diff --git "a/Telugu/Telugu-dev.conll" "b/Telugu/Telugu-dev.conll" deleted file mode 100644--- "a/Telugu/Telugu-dev.conll" +++ /dev/null @@ -1,6342 +0,0 @@ -ఒక B-NEN -చారిత్రిక O -సందర్భంలో O -ఆవిర్భవించిన O -దళిత O -సాహిత్యం O -సమాజానికి O -, O -సాహిత్యానికి O -అనేక O -కొత్త O -అంశాలను O -పరిచయం O -చేసింది O -. O - -80 B-NEN -జిల్లాల్లో O -విస్తరించిన O -222 B-NEN -సమితులు O -/ O -తాలూకాలలోని O -గ్రామాలకు O -ఇది O -లబ్ధి O -చేకూరుస్తుంది O -అని O -అంచనా O -. O - -పంపిణీ O -అనుసంధానిత O -సూచిక O -1 B-NEN -- O -భూగర్భ O -జలాల O -సమాచారం O -బహిరంగపరచటం O -. O - -పంపిణీ O -అనుసంధానిత O -సూచిక O -2 B-NEN -- O -స్థానిక O -సమూహాల O -సారథ్యంలో O -నీటి O -భద్రత O -ప్రణాళికలు O -రూపొందుతాయి O -. O - -పంపిణీ O -అనుసంధానిత O -సూచిక O -3 B-NEN -- O -ప్రస్తుతం O -నడుస్తున్న O -కొత్త O -పథకాలను O -ఏకం O -చేయటం O -ద్వారా O -ఆమోదిత O -నీటి O -భద్రతా O -ప్రణాళికలకు O -ప్రభుత్వ O -ధనం O -సమకూర్చటం O -వీలు O -అవుతుంది O -. O - -పంపిణీ O -అనుసంధానిత O -సూచిక O -4 B-NEN -- O -నీటి O -వినియోగంలో O -సమర్థమైన O -విధానాలను O -అనుసరించటం O -: O -ఇది O -డిమాండ్ O -పరంగా O -అమలు O -చేయాల్సిన O -చర్యలను O -ప్రోత్సహిస్తుంది O -. O - -పంపిణీ O -అనుసంధానిత O -సూచిక O -5 B-NEN -- O -భూగర్భ O -జలమట్టం O -క్షీణత O -వేగం O -రేటు O -: O -భూగర్భ O -జలాలు O -వేగంగా O -తగ్గిపోవడాన్ని O -నియంత్రించే O -ప్రోత్సాహకం O -ఇది O -. O - -రాజకీయ O -భావజాలంతో O -సొంత O -జీవితం O -సర్దుబాటు O -చేసుకోలేని O -ఒక B-NEN -కమ్యూనిస్ట్ O -ఇందులో O -కథా O -నాయకుడు O -. O - -ఉత్తరప్రదేశ్ O -ప్రభుత్వం O -అటల్ O -భూజల్ O -యోజన O -తరహాలోనే O -భూగర్భ O -జలాల O -యాజమాన్యం O -మెరుగుదలకు O -అన్ని O -గ్రామపంచాయితీలకు O -వర్తించేలా O -ఒక B-NEN -పథకాన్ని O -అమలు O -చేయాలి O -అని O -నిర్ణయించింది O -. O - -ఎంపిక O -చేసిన O -రాష్ట్రాల O -అనుభవాల O -నుంచి O -పాఠాలు O -నేర్చుకుంటూ O -, O -నీరు O -అడుగంటిన O -ప్రాంతాలకోసం O -కర్ణాటక O -ఒక B-NEN -దేశవ్యాప్త O -కార్యక్రమాన్ని O -రూపొందించాలి O -అని O -ప్రతిపాదించారు O -. O - -నీటి O -అవగాహనతో O -బలోపేతమైన O -నిర్ణయాలు O -చేయటానికి O -అనువుగా O -విశ్వసనీయమైన O -నీటి O -సమాచారం O -, O -స్వయంగా O -పాలుపంచుకుంటూ O -నియంత్రించే O -వ్యవస్థ O -అనేవి O -దేశంలో O -సుస్థిర O -భూగర్భ O -జల O -వాడకానికి O -మూడు B-NEN -స్తంభాలు O -లాంటివి O -. O - -కేరళ O -చరిత్రలో O -ఒక B-NEN -విప్లవ O -పోరాటం O -అనదగ్గ O -' O -- O -వాయలార్ O -' O -ని O -కే. B-NEP -వి. I-NEP -మోహన్ I-NEP -కుమార్ I-NEP -రాసిన O -" O -ఉష్ణరాశి O -" O -చక్కగా O -చిత్రించింది O -. O - -యు. B-NEP -కే. I-NEP -కుమరన్ I-NEP -నవల O -" O -తక్షణ్కున్ను B-NEAR -స్వరూపం I-NEAR -" O -మలబార్లోని O -ఒక B-NEN -గ్రామం O -చరిత్రను O -వివరిస్తుంది O -. O - -ఉన్ని B-NEP -ఆర్. I-NEP -వ్యంగ్య O -రచన O -' O -ప్రతి B-NEAR -పూవన్ I-NEAR -కోజి I-NEAR -' O -( O -ది B-NEAR -క్లాక్ I-NEAR -ఈస్ I-NEAR -ది I-NEAR -కల్ర్పిట్ I-NEAR -) O -' O -పైకి O -సరళమైన O -కథనంతో O -సాగి O -, O -కేరళలోని O -ఒక B-NEN -ఊళ్ళో O -అనువుకాని O -సమయాల్లో O -కూస్తూ O -ముఖ్యమైన O -ఘటనలకు O -భంగం O -కలిగించే O -ఒక B-NEN -కోడిపుంజు O -వృత్తాంతం O -వివరిస్తుంది O -. O - -దేశంలో O -తీవ్ర O -నీటి O -ఎద్దడి O -ఎదుర్కొంటున్న O -7 B-NEN -రాష్ట్రాల్లోని O -78 B-NEN -జిల్లాలలో O -గల O -8,353 B-NEN -గ్రామ O -పంచాయతీల O -పరిధిలో O -ఈ O -కార్యక్రమాన్ని O -అమలు O -చేస్తున్నారు O -. O - -దేశంలో O -22 B-NEN -% O -భూజల O -వనరులు O -క్లిష్ట O -పరిస్థితుల O -కేటగిరిలో O -ఉన్నాయి O -. O - -మదింపు O -చేసిన O -మొత్తం O -6,881 O -కేంద్రాలలో O -1,499 B-NEN -కేంద్రాలు O -క్లిష్ట O -పరిస్థితులు O -లేదా O -తీవ్ర O -ఒత్తిడికి O -ప్రభావితమయ్యాయి O -. O - -భారత్ O -లో O -అత్యధిక O -నీటి O -వినియోగం O -జరుగుతున్న O -వ్యవసాయ O -రంగంలో O -ఉత్తమ O -పద్ధతులను O -అనుసరించడం O -ద్వారా O -10 B-NEN -% O -నీటిని O -ఆదా O -చేయగలిగితే O -, O -రాగల O -50 B-NETI -సంవత్సరాల I-NETI -పాటు O -అందరికీ O -నీరు O -లభిస్తుంది O -. O - -1 B-NEN -) O -వేగవంతమైన O -సాగు O -నీటి O -లబ్ధి O -కార్యక్రమం O -( O -Accelerated O -Irrigation O -Benefits O -Programme O -- O -AIBP O -) O -, O -2 B-NEN -) O -ప్రతి O -పొలానికీ O -సాగు O -నీరు O -( O -Har O -Khet O -ko O -Pani O -- O -HKKP O -) O -3 B-NEN -) O -బొట్టు O -బొట్టుకూ O -అధిక O -పంట O -( O -Per O -Drop O -More O -Crop O -) O -4 B-NEN -) O -వాటర్ O -షెడ్‌ల O -అభివృద్ధి O -- O -ఈ O -నాలుగు B-NEN -ప్రాధాన్యతా O -అంశాల O -ద్వారా O -సమర్ధవంతమైన O -నీటి O -వినియోగాన్ని O -సాధించాలి O -అని O -ప్రభుత్వం O -సంకల్పించింది O -. O - -ఈ O -కార్యక్రమం O -కోసం O -కేంద్రం O -రూ. O -50,000 B-NEN -కోట్లను O -కేటాయించింది O -. O - -దేశంలో O -సూక్ష్మ O -సాగునీటి O -సేద్యానికి O -అనువుగా O -ఉన్న O -6.95 B-NEN -కోట్ల O -హెక్టార్లలో O -వరకు B-NETI -కేవలం O -10 B-NEN -% O -మాత్రమే O -సాధించడం O -జరిగింది O -. O - -నాటికి B-NETI -100 B-NEN -లక్షల O -హెక్టార్లలో O -సూక్ష్మ O -సాగునీటి O -సేద్యం O -చేపట్టాలి O -అని O -కేంద్రం O -లక్ష్యంగా O -పెట్టుకుంది O -. O - -దీని O -ద్వారా O -రైతుల O -ప్రతి O -ఎకరానికి O -రూ O -10,000 B-NEN -నుండి O -రూ O -25,000కు B-NEN -పెరిగే O -అవకాశము O -ఉన్నది O -. O - -కాని O -మున్షీ O -ప్రేమ్ O -చంద్ O -( O -1880 B-NETI -- I-NETI -1936 I-NETI -) O -రాక O -కల్పిత O -కథా O -సాహిత్యానికి O -ఒక B-NEN -మలుపు O -తిప్పింది O -. O - -రెండవ O -ప్రపంచ O -యుద్ధం O -తర్వాత O -అత్యధిక O -ప్రభావం O -చూపిన O -100 B-NEN -గ్రంథాలలో O -దీన్ని O -ఒకటిగా B-NEN -1995లో B-NETI -' O -ది O -టైమ్స్ O -' O -లిటరరీ O -సప్లిమెంట్ O -పేర్కొంది O -. O - -ఈ O -విషయాలు O -వివరిస్తూ O -రామచంద్ర O -గుహ O -ఈ O -రకం O -ఉద్యమాలలో O -క్రుసేడింగ్ O -గాంధియన్స్ O -, O -ఎకలాజికల్ O -మార్క్పిస్ట్‌లు O -, O -ఆల్టర్నేటివ్ O -టెక్నాలజిస్ట్స్ O -- O -అనే O -మూడు B-NEN -రకాల O -బృందాలు O -పనిచేశాయి O -అని O -సూత్రీకరిస్తారు O -. O - -అలాగే O -భారతదేశపు O -పర్యావరణ O -ఉద్యమాలకూ O -, O -ప్రపంచంలో O -ఇతర O -చోట్ల O -జరిగిన O -పర్యావరణ O -ఉద్యమాలకూ O -తేడా O -ఒకటి B-NEN -స్పష్టంగా O -ఉంది O -అని O -జన్. B-NEP -ఎస్. I-NEP -మూలక్కట్టు I-NEP -పేర్కొంటారు O -. O - -ఒక B-NEN -దేశం O -- O -ఒకేసారి O -ఎన్నికలు O - -" O -లోక్‍సభ O -, O -శాసన O -సభలకు O -ఎన్నికల O -నిర్వహణ O -కోసం O -ఎన్నికల B-NEO -సంఘం I-NEO -( O -ఎలక్షన్ B-NEO -కమిషన్ I-NEO -) O -ఏర్పాటుకు O -సంబంధించి O -మన O -రాజ్యాంగ O -ముసాయిదా O -కమిటీ O -ముందు O -రెండు B-NEN -ప్రత్యామ్నాయాలు O -కనిపిస్తున్నాయి O -. O - -ఒకటి B-NEN -శాశ్వత O -ప్రాతిపదికన O -ఏర్పాటు O -చేయడం O -కాగా O -మరొకటి O -ఎన్నికల O -సమయంలో O -మాత్రం O -పనిచేస్తుంది O -. O - -- O -భారత O -రాజ్యంగాన్ని O -రచిస్తున్న O -సమయంలో O -ఎన్నికలు O -, O -వాటి O -నిర్వహణకు O -ఒక B-NEN -ఎన్నికల B-NEO -సంఘాన్ని I-NEO -ఏర్పాటు O -చేయాలి O -అన్న O -అంశంలో O -రాజ్యాంగ O -నిబంధనలు O -ఎలా O -ఉండాలి O -అన్న O -విషయం O -చర్చకు O -వచ్చిన O -అప్పుడు O -రాజ్యాంగ O -పరిషత్తును O -ఉద్దేశించి O -డా. O -బి. B-NEP -ఆర్. I-NEP -అంబేద్కర్ I-NEP -అన్న O -మాటలు O -ఇవి O -. O - -ఒకసారి O -సాధారణ O -ఎన్నికలు O -జరిగిన O -తరువాత O -మళ్ళీ O -ఐదు B-NETI -ఏళ్ళలోగా I-NETI -ఎప్పుడో O -ఒకటో B-NEN -అరో I-NEN -ఖాళీలను O -భర్తీచేయడానికి O -వచ్చే O -ఉప O -ఎన్నికలు O -తప్ప O -ఎన్నికల B-NEO -సంఘానికి I-NEO -నాలుగు B-NETI -ఏళ్ళపాటు I-NETI -ఏం O -పని O -ఉంటుంది O -కనుక O -! O -అన్న O -చర్చ O -వచ్చింది O -. O - -ఈ O -చర్చలో O -పాల్కొన్న O -ప్రొఫెసర్ O -షిబాన్ B-NEP -లాల్ I-NEP -సక్సేనా I-NEP -ఒక B-NEN -మాట O -అన్నారు O -. O - -కేంద్ర O -ప్రభుత్వం O -, O -రాష్ట్ర O -ప్రభుత్వాలు O -పట్టుదలతో O -చేసిన O -ప్రయత్నాల O -వల్ల O -ఇప్పటివరకు O -దేశవ్యాప్తంగా O -3.71 B-NEN -కోట్ల O -గ్రామీణ O -ఇళ్లకు O -మంచినీటి O -కనెక్షన్లను O -సమకూర్చడం O -జరిగింది O -. O - -అలాగే O -దేశంలో O -గ్రామీణ O -ప్రాంతాల్లో O -6.95 B-NEN -కోట్లు O -( O -36.3 B-NEN -% O -) O -ఇళ్లకు O -నేరుగా O -మంచి O -నీటి O -సరఫరా O -జరుగుతోంది O -. O - -రాజకీయ O -వ్యవస్థ O -- O -పరిపాలన O -: O -ఒక B-NEN -పరిశీలన O -. O - -ప్రపంచంలో O -ఏ O -దేశానికి O -అయినా O -ఆ O -దేశ O -అభివృద్ధి O -కోసం O -కావలసిన O -లక్ష్యాలు O -ఉద్దేశాలను O -తెలియజేస్తూ O -ఒక B-NEN -సమగ్రమైన O -దశ O -, O -దిశ O -నిర్దేశం O -చేసే O -విధంగా O -మరియు O -ఆ O -దేశంలోని O -ప్రజలు O -ఆర్థిక O -, O -రాజకీయ O -, O -సాంఘిక O -, O -అభివృద్ధి O -కోసం O -ఉపయోగపడే O -సమగ్రమైన O -నియమ O -నిబంధనలను O -తెలియజేస్తు O -తమ O -దేశ O -అవసరాల O -కోసం O -సుదీర్ఘమైన O -లక్ష్యాల O -సాధన O -కోసం O -ఆ��ా O -దేశాలు O -తమ O -తమ O -రాజ్యాంగాన్ని O -రూపొందించుకోవడం O -జరిగింది O -. O - -భారత O -రాజ్యాంగం O -అమలులోకి O -వచ్చిన O -అప్పుడు O -ఏడు B-NEN -రకాలైన O -ప్రాథమిక O -హక్కులు O -అందుబాటులో O -ఉండేవి O -. O - -తర్వాతి O -కాలంలో O -ఆస్తి O -హక్కును O -తొలగించడంతో O -1978 O -నుండి O -కేవలం O -6 B-NEN -రకాల O -హక్కులను O -మాత్రమే O -పొందే O -అవకాశం O -కలిగింది O -. O - -ఎందుకంటే O -చదువుకోవడంతో O -పాటు O -పది B-NEN -మందితో O -కలసిమెలిసి O -సామాజిక O -వాతావరణానికి O -ఇవి O -అత్యంత O -ముఖ్యమైన O -ప్రదేశాలు O -. O - -మన O -దేశ O -జనాభా O -ప్రపంచ O -జనాభాలో O -18 B-NEN -శాతం O -. O - -కానీ O -, O -ప్రపంచంలో O -ఉన్న O -పునరుత్పాదక O -జల O -వనరులలో O -కేవలం O -నాలుగు B-NEN -శాతం O -జలవనరులు O -మాత్రమే O -మన O -దేశంలో O -ఉన్నాయి O -. O - -మన O -దేశంలో O -సగటున O -సంవత్సరానికి O -3,880 B-NEN -బిలియన్ O -క్యూబిక్ O -మీటర్ల O -( O -బీసీఎం O -) O -వర్షం O -కురుస్తుంది O -అని O -( O -వర్షపాతం O -నమోదు O -అవుతుంది O -అని O -) O -అంచనా O -, O -కానీ O -, O -వర్షం O -కురిసే O -కాలం O -, O -సమయం O -, O -ప్రాంతం O -ఎప్పుడూ O -ఒకేలా O -ఉండవు O -. O - -అంటే O -, O -ఒక B-NEN -సంవత్సరం O -ఒక B-NEN -ప్రాంతంలో O -, O -ఒక B-NEN -కాలంలో O -వర్షం O -కురిస్తే O -, O -మరో O -సంవత్సరంలో O -మరో O -ప్రాంతంలో O -, O -మరో O -కాలంలో O -వర్షం O -కురుస్తుంది O -. O - -ఒక B-NEN -సంవత్సరంలో O -కురిసే O -మొత్తం O -వర్షంలో O -50 B-NEN -శాతం O -, O -15 B-NEN -రోజులల్లోనే O -, O -100 B-NEN -కంటే O -తక్కువ O -గంటల్లోనే O -కురుస్తుంది O -. O - -కురిసిన O -వర్షపు O -నీటిలో O -ఆవిరైపోయేది O -పోగా O -, O -మనకు O -సుమారు O -2,000 B-NEN -బీసీఎం O -వర్షపు O -నీరు O -మాత్రమే O -మిగులుతుంది O -. O - -వినియోగానికి O -లభ్యమయ్యే O -జలవనరులు O -సుమారుగా O -, O -1,122 B-NEN -బీసీఎం O -( O -690 B-NEN -బీసీఎం O -లేదా O -61 B-NEN -% O -, O -ఉపరితల O -జలాలు O -, O -432 B-NEN -బీసీఎం O -లేదా O -39 B-NEN -% O -, O -భూగర్భ O -జలాలు O -) O -ఉంటాయి O -. O - -అందులో O -మళ్ళీ O -వాస్తవంలో O -మనం O -ఉపయోగించుకుంటున్నది O -, O -సుమారు O -700 B-NEN -బీసీఎం O -( O -450 B-NEN -బీసీఎం O -ఉపరితల O -జలాలు O -, O -250 B-NEN -బీసీఎం O -భూగర్భ O -జలాలు O -) O -మాత్రమే O -. O - -ఇది O -ఇలా O -ఉంటే O -, O -నాటికి B-NETI -మన O -దేశం O -వార్షిక O -నీటి O -అవసరం O -250 B-NEN -బీసీఎం O -, O -2050 B-NETI -నాటికి I-NETI -1,180 B-NEN -బీసీఎం O -ఉంటుంది O -అని O -, O -అంచనా O -. O - -మనం O -మన O -దేశంలో O -ఉపయోగించే O -మొత్తం O -నీటిలో O -, O -సుమారు O -78 B-NEN -శాతం O -వ్యవసాయ O -రంగానిదే O -పోతుంది O -. O - -సుమారు O -8 B-NEN -శాతం O -గృహావసరాలకు O -ఖర్చు O -అవుతుంది O -. O - -అలాగే O -, O -6 B-NEN -శాతం O -పరిశ్రమలకు O -, O -మిగిలిన O -8 B-NEN -ఇతరత్రా O -వినియోగం O -అవుతుంది O -. O - -కొత్త O -ఉప O -- O -పక్రియల O -నాణ్యత O -పై O -ఆందోళన O -స్వరాలు O -వినిపిస్తున్నా O -, O -రాబోయే O -సంవత్సరాల్లో O -ఇది O -అంతా O -ఒక B-NEN -కొలిక్కి O -వస్తుంది O -అని O -, O -దాని O -గురించి O -కలతపడాల్సింది O -ఏమీ O -లేదు O -అని O -నా O -అంచనా O -. O - -ఈ O -సాహిత్య O -ప్రక్రియలోనూ O -ఒక B-NEN -భాష O -నుంచి O -మరో O -భాషలోకి O -అనువాదం O -హర్షణీయం O -. O - -మహారాష్ట్ర O -భౌగోళిక O -గుర్తింపులో O -సహ్యాద్రి B-NEL -పర్వతశ్రేణి I-NEL -ఒక B-NEN -ప్రధాన O -భాగం O -. O - -సగటున O -1000 B-NEN -మీటర్ల O -ఎత్తు O -వరకూ O -ఉండే O -ఈ O -పర్వత O -శ్రేణులకు O -పశ్చిమాన O -కొంకణ్ O -; O -తూర్పున O -దీని O -నైసర్గిక O -రూపం O -' O -మాల్వా O -' O -గా O -పిలిచే O -పరివర్తన O -ప్రాంతం O -గుండా O -పీఠభూమి O -ఎత్తుకు O -చేరుతుంది O -. O - -అరేబియా B-NEL -సముద్రం I-NEL -, O -సహ్యాద్రి B-NEL -పర్వతశ్రేణుల I-NEL -నడుమ O -గల O -కొంకణ్ O -ఒక B-NEN -ఇరుకైన O -లోతట్టు O -తీరం O -కాగా O -, O -కనిష్ఠంగా O -దీని O -వెడల్పు O -50 B-NEN -కిలోమీటర్లు O -ఉంటుంది O -. O - -అధిక O -శాతం O -200 B-NEN -మీటర్ల O -కన్నా O -తక్కువగా O -ఉన్నప్పటికీ O -ఇది O -మైదాన O -ప్రదేశంగా O -వ్యవహరించేందుకు O -అనువైనది O -కాదు O -. O - -60 B-NEN -% O -సొమ్మును O -15 B-NETI -సంవత్సరాల I-NETI -పాటు I-NETI -వార్షిక O -వాయిదాలలో O -వడ్డీతో O -సహా O -చెల్లిస్తారు O -. O - -పరిపాలనను O -మెరుగుపరచడానికి O -పనులను O -, O -పాత O -పునరావాసాలను O -విలీనం O -చేయడం O -మరియు O -కొత్త O -ఆస్తులను O -సృష్టించడం O -, O -అన్నింటికీ O -హైబ్రిడ్ O -యాన్యుటీ O -మోడల్ O -( O -హ్యామ్ O -) O -అమలు O -చేయడం O -మరియు O -' O -ఒక B-NEN -నగరానికి O -ఒక B-NEN -ఆపరేటరు O -' O -పద్ధతి O -ప్రవేశపెట్టడం O -జరిగింది O -. O - -గంగా O -నది O -ప్రవహించే O -ప్రాంతం O -వెంట O -ఉన్న O -97 B-NEN -నగరాలు O -/ O -పట్టణాలకు O -పనికివచ్చే O -విధంగా O -రూపొందించిన O -సమగ్ర O -ప్రణాళికను O -రూపొందించి O -ప్రాజెక్టులను O -చేపట్టడం O -జరిగింది O -. O - -పంటలు O -పండించే O -నికర O -భూమిలో O -కేవలం O -11 B-NEN -శాతానికే O -సాగునీటి O -సదుపాయం O -ఉంది O -. O - -స్నానాలు O -చేసే O -ఘాట్లలో O -పారిశుద్ధ్యాన్ని O -మెరుగుపరచడం O -, O -ఘన O -వ్యర్ధాలు O -నదిలో O -కలవకుండా O -ఆపడం O -, O -ఉపరితల O -నీటిని O -శుద్ధి O -చేయడం O -, O -స్థానిక O -సంస్థల O -సామర్ధ్యం O -పెంపు O -వంటి O -చర్యల O -వల్ల O -గంగా O -నది O -తీరంలో O -ఉన్న O -దాదాపు O -4500 B-NEN -గంగా B-NEL -గ్రామాలు O -బహిరంగ O -మల O -విసర్జన O -నుంచి O -విముక్తి O -పొందాయి O -. O - -మహారాష్ట్ర O -ప్రజల్లో O -80 B-NEN -శాతం O -హిందూ O -మతాన్ని O -అనుసరించే O -వారు O -కాగా O -, O -ఈ O -రాష్ట్రం O -వారసత్వ O -ప్రదేశాలతో O -సుసంపన్నంగా O -ఉంటుంది O -. O - -అది O -కొంకణ్ O -ప్రాంతంలో O -గణేశుని O -8 B-NEN -ముఖాలతో O -అందమైన O -కోణాలను O -ఆవిష్కరించే O -అష్ట O -వినాయక O -ఆలయం O -కావచ్చు O - -భారత్ O -@ O -75 B-NEN - -భారతదేశపు O -ప్రణాళికాబద్ధమైన O -అభివృద్ధి O -ముఖ్య O -లక్ష్యాలలో O -పేదరిక O -నిర్మూలన O -ఒకటి B-NEN -. O - -1950 O -, O -1960లలో O -భౌతికపరమైన O -మౌలిక O -సదుపాయాల O -రంగాలలో O -భారీగా O -పెట్టుబడులు O -పెట్టడం O -అభివృద్ధికి O -ఒక B-NEN -ప్రాథమిక O -మార్గం O -అని O -తలచేవారు O -. O - -భారత O -సాంస్కృతిక O -, O -భాషా O -, O -సాహిత్య O -సంప్రదాయాల O -మధ్య O -విస్తృత O -వైవిధ్యం O -ఉన్న O -అప్పటికీ O -సంస్కృతిలో O -సార్వజనీనత O -లేదా O -ఉమ్మడి O -సంస్కృతీ O -బంధం O -కనిపించడానికి O -ప్రధాన O -కారణాల్లో O -ఇదీ O -ఒకటి B-NEN -. O - -ఒక B-NEN -దేశపు O -సమగ్రాభివృద్ధిని O -సూచించే O -మరో O -సూచిక O -స్థూల O -జాతీయోత్పత్తి O -( O -గ్రాస్ O -నేషనల్ O -ప్రాడక్ట్ O -- O -జి.ఎన్.పి O -) O -తో O -పోలిస్తే O -మానవ O -అభివృద్ధి O -సూచిక O -( O -హ్యూమన్ O -డెవలప్మెంట్ O -ఇండెక్స్ O -- O -హెచ్.డి.ఐ O -) O -ఒక B-NEN -దేశం O -సాధించిన O -మానవ O -అభివృద్ధి O -లక్ష్యాల O -సగటున O -మూడు B-NEN -కోణాలలో O -ప్రతిబింబిస్తుంది O -- O -అవి O -ఆయుః O -ప్రమాణం O -, O -విద్యాపరమైన O -సాధన O -, O -గౌరవప్రదమైన O -జీవనం O -గడిపేందుకు O -కావల్సిన O -వనరుల O -మీద O -ఉన్న O -పట్టు O -. O - -పాశ్చాత్య O -దేశాల్లో O -ఈ O -రెండు B-NEN -ప్రక్రియలూ O -విజయవంతం O -అయిన O -రీత్యా O -ఇందులో O -ఆశ్చర్యం O -కలిగించే O -అంశం O -ఏదీ O -లేదు O -. O - -బడ్జెట్‍లో O -ఒక B-NEN -దేశ O -స్థూల O -జాతీయోత్పత్తి O -( O -జీడిపీ O -) O -మొత్తానికి O -తగినట్టు O -ప్రజల O -ఆరోగ్యంపై O -తలసరి O -వ్యయం O -అనులోమానుపాతంలో O -పెంచాలి O -. O - -విద్యా O -ప్రమాణం O -- O -కనీసంగా O -0 B-NEN -, O -గరిష్టంగా O -సగటు O -సంవత్సరాలు B-NETI -15గా I-NETI -, O -అంచనా O -వేసిన O -విద్యా O -సంవత్సరాలు B-NETI -18గా I-NETI -స్థిరీకరించడం O -జరిగింది O -. O - -స్ధూల O -జాతీయోత్పత్తి O -తలసరి O -( O -2011 O -పి.పి.పి O -) O -- O -కనీస O -విలువు O -100 B-NEN -డాలర్లు O -, O -గరిష్టంగా O -7500 B-NEN -డాలర్లు O -. O - -2020 O -సంవత్సరపు O -లెక్కల O -ప్రకారం O -మొత్తం O -189 B-NEN -దేశాలు O -ఉండగా O -అందులో O -మానవ O -అభివృద్ధిలో O -భారత్ O -స్థానం O -131 B-NEN -. O - -మానవ O -అభివృద్ధి O -సూచిక O -( O -హెచ్.డి.ఐ. O -) O -విలువ O -0.645గా B-NEN -ఉండి O -భారతదేశం O -మధ్యరకమైన O -మానవ O -అభివృద్ధి O -గల O -దేశాల O -వర్గంలో O -ఉంది O -. O - -దేశ O -74వ O -స్వాతంత్ర్య O -దినోత్సవం O -సందర్భంగా O -ఆగష్టు B-NETI -2020లో I-NETI -జాతీయ O -డిజిటల్‌ O -ఆరోగ్యమిషన్‌ O -( O -ఎన్‌డిహెచ్‌ఎం O -) O -కార్యక్రమాన్ని O -ప్రారంభించారు O -. O - -మధ్య B-NEL -యుగాల I-NEL -నాటి O -' O -భక్తి O -ఉద్యమం O -' O -13 B-NETI -- I-NETI -17 I-NETI -శతాబ్దాల I-NETI -నడుమ I-NETI -దేశం O -అంతటా O -విస్తరించింది O -. O - -రెండో O -దశ O -కింద O -నైరుతి O -ర��తుపవనాల O -నిష్ర్కమణ O -( O -ఈశాన్య O -పవనాల O -ప్రవేశం O -) O -సమయంలో O -వర్షపాతం O -నమోదయ్యే O -రాష్ట్రాలు O -, O -కేంద్రపాలిత O -ప్రాంతాల్లో O -2019 B-NETI -అక్టోబరు I-NETI -1 I-NETI -నుంచి I-NETI -నవంబరు I-NETI -30 I-NETI -దాకా I-NETI -నిర్వహించారు O -. O - -1960 B-NETI -మే I-NETI -ఒకటో I-NETI -తేదీన I-NETI -గుజరాత్ O -ఆవిర్భవించి O -60 B-NETI -సంవత్సరాల I-NETI -ప్రయాణం O -పూర్తి O -చేసుకుంది O -. O - -గత B-NETI -3000 I-NETI -ఏళ్లుగా I-NETI -భారతీయ O -సాహిత్యంలోని O -విశిష్టతకు O -నిదర్శనం O -ఈ O -వైవిధ్యమే O -. O - -2021 B-NETI -నాటికి I-NETI -గుజరాత్ O -చిత్రపటం O - -ఆ O -మేరకు O -గత B-NETI -3000 I-NETI -ఏళ్లలో I-NETI -భారతీయ O -సాహిత్య O -విశిష్ట O -లక్షణం O -దాని O -వైవిధ్యమే O -. O - -అనుబంధ O -మరియు O -ఆరోగ్య O -సంరక్షణ O -వృత్తుల O -కొరకు O -జాతీయ O -కమీషన్‌ O -బిల్లు O -, O -2020 O -( O -National O -Commission O -for O -Allied O -and O -Healthcare O -Professions O -Bill O -, O -2020 B-NETI -) I-NETI -మార్చ్‌ I-NETI -2021లో I-NETI -ఆమోదించడంతో O -ఆరోగ్య O -రంగంలో O -నూతన O -సంస్కరణలకు O -మార్గం O -సుగమమైంది O -. O - -మధ్య B-NETI -యుగాల I-NETI -భారతదేశం O -: O -మొఘలుల O -కాలంలో O -అధికారస్వామ్యం O -( O -బ్యూరోక్రసి O -) O -' O -మన్సబ్దారి O -వ్యవస్థ O -' O -పై O -ఆధారపడి O -వుండేది O -. O - -హైదరాబాద్ O -కవాడిగూడ O -సిజిఓ O -టవర్స్‌లో O -మార్చ్ B-NETI -12 I-NETI -, I-NETI -2021 I-NETI -ఏర్పాటు O -చేసిన O -" O -స్వాతంత్య్ర O -అమృత O -మహోత్సవం O -" O -ఫోటో O -ప్రదర్శనను O -ప్రారంభించి O -తిలకిస్తున్న O -ఆదాయపన్ను O -అప్పిలేట్ O -ట్రిబ్యునల్ O -జ్యుడీషియల్ O -సభ్యురాలు O -శ్రీమతి O -మాధవీ B-NEP -దేవి I-NEP -, O -పిఐబి O -& O -ఆరోబి O -దక్షిణ O -ప్రాంత O -డైరెక్టర్ O -జనరల్ O -ఎస్. B-NEP -వెంకటేశ్వర్ I-NEP -, O -పిఐబి O -& O -ఆరోబి O -హైదరాబాద్ O -ప్రాంతీయ O -శ్రీమతి O -శృతిపాటిల్ O -, O -ఆరోబి O -అసిస్టెంట్ O -డైరెక్టర్ O -డా O -|| O -మానస్ B-NEP -కృష్ణకాంత్ I-NEP -. O -యోజన O -సీనియర్ O -ఎడిటర్ O -శ్రీమతి O -పి. B-NEP -తదితరులు O -. O - -ముఖ్యంగా O -గత B-NETI -ఏడు I-NETI -ఏళ్ళలో I-NETI -ఆరోగ్య O -రంగం O -ప్రగతి O -బాట O -పట్టింది O -. O - -జూన్ B-NETI -2015లో I-NETI -, O -ఎన్‍సిటి O -ఢిల్లీ O -ప్రభుత్వం O -ఢిల్లీ O -నేతాజీ B-NEP -సుభాష్ I-NEP -సాంకేతిక O -విశ్వవిద్యాలయ O -బిల్లుని O -ఆమోదించి O -భారత O -రాష్ట్రపతి O -అనుమతి O -కోసం O -పంపింది O -. O - -ఎన్‍సిటి O -ఢిల్లీ O -ప్రభుత్వం O -సూచించే O -విషయాలపై O -నిర్ణయం O -తీసుకోవడానికి O -గరిష్ట O -కాలపరిమితిని O -అనగా O -శాసన O -ప్రతిపాదనల O -విషయంలో O -ఇది O -15 O -రోజులు O -, O -పరిపాలనా O -విషయాలకు O -సంబంధించి O -7 B-NETI -రోజులు I-NETI -నిర్ణయించడం O -ద్వారా O -ఇది O -జరుగుతుంది O -. O - -నేను O -భారత O -ప్రభుత్వంలో O -భాగమైన O -నదుల O -అనుసంధానపు O -టాస్క్ O -ఫోర్స్‌‌కు O -ఛైర్మన్ O -( O -కాబినె���్ O -మంత్రి O -సమానం O -) O -గా O -ఉన్న O -2002 B-NETI -- I-NETI -2004 I-NETI -మధ్య O -కాలంలో O -చేపట్టిన O -పనులు O -ఇవి O -: O -దేశంలో O -నీటి O -ఎద్దడి O -రాకుండా O -చూడటానికి O -భారత O -ప్రభుత్వం O -చేపట్టిన O -ప్రధాన O -నదుల O -అనుసంధాన O -కార్యక్రమానికి O -అధ్యక్షునిగా O -హిమాలయ O -ప్రాంత O -, O -ద్వీపకల్ప O -ప్రాంత O -నదుల O -కోసం O -సమగ్ర O -అధ్యయనం O -వివిధ O -ప్రాజెక్టుల O -సాధ్యాసాధ్యాల O -కోసం O -అధ్యనాలకు O -ఒక O -కార్యాచరణ O -ప్రణాళిక O -రూపొందించే O -ప్రత్యేక O -టాస్క్ O -ఫోర్స్‌‌కు O -నాయకత్వం O -వహించటం O -ద్వారా O -సామాజిక O -- O -ఆర్థిక O -ప్రభావం O -, O -పర్యావరణ O -ప్రభావం O -, O -ఆర్థికంగా O -గిట్టుబాటు O -వంటి O -అంశాలలో O -ఒక్కో O -ప్రాజెక్ట్‌ను O -మదింపు O -చేయటానికి O -మార్గదర్శనం O -చేయటం O -నదుల O -అనుసంధాన O -కార్యక్రమం O -కోసం O -ఆయా O -రాష్ట్రాలతో O -ఏకాభిప్రాయం O -సాధించటానికి O -అవసరమైన O -ప్రాతిపదిక O -సిద్ధం O -చేయటం O -అనేక O -అంతర్జాతీయ O -వేదికలలో O -కూడా O -పాలుపంచుకున్నాను O -. O - -75 B-NETI -వారాల I-NETI -పాటు I-NETI -ఉన్న O -ఈ O -ఉత్సవాలు O -దేశ O -75వ O -స్వాతంత్య్ర O -దినోత్సవం O -వరకు O - -కేంద్ర O -రైల్వే O -శాఖా‌మంత్రిగా O -నుండి B-NETI -2017 I-NETI -మధ్య O -రైల్వే O -స్టేషన్లలో O -నీళ్ళు O -అమ్మే O -యంత్రాలను O -ప్రవేశపెట్టాను O -. O - -2వ B-NETI -శతాబ్దపు I-NETI -కేరళని O -చిత్రించిన O -అప్పన్ B-NEAR -తంపురాన్ I-NEAR -నవల O -' O -భూతరయార్ O -' O -( O -1923 O -) O -కూడా O -చారిత్రకంగా O -విశిష్టము O -అయినది O -. O - -బి. B-NEP -ఎస్. I-NEP -రాములు I-NEP -, O -వరదయ్య O -, O -కో. B-NEP -ప్ర. I-NEP -, O -పి. B-NEP -సి. I-NEP -రాములు I-NEP -, O -ప్రసాదమూర్తి O -, O -చిత్తం B-NEP -ప్రసాద్ I-NEP -, O -పగడాల B-NEP -నాగేందర్ I-NEP -, O -ప్రసేన్ O -, O -సీతారాం O -, O -ఒమ్మి B-NEP -రమేష్ I-NEP -, O -సుంకర B-NEP -రమేష్ I-NEP -, O -శ్రీనివాస్ B-NEP -గౌద్ I-NEP -, O -వంటి O -వెనుకబడిన O -కులాల O -కవులు O -, O -రచయతలు O -, O -ఖదర్ B-NEP -మొహియుద్దీన్ I-NEP -, O -అఫ్సర్ O -, O -యాకూబ్ O -, O -ఖాజా O -, O -స్పైబాబా O -, O -అన్వర్ O -, O -రసూల్ఖాన్ O -తదితర O -ముస్లిం O -మైనారిటీ O -కవులు O -, O -రచయతలు O -, O -షజహానా O -, O -చల్లపల్లి B-NEP -స్వరూపరాణి I-NEP -, O -జాజుల B-NEP -గౌరి I-NEP -, O -జి. B-NEP -విజయ I-NEP -లక్ష్మి I-NEP -, O -అనిశెట్టి B-NEP -రజిత I-NEP -, O -పుట్ల B-NEP -హేమలత I-NEP -, O -ఎం. B-NEP -ఎం. I-NEP -వినోదిని I-NEP -, O -జూపాక B-NEP -సుభద్ర I-NEP -, O -గోగు B-NEP -శ్యామల I-NEP -, O -మెర్సీ B-NEP -మార్గరెట్ I-NEP -, O -ఎండ్లూరి B-NEP -మానస I-NEP -, O -అరుణ B-NEP -గోగులమండ O -వంటి O -వారు O -రాసిన O -రచనల్లో O -దళితవాదం O -గట్టిగా O -వినిపిస్తుంది O -. O - -కత్తి B-NEP -పద్మారావు I-NEP -' O -నల్లకలువ O -' O -( O -1996 O -) O -' O -భూమి B-NEAR -భాష I-NEAR -' O -, O -' O -కట్టెల B-NEAR -మోపు I-NEAR -' O -, O -ఎండ్లూరి B-NEP -సుధాకర్ I-NEP -' O -వర్తమానం O -' O -, O -' O -కొత్త B-NEAR -గబ్బిలం I-NEAR -' O -, O -' O -నల్ల - -ద్రాక్షపందిరి - -' O -, O -' O -వర్గీకరణీయం O -' O -, O -' O -అటజనికాంచె O -' O -( O -2005 O -) O -, O -పైడి B-NEP -తెరీష్ I-NEP -బాబు I-NEP -' O -అల్పపీడనం O -' O -( O -1996 O -) O -, O -చిన్ని O -' O -ఒళ్ళు B-NEAR -కడుక్కుందాం I-NEAR -రండి I-NEAR -' O -జి. B-NEP -వి. I-NEP -రత్నాకర్ I-NEP -' O -మట్టి B-NEAR -పలక I-NEAR -, O -' O -అట్లేటి B-NEAR -అల I-NEAR -' O -, O -గ్యార B-NEP -యాదయ్య I-NEP -' O -ఎక్కోషి O -' O -, O -దార్ల B-NEP -వెంకటేశ్వరరావు I-NEP -' O -దళిత O -తాత్వికుడు O -' O -( O -2004 O -) O -, O -ప్రసాద్ B-NEP -మూర్తి I-NEP -' O -కలనేత O -' O -' O -మాట్లాడుకోవాలి O -' O -, O -చల్లపల్లి B-NEP -స్వరూపరాణి I-NEP -' O -మంకెన B-NEAR -పూవు I-NEAR -' O -నాగప్పగారి B-NEP -సుందర్రాజు I-NEP -' O -చండాల B-NEAR -చాటింపు I-NEAR -' O -, O -బన్న B-NEP -ఐలయ్య I-NEP -' O -నిప్పు B-NEAR -కణిక I-NEAR -' O -మొదలైనవి O -దళిత O -వచన O -కవిత్వంలో O -వస్తు O -, O -శిల్పాలలో O -వైవిధ్యాన్ని O -ప్రదర్శించాయి O -. O - -ఎవరు O -ఎన్ని O -విమర్శలు O -చేసిన O -అప్పటికీ O -ఆనాటి O -ఉప O -ప్రధానమంత్రి O -, O -హోం O -మంత్రి O -అయిన O -సర్దార్‌ B-NEP -వల్లభాయ్‌ I-NEP -పటేల్‌ I-NEP -ప్రభుత్వ O -పాలనలో O -సివిల్‌ O -సర్వీసులు O -నిర్వహిస్తున్న O -పాత్రను O -ప్రశంసించడమే O -కాక O -ఆ O -విధానాన్ని O -కొనసాగించాలి O -అని O -అభిప్రాయపడ్డారు O -. O - -గద్ధర్ O -, O -మాస్టర్జీ O -, O -గొరేటి B-NEP -ఎంకన్న I-NEP -, O -గూడ B-NEP -అంజయ్య I-NEP -, O -అందెశ్రి O -వంటి O -వారు O -దళితుల O -సమస్యల O -పై O -చక్కని O -పాటలు O -రాశారు O -. O - -దళిత O -నవలా O -సాహిత్యం O -బోయజంగయ్య O -రాసిన O -జాతర O -, O -పుట్టుమచ్చతో O -ప్రారంభమై O -స్పార్టకస్ O -భాకీ B-NEAR -బతుకులు I-NEAR -, O -చిలుకూరి B-NEAR -దేవపుత్ర I-NEAR -పంచమం I-NEAR -, O -జి. B-NEP -కళ్యాణరావు I-NEP -' O -అంటరాని B-NEAR -వసంతం I-NEAR -' O -, O -వేముల B-NEP -ఎల్లయ్య I-NEP -' O -కక్క O -' O -, O -అరుణ O -' O -ఎల్లి O -' O -, O -' O -నీలి O -' O -, O -నక్కా B-NEP -విజయరామరాజు I-NEP -' O -నాగమ్మ O -' O -ఇ. B-NEP -వి I-NEP -. O -' O -ఎన్నెల B-NEAR -నవ్వు I-NEAR -' O -వంటి O -రచనలకు O -వేదిక O -అయింది O -. O - -నూకటోటి B-NEP -రవి I-NEP -కుమార్ I-NEP -, O -మెర్సీ B-NEP -మర్గరెట్ I-NEP -, O -ఇండస్ B-NEP -మార్టిన్ I-NEP -వంటి O -వారు O -సోషల్ O -మీడియాలో O -తమ O -రచనలతో O -పాఠకుల O -దృష్టిని O -ఆకట్టుకొంటున్నారు O -. O - -నిజానికి O -శీలా B-NEP -వీర్రాజు I-NEP -ఈ O -ప్రక్రియలో O -ఊహించిన O -దానికి O -మించి O -రచనలు O -చేసినట్టుగా O -కనిపిస్తున్నది O -. O - -" O -స్టీల్‌ O -ఫేమ్‌ O -: O -ఎ O -హిస్టరీ O -ఆఫ్‌ O -ఐఏఎస్‌ O -" O -పుస్తకం O -రచించిన O -మాజీ O -ఐఏఎస్‌ O -అధికారి O -దీపక్‌ B-NEP -గుప్తా I-NEP -ఇందుకు O -సంబంధించిన O -వివరాలు O -పొందుపరిచారు O -. O - -ఆయన O -1956లో O -( O -వీర్రాజు O -గారి O -శ్రీమతి O -ప్రముఖ O -రచయిత్రి O -శ్రీమతి O -శీలా B-NEP -సుభద్రాదేవి I-NEP -గారి O -సమాచారం O -ప్రకారం O -) O -' O -వెలుగు O -నీడలు O -' O -పేరుతో O -వచ్చిన O -నవలను O -2006లో O -' O -బతుకు O -బాట O -' O -పేరుతో O -వచన O -కవిత్వంలో O -రాశారు O -. O - -మెకాలే B-NEP -కమిటీ O -నుంచి O -ఇస్లింగ్టన్‌ B-NEP -కమిటీ O -, O -లీ B-NEP -కమిషన్‌ O -వరకు O -పబ్లిక్‌ O -సర్వీసులను O -సంస్కరించే O -అంశంపై O -అధ్యయనానికి O -ఏర్పాటు O -అయిన O -కమిటీలు O -అన్నీ O -చట్టబద్ధమైన O -పబ్లిక్‌ O -సర్వీస్‌ O -కమిషన్‌ O -ఏర్పాటు O -కావాలి O -అని O -బలంగా O -సిఫారసు O -చేశాయి O -. O - -ఆచార్య O -గోపితో O -పాటు O -, O -కీర్తిశేషులు O -ద్వానా B-NEP -శాస్త్రి I-NEP -కూడా O -నానీల O -ప్రక్రియలో O -విశేషమైన O -కృషి O -చేసి O -పుస్తకం O -కూడా O -తీసుకువచ్చారు O -. O - -దళిత O -స్త్రీవాద O -రచయితలైన O -బామ O -, O -మీనా B-NEP -కందస్వామి I-NEP -, O -పి. B-NEP -శివగామి I-NEP -, O -ఊర్మిళా B-NEP -పవార్ I-NEP -లాంటివారు O -భారతీయ O -ఏకరూప O -స్త్రీవాదాన్ని O -అస్థిరపరచి O -బహుళ O -స్వర O -ఆధునికతకు O -మరింత O -ప్రాచుర్యం O -కల్పించారు O -. O - -" O -ఇటాలియన్ O -ఆఫ్ O -ది O -ఈస్ట్ O -" O -అని O -పాశ్చత్య O -విద్వాంసులు O -నికోలో O -డి O -కొంటి O -, O -" O -సుందరత్తెలుంగునర్ O -పొట్టిశైత్తు O -" O -అని O -ప్రఖ్యాత O -తమిళ O -కవి O -సుబ్రహ్మణ్య B-NEP -భారతి I-NEP -తెలుగు O -ఔన్నత్యాన్ని O -కొనియాడారు O -. O - -అనేక O -గొంతులు O -వినిపిస్తూ O -కృష్ణ B-NEP -సోబ్దీ I-NEP -రాసిన O -నవలలు O -అనేక O -భాషల్లోకి O -అనువాదం O -అయ్యి O -దేశంలో O -లింగ O -వివక్ష O -చుట్టూ O -తిరిగే O -ప్రశ్నలను O -లేవనెత్తాయి O -. O - -ఇక్కడ O -గోదావరి O -నది O -తూర్పు O -కనుమల O -చివరి O -రేంజ్ O -నుంచి O -వచ్చి O -ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని O -పశ్చిమ B-NEL -గోదావరి I-NEL -జిల్లాలోని O -మైదాన O -ప్రాంతంలోకి O -ప్రవేశిస్తుంది O -. O - -మహారాష్ట్ర O -, O -ఢిల్లీ O -, O -పంజాబ్ O -, O -తెలంగాణ O -, O -పశ్చిమ B-NEL -బెంగాల్ I-NEL -, O -గుజరాత్‌ O -రాష్ట్రాల్లోని O -కొన్ని O -జిల్లాల O -నుంచి O -అత్యధిక O -సంఖ్యలో O -వీఓసీలు O -నమోదయ్యాయి O -. O - -జిల్లాలోని B-NEL -ఆంచలికా I-NEL -క్లస్టర్లోని O -గిరిజన O -లబ్ధిదారులు O -మామిడి O -, O -ఆవాలు O -, O -పసుపు O -ముడి O -సరుకులతో O -మామిడి O -అప్పడాలు O -, O -మామిడికాయ O -పచ్చళ్ళు O -, O -పసుపుపొడి O -, O -ఆవనూనె O -ఉత్పత్తి O -చేస్తున్నారు O -. O - -కోరాపుట్ O -, O -సుందర్ B-NEL -గఢ్ I-NEL -విడివికె O -క్లస్టర్లలో O -చింతపండు O -శుద్ధిచేసి O -ప్యాక్ O -చేయడం O -, O -మహువా O -నూనెశుద్ధి O -, O -ఆర్గానిక్ O -బియ్యం O -ప్యాక్ O -చేయడం O -, O -వేపనూనె O -, O -చిరొంజి O -విత్తనాలు O -ప్యాక్ O -చేయడం O -, O -పసుపు O -పొడి O -తయారీ O -చేపడుతున్నారు O -. O - -అట్టడుగు O -వర్గాల O -ఐక్యత O -లక్ష్యంగా O -సాగిన O -ఈ O -చైతన్య O -యాత్రలో O -బెజవాడ B-NEL -రైల్వేస్టేషన్లోనూ I-NEL -, O -గుడివాడ O -మొయిన్ O -రోడ్‍లోనూ O -ప్రజలను O -ఉద్దేశించి O -ఉపన్యసించారు O -. O - -రచయిత O -: O -డైరెక్టర్ O -జనరల్ O -, O -సెంటర్ B-NEO -ఫర్ I-NEO -సైన్స్ I-NEO -అండ్ I-NEO -ఎన్విరాన్మెంట్ I-NEO -, O -. O - -ప్రపంచంలో O -అతిపెద్ద O -విశ్వజనీన O -ఆరోగ్య O -కార్యక్రమం O -' O -ఆయుష్మాన్ O -భారత్ O -' O -పథకం O -రూపకల్పనలో O -నీతి B-NEO -ఆయోగ్ I-NEO -చురుకైన O -పాత్రను O -పోషించింది O -. O - -దీని O -కింద O -ఏర్పాటైన O -చట్టబద్ధమైన O -రాజ్యాంగ O -సంస్థలు O -యూనియన్‌ B-NEO -పబ్లిక్‌ I-NEO -సర్వీస్‌ I-NEO -కమిషన్‌ I-NEO -( O -) O -, O -రాష్ట్ర B-NEO -పబ్లిక్‌ I-NEO -సర్వీస్‌ I-NEO -కమిషన్లు I-NEO -. O - -ప్రజలకు O -పౌష్టికాహార O -స్థాయిని O -పెంపొందించడంలో O -ముఖ్యమైన O -పారిశుద్ధ్యం O -, O -ఆరోగ్య O -సేవలను O -అందుబాటులోకి O -తీసుకురావడానికి O -ప్రభుత్వం O -చేపట్టిన O -' O -పోషణ O -అభియాన్ O -' O -( O -POSHAN O -Abhiyaan O -) O -కార్యక్రమం O -రూపకల్పనలో O -నీతి B-NEO -ఆయోగ్ I-NEO -కీలక O -పాత్రను O -పోషించింది O -. O - -2005వ O -సంవత్సరంలో O -కేంద్ర B-NEO -ప్రభుత్వం I-NEO -సమాచార O -హక్కు O -చట్టాన్ని O -అమల్లోకి O -తెచ్చింది O -. O - -మనదేశ O -స్వాతంత్య్రం O -అనంతరం O -ఏర్పాటు O -చేసిన O -ప్రణాళికా B-NEO -సంఘం I-NEO -( I-NEO -Planning I-NEO -Commission I-NEO -) I-NEO -దేశాభివృద్ధికి O -అవసరమైన O -ప్రగతి O -రథ O -చక్రాలను O -నడిపించడంలో O -గణనీయమైన O -పాత్రను O -పోషించింది O -. O - -దీనిని O -డెవలప్మెంట్ B-NEO -మానిటరింగ్ I-NEO -అండ్ I-NEO -ఇవాల్యుయేషన్ I-NEO -కార్యాలయం I-NEO -- O -( O -డిఎమ్ఈఓ O -) O -నిర్వహిస్తుంది O -. O - -నీతి B-NEO -ఆయోగ్ I-NEO -నిర్వహణలోని O -ఎగుమతి O -సంసిద్ధత O -సూచి O -2020లో O -గుజరాత్ O -తొలి O -స్థానంలో O -ఉంది O -. O - -ప్రభుత్వ O -నిర్వహణలో O -ప్రజాపరిపాలన B-NEAR -కేంద్రనాడీ O -వ్యవస్థ O -వంటిది O -. O - -అగర్బత్తీ O -పరిశ్రమకు O -వెదురుపుల్లలు O -సరఫరా O -కోసం O -వాటిని O -ఉత్పత్తి O -చేస్తున్న O -యూనిట్లతో O -అనుసంధానం O -కొరకు O -, O -ముడిసరుకు O -లభ్యత O -, O -యూనిట్ల O -పనితీరు O -, O -ఉత్పత్తి O -సామర్ధ్యం O -, O -మార్కెటింగ్ O -గురించి O -సమాచారం O -కోసం O -మేనేజ్మెంట్ B-NEAR -ఇన్ఫర్మేషన్ I-NEAR -సిస్టమ్స్ I-NEAR -( O -ఎంఐఎస్ O -) O -వేదికను O -జాతీయ B-NEAR -వెదురు I-NEAR -మిషన్ I-NEAR -( O -నేషనల్ B-NEAR -బ్యాంబూమిషన్ I-NEAR -- O -ఎన్‍బిఎం O -) O -ప్రారంభించింది O -. O - -ప్రస్తుతం O -ఫోన్ల O -వినియోగం O -అధికంగా O -ఉన్న O -నేపథ్యంలో O -ప్రజలకు O -ఆరోగ్య O -సమాచారాన్ని O -అందించేందుకు O -స్వస్థ్ B-NEAR -భారత్ I-NEAR -మొబైల్ I-NEAR -అప్లికేషన్ I-NEAR -ఉపయోగపడుతోంది O -. O - -కోవిడ్ O -నేపథ్యంలో O -రూపొందించిన O -ఆరోగ్య B-NEAR -సేతు I-NEAR -యాప్ O -అందించి��� O -సేవలు O -మరువలేనివి O -. O - -అగర్బత్తీల O -ఉత్పత్తిరంగంలో O -భారత్ O -స్వయం O -సమృద్ధి O -సాధించడానికి O -జాతీయ B-NEAR -వెదురు I-NEAR -మిషన్ I-NEAR -, O -కేంద్ర O -సూక్ష్మ O -, O -చిన్న O -, O -మధ్యతరహా O -పరిశ్రమల O -మంత్రిత్వ O -శాఖ O -( O -ఎమ్ఎస్ఎమ్ఈ O -) O -, O -ఖాదీ O -& O -గ్రామీణ O -పరిశ్రమల O -కమీషన్ O -, O -వివిధ O -రాష్ట్రప్రభుత్వాలు O -, O -అగర్బత్తీ O -ఉత్పత్తి O -దారులు O -సంయుక్తంగా O -కృషి O -చేస్తున్నాయి O -. O - -ఇవి O -మానవ O -భౌతిక O -పరిపూర్ణతకు O -దోహదం O -చేస్తాయి O -. O - -అసమానతలను O -తొలగించి O -సాంఘిక O -న్యాయాన్ని O -సమకూరుస్తాయి O -. O - -పౌరుల O -ధన O -, O -మాన O -ప్రాణాలను O -కాపాడి O -వ్యక్తి O -సంపూర్ణతకు O -వారి O -ప్రగతికి O -తోడ్పడతాయి O -. O - -ఈ O -హక్కులను O -నిర్వచించేటి O -అప్పుడు O -దేశంలో O -నివసించే O -ప్రజలను O -పౌరులుగాను O -, O -ఇతరులుగాను O -విభజించారు O -. O - -కొన్ని O -హక్కులు O -పౌరులకే O -పరిమితం O -అయితే O -, O -మరికొన్ని O -దేశంలో O -నివసించే O -ప్రజలు O -అందరికీ O -వర్తిస్తాయి O -. O - -ప్రాథమిక O -హక్కులు O -ప్రజలకు O -రాజ్యాంగ O -రీత్యా O -కల్పించబడిన O -అప్పటికీ O -, O -రాజ్యాంగం O -ద్వారా O -వీటిపై O -కొన్ని O -హేతుబద్ధమైన O -ఆంక్షలు O -, O -పరిమితులు O -విధించారు O -. O - -దేశంలో O -అత్యవసర O -పరిస్థితి O -ప్రకటించిన O -సమయంలో O -కొన్ని O -ప్రాథమిక O -హక్కులు O -తాత్కాలికంగా O -అమలులో O -ఉండవు O -, O -అయినప్పటికీ O -ప్రాథమిక O -హక్కులకు O -న్యాయపరమైన O -రక్షణ O -ఉంటుంది O -. O - -ప్రభుత్వ O -చర్యల O -ద్వారా O -గాని O -సంస్థల O -ద్వారా O -గాని O -లేదా O -పౌరుల O -ద్వారా O -గాని O -హక్కులకు O -భంగం O -కలిగినట్లు O -అయితే O -న్యాయస్థానాల O -ద్వారా O -తిరిగి O -తమ O -హక్కులను O -పొందవచ్చు O -. O - -ఈ O -వ్యాసంలో O -రాజకీయ O -వ్యవస్థ O -- O -పరిపాలనను O -మరియు O -ప్రాథమిక O -హక్కులలోని O -కొన్ని O -హక్కులను O -గురించి O -తెలుసుకోవటం O -ముఖ్య O -ఉద్దేశ్యం O -. O - -14వ O -ప్రకరణ O -సమానత్వపు O -హక్కు O -భారత O -భూభాగంలో O -నివసించే O -ఏ O -వ్యక్తి O -అయినా O -చట్టం O -దృష్టిలో O -వ్యక్తులు O -అందరూ O -సమానమే O -. O - -అదే O -విధంగా O -రాజ్యాంగంలో O -ప్రాథమిక O -హక్కుల O -జాబితాలో O -పేర్కోన్న O -15వ O -అధికరణ O -ప్రకారం O -ఏ O -వ్యక్తి O -అయినా O -కులం O -, O -మతం O -, O -జాతి O -, O -స్త్రీ O -, O -పురుష O -, O -జన్మస్థలం O -మొదలగు O -వాటి O -ప్రాతిపాదికన O -ప్రభుత్వాలు O -గానీ O -, O -ప్రజలు O -గానీ O -వివక్ష O -చూపకూడదు O -, O -దీని O -ప్రకారం O -హోటల్ O -, O -వినోద O -స్థలాల్లో O -, O -దుకాణాల్లో O -, O -బావులు O -, O -చెరువులు O -, O -స్నానఘట్టాలు O -, O -రహదారులు O -, O -దేవాలయాలు O -మొదల��ు O -వాటిలో O -ఎలాంటి O -షరతులు O -లేకుండా O -ప్రజలు O -వినియోగించుకొనే O -అధికారాన్ని O -ఈ O -ప్రకరణ O -కల్పించింది O -. O - -ఎస్సీ O -, O -ఎస్టీలకు O -స్త్రీ O -, O -శిశు O -సంక్షేమం O -కోసం O -రాజ్యాంగం O -ప్రకారం O -ప్రభుత్వాలు O -ప్రత్యేక O -శాసనాలు O -చేసి O -వారి O -అభివృద్ధికి O -కృషి O -చేస్తున్నాయి O -. O - -ఇందుకు O -కొన్ని O -మినహాయింపులు O -ఉన్నా O -ప్రధానాంశం O -మాత్రం O -ఇదే O -. O - -ఇందులో O -కార్మికవర్గ O -సమస్యలు O -, O -ఉద్యోగాలు O -చేసే O -మహిళల O -ఇబ్బందులు O -, O -పట్టణ O -వాస్తవాలను O -కళ్లకు O -కట్టే O -కల్పిత O -గాథలు O -వంటివి O -ఇతివృత్తంగా O -సాగేవి O -. O - -తదనుగుణంగా O -నాటి O -కథలు O -, O -నవలలతో O -అనేక O -మంది O -స్ఫూర్తిపొందారు O -. O - -ప్రస్తుత O -సమకాలీన O -నేపథ్యంలో O -అనేక O -కొత్త O -ప్రక్రియలు O -, O -ఉప O -- O -ప్రక్రియలు O -, O -అద్భుత O -, O -విజ్ఞాన O -కాల్పనిక O -, O -లఘు O -కాల్పనిక O -, O -కొత్త O -రూపంలో O -పురాణేతిహాసాలు O -, O -ఇన్స్టాగ్రామ్ O -కవిత్వం O -వగైరాలు O -ఉనికిలోకి O -వచ్చాయి O -. O - -మరోవైపు O -సాంకేతిక O -పరిజ్ఞానంతో O -పాటు O -డిజిటల్ O -ప్రపంచం O -వేగంగా O -విస్తరిస్తుండటంతో O -రచయితలు O -, O -పాఠకుల O -మధ్య O -అంతరం O -కూడా O -తగ్గింది O -. O - -దీంతో O -యువతరంలో O -అధిక O -శాతం O -సాహిత్యం O -పై O -నిశితంగా O -దృష్టి O -సారించడానికి O -స్ఫూర్తి O -లభించింది O -అన్నది O -వాస్తవం O -. O - -అలాగే O -స్వీయ O -ప్రచురణ O -సౌలభ్యం O -, O -డిజిటల్ O -వేదికలు O -ఇందుకు O -ఎంతగానో O -తోడ్పడ్డాయి O -. O - -స్వల్ప O -ఆటంకాలు O -ఎదురు O -అయినా O -స్వీయ O -పునరావిష్కరణ O -దిశగా O -భారతీయ O -సాహిత్యం O -సదా O -కొత్త O -మార్గాలను O -అన్వేషిస్తూనే O -ఉంది O -. O - -ఏదేమైనా O -, O -అనేక O -మార్గాల్లో O -బాల O -సాహిత్యం O -ఆవిర్భవించడం O -అందరికీ O -సంతోషం O -కలిగించే O -విషయం O -. O - -కవిత్వ O -ప్రచురణ O -పరిమాణం O -తగ్గుతుండగా O -, O -బాల O -సాహిత్యం O -ముద్రణకు O -మరింత O -మంది O -ప్రచురణకర్తలు O -ముందుకు O -వస్తున్నారు O -. O - -జనాభాలో O -అధిక O -శాతం O -యువతే O -కావడం O -వల్ల O -యువ O -భారతం O -ఇందుకు O -దోహదపడుతుంది O -. O - -హ్యారీ B-NEAR -పోటర్ I-NEAR -అఖండ O -విజయం O -, O -పాశ్చాత్య O -దేశాల్లో O -యువతను O -ఉద్గేశించిన O -ఇతర O -సాహిత్యం O -, O -తదనంతర O -అనువాదాల O -విజయం O -కూడా O -అద్భుతంగా O -దోహదం O -చేశాయి O -అనడంలో O -సందేహం O -లేదు O -. O - -భారతీయ O -సాహిత్యానికి O -ఆది O -నుంచీ O -తనదైన O -విశిష్ట O -శైలి O -ఉంది O -. O - -నవల O -, O -కథ O -, O -పద్యం O -, O -నాటకం O -రూపం O -ఏది O -అయినప్పటికీ O -భారతీయ O -సాహిత్యం O -నానాటికీ O -మరింత O -బలంగా O -ముందుకి O -వెళ్తోంది O -. O - -అంచ���ాలతో O -పోలిస్తే O -ఈ O -ప్రక్రియ O -నెమ్మదిగానే O -సాగుతూ O -ఉండవచ్చు O -- O -కానీ O -, O -" O -నిదానంగా O -అయినా O -స్థిరంగా O -ముందడు O -వేస్తే O -విజయం O -తథ్యం O -" O -అన్న O -నానుడిని O -ఉటంకించడం O -సందర్భోచితం O -. O - -అది O -కాకుండా O -నిర్వహణ O -మరియు O -అజమాయిషీకి O -ప్రత్యేక O -చెల్లింపులు O -ఉంటాయి O -. O - -ఇది O -నిర్మాణాలకు O -చెల్లింపులు O -జరిపే O -విధానం O -నుంచి O -పనితీరు O -ఆధార O -చెల్లింపుల O -విధానానికి O -జరిగిన O -తీవ్రమైన O -మార్పు O -. O - -ఇప్పుడు O -హ్యామ్ O -పద్ధతిని O -నీతి O -ఆయోగ్ O -ఆమోదించింది O -. O - -గంగా O -నది O -పరివాహక O -ప్రాంతం O -ఆవల O -ఉన్న O -రాష్ట్రాలు O -కూడా O -హ్యామ్ O -పద్ధతిని O -అమలు O -చేయడం O -మొదలైంది O -. O - -ఈ O -ప్రాజెక్టులలో O -పునరావాసం O -, O -పరిస్థితిని O -అంచనా O -వేసిన O -తరువాత O -పాత O -ప్లాంట్ల O -స్థాయి O -పెంపు O -వంటివి O -కూడా O -ఉన్నాయి O -. O - -ఆ O -తరువాత O -ఉపనదులకు O -కూడా O -ప్రాజెక్టులను O -ప్రారంభించడం O -జరిగింది O -. O - -గంగా O -నదిలో O -కలుస్తున్న O -పెద్ద O -మురుగునీటి O -కాల్వలను O -మధ్యలో O -ఆపి O -మురుగునీటి O -శుద్ధి O -ప్లాంట్లకు O -మళ్లించడం O -జరిగింది O -. O - -ఉత్తరాఖండ్ O -, O -ఝార్ఖండ్ O -రాష్ట్రాలలో O -గంగా O -నది O -వెంట O -ఉన్న O -అన్ని O -ప్రాజెక్టులను O -పూర్తి O -చేయడం O -జరిగింది O -. O - -అదేవిధంగా O -ఉత్తరప్రదేశ్ O -రాష్ట్రంలో O -గంగా O -నది O -వెంట O -ఉన్న O -కాన్పూర్ O -, O -ప్రయాగ్రాజ్ O -మరియు O -వారణాశిలో O -ఉన్న O -ప్రాజెక్టులను O -కూడా O -పూర్తి O -చేయడం O -జరిగింది O -. O - -పర్యవేక్షణ O -ద్వారా O -నీటి O -నాణ్యతను O -మెరుగుపరచడం O -జరిగింది O -. O - -అది O -ప్రజలకు O -స్పష్టంగా O -కనిపిస్తోంది O -. O - -కుంభమేళా O -అందుకు O -చక్కని O -ఉదాహరణ O -. O - -నిపుణులైన O -సంస్థలచే O -ప్రతి O -ఏటా O -కాలుష్య O -కారక O -పరిశ్రమలను O -తనిఖీ O -చేయడం O -జరుగుతోంది O -. O - -అదేవిధంగా O -బయటకు O -ప్రవహించే O -నీటిని O -శుద్ధి O -చేసే O -ప్లాంట్ల O -ఏర్పాటు O -వల్ల O -పారిశ్రామిక O -కాలుష్యాన్ని O -నిరోధించడానికి O -తోడ్పడింది O -. O - -నీటి O -ప్రవాహం O -మరియు O -జీవావరణం O -అభివృద్ధి O -( O -అవిరళ O -గంగ B-NEL -) O - -దీనిలో O -భాగంగా O -వరద O -ప్రాంతాల O -గుర్తింపు O -మరియు O -సంరక్షణ O -, O -మాగాణి O -నేలల O -సంరక్షణ O -మరియు O -పరిరక్షణ O -ముఖ్యంగా O -పట్టణ O -ప్రాంత O -భూములను O -, O -నీటి O -ఊటలను O -మరియు O -చిన్న O -నదుల O -పునరుజ్జీవన O -ప్రాజెక్టులు O -అమలులో O -ఉన్నాయి O -. O - -సేంద్రీయ O -సేద్యం O -, O -పర్యావరణ O -అనుకూల O -సేద్యం O -, O -ఔషధ O -మొక్కల O -పెంపకం O -మరియు O -నీటి O -వినియోగ O -సామర్ధ్యం O -పె���పు O -వంటి O -చర్యల O -ద్వారా O -సుస్థిర O -వ్యవసాయాన్ని O -ప్రోత్సహిస్తున్నారు O -. O - -వర్షపు O -నీటిని O -ఒడిసిపట్టి O -నిల్వచేయడం O -, O -జలాశయాల O -చిత్రణ O -మరియు O -తిరిగి O -నింపడం O -వంటి O -పనులు O -కొనసాగుతున్నాయి O -. O - -భారత్‌లో O -మానవ O -అభవృద్ధి O -పురోగతి O - -జీవన O -నాణ్యత O -లోపించడం O -, O -లేమి O -, O -పోషకాహార O -లోపం O -, O -నిరక్ష్యరాస్యత O -, O -మానవ O -వనరుల O -అభివృద్ధి O -తక్కువగా O -ఉండడం O -వంటివి O -పేదరికంతో O -ముడివడి O -ఉన్న O -లక్షణాలు O -. O - -తద్వారా O -సంపన్నుల O -నుంచి O -సంపద O -కింది O -స్థాయి O -వారికి O -సహజంగా O -చేరుతుంది O -అని O -, O -సంపద O -పంపిణీకి O -సంబంధించిన O -లక్ష్యాలు O -సహజంగా O -నెరవేరుతాయి O -అని O -అలా O -భావించేవారు O -. O - -మానవ O -అభివృద్ధి O -సిద్ధాంత O -భావన O - -ఈ O -మానవ O -అభివృద్ధి O -అనే O -పదం O -అభివృద్ధి O -ఆర్థికశాస్త్ర O -సాహిత్యంలో O -మానవ O -సామర్థ్యానికి O -విస్తరణ O -అనే O -అర్థంతో O -ప్రయోగించబడి O -ఆమోదయోగ్యం O -అయ్యింది O -. O - -అంటే O -అవకాశాలు O -, O -ఐఛ్చికాలు O -విస్తృతంగా O -ఉండడం O -, O -స్వేచ్ఛ O -విస్తృతం O -కావడం O -, O -మానవ O -హక్కులను O -పూర్ణంగా O -పొందగలగడం O -వంటివి O -. O - -మానవ O -అభివృద్ధి O -నివేదికలు O -, O -మానవ O -అభివృద్ధిని O -కొలిచే O -తీరు O -భావజాలంలో O -ఈ O -రకమైన O -మార్పు O -వచ్చిన O -తర్వాత O -వార్షిక O -మానవ O -అభివృద్ధి O -నివేదికలను O -ప్రచురించడం O -మొదలైంది O -- O -1990లో O -ఐక్యరాజ్యసమితి O -అభివృద్ధి O -కార్యక్రమం O -కింద O -మానవ O -అభివృద్ధి O -తొలి O -నివేదిక O -ప్రచురితమైంది O -. O - -అయితే O -, O -మానవ O -అభివృద్ధి O -సూచిక O -విధానంలోనూ O -లోపాలు O -ఉన్నాయి O -. O - -వనరులు O -దక్కకపోవడం O -, O -అభివృద్ధి O -పంపిణీకి O -సంబంధించిన O -అంశాలు O -, O -ముఖ్యంగా O -అసమానతలకు O -సంబంధించిన O -అంశాలను O -ఇది O -ప్రతిబింబించదు O -. O - -ఇందుకోసం O -1995లో O -తొలిసారిగా O -, O -లింగపరమైన O -అసమానతలను O -ప్రతిబింబించేలా O -మిశ్రమ O -సూచికలను O -తయారు O -చేయడం O -జరిగింది O -. O - -అటు O -తర్వాత O -1997లో O -పేదరికపు O -బహుళ O -స్వభావాలను O -పరిగణనలోకి O -తీసుకుని O -కొలిచే O -విధంగా O -మిశ్రమ O -సూచికను O -ప్రతిపాదించడం O -జరిగింది O -. O - -ఆ O -తర్వాత O -ఈ O -మిశ్రమ O -సూచికలను O -మరిన్ని O -అంశాలను O -అంటే O -ప్రాంతం O -, O -రాజ్యం O -, O -లింగ O -భేదాలు O -, O -జాతులు O -, O -తెగలు O -, O -పల్లె O -- O -పట్టణ O -ప్రాంత O -భేదాలను O -కూడా O -పరిగణనలోకి O -తీసుకుని O -మరింత O -సమగ్రంగా O -తయారు O -చేయడం O -జరిగింది O -. O - -లింగభేద O -( O -స్త్రీ O -పురుష O -) O -అభివృద్ధి O -సూచిక O -( O -జెండర్ O -రిలేటెడ్ O -డె��ెలప్మెంట్ O -ఇండెక్స్ O -- O -జి.డి.ఐ. O -) O -, O -లింగభేద O -సాధికార O -కొలమానం O -( O -జెండర్ O -ఎంపవర్మెంట్ O -మెజర్ O -- O -జి.ఇ.ఎం. O -) O -వంటి O -పద్ధతులు O -1995లో O -వెలుగు O -చూశాయి O -. O - -జి.డి.ఐ. O -కూడా O -హెచ్.డి.ఐ. O -మాదిరిగానే O -దాదాపుగా O -అవే O -అంశాలను O -పరిగణనలోకి O -తీసుకుంటుంది O -గానీ O -స్త్రీ O -, O -పురుషుల O -మధ్య O -లక్ష్యసాధనలో O -ఉండే O -అసమానతలను O -కూడా O -ప్రత్యేకించి O -పరిగణనలోకి O -తీసుకుంటుంది O -. O - -మరోవైపు O -జి.ఇ.ఎం. O -అనేది O -మహిళలు O -ఆర్థిక O -, O -రాజకీయ O -రంగాలలో O -పాలుపంచుకోగలుగుతున్నారా O -లేదా O -అన్న O -అంశాన్ని O -సూచిస్తుంది O -. O - -వారి O -భాగస్వామ్యం O -, O -ఆర్థిక O -, O -రాజకీయ O -రంగాలలో O -భాగస్వామ్యంలోని O -కీలక O -అంశాలలో O -లింగపరమైన O -అసమానతలను O -కొలవడం O -, O -నిర్ణయాలు O -తీసుకునే O -సామర్థ్యం O -వంటి O -వాటి O -మీద O -జి.ఇ.ఎం. O -దృష్టి O -సారిస్తుంది O -. O - -1997లో O -మరో O -ముఖ్యమైన O -మిశ్రమ O -సూచిక O -ప్రాచుర్యంలోకి O -వచ్చింది O -. O - -అదే O -మానవ O -పేదరిక O -సూచిక O -( O -హ్యూమన్ O -పావర్టీ O -ఇండెక్స్ O -- O -హెచ్.పి.ఐ. O -) O -. O - -2010 O -నుంచి O -హెచ్.డి.ఐని O -లెక్కించే O -పద్ధతిలో O -మార్పు O -వచ్చింది O -. O - -అటు O -తర్వాత O -2014లో O -హెచ్.డి.ఆర్. O -ను O -ప్రవేశపెట్టడం O -జరిగింది O -. O - -దీని O -ప్రకారం O -లక్ష్యాలు O -, O -వాస్తవంగా O -గమనించిన O -విలువలకు O -బదులుగా O -కనిష్ట O -, O -గరిష్ట O -విలువలను O -ప్రవేశపెట్టడం O -జరిగింది O -. O - -మానవ O -అభివృద్ధిలో O -భారత్ O -స్థాయి O -ఎక్కడ O -? O - -భారత O -జాతీయాభివృద్ధి O -పథకాలు O -అయిన O -బేటి O -బచావో O -, O -బేటి O -పఢావో O -, O -స్వచ్ఛ O -భారత్ O -, O -మేక్ O -ఇన్ O -ఇండియా O -, O -అందరికీ O -విద్య O -, O -ఆరోగ్యం O -వంటి O -వాటి O -సాఫల్యం O -మానవ O -అభివృద్ధి O -సూచికల O -విషయంలో O -భారత O -పురోభివృద్ధికి O -, O -ప్రధాన O -మంత్రి O -సూచించిన O -అందరికీ O -అభివృద్ధి O -ఫలాలు O -, O -అందరినీ O -కలుపుకుని O -ముందుకు O -వెళ్లాలి O -అనే O -లక్ష్యాలకు O -చాలా O -కీలకం O -. O -" O - -మిలీనీయం O -అభివృద్ధి O -లక్ష్యాలు O - -మిలీనీయం O -అభివృద్ధి O -లక్ష్యాలతో O -ముడివడి O -భారత్‌లో O -ప్రారంభించిన O -పథకాలు O -, O -కార్యక్రమాలు O - -- O -జాతీయ O -గ్రామీణ O -ఉపాధి O -పథకం O -( O -మహాత్మగాంధీ O -జాతీయ O -గ్రామీణ O -ఉపాధిహామీ O -చట్టం O -- O -ఎం.జి.ఎన్.ఆర్.ఇ.జి.ఎ O -) O - -- O -ఆవాస్ O -యోజన O -- O -గ్రామీణ్ O - -- O -దీనదయాళ్ O -అంత్యోదయ O -యోజన O -- O -జాతీయ O -గ్రామీణ O -జీవనోపాధి O -మిషన్ O -( O -నేషనల్ O -రూరల్ O -లైవ్లీహుడ్ O -మిషన్ O -) O -- O -డే.ఎన్.ఆర్.ఎల్.ఎం O -. O - -- O -గ్రామ O -సడక్ O -యోజన O - -- O -జవహర్‌లాల్ O -నెహ్రూ O -జాతీయ O -ప��్టణ O -నవీకరణ O -మిషన్ O - -- O -దీనదయాళ్ O -అంత్యోదయ O -యోజన O - -- O -జాతీయ O -పట్టణ O -జీవనోపాధి O -మిషన్ O -( O -నేషనల్ O -అర్బన్ O -లైవ్లీహుడ్ O -మిషన్ O -) O -- O -డి.ఎన్.యు.ఎల్.ఎం O -. O - -- O -జాతీయ O -ఆహార O -భద్రత O -మిషన్ O - -- O -సమీకృత O -శిశు O -అభివృద్ధి O -సేవలు O -( O -ఇంటిగ్రేటెడ్ O -చైల్డ్ O -డెవెలప్మెంట్ O -సర్వీసెస్ O -- O -ఐ.సి.డి.ఎస్. O -) O - -- O -జాతీయ O -ఆరోగ్య O -మిషన్ O - -- O -సర్వ O -శిక్షా O -అభియాన్ O - -- O -మధ్యాహ్న O -భోజన O -పథకం O - -- O -సమీకృత O -శిశు O -అభివృద్ధి O -పథకం O -కింద O -త్వరితంగా O -శిశు O -సంరక్షణ O -, O -విద్య O - -- O -సర్వ O -శిక్షా O -అభియాన్ O - -- O -బేటి O -బచావో O -బేటీ O -పఢావో O - -- O -సెకండరీ O -విద్య O -కొరకు O -బాలికలకు O -ప్రోత్సాహకాలు O - -- O -రాష్ట్రీయ O -మాధ్యమిక O -శిక్షా O -అభియాన్ O - -- O -రాష్ట్రీయ O -ఉచ్ఛతర్ O -శిక్షా O -అభియాన్ O - -- O -మహిళా O -సమాఖ్య O -కార్యక్రమం O - -- O -సాక్షర్ O -భారత్ O - -- O -సబల O -- O -శిక్షణ O -, O -సాధికారతలకు O -మద్ధతు O -కార్యక్రమం O - -- O -జాతీయ O -ఆరోగ్య O -మిషన్ O - -- O -సమీకృత O -శిశు O -అభివృద్ధి O -పథకం O - -- O -రాష్ట్రీయ O -బాల O -స్వాస్థ్య O -కార్యక్రమం O - -- O -జాతీయ O -ఆరోగ్య O -మిషన్ O - -- O -సమీకృత O -శిశు O -అభివృద్ధి O -పథకం O - -- O -సురక్షిత O -మంత్రిత్వ O -యోజన O - -- O -జాతీయ O -ఎయిడ్స్ O -నియంత్రణ O -కార్యక్రమం O - -- O -దోమల O -ద్వారా O -వచ్చే O -వ్యాధుల O -జాతీయ O -నియంత్రణ O -కార్యక్రమం O - -ఇలాంటి O -ధోరణి O -వల్ల O -లక్ష్యాలను O -చేరుకోలేరు O -. O - -వాటికో O -దృక్పథం O -, O -ఆశయం O -కూడా O -ఉండవు O -. O - -దీని O -దృష్ట్యా O -విధానకర్తలు O -, O -అధికారులు O -విధాన O -నిర్ణయం O -ప్రక్రియను O -అవసరానుగుణంగా O -సమీక్షించాల్సి O -ఉంటుంది O -. O - -అలాగే O -అధికార O -వికేంద్రీకరణ O -ద్వారా O -అట్టడుగు O -స్థాయి O -వరకు O -సహేతుకమైన O -వ్యవస్థను O -పాదుకొల్పాలి O -. O - -ప్రొఫెషనలిజం O -: O -ఇక O -అయిదవ O -అంశం O -సివిల్‌ O -సర్వీసుల్లో O -ప్రొఫెషనలిజం O -అన్నది O -ఎంత O -కీలకమో O -స్పష్టం O -చేసేదే O -. O - -ఒకే O -రకమైన O -ఆలోచన O -తీరు O -, O -రెండవది O -తటస్థ O -వైఖరి O -, O -మూడవది O -సామర్థ్యం O -, O -నాల్గవది O -అజ్ఞాతంగా O -వ్యవస్థను O -నడిపించడం O -. O - -అజ్ఞాతంగా O -పనిచేయడం O -అంటే O -ఎలాంటి O -ప్రచారానికి O -అవకాశం O -ఇవ్వకుండా O -ప్రజా O -ప్రయోజనం O -కోసం O -పనిచేయడం O -అన్న O -మాట O -. O - -మాటల్లో O -చెప్పాలి O -అంటే O -" O -అందరూ O -సమానులే O -కానీ O -కొందరు O -ఎక్కువ O -సమానులు O -" O -అయితే O -విధాన O -నిర్ణయాల్లో O -ఇది O -ప్రాముఖ్యతను O -సంతరించుకోకూడదు O -. O - -ఏ O -ప్రభుత్వ O -అధికారి O -అయినా O -మౌలికమైన O -నియమ O -నిబంధనలను O -ఉల్లంఘించకుండా O -సకాలంలో O -ప్రభుత్వ O -పనులను O -పూర్తి O -చేయాల్సి O -ఉంటుంది O -. O - -ఇక O -అంతిమంగా O -సివిల్‌ O -సర్వీసుల్లో O -సుస్థిరత O -, O -కొనసాగింపు O -ఉన్న O -అప్పుడే O -అప్పగించిన O -బాధ్యతలను O -ప్రతిభావంతంగా O -నిర్వహించే O -అవకాశం O -ఉంటుంది O -. O - -సామాజిక O -సమతూకంతో O -పాటు O -ఇలాంటి O -వ్యక్తులు O -తీసుకునే O -నిర్ణయాలలో O -దూరదృష్టి O -కూడా O -కనిపిస్తుంది O -. O - -ముఖ్యంగా O -అఖిల O -భారత O -సర్వీసులు O -అయిన O -, O -, O -సంబంధిత O -అధికారులకు O -సమగ్ర O -అభివృద్ధి O -దృక్పథాన్ని O -అందిస్తాయి O -. O - -భిన్నత్వంలో O -ఏకత్వ O -సాధనకు O -వేదిక O -అవుతాయి O -. O - -అయితే O -సుస్థిరత O -, O -కొనసాగింపు O -అన్న O -మాట O -మార్పును O -పక్కనబెట్టాలి O -అన్న O -ఆలోచనతో O -కూడుకున్నది O -కాదు O -. O - -ఎందుకంటే O -మార్పు O -అన్నది O -ప్రకృతి O -సహజం O -. O - -అందుకే O -సివిల్‌ O -సర్వెంట్లు O -ప్రజల O -క్షేమం O -, O -దేశ O -సౌభాగ్యం O -కోసం O -మార్పును O -అలవరచుకోవాలి O -సుస్థిరత O -, O -భద్రత O -, O -నిలకడ O -అన్న O -ఆలోచనల O -వెనుక O -ఉన్న O -ఉద్దేశం O -ఎలాంటి O -అవినీతి O -కార్యకలాపాలకు O -లోబడకూడదు O -అన్నదే O -. O - -అయినా O -కూడా O -దురదృష్టవశాత్తు O -పెద్ద O -సంఖ్యలో O -సివిల్‌ O -సర్వెంట్లు O -అవినీతికి O -పాల్పడుతున్నారు O -. O - -కింది O -నుంచి O -పై O -దాకా O -, O -పై O -నుంచి O -కింది O -దాకా O -ఇదే O -రకమైన O -పరిస్థితి O -తాండవిస్తోంది O -. O - -పరిస్థితి O -చక్కబడాలి O -అంటే O -, O -అవినీతి O -ప్రక్షాళన O -జరగాలి O -అంటే O -తక్షణ O -చర్యలు O -అవసరం O -. O - -ఆసక్తికరమైన O -విషయం O -ఏమిటి O -అంటే O -సివిల్‌ O -సర్వెంట్లు O -ఏ O -వ్యవస్థకు O -ఆ O -వ్యవస్థ O -అన్నట్లుగా O -మారుతారు O -. O - -వారే O -మార్పునకు O -సారథులు O -అవుతారు O -. O - -రాజ్యాంగ O -సభలో O -మాట్లాడుతూ O -సివిల్‌ O -సర్వీసులను O -( O -ప్రభుత్వ O -సేవ O -) O -తీవ్రంగా O -సమర్ధించారు O -. O - -ముఖ్యంగా O -దేశభక్తి O -, O -విధేయత O -, O -నిజాయితీ O -, O -సమర్ధత O -అఖిల O -భారత O -సర్వీసులు O -నిర్వహించే O -వారికి O -ప్రత్యామ్నాయం O -లేదు O -. O - -వారు O -కూడా O -ముమ్మాటికీ O -మనలాగే O -అని O -పటేల్‌ O -అన్నారు O -. O - -నేను O -మోసగాళ్లను O -సమర్ధించను O -. O - -సర్వీసులలో O -చాలా O -భాగం O -దేశభక్తితో O -, O -విధేయతతో O -ప్రవర్తించి O -ఉండకపోతే O -కేంద్రం O -కుప్పకూలి O -పోయేది O -. O - -మీరు O -పని O -చేసే O -సాధనాలతో O -కలహించుకోకండి O -. O - -సివిల్‌ O -సర్వీసులు O -లేకపోతే O -అరాచకం O -ప్రబలుతుంది O -. O - -' O -సమర్ధవంతమైన O -అఖిల O -భారత O -సర్వీసు O -కావాలి O -అంటే O -ఆ O -అధికారులు O -స్వేచ్ఛగా O -' O -వారు O -తమ O -అభిప్రాయాలను O -ఎలాంటి O -భయం O -లేక O -��క్షపాతం O -లేకుండా O -' O -మాట్లాడేందుకు O -అవకాశం O -ఇవ్వాలి O -అని O -నా O -సలహా O -. O - -ఈ O -నాడు O -నా O -నా O -అభిప్రాయానికి O -వ్యతిరేకంగా O -పత్రం O -తయారు O -చేయగలడు O -. O - -మీ O -అసంతృప్తి O -, O -ఆగ్రహం O -కలిగిస్తుంది O -అని O -భయపడి O -నిజాయితీగా O -మీ O -అభిప్రాయాన్ని O -వ్యక్తం O -చేయలేకపోతే O -మీరు O -అక్కడి O -నుంచి O -తప్పుకోవడం O -మంచిది O -' O -. O - -' O -దుష్ప్రవర్తన O -లేక O -తప్పులు O -చేసే O -ప్రభుత్వ O -అధికారులను O -నేను O -క్షమించను O -' O - -దేశం O -నిలదొక్కుకోవడంతో O -పాటు O -బలం O -పుంజుకున్న O -తరువాత O -మారవలసిందిగా O -వారికి O -నచ్చజెప్పి O -ఒప్పించవచ్చు O -. O - -' O -వారు O -గౌరవం O -, O -హోదా O -, O -ప్రతిష్ఠ O -కోసం O -పాటుపడేవారు O -మరియు O -ప్రజల O -ప్రేమకు O -పాత్రులు O -' O -. O - -అందువల్ల O -పై O -విషయాలను O -లోతుగా O -ఆలోచించవలసిన O -అవసరం O -ఉంది O -. O - -ఎందుకంటే O -అధికారంలో O -ఉన్న O -వారు O -ఈ O -మార్గదర్శక O -సూత్రాలను O -తప్పనిసరిగా O -ఆచరించాలి O -. O - -వ్యవస్థ O -లక్షణాలు O -. O - -దైనందిన O -వ్యవహారాల్లో O -అధికారులు O -మరియు O -వ్యవస్థ O -పనితీరులో O -మనకు O -వివిధ O -లక్షణాల O -సమష్టిరూపం O -కనిపిస్తూ O -ఉంటుంది O -. O - -' O -రెడ్‌ O -టేపిజం O -' O -( O -అంటే O -జాప్యం O -) O -మరియు O -వివిధ O -రూపాలలో O -ఉండే O -అనిశ్చితి O -కారణంగా O -ఉద్యోగిస్వామ్యాన్ని O -( O -బ్యూరోక్రసీ O -) O -నిందించడం O -జరుగుతుంది O -. O - -కొన్నిసార్లు O -, O -ఉన్నతాధికారులు O -ఫైళ్లలో O -వ్యాఖ్యలు O -రాసే O -సందర్భంలో O -' O -దయచేసి O -చర్చించండి O -' O -( O -వార్తా O -కరే O -) O -అని O -రాస్తారు O -. O - -అయితే O -ఏ O -రోజున O -ఎన్ని O -గంటలకు O -చర్చించాలో O -పేర్కొనరు O -. O - -అంతేకాక O -సంబంధిత O -అధికారి O -తన O -పై O -అధికారి O -దగ్గరికి O -వెళ్ళిన O -అప్పుడు O -ఫైలులో O -పేర్కొన్న O -' O -చర్చ O -' O -జరుగదు O -. O - -ఈ O -కార్యక్రమాలు O -అన్నింటిలో O -ప్రజలకు O -అవగాహన O -కలిపించడం O -, O -గృహావాసాలకు O -పైపుల O -ద్వారా O -నీటి O -సరఫరా O - -ఇందుకోసంగా O -కేంద్ర O -ప్రభుత్వం O -రూ. O -3.60 O -లక్షల O -కోట్ల O -భారీ O -మొత్తాన్ని O -కేటాయించింది O -. O - -నీటి O -కొరత O -ప్రభావం O -ప్రధానంగా O -, O -సుదూర O -ప్రాంతాల O -నుంచి O -ఇంటి O -అవసరాలకు O -నీటిని O -మోసుకొచ్చే O -మహిళల O -మీద O -పడుతుంది O -. O - -కుటుంబ O -అవసరాలకు O -నీటిని O -మోసుకురావడంకి O -గణనీయంగా O -మహిళల O -శారీరక O -శక్తి O -, O -సమయం O -కూడా O -ఖర్చు O -అవుతుంది O -. O - -ఈ O -నేపధ్యంలోనే O -కేంద్ర O -ప్రభుత్వం O -మహిళలకు O -నీటి O -మోత O -చాకిరి O -నుంచి O -విముక్తి O -కలిగించే O -లక్ష్యంతో O -జల్ O -జీవన్ O -మిషన్ O -ప్రారంభించింది O -. O - -నీటి O -వినియోగ O -సామర్ధ్యాన్ని O -మెరుగుపరచుకోవడం O - -కృషి O -సించాయీ O -యోజన O -( O -పీఎంకేఎస్ O -' O -వై O -) O -లోని O -" O -ప్రతి O -చుక్కకు O -మరింత O -పంట O -" O -విభాగంలో O -బిందు O -, O -తుంపర O -( O -డ్రిప్ O -అండ్ O -స్ప్రింక్లర్ O -) O -నీటి O -పారుదల O -పద్ధతులను O -పాటించడం O -ద్వారా O -, O -నీటి O -వినియోగ O -సామర్ధ్య O -పెంపును O -ప్రోత్సహిస్తుంది O -. O - -అందులో O -భాగంగా O -తక్కువ O -నీటితో O -ఎక్కువ O -పంటలు O -పండించే O -విధానాలను O -భాగస్వాములకు O -వివరించేందుకు O -ఎన్‌డబ్యుఎం O -, O -' O -సహి O -ఫసల్ O -' O -ప్రచార O -కార్యక్రమం O -చేపట్టింది O -. O - -వ్యవసాయం O -, O -పరిశ్రమలలో O -నీటి O -వినియోగ O -సామర్ధ్యాన్ని O -పెంపొందించుకోవడం O -ద్వారా O -, O -నీటిని O -ఆదా O -చేసుకునే O -అవకాశాలు O -ఎన్నో O -ఉన్నాయి O -. O - -జల O -కాలుష్యం O - -జాతీయ O -జలాశయాలను O -కాలుష్యం O -నుంచి O -రక్షించేందుకు O -కేంద్ర O -ప్రభుత్వం O -నేషనల్ O -ప్రాజెక్ట్ O -ఆన్ O -ఆక్విఫెర్ O -మేనేజ్మెంట్ O -( O -ఎనేక్యూయుఐఎం O -) O -ప్రారంభించింది O -. O - -నదీ O -జలాలను O -శుద్ధి O -చేసేందుకు O -చేపట్టిన O -ఈ O -పథకం O -ఈ O -తరహా O -ప్రాజెక్టులలో O -ప్రపంచంలోనే O -అతి O -పెద్ద O -ప్రాజెక్ట్ O -. O - -ఈ O -ప్రాజెక్ట్ O -, O -భూగర్భ O -జలాల O -సుస్థిర O -యాజమాన్యాన్ని O -సులభతరం O -చేసేందుకు O -ప్రణాళికలను O -రూపొందిస్తుంది O -. O - -అలాగే O -, O -' O -వర్షపు O -నీటిని O -ఒడిసిపట్టుకుందాం O -' O -, O -' O -సహి O -ఫసల్ O -' O -మొదలైన O -పథకాల O -ప్రచార O -కార్యక్రమాల O -ద్వారా O -భాగస్వాములను O -తట్టిలేపుతోంది O -. O - -ప్రోత్సహిస్తోంది O -. O - -దీనిని O -కేంద్ర O -ఆరోగ్య O -, O -కుటుంబ O -సంక్షేమ O -మంత్రిత్వ O -శాఖ O -ఆధ్వర్యంలోని O -జాతీయ O -ఆరోగ్య O -ప్రాధికార O -సంస్థ O -( O -ఎన్‌హెచ్‌ఎ O -) O -అమలు O -చేస్తోంది O -. O - -దేశవ్యాప్తంగా O -ప్రజలకు O -ఆరోగ్యపరమైన O -గుర్తింపు O -( O -ఐడి O -) O -, O -వ్యక్తిగత O -ఆరోగ్య O -రికార్డులు O -, O -డిజి O -డాక్టరు O -, O -ఆరోగ్య O -సదుపాయాల O -రిజిష్టరీ O -కలిగి O -ఉండేలా O -డిజిటల్‌ O -ఆరోగ్య O -వెసులుబాటును O -కలిగించాలి O -అన్నది O -దీని O -ప్రధాన O -ఉద్దేశ్యం O -. O - -తరువాతి O -దశలో O -ఈ O -- O -ఫార్మసీ O -, O -టెలీమెడిసిన్‌ O -జోడించాలి O -అన్నది O -లక్ష్యం O -. O - -ఎన్‌డిహెచ్‌ఎంను O -ఆయుష్మాన్‌ O -భారత్‌ O -పరిధిలో O -తీసుకొస్తారు O -. O - -జాతీయ O -ఆరోగ్య O -విధానం O -- O -2017 O -సిఫార్సుల O -మేరకు O -2018లో O -ఆయుష్మాన్‌ O -భారత్‌ O -పథకాన్ని O -ప్రారంభించారు O -. O - -ఆయుష్మాన్‌ O -భారత్‌ O -పథకం O -ప్రపంచంలో O -ప్రభుత్వ O -నిధులతో O -అమలవుతున్న O -అతిపెద్ద O -ఆరోగ్య O -కార్యక్రమం O -. O - -ప్రస్తుతం O -మన O -దేశ O -ఆరోగ్య O -రంగంలో O -ఆర్టిఫిషియల్‌ O -ఇంటలిజెన్స్‌ O -( O -ఏఐ O -) O -, O -రోబోటిక్స్ O -, O -ఆగ్మెంటెడ్‌ O -రియాలిటీ O -( O -ఏఆర్ O -) O -, O -వర్చువల్‌ O -రియాలిటీ O -( O -విఆర్ O -) O -, O -3డి O -ప్రింటింగ్ O -, O -3డి O -ఇమేజింగ్‌ O -వంటి O -ఆధునిక O -సాంకేతిక O -పరిజ్ఞానం O -అందుబాటులో O -ఉన్నది O -. O - -ఆరోగ్య O -రంగంలో O -నూతన O -అన్వేషణలతో O -అనేక O -అంకుర O -సంస్థలు O -చక్కగా O -పని O -చేస్తున్నాయి O -. O - -కేంద్రం O -స్టార్ట్‌అప్‌ O -ఇండియా O -, O -స్టాండ్‌ O -అప్‌ O -ఇండియా O -పథకాల O -ద్వారా O -అంకుర O -సంస్థలకు O -చేయూతనిస్తోంది O -. O - -2014లో O -142వ O -స్థానంలో O -ఉన్న O -భారత్‌ O -2019లో O -63వ O -స్థానానికి O -ఎగబాకింది O -. O - -పార్లమెంటులో O -ఈ O -బిల్లును O -నేను O -సమర్ధించాను O -. O - -నేను O -సూచించిన O -కొన్ని O -సలహాలను O -ప్రభుత్వం O -ఆమోదించింది O -. O - -దేశంలో O -ఆరోగ్య O -రంగంలో O -నాణ్యతను O -పెంపొందించడానికి O -వీలవుతుంది O -. O - -భారత్‌లో O -అనుబంధ O -, O -ఆరోగ్య O -నిపుణుల O -ద్వారా O -విద్య O -, O -సేవల O -నాణ్యతను O -కాపాడడానికి O -, O -నియంత్రించడానికి O -ఈ O -బిల్లు O -తోడ్పడుతుంది O -. O - -మన O -దేశంలో O -ఆరోగ్యసేవలు O -చౌకగా O -అందుబాటులో O -ఉండడం O -వల్ల O -వైద్య O -పర్యాటక O -రంగానికి O -ప్రాముఖ్యత O -ఏర్పడింది O -. O - -చెన్నైలో O -పేరొందిన O -మల్టీ O -, O -సూపర్‌ O -స్పెషాలిటీ O -ఆసుపత్రులలో O -అత్యధిక O -సంఖ్యలో O -విదేశీ O -పేషేంట్లు O -చికిత్స O -పొందుతుంటారు O -. O - -విదేశాల O -నుండి O -భారత్‌కు O -వచ్చి O -చికిత్స O -పొందేవారి O -కోసం O -మన O -దేశం O -సులువుగా O -మెడికల్‌ O -వీసా O -జారీ O -చేస్తోంది O -. O - -భారత్‌లో O -చౌకగా O -సత్వరమే O -లభ్యమయ్యే O -ఉత్తమ O -వైద్యసేవలు O -, O -ఆధునిక O -సాంకేతికత O -, O -నైపుణ్యం O -కలిగిన O -డాక్టర్లు O -ఉన్నారు O -. O - -దేశంలో O -వైద్య O -పర్యాటక O -రంగాన్ని O -ప్రోత్సహించడానికి O -కేంద్రం O -2017లో O -సింగిల్‌ O -విండో O -పోర్టల్‌ను O -ప్రారంభించింది O -. O - -మన O -దేశంలో O -ప్రపంచస్థాయి O -ఆరోగ్య O -వైద్య O -సదుపాయాలు O -ఉన్నాయి O -. O - -దేశవ్యాప్తంగా O -ప్రజలకు O -శరవేగంతో O -టీకాలను O -అందిస్తున్నారు O -. O - -అందువల్ల O -, O -నరేంద్రమోదీ O -దార్శనికత O -, O -నాయకత్వంలో O -భారత్‌ O -త్వరలో O -కోవిడ్ O -- O -19ను O -ఓడించి O -ఆత్మనిర్భర O -భారత్‌గా O -నిలుస్తుంది O -అని O -ఆశించవచ్చు O -. O - -దేశభాషలందు O -లెస్స O - -ప్రత్యేక O -వ్యాసం O - -ప్రపంచీకరణ O -నేపథ్యంలో O -భాషా O -వికాసం O - -అజంత O -భాష O -. O - -సంగీతానికి O -అనువు O -అయినది O -అందువల్ల O -త్యాగరాజు O -వంటి O -విద్వాంసులు O -భాషను O -సంగీతానికి O -ఉపయోగిం���ారు O -. O - -గొప్పతనాన్ని O -ఇతర O -భాషీయులు O -, O -పాశ్చాత్యులు O -కొనియాడారు O -. O - -' O -దేశభాషలందు O -లెస్స O -" O -అని O -శ్రీకృష్ణదేవరాయలు O -అన్నారు O -. O - -మాధుర్యాన్ని O -బయటివారు O -ప్రస్తుతిస్తున్న O -అప్పటికీ O -మనలో O -మనకే O -మన O -భాష O -మీద O -మక్కువ O -లేకపోవటం O -విచారకరం O -. O - -భాష O -నిర్వచనం O -: O - -' O -భాష్ O -' O -అనే O -సంస్కృత O -ధాతువు O -నుండి O -భాష O -పుట్టింది O -. O - -' O -భాష్యత O -ఇతి O -భాష O -' O -భాషింపబడేది O -భాష O -. O - -అంటే O -భావ O -వ్యక్తీకరణకు O -, O -భావ O -గ్రహణానికి O -ఉపయోగపడే O -వాగ్రూపమైన O -ధ్వని O -సంకేతమే O -భాష O -జ్ఞాన O -సముపార్జనకు O -భాష O -ముఖ్యమైన O -సాధనం O -. O - -ఇది O -మానవుల్లో O -సంఫీుభావాన్ని O -పెంపొందిస్తుంది O -. O - -తద్వారా O -నాగరికత O -, O -సంస్కృతి O -అభివృద్ధి O -చెందుతాయి O -. O - -సమస్త O -ప్రాణికోటి O -నుండి O -మానవునికి O -విశిష్ట O -స్థానం O -కల్పిస్తుంది O -భాష O -. O - -మానవ O -జీవితంలో O -భాషకి O -ఉన్న O -ప్రాధాన్యతను O -తెలుసుకొన్నాం O -. O - -అయితే O -, O -భాష O -కాలానుగుణంగా O -మార్పుకు O -లోనవుతూ O -ఉంటుంది O -. O - -కొత్త O -పదాలు O -వచ్చి O -చేరుతుంటాయి O -. O - -కొన్ని O -పదాలు O -కాలగమనంలో O -మరుగవుతాయి O -. O - -ఉదాః O -ప్రాచీన O -కాలంలో O -' O -కంపు O -' O -అంటే O -వాసన O -, O -సువాసన O -అనే O -అర్థం O -ఉండేది O -. O - -అర్థ O -పరిణామం O -వల్ల O -ఈ O -పదానికి O -దుర్గంధం O -లేక O -చెడువాసన O -అనే O -అర్థం O -ఏర్పడింది O -. O - -అందువల్లనే O -భాషను O -' O -జీవద్భాష O -' O -అంటారు O -. O - -వ్యవహారంలో O -లేని O -భాషను O -' O -మృతభాష O -' O -అంటారు O -. O - -వాడుకలో O -జరుగుతున్న O -మార్పులను O -పరిశీలించిన O -యునెస్కో O -భాష O -కూడా O -మృతభాష O -జాబితాలోకి O -చేరిపోతోంది O -అని O -ఆందోళన O -వ్యక్తం O -చేయడం O -ఇక్కడ O -గమనార్హం O -. O - -దీనిని O -తేలికగా O -తీసుకోకుండా O -నిశితంగా O -పరిశీలించి O -బోధన O -, O -వాడకం O -పై O -దృష్టి O -కేంద్రీకరించి O -ప్రభుత్వం O -తగు O -చర్యలు O -చేపట్టాలి O -. O - -విద్యావేత్తలు O -, O -పండితులు O -, O -తల్లిదండ్రులు O -తమ O -సహకారాన్ని O -అందించాలి O -. O - -ఆ O -విషయాలను O -గురించి O -చర్చించడమే O -ఈ O -వ్యాసం O -ప్రధానోద్దేశం O -. O - -మాతృభాష O -: O - -భాషా O -బోధనలో O -మాతృభాషకు O -అధిక O -ప్రాధాన్యం O -ఉంది O -. O - -మాతృభాష O -అంటే O -ఏమిటో O -చూద్దాం O -. O - -ఎలాంటి O -ప్రయత్నం O -లేకుండా O -శిశువు O -అనుకరణ O -నేర్చుకొనేది O -మాతృభాష O -అంటే O -తల్లి O -దగ్గర O -ఉగ్గుపాలతో O -నేర్చుకొనే O -భాషనే O -మాతృభాష O -అంటున్నారు O -. O - -ఆంగ్లంలో O -' O -Mother O -Tongue O -అనే O -పదానికి O -సమానార్థకంగా O -' O -' O -తల్లిభాష O -' O -అని O -కూడా O -అంటారు O -. O - -జ��ఞానసముపార్జనకు O -మాతృభాషే O -చక్కటి O -పునాది O -అని O -భాషావేత్తల O -అభిప్రాయం O -. O - -కొత్త O -విషయాలను O -పరభాషలో O -కన్నా O -సొంతభాషలో O -అధ్యయనం O -చేయడం O -సులభం O -అవుతుంది O -. O - -" O -పరభాష O -ద్వారా O -నేర్చే O -విద్య O -సోపానాలు O -లేని O -సౌధం O -లాంటిది O -" O -అని O -రవీంద్రనాథ్ O -ఠాగూర్ O -అన్న O -మాటను O -బట్టి O -భాషా O -బోధనలో O -మాతృభాష O -ప్రాధాన్యత O -తెలుస్తోంది O -. O - -ఆర్థిక O -, O -పారిశ్రామిక O -ప్రగతికి O -ప్రతీక O - -యోజన O -బృందం O - -ఆధునిక O -రాష్ట్రంమైన O -మహారాష్ట్రకు O -పశ్చిమాన O -అరేబియా B-NEL -సముద్రం I-NEL -; O -వాయవ్యంగా O -గుజరాత్ O -, O -కేంద్రపాలిత O -ప్రాంతమైన O -దాద్రా B-NEL -నాగర్ I-NEL -హవేలీ I-NEL -; O -ఉత్తరం O -- O -ఈశాన్యం O -వైపున O -మధ్యప్రదేశ్ O -; O -తూర్పు O -దిశలో O -ఛత్తీస్గఢ్ O -; O -దక్షిణాన O -కర్ణాటక O -; O -ఆగ్నేయంగా O -ఆంధ్రప్రదేశ్ O -; O -నైరుతి O -దిశలో O -గోవా O -సరిహద్దులుగా O -ఉన్నాయి O -. O - -వివిధ O -నదీ O -తీరాల్లో O -, O -నదీ O -లోయల్లో O -రాతియుగం O -నాటి O -పరికరాలతో O -కూడిన O -అనేక O -ప్రదేశాలు O -ఉన్నట్లు O -పలు O -నివేదికలు O -పేర్కొంటున్నాయి O -. O - -చారిత్రక O -దృష్టికోణం O - -ఇది O -రాష్ట్రంలో O -అత్యంత O -ప్రగతిశీల O -కాలం O -కాగా O -, O -పాశ్చాత్య O -ప్రపంచంతో O -అంతర్జాతీయ O -వాణిజ్యం O -జోరు O -అందుకున్నది O -ఈ O -కాలంలోనే O -. O - -మహారాష్ట్రలోని O -ఓడరేవులు O -ఈ O -దిశగా O -కీలక O -పాత్ర O -పోషించాయి O -. O - -భాజా O -, O -పీతల్ B-NEL -ఖోర్ I-NEL -, O -కార్లా O -నాసిక్ O -వంటి O -బౌద్ధుల O -రాతిగుహల O -తవ్వకాలలో O -ఈ O -వాస్తవం O -ప్రతిఫలిస్తుంది O -. O - -గుజరాత్ O -నుంచి O -పాలన O -సాగించిన O -పాశ్చాత్య O -క్షత్రపులు O -శాతవాహనులను O -జయించి O -, O -కొంత O -కాలం O -పాటు O -వారి O -భూభాగాన్ని O -తమ O -అధీనంలో O -ఉంచుకున్నారు O -. O - -ఆధునిక O -మహారాష్ట్రలోనే O -గాక O -ఆంధ్రప్రదేశ్ O -, O -కర్ణాటక O -, O -మధ్యప్రదేశ్ O -ప్రాంతాలకూ O -శాతవాహనుల O -పాలన O -విస్తరించింది O -. O - -శాతవాహనుల O -పతనం O -తర్వాత O -మహారాష్ట్రలోని O -వివిధ O -ప్రాంతాల్లో O -అభీరులు O -, O -త్రికూటులు O -వగైరా O -పాలకులు O -అనేక O -చిన్న O -రాజ్యాలను O -స్థాపించారు O -. O - -ప్రపంచదృక్పథం O -. O - -విశిష్ట O -వ్యాసం O -. O - -ఐ.ఎఫ్.ఎస్ O -: O -కొనసాగుతున్న O -ప్రాధాన్యత O -. O - -అది O -నిజంగా O -గడ్డు O -కాలం O -. O - -తొలి O -ఆంగ్లో O -- O -మరాఠా O -యుద్ధంలో O -ఎంతో O -శ్రమతో O -బయటపడ్డ O -కాలం O -. O - -మరోవైపు O -దక్షిణాదిన O -చేతిలో O -వారు O -ఓడిపోయారు O -. O - -బ్రిటిష్‌ O -పార్లమెంట్‌ O -పిట్స్‌ O -ఇండియా O -యాక్ట్‌ O -అమోదించడానికి O -సిద్ధమౌతున్న O -సమయం O -అది O -. O - -ఆ O -చట్టం O -గల O -స్వతంత్ర O -అధికారాలను O -మరింత O -పరిమితం O -చేసేందుకు O -ఉద్దేశించినది O -. O - -ఈ O -విభాగాన్ని O -దౌత్య O -వ్యవహారాలకు O -మరింత O -విస్తరింపచేశారు O -. O - -ఆ O -తర్వాత O -కాలక్రమంలో O -అది O -ఐఎఫ్‌ఎస్‌గా O -అవతరించింది O -. O - -1843 O -నాటికి O -బ్రిటిష్‌వారు O -శక్తిమంతులుగా O -ఉన్నారు O -. O - -కేవలం O -పంజాబ్‌ను O -మాత్రమే O -స్వాధీనం O -చేసుకోవాల్సి O -ఉండేది O -. O - -వివిధ O -చార్టర్‌ O -చట్టాల O -వల్ల O -ఒకప్పటి O -పట్టును O -కోల్పోయింది O -. O - -ఈ O -దశలో O -బ్రిటిష్‌ O -ప్రభుత్వం O -మరింత O -మెరుగైన O -రీతిలో O -కార్యకలాపాలు O -సాగించేందుకు O -విదేశీ O -విభాగాన్ని O -పునర్వ్యవస్థీకరించాలి O -అని O -నిర్ణయించింది O -. O - -అవి O -విదేశీ O -, O -హోమ్ O -, O -ఫైనాన్స్ O -, O -మిలిటరీ O -. O - -అందువల్ల O -నూతనంగా O -ఏర్పడబోయే O -దేశానికి O -సంబంధించి O -ఈ O -విభాగానికి O -కొత్త O -పేరు O -, O -భిన్నమైన O -వ్యవస్థ O -అవసరం O -అయ్యింది O -. O - -విదేశాలలో O -భారతదేశ O -దౌత్య O -, O -కాన్సులార్ O -, O -వాణిజ్య O -కార్యకలాపాలకు O -సంబంధించి O -ప్రాతినిధ్యానికి O -ఫారిన్‌ O -సర్వీస్ O -( O -ఐఎఫ్‌ఎస్ O -) O -ను O -ఏర్పాటు O -చేశారు O -. O - -ఐఎఫ్‌ఎస్‌ O -ప్రపంచంలోనే O -అత్యంత O -సమర్దవంతమైన O -సివిల్‌సర్వీసు O -. O - -అంతేకాదు O -దౌత్యపరమైన O -వ్యవహారాలకు O -సంబంధించి O -అత్యంత O -ప్రత్యేకత O -కలిగిన O -విభాగం O -ఇది O -. O - -ఇది O -పలు O -పద్ధతులలో O -భారతదేశ O -విదేశీ O -సంబంధాలను O -చక్కగా O -నిర్వహిస్తూ O -వస్తున్నది O -. O - -అంతర్జాతీయ O -వేదికలపై O -ఇండియా O -తరఫున O -ప్రాతినిధ్యం O -వహించడంలో O -, O -ఇండియా O -తరఫున O -సంప్రదింపులలో O -, O -జాతీయ O -ప్రయోజనాలు O -కాపాడడం O -, O -ఇతర O -దేశాలతో O -స్నేహపూర్వక O -సంబంధాలు O -నెలకొల్పడం O -, O -విదేశీ O -వ్యవహారాలకు O -సంబంధించి O -కీలక O -సమాచారాన్ని O -సేకరించడం O -, O -ఆ O -విషయాలపై O -ప్రభుత్వానికి O -నివేదించడం O -ఈ O -విభాగం O -బాధ్యత O -. O - -ప్రభుత్వానికి O -చెందిన O -విదేశాంగ O -విభాగం O -, O -విదేశాలలో O -తమ O -దేశ O -ప్రయోజనాలకు O -ప్రాతినిధ్యం O -వహించేందుకు O -బాధ్యత O -వహించడం O -, O -విదేశాంగ O -విధాన O -నిర్ణయాలకు O -కీలకమైన O -సమాచారాన్ని O -సేకరించడం O -, O -అందించడం O -దీని O -బాధ్యత O -. O - -ఫారిన్‌ O -సర్వీస్‌ O -అధికారులు O -ఈ O -విభాగానికి O -వెన్నెముకగా O -ఉంటారు O -. O - -ఇతర O -దేశాలలో O -భారతదేశ O -ప్రయోజనాలను O -కాపాడుతూ O -, O -శాంతి O -, O -సుసంపన్నతను O -పెంపొందించడం O -ఈ O -విభాగం O -లక్ష్యం O -. O - -తమ O -దేశ O -విదేశాంగ O -విధానాన్ని O -ఇతర O -దేశాలతో O -జరిపే O -కీలక O -రాజకీయ O -సంభాషణలలో O -గట్టిగా O -సమర్ధించడం O -, O -తమ O -దేశ O -పౌరులు O -ఇతర O -దేశాలలో O -పర్యటించేందుకు O -, O -లేదా O -అక్కడి O -ప్రజలు O -ఇక్కడికి O -పర్యటనకు O -వచ్చేందుకు O -సహాయపడడం O -వంటివి O -ఎన్నో O -విధులను O -ఈ O -విభాగంలోని O -వారు O -నిర్వహిస్తుంటారు O -. O - -సామాజిక O -దర్పణం O - -స్వాత్రంత్ర్యనంతర O -సాహిత్యం O - -సాహిత్య O -చరిత్ర O -ఎల్లప్పుడూ O -సమాజ O -చరిత్రకు O -అద్దం O -పట్టాలి O -అని O -లేదు O -కానీ O -కొన్నిసార్లు O -, O -సామాజిక O -- O -రాజకీయ O -మార్పులకు O -అద్దం O -పడుతుంది O -, O -మరి O -కొన్నిసార్లు O -సామాజిక O -- O -రాజకీయ O -మార్పులకు O -గల O -అవకాశాలను O -కూడా O -ప్రతిబింబిస్తుంది O -. O - -కానీ O -సమకాలిన O -సాహిత్యంలో O -అప్పటికే O -ఉన్న O -విభిన్నమైన O -సృజనాత్మక O -పోకడలు O -చిన్నచిన్న O -మార్పులతొ O -కొనసాగాయి O -. O - -1947లో O -స్వాతంత్ర్యం O -తెచ్చిన O -చిగురించిన O -ఆశలు O -, O -ఆనందోత్సాహాలతో O -పాటు O -విభజన O -రగిల్చిన O -విషాదం O -, O -దుఃఖం O -కూడా O -గూడుకట్టుకు O -ఉన్నాయి O -. O - -సుమారు O -ఒక O -శతాబ్దం O -పాటు O -జరిగిన O -పోరాట O -ఫలితంగా O -స్వేచ్చ O -పొందే O -అవకాశం O -లభించిన O -అప్పటికీ O -విభజన O -సందర్బంగా O -లక్షలాది O -మంది O -ప్రజలు O -స్థానభ్రంశం O -చెందడంతో O -పాటు O -మత O -హింస O -చెలరేగడంతో O -జరిగిన O -ప్రాణనష్టం O -వల్ల O -ఆనందోత్సాలు O -కుదేలు O -అయ్యాయి O -. O - -ఇది O -సాహిత్యంలో O -కూడా O -ప్రతిబింబించింది O -. O - -విభజన O -సమయంలో O -చెలరేగిన O -హింస O -పెల్లుబికిన O -క్రూరత్వం O -, O -ఆ O -తర్వాత O -జరిగిన O -మత O -ఘర్షణలు O -ప్రజలలో O -తీవ్ర O -మనస్తాపాన్ని O -కలిగించాయి O -. O - -ఈ O -దుఃఖం O -కొంతమంది O -రచయితల O -రచనలలో O -ప్రతిబింబిస్తుంది O -. O - -వారిలో O -ఆగ్యేయ O -( O -స్చచిదానంద O -హీరానంద O -వాత్స్యాయన్ O -) O -అత్యంత O -ప్రసిద్ధ O -రచయిత O -. O