context,question,answer,topic Коала - бұл Австралияда ғана өмір сүретін және эвкалипт жапырақтарымен қоректенетін сүйкімді аю.,Коала қайда өмір сүреді?,Коала тек Австралияда өмір сүреді,geo "Жапония - ерекше мәдениетімен, технологиясымен және таулары, жанартаулары мен әдемі бақтары бар тамаша табиғатымен танымал ел.",Жапония несімен танымал?,"Ерекше мәдениетімен, технологиясымен және таулары, жанартаулары мен әдемі бақтары бар тамаша табиғатымен",geo "Раушан гүлдері әртүрлі түстерде гүлдейтін әдемі гүлдер. Олардан гүл шоқтарын жасауға, бақшаларды безендіруге және эфир майларын жасауға болады.",Эфир майларын жасауға қолданылатын гүл қалай аталады?,Раушан гүлдері,bio Кактустар құрғақ климатқа бейімделген және сусыз ұзақ уақыт өмір сүре алатын өсімдіктер және де олар әдемі гүлдер мен жемістер бере алады.,Кактустар қандай өсімдіктер?,құрғақ климатқа бейімделген және сусыз ұзақ уақыт өмір сүре алатын өсімдіктер,bio Кактустар құрғақ климатқа бейімделген және сусыз ұзақ уақыт өмір сүре алатын өсімдіктер және де олар әдемі гүлдер мен жемістер бере алады.,Кактус қандай климатқа бейімделген?,құрғақ климатқа,bio Кактустар құрғақ климатқа бейімделген және сусыз ұзақ уақыт өмір сүре алатын өсімдіктер және де олар әдемі гүлдер мен жемістер бере алады.,Кактус қандай климатқа бейімделген?,құрғақ климатқа бейімделген,bio "Секвоялар - әсерлі өлшемдерге жететін және 2000 жылдан астам өмір сүретін ағаштар, олар Солтүстік Американың батыс бөлігінде өседі және мәңгіліктің символы болып саналады.",Секвоялар қай жерде өседі?,Солтүстік Американың батыс бөлігінде өседі,geo "Байкал - Ресейде орналасқан планетадағы ең терең көл, ол бірегей экожүйе және көптеген сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің мекені.",Әлемдегі ең терең көл қалай аталады?,Байкал,geo "Байкал - Ресейде орналасқан планетадағы ең терең көл, ол бірегей экожүйе және көптеген сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің мекені.",Планетадағы ең терең көл қайда орналасқан?,Ресейде,geo "Титикака - Оңтүстік Америкадағы ең үлкен көл, Перу мен Боливия шекарасында орналасқан, ол инктердің қасиетті жері болып саналады және әсерлі сұлулыққа ие.",Оңтүстік Америкадағы ен үлкен көл қалай аталады?,Титикака,geo "Титикака - Оңтүстік Америкадағы ең үлкен көл, Перу мен Боливия шекарасында орналасқан, ол инктердің қасиетті жері болып саналады және әсерлі сұлулыққа ие.",Оңтүстік Америкадағы ен үлкен көл қайда орналасқан?,Перу мен Боливия шекарасында орналасқан,geo "Каньон - бұл су эрозиясынан пайда болған жердегі терең саңылау, мысалы, АҚШ-та Үлкен каньон, Аргентинада Ифигуарай каньоны бар.",Каньон қалай пайда болады?,Каньон су эррозиясынан пайда болады,geo "Пингвиндер ұша алмайтын, бірақ өте жақсы жүзе алатын, тіпті сүңги алатын құстар, олар оңтүстік полюсте тұрады және өте суық температураға төтеп бере алады.","Ұша алмайтын, суға сүңги алатын құс қалай аталады?",Пингвин,bio "Жирафтар - биіктігі 6 метрге дейін жететін биік жануарлар, олар Африкада тұрады және өздерінің ерекше мойын дизайнымен және әдемі түсімен танымал.",Жирафтар қайда турады?,Африкада,geo "Жирафтар - биіктігі 6 метрге дейін жететін биік жануарлар, олар Африкада тұрады және өздерінің ерекше мойын дизайнымен және әдемі түсімен танымал.",Жирафтардың биіктігі қаншаға жете алады?,6 метрге дейін,bio "Ніл - Африкада орналасқан жер шарындағы ең ұзын өзен, оның ауыл шаруашылығы мен аймақтағы адамдардың өмірі үшін маңызы зор.",Жер шарындағы ен ұзын өзен қайда орналасқан?,Африкада орналасқан,geo "Ніл - Африкада орналасқан жер шарындағы ең ұзын өзен, оның ауыл шаруашылығы мен аймақтағы адамдардың өмірі үшін маңызы зор.",Жер шарындағы ен ұзын өзен қалай аталады?,Ніл,geo "Жирафтар - биіктігі 6 метрге дейін жететін биік жануарлар, олар Африкада тұрады және өздерінің ерекше мойын дизайнымен және әдемі түсімен танымал.",Жирафтар немен танымал?,ерекше мойын дизайнымен және әдемі түсімен,bio Ежелгі Мысырдағы пирамидалардың тарихы-перғауындардың құрметіне үлкен пирамидалар салумен байланысты ең қызықты тарихи оқиғалардың бірі.,Ежелгі Мысырдағы пирамидалар кімнің құрметіне салынған?,Перғауындардың құрметіне,history "Ұлы Қытай қорғаны-бұл Қытайда шапқыншылықтан қорғау мақсатында салынған, ұзындығы 8000 км-ден асатын және елдің басты туристік орындарының бірі болып табылатын тарихи құрылым.",Ұлы Қытай қорғанының ұзындығы қандай?,8000 км-ден асады,geo "Альпі - Орталық Еуропада орналасқан таулы аймақ, ол қыста демалуға және шаңғы тебуге арналған танымал орын, сонымен қатар бай табиғаты мен ерекше ландшафты бар.",Альпі несімен танымал?,Қыста демалуға және шаңғы тебуімен танымал,geo "Амазонка тропикалық орманы - Оңтүстік Америкада орналасқан, әлемдегі ең үлкен ормандардың бірі, оның биологиялық алуан түрлілігі жоғары. Амазонка тропикалық орманы басқа еш жерде кездеспейтін көптеген өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің мекені болып табылады.",Оңтүстік Америкада орналасқан ең үлкен ормандардың бірі қалай аталады?,Амазонка тропикалық орманы,geo "Хризантема-Жапониядағы ең әдемі және танымал гүлдердің бірі болып саналады, оның терең мәдени тамыры бар және ол әртүрлі рәсімдер мен мерекелерде қолданылады.",Жапонияда хризантема қайда қолданылады?,Әртүрлі рәсімдер мен мерекелерде қолданылады,geo Жасанды интеллектті дамытудың түпкі мақсаты - деректердің үлкен көлемін талдай алатын және әртүрлі салалардағы күрделі мәселелерді шешу үшін оңтайлы шешімдер қабылдай алатын автономды жүйелерді құру.,Жасанды интеллект не талдауға қолданылады?,Деректердің үлкен көлемін талдауға,IT Биоинформатикадағы ең өзекті мәселелердің бірі-тұқым қуалау механизмдерін түсінуді жақсартуға және әртүрлі ауруларға генетикалық бейімділікті анықтауға көмектесетін геномдық деректерді талдау әдістері мен алгоритмдерін әзірлеу болып табылады.,Биоинформатикадағы ең өзекті мәселелер нені қамтиды?,Тұқым қуалау механизмдерін түсінуді жақсартуға және әртүрлі ауруларға генетикалық бейімділікті анықтауға көмектесетін геномдық деректерді талдау әдістері мен алгоритмдерін әзірлеуді.,bio Параллельді есептеу принциптеріне негізделген компьютерлік жүйелердің заманауи архитектуралары деректерді өңдеу өнімділігін едәуір арттыруға және күрделі алгоритмдердің жұмысын оңтайландыруға мүмкіндік береді.,Деректерді өңдеу өнімділігін едәуір арттыруға не қажет?,Параллельді есептеу принциптеріне негізделген компьютерлік жүйелердің заманауи архитектуралары,IT "Интернет заттары мен сымсыз желі технологияларының дамуы, ресурстарды тиімдірек пайдалануды қамтамасыз ететін және қала тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыратын ақылды қалаларды құрудың жаңа мүмкіндіктерін жасайды.",Интернет заттары мен сымсыз желі технологияларының дамуы қандай мүмкініктер жаайды?,Қала тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыратын ақылды қалаларды құрудың жаңа мүмкіндіктерін жасайды,IT "Деректер қауіпсіздігі және тұтастай алғанда ақпараттық қауіпсіздік мәселесі қазіргі әлемдегі басты мәселелердің бірі болып табылады, өйткені құпия ақпараттың сыртқа шығуы бизнес пен жалпы қоғам үшін ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін.",Ақпарттық әлемдегі басты мәселелердің бірі қандай?,Деректер қауіпсіздігі және тұтастай алғанда ақпараттық қауіпсіздік мәселесі,IT Машиналық оқытудың және деректерді талдаудың заманауи технологиялары экономиканың әртүрлі салаларында тиімдірек басқару жүйелерін құруға және бизнес-процестерді оңтайландыруға мүмкіндік береді.,Бизнес-процестерді оңтайландыруға не мүмкіндік береді?,Машиналық оқытудың және деректерді талдаудың заманауи технологиялары,IT "Бірегей қасиеттері бар жаңа материалдарды зерттеу және әзірлеу материалтану саласындағы негізгі міндеттердің бірі болып табылады, бұл әртүрлі салалар үшін тиімдірек конструкциялар мен құрылғыларды жасауға мүмкіндік береді.",Материалтану саласындағы негізгі міндеттер қандай?,Бірегей қасиеттері бар жаңа материалдарды зерттеу және әзірлеу,materials Қалдықтарды қайта өңдеудің және пайдаланылған материалдарды кәдеге жаратудың неғұрлым тиімді және экологиялық таза әдістерін жасау қазіргі заманғы экологияның басты міндеттерінің бірі болып табылады.,Қалдықтарды қайта өңдеудің және пайдаланылған материалдарды кәдеге жаратудың неғұрлым тиімді және экологиялық таза әдістерін жасау ненің басты міндеттері?,Қазіргі заманғы экологияның басты міндеттері,materials Қазақстан Орталық Азиядағы ең ірі мемлекеттердің бірі болып табылады.,Орталық Азиядағы ең ірі мемлекеттердің бірі?,Қазақстан,geo Қазақстан Орталық Азиядағы ең ірі мемлекеттердің бірі болып табылады. Сонымен қатар Ежелгі тайпалар мен көшпелі халықтармен байланысты бай тарихы бар.,Қай халықтардың Қазақстан тарихына байланысы бар?,Ежелгі тайпалар мен көшпелі халықтардың,history "Көптеген ғасырлар бойы қазақ халық өнері қазақтардың ұлттық және мәдени бірегейлігін көрсете отырып, көптеген мәдениеттер мен дәстүрлердің ықпалымен дамыды.",Қазақ халық өнері қалай дамыды?,көптеген мәдениеттер мен дәстүрлердің ықпалымен дамыды,history "Қазақстан көптеген сауда жолдарының тоғысқан жерінде орналасқандықтан, еліміздің әртүрлі аймақтарындағы көптеген ірі қалалары мен сауда орталықтарының дамуына ықпалын тигізеді.",Қазақстанның ірі қалалары мен сауда орталықтарының дамуына не ықпал тигізеді ?,Қазақстанның көптеген сауда жолдарының тоғысқан жерінде орналасуы,history "Қазақстан тарихында Алтын Орда мен көшпелі дәуір сияқты ұлылық пен күш кезеңдері, сондай-ақ Кеңес өкіметі кезеңі сияқты шыдамдылық пен тәуелсіздік үшін күрес кезеңдері болды.",Ұлылық пен күш кезеңдері қашан орын алды?,Алтын Орда мен көшпелі дәуір кезеңдерінде,history "Қазақстанның таулар, көлдер, каньондар, шөлдер мен далаларды қоса алғанда, көптеген табиғи көрікті жерлері бар, бұлар оны танымал туристік елге айналдырады.",Қазақстанды танымал туристтік елге не айналдырады?,"Қазақстанның таулар, көлдер, каньондар, шөлдер мен далаларды қоса алғанда, көптеген табиғи көрікті жерлері",history "Қазақстанда мерекелер, аспаздық дәстүрлер, халықтық қолөнер және музыкалық өнер сияқты ұлттық дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарда көрініс тапқан бай мәдени мұра бар.",Қазақстанда қандай мәдени мұралар бар?,"Мерекелер, аспаздық дәстүрлер, халықтық қолөнер және музыкалық өнер",ethno "Қазақстанның көшпелі өмір салтымен байланысының ұзақ тарихы бар, ол әлі күнге дейін елдің Оңтүстік Қазақстан және Батыс Қазақстан сияқты кейбір өңірлерінде сақталып келеді.",Қазақстанның көшпелі өмір салты қай өңірлерде сақталып келеді?,Оңтүстік Қазақстан және Батыс Қазақстан,ethno "Қазақстан тарихында 1917 жылы Қазақ Халық Республикасының құрылуы, 1991 жылы тәуелсіздіктің жариялануы сияқты айтулы оқиғалар көп болды.",Қазақ Халық Республикасы қашан құрылды?,1917 жылы,history "Қазақстан – қазақтар, орыстар, украиндар, татарлар, өзбектер және басқа да көптеген ұлттар тұратын көп мәдениетті мемлекет.","Қазақтар, орыстар, украиндар, татарлар, өзбектер және басқа да көптеген ұлттар тұратын көп мәдениетті мемлекет қалай аталады?",Қазақстан,geo "Қазақстан – ислам, православие, католицизм, протестантизм, буддизм және дзен-буддизм сияқты көптеген діндер біріктірілген мемлекет.",Қазақстанда қандай діндер біріктірілген?,"ислам, православие, католицизм, протестантизм, буддизм және дзен-буддизм сияқты көптеген діндер",geo "Мереке күндері адамдар әдетте үлкен мерекелер ұйымдастырады, қонақтарды шақырады, дәмді тағамдар дайындайды және сыйлықтармен алмасады.","Қашан адамдар үлкен мерекелер ұйымдастырады, қонақтарды шақырады, дәмді тағамдар дайындайды және сыйлықтармен алмасады?",Мереке күндері,ethno "Жаңа жылдық мерекелер қалалар мен үйлерді безендірумен, шырша орнатумен, отшашулармен және Аяз атамен бірге жүреді, бұл мерекелік атмосфераны қалыптастырады.",Жаңа жылдық мерекелік атмосфераны не қалыптастырады?,"үйлерді безендірумен, шырша орнатумен, отшашулармен және Аяз атамен",ethno "Туған күн-бұл әр адам үшін ерекше мереке, адам құттықтаулар мен сыйлықтар алу кезінде жақындарының назары мен қамқорлығынан ләззат алады.",Әр адам үшін ерекше мереке ол?,Туған күн,ethno "Масленица немесе Наурыз сияқты көктемгі мерекелер халықтардың мәдени мұрасы мен салт-дәстүрін сақтауға мүмкіндік беретін халықтық мерекелермен, салт-дәстүрлермен және дәстүрлі тағамдармен бірге жүреді.",Дәстүрлі тағамдары бар көктемгі мерекелерге не жатады?,Масленица мен Наурыз,ethno Ұлттық мерекелер әр елде тарихи-мәдени маңызы бар оқиғалар мен даталарды атап өту үшін тойланады.,Ұлттық мерекелер не үшін тойланады?,тарихи-мәдени маңызы бар оқиғалар мен даталарды атап өту үшін,ethno "Алып Ер Тұңға – түркі мемлекетін басқарған көсем. Ол замандағы түркілер Енисей мен Ертіс, Дунай бойларын, Ауғанстан мен Иран, Сирия, Түркия жерлерін мекендеген.",Алып Ер Тұңға басқарған мемлекет қайда мекендеген?,"Енисей мен Ертіс, Дунай бойларын, Ауғанстан мен Иран, Сирия, Түркия жерлерін",geo "Тұран әскері қолбасшысының атына қосылып айтылатын «алып» сөзі сол заманда «күшті», «батыр», «қаһарман», «ержүрек» деген мағынаны білдірген.",«алып» сөзі қандай мағынаны білдірген?,"«күшті», «батыр», «қаһарман», «ержүрек»",ethno Алып Ер Тұңға – Иранның ұлы ақыны Фирдоусидің «Шаһнама» кітабына кейіпкер болған.,Фирдоуси деген кім?,Иранның ұлы ақыны,biblio "Әбу Насыр әл-Фараби – қыпшақ даласынан шыққан ұлы энциклопедист ғалым. Ойшыл, философ, математик. Ол – ақын, әдебиет пен музыка зерттеушісі. Толық аты-жөні: Әбу Насыр Мұхаммад ибн Тархан ибн Ұзлағ әл-Фараби.",Әбу Насыр Мұхаммад ибн Тархан ибн Ұзлағ әл-Фараби қай жерден шыққан?,Қыпшақ даласынан,history "Әбу Насыр әл-Фараби философия, жаратылыстану, астрономия, математика, медицина, логика, этика, метафизика, жағрафия, әдебиеттану, тіл білімі, музыка сияқты ғылым салаларынан 164 трактат жазғаны мәлім.",Әбу Насыр әл-Фарабидің қанша трактат жазғаны туралы мәлім?,164 трактат,history "Әл-Фарабидің туғанына 1100 жыл толуы Қазақстанда кеңінен атап өтілді. Оның шығармалары қазақ, орыс, ағылшын тілдеріне аударылған. Алматыдағы Қазақ ұлттық университеті Әл-Фараби есімін иеленген.",Әл-Фарабидің шығармалары қай тілдерге аударылған?,"Қазақ, орыс, ағылшын тілдері",biblio "Доспамбет жырау XV ғасырдың 90-жылдарының орта шенінде Азау қаласында дүниеге келген. Сол кезде Донның төменгі ағысын, Азау маңын мекендеген Кіші Орданы билеуші әскери шонжарлар тұқымынан шыққан болашақ жырау, заманы мен ортасының талабына сай тамаша тәрбие алып өскен.",Доспамбет жырау қай тұқымнан шыққан?,Кіші Орданы билеуші әскери шонжарлар тұқымынан,history "Өз заманындағы талай әскери жорыққа қатысқан жауынгер, жырау, туыстас түркі тайпаларының арасындағы көп қырқыстың бірінде, 1523 жылдың бас кезінде, Астрахан түбінде қаза табады. Ол кезде Доспамбеттің жасы әлі отызға да толмаған еді.",Доспамбеттің қай жерде қайтыс болды?,Астрахан түбінде қаза табады,history "Жайық – Еуропа мен Азияның ортасында орналасқан өзен. Жалпы ұзындығы – 2428 км. Жайық өзені туралы «Қыз Жібек» дастанында, Махамбет жырларында жиі айтылады.",Жайықтың ұзындығы қанша?,2428 км,geo Италияның әйгілі саяхатшысы Марко Поло Қытайға жасаған сапарында Еуропадан Азияға Жайық өзені арқылы өткен.,Марко Поло қай елдін саяхатшысы?,Италия,geo Сұлтанмахмұт Торайғыров 1893 жылы қазіргі Солтүстік Қазақстан облысында кедей шаруаның үйінде туған.,Сұлтанмахмұт Торайғыров қайда туылды?,Солтүстік Қазақстан облысында,geo "Әкесі Шоқпыт (Әбубәкір) кедей болса да, әрі балажан, көзі ашық, көңілі сергек, бірбеткей, өжет, ақпейіл, жомарт адам еді. Ол Сұлтанмахмұтты тәрбиелеп өсіруге бар күшін салады.",Сұлтанмахмұттың әкесі кім?,Шоқпыт (Әбубәкір),biblio "Сұлтанмахмұт Торайғыров 1912 жылға дейін ауылда өседі. Әкесінен, ауылдағы молдалардан сабақ алып, хат танып, көзін ашады. 1912 жылы Троицк қаласына барып оқи бастайды. Дәл осы кезден әдебиетпен айналысуы, өлең жазуы басталады.",Сұлтанмахмұт 1912 жылы қайда барып оқиды?,Троицк қаласында,biblio "1915 жылы Сұлтанмахмұт Торайғыров Семей қаласына барып, оқуға түспек болады. Бірақ оқуға түсе алмайды. Бір жағынан, жасы, білімі келмейді. Екінші жағынан, каржысы тапшы болады.",Не үшін Семей қаласына оқуға түсе алмайды?,"Жасы, білімі келмейді, қаржысы тапшы болады.",biblio "Сұлтанмахмұт Торайғыров өмірінің соңғы жылдарында өзінің «Айтыс», «Адасқан өмір», «Кедей» сынды поэмалары мен өлеңдерін жазып қалдырды.","Сұлтанмахмүт Торағровтың «Айтыс», «Адасқан өмір», «Кедей» сынды поэмалары мен өлеңдері қашан жазылды?",Өмірінің соңғы жылдары,biblio "Табиғаттың көптеген компоненттері өзара байланыста болады. Бір компонент қасиеттерінің басқасының қасиеттеріне тигізген әсерінің деңгейін білу үшін тәжірибе жүргізіледі. Тәжірибенің мәнісі арнайы құрылған, яғни жасанды жағдайлардағы табиғи құбылыстарды зерттеуде жатыр.",Тәжірибенің мәнісі неде?,Табиғи құбылыстарды зерттеуде,geo "Cел (сел ағыны) – шағын таулы өзендерде кенеттен туындайтын су мен тау жыныстарының бөліктерінен тұратын буырқанған лай немесе тасты лай ағын. Селдің туындауына қатты нөсер, қардың күрт еруі, су тоғандарының бұзылуы, кейде жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы тікелей себеп болады.",Селдің туындауына себептері қандай?,"Қатты нөсер, қардың күрт еруі, су тоғандарының бұзылуы, кейде жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы",geo "Бағдарлық әдіс аумақты алдын ала белгіленген бағыт бойынша зерттеуді білдіреді. Оның негізгі тәсілдері: бақылау, жағдайды бағалау, өлшеу, сипаттау, сызбалар, карталар мен зерттелетін нысандар тізімін құрастыру. Бағыттар аумақ бөліктерін әртүрлі сипаттамаларымен бірге қамтитындай жасалады. Бағытты анықтау үшін, бұрын жарық көрген карталар мен ол жердің жоспарлары пайдаланылады.",Бағдарлық әдістердің негізгі тәсілдеріне не жатады?,"Бақылау, жағдайды бағалау, өлшеу, сипаттау, сызбалар, карталар мен зерттелетін нысандар тізімін құрастыру",geo "Тұрақты әдістер – бұл бірнеше мәрте сипаттауды, бақыланатын нысандардағы болатын өзгерістерді өлшеуді талап ететін бір табиғи нысанды ұзақ (маусымдық, жыл бойы немесе көп жыл бойы) бақылау әдістері.",Ұзақ бақылау әдістерінің мерзімдері қандай болады?,"маусымдық, жыл бойы немесе көп жыл бойы",geo "Кез келген бақылау нәтижелері құжатқа тіркелуі керек. Яғни қойын дәптеріне белгілі ретпен жазылуы тиіс. Қойын дәптердің мұқабасы мен алғашқы бетінде бақылаушының аты-жөні мен байланыс мәліметтері көрсетіледі. Қойын дәптер жоғалған жағдайда, берілген байланыс мәліметтері бойынша қайтарып беру жөнінде өтініш жазуға болады.",Кез-келген бақылау нәтижелері жазылатын құжаттың қандай түрі бар?,Қойын дәптер,geo "Жер сілкіністері – бұл жылдам жерасты дүмпулері және жер бетінің тербелістері. Жер қыртысындағы немесе Жер мантиясының жоғарғы бөлігіндегі тектоникалық жылжу және үзілулер (жарықтар) – бұлар жер сілкіністерінің туындау себебі. Осы жарықтар арқылы жер қыртысының қабаттары жылжиды, яғни жоғары көтеріледі не төмен түседі.",Жер қыртысының қабаттары қалай жылжиды?,Жоғары көтеріледі не төмен түседі,geo "Жер сілкінісі ошақтарынан литосфералық тақталардың жылжуы нәтижесінде жер қыртысы арқылы тербелістерді тудыратын толқындар тарайды. Жер сілкінісі ошағының үстінде орналасқан жер бетіндегі нүкте жер сілкінісінің эпицентрі деп аталады. Жерасты дүмпулері нақ осы эпицентрде ең күшті болады, эпицентрден қашықтаған сайын, дүмпу күші әлсірейді.",Эпицентр дегеніміз не?,Жер сілкінісі ошағының үстінде орналасқан жер бетіндегі нүкте,geo "Отбасы — адамның әлеуметтенуінің маңызды тетігі. Баланың қандай адам болып қалыптасуының іргетасы отбасында қаланады. Адамның алғашқы ұстазы — отбасы мүшелері, ата-анасы, ата-әжесі, аға-әпкелері.",Отбасы мүшелеріне кімдер жатады?,"Ата-ана, ата-әже, аға-әпкелер",ethno Испанияда пайда болған романс («роман») алғашында испан тіліндегі «ән» деген ұғымды білдірген. Бүгінде романс – лирикоэпикалық немесе лирикодрамалық мазмұнға толы бір дауысқа арналған ән жанры.,Лирикоэпикалық немесе лирикодрамалық мазмұнға толы бір дауысқа арналған ән жанры қайда пайда болды?,Испанияда,art "Сатира – қоғамдық дерт пен қасіретті келемеж ете отырып, әшкерелейтін өлең, әңгіме, фельетон, эпиграмма, роман т.б. түрінде жазылған әдеби шығарма. Абай бұл жанрда «Болыс болдым, мінеки», «Мәз болады болысың», «Сабырсыз, арсыз, еріншек», «Бойы бұлғаң», «Менсінбеуші ем наданды, «Адасқанның алды – жөн, арты – соқ пақ», «Көзі нен басқа ойы жоқ», «Бай сейілді», «Байлар жүр жиған малын қорғалатып» т.б. деген сықақ өлеңдер жазған.",Сатира жанрындағы Абай жазған шығармалар қандай?,"«Болыс болдым, мінеки», «Мәз болады болысың», «Сабырсыз, арсыз, еріншек», «Бойы бұлғаң», «Менсінбеуші ем наданды, «Адасқанның алды – жөн, арты – соқ пақ», «Көзі нен басқа ойы жоқ», «Бай сейілді», «Байлар жүр жиған малын қорғалатып»",biblio Қазақстандағы ең алғашқы мұнай Атырау атырабындағы «Қарашүңгіл» деген жерден шыққан.,Қазақстандағы ең алғашқы мұнай қай жерден шыққан?,«Қарашүңгіл» деген жерден,geo "Қазақстандағы ең алғашқы мұнай Атырау атырабындағы «Қарашүңгіл» деген жерден шыққан. Алғашқы мұнай барлау объектілері Доссор, Қаратоң, Қарашүңгіл және Ескенеден басталған.",Қазақстандағы алғашқы мұнай барлау объектілері?,"Доссор, Қаратоң, Қарашүңгіл және Ескене",geo "Қазақстандағы ең алғашқы мұнай Атырау атырабындағы «Қарашүңгіл» деген жерден шыққан. Қарашүңгіл — Құлсарыдан 70 шақырым қашықтықта орналасқан кеніш. 1894 жылы патшалы Ресейден келген кәсіпкерлер қазақ жеріндегі мұнай-кен орындарын іздеп, барлауға концессия алып, іске кіріседі. Алғашқы мұнай барлау объектілері Доссор, Қаратоң, Қарашүңгіл және Ескенеден басталған.",Қарашүңгілмен Құлсарыының арасы қанша?,70 шақырым,geo "Зерттеушілердің мәліметіне сүйенсек, қара алтынның 80 пайызы 8 елдің жерінің астында жатыр. Атап айтқанда, Венесуэлада 17,5%, Сауд Арабиясында 15,6%, Канадада 10%, Иранда 9,3%, Иракта 9%, Кувейтте 5,9%, Ресейде 6,4%, Біріккен Араб әмірлігінде 5,7% мұнай бар. Қазақстан тоғызыншы орынды иемденеді.",Қара алтынның пайызы бойынша бірінші орынды қай ел иемдененді?,Венесуела,geo "Қазақ халқының асыл мұраларының бірі — табиғатқа деген сүйіспеншілігі мен адамгершілік қасиеті. Халық ұғымында «табиғат» деген қасиетті сөз «туған жер», «өскен ел», «атамекен», «аяулы өлке», «ауылым» деген аса қымбат сөздермен байланысты. Халық табиғаттағы өздері қастерлеген жерлерді «әулие бұлақ», «әулие ағаш» деп, көздің қарашығындай сақтаған.","Өздері қастерлеген жерлерді «әулие бұлақ», «әулие ағаш» деген кімдер?",Қазақ халқы,ethno "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасында бидай масағы мен қанатты пырақ бейнеленген. Бұл — өсімдіктер мен жануарлар әлемін қадірлеп, құрметтеуден туындаған туған жерімізге деген терең сүйіспеншіліктің белгісі.","ҚР елтаңбасында,өсімдіктер мен жануарлар әлемін қадірлеп, құрметтеуден туындаған туған жеріне деген терең сүйіспеншіліктің белгісі ретінде не бейнеленген?",Бидай масағы мен қанатты пырақ,ethno "Жаһандық денсаулық жүйесіндегі озық үлгілер күрделі ауруларды емдеуге мүмкіндік берді. Қазіргі заманауи озық медицина онкологиялық ауруларды емдей бастады. Бұл әдістеме молекулярлы және ядролық медицинаның жетістіктерін пайдаланады. Ядролық медицина молекуланы «көре» алады, оның қайда тұрғанын дәрігерлерге «хабарлап» қана қоймай, құрамы, шығу тегі туралы мәліметтерді де бере алады.",Онкологиялық ауруларды емдеуде қандай саланың еңбектерін пайдаланады?,Молекулярлы және ядролық медицинаның жетістіктерін,bio "Ядролық медицинада науқасты қарау барысында көп көлемде диагностикалық маркерлер қолданылады. Бұл оқшауланған ісіктің, қатер деңгейін көрсетеді. Мамандар ісіктің көзге көрінбес жасушадан пайда болып, тез бөлінетінін айтады. Жасушалар қантты көп жинақтағаннан зат алмасу мен өсудің көзі ретінде қызмет етеді. Сондықтан глюкоза ерітіндісін F18 радиоактивті заттармен белгілеп, қатерлі ісік жасушаларын табу үшін адам ағзасына енгізеді.",Қатерлі ісік жасушаларын табу үшін адам ағзасына қандай радиактивті заттарды енгізеді?,F18 радиоактивті заттарын,bio "Қазақ тілі — түркі тілдерінің ішіндегі ең таза, әуезді тіл. Қазақ тілінің негізгі лексикалық қорын көне түркі сөздері құрайды. Түрік тілінде араб тілінен енген сөз өте көп екен. Солардың орнын алмастыру үшін түріктер қазақ тілін донор тіл ретінде қолданғылары келеді.",Не үшін түріктер қазақ тілін донор тіл ретінде қолданғылары келеді?,Араб тілінен енген сөздердің орнын алмастыру үшін,biblio "Қазақ жастары қариялардың аттарын ерттеп, бірге жүрген. Данышпан-ойшыл шешендерден өнер-білім үйренген. Оларға әрқашан сәлем беріп, ақыл сұраған, құрметтеген. Осылайша, жастар «халық мектебінен» тәрбие алған.",Не үшін қазақ жастары қариялармен бірге жүрген?,Өнер-білім үйренген,ethno "Қазақ халқының тарихында би-шешен көп болған. Олар: Жиренше шешен, Сырым Датұлы, Қазыбек би, Төле би, Әйтеке би, Малайсары би және басқа да би-шешендер. Би-шешендер адамдар арасындағы даулы мәселелерді бір ауыз сөзбен әділ шешкен. Ежелгі қазақтың би-шешендері бүгінгі соттың қызметін атқарған. Олар сөзге шешен, қиын мәселелерді зерлі сөзбен шешетін тапқыр болған.",Қазақ халқының тарихындағы би-шешендер кімдер?,"Жиренше шешен, Сырым Датұлы, Қазыбек би, Төле би, Әйтеке би, Малайсары би",history "Жұмыс — адамның кәмелет жасына толғаннан бастап қоғамның әртүрлі саласында арнайы еңбек түрінде орындалатын әрекеті. Жұмыс орындалу ерекшелігіне қарай қара жұмыс және ой жұмысы болып бөлінеді. Қара жұмыс — дене еңбегі арқылы орындалатын жұмыс. Оған шахталар мен мұнай-газ кенорындарында, ауылшаруашылықта, ауыр және жеңіл өнеркәсіп салаларында, сауда орындарындағы адамдардың жұмысы жатады.",Қара жұмыс қайда қолданылады?,"Шахталар мен мұнай-газ кенорындарында, ауылшаруашылықта, ауыр және жеңіл өнеркәсіп салаларында, сауда орындарында",geo "Ой еңбегі ғылыми және шығармашылық, өнертапқыштық бағыттарда жұмыс жасайтын адамдарға тән. Жоғары немесе арнайы оқу орындарында білім алған мамандар елдің саяси, экономикалық салалары мен өнер, ғылыми мекемелерінде, білім ордаларында қызмет жасайды. Өз қызметтерінің ерекшелігіне орай түрлі бағытта зерттеулер жүргізеді.",Ой еңбегі қандай адамдарға тән?,"ғылыми және шығармашылық, өнертапқыштық бағыттарда жұмыс жасайтын адамдарға",art "Құсбегі (бүркітші) — аңға, құсқа салу мақсатымен бүркіт, қаршыға, қырғи және т.б. сияқты құстарды қолға үйрететін адам. Құс салуға бірнеше кісі бірігіп шығады. Құсбегі аңға шыққанда бүркітті оң қолына қондырып, атта бекем отырып, білек бауларынан ұстайды. Басқалар түрлі құралдармен даңғырлатып, аң-құсты үркітеді. Осы қарбалас сәтте биіктеу жерге шығып, құс не аңды көргенде томағасын тартып, бүркітін ұшырады",Құсбегі нені қолға үйретеді?,"бүркіт, қаршыға, қырғи",ethno "Театр сахнасы өмірдің саяхатшысы сияқты. Шымылдық артынан дүние жүзінің тарихын, бүгінгі күнді, болашақты 3-4 сағат ішінде көресің. Халықтың бар өмірімен бір қойылымда танысасың. Театр — жақсылық пен жамандықты, адалдық пен арамдықты, махаббат пен зұлымдықты тануға көмек беретін мәдени орын. Әр қойылым өмірден туады. Сондықтан театр — өмірдің айнасы.",Театр арқылы немен танысасын?,"дүние жүзінің тарихымен, бүгінгі күнмен, болашақпен",art "Театрда актер, режиссер, суретші, композитор, балетмейстер, жарық беруші, гример, шаштараз, бутафор және т.б. мамандар ұжым болып еңбек етеді. Олардың бірісіз бірінің күні жоқ","Композитор, гример актер қайда ұжым болып еңбек етеді?",Театрда,art "Театрдың негізгі тірегі — актер. Актерсіз театр жоқ. Қойылымның идеясын халыққа көрсететін де — актер. Егер актер өз рөлін ойнай алмаса, сахналық бейне тумайды.",Сахналық бейнені кім тудырады?,Актер,art Қазақ театры және кино өнерінің тарландары Құман Тастанбеков пен Меруерт Өтекешова мәңгілік махаббаттың нышанына айналды. Оған қос тарланның «Қыз Жібек» көркем фильмінде ғашықтардың рөлін ойнауы себеп болды.,«Қыз Жібек» көркем фильмінде ғашықтардың рөлін кімдер ойнады?,Құман Тастанбеков пен Меруерт Өтекешова,art "Төлеген жар іздеп, Сырлыбайдың еліне келеді. Көп қыздың ішінен Сырлыбайдың қызы Жібекті ұнатып, ынтызар болады. Алайда Төлегеннің әкесі Базарбай — оған қарсы болады. Төлеген әкесінің қарсылығына қарамай, сүйіктісі Жібектің еліне келеді.","Кім Сырлыбайдың қызы Жібекті ұнатып, ынтызар болды?",Төлеген,art "Сырлыбай елінің сарбазы Бекежан да Жібекке ынтызар болып, ғашықтардың махаббатын қызғанады. Сөйтіп, ол Төлегенді өлтіреді. Оны естіген Жібек Жайық өзеніне батып өледі.",Төлегенді кім өлтірді?,Бекежан,art "Жуковскийдің мәтіні бойынша, Александр Македонский ақылгөйдің көз сүйегі туралы сөздерін естіген соң да бөтен елге деген шабуылдарын тоқтатпай, керісінше, «өмір қысқа, бәріне үлгеру керек» деп, Үндістанды жаулауға аттанады.","Кімнің мәтіні бойынша Александ Македонский «өмір қысқа, бәріне үлгеру керек» деп, Үндістанды жаулауға аттанады?",Жуковскийдің мәтіні бойынша,art "«Ақ білек» романында 1917 жылғы Ақпан төңкерісінен кейін Ресей империясын ұзақ жыл басқарып келген монархиялық патша өкіметі біржола құлап, Кеңес өкіметінің үстемдік алған дүрбелең кезеңіндегі оқиға суреттеледі",Ресей империясының монархиялық патша өкіметінен кейін кімдер үстемдік алады?,Кеңес өкіметі,art "Ақ өлең – әлемнің бірқатар халықтары әдебиетінде кездесетін ұйқассыз өлең үлгісі. Ағылшын тіліндегі blank (ұйқасты өшіру, жоғалту) сөзі, француз тілінде blanch (ақтау) мағынасындағы сөздің қате аударылуынан орыс тіліне француз тілінен «Белый стих» болып аударылып, қазақ әдебиеттану ғылымына орыс тілі арқылы сол атаумен енген","Ағылшын тіліндегі blank (ұйқасты өшіру, жоғалту) сөзі, француз тіліндегі blanch (ақтау) қазақ тіліне қалай енген?","сөздің қате аударылуынан,қазақ әдебиеттану ғылымына орыс тілі арқылы сол атаумен енген",biblio "Күн ұзарған, түн қысқарған көкектің кәрі қыздай қылтың-сылтың басы. Өскеменнен түсте шыққан автобус Ұлан арқылы Самарға тікелей асып, Ертіс түсіп, Күршімнен бір-ақ шығуға бел байлаған.",Өскеменнен шыққан автобус қайда шығуға бет алған?,Күршімге,biblio """Күндердің күнінде Парижде бір дағыстандық суретшіні кездестірдім. Революциядан кейін іле-шала Италияға оқуға кетіпті де, итальян қызына үйленіп, еліне қайта алмай қалыпты""",Ұзіндідегі Итальян қызы кімге тұрмысқа шыққан?,Дағыстандық суретшіге,biblio """Жазғытұрымның кірбіңсіз ашық аспаны мөлдіреп, көлде көрініс беріп тұр. Кілкіген жұқалаң мұнар арасынан оқшау көрініп, мұнда-мұндалап аппақ болып жататын Тарбағатай шың-құздарын ұзыннан-ұзақ созылған жіп-жіңішке ақ бұлт екіге бөліп, аспан тауына ұқсайтын. ""","Ақ бұлтты екіге бөліп, аспан тауына ұқсап тұрған шын-құздын атауы қандай?",Тарғабатай,biblio """Есіл ағысының жасырын күшін сен суына сүңгігенде ғана көресің. Моп-момақан боп, тұнып тұрған сияқтанып, оның суы тізеңнен аспай-ақ сені қабықтай қалқытып ала жөнеледі. Сен малтымпаз болмасаң, суға кеттім деп үрейленесің.""",Есілдің ағысынын жасырын күшін қайдан көресің?,Сен суына сүңгігенде ғана көресің,biblio "Көкшетау – Сарыарқаның солтүстігінде, Көкшетау қыратының солтүстік-шығыс бөлігінде оқшау орналасқан, жақпартасты, орманды, көлді тау. Оңтүстіктен солтүстікке қарай 20 км-ге доғаша иіле созылып жатыр, ені 5 шақырымдай.",Көкшетаудың ені қандай?,Ені 5 шақырымдай,geo "Қаратау – Тянь-Шань тау жүйесінің солтүстік-батысында орналасқан тау жотасы. Солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай 420 км-ге созылып жатыр, енді жері – 60 – 80 км (оңтүстік-шығысындағы Боралдай жотасы). Ең биік жері – Бессаз тауы (2175 м).",Тянь-Шань тау жүйесінің солтүстік-батысында орналасқан тау жотасы қалай аталады?,Қаратау,geo "Қаратау – Тянь-Шань тау жүйесінің солтүстік-батысында орналасқан тау жотасы. Солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай 420 км-ге созылып жатыр, енді жері – 60 – 80 км (оңтүстік-шығысындағы Боралдай жотасы). Ең биік жері – Бессаз тауы (2175 м).",Ең биік жері Бессаз тауы болатын тау жотасы қалай аталады?,Қаратау,geo "Қорықтағы ең ірі өзен Ақсудың ұзындығы – 120 шақырым, ені 10 метрге жетеді, тереңдігі – жарты метр. Ақсу-Жабағылы қорығында аң мен құстың – 550, өсімдіктің 200-ден астам түрі бар. Олардың көпшілігі Қызыл кітапқа енгізілген.",Ақсу-Жабағылы қорығындағы ен үлкен өзеннің ұзындығы қандай?,120 шақырым,geo "Ақсу-ЖАбағылы қорығының өсімдіктер дүниесі де әр алуан. Онда мүктің – 61, қынаның – 58, жоғары сатыдағы өсімдіктің 1400 түрі бар. Қорықтың жануарлар әлемі де өте бай: сүтқоректілердің – 42 (арқар, таутеке, елік, марал, барыс, Тянь-Шань қоңыр аюы, борсық, сусар т.б.) құстардың – 238 (гималай ұлары, кекілік, сақалтай, бүркіт, қарақұтан, бозторғай, сарыторғай, ителгі, шымшық т.б) бауырымен жорғалаушылардың – 9 (алай жалаңкөзі, сары бауыр кесіртке, қалқантұмсықты шұбар қара жылан, сұржылан т.б) қосмекенділердің 2 (жасыл құрбақа және көлбақа) және өзендерінде балықтың екі түрі тіршілік етеді. Омыртқасыз жәндіктердің де алуан түрі бар.",Қорықта қандай қосмекенділер тіршілік етеді?,жасыл құрбақа және көлбақа,bio "Алаша хан күмбезі – Ұлытаудағы сәулет өнері ескерткіші. Ол Қаракеңгір өзенінің жағасында, биік жотаның үстінде тұр. Ғалымдар күмбезді Қарахан әулетіне, оғыз-қыпшақ заманындағы (Х–ХІІІ ғасырлар) сәулет өнерінің қатарына қосады. Зерттеушілер жаңа болжамдар (ХV–ХVІ ғасырларға тән деушілер де бар) жасаса да, күмбездің әбден мүжіліп, тозған түрі мен басқа ешбір ескерткішке ұқсамайтын көркемдеу тәсілі оны арғы замандарға сілтейді.",Алаша Хан күмбезі қайда тұр?,"Қаракеңгір өзенінің жағасында, биік жотаның үстінде",geo "Алаша хан күмбезін, сондай-ақ Қазақстан жеріндегі Айша бибі, Жошы хан, Қожа Ахмет Ясауи кесенелерінің үлгісімен салыстыруға болады. Түрлі түсті және көлемі әртүрлі кірпіштерді қиюластыра қалау арқылы жасалып, бетінің масаты кілемнің түріне ұқсатып өрнектелуі өзінен кейінгі Талмас ата, Жұбан ана, Болған ана, Қайып ата мазарларына үлгі болған.",Алаша хан күмбезінен кейін қандай мазарлар салынған?,"Талмас ата, Жұбан ана, Болған ана, Қайып ата мазарлары",history "Тіл – адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауының ең басты құралы. Сондықтан оны ұқыпты қолданып, ұқсата пайдалану аса қажет-ақ. Алайда бұл талапты ұстана бермейтін, сөз мәдениетіне салақ қарайтын адамдар аз емес. Мысалы, кейбір балалар сабақта немесе жиналыста сөйлеген кезінде «сөйтіп», «нетіп», «сондықтан», «жаңағы», «ендеше», «демек» сияқты сөздерді айтар ойға ешбір қатысы болмаса да, төпеп орынсыз қолдана береді.",Кейбір балалар сабақта немесе жиналыста сөйлеген кезде қандай орынсыз сөздер қолдана береді?,"«сөйтіп», «нетіп», «сондықтан», «жаңағы», «ендеше», «демек»",biblio "Халқымыз адам өмірінде тамақтың орнын тіршілікке қажетті құндылықтардың бәрінен де жоғары қойған. Бұған «астан үлкен емессің» немесе «арпа, бидай ас екен, алтын, күміс тас екен» деген ескертпелер мен мақал-мәтелдер де куә бола алады.",Тамақтың құндылықтарын жоғары екендігін көрсететеін қазақ мақал мәтелдері қандай?,"арпа, бидай ас екен, алтын, күміс тас екен",ethno "Вавилонның көшелері таңның атысы, күннің батысы жан-жақтан келген саяхатшыларға толады. Саяхатшылар әңгімесінің басты тақырыбы – патша сарайындағы таңғажайып тамаша аспалы бақ болған. Оны Вавилон патшасы Навуходоносор сүйікті әйелі Семирамидаға арнап салған деседі.",Вавилон патшасы Навуходоносор әйеліне не арнап салды?,Аспалы бақ,history "Жердің нағыз геометриялық пішіні – геоид, яғни Жердің экваторлық радиусынан плюстік радиусының 22 шақырымға кем болуына байланысты полюстер маңында Жер үстіңгі жағынан қысыңқы болып келеді",Геоид дегеніміз не?,Жердің нағыз геометриялық пішіні.,geo "География ғылымы ежелгі Грекияда пайда болған. Біздің заманымыздан бұрынғы III ғасырда өмір сүрген грек ғалымы Эратосфен алғашқы географиялық түсініктерді қалыптастырып, ең алғашқы картаны жасаған. Сол себепті Эратосфенді ""география ғылымының атасы"" деп атайды.",Эратосфен кім?,Ең алғаш картаны жасаған грек ғалымы.,geo Ғаламшарлардың маңында айналып жүрген аспан денелері ғаламшардың табиғи серіктері деп аталады. Жердің жалғыз табиғи серігі бар. Ол – Ай. Ай мен Жердің арасындағы арақашықтық 384 мың шақырым. Ай – Жер табиғатына айтарлықтай әсер етеді.,Қай аспан денесі жердің жалғыз табиғи серігі?,Ай.,geo "ХV ғ. атақты неміс картографы Мартин Бехайм алғашқы глобусты жасады. Оның глобусында Еуропа, Азия, Африка бейнеленген. Бехаймның глобусында Америка туралы түсінік жоқ. Оның орнын, Бехаймның ойы бойынша, Еуропадан Шығыс Азияға қарай мұхит алып жатыр.",Мартин Бехайм кім?,"Алғашқы глобусты жасаған,неміс картографы.",geo Теңіз деңгейінен есептегенде биіктігі 200 м-ден төмен жазық ойпат деп аталады. Ойпаттар физикалық карталарда жасыл бояумен көрсетіледі.Жер шарындағы ең үлкен ойпат – Амазонка ойпаты. Амазонка ойпаты Оңтүстік Америка материгіндегі Бразилия мемлекетінің аумағын алып жатыр.,Жер шарындағы ең үлкен ойпат?,Амазонка.,geo "Литосфералық тақталар мантияның беткі қабаты астеносфера бетімен баяу жылжып, орнын ауыстырады. Литосфералық тақталардың қозғалу теориясын неміс ғалымы А.Вегенер ұсынған.",Литосфералық тақталардың қозғалу теориясын кім ұсынды?,А.Вегенер,geo Жер бетіндегі ауаның горизонталь бағытта бір жерден екінші жерге ауысуын жел деп атайды. Желдің бағытын көрсететін құрал желбағар деп аталады. Жел жылдамдығын Бофорт деп аталатын шкаламен анықтайды.,Желбағар дегеніміз не?,Желдің бағытын көрсететін құрал.,geo "Қазақстан аумағын солтүстіктен оңтүстікке қарай 4 табиғат зонасы кесіп өтеді: орманды дала, дала, шөлейт, шөл зоналары. Әрбір зона өзіне тән климатымен, топырағымен, өсімдік, жануарлар дүниесімен ерекшеленеді.",Қазақстан аумағын неше табиғат зонасы кесіп өтеді?,4,geo "Пластидтер – тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер. Бұлар бактериялар мен саңырауқұлақтарда болмайды. Құрамында болатын бояғыш заттардың түсіне қарай пластидтер – хлоропластар, хромопластар, лейкопластар деп 3-ке бөлінеді.",Пластидтер нешеге бөлінеді?,3-ке.,bio Хлоропластар өсімдікке жасыл түс береді. Өсімдіктің барлық жасыл мүшелерінде кездеседі. Хлоропласта жасыл пигмент – хлорофилл бар. Органикалық зат түзуге қатысады.,Хлорофилл дегеніміз не?,Хлоропласттағы жасыл пигмент .,bio "Вакуоль – цитоплазмада орналасады, сыртында қабықшасы бар іші шырынға толы болатын бөлігі. Жасуша шырынының жиналуына байланысты біртіндеп пайда болады. Шырынның құрамындағы органикалық қышқылдар, витаминдер, тұздар жасушаның қоректенуіне жұмсалады. Вакуоль жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейді.","Цитоплазмада орналасқан , сыртында қабықшасы бар, іші шырынға толы жасуша бөлігі?",Вакуоль.,bio "Мүше – өзіндік құрылысы бар белгілі бір қызмет атқаратын ағзаның бір бөлігі. Жоғары сатыдағы өсімдіктер тіршілікке қажетті, әр түрлі қызмет атқаратын мүшелерден тұрады.Өсімдіктің мүшелері өсімді (вегетативті) және көбею (генеративті) болып 2-ге бөлінеді. Өсімді мүшелеріне – тамыр, сабақ, жапырақ жатады.",Өсімдіктің өсімді мүшелеріне нелер жатады?,"Тамыр, сабақ, жапырақ.",bio "Тамыр – өсімдіктің жер асты мүшесі . Тамыр – топырақтан сіңірілген суды және онда еріген минералды тұздарды сабаққа өткізеді. Тамырлар шығу тегіне қарай негізгі, жанама, қосалқы деп бөлінеді.",Өсімдіктің жер асты мүшесі не?,Тамыр.,bio "Амеба - біржасушалы жәндік. Бұл өскін жасушаның бір жерінде тұрақтамайды , ол жерден жоғалып, дененің басқа бір жерінде түзіліп, үнемі осылай өзгереді. Осымен байланысты амеба денесінің пішіні тұрақты болмайды, өзгеріп тұрады. Денесінде бақалшақ болатын амебаның бірі – арцелла.",Арцелла дегеніміз не?,Денесінде бақалшақ болатын амебаның бірі.,bio "Пластидтер – өсімдік жасушаларында ғана болатын әр түсті бояуы бар және бейорганикалық заттардан органикалық заттар түзетін органоидтар. Мысалы, хлоропластар өсімдік мүшелеріне жасыл түс береді. Фотосинтез процесін жүргізеді.","Өсімдік жасушаларында болатын, бейорганикалық заттардан органикалық заттар түзетін органоидтар дегеніміз не?",Пластидтер.,bio "Бактерия (грекше «таяқша») – біржасушалы ағза.Бактериялардың басым көпшілігі таяқша пішінді болады. Дегенмен шар, үтір, оралма тәрізді пішіндері де кездеседі Оның әрбір жасушасы қабықша мен цитоплазмадан, оқшауланбаған ядро затынан тұрады.",Бактерия дегеніміз не?,Біржасушалы ағза.,bio "Бактериялар негізінен түссіз, тек кейбіреулерінде ғана аздап бояғыш заттар кездеседі. Фотосинтез құбылысы жүретін көк-жасыл, қызыл түсті өкілдерін цианобактериялар деп атайды. Цианобактериялардың үш тобы бар: хроококкалар, хамесифондар, гормогониялар.",Цианобактериялардың неше тобы бар?,Үш.,bio Бактерияларды қоректенуіне қарай сапрофиттер және паразиттер деп екі топқа бөледі. Көптеген бактериялар жануарлардың өлекселері мен өсімдіктердің қалдықтарында мекендейді. Өлі ағзалардың денесінде тіршілік ететіндер – сапрофиттер.,Өлі ағзалардың денесінде тіршілік ететін бактерия түрі қалай аталады?,Сапрофиттер.,bio "Вирус – жасушасы жоқ өте ұсақ ағзалық зат. Ол бактериядан кіші. Вирус – латынша «у» деген сөз. Вирусты өсімдікке де, жануарға да жатқызуға болмайды. Вирус терминін 1899 ж ботаник М. В. Бейерник ғылымға енгізді.",Вирус термині қай жылы ғылымға енгізілді?,1899 жылы.,bio "Балдырлар – теңіз, мұхиттар жағалауындағы тіршіліктің көзі, жан-жануарлардың мекені.Жасыл балдырлардың бір өкілі – хламидомонада. Ол тоқтау суларда тіршілік етеді. Хламидомонаданың жасуша қабықшасы жасунықтан (целлюлозадан) тұрады.",Хламидомонада қайда тіршілік етеді?,Тоқтау суларда.,bio "Бунақденелілер – буынаяқтылар типіне жататын көпжасушалы, омыртқасыз жәндіктер класы. Бұлар – ғаламшардың кез келген түкпірінде таралған жануарлардың ең үлкен тобы. Олардың 700 000 (миллионға жуық) түрлері бар деп есептеледі. Бунақденелілер класы негізгі екі класс тармағына жіктеледі. Олар туақанатсыздар және қанаттылар класс тармағы деп аталады.Бунақденелілерді зерттейтін ғылым – энтомология.",Энтомология дегеніміз не?,Бунақденелілерді зерттейтін ғылым.,bio Қазақстан Қызыл кітабына тіркелген бунақденелілердің бірі - нәзікқұйрық инелік. Қазақстанның Сырдария өзенінің Арал теңізіне таяу су алабында ғана тіршілік етеді. Бұл – ерекше қорғауды қажет ететін жыртқыш жәндік. Өйткені ол басқа бунақденелілер мен масаны қорек етеді.,Нәзікқұйрық инелік Қазақстанның қай аумағында тіршілік етеді?,Сырдария өзенінің Арал теңізіне таяу су алабында.,geo "Жорғалаушылардың нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген 8 000-ға жуық түрлері бар. Жорғалаушыларға кесірткелер, жыландар, тасбақалар, құбылғылар, крокодилдер, т.б. жатады. Оларды зерттейтін зоология ғылымының саласын герпетология деп атайды.",Жорғалаушыларды зерттейтін зоология саласы?,Герпетология.,bio "Құстар класы – омыртқалы жануарлардың ұшуға бейімделген тобы. Денесі қауырсынмен қапталып, алдыңғы аяқтары қанатқа айналған. Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарында құстардың 8600-ға жуық түрі таралған. Қазақстанда құстардың 489 түрі мекендейді. Олардың дене температурасы – тұрақты, жылы қанды әрі жоғары. Құстар барлық құрлықтарда кеңінен таралған.",Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарында құстардың неше түрі таралған?,8600-ға жуық түрі таралған.,bio "Құстар класы – омыртқалы жануарлардың ұшуға бейімделген тобы. Денесі қауырсынмен қапталып, алдыңғы аяқтары қанатқа айналған. Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарында құстардың 8 600-ға жуық түрі таралған. Қазақстанда құстардың 489 түрі мекендейді. Олардың дене температурасы – тұрақты, жылы қанды әрі жоғары. Құстар барлық құрлықтарда кеңінен таралған.",Қазақстанда құстардың неше түрі мекендейді?,489,bio "Сүтқоректілер жануарлар дүниесінің жоғары сатыдағы тобын құрайды. Бұған ұрпағын тірі туып, сүтімен асырайтын жылықанды жануарлар жатады. Қазіргі кезде сүтқоректілердің 5 000-ға жуық түрлері жер шарының барлық аймақтарында кеңінен таралған. Сүтқоректілерді зерттейтін зоология ғылымының саласын «маммалогия» деп атайды.",Жануарлар дүниесінің жоғары сатыдағы тобы?,Сүтқоректілер.,bio "Әр түрлі ұлпалар бір-бірімен қосылып мүше түзеді. Мүше дегеніміз – белгілі пішіні, құрылысы, орны бар бір немесе бірнеше қызмет атқаратын дене бөлігі.",Бір немесе бірнеше қызмет атқаратын дене бөлігі?,Мүше.,bio Қан – сұйық дәнекер ұлпа. Қан мен дәнекер ұлпаларының жасушалары ұқсас болғандықтан қанды дәнекер ұлпасына жатқызады.,Сұйық дәнекер ұлпа ол?,Қан.,bio Эндокриндік жүйе – гормондар көмегімен ағзадағы барлық процестерді реттейді. Мүшелер қызметінің гормондар арқылы реттелуін гуморальдық реттелу дейді.,Мүшелер қызметінің гормондар арқылы реттелуі ол?,Гуморальдық реттелу.,bio Нейронның тарамдалған көптеген қысқа өсінділері – дендриттердің сыртында аққабықша болмайды. Бұлардың жиынтығы мен нейронның денесі сұр затты түзеді. Нейронда ұзын әрі тарамдалмаған бір аксон болады.,Дендриттер дегеніміз не?,Нейронның тарамдалған көптеген қысқа өсінділері.,bio "Иммунитет – қабылдамау, қарсы тұру мағынасын беретін, ағзаның қорғану қабілеті. Иммунитет – жұқпалы аурулар мен бөгде денеге қарсы тұрады. Иммунитеттің негізін салған ғалым – И. И. Мечников",Иммунитеттің негізін салған ғалым кім?,И. И. Мечников.,bio "Барлық адамдардың қаны 4 топқа бөлінеді: І, ІІ, ІІІ, ІV. Қан беретін адамды – донор, қабылдайтын адамды – реципиент дейді.",Реципиент деген кім?,Қанды қабылдайтын адам.,bio "Жүрек – қанайналым жүйесінің орталық мүшесі. Оның жиырылуы мен босаңсуының нәтижесінде қан қантамырлардың бойымен үздіксіз ағады. Ересек адамдарда жүрегінің салмағы 250–300 г. Жүрек – кеуде қуысында, екі өкпенің аралығында орналасқан іші қуыс бұлшықетті мүше.",Жүрек дегеніміз не?,"Кеуде қуысында, екі өкпенің аралығында орналасқан іші қуыс бұлшықетті, қанайналым жүйесінің орталық мүшесі.",bio "Жүректің сыртын дәнекер ұлпадан тұратын жұқа жүрек қабы– перикард қаптап тұрады. Жүрек пен перикардтың арасындағы кеңістікте аздаған сұйықтық болады. Ол жүректің еркін жиырылуына жағдай жасап, үйкелісті азайтады.",Перикард деген не?,"Жүректі қаптап тұратын, жүректін сыртын дәнекер ұлпадан тұратын жұқа жүрек қабы.",bio "Адам терісі негізінен үш қабаттан тұрады. Терінің сыртқы қабаты – эпидермис , ортаңғы қабаты – нағыз тері (дерма), ішкі қабаты – тері асты шел қабаты деп аталады. Соңғы кезде тері асты шел қабатын нағыз тері қабатымен қосып, бір қабат деп санайды.",Адам терісі неше қабаттан тұрады?,3,bio Туа пайда болған ретті тізбек арқылы бір-бірімен байланысқан шартсыз рефлекстер жиынтығы – түйсік – инстинкт (латынша «іnstіnctus» – түйсіну) деп аталады. Түйсік едәуір күрделі мінез-құлықтың бір түрі.,Түйсік деген не?,Туа пайда болған ретті тізбек арқылы бір-бірімен байланысқан шартсыз рефлекстер жиынтығы.,bio "Көмірсулар − органикалық заттардың ішіндегі аса маңызды қосылыстардың бірі. Көптеген көмірсулардың молекуласының құрамындағы сутек атомдары, көміртек атомдарынан екі есе көп болатындықтан, оларды көмірсулар деп атаған. Көмірсу деген терминді ғылымға 1844 жылы орыс ғалымы К. Шмид енгізген болатын.",Көмірсу дегеніміз не?,"Молекуласының құрамындағы сутек атомдары, көміртек атомдарынан екі есе көп органикалық заттардың қосындысының бірі.",bio Липидтер (грекше “lipos” – май) – барлық тірі жасушалардың құрамына кіретін және тіршілік процестерінде маңызды рөл атқаратын май тәрізді заттар. Липидтерге майлар және май тәрізді заттар − липоидтер жатады.,"Барлық тірі жасушалардың құрамына кіретін және тіршілік процестерінде маңызды рөл атқаратын май тәрізді зат , ол?",Липид.,bio "Сүйектің құрамында 50% су, 12,5% нәруыз тектес органикалық зат оссеин (жұмсақ, серпінді органикалық зат) 21,8% минералды заттар (кальций фосфаты), 15,7% май болады. Оссеин заты сүйекке серпінді, иілгіштік қасиет береді. Жас балалардың сүйегінде органикалық заттардың мөлшері көбірек.","Сүйекке серпінді, иілгіштік қасиет беретін зат не?",Оссеин,bio Клетка орталығы бiр-бiрiне бұрыш жасап орналасқан екi кiшкене цилиндр тәрiздi денелерден тұрады. Олар центриолдар деп аталады. Центриол қабырғалары микротүтiкшелер бар. Центриолдар цитоплазманың өзiн -өзi жасаушы органоидтарына жатады. Клетка орталығы клеткалық бөлiнуде маңызды роль атқарады.,Бiр-бiрiне бұрыш жасап орналасқан екi кiшкене цилиндр тәрiздi денелер не?,Центриолдар.,bio "Бүркеніш рең - бейімдеушіліктің бір түрі, ашық жерлерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғану белгісі. Көптеген көбелектер мен қоңыздарды қанаттарының немесе денесінің түрлі түсті болуына сәйкес өсімдіктер арасынан ажырату қиын.",Бүркеніш рең дегеніміз не?,"Бейімдеушіліктің бір түрі, ашық жерлерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғану белгісі.",bio Жануарлар организміндегі гликолиздің соңғы өнімі - сүт қышқылы. Гликолиз - адам мен жануарлар организмдеріндегі арнайы ферменттердің әсерінен оттегісіз ортада көмірсулардың (негізінен глюкозаның) ыдырау процесі. Гликолиз нәтижесінде бөлінген қуат (энергия) организмнің тіршілігі үшін пайдаланылады. Гликолиз организмдегі тыныс алу және ашу процестерімен тікелей байланысты.,Гликолиз деген не?,адам мен жануарлар организмдеріндегі арнайы ферменттердің әсерінен оттегісіз ортада көмірсулардың (негізінен глюкозаның) ыдырау процесі,bio "Фотосинтездің ашылу тарихы 1630 жылдан басталады. Фотосинтез дегеніміз - жасыл жапырақ хлоропластары арқылы күн сәулесі энергиясының химиялық байланыс энергиясына айналу процесі. Фотосинтез процесі өсімдік жасушасының құрамындағы хлоропластарда жүреді. Онда өсімдікке жасыл түс беретін хлорофил пигменті көк және қызыл сәулелерді сіңіріп, жасылды шағылыстыратындықтан жасыл түсті береді.",Жасыл жапырақ хлоропластары арқылы күн сәулесі энергиясының химиялық байланыс энергиясына айналу процесі не деп аталады?,Фотосинтез.,bio "Нуклеотидтерің комплементарлық принципіне сай ДНҚ-дан ақпараттық РНҚ “тіліне” аударылып жазылу принципін транскрипция деп атайды. Транскрипция процесі жасушаның ядросында жүзеге асырылады, яғни информосомада жазылады. Информосома − синтезделуге тиісті нәруыз молекуласының құрылымы туралы ақпарат жазылған денешік. Информосоманы қазақ ғалымы, академик М.Ә. Айтхожин ашқан.",Информосоманы кім ашты?,Қазақ ғалымы М.Ә. Айтхожин.,bio Генетика - бүкіл тірі ағзаларға тән тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін биология ғылымының бір саласы. Ағзалардың тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігі туралы ғылымды генетика деп атайды (грекше “genetіkos”- шығу тегіне тән). Бұл атауды 1906 жылы ағылшын биологы У.Бэтсон ұсынды.,Генетиканың негізін салушы кім?,ағылшын биологы У.Бэтсон,bio Ағзалардың тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігі туралы ғылымды генетика деп атайды.,Генетика дегеніміз не?,Ағзалардың тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігі туралы ғылым,bio "“Идиоадаптация” терминін 1931 жылы А.Н. Северцев ұсынған. Идиоадаптация (грек. іdіos – өзіндік және лат. adaptatіo – бейімделу) – организм органдарының құрылысы мен өздері атқаратын қызметінің тіршілік ету жағдайы ерекшеліктеріне қарай құрылымдық деңгейінің өзгермей, күрделенбей бейімделуі.",Идиоадаптация терминін кім ұсынды?,А.Н. Северцев.,bio "Прокариоттар – құрылысы өте қарапайым, клеткасында ядросы жоқ организмдер. Оларда тұқым қуалау ақпараты жазылған ДНҚ цитоплазмада сақина тәрізденіп бос күйінде орналасқан. Көк жасыл балдырлар мен бактериялар табиғаттағы зат айналымда үлкен рөл атқарады.","Құрылысы өте қарапайым, клеткасында ядросы жоқ организмдер, олар?",Прокариоттар.,bio "Эукариоттар – сыртынан қабықшамен қапталған клеткасында цитоплазмасы және айқын көрінетін ядросы бар организмдер. Ядрода тұқым қуалау ақпараты орналасқан. Барлық эукариоттар үш дүниеге бөлінеді: өсімдіктер, саңырауқұлақтар және жануарлар.",Эукариоттар деген не?,Сыртынан қабықшамен қапталған клеткасында цитоплазмасы және айқын көрінетін ядросы бар организмдер.,bio "Саңырауқұлақтар – төменгi сатыдағы эукариоттар, тiрi организмдер дүниесi. Саңырауқұлақтардың ерекшелiгi өсiмдiк белгiлерiнiң , жануарлар белгiлерiнiң ерекше даму циклiнің болуында.","Төменгі сатыдағы эукариоттар, олар?",Саңырауқұлақтар.,bio "Приматтар - жоғары сатыдағы сүтқоректілер отряды. Бұлардың арғы тегі қарапайым жәндікқоректі сүтқоректілер деп есептелінеді. Приматтар өздері мекендейтін аумақтарын белгілеп, сол жерде топтасып өмір сүреді. Қорегі — өсімдік жемісі, жапырағы, гүлі, тамыр жемісі, жәндіктер.",Приматтар немен қоректенеді?,"Өсімдік жемісімен, жапырағымен, гүлімен, тамырымен, жемісімен, жәндіктермен.",bio Генотип деп — ата-аналардан алынатын гендердің толық жиынтығын айтады. Генотипіне қарай организм гомозиготалы не гетерозиготалы болуы мүмкін.,Генотип деген не?,Ата-аналардан алынатын гендердің толық жиынтығы.,bio "Суда тіршілік етуге бейімделген организмдер тобы — гидробионттар деп аталады. Олар судың түрлі қабаттарында тіршілік етуге бейімделген. Гидробионттар Дүниежүзілік мұхиттарда, жер асты суларында, құрлықтағы су айдындарында кеңінен таралған.",Суда тіршілік етуге бейімделген организмдер тобы?,Гидробионттар.,bio "Құрлықта тіршілік етуге бейімделген организмдерді террабионттар (латынша ""terra"" — ""жер"") деп атайды. Бұл ортада тіршілік ететін организмдер денесіндегі суды үнемдеп жұмсайды, жылу реттеу механизмдері де түрліше.",Террабионттар олар?,Құрлықта тіршілік етуге бейімделген организмдер.,bio "Популяция (латын тілінде populus — халық, тұрғын халық) — белгілі бір кеңістікте генетикалық жүйе түзетін, бір түрге жататын және көбею арқылы өзін-өзі жаңғыртып отыратын организмдер тобы. Әр популяция өзіне ғана тән статистикалық сипаттамалары және динамикалық сипаттамалары бойынша ерекшеленеді.","Белгілі бір кеңістікте генетикалық жүйе түзетін, бір түрге жататын және көбею арқылы өзін-өзі жаңғыртып отыратын организмдер тобын не деп атайды?",Популяция.,bio "Биосфера- тірі организмдер өмір сүретін жер қабаты.Биосфера негізінен үш қабаттан құрылады. Олар: атмосфера (газ күйіндегі), гидросфера (су), литосфера (қатты) қабаттары.",Биосфера неше қабаттан тұрады?,Үш.,bio "Нуклеин қышқылдары − тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып, оны келесі ұрпақтарға жеткізетін күрделі құрылысты молекула. 1868 жылы швейцариялық биохимик Ф. Мишер оны алғаш рет жасуша ядросынан тапқандықтан нуклеин қышқылы деп атады.",Нуклеин қышқылы дегеніміз не?,"Тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып, оны келесі ұрпақтарға жеткізетін күрделі құрылысты молекула.",bio "Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) — жоғары молекулалық байланыс нуклеин қышқылдарының типі. Табиғатта кеңінен таралған. РНҚ-ның көмірсу бөлігінде рибоза қанты, ал азотты негіздері ретінде аденин, гуанин, цитозин және урацил болады.",Рибонуклеин қышқылының азотты негізінде не болады?,"Аденин, гуанин, цитозин және урацил болады.",bio "Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) – барлық тірі клеткалардың негізгі генетикалық материалы болып табылатын күрделі биополимер. ДНҚ-ның негізгі құрылымдық бірлігі – үш бөліктен құралған нуклеотид. Бірінші бөлігі – дезоксирибоза (бескөміртекті қант) , екіншісі – пуриндік негіздер: аденин (А) мен гуанин (Г) және пиримидиндік негіздер: тимин (Т) мен цитозин (Ц), үшіншісі – фосфор қышқылының қалдығы.",Дезоксирибонуклеин қышқылы деген не?,Барлық тірі клеткалардың негізгі генетикалық материалы болып табылатын күрделі биополимер.,bio "Еуразияның жер бедері алуан түрлі. Еуразияның теңіз деңгейінен орташа биіктігі 840 м, оның ауданының жартысынан астамын таулар құрайды. Памир тауында Еуразиядағы ең ірі Федченко мұздығы орналасқан. Мұздықтың ұзындығы 77 шақырым. Тау басындағы мұздықтардан ірі өзендер бастау алады.",Федченко мұздығы қайда орналасқан?,Еуразия жер бедеріндегі Памир тауында.,geo Адамдар Камчатка мен Исландиядағы гейзер суын үйлерді жылытуға пайдаланады.,Адамдар Камчатка мен Исландиядағы гейзер суын не үшін пайдаланады?,үйлерді жылыту үшін,geo "Еуразиядағы ең биік сөнбеген жанартау Ключи Шоқысы, оның биіктігі 4750 м. Камчатка түбегінде орналасқан. Камчаткада әйгілі Гейзерлер аңғары орналасқан. Адамдар Камчатка мен Исландиядағы гейзер суын үйлерді жылытуға пайдаланады.",Ключи шоқысының биіктігі?,4750 м.,geo "Еуразиядағы ең биік сөнбеген жанартау Ключи Шоқысы, оның биіктігі 4750 м. Камчатка түбегінде орналасқан. Камчаткада әйгілі Гейзерлер аңғары орналасқан. Адамдар Камчатка мен Исландиядағы гейзер суын үйлерді жылытуға пайдаланады.",Еуразиядағы ең биік сөнбеген жанартау? ,Ключи Шоқысы,geo "Солтүстік Американың ең биік нүктесі Кордильер тауының солтүстігінде орналасқан Мак-Кинли шыңы, оның биіктігі 6193 м. Кордильер испан тілінен (Кордильера) аударғанда ""тау жотасы"", ""тау тізбегі"" деген мағына береді.",Солтүстік Американың ең биік нүктесі бұл?,Кордильер тауының солтүстігінде орналасқан Мак-Кинли шыңы,geo "Атлант мұхиты алабының басты өзені – Миссисипи, Солтүстік Америкадағы ең суы мол өзен болып саналады. ""Миссисипи"" атауы үндістер тілінде ""су атасы"" деген мағына береді. Миссисипи өзені ұзындығы жөнінен Ніл өзені мен Амазонкадан кейінгі үшінші орынды алады.",Миссисипи өзені ұзындығы бойынша нешінші орында?,Үшінші.,geo Анхель сарқырамасы жер шарындағы ең биік сарқырама. Оңтүстік Американың солтүстігінде Гвиана таулы үстіртіндегі Ориноко өзенінің бір саласында орналасқан. Сарқыраманың биіктігі 1054 м. Сарқыраманы ұшқыш Анхель ашқан.,Жер шарындағы ең биік сарқырама?,Анхель сарқырамасы,geo Мадагаскар аралы Африка платформасынан ертеректе ажыраған бөлігі болып саналады. Мадагаскар аралында маймылдардың ерекше тобын құрайтын шағын денелі лемурлардың 26 түрі мекендейді. Сонымен қатар Мадагаскарда пальманың желпуіш тәрізді ерекше түрі – саяхатшылар ағашы кең таралған. Лемур мен саяхатшылар ағашы – Мадагаскар аралының символы.,Мадагаскар аралының символы нелер?,Лемур мен саяхатшылар ағашы.,geo "Аустралия – Жер шарындағы ең кіші материк. Аустралия жер көлемі жөнінен жер шарында алтыншы орынға ие. Материктің ауданы, маңындағы аралдармен қоса есептегенде, 7,6 млн шаршы шақырым.",Аустралия материгінің ауданы қандай?,"7,6 млн шаршы шақырым.",geo Дүниежүзілік мұхиттың ең терең бөлігі Мариан шұңғымасы Тынық мұхитта. Мариан шұңғымасының тереңдігі 11022 м. Мариан шұңғымасы Тынық мұхитының ең үлкен теңізі – Филиппин теңізінде орналасқан.,Дүниежүзілік мұхиттың ең терең бөлігі қай мұхитта орналасқан?,Тыңық мұхитта,geo Дүниежүзілік мұхиттың ең терең бөлігі Мариан шұңғымасы Тынық мұхитта. Мариан шұңғымасының тереңдігі 11022 м. Мариан шұңғымасы Тынық мұхитының ең үлкен теңізі – Филиппин теңізінде орналасқан.,Дүниежүзілік мұхиттың ең терең бөлігі қайда орналасқан?,Филиппин теңізінде.,geo "Антарктиданың ең биік нүктесі Винсон тауы, оның биіктігі 5140 м. Антарктидада таулардың тек ең биік шыңдары ғана жер бетіне шығып жатады, ал қалған бөлігі қалың мұз қабатының астында жатыр.",Антарктиданың ең биік нүктесі қалай аталады және оның биіктігі қанша?,"Винсон тауы, 5140 м.",geo "Антарктидада табиғатының қаталдығына байланысты өсімдіктер мен жануарлар жоқ десе де болады.Антарктида жағалауында құстардың ерекше түрі пингвиндер көп таралған.Олардың 17 түрі кездеседі, ең көп тарағаны Адели деп аталатын кішкене пингвин.",Антарктидада ең көп тараған пингвин түрі қандай?,Адели.,geo "Урбандалу латын тілінен аударғанда ""қалалану"" деген мағына береді. Урбандалу дегеніміз қалалардың өсуі мен қала халқының санының өсуі. Урбандалу деңгейі Қытайда 45% болса, Кувейтте 98%-ды құрайды.",Урбандалу бұл?,Қалалардың өсуі мен қала халқының санының өсуі.,geo Агломерация дегеніміз – ірі қаланың маңына орташа және шағын қалалардың шоғырлануы. Қазақстандағы ең ірі агломерациясы Қарағанды-Теміртау агломерациясы. Жақын орналасқан агломерациялардың бірігуінен мегаполистер қалыптасады (Алматы мегаполисі).,Агломерация деген не?,Ірі қаланың маңына орташа және шағын қалалардың шоғырлануы.,geo Адамзат тарихындағы ең алғашқы су электр стансылары XIX ғасырдың соңында Германиядағы Неккар өзені мен Ұлыбританиядағы Темза өзендерінде салынған.,Ең алғашқы су электр стансылары қандай өзендерде салынған?,Германиядағы Неккар өзені мен Ұлыбританиядағы Темза өзендерінде.,geo Жүгерінің Отаны – Оңтүстік Америка. Жүгері Х.Колумбтың саяхатынан кейін дүниежүзіне таралған. Әлем бойынша жүгері өндіруші жетекші ел АҚШ болып саналады. Дүниежүзі бойынша жүгерінің 50% -ы АҚШ-та өсіріледі.,Жүгерінің отаны қай жер?,Оңтүстік Америка.,geo "Табиғи каучукты гевея ағашынан алады. Табиғи каучук өндіруден Азиядағы Тайланд, Индонезия, Малайзия көзге түседі.",Табиғи каучук алынатын ағаш?,Гевея ағашы.,geo "Канал – адамның қолымен жасалған өзен. Халықаралық саудада маңызы зор каналдар – Панама, Суэц каналдары. Суэц каналы Египет мемлекетінің меншігі болып саналады. Каналдың тереңдігі 16,2 м, ұзындығы 161 шақырым. Канал Жерорта теңізі мен Қызыл теңізді байланыстырады.",Адамның қолымен жасалған өзенді қалай атайды?,Канал.,geo Украинадағы ең ірі өзен – Днепр өзені. Бұл өзеннің Украинадағы ұзындығы 981 шақырымды құрайды. Украинадағы өзендердің көпшілігі Қара теңіз бен Азов теңізі алаптарына жатады.,Украинадағы ең ірі өзен?,Днепр.,geo "«Теоцентризм» (грек. theos – құдай) деп аталатын бұл көзқарас бойынша бүкіл дүниені, соның ішінде адамды да құдай жаратқан. Ал құдайдың құдіретіне шек жоқ, олай болса, адамның жаратылыс сыры тылсым, құпия, оны рационалды жолмен танып-білу мүмкін емес, тек жүрекпен түйсіну керек делінді.",Теоцентризм деген не?,"Бүкіл дүниені, соның ішінде адамды да құдай жаратқан деген көзқарас.",history "«Теоцентризм» ол бүкіл дүниені, соның ішінде адамды да құдай жаратты деген көзқарас.",Теоцентризм деген не?,"бүкіл дүниені, соның ішінде адамды да құдай жаратты деген көзқарас",history Көшкіндер - ауырлық күші әсерінен беткей бойымен тау жыныс массасының төменге қарай жылжуы. Көшкіндер жер асты сулары немесе жауын-шашынның тау жыныстарының тепе-теңдігін бұзу нәтижесінде пайда болады.,Көшкін деген не?,Ауырлық күші әсерінен беткей бойымен тау жыныс массасының төменге қарай жылжуы.,history "Жер сілкіну – жер қойнауындағы энергетикалық күштердің кенеттен жер бетіне шығуы. Ол өзімен бірге сейсмикалық күшті толқындар, сілкіністер ала келеді. Жер сілкіну кезіндегі ауыр соққылар эпицентрдегі ғимараттарға, тұрғындарға үлкен апат әкеледі.",Жер сілкіну бұл?,Жер қойнауындағы энергетикалық күштердің кенеттен жер бетіне шығуы.,geo "Карталардың түптелген жиынтығы – атластар деп аталады.Атлас карталары бірін-бірі толықтыратын, форматы мен проекциялары ортақ, масштабы жағынан біртектес болып келеді. Олар: географиялық, жұлдыздар жəне жекелеген аспан денелері атластары деп бөлінеді.",Атластар қандай түрлерге бөлінеді?,"географиялық, жұлдыздар жəне жекелеген аспан денелері атластары",geo "Карталардың түптелген жиынтығы – атластар деп аталады.Атлас карталары бірін-бірі толықтыратын, форматы мен проекциялары ортақ, масштабы жағынан біртектес болып келеді. Олар: географиялық, жұлдыздар жəне жекелеген аспан денелері атластары деп бөлінеді.",Карталардың түптелген жиынтығы нелер?,Атластар,geo Мадагаскар – Африканың ең ірі аралы. Мадагаскар аралында малагасийлер тұрады. Малагасий қара және моңғол нәсілінің араласуынан пайда болған халық.,Мадагаскар халқы қалай аталады?,Малагасийлер,geo Мадагаскар – Африканың ең ірі аралы. Мадагаскар аралында малагасийлер тұрады. Малагасий қара және моңғол нәсілінің араласуынан пайда болған халық.,Африкадағы ең үлкен арал қалай аталады?,Мадагаскар,geo Парсы шығанағындағы аралдық мемлекет – Бахрейн. Бахрейннің астанасы –Манама қаласы.,Парсы шығанағындағы аралдық мемлекет?,Бахрейн.,geo "Левенгук амикроорганизмдер дүниесін зерттеуге, микробиологияның дамуына жол ашты. Микробиология (грекше «микрос» – кішкене, «логос» – ғылым) – көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысын, қасиеттерін, пайдасы мен зиянын зерттейтін ғылым.",Микробиология дегеніміз не?,"Көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысын, қасиеттерін, пайдасы мен зиянын зерттейтін ғылым.",bio "Бактериялардың көптеген түрі өсімдіктерді де зақымдайды, ол ауруды бактериоз дейді. Олар бау-бақша, техникалық жеміс-жидек өсімдіктерін зақымдап, зор нұқсан келтіреді.",Бактериоз дегеніміз не?,Бактериялардың көптеген түрі өсімдіктерді де зақымдайтын ауру.,bio "Бактериялар мақта өсімдігінде гоммоз (шайыр ағу) ауруын туғызады. Мақта тұқымында сақталған бактерия спорасы тұқыммен бірге өнеді. Мақта сабағын, жапырағын, қауашағын зақымдайды да, ірі қошқыл қоңыр түсті дақтар пайда болады.",Мақта өсімідігінде ауру туғызатын бактерия?,Гоммоз.,bio Спора – саңырауқұлақтардың таралуын қамтамасыз ететін арнайы құрылымды жасуша. Споралар түзілетін орын спорангий деп аталады.,Спорангий деген не?,Споралар түзілетін орын.,bio "Саңырауқұлақтар мен бактериялар топырақ құрамындағы кейбір зиянды бактериялардың көбейіп кетпеуіне ықпал етеді. Өздерінен арнайы зат бөліп, зиянды бактериялардың өсуін тежейді. Оларды антибиотиктер деп атайды.",Антибиотиктер дегеніміз не?,"Өздерінен арнайы зат бөліп, зиянды бактериялардың өсуін тежейтін заттар.",bio "Тарғақ, орақтұмсық және реликті шағалалар (қарамойнақ) Қызыл кітап тізімінде бар. Реликті шағала Қазақстанда Алакөл көлінде ғана таралған. Қорғау мақсатында Алакөл қорығы (1998) ұйымдастырылды.",Реликті шағала Қазақстанның қай аймағында таралған?,Алакөл көлінде.,bio "Адам есту мүшесі арқылы қоршаған ортадан әр түрлі дыбыстарды қабылдап талдайды. Есту мүшесі дыбыстарды анықтап ажыратуға көмектеседі. Адамның есту мүшесі – құлақ. Құлақ 3 бөлімнен тұрады: сыртқы, ортаңғы және ішкі құлақ.",Құлақ қандай бөліктерден тұрады?,"Сыртқы, ортаңғы және ішкі құлақ.",bio "Жер шарындағы теңіз деңгейінен ең төмен орналасқан жер Арабия түбегінің солтүстік батысындағы Өлі теңіз орналасқан Гхор ойысы, оның деңгейі – 403 м.",Гхор ойысы қайда орналасқан?,Арабия түбегінің солтүстік батысындағы Өлі теңізде орналасқан.,geo Халқының саны жөнінен Африкадағы ірі ел болып саналатын Нигерия – Батыс Африкада орналасқан. Мұнда 125 млн-нан астам адам тұрады. Астанасы – Абуджа қаласы.,Нигерияның астанасы?,Абуджа.,geo "Тынық мұхит жағалауларында Жер шары халқының тең жартысы мекендейтін 50 ел орналасқан. Бұл елдердің халықтары ежелден-ақ мұхит байлығын пайдаланып келеді. Көптеген елдер мұхит суынан түрлі пайдалы қазбалар, ал мұхит қайраңдарынан мұнай өндіреді.",Тынық мұхит жағалауында неше ел мекендейді?,50,geo "Керей мен Жәнібек Қозыбасыға қазақ хандығының ұлттық туын тігіп, 1465-1466 жылдары Қазақ хандығын құрды. Хандықтың алғашқы құрылған кездегі аумағы Қозыбасы мен Шу аймағы болған.",Қазақ хандығы қай жылдары құрылды?,1465-1466 жылдары.,history Молдова ТМД құрамындағы шағын елдердің бірі. Астанасы – Кишинев қаласы. Молдова Прут пен Днестр өзендерінің аралығында орналасқан.,Молдованың астанасы?,Кишинев.,history "Атмосферада көмірқышқыл газының үлесінің артуын жылыжай эффектісі деп атайды. Көмірқышқыл газы жер бетінен бөлінетін жылуды өткізбейтіндіктен, климат жылынады.",Жылыжай эффектісі деген не?,Атмосферада көмірқышқыл газының үлесінің артуы.,physics "Қытай жер көлемі жөнінен Ресей мен Канададан кейінгі үшінші орынды алады. Қытайдың жер көлемі 9,6 млн шаршы шақырым.Қытай елінің жағалауында 5400 арал орналасқан. Қытайдағы ең ірі аралдарға Тайвань мен Хайнань аралдары жатады.",Қытай жер көлемі бойынша нешінші орында?,Үшінші.,geo "Байкал көлінде ашық күндері 40 метрге дейінгі тереңдік көрініп жатады. Бұл көлде тіршілік ететін эпишура деп аталатын ұсақ шаяндар көлдің суын ластайтын балдырлармен қоректене отырып, көл суын тазартады.",Байкал суын тазартатын шаян?,Эпишура.,bio Жер шарындағы ең лайлы өзен – Хуанхэ өзені. Хуанхэ қытай тілінен аударғанда «сары өзен» деген мағына береді. Хуанхэ өзенінің лайлы болуының басты себебі – өзен сазды жынысты аумақты жермен ағып өтеді.,Жер шарынлағы ең лайлы өзен?,Хуанхэ.,geo Пассаттар – атмосфералық қысым жоғары болатын тропиктік ендіктерден қысымы төмен экваторға қарай соғатын тұрақты жел. Оның орташа жылдамдығы 5-8м /с.,Пасат деген не?,Атмосфералық қысым жоғары болатын тропиктік ендіктерден қысымы төмен экваторға қарай соғатын тұрақты жел.,geo "Жер бедері дегеніміз – жер бетінің тегіс емес, ойлы-қырлы болып келуінің жиынтығы. Жер бедерін зерттейтін ғылым геоморфология деп аталады.",Геоморфология бұл?,Жер бедерін зерттейтін ғылым.,geo Топырақ эрозиясы дегеніміз – топырақтың құнарлы қабатын кемітетін табиғи апат. Топырақ эрозиясының екі түрі бар: су эрозиясы және жел эрозиясы.,Топырақ эрозиясы деген не?,Топырақтың құнарлы қабатын кемітетін табиғи апат.,geo "Мелиорация дегеніміз – топырақты жақсарту. Топырақты жақсарту үшін ауыспалы егіс, қар тоқтату, ағаш отырғызу т.с.с. шаралары қолданылады.",Топырақты жақсарту шараларын не деп атаймыз?,Мелиорация.,geo "Каспий теңізі бес мемлекеттің жағалауын шайып жатыр. Каспий теңізі жағалау сызығының 29%-ы (2340 км) Қазақстанға, 16%-ы Ресейге, 20%-ы Әзірбайжанға 21%-ы Түрікменстанға, 14%-ы Иранға тиесілі.",Каспий теңізі неше мемлекетті шайып жатыр?,5,geo "Италия - Рим қирандыларымен, ортағасырлық қалаларымен және әдемі жағажайларды қамтитын асханасымен, сәнімен және бай тарихымен танымал ел.",Италия несімен танымал ел?,"Рим қирандыларымен, ортағасырлық қалаларымен және әдемі жағажайларды қамтитын асханасымен, сәнімен және бай тарихымен",geo Жер шарындағы ең үлкен ойпат - Амазонка ойпаты.Амазонка ойпаты Оңтүстік Америка материгіндегі Бразилия мемлекетінің аумағын алып жатыр,Жер шарындағы ең үлкен ойпат қандай?,Амазонка ойпаты,geo "Жер бетінің аз тілімденген, тегіс немесе белесті болып келген кең алқабы жазық деп аталады.",Жазық дегеніміз не?,"Жер бетінің аз тілімденген, тегіс немесе белесті болып келген кең алқабы жазық деп аталады.",geo Жазықтардың негізгі екі түрі болады: тегіс және төбелі.,Жазықтардың негізгі екі түрін атаңыз,Тегіс және төбелі болады,geo Теңіз деңгейінен есептегенде биіктігі 200 м ден төмен жазық ойпат деп аталады,Ойпат дегеніміз не?,Теңіз деңгейінен есептегенде биіктігі 200 м ден төмен жазық,geo Жер шарындағы ең биік тау шыңы Гималай тауындағы Джомолунгма шыңы. Биіктігі 8848 м. Бұл шыңды адамзат баласы 1953 жылы бағындырған.,Жер шарындағы ең биік тау шыңы калай аталады?,Джомолунгма шыңы,geo "Жер бедері дегеніміз - жер бетінің тегіс емес, ойлы -қырлы болып келуінің жиынтығы.",Жер бедері дегеніміз не?,"Жер бетінің тегіс емес, ойлы -қырлы болып келуінің жиынтығы",geo "Жер қыртысының бетінде су, жел, т.б сыртқы күштердің әсерінен пайда болған жыныстар шөгінді жыныстар деп аталады.Шөгінді жыныстар органикалық, кесек, химиялық болып бөлінеді.",Шөгінді жыныстар дегеніміз не?,"Жер қыртысының бетінде су, жел, т.б сыртқы күштердің әсерінен пайда болған жыныстар",geo "Жердің орталық өзегін ядро алып жатыр. Ядро темір мен никельден тұрады. Ядро сыртқы және ішкі ядро болып бөлінеді. Сыртқы ядро балқыған күйде, ішкі ядро қатты шар түрінде болады.",Жердің орталық өзегін не алып жаты?,Жердің орталық өзегін ядро алып жатыр.,geo Жердің ең сыртқы қатты қабаты жер қыртысы (литосфера) деп аталады. Латынша «литос» тас деген мағына береді.,Жердің ең сыртқы қатты қабаты қалай аталады?,Жер қыртысы (литосфера) деп аталады.,geo Джомолунгма непал тілінен аударғанда «таулардың ана құдайы» деген мағына береді.,Джомолунгма непал тілінен аударғанда қандай мағына береді?,«Таулардың ана құдайы» деген мағына береді.,geo "Жердің ішкі құрылысы мынадай қабаттардан тұрады: жер қыртысы, мантия, ядро. Жердің ішкі құрылысының ерекшеліктеріне қарай белгілі бір тереңдіктерде таралу жылдамдығының өзгеруіне байланысты Жер шарының ішкі құрылысы үш қабаттан тұрады.",Жердің ішкі құрылысы қандай қабаттардан тұрады?,"Жер қыртысы, мантия, ядро",geo Литосфералық тақталардың қозғалу теориясын неміс ғалымы А.Вегенер ұсынған,Литосфералық тақталардың қозғалу теориясын қай ғалым ұсынды?,Неміс ғалымы А.Вегенер,geo Жер қойнауын толтырып жатқан заттарды тау жыныстары деп атайды.,Жер қойнауын толтырып жатқан заттарды калай атайды?,тау жыныстары деп атайды.,geo "Тау жыныстары шығу тегіне қарай үшке бөлінеді: шөгінді, магмалық, метаморфты.","Тау жыныстары шығу тегіне қарай үшке бөлінеді, атап айтыңыз","шөгінді, магмалық, метаморфты.",geo "Жер астындағы балқып жатқан отты заттан пайда болған тау жыныстары магмалық деп аталады. Магма грекше былғама, жердің терең қойнауында жоғары қысым мен температура жағдайында түзілетін отты қоймалжың зат.",Жер астындағы балқып жатқан отты заттан пайда болған тау жыныстары калай аталады?,магмалық деп аталады,geo "Жер бедерінің құрылысын, жаралуын, даму тарихын және қазіргі динамикалық жағдайын зерттейтін ғылым геоморфология деп аталады",Геоморфология ғылымы дегеніміз не?,"Жер бедерінің құрылысын, жаралуын, даму тарихын және қазіргі динамикалық жағдайын зерттейтін ғылым",geo Австралияның қой шаруашылығына мамандануы табиғи жайылымдардың молдығымен түсіндіріледі,Австралияның қой шаруашылығына мамандануы дегеніміз не?,табиғи жайылымдардың молдығымен түсіндіріледі,geo Адам әрекеті нәтижесінде өзгеріске ұшыраған табиғат кешендері: Антрогендік,Антрогендік дегеніміз не?,Адам әрекеті нәтижесінде өзгеріске ұшыраған табиғат кешендері,geo Дүние жүзінде қазіргі кезде отыз - отыз бір монархия бар,Дүние жүзінде қазіргі кездеканша монархия бар?,отыз - отыз бір,geo Еліміздегі алғашқы ұлттық парк -Баянауыл паркі,Еліміздегі алғашқы ұлттық парк калай аталады?,Баянауыл,geo "Жыл бойы ауа температурасы +25ºС-тан төмен түспейді, жауын-шашын мөлшері 1500-3000 мм болатын Экваторлық климаттық белдеу",Экваторлық климаттық белдеу дегеніміз не?,"Жыл бойы ауа температурасы +25ºС-тан төмен түспейді, жауын-шашын мөлшері 1500-3000 мм болатын климаттық белдеу",geo Көлдердің жалпы саны жөнінен дүние жүзінде бірінші болып Канада мемлекеті орындады,Көлдердің жалпы саны жөнінен дүние жүзінде бірінші болып қай мемлекет орындады?,Канада,geo Көмір өндіруден Қытай мемлекетті алдыңғы орында,Көмір өндіруден қай мемлекет алдыңғы орында?,Қытай,geo Голобусты жасаған М. Бехаим аспап,глобусты жасаған кім?,М. Бехаим,geo Мұхиттың белгілі бір бөліктерін алып жатқан зор көлемді су- су массасы деп аталады,су массасы дегеніміз не?,Мұхиттың белгілі бір бөліктерін алып жатқан зор көлемді су,geo Шығыс Қазақстанның ең ірі Ертіс өзені болып саналады.,Шығыс Қазақстанның ең ірі өзені?,Ертіс,geo Шығыс Қазақстанның экономикасында жетекші рөл атқаратын өндіріс циклі-түсті металлургия.,Шығыс Қазақстанның экономикасында жетекші рөл атқаратын өндіріс циклға не жатады?,түсті металлургия,geo Электроэнергетикасы мен түсті металлургияға қажетті машина және жабдықтар шығаратын кәсіпорындар Өскеменде орналасқан,Өскеменде қандай кәсіпорындар орналасқан?,Электроэнергетикасы мен түсті металлургияға қажетті машина және жабдықтар шығаратын кәсіпорындар,geo Қазақстан аумағын ландшафтылық аймақтар мен морфологиялық облыстарға бөлген Л.С. Берг ғалымы,Қазақстан аумағын ландшафтылық аймақтар мен морфологиялық облыстарға бөлген ғалым кім?,Л.С. Берг,geo "Қазақстан Венгрия мемлекетінен дәрі- дәрмек, медмеханика, металлургиялық құралдар өнімдерін импорттайды",Қазақстан Венгрия мемлекетінен қандай өнімдерін импорттайды?,"дәрі- дәрмек, медмеханика, металлургиялық құралдар",geo Қазақстанның дала зонасының жылдық жауын-шашын мөлшері 220-310 мм құрайды?,Қазақстанның дала зонасының жылдық жауын-шашын мөлшері-?,220-310 мм,geo "Қазақстанда Капсий маңы, Тұран ойпаттары бар",Қазақстанда қандай ойпаттары бар?,"Каспий маңы, Тұран",geo "Қоныс аударушылар капитализм елдеріне Канада, Австралия жатады",Қоныс аударушылар капитализм елдері?,"Канада, Австралия",geo "Қытайлықтар, жапондықтар, корейлер- монголоидық нәсілге жатады",Монголоидық нәсілге қай мемлекеттер жатады?,"Қытайлық, жапондық, корейліктер",geo Өзен суы деңгейінің көтерілуі кезінде суға толтырылатын өзен аңғары- Жайылма деп аталады,Жайылма дегеніміз не?,Өзен суы деңгейінің көтерілуі кезінде суға толтырылатын өзен аңғары,geo Бразилия – президенттік федеративті республика. Бразилияның астанасы -Бразилиа.,Бразилияның астанасы?,Бразилиа,geo География ғылымы 2 салаға бөлінеді: физикалық география және экономикалық география.,География ғылымы қанша салаға бөлінеді?,2,geo Географиялық қабықтағы ең ірі табиғат кешені материк болып саналады,Географиялық қабықтағы ең ірі табиғат кешен?,Материк,geo Ең арзан электр энергиясын беретін су ресурсы,Ең арзан электр энергиясын беретін ресурсы?,Су,geo Жапонияның негізгі сауда әріптесі- АҚШ,Жапонияның негізгі сауда әріптесі қай мемлекет?,АҚШ,geo Картадағы немесе пландағы қашықтықтың жердегі қашықтықтан неше есе кіші екенін көрсететін бөлшек сан масштаб,Масштаб дегеніміз не?,Картадағы немесе пландағы қашықтықтың жердегі қашықтықтан неше есе кіші екенін көрсететін бөлшек сан,geo "Шөл-климаты өте құрғақ, өсімдігі әрі жұтаң, әрі сирек аумақтар.",Шөл дегеніміз не?,"климаты өте құрғақ, өсімдігі әрі жұтаң, әрі сирек аумақтар",geo Литосфера тауларының соқтығысуынан Кордильер тау жүйесі пайда болады,Кордильер тау жүйесінің пайда болу себебі?,Литосфера тауларының соқтығысуынан,geo Ла-Манш бұғазы Ұлыбритания мен Франция елдерін бөліп жатыр,Ла-Манш бұғазы қай елдерін бөліп жатыр?,Ұлыбритания мен Франция,geo Мұхит тереңдігін өлшейтін құрал-Эхолот құралы.,Эхолот құралы дегеніміз не?,Мұхит тереңдігін өлшейтін құрал,geo Мұхиттық жер қыртысында гранит қабаты кездеспейді,гранит қабаты қай жерде кездеспейді?,Мұхиттық жер қыртысында,geo Оңтүстік Американың вулканды аймағы- Анды тауы,Оңтүстік Американың вулканды аймақ қай жерде орналасқан?,Анды тауында,geo Халықаралық экономикалық қатынастардың несие беру қызметін қаражат және несие атқарады,Халықаралық экономикалық қатынастардың несие беру қызметін кім атқарады?,қаражат және несие,geo Шөл зонасындағы өзен аңғарларында әртүрлі өсімдіктерден құралған қалың бұталар тоғай деп аталады.,Тоғай дегеніміз не?,Шөл зонасындағы өзен аңғарларында әртүрлі өсімдіктерден құралған қалың бұталар,geo Қазақстандағы су электр станциясы Қапшағай және Шардара аймақтарында орналасқан,Қазақстандағы су электр станциясы қай аймақта орналасқан?,"Қапшағай, Шардара",geo Қазақстанның суы мол Ертіс өзенi,Қазақстанның суы мол өзен қай өзен?,Ертіс,geo Грек тілінен аударғанда «география» сөзінің мағынасы- жерді сипаттап жазу деген мағынаны білдіреді,Грек тілінен аударғанда «география» сөзінің мағынасы қандай?,жерді сипаттап жазу,geo Желдің пайда болуының негізгі себептері ауа қысымының әркелкі таралуы,Желдің пайда болуының негізгі себептері,ауа қысымының әркелкі таралуы,geo Канададағы Квебек провинция тұрғындары француз тілінде сөйлейді,Канададағы Квебек провинция тұрғындары қай тілде сөйлейді?,Француз,geo Канаданың мемлекеттік жалауында үйеңкі жапырағы бейнеленген.,үйеңкі жапырағы қай мемлекеттің жалауында бейнеленген,Канада,geo Семей қаласындағы Ертіс көпірін салуға несие бөлген Жапония мемлекеті,Ертіс көпірін салуға несие бөлген қай мемлекет?,Жапония,geo Табиғат зоналарының экватордан полюстерге қарай алмасуын ендік зоналылық деп атайды.,ендік зоналылық дегеніміз не?,Табиғат зоналарының экватордан полюстерге қарай алмасуы,geo "Шетелдік Еуропаның экономикасы дамыған елдеріндегі демографиялық проблемасы халық санының азаюы, демографиялық дағдарыстың болуы.",етелдік Еуропаның экономикасы дамыған елдеріндегі демографиялық проблемасы қандай?,"халық санының азаюы, демографиялық дағдарыстың болуы",geo "Қазақстан территориясындағы Солтүстік Қазақ жазығында Есіл, Тобыл ірі өзендері бар.",Қазақстан территориясындағы Солтүстік Қазақ жазығында ірі өзендерді ата,"Есіл, Тобыл",geo Ұлы Жібек жолы кезінде Батыс пен Шығысты жалғастырған Сырдария өзені,Ұлы Жібек жолы кезінде Батыс пен Шығысты жалғастырған қандай өзен?,Сырдария,geo Жапония мемлекеті автомобиль жасау жөнінен дүние жүзінде бірінші орын алады,автомобиль жасау жөнінен дүние жүзінде бірінші орын алатын мемлекет,Жапония,geo Азияның көп жерін қамтитын монғолойдтық нәсілдер,Азияның көп жерін қамтитын нәсілдер?,Монғолойдтық,geo "Нидерландықтарды африканерлер деп атайды. Африканерлер (бурлар) — Оңтүстік Африкадағы халық, голланд, неміс және француз отаршыларының ұрпақтары. ",Оңтүстік Африкадағы нидерландықтарды қалай атайды?,африканерлер,geo Мұғалжар тауында ірі хромит пен никель кен орындары шоғырланған аймақ,Ірі хромит пен никель кен орындары қай аймақта шоғырланған?,Мұғалжар тауында,geo Автомобиль жолдарының ұзындығы жөнінен АҚШ елдері алдыңғы орында,Автомобиль жолдарының ұзындығы жөнінен қай ел алда?,АҚШ,geo "Бір тектті қасиеттері бар, үлкен көлемдегі ауаны, ауа массалары дейміз",Ауа массалары дегеніміз де?,"Бір тектті қасиеттері бар, үлкен көлемдегі ауа",geo АЭС уранмен жұмыс істейді.,АЭС немен жұмыс істейд?,Уранмен,geo Белгілі ойпат арқылы судың табиғи қозғалуы өзен деп аталады,Өзен дегеніміз не?,Белгілі ойпат арқылы судың табиғи қозғалуы,geo Еуропа төрт тарихи географиялық аймаққа бөлінеді,Еуропа қанша тарихи географиялық аймаққа бөлінеді?,төрт,geo Еуропадағы таулы туризмнің басты ауданы Альпі аданы болып саналады,Еуропадағы таулы туризмнің басты ауданы қай аудан?,Альпі,geo "Кокстелетін көмір, темір кендері қара металлургияны қалыптастырады.",Қара металлургияны қай жерде қалыптастырады?,"Кокстелетін көмір, темір кендері",geo Солтүстік жарты шарда аса кең аумақты қоңыржай белдеуі қамтиды,Солтүстік жарты шарда аса кең аумақты қай белдеуі қамтиды?,Қоңыржай,geo Таудағы биіктік белдеулердің саны таудың географиялық орны мен биіктігіне байланысты болады,Таудағы биіктік белдеулердің саны неге байланысты?,Географиялық орны мен биіктігіне,geo Қазақстан қоңыржай климаттық белдеудің оңтүстігінде жатыр,Қазақстан қоңыржай климаттық белдеудің қай бөлігінде жатыр?,Оңтүстік,geo "Қазақстанмен оңтүстігінде Қырғызстан, Өзбекстан, Түркменстан елдерімен шектеседі",Қазақстанмен оңтүстігінде қай елдермен шектеседі?,"Қырғызстан, Өзбекстан, Түркменстан",geo Қазақстанның ең ірі Бұқтырма су қоймасы бар,Қазақстанның ең ірі су қоймасы қалай аталады?,Бұқтырма,geo Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған Туркия мемлекеті,Қазақстанның тәуелсіздігін бірінші болып қолдаған қай мемлекет?,Туркия,geo “Малиус боката” алмасының жабайы түрлері Наурызым қорығында өседі,Наурызым қорығында алманың қандай түрі өседі?,“Малиус боката” алмасының жабайы түрлері,geo Мұғалжар тауының ең биік жері Үлкен Боқтыбай деп аталады,Мұғалжар тауының ең биік жері қалай аталады?,Үлкен Боқтыбай,geo Ірі цемент зауыттарының Шымкент пен Семейде орналасуындағы басты фактор ол жерде әк тастар мен цементті саз балшықтарға жақын болғаннан соң,Ірі цемент зауыттарының Шымкент пен Семейде орналасуындағы басты фактор неде?,Әк тастар мен цементті саз балшықтарға жақын болғаны,geo Алжир мен Ливияның негізгі пайдалы қазбалары мұнай мен газ болып саналады,Алжир мен Ливияның негізгі пайдалы қазбалары не?,мұнай мен газ,geo Африкадағы ірі арал Мадагаскар аралы,Африкадағы ірі арал,Мадагаскар,geo Дүние жүзін алғаш рет айналып шыққан Ф.Магеллан саяхатшы,Дүние жүзін алғаш рет айналып шыққан саяхатшы кім?,Ф.Магеллан,geo Жер бетін он үш климаттық белдеулерге бөлген Б. Алисов ғалым,Жер бетін он үш климаттық белдеулерге бөлген ғалым кім?,Б. Алисов,geo Сарқылмайтын табиғи ресурстары күн сәулесі және жел,Сарқылмайтын табиғи ресурстарына нелер жатады?,күн сәулесі және жел,geo Солтүстік және оңтүстік полюстер төңірегіндегі географиялық полярлық белдеу,Солтүстік және оңтүстік полюстер төңірегіндегі қандай белдеу?,Полярлық,geo Халықаралық экономикалық қатынастардың құрамындағы халықаралық сауда маңызды болып саналады,Халықаралық экономикалық қатынастардың құрамындағы маңыздылық қандай?,халықаралық сауда,geo Исландия мемлекетінде энергияның негізгі көзі геотермальдық сулар болып табылады,Энергиясының негізгі көзі геотермальдық сулар болып табылатын қай мемлекет?,Исландия мемлекеті,geo Іле өзенінің жағасында Аққұм Қалқан “әнші тауы” орналасқан,Іле өзенінің жағасында қандай тау орналасқан?,Аққұм Қалқан “әнші тауы”,geo Географиялық қабықтың ырғақтылық күн мен түннің ауысу заңдылығы болады,Географиялық қабықтың ырғақтылық заңдылығы қалай болады?,күн мен түннің ауысу,geo Жаңа индустриалды елдерге Корея және Сингапур елдері жатады.,Жаңа индустриалды елдер,"Корея, Сингапур",geo Фосфор тыңайтқыштарын өндіру үшін күкірт қышқыл пайдаланады,Фосфор тыңайтқыштарын өндіру үшін қолданылатын қышқыл,Күкірт,geo Қарақия ойысы Маңғыстау түбегінде орналасқан,Маңғыстау түбегінде қандай ойыс оналасқан?,Қарақия ойысы,geo Алтай тауының тектоникалық қазаншұңқырда Марқакөл көлі орналасқан,Алтай тауының тектоникалық қазаншұңқырда қандай көл орналасқан?,Марқакөл,geo "Балқаш көлінің батыс бөлігінің суы тұщы, шығыс бөлігінің суы ащы болып екіге бөлінеді",Балқаш көлінің ерекшелігі неде?,"Батыс бөлігінің суы тұщы, шығыс бөлігінің суы ащы болып келуінде",geo Үлкен тосқауыл Рифі жер шарындағы ең ірі маржан түзінділері болып саналады,Жер шарындағы ең ірі маржан түзінділері,Үлкен тосқауыл Рифі,geo Кавказ елдерінің ішінде Әзірбайжан мемлекеті халқы мен аумағының үлкендігімен көзге түседі,Кавказ елдерінің ішінде Әзірбайжан мемлекеті немен көзге түседі?,Халқы мен аумағының үлкендігімен,geo Мұхиттағы тіршілік дүниесі үш топқа бөлінеді,Мұхиттағы тіршілік дүниесі қанша топқа бөлінеді?,үш,geo Тасмания аралында қалталы құбыжық жыртқыш аңы тіршілік етеді,Қалталы құбыжық жыртқыш аңы қай аралда тіршілік етеді?,Тасмания,geo Куба елінде қант қамысын өндіреді,Қант қамысын өндіретін ел,Куба,geo "1941 жылы Орхан Уәли, М.Жевдет Андай және Октай Рыфат есімді ақындар түрік поэзиясындағы шектен шыққан сентиментализмге, поэтикаға, таптаурындарға қарсы «Ғаріп» атты өлеңдер жинағын шығарды. Тіпті кітаптың мұқабасына «Бұл кітап сізді әдеттегі нәрселерге күмәндануға шақырады» деген сөз жазылады.",«Ғәріп» атты жыр жинағы қашан шықты?,1941 жылы,history "1941 жылы Орхан Уәли, М.Жевдет Андай және Октай Рыфат есімді ақындар түрік поэзиясындағы шектен шыққан сентиментализмге, поэтикаға, таптаурындарға қарсы «Ғаріп» атты өлеңдер жинағын шығарды. Тіпті кітаптың мұқабасына «Бұл кітап сізді әдеттегі нәрселерге күмәндануға шақырады» деген сөз жазылады.",«Ғәріп» атты жыр жинағы неге қарсы бағытталды?,"Түрік поэзиясындағы шектен шыққан сентиментализмге, поэтикаға, таптаурындарға қарсы",biblio "1941 жылы Орхан Уәли, М.Жевдет Андай және Октай Рыфат есімді ақындар түрік поэзиясындағы шектен шыққан сентиментализмге, поэтикаға, таптаурындарға қарсы «Ғаріп» атты өлеңдер жинағын шығарды. Тіпті кітаптың мұқабасына «Бұл кітап сізді әдеттегі нәрселерге күмәндануға шақырады» деген сөз жазылады.",«Ғаріп» атты өлеңдер жинағын кім шығарды?,"Орхан Уәли, М.Жевдет Андай және Октай Рыфат",biblio "Асық – төрт түлік мал мен қоңыр аңдар тілерсегінде болатын, қызметі аса күрделі, буынға біткен шымыр сүйек. Қой, ешкі, сиыр, түйе асығы үлкен-кішілігіне қарамастан бір пішіндес, мүсіндес келеді. Ал жылқы асығы басқа пішінді болады. Асықтың ең үлкені, ірісі – сақа.",Асықтың ең үлкен түрі қалай аталады?,Сақа,ethno "Асық – төрт түлік мал мен қоңыр аңдар тілерсегінде болатын, қызметі аса күрделі, буынға біткен шымыр сүйек. Қой, ешкі, сиыр, түйе асығы үлкен-кішілігіне қарамастан бір пішіндес, мүсіндес келеді. Ал жылқы асығы басқа пішінді болады. Асықтың ең үлкені, ірісі – сақа.",Асықт дегеніміз не?,буынға біткен шымыр сүйек,ethno "Қазақтың ұлттық ойындары бес түрге бөлінеді. Олар: аңға байланысты, малға байланысты, түрлі заттармен ойналатын, зеректікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін, соңғы кезде қалыптасқан ойындар. Аңға байланысты ойындар: ақсерек-көксерек, аңшылар, аңшылар мен қояндар, кірпіше қарғу, қас-құлақ, ордағы қасқыр. Малға байланысты ойындар: аларман (қойға қасқыр шапты), асау көк, бура-қотан, көксиыр, соқыр-теке, түйе мен бота.",Қазақтың ұлттық ойындары неше түрге бөлінеді?,Бес түрге,ethno "Қазақтың ұлттық ойындары бес түрге бөлінеді. Олар: аңға байланысты, малға байланысты, түрлі заттармен ойналатын, зеректікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін, соңғы кезде қалыптасқан ойындар. Аңға байланысты ойындар: ақсерек-көксерек, аңшылар, аңшылар мен қояндар, кірпіше қарғу, қас-құлақ, ордағы қасқыр. Малға байланысты ойындар: аларман (қойға қасқыр шапты), асау көк, бура-қотан, көксиыр, соқыр-теке, түйе мен бота.",Бура-қотан ойны қай түрге жатады?,Малға байланысты ойындар,ethno "Қазақтың ұлттық ойындары бес түрге бөлінеді. Олар: аңға байланысты, малға байланысты, түрлі заттармен ойналатын, зеректікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін, соңғы кезде қалыптасқан ойындар. Аңға байланысты ойындар: ақсерек-көксерек, аңшылар, аңшылар мен қояндар, кірпіше қарғу, қас-құлақ, ордағы қасқыр. Малға байланысты ойындар: аларман (қойға қасқыр шапты), асау көк, бура-қотан, көксиыр, соқыр-теке, түйе мен бота.",Ақсерек-көксерек ойны қай түрге жатады?,Аңға байланысты ойындар,ethno "Қазақтың ұлттық ойындары бес түрге бөлінеді. Олар: аңға байланысты, малға байланысты, түрлі заттармен ойналатын, зеректікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін, соңғы кезде қалыптасқан ойындар. Аңға байланысты ойындар: ақсерек-көксерек, аңшылар, аңшылар мен қояндар, кірпіше қарғу, қас-құлақ, ордағы қасқыр. Малға байланысты ойындар: аларман (қойға қасқыр шапты), асау көк, бура-қотан, көксиыр, соқыр-теке, түйе мен бота.",Қас-құлақ ойны қай түрге жатады?,Малға байланысты ойындар,ethno "«Қыз қуу» ойынына атқа мінген қыз бен жігіт қатысады. Жігіт қызды қуып жетуі керек. Жете алмаса, қызға оны талапты орындай алмағаны үшін қамшымен ұруына болады.","Сері жігіт ойыннан ұтылса, қамшымен таяқ жей ме?",Иә,ethno "Тоғызқұмалақта бір ойыншының отауларындағы құмалақ таусылып, жүріссіз қалуын «Атсырау» дейді.",«Атсырау» деген не?,Тоғызқұмалақта ойыншының құмалағының таусылуы,ethno "Жамбы ату – ер жігіт қаншалық мерген, епті екенін тексеретін ойын. Қатысушыға садақ пен жүйрік ат қажет. Бұл ойын 300 метрге дейінгі жазық алаңда өтеді. Мәреден 100 метр қашықта биіктігі үш-төрт метр бағанаға тайдың тұяғындай жамбы қойылады. Кейін мерген ат үстінде шауып келе жатып садақпен оны көздеп атуы керек.",«Жамбы ату» ойынының қатысушысына не қажет?,Садақ пен жүйрік ат,ethno "Жамбы ату – ер жігіт қаншалық мерген, епті екенін тексеретін ойын. Қатысушыға садақ пен жүйрік ат қажет. Бұл ойын 300 метрге дейінгі жазық алаңда өтеді. Мәреден 100 метр қашықта биіктігі үш-төрт метр бағанаға тайдың тұяғындай жамбы қойылады. Кейін мерген ат үстінде шауып келе жатып садақпен оны көздеп атуы керек.",«Жамбы ату» ойыны қандай алаңда өтеді?,300 метрге дейінгі жазық алаңда,ethno "Кезінде жігіттер мен қыздар жиылып, жаздың айлы түнінде ашық далада ақсүйек ойнаған. Осыған байланысты композитор Алтынбек Қоразбаевтың «Ай толықсып аспанда Туған кезде, шашбаулым. Ойнаймын деп Ақсүйек, Қуана бер мақтаулым, шашбаулым» деген ән жолы да бар.",Қай ойынды жігіттер мен қыздар түнде ойнаған?,Ақсүйек,ethno "Кезінде жігіттер мен қыздар жиылып, жаздың айлы түнінде ашық далада ақсүйек ойнаған. Осыған байланысты композитор Алтынбек Қоразбаевтың «Ай толықсып аспанда Туған кезде, шашбаулым. Ойнаймын деп Ақсүйек, Қуана бер мақтаулым, шашбаулым» деген ән жолы да бар.",Алтынбек Қоразбаев қай ойынға әнін арнаған?,Ақсүйек,ethno "Кезінде жігіттер мен қыздар жиылып, жаздың айлы түнінде ашық далада ақсүйек ойнаған. Осыған байланысты композитор Алтынбек Қоразбаевтың «Ай толықсып аспанда Туған кезде, шашбаулым. Ойнаймын деп Ақсүйек, Қуана бер мақтаулым, шашбаулым» деген ән жолы да бар.",Ақсүйек ойынына қай композитор ән арнаған?,Алтынбек Қоразбаев,ethno "Тәйке (тауа) – асық иірілгенде шұңқырлау табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ол екінші дәрежелі мәнге ие.",«Тәйке» сөзі қай ойында қолданылады?,Асық,ethno "Тоғызқұмалақ ойыны арнайы тақтада екі адам арасында ойналады. Онда жалпы 162 құмалақ болады, әр ойыншыға 81 құмалақтан беріледі.",Тоғызқұмалақ ойынында әр ойыншыға қанша құмалақ беріледі?,81,ethno "Оңқай – асықтың бүгесі алақанға қарап, тәйкесі оң қол бас бармағына басылып ыңғайлы ұсталуы. Оңқай асық малдың сол жақ аяғының тілерсегінде болады.",Оңқай асық малдың қай жақ аяғының тілерсегінде болады?,Сол жақ,ethno Келер шақ – сөйлеп тұрған сәттен кейін болатын іс-қимылды білдіретін шақ. Оның үш түрі бар: 1. Болжалды келер шақ (Бір мәнісі болАР). 2. Мақсатты келер шақ (Ертең барМАҚпыз). 3. Ауыспалы келер шақ (Ертең айтады).,Келер шақ нені білдіреді?,Сөйлеп тұрған сәттен кейін болатын іс-қимылды білдіреді,ethno Келер шақ – сөйлеп тұрған сәттен кейін болатын іс-қимылды білдіретін шақ. Оның үш түрі бар: 1. Болжалды келер шақ (Бір мәнісі болАР). 2. Мақсатты келер шақ (Ертең барМАҚпыз). 3. Ауыспалы келер шақ (Ертең айтады).,Келер шақтың неше түрі бар?,үш түрі бар,ethno Келер шақ – сөйлеп тұрған сәттен кейін болатын іс-қимылды білдіретін шақ. Оның үш түрі бар: 1. Болжалды келер шақ (Бір мәнісі болАР). 2. Мақсатты келер шақ (Ертең барМАҚпыз). 3. Ауыспалы келер шақ (Ертең айтады).,Келер шақтың қандай түрлері бар?,"Болжалды келер шақ, мақсатты келер шақ, ауыспалы келер шақ",ethno "Қазақтың «бесік құда» салты «Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу» жырында кездеседі. Хикая Сарыбай мен Қарабайдың аң аулап жүріп достық қарым-қатынасын нығайтып, құда болып, Қозы мен Баянды атастыруынан басталады.",«Бесік құда» салты қай жырда кездеседі?,«Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу» жырында,ethno "Қалқаман мен Мамыр бір-біріне ғашық болады. Дегенмен олардың бір рудан болуына байланысты екеуіне ""дәстүрді бұзды"" деген айып тағылып, өлім жазасына кесіледі.",Қалқамен мен Мамыр не себепті қосылмайды?,Екеуі бір рудан болғаны себепті,ethno "Әзілхан Нұршайықовтың «Махаббат, қызық мол жылдар» романындағы Ербол мен Меңтай Алматыдағы қазақ университетінің студенті еді. Автор сол кезде қазақ университеті деп қазіргі әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін айтқан.","Әзілхан Нұршайықовтың «Махаббат, қызық мол жылдар» романындағы Ербол мен Меңтай Алматыдағы қай оқу орнында оқыды?",әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде,biblio "Жүсіпбек Аймауытовтың ""Ақбілек"" романында Балташ - Ақбілектің тағдырына қарамай, оның жанын түсініп, ғашық болған жігіт. Ақбілек Балташтың бұл қасиетін бағалап, оған күйеуге шығады.","Жүсіпбек Аймауытовтың ""Ақбілек"" романындағы Ақбілек кімге тұрмысқа шығады?",Балташқа,biblio "Бердібек Соқпақбаевтың «Менің атым Қожа» повесінде Қожа мен Жанар дойбы ойнап отырған кезде сөзге келіп, ұрсып қалады.",Қожа мен Жанар қай ойыннан соң ұрсып қалады?,дойбы,biblio "Құртқа – Көктім аймақ ханның қызы, Қобыландының сүйген жары.",Құртқа қай батырдың жары?,Қобыланды батырдың жары,biblio "1936 жылы Ахмет Жұбановтың ""Музыка әліппесі"" атты тырнақалды кітапшасы жарық көрді. Ол композитордың ең бірінші кітабы",Композитордың ең бірінші кітабы қалай аталады?,"""Музыка әліппесі""",biblio Қазақ әйелдерінің ішінен шыққан бірінші кәсіби композитор – Ахмет Жұбановтың қызы Ғазиза Жұбанова.,Қазақ әйелдерінің ішінен шыққан бірінші кәсіби композитордың Ахмет Жұбановқа қандай қатысы бар?,Қызы,biblio "1968 жылы ""Замана бұлбұлы"" атты кітабы үшін Ахмет Жұбанов Қазақ ССР Ғылым академиясының Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлығына ие болды","Ахмет Жұбанов ән өнерінің бұлбұлдары туралы баяндаған ""Замана бұлбұлдары"" атты кітабы үшін қандай сыйлыққа ие болды?",Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлыққа,biblio "1934 жылы Ахмет Жұбанов бір топ домбырашының басын қосып, қазақ ұлт аспаптар оркестрінің негізін қалаған. Өзі оркестрдің көркемдік жетекшісі әрі дирижері болған. Жұбанов бұл оркестрге Құрманғазының атын береді.",1934 жылы Ахмет Жұбанов қазақ ұлт аспаптар оркестріне кімнің есімін береді?,Құрманғазының есімін береді,biblio """Ақ көгершін"" әнінің музыкасы Ахмет Жұбановтікі.",Қай әннің музыкасын Ахмет Жұбанов жазды?,"""Ақ көгершін""",biblio "Бисенғали Ғизатов Ахмет Жұбановтың ""Ғасырлар пернесі"" мен ""Замана бұлбұлдары"" қазақ музыкасына қойылған үлкен ескерткіш іспеттес деп айтқан.",Бисенғали Ғизатов Ахмет Жұбановтың қай туындарын қазақ музыкасына қойылған ең үлкен ескерткішке теңейді?,"""Ғасырлар пернесі” мен “Замана бұлбұлдары” ",biblio "Өнер зерттеушісі Зейнұр Қоспақов “Құрманғазы және оның өмірін зерттеудегі А. Жұбановтың қызметі” атты мақаласында “Көркем әдебиетте Абай бейнесін сомдаған Мұхтар Әуезов болса, ұлы домбырашы, күйші Құрманғазының музыкалық тұлғасын жасаған қазақ өнерінің көшбастаушысы, академик Ахмет Қуанұлы Жұбанов болды…Құрманғазыны айтқанда аузымызға Ахмет Жұбанов есімі қатар оралатыны да сондықтан” дейді.","Әдебиетте Мұхтар Әуезов Абай образын бейнелесе, Ахмет Жұбанов кімнің музыкалық тұлғасын жасаған?",Құрманғазының,biblio """Амангелді"" атты қазақ тарихындағы алғашқы дыбысты фильмнің музыкасын Ахмет Жұбанов пен Михаил Гнесин жазды.",Ахмет Жұбанов пен Михаил Гнесин қай фильмнің музыкасын жазды?,Амангелді,biblio Мұқағали Мақатаев 14-15 жасында ақын боламынн деп шешеді. Әлем әдебиеті классиктерінің шығармаларын бір деммен оқып шығады.,"Мұқағали Мақатаев ақын болуға бел байлап, әлем классиктерін жата-жастана оқиды. Ақын бұл кезде қанша жаста еді?",14-15 жаста,biblio Мұқағали Мақатаевтың хобиі – үйдегі жиһаздың орнын ауыстырып отыру.,Мұқағали Мақатаевтың хоббиі қандай?,Үйдегі жиһаздың орнын ауыстыру,biblio "Мұқағали Мақатаев ақынның анасы былай деген: ""Мұқағалиым 1931 жылы наурыз айының 8-інде дүниеге келді. Жаңылысуым мүмкін емес. Себебі балам мынау фәнидің есігін ашқаннан біраз уақыт кейін Наурыз тойы болды, наурыз көже жасаймыз деп күтіп отырғанбыз""",Ақынның туған күні құжат бойынша 1931 жылдың 9 ақпаны екен. Ал анасының айтуы бойынша шын туған күні қашан?,8 наурыз,biblio Мұқағали Мақатаевтың азан шақырып қойған есімі - Мұхаметқали,Туғанда Мұқағали Мақатаевтың азан шақырып қойған есімі кім?,Мұхаметқали,biblio "Мұқағали Мақатаевтың әкесі Сүлеймен майданда 29 жасында қаза табады. Мұқағалиді әжесі Тиын бағып, өсіреді",Мұқағали Мақатаевтың әкесінің есімі кім?,Сүлеймен,biblio "Мұқағали Мақатаев бірнеше кісімен әңгімелесіп тұрғанда Лашынды ат үстінде көріп қалады. Шашы тобығына түсетін, аққұба, сұңғақ бойлы, әдемі қыз екен. Ақын бірден ""Осы қызға үйленемін"" депті.",Мұқағали Мақатаев жары Лашынға 18 жасында үйленеді. Оны алғаш қалай кезіктірген?,Ат үстіндегі Лашынды көріп қалады,biblio Мұқағали Мақатаев 1976 жылдың 27 наурызында көз жұмды.,Мұқағали Мақатаев қашан қайтыс болды?,1976 жылдың 27 наурызында,biblio "Мұқағали Мақатаев ""Бұхар палауын"" немесе ""Наманган палауын"" жасаймын деп алып, дәмді тағам әзірлеуге кіріседі екен.",Мұқағали Мақатаев қандай тамақты дәмді пісірген?,Палау,biblio Қазақ радиосы 1926 жылы Орынбордан Қызылордаға көшті. Бір жыл өткен соң радио қазақша сөйлей бастады.,Радио қай жылы алғаш рет қазақша сөйледі?,1927 жылы,history Мина Сейітова Қостанай облысында туған. Қазақ радиосының ең алғашқы дикторы. Шын есімі - Мүслима. 1945 жылы Қазақстан Жеңістің хабарын Мина Сейітованың аузынан естіді.,Қазақ радиосының ең алғашқы дикторы кім?,Мина Сейітова,history 1931 жылы Қазақ радиосы сол кездегі республиканың екінші астанасы Алматыға көшті. Бұл жерде радио 2012 жылға дейін жұмыс істеді.,Қазақ радиосы 1926 жылы Қызылордаға көшті. Ал 1931 жылы қай қалаға ауысты?,Алматы,history Қазақ радиосы Ахмет Байтұрсынұлының бастамасымен құрылды.,Қазақ радиосы кімнің бастамасымен ашылды?,Ахмет Байтұрсынұлының,history Қазақ АКСР Пошта және Телеграф халық комиссариаты 1921 жылдың 29 қыркүйегінде Қазақ радиосы жұмысын іске қосты. Ал сол жылдың 1 қазанында радио ел астанасы Орынбордан алғаш рет тікелей эфирде хабар таратты.,"Қазақ радиосы қай жылы, қай қаладан хабар тарата бастады?",1921 жылы Орынбордан,history "Әмина Өмірзақова актриса болғысы келіп, Ленинградқа оқуға түскен.",Әмина Өмірзақова өнерге қалай келген?,Ленинградқа оқуға түскен,history "Ғарыш айлағы Төретам деген ауылға, темір станциясына жақын орналасқандықтан ""Tyuratam Missile and Space Complex"", яғни Төретам деп аталады.",Байқоңыр ғарыш айлағы халықаралық спутник анықтамалықтарында қалай жазылады?,Тюретам (Төретам),history "1963 жылғы 16 маусымда ""Восток-6"" кемесімен ғарышқа алғаш рет әйел адам ұшты. Ол Валентина Терешкова еді.","Байқоңырдан алғаш рет әйел ғарышкер жалғыз өзі көтеріліп, ғарышта екі күн болды. Ол кім?",Валентина Терешкова,history "Ғарышкерлер күні қарсаңында және планетаның алғашқы ғарышкері Юрий Гагариннің ұшқанына 60 жыл толғанына орай, Ресейдің ""Ю.А.Гагарин"" (""Союз МС-18"") ғарыш кемесі Байқоңырдан 2021 жылғы 9 сәуірде ұшырылды.",Адамзаттың ғарышқа ұшқанына 60 жыл толғанын Байқоңыр ғарыш айлағы қалай атап өтті?,"""Ю.А.Гагарин"" ғарыш кемесі ұшырылды",history Ресей келісімшарт бойынша Байқоңырды 2050 жылға дейін жалға алады. Бұл үшін Қазақстанға жылына 115 миллион доллар төлейді.,Ресей Байқоңыр ғарыш айлағын Қазақстаннан жалға алып отыр. Жалға алу уақыты қашан бітеді?,2050 жылы,history Айдын Айымбет – ғарышқа ұшқан Қазақстанның тұңғыш азаматы. Ол 2015 жылғы 2 қыркүйекте ғарышқа ұшты. Айдын Айымбет екінші бортинженер болды. Ол ғарыштың адамға радциация әсерін зерттеді.,Айдын Айымбет кемеде қандай қызмет атқарды?,Екінші бортинженер болды,history "Қазақстанда ғарыш айлағына қарсы қозғалыс ""Антигептил"" деп аталады. Гептил - ракета отынының адамға өте қауіпті құрамдас бөлігі, оның рұқсат етілген концентрациясы өте төмен. ""Антигептил"" өкілдері наразылық акцияларын өткізіп тұрады.",Қазақстанда ғарыш айлағына қарсы қозғалыс қалай аталады?,Антигептил,history "Талғат Мұсабаев ғарышқа 1994, 1998 және 2001 жылдары үш рет ұшты. Сапары бірінші рет 125 күнге, екінші жолы 207 күнге, соңғысында жеті күнге созылды. Жалпы алғанда 341 күн ғарышта болып, Гиннес рекордтар кітабына енді.",Талғат Мұсабаев Гиннес рекордтар кітабына не үшін енді?,341 күн ғарышта болғаны үшін,history "Талғат Мұсабаев ғарышқа 1994, 1998 және 2001 жылдары үш рет ұшты. Сапары бірінші рет 125 күнге, екінші жолы 207 күнге, соңғысында жеті күнге созылды. Жалпы алғанда 341 күн ғарышта болып, Гиннес рекордтар кітабына енді.",Талғат Мұсабаев ғарышқа неше рет ұшты?,Үш рет,history "1955 жылғы 2 маусымда ресми түрде Байқоңыр ғарыш айлағы ашылды. Халық аз тұратын, теміржолы және тұщы суы бар аймақ ретінде ғарышқа ұшу аймағы ретінде таңдалды",Ғарышқа ұшу аймағы ретінде не себепті Байқоңыр таңдалды?,"Халық аз тұратын, теміржолы және тұщы суы бар аймақ ретінде таңдалды",history 1994 жылы Ленинск қала атауы Байқоңыр деп өзгертілді.,Байқоңыр бұрын қалай аталған еді?,Ленинск,history 1961 жылы 12 сәуірде тұңғыш ғарышкер Юрий Гагарин Байқоңыр ғарыш айлағынан «Восток-1» ғарыш кемесімен жер орбитасына шықты.,Юрий Гагарин ғарыш кемесімен жер орбитасына қашан шықты?,1961 жылы 12 сәуірде,history 1961 жылы 12 сәуірде тұңғыш ғарышкер Юрий Гагарин Байқоңыр ғарыш айлағынан «Восток-1» ғарыш кемесімен жер орбитасына шықты.,Тұңғыш ғарышкер кім?,Юрий Гагарин,history Қазақстанда континенталды ауа райы жағдайларының әсерінен өңірлерде ауа райы аз уақыт ішынде тез өзгеріске ұшырайды.,Қазақстандағы ауа райының негізгі түрі не?,Континенталды ауа райы,geo Изохоралық процесті сипаттайтын заңды француз ғалымы Шарль тәжірибе жүзінде алды. Сондықтан бұл заң Шарль заңы деп аталады. Берілген газдың массасы үшін тұрақты көлемде газ қысымының температураға қатынасы тұрақты болады.,Шарль заңында тұрақты болатын не?,газ қысымының температураға қатынасы,physics Таза металлдардың ішінде ең қаттысы хром.,Ең қатты металл,Хром,physics "«Қыз қуу» ойынына атқа мінген қыз бен жігіт қатысады. Жігіт қызды қуып жетуі керек. Жете алмаса, қызға оны талапты орындай алмағаны үшін қамшымен ұруына болады.","Сері жігіт ойыннан ұтылса, қамшымен таяқ жеген. Қазақтың қай ұлттық ойыны туралы айтып отырмыз?",Қыз қуу,ethno """Теңге ілу"" ойынының ережесі бойынша, ойыншы жігіт шауып келе жатқан аттың үстінен еңкейіп қап, баяуламастан жердегі шүберекке түйілген теңгелерді жылдам іліп алып, лақтырып отыруы шарт. Теңгені көп ілген ойыншы жеңімпаз болады.","""Теңге ілу"" ойынында кім жеңімпаз болады?",Теңгені көп ілген ойыншы,ethno Ақсүйек ойнауға жылқының қажеті жоқ.,Ақсүйек ойнауға жылқы қажет пе?,Жоқ,ethno Тоғызқұмалақ ойыны арнайы тақтада екі адам арасында ойналады.,Тоғызқұмалақ ойнау үшін қанша адам керек?,екі адам,ethno Кішкентай Немоны тіс дәрігері ұстап алады.,«Немоны іздеу» мультфильмінде Немоны ұстап алған адам кім болып жұмыс істейді?,Тіс дәрігері,art "«Құбыжықтар корпорациясы» мультфильміндегі құбыжықтар электр қуатын адамның айғайынан алады. Сол себепті олар балалардың бөлмесіне кіріп, оларды шошытып, қажет электр қуатын жинап кетеді.",«Құбыжықтар корпорациясы» мультфильміндегі құбыжықтар өз қаласына қажет электр қуатын қайдан алады?,адамның айғайынан,art "«Арыстан патша» мультфильміндегі «дана маймыл» – Рафики. Ол - өте ақылды, сабырлы кейіпкер, бірақ кейде оғаш қылығымен де көзге түседі.",«Арыстан патша» мультфильміндегі «дана маймылдың» аты кім еді?,Рафики,art "Эдна - өте талантты тігінші. «Супер отбасы» мультфильміндегі отбасыға ""супер-костюмді"" де тігіп берген де дәл өзі.",«Супер отбасы» мультфильмінің кейіпкері Эднадан қандай көмек сұрауға болады?,Супер-костюм тігіп беруін,art "«Жоғары» мультфильмінің бас кейіпкері Карл Фредриксен марқұм әйеліне берген уәдесін орындау үшін үйіне мыңдаған шарды байлап, Жұмақ сарқырамасына бармақ болады. Осылайша, ол кейінгі өмірін шытырман оқиғаға толы өткізгісі келеді.",«Жоғары» мультфильміндегі бас кейіпкер қайда ұшпақ болды?,Жұмақ сарқырамасына,art "Қазақ халқының ағартушылары Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев тоғызқұмалақ ойынын ерекше мадақтаған, әсіресе Абай бұл ойынды сүйсініп ойнаған.",Тоғызқұмалақты сүйсініп ойнаған қазақтың танымал тұлғасы?,Абай,history "Сұлтан Бейбарыс (1225-1277) — Мәмлүк мемлекетінің төртінші сұлтаны. Сұлтан Бейбарыс сол дәуірдің озық үлгісімен көптеген зәулім ғимараттар, көрнекті мешіттер, медреселер мен емханалар, биік қорғандар мен қамалдар салдырды. Олардың бірқатары сақталған.",Сұлтан Бейбарыс салдырған ғимараттардың барлығы сақталған ба?,бірқатары сақталған,history Тұрақты ток – ток күшінің шамасы мен бағыты уақытқа байланысты өзгермейтін электр тогы.,Тұрақты ток дегеніміз не?,Күшінің шамасы мен бағыты уақытқа байланысты өзгермейтін электр тогы,physics Ығысу тогы - айнымалы электр өрісінің магниттік әсерін сипаттайтын физикалық шама. Антиферромагнетиктер туралы алғашқы тұжырымды 1933 жылы Л. Ландау ашқан.,Ығысу тогы дегеніміз не?,Айнымалы электр өрісінің магниттік әсерін сипаттайтын физикалық шама,physics Ығысу тогы - айнымалы электр өрісінің магниттік әсерін сипаттайтын физикалық шама. Антиферромагнетиктер туралы алғашқы тұжырымды 1933 жылы Лев Ландау ашқан.,Антиферромагнетиктер туралы алғашқы тұжырымды кім ашқан?,Лев Ландау,physics "Термоэлектрондық эмиссия — вакуум немесе басқа орта ішінде қызған денелерден (эмиттерлерден) электрондардың шығарылуы. Термоэлектрондық эмиссия, негізінде, электрондық шамдар және басқа электровакуумдық және газразрядтық аспаптар жұмыс істейді.",Термоэлектрондық эмиссия деген не?,вакуум немесе басқа орта ішінде қызған денелерден электрондардың шығарылуы.,physics "Сұлтан Бейбарыс (1225-1277) — Мәмлүк мемлекетінің төртінші сұлтаны. Сұлтан Бейбарыс сол дәуірдің озық үлгісімен көптеген зәулім ғимараттар, көрнекті мешіттер, медреселер мен емханалар, биік қорғандар мен қамалдар салдырды. Олардың бірқатары сақталған.",Сұлтан Бейбарыс деген кім?,Мәмлүк мемлекетінің төртінші сұлтаны,history "Айнымалы токтың сигналы әр секунд сайын өзінің мәнін үнемі өзгертіп отырады. Ажыратқыштың доғасы 0 вольтта өшеді, ал тізбек үлкен токтан қорғалады.",Айнымалы токтың сигналы неше секунд сайын өзінің мәнін үнемі өзгертіп отырады?,әр секунд сайын,physics "Кюри нүктесі — екінші ретті фазалық өзгеріс температура. Мысалы, К нүктесінде ферромагниттік заттар (темір, кобальт және т.б.) өздерінің ерекше магниттік қасиеттерін жоғалтады да кәдімгі парамагниттер сияқты болады. Бұл нүкте Кюри температурасы деп те аталады.",Кюри нүктесі дегеніміз не?,екінші ретті фазалық өзгеріс температура,physics Ортаның магниттік қасиетін сипаттайтын шама ортаның магниттік өтімділігі деп аталады. Бұл магниттік индукция мен магнит өрісі арасындағы байланысты сипаттайтын физикалық шама,Ортаның магниттік өтімділігі нені сипаттайды?,Магниттік индукция мен магнит өрісі арасындағы байланысты сипаттайды,physics "Бәйтерек - ежелгі таным бойынша тылсым қасиетке ие алып ағаш. Бәйтерек байырғы орта түсінігінде жердің дәл кіндігінде өсетін, тамыры жерасты, діңі адам әлемі, басы рухтар мекені болып табылатын көк тіреген алып ағаш.",Бәйтерек деген не?,тылсым қасиетке ие алып ағаш,history 1963 жылы Кения өз тәуелсіздігін алды. Ол бұрын Британияның колониясы болған.,"Бұрын Британияның колониясы болып, 1963 жылы өз тәуелсіздігін алған ел",Кения,geo "Бұл ел Мексика, Канада және Ресеймен шекараласады. АҚШ-ты айтып отырмыз!","Қайсы ел Мексика, Канада және Ресеймен шекараласады?",АҚШ,geo Гондурас елінің валютасы - лемпира. Онда испан конкистадорларына қарсы шыққан батыл көсемі Лемпира бейнеленген.,Гондурастың валютасы қандай?,лемпира,geo "Океанияда Папуа - Жаңа Гвинея орналасқан. Оны Британ патшайымы басқарады. Штатта үш ресми тіл бар: ағылшын, хири-моту және ток-пишин.",Папуа - Жаңа Гвинеяда қандай ресми тілдер бар?,"ағылшын, хири-моту және ток-пишин",geo "Океанияда Папуа - Жаңа Гвинея орналасқан. Оны Британ патшайымы басқарады. Штатта үш ресми тіл бар: ағылшын, хири-моту және ток-пишин.",Папуа - Жаңа Гвинеяда ағылшын тілінен басқа қандай ресми тілдер бар?,хири-моту және ток-пишин,geo "Океанияда Папуа - Жаңа Гвинея орналасқан. Оны Британ патшайымы басқарады. Штатта үш ресми тіл бар: ағылшын, хири-моту және ток-пишин.",Папуа - Жаңа Гвинеяда қайда орналасқан?,Океанияда,geo "Океанияда Папуа - Жаңа Гвинея орналасқан. Оны Британ патшайымы басқарады. Штатта үш ресми тіл бар: ағылшын, хири-моту және ток-пишин.",Папуа - Жаңа Гвинеяда неше ресми тіл бар?,үш,geo Ресейде әлемдегі ең үлкен орман алқабы бар.,Бұл елде әлемдегі ең үлкен орман алқабы бар. Қай мемлекет?,Ресей,geo "Мале - Мальдивтың астанасы, ал ол жердің ресми тілі - дивехи.",Қандай республика туралы айтып отырмыз?,Мальдив,geo Ұлы көлдер Америка Құрама Штаттарында және Канадада орналасқан.,Ұлы көлдер Америка Құрама Штаттарында және қай елде орналасқан?,Канада,geo Әлемдегі ең ірі қала-мемлекет мәртебесіне ие ел - Сингапур.,Қай ел әлемдегі ең ірі қала-мемлекет мәртебесіне ие?,Сингапур,geo Моңғолия жері 21 облысқа бөлінеді. Моңғолия аймағында әртүрлі түркі тілдес тайпалар көшіп-қонып өмір сүрді. ,Қай мемлекет 21 облысқа бөлінген?,Моңғолия,geo "Еуразия - дүниежүзіндегі ең үлкен материк, оны төрт бірдей мұхит шайып жатыр: оңтүстігінде Үнді мұхиты, солтүстігінде Солтүстік Мұзды мұхит, батысында Атлант мұхиты, шығысында Тынық мұхит.",Қай материкті төрт бірдей мұхит шайып жатыр?,Еуразия,geo "Қасым хан тұсында (1445-1521) қазақ атты әскерінің саны 300 мың, халқының саны 1 млн-ға жетті. Шекара батыста Еділге, оңтүстікте Ташкентке дейінгі жерлерді қамтыды.",Қазақ ханы Қасым қай жылы туылған?,1445,history "Қасым хан тұсында (1445-1521) қазақ атты әскерінің саны 300 мың, халқының саны 1 млн-ға жетті. Шекара батыста Еділге, оңтүстікте Ташкентке дейінгі жерлерді қамтыды.",Қасым хан қай жылы дүниеден өтті?,1521,history "Қасым хан тұсында (1445-1521) қазақ атты әскерінің саны 300 мың, халқының саны 1 млн-ға жетті. Шекара батыста Еділге, оңтүстікте Ташкентке дейінгі жерлерді қамтыды.",Қасым хан тұсында қазақ халқының саны қаншаға жетті?,1 миллионға,history Ампер - электр тогының өлшемі. Француз физигі Андре Ампердің құрметіне аталған. Магнит қозғалысының күші мен магнит потенциалының әртүрлігі де ампермен өлшенеді.,Ампер ненің өлшемі?,Электр тогының,physics "1 километр 10 000 дециметрге тең. Олай болса, 0,1 километрде 1000 дециметр бар.","0,1 километрде неше дециметр бар?",1000,math "Алпамыс батыр туралы: ""Жиделі Байсын жерінде, Қоңырат деген елінде. Байбөрі деген бай бопты, Төрт түлігі сай бопты... ...Бір перзентке зар бопты... "" деп басталатын батырлар жырында батырдың әкесінің есімі Байбөрі деп аталады.",Алпамыс батырдың әкесінің есімі кім?,Байбөрі,biblio "Жердің нағыз геометриялық пішіні – геоид, яғни Жердің экваторлық радиусынан плюстік радиусының 22 шақырымға кем болуына байланысты полюстер маңында Жер үстіңгі жағынан қысыңқы болып келеді.",Жер шарының нағыз геометриялық пішіні?,геоид,geo Дамблдор Грин-де-Вальді 1945 жылы жеңді.,Дамблдор Грин-де-Вальді қай жылы жеңді?,1945,biblio Дамблдор таңқұрай тосабын сүйіп жейтін.,Дамблдордың сүйікті тосабы қандай?,Таңқұрай,biblio Хогвартс мектебінің бағалау жүйесінде 6 балл бар.,Хогвартс мектебінің бағалау жүйесінде қанша балл бар?,6,biblio "Хогвартс мектебіндегі квиддич ойынында 4 доп қолданылады: бір кваффл, екі бладжер және бір снитч.",Хогвартс мектебіндегі квиддич ойынында неше доп қолданылады?,4,biblio """Хәрри Поттер және жасырын бөлме"" кітабында жылауық Миртл Хәрри, Рон және Гермионаны туған күніне шақырады.","Хәрри, Рон және Гермионаны туған күніне кім шақырды?",Жылауық Миртл,biblio Хагрид Хәрриге алғаш кездескенде торт берген еді.,Хагрид Хәрриге алғаш кездескенде не берді?,Торт,biblio Гермионаның ата-анасы тіс дәрігері болып жұмыс істейді.,Гермионаның ата-анасы қандай маман иелері?,Тіс дәрігері,biblio Журналист Рита Скитер қоңызға айналып кетеді.,Журналист Рита Скитер қандай жануарға айналады?,Қоңыз,biblio Драко Малфойдың ажырамас екі досының есімі - Крэбб және Гойл.,Драко Малфойдың достарының есімі кім?,Крэбб және Гойл,biblio Сұрыптаушы сиқырлы қалпақ Хәрриге Слизерин факультетін таңдауға үгіттейді. Бірақ ол Гриффиндор факультетінде оқуды жөн көреді.,Сұрыптаушы сиқырлы қалпақ Хәрриге қай факультетті таңдауға үгіттейді?,Слизерин,biblio "әл-Фараби ""Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы"" трактатын 948 жылы Мысырда жазған.","әл-Фараби ""Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы"" трактатын қай елде жазған?",Мысырда,history "Араб тарихшысы Шәмсуддин Әбул-Аббас ибн Мұхаммед ибн Халликан ""Әбу Насыр әл-Фараби 70-ке жуық тілді меңгерген"" деп жазған. Дегенмен бұған күмән келтіретін ғалымдар бар.","""Әбу Насыр әл-Фараби 70-ке жуық тіл білген"" деп жазған араб тарихшысы кім?",Шәмсуддин Әбул-Аббас Ахмад ибн Мұхаммед ибн Халликан,history "әл-Фарабидің ""Жүрек - басты мүше, мұны тәннің ешқандай басқа мүшесі билемейді"" дегені Абайдың он жетінші қара сөзінде қолданылады. Абай қайрат, ақыл, жүрек үшеуінің ғылымға жүгінгенін баяндайды. ",әл-Фарабидің жүрек туралы философиялық ой-пікірі Абайдың нешінші қара сөзінде айтылады?,Он жетінші,history "1930-1935 жылдары француз шығыстанушысы Рудольф д'Эрланже әл-Фарабидің ""Музыканың ұлы кітабы"" атты еңбегін француз тіліне аударған.",Француз шығыстанушысы Рудольф д'Эрланже әл-Фарабидің қай еңбегін француз тіліне аударған?,Музыканың ұлы кітабы,history "әл-Фарабидің музыка туралы трактаттарына қарағанда ол ""канун"" немесе ""әл-канун"" деп аталатын аспап ойлап тапқан. Канун - ішекті аспап.",әл-Фараби қандай музыкалық аспап ойлап тапқан?,Канун,history "әл-Фараби ""Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы"" атты трактатында байлардың қатарына егіншілер мен саудагерлерді жатқызады.","әл-Фараби ""Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы"" атты трактатында байлардың қатарына кімдерді жатқызады?",Егіншілер мен саудагерлерді,history "әл-Фараби ""Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы"" атты трактатында қайырымды қала басшысында алты қасиет болуы керек деп есептейді. Олар: даналық, асқан пайым, сенім, ойлау қабілетінің жоғары болуы, соғыс өнерін жетік білуі, денсаулығының мықты болуы.","әл-Фарабидің пікірінше, қайырымды қала басшысы қандай өнерді жетік білуі керек?",Соғыс өнері,history "әл-Фараби ""Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы "" трактатында адамның өзін тану жөніндегі ойларын ""өсімдік жаны"", ""хайуан жаны"", ""адам жаны"" деп жүйелейді.",Ойшыл қай еңбегінде өсімдік пен жануардың жаны туралы айтады?,Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы,history "әл-Фарабидің азан шақырып қойған есімі - Мұхаммед. Толық аты-жөні - Əбу Насыр Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Ұзлағ əл-Фараби ат Түрки. ""ат Түрки"" шыққан тегі түркі дегенді, əл-Фараби - Фарабтан шыққан дегенді білдіреді. Мұхаммед - әкесінің де аты, атасының аты - Тархан, атасының әкесі - Ұзлағ.",әл-Фарабидің азан шақырып қойған есімі кім?,Мұхаммед,history "әл-Фараби ""Вакуум"" атты еңбегінде ""Материяда мүлдем бос кеңістік жоқ, бірақ материяның жаратылысы бізге белгісіз"", - дейді.","әл-Фараби ""Материяда мүлдем бос кеңістік жоқ, бірақ материяның жаратылысы бізге белгісіз"" деп қай еңбегінде жазған?",Вакуум,history Ақтау 1964 жылдан 1991 жылға дейін украин ақыны Тарас Шевченконың атымен Шевченко аталды. Тарас Шевченко ХІХ ғасырдың ортасында осы өңірге жер аударылған еді.,Еліміз тәуелсіздік алғанға дейін Ақтау қалай аталды?,Шевченко,history Түркістан ХІІ ғасырда Ясы деп аталды. Қазіргі атауы ХV ғасырдағы деректерден бастап кездеседі.,Түркістан ХІІ ғасырда қалай аталды?,Ясы,history ХІХ ғасырдың соңында Қостанай Николаевск деп аталды.,1895 жылға дейін атауы Николаевск болған қала?,Қостанай,history "Генерал Василий Перовский бастаған орыс жасақтары басып алғаннан кейін Ақмешіт форты әуелі Перовский, кейін қала мәртебесімен бірге Перовск аталды.",Қызылорданың бұрын Ақмешіт аталғанын жақсы білетін шығарсыз. Одан кейін қала қалай аталды?,Перовск,history "Тау-кен инженері Филипп Риддердің атымен аталған елді мекен 1927 жылы жұмысшылар поселкесі, кейін қала мәртебесін алды. 1941 жылы 6 ақпанда оның атауы Лениногорск болып өзгерді. 2002 жылы қалаға Риддер атауы қайтып берілді.",Риддердің 2002 жылға дейінгі аты?,Лениногорск,history "Атырау XIX ғасырда Гурьев городок, кейін Гурьев аталды. 1991 жылы 4 қазанда жергілікті халық депутаттары кеңесі қаланың атын Атырау деп өзгертті.",Бұрынғы Гурьев қазір қалай аталады?,Атырау,history Астана 1961 жылдан 1992 жылға дейін Целиноград болды. Ал 1992 жылы қалаға тарихи атауы Ақмола қайта берілді.,Астана еліміз тәуелсіздік алғанға дейін қалай аталды?,Целиноград,history 1856 жылы қазіргі Тараз орнындағы көне қалаға Қарахан әулетінің негізін қалаушы Сатұқ Боғраханның құрметіне Әулие-Ата деген атау берілді. 1936 жылдан бастап Мирзоян аталды.,1936 жылға дейін Әулие-Ата аталған қала?,Тараз,history "Түркістанда ""көптің"" орнына кейде ""енапат"" сөзін қолданады.","Түркістан облысындағылар үшін ""көп"" мағынасын беретін сөз",енапат,ethno "Көкшетау өңірі ет қамырын ""құлақнан"" деп айтады.","Көкшетауда ""құлақнан"" қандай мағына береді?",ет қамыры,ethno "Солтүстік Қазақстанда шайды қайнататын ыдысты ""ақман"" деп айтады.",Солтүстік Қазақстан шайды қандай ыдыста қайнатып береді?,ақман,ethno "Өскеменде сағызды ""шайыр"" деп те айтады.","""Шайыр"" шайнайтын қай аймақ?",Өскемен,ethno "Жастықты ""көпшік"" деп айтатын аймақ - Ақтөбе өңірі.",Көпшік жастанатын қай аймақ?,Ақтөбе,ethno "Пиязды Семей өңірінде ""сарымсақ"" деп айтады.","Нені Семей өңірінде ""сарымсақ"" деп айтады?",пиязды,ethno """Кіттей"" сөзі Өскемен аймағында ""кішкентай"" мағынасын береді.","Өскеменнің ""кішкентайын"" табыңыз",кіттей,ethno """Гете мен Абай"" ғылыми очерк-эссесі - жазушы Герольд Бельгердің еңбегі.","""Гете мен Абай"" кітабының авторы",Герольд Бельгер,biblio "Абай ""Айналайын құдай-ау"" деп басталатын жоқтау-өлеңі ұлы Әбдірахман қайтыс болғанда жазған.","Абайдың ""Айналайын құдай-ау"" деп басталатын жоқтау-өлеңі кімге арналды?",Ұлы Әбдірахманға,biblio "Ақынның шығармашылық-күрескерлік қызметін музыка тілімен баяндайтын ""Абай"" сюитасын 1941 жылы Ахмет Жұбанов жазды.","1941 жылы жазылған ""Абай"" атты 5 бөлімді лирикалық-драмалық шығарманың авторы, композитор",Ахмет Жұбанов,biblio "Абайдың ""Мың бір түн"" ертегісінің желісімен жаза бастаған ""Әзім әңгімесі"" дастаны аяқталмай қалды.",Ұлы ақынның аяқталмай қалған дастаны қалай аталады?,Әзім әңгімесі,biblio "Ұлы ойшылдың 150 жылдығына орай Семейде ""Абай қоры"" ұйымы құрылды. Мерейтой 1995 жылы ЮНЕСКО көлемінде аталып өтті.",Абайдың 150 жылдығы қарсаңында Семейде құрылған қоғамдық қайырымдылық ұйымы,Абай қоры,art "Абайдың 1889 жылы жазған ""Айттым сәлем, қалам қас..."" өлеңі әрқайсысы 4 тармақты 10 шумақтан тұрады.","Абайдың ""Айттым сәлем, қалам қас..."" өлеңі қанша шумақтан тұрады?",10,biblio КСРО халық артисі Ришат Абдуллин Қазақстан кәсіби музыкасы тарихында Абай партиясын тұңғыш орындаушы ретінде қалған.,Абай бейнесін ұлттық операда алғаш сомдаған артист,Ришат Абдуллин,art "0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 араб сандары деп аталады. Олар ондық санау системасы бойынша сан жазудың негізі. Араб сандарын үнділер тапқан, кейін келе ол арабтардың арасында таралған.",Араб санау жүйесін кім ойлап тапты?,үнділер,math "Жазықтық - геометрияның негізгі ұғымдарының бірі, ол аксиомалармен анықталып қабылданады.",Жазықтық деген не?,геометрияның негізгі ұғымдарының бірі,math Cтереометрия - элементар геометрияның кеңістіктегі фигуралардың қасиеттерін зерттейтін бөлімі,Cтереометрия деген не?,кеңістіктегі фигуралардың қасиеттерін зерттейтін геометрия бөлімі,math "Функция көбінесе аналитикалық тәсіл немесе формула арқылы, кейде графиктік және таблицалық тәсілдерімен де беріледі. ",Функция көбінесе не арқылы беріледі? ,аналитикалық тәсіл немесе формула,math "Эйлер вариациялық есептеу мен дифференциалдық теңдеулер теориясының негізін жасады, дифференциалдық және интегралдық есептеулерді жалпылап, одан әрі дамытты. ",Вариациялық есептеу мен дифференциалдық теңдеулер теориясының негізін кім жасады?,Эйлер,math Трибология - түйісуші денелердің үйкелісі мен тозуын зерттейтін физиканын бөлімі.,Трибология қай ғылымның саласы?,Физика,materials Трибология - түйісуші денелердің үйкелісі мен тозуын зерттейтін физиканын бөлімі.,Трибология қай ғылымның бөлімі?,Физика,materials Трибометрия - үйкелісуші беттердің тозуы мен үйкеліс коэффициенттерін өлшеудің тәсілдері.,Трибометрия деген не?,үйкелісуші беттердің тозуы мен үйкеліс коэффициенттерін өлшеудің тәсілдері,materials "Блокчейн - бұл үшінші тараптардың жұмыс істеуін қажет етпейтін, дербес жүйе. Сонымен қатар, қарастырылып отырған жүйе өте ашық. Блокчейнді құру барысында әзірлеушілердің басты мақсаты делдалдардан бас тарту болды.",Блокчейнді құрудағы басты мақсат қандай болды?,делдалдардан бас тарту,IT "Блокчейн - бұл үшінші тараптардың жұмыс істеуін қажет етпейтін, дербес жүйе. Сонымен қатар, қарастырылып отырған жүйе өте ашық. Блокчейнді құру барысында әзірлеушілердің басты мақсаты делдалдардан бас тарту болды.",Блокчейн деген не?,"үшінші тараптардың жұмыс істеуін қажет етпейтін, дербес жүйе",IT Блокчейн әмиянындағы қаражатқа тек иесі ғана қол жеткізе алады. Ақша әдетте банк болып табылатын делдалдарға салынбайды. Осының арқасында транзакциялар ешкімнің бақылауында болмайды.,Блокчейн әмиянындағы қаражатқа банк қол жеткізе ала ма?,Жоқ,IT Блокчейн әмиянындағы қаражатқа тек иесі ғана қол жеткізе алады. Ақша әдетте банк болып табылатын делдалдарға салынбайды. Осының арқасында транзакциялар ешкімнің бақылауында болмайды.,Блокчейн әмиянындағы қаражатқа кім қол жеткізе алады?,тек иесі ғана,IT Транзакциясы шифрленетін және қолдану аясы анонимді түрде болғандықтан биткоинды «криптовалюта» деп те атайды. Биткоин төлемдерінің желісі толықтай дерлік орталықсыздандырылғандықтан қадағалаушысы болмайды.,Биткоинды «криптовалюта» деп неліктен атайды?,транзакциясы шифрленетін және қолдану аясы анонимді түрде болғандықтан,IT "Биткоиндерді сақтау, қабылдау және жіберу үшін жария идентификатор, қажетті баланс пен жасырын кілтсөзден тұратын әмиян қажет.","Биткоиндерді сақтау, қабылдау және жіберу үшін не керек?","жария идентификатор, қажетті баланс пен жасырын кілтсөзден тұратын әмиян",IT Шығыс Түрік қағанаты Қытаймен жүргізген қиян-кесті соғыстың нәтижесінде 682 жылы Моңғолияда өз мемлекетін қалпына келтірді.,Шығыс Түрік қағанаты қай мемлекетпен соғысты?,Қытай,history Шығыс Түрік қағанаты Қытаймен жүргізген қиян-кесті соғыстың нәтижесінде 682 жылы Моңғолияда өз мемлекетін қалпына келтірді.,Шығыс Түрік қағанаты 682 жылы қай жерде өз мемлекетін қалпына келтірді?,Моңғолияда,history "Зайсан көлі – Қазақстанның көлдерінің Оңтүстік Алтай және Сауыр, Тарбағатай жоталары арасындағы тектоникалық ойыста жатқан тұщы көл. Көл теңіз деңгейінен 395 м биіктікте. Жағалауы жайпақ. Тектоникалық бөген көлдер типіне жатады.",Зайсан көлі теңіз деңгейінен неше метр биіктікте?,395,geo "Зайсан көлі – Қазақстанның көлдерінің Оңтүстік Алтай және Сауыр, Тарбағатай жоталары арасындағы тектоникалық ойыста жатқан тұщы көл. Көл теңіз деңгейінен 395 м биіктікте. Жағалауы жайпақ. Тектоникалық бөген көлдер типіне жатады.",Зайсан көлінің жағалауы қандай?,жайпақ,geo "Александр Затаевич Әміренің әншілік өнеріне тәнті болып, одан «Балқадиша», «Дударай», «Бес қарагер», «Көк көбелек», т.б. әндерді жазып алып, «Қазақтың 500 ән мен күйі» (1931) жинағында жариялады. Әміренің әншілік қабілетін кезінде қазақ әдебиеті мен өнерінің көрнекті өкілдері Мұхтар Әуезов, Сәкен Сейфуллин, Иса Байзақов, Әлкей Марғұлан, Жүсіпбек Елебеков, Құрманбек Жандарбеков пен Ахмет Жұбанов өте жоғары бағалаған.",«Қазақтың 500 ән мен күйі» (1931) жинағын жинағын кім шығарды?,Александр Затаевич,art "Әміренің әншілік қабілетін кезінде қазақ әдебиеті мен өнерінің көрнекті өкілдері Мұхтар Әуезов, Сәкен Сейфуллин, Иса Байзақов, Әлкей Марғұлан, Жүсіпбек Елебеков, Құрманбек Жандарбеков пен Ахмет Жұбанов өте жоғары бағалаған.",Әміренің қай қабілетін кезінде қазақ әдебиеті мен өнерінің көрнекті өкілдері өте жоғары бағалаған?,әншілік қабілетін,art "Әміренің әншілік қабілетін кезінде қазақ әдебиеті мен өнерінің көрнекті өкілдері Мұхтар Әуезов, Сәкен Сейфуллин, Иса Байзақов, Әлкей Марғұлан, Жүсіпбек Елебеков, Құрманбек Жандарбеков пен Ахмет Жұбанов өте жоғары бағалаған.","Мұхтар Әуезов, Сәкен Сейфуллин, Иса Байзақов, Әлкей Марғұлан, Жүсіпбек Елебеков, Құрманбек Жандарбеков пен Ахмет Жұбанов деген кімдер?",қазақ әдебиеті мен өнерінің көрнекті өкілдері,art "Әміре Қашаубаев (1888, Дегелең тауының алабы, Қайнар ауылы, Абыралы ауданы, Шығыс Қазақстан облысы - 6 желтоқсан, 1934, Алматы) – атақты әнші, актер әрі музыкант.",Әміре Қашаубаев деген кім?,"атақты әнші, актер әрі музыкант",art "Әміре әншілік қабілетін ата-анасынан мұра етті: анасы Тойған бұлбұл дауысты музыкант, әкесі Қашаубай әншілік, серілік өнерімен халықты бірнеше рет қуантқан.",Әміренің анасының аты кім еді?,Тойған,art "Әміре әншілік қабілетін ата-анасынан мұра етті: анасы Тойған бұлбұл дауысты музыкант, әкесі Қашаубай әншілік, серілік өнерімен халықты бірнеше рет қуантқан.",Әміренің әкесінің аты кім еді?,Қашаубай,art "Әміре әншілік қабілетін ата-анасынан мұра етті: анасы Тойған бұлбұл дауысты музыкант, әкесі Қашаубай әншілік, серілік өнерімен халықты бірнеше рет қуантқан.",Әміре әншілік қабілетін кімдерден мұра етті?,ата-анасынан,art Графен – бұл кәдімгі алмаз бен графиттен ерекшеленетін көміртегінің жаңа формасы. Графен көміртегінің екі өлшемді модификациясы – қалыңдығы бір атом болатын көміртегі атомдарының қабаты. Бұл заттың қасиеттерінің теориялық зерттелінуі 1947 жылы басталған. ,Графеннің қасиеттерін теориялық зерттеу қай жылдан бастап жүргізілді?,1947,materials Графен электр тогын мыс сияқты жақсы өткізеді. ,Графен қандай металл сияқты электр тогын жақсы өткізеді?,мыс,materials Графен – бұл кәдімгі алмаз бен графиттен ерекшеленетін көміртегінің жаңа формасы. Графен көміртегінің екі өлшемді модификациясы – қалыңдығы бір атом болатын көміртегі атомдарының қабаты. Бұл заттың қасиеттерінің теориялық зерттелінуі 1947 жылы басталған. ,Графен деген не?,кәдімгі алмаз бен графиттен ерекшеленетін көміртегінің жаңа формасы,materials "Баку, Бақы — Әзірбайжан Республикасының астанасы. Каспий теңізінің батыс жағалауында, Апшерон түбегінің оңтүстігінде орналасқан.",Әзірбайжан Республикасының астанасы қалай аталады?,Баку ,geo "Баку, Бақы — Әзірбайжан Республикасының астанасы. Каспий теңізінің батыс жағалауында, Апшерон түбегінің оңтүстігінде орналасқан.",Әзірбайжан Республикасының астанасы қай жерде орналасқан?,Каспий теңізінің батыс жағалауында,geo Python — жоғары дәрежедегі бағдарламалау тілі. Python тілі қазіргі кезде ең көп таралған бағдарламалау тілі болып саналады. ,Python тілі деген не?,жоғары дәрежедегі бағдарламалау тілі,IT "Python тілі қазіргі таңда кең қолданылатын бағдарламалау тілдерінің бірі. Жасанды интелект, веб серверлер осы тілдін көмегімен құрылады.",Python деген не?,кең қолданылатын бағдарламалау тілдерінің бірі,IT "Python тілі қазіргі таңда кең қолданылатын бағдарламалау тілдерінің бірі. Жасанды интелект, веб серверлер осы тілдін көмегімен құрылады.",Жасанды интелект қай тілдін көмегімен құрылады?,Python,IT "Синус (латынша sіnus — дөңестік, иілу) — тригонометриялық функциялардың бірі.",Cинус деген не?,тригонометриялық функция,math "Қазақ ұлттық техникалық университеті — Қазақстан Республикасы, Алматы қаласында орналасқан техникалық білім беретін жоғары оқу орны. Кеңес Одағы кезінде Ленин атындағы Қазақ Политехникалық Институты деп аталды. 1994 жылы Ленин атындағы Қазақ политехникалық институты Қазақ ұлттық техникалық университеті болып қайта құрылды. Белгілі ғалым Қаныш Сәтбаевтың 100 жылдығына орай, ҚР Үкіметінің 1999 жылы 22 қыркүйектегі №1436 қаулысы бойынша Қазақ техникалық университетіне Қаныш Сәтбаев есімі берілді.",Қазақ техникалық университетіне Қаныш Сәтбаев есімі қай жылы берілді?,1999,history "Қазақ ұлттық техникалық университеті — Қазақстан Республикасы, Алматы қаласында орналасқан техникалық білім беретін жоғары оқу орны. Кеңес Одағы кезінде Ленин атындағы Қазақ Политехникалық Институты деп аталды.",Қазақ техникалық университеті Кеңес Одағы кезінде қалай аталды?,Ленин атындағы Қазақ Политехникалық Институты,history Әлемде бидің жүздеген түрі бар. Жыл сайын би өнеріне қызығатын адамдар қатары да артып келеді. 29 сәуірде халықаралық би күні атап өтіледі.,Халықаралық би күні қашан атап өтіледі?,29 сәуірде,art Үнді би өнері көңіл-күй мен түрлі сезімді көрсете біледі. Сонымен қатар үнді билері ең көне би өнеріне жатады. ,Ең көне би түрі қандай?,үнді биі,art Гиннесс рекордтар кітабына енген ең ұзақ би 123 сағат 15 минутқа созылған. Биші — Үндістандық Каламандалам Хемаленте. 2011 жылы жасалған бұл рекордты әлі ешкім жаңарта қоймады. ,Гиннес рекорттар кітабына енген ең ұзақ би қанша уақытқа созылған?,123 сағат 15 минутқа,art "Әр мемлекеттің өзіне ғана тән қызық би түрі бар. Мысалы, Перуде үлкен қайшымен билейді. Бұл би 400 жылдан астам уақыт өтсе де, әлі күнге дейін танымал.",Перуде қандай затпен би билейді?,үлкен қайшымен,art "Біздің елімізде ең танымал би – ""Аққу"". Қыздың сұлу мүсіні мен би қимылы аққу құсының әсемдігін айқындай түседі. ",Еліміздегі ең танымал би қандай?,Аққу биі,art "АҚШ-тың Вирджиния штатында өзгеше бір театр болған. Оның ерекшелігі, сіз театр көру үшін билет сатып алуға ақша емес, заттай дүние апарасыз. Яғни ол тамақ болуы да мүмкін, әлде мүлік. Сіздің мүлкіңіздің құнына қарап орныңыз белгілі болады.  ",АҚШ - тың Вирджиния штатында театр көру үшін билеттің орнына не алып баруға болады?,заттай дүние ,art 27 наурыз барша әлем Театр күнін атап өтеді. World Theatre Day 1961 жылы Вена қаласында өткен  ЮНЕСКО Халықаралық театр институтының IX конгресінде бекітілді. Атаулы күн 1962 жылдан бері тойланып келеді.,Әлемде театр күні қашан аталып өтіледі?,27 наурыз күні,art Зеник Палагнюк есімді жас суретші шеге мен жіптен америкалық поп-әнші Джастин Тимберлейктің портретін жасады. Зеник жұмысты орындау барысында 24 шақырым жіп пен 13000 дана шеге пайдаланған. Бұған суретшінің 200 сағат уақыты кеткен. ,Зеник Палагнюк есімді жас суретші шеге мен жіптің көмегімен кімнің портретін жасаған?,Джастин Тимберлейіктің,art Ғылымда кітап ұрыларын – библиоклептоман деп атайды. Әлемге әйгілі библиоклептоман – Стивен Блумберг. Ол 270 кітапханадан 23 мың сирек кездесетін кітаптар ұрлаған.,Ғылымда кітап ұрыларын кім деп атайды?,библиоклептоман,biblio Ғылымда кітап ұрыларын – библиоклептоман деп атайды. Әлемге әйгілі библиоклептоман – Стивен Блумберг. Ол 270 кітапханадан 23 мың сирек кездесетін кітаптар ұрлаған.,Әлемге әйгілі библиоклептоман кім?,Стивен Блумберг,biblio Қазіргі заманғы ең танымал жазушы – Агата Кристи. Оның кітаптары әлі де әлемнің 50 тілінде баспадан шығып келеді. Осы күнге дейін Агатаның кітаптарының таралым саны 2 миллиардтан асты. ,Қазіргі заманғы ең танымал және кітаптарының таралымы 2 миллиардтан астам жазушы кім? ,Агата Кристи,biblio "Әлемдегі ең ауыр кітап – Ұлыбритания мұражайында сақталып тұрған XVII ғасырға тән географиялық карта. Оның бойы 1,9 метр салмағы 320 киллограмм.",Әлемдегі ең ауыр кітап?,XVII ғасырға тән географиялық карта,biblio Минутына 2000 сөз оқыған Наполеон әлемдегі ең танымал кітап кейіпкері. Ол туралы 10 мыңнан астам түрлі жанрларда кітап жазылған.,Минутына 2000 сөз оқыған ең танымал кітап кейіпкері кім?,Наполеон,Biblio "Әлемдегі ең қымбат ""Лестерс кодексі"" (Codex Leicester) кітабын Леонардо до Винчи қайта көшіріп шыққан, оны атақты Билл Гейтс бәссаудада 30,8 миллион долларға сатып алған.",Әлемдегі ең қымбат кітап қандай?,Лестерс кодексі,biblio "Ағылшын математигі және жазушысы Ада Лавлейсті әлемдегі алғашқы компьютерлік бағдарламашы деп атайды. Ол жалпы мақсаттағы, теориялық ерте механикалық компьютер, Чарльз Бэббидждің аналитикалық машинасы үшін алгоритм жасады.",Бірінші компьютерлік бағдарламашы кім болды?,Ада Лавлейс,iT 1945 жылы салынған ENIAC (электронды сандық интегратор және есептеу машинасы) ең алғашқы жалпы мақсаттағы электронды-цифрлық компьютерлердің бірі болып саналады. Ол көлемі жағынан бүкіл бөлмені алып жатты және атом энергиясымен байланысты есептеулер және ерте ғылыми зерттеулер сияқты тапсырмалар үшін пайдаланылды.,Электронды сандық интегратор қандай тапсырмалар орындау үшін пайдаланылды?,атом энергиясына байланысты есептеулер және ғылыми зерттеулер,iT "Дүниедегі ең ежелгі кітап біздің заманымызға дейінгі 3350 жылы жазылған. Бұл қолжазба оны тапқан Эмил Присс құрметіне ""Присс папирусы"" деп аталған.",Дүниедегі ең ежелгі кітап біздің заманымызға дейінгі қай жылы жазылған?,3350 жылы,biblio "Британдық компьютер ғалымы Тим Бернерс-Ли 1989 жылы дүниежүзілік желіні ойлап тапты. Ол бірінші веб-шолғышты, бірінші веб-серверді құрды және Ақпаратқа қол жеткізу және оны Интернет арқылы бөлісу үшін URL мекенжайлары мен HTTP пайдалануды ұсынды.",Тим Бернерс-Ли интернет арқылы бөлісу үшін нені пайдалануды ұсынды?,URL мекенжайы мен HTTP,iT "оқылатын домендік атауларды аударатын DNS жүйесі (мысалы www.example.com ) IP мекенжайлары, 1983 жылы енгізілген. Бұл адамдарға күрделі сандық IP мекенжайларын есте сақтамай-ақ веб-сайттарға кіруді жеңілдетті.",Қай жылы DNS жүйесі енгізілді?,1983 жылы,iT "Әдебиеттанушылардың зерттеуі бойынша, Шекспирдің еңбектерінде «махаббат» сөзі 2259 рет аталса, «жек көру» сөзі тек 229 рет қайталанған екен.",Шекспирдің еңбектерінде ең жиі қолданылған сөз қандай?,махаббат,biblio "Библиофобия - кітапқа, кітап оқуға деген қорқыныш. Біреулер кітап мазмұнынан қорқады, біреулер оны ұстауға қорқады, енді біреулер кітапханаға барудан да қорқуы мүмкін.","Кітапқа, кітап оқуға деген қорқыныш не деп аталады?",Библиофобия,Biblio Әлемдегі ең танымал кітап - 1450 жылы жарық көрген “библия”. Бұл кітаптың 1815 жылдан бастап 1975 жыл аралығында 2.5 миллиард көшірмесі сатылған. Осы күнге дейін бұл көрсеткіш еселенгені анық. ,Әлемдегі ең танымал кітап қандай?,Библия,biblio "Симон Фразер университетінің нанотехнологтары «Teeny Ted from Turnip Town» атты басылым шығарған. Көлемі 0,07х0,1 мм құратын кітапшаны тек қана электронды микроскоп арқылы оқуға болады.",Тек электронды микроскоппен оқуға болатын кітап қандай?,Teeny Ted from Turnip Town,biblio "Деректер базасы (немесе ""ДБ"") — деректерді модельдеу құралдарының ережелеріне сәйкес басқарылатын, деректер схемасына сәйкес сақталатын деректер жиынтығы.",Деректер базасы деген не?,Деректер схемасына сәйкес сақталатын деректер жиынтығы,iT "Блок-схема - алгоритмдерді немесе процестерді сипаттауға арналған графикалық схема/модель, мұнда қадамдар тізбектің бағытын көрсететін сызықтармен өзара байланысты әр түрлі формадағы блоктар түрінде бейнеленген. Бағдарламалық жасақтама компоненттерінің логикасын әзірлеу және талдау процесінде бағдарламашыларды қолданады.",Алгоритмдерді сипаттауға арналаған графикалық схема қандай?,Блок-схема,iT Прокси-сервер - пайдаланушы мен соңғы сайт/сервер арасындағы аралық буын болып табылатын сервердің бір түрі. Прокси-сервер кейбір компьютерлерге құпиялылықты қамтамасыз ету және пайдаланушыны бақылауды қиындату үшін өз атынан басқаларға сұраныстар жасауға мүмкіндік береді.,Прокси-сервер дегеніміз не?,пайдаланушы мен соңғы сайт/сервер арасындағы аралық буын болып табылатын сервер,iT Қарапайым шопанның қамшысы дыбыс тосқауылын бұзатын алғашқы құрал болып саналады.,Дыбыс тосқауылын бұзатын құрал қандай?,қарапайым қамшы,physics Ғылымға ең алғаш физика сөзін енгізген ғалым Аристотель.,Ғылымға ең алғаш физика сөзін енгізген кім?,Аристотель,physics "Атом үш элементар бөлшектерде құралады.Олар: протон, нейтрон және электрон. Оң зарядқа ие протондар және нейтрондар(электр заряды жоқ) әрбір атом ядросында бірге табылған. Теріс зарядталған электрондар ядроны айнала қозғалады.",Атом неше бөлшектерден құралады?,3,physics Электр доғасының құбылысын алғаш рет орыс ғалымы Василий Петров 1802 жылы сипаттаған.,Электр доғасының құбылысын алғаш рет зерттеген кім?,Василий Петров,physics " Әлемдік кеңістікте ғылымдағы ең күлкілі жаңалық үшін марапат алған физик бар. Бұл Голландиядан келген Андрей Гейм, ол 2000 жылы бақа левитациясын зерттегені үшін марапатталды.",Бақа левитациясын зерттегені үшін күлкілі жаңалық марапатын алған физик кім?,Андрей Гейм,physics "Жыл сайын жер бетінде 44 мыңға жуық найзағай жарқылдайды, яғни шамамен сағатына 2 мың найзағай, және әр секунд сайын Жер бетінің әр аймағындағы тұрғындар шамамен 100 найзағайды көреді. ",Жыл сайын жер бетінде қанша мыңға жуық найзағай жарқылдайды?,44 мың,physics "Ең көп найзағайлы күндер – жылына 220 рет – Ява аралында (Индонезия) орын алған, ал Бейтензорга қаласында тіпті 322 күн бойы найзағай жарқылдаған.",Ең көп найзағайлы күндер қай жерде орын алған?,Ява аралында,physics "Көптеген өсімдіктер терморегуляцияға қабілетті. Мысалы, бұл өсімдіктерге мыналар жатады: филодендрон, мүйізді қырыққабат және су лалагүлі.",Термогуляцияға қабілетті өсімдіктер қандай?,"Филодендрон,мүйізді қырыққабат, су лалагүлі",bio "Алып кесірткені ғалымдар 1912 жылы Индонезияның Малай топ аралдарына жататын Комодо аралынан тапты. Оның денесінің ұзындығы 3 - 4м, салмағы 150 - 250 кг жетеді. Ол жақсы жетілген құйрығының көмегімен жабайы бұғы, шошқаларды соғып өлтіре алады. Саны сирек болғандықтан МСОП – тың Қызыл кітабына тіркелген.",1912 жылы табылған алып кесірткенің ұзындығы қанша?,3-4 метр,bio "Саламандра – құйрықты қосмекенділер ішінде жер бетінде көбірек тараған. Дене тұрқы 25 - 28см, аяқтары қысқа, алдыңғы аяғында 4, артқы аяғында 5 саусақ. Реңі ашық, сары дақтары бар, жылтыр – қара түсті.",Құйрықты қосмекенділер ішінде жер бетінде көбірек тараған түрі қандай?,саламандра,bio "Анаконда айдаһарлар тұқымдасына жататын, дене тұрқы 10м асатын ең алып усыз жылан. Анаконданың үш түрі бар. Олардың бәрі де тропиктік Оңтүстік Америкада мекендейді. ",Ұзындығы 10 м асатын ең алып усыз жылан не деп аталады?,Анаконда,bio "Африка пілінің салмағы – 705 тонна, бойының биіктігі 4м. Сахара шөлінің оңтүстігіндегі кең байтақ аймақтарда мекендейді. Африка пілінің күрек тістері аталық пілде де, аналық пілде де болады.",Сахара шөлінің оңтүстігінде мекендейтін алып пілдердің салмағы мен биіктігі қанша?,"705 тонна, 4 метр",bio "Дүние жүзіндегі ең ірі бақа – голиаф деп аталады. Оның аяғын созғандағы денесінің ұзындығы жарты метрден асады. Ал, салмағы 3,5 кг.",Дүние жүзіндегі ең ірі бақа не деп аталады?,голиаф,bio "Колибри – жер бетіндегі ең кішкентай құстар. Олардың салмағы дене тұрқына қарай 1, 6 - 1, 8 - 2 - 6гр. Тұмсықтары жіңішке әрі ұзын. ",Әлемдегі ең кішкентай құс?,колибри,bio "Пингвиндер –ұшпайтын, жүгірмейтін, тек сүңгіп,жүзіп қозғала алатын құстар.Суға түсерде бауыр жағымен жатып, мұздың үстімен сырғанап, суға сүңгиді","Ұшпайтын, жүгірмейтін, суыққа төзімді құс қандай?",пингвин,bio "Суық климатта өмір сүретін, тұщы су тасбақаларына жататын тасбақалар күзде терең тыныс алып, су астына түсіп, көктемге дейін өмір сүреді. Үш ай оттегісіз ортада көмірсулардың (негізінен глюкозаның) ыдырауынан энергия алады. Олардың жүректері минутына бір рет соғады.",суық климатта өмір сүретін тұщы су тасбақалары оттегісіз қанша уақыт өмір сүре алады?,үш ай,bio Қараш-қараш оқиғасы Тұрар Рысқұловтың әкесі Рысқұлдың басынан кешкен оқиғалары бойынша жазылған.,Қараш - қараш оқиғасы кімнің басынан кешкен оқиғалары бойынша жазылған?,Тұрар Рысқұловтың әкесі Рысқұлдың,biblio "Coca-Cola компаниясы өнімін Қытайда сату үшін ұзақ уақыт бойы ат ойлап таба алмаған. Бұл қытайлықтардың ""Кекукела"" деген сөзімен байланысты. Артынша осы атауды ойлап тапқанша 40 000 нұсқа қарастырылған. «Коку Коле» сөзі «Ауыздағы бақыт» деген мағынаны білдіреді.",Коку Коле сөзі аударғанда қандай мағына береді?,ауыздағы бақыт,materials Музыкалық әлемнің сөзсіз бестселлері «White Christmas» деп аталатын ән. 1942 жылы оның 50 миллионнан астам данасы сатылды.,1942 жылы 50 миллионнан астам данасы сатылған ән?,White christmas,art "Атақты композитор Лювиг ван Бетховен, музыка шығару алдында басын салқын суға салып отырған.",Бетховен музыка шығару алдында қандай әрекет жасаған?,басын салқын суға салып отырған,art Саксофонды 1841 жылы Парижде бельгиялық шебер А.Сакс жасады. Соның құрметіне бұл аспапты саксофон деп атады.,Саксафонды ең алғаш ойлап тапқан кім?,А.Сакс,art Көзде шоғырланған бұлшықет күніне 100 000 рет қозғалады. Аяқ бұлшықеті де солай жиырылуы үшін күніне 80 километр жүру керек.,Көзде шоғырланған бұлшықет күніне қанша рет қозғалады?,100000,bio Адамның жалғыз мүшесінде ғана қан жоқ (қанмен қамтамасыз етілмеген) – көздің қасаң қабығы. Ол оттегін тікелей ауадан алады.,Адамның қандай жалғыз мүшесінде ғана қан жоқ,көздің қасаң қабағы,bio "Бір адамның толық аты-жөні бір ғана сөзден тұрса, бұны мононим деп атайды. Мысалы, Аристотель немесе Вольтер, Стинг, Мадонна.",Мононим дегеніміз не?,Адамның толық аты бір ғана сөзден тұрса,biblio "Қазақтың тұңғыш романы ""Бақытсыз Жамал"" Шығыс Қазақстан облысы, Зайсан ауданына қарасты Қуаныш ауылында жазылған. Міржақып Дулатовтың туындысы қазақ шығармаларының ішіндегі ойып алар орны бар тұңғыш роман.",Қазақтың тұңғыш романы қандай?,Бақытсыз Жамал,biblio Үрейлі фильмдердегі қорқыныш тудыратын музыкалар “вотерфон” деп аталатын аспаптың көмегімен шығарылады.,Үрейлі фильмдердегі қорқыныш музыкалар тудыратын аспап не деп аталады?,Вотерфон,art " XV ғасырда қызыл түс адамды емдейді деп есептегендіктен, науқастар қызыл киім киіп, айналасын қызылмен қоршап жүрген.",XV ғасырда қандай түс адамды аурудан емдейді деп сенген?,қызыл,materials "Математика – ғылымдардың іргетасы. Математикасыз физика, химия, тіптен биология салаларын елестету мүмкін емес. Математиканы кез келген ғылым саласына енгізсеңіз, оған жан бітіп, бойына қан жүгіреді.",ғылымдардың іргетасы бұл қай пән?,математика,math Математика адамның интелектуалды қабілеттерін дамытады. ,Математика адамның қандай қабілеттерін дамытады?,интеллектуалы,math "Қазақ халқының ежелгі баспанасы – киіз үйдің құрылымы да тұнып тұрған математика. Математикалық тұрғысынан қарағанда киіз үй негізі 3 бөліктен тұрады. Уықтары параболаның бір бөлігі. Шаңырағы, табаны шеңберлер. Цилиндр орнықты фигура болғандықтан киіз үйдің пішіні соған сәйкестендіріліп жасалған. ",Киіз үйдің уықтары қандай жазық қисықтың бөлігі?,парабола,math Қазақ халқының ежелгі баспанасы – киіз үйдің құрылымы да тұнып тұрған математика.,Қазақ халқының баспанасы бұл не?,киіз үй,ethno Қазақ халқының ежелгі баспанасы – киіз үйдің құрылымы да тұнып тұрған математика.,Киіз үй құрылымының негізінде не жатыр?,математика,math "Гипербола деп нәрсенің жеке сипаттары, белгілері үлкейтіліп көрсетілуін айтады.",Гипербола деп нені айтады?,"нәрсенің жеке сипаттары, белгілері үлкейтіліп көрсетілуін",art "Ежелгі математик тұлғалар өлең де жазған. Мысалы Омар Һаям, әл-Фараби, Ұлықбек.","Мысалы, ежелгі математиктер кімдер?","Омар Һаям, әл-Фараби, Ұлықбек",math Математика – объектілердің қасиеттері мен байланыстарын бейнелейтін математикалық моделді зерттейтін адамзаттық білімнің аймағы. ,объектілердің қасиеттері мен байланыстарын бейнелейтін білім аймағы қалай аталады?,математика,math Математика – объектілердің қасиеттері мен байланыстарын бейнелейтін математикалық моделді зерттейтін адамзаттық білімнің аймағы. ,математика нені зерттейді?,математикалық моделді,math "Математикалық есептеулердің арқасында, бүгінгі технологияларға қол жеткізіп, қауіпсіз үйлер салып, ғарышты зерттеп, мәдениетімізді дамытудамыз.",Бүгінгі технологияларға не арқылы қол жеткіземіз?,математикалық есептеулер арқылы,math "Физика — зат әлемді және оның қозғалысын зерттейтін ғылым. Бұл жөнінде физика күш, энергия, масса, оқтама т.б. сияқты тұжырымдамалармен шұғылданады.",Физика қандай тұжырымдамалармен шұғылданады?,"күш, энергия, масса, оқтама",physics "Физика — зат әлемді және оның қозғалысын зерттейтін ғылым. Бұл жөнінде физика күш, энергия, масса, оқтама т.б. сияқты тұжырымдамалармен шұғылданады.",Физика нені зерттейтін ғылым?,зат әлемді және оның қозғалысын ,physics Наймандар — қазақ халқын құрған ежелгі ірі түркі тайпаларының бірі.,Наймандар деген кімдер?,"ежелгі түркі тайпаларының бірі ",ethno Наймандар — қазақ халқын құрған ежелгі ірі түркі тайпаларының бірі.,Наймандар қай халқын құрған?,қазақ халқын,ethno Наймандар Қытай деректерінде Орта Азияның көне және Алтай тауының ең мықты тайпасы ретінде жазылады.,Наймандар Қытай деректерінде қалай жазылады?,"Орта Азияның көне және Алтай тауының ең мықты тайпасы ",ethno Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы - 1910 жылы 31 желтоқсанда құрылды. Ағарту саласы жанашырлары Қоғамының қаражаттарына Верный қалалық думасы Л.Н. Толстой атындағы кітапхана-оқу залын ашу туралы шешім шығарды.,Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы қашан құрылды?,1910 жылы 31 желтоқсанда ,biblio Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы - 1910 жылы 31 желтоқсанда құрылды. Ағарту саласы жанашырлары Қоғамының қаражаттарына Верный қалалық думасы Л.Н. Толстой атындағы кітапхана-оқу залын ашу туралы шешім шығарды.,Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы қай жылы құрылды?,1910,biblio "Тұрлықожа Жансеркеұлы (1863 – 1917, Алматы облысы Райымбек ауданы Сүмбе ауылы) – болыс, Қарқара көтерілісі басшыларының бірі. Тегі албан руы, айт тармағының сүйіндік атасынан шыққан.",Қарқара көтерілісі басшыларының бірі кім?,"Тұрлықожа Жансеркеұлы ",history "Тұрлықожа Жансеркеұлы (1863 – 1917, Алматы облысы Райымбек ауданы Сүмбе ауылы) – болыс, Қарқара көтерілісі басшыларының бірі. Тегі албан руы, айт тармағының сүйіндік атасынан шыққан.",Тұрлықожа Жансеркеұлы қай рудан шыққан?,албан руынан,history "Тұрлықожа Жансеркеұлы (1863 – 1917, Алматы облысы Райымбек ауданы Сүмбе ауылы) – болыс, Қарқара көтерілісі басшыларының бірі. Тегі албан руы, айт тармағының сүйіндік атасынан шыққан.",Тұрлықожа Жансеркеұлы қай жылы қаза тапқан?,1917,history "Тұрлықожа Жансеркеұлы (1863 – 1917, Алматы облысы Райымбек ауданы Сүмбе ауылы) – болыс, Қарқара көтерілісі басшыларының бірі. Тегі албан руы, айт тармағының сүйіндік атасынан шыққан.",Тұрлықожа Жансеркеұлының тегі кім?,албан руы,history Пифагор теоремасы тікбұрышты үшбұрыштың қабырғаларының ұзындығын байланыстырады.,Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғаларының ұзындығын қандай теорема байланыстырады?,Пифагор Теоремасы,math Pi саны - шеңбердің диаметріне қатынасын білдіретін математикалық тұрақты.,Шеңбердің диаметріне қатынасын білдіретін математикалық тұрақты қандай?,Pi,math "Фибоначчи тізбегі - бұл әр сан алдыңғы екеуінің қосындысы болатын сандар тізбегі: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, ...","Алдыңғы екеуінің қосындысы қандай сандар тізбегі: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, ...?",Фибоначчи тізбегі,math Иррационал сан - бұл жай бөлшек түрінде көрсетілмейтін сан.,Иррационал сан дегеніміз не?,Жай бөлшек түрінде көрсетілмейтін сан,math Эйлер формуласы математикадағы ең маңызды бес санды байланыстырады.,Эйлер формуласы немен байланысты?,Математикадағы ең маңызды бес санмен,math Арифметиканың іргелі теоремасы 1-ден үлкен әрбір оң бүтін сан жай сан екенін немесе жай сандардың көбейтіндісі ретінде бір мәнді түрде көрсетілуі мүмкін екенін айтады.,Арифметиканың іргелі теоремасы не дейді?,1-ден үлкен әрбір оң бүтін сан жай сан болып табылады немесе жай сандардың көбейтіндісі ретінде бір мәнді түрде көрсетілуі мүмкін,math "Көбінесе phi деп белгіленген алтын қатынас шамамен 1,618-ге тең иррационал сан болып табылады.",Көбінесе phi деп белгіленген алтын қатынас дегеніміз не?,"Шамамен 1,618-ге тең иррационал сан",math "Жай сан-1-ден үлкен натурал сан, оның 1-ден және өзінен басқа оң бөлгіштері жоқ.",Жай сан дегеніміз не?,"1-ден үлкен натурал сан, оның 1-ден және өзінен басқа оң бөлгіштері жоқ",math Нөлдің сан ретіндегі тұжырымдамасын вавилондықтар мен үндістер сияқты ежелгі өркениеттер дербес дамытты.,Қандай ежелгі өркениеттер нөл ұғымын сан ретінде дербес дамытты?,Вавилондықтар мен үндістер,math Үлкен сандар заңы кездейсоқ эксперимент әрекеттерінің саны артқан сайын оқиғаның эксперименттік ықтималдығы оның теориялық ықтималдығына жақындайтынын айтады.,Үлкен сандар заңы не дейді?,Кездейсоқ эксперимент әрекеттерінің саны артқан сайын оқиғаның эксперименттік ықтималдығы оның теориялық ықтималдығына жақындайды,math Ежелгі Египет өркениеті Ніл өзенінің бойында дамыды.,Ежелгі Египет өркениеті қай өзен бойында дамыды?,Ніл Өзені,history Ренессанс 14-17 ғасырларда Еуропадағы мәдени және көркемдік қайта өрлеу кезеңі болды.,Ренессанс қай кезеңде болды?,14-17 ғасырлар,history Ренессанс 14-17 ғасырларда Еуропадағы мәдени және көркемдік қайта өрлеу кезеңі болды.,Ренессанс қандай кезең болды?,Еуропадағы мәдени және көркемдік қайта өрлеу,history Ренессанс 14-17 ғасырларда Еуропадағы мәдени және көркемдік қайта өрлеу кезеңі болды.,Ренессанс қай жерде басталды?,Еуропада,history 1789 жылы басталған француз революциясы Францияда терең саяси және әлеуметтік өзгерістерге әкелді.,Өнеркәсіптік революция неден айтарлықтай өзгеріс болды?,Аграрлық экономикалар индустриялық және қалалық қоғамдарға,history Қырғи қабақ соғыс Кеңес Одағы мен Америка Құрама Штаттары арасындағы екінші дүниежүзілік соғыстың аяғынан 1990 жылдардың басына дейінгі геосаяси шиеленіс кезеңі болды.,Кеңес Одағы мен Америка Құрама Штаттары арасындағы геосаяси шиеленістің қай кезеңі болды?,Қырғи қабақ соғыс,history Нельсон Мандела Оңтүстік Африкадағы апартеидті тоқтатуда шешуші рөл атқарды және елдің алғашқы қара президенті болды.,Оңтүстік Африкада апартеидті тоқтатуда кім шешуші рөл атқарды?,Нельсон Мандела,history Рим империясы біздің дәуірімізге дейінгі 1 ғасырдан б. з. 5 ғасырға дейінгі тарихтағы ең қуатты өркениеттердің бірі болды,Рим империясы қанша уақыт болды?,біздің дәуірімізге дейінгі 1 ғасырдан б. з. 5 ғасырға дейін,history Ежелгі грек қаласы - Афина мемлекеті көбінесе демократияның отаны болып саналады.,Қай ежелгі грек қала-мемлекеті көбінесе демократияның отаны болып саналады?,Афина,history "Қара өлім, Yersinia pestis бактериясынан туындаған жойқын пандемия 14 ғасырда Еуропада миллиондаған адамдардың өмірін қиды.",14 ғасырда Еуропада миллиондаған адамдардың өмірін қиған қандай жойқын пандемия болды?,Қара өлім,history Амазонка тропикалық орманы-Оңтүстік Американың бірнеше елдерін қамтитын әлемдегі ең үлкен тропикалық орман.,Әлемдегі ең үлкен тропикалық орман қандай?,Амазонка тропикалық ормандары,geo "Эверест тауы-Жер бетіндегі ең биік тау, Гималай жотасының бөлігі.",Жер бетіндегі ең биік тау қандай?,Эверест,geo Үлкен Тосқауыл Рифі-Австралия жағалауында орналасқан әлемдегі ең үлкен Маржан РИФ жүйесі.,Үлкен Тосқауыл Рифі қайда?,Австралия жағалауында,geo Сахара шөлі-Солтүстік Африканың көп бөлігін алып жатқан әлемдегі ең үлкен ыстық шөл,Әлемдегі ең үлкен ыстық шөл қандай?,Сахара Шөлі,geo Ніл өзені-Африканың солтүстік-шығысы арқылы өтетін әлемдегі ең ұзын өзен.,Әлемдегі ең ұзын өзен қандай?,Ніл Өзені,geo Израиль мен Иордания арасында орналасқан Өлі теңіз-жер бетіндегі ең тұзды су айдындарының бірі,Өлі теңіз қайда?,Израиль мен Иордания арасында,geo Анд тау жотасы-Оңтүстік Американың батыс жиегіне созылған әлемдегі ең ұзын тау жотасы.,Әлемдегі ең ұзын тау жотасы қандай?,Анд тау жотасы,geo АҚШ-тың Аризона штатындағы Үлкен каньон-кең және көрнекті табиғи геологиялық құрылым,Үлкен каньон қайда?,"Аризона, АҚШ",geo Гоби шөлі-Солтүстік Қытай мен Моңғолияның оңтүстігін қамтитын Азиядағы үлкен шөлді аймақ.,Әлемдегі ең үлкен Маржан РИФ жүйесі қандай?,Үлкен Тосқауыл Рифі,geo "Венеция қаласы, Италия өзінің шатастыратын арналар желісімен және тарихи сәулетімен танымал","Венеция, Италия қаласы немен танымал?",Оның шатастыратын арналар желісі және тарихи архитектурасы,geo "Фотосинтез-бұл өсімдіктердің күн сәулесін, суды және көмірқышқыл газын энергия мен оттегіге айналдыру процесі","Өсімдіктердің күн сәулесін, суды және көмірқышқыл газын энергия мен оттегіге айналдыру процесі қандай?",Фотосинтез,bio "Альберт Эйнштейн жасаған салыстырмалылық теориясы біздің кеңістік, уақыт және ауырлық туралы түсінігімізді өзгертті",Салыстырмалылық теориясын кім жасады?,Альберт Эйнштейн,bio Периодтық кесте-бұл химиялық элементтердің атомдық саны мен қасиеттеріне қарай ұйымдастырылған кестелік орналасуы,Периодтық кесте дегеніміз не?,Атомдық саны мен қасиеттері негізінде ұйымдастырылған химиялық элементтердің кестелік орналасуы,bio ДНҚ немесе дезоксирибонуклеин қышқылы генетикалық ақпаратты тасымалдайды және тіршіліктің негізгі молекуласы болып табылады,ДНҚ нені білдіреді?,Дезоксирибонуклеин қышқылы,bio "Үлкен жарылыс теориясы ғаламның пайда болуының басым түсіндірмесі болып табылады, бұл оның сингулярлық ретінде пайда болғанын және тез кеңейгенін көрсетеді",Үлкен жарылыс теориясы нені түсіндіреді?,Ғаламның пайда болуы,geo Ньютонның қозғалыс заңдары объектінің қозғалысы мен оған әсер ететін күштер арасындағы байланысты сипаттайды.,Кімнің қозғалыс заңдары объектінің қозғалысы мен оған әсер ететін күштер арасындағы байланысты сипаттайды?,Исаак Ньютонның Заңдары,physics "Чарльз Дарвин ұсынған табиғи сұрыпталу процесі түрлердің уақыт өте келе қалай дамып, бейімделетінін түсіндіреді",Табиғи сұрыптау процесі дегеніміз не?,Түрлер уақыт өте келе қалай дамиды және бейімделеді,bio Жердің озон қабаты күннің зиянды ультракүлгін сәулелерінің көп бөлігін сіңіру арқылы жердегі тіршілікті қорғауға көмектеседі,Жердің озон қабаты бізді неден қорғайды?,Күннің зиянды ультракүлгін сәулеленуі,bio Пластиналық тектоника тұжырымдамасы жердің литосфералық плиталарының қозғалысын және континенттер мен мұхиттардың пайда болуын түсіндіреді,Плиталық тектоника тұжырымдамасы нені түсіндіреді?,Жердің литосфералық плиталарының қозғалысы және континенттер мен мұхиттардың қалыптасуы,geo ДНҚ Қос спиралының құрылымын алғаш рет 1953 жылы Джеймс Уотсон мен Фрэнсис Крик сипаттаған,ДНҚ Қос спиралының құрылымын кім сипаттады?,Джеймс Уотсон және Фрэнсис Крик,bio Уильям Шекспир көбінесе ағылшын тіліндегі ең ұлы драматургтер мен ақындардың бірі болып саналады,Кім ағылшын тіліндегі ең ұлы драматургтер мен ақындардың бірі болып саналады?,Уильям Шекспир,biblio Джордж Оруэллдің 1984 жылғы романы 'үлкен аға' және 'Ой полициясы'сияқты ұғымдарды танымал мәдениетке енгізді.,Джордж Оруэлл өзінің '1984' романында қандай тұжырымдаманы енгізді?,Үлкен аға және ой полициясы,biblio Харпер Лидің 'To Kill a Mockingbird' романы Американың оңтүстігіндегі нәсілдік әділетсіздік пен моральдық өсу мәселелерін қарастырады,Харпер Лидің қай романы Американың оңтүстігіндегі нәсілдік әділетсіздік мәселелерін қозғайды?,'Күлдіршінді өлтіру',biblio 'Илиада' және 'Одиссея' - ежелгі грек ақыны Гомерге жатқызылған эпикалық поэмалар.,Ежелгі грек ақындарының қайсысына 'Илиада' және 'Одиссея' жатады?,Гомер,biblio "Джоан Роулингтің Гарри Поттер сериясы кітаптарды, фильмдерді және сатылатын тауарларды шабыттандыратын әлемдік құбылысқа айналды",'Гарри Поттер' кімнің сериясы әлемдік құбылысқа айналды?,Джоан К. Роулинг,biblio Марк Твеннің 'Геклберри Финнің шытырман оқиғалары'- нәсіл мен бостандық тақырыптарын зерттейтін американдық әдебиеттің классигі,Марк Твеннің қай романы нәсіл мен бостандық тақырыптарын зерттейді?,'Геклберри Финнің Шытырман Оқиғалары',biblio Габриэль Гарсия Маркестің 'Жүз жылдық жалғыздық'- әдебиеттегі сиқырлы реализмнің көрнекті туындысы,Кімнің 'жүз жылдық жалғыздығы' сиқырлы реализмнің көрнекті туындысы?,Габриэль Гарсия Маркес,biblio Мэри Шеллидің 'Франкенштейн' фантастиканың алғашқы үлгілерінің бірі болып саналады,Алғашқы мысалдардың бірі болып саналатын 'Франкенштейн' дегеніміз не?,Ғылыми фантастика,biblio "F. Скотт Фицджеральдтың 'Ұлы Гэтсби' - Америкадағы джаз дәуірінің бейнесі, байлық, артық және көңілсіздік тақырыптары бар.",Ф. Скотт Фицджеральдтың 'Ұлы Гэтсби' нені бейнелейді?,"Америкадағы джаз дәуірі байлық, артық және көңілсіздік тақырыптарымен",biblio Лев Толстойдың 'Соғыс және бейбітшілік' - Наполеон дәуіріндегі орыс қоғамын зерттейтін ауқымды роман,Лев Толстойдың қай романы Наполеон дәуіріндегі орыс қоғамын зерттейді?,'Соғыс және бейбітшілік',biblio Тим Бернерс-Лидің дүниежүзілік желіні ойлап табуы байланыс пен ақпарат алмасуда төңкеріс жасады,Тим Бернерстің қандай өнертабысы байланыс пен ақпарат алмасуда төңкеріс жасады?,Дүниежүзілік желі,IT Ағайынды Райттардың алғашқы сәтті ұшуы 1903 жылы 17 желтоқсанда болды.,Ағайынды Райттардың алғашқы сәтті ұшуы қашан болды?,1903 жылғы 17 желтоқсанда,IT Микропроцессордың дамуы есептеу тарихындағы маңызды кезең болып табылады және қазіргі электроника дәуіріне әкелді.,Микропроцессор есептеу техникасындағы қандай маңызды кезеңмен байланысты?,Қазіргі электроника дәуірі,IT 2006 жылы Apple ұсынған iPhone смартфондар мен мобильді қосымшаларды танымал етуде маңызды рөл атқарды.,iPhone смартфондарды қай жылы Apple ұсынды?,2006,IT 2007 жылы Apple ұсынған iPhone смартфондар мен мобильді қосымшаларды танымал етуде маңызды рөл атқарды.,iPhone смартфондарды қай компания ұсынды?,Apple,IT Жасанды интеллект (AI) тұжырымдамасы әдетте адам интеллектін қажет ететін тапсырмаларды орындай алатын машиналар жасауды қамтиды.,Жасанды интеллект (AI) тұжырымдамасы дегеніміз не?,Әдетте адам интеллектін қажет ететін тапсырмаларды орындай алатын машиналар жасау,IT Хаббл ғарыштық телескопы 1990 жылы іске қосылғаннан бері біздің ғаламның таңғажайып суреттері мен құнды деректерін ұсынды.,Біздің ғаламның таңғажайып суреттерін қандай ғарыштық телескоп ұсынды?,Хаббл ғарыштық телескопы,IT CRISPR-Cas9-ДНҚ-ны дәл өзгертуге мүмкіндік беретін революциялық генді өңдеу технологиясы,CRISPR-Cas9 дегеніміз не?,Гендерді өңдеудің революциялық технологиясы,IT 15 ғасырда Гутенберг баспаханасының дамуы білім мен сауаттылықтың таралуына ықпал етті.,Гутенберг баспа машинасы не көмектесті?,Білім мен сауаттылықты тарату,IT Илон Масктың SpaceX қайта пайдалануға болатын зымыран техникасы мен ғарышты зерттеуде айтарлықтай жетістіктерге жетті.,SpaceX компаниясы қайта пайдалануға болатын зымыран технологиясында кімнің жетістігіне қол жеткізді?,Илон Маск,IT Blockchain технологиясының пайда болуы Bitcoin сияқты криптовалюталарға әкелді және қаржыдан тыс әлеуетті қосымшаларға ие.,Қандай технология биткоин сияқты криптовалюталарға әкелді?,Блокчейн технологиясы,IT Леонардо да Винчидің 'Мона Лиза' - әлемдегі ең танымал және әйгілі картиналардың бірі.,Қай сурет көбінесе ең танымал және культтің бірі болып саналады?,'Мона Лиза' Леонардо да Винчи,art Винсент ван Гогтың 'Жұлдызды түн' картинасы түнгі аспанды жарқын және эмоционалды бейнелеуімен танымал.,Винсент ван Гогтың 'Жұлдызды түн' фильмінде не атап өтіледі?,Оның түнгі аспанның жарқын және эмоционалды бейнесі,art Микеланджелоның 'Дэвид' - библиялық кейіпкерді бейнелейтін Ренессанс мүсінінің шедеврі.,Ренессанс мүсінінің шедеврі 'Дәуітті' кім мүсіндеді?,Микеланджело,art "Пабло Пикассо қазіргі заманғы өнерге, оның ішінде кубизмнің дамуына қосқан үлесімен танымал.","Қазіргі заманғы өнерге, оның ішінде кубизмге қосқан үлесімен кім танымал?",Пабло Пикассо,art "Фрида Калоның автопортреттері көбінесе сәйкестік, ауырсыну және Мексика мәдениеті тақырыптарын зерттейді.",Кімнің автопортреттері көбінесе сәйкестік пен ауырсыну тақырыптарын қозғайды?,Фрида Кало,art Микеланджело боялған Систин капелласының төбесі - жоғары Ренессанс өнерінің әйгілі үлгісі.,Систин капелласының төбесін кім бояды?,Микеланджело,art Эдвард Мунктың 'айқайы' - экзистенциалды мазасыздық пен эмоционалды күйзелісті бейнелейтін иконикалық бейне.,Қандай өнер туындысы экзистенциалды мазасыздық пен эмоционалды күйзелісті білдіреді?,Эдвард Мунктың 'Айқай' туындысы,art Джексон Поллок-тамшылатып кескіндеме техникасымен танымал абстрактілі экспрессионизм қозғалысының негізгі тұлғасы.,Қай суретші тамшылатып кескіндеме техникасымен байланысты?,Джексон Поллок,art "Джорджия о' Киффтің Нью-Мексикодағы үлкейтілген түстері мен пейзаждары бар картиналары американдық өнерге, өнерге маңызды үлес болып табылады.",Нью-Мексиконың үлкейтілген түстері мен пейзаждары бар суреттері кімге тән?,Джорджия О 'Кифф,art "Энди Уорхолдың Поп-арты, оның ішінде әйгілі Campbell' s сорпа банкалары өнер мен тұтынушылық туралы дәстүрлі түсініктерге қарсы шықты.",Поп-арт арқылы өнер мен тұтынушылық туралы дәстүрлі түсініктерге кім қарсы шықты?,Энди Уорхол,art "Битлз - британиялық рок-группасы, 1960-шы жылдарда әлемдегі музыкаға шет тігін еткен.","Британиялық рок-группасы, 1960-шы жылдарда әлемдегі музыкаға шет тігін еткен қалай аталады?",Битлз,art "Опера – бір үлкен өнердің топтастырылған күрделі жанры. Ол музыка ғана емес, бүтін театр, яғни біртұтас драмалық қойылым. Ең алғаш опера XVI-XVII ғасырларда Италияда пайда болады.",Ең алғаш опера қай ғасырларда пайда болады?,XVI-XVII,art "Опера – бір үлкен өнердің топтастырылған күрделі жанры. Ол музыка ғана емес, бүтін театр, яғни біртұтас драмалық қойылым. Ең алғаш опера XVI-XVII ғасырларда Италияда пайда болады.",Ең алғаш опера қай елде пайда болады?,Италия,art "Опера – бір үлкен өнердің топтастырылған күрделі жанры. Ол музыка ғана емес, бүтін театр, яғни біртұтас драмалық қойылым. Ең алғаш опера XVI-XVII ғасырларда Италияда пайда болады.",Опера деген не?,бір үлкен өнердің топтастырылған күрделі жанры,art "Опера жанрының Италияда көрнекті өкілдері: К. Монтеверди, А. Скарлатти, Дж. Б. Перголези, Дж. Россини, Дж. Верди, Дж. Пуччини. ",Опера жанрының Италияда көрнекті өкілдері?,"К. Монтеверди, А. Скарлатти, Дж. Б. Перголези, Дж. Россини, Дж. Верди, Дж. Пуччини",art "1934 жылы Евгений Брусиловский казақтың тұңғыш операсы ""Қыз Жібекті"" шығарды.",Евгений Брусиловский деген кім?,казақтың тұңғыш операсының авторы,art "1935 жылы Евгений Брусиловский казақтың тұңғыш операсы ""Қыз Жібекті"" шығарды.",Қазақтың тұңғыш операсы калай аталады?,"""Қыз Жібек""",art "Ал қазақстандық опера орындаушыларына музыкалық өте қабілетті талантты əртістер – Әміре Қашаубаев, Иса Байзақов, Елубай Өмірзақов, Құрманбек Жандарбеков, Күлəш пен Қанабек Байсейітовтер, Серғали Əбжанов, Үрия Тұрдықұлова жəне басқалар болды.",қазақстандық опера орындаушылары деп кімді атауға болады?,"Әміре Қашаубаев, Иса Байзақов, Елубай Өмірзақов, Құрманбек Жандарбеков, Күлəш пен Қанабек Байсейітовтер, Серғали Əбжанов, Үрия Тұрдықұлова",art "Табиғатта кездесетін алмаз түйіршіктерінің салмағы әдетте 0,1—1,0 караттан аспайды.",Табиғатта кездесетін алмаз түйіршіктерінің салмағы қанша?,"0,1—1,0 караттан аспайды",materials "Алмаздың химиялық құрамы таза көміртегіден тұрады. Егер алмаздың түсі басқа болса, мысалы сары, қоңыр, қара, күңгірт болса, онда оның құрамында аралас қоспа тотықтар болғаны. ","Егер алмаздың түсі басқа болса, мысалы сары, ол нені көрсетеді?",аралас қоспа тотықтар болғанын,materials "Алмаздың химиялық құрамы таза көміртегіден тұрады. Егер алмаздың түсі басқа болса, мысалы сары, қоңыр, қара, күңгірт болса, онда оның құрамында аралас қоспа тотықтар болғаны. ",Алмаздың химиялық құрамы неден тұрады?,таза көміртегіден,materials "Алмастың ірі кендері Оңтүстік Африкада, Австралияда, Бразилияда, Үндістанда, Канадада, Ресейде (Саха-Якутия) орналасқан. Қазақстанда аса ірі Құмдыкөл алмас кені зерттеліп, өндіріске қосуға дайындалған (1997). ",Қазақстанда аса ірі алмас кені қалай аталады? ,Құмдыкөл,geo "Алмастың ірі кендері Оңтүстік Африкада, Австралияда, Бразилияда, Үндістанда, Канадада, Ресейде (Саха-Якутия) орналасқан. Қазақстанда аса ірі Құмдыкөл алмас кені зерттеліп, өндіріске қосуға дайындалған (1997). ",Алмастың ірі кендері қай елдерде орналасқан?,"Оңтүстік Африка, Австралия, Бразилия, Үндістан, Канада, Ресей",geo "Алмаз кенінің ең атақты жері — Оңтүстік Африканың Вааль өзені бойында, Кимберлей қаласының маңында.",Алмаз кенінің ең атақты жері қай қаланың қасында орналаскан?,Кимберлей,geo "Тау жыныстары — жер қабығында бірнеше тектен қосылған минералдық жыныстары, минералдардың немесе органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы. ",жер қабығында бірнеше тектен қосылған минералдық жыныстары қалай аталады?,Тау жыныстары,geo "Блокчейн - бұл үшінші тараптардың жұмыс істеуін қажет етпейтін, дербес жүйе. Сонымен қатар, қарастырылып отырған жүйе өте ашық. Блокчейнді құру барысында әзірлеушілердің басты мақсаты делдалдардан бас тарту болды.",Блокчейнді құру барысында әзірлеушілердің басты мақсаты қандай болды?,делдалдардан бас тарту,IT Жүйенің әрбір қолданушысының компьютерінде үнемі жаңартылып отыратын ақпараттық базаның көшірмесі болады. Сондықтан желі қатысушылары мәліметтерді бір-бірімен үйлестіруге міндетті емес. Блокчейнге жаңа операция қосыла салысымен оны әр қолданушы растайды.,Үнемі жаңартылып отыратын ақпараттық базаның көшірмесі кімде болады?,жүйенің әрбір қолданушысы,IT "Ethereum капитализациясы бойынша Биткоиннен кейінгі екінші ірі жобаны ұсынады. Ethereum пайдалану идеясына негізделген ақылды келісімшарттар, яғни белгілі бір жағдайларда автоматты түрде орындалатын blockchain ортасындағы бағдарламалық кодтар.",Капитализациясы бойынша Биткоиннен кейінгі екінші ірі жобаны кім ұсынады?,Ethereum,IT Бизнес-процестердің қауіпсіз және тиімді жұмыс істеуі үшін ақпаратты мүмкіндігінше тез және дәл беру керек. Blockchain-нің осы кездегі ең негізгі артықшылығы - бұл желі мүшелері рұқсатымен ғана қол жеткізе алатын кітап.,Blockchain-нің осы кездегі ең негізгі артықшылығы қандай?,желі мүшелері рұқсатымен ғана қол жеткізе алатын кітап,IT "Бұл технологияда жасалған транзакцияларды өзгерту мүмкін болмағандықтан, түзету сұралған кезде жүйеге жаңа жазба қосылады. Осылайша, барлық бөлшектер сақталады және барлық дұрыс және дұрыс емес әрекеттерді байқауға болады.",Транзакцияларды түзету сұралған кезде не болады?,жүйеге жаңа жазба қосылады,IT «Блокчейн» (тура баламасы — «блоктардың тізбегі») —бұл технология «биткойн» электрондық валюта мен транзакция жасау үшін 2008 жылы ғалым Сатоши Накамотомен ұсынылған. ,Блокчейн технологиясын кім ұсынған?,Сатоши Накамотомен,IT Хэш-код адамның қол саусағының таңбасы сияқты ешқашан қайталанбайды.,Хэш-код қашан қайталанады?,ешқашан,IT Майнинг деген Bitcoin немесе басқа криптовалюталарды өндіру немесе іздеп табу болып табылады. Биткоин немесе басқа криптовалютаны табу үшін майнингті қолданамыз.,Майнинг деген не?,криптовалюталарды өндіру,IT Майнингтін өзі кез келген компьютер арқылы жасауға болады. Майнерге (криптовалюта табушы адам) биткоин немесе криптовалютаны табу үшін өте мықты компьютер немесе процессор керек. Себебі барлық блокчейн операциясы процессор арқылы өтеді. ,Криптовалютаны табу үшін майнерге не керек?,өте мықты компьютер,IT "Bitcoin (BTC қысқартылған) — виртуалды «ақша» (bitcoins) айналымға түсетін электрондық төлем жүйесі. Биткоин криптовалютасы — кезкелген әлемдік банкке немесе кез келген елдің экономикасына байланысы жоқ таза цифрлық валютаны қолданады. Сұраныс аясында қалыптасатын өз құндылығы (ставкасы) бар.",Bitcoin деген не?,электрондық төлем жүйесі,IT "Белгілі бір жоба үшін материалдарды таңдау қажетті механикалық қасиеттерге, экономикалық аспектілерге және пайдалану жағдайларына байланысты. Инженерлер шешім қабылдаған кезде әр материалдың техникалық сипаттамаларын да, шектеулерін де ескеруі керек.",Жоба үшін материалды таңдағанда қандай факторларды ескеру керек?,"техникалық сипаттамалар мен шектеулерді ",materials "Материалдардың механикалық қасиеттері материалдың керілу, деформация және сыну сияқты механикалық жүктемелердің әсеріне қарсы тұру қабілетін анықтайды. Олар әртүрлі инженерлік және өнеркәсіптік қосымшалар үшін материалдарды таңдауда маңызды рөл атқарады.",Материалдардың механикалық қасиеттері нені анықтайды?,материалдың механикалық жүктемелердің әсеріне қарсы тұру қабілетін,materials Материалдың беріктігі - бұл сыртқы жүктемелердің әсерінен бұзылуға қарсы тұру қабілеті. Оны материалдың сынғанға дейін төтеп бере алатын ерекше керілу ретінде өлшеуге болады.,Материалдың беріктігі дегеніміз не?,сыртқы жүктемелердің әсерінен бұзылуға қарсы тұру қабілеті,materials Материалдың серпімді қасиеттері оның деформациялық жүктеме тоқтатылғаннан кейін бастапқы пішініне оралу қабілетімен байланысты. Серпімділік модулі осы қабілетті сипаттайды және жүктеме кезінде материалдың қаншалықты деформацияланатынын анықтайды.,Серпімділік модулі нені сипаттайды?,материалдың деформациядан кейін бастапқы пішініне оралу қабілетін.,materials Материалдың қаттылығы ол материалдың басқа қатты денені енгізуге қарсы тұру қабілетін сипаттайды. Ол Бринелл шкаласы немесе Рокуэлл шкаласы сияқты әртүрлі шкалалармен өлшенеді.,Материалдың қаттылығы қалай өлшенеді?,Бринелл шкаласы немесе Рокуэлл шкаласымен,materials Материалдың қаттылығы ол материалдың басқа қатты денені енгізуге қарсы тұру қабілетін сипаттайды. Ол Бринелл шкаласы немесе Рокуэлл шкаласы сияқты әртүрлі шкалалармен өлшенеді.,Материалдың қаттылығы дегеніміз не?,Материалдың басқа қатты денені енгізуге қарсы тұру қабілеті. ,materials Материалдың пластикалық қасиеті оның бұзылмай пластикалық деформацияға ұшырау қабілетін анықтайды. Бұл материал пластикалық деформациялана бастайтын кернеу деңгейімен байланысты.,Материалдың пластикалық қасиеті дегеніміз не?,бұзылмай пластикалық деформацияға ұшырау қабілеті.,materials "Қатайту және босату - бұл материалдардың механикалық қасиеттеріне айтарлықтай әсер ететін термиялық өңдеу. Қатайту әдетте материалдың қаттылығын арттырады, бірақ оны морт етеді. Босату, керісінше, материалдың кернеуін азайтады және оның пластикалық қасиетін арттырады.",Қандай термиялық өңдеу материалдардың механикалық қасиеттеріне әсер етуі мүмкін?,Қатайту және босату,materials Материалдың тұтқырлығы оның жойылғанға дейін энергияны сіңіру қабілетімен байланысты. Тұтқырлығы жоғары материалдар әдетте жақсы амортизациялық қасиеттерге және соққы жүктемелерін сіңіру қабілетіне ие.,Материалдың тұтқырлығы немен байланысты?,Материалдың жойылғанға дейін энергияны сіңіру қабілетімен байланысты.,materials "Қатайту әдетте материалдың қаттылығын арттырады, бірақ оны морт етеді. Босату, керісінше, материалдың кернеуін азайтады және оның пластикалық қасиетін арттырады.",Босату материалдың қай қасиетін арттырады?,пластикалық,materials "Қатайту әдетте материалдың қаттылығын арттырады, бірақ оны морт етеді. Босату, керісінше, материалдың кернеуін азайтады және оның пластикалық қасиетін арттырады.",Қатайту материалдың қай қасиетін арттырады?,қаттылығын,materials "Қатайту әдетте материалдың қаттылығын арттырады, бірақ оны морт етеді. ",Қатайту материалдың қай қасиетін арттырады?,қаттылығын,materials "Қатайту әдетте материалдың қаттылығын арттырады, бірақ оны морт етеді. ",Материалдың қаттылығын арттыратын не? ,Қатайту,materials "Сазгер, композитор — музыкалық шығармалардың авторы.",Композитор деген кім?,музыкалық шығармалардың авторы.,art "Сазгер, композитор — музыкалық шығармалардың авторы.",Сазгер деген кім?,музыкалық шығармалардың авторы.,art "Сазгер, композитор — музыкалық шығармалардың авторы.",Музыкалық шығармалардың авторын қалай атайды?,Сазгер,art "Поп-музыкасының жаппай мәдениетінің негізгі ерекшеліктері - аспаптық бөліктің қарапайымдылығы, ырғақ, вокалға баса назар аударылады. Поп-музыкадағы композицияның басты және жалғыз түрі - ән.",Поп-музыкадағы композицияның басты және жалғыз түрі?,ән,art Рапсодия — ән айту немесе эпикалық поэманы әндетіп тақпақ түрінде айту.,Расподия деген не?,"ән айту немесе эпикалық поэманы тақпақ түрінде айту ",art Олимпиялық ойындар Пелопоннестің әдемі жеріне орналасқан Олимпия қаласында өткізілген. Гректер үшін Олимп қасиетті жер. ,Гректер үшін Олимп қандай жер? ,қасиетті,art Олимпиялық ойындар Пелопоннестің әдемі жерінде орналасқан Олимпия қаласында өткізілген. Гректер үшін Олимп қасиетті жер. ,Олимпиялық ойындар қай қалада өткізілген?,Олимпия,art "Қажу — айнымалы кернеудің әсерімен металдың (бұйымның) құрылым, қасиетін өзгертіп, бірте-бірте қирауға алып келетін процесс.",Қажу деген не?,"айнымалы кернеудің әсерімен металдың құрылым, қасиетін өзгертіп, бірте-бірте қирауға алып келетін процесс",materials "Қажу — айнымалы кернеудің әсерімен металдың (бұйымның) құрылым, қасиетін өзгертіп, бірте-бірте қирауға алып келетін процесс.",Қажу бірте-бірте неге алып келетін процесс?,қирауға,materials "Материалтану — қатты және сұйық күйдегі материалдардың қасиеттерін зерттейтін дисциплина-аралық ғылым саласы. Зерттелінетін қасиеттерге заттың құрылымы, электронды, жылулық, химиялық, магниттік, оптикалық қасиеттері жатады. ",Материалтану деген не?,қатты және сұйық күйдегі материалдардың қасиеттерін зерттейтін дисциплина,materials Кристаллография – кристалдар мен кристалл заттар туралы ғылым. ,Кристаллография не туралы ғылым?,кристалдар мен кристалл заттар,materials Фотокатод - теледидарлық электрондық-сәулелік беру құралының катоды. Сыртқы фотоэффекті құбылысы байқалатын материалдан жасалады.,Фотокатод деген не?,теледидарлық электрондық-сәулелік беру құралының катоды,physics Фотокатод - теледидарлық электрондық-сәулелік беру құралының катоды. Сыртқы фотоэффекті құбылысы байқалатын материалдан жасалады.,Фотокатод қандай материалдан жасалады?,Сыртқы фотоэффекті құбылысы байқалатын,physics "Лазер сәулесін беретін аспап. Оның түрлері: газ лазері, жартылай өткізгіш лазері, қатты дене лазері және сұйық зат лазері.",Сәулесін беретін аспап қалай аталады?,Лазер,physics "Лазер сәулесін беретін аспап. Оның түрлері: газ лазері, жартылай өткізгіш лазері, қатты дене лазері және сұйық зат лазері.",Лазердің түрлері?,"газ лазері, жартылай өткізгіш лазері, қатты дене лазері және сұйық зат лазері",physics "Көбінесе C# - де жасалған қосымшаны Басқарылатын код деп атайды. Бұл дегеніміз, бұл бағдарлама.net платформасы негізінде жасалған, сондықтан қосымшаны жүктейтін және қажет болған жағдайда жадты тазартатын CLR жалпы тілдік ортасы басқарады.",C # - де жасалған қосымша қалай аталады?,Басқарылатын код,IT "C# CIL қолданбаларына немесе exe немесе dll кеңейтімдері бар жинақтарға құрастырады. Әрі қарай, мұндай қосымшаны орындау үшін іске қосқанда, ол JIT-компиляцияланған машиналық кодты жасайды, содан кейін ол орындалады. ",JIT компиляциясынан кейін не болады?,машиналық код,IT C# - бұл қазіргі заманғы объектіге бағытталған жобалау әдістемесіне негізделген тіл. Оны әзірлеу кезінде Microsoft мамандары шамамен 20 жыл бұрын ұсынылған объектіге бағытталған принциптерге сәйкес құрастырылған ұқсас тілдерді жасау тәжірибесіне сүйенді.,Объектіге бағытталған принциптер неше жыл бұрын құрастырылған?,20 жыл,IT С жасау қазіргі бағдарламалау дәуірінің басталуын білдіреді. C тілін Деннис Ритчи (Dennis Ritchie) 70-ші жылдары Unix операциялық жүйесін басқаратын Dec PDP-11 шағын компьютерлерінде бағдарламалау үшін жасаған.,Деннис Ричи нені жасады?,С Тілі,IT Python 2.0 нұсқасында SETL және Haskell тілдерінен алынған әйгілі тізім қосындылары пайда болды.Содан кейін жадты автоматты басқару механизмі болып табылатын қоқыс жинағыш пайда болды.,Жадты автоматты басқару механизмі дегеніміз не?,қоқыс жинағыш,IT "Python-бұл соңғы жобалар жазылған тіл ғана емес. Бұл тіл әртүрлі тапсырмаларды автоматтандыру үшін жиі қолданылады — мысалы, Ansible, жүйені басқару бағдарламалық құралы. Сондықтан Python көбінесе операциялық жүйелерде орнатылған",Ansible қай тілде жазылған?,Python,IT Python-да кез-келген тапсырма үшін бірнеше рет қолданылатын кодтары бар үлкен стандартты кітапхана бар. Нәтижесінде әзірлеушілерге кодты нөлден жазудың қажеті жоқ.,Стандартты кітапханада не бар?,қайта пайдалануға болатын кодтар,IT "Гидо Ван Россум 1991 жылы Python кодының бірінші нұсқасын (0.9.0 нұсқасы) жариялады. Ол қазірдің өзінде бірқатар пайдалы мүмкіндіктерді қамтыйды. Мысалы, қателерді өңдеуге арналған әртүрлі деректер түрлері мен функциялары бар. 1994 жылы шыққан Python 1.0 нұсқасы деректер тізімін қарапайым өңдеу үшін жаңа мүмкіндіктерді енгізді: сәйкестендіру, сүзу және қысқарту.",Деректер тізімін оңай өңдеу үшін қандай нұсқада жаңа мүмкіндіктер енгізілді?, Python 1.0,IT "Ал 2017 жылы React Fiber деп аталатын қайта жазылған және оңтайландырылған нұсқасы пайда болды. Бұл барлық болашақ мүмкіндіктерге, сондай-ақ бар жақсартуларға негіз болды. Технологияның ағымдағы нұсқасы 2022 жылдың 29 наурызында шыққан 18.0.0 болып табылады.",React оңтайландырылған нұсқасы қалай аталды?,React Fiber,IT "Бағдарламалаудағы инкапсуляция – бұл субъектілердің ішкі құрылымы арнайы «қабықшаға» біріктірілуі және сыртқы кедергілерден жасырылуы керек принцип. Нысандарға арнайы жалпы әдістер арқылы қол жеткізуге болады, бірақ олардың мазмұнына тікелей қол жеткізу мүмкін емес.",Сыртқы араласудан жасыру принципі қалай аталады?,Инкапсуляция,IT React компоненті - бұл веб-беттің бөлігі болып табылатын код бөлігі. Әрбір компонент JS функциясы ретінде әрекет етеді. Соңғысы парақтың белгілі бір фрагментіне жауап беретін кодификация бөлігін қайтаруға жауапты.,React компоненті не ретінде әрекет етеді?,JS функциялары,IT React-ке өзінің виртуалды DOM-ы беріледі. Технология зақымдалған құрылғының жадында интерфейстің алдыңғы және ағымдағы күйлері арасында есептеуге мүмкіндік беретін кэш құрылымын жасайды.,Виртуалды DOM технологиясы нені жасайды?,кэш құрылымын,IT "JavaScript - бұл веб-бетте күрделі әрекеттерді орындауға мүмкіндік беретін тіл - веб-бетте қарапайым статикалық дисплейден басқа нәрсе болған сайын-мезгіл-мезгіл жаңартылатын мазмұнды немесе интерактивті карталарды, 2D / 3D графикалық анимацияларды немесе бейнені айналдыру үшін ойнатқышты және т. б.",Интерактивті карталарды веб-бетте көрсетуге қандай тіл мүмкіндік береді?,JavaScript,IT Объектіге бағытталған бағдарламалауда класс - бұл бастапқы мәндерді (қасиеттерді) және іске асырудың әрекеттерін (әдістерін) орнататын объектілерді құруға арналған кеңейтілетін код үлгісі.,Класс нені жүзеге асырады?,Әрекеттерді,IT Объектілі-бағытталған бағдарламалаудағы мұра - бұл ата-аналық сыныптар деп аталатын кейбір сыныптар еншілес сыныптар деп аталатын басқа сыныптардың негізінде жатуы мүмкін деген түсінік. Сонымен бірге балалар сыныптары ата-анасының қасиеттері мен мінез-құлқын қабылдайды.,Балалар сыныптарының негізінде қандай сыныптар жатыр?,ата-аналық,IT "Қарапайым сыныптардан басқа Java-да абстрактілі сыныптар бар. Абстрактілі сынып кәдімгі сыныпқа ұқсас. Абстрактілі сыныпта өрістер мен әдістерді де анықтауға болады, бірақ сонымен бірге дерексіз класс данасын жасай алмайсыз. Абстрактілі сыныптар туынды сыныптар үшін негізгі функционалдылықты қамтамасыз ету үшін жасалған.",Абстрактілі сыныпта нені құруға болмайды?,абстрактілі класс данасын,IT "Кәдімгі әдістерден басқа, абстрактілі класс абстрактілі әдістерді қамтуы мүмкін. Мұндай әдістер абстрактілі кілт сөзбен анықталады және іске асырылмайды.",Абстрактілі кілт сөзбен белгіленген әдістер қалай аталады?,абстрактіл әдістер,IT "TypeScript-бұл Java, C# және басқа да қатаң терілген тілдердің бағдарламашыларына қарағанда қатаң терілген және құрастырылған тіл. Шығу кезінде компилятор бірдей JavaScript жасайды, содан кейін оны браузер орындайды.",Шығу кезінде TypeScript компиляторы не алады?,JavaScript,IT "TypeScript объектіге бағытталған тілдерге тән көптеген ұғымдарды жүзеге асырады, мысалы, мұрагерлік, полиморфизм, инкапсуляция және қол жеткізу модификаторлары және т.б.",Объектіге бағытталған тілдің қандай ұғымдары бар?,"мұрагерлік, полиморфизм, инкапсуляция және қол жеткізу",IT "TypeScript-бұл терілген JavaScript жиынтығы, яғни JS-тегі кез-келген бағдарлама TypeScript-тегі бағдарлама. TS - де JS-де қолданылатын барлық конструкцияларды қолдануға болады-бірдей операторлар, шартты, циклдік конструкциялар.",Typescript дегеніміз не?,JavaScript жиынтығы,IT "C# енді жас тіл емес және бүкіл платформа сияқты. NET қазірдің өзінде үлкен жолдан өтті. Тілдің алғашқы нұсқасы Microsoft Visual Studio. Net шығарылымымен бірге 2002 жылдың ақпанында шықты. Тілдің қазіргі нұсқасы-C# 11 нұсқасы, ол 2022 жылдың 8 қарашасында.net 7 шығарылымымен бірге шықты.",2022 жылдың 8 қарашасында C# қай нұсқасы шықты?,11,IT "Адамдардың 95 пайызы минутына 210 сөз оқиды. Ал 2 минутта 1,5 бет оқиды. ",Адамдардың неше пайызы минутына 210 сөз оқиды?,95,art Дүниедегі ең көп гонорар (қаламақы) Рим императоры Марк Аврелий тарапынан Оппиан атты ақынға берілген. Оның балық аулау мен аңшылық хақындағы дастанының әрбір жолына 1 алтын беріп отырған. Оның екі дастаны 20 мың бәйіттен тұрады.,Дүниедегі ең көп қаламақы алған ақын?,Оппиан,biblio "1914 жылы «Өткен күндер» атты тұңғыш өлеңдер жинағын жариялайды. Сәкен Сейфуллин өмірде де, әдебиетте де белсенді күрескер ақын ретінде танылды.",Өткен күндер атты өлеңдер жинағының авторы?,Сәкен Сейфуллин,biblio "Монолог – сөз өнерінде кейіпкердің ішкі жай-күйін, толғаныс-тебіренісін бейнелеу мақсатында қолданылатын тәсіл. Монологтың ерекшелігі бір адамның ойы, сөзі көрініс табады. ",Монолог дегеніміз не?,"Сөз өнерінде кейіпкердің ішкі жай-күйін, толғанысын бейнелеу мақсатында қолданылатын тәсіл.",biblio "Ә. Тәжібаев – ақын, драматург, әдебиет зерттеуші, Қазақстанның халық жазушысы, филология ғылымдарының докторы, профессор.""Толағай"" әдеби ертегісін 1978 жылы жазған.",Толағай ертегісінің авторы?,Әбділда Тәжібаев,biblio "1909 жылы Петербургте М. Дулатұлының ""Оян, қазақ!"" атты өлеңдер жинағы жарық көреді. Бұл кітап та патша әкімшілігінің қуғындауына ұшырайды.","Оян, қазақ өлеңдер жинағы қай қалада жарық көрді?",Петербург,biblio "М.Әуезов жазушы Жүсіпбек Аймауытовпен бірлесіп, Семейде «Абай» ғылыми-көпшілік журналын шығаруға қатысады.",М.Әуезов Жүсіпбек Аймауытовпен бірлесіп қандай журнал шығарды?,Абай ғылыми-көпшілік журналы,biblio "М.Әуезов жазушы Жүсіпбек Аймауытовпен бірлесіп, Семейде «Абай» ғылыми-көпшілік журналын шығаруға қатысады.",М.Әуезов қай жазушымен бірлесіп журнал шығарды?,Жүсіпбек Аймауытовпен,biblio Абайдың мұсылманша азан шақырып қойған есімі – Ибраһим. Кәдімгі Құранда аты аталған 25 пайғамбардың бірі. ,Абайдың шын есімі?,Ибраһим,biblio "«Егемен Қазақстанның» тарихы 1919 жылы 17 желтоқсанда Орынбор алғашқы саны жарық көрген ""Ұшқын"" газетінен басталады. Одан кейін газеттің аты бірнеше рет өзгерді.",Егемен Қазақстан тарихы қай жылдан бастау алады?,1919 жыл,biblio М. Мақатаев 1931 жылы Алматы облысы Райымбек ауданында туған. М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетін (әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті) бітірген. ,Алматы облысы Райымбек ауданында дүниеге келген ақын кім?,М. Мақатаев,biblio "Айтысқа түсетін ақын қарсыласын жеңіп кету үшін бірден бастырмалатып, қарсыласының апшысын қуыра, сескендіре сөйлейді.","Айтысқа түсетін ақынның бірден бастырмалатып, қарсыласының апшысын қуыра, сескендіре сөйлейтінінің себебі қандай?",Қарсыласын жеңіп кету үшін,ethno Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады.,ежелгі дәуір әдебиеті неше кезеңнен тұрады?,бес,biblio "«Зар заман», «Бала зары», «Насихат» шығармаларының авторы Шортанбай Қанайұлы.","«Зар заман», «Бала зары», «Насихат» шығармаларының авторы кім?",Шортанбай Қанайұлы.,biblio Қазақ халқының XIX ғасырдағы ең көрнекті ақындарының бірі Махамбет Өтемісұлы 1804 жылы қазіргі Батыс Қазақстан облысының Орда ауданына қарайтын Бекетай құмы деген жерде туған.,Махамбет Өтемісұлы қай жылы дүниеге келді?,1804,biblio Ыбырай Алтынсарин Ресей қоғамының білімді адамдарымен жиі араласып тұрды. Орынборда оқып жүрген кезінде шығыстанушы ғалым В. Григорьевпен жақын танысып алды.,Ыбырай Алтынсарин Орынборда оқып жүрген кезінде қай ғалыммен жақын танысып алды?,В. Григорьев,biblio Шоқан (шын аты Мұхаммед Қанафия) Шыңғысұлы Уәлиханов – Абылай ханның шөбересі. Әкесі Шыңғыс – ел билеуші аға сұлтан болған әйгілі адам.,Шоқан қай ханның шөберісі?,Абылай,biblio Шоқан (шын аты Мұхаммед Қанафия) Шыңғысұлы Уәлиханов – Абылай ханның шөбересі. Әкесі Шыңғыс – ел билеуші аға сұлтан болған әйгілі адам.,Шоқанның шын есімі?,Мұхаммед Қанафия,biblio Шоқан (шын аты Мұхаммед Қанафия) Шыңғысұлы Уәлиханов – Абылай ханның шөбересі. Әкесі Шыңғыс – ел билеуші аға сұлтан болған әйгілі адам.,Шоқанның шын аты?,Мұхаммед Қанафия,biblio Абайды сөз өнеріне ерте баулыған адам – ​​әжесі Зере. Ол немересінде білімге деген сүйіспеншілік пен құштарлықты оята алды.,Абайды сөз өнеріне ерте баулыған адам кім?,әжесі Зере,biblio Абайды сөз өнеріне ерте баулыған адам – ​​әжесі Зере. Ол немересінде білімге деген сүйіспеншілік пен құштарлықты оята алды.,Абайды сөз өнеріне ерте баулыған адам кім?,Зере әжесі,biblio "А.Құнанбайұлы 170-ке жуық өлеңнің авторы. Сонымен қатар, орыстың ұлы ақындарының шығармаларын қазақ тіліне аударған. Ең маңызды өлеңдерін 40 жасында жаза бастады.",Абай ең маңызды өлеңдерін қанша жасында жаза бастады?,40,biblio "Абай 1886 жылға дейін өз шығармаларын Көкбай Жанатайұлы деген атпен жазған. Бұл адам – Абайдың жақын досы, әрі шәкірті болған.",Абай 1886 жылға дейін өз шығармаларын қандай атпен жазған?,Көкбай Жанатайұлы,biblio "Абайдың құрметіне аталған қалалар Қазақстанда ғана емес, сондай-ақ, Киевте, Ташкентте, Делиде, Каирде және тіпті Берлинде бар. Қазіргі уақытта, ұлы ойшылдың туындылары 60 тілге аударылған.",Қазіргі уақытта ұлы ойшылдың туындылары қанша тілге аударылған?,60,biblio "Есік ашар - дәстүр. Күйеу жігіт келіншегін алып, үйлену тойы өткен соң келісілген уақытта өзі қатарлас жас жігіттермен ата-енесінің үйіне келеді. Мұны халық әдебиетінде күйеудің алғаш, яғни, есік аша келуі дейді.",Есік ашар деген қандай дәстүр?,"Күйеу жігіт келіншегін алып,үйлену тойы өткен соң келісілген уақытта өзі қатарлас жас жігіттермен ата - енесінің үйіне келеді. ",ethno "Көрімдік — бұл алғаш рет жаңа түскен келінді және жас сәбиді көргенде берілетін сыйлық. Көрімдікті беташарда, келіннің бетін көру үшін береді.",Көрімдік қай кезде беріледі?,Алғаш рет жаңа түскен келінді және жас сәбиді көргенде берілетін сыйлық.,ethno "Байғазы бала алғаш рет атқа мінгенде, жаңа киім алғанда беріледі.Яғни,  кішкентай балаларға, жасөспірімдерге үлкендердің беретін сыйлығы. ",Байғазы не үшін беріледі?,"Байғазы бала алғаш рет атқа мінгенде, жаңа киім алғанда беріледі.",ethno "«Сүйіншіні» қуанышты жаңалық айтқысы келгенде айтады. Қуанышты жаңалықты алып келген адамға, дәстүр бойынша міндетті түрде сыйлық беру керек.",Қуанышты жаңалық алып келген адамға сыйлық берілетін дәстүр түрі қалай аталады?,Сүйінші,ethno "Жиенқұрық — бұл қыздың балаларына берілетін сыйлық. Қызы туған балаларды жиен деп атайды. Дәстүр бойынша, анасының туыстары, жиен айтқан үш тілекті орындауы қажет.",Жиенқұйрық кімге берілетін сыйлық түрі?,қыздың балаларына берілетін сыйлық.,ethno Шашу - мерекелер кезінде кәмпит немесе ақша шашады. Үлкен кісілер тойларда кәмпит пен ақшаны міндетті түрде алу керек деп айтады. Олар қуаныш әкеледі дейді.,Қуаныш алып келеді деп сенетін ырым түрі қандай?,Шашу,ethno "Ежелгі заманнан қазақтар өздерінің ұлдарын сүндетке отырғызып,осыған орай той ұйымдастыратын. Бұл маңызды оқиға балалар үш жастағы, үш, бес немесе жеті жаста болған кезде өткізіледі.",Ежелден сүндетке балаларды қанша жаснан бастап отырғызған?,"Бұл маңызды оқиғаға балаларды үш,бес немесе жеті жаста болған кезінде өткізілген.",ethno "Әмеңгерлік – күйеуі қайтыс болып, жесір қалған әйелдің қайын ағасына немесе қайын інісіне, болмаса жұбайының ең жақын туыстарының біріне тұрмысқа шығуы, некелесуі. ",Әмеңгерлік деген қандай салт?,"күйеуі қайтыс болып, жесір қалған әйелдің қайын ағасына немесе қайын інісіне, болмаса жұбайының ең жақын туыстарының біріне тұрмысқа шығуы, некелесуі. ",ethno "Қазақстанның кей жерлерінде, көбіне маусымдық шөп шабу кезінде үмеге шақыру дәстүрі болған. Көмекке келгендерге берілетін ас ""үме"" деп аталған. ",Көмекке келгенде берілетін ас не деп аталады?,Үме ,ethno "Қыз ұзату салты кезінде құдалар тарапынан әкелінетін ең басты, жолы бөлек кәде сыйды ""сүт ақы"" дейді. ",Сүт ақы дегеніміз не?,"Қыз ұзату салты кезінде құдалар тарапынан әкелінетін ең басты, жолы бөлек кәде сый",ethno Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі тас дәуірі деп аталады.,Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі не деп аталды?,тас дәуірі,history  Ғалымдардың ең ежелгі адамды епті адам деп аталған. Епті адам 1 млн. 750 мың жыл бұрын өмір сүрген.,Епті адамның өмір сүрген уақыты?,1 млн. 750 мың жыл бұрын ,history Жамбыл облысынан табылған палеолит дәуірінің бес мыңдай еңбек құралдарының бәрі қашау мен үшкір заттар.,Жамбыл облысынан табылған палеолит дәуірінің бес мыңдай еңбек құралдарының бәрі қандай заттар болды?,Қашау мен үшкір заттар,history ХVғ ІІ жартысында Шайбани ханға қарсы соғыста Әмір Темір әулеті Қазақ хандығымен одақ құрды.,ХVғ ІІ жартысында Шайбани ханға қарсы соғыста Қазақ хандығымен одақ құрған кім?,Әмір Темір әулеті,history Әбілмансұрдың атасы Абылай Қай жерде билік құрды?,Әбілмансұрдың атасы Абылай Қай жерде билік құрды?,Түркістанда,history """Жеті жарғы"" бойынша xандықтың ішкі өмірі мен сыртқы саяси өмірінің аса маңызды мәселелерін билер шешетін болған.",Жеті жарғы бойынша xандықтың ішкі өмірі мен сыртқы саяси өмірінің аса маңызды мәселелерін кімдер шешетін болған?,Билер,history Қазақ КСР-нің мемлекеттік егемендігі туралы Декларация 1990 жылы 25 қазан қабылданды.,Қазақ КСР-нің мемлекеттік егемендігі туралы Декларация қашан қабылданды?,1990 жылы 25 қазанда,history Қаракерей Қабанбай туралы жазылған Қ.Жұмаділовтің диалогиясы Дарабоз деп аталады.,Қаракерей Қабанбай туралы жазылған диалогия не деп аталады?,Дарабоз,history 960ж Қараxан мемлекеті Исламды мемлекеттік дін деп жариялаған Қазақстандағы ерте ортағасырлық мемлекет болды. ,960 жылы Исламды мемлекеттік дін деп жариялаған Қазақстандағы ерте ортағасырлық қай мемлекет ?,Қарахан мемлекеті,history Патша өкіметінің саясатына қарсылық білдіргені үшін қоғам қайраткері А.Байтұрсынов 1909 жылы Семей түрмесіне қамалған.,Патша өкіметінің саясатына қарсылық білдіргені үшін қоғам қайраткері А.Байтұрсынов қай жылы Семей түрмесіне қамалды?,1909,history 1838 жылы мамырда Кенесары сарбаздары Ақмола бекінісін өртеп жіберді.,Кенесары сарбаздары Ақмола бекінісін қай жылы өртеп жіберді?,1838,history " 1906 жылы 10 қаңтарда Ішкі істер министрі Дурнов Қазақстандағы қарсылықтарды басуға тапсырма берді.",1906 жылы 10 қаңтарда кім Қазақстандағы қарсылықтарды басуға тапсырма берді?,Дурнов,history Азамат соғысы жылдарында Ыбыраев Кеңарал болысында астыртын жұмысты ұйымдастырды.,Азамат соғысы жылдарында кім Кеңарал болысында астыртын жұмысты ұйымдастырды?,Ыбыраев,history 1960 жылы Кентау қаласында трансформатор зауыты салынды.,Қай жылы Кентау қаласында трансформатор зауыты салынды?,1960 жылы,history "Гректер Сақтарды ""Әлемдегі ең әділ,ең шыншыл xалық"" деп есептегендер болды.","Сақтарды ""Әлемдегі ең әділ,ең шыншыл xалық"" деп есептеген кімдер?",Гректер,history "1757 жылы Қытай қолбасшысы Фу Дэ, Чжао Хой басқарған Қытай әскері қазақ жеріне басып кірді.","Қытай қолбасшысы Фу Дэ, Чжао Хой басқарған Қытай әскері қазақ жеріне қай жылы басып кірді?",1757 жылы,history "Сібір қазақтарының Ережесі"" бойынша 50-70 шаңырақтан ауыл құралды.","Сібір қазақтарының Ережесі"" бойынша қанша шаңырақтан ауыл құралды?",50-70 шаңырақтан,ethno """Қазақ xалқының жүзге бөлінуі, қазақ мемлекеті шұрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған""-деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалым Шоқан Уәлиханов болды.","Қазақ xалқының жүзге бөлінуі, қазақ мемлекеті шұрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған-деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалым кім?",Шоқан Уәлиханов,history Ресей бодандығын 1817 жылы бірінші болып қабылданған Ұлы жүздің руы Жалайыр.,Ресей бодандығын 1817 жылы бірінші болып қабылданған қай ру? ,Ұлы жүздің руы Жалайыр,history Қазақстан аумағындағы Неміс автономиялық облысын құру жөніндегі шешім 1978 жылы көктемде қабылданды.,1978 жылы көктемде қандай оқиға болды?,Қазақстан аумағындағы Неміс автономиялық облысын құру жөніндегі шешім қабылданды,history Альберт Эйнштейн. Болашақ ғалым 1879 жылы наурызда Германияның Ульм қаласында дүниеге келген.,Эйнштейн қай жерде дүниеге келген?,Германияның Ульм қаласында,physics Альберт Эйнштейн. Болашақ ғалым 1879 жылы наурызда Германияның Ульм қаласында дүниеге келген.,Эйнштейн қай жылы дүниеге келген?,1979,physics Альберт Эйнштейн. Болашақ ғалым 1879 жылы наурызда Германияның Ульм қаласында дүниеге келген.,Альберт Эйнштейн қай айда дүниеге келген?,наурызда,physics Альберт Эйнштейн. Болашақ ғалым 1879 жылы наурызда Германияның Ульм қаласында дүниеге келген.,Альберт Эйнштейн ғалым ба?,ғалым,physics "Көптеген танымал физиктер сияқты, Лев Ландау теориялық салада ең жарқын көрініс тапты. Аңызға айналған кеңес ғалымы 1908 жылдың қаңтарында инженер және дәрігер отбасында дүниеге келді.",Лев Ландау қай жылы дүниеге келген?,1908,physics "Көптеген танымал физиктер сияқты, Лев Ландау теориялық салада ең жарқын көрініс тапты. Аңызға айналған кеңес ғалымы 1908 жылдың қаңтарында инженер және дәрігер отбасында дүниеге келді.",Лев Ландау қай елдің ғалымы?,Кеңес,physics "Ландаудың жетістіктері Нобель сыйлығымен ерекшеленді, сонымен қатар кеңес ғалымы бірнеше Сталиндік сыйлықты алды. ",Ландаудың жетістіктері қандай сыйлықтармен ерекшеленді?,Нобель сыйлығы сонымен қатар бірнеше Сталиндік сыйлығы,physics Джеймс Клерк Максвелл классикалық электродинамиканы дамытқан британдық ғалым.,Джеймс Клерк Максвелл нені дамытқан?,классикалық электродинамика,physics Джеймс Клерк Максвелл классикалық электродинамиканы дамытқан британдық ғалым.,Максвелл қай елдің ғалымы?,британдық,physics "Атом бүтіндей алғанда зарядсыз, бейтарап бөлшек.",Атом деген не?,"Зарядсыз, бейтарап бөлшек.",physics "Катод(грекше kathodos – төмен түсу, қайту) – теріс зарядты электрод.",Катод деген не?,теріс зарядты электрод,physics "Вакуум (лат. vacuum — қуыс, бостық) — кеңістіктің еш заттегісіз күйі.",Вакуум деген не?,кеңістіктің еш заттегісіз күйі,physics Барометр — атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал. Ең көп таралғаны — сынапты барометрлер.,Барометр деген не?,атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал.,physics "Паскаль (Француз ғалымы Pascal құрметіне қойылған) — бірліктердің Халықаралық жүйесіндегі қысымның, механикалық кернеудің бірлігі. ",Паскаль деген не?,"бірліктердің Халықаралық жүйесіндегі қысымның, механикалық кернеудің бірлігі. ",physics "Атом өте ұсақ бөлшек болғандықтан, ондағы электронның қозғалысы микродүниенің қозғалу заңдылықтарына бағынады.",Атомдағы электронның қозғалысы неге бағынады?,микродүниенің қозғалу заңдылықтарына,physics "Кереге – киіз үй сүйегінің қабырғалық бөлігі, талдан, жіңішке қайыңнан жасалады.",Кереге деген не?,киіз үй сүйегінің қабырғалық бөлігі,ethno Шаңырақ — киіз үй күмбезін кереге көзді крестімен дөңгелек ішінде қоршалана аяқталған конструктивті элемент. Шаңырақ - киіз үйдің ең жоғарғы бөлігі. ,Шаңырақ деген не?,киіз үйдің ең жоғарғы бөлігі. ,ethno "Күмбез — жалпы жобасы шеңберленіп келген (кейде көп қырлы, эллипске ұқсас, т.б.) ғимараттар мен құрылыстардың төбесін жабула қолданатын конструкциялық элементтердің бір түрі.",Күмбез деген не?,ғимараттар мен құрылыстардың төбесін жабула қолданатын конструкциялық элемент,ethno Байт - дерек көлемін өлшеу бірлігі. Сегіз биттен тұратын топ.,Байт деген не?,дерек көлемін өлшеу бірлігі,IT Байт - дерек көлемін өлшеу бірлігі. Сегіз биттен тұратын топ.,Байт неше биттен тұратын топ?,Сегіз,IT "Килобайт — дерек көлемін өлшеу бірлігі, бір килобайт 1024 байтқа тең.",Бір килобайт неше байтқа тең?,1024,IT "Мегабайт — дерек көлемін өлшеу бірлігі, бір мегабайт 1024 килобайтқа тең.",Бір мегабайт неше килобайтқа тең?, ,IT Әлемдегі ең алғашқы сайт Info.cern.ch 1990 жылы пайда болды. Сайтты жасаған Тим Бернерс-Ли. ,Әлемдегі ең алғашқы сайтты жасаған кім?,Тим Бернерс-Ли,IT "Google іздеу жүйесі PDF, RTF, PostScript, Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft PowerPoint және т.б. форматтағы құжаттарды тауып беру мүмкіндігіне ие.",Google деген не?,іздеу жүйесі,IT "Portable Document Format (PDF) — Adobe Systems фирмасы тарапынан PostScript тілінің бірқатар мүмкіндіктерін қолдана отырып жасаған электронды құжаттардың кросстұғырлы форматы. ",PDF деген не?,электронды құжаттардың кросстұғырлы форматы,IT "Сыбаға – құрметті қонаққа немесе жақын-жуыққа арнап сақталған кәделі ет мүшелері, тағам. Мәселен ақсақалдарға, құдаларға, жолы үлкен адамдарға бас, жамбас, жая, ірі малдың омыртқалары сияқты мүшелері тартылады.",Сыбаға деген не?,құрметті қонаққа немесе жақын-жуыққа арнап сақталған кәделі ет мүшелері,IT "Сыбаға – құрметті қонаққа немесе жақын-жуыққа арнап сақталған кәделі ет мүшелері, тағам. Мәселен ақсақалдарға, құдаларға, жолы үлкен адамдарға бас, жамбас, жая, ірі малдың омыртқалары сияқты мүшелері тартылады.",Еттің қандай мүшелері сыбаға ретінде тартылалы?,"бас, жамбас, жая, ірі малдың омыртқалары",ethno "Сондай-ақ құдағилардың жамбас, қыздар мен күйеулердің төс, балалардың құлақ, бүйрек, жүрек сияқты сыбағалары болады. Өзі келе алмайтын қарт адамдардың сыбағасын беріп жібереді. Үлкен адамдарға ірі мал жамбасының шұқыршағын, жауырынын, кәрі жілігін аспайды. Қыздарға кәрі жілік, өкпе бермейді. Қолдың жіліктері құрметті адамдарға тартылмайды. Сыбағаның төркін сыбаға, қара сыбаға, өлі сыбаға, су сыбаға түрлері бар.",Қыздарға қандай сыбаға берілмейді?,"кәрі жілік, өкпе",ethno "Сондай-ақ құдағилардың жамбас, қыздар мен күйеулердің төс, балалардың құлақ, бүйрек, жүрек сияқты сыбағалары болады. Қолдың жіліктері құрметті адамдарға тартылмайды. Сыбағаның төркін сыбаға, қара сыбаға, өлі сыбаға, су сыбаға түрлері бар.",Сыбағаның қандай түрлері бар?,"төркін сыбаға, қара сыбаға, өлі сыбаға, су сыбаға",ethno "Сондай-ақ құдағилардың жамбас, қыздар мен күйеулердің төс, балалардың құлақ, бүйрек, жүрек сияқты сыбағалары болады. Қолдың жіліктері құрметті адамдарға тартылмайды. Сыбағаның төркін сыбаға, қара сыбаға, өлі сыбаға, су сыбаға түрлері бар.",Қолдың жіліктері қандай адамдарға тартылмайды?,құрметті,ethno Құдаша – қазақтың халық биі. Музыкалық өлшемі 2/4.,Құдаша биінің музыкалық өлшемі қандай?,2/4,ethno "Уикипедия дегеніміз — көп тілді, ғаламторға негізделген, тегін және ашық мазмұнды энциклопедиялық жоба. Уикипедия басында Нупедияның бір тармағы ретінде пайда болды. ",Уикипедия дегеніміз не?,ғаламторға негізделген энциклопедиялық жоба. ,ethno "Уикипедия дегеніміз — көп тілді, ғаламторға негізделген, тегін және ашық мазмұнды энциклопедиялық жоба. Уикипедия басында Нупедияның бір тармағы ретінде пайда болды. ",Уикипедия басында қалай пайда болды?,Нупедияның бір тармағы ретінде,IT Тарихи тұрғыда молекулалық биология биохимияның бір саласы ретінде пайда болды.,Тарихи тұрғыдан қарастырғанда молекулалық биология қай ғылымның саласына жатады?,биохимия,bio "1953 жылдың ақпанында Уотсон мен Крик ДНҚ молекуласының моделін ұсынды, ал 1953 жылдың мамырында Nature журналында мақала жариялады.",ДНҚ молекуласының моделін кім ұсынды?,Уотсон және Крик,bio "1953 жылдың ақпанында Уотсон мен Крик ДНҚ молекуласының моделін ұсынды, ал 1953 жылдың мамырында Nature журналында мақала жариялады.",Уотсон мен Крик қай жылы ДНҚ моделін ұсынды?,1953,bio "1953 жылдың ақпанында Уотсон мен Крик ДНҚ молекуласының моделін ұсынды, ал 1953 жылдың мамырында Nature журналында мақала жариялады.",ДНҚ моделінің ашылуы туралы мақала қай журналда жарияланды?,Nature,bio ХХІ ғасырдың басында адам геномының жариялануымен биоинформатиканың геномдық дәуірі басталды.,Биоинформатиканың геномдық дәуірі неден басталды?,Адам геномының жариялануынан,bio ХХІ ғасырдың басында адам геномының жариялануымен биоинформатиканың геномдық дәуірі басталды.,Биоинформатиканың геномдық дәуірі қашан басталды?,ХХІ ғасырдың басында,bio Биоинформатиканың негізгі мақсаты - биологиялық процестерді түсінуге ықпал ету.,Биоинформатиканың негізгі мақсаты қандай?,биологиялық процестерді түсінуге ықпал ету.,bio "Эволюциялық биология түрлердің тегі мен пайда болуын, сондай-ақ олардың уақыт бойынша дамуын зерттейді.",Эволюциялық биология нені зерттейді?,"биология түрлердің тегі мен пайда болуын, сондай-ақ олардың уақыт бойынша дамуын",bio "Эволюциялық биология түрлердің тегі мен пайда болуын, сондай-ақ олардың уақыт бойынша дамуын зерттейді.",Қандай биология түрлердің пайда болуын және олардың дамуын зерттейді?,Эволюциялық,bio Биоценометрия - биоценоздар мен экожүйелерді зерттеу әдістерін зерттейтін биоценологияның бөлімі.,Биоценометрия нені зерттейді?,биоценоздар мен экожүйелерді зерттеу әдістерін,bio Биоценометрия - биоценоздар мен экожүйелерді зерттеу әдістерін зерттейтін биоценологияның бөлімі.,Биоценометрия - бұл ненің бөлімі?,Биоценологияның,bio Аристотельдің шәкірті Теофрастты «ботаниканың атасы» деп атайды.,Кімнің шәкірті ботаниканың атасы болып саналады?,Аристотельдің,bio Аристотельдің шәкірті Теофрастты «ботаниканың атасы» деп атайды.,Кімді ботаниканың әкесі деп атайды?,Аристотельдің шәкірті Теофрастты,bio "Егер фокус директрисада жатса, онда парабола сынық сызыққа айналады.",Қандай жағдайларда парабола сынық сызыққа айналады?,Егер фокус директрисада жатса,math "Парабола – жазық қисық, конустық қималардың бір түрі",Парабола деген не?,Жазық қисық,math Түбірлерінің жиындары сәйкес келетін теңдеулер мәндес немесе эквивалентті деп аталады.,Қандай теңдеулер эквивалентті деп аталады?,Түбірлерінің жиындары сәйкес келетіндер,math Теңдеулердің эквиваленттілігі транзитивтілік қасиетіне ие.,Теңдеулердің эквиваленттілігі қандай қасиетке ие?,Транзитивтілік,math Теңдеудің екі жағын квадраттаудан бөгде түбірлер пайда болуы мүмкін.,Теңдеудің екі жағын да квадраттаудан не пайда болуы мүмкін?,Бөгде түбірлер ,math "Деректерді өндіру - машиналық оқыту, статистика және дерекқор жүйелерінің қиылысындағы әдістерді қамтитын үлкен деректер жиынындағы үлгілерді анықтау процесі.",Деректерді өндіру деген не?,Үлкен деректер жиынындағы үлгілерді анықтау процесі,iT "Операциялық жүйе - бұл компьютерді қосқан кезде автоматты түрде жүктелетін және пайдаланушыға компьютермен байланыс орнатуға болатын негізгі командалар жиынтығын ұсынатын бағдарлама және бірқатар әрекеттер бағдарламаны іске қосу, дискетаны пішімдеу, файлды көшіру және т. б.",Пайдаланушыға компьютермен байланыс орнатуға болатын негізгі командалар жиынтығын ұсынатын бағдарлама қалай аталады?,Операциялық жүйе,iT "Терең оқыту - белгілі бір тапсырмаға тән алгоритмдерден айырмашылығы, деректерді оқытуға негізделген машиналық оқыту әдістерінің кең тобының бөлігі. Терең оқыту бақыланатын, жартылай бақыланатын немесе бақыланбайтын болуы мүмкін.",Терең оқыту қандай түрлерге бөлінеді?,"Бақыланатын, жартылай бақыланатын немесе бақыланбайтын.",iT Түйін - байланыстырылған тізім немесе ағаш тәрізді деректер құрылымы сияқты деректер құрылымының негізгі бірлігі. Түйіндер деректерді қамтиды және басқа түйіндерге де сілтеме жасай алады. Түйіндер арасындағы байланыстар көбінесе көрсеткіштер арқылы жүзеге асырылады.,Түйіндер арасындағы байланыс не арқылы жүзеге асырылады?,көрсеткіштер,iT Python - Гвидо ван Россум жасаған және алғаш рет 1991 жылы шыққан жалпы мақсаттағы интерпретацияланған жоғары деңгейлі бағдарламалау тілі.,Python бағдарламалау тілін кім жасады?,Гвидо ван Россум,iT Python - Гвидо ван Россум жасаған және алғаш рет 1991 жылы шыққан жалпы мақсаттағы интерпретацияланған жоғары деңгейлі бағдарламалау тілі.,Python бағдарламалау тілі алғаш рет қай жылы шықты?,1991,iT Шлюз (gateway) – әр түрлі протоколдарды қолданатын компьютерлік желілерді жұптастыруға арналған аппараттық маршрутизатор немесе бағдарламалық жасақтама.,Шлюз деген не?,Аппараттық маршрутизатор немесе бағдарламалық жасақтама.,iT "Алгоритм-есептер класын қалай шешуге болатындығы туралы нақты сипаттама. Алгоритмдер есептеулерді, деректерді өңдеуді және автоматтандырылған ойлау тапсырмаларын орындай алады.",Алгоритмдер қандай тапсырмаларды орындай алады?,"есептеулерді, деректерді өңдеуді және автоматтандырылған ойлау",iT Сауд Арабиясы түйелерді Аустралиядан импорттайды.,Сауд Арабиясы түйелерді қай мемлекеттен импорттайды?,Аустралия,geo "Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, мейрамханалардың 90 пайызы ашылғандарына 1 жыл толмай жатып жабылады екен.","Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, мейрамханалардың неше пайызы ашылғандарына 1 жыл толмай жатып жабылып қалады?",90,social «American Airlines» компаниясы бизнес кластағы жолаушылардың тағамынан зәйтүнді алып тастау арқылы 40 000 доллар ақша үнемдеген.,«American Airlines» компаниясы бизнес кластағы жолаушылардың тағамынан қандай тағамды алып тастау арқылы 40 000 доллар ақша үнемдеген?,зәйтүн,social Әдетте фаст фуд желілерінде жылдам ырғақты әуендер қосылып қойылады. Адамдар бұндай әуенді естіген кезде тағамдарын жылдам жейді екен. Осылайша іштегі орындар тез босайды.,Фаст желілерінде не себепті жылдам ырғақты ән қойып қояды?,Адамдар жылдам ырғақты әуенді естіген кезде тағамдарын жылдам жейді екен. ,social 1998 жылы Ларри Пейдж бен Сергей Брин 1 миллиард доллар ақшаға Google-ды Yahoo компаниясына сатпақ болған. Алайда Yahoo компаниясы бұл ұсыныстан бас тартқан екен.,Қай жылы Ларри Пейдж бен Сергей Брин 1 миллиард доллар ақшаға Google-ды Yahoo компаниясына сатпақ болған?,1998 жылы ,IT Адамның өмір бойы өсірген шашы шамамен 725 шақырым болады.,Адамның өмір бойы өсірген шашы шамамен қанша шақырым бола алады?,725 шақырым,bio Адам ДНҚ-сында шамамен 80000 ген болады.,Адам ДНҚ-сында қанша ген болады?,шамамен 80000 ,bio Адам жүрегінің көлемі өзінің жұдырығындай болады. Ересектердің жүрегінің салмағы шамамен 220—260 грамм болады.,Ересектердің жүрегінің салмағы шамамен қанша грамм болады,220—260,bio "Адам ағзасында бар-жоғы 4 минерал болады: апатит, арагонит, кальцит және кристобалит.",Адам ағзасында бар-жоғы қанша минерал болады?,4,bio Адам бойында өмір сүретін бактериялардың жалпы салмағы екі келі болады.,Адам бойында өмір сүретін бактериялардың жалпы салмағы қанша?,екі келі ,bio  Барлық адамдар өздерінің туған күндерін әлемдегі кем дегенде 9 миллион адаммен бөліседі. Бұл туған күн парадоксы деп аталады.,Туған күн парадоксы дегеніміз не?,Барлық адамдар өздерінің туған күндерін әлемдегі кем дегенде 9 миллион адаммен бөліседі,social "Альберт Эйнштейн ешқашан жақсы оқушы болған емес. Шындығында, ол 9 жасында жақсы сөйлей алмаған және ата-анасы оны ақыл-есі кем деп есептеді.",Альберт Эйнштейн қанша жасында жақсы сөйлей алмаған?,9 жасында,physics " Америка Құрама Штаттарының жалауын мектеп оқушысы мектеп жобасы үшін жасаған. Алдымен ол B-ге ие болды, бірақ оның дизайны таңдалған кезде, шебер оған А баллын қойған.",Алғашында Америка Құрама Штаттарының жалауын не себепті ойлап тапқан?,мектеп жобасы үшін,social Өрмекшінің торы - табиғат жасаған ең мықты материал. Ол болаттан гөрі күшті және нейлоннан икемді.,Өрмекші торы қандай күшке ие?,Ол болаттан гөрі күшті және нейлоннан икемді.,materials 1811 жылы 16 желтоқсанда күшті жер сілкінісі салдарынан Миссисипи өзенінің суы қарсы бағытта ағып кетті.,Ненің салдарынан 1811 жылы 16 желтоқсанда Миссисипи өзенінің суы қарсы бағытта ағып кетті?,жер сілкінісі ,geo "Әлемдегі ең көне шам Ливермор өрт сөндіру бекетінде, Калифорнияда табылған. Ол 115 жылдан астам уақыт қосулы, әлі өшірілмеген.",Әлемдегі ең көне шам қай жерден табылған?,Калифорнияда,social 1977 жылы Финляндияда Дональд Дак мультфильміне шалбар кимегені үшін тыйым салынды.,1977 жылы Финляндияда Дональд Дак мультфильміне не себепті тыйым салды?,шалбар кимегені үшін ,art Гольф добының соққысы тапаншадан атқаннан гөрі ауыр болуы мүмкін. Себебі доп сағатына 300 шақырымға дейін жетеді.,Гольф добының соққысы қанша шақырымға дейін жете алады?,300,physics Жер бетінде өмір сүретін ересек тұрғындардың шамамен үштен екісі оқи немесе жаза алмайды. Бұл әлемдегі сапасыз біліммен байланысты.,Не себепті жер бетінде өмір сүретін ересек тұрғындардың шамамен үштен екісі оқи немесе жаза алмайды?,Бұл әлемдегі сапасыз біліммен байланысты.,social Лос-Анджелес қаласы АҚШ-тағы ең үлкен магистральды жүйеге ие. Ішінара осыған байланысты машиналар адамдардан көп.,Лос-Анджелес қаласы АҚШ-тағы ең үлкен қандай жүйеге ие?,магистральды жүйеге,social Ыстамбұл қаласы - аумағы екі түрлі континентте орналасқан әлемдегі жалғыз қала: Еуропа мен Азия.,Аумағы екі түрлі континентте орналасқан әлемдегі жалғыз қала қандай?,Ыстамбұл,geo "Бал - ешқашан бітпейтін жалғыз тамақ. Шындығында, ежелгі Египеттің бал ыдыстары бар қабірлері табылды, олар әлі күнге дейін жеуге жарамды.",Ешқашан бітпейтін жалғыз тамақ қандай?,Бал ,bio "Антарктидадағы негізгі дін - христиан діні, барлығы сегіз шіркеу бар. Шындығында, бұл ғимараттардың бір бөлігі тарихи ескерткіш ретінде қорғалған.",Антарктидадағы негізгі дін ретінде қай дін саналады?,Христиан,social Әлемдегі ең терең пошта жәшігі - Жапонияның Сусами шығанағында. Нақтырақ айтқанда 10 метр су астында,Әлемдегі ең терең пошта жәшігі қай жерде орналасқан?,Жапонияның Сусами шығанағында.,social "Эрнест Винсент Райт «Гэдсби» деп аталатын роман жазды, оның құрамында 50 мыңнан астам сөз бар, олардың ешқайсысында «Е» әрпі жоқ. Автор оны қолданбау үшін оны жазу машинкасынан алып тастаған.", «Гэдсби» деп аталатын роман авторы кім?,Эрнест Винсент Райт ,biblio Бөлмеде босаңсытатын музыка дыбысы естілгенде өсімдіктер тез өсе алады. Құстардың әні немесе джунгли дыбыстары сияқты әуендер олардың өсуін ынталандырады.,Қандай дыбыс естілгенде өсімдіктер тез өсе алады?,босаңсытатын музыка дыбысы.,art Адамның шашы түнде тез өсу қабілетіне ие. Алайда күніне шамамен 100-ден астам шаш жоғалады.,Адамның шашы қай уақытта тез өсу қабілетіне ие?,түнде,bio "Атлант мұхитының суы Тынық мұхитына қарағанда тұзды. Бұл суық және тұзды жер үсті суларының ығыстырылуына байланысты, олар батып Антарктидаға қарай жылжиды.",Атлант мұхитының суы қай мұхиттың суына қарағанда тұзды?,Тынық,geo "Әлемде көк тілді үш-ақ жануар бар: Чау Чау иті, көк тілді кесіртке және қара аю.",Әлемде көк тілді қанша жануар бар?,үш,bio Адам аптасына 25 мың рет жыпылықтайды. Бұл қабақты дененің ең жылдам бұлшықетіне айналдырады.,Адам аптасына неше рет жыпылықтайды?,25 мың рет,bio Наполеон Бонапарт Мысырдағы пирамидаларды салуда пайдаланылған тастар Францияның айналасында алып қабырға тұрғызуға жеткілікті деп есептеді.,Мысырдағы пирамидаларды салуда пайдаланылған тастар Францияның айналасында алып қабырға тұрғызуға жеткілікті деп есептеген кім?,Наполеон Бонапарт,history "Шерлок Холмс - Англиядағы әлемге әйгілі әдеби кейіпкерлердің бірі. Алайда, 2008 жылғы сауалнама нәтижесінде британдық жасөспірімдердің 58 пайызы оны нақты адам деп санаса, 20 пайызы Уинстон Черчилльді ойдан шығарылған деп санайды.", Англиядағы әлемге әйгілі әдеби кейіпкер кім?,Шерлок Холмс,biblio "Адамның бес дәстүрлі иіс сезу, жанасу, дыбыс, көру және дәм сезу мүшелерімен қатар тағы 15 сезімі бар. Оларға температура, ауырсыну, уақыт, ішкі сезімдер, тұншығу және басқалары жатады.","Адамның бес дәстүрлі иіс сезу, жанасу, дыбыс, көру және дәм сезу мүшелерімен қатар тағы қанша сезімі бар?",15,bio 30 минут ішінде адам денесі шамамен 4 литр суды қайнататындай жылу шығарады.,30 минут ішінде адам денесі шамамен қанша литр суды қайнататындай жылу шығара алады?,4,bio "Ұшу кезінде біздің иіс пен дәм сезу қабілетіміз 20-50 пайызға төмендейді. Сондықтан, ұшақтағы тамақ онша дәмді болып көрінбейді.",Қай уақытта біздің иіс пен дәм сезу қабілетіміз 20-50 пайызға төмендейді?,Ұшу кезінде,bio Лос-Анджелесте автомобильдер саны қалада тұратын адамдар санынан асып түседі.,Қай қалада автомобильдер саны қалада тұратын адамдар санынан асып түседі?,Лос-Анджелесте,social Әлемдегі ең ұзақ музыкалық шығарма 639 жылға созылады.,Әлемдегі ең ұзақ музыкалық шығарма қанша жылға созылды?,639 жылға,art "Дүние жүзі тұрғындарының көп бөлігі, атап айтқанда 90 пайызы Солтүстік жарты шарда тұрады.","Дүние жүзі тұрғындарының көп бөлігі, атап айтқанда 90 пайызы қай жарты шарда тұрады?",Солтүстік,geo "Араб цифрлерін арабтар емес, үнді математиктары ойлап тапқан.",Араб цифрлерін кімдер ойлап тапқан?,үнді математиктары,math Тарихта болған ең қысқа соғыс 1 сағатқа да жетпеген. Бұл ағылшындар мен занзибарлар арасындағы 38 минуттық соғыс.,Тарихта болған ең қысқа соғыс қанша уақытқа созылған?,38 минут,history "Тарихтағы ең ұзақ соғыс Нидерланды және Силли архипелагы арасында болған. Бұл соғыс 1651 жылдан бастап 1989 жылға дейін, яғни 335 жыл бойы жүрген.",Тарихтағы ең ұзақ соғыс қай елдер арасында болған?,Нидерланды және Силли архипелагы,history "Зерттеушілер гидролокатордың көмегімен 1,8 км тереңдікте екі ерекше пирамидаларды тапқан. Ғалымдар пирамидалардың қалың шыны түрінен жасалғанын және олардың көлемі Мысырыдағы Хеопс пирамидаларынан үлкен екенін анықтаған","Зерттеушілер ненің көмегімен 1,8 км тереңдікте екі ерекше пирамидаларды тапқан?",гидролокатордың ,materials "Аяқтарды бинтпен таңу - ежелгі қытай дәстүрлерінің бірі. Ежелгі қытайлықтар қыздардың аяқтарының саусақтарын табанына байлаған. Олар қыздың аяғы неғұрлым кішкентай болса, қыздың өзі соғұрлым сұлу болады деп есептеген.",Аяқтарды бинтпен таңу қай ұлттың ежелгі дәстүрлерінің бірі?,ежелгі қытай,history Құмырсқа дене мөлшеріне байланысты ең үлкен миы бар жәндік болып саналады.,Қай жәндік дене мөлшеріне байланысты ең үлкен миы бар жәндік болып саналады?,Құмырсқа,bio Грегор Мендель тұқым қуалаушылық теориясының дамытушысы болып саналады.,Тұқым қуалаушылық теориясын дамытушы ғалым?,Грегор Мендель,bio "Адам бойындағы барлық көміртегіні пайдаланып 900 қарындаш жасауға, майды пайдаланып 7 сабын жасауға, суды пайдаланып 50 литрлік бөшкені толтыруға болады. Адам жүрегі өмір бойы 182 тонна қан айдап үлгереді.",Адам бойындағы барлық көміртегіні пайдаланып қанша қарындаш жасауға болады?,900,bio Адам ағзасындағы қан тамырлар жалпы ұзындығы 100000 километрге тең.,Адам ағзасындағы қан тамырлар жалпы ұзындығы қанша  километрге тең?,100000,bio Көктемгі уақытта адамдардың тыныс алу жиілігі күзгімен салыстырғанда 1/3 ке көбірек.,Қай уақытта адамдардың тыныс алу жиілігі күзгімен салыстырғанда 1/3 ке көбірек?,Көктемгі,bio Өмірінің соңында адам шамамен 150 триллион бит ақпаратты есіне сақтайды.,Өмірінің соңында адам шамамен қанша триллион бит ақпаратты есіне сақтайды?,150,bio "Қатты шөлдеу барлық денедегі 1% суды жоғалтқанда пайда болады. 5% артық деңгейде су жоғалтқанда есінен тануға, ал 10% суды жоғалту— өлімге алып келеді.",Қатты шөлдеу барлық денедегі қанша пайыз суды жоғалтқанда пайда болады?,1%,bio Адам жағының абсолютті шайнау күші тек бір жағындаға ғана 195 килограммға тең.,Адам жағының абсолютті шайнау күші тек бір жағындаға ғана қанша килограммға тең?,195,bio "Адам дүниеге келгенде, оның ағзасы 14 миллиард жасушадан тұрады, және бұл көрсеткіш өлгенше дейін көбеймейді. Керісінше 25 жастан кейін күніне 100 мыға азайып отырады.","Адам дүниеге келгенде, оның ағзасы қанша миллиард жасушадан тұрады?",14,bio Махаббат экстазына жауап беретін химияллық қосынды (фенилэтиламин) шоколад құрамында бар. ,Махаббат экстазына жауап беретін химияллық қосынды қай тағамның құрамында бар?,шоколад,materials "Адам күлгенде 17 бұлшықетті пайдаланады, ал мұңайғанда 43 бұлшықет жұмыс істеп, бет пішінін өзгертеді.",Адам күлгенде қанша бұлшықетті пайдаланады?,17,bio "Статистикаға сүйенсек, тек 2 миллиард адамдардан тек 1 адам ғана 116 жастан артық өмір сүреді.","Статистикаға сүйенсек, тек 2 миллиард адамдардан тек 1 адам ғана қанша жастан артық өмір сүреді?",116,materials "Германиялық ғалымдардың айтуы бойынша, адамдарда жүрек ұстамасының ең жиі болатын күні дүйсенбі.","Германиялық ғалымдардың айтуы бойынша, адамдарда жүрек ұстамасының ең жиі болатын күні қай күн?",Дүйсенбі,bio "Сау адам аштықтан қарағанда, ұйқысыздықтан жылдам өліп кетеді. 10 күн ұйқысыз жүрген адам өлімге душар болса, ал аштықтан тек бірнеше аптадан кейін бірақ өлім келеді. ","Сау адам аштықтан қарағанда, не нәрседен жылдам өліп кетеді?",ұйқысыздықтан,bio "Зоолог - жануарларды, олардың мінез-құлқын, генетикасын, тіршілік ету ортасын және жануарлар мен қоршаған ортаның байланысын зерттейтін ғалым. ",Зоолог дегеніміз кім?,"жануарларды, олардың мінез-құлқын, генетикасын, тіршілік ету ортасын және жануарлар мен қоршаған ортаның байланысын зерттейтін ғалым. ",bio Алғашқы хайуанаттар бағы Ежелгі Египет пен Қытайда құрылған.,Алғашқы хайуанаттар бағы қай елде құрылған?,Ежелгі Египет пен Қытайда,history "«Хайуанаттар бағы» сөзі гректің «zoion» сөзінен шыққан, жануар дегенді білдіреді.",«Хайуанаттар бағы» сөзі қай тілден алынған?,грек тілінен ,history " Жер бетінде бір миллионнан астам жануарлардың белгілі түрлері бар және ғалымдардың бағалауы бойынша, әлі ашылмаған миллиондаған жануарлар болуы мүмкін.","Ғалымдардың бағалауы бойынша, әлі ашылмаған жануарлардың қанша түрі болуы мүмкін?",миллиондаған ,bio "Көк кит - әлемдегі ең үлкен жануар, салмағы 200 тоннаға жетеді.",Салмағы 200 тоннаға жететін әлемдегі ең үлкен жануар?,Көк кит,bio Дүние жүзіндегі ең кішкентай сүтқоректі - салмағы бір тиыннан аспайтын жарғанат,Дүние жүзіндегі ең кішкентай сүтқоректі қандай? ,жарғанат,bio " Кейбір жануарлар, мысалы, қолтырауындар, 100 жылдан астам өмір сүре алады.",Қандай жануар 100 жылдан астам өмір сүре алады?,қолтырауындар,bio "Құрлықтағы ең жылдам жануар - гепард, ол сағатына 70 мильге дейін жүгіре алады.",Құрлықтағы ең жылдам жануар қандай?,гепард,bio Әлемдегі ең ұзын жылан - ұзындығы 30 футқа дейін жететін торлы питон.,Әлемдегі ең ұзын жылан қалай аталады?,торлы питон,bio "Архимед б.з. дейінгі 287 жылы Сицилияның портты қаласы Сиракузда дүниеге келді.Ол математик, физик және астроном.",Архимед б.з. дейінгі қай жылы дүниеге келді?,287,history Ғалымдар Ньютонды ұлы тұлғалардың бірі деп есептейді. Оның гравитация туралы ашылған жаңалықтары физиканың дамуына үлкен үлес қосты. ,Ньютонның қандай жаңалықтары физиканың дамуына өз үлесін қосты?,гравитация туралы ашылған жаңалықтары,physics Никола Тесла электр тогын жеткізу және тарату мүмкіндігін берген айнымалы токтын асинхронды қозғалтқышын жасап шығарды.,Никола Тесла не жасап шығарды?,электр тогын жеткізу және тарату мүмкіндігін берген айнымалы токтын асинхронды қозғалтқышын ,physics Денелердің инерттілігінің өлшемі бола алатын физикалық шама масса деп аталады.,Денелердің инерттілігінің өлшемі бола алатын физикалық шама не деп аталады?,масса,physics Іштен жану қозғалтқышының пайдалы әсер коэффициенті механикалық энергия үлесін білдіреді.,Іштен жану қозғалтқышының пайдалы әсер коэффициенті нені білдіреді?,механикалық энергия үлесін білдіреді,physics Электролиз кезінде электродтарда бөлініпа шыққан зат массасын анықтайтын заң - Фарадей заңы деп аталды.,Электролиз кезінде электродтарда бөлініпа шыққан зат массасын анықтайтын қандай заң?,Фарадей заңы ,physics "Тербелмелі контур, катушка және конденсатордан тұрады.",Тербелмелі контур нелерден тұрады?,"контур, катушка және конденсатордан ",physics  Тербеліс жиілігі дыбыс биіктігін анықтайды.,Тербеліс жиілігі нені анықтайды?,дыбыс биіктігін ,physics Вакуумда электр зарядын тасымалдаушылар тек қана электрондар.,Вакуумда электр зарядын не тасымалдайды?,электрондар,physics Сұйықтықта электр зарядын тасымалдаушылар оң және теріс иондар.,Сұйықтықта электр зарядын не тасымалдайды?,оң және теріс иондар.,physics "Газдада электр тогын тасымалдаушылар электрон және оң,теріс иондар.",Газдада электр тогын нелер тасымалдайды?,"оң,теріс иондар",physics Уақыттың өтуіне байланысты энергиясы азаятын тербелісті өшетін тербеліс деп атаймыз.,Өшетін тербеліс дегеніміз не?,Уақыттың өтуіне байланысты энергиясы азаятын тербеліс,physics Еркін тербелістер деп дене тепе-теңдік күйінен шығарылғаннан соң сыртқы күштің әрекетінсіз болатын тербелістерді айтады.,Еркін тербелістер деп нені айтамыз?,дене тепе-теңдік күйінен шығарылғаннан соң сыртқы күштің әрекетінсіз болатын тербелістер,physics Тұрақты токты іске асырудың алғашқы көзі ретінде гальвани элементін қарастыруға болады. ,Тұрақты токты іске асырудың алғашқы көзі ретінде қай элементті қарастыруға болады?,гальвани ,physics Жұмыс - күш әсерінің кеңістіктік сипаты болып келетін скаляр физикалық шама.,Жұмыс дегеніміз не?,күш әсерінің кеңістіктік сипаты болып келетін скаляр физикалық шама,physics "Кинематика – механикалық қозғалыстың себебін түсіндірмей, қозғалыстың математикалық сипаттамасын қарастыратын механиканың бөлімі.","Механикалық қозғалыстың себебін түсіндірмей, қозғалыстың математикалық сипаттамасын қарастыратын механиканың бөлімі не деп аталады?",Кинематика,physics Потенциалдық энергия - денелердің немесе олардың бөлшектерінің өзара әсерлесуіне байланысты энергия [Дж],Потенциалдық энергия дегеніміз не?,денелердің немесе олардың бөлшектерінің өзара әсерлесуіне байланысты энергия,physics "Механика – денелердің қозғалысын, оның заңдылығын, пайда болу себебін және оның өзгерісін зерттейтін физиканың бөлімі.",Механика нені зерттейтін бөлім?,"денелердің қозғалысын, оның заңдылығын, пайда болу себебін және оның өзгерісін.",physics Орташа жылдамдық- барлық жүрген жолдың барлық уақытқа қатынасымен өлшенетін физикалық шама.,Орташа жылдамдық қандай физикалық шама?,барлық жүрген жолдың барлық уақытқа қатынасымен өлшенетін физикалық шама.,physics Бірқалыпты түзу сызықты қозғалыс – кезкелген бірдей уақыт аралығында дене бірдей орынауыстыру жасайтын қозғалыс.,Бірқалыпты түзу сызықты қозғалыс дегеніміз не?, кезкелген бірдей уақыт аралығында дене бірдей орынауыстыру жасайтын қозғалыс,physics "Инерциялды санақ жүйесі - денеге басқа денелер әрекет етпегенде немесе олардың әрекеті теңгерілгенде, дене бірқалыпты түзу сызықты қозғалатын санақ жүйелері.",Инерциялды санақ жүйесі дегеніміз не?," денеге басқа денелер әрекет етпегенде немесе олардың әрекеті теңгерілгенде, дене бірқалыпты түзу сызықты қозғалатын санақ жүйелері.",physics "Механикалық қозғалыс – уақыт өтуіне қарай кеңістікте, басқа денемен салыстырғанда, дененің орнының өзгеруі.",Механикалық қозғалыс дегеніміз не?,"уақыт өтуіне қарай кеңістікте, басқа денемен салыстырғанда, дененің орнының өзгеруі.",physics Еркін түсу - бастапқы жылдамдықсыз ортаның кедергісі болмағанда дененің Жерге тартылу салдарынан құлауы.,Еркін түсу дегеніміз не?,бастапқы жылдамдықсыз ортаның кедергісі болмағанда дененің Жерге тартылу салдарынан құлауы.,physics Қисықсызықты қозғалыс – траекториясы қисық сызық және шеңбердің доғасы болып келетін қозғалыс.,Траекториясы қисық сызық және шеңбердің доғасы болып келетін қозғалыс не деп аталады?,Қисықсызықты қозғалыс ,physics Сызықтық жылдамдық – бірлік уақыт ішінде дененің жүрілген жолын көрсететін физикалық шама.,Бірлік уақыт ішінде дененің жүрілген жолын көрсететін физикалық шама не деп аталады?,Сызықтық жылдамдық ,physics Статика – дененің тепе-теңдігін және тепе-теңдік шарттарын қарастыратын механиканың бөлімі.,Статика дегеніміз нені білдіреді?,дененің тепе-теңдігін және тепе-теңдік шарттарын қарастыратын механиканың бөлімі.,physics """Алгоритм"" сөзі позициялы ондық санау жүйесінде көп таңбалы сандармен арифметикалык амалдар орындаудьш ережесін алғаш рет тұжырымдаған IX ғасырдағы өзбек математигі - әл-Хорезми.",Алгоритм сөзін ең алғаш тұжырымдаған кім?,өзбек математигі - әл-Хорезми.,math Сан - баста заттарды санаудың мұқтаждығынан пайда болған негізгі математикалық ұғымдардың бірі. ,Сан дегеніміз не?,баста заттарды санаудың мұқтаждығынан пайда болған негізгі математикалық ұғымдардың бірі. ,math "Робототехника - бұл машина жасау, электронды инженерия, ақпараттық инженерия, информатика және басқаларын қамтитын ғылым мен техниканың пәнаралық саласы. Робототехника роботтарды, сондай-ақ оларды басқару, сенсорлық кері байланыс және ақпаратты өңдеу үшін компьютерлік жүйелерді жобалаумен, құрастырумен және пайдаланумен айналысады.",робототехника нені пайдаланумен айналысады?,"роботтарды, сондай-ақ оларды басқару, сенсорлық кері байланыс және ақпаратты өңдеу үшін компьютерлік жүйелерді пайдаланумен",iT Еуропадағы ең көне театр Хорватия елінде оналасқан.,Еуропадағы ең көне театр қай жерде орналасқан?,Хорватия елінде,art Барселонадағы Teatreneu әзіл-сықақ театры күлкіге төлеудің ерекше жүйесін енгізді. Аудиториядағы орындықтардың артында мимиканы тануға арналған орнатылған планшеттер бар.,Барселонадағы Teatreneu әзіл-сықақ театры күлкіге төлеудің қандай ерекше жүйесін енгізді?,Аудиториядағы орындықтардың артында мимиканы тануға арналған орнатылған планшеттер бар,art Мұнараны құрастырушы Густав Эйфель оның жоғарғы қабатында өзіне пәтер салып алған. Ол оны қонақтарды қабылдау үшін және демалу үшін пайдаланған. Бірде ол сонда Томас Эдисонмен ұзақ әңгімелескен.,Мұнараны құрастырушы Густав Эйфель оның жоғарғы қабатында өзіне не салып алған? ,пәтер,art "Бостандық мүсінін Америкаға француз азаматтары төңкерістің жүз жылдығына орай сыйға тартқан. Ол еркіндікті, демократияны және құлдықтан тазаруды сипаттайды. Дәл сол себепті мүсіннің аяғында үзілген шынжыр жатыр. Ол туристерге көріне бермейді.",Бостандық мүсінін Америкаға француз азаматтары не себепті сыйлады?,төңкерістің жүз жылдығына орай сыйға тартқан. ,art "Ескерткіш тұрғызу кезінде архитектор Гутзон Борглум Зал Хроник жартасының ішінде құпия бөлме салғысы келген. Ол онда болашақ ұрпаққа аманат ретінде АҚШ-тың тарихына қатысты құжаттар мен деректерді орналастырмақ болған. Ол үшін ол жартастағы Авраам Линкольнның басының артына үңгір жасаған. Бірақ уақыт өте келе Борглум қайтыс болып, жұмыс аяқталмай қалған.",Ескерткіш тұрғызу кезінде архитектор Гутзон Борглум Зал Хроник жартасының ішінде не салғысы келген?,құпия бөлме,art "Үлкен сфинкс – әлемдегі ең көне мүсін. Бастапқыда ол ашық бояумен боялған болатын, оның кейбір бөлшектері ғана біздің заманымызға жетті.",Әлемдегі ең көне мүсін не деп аталды?,Үлкен сфинкс,art "Бастапқыда сфинксте арыстанның басы болған деген болжам бар, ал адамның басы оған кейінірек қашалған, себебі алып дене мен басының пропорциясы келіспейтіндігі айтылады.",Бастапқыда сфинксте қай жануардың басы бейнеленген? ,арыстанның,art "«Биг Бен» атауы мұнараның өзіне емес, ішіндегі үлкен қоңырауға тиесілі. 2012 жылдың қыркүйегіне дейін қоңыраухананың ресми атауы «Вестминистерлік сарайдың сағат мұнарасы» болды.","Биг Бен» атауы мұнараның өзіне емес, ішіндегі қандай затқа тиесілі?",үлкен қоңырауға ,art Эдвард Мунктың аңызға айналған «Айқай» картинасының бастапқы атауы «Табиғат айқайы» болған. ,Эдвард Мунктың аңызға айналған «Айқай» картинасының бастапқы атауы қандай болды?,Табиғат айқайы,art Грек ақыны Фриндих өзінің «Милетті жаулау» аталатын пьесасы үшін көп көлемдегі айыппұл төлеген. Оның бірі ғана себебі бар. Бұл қойылым барысында көрермен көз жасын тия алмағаны үшін қолданылған шара болыпты-мыс.,Грек ақыны Фриндих өзінің қандай пьесасы үшін көп көлемдегі айыппұл төлеген?,Милетті жаулау,art "Әлемдегі алғашқы театрлар антика дәуірінде пайда болды, содан кейін ""сатирлар"" деп аталатын хорлар ауылшаруашылық құдайы Диониске арналған әндер айтты.",Әлемдегі алғашқы театрлар қай дәуірде пайда болды?,антика,art Дүниежүзілік театрдың жанданған уақыты біздің эрамызға дейінгі 534 жыл деп есептеледі. ,Дүниежүзілік театрдың жанданған уақыты біздің эрамызға дейінгі нешінші жыл деп есептеледі?,534,art Қазақстанның алғашқы кәсіби театры –  Мұхтар Әуезов атындағы қазақ ұлттық драма театры. ,Қазақстанның алғашқы кәсіби театры қалай аталды?,Мұхтар Әуезов атындағы қазақ ұлттық драма театры. ,art "Тетр 1926 жылы 13 қаңтарда бұрынғы Қызыл-Орда, қазіргі Қызылордада Мұхтар Әуезовтың «Еңлік-Кебек» пьесасымен ашылды. ",Тетр 1926 жылы 13 қаңтарда қандай пьесамен ашылды? ,Еңлік-Кебек,art Қазақстанның ең ескі театры – Орал орыс драма театры. Ол 1858 жылы ашылды,Қазақстанның ең ескі театры қандай?,Орал орыс драма театры,art  Қазақстан сахнасында ұзақ өмір сүрген тағы бір майталман – Юрий Борисович Померанцев. Ол өзінің актерлік қызметін 1943 жылы бастаған. ,Юрий Борисович Померанцев өзінің актерлік қызметін қай жылы бастаған?,1943,art Қазақстандағы ең үлкен театр – Astana Opera мемлекеттік опера және балет театры.,Қазақстандағы ең үлкен театр қандай?,Astana Opera мемлекеттік опера және балет театры.,art Индукция - математикалық тұжырымдарды дәлелдеу әдістерінің бірі. Бұл әдіс алғаш рет Паскальда пайда болады.,Алғаш рет индукция әдісі кімде пайда болды?,Паскальда,math "Катет - тік бұрышқа іргелес тікбұрышты үшбұрыштың жағы. ол алғаш рет 1703 жылы Магницкийдің ""арифметикасында"" ""катетус"" түрінде кездеседі, бірақ 18 ғасырдың екінші онжылдығында қазіргі форма кең таралды.",Катет алғаш рет қай жылы шықты?,1703 жылы,math Матрица - бұл белгілі бір жиынтықтан құралған және жолдар мен бағандардан тұратын тікбұрышты кесте. Ол алғаш рет У. Гамильтон мен ғалымдар А. Кэли мен Дж.Сильвестра 19 ғасырдың ортасында еңгізілді.,Матрица қай уақытта еңгізілді?,19 ғасырдың ортасында,math Матрица-бұл белгілі бір жиынтықтан құралған және жолдар мен бағандардан тұратын тікбұрышты кесте. Ол алғаш рет У. Гамильтон мен ғалымдар А. Кэли мен Дж.Сильвестра 19 ғасырдың ортасында еңгізілді.,Матрица деген не?,бұл белгілі бір жиынтықтан құралған және жолдар мен бағандардан тұратын тікбұрышты кесте.,math Парабола-оське қатысты симметриялы бір шексіз тармақтан тұратын екінші ретті орталық емес сызық. Параболаны конустық бөлімдердің бірі ретінде қарастырған ежелгі грек ғалымы Апполоний Пергский енгізді.,Параболаны кім енгізді?,Апполоний Пергский,math Формула-кез келген сөйлемді білдіретін математикалық белгілердің тіркесімі.,Формула деген не?,математикалық белгілердің тіркесімі.,math Стереометрия - кеңістіктік фигураларды зерттейтін қарапайым геометрияның бөлігі.,Стереометрия ненің бөлігі?,Геометрияның,math Комбинаторика - берілген ақырлы жиын элементтерінің комбинацияларын санауға байланысты әртүрлі қосылыстар мен орналастыруларды зерттейтін математиканың бөлімі.,Комбинаторика нені зерттейді?,жиын элементтерінің комбинацияларын санауға байланысты әртүрлі қосылыстар мен орналастыруларды зерттейді.,math Дифференциал - математикалық талдаудың негізгі ұғымдарының бірі. Бұл термин 1675 жылы неміс ғалымы Лейбницнда кездесті.,Дифференциал термині нешінші жылы кездесті?,1675,math Дифференциал - математикалық талдаудың негізгі ұғымдарының бірі. Бұл термин 1675 жылы неміс ғалымы Лейбницнда кездеседі.,Дифференциал дегеніміз не?,математикалық талдаудың негізгі ұғымдарының бірі.,math Арифметика - сандардағы әрекеттерді зерттейтін ғылым.,Арифметика нені зерттейтін ғылым?,сандардағы әрекеттерді,math Алгебра - алгебралық теңдеулерді шешу мәселесіне байланысты дамитын математиканың бөлігі. Бұл термин алғаш рет 11 ғасырдағы көрнекті Орта Азиялық математик және астроном Мұхаммед бен-Мұса әл-Хорезмиде кездесті.,алгебра термины алғаш рет қай ғасырда шықты?,11,math "Вектор – бір ұшы вектордың басы, екінші ұшы вектордың соңы деп аталатын түзудің бағытталған сегменті. Бұл терминді ирланд ғалымы У.Гамильтон 1845 жылы енгізді.",Вектор терминің кім енгізді?,У.Гамильтон,math "Вектор – бір ұшы вектордың басы, екінші ұшы вектордың соңы деп аталатын түзудің бағытталған сегменті. Бұл терминді ирланд ғалымы У.Гамильтон 1845 жылы енгізді.",алғаш рет вектор термині қай жылы енгізілді?,1845,math "Хрипушка – сұхбат беру үшін камераға жазып алу мүмкіндігі болмаса, не шұғыл аққпаратты телефон арқылы дауысын жазып алып эфирге беру.",Хрипушка дегеніміз не?,"сұхбат беру үшін камераға жазып алу мүмкіндігі болмаса, не шұғыл ақпаратты телефон арқылы дауысын жазып алып эфирге беру.",materials Терминдер шын мәнінде маңызды ыдырайтын заттар болып табылады.,Терминдер шын мәнінде қандай заттар?,ыдырайтын заттар,materials "Өнер — көркем образдар жүйесі арқылы адамның дүниетанымын, ішкі сезімін, жан дүниесіндегі құбылыстарды бейнелейтін қоғамдық сана мен адам танымының формасы.",Өнер дегеніміз не?,"көркем образдар жүйесі арқылы адамның дүниетанымын, ішкі сезімін, жан дүниесіндегі құбылыстарды бейнелейтін қоғамдық сана мен адам танымының формасы.",art "Сөз өнері іштей – жазба әдебиет, ауыз әдебиеті болып бөлінсе, музыкылдық өнер – вокалдық, аспаптық музыка түрлеріне бөлінеді.",Сөз өнері іштей қалай бөлінеді?,"жазба әдебиет, ауыз әдебиеті болып бөлінсе, музыкылдық өнер – вокалдық, аспаптық музыка түрлеріне бөлінеді",art Мәңгілік көпір (The Immortal Bridge) - табиғи жағдайда пайда болған құрылыс нысаны. Ол адамның ешқандай көмегінсіз өздігінен қалыптасқан. Көпір Қытай елінің Тайшань тау жартасында орналасқан. Мәңгілік көпір таудан құлаған алып тас жиынтығынан құралған.,Мәңгілік көпір қай жерде орналасқан?,Қытай елінің Тайшань тау жартасында орналасқан.,art Жыл сайын қараша мен наурыз айы аралығында Жапонияның Кувана қаласында «Қысқы шырағдан фестивалі» өтеді. Фестиваль қаладағы гүл саябағында мейрам ретінде тойланады.,Жыл сайын қараша мен наурыз айы аралығында Жапонияның Кувана қаласында қандай фестиваль өтеді?,Қысқы шырағдан фестивалі,social Татэяма Куробе - дүниежүзіндегі ең танымал жоларна. Ол Солтүстік Жапония елінің таулы аймағында ұзыннан-ұзақ созылып жатыр.,Дүниежүзіндегі ең танымал жоларна не деп аталады?,Татэяма Куробе,social "Блок дегеніміз – остің төңірегінде айнала алатын, шетінде науасы бар, өзі құрсауға орнатылған тегершік.",Блок дегеніміз не?,"остің төңірегінде айнала алатын, шетінде науасы бар, өзі құрсауға орнатылған тегершік.",physics "Сақталу заңдары - импульс пен энергияны, олардың сақталу заңдарын зерттейтін механиканың бөлімі.","импульс пен энергияны, олардың сақталу заңдарын зерттейтін механиканың бөлімі қалай аталады?",Сақталу заңдары,physics "Жылдамдық - бірлік уақыт ішіндегі дененің орынауыстыруының мәнін көрсететін векторлық шама [м/с]. Жиі кездесетін жылдамдықтың өлшем бірлігі – км/сағ. 1 м/с = 3,6 км/сағ.",Жиі кездесетін жылдамдықтың өлшем бірлігі қандай?,км/сағ.,physics Дененің бір бөлігі одан қандай да бір жылдамдықпен бөлініп шыққан кездегі қозғалысы реактивті қозғалыс деп аталады.,Реактивті қозғалыс дегеніміз не?,Дененің бір бөлігі одан қандай да бір жылдамдықпен бөлініп шыққан кездегі қозғалысы,physics Период Т[с] – дененің шеңбер бойымен толық бір айналым жасауына кеткен уақыт.,Период дегеніміз не?,Дененің шеңбер бойымен толық бір айналым жасауына кеткен уақыт,physics Бірлік уақыт ішінде атқарылатын жұмысты сипаттайтын скаляр физикалық шама (жұмыстың істелу жылдамдығы) қуат деп аталады.,Бірлік уақыт ішінде атқарылатын жұмысты сипаттайтын скаляр физикалық шама қалай аталады?,Қуат,physics Үдеу [м/с²] – бірлік уақыт ішінде жылдамдық өзгерісін көрсететін векторлық физикалық шама.,Үдеу дегеніміз не?,Бірлік уақыт ішінде жылдамдық өзгерісін көрсететін векторлық физикалық шама,physics "Жер бетінің маңында тек ауырлық күші ғана әсер етсе барлық дене тік төмен бағытталған бірдей үдеумен қозғалады, бұл еркін түсу үдеуі деп аталады.",Жер бетінің маңында тек ауырлық күші ғана әсер етсе барлық дене тік төмен бағытталған бірдей үдеумен қозғалуы не деп аталады?,Еркін түсу үдеуі,physics Жылдамдық – дененің бірлік уақыт ішіндегі орынауыстыруын көрсететін векторлық физикалық шама υ-const.,Жылдамдық дегеніміз нені білдіреді?,дененің бірлік уақыт ішіндегі орынауыстыруын көрсететін векторлық физикалық шама υ-const.,physics Аристотель – философия ғылымының ауқымды жүйесін құра алған алғашқы ойшыл.,Аристотель кім болған?,философия ғылымының ауқымды жүйесін құра алған алғашқы ойшыл.,history "Алғашқы философияның» негізгі ілімдерінің бірі – 4 себеп: болмыстың мәні, материя мен субъект, қозғаушы себеп және мақсатты себеп туралы ілім.",Алғашқы философияның» негізгі ілімдерінің бірі неше себептен тұрады?,4,art "Карл Линней (1707-1778) - швед табиғат зерттеушісі, натуралист, ботаник, дәрігер, қазіргі биологиялық систематиканың негізін салушы, флора мен фауна жүйесін жасаушы, Швеция Ғылым академиясының бірінші президенті.",Карл Линней кім болған?,"швед табиғат зерттеушісі, натуралист, ботаник, дәрігер, қазіргі биологиялық систематиканың негізін салушы, флора мен фауна жүйесін жасаушы, Швеция Ғылым академиясының бірінші президенті",bio Біріккен Араб Әмірлігінің ең ірі қалаларының бірі Дубайда ұзындығы 5 шақырымды құрайтын алтын алқа жасалды.,Біріккен Араб Әмірлігінің ең ірі қалаларының бірі?,Дубай,geo Читторгарх — Үндістан еліндегі бірден-бір көне қамалдың бірі. Оны Фалс Равал патшасы салғызған. Қамал XII ғасырда патша қызына жасау ретінде тұрғызылды.,Читторгарх қамалы не үшін тұрғызылған?,Қамал XII ғасырда патша қызына жасау ретінде тұрғызылды.,history "Исландияда улы акуланың еті ұлттық тағам саналады. Тағам ""Хаукарль"" деп аталады. Поляр акуласының жас етінде мочевина көп болғандықтан, улы болып тұрады.",Хаукарль деп аталатын тағам түрі неден жасалынады? ,улы акуланың етінен,social "Исландияда улы акуланың еті ұлттық тағам саналады. Тағам ""Хаукарль"" деп аталады. Поляр акуласының жас етінде мочевина көп болғандықтан, улы болып тұрады.",Қай жерде улы акуланың еті ұлттық тағам деп саналады?,Исландияда,geo "Мемлекеттік қуыршақ театры жұмысын 1935 жылы бастады. Театр ордасы таяқ қуыршақтан бастап, бүгінгі заман ағымына сай күрделі марионеткалар, соңғы үлгідегі техникалық-лазерлі көркемдеулермен жабдықталған ауқымды мәдени ортаға айналды.",Мемлекеттік қуыршақ театры өз жұмысын қашан бастады? ,1935,art "Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан Қажымұқан Мұңайтпасұлы әйелі Надежда Николаевна Чепковскаяны ""Бәтима"" деп атаған. ",Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан кім? ,Қажымұқан Мұңайтпасұлы,art "Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан Қажымұқан Мұңайтпасұлы әйелі Надежда Николаевна Чепковскаяны ""Бәтима"" деп атаған. ",Қажымұқан Мұңайтпасұлы әйелін қалай атаған?,Бәтима,art Даниэль Дефо «Робинзон Крузо» көлемді шығармасы негізінде 300-ден астам туындыны дүниеге әкелген.,Даниэль Дефо «Робинзон Крузо» көлемді шығармасы негізінде неше туындыны дүниеге әкелген?,300-ден астам,biblio "Оноре де Бальзак күн сайын 7-8 кесе кофе ішкен. Яғни, ол өмір бойына 50 мыңға жуық кофе шынаяғын тауысқан.",Оноре де Бальзак күн сайын неше кесе кофе ішкен? ,7-8,biblio "Джек Лондон шығарма жазуды жек көретінін ашық білдірген. Америкалық жазушы 17 жасында-ақ теңіз қарақшыларына қосылып, Беринг бұғазы, Аляска, Тынық мұхиты мен Жапония жағалуларына барып келген. ",Джек Лондон теңіз қарақшыларына қосылып қай жерлерге барып келген? ,"Беринг бұғазы, Аляска, Тынық мұхиты мен Жапония жағалуларына",biblio Бернард Шоу Оскар мен Нобель сыйлықтарын бірдей алған жалғыз адам.,Оскар мен Нобель сыйлықтарын бірдей алған жазушы? ,Бернард Шоу,biblio Стивен Кинг  бірінші кезекте үрейге толы қорқынышты оқиғалар мен шытырманға толы триллерлердің жазушысы ретінде аты танылды. Ол өз шығармалары үшін 20 миллион доллар қаламақы алған. ,Өз шығармалары үшін 20 миллион доллар қаламақы алған жазушы кім? ,Стивен Кинг,biblio БҰҰ мәліметі бойынша әр үш секунд сайын Жер бетінде 250000 нәресте туылады.,БҰҰ мәліметі бойынша әр үш секунд сайын Жер бетінде қанша нәресте туылады?,250000,social "Уикипедиядағы халық саны бойынша барлық елдің басын Қытай бастап тұрса, соңын Тынық мұхитында орналасқан Питкэрн аралдары аяқтап тұр. Биылғы 1 қаңтардағы мәлімет бойынша 122 адам бар. ",Халық саны бойынша ең аз адам тұратын мекен? ,Тынық мұхитында орналасқан Питкэрн аралдары,geo "Индонезия ақшасы рупия деп аталады. Теңгеге шаққанда 1 теңге - 36,40 рупия",Индонезия ақшасы не деп аталады?,рупия,social "Берлиндік парфюмер кітапты жақсы көретіндер үшін жаңа ""paper passion"" иісін ойлап тапты. Парфюмнен гүл немесе тәтті иіс емес, жаңа басылып шыққан қағаздың иісі шығады.",Жаңа басылып шыққан қағаздың исін ойлап тапқан ғалым қай қаладан? ,Берлин,social "Қазір біз жеп жүрген M&M's ең алғаш 1941 жылы АҚШ-та жасалып шыққан. Өндіруші фирманың ең үлкен тапсырыс берушісі АҚШ әскері болған. Қалтада жүрсе де ерімейтіні үшін, сарбаздың құрғақ тамағының қатарында тұрған екен.",M&M's ең алғаш қай жылы АҚШ-та жасалып шыққан?,1941,social 1970 жылы 14 сәуір күні Есік қаласы маңынан Алтын Адам табылған еді.,Алтын Адам қай жерден табылды?,Есік қаласы маңынан,history "Әлемдегі ең кішкентай түрме Ұлыбританияға қарасты Сарк шағын аралында орналасқан. Түрме екі адамға арналған. Параметрі 3,5 мен 5,75 метр ғана. 1856 жылдан бері тұрақты жұмыс істеп тұр.",Әлемдегі ең кішкентай түрме қай жерде орналасқан? ,Ұлыбританияға қарасты Сарк шағын аралында,social "Чукотка мен Алясканың ортасында Диомид аралдары орналасқан. Оның біреуі Ресейге, екіншісі АҚШ-қа қарайды. Арасын 4-ақ км бөліп тұрған екеуінің ортасынан шекара сызығы және бастысы уақыт белдеуі өтеді. Екі арал, ал уақыт айырмашылығы 12 сағат. ",Чукотка мен Алясканың ортасында қандай арал орналасқан?,Диомид,geo Пандемиядан онлайн сатылымның көбейгенінің арқасында Amazon басшысы Джефф Безос 8 айда $74 миллиард доллар артық пайда тапқан. ,Пандемиядан онлайн сатылымның көбейгенінің арқасында Amazon басшысы Джефф Безос 8 айда қанша пайда тапқан? ,$74 миллиард доллар,social