\u015bnia \u2013 przej\u0119cie obowi\u0105zk\u00f3w g\u0142owy pa\u0144stwa przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 ; ;1918 * 8 stycznia \u2013 w swoim or\u0119dziu do Kongresu prezydent","start_idx":41,"end_idx":45}
{"id":"mrc_5835","question":"co dzia\u0142o si\u0119 w obozach koncentracyjnych?","answer":"Przy pomocy oboz\u00f3w III Rzesza prowadzi\u0142a kilka r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 polityk niewolniczych i eksterminacyjnych.","context":"koncentracyjnymi (\"Konzentrationslager, Schutzhaft- und Konzentrationslager\") by\u0142y z\u0142\u0105czone ich podobozy (\"Nebenlager, Au\u00dfenlager\") i oddzia\u0142y robocze (\"Au\u00dfenkommando\"). Przy pomocy oboz\u00f3w III Rzesza prowadzi\u0142a kilka r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 polityk niewolniczych i eksterminacyjnych. Prawdziwe przeznaczenie oboz\u00f3w bywa\u0142o kryte pod eufemistycznymi nazwami, kt\u00f3re pozwala\u0142y ukry\u0107 przed \u015bwiatow\u0105 opini\u0105 publiczn\u0105, a poniek\u0105d przed samymi Niemcami, realne znaczenie plac\u00f3wek obozowych. Sie\u0107 oboz\u00f3w niemieckich tworzy\u0142o kilka podstawowych rodzaj\u00f3w oboz\u00f3w, kt\u00f3rych jednak precyzyjne rozgraniczenie bywa\u0142o w praktyce p\u0142ynne: Obozy koncentracyjne i pochodne: * Obozy koncentracyjne (niem. \"Konzentrationslager\", KL) \u2013 podstawowe plac\u00f3wki ca\u0142ego systemu, z podobozami i oddzia\u0142ami roboczymi. Klasycznymi przyk\u0142adami s\u0105: Dachau, Mauthausen-Gusen, Stutthof; * Obozy pracy przymusowej (niem. \"Arbeitslager\") \u2013 powstawa\u0142y na og\u00f3\u0142 najpierw jako komanda zewn\u0119trzne. Stanowi\u0142y obozy pracy, najcz\u0119\u015bciej w przemy\u015ble zbrojeniowym, kamienio\u0142omach i kopalniach, by\u0142y powi\u0105zane","start_idx":170,"end_idx":274}
{"id":"mrc_5836","question":"kiedy prezydent miasta?","answer":"Prezydent miasta \u2013 w Rzeczypospolitej Polskiej organ wykonawczy samorz\u0105du terytorialnego wybierany w wyborach bezpo\u015brednich w gminach miejskich o liczebno\u015bci powy\u017cej 100 tys. mieszka\u0144c\u00f3w (obecnie 37) lub o statusie miasta na prawach powiatu (obecnie 66)","context":"Prezydent miasta \u2013 w Rzeczypospolitej Polskiej organ wykonawczy samorz\u0105du terytorialnego wybierany w wyborach bezpo\u015brednich w gminach miejskich o liczebno\u015bci powy\u017cej 100 tys. mieszka\u0144c\u00f3w (obecnie 37) lub o statusie miasta na prawach powiatu (obecnie 66), przy czym w stanie na rok 2022 wszystkie miasta spe\u0142niaj\u0105ce warunek pierwszy spe\u0142niaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c drugi (w przesz\u0142o\u015bci wyj\u0105tkiem by\u0142 Wa\u0142brzych), a tak\u017ce w tych spo\u015br\u00f3d pozosta\u0142ych gmin miejskich, w kt\u00f3rych organ ten utworzony zosta\u0142 przed 1990 r., do kt\u00f3rych nale\u017c\u0105 wszystkie stolice \u00f3wczesnych wojew\u00f3dztw oraz wszystkie gminy miejskie o liczebno\u015bci w 1990 r. r\u00f3wnej lub przekraczaj\u0105cej 50 000, w tym wszystkie spe\u0142niaj\u0105ce ten warunek r\u00f3wnie\u017c obecnie, za wyj\u0105tkiem Tarnowskich G\u00f3r. Od 2002 r. prezydenta miasta wybiera si\u0119 w 107 polskich miastach (tzw. miastach prezydenckich). ==Opis funkcji==","start_idx":0,"end_idx":253}
{"id":"mrc_5837","question":"gdzie sta\u0142 kolos rodyjski?","answer":"u wej\u015bcia do portu Rodos","context":"Kolos Rodyjski \u2013 olbrzymich rozmiar\u00f3w pos\u0105g Heliosa, greckiego b\u00f3stwa s\u0142o\u0144ca, wybudowany na wyspie Rodos przez Charesa z Lindos w latach 294\u2013282 p.n.e. Wykonano go z br\u0105zu i ustawiono u wej\u015bcia do portu Rodos dla upami\u0119tnienia niepowodzenia Demetriusza Poliorketesa, kt\u00f3ry w latach 305\u2013304 p.n.e. oblega\u0142 miasto. Pos\u0105g mia\u0142 30\u201332 metry wysoko\u015bci, sta\u0142 na 10-metrowym piedestale. Wed\u0142ug staro\u017cytnych przekaz\u00f3w sama metalowa konstrukcja monumentu wa\u017cy\u0142a dwadzie\u015bcia ton, jednak ta warto\u015b\u0107 wydaje si\u0119 mocno niedoszacowana, skoro Statua Wolno\u015bci wa\u017cy 225 ton. Pos\u0105g zosta\u0142 zniszczony w 227/226 p.n.e., w wyniku trz\u0119sienia ziemi. Jest to jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata staro\u017cytnego. == Konstrukcja pos\u0105gu == Wed\u0142ug zapisk\u00f3w kronikarskich do budowy tego pos\u0105gu zu\u017cyto 500 talent\u00f3w (ok. 12,7 tony) br\u0105zu oraz 300 talent\u00f3w (ok. 7,6 tony) \u017celaza","start_idx":184,"end_idx":208}
{"id":"mrc_5838","question":"kto jest szefem kas?","answer":"Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest sekretarzem stanu w Ministerstwie Finans\u00f3w.","context":"Szef Krajowej Administracji Skarbowej \u2013 organ Krajowej Administracji Skarbowej, podlegaj\u0105cy Ministrowi Finans\u00f3w. Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest sekretarzem stanu w Ministerstwie Finans\u00f3w. Jest on organem podatkowym i organem administracji niezespolonej. Szefowi podlegaj\u0105: Krajowa Informacja Skarbowa, Krajowa Szko\u0142a Skarbowo\u015bci i izby administracji skarbowej. == Powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie == Szefa Krajowej Administracji Skarbowej powo\u0142uje Prezes Rady Ministr\u00f3w, na wniosek ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw finans\u00f3w publicznych, spo\u015br\u00f3d sekretarzy stanu w urz\u0119dzie obs\u0142uguj\u0105cym tego ministra. Kadencja Szefa KAS nie jest ograniczona. == Zadania == Do zada\u0144 Szefa Krajowej Administracji Skarbowej nale\u017cy: * nadz\u00f3r nad dzia\u0142alno\u015bci\u0105 organ\u00f3w Krajowej Administracji Skarbowej (opr\u00f3cz Ministra Finans\u00f3w); * nadz\u00f3r dzia\u0142alno\u015bci KAS; * ustalanie polityki kadrowej i szkoleniowej KAS; * rozdzielanie \u015brodk\u00f3w z bud\u017cetu pa\u0144stwa przeznaczonych na cele KAS; *","start_idx":113,"end_idx":199}
{"id":"mrc_5839","question":"kiedy zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca jan pawe\u0142 ii?","answer":"16 pa\u017adziernika 1978","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":578,"end_idx":598}
{"id":"mrc_5840","question":"jakie s\u0105 cele wychowania fizycznego?","answer":"Wyr\u00f3\u017cnili nast\u0119puj\u0105ce cele wychowania fizycznego: # Wspieranie osi\u0105gni\u0119\u0107 w zakresie umiej\u0119tno\u015bci ruchowych. # Promocja poprawy sprawno\u015bci fizycznej. # Wspieranie poznawczego uczenia. # Wspieranie rozwoju spo\u0142ecznego. # Wspieranie \u015bwiadomo\u015bci kulturowej i kulturalnej. # Wspieranie osi\u0105gni\u0119\u0107 szkolnych. # Wspieranie i przygotowanie do ca\u0142o\u017cyciowej aktywno\u015bci fizycznej i utrzymanie sprawno\u015bci.","context":"i poznawczego. Pate i Hohn (1994) za misj\u0119 wychowania fizycznego uznali \u201eprzygotowanie dzieci i m\u0142odzie\u017cy do fizycznie aktywnej doros\u0142o\u015bci\u201d. Wyr\u00f3\u017cnili nast\u0119puj\u0105ce cele wychowania fizycznego: # Wspieranie osi\u0105gni\u0119\u0107 w zakresie umiej\u0119tno\u015bci ruchowych. # Promocja poprawy sprawno\u015bci fizycznej. # Wspieranie poznawczego uczenia. # Wspieranie rozwoju spo\u0142ecznego. # Wspieranie \u015bwiadomo\u015bci kulturowej i kulturalnej. # Wspieranie osi\u0105gni\u0119\u0107 szkolnych. # Wspieranie i przygotowanie do ca\u0142o\u017cyciowej aktywno\u015bci fizycznej i utrzymanie sprawno\u015bci. Natomiast wg Osi\u0144skiego (2011) cele wychowania fizycznego dotycz\u0105 nast\u0119puj\u0105cych aspekt\u00f3w: # Postawy i motywacje \u2013 prosomatyczne i prospo\u0142eczne # Wiedza i zrozumienie. # Umiej\u0119tno\u015bci doskonalenia i w\u0142adania cia\u0142em. # Sprawno\u015b\u0107 i kondycja fizyczna. == Wychowanie fizyczne w polskiej szkole == Lekcje wychowania fizycznego w szkole realizowane s\u0105 w nast\u0119puj\u0105cym wymiarze (tygodniowo): # I etap edukacyjny","start_idx":141,"end_idx":533}
{"id":"mrc_5841","question":"kim jest richard dawkins?","answer":"Richard Dawkins, w\u0142a\u015bciwie Clinton Richard Dawkins (wym. []; ur. 26 marca 1941 w Nairobi w Kenii) \u2013 brytyjski zoolog, etolog, ewolucjonista i publicysta.","context":"Richard Dawkins, w\u0142a\u015bciwie Clinton Richard Dawkins (wym. []; ur. 26 marca 1941 w Nairobi w Kenii) \u2013 brytyjski zoolog, etolog, ewolucjonista i publicysta. Do ko\u0144ca 2008 by\u0142 profesorem katedry \"Public Understanding of Science\" na Uniwersytecie Oksfordzkim. Jest teoretykiem ewolucji biologicznej. W wydanej w 1976 ksi\u0105\u017cce \"Samolubny gen\" opisa\u0142 koncepcj\u0119 ewolucji, w kt\u00f3rej jednostk\u0105 doboru naturalnego jest gen. Wprowadzi\u0142 tam r\u00f3wnie\u017c poj\u0119cie memu oraz zainicjowa\u0142 powstanie memetyki. W 1982 w ksi\u0105\u017cce \"Fenotyp rozszerzony\" dowodzi\u0142, \u017ce dzia\u0142anie fenotypu nie ogranicza si\u0119 do cia\u0142a danego organizmu, ale rozci\u0105ga si\u0119 na \u015brodowisko, w\u0142\u0105czaj\u0105c w to tak\u017ce cia\u0142a innych istot. Jest antyteist\u0105, dzia\u0142a w ruchu \u201eThe Brights\u201d. Jest te\u017c inicjatorem akcji Out Campaign. Jest krytykiem religii instytucjonalnej, zw\u0142aszcza chrze\u015bcija\u0144stwa, judaizmu i islamu. Krytykuje religi\u0119 jako","start_idx":0,"end_idx":153}
{"id":"mrc_5842","question":"kto zbudowa\u0142 mur berli\u0144ski?","answer":"Robotnicy budowali go na polecenie kierownictwa SED pod nadzorem policji Volkspolizei i \u017co\u0142nierzy Narodowej Armii Ludowej (niem. \"Nationale Volksarmee\", NVA)","context":"=== Plan budowy muru w Berlinie by\u0142 tajemnic\u0105 rz\u0105du NRD. Robotnicy budowali go na polecenie kierownictwa SED pod nadzorem policji Volkspolizei i \u017co\u0142nierzy Narodowej Armii Ludowej (niem. \"Nationale Volksarmee\", NVA) \u2013 wbrew wcze\u015bniejszym zapewnieniom przewodnicz\u0105cego Rady Pa\u0144stwa NRD, Waltera Ulbrichta, kt\u00f3ry jeszcze 15 czerwca 1961 na konferencji prasowej w Berlinie Wschodnim, na pytanie zachodnioniemieckiej dziennikarki Annamarie Doherr odpar\u0142: Ulbricht by\u0142 tym samym pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra u\u017cy\u0142a poj\u0119cia \"mur\" w tym kontek\u015bcie \u2013 na dwa miesi\u0105ce przed jego budow\u0105. Co prawda alianci wiedzieli o planowanych \u201edrastycznych \u015brodkach\u201d oddzielenia Berlina Zachodniego, jednak byli zaskoczeni jego terminem i rozmiarami. Poniewa\u017c nie zablokowano im dost\u0119pu do Berlina Zachodniego, nie dosz\u0142o do konfliktu militarnego. Ministrowie spraw zagranicznych trzech pa\u0144stw alianckich i RFN, podczas spotkania 7","start_idx":57,"end_idx":214}
{"id":"mrc_5843","question":"gdzie mieszkali sumerowie?","answer":"w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Mezopotamii (dzisiaj po\u0142udniowy Irak).","context":"Sumer (\"Szumer\", \"Sumeria\"; sum. \ud808\udf26 \ud808\ude95 \ud808\ude2a \ud808\udcb5 \"Ki-en-gir\", hebr. \u05e9\u05b4\u05c1\u05e0\u05b0\u05e2\u05b8\u05e8 \"Szinear\" \u2013 por. Rdz 10:10) \u2013 staro\u017cytna kraina le\u017c\u0105ca w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Mezopotamii (dzisiaj po\u0142udniowy Irak). Zamieszkiwali j\u0105 Sumerowie, kt\u00f3rzy stworzyli wysoko rozwini\u0119t\u0105 cywilizacj\u0119 uznawan\u0105 za kolebk\u0119 kultur Bliskiego Wschodu i Europy. Wybudowali na terenie Mezopotamii szereg miast, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze to: Eridu, Ur, Lagasz, Umma, Uruk, Kisz, Sippar. Sumerowie prowadzili osiad\u0142y tryb \u017cycia. Trudnili si\u0119 g\u0142\u00f3wnie hodowl\u0105, rolnictwem i rzemios\u0142em. Nie utworzyli jednak scentralizowanego pa\u0144stwa, a jedynie system miast-pa\u0144stw. Ka\u017cde z nich posiada\u0142o swojego kr\u00f3la, zarazem najwy\u017cszego kap\u0142ana, w kt\u00f3rego r\u0119kach spoczywa\u0142a w\u0142adza religijna, administracyjna, jak r\u00f3wnie\u017c militarna. == Historia Sumeru == Pochodzenie Sumer\u00f3w stanowi dla nauki zagadk\u0119. Jedynie nieliczne dane umo\u017cliwiaj\u0105 wnioskowanie w tej kwestii. Wedle poda\u0144","start_idx":124,"end_idx":183}
{"id":"mrc_5844","question":"ile gatunk\u00f3w zwierz\u0105t ginie rocznie?","answer":"Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych ocen, wymiera od 5 tysi\u0119cy do 500 tysi\u0119cy gatunk\u00f3w rocznie.","context":"jest niewielkie, szacowane na wymarcie jednego gatunku co kilkaset lat. Wp\u0142ywem cywilizacji ludzkiej t\u0142umaczy si\u0119 zwi\u0119kszone tempo wymierania gatunk\u00f3w dokumentowane od kilkudziesi\u0119ciu tysi\u0119cy lat, zw\u0142aszcza w okresie ostatnich kilkuset lat. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych ocen, wymiera od 5 tysi\u0119cy do 500 tysi\u0119cy gatunk\u00f3w rocznie. == Przyczyny wygini\u0119\u0107 == Istniej\u0105 r\u00f3\u017cne przyczyny, kt\u00f3re bezpo\u015brednio lub po\u015brednio mog\u0105 doprowadzi\u0107 do wygini\u0119cia gatunku. Najpro\u015bciej mo\u017cna tu m\u00f3wi\u0107 o niemo\u017cno\u015bci przetrwania lub reprodukcji w danym \u015brodowisku naturalnym oraz niemo\u017cno\u015bci przemieszczenia si\u0119 do nowego, gdzie przetrwanie i rozmna\u017canie by\u0142oby mo\u017cliwe. Wymarcie mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 nagle, np. przez toksyczne zanieczyszczenie siedliska lub te\u017c stopniowo, kiedy gatunek przegrywa we wsp\u00f3\u0142zawodnictwie o pokarm z innym, silniejszym i lepiej przystosowanym gatunkiem (z tego powodu co roku wymieraj\u0105 \u015brednio trzy gatunki ptak\u00f3w).","start_idx":241,"end_idx":329}
{"id":"mrc_5845","question":"co to zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca?","answer":"a \u2013 wielko\u015b\u0107 definiowana dla pojedynczych soczewek i dla uk\u0142ad\u00f3w optycznych oznaczaj\u0105ca odwrotno\u015b\u0107 ogniskowej danej soczewki lub uk\u0142adu optycznego.","context":"Zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca, zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca, moc optyczna \u2013 wielko\u015b\u0107 definiowana dla pojedynczych soczewek i dla uk\u0142ad\u00f3w optycznych oznaczaj\u0105ca odwrotno\u015b\u0107 ogniskowej danej soczewki lub uk\u0142adu optycznego. :: Z=\\frac{1}{f}, gdzie: : Z \u2013 zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca, : f \u2013 ogniskowa (wyra\u017cona w metrach). Domy\u015blnie wz\u00f3r ten stosuje si\u0119 dla powietrza. Je\u017celi dana soczewka znajduje si\u0119 w o\u015brodku materialnym, kt\u00f3rego wsp\u00f3\u0142czynnik za\u0142amania wynosi n, to zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105c\u0105 wyra\u017ca wz\u00f3r :: Z=\\frac{n}{f} gdzie f jest ogniskow\u0105 uk\u0142adu w powietrzu. Zatem zastosowanie cieczy immersyjnej w mikroskopie zwi\u0119ksza zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105c\u0105 obiektywu. Dodatnia zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca oznacza soczewk\u0119 lub uk\u0142ad optyczny skupiaj\u0105cy, a ujemna \u2013 soczewk\u0119 lub uk\u0142ad rozpraszaj\u0105cy. Zerowa zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca oznacza brak zmiany kierunku promieni po przej\u015bciu przez soczewk\u0119 (obie powierzchnie robocze s\u0105 p\u0142askie i r\u00f3wnoleg\u0142e do siebie","start_idx":53,"end_idx":200}
{"id":"mrc_5846","question":"do jakiego klubu idzie ronaldo?","answer":"a w saudyjskim klubie Al-Nassr","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":157,"end_idx":187}
{"id":"mrc_5847","question":"na czym polega\u0142a koncepcja inkorporacyjna?","answer":"a wcielenie ziem do Polski oraz asymilacj\u0119 os\u00f3b o pochodzeniu niepolskim, tak mia\u0142o powsta\u0107 pa\u0144stwo jednolite pod wzgl\u0119dem narodowo\u015bci.","context":"Koncepcja inkorporacyjna \u2013 koncepcja zaproponowana po I wojnie \u015bwiatowej przez Romana Dmowskiego. Zak\u0142ada\u0142a ona wcielenie ziem do Polski oraz asymilacj\u0119 os\u00f3b o pochodzeniu niepolskim, tak mia\u0142o powsta\u0107 pa\u0144stwo jednolite pod wzgl\u0119dem narodowo\u015bci. Na wschodzie w sk\u0142adzie kraju mia\u0142y znale\u017a\u0107 si\u0119 tereny z przewa\u017caj\u0105c\u0105 liczb\u0105 ludno\u015bci polskiej, co u\u0142atwi\u0142oby proces polonizacji, a wi\u0119c: Galicja Wschodnia, Litwa oraz ziemie po rzek\u0119 Berezyn\u0119. W kwestii granicy zachodniej plan ten przewidywa\u0142 w\u0142\u0105czenie G\u00f3rnego \u015al\u0105ska, Pomorza Gda\u0144skiego, Wielkopolski oraz wi\u0119kszo\u015bci ziem Prus Wschodnich. Wed\u0142ug Dmowskiego mniejszo\u015bci narodowe mia\u0142yby wi\u0119c zosta\u0107 poddane asymilacji do narodu polskiego lub przeznaczone do emigracji (tak jak w przypadku Niemc\u00f3w czy \u017byd\u00f3w). Program odmienny, a zarazem konkurencyjny do koncepcji inkorporacyjnej Dmowskiego, zaprezentowa\u0142 J\u00f3zef Pi\u0142sudski wyst\u0119puj\u0105c z koncepcj\u0105 federacyjn\u0105, tj. utworzeniem bloku","start_idx":110,"end_idx":245}
{"id":"mrc_5848","question":"gdzie zosta\u0142a podpisana karta atlantycka?","answer":"na pok\u0142adzie okr\u0119tu HMS \u201ePrince of Wales\u201d, kotwicz\u0105cego u wybrze\u017cy Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim","context":"Karta Atlantycka (ang. \"Atlantic Charter\") \u2013 o\u015bmiopunktowa deklaracja podpisana 14 sierpnia 1941 roku przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta na pok\u0142adzie okr\u0119tu HMS \u201ePrince of Wales\u201d, kotwicz\u0105cego u wybrze\u017cy Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim (st\u0105d pochodzi nazwa). Okre\u015bla\u0142a cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w okresie II wojny \u015bwiatowej i po jej zako\u0144czeniu oraz zasady powojennych stosunk\u00f3w mi\u0119dzynarodowych. == Historia == Deklaracj\u0119 podpisali premier Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej Winston Churchill oraz prezydent Stan\u00f3w Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej Franklin Delano Roosevelt. Za jej najwa\u017cniejsze cele uznano prawo wszystkich narod\u00f3w do posiadania w\u0142asnych rz\u0105d\u00f3w i w\u0142asnego niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa, do rozwoju gospodarczego i \u017cycia w pokoju po pokonaniu tyranii faszystowskiej. Zdecydowanie eksponowa\u0142a zasad\u0119 pokojowego rozstrzygania spor\u00f3w mi\u0119dzynarodowych, zgodnie","start_idx":158,"end_idx":264}
{"id":"mrc_5849","question":"jak nale\u017cy korzysta\u0107 z koca ga\u015bniczego?","answer":"U\u017cycie polega na szczelnym przykryciu ma\u0142ego, p\u0142on\u0105cego przedmiotu lub np. beczki z pal\u0105c\u0105 si\u0119 ciecz\u0105. U\u017cywaj\u0105c koca nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, by przykrywa\u0107 zarzewie ognia od swojej strony, aby unikn\u0105\u0107 poparzenia ogniem.","context":"Koc ga\u015bniczy \u2013 podr\u0119czny sprz\u0119t ga\u015bniczy s\u0142u\u017c\u0105cy do mechanicznego odcinania dop\u0142ywu powietrza do p\u0142on\u0105cych materia\u0142\u00f3w. Wykonany jest z w\u0142\u00f3kna szklanego. Dawniej koce ga\u015bnicze wykonywane by\u0142y z w\u0142\u00f3kien konopi w splocie z w\u0142\u00f3knami azbestu. Ma powierzchni\u0119 ok. 3 m2. U\u017cycie polega na szczelnym przykryciu ma\u0142ego, p\u0142on\u0105cego przedmiotu lub np. beczki z pal\u0105c\u0105 si\u0119 ciecz\u0105. U\u017cywaj\u0105c koca nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, by przykrywa\u0107 zarzewie ognia od swojej strony, aby unikn\u0105\u0107 poparzenia ogniem. Mo\u017ce by\u0107 u\u017cyty do gaszenia pal\u0105cego si\u0119 ubrania. Wad\u0105 koca ga\u015bniczego jest to, i\u017c mo\u017ce by\u0107 on u\u017cyty skutecznie tylko do gaszenia niewielkich \u017ar\u00f3de\u0142 ognia i umiejscowionych blisko osoby gasz\u0105cej po\u017car. Zalet\u0105 jest mo\u017cliwo\u015b\u0107 wielokrotnego u\u017cycia i nieniszczenie gaszonych przedmiot\u00f3w. Kategoria:\u015arodki i sprz\u0119t ga\u015bniczy ru:\u041a\u043e\u0448\u043c\u0430#\u041f\u0440\u043e\u0442\u0438\u0432\u043e\u043f\u043e\u0436\u0430\u0440\u043d\u0430\u044f \u043a\u043e\u0448\u043c\u0430","start_idx":264,"end_idx":475}
{"id":"mrc_5850","question":"gdzie jest mi\u0144sk mazowiecki?","answer":"Mi\u0144sk Mazowiecki \u2013 miasto we wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, nale\u017c\u0105ce do aglomeracji warszawskiej, siedziba powiatu mi\u0144skiego i gminy wiejskiej Mi\u0144sk Mazowiecki.","context":"Mi\u0144sk Mazowiecki \u2013 miasto we wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, nale\u017c\u0105ce do aglomeracji warszawskiej, siedziba powiatu mi\u0144skiego i gminy wiejskiej Mi\u0144sk Mazowiecki. Wed\u0142ug danych z ko\u0144c\u00f3wki 2020 roku Mi\u0144sk Mazowiecki zamieszkiwa\u0142o 40 999 mieszka\u0144c\u00f3w. Miasto po\u0142o\u017cone jest w odleg\u0142o\u015bci 20 km od granicy i 38 km od centrum Warszawy. Stanowi ono lokalne i ponadlokalne centrum gospodarcze (rozwini\u0119te handel, us\u0142ugi i przemys\u0142), edukacyjne (szko\u0142a wy\u017csza, 6 szk\u00f3\u0142 \u015brednich, uniwersytet trzeciego wieku), militarne (baza lotnicza, \u017candarmeria i wojskowe centrum rekrutacji), kulturalne (dom kultury, szko\u0142a artystyczna, 2 biblioteki, 2 muzea), ale przede wszystkim jest miejscem zamieszkania i wypoczynku wielu ludzi pracuj\u0105cych w Warszawie. Historia Mi\u0144ska si\u0119ga ponad sze\u015bciuset lat. Od 1421 miejscowo\u015b\u0107 posiada prawa miejskie. W XIX wieku i do II wojny \u015bwiatowej","start_idx":0,"end_idx":176}
{"id":"mrc_5851","question":"ile lat robinson sp\u0119dzi\u0142 na wyspie?","answer":"28 lat, 2 miesi\u0105ce i 19 dni.","context":"statek trafia na huragan i rozbija si\u0119 u uj\u015bcia rzeki Orinoko, a jedyny ocala\u0142y, Robinson, znajduje ocalenie na bezludnej wyspie. Sp\u0119dza tam 28 lat, 2 miesi\u0105ce i 19 dni. W trudzie zagospodarowuje si\u0119 tam, urz\u0105dza lokum, uprawia zbo\u017ce, oswaja zwierz\u0119ta, wytwarza naczynia. Jednak cierpi z powodu samotno\u015bci. Po latach na jego wysp\u0119 trafiaj\u0105 ludo\u017cercy, a Robinsonowi udaje si\u0119 ocali\u0107 z ich r\u0105k ofiar\u0119 \u2013 m\u0142odego tubylca. Ocala\u0142ego krajowca nazywa \"Friday\", czyli Pi\u0105tek \u2013 od dnia tygodnia kiedy go spotka\u0142. W polskich t\u0142umaczeniach Friday znany jest jako Pi\u0119taszek. Anglik cywilizuje karaiba, czyni\u0105c go towarzyszem swojej niedoli. Uczy go j\u0119zyka angielskiego i nawraca na chrze\u015bcija\u0144stwo. Po latach do wyspy przybija statek, kt\u00f3rym kieruj\u0105 zbuntowani marynarze. Robinson pomaga kapitanowi odzyska\u0107 panowanie nad statkiem","start_idx":141,"end_idx":169}
{"id":"mrc_5852","question":"jakie obietnic\u0119 dotycz\u0105ce pa\u0144stwa polskiego zosta\u0142y zawarte w akcie 5 listopada?","answer":"obietnic\u0119 powstania Kr\u00f3lestwa Polskiego, pozostaj\u0105cego w niesprecyzowanej \u201e\u0142\u0105czno\u015bci z obu sprzymierzonymi mocarstwami\u201d.","context":"5 listopada 1916 w wyniku konferencji w Pszczynie w\u0142adze niemieckie i austro-w\u0119gierskie wyda\u0142y proklamacj\u0119, z podpisami swych generalnych gubernator\u00f3w von Beselera i Kuka, zawieraj\u0105c\u0105 obietnic\u0119 powstania Kr\u00f3lestwa Polskiego, pozostaj\u0105cego w niesprecyzowanej \u201e\u0142\u0105czno\u015bci z obu sprzymierzonymi mocarstwami\u201d. W akcie tym nie okre\u015blono granic przysz\u0142ej monarchii, a jej status wyra\u017ca\u0142o s\u0142owo \u201esamodzielne\u201d zamiast \u201eniepodleg\u0142e\u201d, co nie satysfakcjonowa\u0142o m.in. polskich dzia\u0142aczy narodowych na \u015al\u0105sku, kt\u00f3rzy uznali og\u0142oszenie tego aktu za dzia\u0142anie pozorne. Dokument ten zawiera\u0142 natomiast sformu\u0142owania dotycz\u0105ce utworzenia armii polskiej. Po bitwie pod Ko\u015bciuchn\u00f3wk\u0105, w kt\u00f3rej I Brygada Legion\u00f3w Polskich walcz\u0105ca po stronie Austro-W\u0119gier zapobieg\u0142a przerwaniu frontu przez wojska rosyjskie, genera\u0142 Erich Ludendorff, generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego, napisa\u0142 list do w\u0142adz w Berlinie, postuluj\u0105c utworzenie zale\u017cnego od Niemiec pa\u0144stwa polskiego i","start_idx":184,"end_idx":304}
{"id":"mrc_5853","question":"w kt\u00f3rym roku wydano gr\u0119 mario bros?","answer":"1983","context":"Mario Bros. \u2013 komputerowa gra platformowa stworzona przez Nintendo i wydana w 1983 jako gra arcade. W grze mog\u0105 uczestniczy\u0107 1 lub 2 osoby (w niekt\u00f3rych wersjach do 4). Gracz pierwszy steruje Mario, natomiast drugi Luigim. Gra ma porty na konsole przeno\u015bne i stacjonarne, zosta\u0142a r\u00f3wnie\u017c wydana z grami \"Super Mario Bros. 3\", \"Mario & Luigi: Superstar Saga\" oraz seri\u0105 \"Super Mario Advance\". Mario Bros. pojawi\u0142 si\u0119 tak\u017ce na NES Classic Edition. == Platformy, na kt\u00f3re gra zosta\u0142a wydana == * 1983 ** Automaty arcadeProducent - Nintendo Co. Ltd.Wydawca - Nintendo Co. Ltd. (Japonia), Nintendo of America Inc. (USA) ** Apple IIProducent - Nintendo Co. Ltd.Wydawca - AtarisoftKraj - USA ** Atari 2600Producent - Nintendo Co. Ltd.Wydawca - AtariKraj -","start_idx":78,"end_idx":82}
{"id":"mrc_5854","question":"kto udziela chrztu?","answer":"sakramentu chrztu udziela biskup, prezbiter lub diakon, a gdy nie ma nikogo z powy\u017cszych w nag\u0142ym przypadku \u2013 ka\u017cdy cz\u0142owiek, tak\u017ce niechrze\u015bcijanin, byleby mia\u0142 intencj\u0119 czynienia tego, co czyni Ko\u015bci\u00f3\u0142.","context":"Szafarz sakramentu \u2013 osoba udzielaj\u0105ca sakramentu. W Ko\u015bciele katolickim szafarzami sakrament\u00f3w s\u0105: * Chrzest: sakramentu chrztu udziela biskup, prezbiter lub diakon, a gdy nie ma nikogo z powy\u017cszych w nag\u0142ym przypadku \u2013 ka\u017cdy cz\u0142owiek, tak\u017ce niechrze\u015bcijanin, byleby mia\u0142 intencj\u0119 czynienia tego, co czyni Ko\u015bci\u00f3\u0142. * Bierzmowanie: sakramentu bierzmowania udziela biskup, a w szczeg\u00f3lnych przypadkach, np. przyj\u0119cie do Ko\u015bcio\u0142a (chrzest, pierwsza komunia \u015bw. i bierzmowanie) osoby doros\u0142ej \u2013 kap\u0142an delegowany przez biskupa. * Eucharystia: do sprawowania wymagane s\u0105 \u015bwi\u0119cenia w stopniu co najmniej prezbitera, w zwi\u0105zku z tym jej szafarzem jest ksi\u0105dz lub biskup. Udzielanie Komunii \u015awi\u0119tej jest r\u00f3wnie\u017c mo\u017cliwe przez diakona a w sytuacjach nadzwyczajnych mo\u017ce to czyni\u0107 akolita lub nadzwyczajny szafarz Komunii \u015awi\u0119tej * Pokuta: w sytuacji zwyczajnej sakramentu","start_idx":111,"end_idx":315}
{"id":"mrc_5855","question":"ile wyprodukowano bizon\u00f3w?","answer":"zosta\u0142o wyprodukowanych zaledwie dwadzie\u015bcia kilka sztuk.","context":"roku. == Z055 == Kombajn\u00f3w Bizon America zosta\u0142o wyprodukowanych zaledwie dwadzie\u015bcia kilka sztuk. Wszystkie wyjecha\u0142y do Skandynawii. Kombajn by\u0142 produkowany w 1975 roku, mia\u0142 ju\u017c rozk\u0142adan\u0105 hydraulicznie rur\u0119 wysypow\u0105, czujniki strat, szerokie ogumienie, kabin\u0119 z przesuwanymi drzwiami, a przede wszystkim charakterystyczny du\u017cy zbiornik ziarna, mieszcz\u0105cy 3 tony pszenicy, czyli prawie dwukrotnie wi\u0119cej ni\u017c w Bizonie Super. Pojemno\u015b\u0107 zbiornika by\u0142a w nim wykorzystywana, cz\u0119\u015bciowo z uwagi na fakt, i\u017c montowany kr\u00f3tki sko\u015bny \u015blimak zasypywa\u0142 ziarno tylko na \u015brodek zbiornika. == Z056 == Kombajn Z-056, opracowany jako nast\u0119pca kombajnu Z-050 w typie \u201eSuper\u201d, jest przeznaczony do zbioru z pnia czterech podstawowych zb\u00f3\u017c, rzepaku i niekt\u00f3rych ro\u015blin str\u0105czkowych. Zastosowanie podbieracza pokos\u00f3w umo\u017cliwia zbi\u00f3r metod\u0105 dwufazow\u0105. Kombajn jest przystosowany do montowania odpowiednich adapter\u00f3w, co","start_idx":41,"end_idx":98}
{"id":"mrc_5856","question":"co oznacza s\u0142owo amen?","answer":"judaistyczna, chrze\u015bcija\u0144ska i muzu\u0142ma\u0144ska uroczysta formu\u0142a ko\u0144cz\u0105ca i zarazem potwierdzaj\u0105ca modlitw\u0119 lub hymn, tak\u017ce w tekstach biblijnych.","context":"Amen (z hebr. \u05d0\u05de\u05df \"amen\" \u2013 \u201eniech si\u0119 stanie\u201d, \u201ewierno\u015b\u0107\u201d, od rdzenia \"amint\" \u2013 by\u0142 mocny) \u2013 judaistyczna, chrze\u015bcija\u0144ska i muzu\u0142ma\u0144ska uroczysta formu\u0142a ko\u0144cz\u0105ca i zarazem potwierdzaj\u0105ca modlitw\u0119 lub hymn, tak\u017ce w tekstach biblijnych. S\u0142owo \u201eamen\u201d jest tak\u017ce u\u017cywane jako zwrot w rodzaju \u201eniech tak b\u0119dzie\u201d. Na Bliskim Wschodzie termin ten pierwotnie oznacza\u0142 potwierdzenie przysi\u0119gi \u017co\u0142nierskiej (Asyria) \u2013 odpowiednik dzisiejszego \u201etak jest\u201d, \u201erozkaz\u201d lub \u201ewykonam\u201d. Jego wypowiedzenie po wys\u0142uchaniu modlitw i b\u0142ogos\u0142awie\u0144stw zast\u0119powa\u0142o ich odm\u00f3wienie \u2013 w staro\u017cytno\u015bci niewiele os\u00f3b zna\u0142o modlitwy na pami\u0119\u0107. == Amen w Starym Testamencie == Przewa\u017cnie s\u0142owo \"amen\" wyst\u0119puje w Starym Testamencie w kontek\u015bcie sakralno-kultowym, oznacza odpowied\u017a na s\u0142owo Bo\u017ce, Bo\u017ce obietnice, gro\u017aby itp. (Pwt 27, 15-26; Jr 11,5). Czasem te\u017c jest odpowiedzi\u0105 jednostki lub","start_idx":93,"end_idx":235}
{"id":"mrc_5857","question":"jakie ludy nazywano poganami?","answer":"wyznawc\u00f3w religii niechrze\u015bcija\u0144skich, g\u0142\u00f3wnie niemonoteistycznych, politeistycznych i animalistycznych","context":"Poganie \u2013 deprecjonuj\u0105ce okre\u015blenie u\u017cywane przez chrze\u015bcijan wobec wyznawc\u00f3w religii niechrze\u015bcija\u0144skich, g\u0142\u00f3wnie niemonoteistycznych, politeistycznych i animalistycznych, w Polsce od XII wieku okre\u015bleniem \u201epoganin\u201d pos\u0142ugiwano si\u0119 jako form\u0105 zniewagi. Odpowiednik \u017cydowskiego goj i islamskiego giaur. S\u0142owo \"poganin\" mo\u017ce mie\u0107 charakter deprecjonuj\u0105cy, jednak wielu wyznawc\u00f3w religii przedchrze\u015bcija\u0144skich u\u017cywa tego okre\u015blenia bez negatywnego wyd\u017awi\u0119ku. == Etymologia == \u0141aci\u0144skie s\u0142owo \"paganus\" znaczy \u201ewie\u015bniak\u201d, a \"pagus\" znaczy \u201ewie\u015b\u201d. Istniej\u0105 przy tym dwie mo\u017cliwe etymologie s\u0142owa \u201epoga\u0144stwo\u201d. S\u0142owo \"paganus\" oznacza\u0107 mog\u0142o w \u0142acinie klasycznej mieszka\u0144ca gminy wiejskiej, mog\u0142o jednak oznacza\u0107 te\u017c cywila, w przeciwie\u0144stwie do wojskowego. Mieszka\u0144cy teren\u00f3w wiejskich p\u00f3\u017aniej przyjmowali chrze\u015bcija\u0144stwo, co mog\u0142o by\u0107 przyczyn\u0105 zmiany znaczenia s\u0142owa \"paganus\", odnosz\u0105cego si\u0119 odt\u0105d do niechrze\u015bcijan. Chrze\u015bcijanin okre\u015bla\u0142 si\u0119 jako \"miles Christi\" (\u201e\u017co\u0142nierz Chrystusa\u201d), wi\u0119c zmiana znaczenia","start_idx":68,"end_idx":171}
{"id":"mrc_5858","question":"kto wprowadzi\u0142 religi\u0119 do szk\u00f3\u0142?","answer":"wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30.08.1990 r.","context":"do 1981 by\u0142y one wci\u0105\u017c pod kontrol\u0105 w\u0142adz o\u015bwiatowych. === III RP === Po 1989 roku religi\u0119 do szk\u00f3\u0142 ponownie wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30.08.1990 r. Obecnie prawo organizacji zaj\u0119\u0107 katechetycznych w plac\u00f3wkach szkolnych gwarantowane jest przepisem art. 53 ust. 4 Konstytucji: Dodatkowo na mocy art. 12 konkordatu mi\u0119dzy Stolic\u0105 Apostolsk\u0105 i Rzecz\u0105pospolit\u0105 Polsk\u0105 z 1993 () Pa\u0144stwo polskie zagwarantowa\u0142o, \u017ce: * \u201eSzko\u0142y publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji pa\u0144stwowej i samorz\u0105dowej, organizuj\u0105 zgodnie z wol\u0105 zainteresowanych nauk\u0119 religii w ramach planu zaj\u0119\u0107 szkolnych i przedszkolnych. * Program nauczania religii katolickiej oraz podr\u0119czniki opracowuje w\u0142adza ko\u015bcielna i podaje je do wiadomo\u015bci kompetentnej w\u0142adzy pa\u0144stwowej. * W sprawach tre\u015bci nauczania i wychowania religijnego","start_idx":109,"end_idx":183}
{"id":"mrc_5859","question":"w jakim klubie gra neymar?","answer":"Paris Saint-Germain","context":"Neymar, w\u0142a\u015bc. Neymar da Silva Santos J\u00fanior (ur. 5 lutego 1992 w Mogi das Cruzes) \u2013 brazylijski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Brazylii. Karier\u0119 seniorsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w Santosie FC, w kt\u00f3rym zadebiutowa\u0142 w 2009. W ci\u0105gu pi\u0119cioletniego pobytu w brazylijskim klubie dwukrotnie zdoby\u0142 Campeonato Paulista, raz Copa do Brasil i Copa Libertadores. W 2013 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do FC Barcelony, z kt\u00f3r\u0105 zdoby\u0142 potr\u00f3jn\u0105 koron\u0119 w sezonie 2014/2015, wygrywaj\u0105c Primera Divisi\u00f3n, Copa del Rey i rozgrywki Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2017, za rekordow\u0105 kwot\u0119, zosta\u0142 zakupiony przez Paris Saint-Germain. Z paryskim klubem cztery razy zdobywa\u0142 mistrzostwo Francji, trzy razy Puchar Francji, dwa razy Puchar Ligi Francuskiej i trzy razy Superpuchar Francji, a w","start_idx":161,"end_idx":180}
{"id":"mrc_5860","question":"kiedy zachodzi replikacja dna?","answer":"Proces ten zachodzi podczas interfazy (w fazie S).","context":"Replikacja DNA \u2212 proces, w kt\u00f3rym podw\u00f3jna ni\u0107 DNA (podw\u00f3jna helisa) ulega skopiowaniu (proces samoodtwarzania si\u0119 DNA). Replikacja jest semikonserwatywna (p\u00f3\u0142zachowawcza): w ka\u017cdej z dw\u00f3ch uzyskanych podw\u00f3jnych nici DNA b\u0119dzie jedna ni\u0107 macierzysta i jedna nowa. Nie licz\u0105c niewielkiego prawdopodobie\u0144stwa (mniej wi\u0119cej jeden b\u0142\u0105d na 109 nukleotyd\u00f3w; dla por\u00f3wnania b\u0142\u0105d transkrypcji wynosi 1 na 104) wyst\u0105pienia b\u0142\u0119du, obie cz\u0105steczki DNA b\u0119d\u0105 identyczne. Proces ten zachodzi podczas interfazy (w fazie S). == Substraty i enzymy == Replikacja jest procesem endoenergetycznym. Substraty stanowi\u0105: * matryca DNA * trifosforany deoksyrybonukleotyd\u00f3w (dNTP) \u2013 budulec nowej nici DNA * ATP/CTP/GTP \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142o energii dla helikaz. W procesie tym bierze udzia\u0142 wiele enzym\u00f3w, mi\u0119dzy innymi: * topoizomeraza \u2013 wprowadza lub usuwa skr\u0119ty z podw\u00f3jnej nici DNA","start_idx":458,"end_idx":508}
{"id":"mrc_5861","question":"co to jest tygrys bia\u0142y?","answer":"Bia\u0142y tygrys \u2013 jeden z wielu wariant\u00f3w ubarwienia tygrysa \"Panthera tigris\" (ssak z rodziny kotowatych).","context":"Bia\u0142y tygrys \u2013 jeden z wielu wariant\u00f3w ubarwienia tygrysa \"Panthera tigris\" (ssak z rodziny kotowatych). Jego cechami charakterystycznymi s\u0105: kremowe lub bia\u0142e umaszczenie sier\u015bci, r\u00f3\u017cowy nos, niebieskie oczy oraz czarne, szare lub br\u0105zowe pasy. Osobniki albinotyczne o \u015bnie\u017cnobia\u0142ym kolorze futra maj\u0105 pasy s\u0142abo widoczne albo zupe\u0142nie niewidoczne. Takie tygrysy s\u0105 osobliwo\u015bci\u0105 poszukiwan\u0105 przez ogrody zoologiczne. W naturze tygrysy te \u017cyj\u0105 jedynie w subtropikalnych lasach Bengalu, w p\u00f3\u0142nocno-wschodnich Indiach. Nie s\u0105 one jednak innymi podgatunkami, lecz wariantami kolorystycznymi \u017cyj\u0105cego tam podgatunku (\"Panthera tigris tigris\"). Rzadziej bia\u0142e osobniki wyst\u0119puj\u0105 u tygrysa amurskiego (\"Panthera tigris altaica\"). Wszystkie bia\u0142e koty trzymane w ogrodach zoologicznych pochodz\u0105 od jednego ojca o imieniu Mohman, kt\u00f3rego schwytano w 1820 roku. Rodzicami bia\u0142ych tygrys\u00f3w mog\u0105 by\u0107 tak\u017ce dwa normalnie","start_idx":0,"end_idx":104}
{"id":"mrc_5862","question":"kto wygra\u0142 pierwszego big brothera?","answer":"Janusz Dzi\u0119cio\u0142","context":"Big Brother (pol. \"Wielki Brat\") \u2013 polski program telewizyjny typu reality show emitowany od 4 marca 2001 do 26 maja 2002 na antenie TVN, od 2 wrze\u015bnia 2007 do 1 czerwca 2008 na TV4 i ponownie od 17 marca do 15 grudnia 2019 na TVN 7, oparty na niderlandzkim formacie \"Big Brother\" na licencji Endemol Shine. Zwyci\u0119zcami programu zostali kolejno: Janusz Dzi\u0119cio\u0142, Marzena Wieczorek, Piotr Borucki, Jola Rutowicz, Janusz Str\u0105czek, Magdalena W\u00f3jcik i Kamil Lemieszewski, a edycj\u0119 specjaln\u0105 (VIP) wygra\u0142 aktor Jaros\u0142aw Jakimowicz. Nazwa programu pochodzi od imienia jednego z bohater\u00f3w antyutopii George\u2019a Orwella zatytu\u0142owanej \"Rok 1984\", gdzie przedstawiony zosta\u0142 obraz pa\u0144stwa totalitarnego, w kt\u00f3rym Wielki Brat kontrolowa\u0142 ca\u0142e \u017cycie mieszka\u0144c\u00f3w. == Charakterystyka programu == Program polega na obserwacji codziennego","start_idx":346,"end_idx":361}
{"id":"mrc_5863","question":"kiedy zmar\u0142 jan pawe\u0142 ii?","answer":"2 kwietnia 2005","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":62,"end_idx":77}
{"id":"mrc_5864","question":"co by\u0142o powodem powodzi w 1997?","answer":"Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\".","context":"Wyla\u0142y w\u00f3wczas wody dorzeczy rzek B\u00f3br, Bystrzyca, Kaczawa, Kwisa, Ma\u0142a Panew, Nysa K\u0142odzka, Nysa \u0141u\u017cycka, Odra, Olza, O\u0142awa, Osob\u0142oga, Prudnik, Skora, Szprotawa, \u015al\u0119za, Widawa i Z\u0142oty Potok, a tak\u017ce g\u00f3rnej Wis\u0142y i \u0141aby. == Przyczyny == Pow\u00f3d\u017a w 1997 roku zosta\u0142a spowodowana przez dwie nast\u0119puj\u0105ce po sobie fale obfitych opad\u00f3w, kt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142em by\u0142a sytuacja meteorologiczna okre\u015blana jako \"Vb\". Podczas niej utworzy\u0142 si\u0119 nad p\u00f3\u0142nocnymi W\u0142ochami ni\u017c wywo\u0142any nap\u0142ywem ch\u0142odnego powietrza z Europy Zachodniej. Ni\u017c ten przesuwa\u0142 si\u0119 na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d, kieruj\u0105c si\u0119 nad Ba\u0142kany. Uk\u0142ad ten wywo\u0142a\u0142 nap\u0142yw mas gor\u0105cego powietrza pochodzenia morskiego znad morza Czarnego i \u015ar\u00f3dziemnego na p\u00f3\u0142noc. Zetkni\u0119cie si\u0119 ciep\u0142ego wilgotnego powietrza z ch\u0142odnym znad Ba\u0142tyku spowodowa\u0142o obfite opady na granicy obu mas powietrza. Od 4 do","start_idx":237,"end_idx":396}
{"id":"mrc_5865","question":"kto u\u017cy\u0142 bomby atomowej?","answer":"Stany Zjednoczone","context":"Atak atomowy na Hiroszim\u0119 i Nagasaki \u2013 jedyne w historii dwa przypadki u\u017cycia broni atomowej do dzia\u0142a\u0144 zbrojnych. Atak\u00f3w dokona\u0142y Stany Zjednoczone na Japoni\u0119 w 1945 roku: 6 sierpnia o godzinie 8:15 w Hiroszimie oraz 9 sierpnia o godzinie 11:02 w Nagasaki. == Sytuacja w lecie 1945 roku == Po kapitulacji III Rzeszy wysi\u0142ki wielkich mocarstw zosta\u0142y skierowane na pokonanie Japonii. Wojska ameryka\u0144skie, stosuj\u0105c taktyk\u0119 \u201e\u017cabich skok\u00f3w\u201d, zbli\u017ca\u0142y si\u0119 do g\u0142\u00f3wnych wysp japo\u0144skich. Od czerwca 1944 roku, po zdobyciu Marian\u00f3w, dow\u00f3dztwo USAAF-u regularnie wysy\u0142a\u0142o B-29 Superfortressy na miasta japo\u0144skie. Mimo licznych nalot\u00f3w Japonia nie zgadza\u0142a si\u0119 na bezwarunkow\u0105 kapitulacj\u0119. Tej sytuacji nie zmieni\u0142 pot\u0119\u017cny dywanowy nalot z 9/10 marca 1945 na Tokio \u2013 najbardziej niszczycielski atak powietrzny w historii, przeprowadzony","start_idx":131,"end_idx":148}
{"id":"mrc_5866","question":"czego dokona\u0142 karol wielki?","answer":"Stworzy\u0142 pierwsze europejskie imperium od czasu upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (476).","context":"Karol I Wielki (, , ; ur. 2 kwietnia 742 lub 747, zm. 28 stycznia 814 w Akwizgranie) \u2013 kr\u00f3l Frank\u00f3w i Longobard\u00f3w, cesarz rzymski od 25 grudnia 800. Wnuk Karola M\u0142ota, syn Pepina Kr\u00f3tkiego z dynastii Karoling\u00f3w i Bertrady z Laon \u2013 c\u00f3rki Heriberta, hrabiego Laon. B\u0142ogos\u0142awiony Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Stworzy\u0142 pierwsze europejskie imperium od czasu upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (476). Przydomek zawdzi\u0119cza\u0142 nie tylko dokonaniom, ale i posturze \u2013 przeprowadzone w 1861 roku pomiary szkieletu w\u0142adcy sugerowa\u0142y, \u017ce mia\u0142 on 192 cm wzrostu, jednak przeprowadzone w 2010 badania rentgenowskie i tomograficzne szkieletu wykaza\u0142y, \u017ce w rzeczywisto\u015bci mia\u0142 184 cm (jak na swoje czasy by\u0142 jednak bardzo wysoki, taki wzrost mia\u0142o tylko ok. 1% m\u0119skiej populacji). Od jego imienia pochodzi w","start_idx":300,"end_idx":391}
{"id":"mrc_5867","question":"z czego pozyskuje sie jod?","answer":"Jod uzyskiwany jest jako produkt uboczny podczas produkcji saletry. Ze z\u0142o\u017ca caliche \u0142uguje si\u0119 azotany i jodany","context":"pod koniec XVIII w., jednak ci\u0105g\u0142a produkcja rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 dopiero 1868 r. Jod uzyskiwany jest jako produkt uboczny podczas produkcji saletry. Ze z\u0142o\u017ca caliche \u0142uguje si\u0119 azotany i jodany, a nast\u0119pnie prowadzi si\u0119 krystalizacj\u0119 azotanu sodu, co prowadzi do wzrostu st\u0119\u017cenia jodanu. Po osi\u0105gni\u0119ciu st\u0119\u017cenia ok. 0,6% jodany utlenia si\u0119 do jodk\u00f3w stechiometryczn\u0105 ilo\u015bci\u0105 wodorosiarczynu sodu: : Do tak uzyskanego roztworu dodaje si\u0119 stechiometryczn\u0105 ilo\u015b\u0107 wyj\u015bciowego roztworu zawieraj\u0105cego jodany, co prowadzi do komproporcjonowania i do jodu pierwiastkowego: : == Zwi\u0105zki i reaktywno\u015b\u0107 jodu == === Chemia nieorganiczna === Jod podobnie jak inne chlorowce jest bardzo reaktywny, szczeg\u00f3lnie wobec metali, z kt\u00f3rymi daje jodki. Tworzy liczne zwi\u0105zki chemiczne, w kt\u00f3rych wyst\u0119puje jako jedno-, tr\u00f3j-, pi\u0119cio- lub siedmiowarto\u015bciowy. W reakcji z amoniakiem","start_idx":76,"end_idx":188}
{"id":"mrc_5868","question":"kiedy konsystorz?","answer":"odby\u0142a si\u0119 28 listopada 2020.","context":"kardynalskie. Uroczysto\u015b\u0107 konsystorza, na kt\u00f3rym nominatom zosta\u0142y wr\u0119czone insygnia kardynalskie, odby\u0142a si\u0119 28 listopada 2020. Lista nominat\u00f3w: # Mario Grech (Malta), sekretarz generalny Synodu Biskup\u00f3w \u2013 kardyna\u0142 diakon SS. Cosma e Damiano # Marcello Semeraro (W\u0142ochy), prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych \u2013 kardyna\u0142 diakon S. Maria in Dominica # Antoine Kambanda (Rwanda), arcybiskup Kigali \u2013 kardyna\u0142 prezbiter S. Sisto # Wilton Gregory (Stany Zjednoczone), arcybiskup Waszyngtonu \u2013 kardyna\u0142 prezbiter Immacolata Conzezione di Maria a Grottarosa # Jose Advincula (Filipiny), arcybiskup Capiz \u2013 kardyna\u0142 prezbiter S. Vigilio # Celestino A\u00f3s Braco OFMCap (Hiszpania), arcybiskup Santiago de Chile \u2013 kardyna\u0142 prezbiter SS. Nereo e Achilleo # Cornelius Sim (Brunei), wikariusz apostolski Brunei \u2013 kardyna\u0142 prezbiter S. Giuda Taddeo Apostolo, zm. 29 maja 2021","start_idx":99,"end_idx":128}
{"id":"mrc_5869","question":"kto zajmowa\u0142 si\u0119 tworzeniem nowej osady?","answer":"Zasad\u017acy","context":"si\u0119 konno z uzbrojeniem rycerskim. Zasad\u017acy zajmowali si\u0119 zagospodarowaniem nieu\u017cytk\u00f3w \u2013 teren\u00f3w zalesionych lub podmok\u0142ych, a tak\u017ce przenoszeniem ju\u017c istniej\u0105cych miejscowo\u015bci za\u0142o\u017conych na lokalnym prawie polskim na prawo magdeburskie. Osady wt\u00f3rnie lokowane, cz\u0119sto powstawa\u0142y w pobli\u017cu, na nowym, bardziej dogodnym miejscu. Budowano je wed\u0142ug planu, w zwartym i regularnym uk\u0142adzie. Niekiedy prawo lokowania, osiedlania si\u0119 zw\u0142aszcza przy lokacjach na terenach ju\u017c zagospodarowanych, nale\u017ca\u0142o sobie kupi\u0107, rekompensuj\u0105c w\u0142a\u015bcicielowi ziemi straty z tytu\u0142u wolnizny. Wtedy nowo osadzani, za prawo osiedlenia si\u0119 na terenie lokacji, musieli wp\u0142aci\u0107 zasad\u017acy wpisowe, rekompensuj\u0105ce jego wk\u0142ad. Zasad\u017actwem niekt\u00f3rzy trudnili si\u0119 niemal zawodowo, st\u0105d mogli mie\u0107 du\u017ce do\u015bwiadczenie w zakresie zak\u0142adania nowych wsi lub miast. Biedniejsi posiadacze lokowaniem zajmowali si\u0119 sami, bogatsi zlecali to innym. Jan Zamoyski uzyskawszy","start_idx":35,"end_idx":43}
{"id":"mrc_5870","question":"w jakim budynku odbywa\u0142y si\u0119 rozprawy s\u0105dowe i zawierano umowy handlowe?","answer":"Rzymska bazylika by\u0142a du\u017cym budynkiem u\u017cyteczno\u015bci publicznej, w kt\u00f3rym mo\u017cna by\u0142o prowadzi\u0107 sprawy handlowe lub prawne, pe\u0142ni\u0105cy wiele funkcji dzisiejszego ratusza.","context":"w ruin\u0119, a materia\u0142y z kt\u00f3rych je zbudowano zosta\u0142y wydobyte lub poddane recyklingowi. Niekt\u00f3re zosta\u0142y zr\u00f3wnane z ziemi\u0105, a inne przekszta\u0142cone w fortyfikacje. Kilka kontynuowa\u0142o swoje istnienie jako wygodne miejsca spotka\u0144 otwartych; w niekt\u00f3rych z nich znajdowa\u0142y si\u0119 ko\u015bcio\u0142y. === Bazylika === Rzymska bazylika by\u0142a du\u017cym budynkiem u\u017cyteczno\u015bci publicznej, w kt\u00f3rym mo\u017cna by\u0142o prowadzi\u0107 sprawy handlowe lub prawne, pe\u0142ni\u0105cy wiele funkcji dzisiejszego ratusza. Zwykle przebywali tam s\u0119dziowie i u\u017cywali jej do innych oficjalnych ceremonii. Pierwsze bazyliki w og\u00f3le nie mia\u0142y funkcji religijnej. Ju\u017c w czasach Augusta publiczna bazylika w kt\u00f3rej zajmowano si\u0119 transakcjami by\u0142a budowana w ka\u017cdej osadzie uwa\u017caj\u0105cej si\u0119 za miasto. U\u017cytkowano j\u0105 w taki sam spos\u00f3b, jak p\u00f3\u017ano\u015bredniowieczne domy z targowiskami w p\u00f3\u0142nocnej Europie. Chocia\u017c ich forma by\u0142a","start_idx":298,"end_idx":463}
{"id":"mrc_5871","question":"do jakiego kraju nale\u017c\u0105 wyspy owcze?","answer":"Archipelag nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii","context":"Wyspy Owcze \u2013 region autonomiczny po\u0142o\u017cony w Europie P\u00f3\u0142nocnej, na p\u00f3\u0142noc od Wielkiej Brytanii, na Morzu Norweskim, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Atlantyckiego. Jest to archipelag z\u0142o\u017cony z 18 wysp wulkanicznych, kt\u00f3rych \u0142\u0105czna powierzchnia wynosi 1393 km\u00b2. Nie ma tam \u017cadnych granic l\u0105dowych z jakimkolwiek innym pa\u0144stwem. Archipelag nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii, ale posiada szerok\u0105 autonomi\u0119. == Og\u00f3lne dane geograficzne == * Najwy\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 archipelagu jest Sl\u00e6ttaratindur (882 m n.p.m.) * Najni\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 jest H\u00f8ganes (115 m n.p.m.) * Najni\u017cszy za\u015b punkt to Ocean Atlantycki (0 m n.p.m.) ; Najdalej na p\u00f3\u0142noc wysuni\u0119ty kraniec Wysp Owczych: 62\u00b029\u203212\u201d szer. geogr. pn. - przyl\u0105dek Enniberg, najbli\u017csza miejscowo\u015b\u0107 - Vi\u00f0arei\u00f0i, gmina Vi\u00f0arei\u00f0i, region Nor\u00f0oyar, wyspa Vi\u00f0oy. Najwy\u017cszy, nadmorski klif Europy. ; Najdalej na po\u0142udnie wysuni\u0119ty","start_idx":316,"end_idx":352}
{"id":"mrc_5872","question":"jakie wybory by\u0142y w 2018?","answer":"Wybory samorz\u0105dowe","context":"Wybory samorz\u0105dowe w Polsce w 2018 \u2013 wybory samorz\u0105dowe, kt\u00f3re z mocy ustawy zosta\u0142y zarz\u0105dzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018 na dzie\u0144 21 pa\u017adziernika, natomiast II tura wybor\u00f3w tzw. w\u0142odarzy (w\u00f3jt\u00f3w gmin, burmistrz\u00f3w i prezydent\u00f3w miast) odby\u0142a si\u0119 dwa tygodnie p\u00f3\u017aniej \u2013 4 listopada. W wyborach tych wybierani byli w\u00f3jtowie gmin, burmistrzowie, prezydenci miast oraz radni dzielnicowi m.st. Warszawy, gminni (w tym miejscy), powiatowi i sejmik\u00f3w wojew\u00f3dztw. == Zmiana prawa wyborczego == Wybory samorz\u0105dowe w 2018 roku odby\u0142y si\u0119 po znacz\u0105cej nowelizacji prawa wyborczego (obejmuj\u0105cego kodeks wyborczy oraz ustaw\u0119 o samorz\u0105dzie gminnym, powiatowym, wojew\u00f3dzkim i o ustroju m.st. Warszawy), wprowadzonej ustaw\u0105 z 11 stycznia 2018 o zmianie niekt\u00f3rych ustaw w celu zwi\u0119kszenia udzia\u0142u obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania","start_idx":0,"end_idx":18}
{"id":"mrc_5873","question":"kiedy powsta\u0142a warszawa?","answer":"Historia Warszawy \u2013 obecnej stolicy i najwi\u0119kszego miasta Polski, si\u0119ga XII lub XIII wieku","context":"Historia Warszawy \u2013 obecnej stolicy i najwi\u0119kszego miasta Polski, si\u0119ga XII lub XIII wieku, kiedy to powsta\u0142 historycznie najstarszy na terenie dawnej Warszawy dw\u00f3r ksi\u0105\u017c\u0105t mazowieckich Jazd\u00f3w (obecnie Ujazd\u00f3w). Najstarszym wa\u017cnym o\u015brodkiem grodowym z X wieku wi\u0105zanym z w\u0142\u0105czeniem Mazowsza w sk\u0142ad Pa\u0144stwa Mieszka I jest Stare Br\u00f3dno, z rejonu kt\u00f3rego osadnictwo przenios\u0142o si\u0119 na brzeg Wis\u0142y. Na przestrzeni wiek\u00f3w miasto prze\u017cywa\u0142o lata \u015bwietno\u015bci, lecz kilkakrotnie stawa\u0142o te\u017c na skraju ca\u0142kowitego zniszczenia, podczas najazd\u00f3w szwedzkich, rosyjskich oraz niemieckich. Obecny charakter miasta w znacznej mierze zwi\u0105zany jest ze zniszczeniami jakie przynios\u0142a II wojna \u015bwiatowa, oraz procesem odbudowy. Historyczny charakter zachowa\u0142 si\u0119, lub zosta\u0142 przywr\u00f3cony w oko\u0142o 30%. == Historia przed powstaniem miasta == Informacje na temat siedlisk ludzkich, kt\u00f3re mog\u0142y da\u0107","start_idx":0,"end_idx":90}
{"id":"mrc_5874","question":"przy jakiej ulicy znajduje si\u0119 stadion bia\u0142ostockiej jagiellonii?","answer":"ul. S\u0142oneczn","context":"Stadion Miejski w Bia\u0142ymstoku \u2013 stadion pi\u0142karski znajduj\u0105cy si\u0119 w Bia\u0142ymstoku przy ul. S\u0142onecznej 1. Na tym stadionie rozgrywane s\u0105 spotkania, graj\u0105cej w ekstraklasie, Jagiellonii Bia\u0142ystok. == Historia == Stadion Miejski (w\u00f3wczas Gwardii, a od 1991 r. Hetmana Bia\u0142ystok) zosta\u0142 oddany do u\u017cytku w roku 1971. Pocz\u0105tkowo na jego trybunach mog\u0142o zasi\u0105\u015b\u0107 15 tys. os\u00f3b. Po dw\u00f3ch latach obiekt zmodernizowano, podniesiono trybuny, a jego pojemno\u015b\u0107 zwi\u0119kszy\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 30 tys. miejsc. W owym okresie by\u0142 to jeden z dziesi\u0119ciu najwi\u0119kszych i najnowocze\u015bniejszych stadion\u00f3w w Polsce. Pod koniec lat 80. XX w., rozgrywa\u0142a spotkania na tym obiekcie, przy ponad dwudziestotysi\u0119cznej publiczno\u015bci, graj\u0105ca w ekstraklasie Jagiellonia. W latach 90. XX w. obiekt niszcza\u0142, b\u0119d\u0105c jedynie aren\u0105 zmaga\u0144 graj\u0105cego w IV b\u0105d\u017a","start_idx":84,"end_idx":96}
{"id":"mrc_5875","question":"po jakiej stronie jest serce?","answer":"Umiejscowione mo\u017ce by\u0107 po\u015brodku klatki piersiowej lub z pewnym odchyleniem w stron\u0119 lew\u0105","context":"== Serce wyst\u0119puje u prawie wszystkich strunowc\u00f3w (z wyj\u0105tkiem bezczaszkowc\u00f3w) Narz\u0105d ten umiejscowiony jest po brzusznej stronie cia\u0142a, w klatce piersiowej za \u017cebrami (wy\u0142\u0105czaj\u0105c bezogonowe \u2013 Anura \u2013 niemaj\u0105ce w\u0142a\u015bciwej klatki piersiowej). Umiejscowione mo\u017ce by\u0107 po\u015brodku klatki piersiowej lub z pewnym odchyleniem w stron\u0119 lew\u0105 (cz\u0119sto znacznym \u2013 np. ponad 70% u byd\u0142a). S\u0105 to serca miogenne, co znaczy, \u017ce s\u0105 pobudzane przez w\u0142asny rozrusznik (tj. specyficzny mi\u0119sie\u0144, np. w\u0119ze\u0142 zatokowo-przedsionkowy \"nodus sinuatrialis\"). W sercu wyst\u0119puj\u0105 zastawki. Najprymitywniejsze serce (tzw. serce skrzelowe) w\u015br\u00f3d kr\u0119gowc\u00f3w posiadaj\u0105 bez\u017cuchwowce i ryby (Agnatha et Pisces) \u2013 wyr\u00f3\u017cni\u0107 w nich mo\u017cna: zatok\u0119 \u017cyln\u0105 (\"sinus venosus\"), przedsionek (\"atrium\"), komor\u0119 (\"ventriculus cordis\"), sto\u017cek t\u0119tniczy z zastawkami (\"conus arteriosus\"). Wyst\u0119puje u nich jeden obieg krwi. U p\u0142az\u00f3w (Amphibia)","start_idx":241,"end_idx":329}
{"id":"mrc_5876","question":"jak du\u017ca by\u0142a ryba kt\u00f3r\u0105 z\u0142owi\u0142 santiago?","answer":"gigantycznego","context":"opowiadania rozgrywa si\u0119 w ci\u0105gu czterech wrze\u015bniowych dni, w okresie silnych huragan\u00f3w na morzu, podczas kt\u00f3rych mo\u017cna z\u0142apa\u0107 wi\u0119ksze ryby ni\u017c zwykle. Stary kuba\u0144ski rybak Santiago, kt\u00f3ry od 84 dni nie z\u0142owi\u0142 ryby, wyrusza na po\u0142\u00f3w ryb. Chce udowodni\u0107, \u017ce chocia\u017c jest stary, to nie jest bezu\u017cytecznym i kiepskim rybakiem. W przygotowaniach do wyprawy pomaga mu kilkunastoletni Manolin. Santiago zabiera swoj\u0105 \u0142\u00f3d\u017a na g\u0142\u0119bokie wody, gdzie zauwa\u017ca gigantycznego marlina. Rybak, wykorzystuj\u0105c ca\u0142\u0105 swoj\u0105 si\u0142\u0119 i do\u015bwiadczenie, \u0142owi go po trzech dniach i przywi\u0105zuje do swojej \u0142odzi. W drodze powrotnej zmuszony jest walczy\u0107 z rekinami. Chocia\u017c Santiago zabija kilka z nich, rekiny zjadaj\u0105 ryb\u0119, pozostawiaj\u0105c z niej tylko szkielet. Po powrocie do portu zniech\u0119cony Santiago idzie do swojego domu spa\u0107. W","start_idx":448,"end_idx":461}
{"id":"mrc_5877","question":"jak brzmia\u0142y przepowiednie czarownic w makbecie?","answer":"Lady Makbet wierzy w przepowiedni\u0119 czarownic, wed\u0142ug kt\u00f3rej Makbet zostanie kr\u00f3lem Szkocji.","context":"jest \u017con\u0105 Makbeta, tana Glamis. Jej m\u0105\u017c, jako w\u00f3dz szkockiej armii, odznacza si\u0119 na bitwie z Norwegami, za co zostaje mianowany przez kr\u00f3la Dunkana tanem Kawdor. Lady Makbet wierzy w przepowiedni\u0119 czarownic, wed\u0142ug kt\u00f3rej Makbet zostanie kr\u00f3lem Szkocji. Chc\u0105c przy\u015bpieszy\u0107 spe\u0142nienie si\u0119 tego proroctwa, namawia m\u0119\u017ca do zabicia Duncana i przej\u0119cia w\u0142adzy w kraju. M\u0105\u017c pod jej wp\u0142ywem dokonuje zbrodni i staje si\u0119 kr\u00f3lem Szkocji. Lady Makbet pomaga w zab\u00f3jstwie kr\u00f3la, odnosz\u0105c na miejsce zbrodni sztylet i wymazuj\u0105c krwi\u0105 kr\u00f3la jego pijanych wartownik\u00f3w, by na nich pad\u0142o podejrzenie. Jako kr\u00f3lowa Lady Makbet popada w coraz wi\u0119kszy ob\u0142\u0119d. Co noc lunatykuje i we \u015bnie pr\u00f3buje zmy\u0107 krew z d\u0142oni. Nie mog\u0105c znie\u015b\u0107 post\u0119puj\u0105cych wyrzut\u00f3w sumienia i koszmar\u00f3w sennych odbiera sobie \u017cycie.","start_idx":162,"end_idx":253}
{"id":"mrc_5878","question":"kogo po\u015blubi\u0142a ksi\u0119\u017cniczka ma\u0142gorzata?","answer":"Antony\u2019ego Armstronga-Jonesa","context":"Ma\u0142gorzata R\u00f3\u017ca Windsor (ur. 21 sierpnia 1930 w Glamis, zm. 9 lutego 2002 w Londynie) \u2013 cz\u0142onkini brytyjskiej rodziny kr\u00f3lewskiej, m\u0142odsza siostra kr\u00f3lowej El\u017cbiety II. == \u017byciorys == Urodzi\u0142a si\u0119 poprzez ci\u0119cie cesarskie. By\u0142a m\u0142odsz\u0105 c\u00f3rk\u0105 Alberta, ksi\u0119cia Yorku, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 kr\u00f3lem Jerzym VI i El\u017cbiety Bowes-Lyon. Wychowywa\u0142a si\u0119 razem z siostr\u0105 El\u017cbiet\u0105 na dworze kr\u00f3lewskim. Z zainteresowaniem zajmowa\u0142a si\u0119 jazd\u0105 konn\u0105, p\u0142ywaniem, ogrodnictwem i muzyk\u0105; od wczesnego dzieci\u0144stwa gra\u0142a na fortepianie. W po\u0142owie lat 50. by\u0142a bliska zawarcia ma\u0142\u017ce\u0144stwa z pilotem Peterem Townsendem, bohaterem bitwy o Angli\u0119. 31 pa\u017adziernika 1955 zrezygnowa\u0142a jednak ze \u015blubu za rad\u0105 arcybiskupa Canterbury oraz wobec gro\u017aby utraty praw do tronu (Townsend by\u0142 rozwodnikiem). 6 maja 1960 po\u015blubi\u0142a fotografa Antony\u2019ego Armstronga-Jonesa, mianowanego przez kr\u00f3low\u0105","start_idx":804,"end_idx":832}
{"id":"mrc_5879","question":"kiedy wynaleziono insulin\u0119?","answer":"Insulina zosta\u0142a odkryta w 1922 roku przez Fredericka Bantinga i jego asystent\u00f3w Charlesa Besta, oraz Jamesa Collipa i Johna Macleoda.","context":"Insulina ( - pol. \"wyspa\") \u2013 anaboliczny hormon peptydowy o dzia\u0142aniu og\u00f3lnoustrojowym odgrywaj\u0105cy zasadnicz\u0105 rol\u0119 w metabolizmie w\u0119glowodan\u00f3w, a tak\u017ce bia\u0142ek i t\u0142uszcz\u00f3w wydzielany przez cz\u0119\u015b\u0107 wewn\u0105trzwydzielnicz\u0105 trzustki, a dok\u0142adniej przez kom\u00f3rki beta wysp Langerhansa. == Odkrycie == Insulina zosta\u0142a odkryta w 1922 roku przez Fredericka Bantinga i jego asystent\u00f3w Charlesa Besta, oraz Jamesa Collipa i Johna Macleoda. W 1923 za odkrycie insuliny Banting otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Nobla. Za wsp\u00f3\u0142prac\u0119 w tym odkryciu razem z nim wyr\u00f3\u017cniono nagrod\u0105 jego zwierzchnika, Johna Macleoda, natomiast pomini\u0119to Besta oraz Jamesa Collipa, chocia\u017c sam Banting uwa\u017ca\u0142, \u017ce nale\u017ca\u0142a si\u0119 ona Bestowi bardziej ni\u017c Macleodowi. W akcie solidarno\u015bci Banting podzieli\u0142 si\u0119 premi\u0105 finansow\u0105 z Bestem. Kolejn\u0105 Nagrod\u0119 Nobla zwi\u0105zan\u0105 z insulin\u0105 odebra\u0142 w 1958 roku Frederick","start_idx":290,"end_idx":424}
{"id":"mrc_5880","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142 si\u0119 zjazd gnie\u017anie\u0144ski?","answer":"Zjazd odby\u0142 si\u0119 w marcu 1000 roku.","context":"Zjazd gnie\u017anie\u0144ski \u2013 inaczej nazywany te\u017c synodem gnie\u017anie\u0144skim. By\u0142a to pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu \u015bw. Wojciecha, a tak\u017ce spotkanie z ksi\u0119ciem Polski Boles\u0142awem w \u00f3wczesnej stolicy pa\u0144stwa \u2013 Gnie\u017anie. Zjazd odby\u0142 si\u0119 w marcu 1000 roku. == Cele zjazdu == Otton III przyby\u0142 do Gniezna, aby pomodli\u0107 si\u0119 przy grobie pierwszego polskiego m\u0119czennika \u2013 \u015bw. Wojciecha, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 trzy lata wcze\u015bniej z r\u0105k poga\u0144skich Prus\u00f3w. Cesarz spotka\u0142 si\u0119 tam r\u00f3wnie\u017c z ksi\u0119ciem Boles\u0142awem \u2013 \u00f3wczesnym w\u0142adc\u0105 Polski. Celem tego spotkania by\u0142o pozyskanie przez cesarza przychylno\u015bci i poparcia ksi\u0119cia do utworzenia zachodniego cesarstwa uniwersalistycznego, na kt\u00f3re mia\u0142y z\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 prowincje, ka\u017cda z kr\u00f3lem, podlegaj\u0105cym cesarzowi: Galia, Italia, Germania, S\u0142owia\u0144szczyzna. == Przebieg i skutki zjazdu == Zjazd odby\u0142 si\u0119 mi\u0119dzy","start_idx":215,"end_idx":249}
{"id":"mrc_5881","question":"kto zaprojektowa\u0142 wie\u017ce eiffla?","answer":"Faktycznymi pomys\u0142odawcami konstrukcji wie\u017cy byli dwaj pracownicy w biurze Gustave\u2019a Eiffela: Maurice Koechlin i \u00c9mile Nouguier.","context":"drugi s\u0105 dost\u0119pne schodami i windami, trzeci poziom jest dost\u0119pny tylko wind\u0105. Wie\u017ca Eiffla by\u0142a najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 \u015bwiata do 1930 roku, gdy w Nowym Jorku zako\u0144czono budow\u0119 Chrysler Building o wysoko\u015bci 318,9 m. == Historia == Faktycznymi pomys\u0142odawcami konstrukcji wie\u017cy byli dwaj pracownicy w biurze Gustave\u2019a Eiffela: Maurice Koechlin i \u00c9mile Nouguier. Na pocz\u0105tku czerwca 1884 mieli ju\u017c projekt wie\u017cy z wst\u0119pnie policzon\u0105 konstrukcj\u0105. Pocz\u0105tkowo Eiffel projektu nie zaaprobowa\u0142. Dwaj pomys\u0142odawcy zaanga\u017cowali znanego archietekta St\u00e9phen'a Sauvestre'a, kt\u00f3ry dostosowa\u0142 surow\u0105 techniczn\u0105 konstrukcj\u0119 do aktualnie panuj\u0105cych gust\u00f3w. W dniu 18 wrze\u015bnia 1884 roku Eiffel, Koechlin i Nouguier zg\u0142osili patent zarejestrowany pod numerem 164364. Z architektem Eiffel zawar\u0142 umow\u0119 o wyp\u0142acie honorarium w wysoko\u015bci 3% warto\u015bci wie\u017cy. Projekt zosta\u0142 zaprezentowany publicznie. 12 grudnia","start_idx":226,"end_idx":354}
{"id":"mrc_5882","question":"ile os\u00f3b zatrudnia kancelaria premiera?","answer":"Przeci\u0119tne zatrudnienie w przeliczeniu na pe\u0142ne etaty wynios\u0142o 699 os\u00f3b","context":"przekazywane s\u0105 tak\u017ce dotacje podmiotowe dla jednostek nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministr\u00f3w (m.in. CBOS, KSAP, Polskiej Agencji Kosmicznej i O\u015brodka Studi\u00f3w Wschodnich). W 2020 wydatki KPRM wynios\u0142y 335 233,2 tys. z\u0142, a dochody 3 584,1 tys. z\u0142. Przeci\u0119tne zatrudnienie w przeliczeniu na pe\u0142ne etaty wynios\u0142o 699 os\u00f3b, a \u015brednie miesi\u0119czne wynagrodzenie brutto 8 983 z\u0142. Bud\u017cet KPRM w 2021 r. wynosi\u0142 379 757 tys. z\u0142. W projekcie ustawy bud\u017cetowej na 2022 rok bud\u017cet KPRM zaplanowano na kwot\u0119 830 968 tys. z\u0142. W 2020 r. w struktury KPRM w\u0142\u0105czono: * Ministra ds. Unii Europejskiej \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 23 bud\u017cetu pa\u0144stwa Cz\u0142onkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej \u2013 bud\u017cet na rok 2020 \u2013 23 502 tys. z\u0142 \u2013 zatrudnienie w 2019 r. \u2013","start_idx":251,"end_idx":322}
{"id":"mrc_5883","question":"dlaczego cesarz zarz\u0105dzi\u0142 blokad\u0119 kontynentaln\u0105?","answer":"Mia\u0142a na celu wykluczenie Wielkiej Brytanii z handlu europejskiego i w konsekwencji doprowadzenie do za\u0142amania brytyjskiej gospodarki oraz do kl\u0119ski Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa w wojnie z Francj\u0105.","context":"Blokada kontynentalna lub system kontynentalny \u2013 pe\u0142ne embargo handlowe wobec Wielkiej Brytanii, stosowane pod naciskiem Francji przez pa\u0144stwa kontynentalnej Europy w latach 1806\u20131814. Blokada zosta\u0142a wprowadzona przez Napoleona Bonaparte i narzucona sojusznikom Cesarstwa oraz pozosta\u0142ym pa\u0144stwom europejskim. Mia\u0142a na celu wykluczenie Wielkiej Brytanii z handlu europejskiego i w konsekwencji doprowadzenie do za\u0142amania brytyjskiej gospodarki oraz do kl\u0119ski Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa w wojnie z Francj\u0105. Od momentu ustanowienia system kontynentalny sta\u0142 si\u0119 podstaw\u0105 polityki zagranicznej napoleo\u0144skiej Francji, a tak\u017ce przy\u0142\u0105czy\u0142 do Francji liczne terytoria na terenie W\u0142och, Niderland\u00f3w, Niemiec i Ilirii. Celem tych aneksji by\u0142o ukr\u00f3cenie przemytu brytyjskich towar\u00f3w na kontynent. Jest kwesti\u0105 sporn\u0105 w\u015br\u00f3d historyk\u00f3w, do jakiego stopnia Napoleonowi uda\u0142o si\u0119 odci\u0105\u0107 Wielk\u0105 Brytani\u0119 od europejskich rynk\u00f3w zbytu. Wiadomo jednak, \u017ce","start_idx":311,"end_idx":503}
{"id":"mrc_5884","question":"co umo\u017cliwiaj\u0105 przerzutki?","answer":"Umo\u017cliwiaj\u0105 zmian\u0119 biegu na ni\u017cszy","context":"pe\u0142nej os\u0142ony na \u0142a\u0144cuch, s\u0105 one wra\u017cliwe na zabrudzenie i trzeba je do\u015b\u0107 cz\u0119sto regulowa\u0107. Przerzutki wewn\u0119trzne s\u0105 montowane g\u0142\u00f3wnie do rower\u00f3w miejskich. Umo\u017cliwiaj\u0105 zmian\u0119 biegu na ni\u017cszy tak\u017ce podczas postoju \u2013 np. na czerwonym \u015bwietle, co w je\u017adzie miejskiej zdarza si\u0119 bardzo cz\u0119sto. Stosuje si\u0119 je tak\u017ce dla pogodzenia mo\u017cliwo\u015bci posiadania r\u00f3\u017cnych prze\u0142o\u017ce\u0144 i pe\u0142nego os\u0142oni\u0119cia \u0142a\u0144cucha. Zalet\u0105 przerzutek wewn\u0119trznych jest ich odporno\u015b\u0107 na zabrudzenie i warunki atmosferyczne, a wad\u0105 \u2013 du\u017ca masa i problemy z serwisowaniem. == Konstrukcja i dzia\u0142anie przerzutki zewn\u0119trznej == Przerzutka ta sk\u0142ada si\u0119 z ruchomego ramienia, zwanego pantografem, oraz prowadnicy \u0142a\u0144cucha zwanej popularnie w\u00f3zkiem. Pantograf posiada zwykle dwa ruchome sworznie i wewn\u0119trzn\u0105 spr\u0119\u017cyn\u0119. Z jednej strony jest on przymocowany \u015brub\u0105 do haka ramy, a","start_idx":157,"end_idx":191}
{"id":"mrc_5885","question":"jaki jest najwi\u0119kszy kontynent?","answer":"Eurazj\u0119 (54,8 mln","context":"Kontynent (\u0142ac. \"continens\" \u2013 \u0142\u0105czny) \u2013 w geografii fizycznej: olbrzymi pod wzgl\u0119dem powierzchni (rz\u0119du kilku mln km\u00b2) obszar l\u0105du, otoczony (oblany) ze wszystkich stron morzami i oceanami, a z innymi kontynentami po\u0142\u0105czony co najwy\u017cej w\u0105skimi przesmykami (Ameryka P\u00f3\u0142nocna i Ameryka Po\u0142udniowa, Eurazja i Afryka). W geotektonice i geomorfologii, kontynent okre\u015bla si\u0119 jako l\u0105dow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 coko\u0142u (bloku) kontynentalnego (do kt\u00f3rego nale\u017cy szelf kontynentalny z morzami szelfowymi). Og\u00f3lnie, na gruncie geografii fizycznej, geologii i geotektoniki, mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie: * Afryk\u0119 (30,4 mln km\u00b2 powierzchni) * Ameryk\u0119 Po\u0142udniow\u0105 (17,8 mln km\u00b2 powierzchni) * Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (24,2 mln km\u00b2 powierzchni) * Antarktyd\u0119 (13,2 mln km\u00b2 powierzchni) * Australi\u0119 (7,7 mln km\u00b2 powierzchni) * Eurazj\u0119 (54,8 mln km\u00b2, z czego Europa 10,2 mln km\u00b2, a","start_idx":785,"end_idx":802}
{"id":"mrc_5886","question":"gdzie jest ratusz w krakowie?","answer":"Budynek by\u0142 po\u0142o\u017cony w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Rynku","context":"Ratusz w Krakowie (istniej\u0105cy w latach ok. 1300\u20131820) \u2013 budowla wzniesiona na prze\u0142omie XIII i XIV wieku, dzi\u015b nieistniej\u0105ca, jedna z najstarszych w Polsce siedzib w\u0142adz miejskich w \u015bredniowieczu i czasach nowo\u017cytnych. Budynek by\u0142 po\u0142o\u017cony w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Rynku, prostopadle do Sukiennic, zburzony zosta\u0142 w 1820 roku. Wsp\u00f3\u0142czesna szczeg\u00f3\u0142owa rekonstrukcja poza materia\u0142em archeologicznym (wykopaliska prowadzone w latach 2005\u20132006), dokonana zosta\u0142a w oparciu o plan miejski (nazywany \"Planem Dominika Pucka\") z 1787 roku, kt\u00f3rego autorem by\u0142 miejski geometra Dominik Pucek (1723\u20131789) oraz liczny materia\u0142 ikonograficzny (m.in. krakowski Rynek uwieczniony zosta\u0142 na trzech obrazach Micha\u0142a Stachowicza, z kt\u00f3rych dwa dotyczy\u0142y insurekcji ko\u015bciuszkowskiej a trzeci pochodu na Rynku w dniu sk\u0142adania homagium ks. Karolowi Auerspergowi 17 sierpnia 1796 roku), jak te\u017c archiwalia miejskie","start_idx":219,"end_idx":276}
{"id":"mrc_5887","question":"kim by\u0142 julian ochocki?","answer":"Julian Ochocki \u2013 posta\u0107 fikcyjna, drugoplanowy bohater powie\u015bci Boles\u0142awa Prusa pt. Lalka.","context":"Julian Ochocki \u2013 posta\u0107 fikcyjna, drugoplanowy bohater powie\u015bci Boles\u0142awa Prusa pt. Lalka. Pochodzi z arystokracji, jest kuzynem Izabeli \u0141\u0119ckiej. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 na tle swej klasy spo\u0142ecznej pragmatycznymi zainteresowaniami \u2013 swoistym wr\u0119cz niezwyk\u0142ym kultem nauki i techniki, czemu daje wyraz prowadz\u0105c r\u00f3\u017cnorodne badania. \u017byje w przeciwie\u0144stwie do Ignacego Rzeckiego przysz\u0142o\u015bci\u0105, marzy o stworzeniu epokowego wynalazku, kt\u00f3ry zrewolucjonizuje \u015bwiat, czyli wielkiej machiny lataj\u0105cej. Rozbudza w Wokulskim jego dawne zainteresowania, a po jego powrocie z Pary\u017ca jest urzeczony prac\u0105 i wizj\u0105 Geista. Ostatecznie wyje\u017cd\u017ca z kraju, nie znajduj\u0105c odpowiednich warunk\u00f3w do rozwoju. Jest typowym pozytywist\u0105, cz\u0142owiekiem przesi\u0105kni\u0119tym zachodnimi ideami, kt\u00f3re jednak nie mog\u0105 si\u0119 zi\u015bci\u0107 w polskich warunkach. Prus w tej postaci najprawdopodobniej sportretowa\u0142 Juliana Ochorowicza, swego przyjaciela. == Odniesienia w kulturze ==","start_idx":0,"end_idx":90}
{"id":"mrc_5888","question":"kiedy wybuch\u0142 stan wojenny?","answer":"wprowadzony 13 grudnia 1981 roku","context":"Stan wojenny w Polsce w latach 1981\u20131983 \u2013 stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie ca\u0142ej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucj\u0105 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zosta\u0142 zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano \u0142\u0105cznie 10 131 dzia\u0142aczy zwi\u0105zanych z Niezale\u017cnym Samorz\u0105dnym Zwi\u0105zkiem Zawodowym \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, a \u017cycie straci\u0142o oko\u0142o 40 os\u00f3b, w tym 9 g\u00f3rnik\u00f3w z Kopalni W\u0119gla Kamiennego \u201eWujek\u201d w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podj\u0119tej niejednomy\u015blnie uchwa\u0142y Rady Pa\u0144stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego \u2013 tymczasowego, niekonstytucyjnego organu w\u0142adzy, a faktycznie nadrz\u0119dnego wobec konstytucyjnych w\u0142adz pa\u0144stwowych. Zosta\u0142 on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwa\u0142\u0105 z","start_idx":61,"end_idx":93}
{"id":"mrc_5889","question":"kiedy zakwita kwiat paproci?","answer":"raz w roku, w czasie przesilenia letniego, podczas najkr\u00f3tszej nocy w roku (oko\u0142o 21-22 czerwca).","context":"Kwiat paproci, perunowy kwiat \u2013 w wierzeniach s\u0142owia\u0144skich mityczny, legendarny kwiat, maj\u0105cy zakwita\u0107 raz w roku, w czasie przesilenia letniego, podczas najkr\u00f3tszej nocy w roku (oko\u0142o 21-22 czerwca). Znalazcy zapewnia\u0107 mia\u0142 bogactwo i dostatek, przez co jego poszukiwania sta\u0142y si\u0119 sta\u0142ym elementem obchod\u00f3w s\u0142owia\u0144skiego \u015bwi\u0119ta Kupa\u0142y. Wed\u0142ug botanik\u00f3w i etnograf\u00f3w (Zygmunt Gloger, Henryk \u0141owmia\u0144ski) podanie o kwiecie paproci wywodzi si\u0119 ze zwyczaju smarowania si\u0119 przez kobiety li\u015b\u0107mi nasi\u0119\u017arza\u0142u w trakcie obchod\u00f3w \u015bwi\u0119ta, co mia\u0142o w magiczny spos\u00f3b podnie\u015b\u0107 ich atrakcyjno\u015b\u0107. A takim wierszowanym zakl\u0119ciem nale\u017ca\u0142o wzmocni\u0107 magiczne dzia\u0142anie: : \"Nasi\u0119\u017arzale, nasi\u0119\u017arzale,\" : \"Rw\u0119 ci\u0119 \u015bmiale,\" : \"Pi\u0119ci\u0105 palcy, sz\u00f3st\u0105 d\u0142oni\u0105,\" : \"Niech si\u0119 ch\u0142opcy za mn\u0105 goni\u0105;\" : \"Po stodole, po oborze,\" : \"Dopomagaj, Panie Bo\u017ce.\" Wed\u0142ug innej koncepcji legendy","start_idx":103,"end_idx":200}
{"id":"mrc_5890","question":"co to charakteryzator?","answer":"Charakteryzator \u2013 zaw\u00f3d polegaj\u0105cy na nadaniu twarzy i sylwetce aktora cech granej przez niego postaci (wieku, osobowo\u015bci, wygl\u0105du zewn\u0119trznego).","context":"Charakteryzator \u2013 zaw\u00f3d polegaj\u0105cy na nadaniu twarzy i sylwetce aktora cech granej przez niego postaci (wieku, osobowo\u015bci, wygl\u0105du zewn\u0119trznego). Swoje zadanie charakteryzator wykonuje na podstawie scenariuszy zatwierdzonych przez re\u017cyser\u00f3w i producent\u00f3w we wsp\u00f3\u0142pracy z kostiumografami. Wykorzystuje do tego w\u0142asn\u0105 wiedz\u0119 i do\u015bwiadczenia plastyczne. W ekipie firmowej pion charakteryzatorski (w odr\u00f3\u017cnieniu od np. pionu o\u015bwietlenia) pracuje bezpo\u015brednio z aktorem. == Polskie realia == W Polsce istnieje prywatna szko\u0142a wy\u017csza oraz kilka prywatnych, policealnych szk\u00f3\u0142 artystycznych oferuj\u0105cych nauk\u0119 w tym zawodzie. Praktyki zale\u017c\u0105 od szko\u0142y, odbywaj\u0105 si\u0119 na planach filmowych, w teatrach i podczas imprez, w kt\u00f3rych konieczny jest charakteryzator (pokazy mody, eventy). Spornym tematem bywa uwzgl\u0119dnienie charakteryzator\u00f3w przy wyp\u0142acaniu tantiem. == Dziedziny pracy charakteryzatora == === Perukarstwo === Praca perukarza zaczyna","start_idx":0,"end_idx":145}
{"id":"mrc_5891","question":"jaka bro\u0144 by\u0142a u\u017cywana przez kozak\u00f3w?","answer":"\u017bo\u0142nierze ci uzbrojeni byli w szable, \u0142uki, bro\u0144 paln\u0105 (pistolety, bandolety), a niekiedy czekan.","context":"Jazda kozacka (tak zwani \"kozacy\", \"semeni\", \"czeremisi\") \u2013 lekko i \u015bredniozbrojna jazda w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, u\u017cywana zazwyczaj jako wsparcie husarii w XVI i XVII wieku b\u0119d\u0105ca poprzednikiem pancernych i odpowiednikiem petyhorc\u00f3w z Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego. == Uzbrojenie == Lekka jazda kozacka by\u0142a drugim po husarii, ale nie mniej wa\u017cnym elementem armii polsko-litewskiej. \u017bo\u0142nierze ci uzbrojeni byli w szable, \u0142uki, bro\u0144 paln\u0105 (pistolety, bandolety), a niekiedy czekan. Z czasem zacz\u0119li wk\u0142ada\u0107 kolczugi, rzadziej bechtery (zbroja pochodzenia wschodniego, wykonana z prostok\u0105tnych \u017celaznych p\u0142ytek po\u0142\u0105czonych ze sob\u0105 \u017celaznymi k\u00f3\u0142kami) oraz misiurki (blaszane denko chroni\u0105ce czubek g\u0142owy z siatk\u0105 metalow\u0105 opadaj\u0105c\u0105 na kark i barki) i kaptury kolcze (z niewielkich pier\u015bcieni podobnie jak kolczugi), a tak\u017ce lekkich, okr\u0105g\u0142ych tarcz tak zwanych ka\u0142kan\u00f3w (pochodzenia","start_idx":394,"end_idx":491}
{"id":"mrc_5892","question":"pod jak\u0105 nazw\u0105 rozpowszechni\u0142 si\u0119 w polsce skauting?","answer":"harcerstwa","context":"Skauting (ang. \"scouting\") \u2013 ruch spo\u0142eczny i pedagogiczny, sformalizowany p\u00f3\u017aniej w szeregu organizacji m\u0142odzie\u017cowych w wielu krajach, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany na prze\u0142omie XIX i XX w. w Anglii przez Roberta Baden-Powella i Ernesta Thompson Setona w USA. W Polsce jego prekursorem by\u0142 Andrzej Ma\u0142kowski, uwa\u017cany za tw\u00f3rc\u0119 harcerstwa \u2013 polskiej odmiany skautingu. Ruch skautowy zosta\u0142 zdefiniowany jako \"dobrowolny apolityczny ruch wychowawczy dla m\u0142odzie\u017cy, otwarty dla wszystkich, bez wzgl\u0119du na pochodzenie, ras\u0119 czy wyznanie, zgodny z celem, zasadami i metod\u0105, kt\u00f3re ustali\u0142 za\u0142o\u017cyciel Robert Baden-Powell\". == Cel ruchu skautowego == Celem ruchu skautowego jest przyczynianie si\u0119 do rozwoju m\u0142odych ludzi w taki spos\u00f3b, by w pe\u0142ni mogli wykorzysta\u0107 swoje mo\u017cliwo\u015bci fizyczne, umys\u0142owe, spo\u0142eczne i duchowe jako jednostki, jako odpowiedzialni obywatele i","start_idx":326,"end_idx":336}
{"id":"mrc_5893","question":"ile odcink\u00f3w liczy serial przysi\u0119ga?","answer":"W Turcji liczba odcink\u00f3w wynosi 503.","context":"Przysi\u0119ga () \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal 7 od 18 lutego 2019 do 9 pa\u017adziernika 2022. W Turcji liczba odcink\u00f3w wynosi 503. Polska premiera serialu odby\u0142a si\u0119 3 wrze\u015bnia 2019 na antenie TVP1, a emisja ma si\u0119 sko\u0144czy\u0107 30 marca 2023 roku. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 50\u201370 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. == Fabu\u0142a == Reyhan urodzi\u0142a si\u0119 na wsi i dorasta\u0142a w tradycyjnej rodzinie. Po \u015bmierci matki, przybrany wuj Hikmet zabiera Reyhan do Stambu\u0142u i prosi, aby po\u015blubi\u0142a jego syna, Emira. Pocz\u0105tkowo Reyhan opiera si\u0119, lecz na wie\u015b\u0107 o chorobie wuja,","start_idx":112,"end_idx":148}
{"id":"mrc_5894","question":"ile sezon\u00f3w gry o tron?","answer":"Serial zosta\u0142 przed\u0142u\u017cony o sezon si\u00f3dmy i \u00f3smy, kt\u00f3ry jest ostatnim sezonem produkcji.","context":"Lista odcink\u00f3w Gry o tron (ang. \"Game of Thrones\") \u2013 ameryka\u0144skiego serialu, stworzonego na podstawie \"Pie\u015bni lodu i ognia\", sagi fantasy autorstwa ameryka\u0144skiego pisarza George\u2019a R.R. Martina. Tw\u00f3rcami s\u0105 David Benioff oraz D.B. Weiss. Akcja rozgrywa si\u0119 na fikcyjnych kontynentach: Westeros i Essos i przedstawia losy wojny bogatych rodzin szlacheckich o \u017belazny Tron Siedmiu Kr\u00f3lestw. Emitowany by\u0142 od 17 kwietnia 2011 przez stacj\u0119 HBO. Od 18 kwietnia 2011 do 9 czerwca 2014 premiera w Polsce odbywa\u0142a si\u0119 o godzinie 22.00 w poniedzia\u0142ki, dzie\u0144 po premierze w USA. Od 16 czerwca 2014 premiera polska odbywa\u0142a si\u0119 r\u00f3wnolegle z ameryka\u0144sk\u0105, czyli o 3.00 w nocy czasu polskiego. Serial zosta\u0142 przed\u0142u\u017cony o sezon si\u00f3dmy i \u00f3smy, kt\u00f3ry jest ostatnim sezonem produkcji. Premiera sezonu","start_idx":679,"end_idx":766}
{"id":"mrc_5895","question":"kt\u00f3ry klub zdoby\u0142 najwi\u0119cej tytu\u0142\u00f3w mistrza polski senior\u00f3w w pi\u0142ce wodnej?","answer":"Najwi\u0119cej tytu\u0142\u00f3w posiada sekcja pi\u0142ki wodnej \u0141STW \u0141\u00f3d\u017a (16 ko\u0144cowych triumf\u00f3w).","context":"Mistrzostwa Polski w pi\u0142ce wodnej m\u0119\u017cczyzn \u2013 prowadzone cyklicznie \u2013 corocznie lub cosezonowo \u2013 rozgrywki, maj\u0105ce na celu wy\u0142onienie najlepszej m\u0119skiej dru\u017cyny pi\u0142ki wodnej w Polsce. Premierowe mistrzostwa kraju w tej dyscyplinie zorganizowano w 1925, a pierwszym mistrzem zosta\u0142a sekcja waterpolowa Jutrzenki Krak\u00f3w. Najwi\u0119cej tytu\u0142\u00f3w posiada sekcja pi\u0142ki wodnej \u0141STW \u0141\u00f3d\u017a (16 ko\u0144cowych triumf\u00f3w). == Mistrzowie Polski senior\u00f3w == == Statystyki == == Statystyki osobowe == === Najlepsi strzelcy w poszczeg\u00f3lnych sezonach ===","start_idx":318,"end_idx":398}
{"id":"mrc_5896","question":"co \u0142\u0105czy rowerowa szprycha?","answer":"Cz\u0119\u015b\u0107 ko\u0142a rowerowego, cienki drut, kt\u00f3ry \u0142\u0105czy piast\u0119 z obr\u0119cz\u0105.","context":"Szprycha \u2013 r\u00f3wnie\u017c rami\u0119 ko\u0142a, element (pr\u0119t) \u0142\u0105cz\u0105cy piast\u0119 z wie\u0144cem ko\u0142a. Wynalazek ko\u0142a szprychowego przypisywany jest czasami indoeuropejskim Hetytom (na ich piecz\u0119ciach widniej\u0105 ko\u0142a z czterema szprychami, ich szerokie zastosowanie w lekkich wozach bojowych (rydwanach) prawdopodobnie przyczyni\u0142o si\u0119 do sukces\u00f3w militarnych Ari\u00f3w). == Szprycha rowerowa == Cz\u0119\u015b\u0107 ko\u0142a rowerowego, cienki drut, kt\u00f3ry \u0142\u0105czy piast\u0119 z obr\u0119cz\u0105. Szprycha jest zakrzywiona i zako\u0144czona tzw. \u0142ebkiem na jednym ko\u0144cu, a z drugiej strony nagwintowana. \u0141ebek przeplata si\u0119 przez otwory w ko\u0142nierzu piasty, za\u015b gwintowany, prosty koniec \u0142\u0105czy si\u0119 z otworami w obr\u0119czy za pomoc\u0105 nypli. === Materia\u0142y i spos\u00f3b produkcji === Pierwsze rowery by\u0142y wyposa\u017cone w drewniane szprychy, jednak ko\u0142a zbudowane na nich okaza\u0142y si\u0119 zbyt ci\u0119\u017ckie. Lepszym rozwi\u0105zaniem okaza\u0142y si\u0119 szprychy","start_idx":363,"end_idx":428}
{"id":"mrc_5897","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 eurowizja 2021?","answer":"w La Seine Musicale w Boulogne-Billancourt pod Pary\u017cem.","context":"19. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci zosta\u0142 rozegrany 19 grudnia 2021 w La Seine Musicale w Boulogne-Billancourt pod Pary\u017cem. Koncert zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w i francuski nadawca France T\u00e9l\u00e9visions. W konkursie wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 19 pa\u0144stw. Zwyci\u0119\u017cy\u0142a Mal\u00e9na, reprezentantka Armenii z utworem \u201eQami Qami\u201d. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === 9 grudnia 2020 og\u0142oszono \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 we Francji. 20 maja 2021 poinformowano, \u017ce zostanie rozegrany na terenie La Seine Musicale. Mimo tego, \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 w mie\u015bcie Boulogne-Billancourt pod Pary\u017cem, w marketingu (m.in. logo konkursu) powszechnie u\u017cywana jest nazwa \u201ePary\u017c\u201d. Konkurs odb\u0119dzie si\u0119 19 grudnia. B\u0119dzie to pierwszy konkurs zorganizowany w tym miesi\u0105cu od konkursu w 2012, oraz najp\u00f3\u017aniej zorganizowany konkurs w historii, pobijaj\u0105c rekord konkursu","start_idx":75,"end_idx":130}
{"id":"mrc_5898","question":"kiedy w polsce by\u0142a denominacja?","answer":"1 stycznia 1995","context":"Denominacja z\u0142otego w 1995 roku \u2013 reforma walutowa wprowadzaj\u0105ca w Polsce 1 stycznia 1995 now\u0105 jednostk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 o nazwie \u201ez\u0142oty\u201d i symbolu PLN, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a \u201estarego z\u0142otego\u201d (PLZ). Jeden nowy z\u0142oty odpowiada 10 000 starych z\u0142otych. == Przyczyny przeprowadzenia denominacji == W latach 80. z powodu kryzysu gospodarczego i za\u0142amania systemu gospodarki planowej w Polsce zacz\u0119\u0142o dochodzi\u0107 do coraz wy\u017cszej inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z","start_idx":74,"end_idx":89}
{"id":"mrc_5899","question":"kto by\u0142 w\u0142adc\u0105 staro\u017cytnej sparty?","answer":"jednym z jej w\u0142adc\u00f3w mia\u0142 by\u0107 Menelaos.","context":"Sparta () \u2013 znacz\u0105ce miasto-pa\u0144stwo (polis) staro\u017cytnej Grecji. Pa\u0144stwo nazywa\u0142o si\u0119 w\u0142a\u015bciwie Lacedemon, a Sparta by\u0142a jego stolic\u0105 nad rzek\u0105 Eurotas w Lakonii, na po\u0142udniowo-wschodnim Peloponezie. Wed\u0142ug staro\u017cytnej tradycji Sparta istnia\u0142a ju\u017c w epoce myke\u0144skiej; jednym z jej w\u0142adc\u00f3w mia\u0142 by\u0107 Menelaos. Pozosta\u0142o\u015bci myke\u0144skiego pa\u0142acu z tego okresu s\u0105 przedmiotem pierwszych sezon\u00f3w bada\u0144 archeologicznych. Pocz\u0105tki Sparty ustala si\u0119 na XII-XI wiek p.n.e., kiedy Dorowie zacz\u0119li si\u0119 osiedla\u0107 w Lakonii. Przybyli na tereny Lakedaimonu oko\u0142o 1000 roku p.n.e. W IX wieku p.n.e. \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 cztery osady (\"obai\"), m.in. \"Pitana\", w dolinie rzeki Ewrotas tworz\u0105c miasto Spart\u0119. W latach p\u00f3\u017aniejszych do\u0142\u0105czona zostaje pi\u0105ta wioska, \"Amyklaj\". W VIII-VII w. p.n.e. Sparta wy\u0142oni\u0142a si\u0119 jako znacz\u0105ca pot\u0119ga militarna. W latach 730-710 p.n.e. Spartanie zaj\u0119li","start_idx":267,"end_idx":306}
{"id":"mrc_5900","question":"czego dotyczy\u0142 uk\u0142ad ribbentrop mo\u0142otow?","answer":"rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii.","context":"Pakt Ribbentrop\u2013Mo\u0142otow, te\u017c: \"pakt Hitler\u2013Stalin\" \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa z 23 sierpnia 1939 roku, b\u0119d\u0105ca formalnie paktem o nieagresji pomi\u0119dzy III Rzesz\u0105 i Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, kt\u00f3ra zgodnie z tajnym protoko\u0142em dodatkowym, stanowi\u0105cym za\u0142\u0105cznik do oficjalnego dokumentu umowy, dotyczy\u0142a rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii. Bywa tak\u017ce okre\u015blany jako IV rozbi\u00f3r Polski. == Geneza paktu i okoliczno\u015bci podpisania == 3 maja 1939 J\u00f3zef Stalin odwo\u0142a\u0142 ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Maksima Litwinowa, zwolennika tzw. zbiorowego bezpiecze\u0144stwa, a na jego miejsce mianowa\u0142 tego samego dnia Wiaczes\u0142awa Mo\u0142otowa \u2013 jednego ze swych najbardziej zaufanych ludzi i \u015bci\u015ble z nim wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cego, kt\u00f3ry od dawna by\u0142 zwolennikiem porozumienia z Niemcami. Litwinow opowiada\u0142 si\u0119 za ewentualnym sojuszem","start_idx":317,"end_idx":443}
{"id":"mrc_5901","question":"jakie mamy ewangelie?","answer":"Nazw\u0119 t\u0119 nosz\u0105 cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana.","context":"Ewangelia (z gr. , \"euangelion\", dos\u0142. \u201edobra nowina\u201d) \u2013 w pierwotnym chrze\u015bcija\u0144stwie termin ten oznacza\u0142 przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadej\u015bcia Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego i pojawienia si\u0119 Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza. Centralnym tematem by\u0142 kerygmat o tajemnicy paschalnej, \u015bmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa uroczy\u015bcie wspominanych w liturgii przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 Chrystusa. W drugim, najbardziej rozpowszechnionym dzi\u015b znaczeniu \"ewangelia\", to dzie\u0142o pisane m\u00f3wi\u0105ce o Jezusie Chrystusie lub jego fragment czytany w trakcie liturgii s\u0142owa. Nazw\u0119 t\u0119 nosz\u0105 cztery ksi\u0119gi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, \u0141ukasza oraz Ewangelia Jana. S\u0142owo to wyst\u0119powa\u0142o tak\u017ce w Grece pozabiblijnej, jako dobra wiadomo\u015b\u0107 (Luc.). U Homera zosta\u0142o u\u017cyte w sensie nagrody dla osoby przynosz\u0105cej dobr\u0105 wie\u015b\u0107: \u201eniech mi to b\u0119dzie \"ewangelion\"\u201d (\u03b5\u1f50\u03b1\u03b3\u03b3\u03ad\u03bb\u03b9\u03bf\u03bd \u03b4\u03ad \u03bc\u03bf\u03b9 \u1f14\u03c3\u03c4\u03c9). Znane by\u0142o tak\u017ce","start_idx":552,"end_idx":667}
{"id":"mrc_5902","question":"kto ustali\u0142 czas?","answer":"B\u00f3g, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 poza nim.","context":"b\u0119d\u0105cy stworzonym przez demiurga \u201eruchomym obrazem wieczno\u015bci, poruszaj\u0105cym si\u0119 wed\u0142ug liczby\u201d. Za to Arystoteles uto\u017csamia\u0142 czas z ruchem \u2013 przej\u015bciem od mo\u017cno\u015bci do aktu. \u015aw. Augustyn rozwa\u017ca w XI ksi\u0119dze \"Confessiones\" r\u00f3\u017cne aspekty czasu. Wypowiada pogl\u0105d, \u017ce jest on bezcenny, nieroz\u0142\u0105czny ze zmian\u0105 (ruchem), stanowi pewien wymiar \u015bwiata materialnego i wi\u0105\u017ce si\u0119 z przemijalno\u015bci\u0105. Tera\u017aniejszo\u015b\u0107 (to, co istnieje materialnie) jest dla niego czasem zauwa\u017canym (cho\u0107 nieuchwytnym), przesz\u0142o\u015b\u0107 (to, co istnia\u0142o) \u2013 pami\u0119tanym, a przysz\u0142o\u015b\u0107 (to, co b\u0119dzie istnia\u0142o) \u2013 oczekiwanym; waha si\u0119 jednak, czy te dwie ostatnie odmiany gdziekolwiek jeszcze (ju\u017c) istniej\u0105. Z ca\u0142\u0105 pewno\u015bci\u0105 stwierdza za\u015b, \u017ce czas stworzy\u0142 B\u00f3g, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 poza nim. Zdaniem Kanta (estetyka transcendentalna) czas i przestrze\u0144 s\u0105 apriorycznymi formami naszej zmys\u0142owo\u015bci. Maj\u0105 one","start_idx":715,"end_idx":748}
{"id":"mrc_5903","question":"jak zgin\u0105\u0142 bruce lee?","answer":"Oficjalnie ustalono, \u017ce \u015bmier\u0107 Bruce\u2019a Lee nast\u0105pi\u0142a na skutek obrz\u0119ku m\u00f3zgu spowodowanego przez pomieszanie \u015brodk\u00f3w przeciwb\u00f3lowych ze \u015brodkami odurzaj\u0105cymi.","context":"(tj. nadmierne nagromadzenie p\u0142yn\u00f3w). Zator w p\u0142ucach i innych organach wyra\u017anie wskazuje na to, \u017ce obrz\u0119k m\u00f3zgu doprowadzi\u0142 najpierw do zatrzymania funkcji oddechowych, podczas gdy serce nadal t\u0142oczy\u0142o krew do t\u0119tnic, kt\u00f3re rozszerza\u0142y si\u0119 z powodu braku tlenu. Obrz\u0119k ostatecznie spowodowa\u0142 niewydolno\u015b\u0107 o\u015brodk\u00f3w sercowych w m\u00f3zgu i zatrzymanie akcji serca\u201d. Oficjalnie ustalono, \u017ce \u015bmier\u0107 Bruce\u2019a Lee nast\u0105pi\u0142a na skutek obrz\u0119ku m\u00f3zgu spowodowanego przez pomieszanie \u015brodk\u00f3w przeciwb\u00f3lowych ze \u015brodkami odurzaj\u0105cymi. Istnieje wiele popularnych hipotez i legend miejskich o przyczynach jego \u015bmierci, m.in. taka, \u017ce wszystkiemu winne s\u0105 triady lub mnisi z klasztoru Shaolin, kt\u00f3rzy to mieli zabi\u0107 go \u201eciosem wibruj\u0105cej pi\u0119\u015bci\u201d za ujawnienie tajemnic kung-fu. Bruce Lee zosta\u0142 pochowany na cmentarzu Lake View w Seattle (Stany Zjednoczone). == Wybrana filmografia ==","start_idx":361,"end_idx":519}
{"id":"mrc_5904","question":"gdzie spoczywaj\u0105 kr\u00f3lowie wielkiej brytanii?","answer":"Opactwo Westminsterskie","context":"Opactwo Westminsterskie (ang. \"Westminster Abbey\"; nazwa oficjalna \"Collegiate Church of St Peter at Westminster\", \"kolegiata \u015bw. Piotra w Westminsterze\") \u2013 najwa\u017cniejsza, obok katedry w Canterbury i katedry \u015bw. Paw\u0142a w londy\u0144skim City, \u015bwi\u0105tynia anglika\u0144ska. Opactwo, pocz\u0105wszy od Wilhelma Zdobywcy (1066), jest miejscem koronacji kr\u00f3l\u00f3w Anglii i kr\u00f3l\u00f3w Wielkiej Brytanii, z wyj\u0105tkiem Edwarda V i Edwarda VIII, kt\u00f3rzy nie byli koronowani. Od XIII wieku opactwo to r\u00f3wnie\u017c miejsce poch\u00f3wku kr\u00f3l\u00f3w i zas\u0142u\u017conych os\u00f3b. == Historia == Wed\u0142ug legend pierwsza \u015bwi\u0105tynia powsta\u0142a w roku 616 na miejscu, kt\u00f3re nazywano w\u00f3wczas \"Thorney Island\". Dat\u0119 powstania pierwszego klasztoru nale\u017cy jednak przenie\u015b\u0107 w okolice roku 800. Prawie 250 lat p\u00f3\u017aniej Edward Wyznawca, kt\u00f3ry z powod\u00f3w politycznych nie m\u00f3g\u0142 dotrzyma\u0107 \u015blub\u00f3w udania si\u0119 na pielgrzymk\u0119 do","start_idx":0,"end_idx":23}
{"id":"mrc_5905","question":"co by\u0142o bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 wojny secesyjnej?","answer":"sp\u00f3r o niewolnictwo","context":"mienie o warto\u015bci 5 mld dolar\u00f3w, wolno\u015b\u0107 uzyska\u0142y 4 miliony niewolnik\u00f3w. == Przyczyny wojny == === Niewolnictwo === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich uznaje sp\u00f3r o niewolnictwo za g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny secesyjnej. Przeciwne zdanie wyra\u017ca jedynie niewielka mniejszo\u015b\u0107 negacjonist\u00f3w historycznych, ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich oraz cz\u0119\u015b\u0107 opinii publicznej. Poniewa\u017c ruch abolicjonistyczny nie cieszy\u0142 si\u0119 w latach 50. XIX wieku wystarczaj\u0105cym poparciem na Po\u0142udniu, radykalne reformy nie by\u0142y realnym rozwi\u0105zaniem. Na tym etapie politycy p\u00f3\u0142nocnych stan\u00f3w kierowali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie pragnieniem zachowania Unii. Po\u0142udnie jednak czu\u0142o si\u0119 zagro\u017cone i ostatecznie og\u0142osi\u0142o secesj\u0119, maj\u0105c na celu przede wszystkim obron\u0119 instytucji niewolnictwa. Zosta\u0142o to otwarcie wyra\u017cane w deklaracjach secesji. Sam Abraham Lincoln napisa\u0142 w pojednawczym li\u015bcie do przysz\u0142ego wiceprezydenta Konfederacji, Alexandra Stephensa w grudniu 1860:","start_idx":158,"end_idx":177}
{"id":"mrc_5906","question":"dlaczego dziennikarz i komentator sportowy zosta\u0142 wyrzucony z telewizji?","answer":"Gdy po wprowadzeniu stanu wojennego (nie by\u0142 internowany) Hopfer odm\u00f3wi\u0142 wyst\u0119p\u00f3w w mundurze, zosta\u0142 wyrzucony z telewizji.","context":"Wielokrotnie by\u0142 gospodarzem studia podczas du\u017cych imprez sportowych, m.in.: Igrzysk olimpijskich w latach 1972, 1976 i 1980, Mistrzostw \u015awiata w pi\u0142ce no\u017cnej w 1974 i 1978 roku. W drugiej po\u0142owie lat 70. wsp\u00f3\u0142prowadz\u0105cy (wraz z Bo\u017cen\u0105 Walter, Tadeuszem Sznukiem i Edwardem Miko\u0142ajczykiem) zorganizowanego przez Mariusza Waltera bloku rozrywkowo-publicystycznego \u201eStudio 2\u201d. Od stycznia 1980 przez kilka miesi\u0119cy by\u0142 redaktorem naczelnym redakcji sportowej TVP. By\u0142 cz\u0142onkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Propagowa\u0142 uprawianie sportu, by\u0142 inicjatorem telewizyjnej akcji \u201eBieg po zdrowie\u201d i tw\u00f3rc\u0105 Maratonu Warszawskiego (pocz\u0105tkowo pod nazw\u0105 \"Maraton Pokoju\"). Realizator film\u00f3w dokumentalnych \u201ePrze\u017cyjmy to jeszcze raz\u201d i \u201eDroga na Mundial '78\u201d. Gdy po wprowadzeniu stanu wojennego (nie by\u0142 internowany) Hopfer odm\u00f3wi\u0142 wyst\u0119p\u00f3w w mundurze, zosta\u0142 wyrzucony z telewizji. Kr\u00f3tko pracowa\u0142 jako galwanizer.","start_idx":760,"end_idx":883}
{"id":"mrc_5907","question":"co to by\u0142a rada kr\u00f3lewska?","answer":"Rada kr\u00f3lewska, rada koronna, rada ksi\u0105\u017c\u0119ca (\u0142ac. \"Curia Regis\") \u2013 w \u015bredniowiecznych monarchiach europejskich grupa najwy\u017cszych dostojnik\u00f3w, w gronie kt\u00f3rych panuj\u0105cy podejmowa\u0142 najwa\u017cniejsze decyzje; w wielu krajach przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w wy\u017csz\u0105 izb\u0119 parlamentu.","context":"Rada kr\u00f3lewska, rada koronna, rada ksi\u0105\u017c\u0119ca (\u0142ac. \"Curia Regis\") \u2013 w \u015bredniowiecznych monarchiach europejskich grupa najwy\u017cszych dostojnik\u00f3w, w gronie kt\u00f3rych panuj\u0105cy podejmowa\u0142 najwa\u017cniejsze decyzje; w wielu krajach przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w wy\u017csz\u0105 izb\u0119 parlamentu. == Rada kr\u00f3lewska w Polsce == W Polsce we wczesnym \u015bredniowieczu sk\u0142ad Rady zale\u017ca\u0142 wy\u0142\u0105cznie od woli monarchy \u2013 powo\u0142ywa\u0142 on do niej ludzi, kt\u00f3rych darzy\u0142 swym zaufaniem. Z czasem zacz\u0119to przyjmowa\u0107, \u017ce niekt\u00f3rzy najwy\u017csi urz\u0119dnicy wchodz\u0105 do niej z racji sprawowanych funkcji, za\u015b kr\u00f3l ma prawo powo\u0142ywa\u0107 do rady nowych dodatkowych cz\u0142onk\u00f3w wedle swego uznania. Urz\u0119dnicy wchodz\u0105cy do rady na sta\u0142e: * kanclerz wielki koronny * podkanclerzy koronny * marsza\u0142ek wielki koronny * podskarbi wielki koronny * dygnitarze ziemscy * arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski * arcybiskup lwowski *","start_idx":0,"end_idx":262}
{"id":"mrc_5908","question":"ile lat ma sosna na sokolicy?","answer":"Dok\u0142adny wiek drzewa nie jest znany","context":"Sosna na Sokolicy, sosna na szczycie Sokolicy \u2013 licz\u0105ca ponad 500 lat sosna zwyczajna (\"Pinus sylvestris\") w ekotypie sosny reliktowej rosn\u0105ca na szczycie Sokolicy w Pieninach. == Opis == Dok\u0142adny wiek drzewa nie jest znany; nie przeprowadzono bada\u0144 z obawy przed jego uszkodzeniem. Drzewo jest popularnym motywem na fotografiach i widok\u00f3wkach. Ro\u015bnie dok\u0142adnie 0,7 m pod szczytem Sokolicy, powy\u017cej kilkunastu innych sosen reliktowych. Osi\u0105gn\u0119\u0142o 3 m wysoko\u015bci, pokrojem bardziej zbli\u017cone jest do sosen japo\u0144skich czy korea\u0144skich gatunk\u00f3w. W 2015 sosna znalaz\u0142a si\u0119 w finale konkursu w ramach \u015awi\u0119ta Drzewa organizowanego przez klub Gaja. Konkurs mia\u0142 wy\u0142oni\u0107 najbardziej cenione przez spo\u0142eczno\u015bci lokalne drzewo w Polsce. 6 wrze\u015bnia 2018 sosna zosta\u0142a uszkodzona przez \u015bmig\u0142owiec podczas akcji ratunkowej w Pieninach. Korona sosny zosta\u0142a","start_idx":188,"end_idx":223}
{"id":"mrc_5909","question":"ile linii ma warszawskie metro?","answer":"sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch linii: M1 i M2.","context":"Metro w Warszawie \u2013 jedyny w Polsce system kolei podziemnej, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch linii: M1 i M2. Pierwszy odcinek linii M1, \u0142\u0105cz\u0105cej centrum Warszawy z jej p\u00f3\u0142nocnymi i po\u0142udniowymi dzielnicami, otwarto w 1995 roku. Pe\u0142n\u0105 projektowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 linia osi\u0105gn\u0119\u0142a dopiero w roku 2008. Budow\u0119 linii M2, \u0142\u0105cz\u0105cej lewo- i prawobrze\u017cn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 stolicy, rozpocz\u0119to w 2010 roku, a pierwszy jej odcinek oddano do u\u017cytku w 2015 roku. Systemem kolei podziemnej w Warszawie zarz\u0105dza sp\u00f3\u0142ka miejska, Metro Warszawskie. Przedsi\u0119biorstwo na przestrzeni lat zdoby\u0142o szereg wyr\u00f3\u017cnie\u0144 mi\u0119dzynarodowych, m.in. nagrody g\u0142\u00f3wne w kategoriach \"Najlepszy program utrzymania\" i \"Nagroda specjalna za zaanga\u017cowanie na rzecz ochrony \u015brodowiska\" w mi\u0119dzynarodowym konkursie \"Metro Awards 2009\" oraz nagroda g\u0142\u00f3wna w kategorii \"Najlepiej udoskonalane metro\" w mi\u0119dzynarodowym konkursie \"Metro","start_idx":61,"end_idx":99}
{"id":"mrc_5910","question":"czym by\u0142a tomizm?","answer":"Tomizm \u2013 system filozoficzny oparty na pogl\u0105dach Tomasza z Akwinu.","context":"Tomizm \u2013 system filozoficzny oparty na pogl\u0105dach Tomasza z Akwinu. Tomizm wywodzi si\u0119 z filozofii \u015bredniowiecznej, a jego r\u00f3\u017cne nurty maj\u0105 przedstawicieli tak\u017ce w XXI wieku. == Charakterystyka == Tomizm bazuje tylko cz\u0119\u015bciowo na filozofii Arystotelesa, poniewa\u017c jest w du\u017cym stopniu nowatorskim systemem. Przejmuje z filozofii arabskiej realn\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0119 mi\u0119dzy istot\u0105 i istnieniem. G\u0142\u00f3wnymi poj\u0119ciami s\u0105: istnienie, punkt, mo\u017cno\u015b\u0107, kondycja, materia, przyczyna sprawcza, przyczyna, substancja, przypad\u0142o\u015bci, istota. Cechy charakterystyczne tomizmu to: * prawda, pi\u0119kno i dobro to powszechne atrybuty bytu. Z\u0142o jest brakiem dobra i nie ma swej substancji. Ka\u017cdy byt w spos\u00f3b naturalny d\u0105\u017cy do pe\u0142nego urzeczywistnienia swej natury (swej doskona\u0142o\u015bci). * dusza ludzka jest rozumn\u0105, jednostkow\u0105 form\u0105 cz\u0142owieka. Po\u0142\u0105czenie duszy i cia\u0142a jest celowe, bo dusza mo\u017ce poznawa\u0107","start_idx":0,"end_idx":66}
{"id":"mrc_5911","question":"kto sprzeda\u0142 stocznie?","answer":"syndyk masy upad\u0142o\u015bciowej","context":"wp\u0142aconych kwot na rzecz Radia Maryja lub na inne cele (m.in. pomoc bezdomnym). 12 maja 2006 roku Prokuratura Krajowa, podobnie jak prokuratura okr\u0119gowa, poinformowa\u0142a, \u017ce nie znalaz\u0142a podstaw by wszcz\u0105\u0107 \u015bledztwo w tej sprawie. ==== Stocznia Gda\u0144ska \u2013 Grupa Stoczni Gdynia Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna ==== * W 1998 roku syndyk masy upad\u0142o\u015bciowej sprzeda\u0142 funkcjonuj\u0105cy w pe\u0142ni zak\u0142ad Tr\u00f3jmiejskiej Korporacji Stoczniowej (b\u0119d\u0105cej w\u0142asno\u015bci\u0105 Stoczni Gdynia S.A i firmy developerskiej EVIP Progress). Na bazie tego maj\u0105tku powsta\u0142a Stocznia Gda\u0144ska \u2013 Grupa Stoczni Gdynia S.A. G\u0142\u00f3wnym przedmiotem dzia\u0142alno\u015bci stoczni pozosta\u0142a budowa statk\u00f3w pe\u0142nomorskich, wyposa\u017cenia okr\u0119towego, sekcji okr\u0119towych oraz innych konstrukcji stalowych (offshore, element\u00f3w most\u00f3w, elektrowni wiatrowych itd.). W stoczni wybudowano nowoczesn\u0105 lini\u0119 konserwacyjno-malarsk\u0105 umo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 czyszczenie i konserwacj\u0119 sekcji okr\u0119towych i innych konstrukcji stalowych. Stocznia","start_idx":307,"end_idx":332}
{"id":"mrc_5912","question":"do jakiej grupy nale\u017cy rak?","answer":"gatunek s\u0142odkowodnego skorupiaka z rz\u0119du dziesi\u0119cionog\u00f3w (Decapoda)","context":"Rak szlachetny, rak rzeczny, szerokoszczypcowy, szewc (\"Astacus astacus\") \u2013 gatunek s\u0142odkowodnego skorupiaka z rz\u0119du dziesi\u0119cionog\u00f3w (Decapoda). Okre\u015blany czasem jako \u201ebarometr czysto\u015bci wody\u201d, gdy\u017c jest on bioindykatorem czysto\u015bci w\u00f3d. Jeszcze na pocz\u0105tku XX wieku wody Europy \u015arodkowej by\u0142y pe\u0142ne rak\u00f3w szlachetnych oraz rak\u00f3w b\u0142otnych (\"Astacus leptodactylus\"), kt\u00f3re s\u0105 przybyszami z terenu Morza Czarnego. Jednak w XIX wieku przywleczono z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej \u015bmierteln\u0105 dla rak\u00f3w europejskich chorob\u0119 zwan\u0105 racz\u0105 d\u017cum\u0105, a potem uodpornionego na ni\u0105 ameryka\u0144skiego raka pr\u0119gowatego, kt\u00f3ry lepiej znosz\u0105c zanieczyszczenie i niedotlenienie wody zacz\u0105\u0142 wypiera\u0107 raka szlachetnego z wielu obszar\u00f3w. == Opis == Cia\u0142o pokryte twardym pancerzem podzielone na g\u0142owotu\u0142\u00f3w i odw\u0142ok. Od strony g\u0142owy znajduje si\u0119 dziobopodobne rostrum, po jego bokach rozmieszczone s\u0105 oczy na swoistych s\u0142upkach mog\u0105ce niezale\u017cnie","start_idx":76,"end_idx":143}
{"id":"mrc_5913","question":"kto nale\u017cy do unii europejskiej?","answer":"27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich.","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":81,"end_idx":120}
{"id":"mrc_5914","question":"do kogo nale\u017ca\u0142 kr\u00f3lewiec?","answer":"Historycznie le\u017cy na terenie Prus Dolnych i Sambii.","context":"Kaliningrad, Kr\u00f3lewiec (; dawn. ) \u2013 miasto nale\u017c\u0105ce do Rosji, po\u0142o\u017cone przy uj\u015bciu Prego\u0142y do Zalewu Wi\u015blanego, stolica obwodu kaliningradzkiego. Jest to wa\u017cny morski port handlowy i wojenny, po\u0142\u0105czony torem wodnym z otwartym Morzem Ba\u0142tyckim i awanportem Ba\u0142tyjsk, a tak\u017ce o\u015brodek przemys\u0142u \u015brodk\u00f3w transportu, maszynowego, celulozowo-papierniczego i rybnego. Stanowi w\u0119ze\u0142 kolejowy, obs\u0142ugiwane jest przez port lotniczy w pobliskim Chrabrowie. W mie\u015bcie dzia\u0142aj\u0105 liczne szko\u0142y wy\u017csze (m.in. uniwersytet i uniwersytet techniczny). W 2021 liczy\u0142o 493,2 tys. mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == Kaliningrad le\u017cy na P\u00f3\u0142wyspie Sambijskim u uj\u015bcia Prego\u0142y do Morza Ba\u0142tyckiego, 35 km od granicy polskiej, 70 km od granicy litewskiej i 1289 km od Moskwy. Historycznie le\u017cy na terenie Prus Dolnych i Sambii. Najbli\u017csze du\u017ce miasta (min. 150 tys.) wok\u00f3\u0142","start_idx":743,"end_idx":794}
{"id":"mrc_5915","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 2 wojna \u015bwiatowa na \u015bwiecie?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":115,"end_idx":135}
{"id":"mrc_5916","question":"gdzie jest pochowany pi\u0142sudski?","answer":"z\u0142o\u017cono je w krypcie \u015bw. Leonarda na Wawelu.","context":"Pogrzeb J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego \u2013 uroczysty pogrzeb J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w dniach 13\u201318 maja 1935; cia\u0142o zmar\u0142ego przewieziono kolej\u0105 z Warszawy do Krakowa, gdzie z\u0142o\u017cono je w krypcie \u015bw. Leonarda na Wawelu. Uroczysto\u015bci te by\u0142y ogromn\u0105 manifestacj\u0105 kultu Pi\u0142sudskiego, spot\u0119gowanego jeszcze po jego \u015bmierci. Ocenia si\u0119, \u017ce pogrzeb Pi\u0142sudskiego by\u0142 prawdopodobnie najwi\u0119ksz\u0105 tego typu uroczysto\u015bci\u0105, jaka kiedykolwiek odby\u0142a si\u0119 w Polsce. == \u015amier\u0107 == Informacj\u0119 o z\u0142ym stanie zdrowia J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego podano oficjalnie po uroczysto\u015bciach \u015awi\u0119ta Niepodleg\u0142o\u015bci 11 listopada 1934. Podczas uroczysto\u015bci dosz\u0142o do zas\u0142abni\u0119cia marsza\u0142ka. W zwi\u0105zku z tym skr\u00f3cono cz\u0119\u015b\u0107 oficjaln\u0105. Konsylium lekarskie postanowi\u0142o sprowadzi\u0107 do Polski z Wiednia prof. Karela Wenckebacha. Przylecia\u0142 on do Warszawy wiosn\u0105 1935 (samolotem pilotowanym przez Jerzego Bajana). Stwierdzi\u0142 chorob\u0119 nowotworow\u0105 i","start_idx":175,"end_idx":219}
{"id":"mrc_5917","question":"co otrzyma zwyci\u0119zca na io w 1896 r?","answer":"zwyci\u0119zca otrzymywa\u0142 medal srebrny i ga\u0142\u0105zk\u0119 oliwn\u0105","context":"Medal olimpijski \u2013 wyr\u00f3\u017cnienie przyznawane zwyci\u0119zcy oraz zdobywcom drugiego i trzeciego miejsca podczas igrzysk olimpijskich w postaci medalu zaprojektowanego i wykonanego na t\u0119 imprez\u0119. Medale przyznaje si\u0119 od pierwszych igrzysk w Atenach; do roku 1948 przyznawano r\u00f3wnie\u017c medale olimpijskie w Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury. == Historia == Od pierwszych Letnich Igrzysk Olimpijskich w Atenach (1896) a\u017c do Igrzysk Olimpijskich w 1928 r. w Amsterdamie wszystkie medale wr\u0119czane by\u0142y podczas ceremonii zamkni\u0119cia igrzysk. Podczas igrzysk w Atenach medale przyznawano tylko dw\u00f3m pierwszym zawodnikom w ka\u017cdej konkurencji: zwyci\u0119zca otrzymywa\u0142 medal srebrny i ga\u0142\u0105zk\u0119 oliwn\u0105, zdobywca drugiego miejsca medal br\u0105zowy. Z\u0142ote medale przyznano po raz pierwszy podczas III Igrzysk Olimpijskich w St Louis w roku 1904. Od Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Grenoble","start_idx":633,"end_idx":684}
{"id":"mrc_5918","question":"kim by\u0142 su\u0142tan?","answer":"tytu\u0142 w\u0142adcy islamskiego","context":"Su\u0142tan (tur. \u201ew\u0142adca\u201d, arab. \"as-sul\u1e6d\u0101n\" \u2013 \u201eten, kt\u00f3ry ma w\u0142adz\u0119\u201d ) \u2013 tytu\u0142 w\u0142adcy islamskiego, u\u017cywany w wielu krajach muzu\u0142ma\u0144skich, m.in. w Turcji osma\u0144skiej do 1922. Pa\u0144stwo rz\u0105dzone przez su\u0142tana to su\u0142tanat. Termin \u201esu\u0142tan\u201d powsta\u0142 w czasach kalifatu bagdadzkiego. Pocz\u0105tkowo kalif by\u0142 jednocze\u015bnie w\u0142adc\u0105 \u015bwieckim i religijnym tego pa\u0144stwa, a jego w\u0142adza wynika\u0142a z bezpo\u015brednich, rodzinnych zwi\u0105zk\u00f3w z Mahometem. P\u00f3\u017aniej jednak jego w\u0142adza wojskowa i cywilna zosta\u0142a przekazana innym osobom, a sam kalif sta\u0142 si\u0119 tylko w\u0142adc\u0105 w sensie religijnym. Pocz\u0105tkowo tytu\u0142 su\u0142tana przys\u0142ugiwa\u0142 tylko g\u0142\u00f3wnodowodz\u0105cemu ca\u0142ego wojska kalifatu, a emirami byli nazywani dow\u00f3dcy poszczeg\u00f3lnych armii. Na skutek feudalizacji kalifatu i jego rozdrobnienia poszczeg\u00f3lni emirowie zacz\u0119li si\u0119 uniezale\u017cnia\u0107 i tworzy\u0107 swoje w\u0142asne pa\u0144stwa. W ko\u0144cu je\u015bli kt\u00f3remu\u015b z tych feuda\u0142\u00f3w","start_idx":70,"end_idx":94}
{"id":"mrc_5919","question":"jakie s\u0105 dyscypliny naukowe?","answer":"Dyscyplin\u0105 naukow\u0105 jest m.in.: filozofia, prawo, ekonomia, medycyna, organizacja i zarz\u0105dzanie, historia, pedagogika, psychologia, informatyka, architektura, mechanika itp.","context":"Dyscyplina naukowa \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 dziedziny naukowej, spo\u0142ecznie zorganizowana dzia\u0142alno\u015b\u0107 badawcza nastawiona na wytwarzanie informacji (badania) oraz stosowania rezultat\u00f3w tej dzia\u0142alno\u015bci (teorie) w praktyce. == Definicja == Dyscyplina naukowa wed\u0142ug L. Krzy\u017canowskiego nauka (w znaczeniu instytucjonalnym), to usystematyzowany ze wzgl\u0119du na przedmiot i cele procesu poznania oraz spo\u0142eczne znaczenie jego rezultat\u00f3w zbi\u00f3r ukszta\u0142towanych i wyodr\u0119bnionych cz\u0119\u015bci zasobu wiedzy o rzeczywisto\u015bci. Nauka obejmuje ca\u0142okszta\u0142t zakres\u00f3w wiedzy jakie wyznaczaj\u0105 granice danej dyscypliny naukowej. Dyscyplina naukowa to donios\u0142a spo\u0142ecznie, ukszta\u0142towana i wyodr\u0119bniona ze wzgl\u0119du na przedmiot i cel bada\u0144 lub kszta\u0142cenia cz\u0119\u015b\u0107 nauki w znaczeniu instytucjonalnym uznana za podstawow\u0105 jednostk\u0119 jej klasyfikacji. Dyscyplin\u0105 naukow\u0105 jest m.in.: filozofia, prawo, ekonomia, medycyna, organizacja i zarz\u0105dzanie, historia, pedagogika, psychologia, informatyka, architektura, mechanika itp. == Dyscyplina naukowa a","start_idx":800,"end_idx":972}
{"id":"mrc_5920","question":"kto namalowa\u0142 stalina?","answer":"W\u0142adimirski","context":"R\u00f3\u017ce dla Stalina (ros. \u0420\u043e\u0437\u044b \u0434\u043b\u044f \u0421\u0442\u0430\u043b\u0438\u043d\u0430) \u2013 obraz olejny namalowany przez radzieckiego malarza i grafika Borisa W\u0142adimirskiego w 1949 roku. == Opis == Obraz b\u0119d\u0105cy typowym przyk\u0142adem realizmu socjalistycznego, przedstawia przyw\u00f3dc\u0119 ZSRR J\u00f3zefa Stalina w bia\u0142ym mundurze i czapce, w otoczeniu pi\u0119ciorga dzieci z organizacji pionier\u00f3w (na co wskazuj\u0105 ich ubiory), kt\u00f3re wr\u0119czaj\u0105 mu bukiet bia\u0142ych i czerwonych r\u00f3\u017c. Dzieci z szacunkiem i mi\u0142o\u015bci\u0105 wpatruj\u0105 si\u0119 w Stalina, kt\u00f3ry cho\u0107 obejmuje jednego z ch\u0142opc\u00f3w lew\u0105 r\u0119k\u0105, wydaje si\u0119 by\u0107 nieobecny patrz\u0105c w niewidocznym dla widza kierunku niczym pos\u0105g. Dope\u0142nieniem kompozycji jest zielony ogr\u00f3d i b\u0142\u0119kitne morze w tle.","start_idx":111,"end_idx":122}
{"id":"mrc_5921","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy opole?","answer":"Przez Opole przep\u0142ywa druga co do wielko\u015bci rzeka Polski, Odra.","context":"opolskiej. Miasto graniczy z 8 gminami powiatu opolskiego. == \u015arodowisko naturalne == === Stosunki wodne === Przez Opole przep\u0142ywa druga co do wielko\u015bci rzeka Polski, Odra. W okolicach dzielnicy Groszowice oraz w centrum miasta, koryto rzeki uformowa\u0142o si\u0119 w szerokie zakola. Poza tym nie wyst\u0119puj\u0105 na niej meandry i du\u017ce zakr\u0119ty. Ju\u017c na po\u0142udniowym kra\u0144cu miasta wp\u0142ywa do niej niewielki ciek wodny, Lutnia, bior\u0105cy pocz\u0105tek kilka kilometr\u00f3w na wsch\u00f3d, w okolicach wsi Przywory. Kolejnym prawym dop\u0142ywem Odry jest nieco wi\u0119ksza Czarnka, kt\u00f3ra wp\u0142ywa do rzeki w Groszowicach. Innymi dop\u0142ywami s\u0105 lewostronne Pr\u00f3szkowski Potok i Olszanka, a prawym dop\u0142ywem w dzielnicy Czarnow\u0105sy jest rzeka Ma\u0142a Panew. W mie\u015bcie znajdziemy r\u00f3wnie\u017c liczne kana\u0142y. W okolicy dzielnicy Nowa Wie\u015b Kr\u00f3lewska Odra rozdwaja si\u0119.","start_idx":109,"end_idx":172}
{"id":"mrc_5922","question":"ile w sumie zebra\u0142a wo\u015bp?","answer":"ponad 1,75 miliarda z\u0142otych.","context":"Fundacja Wielka Orkiestra \u015awi\u0105tecznej Pomocy (WO\u015aP) \u2013 fundacja o charakterze filantropijnym, kt\u00f3rej podstawowym celem wed\u0142ug statutu jest: \u201edzia\u0142alno\u015b\u0107 w zakresie ochrony zdrowia polegaj\u0105ca na ratowaniu \u017cycia chorych os\u00f3b, w szczeg\u00f3lno\u015bci dzieci, i dzia\u0142anie na rzecz poprawy stanu ich zdrowia, jak r\u00f3wnie\u017c na dzia\u0142aniu na rzecz promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej\u201d. W ci\u0105gu 30. Fina\u0142\u00f3w WO\u015aP (zbi\u00f3rek publicznych organizowanych przez Fundacj\u0119) zebrano ponad 1,75 miliarda z\u0142otych. WO\u015aP kupi\u0142a i przekaza\u0142a blisko 70 tysi\u0119cy urz\u0105dze\u0144 do plac\u00f3wek ochrony zdrowia w ca\u0142ej Polsce. W 2020 roku szacowa\u0142o si\u0119, \u017ce co pi\u0105ty sprz\u0119t w szpitalach pochodzi od Wielkiej Orkiestry \u015awi\u0105tecznej Pomocy. Wed\u0142ug bada\u0144 opinii publicznej fundacja od lat cieszy si\u0119 najwi\u0119kszym zaufaniem w\u015br\u00f3d organizacji trzeciego sektora, instytucji pa\u0144stwowych i ko\u015bcielnych. Opr\u00f3cz zakup\u00f3w sprz\u0119tu medycznego","start_idx":459,"end_idx":487}
{"id":"mrc_5923","question":"kto nosi hid\u017cab?","answer":"cz\u0119\u015b\u0107 kobiet wyznaj\u0105cych islam.","context":"Hid\u017cab (, \"\u1e25i\u01e7\u0101b\"; t\u0142um. \u201eokrycie, zas\u0142ona\u201d) \u2013 w t\u0142umaczeniu z arabskiego oznacza \"zas\u0142on\u0119\" i \"ochron\u0119\". Jest to nakrycie g\u0142owy, kt\u00f3re nosi cz\u0119\u015b\u0107 kobiet wyznaj\u0105cych islam. Kobiety nosz\u0105 hid\u017cab w obecno\u015bci doros\u0142ych m\u0119\u017cczyzn, kt\u00f3rzy nie s\u0105 ich najbli\u017cszymi krewnymi. == Hid\u017cab jako wyraz skromno\u015bci i prywatno\u015bci == Hid\u017cab noszony przez kobiety muzu\u0142ma\u0144skie, to chusta zakrywaj\u0105ca w\u0142osy, uszy i szyj\u0119, jednak nie ramiona i twarz. Noszenie jej jest wyrazem skromno\u015bci i prywatno\u015bci, cn\u00f3t nauczanych i praktykowanych w islamie. Skromno\u015b\u0107 w Koranie \u2013 wed\u0142ug \"Encyclopedia of Islam and Muslim World\" \u2013 dotyczy \u201espojrzenia, sposobu chodzenia, ubierania si\u0119 i genitali\u00f3w\u201d, zar\u00f3wno u kobiet jak i m\u0119\u017cczyzn. S\u0142owo \"hid\u017cab\" mo\u017ce by\u0107 r\u00f3wnie\u017c stosowane w odniesieniu do rozdzia\u0142u kobiet od m\u0119\u017cczyzn w sferze publicznej, lub mo\u017ce","start_idx":140,"end_idx":171}
{"id":"mrc_5924","question":"kto bra\u0142 udzia\u0142 w konferencji paryskiej?","answer":"27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw","context":"Konferencja pokojowa w Pary\u017cu \u2013 konferencja pokojowa, zorganizowana w Pary\u017cu po zako\u0144czeniu I wojny \u015bwiatowej, trwaj\u0105ca od 18 stycznia 1919 do 21 stycznia 1920 roku. Bra\u0142o w niej udzia\u0142 27 zwyci\u0119skich pa\u0144stw. Pa\u0144stwa pokonane w I wojnie \u015bwiatowej (Niemcy, Austro-W\u0119gry, Imperium Osma\u0144skie, Bu\u0142garia) nie zosta\u0142y dopuszczone do negocjacji podczas konferencji. Przedstawiono im tylko traktaty do podpisania (w tym odr\u0119bnie dla Austrii i W\u0119gier). Rosja Radziecka nie zosta\u0142a zaproszona, gdy\u017c mocarstwa Ententy nie uznawa\u0142y rz\u0105du bolszewickiego, kt\u00f3ry podpisa\u0142 by\u0142 w marcu 1918 separatystyczny pok\u00f3j z Niemcami, za\u015b \u017caden rz\u0105d wy\u0142oniony przez Bia\u0142ych nie zosta\u0142 jednocze\u015bnie oficjalnie uznany przez Entent\u0119. W czasie konferencji zosta\u0142 podpisany traktat wersalski \u2013 g\u0142\u00f3wny uk\u0142ad pokojowy ko\u0144cz\u0105cy I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, podpisany przez Niemcy i pa\u0144stwa Ententy 28","start_idx":186,"end_idx":207}
{"id":"mrc_5925","question":"kt\u00f3ra religia by\u0142a pierwsza na \u015bwiecie?","answer":"Pierwotn\u0105 religi\u0105 by\u0142 prawdopodobnie animizm, a wed\u0142ug nauki chrze\u015bcija\u0144skiej pramonoteizm.","context":"\u015blady religii wyst\u0119puj\u0105 ju\u017c w czasach prehistorycznych w postaci rysunk\u00f3w naskalnych i poch\u00f3wk\u00f3w (wiara w \u017cycie po\u015bmiertne). Pierwotn\u0105 religi\u0105 by\u0142 prawdopodobnie animizm, a wed\u0142ug nauki chrze\u015bcija\u0144skiej pramonoteizm. Religia by\u0142a sposobem, w jaki cz\u0142owiek pr\u00f3bowa\u0142 poj\u0105\u0107 \u015bwiat i otaczaj\u0105ce go zjawiska (np. pioruny, \u015bmier\u0107, zjawisko dnia i nocy). == Badanie religii == Badaniem religii zajmuj\u0105 si\u0119: * religioznawstwo * teologia * filozofia religii * socjologia religii * psychologia religii == Podzia\u0142 religii == Typologie religii: * religie Wschodu (kosmocentryczne) * religie Zachodu (teocentryczne) Religie dzieli si\u0119: * ze wzgl\u0119du na pochodzenie: naturalne, objawione i dharmiczne. * ze wzgl\u0119du na to, jak pojmuj\u0105 istot\u0119 bosk\u0105: monoteizm, politeizm, henoteizm, deizm, panteizm, panenteizm, nonteizm. * ze wzgl\u0119du na zasi\u0119g oddzia\u0142ywania religii: religie uniwersalistyczne, narodowe,","start_idx":125,"end_idx":216}
{"id":"mrc_5926","question":"ile by\u0142o wojew\u00f3dztw przed 1975?","answer":"17","context":"gmin, za\u015b z 53 osiedli 16 nadano prawa miejskie, 8 w\u0142\u0105czono do s\u0105siednich miast, a 29 zaliczono do wsi. 31 grudnia 1974 Polska dzieli\u0142a si\u0119 na: * 17 wojew\u00f3dztw i 5 miast wydzielonych z wojew\u00f3dztw (Krak\u00f3w, \u0141\u00f3d\u017a, Pozna\u0144, Warszawa i Wroc\u0142aw); * 392 powiaty (w tym 78 miejskich); * 836 miast i 2365 gmin. Z dniem 1 czerwca 1975, w zwi\u0105zku z kolejn\u0105 reform\u0105 administracyjn\u0105, zarzucono 3-stopniow\u0105 struktur\u0119 administracyjn\u0105 i \u2013 tworz\u0105c 49 wojew\u00f3dztw \u2013 zniesiono powiaty. === Wa\u017cniejsze zmiany administracyjne === * 1 stycznia 1958 zniesiono powiat miejsko-uzdrowiskowy Otwock, a z jego obszaru utworzono powiat otwocki oraz powiat miejski Otwock; * 1 stycznia 1959: ** przemianowano: powiat reszelski na biskupiecki, powiat i\u0142awecki na g\u00f3rowski, powiat suski na i\u0142awski, powiat","start_idx":146,"end_idx":148}
{"id":"mrc_5927","question":"jak dzia\u0142a dom maklerski?","answer":"Dom maklerski umo\u017cliwia swoim klientom za\u0142o\u017cenie rachunku inwestycyjnego, na kt\u00f3rym przechowywane s\u0105 informacje o posiadanych przez niego \u015brodkach pieni\u0119\u017cnych oraz papierach warto\u015bciowych. Klient mo\u017ce dokonywa\u0107 zlece\u0144 transakcji kupna oraz sprzeda\u017cy instrument\u00f3w finansowych na gie\u0142dzie, kt\u00f3re dom maklerski wykona w swoim imieniu, ale na rzecz klienta.","context":"Dom maklerski \u2013 instytucja finansowa posiadaj\u0105ca zezwolenie organu nadzoru na wykonywanie okre\u015blonych czynno\u015bci stanowi\u0105cych dzia\u0142alno\u015b\u0107 maklersk\u0105. Dom maklerski umo\u017cliwia swoim klientom za\u0142o\u017cenie rachunku inwestycyjnego, na kt\u00f3rym przechowywane s\u0105 informacje o posiadanych przez niego \u015brodkach pieni\u0119\u017cnych oraz papierach warto\u015bciowych. Klient mo\u017ce dokonywa\u0107 zlece\u0144 transakcji kupna oraz sprzeda\u017cy instrument\u00f3w finansowych na gie\u0142dzie, kt\u00f3re dom maklerski wykona w swoim imieniu, ale na rzecz klienta. W domach maklerskich zatrudnieni s\u0105 maklerzy, kt\u00f3rzy s\u0105 upowa\u017cnieni przez dany dom do dokonywania transakcji na gie\u0142dzie. Dom maklerski nieposiadaj\u0105cy cz\u0142onkostwa na gie\u0142dzie jest nazywany afiliantem. Kapita\u0142 towarowego domu maklerskiego musi by\u0107 udokumentowany i nie mo\u017ce pochodzi\u0107 z po\u017cyczek lub kredyt\u00f3w. Dom maklerski dzia\u0142a na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego i wykonuje czynno\u015bci w tym zezwoleniu okre\u015blone. W prawie","start_idx":148,"end_idx":501}
{"id":"mrc_5928","question":"jaki jest najwy\u017cszy budynek w warszawie?","answer":"Warsaw Trade Tower","context":"Plaza, Warszawskiego Centrum Finansowego oraz przede wszystkim 208-metrowego Warsaw Trade Tower, kt\u00f3ry ma obecnie najwy\u017cej po\u0142o\u017cone pi\u0119tra u\u017cytkowe w Warszawie. === XXI wiek === W latach 2000\u20132001 wzniesiono siedziby polskich przedsi\u0119biorstw: PZU Tower i TP S.A. Tower. Lata 2003\u20132005 to budowa hotelu Westin oraz trzeciego co do wysoko\u015bci pi\u0119ciogwiazdkowego hotelu w Europie: Intercontinental. W latach 2000 i 2004 powsta\u0142y odpowiednio 105-metrowa Babka Tower oraz wie\u017cowiec mieszkalny: \u0141ucka City. Na pocz\u0105tku 2006 roku do u\u017cytku oddany zosta\u0142 wie\u017cowiec biurowy Rondo 1, na pocz\u0105tku roku 2007 cz\u0119\u015b\u0107 handlowa kompleksu Z\u0142ote Tarasy i hotelu Hilton, a w 2011 roku oddany zosta\u0142 JM Tower. Rynek biurowc\u00f3w powoli ulega nasyceniu. Obecnie zauwa\u017caln\u0105 tendencj\u0105 na warszawskim rynku jest zast\u0119powanie budynk\u00f3w stosunkowo m\u0142odych, wzniesionych najcz\u0119\u015bciej w latach","start_idx":77,"end_idx":95}
{"id":"mrc_5929","question":"kiedy przypada uroczysto\u015b\u0107 wniebowst\u0105pienia pa\u0144skiego?","answer":"w 40. dniu od Zmartwychwstania Pa\u0144skiego (czwartek).","context":"Wniebowst\u0105pienie Pa\u0144skie \u2013 wst\u0105pienie do nieba zmartwychwsta\u0142ego Jezusa Chrystusa. Jako \u015bwi\u0119to chrze\u015bcija\u0144skie obchodzone corocznie w 40. dniu od Zmartwychwstania Pa\u0144skiego (czwartek). W Polsce w Ko\u015bciele rzymskokatolickim uroczysto\u015b\u0107 ta \u2013 zgodnie z dekretem watyka\u0144skiej \"Kongregacji ds. Kultu Bo\u017cego i Dyscypliny Sakrament\u00f3w\", umo\u017cliwiaj\u0105cym przeniesienie \u015bwi\u0119ta na najbli\u017csz\u0105 niedziel\u0119, w krajach, gdzie dzie\u0144 ten nie jest ustawowo wolny od pracy \u2013 od 2004 r. obchodzona jest w VII Niedziel\u0119 Wielkanocn\u0105. W nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego Wniebowst\u0105pienie obchodzone jest tradycyjnie w czwartek w 40. dniu od Wielkanocy. Wniebowst\u0105pienie jest ukoronowaniem i zako\u0144czeniem \u017cycia ziemskiego Jezusa oraz Jego triumfem. W dziesi\u0119\u0107 dni po Wniebowst\u0105pieniu wi\u0119kszo\u015b\u0107 chrze\u015bcijan \u015bwi\u0119tuje Zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego. Jezus przez 40 dni po swoim zmartwychwstaniu przebywa\u0142 w\u015br\u00f3d uczni\u00f3w. Po up\u0142ywie tego czasu Aposto\u0142owie","start_idx":132,"end_idx":184}
{"id":"mrc_5930","question":"czym sa mi\u0119czaki?","answer":"typ zwierz\u0105t, drugi najliczniejszy po stawonogach (Arthropoda), obejmuj\u0105cy oko\u0142o 130 tysi\u0119cy \u017cyj\u0105cych gatunk\u00f3w.","context":"Mi\u0119czaki (Mollusca, \u2018mi\u0119kki\u2019) \u2013 typ zwierz\u0105t, drugi najliczniejszy po stawonogach (Arthropoda), obejmuj\u0105cy oko\u0142o 130 tysi\u0119cy \u017cyj\u0105cych gatunk\u00f3w. Odznaczaj\u0105 si\u0119 olbrzymi\u0105 r\u00f3\u017cnorodno\u015bci\u0105 morfologiczn\u0105 i zr\u00f3\u017cnicowaniem rozmiar\u00f3w. \u017byj\u0105 zar\u00f3wno na l\u0105dzie, jak i w wodzie. Badaniem mi\u0119czak\u00f3w zajmuje si\u0119 malakologia. Typ ten sklasyfikowany jest w 11 gromad, w tym 3 wymar\u0142e: * bruzdobrzuchy (Solenogastres) * chitony (Polyplacophora) * g\u0142owonogi (Cephalopoda) * Helcionelloida\u2020 * hiolity (Hyolitha\u2020) * jednotarczowce (Monoplacophora) * \u0142\u00f3dkonogi (Scaphopoda) * ma\u0142\u017ce (Bivalvia) * rostrokonchy (Rostroconchia\u2020) * \u015blimaki (Gastropoda) * tarczonogie (Caudofoveata) Prawdopodobnie pojawi\u0142y w prekambrze, ale wsp\u00f3\u0142czesne bogactwo form osi\u0105gn\u0119\u0142y pod koniec ordowiku. By\u0107 mo\u017ce pochodz\u0105 od organizm\u00f3w podobnych do wst\u0119\u017cnic. == Charakterystyka == W budowie mi\u0119czak\u00f3w mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 g\u0142ow\u0119 (poza ma\u0142\u017cami), nog\u0119 i worek trzewiowy, okryty p\u0142aszczem. Mi\u0119czaki nale\u017c\u0105","start_idx":32,"end_idx":143}
{"id":"mrc_5931","question":"gdzie odby\u0142 si\u0119 kongres wiede\u0144ski?","answer":"w Wiedniu","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":174,"end_idx":183}
{"id":"mrc_5932","question":"do jakiej rodziny nale\u017cy arbuz?","answer":"dyniowatych","context":"Arbuz zwyczajny, nazywany tak\u017ce kawonem (\"Citrullus lanatus\" (Thunb.) Mansf.) \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Afryki Po\u0142udniowej, gdzie nadal ro\u015bnie dziko, ale jako gatunek uprawny zosta\u0142 rozprzestrzeniony w wielu innych regionach o ciep\u0142ym klimacie i jest uprawiany w wielu krajach \u015bwiata, miejscami dziczeje. == Morfologia == ; \u0141odyga: P\u0142o\u017c\u0105ca si\u0119, na przekroju jest okr\u0105g\u0142a, osi\u0105ga 2-5 metr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci, jest szorstko ow\u0142osiona i posiada w\u0105sy czepne. ; Li\u015bcie: Du\u017ce, ciemnozielone, u podstawy sercowate, a wy\u017cej po\u0142o\u017cone silnie powcinane tr\u00f3j- lub pi\u0119ciodzielne, osadzone na ogonkach li\u015bciowych. W w\u0119z\u0142ach li\u015bciowych wyrastaj\u0105 w\u0105sy czepne. ; Kwiaty: Niewielkie, wyrastaj\u0105 pojedynczo w k\u0105tach li\u015bci. Korona kwiatu zwykle jest \u017c\u00f3\u0142ta lub zielonkawo\u017c\u00f3\u0142ta, po\u0142\u0105czona w rurk\u0119, z pi\u0119cioma p\u0142atkami. Na jednej ro\u015blinie wyst\u0119puje 10-30 kwiat\u00f3w \u017ce\u0144skich","start_idx":106,"end_idx":117}
{"id":"mrc_5933","question":"jakie pa\u0144stwo ma flag\u0119 czerwono-bia\u0142\u0105?","answer":"Monako","context":"Flaga Monako \u2013 jeden z symboli narodowych Monako. Flaga zosta\u0142a podzielona na dwa pasy o uk\u0142adzie poziomym: czerwony na g\u00f3rze, bia\u0142y na dole. Barwy te by\u0142y co najmniej od 1339 roku barwami heraldycznymi rodu Grimaldich, w\u0142adc\u00f3w Monako. Do flagi Monako podobna jest flaga Indonezji, r\u00f3\u017cni\u0105 je tylko format flagi (4:5 dla flagi Monako i 2:3 dla flagi Indonezji) oraz barwy kolor\u00f3w.","start_idx":6,"end_idx":12}
{"id":"mrc_5934","question":"dlaczego zwolennicy konstytucji uciekli si\u0119 do podst\u0119pu?","answer":"w obawie przed gro\u017ab\u0105 u\u017cycia si\u0142y przez stronnictwo moskiewskie","context":"otwarta. Pokonstytucyjne inicjatywy szlacheckie na rzecz wyra\u017anego wzmocnienia suwerenno\u015bci Sejmu powodowa\u0142y jednak, i\u017c wykszta\u0142cony przez Ustaw\u0119 Rz\u0105dow\u0105 model ustrojowy monarchii konstytucyjnej nabiera\u0142 cech monarchii konstytucyjno-parlamentarnej. ==== Przyj\u0119cie konstytucji ==== Zwolennicy Konstytucji, w obawie przed gro\u017ab\u0105 u\u017cycia si\u0142y przez stronnictwo moskiewskie, przy\u015bpieszyli termin obrad nad dokumentem o dwa dni (planowanym terminem by\u0142 5 maja 1791), korzystaj\u0105c z faktu, \u017ce g\u0142\u00f3wni oponenci nie powr\u00f3cili jeszcze z wielkanocnej przerwy \u015bwi\u0105tecznej. Nie og\u0142oszono daty rozpocz\u0119cia sesji, tylko imiennie wezwano zwolennik\u00f3w reformy na posiedzenie 3 maja. Wieczorem 2 maja odby\u0142o si\u0119 w Pa\u0142acu Radziwi\u0142\u0142owskim zebranie, na kt\u00f3rym odczytano projekt konstytucji. W nocy z 2 na 3 maja w domu marsza\u0142ka Ma\u0142achowskiego podpisano \u201eAssekuracy\u0119\u201d o tre\u015bci \"W szczerej ch\u0119ci ratunku ojczyzny, w okropnych na Rzeczpospolit\u0105 okoliczno\u015bciach,","start_idx":305,"end_idx":368}
{"id":"mrc_5935","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca rusi jako pierwszy przyj\u0105\u0142 chrzest?","answer":"W\u0142odzimierza I Wielkiego","context":"Chrzest Rusi \u2013 proces masowego przyj\u0119cia i rozszerzenia chrze\u015bcija\u0144stwa (chrystianizacji) na ziemiach Rusi Kijowskiej. Jako dat\u0119 symboliczn\u0105 przyjmuje si\u0119 chrzest W\u0142odzimierza oraz masowy chrzest mieszka\u0144c\u00f3w Kijowa, a tak\u017ce innych miast, w Dnieprze w roku 988 (podaje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c rok 989), na polecenie wielkiego ksi\u0119cia kijowskiego W\u0142odzimierza I Wielkiego. == Pierwsi chrze\u015bcijanie na Rusi == Przyczyn\u0105 wczesnej chrystianizacji Rusi by\u0142o najpewniej korzystne po\u0142o\u017cenie geograficzne (s\u0105siedztwo Morza Czarnego i niewielka odleg\u0142o\u015b\u0107 do Bliskiego Wschodu). Wp\u0142ywy chrze\u015bcija\u0144skie pojawia\u0142y si\u0119 tutaj od pocz\u0105tku chrze\u015bcija\u0144stwa. Ju\u017c w I wieku naszej ery pojawi\u0142 si\u0119 w Chersonezie Taurydzkim aposto\u0142 Andrzej, znajduj\u0105c wyznawc\u00f3w nowej wiary w\u015br\u00f3d greckich kolonist\u00f3w, i tworz\u0105c pierwsze gminy religijne. Stamt\u0105d wiara chrze\u015bcija\u0144ska rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 wzd\u0142u\u017c wybrze\u017cy Morza Czarnego. Wed\u0142ug niepewnych informacji, podawanych przez \"Powie\u015b\u0107","start_idx":333,"end_idx":357}
{"id":"mrc_5936","question":"kto wychowywa\u0142 ani\u0119 rusowicz?","answer":"Krystyna, siostra matki, i Adolf Gryniczowie.","context":"2017 wokalistka w\u0142asnego zespo\u0142u niXes, z kt\u00f3rym wyda\u0142a album studyjny, r\u00f3wnie\u017c zatytu\u0142owany \"niXes\" (2017). Czterokrotna laureatka nagrody Fryderyka oraz Superjedynki. == Wczesne lata == Urodzi\u0142a si\u0119 w rodzinie o tradycjach muzycznych, jest c\u00f3rk\u0105 Ady Rusowicz i Wojciecha Kordy (w\u0142. Wojciecha K\u0119dziory). Gdy mia\u0142a siedem lat, jej matka zgin\u0119\u0142a w wypadku samochodowym pod Poznaniem. Wtedy jej ojciec zamieszka\u0142 z 13-letnim synem Bart\u0142omiejem (ur. 1977), a Ann\u0119 wychowywali Krystyna, siostra matki, i Adolf Gryniczowie. Dorasta\u0142a w Dzierzgoniu, a potem w Bydgoszczy. W doros\u0142ym \u017cyciu przyj\u0119\u0142a nazwisko matki, rezygnuj\u0105c z nazwiska K\u0119dziora po ojcu. Po uko\u0144czeniu IX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego w Bydgoszczy studiowa\u0142a m.in. farmacj\u0119 (kt\u00f3rej nie uko\u0144czy\u0142a) i psychologi\u0119 (kt\u00f3r\u0105 uko\u0144czy\u0142a w 2011). == Kariera muzyczna == W trakcie studi\u00f3w zaj\u0119\u0142a si\u0119 muzyk\u0105.","start_idx":473,"end_idx":518}
{"id":"mrc_5937","question":"jak nazywa\u0142o si\u0119 pierwsze powstanie skierowane przeciwko w\u0142adzy rzymskiej?","answer":"Pierwsze powstanie sycylijskie","context":"Powstania niewolnik\u00f3w (w\u0142. \"Guerre servili\") \u2013 trzy zbrojne powstania w republice rzymskiej wzniecone przez niewolnik\u00f3w. == Pierwsze powstanie sycylijskie (138\u2013132 p.n.e.) == Do pierwszych wyst\u0105pie\u0144 niewolnik\u00f3w dochodzi\u0142o ju\u017c na pocz\u0105tku II wieku p.n.e. Jednak najwi\u0119ksze powstanie wybuch\u0142o w roku 138 p.n.e. na Sycylii, gdzie znajdowa\u0142o si\u0119 w\u00f3wczas wielkie skupisko niewolnik\u00f3w. Pretekstem do powstania sta\u0142 si\u0119 bunt niewolnik\u00f3w w posiad\u0142o\u015bciach Damiflosa kt\u00f3rzy zamordowali pana wraz z \u017con\u0105 i spalili ich dom. Do buntownik\u00f3w szybko do\u0142\u0105czyli nast\u0119pni, g\u0142\u00f3wnie Syryjczycy, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych przyw\u00f3dc\u0105 obwo\u0142ano Eunusa. Zosta\u0142 on og\u0142oszony kr\u00f3lem i przyj\u0105\u0142 imi\u0119 Antioch. Centrum kr\u00f3lestwa niewolnik\u00f3w od tej pory stanowi\u0142a Enna. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 powsta\u0144c\u00f3w skierowana by\u0142a przeciwko bogatym (niszczyli wielkie maj\u0105tki), jednak nie przeciwko niewolnictwu jako systemowi. Zbuntowani niewolnicy za\u0142o\u017cyli w\u0142asne pa\u0144stwo oparte na","start_idx":124,"end_idx":154}
{"id":"mrc_5938","question":"jaka jest g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 ba\u0142tyku?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m","context":"Botnicki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 294 m * Basen Gotlandzki o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 459 m * Basen Bornholmski o maksymalnym zag\u0142\u0119bieniu 105 m \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 Ba\u0142tyku wynosi 52,3 m, maksymalna \u2013 459 m (G\u0142\u0119bia Landsort na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Gotlandii). Mi\u0119dzy Gotlandi\u0105 a wybrze\u017cem \u0142otewskim znajduje si\u0119 G\u0142\u0119bia Gotlandzka o maksymalnej g\u0142\u0119boko\u015bci si\u0119gaj\u0105cej 250 m. W Kattegacie g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 maksymalna wynosi 109 m, ze \u015bredni\u0105 24 m. G\u0142\u0119bia po\u0142o\u017cona najbli\u017cej Polski \u2013 G\u0142\u0119bia Gda\u0144ska \u2013 liczy 118 m. Opr\u00f3cz g\u0142\u0119bi i rynien charakterystyczn\u0105 cech\u0105 rze\u017aby dna Ba\u0142tyku jest wyst\u0119powanie znacznych pod wzgl\u0119dem obszaru p\u0142ycizn, zwanych \u0142awicami. Zbudowane s\u0105 one przewa\u017cnie z materia\u0142u piaszczysto-\u017cwirowego i kamienistego, b\u0119d\u0105cego pozosta\u0142o\u015bci\u0105 dawnych moren polodowcowych. Licz\u0105c od zachodu, s\u0105 to \u0142awice: Arko\u0144ska, Orla, Odrza\u0144ska, S\u0142upska, \u015arodkowa i","start_idx":144,"end_idx":203}
{"id":"mrc_5939","question":"w jakich latach byly w polsce miliony?","answer":"1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992).","context":"inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z obiegu, jako \u017ce ich warto\u015b\u0107 by\u0142a zbyt niska aby wygodnie u\u017cywa\u0107 ich w rozliczeniach. Najni\u017cszym nomina\u0142em wyst\u0119puj\u0105cym w powszechnym obiegu na pocz\u0105tku lat 90. by\u0142 banknot 50 z\u0142. Narodowy Bank Polski pod koniec lat 80. rozpocz\u0105\u0142 przygotowania do denominacji. Warunkiem umo\u017cliwiaj\u0105cym jej przeprowadzenie by\u0142 spadek poziomu inflacji poni\u017cej 10% i gwarancja utrzymania si\u0119 niskiego poziomu przez d\u0142u\u017cszy czas. W wyniku","start_idx":222,"end_idx":264}
{"id":"mrc_5940","question":"kto jest uwa\u017cany za tw\u00f3rc\u0119 pa\u0144stwa ko\u015bcielnego?","answer":"Zosta\u0142o za\u0142o\u017cone przez Pepina Kr\u00f3tkiego, kr\u00f3la Frank\u00f3w.","context":"Pa\u0144stwo Ko\u015bcielne (\u0142ac. \"Patrimonium Sancti Petri\", ojcowizna po \u015bwi\u0119tym Piotrze) \u2013 pa\u0144stwo istniej\u0105ce w okresie od 755 (lub 754 albo 756) do 1870 roku (zaj\u0119cie Rzymu po zjednoczeniu W\u0142och) i rz\u0105dzone przez papie\u017cy jako \u015bwieckich monarch\u00f3w. Pa\u0144stwo by\u0142o siedzib\u0105 Stolicy Apostolskiej i znajdowa\u0142o si\u0119 na terenie obecnych \u015brodkowych W\u0142och. == Pocz\u0105tki == Zosta\u0142o za\u0142o\u017cone przez Pepina Kr\u00f3tkiego, kr\u00f3la Frank\u00f3w. Nada\u0142 on prawo do w\u0142adania pa\u0144stwem papie\u017cowi Stefanowi II. Pa\u0144stwo utworzono na terytoriach zdobytych podczas wojen z Longobardami. == Historia == Wielokrotnie bywa\u0142o podbijane, na przyk\u0142ad w 1527 roku (tak zwane sacco di Roma). W latach 1809\u20131815 sta\u0142o si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 Francji napoleo\u0144skiej. W okresie zjednoczenia W\u0142och w roku 1860 utraci\u0142o terytoria wok\u00f3\u0142 Bolonii, Rawenny, Ankony i Ferrary. Powszechnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce","start_idx":354,"end_idx":409}
{"id":"mrc_5941","question":"gdzie znajdowa\u0142 si\u0119 plac broni?","answer":"W fortach z ko\u0144ca XIX w. plac broni znajdowa\u0142 si\u0119 za koszarami szyjowymi.","context":"Plac broni \u2013 miejsce, plac w fortyfikacji nowo\u017cytnej, na kt\u00f3rym zbieraj\u0105 si\u0119 oddzia\u0142y przed dokonaniem wypadu na przedpole. Mo\u017ce by\u0107 tworzone zar\u00f3wno w obr\u0119bie fortyfikacji, jak i przez wojska oblegaj\u0105ce (w tym wypadku tworzone w systemie aproszy). W systemie bastionowym, place broni lokowano za przedstokiem, poszerzaj\u0105c drog\u0119 kryt\u0105. W fortach z ko\u0144ca XIX w. plac broni znajdowa\u0142 si\u0119 za koszarami szyjowymi. Nazw\u0105 t\u0105 okre\u015blano niekiedy plac s\u0142u\u017c\u0105cy do \u0107wicze\u0144 wojskowych.","start_idx":336,"end_idx":409}
{"id":"mrc_5942","question":"jaki pierwiastek odkry\u0142a maria sk\u0142odowska curie?","answer":"radu i polonu","context":"Maria Salomea Sk\u0142odowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) \u2013 polsko-francuska uczona zajmuj\u0105ca si\u0119 fizyk\u0105 do\u015bwiadczaln\u0105 i chemi\u0105 fizyczn\u0105, podw\u00f3jna noblistka \u2013 laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Sk\u0142odowska wyjecha\u0142a z Kr\u00f3lestwa Polskiego do Pary\u017ca, by podj\u0105\u0107 studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mog\u0142y studiowa\u0107 na ziemiach polskich); nast\u0119pnie rozwin\u0119\u0142a tam swoj\u0105 karier\u0119 naukow\u0105. By\u0142a prekursork\u0105 nowej ga\u0142\u0119zi chemii \u2013 radiochemii. Do jej dokona\u0144 nale\u017c\u0105: rozwini\u0119cie teorii promieniotw\u00f3rczo\u015bci, technik rozdzielania izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych oraz odkrycie dw\u00f3ch nowych pierwiastk\u00f3w \u2013 radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono tak\u017ce badania nad leczeniem raka za pomoc\u0105 promieniotw\u00f3rczo\u015bci. Nagrod\u0105 Nobla zosta\u0142a wyr\u00f3\u017cniona po raz pierwszy w 1903 \u2013 z fizyki, wraz","start_idx":663,"end_idx":676}
{"id":"mrc_5943","question":"kto jest re\u017cyserem filmu harry potter?","answer":"Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci).","context":"Harry Potter \u2013 seria o\u015bmiu brytyjsko-ameryka\u0144skich film\u00f3w fantasy z lat 2001\u20132011, produkowanych i dystrybuowanych przez wytw\u00f3rni\u0119 Warner Bros. Pictures. Cykl stanowi adaptacj\u0119 serii siedmiu powie\u015bci pod tym samym tytu\u0142em autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling (si\u00f3dma ksi\u0105\u017cka zosta\u0142a zekranizowana w dw\u00f3ch filmach). Seria jest cz\u0119\u015bci\u0105 franczyzy medialnej Wizarding World, stworzonej na podstawie tw\u00f3rczo\u015bci Rowling. Fabu\u0142a film\u00f3w jest osadzona w \u015bwiecie magii, a jego g\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 nastoletni uczniowie Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie: Harry Potter, Ron Weasley i Hermiona Granger. Najwa\u017cniejszym w\u0105tkiem jest walka spo\u0142eczno\u015bci czarodziejskiej z czarnoksi\u0119\u017cnikiem Lordem Voldemortem. Producentem ca\u0142ej serii jest David Heyman. Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci). Autorem","start_idx":752,"end_idx":934}
{"id":"mrc_5944","question":"co studiowa\u0142a sanah?","answer":"studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":433,"end_idx":544}
{"id":"mrc_5945","question":"co obecnie mie\u015bci si\u0119 w cekhauzie?","answer":"Obecnie powstaje tam nowa siedziba Galerii im. Sle\u0144dzi\u0144skich.","context":"Cekhauz \u2013 barokowo-klasycystyczny budynek znajduj\u0105cy si\u0119 w centrum Bia\u0142ymstoku przy Rynku Ko\u015bciuszki 4. Obecnie powstaje tam nowa siedziba Galerii im. Sle\u0144dzi\u0144skich. == Opis == Budynek wybudowany w kszta\u0142cie dworku szlacheckiego przez hetmana Jana Klemensa Branickiego w latach 1795-1807. Pierwotnie przeznaczony mia\u0142 on by\u0107 na zbrojowni\u0119, jednak ostatecznie s\u0142u\u017cy\u0142 jako magazyn sprz\u0119tu stra\u017cackiego. Na prze\u0142omie XIX i XX wieku w budynku mie\u015bci\u0142a si\u0119 kuchnia prowadzona przez Bia\u0142ostockie Stowarzyszenie Trze\u017awo\u015bci. W okresie mi\u0119dzywojennym budynek by\u0142 zagospodarowany przez sklepy i kawiarni\u0119. Od 1919 miasto wydzier\u017cawi\u0142o budynek Chrze\u015bcija\u0144skiemu Stowarzyszeniu Sp\u00f3\u0142dzielczemu \"Zjednoczenie\". Rosjanie w 1939 zaplanowali przebudow\u0119 dawnej zbrojowni na kawiarni\u0119, co zosta\u0142o zrealizowane przez niemieckich okupant\u00f3w w 1941, nazywaj\u0105c kawiarni\u0119 \u201eDeutsches Hauskaffe\u201d. W lipcu 1944 r. Cekhauz zniszczono, po wojnie w latach 1953-1956 zosta\u0142","start_idx":104,"end_idx":165}
{"id":"mrc_5946","question":"kt\u00f3ry obszar dawnej rzeczpospolitej by\u0142 najbardziej zacofany pod wzgl\u0119dem gospodarczym?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ziem pozostaj\u0105cych pod zaborem austriackim by\u0142a zacofana gospodarczo.","context":"Zasiadaj\u0105cy w rz\u0105dzie minister \u2013 Polak \u2013 mia\u0142 prawo opiniowania projekt\u00f3w postanowie\u0144 maj\u0105cych zwi\u0105zek z Galicj\u0105. Nie brakowa\u0142o w rz\u0105dzie ministr\u00f3w polskich zajmuj\u0105cych si\u0119 r\u00f3\u017cnorakimi resortami, dwukrotnie za\u015b Polacy byli premierami. R\u00f3wnie\u017c Polak sta\u0142 na czele prowincjonalnej administracji Galicji. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ziem pozostaj\u0105cych pod zaborem austriackim by\u0142a zacofana gospodarczo. Rozwija\u0142a si\u0119 natomiast w Galicji polska o\u015bwiata, nauka i kultura ze swobod\u0105, du\u017co wi\u0119ksz\u0105 ni\u017c w innych zaborach. Autonomia w Galicji da\u0142a Polakom warunki najkorzystniejsze od czas\u00f3w Kr\u00f3lestwa Polskiego. Powstawa\u0142y tu liczne polskie organizacje polityczne. Od 1869 dzia\u0142a\u0142a w Krakowie konserwatywna grupa, kt\u00f3rej cz\u0142onk\u00f3w zwano Sta\u0144czykami. Jej dzia\u0142aczami byli m.in.: Stanis\u0142aw Tarnowski, J\u00f3zef Szujski i Micha\u0142 Bobrzy\u0144ski. Zachowuj\u0105c lojalno\u015b\u0107 wobec Austro-W\u0119gier, pragn\u0119li oni jednocze\u015bnie rozwoju kulturalnego Galicji. Krytykowali dzia\u0142alno\u015b\u0107 konspiracyjn\u0105 oraz byli","start_idx":302,"end_idx":381}
{"id":"mrc_5947","question":"z jakimi innymi naukami spo\u0142ecznymi ma zwi\u0105zek socjologia?","answer":"ekonomia czy nauki polityczne","context":"socjologia zaistnia\u0142a w Polsce jako samodzielny kierunek studi\u00f3w. == Socjologia a inne dziedziny wiedzy == Okre\u015blenie precyzyjnych granic mi\u0119dzy socjologi\u0105 a innymi naukami spo\u0142ecznymi takimi jak ekonomia czy nauki polityczne nie jest \u0142atwe. Zdaniem cz\u0119\u015bci socjolog\u00f3w, tym co wyr\u00f3\u017cnia socjologi\u0119 jest holistyczne podej\u015bcie do analizy zjawisk spo\u0142ecznych. Trudne jest te\u017c odr\u00f3\u017cnienie socjologii od starszych dyscyplin naukowych jak historia czy filozofia, kt\u00f3re cz\u0119sto poszukiwa\u0142y odpowiedzi na pytania podobne do tych, kt\u00f3re stawia socjologia. Istniej\u0105 te\u017c m\u0142odsze od socjologii, pokrewne dziedziny wiedzy: antropologia i socjobiologia. Socjologowie pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 zr\u00f3\u017cnicowanymi metodami i technikami bada\u0144, zar\u00f3wno o charakterze ilo\u015bciowym, jak i jako\u015bciowym. Na prze\u0142omie XIX i XX wieku uda\u0142o si\u0119 przezwyci\u0119\u017cy\u0107 pozytywistyczn\u0105 i naturalistyczn\u0105 wizj\u0119 uprawiania socjologii, postuluj\u0105c\u0105 na\u015bladowanie metod nauk przyrodniczych w badaniu","start_idx":196,"end_idx":225}
{"id":"mrc_5948","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142a bitwa pod grunwaldem?","answer":"15 lipca 1410 roku","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":304,"end_idx":322}
{"id":"mrc_5949","question":"jaki mechanizm utrzymuje niskie ph wewn\u0105trz lizosomu?","answer":"wbudowana w b\u0142on\u0119 lizosomu pompa protonowa \u2013 H+-ATPaza, pompuj\u0105ca protony do wn\u0119trza lizosomu.","context":"\u03bcm), otoczone pojedyncz\u0105 b\u0142on\u0105 lipidowo-bia\u0142kow\u0105 o grubo\u015bci ok. 7 nm. Zawieraj\u0105 kwa\u015bne hydrolazy rozk\u0142adaj\u0105ce bia\u0142ka, kwasy nukleinowe, w\u0119glowodany i t\u0142uszcze. pH wewn\u0105trz lizosomu ma warto\u015b\u0107 optymaln\u0105 dla wyst\u0119puj\u0105cych w nim enzym\u00f3w, r\u00f3wn\u0105 oko\u0142o 5. Dzi\u0119ki przystosowaniu enzym\u00f3w do kwa\u015bnego \u015brodowiska, ich przypadkowe wydostanie si\u0119 do cytoplazmy (pH \u2248 7,2) nie stanowi wi\u0119kszego zagro\u017cenia dla kom\u00f3rki, jednak wyciek z du\u017cej liczby lizosom\u00f3w mo\u017ce zniszczy\u0107 kom\u00f3rk\u0119 poprzez jej samostrawienie si\u0119. Niskie pH zapewnia wbudowana w b\u0142on\u0119 lizosomu pompa protonowa \u2013 H+-ATPaza, pompuj\u0105ca protony do wn\u0119trza lizosomu. W lizosomach odbywa si\u0119 rozk\u0142ad poch\u0142oni\u0119tych na drodze endocytozy substancji (g\u0142\u00f3wnie bia\u0142ek, t\u0142uszcz\u00f3w i w\u0119glowodan\u00f3w) oraz usuwanie obumar\u0142ych cz\u0119\u015bci cytoplazmy (trawienie wewn\u0105trzkom\u00f3rkowe). Lizosomy wykorzystuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c swoje enzymy w celu odzyskania przez kom\u00f3rk\u0119 materia\u0142u organicznego (przeprowadzaj\u0105 autofagi\u0119).","start_idx":519,"end_idx":613}
{"id":"mrc_5950","question":"kto donosi\u0142 na wyszy\u0144skiego?","answer":"Niekt\u00f3rzy historycy twierdz\u0105, \u017ce Skorodecki by\u0142 konfidentem Urz\u0119du Bezpiecze\u0144stwa, w okresie wsp\u00f3lnego uwi\u0119zienia z prymasem Wyszy\u0144skim.","context":"2002 r. Pogrzeb odby\u0142 si\u0119 w Ropczycach, gdzie spocz\u0105\u0142 na miejscowym cmentarzu parafialnym. W 1999 zosta\u0142 honorowym obywatelem Lubaczowa. == Kontrowersje == Prokuratura nie znalaz\u0142a pod\u0142o\u017ca przest\u0119pczego w okoliczno\u015bciach jego \u015bmierci. \u015amier\u0107 Skorodeckiego nast\u0105pi\u0142a dwa dni po ukazaniu si\u0119 w tygodniku \"NIE\" artyku\u0142u oskar\u017caj\u0105cego go o pedofili\u0119. Zarzuty o molestowanie potwierdzi\u0142 r\u00f3wnie\u017c na bazie w\u0142asnych osobistych do\u015bwiadcze\u0144 z ksi\u0119dzem prof. Stanis\u0142aw Obirek. Nazwa\u0142 go nawet \"drapie\u017cc\u0105\", a jego \u015bmier\u0107 w wodach Ba\u0142tyku uzna\u0142 za kar\u0119 bosk\u0105. Niekt\u00f3rzy historycy twierdz\u0105, \u017ce Skorodecki by\u0142 konfidentem Urz\u0119du Bezpiecze\u0144stwa, w okresie wsp\u00f3lnego uwi\u0119zienia z prymasem Wyszy\u0144skim. Zdaniem historyk Ewy Czaczkowskiej, w IPN znajduje si\u0119 10 tom\u00f3w jego donos\u00f3w na prymasa Stefana Wyszy\u0144skiego. Skorodecki odrzuca\u0142 wszelkie zarzuty rzekomej wsp\u00f3\u0142pracy z Urz\u0119dem Bezpiecze\u0144stwa i S\u0142u\u017cb\u0105 Bezpiecze\u0144stwa.","start_idx":547,"end_idx":683}
{"id":"mrc_5951","question":"ilu pos\u0142\u00f3w liczy sejm?","answer":"460 pos\u0142\u00f3w","context":"Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Sejm RP), Sejm \u2013 jedna z dw\u00f3ch izb parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej tradycyjnie okre\u015blana jako: \u201eizba ni\u017csza\u201d. Izba Poselska wy\u0142oni\u0142a si\u0119 z Sejmu walnego w 1493; od uchwalenia ustawy \"nihil novi\" (1505) Sejm jest najwy\u017cszym organem w\u0142adzy ustawodawczej w Polsce. W III Rzeczypospolitej Sejm stanowi \"pierwsz\u0105 izb\u0119\" polskiego parlamentu. Sk\u0142ada si\u0119 on z 460 pos\u0142\u00f3w, wybieranych w wyborach powszechnych, r\u00f3wnych, bezpo\u015brednich i proporcjonalnych, w g\u0142osowaniu tajnym (wybory pi\u0119cioprzymiotnikowe). Kadencja Sejmu, zgodnie z Konstytucj\u0105, trwa 4 lata; biegnie od dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzaj\u0105cego dzie\u0144 zebrania si\u0119 Sejmu nast\u0119pnej kadencji. Zako\u0144czenie kadencji mo\u017ce tak\u017ce nast\u0105pi\u0107 w wyniku jej skr\u00f3cenia przez Prezydenta RP: obligatoryjnie (obowi\u0105zkowo), je\u017celi procedura zasadnicza powo\u0142ywania Rady Ministr\u00f3w oraz obie procedury","start_idx":389,"end_idx":399}
{"id":"mrc_5952","question":"na kt\u00f3rym miejscu jest lech pozna\u0144?","answer":"Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w ekstraklasy.","context":"Lech Pozna\u0144 \u2013 polski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Poznaniu, kt\u00f3ry wyst\u0119puje w Ekstraklasie. W swojej historii wywalczy\u0142 8 tytu\u0142\u00f3w Mistrza Polski, 5 razy triumfowa\u0142 w rozgrywkach o Puchar Polski, 6 razy zdobywa\u0142 Superpuchar Polski. Zajmuje 5. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w ekstraklasy. Klub jest najbardziej znany z osi\u0105gni\u0119\u0107 pi\u0142ki no\u017cnej, lecz dzia\u0142a\u0142 dawniej jako wielosekcyjny prowadz\u0105c m.in. sekcje boksu, bryd\u017ca, gimnastyki, hokeja na trawie, kajakarstwa, kolarstwa, koszyk\u00f3wki, kr\u0119glarstwa klasycznego, lekkiej atletyki, \u0142ucznictwa, pi\u0142ki r\u0119cznej, podnoszenia ci\u0119\u017car\u00f3w, p\u0142ywania, siatk\u00f3wki, strzelectwa, szach\u00f3w, szermierki, tenisa sto\u0142owego, zapas\u00f3w. Najwi\u0119ksze sukcesy sportowe odnosi\u0142a sekcja koszyk\u00f3wki m\u0119\u017cczyzn, maj\u0105ca na swoim koncie 11 tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich oraz 7 tytu\u0142\u00f3w wicemistrzowskich notuj\u0105c r\u00f3wnie\u017c najwi\u0119ksze sukcesy w historii klubu na arenie mi\u0119dzynarodowej w postaci awansu do 1/2 fina\u0142u Pucharu","start_idx":230,"end_idx":284}
{"id":"mrc_5953","question":"ile hektar\u00f3w ma energylandia?","answer":"ok. 70 ha.","context":"Energylandia \u2013 tematyczny park rozrywki po\u0142o\u017cony w Zatorze w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Najwi\u0119kszy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sze\u015b\u0107 stref tematycznych znajduje si\u0119 ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki g\u00f3rskie, liczne karuzele i urz\u0105dzenia ekstremalne, a tak\u017ce restauracje, bary, sklepy z pami\u0105tkami oraz sceny, na kt\u00f3rych prezentowane s\u0105 kr\u00f3tkie widowiska. Od 2016 w sk\u0142ad parku wchodzi park wodny \"Energylandia Water Park\". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon \u2013 pierwsz\u0105 polsk\u0105 odwr\u00f3con\u0105 kolejk\u0119 g\u00f3rsk\u0105 z poci\u0105gami poruszaj\u0105cymi si\u0119 pod torem zamiast ponad nim. Kolejk\u0119 zbudowa\u0142a firma Vekoma. We wrze\u015bniu 2015 roku otwarto drugi odwr\u00f3cony rollercoaster pod nazw\u0105 Mayan, o","start_idx":163,"end_idx":173}
{"id":"mrc_5954","question":"co jest podstawowym \u017ar\u00f3d\u0142em prawa w polsce?","answer":"Pierwszorz\u0119dne znaczenie odgrywa Konstytucja","context":"\u0179r\u00f3d\u0142a prawa w polskim porz\u0105dku prawnym \u2013 poj\u0119cie stosowane w nauce prawa polskiego obejmuj\u0105ce rodzaje akt\u00f3w reguluj\u0105cych organizacj\u0119 i funkcjonowanie organ\u00f3w pa\u0144stwowych oraz stosunki administracji z podmiotami - obywatelami. Do podstawowych sposob\u00f3w pojmowania \u017ar\u00f3de\u0142 prawa polskiego nale\u017cy rozr\u00f3\u017cnienie \u017ar\u00f3de\u0142 prawa w znaczeniu materialnym, formalnym oraz poznawczym. W uj\u0119ciu materialnym \u017ar\u00f3d\u0142em prawa jest wszystko to, co wp\u0142ywa na powstawanie prawa. Poj\u0119cie \u017ar\u00f3de\u0142 prawa w znaczeniu formalnym oznacza rezultat dzia\u0142alno\u015bci kompetentnego organu pa\u0144stwowego, w kt\u00f3rym jest wyra\u017cone prawo. \u0179r\u00f3d\u0142a prawa w znaczeniu formalnym tworz\u0105 hierarchiczny uk\u0142ad akt\u00f3w normatywnych. Pierwszorz\u0119dne znaczenie odgrywa Konstytucja, nast\u0119pnie ustawy oraz akty podustawowe o r\u00f3\u017cnej mocy prawnej (powszechnie obowi\u0105zuj\u0105ce wszystkie podmioty w danym pa\u0144stwie wzgl\u0119dnie adresowane do okre\u015blonej grupy adresat\u00f3w). \u0179r\u00f3d\u0142a prawa w znaczeniu formalnym s\u0105 rezultatem procesu","start_idx":675,"end_idx":719}
{"id":"mrc_5955","question":"jakie nagrody otrzyma\u0142 tolkien?","answer":"Tolkien uzyska\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie \"First Class Honours\".","context":"roku 1915, w drugim tygodniu czerwca, Tolkien uko\u0144czy\u0142 studia. Tym razem wyb\u00f3r kierunku okaza\u0142 si\u0119 trafny \u2013 za swoje wyniki Tolkien uzyska\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie \"First Class Honours\". === Udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej === Tolkien zosta\u0142 powo\u0142any do 11. batalionu regimentu Strzelc\u00f3w z Lancashire i w ramach czynnej s\u0142u\u017cby na linii frontu od lata 1916 roku wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 m.in. w bitwie nad Somm\u0105, najbardziej krwawej spo\u015br\u00f3d bitew I wojny \u015bwiatowej. Jak sam kilkakrotnie podkre\u015bla\u0142 m.in. w przedmowie do \"W\u0142adcy Pier\u015bcieni\" do\u015bwiadczenia wojny mia\u0142y na jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 wp\u0142yw ma\u0142y lub zgo\u0142a \u017caden. 27 pa\u017adziernika 1916 u Tolkiena ujawni\u0142y si\u0119 symptomy gor\u0105czki okopowej i 8 listopada pisarz zosta\u0142 wys\u0142any do Anglii na leczenie. Kiedy wraca\u0142 do zdrowia, najpierw w Birmingham, potem w Great","start_idx":124,"end_idx":174}
{"id":"mrc_5956","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 porusza si\u0119 ziemia wok\u00f3\u0142 s\u0142o\u0144ca?","answer":"Pr\u0119dko\u015b\u0107 liniowa tego ruchu zmienia si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od po\u0142o\u017cenia na elipsie orbity i wynosi od 29,291 km/s do 30,287 km/s.","context":"Ruch obiegowy Ziemi \u2013 ruch Ziemi wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca po orbicie o kszta\u0142cie elipsy w kierunku przeciwnym do ruchu wskaz\u00f3wek zegara (z punktu widzenia obserwatora patrz\u0105cego na p\u00f3\u0142nocn\u0105 p\u00f3\u0142kul\u0119). Pr\u0119dko\u015b\u0107 liniowa tego ruchu zmienia si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od po\u0142o\u017cenia na elipsie orbity i wynosi od 29,291 km/s do 30,287 km/s. Ziemia obiega S\u0142o\u0144ce w ci\u0105gu jednego roku gwiazdowego, czyli 365 dni 6 godzin 9 minut 9,54 s. Cz\u0119sto uwzgl\u0119dniana w prostych obliczeniach \u015brednia odleg\u0142o\u015b\u0107 od S\u0142o\u0144ca wynosi ok. 149,6 mln km. W ci\u0105gu roku Ziemia przebywa drog\u0119 939 887 974 km, co daje \u015bredni\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 Ziemi na orbicie r\u00f3wn\u0105 107 218 km/h (ok. 29,78 km/s). O\u015b ziemska jest nachylona do ekliptyki pod k\u0105tem 66\u00b034'. K\u0105t ten ulega powolnym zmianom, jednak s\u0105","start_idx":188,"end_idx":311}
{"id":"mrc_5957","question":"jakie dwie rodziny zakonne za\u0142o\u017cy\u0142 ks. jan bosko?","answer":"za\u0142o\u017cyciel zgromadzenia salezjan\u00f3w i wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel zgromadzenia salezjanek","context":"Jan Melchior Bosko (ur. 16 sierpnia 1815 w Becchi, zm. 31 stycznia 1888 w Turynie) \u2013 duchowny w\u0142oski, prezbiter, za\u0142o\u017cyciel zgromadzenia salezjan\u00f3w i wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel zgromadzenia salezjanek oraz Stowarzyszenia Salezjan\u00f3w Wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w, tw\u00f3rca Rodziny Salezja\u0144skiej, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Nazywany jest \u201eOjcem i Nauczycielem M\u0142odzie\u017cy\u201d. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo === Cho\u0107 autobiografia \u015bwi\u0119tego, \"\u201eWspomnienia Oratorium\u201d,\" wskazuje jako dat\u0119 jego urodzenia dzie\u0144 15 sierpnia, w ksi\u0119gach i rocznikach pa\u0144stwowych figuruje on konsekwentnie pod dat\u0105 urodzenia 16 sierpnia 1815 roku. Jan Bosko w wieku dw\u00f3ch lat i pi\u0119ciu miesi\u0119cy straci\u0142 ojca, Franciszka, i od tej pory wychowywa\u0142a go tylko matka, Ma\u0142gorzata Occhiena. Mia\u0142 dw\u00f3ch starszych braci, J\u00f3zefa i Antoniego. Antoni pochodzi\u0142 z pierwszego ma\u0142\u017ce\u0144stwa ojca. Jan mieszka\u0142 w ma\u0142ej rolniczej wiosce. \u017by\u0142 w czasach,","start_idx":113,"end_idx":189}
{"id":"mrc_5958","question":"kim by\u0142a hestia?","answer":". Opiekunka ogniska domowego, podr\u00f3\u017cnych, nowo\u017ce\u0144c\u00f3w i sierot. Hestia reprezentowa\u0142a moraln\u0105 ide\u0119 czysto\u015bci i trwa\u0142o\u015bci rodzinnego \u017cycia.","context":"Hestia ( Hest\u00eda \u2018ognisko domowe\u2019, ) \u2013 w mitologii greckiej c\u00f3rka Kronosa i Rei, siostra Zeusa, Demeter i Hery oraz Posejdona i Hadesa. \u015alubowa\u0142a dziewictwo, jak Artemida. Opiekunka ogniska domowego, podr\u00f3\u017cnych, nowo\u017ce\u0144c\u00f3w i sierot. Hestia reprezentowa\u0142a moraln\u0105 ide\u0119 czysto\u015bci i trwa\u0142o\u015bci rodzinnego \u017cycia. Chcieli j\u0105 po\u015blubi\u0107 Posejdon i Apollo, bogini jednak \u015blubowa\u0142a dziewictwo, nie mia\u0142a w\u0142asnej rodziny. W ka\u017cdym domu w megaronie , mi\u0119dzy czterema s\u0142upami znajdowa\u0142o si\u0119 ognisko domowe, kt\u00f3re by\u0142o \u015bwi\u0105tyni\u0105 Hestii. Gmina, miasto lub pa\u0144stwo by\u0142y rozszerzon\u0105 rodzin\u0105, w budynkach publicznych p\u0142on\u0119\u0142o \"\u015bwi\u0119te ognisko\" , \"ogie\u0144 wieczny\", ci\u0105gle podsycany, aby nie zgas\u0142. Ka\u017cde nowo narodzone dziecko, pi\u0105tego dnia po urodzeniu, obnoszono dooko\u0142a ogniska oddaj\u0105c je Hestii w opiek\u0119. Matka panny m\u0142odej rozpala\u0142a pierwszy raz ogie\u0144 w nowym","start_idx":169,"end_idx":306}
{"id":"mrc_5959","question":"kto by\u0142 pierwszym w\u0142adc\u0105 polski?","answer":"Pierwszym w\u0142adc\u0105 Polski potwierdzonym przez wsp\u00f3\u0142czesne \u017ar\u00f3d\u0142a by\u0142 Mieszko I.","context":"(do 1138) === Pierwszym w\u0142adc\u0105 Polski potwierdzonym przez wsp\u00f3\u0142czesne \u017ar\u00f3d\u0142a by\u0142 Mieszko I. Z w\u0142adc\u00f3w Polski z dynastii Piast\u00f3w panuj\u0105cych mi\u0119dzy oko\u0142o 960 a 1138 rokiem trzech dost\u0105pi\u0142o koronacji: w 1025 roku Boles\u0142aw I Chrobry, w tym samym roku Mieszko II Lambert i w 1076 roku Boles\u0142aw II Szczodry. Wed\u0142ug relacji Kosmasa z Pragi w 1085 roku cesarz Henryk IV nada\u0142 Wratys\u0142awowi II, \u00f3wczesnemu w\u0142adcy Czech, tytu\u0142 kr\u00f3la Polski; informacja ta jest jednak odrzucana przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy. === Ksi\u0105\u017c\u0119ta zwierzchni (do 1227) === Ustawa sukcesyjna Boles\u0142awa III Krzywoustego zapocz\u0105tkowa\u0142a w Polsce okres rozbicia dzielnicowego. Najwa\u017cniejszym z ksi\u0105\u017c\u0105t mia\u0142 by\u0107 w\u0142adca dzielnicy senioralnej (w jej granicach znajdowa\u0142a si\u0119 stolica pa\u0144stwa \u2013 Krak\u00f3w), b\u0119d\u0105cy zarazem \u2013 zgodnie z zasad\u0105 senioratu \u2013 najstarszym","start_idx":14,"end_idx":91}
{"id":"mrc_5960","question":"kiedy nadano pesel?","answer":"Zadanie utworzenia informatycznego systemu ewidencji ludno\u015bci wpisano do planu pi\u0119cioletniego 1970\u20131974","context":"i s\u0142u\u017cy uczelniom do przystosowania program\u00f3w studi\u00f3w do potrzeb rynku pracy. === Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludno\u015bci: rejestr wszystkich obywateli === Zadanie utworzenia informatycznego systemu ewidencji ludno\u015bci wpisano do planu pi\u0119cioletniego 1970\u20131974, co w czerwcu 1970 potwierdzi\u0142o Prezydium Rz\u0105du decyzj\u0105 o budowie rejestru wszystkich obywateli PRL. Rejestr ten mia\u0142 nosi\u0107 nazw\u0119 Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludno\u015bci (PESEL), a jednym z jego cel\u00f3w by\u0142o \"kompleksowe uj\u0119cie tematu cz\u0142owieka jako centralnego podmiotu ca\u0142ej gospodarki\". PESEL zosta\u0142 pocz\u0105tkowo uruchomiony na komputerach Siemens 4004 z PAO 1 MB, a potem na Siemens 7755 wyposa\u017conych w 2 MB pami\u0119ci RAM oraz 4 linie dysk\u00f3w 8\u00b7150 MB pod kontrol\u0105 systemu PRISM. Po wprowadzeniu stanu wojennego (1981\u20131983) embargo oraz ograniczenia CoCom zmusi\u0142y MSW do wdro\u017cenia autorskich rozwi\u0105za\u0144","start_idx":167,"end_idx":270}
{"id":"mrc_5961","question":"jak mo\u017cna zdefiniowa\u0107 tre\u015bci kszta\u0142cenia?","answer":"ca\u0142okszta\u0142t podstawowych umiej\u0119tno\u015bci, wiadomo\u015bci z dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki oraz praktyki spo\u0142ecznej, przewidziany do opanowania przez uczni\u00f3w podczas ich pobytu w szkole.","context":"Tre\u015b\u0107 nauczania, tre\u015b\u0107 kszta\u0142cenia \u2013 ca\u0142okszta\u0142t podstawowych umiej\u0119tno\u015bci, wiadomo\u015bci z dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki oraz praktyki spo\u0142ecznej, przewidziany do opanowania przez uczni\u00f3w podczas ich pobytu w szkole. Tre\u015b\u0107 ta, b\u0119d\u0105c g\u0142\u00f3wnym czynnikiem dydaktycznego i wychowawczego oddzia\u0142ywania na dzieci, m\u0142odzie\u017c i doros\u0142ych, powinna odzwierciedla\u0107 aktualne, jak i przysz\u0142e, przewidywane potrzeby spo\u0142ecznego, zawodowego i kulturalnego \u017cycia kraju, a tak\u017ce potrzeby poszczeg\u00f3lnych os\u00f3b. == Teorie doboru tre\u015bci == Do podstawowych teorii doboru tre\u015bci kszta\u0142cenia og\u00f3lnego zalicza si\u0119: # Encyklopedyzm dydaktyczny (dawniej \u2013 materializm dydaktyczny) # Formalizm dydaktyczny # Utylitaryzm dydaktyczny # Teoria problemowo-kompleksowa # Strukturalizm # Egzemplaryzm # Materializm funkcjonalny ; Encyklopedyzm dydaktyczny Teoria wed\u0142ug kt\u00f3rej zasadniczym celem nauczania powinno by\u0107 przekazywanie uczniom jak najwi\u0119kszego zasobu wiadomo\u015bci z mo\u017cliwie r\u00f3\u017cnych dziedzin nauki.","start_idx":37,"end_idx":227}
{"id":"mrc_5962","question":"jakie s\u0105 atrakcje weso\u0142ego miasteczka?","answer":"urz\u0105dzenia rekreacyjne, takie jak karuzele, kolejki g\u00f3rskie, diabelski m\u0142yn, beczka \u015bmiechu, zje\u017cd\u017calnie, hu\u015btawki, strzelnice, trampolina, symulatory ruchu, pa\u0142ac strach\u00f3w i inne obiekty s\u0142u\u017c\u0105ce rozrywce.","context":"Weso\u0142e miasteczko, park rozrywki, lunapark \u2013 teren, na kt\u00f3rym zgromadzone s\u0105 urz\u0105dzenia rekreacyjne, takie jak karuzele, kolejki g\u00f3rskie, diabelski m\u0142yn, beczka \u015bmiechu, zje\u017cd\u017calnie, hu\u015btawki, strzelnice, trampolina, symulatory ruchu, pa\u0142ac strach\u00f3w i inne obiekty s\u0142u\u017c\u0105ce rozrywce. Infrastruktura weso\u0142ego miasteczka jest cz\u0119sto uzupe\u0142niona o punkty gastronomiczne, sklepy z zabawkami, upominkami itp. == Kategorie weso\u0142ych miasteczek == * przyjezdne (kilka karuzel i punkt\u00f3w z grami zr\u0119czno\u015bciowymi), * parki rozrywki (stawiaj\u0105ce na ilo\u015b\u0107 i intensywno\u015b\u0107 atrakcji) * parki tematyczne (stawiaj\u0105ce na ilo\u015b\u0107 i bogactwo dekoracji w kilku r\u00f3\u017cnych tematach skupionych w r\u00f3\u017cnych miejscach parku). == W Polsce == Pierwsze prawdziwe weso\u0142e miasteczko powsta\u0142o w 1929, w Poznaniu z okazji otwarcia Powszechnej Wystawy Krajowej. Zwiedzaj\u0105cy park rozrywki pierwszy raz u\u017cyli terminu weso\u0142e miasteczko. Weso\u0142e miasteczka","start_idx":77,"end_idx":282}
{"id":"mrc_5963","question":"jaki dokument zast\u0105pi\u0142 konstytucj\u0119 kr\u00f3lestwa polskiego po powstaniu?","answer":"Statut Organiczny Kr\u00f3lestwa Polskiego","context":"Statut Organiczny Kr\u00f3lestwa Polskiego (ros. \"\u041e\u0440\u0433\u0430\u043d\u0438\u0447\u0435\u0441\u043a\u0438\u0439 \u0441\u0442\u0430\u0442\u0443\u0442 \u0426\u0430\u0440\u0441\u0442\u0432\u0430 \u041f\u043e\u043b\u044c\u0441\u043a\u043e\u0433\u043e\") \u2013 najwy\u017cszy akt prawny Kr\u00f3lestwa Polskiego, nadany 26 lutego (14 lutego s. s.) 1832 przez cara Miko\u0142aja I po upadku powstania listopadowego w miejsce zniesionej Konstytucji Kr\u00f3lestwa Polskiego z 1815. == Skutki powstania == Bezpo\u015brednio po st\u0142umieniu powstania listopadowego Rosjanie rozpocz\u0119li szereg represji zar\u00f3wno w stosunku do uczestnik\u00f3w powstania, jak i instytucji pa\u0144stwowych. Represjom patronowa\u0142 nowy namiestnik kr\u00f3lewski Iwan Paskiewicz, nagrodzony za szturm Warszawy (1831) tytu\u0142em ksi\u0119cia warszawskiego. Przede wszystkim ograniczono autonomi\u0119 Kr\u00f3lestwa Polskiego zawieszaj\u0105c prawa konstytucyjne a\u017c do 1832, kiedy to car Miko\u0142aj I wprowadzi\u0142 tzw. Statut Organiczny dla Kr\u00f3lestwa Polskiego. Oficjalnie statut mia\u0142 by\u0107 tylko uzupe\u0142nieniem konstytucji, . == Zmiany == Statut potwierdza\u0142 istniej\u0105c\u0105 od 1815 roku przynale\u017cno\u015b\u0107 Kr\u00f3lestwa","start_idx":0,"end_idx":37}
{"id":"mrc_5964","question":"z jakich pa\u0144stw sk\u0142ada si\u0119 unia europejska?","answer":"27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich.","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":81,"end_idx":120}
{"id":"mrc_5965","question":"jaki kraj wygra\u0142 eurowizj\u0119 junior 2021?","answer":"Zwyci\u0119\u017cy\u0142a Mal\u00e9na, reprezentantka Armenii z utworem \u201eQami Qami\u201d.","context":"19. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci zosta\u0142 rozegrany 19 grudnia 2021 w La Seine Musicale w Boulogne-Billancourt pod Pary\u017cem. Koncert zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w i francuski nadawca France T\u00e9l\u00e9visions. W konkursie wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 19 pa\u0144stw. Zwyci\u0119\u017cy\u0142a Mal\u00e9na, reprezentantka Armenii z utworem \u201eQami Qami\u201d. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === 9 grudnia 2020 og\u0142oszono \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 we Francji. 20 maja 2021 poinformowano, \u017ce zostanie rozegrany na terenie La Seine Musicale. Mimo tego, \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 w mie\u015bcie Boulogne-Billancourt pod Pary\u017cem, w marketingu (m.in. logo konkursu) powszechnie u\u017cywana jest nazwa \u201ePary\u017c\u201d. Konkurs odb\u0119dzie si\u0119 19 grudnia. B\u0119dzie to pierwszy konkurs zorganizowany w tym miesi\u0105cu od konkursu w 2012, oraz najp\u00f3\u017aniej zorganizowany konkurs w historii, pobijaj\u0105c rekord konkursu","start_idx":255,"end_idx":319}
{"id":"mrc_5966","question":"gdzie w naturze obserwujemy ci\u0105g fibonacciego?","answer":"W kszta\u0142tach wielu ro\u015blin","context":"n = 1, \\\\ a & \\text{dla } n = 2, \\\\ F_{n-1} \\cdot F_{n-2} & \\text{dla } n > 2,\\text{ gdzie } \\cdot \\text{ oznacza sklejenie ciagow} \\end{cases} == Ci\u0105g Fibonacciego w biologii == W kszta\u0142tach wielu ro\u015blin wida\u0107 linie spiralne. Na przyk\u0142ad na owocu ananasa 8 takich linii biegnie w jedn\u0105 stron\u0119, a 5 lub 13 w przeciwn\u0105. Na tarczy s\u0142onecznika mo\u017ce si\u0119 krzy\u017cowa\u0107 55 spiral z 89 (liczby te bywaj\u0105 wi\u0119ksze). R\u00f3wnie\u017c r\u00f3\u017cyczki kalafiora u\u0142o\u017cone s\u0105 spiralnie. U wi\u0119kszo\u015bci ro\u015blin takie organy jak \u0142odyga, li\u015bcie czy kwiaty rozwijaj\u0105 si\u0119 z ma\u0142ego, centralnie usytuowanego skupiska kom\u00f3rek \u2013 merystemu. Ka\u017cdy zawi\u0105zek nowego organu (zwany primordium) wyrasta z merystemu w innym kierunku, pod pewnym k\u0105tem w stosunku do zawi\u0105zka, kt\u00f3ry","start_idx":179,"end_idx":204}
{"id":"mrc_5967","question":"w kt\u00f3rym roku wynaleziono zmywark\u0119?","answer":"Pierwsz\u0105 zmywark\u0119 o konstrukcji takiej jak stosowane obecnie \u2013 skonstruowa\u0142 brytyjski in\u017cynier William Howard Livens w 1924.","context":"Zmywarka do naczy\u0144 \u2013 urz\u0105dzenie mechaniczne u\u017cywane do zmywania naczy\u0144, sztu\u0107c\u00f3w oraz innych przedmiot\u00f3w s\u0142u\u017c\u0105cych do przygotowywania i podawania \u017cywno\u015bci oraz napoj\u00f3w. Najcz\u0119\u015bciej spotykane w gospodarstwie domowym i w gastronomii. Pierwszy model nap\u0119dzanej r\u0119cznie zmywarki, kt\u00f3ra trafi\u0142a do sprzeda\u017cy, zbudowali Josephine Cochrane i George Butters. Pierwsz\u0105 zmywark\u0119 o konstrukcji takiej jak stosowane obecnie \u2013 skonstruowa\u0142 brytyjski in\u017cynier William Howard Livens w 1924. Dla ka\u017cdej sprzedawanej zmywarki okre\u015blona jest klasa energetyczna. == Zasada dzia\u0142ania == Usuwanie zabrudze\u0144 (g\u0142\u00f3wnie t\u0142uszczu) w zmywarce do naczy\u0144 odbywa si\u0119 poprzez natryskiwanie pod ci\u015bnieniem wody o temperaturze od 35 do 75 \u00b0C na umieszczone w niej naczynia. Kolejno wtryskiwana jest czysta zimna woda (mycie wst\u0119pne grubszych zabrudze\u0144), gor\u0105ca woda z detergentami (mycie g\u0142\u00f3wne) i czysta woda","start_idx":351,"end_idx":475}
{"id":"mrc_5968","question":"gdzie sta\u0142 pomnik lenina w nowej hucie?","answer":"w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Alei R\u00f3\u017c w Nowej Hucie, pomi\u0119dzy osiedlami Centrum B i Centrum C.","context":"Pomnik W\u0142odzimierza Lenina w Nowej Hucie \u2013 pomnik z br\u0105zu projektu Mariana Koniecznego przedstawiaj\u0105cy krocz\u0105c\u0105 posta\u0107 W\u0142odzimierza Lenina, stoj\u0105cy w latach 1973\u20131989 w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Alei R\u00f3\u017c w Nowej Hucie, pomi\u0119dzy osiedlami Centrum B i Centrum C. By\u0142 to najwi\u0119kszy pomnik Lenina w Polsce. == Historia == Pomnik powsta\u0142 jako wyraz oficjalnego kultu Lenina szerz\u0105cego si\u0119 w PRL i zarazem wpisywa\u0142 w ca\u0142\u0105 seri\u0119 rozmaitych upami\u0119tnie\u0144 zwi\u0105zanych z obchodami Tysi\u0105clecia Pa\u0144stwa Polskiego stanowi\u0105c\u0105 propagandow\u0105 odpowied\u017a w\u0142adz na religijne uroczysto\u015bci Milenium Chrztu Polski. Nie bez znaczenia by\u0142a r\u00f3wnie\u017c zbli\u017caj\u0105ca si\u0119 setna rocznica urodzin Lenina. Pomys\u0142 budowy pomnika W\u0142odzimierza Lenina w Nowej Hucie pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w krakowskim Komitecie Wojew\u00f3dzkim PZPR w 1966 roku, a zg\u0142oszony do centrali wniosek uzyska\u0142","start_idx":167,"end_idx":253}
{"id":"mrc_5969","question":"kiedy nast\u0105pi powt\u00f3rne przyj\u015bcie chrystusa?","answer":"nikt opr\u00f3cz Boga Ojca nie wie, kiedy czas ten przyjdzie (Mt 24,43)","context":"po\u015bwi\u0119ca wiele miejsce Dniowi Pa\u0144skiemu: nikt opr\u00f3cz Boga Ojca nie wie, kiedy czas ten przyjdzie (Mt 24,43), Chrystus zapowiedzia\u0142 pewne op\u00f3\u017anienie (Mt 25,5.19), wzywaj\u0105c wiernych do czuwania, pomna\u017cania talent\u00f3w (Mt 25,14-30), okazywania pomocy innym ludziom (Mt 25,31-46; por. J 13,33-36; Ga 6,10; Kol 4,5; Ef 5,16). 2. List Piotra przestrzega\u0142 chrze\u015bcijan, \u017ce to, i\u017c ponowne przyj\u015bcie Pana na Ziemi\u0119 op\u00f3\u017ania si\u0119, wcale nie upowa\u017cnia cz\u0142owieka, do dawania pos\u0142uchu fa\u0142szywym nauczycielom. B\u00f3g przyjdzie na pewno (2 P 3,10). Je\u017celi za\u015b ze swoim przyj\u015bciem, ka\u017ce nam jeszcze czeka\u0107, to dlatego, \u017ce czas u Boga, kt\u00f3ry w swej cierpliwo\u015bci spodziewa si\u0119 nawr\u00f3cenia wszystkich ludzi (2 P 3,8n), jest postrzegany inaczej (2 P 3,8). Interpretuj\u0105c zapisy odno\u015bnie do perspektywy czasowej paruzji, zawarte w ksi\u0119gach","start_idx":41,"end_idx":107}
{"id":"mrc_5970","question":"kiedy zmar\u0142 krzysztof krauze?","answer":"24 grudnia 2014","context":"Krzysztof Krauze (ur. 2 kwietnia 1953 w Warszawie, zm. 24 grudnia 2014 tam\u017ce) \u2013 polski re\u017cyser, scenarzysta i operator filmowy, komandor Orderu Odrodzenia Polski. Swoj\u0105 karier\u0119 zaczyna\u0142 jako re\u017cyser film\u00f3w kr\u00f3tkometra\u017cowych (\"Deklinacja\", 1979) oraz dokument\u00f3w (\"Jest\", 1984). S\u0142aw\u0119 tw\u00f3rcy zajmuj\u0105cego si\u0119 problematyk\u0105 spo\u0142eczn\u0105 zdoby\u0142 obficie nagradzanymi filmami \"D\u0142ug\" (1999) oraz \"Plac Zbawiciela\" (2006). Realizowa\u0142 te\u017c biografie Nikifora Krynickiego (\"M\u00f3j Nikifor\", 2004) oraz Bronis\u0142awy Wajs (\"Papusza\", 2013). Przy \"Placu Zbawiciela\" oraz \"Papuszy\" wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 ze swoj\u0105 ma\u0142\u017conk\u0105 Joann\u0105 Kos-Krauze, kt\u00f3ra doko\u0144czy\u0142a po jego \u015bmierci film \"Ptaki \u015bpiewaj\u0105 w Kigali\" (2017). W filmach Krauzego przewa\u017ca\u0142y albo fabularyzowane warianty prawdziwych historii, albo biografie prawdziwych postaci, w kt\u00f3rych istotn\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142y warto\u015bci chrze\u015bcija\u0144skie takie jak empatia, mi\u0142osierdzie, przebaczenie. Laureat licznych nagr\u00f3d, mi\u0119dzy innymi nagrody FIPRESCI","start_idx":55,"end_idx":70}
{"id":"mrc_5971","question":"kiedy nast\u0119puje otwarcie spadku?","answer":"Zgodnie z art. 924 i 925 polskiego kodeksu cywilnego spadek otwiera si\u0119 z chwil\u0105 \u015bmierci spadkodawcy","context":"Otwarcie spadku \u2013 zesp\u00f3\u0142 skutk\u00f3w w sferze prawa spadkowego, kt\u00f3re nast\u0119puj\u0105 z chwil\u0105 zaistnienia zdarzenia prawnego, jakim jest \u015bmier\u0107 spadkodawcy. \u201eOtwarcie spadku\u201d oznacza, \u017ce z chwil\u0105 \u015bmierci spadkodawcy nale\u017c\u0105ce do niego prawa i obowi\u0105zki maj\u0105tkowe o charakterze cywilnoprawnym zmieniaj\u0105 sw\u00f3j charakter, staj\u0105c si\u0119 spadkiem, a wi\u0119c pewn\u0105 wyodr\u0119bnion\u0105 mas\u0105 maj\u0105tkow\u0105, poddan\u0105 przepisom prawa spadkowego i przechodz\u0105 na okre\u015blone podmioty. Zgodnie z art. 924 i 925 polskiego kodeksu cywilnego spadek otwiera si\u0119 z chwil\u0105 \u015bmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwil\u0105 otwarcia spadku. Artyku\u0142 718 francuskiego kodeksu cywilnego w brzmieniu obowi\u0105zuj\u0105cym przed 1 lipca 2002 przewidywa\u0142, \u017ce spadki otwieraj\u0105 si\u0119 przez \u015bmier\u0107 naturaln\u0105 i przez \u015bmier\u0107 cywiln\u0105.","start_idx":442,"end_idx":542}
{"id":"mrc_5972","question":"z ilu izb sk\u0142ada\u0142 si\u0119 sejm walny?","answer":"Sejm walny sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch izb: Senatu i Izby Poselskiej","context":"Sejm walny () \u2013 nazwa parlamentu Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, a od 1569 roku Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. By\u0142o to zgromadzenie decyduj\u0105ce o wa\u017cnych sprawach w pa\u0144stwie. Sejm walny sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch izb: Senatu i Izby Poselskiej oraz z trzech stan\u00f3w sejmuj\u0105cych: kr\u00f3la, pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w. == Geneza == Sejm walny Kr\u00f3lestwa Polskiego po raz pierwszy pojawi\u0142 si\u0119 w latach 1382\u20131386, gdy na og\u00f3lnopolskie zjazdy urz\u0119dnicze zacz\u0119\u0142a przybywa\u0107 szlachta i przedstawiciele miast. 2 lutego 1386 roku na jednym z pierwszych sejm\u00f3w walnych w Lublinie Jagie\u0142\u0142o zosta\u0142 wybrany kr\u00f3lem Polski. Pierwszym sejmem walnym Kr\u00f3lestwa Polskiego z udzia\u0142em pos\u0142\u00f3w wybranych na sejmikach ziemskich by\u0142 sejm w Piotrkowie w 1468 roku. W sk\u0142ad sejmu wchodzili cz\u0142onkowie rady kr\u00f3lewskiej (odgrywaj\u0105cy najwi\u0119ksz\u0105 rol\u0119), ni\u017csi urz\u0119dnicy ziemscy","start_idx":172,"end_idx":232}
{"id":"mrc_5973","question":"gdzie odbywa si\u0119 losowanie eurojackpot?","answer":"Losowania tej loterii odbywaj\u0105 si\u0119 w ka\u017cdy wtorek i pi\u0105tek mi\u0119dzy 20:15 a 21:00 czasu wschodnioeuropejskiego w Helsinkach.","context":"gracza jest trafienie 5 z 50 liczb oraz 2 z 12 dodatkowych liczb (tzw. euronumer\u00f3w). Eurojackpot oferuje 12 kategorii nagr\u00f3d. Podczas losowania z 10 maja 2019 roku, pierwszy raz w historii pad\u0142a g\u0142\u00f3wna wygrana w Polsce w wysoko\u015bci 45 000 000 euro. Losowania tej loterii odbywaj\u0105 si\u0119 w ka\u017cdy wtorek i pi\u0105tek mi\u0119dzy 20:15 a 21:00 czasu wschodnioeuropejskiego w Helsinkach. Natomiast ocena zwyci\u0119skich kupon\u00f3w odbywa si\u0119 w Niemczech i Danii. == Prawdopodobie\u0144stwo wygranej w Eurojackpot == == Pula nagr\u00f3d i kumulacje == W por\u00f3wnaniu do innych loterii, na przyk\u0142ad EuroMillions lub niemieckiego Lotto \u201e6 aus 49\u201d, format gry Eurojackpot zosta\u0142 stworzony po to, by cz\u0119\u015bciej wy\u0142ania\u0107 zwyci\u0119zc\u00f3w (szansa na trafienie nagrody g\u0142\u00f3wnej to 1 do 95 milion\u00f3w, podczas gdy w","start_idx":248,"end_idx":370}
{"id":"mrc_5974","question":"przy jakiej pr\u0119dko\u015bci startuje samolot?","answer":"Przy pr\u0119dko\u015bci Vr, nazywanej r\u00f3wnie\u017c pr\u0119dko\u015bci\u0105 rotacji","context":"Start \u2013 pocz\u0105tkowa faza lotu statku powietrznego (samolotu, szybowca, \u015bmig\u0142owca lub innego), maj\u0105ca na celu oderwanie od ziemi i rozpocz\u0119cie w\u0142a\u015bciwego lotu. Uchodzi obok l\u0105dowania za jeden z najtrudniejszych element\u00f3w pilota\u017cu. == Przebieg startu == Start odbywa si\u0119 na specjalnie przygotowanym pasie startowym. Jego d\u0142ugo\u015b\u0107 musi by\u0107 wystarczaj\u0105ca, by dany samolot by\u0142 w stanie rozp\u0119dzi\u0107 si\u0119 do odpowiednich pr\u0119dko\u015bci. Przy osi\u0105gni\u0119ciu pr\u0119dko\u015bci decyzji (V1) za\u0142oga decyduje czy kontynuowa\u0107 rozbieg. Przy pr\u0119dko\u015bci Vr, nazywanej r\u00f3wnie\u017c pr\u0119dko\u015bci\u0105 rotacji, wskutek dzia\u0142ania si\u0142y no\u015bnej odrywa si\u0119 od ziemi k\u00f3\u0142ko nosowe w samolotach z k\u00f3\u0142kiem nosowym, lub k\u00f3\u0142ko/p\u0142oza ogonowa w samolotach z k\u00f3\u0142kiem ogonowym (ang. \"taildraggers\"). Pilot powinien w\u00f3wczas podj\u0105\u0107 odpowiednie dzia\u0142ania, maj\u0105ce na celu uzyskanie wznoszenia. Po ustabilizowaniu, w miar\u0119 mo\u017cliwo\u015bci, nale\u017cy schowa\u0107 podwozie,","start_idx":501,"end_idx":556}
{"id":"mrc_5975","question":"kto wchodzi\u0142 w sk\u0142ad geruzji?","answer":"dw\u00f3ch kr\u00f3l\u00f3w oraz 28 starszych obywateli \u2013 geront\u00f3w.","context":"Geruzja, rada starszych (gr. \"\u03b3\u03ad\u03c1\u03c9\u03bd\" \u201estary, starzec\u201d) \u2013 w staro\u017cytnej Sparcie, g\u0142\u00f3wny organ w\u0142adzy w oligarchii sparta\u0144skiej. W jej sk\u0142ad wchodzi\u0142o dw\u00f3ch kr\u00f3l\u00f3w oraz 28 starszych obywateli \u2013 geront\u00f3w. Byli oni wybrani przez Zgromadzenie Ludowe z grona obywateli powy\u017cej 60. roku \u017cycia. Najcz\u0119\u015bciej nale\u017celi do warstwy najbogatszych. Sw\u0105 funkcj\u0119 sprawowali do\u017cywotnio. Do ich zada\u0144 nale\u017ca\u0142o przygotowywanie pod przewodnictwem efor\u00f3w uchwa\u0142 g\u0142osowanych p\u00f3\u017aniej na zgromadzeniu. W wielu wa\u017cnych sprawach rada pe\u0142ni\u0142a te\u017c funkcje trybuna\u0142u najwy\u017cszej instancji. ==Bibliografia== M. Jaczynowska, D. Musia\u0142, M. St\u0119pie\u0144 \"Historia Staro\u017cytna\" Warszawa 2008, s. 273 ==Zobacz te\u017c== * apella * \"bule\" \u2013 Rada Pi\u0119ciuset Kategoria:Staro\u017cytna Sparta Kategoria:Urz\u0119dy i instytucje publiczne staro\u017cytnej Grecji","start_idx":149,"end_idx":201}
{"id":"mrc_5976","question":"kim byli konfederaci?","answer":"przedstawiani jako rycerze Maryi, m\u0119czennicy za Wiar\u0119, Wolno\u015b\u0107 i Ojczyzn\u0119.","context":"trwa\u0142y \u015blad, staj\u0105c si\u0119 mitem narodowym. Konfederaci barscy byli bohaterami licznych utwor\u00f3w literackich: Henryka Rzewuskiego (\"Pami\u0105tki Soplicy\"), Aleksandra Fredry (\"Zemsta\") oraz wieszcz\u00f3w romantycznych \u2013 Adama Mickiewicza, Juliusza S\u0142owackiego, Zygmunta Krasi\u0144skiego \u2013 przedstawiani jako rycerze Maryi, m\u0119czennicy za Wiar\u0119, Wolno\u015b\u0107 i Ojczyzn\u0119. Walki konfederat\u00f3w zosta\u0142y po 1990 r. upami\u0119tnione na Grobie Nieznanego \u017bo\u0142nierza w Warszawie napisem na jednej z tablic: \u201eKONFEDERACJA BARSKA 29 II 1768 \u2013 18 VII 1772\u201d. W Muzeum Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego znajduje si\u0119 najstarszy mundur polski. Jest to kurtka kawaleryjska barska po Romualdzie Lisickim z lat 1768\u20131772. Obecnie obejrze\u0107 j\u0105 mo\u017cna w Gmachu G\u0142\u00f3wnym Muzeum Narodowego w Krakowie. Uchwa\u0142\u0105 z 8 czerwca 2017 Sejm RP zdecydowa\u0142 o ustanowieniu 2018 roku Rokiem Konfederacji Barskiej. 29 kwietnia 2020 r. szko\u0142\u0119 podstawow\u0105","start_idx":273,"end_idx":347}
{"id":"mrc_5977","question":"w jakiej postaci jest gaz ziemny?","answer":"Gaz ziemny jest bezwonny","context":"Gaz ziemny, zwany r\u00f3wnie\u017c b\u0142\u0119kitnym paliwem albo po prostu gazem \u2013 rodzaj paliwa kopalnego pochodzenia organicznego, gaz zbieraj\u0105cy si\u0119 w skorupie ziemskiej w pok\u0142adach wype\u0142niaj\u0105cych przestrzenie, niekiedy pod wysokim ci\u015bnieniem. Pok\u0142ady gazu ziemnego wyst\u0119puj\u0105 samodzielnie lub towarzysz\u0105 z\u0142o\u017com ropy naftowej lub w\u0119gla kamiennego. Gaz ziemny jest nieodnawialnym \u017ar\u00f3d\u0142em energii. == Charakterystyka == Zawarto\u015b\u0107 sk\u0142adnik\u00f3w jest zmienna i zale\u017cy od miejsca wydobycia, jednak g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem stanowi\u0105cym ponad 90% gazu ziemnego jest zawsze metan. Opr\u00f3cz niego mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 niewielkie ilo\u015bci etanu, propanu, butanu i innych zwi\u0105zk\u00f3w organicznych oraz mineralnych. Gaz ziemny jest bezwonny i jest specjalnie nawaniany przed wprowadzeniem do sieci gazowej w celu u\u0142atwienia wykrycia jego obecno\u015bci w powietrzu. Gaz ziemny jest mniej szkodliwy dla \u015brodowiska ni\u017c inne \u017ar\u00f3d\u0142a energii: emisja","start_idx":670,"end_idx":694}
{"id":"mrc_5978","question":"co znaczy gilbert?","answer":"Gilbert \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia germa\u0144skiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"gisel\" \u2013 przysi\u0119ga i \"beracht\" \u2013 \"jasny\".","context":"Gilbert \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia germa\u0144skiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"gisel\" \u2013 przysi\u0119ga i \"beracht\" \u2013 \"jasny\". Imi\u0119 zosta\u0142o wprowadzone do j\u0119zyka angielskiego przez Norman\u00f3w, a potem spopularyzowane dzi\u0119ki XII-wiecznemu \u015bw. Gilbertowi. Gilbert imieniny obchodzi: * 4 lutego, jako wspomnienie \u015bw. Gilberta z Sempringham, * 13 lutego, jako wspomnienie \u015bw. Gilberta \u2013 biskupa Meaux, * 16 lutego. Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Gilbert: * Gilbert Keith Chesterton, pisarz, eseista, apologeta chrze\u015bcija\u0144ski, konwertyta * Gilberto Agustoni, kardyna\u0142 katolicki * Gilbert B\u00e9caud, francuski piosenkarz, kompozytor i aktor * Gilbert Fuchs, niemiecki \u0142y\u017cwiarz figurowy * Giba \u2013 Gilberto Godoy \u2013 siatkarz brazylijski * Gilbert Van Binst, by\u0142y belgijski pi\u0142karz. Znane osoby nosz\u0105ce nazwisko Gilbert: * William Gilbert \u2013 fizyk * David Gilbert, angielski snookerzysta","start_idx":0,"end_idx":110}
{"id":"mrc_5979","question":"jak podzielono ziemie polskie na kongresie wiede\u0144skim?","answer":"Zadecydowano, i\u017c Ksi\u0119stwo zostanie podzielone na 4 cz\u0119\u015bci: * Cesarstwo Austrii zagarn\u0119\u0142o okr\u0119g Wieliczki * Kr\u00f3lestwo Prus zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ksi\u0119stwa: Wielkie Ksi\u0119stwo Pozna\u0144skie i ziemi\u0119 che\u0142mi\u0144sk\u0105 * Imperium Rosyjskie \u015brodkow\u0105 i wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ksi\u0119stwa: Kr\u00f3lestwo Polskie * powsta\u0142o pa\u0144stwo: Wolne Miasto Krak\u00f3w.","context":"plany \u2013 wch\u0142oni\u0119cia Ksi\u0119stwa przez Rosj\u0119 \u2013 mia\u0142y Austria i Prusy. Do kompromisu dosz\u0142o w 1814 roku przed powrotem Napoleona z Elby. == Epilog == 3 maja 1815 na kongresie wiede\u0144skim Rosja podpisa\u0142a z Prusami i z Austri\u0105 konwencje bilateralne o podziale Ksi\u0119stwa Warszawskiego i konwencj\u0119 tr\u00f3jstronn\u0105 o utworzeniu Wolnego Miasta Krakowa. Zadecydowano, i\u017c Ksi\u0119stwo zostanie podzielone na 4 cz\u0119\u015bci: * Cesarstwo Austrii zagarn\u0119\u0142o okr\u0119g Wieliczki * Kr\u00f3lestwo Prus zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ksi\u0119stwa: Wielkie Ksi\u0119stwo Pozna\u0144skie i ziemi\u0119 che\u0142mi\u0144sk\u0105 * Imperium Rosyjskie \u015brodkow\u0105 i wschodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ksi\u0119stwa: Kr\u00f3lestwo Polskie * powsta\u0142o pa\u0144stwo: Wolne Miasto Krak\u00f3w. Gdy kongres wiede\u0144ski ostatecznie zdecydowa\u0142 o powstaniu Kr\u00f3lestwa Polskiego w unii personalnej z carami Rosji, Aleksander I otrzyma\u0142 tytu\u0142 kr\u00f3la polskiego. Artyku\u0142 5 traktat\u00f3w bilateralnych g\u0142osi\u0142:","start_idx":336,"end_idx":648}
{"id":"mrc_5980","question":"kto ochrzci\u0142 pana jezusa w jordanie?","answer":"Wed\u0142ug dw\u00f3ch Ewangelii Synoptycznych, to w\u0142a\u015bnie Jan mia\u0142 ochrzci\u0107 Jezusa.","context":"pustelnika na Pustyni Judzkiej, gdzie prawdopodobnie zetkn\u0105\u0142 si\u0119 z esse\u0144czykami. Na pustyni zosta\u0142 powo\u0142any na proroka, a jego g\u0142\u00f3wnym zadaniem sta\u0142o si\u0119 wzywanie ludzi do nawr\u00f3cenia oraz przygotowanie drogi do publicznej s\u0142u\u017cby Mesjasza. G\u0142osi\u0142 potrzeb\u0119 nawr\u00f3cenia wewn\u0119trznego i odnowy duchowej ludzi. Symbolem tego przygotowania by\u0142 chrzest udzielany przez proroka s\u0142uchaczom jego nauk w rzece Jordan. Wed\u0142ug dw\u00f3ch Ewangelii Synoptycznych, to w\u0142a\u015bnie Jan mia\u0142 ochrzci\u0107 Jezusa. Ewangelia \u0141ukasza nie m\u00f3wi jednoznacznie, \u017ce to w\u0142a\u015bnie Jan ochrzci\u0142 Jezusa. Cho\u0107 m\u00f3wi o tym, \u017ce Jezus zosta\u0142 ochrzczony w czasie, kiedy ca\u0142y lud przyst\u0119powa\u0142 do chrztu, to we wcze\u015bniejszych wersetach stwierdza, \u017ce Jan zosta\u0142 uwi\u0119ziony przez Heroda. Natomiast Ewangelia Jana nie informuje w og\u00f3le, czy Jezus by\u0142 ochrzczony, stwierdza tylko, \u017ce Jan da\u0142 dwa","start_idx":405,"end_idx":479}
{"id":"mrc_5981","question":"z jakimi reprezentacjami polska odnios\u0142a najwy\u017csze zwyci\u0119stwo?","answer":"Najwi\u0119kszym sukcesem Polak\u00f3w w pierwszych powojennych latach by\u0142o towarzyskie zwyci\u0119stwo 3:1 nad jedn\u0105 z czo\u0142owych w\u00f3wczas dru\u017cyn europejskich, Czechos\u0142owacj\u0105 (1948).","context":"rozegra\u0142a 11 czerwca 1947 w Oslo, przegrywaj\u0105c 1:3 z Norwegi\u0105. Najwi\u0119kszym sukcesem Polak\u00f3w w pierwszych powojennych latach by\u0142o towarzyskie zwyci\u0119stwo 3:1 nad jedn\u0105 z czo\u0142owych w\u00f3wczas dru\u017cyn europejskich, Czechos\u0142owacj\u0105 (1948). W tym samym roku, 26 czerwca 1948 w Kopenhadze reprezentacja Polski dozna\u0142a najwy\u017cszej pora\u017cki w swojej historii, przegrywaj\u0105c z Dani\u0105 0:8. Do po\u0142owy lat 50. reprezentacja narodowa rozegra\u0142a tylko jedno spotkanie o wy\u017csz\u0105 stawk\u0119. Dosz\u0142o do niego w 1952 w 1/8 fina\u0142u igrzysk olimpijskich w Finlandii przeciwko Danii, a zako\u0144czy\u0142 si\u0119 on pora\u017ck\u0105 0:2 (wcze\u015bniej Polska pokona\u0142a wyst\u0119puj\u0105cy w kategorii amatorskiej zesp\u00f3\u0142 Francji). Jednym z najwa\u017cniejszych pi\u0142karzy w sk\u0142adzie reprezentacji by\u0142 w\u00f3wczas Gerard Cie\u015blik. Polska mia\u0142a przyst\u0105pi\u0107 do eliminacji M\u015a 1954, ale po wylosowaniu W\u0119gier (jednej z najsilniejszych dru\u017cyn na","start_idx":63,"end_idx":229}
{"id":"mrc_5982","question":"co \u0142\u0105czy wszystkie cz\u0119\u015bci dziad\u00f3w?","answer":"Elementem spajaj\u0105cym te cz\u0119\u015bci jest obrz\u0119d Dziad\u00f3w","context":"\"Dziady\" \u2013 cykl dramat\u00f3w romantycznych Adama Mickiewicza publikowany w latach 1823\u20131860. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na niego trzy lu\u017ano powi\u0105zane cz\u0119\u015bci oraz cz\u0119\u015b\u0107 pierwsza, wydana po\u015bmiertnie, maj\u0105ca charakter nieuko\u0144czony: * \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 II\" \u2013 dramat z 1823 roku * \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 IV\" \u2013 dramat z 1823 roku * \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 III\" \u2013 dramat z 1832 roku * \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 I\" \u2013 dramat og\u0142oszony po\u015bmiertnie w 1860 roku (nieuko\u0144czony) Opr\u00f3cz dramat\u00f3w, w sk\u0142ad II cz\u0119\u015bci wchodzi wiersz \"Upi\u00f3r\" publikowany pocz\u0105tkowo jako osobny utw\u00f3r, za\u015b w sk\u0142ad III cz\u0119\u015bci rozleg\u0142y \"Ust\u0119p\" \u2013 epicki komentarz ukazuj\u0105cy obraz carskiej Rosji, zako\u0144czony s\u0142ynnym wierszem \"Do przyjaci\u00f3\u0142 Moskali\". Elementem spajaj\u0105cym te cz\u0119\u015bci jest obrz\u0119d Dziad\u00f3w \u2013 dok\u0142adnie przedstawiony w cz\u0119\u015bci II, wspominany przez Gustawa w cz. IV i","start_idx":656,"end_idx":706}
{"id":"mrc_5983","question":"jak nazywa si\u0119 dzwonnik z notre dame?","answer":"Quasimodo","context":"Dzwonnik z Notre Dame () \u2013 film animowany powsta\u0142y w 1996 roku w wytw\u00f3rni Walta Disneya w re\u017cyserii Gary\u2019ego Trousdale\u2019a i Kirka Wise\u2019a, b\u0119d\u0105cy lu\u017an\u0105 adaptacj\u0105 powie\u015bci Wiktora Hugo \"Katedra Marii Panny w Pary\u017cu\". Animacja Disneya doczeka\u0142a si\u0119 swojej kontynuacji Dzwonnik z Notre Dame II po 6 latach (jednak powsta\u0142a ona bez udzia\u0142u re\u017cyser\u00f3w i scenarzyst\u00f3w orygina\u0142u). Serwis Rotten Tomatoes przyzna\u0142 filmowi wynik 73%. == Fabu\u0142a == Film opowiada o losach Quasimodo, tajemniczego dzwonnika z Notre Dame. Quasimodo jest dzieckiem Cyganki, kt\u00f3ra zgin\u0119\u0142a z r\u0119ki s\u0119dziego Klaudiusza Frolla, op\u0119tanego ide\u0105 oczyszczenia miasta z wyrzutk\u00f3w. Quasimodo znalaz\u0142 schronienie w katedrze, ale jego opiekun, zab\u00f3jca jego matki, zabrania mu j\u0105 opuszcza\u0107, wi\u0119c jego jedynymi przyjaci\u00f3\u0142mi s\u0105 trzy kamienne gargulce. Quasimodo marzy jednak","start_idx":458,"end_idx":467}
{"id":"mrc_5984","question":"jaki jest najwy\u017cszy stopie\u0144 wojskowy?","answer":"Marsza\u0142ek Polski","context":"si\u0119 najwy\u017cszym stopniem wojskowym w Marynarce Wojennej, odpowiednikiem nowo powsta\u0142ego \"genera\u0142a\". === Marsza\u0142ek Polski === * Najwy\u017cszy stopie\u0144 wojskowy dla ca\u0142o\u015bci Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Na ten stopie\u0144 mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej, genera\u0142a albo admira\u0142a za szczeg\u00f3lne zas\u0142ugi dla Si\u0142 Zbrojnych RP. Prezydent RP mo\u017ce mianowa\u0107 \u017co\u0142nierza\u2013dow\u00f3dc\u0119 tak\u017ce w zwi\u0105zku z wojn\u0105. Ostatnim \u017cyj\u0105cym Marsza\u0142kiem Polski by\u0142 zmar\u0142y w 1989 r. Micha\u0142 Rola-\u017bymierski, a ostatnim mianowanym na ten stopie\u0144 (w 1963 r.) by\u0142 zmar\u0142y w 1980 r. Marian Spychalski; obecnie \u017caden \u017co\u0142nierz SZ RP nie posiada tego stopnia wojskowego. == Stopnie wojskowe w I Rzeczypospolitej == W pierwszej po\u0142owie XVIII wieku po raz pierwszy ubi\u00f3r wojska polskiego podporz\u0105dkowano dyscyplinie mundurowej. Wraz z jednolitym mundurem zacz\u0119\u0142y","start_idx":103,"end_idx":119}
{"id":"mrc_5985","question":"co wsp\u00f3lnego z benzenem ma august kekule?","answer":"August Kekul\u00e9 wysun\u0105\u0142 hipotez\u0119, \u017ce benzen jest cykloheksatrienem o sze\u015bciocz\u0142onowym pier\u015bcieniu, w kt\u00f3rym pomi\u0119dzy atomami w\u0119gla na przemian wyst\u0119puj\u0105 wi\u0105zania pojedyncze i podw\u00f3jne","context":"Benzen \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy aren\u00f3w. Jest to najprostszy karbocykliczny, oboj\u0119tny w\u0119glowod\u00f3r aromatyczny. Jego nieorganicznym analogiem jest borazyna. == Budowa cz\u0105steczki == === Struktura Kekul\u00e9go === Problem budowy benzenu interesowa\u0142 chemik\u00f3w ju\u017c od chwili wyodr\u0119bnienia tego zwi\u0105zku. W 1865 r. niemiecki chemik Friedrich August Kekul\u00e9 wysun\u0105\u0142 hipotez\u0119, \u017ce benzen jest cykloheksatrienem o sze\u015bciocz\u0142onowym pier\u015bcieniu, w kt\u00f3rym pomi\u0119dzy atomami w\u0119gla na przemian wyst\u0119puj\u0105 wi\u0105zania pojedyncze i podw\u00f3jne: : === Teoria rezonansu chemicznego === Struktura Kekul\u00e9go nie t\u0142umaczy\u0142a jednak dlaczego benzen i inne zwi\u0105zki aromatyczne nie posiadaj\u0105 w\u0142a\u015bciwo\u015bci charakterystycznych dla w\u0119glowodor\u00f3w nienasyconych, mimo 6 elektron\u00f3w \u03c0 w pier\u015bcieniu (sekstet elektronowy). Ponadto w miar\u0119 gromadzenia si\u0119 materia\u0142u eksperymentalnego okazywa\u0142o si\u0119, \u017ce wszystkie wi\u0105zania w pier\u015bcieniu benzenowym s\u0105 r\u00f3wnocenne. Na podstawie bada\u0144","start_idx":342,"end_idx":523}
{"id":"mrc_5986","question":"za panowania kt\u00f3rego z cesarzy wschodnio rzymskich bizancjum prze\u017cywa\u0142o okres rozkwitu?","answer":"Najbardziej rozkwit\u0142o za panowania Justyniana Wielkiego","context":"jeden panowa\u0142 w zachodniej, a drugi we wschodniej cz\u0119\u015bci pa\u0144stwa. Cesarstwo zachodniorzymskie prze\u017cywa\u0142o stopniowy rozk\u0142ad, os\u0142abiane Wielk\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0105 lud\u00f3w i najazdami Hun\u00f3w oraz Wandal\u00f3w, a\u017c w ko\u0144cu przesta\u0142o istnie\u0107, kiedy w roku 476 barbarzy\u0144ski w\u00f3dz Odoaker obali\u0142 cesarza Romulusa Augustulusa. Wschodnie cesarstwo natomiast istnia\u0142o jeszcze d\u0142ugo. Najbardziej rozkwit\u0142o za panowania Justyniana Wielkiego, trac\u0105c jednak w VII wieku naszej ery prowincje lewantu i Afryk\u0119. Sze\u015b\u0107 wiek\u00f3w p\u00f3\u017aniej uleg\u0142o inwazji krzy\u017cowc\u00f3w w 1204 roku, przez co straci\u0142o pozosta\u0142e prowincje na Ba\u0142kanach i w Azji Mniejszej, niezb\u0119dne do prze\u017cycia i powstrzymywania kolejnych inwazji muzu\u0142ma\u0144skich Turk\u00f3w \u2013 Seld\u017cuk\u00f3w i Osman\u00f3w. Odrodzone niemal 60 lat p\u00f3\u017aniej, upad\u0142o w kar\u0142owatej postaci, w 1453 roku, po zdobyciu Konstantynopola przez Imperium Osma\u0144skie. == Ustr\u00f3j == === Pryncypat ===","start_idx":353,"end_idx":408}
{"id":"mrc_5987","question":"gdzie uchodzi odra do morza?","answer":"Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":695,"end_idx":769}
{"id":"mrc_5988","question":"kim z zawodu jest mama neta?","answer":"malark\u0105","context":"w\u0142osach, ojciec Neta. Doskona\u0142y informatyk, od trzeciego tomu pracuje w Instytucie Bada\u0144 Nadzwyczajnych. Przyja\u017ani si\u0119 z panem Polonem, ojcem Felixa. Denerwuje go nadopieku\u0144cze podej\u015bcie \u017cony do bli\u017ani\u0105t. ==== Liliana Bielecka ==== Czarnow\u0142osa kobieta, matka Neta. Jest malark\u0105, zakochan\u0105 w minimalizmie, cho\u0107 sama maluje abstrakcje. W 3 tomie pogr\u0105\u017cy\u0142a si\u0119 w \u015bpi\u0105czce, jako jeden z wi\u0119\u017ani\u00f3w Pa\u0142acu Sn\u00f3w. Dzi\u0119ki Felixowi, Netowi i Nice zostaje uwolniona razem z innymi. Dla swoich nowo narodzonych dzieci jest bardzo nadopieku\u0144cza, co powoduje spi\u0119cia mi\u0119dzy ni\u0105 a m\u0119\u017cem, a p\u00f3\u017aniej mi\u0119dzy ni\u0105 i jej matk\u0105. ==== Pompek i Prumcia ==== Bli\u017ani\u0119ta, rodze\u0144stwo Neta, nazywane przez Neta przed ich narodzeniem \u201ebratosiostr\u0105\u201d. Na pocz\u0105tku Net za nimi nie przepada\u0142, ale pod koniec 6 tomu sta\u0142 si\u0119 wobec nich","start_idx":270,"end_idx":277}
{"id":"mrc_5989","question":"jaka religia dominuje w anglii?","answer":"chrze\u015bcija\u0144stwa","context":"Religia w Wielkiej Brytanii \u2013 oraz w krajach, kt\u00f3re j\u0105 poprzedza\u0142y zosta\u0142a zdominowana od ponad 1400 lat przez r\u00f3\u017cne od\u0142amy chrze\u015bcija\u0144stwa. Wed\u0142ug spisu powszechnego w 2011 roku, wi\u0119kszo\u015b\u0107 obywateli identyfikuje si\u0119 z chrze\u015bcija\u0144stwem (59,5%), chocia\u017c regularne ucz\u0119szczanie do ko\u015bcio\u0142a drastycznie spad\u0142o od po\u0142owy XX wieku, a imigracja i zmiany demograficzne przyczyni\u0142y si\u0119 do rozwoju innych wyzna\u0144, g\u0142\u00f3wnie islamu (5,0%), a tak\u017ce: hinduizmu (1,5%), sikhizmu (0,8%), judaizmu (0,5%) i buddyzmu (0,45%). 25,7% Brytyjczyk\u00f3w zdeklarowa\u0142o bezwyznaniowo\u015b\u0107 lub ateizm, a 7,3% nie okre\u015bli\u0142o swej przynale\u017cno\u015bci religijnej. Katolicyzm pozosta\u0142 dominuj\u0105c\u0105 form\u0105 chrze\u015bcija\u0144stwa w ca\u0142ym \u015bredniowieczu do czasu protestanckiej angielskiej reformacji w 1534 roku, kiedy to zosta\u0142 ustanowiony niezale\u017cny Ko\u015bci\u00f3\u0142 Anglii. Odr\u0119bnie mia\u0142a miejsce szkocka reformacja w XVI wieku, kiedy zosta\u0142 ustanowiony narodowy prezbiteria\u0144ski Ko\u015bci\u00f3\u0142","start_idx":124,"end_idx":139}
{"id":"mrc_5990","question":"gdzie si\u0119 znajduje pomnik miko\u0142aja kopernika?","answer":"przed Pa\u0142acem Staszica w Warszawie","context":"Pomnik Miko\u0142aja Kopernika w Warszawie \u2013 pomnik d\u0142uta du\u0144skiego rze\u017abiarza Bertela Thorvaldsena znajduj\u0105cy si\u0119 przed Pa\u0142acem Staszica. Pos\u0105g z br\u0105zu przedstawia siedz\u0105cego Miko\u0142aja Kopernika z cyrklem w prawej d\u0142oni i sfer\u0105 armilarn\u0105 w lewej d\u0142oni. Po obu stronach czarnego coko\u0142u s\u0105 wyryte i z\u0142ocone napisy: od strony ul. Kopernika po \u0142acinie \"Nicolao Copernico Grata Patria\" (pol. \"Miko\u0142ajowi Kopernikowi Wdzi\u0119czna Ojczyzna\"), a od strony pa\u0142acu Zamoyskich po polsku \u2013 \"Miko\u0142ajowi Kopernikowi Rodacy\". Wierne kopie monumentu znajduj\u0105 si\u0119 w Montrealu i Chicago. == Historia == Ufundowany przez Stanis\u0142awa Staszica monument zosta\u0142 ods\u0142oni\u0119ty 11 maja 1830 przez Juliana Ursyna Niemcewicza. Stan\u0105\u0142 przed Pa\u0142acem Staszica w Warszawie, siedzib\u0105 Towarzystwa Przyjaci\u00f3\u0142 Nauk. 19 wrze\u015bnia 1863, po nieudanym zamachu na Fiodora Berga, pod pomnik przeniesiono i","start_idx":695,"end_idx":729}
{"id":"mrc_5991","question":"z czego jest kasza manna?","answer":"otrzymywana z ziaren pszenicy zwyczajnej.","context":"Kasza manna (tak\u017ce: grysik) \u2013 drobnoziarnista kasza otrzymywana z ziaren pszenicy zwyczajnej. Kasza manna otrzymywana jest przez odsiewanie grubszych kaszek w trakcie przemia\u0142u ziaren pszenicy na m\u0105k\u0119. Podczas przemia\u0142u otrzymuje si\u0119 wiele frakcji kaszek, czyli cz\u0105stek bielma m\u0105cznego. Jedn\u0105 z tych frakcji poddaje si\u0119 oczyszczeniu w urz\u0105dzeniach nazywanych wialniami kaszkowymi. Oczyszczenie polega na wydzieleniu z p\u00f3\u0142produktu frakcji kaszki drobnych cz\u0105stek otr\u0119biastych oraz m\u0105ki. Tak oczyszczona frakcja kaszek o ustalonej granulacji (wielko\u015bci ziarna) stanowi produkt handlowy o nazwie \"kasza manna\". W obrocie handlowym mo\u017cna spotka\u0107 \"kasz\u0119 mann\u0119\" oraz \"kasz\u0119 mann\u0119 preparowan\u0105\" (\"b\u0142yskawiczn\u0105\"). Kasza manna preparowana podlega w procesie produkcji wst\u0119pnej obr\u00f3bce termicznej, kt\u00f3ra doprowadza do skleikowania ziaren skrobi, wskutek czego kasza ta ulega szybkiemu ugotowaniu. Dobra jako\u015bciowo kasza manna powinna by\u0107","start_idx":52,"end_idx":93}
{"id":"mrc_5992","question":"co posiadaj\u0105 tuaregowie?","answer":"Berberowie posiadaj\u0105 stosunkowo bogaty repertuar muzyczny","context":"Tuaregowie \u2013 lud berberyjski zamieszkuj\u0105cy obszary Sahary, g\u0142\u00f3wnie w Algierii, Libii, Mali, Nigrze i Burkina Faso. Sami m\u00f3wi\u0105 o sobie \"kel tamasheq\". Tradycyjnie s\u0105 nomadami, podr\u00f3\u017cuj\u0105 po pustyni i jej obrze\u017cach, zajmuj\u0105 si\u0119 hodowl\u0105 byd\u0142a i k\u00f3z, wytwarzaniem bi\u017cuterii i obs\u0142ug\u0105 ruchu turystycznego. W 2012 r. podj\u0119li pr\u00f3b\u0119 utworzenia suwerennego pa\u0144stwa Azawad na terenie p\u00f3\u0142nocnego Mali. W literaturze i tekstach piosenek (Berberowie posiadaj\u0105 stosunkowo bogaty repertuar muzyczny) mo\u017cna zetkn\u0105\u0107 si\u0119 z nazw\u0105 \"imazeghen\" \u201ewolni ludzie\u201d, kt\u00f3ra oznacza po prostu wszystkich Berber\u00f3w. Przedwojenne \u017ar\u00f3d\u0142a podawa\u0142y r\u00f3wnie\u017c \u201eKel tagoulmoust\u201d oznaczaj\u0105c\u0105 ludzi nosz\u0105cych zas\u0142on\u0119 (\u201ezas\u0142aniaj\u0105cy twarz\u201d). Definitywne odrzucenie nazwy \u201etuareg\u201d wi\u0105\u017ce si\u0119 z negatywnymi konotacjami tego s\u0142owa \u2013 jedna z proponowanych etymologii wywodzi znaczenie od arab. \"tawariq\", czyli \u201ebezbo\u017cnik\u201d. == Zwyczaje == Zajmuj\u0105","start_idx":425,"end_idx":482}
{"id":"mrc_5993","question":"ile \u0142\u0105cznie zebra\u0142 wo\u015bp?","answer":"ponad 1,75 miliarda z\u0142otych.","context":"Fundacja Wielka Orkiestra \u015awi\u0105tecznej Pomocy (WO\u015aP) \u2013 fundacja o charakterze filantropijnym, kt\u00f3rej podstawowym celem wed\u0142ug statutu jest: \u201edzia\u0142alno\u015b\u0107 w zakresie ochrony zdrowia polegaj\u0105ca na ratowaniu \u017cycia chorych os\u00f3b, w szczeg\u00f3lno\u015bci dzieci, i dzia\u0142anie na rzecz poprawy stanu ich zdrowia, jak r\u00f3wnie\u017c na dzia\u0142aniu na rzecz promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej\u201d. W ci\u0105gu 30. Fina\u0142\u00f3w WO\u015aP (zbi\u00f3rek publicznych organizowanych przez Fundacj\u0119) zebrano ponad 1,75 miliarda z\u0142otych. WO\u015aP kupi\u0142a i przekaza\u0142a blisko 70 tysi\u0119cy urz\u0105dze\u0144 do plac\u00f3wek ochrony zdrowia w ca\u0142ej Polsce. W 2020 roku szacowa\u0142o si\u0119, \u017ce co pi\u0105ty sprz\u0119t w szpitalach pochodzi od Wielkiej Orkiestry \u015awi\u0105tecznej Pomocy. Wed\u0142ug bada\u0144 opinii publicznej fundacja od lat cieszy si\u0119 najwi\u0119kszym zaufaniem w\u015br\u00f3d organizacji trzeciego sektora, instytucji pa\u0144stwowych i ko\u015bcielnych. Opr\u00f3cz zakup\u00f3w sprz\u0119tu medycznego","start_idx":459,"end_idx":487}
{"id":"mrc_5994","question":"jak powsta\u0142a gleba?","answer":"Gleba ( \u2013 ziemia uprawna, rola) \u2014 naturalna, tr\u00f3jfazowa, biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej, ukszta\u0142towana poprzez procesy glebotw\u00f3rcze ze zwietrzeliny skalnej (ska\u0142y macierzystej) w wyniku oddzia\u0142ywania klimatu i organizm\u00f3w \u017cywych, przy okre\u015blonej rze\u017abie terenu, w okre\u015blonym przedziale czasu, cz\u0119sto przy wp\u0142ywie dzia\u0142alno\u015bci cz\u0142owieka.","context":"Gleba ( \u2013 ziemia uprawna, rola) \u2014 naturalna, tr\u00f3jfazowa, biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej, ukszta\u0142towana poprzez procesy glebotw\u00f3rcze ze zwietrzeliny skalnej (ska\u0142y macierzystej) w wyniku oddzia\u0142ywania klimatu i organizm\u00f3w \u017cywych, przy okre\u015blonej rze\u017abie terenu, w okre\u015blonym przedziale czasu, cz\u0119sto przy wp\u0142ywie dzia\u0142alno\u015bci cz\u0142owieka. Gleba jest integralnym sk\u0142adnikiem ekosystem\u00f3w l\u0105dowych i niekt\u00f3rych p\u0142ytkowodnych. Gleba sk\u0142ada si\u0119 z cz\u0119\u015bci mineralnej i organicznej. Nauk\u0105 dotycz\u0105c\u0105 gleby jest gleboznawstwo. Jego subdyscyplin\u0105 jest geografia gleb. == Powstawanie == Klasyczny schemat powstawania gleb w uj\u0119ciu Wasilija Dokuczajewa: : czynniki glebotw\u00f3rcze \u2192 procesy glebotw\u00f3rcze \u2192 sekwencja poziom\u00f3w glebowych i w\u0142a\u015bciwo\u015bci gleb Gleba, jako samodzielny tw\u00f3r, powstaje pod wp\u0142ywem czynnik\u00f3w \u015brodowiska nazywanych \"czynnikami glebotw\u00f3rczymi\". W ten spos\u00f3b w\u0142a\u015bciwo\u015bci gleby zale\u017c\u0105 (funkcyjnie, zob. zmienne zale\u017cna i niezale\u017cna) od","start_idx":0,"end_idx":366}
{"id":"mrc_5995","question":"kto zaprojektowa\u0142 spodek w katowicach?","answer":"zesp\u00f3\u0142 projektant\u00f3w z Biura Studi\u00f3w i Projekt\u00f3w Typowych Budownictwa Przemys\u0142owego z Warszawy, reprezentowany przez architekt\u00f3w Macieja Gintowta i Macieja Krasi\u0144skiego.","context":"Spodek \u2013 hala widowiskowo-sportowa, zlokalizowana w Katowicach przy Alei Wojciecha Korfantego 35, stanowi\u0105ca w\u0142asno\u015b\u0107 miasta Katowic, a zarz\u0105dzana przez PTWP Event Center Sp. z o.o. Zosta\u0142a wybudowana pod nazw\u0105 Wojew\u00f3dzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach, pod kt\u00f3r\u0105 jest znana w literaturze architektonicznej i pod kt\u00f3r\u0105 funkcjonowa\u0142a do 1997. == Historia == Idea utworzenia hali widowiskowo-sportowej na terenie Katowic (\u00f3wcze\u015bnie Stalinogrodu) pojawi\u0142a si\u0119 ju\u017c w 1955. Pocz\u0105tkowo obiekt mia\u0142 znajdowa\u0107 si\u0119 na obrze\u017cach miasta, na terenie Wojew\u00f3dzkiego Parku Kultury i Wypoczynku. W 1959 Stowarzyszenie Architekt\u00f3w Polskich og\u0142osi\u0142o konkurs na wykonanie projektu wspomnianej hali. Zwyci\u0119zc\u0105 konkursu zosta\u0142 zesp\u00f3\u0142 projektant\u00f3w z Biura Studi\u00f3w i Projekt\u00f3w Typowych Budownictwa Przemys\u0142owego z Warszawy, reprezentowany przez architekt\u00f3w Macieja Gintowta i Macieja Krasi\u0144skiego. Wykonawc\u0105 konstrukcji by\u0142 Andrzej \u017b\u00f3rawski, wed\u0142ug","start_idx":714,"end_idx":882}
{"id":"mrc_5996","question":"kim by\u0142a ole\u0144ka billewicz\u00f3wna?","answer":"jedna z g\u0142\u00f3wnych postaci \"Potopu\" Henryka Sienkiewicza.","context":"Aleksandra Billewicz\u00f3wna, Ole\u0144ka \u2013 jedna z g\u0142\u00f3wnych postaci \"Potopu\" Henryka Sienkiewicza. Epizodycznie pojawia si\u0119 tak\u017ce w powie\u015bci \"Pan Wo\u0142odyjowski\". Litwinka, nale\u017c\u0105ca do szlachty lauda\u0144skiej i oddana jej pod opiek\u0119 po \u015bmierci dziadka Herakliusza Billewicza. Posiada\u0142a wie\u015b Wodokty. Dziadek Ole\u0144ki w testamencie obieca\u0142 jej r\u0119k\u0119 chor\u0105\u017cemu orsza\u0144skiemu Andrzejowi Kmicicowi \u2013 w przypadku gdyby go nie przyj\u0119\u0142a, mia\u0142a p\u00f3j\u015b\u0107 do zakonu. Zakocha\u0142a si\u0119 w Kmicicu od pierwszego wejrzenia, jednak zachowanie jego kompanii, a tak\u017ce pozostanie \u017co\u0142nierza u boku Janusza Radziwi\u0142\u0142a zniech\u0119ci\u0142o j\u0105 do chor\u0105\u017cego. Dopiero w 1658 roku, po odkupieniu win przez Kmicica, zgodzi\u0142a si\u0119 za niego wyj\u015b\u0107. W mi\u0119dzyczasie o jej r\u0119k\u0119 bezskutecznie zabiegali Micha\u0142 Wo\u0142odyjowski i ksi\u0105\u017c\u0119 Bogus\u0142aw Radziwi\u0142\u0142, adorowa\u0142 j\u0105 tak\u017ce Ketling. W ekranizacji Jerzego Hoffmana z 1974 roku","start_idx":35,"end_idx":90}
{"id":"mrc_5997","question":"kiedy zorganizowano igrzyska zimowe?","answer":"4\u201320 lutego 2022 roku.","context":"XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie \u2013 odby\u0142y si\u0119 w Pekinie w dniach 4\u201320 lutego 2022 roku. Kalendarz i procedura aplikacji na stanowisko organizatora zosta\u0142a og\u0142oszona przez MKOl w pa\u017adzierniku 2012 roku, ustalono termin zg\u0142aszania wniosk\u00f3w do 14 listopada 2013. Komitet Wykonawczy MKOl dokona\u0142 oficjalnie przegl\u0105du ofert wszystkich miast kandyduj\u0105cych, w lipcu 2014 r. Gospodarz igrzysk zosta\u0142 wybrany na 128. sesji MKOl 31 lipca 2015 roku w Kuala Lumpur. Po przyznaniu Pekinowi prawa do organizacji igrzysk, stolica Chin zosta\u0142a pierwszym miastem-organizatorem zar\u00f3wno letnich, jak i zimowych igrzysk olimpijskich (letnie odby\u0142y si\u0119 w Pekinie w 2008 roku). == Kalendarz organizacyjny == 3 pa\u017adziernika 2012 r. MKOl og\u0142osi\u0142 w li\u015bcie do narodowych komitet\u00f3w olimpijskich kalendarz w sprawie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022. * 2012 **","start_idx":65,"end_idx":87}
{"id":"mrc_5998","question":"jakie s\u0105 barwy podstawowe?","answer":"Og\u00f3lnie przyj\u0119tym jest, \u017ce trzy podstawowe kolory to: czerwony, niebieski i \u017c\u00f3\u0142ty","context":"Barwy podstawowe \u2013 minimalne zestawy kolor\u00f3w, kt\u00f3re \u0142\u0105czone umo\u017cliwiaj\u0105 uzyskanie dowolnych kolor\u00f3w z podanego zakresu. W przypadku ludzi, uk\u0142ady te s\u0105 oparte na trzech kolorach. Do addytywnego sk\u0142adania barw stosowanych np. w wy\u015bwietlaczach, zwykle u\u017cywane s\u0105 barwy czerwona, zielona i niebieska lub czerwona, \u017c\u00f3\u0142ta i niebieska. Dla subtraktywnego mieszania kolor\u00f3w, jak mieszanie pigment\u00f3w lub barwnik\u00f3w, zwykle wykorzystywane s\u0105 magenta, cyjan i \u017c\u00f3\u0142ty. Og\u00f3lnie przyj\u0119tym jest, \u017ce trzy podstawowe kolory to: czerwony, niebieski i \u017c\u00f3\u0142ty, kt\u00f3re s\u0105 uwarunkowane historycznie w sztuce i architekturze. Je\u015bli zachodzi mieszanie \u015bwiat\u0142a emitowanego, w\u00f3wczas zachodzi zjawisko syntezy addytywnej. W oparciu o syntez\u0119 addytywn\u0105 mieszania barw pracuj\u0105 monitory oraz inne wy\u015bwietlacze kolorowe, emituj\u0105c wi\u0105zki \u015bwiate\u0142 Red (czerwony), Green (zielony), Blue (niebieski) (RGB). Czarny ekran to wynik braku","start_idx":456,"end_idx":537}
{"id":"mrc_5999","question":"gdzie wyst\u0119puje dna?","answer":"U eukariont\u00f3w zlokalizowany jest przede wszystkim w j\u0105drach kom\u00f3rek, u prokariont\u00f3w \u2013 bezpo\u015brednio w cytoplazmie, natomiast u wirus\u00f3w \u2013 w kapsydach.","context":"Kwas deoksyrybonukleinowy, DNA (z ), \"kwas dezoksyrybonukleinowy\" \u2013 wielkocz\u0105steczkowy organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy kwas\u00f3w nukleinowych. U eukariont\u00f3w zlokalizowany jest przede wszystkim w j\u0105drach kom\u00f3rek, u prokariont\u00f3w \u2013 bezpo\u015brednio w cytoplazmie, natomiast u wirus\u00f3w \u2013 w kapsydach. Pe\u0142ni rol\u0119 no\u015bnika informacji genetycznej organizm\u00f3w \u017cywych oraz wirus\u00f3w. == Sk\u0142ad i budowa == DNA jest liniowym, nierozga\u0142\u0119zionym biopolimerem, kt\u00f3rego monomerami s\u0105 deoksyrybonukleotydy. Ich cz\u0105steczki zbudowane s\u0105 z pi\u0119ciow\u0119glowego cukru deoksyrybozy, kt\u00f3rego grupa hydroksylowa znajduj\u0105ca si\u0119 przy ostatnim atomie w\u0119gla (5\u2032) jest zestryfikowana reszt\u0105 fosforanow\u0105, a pierwszy atom w\u0119gla (1\u2032) po\u0142\u0105czony jest wi\u0105zaniem \"N\"-glikozydowym z jedn\u0105 z czterech zasad azotowych, dw\u00f3ch purynowych \u2013 adenin\u0105 (Ade lub A) i guanin\u0105 (Gua lub G) \u2013 oraz dw\u00f3ch pirymidynowych: cytozyn\u0105 (Cyt lub C) i tymin\u0105 (Thy","start_idx":145,"end_idx":293}
{"id":"mrc_6000","question":"w jaki spos\u00f3b powsta\u0142 wszech\u015bwiat?","answer":"Zgodnie ze wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 wiedz\u0105 Wszech\u015bwiat powsta\u0142 z osobliwo\u015bci (punktu, w kt\u00f3rym by\u0142a skupiona ca\u0142a jego materia i energia) w Wielkim Wybuchu.","context":"z wielu galaktyk we Wszech\u015bwiecie. Obserwacje rozk\u0142adu galaktyk i ich linii spektralnych by\u0142y jednymi z wa\u017cniejszych czynnik\u00f3w, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do utworzenia kosmologii fizycznej. Odkrycie na pocz\u0105tku XX w., \u017ce galaktyki systematycznie przesuwaj\u0105 si\u0119 ku czerwieni, dowiod\u0142o, \u017ce Wszech\u015bwiat rozszerza si\u0119, natomiast odkrycie mikrofalowego promieniowania t\u0142a wskazuje na to, \u017ce Wszech\u015bwiat mia\u0142 sw\u00f3j pocz\u0105tek. Zgodnie ze wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 wiedz\u0105 Wszech\u015bwiat powsta\u0142 z osobliwo\u015bci (punktu, w kt\u00f3rym by\u0142a skupiona ca\u0142a jego materia i energia) w Wielkim Wybuchu. Od tego momentu Wszech\u015bwiat powi\u0119kszy\u0142 si\u0119 do obecnej postaci, prawdopodobnie przechodz\u0105c przez kr\u00f3tki okres kosmologicznej inflacji, kt\u00f3ra spowodowa\u0142a, \u017ce jego g\u0119sto\u015b\u0107 jest r\u00f3wna g\u0119sto\u015bci krytycznej. Pod koniec lat 90. XX w. odkryto, \u017ce ekspansja Wszech\u015bwiata przyspiesza oraz \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 materii i energii Wszech\u015bwiata ma ca\u0142kowicie inn\u0105","start_idx":411,"end_idx":554}
{"id":"mrc_6001","question":"jaki lud wyznawa\u0142 politeizm?","answer":"przedchrze\u015bcija\u0144ska religia S\u0142owian, religia staro\u017cytnej Grecji, staro\u017cytnego Rzymu, staro\u017cytnego Egiptu, wierzenia Aztek\u00f3w, shint\u014d, niekt\u00f3re od\u0142amy hinduizmu","context":"Politeizm (z \"polys\" \u2013 \u201eliczny\u201d + \"theos\" \u2013 \u201eb\u00f3g\u201d), wielob\u00f3stwo \u2013 wiara w istnienie wielu b\u00f3stw (np. przedchrze\u015bcija\u0144ska religia S\u0142owian, religia staro\u017cytnej Grecji, staro\u017cytnego Rzymu, staro\u017cytnego Egiptu, wierzenia Aztek\u00f3w, shint\u014d, niekt\u00f3re od\u0142amy hinduizmu). Wed\u0142ug judaizmu, chrze\u015bcija\u0144stwa i islamu, wielob\u00f3stwo (szirk) jest ci\u0119\u017ckim grzechem; w podobnym tonie wypowiada si\u0119 r\u00f3wnie\u017c Biblia. W religiach politeistycznych bogowie maj\u0105 zdefiniowane osobowo\u015bci i sfery, kt\u00f3rymi si\u0119 zajmuj\u0105 (np. b\u00f3stwa uraniczne, telluryczne). Tak na przyk\u0142ad w staro\u017cytnej Grecji Posejdon by\u0142 bogiem morza, a Afrodyta \u2013 bogini\u0105 mi\u0142o\u015bci. Politeistyczne b\u00f3stwa mog\u0105 w mitach rodzi\u0107 si\u0119, zakochiwa\u0107, walczy\u0107 mi\u0119dzy sob\u0105. Zazwyczaj nie s\u0105 wszechwiedz\u0105ce ani wszechmog\u0105ce, cho\u0107 s\u0105 o wiele bardziej pot\u0119\u017cne od ludzi i nie\u015bmiertelne. Cech\u0105 wi\u0119kszo\u015bci religii politeistycznych jest wyst\u0119powanie panteon\u00f3w, czyli hierarchii b\u00f3stw. Bog\u00f3w w","start_idx":101,"end_idx":259}
{"id":"mrc_6002","question":"przy jakiej temperaturze cz\u0142owiek umiera?","answer":"Cz\u0142owiek umiera po up\u0142ywie ok. godziny, przebywaj\u0105c w temperaturze wody ok. 4\u00b0C.","context":"jest w stanie zniwelowa\u0107 tak wielkiej utraty ciep\u0142a. W literaturze spotyka si\u0119 bardzo r\u00f3\u017cne oszacowania czasu prze\u017cycia w zimnej wodzie. Cz\u0142owiek umiera po up\u0142ywie ok. godziny, przebywaj\u0105c w temperaturze wody ok. 4\u00b0C. Niezwykle istotna jest r\u00f3wnie\u017c og\u00f3lna kondycja organizmu, zahartowanie, zm\u0119czenie (np. po przep\u0142yni\u0119ciu jakiego\u015b odcinka), g\u0142\u00f3d, niedawno przebyta choroba, wiek (osoby w podesz\u0142ym wieku oraz najmniejsze dzieci mog\u0105 mie\u0107 trudno\u015bci z utrzymaniem prawid\u0142owej temperatury cia\u0142a w niskiej temperaturze otoczenia). Alkohol upo\u015bledzaj\u0105c dzia\u0142anie autonomicznego uk\u0142adu nerwowego sprzyja hipotermii Niska temperatura powietrza, szczeg\u00f3lnie w po\u0142\u0105czeniu z silnym wiatrem, r\u00f3wnie\u017c przyczyniaj\u0105 si\u0119 do wych\u0142odzenia organizmu. Wiatr o sile 3 stopni w skali Beauforta daje ten sam efekt, co obni\u017cenie temperatury o 5\u201310 \u00b0C, natomiast wiatr o sile ponad 7 stopni Beauforta daje","start_idx":137,"end_idx":217}
{"id":"mrc_6003","question":"z czego znany jest frankfurt?","answer":"Frankfurt nad Menem jest przede wszystkim znanym na \u015bwiecie centrum finansowym.","context":"burmistrz miasta wraz z magistratem, wybieranymi bezpo\u015brednio co sze\u015b\u0107 lat. == Gospodarka == === Przedsi\u0119biorstwa === Frankfurt nad Menem jest przede wszystkim znanym na \u015bwiecie centrum finansowym. W centrum miasta (\"Bankenviertel\") znajduj\u0105 si\u0119 centrale najwi\u0119kszych niemieckich bank\u00f3w prywatnych \u2013 Deutsche Bank czy mieszcz\u0105cy si\u0119 w charakterystycznym prawie trzystumetrowym wie\u017cowcu Commerzbank. We Frankfurcie ma r\u00f3wnie\u017c swoj\u0105 siedzib\u0119 banki komercyjne: ING-DiBA, SEB AG, jak r\u00f3wnie\u017c wiele znacz\u0105cych prywatnych dom\u00f3w bankierskich oraz innych instytucji finansowych. Z innych instytucji finansowych w mie\u015bcie nale\u017cy wymieni\u0107 DZ Bank (i jego sp\u00f3\u0142ki-c\u00f3rki: Union Investment, DVB Bank i Reisebank), Frankfurter Sparkasse (\"Fraspa\"), Frankfurter Volksbank, Landesbank Hessen-Th\u00fcringen (\"Helaba\") oraz DekaBank. Ponadto we Frankfurcie ma swoj\u0105 siedzib\u0119 oko\u0142o 300 innych bank\u00f3w, przewa\u017cnie zagranicznych. Frankfurt jest r\u00f3wnie\u017c drugim na \u015bwiecie miejscem","start_idx":118,"end_idx":197}
{"id":"mrc_6004","question":"ile by\u0142o ofiar inkwizycji?","answer":"mo\u017cna przyj\u0105\u0107 liczb\u0119 co najmniej kilkunastu tysi\u0119cy os\u00f3b straconych przez inkwizycj\u0119 od XIII do XVIII wieku we wszystkich krajach, w kt\u00f3rych dzia\u0142a\u0142a.","context":"r\u00f3\u017cnym stopniu obj\u0119tych by\u0142o oko\u0142o 4400 os\u00f3b. Na ziemiach nale\u017c\u0105cych do Kr\u00f3lestwa Polskiego o dzia\u0142alno\u015bci inkwizycji niewiele wiadomo a\u017c do pojawienia si\u0119 herezji husyckiej w XV wieku. Polskie trybuna\u0142y inkwizycyjne w walce z t\u0105 herezj\u0105 wyda\u0142y co najmniej 8 wyrok\u00f3w \u015bmierci na oko\u0142o 200 przeprowadzonych proces\u00f3w. === Podsumowanie === Na podstawie powy\u017cej przytoczonych danych i po uwzgl\u0119dnieniu luk w dokumentacji wydaje si\u0119, \u017ce mo\u017cna przyj\u0105\u0107 liczb\u0119 co najmniej kilkunastu tysi\u0119cy os\u00f3b straconych przez inkwizycj\u0119 od XIII do XVIII wieku we wszystkich krajach, w kt\u00f3rych dzia\u0142a\u0142a. == Historyczne stanowisko papie\u017cy == Cho\u0107 jeszcze Aleksander III w 1163 u\u0142askawi\u0142 heretyk\u00f3w schwytanych przez arcybiskupa Reims, jego nast\u0119pca Lucjusz III nakaza\u0142 konfiskowa\u0107 maj\u0105tki heretyk\u00f3w i wydawa\u0107 ich w\u0142adzom \u015bwieckim celem ukarania. Papie\u017c Innocenty III","start_idx":431,"end_idx":581}
{"id":"mrc_6005","question":"ile os\u00f3b zatrudnia zus?","answer":"45.164 w przeliczeniu na pe\u0142ne etaty.","context":"ZUS w 2017 wynios\u0142o 45.164 w przeliczeniu na pe\u0142ne etaty. W por\u00f3wnaniu z zatrudnieniem planowanym by\u0142o ni\u017csze o 115 etat\u00f3w (o 0,25%), a w stosunku do 2016 \u2013 ni\u017csze o 821 etat\u00f3w (1,8%). == Kierownictwo ZUS == === Dyrektorzy naczelni === * Jan W\u0142odzimierz Lgocki (1935\u20131938) * Tadeusz Dyboski (1938\u20131939) * Zbigniew Skokowski (1939\u20131943) * Marian Stawi\u0144ski (1945) * J\u00f3zef Pasternak (1945\u201348) * Tomasz Bober (1948) * Czes\u0142aw Bajer (1948\u201349) * Stanis\u0142aw Balcerski (1945\u201355) === Prezesi === * Stefan B\u0119dkowski od kwietnia 1960 do listopada 1981 * Henryk Bia\u0142czy\u0144ski od listopada 1981 do listopada 1983 * Ireneusz Seku\u0142a od grudnia 1983 do lutego 1988 * Zofia Tarasi\u0144ska od marca 1988 do stycznia 1990 * Wojciech Topi\u0144ski od lutego 1990 do","start_idx":20,"end_idx":57}
{"id":"mrc_6006","question":"jakie nagrody i wyr\u00f3\u017cnienia przyznano malala yousafzai?","answer":"otrzyma\u0142a nagrod\u0119 Anny Politkowskiej, Mi\u0119dzynarodow\u0105 Dzieci\u0119c\u0105 Nagrod\u0119 Pokojow\u0105, Nagrod\u0119 Simone de Beauvoir oraz Nagrod\u0119 Sacharowa 10 pa\u017adziernika 2014, wraz z Kailashem Satyarthim, otrzyma\u0142a Pokojow\u0105 Nagrod\u0119 Nobla, b\u0119d\u0105c najm\u0142odsz\u0105 osob\u0105 wyr\u00f3\u017cnion\u0105 w jej historii. W uznaniu swojej dzia\u0142alno\u015bci 29 pa\u017adziernika 2016 zosta\u0142a odznaczona Orderem U\u015bmiechu i tym samym zosta\u0142a najm\u0142odsz\u0105 wyr\u00f3\u017cnion\u0105 w jego historii.","context":"talib\u00f3w. Opr\u00f3cz niej w ataku ucierpia\u0142y jeszcze dwie dziewczyny: Kainat Riaz i Shazia Ramzan. W 2013 otrzyma\u0142a nagrod\u0119 Anny Politkowskiej, Mi\u0119dzynarodow\u0105 Dzieci\u0119c\u0105 Nagrod\u0119 Pokojow\u0105, Nagrod\u0119 Simone de Beauvoir oraz Nagrod\u0119 Sacharowa 10 pa\u017adziernika 2014, wraz z Kailashem Satyarthim, otrzyma\u0142a Pokojow\u0105 Nagrod\u0119 Nobla, b\u0119d\u0105c najm\u0142odsz\u0105 osob\u0105 wyr\u00f3\u017cnion\u0105 w jej historii. W uznaniu swojej dzia\u0142alno\u015bci 29 pa\u017adziernika 2016 zosta\u0142a odznaczona Orderem U\u015bmiechu i tym samym zosta\u0142a najm\u0142odsz\u0105 wyr\u00f3\u017cnion\u0105 w jego historii. Jej imieniem zosta\u0142 nazwany park w Cubillos del Sil we wsp\u00f3lnocie autonomicznej Kastylia i Leon. W 2017 roku napisa\u0142a ksi\u0105\u017ck\u0119 dla dzieci \"Malala\u2019s Magic Pencil\". Opowiada ona histori\u0119 \u017cycia Malali i niesie ze sob\u0105 przes\u0142anie: \u201eJedno dziecko, jeden nauczyciel, jedna ksi\u0105\u017cka i jedno pi\u00f3ro mo\u017ce zmieni\u0107 \u015bwiat.\u201d Ksi\u0105\u017cka ukaza\u0142a si\u0119 na","start_idx":101,"end_idx":512}
{"id":"mrc_6007","question":"dlaczego zakonnice nosz\u0105 obr\u0105czki?","answer":"Zakonnice nosz\u0105 obr\u0105czki na znak przynale\u017cno\u015bci do Jezusa Chrystusa.","context":"== Spos\u00f3b noszenia == Obr\u0105czka \u015blubna noszona jest na serdecznym palcu prawej r\u0119ki, m.in. w Polsce, Austrii, Niemczech, Norwegii, Danii, Grecji, Hiszpanii, Indiach, Chile, Wenezueli, Rosji, Ukrainie, Bia\u0142orusi, Litwie, \u0141otwie, W\u0119grzech, Holandii, Islandii, Serbii, Macedonii P\u00f3\u0142nocnej, Czarnog\u00f3rze, i Bu\u0142garii. Na lewej r\u0119ce nosi si\u0119 obr\u0105czk\u0119 \u015blubn\u0105 m.in. w nast\u0119puj\u0105cych pa\u0144stwach: Francja, Belgia, Szwajcaria, Irlandia, Wielka Brytania, Walia, Szkocja, Szwecja, Finlandia, Czechy, S\u0142owacja, Rumunia, Mo\u0142dawia, Chorwacja, W\u0142ochy, S\u0142owenia, Turcja, Cypr, Brazylia, Portugalia, Egipt, Iran, Meksyk, USA, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Japonia, Chiny, i Korei Po\u0142udniowej. == Obr\u0105czki \u015blub\u00f3w zakonnych == Obr\u0105czk\u0119 lub sygnet nosz\u0105 tak\u017ce numerariusze i przy\u0142\u0105czeni \u2013 \u015bwieccy cz\u0142onkowie Opus Dei, \u017cyj\u0105cy w celibacie, po z\u0142o\u017ceniu zobowi\u0105zania na ca\u0142e \u017cycie. Zakonnice nosz\u0105 obr\u0105czki na znak przynale\u017cno\u015bci do Jezusa Chrystusa.","start_idx":856,"end_idx":924}
{"id":"mrc_6008","question":"co by\u0142o celem kongresu wiede\u0144skiego?","answer":"zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego.","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":185,"end_idx":364}
{"id":"mrc_6009","question":"kto posiada lotniskowce?","answer":"Obecnie tylko USA maj\u0105 wi\u0119ksz\u0105 flot\u0119 lotniskowc\u00f3w, ponadto Francja, Rosja i Brazylia maj\u0105 pojedyncze lotniskowce uderzeniowe, a Wielka Brytania, Indie, Hiszpania, W\u0142ochy i Tajlandia lekkie lotniskowce dla samolot\u00f3w V/STOL.","context":"Lotniskowiec \u2013 okr\u0119t, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym zadaniem jest prowadzenie operacji bojowych za pomoc\u0105 bazuj\u0105cych na nich samolot\u00f3w i przystosowana do tego celu konstrukcyjnie (pok\u0142ad startowy). Pierwsze okr\u0119ty tej klasy powsta\u0142y pod koniec I wojny \u015bwiatowej, nast\u0119pnie odegra\u0142y du\u017c\u0105 rol\u0119 w walkach II wojny \u015bwiatowej, szczeg\u00f3lnie na Pacyfiku. Obecnie tylko USA maj\u0105 wi\u0119ksz\u0105 flot\u0119 lotniskowc\u00f3w, ponadto Francja, Rosja i Brazylia maj\u0105 pojedyncze lotniskowce uderzeniowe, a Wielka Brytania, Indie, Hiszpania, W\u0142ochy i Tajlandia lekkie lotniskowce dla samolot\u00f3w V/STOL. Lotniskowiec porusza si\u0119 wraz z tzw. grup\u0105 uderzeniow\u0105, sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z fregat, niszczycieli, okr\u0119t\u00f3w podwodnych. Grupa taka jest w stanie samodzielnie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania wojenne na wielkim obszarze. == Historia lotniskowc\u00f3w == Pierwsze lotniskowce powstawa\u0142y zazwyczaj jako jednostki przebudowywane z innych okr\u0119t\u00f3w \u2013 np. kr\u0105\u017cownik\u00f3w, jak","start_idx":333,"end_idx":555}
{"id":"mrc_6010","question":"co spada z lipy?","answer":"Intensywny opad spadzi z koron drzew","context":"ok. 300\u2013500 lat, czasem prawdopodobnie tak\u017ce ponad tysi\u0105c lat. Li\u015bcie rozwijaj\u0105 zwykle wcze\u015bnie. Kwiaty s\u0105 zwykle pachn\u0105ce i miododajne, rozwijaj\u0105ce si\u0119 latem. Kwiaty s\u0105 przedpr\u0105tne i owadopylne. Intensywny opad spadzi z koron drzew powoduje silne namna\u017canie si\u0119 bakterii nitryfikacyjnych w glebie i zasilanie ich w zwi\u0105zki azotu, co poprawia warunki rozwoju tych drzew. Lipa jest jedynym obecnie rozpoznanym rodzajem w rodzinie \u015blazowatych wchodz\u0105cym w symbioz\u0119 ektomykoryzow\u0105. == Systematyka == ; Pozycja systematyczna: Rodzaj w systemach APG klasyfikowany jest do podrodziny \"Tilioideae\", rodziny \u015blazowatych \"Malvaceae\" i rz\u0119du \u015blazowc\u00f3w. W niekt\u00f3rych uj\u0119ciach systematycznych (np. w systemie Reveala 1993\u20131999) podrodzina ta podnoszona jest do rangi odr\u0119bnej rodziny. Badania molekularne wskazuj\u0105 na bliskie pokrewie\u0144stwo lip z rodzajami \"Craigia\" i \"Mortoniodendron\", tworz\u0105cych razem grup\u0119 na","start_idx":196,"end_idx":232}
{"id":"mrc_6011","question":"czym s\u0105 gwiazdy?","answer":"Gwiazda \u2013 kuliste cia\u0142o niebieskie, stanowi\u0105ce skupisko powi\u0105zanej grawitacyjnie materii. Przynajmniej przez cz\u0119\u015b\u0107 swojego istnienia emituje w spos\u00f3b stabilny promieniowanie elektromagnetyczne (w szczeg\u00f3lno\u015bci \u015bwiat\u0142o widzialne).","context":"Gwiazda \u2013 kuliste cia\u0142o niebieskie, stanowi\u0105ce skupisko powi\u0105zanej grawitacyjnie materii. Przynajmniej przez cz\u0119\u015b\u0107 swojego istnienia emituje w spos\u00f3b stabilny promieniowanie elektromagnetyczne (w szczeg\u00f3lno\u015bci \u015bwiat\u0142o widzialne). Gwiazdy powstaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie z wodoru i helu, lecz w trakcie \u017cycia przybywa w nich atom\u00f3w ci\u0119\u017cszych pierwiastk\u00f3w (tzw. metali). Gwiazda powstaje wskutek zapadania grawitacyjnego chmury materii z\u0142o\u017conej g\u0142\u00f3wnie z wodoru. Gdy j\u0105dro gwiazdy osi\u0105gnie dostatecznie du\u017c\u0105 temperatur\u0119 i g\u0119sto\u015b\u0107, rozpoczyna si\u0119 reakcja fuzji j\u0105drowej stopniowo zamieniaj\u0105ca wod\u00f3r w hel. Wytworzona w tym procesie energia jest przenoszona ku powierzchni poprzez promieniowanie oraz drog\u0105 konwekcji. Ci\u015bnienie wewn\u0119trzne zapobiega dalszemu zapadaniu si\u0119 pod wp\u0142ywem grawitacji. Gdy wod\u00f3r w j\u0105drze ulegnie wyczerpaniu, dalszy rozw\u00f3j gwiazdy zale\u017cy od jej masy \u2013 mo\u017ce zako\u0144czy\u0107 si\u0119 np. w stadium bia\u0142ego kar\u0142a b\u0105d\u017a","start_idx":0,"end_idx":229}
{"id":"mrc_6012","question":"o czym gra\u0142 jankiel?","answer":"S\u0142yn\u0105\u0142 w ca\u0142ej okolicy z nadzwyczajnej gry na cymba\u0142ach. W XII ksi\u0119dze gra s\u0142ynny koncert ilustruj\u0105cy losy Rzeczypospolitej w czasach rozbior\u00f3w.","context":"Jankiel \u2013 jeden z bohater\u00f3w eposu \"Pan Tadeusz\" Adama Mickiewicza, \"\u017byd stary i powszechnie znany z poczciwo\u015bci\", karczmarz. Dzier\u017cawca dw\u00f3ch karczm (arendarz) w dobrach Soplic\u00f3w. By\u0142 wielkim polskim patriot\u0105 i bezb\u0142\u0119dnie m\u00f3wi\u0142 po polsku. Zna\u0142 dziesi\u0105tki narodowych pie\u015bni. Anga\u017cowa\u0142 si\u0119 w dzia\u0142alno\u015b\u0107 konspiracyjn\u0105, by\u0142 cz\u0142owiekiem uczciwym i szanowanym. By\u0142 zast\u0119pc\u0105 rabina nowogr\u00f3dzkiego i emisariuszem napoleo\u0144skim, najbli\u017cszym wsp\u00f3\u0142pracownikiem ksi\u0119dza Robaka, od pocz\u0105tku wtajemniczonym w spraw\u0119 jego to\u017csamo\u015bci. Pr\u00f3bowa\u0142 uspokaja\u0107 szlacht\u0119 podburzan\u0105 przez Gerwazego R\u0119baj\u0142o. Prawdopodobnie to on zawiadomi\u0142 Robaka o zaje\u017adzie Soplicowa. Po bitwie przepad\u0142 bez wie\u015bci, by pojawi\u0107 si\u0119 z g\u0142\u00f3wnym sztabem wojska polskiego. S\u0142yn\u0105\u0142 w ca\u0142ej okolicy z nadzwyczajnej gry na cymba\u0142ach. W XII ksi\u0119dze gra s\u0142ynny koncert ilustruj\u0105cy losy Rzeczypospolitej w czasach rozbior\u00f3w. Jest prawdopodobne, \u017ce posta\u0107 Jankiela","start_idx":727,"end_idx":871}
{"id":"mrc_6013","question":"z czego wynikaj\u0105 b\u0142\u0119dy pomiarowe?","answer":"B\u0142\u0105d pomiaru jest bezpo\u015brednio zwi\u0105zany z metod\u0105 pomiaru.","context":"B\u0142\u0105d pomiaru \u2013 odst\u0119pstwo wyniku jednostkowego pomiaru od warto\u015bci prawdziwej, kt\u00f3rej wielko\u015bci na og\u00f3\u0142 nie znamy. Nie nale\u017cy go rozumie\u0107 jako powsta\u0142ego wy\u0142\u0105cznie w wyniku pomy\u0142ki, a jako nieod\u0142\u0105czny czynnik procesu pomiarowego. B\u0142\u0105d pomiaru jest bezpo\u015brednio zwi\u0105zany z metod\u0105 pomiaru. Wykonuj\u0105c pomiary nawet tym samym przyrz\u0105dem otrzymamy cz\u0119sto r\u00f3\u017cne wyniki. B\u0142\u0119dy przy pomiarach podzielone s\u0105 na: * systematyczne, * przypadkowe, * grube (b\u0142\u0119dny odczyt, b\u0142\u0119dna metoda pomiaru). B\u0142\u0119dy mo\u017cna r\u00f3wnie\u017c podzieli\u0107 na: * wzgl\u0119dne, * bezwzgl\u0119dne.","start_idx":230,"end_idx":287}
{"id":"mrc_6014","question":"nad jakim morzem le\u017c\u0105 ateny?","answer":"Zatok\u0105 Saro\u0144sk\u0105 Morza Egejskiego","context":"szkolnych, ucz\u0105cych si\u0119 w gminie Ateny, nie posiada greckich korzeni rodzinnych. Na podstawie nowego prawa imigracyjnego, dzieci cudzoziemc\u00f3w, urodzone w Grecji i ucz\u0119szczaj\u0105ce do greckich szk\u00f3\u0142, od 2010 roku mog\u0105 ubiega\u0107 si\u0119 o greckie obywatelstwo. == Geografia == Za teren Aten ich mieszka\u0144cy uznaj\u0105 ca\u0142\u0105 szczelnie zabudowan\u0105 r\u00f3wnin\u0119, rozci\u0105gaj\u0105c\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy Zatok\u0105 Saro\u0144sk\u0105 Morza Egejskiego a czterema g\u00f3rami i cz\u0119\u015bciowo tak\u017ce na ich zboczach. S\u0105 to wzg\u00f3rza: * Egaleo (wysoko\u015b\u0107 359 i 414 m n.p.m.) od po\u0142udniowego zachodu, * Parnita (1423 m n.p.m.) od strony zachodu i p\u00f3\u0142nocnego zachodu, * Hymet (1026 m n.p.m.) od wschodu, * Pentelejkon (1108 m n.p.m.) od p\u00f3\u0142nocy. Przedmie\u015bcia, przelewaj\u0105ce si\u0119 ju\u017c tak\u017ce poza te granice, w mowie potocznej uwa\u017cane s\u0105 za oddzielne miejscowo\u015bci. -","start_idx":363,"end_idx":395}
{"id":"mrc_6015","question":"do jakiego celu wykorzystywano umschlagplatz?","answer":"by\u0142a wykorzystywana w latach 1942\u20131943 jako miejsce koncentracji \u017byd\u00f3w z warszawskiego getta przed wywiezieniem ich do obozu zag\u0142ady w Treblince oraz oboz\u00f3w w dystrykcie lubelskim.","context":"Umschlagplatz (z niem. \"plac prze\u0142adunkowy\") \u2013 nieistniej\u0105ca obecnie rampa kolejowa przy ulicy Stawki 4/6 w Warszawie, kt\u00f3ra wraz ze znajduj\u0105cymi si\u0119 w jej s\u0105siedztwie budynkami by\u0142a wykorzystywana w latach 1942\u20131943 jako miejsce koncentracji \u017byd\u00f3w z warszawskiego getta przed wywiezieniem ich do obozu zag\u0142ady w Treblince oraz oboz\u00f3w w dystrykcie lubelskim. == Historia do 1942 == Po otwarciu linii kolei obwodowej (1876) do znajduj\u0105cych si\u0119 przy ul. Stawki magazyn\u00f3w wojskowych doprowadzono bocznic\u0119 kolejow\u0105. W 1921 przy ul. Stawki 4/6 utworzono Dom Sk\u0142adowy Miejskich Zak\u0142ad\u00f3w Zaopatrywania Warszawy, kt\u00f3ry dysponowa\u0142 du\u017cymi budynkami magazynowymi wzniesionymi wzd\u0142u\u017c ramp kolejowych. Przed 1935 na tej samej posesji zbudowano nowoczesny gmach dla trzech szk\u00f3\u0142 powszechnych (nr 112, 120 i 122). W grudniu 1940 cz\u0119\u015b\u0107 tego terenu, kt\u00f3remu Niemcy","start_idx":178,"end_idx":358}
{"id":"mrc_6016","question":"jakie pechowe wydarzenie mia\u0142o miejsce w pi\u0105tek trzynastego?","answer":"aresztowano templariuszy","context":"Pi\u0105tek trzynastego \u2013 przes\u0105d uznaj\u0105cy dzie\u0144 za pechowy, kiedy pi\u0105tek wypadnie w trzynasty dzie\u0144 danego miesi\u0105ca. Przes\u0105d jest spotykany w krajach angloj\u0119zycznych, francuskoj\u0119zycznych i portugalskoj\u0119zycznych. Taki sam status posiada w takich krajach jak: Polska, Estonia, Niemcy, Finlandia, Austria, Irlandia, Szwecja, Dania, S\u0142owacja, Norwegia, Czechy, S\u0142owenia, Bu\u0142garia, Islandia, Belgia i Filipiny. W Grecji, Rumunii i Hiszpanii za pechowy jest uznawany wtorek trzynastego, za\u015b we W\u0142oszech pi\u0105tek siedemnastego. Strach przed pi\u0105tkiem trzynastego jest nazywany \"paraskewidekatriafobi\u0105\". S\u0142owo to powsta\u0142o z greckich s\u0142\u00f3w \"paraskevi\" (pi\u0105tek), \"dekatreis\" (trzynasty) i \"fobia\" (strach). Istnieje pogl\u0105d, \u017ce feralno\u015b\u0107 tej daty bierze pocz\u0105tek od faktu, \u017ce w ten dzie\u0144 (13 pa\u017adziernika 1307) aresztowano templariuszy, k\u0142amliwie oskar\u017conych przez kr\u00f3la Francji Filipa IV m.in. o herezj\u0119, sodomi\u0119 i ba\u0142wochwalstwo (w rzeczywisto\u015bci","start_idx":792,"end_idx":816}
{"id":"mrc_6017","question":"kt\u00f3ry papie\u017c by\u0142 ateist\u0105?","answer":"Szwajcarski historyk protestancki stwierdzi\u0142, \u017ce Leon X by\u0142 ateist\u0105","context":"1513 odnowiono uniwersytet rzymski. Tymczasem brak dyscypliny w zakresie wydatk\u00f3w doprowadzi\u0142 skarbiec papieski do niemal\u017ce ca\u0142kowitego opr\u00f3\u017cnienia. == Nominacje kardynalskie == Leon X mianowa\u0142 42 kardyna\u0142\u00f3w na 8 konsystorzach. == Kontrowersje == Szwajcarski historyk protestancki stwierdzi\u0142, \u017ce Leon X by\u0142 ateist\u0105 (\"Co si\u0119 atoli uczucia religijnego dotyczy, to tego u Leona nie by\u0142o zgo\u0142a ani \u015bladu\"). Niewiar\u0119 papie\u017cowi przypisywa\u0142 r\u00f3wnie\u017c skonfliktowany z papiestwem Wenecjanin Paolo Sarpi. John Bale w satyrycznej pracy \"The pageant of Popes\" (1574) przypisa\u0142 papie\u017cowi Leonowi X s\u0142owa: \u201e\"Wszystkie wieki mog\u0105 po\u015bwiadczy\u0107 jak korzystna by\u0142a dla nas ta bajka o Chrystusie.\"\u201d. Wypowied\u017a ta wyst\u0119puje jednak po raz pierwszy dopiero w tej ksi\u0105\u017cce i to bez \u017cadnych odno\u015bnik\u00f3w i szczeg\u00f3\u0142owych informacji, dlatego ju\u017c w XVIII wieku uznano j\u0105","start_idx":247,"end_idx":314}
{"id":"mrc_6018","question":"na jakim kontynencie le\u017cy brazylia?","answer":"Ameryce Po\u0142udniowej","context":"Brazylia (, ), oficjalnie Federacyjna Republika Brazylii (port. \"Rep\u00fablica Federativa do Brasil\", ) \u2013 pa\u0144stwo w Ameryce Po\u0142udniowej, po\u0142o\u017cone we wschodniej cz\u0119\u015bci kontynentu, nad Oceanem Atlantyckim. Najwi\u0119ksze i najludniejsze pa\u0144stwo tego kontynentu, a jednocze\u015bnie jedno z najwi\u0119kszych i najludniejszych pa\u0144stw \u015bwiata. Zajmuje obszar 8 515 767 km\u00b2 (5. pod wzgl\u0119dem powierzchni na \u015bwiecie), a zamieszkane jest przez 217 240 060 ludzi (szac. 2022, 7. na \u015bwiecie). Stolic\u0105 kraju jest Bras\u00edlia. Brazylia przewa\u017caj\u0105co znajduje si\u0119 w strefie klimat\u00f3w tropikalnych, w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci kraju wyst\u0119puje klimat umiarkowany ciep\u0142y. Jest to kraj o zr\u00f3\u017cnicowanym krajobrazie, z przewag\u0105 formacji le\u015bnych i sawann. Na p\u00f3\u0142nocy kraju znajduje si\u0119 dorzecze Amazonki, najrozleglejszy system rzeczny \u015bwiata, a w jego obr\u0119bie jeden z najwi\u0119kszych obszar\u00f3w r\u00f3wnikowych las\u00f3w deszczowych.","start_idx":112,"end_idx":131}
{"id":"mrc_6019","question":"jak wielkie s\u0105 gwiazdy?","answer":"maksymalna masa gwiazdy mo\u017ce na obecnym etapie ewolucji Wszech\u015bwiata wynosi\u0107 co najwy\u017cej oko\u0142o 150 M\u2609","context":"Jedn\u0105 z najbardziej masywnych gwiazd jest Eta Carinae, hiperolbrzym o masie oko\u0142o 100-150 razy wi\u0119kszej od S\u0142o\u0144ca, czas jego dotychczasowego \u017cycia jest bardzo kr\u00f3tki, wynosi co najwy\u017cej kilka milion\u00f3w lat. Wyniki bada\u0144 Gromady Arches sugeruj\u0105, \u017ce maksymalna masa gwiazdy mo\u017ce na obecnym etapie ewolucji Wszech\u015bwiata wynosi\u0107 co najwy\u017cej oko\u0142o 150 M\u2609 Powody istnienia tego ograniczenia nie zosta\u0142y jak dot\u0105d w pe\u0142ni wyja\u015bnione, naukowcy uwa\u017caj\u0105, \u017ce pewn\u0105 rol\u0119 odgrywa w nim metaliczno\u015b\u0107 gwiazdy oraz, w wi\u0119kszym stopniu, jasno\u015b\u0107 Eddingtona, definiuj\u0105ca maksymaln\u0105 ilo\u015b\u0107 energii, jak\u0105 gwiazda mo\u017ce wypromieniowa\u0107 przez atmosfer\u0119 bez wyrzucania jej materii sk\u0142adowej w przestrze\u0144. Poprawno\u015b\u0107 tego modelu poda\u0142y jednak w w\u0105tpliwo\u015b\u0107 pomiary masy gwiazdy R136a1, znajduj\u0105cej si\u0119 w gromadzie R136 w Wielkim Ob\u0142oku Magellana, oceniono j\u0105 na 265 M\u2609.","start_idx":247,"end_idx":348}
{"id":"mrc_6020","question":"kto by\u0142 dyrektorem teatru nowego w warszawie?","answer":"Marian Meller","context":"Teatr Nowy \u2013 teatr dramatyczny w Warszawie istniej\u0105cy od 1947. Obecnie dzia\u0142aj\u0105cy na dw\u00f3ch scenach: Scena Kameralna przy ul. Pu\u0142awskiej 37 i Scena Teatr Praga \u2013 Fabryka Trzciny przy ul. Otwockiej 14. == Historia == Teatr Nowy rozpocz\u0105\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 24 pa\u017adziernika 1947 w kamienicy Luniak\u00f3w przy ul. Pu\u0142awskiej 39. Inicjatorem powstania teatru by\u0142a Sp\u00f3\u0142dzielnia Pracy Aktor\u00f3w i Pracownik\u00f3w Teatralnych pod kierownictwem Juliana Tuwima. Pierwszym dyrektorem zosta\u0142 Marian Meller, a kierownikiem artystycznym i literackim Julian Tuwim. Teatr rozpocz\u0105\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 od wystawienia \"Wesela Figara\" Pierre\u2019a Beaumarchais\u2019ego. W 1949\u20131950 wprowadzono repertuar muzyczny. Wtedy te\u017c zmieniono nazw\u0119 na \"Pa\u0144stwowy Teatr Nowy (Scena Komediowo-Muzyczna)\". W 1954 rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 przekszta\u0142canie teatru w operetk\u0119. 1 stycznia 1955 powo\u0142ano Pa\u0144stwow\u0105 Operetk\u0119 w Warszawie. W latach 1966\u20131974 w","start_idx":463,"end_idx":476}
{"id":"mrc_6021","question":"kim jest osoba fizyczna?","answer":"Osoba fizyczna \u2013 prawne okre\u015blenie cz\u0142owieka w prawie cywilnym, od chwili urodzenia do chwili \u015bmierci, w odr\u00f3\u017cnieniu od os\u00f3b prawnych.","context":"Osoba fizyczna \u2013 prawne okre\u015blenie cz\u0142owieka w prawie cywilnym, od chwili urodzenia do chwili \u015bmierci, w odr\u00f3\u017cnieniu od os\u00f3b prawnych. Osobowo\u015b\u0107 fizyczna jest kategori\u0105 prawa cywilnego, zatem brak posiadania osobowo\u015bci fizycznej przez \"nasciturusa\" (p\u0142\u00f3d) nie pozbawia go ca\u0142kowicie ochrony prawnej. \"Nasciturus\" mo\u017ce by\u0107 podmiotem praw i obowi\u0105zk\u00f3w warunkowo, kt\u00f3re nabywa, je\u015bli urodzi si\u0119 \u017cywy. Cechami os\u00f3b fizycznych w prawie s\u0105 imi\u0119, nazwisko oraz miejsce zamieszkania. == Zdolno\u015b\u0107 prawna == Bycie osob\u0105 fizyczn\u0105 poci\u0105ga za sob\u0105 zawsze posiadanie zdolno\u015bci prawnej, czyli mo\u017cliwo\u015b\u0107 bycia podmiotem stosunk\u00f3w prawnych (maj\u0105 wiele praw i obowi\u0105zk\u00f3w o charakterze cywilnym, np. mog\u0105 sporz\u0105dza\u0107 testamenty czy by\u0107 spadkodawc\u0105). Osoby fizyczne zwykle maj\u0105 tak\u017ce zdolno\u015b\u0107 do czynno\u015bci prawnych, uzale\u017cnion\u0105 jednak od pewnych warunk\u00f3w. == Zdolno\u015b\u0107 do czynno\u015bci prawnych ==","start_idx":0,"end_idx":134}
{"id":"mrc_6022","question":"w jakim mie\u015bcie odby\u0142y si\u0119 pierwsze igrzyska olimpijskie?","answer":"Atenach","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":123,"end_idx":130}
{"id":"mrc_6023","question":"w kt\u00f3rym roku postrzelono jana paw\u0142a 2?","answer":"1981","context":"Zamach na papie\u017ca Jana Paw\u0142a II \u2013 wydarzenie, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce 13 maja 1981, podczas audiencji generalnej na placu \u015bwi\u0119tego Piotra w Rzymie o godzinie 17:19. == Okoliczno\u015bci zamachu == Jan Pawe\u0142 II zosta\u0142 postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali A\u011fc\u0119 w brzuch oraz r\u0119k\u0119. Jak ustalili \u015bledczy, chwil\u0119 wcze\u015bniej A\u011fca celowa\u0142 w jego g\u0142ow\u0119. Jan Pawe\u0142 II schyli\u0142 si\u0119 wtedy do ma\u0142ej dziewczynki Sary Bartoli i wzi\u0105\u0142 j\u0105 na r\u0119ce. Ranny papie\u017c osun\u0105\u0142 si\u0119 w ramiona stoj\u0105cego za nim sekretarza Stanis\u0142awa Dziwisza. Ochrona przewioz\u0142a Jana Paw\u0142a II do polikliniki Gemelli, gdzie poddano papie\u017ca sze\u015bciogodzinnej operacji. Do pe\u0142ni zdrowia jednak nigdy nie wr\u00f3ci\u0142. Papie\u017c wierzy\u0142, \u017ce swoje ocalenie zawdzi\u0119cza\u0142 nie tylko szcz\u0119\u015bciu. Wyrazi\u0142 to s\u0142owami: Wierni dostrzegli pewien zwi\u0105zek. Zamach","start_idx":74,"end_idx":78}
{"id":"mrc_6024","question":"czym gatunek literacki?","answer":"forma utworu literackiego, podrz\u0119dna w stosunku do rodzaju literackiego, nadrz\u0119dna za\u015b do odmiany gatunkowej.","context":"Gatunek literacki \u2013 forma utworu literackiego, podrz\u0119dna w stosunku do rodzaju literackiego, nadrz\u0119dna za\u015b do odmiany gatunkowej. Pr\u00f3by zdefiniowania gatunku literackiego pojawia\u0142y si\u0119 ju\u017c w staro\u017cytnej Grecji (Platon podzieli\u0142 sztuki na opisuj\u0105ce rzeczywisto\u015b\u0107 lub na\u015bladuj\u0105ce j\u0105, za\u015b Arystoteles utworzy\u0142 w swej \"Poetyce\" zasady podzia\u0142u gatunku literackiego). W czasach p\u00f3\u017aniejszych w renesansie pr\u00f3bowano w oparciu o staro\u017cytne regu\u0142y wzbogaci\u0107 list\u0119 gatunk\u00f3w literackich o np. romans, za\u015b w romantyzmie powsta\u0142y gatunki mieszane, jak ballada. Dzi\u015b brak jednej teorii gatunku literackiego, ka\u017cda ze szk\u00f3\u0142 metodologicznych inaczej okre\u015bla jego cechy charakterystyczne. Nauka o gatunkach i rodzajach literackich to genologia. W literaturach Zachodu do najwa\u017cniejszych gatunk\u00f3w literackich w obr\u0119bie liryki nale\u017c\u0105 elegia, fraszka, hymn, oda, pie\u015b\u0144, sonet, tren i psalm. Do wa\u017cniejszych gatunk\u00f3w epickich nowela,","start_idx":20,"end_idx":129}
{"id":"mrc_6025","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 zakon dominikan\u00f3w?","answer":"\u015bw. Dominika","context":"Dominikanie, Zakon Kaznodziejski (\u0142ac. \"Ordo Praedicatorum\") \u2013 katolicki zakon m\u0119ski za\u0142o\u017cony w 1216 r. przez \u015bw. Dominika Guzm\u00e1na \u201eszczeg\u00f3lnie dla kaznodziejstwa i zbawiania dusz\u201d. Wed\u0142ug ksi\u0119gi \"Vitae fratrum\" (\"\u017bycie braci\"), opracowanej przez Gerarda de Frachet OP, opisuj\u0105cej \u017cycie pierwszego pokolenia braci, spisanej jeszcze za ich \u017cycia, zakon zosta\u0142 \u201eza\u0142o\u017cony przez \u015bw. Dominika w Tuluzie przede wszystkim dla zwalczania herezji i schizmy\u201d. St\u0105d dosy\u0107 wcze\u015bnie papie\u017c Grzegorz IX powierzy\u0142 im Urz\u0105d Inkwizycji. W Prowansji istnia\u0142 w\u00f3wczas ruch katar\u00f3w i Albigens\u00f3w. Zakon Kaznodziejski da\u0142 Ko\u015bcio\u0142owi 4 papie\u017cy, 68 kardyna\u0142\u00f3w, 13 patriarch\u00f3w, 242 arcybiskup\u00f3w i 1201 biskup\u00f3w oraz 54 \u015bwi\u0119tych i 246 b\u0142ogos\u0142awionych. == Powstanie zakonu == Pocz\u0105tki zakonu dominikan\u00f3w wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z langwedock\u0105 misj\u0105 nawr\u00f3cenia katar\u00f3w. Do legat\u00f3w i misjonarzy cysterskich przy\u0142\u0105czyli","start_idx":110,"end_idx":122}
{"id":"mrc_6026","question":"ile uniwersytet\u00f3w jest w polsce?","answer":"18","context":"Uczelnie w Polsce \u2013 publiczne i niepubliczne uczelnie dzia\u0142aj\u0105ce na terytorium Polski. W roku akademickim 2014/2015 w Polsce funkcjonowa\u0142y 434 uczelnie, w tym: * 18 uniwersytet\u00f3w * 70 uczelni ekonomicznych * 25 uczelni technicznych * 19 uczelni artystycznych * 15 uczelni teologicznych * 15 uczelni pedagogicznych * 9 uczelni medycznych * 7 uczelni rolniczych * 7 uczelni resortu obrony narodowej i resortu spraw wewn\u0119trznych * 6 akademii wychowania fizycznego * 2 uczelnie morskie * 236 pozosta\u0142ych plac\u00f3wek. 302 z og\u00f3\u0142u uczelni to uczelnie niepubliczne. Wszystkie uczelnie kszta\u0142ci\u0142y w sumie 1 469 386 student\u00f3w, z czego 359 178 (24,4%) przypada\u0142o na uczelnie niepubliczne. W roku 2014/2015 uczelnie zatrudnia\u0142y 93 133 nauczycieli akademickich, co oznacza, \u017ce na jednego nauczyciela przypada\u0142o \u015brednio 16","start_idx":162,"end_idx":164}
{"id":"mrc_6027","question":"jak rozpoczyna si\u0119 mecz koszyk\u00f3wki?","answer":"Mecz rozpoczyna si\u0119 w momencie opuszczenia przez pi\u0142k\u0119 r\u0105k s\u0119dziego podczas rzutu s\u0119dziowskiego w kole \u015brodkowym.","context":"s\u0119dziowie stolikowi i komisarz, je\u015bli jest obecny. Mecz odbywa si\u0119 na boisku koszykarskim. Mecz rozpoczyna si\u0119 w momencie opuszczenia przez pi\u0142k\u0119 r\u0105k s\u0119dziego podczas rzutu s\u0119dziowskiego w kole \u015brodkowym. Kolejne kwarty i dogrywki rozpoczynaj\u0105 si\u0119, kiedy pi\u0142ka zostaje oddana do dyspozycji zawodnika wprowadzaj\u0105cego pi\u0142k\u0119 z autu. Kwarta, dogrywka lub mecz ko\u0144czy si\u0119, kiedy zabrzmi sygna\u0142 zegara czasu gry oznajmiaj\u0105cy zako\u0144czenie czasu gry. Je\u015bli tablica kosza jest wyposa\u017cona w instalacj\u0119 \u015bwietln\u0105 umieszczon\u0105 dooko\u0142a jej obwodu, sygna\u0142 tej instalacji ma pierwsze\u0144stwo nad sygna\u0142em zegara czasu gry. Dru\u017cyna gospodarzy podczas meczu powinna mie\u0107 zawsze \u0142awk\u0119 dru\u017cyny oraz w\u0142asny kosz po lewej stronie stolika s\u0119dziowskiego patrz\u0105c w kierunku boiska. W przerwie meczu przed rozpocz\u0119ciem meczu oraz mi\u0119dzy po\u0142owami meczu zawodnicy mog\u0105 si\u0119 rozgrzewa\u0107 na","start_idx":91,"end_idx":204}
{"id":"mrc_6028","question":"gdzie \u017cyje czarna wdowa?","answer":"\"Latrodectus mactans\" zamieszkuje wszystkie stany Stan\u00f3w Zjednoczonych z wyj\u0105tkiem Alaski. Wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c w Meksyku, na Kubie, w Gwatemali, Belize, Hondurasie, Salwadorze a\u017c do Nikaragui i Kostaryki. Du\u017co osobnik\u00f3w zaobserwowano na Jamajce, Haiti i Dominikanie. Spotykany r\u00f3wnie\u017c na Bermudach i Hawajach.","context":"Czarna wdowa (\"Latrodectus mactans\") \u2013 gatunek jadowitego paj\u0105ka z rodziny omatnikowatych, najwi\u0119kszy przedstawiciel tej rodziny. Przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a doros\u0142ej samicy wynosi 8\u201310 mm Samce zdecydowanie mniejsze \u2013 \u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107 ich cia\u0142a 3\u20134 mm. Charakterystyczny wygl\u0105d nadaje mu czerwona plama w kszta\u0142cie klepsydry po stronie brzusznej paj\u0105ka. Czarna wdowa jest cz\u0119sto mylona z karakurtem. \"Latrodectus mactans\" zamieszkuje wszystkie stany Stan\u00f3w Zjednoczonych z wyj\u0105tkiem Alaski. Wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c w Meksyku, na Kubie, w Gwatemali, Belize, Hondurasie, Salwadorze a\u017c do Nikaragui i Kostaryki. Du\u017co osobnik\u00f3w zaobserwowano na Jamajce, Haiti i Dominikanie. Spotykany r\u00f3wnie\u017c na Bermudach i Hawajach. Paj\u0119czaki te zaniepokojone ukrywaj\u0105 si\u0119, ale lubi\u0105 \u017cy\u0107 blisko ludzi. Ich jad, neurotoksyna, jest 15 razy silniejszy od jadu grzechotnika, zabija owady i parali\u017cuje ssaki i ptaki,","start_idx":397,"end_idx":704}
{"id":"mrc_6029","question":"do jakiego rz\u0119du nale\u017cy rak?","answer":"dziesi\u0119cionog","context":"Rak szlachetny, rak rzeczny, szerokoszczypcowy, szewc (\"Astacus astacus\") \u2013 gatunek s\u0142odkowodnego skorupiaka z rz\u0119du dziesi\u0119cionog\u00f3w (Decapoda). Okre\u015blany czasem jako \u201ebarometr czysto\u015bci wody\u201d, gdy\u017c jest on bioindykatorem czysto\u015bci w\u00f3d. Jeszcze na pocz\u0105tku XX wieku wody Europy \u015arodkowej by\u0142y pe\u0142ne rak\u00f3w szlachetnych oraz rak\u00f3w b\u0142otnych (\"Astacus leptodactylus\"), kt\u00f3re s\u0105 przybyszami z terenu Morza Czarnego. Jednak w XIX wieku przywleczono z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej \u015bmierteln\u0105 dla rak\u00f3w europejskich chorob\u0119 zwan\u0105 racz\u0105 d\u017cum\u0105, a potem uodpornionego na ni\u0105 ameryka\u0144skiego raka pr\u0119gowatego, kt\u00f3ry lepiej znosz\u0105c zanieczyszczenie i niedotlenienie wody zacz\u0105\u0142 wypiera\u0107 raka szlachetnego z wielu obszar\u00f3w. == Opis == Cia\u0142o pokryte twardym pancerzem podzielone na g\u0142owotu\u0142\u00f3w i odw\u0142ok. Od strony g\u0142owy znajduje si\u0119 dziobopodobne rostrum, po jego bokach rozmieszczone s\u0105 oczy na swoistych s\u0142upkach mog\u0105ce niezale\u017cnie","start_idx":117,"end_idx":130}
{"id":"mrc_6030","question":"co stworzy\u0142 leonardo da vinci?","answer":"Leonardo dopracowywa\u0142 w\u00f3wczas dzie\u0142a \"\u015awi\u0119ta Anna Samotrze\u0107\" i \"Mona Lisa\" oraz stworzy\u0142 obraz \"Leda z \u0142ab\u0119dziem\"","context":"Il Botro, znajduj\u0105cy si\u0119 w odleg\u0142o\u015bci 4 mil od Vinci. Nast\u0119pnie Leonardo przeprowadzi\u0142 si\u0119 do pracowni przy Via Varga. Wykonywa\u0142 w\u00f3wczas zadania artystyczne, ale niewiele wiadomo o jego tw\u00f3rczo\u015bci z tego okresu. Prowadzi\u0142 nadal prace nad \"Mona Lis\u0105\" oraz kontynuowa\u0142 doradzanie Rusticiemu przy pracy nad grupow\u0105 rze\u017ab\u0105. Szczodre wynagrodzenia od zleceniodawc\u00f3w umo\u017cliwia\u0142y mu rozwijanie zainteresowa\u0144. Prowadzi\u0142 badania anatomiczne. Wykonywa\u0142 sekcje zw\u0142ok we florenckim szpitalu. Coraz bardziej interesowa\u0142 si\u0119 tajemnicami ludzkiego cia\u0142a, pasjonowa\u0142a go te\u017c geologia. W celach badawczych wiele podr\u00f3\u017cowa\u0142. Przed Wielkanoc\u0105 wr\u00f3ci\u0142 do Mediolanu. Zamieszka\u0142 w parafii ko\u015bcio\u0142a Santa Babila przy ulicy Porta Orientale i otworzy\u0142 tam pracowni\u0119. Leonardo dopracowywa\u0142 w\u00f3wczas dzie\u0142a \"\u015awi\u0119ta Anna Samotrze\u0107\" i \"Mona Lisa\" oraz stworzy\u0142 obraz \"Leda z \u0142ab\u0119dziem\", skupi\u0142 si\u0119 tak\u017ce na tworzeniu","start_idx":741,"end_idx":854}
{"id":"mrc_6031","question":"jakie \u015bwi\u0119ta obchodz\u0105 wyznawcy islamu?","answer":"Pocz\u0105tek roku (1 muharrama) \u2013 zwany jest \u201eDniem Odpuszczenia Win\u201d. Nie jest to \u015bwi\u0119to obchodzone przez wszystkich muzu\u0142man\u00f3w, poniewa\u017c tego \u015bwi\u0119ta nie ustanowi\u0142 Mahomet.","context":"do islamu): ** babizm (a obecnie azalityzm) ** bahaizm ** jezydyzm ** sikhizm * Nieislamskie religie czerpi\u0105ce niewiele z islamu, w kt\u00f3rych Mahomet uwa\u017cany jest za proroka: ** kaodaizm ** karaimizm krymski == \u015awi\u0119ta == * Pocz\u0105tek roku (1 muharrama) \u2013 zwany jest \u201eDniem Odpuszczenia Win\u201d. Nie jest to \u015bwi\u0119to obchodzone przez wszystkich muzu\u0142man\u00f3w, poniewa\u017c tego \u015bwi\u0119ta nie ustanowi\u0142 Mahomet. Nie jest obchodzone w Arabii Saudyjskiej ani w krajach Zatoki Perskiej. Ci, kt\u00f3rzy to \u015bwi\u0119to obchodz\u0105, obdarowuj\u0105 si\u0119 w tym dniu s\u0142odyczami i opowiadaj\u0105 historie z \u017cycia Proroka, jego rodziny i towarzyszy. Sunnici po\u015bwi\u0119caj\u0105 ten dzie\u0144 g\u0142\u0119bszej refleksji religijnej. Dla szyit\u00f3w jest to pocz\u0105tek miesi\u0105ca, w kt\u00f3rym obchodz\u0105 swoje najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to upami\u0119tniaj\u0105ce \u015bmier\u0107 imama Husajna. Ira\u0144czycy zgodnie z tradycj\u0105 przedmuzu\u0142ma\u0144sk\u0105","start_idx":221,"end_idx":390}
{"id":"mrc_6032","question":"jakie czynniki powoduj\u0105 korozj\u0119?","answer":"czynniki inicjuj\u0105ce lub wp\u0142ywaj\u0105ce na szybko\u015b\u0107 korozji mog\u0105 mie\u0107 charakter fizyczny (np. napr\u0119\u017cenia wskutek obci\u0105\u017ce\u0144 i odkszta\u0142ce\u0144, promieniowanie) lub biologiczny (np. dzia\u0142anie bakterii i grzyb\u00f3w)","context":"wykluczaj\u0105cych mo\u017cliwo\u015b\u0107 kondensacji par na powierzchni metalu, oraz w cieczach nie przewodz\u0105cych pr\u0105du elektrycznego (np. w t\u0142uszczach) * korozj\u0119 elektrochemiczn\u0105 \u2013 zachodz\u0105c\u0105 w \u015brodowiskach przewodz\u0105cych pr\u0105d elektryczny, takich jak zawieraj\u0105ca elektrolity woda, ziemia, wilgotne gazy (metale zanurzone w elektrolicie lub powierzchniowe warstewki elektrolit\u00f3w na koroduj\u0105cej powierzchni); czynniki inicjuj\u0105ce lub wp\u0142ywaj\u0105ce na szybko\u015b\u0107 korozji mog\u0105 mie\u0107 charakter fizyczny (np. napr\u0119\u017cenia wskutek obci\u0105\u017ce\u0144 i odkszta\u0142ce\u0144, promieniowanie) lub biologiczny (np. dzia\u0142anie bakterii i grzyb\u00f3w) Korozj\u0105 nazywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c niszczenie metali pod wp\u0142ywem tarcia (korozja cierna) oraz krucho\u015b\u0107 wodorow\u0105 (chorob\u0119 wodorow\u0105 metali, wodorowe zu\u017cycie metalu) \u2013 proces fizycznego lub r\u00f3wnoczesnego fizycznego i chemicznego niszczenia struktury metalu, przez kt\u00f3ry dyfunduje wod\u00f3r atomowy. Skutki takiej korozji nie s\u0105 dostrzegalne na powierzchni konstrukcji. Dyfuzja wodoru atomowego prowadzi,","start_idx":391,"end_idx":589}
{"id":"mrc_6033","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w niemczech po wojnie?","answer":"rz\u0105dy czterech mocarstw sprzymierzonych: ZSRR, USA, Wielkiej Brytanii i Francji","context":"rz\u0105du niemieckiego. Urz\u0105d prezydenta mia\u0142 sprawowa\u0107 Karl D\u00f6nitz, dawny przyw\u00f3dca Kriegsmarine, a kanclerza \u2013 Joseph Goebbels, wcze\u015bniejszy minister propagandy. W praktyce g\u0142\u00f3wnym zadaniem nowego rz\u0105du mia\u0142o by\u0107 podpisanie aktu zawieszenia broni z pa\u0144stwami zachodnimi i przeci\u0105ganie wojny z ZSRR, w celu ewakuacji jak najwi\u0119kszej liczby uchod\u017ac\u00f3w na zach\u00f3d. Na to nie zgodzi\u0142 si\u0119 Stalin i ju\u017c 8 maja 1945 nast\u0105pi\u0142o podpisanie bezwarunkowej kapitulacji Niemiec. == Alianckie strefy okupacyjne == O godz. 23:01 czasu \u015brodkowoeuropejskiego 8 maja 1945 roku nast\u0105pi\u0142a ca\u0142kowita i bezwarunkowa kapitulacja Niemiec. W imieniu III Rzeszy podpis pod aktem kapitulacji z\u0142o\u017cy\u0142 feldmarsza\u0142ek Wilhelm Keitel. Deklaracj\u0105 berli\u0144sk\u0105 rz\u0105dy czterech mocarstw sprzymierzonych: ZSRR, USA, Wielkiej Brytanii i Francji przej\u0119\u0142y w\u0142adz\u0119 w Niemczech. W\u0142adz\u0119 sprawowa\u0142a w tym okresie Mi\u0119dzysojusznicza Rada Kontroli","start_idx":718,"end_idx":797}
{"id":"mrc_6034","question":"jakie wydarzenie upami\u0119tnia si\u0119 w wielki czwartek?","answer":"Wielki Czwartek w Ko\u015bciele katolickim jest obchodzony jako pami\u0105tka ustanowienia przez Chrystusa sakrament\u00f3w kap\u0142a\u0144stwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy.","context":"Ko\u015bciele Wielki Czwartek by\u0142 dniem pojednania z grzesznikami (pokutnikami). Odprawiano tego dnia trzy Msze Czwartkowe: * dla pojednania grzesznik\u00f3w z Ko\u015bcio\u0142em, * dla po\u015bwi\u0119cenia olej\u00f3w, * dla ludu. == Wielki Czwartek w Ko\u015bciele rzymskokatolickim == Wielki Czwartek w Ko\u015bciele katolickim jest obchodzony jako pami\u0105tka ustanowienia przez Chrystusa sakrament\u00f3w kap\u0142a\u0144stwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy. W ko\u015bcio\u0142ach katedralnych odprawiana jest wtedy uroczysta msza sprawowana w godzinach porannych przez biskupa diecezjalnego wraz z prezbiterami. Nazywana jest ona Msz\u0105 Krzy\u017cma, poniewa\u017c podczas niej po\u015bwi\u0119cane s\u0105 nowe oleje przeznaczone do namaszcze\u0144: podczas chrztu, bierzmowania, sakramentu kap\u0142a\u0144stwa oraz przy namaszczeniu chorych. W trakcie tej mszy odbywa si\u0119 odnowienie przyrzecze\u0144 kap\u0142a\u0144skich. W ko\u015bcio\u0142ach parafialnych odprawiana jest tylko jedna uroczysta msza wieczorem \u2013 Msza Wieczerzy Pa\u0144skiej, kt\u00f3ra","start_idx":250,"end_idx":412}
{"id":"mrc_6035","question":"jak dosz\u0142o do upadku cesarstwa rzymskiego?","answer":"W V wieku cesarstwo zachodniorzymskie prze\u017cywa\u0142o trudno\u015bci zwi\u0105zane z najazdami lud\u00f3w \u201ebarbarzy\u0144skich\u201d i rozk\u0142adem struktur pa\u0144stwowych, co doprowadzi\u0142o do upadku pa\u0144stwa w 476 roku.","context":"zach\u00f3d od Cyrenajki. W V wieku cesarstwo zachodniorzymskie prze\u017cywa\u0142o trudno\u015bci zwi\u0105zane z najazdami lud\u00f3w \u201ebarbarzy\u0144skich\u201d i rozk\u0142adem struktur pa\u0144stwowych, co doprowadzi\u0142o do upadku pa\u0144stwa w 476 roku. == Lata 395\u2212406 == === Ostateczny podzia\u0142 cesarstwa === === W Europie, przed Attyl\u0105 === Cho\u0107 cesarstwo rzymskie kilkakrotnie dot\u0105d w swojej historii by\u0142o dzielone pomi\u0119dzy dw\u00f3ch w\u0142adc\u00f3w (pierwszego podzia\u0142u dokona\u0142 Dioklecjan), to udawa\u0142o si\u0119 to pa\u0144stwo zjednoczy\u0107. Ostatecznego podzia\u0142u dokona\u0142 w 395 r. Teodozjusz Wielki w swoim testamencie po \u015bmierci. Jego synowie Honoriusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Zach\u00f3d i Arkadiusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Wsch\u00f3d, obj\u0119li rz\u0105dy. W ten spos\u00f3b Honoriusz zosta\u0142 pierwszym w\u0142adc\u0105 cesarstwa zachodniorzymskiego. Poniewa\u017c by\u0142 osob\u0105 ma\u0142oletni\u0105, praktyczn\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie posiada\u0142 jego opiekun Stylicho. ==== Struktura militarna i administracyjna ==== U schy\u0142ku","start_idx":21,"end_idx":203}
{"id":"mrc_6036","question":"co mia\u0142o by\u0107 celem reformacji?","answer":"ruch religijno-polityczno-spo\u0142eczny zapocz\u0105tkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, maj\u0105cy na celu odnow\u0119 chrze\u015bcija\u0144stwa.","context":"Reformacja \u2013 ruch religijno-polityczno-spo\u0142eczny zapocz\u0105tkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, maj\u0105cy na celu odnow\u0119 chrze\u015bcija\u0144stwa. By\u0142 reakcj\u0105 na negatywne zjawiska, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w katolickiej hierarchii ko\u015bcielnej, a tak\u017ce stanowi\u0142 opozycj\u0119 do katolickiej doktryny dogmatycznej. Podwaliny pod wyst\u0105pienie Marcina Lutra po\u0142o\u017cy\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 Jana Husa na pocz\u0105tku XV wieku \u2013 ruch husycki (husyci) odegra\u0142 wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w rozwoju reformacji. == Od\u0142amy chrze\u015bcija\u0144stwa == W wyniku reformacji wy\u0142oni\u0142y si\u0119 nowe od\u0142amy chrze\u015bcija\u0144stwa, m.in.: Luteranizm \u2013 1517, jego tw\u00f3rc\u0105 by\u0142 Marcin Luter, za jedyn\u0105 podstaw\u0119 przyj\u0119to Pismo \u015awi\u0119te, dwa sakramenty (komunia, chrzest), g\u0142o\u015bne czytanie Biblii, \u015bpiewanie psalm\u00f3w, Ko\u015bci\u00f3\u0142 instytucj\u0105 tani\u0105, liturgia w j\u0119zyku narodowym, komunia pod dwiema postaciami (chleb i wino). Zanegowa\u0142 nieomylno\u015b\u0107 papie\u017ca, sakrament spowiedzi oraz p\u0142atne odpusty (co przysporzy\u0142o mu","start_idx":13,"end_idx":135}
{"id":"mrc_6037","question":"gdzie dochodzi do zap\u0142odnienia kom\u00f3rki jajowej?","answer":"najcz\u0119\u015bciej w ba\u0144ce jajowodu, aczkolwiek mo\u017ce doj\u015b\u0107 do po\u0142\u0105czenia gamet w innym odcinku uk\u0142adu rozrodczego.","context":"== Przebieg zap\u0142odnienia u zwierz\u0105t == U ssak\u00f3w (w tym cz\u0142owieka) zap\u0142odnienie mo\u017ce by\u0107 skutkiem kopulacji pomi\u0119dzy osobnikami przeciwnych p\u0142ci. Zap\u0142odnienie nast\u0119puje w wyniku wnikni\u0119cia plemnika do kom\u00f3rki jajowej. Ma to miejsce w najcz\u0119\u015bciej w ba\u0144ce jajowodu, aczkolwiek mo\u017ce doj\u015b\u0107 do po\u0142\u0105czenia gamet w innym odcinku uk\u0142adu rozrodczego. Powstanie zygoty jest te\u017c po\u017c\u0105danym wynikiem inseminacji lub metody \"in vitro\". Na zap\u0142odnienie sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 liczne procesy: # Kapacytacja, czyli uzdatnianie plemnik\u00f3w # Przenikanie plemnik\u00f3w przez wieniec promienisty # Penetracja plemnika przez os\u0142onk\u0119 przejrzyst\u0105 # Fuzja plemnika z kom\u00f3rk\u0105 jajow\u0105 # Podj\u0119cie drugiego podzia\u0142u przez oocyt drugiego rz\u0119du # Reakcja korowa # Reakcja os\u0142ony przejrzystej # Blok przeciwko polispermii # Wytworzenie przedj\u0105drzy \u017ce\u0144skich i m\u0119skich # Kondensacja chromosom\u00f3w z przedj\u0105drzy oraz wytworzenie","start_idx":233,"end_idx":340}
{"id":"mrc_6038","question":"kiedy powsta\u0142 pkn orlen?","answer":"Dzia\u0142ania dotycz\u0105ce utworzenia nowego podmiotu zosta\u0142y sformalizowane 7 wrze\u015bnia 1999, kiedy to przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 \"Polski Koncern Naftowy SA\".","context":"Petrochemiczne przekszta\u0142cono w sp\u00f3\u0142k\u0119 akcyjn\u0105 Petrochemia P\u0142ock S.A. W maju 1998 r. Rada Ministr\u00f3w podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 o utworzeniu koncernu naftowego. Mia\u0142 on powsta\u0107 w wyniku po\u0142\u0105czenia \"Centrali Produkt\u00f3w Naftowych CPN SA\" oraz \"Petrochemii P\u0142ock SA\". Dzia\u0142ania dotycz\u0105ce utworzenia nowego podmiotu zosta\u0142y sformalizowane 7 wrze\u015bnia 1999, kiedy to przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 \"Polski Koncern Naftowy SA\". 3 kwietnia 2000 Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy podj\u0119\u0142o decyzj\u0119 o nadaniu sp\u00f3\u0142ce nazwy handlowej \"Orlen\". Pocz\u0105tkiem 2018 roku podpisano list intencyjny rozpoczynaj\u0105cy proces wch\u0142oni\u0119cia Grupy Lotos przez PKN Orlen. W styczniu 2019 Orlen poinformowa\u0142, \u017ce wchodzi na rynek s\u0142owacki i otwiera stacje paliw pod mark\u0105 Benzina. 14 lipca 2020 roku sp\u00f3\u0142ka PKN Orlen SA i skarb pa\u0144stwa reprezentowany przez Ministerstwo Aktyw\u00f3w Pa\u0144stwowych podpisa\u0142y list intencyjny w sprawie","start_idx":252,"end_idx":390}
{"id":"mrc_6039","question":"jaki by\u0142 cel kongresu wiede\u0144skiego?","answer":"zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego.","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":185,"end_idx":364}
{"id":"mrc_6040","question":"kto opracowa\u0142 system mierzenia temperatury?","answer":"Celsius","context":"z czego Celsius zdawa\u0142 sobie spraw\u0119. (Podobnie jak wytw\u00f3rca szk\u0142a i instrument\u00f3w Daniel Gabriel Fahrenheit, urodzony w Gda\u0144sku, tw\u00f3rca konkurencyjnej skali Fahrenheita). Ostatecznie Celsius zaproponowa\u0142 nast\u0119puj\u0105c\u0105 procedur\u0119: :# W\u0142\u00f3\u017c cylinder AB termometru do topniej\u0105cego \u015bniegu i zaznacz punkt C zamarzania wody. :# Zaznacz punkt D wrzenia wody pod ci\u015bnieniem oko\u0142o 755 mmHg. :# Podziel odleg\u0142o\u015b\u0107 CD na 100 r\u00f3wnych cz\u0119\u015bci, tak by zerowy stopie\u0144 odpowiada\u0142 punktowi D, setny za\u015b \u2013 punktowi C. Jak \u0142atwo zauwa\u017cy\u0107, pierwotna skala Celsjusza by\u0142a odwr\u00f3cona w stosunku do u\u017cywanej obecnie. Niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105, \u017ce za zamian\u0105 jej na dzisiaj stosowan\u0105 stoi Karol Linneusz (Carl von Linn\u00e9; 1707\u20131778), szwedzki przyrodnik. Inne, \u017ce odpowiedzialno\u015b\u0107 za to ponosi Daniel Ekstr\u00f6m, producent instrument\u00f3w naukowych, kt\u00f3ry zaopatrywa\u0142 w nie zar\u00f3wno","start_idx":8,"end_idx":15}
{"id":"mrc_6041","question":"ile turcja ma ludno\u015bci?","answer":"80 694 485","context":"danych CIA World Factbook z lipca 2013 roku, Turcj\u0119 zamieszkuje 80 694 485 ludzi (18. miejsce na \u015bwiecie). Struktura wieku * 0\u201314 lat: 25,9% (m\u0119\u017cczy\u017ani 10 682 900 / kobiety 10 201 965) * 15\u201324 lat: 17% (m\u0119\u017cczy\u017ani 6 979 955 / kobiety 6 703 689) * 25\u201354 lat: 42,7% (m\u0119\u017cczy\u017ani 17 375 544 / kobiety 17 097 927) * 55\u201364 lat: 7,9% (m\u0119\u017cczy\u017ani 3 189 731 / kobiety 3 169 450) * 65 lat i wi\u0119cej: 6,6% (m\u0119\u017cczy\u017ani 2 422 983 / kobiety 2 870 341) \u015arednia wieku * og\u00f3\u0142em: 29,2 lat * m\u0119\u017cczy\u017ani: 28,8 lat * kobiety: 29,6 lat Przyrost naturalny: 1,16% (101 miejsce na \u015bwiecie) Wska\u017anik urodze\u0144: 17,22 urodze\u0144 / 1000 mieszka\u0144c\u00f3w (110 miejsce na \u015bwiecie) Wska\u017anik","start_idx":64,"end_idx":74}
{"id":"mrc_6042","question":"jaki tytu\u0142 nosili nast\u0119pcy mahometa?","answer":"Kalif (arab. \"\u0127alifa\", \u201enast\u0119pca\u201d)","context":"Kalif (arab. \"\u0127alifa\", \u201enast\u0119pca\u201d) \u2013 w islamie sunnickim tytu\u0142 nast\u0119pc\u00f3w Mahometa, czyli przyw\u00f3dc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich spo\u0142eczno\u015bci pa\u0144stwowo-religijnych zwanych kalifatami. Wed\u0142ug sunnit\u00f3w pierwszym kalifem po \u015bmierci Mahometa w 632 roku zosta\u0142 Abu Bakr, po kt\u00f3rego wyborze dosz\u0142o do sporu o sukcesj\u0119, a nast\u0119pnie do roz\u0142amu wewn\u0105trz wyznawc\u00f3w islamu na szyit\u00f3w i sunnit\u00f3w. Kalifowie szybko zacz\u0119li traci\u0107 w\u0142adz\u0119 polityczn\u0105 nad rozrastaj\u0105cym si\u0119 imperium muzu\u0142ma\u0144skim. W 909 powsta\u0142 szyicki kalifat w Kairze, zniszczony przez Saladyna w 1171. W 929 roku emir Kordoby, Abd ar-Rahman III, og\u0142osi\u0142 si\u0119 kalifem, jednak jego kalifat rozpad\u0142 si\u0119 ju\u017c w 1031. W 1258 po zdobyciu Bagdadu przez Mongo\u0142\u00f3w zgin\u0105\u0142 kalif Al-Mustasim. Instytucj\u0119 kalifatu przywr\u00f3cono dopiero trzy lata p\u00f3\u017aniej w Kairze, jednak odt\u0105d kalif nie sprawowa\u0142 ju\u017c \u017cadnej w\u0142adzy politycznej.","start_idx":0,"end_idx":34}
{"id":"mrc_6043","question":"czym by\u0142a wielka emigracja?","answer":"Wielka Emigracja \u2013 ruch emigracyjny polskiej ludno\u015bci w pierwszej po\u0142owie XIX wieku.","context":"Wielka Emigracja \u2013 ruch emigracyjny polskiej ludno\u015bci w pierwszej po\u0142owie XIX wieku. Emigracja mia\u0142a pod\u0142o\u017ce patriotyczno-polityczne, a bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142 upadek powstania listopadowego w 1831 roku. Wielka Emigracja by\u0142a jednym z najwi\u0119kszych ruch\u00f3w emigracyjnych \u00f3wczesnej Europy. == Emigranci == Do emigrant\u00f3w nale\u017ca\u0142a g\u0142\u00f3wnie szlachta, \u017co\u0142nierze powsta\u0144czy, cz\u0142onkowie Rz\u0105du Narodowego, politycy, pisarze, arty\u015bci, inteligencja. W p\u00f3\u017aniejszym czasie do\u0142\u0105czyli do nich tak\u017ce inni uchod\u017acy, g\u0142\u00f3wnie z zaboru rosyjskiego. O\u015brodkiem emigrant\u00f3w by\u0142a Francja (g\u0142\u00f3wnie Pary\u017c), pomniejsze znajdowa\u0142y si\u0119 te\u017c w innych krajach. W\u015br\u00f3d emigrant\u00f3w byli: Adam Mickiewicz, Juliusz S\u0142owacki, J\u00f3zef Bem, ksi\u0105\u017c\u0119 Adam Jerzy Czartoryski, Bonawentura Niemojowski, Teodor Morawski, Ernest Malinowski, Zygmunt Krasi\u0144ski, Fryderyk Chopin, Maurycy Mochnacki i inni. == Historia Wielkiej Emigracji == === Pocz\u0105tki === Historia Wielkiej Emigracji rozpoczyna si\u0119 jeszcze","start_idx":0,"end_idx":84}
{"id":"mrc_6044","question":"jak powsta\u0142o s\u0142o\u0144ce?","answer":"S\u0142o\u0144ce uformowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o 4,57 mld lat temu w wyniku zapadni\u0119cia si\u0119 cz\u0119\u015bci wielkiego ob\u0142oku molekularnego, kt\u00f3ry sk\u0142ada\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z wodoru oraz helu i przypuszczalnie utworzy\u0142 wiele innych gwiazd","context":"cz\u0119\u015bci swojego \u017cycia. Nie zmieni\u0142o si\u0119 znacznie w ci\u0105gu ostatnich czterech miliard\u00f3w lat i pozostanie stabilne przez kolejne cztery miliardy. Jednak\u017ce w miar\u0119 ustawania syntezy wodoru w hel w j\u0105drze i przenoszenie si\u0119 jej do wy\u017cszych warstw S\u0142o\u0144ce czekaj\u0105 powa\u017cne zmiany, zar\u00f3wno wewn\u0119trzne, jak i zewn\u0119trzne. === Powstanie === S\u0142o\u0144ce uformowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o 4,57 mld lat temu w wyniku zapadni\u0119cia si\u0119 cz\u0119\u015bci wielkiego ob\u0142oku molekularnego, kt\u00f3ry sk\u0142ada\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z wodoru oraz helu i przypuszczalnie utworzy\u0142 wiele innych gwiazd, w tym HD 162826. Jego wiek zosta\u0142 oszacowany na podstawie modeli komputerowych ewolucji gwiazd i pomiar\u00f3w zawarto\u015bci ci\u0119\u017ckich radioizotop\u00f3w. Wynik ten jest sp\u00f3jny z datowaniem izotopowym najstarszej materii w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym, o wieku 4,567 mld lat. Badania meteoryt\u00f3w ujawni\u0142y \u015blady stabilnych","start_idx":328,"end_idx":529}
{"id":"mrc_6045","question":"co rozpoczyna rok liturgiczny?","answer":"Rok liturgiczny rozpoczyna si\u0119 w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 adwentu, kt\u00f3ra przypada mi\u0119dzy 27 listopada a 3 grudnia.","context":"Rok liturgiczny \u2013 przyj\u0119ty w danej religii cykliczny podzia\u0142 roku z wyr\u00f3\u017cnieniem obchodzonych dni \u015bwi\u0105tecznych, obrz\u0119d\u00f3w i innych, zwi\u0105zanych z liturgi\u0105 i teologi\u0105 danego wyznania. == Rok liturgiczny w Ko\u015bciele rzymskokatolickim == W Ko\u015bciele rzymskokatolickim rok liturgiczny to cykl wspomnie\u0144 historii zbawienia w oparciu o wydarzenia z \u017cycia i \u015bmierci Jezusa Chrystusa zawarte w ci\u0105gu jednego roku kalendarzowego. Rok liturgiczny rozpoczyna si\u0119 w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 adwentu, kt\u00f3ra przypada mi\u0119dzy 27 listopada a 3 grudnia. Ponadto, w cykl wspomnie\u0144 \u017cycia i \u015bmierci Jezusa wpisane s\u0105 wspomnienia \u015bwi\u0119tych i wydarze\u0144 z \u017cycia Ko\u015bcio\u0142a. === Niedziela === Pierwszy dzie\u0144 ka\u017cdego tygodnia nazywa si\u0119 dniem Pa\u0144skim. W tym dniu Ko\u015bci\u00f3\u0142 obchodzi misterium paschalne zgodnie z tradycj\u0105 apostolsk\u0105 wywodz\u0105c\u0105 si\u0119 od samego dnia Zmartwychwstania Chrystusa.","start_idx":417,"end_idx":525}
{"id":"mrc_6046","question":"kto napisa\u0142 tekst jolka jolka?","answer":"Marek Dutkiewicz","context":"Jolka, Jolka pami\u0119tasz \u2013 ballada rockowa Budki Suflera, wydana w 1982 roku jako \u00f3smy singel zespo\u0142u. Piosenka znalaz\u0142a si\u0119 na albumie kompilacyjnym \"1974\u20131984\", kt\u00f3ry wydano w roku 1984. Autorem tekstu jest Marek Dutkiewicz, a muzyki Romuald Lipko. Warunkiem zgody na nagranie utworu by\u0142o szybkie napisanie polskiego tekstu do utworu \u201eTime to Turn\u201d niemieckiego zespo\u0142u Eloy. Po jego stworzeniu (\u201eNoc komety\u201d) zesp\u00f3\u0142 m\u00f3g\u0142 przyst\u0105pi\u0107 do nagrania utworu \u201eJolka, Jolka pami\u0119tasz\u201d, nad kt\u00f3rym pracowano od kilku miesi\u0119cy. Piosenk\u0119 za\u015bpiewa\u0142 wokalista zespo\u0142u Felicjan Andrzejczak. Utw\u00f3r zadebiutowa\u0142 w \"poczekalni\" 31. notowania Listy przeboj\u00f3w Programu Trzeciego z dnia 20 listopada 1982 roku, utrzymywa\u0142 si\u0119 na Li\u015bcie przez 13 tygodni, a w 34. notowaniu Listy osi\u0105gn\u0105\u0142 pierwsze miejsce (notowanie z 11 grudnia 1982). Piosenka okaza\u0142a si\u0119","start_idx":207,"end_idx":223}
{"id":"mrc_6047","question":"kim jest g\u0142\u00f3wny bohater ferdydurke?","answer":"Bohaterem powie\u015bci jest trzydziestoletni pocz\u0105tkuj\u0105cy literat J\u00f3zio Kowalski","context":"Ferdydurke \u2013 awangardowa powie\u015b\u0107 Witolda Gombrowicza opublikowana w 1937 (datowana 1938), prze\u0142o\u017cona na wiele j\u0119zyk\u00f3w, uznana za wybitny utw\u00f3r ju\u017c przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105. == Tre\u015b\u0107 == Bohaterem powie\u015bci jest trzydziestoletni pocz\u0105tkuj\u0105cy literat J\u00f3zio Kowalski, kt\u00f3ry niespodziewanie zostaje odwiedzony przez swojego by\u0142ego nauczyciela, profesora Pimk\u0119, i cofni\u0119ty do swojej starej klasy gimnazjalnej. Czas tera\u017aniejszy znajduje si\u0119 nagle w czasie przesz\u0142ym i staje si\u0119 czasem realnym bohatera. W trakcie pobytu w szkole zostaje poddany procesowi tzw. \u201eupupiania\u201d, czyli infantylizacji m\u0142odzie\u017cy gimnazjalnej. W kolejnych \u201eods\u0142onach\u201d perypetii bohatera podlega on cz\u0119sto wt\u0142aczaniu w formy poznawczego i spo\u0142ecznego konformizmu. W domu mieszcza\u0144skim to samokszta\u0142towanie prowadzi\u0107 ma ku normom tzw. nowoczesnego spo\u0142ecze\u0144stwa obowi\u0105zkowej tolerancji. Ostatecznie odrzuca powierzone mu zadanie i ucieka za namow\u0105 Mi\u0119tusa (szkolnego","start_idx":184,"end_idx":260}
{"id":"mrc_6048","question":"co oznacza synonim?","answer":"wyraz lub d\u0142u\u017csze okre\u015blenie r\u00f3wnowa\u017cne znaczeniowo innemu (r\u00f3wnoznacznik) lub na tyle zbli\u017cone, \u017ce mo\u017cna nim zast\u0105pi\u0107 to drugie w odpowiednim kontek\u015bcie (bliskoznacznik).","context":"Synonim (gr. \"syn\u014dnymos\" \u201er\u00f3wnoimienny\u201d) \u2013 wyraz lub d\u0142u\u017csze okre\u015blenie r\u00f3wnowa\u017cne znaczeniowo innemu (r\u00f3wnoznacznik) lub na tyle zbli\u017cone, \u017ce mo\u017cna nim zast\u0105pi\u0107 to drugie w odpowiednim kontek\u015bcie (bliskoznacznik). Zjawisko synonimii mo\u017ce dotyczy\u0107 konstrukcji sk\u0142adniowych (\"m\u00f3wi\u0107 wiersz \u2013 m\u00f3wi\u0107 wierszem\"), form morfologicznych (\"profesorowie \u2013 profesorzy\") i leksem\u00f3w (\"auto \u2013 samoch\u00f3d\"). Pomi\u0119dzy dwoma synonimami mo\u017cna zwykle wykaza\u0107 uchwytne r\u00f3\u017cnice, np. we frekwencji ich stosowania (w okre\u015blonym kontek\u015bcie lub w r\u00f3\u017cnych grupach spo\u0142ecznych). Historycznie rzecz ujmuj\u0105c, synonimy mog\u0142y kiedy\u015b okre\u015bla\u0107 inne desygnaty, jednak obecnie przypisuje si\u0119 im bliskie znaczenie. Istnieje te\u017c odwrotna tendencja do r\u00f3\u017cnicowania znaczeniowego synonim\u00f3w \u2013 wyrazy synonimiczne mog\u0105 rozgraniczy\u0107 swoje cechy semantyczne wraz z ewolucj\u0105 j\u0119zyka. Synonimami s\u0105 np. s\u0142owa \u201ebarwa\u201d i \u201ekolor\u201d, kt\u00f3re znacz\u0105 dok\u0142adnie to samo, jednak\u017ce r\u00f3\u017cni si\u0119","start_idx":43,"end_idx":214}
{"id":"mrc_6049","question":"co to jest kl\u0105twa?","answer":"kl\u0105twa \u2013 poj\u0119cie z zakresu magii","context":"; Magia i religia * kl\u0105twa \u2013 poj\u0119cie z zakresu magii * anatema \u2013 wy\u0142\u0105czenie ze spo\u0142eczno\u015bci ** kl\u0105twa (cherem) \u2013 w judaizmie anatema na\u0142o\u017cona przez bejt din * kl\u0105twa (ekskomunika) \u2013 w chrze\u015bcija\u0144stwie kara ko\u015bcielna polegaj\u0105ca na wykluczeniu ze wsp\u00f3lnoty wiernych ; Dzie\u0142a literackie * Kl\u0105twa \u2013 dramat Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego ; Filmy * \"The Grudge \u2013 Kl\u0105twa\" \u2013 film z 2004 roku * \"Kl\u0105twa\" (oryg. \"The Curse\") \u2013 film z 1987 roku, re\u017c. David Keith * \"Kl\u0105twa\" (oryg. \"Curse of the Starving Class\") \u2013 film z 1994 roku, ekranizacja sztuki Sama Sheparda, re\u017c. J. Michael McClary * \"Kl\u0105twa\" (oryg. \"Anatema\") \u2013 film z 2006 roku, re\u017c. Agim Sopi","start_idx":20,"end_idx":52}
{"id":"mrc_6050","question":"dlaczego ostra brama?","answer":"Brama ta nazywa\u0142a si\u0119 te\u017c Ostr\u0105, od cz\u0119\u015bci po\u0142udniowego przedmie\u015bcia o nazwie Ostry","context":"Ostra Brama (\u0142ac. \"Porta Acialis\", lit. \"A\u0161mens vartai\" lub \"Au\u0161ros Vartai\", bia\u0142. \"\u0412\u043e\u0441\u0442\u0440\u0430\u044f \u0431\u0440\u0430\u043c\u0430,\" ros. \"\u041e\u0441\u0442\u0440\u0430\u044f \u0431\u0440\u0430\u043c\u0430\") \u2013 brama miejska na Starym Mie\u015bcie w Wilnie, gotycka, wzniesiona w latach 1503\u20131514, wraz z przylegaj\u0105cym do niej fragmentem muru obronnego b\u0119d\u0105ca jedyn\u0105 pozosta\u0142o\u015bci\u0105 dawnych fortyfikacji miejskich. Od wewn\u0119trznej strony bramy znajduje si\u0119 klasycystyczna, wzniesiona w 1829, kaplica Ostrobramska z obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej Kr\u00f3lowej Korony Polskiej (Matki Boskiej Mi\u0142osierdzia). Stanowi ona zamkni\u0119cie ulicy Ostrobramskiej. == Bramy miejskie w Wilnie == W \u015bredniowieczu istnia\u0142 zwyczaj, \u017ce we wn\u0119kach wie\u017c bramnych, nad bram\u0105, umieszczano \u015bwi\u0119te obrazy. Wilno pierwotnie mia\u0142o pi\u0119\u0107 bram miejskich, w tym bram\u0119 Miednick\u0105 (od drogi prowadz\u0105cej do Miednik). Brama ta nazywa\u0142a si\u0119 te\u017c Ostr\u0105, od cz\u0119\u015bci po\u0142udniowego przedmie\u015bcia o nazwie Ostry","start_idx":787,"end_idx":870}
{"id":"mrc_6051","question":"jakim rodzajem modlitwy jest prefacja?","answer":"modlitwa dzi\u0119kczynna, rozpoczynaj\u0105ca modlitw\u0119 eucharystyczn\u0105 w rzymskiej tradycji liturgicznej","context":"Prefacja (\u0142ac. \"praefatio\" - przedmowa) \u2013 modlitwa dzi\u0119kczynna, rozpoczynaj\u0105ca modlitw\u0119 eucharystyczn\u0105 w rzymskiej tradycji liturgicznej, przede wszystkim w Kanonie rzymskim. St\u0105d przesz\u0142a do liturgii niekt\u00f3rych wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich z nurtu reformacyjnego. == Nazwa == W dawnym j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim s\u0142owo \"praefari\" mog\u0142o by\u0107 rozumiane w sensie \u201eobwieszczania na g\u0142os\u201d. St\u0105d prawdopodobnie zacz\u0119to odnosi\u0107 go najpierw do \u015bpiewania Eucharystii, jako proklamacji wielkich dzie\u0142 Bo\u017cych objawionych w tajemnicach paschalnych i w dziele stworzenia. R\u00f3wnolegle na terenach Galii, w liturgii gallika\u0144skiej termin \"praefatio\" odnosi\u0142 si\u0119 nie do cz\u0119\u015bci modlitwy eucharystycznej, lecz do pewnego rodzaju wst\u0119pnego komentarza s\u0142ownego do celebracji, kt\u00f3ra mia\u0142a w\u0142a\u015bnie nast\u0105pi\u0107. Wed\u0142ug Louisa Boyera, jedna nazwa dla tych dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych znacze\u0144 mog\u0142a sprawi\u0107, w okresie, gdy kanon dotar\u0142 do region\u00f3w gallika\u0144skich, \u017ce zacz\u0119to","start_idx":42,"end_idx":136}
{"id":"mrc_6052","question":"kt\u00f3ra aktorka zdoby\u0142a najwi\u0119cej oscar\u00f3w?","answer":"Frances McDormand otrzyma\u0142a 3 statuetki w tej kategorii (Fargo, Trzy Billboardy za Ebbing, Missouri i Nomadland).","context":"* Sally Field (1979, 1984) * Jodie Foster (1988, 1991) * Hilary Swank (1999, 2004). * Meryl Streep (1982, 2011) \u2013 w sumie ma jednak trzy Oscary, bo zdoby\u0142a te\u017c jednego dla najlepszej aktorki drugoplanowej (1979). Frances McDormand otrzyma\u0142a 3 statuetki w tej kategorii (Fargo, Trzy Billboardy za Ebbing, Missouri i Nomadland). Luise Rainer i Katharine Hepburn to jedyne aktorki, kt\u00f3re otrzyma\u0142y Oscara dwa razy z rz\u0119du. Halle Berry jest jedyn\u0105 Afroamerykank\u0105 w historii Akademii, kt\u00f3ra otrzyma\u0142a Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej. Otrzyma\u0142a j\u0105 w 2002 roku za rol\u0119 w filmie \"Czekaj\u0105c na wyrok\" (2001). Aktorki, kt\u00f3re otrzyma\u0142y najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Meryl Streep \u2013 16 nominacji * Katharine Hepburn \u2013 12 nominacji Opr\u00f3cz 16 nominacji","start_idx":213,"end_idx":326}
{"id":"mrc_6053","question":"jaki wz\u00f3r ma para wodna?","answer":"H2O","context":"Woda (tlenek wodoru; nazwa systematyczna IUPAC: oksydan) \u2013 zwi\u0105zek chemiczny o wzorze H2O, wyst\u0119puj\u0105cy w warunkach standardowych w stanie ciek\u0142ym. W stanie gazowym wod\u0119 okre\u015bla si\u0119 mianem pary wodnej, a w sta\u0142ym stanie skupienia \u2013 lodem. S\u0142owo \u201ewoda\u201d jako nazwa zwi\u0105zku chemicznego mo\u017ce odnosi\u0107 si\u0119 do ka\u017cdego stanu skupienia. Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem dla substancji polarnych. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 (oko\u0142o 97,38%) wyst\u0119puj\u0105cej na Ziemi wody jest \u201es\u0142ona\u201d, to znaczy zawiera du\u017co rozpuszczonych soli, g\u0142\u00f3wnie chlorku sodu. W naturalnej wodzie rozpuszczone s\u0105 gazy atmosferyczne, z kt\u00f3rych w najwi\u0119kszym st\u0119\u017ceniu znajduje si\u0119 dwutlenek w\u0119gla. Woda naturalna w wielu przypadkach przed zastosowaniem musi zosta\u0107 uzdatniona. Proces uzdatniania wody dotyczy zar\u00f3wno wody pitnej, jak i przemys\u0142owej. == Wyst\u0119powanie wody == Woda jest jedn\u0105 z najpospolitszych","start_idx":86,"end_idx":89}
{"id":"mrc_6054","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142a uchwalona konstytucja?","answer":"Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe","context":"Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 najwy\u017cszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w og\u00f3lnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku, og\u0142oszony w Dzienniku Ustaw: . Konstytucja RP wesz\u0142a w \u017cycie 17 pa\u017adziernika 1997. Z\u0142o\u017cona jest z preambu\u0142y i 13 rozdzia\u0142\u00f3w obejmuj\u0105cych 243 artyku\u0142y. == T\u0142o historyczne == == Prace nad Konstytucj\u0105 == Rozpocz\u0119cie prac nad przygotowaniem konstytucji nast\u0105pi\u0142o w 1989 roku. By\u0142o to spowodowane zasadniczymi zmianami ustrojowymi, jakie rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w Polsce pod koniec lat osiemdziesi\u0105tych. Konstytucja PRL z 1952 poprzez ci\u0105g\u0142e jej zmiany (kt\u00f3rych szczeg\u00f3lnie wiele dokonano po zwyci\u0119stwie obozu \u201eSolidarno\u015bci\u201d w 1989 roku) sta\u0142a si\u0119 aktem wewn\u0119trznie niesp\u00f3jnym, a ze wzgl\u0119du na sw\u00f3j rodow\u00f3d spo\u0142ecznie nieakceptowanym. Nie odpowiada\u0142a ona potrzebom prze\u017cywaj\u0105cego","start_idx":98,"end_idx":166}
{"id":"mrc_6055","question":"jak nazywano grup\u0119 konserwatywnych polityk\u00f3w krytykuj\u0105cych idee powsta\u0144cze?","answer":"Sta\u0144czycy","context":"Sta\u0144czycy \u2013 ugrupowanie polityczne w Galicji, powsta\u0142e w latach 60. XIX wieku. Nazwa ugrupowania wzi\u0119ta zosta\u0142a od pamfletu politycznego \"Teka Sta\u0144czyka\" (1869), opublikowanego na \u0142amach \u201ePrzegl\u0105du Polskiego\u201d. G\u0142\u00f3wnymi dzia\u0142aczami ugrupowania byli Stanis\u0142aw Tarnowski, J\u00f3zef Szujski, Stanis\u0142aw Ko\u017amian i Walerian Kalinka, a organami prasowymi \u201eCzas\u201d i \u201ePrzegl\u0105d Polski\u201d. We wspomnianej \"Tece\" w formie fikcyjnych list\u00f3w politycznych rzekomo pisanych przez Sta\u0144czyka (nadwornego b\u0142azna polskich kr\u00f3l\u00f3w) grupa wyra\u017ca\u0142a pogl\u0105dy konserwatywne. Sta\u0144czycy obarczali nar\u00f3d polski win\u0105 za utrat\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci, wytkn\u0119li mu rozliczne wady i sk\u0142onno\u015b\u0107 do anarchii, dowodzili, \u017ce monarchia pod rz\u0105dami cesarza Franciszka J\u00f3zefa stanowi pod wzgl\u0119dem ideowym kontynuacj\u0119 dawnego pa\u0144stwa polskiego i dlatego nale\u017cy z ni\u0105 wsp\u00f3\u0142dzia\u0142a\u0107. Jadowita satyra atakuj\u0105ca przesz\u0142o\u015b\u0107 narodow\u0105, a zw\u0142aszcza powstania, spotka\u0142a si\u0119 z rozlicznymi protestami. Jednocze\u015bnie byli","start_idx":0,"end_idx":9}
{"id":"mrc_6056","question":"kogo kocha\u0142 gustaw?","answer":"Gustaw zakocha\u0142 si\u0119 w kobiecie o imieniu Maryla.","context":"sentymentalnej i romantycznej literatury idealizuj\u0105cej obraz mi\u0142o\u015bci. Wierz\u0105cy w idealn\u0105 mi\u0142o\u015b\u0107 Gustaw zakocha\u0142 si\u0119 w kobiecie o imieniu Maryla. Kiedy ta po\u015blubi\u0142a innego, zrozpaczony Gustaw pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo. Gustaw opowiadaj\u0105c swoj\u0105 histori\u0119 sprawia wra\u017cenie ob\u0142\u0105kanego. Jego wyznania rw\u0105 si\u0119, my\u015bli si\u0119 pl\u0105cz\u0105 i cz\u0119sto przeskakuj\u0105 z tematu na temat. Prze\u0142omowe momenty tej historii odmierzane s\u0105 biciem zegara: W pierwszej godzinie \u2013 godzinie mi\u0142o\u015bci \u2013 Pustelnik, jeszcze nie rozpoznany przez ksi\u0119dza, m\u00f3wi o romantycznej mi\u0142o\u015bci, jej boskim pochodzeniu i skutkach. W drugiej godzinie \u2013 rozpaczy \u2013 Pustelnik jako rozpoznany ju\u017c przez ksi\u0119dza Gustaw wspomina swoje zmarnowane przez nieszcz\u0119\u015bliw\u0105 mi\u0142o\u015b\u0107 \u017cycie. Skar\u017cy si\u0119 na istniej\u0105ce stosunki spo\u0142eczne utrudniaj\u0105ce po\u0142\u0105czenie si\u0119 kochank\u00f3w w\u0119z\u0142em ma\u0142\u017ce\u0144skim. W ko\u0144cu przebija si\u0119 sztyletem, ale nie pada. W trzeciej","start_idx":96,"end_idx":144}
{"id":"mrc_6057","question":"jakie wydarzenie mia\u0142o miejsce w styczniu 1947 r. w polsce?","answer":"wybory do Sejmu Ustawodawczego","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1947 roku \u2013 wybory do Sejmu Ustawodawczego przeprowadzone w Polsce 19 stycznia 1947, sfa\u0142szowane przez aparat policyjny (Ministerstwo Bezpiecze\u0144stwa Publicznego podporz\u0105dkowane PPR), przy bezpo\u015brednim udziale funkcjonariuszy NKWD, metodami wypr\u00f3bowanymi we wcze\u015bniejszym referendum (1946). == Geneza == Zgodnie z postanowieniami konferencji ja\u0142ta\u0144skiej, legitymizacja w\u0142adzy w Polsce mia\u0142a si\u0119 dokona\u0107 na drodze demokratycznych wybor\u00f3w w jak najkr\u00f3tszym terminie. Do tego czasu rz\u0105dzi\u0107 mia\u0142 Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej powo\u0142any w trakcie konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945 pod nadzorem trzech mocarstw koalicji antyhitlerowskiej i uznany w\u00f3wczas przez mocarstwa za legalny rz\u0105d polski, przy jednoczesnym wycofaniu uznania przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i USA rz\u0105dowi RP na uchod\u017astwie. Na konferencji poczdamskiej Boles\u0142aw Bierut zobowi\u0105za\u0142 si\u0119 na pi\u015bmie do przeprowadzenia wolnych i nieskr\u0119powanych","start_idx":44,"end_idx":74}
{"id":"mrc_6058","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 jezus?","answer":"Jezus Chrystus urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 8 p.n.e. a 4 p.n.e., najprawdopodobniej w 5 p.n.e.","context":"Data narodzin Jezusa Chrystusa \u2013 Jezus Chrystus urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 8 p.n.e. a 4 p.n.e., najprawdopodobniej w 5 p.n.e. == \u0179r\u00f3d\u0142a == Jedyne \u017ar\u00f3d\u0142a, jakie pozwalaj\u0105 w przybli\u017ceniu datowa\u0107 narodziny Jezusa, to dwie spo\u015br\u00f3d ewangelii Nowego Testamentu: Ewangelia Mateusza i \u0141ukasza, kt\u00f3re podaj\u0105 nieliczne informacje na temat narodzin Jezusa. Pozosta\u0142e ewangelie nowotestamentowe nie wspominaj\u0105 nic na ten temat, pozakanoniczne za\u015b ewangelie apokryficzne, zw\u0142aszcza Ewangelie dzieci\u0144stwa, uwa\u017cane s\u0105 przez historyk\u00f3w za niewiarygodne jako \u017ar\u00f3d\u0142a dla rekonstrukcji historycznej. Problemem, na jaki napotykaj\u0105 historycy badaj\u0105cy oba \u017ar\u00f3d\u0142a, s\u0105 rozbie\u017cno\u015bci w przek\u0142adach poszczeg\u00f3lnych wersji. Wedle Ewangelii Mateusza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 jeszcze za \u017cycia kr\u00f3la Heroda, podczas gdy wedle Ewangelii \u0141ukasza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w czasie trwania spisu ludno\u015bci, kiedy w\u0142adc\u0105 Syrii","start_idx":33,"end_idx":126}
{"id":"mrc_6059","question":"do jakiej grupy nale\u017cy j\u0119zyk polski?","answer":"grupy zachodnios\u0142owia\u0144skiej","context":"J\u0119zyk polski, polszczyzna \u2013 j\u0119zyk lechicki z grupy zachodnios\u0142owia\u0144skiej (do kt\u00f3rej nale\u017c\u0105 r\u00f3wnie\u017c czeski, kaszubski, s\u0142owacki i j\u0119zyki \u0142u\u017cyckie), stanowi\u0105cej cz\u0119\u015b\u0107 rodziny indoeuropejskiej. Jest j\u0119zykiem urz\u0119dowym w Polsce oraz nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w Unii Europejskiej. Ocenia si\u0119, \u017ce jest mow\u0105 ojczyst\u0105 ok. 44 mln ludzi na \u015bwiecie (w literaturze naukowej mo\u017cna spotka\u0107 szacunki od 39 do 48 mln). J\u0119zykiem tym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 przede wszystkim mieszka\u0144cy Polski oraz przedstawiciele tak zwanej Polonii, czyli ludno\u015bci polskiej zamieszka\u0142ej za granic\u0105. Z punktu widzenia typologii jest j\u0119zykiem fleksyjnym, z rozbudowan\u0105 fleksj\u0105 w zakresie morfologii. Akcent w j\u0119zyku polskim pada zwykle na drug\u0105 sylab\u0119 od ko\u0144ca, a w zdaniu przewa\u017ca szyk SVO (podmiot orzeczenie dope\u0142nienie). J\u0119zyk polski ma obecnie najwi\u0119ksz\u0105 spo\u0142eczno\u015b\u0107 u\u017cytkownik\u00f3w w\u015br\u00f3d przedstawicieli s\u0142owia\u0144szczyzny","start_idx":45,"end_idx":72}
{"id":"mrc_6060","question":"kiedy powsta\u0142a socjologia?","answer":"Jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodr\u0119bni\u0142a si\u0119 pod koniec XIX wieku.","context":"spo\u0142ecznie zaanga\u017cowane. Powi\u0105zanie funkcji demaskatorskiej z socjotechniczn\u0105 znamionuje pozytywne zaanga\u017cowanie spo\u0142eczne socjologii. Powi\u0105zanie funkcji diagonostycznej i socjotechnicznej z funkcj\u0105 apologetyczn\u0105 znamionuje negatywne zaanga\u017cowanie spo\u0142eczne socjologii. == Historia socjologii == Termin \u201esocjologia\u201d (od \u0142ac. \"socius\" \u2013 zbiorowo\u015b\u0107, spo\u0142ecze\u0144stwo i gr. \"logos\" m\u0105dro\u015b\u0107, wiedza) wprowadzi\u0142 w 1837 roku Auguste Comte. Jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodr\u0119bni\u0142a si\u0119 pod koniec XIX wieku. Pierwszy wydzia\u0142 socjologii powsta\u0142 w 1892 roku na Uniwersytecie w Chicago, trzy lata p\u00f3\u017aniej ustanowiono pierwsz\u0105 europejsk\u0105 katedr\u0119 socjologii, na Uniwersytecie w Bordeaux. W Polsce pierwsza katedra socjologii powsta\u0142a na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego w 1919 roku (kierowa\u0142 ni\u0105 Leon Petra\u017cycki). Rok p\u00f3\u017aniej, z inicjatywy Floriana Znanieckiego, uruchomiono Katedr\u0119 Socjologii i Filozofii Kultury na Uniwersytecie Pozna\u0144skim, wtedy te\u017c","start_idx":431,"end_idx":515}
{"id":"mrc_6061","question":"kiedy jan pawe\u0142 2 zosta\u0142 papie\u017cem?","answer":"16 pa\u017adziernika 1978","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":578,"end_idx":598}
{"id":"mrc_6062","question":"jak\u0105 wielko\u015b\u0107 ma atom?","answer":"Atomy maj\u0105 rozmiary rz\u0119du 10\u221210 m","context":"wn\u0119trza atomu. Atomy maj\u0105 rozmiary rz\u0119du 10\u221210 m i mas\u0119 rz\u0119du 10\u221226 \u2013 10\u221225 kg. Mo\u017cna je obserwowa\u0107 przez skaningowy mikroskop tunelowy. Ponad 99,9% masy atomu jest zawarte w jego j\u0105drze. J\u0105dro atomowe zbudowane jest z nukleon\u00f3w: proton\u00f3w o dodatnim \u0142adunku elektrycznym i elektrycznie oboj\u0119tnych neutron\u00f3w. Chmur\u0119 elektronow\u0105 tworz\u0105 elektrony zwi\u0105zane z j\u0105drem przez oddzia\u0142ywanie elektromagnetyczne. Podobne oddzia\u0142ywanie pozwala atomom \u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 w cz\u0105steczki. Atom jest elektrycznie oboj\u0119tny, gdy liczba elektron\u00f3w jest r\u00f3wna liczbie proton\u00f3w. W przeciwnym przypadku ma \u0142adunek i nazywany jest jonem. G\u0142\u00f3wne w\u0142a\u015bciwo\u015bci chemiczne atom\u00f3w okre\u015bla liczba proton\u00f3w w j\u0105drze (liczba atomowa), gdy\u017c determinuje ona struktur\u0119 chmury elektronowej oraz liczb\u0119 elektron\u00f3w koniecznych do tego, aby atom by\u0142 elektrycznie oboj\u0119tny. Elektrony zwi\u0105zane w atomach roz\u0142o\u017cone s\u0105 na pow\u0142okach,","start_idx":15,"end_idx":48}
{"id":"mrc_6063","question":"kto sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 w republice rzymskiej?","answer":"Suwerenn\u0105 w\u0142adz\u0119 w republice sprawowa\u0142 lud rzymski (\"populus Romanus\"), kt\u00f3ry wypowiada\u0142 si\u0119 poprzez zgromadzenia.","context":"si\u0119 ostatecznie republika\u0144skie instytucje, z kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 mia\u0142a istnie\u0107 a\u017c do ko\u0144ca funkcjonowania pa\u0144stwa rzymskiego, nawet je\u015bli w okresie cesarstwa przesta\u0142a si\u0119 z nimi wi\u0105za\u0107 rzeczywista w\u0142adza. Suwerenn\u0105 w\u0142adz\u0119 w republice sprawowa\u0142 lud rzymski (\"populus Romanus\"), kt\u00f3ry wypowiada\u0142 si\u0119 poprzez zgromadzenia. Istnia\u0142y trzy rodzaje zgromadze\u0144. Komicja centurialne by\u0142y zorganizowane wed\u0142ug podzia\u0142u obywateli na klasy maj\u0105tkowe, co zapewnia\u0142o przewag\u0119 w g\u0142osowaniach najbogatszym. To one wybiera\u0142y wy\u017cszych magistrat\u00f3w: konsul\u00f3w, pretor\u00f3w i cenzor\u00f3w, zatwierdza\u0142y traktaty z obcymi pa\u0144stwami oraz decydowa\u0142y o wojnie i pokoju. Komicja tribusowe by\u0142y zorganizowane na podstawie okr\u0119g\u00f3w, \"tribus\", poprzez kt\u00f3re g\u0142osowano. W III wieku sta\u0142y si\u0119 one g\u0142\u00f3wnym organem ustawodawczym (chocia\u017c uprawnienia w tym zakresie posiada\u0142y te\u017c komicja centurialne). Wybierano na nich tak\u017ce ni\u017cszych magistrat\u00f3w: edyl\u00f3w kurulnych i kwestor\u00f3w.","start_idx":204,"end_idx":318}
{"id":"mrc_6064","question":"ile miejsc po przecinku ma liczba pi?","answer":"2,0615\u00b71011 miejsc po przecinku","context":"liczby Pi jest William Shanks, kt\u00f3remu w 1874 uda\u0142o si\u0119 uzyska\u0107 707 miejsc po przecinku. Zaj\u0119\u0142o mu to 15 lat. P\u00f3\u017aniej okaza\u0142o si\u0119, \u017ce 180 ostatnich cyfr obliczy\u0142 b\u0142\u0119dnie (wynik, kt\u00f3ry uznano za prawid\u0142owy uwzgl\u0119dnia 527 miejsc po przecinku). W 1946 roku Ferguson poda\u0142 warto\u015b\u0107 do 620. miejsca po przecinku. W ko\u0144cowych obliczeniach wspomaga\u0142 si\u0119 ju\u017c kalkulatorem. Od 1949, kiedy to przy pomocy komputera ENIAC obliczono 2038 miejsc po przecinku, dok\u0142adniejsze aproksymacje liczby uzyskiwano ju\u017c tylko przy u\u017cyciu komputer\u00f3w. We wrze\u015bniu 1999 roku obliczono z dok\u0142adno\u015bci\u0105 2,0615\u00b71011 miejsc po przecinku. Dokona\u0142 tego Takahasi przy pomocy komputera Hitachi SR8000. 31 grudnia 2009 r. Fabrice Bellard og\u0142osi\u0142, \u017ce uda\u0142o mu si\u0119 obliczy\u0107 z dok\u0142adno\u015bci\u0105 do 2700 miliard\u00f3w cyfr. Obliczenia ze sprawdzeniem zaj\u0119\u0142y","start_idx":572,"end_idx":603}
{"id":"mrc_6065","question":"gdzie dochodzi do zap\u0142odnienia?","answer":"najcz\u0119\u015bciej w ba\u0144ce jajowodu, aczkolwiek mo\u017ce doj\u015b\u0107 do po\u0142\u0105czenia gamet w innym odcinku uk\u0142adu rozrodczego.","context":"== Przebieg zap\u0142odnienia u zwierz\u0105t == U ssak\u00f3w (w tym cz\u0142owieka) zap\u0142odnienie mo\u017ce by\u0107 skutkiem kopulacji pomi\u0119dzy osobnikami przeciwnych p\u0142ci. Zap\u0142odnienie nast\u0119puje w wyniku wnikni\u0119cia plemnika do kom\u00f3rki jajowej. Ma to miejsce w najcz\u0119\u015bciej w ba\u0144ce jajowodu, aczkolwiek mo\u017ce doj\u015b\u0107 do po\u0142\u0105czenia gamet w innym odcinku uk\u0142adu rozrodczego. Powstanie zygoty jest te\u017c po\u017c\u0105danym wynikiem inseminacji lub metody \"in vitro\". Na zap\u0142odnienie sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 liczne procesy: # Kapacytacja, czyli uzdatnianie plemnik\u00f3w # Przenikanie plemnik\u00f3w przez wieniec promienisty # Penetracja plemnika przez os\u0142onk\u0119 przejrzyst\u0105 # Fuzja plemnika z kom\u00f3rk\u0105 jajow\u0105 # Podj\u0119cie drugiego podzia\u0142u przez oocyt drugiego rz\u0119du # Reakcja korowa # Reakcja os\u0142ony przejrzystej # Blok przeciwko polispermii # Wytworzenie przedj\u0105drzy \u017ce\u0144skich i m\u0119skich # Kondensacja chromosom\u00f3w z przedj\u0105drzy oraz wytworzenie","start_idx":233,"end_idx":340}
{"id":"mrc_6066","question":"kto nale\u017cy do zakonu malta\u0144skiego?","answer":"W Polsce do zakonu nale\u017cy 160 os\u00f3b, w tym politycy, m.in. Marcin Libicki, czy \u0141ukasz Szumowski.","context":"(rozwi\u0105zane formalnie w 1817, cho\u0107 potwierdzone przyj\u0119cia nowych kawaler\u00f3w, w wi\u0119kszo\u015bci Polak\u00f3w, trwa\u0142y do 1824). Ostatni\u0105 komandori\u0105 by\u0142a komandoria pozna\u0144ska, przej\u0119ta przez w\u0142adze pruskie po \u015bmierci ostatniego komandora w 1832. Zwi\u0105zek Polskich Kawaler\u00f3w Malta\u0144skich powsta\u0142 w roku 1927 pod kierownictwem hr. Bogdana Hutten-Czapskiego. Po II wojnie \u015bwiatowej Zwi\u0105zek funkcjonowa\u0142 na emigracji, a w roku 1992 zosta\u0142 reaktywowany w Polsce. Tradycja przynale\u017cno\u015bci do zakonu joannit\u00f3w przetrwa\u0142a do dzi\u015b w wielu rodach szlacheckich i stanowi tytu\u0142 honorowy. W Polsce do zakonu nale\u017cy 160 os\u00f3b, w tym politycy, m.in. Marcin Libicki, czy \u0141ukasz Szumowski. Od 2004 zakon utrzymuje swoj\u0105 ambasad\u0119 w Warszawie. == Str\u00f3j zakonny == Str\u00f3j zakonny joannit\u00f3w zosta\u0142 ustalony przez papie\u017ca Aleksandra IV w 1259 roku i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z czarnego","start_idx":559,"end_idx":654}
{"id":"mrc_6067","question":"co oznacza grecka demokracja?","answer":"ustr\u00f3j polityczny istniej\u0105cy w niekt\u00f3rych greckich polis, w szczeg\u00f3lno\u015bci w Atenach, przeciwstawiany monarchii (rz\u0105dom jednej osoby) czy oligarchii (rz\u0105dom nielicznych).","context":"staro\u017cytno\u015bci jako \"demokracj\u0119\" oznaczano ustr\u00f3j polityczny istniej\u0105cy w niekt\u00f3rych greckich polis, w szczeg\u00f3lno\u015bci w Atenach, przeciwstawiany monarchii (rz\u0105dom jednej osoby) czy oligarchii (rz\u0105dom nielicznych). Ta opozycja nie jest ju\u017c obecnie tak wyra\u017ana. Wsp\u00f3\u0142czesne rz\u0105dy demokratyczne zawieraj\u0105 zar\u00f3wno elementy oligarchii, jak i monarchii. Karl Popper definiowa\u0142 demokracj\u0119 w kontra\u015bcie do dyktatury czy tyranii. G\u0142\u00f3wnym kryterium rozr\u00f3\u017cniaj\u0105cym by\u0142o to, czy lud mo\u017ce kontrolowa\u0107 w\u0142adz\u0119 bez konieczno\u015bci przeprowadzania rewolucji. Cz\u0119sto pod poj\u0119ciem \"demokracji\" rozumie si\u0119 demokracj\u0119 liberaln\u0105, kt\u00f3ra jest jedn\u0105 z odmian demokracji przedstawicielskiej. Zawiera ona takie elementy jak: pluralizm polityczny, r\u00f3wno\u015b\u0107 wobec prawa, prawa obywatelskie, prawa cz\u0142owieka oraz spo\u0142ecze\u0144stwo obywatelskie. === Demokracja a republika === Demokracja jest te\u017c cz\u0119sto uto\u017csamiana z republika\u0144sk\u0105 form\u0105 rz\u0105du, chocia\u017c w niekt\u00f3rych j\u0119zykach termin \"republika\" obejmuje lub","start_idx":42,"end_idx":211}
{"id":"mrc_6068","question":"kto nadzoruje banki?","answer":"Nadz\u00f3r bankowy w krajach Unii Europejskiej sprawuj\u0105 banki centralne lub specjalne urz\u0119dy wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce z bankami centralnymi.","context":"Nadz\u00f3r bankowy \u2013 instytucja monitoruj\u0105ca dzia\u0142alno\u015b\u0107 podleg\u0142ych jej bank\u00f3w komercyjnych, kt\u00f3rej podstawowym celem jest zapewnienie stabilno\u015bci i bezpiecze\u0144stwa sektora bankowego, a tak\u017ce tworzenie i kontrola skierowanych do bank\u00f3w norm ostro\u017cno\u015bciowych. Nadz\u00f3r bankowy polega na mo\u017cliwo\u015bci arbitralnego wkraczania w dzia\u0142alno\u015b\u0107 instytucji wykonuj\u0105cych czynno\u015bci bankowe przez odpowiedni organ pa\u0144stwowy. Nadz\u00f3r bankowy dzia\u0142a w interesie klient\u00f3w bank\u00f3w, czuwaj\u0105c nad przestrzeganiem przez banki prawa bankowego i innych chroni\u0105cych klient\u00f3w przepis\u00f3w, w celu zapewnienia bezpiecze\u0144stwa zgromadzonych przez bank depozyt\u00f3w. Nadz\u00f3r bankowy w krajach Unii Europejskiej sprawuj\u0105 banki centralne lub specjalne urz\u0119dy wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce z bankami centralnymi. Z uwagi na brak jednolito\u015bci odno\u015bnie do instytucjonalizacji nadzoru bankowego w r\u00f3\u017cnych krajach oraz generowane trudno\u015bci zwi\u0105zane z kontrolowaniem dzia\u0142alno\u015bci o charakterze mi\u0119dzynarodowym, utworzony zosta\u0142 Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego. Instytucja","start_idx":623,"end_idx":749}
{"id":"mrc_6069","question":"co znaczy spin off?","answer":"nowy produkt powsta\u0142y na bazie du\u017cej popularno\u015bci bohater\u00f3w lub w\u0105tk\u00f3w produkcji oryginalnych w filmie, telewizji lub grze komputerowej.","context":"Spin-off \u2013 nowy produkt powsta\u0142y na bazie du\u017cej popularno\u015bci bohater\u00f3w lub w\u0105tk\u00f3w produkcji oryginalnych w filmie, telewizji lub grze komputerowej. Spin-off wyst\u0119puje te\u017c w ksi\u0105\u017ckach i komiksach (g\u0142\u00f3wnie ameryka\u0144skich, a rzadziej w japo\u0144skich) \u2013 najcz\u0119\u015bciej prezentuje wtedy przygody drugoplanowych bohater\u00f3w serii pierwotnej, rozwijaj\u0105c w\u0105tki poboczne. Spin-offy potrafi\u0105 przebija\u0107 swoj\u0105 popularno\u015bci\u0105 oryginalne produkcje. == Przyk\u0142ady == === Spin-offy film\u00f3w === * \"Auta\" \u2013 \"Samoloty\" * \"Kr\u00f3l Lew\" \u2013 \"Timon i Pumba\" * \"Madagaskar\" \u2013 \"Pingwiny z Madagaskaru\" * \"Shrek\" \u2013 \"Kot w Butach\" * \"Harry Potter\" \u2013 \"Fantastyczne zwierz\u0119ta i jak je znale\u017a\u0107\" * \"Gwiezdne wojny\" \u2013 \"\u0141otr 1. Gwiezdne wojny \u2013 historie\" * \"Obcy\" \u2013 \"Prometeusz\" * \"Daredevil\" \u2013 \"Elektra\" * \"Toy Story\" \u2013 \"Buzz Astral z Gwiezdnej Bazy\" *","start_idx":11,"end_idx":147}
{"id":"mrc_6070","question":"w kt\u00f3rym roku powalony zosta\u0142 przez wiatr d\u0105b jagie\u0142\u0142y?","answer":"2 listopada 1974 roku","context":"D\u0105b Jagie\u0142\u0142y \u2013 martwy d\u0105b w Puszczy Bia\u0142owieskiej. == Opis == Wed\u0142ug legendy, pod tym d\u0119bem mia\u0142 przesiadywa\u0107 W\u0142adys\u0142aw II Jagie\u0142\u0142o przed \u0142owami zorganizowanymi przed wypraw\u0105 grunwaldzk\u0105. Drzewo zosta\u0142o zwalone przez wichur\u0119 2 listopada 1974 roku. Faktycznie nie mia\u0142o wi\u0119cej ni\u017c 450 lat (obw\u00f3d na wys. 130 cm od podstawy 550 cm, wysoko\u015b\u0107 39 m). Jak na d\u0105b rosn\u0105cy w Puszczy Bia\u0142owieskiej mia\u0142 du\u017ce konary i spor\u0105 koron\u0119. Kilka lat przed wywr\u00f3ceniem si\u0119 D\u0105b Jagie\u0142\u0142y straci\u0142 konar 29-metrowej d\u0142ugo\u015bci. Obecnie mo\u017cna ogl\u0105da\u0107 w Bia\u0142owieskim Parku Narodowym jego rozk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 pie\u0144. Tw\u00f3rc\u0105 legendy D\u0119bu Jagie\u0142\u0142y by\u0142 Jan Jerzy Karpi\u0144ski. Sprawi\u0142a ona, \u017ce tysi\u0105ce turyst\u00f3w zosta\u0142o odci\u0105gni\u0119tych od centrum Bia\u0142owie\u017cy i zgodnie z zamys\u0142em autora zacz\u0119\u0142o podziwia\u0107 pi\u0119kno ost\u0119p\u00f3w puszczy. Z \u017co\u0142\u0119dzi","start_idx":225,"end_idx":246}
{"id":"mrc_6071","question":"kto by\u0142 legendarnym za\u0142o\u017cycielem pa\u0144stwa polskiego?","answer":"Lech","context":"Lech \u2013 legendarny protoplasta Polak\u00f3w, jeden z trzech braci-za\u0142o\u017cycieli pa\u0144stw s\u0142owia\u0144skich. Tw\u00f3rca pa\u0144stwa Polan oraz jego pierwszej stolicy \u2013 Gniezna. Brat Czecha i Rusa. Tradycja przypisuje mu stworzenie nazwy pierwszej stolicy Polski i okre\u015blenie god\u0142a pa\u0144stwa \u2013 Or\u0142a Bia\u0142ego. Legenda o nim pojawi\u0142a si\u0119 m.in. w Kronice wielkopolskiej. Od jego imienia pochodzi nazwa Wzg\u00f3rza Lecha w Gnie\u017anie. == Legenda == Lech w \u017ar\u00f3d\u0142ach pojawia si\u0119 po raz pierwszy w legendzie o Lechu, Czechu i Rusie, kt\u00f3ra spisana zosta\u0142a w \"Kronice Wielkopolskiej\", napisanej po \u0142acinie w II po\u0142owie XIII wieku. Wed\u0142ug anonimowego kronikarza bracia pochodzili z Panonii i po przybyciu na p\u00f3\u0142noc za\u0142o\u017cyli pa\u0144stwa nazwane ich imionami. Legendy czeskie podaj\u0105, \u017ce Czech osiedli\u0142 si\u0119 na g\u00f3rze \u0158\u00edp, a Lech ruszy\u0142 dalej","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_6072","question":"gdzie stosuje sie izotopy?","answer":"Zasilacze izotopowe stosuje si\u0119 wsz\u0119dzie tam, gdzie konieczna jest najwy\u017csza niezawodno\u015b\u0107 zasilania przy jednoczesnych ma\u0142ych wymaganiach co do mocy, mi\u0119dzy innymi w rozrusznikach serca, w automatach dzia\u0142aj\u0105cych w re\u017cimie d\u0142ugotrwa\u0142ej autonomiczno\u015bci, na przyk\u0142ad w sondach kosmicznych, automatycznych stacjach meteorologicznych znajduj\u0105cych si\u0119 w trudno dost\u0119pnym terenie (np. arktycznych).","context":"produkowanego promieniowania alfa i beta powoduje, \u017ce na og\u00f3\u0142 nawet w pobli\u017cu samego zasilacza nie otrzymuje si\u0119 jego znacz\u0105cych dawek. Zasilacze izotopowe stosuje si\u0119 wsz\u0119dzie tam, gdzie konieczna jest najwy\u017csza niezawodno\u015b\u0107 zasilania przy jednoczesnych ma\u0142ych wymaganiach co do mocy, mi\u0119dzy innymi w rozrusznikach serca, w automatach dzia\u0142aj\u0105cych w re\u017cimie d\u0142ugotrwa\u0142ej autonomiczno\u015bci, na przyk\u0142ad w sondach kosmicznych, automatycznych stacjach meteorologicznych znajduj\u0105cych si\u0119 w trudno dost\u0119pnym terenie (np. arktycznych). === Datowanie === Promieniotw\u00f3rczy izotop w\u0119gla 14C stosowany jest przy oznaczaniu wieku pr\u00f3bek geologicznych oraz wykopalisk archeologicznych i paleontologicznych. Metoda ta zwana jest datowaniem radiow\u0119glowym wykorzystuje zachodz\u0105c\u0105 w czasie zmian\u0119 ilo\u015bci izotop\u00f3w promieniotw\u00f3rczych lub produkt\u00f3w przemian izotopowych w badanym materiale. Pod wp\u0142ywem promieniowania kosmicznego w atmosferze Ziemi powstaje izotop w\u0119gla 14C, kt\u00f3ry mo\u017ce","start_idx":136,"end_idx":528}
{"id":"mrc_6073","question":"jak padaj\u0105 promienie s\u0142oneczne?","answer":"prostopadle na r\u00f3wnik i s\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie styczne do jej powierzchni przy biegunach","context":"to moment, w kt\u00f3rym Ziemia przekracza punkt na swojej orbicie, w kt\u00f3rym promienie s\u0142oneczne padaj\u0105 prostopadle na r\u00f3wnik i s\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie styczne do jej powierzchni przy biegunach, i od tej chwili przez p\u00f3\u0142 roku biegun p\u00f3\u0142nocny b\u0119dzie bli\u017cej S\u0142o\u0144ca ni\u017c biegun po\u0142udniowy (S\u0142o\u0144ce bardziej o\u015bwietla p\u00f3\u0142nocn\u0105 p\u00f3\u0142kul\u0119 Ziemi). Inaczej m\u00f3wi\u0105c r\u00f3wnonoc marcowa jest momentem przeci\u0119cia przez S\u0142o\u0144ce r\u00f3wnika niebieskiego w trakcie jego pozornej w\u0119dr\u00f3wki po ekliptyce z p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej na p\u00f3\u0142kul\u0119 p\u00f3\u0142nocn\u0105. W starym kalendarzu rzymskim r\u00f3wnonoc wiosenna by\u0142a pocz\u0105tkiem roku (miesi\u0105ca Martius). W 155 p.n.e. przesuni\u0119to w Rzymie pocz\u0105tek roku urz\u0119dowego na 1 stycznia. W 325 n.e. r\u00f3wnonoc wiosenna wypada\u0142a 21 marca i ten termin zosta\u0142 przyj\u0119ty przez sob\u00f3r nicejski do obliczania daty \u015bwi\u0119cenia Wielkanocy. Niedok\u0142adno\u015b\u0107 kalendarza julia\u0144skiego spowodowa\u0142a,","start_idx":99,"end_idx":180}
{"id":"mrc_6074","question":"kto we w\u0142oszech przynosi prezenty?","answer":"Befana","context":"Befana \u2013 wr\u00f3\u017cka o wygl\u0105dzie wied\u017amy, dosy\u0107 z\u0142o\u015bliwa, kt\u00f3ra w tradycji w\u0142oskiej przynosi dzieciom prezenty w zwi\u0105zku z Bo\u017cym Narodzeniem. Pe\u0142ni t\u0119 sam\u0105 rol\u0119, co \u015bwi\u0119ty Miko\u0142aj. Dzieci oczekuj\u0105 prezent\u00f3w od Befany w noc z 5 na 6 stycznia w \u015awi\u0119to Trzech Kr\u00f3li. Pochodzenie jej imienia ma przypuszczalnie zwi\u0105zek z \"epifani\u0105\", czyli aktem objawienia. Befana jest staruszk\u0105 z d\u0142ugim, zakrzywionym nosem. Ubrana jest w postrz\u0119pione i brudne rzeczy. G\u0142ow\u0119 ma przewi\u0105zan\u0105 szalem lub chustk\u0105. Lata na miotle, wchodzi do dom\u00f3w przez komin i zostawia w skarpecie prezenty. Dzieci, kt\u00f3re chc\u0105 si\u0119 jej przypodoba\u0107 powinny zostawi\u0107 na stole przed snem mandarynk\u0119, pomara\u0144cz\u0119 lub kieliszek wina. Dzieciom m\u00f3wi si\u0119, \u017ce je\u017celi nie b\u0119d\u0105 grzeczne, to wied\u017ama Befana w\u0142o\u017cy im do \u015bwi\u0105tecznej skarpety","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_6075","question":"jakie grzyby jadalne?","answer":"borowiki, podgrzybki i ko\u017alarze, rydze, pieprzniki, czubajki, go\u0142\u0105bki, g\u0105ski i opie\u0144ki, a tak\u017ce rosn\u0105ce pod ziemi\u0105 trufle.","context":"popularnych grzyb\u00f3w jadalnych nale\u017c\u0105: borowiki, podgrzybki i ko\u017alarze, rydze, pieprzniki, czubajki, go\u0142\u0105bki, g\u0105ski i opie\u0144ki, a tak\u017ce rosn\u0105ce pod ziemi\u0105 trufle. Nie wolno zbiera\u0107 grzyb\u00f3w chronionych prawnie (zobacz: grzyby chronione). Mi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi kr\u0119gami kulturowymi wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3\u017cnice w uznawaniu grzyb\u00f3w za jadalne. Pewne spo\u0142ecze\u0144stwa (np. z Europy Po\u0142udniowej i Wschodniej, Chin) s\u0105 okre\u015blane jako mykofiliczne, podczas gdy inne (np. z Europy Zachodniej) jako mykofobiczne. W kulturach mykofobicznych jedzone s\u0105 jedynie nieliczne gatunki grzyb\u00f3w, cz\u0119sto przede wszystkim pochodz\u0105ce z uprawy. W pewnych kuchniach regionalnych stosowane s\u0105 sposoby na neutralizowanie truj\u0105cych w\u0142a\u015bciwo\u015bci niekt\u00f3rych gatunk\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym gatunki uznane za truj\u0105ce w jednym kraju, s\u0105 wykorzystywane w innych (np. piestrzenica kasztanowata we wsp\u00f3\u0142czesnej kuchni polskiej jest uwa\u017cana za truj\u0105c\u0105, podczas gdy po","start_idx":38,"end_idx":160}
{"id":"mrc_6076","question":"kto staje przed trybuna\u0142em stanu?","answer":"Prezesa NBP, Prezesa NIK-u, cz\u0142onk\u00f3w KRRiT oraz Naczelnego dow\u00f3dcy si\u0142 zbrojnych","context":"Senacie. Wniosek o postawienie przed Trybuna\u0142em Stanu mo\u017ce z\u0142o\u017cy\u0107 te\u017c sejmowa komisja \u015bledcza w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK-u, cz\u0142onk\u00f3w KRRiT oraz Naczelnego dow\u00f3dcy si\u0142 zbrojnych, je\u015bli zostanie on poparty przez co najmniej 2/3 sk\u0142adu Komisji, w obecno\u015bci co najmniej po\u0142owy jej cz\u0142onk\u00f3w. Aby kt\u00f3ry\u015b z wymienionych podmiot\u00f3w stan\u0105\u0142 przed Trybuna\u0142em Stanu, podobnie jak w przypadku wniosku z\u0142o\u017conego przez pos\u0142\u00f3w, musi on zosta\u0107 poparty w trakcie g\u0142osowania bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w Sejmie. Trybuna\u0142 Stanu mo\u017ce orzeka\u0107 kary: * utraty czynnego i biernego prawa wyborczego, * utraty wszystkich lub niekt\u00f3rych order\u00f3w, odznacze\u0144 i tytu\u0142\u00f3w honorowych, * zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pe\u0142nienia funkcji zwi\u0105zanych ze szczeg\u00f3ln\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 w organach pa\u0144stwowych i organizacjach spo\u0142ecznych, * pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do","start_idx":111,"end_idx":191}
{"id":"mrc_6077","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w ma monachium?","answer":"niemal 1,5 mln os\u00f3b","context":"Monachium (niem. \"M\u00fcnchen\", ; baw. \"Minga\") \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowych Niemczech, stolica kraju zwi\u0105zkowego Bawaria, siedziba rejencji G\u00f3rna Bawaria, regionu Monachium, powiatu Landkreis M\u00fcnchen (do kt\u00f3rego jednak miasto nie nale\u017cy) oraz Stowarzyszenia Krajowego (\"Landesverband\") Technisches Hilfswerk, trzecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto Niemiec, zamieszkiwane pod koniec 2019 r. przez niemal 1,5 mln os\u00f3b. Monachium po\u0142o\u017cone jest na Wy\u017cynie Bawarskiej, nad rzek\u0105 Izar\u0105. Jest siedzib\u0105 Federalnego Trybuna\u0142u Finansowego (\"Bundesfinanzhof\") oraz centrali presti\u017cowego Towarzystwa Maxa Plancka prowadz\u0105cego dzia\u0142alno\u015b\u0107 badawczo-rozwojow\u0105 w Niemczech i innych krajach Europy. Miasto jest ponadto g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem gospodarczym i kulturalno-naukowym po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci kraju. == Historia == W 1158 r. Henryk Lew, ksi\u0105\u017c\u0119 Bawarii, dokona\u0142 lokacji miasta, nadaj\u0105c jednocze\u015bnie benedyktynom przywilej organizowania targ\u00f3w. Miasto powsta\u0142o przy zamku","start_idx":412,"end_idx":431}
{"id":"mrc_6078","question":"dlaczego polacy emigrowali po powstaniu listopadowym?","answer":"Emigracja mia\u0142a pod\u0142o\u017ce patriotyczno-polityczne, a bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142 upadek powstania listopadowego w 1831 roku.","context":"Wielka Emigracja \u2013 ruch emigracyjny polskiej ludno\u015bci w pierwszej po\u0142owie XIX wieku. Emigracja mia\u0142a pod\u0142o\u017ce patriotyczno-polityczne, a bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142 upadek powstania listopadowego w 1831 roku. Wielka Emigracja by\u0142a jednym z najwi\u0119kszych ruch\u00f3w emigracyjnych \u00f3wczesnej Europy. == Emigranci == Do emigrant\u00f3w nale\u017ca\u0142a g\u0142\u00f3wnie szlachta, \u017co\u0142nierze powsta\u0144czy, cz\u0142onkowie Rz\u0105du Narodowego, politycy, pisarze, arty\u015bci, inteligencja. W p\u00f3\u017aniejszym czasie do\u0142\u0105czyli do nich tak\u017ce inni uchod\u017acy, g\u0142\u00f3wnie z zaboru rosyjskiego. O\u015brodkiem emigrant\u00f3w by\u0142a Francja (g\u0142\u00f3wnie Pary\u017c), pomniejsze znajdowa\u0142y si\u0119 te\u017c w innych krajach. W\u015br\u00f3d emigrant\u00f3w byli: Adam Mickiewicz, Juliusz S\u0142owacki, J\u00f3zef Bem, ksi\u0105\u017c\u0119 Adam Jerzy Czartoryski, Bonawentura Niemojowski, Teodor Morawski, Ernest Malinowski, Zygmunt Krasi\u0144ski, Fryderyk Chopin, Maurycy Mochnacki i inni. == Historia Wielkiej Emigracji == === Pocz\u0105tki === Historia Wielkiej Emigracji rozpoczyna si\u0119 jeszcze","start_idx":85,"end_idx":206}
{"id":"mrc_6079","question":"co to renowacja?","answer":"Renowacja \u2013 od\u015bwie\u017cenie, odnowienie. W przypadku budownictwa mo\u017ce dotyczy\u0107 elewacji budynku, dachu lub innego elementu. Czasem wyra\u017cenie renowacja u\u017cywane jest w odniesieniu do restauracji.","context":"Renowacja \u2013 od\u015bwie\u017cenie, odnowienie. W przypadku budownictwa mo\u017ce dotyczy\u0107 elewacji budynku, dachu lub innego elementu. Czasem wyra\u017cenie renowacja u\u017cywane jest w odniesieniu do restauracji.","start_idx":0,"end_idx":189}
{"id":"mrc_6080","question":"jakie pochodzenie ma prezydent ukrainy?","answer":"\u017cydowskie pochodzenie","context":"w tym samym roku. Przed wyborami prezydenckimi w 2019 niekt\u00f3re media zacz\u0119\u0142y szerzej interesowa\u0107 si\u0119 pochodzeniem jego rodzic\u00f3w. Wo\u0142odymyr Ze\u0142enski odmawia\u0142 komentowania tych kwestii, twierdz\u0105c, \u017ce to jego prywatna sprawa. W trakcie prezydentury w przeciwie\u0144stwie do poprzednik\u00f3w nie uczestniczy\u0142 w uroczysto\u015bciach o charakterze religijnym, r\u00f3wnie\u017c w swoich przem\u00f3wieniach nie przywo\u0142ywa\u0142 odniesie\u0144 religijnych. Po rozpocz\u0119ciu w 2022 przez Rosj\u0119 inwazji na Ukrain\u0119 zacz\u0105\u0142 publicznie przywo\u0142ywa\u0107 swoje \u017cydowskie pochodzenie, \u015bmier\u0107 kilku krewnych podczas Holokaustu oraz swoich krewnych walcz\u0105cych z Niemcami w trakcie II wojny \u015bwiatowej (w tym dziadka, weterana Armii Czerwonej, odznaczonego dwukrotnie Orderem Czerwonej Gwiazdy). Sta\u0142o si\u0119 to argumentem przeciwko rosyjskiej propagandzie o \u201enazizmie\u201d i \u201ebanderyzmie\u201d ukrai\u0144skiego prezydenta i jego rz\u0105du. Odwo\u0142ania te pojawia\u0142y si\u0119 tak\u017ce celem nak\u0142onienia lider\u00f3w \u015brodowisk \u017cydowskich","start_idx":501,"end_idx":522}
{"id":"mrc_6081","question":"kiedy powsta\u0142 klub pi\u0142karski?","answer":"Legia przyjmuje za rok za\u0142o\u017cenia 1916","context":"Klub Pi\u0142karski Legia Warszawa. Od 11 lipca 2012 roku pe\u0142na nazwa klubu to: Legia Warszawa Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna. == Historia == === Za\u0142o\u017cenie klubu === Legia przyjmuje za rok za\u0142o\u017cenia 1916, odwo\u0142uj\u0105c si\u0119 do powstania dru\u017cyny pi\u0142karskiej Legion\u00f3w Polskich w okolicach Maniewicz na Wo\u0142yniu. Data ta jest niekiedy podwa\u017cana. Do utworzenia klubu w 1916 roku w znacznym stopniu przyczyni\u0142 si\u0119 wybuch I wojny \u015bwiatowej, poniewa\u017c w sk\u0142ad \u00f3wczesnych Legion\u00f3w Polskich wchodzi\u0142o wielu \u017co\u0142nierzy, kt\u00f3rzy przed wojn\u0105 uprawiali futbol. Pi\u0142ka no\u017cna by\u0142a dobrym sposobem sp\u0119dzania wolnego czasu. W momentach spokoju na froncie organizowano mecze pi\u0142karskie, do kt\u00f3rych potrzebne by\u0142o zdobycie pi\u0142ki, zbudowanie prowizorycznych bramek oraz znalezienie kilkunastu ch\u0119tnych do gry. Pierwsze treningi dru\u017cyna rozpocz\u0119\u0142a wiosn\u0105 1915 roku w Piotrkowie na Wo\u0142yniu, natomiast","start_idx":145,"end_idx":182}
{"id":"mrc_6082","question":"co wydarzy\u0142o si\u0119 podczas nocy listopadowej?","answer":"wyst\u0105pienie zbrojne podchor\u0105\u017cych ze Szko\u0142y Podchor\u0105\u017cych w nocy z 29 na 30 listopada 1830, kt\u00f3re zapocz\u0105tkowa\u0142o powstanie listopadowe","context":"* wyst\u0105pienie zbrojne podchor\u0105\u017cych ze Szko\u0142y Podchor\u0105\u017cych w nocy z 29 na 30 listopada 1830, kt\u00f3re zapocz\u0105tkowa\u0142o powstanie listopadowe * \"Noc listopadowa\" \u2013 dramat Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego o wydarzeniach 29 na 30 listopada 1830 r. * \"Noc listopadowa\" \u2013 nowela Gustawa Morcinka o \u015al\u0105sku Cieszy\u0144skim (1927) * \"Noc listopadowa\" \u2013 film polski 1932 roku, bardziej znany pod alternatywnym tytu\u0142em \"Ksi\u0119\u017cna \u0141owicka\" * \"Noc listopadowa\" \u2013 spektakl Teatru Telewizji w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy * \"Noc listopadowa\" \u2013 film alba\u0144ski z 1979 roku","start_idx":2,"end_idx":134}
{"id":"mrc_6083","question":"kiedy zbudowano piramid\u0119 cheopsa?","answer":"Zbudowana w okresie Starego Pa\u0144stwa ok. 2560 lat p.n.e.","context":"Piramida Cheopsa, Wielka Piramida, piramida Chufu \u2013 piramida znajduj\u0105ca si\u0119 w Egipcie na p\u0142askowy\u017cu w Gizie. Zbudowana w okresie Starego Pa\u0144stwa ok. 2560 lat p.n.e. z przeznaczeniem na grobowiec faraona Cheopsa (egip. \"Chu-fu\"), prawdopodobnie wed\u0142ug projektu Hemona. W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat. Wielka Piramida jest cz\u0119\u015bci\u0105 nekropolii memfickiej. W staro\u017cytno\u015bci uznana zosta\u0142a za jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata i jako jedyny z nich dotrwa\u0142a epoki nowo\u017cytnej, chocia\u017c nie bez szwanku: straci\u0142a lic\u00f3wk\u0119 i . Piramida Cheopsa wraz z piramid\u0105 Chefrena i piramid\u0105 Mykerinosa stanowi\u0105 najokazalszy i najbardziej znany w \u015bwiecie zesp\u00f3\u0142 piramid. W ich pobli\u017cu znajduje si\u0119 Wielki Sfinks. Wielka Piramida postawiona zosta\u0142a na sztucznie wyr\u00f3wnanym terenie, zmierzone r\u00f3\u017cnice poziomu wynosz\u0105 do 2 cm.","start_idx":109,"end_idx":164}
{"id":"mrc_6084","question":"kto napisa\u0142 opowie\u015bci z narnii?","answer":"C.S. Lewis","context":"Opowie\u015bci z Narnii () \u2013 cykl siedmiu powie\u015bci fantasy napisanych przez C.S. Lewisa. Uwa\u017cany za klasyk\u0119 literatury dzieci\u0119cej oraz najlepsz\u0105 prac\u0119 autora, sprzeda\u0142 si\u0119 w ponad stu dwudziestu milionach egzemplarzy w czterdziestu jeden j\u0119zykach. Napisany przez Lewisa pomi\u0119dzy rokiem 1949 a 1954 i zilustrowany przez Pauline Baynes, zosta\u0142 kilkukrotnie zaadaptowany, cz\u0119\u015bciowo lub w ca\u0142o\u015bci, na potrzeby radia, telewizji, teatru i kina. Opr\u00f3cz du\u017cej liczby motyw\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, cykl zapo\u017cycza postaci i idee z mitologii greckiej oraz rzymskiej, jak r\u00f3wnie\u017c z tradycyjnych ba\u015bni brytyjskich i irlandzkich. \"Opowie\u015bci z Narnii\" opowiadaj\u0105 o przygodach dzieci, kt\u00f3re odkrywaj\u0105 histori\u0119 \u015bwiata, miejsca, gdzie zwierz\u0119ta m\u00f3wi\u0105, magia jest powszechna, a dobro walczy ze z\u0142em. W ka\u017cdej z ksi\u0105\u017cek, z wyj\u0105tkiem \"Konia i jego ch\u0142opca\", protagonistami s\u0105 postaci","start_idx":71,"end_idx":81}
{"id":"mrc_6085","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Pierwsze mistrzostwa odby\u0142y si\u0119 w 1930 roku w Urugwaju.","context":"Mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej, w Polsce nazywane r\u00f3wnie\u017c mundialem ( \u2013 \u201e\u015bwiatowy\u201d) lub Pucharem \u015awiata () \u2013 mi\u0119dzynarodowy turniej pi\u0142ki no\u017cnej, w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142 m\u0119skie reprezentacje narodowe federacji nale\u017c\u0105cych do FIFA. Pierwsze mistrzostwa odby\u0142y si\u0119 w 1930 roku w Urugwaju. Od tego czasu odbywaj\u0105 si\u0119 co cztery lata, z wyj\u0105tkiem 1942 i 1946 roku, gdy\u017c z powodu II wojny \u015bwiatowej nie odbywa\u0142y si\u0119 kongresy FIFA, na kt\u00f3rych podejmowano decyzj\u0119 o organizacji turnieju (w 1946, na pierwszym po wojnie kongresie FIFA, wskazano, kto b\u0119dzie organizatorem mistrzostw w 1950). Obecnie w turnieju wyst\u0119puj\u0105 32 reprezentacje (od 2026 r. b\u0119dzie ich 48) rywalizuj\u0105ce o tytu\u0142 na terenie kraju (lub kraj\u00f3w) organizuj\u0105cego mistrzostwa przez oko\u0142o jeden miesi\u0105c. Ta faza rozgrywek cz\u0119sto nazywana","start_idx":231,"end_idx":286}
{"id":"mrc_6086","question":"od kiedy dzia\u0142a 500+?","answer":"od 1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":40,"end_idx":58}
{"id":"mrc_6087","question":"kto by\u0142 pierwszym prezydentem ii rzeczypospolitej?","answer":"Narutowicz","context":"kt\u00f3rego wyg\u0142osi\u0142 toast (zamieszczony w Monitorze Polskim z 15 grudnia 1922 r.): \"\u201ePanie Prezydencie Rzeczypospolitej!Czuj\u0119 si\u0119 niezwykle szcz\u0119\u015bliwym, \u017ce pierwszy w Polsce mam wysoki zaszczyt podejmowania w moim jeszcze domu i w otoczeniu mojej rodziny pierwszego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.Panie Prezydencie, jako jedyny oficer polski s\u0142u\u017cby czynnej, kt\u00f3ry dot\u0105d nigdy przed nikim nie stawa\u0142 na baczno\u015b\u0107, staj\u0119 oto na baczno\u015b\u0107 przed Polsk\u0105, kt\u00f3r\u0105 Ty reprezentujesz, wznosz\u0105c toast: Pierwszy Prezydent Rzeczypospolitej niech \u017cyje!.\u201d\" Narutowicz, mimo ustania protest\u00f3w 12 grudnia 1922 roku, wci\u0105\u017c otrzymywa\u0142 listy z pogr\u00f3\u017ckami. Eskalacja agresji wymierzonej przeciwko prezydentowi si\u0119gn\u0119\u0142a zenitu 16 grudnia, kiedy podczas wizyty w galerii \u201eZach\u0119ta\u201d Narutowicz zosta\u0142 zastrzelony przez powi\u0105zanego z endecj\u0105 malarza Eligiusza Niewiadomskiego. \u015amier\u0107 pierwszego prezydenta II Rzeczypospolitej wywo\u0142a\u0142a wzburzenie, a \u201eKurier Polski\u201d pisa\u0142,","start_idx":542,"end_idx":552}
{"id":"mrc_6088","question":"kto by\u0142 fundatorem dzwonu zygmunta?","answer":"Zygmunt I Stary","context":"Dzwon Zygmunt \u2013 najs\u0142ynniejszy polski dzwon, potocznie nazywany \"Dzwonem Zygmunta\". Znajduje si\u0119 na Wie\u017cy Zygmuntowskiej w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci katedry wawelskiej w Krakowie. Ufundowany przez Zygmunta I Starego, nazwany jego imieniem. Dzwon Zygmunt by\u0142 najwi\u0119kszym polskim dzwonem do roku 1999, kiedy to przewy\u017cszy\u0142 go mas\u0105 i rozmiarem liche\u0144ski dzwon Maryja Bogurodzica. == Historia == === Od 1520 do XVIII wieku === Odlanie dzwonu zleci\u0142 kr\u00f3l Zygmunt I Stary ludwisarzowi Hansowi Behemowi z Norymbergi (dzia\u0142aj\u0105cemu od 1518 w Krakowie). Nie s\u0105 znane powody, dla kt\u00f3rych kr\u00f3l postanowi\u0142 ufundowa\u0107 dzwon, by\u0107 mo\u017ce by\u0142o to wotum b\u0142agalne zwi\u0105zane z narodzinami jego syna Zygmunta II Augusta (1 sierpnia 1520). Dzwon i jego wielko\u015b\u0107 mia\u0142y podkre\u015bla\u0107 pot\u0119g\u0119 panuj\u0105cego kr\u00f3la. Koszt wykonania dzwonu wyni\u00f3s\u0142 3000 z\u0142. Dzwon","start_idx":441,"end_idx":456}
{"id":"mrc_6089","question":"jak\u0105 konstrukcj\u0105 jest taboret?","answer":"Najprostszy taboret sk\u0142ada si\u0119 z p\u0142yty siedziskowej podpartej trzema lub czterema drewnianymi b\u0105d\u017a metalowymi nogami","context":"Taboret (z franc. \u2013 tabouret) \u2013 rodzaj mebla, s\u0142u\u017c\u0105cy do siedzenia. W okresie baroku (na dworze Ludwika XIV) wy\u015bcie\u0142ane krzes\u0142o bez oparcia, przeznaczone do siedzenia dla wysoko urodzonych dam w obecno\u015bci kr\u00f3la. Najprostszy taboret sk\u0142ada si\u0119 z p\u0142yty siedziskowej podpartej trzema lub czterema drewnianymi b\u0105d\u017a metalowymi nogami; bywa tak\u017ce nazywany sto\u0142kiem. Taborety mog\u0105 sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z rozmaitych materia\u0142\u00f3w o r\u00f3\u017cnym stopniu skomplikowania budowy, bywaj\u0105 tak\u017ce taborety tapicerowane. Kategoria:Siedziska","start_idx":212,"end_idx":328}
{"id":"mrc_6090","question":"gdzie sw\u00f3j pocz\u0105tek ma rzeka odra?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m.","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":500,"end_idx":607}
{"id":"mrc_6091","question":"ile wsi jest w polsce?","answer":"podstawowych og\u00f3\u0142em 52 543, w tym wsi 43 058, inny rodz. 9485","context":"s\u0142u\u017cebna * wie\u015b czynszowa * wie\u015b folwarczna * wie\u015b ziemia\u0144ska * wie\u015b szlachecka * wie\u015b rozproszona * wie\u015b fryderycja\u0144ska, wie\u015b j\u00f3zefi\u0144ska * wie\u015b pruska * wola, w\u00f3lka * wie\u015b przygraniczna * wie\u015b so\u0142ecka == Wsie w Polsce == Liczba miejscowo\u015bci wiejskich w Polsce (stan 06.03.2013), a w nim * podstawowych og\u00f3\u0142em 52 543, w tym wsi 43 058, inny rodz. 9485 * cz\u0119\u015bci integralnych og\u00f3\u0142em 43 015, w tym cz\u0119\u015bci wsi, kolonii, osady 36 530, przysi\u00f3\u0142k\u00f3w 4731, o innym rodzaju 1754. Wed\u0142ug stanu w dniu 31 grudnia 2011 w Polsce by\u0142o 40 540 so\u0142ectw. == Najludniejsze wsie w Polsce == Wsie licz\u0105ce powy\u017cej 7000 mieszka\u0144c\u00f3w na podstawie danych z Narodowego Spisu Powszechnego Ludno\u015bci i Mieszka\u0144 przeprowadzonego w 2021 # J\u00f3zefos\u0142aw","start_idx":290,"end_idx":351}
{"id":"mrc_6092","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 pierwsza podr\u00f3\u017c statkiem robinsona?","answer":"pierwszy statek, kt\u00f3rym p\u0142ynie, rozbija si\u0119.","context":"tak\u017ce w p\u00f3\u017aniejszym czasie zbi\u00f3r esej\u00f3w pt. \"Serious Reflections of Robinson Crusoe\". ==Fabu\u0142a== Akcja rozpoczyna si\u0119 w 1651 r. Ksi\u0105\u017cka opisuje dzieje Robinsona Crusoe, syna kupca w mie\u015bcie Hull. Robinson nie chce wie\u015b\u0107 nudnego \u017cywota jak jego ojciec, jako 17-latek ucieka z domu i p\u0142ynie do Londynu. Ma pecha, gdy\u017c pierwszy statek, kt\u00f3rym p\u0142ynie, rozbija si\u0119. Trafia na drugi okr\u0119t i tam uczy si\u0119 sztuki \u017ceglarskiej. Po pewnym czasie, chce wraca\u0107 do domu, ale kapitan Smith namawia go, by pop\u0142yn\u0105\u0142 z nim do Gwinei, a gdy tam dorobi si\u0119 maj\u0105tku, zostanie \u0142askawiej przyj\u0119ty przez ojca. Po \u015bmierci kapitana Robinson pomaga wdowie po nim w prowadzeniu interes\u00f3w. Jednak podczas kolejnej podr\u00f3\u017cy statek zostaje napadni\u0119ty, a Robinson, wraz z innymi, wzi\u0119ty do","start_idx":316,"end_idx":360}
{"id":"mrc_6093","question":"czym jest beton?","answer":"niejednorodny i wielofazowy kompozyt, powsta\u0142y g\u0142\u00f3wnie z cementu, kruszywa i wody, kt\u00f3re po wymieszaniu staj\u0105 si\u0119 cia\u0142em lepkoplastyczno-sta\u0142ym.","context":"Beton \u2013 niejednorodny i wielofazowy kompozyt, powsta\u0142y g\u0142\u00f3wnie z cementu, kruszywa i wody, kt\u00f3re po wymieszaniu staj\u0105 si\u0119 cia\u0142em lepkoplastyczno-sta\u0142ym. Mieszanka ta dzi\u0119ki hydratacji cementu przechodzi w cia\u0142o sta\u0142e, kt\u00f3re w czasie dojrzewania wci\u0105\u017c zmienia swoje w\u0142a\u015bciwo\u015bci. Jest jednym z najbardziej powszechnych materia\u0142\u00f3w budowlanych we wsp\u00f3\u0142czesnym budownictwie. poj\u0119cie betonu uleg\u0142o znacznemu poszerzeniu, ze wzgl\u0119du na mo\u017cliwo\u015b\u0107 wymiany cementu na inne spoiwa oraz zastosowania wzbogacaj\u0105cych dodatk\u00f3w. St\u0105d mo\u017cna teraz nazwa\u0107 beton materia\u0142em kompozytowym uzyskanym z drobnoziarnistego wype\u0142niacza spoiwem. Jednym z przyk\u0142ad\u00f3w tej definicji mog\u0105 by\u0107 tzw. betony \u017cywiczne. == Historia == Okre\u015blany jako sztuczny kamie\u0144, beton zosta\u0142 wynaleziony i by\u0142 u\u017cywany w budownictwie w Asyrii, potem w staro\u017cytnym Rzymie czas\u00f3w republiki (oko\u0142o 200 p.n.e.). W staro\u017cytno\u015bci u\u017cywano mieszaniny piasku i drobnych","start_idx":8,"end_idx":152}
{"id":"mrc_6094","question":"kto sprawuje nadz\u00f3r nad partiami politycznymi?","answer":"Kontrol\u0119 dzia\u0142alno\u015bci i cel\u00f3w partii politycznych sprawuje Trybuna\u0142 Konstytucyjny.","context":"komunizmu, a tak\u017ce tych, kt\u00f3rych program lub dzia\u0142alno\u015b\u0107 zak\u0142ada lub dopuszcza nienawi\u015b\u0107 rasow\u0105 i narodowo\u015bciow\u0105, stosowanie przemocy w celu zdobycia w\u0142adzy lub wp\u0142ywu na polityk\u0119 pa\u0144stwa albo przewiduje utajnienie struktur lub cz\u0142onkostwa. Partia polityczna mo\u017ce korzysta\u0107 z praw wynikaj\u0105cych z ustaw dopiero po uzyskaniu wpisu do ewidencji partii politycznych prowadzonej przez S\u0105d Okr\u0119gowy w Warszawie. Wniosek o wpisanie partii do ewidencji musi by\u0107 poparty przez co najmniej 1000 obywateli polskich, kt\u00f3rzy uko\u0144czyli 18 lat i maj\u0105 pe\u0142n\u0105 zdolno\u015b\u0107 do czynno\u015bci prawnych. Wpis do ewidencji wi\u0105\u017ce si\u0119 z nabyciem osobowo\u015bci prawnej. Kontrol\u0119 dzia\u0142alno\u015bci i cel\u00f3w partii politycznych sprawuje Trybuna\u0142 Konstytucyjny. === Finansowanie partii w Polsce === \u0179r\u00f3d\u0142a finansowania partii politycznych w Polsce s\u0105 jawne. Maj\u0105tek partii powstaje ze sk\u0142adek cz\u0142onkowskich, darowizn,","start_idx":633,"end_idx":715}
{"id":"mrc_6095","question":"kim by\u0142a pierwsza \u017cona marka kondrata?","answer":"Ilona Ludgarda Gagajek, magister ekonomii (1972) o specjalno\u015bci organizacja przetwarzania danych, po studiach na Wydziale Finans\u00f3w i Statystyki Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Planowania i Statystyki.","context":"oraz bratankiem J\u00f3zefa Kondrata. Wychowa\u0142 si\u0119 na warszawskim Muranowie. Jego ojciec pochodzi\u0142 z Przemy\u015bla, a matka \u2013 ze Lwowa. Pierwsz\u0105 \u017con\u0105 aktora by\u0142a Ilona Ludgarda Gagajek, magister ekonomii (1972) o specjalno\u015bci organizacja przetwarzania danych, po studiach na Wydziale Finans\u00f3w i Statystyki Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Planowania i Statystyki. Ma z ni\u0105 dw\u00f3ch syn\u00f3w; starszy, Miko\u0142aj (ur. 8 lipca 1974), studiowa\u0142 dziennikarstwo, natomiast m\u0142odszy, Wojciech (ur. 3 lipca 1980), jest muzykiem w Filharmonii Warszawskiej. Ma\u0142\u017conkowie rozwiedli si\u0119 w 2009 roku. 19 wrze\u015bnia 2015 po\u015blubi\u0142 Antonin\u0119 Turnau (ur. 1988), c\u00f3rk\u0119 Grzegorza Turnaua. Maj\u0105 c\u00f3rk\u0119 Helen\u0119 (ur. 2018). == Filmografia == == Teatr Telewizji == * 1979: \"Igraszki z diab\u0142em\" \u2013 diabe\u0142 Lucjusz * 1993: \"Upi\u00f3r w kuchni\" \u2013 barman Bob * 1995: \"Emigranci\" \u2013","start_idx":153,"end_idx":336}
{"id":"mrc_6096","question":"kiedy wyszed\u0142 iphone 12?","answer":"iPhone 12 zosta\u0142 zaprezentowany 13 pa\u017adziernika 2020 na specjalnym wydarzeniu firmy Apple","context":"iPhone 12 \u2013 smartfon zaprojektowany, opracowany i sprzedawany przez firm\u0119 Apple. iPhone 12 zosta\u0142 zaprezentowany 13 pa\u017adziernika 2020 na specjalnym wydarzeniu firmy Apple wraz z modelami iPhone 12 mini, iPhone 12 Pro i iPhone 12 Pro Max. Smartfony posiadaj\u0105 dost\u0119p do sieci 5G. == iPhone 12 i 12 mini == Smartfon w wersji standardowej, jak i w wersji mini jest dost\u0119pny w pi\u0119ciu kolorach: czarnym, bia\u0142ym, czerwonym, fioletowym, zielonym i niebieskim. === Aparat === Telefon posiada system dw\u00f3ch aparat\u00f3w 12 MP: aparaty ultraszerokok\u0105tne i szerokok\u0105tne. Ultraszerokok\u0105tny specyfikacja: przys\u0142ona \u0192 / 2,4 i pole widzenia 120\u00b0. Szerokok\u0105tny specyfikacja: przys\u0142ona \u0192 / 1,6. Zoom optyczny 2x. Zoom cyfrowy do 5x. Posiada tryb portretowy z zaawansowanym efektem bokeh i kontrol\u0105 g\u0142\u0119bi. Aparat ultraszerokok\u0105tny","start_idx":81,"end_idx":170}
{"id":"mrc_6097","question":"w jakich latach \u017cy\u0142 kr\u00f3l artur?","answer":"nie ma historycznych dowod\u00f3w o Arturze; musimy odrzuci\u0107 go z naszej historii","context":"Historyczno\u015b\u0107 Kr\u00f3la Artura \u2013 przedmiot docieka\u0144 naukowych i analizy danych historycznych w celu ustalenia, czy Kr\u00f3l Artur istnia\u0142 jako posta\u0107 historyczna, gdzie i kiedy \u017cy\u0142 oraz czy kt\u00f3re\u015b z wa\u017cniejszych wydarze\u0144 jego \u017cycia mo\u017ce by\u0107 potwierdzone jako wydarzenie historyczne. Z powodu ub\u00f3stwa brytyjskich \u017ar\u00f3de\u0142 pisanych w latach 450\u2013550, istnienie Kr\u00f3la Artura jest bardzo w\u0105tpliwe. Historyk David Dumville podsumowa\u0142 swoje stanowisko m\u00f3wi\u0105c, \u017ce \"nie ma historycznych dowod\u00f3w o Arturze; musimy odrzuci\u0107 go z naszej historii\". Niekt\u00f3rzy badacze zasugerowali, \u017ce Artur by\u0142 mityczn\u0105 postaci\u0105 z ludowego folkloru, za\u015b inne postacie z tego okresu r\u00f3wnie\u017c uleg\u0142y \"historyzacji\". W tym kontek\u015bcie wymienia si\u0119 mi\u0119dzy innymi Hengesta (lub wed\u0142ug innej pisowni Hengista) i Hors\u0119, poniewa\u017c oryginalnie mogli by\u0107 kentyjskimi totemicznymi bogami. W kontek\u015bcie historycznym Artur","start_idx":447,"end_idx":523}
{"id":"mrc_6098","question":"czym jest wy\u0142\u0105cznik r\u00f3\u017cnicowopr\u0105dowy?","answer":"elektryczne urz\u0105dzenie zabezpieczaj\u0105ce, kt\u00f3re roz\u0142\u0105cza obw\u00f3d po wykryciu, \u017ce pr\u0105d elektryczny, kt\u00f3ry z niego wyp\u0142ywa nie jest r\u00f3wny pr\u0105dowi wp\u0142ywaj\u0105cemu.","context":"Wy\u0142\u0105cznik r\u00f3\u017cnicowopr\u0105dowy, potocznie r\u00f3\u017cnic\u00f3wka, wy\u0142\u0105cznik przeciwpora\u017ceniowy, bezpiecznik r\u00f3\u017cnicowopr\u0105dowy (w u\u017cyciu s\u0105 angielskie skr\u00f3towce RCD, od \"residual current device\", i RCCB, od \"residual current circuit breaker\") \u2013 elektryczne urz\u0105dzenie zabezpieczaj\u0105ce, kt\u00f3re roz\u0142\u0105cza obw\u00f3d po wykryciu, \u017ce pr\u0105d elektryczny, kt\u00f3ry z niego wyp\u0142ywa nie jest r\u00f3wny pr\u0105dowi wp\u0142ywaj\u0105cemu. S\u0142u\u017cy do ochrony ludzi przed pora\u017ceniem pr\u0105dem elektrycznym przy dotyku po\u015brednim i bezpo\u015brednim i ogranicza skutki uszkodzenia urz\u0105dze\u0144, w tym mo\u017cliwo\u015b\u0107 powstania po\u017caru. == Budowa == Wy\u0142\u0105cznik mo\u017cna podzieli\u0107 na 4 zasadnicze elementy: # zestyki tor\u00f3w pr\u0105dowych, wraz z zamkiem i d\u017awigni\u0105 za\u0142\u0105czaj\u0105c\u0105 # wyzwalacz r\u00f3\u017cnicowopr\u0105dowy \u2013 najcz\u0119\u015bciej przeka\u017anik spolaryzowany # przek\u0142adnik Ferrantiego \u2013 pier\u015bcie\u0144 ferromagnetyczny, przez kt\u00f3ry przechodz\u0105 przewody fazowe i przew\u00f3d neutralny # obw\u00f3d testowania wy\u0142\u0105cznika \u2013 umo\u017cliwia jego sprawdzenie w trakcie","start_idx":227,"end_idx":380}
{"id":"mrc_6099","question":"do kt\u00f3rego pa\u0144stwa zosta\u0142a przy\u0142\u0105czona galicja wschodnia?","answer":"Generalnego Gubernatorstwa","context":"poinformowa\u0142, \u017ce postanowi\u0142 przy\u0142\u0105czy\u0107 tereny by\u0142ej Galicji Wschodniej do Generalnego Gubernatorstwa, rezygnuj\u0105c z planu utworzenia pa\u0144stwa ukrai\u0144skiego w oparciu o nacjonalist\u00f3w ukrai\u0144skich (kt\u00f3rzy byli przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 i do 1941 wspierani przez Abwehr\u0119). Na naradzie ustalono r\u00f3wnie\u017c podzia\u0142 administracyjny okupowanych terytori\u00f3w ZSRR. Okupowane tereny by\u0142ej Galicji Wschodniej w\u0142\u0105czono w sk\u0142ad Generalnego Gubernatorstwa w sierpniu 1941 roku na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941 jako \"Dystrykt Galicja\". == Okupacja sowiecka 1944\u20131945 i wcielenie do ZSRR == W lipcu 1944 roku ca\u0142e terytorium Galicji Wschodniej znalaz\u0142o si\u0119 ponownie pod okupacj\u0105 sowieck\u0105. W sierpniu i pa\u017adzierniku 1944 roku w Moskwie przedstawiciele polskich w\u0142adz na uchod\u017astwie z premierem Stanis\u0142awem Miko\u0142ajczykiem i przewodnicz\u0105cym Rady Narodowej RP Stanis\u0142awem Grabskim na czele prowadzili z","start_idx":74,"end_idx":100}
{"id":"mrc_6100","question":"gdzie znajduje si\u0119 tchawica?","answer":"a rozpoczyna si\u0119 na wysoko\u015bci kr\u0119gu szyjnego C6-C7, ko\u0144czy za\u015b na wysoko\u015bci kr\u0119gu piersiowego Th4-Th5.","context":"Tchawica () \u2013 narz\u0105d uk\u0142adu oddechowego, spr\u0119\u017cysta cewa stanowi\u0105ca przed\u0142u\u017cenie krtani i zapewniaj\u0105ca dop\u0142yw powietrza do p\u0142uc. U cz\u0142owieka rozpoczyna si\u0119 na wysoko\u015bci kr\u0119gu szyjnego C6-C7, ko\u0144czy za\u015b na wysoko\u015bci kr\u0119gu piersiowego Th4-Th5. U swego dolnego ko\u0144ca tchawica dzieli si\u0119 na oskrzela g\u0142\u00f3wne prawe i lewe (\u0142ac. \"bronchus principalis dexter et sinister\"), pod k\u0105tem otwartym ku do\u0142owi. Miejsce tego podzia\u0142u tworzy rozdwojenie tchawicy (\"bifurcatio tracheae\"). W tym miejscu znajduje si\u0119 tak\u017ce ostroga tchawicy (\"carina tracheae\") rozdzielaj\u0105ca powietrze do p\u0142uc. D\u0142ugo\u015b\u0107 tchawicy wynosi 10,5\u201312 cm, jej \u015brednica za\u015b jest znacznie mniejsza (oko\u0142o 2 cm). Kszta\u0142t tchawicy na przekroju poprzecznym jest gatunkowo zmienny \u2013 okr\u0105g\u0142y u \u015bwini i mi\u0119so\u017cernych, sp\u0142aszczony grzbietowo-brzusznie u konia, podkowiasty u kozy i sp\u0142aszczony bocznie u byd\u0142a i","start_idx":138,"end_idx":240}
{"id":"mrc_6101","question":"o czym m\u00f3wi odchylenie standardowe?","answer":"odchylenie standardowe m\u00f3wi, jak szeroko warto\u015bci jakiej\u015b wielko\u015bci (na przyk\u0142ad wieku, inflacji, kursu walutowego) s\u0105 rozrzucone wok\u00f3\u0142 jej \u015bredniej.","context":"Odchylenie standardowe \u2013 klasyczna miara zmienno\u015bci, obok \u015bredniej arytmetycznej najcz\u0119\u015bciej stosowane poj\u0119cie statystyczne. Intuicyjnie rzecz ujmuj\u0105c, odchylenie standardowe m\u00f3wi, jak szeroko warto\u015bci jakiej\u015b wielko\u015bci (na przyk\u0142ad wieku, inflacji, kursu walutowego) s\u0105 rozrzucone wok\u00f3\u0142 jej \u015bredniej. Im mniejsza warto\u015b\u0107 odchylenia tym obserwacje s\u0105 bardziej skupione wok\u00f3\u0142 \u015bredniej. Odchylenie standardowe jest pierwiastkiem kwadratowym z wariancji. Poj\u0119cie odchylenia zosta\u0142o wprowadzone przez pioniera statystyki, Karla Pearsona, w 1894 roku. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119: * odchylenie standardowe zmiennej losowej, b\u0119d\u0105ce w\u0142a\u015bciwo\u015bci\u0105 badanego zjawiska. Daje si\u0119 ono obliczy\u0107 na podstawie \u015bcis\u0142ych informacji o rozk\u0142adzie zmiennej losowej. Rozk\u0142ad ten w praktycznych badaniach nie jest zwykle znany. * odchylenie standardowe w populacji, kt\u00f3re jest liczb\u0105 daj\u0105c\u0105 si\u0119 obliczy\u0107 dok\u0142adnie, je\u015bli znane by\u0142yby warto\u015bci zmiennej dla wszystkich obiekt\u00f3w populacji; odpowiada odchyleniu","start_idx":152,"end_idx":301}
{"id":"mrc_6102","question":"co to jezuici?","answer":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119.","context":"Towarzystwo Jezusowe, SJ (\u0142ac. \"Societas Jesu\"), jezuici \u2013 m\u0119ski papieski zakon apostolski za\u0142o\u017cony przez Ignacego Loyol\u0119. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jego charyzmatu jest dyspozycyjno\u015b\u0107 do s\u0142u\u017cenia papie\u017cowi we wszelkich mo\u017cliwych dziedzinach, a zw\u0142aszcza w zadaniach najtrudniejszych; w zwi\u0105zku z tym nie ma \u015bci\u015ble ustalonego zakresu dzia\u0142ania, gdy\u017c wyznaczaj\u0105 go \"znaki czasu\". Da\u0142o Ko\u015bcio\u0142owi 1 papie\u017ca, 47 kardyna\u0142\u00f3w, 5 patriarch\u00f3w, 88 arcybiskup\u00f3w i 269 biskup\u00f3w oraz 50 \u015bwi\u0119tych i 180 b\u0142ogos\u0142awionych. == G\u0142\u00f3wne elementy charyzmatu == Od pocz\u0105tku istnienia jezuit\u00f3w podstawowymi zasadami odr\u00f3\u017cniaj\u0105cymi ich od innych zakon\u00f3w by\u0142y: * akcentowanie pos\u0142usze\u0144stwa wobec papie\u017ca i prze\u0142o\u017conych. Jak pisa\u0142 Ignacy Loyola w \"\u0106wiczeniach duchownych\" w ramach \"Regu\u0142 o trzymaniu z Ko\u015bcio\u0142em\": \"Trzeba by\u0107 zawsze gotowym wierzy\u0107, \u017ce to, co ja widz\u0119 jako bia\u0142e, jest czarne,","start_idx":0,"end_idx":122}
{"id":"mrc_6103","question":"kiedy zmar\u0142 freddie mercury?","answer":"Zmar\u0142 w swoim domu Garden Lodge w Londynie 24 listopada 1991 ok. godz. 19:20","context":"temat. 4 maja 1986 na \u0142amach dziennika \u201eThe Sun\u201d ukaza\u0142 si\u0119 artyku\u0142 pt. \"AIDS zabija dw\u00f3ch kochank\u00f3w Freddiego\" opatrzony komentarzem Paula Prentera, kt\u00f3ry ujawni\u0142 gazecie za 32 tys. funt\u00f3w, \u017ce Mercury l\u0119ka si\u0119 przed zachorowaniem. Artysta uzna\u0142 wyznanie mened\u017cera za zdrad\u0119 i wkr\u00f3tce po tym zerwa\u0142 z nim znajomo\u015b\u0107. Dopiero dzie\u0144 przed \u015bmierci\u0105, 23 listopada 1991, wyda\u0142 o\u015bwiadczenie, w kt\u00f3rym napisa\u0142 o swojej chorobie. Tekst komunikatu stworzy\u0142 dzie\u0144 wcze\u015bniej wsp\u00f3lnie ze swoim mened\u017cerem Jimem Beachem, napisa\u0142: === \u015amier\u0107 === Zmar\u0142 w swoim domu Garden Lodge w Londynie 24 listopada 1991 ok. godz. 19:20 na grzybicze zapalenie p\u0142uc w zwi\u0105zku z os\u0142abieniem odporno\u015bci wywo\u0142anym AIDS. Mia\u0142 45 lat. Zw\u0142oki zosta\u0142y skremowane w londy\u0144skim krematorium 27 listopada. Podczas pogrzebu, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119","start_idx":531,"end_idx":607}
{"id":"mrc_6104","question":"kto napisa\u0142 tekst do i ciebie te\u017c bardzo?","answer":"Daria Zawia\u0142ow, Dawid Podsiad\u0142o, Mateusz Dopieralski, Bartosz Dziedzic i Aleksander Krzy\u017canowski.","context":"I Ciebie te\u017c, bardzo \u2013 singel supergrupy M\u0119skie Granie Orkiestra 2021, w sk\u0142ad kt\u00f3rej weszli Daria Zawia\u0142ow, Dawid Podsiad\u0142o i Vito Bambino. Singel zosta\u0142 wydany 30 czerwca 2021 jako hymn festiwalu M\u0119skie Granie 2021. Piosenka by\u0142a nominowana do nagrody polskiego przemys\u0142u fonograficznego Fryderyka w kategorii \u201eteledysk roku\u201d i zosta\u0142a laureatem w kategorii \u201eutw\u00f3r roku\u201d. Kompozycja znalaz\u0142a si\u0119 na 1. miejscu listy AirPlay \u2013 Top, najcz\u0119\u015bciej odtwarzanych utwor\u00f3w w polskich rozg\u0142o\u015bniach radiowych. Nagranie otrzyma\u0142o w Polsce status diamentowego singla, przekraczaj\u0105c liczb\u0119 250 tysi\u0119cy sprzedanych kopii. == Geneza utworu i historia wydania == Utw\u00f3r napisali i skomponowali Daria Zawia\u0142ow, Dawid Podsiad\u0142o, Mateusz Dopieralski, Bartosz Dziedzic i Aleksander Krzy\u017canowski. Singel ukaza\u0142 si\u0119 w formacie digital download 30 czerwca 2021 w Polsce za po\u015brednictwem","start_idx":678,"end_idx":775}
{"id":"mrc_6105","question":"co nazywamy ciep\u0142a?","answer":"jeden z dw\u00f3ch, obok pracy, sposob\u00f3w przekazywania energii wewn\u0119trznej uk\u0142adowi termodynamicznemu.","context":"Ciep\u0142o w fizyce \u2013 jeden z dw\u00f3ch, obok pracy, sposob\u00f3w przekazywania energii wewn\u0119trznej uk\u0142adowi termodynamicznemu. Jest to przekazywanie energii chaotycznego ruchu cz\u0105stek (atom\u00f3w, cz\u0105steczek, jon\u00f3w). Ciep\u0142o oznacza r\u00f3wnie\u017c ilo\u015b\u0107 energii wewn\u0119trznej przekazywanej w procesie cieplnym. Aby unikn\u0105\u0107 nieporozumie\u0144, dla odr\u00f3\u017cnienia ciep\u0142a jako zjawiska fizycznego od ciep\u0142a jako wielko\u015bci fizycznej mo\u017cna u\u017cywa\u0107 okre\u015blenia \"wymiana cieplna\" lub \"cieplny przep\u0142yw energii\" na okre\u015blenie procesu, a \"ilo\u015b\u0107 ciep\u0142a\" na wielko\u015b\u0107 fizyczn\u0105 okre\u015blaj\u0105c\u0105 zmian\u0119 energii wewn\u0119trznej wywo\u0142an\u0105 tym zjawiskiem. Ciep\u0142o (jako wielko\u015b\u0107 fizyczna) okre\u015bla ilo\u015b\u0107 energii wewn\u0119trznej wymienianej mi\u0119dzy cia\u0142ami, kt\u00f3re nie znajduj\u0105 si\u0119 w r\u00f3wnowadze termicznej (czyli maj\u0105 r\u00f3\u017cne temperatury). Taka wymiana energii wewn\u0119trznej mo\u017ce wywo\u0142ywa\u0107 zmian\u0119 temperatur cia\u0142 pozostaj\u0105cych w kontakcie termicznym (ogrzewanie, sch\u0142adzanie). Temperatura cia\u0142a mo\u017ce pozosta\u0107 sta\u0142a, je\u017celi ulega ono przej\u015bciu","start_idx":18,"end_idx":115}
{"id":"mrc_6106","question":"kto obecnie pe\u0142ni funkcj\u0119 komendanta g\u0142\u00f3wnego stra\u017cy granicznej?","answer":"gen. dyw. SG Tomasz Praga","context":"z organami i instytucjami w\u0142a\u015bciwymi w sprawach ochrony granic pa\u0144stwowych. Komendant G\u0142\u00f3wny SG w stosunku do pracownik\u00f3w zatrudnionych w Komendzie G\u0142\u00f3wnej wykonuje zadania dyrektora generalnego urz\u0119du przewidziane w ustawie z dnia 21 listopada 2008 o s\u0142u\u017cbie cywilnej. Zarz\u0105dzeniem nr 64 Komendanta G\u0142\u00f3wnego Stra\u017cy Granicznej z dnia 2 listopada 2010 roku okre\u015blono i wprowadzono symbol Komendy G\u0142\u00f3wnej Stra\u017cy Granicznej. == Kierownictwo == * Komendant G\u0142\u00f3wny Stra\u017cy Granicznej: gen. dyw. SG Tomasz Praga * Zast\u0119pcy Komendanta G\u0142\u00f3wnego: * Zast\u0119pca Komendanta G\u0142\u00f3wnego Stra\u017cy Granicznej: gen. bryg. SG Jacek Bajger * Zast\u0119pca Komendanta G\u0142\u00f3wnego Stra\u017cy Granicznej ds. granicznych: gen. bryg. SG Grzegorz Niemiec * Zast\u0119pca Komendanta G\u0142\u00f3wnego Stra\u017cy Granicznej ds. logistycznych: gen. bryg. SG Wioleta Gorzkowska * Rzecznik Prasowy Komendanta G\u0142\u00f3wnego Stra\u017cy Granicznej: por.","start_idx":479,"end_idx":504}
{"id":"mrc_6107","question":"kogo przedstawia sfinks?","answer":"zazwyczaj jako lew z ludzk\u0105 g\u0142ow\u0105 (ale nie zawsze, zdarza si\u0119 czasami \u017ce sfinksy maj\u0105 g\u0142owy ptak\u00f3w \u2013 soko\u0142\u00f3w albo or\u0142\u00f3w \u2013 lub g\u0142owy baran\u00f3w).","context":"Sfinks (lub czasem Fiks, \"Sph\u00ednks\" lub \"Ph\u00edks\", lub ') \u2013 mityczne stworzenie, przedstawiane zazwyczaj jako lew z ludzk\u0105 g\u0142ow\u0105 (ale nie zawsze, zdarza si\u0119 czasami \u017ce sfinksy maj\u0105 g\u0142owy ptak\u00f3w \u2013 soko\u0142\u00f3w albo or\u0142\u00f3w \u2013 lub g\u0142owy baran\u00f3w). Wizerunek ten wywodzi si\u0119 z czas\u00f3w egipskiego Starego Pa\u0144stwa \u2013 tworzonym w\u00f3wczas rze\u017abom staro\u017cytni Grecy nadali nazw\u0119, okre\u015blaj\u0105c\u0105 \u017ce\u0144skiego potwora, \u201edusicielk\u0119\u201d, wywodz\u0105c\u0105 si\u0119 z greckiej mitologii. Podobne stworzenia pojawiaj\u0105 si\u0119 tak\u017ce w kulturze po\u0142udniowo-wschodniej Azji. W sztuce europejskiej sfinks sta\u0142 si\u0119 popularnym motywem zdobniczym w renesansie. P\u00f3\u017aniej wizerunek tego stworzenia, cz\u0119sto bardzo zbli\u017cony do oryginalnej, egipskiej wersji, pojawi\u0142 si\u0119 w wielu innych kulturach. == Pochodzenie nazwy == S\u0142owo \u201esfinks\u201d wywodzi si\u0119 z greckiego , powsta\u0142ego prawdopodobnie od czasownika (\"sph\u00edng\u014d\") \u2013 \u201edusi\u0107\u201d. By\u0107","start_idx":92,"end_idx":233}
{"id":"mrc_6108","question":"gdzie odbywa si\u0119 us open?","answer":"odbywa si\u0119 w Nowym Jorku, w dzielnicy Queens na twardych kortach USTA Billie Jean King National Tennis Center we Flushing Meadows\u2013Corona Park.","context":"US Open, \"United States Open\" \u2013 mi\u0119dzynarodowe mistrzostwa USA w tenisie; jeden z czterech turniej\u00f3w zaliczanych do Wielkiego Szlema, rozgrywany w Stanach Zjednoczonych od 1881 roku, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia. Od 1978 odbywa si\u0119 w Nowym Jorku, w dzielnicy Queens na twardych kortach USTA Billie Jean King National Tennis Center we Flushing Meadows\u2013Corona Park. Pula nagr\u00f3d w 2021 roku wynosi\u0142a 60,1 mln dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Zasada wyp\u0142acania r\u00f3wnych wynagrodze\u0144 dla obu p\u0142ci zosta\u0142a przyj\u0119ta w 1973 roku. Kortem g\u0142\u00f3wnym jest Arthur Ashe Stadium z widowni\u0105 ponad 22,5 tys. os\u00f3b, nazwany na cze\u015b\u0107 Arthura Ashe\u2019a, wybitnego afro-ameryka\u0144skiego tenisisty, zmar\u0142ego w 1993 roku. Nast\u0119pny pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci obiekt, Louis Armstrong Stadium, o pojemno\u015bci 10 tys. widz\u00f3w. Kompleks sportowy sk\u0142ada si\u0119 z 33","start_idx":225,"end_idx":367}
{"id":"mrc_6109","question":"przez jakie morze przeszli izraelici?","answer":"Morze Czerwone","context":"Przej\u015bcie przez Morze Czerwone \u2013 cudowne wydarzenie opisane w Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia. == Przebieg wed\u0142ug Biblii == Zgodnie z opisem biblijnym przej\u015bcie przez morze by\u0142o jednym z kluczowych wydarze\u0144 wyj\u015bcia Izraelit\u00f3w z Egiptu. Po wyprowadzeniu Izraelit\u00f3w z dotychczasowych siedzib w Dolnym Egipcie Moj\u017cesz poprowadzi\u0142 ich na wsch\u00f3d, do Ziemi Obiecanej, czyli Kanaanu. Najkr\u00f3tsza droga prowadzi\u0142a na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d, wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza \u015ar\u00f3dziemnego, kt\u00f3re jednak by\u0142o w\u00f3wczas pod kontrol\u0105 egipsk\u0105. Moj\u017cesz wybra\u0142 drog\u0119 okr\u0119\u017cn\u0105. W okolicy miejsca opisanego w Biblii jako Baal-Sefon okaza\u0142o si\u0119, \u017ce faraon wycofa\u0142 si\u0119 ze zgody na opuszczenie Egiptu przez Izraelit\u00f3w i wys\u0142a\u0142 w pogoni wojsko. Izraelici zwr\u00f3cili si\u0119 przeciwko Moj\u017ceszowi, oskar\u017caj\u0105c go o doprowadzenie do zguby, ten jednak w cudowny spos\u00f3b przeprowadzi\u0142 ich przez morze, kt\u00f3rego wody","start_idx":16,"end_idx":30}
{"id":"mrc_6110","question":"kto by\u0142 koronowany w gnie\u017anie?","answer":"nast\u0119puj\u0105cy kr\u00f3lowie: * 1025 \u2013 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany przez Arcybiskupa Hipolita * 25 grudnia 1025 \u2013 Mieszko II Lambert, koronowany przez Arcybiskupa Hipolita * 25 grudnia 1076 \u2013 Boles\u0142aw II Szczodry, koronowany przez Arcybiskupa Bogumi\u0142a * 26 czerwca 1295 \u2013 Przemys\u0142 II, koronowany przez Arcybiskupa Jakuba \u015awink\u0119 * sierpie\u0144 1300 \u2013 Wac\u0142aw II Czeski, koronowany przez Arcybiskupa Jakuba \u015awink\u0119","context":"Koronacje kr\u00f3lewskie w archikatedrze gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 koronacje pi\u0119ciu pierwszych kr\u00f3l\u00f3w Polski na przestrzeni czterech stuleci. Gniezno jest jednym z trzech miast - stolic Polski, w kt\u00f3rych odbywa\u0142y si\u0119 koronacje polskich w\u0142adc\u00f3w. Od XIV wieku koronacje odbywa\u0142y si\u0119 na Wawelu, jednak zawsze koronacji dokonywa\u0142 arcybiskup gnie\u017anie\u0144ski. W katedrze gnie\u017anie\u0144skiej koronowali si\u0119 nast\u0119puj\u0105cy kr\u00f3lowie: * 1025 \u2013 Boles\u0142aw I Chrobry, koronowany przez Arcybiskupa Hipolita * 25 grudnia 1025 \u2013 Mieszko II Lambert, koronowany przez Arcybiskupa Hipolita * 25 grudnia 1076 \u2013 Boles\u0142aw II Szczodry, koronowany przez Arcybiskupa Bogumi\u0142a * 26 czerwca 1295 \u2013 Przemys\u0142 II, koronowany przez Arcybiskupa Jakuba \u015awink\u0119 * sierpie\u0144 1300 \u2013 Wac\u0142aw II Czeski, koronowany przez Arcybiskupa Jakuba \u015awink\u0119","start_idx":379,"end_idx":780}
{"id":"mrc_6111","question":"jaki pseudonim uczniowie nadali bibliotekarce?","answer":"Bukw","context":"mog\u0105 si\u0119 wtedy udawa\u0107 do Kwatery G\u0142\u00f3wnej. W dwunastej cz\u0119\u015bci wuefista, po zabiciu kaczki wk\u0142ada j\u0105 \u015bpi\u0105cemu Cedyni do r\u0119ki. === pani Szafran === Nauczycielka muzyki. W 4 cz\u0119\u015bci w ramach konkursu mi\u0119dzyklasowego, pomaga\u0142a uczniom przygotowa\u0107 musical. Uwa\u017ca, \u017ce nauczany przez ni\u0105 przedmiot jest najwa\u017cniejszy. Nie toleruje os\u00f3b o innych pogl\u0105dach. Zwana jest Muzyczk\u0105. === Michalina Ma\u0142olepsza === Szkolna bibliotekarka nazywana Bukw\u0105. Wymaga przestrzegania regulaminu biblioteki, jest surowa. Jednak\u017ce w stosunku do Felixa, Neta i Niki jest uprzejma, od kiedy zacz\u0119li szuka\u0107 informacji w szkolnej kronice i innych ksi\u0105\u017ckach. === pan Sylwester === Str\u00f3\u017c nocny w gimnazjum, kibic pi\u0142ki no\u017cnej. Cz\u0119sto widzi zjawy, duchy i potwory, przez co woli nie wychodzi\u0107 z zaplecza. Pi\u0142 wino, kt\u00f3re ukrywa\u0142 na strychu szko\u0142y.","start_idx":428,"end_idx":432}
{"id":"mrc_6112","question":"podczas jaka to czesc mowy?","answer":"przyimek","context":"po przyimku nast\u0119puj\u0105 cz\u0105stki: \"-bok\", \"-d\u0142ug\", \"-ko\u0142o\", \"-czas\", \"-miast\", \"-\u015br\u00f3d\" i \"-wn\u0105trz\", np. \"obok\", \"podczas\", \"wed\u0142ug\", \"naoko\u0142o\", \"zamiast\", \"natomiast\", \"natychmiast\", \"spo\u015br\u00f3d\", \"w\u015br\u00f3d\", \"wewn\u0105trz\", \"zewn\u0105trz.\" Przyimki z\u0142o\u017cone zawsze pisze si\u0119 \u0142\u0105cznie. W przypadku przyimk\u00f3w z\u0142o\u017conych z przyimkiem \"z\", je\u015bli pierwsza g\u0142oska drugiego przyimka jest bezd\u017awi\u0119czna, przyimek zapisuje si\u0119 jako \"s\", np. \"spod\", \"sponad\" (ale \"znad\"). == Inne j\u0119zyki == W wielu j\u0119zykach (np. j\u0119zyk japo\u0144ski, korea\u0144ski, w\u0119gierski, j\u0119zyki tureckie, indyjskie, drawidyjskie) przyimki stawiane s\u0105 po rzeczowniku. W\u00f3wczas okre\u015bla si\u0119 je mianem postpozycji (rzadziej poimk\u00f3w). Przyk\u0142ady japo\u0144skie: * \u30d0\u30b9\u3078 (\"basu he\", czyt. \"basu e\") \u2013 \"do autobusu\" * \u30d0\u30b9\u304b\u3089 (\"basu kara\") \u2013 \"z autobusu\" * \u30d0\u30b9\u3067 (\"basu de\") \u2013 \"autobusem\" * \u30d0\u30b9[\u306e\u4e2d]\u306b (\"basu [no naka] ni\") \u2013 \"w autobusie\" Przyk\u0142ady w\u0119gierskie: *","start_idx":376,"end_idx":384}
{"id":"mrc_6113","question":"kto to dyplomata?","answer":"oficjalny przedstawiciel pa\u0144stwa za granic\u0105, czyli zatrudniony w dyplomacji.","context":"Dyplomata lub przedstawiciel dyplomatyczny (, , ) \u2013 oficjalny przedstawiciel pa\u0144stwa za granic\u0105, czyli zatrudniony w dyplomacji. Pa\u0144stwo, kt\u00f3re dyplomata reprezentuje, nazywamy \"pa\u0144stwem wysy\u0142aj\u0105cym\", za\u015b pa\u0144stwo, w kt\u00f3rym jest akredytowany \u2013 \"pa\u0144stwem przyjmuj\u0105cym\". Wszyscy przedstawiciele dyplomatyczni akredytowani w okre\u015blonym pa\u0144stwie tworz\u0105 jego korpus dyplomatyczny. == Historia == Pocz\u0105tki dzia\u0142alno\u015bci, kt\u00f3r\u0105 dzi\u015b nazywamy s\u0142u\u017cb\u0105 zagraniczn\u0105, si\u0119gaj\u0105 czas\u00f3w staro\u017cytnych. Staro\u017cytna Grecja i Rzym pos\u0142ugiwa\u0142y si\u0119 wys\u0142annikami w celu za\u0142atwienia konkretnych spraw, za\u0142agodzenia sporu, uzgodnienia umowy, itp. W Grecji nazywano ich \"presbeis\", za\u015b w Rzymie \"oratores\" lub \"legati\". Podstawowymi umiej\u0119tno\u015bciami, kt\u00f3rymi musieli si\u0119 oznacza\u0107 wys\u0142annicy, by\u0142y umiej\u0119tno\u015bci krasom\u00f3wcze oraz znajomo\u015b\u0107 retoryki i erystyki. Rzym staro\u017cytny posiada\u0142 tak\u017ce szczeg\u00f3lny rodzaj s\u0142u\u017cby zagranicznej \u2013 \"feciales\". Wysy\u0142ano ich wtedy, gdy domagano si\u0119 wyja\u015bnie\u0144 i odszkodowania od","start_idx":52,"end_idx":128}
{"id":"mrc_6114","question":"kiedy termin jest zawity?","answer":"niepodj\u0119cie okre\u015blonej czynno\u015bci przez uprawniony podmiot w okresie zakre\u015blonym tym terminem, powoduje definitywne wyga\u015bni\u0119cie przys\u0142uguj\u0105cego podmiotowi prawa do tej czynno\u015bci.","context":"Termin zawity \u2013 szczeg\u00f3lny rodzaj terminu stanowczego, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 du\u017cym rygorem prawnym, przejawiaj\u0105cym si\u0119 w tym, \u017ce niepodj\u0119cie okre\u015blonej czynno\u015bci przez uprawniony podmiot w okresie zakre\u015blonym tym terminem, powoduje definitywne wyga\u015bni\u0119cie przys\u0142uguj\u0105cego podmiotowi prawa do tej czynno\u015bci. Kodeks cywilny nie zawiera wprawdzie og\u00f3lnej regulacji termin\u00f3w zawitych, ale pojawiaj\u0105 si\u0119 o-ne przy regulacjach okre\u015blonego rodzaju sytuacji. Wed\u0142ug art. 122 k.p.k. z 1997 \"\u00a7 1. Czynno\u015b\u0107 procesowa dokonana po up\u0142ywie terminu zawitego jest bezskuteczna. \u00a7 2. Zawite s\u0105 terminy do wnoszenia \u015brodk\u00f3w zaskar\u017cenia oraz inne, kt\u00f3re ustawa za zawite uznaje.\" Wyga\u015bni\u0119cie uprawnienia jest bezwzgl\u0119dnie wi\u0105\u017c\u0105ce dla stron stosunku prawnego, s\u0105du lub innego organu powo\u0142anego do rozpoznania sprawy. Up\u0142yw terminu zawitego jest uwzgl\u0119dniany z urz\u0119du, a nie dopiero na wniosek strony lub wskutek","start_idx":128,"end_idx":305}
{"id":"mrc_6115","question":"gdzie malta?","answer":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej, na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, 81 km na po\u0142udnie od W\u0142och.","context":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej, na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, 81 km na po\u0142udnie od W\u0142och. Obejmuje ca\u0142y archipelag Wysp Malta\u0144skich, jednak\u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci mieszka na g\u0142\u00f3wnej wyspie o tej samie nazwie, w zespole miejskim Valletty \u2013 stolicy Malty. Malta ma histori\u0119 si\u0119gaj\u0105c\u0105 tysi\u0119cy lat. Cywilizacja na Malcie zacz\u0119\u0142a rozwija\u0107 si\u0119 ponad 7000 lat temu Pierwsze wi\u0119ksze budowle na Malcie \u2013 megalityczne \u015bwi\u0105tynie zacz\u0119to budowa\u0107 oko\u0142o 3600 r. p.n.e. S\u0105 one najstarszymi stoj\u0105cymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na \u015bwiecie, s\u0105 starsze ni\u017c piramidy w Egipcie. W podobnym okresie powsta\u0142o Hypogeum \u0126al Saflieni. Spu\u015bcizn\u0105 tych budowli jest kilkana\u015bcie ruin, z czego siedem zosta\u0142o wpisane na list\u0119 \u015bwiatowego","start_idx":0,"end_idx":190}
{"id":"mrc_6116","question":"co by\u0142o wsp\u00f3lne dla polski i litwy?","answer":"Obie strony zgodzi\u0142y si\u0119 na wsp\u00f3ln\u0105 elekcj\u0119 i koronacj\u0119, utworzenie wsp\u00f3lnego sejmu, urz\u0119d\u00f3w i wsp\u00f3ln\u0105 polityk\u0119 obronn\u0105.","context":"Polskiego dziedziczne prawo Jagiellon\u00f3w do w\u0142adania Wielkim Ksi\u0119stwem Litewskim. Mia\u0142o to u\u0142atwi\u0107 przysz\u0142\u0105 elekcj\u0119 w\u0142adcy po\u0142\u0105czonego ju\u017c pa\u0144stwa. Rozpocz\u0119to prace mieszanej komisji polsko-litewskiej, kt\u00f3ra zaj\u0119\u0142a si\u0119 opracowaniem \"formy oko\u0142o unii\". O ile magnaci i szlachta koronna byli zagorza\u0142ymi zwolennikami zawarcia nowej unii na korzystnych dla Polski warunkach unii mielnickiej z 1501, to panowie i szlachta litewska pragn\u0119li nadal unii mo\u017cliwie jak najlu\u017aniejszej. 13 marca spisano \"reces w sprawie oko\u0142o unii\", kt\u00f3ry zawiera\u0142 minimum tego, na co godzili si\u0119 Litwini. Obie strony zgodzi\u0142y si\u0119 na wsp\u00f3ln\u0105 elekcj\u0119 i koronacj\u0119, utworzenie wsp\u00f3lnego sejmu, urz\u0119d\u00f3w i wsp\u00f3ln\u0105 polityk\u0119 obronn\u0105. Jednak ju\u017c wkr\u00f3tce okaza\u0142o si\u0119, \u017ce postanowienia te pozosta\u0142y tylko na papierze, gdy Litwini zbojkotowali w 1564 maj\u0105cy je zatwierdzi\u0107 sejm koronny w Parczewie.","start_idx":578,"end_idx":698}
{"id":"mrc_6117","question":"pod jakim zaborem by\u0142 krak\u00f3w?","answer":"W ramach tzw. kolonizacji j\u00f3zefi\u0144skiej powsta\u0142o w Galicji wiele kolonii niemieckich. Z kolei grono profesorskie na uniwersytetach lwowski i jagiello\u0144ski w tym okresie sk\u0142ada\u0142o si\u0119 niemal wy\u0142\u0105cznie z Niemc\u00f3w. Po przegranej wojnie z Ksi\u0119stwem Warszawskim (1809) Cesarstwo Austrii musia\u0142o zrezygnowa\u0107 z teren\u00f3w zaj\u0119tych w czasie III zaboru. Po kongresie wiede\u0144skim z od\u0142\u0105czonych od Ksi\u0119stwa Warszawskiego Krakowa i najbli\u017cszych okolic utworzono Wolne Miasto Krak\u00f3w, kt\u00f3re poddano wsp\u00f3lnemu nadzorowi trzech pa\u0144stw zaborczych: Rosji, Prus i Austrii.","context":"Polski: pierwszym (1772) i trzecim (1795). Obszar zabrany przez Austriak\u00f3w stanowi\u0142 11% terytorium Polski w granicach z 1772. Zamieszkiwa\u0142o go 3,8 miliona ludno\u015bci. Nosi\u0142 nazw\u0119 Kr\u00f3lestwa Galicji i Lodomerii, zwykle jednak okre\u015bla si\u0119 go kr\u00f3tko Galicj\u0105. Pocz\u0105tkowo zab\u00f3r austriacki naznaczony by\u0142 siln\u0105 polityk\u0105 germanizacji. W ramach tzw. kolonizacji j\u00f3zefi\u0144skiej powsta\u0142o w Galicji wiele kolonii niemieckich. Z kolei grono profesorskie na uniwersytetach lwowski i jagiello\u0144ski w tym okresie sk\u0142ada\u0142o si\u0119 niemal wy\u0142\u0105cznie z Niemc\u00f3w. Po przegranej wojnie z Ksi\u0119stwem Warszawskim (1809) Cesarstwo Austrii musia\u0142o zrezygnowa\u0107 z teren\u00f3w zaj\u0119tych w czasie III zaboru. Po kongresie wiede\u0144skim z od\u0142\u0105czonych od Ksi\u0119stwa Warszawskiego Krakowa i najbli\u017cszych okolic utworzono Wolne Miasto Krak\u00f3w, kt\u00f3re poddano wsp\u00f3lnemu nadzorowi trzech pa\u0144stw zaborczych: Rosji, Prus i Austrii. Obejmowa\u0142a ona","start_idx":325,"end_idx":870}
{"id":"mrc_6118","question":"kiedy japo\u0144czycy zaatakowali pearl harbor?","answer":"7 grudnia 1941 roku","context":"Atak na Pearl Harbor \u2013 przeprowadzony 7 grudnia 1941 roku japo\u0144ski nalot na ameryka\u0144skie bazy floty i lotnictwa w Pearl Harbor na Hawajach. Atak na najwa\u017cniejsz\u0105 baz\u0119 ameryka\u0144skiej Floty Pacyfiku oraz kilka baz armii ameryka\u0144skiej wci\u0105gn\u0105\u0142 Stany Zjednoczone do II wojny \u015bwiatowej i rozpocz\u0105\u0142 dzia\u0142ania wojenne na obszarze Pacyfiku. Precyzyjnie zaplanowana i \u0107wiczona przez wiele miesi\u0119cy japo\u0144ska operacja lotnicza, zosta\u0142a przeprowadzona za pomoc\u0105 353 samolot\u00f3w bombowych, torpedowych oraz my\u015bliwskich. Przeprowadzaj\u0105c atak bez wcze\u015bniejszego wypowiedzenia wojny, japo\u0144ska marynarka wojenna osi\u0105gn\u0119\u0142a taktyczne zaskoczenie zadaj\u0105c du\u017cy cios ameryka\u0144skim zasobom militarnym na Pacyfiku. W dwugodzinnym ataku zatopionych lub ci\u0119\u017cko uszkodzonych zosta\u0142o pi\u0119\u0107 pancernik\u00f3w, na lotniskach za\u015b na wyspie O\u02bbahu zniszczonych lub ci\u0119\u017cko uszkodzonych zosta\u0142o 328 ameryka\u0144skich samolot\u00f3w. Mimo zadania ameryka\u0144skiej flocie ci\u0119\u017ckich strat, japo\u0144skie","start_idx":38,"end_idx":57}
{"id":"mrc_6119","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a w niemczech szko\u0142a zwalczania okr\u0119t\u00f3w podwodnych?","answer":"1933 roku","context":"w wielko\u015bci i wyposa\u017ceniu niemieckiej floty, zakazano m.in. posiadania okr\u0119t\u00f3w podwodnych i budowy ich na eksport. Mimo to ju\u017c od lat 20. XX w. rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w Niemczech sekretne prace nad rozwojem floty. Za\u0142o\u017cone w Holandii celem obej\u015bcia postanowie\u0144 traktatowych przedsi\u0119biorstwo Ingenieurskantoor voor Scheepsbouw (IvS) projektowa\u0142o okr\u0119ty podwodne dla flot innych pa\u0144stw (m.in. dla Finlandii i Hiszpanii), zdobywaj\u0105c do\u015bwiadczenia potrzebne dla rozwoju niemieckiej floty. Opr\u00f3cz projektowania okr\u0119t\u00f3w rozpocz\u0119to r\u00f3wnie\u017c szkolenie kadr, czemu s\u0142u\u017cy\u0142a za\u0142o\u017cona w 1933 roku w Kilonii pod \u201emyl\u0105c\u0105\u201d nazw\u0105 szko\u0142a zwalczania okr\u0119t\u00f3w podwodnych. Doj\u015bcie do w\u0142adzy Adolfa Hitlera przyspieszy\u0142o proces remilitaryzacji Niemiec. Anglo-niemieckie porozumienie z 18 czerwca 1935 roku dopu\u015bci\u0142o rozbudow\u0119 niemieckiej floty do 35% tona\u017cu Royal Navy; w przypadku okr\u0119t\u00f3w podwodnych uk\u0142ad dopuszcza\u0142 \u0142\u0105czn\u0105 wyporno\u015b\u0107 jednostek","start_idx":566,"end_idx":575}
{"id":"mrc_6120","question":"jakiego pochodzenia by\u0142 jezus?","answer":"Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce Jezus istotnie pochodzi\u0142 z Galilei, a jego obszar dzia\u0142ania obejmowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c Jude\u0119.","context":"nurtu. Kontekst i znaczenie tych wydarze\u0144 s\u0105 ju\u017c jednak szeroko dyskutowane. Sporna jest r\u00f3wnie\u017c data \u015bmierci Jezusa. Mniej pewne, ale r\u00f3wnie\u017c uznawane przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy za historyczne, s\u0105 m.in. powo\u0142anie aposto\u0142\u00f3w i konflikt ze \u015brodowiskiem \u015awi\u0105tyni (Oczyszczenie \u015bwi\u0105tyni). Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce Jezus istotnie pochodzi\u0142 z Galilei, a jego obszar dzia\u0142ania obejmowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c Jude\u0119. Uczeni zgromadzeni wok\u00f3\u0142 projektu Jesus Seminar poddawali r\u00f3\u017cne przekazy o mowach i czynach Jezusa g\u0142osowaniu, podczas kt\u00f3rego ka\u017cdy uczestnik ocenia\u0142 ich autentyczno\u015b\u0107, a wyniki u\u015bredniano. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy zgodzi\u0142a si\u0119 z podstawowymi faktami podawanymi w Ewangeliach (\u017ce Jezus narodzi\u0142 si\u0119 za czas\u00f3w Heroda Wielkiego, zosta\u0142 aresztowany w Jerozolimie i ukrzy\u017cowany przez Rzymian), kwestionuj\u0105c inne (narodzenie w Betlejem \u2013 wi\u0119kszo\u015b\u0107 wskaza\u0142a na Nazaret; pusty gr\u00f3b itd.). Zdaniem uczestnik\u00f3w Jesus","start_idx":282,"end_idx":380}
{"id":"mrc_6121","question":"gdzie dzia\u0142a\u0142 janosik?","answer":"J\u00e1no\u0161\u00edk ze swoj\u0105 grup\u0105 dzia\u0142a\u0142 na pograniczu w\u0119giersko-polskim","context":"z bandy, a nowym harnasiem zosta\u0142 J\u00e1no\u0161\u00edk. J\u00e1no\u0161\u00edk ze swoj\u0105 grup\u0105 dzia\u0142a\u0142 na pograniczu w\u0119giersko-polskim, a ofiarami jego napad\u00f3w byli g\u0142\u00f3wnie kupcy, ale tak\u017ce plebani, pos\u0142a\u0144cy pocztowi i inne przypadkowe, zamo\u017cniejsze osoby. Grabi\u0142 g\u0142\u00f3wnie z my\u015bl\u0105 o sobie i swoich ludziach, obdarowuj\u0105c okazjonalnie np. dziewcz\u0119ta z okolicznych wsi r\u00f3\u017cnymi zrabowanymi drobiazgami. Wspierali go niekt\u00f3rzy lokalni notable, z kt\u00f3rymi dzieli\u0142 si\u0119 \u0142upami, za co oni wyci\u0105gali go z tarapat\u00f3w, np. po pierwszym pojmaniu J\u00e1no\u0161\u00edka i osadzeniu go w lochu, wice\u017cupan komitatu liptowskiego zapewni\u0142 mu alibi doprowadzaj\u0105c w ten spos\u00f3b do jego uwolnienia. Zim\u0105 1713 r. J\u00e1no\u0161\u00edk zosta\u0142 pojmany w domu Uhor\u010d\u00edka i osadzony w kasztelu Vranovo we wsi Pal\u00fadzka ko\u0142o Liptowskiego Miku\u0142asza (s\u0142ow. Liptovsk\u00fd Mikul\u00e1\u0161), gdzie 16 i 17 marca tego\u017c","start_idx":43,"end_idx":105}
{"id":"mrc_6122","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa \u017co\u0142nierze wykl\u0119ci?","answer":"Okre\u015blenie \u201e\u017co\u0142nierze wykl\u0119ci\u201d powsta\u0142o w 1993 \u2013 u\u017cyto go pierwszy raz w tytule wystawy \"\u017bo\u0142nierze Wykl\u0119ci \u2013 antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.\", organizowanej przez Lig\u0119 Republika\u0144sk\u0105 na Uniwersytecie Warszawskim.","context":"kanonicznymi duchownych, winnych udzia\u0142u w jakiejkolwiek akcji podziemnej i antypa\u0144stwowej\". === Nazwa === Uczestnicy ruchu partyzanckiego okre\u015blani s\u0105 jako \u201e\u017co\u0142nierze wykl\u0119ci\u201d, \u201e\u017co\u0142nierze drugiej konspiracji\u201d czy jako \u201e\u017co\u0142nierze niez\u0142omni\u201d. Propaganda PRL okre\u015bla\u0142a \u017co\u0142nierzy podziemia niepodleg\u0142o\u015bciowego jako \"bandy reakcyjnego podziemia.\" Okre\u015blenie \u201e\u017co\u0142nierze wykl\u0119ci\u201d powsta\u0142o w 1993 \u2013 u\u017cyto go pierwszy raz w tytule wystawy \"\u017bo\u0142nierze Wykl\u0119ci \u2013 antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.\", organizowanej przez Lig\u0119 Republika\u0144sk\u0105 na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem by\u0142 Leszek \u017bebrowski. Stanowi ono bezpo\u015brednie odwo\u0142anie do listu otrzymanego przez wdow\u0119 po jednym z \u017co\u0142nierzy podziemia, w kt\u00f3rym, zawiadamiaj\u0105c o wykonaniu wyroku \u015bmierci na jej m\u0119\u017cu, dow\u00f3dca jednostki wojskowej pisze o nim: \"wieczna ha\u0144ba i nienawi\u015b\u0107 naszych \u017co\u0142nierzy i oficer\u00f3w towarzyszy mu i poza gr\u00f3b. Ka\u017cdy, kto czuje w","start_idx":343,"end_idx":569}
{"id":"mrc_6123","question":"kiedy zacz\u0119to budowa\u0107 metro w warszawie?","answer":"15 kwietnia 1983","context":"linii metra w Warszawie, a 15 kwietnia 1983 budowa ruszy\u0142a. Konstruowanie pierwszego 11-kilometrowego odcinka Kabaty \u2013 Politechnika trwa\u0142o z problemami 12 lat, a\u017c do uroczystego otwarcia 7 kwietnia 1995. Po kolejnych 13 latach, 25 pa\u017adziernika 2008 budowa pierwszej linii metra zosta\u0142a zako\u0144czona. Umow\u0119 na budow\u0119 II linii metra z wykonawc\u0105 podpisano jeszcze w pa\u017adzierniku 2009, nast\u0119pnie odby\u0142o si\u0119 projektowanie i uzyskiwanie stosownych pozwole\u0144, by w po\u0142owie 2011 mog\u0142a ruszy\u0107 budowa centralnego odcinka drugiej linii. Prace prowadzone by\u0142y z trudno\u015bciami, miasto podpisa\u0142o aneks z wykonawc\u0105 \u2013 w\u0142osko-tureckim konsorcjum AGP Metro Polska przesuwaj\u0105cy dat\u0119 oddania inwestycji. Pierwotnie planowano, \u017ce budowa centralnego odcinka II linii zako\u0144czy si\u0119 w pa\u017adzierniku 2013, jednak prace op\u00f3\u017ani\u0142y si\u0119 m.in. z powodu zalania terenu budowy stacji Centrum Nauki","start_idx":27,"end_idx":43}
{"id":"mrc_6124","question":"ilu polak\u00f3w mieszka w niemczech?","answer":"wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych danych ok. 1,5\u20132 mln Polak\u00f3w, os\u00f3b polskiego pochodzenia lub wywodz\u0105cych si\u0119 z Polski.","context":"przesiedle\u0144cami z lat 80., stanowi kulturowy i spo\u0142eczny trzon polskiej zbiorowo\u015bci w Niemczech. == Wsp\u00f3\u0142czesno\u015b\u0107 == === Liczebno\u015b\u0107 === Obecnie w Niemczech mieszka wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych danych ok. 1,5\u20132 mln Polak\u00f3w, os\u00f3b polskiego pochodzenia lub wywodz\u0105cych si\u0119 z Polski. Wed\u0142ug Ministerstwa Spraw Zagranicznych nale\u017cy jednak zak\u0142ada\u0107, \u017ce du\u017ca cz\u0119\u015b\u0107 z nich, zw\u0142aszcza przesiedle\u0144c\u00f3w, nie identyfikuje si\u0119 z polsko\u015bci\u0105. Wed\u0142ug danych niemieckiego urz\u0119du statystycznego z 2017 w Niemczech zameldowanych by\u0142o 783 000 os\u00f3b legitymuj\u0105cych si\u0119 wy\u0142\u0105cznie obywatelstwem polskim oraz 690 000 os\u00f3b posiadaj\u0105cych zar\u00f3wno niemieckie, jak i polskie obywatelstwo. === Rozmieszczenie === === Status prawny === Pod wzgl\u0119dem statusu prawnego mo\u017cna rozr\u00f3\u017cnia\u0107 osoby posiadaj\u0105ce wy\u0142\u0105cznie obywatelstwo niemieckie, osoby posiadaj\u0105ce wy\u0142\u0105cznie polskie obywatelstwo oraz osoby z podw\u00f3jnym obywatelstwem. Polacy w Niemczech nie maj\u0105","start_idx":164,"end_idx":265}
{"id":"mrc_6125","question":"ile ludzi mieszka w monachium?","answer":"niemal 1,5 mln os\u00f3b","context":"Monachium (niem. \"M\u00fcnchen\", ; baw. \"Minga\") \u2013 miasto na prawach powiatu w po\u0142udniowych Niemczech, stolica kraju zwi\u0105zkowego Bawaria, siedziba rejencji G\u00f3rna Bawaria, regionu Monachium, powiatu Landkreis M\u00fcnchen (do kt\u00f3rego jednak miasto nie nale\u017cy) oraz Stowarzyszenia Krajowego (\"Landesverband\") Technisches Hilfswerk, trzecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci miasto Niemiec, zamieszkiwane pod koniec 2019 r. przez niemal 1,5 mln os\u00f3b. Monachium po\u0142o\u017cone jest na Wy\u017cynie Bawarskiej, nad rzek\u0105 Izar\u0105. Jest siedzib\u0105 Federalnego Trybuna\u0142u Finansowego (\"Bundesfinanzhof\") oraz centrali presti\u017cowego Towarzystwa Maxa Plancka prowadz\u0105cego dzia\u0142alno\u015b\u0107 badawczo-rozwojow\u0105 w Niemczech i innych krajach Europy. Miasto jest ponadto g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem gospodarczym i kulturalno-naukowym po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci kraju. == Historia == W 1158 r. Henryk Lew, ksi\u0105\u017c\u0119 Bawarii, dokona\u0142 lokacji miasta, nadaj\u0105c jednocze\u015bnie benedyktynom przywilej organizowania targ\u00f3w. Miasto powsta\u0142o przy zamku","start_idx":412,"end_idx":431}
{"id":"mrc_6126","question":"w jakim kraju powsta\u0142a kol\u0119da cicha noc?","answer":"w austriackim Oberndorf bei Salzburg.","context":"\"Cicha noc\" \u2013 jedna z najbardziej znanych kol\u0119d na \u015bwiecie, po raz pierwszy wykonana podczas pasterki w 1818 roku, w austriackim Oberndorf bei Salzburg. Autorem s\u0142\u00f3w \"Stille Nacht\" by\u0142 Joseph Mohr, melodi\u0119 u\u0142o\u017cy\u0142 Franz Xaver Gruber. S\u0142owa jednej z wersji w j\u0119zyku polskim u\u0142o\u017cy\u0142 ok. 1930 roku Piotr Maszy\u0144ski. Przet\u0142umaczono j\u0105 na ponad 300 r\u00f3\u017cnych j\u0119zyk\u00f3w i dialekt\u00f3w (Kolekcja Wallace Bronner, Frankenmuth, Michigan, USA). == Powstanie kol\u0119dy == Tekst pie\u015bni powsta\u0142 jako wiersz ju\u017c w roku 1816. Autor wiersza, Joseph Mohr, by\u0142 w\u00f3wczas (1815-1817) wikarym w Mariapfarr w regionie Lungau (po\u0142udniowo-wschodnia cz\u0119\u015b\u0107 landu Salzburg). Melodia powsta\u0142a dwa lata p\u00f3\u017aniej, 24 grudnia 1818 roku. Joseph Mohr, w latach 1817\u20131819 wikary w nowo powsta\u0142ej parafii \u015bw. Miko\u0142aja w Oberndorf bei Salzburg, zaproponowa\u0142","start_idx":115,"end_idx":152}
{"id":"mrc_6127","question":"jaki kraj wygral eurowizje 2021?","answer":"Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 M\u00e5neskin, reprezentanci W\u0142och z piosenk\u0105 \u201eZitti e buoni\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 524 punkty w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w.","context":"65. Konkurs Piosenki Eurowizji odby\u0142 si\u0119 18, 20 i 22 maja 2021 w hali Ahoy w Rotterdamie. Koncerty zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w oraz holenderscy nadawcy publiczni: AVROTROS, Nederlandse Omroep Stichting (NOS) oraz Nederlandse Publieke Omroep (NPO). By\u0142 to pi\u0105ty konkurs, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w Holandii. Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 M\u00e5neskin, reprezentanci W\u0142och z piosenk\u0105 \u201eZitti e buoni\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 524 punkty w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Holenderska telewizja otrzyma\u0142a prawa do organizacji 65. Konkursu Piosenki Eurowizji po konkursie w 2019, dzi\u0119ki wygranej Duncana Laurence\u2019a, reprezentanta Holandii. Nadawca pocz\u0105tkowo mia\u0142 zorganizowa\u0107 konkurs w 2020, zosta\u0142 on jednak odwo\u0142any z powodu pandemii COVID-19. 16 maja 2020 podczas programu \u015awiat\u0142o dla Europy og\u0142oszono,","start_idx":309,"end_idx":468}
{"id":"mrc_6128","question":"jakie miasto le\u017cy blisko granicy z bia\u0142orusi\u0105?","answer":"Che\u0142m","context":"Che\u0142m (bia\u0142., ukr. \u0425\u043e\u043b\u043c \"Cho\u0142m\") \u2013 miasto na prawach powiatu we wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie lubelskim. Le\u017cy 42 km od granicy z Bia\u0142orusi\u0105 i 21 km od granicy z Ukrain\u0105 w pobli\u017cu przej\u015bcia granicznego w Dorohusku. Le\u017cy nad rzek\u0105 Uherk\u0105, lewym dop\u0142ywem Bugu, jest trzecim co do liczby ludno\u015bci miastem w wojew\u00f3dztwie. Che\u0142m po\u0142o\u017cony jest na terenie historycznej Rusi Czerwonej. Miasto kr\u00f3lewskie lokowane w 1392 roku, do czasu rozbior\u00f3w po\u0142o\u017cone w wojew\u00f3dztwie ruskim Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego. Nale\u017ca\u0142o do starostwa che\u0142mskiego w 1570 roku. Che\u0142m uzyska\u0142 prawo sk\u0142adu w 1541 roku. Miasto rz\u0105dowe Kr\u00f3lestwa Kongresowego, po\u0142o\u017cone by\u0142o w 1827 roku w powiecie che\u0142mskim, obwodzie krasnostawskim wojew\u00f3dztwa lubelskiego. W latach 1912\u20131915 wy\u0142\u0105czone z terytorium Kr\u00f3lestwa wraz z guberni\u0105 che\u0142msk\u0105. Stolica historycznej ziemi","start_idx":0,"end_idx":5}
{"id":"mrc_6129","question":"kiedy armia czerwona wkroczy\u0142a do berlina?","answer":"mi\u0119dzy 16 kwietnia a 2 maja 1945 roku","context":"Operacja berli\u0144ska, bitwa o Berlin (w historiografii radzieckiej i rosyjskiej jako Berli\u0144ska Strategiczna Operacja Ofensywna) \u2013 operacja ofensywna Armii Czerwonej i LWP przeprowadzona mi\u0119dzy 16 kwietnia a 2 maja 1945 roku na froncie wschodnim II wojny \u015bwiatowej si\u0142ami 1 i 2 Frontu Bia\u0142oruskiego oraz 1 Frontu Ukrai\u0144skiego. Jej celem by\u0142o zdobycie Berlina. 12 stycznia 1945 roku Armia Czerwona rozpocz\u0119\u0142a operacj\u0119 wi\u015bla\u0144sko-odrza\u0144sk\u0105 i naciera\u0142a na zach\u00f3d przez Prusy Wschodnie, Dolny \u015al\u0105sk, Pomorze i G\u00f3rny \u015al\u0105sk, tymczasowo zatrzymuj\u0105c si\u0119 na linii 60 km na wsch\u00f3d od Berlina wzd\u0142u\u017c Odry. Kiedy ofensywa zosta\u0142a wznowiona, 1 Front Bia\u0142oruski i 1 Front Ukrai\u0144ski zaatakowa\u0142y Berlin od strony wschodniej i po\u0142udniowej, podczas gdy 2 Front Bia\u0142oruski otoczy\u0142 wojska niemieckie na p\u00f3\u0142noc od Berlina. Walki w Berlinie","start_idx":184,"end_idx":221}
{"id":"mrc_6130","question":"gdzie znajdowa\u0142a si\u0119 reduta ordona?","answer":"na ul. Na Bateryjce, mi\u0119dzy ul. Bohater\u00f3w Wrze\u015bnia, Al. Jerozolimskimi, Centrum Blue City i Rondem Zes\u0142a\u0144c\u00f3w Syberyjskich.","context":"ku czci Reduty Ordona. Tymczasem rzeczywista lokalizacja reduty znajduje si\u0119 na ul. Na Bateryjce, mi\u0119dzy ul. Bohater\u00f3w Wrze\u015bnia, Al. Jerozolimskimi, Centrum Blue City i Rondem Zes\u0142a\u0144c\u00f3w Syberyjskich. (rzeczywiste po\u0142o\u017cenie Reduty 54 ) W miejscu, w s\u0105siedztwie kt\u00f3rego prawdopodobnie znajdowa\u0142a si\u0119 reduta, znajduje si\u0119 meczet Ligi Muzu\u0142ma\u0144skiej RP. Mimo i\u017c przed rozpocz\u0119ciem jego budowy miejsce to zosta\u0142o zbadane przez specjalist\u00f3w, budowa meczetu budzi\u0142a kontrowersje zwi\u0105zane z \u017c\u0105daniami traktowania zaniedbanej dot\u0105d okolicy jak miejsca spoczynku \u017co\u0142nierzy. == Badania archeologiczne == 28 pa\u017adziernika 2010 roku na terenie reduty Ordona rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 badania archeologiczne maj\u0105ce na celu potwierdzenie lokalizacji reduty przy ul. Na Bateryjce oraz ustalenie jej kszta\u0142tu. Prawdopodobnie by\u0142a sze\u015bciobokiem otoczonym fos\u0105 przystosowanym do obrony okr\u0119\u017cnej, wielko\u015bci oko\u0142o 200 m, lecz nie jest","start_idx":77,"end_idx":199}
{"id":"mrc_6131","question":"co to jest gatunek w biologii?","answer":"w biologii podstawowa jednostka taksonomiczna, jedna z kategorii systematycznych oraz jednostka r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej.","context":"Gatunek \u2013 w biologii podstawowa jednostka taksonomiczna, jedna z kategorii systematycznych oraz jednostka r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej. Ustalenie wyczerpuj\u0105cej definicji gatunku okaza\u0142o si\u0119 trudne. Pr\u00f3by takie s\u0105 nadal podejmowane, poniewa\u017c jest to poj\u0119cie kluczowe dla praktyki badawczej naukowc\u00f3w i dzia\u0142a\u0144 ruchu na rzecz ochrony przyrody. Karol Linneusz (a za nim wielu innych) przyjmowa\u0142, \u017ce gatunki s\u0105 czym\u015b sta\u0142ym, jednak obecnie wiadomo, \u017ce procesy ewolucyjne powoduj\u0105 ich przemiany i stopniowe przechodzenie jednych gatunk\u00f3w w inne. Cz\u0119sto gatunek definiuje si\u0119 jako najwi\u0119ksz\u0105 grup\u0119 organizm\u00f3w, spo\u015br\u00f3d kt\u00f3rej dwa osobniki s\u0105 w stanie rozmno\u017cy\u0107 si\u0119 (zazwyczaj p\u0142ciowo), wydaj\u0105c p\u0142odne potomstwo. Jest to definicja og\u00f3lnie trafna, jednak b\u0142\u0119dna w wielu szczeg\u00f3lnych przypadkach. Przyk\u0142adowo nie znajduje ona zastosowania dla miesza\u0144c\u00f3w, w kompleksach gatunk\u00f3w z\u0142o\u017conych z setek podobnych mikrogatunk\u00f3w","start_idx":10,"end_idx":133}
{"id":"mrc_6132","question":"w kt\u00f3rym roku rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 pierwsza wojna \u015bwiatowa?","answer":"28 lipca 1914","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":95,"end_idx":108}
{"id":"mrc_6133","question":"czym charakteryzuje si\u0119 liryka?","answer":"Obejmuje utwory, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wnym przedmiotem przedstawienia s\u0105 prze\u017cycia wewn\u0119trzne, przekazywane za po\u015brednictwem wypowiedzi monologicznej (rzadziej dialogu), odznaczaj\u0105cej si\u0119 subiektywizmem, podporz\u0105dkowanej funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej j\u0119zyka.","context":"Liryka (gr. \"lyrik\u00f3s\" \u201eodnosz\u0105cy si\u0119 do liry\u201d) \u2013 jeden z trzech rodzaj\u00f3w literackich, obok dramatu i epiki. Obejmuje utwory, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wnym przedmiotem przedstawienia s\u0105 prze\u017cycia wewn\u0119trzne, przekazywane za po\u015brednictwem wypowiedzi monologicznej (rzadziej dialogu), odznaczaj\u0105cej si\u0119 subiektywizmem, podporz\u0105dkowanej funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej j\u0119zyka. Centralnym elementem utworu lirycznego jest tzw. podmiot liryczny. Niezale\u017cnie od gatunku j\u0119zyk liryki oznacza si\u0119 (w por\u00f3wnaniu z dramatem i epik\u0105) wysokim zmetaforyzowaniem. Jej nazwa wywodzi si\u0119 od nazwy starogreckiego instrumentu muzycznego \u2013 liry. Przy jej wt\u00f3rze antyczni poeci \u015bpiewali swoje pie\u015bni. == Gatunki liryki == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 takich europejskich gatunk\u00f3w lirycznych wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytno\u015bci \u2013 z poezji helle\u0144skiej lub rzymskiej, niekt\u00f3re tak\u017ce ze Starego Testamentu. W \u015bredniowieczu gatunki liryczne powstawa\u0142y g\u0142\u00f3wnie w kr\u0119gu liryki dworskiej (np.","start_idx":108,"end_idx":371}
{"id":"mrc_6134","question":"kt\u00f3ry kraj to heksagon?","answer":"Francja","context":"Francja (, IPA: ), Republika Francuska ( ) \u2013 pa\u0144stwo, kt\u00f3rego cz\u0119\u015b\u0107 metropolitalna znajduje si\u0119 w Europie Zachodniej, posiadaj\u0105ce tak\u017ce zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitalna rozci\u0105ga si\u0119 od Morza \u015ar\u00f3dziemnego na po\u0142udniu do kana\u0142u La Manche i Morza P\u00f3\u0142nocnego na p\u00f3\u0142nocy, oraz od Renu na wschodzie do Zatoki Biskajskiej na zachodzie. Francuzi cz\u0119sto nazywaj\u0105 sw\u00f3j kraj \"l\u2019Hexagone\" (sze\u015bciok\u0105t) \u2013 pochodzi to od kszta\u0142tu Francji metropolitalnej. Francja graniczy z Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105. Terytoria zamorskie granicz\u0105 r\u00f3wnie\u017c z Brazyli\u0105, Surinamem i Holandi\u0105. Kraj jest po\u0142\u0105czony z Wielk\u0105 Brytani\u0105 przez Eurotunel przebiegaj\u0105cy pod kana\u0142em La Manche. Republika Francuska jest unitarnym pa\u0144stwem demokratycznym, w kt\u00f3rym wa\u017cn\u0105 rol\u0119 odgrywa prezydent. Jest r\u00f3wnie\u017c pi\u0105tym spo\u015br\u00f3d najlepiej rozwini\u0119tych kraj\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_6135","question":"kiedy odby\u0142o si\u0119 referendum w sprawie wst\u0105pienia polski do ue?","answer":"Referendum w Polsce w 2003 roku \u2013 referendum og\u00f3lnokrajowe w sprawie przyst\u0105pienia Polski do Unii Europejskiej i ratyfikacji traktatu ate\u0144skiego, tzw. \"referendum europejskie\" b\u0105d\u017a \"akcesyjne\", trwa\u0142o dwa dni \u2013 7 i 8 czerwca 2003.","context":"Referendum w Polsce w 2003 roku \u2013 referendum og\u00f3lnokrajowe w sprawie przyst\u0105pienia Polski do Unii Europejskiej i ratyfikacji traktatu ate\u0144skiego, tzw. \"referendum europejskie\" b\u0105d\u017a \"akcesyjne\", trwa\u0142o dwa dni \u2013 7 i 8 czerwca 2003. Polacy odpowiadali na nast\u0119puj\u0105ce pytanie: == Wyniki == \"Poni\u017csze dane podano na podstawie obwieszczenia Pa\u0144stwowej Komisji Wyborczej z 9 czerwca 2003 i 21 lipca 2003.\" === Pytanie === \"Przyst\u0105pienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej\" S\u0105d Najwy\u017cszy uzna\u0142 referendum za wa\u017cne. Wynik referendum by\u0142 wi\u0105\u017c\u0105cy, gdy\u017c w referendum wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 wi\u0119cej ni\u017c po\u0142owa uprawnionych do g\u0142osowania obywateli. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 g\u0142osuj\u0105cych opowiedzia\u0142a si\u0119 za przyst\u0105pieniem Polski do Unii Europejskiej. == Statystyki lokalne == Najwi\u0119ksze poparcie dla integracji (prawie 90% oddanych g\u0142os\u00f3w wa\u017cnych) zanotowano w gminach w woj. zachodniopomorskim, lubuskim,","start_idx":0,"end_idx":230}
{"id":"mrc_6136","question":"kto pisa\u0142 teksty do piosenek budki suflera?","answer":"Adam Sikorski, Marek Dutkiewicz, Andrzej Mogielnicki, Bogdan Olewicz.","context":"Czystawa i Felicjana Andrzejczaka. Gitarzy\u015bci zmieniali si\u0119 wielokrotnie. Na gitarze prowadz\u0105cej grali mi\u0119dzy innymi: Andrzej Zi\u00f3\u0142kowski, Jan Borysewicz, Krzysztof Mandziara i Marek Raduli, za\u015b na gitarze basowej, poza Lipk\u0105 i Zi\u00f3\u0142kowskim \u2013 Piotr P\u0142echa i Mieczys\u0142aw Jurecki. Teksty do utwor\u00f3w Budki Suflera pisali, w r\u00f3\u017cnych okresach, mi\u0119dzy innymi: Adam Sikorski, Marek Dutkiewicz, Andrzej Mogielnicki, Bogdan Olewicz. Zesp\u00f3\u0142 zako\u0144czy\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 w 2014 i niespodziewanie reaktywowa\u0142 si\u0119 w 2019 bez Krzysztofa Cugowskiego. Nowym wokalist\u0105 zosta\u0142 Robert \u017barczy\u0144ski. Od 2022 pr\u00f3cz \u017barczy\u0144skiego, wokalistami zespo\u0142u s\u0105 r\u00f3wnie\u017c Irena Michalska i Jacek Kawalec. == Obecni muzycy == * Robert \u017barczy\u0144ski \u2013 \u015bpiew (od 2019) * Irena Michalska \u2013 \u015bpiew (od 2021) * Jacek Kawalec \u2013 \u015bpiew (od 2022) * Tomasz Zeliszewski \u2013 perkusja (od","start_idx":351,"end_idx":420}
{"id":"mrc_6137","question":"czego oczekiwali od sejmu rozbiorowego zaborcy?","answer":"Zaborcy (w szczeg\u00f3lno\u015bci Rosja) nalegali, aby Sejm uchwali\u0142 reformy maj\u0105ce na celu wzmocnienie ich w\u0142adzy nad Rzecz\u0105pospolit\u0105.","context":"przez zaborc\u00f3w pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w, kt\u00f3rej zadaniem by\u0142o podpisanie traktat\u00f3w secesyjnych. 18 wrze\u015bnia 1773 delegacja podpisa\u0142a traktaty podzia\u0142owe z przedstawicielami mocarstw. 30 wrze\u015bnia sejm zatwierdzi\u0142 traktat podzia\u0142owy. == Ustawodawstwo sejmu rozbiorowego == Opr\u00f3cz zatwierdzenia traktatu rozbiorowego sejm wprowadzi\u0142 tak\u017ce liczne zmiany ustrojowe, powo\u0142uj\u0105c Rad\u0119 Nieustaj\u0105c\u0105 oraz Komisj\u0119 Edukacji Narodowej. Ponadto ustali\u0142 jednolity podatek, przywr\u00f3ci\u0142 c\u0142a generalne, ograniczy\u0142 w znacznym stopniu w\u0142adz\u0119 hetman\u00f3w i unowocze\u015bni\u0142 struktur\u0119 wojska. Szlachta uzyska\u0142a prawo zajmowania si\u0119 handlem, rzemios\u0142em i bankowo\u015bci\u0105, wreszcie zapowiedziano ul\u017cenie doli ch\u0142opstwa. Zaborcy (w szczeg\u00f3lno\u015bci Rosja) nalegali, aby Sejm uchwali\u0142 reformy maj\u0105ce na celu wzmocnienie ich w\u0142adzy nad Rzecz\u0105pospolit\u0105. Oryginalna komisja dosta\u0142a pozwolenie na kontynuowanie prac do stycznia 1774 roku, przed\u0142u\u017caj\u0105c sejm, kt\u00f3ry ponownie zosta\u0142 zako\u0144czony. Komisja nie by\u0142a jednak w stanie","start_idx":676,"end_idx":802}
{"id":"mrc_6138","question":"na czym polega\u0142o sparta\u0144skie wychowanie?","answer":"Wychowanie w Sparcie trwa\u0142o ca\u0142e \u017cycie w ramach przygotowania do podejmowania nowych funkcji i zwi\u0105zane by\u0142o z nadzorem osoby stoj\u0105cej wy\u017cej w hierarchii.","context":"Wychowanie sparta\u0144skie \u2013 system wychowawczy, obowi\u0105zuj\u0105cy w Sparcie wed\u0142ug tradycji, od czas\u00f3w Likurga. Wychowanie w Sparcie trwa\u0142o ca\u0142e \u017cycie w ramach przygotowania do podejmowania nowych funkcji i zwi\u0105zane by\u0142o z nadzorem osoby stoj\u0105cej wy\u017cej w hierarchii. Przepisy pa\u0144stwowe oraz obyczaje regulowa\u0142y ka\u017cdy szczeg\u00f3\u0142 \u017cycia i za ka\u017cde odst\u0119pstwo wymierza\u0142y surowe kary. == Rys historyczny == Sparta w VIII wieku p.n.e., by\u0142a jednym z pa\u0144stw na P\u00f3\u0142wyspie Peloponeskim. Si\u0142y zbrojne mia\u0142y w niej du\u017ce znaczenie, gdy\u017c Spartanie stosunkowo niedawno osiedlili si\u0119 na nowym, podbitym przez siebie terytorium. W Sparcie tak jak wsz\u0119dzie w Grecji rozwija\u0142a si\u0119 sztuka, muzyka i poezja. Obcokrajowcy byli mile widziani, przyjmowani go\u015bcinnie i mogli swobodnie przedstawi\u0107 swoj\u0105 sztuk\u0119. Nieliczne zachowane utwory Tyrteusza oraz Alkmana \u015bwiadcz\u0105 o wysokim","start_idx":104,"end_idx":258}
{"id":"mrc_6139","question":"ile by\u0142o fal hiszpanki?","answer":"Pandemia przetoczy\u0142a si\u0119 w okresie 12 miesi\u0119cy w latach 1918\u20131919, w trzech osobnych falach","context":"Pandemia grypy hiszpanki (hiszpanka lub grypa hiszpa\u0144ska) \u2013 pandemia wywo\u0142ana przez wyj\u0105tkowo gro\u017an\u0105 odmian\u0119 podtypu H1N1 wirusa A grypy, do kt\u00f3rej dosz\u0142o w latach 1918\u20131920, znana pod potoczn\u0105 nazw\u0105 \u201ehiszpanka\u201d. == Historia == Pandemia przetoczy\u0142a si\u0119 w okresie 12 miesi\u0119cy w latach 1918\u20131919, w trzech osobnych falach, przez Europ\u0119, Azj\u0119, Afryk\u0119 i Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105. Pierwsza fala nadesz\u0142a wiosn\u0105 1918, by\u0142a wysoce zaka\u017ana, ale \u0142agodna w przebiegu i nie wzbudzi\u0142a zaniepokojenia. Pierwszy przypadek zosta\u0142 odnotowany w hrabstwie Haskell w stanie Kansas w USA w styczniu 1918 roku. Niewielka liczba mieszka\u0144c\u00f3w hrabstwa Haskell zosta\u0142a wcielona do wojska w Fort Riley w Kansas, gdzie 4 marca 1918 kucharz Albert Gitchell zg\u0142osi\u0142 si\u0119 do lekarza z temperatur\u0105 39,5 \u00b0C. Wkr\u00f3tce do\u0142\u0105czyli do niego kapral","start_idx":228,"end_idx":319}
{"id":"mrc_6140","question":"kto zosta\u0142 wybrany na rzecznika praw obywatelskich?","answer":"dr hab. Wojciech Brzozowski","context":"\u2013 od 1 kwietnia 2022 * dr hab. Wojciech Brzozowski \u2013 od 1 stycznia 2023 == Wyb\u00f3r, odwo\u0142anie i kadencja rzecznika praw obywatelskich == Rzecznikiem praw obywatelskich mo\u017ce by\u0107 obywatel polski wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cy si\u0119 wiedz\u0105 prawnicz\u0105, do\u015bwiadczeniem zawodowym oraz wysokim autorytetem ze wzgl\u0119du na swe walory moralne i wra\u017cliwo\u015b\u0107 spo\u0142eczn\u0105 (art. 2 ustawy). Rzecznik nie mo\u017ce zajmowa\u0107 \u017cadnego innego stanowiska, z wyj\u0105tkiem stanowiska profesora szko\u0142y wy\u017cszej, ani wykonywa\u0107 innych zaj\u0119\u0107 zawodowych. Nie mo\u017ce tak\u017ce nale\u017ce\u0107 do partii politycznej, zwi\u0105zku zawodowego ani prowadzi\u0107 dzia\u0142alno\u015bci publicznej nie daj\u0105cej si\u0119 pogodzi\u0107 z godno\u015bci\u0105 jego urz\u0119du (art. 209 Konstytucji). Rzecznika powo\u0142uje w formie uchwa\u0142y Sejm za zgod\u0105 Senatu na wniosek Marsza\u0142ka Sejmu albo grupy 35 pos\u0142\u00f3w. Na uchwa\u0142\u0119 zatwierdzaj\u0105c\u0105 wyb\u00f3r Senat ma czas 30 dni","start_idx":23,"end_idx":50}
{"id":"mrc_6141","question":"do czego s\u0142u\u017cy \u015brednic\u00f3wka?","answer":"\u015arednic\u00f3wka \u2013 przyrz\u0105d pomiarowy do mierzenia wymiar\u00f3w wewn\u0119trznych, przede wszystkim \u015brednic otwor\u00f3w.","context":"\u015arednic\u00f3wka \u2013 przyrz\u0105d pomiarowy do mierzenia wymiar\u00f3w wewn\u0119trznych, przede wszystkim \u015brednic otwor\u00f3w. == \u015arednic\u00f3wki mikrometryczne == Rodzaj przyrz\u0105du mikrometrycznego o konstrukcji umo\u017cliwiaj\u0105cej pomiar otworu. Rozdzielczo\u015b\u0107 wskaza\u0144 pomiaru wynosi typowo 0,01 mm. Niepewno\u015b\u0107 pomiaru wynosi od kilku do kilkudziesi\u0119ciu mikrometr\u00f3w (dla du\u017cych \u015brednic). W zale\u017cno\u015bci od konstrukcji rozr\u00f3\u017cnia si\u0119: ;;*mikrometry szcz\u0119kowe ;;*\u015brednic\u00f3wki dwupunktowe ;;*\u015brednic\u00f3wki tr\u00f3jpunktowe === Mikrometry szcz\u0119kowe === S\u0105 budowane dla zakres\u00f3w pomiarowych 5-30 lub 30-55 mm. === \u015arednic\u00f3wki mikrometryczne dwupunktowe === \u015arednic\u00f3wki mikrometryczne dwupunktowe wyst\u0119puj\u0105 w dw\u00f3ch podstawowych grupach: \u015brednic\u00f3wki mikrometryczne sta\u0142e o zakresie pomiar\u00f3w (czyli d\u0142ugo\u015bci ca\u0142kowitej) od ok. 40 do 200 mm ze stopniowaniem co 13 mm lub dla wi\u0119kszych wymiar\u00f3w 25 mm oraz \u015brednic\u00f3wki mikrometryczne sk\u0142adane, w kt\u00f3rych poprzez do\u0142\u0105czanie przed\u0142u\u017caczy mo\u017cna rozszerzy\u0107 zakres pomiarowy nawet","start_idx":0,"end_idx":102}
{"id":"mrc_6142","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 premiera wielkiego szu?","answer":"Premiera filmu odby\u0142a si\u0119 16 maja 1983 roku.","context":"na wsp\u00f3\u0142prac\u0119, got\u00f3w do przyj\u0119cia ka\u017cdej przer\u00f3bki, mia\u0142 pomys\u0142y i inicjatyw\u0119\u201d. Premiera filmu odby\u0142a si\u0119 16 maja 1983 roku. Na podstawie zrealizowanego filmu scenarzysta Jan Purzycki w 1985 roku napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 o tym samym tytule, b\u0119d\u0105c\u0105 niemal wiernym odzwierciedleniem akcji z filmu. W wersji ksi\u0105\u017ckowej natomiast podano personalia bohater\u00f3w (m.in. \u201eWielki Szu\u201d \u2013 Piotr Grynicz, Jerzy Gamblerski i jego brat Krystian; w powie\u015bci Denel wyst\u0119puje niekonsekwentnie r\u00f3wnocze\u015bnie pod nazwiskiem Hrabicz i Denel). == Odbi\u00f3r == Po premierze \"Wielki Szu\" spotka\u0142 si\u0119 z uznaniem ze strony recenzent\u00f3w, ale te\u017c okaza\u0142 si\u0119 wielkim sukcesem kasowym. Wedle szacunk\u00f3w na seanse filmowe w ca\u0142ym kraju przyby\u0142o 2 miliony widz\u00f3w. == Planowana kontynuacja == W 2012 Jan Purzycki wraz z Przemys\u0142awem Sowi\u0144skim opublikowali kontynuacj\u0119 powie\u015bci","start_idx":80,"end_idx":124}
{"id":"mrc_6143","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 myde\u0142ko fa?","answer":"Autorem tekstu jest Andrzej Korzy\u0144ski","context":"Myde\u0142ko Fa \u2013 pastisz disco polo, piosenka otwieraj\u0105ca album pod tym samym tytu\u0142em wykonywana przez Marlen\u0119 Drozdowsk\u0105 i Marka Kondrata, w p\u00f3\u017aniejszym okresie r\u00f3wnie\u017c przez Mariusza Czajk\u0119 i Paw\u0142a Wawrzeckiego, wylansowana latem 1991 roku. == Historia utworu == Autorem tekstu jest Andrzej Korzy\u0144ski, a tw\u00f3rc\u0105 melodii jego syn Miko\u0142aj Korzy\u0144ski. W zamierzeniu mia\u0142a by\u0107 parodi\u0105 chodnikowo-straganowych przeboj\u00f3w. Tre\u015b\u0107 utworu inspirowana jest reklam\u0105 tytu\u0142owego myd\u0142a Fa, kt\u00f3ra to reklama wyr\u00f3\u017cnia\u0142a si\u0119 du\u017c\u0105 dawk\u0105 nago\u015bci. \"Myde\u0142ko Fa\" przez kilka tygodni utrzymywa\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na pierwszym miejscu mi\u0119dzynarodowej listy przeboj\u00f3w radia \"For You\" w Chicago. Parodi\u0119 piosenki \u015bpiewali arty\u015bci m.in. parodysta Stan Tutaj, Kabaret Moralnego Niepokoju, Kabaret OT.TO.","start_idx":261,"end_idx":298}
{"id":"mrc_6144","question":"kto przyzna\u0142 z\u0142ote jab\u0142ko afrodycie?","answer":"Parys","context":"Jab\u0142ko niezgody \u2013 w mitologii greckiej z\u0142ote jab\u0142ko z napisem: \u201e\"dla najpi\u0119kniejszej\u201d\" (gr. \"te kallisti\") rzucone przez bogini\u0119 Eris podczas wesela Tetydy i Peleusa. Sta\u0142o si\u0119 ono przyczyn\u0105 sporu pomi\u0119dzy Her\u0105, Afrodyt\u0105 i Aten\u0105. Konkurs pi\u0119kno\u015bci z polecenia Zeusa rozstrzygn\u0105\u0142 Parys. Ka\u017cda z bogi\u0144 obieca\u0142a mu zap\u0142at\u0119 za przyznanie jab\u0142ka: Hera \u2013 w\u0142adz\u0119, Atena \u2013 m\u0105dro\u015b\u0107 i s\u0142aw\u0119, Afrodyta \u2013 najpi\u0119kniejsz\u0105 kobiet\u0119 za \u017con\u0119. Wygra\u0142a Afrodyta, kt\u00f3ra obieca\u0142a mu \u017con\u0119 kr\u00f3la Sparty Menelaosa, Helen\u0119. Uprowadzenie Heleny przez Parysa by\u0142o powodem rozpocz\u0119cia wojny troja\u0144skiej. Mit ten jest opisany w greckim eposie \"Cypria\". Zwi\u0105zek frazeologiczny \u201ejab\u0142ko niezgody\u201d oznacza przyczyn\u0119 konfliktu, pow\u00f3d k\u0142\u00f3tni. Z\u0142ote jab\u0142ko z napisem \u201eKallisti\u201d jest jednym z symboli dyskordianizmu.","start_idx":279,"end_idx":284}
{"id":"mrc_6145","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 3 rozbi\u00f3r polski?","answer":"1795","context":"III rozbi\u00f3r Polski (1795) \u2013 ostatni z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Ju\u017c w czasie trwania insurekcji ko\u015bciuszkowskiej 11 lipca 1794 pose\u0142 pruski w Petersburgu Leopold Heinrich von der Goltz pisa\u0142 w swym raporcie, \u017ce \"ca\u0142a Rosja domaga si\u0119 rozbioru Polski i wymazania imienia polskiego\". Nieca\u0142y rok po upadku insurekcji, 24 pa\u017adziernika 1795, monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a w\u0142a\u015bciwie imperium Habsburg\u00f3w) uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z kt\u00f3rym przeprowadzili ostatni, pe\u0142ny, III rozbi\u00f3r Rzeczypospolitej. Jedynie Imperium Osma\u0144skie nie uzna\u0142o nigdy rozbior\u00f3w Polski. == Podzia\u0142 terytorialny == Rosji przypad\u0142y wszystkie ziemie na wsch\u00f3d od Niemna i Bugu (120 tys. km\u00b2). Na zabranych terenach utworzono gubernie: wo\u0142y\u0144sk\u0105 ze stolic\u0105 w Izas\u0142awiu, grodzie\u0144sk\u0105, mi\u0144sk\u0105 oraz litewsk\u0105 z siedzib\u0105","start_idx":20,"end_idx":24}
{"id":"mrc_6146","question":"ile wi\u0119\u017ani\u00f3w jest w polsce?","answer":"ok. 81 tys.","context":"z lawinowym wzrostem wydawanych wyrok\u00f3w pozbawienia wolno\u015bci. == System wi\u0119zienny w Polsce == W polskim systemie penitencjarnym jest 87 zak\u0142ad\u00f3w karnych oraz 34 oddzia\u0142y zewn\u0119trzne zak\u0142ad\u00f3w karnych r\u00f3\u017cnego typu, na kt\u00f3re \u0142\u0105cznie przypada oko\u0142o 83 tys. miejsc wi\u0119ziennych. Osadzonych jest ok. 81 tys., a oczekuj\u0105cych na osadzenie 30 tys. W polskich wi\u0119zieniach jest wi\u0119c przestrzegane prawo minimum 3 m\u00b2 w celi na osadzonego. (dane z grudnia 2011 r.). Rocznie zak\u0142ady karne w Polsce opuszcza oko\u0142o 90 tys. os\u00f3b \u015brednio w miesi\u0105cu 7650 a przyjmowanych jest oko\u0142o 7400 skazanych. Problemem s\u0105 narkomani, kt\u00f3rzy na leczenie w specjalnym zak\u0142adzie musz\u0105 czeka\u0107 nawet 2 lata. Opr\u00f3cz kary pozbawienia wolno\u015bci polskie ustawodawstwo przewiduje inne \u015brodki walki z przest\u0119pczo\u015bci\u0105: kar\u0119 ograniczenia wolno\u015bci i doz\u00f3r kuratora.","start_idx":288,"end_idx":299}
{"id":"mrc_6147","question":"o co walczy\u0142a solidarno\u015b\u0107?","answer":"G\u0142\u00f3wnym celem SW by\u0142o ca\u0142kowite odsuni\u0119cie od w\u0142adzy komunist\u00f3w i przywr\u00f3cenie Polsce suwerenno\u015bci.","context":"Solidarno\u015b\u0107 Walcz\u0105ca \u2013 polska antykomunistyczna organizacja podziemna za\u0142o\u017cona we Wroc\u0142awiu w czerwcu 1982 przez Kornela Morawieckiego. == Charakterystyka == By\u0142a jedn\u0105 z niepodleg\u0142o\u015bciowych organizacji niezale\u017cnych, wywodz\u0105cych si\u0119 z NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d, powsta\u0142ych w konsekwencji delegalizacji \u201eSolidarno\u015bci\u201d przez komunistyczne w\u0142adze PRL oraz wprowadzenia stanu wojennego. G\u0142\u00f3wnym celem SW by\u0142o ca\u0142kowite odsuni\u0119cie od w\u0142adzy komunist\u00f3w i przywr\u00f3cenie Polsce suwerenno\u015bci. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 podziemna Solidarno\u015bci Walcz\u0105cej to przede wszystkim szerokie propagowanie idei wolno\u015bci, zwalczanie propagandy komunistycznej oraz przywr\u00f3cenie w obiegu spo\u0142ecznym prawdziwych informacji historycznych. Realizowano to poprzez budow\u0119 silnej, wolnej od cenzury struktury wydawniczej. Solidarno\u015b\u0107 Walcz\u0105ca organizowa\u0142a masowe demonstracje uliczne. Oryginalne, niespotykane w innych ugrupowaniach podziemnych, cechy SW to fraktalna struktura organizacyjna, ograniczaj\u0105ca zagro\u017cenia zewn\u0119trzne, oraz systematyczne dzia\u0142ania kontrwywiadowcze przeciwko S\u0142u\u017cbie Bezpiecze\u0144stwa, s\u0142u\u017c\u0105ce zreszt\u0105 r\u00f3wnie\u017c innym","start_idx":376,"end_idx":475}
{"id":"mrc_6148","question":"kto zosta\u0142 marsza\u0142kiem sejmu wielkiego?","answer":"marsza\u0142ka konfederacji koronnej Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego","context":"Sejm Czteroletni, Sejm Wielki \u2013 sejm walny zwo\u0142any 6 pa\u017adziernika 1788 za zgod\u0105 cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, obraduj\u0105cy do 29 maja 1792 pod w\u0119z\u0142em konfederacji pod lask\u0105 marsza\u0142ka konfederacji koronnej Stanis\u0142awa Ma\u0142achowskiego. Od grudnia 1790 roku obradowa\u0142 w podwojonym sk\u0142adzie. Kolejny sejm, aktem oblatowanym w Grodnie 23 listopada 1793 roku, uzna\u0142 Sejm Czteroletni za nieby\u0142y i uchyli\u0142 wszystkie ustanowione na nim akty prawne. == T\u0142o mi\u0119dzynarodowe == Od 1768 roku Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w by\u0142a nieprzerwanie protektoratem Imperium Rosyjskiego, kt\u00f3re moc\u0105 odnowionego w 1775 traktatu gwarancyjnego zapewnia\u0142o nienaruszalno\u015b\u0107 ustroju pa\u0144stwa polskiego. W 1787 roku Rosja zosta\u0142a zaatakowana przez Imperium Osma\u0144skie, wybuch\u0142a wojna rosyjsko-turecka. U jej boku przeciwko Turcji wyst\u0105pi\u0142a Austria. Katarzyna II rozpocz\u0119\u0142a starania o pomoc zbrojn\u0105 Rzeczypospolitej przeciw","start_idx":184,"end_idx":241}
{"id":"mrc_6149","question":"kiedy policja przeprowadza wywiad \u015brodowiskowy?","answer":"w szczeg\u00f3lnie uzasadnionych wypadkach","context":"Wywiad \u015brodowiskowy \u2013 rozmowa przeprowadzana w celu uzyskania jak najpe\u0142niejszej informacji dotycz\u0105cej danej osoby, zw\u0142aszcza o warunkach jej \u017cycia. Wywiad \u015brodowiskowy wykorzystywany jest w post\u0119powaniu karnym oraz cywilnym. Zasady przeprowadzania wywiadu reguluje Kodeks post\u0119powania karnego, Kodeks post\u0119powania cywilnego, Kodeks rodzinny i opieku\u0144czy oraz rozporz\u0105dzenie Ministra Pracy i Polityki Spo\u0142ecznej z dnia 8 czerwca 2012 roku. Du\u017ce znaczenie ma wywiad \u015brodowiskowy w post\u0119powaniu karnym, gdy informacje uzyskane w jego ramach mog\u0105 stanowi\u0107 istotny dow\u00f3d procesowy. Przeprowadzenie wywiadu \u015brodowiskowego mo\u017ce zosta\u0107 zarz\u0105dzone przez s\u0105d lub prokuratora w post\u0119powaniu przygotowawczym. Przeprowadzenie wywiadu nale\u017cy do zada\u0144 kuratora s\u0105dowego lub innego podmiotu uprawnionego na podstawie odr\u0119bnych przepis\u00f3w, a w szczeg\u00f3lnie uzasadnionych wypadkach do policji.","start_idx":825,"end_idx":862}
{"id":"mrc_6150","question":"dlaczego kylie i tyga zerwali?","answer":"g\u0142\u00f3wnie z powodu sporej r\u00f3\u017cnicy wieku","context":"jest on jej do\u015b\u0107 bliski. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej zerwa\u0142 swoje zar\u0119czyny z Blac Chyna, z kt\u00f3r\u0105 ma syna. W 2015 Kylie i Tyga oficjalnie og\u0142osili sw\u00f3j zwi\u0105zek. W kwietniu 2017 Kylie i Tyga rozstali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z powodu sporej r\u00f3\u017cnicy wieku. Kylie twierdzi, \u017ce ich rozstanie przebieg\u0142o spokojnie. W tym samym miesi\u0105cu spotka\u0142a si\u0119 na festiwalu Coachella z raperem Travisem Scottem, gdzie wyst\u0119powa\u0142. Widziano ich na imprezie razem przez ca\u0142\u0105 noc, a to zapocz\u0105tkowa\u0142o ich zwi\u0105zek. Miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a uchwycona na zdj\u0119ciach z Travisem na Met Gali. 4 lutego 2018 Kylie i Travis prze\u0142amali milczenie i zamie\u015bcili na portalach spo\u0142eczno\u015bciowych informacj\u0119 o narodzinach ich c\u00f3rki, Stormi, kt\u00f3ra urodzi\u0142a si\u0119 1 lutego. Nakr\u0119cili dla Stormi film wyja\u015bniaj\u0105cy ich mi\u0142o\u015b\u0107 do siebie i","start_idx":192,"end_idx":229}
{"id":"mrc_6151","question":"w jakiej miejscowo\u015bci odbywa\u0142y si\u0119 igrzyska?","answer":"Olimpii","context":"Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie ( \u2013 \u015bwi\u0119te igrzyska olimpijskie) \u2013 panhelle\u0144skie igrzyska odbywaj\u0105ce si\u0119 w cyklu czteroletnim ku czci boga Zeusa. Organizowano je w Olimpii (st\u0105d nazwa igrzysk), mie\u015bcie na P\u00f3\u0142wyspie Peloponeskim. Mogli w nich uczestniczy\u0107 wy\u0142\u0105cznie m\u0119\u017cczy\u017ani. == Historia == Nie s\u0105 znane dok\u0142adne pocz\u0105tki igrzysk olimpijskich. Data pierwszych igrzysk w Olimpii przyjmowana jest na rok 776 p.n.e., a zwyci\u0119zc\u0105 w nich by\u0142 Koroibos z Elidy. Wed\u0142ug mit\u00f3w ich inicjatorem by\u0142 Herakles Idajski, jeden z braci Kuret\u00f3w, kt\u00f3rzy opiekowali si\u0119 Zeusem. To w\u0142a\u015bnie Herakles wezwa\u0142 pozosta\u0142ych braci do rywalizacji w biegach, a zwyci\u0119zc\u0119 udekorowa\u0142 ga\u0142\u0105zk\u0105 oliwn\u0105. Igrzyska organizowano zawsze w czasie drugiej pe\u0142ni Ksi\u0119\u017cyca po przesileniu letnim, czyli na prze\u0142omie lipca i sierpnia. Miesi\u0105c przed oraz podczas igrzysk olimpijskich w","start_idx":164,"end_idx":171}
{"id":"mrc_6152","question":"jak nazywany jest w ubezpieczeniu maj\u0105tkowym charakter \u015bwiadczenia?","answer":"odszkodowania za szkod\u0119 powsta\u0142\u0105 wskutek przewidzianego w umowie wypadku","context":"Umowa ubezpieczenia \u2013 uregulowana w Kodeksie cywilnym umowa, na podstawie kt\u00f3rej ubezpieczyciel, w zakresie dzia\u0142ania swojego przedsi\u0119biorstwa, zobowi\u0105zuje si\u0119 spe\u0142ni\u0107 okre\u015blone \u015bwiadczenie w razie zaj\u015bcia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczaj\u0105cy zobowi\u0105zuje si\u0119 zap\u0142aci\u0107 sk\u0142adk\u0119. \u015awiadczenie zak\u0142adu ubezpiecze\u0144 mo\u017ce polega\u0107 na zap\u0142acie: * przy ubezpieczeniu maj\u0105tkowym \u2013 okre\u015blonego odszkodowania za szkod\u0119 powsta\u0142\u0105 wskutek przewidzianego w umowie wypadku, * przy ubezpieczeniu osobowym \u2013 um\u00f3wionej sumy pieni\u0119\u017cnej, renty lub innego \u015bwiadczenia w razie zaj\u015bcia przewidzianego w umowie wypadku w \u017cyciu osoby ubezpieczonej. == Charakter prawny umowy ubezpieczenia == Umowa ubezpieczenia jest umow\u0105 nazwan\u0105, nale\u017c\u0105ca do grona um\u00f3w kwalifikowanych, dwustronnie zobowi\u0105zuj\u0105cych i odp\u0142atnych. Rozbie\u017cno\u015bci w doktrynie wywo\u0142uje losowo\u015b\u0107 i wzajemno\u015b\u0107 umowy ubezpieczenia. Judykatura polska stoi na stanowisku, \u017ce umowa ubezpieczenia jest umow\u0105 losow\u0105,","start_idx":394,"end_idx":466}
{"id":"mrc_6153","question":"ile dni trwa\u0142a obrona westerplatte kto ni\u0105 dowodzi\u0142?","answer":"a\u017c 7 dni","context":"dniu 31 sierpnia 1939 roku na 205\u2013225 ludzi, w tym sze\u015bciu oficer\u00f3w i 30 pracownik\u00f3w kontraktowych (w wi\u0119kszo\u015bci by\u0142ych wojskowych, kt\u00f3rzy zostali zmobilizowani i wzi\u0119li potem udzia\u0142 w obronie). Za\u0142oga plac\u00f3wki uzbrojona by\u0142a w bro\u0144 ci\u0119\u017ck\u0105 \u2013 4 mo\u017adzierze 81 mm, 2 dzia\u0142ka przeciwpancerne 37 mm i dzia\u0142o piechoty 75 mm. W wyposa\u017ceniu obro\u0144c\u00f3w znajdowa\u0142o si\u0119 tak\u017ce 18 ckm, 17 rkm i 8 lkm. \u017bo\u0142nierze dysponowali ok. 160 karabinami, ok. 40 pistoletami i oko\u0142o tysi\u0105cem granat\u00f3w. Zapasy \u017cywno\u015bci mog\u0142y wystarczy\u0107 na miesi\u0105c. Wed\u0142ug plan\u00f3w Westerplatte mia\u0142o broni\u0107 si\u0119 przez dwana\u015bcie godzin, a w rzeczywisto\u015bci broni\u0142o si\u0119 a\u017c 7 dni. Plac\u00f3wka sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z 5 betonowych, wzmocnionych wartowni i przystosowanych do obrony, wzmocnionych, najnowocze\u015bniejszych w\u00f3wczas w Polsce koszar. W sierpniu, w","start_idx":619,"end_idx":627}
{"id":"mrc_6154","question":"w jakim mie\u015bcie jest lombard \u017cycie pod zastaw?","answer":"Akcja rozgrywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie we wroc\u0142awskim lombardzie Kazimierza Barskiego","context":"Lombard. \u017bycie pod zastaw \u2013 polski paradokument fabularny produkowany przez Studio A, emitowany na antenie TV Puls od 4 wrze\u015bnia 2017. Akcja rozgrywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie we wroc\u0142awskim lombardzie Kazimierza Barskiego (Zbigniew Buczkowski). == Obsada == === Obecna === === Dawna === === Go\u015bcie specjalni === == Spis serii == == Nagrody == W 2018, 2019, 2020 i 2022 roku serial zdoby\u0142 Telekamer\u0119 w kategorii \u201eserial fabularno-dokumentalny\u201d, a w 2021 roku Z\u0142ot\u0105 Telekamer\u0119.","start_idx":135,"end_idx":208}
{"id":"mrc_6155","question":"jakiego kraju jest \u017cabka?","answer":"polski","context":"\u017babka \u2013 sie\u0107 niewielkich sklep\u00f3w spo\u017cywczych (typu convenience) dzia\u0142aj\u0105cych w Polsce na zasadzie franczyzy, utworzona w 1998 roku. 8812 sklep\u00f3w prowadzonych jest przez przesz\u0142o 7400 franczyzobiorc\u00f3w. Centrala sp\u00f3\u0142ki \"\u017babka Polska sp. z o.o.\" prowadz\u0105cej sie\u0107 mie\u015bci si\u0119 w Poznaniu. Sie\u0107 sklep\u00f3w \u017babka obs\u0142ugiwana jest przez siedem centr\u00f3w logistycznych, kt\u00f3re zlokalizowane s\u0105 w Plewiskach, Tychach, Nadarzynie, Pruszczu Gda\u0144skim, Sza\u0142szy, Komornikach oraz Ty\u0144cu Ma\u0142ym. == Historia == W 1998 roku w Poznaniu i Swarz\u0119dzu powsta\u0142o pierwszych siedem eksperymentalnych sklep\u00f3w \u017babka. W tym samym roku podj\u0119to decyzj\u0119 o stworzeniu og\u00f3lnopolskiej sieci sklep\u00f3w typu convenience. Sie\u0107 ta zosta\u0142a stworzona przez Mariusza \u015awitalskiego, by\u0142ego w\u0142a\u015bciciela firmy Elektromis oraz za\u0142o\u017cyciela hurtowni Eurocash oraz sklep\u00f3w Biedronka. Punkty sprzeda\u017cy \u017babki otwierane by\u0142y w miejscowo\u015bciach powy\u017cej 5 tys. mieszka\u0144c\u00f3w","start_idx":633,"end_idx":639}
{"id":"mrc_6156","question":"ile renifer\u00f3w ma \u015bwi\u0119ty miko\u0142aj?","answer":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja","context":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja wymienionych w wierszu \"A Visit from St. Nicholas\". Rudolf urodzi\u0142 si\u0119 ze \u015bwiec\u0105cym czerwonym nosem, przez co sta\u0142 si\u0119 wyrzutkiem i obiektem docinek ze strony innych renifer\u00f3w. Pewnego razu, noc wigilijna by\u0142a tak mglista, \u017ce Miko\u0142aj chcia\u0142 zrezygnowa\u0107 ze swej corocznej podr\u00f3\u017cy dooko\u0142a \u015bwiata. Kiedy jednak zauwa\u017cy\u0142 Rudolfa, zdecydowa\u0142, \u017ce jego nos b\u0119dzie wy\u015bmienit\u0105 lamp\u0105 i o\u015bwietli mu drog\u0119. Od tego czasu Rudolf jest sta\u0142ym cz\u0142onkiem zaprz\u0119gu Miko\u0142aja i cieszy si\u0119 szacunkiem innych renifer\u00f3w. Historia Rudolfa sta\u0142a si\u0119 popularn\u0105 bo\u017conarodzeniow\u0105 opowie\u015bci\u0105, kt\u00f3r\u0105 najcz\u0119\u015bciej przedstawia si\u0119 w formie piosenki lub telewizyjnych program\u00f3w. == Wygl\u0105d == W wierszu Moore\u2019a nie ma szczeg\u00f3\u0142owych opis\u00f3w renifer\u00f3w poza wzmiank\u0105, \u017ce s\u0105 one \u201ema\u0142e\u201d. Ich wygl\u0105d w wi\u0119kszo\u015bci pokazuj\u0105","start_idx":0,"end_idx":55}
{"id":"mrc_6157","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 pierwszy rozbi\u00f3r polski?","answer":"1772 roku","context":"I rozbi\u00f3r Polski \u2013 cesja terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w dokonana w 1772 roku na rzecz Kr\u00f3lestwa Prus, Monarchii Habsburg\u00f3w i Imperium Rosyjskiego. Pierwszy z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. == T\u0142o historyczne rozbioru == Idea rozbioru jednego pa\u0144stwa w celu zaspokojenia roszcze\u0144 i interes\u00f3w innych nie by\u0142a czym\u015b nowym. Podobne plany rodzi\u0142y si\u0119 wobec Austrii podczas wojny o sukcesj\u0119 austriack\u0105, Prus w czasie trwania wojny siedmioletniej, czy Turcji w trakcie VI wojny rosyjsko-tureckiej. R\u00f3\u017cnica polega\u0142a na tym, \u017ce Rzeczpospolita by\u0142a jedynym pa\u0144stwem, kt\u00f3re nie by\u0142o w stanie odeprze\u0107 \u017cadnego konfliktu zbrojnego z innym pa\u0144stwem, poniewa\u017c by\u0142a ca\u0142kowicie bezbronna i nie mog\u0142a - w przeciwie\u0144stwie do wy\u017cej wymienionych pa\u0144stw - broni\u0107 w\u0142asnych interes\u00f3w. Koncepcja rozbioru pa\u0144stwa","start_idx":79,"end_idx":88}
{"id":"mrc_6158","question":"co oznacza okre\u015blenie po\u017cyteczny idiota?","answer":"pejoratywne okre\u015blenie przypisywane Leninowi, kt\u00f3ry mia\u0142by tak okre\u015bla\u0107 zachodnich dziennikarzy pisz\u0105cych entuzjastycznie o rewolucji bolszewickiej i ukrywaj\u0105cych jej niepowodzenia.","context":"Po\u017cyteczni idioci, po\u017cyteczny idiota (, transkrypcja polska: poleznyj idiot), czasem te\u017c u\u017cyteczny idiota \u2013 pejoratywne okre\u015blenie przypisywane Leninowi, kt\u00f3ry mia\u0142by tak okre\u015bla\u0107 zachodnich dziennikarzy pisz\u0105cych entuzjastycznie o rewolucji bolszewickiej i ukrywaj\u0105cych jej niepowodzenia. Po II wojnie \u015bwiatowej okre\u015blenie zosta\u0142o przej\u0119te przez antykomunist\u00f3w \u2013 przede wszystkim ameryka\u0144skich \u2013 do okre\u015blania os\u00f3b i \u015brodowisk sympatyzuj\u0105cych z ZSRR i jego polityk\u0105, dzia\u0142aj\u0105cych jako rzeczywi\u015bci lub domniemani agenci wp\u0142ywu ZSRR, by podkre\u015bli\u0107, \u017ce ich dzia\u0142ania obiektywnie pomagaj\u0105 ZSRR w okresie zimnej wojny. == Stosunek Lenina do \u017cyj\u0105cych na Zachodzie sympatyk\u00f3w ZSRR == Nie ma bezpo\u015brednich dowod\u00f3w na to, by Lenin pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 okre\u015bleniem \u201epo\u017cyteczny idiota\u201d. Znane s\u0105 jego prywatne wypowiedzi utrzymane w tonie pejoratywnym wobec niekt\u00f3rych zachodnich polityk\u00f3w \u2013 na przyk\u0142ad w li\u015bcie z","start_idx":108,"end_idx":289}
{"id":"mrc_6159","question":"czym zajmowa\u0142a si\u0119 hera?","answer":"By\u0142a r\u00f3wnie\u017c kr\u00f3low\u0105 Olimpu, bogini\u0105 niebios i p\u0142odno\u015bci, patronk\u0105 macierzy\u0144stwa, opiekunk\u0105 ma\u0142\u017ce\u0144stwa, pi\u0119kna i rodziny","context":"Hera ( H\u0113ra, ) \u2013 w mitologii greckiej trzecia c\u00f3rka Kronosa i Rei, \u017cona Zeusa. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 by\u0142a trzeci\u0105 ma\u0142\u017conk\u0105 w\u0142adcy bog\u00f3w, po Metydzie (Metis) i Temidzie. By\u0142a r\u00f3wnie\u017c kr\u00f3low\u0105 Olimpu, bogini\u0105 niebios i p\u0142odno\u015bci, patronk\u0105 macierzy\u0144stwa, opiekunk\u0105 ma\u0142\u017ce\u0144stwa, pi\u0119kna i rodziny, a tak\u017ce siostr\u0105 Zeusa. Jej odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Junona. == W mitologii Grek\u00f3w == Jako miejsce narodzin Hery mity podaj\u0105 Argos lub wysp\u0119 Samos. Podobnie jak jej siostry i bracia (z wyj\u0105tkiem Zeusa) zosta\u0142a po\u0142kni\u0119ta przez Kronosa. Uwolni\u0142 j\u0105 Zeus, nak\u0142aniaj\u0105c Rej\u0119 do podania Kronosowi \u015brodka wymiotnego. Reja w czasie wojny Zeusa z tytanami powierzy\u0142a Her\u0119 opiece Okeanosa i Tethys lub wed\u0142ug innych wersji wychowywa\u0142y j\u0105 Hory, heros Temenos lub c\u00f3rki Asteriona. Zeus odszuka\u0142 j\u0105","start_idx":172,"end_idx":292}
{"id":"mrc_6160","question":"jaki rozkaz wyda\u0142 malkolm \u017co\u0142nierzom w lesie birnamskim dlaczego?","answer":"Malkolm rozkazuje ka\u017cdemu \u017co\u0142nierzowi zerwa\u0107 pojedyncz\u0105 ga\u0142\u0105zk\u0119, aby wraz z ni\u0105 maszerowa\u0142 w stron\u0119 zamku. Ma to wprowadzi\u0107 w b\u0142\u0105d co do liczby \u017co\u0142nierzy.","context":"zamku dunzyna\u0144skiego i lasu Birnam. Malkolm rozkazuje ka\u017cdemu \u017co\u0142nierzowi zerwa\u0107 pojedyncz\u0105 ga\u0142\u0105zk\u0119, aby wraz z ni\u0105 maszerowa\u0142 w stron\u0119 zamku. Ma to wprowadzi\u0107 w b\u0142\u0105d co do liczby \u017co\u0142nierzy. \u017bo\u0142nierze Makbeta o\u015bwiadczaj\u0105 mu, \u017ce to Las Birnam ich zaatakowa\u0142. Dochodzi do bitwy. Podczas walki Makdufa z Makbetem ten drugi zostaje pokonany. Kr\u00f3lob\u00f3jca przypomina Makdufowi o przepowiedni, \u017ce nie mia\u0142 zgin\u0105\u0107 z r\u0119ki cz\u0142owieka zrodzonego z kobiecego \u0142ona, na co Makduf odpowiada, \u017ce przyszed\u0142 na \u015bwiat poprzez cesarskie ci\u0119cie i to jego dotyczy przepowiednia. Makbet zostaje zabity, a jego g\u0142owa zostaje nadziana na pal. W\u0142adz\u0119 obejmuje Malkolm \u2013 prawowity kr\u00f3l. == Bohaterowie == * Dunkan \u2013 Kr\u00f3l Szkocji ** Malkolm \u2013 starszy syn Dunkana ** Donalbein \u2013 m\u0142odszy syn Dunkana *","start_idx":36,"end_idx":190}
{"id":"mrc_6161","question":"czym jest rak?","answer":"grupa nowotwor\u00f3w z\u0142o\u015bliwych wywodz\u0105cych si\u0119 z tkanki nab\u0142onkowej.","context":"Rak (\u0142ac. \"carcinoma\", z \u0142ac. \"cancer\" \u2013 \u201erak\u201d, \u201ekrab\u201d, z gr. \"\u03ba\u03b1\u03c1\u03ba\u03b9\u03bd\u03bf\u03c2\" /\"karkinos\"/ \u2013 \u201erak\u201d, \u201ekrab morski\u201d) \u2013 grupa nowotwor\u00f3w z\u0142o\u015bliwych wywodz\u0105cych si\u0119 z tkanki nab\u0142onkowej. Nazwa ta odnosi si\u0119 do guz\u00f3w powstaj\u0105cych z nab\u0142onk\u00f3w pochodzenia ekto- lub endodermalnego oraz z nab\u0142onka narz\u0105d\u00f3w moczowo-p\u0142ciowych. Nie s\u0105 nazywane rakami nowotwory z\u0142o\u015bliwe wywodz\u0105ce si\u0119 z \u201enab\u0142onk\u00f3w\u201d pochodzenia mezodermalnego, np. \u015br\u00f3db\u0142onka, mi\u0119dzyb\u0142onka, b\u0142ony maziowej. == Historia poj\u0119cia == Nazwa \"rak\" by\u0142a u\u017cywana przez Hipokratesa z Kos (460\u2013370 p.n.e.), Aulusa Corneliusa Celsusa (53 p.n.e. \u2013 7 n.e.) i Paw\u0142a z Eginy (ok. 625\u2013690) i zosta\u0142a rozpropagowana przez perskiego (wed\u0142ug innych \u017ar\u00f3de\u0142 tad\u017cycko-arabskiego) lekarza Ibn Sin\u0119, znanego jako Awicenna (980\u20131037). Nazywano tak wszystkie rozrosty z\u0142o\u015bliwe. Hipokrates u\u017cywa\u0142 okre\u015blenia \"karkinoi\" wobec twardych guz\u00f3w, kt\u00f3re przeciwstawia\u0142 mi\u0119kkim","start_idx":112,"end_idx":177}
{"id":"mrc_6162","question":"jaka grupa spo\u0142eczna wywo\u0142a\u0142a powstanie ludowe?","answer":"ch\u0142op","context":"Powstanie ludowe 1038 roku w Polsce \u2013 rewolta ludno\u015bci wywo\u0142ana niezadowoleniem ni\u017cszych warstw spo\u0142ecze\u0144stwa pa\u0144stwa wczesnopiastowskiego, g\u0142\u00f3wnie ch\u0142op\u00f3w. Obj\u0119\u0142a przede wszystkim tereny Wielkopolski i prawdopodobnie \u015al\u0105sk. Powstanie ludowe \u0142\u0105czone jest z reakcj\u0105 poga\u0144sk\u0105, gdy\u017c rewolcie spo\u0142ecznej towarzyszy\u0142a rewolta antychrze\u015bcija\u0144ska. == Geneza == Po \u015bmierci Mieszka II, w\u0142adz\u0119 przej\u0105\u0142 jego syn Kazimierz. W\u00f3wczas, w bli\u017cej nieokre\u015blonych okoliczno\u015bciach dosz\u0142o do buntu mo\u017cnow\u0142adc\u00f3w. Bunt zmusi\u0142 Kazimierza oraz jego matk\u0119 Rychez\u0119 do ucieczki z kraju. W\u0142adz\u0119 na ziemiach polskich przej\u0119li mo\u017cnow\u0142adcy, kt\u00f3rzy obj\u0119li rz\u0105dy nad poszczeg\u00f3lnymi dzielnicami kraju. W\u0142adza centralna praktycznie przesta\u0142a istnie\u0107. Kraj podzieli\u0142 si\u0119 na kilka terytori\u00f3w zarz\u0105dzanych przez samozwa\u0144czych w\u0142adc\u00f3w nazwanych przez Wincentego Kad\u0142ubka \"poronionymi ksi\u0105\u017c\u0119tami\". Ucisk ni\u017cszych warstw nie zel\u017ca\u0142, a rozpad w\u0142adzy centralnej spowodowa\u0142, \u017ce wybuch wielkiego powstania ludowego","start_idx":148,"end_idx":153}
{"id":"mrc_6163","question":"kto to by\u0142 t\u0142umacz?","answer":"osoba, kt\u00f3ra dzi\u0119ki znajomo\u015bci co najmniej dw\u00f3ch j\u0119zyk\u00f3w dokonuje przek\u0142adu wypowiedzi lub tekstu pisanego z j\u0119zyka \u017ar\u00f3d\u0142owego na j\u0119zyk docelowy.","context":"T\u0142umacz \u2013 osoba, kt\u00f3ra dzi\u0119ki znajomo\u015bci co najmniej dw\u00f3ch j\u0119zyk\u00f3w dokonuje przek\u0142adu wypowiedzi lub tekstu pisanego z j\u0119zyka \u017ar\u00f3d\u0142owego na j\u0119zyk docelowy. T\u0142umaczenie wymaga nie tylko rozumienia tekstu, ale r\u00f3wnie\u017c sprawnego wyra\u017cania jego tre\u015bci w j\u0119zyku, na kt\u00f3ry ma by\u0107 t\u0142umaczony. == Historia zawodu == Tak jak mowa poprzedzi\u0142a pismo w rozwoju cywilizacji, tak t\u0142umaczenie ustne jest z pewno\u015bci\u0105 zjawiskiem o wiele starszym ni\u017c t\u0142umaczenie pisemne i wyst\u0119powa\u0142o od pocz\u0105tku \u015bwiadomego dzia\u0142ania cz\u0142owieka. T\u0142umacze byli osobami kluczowymi w komunikacji mi\u0119dzyludzkiej, mi\u0119dzynarodowej i mi\u0119dzykulturowej. Cz\u0119sto niedoceniani i traktowani jako wykonuj\u0105cy prac\u0119 s\u0142u\u017cebn\u0105 wobec w\u0142adc\u00f3w lub specjalist\u00f3w w danej dziedzinie, t\u0142umacze okazali si\u0119 niezb\u0119dni w dziedzinach takich jak handel mi\u0119dzynarodowy, post\u0119p technologiczny, stosunki mi\u0119dzynarodowe, dyplomacja, wywiad i wojskowo\u015b\u0107, wymiana kulturowa, literatura, religia","start_idx":10,"end_idx":155}
{"id":"mrc_6164","question":"jak wygl\u0105da\u0142a armia rzymska?","answer":"Armia sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z wojsk l\u0105dowych (legiony) oraz floty (classis). Armia rzymska wyr\u00f3\u017cnia\u0142a si\u0119 na tle innych sobie wsp\u00f3\u0142czesnych armii, jej wojska posiada\u0142y znaczn\u0105 liczb\u0119 \u017co\u0142nierzy niepochodz\u0105cych z Rzymu.","context":"Armia rzymska () \u2013 si\u0142y zbrojne staro\u017cytnego Rzymu. Armia sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z wojsk l\u0105dowych (legiony) oraz floty (classis). Armia rzymska wyr\u00f3\u017cnia\u0142a si\u0119 na tle innych sobie wsp\u00f3\u0142czesnych armii, jej wojska posiada\u0142y znaczn\u0105 liczb\u0119 \u017co\u0142nierzy niepochodz\u0105cych z Rzymu. Wojsko przez wieki ewoluowa\u0142o, przechodz\u0105c szereg reform i zmian. Pa\u0144stwo rzymskie przetrwa\u0142o ponad tysi\u0105c lat i za\u0142ama\u0142o si\u0119 dopiero na prze\u0142omie 406\u2013407 r., kiedy to plemiona germa\u0144skie napierane przez Hun\u00f3w przekroczy\u0142y ostatecznie Ren (aczkolwiek ju\u017c od kl\u0119ski cesarza Walensa pod Adrianopolem w roku 378 Wizygoci stale znajdowali si\u0119 w granicach cesarstwa). Ostatnim sukcesem wojsk zachodniorzymskich by\u0142a bitwa na Polach Katalaunijskich. Armia przesta\u0142a istnie\u0107 wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego w 476 r. == Legenda powstania == Wed\u0142ug jednej z legend zwi\u0105zanych z pocz\u0105tkami Rzymu","start_idx":52,"end_idx":260}
{"id":"mrc_6165","question":"z kt\u00f3rego roku jest iphone 8?","answer":"Zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2017","context":"iPhone 8 \u2013 smartfon zaprojektowany i sprzedawany przez firm\u0119 Apple. Zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2017, wraz z iPhonem 8 Plus i iPhonem X. Pocz\u0105tek jego sprzeda\u017cy zaplanowano na 22 wrze\u015bnia. Smartfon jest nast\u0119pc\u0105 iPhone\u2019a 7. == Specyfikacja == iPhone 8 dost\u0119pny jest w trzech wariantach kolorystycznych: z\u0142otym, srebrnym i gwiezdnej szaro\u015bci; oraz w dw\u00f3ch wersjach pojemno\u015bci: 64 GB i 128 GB. Jest odporny na zachlapania, wod\u0119 oraz py\u0142 (klasa IP67 zgodnie z norm\u0105 IEC 60529 (maksymalna g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 1 m do 30 minut)). Posiada czip A11 Bionic i system Neural Engine oraz czytnik linii papilarnych w przycisku Pocz\u0105tek (Touch ID). Mo\u017cna p\u0142aci\u0107 nim w sklepach, aplikacjach i internecie za pomoc\u0105 Touch ID. == Wy\u015bwietlacz == * Wy\u015bwietlacz Retina HD * Panoramiczny","start_idx":68,"end_idx":106}
{"id":"mrc_6166","question":"kiedy jan pawe\u0142 2 zmar\u0142?","answer":"2 kwietnia 2005","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":62,"end_idx":77}
{"id":"mrc_6167","question":"jakie stanowisko ma orban?","answer":"premier W\u0119gier","context":"Viktor Mih\u00e1ly Orb\u00e1n (wym. []; ur. 31 maja 1963 w Sz\u00e9kesfeh\u00e9rv\u00e1rze) \u2013 w\u0119gierski polityk i prawnik, od 1990 pose\u0142 do Zgromadzenia Narodowego (dziewi\u0119ciu kolejnych kadencji), przewodnicz\u0105cy Fideszu (w latach 1993\u20132000 i od 2003), premier W\u0119gier w latach 1998\u20132002 i od 2010. == \u017byciorys == === Wykszta\u0142cenie i pocz\u0105tki dzia\u0142alno\u015bci politycznej === Urodzi\u0142 si\u0119 31 maja 1963 w Sz\u00e9kesfeh\u00e9rv\u00e1rze, dzieci\u0144stwo sp\u0119dzi\u0142 w miejscowo\u015bciach Alcs\u00fatdoboz i Felcs\u00fat. W 1977 wraz z rodzin\u0105 przeprowadzi\u0142 si\u0119 do Sz\u00e9kesfeh\u00e9rv\u00e1ru. W 1987 uko\u0144czy\u0142 studia prawnicze na Uniwersytecie Lor\u00e1nda E\u00f6tv\u00f6sa. Napisa\u0142 prac\u0119 magistersk\u0105 po\u015bwi\u0119con\u0105 ruchowi spo\u0142ecznemu wewn\u0105trz systemu politycznego na przyk\u0142adzie Polski. W latach 1989\u20131990 studiowa\u0142 brytyjsk\u0105 filozofi\u0119 polityczn\u0105 w Pembroke College na Uniwersytecie Oksfordzkim jako stypendysta fundacji za\u0142o\u017conej przez George\u2019a Sorosa. W 1988 znalaz\u0142 si\u0119 w\u015br\u00f3d","start_idx":227,"end_idx":241}
{"id":"mrc_6168","question":"jaki jest cel misji air policing?","answer":"misja ochrony integralno\u015bci suwerennej przestrzeni powietrznej pa\u0144stw cz\u0142onkowskich Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego.","context":"NATO Air Policing \u2013 misja ochrony integralno\u015bci suwerennej przestrzeni powietrznej pa\u0144stw cz\u0142onkowskich Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego. Misja prowadzona jest w czasie pokoju w ramach systemu obrony powietrznej i przeciwrakietowej NATO. Podczas misji samoloty pa\u0144stw NATO rotacyjnie pe\u0142ni\u0105 okresowe dy\u017cury bojowe nad pa\u0144stwami, kt\u00f3re nie posiadaj\u0105 wystarczaj\u0105cej ochrony przestrzeni powietrznej. Dotychczasowe operacje NATO Air Policing:","start_idx":20,"end_idx":134}
{"id":"mrc_6169","question":"ile wa\u017cy sztabka z\u0142ota?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej spotykane s\u0105 sztabki o wadze 400 uncji jubilerskich troja\u0144skich (400 \u00d7 31,1 gram\u00f3w = 12,44 kg).","context":"Sztabka z\u0142ota \u2013 regularna bry\u0142a z\u0142ota kszta\u0142tu zbli\u017conego do prostopad\u0142o\u015bcianu. Mog\u0105 sk\u0142ada\u0107 si\u0119 z czystego z\u0142ota (o zawarto\u015bci zanieczyszcze\u0144 1:1000 lub nawet 1:10 000) lub ze stopu z innym metalem. == Standardowe sztabki \"Good Delivery\" == Najcz\u0119\u015bciej spotykane s\u0105 sztabki o wadze 400 uncji jubilerskich troja\u0144skich (400 \u00d7 31,1 gram\u00f3w = 12,44 kg). Podstawowa jednostka rozliczeniowa w mi\u0119dzybankowym (i mi\u0119dzynarodowym) obrocie z\u0142otem. T\u0119 sam\u0105 jednostk\u0119 stosuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c na gie\u0142dach. Sztabki z\u0142ota o masie 400 uncji spe\u0142niaj\u0105 tzw. standard Good Delivery. Jest to standard ustalony przez organizacj\u0119 London Bullion Market Association, kt\u00f3ry wymaga m.in. aby sztabki mia\u0142y mas\u0119 pomi\u0119dzy 350 a 420 uncji i pr\u00f3b\u0119 co najmniej 995. W takiej w\u0142a\u015bnie postaci fizyczne z\u0142oto wymieniane jest pomi\u0119dzy bankami i du\u017cymi","start_idx":242,"end_idx":349}
{"id":"mrc_6170","question":"jakie instytucje dzia\u0142aj\u0105 w pa\u0144stwie kr\u00f3la maciusia?","answer":"Tworzy dzieci\u0119cy sejm.","context":"za zwyk\u0142ego \u017co\u0142nierza i wyrusza na front. Tam uczy si\u0119 pokory, szacunku dla \u017cycia, a jednocze\u015bnie bycia wytrwa\u0142ym i opanowanym w ka\u017cdej sytuacji. Maciu\u015b coraz bardziej wyrywa si\u0119 spod etykiety i wprowadza wiele reform. Zaprzyja\u017ania si\u0119 z ludo\u017cerczym kr\u00f3lem Bum-Drumem. Tworzy dzieci\u0119cy sejm. Zamieszanie powsta\u0142e przez zr\u00f3wnanie dzieci z doros\u0142ymi os\u0142abia kraj Maciusia, na kt\u00f3ry zn\u00f3w naje\u017cd\u017caj\u0105 s\u0105siedzi. Tym razem Maciu\u015b, mimo walecznej obrony, przez tch\u00f3rzostwo poddanych zostaje pokonany i os\u0105dzony. Zostaje skazany na kar\u0119 \u015bmierci przez rozstrzelanie, lecz kara w ostatniej chwili zostaje zmieniona na zes\u0142anie na bezludn\u0105 wysp\u0119. Dalsza cz\u0119\u015b\u0107 jego przyg\u00f3d opisana jest w ksi\u0105\u017cce \"Kr\u00f3l Maciu\u015b na wyspie bezludnej\". W Szczecinie znajduje si\u0119 pomnik Kr\u00f3la Maciusia I; jest form\u0105 upami\u0119tnienia Janusza Korczaka i stoi przed szko\u0142\u0105","start_idx":269,"end_idx":291}
{"id":"mrc_6171","question":"kim zosta\u0142 harry potter?","answer":"Sta\u0142 si\u0119 ojcem chrzestnym osieroconego Teda Remusa Lupina. Sam zosta\u0142 Szefem Biura Auror\u00f3w. O\u017ceni\u0142 si\u0119 z Ginny Weasley i razem z ni\u0105 mia\u0142 tr\u00f3jk\u0119 dzieci: syn\u00f3w Jamesa Syriusza, Albusa Severusa i c\u00f3rk\u0119 Lily Lun\u0119.","context":"roku. == Epilog == Harry nie wr\u00f3ci\u0142 do Hogwartu po zako\u0144czeniu wojny na 7. rok nauki, co jednak nie przeszkodzi\u0142o jemu i Ronowi w zostaniu aurorem. Sta\u0142 si\u0119 ojcem chrzestnym osieroconego Teda Remusa Lupina. Sam zosta\u0142 Szefem Biura Auror\u00f3w. O\u017ceni\u0142 si\u0119 z Ginny Weasley i razem z ni\u0105 mia\u0142 tr\u00f3jk\u0119 dzieci: syn\u00f3w Jamesa Syriusza, Albusa Severusa i c\u00f3rk\u0119 Lily Lun\u0119. Zatrzyma\u0142 motocykl Syriusza, kt\u00f3ry te\u015b\u0107, Artur Weasley mu naprawi\u0142. Straci\u0142 zdolno\u015b\u0107 m\u00f3wienia w j\u0119zyku w\u0119\u017cy (z czego bardzo si\u0119 cieszy\u0142), ale te\u017c od lat jego blizna nie da\u0142a o sobie zna\u0107. Harry Potter zadba\u0142 te\u017c o to by w Hogwarcie, w gabinecie dyrektor\u00f3w, pojawi\u0142 si\u0119 obraz Snape\u2019a, po tym jak dopi\u0105\u0142 swego w oczyszczeniu jego imienia i w\u0142a\u015bciwym poch\u00f3wku. Potter","start_idx":148,"end_idx":358}
{"id":"mrc_6172","question":"jak nazywa\u0142y si\u0119 zjazdy szlachty z jednego regionu?","answer":"Sejmiki ziemskie","context":"Sejmiki ziemskie (\u0142ac. \"comitia minora\") w dawnej Polsce (od ko\u0144ca XIV wieku) \u2013 zjazdy ca\u0142ej szlachty z terenu danej ziemi b\u0105d\u017a wojew\u00f3dztwa. == Historia == Sejmiki ziemskie w Polsce uformowa\u0142y si\u0119 ostatecznie w czasie bezkr\u00f3lewia po \u015bmierci Ludwika W\u0119gierskiego i negocjacji z dworem budzi\u0144skimLida Korczak, Pocz\u0105tki litewskiego parlamentaryzmu na tle por\u00f3wnawczym, w: \u041f\u0410\u0420\u041b\u0410\u041c\u0415\u041d\u0426\u041a\u0406\u042f \u0421\u0422\u0420\u0423\u041a\u0422\u0423\u0420\u042b \u040e\u041b\u0410\u0414\u042b \u045e \u0441\u0456\u0441\u0442\u044d\u043c\u0435 \u0434\u0437\u044f\u0440\u0436\u0430\u045e\u043d\u0430\u0433\u0430 \u043a\u0456\u0440\u0430\u0432\u0430\u043d\u043d\u044f \u0412\u044f\u043b\u0456\u043a\u0430\u0433\u0430 \u043a\u043d\u044f\u0441\u0442\u0432\u0430 \u041b\u0456\u0442\u043e\u045e\u0441\u043a\u0430\u0433\u0430 \u0456 \u0420\u044d\u0447\u044b \u041f\u0430\u0441\u043f\u0430\u043b\u0456\u0442\u0430\u0439 \u0443 XV\u2013XVIII \u0441\u0442\u0430\u0433\u043e\u0434\u0434\u0437\u044f\u0445, Mi\u0144sk 2008, s. 34.. Obradom sejmiku przewodniczy\u0142 pocz\u0105tkowo starosta (w Wielkopolsce), wojewoda (w Ma\u0142opolsce) lub najwy\u017cszy godno\u015bci\u0105 urz\u0119dnik ziemski. Stopniowo od pierwszej wolnej elekcji ukszta\u0142towa\u0142a si\u0119 funkcja marsza\u0142ka sejmikowego (w Koronie obieralnego na ka\u017cdym sejmiku, w Wielkim Ksi\u0119stwie Litewskim sta\u0142ego). Sejmik uchwala\u0142 lokalne podatki i tworzy\u0142 s\u0105d sejmikowy. Sejmiki ziemskie by\u0142y r\u00f3wnoprawne","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_6173","question":"kiedy edward ma imieniny?","answer":"Edward imieniny obchodzi 5 stycznia, 18 marca i 13 pa\u017adziernika.","context":"Edward \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia angielskiego. W j\u0119zyku staroangielskim s\u0142owo \"ead\" oznacza \u201epomy\u015blno\u015b\u0107, dobrobyt, szcz\u0119\u015bcie\u201d, za\u015b \"weard\" znaczy \u201estra\u017cnik, obro\u0144ca\u201d. Edward imieniny obchodzi 5 stycznia, 18 marca i 13 pa\u017adziernika. \u017be\u0144ski odpowiednik: Edwarda Odpowiedniki w innych j\u0119zykach: * angielski: Edward * esperanto: Eduardo * \u0142acina: Eduardus * niemiecki: Eduard * w\u0142oski: Edoardo Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Edward: * Edward I D\u0142ugonogi * Edward II * Edward III * Edward IV * Edward V * Edward VI (kr\u00f3l Anglii) * Edward VII * Edward VIII * Edward Babiuch \u2013 polityk PRL-u * Edward Barron Chandler * Edward Burnett Tylor * Edward Ci\u0105g\u0142o \u2013 pose\u0142 IV i V kadencji * Edward Czesak \u2013 pose\u0142 V kadencji * Edward Dajczak * Edward Dembowski","start_idx":167,"end_idx":231}
{"id":"mrc_6174","question":"co przedstawia rze\u017aba my\u015bliciel?","answer":"Przedstawia posta\u0107 zamy\u015blonego m\u0119\u017cczyzny, zmagaj\u0105cego si\u0119 z przejmuj\u0105cym wewn\u0119trznym konfliktem.","context":"My\u015bliciel () \u2013 rze\u017aba w br\u0105zie/marmurze wykonana w 1880 przez Auguste\u2019a Rodina, znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Rodina w Pary\u017cu. Przedstawia posta\u0107 zamy\u015blonego m\u0119\u017cczyzny, zmagaj\u0105cego si\u0119 z przejmuj\u0105cym wewn\u0119trznym konfliktem. Charakterystyczna sylwetka u\u017cywana jest czasami jako symbol filozofii. == Orygina\u0142 == Pocz\u0105tkowo nazywana \"Poet\u0105\" rze\u017aba by\u0142a cz\u0119\u015bci\u0105 zam\u00f3wienia Muzeum Sztuk Zdobniczych w Pary\u017cu (fr. \"Mus\u00e9e des Arts d\u00e9coratifs\") i mia\u0142a stanowi\u0107 element projektowanego monumentalnego portalu wej\u015bciowego muzeum. Rodin opar\u0142 tematyk\u0119 pracy na \u201eBoskiej komedii\u201d Dantego. Ka\u017cda z postaci portalu mia\u0142a odnosi\u0107 si\u0119 do jednej z g\u0142\u00f3wnych postaci eposu. Wed\u0142ug pocz\u0105tkowego konceptu \"My\u015bliciel\" przedstawia\u0142 samego Dantego przed wrotami piekie\u0142, tworz\u0105cego swoj\u0105 epopej\u0119. Ostatecznie identyczna figura trafi\u0142a w wersji miniaturowej na szczyt \"Bramy Piekie\u0142\", gdzie rozmy\u015bla nad tragicznym losem tych, kt\u00f3rzy przedstawieni","start_idx":128,"end_idx":224}
{"id":"mrc_6175","question":"ile wysp ma indonezja?","answer":"17 508","context":"Indonezja jest pa\u0144stwem wyspiarskim, po\u0142o\u017conym na 17 508 wyspach. Oko\u0142o 6 tys. z nich jest zamieszkanych. Nale\u017c\u0105 one do Archipelagu Malajskiego. Wyspy Indonezji rozci\u0105gaj\u0105 si\u0119 na d\u0142ugo\u015bci ponad 5 tys. km wzd\u0142u\u017c r\u00f3wnika i na d\u0142ugo\u015bci 1750 km z po\u0142udnia na p\u00f3\u0142noc. Ich brzegi op\u0142ywaj\u0105 Ocean Spokojny i Indyjski. Na wyspach znajduj\u0105 si\u0119 liczne wulkany. Indonezja jest cz\u0119sto n\u0119kana przez trz\u0119sienia ziemi i tsunami. Najwy\u017cszym szczytem jest Puncak Jaya \u2013 wysoko\u015b\u0107 4884 m. Graniczy z Papu\u0105-Now\u0105 Gwine\u0105 na Nowej Gwinei, Malezj\u0105 na Borneo i Timorem Wschodnim na Timorze. Najwa\u017cniejsze wyspy Indonezji to Sumatra, Jawa, Borneo, Celebes (Sulawesi) i Nowa Gwinea (cz\u0119\u015b\u0107 zachodnia stanowi indonezyjskie prowincje Papua, Papua \u015arodkowa, Papua G\u00f3rska, Papua Po\u0142udniowa i Papua Zachodnia, a cz\u0119\u015b\u0107 wschodnia jest niepodleg\u0142ym","start_idx":50,"end_idx":56}
{"id":"mrc_6176","question":"co sprzyja korupcji?","answer":"Relatywnie wysoki udzia\u0142 w\u0142asno\u015bci pa\u0144stwowej, gospodarka etatystyczna * Brak jasnych przepis\u00f3w prawnych, biurokracja, du\u017ca uznaniowo\u015b\u0107 decyzji urz\u0119dniczych, skomplikowane i reguluj\u0105ce zbyt wiele dziedzin \u017cycia prawo (inflacja prawa) * S\u0142aba w\u0142adza s\u0105downicza i wymiar sprawiedliwo\u015bci * Du\u017co w\u0142adzy w r\u0119kach urz\u0119dnik\u00f3w; brak lub niewielka odpowiedzialno\u015b\u0107 karna za podejmowane przez nich decyzje * Brak przejrzysto\u015bci w podejmowaniu decyzji przez rz\u0105d; nieuregulowanie prawne kwestii lobbingu * Interakcje w ramach wsp\u00f3lnych przedsi\u0119wzi\u0119\u0107 gospodarczych pomi\u0119dzy pa\u0144stwem a przedsi\u0119biorstwami prywatnymi; niejasne zasady przeprowadzania przetarg\u00f3w publicznych; nieprzejrzy\u015bcie prowadzone procesy prywatyzacyjne * Obecno\u015b\u0107 licznych \u015bwiadcze\u0144, dotacji i zasi\u0142k\u00f3w wyp\u0142acanych przez pa\u0144stwo * Skupienie mocy podejmowania decyzji, re\u017cimy niedemokratyczne (centralizacja) * Zaanga\u017cowanie znacznych \u015brodk\u00f3w","context":"to, czy pozostaje w zakresie kompetencji udzielonych temu funkcjonariuszowi. == Warunki sprzyjaj\u0105ce korupcji == * Relatywnie wysoki udzia\u0142 w\u0142asno\u015bci pa\u0144stwowej, gospodarka etatystyczna * Brak jasnych przepis\u00f3w prawnych, biurokracja, du\u017ca uznaniowo\u015b\u0107 decyzji urz\u0119dniczych, skomplikowane i reguluj\u0105ce zbyt wiele dziedzin \u017cycia prawo (inflacja prawa) * S\u0142aba w\u0142adza s\u0105downicza i wymiar sprawiedliwo\u015bci * Du\u017co w\u0142adzy w r\u0119kach urz\u0119dnik\u00f3w; brak lub niewielka odpowiedzialno\u015b\u0107 karna za podejmowane przez nich decyzje * Brak przejrzysto\u015bci w podejmowaniu decyzji przez rz\u0105d; nieuregulowanie prawne kwestii lobbingu * Interakcje w ramach wsp\u00f3lnych przedsi\u0119wzi\u0119\u0107 gospodarczych pomi\u0119dzy pa\u0144stwem a przedsi\u0119biorstwami prywatnymi; niejasne zasady przeprowadzania przetarg\u00f3w publicznych; nieprzejrzy\u015bcie prowadzone procesy prywatyzacyjne * Obecno\u015b\u0107 licznych \u015bwiadcze\u0144, dotacji i zasi\u0142k\u00f3w wyp\u0142acanych przez pa\u0144stwo * Skupienie mocy podejmowania decyzji, re\u017cimy niedemokratyczne (centralizacja) * Zaanga\u017cowanie znacznych \u015brodk\u00f3w","start_idx":114,"end_idx":1012}
{"id":"mrc_6177","question":"jakie zwi\u0105zki chemiczne tworzy tlen?","answer":"Tlenki \u2013 nieorganiczne zwi\u0105zki chemiczne, zbudowane z tlenu i innego pierwiastka chemicznego.","context":"Tlenki \u2013 nieorganiczne zwi\u0105zki chemiczne, zbudowane z tlenu i innego pierwiastka chemicznego. Powstaj\u0105 w wyniku reakcji pierwiastk\u00f3w z tlenem (utlenianie, spalanie) oraz rozk\u0142adu zwi\u0105zk\u00f3w zawieraj\u0105cych tlen. Najbardziej rozpowszechnionymi tlenkami s\u0105: woda (H2O), krzemionka, czyli g\u0142\u00f3wny sk\u0142adnik piasku kwarcowego (SiO2), dwutlenek w\u0119gla (CO2). W chemii organicznej tlenkami okre\u015blane s\u0105 epitlenki, czyli zwi\u0105zki, w kt\u00f3rych s\u0105siaduj\u0105ce atomy w\u0119gla opr\u00f3cz wi\u0105zania w\u0119giel-w\u0119giel po\u0142\u0105czone s\u0105 te\u017c mostkiem tlenowym, tworz\u0105c pier\u015bcie\u0144 tr\u00f3jcz\u0142onowy. Tlenki nieorganiczne s\u0105 om\u00f3wione w dalszej cz\u0119\u015bci artyku\u0142u. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci tlenk\u00f3w == === W\u0142a\u015bciwo\u015bci fizyczne === Tlenki maj\u0105 bardzo r\u00f3\u017cne w\u0142asno\u015bci fizyczne, kt\u00f3re zale\u017c\u0105 od pierwiastka \u0142\u0105cz\u0105cego z tlenem: od substancji sta\u0142ych o bardzo wysokich temperaturach topnienia (tlenek wolframu), przez ciecze (woda), po gazy (podtlenek azotu). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 tlenk\u00f3w metali ma podobny, bia\u0142y b\u0105d\u017a","start_idx":0,"end_idx":93}
{"id":"mrc_6178","question":"na jakich instrumentach gra\u0142 chopin?","answer":"Chopin zagra\u0142 na niedawno wynalezionym instrumencie \u2013 eolomelodikonie.","context":"g\u00f3r\u0119 ma\u0142y? Czytasz nuty na suficie?\u201d. W 1825 w ko\u015bciele ewangelickim \u015bw. Tr\u00f3jcy odby\u0142 si\u0119 koncert Chopina dla cara Aleksandra I, kt\u00f3ry przyjecha\u0142 do Warszawy na obrady Sejmu. Chopin zagra\u0142 na niedawno wynalezionym instrumencie \u2013 eolomelodikonie. Zachwycony monarcha podarowa\u0142 m\u0142odemu muzykowi drogi pier\u015bcie\u0144 z brylantem. P\u00f3\u017aniej w Pary\u017cu Chopin otrzyma\u0142 propozycj\u0119 zostania nadwornym kompozytorem carskim, jednak odrzuci\u0142 t\u0119 propozycj\u0119, a pier\u015bcie\u0144 sprzeda\u0142. W Warszawie kilkakrotnie gra\u0142 w Belwederze, b\u0119d\u0105cym od 1822 siedzib\u0105 wielkiego ksi\u0119cia Konstantego. W latach 1823\u20131826 Chopin uczy\u0142 si\u0119 w Liceum Warszawskim, gdzie pracowa\u0142 jego ojciec. W tych latach zwiedzi\u0142 znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Polski. Z pobyt\u00f3w w Szafarni (lata 1824\u20131825) wys\u0142a\u0142 swoje s\u0142ynne listy \u2013 \u201eKuriery Szafarskie\u201d do rodzic\u00f3w, b\u0119d\u0105ce parodi\u0105 \u201eKuriera Warszawskiego\u201d, kt\u00f3re rozs\u0142awi\u0142y sielankowe wakacje w maj\u0105tku","start_idx":175,"end_idx":245}
{"id":"mrc_6179","question":"jaka jest definicja pandemii?","answer":"nazwa epidemii o szczeg\u00f3lnie du\u017cych rozmiarach, na du\u017cym obszarze, obejmuj\u0105cej kraje, a nawet kontynenty.","context":"Pandemia (gr. \"pan\" \u201ewszyscy\u201d, \"demos\" \u201elud\u201d) \u2013 nazwa epidemii o szczeg\u00f3lnie du\u017cych rozmiarach, na du\u017cym obszarze, obejmuj\u0105cej kraje, a nawet kontynenty. == Cechy choroby sprzyjaj\u0105ce rozwojowi pandemii == * niska \u015bmiertelno\u015b\u0107 zaka\u017conych os\u00f3b * wysoka zara\u017aliwo\u015b\u0107 (Ro>>1) * d\u0142ugi okres zara\u017aliwo\u015bci, w tym zara\u017aliwo\u015b\u0107 w okresie bezobjawowego przebiegu choroby * brak naturalnej odporno\u015bci populacji (biologiczny czynnik chorobotw\u00f3rczy lub jego szczep niewyst\u0119puj\u0105cy od dawna lub nigdy przedtem) * choroba nie niszczy swoich nosicieli. Niegro\u017ane objawy sprzyjaj\u0105 zlekcewa\u017ceniu choroby. == Przyk\u0142ady == * grypa: ** grypa hiszpanka (1918\u20131919) \u2013 ponad 50 mln zgon\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie ** grypa azjatycka (1957) \u2013 ok. 1 mln zgon\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie ** grypa Hong-Kong (1968) \u2013 ok. 1 mln zgon\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie ** pandemia","start_idx":48,"end_idx":153}
{"id":"mrc_6180","question":"nad jakim morzem le\u017cy holandia?","answer":"Morzem P\u00f3\u0142nocnym","context":"Holandia jest pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Europie Zachodniej, nad Morzem P\u00f3\u0142nocnym. Dzisiejszy obszar kraju pod wzgl\u0119dem ukszta\u0142towania powierzchni i uk\u0142adu linii brzegowej przeszed\u0142 ogromne zmiany jakie wprowadzi\u0142 cz\u0142owiek w ci\u0105gu co najmniej ostatnich 200 lat. Holandia cechuje si\u0119 nizinnym krajobrazem i morskim klimatem. == Powierzchnia i granice == Powierzchnia \u2013 41 526 km\u00b2 co odpowiada 1/8 powierzchni Polski. Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 53\u00b033'N, po\u0142udniowy 50\u00b015'N, zachodni 3\u00b021'E, wschodni 7\u00b014'E. Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa wynosi 330 km, a r\u00f3wnole\u017cnikowa 270 km. Holandia graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Belgia \u2013 450 km * Niemcy \u2013 577 km * Francja \u2013 na wyspie Sint Maarten w archipelagu Ma\u0142ych Antyli Linia brzegowa: obecnie wynosi 750 km, wraz z wyspami ponad 1000 km, ale ulega ci\u0105g\u0142emu skracaniu w wyniku","start_idx":57,"end_idx":73}
{"id":"mrc_6181","question":"kiedy krzysztofa imieniny?","answer":"Krzysztof imieniny obchodzi: 2 marca, 5 marca, 15 marca i 31 pa\u017adziernika.","context":"cz\u0142owieka nawr\u00f3conego, gorliwie wyznaj\u0105cego chrze\u015bcija\u0144stwo. W Polsce imi\u0119 to nadawane by\u0142o od XIV wieku, pocz\u0105tkowo wy\u0142\u0105cznie w\u015br\u00f3d arystokracji. W Polsce imi\u0119 pojawi\u0142o si\u0119 wraz z wiar\u0105 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105. Krzysztof imieniny obchodzi: 2 marca, 5 marca, 15 marca i 31 pa\u017adziernika. Imi\u0119 znane jest w Polsce pod wieloma zmienionymi formami: Kryst, Krystak, Krystek, Krystel, Krystko, Krzyst, Krzystko, Krzyszt, Krzysztko, Krzysztopor, Krzysztop\u00f3r. Odpowiednik \u017ce\u0144ski: Krzysztofa Na li\u015bcie najpopularniejszych polskich imion w 2019 r. Krzysztof zajmuje 2. miejsce w\u015br\u00f3d imion m\u0119skich; imi\u0119 to nosi\u0142o 608 866 m\u0119\u017cczyzn. == Odpowiedniki imienia w innych j\u0119zykach == * \u0142acina \u2013 Christophorus * j\u0119zyk angielski \u2013 Christopher / Kristopher, Chris / Kris * j\u0119zyk arabski \u2013 \u062e\u0631\u0633\u0637\u0648\u0641\u0648\u0631\u0633 * j\u0119zyk bia\u0142oruski \u2013 \u0425\u0440\u044b\u0441\u0442\u0430\u0444\u043e\u0440, \u041a\u0440\u044b\u0448\u0442\u0430\u0444 * j\u0119zyk bu\u0142garski \u2013 \u0425\u0440\u0438\u0441\u0442\u043e","start_idx":203,"end_idx":277}
{"id":"mrc_6182","question":"ile p\u0142yt studyjnych wyda\u0142a adele?","answer":"czterech album\u00f3w studyjnych","context":"Dyskografia Adele \u2013 angielskiej wokalistki soulowej i bluesowej, sk\u0142ada si\u0119 z czterech album\u00f3w studyjnych, dw\u00f3ch minialbum\u00f3w, jednego albumu koncertowego, osiemnastu singli (w tym dw\u00f3ch z go\u015bcinnym udzia\u0142em) oraz dziesi\u0119ciu teledysk\u00f3w. Debiutancki album artystki, \"19\", zosta\u0142 wydany 28 stycznia 2008 roku. Pochodz\u0105cy z niego singel \u201eHometown Glory\u201d zaj\u0105\u0142 mi\u0119dzy innymi 19. miejsce na UK Singles Chart. Kolejnymi singlami pochodz\u0105cymi z albumu zosta\u0142y \u201eCold Shoulder\u201d oraz \u201eMake You Feel My Love\u201d. W styczniu 2011 roku wokalistka wyda\u0142a drugi album studyjny, \"21\", kt\u00f3ry uzyska\u0142 status multiplatynowej p\u0142yty w wielu krajach, mi\u0119dzy innymi diamentowej p\u0142yty w Stanach Zjednoczonych, siedemnastokrotnej platynowej p\u0142yty w Wielkiej Brytanii oraz podw\u00f3jnej diamentowej p\u0142yty w Polsce. Pochodz\u0105cy z albumu singel \u201eRolling in the Deep\u201d zaj\u0105\u0142 1. miejsce na listach przeboj\u00f3w","start_idx":78,"end_idx":105}
{"id":"mrc_6183","question":"jak na imi\u0119 ma doda?","answer":"Dorota","context":"Doda, w\u0142a\u015bc. Dorota Aqualiteja Rabczewska (ur. 15 lutego 1984 w Ciechanowie) \u2013 polska piosenkarka wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza popu i rocka, autorka tekst\u00f3w, producentka, aktorka i osobowo\u015b\u0107 medialna. W latach 1998\u20132000 aktorka musicalowa teatru Buffo. W latach 2000\u20132006, a nast\u0119pnie 2014 i 2016\u20132019 wokalistka zespo\u0142u Virgin, z kt\u00f3rym nagra\u0142a i wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Virgin\" (2002), \"Bimbo\" (2004), \"Ficca\" (2005) i \"Choni\" (2016). Z zespo\u0142em wypromowa\u0142a m.in. przeboje \u201eZnak pokoju\u201d czy \u201eSzansa\u201d, za kt\u00f3re otrzymali nagrody kolejno na festiwalu sopockim i Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, a tak\u017ce \u201eD\u017caga\u201d i \u201e2 bajki\u201d. Od 2007 artystka solowa, wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Diamond Bitch\" (2007), \"7 pokus g\u0142\u00f3wnych\" (2011), \"Dorota\" (2019) i \"Aquaria\" (2022). Pierwszy z nich promowany by\u0142 m.in. singlem","start_idx":13,"end_idx":19}
{"id":"mrc_6184","question":"co tworzy nar\u00f3d?","answer":"wsp\u00f3lnota ludzi utworzona w procesie dziejowym na podstawie j\u0119zyka, religii, terytorium, \u017cycia spo\u0142ecznego i gospodarczego, przejawiaj\u0105ca si\u0119 w kulturze i \u015bwiadomo\u015bci swych cz\u0142onk\u00f3w.","context":"Nar\u00f3d \u2013 wsp\u00f3lnota ludzi utworzona w procesie dziejowym na podstawie j\u0119zyka, religii, terytorium, \u017cycia spo\u0142ecznego i gospodarczego, przejawiaj\u0105ca si\u0119 w kulturze i \u015bwiadomo\u015bci swych cz\u0142onk\u00f3w. Nar\u00f3d wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 na tle innych zbiorowo\u015bci wsp\u00f3ln\u0105 \u015bwiadomo\u015bci\u0105 narodow\u0105, czyli poczuciem przynale\u017cno\u015bci do wsp\u00f3lnoty definiowanej aktualnie jako nar\u00f3d. == Czynniki konstytutywne narodu == Jednym z istotnych wyr\u00f3\u017cnik\u00f3w narodu, jest kwestia istnienia \u015bwiadomo\u015bci narodowej, czyli kwestia postrzegania w\u0142asnej zbiorowo\u015bci jako narodu. Przyk\u0142adowo grupy etniczne spe\u0142niaj\u0105ce obiektywne warunki zaistnienia narodu: wsp\u00f3lna kultura, j\u0119zyk, religia, historia czy pochodzenie etniczne, kt\u00f3rych cz\u0142onkowie nie postrzegaj\u0105 siebie jako nar\u00f3d, nie s\u0105 uznawane za narody, np. tubylcze plemiona afryka\u0144skie. Amerykanie maj\u0105 r\u00f3\u017cne pochodzenie etniczne, ale \u0142\u0105czy ich historia i styl \u017cycia. Chi\u0144czycy pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 r\u00f3\u017cnymi j\u0119zykami, ale \u0142\u0105czy ich to samo","start_idx":8,"end_idx":190}
{"id":"mrc_6185","question":"z jakim krajem polska ma najkr\u00f3tsz\u0105 granic\u0119?","answer":"z Litw\u0105","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":551,"end_idx":558}
{"id":"mrc_6186","question":"kto jest g\u0142ow\u0105 ko\u015bcio\u0142a?","answer":"Papie\u017c","context":"Papie\u017c (g\u0142owa Ko\u015bcio\u0142a, ojciec \u015bwi\u0119ty, \u0142ac. \"summus pontifex\", od staro\u017cytnego \"pontifex maximus;\" w\u0142. \"papa\", gr. \"\u03c0\u03ac\u03c0\u03b1\u03c2\" (\"papas\"); forma funkcjonuj\u0105ca w j\u0119zyku polskim pochodzi od czeskiego \"pape\u017e\") \u2013 biskup Rzymu, prymas Italii, zwierzchnik Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, g\u0142owa Stolicy Apostolskiej oraz suweren Pa\u0144stwa Miasta Watykan; od 2013 papie\u017cem jest Franciszek. Tytu\u0142u papie\u017ca u\u017cywaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c: koptyjski patriarcha Aleksandrii, g\u0142owa Ko\u015bcio\u0142a koptyjskiego oraz prawos\u0142awny patriarcha Aleksandrii, zwierzchnik prawos\u0142awnego Patriarchatu Aleksandryjskiego. == Lista papie\u017cy == == \u0179r\u00f3d\u0142o w\u0142adzy biskupa Rzymu == Biskupi Rzymu oparli sw\u00f3j prymat na sukcesji apostolskiej, zgodnie z tradycj\u0105, wed\u0142ug kt\u00f3rej pierwszym biskupem Rzymu by\u0142 Piotr Aposto\u0142, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 tam \u015bmierci\u0105 m\u0119cze\u0144sk\u0105. Nowy Testament milczy wprawdzie na ten temat i wspomina tylko o podr\u00f3\u017cy \u015bw. Piotra do Antiochii (Gal 2, 11), a w","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_6187","question":"co to rozkaz?","answer":"polecenie bezwarunkowego wykonania b\u0105d\u017a zaniechania okre\u015blonej czynno\u015bci b\u0105d\u017a innego zachowania (tj. norma indywidualna i konkretna), wydane przez osob\u0119 dysponuj\u0105c\u0105 w\u0142adz\u0105 (dow\u00f3dca, prze\u0142o\u017cony) nad osob\u0105, kt\u00f3rej wydano polecenie (podw\u0142adny, pe\u0142ni\u0105cy s\u0142u\u017cb\u0119).","context":"Rozkaz \u2013 polecenie bezwarunkowego wykonania b\u0105d\u017a zaniechania okre\u015blonej czynno\u015bci b\u0105d\u017a innego zachowania (tj. norma indywidualna i konkretna), wydane przez osob\u0119 dysponuj\u0105c\u0105 w\u0142adz\u0105 (dow\u00f3dca, prze\u0142o\u017cony) nad osob\u0105, kt\u00f3rej wydano polecenie (podw\u0142adny, pe\u0142ni\u0105cy s\u0142u\u017cb\u0119). Rozkazy (dyktaty) wydawane s\u0105 ustnie b\u0105d\u017a pisemnie lub za pomoc\u0105 sygna\u0142u, przepisy nie przewiduj\u0105 mo\u017cliwo\u015bci ich zaskar\u017cenia, co nie wy\u0142\u0105cza mo\u017cliwo\u015bci odmowy wykonania rozkazu sprzecznego z prawem. Rozkaz podlega natychmiastowemu wykonaniu, chyba \u017ce wyra\u017anie wskazano inny termin na jego realizacj\u0119. W polskim Kodeksie karnym z 1997 roku rozkazem jest polecenie okre\u015blonego dzia\u0142ania lub zaniechania wydane s\u0142u\u017cbowo \u017co\u0142nierzowi przez prze\u0142o\u017conego lub uprawnionego \u017co\u0142nierza starszego stopniem (art. 115 \u00a7 18 kk). S\u0142owo \u201eRozkaz!\u201d wypowiedziane przez dow\u00f3dc\u0119 podkre\u015bla bezwarunkowo\u015b\u0107 wydanego polecenia. To samo s\u0142owo wypowiedziane przez podw\u0142adnego wobec dow\u00f3dcy potwierdza przyj\u0119cie","start_idx":9,"end_idx":267}
{"id":"mrc_6188","question":"jak nazywa si\u0119 brat m\u0119\u017ca?","answer":"dziewierz","context":"powinowactwa mia\u0142y swoiste nazwy. Rodzice m\u0119\u017ca nazywani byli: \"\u015bwiekier\" (\"\u015bwiakier, \u015bwiokier\") i \"\u015bwiekrew\" (\"\u015bwiekra, swiekrucha\"). Ojca i matk\u0119 \u017cony okre\u015blano za\u015b jako \"cie\u015b\u0107\" (p\u00f3\u017aniej \"te\u015b\u0107\") i \"cie\u015bcia\" (wcze\u015bniej \"\u0107\u015bcia\", p\u00f3\u017aniej \"te\u015bcia\", \"te\u015bciowa\"). M\u0119\u017cem c\u00f3rki by\u0142, podobnie jak dzi\u015b, \"zi\u0119\u0107\", za to synow\u0105 (\u017con\u0119 syna) okre\u015blano terminem \"snecha\", \"sneszka\", niewiastka (bo nic si\u0119 o niej nie wiedzia\u0142o). Na siostry m\u0119\u017ca m\u00f3wi\u0142o si\u0119 \"ze\u0142wa\", \"zo\u0142wa\", \"ze\u0142wica\" lub \"\u017co\u0142wica\" czy \"\u017ce\u0142wia\", a na brata m\u0119\u017ca \u2013 \"dziewierz\". \u017bona brata m\u0119\u017ca (\u017cona dziewierza) nosi\u0142a nazw\u0119 \"j\u0105trew\" lub \"j\u0105trewka\", t\u0105 sam\u0105 nazw\u0105 okre\u015blano czasem bratow\u0105 (\u017con\u0119 brata). M\u0105\u017c siostry by\u0142 okre\u015blany jako \"swak\". Brata \u017cony okre\u015blano terminem \"szurzy\", czasem \"szurza\" lub \"szurzyn\", siostra \u017cony nosi\u0142a nazw\u0119 \"\u015bwie\u015b\u0107\". M\u0119\u017ca \u015bwie\u015bci okre\u015blano czasem terminem \"paszenog\" pochodzenia awarskiego.","start_idx":516,"end_idx":525}
{"id":"mrc_6189","question":"na jakiej pozycji gra mbappe?","answer":"na pozycji napastnika","context":"Kylian Mbapp\u00e9 Lottin (wym. []; ur. 20 grudnia 1998 w Pary\u017cu) \u2013 francuski pi\u0142karz kameru\u0144sko-algierskiego pochodzenia, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Francji. Z\u0142oty medalista Mistrzostw \u015awiata 2018 i Mistrzostw Europy U-19 2016, srebrny medalista Mistrzostw \u015awiata 2022. == Pochodzenie == Jego ojciec Wilfried jest z pochodzenia Kameru\u0144czykiem, a matka Fayza Lamari jest pochodzenia algierskiego, wywodzi si\u0119 z plemienia Kabyl\u00f3w i by\u0142a reprezentantk\u0105 Francji w pi\u0142ce r\u0119cznej. == Kariera klubowa == W barwach AS Monaco zadebiutowa\u0142 2 grudnia 2015, zmieniaj\u0105c F\u00e1bio Coentr\u00e3o w 88. minucie zremisowanego 1:1 meczu z SM Caen. Sta\u0142 si\u0119 tym samym najm\u0142odszym debiutantem w historii klubu, bij\u0105c rekord ustanowiony przez Thierry\u2019ego Henry\u2019ego. W ten spos\u00f3b pobi\u0142 kolejny rekord nale\u017c\u0105cy do","start_idx":130,"end_idx":151}
{"id":"mrc_6190","question":"jak islam dotar\u0142 do indonezji?","answer":"Religia ta zosta\u0142a zasiana w XII wieku na wyspach: Sumatra, Jawa i Borneo, przez kupc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich z Indii.","context":"Religia w Indonezji \u2013 od XV wieku zdominowana jest przez islam. Religia ta zosta\u0142a zasiana w XII wieku na wyspach: Sumatra, Jawa i Borneo, przez kupc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich z Indii. Wcze\u015bniej ni\u017c islam dotar\u0142y tu hinduizm w II wieku i buddyzm w VI wieku. Katolicyzm przyby\u0142 wraz z Portugalczykami oko\u0142o 1512 roku, kt\u00f3rzy przebywali tu przez 150 lat. Holendrzy w 1596 roku przywie\u017ali do Indonezji protestantyzm. Dominuj\u0105cymi wyznaniami w\u015br\u00f3d protestant\u00f3w s\u0105 kalwinizm, luteranizm i pentekostalizm, ale najszybciej rozwija si\u0119 ostatnie z nich. Konstytucja Indonezji gwarantuje wolno\u015b\u0107 wyznania. Jednak\u017ce rz\u0105d uznaje tylko sze\u015b\u0107 religii (islam, protestantyzm, katolicyzm, hinduizm, buddyzm i konfucjanizm). Ustawa indonezyjska wymaga, aby ka\u017cdy obywatel Indonezji posiada\u0142 dokument to\u017csamo\u015bci, w kt\u00f3rym przypisuje mu si\u0119 kt\u00f3r\u0105\u015b z tych religii. Wed\u0142ug spisu","start_idx":64,"end_idx":174}
{"id":"mrc_6191","question":"na czele policji stoi?","answer":"gen. insp. Jaros\u0142aw Szymczyk \u2013 komendant g\u0142\u00f3wny Policji","context":"Komenda G\u0142\u00f3wna Policji (KGP) \u2013 jednostka organizacyjna Policji, przy pomocy kt\u00f3rej Komendant G\u0142\u00f3wny Policji realizuje zadania okre\u015blone w ustawach. Komendant G\u0142\u00f3wny Policji jest centralnym organem administracji rz\u0105dowej, w\u0142a\u015bciwym w sprawach ochrony bezpiecze\u0144stwa ludzi oraz utrzymania bezpiecze\u0144stwa i porz\u0105dku publicznego. Komendant G\u0142\u00f3wny Policji podlega ministrowi w\u0142a\u015bciwemu do spraw wewn\u0119trznych. Siedziba Komendy G\u0142\u00f3wnej Policji znajduje si\u0119 przy ul. Pu\u0142awskiej 148/150 w Warszawie. Budynek zosta\u0142 wybudowany w stylu realizmu socjalistycznego prawdopodobnie w 1955 roku. Zaprojektowany przez Jerzego Beilla. Wcze\u015bniej znajdowa\u0142o si\u0119 tutaj Ministerstwo Spraw Wewn\u0119trznych. Siedziba jest w kszta\u0142cie litery H, nawi\u0105zuj\u0105cej do nowo\u017cytnej architektury pa\u0142acowej. W portyku wej\u015bciowym znajduj\u0105 si\u0119 kolumny lotosowe. == Kierownictwo == * gen. insp. Jaros\u0142aw Szymczyk \u2013 komendant g\u0142\u00f3wny Policji od 13 kwietnia 2016 * nadinsp. Dariusz Augustyniak","start_idx":840,"end_idx":895}
{"id":"mrc_6192","question":"z czego najbardziej s\u0142yn\u0105 niemcy?","answer":"Niemcy s\u0142yn\u0105 z zami\u0142owania do ci\u0119\u017ckich, t\u0142ustych posi\u0142k\u00f3w (\u201ema by\u0107 du\u017co, t\u0142usto i dobrze\u201d)","context":"region ma swoje typowe dania, kt\u00f3re z regu\u0142y nie s\u0105 znane poza jego granicami. Powszechnie na skutek nadmiaru t\u0142uszczu i mi\u0119sa kuchnia niemiecka uwa\u017cana by\u0142a za \u201eci\u0119\u017ck\u0105\u201d. Pod tym wzgl\u0119dem bardzo zbli\u017cona do kuchni niemieckiej jest kuchnia austriacka. Potrawy z kuchni niemieckiej cechuje du\u017ca kaloryczno\u015b\u0107 i po\u017cywno\u015b\u0107 zarazem. Niemcy s\u0142yn\u0105 z zami\u0142owania do ci\u0119\u017ckich, t\u0142ustych posi\u0142k\u00f3w (\u201ema by\u0107 du\u017co, t\u0142usto i dobrze\u201d), cho\u0107 nie brak r\u00f3wnie\u017c wielbicieli \u015bwie\u017cych warzyw i sa\u0142atek. W Niemczech nie brak gosp\u00f3d serwuj\u0105cych wiejskie b\u0105d\u017a domowe jad\u0142o. Doliny Renu i Mozeli, bogate w winnice, daj\u0105 surowiec do produkcji win bia\u0142ych, takich jak Johanisberg, Sonnenberg, Rudesheim. Du\u017cym powodzeniem ciesz\u0105 si\u0119 wina musuj\u0105ce \u201eSekt\u201d, kt\u00f3re mog\u0105 konkurowa\u0107 z francuskimi szampanami. \"Weisswurst\" (bia\u0142a kie\u0142basa z dodatkiem s\u0142odkiej musztardy), to","start_idx":327,"end_idx":417}
{"id":"mrc_6193","question":"kim jest paulo coelho?","answer":"brazylijski pisarz i poeta.","context":"Paulo Coelho de Souza (wym. ; ur. 24 sierpnia 1947 w Rio de Janeiro) \u2013 brazylijski pisarz i poeta. == \u017byciorys == Jego ojciec, Pedro, by\u0142 in\u017cynierem, a matka \u2013 Ligia, zajmowa\u0142a si\u0119 domem. W wieku siedmiu lat Paulo rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 w szkole Jezuit\u00f3w San Ignacio w Rio de Janeiro. Paulo nie przepada\u0142 za religijnymi tradycjami szko\u0142y, jednak to w niej odkry\u0142 swoje prawdziwe powo\u0142anie \u2013 pisarstwo. Swoj\u0105 pierwsz\u0105 nagrod\u0119 literack\u0105 otrzyma\u0142 w szkolnym konkursie poetyckim. Rodzice chcieli, by syn zosta\u0142 in\u017cynierem, jednak Paulo nie zamierza\u0142 si\u0119 temu podporz\u0105dkowa\u0107. Ojciec wzi\u0105\u0142 buntownicze zachowanie syna za objaw choroby psychicznej i trzy razy odda\u0142 go do kliniki psychiatrycznej (1966, 1967 i 1968 roku). Jak sam twierdzi: \u201eCzasami mi\u0142o\u015b\u0107 rodzic\u00f3w objawia si\u0119 w","start_idx":71,"end_idx":98}
{"id":"mrc_6194","question":"jak zako\u0144czy\u0142 \u017cycie chilon?","answer":"Jednak i w nim zachodzi powa\u017cna zmiana, na ko\u0144cu umiera na krzy\u017cu w obronie tych, kt\u00f3rych wyda\u0142 \u2013 chrze\u015bcijan.","context":"wiary chrze\u015bcija\u0144skiej. Istotn\u0105 dla utworu postaci\u0105 jest Petroniusz \u2013 rzymski patrycjusz, bliski doradca Nerona, wyrocznia smaku i elegancji, b\u0119d\u0105cy w powie\u015bci symbolem odchodz\u0105cej kultury antycznej. Balansuj\u0105cy na kraw\u0119dzi \u017cycia i \u015bmierci, krytykuje pomys\u0142 cesarza i przegrywa. Tak jak zacz\u0105\u0142, ko\u0144czy akcj\u0119, umieraj\u0105c samob\u00f3jczo w ramionach ukochanej Eunice. Najbardziej tragiczn\u0105 i jednocze\u015bnie komiczn\u0105 postaci\u0105 jest Chilon Chilonides. Nie ma zasad moralnych i jest got\u00f3w sprzeda\u0107 niewinnego. Jednak i w nim zachodzi powa\u017cna zmiana, na ko\u0144cu umiera na krzy\u017cu w obronie tych, kt\u00f3rych wyda\u0142 \u2013 chrze\u015bcijan. Punkt kulminacyjny stanowi walka Ursusa z turem. Pokonanie zwierza oznacza szcz\u0119\u015bliwe zako\u0144czenie w\u0105tku mi\u0142osnego. Odt\u0105d Ligia, Winicjusz i Ursus s\u0105 pod opiek\u0105 ludu rzymskiego. Ten moment symbolizuje tak\u017ce odwr\u00f3t sympatii Rzymian od Nerona i zwr\u00f3cenie si\u0119","start_idx":496,"end_idx":606}
{"id":"mrc_6195","question":"jakie zadanie ma libero?","answer":"jest tylko gra obronna","context":"Libero \u2013 (w\u0142. \"wolny\") zawodnik w pi\u0142ce siatkowej, kt\u00f3rego zadaniem jest tylko gra obronna, ubrany jest w koszulk\u0119 innego koloru w celu odr\u00f3\u017cnienia od pozosta\u0142ych graczy. == Zasady gry == Mo\u017ce bra\u0107 udzia\u0142 jedynie w grze obronnej oraz przyj\u0119ciu zagrywki i nie wolno mu atakowa\u0107 z \u017cadnego miejsca boiska i strefy wolnej, je\u017celi w momencie kontaktu z pi\u0142k\u0105 ta ostatnia jest powy\u017cej g\u00f3rnej ta\u015bmy siatki. Nie mo\u017ce te\u017c zagrywa\u0107, blokowa\u0107 czy podejmowa\u0107 pr\u00f3by bloku. Zawodnik nie mo\u017ce wykona\u0107 spe\u0142nionego ataku powy\u017cej g\u00f3rnej kraw\u0119dzi siatki, gdy pi\u0142ka jest do niego wystawiona palcami sposobem g\u00f3rnym przez libero, znajduj\u0105cego si\u0119 w polu ataku lub jego przed\u0142u\u017ceniu. W przypadku wystawienia przez libero pi\u0142ki sposobem dolnym lub wykonanej spoza pola ataku (lub jego przed\u0142u\u017cenia) pi\u0142ka","start_idx":68,"end_idx":90}
{"id":"mrc_6196","question":"kto jest uznawany za ojca historii?","answer":"Herodot z Halikarnasu","context":"Herodot z Halikarnasu (starogr. , \"Herodotos ho Halikarnasseus\") (ur. ok. 484 p.n.e. w Halikarnasie, obecnie Bodrum w Turcji, zm. ok. 426 p.n.e. w Turioj lub Atenach) \u2013 historyk grecki, zwany \"Ojcem historii\", czasem tak\u017ce \"Ojcem geografii\". Jedynym zachowanym jego dzie\u0142em jest 9-ksi\u0119gowa relacja z wojen perskich, opisuj\u0105ca tak\u017ce geografi\u0119 i histori\u0119 Hellady, Persji i Egiptu oraz okolicznych krain, zatytu\u0142owana \"Dzieje\" ( \"Historiai\", \u0142ac. \"Historiae\"). Jego relacje nie by\u0142y zawsze dok\u0142adne, ale \u2013 w odr\u00f3\u017cnieniu od wielu innych historyk\u00f3w, a\u017c po czasy dzisiejsze \u2013 zawsze opatrzone klauzul\u0105 \u201ezgodnie z tym, czego si\u0119 dowiedzia\u0142em\u201d (Dzieje, I, 2) i \u201eJa za\u015b musz\u0119 poda\u0107, co si\u0119 opowiada, ale bynajmniej nie jestem zobowi\u0105zany w to wierzy\u0107 i te s\u0142owa maj\u0105 si\u0119 odnosi\u0107 do ca\u0142ych mych","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_6197","question":"w jakim muzeum jest obraz dama z \u0142asiczk\u0105?","answer":"Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie.","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":328,"end_idx":392}
{"id":"mrc_6198","question":"gdzie zosta\u0142y utworzone legiony polskie?","answer":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji.","context":"Legiony Polskie \u2013 polska formacja wojskowa wchodz\u0105ca w sk\u0142ad armii austro-w\u0119gierskiej, utworzona 27 sierpnia 1914 r. z inicjatywy polskich stronnictw politycznych w Galicji. W 1916 r. przekszta\u0142cona w Polski Korpus Posi\u0142kowy. Legiony Polskie bra\u0142y udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej po stronie pa\u0144stw centralnych. == Historia == 16 sierpnia 1914 roku powsta\u0142 w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, Naczelny Komitet Narodowy (NKN) z Juliuszem Leo \u2013 prezydentem Krakowa, kt\u00f3ry kierowa\u0142 Polskim Stronnictwem Demokratycznym i by\u0142 ugodowym prezesem Ko\u0142a Polskiego w Wiedniu, p\u00f3\u017aniej W\u0142adys\u0142awem Jaworskim \u2013 ze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN mia\u0142 by\u0107 \u2013 co uznali szybko Austriacy \u2013 \"najwy\u017csz\u0105 instancj\u0105 w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych si\u0142 polskich\", a kierownictwo Departamentu Wojskowego obj\u0119li W\u0142adys\u0142aw Sikorski (Krak\u00f3w) i Aleksander Skarbek","start_idx":0,"end_idx":173}
{"id":"mrc_6199","question":"jak\u0105 pojemno\u015b\u0107 ma p\u0119cherz?","answer":"Pojemno\u015b\u0107 p\u0119cherza moczowego u doros\u0142ego cz\u0142owieka wynosi od 250 do 500 ml, mo\u017ce on jednak rozci\u0105gn\u0105\u0107 si\u0119 do obj\u0119to\u015bci ponad jednego litra.","context":"P\u0119cherz moczowy (\u0142ac. \"vesica urinaria\") \u2013 narz\u0105d gromadz\u0105cy mocz wydalany przez nerki, kt\u00f3ry sp\u0142ywa do niego stale, odp\u0142ywa za\u015b okresowo przez cewk\u0119 moczow\u0105. Pojemno\u015b\u0107 p\u0119cherza moczowego u doros\u0142ego cz\u0142owieka wynosi od 250 do 500 ml, mo\u017ce on jednak rozci\u0105gn\u0105\u0107 si\u0119 do obj\u0119to\u015bci ponad jednego litra. W ci\u0119\u017ckich chorobach, na przyk\u0142ad w durze brzusznym, przy zatrzymaniu moczu pojemno\u015b\u0107 p\u0119cherza mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 3\u20134 litry. P\u0119cherz opr\u00f3\u017cniony le\u017cy poza spojeniem \u0142onowym, wype\u0142niony wystaje ponad spojenie. Kszta\u0142t p\u0119cherza zale\u017cny jest od stopnia wype\u0142nienia. P\u0119cherz opr\u00f3\u017cniony jest sp\u0142aszczony w kierunku przednio \u2013 tylnym, wype\u0142niony przybiera posta\u0107 kulist\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 skierowana ku g\u00f3rze i ku przodowi nosi nazw\u0119 szczytu p\u0119cherza \"(apex vesicae)\", ku do\u0142owi i ty\u0142owi zwr\u00f3cone jest dno p\u0119cherza \"(fundus vesicae)\". Mi\u0119dzy szczytem a dnem znajduje","start_idx":159,"end_idx":298}
{"id":"mrc_6200","question":"gdzie od 2006 roku znajduje si\u0119 meta tour de pologne?","answer":"meta zosta\u0142a usytuowana, podobnie jak w latach poprzednich, w Karpaczu, pod skoczni\u0105 narciarsk\u0105 Orlinek (po raz \u00f3smy z rz\u0119du).","context":"63. edycja wy\u015bcigu kolarskiego Tour de Pologne odby\u0142a si\u0119 w dniach 4 \u2013 10 wrze\u015bnia 2006 roku. Rywalizacj\u0119 rozpocz\u0119\u0142o 184 kolarzy (w tym 15 Polak\u00f3w) z 23 grup zawodowych (w tym 20 z UCI ProTeams). Trzy dru\u017cyny - Intel-Action, Miche oraz Ceramica Flaminia - otrzyma\u0142y od organizatora wy\u015bcigu - Czes\u0142awa Langa - \"dzikie karty\". Uko\u0144czy\u0142o 82 kolarzy. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 wy\u015bcigu \u2013 1221,5 km. Po raz drugi Tour de Pologne zosta\u0142 rozegrany w elitarnym cyklu ProTour. Start wy\u015bcigu zaplanowano w Warszawie a meta zosta\u0142a usytuowana, podobnie jak w latach poprzednich, w Karpaczu, pod skoczni\u0105 narciarsk\u0105 Orlinek (po raz \u00f3smy z rz\u0119du). Po raz pierwszy od wielu lat nie rozegrano jazdy indywidualnej na czas. * Zobacz list\u0119 startow\u0105. Pierwsze miejsce w klasyfikacji","start_idx":496,"end_idx":622}
{"id":"mrc_6201","question":"kto to duch \u015bwi\u0119ty?","answer":"w wi\u0119kszo\u015bci religii chrze\u015bcija\u0144skich trzecia Osoba Tr\u00f3jcy \u015awi\u0119tej, r\u00f3wna Ojcu i Synowi w b\u00f3stwie, majestacie, substancji i naturze.","context":"Duch \u015awi\u0119ty (hebr. \u05e8\u05d5\u05bc\u05d7\u05b7 \u05d4\u05b7\u05e7\u05b9\u05bc\u05d3\u05b6\u05e9\u05c1 \"Ruach ha-Kodesz\", gr. \"to hagion Pneuma\" lub \"to Pneuma to hagion\", \u0142ac. \"Spiritus Sanctus\") \u2013 w wi\u0119kszo\u015bci religii chrze\u015bcija\u0144skich trzecia Osoba Tr\u00f3jcy \u015awi\u0119tej, r\u00f3wna Ojcu i Synowi w b\u00f3stwie, majestacie, substancji i naturze. Nie jest bytem zrodzonym ani stworzonym. Pochodzenie Ducha \u015awi\u0119tego interpretowane jest zale\u017cnie od tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej. Wed\u0142ug tradycji zachodniej Duch pochodzi \"od Ojca i Syna\", natomiast w tradycji wschodniej \u2013 \"od Ojca przez Syna\" (zob. filioque). Wed\u0142ug doktryn antytrynitarnych nie jest Osob\u0105 Bosk\u0105, cz\u0119sto uwa\u017cana jest jedynie za przejaw dzia\u0142alno\u015bci Bo\u017cej lub moc Bo\u017c\u0105. == Stary Testament == Duch \u015awi\u0119ty pojawia si\u0119 wedle cz\u0119\u015bci komentator\u00f3w w Starym Testamencie ju\u017c w drugim wersecie Ksi\u0119gi Rodzaju: \u201e\"(...) a Duch Bo\u017cy unosi\u0142 si\u0119 nad wodami\"\u201d, jednak\u017ce","start_idx":131,"end_idx":263}
{"id":"mrc_6202","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0142a komisja edukacji narodowej?","answer":"Komisja Edukacji Narodowej by\u0142a zarazem pierwsz\u0105 w Polsce jak i w ca\u0142ej Europie w\u0142adz\u0105 o\u015bwiatow\u0105 o charakterze wsp\u00f3\u0142czesnego ministerstwa o\u015bwiaty publicznej.","context":"Komisja Edukacji Narodowej (KEN), w\u0142a\u015bc. Komisja nad Edukacj\u0105 M\u0142odzi Szlacheckiej Doz\u00f3r Maj\u0105ca \u2013 centralny organ w\u0142adzy o\u015bwiatowej w Polsce, zale\u017cny tylko od kr\u00f3la i Sejmu, powo\u0142any w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w przez Sejm Rozbiorowy 14 pa\u017adziernika 1773 na wniosek kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego, za zgod\u0105 rosyjskiego pos\u0142a nadzwyczajnego i ministra pe\u0142nomocnego Ottona Magnusa von Stackelberga. Komisja Edukacji Narodowej by\u0142a zarazem pierwsz\u0105 w Polsce jak i w ca\u0142ej Europie w\u0142adz\u0105 o\u015bwiatow\u0105 o charakterze wsp\u00f3\u0142czesnego ministerstwa o\u015bwiaty publicznej. == Geneza == Komisja zosta\u0142a powo\u0142ana g\u0142\u00f3wnie dlatego, \u017ce do 1773 roku edukacja podstawowa i \u015brednia by\u0142y w Rzeczypospolitej organizowane przez zakon jezuit\u00f3w. Taki system edukacji nakierowany by\u0142 przede wszystkim na kszta\u0142cenie w zakresie teologii katolickiej przy pomocy \u0142aciny, przy czym inne przedmioty by\u0142y traktowane","start_idx":410,"end_idx":567}
{"id":"mrc_6203","question":"sk\u0105d wyp\u0142ywa odra?","answer":"Wyp\u0142ywaj\u0105c ze Szczecina","context":"pomi\u0119dzy kana\u0142y portowe: Du\u0144czyca, Parnica i \u015awi\u0119ta. Dalej w Szczecinie \u2013 Odra \u0142\u0105cz\u0105c si\u0119 z wodami Przekopu Miele\u0144skiego p\u0142ynie na p\u00f3\u0142noc przy wyspie D\u0119bina. Nast\u0119pnie od lewego brzegu przy wyspie \u017burawi Ostr\u00f3w rozdziela si\u0119 Kana\u0142 Skolwi\u0144ski. Dalej odbiera cz\u0119\u015b\u0107 w\u00f3d z jeziora D\u0105bie poprzez kana\u0142 Babina. Za \u017burawim Ostrowem z Odr\u0105 \u0142\u0105czy si\u0119 Kana\u0142 Skolwi\u0144ski oraz I\u0144ski Nurt z D\u0105bia. Wyp\u0142ywaj\u0105c ze Szczecina \u2013 Odra dzieli si\u0119 na Wietlin\u0119 i Domi\u0105\u017c\u0119. Nast\u0119pnie przy wyspie D\u0142ugi Ostr\u00f3w, rzeka rozdziela si\u0119 na zachodni W\u0105ski Nurt (Kana\u0142 Policki) oraz Szeroki Nurt. Po mini\u0119ciu wyspy Wielki Karw oba ramiona Odry \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119, a nast\u0119pnie uchodz\u0105 do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej cz\u0119\u015bci\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego. \u015aredni spadek rzeki w jej g\u00f3rnym biegu wynosi 7,2\u2030, poni\u017cej Bramy Morawskiej","start_idx":384,"end_idx":407}
{"id":"mrc_6204","question":"ile odmian ziemniaka jest w polsce?","answer":"Krajowy rejestr (KR) w Polsce zawiera 107 odmian ziemniaka","context":"Zdeponowano w nim ponad 10 tysi\u0119cy odmian tej ro\u015bliny. Najstarsz\u0105 zachowan\u0105 do dnia dzisiejszego polsk\u0105 odmian\u0105 ziemniaka jest wyhodowana przez Henryka Do\u0142kowskiego w 1893 r. odmiana Marius. Badaniem nowych odmian ziemniaka zajmuje si\u0119 Instytut Ziemniaka, wchodz\u0105cy w sk\u0142ad Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Ro\u015blin. Odmiany ziemniaka dzieli si\u0119 zazwyczaj ze wzgl\u0119du na ich termin zbioru: * Bardzo wczesne: Krasa, Irys, Gloria, Denar, Berber, Lord, Irga. * Wczesne: Nora, Augusta, Gracja, Vineta. * \u015arednio wczesne: Ibis, Pirol, \u017bagiel, Satina, Kuba. * \u015arednio p\u00f3\u017ane: Bryza, Syrena, Zeus, Jasia, Molli. * P\u00f3\u017ane: Uran, Lenino, Bzura, \u015al\u0119za, Sonda, Medea. Krajowy rejestr (KR) w Polsce zawiera 107 odmian ziemniaka, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych dominuj\u0105 odmiany jadalne. === Typy kulinarne === Odmiany ziemniak\u00f3w jadalnych powinny odznacza\u0107 si\u0119 owalnym kszta\u0142tem","start_idx":653,"end_idx":711}
{"id":"mrc_6205","question":"jak wygl\u0105da szyszka jod\u0142y?","answer":"\u0141uski wspieraj\u0105ce d\u0142u\u017csze od nasiennych, wystaj\u0105ce i odgi\u0119te (cecha charakterystyczna dla sekcji). Nasiona tr\u00f3jk\u0105tnojajowate, \u017c\u00f3\u0142tawe, z szerokim, purpurowo-\u017c\u00f3\u0142tym skrzyde\u0142kiem.","context":"na ga\u0142\u0119zi. W czasie dojrzewania przybieraj\u0105 barw\u0119 br\u0105zowaw\u0105. Gdy dojrzej\u0105 rozpadaj\u0105 si\u0119, zostaje tylko o\u015b szyszki. \u0141uski wspieraj\u0105ce d\u0142u\u017csze od nasiennych, wystaj\u0105ce i odgi\u0119te (cecha charakterystyczna dla sekcji). Nasiona tr\u00f3jk\u0105tnojajowate, \u017c\u00f3\u0142tawe, z szerokim, purpurowo-\u017c\u00f3\u0142tym skrzyde\u0142kiem. Zawieraj\u0105 p\u0142ynn\u0105 \u017cywic\u0119 o przyjemnym zapachu. == Ekologia == Drzewo cieniowytrzyma\u0142e, obok cisa najbardziej cieniozno\u015bny gatunek spo\u015br\u00f3d polskich drzew. W Karpatach i Sudetach lasy jod\u0142owo-bukowo-\u015bwierkowe stanowi\u0142y naturalne drzewostany regla dolnego, si\u0119gaj\u0105cego do wysoko\u015bci 1100 \u2013 1250 m n.p.m. Dzi\u015b jod\u0142a w polskich lasach zajmuje ok. 2% powierzchni. Najwy\u017cszy zapas drewna \u2013 ponad 1200 m\u00b3 na powierzchni 1 ha \u2013 wykazywa\u0142y jedliny w Gorganach w Karpatach Wschodnich. Lasy na zbli\u017conych siedliskach w Karpatach Zachodnich zawieraj\u0105 z regu\u0142y 600-800 m\u00b3 grubizny na powierzchni 1 ha. Jod\u0142a pospolita","start_idx":115,"end_idx":292}
{"id":"mrc_6206","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 konik na biegunach?","answer":"Micha\u0142a Hochmana","context":"teledyskiem wyre\u017cyserowanym przez Kub\u0119 Wojew\u00f3dzkiego oraz nagra\u0142a cover szlagieru Micha\u0142a Hochmana \u201eKonik na biegunach\u201d, kt\u00f3ry przywr\u00f3ci\u0142 j\u0105 na szczyt. W tym czasie znalaz\u0142a sponsora \u2013 firm\u0119 Iveco, kt\u00f3ra cz\u0119\u015bciowo pokry\u0142a koszty nagrania jej nowej p\u0142yty. Sesje nagraniowe artystka op\u0142aci\u0142a r\u00f3wnie\u017c z honorarium, kt\u00f3re otrzyma\u0142a za nagrania piosenek do spot\u00f3w reklamowych producenta kawy Jacobs oraz Mleka Bia\u0142ego. W 1995 zaprezentowa\u0142a ballad\u0119 \u201eWoodstock \u201994\u201d, kt\u00f3ra zyska\u0142a umiarkowany sukces na rynku, a tak\u017ce zagra\u0142a koncert na pierwszym Przystanku Woodstock. W 1996 wyda\u0142a utw\u00f3r \u201eNa sen\u201d, kt\u00f3ry trafi\u0142 na listy przeboj\u00f3w i sta\u0142 si\u0119 jednym z jej najwi\u0119kszych hit\u00f3w w karierze. Wytw\u00f3rnie muzyczne nie by\u0142y jednak zainteresowane wydaniem jej nowego materia\u0142u, co by\u0142o zwi\u0105zane z obraniem przez artystk\u0119 nowego, znacznie mocniejszego kierunku muzycznego ni\u017c","start_idx":82,"end_idx":98}
{"id":"mrc_6207","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142o zako\u0144czenie produkcji malucha?","answer":"produkcj\u0119 Malucha zako\u0144czono 22 wrze\u015bnia 2000","context":"W kolejnych latach sprzedano: 1997 \u2013 48 437 (3. miejsce), 1998 \u2013 36 230 (3. miejsce), 1999 \u2013 30 609 (5. miejsce), 2000 \u2013 13 534 egzemplarzy (9. miejsce). Z powodu zu\u017cycia sprz\u0119tu do produkcji nadwozi (zakup nowych urz\u0105dze\u0144, przy malej\u0105cym zainteresowaniu samochodem, okaza\u0142 si\u0119 nieop\u0142acalny) produkcj\u0119 Malucha zako\u0144czono 22 wrze\u015bnia 2000 \u2013 dwa lata po Cinquecento. Zwie\u0144czeniem historii modelu by\u0142a limitowana seria Happy End, licz\u0105ca 1000 egzemplarzy \u2013 po 500 w kolorze czerwonym i \u017c\u00f3\u0142tym \u2013 sygnowanych kolejnymi numerami. Ostatni egzemplarz, w kolorze \u017c\u00f3\u0142tym, z numerem nadwozia SUF126A0037301725 trafi\u0142 do Muzeum Motoryzacji Wena w O\u0142awie. W Muzeum In\u017cynierii Miejskiej w Krakowie znajduje si\u0119 nieu\u017cywany egzemplarz Happy End barwy \u017c\u00f3\u0142tej, o numerze 0979. Og\u00f3\u0142em wyprodukowano 4 671 586 Fiat\u00f3w 126,","start_idx":292,"end_idx":337}
{"id":"mrc_6208","question":"jak dosz\u0142o do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego?","answer":"W V wieku cesarstwo zachodniorzymskie prze\u017cywa\u0142o trudno\u015bci zwi\u0105zane z najazdami lud\u00f3w \u201ebarbarzy\u0144skich\u201d i rozk\u0142adem struktur pa\u0144stwowych, co doprowadzi\u0142o do upadku pa\u0144stwa w 476 roku.","context":"Cesarstwo zachodniorzymskie \u2013 nazwa stosowana w historiografii na okre\u015blenie zachodniej cz\u0119\u015bci cesarstwa rzymskiego, rz\u0105dzonej przez osobnego cesarza (lub cesarzy) od czasu utworzenia tetrarchii w 285 roku, formalnie niezale\u017cnego od cz\u0119\u015bci wschodniej po \u015bmierci cesarza Teodozjusza I w 395. Formalnie by\u0142o to nadal to samo Cesarstwo Rzymskie (). Cesarstwo zachodniorzymskie obejmowa\u0142o Itali\u0119, Gali\u0119, Hiszpani\u0119, Brytani\u0119, Dalmacj\u0119 i cz\u0119\u015b\u0107 Afryki P\u00f3\u0142nocnej na zach\u00f3d od Cyrenajki. W V wieku cesarstwo zachodniorzymskie prze\u017cywa\u0142o trudno\u015bci zwi\u0105zane z najazdami lud\u00f3w \u201ebarbarzy\u0144skich\u201d i rozk\u0142adem struktur pa\u0144stwowych, co doprowadzi\u0142o do upadku pa\u0144stwa w 476 roku. == Lata 395\u2212406 == === Ostateczny podzia\u0142 cesarstwa === === W Europie, przed Attyl\u0105 === Cho\u0107 cesarstwo rzymskie kilkakrotnie dot\u0105d w swojej historii by\u0142o dzielone pomi\u0119dzy dw\u00f3ch w\u0142adc\u00f3w (pierwszego podzia\u0142u dokona\u0142 Dioklecjan), to","start_idx":479,"end_idx":661}
{"id":"mrc_6209","question":"gdzie jest ratusz w warszawie?","answer":"Rynku Starego Miasta","context":"Ratusz Starego Miasta w Warszawie \u2013 budynek ratusza Starej Warszawy, funkcjonuj\u0105cy w okresie od XV do pocz\u0105tku XIX wieku, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 po\u015brodku Rynku Starego Miasta. == Historia == W\u0142adz\u0119 nad miastem sprawowa\u0142 przez d\u0142ugi czas po lokacji zasad\u017aca miasta, kt\u00f3rym by\u0142 pe\u0142nomocnik ksi\u0119cia \u2013 w\u00f3jt z kilkoma \u0142awnikami. Wy\u0142onienie si\u0119 samorz\u0105du miejskiego wymusi\u0142o budow\u0119 ratusza. Pierwsze wzmianki o ratuszu pochodz\u0105 z 1429 roku i w formie gotyckiej przetrwa\u0142 do roku 1580. Pierwotnie jego wymiary wynosi\u0142y 15 na 13 metr\u00f3w. W piwnicy pod ratuszem sprzedawano piwa wareckie i pi\u0105tkowskie, co by\u0142o znacz\u0105cym \u017ar\u00f3d\u0142em dochod\u00f3w miasta. W roku 1580 Antonim de Ralia przebudowa\u0142 ratusz na mod\u0142\u0119 niderlandzk\u0105 z 4 cylindrycznymi skarpami w naro\u017cach i wie\u017c\u0105 ratuszow\u0105. W 1701 roku powsta\u0142 wok\u00f3\u0142","start_idx":151,"end_idx":171}
{"id":"mrc_6210","question":"jakie \u015bwi\u0119to jest 11 listopada?","answer":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918).","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918). \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione ustaw\u0105 z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustaw\u0105 Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywr\u00f3cono je ustaw\u0105 w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci by\u0142o procesem stopniowym. Wyb\u00f3r 11 listopada uzasadni\u0107 mo\u017cna zbiegiem wydarze\u0144 w Polsce z zako\u0144czeniem I wojny \u015bwiatowej dzi\u0119ki zawarciu rozejmu w Compi\u00e8gne 11 listopada 1918, piecz\u0119tuj\u0105cego ostateczn\u0105 kl\u0119sk\u0119 Niemiec. Dzie\u0144 wcze\u015bniej przyby\u0142 do Warszawy J\u00f3zef Pi\u0142sudski. W tych dw\u00f3ch dniach, 10 i 11 listopada 1918, nar\u00f3d polski u\u015bwiadomi\u0142 sobie w pe\u0142ni odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci, a nastr\u00f3j g\u0142\u0119bokiego","start_idx":0,"end_idx":192}
{"id":"mrc_6211","question":"kto prowadzi szans\u0119 na sukces?","answer":"kolejno: Wojciech Mann (1993\u20132012), Artur Orzech (2019\u20132021), Marek Sierocki (od 2021) i Aleksander Sikora (2022).","context":"Szansa na sukces \u2013 polski program telewizyjny typu talent show emitowany na antenie TVP2 w latach 1993\u20132012 oraz ponownie od 2019. Jego prowadz\u0105cy to kolejno: Wojciech Mann (1993\u20132012), Artur Orzech (2019\u20132021), Marek Sierocki (od 2021) i Aleksander Sikora (2022). G\u0142\u00f3wnym pomys\u0142odawc\u0105 programu jest El\u017cbieta Skr\u0119tkowska. Odcinki wyemitowane mi\u0119dzy jesieni\u0105 2009 a wiosn\u0105 2012 roku udost\u0119pniono w serwisie TVP VOD. Tam r\u00f3wnie\u017c nadawca udost\u0119pnia odcinki nowej ods\u0142ony. == Zasady programu == W programie amatorzy \u015bpiewaj\u0105 w formie karaoke piosenki znanych wykonawc\u00f3w, kt\u00f3rzy s\u0105 jurorami danego odcinka. Uczestnik musi wybra\u0107 podk\u0142ad muzyczny do swojego wykonania \u2013 z dodatkowo nagran\u0105 lini\u0105 melodyczn\u0105 lub bez niej. Nagrod\u0105 dla zwyci\u0119zcy jest mo\u017cliwo\u015b\u0107 za\u015bpiewania piosenki z artyst\u0105, a do 2011 coroczny wyst\u0119p wszystkich finalist\u00f3w w Sali","start_idx":150,"end_idx":264}
{"id":"mrc_6212","question":"co to troposfera?","answer":"Troposfera \u2013 najni\u017csza warstwa atmosfery planety, zawieraj\u0105ca wi\u0119kszo\u015b\u0107 jej masy, w kt\u00f3rej temperatura zasadniczo maleje ze wzrostem wysoko\u015bci.","context":"Troposfera \u2013 najni\u017csza warstwa atmosfery planety, zawieraj\u0105ca wi\u0119kszo\u015b\u0107 jej masy, w kt\u00f3rej temperatura zasadniczo maleje ze wzrostem wysoko\u015bci. Jej g\u00f3rn\u0105 granic\u0105 jest tropopauza, kt\u00f3ra oddziela j\u0105 od wy\u017cszej stratosfery (na planetach, na kt\u00f3rych stratosfera nie wyst\u0119puje, troposfera le\u017cy pod mezosfer\u0105). W troposferze cz\u0119ste s\u0105 turbulencje, wyst\u0119puj\u0105 tam najwa\u017cniejsze procesy kszta\u0142tuj\u0105ce pogod\u0119 i klimat. == Troposfera ziemska == Warstwa ta si\u0119ga od powierzchni Ziemi do wysoko\u015bci ok. 10 km. Jej g\u00f3rna granica zmienia wysoko\u015b\u0107 w zale\u017cno\u015bci od pory roku i od szeroko\u015bci geograficznej. Nad biegunami si\u0119ga ona do 6 km w zimie i do 8 km w lecie. W umiarkowanych szeroko\u015bciach geograficznych od 10 km w zimie do 12 km w lecie. Nad r\u00f3wnikiem troposfera si\u0119ga do 20 km. Zr\u00f3\u017cnicowana grubo\u015b\u0107","start_idx":0,"end_idx":143}
{"id":"mrc_6213","question":"na kt\u00f3rej r\u0119ce nosi si\u0119 obr\u0105czk\u0119 w polsce?","answer":"Obr\u0105czka \u015blubna noszona jest na serdecznym palcu prawej r\u0119ki, m.in. w Polsce","context":"== Spos\u00f3b noszenia == Obr\u0105czka \u015blubna noszona jest na serdecznym palcu prawej r\u0119ki, m.in. w Polsce, Austrii, Niemczech, Norwegii, Danii, Grecji, Hiszpanii, Indiach, Chile, Wenezueli, Rosji, Ukrainie, Bia\u0142orusi, Litwie, \u0141otwie, W\u0119grzech, Holandii, Islandii, Serbii, Macedonii P\u00f3\u0142nocnej, Czarnog\u00f3rze, i Bu\u0142garii. Na lewej r\u0119ce nosi si\u0119 obr\u0105czk\u0119 \u015blubn\u0105 m.in. w nast\u0119puj\u0105cych pa\u0144stwach: Francja, Belgia, Szwajcaria, Irlandia, Wielka Brytania, Walia, Szkocja, Szwecja, Finlandia, Czechy, S\u0142owacja, Rumunia, Mo\u0142dawia, Chorwacja, W\u0142ochy, S\u0142owenia, Turcja, Cypr, Brazylia, Portugalia, Egipt, Iran, Meksyk, USA, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Japonia, Chiny, i Korei Po\u0142udniowej. == Obr\u0105czki \u015blub\u00f3w zakonnych == Obr\u0105czk\u0119 lub sygnet nosz\u0105 tak\u017ce numerariusze i przy\u0142\u0105czeni \u2013 \u015bwieccy cz\u0142onkowie Opus Dei, \u017cyj\u0105cy w celibacie, po z\u0142o\u017ceniu zobowi\u0105zania na ca\u0142e \u017cycie. Zakonnice nosz\u0105 obr\u0105czki na znak przynale\u017cno\u015bci do Jezusa Chrystusa.","start_idx":22,"end_idx":98}
{"id":"mrc_6214","question":"na czym polega praca w grupie?","answer":"Polega na powierzeniu okre\u015blonej grupie pracownik\u00f3w czynno\u015bci lub operacji wydzielonych z proces\u00f3w pracy. Prac\u0119 zespo\u0142ow\u0105 cechuje przede wszystkim wsp\u00f3\u0142dzia\u0142anie wykonawc\u00f3w - wsp\u00f3\u0142praca, udzielanie sobie pomocy, pe\u0142nienie r\u00f3\u017cnych funkcji i zbiorowa odpowiedzialno\u015b\u0107 za wyniki pracy.","context":"Praca zespo\u0142owa \u2013 praca stanowi\u0105ca podstawow\u0105, a zarazem wy\u017csz\u0105 form\u0119 organizacji pracy. Polega na powierzeniu okre\u015blonej grupie pracownik\u00f3w czynno\u015bci lub operacji wydzielonych z proces\u00f3w pracy. Prac\u0119 zespo\u0142ow\u0105 cechuje przede wszystkim wsp\u00f3\u0142dzia\u0142anie wykonawc\u00f3w - wsp\u00f3\u0142praca, udzielanie sobie pomocy, pe\u0142nienie r\u00f3\u017cnych funkcji i zbiorowa odpowiedzialno\u015b\u0107 za wyniki pracy. Staje si\u0119 konieczno\u015bci\u0105, gdy nie mo\u017cna rozdzieli\u0107 zada\u0144 mi\u0119dzy indywidualnych wykonawc\u00f3w wtedy, gdy proces ma charakter ci\u0105g\u0142y, kiedy ilo\u015b\u0107 pracy przekracza mo\u017cliwo\u015bci jednej osoby lub istnieje du\u017ca wsp\u00f3\u0142zale\u017cno\u015b\u0107 realizowanych zada\u0144. == Badania Google == Firma Google opublikowa\u0142a w 2015 roku wyniki przeprowadzonych przez ni\u0105 bada\u0144 nad efektywno\u015bci\u0105 pracy zespo\u0142owej. Inspiracj\u0105 do bada\u0144 by\u0142a obserwacja, \u017ce pracownicy pomimo dobrych warunk\u00f3w pracy oraz korzy\u015bci dodatkowych, takich jak np. darmowe jedzenie, czy masa\u017ce, nadal byli niezadowoleni ze","start_idx":89,"end_idx":371}
{"id":"mrc_6215","question":"do kogo w swojej inwokacji zwraca si\u0119 autor?","answer":"muzy, b\u00f3stwa lub duchowego patrona","context":"Inwokacja ( \u2013 wezwanie) \u2013 rozbudowana apostrofa otwieraj\u0105ca utw\u00f3r literacki (zazwyczaj poemat epicki), w kt\u00f3rej zwykle autor zwraca si\u0119 do muzy, b\u00f3stwa lub duchowego patrona z pro\u015bb\u0105 o natchnienie, pomoc w tworzeniu dzie\u0142a. Przez wieki (tak\u017ce w epoce nowo\u017cytnej) za wzorcowe uwa\u017cano inwokacje otwieraj\u0105ce \"Iliad\u0119\" (\"Gniew Achilla, bogini, g\u0142o\u015b, obfity w szkody\" (...), t\u0142um. Dmochowskiego) i \"Odysej\u0119\" (\"Muzo! M\u0119\u017ca wy\u015bpiewaj, co \u015bwi\u0119ty gr\u00f3d Troi / Zburzywszy, d\u0142ugo b\u0142\u0105dzi\u0142 i w tu\u0142aczce swojej\" (...), t\u0142um. Lucjana Siemie\u0144skiego). Inwokacja sta\u0142a si\u0119 podstawowym \u015brodkiem stylistycznym otwieraj\u0105cym eposy. W \u015bredniowieczu zast\u0105piono b\u00f3stwa greckie symbolami chrze\u015bcija\u0144skimi, a inwokacja rozpoczyna\u0142a ju\u017c nie tylko eposy bohaterskie, ale tak\u017ce kr\u00f3tsze utwory, dialogi etc. Przyk\u0142adami mog\u0105 by\u0107 np.: \"Rozmowa Mistrza Polikarpa ze \u015amierci\u0105\" (\"Gospodzinie Wszechmog\u0105cy, / Nade wszystko stworzenie","start_idx":139,"end_idx":173}
{"id":"mrc_6216","question":"co rozpoczyna si\u0119 rok liturgiczny?","answer":"Rok liturgiczny rozpoczyna si\u0119 w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 adwentu, kt\u00f3ra przypada mi\u0119dzy 27 listopada a 3 grudnia.","context":"Rok liturgiczny \u2013 przyj\u0119ty w danej religii cykliczny podzia\u0142 roku z wyr\u00f3\u017cnieniem obchodzonych dni \u015bwi\u0105tecznych, obrz\u0119d\u00f3w i innych, zwi\u0105zanych z liturgi\u0105 i teologi\u0105 danego wyznania. == Rok liturgiczny w Ko\u015bciele rzymskokatolickim == W Ko\u015bciele rzymskokatolickim rok liturgiczny to cykl wspomnie\u0144 historii zbawienia w oparciu o wydarzenia z \u017cycia i \u015bmierci Jezusa Chrystusa zawarte w ci\u0105gu jednego roku kalendarzowego. Rok liturgiczny rozpoczyna si\u0119 w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 adwentu, kt\u00f3ra przypada mi\u0119dzy 27 listopada a 3 grudnia. Ponadto, w cykl wspomnie\u0144 \u017cycia i \u015bmierci Jezusa wpisane s\u0105 wspomnienia \u015bwi\u0119tych i wydarze\u0144 z \u017cycia Ko\u015bcio\u0142a. === Niedziela === Pierwszy dzie\u0144 ka\u017cdego tygodnia nazywa si\u0119 dniem Pa\u0144skim. W tym dniu Ko\u015bci\u00f3\u0142 obchodzi misterium paschalne zgodnie z tradycj\u0105 apostolsk\u0105 wywodz\u0105c\u0105 si\u0119 od samego dnia Zmartwychwstania Chrystusa.","start_idx":417,"end_idx":525}
{"id":"mrc_6217","question":"do kogo nale\u017cy grenlandia?","answer":"Obecnie pod wzgl\u0119dem politycznym Grenlandia stanowi autonomiczne terytorium Danii.","context":"Grenlandia \u2013 najwi\u0119ksza wyspa na \u015bwiecie, le\u017c\u0105ca w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Oceanu Atlantyckiego. Obecnie pod wzgl\u0119dem politycznym Grenlandia stanowi autonomiczne terytorium Danii. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 obszaru wyspy pokrywa l\u0105dol\u00f3d grenlandzki, klimat wyspy jest nieprzyjazny, polarny. Powierzchnia przekraczaj\u0105ca 2 mln km\u00b2 czyni j\u0105 trzykrotnie wi\u0119ksz\u0105 od drugiej co do wielko\u015bci wyspy \u2013 Nowej Gwinei. Grenlandia od wschodu i po\u0142udnia oblewana jest przez Atlantyk, a od p\u00f3\u0142nocy przez wody Oceanu Arktycznego. Od zachodu wysp\u0119 oblewaj\u0105 wody Morza Baffina. Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 wyspy le\u017cy za ko\u0142em polarnym. Grenlandia zosta\u0142a odkryta dla Europejczyk\u00f3w w IX w., przez wiking\u00f3w (wyprawa Eryka Rudego); rdzenni Eskimosi (Grenlandczycy) zamieszkuj\u0105 j\u0105 od co najmniej 4500 lat. == Powierzchnia, skrajne punkty i granice == Wyspa o powierzchni km\u00b2 jest oko\u0142o 7 razy wi\u0119ksza od","start_idx":90,"end_idx":172}
{"id":"mrc_6218","question":"ile most\u00f3w w warszawie?","answer":"Na znajduj\u0105cym si\u0119 w granicach administracyjnych miasta 28-kilometrowym odcinku rzeki znajduje si\u0119 11 sta\u0142ych most\u00f3w \u2013 9 drogowych i 2 kolejowe.","context":"Mosty w Warszawie \u2013 istniej\u0105ce, nieistniej\u0105ce oraz planowane sta\u0142e przeprawy na Wi\u015ble w Warszawie. Na znajduj\u0105cym si\u0119 w granicach administracyjnych miasta 28-kilometrowym odcinku rzeki znajduje si\u0119 11 sta\u0142ych most\u00f3w \u2013 9 drogowych i 2 kolejowe. == Uwagi og\u00f3lne == === Uk\u0142ad drogowy === Trzy warszawskie mosty po obu stronach Wis\u0142y posiadaj\u0105 skrzy\u017cowania z ulicami r\u00f3wnoleg\u0142ymi do rzeki, umo\u017cliwiaj\u0105ce bezkolizyjny ruch w ka\u017cd\u0105 stron\u0119. Most Poniatowskiego posiada tak\u0105 \u0142\u0105cznic\u0119 tylko po lewej stronie Wis\u0142y, a mosty \u015al\u0105sko-D\u0105browski, \u015awi\u0119tokrzyski i Gda\u0144ski nie posiadaj\u0105 tego typu po\u0142\u0105cze\u0144. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 warszawskich most\u00f3w ma wysoko usytuowan\u0105 powierzchni\u0119 jezdni zar\u00f3wno nad Wis\u0142\u0105, jak i nad terenami po\u0142o\u017conymi za wa\u0142ami przeciwpowodziowymi. Trasy most\u00f3w przebiegaj\u0105 powy\u017cej zar\u00f3wno lewobrze\u017cnych i prawobrze\u017cnych ulic. Jedynym wyj\u0105tkiem jest obecnie most \u015awi\u0119tokrzyski, kt\u00f3ry po","start_idx":99,"end_idx":243}
{"id":"mrc_6219","question":"czym s\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142a historyczne?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142a historyczne \u2013 wszystko, sk\u0105d mo\u017cna czerpa\u0107 wiedz\u0119 o przesz\u0142o\u015bci (wed\u0142ug Jerzego Topolskiego), inaczej rzecz bior\u0105c \u2013 s\u0105 to wszelkie zachowane \u015blady dzia\u0142alno\u015bci cz\u0142owieka.","context":"\u0179r\u00f3d\u0142a historyczne \u2013 wszystko, sk\u0105d mo\u017cna czerpa\u0107 wiedz\u0119 o przesz\u0142o\u015bci (wed\u0142ug Jerzego Topolskiego), inaczej rzecz bior\u0105c \u2013 s\u0105 to wszelkie zachowane \u015blady dzia\u0142alno\u015bci cz\u0142owieka. Krytyka \u017ar\u00f3d\u0142a polega na zdobywaniu wiedzy o \u017ar\u00f3dle, tak by sta\u0142o si\u0119 one \u017ar\u00f3d\u0142em gotowym do wykorzystywania informacji. == Definicja == Poj\u0119cie \u017ar\u00f3d\u0142a historycznego definiowano r\u00f3\u017cnie w historiografii. Wed\u0142ug m.in. M. Handelsmana s\u0105 to wszystkie \u015blady pozostawione przez cz\u0142owieka w przesz\u0142o\u015bci, kt\u00f3re zachowa\u0142y si\u0119 do czas\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych. Takie rozumienie wynika\u0142o z obowi\u0105zuj\u0105cej do niedawna w nauce historycznej modernistycznej koncepcji postrzegania przesz\u0142o\u015bci, w my\u015bl kt\u00f3rej \u017ar\u00f3d\u0142o mia\u0142oby \u201eodbija\u0107\u201d fakty historyczne, w tym r\u00f3wnie\u017c czyny ludzkie. Dyskurs postmodernistyczny stoi natomiast na stanowisku, \u017ce historii nie mo\u017cna w \u017caden spos\u00f3b \u201eodbi\u0107\u201d jako czego\u015b, co ju\u017c nie istnieje, \u017ar\u00f3d\u0142o natomiast","start_idx":0,"end_idx":178}
{"id":"mrc_6220","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 sanah?","answer":"Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah.","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":206,"end_idx":306}
{"id":"mrc_6221","question":"kto przeprowadzi\u0142 pierwszy przeszczep serca?","answer":"zesp\u00f3\u0142 chirurga Christiaana Barnarda","context":"Przeszczepienie serca (, HTX) \u2013 metoda leczenia schy\u0142kowej niewydolno\u015bci serca, polegaj\u0105ca na przeszczepieniu serca pozyskanego od martwego dawcy. Wykonywana jest jedynie w specjalistycznych o\u015brodkach. == Historia == Pierwszej na \u015bwiecie udanej transplantacji serca dokona\u0142 zesp\u00f3\u0142 chirurga Christiaana Barnarda 3 grudnia 1967 roku; biorc\u0105 by\u0142 Louis Washkansky. Pierwsz\u0105 w Polsce pr\u00f3b\u0119 przeszczepu serca przeprowadzi\u0142 zesp\u00f3\u0142 profesor\u00f3w Jana Molla, Antoniego Dziatkowiaka i Kazimierza Rybi\u0144skiego w \u0141odzi 4 stycznia 1969 r. Wykonawc\u0105 pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca by\u0142 prof. Zbigniew Religa. Mia\u0142a ona miejsce 5 listopada 1985 w Zabrzu. W 2014 roku w Australii po raz pierwszy z powodzeniem przeszczepiono pacjentowi serce od dawcy, u kt\u00f3rego dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zatrzymania kr\u0105\u017cenia, a rok p\u00f3\u017aniej wykonano w Papworth w Wielkiej Brytanii pierwszy taki","start_idx":274,"end_idx":310}
{"id":"mrc_6222","question":"jakie zadania pe\u0142ni\u0142y sfinksy?","answer":"Motyw sfinksa by\u0142 r\u00f3wnie\u017c u\u017cywany szeroko dla zdobienia poboczy alei wiod\u0105cych do grob\u00f3w i \u015bwi\u0105ty\u0144, jak r\u00f3wnie\u017c jako np. ukoronowanie wysokich schod\u00f3w.","context":"b\u0119d\u0105cymi wizerunkami tych w\u0142adc\u00f3w, aby wskaza\u0107 na swe bliskie kontakty z Sechmet (bogini\u0105-lwic\u0105). Motyw sfinksa by\u0142 r\u00f3wnie\u017c u\u017cywany szeroko dla zdobienia poboczy alei wiod\u0105cych do grob\u00f3w i \u015bwi\u0105ty\u0144, jak r\u00f3wnie\u017c jako np. ukoronowanie wysokich schod\u00f3w. 900 rze\u017ab sfinks\u00f3w z baranimi g\u0142owami, symbolizuj\u0105cymi Amona, zosta\u0142o zbudowanych w Tebach, gdzie kult tego boga by\u0142 najsilniejszy. Poza rze\u017ab\u0105 z Gizy, inne s\u0142ynne egipskie wyobra\u017cenia sfinksa to granitowy pos\u0105g o g\u0142owie w\u0142adczyni Hatszepsut, znajduj\u0105cy si\u0119 obecnie w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, oraz alabastrowy sfinks z Memfis. == Staro\u017cytna Grecja == Od epoki br\u0105zu cywilizacja helle\u0144ska mia\u0142a handlowe i kulturowe kontakty z Egiptem. Jeszcze przed zaj\u0119ciem go przez Aleksandra Wielkiego greck\u0105 nazw\u0119 \u201esfinks\u201d nadano wspomnianym rze\u017abom. Greccy historycy i geografowie pisali o","start_idx":98,"end_idx":249}
{"id":"mrc_6223","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni muzyka w filmie?","answer":"Muzyka filmowa mo\u017ce by\u0107 ilustracj\u0105, albo te\u017c kontrapunktem obrazu \u2013 czyli warstw\u0105 dope\u0142niaj\u0105c\u0105, charakteryzuj\u0105c\u0105 postaci, nastr\u00f3j, prze\u017cycia psychiczne bohater\u00f3w.","context":"Muzyka filmowa \u2013 jeden z gatunk\u00f3w muzyki. Komponowana specjalnie na potrzeby dzie\u0142a filmowego, dla jego ilustracji. Muzyka filmowa mo\u017ce by\u0107 ilustracj\u0105, albo te\u017c kontrapunktem obrazu \u2013 czyli warstw\u0105 dope\u0142niaj\u0105c\u0105, charakteryzuj\u0105c\u0105 postaci, nastr\u00f3j, prze\u017cycia psychiczne bohater\u00f3w. Po raz pierwszy o muzyce filmowej mo\u017cna by\u0142o m\u00f3wi\u0107 w erze kina niemego, ale od tamtych czas\u00f3w muzyka filmowa przesz\u0142a znaczn\u0105 ewolucj\u0119. W czasach filmu niemego ilustracja muzyczna obrazu by\u0142a wykonywana na \u017cywo, w czasie seansu. Zazwyczaj by\u0142y to utwory odgrywane na pianinie przez tapera, a w bogatszych kinach przez kameralne zespo\u0142y, a nawet du\u017ce orkiestry, jak np. The London Symphony Orchestra. Muzyk\u0119 do takich orkiestrowych wykona\u0144 pisali na zam\u00f3wienie realizator\u00f3w kompozytorzy, nierzadko uznani, jak Siergiej Prokofjew i Dmitrij Szostakowicz. Taperzy natomiast najcz\u0119\u015bciej wykorzystywali utwory","start_idx":116,"end_idx":278}
{"id":"mrc_6224","question":"ze wzgl\u0119du na rodzaj materia\u0142u palnego po\u017cary podzielono na nast\u0119puj\u0105ce grupy?","answer":"A \u2013 cia\u0142a sta\u0142e, B \u2013 ciecze i gazy palne, C \u2013 po\u017cary grup A i B w pobli\u017cu urz\u0105dze\u0144 pod napi\u0119ciem, D \u2013 metale palne, F \u2013 t\u0142uszcze spo\u017cywcze w urz\u0105dzeniach kuchennych.","context":"* Spowodowane przez czynnik ludzki ** zaniedbania, zapr\u00f3szenia, podpalenia, wypadki komunikacyjne i in. == Podzia\u0142 po\u017car\u00f3w ze wzgl\u0119du na materia\u0142 == W Polsce stosuje si\u0119 nast\u0119puj\u0105c\u0105 klasyfikacj\u0119 po\u017car\u00f3w: W USA stosuje si\u0119 inny podzia\u0142 na grupy: A \u2013 cia\u0142a sta\u0142e, B \u2013 ciecze i gazy palne, C \u2013 po\u017cary grup A i B w pobli\u017cu urz\u0105dze\u0144 pod napi\u0119ciem, D \u2013 metale palne, F \u2013 t\u0142uszcze spo\u017cywcze w urz\u0105dzeniach kuchennych. == Podzia\u0142 po\u017car\u00f3w ze wzgl\u0119du na wielko\u015b\u0107 == * \"bardzo du\u017cy\" \u2013 wyst\u0119puje, je\u015bli w jego wyniku zosta\u0142y spalone lub zniszczone obiekty lub ich cz\u0119\u015bci, ruchomo\u015bci, sk\u0142adowiska materia\u0142\u00f3w, maszyny, urz\u0105dzenia, surowce, paliwa itp. o powierzchni ponad 1000 m\u00b2 lub obj\u0119to\u015bci ponad 5000m\u00b3; lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieu\u017cytki o powierzchni ponad","start_idx":245,"end_idx":410}
{"id":"mrc_6225","question":"jak okre\u015blano potencjalnego kandydata polaka?","answer":"\"kr\u00f3la Piasta","context":"ksi\u0119cia brzesko-legnickiego Fryderyka III, jednak ten zmar\u0142 w 1570 roku, a jego syn Henryk XI ze wzgl\u0119du na utracjuszowski styl \u017cycia nie by\u0142 brany pod uwag\u0119. Wyb\u00f3r za\u015b \"kr\u00f3la Piasta\", czyli obywatel Rzeczypospolitej by\u0142 na tyle ryzykowny, \u017ce z powodu zazdro\u015bci, wzorem W\u0119gier (elekcja Jana Zapolyi) mog\u0142aby wybuchn\u0105\u0107 wojna domowa. Powa\u017cnym kandydatem do tronu Rzeczypospolitej by\u0142 car moskiewski Iwan IV Gro\u017any albo jego m\u0142odszy syn Fiodor Iwanowicz. Mimo powszechnie znanych sk\u0142onno\u015bci sadystycznych cara oraz wiedzy o okrucie\u0144stwach opriczniny, kandydatur\u0119 wysuni\u0119t\u0105 przez zjazdy litewskie popierali Radziwi\u0142\u0142owie oraz liczna szlachta koronna. W obiorze Iwana IV na kr\u00f3la Rzeczypospolitej widziano mo\u017cliwo\u015b\u0107 zako\u0144czenia nieustannych konflikt\u00f3w granicznych. Spos\u00f3b, w jaki car rozprawi\u0142 si\u0119 z bojarami, m\u00f3g\u0142 podoba\u0107 si\u0119 polskiej szlachcie, zaanga\u017cowanej w ruch egzekucyjny. Powszechnie","start_idx":169,"end_idx":182}
{"id":"mrc_6226","question":"kt\u00f3ry budynek w warszawie jest najwy\u017cszy?","answer":"Warsaw Trade Tower","context":"Plaza, Warszawskiego Centrum Finansowego oraz przede wszystkim 208-metrowego Warsaw Trade Tower, kt\u00f3ry ma obecnie najwy\u017cej po\u0142o\u017cone pi\u0119tra u\u017cytkowe w Warszawie. === XXI wiek === W latach 2000\u20132001 wzniesiono siedziby polskich przedsi\u0119biorstw: PZU Tower i TP S.A. Tower. Lata 2003\u20132005 to budowa hotelu Westin oraz trzeciego co do wysoko\u015bci pi\u0119ciogwiazdkowego hotelu w Europie: Intercontinental. W latach 2000 i 2004 powsta\u0142y odpowiednio 105-metrowa Babka Tower oraz wie\u017cowiec mieszkalny: \u0141ucka City. Na pocz\u0105tku 2006 roku do u\u017cytku oddany zosta\u0142 wie\u017cowiec biurowy Rondo 1, na pocz\u0105tku roku 2007 cz\u0119\u015b\u0107 handlowa kompleksu Z\u0142ote Tarasy i hotelu Hilton, a w 2011 roku oddany zosta\u0142 JM Tower. Rynek biurowc\u00f3w powoli ulega nasyceniu. Obecnie zauwa\u017caln\u0105 tendencj\u0105 na warszawskim rynku jest zast\u0119powanie budynk\u00f3w stosunkowo m\u0142odych, wzniesionych najcz\u0119\u015bciej w latach","start_idx":77,"end_idx":95}
{"id":"mrc_6227","question":"nad jakim morzem le\u017cy hiszpania?","answer":"Morza \u015ar\u00f3dziemnego","context":"wrze\u015bnia 1997), Bilbao 252,6 mm (26 sierpnia 1983), Girona 233 mm (6 stycznia 1977). == Wody == Hiszpania le\u017cy na obszarze dw\u00f3ch zlewisk: Morza \u015ar\u00f3dziemnego, obejmuj\u0105cego obszary wschodniej i po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci kraju, oraz Oceanu Atlantyckiego, kt\u00f3rego zlewisko jest najwi\u0119ksze, zajmuj\u0105ce dwie trzecie powierzchni kraju i obejmuje ca\u0142\u0105 \u015brodkow\u0105, p\u00f3\u0142nocn\u0105 i zachodni\u0105 oraz po\u0142udniowo-zachodni\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kraju. Cz\u0119\u015b\u0107 rzek hiszpa\u0144skich, jak np. Tag, p\u0142yn\u0105c do Oceanu Atlantyckiego, przep\u0142ywa przez terytorium Portugalii. === Rzeki === Sie\u0107 rzeczna kraju jest do\u015b\u0107 g\u0119sta; najwi\u0119cej ciek\u00f3w skupia si\u0119 w zachodniej i p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci, ale rzeki liczne s\u0105 w wielu innych miejscach. G\u0142\u00f3wne rzeki Hiszpanii to Tag (731 km,), Gwadiana (778 km), Duero i Gwadalkiwir (657 km), uchodz\u0105ce do Atlantyku, oraz Ebro (930 km, najd\u0142u\u017csza rzeka w","start_idx":138,"end_idx":156}
{"id":"mrc_6228","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142y gimnazjony w staro\u017cytnych miastach greckich?","answer":"by\u0142y przeznaczone do \u0107wicze\u0144 fizycznych.","context":"Gimnazjon (gr. \u03b3\u03c5\u03bc\u03bd\u03ac\u03c3\u03b9\u03bf\u03bd, \"gymnasion\" od \u03b3\u03c5\u03bc\u03bd\u03cc\u03c2, \"gymnos\" 'nagi', gdy\u017c \u0107wiczono nago) \u2013 w staro\u017cytnej Grecji by\u0142 to zesp\u00f3\u0142 tylko cz\u0119\u015bciowo krytych budowli, kt\u00f3re by\u0142y przeznaczone do \u0107wicze\u0144 fizycznych. Jego centraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 stanowi\u0142 kompleks bie\u017cni, boisk i portyk\u00f3w. W gimnazjonie znajdowa\u0142y si\u0119 te\u017c palestra i stadion. Plan gimnazjonu zrekonstruowano na podstawie wykopalisk prowadzonych w Delfach, na Delos, Epidauros, Aleksandrii i Olimpii. Znajdowa\u0142y si\u0119 tam: * szatnia (apodyteron), * sale do nacierania cia\u0142 oliw\u0105 (elaiothesion), * sale do nacierania cia\u0142 piaskiem \u2013 do masa\u017cu (konisterion), * salki z workami piasku do \u0107wicze\u0144 w zadawaniu cios\u00f3w, * eksedry, nisze z \u0142awkami \u2013 sale wyk\u0142adowe, rekreacyjne, do rozm\u00f3w i dyskusji, * sala \u0107wicze\u0144 dla m\u0142odzie\u017cy (ephebeidon), * boiska do gry w pi\u0142k\u0119 (sphairisterion), *","start_idx":162,"end_idx":202}
{"id":"mrc_6229","question":"w kt\u00f3rym roku zako\u0144czy\u0142a si\u0119 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":115,"end_idx":135}
{"id":"mrc_6230","question":"co nazywamy ciep\u0142em w\u0142a\u015bciwym?","answer":"ciep\u0142o potrzebne do zmiany temperatury cia\u0142a w jednostkowej masie o jedn\u0105 jednostk\u0119","context":"Ciep\u0142o w\u0142a\u015bciwe \u2013 ciep\u0142o potrzebne do zmiany temperatury cia\u0142a w jednostkowej masie o jedn\u0105 jednostk\u0119 : \\operatorname c = {\\frac{\\Delta Q}{m \\Delta T}}, gdzie: : \\Delta Q \u2013 dostarczone ciep\u0142o, : m \u2013 masa cia\u0142a, : \\Delta T \u2013 r\u00f3\u017cnica temperatur. To samo ciep\u0142o w\u0142a\u015bciwe mo\u017cna zdefiniowa\u0107 r\u00f3wnie\u017c dla ch\u0142odzenia. W uk\u0142adzie SI jednostk\u0105 ciep\u0142a w\u0142a\u015bciwego jest d\u017cul przez kilogram i przez kelwin: : \\mathrm \\frac{J}{kg \\cdot K}. Ciep\u0142o w\u0142a\u015bciwe jest wielko\u015bci\u0105 charakterystyczn\u0105 dla danej substancji w danej temperaturze (jest sta\u0142\u0105 materia\u0142ow\u0105). Mo\u017ce zale\u017ce\u0107 od temperatury, dlatego precyzyjniejszy jest wz\u00f3r zapisany w postaci r\u00f3\u017cniczkowej : c(T) = \\frac{1}{m} \\left(\\frac{dQ}{dT}\\right). == Ciep\u0142o w\u0142a\u015bciwe gaz\u00f3w == Gaz charakteryzuje si\u0119 \u015bci\u015bliwo\u015bci\u0105, czyli zmian\u0105 np. ci\u015bnienia podczas zmiany obj\u0119to\u015bci naczynia, w kt\u00f3rym zamkni\u0119ta jest","start_idx":18,"end_idx":101}
{"id":"mrc_6231","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 pierwsza akcja sprz\u0105tania \u015bwiata?","answer":"Sydney","context":"rzecz lokalnych spo\u0142eczno\u015bci lub te\u017c tworz\u0105 grupy, koordynuj\u0105c wysi\u0142ki na szczeblu regionalnym czy nawet krajowym. Pi\u0119tna\u015bcie lat od rozpocz\u0119cia dzia\u0142alno\u015bci kampania sta\u0142a si\u0119 odnosz\u0105cym sukcesy programem, obejmuj\u0105cym ponad 120 kraj\u00f3w, kt\u00f3ry zach\u0119ca lokalne spo\u0142eczno\u015bci do wszelkich dzia\u0142a\u0144, kt\u00f3rych celem jest poprawa zdrowia ludzi i \u015brodowiska. == Australia \u2013 pocz\u0105tek ruchu == Akcja \"Sprz\u0105tanie \u015bwiata\" wywodzi si\u0119 z Australii. Po raz pierwszy odby\u0142a si\u0119 w 1989 r., kiedy 40 tysi\u0119cy mieszka\u0144c\u00f3w Sydney wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 w akcji sprz\u0105tania teren\u00f3w portu. Ju\u017c rok p\u00f3\u017aniej akcja obj\u0119\u0142a zasi\u0119giem ca\u0142\u0105 Australi\u0119, a liczba jej uczestnik\u00f3w co roku ro\u015bnie. W Australii akcja odbywa si\u0119 w marcu. Koordynatorem jest organizacja spo\u0142eczna \"Clean up Australia\". == Sprz\u0105tanie \u015bwiata w Polsce == W Polsce sprz\u0105tanie \u015bwiata zainicjowa\u0142a Mira Stanis\u0142awska-Meysztowicz.","start_idx":500,"end_idx":506}
{"id":"mrc_6232","question":"nad jakim morzem le\u017cy francja?","answer":"Morze \u015ar\u00f3dziemne.","context":"Francja jest pa\u0144stwem w Europie Zachodniej, kt\u00f3r\u0105 to cz\u0119\u015b\u0107 l\u0105du od zachodu oblewa Oceanu Atlantyckiego, od p\u00f3\u0142nocy nale\u017c\u0105ce do systemu tego oceanu wody kana\u0142u La Manche, od po\u0142udnia, a dok\u0142adniej od po\u0142udniowego wschodu \u2013 Morze \u015ar\u00f3dziemne. Od po\u0142udnia kraj graniczy z P\u00f3\u0142wyspem Iberyjskim. Od wschodu Francja s\u0105siaduje z bardziej zwart\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 kontynentu europejskiego. Francja jest trzecim (po Rosji i Ukrainie) co do wielko\u015bci pa\u0144stwem Europy. Rze\u017aba, klimat i krajobraz tego du\u017cego kraju jest zr\u00f3\u017cnicowany. Francja ma za sob\u0105 trwaj\u0105c\u0105 ponad tysi\u0105c lat histori\u0119, a obecnie kraj ten nale\u017cy do najlepiej rozwini\u0119tych pa\u0144stw \u015bwiata. == Powierzchnia, skrajne punkty i granice == === Powierzchnia === * \"Francja metropolitalna\": 551 695 km\u00b2 * \"Francja metropolitarna (bez jezior i lodowc\u00f3w wi\u0119kszych ni\u017c 1 km\u00b2)\":","start_idx":222,"end_idx":239}
{"id":"mrc_6233","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 koronacja mieszka ii?","answer":"25 grudnia 1025","context":"1018 do 1025. Jedynie Gall Anonim wspomina o m\u0142odym ksi\u0119ciu przy okazji opisu wyprawy jego ojca na Ru\u015b w 1018: \u201eze wzgl\u0119du na to, \u017ce (\u2026) syna swego Mieszka jeszcze nie uwa\u017ca\u0142 za zdolnego do sprawowania rz\u0105d\u00f3w, ustanowi\u0142 tam panem w swoim zast\u0119pstwie pewnego Rusina ze swego rodu\u201d. == Panowanie Mieszka II == === Koronacja i dziedzictwo === Tu\u017c po \u015bmierci ojca Mieszko zosta\u0142 koronowany na kr\u00f3la Polski 25 grudnia 1025 przez arcybiskupa gnie\u017anie\u0144skiego Hipolita w katedrze gnie\u017anie\u0144skiej. Zdaniem kronikarzy niemieckich uczyni\u0142 to samowolnie, co w \u00f3wczesnej sytuacji politycznej mog\u0142o by\u0107 poniek\u0105d prawd\u0105. Po ojcu Mieszko II odziedziczy\u0142 rozleg\u0142e terytorium, sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 nie tylko z wi\u0119kszo\u015bci ziem pa\u0144stwa gnie\u017anie\u0144skiego Mieszka I (bez Pomorza Zachodniego), ale r\u00f3wnie\u017c Milska, \u0141u\u017cyc, Moraw i","start_idx":402,"end_idx":417}
{"id":"mrc_6234","question":"o czym opowiada ksi\u0105\u017cka opowie\u015bci z narnii?","answer":"opowiadaj\u0105 o przygodach dzieci, kt\u00f3re odkrywaj\u0105 histori\u0119 \u015bwiata, miejsca, gdzie zwierz\u0119ta m\u00f3wi\u0105, magia jest powszechna, a dobro walczy ze z\u0142em.","context":"Opowie\u015bci z Narnii () \u2013 cykl siedmiu powie\u015bci fantasy napisanych przez C.S. Lewisa. Uwa\u017cany za klasyk\u0119 literatury dzieci\u0119cej oraz najlepsz\u0105 prac\u0119 autora, sprzeda\u0142 si\u0119 w ponad stu dwudziestu milionach egzemplarzy w czterdziestu jeden j\u0119zykach. Napisany przez Lewisa pomi\u0119dzy rokiem 1949 a 1954 i zilustrowany przez Pauline Baynes, zosta\u0142 kilkukrotnie zaadaptowany, cz\u0119\u015bciowo lub w ca\u0142o\u015bci, na potrzeby radia, telewizji, teatru i kina. Opr\u00f3cz du\u017cej liczby motyw\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, cykl zapo\u017cycza postaci i idee z mitologii greckiej oraz rzymskiej, jak r\u00f3wnie\u017c z tradycyjnych ba\u015bni brytyjskich i irlandzkich. \"Opowie\u015bci z Narnii\" opowiadaj\u0105 o przygodach dzieci, kt\u00f3re odkrywaj\u0105 histori\u0119 \u015bwiata, miejsca, gdzie zwierz\u0119ta m\u00f3wi\u0105, magia jest powszechna, a dobro walczy ze z\u0142em. W ka\u017cdej z ksi\u0105\u017cek, z wyj\u0105tkiem \"Konia i jego ch\u0142opca\", protagonistami s\u0105 postaci","start_idx":628,"end_idx":771}
{"id":"mrc_6235","question":"kto zosta\u0142 ukrzy\u017cowany z jezusem?","answer":"jeden z dw\u00f3ch z\u0142oczy\u0144c\u00f3w","context":"Z\u0142y \u0142otr, Gestas \u2013 jeden z dw\u00f3ch z\u0142oczy\u0144c\u00f3w ukrzy\u017cowanych wraz z Jezusem na Golgocie. Jego krzy\u017c znajdowa\u0142 si\u0119 po lewej stronie Jezusa (po prawej krzy\u017c dobrego \u0142otra Dyzmy). Ukrzy\u017cowany Gestas z\u0142orzeczy\u0142 Jezusowi i drwi\u0142 z niego. Scen\u0119 t\u0119 opisano we wszystkich czterech Ewangeliach. W przekazie Ewangelii wed\u0142ug \u015bwi\u0119tego \u0141ukasza: Przekaz ten jest zgodny z opisem w apokryficznej ewangelii Nikodema, w kt\u00f3rej podane s\u0105 imiona obu \u0142otr\u00f3w: Dyzma (dobry) i Gestas (z\u0142y), nie wymieniane przez Ewangelie kanoniczne. Ewangelia Nikodema przedstawia Gestasa jako niemaj\u0105cego lito\u015bci rozb\u00f3jnika zabijaj\u0105cego w\u0119drowc\u00f3w, wieszaj\u0105cego kobiety za nogi i pij\u0105cego krew dzieci. Wed\u0142ug apokryficznej Ewangelii Dzieci\u0144stwa Arabskiej Dyzma i Gestas jako rozb\u00f3jnicy zamierzali te\u017c napa\u015b\u0107 na uciekaj\u0105cych do Egiptu J\u00f3zefa z Maryj\u0105 i ma\u0142ym Jezusem. Dyzma mia\u0142 w\u00f3wczas","start_idx":19,"end_idx":43}
{"id":"mrc_6236","question":"z czego zbudowane jest drzewo?","answer":"Drzewa posiadaj\u0105 zr\u00f3\u017cnicowan\u0105 budow\u0119 cz\u0119\u015bci nadziemnej. Z powierzchni ziemi wyrasta pie\u0144, kt\u00f3ry od pewnej wysoko\u015bci otoczony jest koron\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z rozdzielaj\u0105cych si\u0119 ga\u0142\u0119zi zako\u0144czonych li\u015b\u0107mi.","context":"i najbardziej okaza\u0142ych drzew podlega ochronie prawnej jako pomniki przyrody. W leksykonach lub spisach gatunk\u00f3w ro\u015blin drzewa bywaj\u0105 oznaczane symbolem podw\u00f3jnie kre\u015blonego h, przypominaj\u0105cym symbol Saturna lub alchemiczny symbol o\u0142owiu (pojedynczo kre\u015blone h, czyli \u0127, oznacza krzew). Na ca\u0142ym \u015bwiecie ro\u015bnie obecnie oko\u0142o 3 bilion\u00f3w 40 miliard\u00f3w drzew. == Morfologia == Drzewa posiadaj\u0105 zr\u00f3\u017cnicowan\u0105 budow\u0119 cz\u0119\u015bci nadziemnej. Z powierzchni ziemi wyrasta pie\u0144, kt\u00f3ry od pewnej wysoko\u015bci otoczony jest koron\u0105 sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z rozdzielaj\u0105cych si\u0119 ga\u0142\u0119zi zako\u0144czonych li\u015b\u0107mi. Pie\u0144 oraz starsze, grubsze ga\u0142\u0119zie s\u0105 zdrewnia\u0142e, m\u0142ode drewniej\u0105 z ko\u0144cem okresu wegetacyjnego. Pie\u0144 mo\u017ce na wysoko\u015bci pocz\u0105tku korony dzieli\u0107 si\u0119 na grubsze ga\u0142\u0119zie, nazywane konarami, lub te\u017c mo\u017ce przebiega\u0107 pionowo w g\u00f3r\u0119 przez koron\u0119, czasami nawet niemal do ko\u0144ca wysoko\u015bci drzewa (zobacz:","start_idx":373,"end_idx":574}
{"id":"mrc_6237","question":"w jakich latach toczy\u0142a si\u0119 wojna peloponeska?","answer":"latach 460-446/445 p.n.e.","context":"Tzw. pierwsza wojna peloponeska \u2013 konflikt w staro\u017cytnej Grecji, toczony w latach 460-446/445 p.n.e. (z pi\u0119cioletnim rozejmem w latach 451-446 p.n.e.), pomi\u0119dzy najwi\u0119kszymi pot\u0119gami klasycznej Hellady \u2013 Atenami i Spart\u0105 oraz ich sojusznikami (skupionym wok\u00f3\u0142 Aten Zwi\u0105zkiem Morskim i kierowanym przez Spart\u0119 Zwi\u0105zkiem Peloponeskim). == Przyczyny wojny == Sojuszowi greckich \"polis\" (tzw. Zwi\u0105zek Hellen\u00f3w) uda\u0142o si\u0119 odeprze\u0107 persk\u0105 inwazj\u0119 dowodzon\u0105 przez kr\u00f3la Kserksesa I i w 479 p.n.e. wyprze\u0107 wojska perskie z Hellady. Sojuszem dowodzi\u0142a Sparta, ale znacz\u0105cy udzia\u0142 w zwyci\u0119stwach mieli Ate\u0144czycy. W nast\u0119pnych latach Grecy przej\u0119li inicjatyw\u0119 w wojnie z Persj\u0105, walki przenios\u0142y si\u0119 na tereny Hellespontu i Azji Mniejszej. Sparta wycofa\u0142a si\u0119 z dalszego w nich udzia\u0142u na skutek kryzysu zwi\u0105zanego z Pauzaniaszem, a dow\u00f3dztwo obj\u0119li Ate\u0144czycy.","start_idx":75,"end_idx":100}
{"id":"mrc_6238","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142 adam mickiewicz?","answer":"polski","context":"Adam Bernard Mickiewicz (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogr\u00f3dku, zm. 26 listopada 1855 w Stambule) \u2013 polski poeta, dzia\u0142acz polityczny, publicysta, t\u0142umacz, filozof, dzia\u0142acz religijny, mistyk, organizator i dow\u00f3dca wojskowy, nauczyciel akademicki. Obok Juliusza S\u0142owackiego i Zygmunta Krasi\u0144skiego uwa\u017cany za najwi\u0119kszego poet\u0119 polskiego romantyzmu (zaliczany do grona tzw. Trzech Wieszcz\u00f3w) oraz literatury polskiej, a nawet za jednego z najwi\u0119kszych na skal\u0119 europejsk\u0105. Okre\u015blany te\u017c przez innych, jako \"poeta przeobra\u017ce\u0144\" oraz \"bard s\u0142owia\u0144ski\". Cz\u0142onek i za\u0142o\u017cyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista zwi\u0105zany z Ko\u0142em Sprawy Bo\u017cej Andrzeja Towia\u0144skiego. Jeden z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w dramatu romantycznego w Polsce, zar\u00f3wno w ojczy\u017anie, jak i w zachodniej Europie por\u00f3wnywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Pary\u017cu by\u0142 wyk\u0142adowc\u0105 literatury s\u0142owia\u0144skiej w Coll\u00e8ge de","start_idx":106,"end_idx":112}
{"id":"mrc_6239","question":"ile j\u0119zyk\u00f3w jest w ue?","answer":"24 j\u0119zyki","context":"Na terenie Unii Europejskiej 24 j\u0119zyki maj\u0105 status j\u0119zyka oficjalnego. W 2007 roku taki status uzyska\u0142 j\u0119zyk irlandzki, kt\u00f3ry w samej Irlandii zosta\u0142 praktycznie wyparty przez angielski. . Z dniem 1 lipca 2013 roku status j\u0119zyka oficjalnego otrzyma\u0142 j\u0119zyk chorwacki wraz z przyst\u0105pieniem Chorwacji do Unii Europejskiej. == Oficjalne j\u0119zyki Unii Europejskiej == Wed\u0142ug liczby u\u017cytkownik\u00f3w: == Znajomo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w w krajach Unii Europejskiej == \u0179r\u00f3d\u0142o: Komisja Europejska == Komunikacja wewn\u0105trz europejskich organ\u00f3w == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w indoeuropejskich, na kt\u00f3re silnie wp\u0142yn\u0119\u0142a \u0142acina, w odmianie pisanej jest \u0142atwiej zrozumia\u0142a dla ich u\u017cytkownik\u00f3w ni\u017c oficjalnie nazywany w Chinach jednym j\u0119zykiem j\u0119zyk chi\u0144ski, kt\u00f3ry posiada oko\u0142o 900 odmian i dialekt\u00f3w. Cz\u0119sto zreszt\u0105 okre\u015blanie jakiego\u015b j\u0119zyka jest kwesti\u0105 polityczn\u0105, na przyk\u0142ad w krajach by\u0142ej Jugos\u0142awii","start_idx":29,"end_idx":38}
{"id":"mrc_6240","question":"kogo uratowa\u0142 jacek soplica?","answer":"Hrabiego","context":"tajnym emisariuszem Napoleona. Z zadaniem wszcz\u0119cia powstania na Litwie przedosta\u0142 si\u0119 przez granic\u0119 i rozpocz\u0105\u0142 agitacj\u0119 w\u015br\u00f3d szlachty i ch\u0142op\u00f3w. Uratowa\u0142 dwa razy Hrabiego (pierwszy raz, zabijaj\u0105c nied\u017awiedzia, drugi os\u0142aniaj\u0105c go w\u0142asnym cia\u0142em przed kul\u0105). Posta\u0107 Jacka Soplicy powszechnie uwa\u017cana jest za wyraz zmiany sposobu my\u015blenia u polskich poet\u00f3w doby romantyzmu. Soplica jest pierwszym w historii polskiej literatury bohaterem narodowym, kt\u00f3ry odwo\u0142uje si\u0119 nie tylko do szlachty, ale tak\u017ce do ch\u0142opstwa. Wedle badaczy tw\u00f3rczo\u015bci Mickiewicza posta\u0107 Jacka Soplicy sta\u0142a si\u0119 odzwierciedleniem pogl\u0105d\u00f3w autora o upadku powstania listopadowego, kt\u00f3re wed\u0142ug Mickiewicza zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105, gdy\u017c obj\u0119\u0142o jedynie mo\u017cnych, a nie ca\u0142y nar\u00f3d. == W filmie == W filmie \"Pan Tadeusz\" (1999) w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy rol\u0119 Jacka Soplicy zagra\u0142 Bogus\u0142aw Linda.","start_idx":166,"end_idx":174}
{"id":"mrc_6241","question":"gdzie osiedlili si\u0119 frankowie?","answer":"w p\u00f3\u0142nocnej Galii, w tzw. Toksandrii (ziemie po\u0142o\u017cone pomi\u0119dzy rzekami: Moza i Skalda, cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u017aniejszej Geldrii i Brabancji)","context":"pisanych pochodzi z roku 253 lub 257. W po\u0142owie IV wieku Frankowie osiedli w p\u00f3\u0142nocnej Galii, w tzw. Toksandrii (ziemie po\u0142o\u017cone pomi\u0119dzy rzekami: Moza i Skalda, cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u017aniejszej Geldrii i Brabancji). == Podboje == Frankowie saliccy, pokonuj\u0105c inne plemiona, podbili w V wieku Gali\u0119. Podb\u00f3j rozpocz\u0105\u0142 Childeryk, ojciec Chlodwiga, kt\u00f3ry mia\u0142 swoj\u0105 siedzib\u0119 w Tournai (gdzie w 481 roku zosta\u0142 pochowany). Oko\u0142o roku 486 Chlodwig dokona\u0142 zwyci\u0119skiego ataku na tereny okre\u015blane jako \"Belgica Secunda\". W 491 og\u0142osi\u0142 si\u0119 panem ludu, z kt\u00f3rego pochodzi\u0142a jego matka (Turyng\u00f3w) i odni\u00f3s\u0142 zwyci\u0119stwo nad Alamanami, kt\u00f3rzy byli w konflikcie tak\u017ce z innym odga\u0142\u0119zieniem Frank\u00f3w \u2013 Frankami rypuarskimi. Chlodwig interweniowa\u0142 te\u017c w Burgundii, gdzie usi\u0142owa\u0142 wzmocni\u0107 stronnictwo swego sojusznika, Godigisela. Wojna doprowadzi\u0142a jednak do umocnienia","start_idx":75,"end_idx":200}
{"id":"mrc_6242","question":"w jakim mie\u015bcie urodzi\u0142 si\u0119 jezus?","answer":"Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy.","context":"lecz przez Ducha \u015awi\u0119tego w \u0142onie Marii (por. \u0141k 1,35 i Mt 1,18). Ewangelia \u0141ukasza i Mateusza zgodne s\u0105 co do tego, \u017ce Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy. Wed\u0142ug Ewangelii \u0141ukasza J\u00f3zef wraz z ma\u0142\u017conk\u0105 Mari\u0105 udali si\u0119 na spis powszechny zarz\u0105dzony przez cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, a gdy tam dotarli, Maria urodzi\u0142a Jezusa (por. \u0141k 2,1\u20137). Jak ka\u017cde \u017cydowskie dziecko p\u0142ci m\u0119skiej, Jezus zosta\u0142 obrzezany \u00f3smego dnia po narodzeniu. Po porodzie, kt\u00f3ry \u2013 wedle Ewangelii \u0141ukasza \u2013 mia\u0142 miejsce w ubogiej stodole (lub grocie), w nieokre\u015blonym bli\u017cej czasie rodzina wr\u00f3ci\u0142a do Nazaretu, ma\u0142ej wioski w Galilei. Ewangelia Mateusza w\u015br\u00f3d wydarze\u0144 zwi\u0105zanych z narodzinami Jezusa opowiada o odwiedzinach m\u0119drc\u00f3w ze Wschodu, prowadzonych przez gwiazd\u0119 betlejemsk\u0105, dla oddania","start_idx":120,"end_idx":177}
{"id":"mrc_6243","question":"czym jest parlament europejski?","answer":"Parlament Europejski (PE) \u2013 instytucja Unii Europejskiej b\u0119d\u0105ca odpowiednikiem jednoizbowego parlamentu, kt\u00f3rej cz\u0142onkowie s\u0105 wybierani przez obywateli pa\u0144stw nale\u017c\u0105cych do UE na pi\u0119cioletni\u0105 kadencj\u0119.","context":"Parlament Europejski (PE) \u2013 instytucja Unii Europejskiej b\u0119d\u0105ca odpowiednikiem jednoizbowego parlamentu, kt\u00f3rej cz\u0142onkowie s\u0105 wybierani przez obywateli pa\u0144stw nale\u017c\u0105cych do UE na pi\u0119cioletni\u0105 kadencj\u0119. Oficjaln\u0105 siedzib\u0105 Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, ale wi\u0119kszo\u015b\u0107 prac legislacyjnych ma miejsce w Brukseli, gdzie mieszcz\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c komisje parlamentarne, biura poselskie oraz w\u0142adze klub\u00f3w. Sekretariat, Biblioteka i cz\u0119\u015b\u0107 zaplecza technicznego Parlamentu znajduj\u0105 si\u0119 w Luksemburgu. == Historia == Korzenie obecnego Parlamentu Europejskiego si\u0119gaj\u0105 1952, kiedy na mocy Traktatu paryskiego powsta\u0142a Europejska Wsp\u00f3lnota W\u0119gla i Stali. Traktaty rzymskie z 1957 (a \u015bci\u015blej do\u0142\u0105czona do nich konwencja) przekszta\u0142ci\u0142y je w organ wszystkich trzech Wsp\u00f3lnot Europejskich. Pocz\u0105tkowo by\u0142 nazywany Zgromadzeniem, a p\u00f3\u017aniej Zgromadzeniem Parlamentarnym. Nazw\u0119 Parlament Europejski przyj\u0105\u0142 on w 1962, co zaakceptowa\u0142 jednolity akt europejski. Pocz\u0105tkowo deputowani","start_idx":0,"end_idx":201}
{"id":"mrc_6244","question":"kim by\u0142 mendel?","answer":"Gregor Johann Mendel OSA, Grzegorz Mendel (ur. 20 lipca 1822 w Heinzendorf bei Odrau, zm. 6 stycznia 1884 w Brnie) \u2212 czeski przyrodnik, zakonnik, opat zakonu augustian\u00f3w w Brnie na Morawach, prekursor genetyki.","context":"Gregor Johann Mendel OSA, Grzegorz Mendel (ur. 20 lipca 1822 w Heinzendorf bei Odrau, zm. 6 stycznia 1884 w Brnie) \u2212 czeski przyrodnik, zakonnik, opat zakonu augustian\u00f3w w Brnie na Morawach, prekursor genetyki. Zajmowa\u0142 si\u0119 badaniami nad dziedziczeniem cech grochu zwyczajnego. Mendel udowodni\u0142, \u017ce dziedziczenie cech grochu oparte jest na zestawie praw (kt\u00f3re p\u00f3\u017aniej zosta\u0142y nazwane od jego nazwiska prawami Mendla). Znaczenie obserwacji Mendla nie zosta\u0142o docenione a\u017c do prze\u0142omu XX wieku, kiedy ponowne \u201eodkrycie\u201d prawide\u0142 przez niego obserwowanych zapocz\u0105tkowa\u0142o powstanie nowej dziedziny nauki \u2013 genetyki. == \u017byciorys == Pochodzi\u0142 z rodziny niemieckoj\u0119zycznej, a jego rodzicami byli Anton i Rosine Mendlowie. Mia\u0142 dwie siostry \u2013 starsz\u0105 i m\u0142odsz\u0105 od niego. W latach 1834\u20131840 ucz\u0119szcza\u0142 do liceum w Opawie, a nast\u0119pnie","start_idx":0,"end_idx":210}
{"id":"mrc_6245","question":"sk\u0105d pochodz\u0105 ukrai\u0144cy?","answer":"Ukrai\u0144cy s\u0105 potomkami plemion, zamieszkuj\u0105cych po\u0142udnie Rusi Kijowskiej.","context":"Ukrai\u0144cy (, \"ukrajinci\") \u2013 nar\u00f3d s\u0142owia\u0144ski, historycznie zwany Rusinami, mieszkaj\u0105cy w Europie Wschodniej, g\u0142\u00f3wnie w granicach Ukrainy (tak\u017ce w pa\u0144stwach s\u0105siednich: w Rosji, Bia\u0142orusi, Polsce, S\u0142owacji i Mo\u0142dawii), zaliczani do S\u0142owian wschodnich (obok Bia\u0142orusin\u00f3w i Rosjan). Ukrai\u0144cy s\u0105 potomkami plemion, zamieszkuj\u0105cych po\u0142udnie Rusi Kijowskiej. == Liczebno\u015b\u0107 == Ukrai\u0144cy mieszkaj\u0105 zar\u00f3wno na terytorium Ukrainy, jak i w diasporze. Na \u015bwiecie mieszka ok. 46 milion\u00f3w Ukrai\u0144c\u00f3w, z czego ok. 35 mln \u2013 na Ukrainie. W diasporze \u017cyje ok. 7 milion\u00f3w Ukrai\u0144c\u00f3w, przy czym wed\u0142ug encyklopedii PWN \u2013 11 mln. == Nazwa == Nazwa \u201eUkrai\u0144cy\u201d jako okre\u015blenie narodu, pojawi\u0142a si\u0119 w drugiej po\u0142owie XIX wieku w opozycji ukrai\u0144skiego ruchu narodowego do oficjalnej ideologii Imperium Rosyjskiego, okre\u015blaj\u0105cego Rusin\u00f3w zamieszkuj\u0105cych Kraj Po\u0142udniowo-Zachodni jako Ma\u0142orus\u00f3w \u2013","start_idx":279,"end_idx":351}
{"id":"mrc_6246","question":"jak du\u017ca by\u0142a polska?","answer":"W okresie tym Rzeczpospolita osi\u0105gn\u0119\u0142a maksymalny w swojej historii zasi\u0119g terytorialny, wynosz\u0105cy w 1634 roku 990 000 km\u00b2.","context":"Historia Polski w latach 1572\u20131697 \u2013 historia Polski w czasie panowania w\u0142adc\u00f3w elekcyjnych Rzeczypospolitej w latach 1572\u20131697. W okresie tym Rzeczpospolita osi\u0105gn\u0119\u0142a maksymalny w swojej historii zasi\u0119g terytorialny, wynosz\u0105cy w 1634 roku 990 000 km\u00b2. W latach 1592\u20131599 istnia\u0142a unia polsko-szwedzka. W 1610 wojska Rzeczypospolitej zdoby\u0142y Moskw\u0119, w 1611 w Warszawie mia\u0142 miejsce ho\u0142d zdetronizowanego cara moskiewskiego przed kr\u00f3lem Polski Zygmuntem III Waz\u0105. Jego syn W\u0142adys\u0142aw IV Waza by\u0142 jednocze\u015bnie kr\u00f3lem Polski, wielkim ksi\u0119ciem litewskim, wybranym i tytularnym carem rosyjskim i tytularnym kr\u00f3lem Szwecji. W po\u0142owie XVII wieku nast\u0105pi\u0142o jednak podwa\u017cenie pozycji mi\u0119dzynarodowej Polski, spowodowane wybuchem powstania Chmielnickiego w 1648 roku, interwencj\u0105 rosyjsk\u0105 po stronie kozak\u00f3w i wybuchem wojny polsko-rosyjskiej w 1654 roku oraz najazdem szwedzkim w 1655 roku. Os\u0142abione","start_idx":129,"end_idx":252}
{"id":"mrc_6247","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0142a rada nieustaj\u0105ca?","answer":"Rada Nieustaj\u0105ca zast\u0119powa\u0142a instytucj\u0119 senator\u00f3w rezydent\u00f3w, ogranicza\u0142a w\u0142adz\u0119 kr\u00f3la i magnaterii, staj\u0105c si\u0119 organem o nowocze\u015bniejszym, rz\u0105dowym charakterze. Przyczyniaj\u0105c si\u0119 do umocnienia administracji i rozwoju gospodarczego kraju.","context":"Rada Nieustaj\u0105ca () \u2013 najwy\u017cszy organ w\u0142adzy rz\u0105dowo-administracyjnej w I Rzeczypospolitej powo\u0142any pod wp\u0142ywem Katarzyny II przez Sejm Rozbiorowy w 1775. Utworzona wed\u0142ug projektu ambasadora rosyjskiego Ottona Magnusa von Stackelberga na wz\u00f3r kontrolowanej przez Rosjan szwedzkiej Rady Pa\u0144stwa. Rada Nieustaj\u0105ca zast\u0119powa\u0142a instytucj\u0119 senator\u00f3w rezydent\u00f3w, ogranicza\u0142a w\u0142adz\u0119 kr\u00f3la i magnaterii, staj\u0105c si\u0119 organem o nowocze\u015bniejszym, rz\u0105dowym charakterze. Przyczyniaj\u0105c si\u0119 do umocnienia administracji i rozwoju gospodarczego kraju. By\u0142a jednak znienawidzona jako narz\u0119dzie i domena wp\u0142yw\u00f3w rosyjskich, i nazywana \"Zdrad\u0105 Nieustaj\u0105c\u0105\". Sw\u0105 rol\u0119 najwy\u017cszej instancji administracyjnej I Rzeczypospolitej pe\u0142ni\u0142a w latach 1776\u20131788 i 1793-1795. Jej pozycj\u0119 pr\u00f3bowa\u0142 podwa\u017cy\u0107 sejm 1778 roku, jednak starania te udaremni\u0142 ambasador rosyjski Stackelberg, odwo\u0142uj\u0105c si\u0119 do gwarancji rosyjskich ustroju Rzeczypospolitej. Rad\u0119 Nieustaj\u0105c\u0105 zni\u00f3s\u0142 Sejm Czteroletni. Po kl\u0119sce wojny","start_idx":296,"end_idx":534}
{"id":"mrc_6248","question":"co oznacza okre\u015blenie dzikie dzieci?","answer":"dzieci egzystuj\u0105ce w spo\u0142ecznej izolacji, wychowywane przez zwierz\u0119ta lub posiadaj\u0105ce jedynie po\u015bredni kontakt z lud\u017ami (np. dzieci trzymane w niewoli i nie kontaktuj\u0105ce si\u0119 z innymi lud\u017ami).","context":"Dzikie dzieci, wilcze dzieci \u2013 dzieci egzystuj\u0105ce w spo\u0142ecznej izolacji, wychowywane przez zwierz\u0119ta lub posiadaj\u0105ce jedynie po\u015bredni kontakt z lud\u017ami (np. dzieci trzymane w niewoli i nie kontaktuj\u0105ce si\u0119 z innymi lud\u017ami). Literackim przyk\u0142adem dzieci wilczych s\u0105 Romulus i Remus lub Mowgli. Jednymi z najs\u0142ynniejszych dzikich dzieci s\u0105 Victor i Genie. Prawdopodobnym przypadkiem dzikiego dziecka jest r\u00f3wnie\u017c tajemniczy Kaspar Hauser. Dzikie dzieci cz\u0119sto maj\u0105 problemy z opanowaniem ludzkiej mowy. Istnieje hipoteza stworzona przez Erica Lenneberga, \u017ce ludzkie dziecko przechodzi w swym rozwoju okres, kiedy zdolne jest przyswoi\u0107 sobie j\u0119zyk z niezwyk\u0142\u0105 \u0142atwo\u015bci\u0105. Ten optymalny okres ko\u0144czy si\u0119 jednak z wej\u015bciem w wiek dojrzewania i cz\u0142owiek, kt\u00f3ry swej szansy opanowania mowy nie wykorzysta\u0142 przed mniej wi\u0119cej dwunastym rokiem \u017cycia, traci j\u0105","start_idx":31,"end_idx":222}
{"id":"mrc_6249","question":"gdzie jest brama poznania?","answer":"Mie\u015bci si\u0119 w kompleksie obiekt\u00f3w zlokalizowanym w najstarszej cz\u0119\u015bci miasta, na \u015ar\u00f3dce i Ostrowie Tumskim w pobli\u017cu mostu Jordana, na brzegu Cybiny.","context":"Brama Poznania ICHOT, wcze\u015bniej ICHOT (Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego) \u2013 plac\u00f3wka kulturalna w Poznaniu, zajmuj\u0105ca si\u0119 prezentowaniem, interpretacj\u0105 i promocj\u0105 historii i dziedzictwa Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. Mie\u015bci si\u0119 w kompleksie obiekt\u00f3w zlokalizowanym w najstarszej cz\u0119\u015bci miasta, na \u015ar\u00f3dce i Ostrowie Tumskim w pobli\u017cu mostu Jordana, na brzegu Cybiny. Kompleks sk\u0142ada si\u0119 z wsp\u00f3\u0142czesnego budynku g\u0142\u00f3wnego oraz odrestaurowanego budynku \u015aluzy Katedralnej, po\u0142\u0105czonych przerzucon\u0105 nad Cybin\u0105 k\u0142adk\u0105. Brama Poznania ICHOT jest prowadzona przez Pozna\u0144skie Centrum Dziedzictwa \u2013 samorz\u0105dow\u0105 instytucj\u0119 kultury miasta Poznania, i jest jej siedzib\u0105. Zasadnicz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kompleksu Bramy Poznania ICHOT zajmuje multimedialna ekspozycja po\u015bwi\u0119cona przesz\u0142o\u015bci i wsp\u00f3\u0142czesno\u015bci Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. W Bramie Poznania ICHOT prowadzona jest tak\u017ce dzia\u0142alno\u015b\u0107 wystawiennicza, edukacyjna, wydawnicza, szkoleniowa, popularyzacyjna i inna dzia\u0142alno\u015b\u0107 kulturalna","start_idx":230,"end_idx":378}
{"id":"mrc_6250","question":"do jakich szk\u00f3\u0142 chodzi\u0142 marcin borowicz?","answer":"ch\u0142opiec zosta\u0142 oddany do szko\u0142y w Owczarach, prowadzonej przez Ferdynanda Wiechowskiego","context":"Marcin Borowicz \u2013 jeden z trzech g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w powie\u015bci Stefana \u017beromskiego \"Syzyfowe prace\". Jedyne dziecko Heleny i Walentego Borowicz\u00f3w, zubo\u017ca\u0142ej szlacheckiej rodziny, mieszkaj\u0105cej w Gawronkach. Marcin na pocz\u0105tku ksi\u0105\u017cki mia\u0142 lat 8, a pod koniec 18. == \u017byciorys == W wieku o\u015bmiu lat ch\u0142opiec zosta\u0142 oddany do szko\u0142y w Owczarach, prowadzonej przez Ferdynanda Wiechowskiego. By\u0142 przera\u017cony nowym otoczeniem, t\u0119skni\u0142 za domem i rodzicami. Na pocz\u0105tku nie umia\u0142 pos\u0142ugiwa\u0107 si\u0119 j\u0119zykiem rosyjskim, ale po kilku miesi\u0105cach rzetelnej nauki zda\u0142 egzamin do klasy wst\u0119pnej do gimnazjum mieszcz\u0105cego si\u0119 w Klerykowie. Podczas nauki w tamtejszym gimnazjum mieszka\u0142 na stancji u \u201eStarej Przepi\u00f3rzycy\u201d, czyli pani Przepi\u00f3rkowskiej. W lecie straci\u0142 matk\u0119, kt\u00f3r\u0105 bardzo kocha\u0142. Okoliczno\u015b\u0107 ta u\u015bwiadomi\u0142a mu, \u017ce mo\u017ce liczy\u0107 tylko na siebie, gdy\u017c","start_idx":293,"end_idx":381}
{"id":"mrc_6251","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze zimowe igrzyska olimpijskie?","answer":"Zawody odbywa\u0142y si\u0119 od 25 stycznia do 5 lutego 1924 r.","context":"nazw\u0119 I zimowych igrzysk olimpijskich. Zawody odbywa\u0142y si\u0119 od 25 stycznia do 5 lutego 1924 r. Oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 25 stycznia 1924 r. na stadionie olimpijskim w Chamonix. Dokona\u0142 tego podsekretarz stanu ministerstwa edukacji i wychowania Gaston Vidal. Nast\u0119pnie przyrzeczenie olimpijskie wypowiedzia\u0142 narciarz Camille Mandrillon. W igrzyskach startowa\u0142o 314 zawodnik\u00f3w (w tym 13 kobiet) z 19 kraj\u00f3w. W\u015br\u00f3d nich by\u0142a Polska. Zawody zosta\u0142y rozegrane w 7 dyscyplinach: bobslejach, curlingu, \u0142y\u017cwiarstwie figurowym (dyscyplina rozegrana r\u00f3wnie\u017c podczas Letnich IO w 1908 i 1920 roku), hokeju na lodzie (dyscyplina rozegrana r\u00f3wnie\u017c podczas Letnich IO w 1920 roku), patrolu wojskowym (prekursor biathlonu), narciarstwie klasycznym i \u0142y\u017cwiarstwie szybkim. Rywalizacj\u0119 w bobslejach wygra\u0142a druga osada szwajcarska z czasem 5:45:54 pokonuj\u0105c drug\u0105 osad\u0119 brytyjsk\u0105 i pierwsz\u0105 osad\u0119","start_idx":39,"end_idx":93}
{"id":"mrc_6252","question":"kto prowadzi post\u0119powanie upad\u0142o\u015bciowe?","answer":"Organami post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego s\u0105: s\u0105d upad\u0142o\u015bciowy, s\u0119dzia-komisarz, syndyk, nadzorca s\u0105dowy oraz zarz\u0105dca.","context":"organizacyjne nieposiadaj\u0105ce osobowo\u015bci prawnej, kt\u00f3rym odr\u0119bna ustawa przyznaje zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105, prowadz\u0105ce we w\u0142asnym imieniu dzia\u0142alno\u015b\u0107 gospodarcz\u0105 lub zawodow\u0105. Ustawa precyzuje dok\u0142adnie katalog podmiot\u00f3w posiadaj\u0105cych zdolno\u015b\u0107 upad\u0142o\u015bciow\u0105. == Podmioty post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego == W\u015br\u00f3d podmiot\u00f3w post\u0119powania mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 organy post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego oraz uczestnik\u00f3w post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego. Organami post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego s\u0105: s\u0105d upad\u0142o\u015bciowy, s\u0119dzia-komisarz, syndyk, nadzorca s\u0105dowy oraz zarz\u0105dca. Uczestnikami post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego s\u0105: d\u0142u\u017cnik i podmiot, kt\u00f3ry zg\u0142osi\u0142 wniosek o og\u0142oszenie upad\u0142o\u015bci (w post\u0119powaniu w przedmiocie og\u0142oszenia upad\u0142o\u015bci), upad\u0142y (we w\u0142a\u015bciwym post\u0119powaniu upad\u0142o\u015bciowym) wierzyciel oraz organy wierzycieli: zgromadzenie wierzycieli i rada wierzycieli. Ponadto w post\u0119powaniu upad\u0142o\u015bciowym w okre\u015blonych ustaw\u0105 wypadkach uczestniczy\u0107 mog\u0105: komornik s\u0105dowy, notariusz lub bieg\u0142y s\u0105dowy. == Rodzaje post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego == W Polskim systemie prawnym rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwa podstawowe rodzaje post\u0119powania upad\u0142o\u015bciowego:","start_idx":416,"end_idx":530}
{"id":"mrc_6253","question":"o co chodzi w filmie mi\u015b?","answer":"G\u0142\u00f3wnym w\u0105tkiem \"Misia\" jest rywalizacja Och\u00f3dzkiego z by\u0142\u0105 \u017con\u0105 Iren\u0105 o maj\u0105tek zdeponowany w jednym z londy\u0144skich bank\u00f3w.","context":"Mi\u015b \u2013 polski film komediowy w re\u017cyserii Stanis\u0142awa Barei z 1980 roku, wed\u0142ug scenariusza Stanis\u0142awa Barei i Stanis\u0142awa Tyma. Film jest pierwsz\u0105 (\"Rozmowy kontrolowane\" \u2013 drug\u0105; \"Ry\u015b\" \u2013 trzeci\u0105) cz\u0119\u015bci\u0105 trylogii o Ryszardzie Och\u00f3dzkim, prezesie Klubu Sportowego \u201eT\u0119cza\u201d, kt\u00f3ry z \u0142atwo\u015bci\u0105 wykorzystuje systemowe nieprawid\u0142owo\u015bci na w\u0142asn\u0105 korzy\u015b\u0107. G\u0142\u00f3wnym w\u0105tkiem \"Misia\" jest rywalizacja Och\u00f3dzkiego z by\u0142\u0105 \u017con\u0105 Iren\u0105 o maj\u0105tek zdeponowany w jednym z londy\u0144skich bank\u00f3w. Re\u017cyser w wielu scenach ukazuje w satyrycznym, przejaskrawionym tonie rzeczywisto\u015b\u0107 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej za rz\u0105d\u00f3w Edwarda Gierka. \"Mi\u015b\" powstawa\u0142 w momencie przemian spo\u0142eczno-politycznych w Polsce, kt\u00f3re nast\u0105pi\u0142y po wydarzeniach sierpniowych 1980 roku i doprowadzi\u0142y do chwilowego odpr\u0119\u017cenia w relacjach w\u0142adzy komunistycznej z filmowcami. Dzi\u0119ki temu, w przeciwie\u0144stwie do okaleczonego przez cenzur\u0119 \"Co mi zrobisz, jak","start_idx":347,"end_idx":470}
{"id":"mrc_6254","question":"jak nazywa si\u0119 najwy\u017cszy budynek na \u015bwiecie?","answer":"Burd\u017c Chalifa","context":"Burd\u017c Chalifa (arab. \u0628\u0631\u062c \u062e\u0644\u064a\u0641\u0629, \"Bur\u01e7 \u1e2aal\u012bfa\", \"Burj Khalifa\", po polsku tak\u017ce: \"Wie\u017ca Chalify\", przed otwarciem: \"Burd\u017c Dubajj\", arab. \u0628\u0631\u062c \u062f\u0628\u064a, \"Bur\u01e7 Dubayy\", \"Burj Dubai\", pol. \"Wie\u017ca Dubaju\") \u2013 wie\u017cowiec w Dubaju, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, zbudowany przez przedsi\u0119biorstwa Samsung Constructions, BESIX i Arabtec, o wysoko\u015bci 828 metr\u00f3w. Najwy\u017cszy budynek \u015bwiata, kt\u00f3ry pobi\u0142 rekord wysoko\u015bci swojego poprzednika - Masztu radiowego w Konstantynowie (646m), polskiej budowli b\u0119d\u0105cej najwy\u017csza na \u015bwiecie w latach 1974-1991 (do momentu zawalenia). Jego nazwa pochodzi od imienia szejka Chalify ibn Zajida Al Nahajjana, by\u0142ego prezydenta Zjednoczonych Emirat\u00f3w Arabskich. Budowa, rozpocz\u0119ta 21 wrze\u015bnia 2004, zako\u0144czy\u0142a si\u0119 16 sierpnia 2009. Wysoko\u015b\u0107 827,9 metr\u00f3w zosta\u0142a osi\u0105gni\u0119ta 17 stycznia 2009, a oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 4 stycznia 2010. Budynek ma 163 pi\u0119tra","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_6255","question":"jaki gatunek drzewa dominuje w polskich lasach?","answer":"sosna zwyczajna","context":"kt\u00f3rych dominuj\u0105cym gatunkiem jest sosna zwyczajna (\"Pinus sylvestris\"). Od 1945 struktura gatunkowa polskich las\u00f3w ulega istotnym przemianom wyra\u017caj\u0105cym si\u0119 mi\u0119dzy innymi zwi\u0119kszeniem udzia\u0142u drzewostan\u00f3w z przewag\u0105 gatunk\u00f3w li\u015bciastych. Dla przyk\u0142adu w lasach pod zarz\u0105dem Las\u00f3w Pa\u0144stwowych, w latach 1945\u20132008 powierzchnia drzewostan\u00f3w li\u015bciastych wzros\u0142a z 13 do 23,2%. Udzia\u0142 drzew li\u015bciastych nadal jest jednak ni\u017cszy od potencjalnego, wynikaj\u0105cego ze struktury siedlisk le\u015bnych. Powoli zwi\u0119ksza si\u0119 r\u00f3wnie\u017c udzia\u0142 jod\u0142y, g\u0142\u00f3wnie wskutek przebudowy \u015bwierkowych monokultur w Tatrach, Beskidach i Sudetach. Gatunki drzew w Polsce (stan w roku 2014): * sosna \u2013 58,5% * brzoza \u2013 7,5% * d\u0105b \u2013 7,5% * \u015bwierk \u2013 6,4% * buk \u2013 5,8% * olsza \u2013 5,4% * inne drzewa li\u015bciaste \u2013 4,7% * inne drzewa iglaste \u2013","start_idx":35,"end_idx":50}
{"id":"mrc_6256","question":"ile statk\u00f3w przep\u0142ywa przez kana\u0142 sueski?","answer":"\u015arednia przepustowo\u015b\u0107 kana\u0142u wynosi 60 statk\u00f3w na dob\u0119.","context":"Kana\u0142 Sueski (, \"Qan\u0101t as-Suways\"; egip. arab. \"Qan\u0101t is-Suw\u0113s\") \u2013 kana\u0142 g\u0142\u0119bokowodny dla statk\u00f3w morskich, w Egipcie, \u0142\u0105cz\u0105cy Morze \u015ar\u00f3dziemne z Morzem Czerwonym, wykopany w latach 1859\u20131869 na Przesmyku Sueskim. Jedna z najwa\u017cniejszych dr\u00f3g wodnych \u015bwiata. W po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci trasa kana\u0142u przebiega przez Jezioro Krokodyli, Wielkie Jezioro Gorzkie i Ma\u0142e Jezioro Gorzkie. == Informacje podstawowe == Ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 kana\u0142u wynosi 163 km, szeroko\u015b\u0107 \u2013 160\u2013200 m (po modernizacji \u2013 do oko\u0142o 300 m), dopuszczalne zanurzenie statk\u00f3w \u2013 11,6 m (po modernizacji \u2013 do 23 m). \u015arednia przepustowo\u015b\u0107 kana\u0142u wynosi 60 statk\u00f3w na dob\u0119. W 2008 roku kana\u0142 przep\u0142yn\u0119\u0142o statk\u00f3w. \u015aredni czas przej\u015bcia statku przez kana\u0142 \u2013 15 h. Co 10 km wybudowano zatoki dla mijaj\u0105cych si\u0119 statk\u00f3w. Dzi\u0119ki wybudowaniu Kana\u0142u","start_idx":572,"end_idx":627}
{"id":"mrc_6257","question":"z czego powsta\u0142 w\u0119giel brunatny?","answer":"ska\u0142a osadowa pochodzenia organicznego ro\u015blinnego powsta\u0142a w neogenie w erze kenozoicznej ze szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blin bez dost\u0119pu powietrza.","context":"W\u0119giel brunatny \u2013 ska\u0142a osadowa pochodzenia organicznego ro\u015blinnego powsta\u0142a w neogenie w erze kenozoicznej ze szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blin bez dost\u0119pu powietrza. Zawarto\u015b\u0107 w\u0119gla 62\u201375%. Cz\u0119sto stosowany jako paliwo. Jego warto\u015b\u0107 opa\u0142owa waha si\u0119 od 7,5 do 21 MJ/kg. W\u0119giel brunatny jest nieodnawialnym \u017ar\u00f3d\u0142em energii. == Opis == Polska Norma przewiduje, \u017ce: * zawarto\u015b\u0107 wilgoci ca\u0142kowitej nie powinna by\u0107 wy\u017csza ni\u017c 55%, * zawarto\u015b\u0107 piasku w w\u0119glu brunatnym w stanie roboczym nie powinna by\u0107 wy\u017csza ni\u017c 6%, * zawarto\u015b\u0107 lignitu w\u0142\u00f3knistego (tzw. ksylitu \u2013 odmiany w\u0119gla brunatnego o zachowanej strukturze drewna) nie powinna by\u0107 wy\u017csza ni\u017c 5% W\u0119giel brunatny podzielono ze wzgl\u0119du na wielko\u015b\u0107 ziarna na 7 sortyment\u00f3w. R\u00f3\u017cnicuje si\u0119 go tak\u017ce ze wzgl\u0119du na twardo\u015b\u0107: mi\u0119kki, a w nim lignitowy (ksylitowy),","start_idx":18,"end_idx":150}
{"id":"mrc_6258","question":"kto to jest u\u017cytkownik?","answer":"U\u017cytkownik komputera, u\u017cytkownik systemu (dalej: u\u017cytkownik) \u2013 osoba korzystaj\u0105ca z systemu komputerowego; osoba, grupa os\u00f3b, instytucja, organizacja lub nawet oddzielny system, kt\u00f3ry ma prawo do u\u017cytkowania systemu komputerowego.","context":"U\u017cytkownik komputera, u\u017cytkownik systemu (dalej: u\u017cytkownik) \u2013 osoba korzystaj\u0105ca z systemu komputerowego; osoba, grupa os\u00f3b, instytucja, organizacja lub nawet oddzielny system, kt\u00f3ry ma prawo do u\u017cytkowania systemu komputerowego. W rozumieniu informatycznym, a wi\u0119c takim, kt\u00f3re ma zastosowanie w oprogramowaniu, u\u017cytkownik jest podmiotem posiadaj\u0105cym unikatow\u0105 \"nazw\u0119\" s\u0142u\u017c\u0105c\u0105 do jego \"identyfikacji\" w celu umo\u017cliwienia dost\u0119pu do systemu informatycznego oraz korzystania z jego zasob\u00f3w. == Nazwa u\u017cytkownika == U\u017cytkownicy s\u0105 identyfikowani wed\u0142ug nazwy \u2013 wybranego identyfikatora znakowego zwanego identyfikatorem u\u017cytkownika. Identyfikator ten, zale\u017cnie od u\u017cytego systemu operacyjnego, podlega pewnym ograniczeniom \u2013 w wi\u0119kszo\u015bci system\u00f3w dozwolone s\u0105 tylko litery, cyfry i niekt\u00f3re znaki specjalne. Identyfikatory podlegaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c ograniczeniom co do liczby u\u017cytych znak\u00f3w. == Identyfikacja u\u017cytkownika == Aby u\u017cytkownik zosta\u0142 zidentyfikowany, musi posiada\u0107 konto","start_idx":0,"end_idx":230}
{"id":"mrc_6259","question":"jak powsta\u0142a czarna dziura?","answer":"By\u0107 mo\u017ce zacz\u0105tkiem tych masywnych czarnych dziur by\u0142 od razu kolaps hipotetycznych gwiazd III populacji lub du\u017cych ob\u0142ok\u00f3w gazowych.","context":"zderzaj\u0105ce si\u0119 z atmosfer\u0105 mog\u0105 wytwarza\u0107 miniaturowe czarne dziury, kt\u00f3re natychmiast paruj\u0105. Emitowane przez nie promieniowanie ma szans\u0119 zosta\u0107 zaobserwowane, je\u017celi hipoteza jest prawdziwa. Dla czarnych dziur o masie gwiazdowej czy wi\u0119kszej promieniowanie to nie ma praktycznego znaczenia, poniewa\u017c skala czasowa spadku masy jest d\u0142u\u017csza ni\u017c wiek Wszech\u015bwiata. == Powstawanie czarnych dziur == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 masy czarnych dziur znajduje si\u0119 w supermasywnych obiektach w centrach galaktyk i kwazar\u00f3w. By\u0107 mo\u017ce zacz\u0105tkiem tych masywnych czarnych dziur by\u0142 od razu kolaps hipotetycznych gwiazd III populacji lub du\u017cych ob\u0142ok\u00f3w gazowych. Badania statystyczne wskazuj\u0105 tylko, \u017ce g\u0142\u00f3wny wzrost masy masywnej czarnej dziury w centrum typowej galaktyki nast\u0119powa\u0142 wtedy, gdy galaktyka prze\u017cywa\u0142a faz\u0119 wzmo\u017conej aktywno\u015bci, przede wszystkim faz\u0119 kwazaru. Te czarne dziury osi\u0105gaj\u0105 warto\u015bci mas od","start_idx":500,"end_idx":633}
{"id":"mrc_6260","question":"jaki jest warunek prostopad\u0142o\u015bci prostych?","answer":"S\u0105 one prostopad\u0142e wtedy i tylko wtedy, gdy ac + bd = 0.","context":"= 0 oraz cx + dy + f = 0. S\u0105 one prostopad\u0142e wtedy i tylko wtedy, gdy ac + bd = 0. Dla prostych nier\u00f3wnoleg\u0142ych do osi y r\u00f3wnania mog\u0105 przybra\u0107 posta\u0107: : y = ax + b oraz y = cx + d. Wielko\u015bci a oraz c nazywa si\u0119 wsp\u00f3\u0142czynnikami kierunkowymi tych prostych. Warunek prostopad\u0142o\u015bci sprowadza si\u0119 wtedy do zale\u017cno\u015bci ac = -1. Prosta prostopad\u0142a do prostej o r\u00f3wnaniu ax + by + e = 0 i przechodz\u0105ca przez punkt (p,q) ma r\u00f3wnanie: : b(x-p)=a(y-q). == Prostopad\u0142o\u015b\u0107 w przestrzeni == Dla dowolnej p\u0142aszczyzny a i dowolnego punktu b istnieje dok\u0142adnie jedna prosta przechodz\u0105ca przez punkt b i prostopad\u0142a do p\u0142aszczyzny a. Dla dowolnej prostej a i dowolnego punktu","start_idx":26,"end_idx":82}
{"id":"mrc_6261","question":"jaki jest przeci\u0119tny wynik iq?","answer":"\u015bredni dla danej populacji (kraj, grupa wiekowa) wynik testu wynosi\u0142 100 jednostek","context":"Test inteligencji \u2013 test psychometryczny mierz\u0105cy iloraz inteligencji. Rozk\u0142ad wynik\u00f3w testu jest w przybli\u017ceniu opisywany \"krzyw\u0105 dzwonow\u0105\" rozk\u0142adu normalnego. Test jest tak konstruowany, aby \u015bredni dla danej populacji (kraj, grupa wiekowa) wynik testu wynosi\u0142 100 jednostek, natomiast \u015bredni rozrzut (\u03c3) statystyczny wynik\u00f3w wynosi\u0142 20 (w innych skalach 12). Oznacza to, \u017ce wynik od 90 do 110 wskazuje na przeci\u0119tn\u0105 inteligencj\u0119 (ok. 68% wszystkich wynik\u00f3w w populacji), a wynik powy\u017cej 110 wskazuje na inteligencj\u0119 wy\u017csz\u0105 ni\u017c przeci\u0119tna, za\u015b poni\u017cej 90 na inteligencj\u0119 ni\u017csz\u0105 ni\u017c przeci\u0119tna. Testy mierz\u0105ce IQ (II, \"iloraz inteligencji\") musz\u0105 by\u0107 regularnie poprawiane i udoskonalane (wzorcowane), poniewa\u017c wykonanie r\u00f3\u017cnych zada\u0144 zmienia si\u0119 ze zmianami kulturowymi, np. zmianie ulega znajomo\u015b\u0107 r\u00f3\u017cnych s\u0142\u00f3w, fakt\u00f3w czy osi\u0105gni\u0119\u0107 naukowych. W pa\u0144stwach cywilizacji zachodniej","start_idx":194,"end_idx":276}
{"id":"mrc_6262","question":"czym by\u0142 wielka schizma?","answer":"okres trwaj\u0105cy od 1378 do 1417 roku, kiedy to brak zgody kardyna\u0142\u00f3w, kieruj\u0105cych si\u0119 g\u0142\u00f3wnie pobudkami politycznymi, powodowa\u0142, \u017ce do tytu\u0142u g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a katolickiego ro\u015bci\u0142o sobie pretensje dw\u00f3ch, a nawet trzech papie\u017cy jednocze\u015bnie.","context":"Wielka schizma zachodnia (tak\u017ce schizma zachodnia, schizma papieska lub wielka schizma; samo okre\u015blenie wielka schizma mo\u017ce by\u0107 jednak u\u017cywane tak\u017ce w odniesieniu do wielkiej schizmy wschodniej) \u2013 okres trwaj\u0105cy od 1378 do 1417 roku, kiedy to brak zgody kardyna\u0142\u00f3w, kieruj\u0105cych si\u0119 g\u0142\u00f3wnie pobudkami politycznymi, powodowa\u0142, \u017ce do tytu\u0142u g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a katolickiego ro\u015bci\u0142o sobie pretensje dw\u00f3ch, a nawet trzech papie\u017cy jednocze\u015bnie. == Geneza wielkiej schizmy == W roku 1309 papie\u017c Klemens V przeni\u00f3s\u0142 siedzib\u0119 Kurii Rzymskiej do Awinionu na terenie hrabstwa Venaissin w Prowansji rozpoczynaj\u0105c okres tzw. niewoli awinio\u0144skiej papie\u017cy. Jego kolejni nast\u0119pcy (Jan XXII, Benedykt XII, Klemens VI, Innocenty VI i Urban V) rezydowali do roku 1376 w Awinionie, jedynie Urban V w latach 1367-1370 na kr\u00f3tko powr\u00f3ci\u0142 do Rzymu.","start_idx":197,"end_idx":433}
{"id":"mrc_6263","question":"kim byli \u017co\u0142nierze wykl\u0119ci?","answer":"antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce.","context":"\u017bo\u0142nierze wykl\u0119ci, \u017co\u0142nierze niez\u0142omni, polskie powojenne podziemie niepodleg\u0142o\u015bciowe i antykomunistyczne \u2013 antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce. Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje si\u0119 na 120\u2013180 tysi\u0119cy os\u00f3b. W ostatnich dniach II wojny \u015bwiatowej na terenie Polski dzia\u0142a\u0142o 80 tysi\u0119cy partyzant\u00f3w antykomunistycznych. Ostatni cz\u0142onek ruchu oporu \u2013 J\u00f3zef Franczak ps. \u201eLalek\u201d z oddzia\u0142u kpt. Zdzis\u0142awa Bro\u0144skiego \u201eUskoka\u201d \u2013 zgin\u0105\u0142 w ob\u0142awie w Majdanie Kozic G\u00f3rnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemna\u015bcie lat po wojnie \u2013 21 pa\u017adziernika 1963 roku. Powszechnie si\u0119 uznaje, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 niepodleg\u0142o\u015bciowych organizacji zbrojnych upad\u0142a na skutek braku reakcji USA i Wielkiej Brytanii i gwarant\u00f3w postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej.","start_idx":108,"end_idx":314}
{"id":"mrc_6264","question":"z czego buduj\u0105 gniazda pingwiny?","answer":"Buduj\u0105 gniazdo ob\u0142o\u017cone kamieniami.","context":"przetrwanie, jednak w przysz\u0142o\u015bci rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 z wi\u0119kszym powodzeniem. Buduj\u0105 gniazdo ob\u0142o\u017cone kamieniami. Najcz\u0119\u015bciej pingwiny bia\u0142ookie maj\u0105 dwa m\u0142ode na sezon l\u0119gowy. Dwa jaja sk\u0142adane s\u0105 w listopadzie, oba wysiaduj\u0105 rodzice na zmian\u0119 przez oko\u0142o 36 dni. R\u00f3wnie\u017c przez kolejne 4 tygodnie po wykluciu rodzice opiekuj\u0105 si\u0119 m\u0142odymi \u2013 gdy jedno pilnuje piskl\u0119cia, drugie si\u0119 po\u017cywia i dostarcza pokarm rodzinie. Po tym czasie m\u0142ode do\u0142\u0105czaj\u0105 do innych piskl\u0105t w \u017c\u0142obku, gdzie s\u0105 chronione razem przez cz\u0119\u015b\u0107 doros\u0142ych pingwin\u00f3w. Reszta w tym czasie rusza do morza w celu zdobycia pokarmu. Po oko\u0142o 56 dniach w \u017c\u0142obku m\u0142ode staj\u0105 si\u0119 samodzielne. == Drapie\u017cniki == Typowymi drapie\u017cnikami poluj\u0105cymi na pingwiny Adeli s\u0105 lamparty morskie, orki i wydrzyki antarktyczne. Lamparty morskie s\u0105 zagro\u017ceniem jedynie","start_idx":73,"end_idx":108}
{"id":"mrc_6265","question":"kim by\u0142 tadeusz wenda?","answer":"Tadeusz Apolinary Wenda h. Wendt (ur. 23 lipca 1863 w Warszawie, zm. 8 wrze\u015bnia 1948 w Komorowie) \u2013 polski in\u017cynier komunikacji, g\u0142\u00f3wny projektant i kierownik budowy portu Gdynia.","context":"Tadeusz Apolinary Wenda h. Wendt (ur. 23 lipca 1863 w Warszawie, zm. 8 wrze\u015bnia 1948 w Komorowie) \u2013 polski in\u017cynier komunikacji, g\u0142\u00f3wny projektant i kierownik budowy portu Gdynia. == \u017byciorys == Tadeusz Wenda urodzi\u0142 si\u0119 23 lipca 1863 w Warszawie, w rodzinie W\u0142adys\u0142awa (1820\u20131908), podsekretarza Rady Administracyjnej Kr\u00f3lestwa Polskiego, naczelnika Archiwum Akt Dawnych, i Justyny z Matuszewskich. Uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 powszechn\u0105 i III gimnazjum rz\u0105dowe (realne) w Warszawie, nast\u0119pnie studia na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego oraz studia w Instytucie Korpusu In\u017cynier\u00f3w Komunikacji w Petersburgu. W 1890 uzyska\u0142 dyplom in\u017cyniera komunikacji. Po studiach pracowa\u0142 jako projektant i budowniczy linii kolejowych na terenie Rosji, by\u0142 kierownikiem budowy portu w Windawie, a tak\u017ce nadzorowa\u0142 przebudow\u0119 portu w Rewlu. Pomaga\u0142 w budowie portu w","start_idx":0,"end_idx":179}
{"id":"mrc_6266","question":"w ktorym roku pierwszy raz zmieniono czas?","answer":"1917 roku","context":"\u015bwiatowej. W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedzia\u0142ek); wskaz\u00f3wki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzeci\u0105 i czas letni obowi\u0105zywa\u0142 do nocy z 16 na 17 wrze\u015bnia. Podobnie by\u0142o w 1918 roku. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych wyja\u015bni\u0142 podzia\u0142 na strefy czasowe w USA i wprowadzi\u0142 na czas trwania wojny obowi\u0105zek stosowania czasu letniego w celu oszcz\u0119dno\u015bci paliwa s\u0142u\u017c\u0105cego do produkcji pr\u0105du. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwali\u0142 Uniform Time Act wprowadzaj\u0105c po raz pierwszy podczas pokoju mo\u017cliwo\u015b\u0107 korzystania z czasu letniego. W Polsce zmiana czasu zosta\u0142a wprowadzona mi\u0119dzy I a II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 tylko raz, w 1919","start_idx":13,"end_idx":22}
{"id":"mrc_6267","question":"dlaczego fiona jest ogrem?","answer":"zosta\u0142a zakl\u0119ta w dzieci\u0144stwie, co noc zamienia si\u0119 w ogra.","context":"Kr\u00f3lewna Fiona \u2212 fikcyjna posta\u0107 z cyklu pe\u0142nometra\u017cowych film\u00f3w animowanych Shrek. == Shrek == Fiona jest kr\u00f3lewn\u0105 wi\u0119zion\u0105 w zamku pilnowanym przez Smoczyc\u0119, zosta\u0142a zakl\u0119ta w dzieci\u0144stwie, co noc zamienia si\u0119 w ogra. Czar mo\u017ce zwalczy\u0107 rycerz, kt\u00f3ry j\u0105 uwolni i po\u015blubi. Fiona zostaje uwolniona przez Shreka, kt\u00f3ry ma j\u0105 dostarczy\u0107 Lordowi Farquaadowi. Shrek zakochuje si\u0119 w niej z wzajemno\u015bci\u0105, \u015blub Fiony z Lordem zostaje przerwany, lord zostaje po\u017carty przez Smoczyc\u0119. Fiona i Shrek bior\u0105 \u015blub, dzi\u0119ki czemu Fiona na zawsze przemienia si\u0119 w ogra. == Shrek 3-D == Fiona zostaje porwana przez Teloniusza na rozkaz ducha Lorda Farquaada, kt\u00f3ry chce, aby ta spad\u0142a z wodospadu, gdy\u017c wtedy mog\u0142aby po\u015bmiertnie zosta\u0107 jego \u017con\u0105. Fiona, b\u0119d\u0105c ju\u017c na tratwie, nokautuje Teloniusza","start_idx":160,"end_idx":219}
{"id":"mrc_6268","question":"jaka planeta ma pier\u015bcienie?","answer":"Najbardziej spektakularne i znane pier\u015bcienie planetarne nale\u017c\u0105 do Saturna, ale wszystkie cztery najwi\u0119ksze planety Uk\u0142adu S\u0142onecznego: Saturn, Uran, Neptun i Jowisz maj\u0105 uk\u0142ady pier\u015bcieni.","context":"Pier\u015bcie\u0144 planetarny \u2013 pier\u015bcie\u0144 z\u0142o\u017cony z cz\u0105steczek py\u0142u i innych ma\u0142ych cz\u0105stek orbituj\u0105cych dooko\u0142a planety w cienkim obszarze o kszta\u0142cie dysku. Maj\u0105 je wszystkie gazowe olbrzymy w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. == Wyst\u0119powanie == Najbardziej spektakularne i znane pier\u015bcienie planetarne nale\u017c\u0105 do Saturna, ale wszystkie cztery najwi\u0119ksze planety Uk\u0142adu S\u0142onecznego: Saturn, Uran, Neptun i Jowisz maj\u0105 uk\u0142ady pier\u015bcieni. Tak\u017ce niekt\u00f3re ma\u0142e cia\u0142a Uk\u0142adu S\u0142onecznego okaza\u0142y si\u0119 mie\u0107 w\u0142asne pier\u015bcienie; pierwszy taki system odkryto wok\u00f3\u0142 (10199) Chariklo z grupy centaur\u00f3w Poza Uk\u0142adem S\u0142onecznym zaobserwowano planety pozas\u0142oneczne, kt\u00f3re mog\u0105 mie\u0107 pier\u015bcienie. System podobny do pier\u015bcieni Saturna, ale znacznie rozleglejszy za\u0107miewa gwiazd\u0119 V1400 Centauri, odleg\u0142\u0105 o 420 lat \u015bwietlnych od Ziemi. Nie jest wiadome, czy towarzysz gwiazdy otoczony tymi pier\u015bcieniami jest planet\u0105 pozas\u0142oneczn\u0105, br\u0105zowym kar\u0142em","start_idx":226,"end_idx":415}
{"id":"mrc_6269","question":"w kt\u00f3rej klasie jest komunia?","answer":"W Polsce wiek przyj\u0119cia pierwszej komunii \u015bwi\u0119tej jest obecnie ustalony na trzeci\u0105 klas\u0119 szko\u0142y podstawowej.","context":"przyjmuj\u0105cych i ich rodzin, lecz r\u00f3wnie\u017c dla ca\u0142ej wsp\u00f3lnoty parafialnej. W Polsce wiek przyj\u0119cia pierwszej komunii \u015bwi\u0119tej jest obecnie ustalony na trzeci\u0105 klas\u0119 szko\u0142y podstawowej. Istnieje tak\u017ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 dopuszczenia do komunii \u015bw. dzieci m\u0142odszych. \u015aw. Jan Pawe\u0142 II pochwala\u0142 ten zwyczaj. Dzieci do tego dnia przygotowuj\u0105 si\u0119 ca\u0142y rok. W coraz wi\u0119kszej liczbie parafii prowadzi si\u0119 tak\u017ce program formacji duchowej rodzic\u00f3w tych dzieci, zwykle przez \u015bwieckich katechist\u00f3w, przygotowywanych do tego zadania w Szkole Katechist\u00f3w. W dniu uroczysto\u015bci komunijnej dzieci ubierane s\u0105 bardzo elegancko. Przed I komuni\u0105 \u015bwi\u0119t\u0105 wymagana jest zawsze spowied\u017a dziecka. == Historia == W staro\u017cytno\u015bci komunia \u015bw. by\u0142a po raz pierwszy udzielana zaraz po przyj\u0119ciu chrztu, nawet niemowl\u0119tom (pod postaci\u0105 wina). Praktyka ta jest kontynuowana w Ko\u015bcio\u0142ach wschodnich.","start_idx":74,"end_idx":182}
{"id":"mrc_6270","question":"kto jest najstarszy na \u015bwiecie?","answer":"Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907)","context":"\u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR). Osoby, kt\u00f3re przekroczy\u0142y 110 lat, zwane s\u0105 superstulatkami. == 10 najstarszych ludzi w historii == == 10 najstarszych \u017cyj\u0105cych ludzi na \u015bwiecie == == 10 najstarszych m\u0119\u017cczyzn w historii == == 10 najstarszych \u017cyj\u0105cych m\u0119\u017cczyzn ==","start_idx":25,"end_idx":74}
{"id":"mrc_6271","question":"ile trwa\u0142a budowa piramidy?","answer":"W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat.","context":"Piramida Cheopsa, Wielka Piramida, piramida Chufu \u2013 piramida znajduj\u0105ca si\u0119 w Egipcie na p\u0142askowy\u017cu w Gizie. Zbudowana w okresie Starego Pa\u0144stwa ok. 2560 lat p.n.e. z przeznaczeniem na grobowiec faraona Cheopsa (egip. \"Chu-fu\"), prawdopodobnie wed\u0142ug projektu Hemona. W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat. Wielka Piramida jest cz\u0119\u015bci\u0105 nekropolii memfickiej. W staro\u017cytno\u015bci uznana zosta\u0142a za jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata i jako jedyny z nich dotrwa\u0142a epoki nowo\u017cytnej, chocia\u017c nie bez szwanku: straci\u0142a lic\u00f3wk\u0119 i . Piramida Cheopsa wraz z piramid\u0105 Chefrena i piramid\u0105 Mykerinosa stanowi\u0105 najokazalszy i najbardziej znany w \u015bwiecie zesp\u00f3\u0142 piramid. W ich pobli\u017cu znajduje si\u0119 Wielki Sfinks. Wielka Piramida postawiona zosta\u0142a na sztucznie wyr\u00f3wnanym terenie, zmierzone r\u00f3\u017cnice poziomu wynosz\u0105 do 2 cm.","start_idx":268,"end_idx":331}
{"id":"mrc_6272","question":"jak nazywa si\u0119 ksi\u0105dz w ko\u015bciele prawos\u0142awnym?","answer":"Pop","context":"Pop (z gr. \"papas\" (\u03c0\u03b1\u03c0\u03c0\u03ac\u03c2)) \u2013 dawne okre\u015blenie kap\u0142ana w Cerkwi prawos\u0142awnej i katolickich Ko\u015bcio\u0142ach wschodnich, w \u015bredniowieczu u\u017cywane tak\u017ce wobec ksi\u0119\u017cy rzymskokatolickich. Obecnie pop to duchowny, ksi\u0105dz prawos\u0142awny lub greckokatolicki. Jest to termin og\u00f3lnos\u0142owia\u0144ski, od \"pop\u044a -a\", st\u0105d te\u017c w w\u0119gierskim \"pap\", zapo\u017cyczone prawdopodobnie ze staro-wysoko-niemieckiego \"pfaffo\" (\u201ekap\u0142an\u201d). W j\u0119zyku staropolskim s\u0142owu \u201eksi\u0105dz\u201d odpowiada\u0142 w\u0142a\u015bnie \u201epop\u201d, np. w \"Psa\u0142terzu floria\u0144skim\" 70, 77; 109,5; 131,9; 131,17, czy \"Pirzwy pop Lasota\" (Sylwester I [pirzwy \u2013 pierwszy, Lasota \u2013 od \u0142ac. \"silvester\" \u2013 le\u015bny]) w \"Pie\u015bni o Wiklefie\". Do 2 po\u0142owy XIV wieku w Ma\u0142opolsce i na \u015al\u0105sku i do pierwszej po\u0142owy XVI wieku w Wielkopolsce i Mazowszu; w XVI\u2013XVII w. by\u0142o te\u017c nazwaniem figury go\u0144ca w szachach, np. \"Pop jeden s\u0142ucha","start_idx":0,"end_idx":3}
{"id":"mrc_6273","question":"gdzie zamieszkiwali inkowie?","answer":"Pa\u0144stwo Ink\u00f3w, za\u0142o\u017cone w XII wieku, rozbudowane zosta\u0142o w rozleg\u0142e imperium w ci\u0105gu niespe\u0142na 200 lat przed odkryciem Ameryki przez Europejczyk\u00f3w. Na pocz\u0105tku wieku XVI obejmowa\u0142o prawie ca\u0142e wybrze\u017ce Pacyfiku wzd\u0142u\u017c And\u00f3w oraz tereny dzisiejszego Peru i Boliwii w g\u0142\u0119bi kontynentu, a zamieszkane by\u0142o przez oko\u0142o 12 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"Pa\u0144stwo Ink\u00f3w (, dos\u0142ownie: Imperium Czterech Cz\u0119\u015bci, Zjednoczone Cztery Cz\u0119\u015bci) \u2013 historyczne pa\u0144stwo w zachodniej cz\u0119\u015bci Ameryki Po\u0142udniowej, w okresie swego najwi\u0119kszego rozkwitu obejmuj\u0105ce tereny dzisiejszego Peru, Ekwadoru oraz cz\u0119\u015bciowo Boliwii, Chile, Kolumbii i Argentyny. Pa\u0144stwo Ink\u00f3w, za\u0142o\u017cone w XII wieku, rozbudowane zosta\u0142o w rozleg\u0142e imperium w ci\u0105gu niespe\u0142na 200 lat przed odkryciem Ameryki przez Europejczyk\u00f3w. Na pocz\u0105tku wieku XVI obejmowa\u0142o prawie ca\u0142e wybrze\u017ce Pacyfiku wzd\u0142u\u017c And\u00f3w oraz tereny dzisiejszego Peru i Boliwii w g\u0142\u0119bi kontynentu, a zamieszkane by\u0142o przez oko\u0142o 12 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w. Zajmowali si\u0119 oni g\u0142\u00f3wnie rolnictwem, uprawiaj\u0105c kukurydz\u0119, ziemniaki, komos\u0119 ry\u017cow\u0105, bawe\u0142n\u0119 i kok\u0119, oraz hodowl\u0105 lam i alpak. Cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3l nawadniano przy pomocy sztucznych kana\u0142\u00f3w irygacyjnych. Domy mieszkalne budowano z ceg\u0142y suszonej lub ciosanych kamieni \u0142\u0105czonych","start_idx":281,"end_idx":620}
{"id":"mrc_6274","question":"kogo zabi\u0142 odyn?","answer":"Bracia zabili Ymira","context":"by\u0142 matk\u0105 jego brata, H\u00f6da. Synem Odyna i olbrzymki Gunnl\u00f6dy by\u0142 Bragi. \u015amiertelna kobieta o imieniu Rind urodzi\u0142a Odynowi syna Waliego a Grid Widara. \"Edda Poetycka\" wymienia r\u00f3wnie\u017c Meiliego, Skj\u00f3lda oraz W\u00f3lsunga w\u015br\u00f3d potomstwa Odyna. Kochank\u0105 Odyna by\u0142a Freya. == Tw\u00f3rca \u015bwiata i ludzi == By\u0142 wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rc\u0105 \u015bwiata \u2013 wed\u0142ug nordyckich mit\u00f3w wraz ze swoimi bra\u0107mi Wilim i We wyrze\u017abi\u0142 \u015bwiat z cia\u0142a pierwszego lodowego giganta, Ymira. Bracia zabili Ymira, zm\u0119czeni rosn\u0105c\u0105 brutalno\u015bci\u0105 jego i rzeszy olbrzym\u00f3w, kt\u00f3re sp\u0142odzi\u0142. Nast\u0119pnie wrzucili jego cia\u0142o do pierwotnej otch\u0142ani Ginnungagap. Tak powsta\u0142a Ziemia. Z ko\u015bci olbrzyma utworzyli g\u00f3ry, z czaszki \u2013 niebo, z m\u00f3zgu \u2013 chmury, z krwi \u2013 morze, rzeki i jeziora, z z\u0119b\u00f3w \u2013 g\u0142azy, a z mniejszych kosteczek \u2013 kar\u0142y,","start_idx":436,"end_idx":455}
{"id":"mrc_6275","question":"kto podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 o budowie gazoportu w \u015bwinouj\u015bciu?","answer":"Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r.","context":"Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczy\u0144skiego w \u015awinouj\u015bciu (popularnie okre\u015blany jako gazoport) \u2013 polski terminal prze\u0142adunkowy i regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego (LNG) w \u015awinouj\u015bciu. Po\u0142o\u017cony jest w prawobrze\u017cnej cz\u0119\u015bci miasta, Warszowie, na wyspie Wolin, przy ulicy Ku Morzu 1. Otwarty w 2015, pierwszy gazowiec wp\u0142yn\u0105\u0142 11 grudnia 2015. Operatorem terminala jest sp\u00f3\u0142ka OGP Gaz-System S.A. (do 31 marca 2021 r. poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a","start_idx":698,"end_idx":773}
{"id":"mrc_6276","question":"kto wygra\u0142 puchar polski?","answer":"Puchar wywalczy\u0142 Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa.","context":"Puchar Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn 2020/2021 \u2013 67. edycja rozgrywek, maj\u0105cych na celu wy\u0142onienie zdobywcy Pucharu Polski, kt\u00f3ry uzyska\u0142 tym samym prawo gry w kwalifikacjach Ligi Konferencji Europy 2021/2022. Ich sponsorem tytularnym by\u0142a Fortuna, w zwi\u0105zku z czym obowi\u0105zywa\u0142a nazwa marketingowa Fortuna Puchar Polski. Puchar wywalczy\u0142 Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa. Trofeum broni\u0142a . == Uczestnicy == Obja\u015bnienie: zosta\u0142 wykluczony z rozgrywek Pucharu Polski 2020/2021. == Zasady == === Uczestnictwo === Udzia\u0142 w rozgrywkach Pucharu Polski 2020/2021 na szczeblu centralnym i regionalnym (wojew\u00f3dzkich zwi\u0105zk\u00f3w pi\u0142ki no\u017cnej) mia\u0142y obowi\u0105zek wzi\u0105\u0107 dru\u017cyny wyst\u0119puj\u0105ce na sze\u015bciu najwy\u017cszych poziomach ligowych (od Ekstraklasy do klasy okr\u0119gowej), pozosta\u0142e zespo\u0142y mog\u0142y zg\u0142osi\u0107 si\u0119 do Pucharu Polski na zasadzie dobrowolno\u015bci. Dru\u017cyny, kt\u00f3re zrezygnowa\u0142y z udzia\u0142u w rozgrywkach na szczeblu centralnym","start_idx":322,"end_idx":357}
{"id":"mrc_6277","question":"jak\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 prowadz\u0105 wsp\u00f3\u0142cze\u015bni jezuici?","answer":"Jezuici w Polsce XXI-wiecznej prowadzili szko\u0142y stopnia gimnazjalnego, licealnego oraz uczelnie wy\u017csze","context":"zakazywano\". Zarzucano jezuitom, \u017ce praktycznie zredukowali nauczanie do kszta\u0142cenia \u201em\u00f3wc\u00f3w \u0142aci\u0144skich z zaniedbaniem kierunku realnego\u201d, przy jednoczesnym piel\u0119gnowaniu postawy afirmacji istniej\u0105cego porz\u0105dku spo\u0142eczno-politycznego w Polsce, a tak\u017ce uni\u017cania si\u0119 przed mo\u017cnymi i szukania u nich protekcji. Podczas prac Komisji Edukacji Narodowej negatywnie oceniono dzia\u0142alno\u015b\u0107 szk\u00f3\u0142 jezuickich. Stwierdzono w\u00f3wczas, \u017ce po sko\u0144czeniu szk\u00f3\u0142 jezuickich \"trzeba by\u0142o w kr\u00f3tkim czasie cho\u0107 po cz\u0119\u015bci nadgradza\u0107, co si\u0119 w przeci\u0105gu strawionych lat op\u00f3\u017ani\u0142o\". == Wsp\u00f3\u0142czesne szko\u0142y jezuickie w Polsce == Jezuici w Polsce XXI-wiecznej prowadzili szko\u0142y stopnia gimnazjalnego, licealnego oraz uczelnie wy\u017csze: * Zesp\u00f3\u0142 Szk\u00f3\u0142 Jezuit\u00f3w w Gdyni * Jezuickie Centrum Edukacji \u2013 Gimnazjum i Liceum Jezuit\u00f3w w Nowym S\u0105czu * Akademia \"Ignatianum\" w Krakowie * Wydzia\u0142 Teologiczny Bobolanum na Papieskim Wydziale Teologicznym w","start_idx":600,"end_idx":702}
{"id":"mrc_6278","question":"kto zarz\u0105dza sp\u00f3\u0142k\u0105 komandytow\u0105?","answer":"Komplementariusz jest wsp\u00f3lnikiem aktywnym, kt\u00f3ry co do zasady prowadzi sprawy sp\u00f3\u0142ki i reprezentuje j\u0105 na zewn\u0105trz.","context":"stosowanie przepis\u00f3w o zarz\u0105dzie sp\u00f3\u0142ki akcyjnej do prowadzenia spraw sp\u00f3\u0142ki przez komplementariuszy. == Wsp\u00f3lnicy sp\u00f3\u0142ki komandytowo-akcyjnej == Wsp\u00f3lnikami w sp\u00f3\u0142ce komandytowo-akcyjnej mog\u0105 by\u0107 zar\u00f3wno osoby fizyczne, osoby prawne jak i jednostki organizacyjne nieposiadaj\u0105ce osobowo\u015bci prawnej, kt\u00f3rym ustawa przyzna\u0142a zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105. W sp\u00f3\u0142ce komandytowo-akcyjnej funkcjonuj\u0105 dwie kategorie wsp\u00f3lnik\u00f3w \u2013 komplementariusze i akcjonariusze. Komplementariusz jest wsp\u00f3lnikiem aktywnym, kt\u00f3ry co do zasady prowadzi sprawy sp\u00f3\u0142ki i reprezentuje j\u0105 na zewn\u0105trz. Czynne uczestniczenie w kierowaniu sp\u00f3\u0142k\u0105 przez tego wsp\u00f3lnika wi\u0105\u017ce si\u0119 jednak z jego nieograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 za zobowi\u0105zania sp\u00f3\u0142ki. Komplementariusz odpowiada bowiem za zobowi\u0105zania sp\u00f3\u0142ki ca\u0142ym swoim maj\u0105tkiem, solidarnie z pozosta\u0142ymi komplementariuszami oraz ze sp\u00f3\u0142k\u0105. Ponadto odpowiedzialno\u015b\u0107 komplementariusza za zobowi\u0105zania sp\u00f3\u0142ki jest subsydiarna, co oznacza, \u017ce wierzyciel mo\u017ce prowadzi\u0107 egzekucj\u0119 z jego maj\u0105tku, dopiero","start_idx":445,"end_idx":561}
{"id":"mrc_6279","question":"jak nazywa si\u0119 cleo?","answer":"Cleo, w\u0142a\u015bc. Joanna Krystyna Klepko","context":"Cleo, w\u0142a\u015bc. Joanna Krystyna Klepko (ur. 25 czerwca 1983 w Szczecinie) \u2013 polska piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, malarka i projektantka mody, z wykszta\u0142cenia architekt krajobrazu. Karier\u0119 zaczyna\u0142a w ch\u00f3rze gospel Soul Connection. W latach 2004\u20132005 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a duet Dwie Asie, kt\u00f3ry udziela\u0142 si\u0119 wokalnie w utworach wykonawc\u00f3w hip-hopowych, takich jak Pih czy Endefis. W latach 2007\u20132013 wyst\u0119powa\u0142a go\u015bcinnie m.in. na nagraniach raperskich Onara czy WSRH. Od 2013 wsp\u00f3\u0142pracuje z Donatanem, z kt\u00f3rym wyda\u0142a album studyjny \"Hiper/Chimera\" (2014) i solowe \"Bastet\" (2016), \"superNOVA\" (2020) oraz \"vinyLOVA\" (2022). Pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0119 promowali m.in. singlem \u201eMy S\u0142owianie\u201d, z kt\u00f3rym zaj\u0119li 14. miejsce w finale 59. Konkursu Piosenki Eurowizji. Z pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0105 dotar\u0142a na szczyt listy najch\u0119tniej kupowanych album\u00f3w w Polsce. Za sprzeda\u017c swoich album\u00f3w i singli","start_idx":0,"end_idx":35}
{"id":"mrc_6280","question":"w kt\u00f3rej bitwie po raz pierwszy u\u017cyto czo\u0142g\u00f3w?","answer":"pod Courcelette, Martinpuich i Flers","context":"We wrze\u015bniu artyleria brytyjska zu\u017cy\u0142a 45 tys. ci\u0119\u017ckich pocisk\u00f3w artyleryjskich z gazem, ale ze wzgl\u0119du na niedostatki zaopatrzenia, udzia\u0142 procentowy pocisk\u00f3w chemicznych w nawale artyleryjskiej pozosta\u0142 minimalny. === W\u0142\u0105czenie czo\u0142g\u00f3w do walki === Sytuacja zacz\u0119\u0142a si\u0119 poprawia\u0107 we wrze\u015bniu. 15 wrze\u015bnia po raz pierwszy w historii u\u017cyto na polu bitwy czo\u0142g\u00f3w (po stronie brytyjskiej). Wtedy te\u017c szala zwyci\u0119stwa w walkach pod Courcelette, Martinpuich i Flers przechyli\u0142a si\u0119 na stron\u0119 Brytyjczyk\u00f3w. Niemcy zostali zdziesi\u0105tkowani przez silny brytyjski ostrza\u0142 artyleryjski, jak r\u00f3wnie\u017c przez czo\u0142gi. Raz jeszcze now\u0105 bro\u0144 zastosowano w bojach o Thiepval, Combles i Gueudecourt. Kolejne ataki podejmowane w pa\u017adzierniku i w pierwszej po\u0142owie listopada (g\u0142\u00f3wnie nad rzek\u0105 Ancre) nieznacznie tylko zmieni\u0142y lini\u0119 frontu. Pogarszaj\u0105ca si\u0119 pogoda wymusi\u0142a na gen. Haigu","start_idx":425,"end_idx":461}
{"id":"mrc_6281","question":"kiedy dokonano pierwszego przeszczepu serca?","answer":"3 grudnia 1967 roku","context":"Przeszczepienie serca (, HTX) \u2013 metoda leczenia schy\u0142kowej niewydolno\u015bci serca, polegaj\u0105ca na przeszczepieniu serca pozyskanego od martwego dawcy. Wykonywana jest jedynie w specjalistycznych o\u015brodkach. == Historia == Pierwszej na \u015bwiecie udanej transplantacji serca dokona\u0142 zesp\u00f3\u0142 chirurga Christiaana Barnarda 3 grudnia 1967 roku; biorc\u0105 by\u0142 Louis Washkansky. Pierwsz\u0105 w Polsce pr\u00f3b\u0119 przeszczepu serca przeprowadzi\u0142 zesp\u00f3\u0142 profesor\u00f3w Jana Molla, Antoniego Dziatkowiaka i Kazimierza Rybi\u0144skiego w \u0141odzi 4 stycznia 1969 r. Wykonawc\u0105 pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca by\u0142 prof. Zbigniew Religa. Mia\u0142a ona miejsce 5 listopada 1985 w Zabrzu. W 2014 roku w Australii po raz pierwszy z powodzeniem przeszczepiono pacjentowi serce od dawcy, u kt\u00f3rego dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zatrzymania kr\u0105\u017cenia, a rok p\u00f3\u017aniej wykonano w Papworth w Wielkiej Brytanii pierwszy taki","start_idx":311,"end_idx":330}
{"id":"mrc_6282","question":"co mie\u015bci\u0142o si\u0119 na pierwszym pi\u0119trze?","answer":"sypialnie oraz jadalnia","context":"wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje sekrety, do kt\u00f3rych dost\u0119p ma tylko on, poniewa\u017c schody doprowadzone s\u0105 tylko do drugiego pi\u0119tra, i do kt\u00f3rych dostaje si\u0119 przez komin. Budynek otacza ogromny park oraz mur, w kt\u00f3rym znajduj\u0105 si\u0119 furtki prowadz\u0105ce do s\u0105siednich bajek. Bohater ksi\u0105\u017cki odwiedza mi\u0119dzy innymi bajk\u0119 o dziewczynce z zapa\u0142kami oraz bajk\u0119 o \u015bpi\u0105cej kr\u00f3lewnie i siedmiu braciach. Zaj\u0119cia w akademii \u2013 dzie\u0144","start_idx":294,"end_idx":317}
{"id":"mrc_6283","question":"kto nadzoruje mops?","answer":"O\u015brodek pomocy spo\u0142ecznej realizuj\u0105c gminn\u0105 strategi\u0119 rozwi\u0105zywania problem\u00f3w spo\u0142ecznych i wykonuj\u0105c zadania w\u0142asne gminy w tym zakresie, podlega formalnie organowi wykonawczemu gminy (w\u00f3jtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta).","context":"O\u015brodek pomocy spo\u0142ecznej, o\u015brodek pomocy rodzinie \u2013 instytucja samorz\u0105dowa \u015bwiadcz\u0105ca pomoc spo\u0142eczn\u0105, dzia\u0142aj\u0105ca w ka\u017cdej gminie (w gminie miejskiej jest to miejski o\u015brodek pomocy spo\u0142ecznej, za\u015b w gminie wiejskiej to gminny o\u015brodek pomocy spo\u0142ecznej). O\u015brodek tworzony jest na podstawie uchwa\u0142y rady gminy, kt\u00f3ra nadaje mu statut i przekazuje w zarz\u0105d okre\u015blone mienie. Podmiot ten nie ma osobowo\u015bci prawnej, dzia\u0142a jako gminna jednostka organizacyjna, tworzona na podstawie art 9 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.o samorz\u0105dzie gminnym, posiada status jednostki bud\u017cetowej. O\u015brodek pomocy spo\u0142ecznej realizuj\u0105c gminn\u0105 strategi\u0119 rozwi\u0105zywania problem\u00f3w spo\u0142ecznych i wykonuj\u0105c zadania w\u0142asne gminy w tym zakresie, podlega formalnie organowi wykonawczemu gminy (w\u00f3jtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta). Kierownik o\u015brodka pomocy spo\u0142ecznej mo\u017ce wytacza\u0107 na rzecz obywateli pow\u00f3dztwa o","start_idx":579,"end_idx":812}
{"id":"mrc_6284","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142a si\u0119 doda?","answer":"15 lutego 1984","context":"Doda, w\u0142a\u015bc. Dorota Aqualiteja Rabczewska (ur. 15 lutego 1984 w Ciechanowie) \u2013 polska piosenkarka wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza popu i rocka, autorka tekst\u00f3w, producentka, aktorka i osobowo\u015b\u0107 medialna. W latach 1998\u20132000 aktorka musicalowa teatru Buffo. W latach 2000\u20132006, a nast\u0119pnie 2014 i 2016\u20132019 wokalistka zespo\u0142u Virgin, z kt\u00f3rym nagra\u0142a i wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Virgin\" (2002), \"Bimbo\" (2004), \"Ficca\" (2005) i \"Choni\" (2016). Z zespo\u0142em wypromowa\u0142a m.in. przeboje \u201eZnak pokoju\u201d czy \u201eSzansa\u201d, za kt\u00f3re otrzymali nagrody kolejno na festiwalu sopockim i Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, a tak\u017ce \u201eD\u017caga\u201d i \u201e2 bajki\u201d. Od 2007 artystka solowa, wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Diamond Bitch\" (2007), \"7 pokus g\u0142\u00f3wnych\" (2011), \"Dorota\" (2019) i \"Aquaria\" (2022). Pierwszy z nich promowany by\u0142 m.in. singlem","start_idx":47,"end_idx":61}
{"id":"mrc_6285","question":"czym by\u0142a biblijna manna?","answer":"biblijn\u0105 mann\u0105 by\u0142a wydzielina krzew\u00f3w tamaryszkowych nale\u017c\u0105cych do gatunku \"Tamarix mannifera\", kt\u00f3ry","context":"m\u0142ynkach (Lb 11,8). == Pr\u00f3by naukowego wyja\u015bnienia == N.H. Moldenke, A.L. Moldenke, botanicy zajmuj\u0105cy si\u0119 ro\u015blinami biblijnymi w 1952 r. opublikowali dzie\u0142o \u201e\"Plants of the Bible\"\u201d, w kt\u00f3rym podaj\u0105, \u017ce biblijn\u0105 mann\u0105 by\u0142a wydzielina krzew\u00f3w tamaryszkowych nale\u017c\u0105cych do gatunku \"Tamarix mannifera\", kt\u00f3ry ro\u015bnie na pustyniach p\u00f3\u0142wyspu Synaj, Palestyny, Jordanii i p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Arabii Saudyjskiej. Wydzielin\u0119 t\u0119 wytwarza tamaryszek w miejscach nak\u0142utych przez paso\u017cytuj\u0105ce na nim owady \"Coccus manniparus\". Wydzielina jest podobna do miodu, a w zetkni\u0119ciu z powietrzem szybko twardnieje i opada na ziemi\u0119 jako bia\u0142e grudki. Beduini do dzisiaj zbieraj\u0105 j\u0105 w celach spo\u017cywczych, traktuj\u0105c j\u0105 jako przysmak. Autorzy ci wyja\u015bniaj\u0105 tak\u017ce dlaczego manna znik\u0142a, gdy \u017bydzi przeszli przez Jordan \u2013 bo panuj\u0105 tu inne warunki klimatyczne i nie wyst\u0119puj\u0105","start_idx":203,"end_idx":305}
{"id":"mrc_6286","question":"co to jest krach na gie\u0142dzie?","answer":"nag\u0142y, gwa\u0142towny spadek kurs\u00f3w akcji wi\u0119kszo\u015bci sp\u00f3\u0142ek notowanych na gie\u0142dzie.","context":"Krach gie\u0142dowy, panika gie\u0142dowa, szok gie\u0142dowy \u2013 nag\u0142y, gwa\u0142towny spadek kurs\u00f3w akcji wi\u0119kszo\u015bci sp\u00f3\u0142ek notowanych na gie\u0142dzie. Krach spowodowany jest nag\u0142ym pogorszeniem nastroj\u00f3w inwestor\u00f3w prowadz\u0105cym do paniki i nag\u0142ej wyprzeda\u017cy walor\u00f3w. == Przyczyny == Zwolennicy teorii efektywno\u015bci rynku uwa\u017caj\u0105, \u017ce u podstaw krachu le\u017c\u0105 racjonalne przyczyny, gdy\u017c uczestnicy rynku dzia\u0142aj\u0105 racjonalnie i podejmuj\u0105 \u015bwiadome decyzje. Zwolennicy teorii nieefektywno\u015bci rynk\u00f3w uwa\u017caj\u0105, \u017ce s\u0105 one zwi\u0105zane z psychologi\u0105 zachowa\u0144 uczestnik\u00f3w rynku, kt\u00f3rzy czasami sk\u0142onni s\u0105 dzia\u0142a\u0107 nieracjonalnie (czego innym przyk\u0142adem jest np. masowe uczestnictwo w grach loteryjnych). Je\u017celi wzrost cen akcji trwa odpowiednio d\u0142ugo, na rynek nap\u0142ywa coraz wi\u0119cej pieni\u0119dzy, od kolejnych os\u00f3b (inwestor\u00f3w). Powoduje jeszcze wi\u0119ksze wzrosty. Pojawia si\u0119 irracjonalne przekonanie, \u017ce wzrost warto\u015bci jest rzeczywisty. Dop\u00f3ki przyst\u0119puj\u0105cy do piramidy s\u0105","start_idx":49,"end_idx":127}
{"id":"mrc_6287","question":"kiedy powsta\u0142o onz?","answer":"powsta\u0142a 24 pa\u017adziernika 1945 roku","context":"Organizacja Narod\u00f3w Zjednoczonych, ONZ (ang. \"United Nations\", \"UN\"; fr. \"Organisation des Nations Unies\"; hiszp. \"Organizaci\u00f3n de las Naciones Unidas\"; ros. \u041e\u0440\u0433\u0430\u043d\u0438\u0437\u0430\u0446\u0438\u044f \u041e\u0431\u044a\u0435\u0434\u0438\u043d\u0451\u043d\u043d\u044b\u0445 \u041d\u0430\u0446\u0438\u0439, \"Organizacyja Objedinionnych Nacyj\"; arab. \u0627\u0644\u0623\u0645\u0645 \u0627\u0644\u0645\u062a\u062d\u062f\u0629, \"al-Umam al-Muttahida\"; chi\u0144. \u8054\u5408\u56fd, \"Li\u00e1nh\u00e9gu\u00f3\") \u2013 uniwersalna (z wyj\u0105tkiem narod\u00f3w niereprezentowanych) organizacja mi\u0119dzynarodowa, z siedzib\u0105 w Nowym Jorku, powsta\u0142a 24 pa\u017adziernika 1945 roku w wyniku wej\u015bcia w \u017cycie podpisanej 26 czerwca 1945 w San Francisco Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych. ONZ jest nast\u0119pczyni\u0105 Ligi Narod\u00f3w. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpiecze\u0144stwa mi\u0119dzynarodowego, rozw\u00f3j wsp\u00f3\u0142pracy mi\u0119dzy narodami oraz popieranie przestrzegania praw cz\u0142owieka. == Historia == Idea powo\u0142ania nowej organizacji \u015bwiatowej powsta\u0142a jeszcze w czasie trwania II wojny \u015bwiatowej. Za pierwsze dokumenty zapowiadaj\u0105ce utworzenie ONZ uznawane s\u0105 Karta Atlantycka podpisana 14 sierpnia","start_idx":406,"end_idx":440}
{"id":"mrc_6288","question":"jak\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 prowadzi\u0142 ruch oporu na ziemiach polskich brainly?","answer":"walka zbrojna","context":"W trakcie II wojny \u015bwiatowej Polska by\u0142a krajem okupowanym, w kt\u00f3rym ruch oporu rozpocz\u0105\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 niemal natychmiast po zaprzestaniu regularnych dzia\u0142a\u0144 wojennych. R\u00f3wnie\u017c od samego pocz\u0105tku jedn\u0105 z jego form by\u0142a walka zbrojna. Na ziemiach polskich g\u0142\u00f3wnymi organizacjami ruchu oporu by\u0142y Armia Krajowa w sile oko\u0142o 350 000 ludzi, Bataliony Ch\u0142opskie w sile oko\u0142o 170 000 ludzi oraz Narodowe Si\u0142y Zbrojne w sile oko\u0142o 75 000 ludzi i Armia Ludowa licz\u0105ca oko\u0142o 60 000 ludzi. == Pierwsze inicjatywy konspiracyjne w 1939 r. == * 16 wrze\u015bnia \u2013 marsza\u0142ek Edward \u015amig\u0142y-Rydz nakaza\u0142 w Czerniowcach (Rumunia) mjr. Edmundowi Galinatowi uruchomienie podleg\u0142ej mu cz\u0119\u015bci sieci dywersji pozafrontowej. Ten przekaza\u0142 26 wrze\u015bnia w Warszawie gen. Juliuszowi R\u00f3mmlowi upowa\u017cnienie-rozkaz do zainicjowania na terenie ca\u0142ego","start_idx":224,"end_idx":237}
{"id":"mrc_6289","question":"jak\u0105 funkcje ma rzeczownik?","answer":"Rzeczownik w j\u0119zyku polskim pe\u0142ni funkcj\u0119 g\u0142\u00f3wnie podmiotu w zdaniu; mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 dope\u0142nienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika.","context":"Rzeczownik \u2013 samodzielna sk\u0142adniowo i semantycznie odmienna cz\u0119\u015b\u0107 mowy nazywaj\u0105ca rzeczy, obiekty, miejsca, osoby, czynno\u015bci, organizmy, zjawiska i poj\u0119cia abstrakcyjne. Rzeczownik w j\u0119zyku polskim pe\u0142ni funkcj\u0119 g\u0142\u00f3wnie podmiotu w zdaniu; mo\u017ce te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 dope\u0142nienia, okolicznika, przydawki lub orzecznika. Mo\u017ce odmienia\u0107 si\u0119 przez liczby i przypadki, wyst\u0119puje w rodzajach. Odmian\u0119 rzeczownik\u00f3w przez przypadki okre\u015bla si\u0119 mianem deklinacji. Istnieje tak\u017ce grupa rzeczownik\u00f3w ca\u0142kowicie nieodmiennych (np. \"atelier, kiwi, bikini, taxi, kakadu, kamikaze\" itp.). Rzeczownik tworzy zwi\u0105zki sk\u0142adniowe i semantyczne z rzeczownikami (zaimkami rzeczownymi), przymiotnikami (zaimkami przymiotnymi), liczebnikami (zaimkami liczebnymi) i czasownikami lub (rzadko) przys\u0142\u00f3wkami (zaimkami przys\u0142\u00f3wkowymi). W wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w istnieje jaki\u015b system klasyfikacji rzeczownik\u00f3w. Systemy te to zwykle system rodzaj\u00f3w (niewielka zamkni\u0119ta liczba kategorii maj\u0105ca du\u017cy wp\u0142yw na inne konstrukcje j\u0119zyka) lub","start_idx":170,"end_idx":314}
{"id":"mrc_6290","question":"kto stworzy\u0142 tr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adzy?","answer":"Monteskiusz","context":"oskar\u017conemu stanem. Egzekucj\u0119 wyrok\u00f3w s\u0105d\u00f3w Monteskiusz zaliczy\u0142 do zada\u0144 w\u0142adzy wykonawczej. Termin \u201etr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adzy\u201d wymy\u015bli\u0142 Tadeusz Boy-\u017bele\u0144ski, w oryginale Monteskiusz pisa\u0142 o dystrybucji trzech w\u0142adz. == Zastosowanie == Koncepcja Monteskiusza zyska\u0142a uznanie jeszcze w XVIII wieku. Zosta\u0142a wyra\u017cona w \"Deklaracji Praw Cz\u0142owieka i Obywatela\", konstytucji Stan\u00f3w Zjednoczonych, Konstytucji 3 maja i pierwszej konstytucji francuskiej. Tr\u00f3jpodzia\u0142 w\u0142adz zna\u0142y tak\u017ce konstytucje dziewi\u0119tnasto- i dwudziestowieczne. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie z tej koncepcji wyprowadza si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce wnioski: w\u0142adza ustawodawcza, wykonawcza i s\u0105downicza s\u0105 wyodr\u0119bnione i sprawowane przez osobne organy pa\u0144stwowe, \u0142\u0105czenie kompetencji organ\u00f3w i stanowisk r\u00f3\u017cnych w\u0142adz jest niedopuszczalne, w\u0142adze te maj\u0105 wzajemnie oddzia\u0142ywa\u0107 na siebie i si\u0119 hamowa\u0107. Jednak postulaty podzia\u0142u i r\u00f3wno\u015bci w\u0142adz s\u0105 trudne do \u015bcis\u0142ego przestrzegania. Organy w\u0142adzy wykonawczej realizuj\u0105 zadania z zakresu","start_idx":44,"end_idx":55}
{"id":"mrc_6291","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142a pow\u00f3d\u017a we wroc\u0142awiu?","answer":"lipcu 1997 r.","context":"Pow\u00f3d\u017a tysi\u0105clecia we Wroc\u0142awiu \u2013 katastrofalne zalanie znacznej cz\u0119\u015bci Wroc\u0142awia w czasie powodzi tysi\u0105clecia, kt\u00f3ra nawiedzi\u0142a w lipcu 1997 r. Europ\u0119 \u015arodkow\u0105. Na Dolnym \u015al\u0105sku wyla\u0142y w\u00f3wczas wody Odry i jej dop\u0142yw\u00f3w, w tym m.in. Bobru, Bystrzycy, Kaczawy, Kwisy, Ma\u0142ej Panwi, Nysy K\u0142odzkiej, Nysy \u0141u\u017cyckiej, Olzy, O\u0142awy, \u015al\u0119zy i Widawy. Wody powodziowe Odry wdar\u0142y si\u0119 do miasta 12 lipca 1997 r., a ostatecznie ust\u0105pi\u0142y 6 sierpnia. We Wroc\u0142awiu pow\u00f3d\u017a tysi\u0105clecia mia\u0142a szczeg\u00f3lnie ci\u0119\u017cki przebieg, poniewa\u017c na\u0142o\u017cy\u0142y si\u0119 dwie fale powodziowe: z Odry i Widawy. Ponadto kilka dni przed kulminacj\u0105 mieszka\u0144cy podwroc\u0142awskiej wsi \u0141any nie pozwolili na jej zalanie, co znacznie obni\u017cy\u0142oby straty. Z powodu specyficznego przebiegu rzeki przez miasto wylew nast\u0105pi\u0142 niezale\u017cnie zar\u00f3wno w centrum, jak i na p\u00f3\u0142nocy Wroc\u0142awia.","start_idx":131,"end_idx":144}
{"id":"mrc_6292","question":"gdzie le\u017c\u0105 g\u00f3ry ural?","answer":"Ural () \u2013 \u0142a\u0144cuch g\u00f3rski w Rosji, kt\u00f3rym biegnie umowna granica mi\u0119dzy Europ\u0105 a Azj\u0105.","context":"Ural () \u2013 \u0142a\u0144cuch g\u00f3rski w Rosji, kt\u00f3rym biegnie umowna granica mi\u0119dzy Europ\u0105 a Azj\u0105. == Charakterystyka == \u0141a\u0144cuch g\u00f3rski o rozci\u0105g\u0142o\u015bci po\u0142udnikowej od Morza Karskiego (Zatoka Bajdaracka) na p\u00f3\u0142nocy do \u015brodkowego odcinka rzeki Ural na po\u0142udniu, tu\u017c przy granicy Rosji z Kazachstanem. D\u0142ugo\u015b\u0107 \u0142a\u0144cucha wynosi 2100 km, szeroko\u015b\u0107 40\u2013150 km. Najwy\u017cszym szczytem jest Narodnaja o wysoko\u015bci 1895 m n.p.m. Ural jest fa\u0142dowym g\u00f3rotworem hercy\u0144skim. Wy\u017csze partie zbudowane s\u0105 g\u0142\u00f3wnie ze ska\u0142 metamorficznych i magmowych (gnejsy, kwarcyty, \u0142upki krystaliczne). Ni\u017csze warstwy tworz\u0105 ska\u0142y osadowe. === Podzia\u0142 Uralu === * Ural Polarny \u2013 od Zatoki Bajdarackiej do \u017ar\u00f3de\u0142 rzeki Chu\u0142gi; bardzo w\u0105ski \u0142a\u0144cuch o rze\u017abie alpejskiej i wysoko\u015bci do 1472 m n.p.m. (Pajer) * Ural Subpolarny \u2013 lasotundra i tundra, w","start_idx":0,"end_idx":85}
{"id":"mrc_6293","question":"czym by\u0142 generalny plan wschodni?","answer":"nazistowski plan osiedle\u0144czy i germanizacyjny terytori\u00f3w Europy \u015arodkowo-Wschodniej i Wschodniej, po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d od granicy III Rzeszy sprzed wrze\u015bnia 1939.","context":"Generalny Plan Wschodni (, ) \u2013 nazistowski plan osiedle\u0144czy i germanizacyjny terytori\u00f3w Europy \u015arodkowo-Wschodniej i Wschodniej, po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d od granicy III Rzeszy sprzed wrze\u015bnia 1939. Generalny Plan Wschodni wynika\u0142 z wcze\u015bniejszych za\u0142o\u017ce\u0144 narodowosocjalistycznych idei zdobycia \u201eprzestrzeni \u017cyciowej\u201d (), nale\u017cnej, wed\u0142ug doktryny niemieckiego narodowego socjalizmu, niemieckiej \u201erasie pan\u00f3w\u201d (, ), oraz hitlerowskiej interpretacji ideologii . == Og\u00f3lne za\u0142o\u017cenia planu == Teren obj\u0119ty planem mia\u0142 rozci\u0105ga\u0107 si\u0119 do linii jeziora \u0141adoga na p\u00f3\u0142nocy i Morza Czarnego na po\u0142udniu, na wsch\u00f3d od granic III Rzeszy z wrze\u015bnia 1939 lub, jak podaje cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w, z marca 1939. W tym celu planowano wyniszczenie i/lub wysiedlenie wi\u0119kszo\u015bci miejscowej ludno\u015bci s\u0142owia\u0144skiej, kt\u00f3r\u0105 nazistowska polityka rasowa, opieraj\u0105ca si\u0119 na za\u0142o\u017ceniach niemieckiej eugeniki, okre\u015bla\u0142a jako \"ni\u017csze rasy s\u0142owia\u0144skie","start_idx":31,"end_idx":193}
{"id":"mrc_6294","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 chodzi cz\u0142owiek?","answer":"Cz\u0142owiek chodzi z pr\u0119dko\u015bci\u0105 kilku km/h.","context":"(ch\u00f3d ko\u0142ysz\u0105cy). Dla odr\u00f3\u017cnienia od biegu chodem nazywamy taki spos\u00f3b poruszania si\u0119, podczas kt\u00f3rego przynajmniej jedna stopa ma zawsze kontakt z ziemi\u0105. Z kolei bieg, dla ludzi i innych zwierz\u0105t dwuno\u017cnych, zaczyna si\u0119 w\u00f3wczas, gdy pojawiaj\u0105 si\u0119 takie momenty, w kt\u00f3rych obie stopy nie maj\u0105 kontaktu z ziemi\u0105. Cz\u0142owiek chodzi z pr\u0119dko\u015bci\u0105 kilku km/h. W zale\u017cno\u015bci od wieku i kondycji fizycznej tempo chodu jest r\u00f3\u017cne. \u015arednia pr\u0119dko\u015b\u0107 normalnego kroku wynosi wg r\u00f3\u017cnych bada\u0144 4,2 i 5,1 km/h, ale ch\u00f3d szybkim krokiem mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 pr\u0119dko\u015b\u0107 zbli\u017con\u0105 do biegu (8 km/h). Z kolei osoby starsze mog\u0105 porusza\u0107 si\u0119 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 poni\u017cej 3 km/h. Przeci\u0119tne ludzkie dziecko zaczyna chodzi\u0107 pomi\u0119dzy dziewi\u0105tym i pi\u0119tnastym miesi\u0105cem \u017cycia. Ocena chodu jest jednym z element\u00f3w badania lekarskiego.","start_idx":313,"end_idx":353}
{"id":"mrc_6295","question":"kto jest g\u0142\u00f3wnym bohaterem opowie\u015bci wigilijnej?","answer":"Ebenezer Scrooge","context":"Ebenezer Scrooge \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater opowiadania Charlesa Dickensa \"Opowie\u015b\u0107 wigilijna\" wydanego w 1843 roku. Scrooge jest zamkni\u0119tym w sobie sk\u0105pcem, nielubi\u0105cym ludzi i \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Podczas \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia przechodzi przemian\u0119 w czasie czterech kolejnych wizyt duch\u00f3w: ducha Jakuba Marleya, ducha minionych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia, ducha tera\u017aniejszych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia i ducha przysz\u0142ych \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Ebenezer Scrooge jest zgorzknia\u0142ym m\u0119\u017cczyzn\u0105 w podesz\u0142ym wieku, w\u0142a\u015bcicielem kantoru \u201eScrooge & Marley\u201d w Londynie. Jego by\u0142y wsp\u00f3lnik, Jakub Marley, zmar\u0142 w wigili\u0119 Bo\u017cego Narodzenia 7 lat wcze\u015bniej. Scrooge jest ch\u0142odny, nieprzyst\u0119pny i dba jedynie o swoje dochody, sp\u0119dzaj\u0105c czas nad ksi\u0119gami rachunkowymi. Irytuj\u0105 go \u017cyczenia \u015bwi\u0105teczne, odrzuca zaproszenie do sp\u0119dzenia \u015bwi\u0105t z rodzin\u0105 swojego siostrze\u0144ca. Wraca do swojego ciemnego i","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_6296","question":"jaki program prowadzi robert janowski?","answer":"2018 prowadzi\u0142 teleturniej telewizyjny \"Jaka to melodia?\"","context":"Robert Mariusz Janowski (ur. 22 marca 1961 w Inowroc\u0142awiu) \u2013 polski piosenkarz, kompozytor, poeta, aktor, prezenter telewizyjny i radiowy, lektor radiowy. Z wykszta\u0142cenia lekarz weterynarii. W latach 80. by\u0142 wokalist\u0105 zespo\u0142\u00f3w nowofalowych. Og\u00f3lnopolski rozg\u0142os przynios\u0142y mu wyst\u0119py w musicalu \"Metro\". W latach 1997\u20132018 prowadzi\u0142 teleturniej telewizyjny \"Jaka to melodia?\". Zdobywca Z\u0142otej Telekamery i wielokrotny laureat Wiktor\u00f3w. == \u017byciorys == Wychowa\u0142 si\u0119 ze starsz\u0105 siostr\u0105 na jednym z osiedli wojskowych w Sochaczewie. Jego matka Urszula pracowa\u0142a jako re\u017cyserka spektakli teatralnych i poetyckich w plac\u00f3wkach kulturalnych, a ojciec by\u0142 pilotem i majorem w wojskach lotniczych Wojska Polskiego. Gdy mia\u0142 11 lat, jego rodzice rozwiedli si\u0119, a po rozwodzie zosta\u0142 z siostr\u0105 pod opiek\u0105 matki. Jest absolwentem szko\u0142y muzycznej I stopnia w klasie","start_idx":318,"end_idx":375}
{"id":"mrc_6297","question":"co umo\u017cliwia mejoza?","answer":"stworzenie kom\u00f3rek potomnych z dok\u0142adnie po\u0142ow\u0105 liczby chromosom\u00f3w kom\u00f3rki macierzystej.","context":"Mejoza, skr\u00f3t: R! (R \u2013 od redukcji) \u2013 proces podzia\u0142u redukcyjnego j\u0105dra kom\u00f3rkowego, z kt\u00f3rego powstaj\u0105 4 j\u0105dra o po\u0142owie chromosom\u00f3w (po jednym z ka\u017cdej pary) kom\u00f3rki wyj\u015bciowej. Mejoza jest wykorzystywana w ludzkim ciele do produkcji gamet \u2013 kom\u00f3rek p\u0142ciowych: plemnik\u00f3w i kom\u00f3rek jajowych. Jej celem jest stworzenie kom\u00f3rek potomnych z dok\u0142adnie po\u0142ow\u0105 liczby chromosom\u00f3w kom\u00f3rki macierzystej. Inaczej ujmuj\u0105c, mejoza u ludzi jest procesem podzia\u0142u, kt\u00f3ry przeprowadza nas od kom\u00f3rki diploidalnej (tej z dwoma zestawami chromosom\u00f3w), do kom\u00f3rek haploidalnych (tych z pojedynczym zestawem chromosom\u00f3w). U ludzi plemniki i kom\u00f3rki jajowe s\u0105 kom\u00f3rkami haploidalnymi wytworzonymi w mejozie. Wszystkie gamety wytworzone w mejozie s\u0105 haploidalne, ale nie s\u0105 identyczne genetycznie. Kiedy plemnik i kom\u00f3rka jajowa \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 w procesie zap\u0142odnienia, dwa haploidalne","start_idx":309,"end_idx":397}
{"id":"mrc_6298","question":"kiedy sprzedali alaske?","answer":"1867 roku","context":"Zakup Alaski \u2013 termin okre\u015blaj\u0105cy transakcj\u0119 z 1867 roku pomi\u0119dzy Stanami Zjednoczonymi i Imperium Rosyjskim. Stany Zjednoczone zakupi\u0142y od Rosji teren obecnego stanu Alaska o powierzchni oko\u0142o 1 518 800 km\u00b2 za kwot\u0119 7,2 miliona dolar\u00f3w ameryka\u0144skich). == T\u0142o wydarze\u0144 == Zainteresowanie Rosji regionem Alaski datuje si\u0119 co najmniej od 1725 roku, kiedy car rosyjski Piotr I Wielki wys\u0142a\u0142 Vitusa Beringa, aby zbada\u0142 jej wybrze\u017ca. Rosji brakowa\u0142o jednak zasob\u00f3w finansowych oraz obecno\u015bci militarnej na p\u00f3\u0142nocnym Pacyfiku, by zasiedli\u0107 ten odleg\u0142y i niedost\u0119pny region. Liczba sta\u0142ych osadnik\u00f3w rosyjskich na Alasce nigdy nie przekroczy\u0142a 400. Przegrana Rosji w wojnie krymskiej spowodowa\u0142a dalszy spadek zainteresowania Rosji tym regionem. Obawiaj\u0105c si\u0119, \u017ce Alaska mo\u017ce pa\u015b\u0107 \u0142upem Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, kt\u00f3re posiada\u0142o","start_idx":47,"end_idx":56}
{"id":"mrc_6299","question":"gdzie le\u017cy miami?","answer":"w po\u0142udniowo-wschodniej Florydzie, w Stanach Zjednoczonych.","context":"Miami \u2013 miasto na wybrze\u017cu Oceanu Atlantyckiego, w po\u0142udniowo-wschodniej Florydzie, w Stanach Zjednoczonych. Siedziba hrabstwa Miami-Dade. Samo miasto administracyjne zamieszkiwane jest przez 442 241 osoby, zesp\u00f3\u0142 miejski liczy 6 212 000 mieszka\u0144c\u00f3w, natomiast statystyczny obszar metropolitalny Miami liczy 6 138 333 mieszka\u0144c\u00f3w. Miami stanowi jedno z najwa\u017cniejszych centr\u00f3w \u015bwiatowych finans\u00f3w, handlu mi\u0119dzynarodowego, kultury, medi\u00f3w, rozrywki i sztuki. W 2008 roku magazyn \"Forbes\" wyr\u00f3\u017cni\u0142 Miami jako \u201enajczystsze miasto Stan\u00f3w Zjednoczonych\u201d, bior\u0105c pod uwag\u0119 ca\u0142oroczn\u0105 czysto\u015b\u0107 powietrza, wody pitnej, ulic, \u201ezielone\u201d obszary, a tak\u017ce wdra\u017cane programy recyklingowe. Wed\u0142ug bada\u0144 UBS z 2009 roku, spo\u015br\u00f3d 73 analizowanych miast, Miami uznane zosta\u0142o za najbogatsze miasto Stan\u00f3w Zjednoczonych i 5. pod wzgl\u0119dem bogactwa miasto \u015bwiata pod wzgl\u0119dem si\u0142y nabywczej. W 2010 roku Miami zosta\u0142o oficjalnie","start_idx":49,"end_idx":108}
{"id":"mrc_6300","question":"w kt\u00f3rym roku rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"1 wrze\u015bnia 1939 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":91,"end_idx":111}
{"id":"mrc_6301","question":"gdzie u\u017cyto po raz pierwszy gaz\u00f3w bojowych?","answer":"na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve Chapelle","context":"w zawojowanym pa\u0144stwie etc.\u201d W XIX wieku trucizn bojowych zabroni\u0142 Kodeks Liebera, Deklaracja brukselska (1874) i Regulamin wojny l\u0105dowej z 1899, powt\u00f3rzony w 1907. Instytut Prawa Mi\u0119dzynarodowego w \u00f3smym artkule \"Oksfordskiego Podr\u0119cznika Zasad Wojny\" zabrania u\u017cywania trucizn. === I wojna \u015bwiatowa === Gazy bojowe po raz pierwszy zastosowano na wi\u0119ksz\u0105 skal\u0119 w trakcie I wojny \u015bwiatowej. Pierwsze u\u017cycie przez Niemc\u00f3w mia\u0142o miejsce ju\u017c 17 pa\u017adziernika 1914 na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve Chapelle Na froncie wschodnim 31 stycznia 1915 (wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 30 stycznia albo te\u017c 31 grudnia 1914) nad rzek\u0105 Rawk\u0105 pod Bolimowem Niemcy ostrzelali pozycje rosyjskie artyleryjskimi pociskami wype\u0142nionymi \u015brodkiem \"T-Stoff\" (bromkiem ksylilu mog\u0105cym zawiera\u0107 tak\u017ce inne substancje). 12 lipca 1917 roku, r\u00f3wnie\u017c pod Ypres, Niemcy u\u017cyli","start_idx":460,"end_idx":514}
{"id":"mrc_6302","question":"kto zmar\u0142 z zespo\u0142u kelly family?","answer":"ojciec Kellych","context":"2002, po d\u0142ugiej chorobie, zmar\u0142 ojciec Kellych. Zesp\u00f3\u0142 wyda\u0142 jeszcze dwa studyjne albumy \"Homerun\" (2004) oraz charytatywny \"Hope\" (2005). W kolejnych latach cz\u0142onkowie zespo\u0142u zaj\u0119li si\u0119 g\u0142\u00f3wnie karier\u0105 solow\u0105. Co jaki\u015b czas, w r\u00f3\u017cnych sk\u0142adach, tworzyli tak\u017ce wsp\u00f3lne projekty (trasa Good News, wyst\u0119py z Cyrkiem Roncalli). Sukcesem by\u0142a \u015bwi\u0105teczna trasa Stille Nacht (2011 i 2012) z udzia\u0142em Paddy\u2019ego, Patricii, Kathy, Joeya i Paula. Na jednym z koncert\u00f3w tej trasy go\u015bcinnie wyst\u0105pi\u0142a tak\u017ce Barby. W ramach solowych projekt\u00f3w cz\u0142onkowie Kelly Family (Angelo, Jimmy, Patricia, Kathy i Paddy) wielokrotnie wyst\u0119powali w Polsce. Po niemal 12 latach zesp\u00f3\u0142 powr\u00f3ci\u0142 na scen\u0119, a nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej wszed\u0142 do studia, aby nagra\u0107 nowy album studyjny pt. \"We Got Love\". Nowa p\u0142yta trafi\u0142a do sprzeda\u017cy 24 marca","start_idx":33,"end_idx":47}
{"id":"mrc_6303","question":"kto stworzy\u0142 prawo?","answer":"ustawodawca","context":"tworzone przez cz\u0142owieka, ustawodawc\u0119, suwerena. Prawo to ma posta\u0107 og\u00f3lnych rozkaz\u00f3w (imperatyw\u00f3w), jakie jego adresaci maj\u0105 wykona\u0107 pod gro\u017ab\u0105 kary, zw\u0142aszcza zastosowania wobec nich \u015brodk\u00f3w przymusu fizycznego. Potencjalna tre\u015b\u0107 takich rozkaz\u00f3w (imperatyw\u00f3w) nie napotyka tu na \u017cadne ograniczenia, w szczeg\u00f3lno\u015bci nie musi si\u0119 ona pokrywa\u0107 z tym, co moralnie uchodzi za s\u0142uszne, zasadne czy sprawiedliwe. S\u0119dziowie s\u0105 tu tylko wykonawcami prawa, monteskiuszowskimi \u201eustami ustawy\u201d. Samemu nie mog\u0105 go oni ani tworzy\u0107, ani nie wolno im wp\u0142ywa\u0107 na jego kszta\u0142t ponad to, na co wyra\u017anie zezwoli\u0142 im ustawodawca. * Normatywizm Hansa Kelsena - przyjmuje si\u0119 w nim, \u017ce prawo sk\u0142ada si\u0119 z norm, kt\u00f3re stanowi\u0105 \u201eczyste\u201d powinno\u015bci \u2013 czyli s\u0105 niezale\u017cne od tego, czy za ich nieprzestrzeganie spotka kogo\u015b jaka\u015b kara","start_idx":599,"end_idx":610}
{"id":"mrc_6304","question":"jakie pa\u0144stwa zosta\u0142y zaatakowane przez niemcy w 1939?","answer":"Polsk\u0119","context":"wypadku ich niespe\u0142nienia. W 1938 i 1939 roku Rzesza zaj\u0119\u0142a terytoria Austrii i Czechos\u0142owacji. W sierpniu 1939 roku Hitler podpisa\u0142 pakt z J\u00f3zefem Stalinem, w wyniku postanowie\u0144 kt\u00f3rego we wrze\u015bniu tego samego roku zaatakowano Polsk\u0119, rozpoczynaj\u0105c w Europie II wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105. Wsp\u00f3lnie z W\u0142ochami i mniejszymi pa\u0144stwami Osi, Niemcy podbi\u0142y znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Europy i zagrozi\u0142y Wielkiej Brytanii. Kontrol\u0119 nad podbitymi obszarami przej\u0119\u0142y \"Reichskommissariaty\", a w pozosta\u0142ej w Polsce infrastrukturze powsta\u0142a niemiecka administracja. \u017bydzi i inne narody postrzegane przez Niemc\u00f3w jako niepo\u017c\u0105dane zosta\u0142y uwi\u0119zione, zamordowane w obozach koncentracyjnych i obozach zag\u0142ady lub rozstrzelane. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 roku, wojna powoli obr\u00f3ci\u0142a si\u0119 przeciwko nazistom, kt\u00f3rzy ponie\u015bli powa\u017cne pora\u017cki wojskowe w 1943 roku. W kolejnym roku nasili\u0142y si\u0119 wielkoobszarowe","start_idx":228,"end_idx":234}
{"id":"mrc_6305","question":"kiedy odby\u0142y sie pierwsze zimowe igrzyska olimpijskie?","answer":"Zawody odbywa\u0142y si\u0119 od 25 stycznia do 5 lutego 1924 r.","context":"nazw\u0119 I zimowych igrzysk olimpijskich. Zawody odbywa\u0142y si\u0119 od 25 stycznia do 5 lutego 1924 r. Oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 25 stycznia 1924 r. na stadionie olimpijskim w Chamonix. Dokona\u0142 tego podsekretarz stanu ministerstwa edukacji i wychowania Gaston Vidal. Nast\u0119pnie przyrzeczenie olimpijskie wypowiedzia\u0142 narciarz Camille Mandrillon. W igrzyskach startowa\u0142o 314 zawodnik\u00f3w (w tym 13 kobiet) z 19 kraj\u00f3w. W\u015br\u00f3d nich by\u0142a Polska. Zawody zosta\u0142y rozegrane w 7 dyscyplinach: bobslejach, curlingu, \u0142y\u017cwiarstwie figurowym (dyscyplina rozegrana r\u00f3wnie\u017c podczas Letnich IO w 1908 i 1920 roku), hokeju na lodzie (dyscyplina rozegrana r\u00f3wnie\u017c podczas Letnich IO w 1920 roku), patrolu wojskowym (prekursor biathlonu), narciarstwie klasycznym i \u0142y\u017cwiarstwie szybkim. Rywalizacj\u0119 w bobslejach wygra\u0142a druga osada szwajcarska z czasem 5:45:54 pokonuj\u0105c drug\u0105 osad\u0119 brytyjsk\u0105 i pierwsz\u0105 osad\u0119","start_idx":39,"end_idx":93}
{"id":"mrc_6306","question":"kiedy wyszed\u0142 iphone 11?","answer":"zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r.","context":"iPhone 11 \u2013 nast\u0119pca telefonu iPhone Xr firmy Apple zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r. podczas Jest to ta\u0144sza wersja wzgl\u0119dem sztandarowego modelu zaprezentowanego tego dnia (iPhone 11 Pro). Zmianie uleg\u0142 r\u00f3wnie\u017c design telefonu, na jego pleckach pojawi\u0142a si\u0119 wyspa z aparatami, kt\u00f3ra jest powielana w nast\u0119pnych generacjach iPhone. Jest dost\u0119pny w 6 kolorach: czarnym, zielonym, \u017c\u00f3\u0142tym, fioletowym, czerwonym (Product RED) i bia\u0142ym. Wprowadzenie iPhona 11 nada\u0142o nowy porz\u0105dek w nazewnictwie telefon\u00f3w firmy Apple. == Aparaty fotograficzne == Telefon zosta\u0142 wyposa\u017cony w dwa tylne aparaty o matrycy 12 Mpx ka\u017cdy. == Nowo\u015bci wzgl\u0119dem poprzednika \u2013 iPhone Xr == * 2 aparaty (nowy ultraszerokok\u0105tny aparat) * Przednia kamera 12Mpx (poprzednio 7Mpx) * Czip A13 Bionic z systemem Neural Engine trzeciej generacji *","start_idx":52,"end_idx":86}
{"id":"mrc_6307","question":"jak nazywa\u0142y si\u0119 ogromne rzymskie maj\u0105tki ziemskie?","answer":"latyfundi","context":"zasadzie faktycznego zajmowania, bez tytu\u0142u w\u0142asno\u015bci (\"possessio\"). Teoretycznie mo\u017cna by\u0142o u\u017cytkowa\u0107 jedynie do 500 \"iugera\" ziemi (125 hektar\u00f3w), w praktyce jednak zamo\u017cni Rzymianie bezustannie przekraczali ten limit. Wielka w\u0142asno\u015b\u0107 ziemska zacz\u0119\u0142a powstawa\u0107 ju\u017c podczas podboju Italii, a rozros\u0142a si\u0119 ogromnie gdy po II wojnie punickiej do \"ager publicus\" w\u0142\u0105czono tereny po\u0142udniowej Italii skonfiskowane sprzymierze\u0144com, kt\u00f3rzy zdradzili Rzym podczas wojny z Hannibalem. Podczas gdy wi\u0119kszo\u015b\u0107 ziemi skonfiskowanej w Galii Cisalpejskiej zosta\u0142a rozdzielona pomi\u0119dzy rzymskich obywateli, ziemia publiczna po\u0142udniowej Italii sta\u0142a si\u0119 obszarem na kt\u00f3rym na zasadzie \"possessio\" istnia\u0142y wielkie maj\u0105tki ziemskie. Ich istnienie by\u0142o mo\u017cliwe tak\u017ce dlatego, \u017ce w wyniku podboj\u00f3w do Rzymu nap\u0142yn\u0119\u0142o tysi\u0105ce niewolnik\u00f3w, kt\u00f3rzy stali si\u0119 pracownikami latyfundi\u00f3w, i to od tego momentu niewolna si\u0142a robocza zaczyna odgrywa\u0107","start_idx":849,"end_idx":858}
{"id":"mrc_6308","question":"na jaka g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 cz\u0142owiek mo\u017ce nurkowa\u0107 \u201ena bezdechu?","answer":"214 metr\u00f3w","context":"ulepszone, metody nurkowania na wstrzymanym oddechu. W czasie naukowo-badawczej fazy swojej kariery pr\u00f3bowa\u0142 odpowiedzie\u0107 na pytanie, czy cz\u0142owiek ma ukryty podwodny potencja\u0142, kt\u00f3ry mo\u017ce zosta\u0107 obudzony poprzez rygorystyczny fizyczny i psychologiczny trening. Rekord w wolnym nurkowaniu (kategoria no limits), kt\u00f3ry wynosi obecnie 214 metr\u00f3w i zosta\u0142 ustanowiony 14 czerwca 2007 przez Austriaka Herberta Nitscha, zdaje si\u0119 potwierdza\u0107 t\u0119 hipotez\u0119. Koncepcj\u0119 jedno\u015bci cz\u0142owieka z oceanem, w tym z delfinami \u2013 \"Homo Delphinus\" \u2013 Mayol przedstawi\u0142 w biograficznej ksi\u0105\u017cce o tym samym tytule, kt\u00f3ra do dzisiaj jest bibli\u0105 dla wszystkich freediver\u00f3w (os\u00f3b nurkuj\u0105cych na zatrzymanym oddechu). Maj\u0105c ponad 70 lat Jacques Mayol wci\u0105\u017c nurkowa\u0142 i p\u0142ywa\u0142 niemal codziennie. Potrafi\u0142 przebywa\u0107 pod wod\u0105 nawet przez cztery minuty i nurkowa\u0107 na g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 40 metr\u00f3w.","start_idx":332,"end_idx":342}
{"id":"mrc_6309","question":"jakie ro\u015bliny mo\u017cna spotka\u0107 w rezerwacie czerwone bagno?","answer":"brzoza niska","context":"ssaka kopytnego \u2013 \u0142osia (\"Alces alces\"), a tak\u017ce jelenia (\"Cervus elaphus\") i sarny (\"Capreolus capreolus\"). Na terenach rezerwatu \u017cyj\u0105 w warunkach naturalnych liczne watahy wilk\u00f3w. Ponadto tereny te doskonale nadaj\u0105 si\u0119 na l\u0119gowiska i gniazdowiska dla ptak\u00f3w: bielika (\"Haliaeetus albicilla\"), or\u0142a przedniego (\"Aquila chrysaetos\") oraz orlika krzykliwego (\"Aquila pomarina\") b\u0119d\u0105cych pod ca\u0142kowit\u0105 \u015bcis\u0142\u0105 ochron\u0105. == Flora == Cennym walorem Czerwonego Bagna s\u0105 nie tylko naturalne warunki siedliskowe zwierz\u0105t, ale r\u00f3wnie\u017c unikalna szata ro\u015blinna. Przez rezerwat prowadzi kilka znakowanych szlak\u00f3w turystycznych oraz 700-metrowa \u015bcie\u017cka dydaktyczna, kt\u00f3ra ko\u0144czy si\u0119 platform\u0105 widokow\u0105, z kt\u00f3rej mo\u017cna podziwia\u0107 panoram\u0119. Gatunki ro\u015blin obj\u0119te \u015bcis\u0142\u0105 ochron\u0105: * brzoza niska (\"Betula humilis\" Schrank) \u2013 krzew silnie rozga\u0142\u0119ziony z gatunku ro\u015blin wieloletnich nale\u017c\u0105cy do rodziny brzozowatych, osi\u0105gaj\u0105cy wysoko\u015b\u0107 do","start_idx":764,"end_idx":776}
{"id":"mrc_6310","question":"co oznacza wyra\u017cenie belle epoque?","answer":"nazwa nadana okresowi od zako\u0144czenia wojny francusko-pruskiej w 1871 roku do wybuchu I wojny \u015bwiatowej.","context":"La belle \u00e9poque (fr. \"La Belle \u00c9poque\" \u2013 pi\u0119kna epoka, pi\u0119kny okres, pi\u0119kny czas) \u2013 nazwa nadana okresowi od zako\u0144czenia wojny francusko-pruskiej w 1871 roku do wybuchu I wojny \u015bwiatowej. Mia\u0142a miejsce w czasie trwania Trzeciej Republiki Francuskiej oraz Cesarstwa Niemieckiego i by\u0142a uwa\u017cana za okres rozkwitu, post\u0119pu i spokoju w Europie. Post\u0119p techniczny (m.in. wynalezienie telefonu, radia, autochromu, samochodu, samolotu) sprawia\u0142, \u017ce \u017cycie stawa\u0142o si\u0119 \u0142atwiejsze, a \u017cycie kulturalne r\u00f3wnie\u017c osi\u0105gn\u0119\u0142o niedo\u015bcigniony poziom. Powsta\u0142 i rozwija\u0142 si\u0119 kabaret, kino, a w sztuce panowa\u0142a secesja i impresjonizm. \u00d3wczesne spo\u0142ecze\u0144stwa wierzy\u0142y w post\u0119p i dobrobyt, jakkolwiek jednocze\u015bnie pojawi\u0142 si\u0119 dekadentyzm, szczeg\u00f3lnie zwi\u0105zany z poj\u0119ciem fin de si\u00e8cle. W czasach belle \u00e9poque wykreowano te\u017c poj\u0119cie \"homoseksualizmu\" (u\u017cyte po raz pierwszy przez Karla-Mari\u0119","start_idx":84,"end_idx":187}
{"id":"mrc_6311","question":"w jakiej miejscowo\u015bci jest suntago?","answer":"Wr\u0119cza","context":"Park of Poland \u2013 park rozrywki i wypoczynku w Polsce, w miejscowo\u015bci Wr\u0119cza na terenie gminy Mszczon\u00f3w w powiecie \u017cyrardowskim, otwarty dla go\u015bci od 20 lutego 2020 roku. Pierwsza cz\u0119\u015b\u0107 inwestycji, tropikalny park wodny Suntago, kosztowa\u0142a 150 milion\u00f3w euro i zapewnia 600 miejsc pracy. == Historia == Plany wybudowania takiego obiektu pojawi\u0142y si\u0119 ju\u017c w 2011 roku. Zapowiedziano wtedy, \u017ce budowa ruszy w 2013 roku. Od tego czasu kilkukrotnie rozpocz\u0119cie budowy przek\u0142adano. Ostatecznie nast\u0105pi\u0142o to w maju 2017 roku. Prace konstrukcyjne pierwszego etapu parku, \u201eSuntago Wodny \u015awiat\u201d, zako\u0144czy\u0142y si\u0119 w sierpniu 2019 roku. Otwarcie parku nast\u0105pi\u0142o 20 lutego 2020 r. == Kompleks == Docelowo Park of Poland ma zaj\u0105\u0107 blisko 400 ha grunt\u00f3w, kt\u00f3re zakupi\u0142 w okolicy inwestor Global City","start_idx":69,"end_idx":75}
{"id":"mrc_6312","question":"kt\u00f3ra aktorka zagra\u0142a w filmach lara croft?","answer":"Alicia Vikander","context":"zagra\u0107 Croft, chocia\u017c w 2004 zapowiedzia\u0142a, \u017ce nie zamierza wraca\u0107 do tej roli. W 2009 zapowiedziano produkcj\u0119 trzeciego filmu, jednak ju\u017c z inn\u0105 aktork\u0105 w roli g\u0142\u00f3wnej. Producent, Dan Lin, zamierza\u0142 stworzy\u0107 reboot, koncentruj\u0105cy si\u0119 na m\u0142odej Croft i stanowi\u0105cy film z rodzaju \u201egeneza\u201d. Film pierwotnie zadebiutowa\u0107 mia\u0142 w 2013. Jego producentem jest Graham King, a wytw\u00f3rni\u0105 Metro-Goldwyn-Mayer, we wsp\u00f3\u0142pracy ze studiem GK Films nale\u017c\u0105cym do Kinga. 28 kwietnia 2016 og\u0142oszono, \u017ce w posta\u0107 Lary Croft wcieli si\u0119 Alicia Vikander. Zdj\u0119cia do filmu rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 23 stycznia 2017, a zako\u0144czy\u0142y 9 czerwca. \u015awiatowa premiera filmu, zatytu\u0142owanego \"Tomb Raider\", kt\u00f3rego re\u017cyserem zosta\u0142 Roar Uthaug, mia\u0142a miejsce 2 marca 2018 w Berlinie. == Wp\u0142yw na kultur\u0119 == Debiut Croft w 1996 cz\u0119sto","start_idx":515,"end_idx":530}
{"id":"mrc_6313","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 posta\u0107 kt\u00f3ra pojawi\u0142a si\u0119 w reklamach marlboro w latach '50?","answer":"Marlboro Man","context":"papieros\u00f3w zaczerpni\u0119to od ulicy, przy kt\u00f3rej mie\u015bci\u0142a si\u0119 fabryka Philipa Morrisa w Londynie (Great Marlborough Street). Papierosy Marlboro mia\u0142y pierwotnie czerwone ustniki, aby nie by\u0142o wida\u0107 na nich \u015blad\u00f3w szminki, gdy\u017c by\u0142y przeznaczone g\u0142\u00f3wnie dla kobiet. Od lat 50. XX wieku reklamy Marlboro zosta\u0142y skierowane r\u00f3wnie\u017c do m\u0119\u017cczyzn. Symbolem marki sta\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas Marlboro Man \u2013 niez\u0142omny i wolny kowboj, budz\u0105cy zazdro\u015b\u0107 m\u0119\u017cczyzn i po\u017c\u0105danie kobiet. Skuteczna kampania reklamowa wymy\u015blona przez Amerykanina Leo Burnetta sprawi\u0142a, \u017ce Marlboro sta\u0142o si\u0119 najlepiej sprzedaj\u0105c\u0105 si\u0119 mark\u0105 papieros\u00f3w na \u015bwiecie. Marlboro Man reprezentowa\u0142 styl \u017cycia, w kt\u00f3rym papieros jest nieod\u0142\u0105cznym atrybutem m\u0119sko\u015bci. W rzeczywisto\u015bci sta\u0142 si\u0119 natomiast symbolem zmierzchu ery nikotynowej. Wszyscy trzej m\u0119\u017cczy\u017ani, reklamuj\u0105cy w kolejnych okresach \u015bwietno\u015bci wyroby Phillipa Morrisa (Wayne McLaren,","start_idx":371,"end_idx":383}
{"id":"mrc_6314","question":"kto napisa\u0142 nie bosk\u0105 komedi\u0119?","answer":"Zygmunta Krasi\u0144skiego","context":"\"Nie-Boska komedia\" \u2013 dramat romantyczny Zygmunta Krasi\u0144skiego napisany w roku 1833, wydany w 1835 w Pary\u017cu (p\u00f3\u017aniej wielokrotnie wznawiany). Pocz\u0105tkowo utw\u00f3r mia\u0142 nosi\u0107 nazw\u0119 \"M\u0105\u017c\" i by\u0107 pierwsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 trylogii. Tytu\u0142, inspirowany dzie\u0142em Dantego (\"Boska komedia\"), mo\u017ce by\u0107 interpretowany dwuznacznie: okre\u015bla histori\u0119 jako dzie\u0142o ludzko\u015bci lub ukazuje \"komedi\u0119\" dziej\u0105c\u0105 si\u0119 bez boskiej interwencji, przecz\u0105c\u0105 planom boskim. Jak uwa\u017ca\u0142 autor, dzia\u0142ania cz\u0142owieka s\u0105 wzgl\u0119dne i ostatecznie poddane woli Boga. Tak wi\u0119c dwie skrajnie odmienne racje w utworze trac\u0105 na znaczeniu w obliczu interwencji racji uniwersalnej, Absolutu. Najwa\u017cniejszym problemem poruszanym w dziele Krasi\u0144skiego jest konflikt polityczno-spo\u0142eczny czyli, jak pisa\u0142, walka \u201earystokracji i demokracji\u201d. W utworze zawarta jest tak\u017ce krytyka typowo romantycznego nastawienia do rzeczywisto\u015bci. Akcja dramatu rozgrywa si\u0119 w przysz\u0142o\u015bci. Autor korzysta\u0142","start_idx":41,"end_idx":62}
{"id":"mrc_6315","question":"jak d\u0142ugo budowano piramid\u0119 cheopsa?","answer":"W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat.","context":"Piramida Cheopsa, Wielka Piramida, piramida Chufu \u2013 piramida znajduj\u0105ca si\u0119 w Egipcie na p\u0142askowy\u017cu w Gizie. Zbudowana w okresie Starego Pa\u0144stwa ok. 2560 lat p.n.e. z przeznaczeniem na grobowiec faraona Cheopsa (egip. \"Chu-fu\"), prawdopodobnie wed\u0142ug projektu Hemona. W egiptologii przyjmuje si\u0119, \u017ce czas budowy wynosi\u0142 ok. 20 lat. Wielka Piramida jest cz\u0119\u015bci\u0105 nekropolii memfickiej. W staro\u017cytno\u015bci uznana zosta\u0142a za jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata i jako jedyny z nich dotrwa\u0142a epoki nowo\u017cytnej, chocia\u017c nie bez szwanku: straci\u0142a lic\u00f3wk\u0119 i . Piramida Cheopsa wraz z piramid\u0105 Chefrena i piramid\u0105 Mykerinosa stanowi\u0105 najokazalszy i najbardziej znany w \u015bwiecie zesp\u00f3\u0142 piramid. W ich pobli\u017cu znajduje si\u0119 Wielki Sfinks. Wielka Piramida postawiona zosta\u0142a na sztucznie wyr\u00f3wnanym terenie, zmierzone r\u00f3\u017cnice poziomu wynosz\u0105 do 2 cm.","start_idx":268,"end_idx":331}
{"id":"mrc_6316","question":"kogo uwolni\u0142 pi\u0142at?","answer":"Wybrano Barabasza, morderc\u0119, uczestnika zamieszek religijnych.","context":"mojego g\u0142osu\u201d, na co Pi\u0142at mia\u0142 odpowiedzie\u0107: \u201eC\u00f3\u017c to jest prawda?\u201d (). Nast\u0119pnie Pi\u0142at pozwoli\u0142 \u017bydom wybra\u0107 jednego wi\u0119\u017ania do uwolnienia, jak nakazywa\u0142a tradycja Paschy. Wybrano Barabasza, morderc\u0119, uczestnika zamieszek religijnych. Rozdzia\u0142 18. Ewangelii Jana wyja\u015bnia, \u017ce Pi\u0142ata nie interesowa\u0142 konflikt pomi\u0119dzy kap\u0142anami i Chrystusem, nie widzia\u0142 te\u017c w osobie Jezusa zagro\u017cenia dla Cesarstwa rzymskiego. Jednak w obawie przed kolejnym buntem \u017byd\u00f3w \u2013 \u201eJe\u017celi go uwolnisz nie jeste\u015b przyjacielem cezara. Ka\u017cdy, kto si\u0119 czyni kr\u00f3lem, sprzeciwia si\u0119 cezarowi.\u201d J 19, 12 \u2013 wyda\u0142 na Jezusa wyrok \u015bmierci. Przyczyna oficjalna \u015bmierci Jezusa by\u0142a podana na krzy\u017cu: . Nale\u017cy jednak przypuszcza\u0107, \u017ce prawdziw\u0105 przyczyn\u0105 wydania wyroku \u015bmierci na Jezusa by\u0142a wsp\u00f3\u0142praca Pi\u0142ata z arcykap\u0142anem, Kajfaszem. Polega\u0142a ona ze strony arcykap\u0142ana na zapobieganiu","start_idx":173,"end_idx":235}
{"id":"mrc_6317","question":"jak by\u0142y ogrzewane zamki?","answer":"w \u015bredniowieczu mi\u0119dzy innymi w zamku w Malborku i prawdopodobnie w zamku w Szyd\u0142owie. System \"hypocaustum\" wykorzystywano do ogrzewania dom\u00f3w, term publicznych i prywatnych gor\u0105cym powietrzem.","context":"Hypocaustum (\u0142ac. \"hypocaustum\" z gr. \"\u1f51\u03c0\u03bf\u03ba\u03b1\u03c5\u03c3\u03c4\u03cc\u03c2\") \u2013 rzymski system centralnego ogrzewania / ogrzewania pod\u0142ogowego. Stosowany od IV w. p.n.e. w staro\u017cytnej Grecji i od I w. p.n.e. w staro\u017cytnym Rzymie, a w \u015bredniowieczu mi\u0119dzy innymi w zamku w Malborku i prawdopodobnie w zamku w Szyd\u0142owie. System \"hypocaustum\" wykorzystywano do ogrzewania dom\u00f3w, term publicznych i prywatnych gor\u0105cym powietrzem. Termin ten dos\u0142ownie oznacza \u201epodogie\u0144\u201d, od greckiego s\u0142owa \"hypo\" \u2013 poni\u017cej lub pod spodem, i \"kaiein\" \u2013 spali\u0107 lub rozpali\u0107 ogie\u0144. W centralnym pomieszczeniu pod posadzk\u0105 ustawiony by\u0142 piec, kt\u00f3ry ogrzewa\u0142 powietrze. Posadzk\u0119 uk\u0142adano na kamiennych lub ceglanych s\u0142upkach o wysoko\u015bci ok. 80 cm. Przestrze\u0144 mi\u0119dzy nimi tworzy\u0142a system kana\u0142\u00f3w wype\u0142nianych gor\u0105cym powietrzem. Dodatkowo pomieszczenia by\u0142y niekiedy ogrzewane przez kana\u0142y utworzone w \u015bcianach","start_idx":206,"end_idx":399}
{"id":"mrc_6318","question":"w jaki spos\u00f3b walczyli powsta\u0144cy styczniowi?","answer":"Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej, w kt\u00f3rej stoczono ok. 1200 bitew i potyczek.","context":"mi\u0119dzynarodowej opinii publicznej. Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej, w kt\u00f3rej stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddzia\u0142y powstania styczniowego przewin\u0119\u0142o si\u0119 oko\u0142o 200 tys. os\u00f3b, zar\u00f3wno z rodzin szlacheckich, jak te\u017c w mniejszym stopniu z ch\u0142opstwa i mieszcza\u0144stwa. W niekt\u00f3rych rejonach ziem zabranych, np. na \u017bmudzi i rozrzuconych o\u015brodkach na Bia\u0142orusi i w Inflantach Polskich zryw przybra\u0142 charakter masowy. Mimo pocz\u0105tkowych sukces\u00f3w zako\u0144czy\u0142o si\u0119 przegran\u0105 powsta\u0144c\u00f3w, z kt\u00f3rych ok. 10-20 tysi\u0119cy poleg\u0142o w walkach, blisko 1 tys. stracono, ok. 38 tys. skazano na katorg\u0119 lub zes\u0142anie na Syberi\u0119, a ok. 10 tys. wyemigrowa\u0142o. Wojska rosyjskie pacyfikowa\u0142y powstanie z du\u017c\u0105 determinacj\u0105 i okrucie\u0144stwem. Miejscowo\u015bci, kt\u00f3re udzieli\u0142y schronienia powsta\u0144com, by\u0142y palone, zdarza\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c przypadki rzezi ludno\u015bci cywilnej. Niszczono dobra kultury, np.","start_idx":35,"end_idx":116}
{"id":"mrc_6319","question":"kiedy og\u0142oszono niepodleg\u0142o\u015b\u0107 meksyku?","answer":"24 sierpnia 1821","context":"Historia Meksyku jako niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa ma sw\u00f3j pocz\u0105tek 24 sierpnia 1821, kiedy to po trwaj\u0105cej ponad 10 lat wojnie o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 wojska hiszpa\u0144skie zosta\u0142y pokonane przez oddzia\u0142y kreolskie pod dow\u00f3dztwem Agust\u00edna de Iturbide, a wicekr\u00f3l Juan Ruiz de Apodaca musia\u0142 abdykowa\u0107. Na terenach wsp\u00f3\u0142czesnego Meksyku istnia\u0142o kilka cywilizacji prekolumbijskich, m.in. Olmekowie, Zapotekowie, Majowie, Toltekowie i najbardziej znani \u2013 Aztekowie. Ci ostatni stworzyli pot\u0119\u017cne imperium ze stolic\u0105 w Tenochtitl\u00e1n, po\u0142o\u017con\u0105 w miejscu obecnego miasta Meksyk. Pa\u0144stwo Aztek\u00f3w istnia\u0142o od oko\u0142o po\u0142owy XIII wieku do 1521 i obejmowa\u0142o w szczytowym okresie pot\u0119gi znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Mezoameryki. Cywilizacja i imperium Aztek\u00f3w zosta\u0142y zniszczone przez hiszpa\u0144skich konkwistador\u00f3w pod wodz\u0105 Hern\u00e1na Cort\u00e9sa w latach 1518\u20131521. Dzi\u0119ki przebieg\u0142o\u015bci, wykorzystaniu wewn\u0119trznych s\u0142abo\u015bci pa\u0144stwa Aztek\u00f3w, przewadze uzbrojenia i du\u017cej","start_idx":61,"end_idx":77}
{"id":"mrc_6320","question":"kt\u00f3ra kalenica jest g\u0142\u00f3wna?","answer":"Najwy\u017csza kalenica powsta\u0142a na przeci\u0119ciu g\u00f3rnych kraw\u0119dzi po\u0142aci to tzw. kalenica g\u0142\u00f3wna","context":"Kalenica inaczej kipa, warst, wierch, linia szczytowa \u2013 kraw\u0119d\u017a dachu utworzona na przeci\u0119ciu po\u0142aci dachowych. Najwy\u017csza kalenica powsta\u0142a na przeci\u0119ciu g\u00f3rnych kraw\u0119dzi po\u0142aci to tzw. kalenica g\u0142\u00f3wna, podczas gdy linie przeci\u0119cia sko\u015bnych kraw\u0119dzi po\u0142aci tworz\u0105 tzw. kalenice naro\u017cne oraz tzw. kosze. Nazwa staropolska, pochodzi od czynno\u015bci \u201eskalania\u201d czyli \u0142\u0105czenia s\u0142omy maczanej w rozrobionej glinie i uk\u0142adanej na grzbiecie dachu w celu uzyskania wi\u0119kszej szczelno\u015bci strzechy.","start_idx":112,"end_idx":201}
{"id":"mrc_6321","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a konstytucja polski?","answer":"1791","context":"Historia konstytucji w Polsce \u2013 Polska sta\u0142a si\u0119 pa\u0144stwem konstytucyjnym w XVIII wieku, kiedy 3 maja 1791 obraduj\u0105cy od 1788 r. Sejm Czteroletni przyj\u0105\u0142 Konstytucj\u0119 3 maja. == Prawa kardynalne == Ustawy przeforsowane w latach 1767\u20131768 w Warszawie na sejmie, zwanym \u201eRepninowskim\u201d. Obejmowa\u0142y podstawowe zasady ustroju demokracji szlacheckiej, gwarantuj\u0105ce szlachcie: woln\u0105 elekcj\u0119, utrzymanie liberum veto na sejmach, prawo wypowiadania pos\u0142usze\u0144stwa kr\u00f3lowi, nietykalno\u015b\u0107 osobist\u0105 (neminem captivabimus), przywileje w sprawowaniu rz\u0105d\u00f3w oraz posiadania ziemi i w\u0142adzy nad ch\u0142opstwem. Mia\u0142y charakter ustawy zasadniczej. == Konstytucja 3 maja == Konstytucja 3 maja z 1791 roku (wed\u0142ug wielu autor\u00f3w pierwsza konstytucja w Europie, druga na \u015bwiecie), b\u0119d\u0105ca wynikiem d\u0105\u017ce\u0144 do naprawy stosunk\u00f3w wewn\u0119trznych w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w (po pierwszym rozbiorze Polski), wprowadzi\u0142a nowoczesn\u0105 monarchi\u0119 parlamentarn\u0105.","start_idx":101,"end_idx":105}
{"id":"mrc_6322","question":"ile klub\u00f3w pi\u0142karskich jest w polsce?","answer":"Obecnie w Polsce dzia\u0142a prawie 6000 klub\u00f3w pi\u0142karskich","context":"akcyjne; * P\u00f3\u0142profesjonalne (p\u00f3\u0142zawodowe) \u2013 dzia\u0142aj\u0105ce jako sp\u00f3\u0142ki akcyjne, sportowe sp\u00f3\u0142ki akcyjne, b\u0105d\u017a stowarzyszenia kultury fizycznej; * Nieprofesjonalne (amatorskie) \u2013 dzia\u0142aj\u0105ce jako stowarzyszenia kultury fizycznej. Ka\u017cdy klub pi\u0142karski wyst\u0119puje w rozgrywkach pi\u0142karskich (ligowych r\u00f3\u017cnego szczebla lub pucharowych) kraju, w kt\u00f3rym posiada on swoj\u0105 siedzib\u0119. Dodatkowo najlepsze kluby pi\u0142karskie ka\u017cdego kontynentu zg\u0142aszane s\u0105 przez macierzyste federacje pi\u0142karskie do rozgrywek pucharowych danego kontynentu. Klub pi\u0142karski mo\u017ce posiada\u0107 kilka dru\u017cyn pi\u0142karskich (pierwsz\u0105, drug\u0105, trzeci\u0105 itd.) w jednej lub r\u00f3\u017cnych kategoriach wiekowych, tj: senior\u00f3w, junior\u00f3w starszych, junior\u00f3w m\u0142odszych, trampkarzy starszych, trampkarzy, trampkarzy m\u0142odszych, m\u0142odzik\u00f3w, \u017cak\u00f3w, orlik\u00f3w, oldboj\u00f3w, weteran\u00f3w. Obecnie w Polsce dzia\u0142a prawie 6000 klub\u00f3w pi\u0142karskich, graj\u0105cych na dziewi\u0119ciu, o\u015bmiu lub siedmiu (w zale\u017cno\u015bci od wojew\u00f3dztwa) poziomach ligowych \u2013 od Ekstraklasy po Klas\u0119 C.","start_idx":808,"end_idx":862}
{"id":"mrc_6323","question":"jak inaczej nazywa si\u0119 bia\u0142y barszcz zupa na zakwasie z chleba i m\u0105ki \u017cytniej?","answer":"\u017cur","context":"przyrz\u0105dzan\u0105 na bazie m\u0105ki \u017cytniej, za\u015b barszcz bia\u0142y na bazie m\u0105ki pszennej. Z kolei inne zwyczaje nakazuj\u0105 \u017curkiem nazywa\u0107 zakwaszan\u0105 zup\u0119 postn\u0105 podawan\u0105 z jajkiem lub ziemniakami, za\u015b barszcz bia\u0142y mia\u0142by by\u0107 zup\u0105 zakwaszan\u0105 przyrz\u0105dzan\u0105 na bazie wywaru z boczku i kie\u0142basy. S\u0105 to jednak sprzeczno\u015bci wynik\u0142e z zamieszania przesiedle\u0144czego w ca\u0142ej Polsce. \u017bur znany jest z zakwasu chlebowego z m\u0105ki \u017cytniej, poniewa\u017c ta by\u0142a najbardziej popularna i najlepiej si\u0119 przygotowywa\u0142a; wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie przygotowuje si\u0119 go r\u00f3wnie\u017c z wykorzystaniem zakwas\u00f3w chlebowych pszennych, owsianych czy orkiszowych. == Regionalne przepisy == Kuchnie regionalne maj\u0105 w\u0142asne r\u00f3\u017cnorodne przepisy. Jest to danie staropolskie \u2013 st\u0105d czasami nazywana \"\u017cur staropolski\". Czasami podawana z osobno ugotowanymi ziemniakami okraszonymi stopion\u0105 s\u0142onin\u0105 lub boczkiem, kie\u0142bas\u0105 w\u0119dzon\u0105 lub parzon\u0105, podrobami","start_idx":109,"end_idx":112}
{"id":"mrc_6324","question":"kto opracowa\u0142 ekonomiczne za\u0142o\u017cenia nowego \u0142adu?","answer":"program reform ekonomiczno-spo\u0142ecznych wprowadzonych w Stanach Zjednoczonych przez prezydenta Franklina Delano Roosevelta","context":"Nowy \u0141ad (z ang. \"New Deal\") \u2013 program reform ekonomiczno-spo\u0142ecznych wprowadzonych w Stanach Zjednoczonych przez prezydenta Franklina Delano Roosevelta w latach 1933\u20131939, kt\u00f3rego celem by\u0142o przeciwdzia\u0142anie skutkom wielkiego kryzysu lat 1929\u20131933. Obejmowa\u0142 reformy prawne stabilizuj\u0105ce gospodark\u0119, instytucje pobudzaj\u0105ce gospodark\u0119 i walcz\u0105ce z bezrobociem, wprowadzenie powszechnej opieki spo\u0142ecznej, programy na rzecz sztuki, pomoc dla rolnik\u00f3w, budownictwo komunalne, wprowadzenie prawa pracy, programy ochrony przyrody i wiele pomniejszych dzia\u0142a\u0144. == Geneza == W 1929 wybuch\u0142 og\u00f3lno\u015bwiatowy kryzys gospodarczy, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w Stanach Zjednoczonych w wyniku krachu na Wall Street. Kryzys spowodowa\u0142 w stosunku do 1928 r. znaczne obni\u017cenie kurs\u00f3w akcji (do 30 w 1932, 1928 = 100), spadek produkcji przemys\u0142owej o 46% oraz wysokie bezrobocie, wynosz\u0105ce w 1933 roku 27% ludno\u015bci czynnej","start_idx":31,"end_idx":152}
{"id":"mrc_6325","question":"kiedy obchodzi sie swieto policji?","answer":"24 lipca","context":"\u015awi\u0119to Policji \u2013 polskie \u015bwi\u0119to obchodzone 24 lipca przez Policj\u0119, ustanowione przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 21 lipca 1995, przy nowelizacji ustawy o Policji. Dzie\u0144 ten nie jest dniem wolnym od pracy. == Historia == \u015awi\u0119to Policji przypada w rocznic\u0119 powo\u0142ania w 1919 polskiej Policji Pa\u0144stwowej (PP). ; Kalendarium * 24 lipca 1919 - powo\u0142anie Policji Pa\u0144stwowej (istniej\u0105cej do 15 sierpnia 1944), * 7 pa\u017adziernika 1944 - powo\u0142anie Milicji Obywatelskiej (MO); \u015awi\u0119to Milicji Obywatelskiej i S\u0142u\u017cby Bezpiecze\u0144stwa obchodzono 7 pa\u017adziernika do 1989 roku, * 6 kwietnia 1990 - ponowne powo\u0142anie Policji, * 21 lipca 1995 - ustanowienie \u015awi\u0119ta Policji (24 lipca). == Obchody == Z regu\u0142y w przeddzie\u0144 \u015bwi\u0119ta w Komendzie Sto\u0142ecznej Policji odbywa si\u0119 uroczysto\u015b\u0107 wr\u0119czenia odznacze\u0144 i akt\u00f3w mianowania","start_idx":43,"end_idx":51}
{"id":"mrc_6326","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy smartfon?","answer":"Pierwszy historycznie \"smartfon\" powsta\u0142 w 1992 roku \u2013 by\u0142o to prototypowe urz\u0105dzenie o nazwie Simon, kt\u00f3re IBM pokaza\u0142 na targach COMDEX i wprowadzi\u0142 na rynek w 1993 roku.","context":"Smartfon () \u2013 przeno\u015bne, multimedialne urz\u0105dzenie, \u0142\u0105cz\u0105ce w sobie funkcje telefonu kom\u00f3rkowego i komputera przeno\u015bnego (PDA \u2013 Personal Digital Assistant). == Historia == Pierwszy historycznie \"smartfon\" powsta\u0142 w 1992 roku \u2013 by\u0142o to prototypowe urz\u0105dzenie o nazwie Simon, kt\u00f3re IBM pokaza\u0142 na targach COMDEX i wprowadzi\u0142 na rynek w 1993 roku. Opr\u00f3cz funkcji telefonu kom\u00f3rkowego oferowa\u0142o ono kalendarz, ksi\u0105\u017ck\u0119 adresow\u0105, kalkulator, notatnik, poczt\u0119 elektroniczn\u0105 i gry. U\u017cytkownik korzysta\u0142 z rysika. Przez pewien czas u\u017cywane by\u0142o okre\u015blenie Palmofon (PDA Phone, Palm Phone) na okre\u015blenie palmtopa z wbudowanym modu\u0142em telefonicznym. Z biegiem lat, smartfony opr\u00f3cz funkcji telefonu, zacz\u0119\u0142y \u0142\u0105czy\u0107 funkcje poczty elektronicznej, przegl\u0105darki sieciowej, pagera, GPS, jak r\u00f3wnie\u017c cyfrowego aparatu fotograficznego, dyktafonu i kamery wideo, zarz\u0105dzania informacjami osobistymi (ang. \"Personal Information Management\")","start_idx":171,"end_idx":343}
{"id":"mrc_6327","question":"gdzie le\u017cy s\u0142owacki?","answer":"z\u0142o\u017cone obok Adama Mickiewicza w krypcie Wieszcz\u00f3w Narodowych w katedrze na Wawelu.","context":"z\u0142o\u017cone obok Adama Mickiewicza w krypcie Wieszcz\u00f3w Narodowych w katedrze na Wawelu. S\u0142owacki by\u0142 ulubionym poet\u0105 J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego. Odnowiony, pierwotny gr\u00f3b Juliusza S\u0142owackiego, zaprojektowany przez przyjaciela poety, francuskiego artyst\u0119 Charles\u2019a P\u00e9tiniaud-Dubos, mo\u017cna nadal ogl\u0105da\u0107 na Cmentarzu Montmartre. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Mimo i\u017c S\u0142owacki \u017cy\u0142 zaledwie 39 lat, jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 literacka by\u0142a obfita i r\u00f3\u017cnorodna; poeta pozostawi\u0142 po sobie 13 dramat\u00f3w, blisko 20 poemat\u00f3w, setki wierszy, list\u00f3w oraz jedn\u0105 powie\u015b\u0107. Stworzy\u0142 r\u00f3wnie\u017c sp\u00f3jny system filozoficzny, kt\u00f3ry nazwa\u0142 filozofi\u0105 genezyjsk\u0105. Jako \u017ce spu\u015bcizna literacka S\u0142owackiego by\u0142a bogata tematycznie, jego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 podzieli\u0107 mo\u017cna na cztery okresy. Na przemiany filozoficzno-estetyczne tw\u00f3rczo\u015bci S\u0142owackiego decyduj\u0105cy wp\u0142yw mia\u0142o uwielbienie literatury klasycyst\u00f3w, jakie panowa\u0142o w domu poety. W\u0142odzimierz Szturc uwa\u017ca\u0142, \u017ce S\u0142owacki zaczyna\u0142 tworzy\u0107 jako pseudoklasyk, a patronowali","start_idx":0,"end_idx":83}
{"id":"mrc_6328","question":"jaka jednostka jest u\u017cywana dla opisania pr\u0119dko\u015bci dysk\u00f3w twardych?","answer":"obr./min","context":"dysk twardy) do 26 TB, natomiast w laptopach od kilkudziesi\u0119ciu gigabajt\u00f3w do kilku terabajt\u00f3w. Opracowano r\u00f3wnie\u017c miniaturowe dyski twarde typu microdrive, o pojemno\u015bciach od kilkuset MB do kilku GB, przeznaczone dla cyfrowych aparat\u00f3w fotograficznych i innych urz\u0105dze\u0144 przeno\u015bnych. Dla dysk\u00f3w twardych najwa\u017cniejsze s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce parametry: pojemno\u015b\u0107, szybko\u015b\u0107 transmisji danych, czas dost\u0119pu do danych, pr\u0119dko\u015b\u0107 obrotowa dysk\u00f3w magnetycznych (obr./min) oraz \u015bredni czas bezawaryjnej pracy. Kilka dysk\u00f3w twardych mo\u017cna \u0142\u0105czy\u0107 w macierz dyskow\u0105, dzi\u0119ki czemu mo\u017cna zwi\u0119kszy\u0107 niezawodno\u015b\u0107 przechowywania danych, dost\u0119pn\u0105 przestrze\u0144 na dane, zwi\u0119kszy\u0107 szybko\u015b\u0107 odczytu/zapisu. == Historia == U\u017cycie sztywnych talerzy i uszczelnienie jednostki umo\u017cliwia wi\u0119ksz\u0105 precyzj\u0119 zapisu ni\u017c na dyskietce, w wyniku czego dysk twardy mo\u017ce zgromadzi\u0107 o wiele wi\u0119cej danych ni\u017c dyskietka. Ma r\u00f3wnie\u017c kr\u00f3tszy czas dost\u0119pu do","start_idx":447,"end_idx":455}
{"id":"mrc_6329","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 paul walker?","answer":"30 listopada 2013","context":"Paul William Walker IV (ur. 12 wrze\u015bnia 1973 w Glendale, zm. 30 listopada 2013 w Santa Clarita) \u2013 ameryka\u0144ski aktor i producent filmowy, model. Odtw\u00f3rca roli Briana O\u2019Connera w serii film\u00f3w \"Szybcy i w\u015bciekli\". == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 w Glendale w Kalifornii jako najstarsze z czworga dzieci Cheryl Ann Crabtree, modelki, i Paula Williama Walkera III, emerytowanego krawca i fotografa. Jego ojciec by\u0142 te\u017c wykonawc\u0105 kana\u0142\u00f3w i by\u0142ym bokserem-amatorem, dwukrotnym mistrzem Golden Gloves. Jego rodzina mia\u0142a pochodzenie angielskie, niemieckie, szkockie, irlandzkie i szwajcarskie. Dziadek Walkera ze strony ojca, William, mia\u0142 kr\u00f3tkotrwa\u0142\u0105 karier\u0119 boksersk\u0105 jako \u201eirlandzki\u201d Billy Walker, podczas gdy inny \u015bciga\u0142 si\u0119 samochodami fabrycznymi dla Forda w latach 60. Wychowywa\u0142 si\u0119 w mormo\u0144skiej rodzinie cz\u0142onk\u00f3w","start_idx":61,"end_idx":78}
{"id":"mrc_6330","question":"jak d\u0142ugo trwa\u0142 pontyfikat jana paw\u0142a ii?","answer":"blisko 26 i p\u00f3\u0142 roku (1978\u20132005)","context":"Pochodzi od \u0142ac. s\u0142owa \"pontifex\" (budowniczy most\u00f3w), a oznaczaj\u0105cego pontyfika \u2013 kap\u0142ana nale\u017c\u0105cego do kap\u0142a\u0144skiego kolegium w staro\u017cytnym Rzymie. Termin \"pontificatus\" oznaczaj\u0105cy pocz\u0105tkowo w\u0142adz\u0119 pontyfika przeniesiono p\u00f3\u017aniej na w\u0142adz\u0119 papie\u017ca i biskupa. D\u0142ugo\u015b\u0107 pontyfikatu papieskiego dotychczas wynosi\u0142a \u015brednio ok. 8 lat. Spo\u015br\u00f3d papie\u017cy oficjalnie uznanych przez Stolic\u0119 Apostolsk\u0105 najkr\u00f3tszy pontyfikat mia\u0142 Urban VII \u2013 12 dni (1590) \u2013 a spo\u015br\u00f3d wszystkich wymienianych \u2013 Stefan II \u2013 4 dni (752). Do tej pory najd\u0142u\u017cszy by\u0142 pontyfikat 37-letni \u015bwi\u0119tego Piotra. Drugim co do d\u0142ugo\u015bci wed\u0142ug tradycji, ale najd\u0142u\u017cszym udokumentowanym, jest pontyfikat Piusa IX \u2013 prawie 32 lata (1846\u20131878) \u2013 a trzecim pontyfikat Jana Paw\u0142a II \u2013 blisko 26 i p\u00f3\u0142 roku (1978\u20132005). == Lista najd\u0142u\u017cszych pontyfikat\u00f3w == == Lista najkr\u00f3tszych pontyfikat\u00f3w ==","start_idx":738,"end_idx":770}
{"id":"mrc_6331","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 anna przybylska?","answer":"Urodzi\u0142a si\u0119 26 grudnia 1978","context":"Anna Maria Przybylska (ur. 26 grudnia 1978 w Gdyni, zm. 5 pa\u017adziernika 2014 tam\u017ce) \u2013 polska aktorka i fotomodelka. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142a si\u0119 26 grudnia 1978 o godz. 3:20 w Gdyni. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 Bogdana Przybylskiego (1942\u20131995) \u2013 oficera marynarki wojennej w stopniu komandora porucznika. Mia\u0142a siostr\u0119, Agnieszk\u0119 (ur. 1974). W dzieci\u0144stwie wyst\u0119powa\u0142a w dzieci\u0119cym zespole wokalno-tanecznym Jantarki. W 1997 uko\u0144czy\u0142a IX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Marsza\u0142ka J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Gdyni. Studiowa\u0142a pedagogik\u0119 obronn\u0105 na Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni, ale przerwa\u0142a studia po pierwszym roku. === Kariera === Przed rozpocz\u0119ciem kariery aktorskiej nale\u017ca\u0142a do agencji modelek Perfect Studio. W 1994 dotar\u0142a do pierwszej tr\u00f3jki konkursu Twarz Roku. Jako aktorka zadebiutowa\u0142a w 1997, odgrywaj\u0105c posta\u0107 \u201eSuczki\u201d w","start_idx":151,"end_idx":179}
{"id":"mrc_6332","question":"ile zwrotek ma hymn?","answer":"siedem","context":"oficjalnym hymnem narodowym, promieniowa\u0142a na ludy o\u015bcienne. W czasie powstania listopadowego 1831 roku \"Mazurek D\u0105browskiego\" zaw\u0119drowa\u0142 na \u017bmud\u017a jako pie\u015b\u0144 ludowa pod tytu\u0142em. \u201ePie\u015b\u0144 \u017bmudzin\u00f3w telszewskiego powiatu w wojnie r. 1831\u201d. Do melodii polskiego hymnu napisano siedem zwrotek tekstu po \u017cmudzku. Pierwsza zwrotka w polskim t\u0142umaczeniu brzmi: \u201eJeszcze Polska nie zgin\u0119\u0142a, gdy \u017bmudzini \u017cyj\u0105 I \u017bmud\u017a walk\u0119 rozpoczyna, gdy si\u0119 w Polsce bij\u0105. Polacy z Rusi\u0105, ze \u017bmudzi\u0105 i Litw\u0105 Wywalcz\u0105 swobody tak \u015bwi\u0119t\u0105 bitw\u0105\u201d. == Tekst == == Analiza tekstu == Pierwsza zwrotka hymnu nawi\u0105zuje do ostatniego rozbioru Polski. Po kl\u0119sce insurekcji ko\u015bciuszkowskiej, w 1795 terytorium Rzeczypospolitej zosta\u0142o ca\u0142kowicie rozdzielone pomi\u0119dzy Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119. Zwrotka wyra\u017ca zatem patriotyzm i wiar\u0119 w odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej znaczna","start_idx":272,"end_idx":278}
{"id":"mrc_6333","question":"wed\u0142ug jakiego kalendarza \u017cyjemy?","answer":"kalendarz gregoria\u0144ski","context":"s\u0142onecznego, zosta\u0142 wi\u0119c zast\u0105piony przez obecnie obowi\u0105zuj\u0105cy kalendarz gregoria\u0144ski. Do dzisiaj jednak jest podstaw\u0105 roku liturgicznego w Ko\u015bciele Prawos\u0142awnym. == Tydzie\u0144 == W IV w. n.e. pod wp\u0142ywem religii orientalnych zacz\u0119to stosowa\u0107 podzia\u0142 miesi\u0105ca na tygodnie. Dni tygodnia nazywa\u0142y si\u0119 jak nast\u0119puje: * \"dies Solis\" \u2013 dzie\u0144 s\u0142o\u0144ca \u2013 niedziela * \"dies Lunae\" \u2013 dzie\u0144 ksi\u0119\u017cyca \u2013 poniedzia\u0142ek * \"dies Martis\" \u2013 dzie\u0144 Marsa \u2013 wtorek * \"dies Mercurii\" \u2013 dzie\u0144 Merkurego \u2013 \u015broda * \"dies Iovis\" \u2013 dzie\u0144 Jowisza \u2013 czwartek * \"dies Veneris\" \u2013 dzie\u0144 Wenus \u2013 pi\u0105tek * \"dies Saturni\" albo \"Sabbatum\" \u2013 dzie\u0144 Saturna \u2013 sobota == Tabela przeliczania dat == Spos\u00f3b przeliczania dat na rachub\u0119 naszego czasu przedstawia si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b. Do dni 28,","start_idx":63,"end_idx":85}
{"id":"mrc_6334","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 bitwa warszawska?","answer":"Bitwa Warszawska \u2013 operacja wojskowa stoczona w dniach 13\u201325 sierpnia 1920 roku","context":"Bitwa Warszawska \u2013 operacja wojskowa stoczona w dniach 13\u201325 sierpnia 1920 roku pomi\u0119dzy nacieraj\u0105c\u0105 na Warszaw\u0119 i na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od niej Armi\u0105 Czerwon\u0105 a Wojskiem Polskim, zgrupowanym nad Wis\u0142\u0105 i Wieprzem, decyduj\u0105ca bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Znalaz\u0142szy si\u0119 w krytycznej sytuacji, u progu spodziewanej przez wielu kl\u0119ski, oddzia\u0142y Wojska Polskiego zdo\u0142a\u0142y odepchn\u0105\u0107 i pokona\u0107 nacieraj\u0105ce wojska Frontu Zachodniego Armii Czerwonej, dowodzone przez Michai\u0142a Tuchaczewskiego. Zwyci\u0119stwo strony polskiej w bitwie radykalnie zmieni\u0142o przebieg wojny, pozwoli\u0142o zachowa\u0107 niepodleg\u0142o\u015b\u0107 odradzaj\u0105cej si\u0119 Rzeczypospolitej, a tak\u017ce przekre\u015bli\u0142o radzieckie plany ustanowienia w Polsce republiki sowieckiej, ofensywy na Europ\u0119 Zachodni\u0105 oraz plany wywo\u0142ania mi\u0119dzynarodowej rewolucji. Kluczow\u0105 rol\u0119 odegra\u0142a kontrofensywa Wojska Polskiego na lewe skrzyd\u0142o nacieraj\u0105cej na Warszaw\u0119 i na p\u00f3\u0142noc od niej Armii Czerwonej. Plan bitwy zosta\u0142","start_idx":0,"end_idx":79}
{"id":"mrc_6335","question":"jakie panstwa uznaja palestyne?","answer":"Chile, Gujana, Paragwaj, Cypr, Syria, Honduras, Salwador, Belize i Islandia.","context":"zrobi\u0142y to Chile, Gujana, Paragwaj, Cypr, Syria, Honduras, Salwador, Belize i Islandia. Wed\u0142ug w\u0142adz palesty\u0144skich w po\u0142owie 2011 roku Palestyn\u0119 za pa\u0144stwo uznawa\u0142y 122 pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ONZ. Informacje te jednak s\u0105 niewiarygodne, brak w nich potwierdze\u0144 uznania przez zainteresowane pa\u0144stwa, a w niekt\u00f3rych wypadkach podano nieprawd\u0119 \u2013 m.in. Polska dotychczas nie uzna\u0142a Pa\u0144stwa Palestyna. Z drugiej strony, Ambasada Palestyny istnieje w Warszawie, a w roku 1988 w trakcie dyskusji w Zgromadzeniu Og\u00f3lnym ONZ nad rezolucj\u0105 43/177 wiceminister spraw zagranicznych PRL Jan Majewski uzna\u0142 \"suwerenny akt parlamentu palesty\u0144skiego dotycz\u0105cy deklaracji o stworzeniu pa\u0144stwa\". 31 pa\u017adziernika 2011 roku Palestyna oficjalnie zosta\u0142a 194. cz\u0142onkiem UNESCO (107 pa\u0144stw zag\u0142osowa\u0142o za, 14 by\u0142o przeciw, a 52, w tym Polska, wstrzyma\u0142o si\u0119 od g\u0142osu). 17 grudnia","start_idx":11,"end_idx":87}
{"id":"mrc_6336","question":"kto zginie w czasie honoru?","answer":"w odc. 13 Czes\u0142awa Konarskiego (Jan Englert)","context":"danego odcinka. S\u0105 to urywki ukazuj\u0105ce autentyczne realia Warszawy i obrazuj\u0105ce dany kontekst fabu\u0142y. Incydentalnie \u015bmier\u0107 serialowych postaci b\u0105d\u017a zmiana aktor\u00f3w graj\u0105cych role spowodowane by\u0142y decyzjami aktor\u00f3w. Sta\u0142o si\u0119 tak w przypadku u\u015bmierconych postaci: w odc. 13 Czes\u0142awa Konarskiego (Jan Englert)) oraz zmiany aktorki wcielaj\u0105cej si\u0119 w posta\u0107 Wandy Ryszkowskiej (Maja Ostaszewska w I sezonie, Magdalena R\u00f3\u017cczka od II sezonu). == Muzyka == Autorem muzyki do serialu jest Bartosz Chajdecki. Zosta\u0142a ona bardzo dobrze przyj\u0119ta przez widz\u00f3w oraz krytyk\u00f3w. 29 listopada 2010 roku w sklepach rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 sprzeda\u017c p\u0142yt CD z muzyk\u0105 do serialu wydanych przez Polskie Radio. Za prac\u0119 przy \"Czasie honoru\" Chajdecki zosta\u0142 nominowany do nagr\u00f3d IFMCA (Mi\u0119dzynarodowe Stowarzyszenie Krytyk\u00f3w Muzyki Filmowej) za najlepsz\u0105 muzyk\u0119 do serialu telewizyjnego.","start_idx":262,"end_idx":306}
{"id":"mrc_6337","question":"z jakiego drzewa spadaj\u0105 \u017co\u0142\u0119dzie?","answer":"d\u0119b","context":"\u017bo\u0142\u0105d\u017a, \u017co\u0142\u0119d\u017a (okre\u015blenie gwarowe, czasem te\u017c obecne w publikacjach specjalistycznych) \u2013 nazwa okre\u015blaj\u0105ca owoc szupinkowy (pozorny) ro\u015blin z rodzaju d\u0105b (\"Quercus\") sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z orzecha i miseczki owocowej, ewentualnie odnosz\u0105ca si\u0119 do samego orzecha, czyli owocu w\u0142a\u015bciwego. == Budowa == Owoce d\u0119b\u00f3w rozwijaj\u0105 si\u0119 w zmi\u0119\u015bnia\u0142ej i drewniej\u0105cej miseczce (kupuli, szupince) powstaj\u0105cej z wie\u0144ca li\u015bci przykwiatowych. Kupula ta ma u r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w r\u00f3\u017cn\u0105 wielko\u015b\u0107 i kszta\u0142t (od g\u0142\u0119bokiej czarki po p\u0142ytk\u0105 miseczk\u0119) i zwykle obejmuje tylko nasad\u0119 orzecha, czasem te\u017c obrasta go w znacznej cz\u0119\u015bci lub nawet w ca\u0142o\u015bci. Od zewn\u0105trz na kupuli znajduj\u0105 si\u0119 mniej lub bardziej wydatne \u0142useczki przylegaj\u0105ce (ko\u0144ce li\u015bci przykwiatowych), odstaj\u0105ce lub odgi\u0119te, niekiedy fr\u0119dzlowate, ale nigdy niezako\u0144czone haczykowato. Sam orzech jest kulisty lub owalny, zawsze","start_idx":301,"end_idx":304}
{"id":"mrc_6338","question":"gdzie jest gibraltar?","answer":"Gibraltar (zniekszta\u0142cone arab. \u062c\u0628\u0644 \u0637\u0627\u0631\u0642 \u2013 \"D\u017cabal Tarik\", \u201eg\u00f3ra Tarika\u201d) \u2013 brytyjskie terytorium zamorskie na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej.","context":"Gibraltar (zniekszta\u0142cone arab. \u062c\u0628\u0644 \u0637\u0627\u0631\u0642 \u2013 \"D\u017cabal Tarik\", \u201eg\u00f3ra Tarika\u201d) \u2013 brytyjskie terytorium zamorskie na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej. Zajmuje powierzchni\u0119 6,55 km\u00b2 i jest zamieszkiwany przez 34 003 mieszka\u0144c\u00f3w. Gibraltar jest przedmiotem sporu terytorialnego pomi\u0119dzy Wielk\u0105 Brytani\u0105 i Hiszpani\u0105. Sp\u00f3r ten zaostrzy\u0142 si\u0119 po decyzji Wielkiej Brytanii o wyj\u015bciu z UE. 31 grudnia 2020 roku, Hiszpania i Wielka Brytania osi\u0105gn\u0119\u0142y porozumienie w sprawie umieszczenia Gibraltaru w bezgranicznej strefie Schengen. == Historia == W 711 roku Gibraltar by\u0142 miejscem l\u0105dowania berberskiego genera\u0142a Tarika ibn Zijada, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 tam arabski podb\u00f3j P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Od 1309 roku kr\u00f3lowie Kastylii toczyli z maureta\u0144skimi w\u0142adcami Fezu i Grenady walki o Gibraltar, w ich toku dosz\u0142o do serii o\u015bmiu obl\u0119\u017ce\u0144. W 1309","start_idx":0,"end_idx":177}
{"id":"mrc_6339","question":"kto wynalaz\u0142 pi\u00f3ro wieczne?","answer":"Nicolas Bion","context":"z zapasem atramentu. W 1707 roku Nicolas Bion, nadworny in\u017cynier Ludwika XIV, wynalaz\u0142 wieczne pi\u00f3ro pozwalaj\u0105ce pisa\u0107 nieprzerwanie przez d\u0142u\u017cszy czas. W latach 1808/1809 powsta\u0142y pierwsze zaawansowane pi\u00f3ra metalowe. Nie sta\u0142y si\u0119 one popularne ze wzgl\u0119du na wysok\u0105 cen\u0119. Dopiero w 1822 roku zacz\u0119to je produkowa\u0107 maszynowo za spraw\u0105 Samuela Harrisona, kt\u00f3ry ok. 1780 roku zbudowa\u0142 prototyp pi\u00f3ra. W 1884 roku Lewis Waterman (za\u0142o\u017cyciel firmy Waterman) opracowa\u0142 system \u201ezasilania kanalikowego\u201d, kt\u00f3ry zapobiega\u0142 robieniu kleks\u00f3w dzi\u0119ki regulacji dop\u0142ywu atramentu. Wa\u017cnym etapem w rozwoju produkcji pi\u00f3r by\u0142o wynalezienie nowych materia\u0142\u00f3w, kt\u00f3re pos\u0142u\u017cy\u0142y do wytwarzania korpusu pi\u00f3ra (by\u0142y to m.in. ebonit (w 1839 roku) i celuloid (w 1870 roku), oraz opracowanie przez firm\u0119 Parker systemu uniemo\u017cliwiaj\u0105cego samorzutne \u015bciekanie atramentu ze stal\u00f3wki. Kategoria:Artyku\u0142y pi\u015bmienne","start_idx":33,"end_idx":45}
{"id":"mrc_6340","question":"gdzie odkryto pierwsze \u015blady pisma?","answer":"w sumeryjskim Uruk \u2013 konkretnie w warstwie Uruk IV\u2013III (datowanej na lata 3300\u20132900 p.n.e.), ale tak\u017ce w Niniwie, na terenach Syrii, zachodniego Iranu, a\u017c po wschodni Iran (niedaleko obecnego Afganistanu)","context":"okresu panowania hellenistycznej dynastii Seleucyd\u00f3w w II w. p.n.e. == Rozw\u00f3j pisma == Wynalezienie pisma klinowego nast\u0105pi\u0142o w IV tysi\u0105cleciu p.n.e. Przez szereg lat wynalazek ten przypisywano Sumerom, chocia\u017c w ostatnich latach pogl\u0105d ten zosta\u0142 podwa\u017cony z uwagi na znaleziska najstarszych zabytk\u00f3w pisma nie tylko w sumeryjskim Uruk \u2013 konkretnie w warstwie Uruk IV\u2013III (datowanej na lata 3300\u20132900 p.n.e.), ale tak\u017ce w Niniwie, na terenach Syrii, zachodniego Iranu, a\u017c po wschodni Iran (niedaleko obecnego Afganistanu). Odkrycia te nie wykluczaj\u0105 roli Sumer\u00f3w w powstaniu pisma, jednak\u017ce wskazuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c na inne o\u015brodki, gdzie mog\u0142o ono powsta\u0107. Najstarsze formy Sumeru i Elamu zawiera\u0142y ci\u0105gi kropek, oznaczaj\u0105ce poszczeg\u00f3lne zwierz\u0119ta w stadzie w\u0142a\u015bciciela. Oko\u0142o 3300 roku p.n.e. do kropek do\u0142\u0105czano, obok odcisku piecz\u0119ci cylindrycznej w\u0142a\u015bciciela,","start_idx":318,"end_idx":522}
{"id":"mrc_6341","question":"w kt\u00f3rym roku polska by\u0142a mistrzem \u015bwiata w siatk\u00f3wce?","answer":"1974","context":"== Udzia\u0142 Polski == Polscy siatkarze zadebiutowali w mistrzostwach \u015bwiata ju\u017c w pierwszej edycji \u2013 w 1949 w Pradze (w swym inauguracyjnym meczu pokonali 3:0 Holandi\u0119). W 1974 w Meksyku po raz pierwszy wywalczyli z\u0142oty medal (wygrali wszystkie spotkania). By\u0142 to zarazem pierwszy medal zdobyty przez jak\u0105kolwiek dru\u017cynow\u0105 reprezentacj\u0119 bia\u0142o-czerwonych w mistrzostwach \u015bwiata. Kolejny medal \u2013 tym razem srebrny \u2013 Polacy wywie\u017ali z Japonii w 2006. Trzeci medal, a drugi z\u0142oty \"bia\u0142o-czerwoni\" wywalczyli w 2014 na w\u0142asnych parkietach. Po raz trzeci z\u0142oty medal zdobyli w 2018. Trzeci z rz\u0119du medal, srebrny, reprezentacja Polski wywalczy\u0142a w 2022. Polska uczestniczy\u0142a w 18 z 20 turniej\u00f3w mistrzowskich (stan po M\u015a 2022) - nie zakwalifikowa\u0142a si\u0119 jedynie do mistrzostw w 1990 i w 1994.","start_idx":170,"end_idx":174}
{"id":"mrc_6342","question":"z kt\u00f3rym krajem polska ma najkr\u00f3tsz\u0105 granic\u0119?","answer":"z Litw\u0105","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":551,"end_idx":558}
{"id":"mrc_6343","question":"do kogo naleza wyspy owcze?","answer":"Archipelag nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii","context":"Wyspy Owcze \u2013 region autonomiczny po\u0142o\u017cony w Europie P\u00f3\u0142nocnej, na p\u00f3\u0142noc od Wielkiej Brytanii, na Morzu Norweskim, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Atlantyckiego. Jest to archipelag z\u0142o\u017cony z 18 wysp wulkanicznych, kt\u00f3rych \u0142\u0105czna powierzchnia wynosi 1393 km\u00b2. Nie ma tam \u017cadnych granic l\u0105dowych z jakimkolwiek innym pa\u0144stwem. Archipelag nale\u017cy do Kr\u00f3lestwa Danii, ale posiada szerok\u0105 autonomi\u0119. == Og\u00f3lne dane geograficzne == * Najwy\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 archipelagu jest Sl\u00e6ttaratindur (882 m n.p.m.) * Najni\u017csz\u0105 g\u00f3r\u0105 jest H\u00f8ganes (115 m n.p.m.) * Najni\u017cszy za\u015b punkt to Ocean Atlantycki (0 m n.p.m.) ; Najdalej na p\u00f3\u0142noc wysuni\u0119ty kraniec Wysp Owczych: 62\u00b029\u203212\u201d szer. geogr. pn. - przyl\u0105dek Enniberg, najbli\u017csza miejscowo\u015b\u0107 - Vi\u00f0arei\u00f0i, gmina Vi\u00f0arei\u00f0i, region Nor\u00f0oyar, wyspa Vi\u00f0oy. Najwy\u017cszy, nadmorski klif Europy. ; Najdalej na po\u0142udnie wysuni\u0119ty","start_idx":316,"end_idx":352}
{"id":"mrc_6344","question":"jakie bitwy wygra\u0142 napoleon?","answer":"Po dw\u00f3ch zwyci\u0119skich starciach 16 czerwca pod Quatre Bras i Ligny","context":"Po dw\u00f3ch zwyci\u0119skich starciach 16 czerwca pod Quatre Bras i Ligny Napoleon stan\u0105\u0142 oko w oko z Wellingtonem pod Waterloo. Zwyci\u0119ska pocz\u0105tkowo bitwa po nadej\u015bciu armii Bl\u00fcchera przemieni\u0142a si\u0119 w kl\u0119sk\u0119, a armia francuska przesta\u0142a istnie\u0107. Napoleon musia\u0142 ponownie abdykowa\u0107 w dniu 22 czerwca. Bitwa, jedna z najwa\u017cniejszych bitew w dziejach \u015bwiata, leg\u0142a u podstaw nowego porz\u0105dku, kt\u00f3ry na podstawie postanowie\u0144 kongresu wiede\u0144skiego mia\u0142 panowa\u0107 w Europie przez ca\u0142e nast\u0119pne stulecie. == T\u0142o bitwy == Wieczorem 16 czerwca, po bitwie pod Quatre Bras, stoj\u0105cy wobec korpusu marsza\u0142ka Neya Wellington oczekiwa\u0142 informacji o wyniku starcia pod Ligny, ale kuriera od Bl\u00fcchera nie by\u0142o. W\u00f3dz angielski wys\u0142a\u0142 wi\u0119c na zwiady huzar\u00f3w, jednak ci nie natrafili na Prusak\u00f3w, mimo \u017ce otarli si\u0119 o","start_idx":0,"end_idx":65}
{"id":"mrc_6345","question":"kt\u00f3ry polski kr\u00f3l nigdy si\u0119 nie o\u017ceni\u0142?","answer":"W\u0142adys\u0142aw III nie by\u0142 \u017conaty oraz nie mia\u0142 dzieci.","context":"Warn\u0105 nad Morzem Czarnym, kt\u00f3ra sko\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 armii sojuszniczej i \u015bmierci\u0105 W\u0142adys\u0142awa III 10 listopada. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych relacji, g\u0142ow\u0119 polskiego kr\u00f3la su\u0142tan turecki przechowywa\u0142 potem, jako trofeum wojenne, w garnku z miodem przez wiele lat. Nigdy nie odnaleziono cia\u0142a monarchy, dlatego szerzy\u0142y si\u0119 opowie\u015bci o jego cudownym ocaleniu. W\u0142adys\u0142aw III nie by\u0142 \u017conaty oraz nie mia\u0142 dzieci. == Okres po \u015bmierci kr\u00f3la == Po trzyletnim bezkr\u00f3lewiu po \u015bmierci W\u0142adys\u0142awa Warne\u0144czyka koron\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105 przej\u0105\u0142 jego m\u0142odszy brat, wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski Kazimierz Jagiello\u0144czyk (1447\u20131492). D\u0142ugi okres oczekiwania Kazimierza z koronacj\u0105 wynika\u0142 z konfliktu pomi\u0119dzy wielkim ksi\u0119ciem i polskimi mo\u017cnow\u0142adcami o uk\u0142ad si\u0142 politycznych w pa\u0144stwie a pretekstem do oddalania rozstrzygni\u0119\u0107 i koronacji by\u0142y utrzymuj\u0105ce si\u0119 pog\u0142oski o prze\u017cyciu przez W\u0142adys\u0142awa bitwy,","start_idx":348,"end_idx":398}
{"id":"mrc_6346","question":"kto zbudowa\u0142 spodek w katowicach?","answer":"Wykonawc\u0105 konstrukcji by\u0142 Andrzej \u017b\u00f3rawski","context":"Spodek \u2013 hala widowiskowo-sportowa, zlokalizowana w Katowicach przy Alei Wojciecha Korfantego 35, stanowi\u0105ca w\u0142asno\u015b\u0107 miasta Katowic, a zarz\u0105dzana przez PTWP Event Center Sp. z o.o. Zosta\u0142a wybudowana pod nazw\u0105 Wojew\u00f3dzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach, pod kt\u00f3r\u0105 jest znana w literaturze architektonicznej i pod kt\u00f3r\u0105 funkcjonowa\u0142a do 1997. == Historia == Idea utworzenia hali widowiskowo-sportowej na terenie Katowic (\u00f3wcze\u015bnie Stalinogrodu) pojawi\u0142a si\u0119 ju\u017c w 1955. Pocz\u0105tkowo obiekt mia\u0142 znajdowa\u0107 si\u0119 na obrze\u017cach miasta, na terenie Wojew\u00f3dzkiego Parku Kultury i Wypoczynku. W 1959 Stowarzyszenie Architekt\u00f3w Polskich og\u0142osi\u0142o konkurs na wykonanie projektu wspomnianej hali. Zwyci\u0119zc\u0105 konkursu zosta\u0142 zesp\u00f3\u0142 projektant\u00f3w z Biura Studi\u00f3w i Projekt\u00f3w Typowych Budownictwa Przemys\u0142owego z Warszawy, reprezentowany przez architekt\u00f3w Macieja Gintowta i Macieja Krasi\u0144skiego. Wykonawc\u0105 konstrukcji by\u0142 Andrzej \u017b\u00f3rawski, wed\u0142ug","start_idx":883,"end_idx":925}
{"id":"mrc_6347","question":"kiedy rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 pozytywizm?","answer":"Pozytywizm \u2013 kierunek w filozofii i literaturze zainicjowany przez Auguste'a Comte'a w drugiej po\u0142owie XIX wieku","context":"Pozytywizm \u2013 kierunek w filozofii i literaturze zainicjowany przez Auguste'a Comte'a w drugiej po\u0142owie XIX wieku (\"Kurs filozofii pozytywnej\"). Zosta\u0142 rozwini\u0119ty przez J.S. Milla oraz H. Spencera. By\u0142 kontynuowany w XIX w. jako empiriokrytycyzm (II fala) i w XX w. jako pozytywizm logiczny (III fala). Podstawowa teza pozytywizmu g\u0142osi, \u017ce jedyn\u0105 pewn\u0105 wiedz\u0105 jest wiedza naukowa. Ta mo\u017ce by\u0107 zdobyta tylko dzi\u0119ki pozytywnej weryfikacji teorii za pomoc\u0105 empirycznej metody naukowej. Pozytywizm podkre\u015bla znaczenie wiedzy empirycznej i naukowo\u015bci, a wzorem s\u0105 w nim nauki przyrodnicze. Odrzuca przez to teologi\u0119 oraz klasyczn\u0105 metafizyk\u0119 jako nieuprawnione spekulacje (ale nie zawsze ontologi\u0119 jako og\u00f3ln\u0105 nauk\u0119 o bytach). Elementem pozytywizmu jest naturalizm, cz\u0119sto te\u017c fizykalizm i ateizm, rzadziej materializm. Pozytywizm przewa\u017cnie odrzuca istniej\u0105ce religie jako","start_idx":0,"end_idx":112}
{"id":"mrc_6348","question":"jakie s\u0105 cztery \u017cywio\u0142y?","answer":"czerwony z ogniem, niebieski z powietrzem, zielony z wod\u0105, a popielaty (\"cinereum\") z ziemi\u0105.","context":"Leon Battista Alberti \u0142\u0105czy\u0142 czerwony z ogniem, niebieski z powietrzem, zielony z wod\u0105, a popielaty (\"cinereum\") z ziemi\u0105. Podobnie uznawa\u0142 Leonardo da Vinci, \u0142\u0105cz\u0105c jednak ziemi\u0119 z kolorem \u017c\u00f3\u0142tym. \u0141\u0105czenie kolor\u00f3w z \u017cywio\u0142ami wskazywa\u0142o na symboliczn\u0105 wi\u0119\u017a mi\u0119dzy estetyk\u0105 a podstawowymi strukturami rzeczywisto\u015bci materialnej. W medycynie humoralnej Galena \u017cywio\u0142y wi\u0105zano z czterema esencjami, od kt\u00f3rych r\u00f3wnowagi zale\u017ca\u0142o zdrowie cz\u0142owieka. Czerwona krew \u0142\u0105czona by\u0142a z powietrzem (temperament sangwiniczny), bia\u0142y \u015bluz (flegma) z wod\u0105 (flegmatyczno\u015b\u0107), jasna \u017c\u00f3\u0142\u0107 z ogniem (choleryczno\u015b\u0107), natomiast czarna \u017c\u00f3\u0142\u0107 z ziemi\u0105 (melancholiczno\u015b\u0107). Wraz z upadkiem cesarstwa rzymskiego, pisma Arystotelesa zosta\u0142y w kr\u0119gu kultury \u0142aci\u0144skiej zapomniane, jednak nauka o czterech \u017cywio\u0142ach by\u0142a nadal przekazywana. Pisma Stagiryty by\u0142y badane przez uczonych arabskich. Arystotelesowsk\u0105 koncepcj\u0119 \u017cywio\u0142\u00f3w rozwijali m.in. Al-Kindi, ar-Razi czy","start_idx":29,"end_idx":122}
{"id":"mrc_6349","question":"kto napisa\u0142 muzyk\u0119 do w\u0142adcy pier\u015bcieni?","answer":"Howard Leslie Shore","context":"Howard Leslie Shore (ur. 18 pa\u017adziernika 1946 w Toronto) \u2013 kanadyjski kompozytor muzyki filmowej i dyrygent. Zdobywca trzech Oscar\u00f3w. == Kariera == Studiowa\u0142 muzyk\u0119 w Berklee College of Music w Bostonie. W latach 1975\u20131980 by\u0142 dyrektorem muzycznym pierwszych pi\u0119ciu serii programu \"Saturday Night Live\" telewizji NBC. Shore jest autorem muzyki do ponad 50 film\u00f3w, z kt\u00f3rych najbardziej znane s\u0105 \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\", \"Hobbit\", \"Filadelfia\", \"Siedem\", \"Klient\", \"Ed Wood\", \"Pani Doubtfire\", \"Milczenie owiec\", \"Gra\", \"Gangi Nowego Jorku\" i \"Aviator\". == Nagrody == Pierwszego Oscara zdoby\u0142 w 2002 roku za muzyk\u0119 do pierwszej z cz\u0119\u015bci trylogii \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" \u2013 \"Dru\u017cyny Pier\u015bcienia\". Kolejne dwie Nagrody Akademii w 2004 roku za muzyk\u0119 i piosenk\u0119 do trzeciej cz\u0119\u015bci sagi \u2013 \"Powrotu kr\u00f3la\". Zdoby\u0142 trzy Z\u0142ote Globy.","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_6350","question":"gdzie jest obecnie obraz bitwa pod grunwaldem?","answer":"od 1945 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (nr inw. MP 443 MNW), w latach 1976\u20131982 w depozycie w Muzeum Zamkowym w Malborku.","context":"Bitwa pod Grunwaldem \u2013 obraz olejny Jana Matejki namalowany w latach 1872\u20131878, w 1878 wystawiony w pa\u0142acu Wielopolskich w Krakowie, od 1902 w zbiorach Towarzystwa Zach\u0119ty Sztuk Pi\u0119knych, dar spo\u0142ecze\u0144stwa Kr\u00f3lestwa Polskiego; od 1945 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (nr inw. MP 443 MNW), w latach 1976\u20131982 w depozycie w Muzeum Zamkowym w Malborku. Obraz ma rozmiar 426 x 987 cm. == Opis obrazu == W\u015br\u00f3d przedstawionego na obrazie walcz\u0105cego t\u0142umu wyr\u00f3\u017cniono wiele postaci historycznych z obu stron starcia. Obraz symbolicznie przedstawia bitw\u0119 w momencie, kiedy wci\u0105\u017c tocz\u0105 si\u0119 zaci\u0119te walki, ale szala zwyci\u0119stwa przechyla si\u0119 ju\u017c na stron\u0119 polsko-litewsk\u0105. \u015arodek obrazu W centrum obrazu znajduje si\u0119 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski Witold; bez pancerza i he\u0142mu, ubrany w czerwony \u017cupan,","start_idx":227,"end_idx":358}
{"id":"mrc_6351","question":"ile kilometr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci ma polska?","answer":"3511 km","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":346,"end_idx":353}
{"id":"mrc_6352","question":"kto jest obecnym rzecznikiem praw obywatelskich?","answer":"Od 23 lipca 2021 urz\u0105d ten pe\u0142ni Marcin Wi\u0105cek.","context":"Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) \u2013 polski jednoosobowy organ pa\u0144stwowy ustanowiony w 1987, utworzony w 1988. Rzecznik praw obywatelskich pe\u0142ni funkcj\u0119 ombudsmana. Urz\u0105d RPO zosta\u0142 utworzony 1 stycznia 1988. Pierwszym rzecznikiem zosta\u0142a Ewa \u0141\u0119towska, powo\u0142ana przez Sejm 19 listopada 1987. Od 23 lipca 2021 urz\u0105d ten pe\u0142ni Marcin Wi\u0105cek. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 Rzecznika reguluje Konstytucja RP (art. 208\u2013212) oraz ustawa z dnia 15 lipca 1987 o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Jednostk\u0105 pomocnicz\u0105 Rzecznika Praw Obywatelskich jest Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Jego siedziba g\u0142\u00f3wna znajduje si\u0119 przy al. \u201eSolidarno\u015bci\u201d 77 w Warszawie, cz\u0119\u015b\u0107 jednostek organizacyjnych Biura mie\u015bci si\u0119 przy ul. D\u0142ugiej 23/25. == Rzecznicy praw obywatelskich == == Zast\u0119pcy rzecznika praw obywatelskich == * Stanis\u0142aw Trociuk \u2013 od 1 stycznia 2002 * dr Valeri Vachev","start_idx":291,"end_idx":338}
{"id":"mrc_6353","question":"ilu wiezniow ucieklo z alcatraz?","answer":"trzech uciekinier\u00f3w (Frank Morris oraz bracia John i Clarence Angilowie)","context":"do wi\u0119zienia. == Wi\u0119\u017aniowie i ucieczki == Oficjalnie przez 29 lat dzia\u0142alno\u015bci wi\u0119zienia odnotowano 14 pr\u00f3b z udzia\u0142em 34 wi\u0119\u017ani\u00f3w, w tym dw\u00f3ch, kt\u00f3rzy pr\u00f3bowali uciec dwa razy; sze\u015bciu uciekinier\u00f3w zastrzelono, dw\u00f3ch uton\u0119\u0142o, pi\u0119ciu nie odnaleziono, pozosta\u0142ych z\u0142apano. Dw\u00f3ch wydosta\u0142o si\u0119 z wyspy, ale zosta\u0142o pojmanych, jeden w 1945, drugi w 1962 roku. Podczas najs\u0142ynniejszej pr\u00f3by ucieczki w dniu 11 czerwca 1962 roku trzech uciekinier\u00f3w (Frank Morris oraz bracia John i Clarence Angilowie) zdo\u0142a\u0142o wydosta\u0107 si\u0119 za mury wi\u0119zienia. Przeprowadzono zakrojone na szerok\u0105 skal\u0119 poszukiwania, aby odnale\u017a\u0107 zbieg\u0142ych wi\u0119\u017ani\u00f3w. Str\u00f3\u017ce prawa byli pewni, \u017ce odnajd\u0105 ich cia\u0142a, ale nigdy im si\u0119 to nie uda\u0142o. Na podstawie opowie\u015bci o tych ucieczkach powsta\u0142o kilka film\u00f3w, m.in. \"Ucieczka z Alcatraz\" z Clintem Eastwoodem.","start_idx":424,"end_idx":496}
{"id":"mrc_6354","question":"gdzie jest po\u0142o\u017cony krak\u00f3w?","answer":"Krak\u00f3w jest po\u0142o\u017cony w po\u0142udniowej Polsce, w \u015brodkowo-zachodniej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego nad Wis\u0142\u0105; na jego terenie znajduj\u0105 si\u0119 uj\u015bcia wi\u015blanych dop\u0142yw\u00f3w: Bia\u0142uchy (dolny bieg Pr\u0105dnika), Rudawy, D\u0142ubni, Drwiny D\u0142ugiej i Wilgi.","context":"Literatury, Centrum Operacji Specjalnych, Narodowe Centrum Rugby. Miasto na prawach powiatu pe\u0142ni funkcj\u0119 centrum administracyjnego, kulturalnego, edukacyjnego, naukowego, gospodarczego, us\u0142ugowego i turystycznego. Krak\u00f3w jest drugim co do wielko\u015bci, po Warszawie, rynkiem nowoczesnej powierzchni biurowej (ponad milion metr\u00f3w kwadratowych powierzchni biurowej), a tak\u017ce jednym z kluczowych w\u0119z\u0142\u00f3w kolejowych w Polsce. == Po\u0142o\u017cenie == Krak\u00f3w jest po\u0142o\u017cony w po\u0142udniowej Polsce, w \u015brodkowo-zachodniej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego nad Wis\u0142\u0105; na jego terenie znajduj\u0105 si\u0119 uj\u015bcia wi\u015blanych dop\u0142yw\u00f3w: Bia\u0142uchy (dolny bieg Pr\u0105dnika), Rudawy, D\u0142ubni, Drwiny D\u0142ugiej i Wilgi. Krak\u00f3w jest po\u0142o\u017cony u zbiegu kilku krain geograficznych: Bramy Krakowskiej, Kotliny O\u015bwi\u0119cimskiej, Kotliny Sandomierskiej, Pog\u00f3rza Zachodniobeskidzkiego, Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. Po\u0142o\u017cenie Krakowa sprawia, \u017ce jest on baz\u0105 dla wycieczek w polskie g\u00f3ry, czy wypad\u00f3w do malowniczej Jury Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. Miasto","start_idx":435,"end_idx":671}
{"id":"mrc_6355","question":"kto wynalaz\u0142 czo\u0142g?","answer":"Lancelot Eldin De Mole","context":"Lancelot Eldin De Mole (ur. 13 marca 1880 w Adelaide, zm. 6 maja 1950 w Sydney), australijski in\u017cynier i wynalazca. Projektant prawdopodobnie pierwszego czo\u0142gu. W 1911 w czasie prac mierniczych w okolicach Geraldton wpad\u0142 na pomys\u0142 opancerzonego pojazdu g\u0105sienicowego i rok p\u00f3\u017aniej wys\u0142a\u0142 do brytyjskiego War Office (ministerstwa ds. wojny) opis i rysunki takiego pojazdu. W 1913 otrzyma\u0142 odpowied\u017a, \u017ce War Office nie jest zainteresowany jego wynalazkiem. W 1915 De Mole ponownie pr\u00f3bowa\u0142 zainteresowa\u0107 rz\u0105d brytyjski swoim wynalazkiem. Tym razem otrzyma\u0142 odpowied\u017a, \u017ce zanim jego pomys\u0142 b\u0119dzie m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 oceniony, musi on zaprezentowa\u0107 jego dzia\u0142aj\u0105cy model. De Mole zbudowa\u0142 model czo\u0142gu, ale nie posiada\u0142 wystarczaj\u0105cych funduszy na podr\u00f3\u017c do Londynu. Pr\u00f3bowa\u0142 si\u0119 zaci\u0105gn\u0105\u0107 do australijskiej armii, ale zosta\u0142 odrzucony z","start_idx":0,"end_idx":22}
{"id":"mrc_6356","question":"kto jest przyw\u00f3dc\u0105 talib\u00f3w?","answer":"Hibatullah Achundzada","context":"Hibatullah Achundzada (ur. prawdopodobnie 1961 w po\u0142udniowym Kandaharze) \u2013 afga\u0144ski duchowny islamski, przyw\u00f3dca (emir) ruchu talib\u00f3w od 2016. == \u017byciorys == Pochodzi z plemienia Nurzaj z po\u0142udniowego Kandaharu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 \u017cycia sp\u0119dzi\u0142 w Afganistanie, nie podr\u00f3\u017cowa\u0142, utrzymywa\u0142 jedynie kontakty z organizacj\u0105 talib\u00f3w z Kwety w Pakistanie. Wed\u0142ug innego \u017ar\u00f3d\u0142a zwi\u0105za\u0142 si\u0119 z talibami dopiero po wycofaniu wojsk radzieckich. W latach rz\u0105d\u00f3w talib\u00f3w w Afganistanie (1996-2001) pracowa\u0142 w wymiarze sprawiedliwo\u015bci, pocz\u0105tkowo w prowincji Farah. Po zaj\u0119ciu przez talib\u00f3w Kandaharu zasiada\u0142 w utworzonym przez nich trybunale wojskowym dla tej prowincji, p\u00f3\u017aniej powierzono mu stanowisko przewodnicz\u0105cego trybuna\u0142u wojskowego w prowincji Nagarhar. Doszed\u0142 do stanowiska przewodnicz\u0105cego s\u0105du wojskowego talib\u00f3w i zast\u0119pcy przewodnicz\u0105cego s\u0105du najwy\u017cszego. Po obaleniu rz\u0105d\u00f3w talib\u00f3w przez Amerykan\u00f3w wszed\u0142 do rady uczonych islamskich","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_6357","question":"co si\u0119 mie\u015bci w pa\u0142acu kultury?","answer":"Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej.","context":"Pa\u0142ac Kultury i Nauki, PKiN (do 1956 Pa\u0142ac Kultury i Nauki im. J\u00f3zefa Stalina) \u2013 drugi pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci ca\u0142kowitej budynek w Polsce. Znajduje si\u0119 w \u015br\u00f3dmie\u015bciu Warszawy, przy placu Defilad 1. W\u0142a\u015bcicielem gmachu jest miasto sto\u0142eczne Warszawa, zarz\u0105dza nim miejska sp\u00f3\u0142ka Zarz\u0105d Pa\u0142acu Kultury i Nauki Sp. z o.o. Pa\u0142ac jest siedzib\u0105 Rady m.st. Warszawy, kt\u00f3ra obraduje w Sali Warszawskiej. W 2007 budynek zosta\u0142 wpisany do rejestru zabytk\u00f3w. Pa\u0142ac stanowi\u0142 \u201edar narodu radzieckiego dla narodu polskiego\u201d. Wybudowany zosta\u0142 w latach 1952\u20131955 wed\u0142ug projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, kt\u00f3ry inspirowa\u0142 si\u0119 moskiewskimi drapaczami chmur (znanymi poza Rosj\u0105 jako Siedem Si\u00f3str), wzorowanymi na ameryka\u0144skich wie\u017cowcach w stylu \"art d\u00e9co\". Architektonicznie jest mieszank\u0105 realizmu socjalistycznego i historyzmu. Razem ze wspornikiem antenowym, b\u0119d\u0105cym","start_idx":319,"end_idx":395}
{"id":"mrc_6358","question":"kto pozowa\u0142 do syrenki warszawskiej?","answer":"Do opracowania g\u0142owy i korpusu Syreny Nitschowej pozowa\u0142a studentka etnografii Uniwersytetu Warszawskiego Krystyna Krahelska.","context":"Pomnik Syreny \u2013 monument znajduj\u0105cy si\u0119 przy ul. Wybrze\u017ce Ko\u015bciuszkowskie w Warszawie. == Opis == Pomnik autorstwa Ludwiki Nitschowej powsta\u0142 z inicjatywy prezydenta miasta Stefana Starzy\u0144skiego. Pierwotna koncepcja monumentalnego monumentu wykonanego z zielonego szk\u0142a, o wysoko\u015bci ok. 20 metr\u00f3w, przedstawiaj\u0105cego posta\u0107 Syreny ustawion\u0105 na filarze po\u015brodku Wis\u0142y, okaza\u0142a si\u0119 zbyt kosztowna i trudna technicznie w realizacji. Dla prac nad rze\u017ab\u0105 Syreny Starzy\u0144ski udost\u0119pni\u0142 rze\u017abiarce hal\u0119 nieczynnej kot\u0142owni na terenie Zespo\u0142u Stacji Filtr\u00f3w przy ul. Koszykowej 81. Do opracowania g\u0142owy i korpusu Syreny Nitschowej pozowa\u0142a studentka etnografii Uniwersytetu Warszawskiego Krystyna Krahelska. Twarz Syreny nie jest jednak jej twarz\u0105, a rze\u017ab\u0119 zacz\u0119to kojarzy\u0107 z Krahelsk\u0105 po wojnie, kiedy Nitschowa w jednym z wywiad\u00f3w ujawni\u0142a jej nazwisko. Model rze\u017aby zosta\u0142 zaprezentowany po raz","start_idx":572,"end_idx":697}
{"id":"mrc_6359","question":"gdzie odby\u0142y si\u0119 letnie igrzyska olimpijskie?","answer":"Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji","context":"Igrzyska olimpijskie \u2013 najstarsza i zarazem najwi\u0119ksza mi\u0119dzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zar\u00f3wno letnie, jak i zimowe, ale w odst\u0119pie 2 lat od siebie) w r\u00f3\u017cnych krajach, pod has\u0142em szlachetnego wsp\u00f3\u0142zawodnictwa i braterstwa wszystkich narod\u00f3w Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. == Historia == === Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie === Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji co cztery lata, st\u0105d w staro\u017cytnej Grecji termin \"olimpiada\", kt\u00f3ry oznacza\u0142 czteroletni okres mi\u0119dzy kolejnymi igrzyskami. Pierwsze udokumentowane igrzyska odby\u0142y si\u0119 w roku 776 p.n.e. Na czas igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen. Podczas trwania konflikt\u00f3w og\u0142aszano \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d i wojny wstrzymywane by\u0142y na 2 miesi\u0105ce. Igrzyska trwa\u0142y 5 dni, reszta czasu by\u0142a przeznaczona na wyruszenie i powr\u00f3t z igrzysk przez widz\u00f3w i zawodnik\u00f3w. Pierwszym","start_idx":361,"end_idx":422}
{"id":"mrc_6360","question":"gdzie budowano greckie teatry?","answer":"w miejscach takich jak w Epidauros, Eretria, Oropos, Delos, Priene.","context":"okresie klasycznym. Najlepiej zachowanym teatrem greckim jest zbudowany oko\u0142o 330 p.n.e. teatr w Epidauros. Teatr zaprojektowa\u0142 Poliklet M\u0142odszy. Widownia, rozmieszczona w 52 rz\u0119dach, mog\u0142a pomie\u015bci\u0107 oko\u0142o 14 000 widz\u00f3w. == Okres hellenistyczny == W okresie hellenistycznym zachowano podstawowe elementy teatru greckiego, zmieniono jednak jego proporcje. Pog\u0142\u0119biono i podniesiono proskenion \u2013 cofni\u0119to paraskeniony a sam proskenion oparto na s\u0142upach, otrzymuj\u0105c pod proskenionem przestrze\u0144 zwan\u0105 hyposkenionem. Z hyposkenionu wychodzili aktorzy graj\u0105cy duchy lub bog\u00f3w podziemia, schodami przechodzili na proskenion, gdzie mogli wyg\u0142asza\u0107 swoje kwestie. Wzbogaceniu uleg\u0142y tak\u017ce dekoracje. Wprowadzono periakty \u2013 graniastos\u0142upy tr\u00f3jk\u0105tne, na \u015bcianach kt\u00f3rych by\u0142y wymalowane r\u00f3\u017cne obrazy. Obr\u00f3t graniastos\u0142upa umo\u017cliwia\u0142 szybk\u0105 zmian\u0119 t\u0142a. Budowle hellenistyczne mo\u017cna wci\u0105\u017c ogl\u0105da\u0107 w miejscach takich jak w Epidauros, Eretria, Oropos, Delos, Priene. Wszystkie","start_idx":883,"end_idx":950}
{"id":"mrc_6361","question":"kiedy pierwszy statek parowy?","answer":"Pierwszy parowiec wyp\u0142yn\u0105\u0142 w rejs w 1807 roku.","context":"Parowiec \u2013 statek lub okr\u0119t o nap\u0119dzie parowym, nap\u0119dzany t\u0142okow\u0105 maszyn\u0105 parow\u0105 (SS) lub turbin\u0105 parow\u0105 (TSS). == Historia == W 1783 roku francuski arystokrata, markiz (1751\u20131832), zbudowa\u0142 \u0142\u00f3d\u017a z nap\u0119dem ko\u0142owym (bocznoko\u0142owiec), nap\u0119dzan\u0105 maszyn\u0105 parow\u0105. Wynalazca nazwa\u0142 \u0142\u00f3d\u017a ' (ognisty statek) i pomy\u015blnie przeprowadzi\u0142 na rzece Saona pr\u00f3by pierwszego parowca. Pierwszy parowiec wyp\u0142yn\u0105\u0142 w rejs w 1807 roku. Pocz\u0105tkowo parowce by\u0142y do\u015b\u0107 niebezpieczne, gdy\u017c cz\u0119sto zdarza\u0142y si\u0119 eksplozje niewystarczaj\u0105co wytrzyma\u0142ych kot\u0142\u00f3w. Udoskonalono je w drugiej po\u0142owie XIX wieku i w\u00f3wczas rejsy parowcami sta\u0142y si\u0119 powszechne. Jednym z pionier\u00f3w w dziedzinie wykorzystania pary do poruszania m.in. jednostek p\u0142ywaj\u0105cych by\u0142 polski konstruktor J\u00f3zef Bo\u017cek, kt\u00f3ry w 1817 r. przeprowadzi\u0142 w Pradze na We\u0142tawie pr\u00f3by \u0142odzi z parowym silnikiem, nap\u0119dzaj\u0105cym ko\u0142a \u0142opatkowe.","start_idx":366,"end_idx":412}
{"id":"mrc_6362","question":"kto uczy\u0142 bruce lee?","answer":"Wiele \u017ar\u00f3de\u0142 podaje, \u017ce jednym z najs\u0142ynniejszych uczni\u00f3w Yip Mana by\u0142 Bruce Lee, ale cz\u0119\u015b\u0107 badaczy w\u0105tpi w prawdziwo\u015b\u0107 tego twierdzenia.","context":"Chi\u0144czyk\u00f3w. Pierwszymi uczniami byli mi\u0119dzy innymi Leung Sheung, Lok Yiu, Chu Shong-tin i Wong Shun Leung. W roku 1968 wycofa\u0142 si\u0119 z nauczania. Za\u0142o\u017cy\u0142 Hong Kong Ving Tsun Athletic Association (\u9999\u6e2f\u8a60\u6625\u62f3\u9ad4\u80b2\u6703). Ustali\u0142 tym samym zachodni\u0105 pisowni\u0119 stylu. Zmar\u0142 2 grudnia 1972 na raka gard\u0142a. Powodem choroby mog\u0142a by\u0107 du\u017ca liczba wypalanych papieros\u00f3w, jak r\u00f3wnie\u017c opium. Wiele \u017ar\u00f3de\u0142 podaje, \u017ce jednym z najs\u0142ynniejszych uczni\u00f3w Yip Mana by\u0142 Bruce Lee, ale cz\u0119\u015b\u0107 badaczy w\u0105tpi w prawdziwo\u015b\u0107 tego twierdzenia. Jak w wielu innych szko\u0142ach walki, nauczaniem m\u0142odszych adept\u00f3w zajmowali si\u0119 z regu\u0142y najstarsi uczniowie mistrza, a ten jedynie od czasu do czasu udziela\u0142 dodatkowych wskaz\u00f3wek. Dlatego najbardziej prawdopodobne jest, \u017ce Bruce Lee uczy\u0142 si\u0119 od swoich starszych koleg\u00f3w. Jednym z koleg\u00f3w Bruce'a Lee","start_idx":366,"end_idx":503}
{"id":"mrc_6363","question":"w ilu krajach m\u00f3wi si\u0119 po hiszpa\u0144sku?","answer":"Po hiszpa\u0144sku m\u00f3wi si\u0119 w 135 krajach lub terytoriach","context":"Rozmieszczenie geograficzne j\u0119zyka hiszpa\u0144skiego lub j\u0119zyka kastylijskiego (okre\u015blane r\u00f3wnie\u017c terminem \"Hispanofonia\") oznacza analiz\u0119 rozmieszczenia ponad 500 milion\u00f3w u\u017cytkownik\u00f3w tego j\u0119zyka na \u015bwiecie. Jest j\u0119zykiem oficjalnym wielu kraj\u00f3w, g\u0142\u00f3wnie w Stanach Zjednoczonych, Ameryce \u0141aci\u0144skiej, Afryce i na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim. == J\u0119zyk hiszpa\u0144ski jako j\u0119zyk m\u00f3wiony == Po hiszpa\u0144sku m\u00f3wi si\u0119 w 135 krajach lub terytoriach, chocia\u017c g\u0142\u00f3wnie w 55 z nich, jest j\u0119zykiem najcz\u0119\u015bciej u\u017cywanym w 27: * Ameryka P\u00f3\u0142nocna (2): Stany Zjednoczone i Meksyk. * Ameryka \u015arodkowa (7): Gwatemala, Salwador, Belize, Honduras, Nikaragua, Kostaryka i Panama. * Karaiby (5): Kuba, Dominikana, Portoryko i w mniejszej mierze Antyle Holenderskie i Wyspy Dziewicze Stan\u00f3w Zjednoczonych. * Ameryka Po\u0142udniowa (9): Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Peru, Boliwia, Paragwaj, Urugwaj, Argentyna i Chile. * Europa (3):","start_idx":374,"end_idx":426}
{"id":"mrc_6364","question":"kiedy wesz\u0142o ppk?","answer":"1 stycznia 2019 roku","context":"Pracownicze plany kapita\u0142owe, PPK \u2013 dobrowolny, prywatny system d\u0142ugoterminowego oszcz\u0119dzania wchodz\u0105cy w sk\u0142ad tzw. III filaru polskiego systemu emerytalnego. Jest on tworzony wsp\u00f3lnie przez pracownika, pracodawc\u0119 oraz pa\u0144stwo. PPK powsta\u0142y w celu systematycznego gromadzenia oszcz\u0119dno\u015bci przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wyp\u0142at\u0119 po osi\u0105gni\u0119ciu przez niego co najmniej 60. roku \u017cycia. System zosta\u0142 powo\u0142any ustaw\u0105 z 4 pa\u017adziernika 2018 roku o pracowniczych planach kapita\u0142owych, kt\u00f3ra wesz\u0142a w \u017cycie 1 stycznia 2019 roku. Za wdro\u017cenie oraz ewidencjonowanie ca\u0142ego programu odpowiedzialny jest Polski Fundusz Rozwoju oraz powo\u0142ana w drodze art. 77 ustawy o PPK sp\u00f3\u0142ka zale\u017cna PFR Portal PPK. Nadz\u00f3r nad systemem sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. == Wdro\u017cenie pracowniczych plan\u00f3w kapita\u0142owych == Wdro\u017cenie PPK zosta\u0142o podzielone na kilka etap\u00f3w, by zachowa\u0107 jak","start_idx":510,"end_idx":530}
{"id":"mrc_6365","question":"kto zaprojektowa\u0142 stadion narodowy?","answer":"warszawska firma projektowa JSK Architekci Sp. z o.o.","context":"Centrum Sportu Sp. z o.o., kt\u00f3rego zadaniem mia\u0142a by\u0107 budowa stadionu w Warszawie. 29 listopada 2007 nowy minister sportu Miros\u0142aw Drzewiecki podczas konferencji prasowej na Torwarze poinformowa\u0142, \u017ce spo\u015br\u00f3d trzech firm zakwalifikowanych do przetargu: APA KA (Kury\u0142owicz & Associates), HOK Sport oraz JSK, warszawska firma projektowa JSK Architekci Sp. z o.o. wygra\u0142a konkurs na zaprojektowanie Stadionu Narodowego w Warszawie. 17 grudnia 2007 zatwierdzi\u0142 on jednak koncepcj\u0119 budowy obiektu w niecce Stadionu Dziesi\u0119ciolecia. === Budowa === 1 lutego 2008 konsorcjum JSK Architekci Sp. z o.o., Gerkan, Marg und Partner International GmbH we wsp\u00f3\u0142pracy ze Schlaich Bergermann & Partner GmbH przedstawi\u0142o projekt koncepcyjny (wizualizacj\u0119 i makiet\u0119) nowego stadionu. Pierwsze roboty budowlane rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 15 maja 2008 od pr\u00f3bnego palowania (126 betonowymi palami)","start_idx":306,"end_idx":359}
{"id":"mrc_6366","question":"kto cz\u0119\u015bciej wnosi pozew o rozw\u00f3d?","answer":"W 66,6% przypadk\u00f3w pow\u00f3dztwo wnosi\u0142a kobieta.","context":"wy\u0142\u0105cznie 0,07%, w po\u0142\u0105czeniu z innymi przyczynami 0,98%; * d\u0142u\u017csza nieobecno\u015b\u0107: wy\u0142\u0105cznie 0,96%, w po\u0142\u0105czeniu z innymi przyczynami 0,58%; * r\u00f3\u017cnice \u015bwiatopogl\u0105dowe: wy\u0142\u0105cznie 0,38%, w po\u0142\u0105czeniu z innymi przyczynami 0,21%; * niedob\u00f3r seksualny: wy\u0142\u0105cznie 0,14%, w po\u0142\u0105czeniu z innymi przyczynami 0,16%; * inne: 1,78% W 66,6% przypadk\u00f3w pow\u00f3dztwo wnosi\u0142a kobieta. 80% rozwod\u00f3w nie ko\u0144czy si\u0119 orzekaniem o winie. Prawie cztery razy cz\u0119\u015bciej rozwodz\u0105 si\u0119 mieszka\u0144cy miast ni\u017c osoby mieszkaj\u0105ce na wsi. Statystyki wskazuj\u0105, jak du\u017c\u0105 grup\u0119 w\u015br\u00f3d rozwodz\u0105cych si\u0119 stanowi\u0105 bardzo m\u0142odzi ma\u0142\u017conkowie. W 2021 roku 36% rozwodz\u0105cych si\u0119 m\u0119\u017cczyzn stanowili panowie pomi\u0119dzy 25. a 29. rokiem \u017cycia, a 44% kobiet panie w wieku 20 do 24 lat. == Czas oczekiwania na prawomocny wyrok rozwodowy == Z danych statystycznych roku","start_idx":318,"end_idx":363}
{"id":"mrc_6367","question":"ilu frankowicz\u00f3w jest w polsce?","answer":"liczb\u0119 omawianych um\u00f3w kredytowych w skali kraju szacowano na 1 milion, \u0142\u0105cznie za\u015b by\u0142y one obci\u0105\u017ceniem dla oko\u0142o 4 milion\u00f3w obywateli.","context":"Frankowicze \u2013 potoczna nazwa grupy os\u00f3b w Polsce, kt\u00f3re w latach 90. XX wieku i p\u00f3\u017aniej zaci\u0105gn\u0119\u0142y kredyty (g\u0142\u00f3wnie mieszkaniowe, hipoteczne) denominowane lub indeksowane we frankach szwajcarskich. Na przestrzeni kilku lat, w przypadku wi\u0119kszo\u015bci takich kredyt\u00f3w, mimo regularnego sp\u0142acania rat, w wyniku zmian kursu walutowego zobowi\u0105zania kredytobiorc\u00f3w wzros\u0142y o kilkadziesi\u0105t procent. Wzros\u0142a tak\u017ce wysoko\u015b\u0107 rat. Wed\u0142ug og\u00f3lnej kalkulacji \u201eGazety Finansowej\u201d z lutego 2017 liczb\u0119 omawianych um\u00f3w kredytowych w skali kraju szacowano na 1 milion, \u0142\u0105cznie za\u015b by\u0142y one obci\u0105\u017ceniem dla oko\u0142o 4 milion\u00f3w obywateli. == Inicjatywy \u015brodowiska kredytobiorc\u00f3w == Cz\u0119\u015b\u0107 \"frankowicz\u00f3w\" utworzy\u0142a struktury organizacyjne oraz wielokrotnie urz\u0105dza\u0142a manifestacje publiczne w obronie swoich praw. Pierwsz\u0105 organizacj\u0105 w Polsce zrzeszaj\u0105c\u0105 \"frankowicz\u00f3w\" by\u0142o za\u0142o\u017cone z inicjatywy Tomasza Sadlika stowarzyszenie \"Pro Futuris\". Stowarzyszenie to","start_idx":477,"end_idx":613}
{"id":"mrc_6368","question":"kto skomponowa\u0142 muzyk\u0119 do hymnu polskiego?","answer":"pozostaje nieznany.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":336,"end_idx":355}
{"id":"mrc_6369","question":"na czym polega\u0142y represje?","answer":"masowe aresztowania grup ludno\u015bci dokonywane w imi\u0119 przekonania o odpowiedzialno\u015bci zbiorowej okre\u015blonego spo\u0142ecze\u0144stwa.","context":"cywil\u00f3w. Zarz\u0105d NKWD cz\u0119\u015b\u0107 je\u0144c\u00f3w (ok. 40 tys.. == Aresztowania 1939\u20131941 == Podstawowym instrumentem radzieckiej polityki wobec narod\u00f3w ujarzmionych by\u0142y masowe aresztowania grup ludno\u015bci dokonywane w imi\u0119 przekonania o odpowiedzialno\u015bci zbiorowej okre\u015blonego spo\u0142ecze\u0144stwa. W latach 1939\u20131941 aresztowano na wschodnich obszarach II RP 110 tysi\u0119cy os\u00f3b. Los aresztowanych by\u0142 r\u00f3\u017cny. Oko\u0142o 40 tysi\u0119cy os\u00f3b trafi\u0142o do oboz\u00f3w pracy na Workucie. Grup\u0119 aresztowanych znajduj\u0105cych si\u0119 w wi\u0119zieniach na Bia\u0142orusi oraz Ukrainie wymordowano wiosn\u0105 1940 roku w Bykowni pod Kijowem oraz Kuropatach pod Mi\u0144skiem (\u0142\u0105cznie 7305 os\u00f3b). Oko\u0142o 10 tysi\u0119cy wi\u0119\u017ani\u00f3w wymordowano podczas ewakuacji wi\u0119zie\u0144 przed nadchodz\u0105c\u0105 armi\u0105 niemieck\u0105 latem 1941 roku. Los wielu wi\u0119\u017ani\u00f3w pozostaje nieznany. == Prze\u015bladowania Ko\u015bcio\u0142a == Komuni\u015bci radzieccy widzieli w Ko\u015bciele katolickim ostoj\u0119 polskiej to\u017csamo\u015bci, co \u0142\u0105cznie z","start_idx":155,"end_idx":275}
{"id":"mrc_6370","question":"ile kilometr\u00f3w mia\u0142 most krymski?","answer":"4,5 km","context":"Krymu. Tu\u017c po wyzwoleniu Krymu spod okupacji niemieckiej budowa mostu zosta\u0142a podj\u0119ta przez w\u0142adze radzieckie z materia\u0142\u00f3w pozostawionych przez Niemc\u00f3w. Kolejowy most zosta\u0142 ostatecznie uko\u0144czony w listopadzie 1944; mia\u0142 4,5 km d\u0142ugo\u015bci, 22 m szeroko\u015bci, a \u015brednia wysoko\u015b\u0107 wynosi\u0142a 50 m (w najwy\u017cszym punkcie 68 m). Most nie przetrwa\u0142 d\u0142ugo, poniewa\u017c ju\u017c podczas pierwszej zimy zosta\u0142 zniszczony przez kr\u0119. W 1952 utworzone zosta\u0142o w miejscu zniszczonego mostu po\u0142\u0105czenie promowe, kt\u00f3re obs\u0142ugiwane by\u0142o zar\u00f3wno przez jednostki przystosowane do przewozu poci\u0105g\u00f3w, jak i p\u00f3\u017aniej przez promy samochodowe. W latach 60. XX wieku resztki mostu sta\u0142y si\u0119 na tyle gro\u017ane dla \u017ceglugi, \u017ce zosta\u0142y ostatecznie uprz\u0105tni\u0119te. W ko\u0144cu lat 80. po\u0142\u0105czenie zosta\u0142o zawieszone. Temat odbudowy powr\u00f3ci\u0142 po rozpadzie Zwi\u0105zku Radzieckiego, jednak Cie\u015bnin\u0119 Kercze\u0144sk\u0105","start_idx":221,"end_idx":227}
{"id":"mrc_6371","question":"z jakich ska\u0142 zbudowane s\u0105 bieszczady?","answer":"Bieszczady zbudowane s\u0105 ze ska\u0142 osadowych, \u0142upk\u00f3w ilastych i marglistych oraz piaskowc\u00f3w, kt\u00f3re okre\u015blane s\u0105 og\u00f3lnie fliszem karpackim.","context":"g\u00f3rskich w Bieszczadach zbudowane s\u0105 najcz\u0119\u015bciej z twardszych piaskowc\u00f3w, natomiast w dolinach przewa\u017caj\u0105 szybciej wietrzej\u0105ce, bardziej mi\u0119kkie \u0142upki. Bieszczady zbudowane s\u0105 ze ska\u0142 osadowych, \u0142upk\u00f3w ilastych i marglistych oraz piaskowc\u00f3w, kt\u00f3re okre\u015blane s\u0105 og\u00f3lnie fliszem karpackim. Osady te utworzone zosta\u0142y w okresie kredy do starszego trzeciorz\u0119du (paleogenu), a nast\u0119pnie wypi\u0119trzone i sfa\u0142dowane w okresie m\u0142odszego trzeciorz\u0119du (neogenu). Najstarszymi utworami geologicznymi obszaru Bieszczad\u00f3w s\u0105 tzw. wk\u0142adki ska\u0142 dolnokredowych znajduj\u0105cych si\u0119 w okolicach Baligrodu, Wetliny i Ustrzyk G\u00f3rnych, jak r\u00f3wnie\u017c \u0142upki i piaskowce g\u00f3rnej kredy zwane piaskowcami inoceramowymi. Najwy\u017csze szczyty Bieszczad\u00f3w zbudowane s\u0105 g\u0142\u00f3wnie z piaskowc\u00f3w i \u0142upk\u00f3w kro\u015bnie\u0144skich, kt\u00f3re zawieraj\u0105 blisko 40% w\u0119glanu wapnia. Obni\u017cenia terenu i dna dolin rzecznych zajmuj\u0105 utwory aluwialne i deluwialne. Badania szlif\u00f3w skalnych wykaza\u0142y, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107","start_idx":152,"end_idx":287}
{"id":"mrc_6372","question":"kto dowodzi kutrem?","answer":"Kierownik maszyn (k.m.) podlega bezpo\u015brednio dow\u00f3dcy kutra /p.j.p./","context":"do niego przydzielonych. Dow\u00f3dca grupy (d.g.) podlega bezpo\u015brednio dow\u00f3dcy dzia\u0142u i jest prze\u0142o\u017conym ca\u0142ej obsady grupy. Na okr\u0119tach drugiej rangi dow\u00f3dcy niekt\u00f3rych grup podlegaj\u0105 temu dow\u00f3dcy grupy, kt\u00f3ry jest zast\u0119pc\u0105 dow\u00f3dcy dzia\u0142u. Dow\u00f3dca grupy kieruje szkoleniem techniczno \u2013 specjalistycznym podleg\u0142ej grupy oraz u\u017cyciem uzbrojenia i sprz\u0119tu technicznego. Kierownik maszyn (k.m.) podlega bezpo\u015brednio dow\u00f3dcy kutra /p.j.p./, a pod wzgl\u0119dem specjalistycznym \u2013 zast\u0119pcy dow\u00f3dcy zespo\u0142u do spraw technicznych. Jest prze\u0142o\u017conym os\u00f3b funkcyjnych o specjalno\u015bciach elektromechanicznych. Bosman okr\u0119towy (b.o.) podlega bezpo\u015brednio z.d.o. i jest prze\u0142o\u017conym dru\u017cyny bosma\u0144skiej. Pod wzgl\u0119dem porz\u0105dku i toku \u017cycia okr\u0119towego bosmanowi okr\u0119towemu podlega ca\u0142a za\u0142oga z wyj\u0105tkiem oficer\u00f3w, chor\u0105\u017cych i kierownika maszyn. Bosman okr\u0119towy jest pomocnikiem z.d.o. w utrzymaniu porz\u0105dku na okr\u0119cie, organizowaniu i prowadzeniu szkolenia morskiego oraz wszelkiego","start_idx":364,"end_idx":431}
{"id":"mrc_6373","question":"kim byl w\u0142odzimierz wielki?","answer":"w\u0142adca ruski z dynastii Rurykowicz\u00f3w, ksi\u0105\u017c\u0119 Nowogrodu, wielki ksi\u0105\u017c\u0119 kijowski i w\u0142adca Rusi Kijowskiej od ok. 980 do 1015 roku.","context":"W\u0142odzimierz I Wielki, W\u0142odzimierz \u015awiatos\u0142awowicz (, \"Volodim\u011br\u044a Sv\u0119toslavi\u010d\u044c\"), w\u0142a\u015bciwie Waldemar (), wyst\u0119puje z przydomkami \u015awi\u0119ty, Wielki lub Chrzciciel (ur. ok. 958, zm. 15 lipca 1015) \u2013 w\u0142adca ruski z dynastii Rurykowicz\u00f3w, ksi\u0105\u017c\u0119 Nowogrodu, wielki ksi\u0105\u017c\u0119 kijowski i w\u0142adca Rusi Kijowskiej od ok. 980 do 1015 roku. W 988 roku wprowadzi\u0142 na Rusi chrze\u015bcija\u0144stwo. \u015awi\u0119ty ko\u015bcio\u0142a prawos\u0142awnego i katolickiego. == \u017byciorys == By\u0142 wnukiem Igora (Ingwara), w\u0142adcy Rusi Kijowskiej (nord. \"Gardariki\") i nie\u015blubnym synem ksi\u0119cia \u015awiatos\u0142awa I i jego konkubiny Ma\u0142uszy, kt\u00f3r\u0105 sagi norweskie opisuj\u0105 jako wr\u00f3\u017ck\u0119 przepowiadaj\u0105c\u0105 przysz\u0142o\u015b\u0107 i \u017cyj\u0105c\u0105 do wieku 100 lat. Wed\u0142ug najnowszych bada\u0144, ksi\u0105\u017c\u0119 W\u0142odzimierz urodzi\u0142 si\u0119 na Wo\u0142yniu we wsi Budziatycze (ukr. \u0411\u0443\u0434\u044f\u0442\u0438\u0447\u0456), obecnie w obwodzie wo\u0142y\u0144skim, w pobli\u017cu monasteru w Zimnem. W podziale ojcowizny","start_idx":193,"end_idx":321}
{"id":"mrc_6374","question":"jak zako\u0144czy\u0142y si\u0119 rz\u0105dy w\u0142adys\u0142awa warne\u0144czyka?","answer":"sko\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 armii sojuszniczej i \u015bmierci\u0105 W\u0142adys\u0142awa III 10 listopada.","context":"Warn\u0105 nad Morzem Czarnym, kt\u00f3ra sko\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 armii sojuszniczej i \u015bmierci\u0105 W\u0142adys\u0142awa III 10 listopada. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych relacji, g\u0142ow\u0119 polskiego kr\u00f3la su\u0142tan turecki przechowywa\u0142 potem, jako trofeum wojenne, w garnku z miodem przez wiele lat. Nigdy nie odnaleziono cia\u0142a monarchy, dlatego szerzy\u0142y si\u0119 opowie\u015bci o jego cudownym ocaleniu. W\u0142adys\u0142aw III nie by\u0142 \u017conaty oraz nie mia\u0142 dzieci. == Okres po \u015bmierci kr\u00f3la == Po trzyletnim bezkr\u00f3lewiu po \u015bmierci W\u0142adys\u0142awa Warne\u0144czyka koron\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105 przej\u0105\u0142 jego m\u0142odszy brat, wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski Kazimierz Jagiello\u0144czyk (1447\u20131492). D\u0142ugi okres oczekiwania Kazimierza z koronacj\u0105 wynika\u0142 z konfliktu pomi\u0119dzy wielkim ksi\u0119ciem i polskimi mo\u017cnow\u0142adcami o uk\u0142ad si\u0142 politycznych w pa\u0144stwie a pretekstem do oddalania rozstrzygni\u0119\u0107 i koronacji by\u0142y utrzymuj\u0105ce si\u0119 pog\u0142oski o prze\u017cyciu przez W\u0142adys\u0142awa bitwy,","start_idx":32,"end_idx":111}
{"id":"mrc_6375","question":"czym zajmuj\u0105 si\u0119 archeolodzy?","answer":"zajmuje si\u0119 badaniem minionych kultur i cywilizacji oraz ich relacjami z otaczaj\u0105cym \u015brodowiskiem. Archeolodzy gromadz\u0105, dokumentuj\u0105 i analizuj\u0105 materia\u0142 pochodz\u0105cy z wykopalisk lub odnaleziony w inny spos\u00f3b (elementy architektoniczne, r\u0119kodzie\u0142o, pozosta\u0142o\u015bci biologiczne oraz szcz\u0105tki ludzkie).","context":"Archeolog \u2212 osoba posiadaj\u0105ca w\u0142a\u015bciwe kwalifikacje, potwierdzone wymaganymi dokumentami, kt\u00f3ra wyspecjalizowana jest w dziedzinie archeologii, zajmuje si\u0119 badaniem minionych kultur i cywilizacji oraz ich relacjami z otaczaj\u0105cym \u015brodowiskiem. Archeolodzy gromadz\u0105, dokumentuj\u0105 i analizuj\u0105 materia\u0142 pochodz\u0105cy z wykopalisk lub odnaleziony w inny spos\u00f3b (elementy architektoniczne, r\u0119kodzie\u0142o, pozosta\u0142o\u015bci biologiczne oraz szcz\u0105tki ludzkie). == Archeolog w Polsce == W Polsce archeolog to jeden z zawod\u00f3w regulowanych. Badania archeologiczne mo\u017ce prowadzi\u0107 osoba, kt\u00f3ra posiada tytu\u0142 zawodowy magistra, uzyskany po uko\u0144czeniu wy\u017cszych studi\u00f3w na kierunku archeologia oraz odby\u0142a co najmniej 12-miesi\u0119czn\u0105 praktyk\u0119 zawodow\u0105. Posiadany tytu\u0142 archeologa pozwala na podejmowanie pracy na stanowiskach eksperckich, np. rzeczoznawca ministra kultury ds. archeologii. Archeologi\u0119 mo\u017cna studiowa\u0107 na nast\u0119puj\u0105cych uczelniach w Polsce: * Uniwersytet Gda\u0144ski * Uniwersytet Jagiello\u0144ski w Krakowie","start_idx":144,"end_idx":440}
{"id":"mrc_6376","question":"jaka jest rola libero w siatk\u00f3wce?","answer":"zawodnik w pi\u0142ce siatkowej, kt\u00f3rego zadaniem jest tylko gra obronna","context":"Libero \u2013 (w\u0142. \"wolny\") zawodnik w pi\u0142ce siatkowej, kt\u00f3rego zadaniem jest tylko gra obronna, ubrany jest w koszulk\u0119 innego koloru w celu odr\u00f3\u017cnienia od pozosta\u0142ych graczy. == Zasady gry == Mo\u017ce bra\u0107 udzia\u0142 jedynie w grze obronnej oraz przyj\u0119ciu zagrywki i nie wolno mu atakowa\u0107 z \u017cadnego miejsca boiska i strefy wolnej, je\u017celi w momencie kontaktu z pi\u0142k\u0105 ta ostatnia jest powy\u017cej g\u00f3rnej ta\u015bmy siatki. Nie mo\u017ce te\u017c zagrywa\u0107, blokowa\u0107 czy podejmowa\u0107 pr\u00f3by bloku. Zawodnik nie mo\u017ce wykona\u0107 spe\u0142nionego ataku powy\u017cej g\u00f3rnej kraw\u0119dzi siatki, gdy pi\u0142ka jest do niego wystawiona palcami sposobem g\u00f3rnym przez libero, znajduj\u0105cego si\u0119 w polu ataku lub jego przed\u0142u\u017ceniu. W przypadku wystawienia przez libero pi\u0142ki sposobem dolnym lub wykonanej spoza pola ataku (lub jego przed\u0142u\u017cenia) pi\u0142ka","start_idx":23,"end_idx":90}
{"id":"mrc_6377","question":"kiedy us open 2022?","answer":"\u0142 si\u0119 w dniach 29 sierpnia\u201311 wrze\u015bnia","context":"US Open 2022 \u2013 ostatni, czwarty w sezonie tenisowy turniej wielkoszlemowy, kt\u00f3ry odbywa\u0142 si\u0119 w dniach 29 sierpnia\u201311 wrze\u015bnia, tradycyjnie na twardych kortach nowojorskiego USTA Billie Jean King National Tennis Center. By\u0142a to 142. edycja rozgrywek. Pula nagr\u00f3d wynosi\u0142a 60,1 mln dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Obro\u0144cami tytu\u0142\u00f3w w grze singlowej byli Danii\u0142 Miedwiediew oraz Emma Raducanu. W grze pojedynczej m\u0119\u017cczyzn Carlos Alcaraz pokona\u0142 w finale 6:4, 2:6, 7:6(1), 6:3 Caspera Ruuda. Dzi\u0119ki triumfowi w zawodach awansowa\u0142 na pozycj\u0119 lidera rankingu singlowego ATP, staj\u0105c si\u0119 najm\u0142odsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra tego dokona\u0142a. W grze pojedynczej kobiet Iga \u015awi\u0105tek triumfowa\u0142a nad Uns D\u017cabir, uzyskuj\u0105c w meczu fina\u0142owym wynik 6:2, 7:6(5). W deblu m\u0119\u017cczyzn tytu\u0142 sprzed roku obronili Rajeev Ram i Joe Salisbury, kt\u00f3rzy triumfowali w finale","start_idx":87,"end_idx":125}
{"id":"mrc_6378","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 krzy\u017cak\u00f3w?","answer":"Aleksandra Forda","context":"Krzy\u017cacy \u2013 polski barwny film historyczny z 1960 roku w re\u017cyserii Aleksandra Forda, oparty na powie\u015bci Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytu\u0142em. Osi\u0105 fabularn\u0105 filmu jest wielka wojna z zakonem krzy\u017cackim widziana oczyma Zbyszka z Bogda\u0144ca (Mieczys\u0142aw Kalenik) \u2013 zakochanego w Danusi (Gra\u017cyna Staniszewska), c\u00f3rce Juranda ze Spychowa (Andrzej Szalawski) \u2013 oraz jego stryja Ma\u0107ka z Bogda\u0144ca \"(\"Aleksander Fogiel). Film Forda by\u0142 pierwsz\u0105 polsk\u0105 superprodukcj\u0105, w kt\u00f3rej nakr\u0119cenie by\u0142y zaanga\u017cowane najwy\u017csze w\u0142adze pa\u0144stwowe. Na potrzeby filmu zaanga\u017cowano oko\u0142o tysi\u0105ca statyst\u00f3w i nakr\u0119cono z rozmachem kulminacyjn\u0105 sekwencj\u0119 bitwy pod Grunwaldem. Autorem zdj\u0119\u0107 do filmu, barwionych za pomoc\u0105 technologii Technicolor, by\u0142 Mieczys\u0142aw Jahoda, natomiast scenografie wykona\u0142 Roman Mann. Film Forda po premierze okaza\u0142 si\u0119 najbardziej dochodowym dzie\u0142em i filmem o najwi\u0119kszej ogl\u0105dalno\u015bci","start_idx":66,"end_idx":82}
{"id":"mrc_6379","question":"czym jest wielki szlem?","answer":"w tenisie odniesienie zwyci\u0119stw przez zawodnika, zawodniczk\u0119 lub par\u0119 (m\u0119sk\u0105, \u017ce\u0144sk\u0105 albo mieszan\u0105) we wszystkich czterech najwi\u0119kszych turniejach w danej konkurencji, tzn. albo w grze pojedynczej, albo w grze podw\u00f3jnej, albo w grze mieszanej.","context":"Wielki Szlem \u2013 w tenisie odniesienie zwyci\u0119stw przez zawodnika, zawodniczk\u0119 lub par\u0119 (m\u0119sk\u0105, \u017ce\u0144sk\u0105 albo mieszan\u0105) we wszystkich czterech najwi\u0119kszych turniejach w danej konkurencji, tzn. albo w grze pojedynczej, albo w grze podw\u00f3jnej, albo w grze mieszanej. Wspomniane cztery turnieje \u2013 mi\u0119dzynarodowe mistrzostwa Australii, Francji, Wielkiej Brytanii i Stan\u00f3w Zjednoczonych \u2013 nazywane s\u0105 \"turniejami wielkoszlemowymi\". Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 kilka rodzaj\u00f3w tenisowych Wielkich Szlem\u00f3w: * Klasyczny lub Kalendarzowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe w jednym sezonie * Niekalendarzowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe z rz\u0119du, ale na prze\u0142omie dw\u00f3ch sezon\u00f3w * Karierowy Wielki Szlem \u2013 je\u015bli zawodnik wygra w trakcie ca\u0142ej kariery sportowej ka\u017cdy z turniej\u00f3w wielkoszlemowych co najmniej raz * Z\u0142oty Wielki Szlem","start_idx":15,"end_idx":258}
{"id":"mrc_6380","question":"co by\u0142o inspiracj\u0105 do napisania wesela?","answer":"Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego.","context":"w bazylice Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Krakowie, wesele za\u015b w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku W\u0142odzimierza Tetmajera, nazwanym p\u00f3\u017aniej Rydl\u00f3wk\u0105. \u015alub by\u0142 przedmiotem du\u017cych kontrowersji. Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego. == Budowa i styl dramatu == \"Wesele\" sk\u0142ada si\u0119 z trzech akt\u00f3w. Akt I jest aktem realistycznym, napisanym w konwencji komedii realistycznej, akt II jest natomiast aktem symboliczno-wizyjnym, obie te konwencje przeplataj\u0105 si\u0119 w akcie trzecim. Utw\u00f3r ma budow\u0119 szopkow\u0105. Jest kontynuacj\u0105 dramat\u00f3w romantycznych. Przedstawia sytuacj\u0119 duchow\u0105 narodu, nawi\u0105zuj\u0105c m.in. do rzezi galicyjskiej z 1846. Autor pokazuje, dlaczego Polacy nie potrafi\u0105 wywalczy\u0107 niepodleg\u0142o\u015bci. === Stylizacja j\u0119zykowa === Stylizacja w \"Weselu\" pe\u0142ni funkcj\u0119 lokalizuj\u0105c\u0105, charakteryzuj\u0105c\u0105 i indywidualizuj\u0105c\u0105. Wyspia\u0144ski wykorzysta\u0142 elementy","start_idx":193,"end_idx":338}
{"id":"mrc_6381","question":"jak\u0105 mas\u0119 ma proton?","answer":"masie spoczynkowej r\u00f3wnej ok. 1 u","context":"Proton, p (z \u2013 \u2018pierwsze\u2019) \u2013 trwa\u0142a cz\u0105stka subatomowa z grupy barion\u00f3w o \u0142adunku +1 i masie spoczynkowej r\u00f3wnej ok. 1 u. Jeden z podstawowych sk\u0142adnik\u00f3w materii. Promie\u0144 protonu zosta\u0142 oszacowany na 0,84184 \u00b1 0,00067 fm. Protony wraz z neutronami stanowi\u0105 nukleony, elementy j\u0105der atomowych. Liczba proton\u00f3w w j\u0105drze danego atomu jest r\u00f3wna jego liczbie atomowej, kt\u00f3ra jest podstaw\u0105 uporz\u0105dkowania pierwiastk\u00f3w w uk\u0142adzie okresowym. Protony s\u0105 g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem pierwotnego promieniowania kosmicznego. Proton wed\u0142ug modelu standardowego jest cz\u0105stk\u0105 z\u0142o\u017con\u0105, zaliczan\u0105 do hadron\u00f3w, a \u015bci\u015blej barion\u00f3w, zbudowan\u0105 z trzech kwark\u00f3w: dw\u00f3ch kwark\u00f3w g\u00f3rnych \u201eu\u201d i jednego kwarku dolnego \u201ed\u201d (uk\u0142ad uud) zwi\u0105zanych silnym oddzia\u0142ywaniem przenoszonym przez gluony. Zanim model standardowy zosta\u0142 powszechnie przyj\u0119ty, proton uwa\u017cany by\u0142 za cz\u0105stk\u0119 elementarn\u0105. Czynnik Land\u00e9go protonu:","start_idx":87,"end_idx":120}
{"id":"mrc_6382","question":"czym zajmowali si\u0119 rzemie\u015blnicy w staro\u017cytnym egipcie?","answer":"wida\u0107 r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 zawod\u00f3w i wyspecjalizowanie poszczeg\u00f3lnych grup rzemie\u015blnik\u00f3w: stolarzy, z\u0142otnik\u00f3w, jubiler\u00f3w, budowniczych, rze\u017abiarzy (rze\u017abiarstwo by\u0142o traktowane jako rzemios\u0142o i sztuka), garbarzy, garncarzy, wytw\u00f3rc\u00f3w naczy\u0144 kamiennych, powro\u017anik\u00f3w, ceglarzy, tkaczki, piekarzy, kucharzy, rze\u017anik\u00f3w czy browarnik\u00f3w.","context":"papirusu. Ostatni etap \u0142owienia ryb cz\u0119sto musia\u0142 by\u0107 wykonywany przy pomocy sieci lub specjalnych koszy albo r\u0119cznych siatek. Spotykane s\u0105 te\u017c przedstawienia polowania na hipopotamy, co najprawdopodobniej by\u0142o konieczno\u015bci\u0105, a nie sportem. == Rzemios\u0142o == Wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w gospodarce staro\u017cytnego Egiptu mia\u0142o tak\u017ce rzemios\u0142o. W \u017ar\u00f3d\u0142ach archeologicznych, zar\u00f3wno grobowych reliefach i malowid\u0142ach, jak r\u00f3wnie\u017c modelach wida\u0107 r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 zawod\u00f3w i wyspecjalizowanie poszczeg\u00f3lnych grup rzemie\u015blnik\u00f3w: stolarzy, z\u0142otnik\u00f3w, jubiler\u00f3w, budowniczych, rze\u017abiarzy (rze\u017abiarstwo by\u0142o traktowane jako rzemios\u0142o i sztuka), garbarzy, garncarzy, wytw\u00f3rc\u00f3w naczy\u0144 kamiennych, powro\u017anik\u00f3w, ceglarzy, tkaczki, piekarzy, kucharzy, rze\u017anik\u00f3w czy browarnik\u00f3w. Opr\u00f3cz wytwarzania na potrzeby w\u0142asne gospodarstw rolnych, powstawa\u0142y wyspecjalizowane manufaktury, zajmuj\u0105ce si\u0119 produkcj\u0105 dla pa\u0144stwa i bogatych w\u0142a\u015bcicieli. == Wyprawy handlowe == Egipt podejmowa\u0142 wyprawy handlowe do innych pa\u0144stw basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego,","start_idx":417,"end_idx":740}
{"id":"mrc_6383","question":"gdzie jest po\u0142o\u017cony dubaj?","answer":"Jest po\u0142o\u017cony na po\u0142udniowym wybrze\u017cu Zatoki Perskiej.","context":"Dubaj (arab. \u062f\u0628\u064a, \"trl. Dubayy, trb. Dubajj\") \u2013 najwi\u0119ksze miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Stolica emiratu Dubaj. Jest po\u0142o\u017cony na po\u0142udniowym wybrze\u017cu Zatoki Perskiej. W 2023 liczy\u0142 ok. 3,55 mln mieszka\u0144c\u00f3w. Znacz\u0105cy o\u015brodek turystyczny. W 2019 Dubaj odwiedzi\u0142o 16,3 mln turyst\u00f3w, by\u0142o to si\u00f3dme najcz\u0119\u015bciej odwiedzane miasto \u015bwiata. == Demografia == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 populacji Dubaju stanowi\u0105 obcokrajowcy m.in. z Azji Po\u0142udniowej i Azji Po\u0142udniowo-Wschodniej, 25% populacji ma korzenie ira\u0144skie. W Dubaju mieszka tak\u017ce m.in. ponad 100 tys. Brytyjczyk\u00f3w. Jednak\u017ce naturalizacja jest znacznie utrudniona.{ \"version\": 2, \"width\": 500, \"height\": 200, \"data\": [ { \"name\": \"table\", \"values\": [ { \"x\": 1822, \"y\": 1200 }, { \"x\": 1900, \"y\": 10000 }, { \"x\": 1930, \"y\": 20000 }, { \"x\": 1940, \"y\": 38000 }, {","start_idx":126,"end_idx":180}
{"id":"mrc_6384","question":"kto chcia\u0142 zabi\u0107 pana jezusa?","answer":"Przyw\u00f3dcy faryzeuszy postanowili pojma\u0107 go i zabi\u0107","context":"ni\u017c odzienie\u201d. === Pojmanie, m\u0119cze\u0144ska \u015bmier\u0107 i zmartwychwstanie === Na tydzie\u0144 przed \u015awi\u0119tem Paschy Jezus wyruszy\u0142 do Jerozolimy. Po uroczystym wje\u017adzie do Jerozolimy nie pozwoli\u0142 pielgrzymom obwo\u0142a\u0107 si\u0119 kr\u00f3lem. Podj\u0105\u0142 konfrontacj\u0119 w \u015bwi\u0105tyni z g\u0142\u00f3wnymi frakcjami religijnymi Izraela: faryzeuszami i saduceuszami. Konfrontacj\u0119 t\u0119 mo\u017cna obserwowa\u0107 w ostatnich rozdzia\u0142ach Ewangelii. Przyw\u00f3dcy faryzeuszy postanowili pojma\u0107 go i zabi\u0107 (J 11, 52\u201353). Zdecydowali tak, poniewa\u017c: * obawiali si\u0119, i\u017c jego dzia\u0142alno\u015b\u0107 rozbudza u \u017byd\u00f3w nadzieje mesja\u0144skie, co mog\u0142o prowadzi\u0107 do wybuchu powstania przeciw Rzymowi i \u015bci\u0105gn\u0105\u0107 krwaw\u0105 zemst\u0119 rzymskich legion\u00f3w (J, 11,48); * Jezus ro\u015bci\u0142 sobie prawo do tytu\u0142u Mesjasza i Syna Bo\u017cego, co w oczach starszyzny \u017cydowskiej by\u0142o blu\u017anierstwem (J 4,25\u201326; J 10,30\u201331); * krytykowa\u0142 faryzeuszy (\u0141k 11, 37\u201348); * wobec ludu","start_idx":383,"end_idx":433}
{"id":"mrc_6385","question":"ile liczy\u0142a chor\u0105giew?","answer":"W okresie od XV do XVI wieku chor\u0105giew liczy\u0142a oko\u0142o 500 \u017co\u0142nierzy. W XVII wieku liczy\u0142a ju\u017c tylko od 50 do 200 \u017co\u0142nierzy","context":"Chor\u0105giew (staropol. \"rota\") \u2013 podstawowa jednostka organizacyjno-taktyczna jazdy rycerskiej o r\u00f3\u017cnej liczebno\u015bci w dawnej Polsce istniej\u0105ca od XIV do XVIII wieku. == Historia == Pocz\u0105tkowo chor\u0105gwie istnia\u0142y tylko w pospolitym ruszeniu (chor\u0105gwie ziemskie i chor\u0105gwie rodowe) i kr\u00f3lewskim wojsku nadwornym (chor\u0105gwie nadworne). W wojsku zaci\u0119\u017cnym chor\u0105gwie pojawi\u0142y si\u0119 w XV wieku, kiedy to cz\u0119sto zwano je r\u00f3wnie\u017c rotami. P\u00f3\u017aniej nazwa chor\u0105giew odnosi\u0142a si\u0119 g\u0142\u00f3wnie do jazdy narodowego autoramentu, natomiast w autoramencie cudzoziemskim cz\u0119\u015bciej nazywana by\u0142a kompani\u0105. W okresie od XV do XVI wieku chor\u0105giew liczy\u0142a oko\u0142o 500 \u017co\u0142nierzy. W XVII wieku liczy\u0142a ju\u017c tylko od 50 do 200 \u017co\u0142nierzy (najcz\u0119\u015bciej nieco ponad 100 \u017co\u0142nierzy \u2013 na przyk\u0142ad w 1608 roku Chodkiewicz mia\u0142 w 18 chor\u0105gwiach 2019 je\u017ad\u017ac\u00f3w, tak\u017ce podczas bitwy","start_idx":574,"end_idx":695}
{"id":"mrc_6386","question":"jak przedstawiano ozyrysa?","answer":"Przedstawiany by\u0142 w postaci cz\u0142owieka w koronie \"atef\" na g\u0142owie z insygniami w\u0142adzy kr\u00f3lewskiej w d\u0142oniach \u2013 ber\u0142em \"heka\", symbolizuj\u0105cym w\u0142adz\u0119, oraz biczem \"neheh\", symbolizuj\u0105cym wieczno\u015b\u0107, spowity w banda\u017ce na kszta\u0142t mumii z twarz\u0105 malowan\u0105 zielonym kolorem.","context":"\u017cyzne wylewy rzeki). Po ponownym o\u017cywieniu Ozyrysa sp\u0142odzi\u0142 on z Izyd\u0105 boga Horusa, jednak bez pr\u0105cia nie m\u00f3g\u0142 \u017cy\u0107 na Ziemi, a jedynie w za\u015bwiatach. Zosta\u0142 zabity, a nast\u0119pnie wskrzeszony przez Izyd\u0119, by sta\u0107 si\u0119 w\u0142adc\u0105 \u015bwiata podziemnego i s\u0119dzi\u0105 zmar\u0142ych. Z biegiem czasu przemieni\u0142 si\u0119 w uniwersalnego boga \u2013 najwa\u017cniejszy przejaw panteistycznego bytu. == Spos\u00f3b przedstawiania == Przedstawiany by\u0142 w postaci cz\u0142owieka w koronie \"atef\" na g\u0142owie z insygniami w\u0142adzy kr\u00f3lewskiej w d\u0142oniach \u2013 ber\u0142em \"heka\", symbolizuj\u0105cym w\u0142adz\u0119, oraz biczem \"neheh\", symbolizuj\u0105cym wieczno\u015b\u0107, spowity w banda\u017ce na kszta\u0142t mumii z twarz\u0105 malowan\u0105 zielonym kolorem. Symbolem Ozyrysa by\u0142 filar \"D\u017ced\". Jego personifikacj\u0105 by\u0142o lunarne b\u00f3stwo Jah. == Znaczenie == Za inkarnacje Ozyrysa uwa\u017cani byli faraonowie. Za panowania Ptolemeusza I (IV-III","start_idx":384,"end_idx":649}
{"id":"mrc_6387","question":"kto stworzy\u0142 tiktoka?","answer":"przez chi\u0144skie przedsi\u0119biorstwo ByteDance we wrze\u015bniu 2016.","context":"TikTok (w Chinach jako Douyin) \u2013 mobilna aplikacja internetowa, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wna funkcja polega na mo\u017cliwo\u015bci publikowania kr\u00f3tkich materia\u0142\u00f3w wideo, w za\u0142o\u017ceniu form\u0105 zbli\u017conych do teledysk\u00f3w muzycznych. Stworzona przez chi\u0144skie przedsi\u0119biorstwo ByteDance we wrze\u015bniu 2016. Dost\u0119pna w kilkudziesi\u0119ciu wersjach j\u0119zykowych. W kwietniu 2020 korzysta\u0142o z niej dwa miliardy u\u017cytkownik\u00f3w, by\u0142a to najcz\u0119\u015bciej pobierana aplikacja na \u015bwiecie. We wrze\u015bniu 2017 przedsi\u0119biorstwo ByteDance, b\u0119d\u0105ce w\u0142a\u015bcicielem TikToka, przej\u0119\u0142o za cen\u0119 miliarda USD popularn\u0105 w Europie i Stanach Zjednoczonych konkurencyjn\u0105 aplikacj\u0119 \"musical.ly\". 41% u\u017cytkownik\u00f3w TikToka jest w wieku od 16 do 24 lat. W debacie publicznej prowadzonej w niekt\u00f3rych krajach (m.in. Bangladeszu, Indonezji, Indiach, Pakistanie) wyra\u017cane s\u0105 opinie, wedle kt\u00f3rych aplikacja przyczynia si\u0119 do rozpowszechnia tre\u015bci maj\u0105cych charakter nieobyczajny. Brytyjski dziennik The Guardian ujawni\u0142, \u017ce","start_idx":212,"end_idx":271}
{"id":"mrc_6388","question":"kiedy za\u0142o\u017cono nato?","answer":"4 kwietnia 1949 roku","context":"Organizacja Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego. G\u0142\u00f3wnym celem istnienia NATO w chwili utworzenia by\u0142a obrona militarna przed atakiem ze strony ZSRR i jego pa\u0144stw satelickich, od 1955 zorganizowanych w struktur\u0119 Uk\u0142adu Warszawskiego. Po rozpadzie ZSRR i rozwi\u0105zaniu Uk\u0142adu Warszawskiego w 1991 roku, pe\u0142ni rol\u0119 stabilizacyjn\u0105, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania zapobiegaj\u0105ce rozprzestrzenianiu konflikt\u00f3w regionalnych. Pe\u0142ni tak\u017ce rol\u0119 gwaranta bezpiecze\u0144stwa zewn\u0119trznego pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Sojusz opiera si\u0119 na zasadzie kolektywnej obrony, zgodnie z jego podstawowym za\u0142o\u017ceniem, \u017ce napa\u015b\u0107 zbrojna na jednego z cz\u0142onk\u00f3w uwa\u017cana jest za atak przeciw wszystkim cz\u0142onkom. == Zadania i cele == Podstawowym aktem prawnym, b\u0119d\u0105cym podstaw\u0105 dzia\u0142ania NATO jest podpisany 4 kwietnia 1949 roku w Waszyngtonie \"Traktat p\u00f3\u0142nocnoatlantycki\", zwany te\u017c traktatem waszyngto\u0144skim. Umowa jest dokumentem z\u0142o\u017conym z 14 artyku\u0142\u00f3w okre\u015blaj\u0105cych najwa\u017cniejsze zobowi\u0105zania sojusznik\u00f3w wobec","start_idx":750,"end_idx":770}
{"id":"mrc_6389","question":"w jakich okoliczno\u015bciach hitler doszed\u0142 do w\u0142adzy?","answer":"30 stycznia 1933, dzi\u0119ki poparciu sfer konserwatywnych, wi\u0119kszo\u015bci generalicji i czo\u0142owych przedstawicieli przemys\u0142u i finansjery, zosta\u0142 kanclerzem","context":"du\u017co bardziej ni\u017c chrze\u015bcija\u0144stwo. Dlaczego musia\u0142o to by\u0107 chrze\u015bcija\u0144stwo z jego potulno\u015bci\u0105 i s\u0142abo\u015bci\u0105...\u201d.\" === Okres po doj\u015bciu do w\u0142adzy === 30 stycznia 1933, dzi\u0119ki poparciu sfer konserwatywnych, wi\u0119kszo\u015bci generalicji i czo\u0142owych przedstawicieli przemys\u0142u i finansjery, zosta\u0142 kanclerzem (powo\u0142any na to stanowisko przez Paula von Hindenburga), i stan\u0105\u0142 na czele koalicyjnego rz\u0105du. Poparcia specjalnym pe\u0142nomocnictwom dla jego gabinetu udzieli\u0142a chadecka Partia Centrum. 27 lutego 1933 sp\u0142on\u0105\u0142 Reichstag. Hitler \u2013 przy biernej postawie prezydenta Hindenburga, rozwi\u0105za\u0142 parlament i wykorzysta\u0142 po\u017car do rozprawy z komunistami i uchwalenia 28 lutego 1933 ustawy \"O ochronie narodu i pa\u0144stwa\" (niem. \"Zum Schutz von Volk und Staat\"), faktycznie zawieszaj\u0105cej prawa obywatelskie i konstytucj\u0119 Republiki Weimarskiej. 23 marca 1933 przyj\u0119to kolejne prawo, \"Ustaw\u0119 o pe\u0142nomocnictwach\" (niem. \"Erm\u00e4chtigungsgesetz\"),","start_idx":147,"end_idx":295}
{"id":"mrc_6390","question":"gdzie u\u017cywany jest python?","answer":"na wiele system\u00f3w operacyjnych.","context":"Python \u2013 j\u0119zyk programowania wysokiego poziomu og\u00f3lnego przeznaczenia, o rozbudowanym pakiecie bibliotek standardowych, kt\u00f3rego ide\u0105 przewodni\u0105 jest czytelno\u015b\u0107 i klarowno\u015b\u0107 kodu \u017ar\u00f3d\u0142owego. Jego sk\u0142adnia cechuje si\u0119 przejrzysto\u015bci\u0105 i zwi\u0119z\u0142o\u015bci\u0105. Python wspiera r\u00f3\u017cne paradygmaty programowania: obiektowy, imperatywny oraz w mniejszym stopniu funkcyjny. Posiada w pe\u0142ni dynamiczny system typ\u00f3w i automatyczne zarz\u0105dzanie pami\u0119ci\u0105, b\u0119d\u0105c w tym podobnym do j\u0119zyk\u00f3w Perl, Ruby, Scheme czy Tcl. Podobnie jak inne j\u0119zyki dynamiczne jest cz\u0119sto u\u017cywany jako j\u0119zyk skryptowy. Interpretery Pythona s\u0105 dost\u0119pne na wiele system\u00f3w operacyjnych. Python rozwijany jest jako projekt Open Source zarz\u0105dzany przez Python Software Foundation, kt\u00f3ra jest organizacj\u0105 non-profit. Standardow\u0105 implementacj\u0105 j\u0119zyka jest CPython (napisany w C), ale istniej\u0105 te\u017c inne, np. Jython (napisany w Javie), CLPython napisany w Common Lisp, IronPython","start_idx":602,"end_idx":633}
{"id":"mrc_6391","question":"w jakim klubie gra mbappe?","answer":"Paris Saint-Germain","context":"Kylian Mbapp\u00e9 Lottin (wym. []; ur. 20 grudnia 1998 w Pary\u017cu) \u2013 francuski pi\u0142karz kameru\u0144sko-algierskiego pochodzenia, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika we francuskim klubie Paris Saint-Germain oraz w reprezentacji Francji. Z\u0142oty medalista Mistrzostw \u015awiata 2018 i Mistrzostw Europy U-19 2016, srebrny medalista Mistrzostw \u015awiata 2022. == Pochodzenie == Jego ojciec Wilfried jest z pochodzenia Kameru\u0144czykiem, a matka Fayza Lamari jest pochodzenia algierskiego, wywodzi si\u0119 z plemienia Kabyl\u00f3w i by\u0142a reprezentantk\u0105 Francji w pi\u0142ce r\u0119cznej. == Kariera klubowa == W barwach AS Monaco zadebiutowa\u0142 2 grudnia 2015, zmieniaj\u0105c F\u00e1bio Coentr\u00e3o w 88. minucie zremisowanego 1:1 meczu z SM Caen. Sta\u0142 si\u0119 tym samym najm\u0142odszym debiutantem w historii klubu, bij\u0105c rekord ustanowiony przez Thierry\u2019ego Henry\u2019ego. W ten spos\u00f3b pobi\u0142 kolejny rekord nale\u017c\u0105cy do","start_idx":173,"end_idx":192}
{"id":"mrc_6392","question":"w jakich wodach \u017cyje tu\u0144czyk?","answer":"Zasiedlaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie tropikalne akweny Atlantyku, Pacyfiku i m\u00f3rz przyleg\u0142ych (np. Morza \u015ar\u00f3dziemnego), ale bywaj\u0105 te\u017c spotykane na Morzu P\u00f3\u0142nocnym i Morzu Barentsa.","context":"Tu\u0144czyki (Thunnini) \u2013 plemi\u0119 obejmuj\u0105ce kilkana\u015bcie gatunk\u00f3w du\u017cych, drapie\u017cnych, morskich ryb okoniokszta\u0142tnych z rodziny makrelowatych (Scombridae). == Wyst\u0119powanie == Zasiedlaj\u0105 g\u0142\u00f3wnie tropikalne akweny Atlantyku, Pacyfiku i m\u00f3rz przyleg\u0142ych (np. Morza \u015ar\u00f3dziemnego), ale bywaj\u0105 te\u017c spotykane na Morzu P\u00f3\u0142nocnym i Morzu Barentsa. == Cechy charakterystyczne == Maj\u0105 torpedowaty kszta\u0142t cia\u0142a z ksi\u0119\u017cycowo wci\u0119t\u0105 p\u0142etw\u0105 ogonow\u0105. Osi\u0105gaj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 do 4 metr\u00f3w, mas\u0119 do 700 kg. S\u0105 doskona\u0142ymi p\u0142ywakami, szybciej od tu\u0144czyk\u00f3w p\u0142ywa jedynie w\u0142\u00f3cznik (miecznik). Cia\u0142o tu\u0144czyk\u00f3w wykazuje w czasie ruchu temperatur\u0119 o kilka stopni wy\u017csz\u0105 od temperatury ich otoczenia. Jest to spowodowane odpowiednim ukrwieniem sk\u00f3ry i mi\u0119\u015bni podsk\u00f3rnych. \u017byj\u0105 w \u0142awicach, odbywaj\u0105 dalekie w\u0119dr\u00f3wki w poszukiwaniu po\u017cywienia. == Znaczenie gospodarcze == Mi\u0119so tu\u0144czyka jest bogate w witaminy A i D. Spo\u017cywane","start_idx":170,"end_idx":333}
{"id":"mrc_6393","question":"na jak\u0105 wysp\u0119 zosta\u0142 zes\u0142any napoleon bonaparte?","answer":"Wysp\u0119 \u015aw. Heleny","context":"Napoleon I Bonaparte, zdetronizowany Cesarz Francuz\u00f3w, uj\u0119ty po przegranej bitwie pod Waterloo, zosta\u0142 \u2013 jako wi\u0119zie\u0144 brytyjski \u2013 przewieziony, na pok\u0142adzie fregaty HMS \u201eNorthumberland\u201d, na Wysp\u0119 \u015aw. Heleny, gdzie zmar\u0142 5 maja 1821 roku. Brytyjczycy, obawiaj\u0105c si\u0119, \u017ce ich najgro\u017aniejszy przeciwnik ucieknie raz jeszcze, na miejsce uwi\u0119zienia wybrali wysp\u0119 le\u017c\u0105c\u0105 \u2014 nawet wed\u0142ug dzisiejszych kryteri\u00f3w \u2014 na \"kra\u0144cu \u015bwiata\": 2800 km od Zatoki Gwinejskiej na po\u0142udniowym Atlantyku. == Wi\u0119zienie bez krat == HMS \u201eNorthumberland\u201d zakotwiczy\u0142 u brzeg\u00f3w \u015aw. Heleny 15 pa\u017adziernika 1815 roku. Napoleon, zanim zosta\u0142 przeniesiony do Longwood House w listopadzie, zamieszka\u0142 w pawilonie ogrodowym w posiad\u0142o\u015bci Briars nale\u017c\u0105cej do angielskiego kupca Williama Balcombe (1779-1829), gdzie wkr\u00f3tce zaprzyja\u017ani\u0142 si\u0119 z rodzin\u0105 gospodarzy, szczeg\u00f3lnie za\u015b z najm\u0142odsz\u0105 ich c\u00f3rk\u0105, Luci\u0105","start_idx":190,"end_idx":206}
{"id":"mrc_6394","question":"gdzie jest chojn\u00f3w?","answer":"miasto i gmina w Polsce, w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie legnickim.","context":"Chojn\u00f3w (hist.: \"Honowo, Haynow\", niem. \"Haynau\", pol. hist. \"Hajn\u00f3w\") \u2013 miasto i gmina w Polsce, w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie legnickim. Po\u0142o\u017cona w centralnej cz\u0119\u015bci Dolnego \u015al\u0105ska, na R\u00f3wninie Chojnowskiej, nad rzek\u0105 Skor\u0105. Chojn\u00f3w uzyska\u0142 lokacj\u0119 miejsk\u0105 przed 1241 rokiem. Pierwszy raz nazwany miastem (civitas) w 1272 roku. Na rozw\u00f3j miasta przez lata wp\u0142ywa\u0142o po\u0142o\u017cenie na trasie jednej z odn\u00f3g Via Regia, co czyni\u0142o z Chojnowa istotny w\u0119ze\u0142 komunikacyjny, kt\u00f3rym pozosta\u0142 po dzi\u015b dzie\u0144. Rozw\u00f3j miasta zapocz\u0105tkowany w 1333 roku przerywa\u0142y liczne wojny i epidemie przetaczaj\u0105ce si\u0119 przez \u015al\u0105sk. Najbardziej dotkliwy dla Chojnowa okaza\u0142 si\u0119 najazd husyt\u00f3w w 1428 roku, w trakcie kt\u00f3rego wymordowano niemal wszystkich mieszka\u0144c\u00f3w. W ci\u0105gu swojej historii miasto wielokrotnie zmienia\u0142o przynale\u017cno\u015b\u0107 pa\u0144stwow\u0105. W momencie uzyskania praw","start_idx":73,"end_idx":148}
{"id":"mrc_6395","question":"do czego s\u0142u\u017cy karta graficzna?","answer":"Karta graficzna \u2013 karta rozszerze\u0144 komputera odpowiedzialna za renderowanie grafiki i jej konwersj\u0119 na sygna\u0142 zrozumia\u0142y dla wy\u015bwietlacza.","context":"Karta graficzna \u2013 karta rozszerze\u0144 komputera odpowiedzialna za renderowanie grafiki i jej konwersj\u0119 na sygna\u0142 zrozumia\u0142y dla wy\u015bwietlacza. == Historia == Pierwsze karty graficzne potrafi\u0142y jedynie wy\u015bwietla\u0107 znaki alfabetu \u0142aci\u0144skiego ze zdefiniowanego w pami\u0119ci karty generatora znak\u00f3w \u2013 tryb tekstowy. Kolejna generacja kart graficznych potrafi\u0142a ju\u017c wy\u015bwietla\u0107 w odpowiednim kolorze poszczeg\u00f3lne punkty (piksele) \u2013 tryb graficzny. Nowoczesne procesory graficzne udost\u0119pniaj\u0105 wiele funkcji u\u0142atwiaj\u0105cych i przyspieszaj\u0105cych prac\u0119 program\u00f3w. Mo\u017cliwe jest narysowanie odcinka, tr\u00f3jk\u0105ta, wieloboku, wype\u0142nienie ich zadanym kolorem lub wzorem, tzw. akceleracja 2D. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 kart na rynku posiada r\u00f3wnie\u017c wbudowane funkcje u\u0142atwiaj\u0105ce tworzenie obrazu przestrzeni tr\u00f3jwymiarowej, tzw. akceleracja 3D. Niekt\u00f3re posiadaj\u0105 zaawansowane algorytmy potrafi\u0105ce na przyk\u0142ad wybra\u0107 tylko widoczne na ekranie elementy z przestrzeni. W nowych uk\u0142adach graficznych zrezygnowano ze sztywnego","start_idx":0,"end_idx":138}
{"id":"mrc_6396","question":"kiedy kr\u00f3lowa el\u017cbieta obj\u0119\u0142a tron?","answer":"6 lutego 1952","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":177,"end_idx":190}
{"id":"mrc_6397","question":"co zapowiedzia\u0142 scrooge'owi marley?","answer":"je\u015bli nie zmieni swojego \u017cycia, to podzieli jego los i razem z nim b\u0119dzie skazany na wieczn\u0105 tu\u0142aczk\u0119.","context":"bezdusznym i okrutnym cz\u0142owiekiem, jakim jest teraz i jakim Marley by\u0142 kiedy\u015b. Powiedzia\u0142, \u017ce interesy i sprawy doczesne s\u0105 niewa\u017cne, \u017ce celem \u017cycia cz\u0142owieka jest mi\u0142o\u015b\u0107 i pomoc bli\u017aniemu. Marley poucza\u0142 Scrooge\u2019a, \u017ce je\u015bli nie zmieni swojego \u017cycia, to podzieli jego los i razem z nim b\u0119dzie skazany na wieczn\u0105 tu\u0142aczk\u0119. M\u00f3wi\u0142: : \"Przeznaczeniem cz\u0142owieka (...) jest \u017cy\u0107 wsp\u00f3lnym \u017cyciem z bra\u0107mi swymi, lud\u017ami; razem z nimi pracowa\u0107 dla wsp\u00f3lnego dobra, razem cierpie\u0107 w niedoli, dzieli\u0107 ich rado\u015b\u0107 i cieszy\u0107 si\u0119 ich szcz\u0119\u015bciem. Kto si\u0119 od swoich bli\u017anich od\u0142\u0105cza za \u017cycia, ten po \u015bmierci skazany jest na wieczne tu\u0142actwo (...), staje si\u0119 martwym \u015bwiadkiem tych wszystkich spraw i rzeczy, w kt\u00f3rych nigdy nie bra\u0142 udzia\u0142u\" (s\u0142owa Marleya do Scrooge\u2019a, fragment","start_idx":219,"end_idx":321}
{"id":"mrc_6398","question":"jakiej narodowo\u015bci jest nikola grbi\u0107?","answer":"serbski","context":"Nikola Grbi\u010b (srb.\"\u041d\u0438\u043a\u043e\u043b\u0430 \u0413\u0440\u0431\u0438\u045b\") (ur. 6 wrze\u015bnia 1973 w Zrenjaninie) \u2013 serbski siatkarz, graj\u0105cy na pozycji rozgrywaj\u0105cego. Wielokrotny reprezentant Serbii. Jeden z najlepszych siatkarzy \u015bwiata prze\u0142omu XX i XXI wieku. Od 12 stycznia 2022 selekcjoner reprezentacji Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn. == \u017byciorys == Jest m\u0142odszym bratem tak\u017ce utytu\u0142owanego siatkarza reprezentacji Serbii \u2013 Vladimira Grbicia. Wybrany do najlepszej dru\u017cyny \u015bwiata 2009 wed\u0142ug magazynu \"L'\u00c9quipe\". W okresie 2009 do 2013 reprezentant w\u0142oskiego klubu Bre Banca Lannutti Cuneo, po sezonie 2011/12 przed\u0142u\u017cy\u0142 umow\u0119 z klubem o kolejne dwa lata. W pa\u017adzierniku 2013 podpisa\u0142 kontrakt z rosyjskim klubem Zenit Kaza\u0144, w kt\u00f3rym wyst\u0119powa\u0142 do zako\u0144czenia kariery sportowej w 2014 roku. Karier\u0119 reprezentacyjn\u0105 zako\u0144czy\u0142 po Mistrzostwach \u015awiata w 2010 we W\u0142oszech, na kt\u00f3rych zdoby\u0142","start_idx":72,"end_idx":79}
{"id":"mrc_6399","question":"jak daleko jest do s\u0142o\u0144ca?","answer":"oko\u0142o 150 mln km, 1 jednostka astronomiczna.","context":"Gwiazd\u0105 znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 najbli\u017cej S\u0142o\u0144ca jest czerwony karze\u0142 Proxima Centauri, odleg\u0142y o 4,2 roku \u015bwietlnego. S\u0142o\u0144ce kr\u0105\u017cy wok\u00f3\u0142 centrum Drogi Mlecznej w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 8 kpc (26 000 lat \u015bwietlnych), zgodnie z kierunkiem ruchu wskaz\u00f3wek zegara (patrz\u0105c od strony galaktycznego bieguna p\u00f3\u0142nocnego), z okresem obiegu oko\u0142o 225\u2013250 mln lat. Jako \u017ce Droga Mleczna porusza si\u0119 wzgl\u0119dem promieniowania t\u0142a (CMB) w kierunku konstelacji Hydry z pr\u0119dko\u015bci\u0105 550 km/s, wypadkowa pr\u0119dko\u015b\u0107 S\u0142o\u0144ca wzgl\u0119dem CMB to oko\u0142o 370 km/s w kierunku gwiazdozbioru Pucharu lub Lwa. Odleg\u0142o\u015b\u0107 Ziemi od S\u0142o\u0144ca zmienia si\u0119 podczas ruchu orbitalnego Ziemi, kt\u00f3ra osi\u0105ga peryhelium w styczniu i aphelium w lipcu. Jej \u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107 to oko\u0142o 150 mln km, 1 jednostka astronomiczna. T\u0119 \u015bredni\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 \u015bwiat\u0142o pokonuje w ci\u0105gu oko\u0142o","start_idx":708,"end_idx":752}
{"id":"mrc_6400","question":"jaki przemys\u0142 dominuje w polsce?","answer":"najbardziej rozwini\u0119ty jest przemys\u0142 motoryzacyjny, spo\u017cywczy, energetyczny, metalurgiczny, maszynowy, a tak\u017ce przemys\u0142 elektromaszynowy, w tym m.in. precyzyjny, elektroniczny i elektrotechniczny, \u015brodk\u00f3w transportu, w\u0142\u00f3kienniczy i odzie\u017cowy.","context":"w prywatnych r\u0119kach przez okres socjalizmu. Oko\u0142o 2 miliony prywatnych gospodarstw rolnych wykorzystuje 90% ziem uprawnych. Polska jest europejskim liderem w produkcji ziemniak\u00f3w i buraka cukrowego. ==== Le\u015bnictwo ==== ==== Rybo\u0142\u00f3wstwo ==== ==== Przemys\u0142 wydobywczy ==== === Sektor drugi === ==== Przemys\u0142 przetw\u00f3rczy ==== W Polsce najbardziej rozwini\u0119ty jest przemys\u0142 motoryzacyjny, spo\u017cywczy, energetyczny, metalurgiczny, maszynowy, a tak\u017ce przemys\u0142 elektromaszynowy, w tym m.in. precyzyjny, elektroniczny i elektrotechniczny, \u015brodk\u00f3w transportu, w\u0142\u00f3kienniczy i odzie\u017cowy. Du\u017c\u0105 rol\u0119 odgrywa wydobycie oraz przetw\u00f3rstwo surowc\u00f3w mineralnych. Polska baza przemys\u0142owa ucierpia\u0142a przez II wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105. Socjalizm wykreowa\u0142 w p\u00f3\u017aniejszych latach 40. du\u017cy i szybko rozwijaj\u0105cy si\u0119 system, kt\u00f3ry opiera\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na kontroli centralnej. Po II wojnie \u015bwiatowej polski przemys\u0142 skoncentrowany by\u0142 g\u0142\u00f3wnie na surowcach, tekstyliach, \u015brodkach chemicznych,","start_idx":332,"end_idx":574}
{"id":"mrc_6401","question":"w kt\u00f3rym roku jest 3 rozbi\u00f3r?","answer":"1795","context":"III rozbi\u00f3r Polski (1795) \u2013 ostatni z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Ju\u017c w czasie trwania insurekcji ko\u015bciuszkowskiej 11 lipca 1794 pose\u0142 pruski w Petersburgu Leopold Heinrich von der Goltz pisa\u0142 w swym raporcie, \u017ce \"ca\u0142a Rosja domaga si\u0119 rozbioru Polski i wymazania imienia polskiego\". Nieca\u0142y rok po upadku insurekcji, 24 pa\u017adziernika 1795, monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a w\u0142a\u015bciwie imperium Habsburg\u00f3w) uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z kt\u00f3rym przeprowadzili ostatni, pe\u0142ny, III rozbi\u00f3r Rzeczypospolitej. Jedynie Imperium Osma\u0144skie nie uzna\u0142o nigdy rozbior\u00f3w Polski. == Podzia\u0142 terytorialny == Rosji przypad\u0142y wszystkie ziemie na wsch\u00f3d od Niemna i Bugu (120 tys. km\u00b2). Na zabranych terenach utworzono gubernie: wo\u0142y\u0144sk\u0105 ze stolic\u0105 w Izas\u0142awiu, grodzie\u0144sk\u0105, mi\u0144sk\u0105 oraz litewsk\u0105 z siedzib\u0105","start_idx":20,"end_idx":24}
{"id":"mrc_6402","question":"dlaczego ko\u015bci\u00f3\u0142 czci \u015bwi\u0119tych?","answer":"Celami tego kultu s\u0105: chwa\u0142a Bo\u017ca, umocnienie \u015bwi\u0119to\u015bci ludu Bo\u017cego, przyk\u0142ad do na\u015bladowania i wstawiennictwo przed Bogiem.","context":"Kult \u015bwi\u0119tych w katolicyzmie i prawos\u0142awiu oznacza szczeg\u00f3ln\u0105 cze\u015b\u0107 oddawan\u0105 osobom uwa\u017canym za zbawione, oraz \u015bwi\u0119tym anio\u0142om. Kult \u015bwi\u0119tych istnieje te\u017c w innych wyznaniach chrze\u015bcija\u0144skich i w innych religiach. == Chrze\u015bcija\u0144stwo == === Katolicyzm === W katolicyzmie szczeg\u00f3lny szacunek nale\u017cy si\u0119 Maryi, jako matce Jezusa Chrystusa, kt\u00f3ra wed\u0142ug katolik\u00f3w z uwagi na brak grzechu pierworodnego (niepokalane pocz\u0119cie) i uczynkowego jest najwy\u017cszym wzorem \u015bwi\u0119to\u015bci (poza Tr\u00f3jc\u0105 \u015awi\u0119t\u0105). Kult \u015bwi\u0119tych w katolicyzmie oznacza przede wszystkim zwracanie si\u0119 do \u015bwi\u0119tych z pro\u015bbami o wstawiennictwo i wyproszenie w ten spos\u00f3b \u0142ask u Boga. Ka\u017cda modlitwa adresowana do \u015bwi\u0119tych faktycznie polega na zwr\u00f3ceniu si\u0119 do Boga. Celami tego kultu s\u0105: chwa\u0142a Bo\u017ca, umocnienie \u015bwi\u0119to\u015bci ludu Bo\u017cego, przyk\u0142ad do na\u015bladowania i wstawiennictwo przed Bogiem. Do \u015bwi\u0119tych","start_idx":720,"end_idx":844}
{"id":"mrc_6403","question":"kt\u00f3re dru\u017cyny awansuj\u0105 do ekstraklasy?","answer":"Awans do Ekstraklasy uzyska\u0142y zespo\u0142y Miedzi Legnica, Widzewa \u0141\u00f3d\u017a i Korony Kielce.","context":"2022 roku rozegra\u0142y 34 kolejki mecz\u00f3w. Sezon zako\u0144czy\u0142y bara\u017ce o miejsce w Ekstraklasie w nast\u0119pnym sezonie. Pierwsz\u0105 bramk\u0119 zdoby\u0142 Krzysztof Drzazga w 11. minucie meczu Odra Opole - Mied\u017a Legnica (mecz zako\u0144czony wynikiem 1:4). Awans do Ekstraklasy uzyska\u0142y zespo\u0142y Miedzi Legnica, Widzewa \u0141\u00f3d\u017a i Korony Kielce. == Dru\u017cyny == == Rozgrywki == W sezonie 2021/2022 dru\u017cyny rozegraj\u0105 34 kolejki ligowe po dziewi\u0119\u0107 mecz\u00f3w (razem 306 spotka\u0144) w dw\u00f3ch rundach \u2013 jesiennej i wiosennej. Do Ekstraklasy awansuj\u0105 trzy zespo\u0142y \u2013 dwa czo\u0142owe miejsca w ko\u0144cowej tabeli premiowane b\u0119d\u0105 awansem bezpo\u015brednim, za\u015b ostatniego awansuj\u0105cego wy\u0142oni\u0105 bara\u017ce mi\u0119dzy dru\u017cynami z miejsc 3\u20136. Natomiast do II ligi spadn\u0105 3 najgorsze zespo\u0142y. === Tabela === === Lider kolejka po kolejce === ImageSize = width:1020 height:80","start_idx":229,"end_idx":312}
{"id":"mrc_6404","question":"kto znajdowa\u0142 si\u0119 na zielonym banknocie 500 z\u0142 w prl?","answer":"g\u00f3rnik\u00f3w podczas pracy w kopalni.","context":"widok Tatr. Decyzja czynnik\u00f3w politycznych, \u017ce na nowych banknotach maj\u0105 by\u0107 umieszczane wizerunki \u201eludzi pracy\u201d doprowadzi\u0142a ostatecznie do umieszczenia g\u0142owy rybaka i widoku portu w Gdyni. 50-z\u0142ot\u00f3wk\u0119 wed\u0142ug socrealistycznego wzoru drukowano w Szwecji, Czechos\u0142owacji i Warszawie zmieniaj\u0105c spos\u00f3b oznaczenia serii i numeracji, jak r\u00f3wnie\u017c gam\u0119 koloru i wielko\u015b\u0107 rozety z podan\u0105 cyfr\u0105 \u201e50\u201d. W XXI w. znane s\u0105 wydrukowane egzemplarze pierwszej wersji nomina\u0142u 50 z\u0142otych emisji 1 lipca 1948. * Przy projekcie nomina\u0142u 100 z\u0142otych emisji 1 lipca 1948 r. modelem wizerunku by\u0142 autentyczny robotnik \u2013 kierowca PWPW Bronis\u0142aw Tomaszewski. * Wizerunki umieszczone na 500-z\u0142ot\u00f3wkach z 1 lipca 1948 r. powsta\u0142y na podstawie autentycznych zdj\u0119\u0107, szkic\u00f3w i rysunk\u00f3w g\u00f3rnik\u00f3w podczas pracy w kopalni. == Banknoty polskie w latach 1974\u20131996 ==","start_idx":758,"end_idx":791}
{"id":"mrc_6405","question":"kim by\u0142 kajko i kokosz?","answer":"dwaj s\u0142owia\u0144scy wojowie, mieszkaj\u0105cy w grodzie kasztelana Mirmi\u0142a.","context":"Kajko i Kokosz \u2013 seria komiks\u00f3w autorstwa Janusza Christy, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jego najpopularniejszym dzie\u0142em. Bohaterami komiksu s\u0105 tytu\u0142owi Kajko i Kokosz, dwaj s\u0142owia\u0144scy wojowie, mieszkaj\u0105cy w grodzie kasztelana Mirmi\u0142a. Ich g\u0142\u00f3wnymi wrogami s\u0105 Zb\u00f3jcerze pod komend\u0105 Hegemona i jego zast\u0119pcy Kaprala. Do innych wa\u017cnych bohater\u00f3w komiksu nale\u017c\u0105: \u017cona Mirmi\u0142a, Lubawa, ma\u0142y Smok Milu\u015b, czarownica Jaga i jej m\u0105\u017c \u2013 zb\u00f3j \u0141amignat oraz ciamajdowaty zb\u00f3jcerz Oferma. Pierwszy pasek z ich przygodami ukaza\u0142 si\u0119 w \u201eWieczorze Wybrze\u017ca\u201d w 1972 i zawiera\u0142 cz\u0119\u015bci historii \"Z\u0142ote prosi\u0119\", wydanej p\u00f3\u017aniej pod zmienionym tytu\u0142em \"Z\u0142oty puchar\". Kolejnymi wydanymi w ten spos\u00f3b tomami by\u0142y: \"Szranki i konkury\" i \"Woje Mirmi\u0142a\". Wkr\u00f3tce autor przeszed\u0142 do \u201e\u015awiata M\u0142odych\u201d. Jedna historia ukaza\u0142a si\u0119 w magazynie \u201eRelax\u201d, dwie kolejne zosta\u0142y","start_idx":155,"end_idx":221}
{"id":"mrc_6406","question":"czym zakonczyla sie 1 wojna swiatowa?","answer":"Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych.","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":476,"end_idx":641}
{"id":"mrc_6407","question":"kiedy jan gutenberg wynalaz\u0142 druk?","answer":"R\u00f3\u017cne lata s\u0105 przyjmowane umownie jako rok, w kt\u00f3rym po raz pierwszy Gutenberg u\u017cy\u0142 ruchomej czcionki \u2013 najcz\u0119\u015bciej 1440 albo 1450.","context":"Johannes Gutenberg, w\u0142a\u015bc. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (ur. ok. 1400 w Moguncji, zm. 3 lutego 1468 tam\u017ce) \u2013 niemiecki rzemie\u015blnik, z\u0142otnik i drukarz, tw\u00f3rca pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie. Nie ma zgody w\u015br\u00f3d badaczy, czy pierwsze druki powsta\u0142y ju\u017c podczas jego pobytu w Strasburgu (1434\u20131444), czy dopiero w drukarni za\u0142o\u017conej przez niego w 1448 roku w Moguncji. R\u00f3\u017cne lata s\u0105 przyjmowane umownie jako rok, w kt\u00f3rym po raz pierwszy Gutenberg u\u017cy\u0142 ruchomej czcionki \u2013 najcz\u0119\u015bciej 1440 albo 1450. Jego najdoskonalsz\u0105 publikacj\u0105 by\u0142a Biblia 42-wierszowa, znana jako Biblia Gutenberga, drukowana w latach 1452\u20131455. Gutenberg opracowa\u0142 w\u0142asn\u0105 wersj\u0119 czcionek, wykonanych z metalu, ale ich technika pozostaje niejasna. Skonstruowa\u0142 aparat do ich odlewania, w kt\u00f3rym nowo\u015bci\u0105 by\u0142o u\u017cywanie wymiennych matryc.","start_idx":397,"end_idx":528}
{"id":"mrc_6408","question":"gdzie znajdowa\u0142 si\u0119 sierociniec gdzie ania zosta\u0142a oddana?","answer":"w Hopetown","context":"rodzin\u0105 dwa lata, a\u017c do \u015bmierci pana Hammond. Wdowa podzieli\u0142a dzieci mi\u0119dzy rodzin\u0119 i wyjecha\u0142a do Stan\u00f3w Zjednoczonych. Ania trafi\u0142a do sieroci\u0144ca w Hopetown. Po czterech miesi\u0105cach trafi\u0142a do domu rodze\u0144stwa Cuthbert\u00f3w \u2013 Matthew (w polskim przek\u0142adzie: Mateusz) i Marilli (w polskim przek\u0142adzie: Maryla; z uwagi na pos\u0142u\u017cenie si\u0119 odpowiednikiem imienia Marilla polskiemu czytelnikowi mo\u017ce umkn\u0105\u0107 fakt, \u017ce najm\u0142odsza c\u00f3rka Ani, Marilla \u2013 zdrobniale Rilla \u2013 nosi imi\u0119 w\u0142a\u015bnie po niej), kt\u00f3rzy mieszkali w Avonlea (zdarzenie mia\u0142o miejsce jedena\u015bcie lat p\u00f3\u017aniej \u2013 w 1877 roku). Okaza\u0142o si\u0119 jednak, \u017ce chcieli oni adoptowa\u0107 ch\u0142opca, kt\u00f3ry pomaga\u0142by w gospodarstwie i nast\u0105pi\u0142a brzemienna w skutki pomy\u0142ka. Maryla by\u0142a przeciwna adopcji dziewczynki, Mateusz za\u015b bardzo j\u0105 polubi\u0142. Rozmowa z pani\u0105 Spencer zdecydowa\u0142a, \u017ce Ania","start_idx":149,"end_idx":159}
{"id":"mrc_6409","question":"jaka jest g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 oceanu?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 wynosi 4280 m p.p.m.","context":"Indonezji a Kolumbii i Peru \u2013 jest to 19,8 tys. km, czyli prawie po\u0142owa obwodu kuli ziemskiej i pi\u0119\u0107 razy wi\u0119cej ni\u017c \u015brednica Ksi\u0119\u017cyca. Granicami oceanu s\u0105 wybrze\u017ca: Ameryki P\u00f3\u0142nocnej i Po\u0142udniowej na wschodzie, Azji i Australii na zachodzie oraz lody Arktyki i Antarktyki odpowiednio na p\u00f3\u0142nocy i po\u0142udniu. Pojemno\u015b\u0107 oceanu szacowana jest na 764,836 mln km\u00b3, co stanowi 46% ziemskich zasob\u00f3w w\u00f3d. Tradycyjnie dzieli si\u0119 go wzd\u0142u\u017c r\u00f3wnika na cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105, ale wyj\u0105tkami s\u0105 tutaj wyspy Gilberta i Galapagos w ca\u0142o\u015bci uznawane za Po\u0142udniowy Pacyfik. Na tym Oceanie znajduje si\u0119 R\u00f3w Maria\u0144ski, kt\u00f3ry osi\u0105ga g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 10 924 m, oraz druga co do wielko\u015bci wyspa \u015bwiata Nowa Gwinea. \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 wynosi 4280 m p.p.m. === Granice === Granice","start_idx":692,"end_idx":730}
{"id":"mrc_6410","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a nazwa w\u0119gry?","answer":"Podstaw\u0105 dzisiejszych nazw jest etnonim \"onogur\", stanowi\u0105cy z\u0142o\u017cenie bu\u0142garsko-tureckich s\u0142\u00f3w \"on\" \u201edziesi\u0119\u0107\u201d + \"ogur\" \u201eplemi\u0119\u201d, prawdopodobnie pochodz\u0105cy z V w., gdy Madziarzy byli \u015bci\u015ble zwi\u0105zani ze zwi\u0105zkiem plemion Hun\u00f3w i Protobu\u0142gar\u00f3w, zwanym Onogurami. Stykaj\u0105cy si\u0119 z oboma ludami S\u0142owianie przenie\u015bli etnonim \"onogur\" na Madziar\u00f3w, skr\u00f3cili go do formy \"og(\u044a)r \u2013\" (forma cerkiewna \"\u0105gri\") i wymawiali z pocz\u0105tkowym przydechowym \"w-\" jako \"W-\u0105gri","context":"koczowniczych plemion w\u0119gierskich: Meder/Megyer, Tarj\u00e1n, Jen\u0151, K\u00e9r, Keszih, K\u00fcrt-Gyarmat i Ny\u00e9k. W ko\u0144cu X w. plemieniu Magyar\u00f3w (pod wodz\u0105 Arpada) uda\u0142o si\u0119 zjednoczy\u0107 pozosta\u0142e sze\u015b\u0107 pod swoim przewodnictwem. W wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zyk\u00f3w europejskich nazwa narodu w\u0119gierskiego nie ma jednak nic wsp\u00f3lnego z nazw\u0105 rodzim\u0105. Podstaw\u0105 dzisiejszych nazw jest etnonim \"onogur\", stanowi\u0105cy z\u0142o\u017cenie bu\u0142garsko-tureckich s\u0142\u00f3w \"on\" \u201edziesi\u0119\u0107\u201d + \"ogur\" \u201eplemi\u0119\u201d, prawdopodobnie pochodz\u0105cy z V w., gdy Madziarzy byli \u015bci\u015ble zwi\u0105zani ze zwi\u0105zkiem plemion Hun\u00f3w i Protobu\u0142gar\u00f3w, zwanym Onogurami. Stykaj\u0105cy si\u0119 z oboma ludami S\u0142owianie przenie\u015bli etnonim \"onogur\" na Madziar\u00f3w, skr\u00f3cili go do formy \"og(\u044a)r \u2013\" (forma cerkiewna \"\u0105gri\") i wymawiali z pocz\u0105tkowym przydechowym \"w-\" jako \"W-\u0105gri\". St\u0105d wywodz\u0105 si\u0119 dzisiejsze \u201eW\u0119grzy/W\u0119gier\u201d w j\u0119zyku polskim (dawniej r\u00f3wnie\u017c \u201eW\u0119grzyn\u201d, dzi\u015b zarezerwowane dla wina z","start_idx":316,"end_idx":771}
{"id":"mrc_6411","question":"kto jest najstarszym cz\u0142owiekiem na \u015bwiecie?","answer":"Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907)","context":"\u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR). Osoby, kt\u00f3re przekroczy\u0142y 110 lat, zwane s\u0105 superstulatkami. == 10 najstarszych ludzi w historii == == 10 najstarszych \u017cyj\u0105cych ludzi na \u015bwiecie == == 10 najstarszych m\u0119\u017cczyzn w historii == == 10 najstarszych \u017cyj\u0105cych m\u0119\u017cczyzn ==","start_idx":25,"end_idx":74}
{"id":"mrc_6412","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie jest warszawa?","answer":"wojew\u00f3dztwa mazowieckiego","context":"Warszawa, miasto sto\u0142eczne Warszawa (m.st. Warszawa) \u2013 stolica Polski i wojew\u00f3dztwa mazowieckiego, najwi\u0119ksze miasto w kraju, po\u0142o\u017cone w jego centralnej cz\u0119\u015bci, na Nizinie \u015arodkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wis\u0142\u0105. Prawa miejskie uzyska\u0142a przed 1300. W 1569 moc\u0105 unii lubelskiej Warszawa zosta\u0142a ustanowiona miejscem obrad sejm\u00f3w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Od 1573 odbywa\u0142y si\u0119 tam wolne elekcje. Po 1596 do Warszawy przeniesiono dw\u00f3r kr\u00f3lewski i urz\u0119dy centralne, a w 1611 w rozbudowanym Zamku Kr\u00f3lewskim na sta\u0142e zamieszka\u0142 kr\u00f3l Zygmunt III Waza. Miejsce obrad sejmik\u00f3w generalnych wojew\u00f3dztwa mazowieckiego i sejmik\u00f3w ziemskich ziemi warszawskiej od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. Warszawa jest najwi\u0119kszym miastem w Polsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci i powierzchni. W jej sk\u0142ad wchodzi 18 jednostek pomocniczych \u2013 dzielnic m.st. Warszawy.","start_idx":72,"end_idx":97}
{"id":"mrc_6413","question":"gdzie le\u017cy po\u0142aniec?","answer":"Po\u0142aniec \u2013 miasto w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim, w powiecie staszowskim.","context":"Po\u0142aniec \u2013 miasto w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u015bwi\u0119tokrzyskim, w powiecie staszowskim. Jest siedzib\u0105 miejsko-wiejskiej gminy Po\u0142aniec. Miasto kr\u00f3lewskie w powiecie sandomierskim wojew\u00f3dztwa sandomierskiego w drugiej po\u0142owie XVI wieku. Miasto w starostwie sandomierskim w 1629 roku. W latach 1975\u20131998 miasto administracyjnie nale\u017ca\u0142o do wojew\u00f3dztwa tarnobrzeskiego. W Zawadzie k. Po\u0142a\u0144ca znajduje si\u0119 jedna z najwi\u0119kszych w Polsce elektrowni cieplnych, Enea Po\u0142aniec S.A o mocy 1800 MW. Otwarty w 2013 Zielony Blok o mocy 205 MW sta\u0142 si\u0119 najwi\u0119kszym na \u015bwiecie blokiem energetycznym opalanym w 100% biomas\u0105. Na terenie miasta i gminy Po\u0142aniec znajduje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Starachowice, obejmuj\u0105ca obszar 22,3 ha i zagospodarowana w ponad 41%. Przez Po\u0142aniec przebiegaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwie istotne drogi \u2013 Droga wojew\u00f3dzka nr 764","start_idx":0,"end_idx":104}
{"id":"mrc_6414","question":"na jakim stadionie gra szachtar donieck?","answer":"Obecnie w wyniku inwazji Rosji na Ukrain\u0119 zesp\u00f3\u0142 tymczasowo rozgrywa swoje mecze na Stadionie Wojska Polskiego, kt\u00f3ry zosta\u0142 mu udost\u0119pniony przez Legi\u0119 Warszawa.","context":"Futbolnyj k\u0142ub \u201eSzachtar\u201d Donieck (; , \"Futbolnyj k\u0142ub \u201eSzachtior\u201d Donieck\") \u2013 ukrai\u0144ski klub pi\u0142karski. Pierwotnie z siedzib\u0105 w Doniecku w regionie Donbasu, po zaj\u0119ciu terytorium przez prorosyjskich separatyst\u00f3w w 2014 r. najpierw przeniesiony do Lwowa (Arena Lw\u00f3w), a potem (od pocz\u0105tku 2017) do Charkowa (obiekt Metalista Chark\u00f3w). Obecnie w wyniku inwazji Rosji na Ukrain\u0119 zesp\u00f3\u0142 tymczasowo rozgrywa swoje mecze na Stadionie Wojska Polskiego, kt\u00f3ry zosta\u0142 mu udost\u0119pniony przez Legi\u0119 Warszawa. Za\u0142o\u017cony w roku 1936 jako Stachanowiec Stalino. Wyst\u0119puje w rozgrywkach ukrai\u0144skiej Premier-lihi. Obok Dynama Kij\u00f3w jeden z najlepszych i najbogatszych zespo\u0142\u00f3w ligi. 20 maja 2009 po zwyci\u0119stwie w dogrywce 2:1 z Werderem Brema jako ostatnia dru\u017cyna w historii zdoby\u0142a Puchar UEFA. == Historia == Chronologia nazw: * maj 1936: Wuhilnyky","start_idx":335,"end_idx":497}
{"id":"mrc_6415","question":"co to jest radiologia i diagnostyka obrazowa?","answer":"to spos\u00f3b przedstawienia w formie obraz\u00f3w wszelkich zmian zachodz\u0105cych w ciele cz\u0142owieka, daje wgl\u0105d do wn\u0119trza ludzkiego organizmu bez konieczno\u015bci przeprowadzania operacji chirurgicznej. Obrazy otrzymane w ten spos\u00f3b wykorzystywane s\u0105 do cel\u00f3w badawczych, diagnostycznych, terapeutycznych lub edukacyjnych.","context":"radiologii wa\u017cn\u0105 postaci\u0105 by\u0142 Miko\u0142aj Brunner z Warszawy. Mia\u0142 on znakomite przygotowanie lekarskie jak i w zakresie fizyki, szczeg\u00f3lnie dotycz\u0105ce elektryczno\u015bci. W badaniach eksperymentalnych mia\u0142 mo\u017cliwo\u015b\u0107 u\u017cywania takich samych lamp Crookesa jak Roentgen. Ju\u017c pod koniec stycznia 1896 r. otworzy\u0142 prywatn\u0105 pracownie rentgenowsk\u0105, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy\u0142a r\u00f3wnie\u017c chorym szpitali warszawskich. Obecnie (2021) radiologia i diagnostyka obrazowa jest jedn\u0105 ze specjalizacji lekarskich, a jej konsultantem krajowym od 3 kwietnia 2017 jest prof. dr hab. Jerzy Walecki. == Obrazowanie == Obrazowanie medyczne to spos\u00f3b przedstawienia w formie obraz\u00f3w wszelkich zmian zachodz\u0105cych w ciele cz\u0142owieka, daje wgl\u0105d do wn\u0119trza ludzkiego organizmu bez konieczno\u015bci przeprowadzania operacji chirurgicznej. Obrazy otrzymane w ten spos\u00f3b wykorzystywane s\u0105 do cel\u00f3w badawczych, diagnostycznych, terapeutycznych lub edukacyjnych. G\u0142\u00f3wne zastosowania obrazowania: *","start_idx":594,"end_idx":902}
{"id":"mrc_6416","question":"kto wygra\u0142 wybory prezydenckie w niemczech?","answer":"Franka-Waltera Steinmeiera","context":"Wybory prezydenckie w Niemczech w 2022 roku odby\u0142y si\u0119 13 lutego 2022 roku w Berlinie. 17. Zgromadzenie Federalne dokona\u0142o reelekcji Franka-Waltera Steinmeiera. == Zasady wyboru Prezydenta RFN == W Niemczech prezydenta federalnego wybiera Zgromadzenie Federalne, z\u0142o\u017cone po po\u0142owie z cz\u0142onk\u00f3w Bundestagu i przedstawicieli parlament\u00f3w regionalnych. Wedle artyku\u0142u 54. Konstytucji Niemiec, prezydentem zostaje osoba, kt\u00f3ra uzyska\u0142a bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 g\u0142os\u00f3w (50% og\u00f3lnej liczby cz\u0142onk\u00f3w Zgromadzenia Federalnego i jeden g\u0142os) w dw\u00f3ch pierwszych turach g\u0142osowania lub zwyk\u0142\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 w trzeciej turze. G\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa mo\u017ce zosta\u0107 osoba, kt\u00f3ra posiada obywatelstwo niemieckie, uko\u0144czy\u0142a 40. rok \u017cycia oraz posiada prawa wyborcze do Bundestagu. == Kandydaci == Wedle \u00a7 9 ust. 1 Ustawy o Wyborze Prezydenta Federalnego kandydatury musz\u0105 by\u0107 zg\u0142oszone pisemnie z do\u0142\u0105czon\u0105 zgod\u0105 kandydata; do","start_idx":133,"end_idx":159}
{"id":"mrc_6417","question":"w jaki spos\u00f3b zgin\u0105\u0142 \u015bwi\u0119ty wojciech?","answer":"Wojciech zgin\u0105\u0142 od wielu ran w\u0142\u00f3czniami, kt\u00f3re rzucono na rozkaz poga\u0144skiego kap\u0142ana Sicco. Potem tubylcy odci\u0119li g\u0142ow\u0119 biskupa i nadziali j\u0105 na pal.","context":"kwietnia 997 roku odprawili rano msz\u0119 na polanie, a nast\u0119pnie odpoczywali. Nast\u0119pnie otoczy\u0142 ich agresywny miejscowy t\u0142um, kt\u00f3ry zacz\u0105\u0142 ich atakowa\u0107. Wojciech zgin\u0105\u0142 od wielu ran w\u0142\u00f3czniami, kt\u00f3re rzucono na rozkaz poga\u0144skiego kap\u0142ana Sicco. Potem tubylcy odci\u0119li g\u0142ow\u0119 biskupa i nadziali j\u0105 na pal. Radzima i Benedykta Prusi pu\u015bcili wolno. Miejsce \u015bmierci, znajduj\u0105ce si\u0119 wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 w pobli\u017cu pruskiego grodu \"Cholin\" lub \"Chollinun\" lokalizuje si\u0119 albo na po\u0142udniowych brzegach jeziora Dru\u017cno (tradycyjnie w pobli\u017cu wsi \u015awi\u0119ty Gaj ko\u0142o Pas\u0142\u0119ka w powiecie elbl\u0105skim lub wed\u0142ug Gerarda Labudy w pobli\u017cu wsi Pacho\u0142y ko\u0142o Dzierzgonia w powiecie sztumskim) albo na Sambii (dzi\u015b w obwodzie kaliningradzkim, np. w miejscowo\u015bci Tenkity, dzi\u015b Letnoje, lub Rybaki, dzi\u015b Primorsk). G\u0142ow\u0119 z pala zdj\u0105\u0142 potajemnie i przewi\u00f3z\u0142 do","start_idx":150,"end_idx":299}
{"id":"mrc_6418","question":"jaki czas ma polska?","answer":"Obecnie czas \u015brodkowoeuropejski obowi\u0105zuje w Polsce, tak jak w ca\u0142ej Unii Europejskiej, od ostatniej niedzieli pa\u017adziernika do ostatniej niedzieli marca, a w pozosta\u0142ym okresie roku obowi\u0105zuje czas \u015brodkowoeuropejski letni, UTC+2, jest nazywany tak\u017ce czasem wschodnioeuropejskim.","context":"pa\u0144stwa \u2013 Kresy Wschodnie \u2013 znajdowa\u0142a si\u0119 w strefie odpowiadaj\u0105cej temu czasowi) na \u015brodkowoeuropejski. Po II wojnie \u015bwiatowej stosowanie na obszarze Polski na przemian czasu letniego i czasu standardowego (zimowego) wprowadzono w 1946 roku; uchwa\u0142\u0105 Rady Ministr\u00f3w z 21 wrze\u015bnia 1949 uchylono t\u0119 decyzj\u0119 i wprowadzono stosowanie czasu \u015brodkowoeuropejskiego bez zmian w ci\u0105gu roku. Czas letni obowi\u0105zywa\u0142 ponownie w latach 1957\u20131964 i od 1977 roku. Obecnie czas \u015brodkowoeuropejski obowi\u0105zuje w Polsce, tak jak w ca\u0142ej Unii Europejskiej, od ostatniej niedzieli pa\u017adziernika do ostatniej niedzieli marca, a w pozosta\u0142ym okresie roku obowi\u0105zuje czas \u015brodkowoeuropejski letni, UTC+2, jest nazywany tak\u017ce czasem wschodnioeuropejskim. == Planowane zmiany == W Anglii, Walii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej rozwa\u017cano ponowne przej\u015bcie na czas \u015brodkowoeuropejski, ale ostatecznie zarzucono t\u0119","start_idx":449,"end_idx":728}
{"id":"mrc_6419","question":"czym dla cz\u0142owieka jest w\u0142adza?","answer":"mo\u017cliwo\u015b\u0107 wywierania przez jednostk\u0119 b\u0105d\u017a grup\u0119 rzeczywistego wp\u0142ywu na istotne okoliczno\u015bci \u017cycia przez ukierunkowywanie w\u0142asnego post\u0119powania (w\u0142adza nad sob\u0105 \u2013 indywidualna) lub post\u0119powania innych os\u00f3b (w\u0142adza nad innymi \u2013 spo\u0142eczna).","context":"W\u0142adza \u2013 mo\u017cliwo\u015b\u0107 wywierania przez jednostk\u0119 b\u0105d\u017a grup\u0119 rzeczywistego wp\u0142ywu na istotne okoliczno\u015bci \u017cycia przez ukierunkowywanie w\u0142asnego post\u0119powania (w\u0142adza nad sob\u0105 \u2013 indywidualna) lub post\u0119powania innych os\u00f3b (w\u0142adza nad innymi \u2013 spo\u0142eczna). W\u0142adza spo\u0142eczna jest zdolno\u015bci\u0105 ukierunkowywania zachowa\u0144 innych ludzi niezale\u017cnie od tego, czy jest to zgodne z ich interesem i wol\u0105. Tam, gdzie przewa\u017ca zgodno\u015b\u0107 interes\u00f3w i woli wsp\u00f3\u0142zale\u017cnych osobnik\u00f3w, zb\u0119dne s\u0105 stosunki w\u0142adcze. Ze wzgl\u0119du na charakter relacji mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o w\u0142adzy: * indywidualnej \u2013 panowania nad sob\u0105 i swym post\u0119powaniem wzgl\u0119dem innych przez wyb\u00f3r mi\u0119dzy alternatywnymi wariantami zachowa\u0144; * wsp\u00f3lnotowej \u2013 wynikaj\u0105cej z bezpo\u015brednich relacji mi\u0119dzyosobniczych (np. rodzinnych, s\u0105siedzkich, towarzyskich, mafijnych), * publicznej \u2013 obejmuj\u0105cej du\u017ce, niepowi\u0105zane wi\u0119zami osobistymi spo\u0142eczno\u015bci, wyst\u0119puj\u0105cej w formie w\u0142adzy pa\u0144stwowej, ekonomicznej, ideologicznej.","start_idx":9,"end_idx":247}
{"id":"mrc_6420","question":"w jakich wojnach walczy\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd).","context":"od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas wielu zawod\u00f3w \u2013 by\u0142 m.in. harpunnikiem, poszukiwaczem diament\u00f3w i w\u0142a\u015bcicielem fabryki cygar. Wszystkie te stanowiska traci\u0142 w tajemniczych okoliczno\u015bciach, sam sobie t\u0142umaczy\u0142 to prze\u015bladuj\u0105cym go pechem. Prze\u0142omowym momentem w jego \u017cyciu by\u0142o obj\u0119cie pracy latarnika w Aspinwall. Tam odnalaz\u0142 sw\u00f3j upragniony spok\u00f3j i wi\u00f3d\u0142 ascetyczne \u017cycie, praktycznie nie wychodz\u0105c z latarni. W lekturze nie ma informacji o jego imieniu. ===","start_idx":252,"end_idx":338}
{"id":"mrc_6421","question":"na jakich falach nadaje radio maryja?","answer":"Od 23 sierpnia do 24 wrze\u015bnia nadawa\u0142o pr\u00f3bn\u0105 transmisj\u0119 na falach kr\u00f3tkich","context":"nadawanie za po\u015brednictwem satelity Eutelsat II. 28 czerwca 1994 Radio zosta\u0142o zaproszone przez \u00f3wczesnego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Lecha Wa\u0142\u0119s\u0119, do Pa\u0142acu Prezydenckiego, gdzie odpowiada\u0142 on na pytania s\u0142uchaczy. 27 pa\u017adziernika 1994 Radio Maryja rozpocz\u0119\u0142o nadawanie programu za po\u015brednictwem satelity Galaxy VII na obszar Ameryki P\u00f3\u0142nocnej i \u015arodkowej, a 20 lipca 1995 za po\u015brednictwem satelity Hot Bird 1. Od 23 sierpnia do 24 wrze\u015bnia nadawa\u0142o pr\u00f3bn\u0105 transmisj\u0119 na falach kr\u00f3tkich, przeznaczon\u0105 dla Polak\u00f3w na Wschodzie. W grudniu 1998 roku powsta\u0142a strona internetowa Radia Maryja pod adresem URL www.radiomaryja.pl, kt\u00f3ra w maju 2000 roku przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w portal internetowy stacji radiomaryja.pl. Od 2 maja 2006 nadz\u00f3r nad programem i tre\u015bciami emitowanymi w radiu sprawuje 8-osobowa Rada Programowa, w kt\u00f3rej sk\u0142ad wchodzi 4","start_idx":423,"end_idx":498}
{"id":"mrc_6422","question":"ile metr\u00f3w ma jelito cienkie?","answer":"\u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m","context":"Jelito cienkie (\u0142ac. \"intestinum tenue\") \u2013 najd\u0142u\u017csza cz\u0119\u015b\u0107 przewodu pokarmowego, po\u0142o\u017cona pomi\u0119dzy \u017co\u0142\u0105dkiem a jelitem grubym, od kt\u00f3rego oddziela si\u0119 poprzez zastawk\u0119 kr\u0119tniczo-k\u0105tnicz\u0105. W obr\u0119bie jamy brzusznej jelito cienkie zajmuje okolic\u0119 p\u0119pkow\u0105, podbrzuszn\u0105 i obie okolice biodrowe, a cz\u0119\u015bciowo te\u017c miednic\u0119 ma\u0142\u0105. Jego d\u0142ugo\u015b\u0107 jest osobniczo zmienna, zale\u017cy te\u017c od wieku i od stanu skurczu b\u0142ony mi\u0119\u015bniowej. \u015arednia d\u0142ugo\u015b\u0107 jelita cienkiego to 5\u20136 m, natomiast na zw\u0142okach wynosi ona od 6 do 8. \u015arednica (czyli inaczej \u015bwiat\u0142o jelita) ma oko\u0142o 3 cm. U noworodk\u00f3w i dzieci jelito cienkie jest stosunkowo d\u0142u\u017csze ni\u017c u doros\u0142ych \u2013 przypuszczalnie w zwi\u0105zku z wi\u0119ksz\u0105 pojemno\u015bci\u0105 jamy brzusznej. == Podzia\u0142 anatomiczny == Jelito cienkie dzielimy na trzy podstawowe cz\u0119\u015bci. S\u0105 to, kolejno: dwunastnica, jelito czcze","start_idx":416,"end_idx":457}
{"id":"mrc_6423","question":"kto u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu komputerowi lucas w filmie pan kleks w kosmosie?","answer":"Henryk Talar","context":"kierowniczka PDD w Maliszewie * Henryk Talar \u2013 komputer \u201eLucas\u201d (g\u0142os) * Irena Kwiatkowska \u2013 Kula Informacyjna (g\u0142os) * Marek Sierocki \u2013 prezenter stacji \u201eInternews\u201d *Maria Probosz \u2013 Sandy *Marian Glinka \u2013 stra\u017cnik z\u0142omowiska robot\u00f3w * Mariusz Leszczy\u0144ski \u2013 robot Silver (g\u0142os) * Bruno O\u2019Ya \u2013 dow\u00f3dca transportowca ARGO 1417 *Zdzis\u0142awa Specht \u2013 Gloria Cassate *Nina Goc\u0142awska \u2013 Gina Cassate *Marlena Drozdowska \u2013 siostry Cassate (wokal) *Witold D\u0119bicki \u2013 m\u0142ody doktor Paj-Chi-Wo * J\u00e1n Mildner \u2013 cesarz Chin *Leon Niemczyk \u2013 \u201eportugalski mnich\u201d #2 na chi\u0144skim dworze * Marcin Tro\u0144ski \u2013 premier planety * Jan Himilsbach \u2013 portier kosmicznego hotelu * Beata Kozidrak \u2013 ksi\u0119\u017cniczka z Rock-Komety *Jerzy Moes \u2013 przedstawiciel ambasady witaj\u0105cy Bronowskiego na lotnisku * Iza Miko \u2013","start_idx":32,"end_idx":44}
{"id":"mrc_6424","question":"kto jest nast\u0119pc\u0105 tronu w anglii?","answer":"Ksi\u0105\u017c\u0119 Karol","context":"\u2013 patron od 2009; * The British Film Institute, kt\u00f3rego patronem jest od 1979; * The Royal Opera \u2013 patron od 1975; * The Royal Opera House \u2013 patron od 2009; * The Royal Television Society \u2013 patron od 1997. === Oczekiwanie na obj\u0119cie tronu === Ksi\u0105\u017c\u0119 Karol by\u0142 najstarszym nast\u0119pc\u0105 tronu w dziejach brytyjskiego kr\u00f3lestwa, by\u0142 r\u00f3wnie\u017c osob\u0105, kt\u00f3ra najd\u0142u\u017cej oczekiwa\u0142a na obj\u0119cie tronu. Jest to temat cz\u0119sto poruszany przez media brytyjskie i \u015bwiatowe. W chwili obj\u0119cia tronu by\u0142 najstarszym brytyjskim monarch\u0105 w historii, rozpoczynaj\u0105cym swoje panowanie. W przypadku \u015bmierci kr\u00f3lowej El\u017cbiety II kolejno\u015b\u0107 nast\u0119puj\u0105cych po sobie wydarze\u0144 okre\u015bla\u0142 plan, nazwany \"Operation London Bridge\". Ksi\u0105\u017c\u0119 Walii automatycznie zosta\u0142 kr\u00f3lem Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, co zosta\u0142o oficjalnie potwierdzone nast\u0119pnego dnia na specjalnym","start_idx":243,"end_idx":255}
{"id":"mrc_6425","question":"gdzie aktualnie znajduje si\u0119 betlejem?","answer":"w Autonomii Palesty\u0144skiej.","context":"Betlejem (, ', dos\u0142ownie \u201edom chleba\u201d; nowohebrajskie \"Bet Lechem\"; , '; dos\u0142ownie \u201edom mi\u0119sa\u201d) \u2013 miasto w muhafazie Betlejem w Autonomii Palesty\u0144skiej. Wa\u017cny o\u015brodek palesty\u0144skiej w\u0142adzy administracyjnej i centrum palesty\u0144skiej kultury. Miejsce narodzin Jezusa Chrystusa. == Po\u0142o\u017cenie == Miasto jest po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci Judei na wysoko\u015bci oko\u0142o 775 m n.p.m. Le\u017cy w odleg\u0142o\u015bci 10 km na po\u0142udnie od Jerozolimy, 59 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od wybrze\u017ca Morza \u015ar\u00f3dziemnego i 75 km na zach\u00f3d od Ammanu \u2013 stolicy Jordanii. W jego otoczeniu znajduj\u0105 si\u0119 miasta Jerozolima (osiedla Gillo, Bajt Safafa, Giwat ha-Matos i Har Homa), Bajt D\u017cala i Bajt Sahur, miasteczko Al-Chadr, kibuc Ramat Rachel oraz wsie Al-Asakra, Hindaza i Artas. Muhafaza Betlejem obejmuje s\u0105siednie miasta Bajt D\u017cala i Bajt","start_idx":126,"end_idx":152}
{"id":"mrc_6426","question":"z czego powstaje wod\u00f3r?","answer":"Wod\u00f3r po raz pierwszy otrzymano sztucznie na pocz\u0105tku XVI wieku w reakcji metalu z kwasem.","context":"mechaniki kwantowej. Wod\u00f3r po raz pierwszy otrzymano sztucznie na pocz\u0105tku XVI wieku w reakcji metalu z kwasem. W latach 1766\u20131781 Henry Cavendish by\u0142 pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra stwierdzi\u0142a, \u017ce wod\u00f3r jest oddzieln\u0105 substancj\u0105 chemiczn\u0105, po spaleniu kt\u00f3rej powstaje woda. Ta w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 zadecydowa\u0142a o nazwie tego pierwiastka chemicznego, poniewa\u017c w j\u0119zyku greckim \"\u03c5\u03b4\u03c1\u03bf\u03b3\u03cc\u03bd\u03bf\" (\"ydrog\u00f3no\") oznacza \u201etworz\u0105cy wod\u0119\u201d. Produkcja przemys\u0142owa wodoru odbywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie metod\u0105 reformingu parowego gazu ziemnego, rzadziej za\u015b przy u\u017cyciu bardziej energoch\u0142onnych metod, takich jak elektroliza wody. Zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 otrzymanej w ten spos\u00f3b substancji spo\u017cytkowywana jest w okolicach miejsca produkcji. Dwa najwi\u0119ksze obszary zastosowa\u0144 tak otrzymanego wodoru to przetwarzanie paliw kopalnych (np. hydrokraking) i produkcja amoniaku, g\u0142\u00f3wnie do zastosowania na rynku nawozowym. == Pochodzenie i wyst\u0119powanie == Stanowi\u0105c oko\u0142o 75%","start_idx":21,"end_idx":111}
{"id":"mrc_6427","question":"jaki organ z ue wybierany jest w wyborach bezpo\u015brednich?","answer":"Parlament Europejski","context":"pos\u0142\u00f3w. Od tego czasu deputowani s\u0105 wybierani w powszechnych i bezpo\u015brednich wyborach przez obywateli pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nie istnieje jednolita ordynacja wyborcza do PE. Wybory s\u0105 przeprowadzane z zastosowaniem procedur ustalanych przez pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie. Pocz\u0105tkowo by\u0142 on organem konsultacyjnym i nie posiada\u0142 realnej w\u0142adzy. Po wej\u015bciu w \u017cycie Jednolitego Aktu Europejskiego (1987), Traktatu z Maastricht (1993) i Traktatu amsterdamskiego (1999) Parlament Europejski stopniowo zyskiwa\u0142 szereg uprawnie\u0144, tak\u017ce ustawodawczych (g\u0142\u00f3wnie kosztem Rady). Zmianie uleg\u0142a r\u00f3wnie\u017c jego struktura i stan osoby. By\u0142o to konsekwencja pog\u0142\u0119biania si\u0119 i rozszerzenia zakresu podmiotowego i terytorialnego integracji europejskiej oraz dzia\u0142a\u0144 samego Parlamentu na rzecz zmiany swojej pozycji w systemie instytucjonalnym Wsp\u00f3lnot Europejskich. == Kompetencje == Parlament jest przede wszystkim organem prawodawczym, kt\u00f3ry wsp\u00f3lnie z Rad\u0105 stanowi akty","start_idx":455,"end_idx":475}
{"id":"mrc_6428","question":"kto stworzy\u0142 hymn niemiec?","answer":"Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben.","context":"Das Deutschlandlied (pol. Pie\u015b\u0144 Niemiec), nazywany tak\u017ce jako Das Lied der Deutschen (pol. Pie\u015b\u0144 Niemc\u00f3w) \u2013 pie\u015b\u0144 b\u0119d\u0105ca hymnem pa\u0144stwowym Republiki Weimarskiej (1918\u20131933), III Rzeszy (1933\u20131945), Republiki Federalnej Niemiec (od r. 1952). == Historia == Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w 1841 na wyspie Helgoland. Sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z trzech zwrotek, z kt\u00f3rych pierwsza zaczyna\u0142a si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"Deutschland, Deutschland \u00fcber alles\". Zapo\u017cyczono melodi\u0119 z \u00f3wczesnego hymnu austriackiego \"Kaiserlied\", kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Joseph Haydn. Pie\u015b\u0144 ta pisana by\u0142a w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywa\u0142a do porzucenia partykularyzm\u00f3w w d\u0105\u017ceniu do jedno\u015bci. W 1922 za hymn oficjalnie uzna\u0142 j\u0105 pierwszy prezydent Republiki Weimarskiej, Friedrich Ebert \u2013 wcze\u015bniej, w czasach Cesarstwa","start_idx":256,"end_idx":369}
{"id":"mrc_6429","question":"jak\u0105 rol\u0119 odgrywa\u0142 w okresie o\u015bwiecenia mecenat kr\u00f3lewski?","answer":"Kr\u00f3lewski mecenat obejmowa\u0142 nie tylko literat\u00f3w, ale i roztacza\u0142 opiek\u0119 nad malarzami, rze\u017abiarzami, architektami.","context":"i wp\u0142ywom zagranicznym. W p\u00f3\u017aniejszych latach wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w rozwoju komedii odegra\u0142 Franciszek Zab\u0142ocki, a w rozpowszechnianiu teatru \u2013 Wojciech Bogus\u0142awski. spowodowa\u0142o zawieszenie \u2013 na siedem lat \u2013 dzia\u0142alno\u015bci teatru publicznego i os\u0142abienie bojowej publicystyki \u201eMonitora\u201d. Kr\u00f3l nie ustawa\u0142 w wysi\u0142kach maj\u0105cych na celu wyd\u017awigni\u0119cie kraju z zacofania kulturalnego i spo\u0142ecznego. Gromadzi\u0142 na Zamku (latem w \u0141azienkach) najwybitniejszych poet\u00f3w, publicyst\u00f3w i dzia\u0142aczy polskiego o\u015bwiecenia (Bohomolec, Konarski, Naruszewicz, Trembecki, Wybicki, Zamoyski i czasami Krasicki). Spotkania te nazwano obiadami czwartkowymi (lub literackimi, uczonymi czy rozumnymi). Dyskutowano na nich o projektach reform ustrojowych, przedstawiano powa\u017cne prace literackie, ale i zabawiano si\u0119 swawolnymi wierszami. Kr\u00f3lewski mecenat obejmowa\u0142 nie tylko literat\u00f3w, ale i roztacza\u0142 opiek\u0119 nad malarzami, rze\u017abiarzami, architektami. Stanis\u0142aw August sprowadzi\u0142 do Polski wybitnych","start_idx":800,"end_idx":914}
{"id":"mrc_6430","question":"kto napisa\u0142 pie\u015b\u0144 o rolandzie?","answer":"Autor jest nieznany, jedyn\u0105 wzmiank\u0105 o nim jest adnotacja na ko\u0144cu r\u0119kopisu wspominaj\u0105ca osob\u0119 o imieniu Turold.","context":"Pie\u015b\u0144 o Rolandzie () \u2013 francuska pie\u015b\u0144, najstarszy i najbardziej znany francuski epos rycerski, nale\u017c\u0105cy do tzw. \"chansons de geste\" (pie\u015bni o bohaterskich czynach). Utw\u00f3r datowany jest na XI wiek, a znany jest z anglo-normandzkiego r\u0119kopisu oksfordzkiego z 1170. Autor jest nieznany, jedyn\u0105 wzmiank\u0105 o nim jest adnotacja na ko\u0144cu r\u0119kopisu wspominaj\u0105ca osob\u0119 o imieniu Turold. Polski przek\u0142ad \"Pie\u015bni o Rolandzie\" pochodzi z roku 1932, jego autorem jest Tadeusz Boy-\u017bele\u0144ski. == T\u0142o historyczne == Utw\u00f3r opisuje starcie dw\u00f3ch cywilizacji: chrze\u015bcija\u0144skiej i muzu\u0142ma\u0144skiej (chocia\u017c wykreowanej w spos\u00f3b odleg\u0142y od rzeczywisto\u015bci), przedstawiaj\u0105c dzieje wyprawy wojennej Karola Wielkiego do Hiszpanii przeciw Saracenom w roku 778, a szczeg\u00f3lnie bitw\u0119 w w\u0105wozie Roncevaux. Wydarzenia przedstawione s\u0105 w spos\u00f3b powa\u017cnie odbiegaj\u0105cy od prawdy historycznej, a znaczenie","start_idx":264,"end_idx":376}
{"id":"mrc_6431","question":"co robi artur boruc?","answer":"polski pi\u0142karz, kt\u00f3ry wyst\u0119powa\u0142 na pozycji bramkarza.","context":"Artur Boruc (ur. 20 lutego 1980 w Siedlcach) \u2013 polski pi\u0142karz, kt\u00f3ry wyst\u0119powa\u0142 na pozycji bramkarza. Reprezentant Polski w latach 2004\u20132017. Uczestnik Mistrzostw \u015awiata 2006 oraz Mistrzostw Europy 2008 i 2016. == Kariera klubowa == === Pocz\u0105tki === Pochodzi z usportowionej rodziny, jego ojciec w czasach m\u0142odo\u015bci przez wiele lat uprawia\u0142 hokej na lodzie w barwach siedleckiej Pogoni. Boruc zainteresowa\u0142 si\u0119 pi\u0142k\u0105 no\u017cn\u0105 w drugiej klasie szko\u0142y podstawowej. Na pierwszy trening 9-letniego Boruca zaprowadzi\u0142 jego starszy brat, Robert. Wkr\u00f3tce zosta\u0142 pierwszym golkiperem zespo\u0142u junior\u00f3w m\u0142odszych Pogoni. W 1993 wraz z juniorami Pogoni wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w mi\u0119dzynarodowych mistrzostwach w pi\u0142ce no\u017cnej dzieci i m\u0142odzie\u017cy \"Dana Cup\" w du\u0144skim Hj\u00f8rring. W wieku 16 lat Boruc zaliczy\u0142 pierwszy mecz w gronie senior\u00f3w \u2013","start_idx":47,"end_idx":101}
{"id":"mrc_6432","question":"ile metr\u00f3w ma sky tower?","answer":"207 metr\u00f3w do dachu, a wraz z anten\u0105 238 metr\u00f3w","context":"wed\u0142ug starego projektu, gdy\u017c inwestor nie podj\u0105\u0142 jeszcze ostatecznej decyzji co do wysoko\u015bci wie\u017cowca. Leszek Czarnecki, kt\u00f3ry jest w\u0142a\u015bcicielem Sky Tower oznajmi\u0142 pod koniec pa\u017adziernika 2009, \u017ce wed\u0142ug nowego projektu wie\u017cowiec b\u0119dzie mierzy\u0142 207 metr\u00f3w do dachu, a wraz z anten\u0105 238 metr\u00f3w, dzi\u0119ki czemu po wybudowaniu b\u0119dzie najwy\u017cszym budynkiem w Polsce, przewy\u017cszaj\u0105c obecnego lidera \u2013 Pa\u0142ac Kultury i Nauki w Warszawie o metr. W pa\u017adzierniku 2009 okaza\u0142o si\u0119, \u017ce \u015bwiatowy kryzys prze\u0142omu lat 2008/2009 i wynikaj\u0105cy ze\u0144 spadek koniunktury nie by\u0142 jedyn\u0105 bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 zahamowania prac przy budowie Sky Tower; drugim powodem by\u0142y nieporozumienia pomi\u0119dzy inwestorem i projektantami na tle op\u00f3\u017anie\u0144 w przekazywaniu dokumentacji projektowej, do jakich mia\u0142o dochodzi\u0107 po rozpocz\u0119ciu realizacji przedsi\u0119wzi\u0119cia i id\u0105ce w \u015blad za tymi","start_idx":246,"end_idx":293}
{"id":"mrc_6433","question":"gdzie zosta\u0142y napisane dziady cz 3?","answer":"w Dre\u017anie","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 III \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w roku 1832 w Dre\u017anie. Opublikowany zosta\u0142 po raz pierwszy w 1832 roku jako IV tom \"Poezji\" (w wydaniu zbiorowym), oraz rok p\u00f3\u017aniej w edycji osobnej. Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady drezde\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == \"Dziady\" cz\u0119\u015b\u0107 III == Trzecia, ostatnia uko\u0144czona cz\u0119\u015b\u0107 dramatu, zosta\u0142a napisana wiosn\u0105 1832 roku (wi\u0105\u017ce si\u0119 to z pobytem Mickiewicza w Dre\u017anie). Przez badaczy ta cz\u0119\u015b\u0107 \"Dziad\u00f3w\" jest uwa\u017cana za arcydzie\u0142o polskiego dramatu romantycznego, m.in. ze wzgl\u0119du na po\u0142\u0105czenie w jednym utworze problematyki polityczno-historycznej z metafizyczn\u0105. Charakterystyczn\u0105 cech\u0105 tego dramatu jest jego nieci\u0105g\u0142o\u015b\u0107, fragmentaryczno\u015b\u0107 i otwarta, swobodna kompozycja. \u017baden z licznych w\u0105tk\u00f3w fabularnych nie zosta\u0142 uko\u0144czony, losy","start_idx":120,"end_idx":129}
{"id":"mrc_6434","question":"kto pierwszy u\u017cy\u0142 s\u0142owa foton?","answer":"a stworzona przez Gilberta N. Lewisa","context":"Foton (gr. \u03c6\u1ff6\u03c2 \u2013 \"\u015bwiat\u0142o\", w dope\u0142niaczu \u2013 \u03c6\u03c9\u03c4\u03cc\u03c2, nazwa stworzona przez Gilberta N. Lewisa) \u2013 cz\u0105stka elementarna z grupy bozon\u00f3w, b\u0119d\u0105ca no\u015bnikiem oddzia\u0142ywa\u0144 elektromagnetycznych (bozon cechowania). Nie posiada \u0142adunku elektrycznego ani momentu magnetycznego, jego masa spoczynkowa jest zerowa (\"m\"0 = 0), a liczba spinowa \"s\" ma warto\u015b\u0107 1. Wykazuje dualizm korpuskularno-falowy, wi\u0119c r\u00f3wnocze\u015bnie ma cechy cz\u0105stki i fali elektromagnetycznej. W fizyce foton jest kwantem pola elektromagnetycznego, np. \u015bwiat\u0142a widzialnego. W mechanice kwantowej pole elektromagnetyczne zachowuje si\u0119 jak zbi\u00f3r cz\u0105stek (foton\u00f3w). Z kwantowego punktu widzenia \u015bwiat\u0142o jest du\u017cym strumieniem foton\u00f3w. Bardzo czu\u0142e instrumenty optyczne potrafi\u0105 rejestrowa\u0107 pojedyncze fotony. W zale\u017cno\u015bci od energii foton\u00f3w, promieniowanie, na kt\u00f3re si\u0119 sk\u0142adaj\u0105, ma inn\u0105 nazw\u0119. I tak m\u00f3wi si\u0119 (poczynaj\u0105c od najwy\u017cszej energii fotonu)","start_idx":55,"end_idx":91}
{"id":"mrc_6435","question":"jaka jest sztuka?","answer":"Zdaniem niekt\u00f3rych, poj\u0119cie sztuka jest niemo\u017cliwe do kompletnego okre\u015blenia, albowiem jej granice s\u0105 redefiniowane w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y i w ka\u017cdej chwili mo\u017ce pojawi\u0107 si\u0119 dzie\u0142o, kt\u00f3re w arbitralnie przyj\u0119tej, domkni\u0119tej definicji si\u0119 nie mie\u015bci.","context":"Sztuka \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 dorobku kulturowego cywilizacji, manifestuj\u0105ca si\u0119 poprzez utwory, w tym dzie\u0142a artystyczne. Zdaniem niekt\u00f3rych, poj\u0119cie sztuka jest niemo\u017cliwe do kompletnego okre\u015blenia, albowiem jej granice s\u0105 redefiniowane w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y i w ka\u017cdej chwili mo\u017ce pojawi\u0107 si\u0119 dzie\u0142o, kt\u00f3re w arbitralnie przyj\u0119tej, domkni\u0119tej definicji si\u0119 nie mie\u015bci. Sztuka spe\u0142nia rozmaite funkcje, m.in. estetyczne, spo\u0142eczne, dydaktyczne, terapeutyczne, jednak nie stanowi\u0105 one o jej istocie. == Dzieje poj\u0119cia sztuki == === Staro\u017cytno\u015b\u0107 === Wyraz sztuka (\u0142ac. \"ars\", gr. \"techne\") w staro\u017cytno\u015bci i \u015bredniowieczu oznacza\u0142 tyle, co znajomo\u015b\u0107 \u015bci\u015ble okre\u015blonych regu\u0142 i post\u0119powanie zgodnie z nimi, czyli tyle, co rzemios\u0142o. I w istocie, w poczet sztuk zaliczano, opr\u00f3cz malarstwa i rze\u017aby, wiele rzemios\u0142, jak garncarstwo, czy krawiectwo, ale tak\u017ce np. retoryk\u0119, czy","start_idx":108,"end_idx":350}
{"id":"mrc_6436","question":"ile zwyci\u0119stw ma max verstappen?","answer":"trzy zwyci\u0119stwa","context":"o prowadzenie, odnosz\u0105c trzecie zwyci\u0119stwo w sezonie. Ostatni\u0105 eliminacj\u0119 sezonu 2019, czyli Grand Prix Abu Zabi, Verstappen uko\u0144czy\u0142 na drugim miejscu. W klasyfikacji kierowc\u00f3w, Verstappen zaj\u0105\u0142 trzecie miejsce z 278 punktami, zdobywaj\u0105c trzy zwyci\u0119stwa, dziewi\u0119\u0107 miejsc na podium, dwa pola position i trzy najszybsze okr\u0105\u017cenia. ==== 2020 ==== Przed sezonem 2020, Max Verstappen liczy\u0142, \u017ce b\u0119dzie w stanie walczy\u0107 o tytu\u0142 mistrzowski. Do wy\u015bcigu o Grand Prix Austrii rusza\u0142 z drugiego pola startowego, jednak nie uko\u0144czy\u0142 go z powodu problem\u00f3w z samochodem. Przed startem do Grand Prix W\u0119gier, Holender rozbi\u0142 si\u0119 w mokrych warunkach, gdy jecha\u0142 na pola startowe, jednak mechanicy w por\u0119 naprawili samoch\u00f3d kierowcy, kt\u00f3ry ostatecznie dojecha\u0142 do mety na drugiej pozycji. Verstappen wygra\u0142 wy\u015bcig o Grand Prix","start_idx":239,"end_idx":254}
{"id":"mrc_6437","question":"kto zainicjowa\u0142 narodowe czytanie?","answer":"prezydent Polski Bronis\u0142aw Komorowski","context":"Narodowe Czytanie \u2013 polska akcja spo\u0142eczna propaguj\u0105ca znajomo\u015b\u0107 literatury narodowej, w kt\u00f3rej obszerne fragmenty dzie\u0142 odczytywane s\u0105 publicznie, r\u00f3wnie\u017c w \u015brodkach masowego przekazu; zapocz\u0105tkowana w 2012. == Historia == Akcj\u0119 zapocz\u0105tkowano w 2012 z okazji 200-lecia Drugiej Wojny Polskiej i najazdu Napoleona na Rosj\u0119, podczas kt\u00f3rego mia\u0142 miejsce opisany w \"Panu Tadeuszu\" Adama Mickiewicza \"ostatni zajazd na Litwie\". Akcj\u0119 zorganizowa\u0142 prezydent Polski Bronis\u0142aw Komorowski, a pomys\u0142odawc\u0105 by\u0142a Agnieszka Celeda, dyrektor Biura Kultura - wcze\u015bniej m.in. wicedyrektor TVP Kultura. Pomys\u0142odawcy pragn\u0119li tego, by literatura narodowa nie by\u0142a tylko przedmiotem nauczania szkolnego, ale by sta\u0142a si\u0119 obecna w szeroko rozumianym \u017cyciu spo\u0142ecznym. Publiczne czytanie \"Pana Tadeusza\" odby\u0142o si\u0119 8 wrze\u015bnia 2012 w dziesi\u0105tkach miejscowo\u015bci z udzia\u0142em rzesz s\u0142uchaczy. Warszawskie oficjalne czytanie epopei","start_idx":444,"end_idx":481}
{"id":"mrc_6438","question":"ile os\u00f3b by\u0142o w kosmosie?","answer":"Od tego czasu w przestrzeni kosmicznej znalaz\u0142o si\u0119 569 os\u00f3b.","context":"turystami), kt\u00f3rzy opu\u015bcili atmosfer\u0119 ziemsk\u0105 \u2013 wznie\u015bli si\u0119 minimum 100 km ponad powierzchni\u0119 Ziemi. Pierwszym cz\u0142owiekiem w przestrzeni kosmicznej by\u0142 radziecki astronauta Jurij Gagarin. Jego misja o nazwie Wostok 1 rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 12 kwietnia 1961 roku o godzinie 6:07 UTC, a zako\u0144czy\u0142a tego samego dnia o godzinie 7:47 UTC. Od tego czasu w przestrzeni kosmicznej znalaz\u0142o si\u0119 569 os\u00f3b. 49 spo\u015br\u00f3d nich odby\u0142o sw\u00f3j pierwszy lot w latach 1961\u20131970. W latach 1971\u20131980 w przestrzeni kosmicznej znalaz\u0142o si\u0119 po raz pierwszy 51 os\u00f3b, w latach 1981\u20131990 \u2013 140, w latach 1991\u20132000 \u2013 158, w latach 2001\u20132010 \u2013 122, za\u015b w latach 2011\u20132020 \u2013 48. == Lista == Legenda: Astronauta, kt\u00f3ry jest obecnie w kosmosie Turysta kosmiczny (7) \u2013 M\u0119\u017cczyzna-astronauta Kobieta-astronautka (60)","start_idx":327,"end_idx":388}
{"id":"mrc_6439","question":"w kt\u00f3rym roku za\u0142o\u017cono rzym?","answer":"753 p.n.e.","context":"Tybru). Ludno\u015bci zacz\u0119\u0142o przybywa\u0107 i zasiedlono Eskwilin i Kapitol. Wed\u0142ug tradycji, przekazanej nam przez Liwiusza, Rzym za\u0142o\u017cy\u0142 Romulus 21 kwietnia 753 p.n.e. i zosta\u0142 jego pierwszym kr\u00f3lem. Od tej daty liczona by\u0142a historia miasta \u2013 \u201eAb urbe condita\u201d lub A.U.C. (\"od za\u0142o\u017cenia miasta\", zobacz te\u017c kalendarz rzymski). Jak podaje Gajusz Juliusz Solinus, zdaniem niekt\u00f3rych staro\u017cytnych historyk\u00f3w pierwszym, kt\u00f3ry u\u017cy\u0142 nazwy Roma, by\u0142 Ewander. Wedle legendy wkr\u00f3tce po za\u0142o\u017ceniu miasta Rzymianie z powodu braku kobiet w mie\u015bcie postanowili je zdoby\u0107, napadaj\u0105c osad\u0119 s\u0105siednich Sabin\u00f3w, po\u0142o\u017con\u0105 na wzg\u00f3rzu Kwirynale. Zuchwa\u0142y plan porwania Sabinek powi\u00f3d\u0142 si\u0119. Gdy Sabinowie pr\u00f3bowali odbi\u0107 kobiety, te nam\u00f3wi\u0142y ich do zawarcia rozejmu, a potem sojuszu z Rzymianami (zobacz: porwanie Sabinek). W rzeczywisto\u015bci mi\u0119dzy Rzymianami i Sabinami faktycznie musia\u0142o","start_idx":150,"end_idx":160}
{"id":"mrc_6440","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142o lego?","answer":"10 sierpnia 1932 roku","context":"Lego (nazwa stylizowana: LEGO) \u2013 przedsi\u0119biorstwo zabawkarskie, za\u0142o\u017cone przez Ole Kirka Christiansena 10 sierpnia 1932 roku w Billund w Danii. W pocz\u0105tkowych latach istnienia przedsi\u0119biorstwo zajmowa\u0142o si\u0119 mi\u0119dzy innymi produkcj\u0105 drewnianych zabawek, nast\u0119pnie zabawki sta\u0142y si\u0119 jedynym profilem jego dzia\u0142alno\u015bci. == Historia == Nazw\u0119 Lego przedsi\u0119biorstwo przyj\u0119\u0142o w 1934 r. Jest to skr\u00f3t utworzony od du\u0144skiego zwrotu \u201eleg godt\u201d (baw si\u0119 dobrze), natomiast jednym ze znacze\u0144 tego wyrazu po \u0142acinie jest \u201esk\u0142adam\u201d. W 1947 przedsi\u0119biorstwo Lego zacz\u0119\u0142o produkowa\u0107 zabawki z tworzywa sztucznego. Wielki \u015bwiatowy sukces przynios\u0142y przedsi\u0119biorstwu klocki-cegie\u0142ki, sk\u0142adane razem za pomoc\u0105 systemu wypustek i odpowiadaj\u0105cych im gniazd, pozwalaj\u0105ce na uzyskiwanie wielu mo\u017cliwych kombinacji po\u0142\u0105cze\u0144. Pierwszy rodzaj klock\u00f3w wyprodukowany zosta\u0142 w 1949 roku, w ci\u0105gu nast\u0119pnych lat przedsi\u0119biorstwo stopniowo poszerza\u0142o","start_idx":103,"end_idx":124}
{"id":"mrc_6441","question":"jaki powiat w krakowie?","answer":"Powiat krakowski","context":"Powiat krakowski \u2013 powiat w Polsce (wojew\u00f3dztwo ma\u0142opolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedzib\u0105 Starostwa Powiatowego jest Krak\u00f3w. W sk\u0142ad powiatu wchodz\u0105: * gminy miejsko-wiejskie: Krzeszowice, Ska\u0142a, Skawina, S\u0142omniki, \u015awi\u0105tniki G\u00f3rne * gminy wiejskie: Czernich\u00f3w, Igo\u0142omia-Wawrze\u0144czyce, Iwanowice, Jerzmanowice-Przeginia, Kocmyrz\u00f3w-Luborzyca, Liszki, Micha\u0142owice, Mogilany, Su\u0142oszowa, Wielka Wie\u015b, Zabierz\u00f3w, Zielonki * miasta: Krzeszowice, Ska\u0142a, Skawina, S\u0142omniki, \u015awi\u0105tniki G\u00f3rne * Wed\u0142ug danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwa\u0142o 279 239 os\u00f3b. Natomiast wed\u0142ug danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwa\u0142y 280 403 osoby. == Komunikacja == === Port lotniczy === * Port lotniczy Krak\u00f3w-Balice (kod IATA: KRK, kod ICAO: EPKK) \u2013 mi\u0119dzynarodowy port lotniczy po\u0142o\u017cony 11 km na zach\u00f3d od centrum Krakowa. Lotnisko zlokalizowane jest na terenie gminy Zabierz\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_6442","question":"kto skaza\u0142 fieldorfa nila?","answer":"w\u0142adze komunistyczne PRL","context":"August Emil Fieldorf, ps. \u201eWeller\u201d, \u201eJordan\u201d, \u201eNil\u201d (ur. 20 marca 1895 w Krakowie, zm. 24 lutego 1953 w Warszawie) \u2013 \u017co\u0142nierz Legion\u00f3w Polskich, podpu\u0142kownik piechoty Wojska Polskiego II RP, organizator i dow\u00f3dca Kedywu Armii Krajowej i zast\u0119pca Komendanta G\u0142\u00f3wnego AK, genera\u0142 brygady Polskich Si\u0142 Zbrojnych. Oskar\u017cony, skazany na kar\u0119 \u015bmierci i stracony przez w\u0142adze komunistyczne PRL. Kawaler Krzy\u017ca Z\u0142otego i Krzy\u017ca Srebrnego Orderu Virtuti Militari, po\u015bmiertnie odznaczony Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 20 marca 1895 w Krakowie przy ul. Lubicz 24 (obecnie nr 32). By\u0142 wnukiem pochodz\u0105cych z Moraw Andrzeja (sier\u017cant saper\u00f3w armii austriackiej, pracownik kolejowy, 1823-1881) i Eleonory z domu Gazda (1827-1912) oraz synem Andrzeja Franciszka (1866-1954, \u015blusarz i tak\u017ce pracownik kolei) i Agnieszki z domu","start_idx":362,"end_idx":386}
{"id":"mrc_6443","question":"jak\u0105 dyscyplin\u0119 sportu uprawia robert korzeniowski?","answer":"chodzie sportowym","context":"Robert Marek Korzeniowski (ur. 30 lipca 1968 w Lubaczowie) \u2013 polski lekkoatleta, chodziarz, czterokrotny mistrz olimpijski, trzykrotny mistrz \u015bwiata i dwukrotny mistrz Europy, by\u0142y rekordzista \u015bwiata w chodzie sportowym, najbardziej utytu\u0142owany polski sportowiec pod wzgl\u0119dem zdobytych tytu\u0142\u00f3w mistrza olimpijskiego. == \u017byciorys == Syn Zdzis\u0142awa i Emilii Korzeniowskich. W wieku sze\u015bciu lat zacz\u0105\u0142 odczuwa\u0107 pierwsze reumatyczne b\u00f3le staw\u00f3w. Pos\u0142uguje si\u0119 j\u0119zykami francuskim i hiszpa\u0144skim. W 1984 podczas zgrupowania sportowego w Rumunii handlowa\u0142 okularami i d\u017cinsami w ramach grupy RWPG. Jest pierwszym zawodnikiem w historii chodu \u015bwiatowego i pierwszym polskim sportowcem, kt\u00f3ry zdoby\u0142 z\u0142ote medale na trzech igrzyskach z rz\u0119du, a tak\u017ce pierwszym zawodnikiem, kt\u00f3ry wygra\u0142 rywalizacj\u0119 na 20 i 50 km podczas jednych igrzysk. R\u00f3wnie\u017c jako reprezentant WKS Wawel Krak\u00f3w i","start_idx":202,"end_idx":219}
{"id":"mrc_6444","question":"w ilu miastach euro 2020?","answer":"w 11 miastach-gospodarzach","context":"Mistrzostwa Europy w Pi\u0142ce No\u017cnej 2020, oficjalnie UEFA Euro 2020 \u2013 16. edycja mistrzostw Europy w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn. Turniej rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 11 czerwca i trwa\u0142 do 11 lipca 2021 w 11 miastach-gospodarzach i w 10 pa\u0144stwach. Pierwotnie turniej zaplanowany by\u0142 w dniach od 12 czerwca 2020 do 12 lipca 2020, w 12 miastach-gospodarzach i w 11 pa\u0144stwach, jednak 17 marca 2020 UEFA podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 o przeniesieniu imprezy na rok 2021 w zwi\u0105zku z pandemi\u0105 COVID-19, a 23 kwietnia 2020 poda\u0142a informacj\u0119 o utrzymaniu obecnej nazwy mistrzostw. 23 kwietnia 2021 ograniczono turniej do 11 miast-gospodarzy w 10 pa\u0144stwach. Status organizatora mistrzostw utraci\u0142a Irlandia z Dublinem, z kolei w Hiszpanii \u2013 Sewilla zast\u0105pi\u0142a zg\u0142oszone wcze\u015bniej Bilbao. Tytu\u0142u broni\u0142a reprezentacja Portugalii, ale","start_idx":180,"end_idx":206}
{"id":"mrc_6445","question":"kto dowodzi\u0142 wojskami polskimi w bitwie pod kircholmem?","answer":"Wojsko polsko-litewskie pod dow\u00f3dztwem hetmana polnego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza","context":"Bitwa pod Kircholmem (obecnie miejscowo\u015b\u0107 Salaspils na \u0141otwie, 25 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od Rygi) \u2013 bitwa stoczona 27 wrze\u015bnia 1605 w czasie polsko-szwedzkiej wojny o Inflanty w latach 1600\u20131611. Przyczyn\u0105 bitwy by\u0142y zmagania o . Dodatkowym czynnikiem by\u0142a walka o tron szwedzki mi\u0119dzy Karolem Suderma\u0144skim a Zygmuntem III Waz\u0105. == Wst\u0119p == By\u0142o to jedno z naj\u015bwietniejszych zwyci\u0119stw I Rzeczypospolitej. Wojsko polsko-litewskie pod dow\u00f3dztwem hetmana polnego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza (1040 piechoty, 2400 jazdy i 4 b\u0105d\u017a 7 dzia\u0142, w tym chor\u0105gwie kozackie, tatarskie i kurlandzkie), g\u0142\u00f3wnie dzi\u0119ki u\u017cyciu przez wodza litewskiego husarii jako si\u0142y prze\u0142amuj\u0105cej, rozgromi\u0142y ponad trzykrotnie liczniejsz\u0105 armi\u0119 szwedzk\u0105 pod dow\u00f3dztwem Karola IX Wazy (8500 piechoty, 2500 jazdy i 11 dzia\u0142 \u2013 opr\u00f3cz Szwed\u00f3w walczyli zaci\u0119\u017cni","start_idx":406,"end_idx":497}
{"id":"mrc_6446","question":"do czego s\u0142u\u017cy d\u0142awik zwarciowy?","answer":"D\u0142awiki do ograniczania pr\u0105d\u00f3w zwarciowych stosowane s\u0105 w\u00f3wczas gdy w okre\u015blonej cz\u0119\u015bci sieci uk\u0142adu elektroenergetycznego istnieje konieczno\u015b\u0107 obni\u017cenia parametr\u00f3w zwarciowych element\u00f3w sieci (\u0142\u0105cznik\u00f3w, szyn, kabli, przek\u0142adnik\u00f3w pr\u0105dowych i osprz\u0119tu).","context":"d\u0142awika. Podczas przep\u0142ywu pr\u0105du zwarciowego powstaje na nim du\u017cy indukcyjny spadek napi\u0119cia, wskutek czego napi\u0119cie przy\u0142o\u017cone do obwodu zwarciowego zostaje wydatnie obni\u017cone. Tym samym pr\u0105d w obwodzie zwarciowym staje si\u0119 mniejszy. D\u0142awiki do ograniczania pr\u0105d\u00f3w zwarciowych stosowane s\u0105 w\u00f3wczas gdy w okre\u015blonej cz\u0119\u015bci sieci uk\u0142adu elektroenergetycznego istnieje konieczno\u015b\u0107 obni\u017cenia parametr\u00f3w zwarciowych element\u00f3w sieci (\u0142\u0105cznik\u00f3w, szyn, kabli, przek\u0142adnik\u00f3w pr\u0105dowych i osprz\u0119tu). Krajowe zastosowanie dotyczy\u0142o sieci \u015bredniego napi\u0119cia, w tym g\u0142\u00f3wnie miejskich linii kablowych. Sieci du\u017cych miast maj\u0105 stosunkowo ma\u0142e opory pozorne co wynika z faktu, \u017ce na ma\u0142ym obszarze przesy\u0142ane s\u0105 do\u015b\u0107 du\u017ce moce. Natomiast przewaga stosowania w liniach kablowych wynika z wi\u0119kszej warto\u015bci pr\u0105d\u00f3w zwarcia. W liniach napowietrznych bowiem pr\u0105dy zwarcia s\u0105 mniejsze co wynika z ich wi\u0119kszych reaktancji indukcyjnych","start_idx":234,"end_idx":488}
{"id":"mrc_6447","question":"czym jest tragedia?","answer":"Tragedia to utw\u00f3r dramatyczny, w kt\u00f3rym o\u015brodkiem akcji jest nieprzezwyci\u0119\u017calny i ko\u0144cz\u0105cy si\u0119 nieuchronn\u0105 kl\u0119sk\u0105 konflikt wybitnej jednostki z si\u0142ami wy\u017cszymi \u2013 losem, fatum, prawami historii, prawami moralnymi, czy prawami spo\u0142ecznymi.","context":"Tragedia (\u0142ac. \"tragoedia\", z gr. \"trag\u014dd\u00eda\", od wyraz\u00f3w \"tragos\" \u201ekozio\u0142\u201d i \"\u014dd\u1e17\" \u201epie\u015b\u0144\u201d) \u2013 obok komedii i dramatu w\u0142a\u015bciwego jeden z trzech podstawowych gatunk\u00f3w dramatu. Tragedia to utw\u00f3r dramatyczny, w kt\u00f3rym o\u015brodkiem akcji jest nieprzezwyci\u0119\u017calny i ko\u0144cz\u0105cy si\u0119 nieuchronn\u0105 kl\u0119sk\u0105 konflikt wybitnej jednostki z si\u0142ami wy\u017cszymi \u2013 losem, fatum, prawami historii, prawami moralnymi, czy prawami spo\u0142ecznymi. Konflikt ten okre\u015bla si\u0119 jako konflikt tragiczny, stanowi on wyst\u0119puj\u0105cy w wi\u0119kszo\u015bci tragedii model sytuacji cz\u0142owieka, zarazem jako kategoria estetyczna tragizmu stanowi\u0105c o estetycznej wymowie tragedii. Konflikt tragiczny stanowi przeciwie\u0144stwo dw\u00f3ch racji r\u00f3wnowarto\u015bciowych, dlatego te\u017c maj\u0105cy dokona\u0107 mi\u0119dzy nimi wyboru musi ponie\u015b\u0107 kl\u0119sk\u0119, a jego dzia\u0142ania ko\u0144cz\u0105 si\u0119 katastrof\u0105. == Tragedia grecka == === Geneza tragedii === \u0179r\u00f3d\u0142em tragedii greckiej s\u0105 obrz\u0119dy religijne na","start_idx":174,"end_idx":411}
{"id":"mrc_6448","question":"kto podzieli\u0142 cesarstwo na wschodnio i zachodniorzymskie?","answer":"Teodozjusz Wielki","context":"udawa\u0142o si\u0119 to pa\u0144stwo zjednoczy\u0107. Ostatecznego podzia\u0142u dokona\u0142 w 395 r. Teodozjusz Wielki w swoim testamencie po \u015bmierci. Jego synowie Honoriusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Zach\u00f3d i Arkadiusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Wsch\u00f3d, obj\u0119li rz\u0105dy. W ten spos\u00f3b Honoriusz zosta\u0142 pierwszym w\u0142adc\u0105 cesarstwa zachodniorzymskiego. Poniewa\u017c by\u0142 osob\u0105 ma\u0142oletni\u0105, praktyczn\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie posiada\u0142 jego opiekun Stylicho. ==== Struktura militarna i administracyjna ==== U schy\u0142ku IV wieku si\u0142y zbrojne cesarstwa rzymskiego liczy\u0142y ok. 500 tys. \u017co\u0142nierzy. Wojska pograniczne (\"limitanei\") chroni\u0142y granice imperium stacjonuj\u0105c w garnizonach, natomiast porz\u0105dek wewn\u0119trzny utrzymywa\u0142y wojska rezerwowe (okre\u015blane jako: \"palatini\" i \"comitatenses\") stacjonuj\u0105ce w wa\u017cniejszych strategicznie miastach. Na pocz\u0105tku V w. imperium rzymskie dzieli\u0142o si\u0119 na: 4 prefektury (ka\u017cd\u0105 z nich zarz\u0105dza\u0142 \"praefectus praetorio\"), 13 diecezji (na czele ka\u017cdej sta\u0142 \"vicarius\")","start_idx":74,"end_idx":91}
{"id":"mrc_6449","question":"jaki charakter mia\u0142a 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"zaliczana do wojen totalnych","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":49,"end_idx":77}
{"id":"mrc_6450","question":"co warunkuje przyja\u017a\u0144?","answer":"serdeczne stosunki oparte na wzajemnej \u017cyczliwo\u015bci.","context":"Przyja\u017a\u0144 \u2013 serdeczne stosunki oparte na wzajemnej \u017cyczliwo\u015bci. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludzi uwa\u017ca, \u017ce ich przyjaciele dobrze ich znaj\u0105. Jednak badania wykaza\u0142y, \u017ce w wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w jest to z\u0142udzenie zwi\u0105zane z ch\u0119ci\u0105 poprawy samooceny. Wierz\u0105c, \u017ce przyjacio\u0142om zale\u017cy na nas, budujemy poczucie w\u0142asnej warto\u015bci. Przyja\u017a\u0144 w kontek\u015bcie socjologicznym jest silnie zwi\u0105zana z nieprzyja\u017ani\u0105. Wsp\u00f3lny wr\u00f3g bardzo skutecznie cementuje wi\u0119zi mi\u0119dzy przyjaci\u00f3\u0142mi, a jednym z narz\u0119dzi s\u0142u\u017c\u0105cych do tego jest plotka. Przyjaciele maj\u0105 tendencj\u0119 do wyolbrzymiania negatywnych cech swych nieprzyjaci\u00f3\u0142 i pomijania ich cech pozytywnych. Zawieranie przyja\u017ani odbywa si\u0119 w r\u00f3\u017cny spos\u00f3b, zale\u017cnie od kultury i powi\u0105za\u0144 religijnych. Niekt\u00f3re przyja\u017anie s\u0105 zawierane poprzez zapytanie: \u201eCzy chcia\u0142by\u015b/chcia\u0142aby\u015b zosta\u0107 moim przyjacielem?\u201d lub w inny podobny spos\u00f3b, czasem towarzysz\u0105 temu obietnice i przysi\u0119gi. Coraz rzadziej spotykana","start_idx":11,"end_idx":62}
{"id":"mrc_6451","question":"jakie by\u0142y przyczyny wojny secesyjnej?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich uznaje sp\u00f3r o niewolnictwo za g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny secesyjnej.","context":"mienie o warto\u015bci 5 mld dolar\u00f3w, wolno\u015b\u0107 uzyska\u0142y 4 miliony niewolnik\u00f3w. == Przyczyny wojny == === Niewolnictwo === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich uznaje sp\u00f3r o niewolnictwo za g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 wybuchu wojny secesyjnej. Przeciwne zdanie wyra\u017ca jedynie niewielka mniejszo\u015b\u0107 negacjonist\u00f3w historycznych, ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w ameryka\u0144skich oraz cz\u0119\u015b\u0107 opinii publicznej. Poniewa\u017c ruch abolicjonistyczny nie cieszy\u0142 si\u0119 w latach 50. XIX wieku wystarczaj\u0105cym poparciem na Po\u0142udniu, radykalne reformy nie by\u0142y realnym rozwi\u0105zaniem. Na tym etapie politycy p\u00f3\u0142nocnych stan\u00f3w kierowali si\u0119 g\u0142\u00f3wnie pragnieniem zachowania Unii. Po\u0142udnie jednak czu\u0142o si\u0119 zagro\u017cone i ostatecznie og\u0142osi\u0142o secesj\u0119, maj\u0105c na celu przede wszystkim obron\u0119 instytucji niewolnictwa. Zosta\u0142o to otwarcie wyra\u017cane w deklaracjach secesji. Sam Abraham Lincoln napisa\u0142 w pojednawczym li\u015bcie do przysz\u0142ego wiceprezydenta Konfederacji, Alexandra Stephensa w grudniu 1860:","start_idx":116,"end_idx":223}
{"id":"mrc_6452","question":"jaka w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 wody umo\u017cliwia organizmom termoregulacje?","answer":"parowani","context":"Termoregulacja \u2013 zdolno\u015b\u0107 do utrzymania temperatury cia\u0142a w zakresie optymalnym dla organizmu. Najcz\u0119\u015bciej ten mechanizm wyst\u0119puje u ptak\u00f3w i ssak\u00f3w. U ludzi mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 dwa rodzaje termoregulacji: # behawioraln\u0105 \u2013 \u015bwiadom\u0105, polegaj\u0105c\u0105 na ubieraniu si\u0119 adekwatnym do warunk\u00f3w i temperatury otoczenia, # fizjologiczn\u0105 \u2013 opart\u0105 na odruchach bezwarunkowych (np. dreszcze przy obni\u017ceniu temperatury, pocenie si\u0119) == Sposoby wymiany ciep\u0142a z otoczeniem == Wymiana ciep\u0142a z otoczeniem nast\u0119puje gdy temperatura otoczenia jest r\u00f3\u017cna od temperatury organizmu. Wymiana taka mo\u017ce nast\u0119powa\u0107 na drodze: * promieniowania, * konwekcji, * przewodzenia, * parowania. == Sens termoregulacji == Zgodnie z regu\u0142\u0105 van \u2019t Hoffa enzymy dzia\u0142aj\u0105 skuteczniej przy wy\u017cszej temperaturze. Wy\u017csza aktywno\u015b\u0107 enzym\u00f3w skutkuje podwy\u017cszonym tempem metabolizmu, kt\u00f3ry jest od nich ca\u0142kowicie zale\u017cny. G\u00f3rna granica","start_idx":644,"end_idx":652}
{"id":"mrc_6453","question":"kto jest w reprezentacji polski?","answer":"W reprezentacji mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 wy\u0142\u0105cznie zawodnicy posiadaj\u0105cy obywatelstwo polskie.","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn \u2013 dru\u017cyna pi\u0142karska reprezentuj\u0105ca Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w zawodach mi\u0119dzynarodowych. Za jej funkcjonowanie odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki No\u017cnej, organ zarz\u0105dzaj\u0105cy pi\u0142k\u0105 no\u017cn\u0105 w Polsce. W reprezentacji mog\u0105 wyst\u0119powa\u0107 wy\u0142\u0105cznie zawodnicy posiadaj\u0105cy obywatelstwo polskie. Reprezentacja Polski sw\u00f3j pierwszy mecz mi\u0119dzypa\u0144stwowy rozegra\u0142a w 1921 przeciwko W\u0119grom. G\u0142\u00f3wnym stadionem, na kt\u00f3rym podejmuje rywali w roli gospodarza, jest obecnie Stadion Narodowy w Warszawie. Z kolei jedynym obiektem posiadaj\u0105cym nadane przez PZPN miano \"narodowego\" jest Stadion \u015al\u0105ski w Chorzowie. Polska bierze udzia\u0142 w rozgrywkach Pucharu \u015awiata FIFA (mistrzostw \u015bwiata) oraz mistrzostw Europy UEFA (EURO), kt\u00f3re odbywaj\u0105 si\u0119 naprzemiennie co dwa lata. Uczestniczy\u0142a w o\u015bmiu z dwudziestu jeden turniej\u00f3w fina\u0142owych M\u015a oraz w czterech z szesnastu turniej\u00f3w fina\u0142owych ME. Najlepszym","start_idx":243,"end_idx":328}
{"id":"mrc_6454","question":"kto jest tw\u00f3rc\u0105 bitcoina?","answer":"Craig Steven Wright","context":"wok\u00f3\u0142 postaci tw\u00f3rcy === W grudniu 2015 roku ameryka\u0144skie portale Wired i Gizmodo, po przeprowadzeniu \u015bledztwa dziennikarskiego, zasugerowa\u0142y, i\u017c tw\u00f3rc\u0105 bitcoina mo\u017ce by\u0107 australijski przedsi\u0119biorca z bran\u017cy IT \u2013 Craig Steven Wright. Australijski biznesmen w celu zako\u0144czenia spekulacji na sw\u00f3j temat oficjalnie przyzna\u0142 si\u0119 i przedstawi\u0142 dowody, i\u017c to on pod pseudonimem Satoshi Nakamoto stworzy\u0142 najpopularniejsz\u0105 wirtualn\u0105 walut\u0119, niemniej jednak spo\u0142eczno\u015b\u0107 bitcoina uwa\u017ca, \u017ce to oszustwo. == Specyfikacja techniczna == Bitcoin jest implementacj\u0105 konceptu b-money, autorstwa Wei Daia oraz bitgold, autorstwa Nicka Szabo, opart\u0105 na sieci P2P. Zasady funkcjonowania systemu s\u0105 opisane w specyfikacji technicznej stworzonej i opublikowanej w 2008 roku przez Satoshiego Nakamoto. === Adresy === Ka\u017cda osoba uczestnicz\u0105ca w sieci bitcoin ma portfel zawieraj\u0105cy dowoln\u0105 liczb\u0119 par kluczy","start_idx":213,"end_idx":232}
{"id":"mrc_6455","question":"co przedstawia obraz w\u0119drowiec nad morzem mg\u0142y?","answer":"przedstawia posta\u0107 samotnego w\u0119drowca, odwr\u00f3conego do widza plecami, stoj\u0105cego spokojnie na skalistym szczycie nad przepa\u015bci\u0105. Poni\u017cej w\u0119drowca zalega \u201emorze mgie\u0142\u201d zas\u0142aniaj\u0105ce ziemski \u015bwiat.","context":"W\u0119drowiec nad morzem mg\u0142y () \u2013 obraz olejny niemieckiego malarza okresu romantyzmu Caspara Davida Friedricha, namalowany w 1818. S\u0142ynny obraz Friedricha przedstawia posta\u0107 samotnego w\u0119drowca, odwr\u00f3conego do widza plecami, stoj\u0105cego spokojnie na skalistym szczycie nad przepa\u015bci\u0105. Poni\u017cej w\u0119drowca zalega \u201emorze mgie\u0142\u201d zas\u0142aniaj\u0105ce ziemski \u015bwiat.","start_idx":153,"end_idx":345}
{"id":"mrc_6456","question":"kto jest legendarnym zalozycielem polski?","answer":"Lech","context":"Lech \u2013 legendarny protoplasta Polak\u00f3w, jeden z trzech braci-za\u0142o\u017cycieli pa\u0144stw s\u0142owia\u0144skich. Tw\u00f3rca pa\u0144stwa Polan oraz jego pierwszej stolicy \u2013 Gniezna. Brat Czecha i Rusa. Tradycja przypisuje mu stworzenie nazwy pierwszej stolicy Polski i okre\u015blenie god\u0142a pa\u0144stwa \u2013 Or\u0142a Bia\u0142ego. Legenda o nim pojawi\u0142a si\u0119 m.in. w Kronice wielkopolskiej. Od jego imienia pochodzi nazwa Wzg\u00f3rza Lecha w Gnie\u017anie. == Legenda == Lech w \u017ar\u00f3d\u0142ach pojawia si\u0119 po raz pierwszy w legendzie o Lechu, Czechu i Rusie, kt\u00f3ra spisana zosta\u0142a w \"Kronice Wielkopolskiej\", napisanej po \u0142acinie w II po\u0142owie XIII wieku. Wed\u0142ug anonimowego kronikarza bracia pochodzili z Panonii i po przybyciu na p\u00f3\u0142noc za\u0142o\u017cyli pa\u0144stwa nazwane ich imionami. Legendy czeskie podaj\u0105, \u017ce Czech osiedli\u0142 si\u0119 na g\u00f3rze \u0158\u00edp, a Lech ruszy\u0142 dalej","start_idx":0,"end_idx":4}
{"id":"mrc_6457","question":"jak nazywa si\u0119 obecny papie\u017c 2021?","answer":"Franciszek","context":"Paw\u0142a za Murami, a tak\u017ce ze spotkania z korpusem dyplomatycznym. 11 stycznia 2021 opublikowanym w motu proprio \"Spiritus Domini\" papie\u017c dokona\u0142 zmiany w prawie kanonicznym zezwalaj\u0105c kobietom na pos\u0142ug\u0119 akolity i lektora. 4 lipca 2021 papie\u017c Fraciszek w klinice Gemelli zosta\u0142 poddany zabiegowi chirurgicznemu uchy\u0142kowato\u015bci okr\u0119\u017cnicy, kt\u00f3ry polega\u0142 na wyci\u0119ciu cz\u0119\u015bci jelita grubego (tzw. hemikolektomia). W zwi\u0105zku z rekonwalescencj\u0105 papie\u017ca Franciszka po operacji, po raz pierwszy od swojego pontyfikatu modlitwie Anio\u0142 Pa\u0144ski przewodniczy\u0142 z apartamentu w klinice, w tym samym, w kt\u00f3rym kilka razy przebywa\u0142 Jan Pawe\u0142 II. Pobyt w klinice papie\u017c zako\u0144czy\u0142 14 lipca 2021. 16 lipca 2021 papie\u017c Franciszek wyda\u0142 list apostolski motu proprio \"Traditionis custodes\", kt\u00f3rym ograniczy\u0142 mo\u017cliwo\u015b\u0107 korzystania z tak zwanej liturgii przedsoborowej. Zni\u00f3s\u0142 tym samym","start_idx":695,"end_idx":705}
{"id":"mrc_6458","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 instalacja elektryczna?","answer":"Instalacja elektryczna w budynku mieszkalnym sk\u0142ada si\u0119 z uk\u0142adu zasilania niskiego napi\u0119cia, obejmuj\u0105cego: * przy\u0142\u0105cze i z\u0142\u0105cze kablowe, * tablic\u0119 rozdzielcz\u0105, * piony i linie zasilaj\u0105ce, * instalacj\u0119 odbiorcz\u0105, * odpowiedni\u0105 liczb\u0119 obwod\u00f3w.","context":"elektrycznych o skoordynowanych parametrach technicznych, napi\u0119ciu znamionowym do 1000 V pr\u0105du zmiennego i 1500 V pr\u0105du sta\u0142ego, przeznaczona do doprowadzania energii elektrycznej z sieci rozdzielczej do odbiornik\u00f3w. Potocznie, jako instalacj\u0119 elektryczn\u0105 rozumie si\u0119 cz\u0119sto tylko u\u0142o\u017cenie na sta\u0142e przewod\u00f3w elektrycznych. Instalacja elektryczna w budynku mieszkalnym sk\u0142ada si\u0119 z uk\u0142adu zasilania niskiego napi\u0119cia, obejmuj\u0105cego: * przy\u0142\u0105cze i z\u0142\u0105cze kablowe, * tablic\u0119 rozdzielcz\u0105, * piony i linie zasilaj\u0105ce, * instalacj\u0119 odbiorcz\u0105, * odpowiedni\u0105 liczb\u0119 obwod\u00f3w. Instalacja taka obejmuje nie tylko przewody i kable elektroenergetyczne, urz\u0105dzenia zabezpieczaj\u0105ce i przyrz\u0105dy \u0142\u0105czeniowe, zabezpieczaj\u0105ce, ochronne, steruj\u0105ce i pomiarowe wraz z ich obudowami i konstrukcjami wsporczymi, lecz tak\u017ce rezerwowe \u017ar\u00f3d\u0142a energii elektrycznej, takie jak baterie akumulatorowe, urz\u0105dzenia bezprzerwowego zasilania (UPS) oraz zespo\u0142y pr\u0105dotw\u00f3rcze, wraz z instalacjami przynale\u017cnymi","start_idx":324,"end_idx":566}
{"id":"mrc_6459","question":"czym zajmuj\u0105 si\u0119 zwi\u0105zki zawodowe?","answer":"obrona interes\u00f3w spo\u0142eczno-ekonomicznych.","context":"Zwi\u0105zek zawodowy \u2013 masowa organizacja spo\u0142eczna zrzeszaj\u0105ca ludzi pracy najemnej na zasadzie dobrowolno\u015bci. Jej celem jest obrona interes\u00f3w spo\u0142eczno-ekonomicznych. Tworzona mo\u017ce by\u0107 wed\u0142ug kryteri\u00f3w ga\u0142\u0119zi produkcji, zawodu lub regionu, w kt\u00f3rym operuje. Zwi\u0105zki ponadto mog\u0105 rozwija\u0107 dzia\u0142alno\u015b\u0107 samopomocow\u0105, edukacyjn\u0105 czy kulturaln\u0105. == Historia == Pierwsze organizacje zwi\u0105zkowe (znane jako kluby zawodowe) utworzone zosta\u0142y ju\u017c w XVIII wieku w Wielkiej Brytanii. Pocz\u0105tkowo mia\u0142y one charakter cech\u00f3w zrzeszaj\u0105cych pracownik\u00f3w jednej specjalno\u015bci i by\u0142y rozdrobnione. W po\u0142owie wieku XIX istnia\u0142o w Wielkiej Brytanii oko\u0142o 1600 takich zwi\u0105zk\u00f3w. Ma\u0142e zwi\u0105zki zacz\u0119\u0142y si\u0119 jednoczy\u0107 z inspiracji Roberta Owena, kt\u00f3ry w 1833 roku utworzy\u0142 Krajowy Zwi\u0105zek Zawodowy. W 1868 roku powo\u0142ano og\u00f3lnokrajow\u0105 central\u0119 Krajowy Zwi\u0105zek Zawodowy. W tym czasie w innych krajach powstawa\u0142y podobne organizacje, w","start_idx":123,"end_idx":164}
{"id":"mrc_6460","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0105 wyrazy d\u017awi\u0119kona\u015bladowcze?","answer":"e imituj\u0105 odg\u0142osy otaczaj\u0105cego nas \u015bwiata.","context":"(pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 orzeczenia) lub wyst\u0119powa\u0107 samodzielnie (np. \"precz\", \"huzia\", \"jazda\", \"wara\", \"won\"). * Wykrzykniki onomatopeiczne (wykrzykniki d\u017awi\u0119kona\u015bladowcze) to wykrzykniki, kt\u00f3re mog\u0105 wchodzi\u0107 w zwi\u0105zki sk\u0142adniowe z innymi wyrazami. Wyrazy te imituj\u0105 odg\u0142osy otaczaj\u0105cego nas \u015bwiata. Wyst\u0119puj\u0105 one samodzielnie, ale mog\u0105 te\u017c pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 orzeczenia (np. \"hop\", \"b\u0119c\", \"bzz\", \"chlup\", \"skrzyp\", \"szur\", \"ciach\", \"hyc\", \"buch\"). === Og\u00f3lny podzia\u0142 wyraz\u00f3w ze wzgl\u0119du na odmian\u0119 (kryterium morfologiczne) === Kryterium to dzieli cz\u0119\u015bci mowy na odmienne i nieodmienne. Odmienne z kolei mo\u017cna podzieli\u0107 na kilka innych grup wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych kryteri\u00f3w morfologicznych. Wykrzykniki zaliczamy do nieodmiennych cz\u0119\u015bci mowy. Jest jednak pewna grupa wykrzyknik\u00f3w, kt\u00f3ra wykazuje charakterystyczne cechy cz\u0119\u015bci mowy odmiennej (budowa s\u0142owotw\u00f3rcza). S\u0105 to wyrazy pochodz\u0105ce od innych cz\u0119\u015bci mowy. Nie mog\u0105 by\u0107 one jednak","start_idx":250,"end_idx":292}
{"id":"mrc_6461","question":"ile metr\u00f3w g\u0142\u0119boko\u015bci ma wis\u0142a?","answer":"wynosi oko\u0142o 2 m, w czasie stan\u00f3w wysokich dochodzi do oko\u0142o 7 m, a lokalnie g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 rzeki wzrasta wtedy nawet do 15 m.","context":"G\u0142\u0119boko\u015b\u0107 == W czasie niskich stan\u00f3w g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 nurtu najbardziej dynamicznych strumieni Wis\u0142y wynosi oko\u0142o 2 m, w czasie stan\u00f3w wysokich dochodzi do oko\u0142o 7 m, a lokalnie g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 rzeki wzrasta wtedy nawet do 15 m. Wahania zwierciad\u0142a wody w Wi\u015ble wynosz\u0105 oko\u0142o 8 metr\u00f3w. Przy wysokich stanach wody Wis\u0142a cz\u0119sto wylewa si\u0119 na znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 w mi\u0119dzywalu cz\u0119\u015b\u0107 tarasu zalewowego. Natomiast przy niskim poziomie wody k\u0119py wi\u015blane wystaj\u0105 2-5 metr\u00f3w powy\u017cej niego, wy\u0142aniaj\u0105 si\u0119 te\u017c nieustabilizowane ni\u017csze k\u0119py oraz piaszczyste odsypy korytowe. W wyniku nadmiernej eksploatacji piasku powy\u017cej gorsetu po drugiej wojnie \u015bwiatowej powsta\u0142 w dnie rzeki tak zwany wyb\u00f3j warszawski. Poskutkowa\u0142o to obni\u017ceniem zwierciad\u0142a niskich w\u00f3d Wis\u0142y o 2 m oraz obni\u017ceniem poziomu w\u00f3d gruntowych w okresie niskich stan\u00f3w","start_idx":94,"end_idx":215}
{"id":"mrc_6462","question":"kiedy uk\u0142adamy poszkodowanego w pozycji bezpiecznej?","answer":"Stosuje si\u0119 j\u0105 u poszkodowanych nieurazowych, posiadaj\u0105cych oddech i inne funkcje \u017cyciowe.","context":"z pozycji bezpiecznych, umo\u017cliwiaj\u0105ca bezpieczne bezprzyrz\u0105dowe utrzymanie dro\u017cno\u015bci g\u00f3rnych dr\u00f3g oddechowych. Stosuje si\u0119 j\u0105 u poszkodowanych nieurazowych, posiadaj\u0105cych oddech i inne funkcje \u017cyciowe. Pozycja boczna ustalona uniemo\u017cliwia zapadanie si\u0119 j\u0119zyka na tyln\u0105 \u015bcian\u0119 gard\u0142a, co u nieprzytomnego mo\u017ce spowodowa\u0107 niedro\u017cno\u015b\u0107 dr\u00f3g oddechowych i w wyniku tego \u015bmier\u0107. Dzi\u0119ki jej zastosowaniu zmniejsza si\u0119 ryzyko zad\u0142awienia si\u0119 osoby poszkodowanej tre\u015bci\u0105 ewentualnych wymiocin, b\u0105d\u017a p\u0142yn\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 w jamie ustnej, kt\u00f3re (je\u015bli zaistniej\u0105) samoistnie z niej wyp\u0142ywaj\u0105. Kobiety w ci\u0105\u017cy nale\u017cy uk\u0142ada\u0107 na lewym boku w celu unikni\u0119cia zespo\u0142u aortalno-\u017cylnego (aortalno-kawalnego) \u2013 upo\u015bledzenia kr\u0105\u017cenia w aorcie brzusznej i \u017cyle g\u0142\u00f3wnej dolnej ze wzgl\u0119du na nacisk wywierany przez p\u0142\u00f3d. Nauka u\u0142o\u017cenia osoby w pozycji bocznej ustalonej jest cz\u0119\u015bci\u0105 szkolenia w wykonywaniu resuscytacji kr\u0105\u017ceniowo-oddechowej (RKO).","start_idx":111,"end_idx":201}
{"id":"mrc_6463","question":"kim jest jaros\u0142aw bieniuk?","answer":"polski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji obro\u0144cy, reprezentant Polski.","context":"Jaros\u0142aw Bieniuk (ur. 4 czerwca 1979 w Gda\u0144sku) \u2013 polski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji obro\u0144cy, reprezentant Polski. == Kariera klubowa == Karier\u0119 rozpoczyna\u0142 w sezonie 1994/95, wyst\u0119puj\u0105c w zespole Ogniwo Sopot. W nast\u0119pnym roku przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Lechii Gda\u0144sk. === Amica Wronki === Przed sezonem 1998/1999 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Amiki Wronki. W polskiej ekstraklasie debiutowa\u0142 22 maja 1999 w spotkaniu Amiki Wronki z Poloni\u0105 Warszawa, zako\u0144czonym zwyci\u0119stwem wronczan 1:0. Wywalczy\u0142 te\u017c z Amik\u0105 Puchar Polski. W sezonie 1999/2000 sta\u0142 si\u0119 podstawowym graczem dru\u017cyny. Zagra\u0142 w niej 21 mecz\u00f3w ligowych (6. miejsce w Ekstraklasie) oraz zdoby\u0142 kolejny Puchar Polski (w finale Amica pokona\u0142a w dwumeczu Wis\u0142\u0119 Krak\u00f3w \u2013 2:2 i 3:0). W sezonie 2000/2001 strzeli\u0142 swoj\u0105 pierwsz\u0105 bramk\u0119 w Ekstraklasie, w","start_idx":50,"end_idx":117}
{"id":"mrc_6464","question":"kiedy powsta\u0142a ewangelia \u015bw jana?","answer":"Na og\u00f3\u0142 Ewangeli\u0119 Jana datuje si\u0119 na koniec I wieku","context":"Ewangelia Jana [J, Jn lub Jan] \u2013 lub Ewangelia wed\u0142ug \u015bwi\u0119tego Jana \u2013 jedna z czterech Ewangelii Nowego Testamentu, kt\u00f3rej autorstwo przypisuje si\u0119 Janowi Aposto\u0142owi, Janowi prezbiterowi lub bli\u017cej nieidentyfikowalnemu \u201eumi\u0142owanemu uczniowi\u201d. Prawdopodobnie jest to ewangelia chronologicznie najp\u00f3\u017aniejsza ze wszystkich ewangelii nowotestamentowych i wyra\u017anie odr\u00f3\u017cnia si\u0119 od pozosta\u0142ych, tzw. synoptycznych. Na og\u00f3\u0142 Ewangeli\u0119 Jana datuje si\u0119 na koniec I wieku, a jako miejsce jej powstania wskazuje si\u0119 zwykle Efez, jakkolwiek brane s\u0105 pod uwag\u0119 r\u00f3wnie\u017c i inne miejsca (Antiochia Syryjska, Aleksandria). Wskazywano, \u017ce czwarta Ewangelia uzupe\u0142nia informacje podane przez synoptyk\u00f3w. Wyj\u0105tkowo du\u017co miejsca autor po\u015bwi\u0119ca wyja\u015bnieniu znaczenia \u015bmierci Jezusa, s\u0142ownictwo jest ubogie, wieloznaczne i celowo dobrane. Uwa\u017ca si\u0119 dzi\u015b, \u017ce jest inn\u0105 wersj\u0105 tej samej tradycji o dzia\u0142alno\u015bci Jezusa. Ewangelia","start_idx":409,"end_idx":460}
{"id":"mrc_6465","question":"z jakiej ro\u015bliny jest majeranek?","answer":"Lebiodka majeranek, majeranek ogrodowy (\"Origanum majorana\" L.)","context":"Lebiodka majeranek, majeranek ogrodowy (\"Origanum majorana\" L.) \u2013 gatunek ro\u015bliny nale\u017c\u0105cy do rodziny jasnotowatych (\"Lamiaceae\" Lindl.). Inne nazwy zwyczajowe: majoran, mariolka. Pochodzi z basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego, ale obecnie ro\u015bnie dziko tylko na Cyprze i w Turcji. Jest natomiast uprawiany w wielu rejonach \u015bwiata. U\u017cywany jest jako przyprawa, ro\u015blina lecznicza i kosmetyczna. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Ro\u015blina osi\u0105ga do 50 cm wysoko\u015bci. \u0141odygi wzniesione, silnie rozga\u0142\u0119zione, wcze\u015bnie drewniej\u0105ce u podstawy. Ca\u0142a ro\u015blina szaro omszona. ; Li\u015bcie: Li\u015bcie drobne, kr\u00f3tkoogonkowe, pod\u0142ugowatoeliptyczne, \u0142opatkowate, ca\u0142obrzegie, z gruczo\u0142kami. ; Kwiaty: Kwiaty ma\u0142e, bia\u0142e do r\u00f3\u017cowych, o niepodzielonej g\u00f3rnej wardze, osadzone w pachwinach okr\u0105g\u0142ych podsadek, ok\u00f3\u0142kowo zebrane w czterokanciaste, k\u0142osokszta\u0142tne g\u0142\u00f3wki na szczytach p\u0119d\u00f3w. Kwitnie od lipca do pierwszych przymrozk\u00f3w. ; Owoce: Roz\u0142upnia. Nasiona bardzo","start_idx":0,"end_idx":63}
{"id":"mrc_6466","question":"jak si\u0119 nazywa stadion w gda\u0144sku?","answer":"Stadion w Gda\u0144sku, znany r\u00f3wnie\u017c pod komercyjn\u0105 nazw\u0105 Polsat Plus Arena Gda\u0144sk","context":"Stadion w Gda\u0144sku, znany r\u00f3wnie\u017c pod komercyjn\u0105 nazw\u0105 Polsat Plus Arena Gda\u0144sk \u2013 stadion pi\u0142karski w Gda\u0144sku, znajduj\u0105cy si\u0119 przy ulicy Pokole\u0144 Lechii Gda\u0144sk 1, w dzielnicy Letnica. Stanowi w\u0142asno\u015b\u0107 miasta Gda\u0144ska, a jego g\u0142\u00f3wnym u\u017cytkownikiem jest klub pi\u0142karski Lechia Gda\u0144sk. Stadion zosta\u0142 oddany do u\u017cytku 19 lipca 2011 roku, a pierwszym oficjalnym meczem by\u0142o spotkanie Lechii z Cracovi\u0105 rozegrane 14 sierpnia tego samego roku. 26 maja 2021 roku stadion go\u015bci\u0142 fina\u0142 Ligi Europy. Stadion jest pi\u0105tym co do wielko\u015bci najwi\u0119kszym obiektem pi\u0142karskim w Polsce. Wyprzedzaj\u0105 go jedynie Stadion Narodowy im. Kazimierza G\u00f3rskiego w Warszawie, Stadion \u015al\u0105ski w Chorzowie, Stadion Pozna\u0144 oraz Stadion Wroc\u0142aw. Pojemno\u015b\u0107 stadionu wynosi 41 620 miejsc. Jest on stadionem czwartej kategorii UEFA. Jest to pierwszy stadion","start_idx":0,"end_idx":78}
{"id":"mrc_6467","question":"kim s\u0105 rodzice sanah?","answer":"Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":387,"end_idx":431}
{"id":"mrc_6468","question":"jak\u0105 funkcje pe\u0142ni wakuola?","answer":"W kom\u00f3rkach ro\u015blinnych g\u0142\u00f3wn\u0105 funkcj\u0105 wakuoli jest magazynowanie wody, soli mineralnych oraz zwi\u0105zk\u00f3w organicznych.","context":"zjawisko analogiczne do umieszczenia kom\u00f3rki ro\u015blinnej w roztworze hipotonicznym. Ca\u0142o\u015b\u0107 systemu wakuolarnego kom\u00f3rki nazywana jest wakuomem. == Funkcje == Pe\u0142nione w kom\u00f3rce funkcje mog\u0105 zale\u017ce\u0107 zar\u00f3wno od organizmu, jak i typu tkanki w sk\u0142ad kt\u00f3rej wchodzi kom\u00f3rka. W kom\u00f3rkach ro\u015blinnych g\u0142\u00f3wn\u0105 funkcj\u0105 wakuoli jest magazynowanie wody, soli mineralnych oraz zwi\u0105zk\u00f3w organicznych. Ze wzgl\u0119du na obecno\u015b\u0107 w wakuoli zwi\u0105zk\u00f3w osmotycznie czynnych oraz gromadzenie znacznych ilo\u015bci wody, ta struktura kom\u00f3rkowa jest g\u0142\u00f3wnym elementem reguluj\u0105cym gospodark\u0119 wodn\u0105 kom\u00f3rki, odpowiada te\u017c za turgor kom\u00f3rek i tkanek. Liczne gromadzone w wakuoli jony takie jak Na+, K+, Ca2+, Cl\u2212, SO42\u2212, NO3\u2212, PO43\u2212 i inne, pozwalaj\u0105 utrzyma\u0107 sta\u0142y i bezpieczny dla metabolizmu kom\u00f3rki poziom jon\u00f3w w cytozolu. U halofit\u00f3w st\u0119\u017cenie jon\u00f3w w wakuoli dochodzi do 800 mM.","start_idx":268,"end_idx":383}
{"id":"mrc_6469","question":"kt\u00f3re cz\u0119\u015bci warzyw s\u0105 jadalne?","answer":"Cz\u0119\u015bciami u\u017cytkowymi ro\u015blin warzywnych mog\u0105 by\u0107 ca\u0142e ro\u015bliny lub tylko: li\u015bcie, owoce, kwiatostany, bulwy, \u0142odygi i korzenie.","context":"Ro\u015bliny warzywne, warzywa, jarzyny \u2013 ro\u015bliny jednoroczne, dwuletnie lub byliny, kt\u00f3re w ca\u0142o\u015bci lub w cz\u0119\u015bci stanowi\u0105 pokarm cz\u0142owieka. Mog\u0105 by\u0107 spo\u017cywane w stanie surowym lub po obr\u00f3bce cieplnej. Cz\u0119\u015bciami u\u017cytkowymi ro\u015blin warzywnych mog\u0105 by\u0107 ca\u0142e ro\u015bliny lub tylko: li\u015bcie, owoce, kwiatostany, bulwy, \u0142odygi i korzenie. W formalnej klasyfikacji towar\u00f3w spo\u017cywczych warzywa to grupa produkt\u00f3w ro\u015blinnych przeznaczonych do spo\u017cycia, obejmuj\u0105ca poza tym co tradycyjnie uznawane jest za warzywa, tak\u017ce jadalne grzyby oraz p\u0105ki kwiatowe kapar\u00f3w i owoce oliwek (z wyj\u0105tkiem stosowanych do produkcji olej\u00f3w), mimo \u017ce s\u0105 to sk\u0142adowe ro\u015blin krzewiastych i drzewiastych. Z kolei owoce truskawek, poziomek i ananas\u00f3w, mimo \u017ce s\u0105 to ro\u015bliny zielne, klasyfikowane s\u0105 jako owoce. Upraw\u0105 i produkcj\u0105 warzyw zajmuje si\u0119 warzywnictwo. Warzywa s\u0105 bardzo","start_idx":197,"end_idx":322}
{"id":"mrc_6470","question":"o czym jest iliada?","answer":"Tematem utworu jest gniew Achillesa i zwi\u0105zane z nim epizody wojny troja\u0144skiej.","context":"Iliada (gr. \"Ili\u00e1s\") \u2013 obok \"Odysei\" drugi z epos\u00f3w, kt\u00f3rych autorstwo tradycja przypisuje Homerowi. Oba utwory datuje si\u0119 na VIII lub VII wiek p.n.e. \u2013 stanowi\u0105 wi\u0119c one najstarsze zabytki literatury greckiej i europejskiej w og\u00f3le. Oba poematy s\u0105 eposami heroicznymi. Powsta\u0142y prawdopodobnie w Jonii na wybrze\u017cu Azji Mniejszej \u2013 \u015bwiadczy o tym przede wszystkim ich j\u0119zyk, kt\u00f3ry mo\u017cna scharakteryzowa\u0107 jako archaiczny dialekt jo\u0144ski z elementami dialektu eolskiego. Metrum stanowi heksametr daktyliczny. Tematem utworu jest gniew Achillesa i zwi\u0105zane z nim epizody wojny troja\u0144skiej. Tytu\u0142 utworu pochodzi od wyra\u017cenia \"he Ilias poiesis\" \u2013 pie\u015b\u0144 o Ilionie (Troi). == Autorstwo i czas powstania == Datowanie utwor\u00f3w jest sporne. Panuje szeroka zgoda, \u017ce \"Iliada\" jest starsza ni\u017c \"Odyseja\". Oba utwory musz\u0105 by\u0107","start_idx":505,"end_idx":584}
{"id":"mrc_6471","question":"jakie zwierz\u0119ta mieszkaj\u0105 w oborze?","answer":"byd\u0142a domowego","context":"Obora \u2013 budynek, rzadziej wyodr\u0119bniona cz\u0119\u015b\u0107 budynku, u\u017cywany jako pomieszczenie dla byd\u0142a domowego. Obory s\u0105 niemal zawsze obiektami murowanymi. Tradycyjnie obora traktowana by\u0142a jako miejsce ca\u0142odobowego pobytu byd\u0142a tylko w zimie; w pozosta\u0142ych porach roku by\u0142a jedynie miejscem nocnego wypoczynku zwierz\u0105t. Obecnie, zw\u0142aszcza w wyspecjalizowanych gospodarstwach rolnych, cz\u0119sto w budynkach tych byd\u0142o przebywa przez ca\u0142y rok (utrzymanie alkierzowe). W typowej oborze znajdowa\u0142o si\u0119 od 1 do kilku kr\u00f3w, jedynie w bardzo bogatych gospodarstwach ch\u0142opskich oraz w oborach nale\u017c\u0105cych do dworu (po wojnie do PGR-u) przebywa\u0142o od kilkunastu do nawet kilkudziesi\u0119ciu kr\u00f3w. W tym wypadku wn\u0119trze podzielone by\u0142o na boksy dla poszczeg\u00f3lnych osobnik\u00f3w lub ich grup. Pod\u0142oga obory wy\u015bcielana by\u0142a s\u0142om\u0105, kt\u00f3ra wraz z odchodami zwierz\u0105t stanowi\u0142a cenny naw\u00f3z organiczny, nazywany","start_idx":85,"end_idx":99}
{"id":"mrc_6472","question":"co wp\u0142ywa na szybko\u015b\u0107 parowania cieczy?","answer":"Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105.","context":"Parowanie (ewaporacja) \u2013 proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciek\u0142ej danej substancji w faz\u0119 gazow\u0105 (par\u0119) zachodz\u0105cy z regu\u0142y na powierzchni cieczy. Mo\u017ce odbywa\u0107 si\u0119 w ca\u0142ym zakresie ci\u015bnie\u0144 i temperatur, w kt\u00f3rych mog\u0105 wsp\u00f3\u0142istnie\u0107 z sob\u0105 obie fazy. Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105. Gdy ci\u015bnienie pary jest r\u00f3wne ci\u015bnieniu pary nasyconej w danej temperaturze, to parowanie nie zachodzi. Stan te\u017c okre\u015bla si\u0119 jako r\u00f3wnowag\u0119 mi\u0119dzy parowaniem a skraplaniem. Obni\u017cenie ci\u015bnienia oraz nap\u0142yw gazu o mniejszym st\u0119\u017ceniu pary, zwi\u0119ksza szybko\u015b\u0107 parowania. Gdy ci\u015bnienie pary nasyconej zr\u00f3wna si\u0119 z ci\u015bnieniem otoczenia, w\u00f3wczas proces parowania \u2013 zwany w\u00f3wczas wrzeniem \u2013 zaczyna zachodzi\u0107 r\u00f3wnie\u017c w ca\u0142ej obj\u0119to\u015bci cieczy. Parowanie zachodzi wtedy, gdy cz\u0105steczka ma dostatecznie","start_idx":268,"end_idx":360}
{"id":"mrc_6473","question":"do jakiej rodziny nale\u017cy bambus?","answer":"nale\u017c\u0105cy do rodziny wiechlinowatych.","context":"Bambus (\"Bambusa\" Shreb.) \u2013 rodzaj ro\u015blin wieloletnich o drewniej\u0105cych \u0142odygach, nale\u017c\u0105cy do rodziny wiechlinowatych. Stanowi jeden z kilkudziesi\u0119ciu rodzaj\u00f3w zwyczajowo okre\u015blanych mianem \u201ebambus\u00f3w\u201d, wchodz\u0105cych w sk\u0142ad podrodziny bambusowych (\"Bambusoideae\"). Rodzaj liczy ok. 130 gatunk\u00f3w wyst\u0119puj\u0105cych w tropikalnej i subtropikalnej cz\u0119\u015bci Azji, poza tym niekt\u00f3re gatunki s\u0105 szeroko rozpowszechnione w uprawie. == Morfologia == Ro\u015bliny drewniej\u0105ce o p\u0119dach wzniesionych lub wspinaj\u0105cych si\u0119 i przewisaj\u0105cych, o pokroju krzewiastym lub nawet drzewiastym i wysoko\u015bci od 1 do 20 m. Mo\u017ce by\u0107 drzewiasty, p\u0142o\u017c\u0105cy si\u0119, k\u0119piasty b\u0105d\u017a krzewiasty. Odga\u0142\u0119zienia boczne od kilku do wielu, przy czym dominuj\u0105cych p\u0119d\u00f3w jest zwykle od 1 do 3. Pochwy li\u015bciowe odpadaj\u0105ce, czasem trwa\u0142e. Li\u015bcie zwykle wyprostowane, r\u00f3\u017cnych rozmiar\u00f3w. Kwiaty zebrane w silnie rozga\u0142\u0119ziony kwiatostan. == Systematyka == ;","start_idx":81,"end_idx":117}
{"id":"mrc_6474","question":"kto by\u0142 dow\u00f3dc\u0105 dywizjonu 303?","answer":"Witolda Urbanowicza, dow\u00f3dcy dywizjonu 303.","context":"\"Dywizjon 303\" z albumu Szlakiem przelanej krwi. === Film === Dywizjon upami\u0119tniony zosta\u0142 na ta\u015bmie filmowej w: * angielskim filmie fabularnym \"\u201eBitwa o Angli\u0119\u201d\" z 1969 roku re\u017c. Guy Hamilton, * jednym z odcink\u00f3w angielskiego miniserialu dokumentalnego \"\u201eBloody Foreigners\u201d\" (pol. \"\u201eCi cholerni cudzoziemcy\u201d\") z 2010 roku pod tytu\u0142em \"\u201eThe Polish Battle of Britain\u201d\" (pol. \"\u201ePolska bitwa o Brytani\u0119\u201d\") wyprodukowanym przez Hardy Pictures dla brytyjskiej stacji telewizyjnej Channel 4, * dw\u00f3ch filmach fabularnych z 2018 roku \u2013 \"\u201e303. Bitwa o Angli\u0119\u201d\" (ang. \u201e\"Hurricane: Squadron 303\"\u201d) oraz \"\u201eDywizjon 303. Historia prawdziwa\u201d\" === Pomniki === 19 wrze\u015bnia 2011 roku w Muzeum-Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera ods\u0142oni\u0119to wiern\u0105 replik\u0119 my\u015bliwca Hawker Hurricane Mk I (skala 1:1) pomalowanego w barwach samolotu Witolda Urbanowicza, dow\u00f3dcy dywizjonu 303.","start_idx":816,"end_idx":859}
{"id":"mrc_6475","question":"jak\u0105 najwy\u017csz\u0105 rz\u0119dowo\u015b\u0107 ma mioglobina?","answer":"trzeciorz\u0119dowa","context":"Mioglobina (oznaczana r\u00f3wnie\u017c: Mb) \u2013 z\u0142o\u017cone bia\u0142ko globularne bior\u0105ce udzia\u0142 w magazynowaniu tlenu w mi\u0119\u015bniach czerwonych (poprzecznie pr\u0105\u017ckowanych). Jest pojedynczym \u0142a\u0144cuchem bia\u0142kowym, o masie cz\u0105steczkowej 17053 Da, zbudowanym ze 153 reszt aminokwasowych. Jej budowa drugorz\u0119dowa i trzeciorz\u0119dowa jest bardzo podobna do budowy podjednostki \u03b2 w hemoglobinie. W 1958 roku John Kendrew i wsp\u00f3\u0142pracownicy wyznaczyli dok\u0142adn\u0105 struktur\u0119 mioglobiny stosuj\u0105c rentgenografi\u0119 strukturaln\u0105. By\u0142a to pierwsza poznana struktura bia\u0142ka. Za odkrycie Kendrew otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Nobla w dziedzinie chemii w roku 1962, dziel\u0105c j\u0105 z Maxem Perutzem. == Budowa == Mioglobina jest silnie upakowan\u0105, w przybli\u017ceniu kulist\u0105 cz\u0105steczk\u0105 o wymiarach 4,5 x 3,5 x 2,5 nm. Oko\u0142o 75% \u0142a\u0144cucha wyst\u0119puje w formie o\u015bmiu prawoskr\u0119tnych helis \u03b1 o d\u0142ugo\u015bci 7\u201320 aminokwas\u00f3w. Poszczeg\u00f3lne helisy oznacza si\u0119","start_idx":287,"end_idx":301}
{"id":"mrc_6476","question":"co to tysi\u0105clecie?","answer":"pozauk\u0142adowa jednostka miary czasu obejmuj\u0105ca 1000 lat.","context":"Tysi\u0105clecie (tak\u017ce milenium, millennium, z \u0142ac. \"mille annum\" \u2013 tysi\u0105c lat) \u2013 pozauk\u0142adowa jednostka miary czasu obejmuj\u0105ca 1000 lat. Tysi\u0105clecia kalendarzowe (w kalendarzu gregoria\u0144skim i wi\u0119kszo\u015bci innych) liczone s\u0105 od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \u201e001\u201d do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 trzema zerami, a wi\u0119c II tysi\u0105clecie trwa\u0142o od roku 1001 do 2000, a wraz z rokiem 2001 rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 III tysi\u0105clecie. Natomiast w przypadku stosowania kalendarza zawieraj\u0105cego rok zerowy (np. opartego na standardzie ISO 8601) uzasadnione jest liczenie tysi\u0105cleci od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 trzema zerami do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 trzema dziewi\u0105tkami.","start_idx":78,"end_idx":133}
{"id":"mrc_6477","question":"kiedy rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 antyk?","answer":"mniej wi\u0119cej od I tysi\u0105clecia p.n.e.","context":"* antyk (z \u0142ac. \"antiquus\" \u2013 \"dawny\") \u2013 okre\u015blenie \u015bwiata staro\u017cytnego, g\u0142\u00f3wnie okresu rozkwitu cywilizacji i kultury staro\u017cytnej Grecji i Rzymu, mniej wi\u0119cej od I tysi\u0105clecia p.n.e. do ko\u0144ca staro\u017cytno\u015bci w V wieku n.e. * antyk \u2013 zabytkowy przedmiot sztuki dawnej.","start_idx":146,"end_idx":182}
{"id":"mrc_6478","question":"jaka istota jest w rdzeniu kr\u0119gowym?","answer":"Istota bia\u0142a","context":"Istota bia\u0142a === Nale\u017c\u0105 do niej trzy sznury: przedni, boczny i tylny (\u0142ac. \"funiculus anterior, lateralis et posterior\"), pooddzielane od siebie wcze\u015bniej wspomnianymi bruzdami. Oba sznury przednie \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 ze sob\u0105 przez spoid\u0142o bia\u0142e (\u0142ac. \"commissura alba\"), le\u017c\u0105ce pomi\u0119dzy spoid\u0142em szarym przednim a dnem szczeliny po\u015brodkowej przedniej. Istota bia\u0142a sk\u0142ada si\u0119 z p\u0119czk\u00f3w pojedynczych wypustek kom\u00f3rek nerwowych \u2013 akson\u00f3w. === Zestawienie dr\u00f3g rdzenia kr\u0119gowego (wed\u0142ug Bochenka) === * Sznur tylny ** Drogi rdzeniowo-m\u00f3zgowe *** P\u0119czek smuk\u0142y *** P\u0119czek klinowaty ** Drogi w\u0142asne rdzenia *** P\u0119czek w\u0142asny sznura tylnego *** P\u0119czek mi\u0119dzyp\u0119czkowy *** P\u0119czek przegrodowo-brze\u017cny * Sznur boczny ** Drogi rdzeniowo-m\u00f3zgowe *** Droga rdzeniowo-wzg\u00f3rzowa boczna *** Droga rdzeniowo-pokrywowa *** Droga rdzeniowo-siatkowa *** Droga rdzeniowo-szyjna *** Droga rdzeniowo-m\u00f3\u017cd\u017ckowa tylna *** Droga rdzeniowo-m\u00f3\u017cd\u017ckowa","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_6479","question":"jakie zastosowanie ma siarka?","answer":"Siarka pierwiastkowa jest u\u017cywana jako substrat do produkcji innych zwi\u0105zk\u00f3w. W USA oko\u0142o 90% siarki jest przetwarzane na Kwas siarkowy (dane za lata 1995\u20132020). Jako \u017ce ma on kluczowe znaczenie dla \u015bwiatowej gospodarki, jego produkcja i konsumpcja jest wska\u017anikiem rozwoju przemys\u0142owego danego kraju.","context":"toksycznych. == Zastosowania siarki == Siarka pierwiastkowa jest u\u017cywana jako substrat do produkcji innych zwi\u0105zk\u00f3w. W USA oko\u0142o 90% siarki jest przetwarzane na Kwas siarkowy (dane za lata 1995\u20132020). Jako \u017ce ma on kluczowe znaczenie dla \u015bwiatowej gospodarki, jego produkcja i konsumpcja jest wska\u017anikiem rozwoju przemys\u0142owego danego kraju. G\u0142\u00f3wnym zastosowaniem kwasu siarkowego jest wytwarzanie nawoz\u00f3w fosforowych i procesy \u0142ugowania rud. === Nawozy sztuczne === Siarka jest coraz cz\u0119\u015bciej u\u017cywana jako sk\u0142adnik nawoz\u00f3w mineralnych. Najwa\u017cniejsz\u0105 postaci\u0105 siarki na nawozy sztuczne jest siarczan wapnia. Pierwiastkowa siarka jest hydrofobowa, st\u0105d te\u017c nie mo\u017ce by\u0107 bezpo\u015brednio wykorzystywana przez ro\u015bliny. Bakterie glebowe przekszta\u0142caj\u0105 siark\u0119 w rozpuszczalne pochodne. Siarka r\u00f3wnie\u017c poprawia efektywno\u015b\u0107 wykorzystania innych podstawowych sk\u0142adnik\u00f3w od\u017cywczych, zw\u0142aszcza azotu i fosforu. Biologicznie wytwarzane cz\u0105steczki siarki s\u0105","start_idx":39,"end_idx":340}
{"id":"mrc_6480","question":"kto jest przewodnicz\u0105cym po?","answer":"Grzegorz Schetyna","context":"og\u0142oszono, \u017ce w wyniku g\u0142osowania, w kt\u00f3rym wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 oko\u0142o 52% uprawnionych dzia\u0142aczy PO, nowym przewodnicz\u0105cym ugrupowania zosta\u0142 Grzegorz Schetyna, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 91% g\u0142os\u00f3w. Wcze\u015bniej z kandydowania na to stanowisko zrezygnowali Tomasz Siemoniak i Borys Budka. Z inicjatywy nowego przewodnicz\u0105cego, przy partii powo\u0142ano na terenie ca\u0142ego kraju Kluby Obywatelskie, kt\u00f3rych dzia\u0142alno\u015b\u0107 zainaugurowano 7 marca 2016. 20 lipca tego samego roku z PO wykluczeni zostali m.in. pos\u0142owie Jacek Protasiewicz, Stanis\u0142aw Huskowski i Micha\u0142 Kami\u0144ski (prezentuj\u0105c nastawienie bardziej opozycyjne wobec rz\u0105du Beaty Szyd\u0142o). 21 wrze\u015bnia tego samego roku, wraz ze Stefanem Niesio\u0142owskim, kt\u00f3ry tego dnia wyst\u0105pi\u0142 z partii, za\u0142o\u017cyli oni ko\u0142o poselskie (pocz\u0105tkowo pod nazw\u0105 Europejscy Demokraci), a w listopadzie wsp\u00f3\u0142tworzyli parti\u0119 Unia Europejskich Demokrat\u00f3w (powsta\u0142\u0105 z przekszta\u0142cenia Partii Demokratycznej). Ponadto w","start_idx":136,"end_idx":153}
{"id":"mrc_6481","question":"w jakim kraju znajduje si\u0119 dubaj?","answer":"Zjednoczone Emiraty Arabskie.","context":"Dubaj (arab. \u062f\u0628\u064a, trl. \"Dubayy\", trb. \"Dubajj\"; oficjalnie arab. \u0625\u0645\u0627\u0631\u0629 \u062f\u0628\u064a, trl. \"Im\u0101rat Dubayy\", trb. \"Imarat Dubajj\") \u2013 jeden z siedmiu emirat\u00f3w tworz\u0105cych Zjednoczone Emiraty Arabskie. Stolic\u0105 tej jednostki administracyjnej jest miasto Dubaj. Emirat Dubaj jest najbardziej zaludnionym i drugim co do wielko\u015bci emiratem w ZEA po Abu Zabi. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 spo\u015br\u00f3d innych cz\u0119\u015bci kraju niskim dochodem z wydobycia ropy naftowej, stanowi\u0105cym 6% PKB. G\u0142\u00f3wne dochody emirat czerpie z Jebel Ali Free Zone oraz turystyki. == Historia == Tereny dzisiejszego miasta by\u0142y zamieszkane ju\u017c 3 tys. lat p.n.e. Najstarsze miejsce, gdzie zosta\u0142 wspomniany Dubaj to arabska ksi\u0105\u017cka \"Majam Ma Ostojam men Asmae Al beelad wal Mawadhea\" z roku 1095. Z czasem, gdy coraz wi\u0119ksz\u0105 rol\u0119 zacz\u0105\u0142 odgrywa\u0107 handel per\u0142ami \u0142owionymi","start_idx":158,"end_idx":187}
{"id":"mrc_6482","question":"jaki pier\u015bcie\u0144 tworzy glukoza?","answer":"Sze\u015bciocz\u0142onowy pier\u015bcie\u0144 hemiacetalu","context":"czasem \"cukrem gronowym\") i miodzie. W organizmach jest sk\u0142adowana w postaci dw\u00f3ch polimer\u00f3w: skrobi u ro\u015blin i glikogenu u zwierz\u0105t. == Budowa cz\u0105steczki == Krystaliczna glukoza ma budow\u0119 cykliczn\u0105. Sze\u015bciocz\u0142onowy pier\u015bcie\u0144 hemiacetalu powstaje w wyniku reakcji grupy aldehydowej przy atomie w\u0119gla C1 z grup\u0105 hydroksylow\u0105 przy atomie w\u0119gla C5 w \u0142a\u0144cuchu. Mo\u017cliwe s\u0105 zatem dwa anomery \u2013 \u03b1 oraz \u03b2 w zale\u017cno\u015bci od po\u0142o\u017cenia grupy OH przy pierwszym atomie w\u0119gla formy cyklicznej. W roztworze wodnym oba anomery mog\u0105 ulega\u0107 reakcji otwarcia pier\u015bcienia i ponownego zamkni\u0119cia z utworzeniem ponownie takiego samego lub przeciwnego anomeru. Proces taki nazywa si\u0119 mutarotacj\u0105. Forma otwarto\u0142a\u0144cuchowa wyst\u0119puje wy\u0142\u0105cznie w roztworze wodnym, a jej termodynamiczna stabilno\u015b\u0107 jest znacznie mniejsza od formy cyklicznej, dlatego r\u00f3wnowaga procesu mutarotacji przesuni\u0119ta","start_idx":200,"end_idx":237}
{"id":"mrc_6483","question":"kogo zabi\u0142 brutus?","answer":"zaplanowa\u0142a zamach na Cezara. Dyktator zlekcewa\u017cy\u0142 ostrze\u017cenia i 15 marca 44 roku p.n.e. przyszed\u0142 na obrady senatu, do kurii przy kamiennym teatrze zbudowanym przez Pompejusza. Nieuzbrojony, bez ochrony, zgin\u0105\u0142 pod ciosami kilkudziesi\u0119ciu sztylet\u00f3w. W\u015br\u00f3d zab\u00f3jc\u00f3w by\u0142 Brutus.","context":"serdeczne w\u0119z\u0142y, jakie od dawna \u0142\u0105czy\u0142y obu republikan\u00f3w. === Zab\u00f3jstwo Cezara === Brutus by\u0142 potomkiem Lucjusza Juniusza Brutusa, kt\u00f3ry wyp\u0119dzi\u0142 niegdy\u015b ostatniego kr\u00f3la rzymskiego, Tarkwiniusza. Wi\u0105zano wi\u0119c z nim nadzieje na obalenie dyktatury. O jego dziedzictwie nie pozwala\u0142y mu zapomnie\u0107 napisy pojawiaj\u0105ce si\u0119 co noc na urz\u0119dowym krze\u015ble, na kt\u00f3rym zasiada\u0142 jako pretor \u2013 \"Ty \u015bpisz, Brutusie\" albo \"Ty nie jeste\u015b Brutus\". Nic dziwnego wi\u0119c, \u017ce by\u0142 jednym z przyw\u00f3dc\u00f3w (obok Kasjusza) grupy spiskowc\u00f3w, licz\u0105cej od sze\u015b\u0107dziesi\u0119ciu do osiemdziesi\u0119ciu zwolennik\u00f3w republiki, kt\u00f3ra zaplanowa\u0142a zamach na Cezara. Dyktator zlekcewa\u017cy\u0142 ostrze\u017cenia i 15 marca 44 roku p.n.e. przyszed\u0142 na obrady senatu, do kurii przy kamiennym teatrze zbudowanym przez Pompejusza. Nieuzbrojony, bez ochrony, zgin\u0105\u0142 pod ciosami kilkudziesi\u0119ciu sztylet\u00f3w. W\u015br\u00f3d zab\u00f3jc\u00f3w by\u0142 Brutus. Po","start_idx":586,"end_idx":863}
{"id":"mrc_6484","question":"ilu wi\u0119\u017ani\u00f3w jest w polsce?","answer":"ok. 81 tys.","context":"z lawinowym wzrostem wydawanych wyrok\u00f3w pozbawienia wolno\u015bci. == System wi\u0119zienny w Polsce == W polskim systemie penitencjarnym jest 87 zak\u0142ad\u00f3w karnych oraz 34 oddzia\u0142y zewn\u0119trzne zak\u0142ad\u00f3w karnych r\u00f3\u017cnego typu, na kt\u00f3re \u0142\u0105cznie przypada oko\u0142o 83 tys. miejsc wi\u0119ziennych. Osadzonych jest ok. 81 tys., a oczekuj\u0105cych na osadzenie 30 tys. W polskich wi\u0119zieniach jest wi\u0119c przestrzegane prawo minimum 3 m\u00b2 w celi na osadzonego. (dane z grudnia 2011 r.). Rocznie zak\u0142ady karne w Polsce opuszcza oko\u0142o 90 tys. os\u00f3b \u015brednio w miesi\u0105cu 7650 a przyjmowanych jest oko\u0142o 7400 skazanych. Problemem s\u0105 narkomani, kt\u00f3rzy na leczenie w specjalnym zak\u0142adzie musz\u0105 czeka\u0107 nawet 2 lata. Opr\u00f3cz kary pozbawienia wolno\u015bci polskie ustawodawstwo przewiduje inne \u015brodki walki z przest\u0119pczo\u015bci\u0105: kar\u0119 ograniczenia wolno\u015bci i doz\u00f3r kuratora.","start_idx":288,"end_idx":299}
{"id":"mrc_6485","question":"kto stworzy\u0142 kino?","answer":"Za pierwszych tw\u00f3rc\u00f3w w historii kina uznawani s\u0105 bracia Auguste i Louis Lumi\u00e8re","context":"widzenia. W latach 1907-1913 kilkadziesi\u0105t takich urz\u0105dze\u0144 skonstruowano i wprowadzono na rynek ameryka\u0144ski, z takim skutkiem jak w Europie. == Film niemy (lata 90. XIX wieku \u2013 koniec lat 20. XX wieku) == === Kino atrakcji i kszta\u0142towanie si\u0119 filmu fabularnego (1895\u20131917) === Za pierwszych tw\u00f3rc\u00f3w w historii kina uznawani s\u0105 bracia Auguste i Louis Lumi\u00e8re, kt\u00f3rzy 13 lutego 1895 roku opatentowali urz\u0105dzenie zwane kinematografem, a 28 grudnia 1895 roku zorganizowali pierwszy publiczny pokaz filmowy, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w Pary\u017cu. W\u015br\u00f3d ich pierwszych film\u00f3w znalaz\u0142y si\u0119 dokumentalne \"Wyj\u015bcie robotnik\u00f3w z fabryki Lumi\u00e8re w Lyonie\" (1895), pierwsza komedia filmowa \"Polewacz polany\" (1895) i \"Wjazd poci\u0105gu na stacj\u0119 w La Ciotat\" (1896). Cho\u0107 bracia Lumi\u00e8re uwa\u017cali, \u017ce film nie ma przysz\u0142o\u015bci jako","start_idx":277,"end_idx":357}
{"id":"mrc_6486","question":"jak\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 zajmuje si\u0119 malala yousafzai?","answer":"na rzecz praw kobiet, zw\u0142aszcza na rzecz ich prawa do nauki","context":"Malala Yousafzai (paszto \u0645\u0644\u0627\u0644\u0647 \u06cc\u0648\u0633\u0641\u0632\u06cd, \"Mal\u0101lah Y\u016bsufzay\"; urdu \u0645\u0644\u0627\u0644\u06c1 \u06cc\u0648\u0633\u0641 \u0632\u0626\u06cc, \"Mal\u0101lah Y\u016bsufzay\"; ur. 12 lipca 1997 w Mingorze) \u2013 pakista\u0144ska dzia\u0142aczka na rzecz praw kobiet, zw\u0142aszcza na rzecz ich prawa do nauki, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla (2014). == \u017byciorys == Malala urodzi\u0142a si\u0119 12 lipca 1997 roku, w prowincji Swat (znanej te\u017c jako Szwajcaria Wschodu) w rodzinie ni\u017cszej klasy \u015bredniej. Jest c\u00f3rk\u0105 Ziauddina Yousafzaia i Tor Pekai Yousafzai. Jej ojciec jest poet\u0105, nauczycielem i za\u0142o\u017cycielem sieci prywatnych szk\u00f3\u0142. Poniewa\u017c rodzina nie mia\u0142a do\u015b\u0107 pieni\u0119dzy na por\u00f3d w szpitalu, dlatego Yousafzai urodzi\u0142a si\u0119 w domu z pomoc\u0105 s\u0105siad\u00f3w. Otrzyma\u0142a imi\u0119 Malala (co oznacza \u201epogr\u0105\u017cony w smutku\u201d) po Malalai z Maiwand, poetce z plemienia Pasztun\u00f3w, wojowniczce z po\u0142udniowego Afganistanu. Jej nazwisko,","start_idx":155,"end_idx":214}
{"id":"mrc_6487","question":"ile most\u00f3w wroclaw?","answer":"118 (w tym 27 k\u0142adek)","context":"Wroc\u0142awskie mosty i k\u0142adki \u2013 przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 by\u0142y w obecnych granicach miasta Wroc\u0142awia 303 mosty i k\u0142adki r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci. Wed\u0142ug obecnych rachunk\u00f3w (opartych na nieco innych kryteriach, ni\u017c przedwojenne) jest ich 118 (w tym 27 k\u0142adek)(wed\u0142ug spisu ZDiUM 101 most\u00f3w i 33 k\u0142adki). Najwi\u0119ksze i najwa\u017cniejsze z nich przerzucone s\u0105 nad g\u0142\u00f3wnym i pobocznymi nurtami rzeki Odry (Stara Odra, Odra P\u00f3\u0142nocna i Po\u0142udniowa) i kana\u0142\u00f3w: Powodziowego, \u017beglugowego, Bocznego, Miejskiego, Granicznego, Odp\u0142ywowego i kilku pozosta\u0142ych, kt\u00f3rych nazw w powszechnym obiegu si\u0119 nie u\u017cywa. W obr\u0119bie Wroc\u0142awia przep\u0142ywa te\u017c kilka mniejszych rzek, na og\u00f3\u0142 dop\u0142yw\u00f3w Odry: \u015al\u0119za, O\u0142awa (kt\u00f3ra rozdziela si\u0119 tu na dwa nurty \u2013 O\u0142aw\u0119 G\u00f3rn\u0105 i Doln\u0105), Bystrzyca, Widawa, Dobra (dop\u0142yw Widawy), a z pomniejszych \u2013 \u0141ugowina,","start_idx":224,"end_idx":245}
{"id":"mrc_6488","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie warszawskie?","answer":"Walki zbrojne zako\u0144czy\u0142y si\u0119 natomiast 2 pa\u017adziernika 1944 w godzinach wieczornych.","context":"Przebieg powstania == Powstanie warszawskie zosta\u0142o rozpocz\u0119te zbrojnym wyst\u0105pieniem oddzia\u0142\u00f3w Armii Krajowej 1 sierpnia 1944 o godz. 17.00 (tzw. Godzina \u201eW\u201d). Walki zbrojne zako\u0144czy\u0142y si\u0119 natomiast 2 pa\u017adziernika 1944 w godzinach wieczornych. Pu\u0142kownik Adam Borkiewicz zaproponowa\u0142 nast\u0119puj\u0105c\u0105 periodyzacj\u0119 powstania: og\u00f3lne natarcie powsta\u0144cze dla opanowania Warszawy (1\u20134 sierpnia), okres powsta\u0144czej obrony zaczepnej (5 sierpnia \u2013 2 wrze\u015bnia), walka o przetrwanie (3 wrze\u015bnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Genera\u0142 Jerzy Kirchmayer podzieli\u0142 natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1\u20134 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego","start_idx":160,"end_idx":243}
{"id":"mrc_6489","question":"kiedy by\u0142 rozpad zsrr?","answer":"przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991.","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":249,"end_idx":291}
{"id":"mrc_6490","question":"jakiej narodowo\u015bci jest sobel?","answer":"polski","context":"Sobel, w\u0142a\u015bciwie Szymon Sobel (ur. 22 listopada 2001 w \u015awidnicy) \u2013 polski piosenkarz popowy i hip-hopowy, autor tekst\u00f3w, kompozytor oraz producent muzyczny. Popularno\u015b\u0107 zyska\u0142 po wydaniu singla \u201eImpreza\u201d, kt\u00f3ry dosta\u0142 certyfikat diamentowej p\u0142yty. Sukces powt\u00f3rzy\u0142 w 2020 roku singlem \u201eDaj mi zna\u0107\u201d nagranym z Micha\u0142em Szczyg\u0142em oraz solowym utworem \u201eFio\u0142kowe pole\u201d z 2021. Nominowany do Nagrody Muzycznej Fryderyk 2021 w kategorii Fonograficzny Debiut Roku. Raper wyda\u0142 jeden album \"Pu\u0142apka na motyle\" z 2021 roku oraz minialbum \"Kontrast\" z 2020 roku. == Dyskografia == === Albumy studyjne === === Minialbumy === === Single === ==== Jako g\u0142\u00f3wny artysta ==== ==== Jako go\u015b\u0107 ==== ==== Single promocyjne ==== === Inne notowane lub certyfikowane utwory ===","start_idx":67,"end_idx":73}
{"id":"mrc_6491","question":"z jakiej ryby jest kawior?","answer":"ryb jesiotrowatych (kawior czarny lub rosyjski), \u0142ososiowatych (kawior czerwony), dorszowatych (kawior norweski) lub innych ryb.","context":"Kawior \u2013 solona ikra ryb jesiotrowatych (kawior czarny lub rosyjski), \u0142ososiowatych (kawior czerwony), dorszowatych (kawior norweski) lub innych ryb. Kawiorem nazywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c jajka \u015blimak\u00f3w (kawior \u015blimaczy lub bia\u0142y kawior, popularny szczeg\u00f3lnie we Francji \u2013 \"caviar d'escargots\"). == Historia == W Rosji tajemnic\u0119 otrzymywania kawioru rybacy znali od XII w. Iwan IV na sta\u0142e wprowadzi\u0142 jesiotra i kawior do kremlowskiego jad\u0142ospisu. Na pocz\u0105tku XVIII wieku, za czas\u00f3w panowania Piotra I, po\u0142\u00f3w jesiotra i produkcja kawioru sta\u0142y si\u0119 monopolem pa\u0144stwowym. Centrum przemys\u0142u rybnego, kt\u00f3re przetrwa\u0142o do dzi\u015b, ulokowano w Astrachaniu. Kawior niejako sta\u0142 si\u0119 kulinarnym symbolem Rosji. == Spos\u00f3b podania == Kawior podaje si\u0119 sch\u0142odzony z tostami z mas\u0142em lub blinami. Kawior nak\u0142ada si\u0119 na pieczywo, a nie rozsmarowuje. Do kawioru","start_idx":21,"end_idx":149}
{"id":"mrc_6492","question":"ile wynosi pierwsza pr\u0119dko\u015b\u0107 kosmiczna?","answer":"Pierwsza pr\u0119dko\u015b\u0107 kosmiczna to najmniejsza pr\u0119dko\u015b\u0107, jak\u0105 nale\u017cy nada\u0107 obiektowi wzgl\u0119dem przyci\u0105gaj\u0105cego go cia\u0142a niebieskiego, aby porusza\u0142 si\u0119 on po zamkni\u0119tej orbicie.","context":"Pr\u0119dko\u015b\u0107 kosmiczna \u2013 pr\u0119dko\u015b\u0107 pocz\u0105tkowa, jak\u0105 trzeba nada\u0107 dowolnemu obiektowi, by dzi\u0119ki energii kinetycznej pokona\u0142 on grawitacj\u0119 wybranego cia\u0142a niebieskiego. Obliczenia wykonuje si\u0119 przy za\u0142o\u017ceniu, \u017ce nie ma innych cia\u0142 niebieskich, i pomini\u0119ciu si\u0142 oporu. == Pierwsza pr\u0119dko\u015b\u0107 kosmiczna == Pierwsza pr\u0119dko\u015b\u0107 kosmiczna to najmniejsza pr\u0119dko\u015b\u0107, jak\u0105 nale\u017cy nada\u0107 obiektowi wzgl\u0119dem przyci\u0105gaj\u0105cego go cia\u0142a niebieskiego, aby porusza\u0142 si\u0119 on po zamkni\u0119tej orbicie. Z tak okre\u015blonych warunk\u00f3w wynika, \u017ce dla cia\u0142a niebieskiego o kszta\u0142cie kuli orbita b\u0119dzie okr\u0119giem o promieniu minimalnie wi\u0119kszym ni\u017c promie\u0144 tego cia\u0142a. Obiekt staje si\u0119 wtedy satelit\u0105 cia\u0142a niebieskiego. === Wyprowadzenie wzoru === Pierwsz\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 kosmiczn\u0105 mo\u017cna wyznaczy\u0107, zauwa\u017caj\u0105c, \u017ce podczas ruchu orbitalnego po orbicie ko\u0142owej si\u0142a grawitacji stanowi si\u0142\u0119 do\u015brodkow\u0105 :: \\frac{mv^2}{R} = \\frac{GMm}{R^2} :: v^2","start_idx":296,"end_idx":467}
{"id":"mrc_6493","question":"kiedy wyemitowano pierwszy odcinek familiady?","answer":"17 wrze\u015bnia 1994 roku","context":"Familiada \u2013 polski teleturniej emitowany na antenie TVP2 od 17 wrze\u015bnia 1994 roku, oparty na ameryka\u0144skim formacie \"Family Feud\". Jego prowadz\u0105cym od samego pocz\u0105tku jest Karol Strasburger, cho\u0107 wed\u0142ug wst\u0119pnych plan\u00f3w funkcj\u0119 t\u0119 mia\u0142 pe\u0142ni\u0107 Pawe\u0142 Wawrzecki. Program nagrywany jest w studiu telewizyjnym w Warszawie przy ul. In\u017cynierskiej 4, w budynku dawnego kina \u201eSyrena\u201d. We wrze\u015bniu 2015 roku nadawca zacz\u0105\u0142 udost\u0119pnia\u0107 bie\u017c\u0105ce odcinki programu w serwisie TVP VOD. Z powodu ogranicze\u0144 licencyjnych kolejne wydania s\u0105 po pewnym czasie wycofywane z platformy. == Historia emisji == Informacje sprzed wrze\u015bnia 2006 roku pochodz\u0105 z archiwalnych program\u00f3w telewizyjnych ze zbior\u00f3w Biblioteki \u015al\u0105skiej w Katowicach. Informacje dotycz\u0105ce emisji po lecie 2006 roku pochodz\u0105 z archiwalnego i bie\u017c\u0105cego programu dla prasy Telewizji Polskiej. Teleturniej po","start_idx":60,"end_idx":81}
{"id":"mrc_6494","question":"dlaczego maradona zmar\u0142?","answer":"na skutek ataku serca.","context":"po\u0142owie listopada Maradona wypisa\u0142 si\u0119 ze szpitala na w\u0142asne \u017cyczenie i wr\u00f3ci\u0142 do rodzinnego domu. Zmar\u0142 25 listopada 2020 roku w godzinach porannych na skutek ataku serca. Po jego \u015bmierci w Pa\u0142acu Prezydenckim w Buenos Aires wystawiono trumn\u0119 z cia\u0142em legendarnego pi\u0142karza. Ostatnie po\u017cegnanie nast\u0105pi\u0142o 26 listopada 2020 na cmentarzu Jard\u00edn de Bella Vista w okolicy Buenos Aires. == \u017bycie prywatne == Jego bracia Hugo i Ra\u00fal r\u00f3wnie\u017c byli pi\u0142karzami. Jego synem jest w\u0142oski pi\u0142karz i zawodnik pi\u0142ki pla\u017cowej Diego Sinagra. Maradona zosta\u0142 te\u015bciem pi\u0142karza Sergio Ag\u00fcero. By\u0142 silnym zwolennikiem polityki lewicowej. Wielokrotnie udziela\u0142 poparcia po\u0142udniowoameryka\u0144skim politykom, m.in. Fidelowi Castro czy te\u017c Hugo Ch\u00e1vezowi. W jednym z wywiad\u00f3w przyzna\u0142, \u017ce nienawidzi wszystkiego, co ameryka\u0144skie. Wyra\u017ca\u0142 podziw wobec rewolucjonisty Che, na","start_idx":150,"end_idx":172}
{"id":"mrc_6495","question":"ile kraj\u00f3w wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 we wszystkich zimowych igrzyskach olimpijskich?","answer":"dwana\u015bcie pa\u0144stw (Austria, Finlandia, Francja, Kanada, Norwegia, Polska, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, W\u0119gry, W\u0142ochy oraz Wielka Brytania) wys\u0142a\u0142o swoich reprezentant\u00f3w na wszystkie dwadzie\u015bcia zimowych igrzysk olimpijskich.","context":"Do 2006 w zimowych igrzyskach olimpijskich uczestniczy\u0142o 96 pa\u0144stw reprezentowanych przez narodowe komitety olimpijskie. Zimowe igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 co cztery lata (jeden raz podczas ka\u017cdej olimpiady) od 1924, pr\u00f3cz lat 1940 i 1944, kiedy to zosta\u0142y odwo\u0142ane, oraz w 1994, kiedy zosta\u0142y one przesuni\u0119te na \u015brodek olimpiady, dwa lata po ka\u017cdych letnich igrzyskach. Pomi\u0119dzy 1924 a 2006 z 205 Narodowych Komitet\u00f3w Olimpijskich 96 bra\u0142o udzia\u0142 przynajmniej raz w zimowych igrzyskach; dodatkowo dwana\u015bcie pa\u0144stw (Austria, Finlandia, Francja, Kanada, Norwegia, Polska, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, W\u0119gry, W\u0142ochy oraz Wielka Brytania) wys\u0142a\u0142o swoich reprezentant\u00f3w na wszystkie dwadzie\u015bcia zimowych igrzysk olimpijskich. Warunek ten spe\u0142niaj\u0105 te\u017c Czechy i S\u0142owacja zak\u0142adaj\u0105c, \u017ce kontynuuj\u0105 one osi\u0105gni\u0119cia Czechos\u0142owacji. == Historia == === Pocz\u0105tki zimowych igrzysk i pierwsze","start_idx":504,"end_idx":738}
{"id":"mrc_6496","question":"w jakiej strefie le\u017cy polska?","answer":"strefy Schengen.","context":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry. Od p\u00f3\u0142nocy Polska graniczy z Rosj\u0105 (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litw\u0105, od wschodu z Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105, od po\u0142udnia ze S\u0142owacj\u0105 i Czechami, od zachodu z Niemcami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocnej granicy Polski wyznacza wybrze\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego. Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna na Ba\u0142tyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrain\u0105, Bia\u0142orusi\u0105 i Rosj\u0105 stanowi\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie granic\u0119 zewn\u0119trzn\u0105 Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci 38. miejsce na","start_idx":628,"end_idx":644}
{"id":"mrc_6497","question":"po co zbudowano wie\u017c\u0119 eiffla?","answer":"Mia\u0142a upami\u0119tni\u0107 setn\u0105 rocznic\u0119 rewolucji francuskiej oraz zademonstrowa\u0107 poziom wiedzy in\u017cynierskiej i mo\u017cliwo\u015bci techniczne epoki, by\u0107 symbolem \u00f3wczesnej pot\u0119gi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji.","context":"Wie\u017ca Eiffla (, wym. []) \u2013 najbardziej znany obiekt architektoniczny Pary\u017ca, uznawany za symbol tego miasta i niekiedy ca\u0142ej Francji. Jest najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 w Pary\u017cu, a w momencie powstania by\u0142a najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 na \u015bwiecie. \u201e\u017belazna dama\u201d stoi w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta, nad Sekwan\u0105, na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Pola Marsowego. Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku. Mia\u0142a upami\u0119tni\u0107 setn\u0105 rocznic\u0119 rewolucji francuskiej oraz zademonstrowa\u0107 poziom wiedzy in\u017cynierskiej i mo\u017cliwo\u015bci techniczne epoki, by\u0107 symbolem \u00f3wczesnej pot\u0119gi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji. Projekt podkre\u015bla\u0142 architektoniczne walory stali, wbrew dominuj\u0105cemu w XIX wieku akademizmowi, kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142 \u017celazo za prosty materia\u0142 budowlany. Projekt wykorzystywa\u0142 do\u015bwiadczenia epoki i jej konstruktora, Gustave\u2019a Eiffela, w budowie kolejowych most\u00f3w stalowych. Po 20 latach budowla mia\u0142a by\u0107 rozebrana,","start_idx":399,"end_idx":605}
{"id":"mrc_6498","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a pierwsza polska strona internetowa wikipedia?","answer":"Polskoj\u0119zyczna Wikipedia zosta\u0142a za\u0142o\u017cona 26 wrze\u015bnia 2001 roku","context":"Nupedia i Wikipedia istnia\u0142y r\u00f3wnocze\u015bnie do 2003 roku, gdy wy\u0142\u0105czono serwery Nupedii, a jej zawarto\u015b\u0107 zosta\u0142a przeniesiona do Wikipedii. Polskoj\u0119zyczna Wikipedia zosta\u0142a za\u0142o\u017cona 26 wrze\u015bnia 2001 roku przez lekarza internist\u0119 Krzysztofa Jasiutowicza oraz fizyka Paw\u0142a Jochyma. Pocz\u0105tkowo, jako samodzielny projekt Polska Wolna Encyklopedia Sieciowa, umieszczona by\u0142a pod adresem wiki.rozeta.com.pl. 12 stycznia 2002 roku, zgodnie z sugesti\u0105 tw\u00f3rc\u00f3w wersji angielskiej, zosta\u0142a przy\u0142\u0105czona do przedsi\u0119wzi\u0119cia mi\u0119dzynarodowego i przenios\u0142a si\u0119 na pl.wikipedia.com. 22 listopada 2002 roku polsk\u0105 Wikipedi\u0119 umieszczono na serwerze z now\u0105 wersj\u0105 oprogramowania. Obawiaj\u0105cy si\u0119 reklamowania i braku kontroli w anglocentrycznej Wikipedii uczestnicy projektu hiszpa\u0144skoj\u0119zycznej Wikipedii stworzyli fork Wikipedii, \"Enciclopedia Libre\" w lutym 2002 roku. 20 czerwca 2003 roku za\u0142o\u017cyciele Wikipedii i Nupedii postanowili powo\u0142a\u0107 do \u017cycia Wikimedia Foundation. Wikipedia i","start_idx":138,"end_idx":201}
{"id":"mrc_6499","question":"ile miejsc w operze le\u015bnej?","answer":"Widownia opery mie\u015bci aktualnie 5047 widz\u00f3w, przy z\u0142o\u017conych przednich sektorach \u0142\u0105czna liczba miejsc stoj\u0105cych oraz siedz\u0105cych wynosi 5579.","context":"Opera Le\u015bna (niem. \"Die Waldoper\") \u2013 le\u015bny amfiteatr o powierzchni 4 ha otwarty w lipcu 1909 w Sopocie. Opera Le\u015bna znajduje si\u0119 na skraju Tr\u00f3jmiejskiego Parku Krajobrazowego w kompleksie le\u015bnym Las\u00f3w Oliwskich. Obiekt charakteryzuje si\u0119 przede wszystkim bardzo dobr\u0105 akustyk\u0105 i atrakcyjn\u0105 lokalizacj\u0105. W okresie od wrze\u015bnia 2009 do czerwca 2012 roku obiekt przeszed\u0142 gruntown\u0105 modernizacj\u0119. Widownia opery mie\u015bci aktualnie 5047 widz\u00f3w, przy z\u0142o\u017conych przednich sektorach \u0142\u0105czna liczba miejsc stoj\u0105cych oraz siedz\u0105cych wynosi 5579. Scena (o g\u0142\u0119boko\u015bci 19 m i powierzchni 430 m\u00b2) oraz orkiestron jest w stanie pomie\u015bci\u0107 ponad 100 osobow\u0105 orkiestr\u0119. Sceneria Opery Le\u015bnej jest kojarzona przede wszystkim z odbywaj\u0105cym si\u0119 tu corocznie festiwalem. Scena opery to r\u00f3wnie\u017c miejsce licznych koncert\u00f3w muzyki powa\u017cnej, koncert\u00f3w bluesowych, rockowych, pokaz\u00f3w mody","start_idx":392,"end_idx":531}
{"id":"mrc_6500","question":"o czym opowiada film konopielka?","answer":"Akcja filmu rozgrywa si\u0119 w PRL, w podlaskiej wsi Taplary, kt\u00f3rej mieszka\u0144cy odseparowani od \u015bwiata bagnem, tocz\u0105 spokojne, zabobonne \u017cycie z dala od cywilizacji i zgie\u0142ku. Wyznacznikiem czasu jest przyroda i nikt z nich nie s\u0142ysza\u0142 o dobrodziejstwach post\u0119pu jak radio. Kt\u00f3rego\u015b dnia we wsi pojawiaj\u0105 si\u0119 przedstawiciele z powiatu i nauczycielka, kt\u00f3rzy chc\u0105 za\u0142o\u017cy\u0107 elektryczno\u015b\u0107 i otworzy\u0107 szko\u0142\u0119. Taplarczycy nie s\u0105 jednak z tego zadowoleni.","context":"Konopielka \u2013 polska komedia filmowa z 1981 roku w re\u017cyserii Witolda Leszczy\u0144skiego na podstawie jego w\u0142asnego scenariusza, adaptacja powie\u015bci Edwarda Redli\u0144skiego pod tym samym tytu\u0142em. Aby unikn\u0105\u0107 wra\u017cenia wiejskiej sielanki, re\u017cyser zdecydowa\u0142 si\u0119 na czarno-bia\u0142e zdj\u0119cia. == Fabu\u0142a == Akcja filmu rozgrywa si\u0119 w PRL, w podlaskiej wsi Taplary, kt\u00f3rej mieszka\u0144cy odseparowani od \u015bwiata bagnem, tocz\u0105 spokojne, zabobonne \u017cycie z dala od cywilizacji i zgie\u0142ku. Wyznacznikiem czasu jest przyroda i nikt z nich nie s\u0142ysza\u0142 o dobrodziejstwach post\u0119pu jak radio. Kt\u00f3rego\u015b dnia we wsi pojawiaj\u0105 si\u0119 przedstawiciele z powiatu i nauczycielka, kt\u00f3rzy chc\u0105 za\u0142o\u017cy\u0107 elektryczno\u015b\u0107 i otworzy\u0107 szko\u0142\u0119. Taplarczycy nie s\u0105 jednak z tego zadowoleni. == Obsada == * Krzysztof Majchrzak \u2013 Kazimierz \u201eKaziuk\u201d Bartoszewicz * Anna Seniuk \u2013 Handzia","start_idx":288,"end_idx":732}
{"id":"mrc_6501","question":"kto og\u0142osi\u0142 stan wojenny?","answer":"genera\u0142a Jaruzelskiego","context":"rozmowy w rezydencji prymasa przy ulicy Miodowej. O wprowadzeniu stanu wojennego poinformowa\u0142o spo\u0142ecze\u0144stwo Polskie Radio o godzinie 6 nadaj\u0105c przem\u00f3wienie genera\u0142a Jaruzelskiego. Przem\u00f3wienie to w nieco zmodyfikowanej wersji wyemitowa\u0142a tak\u017ce Telewizja Polska. Wojciech Jaruzelski w swoim wyst\u0105pieniu powiedzia\u0142 m.in.: MON powo\u0142a\u0142o dziesi\u0105tki tysi\u0119cy rezerwist\u00f3w, a MSW wyda\u0142o rozporz\u0105dzenie o nakazie zdeponowania broni i amunicji. Zmilitaryzowano wiele instytucji (skierowano do nich 8000 komisarzy wojskowych, w tym 400 do resort\u00f3w i instytucji centralnych), cz\u0119\u015b\u0107 strategicznych sektor\u00f3w gospodarki, takich jak komunikacja, telekomunikacja, energetyka, g\u00f3rnictwo i porty morskie oraz 129 najwa\u017cniejszych fabryk. Pracownik\u00f3w traktowano jak \u017co\u0142nierzy, za brak pos\u0142usze\u0144stwa wprowadzono kar\u0119 dwudziestu pi\u0119ciu lat wi\u0119zienia lub nawet kar\u0119 \u015bmierci. Zakazano strajk\u00f3w, zgromadze\u0144, dzia\u0142alno\u015bci zwi\u0105zkowej i spo\u0142ecznej. S\u0105dy zacz\u0119\u0142y dzia\u0142a\u0107 w trybie dora\u017anym. Wy\u0142\u0105czono komunikacj\u0119","start_idx":157,"end_idx":179}
{"id":"mrc_6502","question":"jak nazywa si\u0119 punkt przeciwleg\u0142y zenitowi?","answer":"nadir","context":"Zenit \u2013 punkt na niebie dok\u0142adnie ponad pozycj\u0105 obserwatora. Jest jednym z dw\u00f3ch miejsc przeci\u0119cia lokalnej osi pionu ze sfer\u0105 niebiesk\u0105. Drugim punktem przeci\u0119cia, przeciwleg\u0142ym do zenitu, czyli znajduj\u0105cym si\u0119 pod obserwatorem, jest nadir. K\u0105t pomi\u0119dzy osi\u0105 lokalnego pionu a kierunkiem, w kt\u00f3rym widziany jest jaki\u015b obiekt astronomiczny, nazywany jest k\u0105tem zenitalnym.","start_idx":235,"end_idx":240}
{"id":"mrc_6503","question":"ile lat mia\u0142y dzieci z fatimy?","answer":"Dzieci \u2013 wizjonerzy z Fatimy == W chwili objawie\u0144 Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, \u0141ucja dos Santos, Franciszek i Hiacynta Marto mieli dziesi\u0119\u0107, dziewi\u0119\u0107 i siedem lat.","context":"niedziel\u0119 lipca. == Dzieci \u2013 wizjonerzy z Fatimy == W chwili objawie\u0144 Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, \u0141ucja dos Santos, Franciszek i Hiacynta Marto mieli dziesi\u0119\u0107, dziewi\u0119\u0107 i siedem lat. Ca\u0142a tr\u00f3jka mieszka\u0142a w Aljustrel, w miejscu nale\u017c\u0105cym do parafii fatimskiej. Dzieci nigdy nie chodzi\u0142y do szko\u0142y i by\u0142y niepi\u015bmienne. Zajmowa\u0142y si\u0119 wypasaniem owiec na wzg\u00f3rzach. Objawienia mia\u0142y miejsce w Cova da Iria (Dolina Pokoju), ma\u0142ym skrawku ziemi nale\u017c\u0105cym do rodzic\u00f3w \u0141ucji, znajduj\u0105cym si\u0119 dwa i p\u00f3\u0142 kilometra od Fatimy na drodze do Leirii. Matka Bo\u017ca ukaza\u0142a si\u0119 dzieciom na ostrokrzewie (ilex \u2013 kar\u0142owatej odmianie d\u0119bu), kt\u00f3ry mia\u0142 nieco ponad metr wysoko\u015bci. Objawienia Matki Bo\u017cej by\u0142o poprzedzone przez objawienia anio\u0142a, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce przy wzg\u00f3rzu Cabe\u00e7o (Loca do Cabe\u00e7o). Franciszek widzia\u0142 anio\u0142a","start_idx":20,"end_idx":180}
{"id":"mrc_6504","question":"czym patynowa\u0107 mied\u017a?","answer":"Sztuczne patynowanie mo\u017cna wykona\u0107 r\u00f3wnie\u017c metodami chemicznymi, np. w celach ozdobnych mo\u017cna to zrobi\u0107 zanurzaj\u0105c przedmioty w roztworze siarczanu amonu na 12 godz.","context":"Patyna, \u015bnied\u017a, grynszpan szlachetny \u2013 produkt korozji atmosferycznej miedzi i jej stop\u00f3w w wilgotnym powietrzu. Powierzchniowa warstwa patyny tworzy pow\u0142ok\u0119 koloru od jasnozielonego do szarozielonego. Jej g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem (przy powstawaniu w niezanieczyszczonej atmosferze) jest w\u0119glan hydroksomiedzi(II) \u2013 [Cu(OH)]2CO3. Patyna jest pow\u0142ok\u0105 trwa\u0142\u0105, jako ostatni etap procesu pasywacji. Ca\u0142y proces pokrywania si\u0119 powierzchni metalu nalotem patyny trwa kilkadziesi\u0105t lat, cho\u0107 pierwsze objawy mog\u0105 zacz\u0105\u0107 pojawia\u0107 si\u0119 ju\u017c po kilku miesi\u0105cach. Sztuczne patynowanie mo\u017cna wykona\u0107 r\u00f3wnie\u017c metodami chemicznymi, np. w celach ozdobnych mo\u017cna to zrobi\u0107 zanurzaj\u0105c przedmioty w roztworze siarczanu amonu na 12 godz. i potem susz\u0105c je na wolnym powietrzu. Na du\u017cych, odkrytych powierzchniach patyna jest zjawiskiem po\u017c\u0105danym, traktowanym jako trwa\u0142a pow\u0142oka ozdobna \u2013 np. na dachach krytych miedzian\u0105 blach\u0105, oraz","start_idx":546,"end_idx":711}
{"id":"mrc_6505","question":"na terenie kt\u00f3rego wsp\u00f3\u0142czesnego pa\u0144stwa urodzi\u0142 si\u0119 nikola tesla?","answer":"Chorwacji","context":"i m\u0142odo\u015b\u0107 == Nikola Tesla urodzi\u0142 si\u0119 w serbskiej rodzinie we wsi Smiljan w Chorwacji, \u00f3wcze\u015bnie nale\u017c\u0105cej do monarchii austriackiej. By\u0142 synem prawos\u0142awnego kap\u0142ana Milutina Tesli i Georginy Mandi\u0107 (nazywanej Dziuk\u0105). Jego ojciec chcia\u0142, aby Nikola r\u00f3wnie\u017c zosta\u0142 duchownym, jednak na skutek nacisku miejscowego nauczyciela, kt\u00f3ry wystara\u0142 si\u0119 o stypendium dla Nikoli, zosta\u0142 on ostatecznie wys\u0142any na studia in\u017cynierskie na politechnik\u0119 w Grazu. Na uczelni zwr\u00f3ci\u0142 na siebie uwag\u0119 profesora elektrotechniki, kt\u00f3ry pom\u00f3g\u0142 mu podj\u0105\u0107 prac\u0119 w urz\u0119dzie telegraficznym w Budapeszcie. Prawdopodobnie tam Tesla wpad\u0142 na pomys\u0142 konstrukcji obrotowego silnika na pr\u0105d przemienny, kt\u00f3ry m\u00f3g\u0142by by\u0107 te\u017c pr\u0105dnic\u0105. Gdy urz\u0105d telegraficzny zosta\u0142 sprzedany, Tesla pojecha\u0142 do Pary\u017ca, gdzie podj\u0105\u0142 prac\u0119 w Continental Edison Company, francuskiej firmie produkuj\u0105cej pr\u0105dnice, silniki i","start_idx":76,"end_idx":85}
{"id":"mrc_6506","question":"gdzie zamieszkiwali \u0142emkowie?","answer":"Pierwotnym miejscem zamieszkania \u0141emk\u00f3w jest obszar \u0141emkowszczyzny.","context":"1,5 tys. deklarowa\u0142o jedynie narodowo\u015b\u0107 \u0142emkowsk\u0105). Poprzedni spis powszechny z 2002 wykaza\u0142 5850 obywateli polskich narodowo\u015bci \u0142emkowskiej. Ponad 100 \u0141emk\u00f3w odnotowano na obszarze takich gmin, jak Gromadka, miasto Lubin, gmina Lubin, Rudna, Chocian\u00f3w, Przemk\u00f3w, Radwanice, Legnica, Wroc\u0142aw, Strzelce Kraje\u0144skie, Gorlice, S\u0119kowa, U\u015bcie Gorlickie, Krynica-Zdr\u00f3j. Pierwotnym miejscem zamieszkania \u0141emk\u00f3w jest obszar \u0141emkowszczyzny. Na pocz\u0105tku XX wieku po polskiej stronie Karpat zamieszkiwa\u0142o oko\u0142o 80 tys. \u0141emk\u00f3w. Pod koniec dwudziestolecia mi\u0119dzywojennego ich liczb\u0119 oceniano (w zale\u017cno\u015bci od przyj\u0119tych granic \u0141emkowszczyzny) na 100\u2013150 tysi\u0119cy. O wsp\u00f3\u0142czesnym rozmieszczeniu i liczebno\u015bci \u0141emk\u00f3w zdecydowa\u0142y akcje przesiedle\u0144cze, przeprowadzone w latach 1946\u20131947. Pierwsz\u0105 grup\u0119 przesiedle\u0144c\u00f3w stanowi\u0105 osoby wysiedlone w latach 1944\u20131946 na Ukrain\u0119. Przesiedlenie to dotkn\u0119\u0142o nawet 60% \u00f3wczesnej liczebno\u015bci \u0141emk\u00f3w. Przypuszcza si\u0119, \u017ce na Ukrainie mo\u017ce mieszka\u0107 obecnie","start_idx":363,"end_idx":430}
{"id":"mrc_6507","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni przydawka?","answer":"okre\u015blaj\u0105ca rzeczownik lub zaimek rzeczowny.","context":"Przydawka (zwana r\u00f3wnie\u017c \"atrybutem\") \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 zdania okre\u015blaj\u0105ca rzeczownik lub zaimek rzeczowny. Mo\u017ce by\u0107 wyra\u017cona przymiotnikiem (np. \u0142adny kwiatek), zaimkiem przymiotnym (np. m\u00f3j kwiatek), imies\u0142owem przymiotnikowym czynnym (np. rosn\u0105cy kwiatek), imies\u0142owem przymiotnikowym biernym (np. podlany kwiatek), liczebnikiem (np. podla\u0142em ju\u017c trzeci kwiatek), wyra\u017ceniem przyimkowym (np. sweter z we\u0142ny). Przydawka odpowiada na pytania: \"jaki?, jaka?, jakie?, kt\u00f3ry?, kt\u00f3ra?, kt\u00f3re?, czyj?, czyja?, czyje?, ile?, ilu?, czego?, z czego?, od czego?\". == Podzia\u0142 przydawek == Ze wzgl\u0119du na przynale\u017cno\u015b\u0107 do cz\u0119\u015bci mowy i typ po\u0142\u0105cze\u0144 sk\u0142adniowych wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 przydawki: * przymiotn\u0105 (wyra\u017con\u0105 przymiotnikiem, zaimkiem przymiotnym, imies\u0142owem przymiotnikowym): \"kochany W\u0142adek\" * rzeczown\u0105 (wyra\u017con\u0105 rzeczownikiem w mianowniku): \"powie\u015b\u0107 \u201eCh\u0142opi\u201d\" * dope\u0142niaczow\u0105 (wyra\u017con\u0105 rzeczownikiem w dope\u0142niaczu): \"miasto ludzi\" * przyimkow\u0105 (wyra\u017con\u0105 wyra\u017ceniem przyimkowym): \"nagroda dla zwyci\u0119zc\u00f3w\"","start_idx":53,"end_idx":97}
{"id":"mrc_6508","question":"kiedy letnie grand prix 2021?","answer":"rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 17 lipca 2021 w Wi\u015ble, a zako\u0144czy\u0142a 2 pa\u017adziernika 2021 w Klingenthal.","context":"Letnie Grand Prix w skokach narciarskich 2021 \u2013 28. edycja Letniego Grand Prix, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 17 lipca 2021 w Wi\u015ble, a zako\u0144czy\u0142a 2 pa\u017adziernika 2021 w Klingenthal. Zaplanowanych zosta\u0142o jedena\u015bcie konkurs\u00f3w - dziesi\u0119\u0107 indywidualnych oraz jeden dru\u017cyn mieszanych. Oficjalny kalendarz cyklu zosta\u0142 zatwierdzony 1 czerwca 2021 podczas Kongresu FIS przeprowadzonego online. 27 sierpnia Mi\u0119dzynarodowa Federacja Narciarska og\u0142osi\u0142a, i\u017c zaplanowane na 18-19 wrze\u015bnia konkursy w R\u00e2\u0219novie zosta\u0142y odwo\u0142ane z przyczyn organizatorskich. Z powodu silnego wiatru zmieniono obiekt rozgrywania pierwszego konkursu w Szczuczy\u0144sku z du\u017cej na normaln\u0105 skoczni\u0119. Nast\u0119pnie zawody przeniesiono z 4 wrze\u015bnia na 5 wrze\u015bnia. == Zwyci\u0119zcy == == Kalendarz i wyniki == == Skocznie == W tabeli podano oficjalne letnie rekordy skoczni obowi\u0105zuj\u0105ce przed rozpocz\u0119ciem Letniego Grand Prix","start_idx":86,"end_idx":171}
{"id":"mrc_6509","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w polsce w czasach prl?","answer":"Rz\u0105dy sprawowa\u0142a komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a nast\u0119pnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza","context":"Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) \u2013 oficjalna nazwa pa\u0144stwa polskiego w latach 1952\u20131989. W latach 1944\u20131952 funkcjonowa\u0142o jako Rzeczpospolita Polska. W okresie 1944\u20131989, propagandowo, potocznie i niekiedy w oficjalnych aktach w\u0142adz nazywane by\u0142o Polsk\u0105 Ludow\u0105. W okresie tym Polska by\u0142a pa\u0144stwem niesuwerennym oraz pa\u0144stwem satelickim pozostaj\u0105cym pod polityczn\u0105 dominacj\u0105 ZSRR. Rz\u0105dy sprawowa\u0142a komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a nast\u0119pnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, jako partia hegemoniczna, przy formalnym istnieniu ugrupowa\u0144 satelickich, tzw. \u201estronnictw sojuszniczych\u201d (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Demokratyczne). == Powstanie == Zgodnie z postanowieniami konferencji ja\u0142ta\u0144skiej legitymizacja w\u0142adzy w Polsce mia\u0142a si\u0119 dokona\u0107 na drodze demokratycznych wybor\u00f3w w jak najkr\u00f3tszym terminie. Do tego czasu rz\u0105dzi\u0107 mia\u0142 Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej powo\u0142any w trakcie konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945, pod nadzorem trzech","start_idx":382,"end_idx":487}
{"id":"mrc_6510","question":"kto opracowa\u0142 model przestrzenny dna?","answer":"Jamesa Watsona i Francisa Cricka","context":"Podw\u00f3jna helisa \u2013 model struktury DNA w postaci podw\u00f3jnej helisy zaproponowany w 1953 przez Jamesa Watsona i Francisa Cricka, oparty na pracach Rosalindy Franklin, za kt\u00f3ry w 1962 roku zostali uhonorowani Nagrod\u0105 Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii. Praca pt. \u201eMolecular Structure of Nucleic Acids\u201d zosta\u0142a opublikowana 25 kwietnia 1953 w czasopi\u015bmie Nature. Podw\u00f3jna helisa stanowi podstawowy element struktury przestrzennej cz\u0105steczki DNA. Sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch \u0142a\u0144cuch\u00f3w polinukleotydowych, kt\u00f3re biegn\u0105 w przeciwnych kierunkach i owijaj\u0105 si\u0119 wok\u00f3\u0142 wsp\u00f3lnej osi. Zasady azotowe nukleotyd\u00f3w znajduj\u0105 si\u0119 wewn\u0105trz podw\u00f3jnej helisy i s\u0105 po\u0142\u0105czone wi\u0105zaniami wodorowymi w pary komplementarne. Fragmenty o strukturze podw\u00f3jnej helisy znajduj\u0105 si\u0119 tak\u017ce w niekt\u00f3rych cz\u0105steczkach RNA, np. tRNA.","start_idx":92,"end_idx":124}
{"id":"mrc_6511","question":"jaki jest obszar polski?","answer":"312 685 km\u00b2","context":"tabelach statystycznych) jako powierzchni\u0119 Polski podaje si\u0119 warto\u015b\u0107 312 685 km\u00b2. Jest to powierzchnia obszaru administracyjnego Polski. Obszar administracyjny Polski, to obszar znajduj\u0105cy si\u0119 w granicach administracyjnych jednostek podzia\u0142u terytorialnego (gmin, powiat\u00f3w i wojew\u00f3dztw). W odr\u00f3\u017cnieniu od wi\u0119kszo\u015bci innych pa\u0144stw, gdzie jednostki administracyjne obejmuj\u0105 wy\u0142\u0105cznie obszary l\u0105dowe pa\u0144stw, w Polsce w sk\u0142ad obszaru kilku jednostek administracyjnych wchodzi r\u00f3wnie\u017c obszar morskich w\u00f3d wewn\u0119trznych: * gmina (miasto na prawach powiatu) \u015awinouj\u015bcie obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i obszar \u015awiny * gmina Mi\u0119dzyzdroje obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Wolin obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego i cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Kamie\u0144 Pomorski obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Dziwn\u00f3w obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 obszaru Dziwnej * gmina Stepnica obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 Zalewu Szczeci\u0144skiego * gmina Police obejmuje","start_idx":69,"end_idx":80}
{"id":"mrc_6512","question":"gdzie odby\u0142a si\u0119 bitwa pod grunwaldem?","answer":"na polach pod Grunwaldem","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":279,"end_idx":303}
{"id":"mrc_6513","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w zarz\u0105du w sp\u00f3\u0142ce z o o?","answer":"Zarz\u0105d w sp\u00f3\u0142ce z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 mo\u017ce si\u0119 sk\u0142ada\u0107 z jednego lub wi\u0119kszej liczby cz\u0142onk\u00f3w","context":"Zarz\u0105d \u2013 organ wykonawczy sp\u00f3\u0142ek kapita\u0142owych, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym zadaniem jest prowadzenie spraw sp\u00f3\u0142ki i jej reprezentacja. Spos\u00f3b dzia\u0142ania zarz\u0105du reguluje ustawa kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych () oraz postanowienia umowy sp\u00f3\u0142ki z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105, prostej sp\u00f3\u0142ki akcyjnej lub statutu sp\u00f3\u0142ki akcyjnej. == Sp\u00f3\u0142ka z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 == Zarz\u0105d w sp\u00f3\u0142ce z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 mo\u017ce si\u0119 sk\u0142ada\u0107 z jednego lub wi\u0119kszej liczby cz\u0142onk\u00f3w, kt\u00f3rzy s\u0105 powo\u0142ywani uchwa\u0142\u0105 wsp\u00f3lnik\u00f3w. Cz\u0142onkami zarz\u0105du mog\u0105 by\u0107 wsp\u00f3lnicy albo osoby trzecie. Mandat cz\u0142onka zarz\u0105du wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wsp\u00f3lnik\u00f3w zatwierdzaj\u0105cego sprawozdanie finansowe za pierwszy pe\u0142ny rok obrotowy pe\u0142nienia funkcji cz\u0142onka zarz\u0105du. Je\u017celi cz\u0142onek zarz\u0105du zosta\u0142 powo\u0142any na d\u0142u\u017cej ni\u017c rok to jego kadencja wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wsp\u00f3lnik\u00f3w, zatwierdzaj\u0105cego sprawozdanie finansowe za ostatni pe\u0142ny rok obrotowy","start_idx":357,"end_idx":461}
{"id":"mrc_6514","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni okostna?","answer":"Funkcj\u0105 okostnej jest ochrona i od\u017cywianie ko\u015bci, a tak\u017ce wytwarzanie tkanki kostnej w okresie rozwoju (przyrost ko\u015bci na grubo\u015b\u0107) i regeneracja ubytk\u00f3w, np. po z\u0142amaniu.","context":"Okostna () \u2013 b\u0142ona pokrywaj\u0105ca od zewn\u0105trz wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ko\u015bci (opr\u00f3cz powierzchni stawowych), silnie unaczyniona i unerwiona. Sk\u0142ada si\u0119 z w\u0142\u00f3knistej warstwy zewn\u0119trznej i wewn\u0119trznej warstwy rozrodczej, zawieraj\u0105cej kom\u00f3rki ko\u015bciotw\u00f3rcze. Funkcj\u0105 okostnej jest ochrona i od\u017cywianie ko\u015bci, a tak\u017ce wytwarzanie tkanki kostnej w okresie rozwoju (przyrost ko\u015bci na grubo\u015b\u0107) i regeneracja ubytk\u00f3w, np. po z\u0142amaniu.","start_idx":241,"end_idx":411}
{"id":"mrc_6515","question":"jakie zmiany wprowadzono do konstytucji w 1976?","answer":"Ustaw\u0105 z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, \u017ce Polska jest pa\u0144stwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego okre\u015blenia \u2013 pa\u0144stwo demokracji ludowej), PZPR \u2013 przewodni\u0105 si\u0142\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwa w budowie socjalizmu, za\u015b PRL w swej polityce umacnia przyja\u017a\u0144 i wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi pa\u0144stwami socjalistycznymi.","context":"rz\u0105dem i Rad\u0105 Pa\u0144stwa. Na rosyjskiej wersji konstytucji poprawki w\u0142asnor\u0119cznie nani\u00f3s\u0142 J\u00f3zef Stalin, a ostateczn\u0105 wersj\u0119 polskoj\u0119zyczn\u0105 opracowa\u0142 Boles\u0142aw Bierut. Konstytucja by\u0142a nowelizowana 24 razy. Ustaw\u0105 z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, \u017ce Polska jest pa\u0144stwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego okre\u015blenia \u2013 pa\u0144stwo demokracji ludowej), PZPR \u2013 przewodni\u0105 si\u0142\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwa w budowie socjalizmu, za\u015b PRL w swej polityce umacnia przyja\u017a\u0144 i wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi pa\u0144stwami socjalistycznymi. Zapisy te wywo\u0142a\u0142y protesty spo\u0142eczne. == W\u0142adza ustawodawcza \u2013 Sejm == Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 460 pos\u0142\u00f3w na Sejm PRL, na pocz\u0105tku ustalono jednolit\u0105 norm\u0119 przedstawicielsk\u0105 1 pose\u0142: 60 tys. mieszka\u0144c\u00f3w, p\u00f3\u017aniej wykre\u015blono j\u0105 z konstytucji jako niepraktyczn\u0105. Zerwano z zasad\u0105 mandatu wolnego (pose\u0142 by\u0142 przedstawicielem","start_idx":202,"end_idx":562}
{"id":"mrc_6516","question":"z jakimi pa\u0144stwami graniczy liechtenstein?","answer":"Graniczy ze Szwajcari\u0105 na zachodzie i po\u0142udniu oraz z Austri\u0105 na wschodzie.","context":"Liechtenstein jest niewielkim krajem alpejskim o powierzchni 160,477 km2 w Europie. Graniczy ze Szwajcari\u0105 na zachodzie i po\u0142udniu oraz z Austri\u0105 na wschodzie. Jest jednym z dw\u00f3ch wsp\u00f3\u0142czesnych pa\u0144stw podw\u00f3jnie \u015br\u00f3dl\u0105dowych obok Uzbekistanu, co oznacza, \u017ce wszystkie kraje s\u0105siaduj\u0105ce nie maj\u0105 dost\u0119pu do morza. == Po\u0142o\u017cenie geograficzne == Ksi\u0119stwo Liechtensteinu po\u0142o\u017cone jest w Europie Zachodniej w dolinie g\u00f3rnego Renu na wschodnim brzegu rzeki, w g\u00f3rskim pa\u015bmie R\u00e4tikon w Alpach Wschodnich. Administracyjnie od po\u0142udnia graniczy z gminami Fl\u00e4sch i Maienfeld w szwajcarskim kantonie Gryzonia, od zachodu z gminami Altst\u00e4tten, Sennwald, Buchs, Sevelen, Wartau i Sargans w szwajcarskim kantonie Sankt Gallen. Natomiast od wschodu Ksi\u0119stwo graniczy z gminami Feldkirch, Frastanz i Nenzing w kraju zwi\u0105zkowym Vorarlberg. Punkty skrajne terytorium Ksi\u0119stwa stanowi\u0105 kolejno:","start_idx":84,"end_idx":159}
{"id":"mrc_6517","question":"jakie nagrody dosta\u0142 andrzej maleszka?","answer":"laureatem m.in. Grand Prix i UNESCO Prize na festiwalu Prix Jeunesse International w Monachium (1998), Srebrnego Medalu na The New York TV Festiwal (1993), nagrody Specjalnej na Festiwalu Sztuk Wsp\u00f3\u0142czesnych we Wroc\u0142awiu, nagrody Jury na Mi\u0119dzynarodowym Festiwalu Telewizyjnym w Chicago (1994) oraz Grand Prix na Festiwalu Film\u00f3w Telewizyjnych w Montevideo (Urugwaj, 1998).","context":"polsk\u0105 sekcj\u0119 IBBY, nagrod\u0119 Polskiej izby Wydawc\u00f3w, czy nagrod\u0119 ZAiKS i przet\u0142umaczone zosta\u0142o na 11 j\u0119zyk\u00f3w. Nawi\u0105zuj\u0105c do tego cyklu w 2016 wyda\u0142 powie\u015b\u0107 pod tytu\u0142em \u201eBohaterowie Magicznego Drzewa. Porwanie\u201d, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a now\u0105 seri\u0119. Dokonania Andrzeja Maleszki docenione zosta\u0142y zar\u00f3wno w kraju, jak i za granic\u0105. Zdoby\u0142 \u0142\u0105cznie kilkadziesi\u0105t nagr\u00f3d i wyr\u00f3\u017cnie\u0144 na polskich i mi\u0119dzynarodowych festiwalach filmowych oraz innych. Jest laureatem m.in. Grand Prix i UNESCO Prize na festiwalu Prix Jeunesse International w Monachium (1998), Srebrnego Medalu na The New York TV Festiwal (1993), nagrody Specjalnej na Festiwalu Sztuk Wsp\u00f3\u0142czesnych we Wroc\u0142awiu, nagrody Jury na Mi\u0119dzynarodowym Festiwalu Telewizyjnym w Chicago (1994) oraz Grand Prix na Festiwalu Film\u00f3w Telewizyjnych w Montevideo (Urugwaj, 1998). W 1998 roku regionalny oddzia\u0142 \"Gazety Wyborczej\"","start_idx":440,"end_idx":813}
{"id":"mrc_6518","question":"gdzie \u017cyj\u0105 pingwiny?","answer":"wok\u00f3\u0142 Antarktydy i s\u0105siednich wysp oraz wybrze\u017cy Ameryki Po\u0142udniowej, najwi\u0119cej gatunk\u00f3w w pobli\u017cu Nowej Zelandii.","context":"Pingwiny, bezlotki \u2013 rz\u0105d (Sphenisciformes) oraz rodzina (Spheniscidae) ptak\u00f3w z infragromady ptak\u00f3w neognatycznych (Neognathae). == Wyst\u0119powanie == Rodzina pingwin\u00f3w obejmuje gatunki morskie (na l\u0105dzie pojawiaj\u0105 si\u0119 jedynie w strefie brzegowej) zamieszkuj\u0105ce zimne morza p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej. Najliczniejsze wok\u00f3\u0142 Antarktydy i s\u0105siednich wysp oraz wybrze\u017cy Ameryki Po\u0142udniowej, najwi\u0119cej gatunk\u00f3w w pobli\u017cu Nowej Zelandii. Jedynym gatunkiem gnie\u017cd\u017c\u0105cym si\u0119 nieco na p\u00f3\u0142noc od r\u00f3wnika (na Galapagos) jest pingwin r\u00f3wnikowy. == Cechy charakterystyczne == Ptaki te charakteryzuj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105cymi cechami: * d\u0142ugo\u015b\u0107 40\u2013115 cm; * dzioby zr\u00f3\u017cnicowane; * silnie przesuni\u0119te ku ty\u0142owi mocne nogi, kt\u00f3re pe\u0142ni\u0105 funkcj\u0119 p\u0142etw tylnych; * trzy przednie palce spi\u0119te b\u0142on\u0105 p\u0142awn\u0105; * kr\u00f3tki, sztywny ogon, pe\u0142ni\u0105cy z nogami funkcj\u0119 steru; * w\u0105skie skrzyd\u0142a pe\u0142ni\u0105ce funkcj\u0119 p\u0142etw nap\u0119dowych; * nielotne; *","start_idx":308,"end_idx":422}
{"id":"mrc_6519","question":"jaki by\u0142 pierwszy prezydent polski?","answer":"Gabriel Narutowicz","context":"O wyborze Gabriela Narutowicza przes\u0105dzi\u0142y g\u0142osy lewicy, mniejszo\u015bci narodowych oraz PSL \u201ePiast\u201d, kt\u00f3re wbrew oczekiwaniom w ostatniej turze g\u0142osowania popar\u0142o Narutowicza, zamiast Zamoyskiego. W wyniku rozstrzygaj\u0105cego g\u0142osowania Gabriel Narutowicz otrzyma\u0142 289 g\u0142os\u00f3w, a hr. Zamoyski \u2013 227. Tym samym Narutowicz zosta\u0142 pierwszym prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Zwyci\u0119stwo Narutowicza by\u0142o bardzo du\u017cym zaskoczeniem dla prawicy, kt\u00f3ra spodziewa\u0142a si\u0119, \u017ce bez problemu dojdzie do wyboru jej kandydata. Zaraz po wyborze Narutowicza warszawska m\u0142odzie\u017c zwi\u0105zana z Narodow\u0105 Demokracj\u0105 zorganizowa\u0142a demonstracj\u0119, w kt\u00f3rej pod has\u0142ami \u201ePrecz z Narutowiczem\u201d, \u201ePrecz z wybra\u0144cem \u017byd\u00f3w\u201d nawo\u0142ywa\u0142a do oprotestowania wybor\u00f3w. Napastliw\u0105 kampani\u0119 prasow\u0105 przeciwko prezydentowi elektowi rozp\u0119ta\u0142y endeckie gazety: \u201eGazeta Warszawska\u201d oraz \u201eGazeta Poranna 2 Grosze\u201d, zarzucaj\u0105c mu przynale\u017cno\u015b\u0107 do masonerii, ateizm oraz zdobycie urz\u0119du dzi\u0119ki g\u0142osom mniejszo\u015bci narodowych.","start_idx":231,"end_idx":249}
{"id":"mrc_6520","question":"kim by\u0142 jan kalwin?","answer":"francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator \u017cycia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji.","context":"Jan Kalwin, albo r\u00f3wnie\u017c \"Jean Calvin\" (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) \u2013 francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator \u017cycia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji. Tw\u00f3rca jednej z doktryn religijnych \u2013 ewangelicyzmu reformowanego, przyj\u0119tej przez Ko\u015bcio\u0142y ewangelicko-reformowane, prezbiteria\u0144skie, a nast\u0119pnie przez cz\u0119\u015b\u0107 kongregacjonalnych, opieraj\u0105cej si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na nauce o predestynacji oraz nauce o realnej i duchowej obecno\u015bci Jezusa Chrystusa w Wieczerzy Pa\u0144skiej, w odr\u00f3\u017cnieniu od pogl\u0105du powszechnie panuj\u0105cego w Ko\u015bciele katolickim (obecno\u015bci realnej i cielesnej). Nazywany przez swych zwolennik\u00f3w \u201eteologiem par excellence\u201d; \u201eArystotelesem Reformacji\u201d; \u201eAkwinat\u0105 Ko\u015bcio\u0142a reformowanego\u201d; \u201enajbardziej chrze\u015bcija\u0144skim m\u0119\u017cem swej epoki\u201d czy te\u017c \u201edrugim patriarch\u0105 reformacji\u201d. Kalwin rozpocz\u0105\u0142 reorganizacj\u0119 struktur ko\u015bcielnych, daj\u0105c pocz\u0105tek prezbiteria\u0144skiemu ustrojowi ko\u015bcielnemu. Najwa\u017cniejszym dzie\u0142em autorstwa Kalwina","start_idx":97,"end_idx":224}
{"id":"mrc_6521","question":"kim by\u0142a matylda krzesi\u0144ska?","answer":"rosyjska tancerka i pedagog ta\u0144ca klasycznego polskiej narodowo\u015bci.","context":"Maria Matylda Krzesi\u0144ska, po \u015blubie ksi\u0119\u017cna Maria Romanowska-Krasi\u0144ska (, , \"Princesse Marie Romanovsky-Krasinsky\"; ur. 31 sierpnia 1872 w Ligowie, obecnie dzielnicy Petersburga, zm. 6 grudnia 1971 w Pary\u017cu) \u2013 rosyjska tancerka i pedagog ta\u0144ca klasycznego polskiej narodowo\u015bci. Od 1890 wyst\u0119powa\u0142a w Teatrze Maryjskim oraz na innych scenach Petersburga i Moskwy. Jako druga w historii baletu (po Pierinie Legnani) otrzyma\u0142a tytu\u0142 \"primaballerina assoluta\" Teatr\u00f3w Cesarskich w Petersburgu (1896\u20131917). == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo === By\u0142a najm\u0142odsz\u0105 c\u00f3rk\u0105 polskiego tancerza charakterystycznego, od 1853 w s\u0142u\u017cbie rosyjskiego baletu cesarskiego, s\u0142ynnego mazurzysty Feliksa Krzesi\u0144skiego (1823\u20131905) i jego polskiej \u017cony Julii z Dymi\u0144skich (1832\u20131912), urodzonej w Warszawie, ale wyszkolonej ju\u017c w Petersburgu by\u0142ej tancerki tamtejszego baletu i wdowy po francuskim tancerzu Th\u00e9odore Led\u00e9. Zosta\u0142a ochrzczona","start_idx":210,"end_idx":277}
{"id":"mrc_6522","question":"jakie zastosowanie ma porcelana?","answer":"W technice u\u017cywana jako materia\u0142 na nisko- i wysokonapi\u0119ciowe izolatory, sprz\u0119t laboratoryjny oraz jako wyroby gospodarstwa domowego.","context":"Porcelana \u2013 rodzaj bia\u0142ej, prze\u015bwiecaj\u0105cej ceramiki wysokiej jako\u015bci, wynaleziony w Chinach w VII wieku. Porcelana jest wytwarzana z mieszanki glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem poprzez wypalanie uformowanych wyrob\u00f3w w temperaturze od 920\u2013980 \u00b0C (wyroby nieszkliwione, tzw. biskwit) a\u017c do 1280\u20131460 \u00b0C (wyroby szkliwione). Charakteryzuje si\u0119 nisk\u0105 nasi\u0105kliwo\u015bci\u0105, bardzo dobrymi w\u0142a\u015bciwo\u015bciami dielektrycznymi, du\u017c\u0105 wytrzyma\u0142o\u015bci\u0105 mechaniczn\u0105, wysok\u0105 odporno\u015bci\u0105 na dzia\u0142anie czynnik\u00f3w chemicznych i nieprzepuszczalno\u015bci\u0105 dla cieczy i gaz\u00f3w. W technice u\u017cywana jako materia\u0142 na nisko- i wysokonapi\u0119ciowe izolatory, sprz\u0119t laboratoryjny oraz jako wyroby gospodarstwa domowego. Rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 ceramik\u0119 tward\u0105 i mi\u0119kk\u0105 . W Europie technologi\u0119 produkcji porcelany wynalaz\u0142 w pocz. XVIII w. Ehrenfried Walther von Tschirnhaus. Po jego \u015bmierci prace kontynuowa\u0142 w Dre\u017anie i Mi\u015bni jego ucze\u0144 Johann Friedrich B\u00f6ttger, alchemik","start_idx":548,"end_idx":681}
{"id":"mrc_6523","question":"do jakiej grupy j\u0119zykowej nale\u017cy j\u0119zyk angielski?","answer":"grupy zachodniej rodziny j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich","context":"J\u0119zyk angielski, angielszczyzna (ang. , ) \u2013 j\u0119zyk z grupy zachodniej rodziny j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, powszechnie u\u017cywany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zale\u017cnych oraz w wielu by\u0142ych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pe\u0142ni funkcj\u0119 j\u0119zyka oficjalnego b\u0105d\u017a p\u00f3\u0142oficjalnego w ponad 60 krajach. W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Australii angielski jest \"de facto\" j\u0119zykiem urz\u0119dowym, cho\u0107 formalnie pa\u0144stwa te nie obj\u0119\u0142y takim statusem \u017cadnego j\u0119zyka. Angielszczyzna nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w ONZ, a od XX wieku jest najcz\u0119\u015bciej u\u017cywanym j\u0119zykiem w kontaktach mi\u0119dzynarodowych. Bywa okre\u015blana jako pierwszy uniwersalny nowo\u017cytny j\u0119zyk ludzko\u015bci. Stanowi g\u0142\u00f3wny j\u0119zyk nauki, handlu i polityki, a w niekt\u00f3rych krajach tak\u017ce kszta\u0142cenia wy\u017cszego. Angielszczyzna wykazuje silne zr\u00f3\u017cnicowanie na pod\u0142o\u017cu geograficznym i socjalnym.","start_idx":52,"end_idx":96}
{"id":"mrc_6524","question":"jakie zadania pe\u0142ni gie\u0142da?","answer":"Zarz\u0105d poza uprawnieniami i obowi\u0105zkami wynikaj\u0105cymi z Kodeksu sp\u00f3\u0142ek handlowych, dopuszcza do obrotu gie\u0142dowego papiery warto\u015bciowe, okre\u015bla zasady wprowadzania papier\u00f3w warto\u015bciowych do obrotu, nadzoruje dzia\u0142alno\u015b\u0107 makler\u00f3w gie\u0142dowych i cz\u0142onk\u00f3w gie\u0142dy w zakresie obrotu gie\u0142dowego.","context":"akcyjna. W\u0142adzami sp\u00f3\u0142ki s\u0105: * Walne zgromadzenie * Rada nadzorcza, zwana Rad\u0105 Gie\u0142dy * Zarz\u0105d, zwany Zarz\u0105dem Gie\u0142dy. Zarz\u0105d poza uprawnieniami i obowi\u0105zkami wynikaj\u0105cymi z Kodeksu sp\u00f3\u0142ek handlowych, dopuszcza do obrotu gie\u0142dowego papiery warto\u015bciowe, okre\u015bla zasady wprowadzania papier\u00f3w warto\u015bciowych do obrotu, nadzoruje dzia\u0142alno\u015b\u0107 makler\u00f3w gie\u0142dowych i cz\u0142onk\u00f3w gie\u0142dy w zakresie obrotu gie\u0142dowego. Zarz\u0105d gie\u0142dy sk\u0142ada si\u0119 z czterech os\u00f3b. Pracami zarz\u0105du kieruje prezes zarz\u0105du wybrany przez walne zgromadzenie. === Prezesi gie\u0142dy === * Wies\u0142aw Roz\u0142ucki (1991\u20132006) * Ludwik Sobolewski (2006\u20132013) * Adam Maciejewski (2013\u20132014) * Pawe\u0142 Tamborski (2014\u20132016) * Ma\u0142gorzata Zaleska (2016\u20132017) * p.o. Jaros\u0142aw Grzywi\u0144ski (2017) * Marek Dietl (od 2017) === Rada Nadzorcza === * Dominik Kaczmarski \u2013 prezes Rady Gie\u0142dy * Izabela Flakiewicz \u2013 wiceprezes Rady Gie\u0142dy","start_idx":119,"end_idx":404}
{"id":"mrc_6525","question":"gdzie znajduje si\u0119 kostaryka?","answer":"pa\u0144stwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym.","context":"Kostaryka (\"Costa Rica\", hiszp. dos\u0142. \u2018bogate wybrze\u017ce\u2019, Republika Kostaryki \u2013 \"Rep\u00fablica de Costa Rica\") \u2013 pa\u0144stwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. Graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Nikaragu\u0105 na odcinku 309 km i od po\u0142udnia z Panam\u0105 \u2013 330 km. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca karaibskiego i pacyficznego wynosi 1290 km. == Geografia == Kostaryka to kraj wy\u017cynno-g\u00f3rzysty, po\u0142o\u017cony w strefie aktywno\u015bci sejsmicznej. Znajduj\u0105 si\u0119 tu tak\u017ce liczne wulkany, niekt\u00f3re aktywne. Niziny wyst\u0119puj\u0105 jedynie na wybrze\u017cach oraz w dolinach wi\u0119kszych rzek: San Juan, Tempisque i Ca\u00f1as. Przez \u015brodek kraju biegn\u0105 trzy g\u0142\u00f3wne pasma g\u00f3rskie: Cordillera de Guanacaste (wulkan Miravalles, 2021 m n.p.m.), Cordillera Central (wulkany Iraz\u00fa, 3432 m n.p.m. i Turrialba, 3421 m n.p.m.) oraz Cordillera de Talamanca z najwy\u017cszym","start_idx":108,"end_idx":179}
{"id":"mrc_6526","question":"jaki rodzaj szpiku kostnego przeszczepia si\u0119 w przypadku bia\u0142aczki?","answer":"szpikiem osoby zdrowej (przeszczepienie allogeniczne)","context":"Przeszczepienie szpiku kostnego \u2013 zabieg polegaj\u0105cy na podaniu pacjentowi preparatu zawieraj\u0105cego kom\u00f3rki macierzyste krwiotworzenia, kt\u00f3re s\u0105 w stanie odtworzy\u0107 uk\u0142ad krwiotw\u00f3rczy pacjenta, kt\u00f3ry uleg\u0142 powa\u017cnemu uszkodzeniu w czasie wcze\u015bniejszej chemioterapii lub radioterapii (przeszczepienie autogeniczne) albo zast\u0105pi\u0107 patologiczn\u0105 hematopoez\u0119 chorego (np. w przebiegu bia\u0142aczki) szpikiem osoby zdrowej (przeszczepienie allogeniczne). Pod potocznym poj\u0119ciem \u201eprzeszczep szpiku\u201d mie\u015bci si\u0119 tak\u017ce przetoczenie macierzystych kom\u00f3rek hematopoetycznych wyizolowanych z krwi obwodowej, w czasie zabiegu zwanego leukaferez\u0105, po ich wcze\u015bniejszym pobudzeniu (tak zwanej mobilizacji) z u\u017cyciem cytokin lub cytostatyk\u00f3w. Przeszczepienie szpiku niekoniecznie musi by\u0107 poprzedzone mieloablacj\u0105, czyli ca\u0142kowitym zniszczeniem hematopoezy biorcy za pomoc\u0105 chemioterapii lub radioterapii. Istnieje procedura zwana niemieloablacyjnym przeszczepieniem szpiku (ang. \"non-myeloablative stem cell transplantation\", NST) lub przeszczepieniem szpiku z minimalnym kondycjonowaniem (miniallotransplantacja), w czasie kt\u00f3rej","start_idx":385,"end_idx":438}
{"id":"mrc_6527","question":"co oznacza r\u00f3\u017cowa wst\u0105\u017cka na r\u0119ce?","answer":"oznaczaj\u0105cy walk\u0119 z rakiem piersi.","context":"R\u00f3\u017cowa wst\u0105\u017cka \u2013 mi\u0119dzynarodowy symbol u\u017cywany przez poszczeg\u00f3lnych ludzi, firmy i organizacje, oznaczaj\u0105cy walk\u0119 z rakiem piersi. == Cel == Celem akcji R\u00f3\u017cowa wst\u0105\u017cka jest zapoznanie ludzi z problematyk\u0105 raka piersi, co osi\u0105gn\u0105\u0107 mo\u017cna przez: # Zapobieganie \u2013 udzielaj\u0105c informacji o raku piersi i naukowych badaniach nad nim # Wykrywanie \u2013 staraj\u0105c si\u0119 ogranicza\u0107 przypadki raka piersi wynikaj\u0105ce z zaniedbania # Leczenie \u2013 udzielaj\u0105c informacji o dost\u0119pnych terapiach # Piel\u0119gnacja (pochorobowa) \u2013 udzielaj\u0105c pomocy i zapewniaj\u0105c us\u0142ugi protetyczne == Historia r\u00f3\u017cowej wst\u0105\u017cki == Pierwsza wst\u0105\u017cka kt\u00f3ra by\u0142a symbolem specyficznego toku my\u015blenia by\u0142a \u017c\u00f3\u0142ta. Stanowi\u0142a ona my\u015bl przewodni\u0105 w starej ameryka\u0144skiej pie\u015bni marszowej. W 1917 roku George A Norton skomponowa\u0142 pie\u015b\u0144 marszow\u0105, kt\u00f3rej tytu\u0142 brzmia\u0142 'Round Her Neck She Wears a","start_idx":96,"end_idx":130}
{"id":"mrc_6528","question":"czym zajmuje sie zarzad wspolnoty?","answer":"kieruje sprawami wsp\u00f3lnoty i reprezentuje j\u0105 na zewn\u0105trz oraz w stosunkach mi\u0119dzy wsp\u00f3lnot\u0105 a poszczeg\u00f3lnymi w\u0142a\u015bcicielami lokali.","context":"Zarz\u0105d wsp\u00f3lnoty mieszkaniowej \u2013 organ wsp\u00f3lnoty mieszkaniowej, kt\u00f3ry kieruje sprawami wsp\u00f3lnoty i reprezentuje j\u0105 na zewn\u0105trz oraz w stosunkach mi\u0119dzy wsp\u00f3lnot\u0105 a poszczeg\u00f3lnymi w\u0142a\u015bcicielami lokali. Zarz\u0105d sk\u0142ada si\u0119 z os\u00f3b fizycznych, wybranych spo\u015br\u00f3d w\u0142a\u015bcicieli lub spoza ich grona. W\u0142a\u015bciciele lokali maj\u0105 obowi\u0105zek wybra\u0107 zarz\u0105d we wsp\u00f3lnocie licz\u0105cej ponad 3 lokale (w mniejszych wsp\u00f3lnotach zarz\u0105d stanowi\u0105 wszyscy w\u0142a\u015bciciele). Gdy zarz\u0105d jest kilkuosobowy, o\u015bwiadczenia woli za wsp\u00f3lnot\u0119 mieszkaniow\u0105 sk\u0142adaj\u0105 przynajmniej dwaj jego cz\u0142onkowie. Zarz\u0105d lub poszczeg\u00f3lni jego cz\u0142onkowie mog\u0105 by\u0107 w ka\u017cdej chwili uchwa\u0142\u0105 w\u0142a\u015bcicieli lokali zawieszeni w czynno\u015bciach lub odwo\u0142ani. Je\u015bli spos\u00f3b sprawowania zarz\u0105du nieruchomo\u015bci\u0105 wsp\u00f3ln\u0105 okre\u015blono zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o w\u0142asno\u015bci lokali, rol\u0119 zarz\u0105du pe\u0142ni zarz\u0105dca notarialny. Zarz\u0105dca nie jest jednak organem wsp\u00f3lnoty mieszkaniowej, lecz jej","start_idx":70,"end_idx":200}
{"id":"mrc_6529","question":"gdzie produkowano fiata 126p?","answer":"Produkcj\u0119 tego ostatniego pozostawiono wy\u0142\u0105cznie w zak\u0142adzie w Bielsku-Bia\u0142ej.","context":"16 pa\u017adziernika tego samego roku. 20 lipca 1993 wyprodukowany zosta\u0142 3-milionowy Polski Fiat 126p (Fiat 126). === el/elx (1994\u20132000) === W czerwcu 1991 FSM rozpocz\u0119\u0142a w zak\u0142adzie w Tychach produkcj\u0119 samochodu Fiat Cinquecento, przewidzianego na nast\u0119pc\u0119 modelu 126. Produkcj\u0119 tego ostatniego pozostawiono wy\u0142\u0105cznie w zak\u0142adzie w Bielsku-Bia\u0142ej. Jej zako\u0144czenie \u2013 z uwagi na utrzymuj\u0105cy si\u0119 popyt \u2013 ci\u0105gle jednak odk\u0142adano, decyduj\u0105c si\u0119 na modernizacj\u0119 126 z wykorzystaniem element\u00f3w Cinquecento. Produkcja zmodernizowanej wersji Fiata 126 (zrezygnowano z marki Polski Fiat i oznaczenia \u201ep\u201d) ruszy\u0142a 5 wrze\u015bnia 1994, a dziesi\u0119\u0107 dni p\u00f3\u017aniej samoch\u00f3d zaprezentowano w warszawskich \u0141azienkach. Zmiany obj\u0119\u0142y nadwozie, wn\u0119trze i uk\u0142ad zap\u0142onowy silnika. Zmieniono oblachowanie karoserii, likwiduj\u0105c przet\u0142oczenia po bokach nadwozia oraz wprowadzono w\u0119\u017csze listwy ochronne, nowe kratki wentylacyjne, jednocz\u0119\u015bciowe","start_idx":266,"end_idx":344}
{"id":"mrc_6530","question":"z jakiego miasta pochodzi lewandowski?","answer":"Warszaw","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":43,"end_idx":50}
{"id":"mrc_6531","question":"nad jakim morzem le\u017cy bu\u0142garia?","answer":"nad Morzem Czarnym","context":"Bu\u0142garia, Republika Bu\u0142garii () \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-wschodniej Europie, na Ba\u0142kanach. Graniczy z Serbi\u0105 oraz Macedoni\u0105 P\u00f3\u0142nocn\u0105 od zachodu, Grecj\u0105 i Turcj\u0105 od po\u0142udnia, Morzem Czarnym od wschodu i Rumuni\u0105 od p\u00f3\u0142nocy. Bu\u0142garia jest cz\u0142onkiem: Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych (od 1955), Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 NATO (od 2004) oraz Unii Europejskiej (od 2007). == Geografia == Bu\u0142garia le\u017cy w po\u0142udniowej Europie nad Morzem Czarnym, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego. Od p\u00f3\u0142nocy graniczy z Rumuni\u0105, od zachodu z Serbi\u0105 i Macedoni\u0105 P\u00f3\u0142nocn\u0105 od po\u0142udnia z Grecj\u0105 i Turcj\u0105. Stolic\u0105 Bu\u0142garii jest Sofia (1,1 mln mieszka\u0144c\u00f3w), inne wi\u0119ksze miasta to P\u0142owdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara Zagora, Plewen i Wraca. * ca\u0142kowita granica l\u0105dowa: 1808 km * d\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca: 378 km * d\u0142ugo\u015b\u0107","start_idx":445,"end_idx":463}
{"id":"mrc_6532","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 papie\u017c franciszek?","answer":"17 grudnia 1936","context":"Franciszek (, , ; w\u0142a\u015bc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) \u2013 argenty\u0144ski duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998\u20132013, kardyna\u0142 prezbiter w latach 2001\u20132013, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005\u20132011, 266. papie\u017c i 8. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrant\u00f3w i uchod\u017ac\u00f3w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Cz\u0142owieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ci\u0119\u017ckiej chorobie, w 1958 wst\u0105pi\u0142 do zakonu jezuit\u00f3w. \u015awi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie przyj\u0105\u0142 w 1969, a w latach 1973\u20131979 by\u0142 prowincja\u0142em jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku zosta\u0142 arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany","start_idx":52,"end_idx":67}
{"id":"mrc_6533","question":"z jakim pa\u0144stwem polska ma najkr\u00f3tsz\u0105 granic\u0119?","answer":"z Litw\u0105","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":551,"end_idx":558}
{"id":"mrc_6534","question":"co w j\u0119zyku greckim znaczy s\u0142owo eucharystia?","answer":"\"\u03b5\u1f50\u03c7\u03b1\u03c1\u03b9\u03c3\u03c4\u03af\u03b1, eucharist\u00eda\", \u201edzi\u0119kczynienie\u201d","context":"Eucharystia (gr. \"\u03b5\u1f50\u03c7\u03b1\u03c1\u03b9\u03c3\u03c4\u03af\u03b1, eucharist\u00eda\", \u201edzi\u0119kczynienie\u201d) lub Naj\u015bwi\u0119tsza Ofiara, Sakrament O\u0142tarza, Msza [\u015awi\u0119ta], Komunia (\u0142ac. \"communio\", \u201ewsp\u00f3\u0142dzieli\u0107\u201d) [\u015awi\u0119ta], Naj\u015bwi\u0119tszy Sakrament (\u0142ac. \"sacramentum\", \u201epo\u015bwi\u0119cenie; przysi\u0119ga\u201d), Wieczerza Pa\u0144ska, Cia\u0142o Chrystusa, Krew Chrystusa \u2013 liturgiczna celebracja Ostatniej Wieczerzy, paschy Jezusa (por. \u0141k 22,15), kt\u00f3r\u0105 chrze\u015bcijanie sprawuj\u0105 wype\u0142niaj\u0105c polecenie Mistrza: \"To czy\u0144cie na moj\u0105 pami\u0105tk\u0119\" (\u0141k 22,19). W rozumieniu tradycyjnej teologii Eucharystia, b\u0119d\u0105c sakramentem wie\u0144cz\u0105cym wtajemniczenie chrze\u015bcija\u0144skie, uobecnia Misterium paschalne, m\u0119k\u0119, \u015bmier\u0107 i zmartwychwstanie Chrystusa oraz zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego. Jest ofiar\u0105 uwielbienia oraz objawieniem pe\u0142ni i jedno\u015bci Ko\u015bcio\u0142a. Jest te\u017c antycypacj\u0105, zacz\u0105tkiem zapowiedzianej w Apokalipsie (Ap 19,7\u20139) eschatologicznej \"uczty za\u015blubin Baranka\" z jego \"Ma\u0142\u017conk\u0105\", wsp\u00f3lnot\u0105 Ko\u015bcio\u0142a. Istotne elementy rozumienia Eucharystii s\u0105 wsp\u00f3lne dla tradycyjnych ga\u0142\u0119zi chrze\u015bcija\u0144stwa, jak prawos\u0142awie, Ko\u015bcio\u0142y orientalne, katolicyzm czy cz\u0119\u015b\u0107 tradycji anglika\u0144skiej.","start_idx":17,"end_idx":60}
{"id":"mrc_6535","question":"czym s\u0105 cz\u0105stki elementarne?","answer":"Cz\u0105stka elementarna \u2013 cz\u0105stka, b\u0119d\u0105ca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadaj\u0105cym wewn\u0119trznej struktury.","context":"Cz\u0105stka elementarna \u2013 cz\u0105stka, b\u0119d\u0105ca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadaj\u0105cym wewn\u0119trznej struktury. Niemniej poj\u0119cie to ze wzgl\u0119d\u00f3w historycznych ma troch\u0119 inne znaczenie. Badaniem tych cz\u0105stek zajmuje si\u0119 fizyka cz\u0105stek elementarnych. == Historia == Poj\u0119cie cz\u0105stki elementarne wprowadzono w latach 1930\u20131935 i oznacza\u0142o ono elektron, proton, neutron i kwant pola elektromagnetycznego (foton). W tamtych czasach uznawano, \u017ce ca\u0142a materia zbudowana jest z tych cz\u0105stek. W latach p\u00f3\u017aniejszych odkryto miony, mezony, hiperony i wiele innych cz\u0105stek oraz ich antycz\u0105stki, pocz\u0105tkowo wszystkie by\u0142y uznane za elementarne. Obecnie znanych jest ponad 200 takich cz\u0105stek, wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie nie jest ju\u017c uwa\u017cana za elementarne. == Pr\u00f3by zmiany definicji == W\u015br\u00f3d fizyk\u00f3w nie ma obecnie jednomy\u015blno\u015bci w uznaniu definicji cz\u0105stki elementarnej, cho\u0107 przewa\u017ca pogl\u0105d,","start_idx":0,"end_idx":119}
{"id":"mrc_6536","question":"kto rozpocz\u0105\u0142 wojn\u0119 w afganistanie?","answer":"przez Sojusz P\u00f3\u0142nocnoatlantycki i niekt\u00f3re pa\u0144stwa nieb\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami NATO","context":"Wojna w Afganistanie \u2013 zesp\u00f3\u0142 zapocz\u0105tkowanych 7 pa\u017adziernika 2001 roku militarnych i niemilitarnych operacji wojskowych prowadzonych przez Sojusz P\u00f3\u0142nocnoatlantycki i niekt\u00f3re pa\u0144stwa nieb\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami NATO na terytorium Afganistanu, w dzia\u0142aniach skierowanych pocz\u0105tkowo przeciwko kierowanemu przez talib\u00f3w i uznawanemu jedynie przez Pakistan, Arabi\u0119 Saudyjsk\u0105 i Zjednoczone Emiraty Arabskie rz\u0105dowi Afganistanu oraz jego si\u0142om zbrojnym. Po militarnym rozbiciu si\u0142 sprawuj\u0105cych dotychczas faktyczn\u0105 w\u0142adz\u0119 nad Afganistanem, kt\u00f3re zdoby\u0142y j\u0105 w wojnie domowej z si\u0142ami Sojuszu P\u00f3\u0142nocnego, oraz po przeprowadzonych wyborach parlamentarnych i prezydenckich, dzia\u0142ania ukierunkowane s\u0105 na stabilizacj\u0119 sytuacji politycznej i spo\u0142ecznej w Afganistanie oraz budow\u0119 infrastruktury kraju. Z uwagi na zak\u0142\u00f3cenia procesu stabilizacji powtarzaj\u0105cymi si\u0119 zamachami terrorystycznymi na ludno\u015b\u0107 cywiln\u0105 oraz atakami zbrojnymi na oddzia\u0142y wojskowe NATO obecny konflikt w Afganistanie jest","start_idx":134,"end_idx":209}
{"id":"mrc_6537","question":"w jakim celu zosta\u0142 zwo\u0142any sob\u00f3r w trydencie?","answer":"Sob\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 na narastaj\u0105c\u0105 potrzeb\u0119 reform w Ko\u015bciele katolickim, wynikaj\u0105c\u0105 z reformacji.","context":"Sob\u00f3r trydencki \u2013 sob\u00f3r powszechny Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, kt\u00f3ry mia\u0142 miejsce w latach 1545\u20131563. Sob\u00f3r by\u0142 odpowiedzi\u0105 na narastaj\u0105c\u0105 potrzeb\u0119 reform w Ko\u015bciele katolickim, wynikaj\u0105c\u0105 z reformacji. Jest uznawany za pocz\u0105tek kontrreformacji. Odby\u0142 si\u0119 w Trydencie, mie\u015bcie w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Zwo\u0142anie soboru == Wo\u0142ania o sob\u00f3r powszechny zacz\u0119\u0142y rozlega\u0107 si\u0119 coraz g\u0142o\u015bniej od wyst\u0105pienia Lutra w roku 1517 oraz 1520. Pierwsz\u0105 pr\u00f3b\u0119 zwo\u0142ania soboru w Trydencie podj\u0105\u0142 cesarz Karol V w roku 1524, jednak polityka papiestwa (przede wszystkim Klemensa VII) polega\u0142a w tym okresie na zwlekaniu i powo\u0142ywaniu si\u0119 na niekt\u00f3re obiektywne trudno\u015bci, co w efekcie prowadzi\u0142o do trwaj\u0105cego ponad dwa dziesi\u0119ciolecia impasu. Impas ten postanowi\u0142 przerwa\u0107 Pawe\u0142 III, zwo\u0142uj\u0105c pocz\u0105tkowo sob\u00f3r w Mantui w 1537 r., jednak ustawiczne przeci\u0105ganie","start_idx":97,"end_idx":197}
{"id":"mrc_6538","question":"czym by\u0142a propaganda sukcesu?","answer":"rodzaj propagandy wyolbrzymiaj\u0105cy sukcesy ekipy rz\u0105dz\u0105cej.","context":"Propaganda sukcesu \u2013 rodzaj propagandy wyolbrzymiaj\u0105cy sukcesy ekipy rz\u0105dz\u0105cej. Wszystkie problemy zostaj\u0105 zminimalizowane, a odpowiedzialno\u015b\u0107 za nie zrzuca si\u0119 na poprzedni\u0105 ekip\u0119, wrogie si\u0142y itp. W pewnym stopniu propaganda sukcesu uprawiana jest przez wszystkich rz\u0105dz\u0105cych, lecz zwykle skuteczn\u0105 przeciwwag\u0105 s\u0105 dla niej wolne media, kt\u00f3re nie tylko prezentuj\u0105 stanowisko odmienne od rz\u0105dowego, ale zajmuj\u0105 si\u0119 raczej pora\u017ckami ni\u017c sukcesami rz\u0105d\u00f3w. Skutecznie uprawiana propaganda sukcesu mo\u017ce zostawi\u0107 w\u015br\u00f3d ludzi pozytywn\u0105 opini\u0119 o epoce, kt\u00f3ra nie by\u0142a uznawana za tak dobr\u0105. == Okres rz\u0105d\u00f3w Edwarda Gierka == W Polsce przyk\u0142adem propagandy sukcesu by\u0142a propaganda uprawiana w latach 70. XX wieku za rz\u0105d\u00f3w ekipy Edwarda Gierka. J\u0119zyk propagandy operowa\u0142 chwytliwymi has\u0142ami, typu: \u201eaby Polska ros\u0142a w si\u0142\u0119, a ludzie \u017cyli dostatniej\u201d, \u201ecud gospodarczy\u201d,","start_idx":21,"end_idx":79}
{"id":"mrc_6539","question":"jakie zagadnienia obejmuje bhp?","answer":"W zakresie bhp znajduj\u0105 si\u0119 zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, psychologii pracy, technicznego bezpiecze\u0144stwa i in.","context":"Bezpiecze\u0144stwo i higiena pracy (BHP) \u2013 powszechnie u\u017cywana nazwa okre\u015blaj\u0105ca zbi\u00f3r zasad dotycz\u0105cych bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, a tak\u017ce osobna dziedzina wiedzy zajmuj\u0105ca si\u0119 kszta\u0142towaniem w\u0142a\u015bciwych warunk\u00f3w pracy. W zakresie bhp znajduj\u0105 si\u0119 zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, psychologii pracy, technicznego bezpiecze\u0144stwa i in. Odnosi si\u0119 do zbioru zasad dotycz\u0105cych bezpiecznego \u015bwiadczenia pracy w higienicznych warunkach. Termin bezpiecze\u0144stwo jest r\u00f3\u017cnie rozumiany w praktyce i mo\u017ce dotyczy\u0107 utrzymywania zagro\u017cenia pod kontrol\u0105, stanu, w kt\u00f3rym ryzyko jest na poziomie mo\u017cliwym do zaakceptowania lub stanu zgodnego z norm\u0105 przewidzian\u0105 dla bezpiecze\u0144stwa. Na stra\u017cy przestrzegania przepis\u00f3w i zasad bhp w polskich zak\u0142adach pracy stoi Pa\u0144stwowa Inspekcja Pracy (PIP). Podstawowe wymagania z zakresu prawa pracy, a dotycz\u0105ce bhp zawiera Dzia\u0142 X","start_idx":237,"end_idx":383}
{"id":"mrc_6540","question":"kto zestrzeli\u0142 czerwonego barona?","answer":"Jako prawdopodobnego sprawc\u0119 zestrzelenia podaje si\u0119 zwykle sier\u017canta Cedrica Popkina z 53 baterii artylerii polowej, istnieje jednak mo\u017cliwo\u015b\u0107, \u017ce to inny \u017co\u0142nierz \u2013 sier\u017cant Snowy Evans \u2013 zastrzeli\u0142 Richthofena.","context":"kurtce pilota. Obecnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce najbardziej prawdopodobn\u0105 przyczyn\u0105 zestrzelenia Czerwonego Barona by\u0142 ogie\u0144 australijskich karabin\u00f3w maszynowych z ziemi. Jako prawdopodobnego sprawc\u0119 zestrzelenia podaje si\u0119 zwykle sier\u017canta Cedrica Popkina z 53 baterii artylerii polowej, istnieje jednak mo\u017cliwo\u015b\u0107, \u017ce to inny \u017co\u0142nierz \u2013 sier\u017cant Snowy Evans \u2013 zastrzeli\u0142 Richthofena. Sam Popkin przyzna\u0142, \u017ce m\u00f3g\u0142 trafi\u0107 Czerwonego Barona. Mimo to, brytyjskie si\u0142y powietrzne za zwyci\u0119zc\u0119 von Richthofena oficjalnie uzna\u0142y Browna, kt\u00f3ra to wersja jest jeszcze niekiedy spotykana w publikacjach. Wed\u0142ug \u015bledztwa przeprowadzonego przez telewizj\u0119 Discovery World najbardziej prawdopodobne jest, \u017ce Czerwony Baron zosta\u0142 zestrzelony przez sier\u017canta Evansa z odleg\u0142o\u015bci ok. 750 metr\u00f3w. Akt zgonu Manfreda von Richthofena znajduje si\u0119 w USC w Ostrowie Wielkopolskim; \u00f3wczesne przepisy wojskowe nakazywa\u0142y rejestracj\u0119 zgon\u00f3w poleg\u0142ych na","start_idx":160,"end_idx":373}
{"id":"mrc_6541","question":"z jakich sk\u0142adnik\u00f3w jest zbudowana sie\u0107 komputerowa?","answer":"W\u015br\u00f3d sk\u0142adnik\u00f3w sieci komputerowej mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 nast\u0119puj\u0105ce g\u0142\u00f3wne grupy: * hosty \u2013 czyli komputery sieciowe, dzi\u0119ki kt\u00f3rym u\u017cytkownicy maj\u0105 dost\u0119p do sieci * serwery \u2013 stale w\u0142\u0105czone komputery o du\u017cej mocy obliczeniowej, wyposa\u017cone w pojemn\u0105 i wydajn\u0105 pami\u0119\u0107 operacyjn\u0105 i pami\u0119\u0107 masow\u0105 * medium transmisyjne \u2013 no\u015bnik informacji realizuj\u0105cy funkcj\u0119 kana\u0142u komunikacyjnego. S\u0105 to kable miedziane i \u015bwiat\u0142owodowe oraz fale radiowe. * sprz\u0119t sieciowy \u2013 koncentratory, prze\u0142\u0105czniki, routery, karty sieciowe, modemy, punkty dost\u0119pu * oprogramowanie \u2013 programy komputerowe zainstalowane na hostach,","context":"zdalni mog\u0105 uruchamia\u0107 na swoich komputerach programy zainstalowane na komputerach zdalnych * rozpowszechnianie wolnego i otwartego oprogramowania : Sie\u0107 komputerowa, a w szczeg\u00f3lno\u015bci Internet, stymuluje rozw\u00f3j i upowszechnianie oprogramowania tworzonego i udost\u0119pnianego na zasadach licencji GPL == Sk\u0142adniki == W\u015br\u00f3d sk\u0142adnik\u00f3w sieci komputerowej mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 nast\u0119puj\u0105ce g\u0142\u00f3wne grupy: * hosty \u2013 czyli komputery sieciowe, dzi\u0119ki kt\u00f3rym u\u017cytkownicy maj\u0105 dost\u0119p do sieci * serwery \u2013 stale w\u0142\u0105czone komputery o du\u017cej mocy obliczeniowej, wyposa\u017cone w pojemn\u0105 i wydajn\u0105 pami\u0119\u0107 operacyjn\u0105 i pami\u0119\u0107 masow\u0105 * medium transmisyjne \u2013 no\u015bnik informacji realizuj\u0105cy funkcj\u0119 kana\u0142u komunikacyjnego. S\u0105 to kable miedziane i \u015bwiat\u0142owodowe oraz fale radiowe. * sprz\u0119t sieciowy \u2013 koncentratory, prze\u0142\u0105czniki, routery, karty sieciowe, modemy, punkty dost\u0119pu * oprogramowanie \u2013 programy komputerowe zainstalowane na hostach,","start_idx":314,"end_idx":909}
{"id":"mrc_6542","question":"w jakich latach trwa\u0142a i wojna \u015bwiatowa?","answer":"a od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":90,"end_idx":129}
{"id":"mrc_6543","question":"kto napisa\u0142 ch\u0142op\u00f3w?","answer":"W\u0142adys\u0142awa Stanis\u0142awa Reymonta","context":"Ch\u0142opi \u2013 powie\u015b\u0107 spo\u0142eczno-obyczajowa W\u0142adys\u0142awa Stanis\u0142awa Reymonta publikowana w odcinkach w latach 1902\u20131908 w \u201eTygodniku Ilustrowanym\u201d, wydana w latach 1904\u20131909 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d. Pisarz otrzyma\u0142 za ten utw\u00f3r literack\u0105 Nagrod\u0119 Nobla w 1924. Powie\u015b\u0107 ukazuje \u017cycie spo\u0142eczno\u015bci zamieszkuj\u0105cej wie\u015b Lipce na przestrzeni czterech p\u00f3r roku. == Geneza utworu == W okresie, w kt\u00f3rym powstawa\u0142a powie\u015b\u0107, tematyka ch\u0142opska by\u0142a popularna w sztuce i literaturze. Tego typu w\u0105tki pojawia\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c we wczesnych utworach Reymonta. Jednocze\u015bnie niekt\u00f3rzy badacze sugeruj\u0105, \u017ce bezpo\u015brednim impulsem do napisania powie\u015bci ch\u0142opskiej mog\u0142a by\u0107 dla pisarza powie\u015b\u0107 \"Ziemia\" (1887) Emila Zoli \u2013 \"Ch\u0142opi\" mieliby, zgodnie z t\u0105 hipotez\u0105, by\u0107 polemik\u0105 z utworem francuskiego powie\u015bciopisarza. Reymont nie zna\u0142 jednak j\u0119zyka francuskiego w stopniu umo\u017cliwiaj\u0105cym mu","start_idx":38,"end_idx":68}
{"id":"mrc_6544","question":"ile lotnisk jest w polsce?","answer":"W jego sk\u0142ad wchodzi 15 port\u00f3w lotniczych","context":"Porty lotnicze w Polsce \u2013 system cywilnych port\u00f3w lotniczych w Polsce, wykorzystywanych do transportu pasa\u017cerskiego. W jego sk\u0142ad wchodzi 15 port\u00f3w lotniczych: najwi\u0119ksze Lotnisko Chopina i 14 port\u00f3w regionalnych. == Najwi\u0119kszy port lotniczy == Najwi\u0119kszym portem lotniczym w Polsce jest Lotnisko Chopina w Warszawie. == Regionalne porty lotnicze == Mianem regionalnych port\u00f3w lotniczych okre\u015bla si\u0119 sie\u0107 port\u00f3w lotniczych, kt\u00f3re w okresie gospodarki planowej mia\u0142y odgrywa\u0107 pomocnicz\u0105 rol\u0119 w stosunku do sto\u0142ecznego lotniska w Warszawie. Mia\u0142y one przyjmowa\u0107 pasa\u017cer\u00f3w przylatuj\u0105cych z zagranicy lub wylatuj\u0105cych za granic\u0119 przez Ok\u0119cie, kt\u00f3ry mia\u0142 docelowo pe\u0142ni\u0107 rol\u0119 w\u0119z\u0142a przesiadkowego dla ca\u0142ej Polski. Po liberalizacji rynku lotniczego w maju 2004, lotniska te rozwin\u0119\u0142y swoje w\u0142asne po\u0142\u0105czenia zagraniczne, zw\u0142aszcza w oparciu o tzw. tanie linie lotnicze, takie","start_idx":117,"end_idx":158}
{"id":"mrc_6545","question":"pod jak\u0105 nazw\u0105 znany jest w dawnym kalendarzu japo\u0144skim pa\u017adziernik?","answer":"\u5341\u6708 lub 10\u6708 (j\u016bgatsu)","context":"\u56db\u6708 lub 4\u6708 (shigatsu) * maj: \u4e94\u6708 lub 5\u6708 (gogatsu) * czerwiec: \u516d\u6708 lub 6\u6708 (rokugatsu) * lipiec: \u4e03\u6708 lub 7\u6708 (shichigatsu) * sierpie\u0144: \u516b\u6708 lub 8\u6708 (hachigatsu) * wrzesie\u0144: \u4e5d\u6708 lub 9\u6708 (kugatsu) * pa\u017adziernik: \u5341\u6708 lub 10\u6708 (j\u016bgatsu) * listopad: \u5341\u4e00\u6708 lub 11\u6708 (j\u016bichigatsu) * grudzie\u0144: \u5341\u4e8c\u6708 lub 12\u6708 (j\u016bnigatsu) Ka\u017cdy z miesi\u0119cy ma te\u017c nazw\u0119 tradycyjn\u0105, wci\u0105\u017c wykorzystywan\u0105 w niekt\u00f3rych sytuacjach, np. w poezji. Spo\u015br\u00f3d tych nazw najszerzej u\u017cywane jest \"shiwasu\". Nazwy miesi\u0119cy w tej formie s\u0105 niekiedy wykorzystywane w jidaigeki (wsp\u00f3\u0142czesne sztuki teatralne lub filmy osadzone w realiach okresu Edo lub wcze\u015bniejszych). Akapit rozpoczynaj\u0105cy list lub pozdrowienie w przem\u00f3wieniu mog\u0105 zawiera\u0107 jedn\u0105 z tych nazw, aby wprowadzi\u0107 poczucie pory roku. Niekt\u00f3re z tradycyjnych nazw miesi\u0119cy s\u0142u\u017c\u0105","start_idx":198,"end_idx":218}
{"id":"mrc_6546","question":"w kt\u00f3rym roku mia\u0142a miejsce bitwa pod cedyni\u0105?","answer":"24 czerwca 972","context":"Bitwa pod Cedyni\u0105 \u2013 starcie zbrojne stoczone 24 czerwca 972 mi\u0119dzy wojskami ksi\u0119cia polskiego Mieszka I a margrabiego Marchii \u0141u\u017cyckiej Hodona, wspomaganego przez mo\u017cnow\u0142adc\u0119 Zygfryda von Walbeck. Wyprawa by\u0142a prywatnym przedsi\u0119wzi\u0119ciem mo\u017cnow\u0142adc\u00f3w niemieckich, niezgodnym z wcze\u015bniejszymi traktatami Mieszka I z Ottonem I. Bitwa stanowi\u0142a jedyny wi\u0119kszy epizod najazdu Hodona na Pomorze Zachodnie. Informacja o bitwie zachowa\u0142a si\u0119 dzi\u0119ki \"Kronice Thietmara\" (1012\u20131018). Brak jest pewno\u015bci co do lokalizacji bitwy. Kronika podaje w \u0142aci\u0144skiej transkrypcji nazw\u0119 miejscowo\u015bci \"Cidini\". W XVIII wieku ksi\u0105dz Adam Tadeusz Naruszewicz w swojej \"Historii narodu polskiego\" identyfikowa\u0142 \"Cidini\" z obecnym Szczecinem. Wielu historyk\u00f3w lokalizowa\u0142o miejsce bitwy na lewym brzegu Odry, uto\u017csamiaj\u0105c \"Cidini\" z Zehdenick albo z Zeuthen. Jednak stanowcza wi\u0119kszo\u015b\u0107 obecnych badaczy wskazuje na jej miejsce Cedyni\u0119. ==","start_idx":45,"end_idx":59}
{"id":"mrc_6547","question":"kto mo\u017ce wprowadzi\u0107 stan wyj\u0105tkowy w polsce?","answer":"prezydent na wniosek Rady Ministr\u00f3w","context":"Stan wyj\u0105tkowy \u2013 stan nadzwyczajny pa\u0144stwa, kt\u00f3rego wprowadzenie powoduje w szczeg\u00f3lno\u015bci ograniczenie niekt\u00f3rych praw i swob\u00f3d obywatelskich. == Prawo polskie == W Polsce instytucja stanu wyj\u0105tkowego by\u0142a w regulacjach konstytucyjnych w latach 1952\u20131983 wch\u0142oni\u0119ta przez instytucj\u0119 stanu wojennego. Wed\u0142ug postanowie\u0144 Konstytucji z 1997 (art. 228 i nast\u0119pne) stan wyj\u0105tkowy mo\u017ce wprowadzi\u0107 prezydent na wniosek Rady Ministr\u00f3w na czas oznaczony, lecz nie d\u0142u\u017cszy ni\u017c 90 dni, na cz\u0119\u015bci albo na ca\u0142ym terytorium kraju, je\u015bli zagro\u017cone zosta\u0142o bezpiecze\u0144stwo pa\u0144stwa, bezpiecze\u0144stwo obywateli lub porz\u0105dek publiczny. Prezydent mo\u017ce przed\u0142u\u017cy\u0107 ten stan tylko raz (na okres nie d\u0142u\u017cszy ni\u017c 60 dni) za zgod\u0105 Sejmu. W czasie stanu wyj\u0105tkowego oraz w ci\u0105gu 90 dni od jego zako\u0144czenia nie mog\u0105 by\u0107 zmienione Konstytucja i ordynacje wyborcze oraz","start_idx":391,"end_idx":426}
{"id":"mrc_6548","question":"jak okre\u015blano tajne polskie szkolnictwo?","answer":"Tajne nauczanie, tajne komplety","context":"Tajne nauczanie, tajne komplety \u2013 u\u017cywane w Polsce okre\u015blenie nauczania prowadzonego w formie nielegalnych zaj\u0119\u0107 i wyk\u0142ad\u00f3w organizowanych poza szko\u0142\u0105 lub uczelni\u0105 w okresie zabor\u00f3w lub okupacji w czasie II wojny \u015bwiatowej. == Zabory == : \"Zobacz: Uniwersytet Lataj\u0105cy\" W\u0142adze zaborcze zlikwidowa\u0142y wiele szk\u00f3\u0142, a w pozostawionych usuni\u0119to ca\u0142kowicie j\u0119zyk polski. Patriotyczne kr\u0119gi inteligencji przeciwstawia\u0142y si\u0119 temu, organizuj\u0105c tajne nauczanie, prowadzone na wszystkich poziomach. Sytuacja w trzech zaborach nie by\u0142a jednakowa. Najgorsze warunki by\u0142y w zaborach rosyjskim i pruskim, lepsze, szczeg\u00f3lnie po uzyskaniu w 1867 przez Galicj\u0119 autonomii, w zaborze austriackim, gdzie stopniowo przywracano szkolnictwo polskie na wszystkich poziomach nauczania. Stoj\u0105ce na wysokim poziomie polskie szkolnictwo \u015brednie, wy\u017csze i r\u00f3\u017cne instytucje naukowe we Lwowie i Krakowie da\u0142y odrodzonej po zaborach","start_idx":0,"end_idx":31}
{"id":"mrc_6549","question":"gdzie le\u017cy miasto st\u0119\u017cyca?","answer":"St\u0119\u017cyca \u2013 wie\u015b gminna w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie St\u0119\u017cyca.","context":"St\u0119\u017cyca \u2013 wie\u015b gminna w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie St\u0119\u017cyca. Siedziba rzymskokatolickiej parafii \u015bw. Marcina. Dawniej miasto; w latach 1330\u20131869 miasto kr\u00f3lewskie, w drugiej po\u0142owie XVI wieku w powiecie st\u0119\u017cyckim wojew\u00f3dztwa sandomierskiego. W 1998 liczy\u0142a ok. 1,9 tys. mieszka\u0144c\u00f3w. St\u0119\u017cyca po\u0142o\u017cona jest przy drodze wojew\u00f3dzkiej nr 801 (Pu\u0142awy \u2013 D\u0119blin \u2013 Warszawa), w odleg\u0142o\u015bci 79 km od Lublina, 99 km od Warszawy oraz 7 km od D\u0119blina. == Nazwa == Nazwa pojawia si\u0119 w \u015bredniowiecznych i p\u00f3\u017aniejszych zapiskach jako \"Stanzitia\" (1325\u20131327), \"Stazicza\" (1365), \"Stanzicza\" (1441), \"Sth\u0119zicza\" (1569). Wszystkie miejscowo\u015bci o nazwie \"St\u0119\u017cyca\" le\u017c\u0105 w pobli\u017cu jezior lub rzek, poniewa\u017c nazwa ta by\u0142a pierwotnie zwi\u0105zana z wod\u0105. Wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 miejscowo\u015b\u0107 ta powsta\u0142a wok\u00f3\u0142 umocnie\u0144 grodu","start_idx":0,"end_idx":102}
{"id":"mrc_6550","question":"ile wynosi kara grzywny?","answer":"Grzywna, kt\u00f3r\u0105 skazany musi ui\u015bci\u0107, wynika wi\u0119c z przemno\u017cenia ilo\u015bci stawek dziennych przez wysoko\u015b\u0107 jednej stawki. Zgodnie z powy\u017cszym, grzywna mo\u017ce wynie\u015b\u0107 od 100 z\u0142 do 1 080 000 z\u0142 (a w przypadku zastosowania art. 277b i 309 kk do 6 mln z\u0142).","context":"wyra\u017con\u0105 w katalogu kar Kodeksu karnego, grzywna jest naj\u0142agodniejsz\u0105 kar\u0105 przewidzian\u0105 przez polskie prawo karne. S\u0105d wymierza kar\u0119 w dw\u00f3ch niezale\u017cnych od siebie etapach. W pierwszym etapie s\u0105d wymierza ilo\u015b\u0107 stawek dziennych na podstawie czynu, kt\u00f3ry pope\u0142ni\u0142 sprawca. Bierze tak\u017ce pod uwag\u0119 win\u0119 i spo\u0142eczn\u0105 szkodliwo\u015b\u0107 czynu. W drugim etapie s\u0105d okre\u015bla wysoko\u015b\u0107 jednej stawki dziennej. Tu znaczenie maj\u0105 mo\u017cliwo\u015bci p\u0142atnicze sprawcy (ile zarabia, jakie ma dochody), jego warunki osobiste i rodzinne. Grzywna, kt\u00f3r\u0105 skazany musi ui\u015bci\u0107, wynika wi\u0119c z przemno\u017cenia ilo\u015bci stawek dziennych przez wysoko\u015b\u0107 jednej stawki. Zgodnie z powy\u017cszym, grzywna mo\u017ce wynie\u015b\u0107 od 100 z\u0142 do 1 080 000 z\u0142 (a w przypadku zastosowania art. 277b i 309 kk do 6 mln z\u0142). Zgodnie z art. 24 Kodeksu","start_idx":506,"end_idx":751}
{"id":"mrc_6551","question":"czym s\u0105 liczby wymierne?","answer":"Liczby wymierne \u2013 liczby, kt\u00f3re mo\u017cna zapisa\u0107 w postaci ilorazu dw\u00f3ch liczb ca\u0142kowitych, w kt\u00f3rym dzielnik jest r\u00f3\u017cny od zera.","context":"Liczby wymierne \u2013 liczby, kt\u00f3re mo\u017cna zapisa\u0107 w postaci ilorazu dw\u00f3ch liczb ca\u0142kowitych, w kt\u00f3rym dzielnik jest r\u00f3\u017cny od zera. S\u0105 to wi\u0119c liczby, kt\u00f3re mo\u017cna przedstawi\u0107 za pomoc\u0105 u\u0142amka zwyk\u0142ego. Zbi\u00f3r liczb wymiernych oznaczany jest zazwyczaj symbolem \\mathbb Q. Wobec tego: : \\mathbb Q = \\left\\{ \\frac{m}{n} : m, n \\in \\mathbb Z, n \\ne 0 \\right\\}. Liczby wymierne s\u0105 szczeg\u00f3lnym przypadkiem liczb rzeczywistych. Liczb\u0119 rzeczywist\u0105, kt\u00f3ra nie jest wymierna nazywamy liczb\u0105 niewymiern\u0105. Szczeg\u00f3lnym przypadkiem liczb wymiernych s\u0105 m.in. liczby ca\u0142kowite i liczby naturalne. Liczby wymierne tworz\u0105 cia\u0142o u\u0142amk\u00f3w pier\u015bcienia liczb ca\u0142kowitych. Konstrukcj\u0119 t\u0119 mo\u017cemy przedstawi\u0107 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: Niech w zbiorze par liczb ca\u0142kowitych (a,b) \\in \\mathbb Z \\times \\mathbb Z, kt\u00f3rych nast\u0119pnik jest r\u00f3\u017cny od zera, dana","start_idx":0,"end_idx":126}
{"id":"mrc_6552","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki o psie kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105?","answer":"Romana Pisarskiego","context":"O psie, kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105 \u2013 opowiadanie dla dzieci autorstwa Romana Pisarskiego traktuj\u0105ce o losach psa o imieniu Lampo. == Opis fabu\u0142y == Akcja utworu dzieje si\u0119 we W\u0142oszech. Pewien zawiadowca znajduje na stacji kolejowej kundelka, przygarnia go i nazywa Lampo (w\u0142. \"B\u0142yskawica\"). Zawiadowca, maj\u0105cy troje dzieci (Gina, Roberto i Adele) mieszka w mie\u015bcie Piombino, a pracuje w miasteczku Marittima. Lampo ca\u0142y dzie\u0144 sp\u0119dza\u0142 na stacji, a wieczorem wraca\u0142 z zawiadowc\u0105 do jego rodzinnego domu na kolacj\u0119.Pies kilkakrotnie ucieka\u0142 od swojego nowego w\u0142a\u015bciciela. W czasie pierwszej wycieczki psa wszyscy martwili si\u0119, \u017ce Lampo ju\u017c nigdy nie wr\u00f3ci, ale ich przypuszczenia nie sprawdzi\u0142y si\u0119. Pewnego razu na stacj\u0119 kolejow\u0105 przyby\u0142 dziennikarz i kilka dni p\u00f3\u017aniej w gazecie ukaza\u0142o si\u0119 zdj\u0119cie kundelka","start_idx":64,"end_idx":82}
{"id":"mrc_6553","question":"gdzie jest pochowany genera\u0142 anders?","answer":"Zgodnie ze swoj\u0105 wol\u0105 gen. Anders zosta\u0142 pochowany w\u015br\u00f3d swoich \u017co\u0142nierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino, we W\u0142oszech.","context":"klik\u0105 d\u0105\u017cy\u0142 do zab\u00f3jstwa swego Naczelnego Wodza. (\u2026) Ten cz\u0142owiek, kt\u00f3rego m\u00f3j \u015bp. M\u0105\u017c przywr\u00f3ci\u0142 do \u017cycia, by\u0142 przecie\u017c g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0105 \u015bmierci Jego, mojej \u015bp. C\u00f3rki i tylu warto\u015bciowych os\u00f3b.\u201d. Do ko\u0144ca \u017cycia pozosta\u0142 na emigracji. Ostatni dzie\u0144 \u017cycia genera\u0142 sp\u0119dzi\u0142 u swoich znajomych, w domu p\u0142k. dypl. Kamila Czarneckiego i jego \u017cony Ireny (przed laty genera\u0142 wspiera\u0142 edukacj\u0119 wojskow\u0105 braci Kamila i Mariana Czarneckich po \u015bmierci ich ojca Janusza, kt\u00f3rego by\u0142 przyjacielem). Zmar\u0142 dok\u0142adnie w 26. rocznic\u0119 bitwy pod Monte Cassino oraz w 50. urodziny swojej \u017cony. Zgodnie ze swoj\u0105 wol\u0105 gen. Anders zosta\u0142 pochowany w\u015br\u00f3d swoich \u017co\u0142nierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino, we W\u0142oszech. === \u017bycie prywatne === Anders by\u0142 dwukrotnie \u017conaty. Z pierwszego zwi\u0105zku z","start_idx":573,"end_idx":707}
{"id":"mrc_6554","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy wiede\u0144?","answer":"le\u017cy nad Dunajem","context":"Austria jest krajem po\u0142o\u017conym w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Europy \u015arodkowej, nie posiada dost\u0119pu do morza. Dwie trzecie zajmuj\u0105 Alpy, obejmuj\u0105ce przedg\u00f3rze alpejskie na p\u00f3\u0142nocy i na po\u0142udniu oraz wysokie Alpy Wschodnie w centrum. Stolic\u0105 i najwi\u0119kszym miastem jest licz\u0105cy 1,897 miliona (2019) mieszka\u0144c\u00f3w Wiede\u0144. Miasto to le\u017cy nad Dunajem, rzek\u0105 przecinaj\u0105c\u0105 ca\u0142\u0105 Austri\u0119 z zachodu na wsch\u00f3d. Jest te\u017c obok Innsbrucka (stolicy Tyrolu) i Salzburga (stolicy kraju zwi\u0105zkowego Salzburg) najcz\u0119\u015bciej odwiedzanym przez turyst\u00f3w miastem Austrii. Na naddunajskiej nizinie skupia si\u0119 wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci kraju. Wsp\u00f3\u0142czesna Austria zajmuje zaledwie 12,5% powierzchni dawnych Austro-W\u0119gier. Austria nale\u017cy do Unii Europejskiej od 1995 roku, a jej walut\u0105 jest euro. Kraj jest podzielony na dziewi\u0119\u0107 prowincji. Siedem z nich \u2013 G\u00f3rna Austria, Dolna Austria, Styria, Karyntia, Salzburg,","start_idx":316,"end_idx":332}
{"id":"mrc_6555","question":"jakie nowe bronie zastosowano w i wojnie \u015bwiatowej?","answer":"Bro\u0144 chemiczn\u0105","context":"Bro\u0144 chemiczna I wojny \u015bwiatowej - bro\u0144 chemiczna u\u017cywana podczas I wojny \u015bwiatowej. == Historia == Bro\u0144 chemiczn\u0105 po raz pierwszy zastosowano na wi\u0119ksz\u0105 skal\u0119 w trakcie I wojny \u015bwiatowej. Pierwsze u\u017cycie przez Niemc\u00f3w mia\u0142o miejsce ju\u017c 17 pa\u017adziernika 1914 roku na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve-Chapelle ostrzelali pozycje ententy granatami z gazem \u0142zawi\u0105cym. Niemcy, w celu wsparcia piechoty, wystrzelili ok. 3000 sztuk artyleryjskich pocisk\u00f3w 105 mm wype\u0142nionych o-dianizyn\u0105 (oznaczonych jako \"Nischrapnell\"). Atak by\u0142 zupe\u0142nie nieudany, zajmuj\u0105cy ten odcinek frontu Anglicy nie zauwa\u017cyli nawet obecno\u015bci tego gazu. Na froncie wschodnim 31 stycznia 1915 (wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 30 stycznia albo te\u017c 31 grudnia 1914) nad rzek\u0105 Rawk\u0105 pod Bolimowem Niemcy ostrzelali pozycje rosyjskie artyleryjskimi pociskami wype\u0142nionymi \u015brodkiem \"T-Stoff\" (bromkiem ksylilu","start_idx":100,"end_idx":114}
{"id":"mrc_6556","question":"co to pgr?","answer":"du\u017ce, socjalistyczne przedsi\u0119biorstwa rolne b\u0119d\u0105ce w\u0142asno\u015bci\u0105 pa\u0144stwow\u0105.","context":"Pa\u0144stwowe gospodarstwo rolne (PGR, od 1976 \u2013 pa\u0144stwowe przedsi\u0119biorstwo gospodarki rolnej \u2013 PPGR) \u2013 du\u017ce, socjalistyczne przedsi\u0119biorstwa rolne b\u0119d\u0105ce w\u0142asno\u015bci\u0105 pa\u0144stwow\u0105. == Historia == W 1949 roku rz\u0105d rozpocz\u0105\u0142 przymusow\u0105 kolektywizacj\u0119, polegaj\u0105c\u0105 na zrzeszaniu ch\u0142op\u00f3w w rolniczych sp\u00f3\u0142dzielniach produkcyjnych. W 1956 roku na fali odwil\u017cy z blisko 10 tys. sp\u00f3\u0142dzielni pozosta\u0142o 1,5 tys., wobec czego uspo\u0142ecznion\u0105 form\u0105 pozosta\u0142y Pa\u0144stwowe Gospodarstwa Rolne powstaj\u0105ce r\u00f3wnolegle wcze\u015bniej, utworzone 12 lutego 1949 z Pa\u0144stwowych Nieruchomo\u015bci Ziemskich, Pa\u0144stwowych Zak\u0142ad\u00f3w Hodowli Koni i Pa\u0144stwowych Zak\u0142ad\u00f3w Hodowli Ro\u015blin. Gospodarstwa takie tworzone by\u0142y g\u0142\u00f3wnie na bazie wcze\u015bniejszych maj\u0105tk\u00f3w ziemskich. Wiele takich gospodarstw powsta\u0142o na Ziemiach Odzyskanych. Do 1988 r. PGR-y poch\u0142ania\u0142y ponad 50% \u015brodk\u00f3w przeznaczanych na inwestycje w rolnictwie. \u015arednie zatrudnienie w PGR wynosi\u0142o 12,1 os\u00f3b na 100","start_idx":100,"end_idx":172}
{"id":"mrc_6557","question":"co wp\u0142yn\u0119\u0142o na kszta\u0142towanie si\u0119 sztuki nowoczesnej?","answer":"impresjonizm, m.in. z uwagi na jego inspiracje fotografi\u0105 \u2013 flirt z nowoczesn\u0105 technik\u0105 stanie si\u0119 charakterystycznym sk\u0142adnikiem sztuki nowoczesnej.","context":"rajonizm * dadaizm * surrealizm * neoplastycyzm === Po II wojnie \u015bwiatowej === * abstrakcyjny ekspresjonizm * informel * taszyzm * hard-edge painting * geometria strachu * Arte Povera * color field painting * rze\u017aba kinetyczna * minimalizm * abstrakcja liryczna * pop-art * sztuka konceptualna * spacjalizm == Historia == === Kszta\u0142towanie si\u0119 podstaw === Pierwszym kierunkiem w sztuce uznawanym za \u201enowoczesny\u201d jest impresjonizm, m.in. z uwagi na jego inspiracje fotografi\u0105 \u2013 flirt z nowoczesn\u0105 technik\u0105 stanie si\u0119 charakterystycznym sk\u0142adnikiem sztuki nowoczesnej. Impresjonizm tak\u017ce obdarzy\u0142 kolor du\u017c\u0105 doz\u0105 autonomii, kolor przesta\u0142 pe\u0142ni\u0107 rol\u0119 s\u0142u\u017cebn\u0105 wobec przedstawienia, obraz zosta\u0142 uwolniony od literackich, czy alegorycznych tre\u015bci, co wi\u0119cej to temat obrazu staje si\u0119 pretekstem do czysto malarskich (kolorystycznych) docieka\u0144. Od impresjonizmu","start_idx":417,"end_idx":566}
{"id":"mrc_6558","question":"czym si\u0119 odznaczali herosi?","answer":"Herosi mieli nadzwyczajne zdolno\u015bci, jak wielka si\u0142a, spryt lub inne przymioty.","context":"Heros ( \u201ebohater\u201d) \u2013 w mitologii greckiej posta\u0107 zrodzona ze zwi\u0105zku cz\u0142owieka i boga. Herosi mieli nadzwyczajne zdolno\u015bci, jak wielka si\u0142a, spryt lub inne przymioty. Byli dowodem przenikania si\u0119 \u015bwiata bog\u00f3w i ludzi. Wed\u0142ug greckich wierze\u0144 bogowie cz\u0119sto przybywali na ziemi\u0119 i ingerowali w sprawy ludzi. Zdarza\u0142o si\u0119, \u017ce mieszka\u0144cy Olimpu zakochiwali si\u0119 w \u015bmiertelniczkach, a te wydawa\u0142y na \u015bwiat obdarzone boskimi zdolno\u015bciami dzieci. Bywa\u0142y tak\u017ce przypadki, gdy to bogini by\u0142a matk\u0105 herosa, a jego ojcem - \u015bmiertelnik. Wyrasta\u0142y one na bohater\u00f3w zwanych herosami. Takie pochodzenie Grecy przypisywali tak\u017ce za\u0142o\u017cycielom miast i prawodawcom, kt\u00f3rzy byli postaciami historycznymi. Obecnie poj\u0119cia tego u\u017cywa si\u0119 w szerszym znaczeniu przeno\u015bnym. == Znani herosi == Najbardziej znanymi herosami byli: * Herakles (syn Zeusa i Alkmeny),","start_idx":87,"end_idx":166}
{"id":"mrc_6559","question":"ile braci mia\u0142 bogacz z ewangelii?","answer":"pi\u0119ciu","context":"historycznego \u0141azarza (J 12,10) faryzeusze nie uwierzyli w jego zmartwychwstanie. === Nauka saduceuszy === Na zasadzie alternatywnej powsta\u0142o wyja\u015bnienie, \u017ce jest to satyryczna przypowie\u015b\u0107 przeciwko saduceuszom. Tw\u00f3rc\u0105 tej interpretacji by\u0142 Johann Nepomuk Sepp. Bogacz symbolizuje saduceusza, ze wzgl\u0119du na purpur\u0119 i kosztowne kap\u0142a\u0144skie ubranie, uwaga o pi\u0119ciu braciach nawi\u0105zuje do Kajfasza, te\u015bcia Annasza, kt\u00f3ry wed\u0142ug Flawiusza mia\u0142 pi\u0119ciu syn\u00f3w. Uwaga Abrahama o niewierze nawet w sytuacji gdyby \u0141azarz zmartwychwsta\u0142, wype\u0142ni\u0142a si\u0119 po wzbudzeniu przez Jezusa \u0141azarza z Betanii. Saduceusze nie tylko nie uwierzyli, ale chcieli go nawet zabi\u0107 (J 12,10). Ostatnia interpretacja by\u0142a rozpowszechniona we Francji w latach 1860-1890 jako rezultat pracy Abb\u00e9 Driouxa. === Jan Pawe\u0142 II === Jan Pawe\u0142 II pisa\u0142: \u201e\"W \u015bwietle Chrystusowej przypowie\u015bci bogactwo i wolno\u015b\u0107","start_idx":355,"end_idx":361}
{"id":"mrc_6560","question":"jakiego wyznania by\u0142 tolkien?","answer":"katolicyzm","context":"Matka Tolkiena, kt\u00f3ra w roku 1899 wbrew woli rodzic\u00f3w i te\u015bci\u00f3w przesz\u0142a na katolicyzm, wychowa\u0142a dzieci w duchu tego wyznania, co mia\u0142o du\u017cy wp\u0142yw na \u017cycie i tw\u00f3rczo\u015b\u0107 pisarza. Mabel Tolkien sama uczy\u0142a syn\u00f3w, w szczeg\u00f3lno\u015bci j\u0119zyk\u00f3w (\u0142aciny i francuskiego). Tolkien umia\u0142 czyta\u0107 w wieku czterech lat i wcze\u015bnie wykazywa\u0142 zdolno\u015bci j\u0119zykowe; lubi\u0142 te\u017c rysowa\u0107, nie interesowa\u0142a go natomiast gra na pianinie. Mabel zapozna\u0142a go tak\u017ce z ksi\u0105\u017ck\u0105 Lewisa Carolla \"Alicja w Krainie Czar\u00f3w\", z legend\u0105 o Kr\u00f3lu Arturze oraz z bajkami Andrew Langa, w kt\u00f3rych to po raz pierwszy us\u0142ysza\u0142 o nordyckich sagach o Balmungu. Mi\u0119dzy 1900 a 1902 wielokrotnie przeprowadza\u0142 si\u0119 po Birmingham, najpierw do dzielnicy Moseley (kt\u00f3r\u0105 Tolkien zapami\u0119ta\u0142 jako \u201eokropn\u0105\u201d), potem do King\u2019s Heath, gdzie poprzez","start_idx":76,"end_idx":86}
{"id":"mrc_6561","question":"kiedy baran ma urodziny?","answer":"Wypada to mi\u0119dzy 20/21 marca a 19/20 kwietnia \u2013 dok\u0142adne ramy czasowe zale\u017c\u0105 od rocznika.","context":"Baran () () \u2013 pierwszy astrologiczny znak zodiaku. Przypisuje si\u0119 go osobom urodzonym podczas gdy S\u0142o\u0144ce by\u0142o w tym znaku, to znaczy na odcinku ekliptyki pomi\u0119dzy 0\u00b0 a 30\u00b0 d\u0142ugo\u015bci ekliptycznej. Wypada to mi\u0119dzy 20/21 marca a 19/20 kwietnia \u2013 dok\u0142adne ramy czasowe zale\u017c\u0105 od rocznika. Czasem przyjmuje si\u0119 umowne granice \u2013 wed\u0142ug Evangeline Adams (1868\u20131932) by\u0142 to okres mi\u0119dzy 22 marca a 21 kwietnia. Znak Barana przypisuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c osobom urodzonym w trakcie wschodzenia tego znaku. Przedstawiany przez g\u0142ow\u0119 zwierz\u0119cia, m\u0119skie przyrodzenie i pierwsze kie\u0142ki zbo\u017ca. == Historia znaku == Znak Barana pochodzi\u0142 z Mezopotamii z III w. p.n.e. i najcz\u0119\u015bciej przedstawiany by\u0142 pod postaci\u0105 zoomorficzn\u0105 lub poprzez motywy zwi\u0105zane z legend\u0105 o z\u0142otym runie. Wed\u0142ug mitu, po raz","start_idx":195,"end_idx":284}
{"id":"mrc_6562","question":"co powiedzial cezar gdy przekroczy\u0142 rubikon?","answer":"Alea iacta est","context":"Alea iacta est (z \u0142ac. \u201ekostka zosta\u0142a rzucona\u201d) \u2013 s\u0142owa, kt\u00f3re Gajusz Juliusz Cezar mia\u0142 powiedzie\u0107 10 stycznia 49 p.n.e., kiedy wraz ze swoj\u0105 armi\u0105 przekroczy\u0142 rzek\u0119 Rubikon. Przekroczenie Rubikonu by\u0142o jednoznaczne z rozpocz\u0119ciem wojny domowej w republice rzymskiej przeciwko Pompejuszowi i optymatom. Zwrot po raz pierwszy zacytowany przez Swetoniusza w dziele \"\u017bywoty cezar\u00f3w\" w formie \"iacta alea est\". Obecnie w j\u0119zyku polskim zwrot funkcjonuje najcz\u0119\u015bciej w postaci \"ko\u015bci zosta\u0142y rzucone\". == Znaczenie == Obecnie zwrot ten oznacza podj\u0119cie nieodwo\u0142alnej decyzji, tak jak gracz w ko\u015bci, kt\u00f3ry, gdy rzuci ko\u015b\u0107mi, nie ma ju\u017c odwrotu. == Forma == Plutarch w \u017cywocie Pompejusza pisa\u0142: Zwrot \"\u1f08\u03bd\u03b5\u03c1\u03c1\u03af\u03c6\u03b8\u03c9 \u03ba\u03cd\u03b2\u03bf\u03c2\" zosta\u0142 najprawdopodobniej zaczerpni\u0119ty przez Cezara z komedii Menandra \"Arrephorus\". Fragmenta longiora apud alios auctores servata,","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_6563","question":"kto stworzy\u0142 pierwszego smartfona?","answer":"IBM","context":"Smartfon () \u2013 przeno\u015bne, multimedialne urz\u0105dzenie, \u0142\u0105cz\u0105ce w sobie funkcje telefonu kom\u00f3rkowego i komputera przeno\u015bnego (PDA \u2013 Personal Digital Assistant). == Historia == Pierwszy historycznie \"smartfon\" powsta\u0142 w 1992 roku \u2013 by\u0142o to prototypowe urz\u0105dzenie o nazwie Simon, kt\u00f3re IBM pokaza\u0142 na targach COMDEX i wprowadzi\u0142 na rynek w 1993 roku. Opr\u00f3cz funkcji telefonu kom\u00f3rkowego oferowa\u0142o ono kalendarz, ksi\u0105\u017ck\u0119 adresow\u0105, kalkulator, notatnik, poczt\u0119 elektroniczn\u0105 i gry. U\u017cytkownik korzysta\u0142 z rysika. Przez pewien czas u\u017cywane by\u0142o okre\u015blenie Palmofon (PDA Phone, Palm Phone) na okre\u015blenie palmtopa z wbudowanym modu\u0142em telefonicznym. Z biegiem lat, smartfony opr\u00f3cz funkcji telefonu, zacz\u0119\u0142y \u0142\u0105czy\u0107 funkcje poczty elektronicznej, przegl\u0105darki sieciowej, pagera, GPS, jak r\u00f3wnie\u017c cyfrowego aparatu fotograficznego, dyktafonu i kamery wideo, zarz\u0105dzania informacjami osobistymi (ang. \"Personal Information Management\")","start_idx":279,"end_idx":282}
{"id":"mrc_6564","question":"co to gromada?","answer":"nazwa stosowana w j\u0119zyku polskim na okre\u015blenie dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych rang\u0105 kategorii systematycznych","context":"Gromada (w botanice \"divisio\", w zoologii \"classis\") \u2013 nazwa stosowana w j\u0119zyku polskim na okre\u015blenie dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych rang\u0105 kategorii systematycznych. Termin \"classis\" zosta\u0142 wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pi\u0119ciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla gromady s\u0105: * nadgromada (\"superdivisio\" dla ro\u015blin lub \"superclassis\" dla zwierz\u0105t), * podgromada (\"subdivisio\" dla ro\u015blin lub \"subclassis\" dla zwierz\u0105t) * infragromada (\"infradivisio\" dla ro\u015blin lub \"infraclassis\" dla zwierz\u0105t). == R\u00f3\u017cnice w nomenklaturze botanicznej i zoologicznej == Tradycyjna polska systematyka botaniczna mianem \u201egromady\u201d okre\u015bla kategori\u0119 \u201edivisio\u201d, b\u0119d\u0105c\u0105 odpowiednikiem typu (\u201ephylum\u201d) w \u015bwiecie zwierz\u0105t. Ostatnio zacz\u0119to jednak dopuszcza\u0107 stosowanie okre\u015blenia \u201etyp\u201d dla wszystkich organizm\u00f3w. W starszej literaturze polska \u201egromada\u201d w \u015bwiecie ro\u015blin nie odpowiada rang\u0105 \u201egromadzie\u201d w \u015bwiecie zwierz\u0105t. ===","start_idx":55,"end_idx":147}
{"id":"mrc_6565","question":"do czego odnosi sie termin literatura?","answer":"wszystkie \u201esensowne twory s\u0142owne\u201d (wed\u0142ug definicji Stefanii Skwarczy\u0144skiej), czyli dzie\u0142a artystyczne, tj. literatura pi\u0119kna, oraz teksty u\u017cytkowe, tj. literatura stosowana, zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym.","context":"Literatura \u2013 wszystkie \u201esensowne twory s\u0142owne\u201d (wed\u0142ug definicji Stefanii Skwarczy\u0144skiej), czyli dzie\u0142a artystyczne, tj. literatura pi\u0119kna, oraz teksty u\u017cytkowe, tj. literatura stosowana, zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym. Literatur\u0119 pi\u0119kn\u0105 dzieli si\u0119 zwykle na trzy rodzaje literackie wed\u0142ug tradycji, uzupe\u0142nianej p\u00f3\u017aniej, \"Poetyki\" Arystotelesa: epik\u0119 (zar\u00f3wno wierszem, jak i proz\u0105), liryk\u0119 i dramat. Do gatunk\u00f3w epickich zaliczamy: opowiadanie, nowel\u0119, bajk\u0119, powie\u015b\u0107, legend\u0119, ba\u015b\u0144. Do gatunk\u00f3w lirycznych zaliczamy: satyr\u0119, hymn, od\u0119, pie\u015b\u0144, sonet, fraszk\u0119, elegi\u0119, tren. Do gatunk\u00f3w dramatycznych zaliczamy: tragedi\u0119, komedi\u0119, dramat w\u0142a\u015bciwy. W stosunku do literatury europejskiej i literatur zwi\u0105zanych z ni\u0105 stosuje si\u0119 te\u017c podzia\u0142 na epoki (jak barok, renesans, romantyzm). Stosuje si\u0119 tak\u017ce podzia\u0142y na style literackie.","start_idx":13,"end_idx":238}
{"id":"mrc_6566","question":"ile lat liczy wiek?","answer":"jednostka miary czasu r\u00f3wna 100 latom","context":"Wiek, stulecie (skr\u00f3t: w.) \u2013 jednostka miary czasu r\u00f3wna 100 latom, liczona od roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 cyframi \"01\" do najbli\u017cszego roku ko\u0144cz\u0105cego si\u0119 dwoma zerami, np. od 1501 do 1600 to wiek XVI. W odniesieniu do lat przed nasz\u0105 er\u0105 (p.n.e.) wiek zaczyna si\u0119 rokiem z dwoma zerami, a ko\u0144czy cyframi \"01\", np. od 500 p.n.e. do 401 p.n.e. to wiek V wiek p.n.e. Numery wiek\u00f3w w j\u0119zyku polskim zapisuje si\u0119 zwyczajowo cyframi rzymskimi.","start_idx":29,"end_idx":66}
{"id":"mrc_6567","question":"jaki charakter mia\u0142o powstanie styczniowe?","answer":"Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej","context":"Powstanie styczniowe \u2013 polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, og\u0142oszone Manifestem 22 stycznia wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rz\u0105d Narodowy. Wybuch\u0142o 22 stycznia 1863 w Kr\u00f3lestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwa\u0142o do jesieni 1864, zasi\u0119giem obj\u0119\u0142o ziemie zaboru rosyjskiego, tj. Kr\u00f3lestwo Polskie i ziemie zabrane. By\u0142o najwi\u0119kszym i najd\u0142u\u017cej trwaj\u0105cym polskim powstaniem narodowym, spotka\u0142o si\u0119 z poparciem mi\u0119dzynarodowej opinii publicznej. Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej, w kt\u00f3rej stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddzia\u0142y powstania styczniowego przewin\u0119\u0142o si\u0119 oko\u0142o 200 tys. os\u00f3b, zar\u00f3wno z rodzin szlacheckich, jak te\u017c w mniejszym stopniu z ch\u0142opstwa i mieszcza\u0144stwa. W niekt\u00f3rych rejonach ziem zabranych, np. na \u017bmudzi i rozrzuconych o\u015brodkach na Bia\u0142orusi i w Inflantach Polskich zryw przybra\u0142 charakter masowy. Mimo","start_idx":478,"end_idx":513}
{"id":"mrc_6568","question":"co symbolizowa\u0142a opaska powsta\u0144cza?","answer":"przywdziewane opaski, symbolizuj\u0105ce podobnie jak w powstaniach, walk\u0119 o wolno\u015b\u0107.","context":"wsp\u00f3lnym czytelnym znakiem by\u0142y przywdziewane opaski, symbolizuj\u0105ce podobnie jak w powstaniach, walk\u0119 o wolno\u015b\u0107. Wkr\u00f3tce na opaskach pojawi\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c napis \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. Podczas stanu wojennego opasek si\u0119 nie wykorzystywa\u0142o, jednak ponownie pojawi\u0142y si\u0119 w maju i sierpniu 1988 roku, kiedy to protesty mia\u0142y du\u017cy wp\u0142yw na najnowsz\u0105 histori\u0119 Polski. == Opaski obecnie == W ostatnich latach pojawi\u0142a si\u0119 moda na noszenie powsta\u0144czych symboli, w tym opasek bia\u0142o-czerwonych, co rodzi wiele kontrowersji. Niekt\u00f3rzy w ten spos\u00f3b chc\u0105 wyrazi\u0107 sw\u00f3j patriotyzm, jednak przez innych jest to uzurpacja prawa do noszenia opaski, kt\u00f3re maj\u0105 wy\u0142\u0105cznie powsta\u0144cy warszawscy. Jan O\u0142dakowski stwierdzi\u0142, \u017ce \u201ejest to obszar wolno\u015bci\u201d, jednak osoby, kt\u00f3re chc\u0105 wyrazi\u0107 szacunek dla powsta\u0144c\u00f3w, nie powinny przywdziewa\u0107 opasek. Sami powsta\u0144cy wyra\u017caj\u0105 r\u00f3\u017cne zdania na","start_idx":32,"end_idx":112}
{"id":"mrc_6569","question":"na jakiej glebie ro\u015bnie pokrzywa?","answer":"Pokrzywa zwyczajna najlepiej ro\u015bnie na glebach lu\u017anych, wilgotnych i \u017cyznych, zw\u0142aszcza na histosolach, czyli na organicznych glebach murszowych, torfowych, mu\u0142owych i gytiowych.","context":"przypisywano sokowi ze \u015bwie\u017cych pokrzyw zdolno\u015b\u0107 zmi\u0119kczania stali, w kt\u00f3rym to celu roz\u017carzony metal kilkakrotnie w soku pokrzywowym gaszono. * Pszczelarze sadzili pokrzyw\u0119 wok\u00f3\u0142 pasiek, by w ten spos\u00f3b utrzyma\u0107 \u017caby z dala od uli. * W homeopatii stosuje si\u0119 preparaty z li\u015bci pokrzywy do leczenia chor\u00f3b reumatycznych, oparze\u0144 pokrzyw\u0105 i ospy wietrznej. == Uprawa == ; Wymagania: Pokrzywa zwyczajna najlepiej ro\u015bnie na glebach lu\u017anych, wilgotnych i \u017cyznych, zw\u0142aszcza na histosolach, czyli na organicznych glebach murszowych, torfowych, mu\u0142owych i gytiowych. Z kolei \u017ale ro\u015bnie na glebach s\u0142abo przepuszczalnych i kwa\u015bnych. Wymaga nawadniania lub opad\u00f3w dostarczaj\u0105cych wod\u0119 optymalnie przez ca\u0142y sezon wegetacyjny. Plantacje utrzymywane s\u0105 w jednym miejscu przez oko\u0142o 10 lat. Ze wzgl\u0119du na wysokie wymagania odno\u015bnie do zawarto\u015bci zwi\u0105zk\u00f3w","start_idx":382,"end_idx":560}
{"id":"mrc_6570","question":"do czego s\u0142u\u017cy generator kwarcowy?","answer":"uk\u0142ad z rodziny generator\u00f3w LC pozwalaj\u0105cy na osi\u0105gni\u0119cie du\u017cej sta\u0142o\u015bci cz\u0119stotliwo\u015bciowej.","context":"Generator kwarcowy \u2013 uk\u0142ad z rodziny generator\u00f3w LC pozwalaj\u0105cy na osi\u0105gni\u0119cie du\u017cej sta\u0142o\u015bci cz\u0119stotliwo\u015bciowej. Stosowany jest tam rezonator kwarcowy, kt\u00f3ry dla cz\u0119stotliwo\u015bci pomi\u0119dzy cz\u0119stotliwo\u015bci\u0105 r\u00f3wnoleg\u0142\u0105 a szeregow\u0105 wykazuje w\u0142a\u015bciwo\u015bci indukcyjne i mo\u017ce by\u0107 stosowany w uk\u0142adzie jako element indukcyjny. Generatory, w kt\u00f3rych cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 generowanego przebiegu jest stabilizowana za pomoc\u0105 rezonatora, maj\u0105 zwykle bardzo ma\u0142y zakres przestrajania. Przestrajanie wykonywane jest do\u0142\u0105czaj\u0105c do rezonatora kwarcowego szeregowo lub r\u00f3wnolegle kondensatory o ma\u0142ej pojemno\u015bci. Zastosowanie rezonator\u00f3w kwarcowych zapewnia bardzo du\u017c\u0105 dobro\u0107 obwodu rezonansowego. == Uk\u0142ady pracy == Rezonator kwarcowy mo\u017ce pracowa\u0107 w dw\u00f3ch uk\u0142adach: # Generatora, w kt\u00f3rym rezonator wykorzystywany jest jako sprz\u0119gaj\u0105cy element selektywny o ma\u0142ej rezystancji. Jest to generator Butlera. # W uk\u0142adzie wykorzystuj\u0105cym rezonator jako indukcyjno\u015b\u0107 zast\u0119pcz\u0105; jest to generator Pierce'a","start_idx":21,"end_idx":113}
{"id":"mrc_6571","question":"kim by\u0142 ernest hemingway?","answer":"ameryka\u0144ski pisarz i dziennikarz.","context":"Ernest Miller Hemingway (ur. 21 lipca 1899 w Oak Park w Illinois, zm. 2 lipca 1961 w Ketchum w Idaho) \u2013 ameryka\u0144ski pisarz i dziennikarz. Jest autorem takich powie\u015bci jak \"S\u0142o\u0144ce te\u017c wschodzi\", \"Po\u017cegnanie z broni\u0105\", \"Komu bije dzwon\" oraz opowiada\u0144 \"\u015aniegi Kilimand\u017caro\" i \"Stary cz\u0142owiek i morze\". Cz\u0119sto jest przedstawiany jako klasyczny przedstawiciel literatury ameryka\u0144skiej. Styl pisania Hemingwaya sta\u0142 si\u0119 znany jako \u201eiceberg theory\u201d. Mia\u0142 cztery \u017cony i troje dzieci. Jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Hemingway dorasta\u0142 w Oak Park. Po sko\u0144czeniu liceum pracowa\u0142 przez kilka miesi\u0119cy dla gazety \u201eThe Kansas City Star\u201d. W 1918 roku w trakcie I wojny \u015bwiatowej zosta\u0142 ci\u0119\u017cko ranny i po odzyskaniu si\u0142 powr\u00f3ci\u0142 do domu. Jego do\u015bwiadczenia wojenne stanowi\u0142y podstaw\u0119 do napisania","start_idx":104,"end_idx":137}
{"id":"mrc_6572","question":"kto ustanowi\u0142 krzy\u017c walecznych?","answer":"Krzy\u017c Walecznych zosta\u0142 ustanowiony rozporz\u0105dzeniem Rady Obrony Pa\u0144stwa z dnia 11 sierpnia 1920 roku","context":"Krzy\u017c Walecznych (KW) \u2013 polskie odznaczenie wojskowe ustanowione w 1920 roku. == Historia == === Okres 1920\u20131939 === Krzy\u017c Walecznych zosta\u0142 ustanowiony rozporz\u0105dzeniem Rady Obrony Pa\u0144stwa z dnia 11 sierpnia 1920 roku \"...celem nagrodzenia czyn\u00f3w m\u0119stwa i odwagi, wykazanych w boju...\" przez oficer\u00f3w, podoficer\u00f3w i szeregowc\u00f3w. W wyj\u0105tkowych przypadkach m\u00f3g\u0142 by\u0107 nadany osobom cywilnym wsp\u00f3\u0142dzia\u0142aj\u0105cym z armi\u0105 czynn\u0105. Pocz\u0105tkowo mia\u0142 by\u0107 nadawany za czyny dokonane po wskrzeszeniu niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa, tj. po 11 listopada 1918 roku, lecz p\u00f3\u017aniej nagradzano tak\u017ce za czyny wcze\u015bniejsze. Wy\u0142\u0105czne prawo do nadawania krzy\u017ca przyznano Naczelnemu Wodzowi, ale ten rozkazem z 20 wrze\u015bnia 1920 roku nakaza\u0142 jedynie konieczno\u015b\u0107 zatwierdzania nada\u0144. Dow\u00f3dcy armii mogli warunkowo przyznawa\u0107 krzy\u017c oficerom, a podoficerom i szeregowym dow\u00f3dcy dywizji. Ostatecznie odznaczano nim za","start_idx":117,"end_idx":217}
{"id":"mrc_6573","question":"kiedy mia\u0142a miejsce bitwa pod grunwaldem?","answer":"15 lipca 1410 roku","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":304,"end_idx":322}
{"id":"mrc_6574","question":"jaki system polityczny panuje w polsce?","answer":"Rzeczpospolita Polska jest republik\u0105 parlamentarn\u0105 i realizuje zasady suwerenno\u015bci narodu, niepodleg\u0142o\u015bci i suwerenno\u015bci pa\u0144stwa, demokratycznego pa\u0144stwa prawnego, spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego, tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy, pluralizmu, praworz\u0105dno\u015bci, spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godno\u015bci cz\u0142owieka.","context":"Ustr\u00f3j polityczny Rzeczypospolitej Polskiej (\"Trzeciej Rzeczypospolitej\") \u2013 struktura organizacyjna pa\u0144stwa polskiego, okre\u015blona Konstytucj\u0105 Rzeczypospolitej Polskiej uchwalon\u0105 przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku. Zgodnie z jej tre\u015bci\u0105 Rzeczpospolita Polska jest republik\u0105 parlamentarn\u0105 i realizuje zasady suwerenno\u015bci narodu, niepodleg\u0142o\u015bci i suwerenno\u015bci pa\u0144stwa, demokratycznego pa\u0144stwa prawnego, spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego, tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy, pluralizmu, praworz\u0105dno\u015bci, spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godno\u015bci cz\u0142owieka. Rzeczpospolita okre\u015blona jest tak\u017ce jako pa\u0144stwo unitarne. W\u0142adz\u0119, wed\u0142ug tr\u00f3jpodzia\u0142u na rodzaje, sprawuj\u0105: * ustawodawcz\u0105: Sejm i Senat, * wykonawcz\u0105: Rada Ministr\u00f3w i Prezydent, * s\u0105downicz\u0105: s\u0105dy i trybuna\u0142y. == Geneza == === Dwudziestolecie mi\u0119dzywojenne === W rozwoju wsp\u00f3\u0142czesnego konstytucjonalizmu w Polsce wa\u017cnym elementem by\u0142o ustanowienie nowego \u0142adu ustrojowego po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci w 1918 roku. Tymczasowym rozwi\u0105zaniem w pierwszych latach by\u0142a \"Uchwa\u0142a Sejmu","start_idx":249,"end_idx":560}
{"id":"mrc_6575","question":"na jakiej wyspie le\u017cy kopenhaga?","answer":"na wschodnim wybrze\u017cu wyspy Zelandia i cz\u0119\u015bciowo Amager.","context":"Kopenhaga (du\u0144. \"K\u00f8benhavn\" , \u0142ac. \"Hafnia\") \u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Danii po\u0142o\u017cone na wschodnim wybrze\u017cu wyspy Zelandia i cz\u0119\u015bciowo Amager. Od 1 lipca 2000 po\u0142\u0105czona jest mostem nad Sundem ze szwedzkim Malm\u00f6. Obecnie zamieszkuje j\u0105 794 128 os\u00f3b (2020), a ca\u0142y zesp\u00f3\u0142 miejski tzw. \u201eWielkiej Kopenhagi\u201d liczy 1 330 993 mieszka\u0144c\u00f3w (stan na 2020 rok). == Klimat == W Kopenhadze panuje klimat morski. Przejawia si\u0119 to cz\u0119stymi opadami oraz du\u017c\u0105 wilgotno\u015bci\u0105 powietrza. Najcieplejsze miesi\u0105ce to lipiec i sierpie\u0144, lecz s\u0105 one te\u017c najbardziej deszczowe. Roczne amplitudy temperatur s\u0105 niskie \u2013 oznacza to, \u017ce zimy s\u0105 \u0142agodne, a lata ch\u0142odne. == Historia == === \u015aredniowiecze === Kopenhaga nie nale\u017cy do najstarszych miast Danii, chocia\u017c \u015blady ludzkiej egzystencji na tym miejscu","start_idx":90,"end_idx":146}
{"id":"mrc_6576","question":"kto zarz\u0105dza drogami wojew\u00f3dzkimi?","answer":"Na drogach wojew\u00f3dzkich ruchem zarz\u0105dza marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa, z wyj\u0105tkiem dr\u00f3g po\u0142o\u017conych w miastach na prawach powiatu, gdzie zarz\u0105dza nimi prezydent miasta.","context":"Droga wojew\u00f3dzka (w skr\u00f3cie DW) \u2013 jedna z czterech kategorii dr\u00f3g publicznych w Polsce, stanowi\u0105ca w\u0142asno\u015b\u0107 w\u0142a\u015bciwego samorz\u0105du wojew\u00f3dztwa. Do dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich zalicza si\u0119 drogi stanowi\u0105ce po\u0142\u0105czenia mi\u0119dzy miastami, maj\u0105ce znaczenie dla wojew\u00f3dztwa i drogi o znaczeniu obronnym niezaliczone do dr\u00f3g krajowych. Zaliczenie do kategorii dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich oraz ustalenie ich przebiegu nast\u0119puje w drodze uchwa\u0142y sejmiku wojew\u00f3dztwa. Na drogach wojew\u00f3dzkich ruchem zarz\u0105dza marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa, z wyj\u0105tkiem dr\u00f3g po\u0142o\u017conych w miastach na prawach powiatu, gdzie zarz\u0105dza nimi prezydent miasta. Sejmiki wszystkich wojew\u00f3dztw powo\u0142a\u0142y w\u0142asne jednostki organizacyjne \u2013 zarz\u0105dy dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich, wykonuj\u0105ce obowi\u0105zki zarz\u0105dcy dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich na terenie danego wojew\u00f3dztwa. Drogom wojew\u00f3dzkim w Polsce nadaje si\u0119 jedn\u0105 z dw\u00f3ch mo\u017cliwych klas: GP lub G. Numeracj\u0119 dr\u00f3g wojew\u00f3dzkich prowadzi GDDKiA. Drogi wojew\u00f3dzkie oznacza","start_idx":433,"end_idx":592}
{"id":"mrc_6577","question":"kiedy podpisano konstytucje 3 maja?","answer":"uchwalona 3 maja 1791 roku","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":58,"end_idx":84}
{"id":"mrc_6578","question":"kim by\u0142 eunice?","answer":"Eunice \u2013 fikcyjna posta\u0107 powie\u015bci Quo Vadis Henryka Sienkiewicza. Zakochana w Petroniuszu, by\u0142a jego niewolnic\u0105.","context":"Eunice \u2013 przekszta\u0142cenie imienia \u017ce\u0144skiego Eunika. Eunice \u2013 fikcyjna posta\u0107 powie\u015bci Quo Vadis Henryka Sienkiewicza. Zakochana w Petroniuszu, by\u0142a jego niewolnic\u0105. Gdy chcia\u0142 on odda\u0107 j\u0105 w prezencie Markowi Winicjuszowi, ub\u0142aga\u0142a by zostawi\u0142 j\u0105 sobie. Razem z nim pope\u0142ni\u0142a samob\u00f3jstwo, poniewa\u017c mia\u0142 on zosta\u0107 stracony przez Nerona. Zrobili to podczas hucznej, po\u017cegnalnej kolacji w domu Petroniusza. Miejscowo\u015bci w USA: * Eunice \u2013 miasto w stanie Luizjana, w parafii St. Landry * Eunice \u2013 miasto w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie Lea Inne: * \"Eunice\" \u2013 rodzaj wieloszczet\u00f3w z rodziny Eunicidae. * \u2013 intensywny sztorm, cyklon pozatropikalny (cz\u0119\u015b\u0107 europejskiego sezonu wichur 2021-2022","start_idx":51,"end_idx":163}
{"id":"mrc_6579","question":"w kt\u00f3rym roku ksi\u0119\u017cna kate middleton urodzi\u0142a pierwsze dziecko?","answer":"2013","context":"spodziewaj\u0105 si\u0119 pierwszego dziecka. 22 lipca 2013 Katarzyna zosta\u0142a skierowana do szpitala St Mary w Londynie, gdzie o godz. 16:24 czasu brytyjskiego urodzi\u0142a syna, Jerzego Aleksandra Ludwika. 8 wrze\u015bnia 2014 Clarence House poda\u0142 informacj\u0119, \u017ce Katarzyna spodziewa si\u0119 drugiego dziecka. 2 maja 2015 o godzinie 8:34 czasu brytyjskiego w szpitalu St Mary w Londynie urodzi\u0142a ona c\u00f3rk\u0119, Karolin\u0119 El\u017cbiet\u0119 Dian\u0119. 4 wrze\u015bnia 2017 Pa\u0142ac Kensington potwierdzi\u0142, \u017ce Katarzyna spodziewa si\u0119 trzeciego dziecka. 23 kwietnia 2018 Pa\u0142ac Kensington og\u0142osi\u0142, i\u017c o godz. 11:01 czasu brytyjskiego urodzi\u0142a drugiego syna, Ludwika Artura Karola. == Obowi\u0105zki ksi\u0119\u017cnej == === Publiczne wyst\u0105pienia === Pierwsz\u0105 oficjaln\u0105 wizyt\u0119 jako narzeczeni odbyli w bazie wojskowej na Anglesey, nast\u0119pnie odwiedzili m.in. Uniwersytet St. Andrews i wzi\u0119li udzia\u0142 w spotkaniu","start_idx":45,"end_idx":49}
{"id":"mrc_6580","question":"kto zdj\u0105\u0142 jezusa z krzy\u017ca?","answer":"J\u00f3zefa","context":"o \u015bmierci skaza\u0144ca, spe\u0142ni\u0142 pro\u015bb\u0119 J\u00f3zefa. Ten za\u015b niezw\u0142ocznie zakupi\u0142 p\u0142\u00f3tno i uda\u0142 si\u0119 na Golgot\u0119, aby zdj\u0105\u0107 cia\u0142o z krzy\u017ca. Tam, razem z Nikodemem, owin\u0119li cia\u0142o Jezusa wraz z wonno\u015bciami (mirr\u0105 i aloesem) w p\u0142\u00f3tno i z\u0142o\u017cyli je w grobie wykutym w skale. J\u00f3zef jest postaci\u0105 bardzo tajemnicz\u0105 i epizodyczn\u0105, na temat kt\u00f3rej powsta\u0142o kilka wczesnych apokryf\u00f3w Nowego Testamentu oraz legend powsta\u0142ych w \u015bredniowieczu. Wi\u0105za\u0142y one jego osob\u0119 z Brytani\u0105 i \u015bw. Graalem. == Legendy arturia\u0144skie == Wed\u0142ug legend arturia\u0144skich J\u00f3zef z Arymatei by\u0142 tym, kt\u00f3ry zebra\u0142 krew z przebitego boku Jezusa Chrystusa do legendarnego kielicha zwanego \u015bw. Graalem. Nast\u0119pnie uda\u0142 si\u0119 z nim w podr\u00f3\u017c na \"Wysp\u0119 Pot\u0119\u017cnych\", jak by\u0142a nazywana przez tubylc\u00f3w Brytania. Tam ukry\u0142 kielich na","start_idx":35,"end_idx":41}
{"id":"mrc_6581","question":"ile linii metra jest w warszawie?","answer":"System sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch linii (M1 i M2)","context":"Lista stacji metra w Warszawie \u2013 lista istniej\u0105cych i planowanych stacji systemu kolei podziemnej w Warszawie. System sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch linii (M1 i M2) i 38 stacji (w tym stacji przesiadkowej \u015awi\u0119tokrzyska). \u0141\u0105czy centraln\u0105 dzielnic\u0119 \u015ar\u00f3dmie\u015bcie z Bielanami, \u017boliborzem, Mokotowem, Ursynowem, Wol\u0105, Prag\u0105-P\u00f3\u0142noc, Targ\u00f3wkiem i Bemowem. Docelowo uko\u0144czona linia M2 ma przebiega\u0107 dalej przez Bemowo, a jej odnoga, kt\u00f3ra nazywana jest lini\u0105 M3, ma r\u00f3wnie\u017c biec przez Prag\u0119-Po\u0142udnie. Systemem sto\u0142ecznej kolei podziemnej zarz\u0105dza nale\u017c\u0105ca do miasta sp\u00f3\u0142ka Metro Warszawskie. == W eksploatacji == == Planowane ==","start_idx":111,"end_idx":152}
{"id":"mrc_6582","question":"sk\u0105d wywodz\u0105 si\u0119 tatarzy?","answer":"Wywodz\u0105 si\u0119 z teren\u00f3w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Mongolii i rejonu Bajka\u0142u","context":"Tatarzy (nazwa w\u0142asna: \"tatarlar\" / \u0442\u0430\u0442\u0430\u0440\u043b\u0430\u0440) \u2013 grupa lud\u00f3w tureckich z Europy wschodniej oraz p\u00f3\u0142nocnej Azji. Wywodz\u0105 si\u0119 z teren\u00f3w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Mongolii i rejonu Bajka\u0142u, prawdopodobnie spokrewnieni s\u0105 z Po\u0142owcami i Kipczakami. Weszli w sk\u0142ad imperium Czyngis-chana i jako element wieloetnicznej armii mongolskiej brali udzia\u0142 w wyprawach na Europ\u0119, przez co s\u0142owo \u201eTatarzy\u201d sta\u0142o si\u0119 na Zachodzie synonimem Mongo\u0142\u00f3w. Po rozpadzie imperium mongolskiego utworzyli szereg pa\u0144stw w jego zachodniej cz\u0119\u015bci, m.in. Z\u0142ot\u0105 Ord\u0119, Chanat Astracha\u0144ski, Chanat Kaza\u0144ski, Chanat Syberyjski, Chanat Krymski. W XIV wieku przyj\u0119li sunnick\u0105 wersj\u0119 islamu. == Od\u0142amy Tatar\u00f3w == Tatarzy rozsiani s\u0105 po ogromnych obszarach, g\u0142\u00f3wnie by\u0142ego ZSRR. Dziel\u0105 si\u0119 na kilka grup b\u0119d\u0105cych cz\u0119sto osobnymi narodami. Najliczniejsi s\u0105 Tatarzy Kaza\u0144scy, zamieszkuj\u0105cy Tatarstan i nazywani s\u0105 po","start_idx":111,"end_idx":178}
{"id":"mrc_6583","question":"co to jest magneto w motorze?","answer":"rodzaj pr\u0105dnicy u\u017cywaj\u0105cej magnes\u00f3w trwa\u0142ych do wytwarzania okresowych impuls\u00f3w pr\u0105du przemiennego.","context":"Magneto \u2013 rodzaj pr\u0105dnicy u\u017cywaj\u0105cej magnes\u00f3w trwa\u0142ych do wytwarzania okresowych impuls\u00f3w pr\u0105du przemiennego. W j\u0119zyku polskim do og\u00f3lnego okre\u015blenia niewielkich pr\u0105dnic z magnesami trwa\u0142ymi (stosowanych przede wszystkim w rowerach) utar\u0142o si\u0119 okre\u015blenie dynamo, kt\u00f3re w j\u0119zyku angielskim zastrze\u017cone jest dla pr\u0105dnic z komutatorem, tj. wytwarzaj\u0105cych pr\u0105d sta\u0142y (podczas gdy oznacza wy\u0142\u0105cznie pr\u0105dnic\u0119 wytwarzaj\u0105c\u0105 pr\u0105d zmienny). == Zastosowanie == Magneto mo\u017cna uzna\u0107 za element iskrownika. Zastosowanie: * silniki bez niskonapi\u0119ciowego obwodu elektrycznego, jak kosiarki czy pi\u0142y \u0142a\u0144cuchowe, * silniki lotnicze, w kt\u00f3rych utrzymanie zap\u0142onu niezale\u017cnie od reszty obwodu elektrycznego zapewnia prac\u0119 silnika w razie awarii zasilania np. z alternatora. Dla zwi\u0119kszenia niezawodno\u015bci, praktycznie ka\u017cdy t\u0142okowy silnik lotniczy jest wyposa\u017cony w dwa magneta, ka\u017cdy dostarczaj\u0105cy iskr\u0119 do ka\u017cdego cylindra. Kategoria:Pr\u0105dnice","start_idx":10,"end_idx":109}
{"id":"mrc_6584","question":"kto to pastor?","answer":"w Ko\u015bcio\u0142ach protestanckich duchowny, kt\u00f3ry pe\u0142ni obowi\u0105zki duszpasterskie w zborze.","context":"Pastor ( \u2013 \"pasterz\") \u2013 w Ko\u015bcio\u0142ach protestanckich duchowny, kt\u00f3ry pe\u0142ni obowi\u0105zki duszpasterskie w zborze. Mianowany jest przez organy centralne danego Ko\u015bcio\u0142a (np. synod, generaln\u0105 konferencj\u0119), b\u0105d\u017a jest powo\u0142ywany przez kongregacj\u0119 wiernych (zb\u00f3r) w drodze demokratycznego wyboru. == Nazewnictwo == W dawnej Polsce pastor by\u0142 nazywany tak\u017ce ministrem ( znaczy \"s\u0142uga\"). Biblijne pochodzenie tytu\u0142u \"pastor\" by\u0142o powodem uznania go na szersz\u0105 skal\u0119 w\u015br\u00f3d r\u00f3\u017cnych protestant\u00f3w, kt\u00f3rych wi\u0105\u017ce zasada Sola scriptura. Tytu\u0142 ten zosta\u0142 wymieniony w Li\u015bcie do Efezjan Aposto\u0142a Paw\u0142a, co uznano za dow\u00f3d stosowania tego tytu\u0142u w Ko\u015bciele prachrze\u015bcija\u0144skim. Z czasem u\u017cywanie tytu\u0142u \"pastor\" w odniesieniu do protestanckiego duchownego sta\u0142o si\u0119 tradycj\u0105, za\u015b w wielu j\u0119zykach funkcjonuje zwrot grzeczno\u015bciowy: \"Wielebny Pastorze\" lub \"Ksi\u0119\u017ce Pastorze\". W Ko\u015bciele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce","start_idx":24,"end_idx":108}
{"id":"mrc_6585","question":"czym jest gmail?","answer":"bezp\u0142atny serwis webmail stworzony i rozwijany przez przedsi\u0119biorstwo Google.","context":"Gmail \u2013 bezp\u0142atny serwis webmail stworzony i rozwijany przez przedsi\u0119biorstwo Google. W pa\u017adzierniku 2018 roku mia\u0142 1,5 mld u\u017cytkownik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie. Serwis by\u0142 testowany od 21 marca 2004, sw\u00f3j medialny debiut mia\u0142 1 kwietnia 2004 roku. Od 30 czerwca 2006 jest dost\u0119pny w j\u0119zyku polskim. 7 lutego 2007 publicznie otwarto rejestracj\u0119 (do tej pory rejestracja odbywa\u0142a si\u0119 poprzez system zaprosze\u0144), a 7 lipca 2009 opu\u015bci\u0142 wersj\u0119 beta. Jego podstawowymi funkcjami s\u0105 \u0142\u0105czenie wiadomo\u015bci w \u201ew\u0105tki\u201d, ochrona przed spamem, mo\u017cliwo\u015b\u0107 tworzenia filtr\u00f3w i kategoryzowania poczty oraz oznaczanie w\u0105tk\u00f3w \u201egwiazdkami\u201d i jako wa\u017cne. Gmail ma funkcjonalno\u015b\u0107 klienta poczty elektronicznej \u2013 pozwala na pobieranie poczty z zewn\u0119trznych serwer\u00f3w za pomoc\u0105 POP3 i IMAP oraz na u\u017cywanie wielu adres\u00f3w e-mail do wysy\u0142anej poczty.","start_idx":8,"end_idx":85}
{"id":"mrc_6586","question":"jak\u0105 religi\u0119 wyznawali staro\u017cytni grecy?","answer":"politeistyczn","context":"Religia staro\u017cytnej Grecji \u2013 politeistyczny kult staro\u017cytnej Grecji. Religia antycznych Grek\u00f3w w trakcie swojego rozwoju znajdowa\u0142a si\u0119 pod wp\u0142ywem kult\u00f3w wschodnich, kt\u00f3re odegra\u0142y du\u017c\u0105 rol\u0119 w kszta\u0142towaniu si\u0119 formy, jak\u0105 przyj\u0119\u0142a w okresie klasycznym (V i IV wiek p.n.e.).","start_idx":29,"end_idx":42}
{"id":"mrc_6587","question":"kiedy odbywa\u0142y si\u0119 dziady?","answer":"Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada","context":"tzw. \"dziady wiosenne\" i \"dziady jesienne\": * Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 pa\u017adziernika na 1 listopada, zwan\u0105 te\u017c noc\u0105 zaduszkow\u0105, co by\u0142o przygotowaniem do jesiennego \u015bwi\u0119ta zmar\u0142ych, obchodzonego w okolicach 2 listopada (zale\u017cnie od faz ksi\u0119\u017cyca) == Obrz\u0119dy Dziad\u00f3w == W ramach obrz\u0119d\u00f3w dziad\u00f3w przybywaj\u0105ce na \u201eten \u015bwiat\u201d dusze nale\u017ca\u0142o ugo\u015bci\u0107, aby zapewni\u0107 sobie ich przychylno\u015b\u0107 i jednocze\u015bnie pom\u00f3c im w osi\u0105gni\u0119ciu spokoju w za\u015bwiatach. Podstawow\u0105 form\u0105 obrz\u0119dow\u0105 by\u0142o karmienie i pojenie dusz (np. miodem, kasz\u0105, jajkami, kuti\u0105 i w\u00f3dk\u0105) podczas specjalnych uczt przygotowywanych w domach lub na cmentarzach (bezpo\u015brednio na grobach). Charakterystycznym elementem tych uczt by\u0142o to, i\u017c spo\u017cywaj\u0105cy je domownicy zrzucali lub","start_idx":46,"end_idx":190}
{"id":"mrc_6588","question":"jak\u0105 mas\u0119 ma telefon kom\u00f3rkowy?","answer":"0,8 kg","context":"0,8 kg i mia\u0142 wymiary ceg\u0142y. 16 wrze\u015bnia 1975 opublikowano ameryka\u0144skie zg\u0142oszenie patentowe US 3,906,166 firmy Motorola pod tytu\u0142em \"Radio telephone system\". 3 grudnia 1992 roku wys\u0142ano po raz pierwszy wiadomo\u015b\u0107 SMS. Wed\u0142ug danych statystycznych, pod koniec 2018 roku w Polsce by\u0142o 48 286 000 abonent\u00f3w telefonii kom\u00f3rkowej. == Mo\u017cliwo\u015bci telefon\u00f3w kom\u00f3rkowych == Wsp\u00f3\u0142czesny telefon kom\u00f3rkowy, opr\u00f3cz realizowania podstawowej funkcji prowadzenia rozmowy, z regu\u0142y wyposa\u017cony jest w wiele dodatkowych opcji. Tej klasy telefon zwany jest smartfonem. Opcje te m.in.: * wykorzystuj\u0105 w\u0142a\u015bciwo\u015bci sieci (np. SMS lub ich rozwini\u0119cia takie jak EMS, MMS, cyfrowa transmisja danych), * opieraj\u0105 si\u0119 na dodatkowym oprogramowaniu np. budzik, notes, organizator, kalkulator i innych aplikacjach mobilnych. * posiadaj\u0105 dodatkowe, wbudowane urz\u0105dzenia np. dyktafon, radio, odtwarzacz MP3,","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_6589","question":"w jakim kraju jest dubaj?","answer":"Zjednoczone Emiraty Arabskie.","context":"Dubaj (arab. \u062f\u0628\u064a, trl. \"Dubayy\", trb. \"Dubajj\"; oficjalnie arab. \u0625\u0645\u0627\u0631\u0629 \u062f\u0628\u064a, trl. \"Im\u0101rat Dubayy\", trb. \"Imarat Dubajj\") \u2013 jeden z siedmiu emirat\u00f3w tworz\u0105cych Zjednoczone Emiraty Arabskie. Stolic\u0105 tej jednostki administracyjnej jest miasto Dubaj. Emirat Dubaj jest najbardziej zaludnionym i drugim co do wielko\u015bci emiratem w ZEA po Abu Zabi. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 spo\u015br\u00f3d innych cz\u0119\u015bci kraju niskim dochodem z wydobycia ropy naftowej, stanowi\u0105cym 6% PKB. G\u0142\u00f3wne dochody emirat czerpie z Jebel Ali Free Zone oraz turystyki. == Historia == Tereny dzisiejszego miasta by\u0142y zamieszkane ju\u017c 3 tys. lat p.n.e. Najstarsze miejsce, gdzie zosta\u0142 wspomniany Dubaj to arabska ksi\u0105\u017cka \"Majam Ma Ostojam men Asmae Al beelad wal Mawadhea\" z roku 1095. Z czasem, gdy coraz wi\u0119ksz\u0105 rol\u0119 zacz\u0105\u0142 odgrywa\u0107 handel per\u0142ami \u0142owionymi","start_idx":158,"end_idx":187}
{"id":"mrc_6590","question":"kiedy powsta\u0142y pierwsze tablety?","answer":"Urz\u0105dzenia kt\u00f3re wed\u0142ug dzisiejszej definicji mo\u017cna by nazwa\u0107 tabletami zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 dopiero w latach 60. XX wieku.","context":"mo\u017cna uzna\u0107, i\u017c okre\u015blenia \"tablet\" i \"tablet PC\" s\u0105 ze sob\u0105 to\u017csame. == Historia tablet\u00f3w == Historia tablet\u00f3w si\u0119ga ko\u0144ca XIX wieku, kiedy w 1888 roku Elisha Gray opatentowa\u0142 elektryczne urz\u0105dzenie do przechwytywania wprowadzanego za pomoc\u0105 rysika pisma odr\u0119cznego i przekazywania go na odleg\u0142o\u015b\u0107 za pomoc\u0105 impulsu elektromagnetycznego nazwane Teleautografem. Jednak pierwszy opatentowany system rozpoznawania r\u0119cznie wprowadzanego tekstu nale\u017ca\u0142 do H.E. Goldberga i powsta\u0142 on dopiero w 1915 roku. Urz\u0105dzenia kt\u00f3re wed\u0142ug dzisiejszej definicji mo\u017cna by nazwa\u0107 tabletami zacz\u0119\u0142y pojawia\u0107 si\u0119 dopiero w latach 60. XX wieku. Wielk\u0105 popularno\u015b\u0107 tablety zdoby\u0142y po wprowadzeniu w 2010 roku przez Apple iPada. === Kalendarium === ==== XIX wiek ==== 1888 rok * W USA zosta\u0142o opatentowane przez Elish\u0119 Graya elektryczne urz\u0105dzenie do przechwytywania","start_idx":501,"end_idx":624}
{"id":"mrc_6591","question":"jak inaczej nazywaj\u0105 si\u0119 ksi\u0119gi m\u0105dro\u015bciowe?","answer":"dydaktycznych (m\u0105dro\u015bciowych)","context":"Ksi\u0119ga M\u0105dro\u015bci [Mdr], M\u0105dro\u015b\u0107 Salomona \u2013 w katolickim i prawos\u0142awnym kanonie Biblii jedna z dydaktycznych (m\u0105dro\u015bciowych) ksi\u0105g Starego Testamentu, zaliczan\u0105 do ksi\u0105g deuterokanonicznych. Wyznawcy judaizmu i Ko\u015bcio\u0142y protestanckie odrzucaj\u0105 jej kanoniczno\u015b\u0107, zaliczaj\u0105c Ksi\u0119g\u0119 M\u0105dro\u015bci do utwor\u00f3w apokryficznych. == Autorstwo i czas powstania == Tytu\u0142 przyj\u0119ty w greckich i wczesno\u0142aci\u0144skich r\u0119kopisach \u2013 M\u0105dro\u015b\u0107 Salomona \u2013 ma wskazywa\u0107 na autorstwo Salomona, kr\u00f3la Izraela, co autor ksi\u0119gi do\u015b\u0107 cz\u0119sto sugeruje. Dzi\u015b jednak stanowczo zaprzeczaj\u0105 temu badania nad j\u0119zykiem greckim \u2013 czas powstania okre\u015bla si\u0119 na podstawie stylu literackiego na II wiek p.n.e. Najwa\u017cniejsz\u0105 rzecz\u0105 w Ksi\u0119dze M\u0105dro\u015bci jest to, i\u017c po raz pierwszy w Biblii pojawiaj\u0105 si\u0119 w niej informacje na temat odmiennego losu po \u015bmierci sprawiedliwych i niesprawiedliwych. Ksi\u0119ga opowiada o cechach","start_idx":93,"end_idx":122}
{"id":"mrc_6592","question":"jakie formy rze\u017aby?","answer":"Do form akumulacyjnych nale\u017c\u0105 m.in.: * drumliny, * moreny czo\u0142owe, * r\u00f3wniny moreny dennej, * ozy, * kemy, * sandry. Do form egzaracyjnych (erozyjnych) nale\u017c\u0105 m.in.: * rynny polodowcowe, * kot\u0142y lodowcowe * doliny U-kszta\u0142tne, * pradoliny.","context":"Formy glacjalne \u2013 s\u0105 to wszystkie formy ukszta\u0142towania terenu (rze\u017aba glacifluwialna i rze\u017aba glacjalna) powsta\u0142e w wyniku zar\u00f3wno niszcz\u0105cej (egzaracyjnej), jak i buduj\u0105cej (akumulacyjnej) dzia\u0142alno\u015bci lodowca b\u0105d\u017a l\u0105dolodu oraz w\u00f3d glacjalnych. Do form akumulacyjnych nale\u017c\u0105 m.in.: * drumliny, * moreny czo\u0142owe, * r\u00f3wniny moreny dennej, * ozy, * kemy, * sandry. Do form egzaracyjnych (erozyjnych) nale\u017c\u0105 m.in.: * rynny polodowcowe, * kot\u0142y lodowcowe * doliny U-kszta\u0142tne, * pradoliny.","start_idx":247,"end_idx":486}
{"id":"mrc_6593","question":"kim by\u0142 platon?","answer":"filozof grecki, Ate\u0144czyk, tw\u00f3rca tradycji intelektualnej znanej jako platonizm.","context":"Platon (, Pl\u00e1t\u014dn; ur. 424/423 p.n.e., zm. 348/347 p.n.e.) \u2013 filozof grecki, Ate\u0144czyk, tw\u00f3rca tradycji intelektualnej znanej jako platonizm. Sformu\u0142owa\u0142 podstawy idealizmu i racjonalizmu, a poprzez sw\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 literack\u0105 i pedagogiczn\u0105 wprowadzi\u0142 takie zagadnienia jak teoria dobra, metoda dialektyczna, teoria idei, teoria sprawiedliwo\u015bci czy matematyczna teoria atom\u00f3w. Tw\u00f3rca metafory jaskini, opisuj\u0105cej relacj\u0119 pozor\u00f3w (dziedziny cieni) do prawdy (dziedziny s\u0142o\u0144ca), kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna odkry\u0107 dopiero po dokonaniu odwr\u00f3cenia od cieni i wyj\u015bciu z jaskini. Platon za\u0142o\u017cy\u0142 w Atenach Akademi\u0119, kt\u00f3ra bywa uwa\u017cana za pierwsz\u0105 szko\u0142\u0119 filozoficzn\u0105 w historii Zachodu. On sam jest uznawany za fundatora zachodniej my\u015bli politycznej. O skali wp\u0142ywu Platona \u015bwiadczy powiedzenie Whiteheada, wedle kt\u00f3rego \u201enajbezpieczniejszym og\u00f3lnym okre\u015bleniem europejskiej tradycji filozoficznej jest to, \u017ce stanowi ona szereg przypis\u00f3w do Platona\u201d.","start_idx":60,"end_idx":139}
{"id":"mrc_6594","question":"jakie chromosomy ma cz\u0142owiek?","answer":"W prawid\u0142owym kariotypie cz\u0142owieka wyst\u0119puj\u0105 22 pary autosom\u00f3w i 1 para chromosom\u00f3w p\u0142ciowych (u kobiet z\u0142o\u017cona z dw\u00f3ch chromosom\u00f3w X, natomiast u m\u0119\u017cczyzn z chromosomu X i chromosomu Y).","context":"bardzo od siebie odmienne. Innym przypadkiem s\u0105 b\u0142onk\u00f3wki, u kt\u00f3rych samice s\u0105 diploidalne, a samce haploidalne. == Chromosomy cz\u0142owieka == W prawid\u0142owym kariotypie cz\u0142owieka wyst\u0119puj\u0105 22 pary autosom\u00f3w i 1 para chromosom\u00f3w p\u0142ciowych (u kobiet z\u0142o\u017cona z dw\u00f3ch chromosom\u00f3w X, natomiast u m\u0119\u017cczyzn z chromosomu X i chromosomu Y). Ponadto w mitochondriach kom\u00f3rek ludzkich znajduje si\u0119 DNA mitochondrialny. Mutacje genomowe prowadz\u0105 do powstawania aberracji chromosomowych, kt\u00f3re wywo\u0142uj\u0105 zaburzenia genetyczne lub zespo\u0142y chorobowe, takie jak zesp\u00f3\u0142 Downa, zesp\u00f3\u0142 Turnera, zesp\u00f3\u0142 Klinefeltera i inne. Na przyk\u0142ad, ludzie z zespo\u0142em Downa posiadaj\u0105 dodatkowy 21. chromosom. Wszystkie ludzkie chromosomy zosta\u0142y zsekwencjonowane w ramach projektu poznania ludzkiego genomu. * \u2020 Projekt poznania ludzkiego genomu mia\u0142 na celu zsekwencjonowanie tylko euchromatyny. Nie poznano dok\u0142adnej sekwencji heterochromatyny.","start_idx":140,"end_idx":327}
{"id":"mrc_6595","question":"kto tworzy\u0142 zgromadzenie ludowe?","answer":"obywateli","context":"Eklezja ( \"ekkl\u0113s\u00eda\" \u201ezgromadzenie\u201d) \u2013 Zgromadzenie Ludowe, zgromadzenie obywateli w demokracji ate\u0144skiej w V i IV wieku p.n.e. Eklezja jako reprezentacja og\u00f3\u0142u by\u0142a najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0105 w pa\u0144stwie, decyduj\u0105c\u0105 o polityce zagranicznej, sprawach wojskowych i niekt\u00f3rych s\u0105dowych. == Etymologia == Termin \"\u03b5\u03ba\u03ba\u03bb\u03b7\u03c3\u03af\u03b1\" u\u017cywany jest w j\u0119zyku greckim nieprzerwanie od czas\u00f3w staro\u017cytnych. \u0179r\u00f3d\u0142os\u0142\u00f3w ma zwi\u0105zek z czasownikiem \"\u03b5\u03ba-\u03ba\u03b1\u03bb\u03ce\" \u2013 zapraszam osoby spo\u015br\u00f3d og\u00f3\u0142u, by utworzy\u0142y grup\u0119. St\u0105d rozwin\u0119\u0142o si\u0119 m.in. znaczenie \"\u03ad\u03ba-\u03ba\u03bb\u03b7\u03c3\u03b7\" \u2013 wezwanie, apel, odwo\u0142anie si\u0119, oznaczaj\u0105ce zar\u00f3wno wezwanie o charakterze postulatu czy pro\u015bby, jak i wezwanie do gromadzenia si\u0119. Powsta\u0142y tak termin \"\u03b5\u03ba\u03ba\u03bb\u03b7\u03c3\u03af\u03b1\" w dawnym j\u0119zyku greckim opisywa\u0142 zar\u00f3wno procedury dzia\u0142ania, jak te\u017c jego wynik. W j\u0119zyku nowogreckim, znaczenie terminu \"\u03b5\u03ba\u03ba\u03bb\u03b7\u03c3\u03af\u03b1\" zaw\u0119\u017cone jest do: \"ko\u015bcio\u0142a wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich (organizacja i budynek)\".","start_idx":73,"end_idx":82}
{"id":"mrc_6596","question":"jak\u0105 wysoko\u015b\u0107 maj\u0105 rysy?","answer":"Uzyskana przez nich wysoko\u015b\u0107 granicznego wierzcho\u0142ka Rys\u00f3w wynios\u0142a 2499,0 m","context":"opublikowanej pracy zauwa\u017cyli przy tym, \u017ce \u017cadna z tych metod nie by\u0142aby samodzielnie wystarczaj\u0105ca. Uzyskana przez nich wysoko\u015b\u0107 granicznego wierzcho\u0142ka Rys\u00f3w wynios\u0142a 2499,0 m (w uk\u0142adzie wysoko\u015bci Kronsztad) z dopuszczalnym b\u0142\u0119dem pomiaru 10 cm. Pomimo to, zak\u0142ady kartograficzne \u201eSygnatura\u201d i \u201ePolkart\u201d poda\u0142y na swoich mapach z 2020 r. najwy\u017cszy punkt Polski o wysoko\u015bci 2500 m w oparciu wy\u0142\u0105cznie o dane lidarowe, uzasadniaj\u0105c to obecno\u015bci\u0105 w nich czterech punkt\u00f3w z przedzia\u0142u 2499,8\u20132499,9 m (po zaokr\u0105gleniu do pe\u0142nych metr\u00f3w 2500 m) w obr\u0119bie kopu\u0142y szczytowej p\u00f3\u0142nocno-zachodniego wierzcho\u0142ka. Punkty te zinterpretowano jako reprezentacj\u0119 s\u0142upka granicznego i s\u0105siedniego g\u0142azu. Wydawcy zastrzegli, \u017ce dopuszczaj\u0105 b\u0142\u0105d jednego metra w podawanych przez siebie wysoko\u015bciach. Przytoczone punkty znajduj\u0105 si\u0119 jednak w odleg\u0142o\u015bci 3\u20134 metr\u00f3w od lokalizacji s\u0142upka granicznego","start_idx":101,"end_idx":177}
{"id":"mrc_6597","question":"w jakiej miejscowo\u015bci znajduje si\u0119 muzeum hymnu narodowego?","answer":"B\u0119dominie","context":"Muzeum Hymnu Narodowego w B\u0119dominie \u2013 oddzia\u0142 zamiejscowy Muzeum Narodowego w Gda\u0144sku, znajduj\u0105cy si\u0119 w B\u0119dominie na Kaszubach. Muzeum ulokowano w dworze szlacheckim, nale\u017c\u0105cym w latach 1740-1785 do rodziny Wybickich. Tam urodzi\u0142 si\u0119 J\u00f3zef Wybicki, tw\u00f3rca tekstu Mazurka D\u0105browskiego, hymnu pa\u0144stwowego Polski. == Siedziba == Pierwotny budynek zbudowany zosta\u0142 przez rodzin\u0119 Gleissen-Dor\u0119gowskich na pocz\u0105tku XVIII wieku i przebudowany na dw\u00f3r w polskim stylu w latach 1741 i 1772-1773, kiedy B\u0119domin by\u0142 ju\u017c w posiadaniu rodu Wybickich. Z tego czasu pochodzi istniej\u0105ca do dzi\u015b parterowa cz\u0119\u015b\u0107 dworu. W 1906 roku, gdy w\u0142a\u015bcicielami B\u0119domina by\u0142a ju\u017c rodzina Dahlweid, wschodnia cz\u0119\u015b\u0107 dworu sp\u0142on\u0119\u0142a i wymaga\u0142a prowizorycznej przer\u00f3bki. Budynek radykalnie przebudowano w 1912 roku, nadaj\u0105c mu form\u0119 dwukondygnacyjnej budowli, przykrytej polskim \u0142amanym, czterospadowym dachem.","start_idx":26,"end_idx":35}
{"id":"mrc_6598","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 jedzie kolarz?","answer":"Zawodowi kolarze na p\u0142askich etapach osi\u0105gaj\u0105 bardzo wysokie jak na rower \u015brednie pr\u0119dko\u015bci rz\u0119du 40\u201345 km/h.","context":"wspieraj\u0105 si\u0119 nawzajem i staraj\u0105 si\u0119 wypracowa\u0107 jak najlepsz\u0105 pozycj\u0119 w peletonie swojemu liderowi lub na ostatnich km przed met\u0105 etapu formuj\u0105 w\u0142asny minipeleton (tzw. 'poci\u0105g') dopomagaj\u0105c liderowi lub najlepszemu w swym gronie sprinterowi, w skutecznej walce o zwyci\u0119stwo etapowe. Konieczno\u015b\u0107 jazdy w peletonie wynika z faktu, \u017ce na szosie wi\u0119kszo\u015b\u0107 wysi\u0142ku zawodnika idzie na pokonywanie opor\u00f3w powietrza, a nie grawitacji i opor\u00f3w toczenia. Ukrycie si\u0119 wi\u0119c za plecami innych zawodnik\u00f3w znacz\u0105co oszcz\u0119dza si\u0142y. Zawodowi kolarze na p\u0142askich etapach osi\u0105gaj\u0105 bardzo wysokie jak na rower \u015brednie pr\u0119dko\u015bci rz\u0119du 40\u201345 km/h. == Wy\u015bcigi jednoetapowe == Innym rodzajem zawod\u00f3w s\u0105 tzw. wy\u015bcigi klasyczne, czyli jednodniowe zawody, kt\u00f3re odbywaj\u0105 si\u0119 albo na trasach tworz\u0105cych ko\u0142o (tzw. rundy), kt\u00f3re pokonuje si\u0119 kilka-kilkana\u015bcie razy, albo","start_idx":517,"end_idx":626}
{"id":"mrc_6599","question":"co piel\u0119gniarka nosi na g\u0142owie?","answer":"Czepek piel\u0119gniarski","context":"Czepek piel\u0119gniarski \u2013 tradycyjne nakrycie g\u0142owy z bia\u0142ego nakrochmalonego p\u0142\u00f3tna (uformowanego i spi\u0119tego w specjalny spos\u00f3b \u2013 \u201ena motylka\u201d), lub z mu\u015blinu, organdyny, batystu, a nawet z plastiku, noszone w Polsce przed 1990 rokiem przez piel\u0119gniarki i po\u0142o\u017cne podczas pracy oraz przez s\u0142uchaczki studium piel\u0119gniarskiego podczas nauki. Forma noszonych przez piel\u0119gniarki czepk\u00f3w w r\u00f3\u017cnych krajach jest na og\u00f3\u0142 podobna, cho\u0107 r\u00f3\u017cni si\u0119 szczeg\u00f3\u0142ami (m.in. wielko\u015bci\u0105, proporcjami wysoko\u015bci i szeroko\u015bci, a tak\u017ce umieszczanymi na wy\u0142ogach czepka symbolami i oznaczeniami), tak jak r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 szczeg\u00f3\u0142ami powi\u0105zane z czepkiem piel\u0119gniarskim zwyczaje. W Polsce do roku 1990 czepek piel\u0119gniarski by\u0142 obowi\u0105zkowym elementem stroju piel\u0119gniarki. Obecnie symbol ten pojawia si\u0119 sporadycznie na uniformach w formie ma\u0142ej przypinki, lub nadruku. == Historia == Przyj\u0119\u0142o si\u0119, \u017ce","start_idx":0,"end_idx":20}
{"id":"mrc_6600","question":"co wydarzy\u0142o si\u0119 na wo\u0142yniu?","answer":"1945 dosz\u0142o do zbrodni ludob\u00f3jstwa.","context":"na p\u00f3\u0142nocno-wschodnim Wo\u0142yniu. Ten ostatni wed\u0142ug zezna\u0144 S. Janiszew\u015bkiego by\u0142 inicjatorem i najaktywniejszym organizatorem mord\u00f3w na Polakach. Mi\u0119dzy marcem i majem 1943 r. po \u015bmierci Iwachowa pe\u0142nia w\u0142adzy przesz\u0142a w r\u0119ce Klaczkiwskiego, kt\u00f3ry ju\u017c samodzielnie zadecydowa\u0142 o rozpocz\u0119ciu czystki etnicznej na ca\u0142ym Wo\u0142yniu. Organizacja mord\u00f3w, ich przebieg, rozmiary, zasi\u0119g terytorialny oraz cele i motywy, jakie tej akcji przy\u015bwieca\u0142y, uprawniaj\u0105 zdaniem pionu \u015bledczego IPN do stwierdzenia, i\u017c na terenie Wo\u0142ynia w latach 1939\u20131945 dosz\u0142o do zbrodni ludob\u00f3jstwa. Zbrodnie by\u0142y dzie\u0142em Ukrai\u0144skiej Powsta\u0144czej Armii, wzmocnionej w marcu i kwietniu 1943 przez dezerter\u00f3w z Ukrai\u0144skiej Policji Pomocniczej, wspomaganej przez ukrai\u0144skie ch\u0142opstwo zwane czerni\u0105, Samoobronni Kuszczowi Widdi\u0142y i S\u0142u\u017cb\u0119 Bezpeky OUN-B. == Inspiratorzy zbrodni == Odpowiedzialnym za wydanie rozkazu do udzia\u0142u UPA w czystce","start_idx":531,"end_idx":566}
{"id":"mrc_6601","question":"dlaczego wiara i rozum wzajemnie si\u0119 uzupe\u0142niaj\u0105?","answer":"powinny si\u0119 uzupe\u0142nia\u0107, tak, by rozum nie popad\u0142 w pych\u0119, za\u015b wiara nie przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w fideizm.","context":"Fides et ratio (\u0142ac. \"Wiara i rozum\") \u2013 encyklika papie\u017ca Jana Paw\u0142a II og\u0142oszona 14 wrze\u015bnia 1998. M\u00f3wi ona o relacjach mi\u0119dzy wiar\u0105 a rozumem z punktu widzenia Ko\u015bcio\u0142a. == Tre\u015b\u0107 == Jednym z charakterystycznych zda\u0144 encykliki ukazuj\u0105cych komplementarno\u015b\u0107 wiary i rozumu jest zdanie: \u201ewiara i rozum s\u0105 jak dwa skrzyd\u0142a unosz\u0105ce cz\u0142owieka ku kontemplacji prawdy\u201d. G\u0142\u00f3wn\u0105 tez\u0105 encykliki jest wykazanie, \u017ce wiara i rozum nie musz\u0105 si\u0119 zwalcza\u0107, lecz powinny si\u0119 uzupe\u0142nia\u0107, tak, by rozum nie popad\u0142 w pych\u0119, za\u015b wiara nie przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w fideizm. Wed\u0142ug Jana Paw\u0142a II wiara nadaje ludzkiej egzystencji sens, ukazuje jej przyczyn\u0119 i cel, natomiast rozum sprawia, \u017ce wiara jest dojrza\u0142a i ugruntowana. Encyklika podaje, \u017ce rozum i wiara, jako pochodz\u0105ce od Boga,","start_idx":448,"end_idx":549}
{"id":"mrc_6602","question":"ile odcink\u00f3w zranione ptaki?","answer":"Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w.","context":"Zranione ptaki (tr. \"Yaral\u0131 Ku\u015flar\") \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odby\u0142a si\u0119 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywaj\u0105 si\u0119. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w. Ostatni odcinek wyemitowany zosta\u0142 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodze\u0144stwa \u2013 Meryem \u00c7elik i jej m\u0142odszego brata \u00d6mera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego ch\u0142opca i traktuje","start_idx":475,"end_idx":519}
{"id":"mrc_6603","question":"do czego s\u0142u\u017cy wk\u0142adka higieniczna?","answer":"y do utrzymywania kobiecej higieny intymnej, przypominaj\u0105cy wygl\u0105dem podpask\u0119, ale od niej mniejszy, cie\u0144szy i mniej ch\u0142onny.","context":"Wk\u0142adka higieniczna \u2013 artyku\u0142 s\u0142u\u017c\u0105cy do utrzymywania kobiecej higieny intymnej, przypominaj\u0105cy wygl\u0105dem podpask\u0119, ale od niej mniejszy, cie\u0144szy i mniej ch\u0142onny. Wk\u0142adek u\u017cywa si\u0119 najcz\u0119\u015bciej poza okresem menstruacji; pomagaj\u0105 one w\u00f3wczas w ukrywaniu intymnego zapachu kobiety, a tak\u017ce w poch\u0142anianiu wydzielin z kana\u0142u rodnego. Podczas menstruacji mo\u017cna u\u017cywa\u0107 wk\u0142adek jako dodatkowego zabezpieczenia bielizny przy korzystaniu z tampon\u00f3w. Wk\u0142adki s\u0105 mi\u0119kkie w dotyku. Produkuje si\u0119 je z tworzyw niepowoduj\u0105cych uczule\u0144.","start_idx":36,"end_idx":161}
{"id":"mrc_6604","question":"jak\u0105 temperatur\u0119 ma ogie\u0144?","answer":"odznacza si\u0119 najwy\u017csz\u0105 temperatur\u0105, do 1400 \u00b0C.","context":"p\u0142omie\u0144 ma ciemn\u0105 barw\u0119 i kopci niespalon\u0105 sadz\u0105. Jest tak, gdy paliwo nie by\u0142o wst\u0119pnie zmieszane z powietrzem, a p\u0142omie\u0144 ma du\u017ce rozmiary, przez co dyfuzja tlenu w g\u0142\u0105b nie odgrywa wystarczaj\u0105cej roli. * strefa spalania gazowego. Ta strefa wyst\u0119puje w p\u0142omieniu, w kt\u00f3rym nie wyst\u0105pi\u0142o wytr\u0105canie sadzy. W tym znajduj\u0105cym si\u0119 na zewn\u0105trz p\u0142omienia sto\u017cku \u015bwiec\u0105cym s\u0142abym fioletowym \u015bwiat\u0142em zachodzi ca\u0142kowite spalanie gaz\u00f3w powsta\u0142ych w strefie rozk\u0142adu. Barwa pochodzi od spalaj\u0105cego si\u0119 tlenku w\u0119gla i wodoru. W wyniku intensywnego wydzielania si\u0119 energii strefa ta odznacza si\u0119 najwy\u017csz\u0105 temperatur\u0105, do 1400 \u00b0C. Panuje w niej pe\u0142ny dostatek tlenu i z powodu wysokiej temperatury substancje, kt\u00f3re znajd\u0105 si\u0119 w tym sto\u017cku s\u0105 utleniane \u2013 st\u0105d jego nazwa \u2013 p\u0142omie\u0144 utleniaj\u0105cy. ==","start_idx":572,"end_idx":619}
{"id":"mrc_6605","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa rezerwatu prz\u0105dki?","answer":"Nazwa rezerwatu pochodzi od legendy g\u0142osz\u0105cej, \u017ce ska\u0142y s\u0105 dziewcz\u0119tami zamienionymi w kamie\u0144, ukaranymi za prz\u0119dzenie lnu w \u015bwi\u0119to.","context":"zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca ci\u0119\u017ckowickiego, kt\u00f3ry pod wp\u0142ywem erozji przybra\u0142 oryginalne kszta\u0142ty. Poszczeg\u00f3lne ska\u0142y posiadaj\u0105 w\u0142asne nazwy, m.in.: Prz\u0105dka-Matka, Prz\u0105dka-Baba, Herszt, Madej. Nazwa rezerwatu pochodzi od legendy g\u0142osz\u0105cej, \u017ce ska\u0142y s\u0105 dziewcz\u0119tami zamienionymi w kamie\u0144, ukaranymi za prz\u0119dzenie lnu w \u015bwi\u0119to. Najwy\u017cej po\u0142o\u017cony punkt tego rezerwatu znajduje si\u0119 na wysoko\u015bci 520 m n.p.m. Prz\u0105dki maj\u0105 status rezerwatu od 1957 roku i s\u0105 jedynym rezerwatem skalnym w po\u0142udniowo-wschodniej Polsce. W 2009 rezerwat Prz\u0105dki zosta\u0142 nazwany na cze\u015b\u0107 prof. Henryka \u015awidzi\u0144skiego \u2013 geologa, specjalisty geologii regionalnej Karpat oraz geologii z\u0142\u00f3\u017c ropy naftowej i gazu ziemnego, autora dw\u00f3ch prac dotycz\u0105cych Prz\u0105dek w okresie mi\u0119dzywojennym. Przez teren rezerwatu nie przebiegaj\u0105 na razie \u017cadne szlaki dla ruchu pieszego, tak wi\u0119c przebywanie w granicach rezerwatu jest","start_idx":206,"end_idx":338}
{"id":"mrc_6606","question":"gdzie \u017cyje makrela?","answer":"Wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144skich i europejskich wybrze\u017cy Oceanu Atlantyckiego, po\u0142udniowo-zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 Morza Ba\u0142tyckiego, Morze \u015ar\u00f3dziemne i Morze Czarne, na g\u0142\u0119boko\u015bciach do 1000 m p.p.m.","context":"Makrela atlantycka (\"Scomber scombrus\") \u2013 gatunek ryby z rodziny makrelowatych. == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144skich i europejskich wybrze\u017cy Oceanu Atlantyckiego, po\u0142udniowo-zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 Morza Ba\u0142tyckiego, Morze \u015ar\u00f3dziemne i Morze Czarne, na g\u0142\u0119boko\u015bciach do 1000 m p.p.m. W Ba\u0142tyku pojawiaj\u0105 si\u0119 po tarle i odp\u0142ywaj\u0105 przed zim\u0105. == Opis == Cia\u0142o w\u0105skie, cylindryczne z du\u017cym otworem g\u0119bowym w po\u0142o\u017ceniu ko\u0144cowym. Dwie p\u0142etwy grzbietowe. Grzbiet zielonkawy lub niebieskawy, sp\u00f3d jasny. Brak p\u0119cherza p\u0142awnego. Doros\u0142e osobniki osi\u0105gaj\u0105 mas\u0119 do 1 kg i d\u0142ugo\u015b\u0107 do 50 cm. == Tryb \u017cycia == Makrele s\u0105 rybami w\u0119drownymi. Jesieni\u0105 i zim\u0105 \u017ceruj\u0105 przy dnie zjadaj\u0105c g\u0142\u00f3wnie bezkr\u0119gowce. Od wiosny tworz\u0105 \u0142awice i kieruj\u0105 si\u0119 ku terenom tar\u0142owym. Jedna samica sk\u0142ada kilkaset tysi\u0119cy jaj. Ikra i larwy pelagiczne,","start_idx":106,"end_idx":293}
{"id":"mrc_6607","question":"jaki numer mia\u0142 ronaldinho?","answer":"49","context":"na Twitterze Olegario V\u00e1zquez Aldir, prezes w\u0142a\u015bciciela klubu \u2013 przedsi\u0119biorstwa Grupo Imagen. W nowym klubie zagwarantowano mu roczn\u0105 pensj\u0119 w wysoko\u015bci dw\u00f3ch milion\u00f3w dolar\u00f3w. W dru\u017cynie Quer\u00e9taro zawodnik wybra\u0142 numer 49 na koszulce. W Quer\u00e9taro Ronaldinho zadebiutowa\u0142 17 wrze\u015bnia 2014 w przegranym 0:1 spotkaniu z Tigres UANL w ramach krajowego pucharu (Copa MX), kiedy to wyst\u0105pi\u0142 w pe\u0142nym wymiarze czasowym i nie wykorzysta\u0142 rzutu karnego. W lidze meksyka\u0144skiej (Liga MX) pierwszy mecz rozegra\u0142 natomiast cztery dni p\u00f3\u017aniej, przeciwko Chivas de Guadalajara, strzelaj\u0105c gola z rzutu karnego i notuj\u0105c asyst\u0119 przy trafieniu Camilo Sanvezzo, a Quer\u00e9taro wygra\u0142o ostatecznie 4:1. W wiosennym sezonie Clausura 2015 zdoby\u0142 ze swoj\u0105 dru\u017cyn\u0105 wicemistrzostwo Meksyku, a nieca\u0142y miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej rozwi\u0105za\u0142 swoj\u0105 umow\u0119 z Quer\u00e9taro. === Fluminense","start_idx":221,"end_idx":223}
{"id":"mrc_6608","question":"kto wybiera prezesa nik?","answer":"Prezesa Najwy\u017cszej Izby Kontroli powo\u0142uje Sejm za zgod\u0105 Senatu.","context":"Najwy\u017csza Izba Kontroli (NIK) \u2013 najwy\u017cszy organ kontroli Rzeczypospolitej Polskiej, podlegaj\u0105cy Sejmowi, dzia\u0142aj\u0105cy na zasadach kolegialno\u015bci. Obecnie pod kierownictwem Mariana Banasia. Dzia\u0142alno\u015bci\u0105 Najwy\u017cszej Izby Kontroli kieruje Prezes NIK. Kadencja Prezesa NIK trwa 6 lat i mo\u017ce by\u0107 powt\u00f3rzona jednokrotnie. Prezesa Najwy\u017cszej Izby Kontroli powo\u0142uje Sejm za zgod\u0105 Senatu. Zgodnie z Konstytucj\u0105 Najwy\u017csza Izba Kontroli (NIK) kontroluje dzia\u0142alno\u015b\u0107 organ\u00f3w administracji rz\u0105dowej, Narodowego Banku Polskiego, pa\u0144stwowych os\u00f3b prawnych i innych pa\u0144stwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalno\u015bci, gospodarno\u015bci, celowo\u015bci i rzetelno\u015bci. Najwy\u017csza Izba Kontroli mo\u017ce kontrolowa\u0107 dzia\u0142alno\u015b\u0107 organ\u00f3w samorz\u0105du terytorialnego, komunalnych os\u00f3b prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalno\u015bci, gospodarno\u015bci i rzetelno\u015bci. Izba mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c kontrolowa\u0107 z punktu widzenia legalno\u015bci i gospodarno\u015bci dzia\u0142alno\u015b\u0107 innych jednostek organizacyjnych i podmiot\u00f3w gospodarczych","start_idx":313,"end_idx":376}
{"id":"mrc_6609","question":"jakie elementy dramatyczne znajduja sie w gatunkach z pogranicza epiki?","answer":"dialogi","context":"Ballada \u2013 gatunek synkretyczny, \u0142\u0105cz\u0105cy w sobie cechy liryki (nastrojowo\u015b\u0107, emocjonalno\u015b\u0107), epiki (fabu\u0142a, narrator) i dramatu (dialogi), kt\u00f3rego tematem s\u0105 niezwyk\u0142e wydarzenia. Jej nazwa pochodzi od w\u0142oskiego \"ballare\" (ta\u0144czy\u0107), co wskazuje na w\u0142osko-prowansalskie pocz\u0105tki (zobacz: balada). Romantyczna ballada nawi\u0105zuje do ludowych pie\u015bni, kt\u00f3re mi\u0119dzy XIII a XIV w. pojawi\u0142y si\u0119 w Danii i Szkocji. Pod koniec XVIII w. odkryli je mi\u0142o\u015bnicy folkloru. Wkr\u00f3tce ballada sta\u0142a si\u0119 ulubionym gatunkiem poet\u00f3w. Jej romantyczna forma wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 \u015bpiewno\u015bci\u0105 wiersza, nastrojowo\u015bci\u0105, tajemniczo\u015bci\u0105 niejasno zarysowanych zdarze\u0144 z interwencj\u0105 z\u0142owrogich si\u0142 nadzmys\u0142owych. Uwydatnieniu sensacyjno\u015bci sprzyja konstrukcja narratora \u2013 zdziwionego \u015bwiatem, kt\u00f3ry przedstawia. Ballada by\u0142a charakterystyczna dla epoki romantyzmu. Cechy ballad romantycznych: * ludowo\u015b\u0107 (obecno\u015b\u0107 ludu \u2013 mieszka\u0144c\u00f3w wsi, symbolika ludowa), * liczne dialogi w balladach po\u015bwi\u0119conych","start_idx":128,"end_idx":135}
{"id":"mrc_6610","question":"gdzie prowadzi s5?","answer":"S7 (Ostr\u00f3da, w\u0119ze\u0142 \"Ostr\u00f3da Po\u0142udnie\") \u2013 A8 (Wroc\u0142aw) \u2013 S3 (Bolk\u00f3w)","context":"Droga ekspresowa S5 \u2013 budowana etapami polska droga ekspresowa o przebiegu po\u0142udnikowym: S7 (Ostr\u00f3da, w\u0119ze\u0142 \"Ostr\u00f3da Po\u0142udnie\") \u2013 A8 (Wroc\u0142aw) \u2013 S3 (Bolk\u00f3w). Droga po\u0142\u0105czy Olsztyn, autostrad\u0119 A1 (w\u0119ze\u0142 Nowe Marzy) oraz Bydgoszcz, Pozna\u0144 i Wroc\u0142aw. Lokalnie stanowi m.in. wschodni\u0105 obwodnic\u0119 Poznania, a tak\u017ce p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 obwodnic\u0119 Bydgoszczy. Razem z S8, S3 oraz czesk\u0105 D11 utworzy najszybsz\u0105 tras\u0119 pomi\u0119dzy Warszaw\u0105 a Prag\u0105. Pierwotnym przebiegiem trasy zdefiniowanym przez rozporz\u0105dzenie Rady Ministr\u00f3w w sprawie sieci autostrad i dr\u00f3g ekspresowych z dnia 15 maja 2004 by\u0142 odcinek Nowe Marzy (A1) \u2013 Wroc\u0142aw (A8). Ca\u0142o\u015b\u0107 drogi na tym odcinku ma zosta\u0107 uko\u0144czona do 2022 roku, a koszt realizacji brakuj\u0105cych odcink\u00f3w mo\u017ce si\u0119gn\u0105\u0107 11 mld z\u0142. 29 pa\u017adziernika 2015 zosta\u0142o opublikowane rozporz\u0105dzenie wyd\u0142u\u017caj\u0105ce planowany przebieg trasy","start_idx":89,"end_idx":156}
{"id":"mrc_6611","question":"jakie czynniki niezale\u017cne od strzelca wp\u0142ywaj\u0105 na celno\u015b\u0107 strzelania?","answer":"r\u00f3\u017cnic\u0119 w temperaturze otoczenia i lufy broni oraz wiele innych istotnych czynnik\u00f3w, mog\u0105cych wp\u0142yn\u0105\u0107 na strza\u0142.","context":"swoj\u0105 i celu, r\u00f3\u017cnic\u0119 w temperaturze otoczenia i lufy broni oraz wiele innych istotnych czynnik\u00f3w, mog\u0105cych wp\u0142yn\u0105\u0107 na strza\u0142. B\u0142\u0119dy w szacunkach pot\u0119guj\u0105 si\u0119 wraz ze wzrostem odleg\u0142o\u015bci i mog\u0105 obni\u017cy\u0107 prawdopodobie\u0144stwo \u015bmiertelno\u015bci strza\u0142u albo spowodowa\u0107, \u017ce cel nie zostanie w og\u00f3le trafiony. Strzelcy wyborowi musz\u0105 przystrzela\u0107 bro\u0144 na strzelnicy. W trakcie tego strzelec przystrzeliwuje (zgrywa) karabin z lunet\u0105 na okre\u015blony dystans (przewa\u017cnie na typow\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 konfrontacji z celem), by strza\u0142y trafia\u0142y do celu za ka\u017cdym razem. Raz przystrzelany karabin musi utrzymywa\u0107 swoj\u0105 celno\u015b\u0107 w polu. Je\u015bli tak nie jest, to musi zosta\u0107 przystrzelany ponownie przed nast\u0119pnym zadaniem. Przystrzelana na dan\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 bro\u0144 mo\u017ce by\u0107 przed strza\u0142em dostosowana do innej odleg\u0142o\u015bci i pr\u0119dko\u015bci wiatru przy u\u017cyciu odpowiednich kalkulacji i szacunk\u00f3w.","start_idx":14,"end_idx":126}
{"id":"mrc_6612","question":"co to amnestia?","answer":"jednorazowe darowanie lub z\u0142agodzenie prawomocnie orzeczonych kar lub \u015brodk\u00f3w karnych za pope\u0142nione przest\u0119pstwa lub wykroczenia okre\u015blonego rodzaju poprzez wydanie aktu prawnego.","context":"Amnestia (gr. \u1f00\u03bc\u03bd\u03b7\u03c3\u03c4\u03af\u03b1 \"amn\u0113st\u00eda\" \u201ezapomnienie\u201d por. amnezja) \u2013 jednorazowe darowanie lub z\u0142agodzenie prawomocnie orzeczonych kar lub \u015brodk\u00f3w karnych za pope\u0142nione przest\u0119pstwa lub wykroczenia okre\u015blonego rodzaju poprzez wydanie aktu prawnego. W odr\u00f3\u017cnieniu od u\u0142askawienia amnestia ma charakter zbiorowy, co wynika z istoty ustawy jako aktu generalnego i abstrakcyjnego. Amnestia zazwyczaj \u0142\u0105czy si\u0119 z abolicj\u0105. == Amnestia a abolicja == Amnestia dotyczy kary orzeczonej, a abolicja stanowi przeszkod\u0119 do jej orzeczenia. == Powody stosowania amnestii == Amnestie najcz\u0119\u015bciej og\u0142asza si\u0119 z powodu przepe\u0142nienia jednostek penitencjarnych, na skutek du\u017cej represyjno\u015bci polityki kryminalnej pa\u0144stwa, rzadziej wzrostu przest\u0119pczo\u015bci. Innymi powszechnymi powodami wydawania akt\u00f3w amnestyjnych s\u0105 obchody \u015bwi\u0105t pa\u0144stwowych lub innych wa\u017cnych wydarze\u0144, np. obj\u0119cie w\u0142adzy przez nast\u0119pc\u0119 tronu albo jego urodziny. W pa\u0144stwach niedemokratycznych amnesti\u0105","start_idx":64,"end_idx":243}
{"id":"mrc_6613","question":"gdzie odbywa si\u0119 trawienie pokarmu?","answer":"W jelicie cienkim, a zw\u0142aszcza w dwunastnicy ma miejsce zasadnicze trawienie.","context":"W jelicie cienkim, a zw\u0142aszcza w dwunastnicy ma miejsce zasadnicze trawienie. Kwa\u015bna tre\u015b\u0107 pokarmowa przechodz\u0105ca z \u017co\u0142\u0105dka jest neutralizowana przez zasadowy sok trzustkowy, w celu umo\u017cliwienia dzia\u0142ania enzym\u00f3w: amylazy trzustkowej, chymotrypsyny, trypsyny, lipazy trzustkowej i innych. Do dwunastnicy wydzielana jest r\u00f3wnie\u017c \u017c\u00f3\u0142\u0107 zawieraj\u0105ca sole \u017c\u00f3\u0142ciowe, kt\u00f3rych zadaniem jest zemulgowanie t\u0142uszcz\u00f3w, co czyni je bardziej podatnymi na dzia\u0142anie lipazy. T\u0142uszcze s\u0105 trawione przez lipaz\u0119 trzustkow\u0105 (wraz z kolipaz\u0105), kt\u00f3ra dzia\u0142a tylko w fazie wodnej, wi\u0119c tylko na powierzchni. W wyniku trawienia powstaj\u0105 wolne kwasy t\u0142uszczowe i 2-monoacyloglicerol, kt\u00f3re s\u0105 formowane wraz z kwasami \u017c\u00f3\u0142ciowymi w micele. W tej formie s\u0105 one transportowane do r\u0105bka szczoteczkowego enterocyt\u00f3w i tam wch\u0142aniane. W jelicie cienkim wch\u0142aniane s\u0105 ma\u0142ocz\u0105steczkowe zwi\u0105zki, b\u0119d\u0105ce produktami hydrolizy. Nast\u0119puje tu","start_idx":0,"end_idx":77}
{"id":"mrc_6614","question":"gdzie obecnie gra lewandowski?","answer":"w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":117,"end_idx":150}
{"id":"mrc_6615","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":115,"end_idx":136}
{"id":"mrc_6616","question":"co jest przedmiotem krytyki w chmurach?","answer":"\u201enowomodne\u201d wychowanie m\u0142odzie\u017cy, uosobione przez Sokratesa i jego uczni\u00f3w, przedstawianych jako sofist\u00f3w.","context":"Chmury \u2013 trzecia zachowana komedia Arystofanesa, a pi\u0105ta pod wzgl\u0119dem kolejno\u015bci powstania. Podczas gdy w poprzedzaj\u0105cych trzech sztukach \u2013 niezachowanych \"Babilo\u0144czykach\" oraz zachowanych \"Acharnejczykach\" i \"Rycerzach\" \u2013 g\u0142\u00f3wnym w\u0105tkiem by\u0142a polityka, tak tutaj \u2013 jak w pierwszej (niezachowanej) komedii tw\u00f3rcy, \"Biesiadnikach\" \u2013 Arystofanes krytykuje \u201enowomodne\u201d wychowanie m\u0142odzie\u017cy, uosobione przez Sokratesa i jego uczni\u00f3w, przedstawianych jako sofist\u00f3w. Brak odno\u015bnik\u00f3w do \u00f3wczesnej polityki, po\u0142\u0105czony z nieobecno\u015bci\u0105 spro\u015bnych \u017cart\u00f3w, spotykanych cz\u0119sto w innych komediach tw\u00f3rcy i obecno\u015bci\u0105 powszechnie znanej postaci, jak\u0105 jest Sokrates, czyni t\u0119 sztuk\u0119 jedn\u0105 z najbardziej przyst\u0119pnych komedii Arystofanesa. Pierwsza, niezachowana wersja sztuki zaj\u0119\u0142a w agonie komicznym na Dionizjach w 423 p.n.e. trzecie \u2013 ostatnie \u2013 miejsce; druga wersja, opracowana prawdopodobnie w latach 419-416 p.n.e. prawdopodobnie nie by\u0142a nigdy wystawiona.","start_idx":354,"end_idx":460}
{"id":"mrc_6617","question":"w jakim klubie gra suarez?","answer":"Gr\u00eamio oraz w reprezentacji Urugwaju.","context":"Luis Alberto Su\u00e1rez D\u00edaz (wym. []; ur. 24 stycznia 1987 w Salto) \u2013 urugwajski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w brazylijskim klubie Gr\u00eamio oraz w reprezentacji Urugwaju. Zaliczany do najlepszych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Od 2007 wyst\u0119puje w reprezentacji Urugwaju w pi\u0142ce no\u017cnej. Z 68 golami jest jej najskuteczniejszym strzelcem. Z\u0142oty medalista Copa Am\u00e9rica 2011, uczestnik Mistrzostw \u015awiata 2010, 2014, 2018, 2022, Pucharu Konfederacji 2013, Copa Am\u00e9rica 2016, 2019 i 2021. == Kariera klubowa == === Nacional === Zawodow\u0105 karier\u0119 pi\u0142karsk\u0105 rozpoczyna\u0142 w urugwajskim klubie Club Nacional de Football. W 2006 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do FC Groningen, dla kt\u00f3rego strzeli\u0142 11 goli w 31 spotkaniach. === AFC Ajax === Dzi\u0119ki swojej grze wzbudzi\u0142 zainteresowanie klubu AFC Ajax, kt\u00f3ry ostatecznie sprowadzi\u0142","start_idx":143,"end_idx":180}
{"id":"mrc_6618","question":"kt\u00f3ry stan w usa jest najmniejszy?","answer":"Rhode Island","context":"Rhode Island () \u2013 jeden ze stan\u00f3w po\u0142o\u017conych w regionie Nowej Anglii, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych, na wybrze\u017cu Oceanu Atlantyckiego. Najmniejszy stan pod wzgl\u0119dem powierzchni, na p\u00f3\u0142nocy i wschodzie graniczy ze stanem Massachusetts, a na zachodzie z Connecticut. Do 2020 roku oficjalna nazwa stanu brzmia\u0142a State of Rhode Island and Providence Plantations, kiedy to skr\u00f3cono j\u0105 wskutek referendum. Rhode Island jest pierwszym miejscem w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, gdzie zniesiono niewolnictwo \u2013 18 maja 1652 r., czyli 138 lat przed przeobra\u017ceniem kolonii Rhode Island w stan Stan\u00f3w Zjednoczonych. Tutaj powsta\u0142 pierwszy zb\u00f3r baptystyczny w Ameryce. Tutaj zorganizowano pierwsz\u0105 parad\u0119 Dnia Niepodleg\u0142o\u015bci (4 lipca). == Warunki naturalne == === Klimat === Klimat stanu Rhode Island \u2013 umiarkowany ciep\u0142y, morski. == Podzia\u0142 administracyjny","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_6619","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 budk\u0119 suflera?","answer":"przez Krzysztofa Cugowskiego i Romualda Lipk\u0119.","context":"Budka Suflera \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 rockowy za\u0142o\u017cony w Lublinie w 1974 roku przez Krzysztofa Cugowskiego i Romualda Lipk\u0119. Znany z takich przeboj\u00f3w jak: \u201eSen o dolinie\u201d, \u201eZa ostatni grosz\u201d, \u201eJolka Jolka, pami\u0119tasz\u201d, \u201eTakie Tango\u201d czy \u201eBal wszystkich \u015awi\u0119tych\u201d. Sk\u0142ad zespo\u0142u wielokrotnie zmienia\u0142 si\u0119, a przez grup\u0119 przewin\u0119\u0142o si\u0119 ponad 25 muzyk\u00f3w. Osob\u0105 \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 wszystkie sk\u0142ady od 1975 jest perkusista Tomasz Zeliszewski, pe\u0142ni\u0105cy tak\u017ce rol\u0119 mened\u017cera i lidera zespo\u0142u po \u015bmierci Romualda Lipki (zm. 2020), jest jedynym cz\u0142onkiem Budki Suflera, kt\u00f3ry nagra\u0142 z zespo\u0142em wszystkie albumy. Na prze\u0142omie lat 70. i 80. XX w. zesp\u00f3\u0142 wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 m.in. z Ann\u0105 Jantar, Izabel\u0105 Trojanowsk\u0105 i Urszul\u0105. Ponadto utwory zespo\u0142u by\u0142y wykorzystywane w filmach \"Przepraszam czy tu bij\u0105?\" (1976), \"Alabama\" (1984) czy \"Pay Off\"","start_idx":70,"end_idx":116}
{"id":"mrc_6620","question":"ile muz?","answer":"dziewi\u0119\u0107","context":"Muzy (lm gr. Mo\u00fbsai, \u0142ac. Musae, lp. gr. Mo\u00fasa, \u0142ac. Musa) \u2013 w mitologii greckiej boginie sztuki i nauki. O\u015brodkami kultu muz by\u0142y Delfy, Parnas i Helikon w Beocji. W zale\u017cno\u015bci od autora r\u00f3\u017cni\u0142y si\u0119 sk\u0142adem, imionami i rodowodem. == Muzy olimpijskie == Hezjod, Apollodoros i inni autorzy wymieniaj\u0105 dziewi\u0119\u0107 tzw. muz olimpijskich (gr. Mo\u00fbsai Olympi\u00e1des), b\u0119d\u0105cych c\u00f3rkami Zeusa i Mnemosyne. Ka\u017cda muza opiekowa\u0142a si\u0119 konkretn\u0105 dziedzin\u0105 poezji, sztuki czy nauki i mia\u0142a przydzielony atrybut: * Kalliope (gr. Kalli\u00f3p\u0113, \u0142ac. Calliope) \u2013 poezja epicka oraz filozofia i retoryka, przedstawiano j\u0105 z tabliczk\u0105 i rylcem * Klio (gr. Klei\u1e53, \u0142ac. Clio) \u2013 historia, przedstawiano j\u0105 ze zwojem papirusu * Erato (gr. Erat\u1e53, \u0142ac. Erato) \u2013 poezja mi\u0142osna, przedstawiano j\u0105 z kitar\u0105","start_idx":300,"end_idx":308}
{"id":"mrc_6621","question":"w jakim pa\u0144stwie rozgrywa si\u0119 akcja hamleta?","answer":"Akcja sztuki rozgrywa si\u0119 prawie w ca\u0142o\u015bci na zamku kr\u00f3la Danii w Elsynorze (Helsing\u00f8r)","context":"edycji \"Folio\" niewielkich zmian i poprawek j\u0119zykowych. == Tre\u015b\u0107 sztuki == Akcja sztuki rozgrywa si\u0119 prawie w ca\u0142o\u015bci na zamku kr\u00f3la Danii w Elsynorze (Helsing\u00f8r) i rozpoczyna si\u0119 po nag\u0142ej \u015bmierci kr\u00f3la Hamleta. Na tron wst\u0119puje jego brat Klaudiusz i \u017ceni si\u0119 z wdow\u0105 po Hamlecie \u2013 kr\u00f3low\u0105 Gertrud\u0105. Do kraju wraca z Wittenbergi syn zmar\u0142ego kr\u00f3la, r\u00f3wnie\u017c Hamlet. Zrozpaczony po \u015bmierci ojca ksi\u0105\u017c\u0119 jest dodatkowo zgorszony post\u0119powaniem matki, kt\u00f3ra wysz\u0142a za jego stryja nied\u0142ugo po \u015bmierci poprzedniego m\u0119\u017ca (w czasach Szekspira by\u0142o to uznawane za kazirodztwo). Tymczasem na zamku zaczyna pojawia\u0107 si\u0119 duch zmar\u0142ego kr\u00f3la Hamleta. Poinformowany o tym przez swego przyjaciela Horacego i oficer\u00f3w stra\u017cy ksi\u0105\u017c\u0119 spotyka si\u0119 z Duchem. Ten wyznaje m\u0142odemu Hamletowi, i\u017c zosta\u0142 zabity przez","start_idx":75,"end_idx":162}
{"id":"mrc_6622","question":"gdzie si\u0119 znajduje lotnisko?","answer":"znajduj\u0105cy si\u0119 w nowojorskiej dzielnicy Queens.","context":"Port lotniczy Nowy Jork-LaGuardia \u2013 lotnisko obs\u0142uguj\u0105cy kompleks miejski Nowego Jorku, znajduj\u0105cy si\u0119 w nowojorskiej dzielnicy Queens. Nazwa portu pochodzi od nazwiska burmistrza Fiorella La Guardii. Lotnisko LaGuardia swoj\u0105 popularno\u015b\u0107 zawdzi\u0119cza usytuowaniu w centrum oraz tym, \u017ce jest blisko Manhattanu. Loty z LaGuardia to w wi\u0119kszo\u015bci loty krajowe i do Kanady oraz sezonowe do Aruby i na Bahamy. == Linie lotnicze i po\u0142\u0105czenia == === Terminal Centralny === ==== Hall A ==== * Air Canada (Montreal, Toronto-Pearson) ** Air Canada Jazz (Halifax, Montreal, Ottawa, Toronto-Pearson) * Continental Airlines (Cleveland, Houston-Intercontinental) ** Continental Express obs\u0142ugiwane przez Chautauqua Airlines (Cleveland) ** Continental Express obs\u0142ugiwane przez ExpressJet Airlines (Cleveland) * JetBlue Airways (Fort Lauderdale, Orlando, West Palm Beach) ==== Hall B ==== *","start_idx":88,"end_idx":135}
{"id":"mrc_6623","question":"kiedy dok\u0142adnie odby\u0142 si\u0119 chrzest polski?","answer":"nie jest to data pewna.","context":"Chrzest Polski \u2013 tradycyjna nazwa chrztu ksi\u0119cia Polan Mieszka I, kt\u00f3ry zapocz\u0105tkowa\u0142 proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uwa\u017ca si\u0119 go r\u00f3wnie\u017c za symboliczne wydarzenie, kt\u00f3re by\u0142o pocz\u0105tkiem pa\u0144stwa polskiego i polskiego Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Datuje si\u0119 go na rok 966, chocia\u017c nie jest to pewne, gdy\u017c \u017ar\u00f3d\u0142a \u015bredniowieczne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno w opisie okoliczno\u015bci, w jakich dosz\u0142o do chrztu, jak te\u017c podaj\u0105 r\u00f3\u017cne daty tego wydarzenia. == Chronologia wydarze\u0144 i datacja chrztu Polski == Chocia\u017c w oficjalnej historiografii ko\u015bcielnej i pa\u0144stwowej przyjmuje si\u0119 rok 966 za dat\u0119 chrztu Mieszka, to jednak nie jest to data pewna. Nie zachowa\u0142o si\u0119 \u017cadne \u017ar\u00f3d\u0142o z X wieku, a w Polsce tak\u017ce z XI wieku, kt\u00f3re przekaza\u0142oby o chrzcie Polski nawet kr\u00f3tk\u0105 wzmiank\u0119. Najstarsza informacja","start_idx":615,"end_idx":638}
{"id":"mrc_6624","question":"kt\u00f3re litery alfabetu maj\u0105 \u015brodek symetrii?","answer":"litery A, H, I, M, T, B, C, D, O oraz pary liter pq, bd","context":"W j\u0119zyku potocznym u\u017cywa si\u0119 s\u0142\u00f3w \"symetria\" (gr. \u03c3\u03c5\u03bc\u03bc\u03b5\u03c4\u03c1\u03b9\u03b1) oraz \"symetryczny\" w odniesieniu do przedmiotu, obrazu itp. sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, z kt\u00f3rych ka\u017cda jest jakby lustrzanym odbiciem drugiej (w poziomie lub pionie), np. litery A, H, I, M, T, B, C, D, O oraz pary liter pq, bd s\u0105 symetryczne w tym sensie. W terminologii matematycznej termin \"symetria\" ma znaczenie istotnie szersze. Obejmuje te\u017c inne w\u0142asno\u015bci figur, np. symetria liter N, S, Z nie jest wprawdzie lustrzana, ale po obrocie o 180\u00ba figura wygl\u0105da identycznie. Ponadto symetrie w matematyce s\u0105 ujmowane jako pewnego typu przekszta\u0142cenia figur geometrycznych. Do symetrii zalicza si\u0119 obroty o wielokrotno\u015bci danego k\u0105ta (np. o 30\u00ba, 60\u00ba, 90\u00ba,\u2026) oraz wielkie bogactwo symetrii ornament\u00f3w, np. rozet","start_idx":238,"end_idx":293}
{"id":"mrc_6625","question":"jakie miasto jest stolic\u0105 zimbabwe?","answer":"Harare","context":"Harare (do 1981 Salisbury) \u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Zimbabwe. Liczba mieszka\u0144c\u00f3w si\u0119ga oko\u0142o 1,6 mln, a ca\u0142a aglomeracja Harare liczy 3 120 917 mieszka\u0144c\u00f3w (dane z 2019). Centrum \u017cycia politycznego, kulturalnego i edukacyjnego kraju, a zarazem centrum przemys\u0142u i komunikacyjne. W Harare mieszcz\u0105 si\u0119 siedziba rz\u0105du, s\u0105du najwy\u017cszego, siedziby lokalnych i zagranicznych firm, korporacji i organizacji pozarz\u0105dowych. == Historia == Miasto rozwin\u0119\u0142o si\u0119 z osady za\u0142o\u017conej 13 wrze\u015bnia 1890 przez wojskow\u0105 wypraw\u0119 wys\u0142an\u0105 przez Cecila Rhodesa, by podbi\u0107 i zaj\u0105\u0107 Mashonaland, region nale\u017c\u0105cy do obecnego Zimbabwe, na rzecz Korony brytyjskiej. Fort zosta\u0142 nazwany Salisbury na cze\u015b\u0107 brytyjskiego premiera \u2013 Roberta Gascoyne-Cecila, 3. markiza Salisbury. Z zako\u0144czeniem podboju Zimbabwe, w 1897 osada przekszta\u0142ci\u0142a si\u0119 w gmin\u0119 a w 1935 zosta\u0142a","start_idx":0,"end_idx":6}
{"id":"mrc_6626","question":"kt\u00f3re sk\u0142adniki nie powinny znajdowa\u0107 si\u0119 w moczu zdrowego cz\u0142owieka?","answer":"w\u0119glowodany (cukry), bia\u0142ka, krwinki czerwone i krwinki bia\u0142e oraz bakterie.","context":"azotowych produkt\u00f3w przemiany materii (mocznik, kwas moczowy, amoniak); * 1,5% soli mineralnych (chlorki, fosforany, w\u0119glany); * minimalne ilo\u015bci innych substancji, np. barwnik\u00f3w \u017c\u00f3\u0142ciowych (nadaj\u0105 moczowi kolor, zapach i smak). W moczu zdrowego cz\u0142owieka nie powinny znajdowa\u0107 si\u0119 w\u0119glowodany (cukry), bia\u0142ka, krwinki czerwone i krwinki bia\u0142e oraz bakterie. Obecno\u015b\u0107 kt\u00f3rego\u015b z tych czynnik\u00f3w mo\u017ce by\u0107 objawem choroby: * cukier w moczu mo\u017ce oznacza\u0107 cukromocz \u2013 objaw cukrzycy; * bia\u0142ko w moczu mo\u017ce oznacza\u0107 bia\u0142komocz \u2013 zaburzenia w pracy w\u0105troby (np. \u017c\u00f3\u0142taczka); * limfocyty oraz bakterie w moczu \u2013 objaw (np. roponercza). Choroby zwi\u0105zane z wydalaniem moczu: * mocz\u00f3wka prosta * kamienie nerkowe. Wydzielanie moczu jest regulowane na drodze nerwowej (przez mi\u0119dzym\u00f3zgowie, kor\u0119 m\u00f3zgow\u0105 i uk\u0142ad wegetatywny) oraz przez wazopresyn\u0119 (hormon antydiuretyczny","start_idx":282,"end_idx":358}
{"id":"mrc_6627","question":"kto by\u0142 w\u0142a\u015bcicielem biedronki?","answer":"Za\u0142o\u017cycielem sieci sklep\u00f3w detalicznych Biedronka by\u0142 przedsi\u0119biorca Mariusz \u015awitalski","context":"Jest to element strategii firmy og\u0142oszonej w sierpniu 2011 przez d\u0142ugoletniego prezesa grupy Jer\u00f3nimo Martins Alexandre Soares dos Santos: \u201ew ci\u0105gu najbli\u017cszych pi\u0119ciu lat zniknie r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy supermarketem a dyskontem\u201d. == Historia == Za\u0142o\u017cycielem sieci sklep\u00f3w detalicznych Biedronka by\u0142 przedsi\u0119biorca Mariusz \u015awitalski, w\u0142a\u015bciciel Elektromisu. Pierwszy sklep sieci \u201eBiedronka\u201d otwarto w Poznaniu przy ulicy Newtona 6 kwietnia 1995 roku. W 1997 roku Jer\u00f3nimo Martins odkupi\u0142o od Elektromisu 210 sklep\u00f3w Biedronka i od tego czasu dynamicznie rozwija t\u0119 sie\u0107 (w marcu 2010 roku w Poznaniu przy ul. Bobrza\u0144skiej otwarto 1500. sklep tej marki, a do 2012 roku dzia\u0142a\u0142o 2000 sklep\u00f3w). We wrze\u015bniu 2014 r. sie\u0107 uruchomi\u0142a sklep nr 2500, a w lutym 2019 r. sklep nr 3000. W 2008 nast\u0105pi\u0142o przej\u0119cie ponad","start_idx":240,"end_idx":326}
{"id":"mrc_6628","question":"co mierzymy w latach \u015bwietlnych?","answer":"odleg\u0142o\u015bci","context":"Rok \u015bwietlny \u2013 jednostka odleg\u0142o\u015bci stosowana w astronomii. Jest r\u00f3wny odleg\u0142o\u015bci, jak\u0105 pokonuje \u015bwiat\u0142o w pr\u00f3\u017cni w ci\u0105gu jednego roku julia\u0144skiego (365,25 dnia, 31 557 600 sekund). W przeliczeniu na inne jednostki: 1 rok \u015bwietlny = 0,3066 pc = 63241 au = 9,4607 m czyli \u2248 9,5 petametra (Pm) \u2248 9,5 biliona km \u2248 9,5 biliarda m == Symbol jednostki == Nie ma ustalonego symbolu jednostki roku \u015bwietlnego. W literaturze angielskoj\u0119zycznej, zgodnie z broszur\u0105 BIPM u\u017cywa si\u0119 skr\u00f3tu \u201el.y.\u201d Mi\u0119dzynarodowa Unia Astronomiczna oficjalnie uznaje u\u017cycie skr\u00f3tu bez kropek (\u201ely\u201d). W j\u0119zyku polskim u\u017cywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie pe\u0142nej nazwy. == Odleg\u0142o\u015bci == * Odleg\u0142o\u015b\u0107 od Ziemi do Ksi\u0119\u017cyca \u015bwiat\u0142o pokonuje w ok. 1,3 s, co powodowa\u0142o op\u00f3\u017anienia w komunikacji podczas misji za\u0142ogowych","start_idx":25,"end_idx":35}
{"id":"mrc_6629","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 pierwszy samolot?","answer":"1903","context":"pierwsz\u0105 lotni\u0119. Pionierzy latania, tacy jak Niemiec Otto Lilienthal (1848\u20131896), udowodnili, \u017ce szybowiec mo\u017ce wynie\u015b\u0107 cz\u0142owieka w powietrze. Pod koniec XIX w. wielu wynalazc\u00f3w pr\u00f3bowa\u0142o skonstruowa\u0107 samolot, czyli szybowiec z nap\u0119dem. Uda\u0142o si\u0119 to dw\u00f3m Amerykanom braciom Orville\u2019owi (1871\u20131948) i Wilburowi (1867\u20131912) Wrightom, kt\u00f3rzy zbudowali samolot poruszany silnikiem t\u0142okowym i w 1903 roku dokonali pierwszego kontrolowanego przelotu. Trwa\u0142 on 12 sekund. Tego samego dnia bracia dokonali kolejnych trzech przelot\u00f3w, w kt\u00f3rych samolot przelecia\u0142 270 metr\u00f3w, a najd\u0142u\u017cszy lot trwa\u0142 59 sekund. Ten rok uznaje si\u0119 za pocz\u0105tek ery samolot\u00f3w. Bracia Wright nie byli jednak pierwszymi, kt\u00f3rzy zas\u0142u\u017cyli si\u0119 na polu budowy samolot\u00f3w. Pierwszym cz\u0142owiekiem, o kt\u00f3rym mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce podr\u00f3\u017cowa\u0142 na pok\u0142adzie samolotu, by\u0142 Cl\u00e9ment Ader (1841\u20131925), kt\u00f3ry wzni\u00f3s\u0142 si\u0119","start_idx":390,"end_idx":394}
{"id":"mrc_6630","question":"jak du\u017ca jest droga mleczna?","answer":"Dysk galaktyczny ma 100\u2013120 tysi\u0119cy lat \u015bwietlnych \u015brednicy.","context":"Galaktyki na podstawie pomiaru zawarto\u015bci berylu w gwiazdach gromady kulistej NGC 6397 na 13,6 \u00b1 0,8 miliarda lat. == Budowa == Droga Mleczna to du\u017ca galaktyka spiralna z poprzeczk\u0105 o masie ok. mas S\u0142o\u0144ca. Dysk galaktyczny ma 100\u2013120 tysi\u0119cy lat \u015bwietlnych \u015brednicy. Droga Mleczna widziana z boku przypomina dysk z soczewkowatym zgrubieniem w cz\u0119\u015bci \u015brodkowej. Centrum Drogi Mlecznej le\u017cy ok. lat \u015bwietlnych od S\u0142o\u0144ca, a z Ziemi widoczne jest w gwiazdozbiorze Strzelca. Po\u0142o\u017cenie Uk\u0142adu S\u0142onecznego wewn\u0105trz dysku galaktycznego sprawia, \u017ce badanie jej struktury jest utrudnione. Pr\u0119dko\u015b\u0107 orbitalna Uk\u0142adu S\u0142onecznego wynosi ok. 268 km/s. Pr\u0119dko\u015b\u0107 orbitalna gwiazd w dysku poza zgrubieniem centralnym zale\u017cy s\u0142abo od odleg\u0142o\u015bci od j\u0105dra (tzw. p\u0142aska krzywa rotacji) i przewa\u017cnie wynosi ponad 200 km/s, . Galaktyka nie","start_idx":206,"end_idx":266}
{"id":"mrc_6631","question":"kiedy zdobyto szczyt k2?","answer":"Szczyt zosta\u0142 zdobyty 31 lipca 1954","context":"od butelki\u201d), nad kt\u00f3rym znajduje si\u0119 ogromny serak. Z powodu wysokiego odsetka wypadk\u00f3w \u015bmiertelnych K2 nazywany bywa \u201eG\u00f3r\u0105 Morderc\u0105\u201d. By\u0142 ostatnim o\u015bmiotysi\u0119cznikiem, kt\u00f3ry zosta\u0142 zdobyty zim\u0105 (w styczniu 2021). == Zdobywcy == W 1909 r. pr\u00f3b\u0119 zdobycia K2 podj\u0105\u0142 zesp\u00f3\u0142 w\u0142oski kierowany przez Luigi Amedeo di Savoia, ksi\u0119cia Abruzz\u00f3w i dotar\u0142 do wysoko\u015bci oko\u0142o 6000 m n.p.m. Szczyt zosta\u0142 zdobyty 31 lipca 1954 przez wypraw\u0119 w\u0142osk\u0105 dowodzon\u0105 przez Ardito Desio. Drog\u0105 przez \u017bebro Abruzzi, czyli od strony po\u0142udniowo-wschodniej, na szczyt weszli Achille Compagnoni i Lino Lacedelli. Wyprawa korzysta\u0142a ze wspomagania tlenem. Podczas wyprawy w obozie II na wysoko\u015bci 5900 m na ostre zapalenie oskrzeli zmar\u0142 Mario Puchoz. Wanda Rutkiewicz by\u0142a pierwsz\u0105 kobiet\u0105, kt\u00f3ra stan\u0119\u0142a na szczycie K2 (23 czerwca 1986,","start_idx":377,"end_idx":412}
{"id":"mrc_6632","question":"jak nazywa\u0142o si\u0119 miasto zniszczone przez smauga?","answer":"Dale","context":"Smaug \u2013 posta\u0107 ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia. By\u0142 ognistym skrzydlatym smokiem, najwi\u0119kszym przedstawicielem tego gatunku w Trzeciej Erze, g\u0142\u00f3wnym przedstawicielem si\u0142 z\u0142a w \"Hobbicie\". Wyp\u0119dzi\u0142 krasnolud\u00f3w z Samotnej G\u00f3ry i zagarn\u0105\u0142 ich bogactwa. Zgin\u0105\u0142 podczas ataku na Esgaroth 1 listopada 2941 roku. Pewne informacje na jego temat znajduj\u0105 si\u0119 te\u017c w \"Dodatkach\" do \"W\u0142adcy Pier\u015bcieni\" oraz w \"Niedoko\u0144czonych opowie\u015bciach\". == Opis postaci == === Zdobycie Ereboru === Pochodzi\u0142 ze Zwi\u0119d\u0142ych Wrzosowisk, rozci\u0105gaj\u0105cych si\u0119 w pobli\u017cu g\u00f3r Ered Mithrin. B\u0119d\u0105c jeszcze stosunkowo m\u0142odym smokiem, zn\u0119cony wie\u015bciami o bogactwie krasnolud\u00f3w z Samotnej G\u00f3ry, zaatakowa\u0142 ich siedzib\u0119 w 2770 roku. Zdoby\u0142 j\u0105 i wyp\u0119dzi\u0142 dotychczasowych mieszka\u0144c\u00f3w, zabijaj\u0105c wielu spo\u015br\u00f3d nich. Spustoszy\u0142 ca\u0142\u0105 okolic\u0119 i zniszczy\u0142 s\u0105siednie miasto ludzi, Dale. W","start_idx":858,"end_idx":862}
{"id":"mrc_6633","question":"reprezentacja jakiego pa\u0144stwa zamyka poch\u00f3d podczas defilady igrzysk?","answer":"reprezentanci gospodarzy.","context":"olimpijskim, kt\u00f3ry pomie\u015bci\u0107 m\u00f3g\u0142 40-tysi\u0119czn\u0105 widowni\u0119 (jego projektant Jan Wils otrzyma\u0142 z\u0142oty medal w olimpijskim konkursie sztuki). Od tych igrzysk wprowadzono nowy element protoko\u0142u olimpijskiego \u2013 na czele maszeruj\u0105cych sportowc\u00f3w podczas ceremonii otwarcia sz\u0142a ekipa Grecji, kolumn\u0119 zamykali reprezentanci gospodarzy. Po raz pierwszy do udzia\u0142u w konkurencjach lekkoatletycznych dopuszczono kobiety. Dodaj \u017ar\u00f3d\u0142o|Decyzja o wprowadzeniu lekkoatletycznych dyscyplin kobiecych spotka\u0142a si\u0119 z ostr\u0105 krytyk\u0105 nie tylko \u015brodowisk sportowych, ale r\u00f3wnie\u017c m.in. ze strony Watykanu.potrzebne \u017ar\u00f3d\u0142o. Po raz pierwszy od zako\u0144czenia I wojny \u015bwiatowej do udzia\u0142u w olimpiadzie zaproszono reprezentacj\u0119 Niemiec. == Pa\u0144stwa uczestnicz\u0105ce == Na igrzyskach w Amsterdamie pojawi\u0142o si\u0119 3 debiutant\u00f3w: Malta, Panama i Rodezja Po\u0142udniowa. == Dyscypliny == === Dyscypliny pokazowe === * kaatsen * korfball * lacrosse == Udzia\u0142","start_idx":300,"end_idx":325}
{"id":"mrc_6634","question":"jakiego kalendarza u\u017cywamy?","answer":"kalendarz gregoria\u0144ski (u\u017cywany globalnie, a tak\u017ce przez ko\u015bcio\u0142y zachodnie, takich jak rzymskokatolicyzm, protestantyzm i niekt\u00f3re inne)","context":"tygodnie lub dekady. Wed\u0142ug tego, najpopularniejszego kryterium klasyfikacji kalendarzy, kalendarze dzielimy zatem na: * s\u0142oneczne (solarne), np.: ** kalendarz gregoria\u0144ski (u\u017cywany globalnie, a tak\u017ce przez ko\u015bcio\u0142y zachodnie, takich jak rzymskokatolicyzm, protestantyzm i niekt\u00f3re inne), ** kalendarz julia\u0144ski (obecnie u\u017cywany g\u0142\u00f3wnie przez ko\u015bcio\u0142y wschodnie, takie jak grekokatolicyzm, prawos\u0142awie i niekt\u00f3re inne), ** kalendarz Maj\u00f3w, ** kalendarz aztecki, ** kalendarz ira\u0144ski, ** francuski kalendarz republika\u0144ski, ** kalendarz szwedzki, ** kalendarz s\u0142owia\u0144ski. * ksi\u0119\u017cycowe (lunarne), np.: ** kalendarz starogrecki, ** kalendarz rzymski, ** kalendarz babilo\u0144ski, ** kalendarz muzu\u0142ma\u0144ski, ** kalendarz s\u0142owia\u0144ski. * ksi\u0119\u017cycowo-s\u0142oneczne, np.: ** kalendarz egipski, ** kalendarz \u017cydowski, ** kalendarze indyjskie, np. indyjski kalendarz narodowy, kalendarz tamilski, bengalski, kalendarz d\u017cinijski oraz pochodne od nich: *** kalendarze buddyjskie: cejlo\u0144ski, birma\u0144ski, tajski, kambod\u017ca\u0144ski,","start_idx":150,"end_idx":287}
{"id":"mrc_6635","question":"kiedy przypada uroczysto\u015b\u0107 naj\u015bwi\u0119tszego serca pana jezusa?","answer":"a w pierwszy pi\u0105tek po oktawie Bo\u017cego Cia\u0142a, a zatem w pi\u0105tek po drugiej niedzieli po Zes\u0142aniu Ducha \u015awi\u0119tego (Zielonych \u015awi\u0105tkach, Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy). Mo\u017ce wi\u0119c wypa\u015b\u0107 pomi\u0119dzy 29 maja a 2 lipca.","context":"Uroczysto\u015b\u0107 Naj\u015bwi\u0119tszego Serca Pana Jezusa \u2013 w liturgii Ko\u015bcio\u0142a katolickiego uroczysto\u015b\u0107 ku czci Serca Jezusa przypadaj\u0105ca w pierwszy pi\u0105tek po oktawie Bo\u017cego Cia\u0142a, a zatem w pi\u0105tek po drugiej niedzieli po Zes\u0142aniu Ducha \u015awi\u0119tego (Zielonych \u015awi\u0105tkach, Pi\u0119\u0107dziesi\u0105tnicy). Mo\u017ce wi\u0119c wypa\u015b\u0107 pomi\u0119dzy 29 maja a 2 lipca. Uroczysto\u015b\u0107 ta zosta\u0142a ustanowiona po objawieniu si\u0119 Chrystusa \u015bwi\u0119tej Ma\u0142gorzacie Marii Alacoque w latach 1673-1675. W objawieniach tych Chrystus poleci\u0142, by ustanowiono \u015bwi\u0119to ku czci Jego Serca w pierwszy pi\u0105tek po oktawie Bo\u017cego Cia\u0142a oraz odprawiania specjalnego nabo\u017ce\u0144stwa. Wiernym, kt\u00f3rzy b\u0119d\u0105 oddawa\u0107 cze\u015b\u0107 Boskiemu Sercu, obieca\u0142 wiele \u0142ask (tzw. obietnice Serca Jezusowego). Formalnie \u015bwi\u0119to, jako uroczysto\u015b\u0107 liturgiczna, zosta\u0142o ustanowione przez papie\u017ca Klemensa XIII w dniu 6 lutego 1765, w\u00f3wczas tylko dla Kr\u00f3lestwa Polskiego, w","start_idx":123,"end_idx":318}
{"id":"mrc_6636","question":"jak nazywa si\u0119 najwy\u017cszy budynek w polsce?","answer":"Varso Tower","context":"w Poznaniu. Najstarszym budynkiem w Polsce o wysoko\u015bci przekraczaj\u0105cej 100 m jest wybudowana w roku 1565 katedra \u015bw. Stanis\u0142awa i \u015bw. Wac\u0142awa w \u015awidnicy. Najwy\u017cszym istniej\u0105cym budynkiem sakralnym w Polsce jest bazylika Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Liche\u0144skiej. Budynek zajmuje 7. miejsce w kategorii najwy\u017cszych ko\u015bcio\u0142\u00f3w na \u015bwiecie. Najwy\u017cej po\u0142o\u017cony taras widokowy w budynku w Polsce znajduje si\u0119 w Varso Tower w Warszawie (na wysoko\u015bci 230 m). B\u0119dzie on dost\u0119pny dla odwiedzaj\u0105cych od 2023 roku. Najwy\u017cszy budynek w Polsce mierzony do wysoko\u015bci dolnej kraw\u0119dzi dachu to Varso Tower (230 m). == Ranking najwy\u017cszych budynk\u00f3w == Lista najwy\u017cszych budynk\u00f3w w Polsce: == Budynki w trakcie budowy lub zatwierdzone == Lista najwy\u017cszych budynk\u00f3w w Polsce (min. 77 metr\u00f3w), kt\u00f3rych budowa si\u0119 rozpocz\u0119\u0142a lub rozpocznie:","start_idx":398,"end_idx":409}
{"id":"mrc_6637","question":"kto posiada atomowe okr\u0119ty podwodne?","answer":"Francja","context":"do przenoszenia rakiet woda-ziemia z g\u0142owicami j\u0105drowymi, tzw. SSBM, r\u00f3wnie\u017c projektu i produkcji francuskiej i dzi\u0119ki nim Francja uzyska\u0142a w\u0142asn\u0105 triad\u0119 atomow\u0105. Do roku 1980 oddano 4 dalsze SSBN tej klasy, a w roku 1985 sz\u00f3sty i ostatni okr\u0119t tej serii, \u201eL\u00b4Inflexible\u201d, kt\u00f3ry zawiera\u0142 du\u017ce zmiany strukturalne wzgl\u0119dem orygina\u0142u. Do 1983 roku wszystkie francuskie okr\u0119ty podwodne przeznaczone do zwalczania \u017ceglugi i innych okr\u0119t\u00f3w podwodnych by\u0142y nap\u0119dzane konwencjonalnie. Do 1993 roku uzupe\u0142niono je czterema okr\u0119tami produkcji francuskiej typu \"Rubis\" i dwoma typu \"Amethyste\". Okr\u0119ty te s\u0105 wyposa\u017cone w nap\u0119d j\u0105drowy. W latach 1997-2010 do s\u0142u\u017cby wesz\u0142y cztery okr\u0119ty SSBN typu \"Triomphant\", zast\u0119puj\u0105ce starsze SSBN. Starsze SSN maj\u0105 by\u0107 zast\u0105pione sze\u015bcioma okr\u0119tami typu \"Barracuda\", wprowadzenie do s\u0142u\u017cby ma nast\u0105pi\u0107 w latach 2017\u20132026.","start_idx":123,"end_idx":130}
{"id":"mrc_6638","question":"ile mia\u0142 najstarszy cz\u0142owiek na \u015bwiecie?","answer":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni.","context":"Najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem, kt\u00f3rego metryka zosta\u0142a jednoznacznie potwierdzona, by\u0142a Francuzka Jeanne Calment (1875\u20131997), kt\u00f3ra prze\u017cy\u0142a 122 lata i 164 dni. Najstarszym m\u0119\u017cczyzn\u0105 by\u0142 Japo\u0144czyk Jiroemon Kimura (1897\u20132013), kt\u00f3ry \u017cy\u0142 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym \u017cyj\u0105cym cz\u0142owiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytu\u0142 ten przypad\u0142 jej 17 stycznia 2023 roku po \u015bmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym \u017cyj\u0105cym m\u0119\u017cczyzn\u0105 jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente P\u00e9rez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowc\u00f3w, w tym eksperci Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, kt\u00f3ra czasami korzysta z ich informacji (to jej dane s\u0105 przedstawione w tym ha\u015ble; nie uwzgl\u0119dnia ona mieszka\u0144c\u00f3w Chin, Indii, Indonezji i kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR).","start_idx":0,"end_idx":160}
{"id":"mrc_6639","question":"jakie zarzuty postawi\u0142a sokratesowi spo\u0142eczno\u015b\u0107 aten?","answer":"Filozofowi zarzucano bezbo\u017cno\u015b\u0107 i deprawowanie m\u0142odzie\u017cy.","context":"Obrona Sokratesa (\u1f08\u03c0\u03bf\u03bb\u03bf\u03b3\u03af\u03b1 \u03a3\u03c9\u03ba\u03c1\u03ac\u03c4\u03bf\u03c5\u03c2) \u2013 dzie\u0142o Platona, zaliczane do jego dialog\u00f3w (chocia\u017c w rzeczywisto\u015bci jest prawie wy\u0142\u0105cznie monologiem Sokratesa), przedstawiaj\u0105ce tre\u015b\u0107 trzech m\u00f3w, jakie Sokrates wyg\u0142osi\u0142 na procesie w 399 r. p.n.e., na kt\u00f3rym zosta\u0142 skazany na kar\u0119 \u015bmierci. == Zarzuty wobec Sokratesa == Sokrates budzi\u0142 w Atenach skrajne reakcje \u2013 przez uczni\u00f3w by\u0142 uwielbiany, przez cz\u0119\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwa traktowany z niech\u0119ci\u0105 lub wr\u0119cz nienawi\u015bci\u0105. Filozofowi zarzucano bezbo\u017cno\u015b\u0107 i deprawowanie m\u0142odzie\u017cy. Cho\u0107 Sokrates by\u0142 religijny, prawdopodobnie nie wierzy\u0142 w tre\u015b\u0107 poda\u0144 ludowych, stale powo\u0142ywa\u0142 si\u0119 za to na g\u0142os ducha bo\u017cego (\"daimonion\"), kt\u00f3ry podpowiada\u0142 mu decyzje. Postawa taka spotyka\u0142a si\u0119 z niezrozumieniem og\u00f3\u0142u, kt\u00f3ry podejrzewa\u0142 go o niedowiarstwo i tym samym gorszenie m\u0142odzie\u017cy. Do rosn\u0105cej niech\u0119ci spo\u0142ecze\u0144stwa ate\u0144skiego przyczynia\u0142a si\u0119 te\u017c","start_idx":459,"end_idx":516}
{"id":"mrc_6640","question":"jakie g\u0142\u00f3wne prawdy znajdziemy w opisie stworzenia \u015bwiata?","answer":"cz\u0142owiek i wszech\u015bwiat maj\u0105 swe \u017ar\u00f3d\u0142o wy\u0142\u0105cznie w Bogu","context":"uznania Boga jako przyczyny powstania wszech\u015bwiata: Opis stworzenia zawiera przede wszystkim wiar\u0119, \u017ce cz\u0142owiek i wszech\u015bwiat maj\u0105 swe \u017ar\u00f3d\u0142o wy\u0142\u0105cznie w Bogu. Wiara w stworzenie \u015bwiata i cz\u0142owieka przez Boga ma znaczenie fundamentalne, poniewa\u017c w niej znajduje si\u0119 odpowied\u017a na pytania dotycz\u0105ce wszechmocy i mi\u0142o\u015bci Boga, pochodzenia cz\u0142owieka, wzajemnej relacji Boga i cz\u0142owieka oraz cz\u0142owieka do \u015bwiata i przyrody. Daj\u0105c odpowied\u017a na pochodzenie cz\u0142owieka, wskazuje jednocze\u015bnie drog\u0119 i cel jego istnienia \u2013 Boga. Stworzenie \u015bwiata jest dzie\u0142em ca\u0142ej Tr\u00f3jcy \u015aw. Wyraz wiary w to znale\u017a\u0107 mo\u017cna w Ewangelii Jana (\"Na pocz\u0105tku by\u0142o S\u0142owo [...] i Bogiem by\u0142o S\u0142owo\") oraz w tradycji (np. \"Veni, Creator Spiritus\"). Zgodnie z sentencj\u0105 \"conservatio est continua creatio\" B\u00f3g zachowuj\u0105c \u015bwiat w istnieniu ca\u0142y czas niejako","start_idx":103,"end_idx":158}
{"id":"mrc_6641","question":"w jakiej organizacji zrzeszone s\u0105 towarzystwa lotnicze na \u015bwiecie?","answer":"Mi\u0119dzynarodowe Zrzeszenie Przewo\u017anik\u00f3w Powietrznych (","context":"Mi\u0119dzynarodowe Zrzeszenie Przewo\u017anik\u00f3w Powietrznych (ang. \"International Air Transport Association\" = \"IATA\") \u2013 \u015bwiatowa organizacja handlowa z siedzib\u0105 w Montrealu i Genewie (Szwajcaria) skupiaj\u0105ca 290 przewo\u017anik\u00f3w wykorzystuj\u0105cych linie lotnicze. G\u0142\u00f3wnym zadaniem organizacji jest wsparcie dla przemys\u0142u lotniczego w sprawach uczciwej konkurencji oraz jednorodno\u015bci cen bilet\u00f3w: z tego wzgl\u0119du IATA podzieli\u0142a \u015bwiat na trzy regiony: * strefa 1. NORAM i LATAM (North America and Latin America) - P\u00f3\u0142nocna i Po\u0142udniowa Ameryka, * strefa 2. EMEA (ang. Europe, Middle East and Africa) - Europa, Kraje Bliskiego Wschodu i Afryka, * strefa 3. APAC (ang. Asia and Pacific) - Azja, Australia, Nowa Zelandia oraz Wyspy Pacyfiku. Zrzeszenie (podobnie, jak ICAO) nadaje lotniskom kod IATA a tak\u017ce dwuznakowy kod liniom lotniczym. Ponadto IATA sta\u0142a si\u0119","start_idx":0,"end_idx":53}
{"id":"mrc_6642","question":"czego dotyczy\u0142 edykt restytucyjny?","answer":"zwrot wszystkich d\u00f3br ko\u015bcielnych zagarni\u0119tych po uk\u0142adzie passawskim (1552).","context":"Edykt restytucyjny \u2013 edykt cesarza Ferdynanda II z 6 marca 1629 roku, b\u0119d\u0105cy skutkiem zwyci\u0119stw katolik\u00f3w w walkach z lat 1618\u22121628, nakazuj\u0105cy protestantom zwrot wszystkich d\u00f3br ko\u015bcielnych zagarni\u0119tych po uk\u0142adzie passawskim (1552). Edykt wykonano tylko w dziedzicznych posiad\u0142o\u015bciach cesarza, po pokoju praskim cesarz zrezygnowa\u0142 z wykonywania go. Nast\u0119pcy Ferdynanda potwierdzili wycofanie si\u0119 z egzekwowania dekretu po pokoju westfalskim. Gdyby dosz\u0142o do egzekucji edyktu, w r\u0119ce katolik\u00f3w wr\u00f3ci\u0142oby ponad 12 ksi\u0119stw biskupich i ok. 500 monastyr\u00f3w i innych posiad\u0142o\u015bci ko\u015bcielnych, kt\u00f3re protestanci zsekularyzowali od 1552 roku. Opieraj\u0105c si\u0119 na swoim autorytecie jako cesarza, Ferdynand pomin\u0105\u0142 zwyczajow\u0105 drog\u0119 legislacyjn\u0105 w Sejmie Rzeszy. D\u0105\u017cenie do centralizacji i umocnienia w\u0142adzy w Niemczech sprowokowa\u0142y antyhabsbursk\u0105 koalicj\u0119 pa\u0144stw zewn\u0119trznych do aktywniejszego w\u0142\u0105czenia si\u0119 do walk w","start_idx":157,"end_idx":234}
{"id":"mrc_6643","question":"ile goli ma messi?","answer":"Messi zdoby\u0142 31 goli","context":"\u0141\u0105cznie w sezonie, Messi zdoby\u0142 31 goli i zanotowa\u0142 25 asyst, wyst\u0119puj\u0105c w 44 meczach. Z klubem nie zdoby\u0142 \u017cadnego trofeum, by\u0142a to pierwsza taka sytuacja od sezonu 2007/2008. ==== Sezon 2020/2021 ==== Pomimo narastaj\u0105cych spekulacji odno\u015bnie odej\u015bcia Messiego, Argenty\u0144czyk ostatecznie pozosta\u0142 w FC Barcelonie. 27 sierpnia strzeli\u0142 pierwszego gola w nowym sezonie, a spotkanie Primera Divisi\u00f3n z Villarealem zako\u0144czy\u0142o si\u0119 wygran\u0105 4:0. 20 pa\u017adziernika strzeli\u0142 gola z rzutu karnego w rozgrywkach Ligi Mistrz\u00f3w UEFA przeciwko Ferencv\u00e1ros, tym samym staj\u0105c pierwszym pi\u0142karzem w historii, kt\u00f3ry zdoby\u0142 gola 16 sezonach z rz\u0119du Ligi Mistrz\u00f3w. 29 listopada, po strzeleniu gola przeciwko Osasunie (4:0), zdj\u0105\u0142 koszulk\u0119 meczow\u0105 Barcelony i zaprezentowa\u0142 si\u0119 z koszulk\u0105 Newell's Old Boys w ho\u0142dzie dla Diego Maradony, kt\u00f3ry zmar\u0142","start_idx":19,"end_idx":39}
{"id":"mrc_6644","question":"z jakiego miasta pochodzi cleo?","answer":"Szczecinie","context":"Cleo, w\u0142a\u015bc. Joanna Krystyna Klepko (ur. 25 czerwca 1983 w Szczecinie) \u2013 polska piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, malarka i projektantka mody, z wykszta\u0142cenia architekt krajobrazu. Karier\u0119 zaczyna\u0142a w ch\u00f3rze gospel Soul Connection. W latach 2004\u20132005 wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a duet Dwie Asie, kt\u00f3ry udziela\u0142 si\u0119 wokalnie w utworach wykonawc\u00f3w hip-hopowych, takich jak Pih czy Endefis. W latach 2007\u20132013 wyst\u0119powa\u0142a go\u015bcinnie m.in. na nagraniach raperskich Onara czy WSRH. Od 2013 wsp\u00f3\u0142pracuje z Donatanem, z kt\u00f3rym wyda\u0142a album studyjny \"Hiper/Chimera\" (2014) i solowe \"Bastet\" (2016), \"superNOVA\" (2020) oraz \"vinyLOVA\" (2022). Pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0119 promowali m.in. singlem \u201eMy S\u0142owianie\u201d, z kt\u00f3rym zaj\u0119li 14. miejsce w finale 59. Konkursu Piosenki Eurowizji. Z pierwsz\u0105 p\u0142yt\u0105 dotar\u0142a na szczyt listy najch\u0119tniej kupowanych album\u00f3w w Polsce. Za sprzeda\u017c swoich album\u00f3w i singli","start_idx":59,"end_idx":69}
{"id":"mrc_6645","question":"gdzie jest grupa wagnera?","answer":"Szkolenie najemnik\u00f3w odbywa si\u0119 w miejscowo\u015bci Molkino w Kraju Krasnodarskim, na poligonie 10 Brygady Specnazu GRU.","context":"Grupa Wagnera () \u2013 prywatna firma wojskowa, powi\u0105zana z rosyjskim wywiadem wojskowym. Nazwa organizacji pochodzi od pseudonimu jej za\u0142o\u017cyciela i g\u0142\u00f3wnodowodz\u0105cego Dmitrija Utkina, ps. \u201eWagner\u201d. Grupa utworzona zosta\u0142a w 2014 roku jako organizacja b\u0119d\u0105ca nast\u0119pc\u0105 Korpusu S\u0142owia\u0144skiego. Szkolenie najemnik\u00f3w odbywa si\u0119 w miejscowo\u015bci Molkino w Kraju Krasnodarskim, na poligonie 10 Brygady Specnazu GRU. Cz\u0142onkowie grupy wielokrotnie byli oskar\u017cani o pogl\u0105dy neonazistowskie. == Zadania i obecno\u015b\u0107 organizacji == === Zadania organizacji === Grupa Wagnera wykorzystuj\u0105c luki prawa mi\u0119dzynarodowego, jako prywatne przedsi\u0119wzi\u0119cie oferuje us\u0142ugi w zakresie wojskowo\u015bci najemnej (kontraktowej) nieograniczonym podmiotom polityczno-rz\u0105dowym oraz gospodarczym w dw\u00f3ch g\u0142\u00f3wnych obszarach: * dzia\u0142a\u0144 defensywnych w tym zw\u0142aszcza ochrony oferowanej nieformalnym, jak i formalnym organizacjom polityczno-rz\u0105dowym oraz podmiotom gospodarczym, jak i plemiennym wata\u017ckom afryka\u0144skim, * dzia\u0142a\u0144","start_idx":286,"end_idx":401}
{"id":"mrc_6646","question":"w kt\u00f3rym roku urodzi\u0142 si\u0119 adam mickiewicz?","answer":"24 grudnia 1798","context":"zakazanych Ko\u015bcio\u0142a katolickiego (index librorum prohibitorum) dekretami z 1848. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 === Adam Mickiewicz urodzi\u0142 si\u0119 24 grudnia 1798. Zosta\u0142 ochrzczony 12 lutego 1799 w ko\u015bciele Przemienienia Pa\u0144skiego w Nowogr\u00f3dku. By\u0142 synem Miko\u0142aja Mickiewicza herbu Poraj, adwokata s\u0105dowego w Nowogr\u00f3dku i komornika mi\u0144skiego, oraz Barbary z Majewskich, c\u00f3rki ekonoma z pobliskiego Czombrowa. Jego bra\u0107mi byli Aleksander i Franciszek Bronis\u0142aw Mickiewiczowie. W latach 1807\u20131815 ucz\u0119szcza\u0142 do dominika\u0144skiej szko\u0142y powiatowej w Nowogr\u00f3dku. W 1812 mia\u0142y miejsce dwa wa\u017cne wydarzenia w jego \u017cyciu: ci\u0119\u017cko rozchorowa\u0142 si\u0119 i w po\u0142owie maja umar\u0142 jego ojciec, a latem przez Nowogr\u00f3dek przesz\u0142y wojska napoleo\u0144skie (oddzia\u0142y pod dow\u00f3dztwem cesarskiego brata i kr\u00f3la Westfalii Hieronima oraz korpus ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego) maszeruj\u0105ce na Rosj\u0119. W","start_idx":154,"end_idx":169}
{"id":"mrc_6647","question":"do powstania po\u017caru potrzebny jest?","answer":"Warunkiem zapocz\u0105tkowania po\u017caru (podobnie jak w procesie spalania) jest istnienie tzw. tr\u00f3jk\u0105ta spalania, jak i odpowiednich warunk\u00f3w do jego podtrzymania: * materia\u0142 palny * utleniacz * \u017ar\u00f3d\u0142o energii cieplnej koniecznej do zapalenia materia\u0142u palnego.","context":"Po\u017car \u2013 niekontrolowany, samoistny proces spalania materia\u0142\u00f3w palnych w miejscu i czasie do tego nieprzeznaczonym. Warunkiem zapocz\u0105tkowania po\u017caru (podobnie jak w procesie spalania) jest istnienie tzw. tr\u00f3jk\u0105ta spalania, jak i odpowiednich warunk\u00f3w do jego podtrzymania: * materia\u0142 palny * utleniacz * \u017ar\u00f3d\u0142o energii cieplnej koniecznej do zapalenia materia\u0142u palnego. == Przyczyny po\u017car\u00f3w == * Naturalne ** wy\u0142adowania atmosferyczne, erupcja wulkanu * Spowodowane przez czynnik ludzki ** zaniedbania, zapr\u00f3szenia, podpalenia, wypadki komunikacyjne i in. == Podzia\u0142 po\u017car\u00f3w ze wzgl\u0119du na materia\u0142 == W Polsce stosuje si\u0119 nast\u0119puj\u0105c\u0105 klasyfikacj\u0119 po\u017car\u00f3w: W USA stosuje si\u0119 inny podzia\u0142 na grupy: A \u2013 cia\u0142a sta\u0142e, B \u2013 ciecze i gazy palne, C \u2013 po\u017cary grup A i B w pobli\u017cu urz\u0105dze\u0144 pod napi\u0119ciem, D \u2013","start_idx":115,"end_idx":369}
{"id":"mrc_6648","question":"jaka planeta jest najdalej od s\u0142o\u0144ca?","answer":"Neptun","context":"nazywane jest peryhelium, a najwi\u0119ksze oddalenie \u2013 aphelium. Ze wzgl\u0119du na ogromne r\u00f3\u017cnice w stosunkach odleg\u0142o\u015bci wiele wizualizacji Uk\u0142adu S\u0142onecznego ukazuje orbity planet w podobnych do siebie odleg\u0142o\u015bciach. W rzeczywisto\u015bci, z kilkoma wyj\u0105tkami, im dalej od S\u0142o\u0144ca kr\u0105\u017cy planeta lub pas planetoid, tym bardziej ro\u015bnie odleg\u0142o\u015b\u0107 pomi\u0119dzy jej orbit\u0105 a orbit\u0105 poprzedniego cia\u0142a. Na przyk\u0142ad Wenus jest \u015brednio o 0,33 au dalej ni\u017c Merkury, podczas gdy Saturn \u2013 o 4,3 au dalej ni\u017c Jowisz, a Neptun \u2013 o 10,5 au dalej ni\u017c Uran. Podejmowano pr\u00f3by okre\u015blenia zwi\u0105zku pomi\u0119dzy tymi odleg\u0142o\u015bciami (patrz: Regu\u0142a Titiusa-Bodego), jednak \u017cadna tego typu teoria nie znalaz\u0142a wyt\u0142umaczenia i nie zosta\u0142a zaakceptowana. === S\u0142o\u0144ce === Du\u017ca masa S\u0142o\u0144ca umo\u017cliwi\u0142a uzyskanie wystarczaj\u0105co wysokiej temperatury, by mog\u0142a zachodzi\u0107 reakcja","start_idx":492,"end_idx":498}
{"id":"mrc_6649","question":"na jakim p\u00f3\u0142wyspie le\u017cy turcja?","answer":"na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza","context":"Turcja (tur. \"T\u00fcrkiye\"), Republika Turcji (tur. \"T\u00fcrkiye Cumhuriyeti\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w Azji Zachodniej na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza, a cz\u0119\u015bciowo r\u00f3wnie\u017c w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej, ze stolic\u0105 w Ankarze. Graniczy w Europie z Bu\u0142gari\u0105 i Grecj\u0105, natomiast w Azji z Syri\u0105, Irakiem, Iranem, Azerbejd\u017canem, Armeni\u0105 i Gruzj\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 europejska \u2013 wschodnia Tracja \u2013 stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od cz\u0119\u015bci azjatyckiej Morzem Marmara oraz cie\u015bninami Bosfor i Dardanele. Turcj\u0119 od p\u00f3\u0142nocy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i Morze Marmara, a od po\u0142udnia Morze \u015ar\u00f3dziemne (nazywane w j\u0119zyku tureckim Morzem Bia\u0142ym). Republika Turcji zosta\u0142a proklamowana w 1923 roku, poprzedzaj\u0105cym j\u0105 pa\u0144stwem by\u0142o Imperium Osma\u0144skie. == Geografia == === Ukszta\u0142towanie poziome === Turcja le\u017cy na dw\u00f3ch kontynentach: azjatyckim (w 97%","start_idx":108,"end_idx":134}
{"id":"mrc_6650","question":"kto rz\u0105dzi\u0142 w latach 70?","answer":"Edwarda Gierka","context":"na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952\u20131980). \u201eDekada gierkowska\u201d, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka w\u0142adzy w latach 1970\u20131980, charakteryzowa\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju spo\u0142eczno-gospodarczego kraju, kt\u00f3ry w wyniku wzrastaj\u0105cego zad\u0142u\u017cenia zagranicznego i b\u0142\u0119dnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszed\u0142 w okres d\u0142ugotrwa\u0142ego kryzysu gospodarczego, kt\u00f3ry z kolei doprowadzi\u0142 do kryzysu politycznego w czasie Sierpnia 1980 i usuni\u0119cia Gierka z Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1980), a nast\u0119pnie usuni\u0119cia go z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1981) i internowania (1981) w czasie stanu wojennego (1981\u20131983). == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === Edward Gierek urodzi\u0142 si\u0119 w rodzinie robotniczej, we wsi Por\u0105bka (dzi\u015b dzielnicy Sosnowca w Zag\u0142\u0119biu D\u0105browskim). Rodzina Gierk\u00f3w by\u0142a bardzo","start_idx":115,"end_idx":129}
{"id":"mrc_6651","question":"jaki zwi\u0105zek ma budda z indiami?","answer":"Reszt\u0119 \u017cycia po\u015bwi\u0119ci\u0142 podr\u00f3\u017com po Indiach i nauczaniu ludzi.","context":"Budda (sanskr. Buddha \u201eprzebudzony\u201d, \u201eo\u015bwiecony\u201d, \u201eten, kt\u00f3ry nie \u015bpi\u201d), w\u0142a\u015bc. Siddhartha Gautama urodzony jako ksi\u0105\u017c\u0119 oko\u0142o 560 p.n.e. we wsi Lumbini na terenie dzisiejszego Nepalu. Pierwsz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swojego \u017cycia sp\u0119dzi\u0142 na do\u015bwiadczaniu przyjemno\u015bci, otoczony zbytkiem i luksusem. Znudzony dotychczasowymi do\u015bwiadczeniami wyszed\u0142 z pa\u0142acu i za jego murami zobaczy\u0142 wiele cierpienia. To sk\u0142oni\u0142o go do tego, aby podj\u0105\u0107 decyzj\u0119 o porzuceniu dotychczasowego \u017cycia i staniu si\u0119 w\u0119drownym mnichem. Pewnego dnia pod drzewem Bodhi odda\u0142 si\u0119 kilkudniowej medytacji, w trakcie kt\u00f3rej osi\u0105gn\u0105\u0142 o\u015bwiecenie. Reszt\u0119 \u017cycia po\u015bwi\u0119ci\u0142 podr\u00f3\u017com po Indiach i nauczaniu ludzi. Nadrz\u0119dnym celem nauk Buddy by\u0142a pomoc ludzko\u015bci w uwolnieniu si\u0119 z cierpienia. O\u015bwieceniem Budda okre\u015bla uwolnienie si\u0119 od permanentnego cyklu odradzania i \u015bmierci (samsary) oraz od cierpienia, kt\u00f3re jest immanentn\u0105","start_idx":597,"end_idx":658}
{"id":"mrc_6652","question":"w kt\u00f3rym roku zbudowano most krymski?","answer":"1942","context":"Most Krymski, most Kercze\u0144ski, most nad Cie\u015bnin\u0105 Kercze\u0144sk\u0105, most przez Cie\u015bnin\u0119 Kercze\u0144sk\u0105 () \u2013 most \u0142\u0105cz\u0105cy P\u00f3\u0142wysep Krymski z P\u00f3\u0142wyspem Tama\u0144skim poprzez Cie\u015bnin\u0119 Kercze\u0144sk\u0105. == Historia == Pierwszy most nad Cie\u015bnin\u0105 Kercze\u0144sk\u0105 powsta\u0142 w trakcie walk na froncie wschodnim II wojny \u015bwiatowej. Zosta\u0142 zbudowany przez niemieck\u0105 Organizacj\u0119 Todt w 1942 i by\u0142 mostem linowym. W 1943, na osobiste polecenie Adolfa Hitlera, zosta\u0142 zaprojektowany przez Alberta Speera nowy, \u017celbetowy most drogowo-kolejowy, kt\u00f3ry mia\u0142 zast\u0105pi\u0107 tymczasow\u0105 konstrukcj\u0119 i s\u0142u\u017cy\u0107 jako droga zaopatrzenia dla jednostek na Kaukazie P\u00f3\u0142nocnym. Sam Speer by\u0142 sceptyczny wobec czasu danego mu na zaprojektowanie mostu oraz, w obliczu szybkich post\u0119p\u00f3w kontrofensywy radzieckiej, sensowno\u015bci jego budowy. Jego w\u0105tpliwo\u015bci by\u0142y s\u0142uszne, gdy\u017c jeszcze w tym samym roku Niemcy ewakuowali si\u0119 z","start_idx":347,"end_idx":351}
{"id":"mrc_6653","question":"kto by\u0142 pierwowzorem jak zosta\u0142em gangsterem?","answer":"jest lu\u017ano oparty na kilkunastu \u017cyciorysach.","context":"Jak zosta\u0142em gangsterem. Historia prawdziwa \u2013 polski film sensacyjny z 2019 w re\u017cyserii Macieja Kawulskiego, kt\u00f3rego premiera odby\u0142a si\u0119 3 stycznia 2020. == Fabu\u0142a == Akcja filmu zaczyna si\u0119 w latach 70. G\u0142\u00f3wny bohater jako m\u0142ody ch\u0142opiec odkrywa, \u017ce adrenalina jest tym, co sprawia mu najwi\u0119ksz\u0105 rado\u015b\u0107. Szuka te\u017c \u0142atwych sposob\u00f3w zdobywania pieni\u0119dzy. Wsp\u00f3lnie z przyjacielem buduje w\u0142asn\u0105 armi\u0119. Zaczynali w kreszowych dresach, a stworzyli organizacj\u0119 przest\u0119pcz\u0105, kt\u00f3ra przez chwil\u0119 panowa\u0142a nad ca\u0142ym krajem. Film jest lu\u017ano oparty na kilkunastu \u017cyciorysach. == Obsada == Opracowano na podstawie materia\u0142u \u017ar\u00f3d\u0142owego. == \u015acie\u017cka d\u017awi\u0119kowa == * Tymek \u2013 Jak zosta\u0142em gangsterem ft. Kasta (prod. Matheo) * Muniek Staszczyk \u2013 O\u0142\u00f3w (prod. Jurek Zag\u00f3rski) * Malik Montana \u2013 Mitoman (prod. KD-Beatz & Niza)","start_idx":519,"end_idx":563}
{"id":"mrc_6654","question":"jakie jaja znosi\u0142a kaczka dziwaczka?","answer":"\"znosi\u0142a jaja na twardo","context":"Kaczka Dziwaczka \u2013 wiersz Jana Brzechwy oraz imi\u0119 jego bohaterki. Opublikowany zosta\u0142 po raz pierwszy w 1939 roku. Kaczka Dziwaczka cechowa\u0142a si\u0119 niecodziennym zachowaniem i wygl\u0105dem (m.in. \"znosi\u0142a jaja na twardo i mia\u0142a czubek z kokard\u0105\"). == Nawi\u0105zania == Tekst utworu zosta\u0142 wykorzystany w piosence \"Kaczka Dziwaczka\" z filmu \"Akademia Pana Kleksa\", kt\u00f3r\u0105 wykonywa\u0142 zesp\u00f3\u0142 Fasolki. == T\u0142umaczenia na j\u0119zyki obce == Wiersz zosta\u0142 prze\u0142o\u017cony na j\u0119zyk angielski pod tytu\u0142em \"Dotty Duck\" (t\u0142um. Hilda Andrews-Rusiecka).","start_idx":190,"end_idx":213}
{"id":"mrc_6655","question":"jak\u0105 dyscyplin\u0119 sportu uprawia panczenista?","answer":"\u0141y\u017cwiarstwo szybkie","context":"\u0141y\u017cwiarstwo szybkie \u2013 dyscyplina zimowa, w kt\u00f3rej celem zawodnika jest jak najszybsze przejechanie na \u0142y\u017cwach okre\u015blonego dystansu po torze lodowym. Sportowca uprawiaj\u0105cego \u0142y\u017cwiarstwo szybkie nazywa si\u0119 panczenist\u0105. \u0141y\u017cwiarze startuj\u0105 w parach i ka\u017cdy z nich jedzie na zmian\u0119 po torze wewn\u0119trznym i zewn\u0119trznym. Zawodnicy jad\u0105cy w danej parze nie eliminuj\u0105 si\u0119 wzajemnie, wa\u017cny jest jedynie czas, jaki osi\u0105gn\u0105\u0142 ka\u017cdy z nich (przy ustalaniu klasyfikacji bierze si\u0119 pod uwag\u0119 czasy wszystkich zawodnik\u00f3w). \u015awiatow\u0105 czo\u0142\u00f3wk\u0119 w \u0142y\u017cwiarstwie szybkim stanowi\u0105 obecnie zawodnicy pochodz\u0105cy z Holandii, gdzie dyscyplina ta cieszy si\u0119 du\u017c\u0105 popularno\u015bci\u0105. Coraz wi\u0119ksz\u0105 rol\u0119 odgrywa nowoczesny sprz\u0119t, przede wszystkim kostiumy zawodnik\u00f3w, kt\u00f3re musz\u0105 cechowa\u0107 si\u0119 dobr\u0105 aerodynamik\u0105. Odmian\u0119 \u0142y\u017cwiarstwa szybkiego stanowi\u0105 zawody rozgrywane na kr\u00f3tkim torze (ang. \"short track\"). W tej konkurencji","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_6656","question":"kto uzyska\u0142 tytu\u0142 mistrza \u015bwiata w szachach 2021?","answer":"Magnusem Carlsenem","context":"Mecz szachowy o tytu\u0142 indywidualnego mistrza \u015bwiata, rozegrany pomi\u0119dzy broni\u0105cym tytu\u0142u Magnusem Carlsenem z Norwegii a pretendentem Janem Niepomniaszczim z Rosji w dniach 26 listopada - 10 grudnia 2021 roku w Dubaju. Carlsen przyst\u0105pi\u0142 do rywalizacji jako panuj\u0105cy od 2013 roku mistrz \u015bwiata, natomiast Niepomniaszczij prawo udzia\u0142u zdoby\u0142 jako zwyci\u0119zca turnieju pretendent\u00f3w, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w marcu 2020 i kwietniu 2021 w Jekaterynburgu. Mecz zako\u0144czy\u0142 si\u0119 zwyci\u0119stwem Carlsena, kt\u00f3ry tym samym obroni\u0142 tytu\u0142, w stosunku 7\u00bd do 3\u00bd. == Wy\u0142onienie pretendenta == Mecze o mistrzostwo \u015bwiata w szachach organizowane s\u0105 przez Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Szachow\u0105. Odbywaj\u0105 si\u0119 wed\u0142ug formu\u0142y bezpo\u015bredniego pojedynku pomi\u0119dzy panuj\u0105cym mistrzem a aspiruj\u0105cym do tego tytu\u0142u pretendentem, zwyci\u0119zc\u0105 oficjalnego turnieju pretendent\u00f3w. Magnus Carlsen zdoby\u0142 sw\u00f3j tytu\u0142 w 2013","start_idx":89,"end_idx":107}
{"id":"mrc_6657","question":"sk\u0105d pochodzi\u0142a bona sforza?","answer":"Pochodzi\u0142a z mo\u017cnego w\u0142oskiego rodu ksi\u0105\u017c\u0105t Mediolanu \u2013 Sforz\u00f3w.","context":"Lithuaniae, Barique princeps Rossani, Russiae, Prussiae, Masoviae etc. domina.\" (Bona, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski, wielka ksi\u0119\u017cna Litwy, ksi\u0119\u017cna Bari i Rossano, pani Rusi, Prus, Mazowsza itd.). Tytulatura skr\u00f3cona: \"Bona Sfortia Dei gratia regina Poloniae\" (Bona Sforza, z Bo\u017cej \u0142aski kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sphortia regina Poloniae\" (Bona Sforza, kr\u00f3lowa Polski), \"Bona Sfortia de Arragonia Regina Poloniae\" (Bona Sforza d\u2019Aragona, kr\u00f3lowa Polski). == \u017byciorys == Pochodzi\u0142a z mo\u017cnego w\u0142oskiego rodu ksi\u0105\u017c\u0105t Mediolanu \u2013 Sforz\u00f3w. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 Giana Galeazza Sforzy i Izabeli Arago\u0144skiej. Mimo i\u017c jej ojcu nale\u017ca\u0142a si\u0119 w\u0142adza w Ksi\u0119stwie Mediolanu, zosta\u0142 on odsuni\u0119ty przez Ludovica il Moro. Sprawowa\u0142 on w\u0142adz\u0119 w imieniu m\u0142odego ksi\u0119cia a\u017c do jego \u015bmierci w 1494 na zamku w Pawii. Wkr\u00f3tce po tym ksi\u0119\u017cna Izabela","start_idx":467,"end_idx":531}
{"id":"mrc_6658","question":"kiedy wybuch\u0142o iii powstanie \u015bl\u0105skie?","answer":"III powstanie \u015bl\u0105skie wybuch\u0142o w nocy z 2 na 3 maja 1921.","context":"Najwy\u017cszej. Na znak protestu 2 maja rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 strajk generalny w kopalniach i hutach. III powstanie \u015bl\u0105skie wybuch\u0142o w nocy z 2 na 3 maja 1921. G\u0142\u00f3wnym jego organizatorem by\u0142a Polska Organizacja Wojskowa G\u00f3rnego \u015al\u0105ska. Decyzj\u0119 o jego rozpocz\u0119ciu podj\u0119to pomimo sprzeciwu rz\u0105du polskiego, na czele kt\u00f3rego sta\u0142 Wincenty Witos. == Przebieg == Powstanie wybuch\u0142o, gdy Komisja Mi\u0119dzysojusznicza przedstawi\u0142a projekt przyznania Niemcom prawie trzech czwartych obszaru plebiscytowego. 3 maja o godz. 2.00 w nocy wszystkie si\u0142y powsta\u0144cze rozpocz\u0119\u0142y akcj\u0119 bojow\u0105. Niemal jednocze\u015bnie z rozpocz\u0119ciem dzia\u0142a\u0144 w nocy z 2 na 3 maja specjalny oddzia\u0142 powsta\u0144czy pod dow\u00f3dztwem por. Tadeusza Puszczy\u0144skiego-Wawelberga (grupa Wawelberg) w ramach akcji \u201eMosty\u201d wysadzi\u0142 w powietrze mosty kolejowe na Odrze. W ten spos\u00f3b przerwano po\u0142\u0105czenia kolejowe z","start_idx":90,"end_idx":147}
{"id":"mrc_6659","question":"co w okresie powstania styczniowego okre\u015blano mianem partii?","answer":"nieregularny oddzia\u0142 powsta\u0144czy, oddzia\u0142 wojskowy z\u0142o\u017cony g\u0142\u00f3wnie z ochotnik\u00f3w, prowadz\u0105cy dzia\u0142ania o charakterze partyzanckim","context":"Partia powsta\u0144cza \u2013 nieregularny oddzia\u0142 powsta\u0144czy, oddzia\u0142 wojskowy z\u0142o\u017cony g\u0142\u00f3wnie z ochotnik\u00f3w, prowadz\u0105cy dzia\u0142ania o charakterze partyzanckim. Okre\u015blenie odnosz\u0105c si\u0119 zwykle do polskich oddzia\u0142\u00f3w z okresu powstania listopadowego i styczniowego, cechuj\u0105cych si\u0119 r\u00f3\u017cnorodnym uzbrojeniem (m.in. dr\u0105gi i kosy) oraz zmiennym sk\u0142adem osobowym, od kilku os\u00f3b do kilku tysi\u0119cy ludzi; zwykle jednak by\u0142y to niewielkie oddzia\u0142y, cz\u0119sto si\u0119 rozpraszaj\u0105ce i \u0142\u0105cz\u0105ce si\u0119 z innymi w now\u0105 parti\u0119 b\u0105d\u017a przy\u0142\u0105czaj\u0105ce si\u0119 do innego oddzia\u0142u. Przyk\u0142ady partii powsta\u0144czych z lat 1863-65: oddzia\u0142y Macieja Marcina Lelewela-Borelowskiego, Kajetana Cieszkowskiego, ks. gen. Stanis\u0142awa Brz\u00f3ski, Zygmunta Sierakowskiego, J\u00f3zefa Wysockiego, Zygmunta Padlewskiego, Micha\u0142a Kruka-Heydenreicha czy W\u0142adys\u0142awa Kononowicza. Partiami nazywano tak\u017ce nieregularne oddzia\u0142y partyzanckie w okresie potopu. Niekiedy odr\u00f3\u017cniano partie szlacheckich wolontariuszy od lu\u017anych \"kup\" ch\u0142opskich walcz\u0105cych ze szwedzkim","start_idx":20,"end_idx":147}
{"id":"mrc_6660","question":"jaki zwi\u0105zek zawodowy powsta\u0142 z inicjatywy stoczniowc\u00f3w?","answer":"Niezale\u017cny Samorz\u0105dny Zwi\u0105zek Zawodowy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d.","context":"zmuszona do negocjacji. 21 sierpnia do Gda\u0144ska przyby\u0142a Komisja Rz\u0105dowa z Mieczys\u0142awem Jagielskim, a do Szczecina z Kazimierzem Barcikowskim. 30 i 31 sierpnia oraz 3 i 11 wrze\u015bnia przedstawiciele komitet\u00f3w strajkowych oraz rz\u0105dz\u0105cej partii podpisali Porozumienia sierpniowe. Na ich mocy 17 wrze\u015bnia w Gda\u0144sku przedstawiciele robotnik\u00f3w z ca\u0142ej Polski powo\u0142ali do \u017cycia og\u00f3lnopolski Niezale\u017cny Samorz\u0105dny Zwi\u0105zek Zawodowy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. Rezultatem podpisanych w Gda\u0144sku, Szczecinie i Jastrz\u0119biu porozumie\u0144 by\u0142o utworzenie \u2013 i w konsekwencji zarejestrowanie przez s\u0105d \u2013 zwi\u0105zku. Napisy \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d i \u201esolidarni\u201d powtarza\u0142y si\u0119 pod r\u00f3\u017cnymi postaciami na murach strajkuj\u0105cej stoczni. 23 sierpnia ukaza\u0142 si\u0119 pierwszy numer \u201eStrajkowego Biuletynu Informacyjnego 'Solidarno\u015b\u0107'\u201d, wydawanego nak\u0142adem Wolnej Drukarni Stoczni Gda\u0144skiej. Zainspirowa\u0142o to Jerzego Janiszewskiego, studenta gda\u0144skiej Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szko\u0142y Sztuk Pi\u0119knych, do stworzenia s\u0142ynnego","start_idx":382,"end_idx":435}
{"id":"mrc_6661","question":"ile tysi\u0119cy jest w milionie?","answer":"106 (tysi\u0105c tysi\u0119cy)","context":"Milion (polski skr\u00f3t: mln) \u2013 liczba o warto\u015bci: 1 000 000 = 106 (tysi\u0105c tysi\u0119cy), jak r\u00f3wnie\u017c liczebnik g\u0142\u00f3wny. W uk\u0142adzie SI mno\u017cnikowi 106 odpowiada przedrostek jednostki miary mega o symbolu M, np. MHz \u2013 megaherc, a jego odwrotno\u015bci (jedna milionowa) 10\u22126 odpowiada mikro o symbolu \u00b5, np. \u00b5m \u2013 mikrometr.","start_idx":60,"end_idx":80}
{"id":"mrc_6662","question":"jakie opery napisa\u0142 stanis\u0142aw moniuszko?","answer":"najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"","context":"Stanis\u0142aw Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) \u2013 polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej. Tworzy\u0142 muzyk\u0119 nacechowan\u0105 narodowo, wplataj\u0105c w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i ta\u0144ce ludowe) oraz wykorzystuj\u0105c utwory polskich poet\u00f3w (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Jeden z najwybitniejszych kompozytor\u00f3w polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem \u201epolskiej opery narodowej\u201d. == Edukacja == Pocz\u0105tkowo w kierunku muzycznym kszta\u0142ci\u0142a go matka, El\u017cbieta z domu Mad\u017carska, m.in. graj\u0105c swemu synowi na klawikordzie \"\u015apiewy historyczne\" Juliana Ursyna Niemcewicza. Gdy w 1827 rodzina przenios\u0142a si\u0119 do Warszawy, o\u015bmioletni Moniuszko rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 muzyki u Augusta Freyera, organisty","start_idx":180,"end_idx":232}
{"id":"mrc_6663","question":"czyim dzie\u0142em jest biblia?","answer":"uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga.","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":211,"end_idx":273}
{"id":"mrc_6664","question":"gdzie dzieje si\u0119 akcja w pustyni i w puszczy?","answer":"Akcja powie\u015bci zaczyna si\u0119 w roku 1884 w Port Said","context":"W pustyni i w puszczy \u2013 powie\u015b\u0107 przygodowa dla m\u0142odzie\u017cy Henryka Sienkiewicza publikowana w odcinkach w latach 1910\u20131911 w dzienniku \u201eKurier Warszawski\u201d, wydana w 1911 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d; prze\u0142o\u017cona na 21 j\u0119zyk\u00f3w (1985), sta\u0142a si\u0119 mi\u0119dzynarodowym bestsellerem. == Fabu\u0142a == Akcja powie\u015bci zaczyna si\u0119 w roku 1884 w Port Said rozmow\u0105 14-letniego Polaka Stasia Tarkowskiego i jego towarzyszki, 8-letniej Angielki Nel. Rozmawiaj\u0105 oni o zatrzymaniu w areszcie domowym \u017cony suda\u0144skiego dozorcy Smaina \u2013 Fatmy \u2013 i jej dzieci przez Anglik\u00f3w. Smain bowiem otrzyma\u0142 pieni\u0105dze od rz\u0105du w celu wykupienia je\u0144c\u00f3w. Jednak zdradzi\u0142, przyw\u0142aszczy\u0142 sobie pieni\u0105dze i przy\u0142\u0105czy\u0142 si\u0119 do powstania Mahdyst\u00f3w. Zatrzymuj\u0105c Fatm\u0119 i jej dzieci, rz\u0105d chce zmusi\u0107 Smaina i przyw\u00f3dc\u0119 Sudanu \u2013 Mahdiego \u2013","start_idx":302,"end_idx":352}
{"id":"mrc_6665","question":"kto napisa\u0142 ewangelie?","answer":"jest Jan Marek, kt\u00f3ry mia\u0142 spisa\u0107 w Rzymie relacj\u0119 Piotra Aposto\u0142a.","context":"Ewangelia Marka [Mk lub Mar] \u2013 lub Ewangelia wed\u0142ug \u015bwi\u0119tego Marka \u2013 druga z kolei, a zarazem najkr\u00f3tsza i najstarsza Ewangelia nowotestamentowa. Jej autorem wed\u0142ug tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej jest Jan Marek, kt\u00f3ry mia\u0142 spisa\u0107 w Rzymie relacj\u0119 Piotra Aposto\u0142a. Jest jedn\u0105 z ewangelii synoptycznych. \u015awi\u0119ty Marek napisa\u0142 Ewangeli\u0119 dla ludzi nieznaj\u0105cych j\u0119zyka aramejskiego oraz zwyczaj\u00f3w \u017cydowskich. W przeciwie\u0144stwie do Mateusza terminy aramejskie zawsze s\u0105 obja\u015bniane, podobnie jak zwyczaje \u017cydowskie. Pod wzgl\u0119dem stylu i j\u0119zyka ust\u0119puje pozosta\u0142ym Ewangeliom. Niewiele jest m\u00f3w Jezusa i s\u0105 one kr\u00f3tkie (poza dwiema, tj. Mk 4,1\u201334 oraz Mk 13,1\u201337). Marek koncentruje si\u0119 na opisie cud\u00f3w i czyn\u00f3w Jezusa. Przez wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swojej historii Ewangelia Marka by\u0142a marginalizowana. Stosunek do niej zmieni\u0142 si\u0119 w ko\u0144cu XVIII wieku, kiedy","start_idx":191,"end_idx":258}
{"id":"mrc_6666","question":"kiedy powsta\u0142o polskie stronnictwo ludowe?","answer":"Zosta\u0142a za\u0142o\u017cona 28 lipca 1895 roku w Rzeszowie","context":"Polskie Stronnictwo Ludowe \u2013 polska partia polityczna dzia\u0142aj\u0105ca w Galicji. Zosta\u0142a za\u0142o\u017cona 28 lipca 1895 roku w Rzeszowie przez m.in. Jakuba Bojk\u0119 i Wys\u0142ouch\u00f3w jako Stronnictwo Ludowe (od 27 lutego 1903 pod nazw\u0105 \u201ePolskie Stronnictwo Ludowe\u201d). Pozostawa\u0142o pod znacznym wp\u0142ywem endecji. Okre\u015blane jest jako galicyjska partia ch\u0142opska. == Charakterystyka programu == G\u0142\u00f3wnymi has\u0142ami programowymi i celami tego ugrupowania politycznego by\u0142y: * odbudowa niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa polskiego, w kt\u00f3rym zostan\u0105 rozwi\u0105zane podstawowe problemy wsi, * autonomia Galicji, * demokratyzacja \u017cycia i wybory powszechne oraz wprowadzenie demokratycznej ordynacji wyborczej, * rozw\u00f3j o\u015bwiaty, * r\u00f3wnouprawnienie ch\u0142op\u00f3w w \u017cyciu politycznym (d\u0105\u017cenie do zapewnienia wi\u0119kszej ich reprezentacji w instytucjach galicyjskich), * d\u0105\u017cenie do powi\u0119kszenia ch\u0142opskich gospodarstw (zw\u0142aszcza tych najmniejszych), * zwi\u0119kszenie mo\u017cliwo\u015bci awansu spo\u0142ecznego mieszka\u0144c\u00f3w wsi,","start_idx":76,"end_idx":123}
{"id":"mrc_6667","question":"ilu wiezniow w polsce?","answer":"Osadzonych jest ok. 81 tys.","context":"z lawinowym wzrostem wydawanych wyrok\u00f3w pozbawienia wolno\u015bci. == System wi\u0119zienny w Polsce == W polskim systemie penitencjarnym jest 87 zak\u0142ad\u00f3w karnych oraz 34 oddzia\u0142y zewn\u0119trzne zak\u0142ad\u00f3w karnych r\u00f3\u017cnego typu, na kt\u00f3re \u0142\u0105cznie przypada oko\u0142o 83 tys. miejsc wi\u0119ziennych. Osadzonych jest ok. 81 tys., a oczekuj\u0105cych na osadzenie 30 tys. W polskich wi\u0119zieniach jest wi\u0119c przestrzegane prawo minimum 3 m\u00b2 w celi na osadzonego. (dane z grudnia 2011 r.). Rocznie zak\u0142ady karne w Polsce opuszcza oko\u0142o 90 tys. os\u00f3b \u015brednio w miesi\u0105cu 7650 a przyjmowanych jest oko\u0142o 7400 skazanych. Problemem s\u0105 narkomani, kt\u00f3rzy na leczenie w specjalnym zak\u0142adzie musz\u0105 czeka\u0107 nawet 2 lata. Opr\u00f3cz kary pozbawienia wolno\u015bci polskie ustawodawstwo przewiduje inne \u015brodki walki z przest\u0119pczo\u015bci\u0105: kar\u0119 ograniczenia wolno\u015bci i doz\u00f3r kuratora.","start_idx":272,"end_idx":299}
{"id":"mrc_6668","question":"jakie wydarzenie wyznacza pocz\u0105tek obecnie trwaj\u0105cej ery w kalendarzu muzu\u0142ma\u0144skim?","answer":"Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej.","context":"os\u00f3b. Jako ostatni, 24 wrze\u015bnia 622 roku, Mekk\u0119 opu\u015bci\u0142 Mahomet wraz ze swoim doradc\u0105 i przyjacielem Abu Bakrem. Uchod\u017acy towarzysz\u0105cy Mahometowi, nazywani \"muhad\u017cirami\" (arab. \"muhad\u017cirun \u2013 ci, kt\u00f3rzy razem wyw\u0119drowali\"), ze wzgl\u0119du na swoje zas\u0142ugi dla religii zaj\u0119li potem najwy\u017csze pozycje w \"ummie\", pierwszej gminie wyznawc\u00f3w islamu. == Znaczenie == Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej. Od tego momentu liczy si\u0119 lata w rachubie kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego oraz kalendarza ira\u0144skiego. Hid\u017cr\u0119 nazywa si\u0119 czasami \"wielk\u0105\", w odr\u00f3\u017cnieniu od \"ma\u0142ej\", czyli pierwszej fali emigracji, gdy w 615 roku kilkudziesi\u0119ciu wyznawc\u00f3w, by unikn\u0105\u0107 prze\u015bladowa\u0144, uda\u0142o si\u0119 do chrze\u015bcija\u0144skiej Etiopii. Kategoria:Islam Kategoria:Wydarzenia 622","start_idx":356,"end_idx":527}
{"id":"mrc_6669","question":"na pami\u0105tke jakiego wydarzenia obchodzimy \u015bwi\u0119to wojska polskiego?","answer":"na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej.","context":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zast\u0105pion\u0105 ustaw\u0105 z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). \u015awi\u0119to to przypada w dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy, poniewa\u017c 15 sierpnia jest r\u00f3wnie\u017c liturgicznym \u015bwi\u0119tem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, dla kt\u00f3rego ustawodawca wprowadzi\u0142 wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez pa\u0144stwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewn\u0119trznej strukturze podkre\u015bla\u0142o sw\u00f3j historyczny rodow\u00f3d i sw\u0105 tradycj\u0119, rozumian\u0105 jako trwanie pa\u0144stwa oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji or\u0119\u017ca polskiego by\u0142o jednym z istotnych czynnik\u00f3w integruj\u0105cych armi\u0119 oraz umacnia\u0142o","start_idx":97,"end_idx":194}
{"id":"mrc_6670","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 henryk pobo\u017cny?","answer":"\u015amier\u0107 Henryka II Pobo\u017cnego na polach pod Legnic\u0105","context":"Henryk zosta\u0142 pochowany w ufundowanym przez siebie klasztorze franciszka\u0144skim we Wroc\u0142awiu. W 1944 roku cia\u0142o Henryka Pobo\u017cnego zosta\u0142o zabrane z grobowca przez naukowc\u00f3w niemieckich i poddane badaniom laboratoryjnym. Pr\u00f3bowano dowie\u015b\u0107, czy ksi\u0105\u017c\u0119 by\u0142 Aryjczykiem. W okresie obl\u0119\u017cenia Wroc\u0142awia cia\u0142o zagin\u0119\u0142o. == Tablica przodk\u00f3w == == Potomstwo == \u015amier\u0107 Henryka II Pobo\u017cnego na polach pod Legnic\u0105 w kr\u00f3tkim czasie doprowadzi\u0142a do rozpadu \u201eMonarchii Henryk\u00f3w \u015al\u0105skich\u201d i uniemo\u017cliwi\u0142a zjednoczenie Polski jeszcze w po\u0142owie XIII stulecia. Henryk pozostawi\u0142 po sobie pi\u0119ciu syn\u00f3w (byli to Boles\u0142aw II Rogatka, Mieszko lubuski, Henryk III Bia\u0142y, Konrad I g\u0142ogowski i W\u0142adys\u0142aw wroc\u0142awski, arcybiskup Salzburga) i pi\u0119\u0107 c\u00f3rek (Gertruda \u2013 \u017cona Boles\u0142awa I mazowieckiego, Konstancja \u2013 \u017cona Kazimierza I kujawskiego, El\u017cbieta \u2013 \u017cona Przemys\u0142a I, Agnieszka \u2013 opatka","start_idx":350,"end_idx":399}
{"id":"mrc_6671","question":"kto uczy\u0142 si\u0119 na uniwersytecie jagiello\u0144skim?","answer":"m.in.: Karol Olszewski, Zygmunt Wr\u00f3blewski, Napoleon Cybulski, Tadeusz Browicz, Marian Smoluchowski, Leon Marchlewski, W\u0142adys\u0142aw Natanson, Kazimierz \u017b\u00f3rawski oraz Stanis\u0142aw Zaremba. W\u015br\u00f3d nauk humanistycznych czo\u0142owymi przedstawicielami byli Micha\u0142 Bobrzy\u0144ski, J\u00f3zef Szujski, Stanis\u0142aw Smolka, Kazimierz Morawski, Franciszek Piekosi\u0144ski, Edmund Krzymuski, Jan Baudouin de Courtenay, Fryderyk Zoll, Stanis\u0142aw Wr\u00f3blewski czy Stanis\u0142aw Estreicher. Na pocz\u0105tku XX wieku studiowa\u0142o na Uniwersytecie Jagiello\u0144skim oko\u0142o 3 tysi\u0119cy student\u00f3w, w tym tak\u017ce pierwsze kobiety, kt\u00f3re mog\u0142y podj\u0105\u0107 studia dopiero w 1894, najpierw na wydziale farmacji, a p\u00f3\u017aniej i innych.","context":"m.in.: Karol Olszewski, Zygmunt Wr\u00f3blewski, Napoleon Cybulski, Tadeusz Browicz, Marian Smoluchowski, Leon Marchlewski, W\u0142adys\u0142aw Natanson, Kazimierz \u017b\u00f3rawski oraz Stanis\u0142aw Zaremba. W\u015br\u00f3d nauk humanistycznych czo\u0142owymi przedstawicielami byli Micha\u0142 Bobrzy\u0144ski, J\u00f3zef Szujski, Stanis\u0142aw Smolka, Kazimierz Morawski, Franciszek Piekosi\u0144ski, Edmund Krzymuski, Jan Baudouin de Courtenay, Fryderyk Zoll, Stanis\u0142aw Wr\u00f3blewski czy Stanis\u0142aw Estreicher. Na pocz\u0105tku XX wieku studiowa\u0142o na Uniwersytecie Jagiello\u0144skim oko\u0142o 3 tysi\u0119cy student\u00f3w, w tym tak\u017ce pierwsze kobiety, kt\u00f3re mog\u0142y podj\u0105\u0107 studia dopiero w 1894, najpierw na wydziale farmacji, a p\u00f3\u017aniej i innych. Legendarn\u0105 pierwsz\u0105 studentk\u0105 pozostaje jednak Nawojka, kt\u00f3ra podobno u\u017cywa\u0142a m\u0119skiego przebrania. O politycznym \u017cyciu UJ a\u017c do pocz\u0105tk\u00f3w XX wieku decydowali konserwaty\u015bci. Na prze\u0142omie wiek\u00f3w wp\u0142ywy zdobyli tak\u017ce nacjonali\u015bci, socjali\u015bci, ludowcy i w mniejszym stopniu chadecy. Spory mi\u0119dzy lewicowcami","start_idx":0,"end_idx":657}
{"id":"mrc_6672","question":"gdzie wyst\u0119puje glukoza?","answer":"Wyst\u0119puje w znacznych ilo\u015bciach w owocach (szczeg\u00f3lnie w winogronach, st\u0105d nazywana jest czasem \"cukrem gronowym\") i miodzie.","context":"Glukoza, D-glukoza \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny, monosacharyd (cukier prosty) z grupy aldoheksoz. Jest bia\u0142ym, drobnokrystalicznym cia\u0142em sta\u0142ym, z roztwor\u00f3w wodnych \u0142atwo krystalizuje jako monohydrat. Jest bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie. Enancjomerem D-glukozy jest L-glukoza, niewyst\u0119puj\u0105ca w organizmach wy\u017cszych. == Wyst\u0119powanie == Glukoza powstaje w organizmach ro\u015blinnych podczas fotosyntezy: Wyst\u0119puje w znacznych ilo\u015bciach w owocach (szczeg\u00f3lnie w winogronach, st\u0105d nazywana jest czasem \"cukrem gronowym\") i miodzie. W organizmach jest sk\u0142adowana w postaci dw\u00f3ch polimer\u00f3w: skrobi u ro\u015blin i glikogenu u zwierz\u0105t. == Budowa cz\u0105steczki == Krystaliczna glukoza ma budow\u0119 cykliczn\u0105. Sze\u015bciocz\u0142onowy pier\u015bcie\u0144 hemiacetalu powstaje w wyniku reakcji grupy aldehydowej przy atomie w\u0119gla C1 z grup\u0105 hydroksylow\u0105 przy atomie w\u0119gla C5 w \u0142a\u0144cuchu. Mo\u017cliwe s\u0105 zatem dwa anomery \u2013 \u03b1 oraz \u03b2","start_idx":407,"end_idx":532}
{"id":"mrc_6673","question":"kto by\u0142 g\u0142\u00f3wnym kontrkandydatem zygmunta wazy do polskiego tronu?","answer":"Maksymiliana Habsburga","context":"Wazie Zamoyski, zmieni\u0142 zdanie, gdy kandydatur\u0119 kr\u00f3lewicza poparli prymas Karnkowski, marsza\u0142ek wielki koronny Andrzej Opali\u0144ski oraz Olbracht \u0141aski. 19 sierpnia prymas nominowa\u0142 Zygmunta Waz\u0119 na kr\u00f3la, za\u015b w odpowiedzi 22 sierpnia ko\u0142o konwokacyjne og\u0142osi\u0142o kr\u00f3lem Maksymiliana Habsburga. Obu elekt\u00f3w nie uzna\u0142o Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie. Obaj kandydaci wyb\u00f3r przyj\u0119li, a o tym kto zostanie koronowany na kr\u00f3la mia\u0142y zdecydowa\u0107 dzia\u0142ania wojenne. == Po elekcji. Wojna o koron\u0119 == 27 wrze\u015bnia 1587 w O\u0142omu\u0144cu Maksymilian Habsburg przyj\u0105\u0142 tytu\u0142 kr\u00f3la Polski i wielkiego ksi\u0119cia Litwy oraz zaprzysi\u0105g\u0142 pakta konwenta. Po wkroczeniu do Korony, jego licz\u0105c\u0105 5000 \u017co\u0142nierzy armi\u0119 zasilili polscy zwolennicy w liczbie 1500. Nast\u0119pnym krokiem mia\u0142o by\u0107 zdobycie stolicy pa\u0144stwa \u2013 Krakowa, jednak op\u00f3r mieszczan udaremni\u0142 ten zamiar. Ostatecznie, po fiasku dzia\u0142a\u0144","start_idx":266,"end_idx":288}
{"id":"mrc_6674","question":"czym jest front atmosferyczny?","answer":"Front meteorologiczny, front atmosferyczny (\u0142ac. \"frons\", czo\u0142o, twarz) \u2013 w\u0105ska strefa przej\u015bciowa oddzielaj\u0105ca masy powietrza o r\u00f3\u017cnych w\u0142a\u015bciwo\u015bciach termicznych i wilgotno\u015bciowych.","context":"Front meteorologiczny, front atmosferyczny (\u0142ac. \"frons\", czo\u0142o, twarz) \u2013 w\u0105ska strefa przej\u015bciowa oddzielaj\u0105ca masy powietrza o r\u00f3\u017cnych w\u0142a\u015bciwo\u015bciach termicznych i wilgotno\u015bciowych. == Opis == W tej strefie, o szeroko\u015bci od kilkudziesi\u0119ciu do kilkuset kilometr\u00f3w, bardzo ma\u0142ym nachyleniu wzgl\u0119dem powierzchni ziemi (kilka stopni), nast\u0119puje mieszanie si\u0119 powietrza, co cz\u0119sto przejawia si\u0119 intensywnymi zjawiskami pogodowymi. Poni\u017cej frontu znajduje si\u0119 powietrze ch\u0142odne, powy\u017cej ciep\u0142e. W zale\u017cno\u015bci od kierunku ruchu mas powietrza rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 front ciep\u0142y \u2013 gdy ciep\u0142e powietrze nasuwa si\u0119 na powietrze ch\u0142odne oraz front ch\u0142odny, gdy ch\u0142odne powietrze wciska si\u0119 pod powietrze ciep\u0142e. W strefie frontu ch\u0142odnego powstaj\u0105 chmury k\u0142\u0119biaste deszczowe, powoduj\u0105c silny ale kr\u00f3tkotrwa\u0142y opad obejmuj\u0105cy ma\u0142y obszar. Front powsta\u0142y z po\u0142\u0105czenia frontu ciep\u0142ego z doganiaj\u0105cym go frontem ch\u0142odnym to","start_idx":0,"end_idx":183}
{"id":"mrc_6675","question":"kiedy powsta\u0142y kantory w polsce?","answer":"W marcu 1989, wkr\u00f3tce po podpisaniu przez rz\u0105d Mieczys\u0142awa Rakowskiego decyzji o otwarciu kantor\u00f3w","context":"zosta\u0142 zwolniony z funkcji dyrektora przedsi\u0119biorstwa pa\u0144stwowego, nast\u0119pnie prowadzi\u0142 kurnik, pieczarkarni\u0119, warsztat samochodowy i biuro pisania poda\u0144. By\u0142 zaprzyja\u017aniony z wicepremierem Ireneuszem Seku\u0142\u0105. W marcu 1989, wkr\u00f3tce po podpisaniu przez rz\u0105d Mieczys\u0142awa Rakowskiego decyzji o otwarciu kantor\u00f3w, uruchomi\u0142 w wielu miejscach na granicy zachodniej pierwsz\u0105 w Polsce sie\u0107 punkt\u00f3w wymiany walut. Wed\u0142ug Piotra Pytlakowskiego od pocz\u0105tku transformacji systemowej z 1989 Aleksandra Gawronika popiera\u0142a redakcja tygodnika \u201eWprost\u201d, w zamian biznesmen wykupywa\u0142 w tygodniku powierzchni\u0119 reklamow\u0105 dla swoich przedsi\u0119biorstw. W 1990 znalaz\u0142 si\u0119 na 1. miejscu listy 100 najbogatszych Polak\u00f3w tygodnika \u201eWprost\u201d; w kolejnych latach zajmowa\u0142 dwukrotnie 6. miejsce (1991, 1992), 22. miejsce (1993) i 92. miejsce (1994). Po podpisaniu umowy z niemieck\u0105 firm\u0105 \u201eTax-free\u201d, Polacy kupuj\u0105cy towary w RFN mogli w","start_idx":208,"end_idx":306}
{"id":"mrc_6676","question":"na kt\u00f3rych igrzyskach polacy zdobyli najwi\u0119cej medali?","answer":"Igrzyskach w Moskwie w 1980","context":"na jednych igrzyskach po dwa z\u0142ote medale: Witold Woyda w indywidualnym i dru\u017cynowym turnieju florecist\u00f3w w 1972 r., Arkadiusz Skrzypaszek w 1992 r. w pi\u0119cioboju nowoczesnym \u2013 indywidualnie i dru\u017cynowo oraz Robert Korzeniowski w chodzie na 20 i 50 km w 2000 r. Najwi\u0119cej medali (32) Polska zdoby\u0142a na Igrzyskach w Moskwie w 1980, za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci nie bra\u0142a udzia\u0142u w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udzia\u0142u w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w bloku wschodniego, zbojkotowa\u0142a Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medali\u015bci olimpijscy otrzymuj\u0105 po zako\u0144czeniu kariery \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne zwane emerytur\u0105 olimpijsk\u0105. ==","start_idx":301,"end_idx":328}
{"id":"mrc_6677","question":"co to jest gatunek?","answer":"Gatunek to w znaczeniu potocznym kategoria albo jako\u015b\u0107 materia\u0142u. \u015aci\u015blejsze znaczenie ma w nauce i technice, szczeg\u00f3lnie tam gdzie spotykamy si\u0119 z klasyfikacj\u0105 pewnych obiekt\u00f3w.","context":"Gatunek to w znaczeniu potocznym kategoria albo jako\u015b\u0107 materia\u0142u. \u015aci\u015blejsze znaczenie ma w nauce i technice, szczeg\u00f3lnie tam gdzie spotykamy si\u0119 z klasyfikacj\u0105 pewnych obiekt\u00f3w. * gatunek (biologia) (\u0142ac. \"species\") * gatunek artystyczny * gatunek drewna * gatunek filmowy * gatunek gry komputerowej * gatunek literacki * gatunek muzyczny * gatunek stopu * gatunek telewizyjny Inne: * Gatunek, (ang. \"Species\"), film z roku 1995 w re\u017cyserii Rogera Donaldsona * Gatunek 2, (ang. \"Species II\"), film z roku 1998 w re\u017cyserii Petera Medaka * Gatunek 3, (ang. \"Species III\"), film z roku 2004 w re\u017cyserii Brada Turnera * Gatunek 4, (ang. \"Species: The Awakening\"), film z roku 2007 w re\u017cyserii Nicka Lyona","start_idx":0,"end_idx":178}
{"id":"mrc_6678","question":"kiedy powsta\u0142y pierwsze pa\u0144stwa?","answer":"Pierwsze struktury pa\u0144stwowe powsta\u0142y w Mezopotamii, staro\u017cytnym Egipcie i staro\u017cytnych Indiach pod koniec czwartego i na pocz\u0105tku trzeciego tysi\u0105clecia przed nasz\u0105 er\u0105.","context":"zasugerowali, by pa\u0144stwem nazywa\u0107 tak\u0105 organizacj\u0119 ludno\u015bci, kt\u00f3ra ma monopol na uzasadnione wykorzystanie si\u0142y w okre\u015blonym obszarze geograficznym. Pierwsze struktury pa\u0144stwowe powsta\u0142y w Mezopotamii, staro\u017cytnym Egipcie i staro\u017cytnych Indiach pod koniec czwartego i na pocz\u0105tku trzeciego tysi\u0105clecia przed nasz\u0105 er\u0105. W Mezopotamii istnia\u0142a pewna liczba wolnych miast. Staro\u017cytny Egipt powsta\u0142 jako pa\u0144stwo bez miast, lecz wykszta\u0142ci\u0142 je w nied\u0142ugim czasie. Pa\u0144stwo z zasady potrzebuje do egzystencji armii, by m\u00f3c spe\u0142ni\u0107 kryteria przytoczonej powy\u017cej definicji. Armia z kolei do skutecznego dzia\u0142ania wymaga biurokracji. Jedynym odst\u0119pstwem od tej regu\u0142y wydaje si\u0119 cywilizacja doliny Indusu, w kt\u00f3rej przypadku nie uda\u0142o si\u0119 znale\u017a\u0107 \u015blad\u00f3w wojska. Pa\u0144stwa pojawi\u0142y si\u0119 na obszarze Chin w p\u00f3\u017anym III lub wczesnym II tysi\u0105cleciu przed nasz\u0105 er\u0105. Na Bliskim Wschodzie","start_idx":149,"end_idx":318}
{"id":"mrc_6679","question":"jak brzmi najstarsze zdanie wypowiedziane w j\u0119zyku polskim?","answer":"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj","context":"53) w wierszu 9. od do\u0142u znajduje si\u0119 zdanie, kt\u00f3re jest uwa\u017cane za najstarsze zapisane w j\u0119zyku polskim: W transliteracji zdanie to brzmi: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, w wyniku transkrypcji mo\u017cna je zapisa\u0107 jako: \"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj\", co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie oznacza: \"Daj, niech ja pomiel\u0119, a ty odpoczywaj\". Zosta\u0142o ono wypowiedziane przez osiad\u0142ego na Dolnym \u015al\u0105sku czeskiego rycerza Boguchwa\u0142a do jego miejscowej \u017cony, gdy ta me\u0142\u0142a ziarno na r\u0119cznych \u017carnach. Znajduje si\u0119 ono w opisie pochodzenia nale\u017c\u0105cej do d\u00f3br klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Jako \u017ce mielenie ziarna by\u0142o wtedy uwa\u017cane za prac\u0119 niegodn\u0105 m\u0119\u017cczyzny, Czech ten zosta\u0142 nazwany przez s\u0105siad\u00f3w Bruka\u0142\u0105 (zbrukany), a przezwisko to da\u0142o tak\u017ce miano ca\u0142ej osadzie. Zdanie to zosta\u0142o okre\u015blone","start_idx":220,"end_idx":254}
{"id":"mrc_6680","question":"kto przyby\u0142 do gniezna w 1000 roku?","answer":"cesarz Otton III","context":"7 a 15 marca 1000 roku w Gnie\u017anie. Do grobu \u015bw. Wojciecha przyby\u0142 cesarz Otton III. Po modlitwie w katedrze spotka\u0142 si\u0119 z ksi\u0119ciem Boles\u0142awem. Podczas zjazdu Otton na\u0142o\u017cy\u0142 na jego g\u0142ow\u0119 diadem i wr\u0119czy\u0142 kopi\u0119 w\u0142\u00f3czni \u015bw. Maurycego. W zamian cesarz otrzyma\u0142 od ksi\u0119cia cz\u0119\u015b\u0107 relikwii \u015bw. Wojciecha. Boles\u0142aw przychyli\u0142 si\u0119 do plan\u00f3w cesarza o Wielkim Cesarstwie. Najdonio\u015blejszym efektem zjazdu by\u0142o utworzenie metropolii gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 pierwszej metropolii ko\u015bcielnej w Polsce podleg\u0142ej wy\u0142\u0105cznie papie\u017cowi, na czele kt\u00f3rej postawiono brata \u015bw. Wojciecha \u2013 Radzima Gaudentego. Wraz z powstaniem nowej metropolii utworzono podleg\u0142e Gnieznu nowe biskupstwa - sufraganie: krakowsk\u0105 z biskupem Popponem, ko\u0142obrzesk\u0105 z biskupem Reinbernem i wroc\u0142awsk\u0105 z biskupem Janem. Biskupstwo pozna\u0144skie pozosta\u0142o poza metropoli\u0105 gnie\u017anie\u0144sk\u0105 a\u017c do \u015bmierci biskupa Ungera.","start_idx":66,"end_idx":82}
{"id":"mrc_6681","question":"z jakich dw\u00f3ch konkurencji sk\u0142ada si\u0119 tzw. kombinacja norweska?","answer":"dw\u00f3ch innych sport\u00f3w zimowych: skok\u00f3w i bieg\u00f3w narciarskich.","context":"Kombinacja norweska (zwana te\u017c nordyck\u0105 oraz klasyczn\u0105) \u2013 sport zimowy, popularny w Europie, a tak\u017ce Japonii oraz Stanach Zjednoczonych. Kombinacja jest po\u0142\u0105czeniem dw\u00f3ch innych sport\u00f3w zimowych: skok\u00f3w i bieg\u00f3w narciarskich. Wraz z biegami i skokami kombinacja nale\u017cy do rodziny sport\u00f3w narciarstwa klasycznego. == Historia == Kombinacja norweska narodzi\u0142a si\u0119 w XIX wieku w Norwegii. To w\u0142a\u015bnie tam 12 lutego 1879 klub Christiania Skiklub zorganizowa\u0142 pierwsze zawody \"Husebyrennet\". Rywalizacja sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z jednego skoku oraz biegu na 4 km. Nie mierzono d\u0142ugo\u015bci skoku, a jedynie oceniano styl przyznaj\u0105c od 1 do 5 punkt\u00f3w. W 1892 zawody przeniesiono z Ullern do innej dzielnicy Oslo \u2013 Holmenkollen. Do dzi\u015b to w\u0142a\u015bnie tam odbywaj\u0105 si\u0119 jedne z najwa\u017cniejszych zawod\u00f3w narciarskich w Norwegii, Holmenkollen Skifestival.","start_idx":165,"end_idx":225}
{"id":"mrc_6682","question":"co uczyni\u0142 herakles pod wp\u0142ywem sza\u0142u?","answer":"Morduj\u0105c swoje dzieci, zamordowa\u0142 tak\u017ce dwoje dzieci Ifiklesa.","context":"s\u0142u\u017cb\u0119 do Eurysteusza. Gdy Herakles odm\u00f3wi\u0142, zes\u0142a\u0142a na niego szale\u0144stwo. W ob\u0142\u0119dzie Herakles zamordowa\u0142 kilkoro ze swoich dzieci. Wed\u0142ug jednej tradycji narz\u0119dziem mordu by\u0142 \u0142uk, wed\u0142ug innej mia\u0142 dzieci powrzuca\u0107 do ognia. Morduj\u0105c swoje dzieci, zamordowa\u0142 tak\u017ce dwoje dzieci Ifiklesa. Ockn\u0105wszy si\u0119 z sza\u0142u, zauwa\u017cy\u0142, co zrobi\u0142, i chcia\u0142 pope\u0142ni\u0107 samob\u00f3jstwo, jednak\u017ce Tezeusz odwi\u00f3d\u0142 go od tego zamiaru, a Herakles porzuci\u0142 Megar\u0119. Swego rodzaju pokut\u0105 mia\u0142a by\u0107 s\u0142u\u017cba u Eurysteusza. Na jego polecenie mia\u0142 wykona\u0107 10 prac (dwie nie zosta\u0142y zaliczone, przez co musia\u0142 wykona\u0107 ich 12). Hera podsuwaj\u0105c pomys\u0142y Eurysteuszowi, stara\u0142a si\u0119 wymy\u015bli\u0107 dla herosa tak trudne zadania, aby ten podczas ich wykonywania zgin\u0105\u0142. == 12 prac Heraklesa == # Zabicie lwa nemejskiego. # Zg\u0142adzenie hydry lernejskiej. # Schwytanie","start_idx":225,"end_idx":287}
{"id":"mrc_6683","question":"jaki sport jest najpopularniejszy w polsce?","answer":"Najpopularniejszymi z nich s\u0105 pi\u0142ka no\u017cna, pi\u0142ka siatkowa, skoki narciarskie, \u017cu\u017cel, lekkoatletyka, pi\u0142ka r\u0119czna, koszyk\u00f3wka, tenis ziemny i sporty walki.","context":"Sport w Polsce. W Polsce uprawia si\u0119 wiele dyscyplin sportowych zar\u00f3wno amatorsko, jak i zawodowo. Najpopularniejszymi z nich s\u0105 pi\u0142ka no\u017cna, pi\u0142ka siatkowa, skoki narciarskie, \u017cu\u017cel, lekkoatletyka, pi\u0142ka r\u0119czna, koszyk\u00f3wka, tenis ziemny i sporty walki. == Historia == 11 pa\u017adziernika 1919 w Krakowie powo\u0142ano do \u017cycia Polski Zwi\u0105zek Lekkiej Atletyki \u2013 pierwsz\u0105 organizacj\u0119 sportow\u0105 w niepodleg\u0142ej Polsce. W\u0142adze zwi\u0105zku, kt\u00f3rego siedzib\u0105 zosta\u0142 Lw\u00f3w \u2013 miasto b\u0119d\u0105ce w\u00f3wczas centrum krajowej lekkoatletyki \u2013 by\u0142y zdania, \u017ce istnieje konieczno\u015b\u0107 organizacji zawod\u00f3w popularyzuj\u0105cych dyscyplin\u0119 oraz b\u0119d\u0105cych sprawdzianem poziomu i umiej\u0119tno\u015bci sportowc\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym postanowiono, \u017ce w lipcu 1920 roku we Lwowie zostanie zorganizowany pierwszy w historii krajowy czempionat. Przed mistrzostwami w odrodzonej Polsce istnia\u0142o zaledwie kilka klub\u00f3w lekkoatletycznych, kt\u00f3rych siedziby znajdowa\u0142y si\u0119","start_idx":99,"end_idx":253}
{"id":"mrc_6684","question":"co mie\u015bci si\u0119 na p\u0142ycie g\u0142\u00f3wnej?","answer":"W komputerze na p\u0142ycie g\u0142\u00f3wnej znajduj\u0105 si\u0119: procesory, pami\u0119\u0107 operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urz\u0105dze\u0144 oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych p\u0142yt zwanych kartami rozszerzaj\u0105cymi (np. PCI), oraz gniazda do urz\u0105dze\u0144 sk\u0142aduj\u0105cych (dyski twarde, nap\u0119dy optyczne itp.), z\u0142\u0105cze klawiatury i zasilacza.","context":"P\u0142yta g\u0142\u00f3wna (ang. \"motherboard\", \"mainboard\") \u2013 obw\u00f3d drukowany urz\u0105dzenia elektronicznego, na kt\u00f3rym montuje si\u0119 najwa\u017cniejsze elementy, umo\u017cliwiaj\u0105c komunikacj\u0119 wszystkim pozosta\u0142ym komponentom i modu\u0142om. W komputerze na p\u0142ycie g\u0142\u00f3wnej znajduj\u0105 si\u0119: procesory, pami\u0119\u0107 operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urz\u0105dze\u0144 oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych p\u0142yt zwanych kartami rozszerzaj\u0105cymi (np. PCI), oraz gniazda do urz\u0105dze\u0144 sk\u0142aduj\u0105cych (dyski twarde, nap\u0119dy optyczne itp.), z\u0142\u0105cze klawiatury i zasilacza. W niekt\u00f3rych konstrukcjach tak\u017ce gniazda do innych urz\u0105dze\u0144 zewn\u0119trznych, do kt\u00f3rych sprz\u0119t znajduje si\u0119 na p\u0142ycie g\u0142\u00f3wnej (port szeregowy, port r\u00f3wnoleg\u0142y, USB). Koncepcj\u0119 zbudowania komputera osobistego wyposa\u017conego tylko w minimum potrzebnych urz\u0105dze\u0144 zmontowanych na jednej p\u0142ycie drukowanej oraz gniazd, do kt\u00f3rych pod\u0142\u0105cza si\u0119 dodatkowe urz\u0105dzenia, zapocz\u0105tkowa\u0142a firma IBM, wprowadzaj\u0105c komputer osobisty, zwany te\u017c PC. == Budowa","start_idx":208,"end_idx":523}
{"id":"mrc_6685","question":"jakie dzia\u0142ania prowadzili emisariusze na ziemiach polskich?","answer":"tajnych wys\u0142annik\u00f3w r\u00f3\u017cnych ugrupowa\u0144 i frakcji politycznych, szczeg\u00f3lnie emigracyjnych, prowadz\u0105cych dzia\u0142alno\u015b\u0107 polityczn\u0105 na terenie Polski, zw\u0142aszcza przygotowuj\u0105cych op\u00f3r zbrojny.","context":"Emisariusz () \u2013 wys\u0142annik polityczny (najcz\u0119\u015bciej tajny), badaj\u0105cy sytuacj\u0119, jaka ma miejsce na danym obszarze. W czasach \"napoleo\u0144skich\" emisariuszem nazywano wys\u0142annika na pola bitew, kt\u00f3ry spisywa\u0142 nazwiska poleg\u0142ych w walce, a nast\u0119pnie informowa\u0142 o \u015bmierci rodzin\u0119 lub bliskich zmar\u0142ego. W okresie rozbior\u00f3w emisariuszami nazywano tajnych wys\u0142annik\u00f3w r\u00f3\u017cnych ugrupowa\u0144 i frakcji politycznych, szczeg\u00f3lnie emigracyjnych, prowadz\u0105cych dzia\u0142alno\u015b\u0107 polityczn\u0105 na terenie Polski, zw\u0142aszcza przygotowuj\u0105cych op\u00f3r zbrojny. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, od czas\u00f3w II wojny \u015bwiatowej, okre\u015blenia \u201eemisariusz\u201d u\u017cywa si\u0119 zamiennie z wyra\u017ceniem \u201etajny kurier\u201d (tj. osoba przemycaj\u0105ca informacje, dokumenty, zdj\u0119cia). Najbardziej znanym polskim emisariuszem by\u0142 Jan Nowak-Jeziora\u0144ski, zwany \"Kurierem z Warszawy\" \u2013 \u017co\u0142nierz Armii Krajowej i cichociemny. == Inne znaczenia == * \"Emisariusz\" \u2013 tytu\u0142 polskiego filmu z 1998 roku o Tadeuszu Chciuku-Celcie, cichociemnym i kurierze","start_idx":336,"end_idx":520}
{"id":"mrc_6686","question":"na jakiej zasadzie dzia\u0142aj\u0105 \u017cabki?","answer":"sie\u0107 niewielkich sklep\u00f3w spo\u017cywczych (typu convenience) dzia\u0142aj\u0105cych w Polsce na zasadzie franczyzy","context":"\u017babka \u2013 sie\u0107 niewielkich sklep\u00f3w spo\u017cywczych (typu convenience) dzia\u0142aj\u0105cych w Polsce na zasadzie franczyzy, utworzona w 1998 roku. 8812 sklep\u00f3w prowadzonych jest przez przesz\u0142o 7400 franczyzobiorc\u00f3w. Centrala sp\u00f3\u0142ki \"\u017babka Polska sp. z o.o.\" prowadz\u0105cej sie\u0107 mie\u015bci si\u0119 w Poznaniu. Sie\u0107 sklep\u00f3w \u017babka obs\u0142ugiwana jest przez siedem centr\u00f3w logistycznych, kt\u00f3re zlokalizowane s\u0105 w Plewiskach, Tychach, Nadarzynie, Pruszczu Gda\u0144skim, Sza\u0142szy, Komornikach oraz Ty\u0144cu Ma\u0142ym. == Historia == W 1998 roku w Poznaniu i Swarz\u0119dzu powsta\u0142o pierwszych siedem eksperymentalnych sklep\u00f3w \u017babka. W tym samym roku podj\u0119to decyzj\u0119 o stworzeniu og\u00f3lnopolskiej sieci sklep\u00f3w typu convenience. Sie\u0107 ta zosta\u0142a stworzona przez Mariusza \u015awitalskiego, by\u0142ego w\u0142a\u015bciciela firmy Elektromis oraz za\u0142o\u017cyciela hurtowni Eurocash oraz sklep\u00f3w Biedronka. Punkty sprzeda\u017cy \u017babki otwierane by\u0142y w miejscowo\u015bciach powy\u017cej 5 tys. mieszka\u0144c\u00f3w","start_idx":8,"end_idx":107}
{"id":"mrc_6687","question":"kto by\u0142 za\u0142o\u017cycielem zespo\u0142u kombi?","answer":"S\u0142awomira \u0141osowskiego","context":"Kombi (pisownia stylizowana: KOMBI) \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 muzyczny, kt\u00f3ry powsta\u0142 w 1976 roku z przekszta\u0142cenia zespo\u0142u Akcenty, za\u0142o\u017conego w 1969 roku przez S\u0142awomira \u0141osowskiego. Muzyka zespo\u0142u bliska jest stylom elektro-rock i synth pop. Kombi by\u0142o jednym z najpopularniejszych polskich zespo\u0142\u00f3w dekady lat 80. Poza piosenkami wykonuje tak\u017ce utwory instrumentalne. Do najpopularniejszych piosenek zespo\u0142u zalicza si\u0119 m.in. \u201eBlack and White\u201d, \u201eHotel twoich sn\u00f3w\u201d, \u201eJej wspomnienie\u201d, \u201eKocha\u0107 ci\u0119 \u2013 za p\u00f3\u017ano\u201d, \u201eKr\u00f3lowie \u017cycia\u201d, \u201eLinia \u017cycia\u201d, \u201eNie ma zysku\u201d, \u201eNasze randez-vous\u201d, \u201ePrzytul mnie\u201d, \u201eS\u0142odkiego mi\u0142ego \u017cycia\u201d, \u201eZa ciosem cios\u201d. Najpopularniejsze utwory instrumentalne zespo\u0142u to \u201eCyfrowa gra\u201d, \u201eKomputerowe serce\u201d, \u201eBez ogranicze\u0144\u201d, \u201eTaniec w s\u0142o\u0144cu\u201d, \u201eWspomnienia z pleneru\u201d i \u201eZaczarowane miasto\u201d. Po 2003 zesp\u00f3\u0142 podzieli\u0142 si\u0119 na dwa od\u0142amy. Pierwszy z nich, czyli grupa Kombii","start_idx":152,"end_idx":173}
{"id":"mrc_6688","question":"co nosi na g\u0142owie papie\u017c?","answer":"Piusk","context":"Piuska lub zucchetto , lub kalotka \u2013 ma\u0142a, okr\u0105g\u0142a czapeczka, noszona przez biskup\u00f3w katolickich na szczycie g\u0142owy. Zasadniczo fioletowa dla biskup\u00f3w, r\u00f3\u017cowa dla arcybiskup\u00f3w nuncjuszy (dese\u0144 mora), purpurowa (czerwona) dla kardyna\u0142\u00f3w, bia\u0142a dla papie\u017ca i emerytowanego papie\u017ca. Piuski nosz\u0105 r\u00f3wnie\u017c niekt\u00f3re zakony w kolorach okre\u015blonych przez konstytucje zakonne; dawniej nosili r\u00f3wnie\u017c duchowni diecezjalni. Prawo noszenia piuski maj\u0105 r\u00f3wnie\u017c opaci klasztor\u00f3w. Jest te\u017c w u\u017cyciu zakonnik\u00f3w w zakonach habitowych (np. u franciszkan\u00f3w), ale nigdy podczas liturgii. Wywodzi si\u0119 ze zwyczaju tonsury. By\u0142 to znak przynale\u017cno\u015bci do stanu duchownego w postaci wygolonego ko\u0142a na szczycie g\u0142owy, przykrywanego w\u0142a\u015bnie piusk\u0105. Wprowadzona w VII w. jako prawo, tonsura zosta\u0142a zniesiona po Soborze Watyka\u0144skim II przez papie\u017ca Paw\u0142a VI. Piuska pozosta\u0142a jako element stroju oficjalnego","start_idx":0,"end_idx":5}
{"id":"mrc_6689","question":"kto dostal zlota pilke 2021?","answer":"Lionel Messi","context":"tej nagrody. Lionel Messi kiedy otrzyma\u0142 Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0119 2021 na gali Frence Football powiedzia\u0142 publicznie do Lewandowskiego, \u017ce wed\u0142ug niego on zas\u0142u\u017cy\u0142 na t\u0105 nagrod\u0119 w 2020 roku. Odwo\u0142anie plebiscytu w 2020 roku spowodowa\u0142o tak\u017ce du\u017c\u0105 debat\u0119 w \u015bwiecie pi\u0142karskim, czy Lewandowski powinien zas\u0142u\u017cy\u0107 na Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0119 te\u017c w 2021 roku. Wybitny niemiecki pi\u0142karz i trener Jungen Klinsmann w jednym z wywiad\u00f3w oznajmi\u0142, \u017ce w tym francuskim plebiscycie pi\u0142karze z Bundesligi nigdy nie b\u0119d\u0105 mie\u0107 jednakowych szans na zwyci\u0119stwo ze m in. ze wzgl\u0119du na to, \u017ce liga hiszpa\u0144ska i angielska s\u0105 najpopularniejsze i ich rozpoznawalno\u015b\u0107 ro\u015bnie w mediach spo\u0142eczno\u015bciowych. === Krytyka za niesp\u00f3jno\u015b\u0107 z innymi r\u00f3wnoleg\u0142ymi plebiscytami === ==== Niesp\u00f3jno\u015b\u0107 z i w 1966 ==== Nagroda za z\u0142ot\u0105 pi\u0142k\u0119","start_idx":13,"end_idx":25}
{"id":"mrc_6690","question":"jak nazywa si\u0119 muzyk graj\u0105cy na fortepianie?","answer":"Pianista","context":"Pianista \u2013 muzyk graj\u0105cy na fortepianie. Piani\u015bci wykonuj\u0105 szeroki repertuar w r\u00f3\u017cnych stylach, w tym muzyk\u0119 powa\u017cn\u0105, jazz, blues oraz r\u00f3\u017cnego rodzaju style muzyki rozrywkowej, w tym muzyk\u0119 rockow\u0105. Umiej\u0119tno\u015b\u0107 gry na fortepianie sprzyja opanowaniu gry na innych instrumentach klawiszowych, takich jak syntezator, klawesyn, czelesta, czy organy. == Piani\u015bci == === Piani\u015bci-kompozytorzy === Wielu znanych kompozytor\u00f3w by\u0142o jednocze\u015bnie pianistami. W gronie tym znajduj\u0105 si\u0119 m.in.: * Isaac Alb\u00e9niz * Charles-Valentin Alkan * Anton Arienski * B\u00e9la Bart\u00f3k * Ludwig van Beethoven * Johannes Brahms * Muzio Clementi * Fryderyk Chopin * Edvard Grieg * Johann Nepomuk Hummel * Ferenc Liszt * Felix Mendelssohn-Bartholdy * Wolfgang Amadeus Mozart * Ignacy Jan Paderewski * Siergiej Prokofjew * Siergiej Rachmaninow * Anton Rubinstein","start_idx":0,"end_idx":8}
{"id":"mrc_6691","question":"do czego zach\u0119ca wierz\u0105cych okres adwentu?","answer":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki zach\u0119ca do udzia\u0142u w rekolekcjach oraz przyst\u0105pienia do sakramentu pokuty i pojednania.","context":"zapowiedzi swoim \u017cyciem, \u017cycia i dzie\u0142a Jezusa z Nazaretu. W\u015br\u00f3d nich Maryj\u0119, Izajasza i Jana Chrzciciela. Adwent jest okresem oczekiwania w ciszy i przygotowania, dlatego Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki zach\u0119ca do udzia\u0142u w rekolekcjach oraz przyst\u0105pienia do sakramentu pokuty i pojednania. Okres ten nie jest czasem pokuty w takim wymiarze jak wielki post, ale posiada swoisty charakter refleksyjny. Trzecia niedziela adwentu jest obchodzona rado\u015bniej. Jest ona nazywana niedziel\u0105 Gaudete. W tym dniu szaty liturgiczne mog\u0105 mie\u0107 r\u00f3\u017cowy kolor. Teksty liturgiczne tego okresu w ci\u0105gu roku liturgicznego s\u0105 nacechowane rado\u015bci\u0105 wynikaj\u0105c\u0105 z zapowiedzi przyj\u015bcia Zbawiciela i Odkupiciela, w sensie tekst\u00f3w prorockich \u2013 jako jego narodzenie, natomiast w \u015bwietle Nowego Testamentu \u2013 jako powt\u00f3rne przyj\u015bcie z moc\u0105 w chwale. W rycie ambrozja\u0144skim adwent trwa","start_idx":172,"end_idx":277}
{"id":"mrc_6692","question":"z czego wykonana by\u0142a rze\u017aba dawida?","answer":"Praca ta jest wykonana z wypalonego br\u0105zu","context":"Dawid Donatella powsta\u0142 w latach 1430 - 40. Jest to pierwszy od czas\u00f3w antyku pos\u0105g nagiego m\u0119\u017cczyzny. Praca ta jest wykonana z wypalonego br\u0105zu, co nadaje jej po\u0142ysk w\u0142a\u015bciwy cia\u0142u nasmarowanemu olejkiem. Ten zabieg ma uwypukli\u0107 anatomi\u0119 rze\u017aby. Dzie\u0142o nawi\u0105zuje do antyku grecko-rzymskiego poprzez wygl\u0105d he\u0142mu z wie\u0144cem i bardzo wyra\u017any kontrapost. Tematyka religijna dzia\u0142a tu jak poga\u0144ski mit. Biblijny bohater przedstawiony po zwyci\u0119skiej walce z Goliatem. Wyst\u0119puje tu wyra\u017ane d\u0105\u017cenie do ukazania pi\u0119kna cia\u0142a ludzkiego poprzez ukazanie jego cech. Zachowano proporcje ludzkiego cia\u0142a (m\u0119\u017cczyzna nadnaturalnej wielko\u015bci). Artysta niezwykle dok\u0142adnie opracowa\u0142 nakrycie g\u0142owy Dawida. Rze\u017aba prawdopodobnie by\u0142a ustawiona na kolumnie, poniewa\u017c tylko patrz\u0105c z do\u0142u, mo\u017cna spojrze\u0107 Dawidowi w oczy. Kopia rze\u017aby jest wr\u0119czana jako nagroda przemys\u0142u filmowego W\u0142och David","start_idx":103,"end_idx":144}
{"id":"mrc_6693","question":"jakie wyr\u00f3\u017cniamy rodzaje pr\u0105du?","answer":"* pr\u0105d okresowo zmienny ** pr\u0105d t\u0119tni\u0105cy ** pr\u0105d przemienny * pr\u0105d nieokresowy","context":"w czasie w dowolny spos\u00f3b. W zale\u017cno\u015bci od charakteru tych zmian mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 nast\u0119puj\u0105ce rodzaje pr\u0105du: * pr\u0105d okresowo zmienny ** pr\u0105d t\u0119tni\u0105cy ** pr\u0105d przemienny * pr\u0105d nieokresowy Wszystkie powy\u017csze pozycje poza ostatni\u0105 s\u0105 przypadkami szczeg\u00f3lnymi pr\u0105du zmiennego i maj\u0105 one swoje specjalne znaczenie w elektrotechnice i elektronice. Pr\u0105d zmienny nieokresowy mo\u017ce reprezentowa\u0107 pr\u0105d o dowolnej zmienno\u015bci w czasie (szara krzywa na rysunku), lub te\u017c pr\u0105d zmieniaj\u0105cy si\u0119 zgodnie z okre\u015blon\u0105 funkcj\u0105 matematyczn\u0105 lub na skutek okre\u015blonego zjawiska fizycznego. Na przyk\u0142ad uderzenie pioruna powoduje powstanie fali udarowej o okre\u015blonym kszta\u0142cie, kt\u00f3ra przebiega jednorazowo, nie ma wi\u0119c charakteru okresowego. Cz\u0119sto termin \"pr\u0105d zmienny\" stosowany jest do pr\u0105du okresowego przemiennego o przebiegu sinusoidalnym (ang.: \"alternating current\", AC). Kategoria:Pr\u0105d elektryczny Kategoria:Teoria obwod\u00f3w","start_idx":107,"end_idx":185}
{"id":"mrc_6694","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 akcja pod arsena\u0142em?","answer":"26 marca 1943","context":"Akcja pod Arsena\u0142em \u2013 akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szereg\u00f3w o kryptonimie \u201eMeksyk II\u201d przeprowadzona 26 marca 1943 w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara \u201eRudego\u201d oraz 20 innych wi\u0119\u017ani\u00f3w przewo\u017conych po przes\u0142uchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do wi\u0119zienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja zosta\u0142a zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d. Jej dow\u00f3dc\u0105 by\u0142 Stanis\u0142aw Broniewski ps. \u201eOrsza\u201d. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowa\u0142o dow\u00f3dc\u0119 Hufca \u201ePraga\u201d warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego \u201eHe\u0144ka\u201d wraz z jego po\u015blubion\u0105 kilka tygodni wcze\u015bniej \u017con\u0105 Walentyn\u0105. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znale\u017ali materia\u0142y wybuchowe, bro\u0144 i","start_idx":111,"end_idx":124}
{"id":"mrc_6695","question":"ile renifer\u00f3w ma miko\u0142aj?","answer":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja wymienionych w wierszu \"A Visit from St. Nicholas\".","context":"jednego z o\u015bmiu pierwotnych renifer\u00f3w \u015awi\u0119tego Miko\u0142aja wymienionych w wierszu \"A Visit from St. Nicholas\". Rudolf urodzi\u0142 si\u0119 ze \u015bwiec\u0105cym czerwonym nosem, przez co sta\u0142 si\u0119 wyrzutkiem i obiektem docinek ze strony innych renifer\u00f3w. Pewnego razu, noc wigilijna by\u0142a tak mglista, \u017ce Miko\u0142aj chcia\u0142 zrezygnowa\u0107 ze swej corocznej podr\u00f3\u017cy dooko\u0142a \u015bwiata. Kiedy jednak zauwa\u017cy\u0142 Rudolfa, zdecydowa\u0142, \u017ce jego nos b\u0119dzie wy\u015bmienit\u0105 lamp\u0105 i o\u015bwietli mu drog\u0119. Od tego czasu Rudolf jest sta\u0142ym cz\u0142onkiem zaprz\u0119gu Miko\u0142aja i cieszy si\u0119 szacunkiem innych renifer\u00f3w. Historia Rudolfa sta\u0142a si\u0119 popularn\u0105 bo\u017conarodzeniow\u0105 opowie\u015bci\u0105, kt\u00f3r\u0105 najcz\u0119\u015bciej przedstawia si\u0119 w formie piosenki lub telewizyjnych program\u00f3w. == Wygl\u0105d == W wierszu Moore\u2019a nie ma szczeg\u00f3\u0142owych opis\u00f3w renifer\u00f3w poza wzmiank\u0105, \u017ce s\u0105 one \u201ema\u0142e\u201d. Ich wygl\u0105d w wi\u0119kszo\u015bci pokazuj\u0105","start_idx":0,"end_idx":107}
{"id":"mrc_6696","question":"komu uda\u0142o sie wyj\u015b\u0107 z hadesu?","answer":"Orfeusza","context":"(tytanomachia) o w\u0142adz\u0119 nad \u015bwiatem; zostali zakuci w miejsce hekatonchejr\u00f3w. Z Hadesu raczej nie wraca\u0142o si\u0119 na ziemi\u0119, ale tak jak w ca\u0142ej mitologii Grek\u00f3w, istnia\u0142y wyj\u0105tki od regu\u0142y. Przyk\u0142adem jest \u017cona utalentowanego muzycznie Orfeusza, Eurydyka. Gdy zmar\u0142a, Orfeusz zszed\u0142 do krainy zmar\u0142ych, graj\u0105c na swoim instrumencie. Gra\u0142 tak pi\u0119knie, \u017ce wzruszy\u0142 nawet Erynie, kt\u00f3re zacz\u0119\u0142y p\u0142aka\u0107 i pozwoli\u0142y pot\u0119pionym na moment wytchnienia. Wzruszeni ich \u0142zami Hades i Persefona (Erynie nigdy przedtem nie p\u0142aka\u0142y) zgodzili si\u0119 odda\u0107 Orfeuszowi \u017con\u0119 pod jednym warunkiem: muzyk b\u0119dzie szed\u0142 przodem, a Eurydyk\u0119 poprowadzi z ty\u0142u Hermes. Orfeusz mia\u0142 nie ogl\u0105da\u0107 si\u0119 za siebie, a\u017c nie wyjd\u0105 z Hadesu. Orfeusz nie dotrzyma\u0142 przyrzeczenia i utraci\u0142 Eurydyk\u0119 na zawsze. == Termin \u201ehades\u201d w Septuagincie == W","start_idx":233,"end_idx":241}
{"id":"mrc_6697","question":"kt\u00f3re miasto by\u0142o stolic\u0105 palestyny?","answer":"Ar-Raml","context":"okr\u0119gi wojskowe Palestyny, ze stolic\u0105 w Ar-Ramli oraz Jordanu, ze stolic\u0105 w Tyberiadzie. W latach 1099-1291 istnia\u0142o w Palestynie \u2013 za\u0142o\u017cone przez krzy\u017cowc\u00f3w \u2013 Kr\u00f3lestwo Jerozolimskie, kt\u00f3re p\u00f3\u017aniej zdobyli egipscy mamelucy. W latach 1516\u20131918 Palestyna wchodzi\u0142a w sk\u0142ad imperium osma\u0144skiego, nie stanowi\u0105c jednolitej jednostki administracyjnej. Zdobyta przez si\u0142y brytyjskie podczas pierwszej wojny \u015bwiatowej sta\u0142a si\u0119 w 1920 roku brytyjskim mandatem, pierwotnie wraz z terytorium wydzielonej z niej w 1922 r. Transjordanii. Zainteresowanie Brytyjczyk\u00f3w Palestyn\u0105 wynika\u0142o z po\u0142o\u017cenia blisko Kana\u0142u Sueskiego oraz staraniami dzia\u0142aczy \u017cydowskiego ruchu narodowego, syjonizmu, kt\u00f3rzy organizowali imigracj\u0119 \u017byd\u00f3w do Palestyny w nadziei na utworzenie tam w\u0142asnego pa\u0144stwa narodowego. Dlatego jeszcze w trakcie wojny, w 1917 r. w tzw. deklaracji Balfoura, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii wyrazi\u0142 intencj\u0119","start_idx":40,"end_idx":47}
{"id":"mrc_6698","question":"co to minimalizm?","answer":"ograniczenie do minimum wymaga\u0144, potrzeb, d\u0105\u017ce\u0144. W uj\u0119ciu szerszym minimalizm sprowadza si\u0119 do przewarto\u015bciowania priorytet\u00f3w, tak aby pozby\u0107 si\u0119 nadmiaru i zb\u0119dnych rzeczy - dobytku, przekona\u0144, zachowa\u0144, zwyczaj\u00f3w, zawi\u0105zk\u00f3w i czynno\u015bci - kt\u00f3re nie dodaj\u0105 naszemu \u017cyciu warto\u015bci, a skupi\u0107 si\u0119 na rzeczach kluczowych, wzbogacaj\u0105cych nasze \u017cycie.","context":"Minimalizm \u2013 ograniczenie do minimum wymaga\u0144, potrzeb, d\u0105\u017ce\u0144. W uj\u0119ciu szerszym minimalizm sprowadza si\u0119 do przewarto\u015bciowania priorytet\u00f3w, tak aby pozby\u0107 si\u0119 nadmiaru i zb\u0119dnych rzeczy - dobytku, przekona\u0144, zachowa\u0144, zwyczaj\u00f3w, zawi\u0105zk\u00f3w i czynno\u015bci - kt\u00f3re nie dodaj\u0105 naszemu \u017cyciu warto\u015bci, a skupi\u0107 si\u0119 na rzeczach kluczowych, wzbogacaj\u0105cych nasze \u017cycie. Metod\u0119 na zapewnienie sobie mo\u017cliwie du\u017cego zakresu wolno\u015bci w \u017cyciu, widz\u0105 nie w dorobieniu si\u0119 du\u017cej ilo\u015bci pieni\u0119dzy, a w ograniczeniu tego, ile pieni\u0119dzy potrzebujemy. == \u015awiat wed\u0142ug minimalist\u00f3w == \"Wed\u0142ug minimalist\u00f3w cz\u0142owiek przez wiele pokole\u0144, tworzy\u0142 \u015bwiat, kt\u00f3ry teraz jego samego konsumuje i niespiesznie trawi. Nowoczesne Spo\u0142ecze\u0144stwo ukszta\u0142towa\u0142o mit sukcesu, w d\u0105\u017ceniu do kt\u00f3rego spalaj\u0105 si\u0119 ca\u0142e tabuny tzw. m\u0142odych \u2013 zdolnych. Podej\u015bcie to sprawia, \u017ce cz\u0142owiek \u017cyje w ci\u0105g\u0142ym","start_idx":13,"end_idx":358}
{"id":"mrc_6699","question":"od kiedy istnieje krus?","answer":"ustaw\u0105 z 20 grudnia 1990.","context":"Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo\u0142ecznego (KRUS) \u2013 instytucja pa\u0144stwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie spo\u0142eczne rolnik\u00f3w, uregulowane ustaw\u0105 z 20 grudnia 1990. Centrala KRUS znajduje si\u0119 przy alei Niepodleg\u0142o\u015bci 190 w Warszawie. == Typy ubezpiecze\u0144 rolnik\u00f3w == W ubezpieczeniu spo\u0142ecznym rolnik\u00f3w funkcjonuj\u0105 na odr\u0119bnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia: * ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci z dotacji bud\u017cetowej, uzupe\u0142nionej dochodami ze sk\u0142adek ubezpieczonych rolnik\u00f3w; * ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzy\u0144skie, realizacj\u0119 \u015bwiadcze\u0144 z tego ubezpieczenia gwarantuj\u0105 jedynie sk\u0142adki od rolnik\u00f3w, gromadzone w Funduszu Sk\u0142adkowym Ubezpieczenia Spo\u0142ecznego Rolnik\u00f3w. Fundusz ten jest osob\u0105 prawn\u0105, funkcje zarz\u0105du pe\u0142ni z urz\u0119du Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolnik\u00f3w. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 KRUS == Kasa prowadzi dzia\u0142alno\u015b\u0107 prewencyjn\u0105 (np. konkurs \"Bezpieczne Gospodarstwo Rolne\"), rehabilitacj\u0119 lecznicz\u0105 i wydzielone orzecznictwo lekarskie,","start_idx":136,"end_idx":161}
{"id":"mrc_6700","question":"dlaczego utworzono nato?","answer":"G\u0142\u00f3wnym celem istnienia NATO w chwili utworzenia by\u0142a obrona militarna przed atakiem ze strony ZSRR i jego pa\u0144stw satelickich, od 1955 zorganizowanych w struktur\u0119 Uk\u0142adu Warszawskiego.","context":"Organizacja Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego. G\u0142\u00f3wnym celem istnienia NATO w chwili utworzenia by\u0142a obrona militarna przed atakiem ze strony ZSRR i jego pa\u0144stw satelickich, od 1955 zorganizowanych w struktur\u0119 Uk\u0142adu Warszawskiego. Po rozpadzie ZSRR i rozwi\u0105zaniu Uk\u0142adu Warszawskiego w 1991 roku, pe\u0142ni rol\u0119 stabilizacyjn\u0105, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania zapobiegaj\u0105ce rozprzestrzenianiu konflikt\u00f3w regionalnych. Pe\u0142ni tak\u017ce rol\u0119 gwaranta bezpiecze\u0144stwa zewn\u0119trznego pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Sojusz opiera si\u0119 na zasadzie kolektywnej obrony, zgodnie z jego podstawowym za\u0142o\u017ceniem, \u017ce napa\u015b\u0107 zbrojna na jednego z cz\u0142onk\u00f3w uwa\u017cana jest za atak przeciw wszystkim cz\u0142onkom. == Zadania i cele == Podstawowym aktem prawnym, b\u0119d\u0105cym podstaw\u0105 dzia\u0142ania NATO jest podpisany 4 kwietnia 1949 roku w Waszyngtonie \"Traktat p\u00f3\u0142nocnoatlantycki\", zwany te\u017c traktatem waszyngto\u0144skim. Umowa jest dokumentem z\u0142o\u017conym z 14 artyku\u0142\u00f3w okre\u015blaj\u0105cych najwa\u017cniejsze zobowi\u0105zania sojusznik\u00f3w wobec","start_idx":44,"end_idx":228}
{"id":"mrc_6701","question":"jakie zastosowanie w technologii gastronomicznej maj\u0105 t\u0142uszcze?","answer":"S\u0142u\u017c\u0105 one do moczenia lub smarowania chleba oraz pieczenia i sma\u017cenia potraw.","context":"u\u017cywane w przemy\u015ble spo\u017cywczym, mydlarskim, w\u0142\u00f3kienniczym i w lecznictwie. T\u0142uszcze jadalne maj\u0105 szerokie zastosowanie kulinarne. W kuchni wyst\u0119puj\u0105 one w formie wysoko skoncentrowanych produkt\u00f3w, takich jak mas\u0142o, smalec, olej, \u0142\u00f3j (kuchnia) i oliwa. S\u0142u\u017c\u0105 one do moczenia lub smarowania chleba oraz pieczenia i sma\u017cenia potraw. == Rola t\u0142uszcz\u00f3w w diecie == T\u0142uszcze spe\u0142niaj\u0105 w diecie cz\u0142owieka szereg wa\u017cnych zada\u0144: s\u0105 no\u015bnikiem smaku, nadaj\u0105 pokarmom w\u0142a\u015bciw\u0105 konsystencj\u0119, wp\u0142ywaj\u0105 na uczucie syto\u015bci, s\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142em niezb\u0119dnych nienasyconych kwas\u00f3w t\u0142uszczowych (NNKT), witamin i substancji bioaktywnych rozpuszczalnych w t\u0142uszczach, dostarczaj\u0105 znaczn\u0105 ilo\u015b\u0107 energii. Niekt\u00f3re kwasy t\u0142uszczowe bior\u0105 tak\u017ce udzia\u0142 w syntezie niekt\u00f3rych hormon\u00f3w tkankowych, m.in. prostaglandyn. T\u0142uszcze s\u0105 niezb\u0119dnym sk\u0142adnikiem pokarmowym. S\u0105 one g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em glicerolu i kwas\u00f3w t\u0142uszczowych, z kt\u00f3rych organizm syntezuje inne lipidy.","start_idx":252,"end_idx":329}
{"id":"mrc_6702","question":"jaki obszar zajmowa\u0142o imperium rzymskie?","answer":"Cesarstwo Rzymskie obejmowa\u0142o w\u00f3wczas wszystkie ziemie okalaj\u0105ce Morze \u015ar\u00f3dziemne oraz Morze Czarne","context":"Konstantyna Wielkiego. == Podzia\u0142 terytorialny == === Podzia\u0142 terytorialny pod koniec IV w. n.e. === Cesarstwo Rzymskie obejmowa\u0142o w\u00f3wczas wszystkie ziemie okalaj\u0105ce Morze \u015ar\u00f3dziemne oraz Morze Czarne * Prefektura Galii ** Brytania (Anglia z Wali\u0105) ** Galia (Szwajcaria, Francja, Nadrenia, Belgia i po\u0142udniowa Holandia) ** Hiszpania (Hiszpania z Portugali\u0105) ** Mauretania Tingita\u0144ska (p\u00f3\u0142nocne Maroko) * Prefektura Italii ** Italia (W\u0142ochy i Korsyka) ** Mauretania Cezarejska (p\u00f3\u0142nocna Algieria) ** Afryka Prokonsularna (Tunezja i Trypolitania) ** Miasto Rzym ** Iliria (Austria, S\u0142owenia, Bawaria, zachodnie W\u0119gry, Bo\u015bnia i Hercegowina, Chorwacja i Czarnog\u00f3ra) * Prefektura Illyricum ** Dacja (zachodnia Bu\u0142garia i Serbia) ** Macedonia ** Grecja * Prefektura Wschodu i Orientu ** Tracja (wschodnia Bu\u0142garia i europejska Turcja) ** Asiana (zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 azjatyckiej Turcji)","start_idx":101,"end_idx":200}
{"id":"mrc_6703","question":"ile gmin w polsce?","answer":"W Polsce, wed\u0142ug stanu z 1 stycznia 2021 r., istnieje 2477 gmin","context":"Lista gmin w Polsce \u2013 lista podstawowych jednostek samorz\u0105du terytorialnego i podzia\u0142u administracyjnego III stopnia w Polsce. == Stan obecny == W Polsce, wed\u0142ug stanu z 1 stycznia 2021 r., istnieje 2477 gmin \u2013 1523 gmin wiejskich, 652 gminy miejsko-wiejskie oraz 302 gminy miejskie, w tym 66 gmin b\u0119d\u0105cych jednocze\u015bnie miastami na prawach powiatu. Ostatnia zmiana w og\u00f3lnej liczbie gmin odby\u0142a si\u0119 w 2019 roku, wraz z likwidacj\u0105 gminy Ostrowice. == Lista gmin w Polsce == Poni\u017csza lista zawiera wykaz polskich gmin u\u0142o\u017conych w kolejno\u015bci wzrastaj\u0105cego kodu TERYT dla danej gminy, a zatem tak\u017ce wg przynale\u017cno\u015bci do wojew\u00f3dztwa i powiatu. Liczb\u0119 ludno\u015bci i powierzchni\u0119 gmin podano wed\u0142ug stanu z 30 czerwca 2020 r. odniesieniu do podzia\u0142u administracyjnego z tego samego","start_idx":145,"end_idx":208}
{"id":"mrc_6704","question":"w jakich obszarach wyst\u0119puje lis pospolity?","answer":"Wyst\u0119puje na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, w cz\u0119\u015bci Azji, w Europie, Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i p\u00f3\u0142nocnej Afryce.","context":"Lis rudy, lis pospolity (\"Vulpes vulpes\") \u2013 gatunek drapie\u017cnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae). Wyst\u0119puje na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, w cz\u0119\u015bci Azji, w Europie, Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i p\u00f3\u0142nocnej Afryce. W XIX wieku zosta\u0142 wprowadzony do Australii, gdzie jest obecnie jednym z najwi\u0119kszych szkodnik\u00f3w (gatunek inwazyjny). Lis rudy jest najwi\u0119kszym z przedstawicieli rodzaju \"Vulpes\", jak i najbardziej rozprzestrzenionym przedstawicielem drapie\u017cnych (Carnivora). Rozprzestrzeniony na ca\u0142ej p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, od ko\u0142a podbiegunowego poprzez Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105, Europ\u0119 i Azj\u0119. Zasi\u0119g jego wyst\u0119powania wzrasta wraz z ekspansj\u0105 cz\u0142owieka, dzi\u0119ki kt\u00f3remu dotar\u0142 m.in. na Australi\u0119, gdzie jest uwa\u017cany za szkodnika zagra\u017caj\u0105cego \u017cyciu przedstawicieli tamtejszych ssak\u00f3w i ptak\u00f3w. Mi\u0119dzy innymi z tych przyczyn zosta\u0142 wpisany na list\u0119 gatunk\u00f3w chronionych IUCN jako gatunek mniejszego ryzyka. Zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c umieszczony na li\u015bcie","start_idx":101,"end_idx":196}
{"id":"mrc_6705","question":"gdzie le\u017cy d\u0119blin?","answer":"w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie ryckim.","context":"D\u0119blin \u2013 miasto w wojew\u00f3dztwie lubelskim, w powiecie ryckim. D\u0119blin po\u0142o\u017cony jest w historycznej Ma\u0142opolsce, w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci ziemi st\u0119\u017cyckiej, przy uj\u015bciu rzeki Wieprz do Wis\u0142y, w szerokiej dolinie rzecznej, kt\u00f3ra osi\u0105ga 15 km szeroko\u015bci. Dolina ma budow\u0119 terasow\u0105. Najstarsza terasa po\u0142o\u017cona jest 20 m nad zwierciad\u0142em Wis\u0142y. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto mia\u0142o 16 058 mieszka\u0144c\u00f3w. W 1629 roku w\u0142a\u015bcicielem wsi w powiecie st\u0119\u017cyckim wojew\u00f3dztwa sandomierskiego by\u0142 Piotr Aleksander Tar\u0142o. == Geneza nazwy == W \u015bredniowiecznych zapiskach mo\u017cna si\u0119 spotka\u0107 z nazwami \"Deblin\" (1505) i \"Deblyn\" (1508) co oznacza, \u017ce osada nazywana by\u0142a wtedy \"Deblinem\". W po\u0142owie XVI wieku pojawia si\u0119 obecna nazwa. Nie istnieje \u017cadna potwierdzona dostatecznymi argumentami hipoteza dotycz\u0105ca jej pochodzenia. W okresie","start_idx":16,"end_idx":60}
{"id":"mrc_6706","question":"sk\u0105d pochodzi woda cisowianka?","answer":"wydobywana w Drzewcach w gminie Na\u0142\u0119cz\u00f3w.","context":"Cisowianka \u2013 naturalna woda mineralna wydobywana w Drzewcach w gminie Na\u0142\u0119cz\u00f3w. Producentem wody jest przedsi\u0119biorstwo Na\u0142\u0119cz\u00f3w Zdr\u00f3j sp. z o.o. == Historia == Nazwa wody pochodzi od fikcyjnego uzdrowiska \u201eCisy\u201d, kt\u00f3re w \"Ludziach bezdomnych\" opisa\u0142 Stefan \u017beromski. Wod\u0119 rozpocz\u0119to wydobywa\u0107 w 1979 roku i dystrybuowa\u0107 pocz\u0105tkowo wy\u0142\u0105cznie na terenie Lubelszczyzny. W XXI wieku rozpocz\u0119to eksport produktu. == Odmiany == Produkowana jest w kilku rodzajach: silnie gazowana, gazowana, niegazowana, lekko gazowana oraz jako musuj\u0105ca Perlage. Jako jedyna woda w Polsce Cisowianka Perlage dost\u0119pna jest w puszce. == Sponsoring == Marka \"Cisowianka\" by\u0142a sponsorem m.in. reprezentacji Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn i Tour de Pologne. == Sk\u0142ad mineralny wody w mg/l == * Kationy: ** Wap\u0144 130,3 ** Magnez 21,9 ** S\u00f3d","start_idx":38,"end_idx":79}
{"id":"mrc_6707","question":"jak\u0105 figur\u0119 nazywamy r\u00f3wnoleg\u0142obokiem?","answer":"R\u00f3wnoleg\u0142obok \u2013 czworok\u0105t maj\u0105cy dwie pary r\u00f3wnoleg\u0142ych bok\u00f3w.","context":"R\u00f3wnoleg\u0142obok \u2013 czworok\u0105t maj\u0105cy dwie pary r\u00f3wnoleg\u0142ych bok\u00f3w. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == R\u00f3wnoleg\u0142obok jest szczeg\u00f3lnym przypadkiem trapezu. Jego przeciwleg\u0142e boki s\u0105 nie tylko r\u00f3wnoleg\u0142e, ale te\u017c r\u00f3wnej d\u0142ugo\u015bci. Jego przek\u0105tne przecinaj\u0105 si\u0119 w po\u0142owie swojej d\u0142ugo\u015bci (nie zawsze pod k\u0105tem prostym). Przeciwleg\u0142e k\u0105ty s\u0105 r\u00f3wnej miary. Suma miar k\u0105t\u00f3w s\u0105siednich, czyli le\u017c\u0105cych przy tym samym boku, wynosi 180\u00b0 (k\u0105t p\u00f3\u0142pe\u0142ny). Szczeg\u00f3lnym przypadkiem r\u00f3wnoleg\u0142oboku jest romb (o wszystkich bokach takiej samej d\u0142ugo\u015bci) oraz prostok\u0105t (o wszystkich k\u0105tach prostych), a tak\u017ce kwadrat (o wszystkich bokach takiej samej d\u0142ugo\u015bci i k\u0105tach prostych). == Wzory == === Oznaczenia === * a, b \u2013 d\u0142ugo\u015bci bok\u00f3w r\u00f3wnoleg\u0142oboku; * h \u2013 wysoko\u015b\u0107 r\u00f3wnoleg\u0142oboku, czyli d\u0142ugo\u015b\u0107 odcinka \u0142\u0105cz\u0105cego dwie podstawy i prostopad\u0142ego do obydwu; * d_1, d_2 \u2013","start_idx":0,"end_idx":62}
{"id":"mrc_6708","question":"czym cechowa\u0142a sie sztuka renesansu?","answer":"Renesansowa architektura nawi\u0105zywa\u0142a do form antycznych nie tylko w zastosowaniu detalu i zdobie\u0144 (porz\u0105dek, belkowanie), przywo\u0142ywa\u0142a te\u017c staro\u017cytn\u0105 teori\u0119 komponowania przestrzeni i trwa\u0142a te\u017c w nieustannym poszukiwaniu nowych proporcji i \u015brodk\u00f3w wyrazu.","context":"w p\u00f3\u017aniejszym klasycyzmie. Renesansowa architektura nawi\u0105zywa\u0142a do form antycznych nie tylko w zastosowaniu detalu i zdobie\u0144 (porz\u0105dek, belkowanie), przywo\u0142ywa\u0142a te\u017c staro\u017cytn\u0105 teori\u0119 komponowania przestrzeni i trwa\u0142a te\u017c w nieustannym poszukiwaniu nowych proporcji i \u015brodk\u00f3w wyrazu. Architekci d\u0105\u017cyli do statycznego, tektonicznego i \u0142atwo pojmowanego kszta\u0142towania konstrukcji i artykulacji. Za tw\u00f3rc\u0119, kt\u00f3ry zapocz\u0105tkowa\u0142 architektur\u0119 renesansu uwa\u017ca si\u0119 Filippo Brunelleschiego, za\u015b za pierwsze dzie\u0142o nowej sztuki \u2013 \"kopu\u0142\u0119\" (a w\u0142a\u015bciwie sklepienie na planie o\u015bmioboku) katedry we Florencji. Realizacja skomplikowanego dzie\u0142a in\u017cynierskiego stanowi\u0142a odrodzenie staro\u017cytnych umiej\u0119tno\u015bci budowlanych i upodoba\u0144 estetycznych. Poszukiwania tw\u00f3rcze Brunelleschiego, szczeg\u00f3lnie widoczne w kaplicy Pazzich przy ko\u015bciele Santa Croce (\u015bw. Krzy\u017ca) we Florencji, oscylowa\u0142y wok\u00f3\u0142 operowania modu\u0142em przestrzennym. Wkr\u00f3tce inni tw\u00f3rcy, jak Michelozzo i Leon Battista Alberti przej\u0119li zasady nowego stylu,","start_idx":27,"end_idx":283}
{"id":"mrc_6709","question":"jaki orze\u0142 jest na godle polski?","answer":"bielika","context":"wschodni, gado\u017cer oraz rybo\u0142\u00f3w. Opr\u00f3cz bielika, g\u0142\u00f3wnym kandydatem do pierwowzoru God\u0142a Polski jest orze\u0142 przedni. Za tym, \u017ce to w\u0142a\u015bnie bielik jest uwidoczniony w herbie, \u015bwiadczy\u0107 mo\u017ce to, \u017ce na wi\u0119kszo\u015bci wizerunk\u00f3w skoki ptaka s\u0105 nieopierzone, dzi\u00f3b jest du\u017cy, a barwa pi\u00f3r bia\u0142a, w\u0142a\u015bciwa barwie pi\u00f3r ogona i g\u0142owy starszych osobnik\u00f3w tego gatunku. W powszechnym mniemaniu bielik jest uwa\u017cany za or\u0142a, jednak w rzeczywisto\u015bci przedstawiciele rodzaju \"Haliaeetus\", do kt\u00f3rego nale\u017cy ten gatunek, s\u0105 genetycznie bli\u017cej spokrewnieni z rodzajami \"Ichthyophaga\", \"Milvus\" i \"Haliastur\" ni\u017c z or\u0142ami w\u0142a\u015bciwymi zgrupowanymi w podrodzinie Aquilinae. Tym niemniej nie tylko w polskim nazewnictwie zwyczajowym bielika okre\u015bla si\u0119 jako or\u0142a \u2013 w krajach Europy Zachodniej okre\u015bla si\u0119 go mianem or\u0142a morskiego (niem. \u2013 \"Seeadler\", ang. \u2013 \"sea-eagle\").","start_idx":39,"end_idx":46}
{"id":"mrc_6710","question":"ile \u0142\u0105cznie mamy zmys\u0142\u00f3w?","answer":"Mo\u017cna si\u0119 spotka\u0107 nawet z teori\u0105, wedle kt\u00f3rej istnieje 21 zmys\u0142\u00f3w.","context":"wyodr\u0119bnionymi. Mo\u017cna si\u0119 spotka\u0107 nawet z teori\u0105, wedle kt\u00f3rej istnieje 21 zmys\u0142\u00f3w. === Zmys\u0142y \u201etradycyjne\u201d === 1. wzrok \u2013 zwi\u0105zany z okiem, umo\u017cliwia rozpoznawanie fal elektromagnetycznych w widzialnym zakresie (\u015bwiat\u0142a). Poniewa\u017c jedne receptory odpowiedzialne s\u0105 za rozpoznawanie koloru (cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 fali), a inne za rozpoznawanie jasno\u015bci (zob. np. nat\u0119\u017cenie o\u015bwietlenia), mo\u017cna wzrok uwa\u017ca\u0107 za zmys\u0142 sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch osobnych zmys\u0142\u00f3w (zob. widzenie fotopowe, widzenie skotopowe, widzenie mezopowe). 2. s\u0142uch \u2013 odbieranie d\u017awi\u0119k\u00f3w za pomoc\u0105 ucha, w kt\u00f3rym drgania powietrza (fale akustyczne) s\u0105 zamieniane na wra\u017cenia s\u0142uchowe. Jest rozpoznawane nat\u0119\u017cenie fali (g\u0142o\u015bno\u015b\u0107) i cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 fali (wysoko\u015b\u0107 d\u017awi\u0119ku). 3. smak \u2013 zwi\u0105zany z j\u0119zykiem i jam\u0105 ustn\u0105. Rejestruje cz\u0105steczki chemiczne. Istniej\u0105 co najmniej cztery rodzaje receptor\u00f3w na j\u0119zyku, dlatego czasem s\u0105 uwa\u017cane","start_idx":16,"end_idx":83}
{"id":"mrc_6711","question":"na czym polega\u0142a taktyka \u017cabich skok\u00f3w?","answer":"a na opanowywaniu po kolei strategicznie najwa\u017cniejszych wysp na drodze do Japonii, przerywana przygotowaniem baz lotniczych i morskich na zdobytych terenach w celu zaatakowania nast\u0119pnego archipelagu.","context":"Taktyka \u017cabich skok\u00f3w (ang. \"Leapfrogging\" lub \"Island-Hopping\") \u2013 taktyka walki w czasie II wojny \u015bwiatowej, wymy\u015blona przez genera\u0142a Douglasa MacArthura i wykorzystywana przez Si\u0142y Zbrojne Stan\u00f3w Zjednoczonych w czasie wojny na Pacyfiku z Japo\u0144czykami od 1943. Polega\u0142a ona na opanowywaniu po kolei strategicznie najwa\u017cniejszych wysp na drodze do Japonii, przerywana przygotowaniem baz lotniczych i morskich na zdobytych terenach w celu zaatakowania nast\u0119pnego archipelagu. Przyspieszy\u0142o to znacznie wygran\u0105 wojsk ameryka\u0144skich.","start_idx":274,"end_idx":475}
{"id":"mrc_6712","question":"jak zmar\u0142 magik?","answer":"wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach.","context":"o sytuacji w grupie wypowiedzia\u0142 si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === \u015amier\u0107 === 26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach. W stanie ci\u0119\u017ckim zosta\u0142 przetransportowany do szpitala, gdzie oko\u0142o godziny 6:45 zmar\u0142. Domnieman\u0105 przes\u0142ank\u0105 jego dzia\u0142ania by\u0142a pr\u00f3ba unikni\u0119cia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej poprzez symulowanie z\u0142ego stanu zdrowia psychicznego, kt\u00f3re w konsekwencji doprowadzi\u0142o do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu. O \u015bmierci rapera wypowiedzieli si\u0119 (kolejno) jego przyjaciele: Sebastian \u201eRahim\u201d Salbert i Wojciech \u201eFokus\u201d Alszer w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: == Teksty == Magik by\u0142 autorem i wsp\u00f3\u0142autorem kilkudziesi\u0119ciu tekst\u00f3w na potrzeby grup Paktofonika i Kaliber 44. Samodzielnie napisa\u0142 m.in. utwory \u201ePlus i minus\u201d i \u201eUs\u0142ysz m\u00f3j g\u0142os\u201d,","start_idx":174,"end_idx":259}
{"id":"mrc_6713","question":"kt\u00f3ry cesarz ustanowi\u0142 chrze\u015bcija\u0144stwo religi\u0105 panuj\u0105c\u0105 w rzymie?","answer":"Teodozjusz I Wielki","context":"Teodozjusz I Wielki, \"Flavius Theodosius, Theodosius I\" (ur. 11 stycznia 347, zm. 17 stycznia 395) \u2013 ostatni cesarz w\u0142adaj\u0105cy zar\u00f3wno wschodni\u0105, jak i zachodni\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cesarstwa rzymskiego. Panowa\u0142 od 379 roku, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3lnie z Gracjanem (do 383) i Walentynianem II (do 392), p\u00f3\u017aniej samodzielnie. Podczas jego rz\u0105d\u00f3w Goci przej\u0119li kontrol\u0119 nad Iliri\u0105 i osiedlili si\u0119 na po\u0142udnie od Dunaju w obr\u0119bie granic cesarstwa. By\u0142 autorem dekret\u00f3w, kt\u00f3re w praktyce uczyni\u0142y chrze\u015bcija\u0144stwo nicejskie religi\u0105 pa\u0144stwow\u0105 w Imperium Romanum. Z pierwsz\u0105 \u017con\u0105, Aeli\u0105 Flacyll\u0105, mia\u0142 syn\u00f3w: Arkadiusza i Honoriusza oraz c\u00f3rk\u0119 Pulcheri\u0119. Po \u015bmierci \u017cony w 386 roku Teodozjusz o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Gall\u0105 \u2013 siostr\u0105 Walentyniana II \u2013 z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 c\u00f3rk\u0119 Gall\u0119 Placydi\u0119. == Obj\u0119cie w\u0142adzy i konflikt z Gotami ==","start_idx":0,"end_idx":19}
{"id":"mrc_6714","question":"kim jest przedstawiciel ustawowy?","answer":"Przedstawiciel ustawowy \u2013 osoba dokonuj\u0105ca czynno\u015bci prawnej w cudzym imieniu, kt\u00f3rej \u017ar\u00f3d\u0142em umocowania s\u0105 inne zdarzenia prawne ni\u017c czynno\u015b\u0107 prawna reprezentowanego, tj. udzielenie przez niego pe\u0142nomocnictwa.","context":"Przedstawiciel ustawowy \u2013 osoba dokonuj\u0105ca czynno\u015bci prawnej w cudzym imieniu, kt\u00f3rej \u017ar\u00f3d\u0142em umocowania s\u0105 inne zdarzenia prawne ni\u017c czynno\u015b\u0107 prawna reprezentowanego, tj. udzielenie przez niego pe\u0142nomocnictwa. Przedstawicielami ustawowymi mog\u0105 by\u0107 osoby fizyczne, maj\u0105ce pe\u0142n\u0105 zdolno\u015b\u0107 do czynno\u015bci prawnych. Przedstawicielstwo ustawowe jest uregulowane w art. 95\u201396 Kodeksu cywilnego: * Art. 95 \u00a7 1 \u2013 z zastrze\u017ceniem wyj\u0105tk\u00f3w w ustawie przewidzianych albo wynikaj\u0105cych z w\u0142a\u015bciwo\u015bci czynno\u015bci prawnej, mo\u017cna dokona\u0107 czynno\u015bci prawnej przez przedstawiciela. * Art. 95 \u00a7 2 \u2013 czynno\u015b\u0107 prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania poci\u0105ga za sob\u0105 skutki bezpo\u015brednio dla reprezentowanego. * Art. 96 \u2013 umocowanie do dzia\u0142ania w cudzym imieniu mo\u017ce opiera\u0107 si\u0119 na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na o\u015bwiadczeniu reprezentowanego (pe\u0142nomocnictwo). Dla zrozumienia instytucji przedstawiciela ustawowego znaczenie","start_idx":0,"end_idx":210}
{"id":"mrc_6715","question":"kto prowadzi dzie\u0144 po dniu?","answer":"Piotr Jaco\u0144 i Krzysztof G\u00f3rlicki","context":"Dzie\u0144 po dniu \u2013 program informacyjny emitowany w TVN24 od poniedzia\u0142ku do pi\u0105tku o 23:00. Od stycznia 2010 r\u00f3wnie\u017c w weekend. W magazynie podsumowuje si\u0119 najwa\u017cniejsze wydarzenia danego dnia, z kraju, ze \u015bwiata, z gospodarki i ze sportu oraz podawana jest prognoza pogody na nast\u0119pny dzie\u0144. Jest zwykle ostatnim w ci\u0105gu dnia programem TVN24 nadawanym na \u017cywo. Po nim nast\u0119puje nocny blok powt\u00f3rek, a stacja wraca do przekazu na \u017cywo dopiero o 5:55, gdy rozpoczyna si\u0119 \"Poranek TVN24\". Program prowadz\u0105 mi\u0119dzy innymi Piotr Jaco\u0144 i Krzysztof G\u00f3rlicki . ==Przypisy== Kategoria:Programy TVN24 Kategoria:Telewizyjne programy informacyjne","start_idx":516,"end_idx":548}
{"id":"mrc_6716","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 kanonizacja jana paw\u0142a ii?","answer":"27 kwietnia 2014","context":"Kanonizacja Jana XXIII i Jana Paw\u0142a II (r\u00f3wnie\u017c kanonizacja stulecia) \u2013 uroczysto\u015b\u0107 religijna, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce 27 kwietnia 2014 w Watykanie na placu \u015awi\u0119tego Piotra, podczas kt\u00f3rej dwaj papie\u017ce XX wieku \u2013 b\u0142ogos\u0142awiony Jan XXIII oraz b\u0142ogos\u0142awiony Jan Pawe\u0142 II \u2013 zostali og\u0142oszeni \u015bwi\u0119tymi Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. 5 lipca 2013 w Watykanie mia\u0142o miejsce oficjalne wydanie dekretu w sprawie cudu za wstawiennictwem b\u0142. Jana Paw\u0142a II. Za cud uznano, jak poinformowa\u0142 ks. Federico Lombardi, zatwierdzone przez lekarzy i teolog\u00f3w z Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych i w ich opinii niewyt\u0142umaczalne z medycznego punktu widzenia uzdrowienie Floribeth Mory Diaz \u2013 Kostarykanki cierpi\u0105cej na nieoperacyjnego t\u0119tniaka m\u00f3zgu. Jako cud opisano sytuacj\u0119, w kt\u00f3rej kobieta, ogl\u0105daj\u0105c beatyfikacj\u0119 Jana Paw\u0142a II, zacz\u0119\u0142a si\u0119 do niego modli\u0107, po","start_idx":115,"end_idx":131}
{"id":"mrc_6717","question":"w czasie przysz\u0142ym z\u0142o\u017conym wyst\u0119puj\u0105 tylko czasowniki w aspekcie?","answer":"w czasie przysz\u0142ym z\u0142o\u017conym odmieniaj\u0105 si\u0119 wy\u0142\u0105cznie czasowniki aspektu niedokonanego","context":"Czas przysz\u0142y z\u0142o\u017cony \u2013 jeden z dw\u00f3ch (obok czasu przysz\u0142ego prostego) rodzaj\u00f3w gramatycznego czasu przysz\u0142ego, je\u015bli za kryterium podzia\u0142u przyj\u0105\u0107 liczb\u0119 wyraz\u00f3w tworz\u0105cych form\u0119 czasu. W czasach z\u0142o\u017conych co najmniej (i najcz\u0119\u015bciej) dwa wyrazy tworz\u0105 t\u0119 form\u0119. == J\u0119zyk polski == W j\u0119zyku polskim w czasie przysz\u0142ym z\u0142o\u017conym odmieniaj\u0105 si\u0119 wy\u0142\u0105cznie czasowniki aspektu niedokonanego, np. \"pisa\u0107\"; czasowniki dokonane (np. \"napisa\u0107\") wymagaj\u0105 ju\u017c odmiany w czasie przysz\u0142ym prostym. Czas przysz\u0142y z\u0142o\u017cony w j\u0119zyku polskim sk\u0142ada si\u0119 z: * przysz\u0142ej formy czasownika \"by\u0107\" (\"b\u0119d\u0119, b\u0119dziesz, b\u0119dzie...\" itd.), pe\u0142ni\u0105cej funkcj\u0119 czasownika posi\u0142kowego, * oraz bezokolicznika (np. \"pisa\u0107\") lub imies\u0142owu przesz\u0142ego (postaci \"\"-\u0142\"\") danego, odmienianego czasownika (np. \"pisa\u0142, pisa\u0142a, pisali, pisa\u0142y\"). Cho\u0107 zar\u00f3wno forma z u\u017cyciem bezokolicznika, jak i forma z u\u017cyciem imies\u0142owu na","start_idx":299,"end_idx":384}
{"id":"mrc_6718","question":"kiedy zosta\u0142 napisany nowy testament?","answer":"mi\u0119dzy rokiem 50 a 120 po Chrystusie","context":"Nowy Testament (gr. \u1f29 \u039a\u03b1\u03b9\u03bd\u1f74 \u0394\u03b9\u03b1\u03b8\u03ae\u03ba\u03b7, H\u0113 Kain\u0113 Diath\u0113k\u0113) \u2013 druga, po Starym Testamencie, cz\u0119\u015b\u0107 Biblii chrze\u015bcija\u0144skiej; zbi\u00f3r dwudziestu siedmiu ksi\u0105g, napisanych przez pi\u0119tnastu lub szesnastu autor\u00f3w mi\u0119dzy rokiem 50 a 120 po Chrystusie w formie koine j\u0119zyka starogreckiego. S\u0105 one skierowane do os\u00f3b indywidualnych lub wsp\u00f3lnot chrze\u015bcija\u0144skich. Do czas\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych przekazany w postaci odpis\u00f3w i kopii, z kt\u00f3rych najstarsze manuskrypty pochodz\u0105 z II wieku, a pe\u0142ny odpis z IV wieku. Nowy Testament jest uwa\u017cany za jeden z fundamentalnych tekst\u00f3w dla zrozumienia ludzkiej historii. Kszta\u0142towa\u0142 postawy i zachowania chrze\u015bcijan przez dwa tysi\u0105ce lat. Pozostaje g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em chrze\u015bcija\u0144skiej doktryny i etyki. Od XVIII wieku jest przedmiotem bada\u0144 uczonych, kt\u00f3rzy cz\u0119sto podchodz\u0105 do niego krytycznie. Rezultaty tych bada\u0144 s\u0105 niekiedy bardzo z\u0142o\u017cone.","start_idx":200,"end_idx":236}
{"id":"mrc_6719","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 wybory prezydenckie 2020?","answer":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020.","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":0,"end_idx":108}
{"id":"mrc_6720","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"1978 roku. === Koniec II wojny \u015bwiatowej === Naloty dywanowe ameryka\u0144skich \u201elataj\u0105cych fortec\u201d zniszczy\u0142y Tokio i inne miasta japo\u0144skie. 8 sierpnia Zwi\u0105zek Radziecki wypowiedzia\u0142 wojn\u0119 Japonii, a radzieckie i mongolskie dywizje pod dow\u00f3dztwem marsza\u0142ka Aleksandra Wasilewskiego wkroczy\u0142y do Mand\u017curii, rozbijaj\u0105c szybko japo\u0144sk\u0105 Armi\u0119 Kwantu\u0144sk\u0105 genera\u0142a Otoz\u014d Yamady, k\u0142ad\u0105c kres istnieniu Mand\u017cukua i Mengjianu. 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroszim\u0119 i Nagasaki, co walnie przyczyni\u0142o si\u0119 do z\u0142amania ducha oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku. (1 wrze\u015bnia czasu \u015brodkowoeuropejskiego). Decyzj\u0119 o u\u017cyciu broni j\u0105drowej spowodowa\u0142y prognozowane bardzo wysokie straty w planowanej inwazji na Japoni\u0119 (operacja \u201eDownfall\u201d). Po wojnie kilka grup \u017co\u0142nierzy japo\u0144skich, cz\u0119sto nie\u015bwiadomych zako\u0144czenia konfliktu, prowadzi\u0142o op\u00f3r lub ukrywa\u0142o si\u0119","start_idx":554,"end_idx":614}
{"id":"mrc_6721","question":"czym by\u0142a noc \u015bwi\u0119tego bart\u0142omieja?","answer":"potoczne okre\u015blenie rzezi na hugenotach (francuskich ewangelikach reformowanych \u2013 kalwinach) dokonanej przez katolik\u00f3w w Pary\u017cu","context":"Noc \u015bw. Bart\u0142omieja, zwana r\u00f3wnie\u017c krwawym weselem paryskim, a przez analogi\u0119 do nieszpor\u00f3w sycylijskich jutrzni\u0105 parysk\u0105 \u2013 potoczne okre\u015blenie rzezi na hugenotach (francuskich ewangelikach reformowanych \u2013 kalwinach) dokonanej przez katolik\u00f3w w Pary\u017cu, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce w nocy z 23 na 24 sierpnia 1572. Nazwa pochodzi od \u015bw. Bart\u0142omieja Aposto\u0142a, kt\u00f3rego \u015bwi\u0119to liturgiczne przypada na 24 sierpnia. == T\u0142o historyczne == === \u015alub i atak protestant\u00f3w na Niderlandy === Francja by\u0142a wyniszczona buntami hugenot\u00f3w, kt\u00f3re w ci\u0105gu 10 lat wybucha\u0142y trzy razy. Katarzyna Medycejska uzna\u0142a, \u017ce jedyn\u0105 szans\u0105 na zaprowadzenie pokoju jest ma\u0142\u017ce\u0144stwo Henryka, syna kalwi\u0144skiej kr\u00f3lowej Nawarry Joanny d\u2019Albret, z jej c\u00f3rk\u0105 Ma\u0142gorzat\u0105. W przygotowaniach do \u015blubu uczestniczy\u0142y tysi\u0105ce kalwin\u00f3w, a sama Katarzyna ok\u0142ama\u0142a kardyna\u0142a de Bourbon, \u017ce papie\u017c Grzegorz","start_idx":124,"end_idx":251}
{"id":"mrc_6722","question":"co to orbita?","answer":"Orbita \u2013 tor cia\u0142a (cia\u0142a niebieskiego lub sztucznego satelity) poruszaj\u0105cego si\u0119 pod wp\u0142ywem si\u0142 grawitacji.","context":"Orbita \u2013 tor cia\u0142a (cia\u0142a niebieskiego lub sztucznego satelity) poruszaj\u0105cego si\u0119 pod wp\u0142ywem si\u0142 grawitacji. W Uk\u0142adzie S\u0142onecznym Ziemia, inne planety, planetoidy, komety i mniejsze cia\u0142a poruszaj\u0105 si\u0119 po swoich orbitach wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca. Z kolei ksi\u0119\u017cyce kr\u0105\u017c\u0105 po orbitach wok\u00f3\u0142 planet macierzystych. Orbity dw\u00f3ch cia\u0142 przyci\u0105gaj\u0105cych si\u0119 tylko si\u0142\u0105 grawitacji daje si\u0119 wyznaczy\u0107 z newtonowskich praw ruchu. Mo\u017cna w ten spos\u00f3b opisa\u0107 ruch wi\u0119kszo\u015bci planet Uk\u0142adu S\u0142onecznego. W przypadku du\u017cych mas po\u0142o\u017conych blisko siebie lub poruszaj\u0105cych si\u0119 ze znacznymi pr\u0119dko\u015bciami konieczne jest zastosowanie og\u00f3lnej teorii wzgl\u0119dno\u015bci. Przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 tutaj Merkury, kt\u00f3rego ruch orbitalny odbiega na tyle od praw newtonowskich, \u017ce jest to widoczne w pomiarach astronomicznych. Izaak Newton poda\u0142 analityczne rozwi\u0105zanie r\u00f3wna\u0144 ruchu dla uk\u0142adu dw\u00f3ch punkt\u00f3w materialnych oddzia\u0142uj\u0105cych","start_idx":0,"end_idx":109}
{"id":"mrc_6723","question":"za co odpowiadaj\u0105 chromosomy?","answer":"organizacji materia\u0142u genetycznego wewn\u0105trz kom\u00f3rki.","context":"Chromosom \u2013 forma organizacji materia\u0142u genetycznego wewn\u0105trz kom\u00f3rki. Nazwa pochodzi z j\u0119zyka greckiego, gdzie (chroma, kolor) i (soma, cia\u0142o). Chromosomy rozr\u00f3\u017cniano poprzez wybarwienie. Pierwszy raz terminu tego u\u017cy\u0142 Heinrich Wilhelm Waldeyer w roku 1888. == Budowa == Chromosomy wyst\u0119puj\u0105 w formie mikroskopijnej struktury, najlepiej widocznej w metafazie podzia\u0142u kom\u00f3rkowego, kiedy to s\u0105 najbardziej skondensowane. Chromosomy eukariont\u00f3w s\u0105 zbudowane z dw\u00f3ch siostrzanych chromatyd, po\u0142\u0105czonych w jednym punkcie centromerem (wyj\u0105tkiem s\u0105 chromosomy powsta\u0142e po p\u0119kni\u0119ciu centromeru w trakcie podzia\u0142u j\u0105dra kom\u00f3rkowego \u2013 pod koniec metafazy). Ka\u017cda z chromatyd utworzona jest z jednej liniowej podw\u00f3jnej helisy DNA. U organizm\u00f3w prokariotycznych chromosom stanowi jedna, zwykle kolista, podw\u00f3jna ni\u0107 DNA. Zar\u00f3wno u prokariont\u00f3w, jak i eukariont\u00f3w, chromosomowy DNA zwi\u0105zany jest w kompleksy z bia\u0142kami histonowymi","start_idx":18,"end_idx":70}
{"id":"mrc_6724","question":"w jakiej stacji pracowali naukowcy w zaczarowanej zagrodzie?","answer":"stacja im. Dobrowolskiego na wschodnich wybrze\u017cach Antarktydy","context":"\"Zaczarowana zagroda\" \u2013 ksi\u0105\u017cka wydana przez Alin\u0119 Centkiewicz i Czes\u0142awa Centkiewicza w 1963 roku. == Fabu\u0142a == Akcja ksi\u0105\u017cki dzieje si\u0119 na Antarktydzie (stacja im. Dobrowolskiego na wschodnich wybrze\u017cach Antarktydy). Badacze chcieli oznakowa\u0107 pingwiny obr\u0105czkami i znakami na plecach, \u017ceby sprawdzi\u0107 tras\u0119 w\u0119dr\u00f3wki w czasie zimy polarnej. Interesowa\u0142o ich te\u017c, czy ptaki wr\u00f3c\u0105 do swoich gniazd. Zbudowali specjaln\u0105 zagrod\u0119 i tam gromadzili pingwiny Adeli. Pingwiny ucieka\u0142y z lodowej zagrody, wchodz\u0105c sobie na plecy, a ludzie nie wiedzieli, w jaki spos\u00f3b to robi\u0105. Pierwszego dnia pingwiny uciek\u0142y, a zosta\u0142 tylko jeden, nazwany przez profesora (badacza) \u201eelegancikiem\u201d. Drugiego dnia ludzie podwy\u017cszyli mur lodowej zagrody, ale i tak pingwiny si\u0119 z niej wydosta\u0142y (w \u015brodku pozosta\u0142y dwa). Pilot helikoptera z s\u0105siedniej stacji badawczej,","start_idx":155,"end_idx":216}
{"id":"mrc_6725","question":"z ilu zawodnik\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 dru\u017cyna siatk\u00f3wki?","answer":"Mecze siatk\u00f3wki rozgrywane s\u0105 przez dwa sze\u015bcioosobowe zespo\u0142y, a \u0142\u0105cznie z rezerwowymi jeden zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 si\u0119 maksymalnie z 14 zawodnik\u00f3w","context":"parametry, czyli obw\u00f3d, ci\u0119\u017car, ci\u015bnienie, typ, kolor. === Sk\u0142ad zespo\u0142u i jego ustawienie === Mecze siatk\u00f3wki rozgrywane s\u0105 przez dwa sze\u015bcioosobowe zespo\u0142y, a \u0142\u0105cznie z rezerwowymi jeden zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 si\u0119 maksymalnie z 14 zawodnik\u00f3w, trenera, dw\u00f3ch asystent\u00f3w trenera, lekarza i fizjoterapeuty. Podstawowymi pozycjami w siatk\u00f3wce s\u0105: przyjmuj\u0105cy, atakuj\u0105cy, \u015brodkowy, rozgrywaj\u0105cy i libero. Kapitanem zespo\u0142u mo\u017ce zosta\u0107 jeden z zawodnik\u00f3w. Poprzednio nie m\u00f3g\u0142 nim by\u0107 libero, co zosta\u0142o zmienione na trzydziestym si\u00f3dmym \u015awiatowym Kongresie FIVB; od 1 stycznia 2022 roku libero mo\u017ce zosta\u0107 kapitanem. Je\u015bli wyznaczony kapitan znajduje si\u0119 na \u0142awce rezerwowych, wyznaczany jest \"graj\u0105cy kapitan\", kt\u00f3ry traci uprawnienia automatycznie z powrotem wyznaczonego kapitana na boisko i tylko oni (kapitan wyznaczony lub graj\u0105cy) maj\u0105 prawo w imieniu dru\u017cyny poprosi\u0107 s\u0119dziego","start_idx":95,"end_idx":240}
{"id":"mrc_6726","question":"jaki nap\u0119d maj\u0105 bolidy f1?","answer":"Po zmianach w przepisach w 2014 r. u\u017cywane s\u0105 turbodo\u0142adowane silniki V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra.","context":"Samoch\u00f3d Formu\u0142y 1 (potocznie bolid) \u2013 jednomiejscowy samoch\u00f3d wy\u015bcigowy o otwartym nadwoziu i ko\u0142ach wystaj\u0105cych poza profil kokpitu, budowany \u015bci\u015ble wed\u0142ug regulacji Formu\u0142y 1 FIA. Jego specyfikacje zmienia\u0142y si\u0119 na przestrzeni lat. Koszt projektowania i budowy bolidu wymaga setek godzin w tunelu aerodynamicznym a koszty cz\u0119sto przekraczaj\u0105 100 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Na rok 2007 bud\u017cet stajni BMW Sauber wynosi\u0142 355 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Wiele pieni\u0119dzy poch\u0142ania rozw\u00f3j, badania i testy w tunelu aerodynamicznym. == Silnik == Po zmianach w przepisach w 2014 r. u\u017cywane s\u0105 turbodo\u0142adowane silniki V6 o pojemno\u015bci 1,6 litra. Zast\u0105pi\u0142y one wolnoss\u0105ce, 2,4-litrowe jednostki w konfiguracji V8, kt\u00f3re by\u0142y stosowane od sezonu 2006. Moc silnik\u00f3w wynosi ok. 750 KM (stare jednostki V10 mia\u0142y moc blisk\u0105 1000 KM, s\u0105 to","start_idx":523,"end_idx":619}
{"id":"mrc_6727","question":"od kiedy kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych?","answer":"polska ustawa z dnia 15 wrze\u015bnia 2000 r.","context":"Kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych (oficjalny skr\u00f3t to K.s.h., w j\u0119zyku prawniczym u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c: KSH, k.s.h.) \u2013 polska ustawa z dnia 15 wrze\u015bnia 2000 r. \u2013 Kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych zawieraj\u0105ca przepisy normuj\u0105ce ustr\u00f3j sp\u00f3\u0142ek handlowych, do kt\u00f3rych zaliczaj\u0105 si\u0119: * sp\u00f3\u0142ki osobowe: ** sp\u00f3\u0142ka jawna, ** sp\u00f3\u0142ka partnerska, ** sp\u00f3\u0142ka komandytowa, ** sp\u00f3\u0142ka komandytowo-akcyjna, * sp\u00f3\u0142ki kapita\u0142owe: ** sp\u00f3\u0142ka z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105, ** prosta sp\u00f3\u0142ka akcyjna, ** sp\u00f3\u0142ka akcyjna. Kodeks ten nie reguluje natomiast innych sp\u00f3\u0142ek (nieb\u0119d\u0105cych podmiotami prawa, lecz wy\u0142\u0105cznie umow\u0105 cywilnoprawn\u0105) \u2014 sp\u00f3\u0142ek cywilnych, kt\u00f3rych dzia\u0142anie reguluje Kodeks cywilny. W odr\u00f3\u017cnieniu od poprzednio obowi\u0105zuj\u0105cego Kodeksu handlowego z 1934 r., obecny Kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych nie zawiera drugiej zasadniczej cz\u0119\u015bci prawa handlowego \u2013 przepis\u00f3w normuj\u0105cych czynno\u015bci handlowe. Obecnie s\u0105 one regulowane","start_idx":107,"end_idx":147}
{"id":"mrc_6728","question":"kto to by\u0142 kierowcy?","answer":"osoba uprawniona do kierowania pojazdem silnikowym lub motorowerem.","context":"Kierowca \u2013 osoba uprawniona do kierowania pojazdem silnikowym lub motorowerem. == Kierowca osobisty == Kierowc\u00f3w, kt\u00f3rzy pobieraj\u0105 pensje kieruj\u0105c autami przewo\u017c\u0105cymi wa\u017cne osoby okre\u015bla si\u0119 szoferami. S\u0142owo \"szofer\" wywodzi si\u0119 od francuskiego terminu \"chauffeur\" (pol. palacz), poniewa\u017c pierwsze pojazdy (w tym ich kolejowe i morskie odpowiedniki, tj. parowce, parostatki itp.) nap\u0119dzane by\u0142y silnikami parowymi wymagaj\u0105cymi obs\u0142ugi palacza. W w\u0119\u017cszym znaczeniu \"szoferem\" mo\u017cna okre\u015bli\u0107 kierowc\u0119 zatrudnionego do prowadzenia samochod\u00f3w luksusowych (du\u017ce sedany lub limuzyny). Szofer mo\u017ce by\u0107 zaliczany do tzw. s\u0142u\u017cby domowej. == Kierowca autobusu == Miejsce kieruj\u0105cego w autobusach zajmuje kierowca autobusu. Na d\u0142u\u017cszych trasach w autobusie musi by\u0107 minimum 2 kierowc\u00f3w zawodowych, co powoduje mo\u017cliwo\u015b\u0107 ci\u0105g\u0142ej jazdy przez 18 godzin. Zmieniaj\u0105 si\u0119 oni cyklicznie, co cztery i p\u00f3\u0142 godziny.","start_idx":11,"end_idx":78}
{"id":"mrc_6729","question":"jak nazywa si\u0119 przyrz\u0105d u\u017cyty do pomiaru si\u0142?","answer":"Waga skr\u0119ce\u0144","context":"Waga skr\u0119ce\u0144, zwana tak\u017ce \"wag\u0105 Cavendisha\" \u2013 przyrz\u0105d do pomiaru ma\u0142ych si\u0142, np. elektrostatycznych lub grawitacyjnych. Przyrz\u0105d ten sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch jednakowych mas umieszczonych na ko\u0144cach lekkiej, poziomej belki zawieszonej na cienkiej, skr\u0119tnej nici. Skonstruowana zosta\u0142a niezale\u017cnie przez Johna Michella i Charles'a Coulomba, kt\u00f3ry bada\u0142 za jej pomoc\u0105 si\u0142y elektrostatyczne; Henry Cavendish u\u017cy\u0142 jej do wyznaczenia sta\u0142ej grawitacji. Nawet pomimo zastosowania mo\u017cliwie najci\u0119\u017cszych, o\u0142owianych kul, si\u0142y oddzia\u0142ywania grawitacyjnego pomi\u0119dzy nimi s\u0105 na tyle ma\u0142e, \u017ce przygotowywany przez Cavendisha eksperyment wymaga\u0142 wyj\u0105tkowych stara\u0144, polegaj\u0105cych mi\u0119dzy innymi na ca\u0142kowitym zabudowaniu wagi skr\u0119ce\u0144, tak, by podmuchy powietrza i inne podobne zak\u0142\u00f3cenia nie mog\u0142y wp\u0142ywa\u0107 na jej zachowanie. Stosuj\u0105c sw\u00f3j uk\u0142ad, wyposa\u017cony w lusterka umo\u017cliwiaj\u0105ce badanie niewielkich warto\u015bci skr\u0119cenia, Cavendish wykona\u0142 pierwszy w","start_idx":0,"end_idx":12}
{"id":"mrc_6730","question":"gdzie zosta\u0142y nadane przykazania?","answer":"na g\u00f3rze Synaj (w Ksi\u0119dze Powt\u00f3rzonego Prawa (Pi\u0105tej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej) g\u00f3ra ta nazwana jest Horeb)","context":"Dekalog ( \"dekalogos\", \"dziesi\u0119\u0107 s\u0142\u00f3w\") inaczej Dziesi\u0119\u0107 przykaza\u0144 (w tradycji \u017cydowskiej Dziesi\u0119\u0107 O\u015bwiadcze\u0144 \u05e2\u05e9\u05e8\u05ea \u05d4\u05d3\u05d9\u05d1\u05e8\u05d5\u05ea, \"Aseret ha-Dibrot\") \u2013 zbi\u00f3r podstawowych nakaz\u00f3w moralnych obowi\u0105zuj\u0105cych pierwotnie wyznawc\u00f3w judaizmu, a nast\u0119pnie przyj\u0119ty w zmienionej formie przez chrze\u015bcijan. == Historia == Zgodnie z przekazem biblijnym tekst dekalogu, zapisany w Ksi\u0119dze Wyj\u015bcia (Drugiej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej), s\u0142owo po s\u0142owie zosta\u0142 podyktowany przez Boga Jahwe Moj\u017ceszowi na g\u00f3rze Synaj (w Ksi\u0119dze Powt\u00f3rzonego Prawa (Pi\u0105tej Ksi\u0119dze Moj\u017ceszowej) g\u00f3ra ta nazwana jest Horeb) w trakcie w\u0119dr\u00f3wki Izraelit\u00f3w z Egiptu do Kanaanu. Na p\u0142aszczy\u017anie historycznej w Dekalogu mo\u017cna zaobserwowa\u0107 pewne tre\u015bci pojawiaj\u0105ce si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w 42 negatywnych o\u015bwiadczeniach oraz kulcie egipskiej bogini Maat. Wed\u0142ug Biblii, tre\u015b\u0107 Dekalogu i innych s\u0142\u00f3w Boga wyg\u0142oszonych na g\u00f3rze zosta\u0142a spisana przez Moj\u017cesza (Wj 24,4),","start_idx":471,"end_idx":572}
{"id":"mrc_6731","question":"ile punkt\u00f3w zdoby\u0142 brzozowski?","answer":"16 punkt\u00f3w (w tym 8 pkt od juror\u00f3w i 8 pkt od widz\u00f3w)","context":"hymnem Mistrzostw \u015awiata w Pi\u0142ce R\u0119cznej M\u0119\u017cczyzn 2015, oraz nagra\u0142 piosenki \u201eZ kopyta kulig rwie\u201d i \u201eP\u00f3jd\u017amy wszyscy do stajenki\u201d na potrzeby albumu \u015bwi\u0105tecznego pt. \"Siemacha po kol\u0119dzie\". W listopadzie 2015 wyda\u0142 album studyjny pt. \"Borysewicz & Brzozowski\", kt\u00f3r\u0105 nagra\u0142 w duecie z Janem Borysewiczem. W 2017 zosta\u0142 gospodarzem teleturnieju TVP2 \"Ko\u0142o Fortuny\" oraz opiekunem jednej z dru\u017cyn w talent-show TVN \"Mali giganci\". W lutym z utworem \u201eSky Over Europe\u201d, nad kt\u00f3rym pracowa\u0142 z Marcinem Kindl\u0105 i Markiem Dutkiewiczem, zakwalifikowa\u0142 si\u0119 do fina\u0142u polskich eliminacji do 62. Konkursu Piosenki Eurowizji. 18 lutego wyst\u0105pi\u0142 w finale selekcji i zaj\u0105\u0142 drugie miejsce po zdobyciu 16 punkt\u00f3w (w tym 8 pkt od juror\u00f3w i 8 pkt od widz\u00f3w), przegrywaj\u0105c tylko z Kasi\u0105 Mo\u015b.","start_idx":686,"end_idx":739}
{"id":"mrc_6732","question":"ile os\u00f3b liczy dru\u017cyna pi\u0142ki no\u017cnej?","answer":"Pe\u0142ny sk\u0142ad dru\u017cyny liczy 11 zawodnik\u00f3w, w tym bramkarz.","context":"od 410 do . Przy rozpocz\u0119ciu zawod\u00f3w ci\u015bnienie powietrza we wn\u0119trzu pi\u0142ki musi wynosi\u0107 od 0,6 do 1,1 atmosfery. Pe\u0142ny sk\u0142ad dru\u017cyny liczy 11 zawodnik\u00f3w, w tym bramkarz. Dru\u017cyna mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c wyznaczy\u0107 maksymalnie do 7 zawodnik\u00f3w rezerwowych (w rozgrywkach mi\u0119dzynarodowych rangi mistrzowskiej do 12). Personalia wszystkich zawodnik\u00f3w musz\u0105 by\u0107 wpisane do sprawozdania s\u0119dziowskiego, kt\u00f3re musi by\u0107 dostarczone do s\u0119dziego przed rozpocz\u0119ciem zawod\u00f3w. W trakcie spotkania dru\u017cyna mo\u017ce dokonywa\u0107 wymian zawodnik\u00f3w, kt\u00f3rych liczba zale\u017cy od regulaminu danych rozgrywek. Zawodnik wymieniony zazwyczaj nie mo\u017ce znale\u017a\u0107 si\u0119 ponownie na placu gry. Zawodnicy jednej dru\u017cyny (poza bramkarzem) nosz\u0105 w trakcie zawod\u00f3w taki sam ubi\u00f3r, kt\u00f3ry odr\u00f3\u017cnia ich od zawodnik\u00f3w dru\u017cyny przeciwnej. Obowi\u0105zkowy ubi\u00f3r zawodnika sk\u0142ada si\u0119 z koszulki, spodenek, getr\u00f3w pi\u0142karskich oraz but\u00f3w. Ka\u017cdy","start_idx":112,"end_idx":168}
{"id":"mrc_6733","question":"co si\u0119 sta\u0142o z c\u00f3rkami pi\u0142sudskiego?","answer":"We wrze\u015bniu 1939 roku wraz z matk\u0105 i m\u0142odsz\u0105 siostr\u0105 Jadwig\u0105 zosta\u0142a ewakuowana specjalnym samolotem przez Szwecj\u0119 do Anglii.","context":"przez \u017co\u0142nierzy. 1 lipca 1928 Wanda i jej siostra Jadwiga zosta\u0142y matkami chrzestnymi dw\u00f3ch statk\u00f3w, nazwanych odpowiednio \"Jadwiga\" i \"Wanda\". Po \u015bmierci Marsza\u0142ka, 2 kwietnia 1936 Rada Familijna, powo\u0142ana do opieki nad obiema c\u00f3rkami, wyrazi\u0142a zgod\u0119 na zakup dla nich folwarku na wschodzie Polski. Jesieni\u0105 1936, Wanda Pi\u0142sudska zosta\u0142a immatrykulowana przez rektora Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, prof. Jana Miklaszewskiego do grona s\u0142uchaczy tej uczelni. W 1937 r. zda\u0142a matur\u0119 w Liceum \u017be\u0144skim Fundacji im. Wandy z Posselt\u00f3w Szachtmajerowej. We wrze\u015bniu 1939 roku wraz z matk\u0105 i m\u0142odsz\u0105 siostr\u0105 Jadwig\u0105 zosta\u0142a ewakuowana specjalnym samolotem przez Szwecj\u0119 do Anglii. W Edynburgu sko\u0144czy\u0142a medycyn\u0119. Nast\u0119pnie pracowa\u0142a jako psychiatra w polskim szpitalu pod Londynem. By\u0142a zaanga\u017cowana w prac\u0119 Instytutu im. J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego","start_idx":568,"end_idx":693}
{"id":"mrc_6734","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni mitochondrium?","answer":"Najwa\u017cniejszymi rolami mitochondri\u00f3w s\u0105 wytwarzanie ATP poprzez oddychanie kom\u00f3rkowe oraz regulacja metabolizmu kom\u00f3rki.","context":"si\u0119 na przyk\u0142ad mi\u0119dzy fibrylami kom\u00f3rek mi\u0119\u015bniowych, w aparacie kurczliwym mi\u0119\u015bnia sercowego, u podstawy kom\u00f3rek nab\u0142onka gruczo\u0142owego, w zako\u0144czeniach w\u0142\u00f3kien nerwowych \u2013 synapsach, wzd\u0142u\u017c w\u0142\u00f3kien wrzeciona cytokinetycznego, u podstawy witki w plemniku lub w pobli\u017cu substrat\u00f3w oddechowych takich jak krople t\u0142uszczu. == Funkcja == Najwa\u017cniejszymi rolami mitochondri\u00f3w s\u0105 wytwarzanie ATP poprzez oddychanie kom\u00f3rkowe oraz regulacja metabolizmu kom\u00f3rki. G\u0142\u00f3wny szereg reakcji biochemicznych zwi\u0105zany z produkcj\u0105 ATP, u eukariont\u00f3w zachodz\u0105cy wy\u0142\u0105cznie w mitochondriach, nazywany jest cyklem kwasu cytrynowego lub cyklem Krebsa. S\u0105 to najwa\u017cniejsze reakcje maj\u0105ce miejsce w mitochondriach, jednak poza nimi mitochondria pe\u0142ni\u0105 tak\u017ce inne funkcje. === Przemiany energetyczne === Najwa\u017cniejsz\u0105 rol\u0105 mitochondrium jest wytwarzanie ATP, znajduj\u0105ce odzwierciedlenie w ilo\u015bci bia\u0142ek b\u0142ony wewn\u0119trznej mitochondrium, kt\u00f3re je przeprowadzaj\u0105. Zachodzi ono dzi\u0119ki utlenianiu","start_idx":334,"end_idx":454}
{"id":"mrc_6735","question":"kim by\u0142 tadeusz wenda jakie by\u0142y zas\u0142ugi dla rozwoju gdyni?","answer":"polski in\u017cynier komunikacji, g\u0142\u00f3wny projektant i kierownik budowy portu Gdynia.","context":"Tadeusz Apolinary Wenda h. Wendt (ur. 23 lipca 1863 w Warszawie, zm. 8 wrze\u015bnia 1948 w Komorowie) \u2013 polski in\u017cynier komunikacji, g\u0142\u00f3wny projektant i kierownik budowy portu Gdynia. == \u017byciorys == Tadeusz Wenda urodzi\u0142 si\u0119 23 lipca 1863 w Warszawie, w rodzinie W\u0142adys\u0142awa (1820\u20131908), podsekretarza Rady Administracyjnej Kr\u00f3lestwa Polskiego, naczelnika Archiwum Akt Dawnych, i Justyny z Matuszewskich. Uko\u0144czy\u0142 szko\u0142\u0119 powszechn\u0105 i III gimnazjum rz\u0105dowe (realne) w Warszawie, nast\u0119pnie studia na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego oraz studia w Instytucie Korpusu In\u017cynier\u00f3w Komunikacji w Petersburgu. W 1890 uzyska\u0142 dyplom in\u017cyniera komunikacji. Po studiach pracowa\u0142 jako projektant i budowniczy linii kolejowych na terenie Rosji, by\u0142 kierownikiem budowy portu w Windawie, a tak\u017ce nadzorowa\u0142 przebudow\u0119 portu w Rewlu. Pomaga\u0142 w budowie portu w","start_idx":100,"end_idx":179}
{"id":"mrc_6736","question":"od kiedy \u015bwi\u0119to trzech kr\u00f3li jest dniem wolnym?","answer":"od 2011 roku","context":"(Wniebowzi\u0119cie NMP). === W III Rzeczypospolitej === W 1989 roku Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci (11 listopada) i \u015awi\u0119to Wniebowzi\u0119cia NMP (15 sierpnia) ponownie sta\u0142y si\u0119 dniami wolnymi od pracy. Od roku 1990 dniem wolnym jest 3 maja, a przesta\u0142 nim by\u0107 dzie\u0144 22 lipca, tj. zniesiono \u015awi\u0119to Odrodzenia Polski. \u015awi\u0119to Trzech Kr\u00f3li od 2011 roku ponownie jest dniem wolnym od pracy. == Wsp\u00f3\u0142czesne regulacje prawne == === Zwolnienie od pracy === Na mocy ustaw reguluj\u0105cych stosunek Rzeczypospolitej Polskiej do Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Reformowanego i Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego (od 1994), Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Metodystycznego i Ko\u015bcio\u0142a Chrze\u015bcijan Baptyst\u00f3w (od 1995) oraz Ko\u015bcio\u0142a Zielono\u015bwi\u0105tkowego (od 1997) \u2013 cz\u0142onkom tych ko\u015bcio\u0142\u00f3w przys\u0142uguje prawo zwolnienia od nauki lub pracy w Wielki Pi\u0105tek (\"Pami\u0105tka \u015amierci Chrystusa Pana\") oraz Wniebowst\u0105pienie Pa\u0144skie (\"\u015awi\u0119to","start_idx":329,"end_idx":341}
{"id":"mrc_6737","question":"czyim synem by\u0142 tezeusz?","answer":"formalnie by\u0142 synem Egeusza, kr\u00f3la Aten","context":"Tezeusz (gr. Th\u0113se\u00fas, \u0142ac. Theseus) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewicz i heros ate\u0144ski. Uchodzi\u0142 za syna Posejdona i Ajtry (formalnie by\u0142 synem Egeusza, kr\u00f3la Aten). Wychowywany poza domem z obawy przed \u017c\u0105dnymi tronu synami swojego stryja Pallasa. Jego wej\u015bciem w doros\u0142o\u015b\u0107 by\u0142o uniesienie g\u0142azu, pod kt\u00f3rym Egeusz (Ajgeus) zostawi\u0142 dla niego miecz i sanda\u0142y. Przypisuje mu si\u0119 siedem prac (analogicznych do dwunastu prac Heraklesa), kt\u00f3re mia\u0142 wykona\u0107 jeszcze przed przybyciem do Aten: * Zabicie zb\u00f3ja Perifetesa zabijaj\u0105cego ludzi maczug\u0105 (maczugi tej potem sam u\u017cywa\u0142), * Zabicie olbrzyma Sinisa, kt\u00f3ry nagina\u0142 sosny, przywi\u0105zywa\u0142 do nich ludzi, puszcza\u0142, a drzewa rozrywa\u0142y ich na strz\u0119py, * Zabicie Minotaura, * Zabicie olbrzymiej dzikiej \u015bwini Fai w Krommyon, kt\u00f3ra zrobi\u0142a wiele szk\u00f3d i zabi\u0142a wielu","start_idx":122,"end_idx":161}
{"id":"mrc_6738","question":"gdzie na kuli ziemskiej wyst\u0119puj\u0105 obecnie l\u0105dolody?","answer":"Obecnie na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej l\u0105dol\u00f3d wyst\u0119puje na Antarktydzie (13,3 mln km\u00b2), mniejszy fragment l\u0105dolodu zachowa\u0142 si\u0119 w Patagonii (16,8 tys. km\u00b2). Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (1,7 mln km\u00b2).","context":"L\u0105dol\u00f3d \u2013 pokrywa lodowa o znacznej grubo\u015bci, zajmuj\u0105ca powierzchni\u0119 licz\u0105c\u0105 tysi\u0105ce kilometr\u00f3w kwadratowych. Tworzy lekko wypuk\u0142\u0105 tarcz\u0119 zbudowan\u0105 ze \u015bniegu i lodu, rozp\u0142ywaj\u0105c\u0105 si\u0119 na przedpole pod wp\u0142ywem w\u0142asnego ci\u0119\u017caru. L\u0105dol\u00f3d mo\u017ce osi\u0105ga\u0107 mi\u0105\u017cszo\u015b\u0107 do 4000 m \u2013 obecnie tak gruba jest kopu\u0142a A na Antarktydzie. == Wyst\u0119powanie i charakter == Obecnie na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej l\u0105dol\u00f3d wyst\u0119puje na Antarktydzie (13,3 mln km\u00b2), mniejszy fragment l\u0105dolodu zachowa\u0142 si\u0119 w Patagonii (16,8 tys. km\u00b2). Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (1,7 mln km\u00b2). Dla por\u00f3wnania \u0142\u0105czna powierzchnia zaj\u0119ta przez poszczeg\u00f3lne czasze podczas ostatniego l\u0105dolodu plejstoce\u0144skiego (w tym skandynawski w Europie i laurentyjski w Ameryce P\u0142n.) przekroczy\u0142 30 mln km\u00b2 powierzchni, a suma powierzchni wszystkich wsp\u00f3\u0142czesnych lodowc\u00f3w (poza Antarktyd\u0105 i Grenlandi\u0105) wynosi","start_idx":349,"end_idx":567}
{"id":"mrc_6739","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa warszawa?","answer":"Najprawdopodobniej pochodzi od formy dzier\u017cawczej imienia \"Warsz\" (skr\u00f3conej formy staropolskiego imienia Warcis\u0142aw lub Wrocis\u0142aw).","context":"pomi\u0119dzy miastami \u015bwiata w kontek\u015bcie globalizacji zaliczy\u0142 Warszaw\u0119 do kategorii Alpha-. == Nazwa == Nazwa miasta zacz\u0119\u0142a pojawia\u0107 si\u0119 w dokumentach w XIV wieku jako \"Warszewa\", a od XV wieku r\u00f3wnie\u017c jako \"Warszowa\". Najprawdopodobniej pochodzi od formy dzier\u017cawczej imienia \"Warsz\" (skr\u00f3conej formy staropolskiego imienia Warcis\u0142aw lub Wrocis\u0142aw). Zmiana nazwy na \"Warszawa\" w XV wieku wynika\u0142a z mazowieckiej wymowy dialektycznej. Do ko\u0144ca XV wieku samog\u0142oska \"-a-\" przechodzi\u0142a w \"-e-\" po sp\u00f3\u0142g\u0142oskach mi\u0119kkich (\"-sz-\" by\u0142a w tamtym okresie sp\u00f3\u0142g\u0142osk\u0105 mi\u0119kk\u0105). W XV wieku formy z wt\u00f3rnym \"-e-\" zacz\u0119\u0142y by\u0107 postrzegane jako gwarowe. Legendarna etymologia wywodzi nazw\u0119 miasta od imion Warsa i jego \u017cony Sawy. == Po\u0142o\u017cenie == Warszawa le\u017cy w \u015brodkowym biegu Wis\u0142y, na Nizinie \u015arodkowomazowieckiej, w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 350 km od","start_idx":218,"end_idx":349}
{"id":"mrc_6740","question":"co to jest eksploatacja maszyn?","answer":"w in\u017cynierii to u\u017cytkowanie (wraz z naprawami, konserwacj\u0105 itp.) maszyn, urz\u0105dze\u0144 lub r\u00f3\u017cnych innych system\u00f3w technicznych,","context":"Eksploatacja \u2013 poj\u0119cie interdyscyplinarne, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 r\u00f3\u017cnie pojmowane, np. w in\u017cynierii to u\u017cytkowanie (wraz z naprawami, konserwacj\u0105 itp.) maszyn, urz\u0105dze\u0144 lub r\u00f3\u017cnych innych system\u00f3w technicznych, w ekonomii \u2013 to wykorzystywanie z\u0142\u00f3\u017c mineralnych, np. w\u0119gla, lub spos\u00f3b gospodarowania \u015brodkami trwa\u0142ymi w przedsi\u0119biorstwie, w polityce \u2013 to wykorzystywanie si\u0142y roboczej i wyzysk klasowy S\u0142owo najcz\u0119\u015bciej dotyczy obiekt\u00f3w i system\u00f3w technicznych jednak zjawisko jest powszechne i ka\u017cdy proces eksploatacji jest cz\u0119\u015bci\u0105 eksploatacji \u015brodowiska. W szczeg\u00f3lno\u015bci do eksploatacji s\u0105 przyjmowane obiekty naturalne (rzeki, z\u0142o\u017ca itp.), kt\u00f3ra ko\u0144czy si\u0119 wraz z zaniechaniem tego. == Opis == Najwa\u017cniejszym wska\u017anikiem jako\u015bci eksploatacji jest ekonomia eksploatacji, kt\u00f3ra wynika z jej jako\u015bci, czyli poziomu wykorzystywania potencja\u0142u eksploatacyjnego zawartego w obiekcie i systemie \u2013 zaprojektowanego przez jego konstruktor\u00f3w. Potencja\u0142","start_idx":80,"end_idx":203}
{"id":"mrc_6741","question":"kt\u00f3ry staw w ciele cz\u0142owieka jest najwi\u0119kszy?","answer":"Staw kolanowy","context":"Staw kolanowy (\u0142ac. \"articulatio genus\") \u2013 najwi\u0119kszy staw cia\u0142a cz\u0142owieka. Jest to staw z\u0142o\u017cony (zawiasowy zmodyfikowany) - \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 tu ko\u015b\u0107 udowa i ko\u015b\u0107 piszczelowa (strza\u0142ka nie buduje stawu kolanowego). Staw wsp\u00f3\u0142tworzy trzeszczka w postaci rzepki. Staw posiada dwie \u0142\u0105cznotkankowe \u0142\u0105kotki dopasowuj\u0105ce do siebie powierzchnie stawowe w czasie ruch\u00f3w. Funkcjonalnie jest to staw zawiasowy, umo\u017cliwiaj\u0105cy ruchy zginania i prostowania, ale w zgi\u0119ciu (z wyj\u0105tkiem maksymalnego) mo\u017cliwe s\u0105 r\u00f3wnie\u017c ruchy rotacyjne. Wzmocniony jest wi\u0119zad\u0142ami zewn\u0119trznymi (pobocznymi oraz torebki stawowej) oraz dodatkowo bardzo silnymi wi\u0119zad\u0142ami wewn\u0119trznymi \u2013 wi\u0119zad\u0142em krzy\u017cowym przednim i tylnym. Staw kolanowy jest nara\u017cony na przeci\u0105\u017cenia zwi\u0105zane z pot\u0119\u017cn\u0105 si\u0142\u0105 mi\u0119\u015bnia czworog\u0142owego uda (ci\u0105g na rzepk\u0119 max. 300 kg). Ponadto jest drugim najbardziej obci\u0105\u017canym stawem cz\u0142owieka (po stawie skokowym). ==","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_6742","question":"kto by\u0142 re\u017cyserem harrego pottera?","answer":"Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci).","context":"Harry Potter \u2013 seria o\u015bmiu brytyjsko-ameryka\u0144skich film\u00f3w fantasy z lat 2001\u20132011, produkowanych i dystrybuowanych przez wytw\u00f3rni\u0119 Warner Bros. Pictures. Cykl stanowi adaptacj\u0119 serii siedmiu powie\u015bci pod tym samym tytu\u0142em autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling (si\u00f3dma ksi\u0105\u017cka zosta\u0142a zekranizowana w dw\u00f3ch filmach). Seria jest cz\u0119\u015bci\u0105 franczyzy medialnej Wizarding World, stworzonej na podstawie tw\u00f3rczo\u015bci Rowling. Fabu\u0142a film\u00f3w jest osadzona w \u015bwiecie magii, a jego g\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 nastoletni uczniowie Szko\u0142y Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie: Harry Potter, Ron Weasley i Hermiona Granger. Najwa\u017cniejszym w\u0105tkiem jest walka spo\u0142eczno\u015bci czarodziejskiej z czarnoksi\u0119\u017cnikiem Lordem Voldemortem. Producentem ca\u0142ej serii jest David Heyman. Filmy zosta\u0142y wyre\u017cyserowane przez: Chrisa Columbusa (dwie pierwsze cz\u0119\u015bci), Alfonso Cuar\u00f3na (cz\u0119\u015b\u0107 trzecia), Mike\u2019a Newella (cz\u0119\u015b\u0107 czwarta) i Davida Yatesa (cztery ostatnie cz\u0119\u015bci). Autorem","start_idx":752,"end_idx":934}
{"id":"mrc_6743","question":"przez jakie kraje przep\u0142ywa dunaj?","answer":"Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119","context":"kamienn\u0105 fontann\u0119, kt\u00f3ra symbolizuje pocz\u0105tek Dunaju. D\u0142ugo\u015b\u0107 mierzona od styku Brigach i Bregu wynosi 2845 km, a od \u017ar\u00f3de\u0142 Bregu w Furtwangen im Schwarzwald 2888 km. Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu), aby w Rumunii i na Ukrainie rozbudowan\u0105 delt\u0105 uj\u015b\u0107 do Morza Czarnego. W delcie, kt\u00f3ra jest dawn\u0105 zatok\u0105 wype\u0142nion\u0105 osadami rzecznymi, Dunaj dzieli si\u0119 na 3 g\u0142\u00f3wne ramiona: Kilia, Sulina i \u015awi\u0119ty Jerzy (\"Bra\u021bul Sf\u00e2ntu Gheorghe\"). W czasach staro\u017cytnych Dunaj () stanowi\u0142 p\u00f3\u0142nocn\u0105 granic\u0119 Cesarstwa Rzymskiego. == Hydrografia == Dunaj jest jedyn\u0105 w Europie wi\u0119ksz\u0105 rzek\u0105, kt\u00f3ra p\u0142ynie z zachodu na wsch\u00f3d. Po przep\u0142yni\u0119ciu 2888 km na pograniczu Rumunii i","start_idx":213,"end_idx":303}
{"id":"mrc_6744","question":"ile lat \u017cyje zaj\u0105c?","answer":"D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia to nawet 13 lat, ale przewa\u017cnie zaj\u0105c szarak do\u017cywa jedynie do 5 lat z powodu drapie\u017cnik\u00f3w (lisy, psy, koty, myszo\u0142owy, jastrz\u0119bie, b\u0142otniaki i kruki).","context":"wtedy, gdy s\u0105 \u015bcigane na przyk\u0142ad przez psa, lub s\u0105 ranne i zagro\u017cone. Nie boj\u0105 si\u0119 wody \u2013 w razie potrzeby potrafi\u0105 p\u0142ywa\u0107. === Rozr\u00f3d === D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia to nawet 13 lat, ale przewa\u017cnie zaj\u0105c szarak do\u017cywa jedynie do 5 lat z powodu drapie\u017cnik\u00f3w (lisy, psy, koty, myszo\u0142owy, jastrz\u0119bie, b\u0142otniaki i kruki). Dojrzewa p\u0142ciowo po oko\u0142o 8 miesi\u0105cach. Ci\u0105\u017ca u zaj\u0105ca szaraka trwa 1,5 miesi\u0105ca. Samica w ci\u0105gu roku rodzi przewa\u017cnie 3 mioty, a w ka\u017cdym po 2\u20135 zaj\u0105czk\u00f3w. Na terenach rolniczych w pobli\u017cu obiekt\u00f3w przemys\u0142owych, gdzie biocenozy nara\u017cone s\u0105 na zanieczyszczenie metalami ci\u0119\u017ckimi, taki jak kadm i o\u0142\u00f3w, rozrodczo\u015b\u0107 zmniejsza si\u0119 i wynosi 1\u20132 zaj\u0105czk\u00f3w. Zaj\u0105czki rodz\u0105 si\u0119 ca\u0142kowicie rozwini\u0119te i pokryte g\u0119st\u0105 sier\u015bci\u0105. Karmi\u0105ca je matka odchodz\u0105c, by","start_idx":140,"end_idx":305}
{"id":"mrc_6745","question":"jak wygl\u0105da flaga niemiec?","answer":"Flaga Niemiec \u2013 prostok\u0105t o proporcjach 3:5, podzielony na trzy poziome pasy jednakowej wielko\u015bci: czarny, czerwony i z\u0142oty.","context":"Flaga Niemiec \u2013 prostok\u0105t o proporcjach 3:5, podzielony na trzy poziome pasy jednakowej wielko\u015bci: czarny, czerwony i z\u0142oty. Barwy okre\u015blone zosta\u0142y w konstytucji z dnia 23 maja 1949 roku, a proporcje uregulowane s\u0105 przez \"rozporz\u0105dzenie o niemieckich flagach\" (niem. \"Anordnung \u00fcber die deutschen Flaggen\") z 7 czerwca 1950. == Zastosowanie == Flaga pa\u0144stwowa (\"Bundesdienstflagge\") jest jednym z symboli pa\u0144stwowych i nie mo\u017ce by\u0107 u\u017cywana przez kraje zwi\u0105zkowe lub gminy niemieckie. Tak\u017ce osoby prywatne, obywatele Niemiec, niemieckie organizacje pozarz\u0105dowe oraz obywatele i instytucje innych kraj\u00f3w nie mog\u0105 wykorzystywa\u0107 niemieckiej flagi pa\u0144stwowej. Kraje zwi\u0105zkowe i gminy korzystaj\u0105 wi\u0119c z prostej flagi bez god\u0142a albo pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 na swoim terenie w\u0142asnymi flagami urz\u0119dowymi \u2013 najcz\u0119\u015bciej s\u0105 one po\u0142\u0105czeniem flagi i god\u0142a okre\u015blonej gminy","start_idx":0,"end_idx":124}
{"id":"mrc_6746","question":"jaka jest charakterystyka pustyni?","answer":"teren o du\u017cej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty ro\u015blinnej wskutek ma\u0142ej ilo\u015bci opad\u00f3w i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, \u017ce parowanie przewy\u017csza ilo\u015b\u0107 opad\u00f3w. Na gor\u0105cych pustyniach temperatury przekraczaj\u0105 nawet 50 \u00b0C, noc\u0105 za\u015b spadaj\u0105 do 0 \u00b0C. Charakterystyczne s\u0105 dla nich znaczne amplitudy dobowe temperatury, sta\u0142y deficyt wilgotno\u015bci oraz silne nas\u0142onecznienie.","context":"Pustynia \u2013 teren o du\u017cej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty ro\u015blinnej wskutek ma\u0142ej ilo\u015bci opad\u00f3w i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, \u017ce parowanie przewy\u017csza ilo\u015b\u0107 opad\u00f3w. Na gor\u0105cych pustyniach temperatury przekraczaj\u0105 nawet 50 \u00b0C, noc\u0105 za\u015b spadaj\u0105 do 0 \u00b0C. Charakterystyczne s\u0105 dla nich znaczne amplitudy dobowe temperatury, sta\u0142y deficyt wilgotno\u015bci oraz silne nas\u0142onecznienie. Czasem termin \"pustynia\" stosowany jest r\u00f3wnie\u017c do obszar\u00f3w pozbawionych zwartej ro\u015blinno\u015bci z innych powod\u00f3w ni\u017c przewaga parowania nad opadami, np. do pusty\u0144 lodowych. Funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c okre\u015blenia odleg\u0142e znaczeniowo od podstawowego terminu, takie jak pustynia porostowa. \u015acis\u0142e definiowanie terminu \u201epustynia\u201d napotyka na trudno\u015bci, gdy\u017c p\u0142ynnie przechodzi ona w p\u00f3\u0142pustyni\u0119, a nast\u0119pnie w step pustynny, suchy step i step. W efekcie istniej\u0105 w r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3d\u0142ach rozbie\u017cno\u015bci co","start_idx":11,"end_idx":414}
{"id":"mrc_6747","question":"w jakim kabarecie wyst\u0119puje ewa b\u0142achnio?","answer":"Kabaretu Limo","context":"Ewa B\u0142achnio (ur. 31 grudnia 1984 w Gda\u0144sku) \u2013 polska artystka kabaretowa. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Jest c\u00f3rk\u0105 Barbary i Tadeusza B\u0142achnio. Jej matka by\u0142a nauczycielk\u0105 j\u0119zyka rosyjskiego w Pruszczu Gda\u0144skim, a ojciec by\u0142 pracownikiem stoczni remontowej. Jest absolwentk\u0105 studi\u00f3w w zakresie politologii i dziennikarstwa. W 2014 zda\u0142a eksternistyczny egzamin na aktora dramatu przed komisj\u0105 egzaminacyjn\u0105 ZASP. === Kariera === W latach 2000\u20132014 by\u0142a cz\u0142onkini\u0105 Kabaretu Limo. W latach 2015-2016 wraz z Robertem Kor\u00f3lczykiem i Mariuszem Ka\u0142amag\u0105 prowadzi\u0142a audycj\u0119 \"Poli\u017c temat\" w radiu RMF FM. Jesieni\u0105 2016 bra\u0142a udzia\u0142 w sz\u00f3stej edycji programu \"Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami\", emitowanego przez telewizj\u0119 Polsat. Jej partnerem tanecznym by\u0142 Jacek Jeschke, z kt\u00f3rym odpad\u0142a w si\u00f3dmym odcinku,","start_idx":481,"end_idx":494}
{"id":"mrc_6748","question":"w kt\u00f3rym roku wynaleziono samoch\u00f3d?","answer":"1885 roku","context":"Historia samochodu \u2013 opis ewolucji technicznej samochodu od wynalezienia pojazd\u00f3w samobie\u017cnych do chwili obecnej. Za pierwszego konstruktora samobie\u017cnego pojazdu ko\u0142owego zdolnego do przewozu os\u00f3b \u2013 protoplasty samochodu \u2013 uznaje si\u0119 francuskiego in\u017cyniera Nicolasa Josepha Cugnota (1725\u20131804), kt\u00f3ry zbudowa\u0142 pojazdy o nap\u0119dzie parowym maj\u0105ce pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 ci\u0105gnika artyleryjskiego dla armii francuskiej \u2013 pierwszy ok. 1765 roku i kolejny ok. 1770 roku. Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje si\u0119 Carla Benza (1844\u20131929), kt\u00f3ry w 1885 roku zbudowa\u0142 samoch\u00f3d tr\u00f3jko\u0142owy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834\u20131900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 zosta\u0142 opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 \u201eFahrzeug mit Gasmotorenbetrieb\u201d zosta\u0142 wpisany na mi\u0119dzynarodow\u0105 List\u0119 UNESCO najbardziej warto\u015bciowych dokument\u00f3w \u2013 Pami\u0119\u0107 \u015awiata (ang. \"Memory of the","start_idx":537,"end_idx":546}
{"id":"mrc_6749","question":"gdzie le\u017cy s\u0142owacja na mapie?","answer":"S\u0142owacja znajduje si\u0119 po po\u0142udniowej stronie wododzia\u0142owego \u0142uku Karpat i \u2013 w niewielkiej cz\u0119\u015bci \u2013 na nizinach naddunajskich.","context":"pomostu mi\u0119dzy wschodem i zachodem, czyli \u2013 mi\u0119dzy by\u0142ym Zwi\u0105zkiem Radzieckim a Europ\u0105 Zachodni\u0105 oraz mi\u0119dzy p\u00f3\u0142noc\u0105 a po\u0142udniem, tj. pomi\u0119dzy Skandynawi\u0105 a Ba\u0142kanami. S\u0142owacja znajduje si\u0119 po po\u0142udniowej stronie wododzia\u0142owego \u0142uku Karpat i \u2013 w niewielkiej cz\u0119\u015bci \u2013 na nizinach naddunajskich. Jest krajem g\u00f3rskim, poniewa\u017c 61% jej powierzchni zajmuj\u0105 liczne pasma Karpat Zachodnich, takie jak: Tatry, Bia\u0142e Karpaty, Ma\u0142e Karpaty, Ni\u017cne Tatry, Rudawy S\u0142owackie, Wielka Fatra, Ma\u0142a Fatra oraz Karpat Wschodnich, takie jak: Bieszczady i Wyhorlat. Najwy\u017cszy punkt S\u0142owacji stanowi tatrza\u0144ski szczyt g\u00f3rski Gerlach (2655 m n.p.m.). G\u00f3ry obfituj\u0105 w rozleg\u0142e kotliny \u015br\u00f3dg\u00f3rskie, z kt\u00f3rych najwi\u0119ksze to: Kotlina Koszycka i Kotlina Liptowska. Tereny nizinne zajmuj\u0105 stosunkowo niewielk\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 powierzchni kraju. Stanowi\u0105 je trzy niziny: najmniejsza, Nizina Zahorska na po\u0142udniowo-zachodnim","start_idx":168,"end_idx":293}
{"id":"mrc_6750","question":"od czego pochodzi nazwa cz\u0119stochowa?","answer":"Nazwa \"Cz\u0119stochowa\" jest nazw\u0105 dzier\u017cawcz\u0105 utworzon\u0105 od nazwy osobowej \"Cz\u0119stoch\" przyrostkiem dzier\u017cawczym -\"owa\", -\"ow\". Oznacza\u0142a pierwotnie \u2018w\u0142asno\u015b\u0107 Cz\u0119stocha\u2019.","context":"Czanstochowa\", \"Noua Czanstochowa\" (1382), \"Czestochowa\" (1542), \"Czenstochow\" (1558), \"Cz\u0119stochowa\" (1564), w \"Cz\u0119stochowie\" (1658), w \"Cz\u0119stochowey\" (1670), \"Cz\u0119stochowa\" (1680), \"Cz\u0119stochowa\" (1787), \"Cz\u0119stochowa\" (1827), \"Cz\u0119stochowa\" (1880). Nazwa \"Cz\u0119stochowa\" jest nazw\u0105 dzier\u017cawcz\u0105 utworzon\u0105 od nazwy osobowej \"Cz\u0119stoch\" przyrostkiem dzier\u017cawczym -\"owa\", -\"ow\". Oznacza\u0142a pierwotnie \u2018w\u0142asno\u015b\u0107 Cz\u0119stocha\u2019. Imi\u0119 \"Cz\u0119stoch\", kt\u00f3re w formie \"Chestoch\", jest skr\u00f3ceniem od staropolskich imion z\u0142o\u017conych typu \"Cz\u0119stobor\", \"Cz\u0119stomir\", zawieraj\u0105cych w sobie pras\u0142owia\u0144ski rdze\u0144 *\"\u010d\u0119st\u044a\" \u2018cz\u0119sty\u2019. Etymologia ludowa wywodzi nazw\u0119 miasta z wyra\u017cenia \"cz\u0119sto\" (\"si\u0119\") \"chowa\u0107\". Nazwa \"Cz\u0119stochowa\" mia\u0142aby powsta\u0107 z powodu cz\u0119stego chowania si\u0119 widoku miasta w\u015br\u00f3d okolicznych wzg\u00f3rz przed zbli\u017caj\u0105cymi si\u0119 do miasta pielgrzymami. W wymowie gwarowej okolicznej ludno\u015bci wiejskiej odnotowano brzmienie \"cy\u0328stoxova\" z widocznym zjawiskiem mazurzenia (\"\u010d\" > \"c\") i pochylon\u0105 wymow\u0105 \"\u0119\", kt\u00f3re przechodzi w nosowe \"y\" \u2014","start_idx":247,"end_idx":412}
{"id":"mrc_6751","question":"w jaki dzie\u0144 wypada wszystkich \u015bwi\u0119tych?","answer":"1 listopada","context":"Uroczysto\u015b\u0107 Wszystkich \u015awi\u0119tych () \u2013 w Ko\u015bciele katolickim uroczysto\u015b\u0107 ku czci wszystkich chrze\u015bcijan, kt\u00f3rzy osi\u0105gn\u0119li stan zbawienia i przebywaj\u0105 w niebie, obchodzona corocznie w dniu 1 listopada, tre\u015bciowo po\u0142\u0105czona z nast\u0119puj\u0105cym po niej obchodem liturgicznym Dnia Zadusznego. W doktrynie Ko\u015bcio\u0142a katolickiego jest wyrazem wiary w obcowanie \u015bwi\u0119tych i powszechne powo\u0142anie do \u015bwi\u0119to\u015bci. == Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki == === Historia === ==== Staro\u017cytno\u015b\u0107 ==== Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce uroczysto\u015b\u0107 Wszystkich \u015awi\u0119tych wywodzi si\u0119 ze wspominania w jednym, wybranym dniu, wszystkich m\u0119czennik\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich. Obchody takie, w r\u00f3\u017cnych Ko\u015bcio\u0142ach wschodnich prowincji Cesarstwa Rzymskiego, wprowadzano w IV wieku. Ich daty by\u0142y zr\u00f3\u017cnicowane lokalnie, ale najcz\u0119\u015bciej przypada\u0142y w okresie Wielkanocy. Efrem Syryjczyk zanotowa\u0142, \u017ce w po\u0142owie IV wieku, w Edessie obchodzono wspomnienie wszystkich m\u0119czennik\u00f3w 13 maja. Wed\u0142ug","start_idx":186,"end_idx":197}
{"id":"mrc_6752","question":"z kt\u00f3rych ziem utworzono ksi\u0119stwo warszawskie?","answer":"z cz\u0119\u015bci ziem zaboru pruskiego","context":"Ksi\u0119stwo Warszawskie (, ) \u2013 istniej\u0105ce w latach 1807\u20131815 pa\u0144stwo polskie zwi\u0105zane uni\u0105 personaln\u0105 z Kr\u00f3lestwem Saksonii. Formalnie niepodleg\u0142e, z w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0105, Sejmem, rz\u0105dem i armi\u0105 oraz suwerennym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rym by\u0142 kr\u00f3l saski. Faktycznie terytorium zale\u017cne od Cesarstwa Francuskiego podporz\u0105dkowane Napoleonowi Bonaparte jako cesarzowi Francuz\u00f3w i protektorowi Zwi\u0105zku Re\u0144skiego, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o Kr\u00f3lestwo Saksonii. Utworzone w 1807 roku na mocy traktatu w Tyl\u017cy z cz\u0119\u015bci ziem zaboru pruskiego. W 1809 w wyniku wojny z Austri\u0105 powi\u0119kszone o cz\u0119\u015b\u0107 ziem zaboru austriackiego. W czerwcu 1812 roku przekszta\u0142cone formalnie przez Konfederacj\u0119 Generaln\u0105 (skonfederowany Sejm) w \"Kr\u00f3lestwo Polskie\". Od lutego 1813 roku okupowane przez armi\u0119 rosyjsk\u0105. Na kongresie wiede\u0144skim w 1815 roku podzielone mi\u0119dzy Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119, a z wi\u0119kszo\u015bci jego","start_idx":483,"end_idx":513}
{"id":"mrc_6753","question":"czego symbolem by\u0142a bastylia?","answer":"symbol ucisku","context":"Bastylia (fr. \"la Bastille\") \u2013 zamek wybudowany pod Pary\u017cem, w latach 1370\u20131383, jako cz\u0119\u015b\u0107 jego umocnie\u0144, w celu obrony bramy \u015aw. Antoniego. S\u0142owo \"la bastille\" w wolnym t\u0142umaczeniu oznacza ka\u017cdy zamek tu\u017c za rogatkami miasta i jest mniej wi\u0119cej odpowiednikiem polskiego s\u0142owa barbakan. Z up\u0142ywem czasu paryska Bastylia straci\u0142a znaczenie obronne. W 1413 roku zdobyli Bastyli\u0119 (twierdz\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105 s\u0142u\u017c\u0105c\u0105 za wi\u0119zienie) dowodzeni przez Simona Lecoustelliera francuscy rzemie\u015blnicy zwani \"cabochiens\", kt\u00f3rych bunt spowodowany by\u0142 korupcj\u0105 w administracji pa\u0144stwowej. W XVII wieku sta\u0142a si\u0119 ci\u0119\u017ckim wi\u0119zieniem. Pierwotnie zamek mia\u0142 cztery wie\u017ce, za panowania Ludwika XVI zosta\u0142 rozbudowany o kolejne cztery. 14 lipca 1789, w czasie zamieszek rozpoczynaj\u0105cych rewolucj\u0119 francusk\u0105, zamek zosta\u0142 zdobyty przez lud paryski i jako symbol ucisku w czasie p\u00f3\u017aniejszym","start_idx":826,"end_idx":839}
{"id":"mrc_6754","question":"kiedy by\u0142y rozbiory polski?","answer":"Rozbiory Polski \u2013 okres w dziejach Polski i Litwy w latach 1772\u20131795","context":"Rozbiory Polski \u2013 okres w dziejach Polski i Litwy w latach 1772\u20131795, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narod\u00f3w za spraw\u0105 s\u0105siednich Rosji, Prus i Austrii dokona\u0142a na ich rzecz cesji cz\u0119\u015bci swojego terytorium, jako wynik przegranej wojny b\u0105d\u017a pod gro\u017ab\u0105 u\u017cycia si\u0142y. == Geneza == === Polityka monarchii \u201ekoncertu p\u00f3\u0142nocnego\u201d === Narzucenie Rzeczypospolitej rosyjskiego protektoratu w czasie Wielkiej Wojny P\u00f3\u0142nocnej skutkowa\u0142o oficjaln\u0105 propozycj\u0105 idei rozbioru os\u0142abionej Polski przez dyplomacj\u0119 Kr\u00f3lestwa Prus w 1709 roku. Kieruj\u0105cy Rosj\u0105 car Piotr I Wielki odrzuci\u0142 pruskie propozycje usi\u0142owa\u0142 utrzyma\u0107 Rzeczpospolit\u0105 jako wy\u0142\u0105czny protektorat Rosji, wbrew naciskowi mocarstw europejskich. Uzyska\u0142 w tym ostatecznie poparcie Kr\u00f3lestwa Prus, d\u0105\u017c\u0105cego do utrzymania s\u0142abo\u015bci Rzeczypospolitej i zainteresowanego uzyskaniem w zamian za popieranie Rosji Kurlandii oraz Gda\u0144ska. Kolejne plany rozbiorowe Prusy zaproponowa\u0142y","start_idx":0,"end_idx":68}
{"id":"mrc_6755","question":"kiedy si\u0119 zako\u0144czy\u0142a ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku","context":"1978 roku. === Koniec II wojny \u015bwiatowej === Naloty dywanowe ameryka\u0144skich \u201elataj\u0105cych fortec\u201d zniszczy\u0142y Tokio i inne miasta japo\u0144skie. 8 sierpnia Zwi\u0105zek Radziecki wypowiedzia\u0142 wojn\u0119 Japonii, a radzieckie i mongolskie dywizje pod dow\u00f3dztwem marsza\u0142ka Aleksandra Wasilewskiego wkroczy\u0142y do Mand\u017curii, rozbijaj\u0105c szybko japo\u0144sk\u0105 Armi\u0119 Kwantu\u0144sk\u0105 genera\u0142a Otoz\u014d Yamady, k\u0142ad\u0105c kres istnieniu Mand\u017cukua i Mengjianu. 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroszim\u0119 i Nagasaki, co walnie przyczyni\u0142o si\u0119 do z\u0142amania ducha oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku. (1 wrze\u015bnia czasu \u015brodkowoeuropejskiego). Decyzj\u0119 o u\u017cyciu broni j\u0105drowej spowodowa\u0142y prognozowane bardzo wysokie straty w planowanej inwazji na Japoni\u0119 (operacja \u201eDownfall\u201d). Po wojnie kilka grup \u017co\u0142nierzy japo\u0144skich, cz\u0119sto nie\u015bwiadomych zako\u0144czenia konfliktu, prowadzi\u0142o op\u00f3r lub ukrywa\u0142o si\u0119","start_idx":593,"end_idx":613}
{"id":"mrc_6756","question":"jak si\u0119 nazywaj\u0105 mieszka\u0144cy kuby?","answer":"Kuba\u0144czycy","context":"Kuba\u0144czycy \u2212 wieloetniczny nar\u00f3d pochodzenia g\u0142\u00f3wnie europejskiego i afryka\u0144skiego licz\u0105cy ponad 13 mln os\u00f3b. Poza Kub\u0105 zamieszkuj\u0105 licznie tak\u017ce Stany Zjednoczone. Kuba\u0144czycy pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 j\u0119zykiem hiszpa\u0144skim a dominuj\u0105cym w\u015br\u00f3d nich wyznaniem jest katolicyzm. Przed kolonizacj\u0105 hiszpa\u0144sk\u0105 dominuj\u0105c\u0105 grup\u0105 ludno\u015bci byli Sibonejowie.","start_idx":0,"end_idx":10}
{"id":"mrc_6757","question":"w jakim j\u0119zyku m\u00f3wi\u0105 w szwecji?","answer":"J\u0119zyk szwedzki","context":"J\u0119zyk szwedzki (szw. , ) - j\u0119zyk z grupy skandynawskiej j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, ojczysty dla ponad 10 milion\u00f3w os\u00f3b, g\u0142\u00f3wnie na terenie Szwecji i niekt\u00f3rych cz\u0119\u015bci Finlandii. Jest tak\u017ce j\u0119zykiem urz\u0119dowym na terenie tych pa\u0144stw (w Finlandii obok j\u0119zyka fi\u0144skiego). Stosunkowo podobny do j\u0119zyka norweskiego, w mniejszym stopniu do j\u0119zyka du\u0144skiego. Jest cz\u0119\u015bciowo rozumiany przez osoby biegle pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 tymi j\u0119zykami. Dialekty tych trzech j\u0119zyk\u00f3w tworz\u0105 ze sob\u0105 kontinuum dialektalne. J\u0119zyk standardowy w Szwecji, tzw. rikssvenska (szwedzki pa\u0144stwowy), opiera si\u0119 na dialektach regionu sztokholmskiego. W sytuacjach nieformalnych powszechnie u\u017cywane s\u0105 zr\u00f3\u017cnicowane dialekty nieliterackie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich jest jednak dobrze zrozumia\u0142a dla pozosta\u0142ych u\u017cytkownik\u00f3w j\u0119zyka szwedzkiego. Obecnie mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 dwa zespo\u0142y dialekt\u00f3w: szwedzki i finlandzki (tzw. fi\u0144ska odmiana j\u0119zyka szwedzkiego). Istnieje te\u017c","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_6758","question":"ile pa\u0144stw jest w europie?","answer":"46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej.","context":"Lista pa\u0144stw Europy \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Europy. Na terenie Europy znajduje si\u0119 46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si\u0119 siedem terytori\u00f3w zale\u017cnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Najwi\u0119kszym europejskim pa\u0144stwem jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), natomiast najwi\u0119kszym pa\u0144stwem znajduj\u0105cym si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km\u00b2). Najludniejszym pa\u0144stwem na kontynencie europejskim r\u00f3wnie\u017c jest Rosja (142 021 981 mieszka\u0144c\u00f3w), a najludniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w ca\u0142o\u015bci w Europie s\u0105 Niemcy (84 316 622 mieszka\u0144c\u00f3w). Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w). == Mapa polityczna == == Lista pa\u0144stw == == Lista","start_idx":97,"end_idx":144}
{"id":"mrc_6759","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 pierwsza polska partia socjalistyczna?","answer":"Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat lub Mi\u0119dzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat","context":"Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat lub Mi\u0119dzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat \u2013 pierwsza polska partia robotnicza opieraj\u0105ca si\u0119 na za\u0142o\u017ceniach marksizmu, anarchizmu i ideologii rosyjskiej Narodnej Woli (w historiografii PRL zwana r\u00f3wnie\u017c \u201eI Proletariatem\u201d lub \u201eWielkim Proletariatem\u201d) funkcjonuj\u0105ca w Kr\u00f3lestwie Polskim od 1882 do 1886. Jej pi\u0119ciu dzia\u0142aczy zosta\u0142o straconych przez w\u0142adze carskie. == Historia == Partia powsta\u0142a w sierpniu 1882 roku w Warszawie. Jej za\u0142o\u017cycielem by\u0142 powracaj\u0105cy w grudniu 1881 z Genewy Ludwik Wary\u0144ski oraz dzia\u0142acze lokalnych k\u00f3\u0142ek socjalistycznych Henryk Dul\u0119ba i Kazimierz Puchewicz. Wary\u0144ski rozpocz\u0105\u0142 dyskusje w \u015brodowiskach robotnik\u00f3w i student\u00f3w m.in. ze Stanis\u0142awem Krusi\u0144skim. W kwietniu 1882 Wary\u0144ski i Puchewicz wydali pierwsz\u0105 niepodpisan\u0105 odezw\u0119 wspieraj\u0105c\u0105 strajk robotnik\u00f3w w Warsztatach Naprawczych Kolei Warszawsko-Wiede\u0144skiej. Wary\u0144skiego wspiera\u0142 emisariusz petersburskiej grupy m\u0142odzie\u017cy polskiej Stanis\u0142aw","start_idx":0,"end_idx":98}
{"id":"mrc_6760","question":"ile jest odcink\u00f3w w labiryncie?","answer":"120","context":"Artyku\u0142 zawiera list\u0119 wszystkich odcink\u00f3w (120) serialu \"W labiryncie\" emitowanego w latach 1988\u20131991.","start_idx":43,"end_idx":46}
{"id":"mrc_6761","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142 cze\u015bnik?","answer":"urz\u0119dnik nadworny w \u015bredniowiecznej Polsce (XIII wiek), dbaj\u0105cy o \u201epiwnic\u0119\u201d monarchy, a podczas biesiady podaj\u0105cy mu puchary z winem.","context":"Cze\u015bnik \u2013 urz\u0119dnik nadworny w \u015bredniowiecznej Polsce (XIII wiek), dbaj\u0105cy o \u201epiwnic\u0119\u201d monarchy, a podczas biesiady podaj\u0105cy mu puchary z winem. Od XIV w. urz\u0105d ten sta\u0142 si\u0119 honorowy (na przyk\u0142ad cze\u015bnik koronny), a wi\u0119c niepoci\u0105gaj\u0105cy za sob\u0105 \u017cadnych obowi\u0105zk\u00f3w. W Rzeczypospolitej Szlacheckiej by\u0142 ni\u017cszym urz\u0119dem ziemskim (w hierarchii urz\u0119d\u00f3w (1768) w Koronie przed \u0142owczym i za podstolim, na Litwie przed horodniczym i za podczaszym). == Tytu\u0142y odojcowskie i odm\u0119\u017cowskie == Tradycyjnie dzieci cze\u015bnika mia\u0142y prawo do tytu\u0142u odojcowskiego. Dla syn\u00f3w tytu\u0142em takim by\u0142 \"cze\u015bnikowic\", a dla c\u00f3rek \"cze\u015bnik\u00f3wna\". \u017bony cze\u015bnika mia\u0142y prawo do tytu\u0142u odm\u0119\u017cowskiego \u2013 \"cze\u015bnikowa\". == Kultura polska == W kulturze polskiej urz\u0105d pojawia si\u0119 w komedii \"Zemsta\" Aleksandra Fredry, gdzie jednym z jej bohater\u00f3w jest cze\u015bnik","start_idx":10,"end_idx":143}
{"id":"mrc_6762","question":"od kiedy mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Pierwsze mistrzostwa odby\u0142y si\u0119 w 1930 roku w Urugwaju.","context":"Mistrzostwa \u015bwiata w pi\u0142ce no\u017cnej, w Polsce nazywane r\u00f3wnie\u017c mundialem ( \u2013 \u201e\u015bwiatowy\u201d) lub Pucharem \u015awiata () \u2013 mi\u0119dzynarodowy turniej pi\u0142ki no\u017cnej, w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142 m\u0119skie reprezentacje narodowe federacji nale\u017c\u0105cych do FIFA. Pierwsze mistrzostwa odby\u0142y si\u0119 w 1930 roku w Urugwaju. Od tego czasu odbywaj\u0105 si\u0119 co cztery lata, z wyj\u0105tkiem 1942 i 1946 roku, gdy\u017c z powodu II wojny \u015bwiatowej nie odbywa\u0142y si\u0119 kongresy FIFA, na kt\u00f3rych podejmowano decyzj\u0119 o organizacji turnieju (w 1946, na pierwszym po wojnie kongresie FIFA, wskazano, kto b\u0119dzie organizatorem mistrzostw w 1950). Obecnie w turnieju wyst\u0119puj\u0105 32 reprezentacje (od 2026 r. b\u0119dzie ich 48) rywalizuj\u0105ce o tytu\u0142 na terenie kraju (lub kraj\u00f3w) organizuj\u0105cego mistrzostwa przez oko\u0142o jeden miesi\u0105c. Ta faza rozgrywek cz\u0119sto nazywana","start_idx":231,"end_idx":286}
{"id":"mrc_6763","question":"kto zasiada\u0142 w senacie rzymskim?","answer":"Cz\u0142onk\u00f3w izby rekrutowano spo\u015br\u00f3d by\u0142ych wy\u017cszych urz\u0119dnik\u00f3w: konsul\u00f3w, pretor\u00f3w, edyl\u00f3w i kwestor\u00f3w.","context":"Dionizjusz \"Staro\u017cytno\u015bci rzymskie\" II.57). == Okres republika\u0144ski == W obliczu corocznej zmiany urz\u0119dnik\u00f3w rzymskiej magistratury \"senat\", kt\u00f3rego cz\u0142onkowie wybierani byli do\u017cywotnio, stanowi\u0142 ostoj\u0119 politycznej ci\u0105g\u0142o\u015bci. Powodowa\u0142o to systematyczny wzrost jego znaczenia w systemie sprawowania w\u0142adzy. Cz\u0142onk\u00f3w izby rekrutowano spo\u015br\u00f3d by\u0142ych wy\u017cszych urz\u0119dnik\u00f3w: konsul\u00f3w, pretor\u00f3w, edyl\u00f3w i kwestor\u00f3w. List\u0119 () uk\u0142adali pocz\u0105tkowo pe\u0142ni\u0105cy urz\u0105d konsulowie (), a od czasu uchwalenia \"Lex Ovinia\" (pomi\u0119dzy 318\u2013312 p.n.e.) cenzor. Polega\u0142o to na ustaleniu aktualnego sk\u0142adu izby, poprzez wykre\u015blenie senator\u00f3w skazanych wyrokiem s\u0105du lub niemoralnie prowadz\u0105cych si\u0119 i dopisanie do pe\u0142nego sk\u0142adu by\u0142ych urz\u0119dnik\u00f3w kurulnych, albo inne osoby spe\u0142niaj\u0105ce wymagania cenzusowe (na przyk\u0142ad by\u0142ych \u017co\u0142nierzy, kt\u00f3rzy ws\u0142awili si\u0119 na polu bitwy). W I wieku liczb\u0119 senator\u00f3w powi\u0119kszono dwukrotnie. Pocz\u0105tkowo za dyktatury Sulli do 600 (Appian","start_idx":306,"end_idx":407}
{"id":"mrc_6764","question":"jakie s\u0105 kr\u00f3tkie weso\u0142e piosenki rosyjskie?","answer":"czastuszki","context":"Czastuszka \"(przy\u015bpiewka, kr\u00f3tka piosenka\") \u2014 gatunek rosyjskiego folkloru, powsta\u0142y w 1870 roku. Termin \u201eczastuszka\u201d zosta\u0142 wprowadzony przez pisarza G. I. Uspienskiego w felietonie \u201eNowe pie\u015bni narodowe\u201d (1889 r.), uwzgl\u0119dniaj\u0105cym charakterystyk\u0119 narodowych wierszyk\u00f3w. \u0179r\u00f3d\u0142a czastuszki \u2014 przy\u015bpiewki do zabawy i ta\u0144ca, \u201ezbiorowe\u201d pie\u015bni w korowodzie, rymowanki dla dzieci, \u015blubne rymowane wierszyki i miejskie pie\u015bni. Dla czastuszki charakterystyczna jest aktualno\u015b\u0107 tematyki, zwi\u0119z\u0142o\u015b\u0107, niespodziewane metafory i rytm, \u015bpiewno-recytatywny typ melodii, improwizacja na podstawie sta\u0142ych form muzykalnych. W wersji A. A. Szachmatowa, nazwa czastuszki pochodzi od czasownika \u201epapla\u0107\u201d ze znaczeniem \u201eszybko m\u00f3wi\u0107 do cz\u0119stych takt\u00f3w muzycznych\u201d; druga interpretacja umotywowania nazwy \u2014 \u201eto, co cz\u0119sto powtarzaj\u0105\u201d. == Charakterystyka czastuszki == Czastuszki tworzone s\u0105 przede wszystkim przez wiejsk\u0105 m\u0142odzie\u017c, wykonywane s\u0105 one ca\u0142ymi seriami w jednej","start_idx":279,"end_idx":289}
{"id":"mrc_6765","question":"jakie jest napiecie elektryczne w polsce?","answer":"230 V / 50 Hz","context":"Napi\u0119cie sieciowe \u2013 napi\u0119cie elektryczne wyst\u0119puj\u0105ce w sieci niskiego napi\u0119cia danego kraju. Napi\u0119cie sieciowe ma przebieg sinusoidalny i w zale\u017cno\u015bci od kraju: cz\u0119stotliwo\u015b\u0107 50 lub 60 Hz i napi\u0119cie od 100 do 240 V (w Polsce 230 V / 50 Hz \u2013 okre\u015bla to Polska Norma PN-IEC 60038). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 urz\u0105dze\u0144 powszechnego u\u017cytku jest zasilana z wykorzystaniem napi\u0119cia sieciowego lub napi\u0119ciem przetworzonym z napi\u0119cia sieciowego, przy u\u017cyciu przekszta\u0142tnik\u00f3w napi\u0119cia. Nale\u017cy zaznaczy\u0107, \u017ce warto\u015b\u0107 230 V to warto\u015b\u0107 skuteczna (RMS) napi\u0119cia przemiennego. Przy 230 V maksymalna warto\u015b\u0107 napi\u0119cia sieciowego wynosi 230 V \u00b7 \u221a2 \u2248 230 V \u00b7 (1,41) = 325 V. Dopuszczalne odchylenia wynosz\u0105 \u00b110%, czyli od 207 do 253 V dla 95% \u015brednich warto\u015bci 10-minutowych okres\u00f3w ze zbioru tygodniowego, co","start_idx":225,"end_idx":238}
{"id":"mrc_6766","question":"jaki ocean jest w portugalii?","answer":"Oceanu Atlantyckiego","context":"Portugalia, Republika Portugalska (port. \"Portugal\", wym. []; oficjalna nazwa \"Rep\u00fablica Portuguesa\") \u2013 pa\u0144stwo europejskie po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci Europy Po\u0142udniowej na po\u0142udniowym zachodzie P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Jest najdalej wysuni\u0119tym na zach\u00f3d pa\u0144stwem Europy, od p\u00f3\u0142nocy i wschodu graniczy z Hiszpani\u0105, a od zachodu i po\u0142udnia Portugali\u0119 oblewaj\u0105 wody Oceanu Atlantyckiego. Dodatkowo w sk\u0142ad Portugalii wchodz\u0105 dwa archipelagi wysp po\u0142o\u017conych na Oceanie Atlantyckim \u2013 Azory i Madera. Jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej oraz NATO. == Geografia == Powierzchnia: * l\u0105d: 91 971 km\u00b2 * woda: 440 km\u00b2 * ca\u0142kowita: 92 391 km\u00b2 D\u0142ugo\u015b\u0107 granic l\u0105dowych: * Hiszpania: 1214 km * ca\u0142kowita: 1215 km D\u0142ugo\u015b\u0107 wybrze\u017ca: * ca\u0142kowita: 1793 km ** Najwy\u017cszy punkt: Montanha do Pico: 2351 m n.p.m. ** Najni\u017cszy punkt: Ocean Atlantycki","start_idx":364,"end_idx":384}
{"id":"mrc_6767","question":"jakie wydarzenia odbywaj\u0105 si\u0119 co 4 lata?","answer":"Igrzyska olimpijskie","context":"Igrzyska olimpijskie \u2013 najstarsza i zarazem najwi\u0119ksza mi\u0119dzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zar\u00f3wno letnie, jak i zimowe, ale w odst\u0119pie 2 lat od siebie) w r\u00f3\u017cnych krajach, pod has\u0142em szlachetnego wsp\u00f3\u0142zawodnictwa i braterstwa wszystkich narod\u00f3w Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. == Historia == === Staro\u017cytne igrzyska olimpijskie === Pierwsze igrzyska olimpijskie odbywa\u0142y si\u0119 w Olimpii w Grecji co cztery lata, st\u0105d w staro\u017cytnej Grecji termin \"olimpiada\", kt\u00f3ry oznacza\u0142 czteroletni okres mi\u0119dzy kolejnymi igrzyskami. Pierwsze udokumentowane igrzyska odby\u0142y si\u0119 w roku 776 p.n.e. Na czas igrzysk olimpijskich zaprzestawano wojen. Podczas trwania konflikt\u00f3w og\u0142aszano \u201epok\u00f3j bo\u017cy\u201d i wojny wstrzymywane by\u0142y na 2 miesi\u0105ce. Igrzyska trwa\u0142y 5 dni, reszta czasu by\u0142a przeznaczona na wyruszenie i powr\u00f3t z igrzysk przez widz\u00f3w i zawodnik\u00f3w. Pierwszym","start_idx":0,"end_idx":20}
{"id":"mrc_6768","question":"kto byl pierwszym cesarzem rzymskim?","answer":"Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 wrze\u015bnia 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) \u2013 pierwszy cesarz rzymski","context":"Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 wrze\u015bnia 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) \u2013 pierwszy cesarz rzymski, panowa\u0142 od 16 stycznia 27 roku p.n.e. do \u015bmierci jako Imperator Caesar Augustus. Po \u015bmierci zaliczony zosta\u0142 w poczet bog\u00f3w jako \u201eDivus Augustus\u201d. Syn Gajusza Oktawiusza i Atii Starszej (\"Atia Maior\"), wnuk siostry Juliusza Cezara i jego adoptowany testamentem syn. == Pochodzenie == R\u00f3d Oktawiusz\u00f3w wywodzi\u0142 si\u0119 z Velitrae, po\u0142o\u017conego w Lacjum miasta Wolsk\u00f3w. Do senatu wprowadzi\u0142 ich Tarkwiniusz Stary, a do patrycjatu Serwiusz Tuliusz. Sam Oktawian twierdzi\u0142, \u017ce pochodzi ze starego i zamo\u017cnego rodu ekwit\u00f3w, a pierwszym senatorem by\u0142 dopiero jego ojciec. Marek","start_idx":0,"end_idx":228}
{"id":"mrc_6769","question":"gdzie jest wodospad niagara?","answer":"na granicy Kanady, prowincja Ontario i USA, stan Nowy Jork.","context":"Niagara (, wym. []; ) \u2013 wodospad na rzece Niagara, na granicy Kanady, prowincja Ontario i USA, stan Nowy Jork. Rzeka Niagara o d\u0142. 55 km, wyp\u0142ywaj\u0105ca z jeziora Erie i p\u0142yn\u0105ca do jeziora Ontario, musi pokona\u0107 prawie 100-metrow\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0119 poziom\u00f3w. U uj\u015bcia rzeka rozwidla si\u0119 i spada dwiema oko\u0142o 50-metrowymi kaskadami. Jedna cz\u0119\u015b\u0107 \u201eameryka\u0144ska\u201d le\u017cy na terytorium USA w stanie Nowy Jork. Jej kaskady to: \"American Falls\" (\"Wodospad Ameryka\u0144ski\") i \"Bridal Veil Falls\" (\"Wodospad \u015alubny Welon\"); 21\u201330 m wysoko\u015bci z powodu gigantycznych g\u0142az\u00f3w u jego podstawy oraz 320 m szeroko\u015bci. Rozdzielone s\u0105 ma\u0142\u0105 wysp\u0105 \"Luna Island\" (\"Ksi\u0119\u017cycowa Wyspa\"). Druga cz\u0119\u015b\u0107 \u201ekanadyjska\u201d w prowincji Ontario, to \"Horseshoe Falls\" (\"Wodospad Podkowa\"); 53 m wysoko\u015bci i 790 m szeroko\u015bci. Oddzielona jest od","start_idx":51,"end_idx":110}
{"id":"mrc_6770","question":"za co siedzia\u0142 maciej male\u0144czuk?","answer":"W 1981 skazany zosta\u0142 na dwa lata wi\u0119zienia za odmow\u0119 odbycia s\u0142u\u017cby wojskowej.","context":"Maciej Male\u0144czuk w\u0142a\u015bc. Miros\u0142aw Maciej Male\u0144czuk (ur. 14 sierpnia 1961 w Wojcieszowie) \u2013 polski wokalista i gitarzysta rockowy, poeta, a tak\u017ce osobowo\u015b\u0107 telewizyjna. We wczesnej fazie swojej tw\u00f3rczo\u015bci okre\u015blany mianem \u201ebarda Krakowa\u201d. Uwa\u017cany za jednego z najbardziej awangardowych i kontrowersyjnych polskich artyst\u00f3w muzycznych. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Ucz\u0119szcza\u0142 do kilku szk\u00f3\u0142 podstawowych, nast\u0119pnie do szko\u0142y zawodowej, potem do liceum zawodowego (specjalno\u015b\u0107 obr\u00f3bka skrawaniem), kt\u00f3rego nie uko\u0144czy\u0142. W 1981 skazany zosta\u0142 na dwa lata wi\u0119zienia za odmow\u0119 odbycia s\u0142u\u017cby wojskowej. Kar\u0119 odbywa\u0142 w Gda\u0144sku i Stargardzie. Po wyj\u015bciu na wolno\u015b\u0107 zacz\u0105\u0142 gra\u0107 na gitarze i komponowa\u0107 piosenki, pocz\u0105tkowo utrzymane w stylistyce bluesowej. Przez osiem lat wyst\u0119powa\u0142 jako muzyk uliczny, m.in. w Krakowie i Warszawie. === Kariera === W","start_idx":523,"end_idx":602}
{"id":"mrc_6771","question":"jak ma na imi\u0119 \u017cona kurskiego?","answer":"Joann\u0105","context":"Sadurskiemu, dziennikarzowi \u201eGazety Wyborczej\u201d Wojciechowi Czuchnowskiemu i dziennikarce \u201ePolityki\u201d Ewie Siedleckiej. == \u017bycie prywatne == Jest synem pracownika naukowego Witolda Kurskiego oraz Anny Kurskiej, dzia\u0142aczki NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d i senator, m\u0142odszym bratem Jaros\u0142awa Kurskiego, dziennikarza \u201eGazety Wyborczej\u201d. Jego ciotecznym dziadkiem by\u0142 Lewis Bernstein Namier. W kwietniu 1991 zawar\u0142 \u015blub ko\u015bcielny z Monik\u0105 Mucek. Zwi\u0105zek ten zako\u0144czy\u0142 si\u0119 rozwodem w 2015. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa tego ma tr\u00f3jk\u0119 dzieci: Zdzis\u0142awa Antoniego (ur. 1991), Zuzann\u0119 (ur. 1994) i Olgierda (ur. 2007). 31 lipca 2018 wzi\u0105\u0142 cywilny \u015blub z Joann\u0105 W\u0105sowsk\u0105 \"primo voto\" Klimek (ur. 1974). Po stwierdzeniu niewa\u017cno\u015bci pierwszego ma\u0142\u017ce\u0144stwa przez s\u0105d ko\u015bcielny (a tak\u017ce stwierdzeniu niewa\u017cno\u015bci pierwszego ma\u0142\u017ce\u0144stwa jego drugiej \u017cony), 18 lipca 2020 w Sanktuarium Bo\u017cego Mi\u0142osierdzia w Krakowie-\u0141agiewnikach zawar\u0142 z Joann\u0105 sakramentalny","start_idx":616,"end_idx":622}
{"id":"mrc_6772","question":"w jakim kraju jest mount everest?","answer":"na granicy Nepalu i Chi\u0144skiej Republiki Ludowej (Tybetu).","context":"Mount Everest, Czomolungma (; , ZWPY \"Qomolangma\", Wylie \"Jo mo glang ma\"; , \"Sagarm\u0101th\u0101\") \u2013 najwy\u017cszy szczyt Ziemi (8848 m n.p.m., podaje si\u0119 te\u017c wysoko\u015b\u0107 8844 (pomiary chi\u0144skie) lub 8850 (pomiary ameryka\u0144skie)), o\u015bmiotysi\u0119cznik po\u0142o\u017cony w Himalajach Wysokich (Centralnych), na granicy Nepalu i Chi\u0144skiej Republiki Ludowej (Tybetu). Po chi\u0144skiej stronie obj\u0119ty ochron\u0105 w ramach rezerwatu biosfery pod nazw\u0105 Rezerwat Biosfery Czomolungmy. Jest zbudowany z granit\u00f3w, gnejs\u00f3w oraz z wapieni i \u0142upk\u00f3w. Tworzy pot\u0119\u017cny masyw podci\u0119ty z trzech stron lodowcami (najd\u0142u\u017csze Khumbu i Rongbuk \u2013 ok. 17 km). Wysoko\u015b\u0107 szczytu wzgl\u0119dem podn\u00f3\u017cy g\u00f3ry wynosi oko\u0142o 3700 metr\u00f3w. \u015aciany Mount Everestu maj\u0105 oko\u0142o 3 kilometr\u00f3w wysoko\u015bci (s\u0142ynna \u015bciana Kangshung ma wysoko\u015b\u0107 3350 metr\u00f3w). Przez miejscow\u0105 ludno\u015b\u0107 by\u0142 uwa\u017cany za siedzib\u0119 bog\u00f3w. Po raz","start_idx":276,"end_idx":333}
{"id":"mrc_6773","question":"kto napisa\u0142 tekst ostatnia nadzieja?","answer":"ana przez Zuzann\u0119 Jurczak, Dawida Podsiad\u0142o i Jakuba Gali\u0144skiego","context":"Ostatnia nadzieja (zapis stylizowany: ostatnia nadzieja) \u2013 singel polskiej piosenkarki Sanah i polskiego piosenkarza Dawida Podsiad\u0142y. Utw\u00f3r pochodzi z trzeciego albumu studyjnego Sanah pt. \"Uczta\". Singel zosta\u0142 wydany 14 kwietnia 2022. Kompozycja znalaz\u0142a si\u0119 na 1. miejscu listy AirPlay \u2013 Top, najcz\u0119\u015bciej odtwarzanych utwor\u00f3w w polskich rozg\u0142o\u015bniach radiowych. Nagranie otrzyma\u0142o w Polsce status diamentowego singla, przekraczaj\u0105c liczb\u0119 250 tysi\u0119cy sprzedanych kopii. == Geneza utworu i historia wydania == Piosenka zosta\u0142a napisana i skomponowana przez Zuzann\u0119 Jurczak, Dawida Podsiad\u0142o i Jakuba Gali\u0144skiego, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c odpowiada za produkcj\u0119 piosenki. Singel ukaza\u0142 si\u0119 w formacie digital download 14 kwietnia 2022 w Polsce za po\u015brednictwem wytw\u00f3rni p\u0142ytowej Magic Records w dystrybucji Universal Music Polska. Utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 na polskich sk\u0142adankach: \"Hity na czasie: Lato","start_idx":549,"end_idx":613}
{"id":"mrc_6774","question":"ile wa\u017cy\u0142 mamut?","answer":"Wa\u017cy\u0142 od 10 ton.","context":"m wysoko\u015bci w k\u0142\u0119bie. Wa\u017cy\u0142 od 10 ton. Osi\u0105ga\u0142 mniej wi\u0119cej te same rozmiary, co reprezentanci wcze\u015bniejszych gatunk\u00f3w mamut\u00f3w \u2013 \"M. meridionalis\" i \"M. trogontherii\", by\u0142 za\u015b wi\u0119kszy od wsp\u00f3\u0142czesnego s\u0142onia afryka\u0144skiego oraz mamuta w\u0142ochatego, osi\u0105gaj\u0105cych od 2,7 do 3,4 m wysoko\u015bci. Samce by\u0142y og\u00f3lnie wi\u0119ksze i bardziej pot\u0119\u017cne. Do identyfikacji p\u0142ci najlepiej wykorzysta\u0107 obr\u0119cz miedniczn\u0105, jako \u017ce jej dolne ograniczenie, tworz\u0105ce kana\u0142 rodny, jest u samic zawsze szersze, ni\u017c u samc\u00f3w. Jak i inne mamuty, mamut kolumbijski mia\u0142 wysok\u0105 g\u0142ow\u0119 o pojedynczym sklepieniu i opadaj\u0105cy ku ty\u0142owi grzbiet o wysokim garbie nad ramionami, tworzonym przez wyrostki kolczyste kr\u0119g\u00f3w grzbietowych, stopniowe coraz kr\u00f3tsze w kierunku od przodu ku ty\u0142owi. Osobniki m\u0142odociane mia\u0142y natomiast wypuk\u0142e grzbiety, jak wsp\u00f3\u0142czesne s\u0142onie indyjskie. Przednia","start_idx":22,"end_idx":38}
{"id":"mrc_6775","question":"jakie elektrownie s\u0105 w islandii?","answer":"Na Islandii dzia\u0142a pi\u0119\u0107 wi\u0119kszych elektrowni geotermalnych","context":"Dzi\u0119ki szczeg\u00f3lnemu po\u0142o\u017ceniu Islandii na grzbiecie \u015br\u00f3doceanicznym, gdzie mamy do czynienia z podwy\u017cszon\u0105 aktywno\u015bci\u0105 wulkaniczn\u0105, mieszka\u0144cy wyspy mog\u0105 tak\u017ce korzysta\u0107 z bogatych zasob\u00f3w energii geotermalnej. Jest ona wykorzystywana do ogrzewania oraz do produkcji energii elektrycznej. Koszty jej uzyskania s\u0105 wzgl\u0119dnie niskie, st\u0105d te\u017c w zimie niekt\u00f3re chodniki w Reykjav\u00edku czy Akureyri s\u0105 podgrzewane. Na Islandii dzia\u0142a pi\u0119\u0107 wi\u0119kszych elektrowni geotermalnych, kt\u00f3re dostarczaj\u0105 26,2% krajowej produkcji energii elektrycznej (2010). Dodatkowo gor\u0105ca woda wykorzystywana jest do ogrzewania blisko 87% budynk\u00f3w w kraju. 1) \"Elektrownia Svartsengi\", po\u0142o\u017cona w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci kraju na p\u00f3\u0142wyspie Reykjanes, niedaleko Keflaviku. Obecnie produkuje 75 MW energii elektrycznej oraz 150 MW energii cieplnej. Cz\u0119\u015b\u0107 wody l\u0105duje w pobliskim jeziorze \"Bl\u00e1a L\u00f3ni\u00f0\" (\"B\u0142\u0119kitna Laguna\"), kt\u00f3re wykorzystywane jest w celach rekreacyjnych.","start_idx":408,"end_idx":466}
{"id":"mrc_6776","question":"jakie pojazdy s\u0105 uprzywilejowane?","answer":"Do pojazd\u00f3w uprzywilejowanych nale\u017c\u0105 g\u0142\u00f3wnie te u\u017cywane w zwi\u0105zku z ratowaniem \u017cycia i mienia ludzkiego b\u0105d\u017a usuwaniem skutk\u00f3w katastrof, s\u0105 nimi tak\u017ce pojazdy s\u0142u\u017cb odpowiedzialnych za zachowanie bezpiecze\u0144stwa \u2013 w szczeg\u00f3lno\u015bci policji.","context":"Pojazd uprzywilejowany \u2013 pojazd wysy\u0142aj\u0105cy sygna\u0142y \u015bwietlne w postaci niebieskich \u015bwiate\u0142 b\u0142yskowych i jednocze\u015bnie sygna\u0142y d\u017awi\u0119kowe o zmiennym tonie, jad\u0105cy z w\u0142\u0105czonymi \u015bwiat\u0142ami mijania lub drogowymi; okre\u015blenie to obejmuje r\u00f3wnie\u017c pojazdy jad\u0105ce w kolumnie, na kt\u00f3rej pocz\u0105tku i na ko\u0144cu znajduj\u0105 si\u0119 pojazdy uprzywilejowane wysy\u0142aj\u0105ce dodatkowo sygna\u0142y \u015bwietlne w postaci czerwonego \u015bwiat\u0142a b\u0142yskowego. Do pojazd\u00f3w uprzywilejowanych nale\u017c\u0105 g\u0142\u00f3wnie te u\u017cywane w zwi\u0105zku z ratowaniem \u017cycia i mienia ludzkiego b\u0105d\u017a usuwaniem skutk\u00f3w katastrof, s\u0105 nimi tak\u017ce pojazdy s\u0142u\u017cb odpowiedzialnych za zachowanie bezpiecze\u0144stwa \u2013 w szczeg\u00f3lno\u015bci policji. Polski kodeks drogowy zezwala kieruj\u0105cemu pojazdem uprzywilejowanym (przy zachowaniu szczeg\u00f3lnej ostro\u017cno\u015bci) na niestosowanie si\u0119 do przepis\u00f3w ruchu drogowego, a tak\u017ce znak\u00f3w i sygna\u0142\u00f3w drogowych, w tym do sygnalizacji \u015bwietlnej. Kieruj\u0105cy takim pojazdem nie jest jednak","start_idx":409,"end_idx":647}
{"id":"mrc_6777","question":"jak powsta\u0142y pradoliny?","answer":"Pradoliny powstawa\u0142y w czasie cofania si\u0119 l\u0105dolodu na jego przedpolu w wyniku dzia\u0142alno\u015bci w\u00f3d z topniej\u0105cego lodowca i w\u00f3d rzecznych p\u0142yn\u0105cych z po\u0142udnia, kt\u00f3re po\u0142\u0105czywszy si\u0119 utworzy\u0142y ogromne rzeki, p\u0142yn\u0105ce w kierunku zachodnim, zgodnie z og\u00f3lnym nachyleniem kontynentu europejskiego.","context":"Pradolina \u2013 element rze\u017aby terenu stanowi\u0105cy szerokie obni\u017cenie o p\u0142askim dnie. Pradoliny powstawa\u0142y w czasie cofania si\u0119 l\u0105dolodu na jego przedpolu w wyniku dzia\u0142alno\u015bci w\u00f3d z topniej\u0105cego lodowca i w\u00f3d rzecznych p\u0142yn\u0105cych z po\u0142udnia, kt\u00f3re po\u0142\u0105czywszy si\u0119 utworzy\u0142y ogromne rzeki, p\u0142yn\u0105ce w kierunku zachodnim, zgodnie z og\u00f3lnym nachyleniem kontynentu europejskiego. == Powstawanie pradolin == Pradoliny powstawa\u0142y na przedpolu l\u0105dolodu, a p\u0142yn\u0105ce nimi rzeki mia\u0142y bieg r\u00f3wnoleg\u0142y do jego czo\u0142a. Rzeki p\u0142yn\u0105ce pradolinami odprowadza\u0142y zar\u00f3wno wody roztopowe od l\u0105dolodu, jak i wody rzeczne p\u0142yn\u0105ce z po\u0142udnia. Poniewa\u017c najkr\u00f3tsz\u0105 drog\u0119 na p\u00f3\u0142noc zamyka\u0142 lodowiec \u2013 wody te p\u0142yn\u0119\u0142y b\u0105d\u017a na zach\u00f3d, ku Atlantykowi i Morzu P\u00f3\u0142nocnemu (wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107), b\u0105d\u017a te\u017c na wsch\u00f3d, ku Morzu Czarnemu (mniejsza cz\u0119\u015b\u0107). Jako \u017ce rzeki te transportowa\u0142y","start_idx":80,"end_idx":368}
{"id":"mrc_6778","question":"kiedy obchodzi si\u0119 dzie\u0144 m\u0119\u017cczyzny?","answer":"19 listopada","context":"Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 M\u0119\u017cczyzn ( \u2013 IMD) \u2013 dzie\u0144 obchodzony jest 19 listopada w ponad 80 pa\u0144stwach (stan na 2021 rok). Tradycja obchodzenia tego dnia zosta\u0142a zapocz\u0105tkowana w 1999 w Trynidadzie i Tobago. Dzie\u0144 ten jest po\u015bwi\u0119cony promowaniu warto\u015bci, jak\u0105 m\u0119\u017cczy\u017ani wnosz\u0105 do \u015bwiata, i podkre\u015blaniu pozytywnych wzorc\u00f3w do na\u015bladowania. Mi\u0119dzynarodowy Dzie\u0144 M\u0119\u017cczyzn s\u0142u\u017cy tak\u017ce zwracaniu uwagi na problemy takie, jak wyst\u0119puj\u0105ce u m\u0119\u017cczyzn zaburzenia psychiczne i rosn\u0105ca liczba samob\u00f3jstw. W tym kontek\u015bcie bywa r\u00f3wnie\u017c wzmiankowana walka z tak zwan\u0105 \u201etoksyczn\u0105 m\u0119sko\u015bci\u0105\u201d poprzez promowanie zdrowych wzorc\u00f3w zachowa\u0144 m\u0119\u017cczyzn. Ma tak\u017ce s\u0142u\u017cy\u0107 mi\u0119dzy innymi poprawie relacji mi\u0119dzy p\u0142ciami oraz promowaniu r\u00f3wno\u015bci p\u0142ci zar\u00f3wno dla m\u0119\u017cczyzn, jak i kobiet.","start_idx":63,"end_idx":75}
{"id":"mrc_6779","question":"kiedy powsta\u0142 minecraft?","answer":"Pierwsza publiczna testowa wersja gry zosta\u0142a wydana 17 maja 2009 roku","context":"Minecraft \u2013 komputerowa gra survivalowa o otwartym \u015bwiecie stworzona przez Markusa Perssona i rozwijana przez Mojang Studios. \"Minecraft\" pozwala graczom na budowanie i niszczenie obiekt\u00f3w po\u0142o\u017conych w losowo generowanym \u015bwiecie gry. Gracz mo\u017ce atakowa\u0107 napotkane istoty, zbiera\u0107 surowce czy wytwarza\u0107 przedmioty. Pierwsza publiczna testowa wersja gry zosta\u0142a wydana 17 maja 2009 roku, natomiast pe\u0142na wersja ukaza\u0142a si\u0119 18 listopada 2011 roku na komputery osobiste. Nast\u0119pnie wydano wersje na konsole i platformy mobilne. Jeszcze przed oficjaln\u0105 premier\u0105 gra zdoby\u0142a popularno\u015b\u0107 i wiele nagr\u00f3d. Co roku odbywa si\u0119 konwent fan\u00f3w gry \u2013 Minecon. Sukces gry spowodowa\u0142, \u017ce zacz\u0119to sprzedawa\u0107 zwi\u0105zane z ni\u0105 przedmioty np. ksi\u0105\u017cki, zabawki, tematyczne klocki Lego. == Rozgrywka == \"Minecraft\" jest gr\u0105 bez okre\u015blonych cel\u00f3w, jednak bardzo wa\u017cne jest","start_idx":314,"end_idx":384}
{"id":"mrc_6780","question":"czym jest utw\u00f3r muzyczny?","answer":"Utw\u00f3r muzyczny \u2013 jednolita kompozycja muzyczna z\u0142o\u017cona z: rytmu i metrum, melodii, temacie, linii melodycznej, harmonii, barwy d\u017awi\u0119ku, dynamiki, agogiki oraz budowy formalnej, przeznaczona do wykonania lub odtwarzania, najcz\u0119\u015bciej posiadaj\u0105ca autora(-\u00f3w).","context":"Utw\u00f3r muzyczny \u2013 jednolita kompozycja muzyczna z\u0142o\u017cona z: rytmu i metrum, melodii, temacie, linii melodycznej, harmonii, barwy d\u017awi\u0119ku, dynamiki, agogiki oraz budowy formalnej, przeznaczona do wykonania lub odtwarzania, najcz\u0119\u015bciej posiadaj\u0105ca autora(-\u00f3w). Utw\u00f3r muzyczny mo\u017ce przyj\u0105\u0107 form\u0119 tylko muzyczn\u0105 lub s\u0142owno-muzyczn\u0105 w przypadku, gdy w utworze wykorzystano tekst. W muzyce powa\u017cnej utworem nazywa si\u0119 ka\u017cde dzie\u0142o muzyczne, bez wzgl\u0119du na wielko\u015b\u0107, wa\u017cko\u015b\u0107 i z\u0142o\u017cono\u015b\u0107. W kontek\u015bcie muzyki rozrywkowej mianem utwor\u00f3w muzycznych okre\u015bla si\u0119 tylko powa\u017cniejsze i ambitniejsze dzie\u0142a, na przyk\u0142ad utwory jazzowe czy rockowe. Dla prostszych form rezerwuje si\u0119 okre\u015blenie \u201epiosenka\u201d, aczkolwiek w sensie prawnym piosenki to r\u00f3wnie\u017c utwory muzyczne a raczej s\u0142owno muzyczne z tekstem opartym na linii melodycznej. Utwory muzyczne cz\u0119sto oparte s\u0105 na temacie muzycznym (leitmotivie) stanowi\u0105cym podstaw\u0119,","start_idx":0,"end_idx":256}
{"id":"mrc_6781","question":"co wydobywano w kopalni w sob\u00f3tce?","answer":"magnezytu","context":"Te pierwsze g\u0142\u00f3wnie do produkcji k\u00f3\u0142 m\u0142y\u0144skich i kamienia budowlanego, ale we wczesnym \u015bredniowieczu wyrabiano z nich elementy zdobnicze dla ko\u015bcio\u0142\u00f3w roma\u0144skich (np. kapitele, rze\u017aby lw\u00f3w). Serpentynit po wypolerowaniu s\u0142u\u017cy\u0142 jako kamie\u0144 ozdobny lub surowiec do wyrobu ozdobnych naczy\u0144. W 1877 otwarto kopalni\u0119 rud chromu w rejonie Raduni, dzia\u0142a\u0142a ona do roku 1943. Od 1920 do pierwszych lat powojennych istnia\u0142a kopalnia magnezytu w Sob\u00f3tce, a od 1960 dzia\u0142a kopalnia magnezytu w Wirach. W pocz\u0105tkach XX wieku utworzono wielkie kamienio\u0142omy granitu i skalenia w Strzeblowie (dzielnica Sob\u00f3tki), a w 1884 uruchomiono kamienio\u0142om serpentynitu (i nefrytu) w Jordanowie. W 1986 udokumentowano du\u017ce z\u0142o\u017ce rud \u017celaza, tytanu i wanadu na wschodnich stokach \u015al\u0119\u017cy; nie s\u0105 one jednak eksploatowane. == Historia == G\u00f3ra stanowi\u0142a","start_idx":424,"end_idx":433}
{"id":"mrc_6782","question":"przed kim odpowiada rzecznik praw obywatelskich?","answer":"odpowiada wy\u0142\u0105cznie przed Sejmem na zasadach okre\u015blonych w ustawie.","context":"obowi\u0105zk\u00f3w # sta\u0142 si\u0119 trwale niezdolny do pe\u0142nienia obowi\u0105zk\u00f3w na skutek choroby, u\u0142omno\u015bci lub upadku si\u0142 \u2013 stwierdzonych orzeczeniem lekarskim # je\u017celi rzecznik sprzeniewierzy\u0142 si\u0119 z\u0142o\u017conemu \u015blubowaniu # z\u0142o\u017cy\u0142 niezgodne z prawd\u0105 o\u015bwiadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem s\u0105du. Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej dzia\u0142alno\u015bci niezawis\u0142y i niezale\u017cny od innych organ\u00f3w w\u0142adzy publicznej i odpowiada wy\u0142\u0105cznie przed Sejmem na zasadach okre\u015blonych w ustawie. Nie mo\u017ce by\u0107 on tak\u017ce bez zgody Sejmu poci\u0105gni\u0119ty do odpowiedzialno\u015bci karnej ani pozbawiony wolno\u015bci (zatrzymany lub aresztowany \u2013 z wyj\u0105tkiem uj\u0119cia na gor\u0105cym uczynku przest\u0119pstwa i je\u017celi jego zatrzymanie jest niezb\u0119dne do zapewnienia w\u0142a\u015bciwego toku post\u0119powania). == Zadania Rzecznika Praw Obywatelskich == Rzecznik, kt\u00f3remu pomagaj\u0105 jego zast\u0119pcy oraz Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, stoi na stra\u017cy wolno\u015bci,","start_idx":417,"end_idx":484}
{"id":"mrc_6783","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 babka kiepska?","answer":"Rozalia","context":"Rozalia Kiepska (Babka Kiepska) \u2013 posta\u0107 fikcyjna, bohaterka komediowego serialu telewizyjnego \"\u015awiat wed\u0142ug Kiepskich\". W rol\u0119 t\u0119 wciela\u0142a si\u0119 Krystyna Feldman. == Charakterystyka postaci == Rozalia Kiepska jest rencistk\u0105, matk\u0105 Haliny, babci\u0105 Waldemara i Marioli, te\u015bciow\u0105 Ferdynanda. Mieszka\u0142a ze swoj\u0105 c\u00f3rk\u0105 i reszt\u0105 rodziny w starej kamienicy we Wroc\u0142awiu, na osiedlu Kosmonaut\u00f3w, przy ulicy \u0106wiartki 3/4. Babka jest przebieg\u0142a i z\u0142o\u015bliwa, lecz na tle innych bohater\u00f3w serialu wykazuje rozs\u0105dek. Mimo \u017ce jest matk\u0105 Haliny, Babka w wi\u0119kszo\u015bci odcink\u00f3w nazywa si\u0119 Rozalia Kiepska. W niekt\u00f3rych odcinkach nosi\u0142a nazwisko Ma\u0142olepsza, Wspania\u0142a lub Kope\u0107.","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_6784","question":"od kiedy w polsce jest policja?","answer":"Zosta\u0142a utworzona na mocy Ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku.","context":"Policja \u2013 umundurowana (s\u0142u\u017cba mundurowa) i uzbrojona formacja s\u0142u\u017c\u0105ca spo\u0142ecze\u0144stwu i przeznaczona do ochrony bezpiecze\u0144stwa ludzi oraz do utrzymywania bezpiecze\u0144stwa publicznego i porz\u0105dku publicznego; jeden z organ\u00f3w \u015bcigania. Zosta\u0142a utworzona na mocy Ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku. Nadz\u00f3r nad Policj\u0105 sprawuje minister w\u0142a\u015bciwy ds. wewn\u0119trznych. Zwierzchnikiem wszystkich funkcjonariuszy i pracownik\u00f3w cywilnych formacji jest Komendant G\u0142\u00f3wny Policji. Od kwietnia 2016 r. funkcj\u0119 t\u0119 pe\u0142ni gen. insp. Jaros\u0142aw Szymczyk. W ca\u0142ej Polsce istnieje telefoniczne przekierowanie z numeru 997 do centrum powiadamiania ratunkowego, kt\u00f3re dzia\u0142a zar\u00f3wno z telefonu kom\u00f3rkowego, jak i stacjonarnego. Centrum powiadamiania ratunkowego obs\u0142uguje zg\u0142oszenia alarmowe kierowane do numer\u00f3w alarmowych 112, 997, 998 i 999, umo\u017cliwiaj\u0105c przekazanie zg\u0142oszenia alarmowego w celu zaanga\u017cowania w\u0142a\u015bciwych s\u0142u\u017cb ratowniczych. Jednolitym numerem","start_idx":230,"end_idx":301}
{"id":"mrc_6785","question":"jaka mo\u017ce by\u0107 informacja zwrotna?","answer":"spostrze\u017cenia dotycz\u0105ce zachowania i wypowiedzi innego uczestnika konwersacji.","context":"Informacja zwrotna \u2013 termin z zakresu psychoterapii grupowej, treningu komunikacji interpersonalnej i szkole\u0144. Oznacza wypowied\u017a uczestnika konwersacji, w kt\u00f3rej ujawnia on swoje spostrze\u017cenia dotycz\u0105ce zachowania i wypowiedzi innego uczestnika konwersacji. Informacja zwrotna mo\u017ce by\u0107 wykorzystana przez uczestnika konwersacji, w celu poprawy sposobu realizacji omawianych zada\u0144, sposobu komunikacji itp. == Zasady udzielania informacji zwrotnej == * Informacja zwrotna powinna by\u0107 odbierana jako normalny, codzienny element wsp\u00f3\u0142pracy uczestnik\u00f3w konwersacji. Niespodziewane udzielenie informacji zwrotnej mo\u017ce by\u0107 odebrane jako atak na osob\u0119 lub oskar\u017cenie o brak kompetencji. * Odbieraj\u0105cy informacj\u0119 zwrotn\u0105 powinien zosta\u0107 wcze\u015bniej poinformowany o kryteriach, wed\u0142ug ich jakich oceniane b\u0119dzie jego zachowanie. * Informacja zwrotna powinna dotyczy\u0107 konkretnych zachowa\u0144, nie og\u00f3lnego wra\u017cenia czy og\u00f3lnej oceny. * Informacja zwrotna powinna by\u0107 oparta na","start_idx":179,"end_idx":257}
{"id":"mrc_6786","question":"kiedy obchodzimy uroczysto\u015b\u0107 zwiastowania pa\u0144skiego?","answer":"Uroczysto\u015b\u0107 liturgiczna \"Zwiastowania Pa\u0144skiego\" w Ko\u015bciele katolickim obchodzona jest 25 marca","context":"Zwiastowanie Pa\u0144skie, Zwiastowanie Bogurodzicy \u2013 w wyznaniach chrze\u015bcija\u0144skich objawienie Marii poprzez anio\u0142a Gabriela zapowiedzi narodzenia Jezusa Chrystusa, Syna Bo\u017cego. Opis \"Zwiastowania\" znajduje si\u0119 w Ewangelii \u015aw. \u0141ukasza. == Dzie\u0144 obchod\u00f3w == === Katolicyzm === Uroczysto\u015b\u0107 liturgiczna \"Zwiastowania Pa\u0144skiego\" w Ko\u015bciele katolickim obchodzona jest 25 marca, na 9 miesi\u0119cy przed uroczysto\u015bci\u0105 Bo\u017cego Narodzenia. Tego dnia czci si\u0119 tajemnic\u0119 wcielenia Syna Bo\u017cego. Je\u017celi dzie\u0144 ten wypada w niedziel\u0119, obchody \u015bwi\u0119ta przek\u0142adane s\u0105 na nast\u0119pny dzie\u0144. W Anglii (nazywane \"Lady Day\") i brytyjskich koloniach do 1752 \u015awi\u0119to Zwiastowania by\u0142o pocz\u0105tkiem nowego roku urz\u0119dowego. === Prawos\u0142awie === Cerkiew prawos\u0142awna \u015bwi\u0119tuje \"Zwiastowanie Bogurodzicy\" 7 kwietnia. Jest jednym z 12 g\u0142\u00f3wnych \u015bwi\u0105t obchodzonych przez wyznawc\u00f3w prawos\u0142awia.","start_idx":271,"end_idx":366}
{"id":"mrc_6787","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 1 wojna \u015bwiatowa?","answer":"11 listopada 1918","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":112,"end_idx":129}
{"id":"mrc_6788","question":"do jakiego kraju nale\u017cy malta?","answer":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej, na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, 81 km na po\u0142udnie od W\u0142och.","context":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej, na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, 81 km na po\u0142udnie od W\u0142och. Obejmuje ca\u0142y archipelag Wysp Malta\u0144skich, jednak\u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci mieszka na g\u0142\u00f3wnej wyspie o tej samie nazwie, w zespole miejskim Valletty \u2013 stolicy Malty. Malta ma histori\u0119 si\u0119gaj\u0105c\u0105 tysi\u0119cy lat. Cywilizacja na Malcie zacz\u0119\u0142a rozwija\u0107 si\u0119 ponad 7000 lat temu Pierwsze wi\u0119ksze budowle na Malcie \u2013 megalityczne \u015bwi\u0105tynie zacz\u0119to budowa\u0107 oko\u0142o 3600 r. p.n.e. S\u0105 one najstarszymi stoj\u0105cymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na \u015bwiecie, s\u0105 starsze ni\u017c piramidy w Egipcie. W podobnym okresie powsta\u0142o Hypogeum \u0126al Saflieni. Spu\u015bcizn\u0105 tych budowli jest kilkana\u015bcie ruin, z czego siedem zosta\u0142o wpisane na list\u0119 \u015bwiatowego","start_idx":0,"end_idx":190}
{"id":"mrc_6789","question":"jakim j\u0119zykiem pos\u0142ugiwali si\u0119 majowie?","answer":"J\u0119zykami maja\u0144skimi","context":"J\u0119zyki maja\u0144skie, tak\u017ce: j\u0119zyki maja, j\u0119zyki maja-kicze \u2013 jedna z wa\u017cniejszych rodzin j\u0119zykowych w Mezoameryce, z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 u\u017cytkownik\u00f3w w\u015br\u00f3d j\u0119zyk\u00f3w autochtonicznych obu Ameryk. J\u0119zykami maja\u0144skimi pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 Majowie (tak wsp\u00f3\u0142cze\u015bni, jak i z czas\u00f3w historycznych) na terenach Meksyku, Gwatemali, Belize i Hondurasu. Wszystkie j\u0119zyki tej rodziny wywodz\u0105 si\u0119 z u\u017cywanego prawdopodobne 5000 lat temu praj\u0119zyka, zwanego j\u0119zykiem pramaja\u0144skim. Do rodziny tej zalicza si\u0119 te\u017c klasyczny j\u0119zyk maja\u0144ski, u\u017cywany w okresie \u015bwietno\u015bci cywilizacji Maj\u00f3w. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w maja\u0144skich to ergatywne j\u0119zyki polisyntetyczne o szyku zdania VOS, w kt\u00f3rych wyst\u0119puj\u0105 sp\u00f3\u0142g\u0142oski ejektywne. Od czasu kolonizacji hiszpa\u0144skiej do zapisu j\u0119zyk\u00f3w maja\u0144skich u\u017cywa si\u0119 alfabetu \u0142aci\u0144skiego, aktualnie w konwencji proponowanej przez (ALMG). W chwili przybycia Hiszpan\u00f3w w XVI w. istnia\u0142o 31 j\u0119zyk\u00f3w Maj\u00f3w. ==","start_idx":188,"end_idx":207}
{"id":"mrc_6790","question":"do jakiego kraju nale\u017cy antarktyda?","answer":"Antarktyda nie nale\u017cy do \u017cadnego pa\u0144stwa","context":"po\u0142owy ryb, w szczeg\u00f3lno\u015bci antara patago\u0144skiego. Wed\u0142ug ocen, nielegalne po\u0142owy antara w latach 2000. wzros\u0142y nawet do 32 000 ton; problem ten w du\u017cej mierze zosta\u0142 rozwi\u0105zany dzi\u0119ki zwi\u0119kszonym kontrolom, spadaj\u0105c do poziomu ocenianego na oko\u0142o 1300 ton w 2010. == Polityka == Antarktyda nie nale\u017cy do \u017cadnego pa\u0144stwa i nie ma rz\u0105du, chocia\u017c niekt\u00f3re kraje roszcz\u0105 sobie prawa do fragment\u00f3w jej terytorium. Kilka z tych kraj\u00f3w uznaje wzajemnie swoje prawa, ale \u017cadne z nich nie jest powszechnie uznawane. Kwestia statusu prawnego Antarktydy by\u0142a szeroko dyskutowana od czasu zako\u0144czenia II wojny \u015bwiatowej. By\u0142y wysuwane r\u00f3\u017cne propozycje: ustanowienie tymczasowego \"modus vivendi\", przy zawieszeniu roszcze\u0144 terytorialnych, ustanowienie terytorium powierniczego lub kondominium. W 1959 w wyniku tych rozm\u00f3w uchwalono Uk\u0142ad Antarktyczny i nie","start_idx":279,"end_idx":319}
{"id":"mrc_6791","question":"kt\u00f3ry kr\u00f3l rz\u0105dzi\u0142 najd\u0142u\u017cej?","answer":"Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata","context":"i udokumentowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania, najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym przyw\u00f3dc\u0105 w historii by\u0142 Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata, lecz do 1921 sprawowana by\u0142a w jego imieniu regencja i dopiero od tego momentu rozpocz\u0105\u0142 on w pe\u0142ni samodzielne rz\u0105dy. Podobnie je\u015bli chodzi o d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania by\u0142o w przypadku Ludwika XIV, kr\u00f3la Francji, kt\u00f3ry panowa\u0142 \u0142\u0105cznie 72 lata, lecz samodzielne rz\u0105dy sprawowa\u0142 \u0142\u0105cznie przez 54 lata. W\u0142adc\u0105, kt\u00f3ry najd\u0142u\u017cej sprawowa\u0142 w pe\u0142ni samodzielne rz\u0105dy, by\u0142a kr\u00f3lowa Wielkiej Brytanii El\u017cbieta II, kt\u00f3ra panowa\u0142a przez 70 lat. Z przyw\u00f3dc\u00f3w nieb\u0119d\u0105cych monarchami najd\u0142u\u017cej rz\u0105dzi\u0142 przyw\u00f3dca Kuby Fidel Castro, kt\u00f3ry rz\u0105dzi\u0142 Kub\u0105 przez 52 lata (1959\u20132011). Najd\u0142u\u017cej rz\u0105dz\u0105c\u0105 kobiet\u0105 by\u0142a kr\u00f3lowa Wielkiej Brytanii, El\u017cbieta II, kt\u00f3ra sprawowa\u0142a rz\u0105dy w latach 1952-2022.","start_idx":83,"end_idx":155}
{"id":"mrc_6792","question":"ile wysp greckich jest zamieszka\u0142ych?","answer":"165","context":"na oko\u0142o 2500 wysp, z czego 165 jest zamieszka\u0142ych. Najwi\u0119ksze z nich to: * Kreta (ok. 8260 km\u00b2), * Eubea (ok. 3621 km\u00b2), * Lesbos (ok. 1630 km\u00b2), * Rodos (ok. 1400 km\u00b2), * Chios (ok. 840 km\u00b2), * Kefalinia (ok. 780 km\u00b2), * Korfu (592 km\u00b2), * Samos (ok. 476 km\u00b2), * Lemnos (476 km\u00b2), * Naksos (ok. 430 km\u00b2), * Zakintos (406 km\u00b2), * Thasos (ok. 390 km\u00b2). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z wysp Grecji wchodzi w sk\u0142ad archipelag\u00f3w, z kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wne to: * Wyspy Jo\u0144skie * Wyspy Egejskie, w tym: ** Cyklady ** Sporady ** Dodekanez Blisko 81% powierzchni Grecji zajmuj\u0105 pasma g\u00f3rskie (\u015brednia wysoko\u015b\u0107 1200\u20131800 m n.p.m.), kt\u00f3re maj\u0105 przebieg po\u0142udnikowy. Obszary nizinne s\u0105 niewielkie i wyst\u0119puj\u0105 w pobli\u017cu","start_idx":28,"end_idx":31}
{"id":"mrc_6793","question":"kiedy otwarto energylandia?","answer":"otwarty 14 lipca 2014 roku.","context":"Energylandia \u2013 tematyczny park rozrywki po\u0142o\u017cony w Zatorze w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Najwi\u0119kszy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sze\u015b\u0107 stref tematycznych znajduje si\u0119 ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki g\u00f3rskie, liczne karuzele i urz\u0105dzenia ekstremalne, a tak\u017ce restauracje, bary, sklepy z pami\u0105tkami oraz sceny, na kt\u00f3rych prezentowane s\u0105 kr\u00f3tkie widowiska. Od 2016 w sk\u0142ad parku wchodzi park wodny \"Energylandia Water Park\". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon \u2013 pierwsz\u0105 polsk\u0105 odwr\u00f3con\u0105 kolejk\u0119 g\u00f3rsk\u0105 z poci\u0105gami poruszaj\u0105cymi si\u0119 pod torem zamiast ponad nim. Kolejk\u0119 zbudowa\u0142a firma Vekoma. We wrze\u015bniu 2015 roku otwarto drugi odwr\u00f3cony rollercoaster pod nazw\u0105 Mayan, o","start_idx":87,"end_idx":114}
{"id":"mrc_6794","question":"gdzie znajdowa\u0142 si\u0119 \u017cyzny p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyc?","answer":"pas ziem o wi\u0119kszej \u017cyzno\u015bci, maj\u0105cy kszta\u0142t wielkiego p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca, ci\u0105gn\u0105cego si\u0119 od Egiptu poprzez Palestyn\u0119 i Syri\u0119 po Mezopotami\u0119.","context":"\u017byzny P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyc, inaczej Z\u0142oty R\u00f3g \u2013 pas ziem o wi\u0119kszej \u017cyzno\u015bci, maj\u0105cy kszta\u0142t wielkiego p\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca, ci\u0105gn\u0105cego si\u0119 od Egiptu poprzez Palestyn\u0119 i Syri\u0119 po Mezopotami\u0119. == Charakterystyka == Kolebka geograficzna wielkich cywilizacji staro\u017cytnego Bliskiego Wschodu. Obejmowa\u0142 tereny rozci\u0105gaj\u0105ce si\u0119 od Memfis w dolinie Nilu, a\u017c do Ur na po\u0142udniu Mezopotamii, w\u0142\u0105czaj\u0105c w to tereny Syrii i Kanaanu, stepu pomi\u0119dzy \u0142a\u0144cuchem g\u00f3rskim Azji Mniejszej i Pustyni\u0105 Syryjsk\u0105. Czasem za cz\u0119\u015b\u0107 \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca uwa\u017ca si\u0119 te\u017c wysp\u0119 Cypr. Dzi\u0119ki dogodnym warunkom powsta\u0142y tu pierwsze obszary rolnicze (ok. 10 000 roku p.n.e.). W czasach rewolucji neolitycznej uprawiano tu pszenic\u0119, proso i j\u0119czmie\u0144. Gdy cz\u0142owiek udomowi\u0142 nowe gatunki ro\u015blin i zwierz\u0105t, zacz\u0119to uprawia\u0107 ro\u015bliny str\u0105czkowe, figi oraz winn\u0105 latoro\u015bl. P\u00f3\u017aniej rozwin\u0119\u0142y si\u0119 cywilizacje Mezopotamii","start_idx":38,"end_idx":172}
{"id":"mrc_6795","question":"jakie reakcje zachodz\u0105 podczas powstawania rdzy?","answer":"Rdza (tlenki i wodorotlenki \u017celaza i innych metali), najcz\u0119\u015bciej obserwowany objaw korozji metali, jest produktem wt\u00f3rnych chemicznych reakcji mi\u0119dzy jonami \u2013 produktami reakcji pierwotnych na elektrodach, kt\u00f3re s\u0105 od siebie oddalone.","context":"a obw\u00f3d elektryczny zamyka ciecz wykazuj\u0105ca przewodnictwo jonowe (warstewka, krople na powierzchni albo ciecz, w kt\u00f3rej konstrukcja jest zanurzona). W przypadku stali na anodach takich ogniw zachodzi utlenianie \u017celaza i dodatk\u00f3w stopowych do jon\u00f3w (kation\u00f3w), przechodz\u0105cych do roztworu. Na katodach redukuje si\u0119 depolaryzator. W naturalnym \u015brodowisku jest nim najcz\u0119\u015bciej rozpuszczony w wodzie tlen, kt\u00f3ry ulega redukcji do jon\u00f3w wodorotlenkowych. Rdza (tlenki i wodorotlenki \u017celaza i innych metali), najcz\u0119\u015bciej obserwowany objaw korozji metali, jest produktem wt\u00f3rnych chemicznych reakcji mi\u0119dzy jonami \u2013 produktami reakcji pierwotnych na elektrodach, kt\u00f3re s\u0105 od siebie oddalone. == Korozja chemiczna == Procesy korozji chemicznej zachodz\u0105 w specyficznym \u015brodowisku nie przewodz\u0105cym pr\u0105du elektrycznego: * suche gazy, warunki wykluczaj\u0105ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 kondensacji par na powierzchni metalu * ciecze nie przewodz\u0105ce","start_idx":449,"end_idx":683}
{"id":"mrc_6796","question":"za co p\u0142acimy abonament rtv?","answer":"Abonament radiowo-telewizyjny \u2013 op\u0142ata maj\u0105ca na celu umo\u017cliwienie realizacji misji publicznej telewizji i radia.","context":"Abonament radiowo-telewizyjny \u2013 op\u0142ata maj\u0105ca na celu umo\u017cliwienie realizacji misji publicznej telewizji i radia. Obok finansowania z bud\u017cetu pa\u0144stwa (inaczej dotacji rz\u0105dowych) jest to najpowszechniejszy spos\u00f3b finansowania medi\u00f3w publicznych w Europie. Najcz\u0119\u015bciej kryterium jego naliczania jest fakt posiadania odbiornika radiowego lub telewizyjnego. W polskim prawie op\u0142aty abonamentowe pobiera si\u0119 za u\u017cywanie odbiornik\u00f3w radiofonicznych oraz telewizyjnych, przy domniemaniu, \u017ce osoba, kt\u00f3ra posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umo\u017cliwiaj\u0105cym natychmiastowy odbi\u00f3r programu, u\u017cywa tego odbiornika. == Luksemburg == W Luksemburgu nigdy nie obowi\u0105zywa\u0142 abonament RTV, pomimo obecno\u015bci na tamtejszym rynku medialnym nadawcy pe\u0142ni\u0105cego rol\u0119 telewizji publicznej \u2013 RTL (Radio T\u00e9l\u00e9vision Luxembourg, RTL T\u00e9l\u00e9 L\u00ebtzebuerg). Telewizja ta nie stanowi jednak w\u0142asno\u015bci publicznej, a rz\u0105d nie ma wp\u0142ywu na nadawane tre\u015bci. == Polska","start_idx":0,"end_idx":113}
{"id":"mrc_6797","question":"kto zagra\u0142 ursusa w quo vadis?","answer":"Rafa\u0142 Kubacki","context":"do Polskiego Stronnictwa Ludowego i bezskutecznie kandydowa\u0142 z jego poparciem na funkcj\u0119 prezydenta miasta Wroc\u0142awia w wyborach w tym samym roku (otrzyma\u0142 2% g\u0142os\u00f3w). W wyborach do Sejmu w 2007 tak\u017ce bez rezultatu startowa\u0142 z listy tej partii (otrzyma\u0142 2915 g\u0142os\u00f3w). W wyborach samorz\u0105dowych w 2010 ponownie bez powodzenia kandydowa\u0142 z ramienia PSL do sejmiku wojew\u00f3dztwa. W wyborach parlamentarnych w 2011 i 2015 ponownie bezskutecznie kandydowa\u0142 z listy PSL do Sejmu (otrzyma\u0142 odpowiednio 1953 g\u0142osy i 428 g\u0142os\u00f3w). == \u017bycie prywatne == Rafa\u0142 Kubacki jest \u017conaty. W 2001 wyst\u0105pi\u0142 w filmie Jerzego Kawalerowicza \"Quo vadis\" w roli Ursusa, a tak\u017ce w powsta\u0142ym rok p\u00f3\u017aniej serialu telewizyjnym o takim samym tytule. Zagra\u0142 te\u017c w filmie \"Segment \u201976\" Oskara Kaszy\u0144skiego z 2002.","start_idx":538,"end_idx":551}
{"id":"mrc_6798","question":"kto jest przyw\u00f3dc\u0105 ch\u0142opc\u00f3w z placu broni?","answer":"Janosz Boka","context":"do domu przez swego przyw\u00f3dc\u0119 (Janosza Bok\u0119) i nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej umiera. Przed domem Nemeczka Janosz Boka spotyka Feriego Acza, zaniepokojonego o stan zdrowia ch\u0142opca. Ostatecznie Plac Broni zostaje sprzedany pod budow\u0119 domu. Zgn\u0119bionych ch\u0142opc\u00f3w pociesza fakt, \u017ce Nemeczek, kt\u00f3ry odda\u0142 za niego \u017cycie, nie do\u017cy\u0142 chwili sprzedania Placu Broni. == Ekranizacje == * Ch\u0142opcy z Placu Broni \u2013 koprodukcja w\u0119giersko-ameryka\u0144ska z 1969 roku w re\u017cyserii Zolt\u00e1na F\u00e1briego, z Anthonym Kempem w roli Nemeczka. Wydana na VHS (Vision) i DVD. * Ch\u0142opcy z Placu Broni \u2013 polski spektakl telewizyjny z 1995 roku w re\u017cyserii Macieja Dejczera. * Ch\u0142opcy z Placu Broni \u2013 w\u0142oski film fabularny z 2003 roku w re\u017cyserii Maurizio Zaccaro, lu\u017ana adaptacja powie\u015bci. == Spektakle teatralne == * Ch\u0142opcy","start_idx":93,"end_idx":104}
{"id":"mrc_6799","question":"jakie pa\u0144stwa znalaz\u0142y si\u0119 za \u017celazn\u0105 kurtyn\u0105?","answer":"pa\u0144stwa komunistyczne","context":"zosta\u0142a zamieszczona w artykule \u201eRok 2000\" w tygodniku \u201eDas Reich\u201d z 25 lutego 1945: Termin \u201e\u017celazna kurtyna\u201d zdoby\u0142 du\u017c\u0105 popularno\u015b\u0107, poniewa\u017c trafnie przedstawia\u0142 sytuacj\u0119 w Europie: kontynent zosta\u0142 podzielony; bariera izoluj\u0105ca pa\u0144stwa komunistyczne przed kontaktem i wp\u0142ywem reszty \u015bwiata by\u0142a niezwykle trudna do pokonania. Taki stan trwa\u0142 do 1989 roku, kiedy podczas Jesieni Lud\u00f3w, zainicjowanej latem tego roku przemianami w Polsce, pa\u0144stwa dot\u0105d zale\u017cne od ZSRR odzyska\u0142y suwerenno\u015b\u0107, czego formalnym wyrazem by\u0142o rozwi\u0105zanie RWPG oraz Uk\u0142adu Warszawskiego. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 ustrojowa i gospodarcza transformacja pa\u0144stw Europy \u015arodkowo-Wschodniej. W roku 1991 po nieudanym puczu Janajewa i deklaracji niepodleg\u0142o\u015bci Ukrainy, w konsekwencji uk\u0142adu bia\u0142owieskiego zawartego pomi\u0119dzy prezydentami: Rosji \u2013 Borysem Jelcynem, Ukrainy \u2013 \u0141eonidem Krawczukiem i Bia\u0142orusi \u2013 Stanis\u0142awem Szuszkiewiczem, ZSRR przesta\u0142 istnie\u0107.","start_idx":232,"end_idx":253}
{"id":"mrc_6800","question":"jakie narodowo\u015bci s\u0142u\u017cy\u0142y w ss?","answer":"S\u0142owe\u0144cy, Grecy, Czesi, Litwini, S\u0142owacy oraz Luksemburczycy i Polacy.","context":"SS mia\u0142o w\u0105tpliw\u0105 reputacj\u0119), przyj\u0119to zasad\u0119 mo\u017cliwo\u015bci wyboru przez rekrut\u00f3w dalszej s\u0142u\u017cby w Waffen-SS b\u0105d\u017a Wehrmachcie po odbyciu szkolenia rekruckiego. Du\u017c\u0105 rol\u0119 w kreacji legendy Waffen-SS mia\u0142a r\u00f3wnie\u017c oficjalna propaganda nazistowska. W Waffen-SS wykonywana by\u0142a regularna pos\u0142uga duszpasterska. Kapelani tej formacji byli oficerami SS. === Pochodzenie cudzoziemskich \u017co\u0142nierzy Waffen-SS === Opr\u00f3cz tego w Waffen-SS s\u0142u\u017cyli w niewielkiej liczbie: S\u0142owe\u0144cy, Grecy, Czesi, Litwini, S\u0142owacy oraz Luksemburczycy i Polacy. Dane nie obejmuj\u0105 kilkudziesi\u0119ciu tysi\u0119cy volksdeutsch\u00f3w \u2013 z terytorium Polski w granicach z 1939. === Zwi\u0105zki taktyczne === * I Korpus Pancerny SS * II Korpus Pancerny SS * III Korpus Pancerny SS * IV Korpus Pancerny SS * V Korpus G\u00f3rski SS * VI \u0141otewski Korpus SS * VII Korpus Pancerny SS","start_idx":455,"end_idx":525}
{"id":"mrc_6801","question":"z jakich materia\u0142\u00f3w mo\u017cna wykona\u0107 rze\u017ab\u0119?","answer":"metali szlachetnych, tworzywa sztucznego, ko\u015bci s\u0142oniowej, gipsu, gliny, br\u0105zu, wosku i in.","context":"metali szlachetnych, tworzywa sztucznego, ko\u015bci s\u0142oniowej, gipsu, gliny, br\u0105zu, wosku i in. === Rze\u017aby w drewnie === Rze\u017aby powstaj\u0105 w wyniku sukcesywnego wybierania materia\u0142u. Najcz\u0119\u015bciej spotykanym gatunkiem drewna, z kt\u00f3rego wykonywane s\u0105 rze\u017aby na terenie Polski, jest lipa. Przyjmuje si\u0119, \u017ce wszystkie drzewa li\u015bciaste mog\u0105 stanowi\u0107 materia\u0142 dla rze\u017abiarza. Niekt\u00f3re gatunki, bardziej szlachetne, charakteryzuj\u0105 si\u0119 wi\u0119ksz\u0105 trwa\u0142o\u015bci\u0105 i twardo\u015bci\u0105, s\u0105 to d\u0105b, jesion, orzech, kasztanowiec. Gatunki te ze wzgl\u0119du na swoj\u0105 cen\u0119 zazwyczaj wykorzystywane s\u0105 do tworzenia rze\u017ab przeznaczonych do ekspozycji pod zadaszeniem. Rze\u017aby plenerowe o znacznych gabarytach najcz\u0119\u015bciej wykonywane s\u0105 z topoli \u015bwie\u017co \u015bci\u0119tej, poniewa\u017c po wysuszeniu ten gatunek drewna jest bardzo trudny w obr\u00f3bce. Do mniej popularnych gatunk\u00f3w drewna, z kt\u00f3rych mo\u017cna wykonywa\u0107 rze\u017aby, nale\u017c\u0105: brzoza, jab\u0142o\u0144, \u015bliwa,","start_idx":0,"end_idx":91}
{"id":"mrc_6802","question":"jaka funkcje pe\u0142ni istota szara?","answer":"Pe\u0142ni funkcj\u0119 przy zst\u0119puj\u0105cej modulacji b\u00f3lu.","context":"Istota szara oko\u0142owodoci\u0105gowa (ang. periaqueductal gray, PAG) \u2013 substancja szara \u015br\u00f3dm\u00f3zgowia otaczaj\u0105ca wodoci\u0105g m\u00f3zgu. Pe\u0142ni funkcj\u0119 przy zst\u0119puj\u0105cej modulacji b\u00f3lu. W\u0142\u00f3kna wst\u0119puj\u0105ce przewodz\u0105ce czucie b\u00f3lu i temperatury biegn\u0105ce w szlaku rdzeniowo-wzg\u00f3rzowym r\u00f3wnie\u017c wysy\u0142aj\u0105 projekcje do PAG za po\u015brednictwem szlaku rdzeniowo-\u015br\u00f3dm\u00f3zgowiowego. Do\u015bwiadczenia na zwierz\u0119tach przemawiaj\u0105 za rol\u0105 PAG w zachowaniach defensywnych; stymulacja grzbietowej lub bocznej cz\u0119\u015bci PAG powoduje u szczur\u00f3w znieruchomienie, ucieczk\u0119, skakanie, tachykardi\u0119 i wzrost ci\u015bnienia krwi oraz napi\u0119cia mi\u0119\u015bniowego. Stymulacja doogonowej, brzuszno-bocznej cz\u0119\u015bci PAG wywo\u0142uje nieruchom\u0105 postaw\u0119 okre\u015blan\u0105 jako postaw\u0119 przyzwolenia, a jej hamowanie stymuluje zwi\u0119kszon\u0105 aktywno\u015b\u0107 ruchow\u0105 zwierz\u0119cia.","start_idx":121,"end_idx":167}
{"id":"mrc_6803","question":"co rozpoczyna por\u00f3d?","answer":"Za pocz\u0105tek porodu uwa\u017ca si\u0119 moment wyst\u0105pienia regularnych bolesnych skurcz\u00f3w macicy, kt\u00f3rym towarzysz\u0105 zmiany zachodz\u0105ce w szyjce macicy, g\u0142\u00f3wnie jej skr\u00f3cenie i zg\u0142adzenie.","context":"Por\u00f3d u cz\u0142owieka (\u0142ac. \"puerperium\", \"partus\") \u2013 szereg nast\u0119puj\u0105cych po sobie proces\u00f3w maj\u0105cych na celu wydalenie z macicy ludzkiego p\u0142odu. Prawid\u0142owy pocz\u0105tek porodu rozpoczyna si\u0119 w 40. tygodniu ci\u0105\u017cy, z dopuszczalnym odchyleniem do 14 dni. Por\u00f3d mo\u017ce by\u0107 postrzegany jako przeciwie\u0144stwo \u015bmierci, jako \u017ce stanowi pocz\u0105tek \u017cycia poza organizmem matki. W wi\u0119kszo\u015bci kultur wiek okre\u015blany jest w odniesieniu do tego w\u0142a\u015bnie wydarzenia. Za pocz\u0105tek porodu uwa\u017ca si\u0119 moment wyst\u0105pienia regularnych bolesnych skurcz\u00f3w macicy, kt\u00f3rym towarzysz\u0105 zmiany zachodz\u0105ce w szyjce macicy, g\u0142\u00f3wnie jej skr\u00f3cenie i zg\u0142adzenie. == Aspekty medyczne == Ga\u0142\u0105\u017a medycyny zajmuj\u0105ca si\u0119 porodem nosi nazw\u0119 po\u0142o\u017cnictwa. Lekarz specjalizuj\u0105cy si\u0119 w przyjmowaniu porod\u00f3w to po\u0142o\u017cnik. Jego zadaniem jest wykrywanie potencjalnych patologii porodu wymagaj\u0105cych interwencji. Prowadzenie porodu fizjologicznego przebiegaj\u0105cego bez powik\u0142a\u0144","start_idx":437,"end_idx":612}
{"id":"mrc_6804","question":"jak nazywaj\u0105 si\u0119 mieszka\u0144cy s\u0142owacji?","answer":"S\u0142owacy","context":"S\u0142owacy () \u2013 nar\u00f3d s\u0142owia\u0144ski, zamieszkuj\u0105cy g\u0142\u00f3wnie S\u0142owacj\u0119 \u2013 stanowi\u0105 86% jej mieszka\u0144c\u00f3w (4,5 mln); mniejszo\u015bci s\u0142owackie zamieszkuj\u0105 tak\u017ce Czechy, W\u0119gry, Serbi\u0119 i Polsk\u0119 (Orawa i Spisz \u2013 oko\u0142o 1700 os\u00f3b). M\u00f3wi\u0105 j\u0119zykiem s\u0142owackim. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 S\u0142owak\u00f3w jest rzymskimi katolikami, mniejszo\u015b\u0107 stanowi\u0105 protestanci i grekokatolicy. Nitrzanie, plemi\u0119 s\u0142owia\u0144skie zamieszkuj\u0105ce nad rzek\u0105 Nitr\u0105 (okolice miasta Nitry w dzisiejszej S\u0142owacji), byli g\u0142\u00f3wnym plemieniem inicjuj\u0105cym powstanie narodu s\u0142owackiego. == Etymologia == Nazwa pochodzi od nazwy og\u00f3lnej S\u0142owian (podobnie jak i: S\u0142owe\u0144cy, S\u0142owi\u0144cy, S\u0142owienie) \u2190 wed\u0142ug Jana Otr\u0119bskiego od pierwotnego \"*Slov\u011bne\" z \u0462, zachowana te\u017c w formach s\u0142owackich, gdzie obok - \"S\u0142owak\", wyst\u0119puje forma \u017ce\u0144ska , a przymiotnik \u201es\u0142owacki\u201d brzmi . Forma \"S\u0142owacy\" znana jest od co najmniej XV wieku. W XVI wieku i nast\u0119pnych","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_6805","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca babilo\u0144ski mia\u0142 zleci\u0107 zbudowanie wisz\u0105cych ogrod\u00f3w semiramidy?","answer":"kr\u00f3la Nabuchodonozora II","context":"Wisz\u0105ce ogrody kr\u00f3lowej Semiramidy w Babilonie \u2013 jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata staro\u017cytnego zbudowany na polecenie kr\u00f3la Nabuchodonozora II (604\u2013562 p.n.e.), kt\u00f3ry podarowa\u0142 je swojej \u017conie, Amytis. Niezwyk\u0142o\u015b\u0107 wisz\u0105cych ogrod\u00f3w budzi\u0142a podziw wszystkich ludzi wsp\u00f3\u0142czesnych a tak\u017ce zdumienie i wielkie zainteresowanie potomnych. Opisywali je cz\u0119sto historycy greccy, a od czas\u00f3w Aleksandra Wielkiego zalicza si\u0119 je do siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata. Zosta\u0142y zbudowane na polecenie wielkiego kr\u00f3la Nabuchodonozora II, kt\u00f3ry podarowa\u0142 je swojej \u017conie, Amytis, poniewa\u017c po przyje\u017adzie do Babilonu bardzo t\u0119skni\u0142a za bujn\u0105 zieleni\u0105 ojczystego kraju \u2013 Medii. Niejasne jest, dlaczego nazwano je imieniem Semiramidy. Jedna z teorii m\u00f3wi, \u017ce pierwowzorem by\u0142a kr\u00f3lowa Sammu-ramat, a inna, \u017ce to przydomek samej Amytis. Ogrody najprawdopodobniej istnia\u0142y rzeczywi\u015bcie, wskazuj\u0105 na to wzmianki w wielu","start_idx":114,"end_idx":138}
{"id":"mrc_6806","question":"jaka d\u0142uga jest rzeka odra?","answer":"Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona).","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":298,"end_idx":421}
{"id":"mrc_6807","question":"kt\u00f3ry \u015bwi\u0119ty by\u0142 patronem rycerzy?","answer":"\u015bwi\u0119tego Jerzego","context":"r\u00f3wnie\u017c patronem wielu miast i region\u00f3w: Ferrary, Neapolu, Katalonii, Zi\u0119bic jak i Uzdrowiska w L\u0105dku Zdroju. Pod wezwaniem \u015bwi\u0119tego Jerzego powsta\u0142o wiele bractw rycerskich oraz zgromadze\u0144 zakonnych i zakon\u00f3w rycerskich m.in.: Zakon \u015bw. Jerzego z Karyntii, Zakon \u015bw. Jerzego z Alfamy. \u015awi\u0119ty Jerzy jest r\u00f3wnie\u017c patronem w\u0119drowc\u00f3w, g\u00f3rnik\u00f3w, \u017co\u0142nierzy, kowali, bednarzy, artyst\u00f3w, wi\u0119\u017ani\u00f3w oraz skaut\u00f3w i harcerzy. W wi\u0119kszo\u015bci \u015brodowisk harcerskich 23 kwietnia jest obchodzony jako Dzie\u0144 \u015bw. Jerzego \u2013 patrona ca\u0142ego \u015bwiatowego skautingu. Rolnicy r\u00f3wnie\u017c uwa\u017caj\u0105 \u015bwi\u0119tego za patrona. W \u015bredniowiecznym prawos\u0142awnym pa\u0144stwie rosyjskim, dzie\u0144 \u015bwi\u0119tego Jerzego ko\u0144czy\u0142 roczny cykl rolniczy (koniec jesieni) \u2013 zwyczajowy termin przechodzenia ch\u0142op\u00f3w na s\u0142u\u017cb\u0119 do innego pana trwaj\u0105cy dwa tygodnie. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u015bw. Jerzy zosta\u0142 usuni\u0119ty z listy \u015bwi\u0119tych przez papie\u017ca Jana","start_idx":124,"end_idx":140}
{"id":"mrc_6808","question":"jak\u0105 pojemno\u015b\u0107 ma p\u0119cherz moczowy?","answer":"Pojemno\u015b\u0107 p\u0119cherza moczowego u doros\u0142ego cz\u0142owieka wynosi od 250 do 500 ml, mo\u017ce on jednak rozci\u0105gn\u0105\u0107 si\u0119 do obj\u0119to\u015bci ponad jednego litra.","context":"P\u0119cherz moczowy (\u0142ac. \"vesica urinaria\") \u2013 narz\u0105d gromadz\u0105cy mocz wydalany przez nerki, kt\u00f3ry sp\u0142ywa do niego stale, odp\u0142ywa za\u015b okresowo przez cewk\u0119 moczow\u0105. Pojemno\u015b\u0107 p\u0119cherza moczowego u doros\u0142ego cz\u0142owieka wynosi od 250 do 500 ml, mo\u017ce on jednak rozci\u0105gn\u0105\u0107 si\u0119 do obj\u0119to\u015bci ponad jednego litra. W ci\u0119\u017ckich chorobach, na przyk\u0142ad w durze brzusznym, przy zatrzymaniu moczu pojemno\u015b\u0107 p\u0119cherza mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 3\u20134 litry. P\u0119cherz opr\u00f3\u017cniony le\u017cy poza spojeniem \u0142onowym, wype\u0142niony wystaje ponad spojenie. Kszta\u0142t p\u0119cherza zale\u017cny jest od stopnia wype\u0142nienia. P\u0119cherz opr\u00f3\u017cniony jest sp\u0142aszczony w kierunku przednio \u2013 tylnym, wype\u0142niony przybiera posta\u0107 kulist\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 skierowana ku g\u00f3rze i ku przodowi nosi nazw\u0119 szczytu p\u0119cherza \"(apex vesicae)\", ku do\u0142owi i ty\u0142owi zwr\u00f3cone jest dno p\u0119cherza \"(fundus vesicae)\". Mi\u0119dzy szczytem a dnem znajduje","start_idx":159,"end_idx":298}
{"id":"mrc_6809","question":"jakie owady zapylaj\u0105 kwiaty?","answer":"Do owad\u00f3w zapylaj\u0105cych kwiaty nale\u017c\u0105 g\u0142\u00f3wnie: b\u0142onk\u00f3wki, much\u00f3wki, motyle, chrz\u0105szcze.","context":"owada. == Przystosowania owad\u00f3w == Owady korzystaj\u0105 z pobieranego nektaru i py\u0142ku, jednocze\u015bnie zapylaj\u0105 kwiaty. Do owad\u00f3w zapylaj\u0105cych kwiaty nale\u017c\u0105 g\u0142\u00f3wnie: b\u0142onk\u00f3wki, much\u00f3wki, motyle, chrz\u0105szcze. Najwi\u0119ksz\u0105 rol\u0119 odgrywaj\u0105 nale\u017c\u0105ce do b\u0142onk\u00f3wek pszczo\u0142y (Apoidea), szczeg\u00f3lnie pszczo\u0142a miodna. Owady specjalizuj\u0105ce si\u0119 w od\u017cywianiu nektarem i py\u0142kiem kwiat\u00f3w posiadaj\u0105 specjalne przystosowania, np. aparat g\u0119bowy typu ss\u0105cego (u motyli d\u0142uga zwijana tr\u0105bka). Pszczo\u0142a miodna na odn\u00f3\u017cach posiada specjalne koszyczki do zbierania py\u0142ku. == Specjalizacja w zapylaniu == Niekt\u00f3re owady wykazuj\u0105 specjalizacj\u0119 \u2013 przystosowanie do zapylania tylko okre\u015blonych gatunk\u00f3w ro\u015blin. Szczeg\u00f3lnym przyk\u0142adem s\u0105 tu np. bleskotki, kt\u00f3re zapylaj\u0105c kwiaty figowca sk\u0142adaj\u0105 w nich jaja, a rozwijaj\u0105cy si\u0119 z zap\u0142odnionych kwiat\u00f3w owoc stanowi inkubator i po\u017cywienie dla niewielkich larw bleskotki. Innym przyk\u0142adem specjalizacji do zapylania tylko","start_idx":113,"end_idx":199}
{"id":"mrc_6810","question":"ilu skoczk\u00f3w skacze w pierwszej serii?","answer":"Zazwyczaj jednak w pierwszej serii skacze 50 zawodnik\u00f3w","context":"dw\u00f3ch serii skok\u00f3w (czasem, ze wzgl\u0119du na z\u0142e warunki atmosferyczne, rozgrywana jest tylko jedna seria). W ka\u017cdym konkursie bierze udzia\u0142 50 skoczk\u00f3w (40 w konkursach lot\u00f3w), kt\u00f3rzy wy\u0142aniani s\u0105 w kwalifikacjach przed konkursem. Czasem w konkursie bierze udzia\u0142 wi\u0119cej ni\u017c 50 skoczk\u00f3w. Nast\u0119puje to wtedy, gdy nie mo\u017cna by\u0142o przeprowadzi\u0107 rundy kwalifikacyjnej. Zazwyczaj jednak w pierwszej serii skacze 50 zawodnik\u00f3w, w kolejno\u015bci wed\u0142ug zajmowanej pozycji w Pucharze \u015awiata. 30 najlepszych kwalifikuje si\u0119 do drugiej, decyduj\u0105cej serii, zdobywaj\u0105c punkty Pucharu \u015awiata. Dodatkowo do drugiej serii b\u0105d\u017a samego konkursu zostaj\u0105 dopuszczeni zawodnicy, kt\u00f3rzy w pierwszej serii (kwalifikacjach) uzyskali co najmniej 95% odleg\u0142o\u015bci najlepszego zawodnika, lecz nie uzyskali wystarczaj\u0105cej liczby punkt\u00f3w potrzebnych do kwalifikacji z powodu upadku (dla przyk\u0142adu: gdy odleg\u0142o\u015b\u0107 najlepszego zawodnika","start_idx":362,"end_idx":417}
{"id":"mrc_6811","question":"kt\u00f3ra choroba u cz\u0142owieka jest najcz\u0119stszym skutkiem promieniowania?","answer":"zwi\u0119kszona zapadalno\u015b\u0107 na nowotwory z\u0142o\u015bliwe (zw\u0142aszcza nowotwory uk\u0142adu krwiotw\u00f3rczego: bia\u0142aczki i ch\u0142oniaki oraz nowotwory tarczycy, uk\u0142adu kostnego a tak\u017ce glejaki).","context":"na powtarzaj\u0105ce si\u0119 dawki promieniowania. Ujawniaj\u0105 si\u0119 one po kilku-kilkunastu latach. Do g\u0142\u00f3wnych jej skutk\u00f3w nale\u017c\u0105: * zwi\u0119kszona zapadalno\u015b\u0107 na nowotwory z\u0142o\u015bliwe (zw\u0142aszcza nowotwory uk\u0142adu krwiotw\u00f3rczego: bia\u0142aczki i ch\u0142oniaki oraz nowotwory tarczycy, uk\u0142adu kostnego a tak\u017ce glejaki). * przyspieszone starzenie si\u0119 i skr\u00f3cenie \u017cycia * bezp\u0142odno\u015b\u0107 (zwykle przemijaj\u0105ca) * uszkodzenia genomu kom\u00f3rek p\u0142ciowych (zwi\u0119kszona liczba wad wrodzonych u potomstwa) * zaburzenia hormonalne * za\u0107ma == Og\u00f3lny patomechanizm choroby popromiennej == Promieniowanie jonizuj\u0105ce wnikaj\u0105ce do ustroju \u017cywego powoduje radioliz\u0119 wody zawartej w tkankach. Uwolnione w jej wyniku rodniki tlenowe i wodorotlenowe utleniaj\u0105 pary zasad purynowych i pirymidynowych oraz rozrywaj\u0105 \u0142a\u0144cuchy kwas\u00f3w nukleinowych (DNA i RNA), powoduj\u0105c uszkodzenie cz\u0105steczki. Skutkiem tego oddzia\u0142ywania s\u0105 mutacje genetyczne lub martwica kom\u00f3rek. Szczeg\u00f3lnie wra\u017cliwe na oddzia\u0142ywanie","start_idx":122,"end_idx":291}
{"id":"mrc_6812","question":"kto napisa\u0142 odpraw\u0119 pos\u0142\u00f3w greckich?","answer":"Jana Kochanowskiego","context":"\"Odprawa pos\u0142\u00f3w greckich\" \u2013 renesansowa tragedia autorstwa Jana Kochanowskiego, wystawiona po raz pierwszy 12 stycznia 1578 w Jazdowie pod Warszaw\u0105. Przedstawienie, kt\u00f3re mia\u0142o na celu u\u015bwietnienie uroczysto\u015bci weselnych podkanclerzego koronnego Jana Zamoyskiego oraz Krystyny Radziwi\u0142\u0142\u00f3wny, odby\u0142o si\u0119 w obecno\u015bci polskiej pary kr\u00f3lewskiej Stefana Batorego i Anny Jagiellonki. Utw\u00f3r wydano drukiem w Warszawie w tym samym roku. \u201eOdprawa...\u201d jest pierwszym polskim nowo\u017cytnym dramatem b\u0119d\u0105cym pr\u00f3b\u0105 realizacji za\u0142o\u017ce\u0144 odwo\u0142uj\u0105cych si\u0119 do antycznych tradycji tragediopisarskich, zar\u00f3wno greckich, jak i rzymskich, kt\u00f3re autor uzgadnia\u0142 z renesansow\u0105 wiedz\u0105 na temat gatunku oraz d\u0105\u017ceniem do stworzenia jego narodowego ekwiwalentu. Dramat ma budow\u0119 niezwykle regularn\u0105, cho\u0107 wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 miniaturow\u0105 obj\u0119to\u015bci\u0105. Utw\u00f3r ma charakter skierowanego do widza moralnego pouczenia o wadze postaw etycznych wobec spraw pa\u0144stwowych. T\u0142em tych","start_idx":59,"end_idx":78}
{"id":"mrc_6813","question":"czym jest osobowo\u015b\u0107 prawna?","answer":"poj\u0119cie okre\u015blaj\u0105ce zdolno\u015b\u0107 os\u00f3b prawnych do bycia podmiotem praw i obowi\u0105zk\u00f3w oraz do dokonywania we w\u0142asnym imieniu czynno\u015bci prawnych.","context":"Osobowo\u015b\u0107 prawna \u2013 poj\u0119cie okre\u015blaj\u0105ce zdolno\u015b\u0107 os\u00f3b prawnych do bycia podmiotem praw i obowi\u0105zk\u00f3w oraz do dokonywania we w\u0142asnym imieniu czynno\u015bci prawnych. Jest immanentnie zwi\u0105zane z powstaniem osoby prawnej, gdy\u017c bez osobowo\u015bci prawnej osoba prawna przestaje istnie\u0107. Zgodnie z tre\u015bci\u0105 art. 37 Kodeksu cywilnego osoby prawne uzyskuj\u0105 (co do zasady) osobowo\u015b\u0107 prawn\u0105 z chwil\u0105 wpisania ich do w\u0142a\u015bciwego rejestru.","start_idx":19,"end_idx":157}
{"id":"mrc_6814","question":"kto napisa\u0142 doktora dolittle?","answer":"Hugh Lofting","context":"Doktor Dolittle i jego zwierz\u0119ta (ang. \"The Story of Doctor Dolittle\") \u2013 powie\u015b\u0107 dla dzieci z 1920 roku napisana przez Hugh Loftinga. == Opis fabu\u0142y == Doktor John (Jan) Dolittle jest lekarzem w niewielkiej miejscowo\u015bci Puddleby nad rzek\u0105 Marsh w Anglii. Jest te\u017c posiadaczem sporej liczby zwierz\u0105t, co niestety, zniech\u0119ca do niego pacjent\u00f3w. Pewnego dnia Doktor Dolittle dowiaduje si\u0119 od swojej papugi Polinezji, \u017ce wszystkie zwierz\u0119ta, podobnie jak ludzie, maj\u0105 sw\u00f3j w\u0142asny j\u0119zyk. Doktor postanawia nauczy\u0107 si\u0119 j\u0119zyk\u00f3w r\u00f3\u017cnych zwierz\u0105t i, zamiast leczy\u0107 ludzi, zaj\u0105\u0107 si\u0119 opiek\u0105 nad zwierz\u0119tami. Wkr\u00f3tce staje si\u0119 s\u0142awny w\u015br\u00f3d wszystkich stworze\u0144 w bli\u017cszej i dalszej okolicy, jako jedyny lekarz weterynarii, kt\u00f3ry zna ich mow\u0119 i tym samym umie im najlepiej pomaga\u0107 w ich problemach zdrowotnych.","start_idx":119,"end_idx":131}
{"id":"mrc_6815","question":"jaka kara spotka\u0142a antygon\u0119?","answer":"Antygona zostaje skazana na \u015bmier\u0107 przez apodyktycznego w\u0142adc\u0119 Teb.","context":"zw\u0142oki Polinika. Spowodowa\u0142o to ci\u0105g tragicznych wydarze\u0144: Antygona zostaje skazana na \u015bmier\u0107 przez apodyktycznego w\u0142adc\u0119 Teb. Na wie\u015b\u0107 o tym jego syn Hajmon, kt\u00f3ry jest narzeczonym Antygony, i \u017cona Kreona, Eurydyka, pope\u0142niaj\u0105 samob\u00f3jstwo. Kreon, cho\u0107 w\u0142adca, traci najbli\u017cszych i zostaje sam z poczuciem winy. Staje si\u0119 to dla niego najwi\u0119ksz\u0105 kar\u0105. Przeciwstawieniem Antygony \u2013 symbolu buntu, \u015bmia\u0142o\u015bci i odwagi \u2013 jest w dramacie Sofoklesa jej siostra \u2013 Ismena, kt\u00f3ra jest uosobieniem \u0142agodno\u015bci i pokory. Pos\u0142uguj\u0105c si\u0119 tymi dwiema postaciami, Sofokles kre\u015bli odwieczny konflikt romantyzmu, idealizmu i buntu z racjonalizmem, pragmatyzmem i pokor\u0105. Ca\u0142a tragedia rozgrywa si\u0119 w ci\u0105gu 24 godzin, przed pa\u0142acem kr\u00f3lewskim w Tebach. Antygona jest skonstruowana wed\u0142ug \u015bci\u015ble okre\u015blonych zasad obowi\u0105zuj\u0105cych przy tworzeniu tragedii antycznej. Wyra\u017anie zarysowana jest","start_idx":59,"end_idx":126}
{"id":"mrc_6816","question":"w jaki spos\u00f3b zgin\u0105\u0142 sokrates?","answer":"Sokrates zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107 przez wypicie truj\u0105cej cykuty","context":"\u015amier\u0107 Sokratesa (fr. \"La Mort de Socrate\") \u2013 obraz francuskiego malarza Jacques-Louis Davida z 1787 roku. Podobnie jak wiele jego dzie\u0142 z tej dekady, obraz skupia si\u0119 na klasycznym temacie, w tym przypadku na historii egzekucji Sokratesa. W historii opisanej przez Platona w Fedonie Sokrates zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107 przez wypicie truj\u0105cej cykuty za niewyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych uznaje pa\u0144stwo, i wyznawanie bog\u00f3w, kt\u00f3rych nie uznaje pa\u0144stwo oraz za psucie ate\u0144skiej m\u0142odzie\u017cy. Sokrates nie ucieka, gdy nadarza si\u0119 okazja, zamiast tego postanawia u\u017cy\u0107 swojej \u015bmierci jako ostatecznej lekcji dla swoich uczni\u00f3w i stawia jej czo\u0142o spokojnie. Obraz obecnie znajduje si\u0119 w zbiorach Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku (zbiory Catharine Lorillard Wolfe, Fundacja Wolfe, 1931 (31.45)).","start_idx":284,"end_idx":347}
{"id":"mrc_6817","question":"co skomponowa\u0142 jan sebastian bach?","answer":"\"Musikalisches Opfer\" (\"Ofiara muzyczna\", BWV 1079)","context":"skomponowane specjalnie dla hrabiego Hermana Karla von Keyserlinga, niemieckiego dyplomaty w s\u0142u\u017cbie rosyjskiej, pod\u00f3wczas pos\u0142a nadzwyczajnego Rosji w Polsce i mi\u0142o\u015bnika muzyki, pono\u0107 po to, aby zaradzi\u0107 jego bezsenno\u015bci. W 1747 przyby\u0142 na poczdamski dw\u00f3r Fryderyka II Wielkiego. W spotkaniu z kr\u00f3lem Prus pom\u00f3g\u0142 fakt, \u017ce syn Bacha, Carl Philipp Emanuel, by\u0142 w Poczdamie nadwornym klawesynist\u0105. W salonach pa\u0142acu Sanssouci m\u0142ody Fryderyk II, poeta, filozof i muzyk, wielki adorator kunsztu muzycznego, zagra\u0142 temat na flecie, na podstawie kt\u00f3rego Bach mia\u0142 zaimprowizowa\u0107 fug\u0119. Jan Sebastian przygotowa\u0142 wielocz\u0119\u015bciowy utw\u00f3r, kt\u00f3ry zadedykowa\u0142 kr\u00f3lowi pod nazw\u0105 \"Musikalisches Opfer\" (\"Ofiara muzyczna\", BWV 1079). Kompozycja sk\u0142ada si\u0119 z fug, kanon\u00f3w i triosonaty, opartych na temacie kr\u00f3lewskim. Pod koniec \u017cycia Bach uko\u0144czy\u0142 prac\u0119 nad Msz\u0105 h-moll, zwan\u0105","start_idx":663,"end_idx":714}
{"id":"mrc_6818","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy film o batmanie?","answer":"\u015awiatowa premiera \"Batmana\" mia\u0142a miejsce 19 czerwca 1989 roku w Los Angeles.","context":"i Jack Palance. Akcja filmu rozgrywa si\u0119 na pocz\u0105tku walki tytu\u0142owego bohatera z przest\u0119pczo\u015bci\u0105 i przedstawia jego konflikt ze swoim arcywrogiem \u2013 Jokerem. \u015awiatowa premiera \"Batmana\" mia\u0142a miejsce 19 czerwca 1989 roku w Los Angeles. W Polsce zadebiutowa\u0142 31 grudnia tego samego roku. Film ten zarobi\u0142 ponad 400 milion\u00f3w dolar\u00f3w przy bud\u017cecie 48 milion\u00f3w i otrzyma\u0142 pozytywne oceny od krytyk\u00f3w. By\u0142 pi\u0105tym najbardziej dochodowym filmem w czasach swojego wydania. Produkcja otrzyma\u0142a kilka nominacji do Z\u0142otego Globu oraz Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej, a tak\u017ce zdoby\u0142a Nagrod\u0119 Akademii Filmowej za najlepsz\u0105 scenografi\u0119. Jest to pierwsza cz\u0119\u015b\u0107 serii filmowej Tima Burtona i Joela Schumachera. Powsta\u0142y trzy sequele: \"Powr\u00f3t Batmana\" (1992), w kt\u00f3rym do g\u0142\u00f3wnej roli powr\u00f3ci\u0142 Keaton; \"Batman Forever\" (1995), w kt\u00f3rym w","start_idx":157,"end_idx":234}
{"id":"mrc_6819","question":"w kt\u00f3rym roku rozpad\u0142 si\u0119 zsrr?","answer":"1991","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":286,"end_idx":290}
{"id":"mrc_6820","question":"jak\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107 osi\u0105ga gepard?","answer":"na kr\u00f3tkich dystansach mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 pr\u0119dko\u015b\u0107 blisko 100 km/h","context":"plamkami i czarnymi liniami po bokach pyska. Samce s\u0105 przewa\u017cnie wi\u0119ksze ni\u017c samice, maj\u0105 tak\u017ce nieco wi\u0119ksz\u0105 g\u0142ow\u0119 i bardziej muskularne cia\u0142o. Gepard jest nietypowym cz\u0142onkiem rodziny kotowatych (Felidae), kt\u00f3ry poluje, polegaj\u0105c raczej na swoim wzroku i szybko\u015bci, ni\u017c z ukrycia. Jest najszybszym zwierz\u0119ciem l\u0105dowym i na kr\u00f3tkich dystansach mo\u017ce osi\u0105gn\u0105\u0107 pr\u0119dko\u015b\u0107 blisko 100 km/h; uzyskuje j\u0105 w ci\u0105gu 3 sekund. Zarejestrowany rekordowy czas biegu na 100 m wynosi nieca\u0142e 6 s. == Rozmna\u017canie i \u017cycie spo\u0142eczne == Samice rodz\u0105 od 3 do 5 m\u0142odych po ci\u0105\u017cy trwaj\u0105cej od 90 do 95 dni. M\u0142ode wa\u017c\u0105 po urodzeniu od 150 do 300 g. Od matki od\u0142\u0105czaj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy 13. a 20. miesi\u0105cem \u017cycia. Gepard mo\u017ce \u017cy\u0107 ponad 20 lat. W przeciwie\u0144stwie","start_idx":322,"end_idx":383}
{"id":"mrc_6821","question":"ilu \u017co\u0142nierzy ma pu\u0142k?","answer":"Pu\u0142k taki, zwany potocznie pu\u0142kiem so\u0142datskim, sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 1776 \u017co\u0142nierzy","context":"szczeg\u00f3lnie wojsk zaci\u0119\u017cnych, kt\u00f3ry wymusi\u0142 powstanie nowych form organizacyjnych, kt\u00f3re uczyni\u0142yby dowodzenie wojskami \u0142atwiejszym. W sk\u0142ad pu\u0142ku wchodzi\u0142o od kilku do kilkunastu chor\u0105gwi (rot). Na Zachodzie pu\u0142ki nazywano regimentami. W Rosji pu\u0142ki jako oddzia\u0142y taktyczne powsta\u0142y na prze\u0142omie XVI i XVII wieku. Sk\u0142ada\u0142y si\u0119 z 5-10 rot piechoty i posiada\u0142y artyleri\u0119 pu\u0142kow\u0105 w postaci 2 dzia\u0142. Na wojn\u0119 z Polsk\u0105 w latach 1632-1634 Rosja po raz pierwszy w swych dziejach utworzy\u0142a pu\u0142ki piechoty na wz\u00f3r zachodnioeuropejski. Pu\u0142k taki, zwany potocznie pu\u0142kiem so\u0142datskim, sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 1776 \u017co\u0142nierzy, w tym 176 oficer\u00f3w i podoficer\u00f3w. Pu\u0142k podzielony zosta\u0142 na 8 rot, a jego sztab sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pu\u0142kownika, podpu\u0142kownika, majora i 5 kapitan\u00f3w. Wszyscy oficerowie w takim pu\u0142ku byli cudzoziemcami. Tak\u017ce na","start_idx":527,"end_idx":602}
{"id":"mrc_6822","question":"kto napisa\u0142 dziady?","answer":"Adama Mickiewicza","context":"Bista, Piotr Fronczewski, Gra\u017cyna Szapo\u0142owska i Jan Nowicki. == \"Dziady\" w kulturze == Austriacki filozof, pisarz i poeta Siegfried Lipiner na zlecenie polskiego arystokraty hrabiego Karola Lanckoro\u0144skiego dokona\u0142 przek\u0142adu \"Dziad\u00f3w\" na j\u0119zyk niemiecki, kt\u00f3re ukaza\u0142y si\u0119 drukiem w 1887 roku w Lipsku pod tytu\u0142em \"Todtenfeier (\u015awi\u0119to zmar\u0142ych, Uroczysto\u015b\u0107 \u017ca\u0142obna)\". Kompozytor Gustav Mahler \u201eczeka\u0142\u201d na ten tekst. Na karcie tytu\u0142owej utworu, kt\u00f3ry zacz\u0105\u0142 komponowa\u0107 da\u0142 taki w\u0142a\u015bnie tytu\u0142 \"\u201eTotenfeier\u201d\". W zamy\u015ble kompozytora by\u0142 to poemat symfoniczny. Po \u015bmierci Hansa von B\u00fclowa Mahler zmieni\u0142 koncepcj\u0119 dzie\u0142a i tak powsta\u0142a \"II Symfonia c-moll \u201eZmartwychwstanie\u201d\". \"\u201eTotenfeier\u201d\" sta\u0142o si\u0119 teraz pierwsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 \"II Symfonii\". Mahler oddzieli\u0142 wyra\u017anie I cz\u0119\u015b\u0107 symfonii od pozosta\u0142ych ogniw, \u017c\u0105daj\u0105c w partyturze \u201eprzynajmniej pi\u0119ciominutowej przerwy\u201d. Fragment z \"Dziad\u00f3w\" Adama Mickiewicza ukaza\u0142","start_idx":881,"end_idx":898}
{"id":"mrc_6823","question":"sk\u0105d startowa\u0142y samoloty na wielu\u0144?","answer":"z niemieckiego lotniska","context":"=== Pierwszy nalot === ; I/StG 76 O godzinie 4:40 rozpoznawczy Dornier Do 17P wystartowa\u0142 z niemieckiego lotniska w celu rozpoznania miasta Wielu\u0144 i okolic; z powodu mg\u0142y za\u0142oga nie odnalaz\u0142a miasta. O 5:02 nast\u0119pny Do 17P wystartowa\u0142 w tym samym celu, jednak i ten samolot prawdopodobnie nie odnalaz\u0142 Wielunia. Wtedy r\u00f3wnie\u017c wystartowa\u0142o 29 Junkers\u00f3w Ju 87B oraz maj\u0105cy sfotografowa\u0107 skutki nalotu Do 17P (5.21). Pierwsze bomby spad\u0142y na szpital Wszystkich \u015awi\u0119tych, wyra\u017anie oznakowany \u2013 jak wspominaj\u0105 \u015bwiadkowie \u2013 symbolami Czerwonego Krzy\u017ca. W tym ataku zgin\u0119\u0142y 32 osoby. ; I/StG 77 33 Ju87B wraz z Do 17 wystartowa\u0142y o 4:50, ale zrzuci\u0142y tylko 22 bomby na miasto. Jeden stukas zosta\u0142 uszkodzony od\u0142amkami zrzuconej przez siebie bomby, natomiast dwa zosta\u0142y uszkodzone","start_idx":90,"end_idx":113}
{"id":"mrc_6824","question":"gdzie pracowa\u0142a stawska?","answer":"Przez wiele lat pracowa\u0142a jako nauczycielka w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 3 przy ul. Z\u0105bkowskiej 43.","context":"Stalagu VI C. W 1947 wr\u00f3ci\u0142a do Polski. Przez wiele lat pracowa\u0142a jako nauczycielka w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 3 przy ul. Z\u0105bkowskiej 43. Zajmowa\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c odszukiwaniem mogi\u0142 powsta\u0144czych na terenie miasta. By\u0142a inicjatork\u0105 opieki nad cmentarzem Powsta\u0144c\u00f3w Warszawy, wsp\u00f3\u0142inicjatork\u0105 ustanowienia w 2015 przez Sejm dnia 2 pa\u017adziernika Dniem Pami\u0119ci o Cywilnej Ludno\u015bci Powsta\u0144czej Warszawy. Pe\u0142ni funkcj\u0119 przewodnicz\u0105cej Spo\u0142ecznego Komitetu ds. Cmentarza Powsta\u0144c\u00f3w Warszawy przy \u015awiatowym Zwi\u0105zku \u017bo\u0142nierzy Armii Krajowej. W 2018 popar\u0142a protest os\u00f3b niepe\u0142nosprawnych w Sejmie; pr\u00f3bowa\u0142a spotka\u0107 si\u0119 z uczestnikami, jednak nie zosta\u0142a wpuszczona do gmachu parlamentu. Podczas wybor\u00f3w prezydenckich w Polsce w 2020 roku wyst\u0105pi\u0142a w materiale nagranym na potrzeby kampanii Rafa\u0142a Trzaskowskiego. W pa\u017adzierniku 2020 wspar\u0142a protest przeciwko zaostrzeniu przepis\u00f3w dotycz\u0105cych aborcji w Polsce","start_idx":40,"end_idx":145}
{"id":"mrc_6825","question":"do jakiego wieku obowi\u0105zek nauki?","answer":"Obowi\u0105zek nauki obejmuje osoby od 7. do 18. roku \u017cycia","context":"opiekuna prawnego nauk\u0119 w szkole podstawowej mo\u017ce tak\u017ce rozpocz\u0105\u0107 dziecko, kt\u00f3re w danym roku kalendarzowym ko\u0144czy 6 lat. Ustawa nie okre\u015bla w wyra\u017any spos\u00f3b, kiedy obowi\u0105zek szkolny si\u0119 ko\u0144czy. Mo\u017cna o tym wnioskowa\u0107 jedynie w zwi\u0105zku z poj\u0119ciem obowi\u0105zku nauki, czyli ucz\u0119szczania do szko\u0142y os\u00f3b w okre\u015blonym przez prawo wieku. Obowi\u0105zek nauki obejmuje osoby od 7. do 18. roku \u017cycia, co pokrywa si\u0119 z wiekiem, z kt\u00f3rym (generalnie) uzyskuje si\u0119 pe\u0142noletnio\u015b\u0107. Poniewa\u017c nauka w prawid\u0142owym toku (bez powtarzania klasy) ko\u0144czy si\u0119 w o\u015bmioletniej szkole podstawowej w wieku 14 lub 15 lat, musi by\u0107 kontynuowana przez ucz\u0119szczanie do publicznej lub niepublicznej szko\u0142y ponadpodstawowej lub przez realizowanie, zgodnie z odr\u0119bnymi przepisami, przygotowania zawodowego u pracodawcy albo ucz\u0119szczanie do szko\u0142y wy\u017cszej. Dla wype\u0142nienia","start_idx":330,"end_idx":384}
{"id":"mrc_6826","question":"z kim by\u0142a ksi\u0119\u017cna diana?","answer":"pierwsza \u017cona Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii","context":"Diana Frances Spencer (ur. 1 lipca 1961 w Sandringham, zm. 31 sierpnia 1997 w Pary\u017cu) \u2013 cz\u0142onkini brytyjskiej rodziny kr\u00f3lewskiej, pierwsza \u017cona Karola III, kr\u00f3la Wielkiej Brytanii, syna kr\u00f3lowej Wielkiej Brytanii El\u017cbiety II i Filipa, ksi\u0119cia Edynburga. Matka Wilhelma, ksi\u0119cia Walii oraz Henryka, ksi\u0119cia Sussexu, odpowiednio 1. i 5. osoby w sukcesji do tronu brytyjskiego. Po \u015blubie z Karolem III, w\u00f3wczas ksi\u0119ciem Walii znana jako Diana, ksi\u0119\u017cna Walii (). Diana sta\u0142a si\u0119 osob\u0105 publiczn\u0105 w 1980, b\u0119d\u0105c wymienian\u0105 jako potencjalna kandydatka na \u017con\u0119 dla Karola, nast\u0119pcy tronu Wielkiej Brytanii. Ich \u015blub, maj\u0105cy miejsce 29 lipca 1981 w katedrze \u015bw. Paw\u0142a w Londynie, sta\u0142 si\u0119 mi\u0119dzynarodowym wydarzeniem spo\u0142ecznym, cz\u0119sto okre\u015blanym jako \u201ebajkowy \u015blub\u201d lub \u201e\u015blub stulecia\u201d. W pierwszej po\u0142owie lat 90.","start_idx":131,"end_idx":180}
{"id":"mrc_6827","question":"gdzie jest anodina?","answer":"po upadku firmy Transaero w 2015 roku Anodina wraz z synem i synow\u0105 opu\u015bcili Rosj\u0119 i osiedlili si\u0119 we Francji.","context":"Tatjana Grigorjewna Anodina (; ur. 16 kwietnia 1939 w Leningradzie) \u2013 doktor habilitowany nauk technicznych, od 1991 przewodnicz\u0105ca Mi\u0119dzypa\u0144stwowego Komitetu Lotniczego (MAK). == \u017byciorys == C\u00f3rka pilota wojskowego, absolwentka Politechniki Lwowskiej z tytu\u0142em in\u017cyniera konstruktora, wieloletni pracownik Ministerstwa Lotnictwa Cywilnego ZSRR, gdzie m.in. pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 naczelnika G\u0142\u00f3wnego Zarz\u0105du Wsparcia Elektroradiotechnicznego i \u015arodk\u00f3w \u0141\u0105czno\u015bci. Mniejszo\u015bciowa akcjonariuszka linii lotniczych Transaero, za\u0142o\u017conych przez jej syna, Aleksandra Pleszakowa (ok. 4 proc. akcji), by\u0142a od 2001 jej synowa Olga Pleszakowa, pierwsza kobieta w Rosji zarz\u0105dzaj\u0105ca lini\u0105 lotnicz\u0105. Jak podaje Forbes, po upadku firmy Transaero w 2015 roku Anodina wraz z synem i synow\u0105 opu\u015bcili Rosj\u0119 i osiedlili si\u0119 we Francji. Po katastrofie polskiego Tu-154 w Smole\u0144sku, decyzj\u0105 premiera Rosji W\u0142adimira Putina, Tatjana Anodina zosta\u0142a 10","start_idx":699,"end_idx":809}
{"id":"mrc_6828","question":"kiedy zaton\u0105\u0142 titanic?","answer":"15 kwietnia 1912 r.","context":"toni\u0119cia, natychmiast posz\u0142a na dno. Przed zatoni\u0119ciem poci\u0105gn\u0119\u0142a ze sob\u0105 ruf\u0119, zanim ostatecznie si\u0119 oderwa\u0142a od cz\u0119\u015bci dziobowej. Rufa ton\u0119\u0142a wolniej z powodu zgromadzonego wewn\u0105trz powietrza, unoszona pod k\u0105tem i przechylona na lew\u0105 burt\u0119. Znikn\u0119\u0142a pod wod\u0105 o godzinie 02:20, 15 kwietnia 1912 r. Wrak statku osiad\u0142 po godzinie na dnie Atlantyku, na g\u0142\u0119boko\u015bci ok. 4000 metr\u00f3w. Rozbitk\u00f3w, kt\u00f3rzy uratowali si\u0119 w szalupach, wzi\u0119\u0142a na pok\u0142ad Carpathia, kt\u00f3ra dop\u0142yn\u0119\u0142a na miejsce katastrofy o godzinie 4:00 nad ranem. === Statki znajduj\u0105ce si\u0119 najbli\u017cej Titanica === === Liczba ofiar === Dane o ofiarach s\u0105 niejednoznaczne \u2013 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3de\u0142. Spo\u015br\u00f3d 2208\u20132228 pasa\u017cer\u00f3w i za\u0142ogi \u201eTitanica\u201d zgin\u0119\u0142o ponad 1500 os\u00f3b. Prze\u017cy\u0142o katastrof\u0119 tylko oko\u0142o 730. W katastrofie zgin\u0119li m.in. kapitan Smith, starszy","start_idx":279,"end_idx":298}
{"id":"mrc_6829","question":"jakie jest zastosowanie porcelany?","answer":"W technice u\u017cywana jako materia\u0142 na nisko- i wysokonapi\u0119ciowe izolatory, sprz\u0119t laboratoryjny oraz jako wyroby gospodarstwa domowego.","context":"Porcelana \u2013 rodzaj bia\u0142ej, prze\u015bwiecaj\u0105cej ceramiki wysokiej jako\u015bci, wynaleziony w Chinach w VII wieku. Porcelana jest wytwarzana z mieszanki glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem poprzez wypalanie uformowanych wyrob\u00f3w w temperaturze od 920\u2013980 \u00b0C (wyroby nieszkliwione, tzw. biskwit) a\u017c do 1280\u20131460 \u00b0C (wyroby szkliwione). Charakteryzuje si\u0119 nisk\u0105 nasi\u0105kliwo\u015bci\u0105, bardzo dobrymi w\u0142a\u015bciwo\u015bciami dielektrycznymi, du\u017c\u0105 wytrzyma\u0142o\u015bci\u0105 mechaniczn\u0105, wysok\u0105 odporno\u015bci\u0105 na dzia\u0142anie czynnik\u00f3w chemicznych i nieprzepuszczalno\u015bci\u0105 dla cieczy i gaz\u00f3w. W technice u\u017cywana jako materia\u0142 na nisko- i wysokonapi\u0119ciowe izolatory, sprz\u0119t laboratoryjny oraz jako wyroby gospodarstwa domowego. Rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 ceramik\u0119 tward\u0105 i mi\u0119kk\u0105 . W Europie technologi\u0119 produkcji porcelany wynalaz\u0142 w pocz. XVIII w. Ehrenfried Walther von Tschirnhaus. Po jego \u015bmierci prace kontynuowa\u0142 w Dre\u017anie i Mi\u015bni jego ucze\u0144 Johann Friedrich B\u00f6ttger, alchemik","start_idx":548,"end_idx":681}
{"id":"mrc_6830","question":"kt\u00f3r\u0105 rocznic\u0119 chrztu polski obchodzimy w tym roku?","answer":"1050-lecia","context":"22 grudnia 2015, jak i uchwa\u0142\u0105 Senatu RP z 30 stycznia 2016, rok 2016 zosta\u0142 ustanowiony Rokiem Jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski. G\u0142\u00f3wne obchody og\u00f3lnopolskie w 2016 r. odby\u0142y si\u0119 14 kwietnia w Gnie\u017anie (msza w katedrze), a w Poznaniu 15 kwietnia (obrady Zgromadzenia Narodowego wraz z or\u0119dziem prezydenta Andrzeja Dudy w Sali Ziemi MTP, procesja z fary, msza w katedrze) oraz 16 kwietnia (wielbienie oraz msza \u015bw. na stadionie z udzia\u0142em tysi\u0119cy wolontariuszy, m.in. 1050 ch\u00f3rzyst\u00f3w, orkiestry, kompozytor\u00f3w i dyrygent\u00f3w, m.in. Aleksandra Grefa, Ewy Sykulskiej, Karoliny Piotrowskiej-Sobczak, Huberta Kowalskiego i Katarzyny Stroi\u0144skiej-Sierant, a tak\u017ce solist\u00f3w, m.in. Leopolda Twardowskiego i Kingi Kielich oraz zespo\u0142\u00f3w, np. Arka Noego i Siewcy Lednicy, za\u015b wieczorem musical Jesus Christ Superstar). Has\u0142em obchod\u00f3w jest \u201eGdzie chrzest,","start_idx":107,"end_idx":117}
{"id":"mrc_6831","question":"kto porwa\u0142 stasia i nel?","answer":"Chamis \u2013 uczestniczy\u0142 w porwaniu Stasia i Nel.","context":"konali z pragnienia na pustyni. * Chamis \u2013 uczestniczy\u0142 w porwaniu Stasia i Nel. Przedtem by\u0142 s\u0142u\u017c\u0105cym ojc\u00f3w Nel i Stasia. Za jego po\u015brednictwem porwane zosta\u0142y dzieci. Przy porwaniu nie okazywa\u0142 \u017cadnych uczu\u0107 w stosunku do dzieci, dlatego Sta\u015b zabi\u0142 go bez skrupu\u0142\u00f3w. W ekranizacjach ksi\u0105\u017cki jego posta\u0107 zosta\u0142a wybielona: ma opory przy porwaniu i dobrze traktuje dzieci, a ginie od no\u017ca Gebhra, ratuj\u0105c Nel. * Idrys \u2013 jeden z Beduin\u00f3w, s\u0142u\u017c\u0105cy Mahdiemu, * Gebhr \u2013 gro\u017any towarzysz i brat Idrysa; nie by\u0142 tak mi\u0142y dla dzieci, jak Idrys, kt\u00f3ry zawsze m\u00f3wi\u0142, \u017ceby nie czyni\u0107 im niczego z\u0142ego. * W\u0142adys\u0142aw Tarkowski \u2013 ojciec Stasia, polski patriota, karany za udzia\u0142 w powstaniu styczniowym, zbieg\u0142 z zes\u0142ania i podj\u0105\u0142 prac\u0119 jako in\u017cynier","start_idx":34,"end_idx":80}
{"id":"mrc_6832","question":"ile gwiazdek ma flaga usa?","answer":"50","context":"gwiazd przemiennie. 50 gwiazd symbolizuje 50 stan\u00f3w ameryka\u0144skich, za\u015b 13 pas\u00f3w \u2013 13 pierwotnych kolonii. Flaga USA jest potocznie zwana \"Stars and Stripes\" (Gwiazdy i pasy) lub, mniej powszechnie, \"Old Glory\" (Dawna chwa\u0142a). Druga z nazw zosta\u0142a ukuta w latach 30. XIX wieku i najcz\u0119\u015bciej u\u017cywano jej w czasach 48-gwiazdkowej wersji flagi (w latach 1912\u20131959). == Historia == Flaga przesz\u0142a a\u017c 26 zmian od czasu przyj\u0119cia jej przez uni\u0119 13 stan\u00f3w. Obecnie obowi\u0105zuj\u0105ca flaga 50-gwiazdkowa jest najd\u0142u\u017cej u\u017cywan\u0105 wersj\u0105. 4 lipca 2008 roku wyprzedzi\u0142a o rok wersj\u0119 48-gwiazdkow\u0105, kt\u00f3ra obowi\u0105zywa\u0142a a\u017c 47 lat. 14 czerwca 1777 roku Drugi Kongres Kontynentalny przyj\u0105\u0142 rezolucj\u0119 o fladze, kt\u00f3ra g\u0142osi\u0142a: \"Postanawia si\u0119, \u017ce na fladze Stan\u00f3w Zjednoczonych b\u0119dzie trzyna\u015bcie pas\u00f3w, na przemian czerwonych i","start_idx":20,"end_idx":22}
{"id":"mrc_6833","question":"kiedy wydano pierwsz\u0105 generacj\u0119 iphone?","answer":"Pierwsza generacja iPhone nazywana 2G zosta\u0142a zaprezentowana przez Steve\u2019a Jobsa w 2007 roku.","context":"iPhone \u2013 smartfon wydany przez Apple Inc., oparty na systemie operacyjnym iOS, maj\u0105cy pe\u0142ni\u0107 funkcje telefonu kom\u00f3rkowego, platformy rozrywkowej oraz komunikatora internetowego. Urz\u0105dzenie posiada tak\u017ce wbudowan\u0105 przegl\u0105dark\u0119 internetow\u0105 Safari Mobile, umo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 przegl\u0105danie niekt\u00f3rych zasob\u00f3w sieciowych. == Najwa\u017cniejsze informacje == iPhone jest urz\u0105dzeniem mobilnym przedsi\u0119biorstwa Gruszka. Pierwsza generacja iPhone nazywana 2G zosta\u0142a zaprezentowana przez Steve\u2019a Jobsa w 2007 roku. Do 2013 co rok prezentowany by\u0142 nowy model kolejno 3G, 3GS, 4, 4S, 5. W 2013 roku zmieni\u0142o si\u0119 to, poniewa\u017c zaprezentowane zosta\u0142y jednocze\u015bnie iPhone 5S oraz 5C (iPhone 5C zosta\u0142 zaprezentowany w plastikowej obudowie). W nast\u0119pnych latach na konferencjach prezentowano iPhone\u2019a w dw\u00f3ch wariantach rozmiarowych 4,7\" oraz 5,5\" (wariant z \u201e+\u201d w oznaczeniu). Od 2014 pojawi\u0142y si\u0119 3 generacje iPhone\u2019a, czyli","start_idx":401,"end_idx":494}
{"id":"mrc_6834","question":"jakie miasto jest stolic\u0105 polski?","answer":"Warszawa","context":"Stolica Polski \u2013 g\u0142\u00f3wna siedziba administracyjna Polski, kt\u00f3rej funkcj\u0119 pe\u0142ni obecnie Warszawa. Pierwsz\u0105 konstytucj\u0105, w kt\u00f3rej okre\u015blono stolic\u0119 Polski, by\u0142a Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 (art. 90). == Historia == === \u015aredniowiecze === W \u015bredniowieczu termin \u201estolica Polski\u201d mia\u0142 ograniczone i inne od wsp\u00f3\u0142czesnego znaczenie. Suwereni (np. Mieszko I) nie mieli sta\u0142ych siedzib, sk\u0105d sprawowaliby w\u0142adz\u0119. Byli w ci\u0105g\u0142ej podr\u00f3\u017cy i wszelkie sprawy wagi pa\u0144stwowej czy lokalnej by\u0142y rozpatrywane w miejscu, w kt\u00f3rym akurat przebywali. Np. w 1257 roku Boles\u0142aw Wstydliwy wyda\u0142 akt lokacyjny Krakowa na wiecu nieopodal wsi Kopernia (ko\u0142o Pi\u0144czowa). Dopiero w p\u00f3\u017anym \u015bredniowieczu, wobec stale zwi\u0119kszaj\u0105cej si\u0119 roli i zakresu w\u0142adzy centralnej, w stolicy na sta\u0142e rezydowali urz\u0119dnicy \u201ecentralni\u201d np. kanclerz. . Za rz\u0105d\u00f3w Kazimierza Odnowiciela","start_idx":86,"end_idx":94}
{"id":"mrc_6835","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie le\u017cy radomsko?","answer":"w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim","context":"Radomsko \u2013 miasto w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, siedziba powiatu radomszcza\u0144skiego oraz gminy Radomsko. Po\u0142o\u017cone 90 km od \u0141odzi, 40 km od Cz\u0119stochowy i 180 km od Warszawy le\u017cy na Wy\u017cynie Przedborskiej, nad rzek\u0105 Radomk\u0105. By\u0142o miastem kr\u00f3lewskim Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego w tenucie radomszcza\u0144skiej w powiecie radomszcza\u0144skim wojew\u00f3dztwa sieradzkiego w ko\u0144cu XVI wieku. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto zamieszkiwa\u0142y 45 843 osoby. == Po\u0142o\u017cenie == Wed\u0142ug danych z roku 2008 Radomsko ma obszar 51,43 km\u00b2, w tym: * tereny zurbanizowane: 13,81 km\u00b2 * u\u017cytki rolne: 34,96 km\u00b2 * u\u017cytki le\u015bne: 2,17 km\u00b2 * nieu\u017cytki: 0,49 km\u00b2 Miasto stanowi 3,57% powierzchni powiatu. Radomsko le\u017cy w historycznej ziemi sieradzkiej. Po\u0142o\u017cone jest w zachodniej cz\u0119\u015bci Wzg\u00f3rz Radomszcza\u0144skich nad rzek\u0105 Radomk\u0105. W","start_idx":18,"end_idx":40}
{"id":"mrc_6836","question":"kiedy wycofano gimnazjum?","answer":"2019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105.","context":"Gimnazjum (\u0142ac. \"gymnasium\" z gr. \"gymn\u00e1sion\", \u201emiejsce s\u0142u\u017c\u0105ce gimnastyce\u201d) \u2013 typ szko\u0142y wyst\u0119puj\u0105cy w systemach edukacji niekt\u00f3rych pa\u0144stw \u015bwiata. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, pocz\u0105wszy od czas\u00f3w renesansu gimnazja to r\u00f3\u017cnego typu szko\u0142y \u015brednie, og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce i zawodowe, mi\u0119dzy innymi w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii. W Polsce gimnazja pojawi\u0142y si\u0119 po reformie w latach trzydziestych XX wieku i funkcjonowa\u0142y do roku 1948 oraz w latach 1999\u20132019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105. S\u0142ownik j\u0119zyka polskiego wydawnictwa PWN definiuje gimnazjum jako szko\u0142\u0119 ponadpodstawow\u0105 przygotowuj\u0105c\u0105 uczni\u00f3w do nauki w liceum lub szkole zawodowej. Na przestrzeni wiek\u00f3w gimnazja kszta\u0142ci\u0142y w zasadzie tylko m\u0142odzie\u017c m\u0119sk\u0105. Gimnazja dla dziewcz\u0105t powsta\u0142y w XIX wieku. W r\u00f3\u017cnych krajach szko\u0142a okre\u015blana jako \"gimnazjum\" zajmuje r\u00f3\u017cne miejsce w","start_idx":448,"end_idx":538}
{"id":"mrc_6837","question":"dok\u0105d p\u0142yn\u0105\u0142 marlow?","answer":"pop\u0142yn\u0105\u0142 rzek\u0105 Kongo w g\u0142\u0105b afryka\u0144skiej d\u017cungli.","context":"powie\u015bci. Wspomina on czasy, gdy jako kapitan ma\u0142ego statku parowego pop\u0142yn\u0105\u0142 rzek\u0105 Kongo w g\u0142\u0105b afryka\u0144skiej d\u017cungli. Mia\u0142 kursowa\u0107 mi\u0119dzy belgijskimi plac\u00f3wkami handlowymi w kolonii, przewozi\u0107 ko\u015b\u0107 s\u0142oniow\u0105 i odkrywa\u0107 bia\u0142e plamy na mapach. Rzeczywisto\u015b\u0107 Wolnego Pa\u0144stwa Kongo, po terenie kt\u00f3rego podr\u00f3\u017cowa\u0142, okaza\u0142a si\u0119 bardzo okrutna. Upa\u0142, umieraj\u0105cy w \u0142a\u0144cuchach niewolnicy, choroby i brak kontaktu z ojczyzn\u0105 zamieni\u0142y bia\u0142ych d\u017centelmen\u00f3w z Europy w ogarni\u0119te \u017c\u0105dz\u0105 zysku i w\u0142adzy bestie. Jednym z zada\u0144 Marlowa by\u0142o odnalezienie w g\u0142\u0119bi bagnistego lasu Kurtza, niesamowicie skutecznego agenta (tzn. dostarczaj\u0105cego du\u017co ko\u015bci s\u0142oniowej i innych cenionych towar\u00f3w afryka\u0144skich) z odleg\u0142ej plac\u00f3wki. Ju\u017c w Kongo do Marlowa docieraj\u0105 pog\u0142oski o dziwnych dzia\u0142aniach handlarza, plotkuje si\u0119 o ogarniaj\u0105cym go szale\u0144stwie. Marlow naprawia parowiec i rusza w drog\u0119.","start_idx":69,"end_idx":118}
{"id":"mrc_6838","question":"kto jako pierwszy dotar\u0142 do przyl\u0105dka dobrej nadziei?","answer":"Bartolomeu Dias","context":"W roku 1488 Bartolomeu Dias powr\u00f3ci\u0142 z wyprawy do po\u0142udniowego kra\u0144ca Afryki, kt\u00f3ry nazwa\u0142 Przyl\u0105dkiem Burz (potem nazw\u0119 zmieniono na Przyl\u0105dek Dobrej Nadziei) i a\u017c do rzeki Fish River (\"Ponta da Pescaria\", dzisiejsza Republika Po\u0142udniowej Afryki), podczas gdy wyruszaj\u0105c z Indii, Pedro de Covilh\u00e3o zapu\u015bci\u0142 si\u0119 na po\u0142udnie, przemierzaj\u0105c tras\u0119 a\u017c do teren\u00f3w, do kt\u00f3rych dotar\u0142 Dias. Pozosta\u0142o tylko po\u0142\u0105czy\u0107 te dwie wyprawy w jedn\u0105. === Przygotowania === Zadanie to powierzono ojcu Vasco, Estev\u00e3o da Gama, kt\u00f3ry jednak zmar\u0142 przed rozpocz\u0119ciem przygotowa\u0144. Podj\u0119cie wyprawy powierzono wtedy jego synowi Vasco da Gamie. Wyruszy\u0142 on 8 lipca 1497 roku z Santa Maria de Bel\u00e9m, obecnie dzielnicy Lizbony, nieopodal kaplicy Ermida do Restelo (inaczej \"Capela de S\u00e3o Jer\u00f3nimo\"), za\u0142o\u017conej przez Henryka \u017beglarza. W","start_idx":12,"end_idx":27}
{"id":"mrc_6839","question":"co wsp\u00f3lnego z pierogami mia\u0142 \u015bw jacek?","answer":"Jacek mia\u0142 karmi\u0107 ubogich pierogami w\u0142asnego wyrobu, st\u0105d te\u017c przydomek \u201e\u015bw. Jacek z pierogami\u201d.","context":"z Proszowic ch\u0142opcu imieniem Piotr, kt\u00f3ry poprzedniego dnia uton\u0105\u0142 w Wi\u015ble. Innym razem wskrzesi\u0142 syna swej penitentki Przybys\u0142awy, kt\u00f3ry uton\u0105\u0142 w Rabie. * W Ko\u015bcielcu ko\u0142o Proszowic, gdzie Jacek Odrow\u0105\u017c przebywa\u0142 na zaproszenie swej penitentki Klemensji, ostry grad w 1238 roku ca\u0142kowicie zniszczy\u0142 pola uprawne. \u015awi\u0119ty Jacek poleci\u0142 mieszka\u0144com sp\u0119dzi\u0107 noc na modlitwie i nast\u0119pnego dnia zbo\u017ca podnios\u0142y si\u0119, jakby w og\u00f3le nie ucierpia\u0142y wskutek gradobicia, co mia\u0142o ocali\u0107 miejscow\u0105 ludno\u015b\u0107 przed bied\u0105 i g\u0142odem. * Na pro\u015bb\u0119 Prandoty z Ko\u015bcielca (by\u0107 mo\u017ce cz\u0142onka rodu Odrow\u0105\u017c\u00f3w), Jacek, wezwawszy imienia Chrystusa, uzdrowi\u0142 z niemoty jego matk\u0119, Jutt\u0119. * Gdy po\u0142udniowe obszary Polski po najazdach tatarskich nawiedzi\u0142 g\u0142\u00f3d, Jacek mia\u0142 karmi\u0107 ubogich pierogami w\u0142asnego wyrobu, st\u0105d te\u017c przydomek \u201e\u015bw. Jacek z pierogami\u201d.","start_idx":730,"end_idx":826}
{"id":"mrc_6840","question":"gdzie le\u017c\u0105 niepo\u0142omice?","answer":"Niepo\u0142omice le\u017c\u0105 w po\u0142udniowej Polsce, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego i w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci powiatu wielickiego.","context":"Niepo\u0142omice () \u2013 miasto w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, w powiecie wielickim, siedziba w\u0142adz gminy miejsko-wiejskiej Niepo\u0142omice. Wed\u0142ug danych GUS z 31 marca 2021 r. miasto liczy\u0142o 15 697 mieszka\u0144c\u00f3w. Niepo\u0142omice zajmuj\u0105 powierzchni\u0119 27,4 km\u00b2. == Po\u0142o\u017cenie == Niepo\u0142omice le\u017c\u0105 w po\u0142udniowej Polsce, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego i w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci powiatu wielickiego. Pod wzgl\u0119dem historycznym znajduje si\u0119 w zachodniej Ma\u0142opolsce, w ziemi krakowskiej, oraz zachodniej cz\u0119\u015bci dawnej Galicji. Niepo\u0142omice oddalone s\u0105 od granicy ze S\u0142owacj\u0105 o 65 km w linii prostej. Niepo\u0142omice le\u017c\u0105 na wsch\u00f3d od Krakowa. Niepo\u0142omicki rynek oddalony jest od krakowskiego Rynku G\u0142\u00f3wnego o 21 km (w linii prostej), za\u015b od rynku tarnowskiego o 54 km. Miasto le\u017cy na pograniczu Niziny Nadwi\u015bla\u0144skiej, Pog\u00f3rza Wielickiego i Podg\u00f3rza Boche\u0144skiego. Wi\u0119ksza","start_idx":257,"end_idx":382}
{"id":"mrc_6841","question":"gdzie odbywa si\u0119 festiwal woodstock?","answer":"w miejscowo\u015bci Bethel w stanie Nowy Jork.","context":"The Woodstock Music and Art Fair, nieformalnie Woodstock Festival lub Woodstock \u2013 festiwal muzyczny odbywaj\u0105cy si\u0119 15-18 sierpnia 1969 w miejscowo\u015bci Bethel w stanie Nowy Jork. Has\u0142em przewodnim by\u0142o: \"Peace, Love and Happiness\" (pol. \"pok\u00f3j, mi\u0142o\u015b\u0107 i szcz\u0119\u015bcie\"). Uczestniczy\u0142o w nim ponad 400 tys. os\u00f3b. Jeden z najwi\u0119kszych zlot\u00f3w m\u0142odzie\u017cowych ko\u0144ca lat 60. XX wieku. Wyst\u0119py artyst\u00f3w zosta\u0142y zarejestrowane nagrane i wydane jako film dokumentalny pt. \"Woodstock.\" Zosta\u0142 on nagrodzony Oscarem w 1970. Opublikowano tak\u017ce 2 albumy koncertowe: \"Woodstock: Music from the Original Soundtrack and More\" oraz \"Woodstock 2\", zawieraj\u0105ce muzyk\u0119 zarejestrowan\u0105 podczas festiwalu. Magazyn \u201eRolling Stone\u201d uzna\u0142 festiwal za jedno z 50 wydarze\u0144, kt\u00f3re zmieni\u0142y histori\u0119 rock and rolla. Miejsce, w kt\u00f3rym odbywa\u0142 si\u0119 festiwal zosta\u0142o, 28 lutego 2017,","start_idx":135,"end_idx":176}
{"id":"mrc_6842","question":"za co odpowiada aparat golgiego?","answer":"chemicznym modyfikacjom wytwarzanych przez kom\u00f3rk\u0119 substancji, ich sortowaniu oraz dystrybucji w obr\u0119bie kom\u00f3rki.","context":"Aparat Golgiego \u2013 organellum wyst\u0119puj\u0105ce powszechnie w kom\u00f3rkach eukariotycznych, s\u0142u\u017c\u0105ce chemicznym modyfikacjom wytwarzanych przez kom\u00f3rk\u0119 substancji, ich sortowaniu oraz dystrybucji w obr\u0119bie kom\u00f3rki. Sk\u0142ada si\u0119 ze stosu sp\u0142aszczonych cystern. Organellum zosta\u0142o odkryte przez Camilla Golgiego w roku 1898. Od nazwiska odkrywcy pochodzi nazwa struktury. Znane s\u0105 dwie formy aparatu Golgiego, siateczkowa jest charakterystyczna dla kom\u00f3rek zwierz\u0105t kr\u0119gowych (nie wyst\u0119puje jedynie w oocytach i plemnikach), druga nazywana \u0142uskowat\u0105 albo diktiosomow\u0105 wyst\u0119puje w kom\u00f3rkach ro\u015blinnych oraz w kom\u00f3rkach zwierz\u0105t bezkr\u0119gowych. Specyficzn\u0105 cech\u0105 aparatu Golgiego jest to, \u017ce posiada zdolno\u015b\u0107 redukcji azotanu srebra. Enzymami markerowymi (markerami) aparatu Golgiego s\u0105: transferaza acetyloglukozaminylowa, pirofosfataza tiaminowa. == Funkcje == Wewn\u0105trz cystern zachodz\u0105 potranslacyjne modyfikacje bia\u0142ek oraz modyfikacje lipid\u00f3w przeznaczonych do eksportu. Przekszta\u0142cenia polegaj\u0105 przede wszystkim na","start_idx":90,"end_idx":203}
{"id":"mrc_6843","question":"kto prowadzi\u0142 program sonda?","answer":"Zdzis\u0142awa Kami\u0144skiego i Andrzeja Kurka","context":"\"Sonda\" \u2013 polski program popularnonaukowy emitowany na antenie TVP1 od 8 wrze\u015bnia 1977 do 29 wrze\u015bnia 1989, prowadzony przez Zdzis\u0142awa Kami\u0144skiego i Andrzeja Kurka, a wsp\u00f3\u0142tworzony przez Marka Siudyma oraz przez kilka lat przez Tomasza Pycia. Program zosta\u0142 przerwany 29 wrze\u015bnia 1989 roku z powodu \u015bmierci obu prowadz\u0105cych, kt\u00f3rzy zgin\u0119li w wypadku samochodowym pod Raciborzem. We wrze\u015bniu 1990 wyemitowano trzy odcinki, kt\u00f3re by\u0142y w produkcji przed wypadkiem i zosta\u0142y doko\u0144czone przez zesp\u00f3\u0142 programu. Wed\u0142ug dost\u0119pnych zapis\u00f3w powsta\u0142o 488 odcink\u00f3w (w tym 19 specjalnych). \u0141\u0105cznie z powt\u00f3rzeniami i programami zrealizowanymi po wrze\u015bniu 1989 roku wyemitowano ponad 560 odcink\u00f3w. Braki zaopatrzenia w ta\u015bm\u0119 w \u00f3wczesnej telewizji spowodowa\u0142y trwa\u0142e wykasowanie wielu odcink\u00f3w programu \u2013 szczeg\u00f3lnie tych najstarszych. Program emitowano pocz\u0105tkowo w czwartki o","start_idx":125,"end_idx":163}
{"id":"mrc_6844","question":"ile jest przystank\u00f3w we wroc\u0142awiu?","answer":"Wroc\u0142awiu funkcjonuje 408 przystank\u00f3w tramwajowych","context":"Wroc\u0142awiu funkcjonuje 408 przystank\u00f3w tramwajowych, z czego do poni\u017cej pasa\u017cerowie wsiadaj\u0105 bezpo\u015brednio z jezdni. Wroc\u0142aw wprowadza tak\u017ce stopniowo przystanki wiede\u0144skie i antyzatoki. Cz\u0119\u015b\u0107 przystank\u00f3w tramwajowych to przystanki podw\u00f3jne \u2013 umo\u017cliwiaj\u0105ce jednoczesny post\u00f3j przy peronie dw\u00f3ch tramwaj\u00f3w. === Zasilanie === Tramwaje zasilane s\u0105 przez napowietrzn\u0105 sie\u0107 trakcyjn\u0105 standardowym napi\u0119ciem dla polskich sieci tramwajowych (660 V pr\u0105du sta\u0142ego) dostarczanym przez 20 stacji prostownikowych: == Linie tramwajowe == Z powodu wielu remont\u00f3w ulic we Wroc\u0142awiu od 1997 roku do 3 czerwca 2012 roku nie zdarzy\u0142o si\u0119, aby wszystkie linie tramwajowe kursowa\u0142y po swojej sta\u0142ej trasie. Linie podstawowe oznaczone s\u0105 numerami od 0 do 24 (przy czym \u201ezer\u00f3wka\u201d jest lini\u0105 \u201eok\u00f3ln\u0105\u201d, okr\u0105\u017caj\u0105c\u0105 centrum miasta i oznaczon\u0105 dodatkowo liter\u0105 \u2013 0L \u2013 \u201elewe\u201d, oraz 0P","start_idx":0,"end_idx":50}
{"id":"mrc_6845","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca uczyni\u0142 z babilonu znacz\u0105ce miasto?","answer":"Nabuchodonozora II","context":"historii jako \"niewola babilo\u0144ska\". Za panowania Nabuchodonozora II odbudowano z rozmachem stolic\u0119 Babilon. W mie\u015bcie postawiono wiele imponuj\u0105cych budowli m.in. zesp\u00f3\u0142 pa\u0142ac\u00f3w kr\u00f3lewskich, monumentaln\u0105 bram\u0119 Isztar oraz \u015bwi\u0105tyni\u0119 (ziggurat) w kszta\u0142cie piramidy, kt\u00f3r\u0105 legenda kojarzy z biblijn\u0105 wie\u017c\u0105 Babel. W pa\u0144stwie rozkwita\u0142y nauka i kultura. Pa\u0144stwo nowobabilo\u0144skie nie istnia\u0142o jednak d\u0142ugo. Panuj\u0105ca dynastia kr\u00f3lewska zosta\u0142a w roku 556 p.n.e. obalona wskutek przewrotu pa\u0142acowego (ostatnim kr\u00f3lem by\u0142 Nabonid), a ju\u017c w 539 p.n.e. Babilonia dosta\u0142a si\u0119 we w\u0142adanie kr\u00f3la Persji Cyrusa II Wielkiego (558\u2013529 p.n.e.) i sta\u0142a si\u0119 na 200 lat prowincj\u0105 Persji. Samo miasto Babilon zosta\u0142o w nast\u0119pnym roku zniszczone przez po\u017cary, w kt\u00f3rych ponios\u0142y \u015bmier\u0107 setki mieszka\u0144c\u00f3w, a tamtejsze \"wisz\u0105ce ogrody\" zosta\u0142y strawione bezpowrotnie przez ogie\u0144. Po \u015bmierci perskiego","start_idx":49,"end_idx":67}
{"id":"mrc_6846","question":"jak du\u017cy jest watykan?","answer":"Powierzchnia Watykanu 0,44 km\u00b2 (44 ha)","context":"Watykan \u2013 jest pa\u0144stwem \u015br\u00f3dl\u0105dowym, po\u0142o\u017conym w po\u0142udniowej Europie, na P\u00f3\u0142wyspie Apeni\u0144skim, na zachodnim brzegu Tybru, jako enklawa we w\u0142oskim mie\u015bcie Rzym. Wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne: 41\u00b054'10\"N, 12\u00b027'9\"E. == Terytorium i granice == Powierzchnia Watykanu 0,44 km\u00b2 (44 ha), zajmuj\u0105 j\u0105 g\u0142\u00f3wnie zabudowania i ogrody. Jest najmniejszym, niepodleg\u0142ym pa\u0144stwem na \u015bwiecie, poza g\u0142\u00f3wnym terytorium Watykan posiada, na zasadzie eksterytorialno\u015bci, 13 budowli w Rzymie oraz kompleks w Castel Gandolfo (letnia siedziba papie\u017cy \u2013 g\u0142owy pa\u0144stwa). Watykan jest enklaw\u0105 na terytorium W\u0142och, granica pomi\u0119dzy tymi dwoma pa\u0144stwami zosta\u0142a wytyczona w 1929 roku traktatami latera\u0144skimi i ma d\u0142ugo\u015b\u0107 3,2 km. Na znacznym odcinku granic\u0119 wyznacza mur rozdzielaj\u0105cy terytoria obu kraj\u00f3w. == Klimat == W Watykanie panuje klimat \u015br\u00f3dziemnomorski, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 wysokimi temperaturami, s\u0142onecznymi i suchymi latami","start_idx":223,"end_idx":261}
{"id":"mrc_6847","question":"w jakiej epoce tworzy\u0142 kochanowski?","answer":"renesansu","context":"Jan Kochanowski, (ur. ok. 1530 w Sycynie, zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie) \u2013 polski poeta epoki renesansu, t\u0142umacz, prepozyt kapitu\u0142y katedralnej pozna\u0144skiej w latach 1564\u20131574, poeta nadworny Stefana Batorego w 1579 roku, sekretarz kr\u00f3lewski Zygmunta Augusta i Stefana Batorego, wojski sandomierski w latach 1579\u20131584. Uwa\u017cany jest za jednego z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w renesansu w Europie i poet\u0119, kt\u00f3ry najbardziej przyczyni\u0142 si\u0119 do rozwoju polskiego j\u0119zyka literackiego. == \u017byciorys == Dok\u0142adna data urodzenia Jana Kochanowskiego nie jest znana. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy wskazuje na 1530 rok. Ojcem by\u0142 Piotr Kochanowski herbu Korwin, komornik graniczny radomski i s\u0119dzia ziemski sandomierski a matk\u0105 \u2013 Anna, c\u00f3rka Jakuba Bia\u0142aczowskiego herbu Odrow\u0105\u017c z D\u0105br\u00f3wki Podl\u0119\u017cnej. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa Piotra i Anny urodzi\u0142o si\u0119 jedena\u015bcioro dzieci \u2013 cztery c\u00f3rki","start_idx":96,"end_idx":105}
{"id":"mrc_6848","question":"jak\u0105 religi\u0119 wyznaj\u0105 japo\u0144czycy?","answer":"W Japonii istniej\u0105 obok siebie, uzupe\u0142niaj\u0105 si\u0119 i przenikaj\u0105 dwie g\u0142\u00f3wne religie: shint\u014d (droga bog\u00f3w) i buddyzm (synkretyzm shint\u014d-buddyjski).","context":"Religia w Japonii \u2013 rodzaj kodeksu moralnego, zespo\u0142u wierze\u0144, sposobu i filozofii \u017cycia, \u015bci\u015ble zwi\u0105zanych z japo\u0144skimi warto\u015bciami spo\u0142ecznymi i kulturowymi. W Japonii istniej\u0105 obok siebie, uzupe\u0142niaj\u0105 si\u0119 i przenikaj\u0105 dwie g\u0142\u00f3wne religie: shint\u014d (droga bog\u00f3w) i buddyzm (synkretyzm shint\u014d-buddyjski). Nak\u0142adaj\u0105 si\u0119 na nie chi\u0144skie systemy filozoficzno-religijne: konfucjanizm i taoizm i w niewielkim stopniu chrze\u015bcija\u0144stwo. Wszystkie te przyj\u0119te z zewn\u0105trz tradycje i pr\u0105dy my\u015blowe przesz\u0142y znacz\u0105ce transformacje wskutek zderzenia z tradycj\u0105 rodzim\u0105. Religijno\u015b\u0107 japo\u0144ska, odmienna od zachodniej, jest prywatn\u0105 spraw\u0105 rodzinn\u0105. Jest niezale\u017cna od pa\u0144stwa i rzadko dyskutowana w codziennym \u017cyciu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 Japo\u0144czyk\u00f3w nie twierdzi, \u017ce jest religijna. == G\u0142\u00f3wne cechy tradycyjnej religii japo\u0144skiej == Wsp\u00f3\u0142czesna religijno\u015b\u0107 japo\u0144ska zosta\u0142a przez wieki ukszta\u0142towana zachodz\u0105cymi na siebie i powi\u0105zanymi ze sob\u0105 poni\u017cszymi","start_idx":160,"end_idx":303}
{"id":"mrc_6849","question":"z jakiej ro\u015bliny powstaje kasza jaglana?","answer":"Kasza jaglana, jag\u0142y \u2013 kasza z \u0142uskanego ziarna prosa zwyczajnego.","context":"Kasza jaglana, jag\u0142y \u2013 kasza z \u0142uskanego ziarna prosa zwyczajnego. S\u0142owo pochodzi od pras\u0142owia\u0144skiego wyrazu \"*jag\u044ala\" (cz\u0119\u015bciej w liczbie mnogiej \"*jag\u044aly\"), kt\u00f3ry oznacza \u201eproso\u201d. Kasza jaglana nie nadaje si\u0119 do zbyt d\u0142ugiego przechowywania \u2013 ze wzgl\u0119du na wysok\u0105 zawarto\u015b\u0107 t\u0142uszcz\u00f3w, kt\u00f3re \u0142atwo je\u0142czej\u0105, nadaj\u0105c jej gorzki smak. Ponadto \u0142atwo ch\u0142onie wilgo\u0107 oraz obce zapachy. == Warto\u015bci od\u017cywcze == Jest dobrym \u017ar\u00f3d\u0142em energii. Wed\u0142ug danych USDA z 2015 roku, 100 gram\u00f3w (surowej) kaszy jaglanej dostarcza 378 kcal, 11,0 gram\u00f3w bia\u0142ka, 4,2 grama t\u0142uszcz\u00f3w, 72,9 grama ca\u0142kowitej sumy w\u0119glowodan\u00f3w \u2013 a w niej 8,5 grama b\u0142onnika. Nie zawiera glutenu. Jest zalecana w diecie bezglutenowej. Jest zabroniona w dietach bezt\u0142uszczowej (niskot\u0142uszczowej z ograniczeniem b\u0142onnika) i w\u0105trobowej (\u0142atwostrawnej z ograniczeniem t\u0142uszczu). == Sztuka kulinarna","start_idx":0,"end_idx":66}
{"id":"mrc_6850","question":"z czego zas\u0142yn\u0105\u0142 kr\u00f3l salomon?","answer":"z m\u0105dro\u015bci.","context":"Salomon (, \"Szlomoh\", , \"Sulayman\", \"Sulaiman\", \"S\u00fcleyman\", \"Solyman\"; ur. ok. 1000 p.n.e., zm. ok. 931 p.n.e.) \u2013 prorok biblijny oraz Koranu, kr\u00f3l Izraela, syn i nast\u0119pca kr\u00f3la Dawida; tzw. wielki budowniczy, ze wzgl\u0119du na wybudowanie wielkiej \u015bwi\u0105tyni w Jerozolimie. Sw\u00f3j dw\u00f3r uczyni\u0142 o\u015brodkiem kultury, g\u0142\u00f3wnie literatury. Wed\u0142ug tradycji biblijnej s\u0142yn\u0105\u0142 z m\u0105dro\u015bci. Na lata jego panowania przypada najwi\u0119ksza \u015bwietno\u015b\u0107 monarchii hebrajskiej. Nale\u017cy zauwa\u017cy\u0107, \u017ce niemal wszystko, co wiadomo o Salomonie, pochodzi z Biblii (g\u0142\u00f3wnie z Pierwszej Ksi\u0119gi Kr\u00f3lewskiej 1-11 i Drugiej Ksi\u0119gi Kronik 1-9); inne \u017ar\u00f3d\u0142a historyczne s\u0105 nieliczne i niepewne. == Daty panowania == Daty panowania Salomona nie s\u0105 pewne. Proponuje si\u0119 lata 973\u2013935 p.n.e. (V. di Giovanni, G. Pretto), 970\u2013931 p.n.e. (V. Pavlovsky, E. Vogt, B. Andre-Salvini, J.E.","start_idx":359,"end_idx":370}
{"id":"mrc_6851","question":"czym zajmuje si\u0119 stra\u017c po\u017carna?","answer":"si\u0119 prewencj\u0105 i walk\u0105 z po\u017carami oraz pozosta\u0142ymi zagro\u017ceniami (innymi ni\u017c przest\u0119pczo\u015b\u0107) dla zdrowia i \u017cycia ludzkiego, dobytku oraz \u015brodowiska naturalnego. Do zada\u0144 stra\u017cy po\u017carnej nale\u017cy tak\u017ce usuwanie skutk\u00f3w kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych i katastrof.","context":"Stra\u017c po\u017carna, dawniej stra\u017c ogniowa \u2013 zorganizowana formacja zajmuj\u0105ca si\u0119 prewencj\u0105 i walk\u0105 z po\u017carami oraz pozosta\u0142ymi zagro\u017ceniami (innymi ni\u017c przest\u0119pczo\u015b\u0107) dla zdrowia i \u017cycia ludzkiego, dobytku oraz \u015brodowiska naturalnego. Do zada\u0144 stra\u017cy po\u017carnej nale\u017cy tak\u017ce usuwanie skutk\u00f3w kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych i katastrof. == Zakres dzia\u0142a\u0144 == Do zada\u0144 specjalnych wykonywanych przez stra\u017c po\u017carn\u0105 nale\u017cy ratownictwo: * biologiczne (sprowadzaj\u0105ce si\u0119 do neutralizacji czynnik\u00f3w zaka\u017anych oraz ochrony ludno\u015bci i zwierz\u0105t gospodarskich w czasie atak\u00f3w terrorystycznych z u\u017cyciem broni biologicznej), * chemiczne (sprowadzaj\u0105ce si\u0119 do neutralizacji czynnik\u00f3w chemicznych oraz ochrony ludno\u015bci, zwierz\u0105t gospodarskich i \u015brodowiska przyrodniczego w czasie atak\u00f3w terrorystycznych z u\u017cyciem broni chemicznej, katastrof chemicznych i niekt\u00f3rych katastrof drogowych), * medyczne (sprowadzaj\u0105ce si\u0119 do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy przed przybyciem fachowych s\u0142u\u017cb","start_idx":72,"end_idx":315}
{"id":"mrc_6852","question":"jakimi metodami bada sie posluguje?","answer":"si\u0119 mi\u0119dzy innymi nast\u0119puj\u0105ce metody i narz\u0119dzia bada\u0144 naukowych, lu\u017ano powi\u0105zane z kolejnymi etapami pracy: * krytyka \u017ar\u00f3de\u0142, analiza krytyczna, przegl\u0105d systematyczny, metaanaliza * rozw\u00f3j teorii (modelowanie teoretyczne lub matematyczne; opis struktury zjawiska i w\u0142a\u015bciwych mu zwi\u0105zk\u00f3w przyczynowych) * metoda intuicyjna, * obserwacja (operacjonalizacja problemu badawczego, pomiar) * metoda eksperymentalna, * metody statystyczne (estymacja, wnioskowanie statystyczne) * metoda monograficzna, metoda indywidualnych przypadk\u00f3w, * metoda sonda\u017cu diagnostycznego (korzystaj\u0105ca np. z ankiet)","context":"przedstawianie tego jako potwierdzenie prognozy). === Metody bada\u0144 naukowych === Metody te w r\u00f3\u017cnych naukach znajduj\u0105 r\u00f3\u017cne zastosowanie \u2013 niekt\u00f3re s\u0105 stosowane tylko w pewnych dziedzinach, zale\u017cnie od ich specyfiki. W szczeg\u00f3lno\u015bci, inne metody stosowane s\u0105 w badaniach eksploracyjnych i konfirmacyjnych; inne narz\u0119dzia stosuj\u0105 te\u017c badania jako\u015bciowe i ilo\u015bciowe. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 mi\u0119dzy innymi nast\u0119puj\u0105ce metody i narz\u0119dzia bada\u0144 naukowych, lu\u017ano powi\u0105zane z kolejnymi etapami pracy: * krytyka \u017ar\u00f3de\u0142, analiza krytyczna, przegl\u0105d systematyczny, metaanaliza * rozw\u00f3j teorii (modelowanie teoretyczne lub matematyczne; opis struktury zjawiska i w\u0142a\u015bciwych mu zwi\u0105zk\u00f3w przyczynowych) * metoda intuicyjna, * obserwacja (operacjonalizacja problemu badawczego, pomiar) * metoda eksperymentalna, * metody statystyczne (estymacja, wnioskowanie statystyczne) * metoda monograficzna, metoda indywidualnych przypadk\u00f3w, * metoda sonda\u017cu diagnostycznego (korzystaj\u0105ca np. z ankiet)","start_idx":374,"end_idx":966}
{"id":"mrc_6853","question":"w jaki spos\u00f3b powstaje torf?","answer":"Torf powstaje w wyniku torfienia polegaj\u0105cego na gromadzeniu i humifikacji szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych w warunkach nadmiernego wilgotnienia.","context":"Torf \u2013 ska\u0142a osadowa powsta\u0142a w wyniku zachodz\u0105cych w szczeg\u00f3lnych warunkach przemian obumar\u0142ych szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych, najm\u0142odszy w\u0119giel kopalny. Zawiera mniej ni\u017c 60% w\u0119gla. Torf jest tworem b\u0119d\u0105cym efektem niepe\u0142nego rozk\u0142adu szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych, zachodz\u0105cego w warunkach d\u0142ugotrwa\u0142ego lub sta\u0142ego zabagnienia wierzchniej warstwy gleby. Sk\u0142ada si\u0119 z nieroz\u0142o\u017conych szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blin oraz amorficznej masy humusu. Jest w r\u00f3\u017cnym stopniu nasycony substancjami mineralnymi. Najcz\u0119\u015bciej jest to piasek, czasami wytr\u0105cone zwi\u0105zki \u017celaza, rzadko zwi\u0105zki fosforu. Torf powstaje w wyniku torfienia polegaj\u0105cego na gromadzeniu i humifikacji szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych w warunkach nadmiernego wilgotnienia. W zale\u017cno\u015bci od d\u0142ugotrwa\u0142o\u015bci warunk\u00f3w beztlenowych mog\u0105 powsta\u0107 utwory ca\u0142kowicie zhumifikowane \u2013 mu\u0142y, lub cz\u0119\u015bciowo zhumifikowane \u2013 torfy. W\u0142a\u015bciwo\u015bci torfu uzale\u017cnione s\u0105 od sk\u0142adu florystycznego zbiorowisk torfotw\u00f3rczych (zobacz torfowisko) oraz stosunk\u00f3w wodnych i temperaturowych","start_idx":558,"end_idx":691}
{"id":"mrc_6854","question":"jak powstaj\u0105 pla\u017ce?","answer":"Pla\u017ca powstaje na skutek akumulacji piasku i \u017cwiru na nabrze\u017cu oraz rzadziej na skutek erozji klif\u00f3w.","context":"sk\u0142adowe == Pla\u017ca dzieli si\u0119 na trzy cz\u0119\u015bci, patrz\u0105c kolejno od strony zbiornika: * strefa zmywania \u2013 miejsce, gdzie w normalnych warunkach dochodzi do cyklicznego zalewania przez fale, * wa\u0142 brzegowy \u2013 pod\u0142u\u017cny wa\u0142 pomi\u0119dzy stref\u0105 zmywania a tarasem burzowym, * taras burzowy \u2013 zasadnicza cz\u0119\u015b\u0107 pla\u017cy zalewana podczas sztorm\u00f3w. == Powstawanie pla\u017cy == Pla\u017ca powstaje na skutek akumulacji piasku i \u017cwiru na nabrze\u017cu oraz rzadziej na skutek erozji klif\u00f3w. Pla\u017ce powstaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c w spos\u00f3b antropogeniczny poprzez nawiezienie piasku na nabrze\u017ce; zabieg ten jest do\u015b\u0107 drogi i stosowany wy\u0142\u0105cznie je\u015bli w okolicy brakuje pla\u017c. == Wykorzystanie gospodarcze == Pla\u017ce s\u0105 wykorzystywane jedynie w celach rekreacyjno-wypoczynkowych. == Przyroda == W krajach Unii Europejskiej przyroda pla\u017c podlega ochronie na mocy dyrektywy siedliskowej,","start_idx":353,"end_idx":454}
{"id":"mrc_6855","question":"jak nazywana jest porcja danych protoko\u0142u udp?","answer":"Datagram","context":"UDP (ang. \"User Datagram Protocol\" \u2013 protok\u00f3\u0142 pakiet\u00f3w u\u017cytkownika) \u2013 jeden z protoko\u0142\u00f3w internetowych. UDP stosowany jest w warstwie transportowej modelu OSI. Nie gwarantuje dostarczenia datagramu. Jest to protok\u00f3\u0142 bezpo\u0142\u0105czeniowy, wi\u0119c nie ma narzutu na nawi\u0105zywanie po\u0142\u0105czenia i \u015bledzenie sesji (w przeciwie\u0144stwie do TCP). Nie ma te\u017c mechanizm\u00f3w kontroli przep\u0142ywu i retransmisji. Korzy\u015bci\u0105 p\u0142yn\u0105c\u0105 z takiego uproszczenia budowy jest szybsza transmisja danych i brak dodatkowych zada\u0144, kt\u00f3rymi musi zajmowa\u0107 si\u0119 host pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 tym protoko\u0142em. Z tych wzgl\u0119d\u00f3w UDP jest cz\u0119sto u\u017cywany w takich zastosowaniach jak wideokonferencje, strumienie d\u017awi\u0119ku w Internecie i gry sieciowe, gdzie dane musz\u0105 by\u0107 przesy\u0142ane mo\u017cliwie szybko, a poprawianiem b\u0142\u0119d\u00f3w zajmuj\u0105 si\u0119 inne warstwy modelu OSI. Przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 VoIP lub protok\u00f3\u0142 DNS. UDP udost\u0119pnia mechanizm","start_idx":16,"end_idx":24}
{"id":"mrc_6856","question":"kiedy powsta\u0142o nato?","answer":"24 sierpnia 1949","context":"podpisanie w Waszyngtonie \"Traktatu p\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego\", ustanawiaj\u0105cego NATO. * 24 sierpnia 1949: wej\u015bcie umowy w \u017cycie i powstanie Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego. * wrzesie\u0144 1950: w czasie posiedzenia Rady NATO w Nowym Jorku przyj\u0119to koncepcj\u0119 tzw. wysuni\u0119tej obrony (\"forward strategy\") zak\u0142adaj\u0105cej w wypadku wojny przeniesienie dzia\u0142a\u0144 bojowych na terytorium pa\u0144stw bloku wschodniego. USA wysun\u0119\u0142y propozycj\u0119 remilitaryzacji Niemiec i w\u0142\u0105czenia ich w sk\u0142ad sojuszu. Propozycja ta zosta\u0142a uznana przez pa\u0144stwa socjalistyczne za przyj\u0119cie kursu konfrontacji i d\u0105\u017cenie do odrodzenia militaryzmu niemieckiego. * pa\u017adziernik 1950: Komitet Obrony NATO zaakceptowa\u0142 plan utworzenia si\u0142 sojuszniczych z\u0142o\u017conych z 50 dywizji, w tym: 20 francuskich, 10 ameryka\u0144skich, 10 w\u0142oskich, 5 brytyjskich i 5 z pa\u0144stw Beneluksu. * 1951: Rada NATO postanowi\u0142a przy\u015bpieszy\u0107 proces rozbudowy si\u0142 l\u0105dowych sojuszu, kt\u00f3re","start_idx":84,"end_idx":100}
{"id":"mrc_6857","question":"kim by\u0142 denis diderot?","answer":"francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, filozof i encyklopedysta okresu O\u015bwiecenia.","context":"Denis Diderot, wym. (ur. 5 pa\u017adziernika 1713 w Langres, zm. 31 lipca 1784 w Pary\u017cu) \u2013 francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, filozof i encyklopedysta okresu O\u015bwiecenia. Najbardziej znanym dzie\u0142em Diderota jest \"Kubu\u015b Fatalista i jego pan\" (\"Jacques le Fataliste et son ma\u00eetre\", wyd. 1796), a najbardziej znan\u0105 powie\u015bci\u0105 \"Zakonnica\" (\"La Religieuse\", wyd. 1796). Jest on tw\u00f3rc\u0105 nowatorskiej teorii dramatu mieszcza\u0144skiego, umieszczaj\u0105cej utwory dramatyczne mi\u0119dzy komedi\u0105 i tragedi\u0105, co mia\u0142o by\u0107 bli\u017csze rzeczywisto\u015bci. Teori\u0119 opisa\u0142 w dzie\u0142ach: \"Rozmowy o synu naturalnym\" (\"Entretiens sur \u00ab Le fils naturel \u00bb\", 1757) i \"O poezji dramatycznej\" (\"De la po\u00e9sie dramatique\", 1759). Jego \"Jacques le fataliste et son maitre\" (dekretem z 1804 roku) oraz \"Encyclopedie ou dictionnaire raisonne des sciences\" umieszczone zosta\u0142y w index","start_idx":86,"end_idx":175}
{"id":"mrc_6858","question":"co oznacza pentagram znak?","answer":"Pentagram Baphometa przedstawia \"profanum\" \u2013 cz\u0142owiecze\u0144stwo, odzwierciedla on wy\u017cszo\u015b\u0107 \u017c\u0105dz i emocji nad rozumem, jest powszechnie uwa\u017cany za znak satanistyczny","context":"zwany jest Pentagramem Odwr\u00f3conym, Czarnym, lub Pentagramem Baphometa. Pentagram Baphometa przedstawia \"profanum\" \u2013 cz\u0142owiecze\u0144stwo, odzwierciedla on wy\u017cszo\u015b\u0107 \u017c\u0105dz i emocji nad rozumem, jest powszechnie uwa\u017cany za znak satanistyczny, chocia\u017c cz\u0119sto mylony z Pentagramem Bia\u0142ym. Bia\u0142y Pentagram w okr\u0119gu (inaczej pentakl) uwa\u017cany jest za amulet chroni\u0105cy przed zgubnym wp\u0142ywem magii oraz kl\u0105twami. Mo\u017cna go zauwa\u017cy\u0107 na r\u00f3\u017cnych talizmanach i amuletach oraz odnale\u017a\u0107 w wielu budowlach sakralnych itp. Pentakl jest mi\u0119dzy innymi symbolem religii Wicca i innych tradycji poga\u0144skich. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 ju\u017c w prehistorii zaobserwowano, \u017ce planeta Wenus wykonuje na niebosk\u0142onie pentagram w ci\u0105gu 8 lat. Ruch planety na sferze niebieskiej odtwarza zmiany nachylenia ekliptyki wzgl\u0119dem horyzontu, a brak wsp\u00f3\u0142mierno\u015bci mi\u0119dzy d\u0142ugo\u015bci\u0105 roku ziemskiego i okresem obiegu S\u0142o\u0144ca przez Wenus nie","start_idx":71,"end_idx":232}
{"id":"mrc_6859","question":"kt\u00f3re kraje uznaj\u0105 tajwan?","answer":"14 pa\u0144stw (m.in. Watykan, Paragwaj oraz s\u0142abo rozwini\u0119te ekonomicznie wyspiarskie kraje rejonu Pacyfiku, kraje Ameryki \u015arodkowej i Morza Karaibskiego)","context":"oraz wyspy Penghu, Kinmen i Mazu, nale\u017c\u0105ce formalnie do prowincji Fujian. Poza organizacjami marginalnymi w\u0142adza RCh nie zamierza kontynuowa\u0107 wojny domowej z w\u0142adz\u0105 ChRL, zamiast wojny toczy si\u0119 za\u017carta dyskusja polityczna w kwestii og\u0142oszenia secesji \"de iure\" i utworzenia pa\u0144stwa tajwa\u0144skiego. Prezydent Chen Shui-bian chcia\u0142 rozpisa\u0107 w marcu 2008 referendum na temat powrotu do ONZ pod nazw\u0105 Tajwan. Do 1971 roku Republika Chi\u0144ska by\u0142a jednym z cz\u0142onk\u00f3w za\u0142o\u017cycieli w Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych. Zbli\u017cenie Chin Ludowych i USA na pocz\u0105tku lat 70. XX w. oraz naciski w\u0142adzy ChRL spowodowa\u0142y, \u017ce Republika Chi\u0144ska uznawana jest obecnie tylko przez 14 pa\u0144stw (m.in. Watykan, Paragwaj oraz s\u0142abo rozwini\u0119te ekonomicznie wyspiarskie kraje rejonu Pacyfiku, kraje Ameryki \u015arodkowej i Morza Karaibskiego). W latach 1999\u20132001 uznawa\u0142a j\u0105","start_idx":656,"end_idx":806}
{"id":"mrc_6860","question":"dlaczego ustr\u00f3j polski ukszta\u0142towany w xv wieku nazywamy demokracj\u0105 szlacheck\u0105?","answer":"W za\u0142o\u017ceniu gwarantowa\u0142 masom szlacheckim prawo g\u0142osowania i decydowania o sprawach pa\u0144stwa, a tak\u017ce mia\u0142 by\u0107 przyk\u0142adem tolerancji i formalnej r\u00f3wno\u015bci praw w \u0142onie samego stanu szlacheckiego.","context":"Demokracja szlachecka \u2013 system panuj\u0105cy w XV i XVI wieku w Kr\u00f3lestwie Polskim, a nast\u0119pnie Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. W za\u0142o\u017ceniu gwarantowa\u0142 masom szlacheckim prawo g\u0142osowania i decydowania o sprawach pa\u0144stwa, a tak\u017ce mia\u0142 by\u0107 przyk\u0142adem tolerancji i formalnej r\u00f3wno\u015bci praw w \u0142onie samego stanu szlacheckiego. Szlachta zbiera\u0142a si\u0119 na sejmikach ziemskich, wybieraj\u0105c przedstawicieli, kt\u00f3rzy mieli reprezentowa\u0107 dan\u0105 ziemi\u0119 (powiat itp.) na sejmie walnym. Otrzymywali tzw. instrukcje sejmikowe, w kt\u00f3rych okre\u015blano, jak powinni g\u0142osowa\u0107 w sprawach istotnych z punktu widzenia szlachty danej ziemi. Po zako\u0144czeniu sejmu walnego ponownie zbiera\u0142y si\u0119 sejmiki, a pos\u0142owie zdawali relacje z obrad (sejmiki relacyjne). Za pocz\u0105tek demokracji szlacheckiej najcz\u0119\u015bciej przyjmuje si\u0119 \u2013 co do zasady \u2013 rok 1454, w kt\u00f3rym sejmiki szlacheckie na mocy przywilej\u00f3w nieszawskich","start_idx":124,"end_idx":317}
{"id":"mrc_6861","question":"kto prowadzi\u0142 program wybacz mi?","answer":"Anna Maruszeczko","context":"Anna Maruszeczko (ur. 10 sierpnia 1964 w Koszalinie) \u2013 polska dziennikarka radiowa, telewizyjna, prasowa, a tak\u017ce felietonistka. == \u017byciorys == Pracowa\u0142a w Radiu Koszalin, Radiowej Jedynce, Radiu Kolor, Tok FM, Radiu Plus TVP1, Canal+. Na antenie TVN prowadzi\u0142a program \"Wybacz mi\", a w TVN Style by\u0142a gospodyni\u0105 program\u00f3w: \"Miasto kobiet\", \"Bez opor\u00f3w\" i \"Kobiety na zakr\u0119cie\". Zosta\u0142a prowadz\u0105c\u0105 programu \"Zielone drzwi\", zwi\u0105zanego z dzia\u0142alno\u015bci\u0105 Fundacji TVN \u201eNie jeste\u015b sam\u201d, w kt\u00f3rej obj\u0119\u0142a funkcj\u0119 cz\u0142onka zarz\u0105du. By\u0142a dziennikark\u0105 dwutygodnika \u201eViva\u201d. W 2014 zosta\u0142a redaktor naczeln\u0105 miesi\u0119cznika \u201eUroda \u017cycia\u201d.","start_idx":0,"end_idx":16}
{"id":"mrc_6862","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 ekspresy wspinaczkowe?","answer":"Ekspresy stosuje si\u0119 mi\u0119dzy innymi we wspinaczce z asekuracj\u0105 od do\u0142u.","context":"rami\u0119 zamka, aby u\u0142atwi\u0107 szybkie wpinanie si\u0119. W celu zmniejszenia masy i bezw\u0142adno\u015bci zamka powsta\u0142y ekspresy z karabinkami z drucianym zamkiem, zwane agrafkami. Coraz cz\u0119\u015bciej ekspresy wyposa\u017cone s\u0105 w tak zwane stringi, czyli r\u00f3\u017cnego typu (zazwyczaj gumowe) stabilizatory, kt\u00f3re zapobiegaj\u0105 obr\u00f3ceniu si\u0119 karabinka wzgl\u0119dem ta\u015bmy. P\u0119tle w ekspresach mog\u0105 by\u0107 r\u00f3\u017cnej d\u0142ugo\u015bci, zwykle od 8 do 30 cm. Wykonuje si\u0119 je z nylonu, spectry lub dyneemy. . Ekspresy stosuje si\u0119 mi\u0119dzy innymi we wspinaczce z asekuracj\u0105 od do\u0142u. We wspinaczce lodowej lub w kruchej skale cz\u0119sto u\u017cywa si\u0119 ekspres\u00f3w z absorberami energii. Historycznie role ekspres\u00f3w pe\u0142ni\u0142y dwa karabinki \u0142\u0105czone ta\u015bm\u0105 podczas osadzania punktu asekuracyjnego. Oczywist\u0105 ide\u0105 wydawa\u0142o si\u0119 by\u0107 przygotowanie sobie takiego zestawu, zanim wspinacz wyruszy\u0142 na wspinaczk\u0119; ich u\u017cycie","start_idx":449,"end_idx":519}
{"id":"mrc_6863","question":"w jakim kabarecie wyst\u0119powa\u0142a ewa b\u0142achnio?","answer":"2014 by\u0142a cz\u0142onkini\u0105 Kabaretu Limo.","context":"Ewa B\u0142achnio (ur. 31 grudnia 1984 w Gda\u0144sku) \u2013 polska artystka kabaretowa. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Jest c\u00f3rk\u0105 Barbary i Tadeusza B\u0142achnio. Jej matka by\u0142a nauczycielk\u0105 j\u0119zyka rosyjskiego w Pruszczu Gda\u0144skim, a ojciec by\u0142 pracownikiem stoczni remontowej. Jest absolwentk\u0105 studi\u00f3w w zakresie politologii i dziennikarstwa. W 2014 zda\u0142a eksternistyczny egzamin na aktora dramatu przed komisj\u0105 egzaminacyjn\u0105 ZASP. === Kariera === W latach 2000\u20132014 by\u0142a cz\u0142onkini\u0105 Kabaretu Limo. W latach 2015-2016 wraz z Robertem Kor\u00f3lczykiem i Mariuszem Ka\u0142amag\u0105 prowadzi\u0142a audycj\u0119 \"Poli\u017c temat\" w radiu RMF FM. Jesieni\u0105 2016 bra\u0142a udzia\u0142 w sz\u00f3stej edycji programu \"Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami\", emitowanego przez telewizj\u0119 Polsat. Jej partnerem tanecznym by\u0142 Jacek Jeschke, z kt\u00f3rym odpad\u0142a w si\u00f3dmym odcinku,","start_idx":460,"end_idx":495}
{"id":"mrc_6864","question":"czyj\u0105 kompozycj\u0105 jest hymn niemiec?","answer":"Zapo\u017cyczono melodi\u0119 z \u00f3wczesnego hymnu austriackiego \"Kaiserlied\", kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Joseph Haydn.","context":"Das Deutschlandlied (pol. Pie\u015b\u0144 Niemiec), nazywany tak\u017ce jako Das Lied der Deutschen (pol. Pie\u015b\u0144 Niemc\u00f3w) \u2013 pie\u015b\u0144 b\u0119d\u0105ca hymnem pa\u0144stwowym Republiki Weimarskiej (1918\u20131933), III Rzeszy (1933\u20131945), Republiki Federalnej Niemiec (od r. 1952). == Historia == Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w 1841 na wyspie Helgoland. Sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z trzech zwrotek, z kt\u00f3rych pierwsza zaczyna\u0142a si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"Deutschland, Deutschland \u00fcber alles\". Zapo\u017cyczono melodi\u0119 z \u00f3wczesnego hymnu austriackiego \"Kaiserlied\", kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Joseph Haydn. Pie\u015b\u0144 ta pisana by\u0142a w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywa\u0142a do porzucenia partykularyzm\u00f3w w d\u0105\u017ceniu do jedno\u015bci. W 1922 za hymn oficjalnie uzna\u0142 j\u0105 pierwszy prezydent Republiki Weimarskiej, Friedrich Ebert \u2013 wcze\u015bniej, w czasach Cesarstwa","start_idx":524,"end_idx":622}
{"id":"mrc_6865","question":"kto napisa\u0142 od\u0119 do rado\u015bci?","answer":"Fryderyka Schillera","context":"Oda do rado\u015bci, tak\u017ce: Do rado\u015bci () \u2013 poemat Fryderyka Schillera, powsta\u0142y w listopadzie 1785, a og\u0142oszony drukiem w 1786. Ostateczna wersja autorska pochodzi z 1803 roku (w stosunku do pierwszej wersji ma troch\u0119 zmieniony sz\u00f3sty i si\u00f3dmy wers pierwszej zwrotki oraz jest kr\u00f3tsza \u2013 nie zawiera ostatniej zwrotki). Utw\u00f3r znany z fragment\u00f3w pochodz\u0105cych z \"IX symfonii\" Ludwiga van Beethovena. Beethoven ju\u017c w szkicowniku z 1789 roku zapisa\u0142 fraz\u0119 z pierwszej partii ch\u00f3ru (partie ch\u00f3ralne towarzysz\u0105 w oryginale kolejnym zwrotkom), z zamys\u0142em napisania muzyki do dzie\u0142a Schillera: \"Mu\u00df ein lieber Vater wohnen\" (\"Mieszka Ojciec upragniony\"). Na podstawie projektu z 1812 roku wiadomo, \u017ce pocz\u0105tkowo mia\u0142a to by\u0107 uwertura na ch\u00f3r i orkiestr\u0119. Pracuj\u0105c nad \"IX symfoni\u0105\", kt\u00f3r\u0105 uko\u0144czy\u0142 w 1824","start_idx":46,"end_idx":65}
{"id":"mrc_6866","question":"czyimi dzie\u0107mi s\u0105 kwiat jab\u0142oni?","answer":"i Kuby Sienkiewicza","context":"Kwiat Jab\u0142oni \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 muzyczny z Warszawy wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 folkow\u0105, popow\u0105, folk pop, bluegrass, indie folk, indie pop i elektronik\u0119. == Nazwa zespo\u0142u == Nazwa zespo\u0142u pochodzi od piosenki \"Kwiat Jab\u0142oni\", granej pierwotnie przez grup\u0119 Trash Budda, za\u015b sama piosenka opowiada o marce jabola. == Historia == Zesp\u00f3\u0142 tworzy rodze\u0144stwo Katarzyna Sienkiewicz i Jacek Sienkiewicz (dzieci Kuby Sienkiewicza), a sama grupa oficjalnie funkcjonuje od marca 2018. Wcze\u015bniej rodze\u0144stwo wyst\u0119powa\u0142o w grupie Hollow Quartet, z kt\u00f3r\u0105 wydali dobrze przyj\u0119ty album \"Chod\u017a ze mn\u0105\" i wyst\u0105pili w telewizyjnym talent show \"Must Be the Music. Tylko muzyka\". Jako duet zadebiutowali 9 listopada 2017 koncertem w Otwartej Pracowni na Osiedlu Jazd\u00f3w. Do sierpnia 2018 ich debiutancki utw\u00f3r \u201eDzi\u015b p\u00f3\u017ano p\u00f3jd\u0119 spa\u0107\u201d zanotowa\u0142 dwa","start_idx":389,"end_idx":408}
{"id":"mrc_6867","question":"kim by\u0142 antoni cierplikowski?","answer":"polski fryzjer o mi\u0119dzynarodowej s\u0142awie, tw\u00f3rca nowoczesnego fryzjerstwa, stylista, producent kosmetyk\u00f3w.","context":"Antoni Cierplikowski ps. Antoine (ur. 24 grudnia 1884 w Sieradzu, zm. 5 lipca 1976 tam\u017ce) \u2013 polski fryzjer o mi\u0119dzynarodowej s\u0142awie, tw\u00f3rca nowoczesnego fryzjerstwa, stylista, producent kosmetyk\u00f3w. Przeszed\u0142 do historii mody jako autor fryzury \u201ena ch\u0142opczyc\u0119\u201d. Artysta i przyjaciel artyst\u00f3w, polityk\u00f3w i g\u0142\u00f3w koronowanych, mecenas sztuki. Zwany \u201ekr\u00f3lem fryzjer\u00f3w \u2013 fryzjerem kr\u00f3l\u00f3w\u201d. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Urodzi\u0142 si\u0119 24 grudnia 1884 roku w Sieradzu. By\u0142 synem szewca Antoniego i Joanny z Majchrzak\u00f3w \u2013 krawcowej. W wieku 11 lat zetkn\u0105\u0142 si\u0119 po raz pierwszy z zawodem fryzjera, Zawodu uczy\u0142 si\u0119 najpierw w \u0141odzi, u wuja Paw\u0142a Lewandowskiego, kt\u00f3ry mia\u0142 zak\u0142ad fryzjerski. W roku 1901 wyjecha\u0142 do Pary\u017ca, gdzie pocz\u0105tkowo pracowa\u0142 w piwnicy przy tkaniu peruk z naturalnych w\u0142os\u00f3w. W 1903 roku dosta\u0142","start_idx":92,"end_idx":197}
{"id":"mrc_6868","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 patrick swayze?","answer":"18 sierpnia 1952","context":"Patrick Wayne Swayze (ur. 18 sierpnia 1952 w Houston, zm. 14 wrze\u015bnia 2009 w Los Angeles) \u2013 ameryka\u0144ski aktor filmowy i telewizyjny, tancerz, piosenkarz i choreograf. 18 sierpnia 1997 otrzyma\u0142 gwiazd\u0119 w Alei Gwiazd w Los Angeles znajduj\u0105c\u0105 si\u0119 przy 7018 Hollywood Boulevard. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 jako najstarszy syn i jedno z pi\u0119ciorga dzieci Yvonne Helen Karnes Swayze (1927\u20132013), tancerki\u2013choreografki, i Jessiego Wayne\u2019a Swayzego (1925\u20131982), kre\u015blarza. Jego rodzina mia\u0142a pochodzenie angielskie, irlandzkie, szkockie i holenderskie. Mia\u0142 dw\u00f3ch m\u0142odszych braci: Donalda Carla (ur. 10 sierpnia 1958) i Seana Kyle\u2019a (ur. 13 pa\u017adziernika 1962), oraz dwie siostry: Bambi i Vicky Lynn (1949\u20131994). Ucz\u0119szcza\u0142 do szko\u0142y Black Middle School w Oak Forest w stanie Illinois. Edukacj\u0119 kontynuowa\u0142","start_idx":26,"end_idx":42}
{"id":"mrc_6869","question":"w jakiej dyscyplinie sportowej nie mo\u017cna zremisowa\u0107?","answer":"w siatk\u00f3wce","context":"sytuacja w grach sportowych lub w innych sportach, w kt\u00f3rej \u017cadna ze stron nie odnios\u0142a zwyci\u0119stwa. W niekt\u00f3rych grach remis zdarza si\u0119 cz\u0119\u015bciej (np. w szachach), w innych rzadziej (np. w meczach \u017cu\u017clowych), w niekt\u00f3rych mo\u017cliwy po regulaminowym czasie gry, ale niedopuszczalny przez regulamin (np. w koszyk\u00f3wce), w niekt\u00f3rych w og\u00f3le nie jest mo\u017cliwy (np. w siatk\u00f3wce). Czasem remis oznacza wygran\u0105 jednego z graczy lub sportowca. W go odpowiada za to zasada komi. W pucharowych rozgrywkach pi\u0142karskich remis mo\u017ce, zale\u017cnie od dodatkowych kryteri\u00f3w (np. wi\u0119kszej lub mniejszej liczby strzelonych bramek w meczu wyjazdowym), oznacza\u0107 wygran\u0105 b\u0105d\u017a przegran\u0105. Remis mo\u017ce te\u017c stanowi\u0107 \u201ehonorowe\u201d zwyci\u0119stwo \u2013 je\u015bli gracz mniej do\u015bwiadczony zremisuje z bardziej do\u015bwiadczonym, jest to jego sukces niezale\u017cnie od regu\u0142 gry.","start_idx":357,"end_idx":368}
{"id":"mrc_6870","question":"jak nazywa si\u0119 \u017cona brata?","answer":"bratowa","context":"bratowa to \u017cona brata. Zwyczajowo nazywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c szwagrem brata bratowej lub szwagra albo m\u0119\u017ca szwagierki, analogicznie szwagierk\u0105 siostr\u0119 bratowej, szwagra lub szwagierki albo \u017con\u0119 szwagra. Os\u00f3b tych nie \u0142\u0105czy ju\u017c jednak stosunek prawny powinowactwa. Ma\u0142\u017conek kuzyna, kuzynki, wujka i cioci nazywa si\u0119 na og\u00f3\u0142 \"tak samo\", np. m\u0105\u017c kuzynki (czyli cioteczny lub stryjeczny szwagier) to po prostu kuzyn. \u017bon\u0105 stryja jest stryjenka lub stryjna. \u017bona wuja to wujenka lub wujna. Wujek jest to okre\u015blenie na m\u0119\u017ca ciotki. Zanik\u0142o obecnie swoiste okre\u015blenie m\u0119\u017ca ciotki \"pociot\" (rzadziej \"naciot\"), po kt\u00f3rym zosta\u0142o tylko s\u0142owo \"pociotek\", oznaczaj\u0105ce \u017cartobliwie dalekiego krewnego lub powinowatego. Rzadko stosuje si\u0119 jakie\u015b inne, swoiste wyrazy dla np. dziadka od \u017cony, wujka od m\u0119\u017ca, m\u0119\u017ca babci ciotecznej itp. Bardzo cz\u0119sto","start_idx":0,"end_idx":7}
{"id":"mrc_6871","question":"jak si\u0119 nazywa druga cz\u0119\u015b\u0107 zmierzchu?","answer":"Przed \u015bwitem (ang. \"The Twilight Saga: Breaking Dawn \u2212 part 2\")","context":"Saga \u201eZmierzch\u201d: Przed \u015bwitem (ang. \"The Twilight Saga: Breaking Dawn \u2212 part 2\") \u2212 film w re\u017cyserii Billa Condona, ekranizacja powie\u015bci Przed \u015bwitem Stephenie Meyer. W g\u0142\u00f3wne role wcielili si\u0119 Robert Pattinson, Kristen Stewart i Taylor Lautner. \u015awiatowa premiera cz\u0119\u015bci 1 filmu odby\u0142a si\u0119 18 listopada 2011 roku, a premiera cz\u0119\u015bci 2 odby\u0142a si\u0119 16 listopada 2012. == Fabu\u0142a == Po przemianie Bella nie zachowuje si\u0119 jak inne nowo-narodzone wampiry \u2013 potrafi nad sob\u0105 panowa\u0107, jest w stanie powstrzyma\u0107 si\u0119 od zaatakowania cz\u0142owieka, a g\u0142\u00f3d nie przes\u0142ania jej mi\u0142o\u015bci do bliskich. Wkr\u00f3tce okazuje si\u0119, \u017ce dziecko Belli i Edwarda posiada nadprzyrodzon\u0105 moc \u2013 potrafi pokazywa\u0107 swoje wspomnienia, pro\u015bby, \u017c\u0105dania za pomoc\u0105 obraz\u00f3w. Poza tym rozwija si\u0119 w zatrwa\u017caj\u0105cym tempie \u2013","start_idx":17,"end_idx":80}
{"id":"mrc_6872","question":"jakie zjawisko wykorzystywane przy od\u017cywianiu ro\u015blin?","answer":"Symbioza mykorytyczna umo\u017cliwia grzybom, b\u0119d\u0105cym organizmami heterotroficznymi, zaopatrzenie w zwi\u0105zki organiczne, wytwarzane przez ro\u015bliny w procesie fotosyntezy.","context":"Mykoryza, mikoryza (\"mycorrhiza\") \u2013 powszechnie wyst\u0119puj\u0105ce zjawisko polegaj\u0105ce na wsp\u00f3\u0142\u017cyciu korzeni lub nasion ro\u015blin naczyniowych z grzybami (dotyczy oko\u0142o 85% gatunk\u00f3w ro\u015blin wy\u017cszych z ca\u0142ego \u015bwiata). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 przypadk\u00f3w mykoryzy dotyczy relacji mutualistycznej, w nielicznych przypadkach zale\u017cno\u015b\u0107 przesuwa si\u0119 w kierunku wykorzystywania grzyba. Symbioza mykorytyczna umo\u017cliwia grzybom, b\u0119d\u0105cym organizmami heterotroficznymi, zaopatrzenie w zwi\u0105zki organiczne, wytwarzane przez ro\u015bliny w procesie fotosyntezy. W zamian ro\u015bliny zaopatrywane s\u0105 przez strz\u0119pki grzyba w zwi\u0105zki mineralne, g\u0142\u00f3wnie fosforowe i azotowe, chocia\u017c potwierdzono r\u00f3wnie\u017c popraw\u0119 zaopatrzenia ro\u015blin w mikroelementy takie jak cynk i mied\u017a. Grzyby mykoryzowe wytwarzaj\u0105 tak\u017ce hormony ro\u015blinne: auksyny, gibereliny i cytokininy, kt\u00f3re po wnikni\u0119ciu do organizmu ro\u015bliny reguluj\u0105 jego wzrost i rozw\u00f3j. Inne substancje o charakterze antybiotyk\u00f3w wydzielane s\u0105 przez grzyby do gleby zmniejszaj\u0105c","start_idx":353,"end_idx":516}
{"id":"mrc_6873","question":"jakim j\u0119zykiem m\u00f3wi si\u0119 w norwegii?","answer":"J\u0119zyk norweski","context":"J\u0119zyk norweski (norw. ) \u2013 j\u0119zyk z grupy skandynawskiej j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich. Dialekty norweskie tworz\u0105 z dialektami szwedzkimi i dialektami du\u0144skimi kontinuum, w kt\u00f3rym wyst\u0119puje zjawisko asymetrycznej wzajemnej zrozumia\u0142o\u015bci (osobom znaj\u0105cym norweski \u0142atwiej jest zrozumie\u0107 j\u0119zyki skandynawskich s\u0105siad\u00f3w). Wsp\u00f3\u0142czesny j\u0119zyk norweski nie posiada ujednoliconego standardu wymowy; wszystkie dialekty uchodz\u0105 za r\u00f3wnorz\u0119dne. Do zapisu wykorzystywane s\u0105 dwa standardy pi\u015bmiennicze: \"bokm\u00e5l\" (dos\u0142. \u201ej\u0119zyk ksi\u0105\u017ckowy\u201d) oraz \"nynorsk\" (dos\u0142. \u201enowonorweski\u201d). J\u0119zyk posiada status urz\u0119dowego w Norwegii. Formalnie rzecz bior\u0105c, oba warianty j\u0119zyka pisanego s\u0105 r\u00f3wnowa\u017cne i r\u00f3wnouprawnione na podstawie ustawy o u\u017cywaniu j\u0119zyka w urz\u0119dach publicznych z 1980 roku, mimo \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 lokalnych odmian j\u0119zyka jest przeze\u0144 znacznie lepiej oddawana na pi\u015bmie. Wp\u0142yw na to maj\u0105 kwestie pozaj\u0119zykowe, zwi\u0105zane z postrzeganiem obu form j\u0119zyka pisanego","start_idx":0,"end_idx":14}
{"id":"mrc_6874","question":"w kt\u00f3rym roku wis\u0142awa szymborska otrzyma\u0142a nagrod\u0119 nobla?","answer":"1996","context":"Wis\u0142awa Szymborska, w\u0142a\u015bc. Wis\u0142awa Maria Szymborska-W\u0142odek (ur. 2 lipca 1923 na Prowencie, obecnie cz\u0119\u015b\u0107 K\u00f3rnika, zm. 1 lutego 2012 w Krakowie) \u2013 polska poetka, eseistka, krytyczka, t\u0142umaczka, felietonistka; laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996), za\u0142o\u017cycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989), cz\u0142onkini Polskiej Akademii Umiej\u0119tno\u015bci (1995), dama Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. Od 1929 Wis\u0142awa Szymborska mieszka\u0142a w Krakowie, gdzie debiutowa\u0142a w 1945 na \u0142amach \u201eDziennika Polskiego\u201d wierszem \"Szukam s\u0142owa\". W 1952 w Sp\u00f3\u0142dzielni Wydawniczej \u201eCzytelnik\u201d wyda\u0142a pierwszy tom poetycki \"Dlatego \u017cyjemy\", w tym samym roku zosta\u0142a cz\u0142onkini\u0105 Zwi\u0105zku Literat\u00f3w Polskich. W latach 1953\u20131966 by\u0142a kierowniczk\u0105 dzia\u0142u poezji tygodnika \u201e\u017bycie Literackie\u201d, kt\u00f3re pisa\u0142a do 2002. W 1983 nawi\u0105za\u0142a wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z \u201eTygodnikiem Powszechnym\u201d. Od 1988 by\u0142a cz\u0142onkini\u0105 PEN Clubu, a od 2001 cz\u0142onkini\u0105 honorow\u0105","start_idx":257,"end_idx":261}
{"id":"mrc_6875","question":"kiedy upad\u0142o imperium rzymskie?","answer":"476 roku","context":"Cesarstwo Rzymskie () \u2013 staro\u017cytne pa\u0144stwo obejmuj\u0105ce obszary basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego, powsta\u0142e z przekszta\u0142cenia republiki rzymskiej w system monarchiczny. Przyjmuje si\u0119, \u017ce pocz\u0105tkiem cesarstwa by\u0142 rok 27 p.n.e., kiedy Gajusz Oktawiusz otrzyma\u0142 od senatu tytu\u0142 \"augusta\" (wywy\u017cszony przez bog\u00f3w). Potwierdza\u0142o to pozycj\u0119 Oktawiana jako najwa\u017cniejszej osoby w pa\u0144stwie i przynios\u0142o definitywny koniec republice rzymskiej. Pocz\u0105tkowo form\u0105 rz\u0105d\u00f3w w cesarstwie by\u0142 pryncypat: formalnie zachowano poprzedni ustr\u00f3j, a cesarz utrzymywa\u0142 najwy\u017csz\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie, sprawuj\u0105c wszystkie najwa\u017cniejsze urz\u0119dy republiki i kontroluj\u0105c armi\u0119. W wyniku reform Dioklecjana i Konstantyna nasta\u0142a era dominatu ze znacznie mocniejsz\u0105 pozycj\u0105 cesarsk\u0105. W 395 roku cesarstwo definitywnie rozpad\u0142o si\u0119 na cz\u0119\u015b\u0107 zachodni\u0105 i wschodni\u0105. Cesarstwo zachodniorzymskie, po dwukrotnym zdobyciu Rzymu przez barbarzy\u0144c\u00f3w, upad\u0142o w 476 roku w wyniku","start_idx":906,"end_idx":914}
{"id":"mrc_6876","question":"kim by\u0142 \u015bwi\u0119ty walenty?","answer":"biskup i m\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski","context":"Walenty z Terni lub Walenty z Rzymu (ur. ok. 175 lub 226 w Interamnie, zm. ok. 269/270 w Rzymie) \u2013 biskup i m\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i syryjskiego, wspominany te\u017c przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 anglika\u0144ski i lutera\u0144ski (LCMS). == \u017byciorys == \u015awi\u0119ty Walenty nie wyst\u0119puje na najwcze\u015bniejszym wykazie rzymskich m\u0119czennik\u00f3w, \"Chronografie z 354\", chocia\u017c patronem kompilacji Chronografu by\u0142 zamo\u017cny rzymski chrze\u015bcijanin o imieniu Valentinus. Jednak znajduje si\u0119 w \"Martyrologium Hieronymianum\" kt\u00f3ry powsta\u0142 mi\u0119dzy 460 a 544 na bazie wcze\u015bniejszych lokalnych \u017ar\u00f3de\u0142. W \u017ar\u00f3d\u0142ach takich, jak \"Martyrologium Rzymskie\", \"Catholic Encyclopedia\" i innych posta\u0107 o tym imieniu pojawia si\u0119 trzykrotnie: pierwszy \u2013 jako kap\u0142an rzymski, \u015bci\u0119ty w czasie prze\u015bladowa\u0144 chrze\u015bcijan za panowania cesarza Klaudiusza II Gockiego, drugi \u2013 jako biskup Terni ko\u0142o Rzymu,","start_idx":99,"end_idx":132}
{"id":"mrc_6877","question":"z jakimi pa\u0144stwami graniczy hiszpania?","answer":"Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugali\u0105, na po\u0142udniu z nale\u017c\u0105cym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez plazas de soberan\u00eda z Marokiem.","context":"Hiszpania, Kr\u00f3lestwo Hiszpanii (hiszp. \"Espa\u00f1a\", \"Reino de Espa\u00f1a\") \u2013 pa\u0144stwo w zachodniej cz\u0119\u015bci Europy Po\u0142udniowej, po\u0142o\u017cone g\u0142\u00f3wnie na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim, obejmuj\u0105ce tak\u017ce Baleary na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim oraz mniejsze wysepki i tereny w p\u00f3\u0142nocnej Afryce. Sk\u0142ada si\u0119 z 17 region\u00f3w autonomicznych i dw\u00f3ch miast autonomicznych. Stolic\u0105 i najwi\u0119kszym miastem jest Madryt, du\u017ce znaczenie ma r\u00f3wnie\u017c Barcelona i Walencja. Pa\u0144stwo ma powierzchni\u0119 505 944 km\u00b2, b\u0119d\u0105c czwartym co do wielko\u015bci pa\u0144stwem w Europie, po Rosji, Ukrainie i Francji. Ludno\u015b\u0107 oscyluje na poziomie 50 mln. Dominuje w nim klimat subtropikalny. Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugali\u0105, na po\u0142udniu z nale\u017c\u0105cym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez plazas de soberan\u00eda z Marokiem. Na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie, przez Pireneje, kraj graniczy","start_idx":652,"end_idx":798}
{"id":"mrc_6878","question":"ile ofiar 1 wojny \u015bwiatowej?","answer":"W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi.","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":746,"end_idx":791}
{"id":"mrc_6879","question":"jak inaczej nazywano mezopotami\u0119?","answer":"\"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\")","context":"Mezopotamia, , w znaczeniu dos\u0142ownym \"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\") \u2013 staro\u017cytna kraina na Bliskim Wschodzie le\u017c\u0105ca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuuj\u0105ce jednak wsp\u00f3lne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenach Mezopotamii narodzi\u0142a si\u0119 pierwsza cywilizacja. == Po\u0142o\u017cenie geograficzno-historyczne == Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119. W innym, bardziej precyzyjnym uj\u0119ciu, mo\u017cna Mezopotami\u0119 zamkn\u0105\u0107 w tr\u00f3jk\u0105cie: Aleppo \u2013 jezioro Urmia na p\u00f3\u0142nocy i uj\u015bcie rzeki","start_idx":37,"end_idx":99}
{"id":"mrc_6880","question":"co otrzyma\u0142 moj\u017cesz na g\u00f3rze synaj?","answer":"Moj\u017cesz otrzyma\u0142 \"Dziesi\u0119\u0107 S\u0142\u00f3w\" i zawar\u0142 z Bogiem przymierze.","context":"Synaj (2637 m n.p.m.). == Biblijna g\u00f3ra Synaj == W pobli\u017cu g\u00f3ry nazywanej w Starym Testamencie Synaj Moj\u017ceszowi ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142 Boga w p\u0142on\u0105cym krzewie i poleci\u0142 mu wyprowadzi\u0107 Izraelit\u00f3w zniewolonych w Egipcie (Wj 3:1-10; Dz 7:30). Rok po tym zdarzeniu Moj\u017cesz otrzyma\u0142 \"Dziesi\u0119\u0107 S\u0142\u00f3w\" i zawar\u0142 z Bogiem przymierze. Po stuleciach do g\u00f3ry mia\u0142 przyby\u0107 prorok Eliasz, uciekaj\u0105c przed kr\u00f3low\u0105 Izebel (1Krl 19:8). Eliasz mieszka\u0142 w jednej z jaski\u0144. Pisarze biblijni na okre\u015blenie tej g\u00f3ry pos\u0142ugiwali si\u0119 zamiennie tak\u017ce nazw\u0105 Horeb, czasami te\u017c u\u017cywali terminu \"g\u00f3ra Jahwe\" lub \"g\u00f3ra prawdziwego Boga\", by podkre\u015bli\u0107, \u017ce Jahwe objawi\u0142 tu sw\u0105 obecno\u015b\u0107 (Wj 3:1; Lb 10:33). Moj\u017cesz w rejonie tej g\u00f3ry mia\u0142 pozna\u0107 swoj\u0105 \u017con\u0119 Sefor\u0119 (Wj 2,15-22). Kwestia, kt\u00f3ra g\u00f3ra by\u0142a","start_idx":255,"end_idx":317}
{"id":"mrc_6881","question":"w jaki dzie\u0144 jest halloween?","answer":"w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika.","context":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika. Odniesienia do Halloween s\u0105 cz\u0119sto widoczne w kulturze popularnej, g\u0142\u00f3wnie ameryka\u0144skiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Mimo \u017ce dzie\u0144 nie jest \u015bwi\u0119tem urz\u0119dowym, cieszy si\u0119 po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Narodzenia najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015bci\u0105. \u015awi\u0119to Halloween w Polsce pojawi\u0142o si\u0119 w latach 90. XX w. G\u0142\u00f3wnym symbolem \u015bwi\u0119ta jest wydr\u0105\u017cona i pod\u015bwietlona od \u015brodka dynia z wyszczerbionymi z\u0119bami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty, paj\u0119czyny itp. == Historia == Dok\u0142adna geneza Halloween nie jest znana. Mo\u017ce ni\u0105 by\u0107 rzymskie \u015bwi\u0119to na cze\u015b\u0107 b\u00f3stwa owoc\u00f3w i nasion (Pomony) albo celtyckie \u015bwi\u0119to na powitanie zimy.","start_idx":69,"end_idx":95}
{"id":"mrc_6882","question":"jak\u0105 szko\u0142\u0119 uko\u0144czy\u0142 friz?","answer":"\"K\u00f6nigliche Baugewerkschule\" (Kr\u00f3lewska Szko\u0142a Budowlana) w Esslingen am Neckar","context":"Max Friz (ur. 1 pa\u017adziernika 1883 w Bad Urach, zm. 9 czerwca 1966 w Tegernsee) \u2013 niemiecki in\u017cynier, a tak\u017ce wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cy si\u0119 konstruktor silnik\u00f3w. Do szczeg\u00f3lnej s\u0142awy przyczyni\u0142y si\u0119 jego dzia\u0142alno\u015b\u0107 w BMW. Po szkole Friz mia\u0142 zosta\u0107 kupcem i obj\u0105\u0107 kierownictwo nad rodzinnym interesem. Jego sk\u0142onno\u015bci do techniki by\u0142y jednak silniejsze. Po czterech latach nauki w firmie \"Dampfmaschinenbau Kuhn\" (Budowa Maszyn Parowych Kuhn) w Cannstatt zapisa\u0142 si\u0119 w 1902 r. na \u00f3wczesn\u0105 \"K\u00f6nigliche Baugewerkschule\" (Kr\u00f3lewska Szko\u0142a Budowlana) w Esslingen am Neckar, kt\u00f3r\u0105 uko\u0144czy\u0142 w 1904. Od 1906 pracowa\u0142 jako konstruktor w \"Daimler-Motoren-Gesellschaft\" (Kompania-Silnikowa-Daimler) w Untert\u00fcrkheim, cz\u0119\u015bci miasta Stuttgart, gdzie jego du\u017cym osi\u0105gni\u0119ciem by\u0142o skonstruowanie silnika dla Mercedesa, kt\u00f3rym Christian Lautenschlager w 1914 r. wygra\u0142 Grand Prix Francji. Pracuj\u0105c w","start_idx":476,"end_idx":555}
{"id":"mrc_6883","question":"czym by\u0142a bitwa o angli\u0119?","answer":"Bitwa o Angli\u0119 lub bitwa o Wielk\u0105 Brytani\u0119 (ang. \"Battle of Britain\", niem. \"Luftschlacht um England\") \u2013 kampania powietrzna g\u0142\u00f3wnie nad po\u0142udniow\u0105 i centraln\u0105 Angli\u0105, toczona mi\u0119dzy niemieckim lotnictwem Luftwaffe a brytyjskim RAF-em w czasie II wojny \u015bwiatowej","context":"Bitwa o Angli\u0119 lub bitwa o Wielk\u0105 Brytani\u0119 (ang. \"Battle of Britain\", niem. \"Luftschlacht um England\") \u2013 kampania powietrzna g\u0142\u00f3wnie nad po\u0142udniow\u0105 i centraln\u0105 Angli\u0105, toczona mi\u0119dzy niemieckim lotnictwem Luftwaffe a brytyjskim RAF-em w czasie II wojny \u015bwiatowej, w okresie od 10 lipca do 31 pa\u017adziernika 1940 roku. By\u0142a to pierwsza kampania toczona wy\u0142\u0105cznie za pomoc\u0105 lotnictwa. Przedzia\u0142 czasowy bitwy od 10 lipca do 31 pa\u017adziernika wprowadzili historycy brytyjscy; odnosi si\u0119 on do okresu najintensywniejszych nalot\u00f3w, odbywaj\u0105cych si\u0119 w trakcie dnia. Historycy niemieccy cz\u0119\u015bciej u\u017cywaj\u0105 za\u015b przedzia\u0142u czasowego od sierpnia 1940 do maja 1941 roku (w\u00f3wczas Niemcy wycofali swoje jednostki lotnicze z tych rejon\u00f3w i przerzucili je na wsch\u00f3d, w\u0142\u0105czaj\u0105c je do planu \u201eBarbarossa\u201d). == Przyczyny starcia == Po pokonaniu","start_idx":0,"end_idx":262}
{"id":"mrc_6884","question":"ile lat polski nie by\u0142o na mapie?","answer":"123 latach","context":"najludniejszych pa\u0144stw na mapie szesnasto- i siedemnastowiecznej Europy, kt\u00f3re w latach 1618\u20131621, po rozejmie w Dywilinie, mia\u0142o powierzchni\u0119 oko\u0142o 1 mln km\u00b2. Jej ustr\u00f3j wewn\u0119trzny okre\u015blany jest jako demokracja szlachecka, za\u015b monarch\u0119 wybierano w systemie tak zwanej wolnej elekcji. Rzeczpospolita przesta\u0142a istnie\u0107 w wyniku III rozbioru, w 1795, kiedy to jej terytorium podzielone zosta\u0142o mi\u0119dzy Prusy, Rosj\u0119 i Austri\u0119. Po 123 latach, pod koniec I wojny \u015bwiatowej, w 1918, Polska odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 (odrodzona w\u00f3wczas pa\u0144stwowo\u015b\u0107 nazywana jest II Rzecz\u0105pospolit\u0105). 1 wrze\u015bnia 1939 atakiem Niemiec na Polsk\u0119 rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 II wojna \u015bwiatowa, za\u015b 17 wrze\u015bnia 1939 nast\u0105pi\u0142a agresja ZSRR; wobec tego w pa\u017adzierniku 1939 ca\u0142e terytorium kraju znalaz\u0142o si\u0119 pod okupacj\u0105 niemieck\u0105 i sowieck\u0105. W wyniku II wojny \u015bwiatowej \u017cycie straci\u0142o","start_idx":427,"end_idx":437}
{"id":"mrc_6885","question":"kiedy kozio\u0142ki w poznaniu?","answer":"codziennie o godzinie 12:00 na wie\u017cy pozna\u0144skiego Ratusza.","context":"Kozio\u0142ki pozna\u0144skie \u2013 jedna z atrakcji turystycznych Poznania, figury koz\u0142\u00f3w wraz z mechanizmem nap\u0119dowym, uruchamiane codziennie o godzinie 12:00 na wie\u017cy pozna\u0144skiego Ratusza. == Historia i konstrukcja == Podczas remontu Ratusza w XVI w. zam\u00f3wiono u mistrza \u015blusarskiego Bart\u0142omieja Wolfa z Gubina nowy zegar, kt\u00f3ry posiada\u0142 trzy pe\u0142ne tarcze i jedn\u0105 p\u00f3\u0142 tarcz\u0119 oraz \u201eurz\u0105dzenie b\u0142aze\u0144skie, mianowicie kozio\u0142ki\u201d. Zegar zainstalowano w 1551 roku. W roku 1675 piorun uderzy\u0142 w wie\u017c\u0119, niszcz\u0105c j\u0105 wraz z zegarem i kozio\u0142kami. W latach 1910-1913 mechanizm zosta\u0142 zrekonstruowany, ale ponownie uleg\u0142 zniszczeniu podczas bitwy o Pozna\u0144 w 1945 roku. Kolejne uruchomienie kozio\u0142k\u00f3w mia\u0142o miejsce w roku 1954. Zu\u017cyty mechanizm zosta\u0142 wy\u0142\u0105czony 14 lutego 1993 roku. Obecne urz\u0105dzenie (mechanizm nap\u0119dowy i figury) ufundowa\u0142 pozna\u0144ski przedsi\u0119biorca, Marian","start_idx":119,"end_idx":177}
{"id":"mrc_6886","question":"kto to jest producent filmowy?","answer":"g\u0142\u00f3wny inwestor w procesie produkcji filmu, zatrudniaj\u0105cy osoby potrzebne do produkcji oraz zapewniaj\u0105cy sprz\u0119t i \u015brodki materialne.","context":"Producent filmowy \u2013 g\u0142\u00f3wny inwestor w procesie produkcji filmu, zatrudniaj\u0105cy osoby potrzebne do produkcji oraz zapewniaj\u0105cy sprz\u0119t i \u015brodki materialne. Po wyprodukowaniu filmu jest w\u0142a\u015bcicielem praw autorskich i g\u0142\u00f3wnym beneficjentem ewentualnych dochod\u00f3w z jego sprzeda\u017cy. Ewentualny splendor (nagrody dla najlepszego filmu, np. Oscary) r\u00f3wnie\u017c sp\u0142ywa na producenta. Wp\u0142yw producenta filmowego na kszta\u0142t artystyczny dzie\u0142a mo\u017ce by\u0107 r\u00f3\u017cny. Zale\u017cy to w g\u0142\u00f3wnej mierze od stosunk\u00f3w panuj\u0105cych mi\u0119dzy nim, re\u017cyserem, scenarzyst\u0105, aktorami i innymi osobami realizuj\u0105cymi film. Jedni producenci wp\u0142ywaj\u0105 na film bezpo\u015brednio, inni zawierzaj\u0105 re\u017cyserowi, pozwalaj\u0105c mu na swobodn\u0105 realizacj\u0119 jego wizji artystycznej. Producenci dokonuj\u0105 czasem ponownego monta\u017cu gotowego filmu. Aby unikn\u0105\u0107 tak du\u017cego wp\u0142ywu producenta na efekt artystyczny, niekt\u00f3rzy re\u017cyserzy zostaj\u0105 producentami w\u0142asnych film\u00f3w lub zak\u0142adaj\u0105 w\u0142asne wytw\u00f3rnie filmowe. Specyficznym","start_idx":20,"end_idx":152}
{"id":"mrc_6887","question":"gdzie prowadzi autostrada a1?","answer":"z Tr\u00f3jmiasta przez Grudzi\u0105dz, Toru\u0144, W\u0142oc\u0142awek, \u0141\u00f3d\u017a, Piotrk\u00f3w Trybunalski, Cz\u0119stochow\u0119, Pyrzowice, Gliwice do granicy z Czechami w Gorzyczkach.","context":"Autostrada A1, Autostrada Bursztynowa \u2013 cz\u0119\u015bciowo p\u0142atna autostrada w Polsce le\u017c\u0105ca w ci\u0105gu mi\u0119dzynarodowej trasy E75, le\u017c\u0105ca w VI transeuropejskim korytarzu transportowym. Po rezygnacji z budowy autostrady A3 wzd\u0142u\u017c zachodniej granicy kraju, A1 jest jedyn\u0105 polsk\u0105 autostrad\u0105 o przebiegu po\u0142udnikowym. Trasa \u0142\u0105czy bezpo\u015brednio Tr\u00f3jmiasto z granic\u0105 w Gorzyczkach. Autostrada wiedzie z Tr\u00f3jmiasta przez Grudzi\u0105dz, Toru\u0144, W\u0142oc\u0142awek, \u0141\u00f3d\u017a, Piotrk\u00f3w Trybunalski, Cz\u0119stochow\u0119, Pyrzowice, Gliwice do granicy z Czechami w Gorzyczkach. W w\u0119\u017ale \u0141\u00f3d\u017a P\u00f3\u0142noc (\"d. nazwa Stryk\u00f3w I\"), na p\u00f3\u0142noc od \u0141odzi, krzy\u017cuje si\u0119 z autostrad\u0105 A2. Na w\u0119\u017ale Gliwice-So\u015bnica przecina autostrad\u0119 A4, za\u015b na granicy pa\u0144stwowej w okolicy Wodzis\u0142awia \u015al\u0105skiego i czeskiego Bogumina \u0142\u0105czy si\u0119 z czesk\u0105 autostrad\u0105 D1. Z drog\u0105 krajow\u0105 nr 91 autostrada A1 krzy\u017cuje si\u0119 na trzech w\u0119z\u0142ach","start_idx":382,"end_idx":526}
{"id":"mrc_6888","question":"czym zajmuje si\u0119 fizyka?","answer":"si\u0119 badaniem najbardziej fundamentalnych i uniwersalnych w\u0142a\u015bciwo\u015bci oraz przemian materii i energii, a tak\u017ce oddzia\u0142ywa\u0144 mi\u0119dzy nimi.","context":"Fizyka (z , \"physis\" \u2013 \u201enatura\u201d) \u2013 nauka przyrodnicza, zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem najbardziej fundamentalnych i uniwersalnych w\u0142a\u015bciwo\u015bci oraz przemian materii i energii, a tak\u017ce oddzia\u0142ywa\u0144 mi\u0119dzy nimi. Do opisu zjawisk fizycznych fizycy u\u017cywaj\u0105 wielko\u015bci fizycznych, wyra\u017conych za pomoc\u0105 poj\u0119\u0107 matematycznych, takich jak liczba, wektor i tensor. Tworz\u0105c hipotezy i teorie fizyki, buduj\u0105 relacje pomi\u0119dzy wielko\u015bciami fizycznymi. Z fizyk\u0105 \u015bci\u015ble wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 inne nauki przyrodnicze, szczeg\u00f3lnie chemia. Chemicy przyjmuj\u0105 teorie fizyki dotycz\u0105ce cz\u0105steczek i zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych (mechanika kwantowa, termodynamika) i za ich pomoc\u0105 tworz\u0105 teorie w ich w\u0142asnych dziedzinach bada\u0144. Fizyka zajmuje szczeg\u00f3lne miejsce w naukach przyrodniczych, poniewa\u017c wyja\u015bnia podstawowe zale\u017cno\u015bci obowi\u0105zuj\u0105ce w przyrodzie. == Historia fizyki == Chwila, od kt\u00f3rej cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 interesowa\u0107 si\u0119 poznawaniem przyrody, jest trudna do okre\u015blenia.","start_idx":65,"end_idx":199}
{"id":"mrc_6889","question":"jak na pocz\u0105tku dzia\u0142alno\u015bci nazywa si\u0119 coldplay?","answer":"Pectoralz","context":"Coldplay \u2013 brytyjski zesp\u00f3\u0142 muzyczny, graj\u0105cy muzyk\u0119 rockow\u0105, za\u0142o\u017cony przez wokalist\u0119 Chrisa Martina i gitarzyst\u0119 Jonny\u2019ego Bucklanda w 1996 na University College London jako Pectoralz. Po do\u0142\u0105czeniu do sk\u0142adu basisty Guya Berrymana grupa zmieni\u0142a swoj\u0105 nazw\u0119 na Starfish, a w 1998 \u2013 na Coldplay. Przedtem, do sk\u0142adu zespo\u0142u do\u0142\u0105czy\u0142 perkusista i multiinstrumentalista Will Champion oraz menad\u017cer Phil Harvey. Nied\u0142ugo potem ukaza\u0142 si\u0119 debiutancki minialbum zespo\u0142u \u2013 \"Safety\", a rok p\u00f3\u017aniej \u2013 epki \"Brothers & Sisters\" oraz \"The Blue Room\", b\u0119d\u0105c\u0105 pierwsz\u0105 minip\u0142yt\u0105 wydan\u0105 pod szyldem wytw\u00f3rni Parlophone. Mi\u0119dzynarodow\u0105 rozpoznawalno\u015b\u0107 przynios\u0142o zespo\u0142owi wydanie singla \u201eYellow\u201d w 2000, zapowiadaj\u0105cy ich debiutancki album pt. \"Parachutes\", kt\u00f3ry otrzyma\u0142 nominacj\u0119 do nagrody Mercury Prize. Druga p\u0142yta, \"A Rush of Blood to the Head\" z 2002,","start_idx":176,"end_idx":185}
{"id":"mrc_6890","question":"kim jest \u017cona tuska?","answer":"Ma\u0142gorzata Tusk z domu Sochacka (ur. 1957 w Gdyni) \u2013 polska historyczka, \u017cona by\u0142ego premiera Polski Donalda Tuska.","context":"Ma\u0142gorzata Tusk z domu Sochacka (ur. 1957 w Gdyni) \u2013 polska historyczka, \u017cona by\u0142ego premiera Polski Donalda Tuska. == \u017byciorys == Pochodzi z Gdyni. Jest c\u00f3rk\u0105 nauczycielki Stefanii Ba\u0142chanowskiej i oficera Marynarki Wojennej Jana Sochackiego. Uko\u0144czy\u0142a III Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce w Gdyni. Swojego przysz\u0142ego m\u0119\u017ca pozna\u0142a podczas studi\u00f3w historycznych na Uniwersytecie Gda\u0144skim. Pobrali si\u0119 na III roku studi\u00f3w, po 3 miesi\u0105cach znajomo\u015bci, w roku 1978. Dwa lata p\u00f3\u017aniej obroni\u0142a prac\u0119 magistersk\u0105 z zakresu architektury prekolumbijskiego Meksyku. Po studiach pracowa\u0142a jako archiwistka i bibliotekarka. W latach 80. anga\u017cowa\u0142a si\u0119 w dzia\u0142alno\u015b\u0107 NZS i NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d (na Uniwersytecie Gda\u0144skim prowadzi\u0142a sekretariat zwi\u0105zku). W latach 90. wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142a z Fundacj\u0105 Rozwoju Demokracji Lokalnej, koordynuj\u0105c program na rzecz spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego. By\u0142a r\u00f3wnie\u017c za\u0142o\u017cycielk\u0105 Stowarzyszenia Mieszka\u0144c\u00f3w Sopotu","start_idx":0,"end_idx":115}
{"id":"mrc_6891","question":"czym by\u0142y obiady czwartkowe?","answer":"By\u0142y to popo\u0142udniowe biesiady literacko-naukowe.","context":"Obiady czwartkowe \u2013 powsta\u0142e z inicjatywy Adama Kazimierza Czartoryskiego i organizowane przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego, na wz\u00f3r paryskich salon\u00f3w literackich, spotkania intelektualist\u00f3w polskich. == Historia == A uczone obiady? znasz to mo\u017ce imi\u0119? Gdzie po\u0142owa nie gada a po\u0142owa drzymie, W kt\u00f3rych kr\u00f3l wszystkie musi zast\u0105pi\u0107 ekspensa, Dowcipu, wiadomo\u015bci, i wina, i mi\u0119sa. Kajetan W\u0119gierski (1756-1787) By\u0142y to popo\u0142udniowe biesiady literacko-naukowe. Pierwsze spotkania odby\u0142y si\u0119 w 1770 i by\u0142y kontynuacj\u0105 zebra\u0144 o podobnym charakterze, organizowanych przez Adama Kazimierza Czartoryskiego w Pa\u0142acu B\u0142\u0119kitnym w pocz\u0105tkowym okresie panowania Stanis\u0142awa Augusta. Obiady czwartkowe organizowane by\u0142y regularnie co tydzie\u0144 i trwa\u0142y od 3 do 4 godzin. Przewa\u017cnie odbywa\u0142y si\u0119 na Zamku Kr\u00f3lewskim (wed\u0142ug tradycji w Sali Rady, w inwentarzu z roku 1808 zwanej","start_idx":421,"end_idx":469}
{"id":"mrc_6892","question":"co zyska\u0142a polska po 1 wojnie \u015bwiatowej?","answer":"gdy 11 listopada 1918 roku I wojna \u015bwiatowa zosta\u0142a zako\u0144czona, Polska powsta\u0142a jako pa\u0144stwo uznane na arenie mi\u0119dzynarodowej, dysponuj\u0105ce przygotowan\u0105 kadr\u0105 polityczn\u0105 i administracyjn\u0105 oraz zawi\u0105zkami wojska, organ\u00f3w w\u0142adzy wykonawczej i s\u0105downiczej.","context":"organizmu pa\u0144stwowego (okupacja niemiecka, Francja). Wszystko to razem sprawi\u0142o, \u017ce gdy 11 listopada 1918 roku I wojna \u015bwiatowa zosta\u0142a zako\u0144czona, Polska powsta\u0142a jako pa\u0144stwo uznane na arenie mi\u0119dzynarodowej, dysponuj\u0105ce przygotowan\u0105 kadr\u0105 polityczn\u0105 i administracyjn\u0105 oraz zawi\u0105zkami wojska, organ\u00f3w w\u0142adzy wykonawczej i s\u0105downiczej. == Polska przed wybuchem I wojny \u015bwiatowej == Polacy byli poddanymi trzech dwor\u00f3w cesarskich, a ich los w ka\u017cdym z zabor\u00f3w by\u0142 inny. W omawianym okresie najwi\u0119kszymi swobodami politycznymi i obywatelskimi cieszyli si\u0119 mieszka\u0144cy zaboru austriackiego (Galicji), podczas gdy w dw\u00f3ch pozosta\u0142ych trwa\u0142a nasilona akcja rusyfikacyjna i germanizacyjna, nadto w rosyjskim panowa\u0142 nieprzerwanie stan wojenny. Z kolei pod wzgl\u0119dem ekonomicznym najlepiej wypada\u0142 zab\u00f3r pruski, najgorzej za\u015b Galicja. W zaborze rosyjskim \u2013 gdzie postawiono na rozw\u00f3j przemys\u0142u i handlu","start_idx":84,"end_idx":336}
{"id":"mrc_6893","question":"w jakim serialu gra joanna opozda?","answer":"\"Pierwsza mi\u0142o\u015b\u0107","context":"Joanna Opozda-Kr\u00f3likowska (ur. 2 lipca 1988 w Busku-Zdroju) \u2013 polska aktorka filmowa i telewizyjna, modelka. == \u017byciorys == Jest absolwentk\u0105 Wydzia\u0142u Aktorskiego PWST im. Ludwika Solskiego w Krakowie (2015). Og\u00f3lnopolsk\u0105 popularno\u015b\u0107 przynios\u0142a jej rola Jowity Kaczmarek w serialu \"Pierwsza mi\u0142o\u015b\u0107\" (2011\u20132012, 2014\u20132018). Posta\u0107 aktorki z czasem sta\u0142a si\u0119 jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych w serialu, w kontek\u015bcie jej bohaterki poruszanych by\u0142o wiele problem\u00f3w spo\u0142ecznych, takich jak uzale\u017cnienie od narkotyk\u00f3w, poronienie, walka z chorob\u0105 nowotworow\u0105 i jej nawrotem czy stalking. Pojawi\u0142a si\u0119 go\u015bcinnie w produkcjach kinowych i telewizyjnych takich jak: film \"7 rzeczy, kt\u00f3rych nie wiecie o facetach\", czy seriale \"M jak mi\u0142o\u015b\u0107\", \"Barwy szcz\u0119\u015bcia\" i \"Prawo Agaty\". Wiosn\u0105 2016 uczestniczy\u0142a w pi\u0105tej edycji programu Polsat \"Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami\";","start_idx":280,"end_idx":296}
{"id":"mrc_6894","question":"w jakim celu upi\u00f3r wraca do \u015bwiata \u017cywych?","answer":"Po \u015bmierci b\u0142\u0105ka si\u0119 pomi\u0119dzy \u015bwiatem \u017cywych i \u015bwiatem umar\u0142ych. Co roku wychodzi z grobu, snuj\u0105c si\u0119 po ziemi, by ponownie prze\u017cy\u0107 ten ca\u0142y wielki b\u00f3l, kt\u00f3ry nigdy tak naprawd\u0119 nie min\u0105\u0142.","context":"Upi\u00f3r \u2013 wiersz Adama Mickiewicza sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dwudziestu czterech strof, poprzedzaj\u0105cy cykl dramat\u00f3w, opatrzonych wsp\u00f3lnym tytu\u0142em \"Dziady\". Wiersz opublikowany zosta\u0142 w 1823 roku w tomie \"Poezji\" wraz z dramatami \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 II\" i \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 IV\". Wiersz opowiada dzieje nieszcz\u0119\u015bliwej mi\u0142o\u015bci, kt\u00f3ra to tematyka stanowi jeden z w\u0105tk\u00f3w II cz\u0119\u015bci Dziad\u00f3w, a tak\u017ce zasadnicz\u0105 tre\u015b\u0107 cz\u0119\u015bci IV Dziad\u00f3w. Tytu\u0142owy upi\u00f3r to powracaj\u0105cy z za\u015bwiat\u00f3w duch m\u0142odzie\u0144ca, kt\u00f3ry zmar\u0142 \u015bmierci\u0105 samob\u00f3jcz\u0105. Powodem samob\u00f3jstwa, by\u0142a nieszcz\u0119\u015bliwa, niespe\u0142niona mi\u0142o\u015b\u0107. Po \u015bmierci b\u0142\u0105ka si\u0119 pomi\u0119dzy \u015bwiatem \u017cywych i \u015bwiatem umar\u0142ych. Co roku wychodzi z grobu, snuj\u0105c si\u0119 po ziemi, by ponownie prze\u017cy\u0107 ten ca\u0142y wielki b\u00f3l, kt\u00f3ry nigdy tak naprawd\u0119 nie min\u0105\u0142. Kolejne strofy Mickiewiczowskiego wiersza, szczeg\u00f3lnie te, w kt\u00f3rych bohater sam dochodzi","start_idx":562,"end_idx":750}
{"id":"mrc_6895","question":"gdzie le\u017cy bora bora?","answer":"wyspa na Oceanie Spokojnym, koralowy atol otaczaj\u0105cy powulkaniczny sto\u017cek, w Polinezji Francuskiej, na Wyspach Pod Wiatrem w archipelagu Wysp Towarzystwa, na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Tahiti.","context":"Bora-Bora \u2013 wyspa na Oceanie Spokojnym, koralowy atol otaczaj\u0105cy powulkaniczny sto\u017cek, w Polinezji Francuskiej, na Wyspach Pod Wiatrem w archipelagu Wysp Towarzystwa, na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Tahiti. Zamieszkana przez Polinezyjczyk\u00f3w, kt\u00f3rzy osiedlili si\u0119 tu przed wiekami i pozosta\u0142y po nich ruiny \u015bwi\u0105ty\u0144 oraz p\u0142askorze\u017aby. Na wyspie zamieszkuje prawie 9000 sta\u0142ych mieszka\u0144c\u00f3w, jej powierzchnia to oko\u0142o 38 km\u00b2. Na wyspie znajduj\u0105 si\u0119 dwa szczyty: Pahia (661 m n.p.m.) oraz Otemanu 727 m n.p.m., a w pobli\u017cu znajduj\u0105 si\u0119 dwie mniejsze wyspy koralowe. Odkryta przez holenderskiego \u017ceglarza Jacoba Roggeveena w roku 1722, p\u00f3\u017aniej w roku 1769 przep\u0142ywa\u0142 obok, a w roku 1777 zakotwiczy\u0142 angielski \u017ceglarz i odkrywca James Cook. Pierwszym europejskim mieszka\u0144cem by\u0142 rozbitek z wielorybniczego statku James Connor w roku 1792.","start_idx":12,"end_idx":196}
{"id":"mrc_6896","question":"do czego nawo\u0142ywa\u0142 przedstawiony plakat?","answer":"Plakat by\u0142 u\u017cywany w czasie zar\u00f3wno I, jak i II wojny \u015bwiatowej, by zach\u0119ca\u0107 obywateli USA do wst\u0119powania do armii.","context":"wojny. Takie przedstawienie \"Wuja Sama\" nawi\u0105zywa\u0142o do obrazka, jaki Flagg umie\u015bci\u0142 na ok\u0142adce magazynu Leslie's Weekly z 6 lipca 1916 roku. Plakat wzorowany by\u0142 na starszym o 3 lata brytyjskim plakacie \"Lord Kitchener Wants You\" z podobizn\u0105 Horatio Kitchenera. Plakat by\u0142 u\u017cywany w czasie zar\u00f3wno I, jak i II wojny \u015bwiatowej, by zach\u0119ca\u0107 obywateli USA do wst\u0119powania do armii. Autor plakatu, Flagg u\u017cy\u0142 na nim zmodyfikowanej wersji w\u0142asnej twarzy, a tak\u017ce odtworzy\u0142 poz\u0119, jak\u0105 przedstawia\u0142 weteran Walter Botts. Twarz Wuja Sama zawiera r\u00f3wnie\u017c podobie\u0144stwa do twarzy Samuela Wilsona. Ponad cztery miliony kopii tego plakatu zosta\u0142o wydrukowanych pomi\u0119dzy 1917 a 1918 rokiem. == Pomniki == W Stanach Zjednoczonych istniej\u0105 dwa pomniki ku czci Wuja Sama, b\u0119d\u0105ce zarazem wybudowane ku pami\u0119ci Samuela","start_idx":262,"end_idx":377}
{"id":"mrc_6897","question":"ile procent ma kieliszek wina?","answer":"175 ml wina (kieliszek) 12% to 21 ml/16,8 g alkoholu (1,68 SJA)","context":"mililitry) \u2013 warto\u015bci alkoholu w typowych jednostkach handlowych wynosz\u0105: * 330 ml piwa (ma\u0142e piwo) 4,5% to 14,85 ml/11,9 g alkoholu etylowego (1,19 SJA), * 500 ml piwa (du\u017ce piwo) 4,5% to 22,5 ml/18 g alkoholu (1,8 SJA), * 175 ml wina (kieliszek) 12% to 21 ml/16,8 g alkoholu (1,68 SJA), * 50 ml w\u00f3dki 40% to 20 ml/16 g alkoholu (1,6 SJA). Picie alkoholu w ma\u0142ych lub umiarkowanych ilo\u015bciach (ok. 0,25\u20131,5 SJA) wi\u0105\u017ce si\u0119 z mniejszym ryzykiem zdarze\u0144 sercowo-naczyniowych. Krzywa ryzyka ma kszta\u0142t litery J, co oznacza, \u017ce zwi\u0119kszanie spo\u017cycia alkoholu powoduje szybki wzrost ryzyka. Dawk\u0105 graniczn\u0105 jest 1,25 SJA dla kobiet i 2,5 SJA dla m\u0119\u017cczyzn. Spo\u017cywanie >6 SJA powoduje znacz\u0105cy wzrost ryzyka zdarze\u0144 sercowo-naczyniowych. Za picie ryzykowne","start_idx":224,"end_idx":287}
{"id":"mrc_6898","question":"kt\u00f3r\u0105 r\u0119k\u0105 si\u0119 prze\u017cegna\u0107?","answer":"praw\u0105 d\u0142oni\u0105","context":"na pocz\u0105tku proklamacji Ewangelii w ramach liturgii s\u0142owa. W Ko\u015bcio\u0142ach tradycji lutera\u0144skiej zwykle stosuje si\u0119 tzw. du\u017cy znak krzy\u017ca, wyj\u0105tek stanowi\u0105 luteranie ze \u015al\u0105ska Cieszy\u0144skiego i cz\u0119\u015bci G\u00f3rnego \u015al\u0105ska, kt\u00f3rzy stosuj\u0105 przede wszystkim ma\u0142y znak krzy\u017ca. == Znak krzy\u017ca w tradycji wschodniej (prawos\u0142awie, katolickie Ko\u015bcio\u0142y wschodnie) == Znak krzy\u017ca w Ko\u015bciele prawos\u0142awnym i katolickich Ko\u015bcio\u0142ach wschodnich wykonywany jest praw\u0105 d\u0142oni\u0105 ze z\u0142\u0105czonymi trzema palcami: kciukiem, wskazuj\u0105cym i \u015brodkowym (symbolika Tr\u00f3jcy \u015awi\u0119tej). Dwa pozosta\u0142e palce pozostaj\u0105 schowane (symbol dw\u00f3ch natur Jezusa). W przeciwie\u0144stwie do tradycji zachodniej prawos\u0142awni i katolicy wschodni wykonuj\u0105 ten znak od ramienia prawego do lewego. Przed reform\u0105 Nikona rosyjscy prawos\u0142awni czynili znak krzy\u017ca tylko przy pomocy palca wskazuj\u0105cego i \u015brodkowego, krzy\u017cuj\u0105c je. T\u0119 form\u0119 do dzisiaj zachowali staroobrz\u0119dowcy.","start_idx":435,"end_idx":447}
{"id":"mrc_6899","question":"co to radiologia?","answer":"Radiologia \u2013 dziedzina medycyny oraz samodzielna specjalizacja lekarska zajmuj\u0105ca si\u0119 obrazowaniem cia\u0142a cz\u0142owieka, z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego (tradycyjna rentgenografia, tomografia komputerowa, angiografia), pola magnetycznego \u2013 tomografia magnetycznego rezonansu j\u0105drowego oraz ultrad\u017awi\u0119k\u00f3w (ultrasonografia).","context":"Radiologia \u2013 dziedzina medycyny oraz samodzielna specjalizacja lekarska zajmuj\u0105ca si\u0119 obrazowaniem cia\u0142a cz\u0142owieka, z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego (tradycyjna rentgenografia, tomografia komputerowa, angiografia), pola magnetycznego \u2013 tomografia magnetycznego rezonansu j\u0105drowego oraz ultrad\u017awi\u0119k\u00f3w (ultrasonografia). Otrzymany w ten spos\u00f3b obraz musi zosta\u0107 jeszcze zinterpretowany przez radiologa, na podstawie czego powstaje dok\u0142adny opis zdj\u0119cia ze wszystkimi spostrze\u017ceniami oraz diagnoz\u0105. Obecnie rozwija si\u0119 r\u00f3wnie\u017c radiologia zabiegowa (interwencyjna, inwazyjna), kt\u00f3rej przedmiotem jest dokonywanie ma\u0142oinwazyjnych zabieg\u00f3w leczniczych np. angioplastyki, obliteracji guz\u00f3w, celowanego podawania lek\u00f3w. Istotnym prze\u0142omem by\u0142o wprowadzenie radiografii cyfrowej (DR, ang. digital radiology), tj. zastosowania w pe\u0142ni cyfrowej linii diagnostycznej (obejmuj\u0105cej akwizycj\u0119 obrazu, jego przetwarzanie i archiwizacj\u0119, ang. PACS). Diagnostyka za pomoc\u0105 obrazowania radiologicznego jest podstawow\u0105 form\u0105 diagnozowania w dzisiejszych czasach. Wykorzystywana jest w ka\u017cdym etapie","start_idx":0,"end_idx":333}
{"id":"mrc_6900","question":"kiedy zarz\u0105dca sukcesyjny?","answer":"Zarz\u0105dca sukcesyjny to osoba, kt\u00f3ra po \u015bmierci przedsi\u0119biorcy przejmie prowadzenie jego przedsi\u0119biorstwa","context":"Zarz\u0105d sukcesyjny \u2013 rozwi\u0105zanie wprowadzone do polskiego porz\u0105dku prawnego ustaw\u0105 z dnia 5 lipca 2018 roku o zarz\u0105dzie sukcesyjnym przedsi\u0119biorstwem osoby fizycznej i innych u\u0142atwieniach zwi\u0105zanych z sukcesj\u0105 przedsi\u0119biorstw , kt\u00f3ra wesz\u0142a w \u017cycie w dniu 25 listopada 2018 roku. == Zakres regulacji == Ustawa o zarz\u0105dzie sukcesyjnym reguluje zasady tymczasowego zarz\u0105dzania przedsi\u0119biorstwem po \u015bmierci przedsi\u0119biorcy, kt\u00f3ry we w\u0142asnym imieniu wykonywa\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 gospodarcz\u0105 na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Dzia\u0142alno\u015bci Gospodarczej, oraz kontynuowania dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsi\u0119biorstwa, w tym tak\u017ce wykonywanej w ramach sp\u00f3\u0142ki cywilnej. Ustawa nie dotyczy rolnik\u00f3w prowadz\u0105cych dzia\u0142alno\u015b\u0107 stricte rolnicz\u0105. == Zarz\u0105dca sukcesyjny == Zarz\u0105dca sukcesyjny to osoba, kt\u00f3ra po \u015bmierci przedsi\u0119biorcy przejmie prowadzenie jego przedsi\u0119biorstwa i zapewni jego bie\u017c\u0105ce funkcjonowanie","start_idx":807,"end_idx":911}
{"id":"mrc_6901","question":"co to witamina d?","answer":"grupa rozpuszczalnych w t\u0142uszczach steroidowych organicznych zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych, kt\u00f3re wywieraj\u0105 wielostronne dzia\u0142anie fizjologiczne, przede wszystkim w gospodarce wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawid\u0142owej struktury i funkcji ko\u015b\u0107ca.","context":"Witamina D (ATC: A 11 CC 05) \u2013 grupa rozpuszczalnych w t\u0142uszczach steroidowych organicznych zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych, kt\u00f3re wywieraj\u0105 wielostronne dzia\u0142anie fizjologiczne, przede wszystkim w gospodarce wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawid\u0142owej struktury i funkcji ko\u015b\u0107ca. Podstawowe znaczenie maj\u0105 dwie formy witaminy D, r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 budow\u0105 \u0142a\u0144cucha bocznego: * ergokalcyferol (witamina D2), naturalnie wyst\u0119puj\u0105cy w organizmach ro\u015blinnych/dro\u017cd\u017cach * cholekalcyferol (witamina D3), naturalnie wyst\u0119puj\u0105cy w organizmach zwierz\u0119cych Witaminy D w organizmie cz\u0142owieka tradycyjnie zalicza si\u0119 do witamin, jednak spe\u0142niaj\u0105 one funkcj\u0119 prohormon\u00f3w, poniewa\u017c w wyniku przekszta\u0142ce\u0144 metabolicznych powstaje aktywna biologicznie posta\u0107 \u2013 1\u03b1,25-dihydroksycholekalcyferol. W farmakoterapii witamina D znajduje zastosowanie przede wszystkim w profilaktyce i leczeniu krzywicy, osteomalacji i osteoporozy. == Biosynteza i metabolizm witaminy D u cz\u0142owieka == Zar\u00f3wno witamina D2, jak i D3","start_idx":31,"end_idx":277}
{"id":"mrc_6902","question":"kiedy by\u0142y wybory samorz\u0105dowe?","answer":"Wybory samorz\u0105dowe w Polsce w 2018 \u2013 wybory samorz\u0105dowe, kt\u00f3re z mocy ustawy zosta\u0142y zarz\u0105dzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018 na dzie\u0144 21 pa\u017adziernika","context":"Wybory samorz\u0105dowe w Polsce w 2018 \u2013 wybory samorz\u0105dowe, kt\u00f3re z mocy ustawy zosta\u0142y zarz\u0105dzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018 na dzie\u0144 21 pa\u017adziernika, natomiast II tura wybor\u00f3w tzw. w\u0142odarzy (w\u00f3jt\u00f3w gmin, burmistrz\u00f3w i prezydent\u00f3w miast) odby\u0142a si\u0119 dwa tygodnie p\u00f3\u017aniej \u2013 4 listopada. W wyborach tych wybierani byli w\u00f3jtowie gmin, burmistrzowie, prezydenci miast oraz radni dzielnicowi m.st. Warszawy, gminni (w tym miejscy), powiatowi i sejmik\u00f3w wojew\u00f3dztw. == Zmiana prawa wyborczego == Wybory samorz\u0105dowe w 2018 roku odby\u0142y si\u0119 po znacz\u0105cej nowelizacji prawa wyborczego (obejmuj\u0105cego kodeks wyborczy oraz ustaw\u0119 o samorz\u0105dzie gminnym, powiatowym, wojew\u00f3dzkim i o ustroju m.st. Warszawy), wprowadzonej ustaw\u0105 z 11 stycznia 2018 o zmianie niekt\u00f3rych ustaw w celu zwi\u0119kszenia udzia\u0142u obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania","start_idx":0,"end_idx":175}
{"id":"mrc_6903","question":"co oznacza termin lokacja?","answer":"forma organizacyjno-prawna, nadawana prawem lokacyjnym przez w\u0142a\u015bciciela ziemi, zar\u00f3wno ju\u017c istniej\u0105cym, jak te\u017c nowo zak\u0142adanym wsiom i miastom w jego posiad\u0142o\u015bciach.","context":"Lokacja \u2013 forma organizacyjno-prawna, nadawana prawem lokacyjnym przez w\u0142a\u015bciciela ziemi, zar\u00f3wno ju\u017c istniej\u0105cym, jak te\u017c nowo zak\u0142adanym wsiom i miastom w jego posiad\u0142o\u015bciach. == Uwarunkowania == Wok\u00f3\u0142 grodu jako siedziby w\u0142adzy powstawa\u0142y osady pocz\u0105tkowo zajmuj\u0105ce si\u0119 obs\u0142ug\u0105 i prac\u0105 na rzecz ludno\u015bci grodu. Umieszczano tam tak\u017ce ludzi niewolnych, gdy\u017c naj\u0142atwiej mo\u017cna ich by\u0142o upilnowa\u0107. Poniewa\u017c przy grodzie zawsze koncentrowa\u0142 si\u0119 ruch ludno\u015bci i by\u0142o stosunkowo bezpiecznie, w pobli\u017cu zacz\u0119li si\u0119 osiedla\u0107 rzemie\u015blnicy r\u00f3\u017cnych specjalno\u015bci, tak\u017ce budowlani oraz produkuj\u0105cy dobra luksusowe. Tu te\u017c gromadzili si\u0119 kupcy, szczeg\u00f3lnie zagraniczni, poniewa\u017c tylko tu mogli liczy\u0107 na kupuj\u0105cych. W efekcie podgrodzia coraz bardziej nabiera\u0142y charakteru miejskich o\u015brodk\u00f3w wymiany handlowej. Jednym z przywilej\u00f3w w\u0142adcy by\u0142o regale targowe. Za jego zgod\u0105 miejsca targowe (loca forensia) wyznaczano","start_idx":10,"end_idx":177}
{"id":"mrc_6904","question":"jakie tereny zamieszkiwali kozacy?","answer":"stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich","context":"Kozacy (ukr. \"\u043a\u043e\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kozaky\", ros. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u0301\u043a\u0438\" a. \"\u043a\u0430\u0437\u0430\u043a\u0438\u0301\" / \"kazaki\", z tur. \"quazz\u0101q\", \"awanturnik\") \u2013 nazwa odnosz\u0105ca si\u0119 do grupy ludno\u015bci o charakterze wieloetnicznym z dominuj\u0105cym substratem ruskim, zamieszkuj\u0105cej stepy po\u0142o\u017cone na po\u0142udnie od ksi\u0119stw ruskich, okre\u015blaj\u0105ca p\u00f3\u017aniej tak\u017ce rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych ziemiach pogranicznych Rzeczypospolitej i Rosji. Pocz\u0105tki Kozak\u00f3w zaporoskich, czyli ni\u017cowych, si\u0119gaj\u0105 XV w. i zwi\u0105zane s\u0105 z po\u0142udniowo-wschodnimi ruskimi kresami Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego (Zaporo\u017cem), od unii lubelskiej (1569) w sk\u0142adzie Korony. Kozacy w czasach Imperium Rosyjskiego dzielili si\u0119 na: zaporoskich (do 1775), do\u0144skich, kuba\u0144skich, terskich, astracha\u0144skich, uralskich (jaickich), Siedmiorzecza, orenburskich, syberyjskich, zabajkalskich, amurskich, ussuryjskich, buskich, czarnomorskich i azowskich. Po przewrocie bolszewickim, w trakcie wojny domowej w Rosji (1918\u20131920) opowiedzieli si\u0119 w przewa\u017caj\u0105cej mierze po stronie","start_idx":224,"end_idx":269}
{"id":"mrc_6905","question":"z kt\u00f3rymi pa\u0144stwami graniczy polska?","answer":"Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie.","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":106,"end_idx":244}
{"id":"mrc_6906","question":"czym od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 dziki?","answer":"Dzik jest typowym wszystko\u017cerc\u0105. \u017bywi si\u0119 m.in. \u017co\u0142\u0119dziami, orzeszkami buczynowymi. Ryj\u0105c w uprawach rolnych, potrafi czyni\u0107 wielkie szkody, zw\u0142aszcza w uprawach ro\u015blin bulwiastych. W runie znajduje d\u017cd\u017cownice, owady, gryzonie, kt\u00f3rych nory odnajduje w\u0119chem, k\u0142\u0105cza ro\u015blin, grzyby. Zjada nawet padlin\u0119.","context":"pnie drzew. Dzik jest agresywnym zwierz\u0119ciem i w niekt\u00f3rych sytuacjach odwa\u017cnie szar\u017cuje na wroga. Lochy z potomstwem s\u0105 szczeg\u00f3lnie niebezpieczne. === Po\u017cywienie === Dzik jest typowym wszystko\u017cerc\u0105. \u017bywi si\u0119 m.in. \u017co\u0142\u0119dziami, orzeszkami buczynowymi. Ryj\u0105c w uprawach rolnych, potrafi czyni\u0107 wielkie szkody, zw\u0142aszcza w uprawach ro\u015blin bulwiastych. W runie znajduje d\u017cd\u017cownice, owady, gryzonie, kt\u00f3rych nory odnajduje w\u0119chem, k\u0142\u0105cza ro\u015blin, grzyby. Zjada nawet padlin\u0119. Zdobywa pokarm g\u0142\u00f3wnie przekopuj\u0105c ziemi\u0119 swym wra\u017cliwym, wyd\u0142u\u017conym ryjem (\"gwizdem\"). === Rozr\u00f3d === Okres godowy, zwany u dzik\u00f3w \"huczk\u0105\", w strefie klimatu umiarkowanego trwa zim\u0105 \u2013 od listopada do stycznia. W cieplejszych regionach gody mog\u0105 si\u0119 odbywa\u0107 o ka\u017cdej porze roku. Ody\u0144ce cz\u0119sto staczaj\u0105 pomi\u0119dzy sob\u0105 walki o dost\u0119p do samic. Faza estrus u samicy trwa 21 dni.","start_idx":167,"end_idx":469}
{"id":"mrc_6907","question":"ile ludzi pracowa\u0142o w wtc?","answer":"W \u015awiatowym Centrum Handlu by\u0142o zatrudnionych oko\u0142o 25 tysi\u0119cy os\u00f3b.","context":"World Trade Center, skr\u00f3towo WTC () \u2013 kompleks siedmiu budynk\u00f3w w dzielnicy Lower Manhattan w Nowym Jorku, w tym Twin Towers (bli\u017aniacze wie\u017ce), zaprojektowany przez ameryka\u0144skiego architekta japo\u0144skiego pochodzenia Minoru Yamasakiego, kt\u00f3remu pomaga\u0142 Antonio Brittiochi. Budowa rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 5 sierpnia 1966, a oficjalne otwarcie nast\u0105pi\u0142o 4 kwietnia 1973. W \u015awiatowym Centrum Handlu by\u0142o zatrudnionych oko\u0142o 25 tysi\u0119cy os\u00f3b. Zosta\u0142o ono zniszczone 11 wrze\u015bnia 2001 roku w wyniku zamachu terrorystycznego, o kt\u00f3ry NATO oskar\u017cy\u0142o Al-Ka\u2019id\u0119. == Twin Towers == Bli\u017aniacze wie\u017ce by\u0142y g\u0142\u00f3wnymi cz\u0119\u015bciami \u015awiatowego Centrum Handlu. Przez dwa lata od uko\u0144czenia by\u0142y najwy\u017cszymi budynkami na \u015bwiecie. P\u00f3\u0142nocna wie\u017ca mierzy\u0142a do dachu 417 metr\u00f3w (wraz z masztem telewizyjnym 527 metr\u00f3w), a po\u0142udniowa 415 metr\u00f3w. Ka\u017cda z wie\u017c liczy\u0142a 110 pi\u0119ter, spo\u015br\u00f3d","start_idx":359,"end_idx":427}
{"id":"mrc_6908","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 proces modernizacji wsi?","answer":"Semiurbanizacja","context":"Semiurbanizacja \u2013 proces przekszta\u0142cania wsi w osiedla, kt\u00f3re nie mieszcz\u0105 si\u0119 w tradycyjnych kategoriach wsi rolniczej lub miasta. Czasami na okre\u015blenie takiego osiedla stosuje si\u0119 ameryka\u0144skie okre\u015blenie \"rurban community\" (po\u0142\u0105czenie angielskich przymiotnik\u00f3w, rural \u2013 wiejski i urban \u2013 miejski). Jest to \"p\u00f3\u0142wie\u015b\" i \"p\u00f3\u0142miasto\"; osiedle, kt\u00f3re formalnie nadal jest wsi\u0105, ale zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 mieszka\u0144c\u00f3w nie jest zatrudniona w rolnictwie. Proces ten zachodzi\u0142 i nadal zachodzi nie tylko w Polsce, ale te\u017c w wielu innych krajach. Zjawisko to jest szczeg\u00f3lnie cz\u0119sto obserwowane w pobli\u017cu du\u017cych miast. == Historia == Termin ten zosta\u0142 wprowadzony przez Stefana Golachowskiego w latach 60. XX wieku i odnosi\u0142 si\u0119 do modernizacji i urbanizacji wsi, prowadz\u0105cej nie do przekszta\u0142cenia w miasto, ale w struktur\u0119 po\u015bredni\u0105. Poj\u0119cie sformu\u0142owane","start_idx":0,"end_idx":15}
{"id":"mrc_6909","question":"z czego s\u0142yn\u0119\u0142a epok\u0105 gierka?","answer":"okres sprawowania przez Edwarda Gierka w\u0142adzy w latach 1970\u20131980, charakteryzowa\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju spo\u0142eczno-gospodarczego kraju, kt\u00f3ry w wyniku wzrastaj\u0105cego zad\u0142u\u017cenia zagranicznego i b\u0142\u0119dnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszed\u0142 w okres d\u0142ugotrwa\u0142ego kryzysu gospodarczego","context":"na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952\u20131980). \u201eDekada gierkowska\u201d, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka w\u0142adzy w latach 1970\u20131980, charakteryzowa\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju spo\u0142eczno-gospodarczego kraju, kt\u00f3ry w wyniku wzrastaj\u0105cego zad\u0142u\u017cenia zagranicznego i b\u0142\u0119dnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszed\u0142 w okres d\u0142ugotrwa\u0142ego kryzysu gospodarczego, kt\u00f3ry z kolei doprowadzi\u0142 do kryzysu politycznego w czasie Sierpnia 1980 i usuni\u0119cia Gierka z Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1980), a nast\u0119pnie usuni\u0119cia go z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1981) i internowania (1981) w czasie stanu wojennego (1981\u20131983). == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === Edward Gierek urodzi\u0142 si\u0119 w rodzinie robotniczej, we wsi Por\u0105bka (dzi\u015b dzielnicy Sosnowca w Zag\u0142\u0119biu D\u0105browskim). Rodzina Gierk\u00f3w by\u0142a bardzo","start_idx":91,"end_idx":418}
{"id":"mrc_6910","question":"po co wymy\u015blono pismo?","answer":"sposobu utrwalania idei i mowy za pomoc\u0105 znak\u00f3w na nadaj\u0105cym si\u0119 do tego materiale","context":"umiej\u0119tno\u015bci techniczne, nast\u0119pnie intelektualne. Powstanie pisma wi\u0105\u017ce si\u0119 z umiej\u0119tno\u015bciami umys\u0142owymi cz\u0142owieka i by\u0107 mo\u017ce jest wynikiem najstarszych pr\u00f3b wyra\u017cania my\u015bli \u2013 symbolicznych rysunk\u00f3w naskalnych datowanych na g\u00f3rny i p\u00f3\u017any paleolit, w kt\u00f3rych jednak nie spos\u00f3b jeszcze dopatrzy\u0107 si\u0119 podobie\u0144stwa do staro\u017cytnych system\u00f3w pisma. == Geneza pisma == Wychodz\u0105c z najszerszej definicji pisma, tj. sposobu utrwalania idei i mowy za pomoc\u0105 znak\u00f3w na nadaj\u0105cym si\u0119 do tego materiale, mo\u017cna podj\u0105\u0107 pr\u00f3b\u0119 klasyfikacji pisma pod wzgl\u0119dem faz jego rozwoju. ; Ikonografia Zanim powsta\u0142o \u015bwiadome pismo, cz\u0142owiek wyra\u017ca\u0142 swoje my\u015bli za pomoc\u0105 obrazk\u00f3w (np. przedstawiaj\u0105ce sylwetki zwierz\u0105t petroglify ze starszej epoki kamienia czy znaki i motywy geometryczne oraz prymitywne rysunki ochr\u0105 na otoczakach kultury azylskiej lub umowne sylwetki ludzi w grobach megalitycznych","start_idx":407,"end_idx":489}
{"id":"mrc_6911","question":"jak ma na imie oki?","answer":"Oskar","context":"Oki, w\u0142a\u015bc. Oskar Kami\u0144ski (ur. 10 sierpnia 1998 w Lubinie) \u2013 polski raper, piosenkarz oraz autor tekst\u00f3w. == \u017byciorys == Urodzony w 1998 w Lubinie. Zacz\u0105\u0142 publikowa\u0107 swoje pierwsze kawa\u0142ki ju\u017c w 2013 na swoim kanale w serwisie YouTube. Pierwszy jego album \"Szanuj EP\" we wsp\u00f3\u0142pracy z Mongo\u0142em zosta\u0142 wydany w maju 2014. 19 kwietnia 2015 do sieci trafi\u0142 wsp\u00f3lny projekt Okiego wraz z Girsonem pt. \"Microphone Killah Mixtape\". 28 grudnia tego samego roku wyda\u0142 solowy mixtape zatytu\u0142owany \"C.R.E.A.M Mixtape\". Popularno\u015b\u0107 zdoby\u0142 w marcu 2018 za spraw\u0105 wydania p\u0142yty \"Oki & Nearr\" opieraj\u0105cej si\u0119 na produkcjach polskiego producenta Nearra. W tym samym roku wyda\u0142 single \u201e\u015alad\u201d, \u201eTJT\u201d oraz utwory \u201e\u017b\u00f3\u0142ty humor\u201d i \u201e\u017b\u00f3\u0142ty Vestax\u201d, kt\u00f3re mia\u0142y by\u0107 cz\u0119\u015bci\u0105 \"Yellowmind EP\".","start_idx":12,"end_idx":17}
{"id":"mrc_6912","question":"kogo przedstawia pomnik grunwaldzki w krakowie?","answer":"pomnik konny kr\u00f3la W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y","context":"Pomnik Grunwaldzki \u2013 pomnik konny kr\u00f3la W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y w Krakowie, w Dzielnicy I Stare Miasto, na placu Jana Matejki, wzniesiony w 1910 z fundacji Ignacego Jana Paderewskiego wed\u0142ug projektu Antoniego Wiwulskiego i Franciszka Blacka w 500. rocznic\u0119 bitwy pod Grunwaldem (1410); zburzony w 1939 przez Niemc\u00f3w, zrekonstruowany w 1976 wed\u0142ug projektu Mariana Koniecznego; przed pomnikiem znajduje si\u0119 Gr\u00f3b Nieznanego \u017bo\u0142nierza (1976). == Historia == Pomnik zosta\u0142 postawiony w 1910 r. dla upami\u0119tnienia pi\u0119\u0107setnej rocznicy bitwy z zakonem krzy\u017cackim. Ufundowa\u0142 go wybitny kompozytor i polityk Ignacy Jan Paderewski. Uczyni\u0142 to \u201ePraojcom na chwa\u0142\u0119 \u2013 braciom na otuch\u0119\u201d, jak mo\u017cna przeczyta\u0107 na cokole monumentu. Powstaniu pomnika towarzyszy\u0142 sp\u00f3r o miejsce jego lokalizacji. Proponowano Wawel, plac \u015bw. Ducha (zwolennikiem tej lokalizacji by\u0142","start_idx":21,"end_idx":62}
{"id":"mrc_6913","question":"ile ramion ma o\u015bmiornica?","answer":"O\u015bmiornice maj\u0105 8 ramion jak inne p\u0142aszczoobros\u0142e","context":"300 milion\u00f3w lat temu. Najstarsza znana o\u015bmiornica to \"Pohlsepia\" sprzed 296 milion\u00f3w lat. Zidentyfikowano odciski o\u015bmiu ramion, dw\u00f3ch oczu i prawdopodobnie woreczka czernid\u0142owego. O\u015bmiornic\u0119 buduj\u0105 g\u0142\u00f3wnie tkanki mi\u0119kkie, co przek\u0142ada si\u0119 na wzgl\u0119dn\u0105 rzadko\u015b\u0107 skamielin. O\u015bmiornice, m\u0105twy i ka\u0142amarnice nale\u017c\u0105 do kladu p\u0142aszczoobros\u0142ych, znanego jako g\u0142owonogi o mi\u0119kkim ciele, pozbawione zewn\u0119trznej muszli innych mi\u0119czak\u00f3w, takich jak \u0142odzikowce czy amonity. O\u015bmiornice maj\u0105 8 ramion jak inne p\u0142aszczoobros\u0142e, brakuje im jednak dodatkowych wyspecjalizowanych wyrostk\u00f3w zwanych czu\u0142kami, d\u0142u\u017cszych i cie\u0144szych, z przyssawkami tylko na pa\u0142kowatym ko\u0144cu. Wampirzyca piekielna r\u00f3wnie\u017c nie ma czu\u0142k\u00f3w, ma za to filamenty zmys\u0142owe. Dwie mo\u017cliwe filogenezy g\u0142owonog\u00f3w na podstawie bada\u0144 genetycznych autorstwa Strugnell i in. z 2007 ukazuj\u0105 poni\u017csze kladogramy: === Taksonomia === Nazwa naukowa Octopoda zosta\u0142a stworzona i","start_idx":462,"end_idx":511}
{"id":"mrc_6914","question":"co to macica?","answer":"narz\u0105d \u017ce\u0144skiego uk\u0142adu rozrodczego, w kt\u00f3rym zachodzi rozw\u00f3j embrionalny kr\u0119gowc\u00f3w lub odcinek dr\u00f3g rodnych bezkr\u0119gowc\u00f3w, w kt\u00f3rym gromadzone s\u0105 jaja przechodz\u0105ce wst\u0119pny rozw\u00f3j.","context":"Macica (\u0142ac. \"uterus\") \u2013 narz\u0105d \u017ce\u0144skiego uk\u0142adu rozrodczego, w kt\u00f3rym zachodzi rozw\u00f3j embrionalny kr\u0119gowc\u00f3w lub odcinek dr\u00f3g rodnych bezkr\u0119gowc\u00f3w, w kt\u00f3rym gromadzone s\u0105 jaja przechodz\u0105ce wst\u0119pny rozw\u00f3j. == Bezkr\u0119gowce == Odcinek dr\u00f3g rodnych samicy, w kt\u00f3rym zostaj\u0105 zgromadzone jaja i przechodz\u0105 bruzdkowanie. U wid\u0142onog\u00f3w w macicy jaja s\u0105 zaopatrywane w \u017c\u00f3\u0142tko. U niekt\u00f3rych wirk\u00f3w i nicieni formowane s\u0105 tu os\u0142onki lub torebki jajowe. U przywr i tasiemc\u00f3w macica jest magazynem jaj, kt\u00f3re przesuwaj\u0105c si\u0119 w niej stopniowo dojrzewaj\u0105. U niekt\u00f3rych tasiemc\u00f3w macica nie ma uj\u015bcia i w niej ostatecznie gromadz\u0105 si\u0119 wszystkie jaja. W zwi\u0105zku z tym jest ona bardzo obszerna i stanowi wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 dojrza\u0142ego cz\u0142onu tasiemca. Jaja zostaj\u0105 wydalone wtedy razem z ca\u0142ym cz\u0142onem. == Kr\u0119gowce == Odcinek","start_idx":25,"end_idx":204}
{"id":"mrc_6915","question":"gdzie paragraf na klawiaturze?","answer":"W systemie Linux mo\u017cna go wprowadzi\u0107 za pomoc\u0105 kombinacji klawiszy ++ oraz , natomiast na przyk\u0142ad w systemie Windows + z klawiatury numerycznej.","context":"Paragraf \u2013 podstawowa jednostka redakcyjna tekstu prawnego, oznaczana w tek\u015bcie symbolem \u00a7 (U+00A7). W systemie Linux mo\u017cna go wprowadzi\u0107 za pomoc\u0105 kombinacji klawiszy ++ oraz , natomiast na przyk\u0142ad w systemie Windows + z klawiatury numerycznej. Paragrafy mo\u017cna dzieli\u0107 na ust\u0119py, ust\u0119py na punkty, punkty na litery, a litery na tiret. W ustawie okre\u015blanej jako kodeks paragrafy wyst\u0119puj\u0105 zamiast ust\u0119p\u00f3w i dziel\u0105 si\u0119 tak jak ust\u0119py (na punkty, litery i tirety). Je\u015bli w danym akcie prawnym paragrafy pe\u0142ni\u0105 funkcj\u0119 podstawowej jednostki redakcyjnej, s\u0105 numerowane w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y w ca\u0142ym akcie prawnym. Stosowanie paragraf\u00f3w i artyku\u0142\u00f3w jest czasami wykorzystywane do sygnalizowania, z jakim rodzajem aktu mamy do czynienia. Przyk\u0142adowo, w Polsce paragraf pe\u0142ni funkcj\u0119 podstawowej jednostki redakcyjnej w aktach wykonawczych (w","start_idx":101,"end_idx":246}
{"id":"mrc_6916","question":"kogo zabi\u0142 jacek soplica?","answer":"Stolnika Horeszk","context":"Jacek Soplica (\"Wojewoda, W\u0105sal, ksi\u0105dz Robak, Bernardyn\") \u2013 posta\u0107 literacka, jeden z bohater\u00f3w poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; szlachcic litewski, g\u0142owa rodu Soplic\u00f3w, zab\u00f3jca Stolnika Horeszki, ojciec Tadeusza, brat S\u0119dziego, kap\u0142an z zakonu bernardyn\u00f3w. Umiera po swojej spowiedzi Gerwazemu przez gangren\u0119 spowodowan\u0105 otworzeniem starych ran. == \u017byciorys == Soplica pochodzi\u0142 ze szlachty \u015brednio zamo\u017cnej. W m\u0142odo\u015bci s\u0142yn\u0105\u0142 z zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. By\u0142 nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 rodu Soplic\u00f3w, prawdopodobnie dzi\u0119ki fantazji, bitno\u015bci i inteligencji. Zrezygnowany Soplica p\u00f3\u017aniej po\u015blubi\u0142 przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna Tadeusza. Niekochana przez m\u0119\u017ca, zmar\u0142a wkr\u00f3tce po porodzie. Tymczasem Jacek popad\u0142 w pija\u0144stwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przyby\u0142 pod zamek Horeszk\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 w\u00f3wczas atakowany przez Moskali. Widz\u0105c rado\u015b\u0107 Horeszki po odpartym ataku, Soplica","start_idx":204,"end_idx":220}
{"id":"mrc_6917","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 harry potter?","answer":"Harry James Potter urodzi\u0142 si\u0119 31 lipca 1980 roku","context":"Harry James Potter \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater serii ksi\u0105\u017cek i film\u00f3w fantastycznych \"Harry Potter\", syn Jamesa i Lily Potter\u00f3w. Jako pomys\u0142 Potter narodzi\u0142 si\u0119 w g\u0142owie autorki, J.K. Rowling, w pierwszej po\u0142owie lat 90. XX wieku. == Przesz\u0142o\u015b\u0107 == Harry James Potter urodzi\u0142 si\u0119 31 lipca 1980 roku jako syn Lily z domu Evans i Jamesa Pottera, w Dolinie Godryka. Jego ojcem chrzestnym sta\u0142 si\u0119 przyjaciel Jamesa z lat szkolnych, jeden z \u201eHuncwot\u00f3w\u201d, Syriusz Black. Pi\u0119tna\u015bcie miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej, w Halloween 1981 roku, Lord Voldemort zabi\u0142 ojca Harry'ego. Pr\u00f3bowa\u0142 oszcz\u0119dzi\u0107 jego matk\u0119, lecz zniecierpliwiony, tak\u017ce j\u0105 pozbawi\u0142 \u017cycia. Zrobi\u0142 to, poniewa\u017c dwa lata wcze\u015bniej Sybilla Trelawney wyg\u0142osi\u0142a przepowiedni\u0119 dotycz\u0105c\u0105 ko\u0144ca jego rz\u0105d\u00f3w terroru. Severus Snape zdo\u0142a\u0142 mu przekaza\u0107 tylko pierwsz\u0105","start_idx":254,"end_idx":303}
{"id":"mrc_6918","question":"co to prognozowanie?","answer":"naukowy spos\u00f3b wnioskowania s\u0142u\u017c\u0105cy przewidzeniu tego, w jaki spos\u00f3b b\u0119d\u0105 kszta\u0142towa\u0142y si\u0119 w przysz\u0142o\u015bci procesy lub zdarzenia.","context":"Prognozowanie (p\u00f3\u017ano\u0142ac. \"prognosis\", od starogr. \u03c0\u03c1\u03cc\u03b3\u03bd\u03c9\u03c3\u03b9\u03c2, nowogr. \u03c0\u03c1\u03cc\u03b3\u03bd\u03c9\u03c3\u03b7 \"pr\u014dgnosis\", od \u03c0\u03c1o\u03b3\u03b9\u03b3\u03bd\u03ce\u03c3\u03ba\u03b5\u03b9\u03bd \"progign\u014dskein\", \u201ewiedzie\u0107 wcze\u015bniej\u201d, od \"pro-\" \u201ewcze\u015bniej, przed\u201d i \"gign\u014dskein\", \u201edowiedzie\u0107 si\u0119\u201d) lub predykcja (\u0142ac. \"pr\u00e6dictus\", im. od \"pr\u00e6dicere\", \u201eprzepowiada\u0107\u201d, od \"pr\u00e6-\", \u201eprzed, wcze\u015bniej, pra-\u201d i \"dicere\", \u201em\u00f3wi\u0107\u201d) \u2013 naukowy spos\u00f3b wnioskowania s\u0142u\u017c\u0105cy przewidzeniu tego, w jaki spos\u00f3b b\u0119d\u0105 kszta\u0142towa\u0142y si\u0119 w przysz\u0142o\u015bci procesy lub zdarzenia. W trakcie procesu prognozowania formu\u0142uje si\u0119 s\u0105d na temat przysz\u0142ych stan\u00f3w zjawisk i zdarze\u0144 nazywany \"prognoz\u0105\". Na kszta\u0142towanie si\u0119 proces\u00f3w lub zjawisk maj\u0105 wp\u0142yw r\u00f3\u017cne czynniki, kt\u00f3re mo\u017cna podzieli\u0107 na: * czynniki zewn\u0119trzne (egzogeniczne), na kt\u00f3re nie ma si\u0119 wp\u0142ywu, a kt\u00f3re nale\u017cy uwzgl\u0119dni\u0107 w trakcie prognozowania jako pewne zewn\u0119trzne ograniczenia przebiegu zjawisk i proces\u00f3w gospodarczych, * czynniki wewn\u0119trzne (endogeniczne), kt\u00f3re mog\u0105 by\u0107 kszta\u0142towane","start_idx":338,"end_idx":465}
{"id":"mrc_6919","question":"jak d\u0142ugo \u017cyje mucha?","answer":"Pojedynczy osobnik \u017cyje ok. 4 tygodni","context":"enzymami \u015bliny. Z\u0142oto-czerwono-brunatne oczy zapewniaj\u0105 360\u00b0 pole widzenia. Narz\u0105dem oddechowym s\u0105 tchawki. Jest typowym synantropem. Mucha lata stosunkowo wolno, ok. 8 km/h, uderza skrzyd\u0142ami ok. 200 razy na sekund\u0119. Gatunek \"muchy domowej\" pojawi\u0142 si\u0119 ok. 200 milion\u00f3w lat temu. Pojedynczy osobnik \u017cyje ok. 4 tygodni, jednak w budynkach ludzkich mo\u017ce przezimowa\u0107 w stanie anabiozy. Nawet w tak sprzyjaj\u0105cych warunkach prze\u017cywa bardzo ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 populacji \u2013 jesieni\u0105 muchy s\u0105 dziesi\u0105tkowane przez grzybic\u0119. Doros\u0142e owady \u017cywi\u0105 si\u0119 substancjami p\u0142ynnymi, pokarmy twarde pobieraj\u0105 po rozpuszczeniu \u015blin\u0105 (wst\u0119pnym strawieniu). Dziewi\u0119ciodniowe owady osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105. Jaja (2,5 mm) sk\u0142adane s\u0105 do ka\u0142u, szczeg\u00f3lnie do \u015bwi\u0144skiego. Samica mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 jaja od 2 do 5 dni, jednorazowo ok. 100. W ci\u0105gu ca\u0142ego \u017cycia sk\u0142adaj\u0105 od 600 do","start_idx":281,"end_idx":318}
{"id":"mrc_6920","question":"w jakim mie\u015bcie znajduje si\u0119 siedziba mojangu producenta minecraft?","answer":"Sztokholmie","context":"Mojang Studios (wcze\u015bniej jako Mojang Specifications i Mojang AB) \u2013 szwedzki producent gier komputerowych z siedzib\u0105 w Sztokholmie, odpowiedzialny m.in. za stworzenie \"Minecrafta\". Sp\u00f3\u0142ka zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w 2009 przez Markusa Perssona i w 2016 roku zatrudnia\u0142a 70 pracownik\u00f3w. Mojang Studios zdoby\u0142 nagrod\u0119 March Mayhem 2011, rywalizuj\u0105c z takimi producentami gier komputerowych jak Valve Corporation czy BioWare. 15 wrze\u015bnia 2014 roku przedsi\u0119biorstwo zosta\u0142o zakupione przez Microsoft za 2,5 miliarda dolar\u00f3w. W maju 2020 producent zmieni\u0142 nazw\u0119 na Mojang Studios. == Wyprodukowane gry == == Pracownicy studia == * Daniel \u201eKappische\u201d Kaplan * Jakob \u201eJahKob\u201d Porser * Jens \u201ejeb_\u201d Bergensten * Markus \u201eJunkboy\u201d Toivonen * Tobias Mollstam * Daniel Frisk","start_idx":119,"end_idx":130}
{"id":"mrc_6921","question":"gdzie mie\u015bci\u0142 si\u0119 ob\u00f3z gross-rosen?","answer":"na obszarze administracyjnym pa\u0144stwa niemieckiego (III Rzeszy), nieopodal obecnej wsi Rogo\u017anica (nazwa powojenna) w dzisiejszej Polsce","context":"Konzentrationslager Gro\u00df-Rosen (uproszczona pisownia: \"Gross-Rosen\") \u2013 niemiecki nazistowski ob\u00f3z koncentracyjny, istniej\u0105cy w latach 1940\u20131945 na obszarze administracyjnym pa\u0144stwa niemieckiego (III Rzeszy), nieopodal obecnej wsi Rogo\u017anica (nazwa powojenna) w dzisiejszej Polsce, b\u0119d\u0105cy na czele ponad setki oboz\u00f3w pracy za\u0142o\u017conych na \u015al\u0105sku, na terenie Czech i Niemiec. == Historia obozu == === Stammlager === Gro\u00df-Rosen zosta\u0142 za\u0142o\u017cony latem 1940 roku na terenie jednego z maj\u0105tk\u00f3w rodziny barona Albrechta von Richthofena. Pierwszy transport wi\u0119\u017ani\u00f3w dotar\u0142 2 sierpnia 1940, liczy\u0142 sto os\u00f3b, w tym 98 Polak\u00f3w i 2 niemieckich kryminalist\u00f3w. Do 1 maja 1941 ob\u00f3z funkcjonowa\u0142 jako filia (AL GR) KL Sachsenhausen, nast\u0119pnie uzyska\u0142 status samodzielnego obozu koncentracyjnego (KL GR). Komendantami obozu Gro\u00df-Rosen byli: # Arthur R\u00f6dl (1940\u20131942) # Wilhelm Gideon (1942\u20131943) # Johannes","start_idx":144,"end_idx":278}
{"id":"mrc_6922","question":"gdzie le\u017cy twierdza modlin?","answer":"na Mazowszu u zbiegu Wis\u0142y, Narwi i Wkry oko\u0142o 30 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Warszawy.","context":"Twierdza Modlin (dawniej Nowogieorgiewsk) \u2013 umocnienia po\u0142o\u017cone na Mazowszu u zbiegu Wis\u0142y, Narwi i Wkry oko\u0142o 30 km na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od Warszawy. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z cytadeli po\u0142o\u017conej na prawym brzegu Narwi, umocnionych przedmo\u015bci: kazu\u0144skiego i nowodworskiego oraz z dw\u00f3ch \u0142a\u0144cuch\u00f3w fort\u00f3w. Jest jedn\u0105 z najwi\u0119kszych i najlepiej zachowanych twierdz w Polsce. Twierdza stanowi wielokrotnie rozbudowywane umocnienie i zawiera w sobie elementy fortyfikacji francuskiej, rosyjskiej i polskiej. Twierdza by\u0142a czterokrotnie broniona: w 1813, 1831, 1915 i 1939 roku. Ponadto w 1920 w oparciu o ni\u0105 toczy\u0142y si\u0119 walki polsko-bolszewickie. Obsadza\u0142y j\u0105 wojska polskie (Ksi\u0119stwa Warszawskiego, Kr\u00f3lestwa Polskiego, nast\u0119pnie Rzeczypospolitej), francuskie, saskie, wirtemberskie, rosyjskie i niemieckie (II i III Rzeszy). Nazwa \u201eModlin tw.\u201d okre\u015bla jedynie cywiln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107, tworz\u0105c\u0105 osiedle numer 6","start_idx":64,"end_idx":148}
{"id":"mrc_6923","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwo zaatakowali japo\u0144czycy w 1931?","answer":"Mand\u017curii","context":"pokona\u0107 lokalnych samozwa\u0144czych w\u0142adyk\u00f3w (by\u0142ych mandaryn\u00f3w dworu i genera\u0142\u00f3w armii cesarskiej, kt\u00f3rzy zagarn\u0119li w\u0142adz\u0119 na okre\u015blonych obszarach, gdzie sprawowali nieograniczone, autorytarne, rz\u0105dy) w po\u0142udniowych i \u015brodkowych Chinach, teraz przysz\u0142a kolej na p\u00f3\u0142nocn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 kraju. Japo\u0144czycy, by temu zapobiec, w 1931 roku wywo\u0142ali incydent mukde\u0144ski (grupa m\u0142odych oficer\u00f3w japo\u0144skich wysadzi\u0142a w powietrze cz\u0119\u015b\u0107 tor\u00f3w kolei mand\u017curskiej, a nast\u0119pnie oskar\u017cy\u0142a o t\u0119 akcj\u0119 Chi\u0144czyk\u00f3w). By\u0142 to pretekst do wkroczenia do Mand\u017curii, gdzie nie napotkali wi\u0119kszego oporu. Po opanowaniu Mand\u017curii Japo\u0144czycy przyst\u0105pili do tworzenia marionetkowego tworu \u2013 pa\u0144stwa Mand\u017cukuo \u2013 na kt\u00f3rego czele osadzili ostatniego cesarza z dynastii Qing, Puyi. W 1932 r. mia\u0142 miejsce tzw. \u201eincydent 28 stycznia\u201d: japo\u0144ska szpieg Yoshiko Kawashima (nazywana \u201eMat\u0105 Hari Dalekiego Wschodu\u201d) zorganizowa\u0142a pobicie pi\u0119ciu mnich\u00f3w japo\u0144skich","start_idx":520,"end_idx":529}
{"id":"mrc_6924","question":"jaki hormon wytwarza tarczyca?","answer":"Wytwarza hormony tr\u00f3jjodotyronin\u0119 (T3), tyroksyn\u0119 (T4) i kalcytonin\u0119","context":"Tarczyca, gruczo\u0142 tarczowy (\u0142ac. \"glandula thyroidea\") \u2013 nieparzysty gruczo\u0142 wydzielania wewn\u0119trznego wyst\u0119puj\u0105cy u kr\u0119gowc\u00f3w. Wytwarza hormony tr\u00f3jjodotyronin\u0119 (T3), tyroksyn\u0119 (T4) i kalcytonin\u0119, wp\u0142ywaj\u0105c na metabolizm i gospodark\u0119 wapniowo-fosforow\u0105 organizmu. == Tarczyca u psa domowego == U psa domowego gruczo\u0142 tarczowy sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch oddzielnych p\u0142at\u00f3w, rzadko po\u0142\u0105czonych ze sob\u0105 cie\u015bni\u0105 w\u0142\u00f3knist\u0105 () lub cie\u015bni\u0105 gruczo\u0142ow\u0105 (). P\u0142aty tarczycy le\u017c\u0105 na wysoko\u015bci od trzeciej do \u00f3smej chrz\u0105stki tchawicy, po jej bokach. Podzielone s\u0105 na p\u0142aciki, a te z kolei na p\u0119cherzyki o \u015brednicy od 20 do 900 \u00b5, zbudowane z kom\u00f3rek nab\u0142onkowych i przechowuj\u0105ce tyreoglobulin\u0119. W \u015bcianie p\u0119cherzyk\u00f3w lub pomi\u0119dzy nimi znajduj\u0105 si\u0119 kom\u00f3rki C, kt\u00f3re produkuj\u0105 kalcytonin\u0119. == Tarczyca u kawii domowej == U kawii domowej (potocznie nazywanej \u015bwink\u0105","start_idx":127,"end_idx":195}
{"id":"mrc_6925","question":"jakie by\u0142y przyczyny wypraw geograficznych?","answer":"Warunkiem wielkich odkry\u0107 geograficznych by\u0142a rozbudzona ciekawo\u015b\u0107, ch\u0119\u0107 podr\u00f3\u017cowania o na wp\u00f3\u0142 awanturniczym charakterze oraz wiedza geograficzna i warunki techniczne, kt\u00f3re umo\u017cliwia\u0142yby dalek\u0105 eksploracj\u0119 podr\u00f3\u017cnicz\u0105.","context":"teraz sta\u0142 si\u0119 oceaniczny. Dotychczasowe pot\u0119gi handlowe, takie jak miasta w\u0142oskie czy hanzeatyckie, zacz\u0119\u0142y traci\u0107 na znaczeniu, a zyskiwa\u0142y o\u015brodki takie jak Kadyks, Sewilla, Lizbona, Antwerpia. Wyprawy mia\u0142y tak\u017ce wp\u0142yw na przemiany umys\u0142owe zachodz\u0105ce w Europie. == T\u0142o historyczne == === \u015aredniowieczna geografia i nawigacja === Warunkiem wielkich odkry\u0107 geograficznych by\u0142a rozbudzona ciekawo\u015b\u0107, ch\u0119\u0107 podr\u00f3\u017cowania o na wp\u00f3\u0142 awanturniczym charakterze oraz wiedza geograficzna i warunki techniczne, kt\u00f3re umo\u017cliwia\u0142yby dalek\u0105 eksploracj\u0119 podr\u00f3\u017cnicz\u0105. Wszystkie te warunki zosta\u0142y spe\u0142nione wskutek kumulacji wiedzy i post\u0119pu technicznego w Europie p\u00f3\u017anego \u015bredniowiecza. Wiedza geograficzna Europy Zachodniej wczesnego \u015bredniowiecza nie wysz\u0142a poza osi\u0105gni\u0119cia Ptolemeusza i Strabona i, podobnie jak wiedza staro\u017cytna, mia\u0142a cz\u0119\u015bciowo charakter legendarny. Wskutek upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, a p\u00f3\u017aniej odizolowania Europy Zachodniej przez pa\u0144stwa muzu\u0142ma\u0144skie,","start_idx":334,"end_idx":554}
{"id":"mrc_6926","question":"gdzie jest pochowany prezydent gda\u0144ska?","answer":"Urna z prochami prezydenta zosta\u0142a z\u0142o\u017cona w poz\u0142acanej niszy w kaplicy \u015bw. Marcina w bazylice Mariackiej w Gda\u0144sku.","context":"oraz by\u0142y prezydent Wroc\u0142awia Rafa\u0142 Dutkiewicz. O godzinie 18:30 pod przewodnictwem metropolity gda\u0144skiego arcybiskupa S\u0142awoja Leszka G\u0142odzia odprawiona zosta\u0142a msza \u015bwi\u0119ta \u017ca\u0142obna w intencji zmar\u0142ego, po czym odby\u0142o si\u0119 trwaj\u0105ce do p\u00f3\u0142nocy czuwanie przy jego trumnie. Nast\u0119pnie cia\u0142o prezydenta Gda\u0144ska poddane zosta\u0142o kremacji. Urna z prochami prezydenta zosta\u0142a z\u0142o\u017cona w poz\u0142acanej niszy w kaplicy \u015bw. Marcina w bazylice Mariackiej w Gda\u0144sku. Z\u0142ota nisza powsta\u0142a w 1997 roku. Jest dzie\u0142em konceptualnym pt. \"niger et aurum\" autorstwa Erica Mayena, artysty mieszkaj\u0105cego i pracuj\u0105cego w Kolonii w Niemczech. Msza pogrzebowa odprawiona zosta\u0142a 19 stycznia o godz. 12:00 w bazylice Mariackiej w Gda\u0144sku. Przewodniczy\u0142 jej przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Polski arcybiskup Stanis\u0142aw G\u0105decki, a homili\u0119 wyg\u0142osi\u0142 arcybiskup S\u0142awoj Leszek G\u0142\u00f3d\u017a. W mi\u0119dzyreligijnej modlitwie powszechnej wzi\u0119li","start_idx":330,"end_idx":446}
{"id":"mrc_6927","question":"gdzie ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142o rzeka warta?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142a Warty znajduj\u0105 si\u0119 na Wy\u017cynie Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej w Kromo\u0142owie (w kaplicy \u015bw. Jana Nepomucena)","context":"Warta \u2013 trzecia pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci rzeka Polski, druga w pe\u0142ni w jej granicach; g\u0142\u00f3wny, prawy dop\u0142yw Odry. == Przebieg rzeki == === Odcinek g\u00f3rny === \u0179r\u00f3d\u0142a Warty znajduj\u0105 si\u0119 na Wy\u017cynie Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej w Kromo\u0142owie (w kaplicy \u015bw. Jana Nepomucena), dawnym mie\u015bcie, obecnie przy\u0142\u0105czonym do Zawiercia. P\u0142ynie tektonicznym Obni\u017ceniem G\u00f3rnej Warty wzd\u0142u\u017c kraw\u0119dzi Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. W Cz\u0119stochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotka\u0107 si\u0119 z Wy\u017cyn\u0105 Wielu\u0144sk\u0105 (miejsce styku z Wy\u017cyn\u0105 Cz\u0119stochowsk\u0105), prze\u0142amuj\u0105c si\u0119 przez ni\u0105 g\u0142\u0119bok\u0105 na 70 m dolin\u0105 \u2013 jest to Mirowski Prze\u0142om Warty. Pokonawszy go, \u0142agodnie skr\u0119ca na p\u00f3\u0142noc, a w okolicach Radomska na zach\u00f3d. Nast\u0119pnie ponownie prze\u0142amuje si\u0119 przez Wy\u017cyn\u0119 Wielu\u0144sk\u0105 poprzez Dzia\u0142oszy\u0144ski Prze\u0142om Warty, by nieco dalej prze\u0142ama\u0107 si\u0119 przez","start_idx":153,"end_idx":260}
{"id":"mrc_6928","question":"z czego zbudowane jest poroze?","answer":"Poro\u017ce jeleniowatych to wyrostki ko\u015bci czo\u0142owych zbudowane z tkanki kostnej i zupe\u0142nie pozbawione substancji rogowej.","context":"Poro\u017ce (rosochy, wieniec, tyki) \u2013 twardy, kostny tw\u00f3r wyrastaj\u0105cy z ko\u015bci czo\u0142owej mo\u017cd\u017ceni na g\u0142owie samc\u00f3w jeleniowatych. Wyj\u0105tkiem jest renifer, u kt\u00f3rego poro\u017ce wyrasta r\u00f3wnie\u017c u samic oraz jelonek b\u0142otny, u kt\u00f3rego poro\u017ce nie wyst\u0119puje. Poro\u017ce zrzucane i nak\u0142adane jest corocznie. Stanowi ono or\u0119\u017c niezb\u0119dny bykowi do obrony i w walce o samice podczas god\u00f3w. Jest trofeum my\u015bliwskim i cenionym surowcem w zdobnictwie i meblarstwie. Poro\u017ce jeleniowatych to wyrostki ko\u015bci czo\u0142owych zbudowane z tkanki kostnej i zupe\u0142nie pozbawione substancji rogowej. Poro\u017ce sk\u0142ada si\u0119 z pnia i odchodz\u0105cych od niego odrostk\u00f3w. Co roku poro\u017ce jest zrzucane i odrasta ponownie (jest to proces regeneracji). Tylko dolna cz\u0119\u015b\u0107 poro\u017ca, w postaci guz\u00f3w na czaszce (mo\u017cd\u017cenie) stale pokryta jest sk\u00f3r\u0105 i nie ulega periodycznemu","start_idx":437,"end_idx":554}
{"id":"mrc_6929","question":"sk\u0105d wywodzi si\u0119 muzyka reggae?","answer":"styl we wsp\u00f3\u0142czesnej muzyce rozrywkowej, powsta\u0142y pod koniec lat 60. XX wieku w Kingston na Jamajce.","context":"Reggae \u2013 styl we wsp\u00f3\u0142czesnej muzyce rozrywkowej, powsta\u0142y pod koniec lat 60. XX wieku w Kingston na Jamajce. Stanowi najbardziej charakterystyczny gatunek muzyki jamajskiej. \u015awiatowy rozg\u0142os zyska\u0142o w latach 70. dzi\u0119ki tw\u00f3rczo\u015bci Boba Marleya, cho\u0107 wbrew powszechnej opinii nie by\u0142 on jedynym prekursorem gatunku. Ukszta\u0142towa\u0142o si\u0119 w wyniku stopniowej ewolucji (polegaj\u0105cej m.in. na spowolnieniu tempa) muzyki ska, poprzez przej\u015bciowy styl rocksteady. Charakterystyczny dla reggae schemat rytmiczny, \u0142\u0105cz\u0105cy wyrazist\u0105 lini\u0119 basu i beat perkusyjny, okre\u015bla si\u0119 mianem riddimu. Reggae jest szczeg\u00f3lnie popularne w \u015brodowisku ruchu Rastafari. == Etymologia == Istnieje co najmniej kilka hipotez co do pochodzenia nazwy gatunku. Po raz pierwszy s\u0142owo \u201ereggae\u201d odnotowa\u0142 wydany przez Cambridge University Press w roku 1967 \"Dictionary of Jamaican English\", podaj\u0105c je jako alternatywn\u0105","start_idx":9,"end_idx":109}
{"id":"mrc_6930","question":"w jakich j\u0119zykach napisano pismo \u015bwi\u0119te?","answer":"e w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":131,"end_idx":209}
{"id":"mrc_6931","question":"w jakim mie\u015bcie urodzi\u0142 si\u0119 franciszek pieczka?","answer":"Godowie","context":"Franciszek Maksymilian Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 w Godowie, zm. 23 wrze\u015bnia 2022 w Warszawie) \u2013 polski aktor filmowy i teatralny. Kawaler Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. Odtw\u00f3rca roli Gustlika w serialu \"Czterej pancerni i pies\" (1966\u20131970). Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z Krzysztofem Kie\u015blowskim, Wojciechem Jerzym Hasem, Andrzejem Wajd\u0105, Jerzym Kawalerowiczem, Janem Jakubem Kolskim czy Kazimierzem Kutzem. Wyst\u0119powa\u0142 m.in. w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Zygmunta Huebnera. Jako aktor dubbingowy u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu postaciom z film\u00f3w animowanych i aktorskich, w tym Mateuszowi Cuthbertowi w \"Ani z Zielonego Wzg\u00f3rza\" (1979) i \u015awi\u0119temu Miko\u0142ajowi w \"Opowie\u015bciach z Narnii: Lwie, Czarownicy i starej szafie\" (2005). == \u017byciorys == === Wczesne lata === Urodzi\u0142 si\u0119 i wychowywa\u0142 w Godowie, wsi po\u0142o\u017conej w powiecie wodzis\u0142awskim na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku jako najm\u0142odszy","start_idx":55,"end_idx":62}
{"id":"mrc_6932","question":"co powsta\u0142o w wyniku prywatyzacji deutsche bundespost?","answer":"Deutsche Post","context":"Deutsche Post AG (z niem. \"Poczta Niemiecka\"), dzia\u0142aj\u0105ca pod handlow\u0105 nazw\u0105 \"Deutsche Post DHL\" \u2013 najwi\u0119kszy na \u015bwiecie koncern logistyczny, zajmuj\u0105cy od lat wysok\u0105 lokat\u0119 na li\u015bcie Fortune 500. Jej siedzib\u0105 jest Bonn. Przedsi\u0119biorstwo funkcjonuje w ponad 220 pa\u0144stwach, zatrudniaj\u0105c prawie 440 tysi\u0119cy pracownik\u00f3w. Jego obroty w 2009 roku si\u0119gn\u0119\u0142y 46,2 mld EUR. Deutsche Post wywodzi si\u0119 od niemieckiej poczty pa\u0144stwowej \u2013 Deutsche Bundespost, kt\u00f3ra zosta\u0142a sprywatyzowana w 1995 roku. Obecnie 35,5% udzia\u0142\u00f3w nale\u017cy do pa\u0144stwowego banku KfW, pozosta\u0142e 64,5% znajduje si\u0119 na wolnym rynku \u2013 wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich (56,5% ca\u0142o\u015bci) nale\u017cy do inwestor\u00f3w instytucjonalnych, a 8% \u2013 prywatnych. Od czasu prywatyzacji, przedsi\u0119biorstwo rozwija si\u0119 g\u0142\u00f3wnie przez przejmowanie innych przedsi\u0119biorstw. Deutsche Post jest notowana na Frankfurckiej Gie\u0142dzie Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w","start_idx":0,"end_idx":13}
{"id":"mrc_6933","question":"w jakim mie\u015bcie jest energylandia?","answer":"Zatorze","context":"Energylandia \u2013 tematyczny park rozrywki po\u0142o\u017cony w Zatorze w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Najwi\u0119kszy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sze\u015b\u0107 stref tematycznych znajduje si\u0119 ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki g\u00f3rskie, liczne karuzele i urz\u0105dzenia ekstremalne, a tak\u017ce restauracje, bary, sklepy z pami\u0105tkami oraz sceny, na kt\u00f3rych prezentowane s\u0105 kr\u00f3tkie widowiska. Od 2016 w sk\u0142ad parku wchodzi park wodny \"Energylandia Water Park\". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon \u2013 pierwsz\u0105 polsk\u0105 odwr\u00f3con\u0105 kolejk\u0119 g\u00f3rsk\u0105 z poci\u0105gami poruszaj\u0105cymi si\u0119 pod torem zamiast ponad nim. Kolejk\u0119 zbudowa\u0142a firma Vekoma. We wrze\u015bniu 2015 roku otwarto drugi odwr\u00f3cony rollercoaster pod nazw\u0105 Mayan, o","start_idx":51,"end_idx":58}
{"id":"mrc_6934","question":"jak wygl\u0105da t\u0119cza?","answer":"T\u0119cza \u2013 zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), wyst\u0119puj\u0105ce w postaci charakterystycznego wielobarwnego \u0142uku powstaj\u0105cego w wyniku rozszczepienia \u015bwiat\u0142a widzialnego, zwykle promieniowania s\u0142onecznego, za\u0142amuj\u0105cego si\u0119 i odbijaj\u0105cego wewn\u0105trz licznych kropli wody (np. deszczu i mg\u0142y) maj\u0105cych kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego.","context":"T\u0119cza \u2013 zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), wyst\u0119puj\u0105ce w postaci charakterystycznego wielobarwnego \u0142uku powstaj\u0105cego w wyniku rozszczepienia \u015bwiat\u0142a widzialnego, zwykle promieniowania s\u0142onecznego, za\u0142amuj\u0105cego si\u0119 i odbijaj\u0105cego wewn\u0105trz licznych kropli wody (np. deszczu i mg\u0142y) maj\u0105cych kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego. Rozszczepienie \u015bwiat\u0142a jest wynikiem zjawiska dyspersji, powoduj\u0105cego r\u00f3\u017cnice w k\u0105cie za\u0142amania \u015bwiat\u0142a o r\u00f3\u017cnej d\u0142ugo\u015bci fali przy przej\u015bciu z powietrza do wody i z wody do powietrza. \u015awiat\u0142o widzialne jest postrzegaln\u0105 wzrokiem cz\u0119\u015bci\u0105 widma promieniowania elektromagnetycznego i w zale\u017cno\u015bci od d\u0142ugo\u015bci fali postrzegane jest w r\u00f3\u017cnych barwach. Kiedy \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza \u015bwiat\u0142o bia\u0142e (mieszanin\u0119 fal o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach) na sk\u0142adowe o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach fal (r\u00f3\u017cnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy \u0142uk. Pomimo faktu, \u017ce w","start_idx":0,"end_idx":334}
{"id":"mrc_6935","question":"od kiedy istnieje unia europejska?","answer":"Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku","context":"Unia Europejska, UE (ang. \"European Union\", EU) \u2013 gospodarczo-polityczny zwi\u0105zek 27 demokratycznych pa\u0144stw europejskich. Unia powsta\u0142a 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht \u2013 jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i spo\u0142ecznej. Korzenie wsp\u00f3\u0142czesnej integracji europejskiej si\u0119gaj\u0105 okresu powojennego i ogranicza\u0142y si\u0119 do 6 pa\u0144stw zachodnioeuropejskich. Pa\u0144stwa te tworzy\u0142y wiele form i mechanizm\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy, powo\u0142ywa\u0142y organizacje, instytucje i organy, kt\u00f3rych celem by\u0142o wzmocnienie jedno\u015bci mi\u0119dzy nimi. W 1993 nadrz\u0119dn\u0105 wobec wszystkich poprzednich organizacji zosta\u0142a Unia Europejska, sama otrzymuj\u0105c nieznan\u0105 wcze\u015bniej hybrydow\u0105 formu\u0142\u0119 \"sui generis\". Unia Europejska jako organizacja mi\u0119dzynarodowa (w mi\u0119dzynarodowoprawnym tego s\u0142owa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. R\u00f3wnocze\u015bnie zast\u0105pi\u0142a ona kilka form wsp\u00f3\u0142pracy, w tym m.in. Wsp\u00f3lnot\u0119 Europejsk\u0105. Proces integracji wykracza","start_idx":121,"end_idx":156}
{"id":"mrc_6936","question":"jakie organizmy przeprowadzaj\u0105 fermentacj\u0119?","answer":"mikroorganizmy","context":"Fermentacja \u2013 enzymatyczny proces przemian zwi\u0105zk\u00f3w organicznych prowadzony przez mikroorganizmy, zachodz\u0105cy w warunkach beztlenowych, kt\u00f3rego efektem jest uzyskanie energii, najcz\u0119\u015bciej pod postaci\u0105 ATP. Proces umo\u017cliwia uzyskanie energii u\u017cytecznej metabolicznie organizmom stale lub okresowo \u017cyj\u0105cym w warunkach beztlenowych. Do najwa\u017cniejszych rodzaj\u00f3w fermentacji nale\u017c\u0105: * fermentacja alkoholowa; * fermentacja cytrynowa; * fermentacja mas\u0142owa; * fermentacja mlekowa; * fermentacja mannitowa (zwana te\u017c \"\u015bluzow\u0105\" lub \"gumow\u0105\"); * fermentacja metanowa; * fermentacja propionowa. Nauka badaj\u0105ca procesy fermentacji to zymologia. W biotechnologii okre\u015blenie \u201efermentacja\u201d jest szersze i dotyczy tak\u017ce niekt\u00f3rych proces\u00f3w tlenowych, jak np. fermentacja octowa.","start_idx":82,"end_idx":96}
{"id":"mrc_6937","question":"kt\u00f3ry filozof by\u0142 autorem doktryny dw\u00f3ch \u015bwiat\u00f3w?","answer":"Platona","context":"i jako takie s\u0105 niestosowne dla ka\u017cdego odbiorcy). Konsekwencj\u0105 tego rozd\u017awi\u0119ku s\u0105 dezinterpretacje doktryny Platona, traktuj\u0105ce jego nauk\u0119 jako doktryn\u0119 dw\u00f3ch \u015bwiat\u00f3w, postuluj\u0105c\u0105 idealny, prawdziwy \u015bwiat, przeciwstawiony zmys\u0142owo dost\u0119pnemu \u015bwiatu pozoru; nie zrozumie tego jednak kto\u015b, kto nie potrafi \u201ezrozumie\u0107 stwierdze\u0144 metafizycznych lub mistycznych\u201d. Jak to uj\u0105\u0142 Nietzsche, \u201ePlaton jest w gruncie rzeczy panteist\u0105 w przebraniu dualisty\u201d. Hans Kelsen dowodzi, \u017ce: \u201ewszystkie techniki ukrywania cechuj\u0105ce dialogi, ezoteryka i stopniowe ujawnianie by\u0142y szczeg\u00f3lnie subtelnym sposobem wywierania wp\u0142ywu na m\u0142odych m\u0119\u017cczyzn, kt\u00f3rzy poci\u0105gali seksualnie Platona; erotyzm ma bowiem r\u00f3wnie\u017c co\u015b wsp\u00f3lnego z ukrywaniem i ujawnianiem\u201d. Wedle cz\u0119\u015bci tradycji badawczej to, co Platon zawar\u0142 w swoich dialogach, stanowi jedynie wst\u0119p do w\u0142a\u015bciwej, tajnej nauki (niepisana, przekazywana ustnie nauka). W nauce nowo\u017cytnej sp\u00f3r o","start_idx":109,"end_idx":116}
{"id":"mrc_6938","question":"ile procent ludzi ma rude w\u0142osy?","answer":"1-2%","context":"\u015bwiecie rude w\u0142osy wyst\u0119puj\u0105 u 1-2% populacji. Najwi\u0119cej w Udmurcji oraz Szkocji i Irlandii, gdzie 46% tamtejszej populacji posiada gen odpowiedzialny za powstawanie rudych w\u0142os\u00f3w, a 14% z nich posiada rude w\u0142osy. Istnieje kilka hipotez t\u0142umacz\u0105cych, sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142y rude w\u0142osy. Jedni uwa\u017caj\u0105, \u017ce ich po\u0142\u0105czenie z jasn\u0105 sk\u00f3r\u0105 daje przewag\u0119 w okolicach, gdzie nie ma zbyt wiele \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego, poniewa\u017c im mniej melaniny, tym wi\u0119ksza produkcja witaminy D w odpowiedzi na promienie s\u0142oneczne. Inni przypuszczaj\u0105, \u017ce w rozpowszechnianiu si\u0119 rudych w\u0142os\u00f3w odegra\u0142 rol\u0119 dob\u00f3r p\u0142ciowy, jeszcze inni uwa\u017caj\u0105, \u017ce mniejsza ilo\u015b\u0107 s\u0142o\u0144ca na p\u00f3\u0142nocy powoduje brak selekcji na chroni\u0105c\u0105 przed nim ciemn\u0105 sk\u00f3r\u0119, wi\u0119c nieszkodliwa jasna karnacja i zwi\u0105zane z ni\u0105 rude w\u0142osy mog\u0105 si\u0119 rozprzestrzenia\u0107 w wyniku dryfu","start_idx":31,"end_idx":35}
{"id":"mrc_6939","question":"kto stworzy\u0142 pierwsz\u0105 bombe atomow\u0105?","answer":"J. Robert Oppenheimer","context":"J. Robert Oppenheimer (ur. 22 kwietnia 1904 w Nowym Jorku, zm. 18 lutego 1967 w Princeton) \u2013 ameryka\u0144ski fizyk, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, dyrektor naukowy Projektu Manhattan \u2013 trwaj\u0105cego w czasie II wojny \u015bwiatowej przedsi\u0119wzi\u0119cia maj\u0105cego na celu opracowanie pierwszej broni atomowej. Z tego powodu jest nazywany \"ojcem bomby atomowej\". Po wojnie Oppenheimer by\u0142 g\u0142\u00f3wnym doradc\u0105 nowo utworzonej Komisji Energii Atomowej i u\u017cywa\u0142 swojej pozycji do walki na rzecz mi\u0119dzynarodowej kontroli energii atomowej oraz zapobiegania wy\u015bcigowi zbroje\u0144 atomowych z ZSRR. Z powodu swoich pogl\u0105d\u00f3w w tej sprawie, a tak\u017ce przedwojennych silnych powi\u0105za\u0144 z ruchem komunistycznym, zosta\u0142 pozbawiony dost\u0119pu do tajnych dokument\u00f3w pa\u0144stwowych w trakcie publicznego, politycznego procesu w 1954 roku. Po tym wydarzeniu kontynuowa\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 pisz\u0105c i","start_idx":0,"end_idx":21}
{"id":"mrc_6940","question":"kt\u00f3ry tor by\u0142 pierwszym w formule 1?","answer":"Pierwsze Grand Prix Mistrzostw \u015awiata Formu\u0142y 1 odby\u0142o si\u0119 w 1950 roku na brytyjskim Silverstone Circuit.","context":"Sezon mistrzostw \u015bwiata Formu\u0142y 1 sk\u0142ada si\u0119 z serii Grand Prix, kt\u00f3re odbywaj\u0105 si\u0119 na przeznaczonych do tego celu torach wy\u015bcigowych, a czasem na zamkni\u0119tych ulicach miast. Wyniki wszystkich wy\u015bcig\u00f3w w danym sezonie pozwalaj\u0105 wy\u0142oni\u0107 mistrza w dw\u00f3ch kategoriach \u2013 w\u015br\u00f3d kierowc\u00f3w i konstruktor\u00f3w. Pierwsze Grand Prix Mistrzostw \u015awiata Formu\u0142y 1 odby\u0142o si\u0119 w 1950 roku na brytyjskim Silverstone Circuit. Zwyci\u0119zc\u0105 zosta\u0142 Giuseppe \u201eNino\u201d Farina, startuj\u0105cy w Alfie Romeo. W pocz\u0105tkowych latach wy\u015bcigi rozgrywane by\u0142y g\u0142\u00f3wnie na torach europejskich, jednak Formu\u0142a 1 sta\u0142a si\u0119 seri\u0105 o zasi\u0119gu globalnym. Z 19 tor\u00f3w u\u017cywanych w sezonie 2014, 6 to obiekty powsta\u0142e w XXI wieku, a wszystkie z nich (z wyj\u0105tkiem Sochi Autodrom) znajduj\u0105 si\u0119 poza Europ\u0105. Torem, na kt\u00f3rym zorganizowano najwi\u0119cej wy\u015bcig\u00f3w","start_idx":298,"end_idx":403}
{"id":"mrc_6941","question":"kogo pochowa\u0142a antygona?","answer":"pochowa\u0142a zw\u0142oki Polinika.","context":"umowie Eteokles po roku rz\u0105d\u00f3w nie przekaza\u0142 tronu bratu. Polinik sprowadzi\u0142 obce wojska, aby odzyska\u0107 tron. Mi\u0119dzy bra\u0107mi rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 walka o w\u0142adz\u0119, w kt\u00f3rej obaj zgin\u0119li. W\u0142adc\u0105 zosta\u0142 ich wuj Kreon. Kreon uzna\u0142 Polinika za zdrajc\u0119 i wyda\u0142 zakaz grzebania jego zw\u0142ok. Eteoklesowi za\u015b zosta\u0142 wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawi\u0142a si\u0119 rozkazowi Kreona i pochowa\u0142a zw\u0142oki Polinika. Spowodowa\u0142o to ci\u0105g tragicznych wydarze\u0144: Antygona zostaje skazana na \u015bmier\u0107 przez apodyktycznego w\u0142adc\u0119 Teb. Na wie\u015b\u0107 o tym jego syn Hajmon, kt\u00f3ry jest narzeczonym Antygony, i \u017cona Kreona, Eurydyka, pope\u0142niaj\u0105 samob\u00f3jstwo. Kreon, cho\u0107 w\u0142adca, traci najbli\u017cszych i zostaje sam z poczuciem winy. Staje si\u0119 to dla niego najwi\u0119ksz\u0105 kar\u0105. Przeciwstawieniem Antygony \u2013 symbolu buntu, \u015bmia\u0142o\u015bci i odwagi \u2013","start_idx":405,"end_idx":431}
{"id":"mrc_6942","question":"kto jest fa\u0142szywym prorokiem?","answer":"fa\u0142szywym prorokiem jest ten, kto przepowiada rzeczy przysz\u0142e, ale nie w imieniu Jahwe, oraz ten, kto przepowiada rzeczy przysz\u0142e rzekomo w imieniu Jahwe, ale proroctwa te si\u0119 nie spe\u0142ni\u0142y.","context":"fa\u0142szywym prorokiem jest ten, kto przepowiada rzeczy przysz\u0142e, ale nie w imieniu Jahwe, oraz ten, kto przepowiada rzeczy przysz\u0142e rzekomo w imieniu Jahwe, ale proroctwa te si\u0119 nie spe\u0142ni\u0142y. === W NT === W Nowym Testamencie pogl\u0105dy na fa\u0142szywych prorok\u00f3w s\u0105 podobne jak w Starym. W Mt 7,15-23 Jezus podczas kazania na g\u00f3rze m\u00f3wi: Jezus w mowie proroczej m\u00f3wi, \u017ce na \"ko\u0144cu czas\u00f3w\" pojawi\u0105 si\u0119 fa\u0142szywi prorocy, potrafi\u0105cy czyni\u0107 nadnaturalne znaki. Wed\u0142ug Mt 24,10-13;24: W Ewangelii \u0141ukasza Jezus wspomina o tym, i\u017c fa\u0142szywi prorocy byli powszechnie chwaleni przez innych ludzi (\u0141k 6,26): W Dz 13,6-12 czytamy, \u017ce Szawe\u0142 i Barnaba spotkali na Cyprze fa\u0142szywego proroka imieniem Elimas Bar-Jezus, kt\u00f3ry za swoje prorokowanie zosta\u0142 ukarany: 2 List \u015bwi\u0119tego Piotra (2 P","start_idx":0,"end_idx":189}
{"id":"mrc_6943","question":"kiedy trwa\u0142 romantyzm?","answer":"trwaj\u0105cej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku.","context":"Romantyzm (z fr. \"romantisme\", od \"roman\" \u2013 powie\u015b\u0107, opowie\u015b\u0107) \u2013 szeroki nurt w kulturze, kt\u00f3ry da\u0142 nazw\u0119 epoce w historii sztuki i historii literatury trwaj\u0105cej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm rozwin\u0105\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo w Europie i wyra\u017ca\u0142 si\u0119 w r\u00f3\u017cnych obszarach kultury, m.in. poezji, malarstwie i muzyce. Powsta\u0142 jako reakcja na zmiany spo\u0142eczne i polityczne wywo\u0142ane rewolucj\u0105 przemys\u0142ow\u0105 i rewolucj\u0105 francusk\u0105 z 1789 roku. By\u0142 form\u0105 buntu przeciwko ustalonym regu\u0142om spo\u0142ecznym, kt\u00f3re rz\u0105dzi\u0142y spo\u0142ecze\u0144stwami epoki O\u015bwiecenia \u2013 przeciw sztywnym zasadom \u017cycia arystokracji i mieszcza\u0144stwa, ustalonym regu\u0142om \u017cycia politycznego oraz przeciw naukowemu podej\u015bciu do natury i cz\u0142owieka. Naczelne has\u0142o Rewolucji Francuskiej \u2013 \u201ewolno\u015b\u0107, r\u00f3wno\u015b\u0107, braterstwo\u201d sta\u0142o si\u0119 drogowskazem dla nowego kierunku my\u015blenia, kt\u00f3ry zakwestionowa\u0142 podstawy","start_idx":152,"end_idx":206}
{"id":"mrc_6944","question":"kto zarz\u0105dza wybory prezydenta rp?","answer":"co 5 lat na zarz\u0105dzenie marsza\u0142ka Sejmu","context":"Wybory prezydenckie \u2013 wybory, w kt\u00f3rych wybiera si\u0119 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Odbywaj\u0105 si\u0119 one co 5 lat na zarz\u0105dzenie marsza\u0142ka Sejmu, chyba \u017ce z jakiego\u015b powodu (g\u0142\u00f3wnie z powodu \u015bmierci lub rezygnacji z urz\u0119du prezydenta) kadencja prezydenta zako\u0144czy si\u0119 szybciej. Ta sama osoba mo\u017ce sprawowa\u0107 urz\u0105d prezydenta jedynie przez dwie kadencje. Bierne prawo wyborcze przys\u0142uguje wszystkim obywatelom Polski, kt\u00f3rzy uko\u0144czyli 35 lat, nie s\u0105 pozbawieni praw wyborczych do Sejmu i zbior\u0105 przynajmniej 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w os\u00f3b popieraj\u0105cych ich kandydatur\u0119. Czynne prawo wyborcze posiadaj\u0105 wszyscy pe\u0142noletni obywatele Polski, r\u00f3wnie\u017c ci zamieszkali na sta\u0142e za granic\u0105 (od 2000 roku mog\u0105 g\u0142osowa\u0107 r\u00f3wnie\u017c w drugiej turze). == Procedura == Prezydentem zostaje ten kandydat, kt\u00f3ry otrzyma ponad po\u0142ow\u0119 wszystkich wa\u017cnie oddanych g\u0142os\u00f3w. Frekwencja wyborcza","start_idx":107,"end_idx":146}
{"id":"mrc_6945","question":"jakie tytu\u0142y po studiach?","answer":"tytu\u0142y uzyskiwane po studiach pierwszego stopnia: *** tytu\u0142y licencjata **** licencjat **** licencjat piel\u0119gniarstwa **** licencjat po\u0142o\u017cnictwa *** tytu\u0142y in\u017cyniera: **** in\u017cynier **** in\u017cynier architekt **** in\u017cynier po\u017carnictwa ** tytu\u0142y uzyskiwane po studiach drugiego stopnia lub po jednolitych studiach magisterskich: *** tytu\u0142y magistra: **** magister **** magister farmacji **** magister piel\u0119gniarstwa **** magister po\u0142o\u017cnictwa **** magister sztuki *** tytu\u0142y magistra in\u017cyniera: **** magister in\u017cynier **** magister","context":"okre\u015blone ich nazwy i hierarchie, podczas gdy w innych nie ma takich system\u00f3w. Do najcz\u0119\u015bciej spotykanych tytu\u0142\u00f3w zawodowych nale\u017c\u0105: * Tytu\u0142y zawodowe uzyskiwane w szko\u0142ach i plac\u00f3wkach o\u015bwiaty: ** robotnik wykwalifikowany ** technik * Tytu\u0142y zawodowe uzyskiwane w szko\u0142ach wy\u017cszych: ** tytu\u0142y uzyskiwanie po kszta\u0142ceniu specjalistycznym: *** dyplomowany specjalista *** dyplomowany specjalista technolog ** tytu\u0142y uzyskiwane po studiach pierwszego stopnia: *** tytu\u0142y licencjata **** licencjat **** licencjat piel\u0119gniarstwa **** licencjat po\u0142o\u017cnictwa *** tytu\u0142y in\u017cyniera: **** in\u017cynier **** in\u017cynier architekt **** in\u017cynier po\u017carnictwa ** tytu\u0142y uzyskiwane po studiach drugiego stopnia lub po jednolitych studiach magisterskich: *** tytu\u0142y magistra: **** magister **** magister farmacji **** magister piel\u0119gniarstwa **** magister po\u0142o\u017cnictwa **** magister sztuki *** tytu\u0142y magistra in\u017cyniera: **** magister in\u017cynier **** magister","start_idx":408,"end_idx":932}
{"id":"mrc_6946","question":"ile pi\u0119ter ma sky tower?","answer":"51-kondygnacyjna","context":"Sky Tower \u2013 budynek we Wroc\u0142awiu, stanowi\u0105cy wraz z dwoma innymi kompleks mieszkalny, biurowy, handlowo-us\u0142ugowy i rekreacyjny. Znajduje si\u0119 na osiedlu Po\u0142udnie, w miejscu rozebranego Poltegoru (mi\u0119dzy ul. Powsta\u0144c\u00f3w \u015al\u0105skich, Wielk\u0105, Gwia\u017adzist\u0105, Szcz\u0119\u015bliw\u0105). == Konstrukcja == Kompleks sk\u0142ada si\u0119 z 3 budynk\u00f3w: * budynek B1 \u2013 czterokondygnacyjny (\u20131, 0, 1, 2) podest, w kt\u00f3rym znajduj\u0105 si\u0119 m.in. galeria handlowa, kr\u0119gielnia. * budynek B2 \u2013 51-kondygnacyjna wie\u017ca, w kt\u00f3rej na pi\u0119trach od 28. do 48. znajduj\u0105 si\u0119 184 apartamenty, a ni\u017csze poziomy stanowi\u0105 przestrze\u0144 biurow\u0105. Na dachu wie\u017cy znajduje si\u0119 klatka meteorologiczna oraz taras widokowy. Na przedostatnim, czyli 49. pi\u0119trze znajduje si\u0119 oszklony punkt widokowy, od 3 stycznia 2014 roku publicznie dost\u0119pny. Jest to najwy\u017cej po\u0142o\u017cony punkt widokowy na budowli w","start_idx":443,"end_idx":459}
{"id":"mrc_6947","question":"jakie s\u0105 regu\u0142y kolejno\u015bci wykonywania dzia\u0142a\u0144?","answer":"Og\u00f3ln\u0105 wytyczn\u0105 jest to, \u017ce gdy nie ma nawias\u00f3w lub wewn\u0105trz nawias\u00f3w, w kt\u00f3rych nie ma ju\u017c innych nawias\u00f3w, to dzia\u0142ania wykonuje si\u0119 w kolejno\u015bci: # pot\u0119gowanie wraz z pierwiastkowaniem, # mno\u017cenie wraz z dzieleniem, # dodawanie wraz z odejmowaniem.","context":"Kolejno\u015b\u0107 wykonywania dzia\u0142a\u0144 (w terminologii uniwersyteckiej: regu\u0142y opuszczania nawias\u00f3w w celu skracania zapisu) \u2013 zbi\u00f3r zasad okre\u015blaj\u0105cych, kt\u00f3re dzia\u0142ania maj\u0105 by\u0107 wykonane jako pierwsze w celu okre\u015blenia warto\u015bci danego wyra\u017cenia arytmetycznego. W teoretycznych rozwa\u017caniach u\u017cywa si\u0119 okre\u015blenia: regu\u0142y syntaktyczne, jako \u017ce dotycz\u0105 formalnych regu\u0142 przekszta\u0142cania wyra\u017ce\u0144 zbudowanych ze znak\u00f3w. == Dzia\u0142ania w wyra\u017ceniach bez nawias\u00f3w == === Priorytet dzia\u0142a\u0144 === Og\u00f3ln\u0105 wytyczn\u0105 jest to, \u017ce gdy nie ma nawias\u00f3w lub wewn\u0105trz nawias\u00f3w, w kt\u00f3rych nie ma ju\u017c innych nawias\u00f3w, to dzia\u0142ania wykonuje si\u0119 w kolejno\u015bci: # pot\u0119gowanie wraz z pierwiastkowaniem, # mno\u017cenie wraz z dzieleniem, # dodawanie wraz z odejmowaniem. Taka uproszczona zasada wymaga jednak odpowiedniej interpretacji, r\u00f3\u017cnych uzupe\u0142nie\u0144 i uwzgl\u0119dniania wyj\u0105tk\u00f3w. Pot\u0119gowanie wykonuje si\u0119 przed mno\u017ceniem, dzieleniem, dodawaniem i","start_idx":474,"end_idx":725}
{"id":"mrc_6948","question":"kiedy otwarto metro w warszawie?","answer":"Pierwszy odcinek linii M1, \u0142\u0105cz\u0105cej centrum Warszawy z jej p\u00f3\u0142nocnymi i po\u0142udniowymi dzielnicami, otwarto w 1995 roku.","context":"Metro w Warszawie \u2013 jedyny w Polsce system kolei podziemnej, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch linii: M1 i M2. Pierwszy odcinek linii M1, \u0142\u0105cz\u0105cej centrum Warszawy z jej p\u00f3\u0142nocnymi i po\u0142udniowymi dzielnicami, otwarto w 1995 roku. Pe\u0142n\u0105 projektowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 linia osi\u0105gn\u0119\u0142a dopiero w roku 2008. Budow\u0119 linii M2, \u0142\u0105cz\u0105cej lewo- i prawobrze\u017cn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 stolicy, rozpocz\u0119to w 2010 roku, a pierwszy jej odcinek oddano do u\u017cytku w 2015 roku. Systemem kolei podziemnej w Warszawie zarz\u0105dza sp\u00f3\u0142ka miejska, Metro Warszawskie. Przedsi\u0119biorstwo na przestrzeni lat zdoby\u0142o szereg wyr\u00f3\u017cnie\u0144 mi\u0119dzynarodowych, m.in. nagrody g\u0142\u00f3wne w kategoriach \"Najlepszy program utrzymania\" i \"Nagroda specjalna za zaanga\u017cowanie na rzecz ochrony \u015brodowiska\" w mi\u0119dzynarodowym konkursie \"Metro Awards 2009\" oraz nagroda g\u0142\u00f3wna w kategorii \"Najlepiej udoskonalane metro\" w mi\u0119dzynarodowym konkursie \"Metro","start_idx":100,"end_idx":218}
{"id":"mrc_6949","question":"kiedy morawiecki zosta\u0142 premierem?","answer":"14 listopada 2019","context":"Morawiecki zosta\u0142 liderem listy Prawa i Sprawiedliwo\u015bci w okr\u0119gu nr 31. Uzyska\u0142 mandat pos\u0142a na Sejm IX kadencji, otrzymuj\u0105c 133 687 g\u0142os\u00f3w. Na pierwszym posiedzeniu Sejmu IX kadencji z\u0142o\u017cy\u0142 dymisj\u0119 Rady Ministr\u00f3w (zgodnie z art. 162 ust. 1 Konstytucji RP), kt\u00f3ra tego samego dnia zosta\u0142a przyj\u0119ta przez prezydenta. 14 listopada 2019 prezydent Andrzej Duda desygnowa\u0142 go ponownie na urz\u0105d premiera, powierzaj\u0105c mu misj\u0119 utworzenia nowego rz\u0105du. Nast\u0119pnego dnia prezydent powo\u0142a\u0142 Mateusza Morawieckiego na urz\u0105d prezesa Rady Ministr\u00f3w, a tak\u017ce powo\u0142a\u0142 cz\u0142onk\u00f3w nowego gabinetu. W rz\u0105dzie tym premier dodatkowo obj\u0105\u0142 stanowisko ministra sportu. 19 listopada wyg\u0142osi\u0142 swoje expos\u00e9. Tego samego dnia Sejm udzieli\u0142 o rz\u0105dowi wotum zaufania; za zag\u0142osowa\u0142o 237 pos\u0142\u00f3w, przeciw oddano 214 g\u0142os\u00f3w. 5 grudnia odwo\u0142any przez prezydenta Andrzeja","start_idx":316,"end_idx":333}
{"id":"mrc_6950","question":"do czego przygotowuje wielki post?","answer":"do uroczysto\u015bci Wielkiego Tygodnia","context":"wielkiego postu. == Protestantyzm == W ko\u015bcio\u0142ach protestanckich okres przygotowuj\u0105cy do uroczysto\u015bci Wielkiego Tygodnia nazywany jest czasem pasyjnym. Rozpoczyna si\u0119 on w \u201eDniu Pokuty i Modlitwy\u201d (\u015aroda Popielcowa) i trwa przez 6 tygodni, do Wielkiego Czwartku. Nazwa tego okresu stanowi nawi\u0105zanie do pasji, czyli m\u0119ki Jezusa Chrystusa. Zasadniczo okres ten nie wi\u0105\u017ce si\u0119 ze wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015bci\u0105 od jedzenia, ale ma by\u0107 czasem, kt\u00f3ry \u201epoprzez skupienie, modlitw\u0119 i koncentracj\u0119 na S\u0142owie Bo\u017cym, ma umo\u017cliwi\u0107 wierz\u0105cym weryfikacj\u0119 postaw, napraw\u0119 wyrz\u0105dzonych innym szk\u00f3d, wejrzenie w siebie, podj\u0119cie zobowi\u0105zania \u017cycia na co dzie\u0144 wed\u0142ug wskaza\u0144 Ewangelii\u201d. Jednak cz\u0119\u015b\u0107 wiernych, opieraj\u0105c si\u0119 na tradycjach rodzinnych lub historycznych, praktykuje w tym okresie tak\u017ce post polegaj\u0105cy na wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015bci od napoj\u00f3w i pokarm\u00f3w, a tak\u017ce od rozrywek czy u\u017cywek.","start_idx":86,"end_idx":120}
{"id":"mrc_6951","question":"kto rz\u0105dzi w holandii?","answer":"Od 2010 funkcj\u0119 szefa rz\u0105du pe\u0142ni Mark Rutte, stoj\u0105cy na czele Partii Ludowej na rzecz Wolno\u015bci i Demokracji (VVD), wchodz\u0105cej w koalicj\u0119 z Apel Chrze\u015bcija\u0144sko-Demokratyczny (CDA), Demokraci 66 (D66) i Unia Chrze\u015bcija\u0144ska (CU).","context":"powiedzie\u0107, \u017ce system polityczny by\u0142 tradycyjnie zdominowany przez trzy bloki: chrze\u015bcija\u0144skich demokrat\u00f3w z Chrze\u015bcija\u0144sko-Demokratycznym Apelem i do pewnego stopnia Unii Chrze\u015bcija\u0144skiej jako przedstawicieli, socjaldemokrat\u00f3w z Parti\u0105 Pracy jako najwi\u0119ksz\u0105 parti\u0105 oraz liberalnych demokrat\u00f3w z Parti\u0105 Ludow\u0105 na rzecz Wolno\u015bci i Demokracji jako najwi\u0119ksz\u0105 stron\u0105. Od 2010 funkcj\u0119 szefa rz\u0105du pe\u0142ni Mark Rutte, stoj\u0105cy na czele Partii Ludowej na rzecz Wolno\u015bci i Demokracji (VVD), wchodz\u0105cej w koalicj\u0119 z Apel Chrze\u015bcija\u0144sko-Demokratyczny (CDA), Demokraci 66 (D66) i Unia Chrze\u015bcija\u0144ska (CU). zielony: w rz\u0105dzie; niebieski: popieraj\u0105cy === Podzia\u0142 administracyjny Kr\u00f3lestwa Niderland\u00f3w === Holandia podzielona jest na 12 prowincji, kt\u00f3re dziel\u0105 si\u0119 z kolei na 380 gmin oraz na trzy gminy specjalne po\u0142o\u017cone na Karaibach. === \u015awi\u0119ta pa\u0144stwowe === W Holandii obchodzi si\u0119 jedynie dwa","start_idx":365,"end_idx":592}
{"id":"mrc_6952","question":"jak dosz\u0142o do upadku cesarza francuz\u00f3w?","answer":"kl\u0119ska militarna Francji pod Sedanem oraz wzi\u0119cie do niewoli pruskiej samego cesarza spowodowa\u0142o upadek II Cesarstwa","context":"w 1870 r. i kl\u0119ska militarna Francji pod Sedanem oraz wzi\u0119cie do niewoli pruskiej samego cesarza spowodowa\u0142o upadek II Cesarstwa i og\u0142oszenie 4 wrze\u015bnia 1870 r. III Republiki, kt\u00f3ra przetrwa\u0142a do 10 lipca 1940 r., kiedy po kl\u0119sce w wojnie z Niemcami w\u0142adz\u0119 obj\u0105\u0142 marsza\u0142ek Philippe P\u00e9tain (Francja Vichy 1940\u20131944). Po wyzwoleniu Francji przez aliant\u00f3w (1944\u20131945) na czele tymczasowego rz\u0105du francuskiego stan\u0105\u0142 w lecie 1944 r. genera\u0142 Charles de Gaulle, dot\u0105d kieruj\u0105cy walcz\u0105cym z Niemcami ruchem Wolnej Francji. W 1946 r. przyj\u0119to konstytucj\u0119 IV Republiki (1946\u20131958). W tym okresie w wyniku niepomy\u015blnych wojen (wojna indochi\u0144ska, wojna algierska) Francja utraci\u0142a wi\u0119kszo\u015b\u0107 swoich kolonii. W obliczu powa\u017cnego kryzysu algierskiego i realnej gro\u017aby wojny domowej we Francji, w\u0142adz\u0119 ponownie obj\u0105\u0142 genera\u0142 Charles de","start_idx":12,"end_idx":128}
{"id":"mrc_6953","question":"z czym jest big mac?","answer":"podw\u00f3jna porcja mi\u0119sa i dodatkowa warstwa bu\u0142ki.","context":"Big Mac \u2013 rodzaj du\u017cego hamburgera serwowanego od 1968 w sieci fast food McDonald\u2019s. Cechuje go podw\u00f3jna porcja mi\u0119sa i dodatkowa warstwa bu\u0142ki. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych produkt\u00f3w marki McDonald\u2019s. == Pomys\u0142 == Big Maca wymy\u015bli\u0142 w 1967 Michael James \u201eJim\u201d Delligatti (1918\u20132016) z Uniontown w Pensylwanii. Big Mac zdobywa\u0142 popularno\u015b\u0107 w zawrotnym tempie: najpierw skopiowali go inni franczyzobiorcy w Pensylwanii, a w 1968 wszed\u0142 do oficjalnego menu sieci. Jest sprzedawany w ponad 100 krajach na ca\u0142ym \u015bwiecie. Wed\u0142ug oblicze\u0144 sieci w 2007, w 40. urodziny Big Maca, we wszystkich filiach McDonald\u2019s na ca\u0142ym \u015bwiecie co 17 sekund sprzedawano jedn\u0105 kanapk\u0119 Delligattiego. == Sk\u0142ad == Sk\u0142ad kanapki BigMac: * bu\u0142ka BM (tostowana 34\u201336 s) * sos BM (2","start_idx":96,"end_idx":144}
{"id":"mrc_6954","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 i wojna \u015bwiatowa?","answer":"28 lipca 1914","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":95,"end_idx":108}
{"id":"mrc_6955","question":"dlaczego henryk sienkiewicz dosta\u0142 nagrode nobla?","answer":"W 1905 otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Nobla za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci.","context":"dzieci. Sienkiewicz anga\u017cowa\u0142 si\u0119 w sprawy spo\u0142eczne. 30 czerwca 1900 zosta\u0142 wybrany zagranicznym cz\u0142onkiem Czeskiej Akademii Umiej\u0119tno\u015bci. Napisa\u0142 odezw\u0119 w sprawie strajku dzieci we Wrze\u015bni w 1901. W 1906 wzywa\u0142 rodak\u00f3w z USA do pomocy g\u0142oduj\u0105cym w Kr\u00f3lestwie Polskim. W 1905 otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Nobla za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci. W przem\u00f3wieniu wyg\u0142aszanym z tej okazji Sienkiewicz m\u00f3wi\u0142, \u017ce zaszczyt ten jest szczeg\u00f3lnie cenny dla syna Polski. \"G\u0142oszono j\u0105 umar\u0142\u0105, a oto jeden z tysi\u0119cznych dowod\u00f3w, \u017ce \u017cyje\". Doda\u0142 te\u017c \"G\u0142oszono j\u0105 podbit\u0105, a oto nowy dow\u00f3d, \u017ce umie zwyci\u0119\u017ca\u0107\". Napisa\u0142 powie\u015b\u0107 \"Na polu chwa\u0142y\" (1903\u20131909), kt\u00f3ra mia\u0142a by\u0107 pocz\u0105tkiem nowej trylogii. W \u201eKurierze Warszawskim\u201d ukaza\u0142a si\u0119 w 1910 w odcinkach jego powie\u015b\u0107 dla m\u0142odzie\u017cy \"W pustyni i w puszczy\". By\u0142 jednym z","start_idx":270,"end_idx":326}
{"id":"mrc_6956","question":"jak inaczej jest arbuz?","answer":"Arbuz zwyczajny, nazywany tak\u017ce kawonem","context":"Arbuz zwyczajny, nazywany tak\u017ce kawonem (\"Citrullus lanatus\" (Thunb.) Mansf.) \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Afryki Po\u0142udniowej, gdzie nadal ro\u015bnie dziko, ale jako gatunek uprawny zosta\u0142 rozprzestrzeniony w wielu innych regionach o ciep\u0142ym klimacie i jest uprawiany w wielu krajach \u015bwiata, miejscami dziczeje. == Morfologia == ; \u0141odyga: P\u0142o\u017c\u0105ca si\u0119, na przekroju jest okr\u0105g\u0142a, osi\u0105ga 2-5 metr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci, jest szorstko ow\u0142osiona i posiada w\u0105sy czepne. ; Li\u015bcie: Du\u017ce, ciemnozielone, u podstawy sercowate, a wy\u017cej po\u0142o\u017cone silnie powcinane tr\u00f3j- lub pi\u0119ciodzielne, osadzone na ogonkach li\u015bciowych. W w\u0119z\u0142ach li\u015bciowych wyrastaj\u0105 w\u0105sy czepne. ; Kwiaty: Niewielkie, wyrastaj\u0105 pojedynczo w k\u0105tach li\u015bci. Korona kwiatu zwykle jest \u017c\u00f3\u0142ta lub zielonkawo\u017c\u00f3\u0142ta, po\u0142\u0105czona w rurk\u0119, z pi\u0119cioma p\u0142atkami. Na jednej ro\u015blinie wyst\u0119puje 10-30 kwiat\u00f3w \u017ce\u0144skich","start_idx":0,"end_idx":39}
{"id":"mrc_6957","question":"co przedstawia krzywa lorenza?","answer":"krzywa opisuj\u0105ca stopie\u0144 koncentracji (nier\u00f3wnomierno\u015bci podzia\u0142u globalnego zasobu cechy) jednowymiarowego rozk\u0142adu zmiennej losowej o warto\u015bciach nieujemnych.","context":"Krzywa Lorenza \u2013 krzywa opisuj\u0105ca stopie\u0144 koncentracji (nier\u00f3wnomierno\u015bci podzia\u0142u globalnego zasobu cechy) jednowymiarowego rozk\u0142adu zmiennej losowej o warto\u015bciach nieujemnych. Jest ona cz\u0119sto wykorzystywana w ekonometrii do liczbowego wyra\u017cania koncentracji kapita\u0142u i nier\u00f3wnomierno\u015bci zarobk\u00f3w. Ma r\u00f3wnie\u017c zastosowania w ekologii. == Definicja == Je\u015bli obserwacje statystyczne w pr\u00f3bie o liczno\u015bci N s\u0105 posortowane ze wzgl\u0119du na warto\u015bci cechy Z, kt\u00f3ra przyjmuje warto\u015bci nieujemne i cho\u0107 dla jednej obserwacji jest dodatnia, czyli: : 0\\leqslant z_1\\leqslant z_2\\leqslant\\dots\\leqslant z_N, : \\sum_{i=1}^N z_i>0. W\u00f3wczas krzywa Lorenza jest \u0142aman\u0105, kt\u00f3rej wierzcho\u0142ki (x_h, y_h), dla h=0,1,\\dots,N, maj\u0105 wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne: : x_0=y_0=0, : x_h=\\frac{h}{N}, : y_h=\\frac{\\sum_{i=1}^h z_i}{\\sum_{i=1}^N z_i}, :: gdzie h=1,2,\\dots,N. Krzywa Lorenza zawiera si\u0119 w kwadracie jednostkowym, przy czym jej ko\u0144ce to dolny lewy i g\u00f3rny prawy wierzcho\u0142ek kwadratu","start_idx":17,"end_idx":177}
{"id":"mrc_6958","question":"kiedy wybuch\u0142a i wojny swiatowej?","answer":"28 lipca 1914","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":95,"end_idx":108}
{"id":"mrc_6959","question":"gdzie jest produkowany olej kujawski?","answer":"ie w Kruszwicy","context":"ZT \u201eKruszwica\u201d i grupy Bunge. W zak\u0142adzie produkuje si\u0119 Olej Kujawski oraz margaryny spo\u017cywcze. Wytwarzana jest tu r\u00f3wnie\u017c lecytyna spo\u017cywcza oraz olej do produkcji biokomponent\u00f3w. Zatrudnienie si\u0119ga 250 os\u00f3b. == Historia == === Okres PRL === W 1949 roku w\u0142adze pa\u0144stwowe podj\u0119\u0142y decyzj\u0119 o budowie w Kruszwicy fabryki przemys\u0142u t\u0142uszczowego. Lokalizacja na Kujawach mia\u0142a sprzyja\u0107 dost\u0119powi do surowca \u2013 rzepaku, kt\u00f3ry mo\u017cna by\u0142o uprawia\u0107 na okolicznych \u017cyznych gruntach ornych. Inwestycj\u0119 wpisano w plan sze\u015bcioletni i zrealizowano w latach 1952\u20131956. Uruchomienie przedsi\u0119biorstwa zwanego Kujawskimi Zak\u0142adami Przemys\u0142u T\u0142uszczowego nast\u0105pi\u0142o we wrze\u015bniu 1956. Zak\u0142ad posiada\u0142 moc przerobow\u0105 45 tysi\u0119cy ton nasion oleistych w skali roku. Pocz\u0105tkowo wytwarzano tylko olej surowy. W latach 1957\u20131963 zak\u0142ad rozbudowywano i modernizowano wed\u0142ug projekt\u00f3w warszawskiego biura \u201eCukroprojekt\u201d. Powsta\u0142y","start_idx":295,"end_idx":309}
{"id":"mrc_6960","question":"co odkry\u0142 vasco da gama?","answer":"jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105.","context":"Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) \u2013 portugalski odkrywca, kt\u00f3ry jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Niewiele wiadomo o jego m\u0142odo\u015bci. Wed\u0142ug Antonio de Limy, autora \"Nobiliario\", Vasco da Gama wywodzi\u0142 si\u0119 z rodziny szlacheckiej, o kt\u00f3rej istniej\u0105 wzmianki ju\u017c z 1166 roku, jednak\u017ce m\u0119ska linia rodu bez \u201ebia\u0142ych plam\u201d prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, kt\u00f3rego potomkiem by\u0142 ojciec Vasco \u2013 Est\u00eav\u00e3o da Gama, piastuj\u0105cy funkcj\u0119 gubernatora (\"alcaide mor\") miasta Sines i s\u0119dziego (\"commendador\") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel","start_idx":169,"end_idx":305}